Super SBP Sejarah TKT 5-Jawapan

JAWAPAN
BAB • Asas kepada sistem perundangan negara kita

1 Kedaulatan Negara

berpandukan Perlembagaan Persekutuan
(d) • Rakyat merupakan penduduk di sesebuah negara
1.1 Konsep Kedaulatan • Rakyat terikat kepada undang-undang dan
1 (a) Bahasa Yunani peraturan yang dikuatkuasakan oleh pemerintah
• Supernuus atau Superanus yang bermaksud agung
atau tertinggi 1.3 Kepentingan Mewujudkan Negara Berdaulat
• Perkataan ini merujuk negara yang bebas dan 1 (a) • Kedaulatan memberikan kebebasan kepada negara
merdeka untuk menjalankan pentadbiran tanpa campur
(b) Bahasa Inggeris tangan luar
• Sovereignty yang bermaksud negara mempunyai • Dasar pentadbiran negara dilaksanakan melalui
kuasa penuh terhadap pemerintahan Jemaah Menteri dan kementerian yang berkaitan
(c) Bahasa Arab (b) • Kedaulatan penting bagi melaksanakan dasar
• Perkataan kedaulatan dalam bahasa Arab kemakmuran ekonomi
berasal dari kata daulah yang bermaksud kuasa • Pelbagai usaha dilakukan untuk memajukan dan
pemerintahan sesebuah kerajaan meningkatkan taraf hidup rakyat berbilang kaum
(d) Bahasa Melayu (c) • Kedaulatan penting untuk negara melaksanakan
• Kedaulatan merujuk perkataan daulat yang dasar sosial bagi kesejahteraan rakyat
bermaksud kekuasaan tertinggi terhadap • Negara dapat melahirkan generasi yang berilmu
pemerintahan negara dan berkemahiran melalui pendidikan mereka
2 (a) • Kedaulatan merupakan kuasa tertinggi dalam akan dapat memberikan sumbangan untuk
sistem pemerintahan sesebuah negara pembangunan negara
• Kedaulatan merujuk kerajaan yang terikat oleh (d) • Kedaulatan penting bagi memberikan hak kepada
undang-undang negara untuk menjalinkan hubungan dengan
(b) • Kedaulatan merupakan kekuatan dan kekuasaan negara lain
sesebuah negara berasaskan semangat kekitaan • Hubungan ini dibentuk melalui penggubalan dasar
bangsanya luar negara kita
(c) • Kedaulatan dibina berdasarkan prinsip kebebasan
dan keadilan yang sentiasa memperjuangkan 1.4 Langkah Mempertahankan Kedaulatan
kebajikan dan kesejahteraan rakyat 1 (a) Peranan pemerintah ialah:
(d) • Kedaulatan merupakan asas negara yang merdeka • Menjalankan pelbagai usaha serta program bagi
memiliki kebebasan pada peringkat antarabangsa memajukan ekonomi
3 (a) Merujuk sistem pemerintahan berkuasa mutlak yang • Mengelakkan amalan rasuah dalam pentadbiran
menguasai sepenuhnya segala urusan negara • Memastikan agihan sumber kekayaan negara
(b) Dikaitkan dengan hak rakyat dan kerajaan secara adil kepada semua kaum melalui dasar
berperlembagaan pembangunan ekonomi
(c) Kerajaan dan rakyat terikat oleh undang-undang • Melaksanakan undang-undang negara menurut
yang perlu dipatuhi perlembagaan secara berkesan
(d) Pengiktirafan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu Peranan rakyat ialah:
(PBB) terhadap sesebuah negara yang tidak boleh • Memberikan kesetiaan kepada raja dan negara
dicabuli oleh negara lain • Menyokong segala usaha dan dasar kerajaan bagi
mewujudkan kestabilan politik
1.2 Ciri Negara yang Berdaulat • Memupuk kerjasama dengan semua kaum supaya
1 (a) • Pemerintahan negara berdaulat untuk menjaga agihan kekayaan negara dinikmati oleh semua
kestabilan politik, keamanan, pertahanan dan • Mematuhi undang-undang negara
ekonomi (b) Peranan pemerintah ialah:
• Pemerintahan dijalankan secara teratur • Memastikan keberkesanan pelaksanaan dasar
(b) Sempadan merupakan garis pemisah antara negeri berkaitan dengan bahasa, pendidikan dan
atau negara Malaysia berkongsi sempadan darat, air kebudayaan oleh kementerian serta agensi
dan udara dengan negara seperti Singapura, Thailand, berkaitan
Brunei, Indonesia dan Filipina • Merangka program serta kempen ke arah
(c) • Sistem perundangan menjadi asas kepada memupuk perpaduan kaum dan integrasi nasional
peraturan negara • Memperuntukkan perbelanjaan yang mencukupi
• Sistem perundangan penting untuk memelihara untuk program memupuk perpaduan kaum
kesejahteraan, menjamin keadilan dan melindungi
rakyat
J1 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)
Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 1 11/11/22 8:19 AM

Peranan rakyat ialah: 2 (a) • Mempunyai pemerintahan untuk menjaga
• Memahami dan menghormati agama serta budaya kestabilan politik sesebuah negara
pelbagai kaum • Mempunyai sempadan yang menjadi garis pemisah
• Mengamalkan semangat perkongsian, bertolenrasi antara negeri atau negara
dan saling menghormati sesama rakyat Malaysia • Mempunyai perundangan yang menjadi asas
• Melibatkan diri dalam program kemasyarakatan kepada peraturan negara
yang dapat memupuk kerjasama antara kaum • Mempunyai rakyat yang merupakan penduduk di
(c) Peranan pemerintah ialah: sesebuah negara
• Mewajibkan mata pelajaran Sejarah sebagai mata (b) • Memastikan pasukan pertahanan negara sistematik
pelajaran teras di sekolah bagi melahirkan generasi • Angkatan tentera negara kita harus dilengkapi
yang peka terhadap sejarah negara senjata yang canggih
• Menganjurkan kempen dan menerbitkan filem • Mereka boleh menjaga sempadan kedaulatan
atau rencana untuk memupuk patriotisme melalui negara
media • Tentera perlu mempunyai semangat berjuang
• Memberikan pengiktirafan kepada rakyat Malaysia untuk negara
yang berjasa kepada negara dengan mengabadikan • Melaksanakan pentadbiran yang cekap
nama mereka pada bangunan dan jalan • Pelbagai usaha serta program bagi memajukan
Peranan rakyat ialah: negara hendaklah dilaksanakan oleh kerajaan
• Menyanjungi dan menghargai adat dan warisan • Mengelak amalan rasuah dalam pentadbiran
negara • Melaksanakan undang-undang negara menurut
• Meningkatkan imej negara dengan melakar perlembagaan secara adil
kejayaan dalam bidang pendidikan, sukan dan (c) Maklumat dalam petikan:
ekonomi • Kewajipan kita sebagai rakyat Malaysia untuk
• Menghargai tokoh pelbagai kaum yang berjuang mempertahankan keamanan negara
untuk kemerdekaan dan kedaulatan negara • Kita juga menghindar perbuatan keganasan yang
(d) Peranan pemerintah ialah: akan menimbulkan konflik dan kekacauan
• Mengadakan perjanjian pertahanan serta latihan • Rakyat juga harus memupuk semangat muhibah
ketenteraan bersama-sama negara serantau dan dan keharmonian antara kaum atau etnik
antarabangsa • Setiap orang perlu mengamalkan nilai murni yang
• Memodenkan aset ketenteraan untuk diajar semua agama dan kaum masing-masing
mengukuhkan pasukan pertahanan negara Kesan terhadap negara:
• Memastikan pasukan keselamatan sentiasa bersiap • Perbalahan antara etnik berlaku di negara kita
siaga menghadapi cabaran semasa • Keadaan ini boleh mengancam keselamatan negara
Peranan rakyat ialah: • Menganggu kemajuan rakyat negara kita
• Mengelakkan kolaborasi dengan pihak luar yang • Nama baik dan imej negara akan terjejas
boleh mengancam keselamatan dan kedaulatan di peringkat antarabangsa
negara
• Menganggotai pasukan keselamatan dan pasukan AKTIVITI PAK -21
sukarelawan untuk mempertahankan negara Takrif dalam Bahasa Yunani:
• Sanggup berkorban demi mempertahankan • Supernuus atau superanus yang bermaksud agung atau
kedaulatan negara tertinggi
• Perkataan ini merujuk negara yang bebas dan merdeka
SUDUT KBAT Takrif dalam Bahasa Inggeris:
1 (a) (i) Kedaulatan undang-undang • Sovereignty yang bermaksud negara mempunyai kuasa
(ii) Kedaulatan antarabangsa penuh terhadap pemerintahan
(b) (i) Kedaulatan undang-undang: Takrif dalam Bahasa Arab:
• Kerajaan dan rakyat terikat oleh undang- • Perkataan kedaulatan dalam Bahasa Arab berasal daripada
undang yang perlu dipatuhi kata daulah yang bermaksud kuasa pemerintahan sesebuah
• Menjamin keadilan dalam kehidupan kerajaan
bermasyarakat serta menjadikan negara aman. Takrif dalam Bahasa Melayu:
(ii) Kedaulatan antarabangsa: • Kedaulatan merujuk perkataan daulat yang bermaksud
• Pengiktirafan Pertubuhan Bangsa-Bangsa kekuasaan tertinggi terhadap pemerintahan negara
Bersatu (PBB) terhadap sesebuah negara yang Pandangan Aristotle (Ahli Falsafah Yunani):
tidak boleh dicabuli oleh negara lain • Kedaulatan merupakan kuasa tertinggi dalam sistem
• Deklarasi Hubungan Persahabatan PBB 1970, pemerintahan sesebuah negara
mengesahkan prinsip persamaan kedaulatan • Kedaulatan merujuk kerajaan yang terikat oleh undang-
dari segi undang-undang antarabangsa undang
(c) • Menjamin kestabilan politik negara Pandangan Ibnu Khaldun (Ilmuwan Islam):
• Menjamin keselamatan rakyat jelata • Kedaulatan merupakan kekuatan dan kekuasaan sesebuah
• Jika semua rakyat taat kepada undang-undang negara berasaskan semangat kekitaan bangsanya
negara kita akan hidup makmur • Kekuatan semangat kekitaan yang diiringi dengan
• Negara kita akan menjadi sebuah negara yang maju kekuatan semangat beragama menyebabkan sesuatu
dan terkenal bangsa rela untuk berkorban demi mencapai cita-cita yang
sama
© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J2

Pandangan Jean Bodin (Ahli Falsafah Perancis): • Mempertahankan negara daripada ancaman
• Kedaulatan merupakan kuasa tertinggi dalam sesebuah musuh
negara • Mengekalkan kedaulatan negara kita
• Kedaulatan mempunyai sifat kekal dan mempunyai kuasa (Mana-mana jawapan munasabah)
tidak terbatas untuk membuat undang-undang, mentafsir [1 markah]
dan melaksanakannya (b) • Semangat patriotisme memupuk semangat cinta
Pandangan Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj (Perdana negara
Menteri Malaysia Pertama): • Membina semangat sedia berkorban untuk negara
• Kedaulatan dibina berdasarkan prinsip kebebasan dan • Sanggup menggadai nyawa demi kedaulatan
keadilan yang sentiasa memperjuangkan kebajikan dan negara
kesejahteraan rakyat (Mana-mana jawapan munasabah)
Pandangan Tun Dr. Mohamed Salleh Abas (Mantan Ketua [1 markah]
Hakim Negara): (c) Setuju (1 markah)
• Kedaulatan merupakan asas negara yang merdeka, • Semua kaum bersatu menyertai pasukan
memiliki kebebasan pada peringkat antarabangsa bersama keselamatan seperti tentera
dengan hak dan kuasa untuk mengatur urusan dalam • Tanpa mengira kaum mempertahankan maruah
negeri tanpa telunjuk asing negara jika dihina negara lain
• Sama-sama menaikkan nama baik Malaysia seperti
Praktis Sumatif
dalam pertandingan sukan dunia
SOALAN OBJEKTIF • Bekerjasama setiap masa membantu rakyat dalam
kesusahan
1 C 2 A 3 C 4 C 5 A (Mana-mana jawapan munasabah)
6 D 7 D 8 D 9 C 10 B [1 markah]
11 A 12 C 13 B 14 D 15 B
SOALAN ESEI
SOALAN STRUKTUR
3 (a) F1 Mempunyai pemerintahan berdaulat yang
1 (a) (i) • Supernuus atau superanus yang bermaksud menjaga kestabilan politiik
agung atau tertinggi F2 Pemerintahan dijalankan secara teratur
• Perkataan ini merujuk negara yang bebas dan F3 Mempunyai sempadan, iaitu garis pemisah
merdeka antara negeri atau negara
[1 markah] F4 Sempadan Malaysia diakui oleh masyarakat
(ii) • Merujuk perkataan daulat antarabangsa khasnya PBB
• Bermaksud kekuasaan tertinggi terhadap F5 Mempunyai perundangan yang menjadi asas
pemerintahan negara kepada peraturan negara
[1 markah] F6 Mempunyai rakyat yang merupakan penduduk
(b) (i) • Kuasa tertinggi dalam sistem pemerintahan di sesebuah negara
sesebuah negara (Mana-mana jawapan berkaitan)
• Merujuk kerajaan yang terikat oleh undang- [6 markah]
undang (b) F1 Negara jiran boleh membantu jika diserang
[1 markah] musuh
(ii) • Dibina berdasarkan prinsip kebebasan dan F2 Agar jiran tidak mencampuri urusan
keadilan pemerintahan
• Yang sentiasa memperjuangkan kebajikan dan F3 Supaya pertahanan negara tidak diganggu
kesejahteraan rakyat F4 Memastikan pembangunan ekonomi negara
[1 markah] F5 Negara jiran boleh memakmurkan negara kita
(c) • Kedaulatan tradisional merujuk pemerintahan F6 Masalah politik negara jiran akan mempengaruhi
berkuasa mutlak kestabilan negara
• Kedaulatan moden dikaitkan dengan idea negara (Mana-mana jawapan munasabah)
bangsa [6 markah]
• Kedaulatan undang-undang, kerajaan dan rakyat (c) F1 Memberikan kebebasan negara menjalankan
terikat oleh undang-undang yang perlu dipatuhi pentadbiran
• Kedaulatan antarabangsa merujuk pengiktirafan F2 Mengelak campur tangan pihak luar
Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (PBB) F3 Mengukuhkan kestabilan politik
(Mana-mana jawapan berkaitan) F4 Mengekalkan keamanan negara
[1 markah] F5 Mengukuhkan kekuatan ekonomi
(d) • Pemimpin bijak mementingkan hubungan baik F6 Memberi kebebasan rakyat menjalankan aktiviti
dengan negara jiran F7 Meninggikan martabat bangsa
• Pemimpin mengutamakan perbincangan/ F8 Menaikkan imej negara kita
permuafakatan (Mana-mana jawapan munasabah)
• Pemimpin menghindar perang/provokasi [8 markah]
(Mana-mana jawapan munasabah) 4 (a) F1 Membolehkan keberkesanan pentadbiran
[1 markah] F2 Memberikan kebebasan kepada negara
2 (a) • Pasukan keselamatan mengukuhkan pertahanan menjalankan pentadbiran
negara F3 Mengukuhkan kemakmuran ekonomi negara

F4 Meningkatkan taraf hidup rakyat berbilang (c) F1 Menganjurkan program pelbagai budaya kaum
kaum Melayu, Cina, India, Iban, Kadazan
F5 Membolehkan kesejahteraan sosial F2 Menganjurkan kempen menghormati dan
F6 Mengukuhkan kecemerlangan hubungan luar menghayati budaya kaum lain
negara F3 Mengamalkan identiti kebudayaan kebangsaan
(Mana-mana jawapan munasabah) F4 Tidak menimbulkan isu sensitif berkaitan agama
[6 markah] kaum lain
(b) F1 Menjamin masa depan rakyat F5 Menghargai adat dan warisan pelbagai kaum di
F2 Memberi peluang pekerajaan Malaysia
F3 Mengurangkan pengangguran F6 Mengunjungi perayaan kaum lain seperti Hari
F4 Meninggikan taraf hidup rakyat Raya Aidilfitri dan Tahun Baharu Cina
F5 Meningkatkan pendapatan negara F7 Mempelajari adat istiadat dan budaya kaum lain
F6 Mengurangkan golongan miskin F8 Meningkatkan imej negara dengan
(Mana-mana jawapan munasabah) memperkenalkan kepelbagaian budaya kaum-
[6 markah] kaum di Malaysia
(c) F1 Setuju (Mana-mana jawapan munasabah)
F2 Ekonomi bertambah baik selepas merdeka [8 markah]
F3 Penjajah tidak lagi mengeksploitasi kekayaan
negara BAB
F4 Kerajaan menguasai sepenuhnya hasil mahsul
negara
2 Perlembagaan Persekutuan
F5 Rakyat bebas berusaha meningkatkan taraf 2.1 Latar Belakang Sejarah Perlembagaan Persekutuan
hidup mereka 1 • Undang-undang tertinggi sebagai teras pemerintahan
F6 Negara dihormati sebagai negara merdeka sesebuah negara
F7 Malaysia diiktiraf organisasi antarabangsa • Negara kita mempunyai perlembagaan yang merupakan
seperti PBB unsur penting dalam sesebuah negara
F8 Sebagai negara berdaulat Malaysia mendapat 2 (a) • Raja sebagai pemerintah
layanan sama rata seperti negara merdeka lain • Rakyat memberikan ketaatsetiaan
(Mana-mana jawapan munasabah) • Undang-undang dan sistem pemerintahan
[8 markah] ditentukan oleh raja
5 (a) F1 Pemerintah melaksanakan pentadbiran dengan • Undang-undang Kesultanan Melayu Melaka
cekap seperti Hukum Kanun Melaka dan Undang-
F2 Kerajaan menjalankan pelbagai usaha serta Undang Laut Melaka mempengaruhi kandungan
program memajukan ekonomi undang-undang bertulis di negeri Melayu yang lain
F3 Mengelakkan amalan rasuah dalam pentadbiran (b) Undang-undang Inggeris
F4 Rakyat perlu memberikan kerjasama sepenuhnya • British memperkenalkan undang-undang di
untuk menjayakan semua usaha dan program Negeri-negeri Selat (NNS) dikenali sebagai Charter
yang dilaksanakan oleh pemerintah of Justice
F5 Rakyat memberikan kesetiaan kepada raja dan • Diambil daripada undang-undang yang digubal di
negara England
F6 Rakyat menyokong segala usaha dan dasar • Di Sarawak pula terdapat The Sarawak Application
kerajaan bagi mewujudkan kestabilan politik of Laws Ordinance 1949 yang menggunakan The
(Mana-mana jawapan munasabah) Common Law of England
[6 markah] • Di Sabah terdapat undang-undang yang sama
(b) F1 Pemerintah perlu menggubal dasar dan undang- disebut Sabah Application of Laws Ordinance 1951
undang berkaitan dengan perpaduan kaum serta
integrasi nasional 2.2 Sejarah Penggubalan Perlembagaan Persekutuan
F2 Kerajaan harus merangka program serta 1 (a) • Majlis Negeri Perak berperanan untuk menggubal
kempen ke arah memupuk perpaduan kaum dan undang-undang bagi Perak
integrasi nasional • Kemudiannya, peranan yang sama ini dimainkan
F3 Kerajaan hendaklah memperuntukkan oleh semua Majlis Negeri di negeri Melayu yang
perbelanjaan yang mencukupi untuk program lain
memupuk perpaduan kaum (b) • Akta dan Ordinan Negeri-Negeri Selat digubal oleh
F4 Rakyat harus menggunakan bahasa kebangsaan Majlis Undangan Negeri
dan menghayati prinsip Rukun Negara yang • Manakala undang-undang di Negeri-negeri
dapat menjamin perpaduan kaum Melayu Bersekutu (NNMB) digubal oleh Majlis
F5 Rakyat mesti memahami dan menghormati Persekutuan
agama serta budaya pelbagai kaum • Undang-undang di Negeri-negeri Melayu Tidak
F6 Rakyat perlu mengamalkan semangat Bersekutu (NNMTB) pula digubal oleh Majlis
perkongsian, bertoleransi dan saling Negeri
menghormati sesama rakyat Malaysia (c) • Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu 1948 penting
(Mana-mana jawapan munasabah) dalam pembentukan sebuah Persekutuan yang
[6 markah] terdiri daripada negeri-negeri Melayu, Melaka,
Pulau Pinang

(d) • Suruhanjaya perlembagaan ini dikenali sebagai • Apabila Malaysia dibentuk, diwujudkan Mahkamah
Suruhanjaya Perlembagaan Persekutuan Tanah Atasan, iaitu Mahkamah Persekutuan. Mahkamah
Melayu atau Suruhanjaya Reid Persekutuan ini boleh mendengar mana-mana
• Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu 1957 persoalan perlembagaan dan pertikaian antara
disesuaikan dengan model Westminster Britain Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri
• Perlembagaan ini berkuat kuasa selepas • Perlembagaan Malaysia mengekalkan kedudukan
kemerdekaan pada 31 Ogos 1957 Mahkamah Tinggi Malaya dan pada masa yang
sama diwujudkan Mahkamah Tinggi Borneo
2.3 Ciri Utama Perlembagaan Persekutuan • Apabila Malaysia dibentuk, Sarawak dan Sabah
1 (a) Kesultanan atau Pemerintahan Beraja: diketuai oleh Yang di-Pertua Negeri yang dilantik
• Negeri Melayu diperintah berdasarkan oleh Yang diPertuan Agong
pemerintahan beraja (b) • Tunku Abdul Rahman selaku Perdana Menteri
• Sultan merupakan pemerintah berdaulat dan Malaysia pertama, membawa usul pindaan
memiliki kuasa penuh di negeri masing-masing perlembagaan yang dinamakan pindaan Singapura
Agama Islam: di Parlimen
• Peruntukan perlembagaan berkaitan dengan • Parlimen meluluskan usul ini yang membolehkan
agama Islam merupakan ciri tradisional Singapura keluar daripada Malaysia
• Pada zaman British, raja di negeri Melayu tidak • Semua perkara berkaitan dengan Singapura
perlu menerima nasihat daripada penasihat British dimansuhkan dalam Perlembagaan Malaysia
berkaitan dengan hak dan kedaulatan raja, adat (pindaan 1965) contohnya, dari segi imigresen,
istiadat orang Melayu dan agama Islam kewangan, hubungan luar negara dan pertahanan
Bahasa Melayu:
• Sejak Kesultanan Melayu Melaka, bahasa Melayu SUDUT KBAT
digunakan dalam pemerintahan 1 (a) • Dirangka oleh Suruhanjaya Perlembagaan
• Bahasa Melayu menjadi lingua franca dan Persekutuan Tanah Melayu 1957
memainkan peranan sebagai bahasa ilmu • Dikenali sebagai Suruhanjaya Reid
Kedudukan Orang Melayu dan Bumiputera: • Disesuaikan dengan model Westminster Britain
• Sebelum merdeka, kedudukan orang Melayu dan • Berkuat kuasa selepas kemerdekaan 31 Ogos 1957
bumiputera adalah di bawah kuasa raja dan ketua • Menjadi asas kepada perlembagaan negara
peribumi (b) • Kerajaan Persekutuan yang kukuh yang menjamin
• Selepas merdeka, Yang di-Pertuan Agong diberi kedudukan Raja-raja Melayu
tanggungjawab memelihara kedudukan istimewa • Menjamin kedudukan istimewa orang Melayu dan
orang Melayu dan bumiputera Sarawak dan Sabah kepentingan sah kaum lain
serta kepentingan sah kaum lain • Parlimen pula hendaklah mengandungi dua
(b) Kerajaan Persekutuan: Dewan, iaitu Dewan Rakyat dan Dewan Negara
• Antara perkara utama yang disebut dalam • Kewarganegaraan yang sama perlu dilaksanakan
Perlembagaan Persekutuan termasuklah (c) • Mengukuhkan kedudukan kerajaan Persekutuan
mewujudkan satu sistem kerajaan Persekutuan • Membawa kepada kestabilan politik negara
• Laporan Suruhanjaya Perlembagaan Persekutuan • Menjamin kedudukan Raja-raja Melayu
Tanah Melayu menyarankan Kerajaan Persekutuan • Menjamin kedudukan istimewa orang Melayu
dan Kerajaan Negeri diberi kuasa dalam bidang dilindungi dan kepentingan sah kaum lain sentiasa
tertentu terjaga
Sistem Demokrasi Berparlimen: 2 (a) • Berlaku penggabungan Persekutuan Tanah Melayu,
• Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan Sarawak, Sabah dan Singapura
sistem demokrasi di Malaysia • Bertujuan menyesuaikan peruntukan negeri
• Asas kepada demokrasi ialah pilihan raya umum baharu ke dalam perlembagaan
pada tahun 1955 • Pindaan ini tidak mengubah kedudukan negeri
Kewarganegaraan: yang sedia ada
• Kewarganegaraan Persekutuan mula diperkenalkan • Dibuat untuk mewujudkan Mahkamah
pada tahun 1948 melalui Perjanjian Persekutuan Persekutuan yang boleh mendengar mana-mana
Tanah Melayu persoalan perlembagaan dan pertikaian antara
• Sebelum itu, tidak terdapat satu kewarganegaraan Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri
yang sama bagi seluruh negara • Untuk memperkenalkan jawatan Yang di-Pertua
Negeri Sarawak dan Sabah
2.4 Pindaan Perlembagaan Persekutuan 1963 dan 1965 (b) (i) • Berlaku pemisahan Singapura daripada
1 (a) • Pindaan yang dibuat adalah dengan cara Malaysia
memasukkan klausa baharu pada bahagian • Untuk memansuhkan semua perkara berkaitan
tertentu bagi menyesuaikannya dengan keperluan dengan Singapura dalam Perlembagaan
semasa Malaysia
• Terdapat tiga perkara utama yang berlaku dalam • Contohnya, dari segi imigresen, kewangan,
pindaan Perlembagaan 1963, iaitu struktur hubungan luar negara dan pertahanan
Mahkamah Atasan, pembentukan Mahkamah • Untuk mempertahankan perlembagaan demi
Tinggi Borneo dan jawatan Yang di-Pertua Negeri kedaulatan negara

(ii) • Tunku Abdul Rahman Perdana Menteri • Bagi Wilayah Persekutuan dan negeri tidak beraja,
kerajaan Persekutuan Malaysia telah membawa perkara ini terletak di bawah kuasa Yang di-Pertuan
usul pindaan perlembagaan di Parlimen Agong
• Usul tersebut dilakukan pada 7 Ogos 1965 3 Bahasa Melayu:
• Pindaan ini dinamakan pindaan Singapura • Sejak Kesultanan Melayu Melaka, bahasa Melayu
• Parlimen meluluskan usul ini digunakan dalam pemerintahan
• Membolehkan Singapura keluar daripada • Bahasa Melayu menjadi lingua franca dan memainkan
Malaysia peranan sebagai bahasa ilmu
• Semua perkara berkaitan dengan Singapura • Kini bahasa Melayu menjadi bahasa kebangsaan dan
dimansuhkan dalam Perlembagaan Malaysia bahasa rasmi negara
(c) • Kerajaan kita perlu berani melakukan perubahan 4 Kedudukan Orang Melayu dan Bumiputera:
ke arah kebaikan • Sebelum merdeka, kedudukan orang Melayu dan
• Pindaan perlembagaan dilakukan demi bumiputera adalah di bawah kuasa raja dan ketua
mempertahankan hak setiap rakyat Malaysia peribumi
termasuk negeri yang baharu • Selepas merdeka, Yang di-Pertuan Agong diberi
• Jika kerajaan tidak membuat pindaan, akan berlaku tanggungjawab memelihara kedudukan istimewa
ketidakadilan antara negeri orang Melayu dan bumiputera Sarawak dan Sabah serta
• Situasi ini boleh menjejaskan masa depan negara kepentingan sah kaum lain
kita Ciri Moden Perlembagaan Persekutuan:
• Perpaduan dan kerjasama semua negeri di Malaysia 1 Kerajaan Persekutuan:
sangat penting • Antara perkara utama yang disebut dalam
• Hal ini boleh mengukuhkan lagi negara kita Perlembagaan Persekutuan termasuklah mewujudkan
• Musuh negara tidak akan mengganggu gugat satu sistem kerajaan Persekutuan
negara kita kerana rakyatnya bersatu padu dan • Laporan Suruhanjaya Perlembagaan Persekutuan
berganding bahu Tanah Melayu menyarankan Kerajaan Persekutuan dan
• Kestabilan politik dan kemajuan negara kita Kerajaan Negeri diberi kuasa dalam bidang tertentu
terletak di tangan semua warganegara • Apabila Malaysia dibentuk, Sarawak dan Sabah diberi
beberapa autonomi
AKTIVITI PAK -21 2 Sistem Demokrasi Berparlimen:
Ciri Tradisional Perlembagaan Persekutuan: • Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan sistem
1 Kesultanan atau pemerintahan beraja: demokrasi di Malaysia
• Negeri Melayu diperintah berdasarkan pemerintahan • Asas kepada demokrasi ialah pilihan raya umum pada
beraja tahun 1955
• Sultan merupakan pemerintah berdaulat dan memiliki • Tujuan utama pilihan raya adalah untuk memberikan
kuasa penuh di negeri masing-masing kebebasan kepada rakyat memilih wakil pemimpin dan
• Setelah merdeka, pemerintahan beraja diteruskan dan menubuhkan kerajaan
disesuaikan dengan konsep Demokrasi Berparlimen • Bagi menentukan pilihan raya dapat dijalankan dengan
• Yang di-Pertuan Agong diperuntukkan perlembagaan adil, ditubuhkan Suruhanjaya Pilihan Raya
kuasa pemerintah tertinggi negara • Badan ini bertanggungjawab sepenuhnya menjalankan
• Kuasa Yang di-Pertuan Agong antaranya kuasa pilihan raya
mengampun dan menangguhkan hukuman orang yang • Pilihan raya persekutuan memilih wakil bagi
disabitkan kesalahan oleh mahkamah membentuk Kerajaan Persekutuan
• Baginda mempunyai kuasa membuat pelantikan bagi • Pilihan raya negeri pula memilih wakil untuk
jawatan utama negara membentuk Kerajaan Negeri
• Di peringkat negeri, raja merupakan ketua negeri 3 Kewarganegaraan:
• Pada baginda, terletak kuasa eksekutif yang • Kewarganegaraan Persekutuan mula diperkenalkan
dilaksanakan melalui nasihat Majlis Mesyuarat Negeri pada tahun 1948 melalui Perjanjian Persekutuan Tanah
• Raja mempunyai kuasa mengampun dan Melayu
menangguhkan hukuman kepada mereka yang • Sebelum itu, tidak terdapat satu kewarganegaraan yang
disabitkan kesalahan oleh mahkamah serta pelantikan sama bagi seluruh negara
jawatan utama negeri • Rakyat dikategorikan sebagai rakyat raja dan ada juga
• Raja dikenali sebagai tonggak kehormatan dan keadilan penduduk mendapat kerakyatan British sekiranya
yang membolehkan baginda mengurniakan anugerah, dilahirkan di Melaka atau Pulau Pinang
penghormatan dan bintang kehormat kepada individu • Kemerdekaan Tanah Melayu dan pembentukan
yang terpilih Malaysia melahirkan taraf kewarganegaraan yang sama
2 Agama Islam: kepada rakyatnya
• Peruntukan perlembagaan berkaitan dengan agama
Islam merupakan ciri tradisional Praktis Sumatif
• Pada zaman British, raja di negeri Melayu tidak perlu SOALAN OBJEKTIF
menerima nasihat daripada penasihat British berkaitan
dengan hak dan kedaulatan raja, adat istiadat orang 1 A 2 D 3 D 4 C 5 A
Melayu dan agama Islam 6 A 7 A 8 B 9 D 10 D
• Selepas merdeka, agama Islam bagi negeri Melayu 11 D 12 D 13 B 14 D 15 D
terletak di bawah kuasa raja di negeri masing-masing

