АНАЛИЗА:

ПРАВА И ОБВРСКИ НА СТУДЕНТИТЕ

И СТУДЕНТСКИТЕ ПРЕТСТАВНИЦИ
ПРИ УНИВЕРЗИТЕТОТ „ГОЦЕ ДЕЛЧЕВ“ - ШТИП
 ИЗДАВАЧ Здружение на
правници ЛЕГАЛ Тинк • ЗА
ИЗДАВАЧОТ Ана Здравева •
АВТОРИ Ана Здравева и Ивана
Стојанова • ПЕЧАТ Печатница
2-ри Август • ТИРАЖ 50
примероци—бесплатен/
некомерцијален тираж

ПРОЕКТОТ Е ФИНАНСИРАН ОД ФОНДАЦИЈАТА

ОТВОРЕНО ОПШТЕСТВО — МАКЕДОНИЈА

ОКТОМВРИ 2018
3
СОДРЖИНАТА Е ЕДИНСТВЕНА ОДГОВОРНОСТ НА АВТОРИТЕ И НА ГРАНТИСТОТ, И НА
НИТУ ЕДЕН НАЧИН НЕ МОЖЕ ДА СЕ СМЕТА ДЕКА ГИ ИЗРАЗУВА ГЛЕДИШТАТА И
СТАВОВИТЕ НА ФОНДАЦИЈАТА ОТВОРЕНО ОПШТЕСТВО — МАКЕДОНИЈА

4
 СОДРЖИНА
ПРАВА И ОБВРСКИ НА СТУДЕНТИТЕ 6

СТУДЕНТСКИ ПАРЛАМЕНТ НА УГД 10

ПРЕТСЕДАТЕЛСТВО НА СПУГД 16

ПРЕТСЕДАТЕЛ НА СПУГД 20

СТУДЕНТСКИ ПАРЛАМЕНТ НА ФАКУЛТЕТ 28

ПРЕТСЕДАТЕЛ НА СТУДЕНТСКИ ПАРЛАМЕНТ НА ФАКУЛТЕТ 34

СТУДЕНТСКИ ПРАВОБРАНИТЕЛ 38

ФИНАНСИСКА АНАЛИЗА НА РАБОТЕЊЕТО НА СПУГД 44

КОРИСТЕНА ЛИТЕРАТУРА 54
ПРАВА И ОБВРСКИ
НА СТУДЕНТИТЕ
ВОВЕД

О
д аспект на студентските однесувањето на студентите
права во рамките на кога се соочуваат со проблеми
Универзитетот “Гоце во текот на нивните студии -
Делчев“, историјата односно нивниот интерес во
бележи голем број на кршења врска со проблемите кои ги
на студентските права, а тангираат е на многу ниско ниво.
истовреме и апатија од страна Додека се случуваше
на студентите во однос на окупирањето на факултетите од
кршењето на истите. Ваквото страна на студентите во
однесување на студентите е главниот град, во Штип, а и во
резултат на големата недоверба останатите градови меѓу
која тие ја имаат во телата кои студентите не се јавуваше
постојат на Универзитетот да ги никаков интерес за вакво
застапуваат нивните интереси и движење.
заштитуваат нивните права.
Целите на оваа анализа се да се
Во период на најголемите зголеми степенот на
студентски протести во информираност меѓу студентите
државата во 2014 год., кога во при Универзитетот „Гоце
Скопје студентите протестираа Делчев“ за нивните права и
против најавените нови обврски, и за студентските тела
реформи во образованието, и органи ги застапуваат нивните
особено против екстерното интереси и заштитуваат нивните
тестирање, во Штип, како права.
Универзитетски град, студентите
само еднаш излегоа на протест.
Ваквото однесување го
претставува и генерално

7
ПРАВА И ОБВРСКИ

В
рз основа на Статутот на – да избира и да биде избиран
Универзитетот “Гоце како претставник на студентите
Делчев“, своето учество во органите на високо-
во управувањето на образовните установи;
Универзитетот и Факултетите,
студентите го остваруваат преку – учество во работата на
пратеници на Студентскиот студентските организации;
парламент на Универзитетот и
– учество во формите на
на своите матични факултети, во
организирање на студентските
органите на Универзитетот
организации утврдени со
според услови утврдени со
статутот на универзитетот;
Законот за Високо образование,
Статутот на СПУГД, Правилникот – исполнување на задачите
на Студентскиот парламент на пропишани во студиските
факултетот, Статутот и други програми;
акти на Универзитетот. Со оглед
на тоа, нивните права и обврски – почитување на решенијата и
опфаќаат: одлуките на органите на
самостојната високо-образовна
– учество во управувањето со установа и на нејзината
високообразовната установа единица;
согласно со овој закон и статутот
на високообразовната установа; – почитување на авторските
права на авторите на
– заштита на своите права и учебниците, монографиите и
должности пред органите на учебните помагала;
високообразовната установа;
– дејствување во согласност со
студентскиот етички кодекс кој
8
го подготвува и одобрува високо на студентите. Високо -
-образовната установа во образовните установи се
согласност со студентското должни, според своите
претставување. можности, да ги поддржуваат
студентските собранија кои се
Студентските собранија се тела организирани во нивните рамки.
на високообразовните установи,
во кои членуваат претставници

