PENGENALAN

Lebih separuh daripada pelancong tempatan di Bali adalah pelawat

antarabangsa, yang membelanjakan sebahagian besar wang yang dijana oleh

industri pelancongan pulau itu. Oleh kerana kaitannya dengan ekonomi Bali, fakta itu

menekankan keperluan pengawasan terhadap peningkatan pelancong

antarabangsa. Kajian ini berhasrat untuk mengira perubahan ketibaan pelancong

akibat turun naik IDR (susut nilai dan penghargaan), yang kononnya merupakan

salah satu elemen asas yang memberi kesan kepada jumlah ketibaan pelawat.

Kajian ini juga bertujuan untuk mengkaji sejauh mana pelawat asing sensitif

terhadap perubahan dalam kos perjalanan, kemungkinan mereka menukar destinasi

mereka sekiranya berlaku perubahan tersebut, dan bagaimana ciri mereka

dipengaruhi oleh turun naik kadar pertukaran. Kajian mengenai peristiwa sebenar

menunjukkan bahawa keputusan pelawat antarabangsa untuk melawat Bali tidak

terjejas oleh turun naik kadar pertukaran. Ini kerana, walaupun turun naik dalam

kadar mata wang (susut nilai dan kenaikan), bilangan pelawat antarabangsa

meningkat. Kajian deskriptif, sebaliknya, mendedahkan bahawa hanya sebahagian

kecil pelawat dari negara lain yang terjejas oleh perubahan dalam kadar pertukaran.

Tambahan pula, walaupun kos perjalanan ke Bali telah meningkat, lebih daripada

50% responden masih memilih untuk melawat, dan walaupun destinasi mereka

ditukar, lebih daripada 30% responden memilih negara Asia lain sebagai gantinya.

Selain itu, ditunjukkan bahawa semakin tua pelawat, semakin kurang pengaruh turun

naik kadar pertukaran terhadap pilihan mereka untuk pergi ke Bali.

Pemacu utama ekonomi Bali ialah pelancongan. Lebih daripada 20%

pendapatan Bali dari 2012 hingga sekarang datang daripada industri hotel dan

restoran, yang merupakan perwakilan pelancongan. Oleh itu, kesihatan sektor

pelancongan memberi kesan yang besar kepada ekonomi Bali. Sebagai destinasi

pelancongan yang popular, ekonomi Bali telah mendapat banyak manfaat daripada

kemasukan pelawat antarabangsa. Statistik mengenai pengembara yang tiba di

Lapangan Terbang Antarabangsa Ngurah Rai mendedahkan bahawa 36% lebih

ramai pelancong antarabangsa tiba daripada pengembara domestik. Di samping itu,

hakikat bahawa pelawat antarabangsa membelanjakan lebih daripada dua kali lebih

banyak daripada pengunjung tempatan menunjukkan kesan pengganda yang lebih

besar daripada pintu masuk mereka ke atas ekonomi Bali.

Untuk menghentikan penurunan pada masa hadapan, adalah penting untuk

memerhatikan trend lawatan pelawat antarabangsa. Harga dan harga relatif sesuatu

item ialah elemen yang memberi kesan kepada permintaan, seperti yang diramalkan

oleh undang-undang permintaan. Industri pelancongan tidak berbeza. Salah satu

perkara yang mempengaruhi keinginan pelancong untuk melawat destinasi

pelancongan ialah kos perjalanan. Kadar pertukaran, yang mewakili kedua-dua

harga melawat satu destinasi pelancongan dan kos relatifnya kepada tarikan

pelancong lain di negara lain, boleh digunakan untuk menunjukkan kos perjalanan

atau harga. Kos perjalanan akan dikurangkan dengan susut nilai mata wang

tempatan berbanding dengan mata wang asal. Kos perjalanan ke tarikan pelancong

tempatan akan dikurangkan dengan susut nilai mata wang tempatan berbanding

mata wang destinasi pelancongan lain.