SOALAN STRUKTUR F2 Suruhanjaya perlembagaan 1957 dikenali
sebagai Suruhanjaya Perlembagaan Persekutuan
1 (a) • Undang-undang tertinggi Tanah Melayu/Suruhanjaya Reid
• Sebagai teras pemerintahan sesebuah negara H2 Disesuaikan dengan model Westminster Britain
• Sebelum kedatangan British, raja memerintah F3 Perlembagaan berkuat kuasa selepas merdeka
berdasarkan undang-undang dan peraturan yang 31 Ogos 1957
digubal H3 Menjadi asas kepada perlembagaan negara kita
• Apabila merdeka, perlembagaan merupakan unsur pada hari ini
penting dalam sesebuah negara F4 Terdapat lima perkara terma rujukan utama
[2 markah] Perjanjian Persekutuan 1957
(b) • Dokumen undang-undang bertulis yang menjadi H4a Kerajaan Persekutuan yang kukuh
teras pada sistem pemerintahan negara H4b Menjamin kedudukan Raja-raja
• Digubal berasaskan undang-undang negeri Melayu H4c Menjamin kedudukan istimewa orang Melayu
yang sedia ada dan tambahan unsur baharu dan kepentingan sah kaum lain
• Perlembagaan Persekutuan Malaysia mempunyai H4d Parlimen mengandungi Dewan Rakyat dan
ciri tradisional dan moden Dewan Negara
• Perlembagaan dipinda bagi menyesuaikannya H4e Kewarganegaraan yang sama
dengan keperluan semasa negara [6 markah]
[2 markah] (c) F1 Setuju
(c) • Perlembagaan Persekutuan berasaskan nilai tradisi F2 Agar politik negara stabil
Kesultanan Melayu F3 Menjamin keamanan negara
• Kemudiannya beberapa prinsip undang-undang F4 Mengelakkan persengketaan kaum
Inggeris disesuaikan dengan nilai tempatan F5 Mengelakkan berlakunya jenayah
• Dalam undang-undang negeri Melayu, raja sebagai F6 Memastikan ekonomi stabil
pemerintah F7 Melindungi semua lapisan rakyat
• Rakyat memberikan ketaatsetiaan F8 Menjamin rakyat bebas melakukan kebaikan
• British memperkenalkan undang-undang di (Mana-mana jawapan munasabah)
Negeri-negeri Selat (NNS) dikenali sebagai Charter [8 markah]
of Justice 3 (a) F1 Kesultanan atau pemerintahan beraja
• Di Sarawak pula terdapat The Sarawak Application F2 Negeri Melayu diperintah berdasarkan
of Laws Ordinance 1949 yang menggunakan The pemerintahan beraja
Common Law of England F3 Agama Islam
• Di Sabah terdapat undang-undang yang sama F4 Negeri Melayu Islam di bawah kuasa raja
disebut Sabah Application of Laws Ordinance 1951 masing-masing
[3 markah] F5 Bahasa Melayu
(d) • Supaya perlembagaan dihormati oleh semua rakyat F6 Sejak Kesultanan Melayu Melaka bahasa Melayu
• Supaya rakyat patuh kepada perlembagaan digunakan dalam pemerintahan
• Supaya tidak diperlekehkan oleh orang asing F7 Bahasa Melayu menjadi lingua franca dan
(Mana-mana jawapan yang munasabah) memainkan peranan sebagai bahasa ilmu
[3 markah] F8 Kedudukan orang Melayu dan bumiputera
SOALAN ESEI F9 Kedudukan orang Melayu dan bumiputera
adalah di bawah kuasa raja dan ketua peribumi
2 (a) F1 Mesyuarat pertama Majlis Negeri Perak 1877 [6 markah]
menjadi titik tolak pembentukan undang- (b) F1 Kerajaan Persekutuan
undang negara kita F2 Mewujudkan satu sistem kerajaan Persekutuan
F2 Majlis Negeri Perak berperanan untuk F3 Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri
menggubal undang-undang bagi Perak diberi kuasa dalam bidang tertentu
F3 Peranan yang sama turut dimainkan oleh semua F4 Apabila Malaysia dibentuk, Sarawak dan Sabah
Majlis Negeri di negeri Melayu yang lain diberi beberapa autonomi
F4 Akta dan Ordinan Negeri-Negeri Selat 1886 F5 Sistem Demokrasi Berparlimen
digubal oleh Majlis Undangan Negeri F6 Asas kepada demokrasi ialah pilihan raya umum
F5 Undang-undang di Negeri-negeri Melayu pada tahun 1955
Bersekutu (NNMB) digubal oleh Majlis F7 Kewarganegaraan
Persekutuan F8 Diperkenalkan pada tahun 1948 melalui
F6 Undang-undang di Negeri-negeri Melayu Tidak Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu
Bersekutu (NNMTB) digubal oleh Majlis Negeri F9 Rakyat dikategorikan sebagai rakyat raja
[6 markah] F10 Penduduk mendapat kerakyatan British jika
(b) F1 Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu dilahirkan di Melaka atau Pulau Pinang
1948 penting dalam pembentukan sebuah [6 markah]
Persekutuan (c) F1 Perlembagaan Persekutuan dipertahankan oleh
H1a Yang terdiri daripada negeri-negeri Melayu, rakyat sejak kita merdeka
Melaka dan Pulau Pinang F2 Penubuhan Malaysia disertai kepatuhan kepada
H1b Kandungan perjanjian ialah pentadbiran, kuasa perlembagaan Malaysia
raja Melayu, perundangan dan kewarganegaraan

F3 Rakyat patuh kepada perlembagaan untuk F4 Kaum lain bebas untuk memajukan diri mereka
kestabilan politik negara F5 Bahasa Melayu menjadi bahasa kebangsaan
F4 Rakyat sentiasa mematuhi perlembagaan demi F6 Bahasa lain bebas untuk digunakan
keamanan F7 Agama rasmi ialah agama Islam
F5 Ia boleh menjamin peningkatan hidup rakyat F8 Agama lain bebas diamalkan
F6 Perlembagaan menjadi panduan pemimpin F9 Semua kaum harus menghormati kaum lain
memerintah rakyat F10 Perkara sensitif perlu dihindari
F7 Negara berdaulat memerlukan rakyat yang (Mana-mana jawapan munasabah)
mengikut perlembagaan negaranya [8 markah]
F8 Semua rakyat pelbagai kaum di Malaysia akur
dengan perlembagaan negara BAB
Raja Berperlembagaan dan Demokrasi
(Mana-mana jawapan munasabah)
[8 markah]
3 Berparlimen
4 (a) F1 Menyesuaikan peruntukan negeri baharu 3.1 Latar Belakang Sistem Pemerintahan Beraja dan
ke dalam perlembagaan Demokrasi Berparlimen
F2 Tanpa mengubah kedudukan negeri yang sedia 1 Pemerintahan Beraja Kesultanan Melayu Melaka
ada (a) Kesultanan Melayu Melaka merupakan pemerintahan
F3 Pindaan 1963 kerana kemasukan Singapura, beraja yang berwibawa. Rajanya pemerintah berkuasa
Sarawak dan Sabah dalam Malaysia mutlak
F4 Pindaan 1965 kerana pemisahan Singapura (b) Kesultanan Melayu Melaka diteruskan secara
[4 markah] langsung oleh Kesultanan Johor Riau
(b) F1 Pindaan 1963 dibuat dengan cara memasukkan (c) Kesultanan Terengganu dan Selangor merupakan
klausa baharu pada bahagian tertentu bagi kesinambungan daripada Pahang dan Perak
menyesuaikannya dengan keperluan semasa (d) Kesultanan Johor Riau, Kelantan, Negeri Sembilan
F2 Terdapat tiga perkara utama dalam pindaan dan Perlis diasaskan setelah berakhir Kesultanan
perlembagaan 1963, iaitu struktur Mahkamah Melayu Melaka
Atasan (e) Kesultanan Kedah merupakan kerajaan terawal yang
F3 Pembentukan Mahkamah Tinggi Borneo diasaskan
F4 Jawatan Yang di-Pertua Negeri Ketika British
F5 Apabila Malaysia dibentuk, diwujudkan (a) Raja-raja Melayu memerintah dengan campur tangan
Mahkamah Atasan iaitu Mahkamah Persekutuan British dalam pentadbiran tempatan yang dimeterai
F6 Mahkamah Persekutuan boleh mendengar melalui perjanjian atau surat perisytiharan Raja-raja
mana-mana persoalan/pertikaian perlembagaan Melayu
antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Ketika Jepun
Negeri (a) Raja-raja Melayu diiktiraf sebagai ketua hal ehwal
F7 Tiga buah Mahkamah Atasan diwujudkan agama Islam
F8 Iaitu di Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak dan (b) Raja-raja Melayu memperoleh pendapatan seperti
Sabah serta Singapura sebelum Perang Dunia Kedua
F9 Perlembagaan Malaysia mengekalkan (c) Kedudukan raja-raja Melayu di negeri masing-masing
kedudukan Mahkamah Tinggi Malaya diletakkan di bawah pengawasan Gabenor Jepun di
F10 Diwujudkan Mahkamah Tinggi Borneo Tanah Melayu
F11 Mahkamah Tinggi Borneo berperanan Ketika Malayan Union
menguruskan soal kehakiman di Sarawak dan (a) Raja-raja Melayu kehilangan kuasa sebagai
Sabah pemerintah negeri
F12 Pada tahun 1963, jawatan Ketua Hakim Borneo (b) Kuasa pemerintahan diambil Raja England
diwujudkan dengan berpusat di Kuching (c) British memerintah Malayan Union secara langsung
F13 Tahun 1994, nama jawatan ini diubah kepada melalui Gabenor yang dilantik oleh kerajaan British
Ketua Hakim Sarawak dan Sabah 2 Persekutuan Tanah Melayu 1948
F14 Apabila Malaysia dibentuk, Sarawak dan Sabah (a) Kesepakatan Raja-raja Melayu menentang Malayan
diketuai oleh Yang di-Pertua Negeri Union dengan sokongan orang Melayu menyebabkan
F15 Pindaan Perlembagaan 1965 dibawa oleh Tunku British menggantikan Malayan Union dengan
Abdul Rahman selaku Perdana Menteri Malaysia Persekutuan Tanah Melayu 1948
pertama (b) Kedaulatan Raja-raja Melayu yang diwarisi daripada
F16 Beliau membawa usul pindaan perlembagaan Kesultanan Melayu Melaka dikembalikan seperti
yang dinamakan pindaan Singapura di Parlimen sebelum Perang Dunia Kedua melalui Perjanjian
F17 Parlimen meluluskan usul ini yang membolehkan Persekutuan Tanah Melayu 1948
Singapura keluar daripada Malaysia Persekutuan Tanah Melayu 1957
F18 Semua perkara berkaitan dengan Singapura (a) Kemerdekaan Tanah Melayu pada 1957 diperoleh
dimansuhkan dalam Perlembagaan Malaysia melalui perundingan dan persetujuan Raja-raja
[8 markah] Melayu
(c) F1 Perlembagaan melindungi kepentingan semua (b) Pemerintahan beraja diteruskan dalam Perlembagaan
warganya Persekutuan dan beberapa pindaan dibuat supaya
F2 Semua kaum mempunyai hak sendiri sesuai dengan konsep demokrasi
F3 Kaum bumiputera diberi keistimewaan

(c) Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan sebagai • Bertanggungjawab menjaga serta melindungi
Ketua Utama Negara kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera
(d) Kedudukan, kuasa dan tugas Yang di-Pertuan Agong di Sarawak dan Sabah
termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan • Membuat pengisytiharan darurat
(e) Ciri Raja Berperlembagaan dan Demokrasi (c) Kehakiman
Berparlimen dalam Perlembagaan Persekutuan • Melantik hakim Mahkamah Atasan atas nasihat
mengiktiraf raja sebagai pemerintah tertinggi negara Perdana Menteri setelah dipertimbangkan oleh
(f) Rakyat diberi hak memilih wakil mereka melalui suruhanjaya Pelantikan Kehakiman dan berunding
pilihan raya untuk membentuk kerajaan dengan Majlis Raja-Raja
• Dalam hal jenayah di Wilayah Persekutuan,
3.2 Sejarah dan Kedudukan Institusi Majlis Raja-Raja seseorang yang sudah dihukum boleh memohon
1 (a) Durbar berperanan sebagai sebuah majlis persidangan keampunan daripada Yang di-Pertuan Agong
bagi Raja-raja Melayu negeri Perak, Selangor, Pahang • Baginda akan bertindak atas nasihat Lembaga
dan Negeri Sembilan untuk membincangkan hal Pengampunan
ehwal pentadbiran Kerajaan Persekutuan dengan
British 3.4 Amalan Demokrasi dan Pengasingan Kuasa
(b) Antara fungsi Majlis Sultan-Sultan ialah 1 (a) Amalan demokrasi
membincangkan undang-undang berkaitan dengan Amalan pilihan raya
agama Islam dan menasihati Gabenor tentang perkara • Pilihan raya ialah elemen penting yang menandakan
yang dibangkitkan Raja-raja Melayu wujudnya amalan demokrasi di negara kita
(c) Berdasarkan Perjanjian Persekutuan Tanah Melayu • Pada asasnya, pilihan raya umum diadakan dalam
1948, Majlis Raja-Raja menjadi institusi yang tempoh lima tahun
dilengkapi dengan kuasa dan sekretariat sesuai (b) Kebebasan asasi
dengan kedudukan dan peranannya Kebebasan diri:
(d) • Selepas merdeka pada 31 Ogos 1957, peranan Majlis • Tiada seorang pun boleh diambil nyawanya atau
Raja-Raja dikekalkan namun keanggotaannya dilucutkan kebebasan dirinya kecuali mengikut
mengalami perubahan undang-undang
• Selain raja-raja Melayu, Yang di-Pertua Negeri Kebebasan beragama:
Melaka dan Pulau Pinang turut menjadi ahli Majlis • Islam ialah agama Persekutuan dan agama lain
Raja-Raja boleh diamalkan
• Selepas Persekutuan Malaysia dibentuk pada tahun Hak berkenaan dengan pendidikan:
1963, Yang di-Pertua Negeri Sarawak dan Sabah • Tidak boleh ada diskriminasi terhadap warganegara
menjadi ahli Majlis Raja-Raja atas alasan agama, ras, keturunan atau tempat lahir
• Yang di-Pertua Negeri tidak turut serta dalam Kebebasan bersuara, berhimpun dan berpersatuan:
mesyuarat khas melibatkan institusi beraja seperti • Setiap warganegara berhak kepada kebebasan
pemilihan Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan bersuara, berhimpun secara aman dan membentuk
Yang di-Pertuan Agong persatuan
Pengasingan Kuasa
3.3 Yang di-Pertuan Agong dan Raja dalam Perlembagaan (a) Yang di-Pertuan Agong
Persekutuan • Mengetuai tiga badan kerajaan, iaitu Badan
1 Kedudukan Yang di-Pertuan Agong Perundangan (Legislatif), Badan Eksekutif
(a) Sebagai Ketua Utama Negara (Pemerintahan) dan Badan Kehakiman (Judisiari)
(b) Yang di-Pertuan Agong menjadi punca kedaulatan, (b) Badan perundangan
ketaatan, perpaduan, kebesaran dan kemuliaan • Parlimen ialah badan perundangan tertinggi
negara di Malaysia
Kuasa Yang di-Pertuan Agong • Dewan Negara atau Senat Dewan tertinggi
(a) Eksekutif • Dewan Rakyat atau Perwakilan ahlinya dipilih oleh
• Yang di-Pertuan Agong bertindak mengikut rakyat melalui pilihan raya
nasihat Jemaah Menteri • Dewan Undangan Negeri (DUN) di setiap negeri
• Melantik Perdana Menteri dan Jemaah Menteri kecuali bagi Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur,
• Melantik Peguam Negara, Panglima Angkatan Labuan dan Putrajaya yang menggubal undang-
Tentera dan Ketua Audit Negara undang negeri masing-masing.
• Pemerintah tertinggi seluruh Angkatan Tentera (c) Badan eksekutif
Malaysia. • Jemaah Menteri (Kabinet) terdiri daripada Perdana
• Melantik diplomat Malaysia ke luar negara Menteri dan menteri. Tugasnya ialah menggubal
(b) Perundangan dasar negara dan melaksanakan pembangunan
• Memperkenankan sesuatu Rang Undang-Undang • Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri di peringkat
yang melalui proses pembentangan di Dewan negeri, kuasa eksekutif terletak pada Sultan atau
Rakyat dan Dewan Negara Raja atau Yang di-Pertua Negeri. Di Semenanjung
• Mempunyai kuasa memanggil Parlimen bersidang Malaysia, kuasa eksekutif ini dilaksanakan oleh
dan memberhentikan dan membubarkan Parlimen Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri atau EXCO
• Ketua Agama Islam di negeri baginda sendiri, (Executive Council). Di Sarawak dan Sabah, badan
Wilayah Persekutuan, Melaka, Pulau Pinang, eksekutif negeri dikenali sebagai Kabinet Negeri.
Sarawak dan Sabah

Pentadbiran Kerajaan Negeri diketuai oleh Menteri • Permuafakatan pelbagai parti politik dalam satu
Besar atau Ketua Menteri gabungan membolehkan parti politik membentuk
(d) Badan kehakiman kerajaan dan berkongsi kuasa dalam pemerintahan
• Mentafsir dan melaksana undang-undang-undang • Sejak pilihan raya pada tahun 1955, gabungan parti
serta mempertahankan Perlembagaan Persekutuan berasaskan kaum dibentuk atas nama Parti Perikatan
• Diketuai oleh Ketua Hakim Negara • Gabungan ini kemudiannya dikenali sebagai Barisan
• Kuasa badan kehakiman dilaksanakan oleh Nasional
mahkamah • Parti ini memenangi 13 kali pilihan raya umum untuk
• Hakim dilantik untuk memastikan sistem membentuk Kerajaan Persekutuan
kehakiman dan keadilan ditegakkan di negara kita • Pada Pilihan Raya Umum ke-14 tahun 2018, kerjasama
politik membolehkan Pakatan Harapan (PH)
3.5 Keunikan Amalan Demokrasi Berparlimen di Negara memenangi pilihan raya dan membentuk Kerajaan
Kita • Kerjasama politik lain contohnya Parti Perikatan
1 Gabungan unsur tradisional dan moden dalam Sarawak/ Parti Perikatan Sabah 1962, Angkatan
pentadbiran: Perpaduan Ummah (APU) 1990, Barisan Alternatif
• Teradun antara unsur tradisional dengan moden. (BA) 1999, Pakatan Rakyat (PR) 2008 dan Gabungan
• Unsur tradisional terletak pada kedudukan raja sebagai Parti Sarawak (GPS) & Gabungan Bersatu Sabah (GBS)
warisan sosiopolitik masyarakat Melayu tahun 2018
• Unsur moden pula ialah Demokrasi Berparlimen
berdasarkan model Westminster England SUDUT KBAT
• Kombinasi Raja Berperlembagaan dan Demokrasi 1 (a) (i) Sultan Pahang
Berparlimen dapat mengimbangi amalan demokrasi (ii) Sultan Selangor
dalam sosiopolitik di negara kita yang pelbagai bangsa, (iii) Sultan Perak
agama dan budaya (b) • Memilih Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan
Mekanisme semak dan imbang dalam pentadbiran: Yang di-Pertuan Agong
• Sistem Raja Berperlembagaan dan Demokrasi • Bersetuju atau tidak bersetuju dengan sebarang
Berparlimen mewujudkan mekanisme semak dan undang-undang yang memerlukan persetujuan
imbang dalam pemerintahan di negara kita Majlis Raja-Raja
• Pemerintahan beraja berperanan bagi mengimbangi • Memberikan nasihat berkaitan dengan pelantikan
pemerintahan demokrasi kerana raja berkecuali dalam jawatan tertentu
hal politik, ekonomi dan dasar negara • Contohnya Ketua Audit Negara dan Ketua Hakim
• Kuasa pengimbang yang ada pada raja mampu Negara
meredakan konflik yang berlaku dalam demokrasi (c) • Membolehkan amalan demokrasi dilaksanakan
seperti pertikaian parti politik yang pelbagai ideologi dalam kalangan raja-raja
dan perselisihan antara kaum • Ahli majlis akan memilih seorang Yang di-Pertuan
• Semak dan imbang juga berlaku melalui pengasingan Agong yang baru secara demokrasi
kuasa, badan perundangan, eksekutif dan kehakiman • Ahli majlis turut melakukan perbincangan dalam
• Badan perundangan diberi peranan menggubal pelantikan jawatan penting seperti Ketua Hakim
undang-undang yang akan dilaksanakan oleh badan Negara
eksekutif • Prinsip keadilan dapat ditegakkan melalui
• Sekiranya timbul konflik dan kekeliruan, penyelesaian mesyuarat yang dihadiri oleh semua ahli majlis
dibuat melalui badan kehakiman 2 (a) • Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan
Kuasa budi bicara raja: selepas negara mencapai kemerdekaan pada tahun
• Kuasa budi bicara raja ialah kuasa yang boleh 1957
dilaksanakan oleh baginda tanpa mendengar atau • Baginda dipilih dalam kalangan raja yang
menurut nasihat ketua kerajaan dalam perkara tertentu memerintah sembilan buah negeri contohnya
• Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan kuasa Johor dan Kelantan
budi bicara kepada Yang di-Pertuan Agong dalam soal • Pemilihan Yang di-Pertuan Agong dilaksanakan
pelantikan ketua Kerajaan Persekutuan, iaitu Perdana oleh Majlis Raja-Raja menurut kaedah yang
Menteri, Raja dan Yang di-Pertua Negeri mempunyai ditetapkan dalam Perlembagaan Persekutuan dan
kuasa budi bicara melantik ketua Kerajaan Negeri, iaitu Peraturan-peraturan Majlis Raja-Raja
Menteri Besar dan Ketua Menteri • Jawatan Timbalan Yang di-Pertuan Agong
• Yang di-Pertuan Agong juga mempunyai kuasa budi turut diwujudkan berlandaskan Perlembagaan
bicara untuk tidak memperkenankan permintaan Persekutuan
pembubaran Parlimen (b) • Yang di-Pertuan Agong mempunyai kuasa
• Raja dan Yang di-Pertua Negeri pula mempunyai kuasa Eksekutif
budi bicara tidak memperkenankan pembubaran DUN • Baginda berkuasa melantik Perdana Menteri dan
Kerjasama politik: Jemaah Menteri
• Kerjasama politik menekankan soal perkongsian • Baginda dengan nasihat Perdana Menteri juga
kuasa antara kaum berdasarkan prinsip tolak ansur, boleh melantik Menteri-menteri, Timbalan
perundingan dan pengorbanan bagi memastikan suara Menteri daripada Ahli Dewan Rakyat atau Dewan
setiap kaum diwakili Negara
• Dalam aspek kuasa perundangan, baginda
berkuasa memperkenankan sesuatu rang undang-

undang yang melalui proses pembentangan • Tradisi dan adat istiadat kesultanan Melayu
di Dewan Rakyat dan Dewan Negara • Pertalian dengan Kesultanan Melayu Melaka sama
• Mempunyai kuasa memanggil Parlimen bersidang ada dari segi keturunan
dan memberhentikan serta membubarkan • Pernah menjadi naungan atau jajahan takluk
Parlimen kesultanan Melaka
• Ketua agama Islam di negeri baginda sendiri, • Raja-raja Melayu dianggap sebagai sumber
Wilayah Persekutuan, Melaka, Pulau Pinang, undang-undang, ketua kerajaan dan ketua agama
Sarawak dan Sabah (Mana-mana jawapan munasabah)
• Bertanggungjawab menjaga serta melindungi [3 markah]
kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera (d) • Raja berperanan memastikan negara aman agar
di Sarawak dan Sabah ekonomi maju
• Dalam aspek kuasa kehakiman, baginda berkuasa • Raja perlu mempunyai hubungan baik dengan
melantik hakim Mahkamah Atasan atas nasihat negara lain agar mereka berdagang ke negara kita
Perdana Menteri setelah dipertimbangkan oleh • Raja sentiasa menyediakan kemudahan seperti
Suruhanjaya Pelantikan Kehakiman dan berunding pengairan agar pertanian terus berkembang
dengan Majlis Raja-Raja (Mana-mana jawapan munasabah)
• Dalam hal jenayah di Wilayah Persekutuan, [3 markah]
seseorang yang sudah dihukum boleh memohon SOALAN ESEI
keampunan daripada Yang di-Pertuan Agong
(c) • Yang di-Pertuan Agong mempunyai daulat 2 (a) F1 Raja kekal di takhta
• Setiap rakyat perlu menumpahkan taat setia kepada F2 British memperkenalkan Sistem Residen
baginda di NNMB dan Sistem Penasihat di NNMTB
• Menyatakan ucapan tahniah kepada Yang F3 Raja-raja Melayu memerintah dengan campur
di-Pertuan Agong tangan British dalam pentadbiran tempatan
• Semua pihak perlulah meraikan sambutan Hari F4 Bagi NNMB, British hanya mengambil alih
Keputeraan baginda setiap tahun pentadbiran pada peringkat pembesar negeri
• Menuliskan nama baginda, iaitu Sultan Abdullah F5 Bagi NNMTB, kedudukan raja yang memerintah
yang sedang memerintah negara lebih kukuh
• Agensi kerajaan dan pihak swasta seharusnya F6 Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor 1895 dan
sentiasa menghargai pemerintahan baginda yang Undang-Undang Bagi Diri Kerajaan Terengganu
membawa kepada keamanan negara 1911 menyerlahkan ciri Raja Berperlembagaan
• Contohnya pihak Universiti Teknologi Petronas F7 Raja sebagai ketua negeri yang mengesahkan
menzahirkan tanda gembira melalui poster undang-undang
tersebut. Perkara ini sepatutnya menjadi contoh F8 Perjanjian Raja-raja Melayu dengan British tidak
teladan kepada semua pihak khususnya organisasi memindahkan kedaulatan negeri kepada British
kerajaan dan swasta F9 Negeri Melayu hanya menjadi negeri naungan
British
AKTIVITI PAK -21 [6 markah]
Jawapan dalam QR kod (b) Semasa pendudukan Jepun:
F1 Raja-raja Melayu diiktiraf sebagai ketua hal
Praktis Sumatif
ehwal agama Islam
SOALAN OBJEKTIF F2 Raja Melayu memperoleh pendapatan seperti
sebelum Perang Dunia Kedua
1 A 2 D 3 B 4 D 5 B F3 Kedudukan Raja Melayu di negeri masing-
6 A 7 D 8 A 9 C 10 B masing diletakkan di bawah pengawasan
11 D 12 B 13 D 14 C 15 B Gabenor Jepun
16 B 17 A 18 D 19 A 20 C Selepas Perang Dunia Kedua:
SOALAN STRUKTUR F4 Semasa Malayan Union Raja-raja Melayu
kehilangan kuasa sebagai pemerintah negeri
1 (a) • Kesultanan Melayu Melaka merupakan F5 Kuasa pemerintahan diambil Raja England
pemerintahan beraja yang berwibawa F6 British memerintah Malayan Union secara
• Rajanya pemerintah berkuasa mutlak langsung melalui Gabenor yang dilantik oleh
• Pada baginda terletak semua kuasa pemerintahan kerajaan British
iaitu kuasa pentadbiran, perundangan dan F7 Persekutuan Tanah Melayu 1948 mengembalikan
kehakiman kedaulatan Raja-raja Melayu seperti sebelum
• Pemerintahannya berdasarkan undang-undang, Perang Dunia Kedua
iaitu Hukum Kanun Melaka dan Undang-Undang F8 Undang-Undang Tubuh digubal oleh Raja-raja
Laut Melaka Melayu bagi negeri masing-masing
[2 markah] F9 Raja-raja Melayu sebagai Raja Berperlembagaan
(b) • Kesultanan Johor Riau [6 markah]
• Kesultanan Pahang (c) F1 Setuju
• Kesultanan Perak F2 Kemerdekaan Tanah Melayu pada 1957
[2 markah] diperoleh melalui perundingan dan persetujuan
(c) • Raja sebagai ketua agama Islam Raja-raja Melayu

F3 Pemerintahan beraja diteruskan dalam H4a Untuk mendapat penerangan daripada
Perlembagaan Persekutuan Pesuruhjaya Tinggi British
F4 Beberapa pindaan dibuat supaya sesuai dengan H4b Tentang penggubalan undang-undang dan
konsep demokrasi dasar Kerajaan Persekutuan
F5 Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan [4 markah]
sebagai Ketua Utama Negara (c) F1 Memilih dua jawatan utama negara
F6 Kedudukan, kuasa dan tugas Yang di-Pertuan H1a Yang di-Pertuan Agong
Agong termaktub dalam Perlembagaan H1b Timbalan Yang di-Pertuan Agong
Persekutuan F2 Undang-undang negara yang digubal
F7 Perlembagaan Persekutuan mengiktiraf raja H2 Bersetuju atau tidak bersetuju sebarang undang-
sebagai pemerintah tertinggi negara undang yang memerlukan persetujuan Majlis
F8 Raja mengetuai agama Islam Raja-Raja
F9 Raja melindungi keistimewaan orang Melayu F3 Pelantikan jawatan utama/tertentu
(Mana-mana jawapan munasabah) H3a Memberikan nasihat berkaitan dengan
[8 markah] pelantikan jawatan
3 (a) F1 Durbar berperanan sebagai sebuah majlis H3b Seperti Ketua Audit Negara, Ketua Hakim
persidangan bagi Raja-raja Melayu negeri Perak, Negara
Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan F4 Menjadi rujukan dalam perubahan dasar
F2 Membincangkan hal ehwal pentadbiran H4a Berhubung dengan kedudukan istimewa orang
Kerajaan Persekutuan dengan British Melayu
F3 Durbar dipengerusikan oleh Pesuruhjaya Tinggi H4b Bumiputera di Sarawak/Sabah
British H4c Kepentingan sah kaum lain
F4 Ahlinya terdiri daripada Raja-raja Melayu, iaitu F5 Menjadi Lembaga Pengampunan
Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang H5a Bagi kes-kes tertentu
F5 Residen British di NNMB F6 Memperkenankan perubahan persempadanan
F6 Setiausaha NNMB negeri
[6 markah] H6a Setelah mendapat perkenan raja negeri
(b) (i) F1 Perlembagaan Malayan Union 1946 berkenaan
H1a Memperuntukkan penubuhan Majlis F7 Memperkenan pindaan perlembagaan
Sultan-Sultan (The Council of Sultans) H7a Bagi perkara tertentu
H1b Di bawah The Malayan Union Order in [6 markah]
Council 1946 4 (a) F1 Ketua Utama Negara seperti termaktub dalam
H1c Majlis Sultan-Sultan dipengerusikan oleh Perkara 32 Perlembagaan Persekutuan
Gabenor Malayan Union F2 Yang di-Pertuan Agong menjadi punca
F2 Mempunyai keahlian Ahli majlis kedaulatan, ketaatan, perpaduan, kebesaran dan
H2a Terdiri daripada sembilan orang Raja kemuliaan negara
Melayu F3 Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan
H2b Tiga pegawai kanan British selepas negara merdeka
H2c Iaitu Ketua Setiausaha Malayan Union, F4 Yang di-Pertuan Agong dipilih dalam kalangan
Penasihat Undang-undang dan Setiausaha raja yang memerintah sembilan buah negeri
Kewangan F5 Iaitu Perlis, Kedah, Perak, Selangor, Negeri
F3 Majlis Sultan-Sultan mempunyai peranan/ Sembilan, Johor, Pahang, Terengganu dan
fungsi khusus Kelantan
H3a Membincangkan undang-undang berkaitan F6 Pemilihan Yang di-Pertuan Agong dilaksanakan
dengan agama Islam oleh Majlis Raja-Raja
H3b Menasihati Gabenor tentang perkara yang F7 Menurut kaedah yang ditetapkan dalam
dibangkitkan Raja-raja Melayu Perlembagaan Persekutuan dan Peraturan-
[4 markah] peraturan Majlis Raja-Raja
(ii) F1 Majlis Raja-Raja ditubuhkan secara rasmi [4 markah]
pada tahun 1948 (b) F1 Kuasa eksekutif
H1a Institusi yang dilengkapi dengan kuasa dan H1a Yang di-Pertuan Agong bertindak mengikut
sekretariat, sesuai dengan kedudukan dan nasihat Jemaah Menteri
peranannya H1b Melantik Perdana Menteri dan Jemaah Menteri
H1b Diurus sepenuhnya oleh Raja-raja Melayu H1c Melantik jawatan penting seperti Peguam
F2 Mempunyai keahlian Majlis Raja-Raja Negara
H2a Pengerusi mesyuarat ditentukan oleh Raja- H1d Melantik pemerintah tertinggi seluruh Angkatan
raja Melayu Tentera Malaysia
H2b Dalam kalangan 9 orang Raja Melayu. H1e Melantik diplomat Malaysia ke luar negara
F3 Persidangan Majlis Raja-Raja F2 Kuasa perundangan
H3a Perlu disertai oleh Penyimpan Mohor Besar H2a Memperkenankan sesuatu rang undang-undang
Raja-Raja H2b Yang melalui proses pembentangan di Dewan
H3b Untuk memeterai keputusan persidangan Rakyat dan Dewan Negara
F4 Raja-raja Melayu diberi hak dan kuasa
tertentu