9
СТУДЕНТСКИ
ПАРЛАМЕНТ
НА УГД
СТАТУС

С
огласно Статутот на активности за застапување на
Студентскиот парламент заеднички интереси пред
на Универзитетот „Гоце Универзитетот „Гоце Делчев“
Делчев“, Студентскиот Штип.
парламент претставува
здружение на граѓани, Студентскиот парламент на
формирано со слободно Универзитетот има статус на
здружување на студентите, правно лице, кој е претставуван
независно од нивната и застапуван од страна на
национална, полова, верска Претседателот на Студентскиот
припадност, а заради парламент.
остварување и вршење на

ПРАВА И ОБВРСКИ

Р
аботата на Студентскиот облици на работење со увид во
парламент е јавна, а спроведувањето на
јавноста се состои во програмските задачи, извештај
редовно известување на за спроведените активнoсти,
членовите на Студентскиот како и извештај за
парламент, редовно материјалното и финансиското
известување на членовите на работење.
Студентскиот парламент за сите

11
Како права и обврски кои што ги изменување и дополнување на
предвидува Статутот на истиот;
Студентскиот парламент, а
заради остварување на – давање на согласност на
заедничкиот интерес на Правилникот за работа на
студентите се: Студентскиот парламент на
факултетот;
– претставување на студентите
на Универзитетот и Факултетите – избор на претседател на
пред телата на Универзитетот; Комисија на Студентскиот
парламент на предлог на
– заштита и остварување на Претседателството;
студентски права;
– назначување на В. Д.
– учество во управувањето на Претседател со двотретинско
Универзитетот и донесувањето мнозинство доколку се укаже
на одлуки и други прашања, потреба од тоа;
важни за функционирање на
Универзитетот и Факултетите; – предлог на кандидати за
Сенатори, членови на Комисии и
– остварување и развивање на други тела, и во органи на
соработка со студентите и Универзитетот;
студентските организации од
Република Македонија и – донесување на одлуки,
странство; заклучоци, резолуции,
декларации, препораки за
– разгледување, оценување и решавање на прашања од
заземање на ставови по однос интерес на студенти и
на актуелни прашања од Студентскиот парламент на
интерес и значење за Универзитетот.
студентите;

– донесување на Статут на
Студентскиот парламент и
12
СТРУКТУРА

С
тудентскиот парламент Бројот на пратеници во
на Универзитетот го Студентскиот парламент
сочинуваат пратеници на изнесува 15, и пратениците на
Студенските парламенти, Студентскиот парламент на
а истите се избираат од страна Универзитетот се избираат на
на Парламентот од матичниот тајни избори со мандат од две
факултет, согласно критериуми години.
и начела утврдени со Правилник
за избор, именување и Студентскиот парламент на
предлагање на студенти во Универзитетот избира В.Д.
телата на Студентскиот Претседател на Студентскиот
парламент. парламент на Универзитет.

ЗАКОНСКА РАМКА

С
о најновите измени во регулирано со закон. Законот го
Законот за високото дефинира Универзитетското
образование се студентско собрание како тело
воведени и одредби кои на универзитетот во кое
го регулираат и студентскиот членуваат претставници на
парламент, односно собрание, студентите. Како такво, тоа ги
што претходно не беше штити интересите на студентите,

13
учествува преку свои студентските права и интереси и
претставници во одлучувањето за студентската културна,
во органите и телата на социјална и интелектуална
универзитетот и ги претставува надоградба;
студентите во рамки на високото
образование како членови на – им предлага на органите на
академската заедница. управување план за
финансирање на студентските
Од аспект на надлежноста на активности;
претставничкото тело, во рамки
на Законот се утврдени следните – поттикнува студентски
права и обврски на активности надвор од
парламентот, односно како што наставниот процес;
е наведено во законот -
– донесува општи акти на
универзитетско студентско
студентското собрание согласно
собрание:
законот и статутот на
– врши избор на студентски универзитетот;
претставници во Сенатот и
– врши други активности од
другите органи и тела на
интерес на студентите.
универзитетот;
Во рамки на новиот закон е
– донесува план и програма за
утврден и составот на
својата работа;
собранието, односно
– предлага студентски право- универзитетското студентско
бранител; собрание е составено од
претставници на студентите
– се грижи за квалитетот на именувани од редот на
животот на студентот и претставниците избрани во
квалитетот на процесот на факултетското студентско
студир ањ е, сту д е нтс к иот собр ание. Фак улт етс к ите
стандард, остварувањето на студентски собранија и

14
студентските собранија на чиј состав се. Мандатот на
високите стручни школи членовите на универзитетското
именуваат по двајца студентско собрание трае една
претставници во година, со право на уште еден
универзитетското студентско избор.
собрание на универзитетот во

КОМЕНТАР

С
труктурата на студираат на Универзитетот
Студентскиот Парламент Гоце Делчев, бројот на
на Универзитетот е факултети на УГД и бројот на
уредена со Статутот на преставници во Студентското
СПУГД. Начинот на кој се Собрание, бројот на
избрани преставниците на преставници во Студентското
Студентскиот парламент е Собрание е значително мал за
уреден со Правилникот за да може да претставува толку
избор, именувања и предлагања голем број на студенти и да
на студентите во телата на може успешно да ги решава
Студентскиот Парламент. Сепак, проблемите на сите студенти.
ниту во Законот ниту во
Правилникот не се пропишани
критериумите кои треба да ги
исполнува еден студент за да
може да биде студентски
преставник. Дополнително ,
доколку се земе во сооднос
бројот на студенти кои
15
ПРЕТСЕДАТЕЛСТВО
НА СПУГД
СТАТУС И СТРУКТУРА