Banyak kajian telah dilakukan untuk menentukan bagaimana variasi kadar

pertukaran mempengaruhi industri pelancongan negara. Menggunakan Kaedah

Causality Granger, Nojwee et al. (2012) mengira kesan variasi kadar pertukaran

sebenar terhadap industri pelancongan dan ekonomi Mauritius. Bertentangan

dengan apa yang sering dipercayai, penyelidikan menunjukkan bahawa kemasukan

pelawat memberi kesan kepada kadar pertukaran berbanding sebaliknya. Abbas dan

Ibrahim (2011) menyiasat kesan beberapa faktor terhadap permintaan industri

pelancongan daripada pengunjung antarabangsa. Penyelidikan menunjukkan betapa

terdedah kepada perubahan harga industri pelancongan di Mesir. Selain itu,

keanjalan permintaan sektor pelancongan juga dipengaruhi oleh turun naik kadar

pertukaran.

Serupa dengan itu, topik utama perbincangan dalam kajian ini ialah kadar

mata wang dan pelawat antarabangsa. Penemuan ini disokong oleh peningkatan

ketara dan susut nilai IDR berbanding USD. Kajian ini cuba untuk menganggarkan

bagaimana ketibaan pelancong akan berubah sebagai tindak balas kepada

penghargaan dan susut nilai IDR, mengkaji bagaimana sensitif ketibaan pelawat

antarabangsa terhadap perubahan harga, dan mengkaji bagaimana peralihan harga

akan mempengaruhi pilihan lokasi mereka. Kajian ini juga cuba mengenal pasti ciri-

ciri pelawat antarabangsa yang sensitif terhadap perubahan harga. Hasil kajian ini

dijangka dapat menunjukkan keanjalan permintaan pelawat antarabangsa serta

menyediakan maklumat untuk rancangan pelancongan masa depan Bali.

PERBINCANGAN

Kuantiti produk dan perkhidmatan berkaitan pelancongan yang sanggup dan

mampu dibeli oleh pengguna tertentu pada harga tertentu dan pada masa tertentu

dirujuk sebagai permintaan pelancongan dalam ekonomi. Menurut Chaudhary et al.

(2007), teknik ekonomi yang digunakan ialah pengiraan keanjalan permintaan

pelancong sekiranya harga dan pembolehubah lain berubah. Harga komoditi, harga

komoditi lain, pendapatan, dan rasa adalah pembolehubah yang menentukan

permintaan pelancong, seperti yang diramalkan oleh teori permintaan. Permintaan

pelancongan boleh dicirikan sebagai permintaan Marshalian, yang menerangkan

bagaimana permintaan berfungsi daripada utiliti maksimum tertakluk kepada

kekangan belanjawan.

Di bawah kekangan kewangan, kami menjangkakan bahawa pelancong akan

menggunakan sepenuhnya utiliti mereka. Di mana Pj ialah kos produk pelancongan

di negara destinasi, Pjs ialah kos produk pelancongan di negara pesaing, dan z ialah

faktor lain yang mempengaruhi permintaan pelancongan, Dij ialah permintaan

pelancongan di j destinasi daripada pelancong tempatan dalam negara. i, Yi ialah

pendapatan negara itu, Pi ialah kos barangan dan perkhidmatan lain dari negara i,

dan Pj ialah kos produk itu di negara destinasi. Persamaan permintaan boleh

dinyatakan sebagai pendapatan benar dan harga penggantian daripada fungsi

destinasi lain yang berkaitan sejak persamaan menggunakan andaian

kehomogenan. Persamaan permintaan pelancong menggambarkan bagaimana

kadar pertukaran mempengaruhi permintaan untuk perjalanan. Kadar pertukaran

bukan sahaja mengubah harga tetapi juga perubahan harga :-

 Data sekunder dan primer digabungkan dalam kajian ini. Data sekunder

termasuk maklumat siri masa mengenai kadar pertukaran IDR kepada USD, statistik

mengenai ketibaan pelawat asing, kadar penghunian hotel dan maklumat lain yang

berkaitan. Maklumat utama datang dari tinjauan pendapat pengembara

antarabangsa.