H2c Mempunyai kuasa memanggil Parlimen F7 Rakyat dapat memajukan diri mereka dengan
bersidang sebaik-baiknya
H2d Memberhentikan serta membubarkan Parlimen F8 Negara kita akan diiktiraf oleh masyarakat
[8 markah] antarabangsa
(c) F1 Taat setia kepada pemerintah menjamin (Mana-mana jawapan munasabah)
kestabilan politik [8 markah]
F2 Pemerintah mudah menjalankan tanggungjawab 6 (a) F1 Berfungsi menggubal undang-undang
memerintah F2 Pada peringkat Kerajaan Persekutuan ialah
F3 Melahirkan rakyat yang berdisiplin Parlimen
F4 Membentuk warganegara yang patuh arahan F3 Pada peringkat Kerajaan Negeri pula ialah
pemimpin Dewan Undangan Negeri (DUN)
F5 Menjamin kemakmuran negara F4 Parlimen ialah badan perundangan tertinggi
F6 Membentuk perpaduan antara rakyat di Malaysia
F7 Menghasilkan kerjasama erat antara pemerintah F5 Yang di-Pertuan Agong salah satu komponen
dan rakyat badan perundangan
F8 Menghindari campur tangan pihak luar F6 Dewan Negara atau Senat ialah dewan tertinggi
(Mana-mana jawapan munasabah) dalam sistem perundangan negara
[8 markah] F7 Dewan Rakyat ahlinya dipilih oleh rakyat
5 (a) F1 Pilihan raya ialah elemen penting yang melalui pilihan raya
menandakan wujudnya amalan demokrasi di F8 DUN terdapat di setiap negeri kecuali bagi
negara kita Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur, Labuan
F2 Pada asasnya, pilihan raya umum diadakan dan Putrajaya
dalam tempoh lima tahun F9 Dewan ini terdiri daripada Sultan atau Yang
F3 Pilihan raya diadakan sejak negara kita mencapai di-Pertua Negeri selaku ketua negeri, Speaker
kemerdekaan Dewan dan Ahli Dewan Undangan Negeri
F4 Kempen pilihan raya membolehkan rakyat (ADUN) yang dipilih melalui pilihan raya
mengenali calon dan memahami manifesto parti peringkat negeri
yang bertanding F10 DUN berfungsi untuk menggubal undang-
F5 Rakyat menyemak nama pada daftar pemilih undang negeri masing-masing
sebelum mengundi [6 markah]
F6 Undian dilakukan menggunakan prosedur yang (b) (i) F1 Di peringkat persekutuan Jemaah Menteri
telus dan sistematik berfungsi menggubal dasar negara
F7 Undi ialah rahsia dan merupakan bukti F2 Berfungsi melaksanakan pembangunan
keabsahan kerajaan yang dipilih rakyat F3 Perdana Menteri mengetuai Jemaah
[4 markah] Menteri dan memimpin pentadbiran
(b) F1 Kebebasan diri Kerajaan Persekutuan
H1a Tiada seorang pun boleh diambil nyawanya F4 Menteri mengetuai kementeriaan untuk
H1b Atau dilucutkan kebebasan dirinya melaksanakan dasar kerajaan yang
H1c Kecuali mengikut undang-undang diputuskan oleh Jemaah Menteri
F2 Kebebasan beragama F5 Anggota Jemaah Menteri berpegang pada
H2a Islam ialah agama Persekutuan prinsip tanggungjawab bersama secara
H2b Agama lain boleh diamalkan kolektif kepada Parlimen
F3 Hak berkenaan dengan pendidikan F6 Setiap menteri mesti mempertahankan
H3a Tidak boleh ada diskriminasi terhadap keputusan yang dibuat Jemaah Menteri
warganegara [4 markah]
H3b Atas alasan agama, ras, keturunan atau tempat (ii) F1 Kuasa eksekutif terletak pada Sultan atau
lahir Raja atau Yang di-Pertua Negeri
F4 Kebebasan bersuara, berhimpun dan F2 Di Semenanjung Malaysia, kuasa eksekutif
berpersatuan ini dilaksanakan oleh Majlis Mesyuarat
H4a Setiap warganegara berhak kepada kebebasan Kerajaan Negeri atau EXCO (Executive
bersuara/berhimpun secara aman Council)
H4b Kebebasan membentuk persatuan F3 Di Sarawak dan Sabah, badan eksekutif
[8 markah] negeri dikenali sebagai Kabinet Negeri
(c) F1 Pilihan raya membolehkan pemimpin dipilih F4 Pentadbiran Kerajaan Negeri diketuai oleh
secara adil Menteri Besar untuk negeri yang ada raja
F2 Rakyat dapat memilih pemimpin berwibawa F5 Ketua Menteri bagi negeri tiada raja
F3 Semua rakyat mendapat hak mereka dalam [4 markah]
demokrasi (c) F1 Badan kehakiman bertanggungjawab mentafsir
F4 Pilihan rakyat mengelak wujudnya pemimpin undang-undang
diktator F2 Dan melaksanakan undang-undang-undang
F5 Kebebasan asasi melindungi keselamatan F3 Serta mempertahankan Perlembagaan
warganegara Persekutuan
F6 Rakyat dapat menjalankan aktiviti masing-
masing tanpa takut

F4 Ketua Hakim Negara dan Hakim dilantik untuk F10 Permuafakatan pelbagai parti politik dalam
memastikan sistem kehakiman dan keadilan satu gabungan membolehkan parti politik
ditegakkan di negara kita membentuk kerajaan dan berkongsi kuasa
F5 Peranan badan kehakiman adalah untuk dalam pemerintahan
mengadili pertikaian antara pemerintah dengan F11 Antara gabungan parti tersebut ialah Parti
rakyat mahupun sesama rakyat Perikatan kemudiannya dikenali sebagai Barisan
F6 Badan ini juga menyelesaikan konflik Kerajaan Nasional
Negeri dan Kerajaan Persekutuan F12 Kerjasama politik lain seperti Pakatan Harapan
F7 Hakim mesti bebas daripada pengaruh politik (PH)
(Mana-mana jawapan munasabah) F13 Kerjasama politik lain contohnya Parti Perikatan
[6 markah] Sarawak dan Parti Perikatan Sabah
7 (a) F1 Unsur tradisional terletak pada kedudukan raja (Mana-mana jawapan berkaitan)
sebagai warisan sosiopolitik masyarakat Melayu [8 markah]
F2 Unsur moden pula ialah Demokrasi Berparlimen
F3 Berdasarkan model Westminster England BAB
F4 Kombinasi Raja Berperlembagaan
Demokrasi Berparlimen dapat mengimbangi
dan 4 Sistem Persekutuan
amalan demokrasi 4.1 Latar Belakang Sistem Persekutuan di Negara Kita

F5 Sangat penting dalam sosiopolitik di negara kita 1 (a) Pada tahun 1889, Luak Tampin, Rembau dan Seri
yang pelbagai bangsa, agama dan budaya Menanti disatukan sebagai Konfederasi Seri Menanti
[4 markah] (b) Perjanjian Persekutuan 1895 ditandatangani oleh
(b) F1 Pemerintahan beraja berperanan mengimbangi Sultan Idris Shah (Perak), Sultan Abdul Samad
pemerintahan demokrasi (Selangor), Tuanku Muhammad (Negeri Sembilan)
F2 Kerana raja berkecuali dalam hal politik, dan Sultan Ahmad Shah (Pahang). Persekutuan
ekonomi dan dasar negara 1896 ini berkuat kuasa pada tahun 1896 dan dikenali
F3 Kuasa pengimbang yang ada pada raja meredakan sebagai Negeri-Negeri Melayu Bersekutu (NNMB)
konflik yang berlaku dalam demokrasi (c) Majlis Mesyuarat Persekutuan 1927 yang distruktur
F4 Contohnya, pertikaian parti politik yang semula
pelbagai ideologi (d) Kesatuan Malaya 1946 (Malayan Union) menyatukan
F5 Mengelakkan perselisihan antara kaum semua negeri Melayu, Pulau Pinang dan Melaka
F6 Semak dan imbang juga berlaku melalui (e) Gabungan sembilan negeri Melayu dan dua buah
pengasingan kuasa Negeri-Negeri Selat (NNS) yang dikenali sebagai
F7 Iaitu badan perundangan, eksekutif dan Persekutuan Tanah Melayu 1948
kehakiman (f) Pada 31 Ogos 1957, muncul Persekutuan Tanah
F8 Badan perundangan diberi peranan menggubal Melayu merdeka
undang-undang (g) Persekutuan Malaysia 1963 sebuah Persekutuan
F9 Akan dilaksanakan oleh badan eksekutif yang terdiri daripada 11 buah negeri Tanah Melayu,
F10 Sekiranya timbul konflik dan kekeliruan, Singapura dan dua buah negeri Borneo, iaitu Sabah
penyelesaian dibuat melalui badan kehakiman dan Sarawak
[8 markah]
(c) F1 Kuasa budi bicara raja ialah kuasa yang boleh 4.2 Kuasa Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri
dilaksanakan oleh baginda 1 (a) • Kuasa pemerintahan Kerajaan Persekutuan meliputi
F2 Tanpa mendengar atau menurut nasihat ketua perkara yang termaktub dalam Perlembagaan
kerajaan dalam perkara tertentu Persekutuan sebagai Senarai Persekutuan
F3 Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan • Antara yang terkandung dalam Senarai Persekutuan
kuasa budi bicara kepada Yang di-Pertuan termasuklah hal ehwal luar negeri, pertahanan,
Agong keselamatan dalam negeri, pentadbiran keadilan,
F4 Dalam soal pelantikan ketua Kerajaan kewarganegaraan dan kewangan
Persekutuan, iaitu Perdana Menteri (b) • Kuasa pemerintahan Kerajaan Negeri meliputi
F5 Raja dan Yang di-Pertua Negeri pula mempunyai perkara yang termaktub dalam Perlembagaan
kuasa budi bicara melantik ketua Kerajaan Persekutuan sebagai Senarai Negeri
Negeri • Antara perkara yang terkandung dalam Senarai
F6 Iaitu Menteri Besar dan Ketua Menteri Negeri termasuklah Undang-undang Islam, Tanah,
F7 Yang di-Pertuan Agong juga mempunyai kuasa Pertanian dan perhutanan
budi bicara untuk tidak memperkenankan (c) • Senarai Bersama ialah perkara yang membolehkan
permintaan pembubaran Parlimen Parlimen dan Dewan Undangan Negeri menggubal
F8 Raja dan Yang di-Pertua Negeri pula mempunyai undang-undang perkara yang sama
kuasa budi bicara tidak memperkenankan • Antara perkara dalam Senarai Bersama termasuklah
pembubaran DUN kebajikan awam biasiswa, perlindungan haiwan
F9 Kerjasama politik menekankan soal perkongsian liar dan taman negara
kuasa antara kaum berdasarkan prinsip tolak (d) • Undang-undang dan adat Anak Negeri Mahkamah
ansur, perundingan dan pengorbanan bagi Anak Negeri
memastikan suara setiap kaum diwakili • Undang-undang diri berhubung dengan
perkahwinan, penceraian, penjagaan anak, nafkah

dan sebagainya berkaitan dengan undang-undang Timur Sabah ekoran pencerobohan pengganas dari
keluarga, penyelidikan pertanian dan perhutanan, Kepulauan Sulu di Kampung Tanduo Lahad Datu,
pengawalan makhluk perosak dan pencegahan Sabah pada 12 Februari 2013
penyakit tumbuhan, pilihan raya Dewan Negeri • Misi ESSCOM untuk meningkatkan keselamatan
(e) • Mentadbir dan melaksanakan tanggungjawab Kawasan Timur Sabah daripada sebarang ancaman
dalam sesebuah kawasan tempatan atau daerah melalui kerjasama strategik antara agensi kerajaan
kecil yang diwartakan • ESSCOM bertanggungjawab mengawasi
• Kerajaan Tempatan dikenali sebagai Pihak keselamatan 10 daerah di Pantai Timur Sabah
Berkuasa Tempatan (PBT) dan berada di bawah yang dikenali sebagai Eastern Sabah Security Zone
bidang kuasa Kerajaan Negeri (ESSZONE) atau Zon Keselamatan Timur Sabah.
Contohnya daerah Lahad Datu, Kunak, Tawau
4.3 Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan • Pengerusi Jawatankuasa Pemantau ESSCOM ialah
Negeri Perdana Menteri Malaysia. Pengerusi Jawatankuasa
1 (a) • FELDA atau Lembaga Kemajuan Tanah ESSZONE ialah Ketua Menteri Sabah yang dibantu
Persekutuan Ketua Pegawai Eksekutif ESSCOM dan Komander
(b) • Semenanjung seperti KEDA, PERDA, KEJORA, ESSCOM
DARA, KETENGAH dan KESEDAR
• Sarawak seperti Lembaga Kemajuan Tanah Sarawak 4.4 Faktor yang Mengukuhkan Sistem Persekutuan
(LKTS) dan Lembaga Penyatuan Pemuliharaan 1 (a) • Perlembagaan Persekutuan diangkat sebagai
Tanah Sarawak (SALCRA) undang-undang tertinggi bagi mentakrifkan
(c) • Iskandar Malaysia (SJER) di selatan Johor, NCER prinsip Persekutuan dan pentadbiran negara
di Perlis/ Kedah/ Pulau Pinang /Utara Perak, ECER • Undang-undang yang digubal oleh Parlimen dan
di Pahang/Terengganu/ Kelantan/ Mersing, Johor, DUN tidak boleh bertentangan dengan peruntukan
SCORE di tengah Sarawak dan SDC di seluruh Perlembagaan Persekutuan
Sabah. • Parlimen dan DUN tidak boleh menggubal
(d) • Taman Negara: Taman Negeri Royal Belum di undang-undang yang bercanggah antara satu sama
Perak, Taman Negara di Pahang/Terengganu/ lain
Kelantan, Taman Hidupan Liar Krau di Pahang, • Perlembagaan Persekutuan menjadi rujukan utama
Taman Negara Johor Endau Rompin di Johor, apabila berlaku ketidakselarasan antara undang-
Taman Negara Kinabalu di Sabah dan Taman undang Persekutuan dengan undang-undang
Negara Mulu di Sarawak. Negeri
• Taman Laut: 24 buah pulau di perairan Kedah, • Perkara 75 Perlembagaan Persekutuan
Terengganu, Pahang, Johor, Sabah dan Labuan menyebutkan bahawa jika mana-mana undang-
diwartakan sebagai taman laut sejak tahun 1994 undang Negeri tidak selaras dengan sesuatu
(e) • 1964: menggiatkan usaha menyediakan perumahan undang-undang Persekutuan, maka undang-
kos rendah undang Persekutuan hendaklah mengatasi
• 1970: membina rumah untuk rakyat berpendapatan undang-undang Negeri
rendah • Prinsip keluhuran Perlembagaan yang dijunjung
• Program Perumahan Rakyat (PPR) pada tahun ini mengukuhkan sistem Persekutuan di negara
1997 kita
2 (a) Pemerintahan Keselamatan Daerah Rajang di (b) • Penyelarasan pentadbiran dibuat antara Kerajaan
Sarawak: Persekutuan dengan Kerajaan Negeri melalui
• Berikutan ancaman komunis yang semakin Mesyuarat Menteri Besar dan Ketua Menteri serta
meningkat di Sarawak, Tun Abdul Razak majllis khas
Hussein, Perdana Menteri Malaysia ke-2 yang • Mesyuarat Menteri Besar dan Ketua Menteri
menjadi Pengerusi Majlis Keselamatan Negara dipengerusikan oleh Perdana Menteri serta
mengisytiharkan Bahagian Ketiga Sarawak sebagai dihadiri oleh Menteri Besar dan Ketua Menteri.
Rajang Area Security Command (RASCOM) atau Mesyuarat membincangkan pelaksanaan sesuatu
Pemerintahan Keselamatan Kawasan Rajang pada dasar yang diputuskan oleh kerajaan
26 Mac 1972 • Majlis yang termaktub dalam Perlembagaan
• Ketua Menteri Sarawak dilantik sebagai Pengarah Persekutuan, Perlembagaan Persekutuan
Operasi Negeri dalam RASCOM. Beliau memperuntukkan penubuhan Majlis Negara untuk
bertanggungjawab menyelaraskan fungsi dan menyelaraskan pentadbiran Kerajaan Persekutuan
aktiviti pasukan keselamatan dengan pejabat awam dengan Kerajaan Negeri iaitu Majlis Kewangan
dalam kawasan RASCOM Negara, Majlis Tanah Negara dan Majlis Negara
• Kerjasama Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan bagi Kerajaan Tempatan. Majlis Kewangan Negara
Negeri melalui RASCOM merupakan strategi – Mentadbir hal ehwal berkaitan seperti pemberian
yang berjaya memulihkan serta mengekalkan wang, bayaran cukai dan pinjaman Kerajaan
keselamatan dan keamanan di bahagian tengah Persekutuan kepada Kerajaan Negeri. Majlis
Sarawak. Pada tahun 1995, RASCOM dibubarkan Tanah Negara – Membentuk dasar dan mengawal
(b) Kawasan Keselamatan Khas Pantai Timur Sabah: penggunaan tanah untuk kegiatan pertanian,
• Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri perlombongan, perhutanan dan sebagainya. Majlis
menubuhkan Eastern Sabah Security Command Negara bagi Kerajaan Tempatan – Perundingan
(ESSCOM) atau Kawasan Keselamatan Khas Pantai

Kerajaan Persekutuan dan juga Kerajaan Negeri penubuhan Majlis Negara untuk menyelaraskan
untuk membangunkan Kerajaan Tempatan. pentadbiran Kerajaan Persekutuan dengan
• Majlis yang ditubuhkan oleh kerajaan, perhubungan Kerajaan Negeri contohnya Majlis Kewangan
antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri Negara dan Majlis Tanah Negara
juga dibuat melalui majlis yang ditubuhkan oleh (c) • Banyak hasil bahan mentah di seluruh negara
kerajaan seperti Majlis Keselamatan Negara, Majlis • Negeri Sabah terkenal dengan kekayaan hasil hutan
Air Negara dan Majlis Perumahan Negara seperti kayu balak
• Negeri Sarawak pula terkenal dalam bidang
SUDUT KBAT
industri petroleum dan gas asli
1 (a) • Tertumpu pada pembukaan tanah baharu • Keadaan ini menyebabkan kemunculan bandar
• Kerajaan Persekutuan telah menubuhkan FELDA besar seperti Miri
untuk memberi bantuan kewangan kepada • Tanah Melayu sejak zaman penjajahan hingga
Kerajaan Negeri merdeka merupakan pengeluar hasil pertanian
• Kerajaan Persekutuan turut melaksanakan utama dunia seperti getah dan kelapa sawit
pembangunan wilayah • Kekayaan ini membolehkan negara mendapat
• Agensi pembangunan wilayah ditubuhkan seperti hasil pendapatan lumayan daripada eksport hasil
KEJORA, DARA dan KESEDAR tersebut. Kemasukan Singapura dalam Malaysia
(b) Kerjasama dalam menjamin keselamatan: penting kerana negeri tersebut mempunyai
• Melalui pengisytiharan RASCOM pelabuhan bebas yang terkenal
• Berjaya mengekalkan keselamatan Bahagian • Ramai pelabur dan pedagang dari seluruh pelosok
Tengah Sarawak dunia masuk ke negara kita melalui Singapura
• Di Sabah pula ditubuhkan ESSCOM yang menjaga Melalui kegiatan perdagangan ini negara dapat
keselamatan Pantai Timur Sabah memungut hasil yang banyak dari cukai yang
Kerjasama dalam menjamin kedaulatan negara: dikenakan
• Ketika berlaku ancaman serangan pengganas Sulu
di Lahad Datu AKTIVITI PAK -21
(c) • Kuasa dalam aspek keselamatan dan kedaulatan 1 Kuasa Kerajaan Persekutuan:
negara di bawah bidang kuasa persekutuan • Pada peringkat Persekutuan, institusi yang mempunyai
• Kerajaan Persekutuan bertanggungjawab memberi kuasa untuk membuat undang-undang bagi seluruh
bantuan ketenteraan untuk menentang musuh Malaysia ialah Parlimen
negara • Kuasa pemerintahan Kerajaan Persekutuan meliputi
• Kerajaan Persekutuan mempunyai aset ketenteraan perkara yang termaktub dalam Perlembagaan
seperti bekalan senjata Persekutuan sebagai Senarai Persekutuan
• Menjadi tanggungjawab kerajaan Persekutuan • Senarai Persekutuan menjelaskan kuasa Kerajaan
melindungi sempadan negara dari diceroboh Persekutuan yang luas meliputi skop kepentingan
2 (a) • Penyatuan beberapa buah negeri dan membentuk nasional dan merangkumi semua aspek perkhidmatan
sebuah negara bersekutu berhubung dengan pentadbiran negara
• Dua unsur penting dalam sebuah negara • Antara yang terkandung dalam Senarai Persekutuan
persekutuan ialah Kerajaan Persekutuan atau termasuklah hal ehwal luar negeri, pertahanan,
Kerajaan Pusat dan Kerajaan Negeri keselamatan dalam negeri, pentadbiran keadilan,
• Pembahagian kuasa dalam sistem pentadbiran kewarganegaraan, kewangan, perhubungan dan
dilaksanakan antara kerajaan Persekutuan dan pengangkutan, pelajaran serta perubatan dan kesihatan
Negeri 2 Kuasa Kerajaan Negeri:
(b) • Berkaitan dengan prinsip Keluhuran Perlembagaan • Setiap negeri di Malaysia mempunyai Dewan
dalam Rukun Negara Undangan Negeri (DUN) yang mempunyai kuasa
• Menurut Perlembagaan Persekutuan undang- untuk menggubal undang-undang bagi negerinya
undang yang digubal oleh Parlimen dan DUN • Kuasa pemerintahan Kerajaan Negeri meliputi perkara
tidak boleh bertentangan dengan peruntukan yang termaktub dalam Perlembagaan Persekutuan
Perlembagaan Persekutuan sebagai Senarai Negeri
• Perlembagaan Persekutuan juga menjadi rujukan • Antara perkara yang terkandung dalam Senarai Negeri
utama apabila berlaku ketidakselarasan antara termasuklah Undang-Undang Islam, Tanah, Pertanian
undang-undang Persekutuan dengan undang- dan perhutanan, Kerajaan tempatan dan Hari kelepasan
undang Negeri negeri
• Mengukuhkan lagi kedudukan sistem persekutuan 3 Senarai Bersama:
tersebut • Senarai Bersama ialah perkara yang membolehkan
• Berlaku penyelarasan yang baik antara Kerajaan Parlimen dan DUN menggubal undang-undang untuk
Persekutuan dengan Kerajaan Negeri perkara yang sama
• Penyelarasan pentadbiran dibuat antara Kerajaan • Sekiranya ada percanggahan bagi perkara di bawah
Persekutuan dengan Kerajaan Negeri melalui Senarai Bersama, undang-undang yang diluluskan oleh
Mesyuarat Menteri Besar dan Ketua Menteri serta Parlimen harus dipatuhi
majllis khas • Antara perkara dalam Senarai Bersama termasuklah
• Mesyuarat tersebut membincangkan pelaksanaan kebajikan awam, biasiswa, perlindungan haiwan liar
sesuatu dasar yang diputuskan oleh kerajaan dan taman negara, perancangan bandar dan luar
• Perlembagaan Persekutuan turut memperuntukkan bandar

Praktis Sumatif F3 Senarai Persekutuan menjelaskan kuasa
Kerajaan Persekutuan yang luas
SOALAN OBJEKTIF F4 Meliputi skop kepentingan nasional
1 A 2 C 3 D 4 B 5 A F5 Merangkumi semua aspek perkhidmatan
6 C 7 B 8 D 9 A 10 D berhubung dengan pentadbiran negara,
11 A 12 C 13 A 14 D 15 D antaranya hal ehwal luar negeri, pertahanan
[3 markah]
SOALAN STRUKTUR
(ii) F1 Setiap negeri di Malaysia mempunyai
1 (a) • Penyatuan/Gabungan beberapa buah negeri Dewan Undangan Negeri (DUN)
• Membentuk sebuah negara bersekutu F2 Mempunyai kuasa untuk menggubal
Antara unsur penting dalam sebuah negara undang-undang bagi negerinya
Persekutuan: F3 Kuasa pemerintahan Kerajaan Negeri
• Kerajaan Persekutuan (Kerajaan Pusat) dan meliputi perkara yang termaktub dalam
Kerajaan Negeri dibentuk Perlembagaan Persekutuan
• Pembahagian kuasa dalam sistem pentadbiran F4 Dikenali sebagai Senarai Negeri antaranya
[2 markah] Undang-Undang Islam, Tanah
(b) • Kesatuan Malaya 1946 (Malayan Union) [3 markah]
• Persekutuan Tanah Melayu 1948 (iii) F1 Senarai Bersama ialah perkara yang
• Persekutuan Tanah Melayu 1957 membolehkan Parlimen dan DUN
• Persekutuan Malaysia 1963 menggubal undang-undang untuk perkara
[2 markah] yang sama
(c) • Lahir sebuah Persekutuan yang baharu F2 Sekiranya ada percanggahan bagi perkara
• Terdiri daripada 11 buah negeri Tanah Melayu di bawah Senarai Bersama, undang-undang
• Tambahan satu negeri Singapura yang diluluskan oleh Parlimen harus
• Tambahan dua buah negeri Borneo, iaitu Sarawak dipatuhi
dan Sabah F3 Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri
• Persekutuan baharu ini dinamakan Malaysia bekerjasama
[3 markah] F4 Contoh Senarai Bersama seperti kebajikan
(d) • Pemimpin Tanah Melayu mementingkan awam, biasiswa
rundingan dengan negeri yang ingin masuk [3 markah]
Malaysia (iv) F1 Kerajaan Tempatan diberi kuasa
• Pertimbangan permuafakatan yang mementingkan untuk mentadbir dan melaksanakan
semua pihak tanggungjawab dalam sesebuah kawasan
• Tiada paksaaan masuk Malaysia tempatan atau daerah kecil yang diwartakan
• Semua rakyat suka rela bergabung dalam Malaysia F2 Kerajaan Tempatan lebih dikenali sebagai
(Mana-mana jawapan munasabah) Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)
[3 markah] F3 Berada di bawah bidang kuasa Kerajaan
Negeri
SOALAN ESEI
F4 Perantara antara Kerajaan Negeri dengan
2 (a) F1 Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan rakyat
kuasa yang khusus antara Kerajaan Persekutuan F5 Berperanan memberikan perkhidmatan
dengan Kerajaan Negeri kepada penduduk setempat
F2 Meliputi kuasa perundangan dan kuasa F6 Antara fungsi Kerajaan Tempatan (Pihak
pemerintahan Berkuasa Tempatan) ialah membangunkan
F3 Pembahagian kuasa Kerajaan Persekutuan perumahan awam
dengan Kerajaan Negeri bertujuan melicinkan [3 markah]
perjalanan sistem Persekutuan (c) F1 Kerajaan Negeri Sarawak dan Sabah diberi kuasa
F4 Mengelakkan permasalahan antara kedua-dua tambahan bagi menyesuaikan kemasukan negeri
peringkat kerajaan berkenaan ke dalam Persekutuan Malaysia
F5 Peruntukan kuasa lebih besar diberikan pada F2 Antara tambahan kepada Senarai Negeri bagi
peringkat Persekutuan Sarawak dan Sabah termasuklah undang-
F6 Mewujudkan Kerajaan Persekutuan yang kuat undang dan Adat Anak Negeri, Mahkamah
F7 Menjamin kestabilan dan kemajuan negara Anak Negeri dan kereta api di Sabah
F8 Kerajaan Tempatan diletakkan di bawah kuasa F3 Antara tambahan kepada Senarai Bersama
Kerajaan Negeri bagi Sarawak dan Sabah termasuklah undang-
[4 markah] undang diri berhubung dengan perkahwinan,
(b) (i) F1 Pada peringkat Persekutuan, institusi penceraian
yang mempunyai kuasa untuk membuat F4 Di bawah Akta Imigresen 1963, Kerajaan
undang-undang bagi seluruh Malaysia Negeri Sarawak dan Sabah diberi kuasa untuk
ialah Parlimen mengekalkan kuasa kawalan, kemasukan dan
F2 Kuasa pemerintahan Persekutuan kediaman di negeri-negeri berkenaan
meliputi perkara yang termaktub dalam [4 markah]
Perlembagaan Persekutuan sebagai Senarai
Persekutuan