П
ретседателството на
СПУГД брои 11 членови,
и претставува извршен
орган на Студентскиот
парламент на Универзитетот во
кој секој член има еднакви
права и обврски и одговорности
за работењето и развојот на
СПУГД.
Претстедателството на СПУГД го
сочинуваат Претседателот на
парламентот и десет члена.
Членовите на Претседателството
се избираат од страна на
Студентскиот парламент од
редот на студентите. Мандатот
на членовите изнесува 2 години.

ПРАВА И ОБВРСКИ

П
ретседателството на Студентскиот парламент, како и
С т у д е н т с к и о т одлуките и заклучоците;
парламент на
Универзитетот е исто – Донесување и реализирање
така регулирано во Статутот на на годишни програми за работа;
Студентскиот парламент, и во
– Распишување конкурс за
истиот се опфатени нивните
Студенстски правобранител на
права и обврски. Како такви, се
Универзитетот;
наведени следните:
– Предлагање соодветни
– Спроведување на статутарните
правилници на СПУГД;
и програмските задачи на
17
– Донесување одлуки за – Извршување други работи кои
службе ни пату вања во му ги доверува Студентскиот
странство; парламент.

– Предлагање претседатели на
комисии на Студентскиот
парламент;

ЗАКОНСКА РАМКА

В
о историјата на никогаш до сега не било
законодавството, регулирано со закон.
Претседателството како
Универзитетско тело

КОМЕНТАР

С
тудентскиот парламент претставува еден од важните
при Универзитетот Гоце органи преку кое студентите би
Делчев во Штип, ги остварувале своите права и
претставува значајно би се бореле за своите
тело кое би требало да интереси. Согласно Статут на

18
на УГД, ваквото тело располага начинот на донесување на
со значајни права и обврски. Но, одлуки, како и активности кои се
она кое што е забележливо кај превземни од страна на овај
работата на Студентскиот орган. Она кое што е
парламент при УГД, низ карактеристично е дека
годините на неговото постоење Студентскиот парламент работи
е нетраспаретноста за неговото зад затворени врати и без некои
работење. Имено Студентскиот поголеми остварување во
Парламент при УГД, речиси и насока на зашита и права на
никогаш да не објавува за студентите.
начинот на неговото работење,

19
ПРЕТСЕДАТЕЛ
НА СПУГД
СТАТУС

П
ретседателот на парламент на Универзитетот при
С т у д е н т с к и о т вршењето на своите права и
парламент на обврски, во рамки определени
Универзитетот „Гоце во Статутот на Студентскиот
Делчев“ го претставува и парламент.
застапува Студентскиот

ИЗБОР

В
о однос на начинот на
избирање, Правилникот
за организирање на
избори за Претседател
на Студентскиот Парламент на
Универзитетот „Гоце Делчев“
предвидува дека Претседателот
на Студентскиот парламент на
Универзитетот се избира на
општи, непосредни, слободни
избори, со тајно гласање, од
страна на студентите на
Универзитетот.
Право да избира има секој
студент на Универзитетот, и
студентот не може да биде
повикан на одговорност заради
гласањето, ниту пак од него да
се бара да каже за кого гласал
или зошто не гласал.
За претседател на Студентскиот
Парламент на Универзитетот
може да биде избран студент
(редовен) запишан на било кој
цик лу с на студии на
Универзитетот.

21
Согласно Правилникот, одлука
за распишување на избори за
Претседател на СПУГД, донесува
Студентскиот Парламент на
седница не подоцна од 60 дена
од истекот на мандатот на
актуелниот Претседател на
Студентскиот Парламент и на
истата седница се формира
комисија за организирање и
спроведување на изборите за
Претседател, чии членови се од
редовите на претставниците во
Студентск иот Пар ламент.
Одлуката за распишување на
избори понатаму се објавува на
огласна табла на сите факултети
на Универзитетот. Од денот на
донесувањето на одлуката за
распишување на избори и
утврдување на пријавените
кандидати, кандидатите за
Претседател на Студентскиот
Парламент се должни да
потпишат Кодекс за фер и
демократски избори.
Предлагањето на кандидати за
избор на претседател на СПУГД
се врши со поднесување на
листа на кандидат за
претседател. За да се одржат
22
изборите потребно е да бидат
пријавени најмалку три листи на
кандидат за претседател. Во
случај да не е исполнет
цензусот, односно да нема
пријавено тројца кандидати за
претседател Централната
изборна комисија треба да
достави барање до Студентскиот
Парламент во кое бара
Студентскиот Парламент како
орган кој го распишува
конкурсот истиот да го поништи
и во рок од 6 месеци да
распише нов конкурс.
Листата на кандидати за
претседател се објавува
најдоцна 10 дена пред денот на
одржување на изборите на
огласна табла на Факултетите на
Универзитетот од страна на
Централната изборна комисија.
За секој Факултет се определува
местото на кое што ќе се врши
гласањето. Гласањето започнува
во 11 часот и непрекинато трае
до 14 часот. Гласањето се врши
лично, непосредно на
гласачките места во факултетите
на Универзитетот „Гоце Делчев“
– Штип, вклучително и во оствариле правото на глас на
градовите каде има денот на изборите. Централната
дисперзирани студии. изборна комисија конечните
резултати од изборите ги
Кога избирачот (студентот) објавува веднаш, а најдоцна во
пристапува да гласа, рок од 24 часа од денот на
Факултетската изборна комисија нивната конечност.
го проверува неговиот статус на
студент, кој статус студентот го Гласањето се поништува по
докажува со прикажување на службена должност од страна на
индекс, понатаму Комисијата Централната изборна комисија
утврдува дали во индексот веќе во следните случаи:
има обележје дека студентот
веќе има гласано. По – Факултетската изборна
идентификацијата, избирачот комисија не го спроведува
добива гласачко ливче, гласањето на начин кој е
неговото/нејзиното име и предвиден во Правилникот;
презиме и број на индекс се
– Гласањето било прекинато
запишуваат во посебен список
подолго од 3 часа;
на студенти кои го оствариле
правото на глас и на последната – Бројот на гласачки ливчиња во
страница од индексот се става гласачката кутија е поголем од
потпис и печат од Факултетската бројот на студенти што гласале;
изборна комисија.
– Некое лице/лица гласале за
По завршување на изборите други лица.
Централната изборна комисија
ги сумира и утврдува
резултатите. За Претседател на
СПУГД е избран оној кандидат
кој добил мнозинство гласови
од вкупниот број студенти кои го