Terdapat dua fasa untuk pelaksanaan tinjauan. Tinjauan pertama adalah tinjauan

ringkas dengan 300 pelawat antarabangsa, manakala tinjauan kedua adalah

tinjauan dengan 1000 pelancong asing di kawasan pelancongan terkemuka di Bali.

Bagi kedua-dua tinjauan, teknik persampelan bukan kebarangkalian telah

digunakan. Tinjauan pertama ialah tinjauan pendapat berasingan dengan kurang

responden yang bertujuan untuk menggambarkan bagaimana variasi kadar

pertukaran mempengaruhi pelawat antarabangsa yang tiba di Bali. Tinjauan kedua,

yang merupakan hasil SUPERWISMAN dan telah dilaksanakan pada Mei 2014 oleh

Pejabat Perwakilan Bank Indonesia Wilayah III Bali, bertujuan untuk menentukan

ciri-ciri pengunjung antarabangsa yang terjejas akibat perubahan kadar pertukaran.

Menetapkan jangka masa penyelidikan adalah langkah pertama dalam proses kajian

peristiwa. Langkah ini bermula dengan melihat tempoh keuntungan dan susut nilai

IDR berbanding USD. Adalah penting untuk membandingkan bulan yang sama

dalam pelbagai tahun sejak Indonesia mengikuti kitaran tertentu pada bulan tertentu.

Hasilnya, tempoh garis masa kajian yang dipilih oleh penulis adalah antara April dan

Ogos 2012, yang mewakili fasa susut nilai (wilayah berlorek merah), dan April dan

Ogos 2013, yang mewakili tempoh penghargaan (berlorek hijau).

Peringkat seterusnya ialah menggunakan dua penunjuk untuk menganalisis

cara pelawat bertindak balas terhadap perubahan dalam kadar mata wang selepas

memilih tempoh garis masa pemerhatian. Kadar penghunian bilik dan kemasukan

pelawat antarabangsa adalah kedua-duanya. Peratusan bilik yang diduduki

digunakan sebagai pengukur kerana ia menunjukkan bilangan pengunjung yang

datang ke Bali. Rajah 2 menggambarkan perubahan arah aliran daripada tempoh

biasa (garisan arah aliran biru), di mana arah aliran ditunjukkan oleh cerun negatif,

kepada tempoh susut nilai IDR (garis arah aliran merah), di mana arah aliran

ditunjukkan oleh cerun positif.

Ini menunjukkan bahawa terdapat peningkatan dalam kadar penghunian hotel

semasa fasa penurunan nilai, yang sedikit sebanyak mengurangkan kos penginapan

untuk pelawat antarabangsa. Semasa tempoh penghargaan, hasilnya ialah

peningkatan mendadak dalam kadar penghunian penginapan. Hasil daripada

peningkatan kadar pertukaran, pengunjung tempatan kini mungkin lebih memahami

sumbangan mereka kepada kadar penghunian di hotel. Ini menghasilkan

peningkatan yang lebih pantas dalam kadar penghunian bilik semasa tempoh biasa

(garisan arah aliran biru, Rajah 2) berbanding semasa tempoh susut nilai tahun

sebelumnya.

Oleh itu, adalah dipercayai bahawa kadar penghunian hotel adalah tidak

mencukupi untuk menunjukkan cara pelawat antarabangsa bertindak balas terhadap

perubahan dalam kadar mata wang. Ketibaan pelawat asing, sebaliknya, mungkin

menggambarkan reaksi dengan lebih berkesan daripada kadar penghunian bilik. Ini

adalah benar walaupun Rajah 3 menunjukkan aliran meningkat daripada tempoh

biasa (garisan arah aliran biru), sama ada semasa era susut nilai atau peningkatan.

Trend menaik sepanjang era susut nilai menunjukkan bahawa susut nilai menjadikan

perjalanan ke Bali untuk pelancong antarabangsa secara perbandingan lebih

berpatutan, yang meningkatkan bilangan pelawat asing yang tiba di Bali. Walau

bagaimanapun, jawapan yang sama juga berlaku semasa masa penghargaan.