3 (a) F1 Pembangunan Tanah F5 Kerajaan mengenal pasti penyediaan perumahan
F2 Kerjasama sosioekonomi tertumpu pada bukan sahaja untuk menyelesaikan masalah
pembukaan tanah baharu dan pembangunan kekurangan rumah tetapi juga sebagai langkah
In-Situ menghapuskan kemiskinan
F3 Kerajaan Persekutuan menubuhkan FELDA F6 Kerajaan Persekutuan melaksanakan Program
untuk mengurus dan menyalurkan bantuan Perumahan Rakyat (PPR) pada tahun 1997
kewangan kepada Kerajaan Negeri untuk membina perumahan awam di seluruh
F4 Pembangunan wilayah negara
F5 Agensi pembangunan wilayah di Semenanjung F7 Kerajaan Negeri menubuhkan agensi
seperti KEDA, PERDA, KEJORA, DARA, pembangunan negeri seperti Perbadanan
KETENGAH dan KESEDAR Kemajuan Ekonomi Negeri Selangor (PKNS)
F6 Agensi di Sarawak pula seperti LKTS dan dan Perbadanan Kemajuan Ekonomi Negeri
SALCRA Perak untuk membina rumah bagi rakyat
F7 Agensi pembangunan di Sabah SLDB berpendapatan rendah
F8 Pembangunan Koridor Wilayah F8 Pada tahun 2014, Majlis Perumahan Negara
F9 Contohnya Iskandar Malaysia (SJER) di selatan ditubuhkan untuk merangka strategi
Johor, SCORE di tengah Sarawak dan SDC menyediakan perumahan mampu milik
di seluruh Sabah F9 Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan
[6 markah] Negeri menubuhkan pelbagai agensi serta
(b) F1 Pengurusan Taman Negara memperkenalkan program khusus untuk
F2 Pengurusan hidupan liar dan taman negara membolehkan golongan pertengahan memiliki
merupakan tanggungjawab bersama Kerajaan rumah
Persekutuan dengan Kerajaan Negeri [8 markah]
F3 Bagi mengukuhkan kerjasama ini, Akta 4 (a) F1 Keselamatan dan pertahanan negara di bawah
Perlindungan Hidupan Liar 1972 [Akta 76] kuasa Kerajaan Persekutuan
diwujudkan F2 Keselamatan dalam negeri dan ketenteraman
F4 Antara tahun 1972 hingga tahun 1978, Kerajaan awam di bawah tanggungjawab Kementerian
Persekutuan mengambil alih pentadbiran semua Dalam Negeri (KDN)
Jabatan Mergastua Negeri di Semenanjung F3 Manakala pertahanan negara di bawah
Malaysia Kementerian Pertahanan (KEMENTAH)
F5 Pengurusan taman negara di Sarawak terletak F4 Kedua-dua aspek tersebut diselaraskan oleh
di bawah pengurusan Perbadanan Perhutanan Majlis Keselamatan Negara (MKN)
Sarawak F5 Kerajaan Persekutuan bekerjasama dengan
F6 Taman negara di Sabah terletak di bawah Jabatan kerajaan Negeri dengan mewujudkan kawasan
Hidupan Liar Sabah keselamatan khas
F7 Pengurusan Taman Laut F6 RASCOM di Sarawak
F8 Bagi memulihara khazanah laut di negara kita, F7 ESSCOM di Sabah
42 buah pulau di perairan Kedah, Terengganu, [6 markah]
Pahang, Johor, Sabah dan Labuan diwartakan (b) F1 Berikutan ancaman komunis yang semakin
sebagai taman laut sejak tahun 1994 meningkat di Sarawak, Tun Abdul Razak
F9 Kerajaan Persekutuan membentuk dasar Hussein, Perdana Menteri Malaysia ke-2 yang
berkaitan dengan taman laut menjadi Pengerusi Majlis Keselamatan Negara
F10 Kerajaan Negeri berkuasa terhadap F2 Mengisytiharkan Bahagian Ketiga Sarawak
pembangunan pulau sebagai Rajang Area Security Command
F11 Kawasan perlindungan marin di perairan Sabah (RASCOM)
pula di bawah tanggungjawab Kerajaan Negeri F3 Ketua Menteri Sarawak dilantik sebagai
melalui agensinya, iaitu Taman-Taman Sabah Pengarah Operasi Negeri dalam RASCOM
[6 markah] F4 Beliau bertanggungjawab menyelaraskan fungsi
(c) F1 Pada awal kemerdekaan, Kerajaan Persekutuan dan aktiviti pasukan keselamatan dengan pejabat
dan Kerajaan Negeri bekerjasama menyediakan awam dalam kawasan RASCOM
perumahan kos rendah khasnya di kawasan F5 Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri
bandar juga menubuhkan ESSCOM di Sabah
F2 Kerajaan Persekutuan menubuhkan Kementerian F6 Ekoran pencerobohan pengganas dari
Kerajaan Tempatan dan Perumahan pada tahun Kepulauan Sulu di Kampung Tanduo, Lahad
1964 untuk menggiatkan usaha menyediakan Datu, Sabah
perumahan kos rendah F7 Misi ESSCOM untuk meningkatkan keselamatan
F3 Kerajaan Negeri menyediakan tanah yang dijual Kawasan Timur Sabah daripada sebarang
pada harga rendah kepada Kerajaan Persekutuan ancaman melalui kerjasama strategik antara
untuk membina rumah agensi kerajaan
F4 Selepas tahun 1970, Kerajaan Persekutuan F8 ESSCOM bertanggungjawab mengawasi
bekerjasama dengan Kerajaan Negeri bagi keselamatan 10 daerah di Pantai Timur Sabah
membina rumah untuk rakyat berpendapatan yang dikenali sebagai Eastern Sabah Security
rendah Zone (ESSZONE)

F9 Pengerusi Jawatankuasa Pemantau ESSCOM F5 Mesyuarat Menteri Besar dan Ketua Menteri
ialah Perdana Menteri Malaysia dipengerusikan oleh Perdana Menteri
F10 Pengerusi Jawatankuasa ESSZONE ialah Ketua F6 Mesyuarat membincangkan pelaksanaan sesuatu
Menteri Sabah dasar yang diputuskan oleh kerajaan.
[6 markah] F7 Perlembagaan Persekutuan memperuntukkan
(c) F1 Kerajaan Persekutuan memberi peruntukan penubuhan Majlis Negara untuk menyelaraskan
kewangan kepada kerajaan negeri pentadbiran Kerajaan Persekutuan dengan
F2 Kerajaan negeri akan menggunakan peruntukan Kerajaan Negeri
dengan sebaik-baiknya F8 Iaitu Majlis Kewangan Negara, Majlis Tanah
F3 Kerajaan negeri menyokong pembentukan agensi Negara dan Majlis Negara bagi Kerajaan
kerajaan pusat seperti FELDA membangunkan Tempatan
negeri F9 Majlis yang ditubuhkan oleh Kerajaan pula
F4 Kerajaan meluluskan penggunaan tanah untuk seperti Majlis Keselamatan Negara, Majlis Air
dibangunkan oleh kerajaan Persekutuan Negara dan Majlis Perumahan Negara
F5 Kerajaan Persekutuan bertindak adil tanpa [8 markah]
mengira negeri (c) F1 Tanggungjawab rakyat patuh arahan kerajaan
F6 Peruntukan yang lebih diberi kepada negeri F2 Kerajaan pula bertanggungjawab menjaga
yang belum maju seperti Sabah dan Sarawak kebajikan rakyat
F7 Kerajaan Persekutuan sentiasa menjaga F3 Rakyat tidak boleh melakukan huru-hara
keamanan negeri agar pembangunan tidak F4 Kerajaan pula akan menjamin keselamatan
terganggu rakyat
F8 Tentera dan polis di bawah kuasa persekutuan F5 Keselamatan negara membolehkan rakyat
berperanan mengawal keselamatan negeri- memajukan ekonomi
negeri F6 Kemajuan negara akan meningkatkan taraf
(Mana-mana jawapan munasabah) hidup rakyat
[8 markah] F7 Kerajaan perlu adil membantu rakyat tanpa
5 (a) F1 Perlembagaan Persekutuan diangkat sebagai mengira negeri
undang-undang tertinggi F8 Setiap rakyat tanpa mengira kaum berhak untuk
F2 Bagi mentakrifkan prinsip Persekutuan dan maju dengan bantuan kerajaan
pentadbiran negara (Mana-mana jawapan munasabah)
F3 Undang-undang yang digubal oleh Parlimen [8 markah]
dan DUN tidak boleh bertentangan dengan
peruntukan Perlembagaan Persekutuan. BAB
F4 Parlimen dan DUN tidak boleh menggubal
undang-undang yang bercanggah antara satu
5 Pembentukan Malaysia
sama lain 5.1 Konsep Gagasan Malaysia

F5 Perlembagaan Persekutuan menjadi rujukan 1 (a) Idea gagasan Malaysia ialah konsep yang
utama apabila berlaku ketidakselarasan antara menggabungkan beberapa bekas tanah jajahan British
undang-undang Persekutuan dengan undang- di Asia Tenggara
undang Negeri (b) Antara idea lain yang pernah dilahirkan termasuklah
F6 Keluhuran perlembagaan Rukun Negara ketiga Melayu Raya oleh gerakan nasionalis sebelum Perang
[4 markah] Dunia Kedua yang mahu mendapatkan kemerdekaan
(b) F1 Keluhuran Perlembagaan dalam Rukun Negara wilayah Alam Melayu daripada kuasa penjajah
mengukuhkan persekutuan British, Belanda dan Amerika Syarikat. Idea ini tidak
F2 Perlembagaan Persekutuan diangkat sebagai berjaya dilaksanakan.
undang-undang tertinggi (c) Pegawai British mengemukakan idea penyatuan
F3 Undang-undang yang digubal oleh Parlimen wilayah penguasaan British di Asia Tenggara dalam
dan DUN tidak boleh bertentangan dengan satu sistem pentadbiran dan ekonomi
peruntukan Perlembagaan Persekutuan (d) Idea Tunku Abdul Rahman ialah penggabungan
F4 Penyelarasan pentadbiran dibuat antara Persekutuan Tanah Melayu dengan Sarawak, Sabah,
Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri Singapura dan Brunei untuk merdeka dalam satu
melalui Mesyuarat Menteri Besar dan Ketua sistem Kerajaan Persekutuan
Menteri serta majllis khas
5.2 Perkembangan Idea dan Usaha Pembentukan Malaysia

1
1887 : Lord Brassey Penggabungan Sarawak, Sabah, negeri Melayu dan Negeri-Negeri Selat (NNS)
Pegawai Barat
(a) Idea
1951 : Sir Malcolm MacDonald Penggabungan Tanah Melayu, Singapura dan wilayah Borneo
1952 : Sir Gerald Templer Penggabungan wilayah disegerakan bagi tujuan keselamatan
1960 : Sir Geofroy Tory Penyatuan Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu atas kepentingan ekonomi

(b) Idea Penduduk Tempatan 1906 : Majalah Al-Imam Penyatuan raja dan orang Melayu dalam pendidikan dan ekonomi di Alam Melayu
1938 : Konsep Melayu Diperjuangkan oleh Ibrahim Haji Yaakob, Harun Aminurrashid, Ahmad Boestamam,
Raya Ishak Hj Muhammad dan Dr. Burhanuddin al-Helmi. Idea mereka menggabungkan Tanah
Melayu dengan Indonesia, namun tidak berhasil apabila Presiden Soekarno mengisytiharkan
kemerdekaan Indonesia pada tahun 1945
1955 : Tunku Abdul
Mencadangkan Singapura, Sarawak, Sabah dan Brunei menyertai Persekutuan Tanah Melayu
Rahman
1958 : Datu Mustapha Menyatakan minat untuk membawa Sabah bergabung dengan Tanah Melayu dalam
Datu Harun pertemuannya dengan Tunku Abdul Rahman Putra al-Haj di Kuala Lumpur
1960 : Tunku Abdul Memaklumi Lord Perth pada 10 Jun 1960 bahawa beliau berminat untuk bergabung dengan
Rahman Sarawak, Sabah, Brunei dan Singapura
2 (a) • Ancaman komunis di Singapura telah menggugat menggabungkan Brunei, Sarawak, Sabah dan
keselamatan Persekutuan Tanah Melayu. Kalimantan Utara dalam satu kesatuan
• Sarawak pula berhadapan dengan ancaman (f) • Pada awalnya Indonesia tidak menentang
komunis melalui gerakan COO • Dr. Mohammad Atta iaitu Naib Presiden Indonesia
(b) • Kemasukan Singapura dalam persekutuan dan Dr. Subandrio Menteri Luar Indonesia
mewujudkan ketidakseimbangan komposisi mengalu-alukan idea pembentukan Malaysia
penduduk antara orang Melayu dengan orang Cina (g) • Presiden Macapagal menentang pembentukan
• Penggabungan Sarawak, Sabah dan Brunei akan Malaysia kerana menuntut wilayah Sabah
menyeimbangkan komposisi antara kaum • Bagi kerajaan Persekutuan Tanah Melayu tuntutan
(c) • Bagi British, pembentukan Malaysia dapat ini adalah di bawah urusan kerajaan British
merealisasikan rancangan dekolonisasi serta (h) • Kerajaan Thailand memberikan reaksi positif dan
mempercepat kemerdekaan wilayah Borneo, menerima idea pembentukan Malaysia
khasnya Sarawak dan Sabah • Pembentukan Malaysia dianggap memperkuat
(d) • Cadangan penyertaan Persekutuan Tanah Melayu, usaha ke arah keamanan di rantau Asia Tenggara
Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei membentuk
sebuah negara bertujuan agar wilayah ini dapat 5.4 Langkah Pembentukan Malaysia
bersatu dalam usaha mempercepatkan pelbagai 1 (a) Siri lawatan
bidang pembangunan • Pada bulan Julai 1961 – Tunku Abdul Rahman
mengadakan lawatan ke Sarawak dan Brunei untuk
5.3 Reaksi Tempatan dan Negara Jiran terhadap meninjau dan bertemu dengan pemimpin tempatan
Pembentukan Malaysia bagi menerangkan rancangan pembentukan
1 (a) • Mendapat sambutan baik daripada penduduk dan Malaysia
parti politik • Pada bulan Ogos 1962 – Datu Bandar Abang
• Parti politik secara prinsipnya bersetuju dan Haji Mustapha, Temenggung Jugah anak Barieng,
menerima pembentukan Malaysia, walaupun wujud Donald Stephens dan Datu Mustapha Datu Harun
perbezaan pendapat dalam melaksanakannya. mengadakan lawatan untuk meninjau kemajuan di
(b) • Reaksi menyokong: Parti BARJASA/PANAS/SCA Tanah Melayu
• Reaksi menentang: SUPP/SNAP • Pada bulan November 1962, Lawatan Tunku Abdul
• Reaksi menentang kemudian menyokong: SNAP Rahman ke Sarawak dan Sabah
• PANAS, SNAP, BARJASA, SCA dan PESAKA (b) Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia (JSKM/ JPPM)
bergabung membentuk Sarawak Alliance • JSKM atau MSCC ditubuhkan pada 23 Julai 1961
menyokong Malaysia • Tujuan penubuhan ialah meyakinkan penduduk
(c) • Reaksi menyokong: UNKO, USNO, UPKO dan Sarawak dan Sabah tentang pembentukan Malaysia.
SCA • JSKM terdiri daripada wakil pemimpin dari
• UNKO, USNO, UPKO, Democratic Party dan Persekutuan Tanah Melayu, Singapura, Sarawak
Sabah Indian Congress bergabung membentuk dan Sabah
Sabah Alliance menyokong Malaysia • Donald Stephens dilantik menjadi pengerusi JSKM
• Reaksi menentang: Barisan Bersatu (United Front) (c) Referendum Singapura
iaitu SUPP, Parti Rakyat Brunei, UNKO. UNKO • Rundingan antara kerajaan Tanah Melayu dengan
kemudiannya menyokong Malaysia Singapura pada Ogos 1962 hingga September 1962
(d) • Reaksi menyokong: PAP (Lee Kuan Yew)/Parti menghasilkan persetujuan penyertaan Singapura
Buruh Singapura ke dalam Malaysia
• Reaksi menentang: Parti Rakyat Singapura dan • Satu referendum diadakan di Singapura pada
Barisan Sosialis bulan September 1962 menyatakan bentuk pilihan
(e) • Reaksi menyokong: Sultan Brunei (Sultan Omar Ali Singapura menyertai Malaysia
Saifuddin) dan rakyat Brunei peringkat awalnya • Referendum ialah pungutan suara rakyat
berminat untuk menyertai gabungan ini. Mereka berhubung dengan sesuatu dasar politik dan
ingin mencapai kemerdekaan terlebih dahulu sebagainya
• Reaksi menentang: Parti Rakyat Brunei • Keputusan referendum mendapati rakyat Singapura
(A.M. Azahari) menentang kerana berminat bersetuju bergabung membentuk Malaysia

(d) Rundingan London – Kuasa imigresen terletak di bawah Kerajaan
• Pada bulan November 1961, rundingan berhubung Persekutuan tetapi Sarawak dan Sabah diberi
dengan pembentukan Malaysia diadakan di kuasa tersendiri untuk mengendalikan hal ehwal
London antara kerajaan Persekutuan Tanah imigresen
Melayu dengan kerajaan British. Kedua-dua
kerajaan bersetuju ditubuhkan sebuah suruhanjaya 5.5 Perjanjian Julai 1963 dan Peristiwa Pengisytiharan
meninjau reaksi penduduk di Sarawak dan Sabah Malaysia
(e) Suruhanjaya Cobbold 1 (a) • Sebuah dokumen yang ditandatangani oleh
• Suruhanjaya ini dibentuk pada bulan Januari 1962 kerajaan British, Tanah Melayu, Sarawak, Sabah
• Lord Cobbold dilantik menjadi Pengerusi dan Singapura
• Ahli-ahli terdiri daripada Sir Anthony Abell, Sir • Perjanjian ini ditandatangani pada 9 Julai 1963 di
David Watherston, Muhammad Ghazali Shafie dan London
Wong Pow Nee (b) • Tarikh pembentukan Malaysia pada 31 Ogos 1963
• Pada bulan Jun 1962 Suruhanjaya Cobbold • Sarawak, Sabah dan Singapura menjadi ahli dalam
menyerahkan laporan kepada kerajaan British dan Persekutuan Malaysia bersama-sama Persekutuan
Persekutuan Tanah Melayu Tanah Melayu
• Antara laporan tersebut termasuklah: • Kerajaan British akan mengiktiraf kedaulatan
– Menyatakan dua pertiga penduduk menyokong Sarawak, Sabah dan Singapura dalam Malaysia
pembentukan Malaysia • Memberikan kelebihan kepada Sarawak dan Sabah
– Mencadangkan kuasa autonomi dan jaminan menubuhkan kabinet negeri
khas diberi kepada Sarawak dan Sabah yang tidak • Memperuntukkan tempoh masa peralihan,
boleh dipinda atau dibatalkan oleh Kerajaan contohnya bidang pentadbiran awam serta
Persekutuan tanpa persetujuan Kerajaan Negeri pendidikan Sarawak dan Sabah
berkenaan • Kerusi Parlimen diberikan kepada Singapura
(f) Jawatankuasa Antara Kerajaan (JAK) sebanyak 15 kerusi, Sarawak 24 kerusi dan Sabah
• Kerajaan British dan Persekutuan Tanah Melayu 16 kerusi
mengumumkan penubuhan JAK pada bulan Ogos (c) • Indonesia membuat bantahan rasmi pembentukan
1962 Malaysia di PBB. U Thant, Setiausaha Agung PBB
• Jawatankuasa ini diwakili oleh kerajaan British, mengumumkan penubuhan sebuah jawatankuasa,
Persekutuan Tanah Melayu, Sarawak dan Sabah iaitu United Nations Malaysia Mission (UNMM)
• Penubuhan JAK bertujuan menyediakan rangka pada 12 Ogos 1963 untuk menilai dan membuat
perlembagaan dan membentuk keperluan laporan. Laurence Michelmore, Duta Amerika
melindungi kepentingan Sarawak dan Sabah Syarikat di PBB mengetuai rombongan melakukan
• Jawatankuasa ini dipengerusikan oleh Lord tinjauan di Sarawak dan Sabah.
Lansdowne, Menteri Tanah Jajahan • Pembentukan Malaysia yang sepatutnya
• Timbalan pengerusi ialah Tun Abdul Razak diisytiharkan pada 31 Ogos 1963 ditangguhkan
Hussein kerana laporan setiausaha PBB hanya dapat
• Wakil Sarawak antaranya ialah Ketua Setiausaha, disiapkan pada 14 September 1963
Peguam Negeri, Setiausaha Kewangan, Datu (d) Kuala Lumpur
Bandar Abang Haji Mustapha, Temenggong Jugah • Yang di-Pertuan Agong membacakan
anak Barieng Pengisytiharan Malaysia di Stadium Merdeka
• Wakil Sabah antaranya ialah Ketua Setiausaha, • Disaksikan oleh Tunku Abdul Rahman
Peguam Negeri, Setiausaha Kewangan, Datu Sarawak
Mustapha Datu Harun • Datu Abang Haji Openg Abang Sapiee mengangkat
• Jawatankuasa ini mengusulkan 18 perkara bagi sumpah jawatan Yang di-Pertua Negeri Sarawak
Sarawak dan 20 perkara bagi Sabah yang perlu • Pengisytiharan Malaysia dibaca oleh Khir Johari
dimasukkan ke dalam Perlembagaan Persekutuan wakil Kerajaan Persekutuan di Kuching, Sarawak
untuk menjamin hak serta kepentingan rakyat • Turut hadir ialah anggota kabinet negeri
Sarawak dan Sabah. Antara perkara tersebut Sabah
termasuklah: • Datu Mustapha Datu Harun mengumumkan
– Islam ialah agama Persekutuan Malaysia tetapi Pengisytiharan Malaysia di Kota Kinabalu, Sabah
dikecualikan kepada Sarawak dan Sabah • Beliau menandatangani surat sumpah jawatan
– Bahasa Melayu ialah bahasa rasmi Persekutuan sebagai Yang di-Pertua Negeri Sabah yang pertama
Malaysia tetapi bahasa Inggeris juga digunakan
sebagai bahasa rasmi di Sarawak dan Sabah 5.6 Konfrontasi dan Usaha Menangani
– Sistem pendidikan di Sarawak dan Sabah kekal 1 • Menahan, menangkap dan memenjara serta
di bawah kawalan Kerajaan Negeri sehingga menjatuhkan hukuman ke atas gerila Indonesia yang
Majlis Negeri membuat pindaan masuk ke Johor
– Dalam Parlimen Malaysia, sebanyak 24 kerusi • Membawa isu serangan ini ke dalam Majlis Keselamatan
hendaklah diperuntukkan kepada Sarawak, PBB seperti dilakukan oleh Dr. Ismail Abdul Rahman
16 kerusi kepada Sabah dan 15 kerusi kepada • Menggunakan pendekatan diplomatik menangani
Singapura konfrontasi seperti tanggungjawab menyusun strategi
diserahkan kepada Kementerian Luar Negeri yang
diketuai oleh Muhammad Ghazali Shafie

• Mematahkan kempen propaganda dan mendapatkan • Kementerian Luar Negeri telah mematahkan
sokongan negara luar seperti negara jiran serantau kempen propaganda dengan mendapatkan
di Asia Tenggara sokongan negara luar
• Menerima rundingan persahabatan seperti Tunku • PBB telah mengutus wakilnya untuk berunding
Abdul Rahman menerima undangan Presiden dengan pemimpin kerajaan Indonesia dan
Soekarno untuk bertemu di Tokyo, Tunku Abdul Persekutuan Tanah Melayu
Rahman menerangkan tujuan pembentukan Malaysia • Tunku Abdul Rahman menerima undangan
• Menghadiri mesyuarat dan berbincang secara baik Presiden Soekarno untuk bertemu di Tokyo, Tunku
seperti pada Jun 1963 Tun Abdul Razak Hussein Abdul Rahman menerangkan tujuan pembentukan
menghadiri mesyuarat peringkat Menteri Luar di Malaysia
Manila pada 7 – 11 Jun 1963 bagi mencari penyelesaian • Tun Abdul Razak Hussein pula menghadiri
konfrontasi mesyuarat peringkat Menteri Luar di Manila bagi
• Julai 1963 – Tunku Abdul Rahman menghadiri mencari penyelesaian konfrontasi
mesyuarat bersama-sama Presiden Soekarno dan • Usaha ini akhirnya menghasilkan penerimaan
Presiden Macapagal di Manila pada 31 Julai – 5 Ogos kerajaan Indonesia dan Filipina terhadap
1963. Hasilnya penerimaan kerajaan Indonesia dan pembentukan Malaysia selepas penilaian dibuat
Filipina terhadap pembentukan Malaysia selepas oleh PBB terhadap Sarawak dan Sabah
penilaian dibuat oleh PBB terhadap Sarawak dan Sabah • Peralihan kepimpinan di Indonesia pada 30
• Menandatangani perjanjian persahabatan dan September 1965 menamatkan konfrontasi
menamatkan persengketaan seperti Tun Abdul Razak • Jeneral Suharto melantik Jeneral Ali Moertopo dan
Hussein menandatangani perjanjian Persetujuan Adam Malik berunding menamatkan konfrontasi
Normalisasi Hubungan Indonesia – Malaysia di Jakarta • Kerajaan Indonesia mengumumkan penamatan
pada 11 Ogos 1966 konfrontasi pada 4 Ogos 1966
• Tun Abdul Razak Hussein menandatangani
SUDUT KBAT
perjanjian Persetujuan Normalisasi Hubungan
1 (a) (i) Jawatankuasa Setia Kawan Malaysia (JSKM) Indonesia – Malaysia di Jakarta pada 11 Ogos 1966
(ii) Referendum Singapura (c) • Kaum wanita telah memberi sokongan sepenuhnya
(iii) Suruhanjaya Cobbold kepada Perdana Menteri, iaitu Tunku Abdul
(b) • Tunku Abdul Rahman mengadakan lawatan Rahman
ke Sarawak dan Brunei untuk meninjau dan • Bersedia mempertahankan kedaulatan negara
seterusnya bertemu dengan pemimpin tempatan Malaysia
• Beliau ingin menerangkan rancangan pembentukan • Sedia berjuang bersama-sama dengan Perdana
Malaysia Menteri
• Lawatan Dr. Burhanuddin al-Helmi dan • Bersedia menghancurkan tentangan Presiden
Ghafar Baba ke Sarawak dan Sabah pula ingin Indonesia, iaitu Sukarno
menunjukkan kesepakatan ahli politik berlainan • Rakyat tanpa mengira kaum telah melancarkan
parti di Tanah Melayu demonstrasi sebagai tanda sokongan terhadap
• Keadaan menjelaskan gambaran sebenar tentang kerajaan Malaysia
rancangan Malaysia kepada penduduk Sarawak • Rakyat Malaysia sama ada kaum Melayu, Cina dan
dan Sabah India bersatu padu menentang pihak berkuasa
(c) 1/3 penduduk Sarawak dan Sabah menyokong tanpa Indonesia
syarat kerana mereka memahami penerangan Tunku • Sokongan padu ini akhirnya telah membawa
Abdul Rahman ketika siri lawatan tersebut kejayaan kepada segenap lapisan rakyat Malaysia.
• Mereka juga yakin dengan kesepakatan ahli politik Seterusnya Indonesia telah sedia berdamai dengan
pelbagai parti di Tanah Melayu yang bersetuju Malaysia
Malaysia ditubuhkan. • Negara Malaysia yang ditubuhkan terus maju dan
• 1/3 menyokong dengan syarat tertentu kerana makmur sehingga hari ini
mereka masih curiga dengan Tanah Melayu yang
dianggap ingin menjajah mereka AKTIVITI PAK -21
• 1/3 penduduk lagi lebih cenderung mendapatkan (a) Indonesia:
kemerdekaan Sarawak dan Sabah berbanding • Awalnya Indonesia tidak menentang
penyertaan dalam gagasan Malaysia • Dr. Mohammad Hatta, iaitu Naib Presiden Indonesia
2 (a) • Mengumumkan dasar konfrontasi terhadap dan Dr. Subandrio, Menteri Luar Indonesia mengalu-
Malaysia. Indonesia juga melancarkan slogan alukan idea pembentukan Malaysia
“Ganyang Malaysia” (b) Filipina:
• Tentera Indonesia telah melancarkan serangan • Presiden Macapagal menentang pembentukan
gerila di Sarawak dan Sabah Malaysia kerana menuntut wilayah Sabah
• Indonesia telah menghantar tenteranya ke Tebedu, • Bagi kerajaan Persekutuan Tanah Melayu tuntutan ini
Sarawak dan Kalabakan, Sabah adalah di bawah urusan kerajaan British
• Gerila Indonesia turut masuk ke Johor tetapi (c) Thailand:
ditahan oleh pasukan tentera Malaysia • Kerajaan Thailand memberikan reaksi positif dan
(b) • Menggunakan pendekatan diplomatik menangani menerima idea pembentukan Malaysia
konfrontasi • Pembentukan Malaysia dianggap memperkuat usaha
ke arah keamanan di rantau Asia Tenggara

(d) Brunei: F2 Sir Malcolm MacDonald mencadangkan
• Reaksi menyokong : Sultan Brunei, iaitu Sultan Omar penggabungan tanah jajahan British di Asia
Ali Saifuddin mengalu-alukan cadangan pembentukan Tenggara
Malaysia. Rakyat Brunei juga pada peringkat awalnya F3 Bagi membentuk satu entiti politik dan ekonomi
berminat untuk menyertai gabungan ini. Namun F4 Sir Malcolm MacDonald mengadakan
begitu, mereka ingin mencapai kemerdekaan terlebih perbincangan dengan Dato’ Onn Jaafar,
dahulu. pemimpin UMNO dan ahli Majlis Perundangan
• Reaksi menentang : Parti Rakyat Brunei yang dipimpin Persekutuan
oleh A.M. Azahari menentang cadangan tersebut F5 Menggabungkan Tanah Melayu, Singapura dan
kerana beliau lebih berminat untuk menggabungkan wilayah Borneo
Brunei, Sarawak, Sabah dan Kalimantan Utara dalam F6 Sir Gerald Templer meminta penggabungan
satu kesatuan. A.M. Azahari berpendapat bahawa wilayah disegerakan
pembentukan Malaysia merupakan satu cara kerajaan F7 Bagi tujuan keselamatan
British untuk mengekalkan pengaruh agar dapat F8 Sir Geofroy Tory mencadangkan penyatuan
menguasai ekonomi dan menjamin keselamatan. Singapura dan Persekutuan Tanah Melayu
Mereka juga khuatir Brunei akan kehilangan F9 Atas kepentingan ekonomi
sebahagian besar kekayaan sekiranya menyertai [6 markah]
gabungan ini. (b) F1 Majalah Al-Imam menggesa penyatuan raja dan
orang Melayu
Praktis Sumatif
F2 Dalam pendidikan dan ekonomi di Alam Melayu
SOALAN OBJEKTIF F3 Konsep Melayu Raya diperjuangkan oleh
nasionalis Tanah Melayu/Ibrahim Haji Yaakob
1 A 2 B 3 C 4 D 5 A F4 Menggabungkan Tanah Melayu dengan
6 D 7 A 8 C 9 D 10 C Indonesia
11 B 12 C 13 A 14 A 15 C F5 Tunku Abdul Rahman mencadangkan
16 B 17 B 18 C 19 C 20 A Singapura, Sarawak, Sabah dan Brunei
SOALAN STRUKTUR F6 Menyertai Persekutuan Tanah Melayu
F7 Datu Mustapha Datu Harun dan Tunku Abdul
1 (a) • Konsep yang menggabungkan beberapa bekas Rahman menyatakan minat untuk membawa
tanah jajahan British di Asia Tenggara Sabah bergabung dengan Tanah Melayu
• Idea Melayu Raya oleh gerakan nasionalis sebelum F8 Tunku Abdul Rahman memaklumi Lord Perth
Perang Dunia Kedua bahawa beliau berminat untuk bergabung
• Mendapatkan kemerdekaan wilayah Alam Melayu dengan Sarawak, Sabah, Brunei dan Singapura
daripada kuasa penjajah British, Belanda dan [6 markah]
Amerika Syarikat (c) F1 Faktor keselamatan
• Pihak terlibat Tanah Melayu, Sarawak, Sabah dan H1a Ancaman komunis di Singapura menggugat
Singapura keselamatan Persekutuan Tanah Melayu
[2 markah] H1b Penyatuan dengan Singapura memberikan kuasa
(b) • Penggabungan Persekutuan Tanah Melayu dengan kepada Kerajaan Persekutuan dalam bidang
Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei keselamatan dan pertahanan
• Untuk merdeka dalam satu sistem Kerajaan H1c Bagi membendung komunis di Singapura
Persekutuan H1d Sarawak pula berhadapan dengan ancaman
[2 markah] komunis melalui gerakan CCO
(c) • Untuk membentuk satu sistem pentadbiran F2 Faktor keseimbangan komposisi penduduk
• Dan membentuk sistem ekonomi H2a Kemasukan Singapura dalam persekutuan
• Bertujuan memudahkan pentadbiran British mewujudkan ketidakseimbangan komposisi
[2 markah] penduduk
(d) • Pengalaman Tanah Melayu menentang komunis H2b Antara orang Melayu dengan orang Cina
boleh digunakan di Singapura dan Sarawak H2c Penggabungan Sarawak, Sabah dan Brunei akan
• Rakyat pelbagai kaum mempunyai kelebihan menyeimbangkan komposisi kaum
sendiri F3 Faktor mempercepat kemerdekaan
• Sarawak dan Sabah kaya hasil mahsul, iaitu kayu H3a Pembentukan Malaysia dapat merealisasikan
balak/petroleum rancangan dekolonisasi
• Singapura mempunyai pelabuhan antarabangsa H3c Mempercepatkan kemerdekaan wilayah Borneo,
• Tanah Melayu mempunyai hasil getah dan bijih khasnya Sarawak dan Sabah
timah F4 Faktor pembangunan wilayah
(Mana-mana jawapan munasabah) H4a Cadangan penyertaan Persekutuan Tanah
[4 markah] Melayu, Sarawak, Sabah, Singapura dan Brunei
SOALAN ESEI membentuk sebuah negara
H4b Bertujuan agar wilayah ini dapat bersatu dalam
2 (a) F1 Lord Brassey mencadangkan penggabungan usaha mempercepatkan kemajuan dalam
Sarawak, Sabah, Negeri-Negeri Melayu dan pelbagai bidang pembangunan
Negeri-Negeri Selat [8 markah]