23
ПРАВА И ОБВРСКИ

С
огласно Статутот, Претседателството на
Претседателот на Студентскиот парламент на
С т у д е н т с к и о т Универзитетот;
парламент , со
стекнување на функцијата – Врши други работи во
добива и определени права и согласност со Статут и други акти
обврски. Како такви, се јавуваат на Студентскиот парламент на
следните: Универзитетот;

– Ги свикува и заседава – Претседателот на

седниците на Студентскиот
парламент и седниците на
Претседателството на
Студентскиот парламент на
Универзитетот со право на глас;
Студентскиот парламент на
Универзитетот е одговорен за
спроведување на закони, Статут
и други акти во вршење на
своите права и должности;

– Ги организира и усогласува
активностите на Студентскиот
парламент на Универзитетот

– Предлага членови на
Претседателството на
Студентскиот парламент на
Универзитетот;

– Извршува одлуки и заклучоци

донесени од страна на
Студентскиот парламент на
У н и в е р з и т е т о т и

24
ЗАКОНСКА РАМКА

З
аконот за високото верзитетското студентско
обрование до сега не собрание се избира од редот на
содржел одредби во претставниците именувани во
врска со функцијата универзитетското студентско
Претседател на универзитетско собрание. Мандатот на
собрание. За прв пат, функцијата претседателот на уни-
Претседател се јавува во верзитетското студентско
законот со најновите измени. собрание трае една година, со
Врз основа на законот, право на уште еден избор.
Претседател на уни-

КОМЕНТАР

В
рз основа на Иако постои одреден цензус,
спроведената анализа, односно потребен број на
заклучокот е дека гласови за да биде избран
функцијата Претседател Претседател на Студентскиот
на Студентскиот парламент на Парламент, сепак моменталната
Универзитетот не е доволно ситуација овозможува
регулирана во рамки на Статутот легитимно да се избере
на Студентскиот парламент., и претседател и од многу мал број
има потреба од дополнителни на студенти, што резултира со
одредби. мала информираност на
25
студентите за кои и воопшто се претседател, кои студените ги
кандидатите на изборите, а и чекаат да се одржат со години.
притоа и мала информираност и
за самото одржување на Во историјата на Универзитетот
изборите. „Гоце Делчев“ до сега се
одржани само едни избори за
Карактеристично за Претседателот на Студентскиот
претседателите на СПУГД е тоа парламент.
дека мандадите на
претседателите траат по многу
години, како и можноста која е
предвидена со Статутот на
СПУГД, постоењето на В. Д.
претседател. Па така
Студнтскиот Парламент за свој
преставник постојано има свој
ВД претседател, за кој
студентите ниту се запозени
дека истиот го претсавува
Студентск иот Пар ламент.
Ваквиот проблем се провлекува
низ години, дополнително
предизвикувајќи низа
нергеуларности и неправилно
функционирање, со оглед на
фактот дека ваквиот ВД
претседател постојано го
користи изговорот дека истиот
се јавува во улога само на ВД, се
до исечкување на следните
избори за студентски

26
27
 СТУДЕНТСКИ
ПАРЛАМЕНТ НА
ФАКУЛТЕТ
СТАТУС И СТРУКТУРА

С
тудентскиот парламент факултетот се утврдува со
на факултетот е основен Правилник на Студентскиот
облик на организирање парламент на факултетот за кој
на студентите каде врз согласност дава Студентскиот
демократски принципи се парламент на Универзитетот.
изразуваат интересите на Студентскиот парламент на
студентите и се врши факултет се организира, во
усогласување на нивните принцип, по еден Студентски
индивидуални и колективни парламент на секој факултет.
интереси. Студентскиот
парламент на факултетот е орган Студентскиот Парламент на
на Студентскиот парламент на факултетот го сочинуваат 15
Универзитетот и нема својство пратеници од прв циклус на
на правно лице. студии, 5 пратеници од втор
циклус на студии, 2 пратеници
Начинот на уредување на од 3 циклус на студии.
Студентскиот Парламент на