Walaupun ia tidak securam yang ditunjukkan oleh petunjuk kadar penginapan hotel,
trend pertumbuhan ketibaan pelancong asing adalah lebih curam berbanding

semasa era susut nilai.

Hasil kajian acara menunjukkan bahawa kadar mata wang mempunyai sedikit

kesan ke atas pilihan pelawat antarabangsa untuk melawat Bali. Ini adalah hasil

daripada garis arah aliran untuk tempoh kenaikan nilai dan susut nilai yang

mempunyai cerun yang setanding. Ini menunjukkan bahawa kadar ketibaan

pelancong tidak dipengaruhi oleh kenaikan atau kejatuhan nilai mata wang.

Perubahan arah aliran yang sama pada kedua-dua masa menunjukkan bahawa

terdapat sebab lain yang menyumbang kepada lonjakan ketibaan pelawat. Ini

nampaknya disebabkan oleh fakta bahawa pelawat percaya bahawa perjalanan ke

Bali adalah murah (akan dibuktikan kemudian), bahawa pergerakan WPI sepanjang

tempoh pemerhatian adalah secara perbandingan tidak curam, dan keinginan

pelancong untuk melawat Bali tidak terjejas. Langkah seterusnya akan merangkumi

lebih banyak pengesahan pemerhatian tentang peristiwa ini.

Kadar Penghunian Bilik di Bali
Trend Kedatangan Pelancong Asing di Bali
OUTPUT ANALISIS DESKRIPTIF

Peratusan pelawat yang keputusan untuk melawat Bali dipengaruhi oleh perubahan

kadar pertukaran, serta ciri-ciri mereka, ditunjukkan oleh analisis deskriptif yang

dilakukan dalam kajian ini.

1. Ciri-ciri Responden

Dua sumber data asal daripada tinjauan digunakan dalam kajian ini sebagai

tambahan kepada data sekunder. Tinjauan pantas terhadap 301 pelawat

antarabangsa ke Bali adalah langkah pertama kajian. Pejabat Perwakilan

Bank Indonesia Wilayah III, Bali, menghasilkan SUPERWISMAN sebagai

output untuk peringkat kedua tinjauan. Terdapat 1031 pengunjung asing

secara keseluruhan, 519 daripadanya adalah wanita, manakala selebihnya

lelaki.

Purata umur responden ialah 35.5 tahun; yang paling tua berumur 87 tahun

dan yang bongsu berumur 19 tahun. Majoriti responden (971 daripadanya)

adalah dalam lingkungan umur bekerja (15–64). Negara asal dipisahkan

kepada tujuh wilayah: ASEAN, negara-negara Asia bukan ASEAN, Timur

Tengah, Eropah, Amerika Utara dan Selatan, Oceania, dan Afrika. Dengan

31% daripada semua pelawat, negara-negara Asia bukan ASEAN menduduki

tempat pertama, diikuti oleh Oceania dengan 30%.

2. Kesan Kadar Pertukaran Terhadap Keputusan Pelancong untuk Melawat Bali

Penekanan statistik deskriptif ialah bagaimana perubahan dalam kadar

pertukaran mempengaruhi tingkah laku pelawat asing. Walaupun pelawat

antarabangsa datang dari pelbagai negara, kajian ini menggunakan kadar

penukaran IDR kepada USD memandangkan USD ialah mata wang yang

digunakan secara meluas. Sama seperti kajian acara terdahulu, metrik seperti
kadar penghunian hotel dan ketibaan pelawat antarabangsa digunakan untuk

menunjukkan tingkah laku mereka. Susut nilai WPI, yang dijangka

mengurangkan kos perjalanan ke Bali dan menggalakkan kemasukan pelawat

antarabangsa, secara teorinya sepatutnya menyebabkan kadar pertukaran

dan kadar penghunian penginapan bergerak ke arah yang sama.

Rajah 4 menunjukkan bahawa walaupun pergerakan kadar pertukaran dan

kadar penghunian hotel sering bergerak ke arah yang sama, dari Januari

hingga September 2013, perkara sebaliknya berlaku. Ini selaras dengan hasil

kajian acara, yang menunjukkan bahawa walaupun peningkatan lebih besar

semasa fasa penghargaan, kadar penghunian hotel meningkat semasa susut

nilai dan juga. Keadaan tersebut menunjukkan bahawa kadar penghunian

penginapan mendedahkan reaksi pelawat tempatan dan antarabangsa

terhadap turun naik kadar pertukaran.