3 (a) (i) F1 Pembentukan Malaysia mendapat F3 Kerajaan Thailand memberikan reaksi positif
sambutan baik daripada penduduk dan H3 Mereka menerima idea pembentukan Malaysia
parti politik di Persekutuan Tanah Melayu [4 markah]
F2 Parti politik secara prinsipnya bersetuju (c) F1 Sultan Brunei, Sultan Omar Ali Saifuddin
dan menerima pembentukan Malaysia mengalu-alukan cadangan pembentukan
F3 Wujud perbezaan pendapat dalam Malaysia
melaksanakannya F2 Rakyat Brunei juga pada peringkat awalnya
F4 Tunku Abdul Rahman mendapat sokongan berminat untuk menyertai gabungan ini
UMNO F3 Mereka ingin mencapai kemerdekaan terlebih
[3 markah] dahulu
(ii) F1 Parti BARJASA menyokong pembentukan F4 Parti Rakyat Brunei yang dipimpin oleh A.M.
Malaysia Azahari menentang cadangan tersebut
F2 Parti PANAS, PESAKA dan SCA turut F5 Azhari lebih berminat untuk menggabungkan
menyokong Malaysia Brunei, Sarawak, Sabah dan Kalimantan Utara
F3 Pada awalnya, Parti SUPP dan SNAP dalam satu kesatuan
menentang pembentukan Malaysia F6 A.M. Azahari berpendapat bahawa pembentukan
F4 Parti SNAP kemudiannya menyokong Malaysia merupakan satu cara kerajaan British
berdasarkan cadangan JSKM untuk mengekalkan pengaruh
F5 Parti PANAS, SNAP, BARJASA, SCA dan F7 Agar dapat menguasai ekonomi
PESAKA bergabung membentuk Parti F8 Menjamin keselamatan
Perikatan Sarawak menyokong Malaysia [4 markah]
F6 Parti Politik Sarawak menubuhkan 4 (a) (i) F1 Tunku Abdul Rahman mengadakan
gabungan menyokong Malaysia yang lawatan ke Sarawak dan Brunei
dinamakan Sarawak Alliance pada bulan F2 Untuk meninjau dan bertemu dengan
Januari 1963 pemimpin tempatan bagi menerangkan
[3 markah] rancangan pembentukan Malaysia
(iii) F1 Pada peringkat awal, penduduk Sabah F3 Kerajaan Persekutuan Tanah Melayu
berasa curiga dan bimbang mengatur lawatan pemimpin Sarawak dan
F2 Penduduk berpendapat bahawa tiada Sabah ke Persekutuan Tanah Melayu
keperluan untuk bergabung F4 Datu Bandar Abang Haji Mustapha,
F3 USNO menyokong pembentukan Malaysia Temenggung Jugah anak Barieng, Donald
sejak awal lagi Stephens dan Datu Mustapha Datu Harun
F4 Parti politik di Sabah menubuhkan mengadakan lawatan untuk meninjau
gabungan menyokong Malaysia dinamakan kemajuan di Persekutuan Tanah Melayu
Sabah Alliance F5 Lawatan rombongan Dr. Burhanuddin
F5 Parti tersebut ialah UNKO, USNO, UPKO, al-Helmi dan Ghafar Baba ke Sarawak
Democratic Party, Sabah Indian Congress dan Sabah pula menunjukkan terdapat
[3 markah] kesepakatan dalam kalangan ahli politik
(iv) F1 PAP dipimpin oleh Lee Kuan Yew di Tanah Melayu
menyambut baik rancangan ini F6 Untuk menjelaskan gambaran sebenar
F2 Parti lain seperti Parti Buruh Singapura tentang rancangan Malaysia kepada
pada hakikatnya bersetuju penduduk Sarawak dan Sabah
F3 Tetapi menganggap gabungan ini sebagai [3 markah]
satu usaha yang sukar untuk dilaksanakan (ii) F1 Mesyuarat JSKM diadakan sebanyak empat
F4 Parti Rakyat Singapura menentang gagasan kali, iaitu di Jesselton, Kuching, Kuala
Malaysia Lumpur dan Singapura
F5 Barisan Sosialis menentang kerana F2 Meyakinkan penduduk Sarawak dan Sabah
menganggap Malaysia sebagai penjajahan tentang pembentukan Malaysia
baharu F3 Menyediakan ruang perbincangan bagi
F6 Mereka mencadangkan pandangan rakyat mendapatkan kata sepakat terhadap
diperoleh sebelum Singapura menyertai pembentukan Malaysia
Malaysia F4 Mengumpulkan pandangan tentang
[3 markah] pembentukan Malaysia
(b) F1 Pada awalnya Indonesia tidak menentang F5 Menyebarkan maklumat berkaitan dengan
H1 Dr. Mohammad Hatta Naib Presiden Indonesia Malaysia
dan Dr. Subandrio, Menteri Luar Indonesia F6 JSKM terdiri daripada wakil pemimpin
mengalu-alukan idea pembentukan Malaysia dari Persekutuan Tanah Melayu, Singapura,
F2 Presiden Macapagal menentang pembentukan Sarawak dan Sabah
Malaysia F7 Donald Stephens dilantik menjadi
H2a Menuntut wilayah Sabah pengerusi JSKM
H3b Bagi kerajaan Persekutuan Tanah Melayu F8 Dalam mesyuarat kedua, JSKM membuat
tuntutan ini adalah di bawah urusan kerajaan keputusan menyokong rancangan Malaysia
British [3 markah]

(iii) F1 Rundingan antara kerajaan Tanah F7 Dalam Parlimen Malaysia, sebanyak 24 kerusi
Melayu dengan Singapura menghasilkan hendaklah diperuntukkan kepada Sarawak,
persetujuan penyertaan Singapura ke 16 kerusi kepada Sabah dan 15 kerusi kepada
dalam Malaysia Singapura
F2 Satu referendum diadakan di Singapura F8 Kuasa imigresen terletak di bawah Kerajaan
pada awal bulan September 1962 Persekutuan tetapi Sarawak dan Sabah diberi
F3 Menyatakan bentuk pilihan Singapura kuasa tersendiri untuk mengendalikan hal ehwal
menyertai Malaysia imigresen
F4 Referendum ialah pungutan suara rakyat [4 markah]
berhubung dengan sesuatu dasar politik 5 (a) F1 Tarikh pembentukan Malaysia adalah pada
dan sebagainya 31 Ogos 1963
F5 Keputusan referendum mendapati rakyat F2 Sarawak, Sabah dan Singapura akan menjadi
Singapura bersetuju bergabung membentuk ahli dalam Persekutuan Malaysia bersama-sama
Malaysia Persekutuan Tanah Melayu
F6 Keputusan ini membolehkan Singapura F3 Kerajaan British akan mengiktiraf kedaulatan
menyertai Malaysia Sarawak, Sabah dan Singapura dalam Malaysia
[3 markah] F4 Memberikan kelebihan kepada Sarawak dan
(iv) F1 Rundingan London berhubung dengan Sabah menubuhkan kabinet negeri
pembentukan Malaysia diadakan di F5 Memperuntukkan tempoh masa peralihan,
London contohnya dalam bidang pentadbiran awam
F2 Antara kerajaan Persekutuan Tanah Melayu serta pendidikan kepada Sarawak dan Sabah
dengan kerajaan British F6 Kerusi Parlimen diberikan kepada Singapura
F3 Kedua-dua kerajaan bersetuju agar sebanyak 15 kerusi, Sarawak 24 kerusi dan Sabah
ditubuhkan sebuah suruhanjaya 16 kerusi
F4 Bagi meninjau reaksi penduduk di Sarawak F7 Penduduk bumiputera di Sarawak dan Sabah
dan Sabah mendapat pengiktirafan sama seperti orang
[3 markah] Melayu dalam Perlembagaan Persekutuan
(b) F1 Suruhanjaya ini melawat 35 pusat lawatan [4 markah]
F2 20 pusat lawatan di Sarawak (b) F1 Peranan U Thant, Setiausaha Agung PBB
F3 15 pusat lawatan di Sabah H1a Mengumumkan penubuhan sebuah
F4 Jun 1962, Suruhanjaya Cobbold menyerahkan jawatankuasa
laporan kepada kerajaan British dan Persekutuan H1b Iaitu United Nations Malaysia Mission (UNMM)
Tanah Melayu H1c Untuk menilai dan membuat laporan
F5 Antara laporan tersebut termasuklah F2 Peranan Laurence Michelmore, Duta Amerika
menyatakan dua pertiga penduduk menyokong Syarikat di PBB
pembentukan Malaysia H2 Mengetuai rombongan melakukan tinjauan
F6 Mengesyorkan agar Perlembagaan Persekutuan di Sarawak dan Sabah
Tanah Melayu 1957 dijadikan asas Perlembagaan F3 Pembentukan Malaysia ditangguhkan
Persekutuan yang baharu H3a Sepatutnya diisytiharkan pada 31 Ogos 1963
F7 Mencadangkan kuasa autonomi dan jaminan H3b Ditangguhkan kerana laporan Setiausaha PBB
khas diberi kepada Sarawak dan Sabah hanya dapat disiapkan pada 14 September 1963
[4 markah] H3c Pada 14 September 1963, misi ini menerbitkan
(c) F1 Penubuhan JAK bertujuan menyediakan rangka laporan penduduk Sarawak dan Sabah yang
perlembagaan dan membentuk keperluan menerima pembentukan Malaysia
melindungi kepentingan Sarawak dan Sabah [4 markah]
F2 Jawatankuasa ini dipengerusikan oleh Lord (c) F1 Malaysia diisytiharkan pada 16 September 1963
Lansdowne, Menteri Tanah Jajahan F2 Istiadat pengisytiharan diadakan serentak di
F3 Jawatankuasa ini mengusulkan 18 perkara Kuala Lumpur, Sarawak dan Sabah
bagi Sarawak dan 20 perkara bagi Sabah yang F3 Di Kuala Lumpur, Yang di-Pertuan Agong
perlu dimasukkan ke dalam Perlembagaan membacakan Pengisytiharan Malaysia di
Persekutuan untuk menjamin hak serta Stadium Merdeka
kepentingan rakyat Sarawak dan Sabah F4 Dan disaksikan oleh Tunku Abdul Rahman
F4 Antara perkara tersebut termasuklah agama F5 Di Sarawak, Datu Abang Haji Openg Abang
Islam ialah agama Persekutuan Malaysia tetapi Sapiee mengangkat sumpah jawatan Yang
dikecualikan kepada Sarawak dan Sabah di-Pertua Negeri Sarawak
F5 Bahasa Melayu ialah bahasa rasmi Persekutuan F6 Pengisytiharan Malaysia dibaca oleh Khir Johari
Malaysia tetapi bahasa Inggeris juga digunakan wakil Kerajaan Persekutuan di Kuching, Sarawak
sebagai bahasa rasmi di Sarawak dan Sabah dan turut hadir ialah anggota kabinet negeri
F6 Sistem pendidikan dikekalkan di bawah kawalan F7 Di Sabah, Datu Mustapha Datu Harun
Kerajaan Persekutuan kecuali di Sarawak dan mengumumkan Pengisytiharan Malaysia di
Sabah. Sistem pendidikan di Sarawak dan Kota Kinabalu, Sabah
Sabah kekal di bawah kawalan Kerajaan Negeri F8 Serta menandatangani surat sumpah jawatan
sehingga Majlis Negeri membuat pindaan sebagai Yang di-Pertua Negeri Sabah yang
pertama

F9 Tun Abdul Razak Hussein mewakili Kerajaan F5 Keselamatan negara membolehkan kemajuan
Persekutuan ekonomi
[6 markah] F6 Keamanan negara memudahkan usaha
(d) F1 Pemimpin Tanah Melayu menerima idea negeri menaikan taraf hidup rakyat
yang ingin masuk Malaysia F7 Menghalang musuh yang menjadi tali barut
F2 Pertimbangan permuafakatan diutamakan agar F8 Membantu pasukan keselamatan negara
semua pihak berpuas hati (Mana-mana jawapan munasabah)
F3 Tiada paksaaan bergabung dalam Malaysia [8 markah]
F4 Pendekatan memberi kefahaman tentang
penubuhan Malaysia menjadi keutamaan BAB
F5 Sarawak dan Sabah yang ketinggalan akan
dibantu
6 Cabaran Selepas Pembentukan Malaysia
F6 Pada akhirnya semua negeri yang terlibat sama- 6.1 Cabaran Dalaman Malaysia
sama mencapai kemajuan 1 Cabaran Pembangunan dan Sosioekonomi di Sarawak
(Mana-mana jawapan munasabah) dan Sabah
[6 markah] (a) • Sarawak dan Sabah kaya dengan hasil bumi tetapi
6 (a) F1 Dr. Subandrio, Menteri Luar Indonesia rakyatnya mengamalkan pertanian sara diri
mengumumkan dasar konfrontasi terhadap • Maka, kerajaan mempelbagaikan pertanian
Malaysia komersial seperti kelapa sawit, getah dan koko
F2 Dengan alasan mengancam Indonesia • Kerajaan juga membuka peluang ekonomi
F3 Melancarkan slogan “Ganyang Malaysia” berkaitan dengan petroleum
F4 Tentera Indonesia melancarkan serangan gerila (b) • Saiz negeri Sarawak dan Sabah yang besar
di Sarawak menjadi cabaran dalam bidang perhubungan dan
F5 Pendaratan gerila di Johor pengangkutan
F6 Pendaratan tentera dan separa tentera Indonesia • Tugas utama kerajaan adalah untuk membina
di Tebedu, Sarawak sistem perhubungan dan pengangkutan terutama
F7 Berlaku peristiwa berbalas tembakan antara di kawasan pedalaman
tentera Malaysia dengan Indonesia di Kalabakan, (c) • Kebanyakan sekolah ketika zaman British ialah
Sabah sekolah Inggeris dan vernakular Cina yang berada
F8 Berlaku peristiwa pendaratan seramai 30 orang di kawasan bandar
gerila Indonesia di Labis, Johor • Penduduk pedalaman tidak mendapat peluang
[6 markah] untuk bersekolah
(b) F1 Malaysia menggunakan pendekatan diplomatik • Usaha ditumpukan untuk membina sekolah dan
menangani konfrontasi melatih tenaga guru
F2 Tanggungjawab menyusun strategi diserahkan Cabaran Politik di Sarawak
kepada Kementerian Luar Negeri (a) Krisis perlembagaan berlaku di Sarawak pada Jun
F3 Tugas utama kementerian ini adalah 1966, apabila 21 orang ahli Council Negri tidak
mematahkan kempen propaganda berpuas hati dengan kepimpinan Stephen Kalong
F4 Mendapatkan sokongan negara luar Ningkan sebagai Ketua Menteri Sarawak
F5 Wakil PBB C.V. Narasimhan berunding dengan (b) Beliau dipecat oleh Gabenor pada bulan Jun 1966
pemimpin kerajaan Indonesia dan Persekutuan (c) Stephen Kalong Ningkan mencabar tindakan ini
Tanah Melayu di Mahkamah Tinggi Sarawak dan memenangi kes ini
F6 Presiden Macapagal Filipina menganjurkan pada bulan September 1966
rundingan peringkat pegawai dan negara kita (d) Beliau kembali menjadi Ketua Menteri, namun beliau
diwakili oleh Muhammad Ghazali Shafie mendapat undi tidak percaya daripada Council Negri
F7 Tunku Abdul Rahman menerima undangan (e) Krisis politik ini menyebabkan berlaku ketidakstabilan
Presiden Soekarno di Tokyo, Tunku Abdul di Sarawak yang mengancam keselamatan
Rahman menerangkan tujuan pembentukan (f) Pada September 1966, darurat diisytiharkan
Malaysia di Sarawak
F8 Peralihan kepimpinan di Indonesia pada 30 (g) Stephen Kalong Ningkan digantikan dengan Tawi Sli
September 1965 menamatkan konfrontasi Cabaran Perpaduan Kaum
F9 Jeneral Suharto melantik Jeneral Ali Moertopo (a) Usaha mewujudkan perpaduan kaum dan integrasi
dan Adam Malik berunding menamatkan nasional merupakan cabaran besar yang dihadapi
konfrontasi Malaysia
F10 Kerajaan Indonesia mengumumkan penamatan (b) Penduduk negara kita mempunyai pelbagai kaum
konfrontasi pada 4 Ogos 1966 termasuklah Melayu, Cina, India, Melanau, Iban,
F11 Tun Abdul Razak Hussein menandatangani Bidayuh, Kadazandusun dan Murut
perjanjian Persetujuan Normalisasi Hubungan (c) Dengan penduduk yang pelbagai budaya ini,
Indonesia – Malaysia di Jakarta perpaduan sentiasa menjadi agenda bagi pengurusan
[6 markah] masyarakat dan pemerintahan negara ini
(c) F1 Menjaga kedaulatan negara (d) Jarak antara Semenanjung Malaysia dengan Sarawak
F2 Menghindar pencerobohan musuh dan Sabah yang jauh menjadi cabaran integrasi
F3 Menghalang berlakunya huru-hara nasional serta sukar memupuk semangat satu negara
F4 Menjamin keselamatan negara

6.2 Pemisahan Singapura (ii) Serangan bersenjata:
1 Faktor Pemisahan Singapura daripada Persekutuan • Pada 5 Ogos 1952, komunis menyerang
Malaysia kawasan Batu Kitang, Kuching
(a) • Lee Kuan Yew tidak berpuas hati dengan peranan • Ini menandakan permulaan serangan komunis
Singapura yang terhad terhadap orang awam
• Konflik berlaku antara pemimpin PAP dengan (c) Usaha mengatasi ancaman komunis
Perikatan Pertama: Perang Saraf
• Kempen Malaysian Malaysia oleh Lee Kuan • Pihak berkuasa mengadakan perhimpunan awam
Yew menuntut hak sama rata untuk semua dengan memberikan kesedaran tentang bahayanya
kaum menimbulkan keresahan dalam kalangan ancaman komunis
penduduk • Menyebarkan risalah menyampaikan maklumat
(b) • Singapura menuntut pembukaan pasaran bersama tentang bahaya komunis dan menanamkan
(common market) disegerakan kebencian terhadap komunis
• Singapura tidak berpuas hati dengan cadangan • Mengisytiharkan kawasan putih yang bebas
tambahan cukai kepada Kerajaan Persekutuan daripada ancaman komunis
• Singapura mahu mengenakan kadar faedah Kedua: Operasi Ketenteraan
terhadap sebahagian daripada pinjaman sebanyak • Kerajaan menggunakan kaedah sama di
RM 150 juta kepada Kerajaan Persekutuan untuk Semenanjung, iaitu Rancangan Briggs untuk
pembangunan Sarawak dan Sabah memenangi hati rakyat Sarawak dinamakan
(c) • Rusuhan kaum di Singapura pada Julai 1964 Operasi Hammer
menimbulkan ketegangan kaum • Bermula bulan Julai 1965 rancangan ini
• Rusuhan ini berlaku ekoran daripada usaha dilaksanakan dengan mendirikan petempatan
menuntut persamaan hak yang sama rata bagi baharu untuk seramai lebih kurang 7500 orang
semua kaum • Dalam tempoh 3 hari, 1200 keluarga yang
Peristiwa Pemisahan Singapura kebanyakannya berketurunan Hakka diarahkan
(a) Kegagalan rundingan Tun Abdul Razak dengan Lee berpindah ke tiga petempatan baharu sepanjang
Kuan Yew Jalan Kuching-Serian
(b) Tunku Abdul Rahman mengarahkan Tun Abdul • Petempatan ini dikawal sepanjang masa dan
Razak bermesyuarat dengan beberapa orang menteri dikenakan perintah berkurung dalam tempoh 24
seperti Dr. Ismail, Tan Siew Sin dan V.T Sambathan jam sehari bagi melindungi penduduk daripada
untuk berbincang tentang pemisahan ancaman komunis
(c) Mesyuarat Khas Kabinet Malaysia bersetuju dengan • Operasi Hammer menyebabkan gerakan komunis
rancangan pemisahan di Sarawak goyah
(d) Tunku Abdul Rahman dan Lee Kuan Yew • Langkah pembanterasan berterusan menyebabkan
menandatangani persetujuan Singapura keluar komunis dapat ditangkap
daripada Malaysia • Operasi Hammer tamat pada 1970
(e) • Tunku Abdul Rahman membawa usul pemisahan • Operasi lain seperti:
Singapura ke dalam Parlimen Malaysia • Operasi Jala Raja di Nonok (Asajaya) di Bahagian
• Parlimen meluluskan rang undang-undang Pertama pada 24 Februari 1970
pemisahan Singapura • Operasi Harapan menawarkan pengampunan
kepada komunis dan 41 orang menyerah diri
6.3 Menangani Ancaman Komunis • Operasi Ngayau pada 8 Ogos 1971 di Bahagian
1 Ancaman Keselamatan di Sarawak Ketiga
(a) • Gerakan komunis di Sarawak bermula sejak • Rascom diisytiharkan oleh Tun Abdul Razak pada
pendudukan Jepun oleh CCO 26 Mac 1972 di Bahagian Ketiga
• Bahagian Pertama dan Ketiga di Sarawak menjadi • Operasi Sri Aman pada 21 Oktober 1973
sasaran utama (d) • 13 Oktober 1973, Bong Kee Chok pemimpin
• Komunis melakukan kegiatan serangan dan komunis menulis surat kepada Datuk Patinggi
subversif terhadap orang awam Abdul Rahman Ya’kub, Ketua Menteri Sarawak
(b) (i) Gerakan politik: bagi menyatakan hasrat untuk berunding
• Gerakan komunis ini menentang gagasan • Seramai 500 anggota komunis keluar dari hutan
Malaysia dan menyerah diri
• Kerajaan Sarawak telah memburu dan • Pada 21 Oktober 1973, Datuk Patinggi Abdul
menangkap ahli yang terlibat Rahman Ya’kub menandatangani memorandum
• Mereka melarikan diri ke Kalimantan dan persefahaman di Rumah Sri Aman
membentuk Parti Komunis Kalimantan Utara • Anggota komunis CCO menyerah diri
(PKKU) • Kerajaan Malaysia bersetuju untuk membatalkan
• PKKU meneruskan penentangan melalui sekatan keselamatan di kawasan Operasi Hammer
Pasukan Rakyat Kalimantan Utara (PARAKU) di Kuching-Serian pada 5 Mac 1980
dan Pasukan Gerila Rakyat Sarawak (PGRS) • 17 Oktober 1990, perjanjian damai menamatkan
untuk membentuk republik komunis ancaman komunis antara pihak komunis dengan
di Sarawak kerajaan

Ancaman Keselamatan di Semenanjung Malaysia (b) • Taraf hidup yang berbeza
(a) • 17 Jun 1968, PKM melakukan serang hendap Usaha mengatasi:
terhadap pasukan keselamatan di Kroh, Perak yang • Melancarkan program pembangunan negara
mengorbankan seramai 16 anggota keselamatan berasaskan satu rancangan bersepadu
• 7 Jun 1974, menembak mati Ketua Polis Negara, • Menggerakkan aktiviti perkilangan dan pembuatan
Tan Sri Abdul Rahman Hashim di Kuala Lumpur dengan membuka kawasan baharu
• 13 November 1975, menembak mati Ketua Polis • Mempercepat integrasi dalam kalangan penduduk
Perak, Tan Sri Khoo Chong Kong dan pemandunya dan negeri di Malaysia
di Ipoh • Mendapatkan bantuan Bank Dunia
• Pada bulan Julai 1969, seorang wanita diseksa (c) • Peluang pekerjaan yang terhad dan kadar
sehingga mati di Sintok, Kedah pengangguran meningkat
• Periuk api dipasang di sepanjang Jalan Changlun, Usaha mengatasi:
Kedah • Meluaskan peluang pekerjaan kepada penduduk
(b) • 26 Ogos 1975, PKM meletupkan Tugu Negara di (d) • Kurangnya kemudahan perkhidmatan kesihatan
Kuala Lumpur profesional kepada ibu-ibu yang mengandung
• Tindakan mengebom tempat awam menimbulkan • Kadar kelahiran tidak normal dan kematian yang
kemarahan rakyat dan menuntut kerajaan tinggi
mengambil tindakan mengenakan Akta Usaha mengatasi:
Keselamatan Dalam Negeri • Memperkenalkan program Perancang Keluarga
• Pihak keselamatan mengambil langkah • Menambah baik perkhidmatan kesihatan di
memperkuatkan perkhidmatan perisikan untuk kawasan luar bandar
mengawasi kegiatan komunis
(c) Pertama: Strategi Counterinsurgency (COIN) 6.5 Tragedi Hubungan antara Kaum
• Usaha keselamatan dan pembangunan untuk 1 (a) • Keadaan dan keputusan Pilihan Raya Umum
memenangi hati dan fikiran rakyat bagi menyokong Ketiga 1969 merupakan sebab utama tercetusnya
agenda dan dasar kerajaan memerangi komunis peristiwa ini
• Strategi yang digunakan ialah kerjasama antara • Ketegangan bermula dengan kempen pilihan raya,
pasukan keselamatan, ahli politik dan agensi terdapat parti politik mengeksploitasi isu yang
kerajaan untuk menjalankan strategi COIN yang menyentuh sensitiviti sesuatu kaum
berkesan • PKM mengambil kesempatan semasa pilihan raya
Kedua: Perjanjian Kerjasama Sempadan mempengaruhi penduduk supaya bermusuhan
• Usaha membanteras komunis menghadapi masalah antara kaum
kerana mereka membina khemah di luar sempadan • Parti yang bertanding telah berkempen
negara menggunakan sentimen perkauman dan
• Langkah utama yang diambil seperti mengadakan keagamaan untuk mendapat sokongan
persefahaman antara kerajaan Malaysia dengan • Perarakan kemenangan pilihan raya tidak terkawal
kerajaan Thailand melalui Perjanjian Kerjasama menimbulkan kekacauan dan perbuatan provokatif
Sempadan Memerangi Komunis 1976 di Thailand (b) • Mewujudkan pusat perlindungan di beberapa
• Antara langkah yang dijalankan termasuklah tempat semasa darurat
membina pagar sempadan dan operasi bersama • Pihak polis menguatkuasakan perintah berkurung,
• Perjanjian Hat Yai pula diadakan pada 2 Disember orang ramai tidak dibenarkan keluar dan
1989 di Hat Yai, Thailand antara PKM, Malaysia dikehendaki tinggal di kediaman masing-masing
dan Thailand • Penubuhan jawatankuasa bertugas untuk
• PKM bersetuju membubarkan unit bersenjata serta menyusun semula perkhidmatan penerangan
memusnahkan segala senjata api, bahan letupan kerajaan
dan jerangkap samar • Semua berita daripada pihak media ditapis bagi
• Dengan termeterainya Perjanjian Hat Yai maka memastikan kesahihannya
tamatlah gerakan bersenjata PKM untuk merampas • Kerajaan juga memastikan bekalan makanan
kuasa serta menubuhkan negara republik komunis diperoleh penduduk terutama di pusat
perlindungan
6.4 Isu Pembangunan dan Ekonomi • Mangsa rusuhan dipindahkan ke pusat
1 (a) • Kejatuhan harga bahan mentah perlindungan di Stadium Merdeka dan Tiong Nam
• Penduduk yang terlibat dalam bidang pertanian Settlement. Semangat saling membantu ketika
masih ketinggalan terutama penggunaan teknologi ketegangan dalam kalangan anggota masyarakat
dan peralatan dapat dilihat di pusat perlindungan ini
• Petani masih merupakan golongan berpendapatan • Pihak berkuasa memagar kawasan Kampung Baru
rendah dan menjadikannya kawasan perintah berkurung
• Pertanian komersial lain masih kurang diusahakan yang besar
oleh petani • Tentera pula memberikan perlindungan kepada
Usaha mengatasi: penduduk yang berlindung di beberapa kem
• Mencari pasaran baru getah, bijih timah tentera
• Mempelbagaikan bidang pertanian terutama • Mengembalikan keamanan dan undang-undang
kelapa sawit dan koko • Menentukan pentadbiran yang licin dalam negara
• Mempelbagaikan pengeluaran komoditi negara