ИЗБОР

И
ницијатива за Студентскиот Парламент на
формирање на Универзитетот. Кандидат за
Студентски Парламент пратеник може да биде секој
на факултет покренува студент на факултетот, со

29
најмалку заверен прв семестар, Универзитетот. Одлука за
кој ќе поднесе кандидатура формирање на Студентски
преку Студентскиот Парламент Парламент на Факултет
на Факултетот до Изборната донесува Студентскиот
комисија на Студентскиот Парламент на Универзитетот со
Парламент на факултетот. двотретинско мнозинство
Изборите ги распишува гласови.
Студентскиот Парламент на

ПРАВА И ОБВРСКИ

С
тудентскиот Парламент Парламент на Универзитетот,
на факултетот е како и прашања определени со
надлежен за сите Правилникот на Студентскиот
прашања определени со Парламент на факултетот.
Статутот на Студентскиот

ЗАКОНСКА РАМКА

С
тудентскиот парламент
на факултет, односно
според терминологијата
во Законот за високото
30
образование, Факултетско
студентско собрание, за прв пат
е регулиран во новиот закон.
Законот во рамки на своите
одредби за ова тело повеќе се одржување. Во одлуката за
фокусирал на одредби за избор распишување на избори
на членови, за разлика од Деканот именува изборна
определување на негова комисија составена од студенти
надлежност. и наставници, односно
соработници која ги спроведува
Согласно законот, Факултетското изборите за членови на
студентско собрание е тело на факултетското студентско
факултетот во кое членуваат собрание. Мнозинството на
претставници на студентите. членови на изборната комисија
Претставниците во ја сочинуваат студентите.
факултетското студентско Доколку деканот на факултетот
собрание се избираат на не ги распише изборите за
непосредни, фер и демократски факултетското студентско
избори со тајно гласање. собрание во определениот рок,
изборите ги распишува ректорот
Право да избираат и да бидат
на универзитетот во рок од три
избрани за членови на
дена од истекот на рокот.
факултетското студентско
собрание имаат сите студенти Заради остварување на правата
на факултетот, кои се запишани и заштита на интересите на
на студии во учебната година во студентите, факултетското
која се избира факултетското студентско собрание ги избира и
студентско собрание. Мандатот разрешува претставниците на
на членовите и на претседателот студентите во органите на
на факултетското студентско факултетот, во согласност со
собрание трае една година, со закон, со статутот на
право на уште еден избор. универзитетот и статутот на
факултетот.
Изборите за членовите на
факултетското студентско
собрание ги распишува деканот
во рок од 30 дена пред нивното

31
КОМЕНТАР

К
арактеристично за години, со право на уште еден
Универзитетот „Гоце последователен избор.
Делчев“ Штип е тоа што
Ваквата пракса доплнително се
со Статутот на
покажала како целосно
Студентскиот парламент се
неуспешна, во однос на фактот
предвидени и студентски
дека студентите ниту не се
парламенти на факултетите.
запознаени со тоа дека постои
Студентските парламенти на орган кој се нарекува студентски
факултетите, претставуваат парламент на факултетот, а уште
облици на организирање на помалку со тоа кое е лицето кое
студентите, преку кои се е назначено за преставник на
изразуваат нивните интереси. студентите во рамките на тој
Студентскиот парламент на факултет, како и критериумите
факултетот претставува орган на за избор по кое истото било
студентскиот парламент на назначено. Истото се однесува и
Универзитетот. Начинот на на студентските пратеници чиј
уредување на студентскиот број изнесува 15 пратеници.
Парламент на Факултетот се Имено со Статутот на
уредува со Правилник на Студентскиот парламент на
Студентски парламент на Универзитетот, кандидат за
факултетот за кој согласност пратеник може да биде секој
дава Студентскиот парламент на студент на факултетот, со
Универзитетот. најмалку заверен прв семестар,
кој ќе поднесе кандитатура
Пратениците на Студентскиот преку Студетнтскиот парламент
парламент на Факултетот се на факултетот до изборна
избираат на тајни и непосредни комисија на Студентскиот
избори со мандат од две парламент на факултетот. Она
32
Она кое што се провлекува како студентите при Универзитетот
пракса е дека во рамките на „Гоце Делчев“ во Штип, во ниту
избор на студентски еден момент не биле известени
претседател на факултетот, како за такви избори, како и исходи
и студентски пратеници, од истите.