Penunjuk ketibaan pelancong asing Rajah 5 menunjukkan bahawa, dengan

pengecualian tempoh dari Mei hingga September 2013, turun naik kadar

pertukaran dan trend ketibaan pelancong asing ke arah yang sama. Berbeza

dengan penemuan kajian acara, pintu masuk pelawat antarabangsa bergerak

ke arah yang sama dengan kadar pertukaran. Ketibaan pelancong asing

berkurangan semasa penurunan nilai dan sebaliknya. Ini menunjukkan

bahawa pelawat antarabangsa sensitif terhadap perubahan dalam kadar mata

wang, tetapi ia masih boleh diabaikan.

Pada peringkat pertama kajian, didapati bahawa 69.1% daripada responden

percaya bahawa kos perjalanan ke Bali adalah munasabah, kurang daripada

3% percaya bahawa mereka adalah mahal, dan 30% percaya bahawa

mereka adalah standard. Keadaan ini menyokong idea bahawa variasi dalam
kadar mata wang mempunyai sedikit kesan ke atas pilihan pelawat

antarabangsa untuk pergi ke Bali.

Kadar Pertukaran dan Kadar Penghunian Bilik di Bali (2012-2014)

Kadar Pertukaran dan Bilangan Ketibaan Pelancong di Bali (2012-2014)

 Tambahan pula, di sebalik kenaikan harga, lebih daripada 50% responden

berkata mereka masih akan pergi ke Bali. Ini mungkin disebabkan oleh tarikan

ketara Bali untuk pengunjung, yang menyumbang kepada kekurangan pergerakan

walaupun kos meningkat. Walaupun destinasi pelancongan telah berubah, majoriti

responden (32.2%) merancang untuk pergi ke negara ASEAN yang lain. Ini boleh

difikirkan kerana negara-negara ASEAN boleh menjadi pengganti bagi Bali kerana

persamaan mereka dengan Bali.

Selain itu, majoriti responden percaya bahawa perubahan kadar pertukaran

mempunyai sedikit kesan ke atas pilihan destinasi mereka, sama ada mereka

melancong ke Bali atau negara lain. 78% responden percaya bahawa turun naik

kadar mata wang tidak mempunyai kesan ke atas pilihan mereka untuk pergi ke Bali,

manakala 67.44% percaya bahawa kadar pertukaran tidak mempunyai kaitan

dengan keputusan mereka untuk melancong ke luar negara. Kajian itu juga

mendedahkan bahawa 48.5% responden berkata mereka akan menangguhkan

perjalanan mereka ke Bali jika tambang penerbangan meningkat sebanyak 50%.

27.7% lagi responden berkata mereka akan menangguhkan percutian mereka ke

Bali jika tambang penerbangan melonjak sebanyak 200%, manakala 16.6% berkata

mereka akan melakukan perkara yang sama jika tambang penerbangan meningkat

sebanyak 20%. Selebihnya menyatakan bahawa mereka akan menukar rancangan

perjalanan mereka jika harga naik sebanyak 300%.

Menurut hasil kajian kedua, 85% peserta berkata perubahan kadar mata

wang mempunyai sedikit kesan ke atas keputusan mereka untuk melawat Bali.

Orang yang terjejas membentuk 8% daripada responden, manakala 7% selebihnya

tidak bertindak balas. Menurut tinjauan pendapat, pelawat antarabangsa memilih

untuk tidak menganggap perubahan kadar pertukaran sebagai faktor yang

mempengaruhi rancangan perjalanan mereka, menunjukkan bahawa mereka

percaya perubahan ini tidak akan memberi kesan yang besar pada pilihan mereka.