• Mengembalikan keharmonian dan kepercayaan • Kempen Malaysian Malaysia oleh Lee Kuan Yew
antara kaum dalam negara menuntut hak sama rata semua kaum menimbulkan
• Menggantung sementara penerbitan semua akhbar keresahan dalam kalangan penduduk
sehingga keadaan negara kembali tenang • Singapura turut tidak berpuas hati dengan
• Menguatkuasakan Akta Hasutan 1948 cadangan tambahan cukai kepada Kerajaan
• Jabatan Penerangan menapis berita palsu dan Persekutuan
menerangkan usaha kerajaan • Singapura mahu mengenakan kadar faedah
(c) • Mengembalikan keamanan dan undang-undang terhadap sebahagian daripada pinjaman sebanyak
• Menentukan pentadbiran yang licin dalam negara RM150 juta kepada Kerajaan Persekutuan untuk
• Mengembalikan keharmonian dan kepercayaan pembangunan Sarawak dan Sabah
antara kaum dalam negara • Rusuhan kaum di Singapura pada tahun 1964 pula
• Menggantung sementara penerbitan semua akhbar menimbulkan ketegangan kaum
sehingga keadaan negara kembali tenang • Rusuhan ini berlaku ekoran daripada usaha
• Menguatkuasakan Akta Hasutan 1948 menuntut persamaan hak sama rata bagi semua
• Jabatan Penerangan menapis berita palsu dan kaum
menerangkan usaha kerajaan (b) • Membuat rundingan antara Tun Abdul Razak
(d) • Raja-raja Melayu turut memainkan peranan dalam dengan Lee Kuan Yew menemui kegagalan
usaha memulihkan keadaan negara • Tunku Abdul Rahman mengarahkan Tun Abdul
• Sultan Perak, Sultan Idris menasihati rakyat agar Razak bermesyuarat dengan beberapa orang
menjaga keamanan menteri seperti Dr. Ismail, Tan Siew Sin dan V.T
• Pemimpin masyarakat dan politik Perak Sambathan untuk berbincang tentang pemisahan
menubuhkan Jawatankuasa Muhibah • Mesyuarat Khas Kabinet Malaysia bersetuju
• Jawatankuasa ini menulis surat merayu penduduk dengan rancangan pemisahan tersebut
agar bertenang dan membantu negara mengekalkan • Tunku Abdul Rahman dan Lee Kuan Yew
keamanan menandatangani persetujuan Singapura keluar
• Di negeri-negeri lain pula, raja turut meminta daripada Malaysia
rakyat agar bertenang dan mematuhi undang- • Tunku Abdul Rahman membawa usul pemisahan
undang Singapura ke dalam Parlimen Malaysia
• Parlimen Malaysia meluluskan rang undang-
SUDUT KBAT
undang pemisahan Singapura
1 (a) • Berlaku ketidakseimbangan ekonomi dan sosial (c) • Singapura merasakan mereka tidak dilayan dengan
antara kaum di negara kita adil
• Ketegangan kaum bermula dengan kempen pilihan • Ingin menuntut hak yang sama rata tanpa mengira
raya, terdapat parti politik mengeksploitasi isu kaum
yang menyentuh sensitiviti sesuatu kaum • Tidak bersetuju dengan hak istimewa yang diberi
• PKM mengambil kesempatan semasa pilihan raya kepada kaum bumiputera
mempengaruhi penduduk supaya bermusuhan • Lebih cenderung dengan prinsip Malaysian
antara kaum Malaysia yang dianggap adil kepada semua rakyat
• Perarakan kemenangan pilihan raya telah • Tidak berpuas hati kerana mereka mempunyai
menimbulkan kekacauan dan perbuatan provokatif pendapatan yang banyak, maka setiap bantuan
(b) • Melaksanakan perintah darurat yang diisytiharkan kewangan perlu dianggap pinjaman
oleh Yang di-Pertuan Agong • Mahu kadar faedah perlu dikenakan ke atas
• Perlembagaan Persekutuan telah digantung pinjaman
manakala Parlimen ditangguhkan • Merasakan negeri mereka kaya dan tidak
• Kerajaan mewujudkan pusat perlindungan di sepatutnya memberi bantuan percuma kepada
beberapa tempat semasa darurat negeri seperti Sarawak dan Sabah
• Pihak polis pula menguatkuasakan perintah
berkurung, orang ramai tidak dibenarkan keluar AKTIVITI PAK -21
dan dikehendaki tinggal di kediaman masing- Cerita 1: Pembunuhan Anggota Keselamatan:
masing • 17 Jun 1968, PKM melakukan serang hendap terhadap
(c) • Mengukuhkan lagi perpaduan kaum pasukan keselamatan di Kroh, Perak yang mengorbankan
• Setiap kaum di Malaysia perlu diberi layanan yang seramai 16 anggota keselamatan
adil dan saksama • 7 Jun 1974, menembak mati Ketua Polis Negara, Tan Sri
• Perlu memajukan ekonomi rakyat semua kaum Abdul Rahman Hashim di Kuala Lumpur
• Dari segi petempatan rakyat tanpa mengira kaum • 13 November 1975, menembak mati Ketua Polis Perak,
perlu tinggal bersama contohnya di taman-taman Tan Sri Khoo Chong Kong dan pemandunya di Ipoh
perumahan baru harus melibatkan semua kaum Cerita 2: Pembunuhan Orang Awam:
seperti Melayu, Cina dan India • Pada bulan Julai 1969, seorang wanita diseksa sehingga
2 (a) • Singapura tidak berpuas hati dengan peranannya mati di Sintok, Kedah
yang terhad • Periuk api dipasang di sepanjang Jalan Changlun, Kedah
• Konflik juga berlaku antara pemimpin PAP dengan • Jalan raya dan jambatan kereta api diletupkan
kerajaan Parti Perikatan Cerita 3: Pengeboman Tugu Negara:
• 26 Ogos 1975, PKM meletupkan Tugu Negara di Kuala
Lumpur

• Tindakan mengebom tempat awam menimbulkan F5 Singapura tidak berpuas hati dengan cadangan
kemarahan rakyat terhadap komunis dan menuntut tambahan cukai kepada Kerajaan Persekutuan
kerajaan mengambil tindakan tegas termasuklah F6 Singapura mahu mengenakan kadar faedah
mengenakan Akta Keselamatan Dalam Negeri terhadap sebahagian daripada pinjaman
• Pihak keselamatan mengambil langkah memperkuat sebanyak RM150 juta kepada Kerajaan
perisikan untuk mengawasi kegiatan komunis Persekutuan untuk pembangunan Sarawak dan
Sabah
Praktis Sumatif
F7 Rusuhan kaum di Singapura menimbulkan
SOALAN OBJEKTIF ketegangan kaum
F8 Rusuhan ini berlaku ekoran daripada usaha
1 C 2 A 3 B 4 B 5 A menuntut persamaan hak yang sama rata bagi
6 C 7 B 8 C 9 D 10 B semua kaum
11 A 12 C 13 A 14 B 15 D [6 markah]
SOALAN STRUKTUR (b) F1 Rundingan gagal
H1 29 Jun 1965 kegagalan rundingan Tun Abdul
1 (a) • Sarawak dan Sabah mempunyai kekayaan hasil Razak dengan Lee Kuan Yew
bumi yang banyak F2 Mesyuarat pemisahan
• Namun rakyat masih mengamalkan pertanian sara H2a 1 Julai 1965 Tunku Abdul Rahman mengarahkan
diri Tun Abdul Razak bermesyuarat dengan
• Bagi melibatkan rakyat dengan aktiviti ekonomi beberapa orang menteri
komersial H2b Seperti Dr. Ismail, Tan Siew Sin dan V.T
• Kerajaan perlu menyusun bidang pekerjaan Sambathan
• Kerajaan mempelbagaikan pertanian komersial H2c Untuk berbincang tentang pemisahan
seperti kelapa sawit, getah dan koko F3 Persetujuan pemisahan awal Ogos 1965
• Kerajaan juga membuka peluang ekonomi H3 Mesyuarat Khas Kabinet Malaysia bersetuju
berkaitan dengan petroleum dengan rancangan pemisahan
• Saiz negeri Sarawak dan Sabah yang besar F4 Persetujuan keluar Malaysia
• Menjadi cabaran dalam bidang perhubungan dan H4 Pada 7 Ogos 1965 Tunku Abdul Rahman dan
pengangkutan Lee Kuan Yew menandatangani persetujuan
• Tugas utama kerajaan adalah untuk membina Singapura keluar daripada Malaysia
sistem perhubungan dan pengangkutan F5 Usul ke parlimen
• Terutama kepada penduduk di kawasan pedalaman H5a Pada 9 Ogos 1965 Tunku Abdul Rahman
[3 markah] membawa usul pemisahan Singapura ke dalam
(b) • Sekolah Inggeris dan vernakular Cina yang berada Parlimen Malaysia
di kawasan bandar H5b Parlimen meluluskan rang undang-undang
• Penduduk pedalaman tidak mendapat peluang pemisahan Singapura
secukupnya untuk bersekolah [6 markah]
• Usaha ditumpukan untuk membina sekolah (c) F1 Rundingan akan menghalang berlakunya huru-
• Melatih tenaga guru hara
[3 markah] F2 Rundingan mengelak berlakunya perbalahan
(c) • Di Sarawak Stephen Kalong Ningkan, Ketua kaum
Menteri Sarawak dipecat oleh Gabenor F3 Rundingan menghalang penggunaan senjata
• Darurat diisytiharkan di Sarawak F4 Perbincangan secara baik boleh dilaksanakan
• Stephen Kalong Ningkan digantikan dengan Tawi F5 Pertimbangan yang lebih adil lebih mudah
Sli dilakukan
• Sarawak tetap stabil dan aman apabila semua pihak F6 Sikap toleransi mudah dicapai ketika konflik
menerima keputusan itu F7 Rundingan menghalang berlakunya peperangan
• Penduduk negara kita mempunyai pelbagai kaum F8 Semua pihak akan lebih mudah bekerjasama
antaranya termasuklah Melayu, Cina, India, Iban (Mana-mana jawapan munasabah)
dan Kadazandusun [8 markah]
• Rundingan adalah penting jika berlaku perselisihan 3 (a) F1 Gerakan politik
kaum agar negara terus aman F2 Gerakan komunis menentang gagasan Malaysia
[4 markah] F3 Kerajaan Sarawak telah memburu dan
SOALAN ESEI menangkap ahli yang terlibat
F4 Mereka melarikan diri ke Kalimantan
2 (a) F1 Lee Kuan Yew tidak berpuas hati peranan F5 Dan membentuk Parti Komunis Kalimantan
Singapura yang terhad Utara (PKKU)
F2 Konflik berlaku antara pemimpin PAP dengan F6 PKKU meneruskan penentangan melalui
Perikatan PARAKU
F3 Kempen Malaysian Malaysia oleh Lee Kuan F7 PGRS untuk membentuk republik komunis
Yew menuntut hak sama rata semua kaum di Sarawak
menimbulkan keresahan penduduk F8 Serangan bersenjata
F4 Singapura menuntut pembukaan pasaran
bersama disegerakan

F9 Komunis menyerang Batu Kitang, Kuching F8 Pemimpin kerajaan dan pihak keselamatan
F10 Permulaan serangan komunis terhadap orang mengambil langkah memperkuat perkhidmatan
awam perisikan untuk mengawasi kegiatan komunis
[4 markah] (Mana-mana jawapan berkaitan)
(b) (i) F1 Operasi ketenteraan [6 markah]
H1a Kerajaan menggunakan kaedah sama di 4 (a) F1 Isu ekonomi terlalu bergantung pada eksport
Semenanjung getah dan bijih timah
H1b Iaitu Rancangan Briggs untuk dilaksanakan F2 Isu kejatuhan harga bahan mentah
di Sarawak F3 Isu taraf hidup yang berbeza
F2 Operasi/Rancangan berbentuk memenangi F4 Isu peluang pekerjaan yang terhad
hati rakyat F5 Isu kadar pengangguran meningkat
H2a Dinamakan Operasi Hammer F6 Isu keperluan asas dan hak wanita dari segi
H2b Rancangan ini dilaksanakan dengan kehamilan yang terhad
mendirikan petempatan baharu F7 Isu kurangnya kemudahan perkhidmatan
H2c 1200 keluarga yang kebanyakannya kesihatan profesional kepada ibu-ibu yang
berketurunan Hakka diarahkan berpindah mengandung
H2d Ketiga kawasan petempatan baharu [6 markah]
sepanjang Jalan Kuching-Serian. (b) F1 Mempelbagaikan kegiatan ekonomi
H2e Petempatan dikawal sepanjang masa dan H1a Bidang pertanian
dikenakan perintah berkurung 24 jam H1b Bidang industri pemprosesan
H2f Operasi Hammer tamat pada 1970 F2 Mencari pasaran baru
H2g Operasi lain seperti Rancangan Penempatan H2 Eksport getah,bijih timah
Goodsir, Operasi Ngayau dan RASCOM F3 Melancarkan program pembangunan negara
F3 Perjanjian damai H3a Berasaskan satu rancangan bersepadu
H3 Antara komunis dengan kerajaan pada H3b Menggerakkan aktiviti perkilangan/pembuatan
tahun 1990 H3c Membuka kawasan baharu
[6 markah] F4 Menubuhkan pusat latihan
(ii) F1 Strategi Counterinsurgency (COIN) H4a Bidang vokasional dan teknikal
H1a Memenangi hati dan fikiran rakyat H4b Meluaskan peluang pekerjaan kepada penduduk
H1b Bagi menyokong agenda dan dasar kerajaan F5 Memajukan bidang kesihatan
memerangi komunis H5a Program Perancang Keluarga
H1c Kerjasama antara pasukan keselamatan, H5b Menambah baik perkhidmatan di kawasan luar
ahli politik dan agensi kerajaan bandar
H1d Untuk menjalankan strategi COIN yang [6 markah]
berkesan (c) F1 Kestabilan politik menjamin keselamatan rakyat
F2 Perjanjian Kerjasama Sempadan F2 Membantu kemajuan ekonomi yang menghindar
H2a Mengadakan persefahaman antara kerajaan rakyat memberontak
Malaysia dengan kerajaan Thailand F3 Rakyat bebas menjalankan aktiviti mereka
H2b Melalui Perjanjian Kerjasama Sempadan F4 Menghindari masalah isu sensitif seperti agama
Memerangi Komunis 1976 di Thailand F5 Menghalang berlakunya masalah perkauman
F3 Membina pagar sempadan F6 Menarik kedatangan pelabur yang boleh
H3 Operasi bersama memakmurkan negara
F4 Perjanjian Hat Yai F7 Negara dihormati oleh masyarakat antarabangsa
H4a PKM bersetuju membubarkan unit F8 Imej negara terbaik di peringkat antarabangsa
bersenjata (Mana-mana jawapan munasabah)
H4b Memusnahkan segala senjata [8 markah]
H4c Perjanjian Hat Yai menamatkan gerakan 5 (a) F1 Kesan daripada ketidakseimbangan ekonomi
bersenjata PKM dan sosial di negara kita
[4 markah] F2 Keadaan dan keputusan Pilihan Raya Umum
(c) F1 Pemimpin kaum Iban seperti Temenggung Ketiga 1969 merupakan sebab utama tercetusnya
Kanang Anak Langkau dan Datuk Awang peristiwa ini
Raweng membunuh komunis di Sarawak F3 Ketegangan bermula dengan kempen pilihan
F2 Keberanian Ketua Polis Negara, Tan Sri Abdul raya, terdapat parti politik mengeksploitasi isu
Rahman Hashim yang menyentuh sensitiviti sesuatu kaum
F3 Beliau ditembak mati di Kuala Lumpur F4 PKM mengambil kesempatan semasa pilihan
F4 Keberanian Ketua Polis Perak, Tan Sri Khoo raya mempengaruhi penduduk supaya
Chong Kong bermusuhan antara kaum
F5 Beliau dan pemandunya akhirnya ditembak F5 Parti yang bertanding telah berkempen
mati di Ipoh menggunakan sentimen perkauman dan
F6 Peristiwa pengeboman Tugu Negara keagamaan untuk mendapat sokongan
F7 Rakyat menuntut kerajaan mengenakan Akta F6 Perarakan kemenangan pilihan raya tidak
Keselamatan Dalam Negeri terkawal menimbulkan kekacauan dan
perbuatan provokatif
[4 markah]

(b) F1 Pengisytiharan perintah darurat (b) • Kegiatan ekonomi yang berbeza antara kaum
H1 Diisytiharkan oleh Yang di-Pertuan Agong menyebabkan pemisahan dari segi petempatan
F2 Perlembagaan digantung • Rakyat juga terpisah dengan petempatan yang
H2 Parlimen ditangguh wujud di kawasan perlombongan, bandar, estet dan
F3 Mewujudkan pusat perlindungan perkampungan
H3 Di beberapa tempat semasa darurat (c) • Dasar British menyebabkan munculnya sistem
F4 Perintah berkurung pendidikan vernakular Melayu, Cina, India dan
H4a Dikawal oleh pihak polis Inggeris di negara kita
H4b Tentera memberikan perlindungan kepada • Sekolah vernakular berkembang mengikut kaum
penduduk yang berlindung di beberapa kem masing-masing
tentera (d) • Fahaman politik berasaskan kaum bermula dengan
F5 Penubuhan MAGERAN penubuhan parti politik sebelum kemerdekaan
H5a Diperkenankan oleh Yang di-Pertuan Agong hingga kini
H5b Dipengerusikan oleh Tun Abdul Razak 3 (a) • Menubuhkan Jabatan Perpaduan Negara yang
H5c Dua fokus MAGERAN terletak di bawah bidang kuasa MAGERAN.
H5d Masalah perpaduan kaum Jabatan ini berperanan mendraf satu ideologi
H5e Ketidakseimbangan ekonomi antara kaum untuk negara dikenali sebagai Rukun Negara
H5f Tanggungjawab MAGERAN mengembalikan • Mewartakan pembentukan Majlis Muhibah
keamanan dan undang-undang Negara pada 18 Julai 1969. Majlis ini bertujuan
H5g Mengembalikan keharmonian menggalakkan perkembangan perasaan muhibah
H5h Memulihkan kepercayaan antara kaum dalam antara masyarakat berbilang kaum di Malaysia
negara • Menubuhkan Majlis Perundingan Negara pada
F6 Peranan raja Melayu 29 Januari 1970. Majlis ini ditubuhkan untuk
H6a Sultan Perak, Sultan Idris menasihati rakyat agar mengadakan garis panduan bagi kerjasama antara
menjaga keamanan kaum dan integrasi nasional antara negeri dengan
H6b Di negeri lain pula, raja turut meminta rakyat wilayah
agar bertenang (b) • Meneruskan Rancangan Pembangunan Lima
[8 markah] Tahun Malaysia yang memberikan tumpuan
(c) F1 Setuju kepada pertumbuhan ekonomi semua kaum
F2 Menghalang isu perkauman • Memperkenalkan dasar seperti DEB dan DPN
F3 Memupuk semangat membantu tanpa mengira untuk kemakmuran ekonomi rakyat dan negara
kaum • Memberikan tumpuan kepada pembangunan
F4 Mengamalkan permuafakatan dan perbincangan masyarakat luar bandar dan wilayah. Pembangunan
antara kaum dilakukan melalui rancangan pembangunan tanah
F5 Menjaga bersama-sama kedaulatan negara yang mempu menambah pendapatan rakyat dan
F6 Semua kaum bersama-sama membanteras tali membasmi kemiskinan
barut musuh • Mengintegrasi ekonomi melalui pembangunan
F7 Semua kaum membantu pasukan keselamatan ekonomi wilayah termasuk di Sarawak dan Sabah
negara (c) • Menambah baik Dasar Pendidikan Kebangsaan
F8 Sikap patriotik ditanam dalam diri semua kaum yang sedia ada melalui Akta Pendidikan 1996
(Mana-mana jawapan munasabah) bertujuan mengukuhkan perpaduan kaum dan
[8 markah] integrasi nasional
• Mengukuhkan sistem pendidikan melalui
BAB pelaksanaan dasar pendidikan seperti Laporan
7 Membina Kesejahteraan Negara Rahman Talib, Laporan Jawatankuasa Kabinet dan
Falsafah Pendidikan Kebangsaan
7.1 Perpaduan dan Integrasi Nasional • Memperkasakan bahasa Melayu sebagai bahasa
1 (a) Keadaan rakyat daripada pelbagai etnik, agama kebangsaan melalui pengenalan Akta Bahasa
dan wilayah hidup dengan aman dalam masyarakat Kebangsaan dan penubuhan UKM dan DBP serta
yang bersatu. Mereka memberikan komitmen yang memperkenalkan Rukun Negara
penuh kepada identiti kebangsaan berlandaskan
Perlembagaan Persekutuan dan Rukun Negara. 7.2 Dasar Pendidikan Kebangsaan
(b) Satu proses dinamik yang merapatkan hubungan 1 (a) • Dasar ini dilaksanakan melalui Penyata
masyarakat antara negeri dengan wilayah bagi Jawatankuasa Pelajaran 1956 atau dikenali Penyata
membentuk satu bangsa. Mereka ini mempunyai Razak 1956 dan dimaktubkan dalam Ordinan
identiti sendiri berteraskan Perlembagaan pelajaran 1957
Persekutuan dan Rukun Negara. • Semua dasar pendidikan yang terdapat sebelum
2 (a) • Dasar British mengutamakan sektor ekonomi ini disemak semula pada tahun 1960 yang
menyebabkan pekerja dibawa masuk dari luar menghasilkan Laporan Rahman Talib dan Laporan
untuk bekerja dalam sektor perlombongan, Jawatankuasa Kabinet 1979
perladangan dan perniagaan (b) • Laporan jawatankuasa ini menjadi asas
• Kaum bumiputera pula bertumpu di kawasan penggubalan Akta Pelajaran 1961 dan penyemakan
luar bandar dan menjalankan kegiatan ekonomi Dasar Pendidikan Kebangsaan seterusnya
tradisional

• Laporan Rahman Talib masih mengekalkan teras • Penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa
sistem pendidikan kebangsaan untuk memupuk pengantar dapat memupuk semangat kekitaan dan
perpaduan dan integrasi, iaitu: bersatu dalam kalangan murid
– Menjadikan bahasa Melayu sebagai bahasa (d) • UKM merupakan usaha untuk memartabatkan
pengantar bahasa Melayu sebagai bahasa ilmu
– Penggunaan bahasa yang seragam dapat (e) • Penubuhan DBP 22 Jun 1956 hasil daripada resolusi
mewujudkan perpaduan Kongres Bahasa dan Persuratan Melayu Ketiga
– Mengadakan kurikulum yang sama dan • Penubuhannya bertujuan memartabatkan bahasa
berorientasikan negara kita Melayu sebagai bahasa rasmi dan bahasa ilmu
Cadangan tambahan: • Nama asal DBP ialah Balai Pustaka
• Mewajibkan mata pelajaran Tatarakyat untuk
toleransi kaum 7.4 Dasar Kebudayaan Kebangsaan
(c) • Memperkenalkan sistem persekolahan aneka 1 (a) • Digubal dan diperakui melalui Kongres
jurusan untuk menampung pelajar yang gagal Kebudayaan Kebangsaan pada tahun 1971. Kongres
memasuki sekolah menengah akademik ini dirasmikan oleh Tun Abdul Razak Hussein di
• Memperkenalkan kursus kemahiran untuk Universiti Malaya
melahirkan tenaga kerja mahir yang melibatkan (b) • Berteraskan kebudayaan rakyat asal rantau Melayu
pelbagai kaum serta persediaan memenuhi sebagai tunjang
permintaan pasaran kerja • Unsur kebudayaan lain yang sesuai dan wajar
• Mewujudkan sekolah kebangsaan yang diterima sebagai elemen penting
menggabungkan semua kaum untuk memupuk • Islam menjadi unsur yang penting
perpaduan (c) • Mengukuhkan perpaduan bangsa dan negara
(d) • Bahasa Melayu sebagai bahasa perpaduan dijadikan melalui kebudayaan
mata pelajaran wajib dalam peperiksaan awam • Memupuk dan memelihara keperibadian
• Penegasan pendidikan kerohanian melalui mata kebangsaan yang terhasil daripada kebudayaan
pelajaran Pendidikan Islam dan Pendidikan Moral kebangsaan
• Penekanan terhadap aktiviti kokurikulum yang • Memperkaya dan mempertingkatkan kualiti
melibatkan semua kaum seperti unit beruniform, kehidupan kemanusiaan dan kerohanian yang
sukan dan permainan serta persatuan seimbang dengan pembangunan sosioekonomi
• Hasil laporan ini menghasilkan Kurikulum Baru (d) • Kementerian Pelancongan, Seni dan Budaya
Sekolah Rendah (KBSR), Kurikulum Baru Sekolah Malaysia, Jabatan Kesenian dan Kebudayaan
Menengah (KBSM) dan Falsafah Pendidikan Negara, Majlis Kebudayaan Negeri, Istana Budaya
Negara (e) • Dijelmakan melalui program seperti Citrawarna
(e) • Falsafah ini menekankan pendidikan yang Malaysia yang melibatkan pelbagai kaum dan
menyeluruh dan bersepadu bagi membentuk budaya
pelajar seimbang dari segi jasmani, emosi, rohani • Program ini untuk promosi pelancongan antaranya
dan intelek kebudayaan, pakaian, tarian dan nyanyian rakyat
(f) • Kedudukan ini diperkuat lagi dengan menjadikan (f) • Ramai tokoh dan penggiat budaya yang tersohor
bahasa tersebut sebagai mata pelajaran yang memberikan sumbangan terhadap proses
wajib diajarkan di semua sekolah dan institusi membudayakan masyarakat dan kebudayaan
pendidikan bangsa, penghasilan karya seni tempatan yang
• Institusi pendidikan swasta pula dikehendaki bermutu tinggi dan memartabatkan khazanah asli
mengadakan pengajaran bahasa kebangsaan, negara
Pengajian Malaysia dan Pendidikan Islam atau • Antara tokoh terkenal seperti Azah Aziz, Lim Swee
Moral untuk memupuk semangat cinta akan negara Tin, Samuel Dass dan Mathew Ngau Jau
7.3 Bahasa Melayu sebagai Bahasa Ilmu dan Bahasa 7.5 Sukan sebagai Alat Perpaduan
Perpaduan 1 (a) • Sukan merupakan aktiviti kokurikulum yang
1 (a) • Bahasa Melayu merupakan bahasa rasmi yang sangat digalakkan di sekolah
digunakan sebagai alat memupuk perpaduan kaum • Dasar 1 Murid 1 Sukan dan Rancangan Integrasi
• Akta Bahasa Kebangsaan 1967 telah digubal di Murid untuk Perpaduan (RIMUP) menggalakkan
bawah Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan murid pelbagai kaum melibatkan diri dalam sukan
Malaysia yang digemari
(b) • Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi menjadi • Dasar ini juga memberikan peluang kepada murid
antara unsur penggerak jentera pentadbiran negara pelbagai kaum untuk menceburi bidang sukan
• Bahasa rasmi ialah bahasa yang digunakan dalam serta dapat memupuk semangat setia kawan dan
situasi rasmi, iaitu dalam urusan pentadbiran, berpasukan
sistem pendidikan, urusan perdagangan dan (b) • MASUM bertujuan mengadakan pertandingan
kehakiman. Bahasa Melayu digunakan sepenuhnya sukan dalam kalangan penuntut dan staf universiti
dalam urusan mahkamah pada 1990 tempatan bagi memupuk perpaduan dan integrasi
(c) • Pembukaan sekolah menengah kebangsaan yang nasional
menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa • MASUM menjadi medan untuk atlet menunjukkan
pengantar contohnya, Sekolah Alam Shah dan kebolehan dalam sukan
Sekolah Seri Puteri

(c) • SUKMA diadakan dwitahunan di peringkat • Masyarakat adil; Kita mendukung cita-cita untuk
kebangsaan yang disertai 13 negeri dan Wilayah mencipta satu masyarakat yang adil apabila semua
Persekutuan anggota masyarakat mempunyai peluang yang sama
• SUKMA bertujuan mengeratkan hubungan kaum untuk menikmati kekayaan negara
serta integrasi antara negeri • Masyarakat progresif; Kita mendukung cita-cita
(d) • Kejayaan Malaysia menganjurkan sukan pada hendak menegakkan satu masyarakat yang progresif
peringkat serantau dan antarabangsa membuktikan mengikut kemajuan sains dan teknologi di samping
sukan dapat menyatukan masyarakat berbilang mengamalkan nilai-nilai ketuhanan
kaum di negara kita • Masyarakat liberal; Kita mendukung cita-cita hendak
• Komitmen pemimpin dan kesungguhan memelihara wujudnya satu masyarakat yang liberal
sukarelawan pelbagai kaum memastikan • Masyarakat demokratik; Kita mendukung cita-cita
penganjuran yang cemerlang dan mendapat hendak memelihara cara hidup demokratik apabila
pengiktirafan dunia. Antara sukan tersebut rakyat bertindak melalui parlimen yang dilantik
termasuklah Hoki Piala Dunia, Sukan Komanwel menerusi perlembagaan
dan Piala Thomas. • Kepercayaan kepada Tuhan; Prinsip ini menunjukkan
(e) • Kejayaan pasukan negara dalam pertandingan bahawa agama menjadi panduan hidup untuk
sukan antarabangsa seperti Sukan Olimpik, Sukan membentuk keperibadian yang baik dan landasan
Komanwel, Sukan Asia, Sukan SEA dalam membina keharmonian kaum
• Kejayaan ini hasil kerjasama serta kesungguhan • Kesetiaan kepada Raja dan Negara; Prinsip ini
pelbagai kaum menjelaskan bahawa negara kita mengamalkan sistem
• Dalam pasukan seperti bola sepak, hoki dan pemerintahan Raja Berperlembagaan
badminton pemain dan jurulatih bekerjasama • Keluhuran Perlembagaan; Prinsip ini membawa maksud
tanpa mengira kaum ketertinggian dan juga keagungan perlembagaan atau
(f) • Slogan “Malaysia Boleh” menunjukkan patriotisme undang-undang
rakyat tanpa mengira kaum, agama dan budaya • Kedaulatan Undang-Undang; Prinsip ini menuntut
ketika menyokong pasukan Malaysia setiap rakyat menghormati undang-undang, tidak
• Laungan semangat “Malaysia Boleh” membolehkan melakukan kesalahan di sisi undang-undang dan
Malaysia muncul juara contohnya Piala Thomas berusaha untuk menyokong penguatkuasaannya
1992 • Kesopanan dan Kesusilaan; Prinsip ini adalah untuk
(g) • Beberapa agensi diberi tanggungjawab untuk memastikan bahawa setiap rakyat perlu sentiasa
meningkatkan pencapaian dan kecemerlangan bersopan santun, hormat-menghormati dan berakhlak
sukan negara pada peringkat antarabangsa tanpa mulia
mengira kaum
SUDUT KBAT
• Antaranya termasuklah Kementerian Belia dan
Sukan, Majlis Sukan Negara, Majlis Olimpik 1 (a) (i) Jasmani
Malaysia serta persatuan sukan peringkat (ii) Rohani
kebangsaan dan negeri (iii) Intelek
(h) • Kejayaan sukan di negara kita merupakan hasil (b) (i) Pendidikan di Malaysia suatu usaha berterusan
pengurusan sukan yang cekap dan teratur yang (ii) Memperkembangkan potensi individu secara
dilakukan oleh semua kaum menyeluruh dan bersepadu
• Kecemerlangan juga kerana ketokohan pemimpin (iii) Melahirkan insan yang seimbang dan harmonis
sukan, jurulatih, para atlet dan pegawai sukan (c) • Melahirkan masyarakat Malaysia yang berilmu
pelbagai. Contohnya Sultan Ahmad Shah, Presiden pengetahuan
Persatuan Bola Sepak Malaysia • Masyarakat berpendidikan ini akan menjadi aset
negara di masa hadapan
7.6 Rukun Negara sebagai Tonggak Kesejahteraan Negara • Masyarakat tersebut akan mempunyai kepakaran
1 • Pada tahun 2020, genaplah 50 tahun Rukun Negara dan dalam segala bidang
logo dicipta mengandungi (mana-mana huraian): • Berkemahiran dalam bidang kemahiran seperti
– 5 jalur merupakan simbolik lima prinsip Rukun kejuruteraan dan seni bina
Negara yang perlu dipatuhi • Mengamalkan nilai-nilai baik dalam agama
– Bulan dan bintang melambangkan prinsip 2 (a) • Bahasa Melayu merupakan bahasa rasmi negara
kepercayaan kepada Tuhan kita
– Tengkolok berkerawang bulan dan bintang • Bahasa ini digunakan sebagai alat untuk memupuk
merupakan simbol prinsip kesetiaan kepada raja perpaduan kaum
dan negara serta melambangkan prinsip keluhuran • Kedudukan bahasa Melayu dimartabatkan melalui
perlembagaan dan kedaulatan undang-undang penggubalan undang-undang yang dikenali
– Angka 50 bersempena dengan sambutan ulang sebagai Akta Bahasa Kebangsaan 1967
tahun Rukun Negara • Akta ini dikenali juga sebagai Akta 32
– Warna biru melambangkan amalan perpaduan • Akta Bahasa Kebangsaan telah digubal di bawah
dalam kesopanan dan kesusilaan Perkara 152 Perlembagaan Persekutuan Malaysia
• Negara bersatu; Kita mendukung cita-cita untuk • Akta ini mula dikuatkuasakan pada 1 Julai 1971
mencipta satu bangsa dan negara yang bersatu padu (b) • Membuka sekolah menengah kebangsaan yang
menggunakan bahasa Melayu