33
 ПРЕТСЕДАТЕЛ
НА СТУДЕНТСКИ
ПАРЛАМЕНТ НА
ФАКУЛТЕТ
СТАТУС

П
ретседателот го факултетот со најмалку заверен
претставува и застапува 3 семестар. За Претседател на
С т у д е н т с к и о т Студентскиот Парламент на
Парламент на Факултетот е избран кандидатот
Факултетот. За Претседател на кој добил мнозинство гласови
Студентски Парламент на од пратениците на Студентскиот
Факултетот може да биде Парламент на Факултетот.
избран редовен студент на

ПРАВА И ОБВРСКИ

П
ретседателот на – Ги организира и усогласува
С т у д е н т с к и о т активностите на Студентскиот
Парламент на Парламент на факултетот;
факултетот согласно
функцијата, ги има – Ги предлага членовите на
следниве права и обврски: Претседателството на
Студентскиот Парламент на
– Ги свикува и заседава со факултетот;
седниците на Студентскиот
Парламент на факултетот и – Ги извршува одлуките и
седниците на Претседателството заклучоците донесени од страна
на факултетот, со право на глас; на Студентскиот Парламент на
факултетот и Претседателството
35
на Студентскиот Парламент на
факултетот
– Врши и други работи во своја
надлежност во согласност со
Статутот и другите акти на
Студентскиот Парламент на
факултетот

ЗАКОНСКА РАМКА

С
огласно Законот, со
фак у лтет ск о то
студентско собрание
претседава претседател
кој се избира на непосредни и
тајни избори. Претседателот на
факултетското студентско
собрание ги извршува одлуките
на факултетското студентско
собрание, ги застапува
студентите и факултетското
студентско собрание и е
одговорен за неговата работа.

КОМЕНТАР

П
ретседателот на најзначајните улоги, а тоа е
С т у д е н т с к и о т претставување на Факултетот.
парламент на факултет Ваквата функција е многу
ја има една од одговорна со оглед на фактот

36
што претседателот е потребно Функцијата претседател на секој
да биде запознаен со факултет во рамките на
активностите во рамките на Универзитетот претставува
целиот Факултет, да се грижи за одлична можност за одблизу
нивно исполнување, како и на подобро запознавање со
најупешен начин да ги решава проблемите на секој студент,
проблемите на студентите во како и побрзо и поефикасно
рамките на Факултетот. решавање на истите.

37
 СТУДЕНТСКИ
ПРАВОБРАНИТЕЛ
СТАТУС И ИЗБОР

З
аради заштита на правата семестар и просек на студии
на студентите на секој најмалку 8,00.
универзитет се избира
студентски право- Мандатот на студентскиот
бранител, од редот на правобранител и на замениците
редовните студенти на студентски правобранители е 2
универзитетот. години, без можност за реизбор.

Студентскиот правобранител се Постапка за разрешување на

избира од Сенатот на студентскиот правобранител
Универзитетот, со мнозинство може да покрене
гласови на членовите на Сенатот Универзитетското студентско
на Универзитетот, на предлог на собрание, а одлука за
Универзитетското студентско разрешување донесува Сенатот
собрание на претходно објавен на Универзитетот, со
конкурс. На секоја единица на мнозинство гласови од вкупниот
Универзитетот, се избира број членови. При
заменик студентски право- Универзитетот „Гоце Делчев“,
бранител, кој го избира доколку Студентскиот
факултетското студентско парламент или Ректорската
собрание по претходно објавен управа утврдат недоверба во
конкурс, од редот на редовните работата на студентскиот
студенти. правобранител поведуваат
постапка за негово
Студентскиот правобранител се разрешување.
избира од редот на редовните
студенти на правните студии со Постапка за разрешување на
минимум завршен четврти заменикот студентски право-
бранител можат да покренат

39
членовите на факултетското пр аво бр а ни т е л о д лу чува
студентско собрание, факултетското студентско
студентскиот правобранител или собрание.
1/10 од вкупниот број студенти
запишани во моментот на На студентскиот правобранител
факултетот на кој е избран му престанува функцијата и
заменикот студентски пред истекот на неговиот
правобранител. За разрешување мандат, доколку го изгуби или
на заменикот студентски промени статусот на студент.

ПРАВА И ОБВРСКИ

П
равата и обврските на претставката, Студентскиот
Студентскиот право- правобранител е должен истата
бранител, Уни- да ја разгледа, а може и да ја
верзитетот „Гоце отфрли доколку од податоците
Делчев“ ги има утврдено во што му стојат на располагање
својот Статут. Врз основа на заклучил дека не се повредени
Статутот, Студентскиот право- правата на студентот, и доколку
бранител претставува тело кое претставката не е комплетна и
постапува по претставки ако подносителот по
поднесени од страна на студент претходното укажување од
поединец, група на студенти и студентскиот правобранител не
од Студентскиот парламент на ја дополнил.
одделните единици во состав на
Универзитетот. По добивање на Во рамките на својата
надлежност, во текот на
40
постапк ата, сту дентск иот – да побара од органите и
правобранител е надлежен: лицата вклучени во наставно-
образовниот процес
– да побара потребни отстранување на недостатоците
објаснувања и дополнителни кои довеле до повреда на
информации од органите на правата на студентите.
единиците за наводите на
претставката; Кога студентскиот право-
бранител ќе ја заврши
– да изврши непосреден увид во постапката, за тоа го известува
работите од надлежност на подносителот на претставката.
органите на единиците, како и
од одделни наставно-научни За својата работа студентскиот
работници, наставниците и правобранител поднесува
соработнците; годишен извештај до
Студентскиот парламент на
– да побара мислење од стручни Универзитетот, а за работата го
институции и; известува Сенатот.