Keputusan keseluruhan daripada kedua-dua tinjauan pendapat menunjukkan

bahawa bahagian pelawat yang terjejas oleh kadar pertukaran berkurangan apabila

bilangan responden meningkat. Keputusan ini adalah setanding dengan satu

daripada penyelidikan 2007 oleh Stephenson, Vita, Walton, dan Wang mengenai

kesan variasi kadar pertukaran terhadap ketibaan pelawat di New Zealand.

Responden yang dipengaruhi oleh kadar mata wang dibahagikan lagi kepada

kumpulan berdasarkan tempat asal mereka. Didapati bahawa Australia adalah

antara 32% responden yang berasal dari Oceania. Negara-negara Asia-bukan-

ASEAN (21%) dan negara-negara Asia-ASEAN (20%) adalah wilayah terbesar

seterusnya, diikuti oleh Eropah, Amerika, Afrika, dan Timur Tengah. Memang tidak

dijangka bahawa majoriti responden yang terjejas oleh kadar pertukaran adalah dari

Oceania memandangkan Australia adalah ahli wilayah ini.

Jelas sekali bahawa responden yang mempunyai pekerjaan profesional

adalah mereka yang paling sensitif terhadap pergerakan kadar pertukaran (34%),

apabila melibatkan pekerjaan responden yang dipengaruhi oleh kadar mata wang.

Ini supaya profesional boleh menyesuaikan diri dengan perubahan dalam kos

perjalanan ke Bali dengan mengubah hala ke lokasi perjalanan yang lebih murah

dan lebih mudah kerana mereka mempunyai lebih banyak alternatif untuk destinasi

pelancongan. Pendeta/juruteknik/jualan ialah profesion kedua paling terdedah

kepada turun naik kadar pertukaran (21%). Profesi ini mempunyai pilihan tambahan

untuk tempat perjalanan, seperti yang dilakukan oleh profesional. Dari segi cara

pengangkutan, responden yang melancong bersama keluarga adalah lebih sensitif

berbanding mereka yang melancong bersama rakan, sendiri atau berkumpulan. Ini
kerana mereka yang melancong bersama keluarga membelanjakan lebih banyak

wang berbanding kategori lain, menjadikan mereka lebih terdedah kepada

perubahan dalam kadar pertukaran.

Pelawat dibahagikan mengikut negara asal mereka untuk membuat

perbandingan yang lebih teliti (Rajah 6). Graf menunjukkan bahawa Oceania ialah

kawasan yang menjana paling ramai pelawat asing yang dipengaruhi oleh kadar

mata wang. Peratusan bagi setiap negara selalunya agak rendah (Rajah 6,

diserlahkan dengan warna merah). Walau bagaimanapun, apabila melihat peratusan

pengembara yang dipengaruhi oleh kadar mata wang bergantung pada negara asal

mereka, Afrika merupakan salah satu benua dengan peratusan tertinggi. Hakikat

bahawa terdapat hanya tiga pelawat Afrika yang termasuk dalam sampel mesti

diambil kira agar kesimpulannya menjadi sah. Sampel Timur Tengah adalah dengan

cara yang sama. Akibatnya, kawasan Amerika dipilih sebagai wilayah dengan

peratusan tertinggi pelancong yang terjejas oleh kadar mata wang, menyumbang 7

daripada setiap 54 pelawat. ASEAN, Australia, negara-negara Asia bukan ASEAN,

dan Eropah adalah barisan seterusnya. Disebabkan kekurangan penerbangan terus

dari Amerika Syarikat ke Bali, yang memaksa pelancong menghabiskan lebih

banyak masa dan wang, rakyat Amerika mungkin merupakan kawasan yang

peratusan terbesar pelancong sensitif terhadap kadar mata wang semasa ekonomi

mereka semakin pulih. Ini selaras dengan kenyataan yang dibuat oleh Hinch et al.

(2005) bahawa keupayaan seseorang untuk mengembara dihadkan oleh halangan

ruang seperti jarak. Tambahan pula, menurut teori pereputan jarak, pelanggan

memilih destinasi perjalanan mereka berdasarkan kedua-dua harga pakej perjalanan

dan perbelanjaan untuk ke tempat tersebut (Losch, 1954). Menurut hipotesis ini,

permintaan akan memuncak pada jarak tertentu yang paling hampir dengan sumber
pasaran, dan kemudian akan mula menurun secara eksponen apabila jarak

meningkat (McKercher & Lew, 2003).