• Bahasa Melayu sebagai bahasa pengantar Praktis Sumatif
dipergiatkan di seluruh negara
• Contohnya, Sekolah Alam Shah dan Sekolah Seri SOALAN OBJEKTIF
Puteri telah menggunakan bahasa Melayu sebagai 1 A 2 D 3 B 4 C 5 A

bahasa pengantar 6 D 7 B 8 A 9 C 10 A
• Penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa 11 A 12 C 13 D 14 D 15 D
pengantar dapat memupuk semangat kekitaan 16 C 17 A 18 C 19 A 20 D
murid
SOALAN STRUKTUR
• Memupuk semangat bersatu padu dalam kalangan
murid 1 (a) (i) • Keadaan rakyat daripada pelbagai etnik, agama
• Bilangan guru terlatih bahasa Melayu pula dan wilayah
ditambah di sekolah menengah kebangsaan • Hidup dengan aman dalam masyarakat yang
• Guru khas ditambah untuk sekolah menengah bersatu
jenis kebangsaan • Mereka memberikan komitmen yang penuh
• Bermatlamat untuk memperkasakan bahasa kepada identiti kebangsaan
Melayu sebagai bahasa ilmu • Berlandaskan Perlembagaan Persekutuan dan
• Bermatlamatkan bahasa Melayu sebagai bahasa Rukun Negara
perpaduan [2 markah]
(c) • Kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi (ii) • Satu proses dinamik yang merapatkan
yang tidak boleh dipertikaikan oleh mana-mana hubungan masyarakat antara negeri dengan
pihak wilayah
• Kedudukan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi • Bagi membentuk satu bangsa
menjadi kukuh dan mantap dengan pengenalan • Mereka ini mempunyai identiti sendiri
Akta Bahasa Kebangsaan 1967 • Berteraskan perlembagaan Persekutuan dan
• Menjadi bahasa ilmu yang digunakan dalam Rukun Negara
pengajaran dan pembelajaran di sekolah mengikut [2 markah]
pewartaan Akta Pendidikan 1961 (Pindaan 1996) (b) • Kegiatan ekonomi berbeza antara kaum
• Semua rakyat bebas menggunakan bahasa lain menyebabkan pemisahan dari segi petempatan
seperti bahasa Mandarin, bahasa Tamil dan • Rakyat juga terpisah dengan petempatan yang
sebagainya. Bahasa Inggeris juga boleh digunakan wujud di kawasan perlombongan, bandar, estet dan
dalam urusan perdagangan dan perindustrian perkampungan
• Masalah penggunaan bahasa Melayu ialah • Keadaan ini menyebabkan setiap kaum kurang
persaingan dengan dominasi bahasa asing khasnya berinteraksi antara satu sama lain
bahasa Inggeris • Mewujudkan jurang ekonomi yang tidak seimbang
• Jika masalah ini tidak diatasi, bahasa Melayu akan • Sistem pendidikan vernakular Melayu, Cina, India
diketepikan oleh rakyat Malaysia sendiri dan Inggeris di negara kita
• Kedudukan bahasa Melayu akan dipandang rendah • Sekolah vernakular berkembang mengikut kaum
oleh ramai pihak masing-masing
• Maruah bahasa Melayu akan tercemar bukan • Pendidikan vernakular mewujudkan perbezaan
sahaja di dalam negara malah di luar negara pemikiran rakyat berbilang kaum
• Bahasa Melayu juga tidak akan dihormati oleh [3 markah]
rakyat Malaysia sendiri (c) • Setuju
• Situasi ini pasti akan menggugat bahasa Melayu • Dasar British mengutamakan sektor ekonomi
sebagai bahasa rasmi di masa akan datang • Pekerja dibawa masuk dari luar untuk bekerja
dalam sektor perlombongan, perladangan dan
AKTIVITI PAK -21 perniagaan
• Perpaduan dan integrasi merupakan dua konsep yang • Kaum bumiputera pula bertumpu di kawasan luar
saling berkait rapat melalui dua proses yang berbeza. bandar
Kedua-dua konsep ini berteraskan Perlembagaan • Menjalankan kegiatan ekonomi tradisional
persekutuan dan Prinsip Rukun Negara. • Keadaan ini menyebabkan mereka terpisah dan
• Perpaduan kaum ialah keadaan rakyat daripada pelbagai berlaku kerenggangan hubungan kaum
etnik, agama dan wilayah hidup dengan aman dalam • Fahaman politik berasaskan kaum bermula dengan
masyarakat yang bersatu. Mereka memberikan komitmen penubuhan parti politik sebelum kemerdekaan
yang penuh kepada identiti kebangsaan berlandaskan hingga kini
Perlembagaan Persekutuan dan Rukun Negara. • Polarisasi kaum disebabkan perbezaan ekonomi
• Integrasi nasional pula merupakan satu proses dinamik dan petempatan
yang merapatkan hubungan masyarakat antara negeri • Isu yang diperjuangkan berkaitan bahasa, budaya,
dengan wilayah bagi membentuk satu bangsa. Mereka ini pendidikan, ekonomi
mempunyai identiti sendiri berteraskan perlembagaan (Mana-mana jawapan munasabah)
Persekutuan dan Rukun Negara. [3 markah]
• Perkhidmatan Feri Malaysia (Cruise Muhibah) bertujuan 2 (a) • Menubuhkan Jabatan Perpaduan Negara yang
mengintegrasikan penduduk di Semenanjung Malaysia berperanan mendraf satu ideologi negara
dengan Sarawak dan Sabah. • Dikenali sebagai Rukun Negara
• Mewartakan pembentukan Majlis Muhibah Negara

• Bertujuan menggalakkan perasaan muhibah antara SOALAN ESEI
masyarakat berbilang kaum
• Menubuhkan Majlis Perundingan Negara untuk 3 (a) (i) F1 Jawatankuasa ini ditubuhkan untuk
mengadakan garis panduan menyemak semula dan mengukuhkan
• Bagi kerjasama antara kaum dan integrasi nasional Penyata Jawatankuasa Pelajaran 1956
antara negeri dengan wilayah F2 Laporan jawatankuasa ini menjadi asas
• Membentuk gabungan parti politik pelbagai kaum penggubalan Akta Pelajaran 1961 dan
untuk mewujudkan keharmonian penyemakan Dasar Pendidikan Kebangsaan
• Menyelaraskan perkhidmatan awam antara semua seterusnya
negeri F3 Laporan Rahman Talib masih mengekalkan
• Penyelarasan ini mewujudkan integrasi antara teras sistem pendidikan kebangsaan untuk
negeri memupuk perpaduan dan integrasi
(Mana-mana jawapan berkaitan) F4 Menjadikan bahasa Melayu sebagai
[3 markah] bahasa pengantar pada semua peringkat
(b) Sosial pendidikan
• Menambah baik Dasar Pendidikan Kebangsaan F5 Penggunaan bahasa yang seragam dapat
yang sedia ada mewujudkan perpaduan
• Melalui Akta Pendidikan 1996 F6 Mengadakan kurikulum yang sama dan
• Bertujuan mengukuhkan perpaduan kaum dan berorientasikan negara kita bagi semua
integrasi nasional jenis sekolah
• Mengukuhkan sistem pendidikan melalui F7 Kurikulum yang berorientasikan negara
pelaksanaan dasar pendidikan mewujudkan rasa cinta akan negara
• Seperti Laporan Rahman Talib, Laporan F8 Penekanan kepada mata pelajaran Sejarah
Jawatankuasa Kabinet, Falsafah Pendidikan untuk menanam perasaan cinta dan setia
Kebangsaan terhadap negara
• Sistem pendidikan kebangsaan dapat melahirkan F9 Mewajibkan mata pelajaran Tatarakyat
rakyat yang patriotik untuk membentuk sikap bertoleransi,
• Mempunyai semangat cinta akan negara bekerjasama dan persefahaman antara
• Memperkasakan bahasa Melayu sebagai bahasa kaum
kebangsaan [4 markah]
• Melalui pengenalan Akta Bahasa Kebangsaan (ii) F1 Memperkenalkan sistem persekolahan
• Menggalakkan pengamalan satu kebudayaan aneka jurusan
kebangsaan F2 Untuk menampung pelajar yang gagal
• Membentuk identiti bangsa Malaysia yang bersatu memasuki sekolah menengah akademik
padu F3 Memperkenalkan kursus kemahiran
Ekonomi F4 Untuk melahirkan tenaga kerja mahir
• Meneruskan Rancangan Pembangunan Lima F5 Melibatkan pelbagai kaum
Tahun Malaysia F6 Persediaan memenuhi permintaan pasaran
• Yang memberikan tumpuan kepada pertumbuhan kerja
ekonomi semua kaum F7 Mewujudkan sekolah kebangsaan yang
• Memperkenalkan dasar DEB dan DPN untuk menggabungkan semua kaum untuk
kemakmuran ekonomi rakyat dan negara memupuk perpaduan
• Memberikan tumpuan kepada pembangunan [4 markah]
masyarakat luar bandar dan wilayah (b) F1 Fungsi jawatankuasa laporan
• Pembangunan dilakukan melalui rancangan H1 Mengkaji semula pelaksanaan sistem pelajaran
pembangunan tanah kebangsaan
• Yang mampu menambah pendapatan rakyat dan F2 Bahasa Melayu sebagai bahasa perpaduan
membasmi kemiskinan H2 Dijadikan mata pelajaran wajib dalam
• Mengintegrasi ekonomi melalui pembangunan peperiksaan awam
ekonomi wilayah di Sarawak dan Sabah F3 Penegasan pendidikan kerohanian
• Pembangunan ekonomi wilayah membuka peluang H3a Melalui mata pelajaran Pendidikan Islam
semua kaum bersaing secara adil H3b Dan Pendidikan Moral
(Mana-mana jawapan berkaitan) F4 Penekanan terhadap aktiviti kokurikulum
[3 markah] H4 Melibatkan semua kaum
(c) • Pemimpin perlu memastikan semua kaum bersatu F5 Seperti unit beruniform, sukan dan permainan
padu agar ekonomi negara maju serta persatuan
• Pemimpin harus adil kepada semua kaum dalam F6 Pengenalan kurikulum baru
usaha meningkatkan taraf hidup rakyat H6a Laporan jawatankuasa ini memperkenalkan
• Rakyat yang bekerjasama tanpa mengira kaum Kurikulum Baru Sekolah Rendah (KBSR)
akan meningkatkan pendapatan mereka H6b Turut diperkenalkan Kurikulum Baru Sekolah
• Rakyat perlu saling membantu membasmi Menengah (KBSM)
kemiskinan F7 Pengenalan Falsafah Pendidikan Negara
(Mana-mana jawapan munasabah) H7 Digubal pada tahun 1988
[4 markah] [6 markah]

(c) F1 Falsafah Pendidikan Kebangsaan digubal F4 Bahasa juga melambangkan maruah sesuatu
untuk memperteguh hala tuju dan matlamat bangsa
pendidikan negara ke arah perpaduan F5 Bangsa yang hebat akan mengagungkan bahasa
F2 FPN ditukar kepada Falsafah Pendidikan mereka
Kebangsaan (FPK) pada tahun 1996 F6 Bangsa Malaysia harus berbangga dengan
F3 Falsafah ini menekankan pendidikan yang bahasa kebangsaan mereka
menyeluruh dan bersepadu (Mana-mana jawapan munasabah)
F4 Bagi membentuk pelajar yang seimbang dari [6 markah]
segi jasmani, emosi, rohani dan intelek 5 (a) F1 Dasar Kebudayaan Kebangsaan (DKK) digubal
F5 Falsafah ini berdasarkan kepercayaan dan dan diperakui melalui Kongres Kebudayaan
kepatuhan kepada Tuhan Kebangsaan pada tahun 1971
F6 Falsafah ini juga bertujuan melahirkan warga F2 Kongres ini dianggap sebagai lanjutan daripada
negara berilmu pengetahuan Kongres Rakyat 1956
F7 Bertanggungjawab dan berkeupayaan mencapai F3 Iaitu Kongres Kebudayaan Melayu
kesejahteraan diri F4 Kongres ini dirasmikan oleh Tun Abdul Razak
F8 Memberi sumbangan kepada keluarga, Hussein di Universiti Malaya
masyarakat dan negara F5 Kongres tersebut dianjurkan oleh Kementerian
[6 markah] Kebudayaan, Belia dan Sukan
4 (a) F1 Mewujudkan Akta Bahasa Kebangsaan [4 markah]
F2 Bahasa Melayu merupakan bahasa rasmi (b) (i) F1 Berteraskan kebudayaan rakyat asal rantau
yang digunakan sebagai alat untuk memupuk Melayu
perpaduan kaum H1 Sebagai tunjang DKK
F3 Menjadi bahasa rasmi pentadbiran F2 Unsur kebudayaan lain yang sesuai dan
F4 Bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi menjadi wajar diterima
antara unsur penggerak jentera pentadbiran H2 Sebagai elemen penting
negara F3 Islam menjadi unsur yang penting
F5 Memperkasakan Bahasa Melayu dalam sistem H3 Dalam pembentukan DKK
pendidikan [3 markah]
F6 Pembukaan sekolah menengah kebangsaan yang (ii) F1 Mengukuhkan perpaduan bangsa dan
menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa negara
pengantar dipergiat H1 Melalui kebudayaan
F7 Sekolah Alam Shah dan Sekolah Seri Puteri F2 Memupuk dan memelihara keperibadian
menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa kebangsaan
pengantar H2 Terhasil daripada kebudayaan kebangsaan
F8 Penggunaan bahasa Melayu sebagai bahasa F3 Memperkaya dan mempertingkatkan
pengantar dapat memupuk semangat kekitaan kualiti kehidupan kemanusiaan dan
dan bersatu kerohanian
F9 Penubuhan Universiti Kebangsaan Malaysia H3 Seimbang dengan pembangunan
F10 Sebagai Pusat Keilmuan Bahasa Melayu sosioekonomi
F11 UKM memartabatkan bahasa Melayu sebagai [3 markah]
bahasa ilmu (c) F1 Pelaksanaan DKK melibatkan semua pihak
[8 markah] dalam kerajaan
(b) F1 Mengembangkan bahasa dan sastera Melayu H1 Kementerian, agensi dan jabatan yang berkaitan
H1 Melalui penerbitan buku/majalah/risalah F2 Dasar dilaksanakan/diketuai oleh Kementerian
F2 Menganjurkan aktiviti ilmiah Pelancongan, Seni dan Budaya Malaysia
H2 Seminar dan bengkel H2 Dibantu Jabatan Kesenian dan Kebudayaan
F3 Mengadakan pelbagai aktiviti Negara/Majlis Kebudayaan Negeri/ Istana
H3 Bersempena dengan Minggu/Bulan Bahasa Budaya/Akademi Seni Budaya dan Warisan
Kebangsaan Kebangsaan (ASWARA)
F4 Mengukuhkan hubungan kaum F3 Program yang melibatkan pelbagai kaum dan
H4 memupuk perpaduan dalam kalangan budaya
masyarakat berbilang kaum H3a Program Citrawarna Malaysia
F5 Mewujudkan slogan H3b Program ini mula dianjurkan pada tahun 1999
H5 “Bahasa Jiwa Bangsa” H3c Untuk promosi pelancongan
F6 Mengukuhkan pembinaan masyarakat yang H3d Memperagakan kebudayaan, pakaian, tarian dan
bersatu padu nyanyian rakyat
H6 Melalui penggunaan bahasa Melayu sebagai F4 Peranan tokoh budaya
bahasa Kebangsaan H4 Seperti Azah Aziz, Lim Swee Tin, Samuel Dass
[6 markah] dan Mathew Ngau Jau
(c) F1 Setuju [6 markah]
F2 Bahasa melambangkan identiti sesuatu bangsa (d) F1 Menghormati budaya kaum lain menghindar
F3 Melalui bahasa kita akan mengenali sesuatu perasaan prasangka
bangsa F2 Ia juga membina sikap percaya antara kaum
berlainan

F3 Kita juga boleh sama-sama mengamalkan F7 Kepemimpinan berwibawa membawa kejayaan
budaya kaum lain yang sesuai dan perpaduan rakyat Malaysia
F4 Budaya makanan tradisi F8 Kecemerlangan juga kerana ketokohan
F5 Seperti nasi lemak kaum Melayu dan roti canai pemimpin sukan, jurulatih, para atlet dan
kaum India pegawai sukan pelbagai kaum
F6 Meraikan perayaan bersama (Mana-mana jawapan munasabah)
F7 Seperti Hari Raya dan Tahun Baharu Cina [8 markah]
(Mana-mana jawapan munasabah) 7 (a) F1 Ideologi negara yang dibentuk sebagai
[4 markah] sebahagian daripada usaha kerajaan untuk
6 (a) F1 Sukan merupakan aktiviti kokurikulum yang menyatukan rakyat ke arah perpaduan
sangat digalakkan di sekolah F2 Membimbing rakyat ke arah perpaduan
F2 Dasar 1 Murid 1 Sukan F3 Prinsip hidup masyarakat yang mengandungi
F3 Rancangan Integrasi Murid untuk Perpaduan nilai kenegaraan dan norma sosial
(RIMUP) F4 Menggariskan ikrar yang perlu dihayati
F4 Menggalakkan murid pelbagai kaum melibatkan warganegara Malaysia
diri dalam sukan yang digemari F5 Falsafah hidup rakyat Malaysia
F5 Memberikan peluang kepada murid pelbagai [4 markah]
kaum untuk menceburi bidang sukan (b) F1 Rukun Negara dibentuk ekoran peristiwa 13 Mei
F6 Memupuk semangat setia kawan 1969
F7 Pertandingan anjuran Majlis Sukan Universiti F2 Perbincangan MAPEN dibentuk oleh
Malaysia (MASUM) MAGERAN pada Januari 1970
F8 Memupuk perpaduan dan integrasi nasional F3 Rukun Negara telah diisytiharkan secara rasmi
F9 Mengadakan Sukan Malaysia (SUKMA) oleh Yang di-Pertuan Agong IV
F10 Mengeratkan hubungan kaum serta integrasi F4 Pada 31 Ogos 1970
antara negeri F5 Pada tahun 2020, genaplah 50 tahun Rukun
[4 markah] Negara
(b) F1 Kejayaan Malaysia menganjurkan sukan [4 markah]
pada peringkat serantau dan antarabangsa (c) F1 Negara bersatu
membuktikan sukan dapat menyatukan H1 Kita mendukung cita-cita untuk mencipta satu
masyarakat berbilang kaum di negara kita bangsa dan negara yang bersatu padu
F2 Pemimpin pelbagai kaum memastikan F2 Masyarakat adil
penganjuran yang cemerlang dan mendapat H2 Kita mendukung cita-cita untuk mencipta satu
pengiktirafan dunia saeperti Sukan Komanwel masyarakat yang adil apabila semua anggota
dan Piala Thomas masyarakat mempunyai peluang yang sama
F3 Sukarelawan pelbagai kaum pula membantu untuk menikmati kekayaan negara
menjayakan penganjuran sukan tersebut F3 Masyarakat progresif
F4 Kejayaan penganjuran sukan seperti Sukan SEA H3 Kita mendukung cita-cita hendak menegakkan
hasil kerjasama pelbagai kaum satu masyarakat yang progresif mengikut
F5 Dalam pasukan seperti bola sepak, hoki dan kemajuan sains dan teknologi di samping
badminton pemain dan jurulatih bekerjasama mengamalkan nilai-nilai ketuhanan
tanpa mengira kaum F4 Masyarakat liberal
F6 Slogan “Malaysia Boleh” menunjukkan H4 Kita mendukung cita-cita hendak memelihara
patriotisme rakyat tanpa mengira kaum wujudnya satu masyarakat yang liberal
F7 Rakyat pelbagai agama dan budaya bersemangat F5 Masyarakat demokratik
menyokong pasukan Malaysia H5 Kita mendukung cita-cita hendak memelihara
F8 Semangat “Malaysia Boleh” membolahkan cara hidup demokratik apabila rakyat bertindak
Malaysia muncul juara Piala Thomas 1992 melalui parlimen yang dilantik menerusi
(Mana-mana jawapan munasabah) perlembagaan
(c) F1 Kementerian diberi tanggungjawab (d) F1 Kepercayaan kepada Tuhan
meningkatkan pencapaian sukan negara H1 Prinsip ini menunjukkan bahawa agama
disamping memupuk perpaduan menjadi panduan hidup untuk membentuk
F2 Kejayaan yang dicapai sehingga ke peringkat keperibadian yang baik dan landasan dalam
antarabangsa diraih semua kaum membina keharmonian kaum
F3 Peranan Kementerian Belia dan Sukan F2 Kesetiaan kepada Raja dan Negara
melibatkan semua kaum dalam sukan H2 Prinsip ini menjelaskan bahawa negara kita
F4 Peranan Majlis Sukan Negara memastikan ahli mengamalkan sistem pemerintahan Raja
sukan tanpa mengira kaum dilatih Berperlembagaan
F5 Majlis Olimpik Malaysia akan memilih atlet F3 Keluhuran Perlembagaan
bertanding atas tiket kebolehan bukan kerana H3 Prinsip ini membawa maksud ketertinggian dan
sentimen kaum juga keagungan perlembagaan atau undang-
F6 Komitmen persatuan sukan peringkat undang
kebangsaan dan negeri melibat pelbagai kaum F4 Kedaulatan Undang-Undang

H4 Prinsip ini menuntut setiap rakyat menghormati (e) Pembangunan wilayah
undang-undang, tidak melakukan kesalahan • Pembukaan tanah untuk industri getah dan kelapa
di sisi undang-undang dan berusaha untuk sawit
menyokong penguatkuasaannya • Contohnya penubuhan KEJORA, KETENGAH,
F5 Kesopanan dan Kesusilaan DARA dan KESEDAR
H5 Prinsip ini adalah untuk memastikan bahawa (f) Pemilikan modal saham
setiap rakyat perlu sentiasa bersopan santun, • Penubuhan PNB pada tahun 1978
hormat-menghormati dan berakhlak mulia • ASN dan ASB dilancarkan untuk memudahkan
[6 markah] kaum bumiputera memiliki saham dalam syarikat
berhad
BAB • Kaum bukan bumiputera pula diberi peluang
8 Membina Kemakmuran Negara

dalam Amanah Saham Malaysia
(g) • IKS merujuk industri pembuatan barangan
8.1 Pembentukan Dasar Ekonomi menggunakan modal yang kecil dan tenaga kerja
1 (a) • Majlis Perundingan Negara (MAPEN) ditubuhkan yang tidak ramai
pada tahun 1970 • Rakyat diberi peluang mengusahakan industri desa
• Tujuannya untuk mengadakan garis panduan bagi serta IKS
kerjasama antara kaum dan integrasi nasional • Bagi memperbaiki taraf hidup rakyat serta
untuk memupuk identiti kebangsaan dalam menambah daya pengeluaran dan pendapatan
kalangan rakyat. Hasilnya, terbentuklah Dasar (h) • Pendidikan menengah atas dibahagikan dua
Ekonomi Baru (DEB) jurusan (akademik dan vokasional)
(b) Mencapai perpaduan dan kesejahteraan kaum dengan • Sekolah Teknik dan Vokasional, Maktab Perguruan,
menggunakan strategi bersifat serampang dua mata Teknik, Politeknik, Universiti Teknologi Malaysia
(c) • Membasmi kemiskinan dengan menambahkan dan Institut Teknologi Mara
pendapatan dan memperbanyak peluang pekerjaan
kepada rakyat tanpa mengira kaum 8.3 Pembentukan Dasar Pembangunan Nasional (DPN)
• Menyusun semula masyarakat untuk 1 (a) • Melalui Rangka Rancangan Jangka Panjang
mengurangkan dan menghapuskan pengenalan Kedua (RRJP2), DPN merupakan usaha untuk
kaum mengikut fungsi ekonomi menjadikan Malaysia negara maju berdasarkan
(d) • Jurang sosioekonomi antara bumiputera dengan Wawasan 2020
bukan bumiputera (b) • Untuk mencapai perpaduan negara melalui
• Jurang sosioekonomi antara pantai timur dengan pengagihan kekayaan
pantai barat • Dicapai melalui pembangunan seimbang antara
• Jurang sosioekonomi antara masyarakat desa negeri dan bandar dengan luar bandar melalui
dengan bandar beberapa aspek
• Jurang sosioekonomi antara negeri (c) • Mewujudkan masyarakat yang bersatu padu
dengan memperkukuh kestabilan sosial dan politik
8.2 Pelaksanaan Dasar Ekonomi Baru (DEB) serta mengekalkan pembangunan ekonomi yang
1 (a) Meningkatkan taraf hidup rakyat berterusan
• Tumpuan diberikan kepada penduduk miskin yang • Mencapai taraf negara yang maju dalam semua
terdiri daripada petani pekebun getah dan kelapa, aspek seperti keadilan sosial, nilai, etika dan
nelayan, buruh dan penduduk kampung baharu moral, kestabilan politik, kualiti hidup, kecekapan
• Penduduk di bandar menghadapi kemiskinan pentadbiran kerajaan serta kecemerlangan
disebabkan pendapatan yang rendah dan masalah ekonomi
perumahan (d) (i) • Pelibatan aktif pihak swasta dalam
(b) Rancangan Buku Hijau pembangunan ekonomi negara
• Menambahkan pendapatan rakyat dan pengeluaran • Melaksanakan program penanaman semula
bahan makanan supaya cukup untuk keperluan dan penggunaan sains dan teknologi
negara • Meningkatkan pemilikan saham bumiputera
• Rancangan ini memberikan tumpuan kepada (ii) • Memberikan insentif serta kemudahan
penggunaan tanah sepenuhnya pendidikan untuk masyarakat miskin tanpa
(c) Rancangan agensi kerajaan mengira kaum
• Ditubuhkan untuk mempelbagaikan kegiatan • Mewujudkan masyarakat perdagangan dan
ekonomi yang boleh menambahkan pendapatan perindustrian bumiputera
rakyat dan membuka peluang pekerjaan yang lebih • Membentuk masyarakat yang berdisiplin dan
banyak untuk semua kaum progresif
(d) Felda dan pembangunan tanah (iii) • Menyediakan dan menambah baik kemudahan
• Pembukaan tanah baharu untuk pertanian asas
• Penduduk luar bandar yang miskin dipindahkan ke • Pembangunan mapan tanpa mengabaikan
kawasan ini alam sekitar
• Mereka diberi tanah seluas 10 ekar untuk
diusahakan dengan tanaman kelapa sawit, getah
dan rumah kediaman

8.4 Pelaksanaan Dasar Pembangunan Nasional (DPN) (c) Matlamat DEB:
1 (a) Usaha menghapuskan kemiskinan tegar pelbagai • Mencapai perpaduan dan kesejahteraan kaum
kaum khasnya golongan bumiputera diteruskan. berjaya kerana semua kaum dapat meningkatkan
Pemberian subsidi dan sokongan diteruskan kepada taraf hidup hasil keuntungan pertanian
golongan penanam padi dan nelayan Strategi DEB:
(b) • Meningkatkan tenaga kerja dan penyertaan • Tanaman jangka pendek seperti menanam sayur-
bumiputera dalam pengurusan sektor moden sayuran berjaya membasmi kemiskinan petani
seperti pembuatan dan perkhidmatan • Petani dapat menambahkan pendapatan dari hasil
• Latihan dalam bidang pengurusan harta dan etika jualan pertanian
perniagaan diberikan oleh agensi kerajaan • Memperbanyakkan lagi peluang pekerjaan kepada
(c) • Program penswastaan memperuntukkan sejumlah rakyat tanpa mengira kaum
saham untuk projek yang diswastakan kepada • Diusahakan oleh orang Melayu, Cina dan India
bumiputera dapat menghapuskan pengenalan kaum mengikut
• Penswastaan syarikat perniagaan milik agensi fungsi ekonomi
Amanah yang dikhaskan untuk bumiputera [4 markah]
ditubuhkan seperti MARA, PERNAS dan PKEN 2 (a) Matlamat DPN:
(d) • Konsep pertanian pintar digunakan • Mencapai perpaduan negara melalui pengagihan
kekayaan
8.5 Pencapaian Dasar Ekonomi Baru (DEB) dan Dasar • Pembangunan seimbang antara negeri dan antara
Pembangunan Nasional bandar dengan luar bandar melalui beberapa aspek
1 Aspek sosial • Dilaksanakan melalui Rancangan Malaysia
• Pertumbuhan ekonomi dan peningkatan pendapatan Keenam dan Ketujuh
menyebabkan kualiti hidup rakyat meningkat Objektif DPN:
• Kemunculan golongan pertengahan seperti golongan • Mewujudkan masyarakat yang bersatu padu
profesional, pemodal, teknikal, pentadbiran dan dengan memperkukuh kestabilan sosial dan politik
pengurusan • Mengekalkan pembangunan ekonomi yang
• Masyarakat perdagangan dan perindustrian bumiputera berterusan
diwujudkan dalam bidang seperti perbankan dan • Menetapkan langkah ke arah membolehkan
pemodal saham Malaysia mencapai taraf negara maju dalam semua
• Pembangunan pendidikan menyebabkan muncul aspek
graduan dalam bidang sains, teknologi dan teknikal [4 markah]
• Pemodenan pengangkutan awam dan perhubungan (b) • Melalui strategi ekonomi
seperti jaringan jalan raya, pengangkutan udara, kereta • Melibatkan pihak swasta dalam pembangunan
api ekonomi negara secara aktif
• Perkembangan wilayah seperti Felda Segitiga Jengka • Kerajaan juga melaksanakan program penanaman
yang berkembang daripada sebuah tanah rancangan semula kegiatan pertanian seperti getah
FELDA menjadi sebuah bandar • Penggunaan sains dan teknologi khasnya dalam
Aspek ekonomi bidang pertanian dipergiatkan
• Kawasan perindustrian baharu antaranya estet • Dari segi sosial kerajaan telah memberikan insentif
perindustrian, taman teknologi perindustrian dan zon serta kemudahan pendidikan untuk kemajuan
perindustrian bebas masyarakat miskin tanpa mengira kaum
• Penubuhan HICOM dan Kajian Dasar Perindustrian • Kerajaan turut mewujudkan masyarakat
Malaysia pada tahun 1983 telah menggalakkan perdagangan dan perindustrian bumiputera
pertumbuhan industri kereta dan motosikal buatan • Kerajaan membentuk masyarakat yang berdisiplin
Malaysia dan progresif
• Dari aspek kemudahan fizikal dan alam sekitar
SUDUT KBAT
pula kerajaan menyediakan dan menambah baik
1 (a) • Menambahkan pendapatan rakyat kemudahan asas seperti bekalan elektrik dan
• Menambahkan pengeluaran bahan makanan prasarana pengangkutan
supaya cukup untuk keperluan negara • Pembangunan mapan tanpa mengabaikan alam
[2 markah] sekitar turut dilaksanakan
(b) • Memberikan tumpuan kepada penggunaan tanah [8 markah]
sepenuhnya (c) • Dari aspek sosial berlaku penurunan kadar
• Petani diberi peluang mengusahakan tanah dengan kemiskinan, ketika DEB kira-kira 17.1% (1990)
tanaman jangka pendek dan ketika DPN 7.2% pada tahun 2000
• Dijalankan juga perkebunan berkelompok • Pertumbuhan ekonomi dan peningkatan
• Kegiatan penternakan dan projek kecil yang lain pendapatan menyebabkan kualiti hidup rakyat
turut dijalankan terus meningkat dari era DEB hinggalah DPN
• Pemasaran yang baik juga menjadi keutamaan • Kemunculan golongan pertengahan telah berlaku
rancangan ini ketika DPN seperti golongan profesional, pemodal,
[4 markah] teknikal, pentadbiran dan pengurusan
• Masyarakat Perdagangan dan Perindustrian
Bumiputera diwujudkan semasa DPN dalam
bidang seperti perbankan dan pemodal saham