ЗАКОНСКА РАМКА

С
тудентскиот право- ги прошируваат неговите
бранител е регулиран во надлежности.
рамки на Законот за
Високото образование, Студентскиот правобранител ги
воведувајќи некои новини кои штити законските права на
студентите и правата утврдени

41
со актите на Универзитетот и
единиците кога истите им се
повредени од страна на
Универзитетот и единиците,
како и од лица вклучени во
наставно-образовниот процес.
Студентскиот правобранител
постапува по поднесок од
страна на студент или по
сопствена иницијатива доколку
увидел дека е повредено право
на студент од страна на органите
на Универзитетот или друг член
на академската заедница на
Универзитетот. Органите на
високообразовната установа се
должни да постапат по
укажувањата на студентскиот
правобранител. Со Законот на
Студентскиот правобранител му
се дава и можноста да постапува
по сопствена иницијатива.
Заменик студентскиот право-
бранител постапува по поднесок
од страна на студент и по
сопствена иницијатива доколку
увиди дека е прекршено право
на студент од страна на органите
на факултетот или друг член на
академската заедница на
факултетот. Органите на
факултетот се должни да
постапат по укажувањата на
заменикот студентски право-
бранител.

КОМЕНТАР

У
ниверзитетот „Гоце текот на досегашното постоење
Делчев“ во Штип, органот никогаш не постоел овој орган,
Студентски право- со што Универзитетот и самиот
бранител не им го ги крши студентските права, и
овозможил на студентите. Во тоа дополнително придонесува

42
студентите да се среќаваат со Делчев“ во Штип, не им ја
институциоанални и формални овозможил на студентите
пречки при соочување со можноста истите да се
определен проблем. вклучуваат во лоцирањето и
решавањето на проблемите.
Останува непознато прашањето
зошто Универзитетот „Гоце

43
 ФИНАНСИСКА
АНАЛИЗА ЗА
РАБОТЕЊЕТО НА
СПУГД
ПРЕДМЕТ НА АНАЛИЗА
П
редмет на оваа анализа
е финансиското
работење на Студентски
парламент на
ПРИБИРАЊЕ НА ПОДАТОЦИ
З
а да се изработи оваа
анализа најпрво беа
разгледувани и При
анализирани Законот за
здруженија и фондации во
делот на обврските кои ги имаат
здруженијата и фондациите,
поконкретно во делот на
извештаите за работа. Исто така
беше анализиран и Статутот на
СПУГД во делот на финансирање
на Студентскиот парламент.
Во Законот за здруженија и
фондации стои: организациите
се должни на својата веб
страница или на друг начин да
45
Универзитетот „Гоце Делчев“ –
Штип во 2016 и 2017 година.
ги објавуваат годишните
извештаи за нивното работење.
разгледување на
официјалнате страници на
Универзитет Гоце Делчев од
Штип , како и на СПУГД не може
да се најдат објавени годишните
извештаи за работењето на
СПУГД, со цел да ги искористиме
за потребите на оваа анализа.
Исто така треба да се напомене
дека работата на СПУГД во која
влегуваат и обврските кои ги
има СПУГД во делот на
финансиско работење и начинот
на финансирање на СПУГД
согласно Статутот на СПУГД е
јавна. А, во однос на
финасиското работење, односно
начинот на финансирање на
СПУГД во член 38 од Стутот на
СПУГД стои дека начинот на
финансирање е регулиран со акт
донесен од страна на СПУГД. На
официјалнните страници на УГД
и на СПУГД нема објавено ваков
акт за начин на финансирање на
СПУГД.
За целите на оваа анализа беше
користена и алатката на пристап
до информации од јавен
карактер, при што беше
поднесено барање за добивање
на годишен наративен и
финансиски извештај за
работењето на СПУГД за 2016 и
2017 година, поднесено на
25.07.2018 година.
Студентскиот Парламент на
Универзитетот „Гоце Делчев“ –
Штип со Известување во врска
со доставеното барање за
пристап до информации од
јавен карактер бр.0306/108 од
27.08.2018 година одби да ги
достави Годишните извештаи за
46
работењето со образложение
дека истите „не се информации
од јавен карактер“.
По добиеното Известување
беше поднесена Жалба до
Комисијата за заштита на
правото за слободен пристап до
информации од јавен карактер
од 11.09.2018 година, за која во
предвидениот законски рок од
15 дена не е донесено
соодветно решение.
Поради веќе наведените
причини, при подготовка на
оваа анализа, исклучиво се
користени податоци од
Годишната сметка на
З др у ж е н и е то С ту д е н тс к и
парламент на Универзитетот
„Гоце Делчев“ – Штип, добиени
од Централен Регистар на РМ.
ПРИХОДИ
С
тудентскиот Парламент
при Универзитетот „Гоце
Делчев“ – Штип во 2016
има вкупно приходи од
2.344.082,00 денари. Во 2017
година, вкупниот приход
изнесува 2.092.407,00 денари.
Во 2016 година, главен извор на
финансирање на СПУГД се
приходи од чланарини,
подароци, донации и приходи
од други извори и тоа во вкупна
вредност од 2.344.027,00 денари
или 100% и 55 денари од други
приходи.Во 2017 година, главен
Графикон 1.
47
извор на финансирање на СПУГД
повторно се приходите од
чланарини, подароци, донации
и приходи од други извори и тоа
во вкупна вредност од
1.681.271,00 денари или 80,4%
од вкупните приходи. Остантите
приходи, во износ од 411.108,00
денари се пренесен дел од
приходот од претходна година
или 19,6% и други приходи во
износ од 28 денари.
Овие податоци се визуелно
прикажани во графикон 1,
графикон 2 и графикон 3.
Графикон 2.