Respon Responden berdasarkan Negara Asal

Anggaran regresi logistik multinomial digunakan untuk menyiasat

pembolehubah yang mempengaruhi kemungkinan tingkah laku perjalanan

responden akan dipengaruhi oleh kadar mata wang. Ia menunjukkan bahawa

terdapat hanya satu faktor yang memberi kesan kepada kemungkinan tingkah laku

perjalanan responden akan dipengaruhi oleh kadar mata wang. Pembolehubah ini,

yang mempunyai alfa 5% dan pekali -0.0223, sangat mempengaruhi kemungkinan

tingkah laku perjalanan responden akan dipengaruhi oleh kadar mata wang. Pekali

negatif menunjukkan bahawa kemungkinan kadar pertukaran mempengaruhi pilihan

pengembara untuk melawat Bali berkurangan dengan usia. Nampaknya apabila

mereka semakin tua, pengembara mempunyai lebih banyak wang untuk

dibelanjakan, menjadikan kadar pertukaran kurang penting untuk pilihan mereka

untuk melawat Bali. Lise dan Tol (2002) memberikan kepercayaan kepada

tanggapan ini. Mereka mendapati bahawa keinginan Belanda untuk pelancongan

sangat dipengaruhi oleh usia. Sniadek (2006) mendapati golongan warga emas

memerlukan pelancongan untuk mencapai objektif menjaga kesihatan mereka pada

usia yang optimum. Kemungkinan bahawa kadar pertukaran akan mempengaruhi

tingkah laku perjalanan pelawat, sebaliknya, tidak banyak dipengaruhi oleh

pembolehubah lain.

Anggaran Regresi Logistik

Penemuan kajian itu menawarkan panduan kepada industri dan pembuat keputusan

kerajaan tentang cara meningkatkan ketibaan pelancong di tengah-tengah turun naik

kadar pertukaran. Bagi kerajaan: Pertama, walaupun perubahan dalam kadar mata

wang mempunyai sedikit kesan ke atas pilihan pengembara untuk melawat Bali,

adalah penting untuk terus menguruskan kawasan tumpuan pelancongan bagi

mengekalkan potensi pertumbuhan dalam ketibaan pelawat asing. Kedua,

penggubal dasar dijangka memberi tumpuan kepada pelancong warga emas dengan

membina kemudahan tambahan yang lebih menarik kepada demografi ini (seperti

spa dan kemudahan pemulihan) sebagai tindak balas kepada fakta bahawa turun

naik kadar pertukaran adalah penting dalam mengurangkan minat dalam perjalanan

dalam kalangan pelancong yang lebih tua. Adalah penting bagi perniagaan untuk
memberi lebih perhatian kepada orang yang terjejas oleh kadar mata wang, seperti

pelawat Amerika. Mereka mesti pergi ke Bali dalam masa dan kekangan kewangan

tertentu, justeru turun naik kadar pertukaran menjejaskan pilihan mereka. Perhatian

pembuat dasar mesti ditumpukan kepada keperluan akses mudah ke dan dari Bali

untuk menampung pelawat Amerika.

KESIMPULAN

Penemuan kajian acara menunjukkan bahawa kecenderungan peningkatan

kadar penghunian penginapan hadir semasa kedua-dua tempoh kenaikan dan

penyusutan nilai WPI. Pada masa penghargaan, peningkatan lebih ketara. Dengan

kata lain, permintaan terhadap perumahan di Bali tidak dihalang oleh kenaikan kadar

hotel. Fenomena ini perlu disiasat lebih lanjut, bagaimanapun, memandangkan

tingkah laku pelawat tempatan dan antarabangsa dicerminkan dalam kadar

penghunian hotel. Oleh itu, boleh dikatakan bahawa permintaan pelawat tempatan

terhadap perumahan adalah yang membawa kepada perubahan mendadak dalam

trend semasa tempoh penghargaan. Ini menggambarkan keburukan menggunakan

kadar penghunian hotel sebagai pengukur tingkah laku pelawat asing.