Графикон 3.

48
РАСХОДИ

С
тудентскиот Парламент 6.666,00 денари или 0,2% и за
при Универзитетот „Гоце други расходи се потрошени
Делчев“ – Штип во 2016 1.924.409,00 или 60,2%.
има вкупно расходи од
3.197.409,00 денари. Во 2017 Во 2017 година најмногу
година, вкупниот износ на трошоци се направени за
расходи изнесува 1.856.573,00 материјални расходи услуги и
денари. амортизација во износ од
1.457.783,00 или 78,5%, за
Во 2016 година вкупно помош донации и други давачки
1.266.334,00 денари се потрошени се 30.000,00 денари
потрошени за материјални или 1,6% и за други расходи
расходи услуги и амортизација потрошени се 337.820,00 или
или 39,6%, за помош и донации 18,2%.
и други давачки се потрошени

Графикон 4.
49
Графикон 5.

Графикон 6.

50
Забележливо од прегледот на Во табела бр.1 е прикажан
вкупните приходи и расходи за преглед на ставката
2016 година, СПУГД имал материјалните расходи, услуги и
непокриени трошоци во амортизација во 2016 и 2017
вредност од 853.327,00 денари, година.
а за 2017 година, СПУГД имал
вишок на приходи во вредност
од 235.834,00 денари.

Материјални
расходи, услуги и 2016 2017
амортизација
Потрошени
40.149 291.093
материјали
Други услуги 265.413 330.718
Превозни и
47.015 0
транспортни услуги
Наемнини 85.372 21.365
Други материјални
829.385 814.607
расходи
Вкупно 1.266.334 1.457.783

Табела 1.

Во табела бр.1 е прикажан преглед на ставката материјалните

расходи, услуги и амортизација во 2016 и 2017 година.

51
 Други расходи 2016 2017
Провизија за платен
9.125 7.075
промет
Дневници за
82.100 0
службено патување
Надоместоци на
трошоците на
16.666 16.000
работниците и
граѓаните
Негативни курсни
156 0
разлики
Други расходи 1.795.073 314.745
Издатоци за
меѓународна 21.289 0
соработка
Вкупно 1.924.409 337.820

Табела 2.

Во табела бр.2 е прикажан преглед на ставката други расходи за 2016

и 2017 година.

Помош, донации и
2016 2017
други давачки
Надомести и
помошти на физички 6.666 30.000
лица
Вкупно 6.666 30.000

Табела 3.

Во табела бр.3 е прикажан преглед на ставката Помош, донации и

други давачки за 2016 и 2017 година.

52
ОГРАНИЧУВАЊЕ НА
АНАЛИЗАТА
Со оваа анализа се обидовме да Треба да се напомене дека
овозможиме увид во направената анализа се базира
финансиското работење на исклучиво на податоци добиени
СПУГД и да ги доближиме од Годишната сметка на СПУГД,
податоците за начинот на којшто издадена од Централниот
се трошат средствата на Регистер на РМ. Поради тоа,
здружението коешто ги податоците кои се прикажани
претставува студентите на погоре имаат општ карактер и
Универзитетот „Гоце Делчев“ – не можат детално да ги
Штип. образложат настанатите
трошоци, по однос на конкретно
Најтешкиот дел беше да се р еализир ани ак тивности,
добијат детални податоци за набавена опрема и сл., ниту пак,
начинот на којшто се трошени начинот на којшто се направени
средствата, преку годишните расходите.
наративни и финансиски
извештаи. И покрај сите ограничувања,
очекуваме дека оваа анализа ќе
Иако, согласно чл.53 од Законот придонесе кон подигање на
за здруженија и фондации , свеста за ова прашање и ќе
секое здружение има обврска и н с п ир ир а п о на т а мош н о
да ги објави годишните истражување и следење на
извештаи, сепак ваквите финансиското работење на
информации од СПУГД не се здруженијата кои ги
достапни. претставуваат студентите.

53
КОРИСТЕНА
ЛИТЕРАТУРА
ЗАКОНИ
Закон за високото образование, „Службен весник на Република
Македонија“ број 35/2008, 103/2008, 26/2009, 83/2009, 99/2009,
115/10, 17/11, 51/11, 123/12, 15/13, 24/13, 41/2014, 116/14,
130/14, 10/15, 20/15, 98/15, 145/15, 154/15, 30/16, 120/16,
127/2016, 82/2018.

Закон за високото образование, „Службен весник на Република

Македонија“ број 35/2008, 103/2008, 26/2009, 83/2009, 99/2009,
115/10, 17/11, 51/11, 123/12, 15/13, 24/13, 41/2014, 116/14,
130/14, 10/15, 20/15, 98/15, 145/15, 154/15, 30/16, 120/16 и
127/2016.

Закон за здруженија и фондации, „Службен весник на Република

Македонија“ бр.52/2010 и 135/2011.

АКТИ
Статут на Универзитет „Гоце Делчев“ - Штип.

Статут на Студентски Парламент на Универзитет „Гоце Делчев“ -

Штип.

Правилник за организирање на избори на Студентски Парламент на

Универзитет „Гоце Делчев“ - Штип.

55
56