Kemasukan pelawat asing mempunyai corak yang sama dengan kadar

penghunian hotel, sama ada masa kenaikan atau susut nilai. Penemuan lain ialah

percepatan kecenderungan pertumbuhan ketibaan pelawat antarabangsa pada

masa yang menggalakkan. Oleh itu, boleh disimpulkan daripada kajian peristiwa

bahawa pelancong tidak mengubah tingkah laku perjalanan mereka sebagai tindak

balas kepada kadar mata wang. Walaupun sesetengah responden kajian ini percaya

bahawa kadar pertukaran mempunyai kesan pilihan mereka untuk pergi ke Bali tidak

perlu diberi perhatian jika dibandingkan dengan semua responden (21.93% pada

peringkat pertama undian dan 8% pada peringkat kedua).

Hasil daripada dua fasa tinjauan menunjukkan peratusan pelawat yang

terjejas akibat perubahan kadar pertukaran berkurangan dengan bilangan

responden.

Ini konsisten dengan kajian oleh Stephenson, Vita, Walton, dan Wang (2007) yang

melihat bagaimana kadar pertukaran mempengaruhi ketibaan pelawat di New

Zealand. Secara keseluruhannya, boleh dikatakan bahawa kadar pertukaran

mempunyai sedikit kesan terhadap tingkah laku pelawat antarabangsa. Walau

bagaimanapun, bagi pelawat yang mesti membuat lebih banyak pengorbanan (dari

segi wang dan masa) untuk datang ke Bali, seperti orang Amerika, kemungkinan

kadar pertukaran akan mempengaruhi pilihan mereka untuk melawat Bali adalah

lebih besar. Bagi pelawat Amerika, perjalanan ke Bali memerlukan banyak masa dan

wang kerana tiada penerbangan terus dari Amerika Syarikat. Selain itu,

menunjukkan bahawa lebih daripada 50% responden berkata mereka akan tetap

melawat Bali walaupun perbelanjaan perjalanan ke sana meningkat. Majoriti

responden (32.2%) masih akan memilih negara Asia Tenggara lain jika terdapat

laluan semula. Ini disebabkan oleh fakta bahawa negara-negara boleh

menggantikan satu sama lain kerana sifat-sifat mereka yang dikongsi bersama.

Hasil kajian ini juga menunjukkan bahawa umur adalah satu-satunya

faktor yang memberi kesan ke atas tingkah laku pengunjung atau membuat

keputusan sama ada untuk ke Bali. Semakin kecil kemungkinan kadar mata wang

akan mempengaruhi keputusan pelawat untuk pergi ke Bali, semakin tua mereka. Ini

berkemungkinan besar hasil daripada pendapatan mereka yang semakin meningkat

apabila mereka semakin tua. Sementara itu, Bali membangunkan program

pelancongan persaraan untuk menarik pelancong senior dan menggalakkan mereka

tinggal lebih lama di Bali.

RUJUKAN

Tourism Office of Bali Province (Dinas Pariwisata Provinsi Bali). (2016a). Prosentase

Tingkat Hunian Kamar Hotel di Bali: Th. 2012- 2014. Retrieved from

http://www.disparda. baliprov.go.id/id/Statistik3.

Nowjee, A., Poloodoo, V., Lamport, M., Padachi, K., & D. Ramdhony (2012). The

Relationship between Exchange Rate, Tourism and Economic Growth: Evidence

from Mauritius. Conference Proceedings from the International Conference on

International Trade and Investment (ICITI) 2012.

Tourism Office of Bali Province (Dinas Pariwisata Provinsi Bali). (2016b). Distribusi

Kedatangan Wisatawan ke Bali Setiap Bulan. Retrieved from http://www.disparda.

baliprov.go.id/id/Statistik3.

Thompson, A., and Thompson, H. (2010). The Exchange Rate, Euro Switch and

Tourism Revenue in Greece. Tourism Economics, 16(3), 773-778.