• Pembangunan pendidikan pula menyebabkan • ASN dan ASB dilancarkan untuk memudahkan kaum
muncul graduan dalam bidang sains, teknologi bumiputera memiliki saham dalam syarikat berhad
dan teknikal. Pemodenan pengangkutan awam • Bukan bumiputera pula diberi peluang dalam Amanah
dan perhubungan seperti jaringan jalan raya, Saham Malaysia
pengangkutan udara, kereta api telah berlaku Tajuk 5: Industri Kecil dan Sederhana (IKS):
dengan pesat • IKS merujuk industri pembuatan barangan menggunakan
• Begitu juga dengan perkembangan wilayah seperti modal yang kecil dan tenaga kerja yang tidak ramai
Felda Segitiga Jengka yang berkembang daripada • Rakyat diberi peluang mengusahakan industri desa serta
sebuah tanah rancangan FELDA menjadi sebuah IKS
bandar • Usaha ini bagi memperbaiki taraf hidup rakyat serta
• Dari aspek ekonomi pula perindustrian menambah daya pengeluaran dan pendapatan
berteknologi tinggi seperti industri berat semakin • Industri ini meliputi kraf tangan, makanan, pakaian dan
pesat inap desa
• Kawasan Perindustrian Baharu antaranya estet • Antara IKS ialah Best Farm Co., Ramly Food Processing
perindustrian, taman teknologi perindustrian dan Sendirian Berhad dan Faiza Marketing Sendirian Berhad
zon perindustrian bebas terus berkembang Tajuk 6: Pendidikan Tenaga Kerja Mahir:
• Penubuhan HICOM turut menggalakkan • Tenaga kerja mahir mampu menampung keperluan dalam
pertumbuhan industri kereta dan motosikal buatan bidang pertanian dan perindustrian
Malaysia • Asas kepada latihan kemahiran ini diberikan di bangku
sekolah melalui mata pelajaran Kemahiran Hidup
AKTIVITI PAK -21 • Pendidikan menengah atas dibahagikan dua jurusan
Tajuk 1: Agensi Kerajaan dalam DEB: (akademik dan vokasional)
• Agensi kerajaan ditubuhkan untuk mempelbagaikan • Sekolah teknik dan vokasional, Maktab Perguruan, Teknik,
kegiatan ekonomi yang boleh menambahkan pendapatan Politeknik, Universiti Teknologi Malaysia dan Institut
rakyat dan membuka peluang pekerjaan yang lebih banyak Teknologi Mara ditubuhkan
untuk semua kaum
• Agensi ini memberi bantuan dari segi peralatan, biji benih, Praktis Sumatif
kemudahan pinjaman dan khidmat nasihat SOALAN OBJEKTIF
• Antara agensi tersebut; LKIM untuk meningkatkan taraf
hidup nelayan dan memodenkan industri perikanan. LPP 1 C 2 A 3 A 4 B 5 C
untuk membantu pekebun kecil, petani dan peladang yang 6 D 7 A 8 A 9 A 10 D
terlibat dalam kegiatan koperasi. LPN untuk mengawal 11 A 12 D 13 A 14 C 15 C
selia sektor padi dan beras serta menstabilkan harga SOALAN STRUKTUR
padi. LPN kemudiannya dikenali sebagai Beras Nasional
(BERNAS). RISDA untuk membantu dalam penyelidikan 1 (a) • Bermula dengan penubuhan MAPEN
dan penanaman semula getah. • MAPEN ditubuhkan bertujuan mengadakan garis
Tajuk 2: FELDA dan Pembangunan Tanah: panduan bagi kerjasama antara kaum dan integrasi
• Pembukaan tanah baharu untuk pertanian dilakukan nasional
di bawah FELDA • Untuk memupuk identiti kebangsaan dalam
• Penduduk luar bandar yang miskin dipindahkan kalangan rakyat
ke kawasan FELDA • Hasil garis panduan tersebut terbentuklah DEB
• Mereka diberi tanah seluas 10 ekar untuk diusahakan • Beberapa pakar diamanahkan untuk merancang
dengan tanaman kelapa sawit, getah dan rumah kediaman dan merangka DEB
• Terdapat kemudahan lain seperti klinik, sekolah, • Iaitu Dr. Rais Saniman (Malaysia), Dr. Just Faaland
pengangkutan dan koperasi FELDA yang dapat mengubah (Norway), Dr. Jack R. Parkinson (Britain)
taraf hidup mereka [3 markah]
• FELDA juga menjalinkan kerjasama dengan kerajaan (b) Matlamat DEB
negeri bagi meneroka pembukaan tanah baharu untuk • Mencapai perpaduan dan kesejahteraan kaum
pertanian • Dengan menggunakan strategi bersifat serampang
Tajuk 3: Pembangunan Wilayah: dua mata
• Program pembangunan wilayah dijalankan dengan Strategi DEB
pembukaan tanah untuk industri getah dan kelapa sawit • Membasmi kemiskinan dengan menambahkan
• Contohnya penubuhan KEJORA, KETENGAH, DARA pendapatan dan memperbanyak peluang kerajaan
dan KESEDAR kepada rakyat tanpa mengira kaum
• UDA pula berperanan dalam sektor pembangunan • Menyusun semula masyarakat untuk
industri dan pembangunan bandar baharu seperti kawasan mengurangkan dan menghapuskan pengenalan
perindustrian di Bandar Tun Hussein Onn (Cheras) dan kaum mengikut fungsi ekonomi
Bandar Baru Uda (Skudai) [3 markah]
Tajuk 4: Pemilikan Modal Saham: (c) • Selepas merdeka jurang sosioekonomi antara
• Kaum bumiputera ketinggalan dalam pemilikan saham bumiputera dengan bukan bumiputera
syarikat perdagangan • Jurang sosioekonomi antara pantai timur dengan
• Usaha dilakukan untuk menambah pemilikan modal pantai barat
saham bumiputera melalui penubuhan PNB pada 1978

• Jurang sosioekonomi antara masyarakat desa (b) Setuju (1 markah)
dengan bandar • DPN menurunkan kadar kemiskinan rakyat
• Jurang sosioekonomi antara negeri bumiputera
(Mana-mana jawapan munasabah) • DPN meningkatkan penyertaan bumiputera dalam
[4 markah] pekerjaan di bandar
2 (a) (i) • Usaha menghapuskan kemiskinan tegar • DPN mewujudkan masyarakat perdagangan
pelbagai kaum khasnya golongan bumiputera bumiputera
diteruskan (Mana-mana jawapan munasabah)
• Pemberian subsidi dan sokongan diteruskan [4 markah]
kepada golongan penanam padi dan nelayan SOALAN ESEI
• Tumpuan diberikan ke arah mempertingkatkan
produktiviti 4 (a) (i) F1 Tumpuan diberikan kepada penduduk
• Belia pula diberi latihan di agensi kerajaan miskin
seperti ILP F2 Bantuan kepada petani, pekebun getah
[3 markah] dan kelapa, nelayan, buruh dan penduduk
(ii) • Penyusunan semula masyarakat dilakukan kampung baharu
dengan pembentukan Masyarakat Perdagangan F3 Usaha pembangunan dilakukan menerusi
dan Perindustrian Bumiputera kegiatan Gerakan Koperasi yang sedia ada
• Meningkatkan tenaga kerja dan penyertaan di luar bandar
bumiputera dalam pengurusan sektor moden F4 Penerokaan tanah baharu
seperti pembuatan dan perkhidmatan F5 Bantuan alat pertanian, subsidi benih dan
• Latihan dalam bidang pengurusan harta baja
dan etika perniagaan diberikan oleh agensi F6 Kemudahan kredit dan pemasaran
kerajaan [4 markah]
• Pemberian kontrak, kuota dan lesen kepada (ii) F1 Usaha dilakukan oleh kerajaan untuk
perniagaan milik bumiputera dan syarikat memajukan perindustrian dan perniagaan
usahasama dengan bukan bumiputera turut F2 Membuka peluang pekerjaan lebih banyak
dilaksanakan F3 Meningkatkan pendapatan golongan
• Perhatian khusus diberikan kepada penyertaan miskin pelbagai kaum
bumiputera dalam IKS F4 Kemudahan asas disediakan seperti air,
[3 markah] elektrik, jalan raya
(b) • Kemudahan awam seperti bekalan air semasa DEB F5 Memajukan pendidikan
boleh digunakan hingga kini [4 markah]
• Kemudahan di pejabat kerajaan perlu dijaga kerana (b) (i) F1 Matlamat rancangan ini untuk
kos membaikpulih amat tinggi menambahkan pendapatan rakyat
• Sistem prasarana jalan raya dan keretapi semasa H1a Meningkatkan pengeluaran bahan
DEB sangat baik dan perlu dijaga makanan
• Sekolah dan institusi pendidikan semasa DEB H1b Supaya cukup untuk keperluan negara
perlu dipulihara agar dalam keadaan baik F2 Rancangan ini memberi tumpuan kepada
(Mana-mana jawapan munasabah) penggunaan tanah sepenuhnya
[4 markah] H2 Mengusahakan tanah dengan tanaman
3 (a) (i) • Bahagian saham kaum bumiputera dapat jangka pendek
dipertingkatkan selaras dengan matlamat asal F3 Mempelbagaikan aktiviti
DEB H3a Perkebunan berkelompok
• Sekurang-kurangnya 30% pemilikan, H3b Penternakan
penguasaan dan pengurusan sektor moden H3c Pemasaran yang baik
• Program penswastaan memperuntukkan H3d Projek kecil yang lain
sejumlah saham untuk projek yang diswastakan [3 markah]
kepada bumiputera (ii) F1 Mempelbagaikan kegiatan ekonomi
• Penswastaan syarikat perniagaan milik agensi H1a Menambahkan pendapatan rakyat
amanah yang dikhaskan untuk bumiputera H1b Membuka peluang pekerjaan yang lebih
seperti MARA, PERNAS dan Perbadanan banyak untuk semua kaum
Kemajuan Ekonomi Negeri (PKEN) F2 Agensi ini memberi bantuan kepada rakyat
• Bukan bumiputera juga diberi peluang untuk H2a Dari segi peralatan, biji benih
menyertai projek penswastaan H2b Kemudahan pinjaman dan khidmat nasihat
[3 markah] F3 LKIM
(ii) • Usaha pembangunan wilayah penting untuk H3a Meningkatkan taraf hidup nelayan
mencapai kesamarataan pendapatan kaum H3b Memodenkan industri perikanan
• Peranan MARDI ditingkatkan F4 LPP
• Konsep pertanian pintar digunakan H4a Membantu pekebun kecil, petani dan
• Penyebaran industri terpilih digalakkan peladang
• Mendorong sektor swasta menempatkan H4b Yang terlibat dalam kegiatan koperasi
kilang tambahan di negeri yang kurang maju F5 LPN
[3 markah] H5a Mengawal selia sektor padi dan beras

H5b Serta menstabilkan harga padi F9 Skim Pinjaman Khas Pertanian dan Amanah
F6 RISDA Ikhtiar Malaysia
H6a Membantu dalam penyelidikan [6 markah]
H6b Penanaman semula getah (c) F1 Tenaga kerja mahir mampu menampung
[3 markah] keperluan dalam bidang pertanian
(c) F1 Setuju F2 Tenaga mahir diperlukan dalam perindustrian
F2 Pembukaan tanah baharu untuk kemajuan F3 Asas kepada latihan kemahiran ini diberikan
pertanian di bangku sekolah
F3 Membantu penduduk luar bandar yang miskin F4 Melalui mata pelajaran Kemahiran Hidup
dipindahkan ke kawasan FELDA F5 Pendidikan menengah atas dibahagikan dua
F4 Mereka diberi tanah seluas 10 ekar untuk jurusan
diusahakan dengan tanaman kelapa sawit, getah F6 Iaitu akademik dan vokasional
dan rumah kediaman F7 Pendidikan sekolah teknik dan vokasional
F5 Terdapat kemudahan lain seperti klinik, sekolah, F8 Pendidikan pengajian tinggi seperti Maktab
pengangkutan dan koperasi FELDA yang dapat Perguruan Teknik, politeknik
mengubah taraf hidup mereka F9 Universiti Teknologi Malaysia dan Institut
F6 Di Sabah, kerjasama FELDA dengan Yayasan Teknologi Mara
Sabah telah membawa kepada pembukaan [8 markah]
FELDA Wilayah Sahabat (Lahad Datu) dan 6 (a) F1 Matlamat Dasar Pembangunan Nasional (DPN)
Felda Umas (Tawau) untuk mencapai perpaduan negara
F7 FELDA juga mengadakan kerjasama dengan F2 Melalui pengagihan kekayaan
Sarawak melalui SALCRA untuk pembukaan F3 Pembangunan seimbang antara negeri
ladang kelapa sawit F4 Pembangunan bandar dengan luar bandar
F8 Kaum Cina dan India juga diberi peluang F5 Objektif DPN untuk mewujudkan masyarakat
menjadi peneroka FELDA contohnya Felda yang bersatu padu
Lurah Bilut (Pahang) dan Felda Sendayan F6 Memperkukuh kestabilan sosial dan politik
(Negeri Sembilan) F7 Mengekalkan pembangunan ekonomi yang
F9 Program pembangunan wilayah dijalankan berterusan
dengan pembukaan tanah untuk industri getah [6 markah]
dan kelapa sawit (b) F1 Penglibatan aktif pihak swasta dalam
F10 Contohnya penubuhan KEJORA, KETENGAH, pembangunan ekonomi negara
DARA dan KESEDAR F2 Melaksanakan program penanaman semula
F11 UDA pula berperanan dalam sektor F3 Penggunaan sains dan teknologi
pembangunan industri dan pembangunan F4 Memberikan insentif serta kemudahan
bandar baharu seperti kawasan perindustrian di pendidikan untuk kemajuan masyarakat miskin
Bandar Tun Hussein Onn (Cheras) dan Bandar tanpa mengira kaum
Baru Uda (Skudai) F5 Mewujudkan masyarakat perdagangan dan
(Mana-mana jawapan munasabah) perindustrian bumiputera
[6 markah] F6 Membentuk masyarakat yang berdisiplin dan
5 (a) F1 Membantu bumiputera yang ketinggalan dalam progresif
pemilikan saham syarikat perdagangan F7 Menyediakan kemudahan fizikal dan alam
F2 Menambah pemilikan modal saham bumiputera sekitar
F3 Melalui penubuhan PNB F8 Menyediakan dan menambah baik kemudahan
F4 ASN membantu bumiputera memiliki saham asas
F5 ASB memudahkan kaum bumiputera memiliki F9 Menyediakan pembangunan mapan tanpa
saham dalam syarikat berhad mengabaikan alam sekitar
F6 Bukan bumiputera pula diberi peluang dalam [6 markah]
Amanah Saham Malaysia (c) F1 Rakyat yang gigih akan memajukan negara
[6 markah] F2 Peningkatan keuntungan rakyat meningkatkan
(b) F1 Membantu IKS dalam industri pembuatan jumlah cukai negara
barangan menggunakan modal yang kecil F3 Rakyat yang bertanggungjawab tidak boleh
F2 Menggunakan tenaga kerja yang tidak ramai dirasuah
F3 Rakyat diberi peluang mengusahakan industri F4 Rakyat yang berkemahiran tinggi akan
desa serta IKS membantu negara maju
F4 Kerajaan memperbaiki taraf hidup rakyat F5 Warga Malaysia boleh bersaing di peringkat
F5 Menambah daya pengeluaran dan pendapatan global menaikan nama negara
F6 Industri meluas meliputi kraf tangan, makanan, F6 Usahawan Malaysia dikenali di seluruh dunia
pakaian dan inap desa F7 Ini boleh membawa pelabur ke Malaysia
F7 Memberi pinjaman, insentif dan nasihat F8 Malaysia dikenali di seluruh dunia
F8 Diberikan melalui Bank Bumiputra, Perbadanan (Mana-mana jawapan munasabah)
Nasional Berhad, Bank Pertanian Malaysia [8 markah]
(Agrobank) 7 (a) F1 Penurunan kadar kemiskinan, ketika DEB
daripada 49.3% (1970) kepada 17.1% (1990)
F2 Ketika DPN pula 7.2% pada tahun 2000

F3 Pertumbuhan ekonomi dan peningkatan – Menjamin kemakmuran melalui perdagangan
pendapatan menyebabkan kualiti hidup rakyat dengan kerajaan lain
meningkat – Membantu Melaka muncul sebagai pusat
F4 Kemunculan golongan pertengahan seperti penyebaran Islam
golongan profesional, pemodal, teknikal, – Memperoleh perakuan tentang kedaulatan
pentadbiran dan pengurusan Melaka
F5 Masyarakat perdagangan dan perindustrian (c) • Hal ehwal luar negeri dikawal oleh Pejabat Tanah
Bumiputera diwujudkan dalam bidang seperti Jajahan di London
perbankan dan pemodal saham (d) • Kemerdekaan membolehkan kita menggubal
F6 Pembangunan pendidikan menyebabkan sendiri dasar luar
muncul graduan dalam bidang sains, teknologi – Semasa Tunku Abdul Rahman, dasar luar
dan teknikal berbentuk pro barat dan anti komunis
F7 Pemodenan pengangkutan awam dan – Semasa Tun Abdul Razak Malaysia, lebih
Perhubungan seperti jaringan jalan raya, bersikap tidak memihak dan menjalinkan
pengangkutan udara, kereta api hubungan dengan negara lain tanpa mengira
F8 Perkembangan wilayah seperti Felda Segitiga ideologi
Jengka daripada sebuah tanah rancangan
FELDA menjadi sebuah bandar 9.2 Asas Penggubalan Dasar Luar
[6 markah] 1 (a) • Melindungi kepentingan nasional
(b) F1 Perindustrian berubah kepada teknologi tinggi • Mempertahankan dan memajukan kepentingan
F2 Seperti industri berat Malaysia
F3 Kawasan perindustrian baharu antaranya estet • Memupuk hubungan baik dengan negara luar
perindustrian (b) (i) • Ikatan sejarah dan budaya dengan negara
F4 Taman teknologi perindustrian serantau dan antarabangsa seperti Singapura,
F5 Dan zon perindustrian bebas Indonesia, Brunei, Filipina, Thailand,
F6 Penubuhan HICOM menggalakkan Myanmar, China dan India
pertumbuhan industri kereta • Hubungan Malaysia dengan Arab Saudi, Mesir,
F7 Dan motosikal buatan Malaysia Yaman dan Turki pula dipengaruhi oleh ikatan
F8 Contoh kenderaan buatan Malaysia seperti keagamaan yang terjalin sejak sekian lama
Proton/Perodua/Modenas (ii) • Kepentingan negara diberi perhatian utama
F9 Perusahaan kereta dan motosikal ini membuka untuk menjaga kedaulatan
peluang pekerjaan • Hubungan baik dengan negara luar
F10 Ia juga meningkatkan pendapatan rakyat membolehkan Malaysia menjaga kebajikan
[8 markah] rakyat Malaysia yang berada di luar negara
(c) F1 Kilang perindustrian perlu menjaga kualiti agar sekiranya diperlukan
tidak tercemar (iii) • Kebijaksanaan dan kebolehan pemimpin
F2 Pokok perlu ditanam di kawasan perindustrian negara turut menjadi asas penggubalan
F3 Kilang perindustrian perlu menghindari • Pemimpin perlu peka perkembangan
pencemaran bahan kimia antarabangsa dan peka perubahan yang
F4 Keuntungan hasil industri sebahagiannya perlu berlaku bagi menentukan hala tuju dasar luar
disumbangkan untuk alam sekitar negara
F5 Pengharaman penggunaan polisterin dan plastik (iv) • Perkembangan politik, ekonomi dan sosial
merbahaya antarabangsa yang berubah menyebabkan
F6 Menyediakan kawasan rekreasi di kawasan penggubalan dasar luar Malaysia disesuaikan
perindustrian dengan perubahan yang berlaku
(Mana-mana jawapan munasabah) • Malaysia menggubah dasar pro barat kepada
[6 markah] tidak berpihak pada tahun 1970-an
BAB
9.3 Malaysia dalam Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu
(PBB)
9 Dasar Luar Malaysia
1 (a) Mendukung piagam PBB
9.1 Latar Belakang Dasar Luar Menegakkan hak asasi manusia dan menggariskan
1 (a) • Kerajaan P’an-p’an, Langkasuka dan Chih-t’u prinsip yang antaranya berkaitan dengan pencapaian
telah mengadakan hubungan dengan China dan taraf hidup dan hak asasi manusia untuk semua tanpa
kerajaan tersebut juga telah menghantar utusan ke membezakan kaum, jantina, bahasa atau agama
China (b) Agensi PBB
(b) • Hubungan diplomatik dilaksanakan melalui Terlibat dalam UNESCO, FAO, WHO, UNHCR
penghantaran utusan ke China, Ryukyu dan Turki (c) Misi pengaman
• Hubungan perdagangan pula dengan kerajaan yang Contohnya di Bosnia dan Herzegovina (UNPROFOR),
menguntungkan Melaka seperti China, Gujerat Lubnan (UNIFIL), Ethiopia (UNMEE), Congo
dan Pegu (UNOC)
• Kepentingan Hubungan Luar Kesultanan Melayu
Melaka:
– Menjamin kestabilan dan keselamatan kerajaan

(d) Misi Pegawai Pemerhati (b) Penyelesaian konflik serantau
Contohnya di Sahara Barat (MINURSO), Chad- Malaysia terlibat secara aktif mencari penyelesaian
Libya (UNASOG), Sierra Leone (UNAMSIL), dalam konflik politik yang berlaku di Indochina,
Liberia (UNOMIL), Congo (MONUSCO), Angola terutamanya di Vietnam dan Kemboja kerana
(UNAVEM II), Namibia (UNTAG), Bosnia dan dibimbangi akan menjejaskan kestabilan rantau Asia
Herzegovina (UNMIBH) Tenggara
(e) Tokoh Malaysia dalam agensi PBB (c) Kerjasam ekonomi
Tan Sri Dr. Jemilah Mahmood, Datuk Maimunah ASEAN merupakan rakan dagang Malaysia sejak
Mohd Sharif, Tan Sri Razali Ismail, Dr. Jomo Kwame tahun 1970-an. Contohnya Projek Industri ASEAN
Sundaram dan Tan Sri Aboo Samah Aboo Bakar (AIP) dijalankan antaranya pengeluaran baja urea
di Indonesia dan Malaysia.
9.4 Malaysia dalam Komanwel (d) Kerjasama sosial
1 (a) Rancangan Colombo Contohnya Pertubuhan Menteri-Menteri Pendidikan
Rancangan ini bertujuan menangani masalah Asia Tenggara, pertukaran pelajar dan Sukan SEA
kemiskinan dalam kalangan anggota Komanwel
seperti pendidikan 9.7 Malaysia dalam Pergerakan Negara-negara Tanpa
(b) Kerjasama pertahanan Pihak (NAM)
Perjanjian ditandatangani pada 12 Oktober 1 (a) Sidang Kemuncak dan Pengerusi
1957 antara Britain dengan Tanah Melayu untuk • Tuan rumah Sidang Kemuncak NAM kali ke-13
memperkukuh pertahanan negara tahun 2003
(c) Kerjasama ekonomi • Pengerusi NAM dari tahun 2003 hingga tahun
Negara Komanwel merupakan antara rakan dagang 2006
Malaysia yang utama dan komoditi utama negara (b) Peranan dalam politik
dieksport ke negara Komanwel Menyuarakan isu pencerobohan terhadap hak asasi
(d) Penentangan dasar Aparteid manusia dan negara lain seperti isu Aparteid serta
Asas penentangan Malaysia disebabkan dasar Bosnia dan Herzegovina
ini menyalahgunakan hak asasi manusia dengan (c) Dasar keamanan dan berkecuali
membezakan hak seseorang berdasarkan warna kulit Asia Tenggara diterima sebagai kawasan
(e) Mesyuarat Ketua-Ketua Negara Komanwel berkecuali. Isu kawalan senjata manusia, Malaysia
Mesyuarat yang dikenali sebagai CHOGM ini menandatangani Perisytiharan Lusaka 1970
diadakan dua tahun sekali membincangkan isu
semasa antarabangsa yang berkaitan negara anggota. 9.8 Malaysia dalam Pertubuhan Kerjasama Islam (OIC)
Pada tahun 1989, Malaysia dipilih menjadi tuan 1 (a) Setiausaha Agung Pertama
rumah persidangan ini. (b) Pengerusi OIC
(f) Sukan Komanwel (c) Pembangunan pendidikan
Merupakan sukan kedua terbesar di dunia selepas (d) Isu politik negara Islam
Sukan Olimpik yang diadakan setiap empat tahun Konflik IranIraq, perjuangan rakyat Palestin dan
sekali. Malaysia pernah menjadi tuan rumah sukan PLO, perjuangan Mujahidin Afghanistan
ini pada tahun 1998. (e) Pembangunan ekonomi
IsDB (Bank Pembangunan Islam)
9.5 Cabaran Mengukuhkan Dasar Luar
SUDUT KBAT
1 (a) Politik antarabangsa
Malaysia mengamalkan dasar berkecuali dengan 1 (a) (i) Diplomatik
negara luar tanpa mengira ideologi (ii) Perdagangan
(b) Politik serantau [2 markah]
Peluasan pengaruh komunis di Indochina (b) • Menjamin kestabilan dan keselamatan kerajaan
menyebabkan ketidakstabilan kepada rantau Asia • Menjamin kemakmuran melalui perdagangan
Tenggara dengan kerajaan lain
(c) Keselamatan dan pertahanan • Hubungan luar penting untuk membantu Melaka
AMDA, iaitu perjanjian antara Malaysia dengan muncul sebagai pusat penyebaran Islam
Britain ditamatkan tahun 1971. Perjanjian Pertahanan • Kerajaan Melaka ketika itu memperoleh perakuan
Lima Negara pada 15 April hingga 16 April 1971 kerajaan asing tentang kedaulatannya
ditandatangani. • Melaka dapat mengekalkan penguasaan terhadap
(d) Cabaran utama yang dihadapi oleh Malaysia dalam aktiviti perdagangan di Selat Melaka
ekonomi ialah wujudnya dominasi negara maju bagi [4 markah]
menentukan harga komoditi bijih timah, getah, hasil (c) • Membolehkan kita mempunyai banyak negara
minyak dan gas bersahabat dengan kita
• Jika kita mengalami kesusahan negara sahabat ini
9.6 Malaysia dalam Persatuan Negara-negara Asia akan sedia membantu
Tenggara (ASEAN) • Contohnya ketika mengalami banjir besar, kemarau
1 (a) Zon Aman, Bebas dan Berkecuali (ZOPFAN) dan bencana alam yang lain
Diumumkan pada tahun 1971 di Kuala Lumpur. • Sikap berbaik-baik ini boleh membawa kepada
Deklarasi ini menjadi subjek penting yang kestabilan politik negara kita
dikemukakan oleh Malaysia dalam ASEAN.

• Negara luar tidak akan mengganggu atau campur menjamin keamanan negara kerana dasar NAM
tangan ke atas negara kita yang berkecuali apabila berlaku sesuatu konflik
2 (a) • Menegakkan hak asasi manusia di seluruh dunia
• PBB menggariskan prinsip yang antaranya AKTIVITI PAK -21
berkaitan dengan pencapaian taraf hidup dan hak 1 Zon Aman, Bebas dan Berkecuali (ZOPFAN):
asasi manusia untuk semua tanpa membezakan • ZOPFAN diumumkan pada tahun 1971 di Kuala
kaum, jantina, bahasa atau agama Lumpur. Deklarasi ini menjadi subjek penting yang
• Konsep hormat-menghormati wilayah negara lain dikemukakan oleh Malaysia dalam ASEAN.
• Semua negara juga tidak boleh campur tangan • Langkah Malaysia menjalin hubungan dengan China
dalam hal ehwal negara lain turut dilihat sebagai sebahagian daripada pengisian
[4 markah] konsep ZOPFAN tersebut
(b) • Terlibat dengan UNESCO • Malaysia menjadikan ASEAN sebagai platform untuk
• Beberapa tapak di Malaysia, iaitu Gunung Mulu dan mengisytiharkan perubahan dasar luar negara di
Taman Kinabalu, Bandar Melaka dan Georgetown peringkat serantau dan global
serta Lembah Lenggong diiktiraf sebagai Tapak • Langkah ini termasuklah mendapatkan pengiktirafan
Warisan Dunia kuasa besar seperti Amerika Syarikat dan China
• Bekerjasama dengan FAO dalam pengeluaran 2 Penyelesaian Konflik Serantau:
makanan • Malaysia terlibat secara aktif mencari penyelesaian
• Bekerjasama dengan WHO dalam bidang kesihatan dalam konflik politik yang berlaku di Indochina,
dan perubatan terutamanya di Vietnam dan Kemboja kerana
• Dalam aspek pengendalian pelarian pula Malaysia dibimbangi akan menjejaskan kestabilan rantau Asia
memberikan kebenaran kepada PBB untuk Tenggara
membuka pejabat UNHCR di Kuala Lumpur • Konflik di Vietnam dan Kemboja berkaitan dengan
• UNHCR ialah badan yang bertanggungjawab ancaman komunis dan pelarian
menjaga dan melindungi golongan pelarian serta • Malaysia menyeru kuasa besar tidak campur tangan
golongan yang tidak bernegara dalam isu Vietnam
• Pernah menyertai Majlis Keselamatan, yang • Isu Kemboja pula berjaya diselesaikan melalui pilihan
bertanggungjawab mengekalkan keamanan dan raya pada tahun 1993, Malaysia menghantar pasukan
keselamatan antarabangsa pengaman PBB (Misi UNTAC)
• Dipilih sebanyak 4 kali sebagai anggota tidak tetap 3 Kerjasama Ekonomi:
Kerusi Majlis Keselamatan PBB • ASEAN ialah rakan dagang Malaysia yang penting,
• Sumbangan dalam misi pengaman contohnya kerjasama ekonomi ASEAN sejak tahun 1970-an
contohnya di Congo, dan Namibia • Projek Industri ASEAN (AIP) dijalankan antaranya
• Tugas pasukan pengaman ini antaranya pengeluaran baja urea di Indonesia dan Malaysia
termasuklah memastikan keselamatan penduduk • Pengeluaran baja fosfat dan kuprum di Filipina serta
dan mendaulatkan undang-undang negara yang serbuk soda di Thailand berjaya dilaksanakan
terlibat • Potensi perdagangan negara ASEAN yang besar
• Terlibat dalam misi pegawai pemerhati di Iraq, menyebabkan Malaysia mempromosi dan menyokong
Kemboja dan banyak negara konsep integrasi ekonomi ASEAN
• Tugas Pegawai Pemerhati antaranya termasuklah • Sokongan ini diharap mewujudkan satu pasaran
membantu pentadbiran dan pengurusan, tunggal ASEAN yang bebas seperti mata wang ASEAN
memberikan latihan teknikal dan menjadi • Dalam meningkatkan perdagangan antara negara
jurubahasa ASEAN, beberapa insentif dilaksanakan seperti Skim
[8 markah] Keutamaan Perdagangan (SKP)
(c) • Ya saya setuju, alasan saya ialah kita boleh 4 Kerjasama Sosial:
membantu negara lain yang dalam kesusahan • Malaysia menjalin kerjasama sosial melalui Pertubuhan
• Contohnya melalui PBB kita boleh membantu Menteri-Menteri Pendidikan Asia Tenggara
negara sedang berperang seperti Syria dan Palestin • Kerjasama diadakan berkaitan dengan pendidikan,
• Jika kita dalam kesusahan seperti banjir besar pertukaran pelajar dan penubuhan pusat serantau
pertubuhan serantau seperti ASEAN akan pendidikan seperti RECSAM (Pusat Serantau
membantu kita Pendidikan untuk Sains dan Matematik) di Pulau Pinang
• Pelibatan Malaysia dalam Komanwel pula • Kerjasama kebudayaan pula seperti festival kebudayaan
membolehkan kita mendapat bantuan dan kesenian
• Contohnya Rancangan Colombo yang membantu • Sukan SEA dilaksanakan untuk menjalinkan kerjasama
menangani masalah kemiskinan di negara kita dalam sukan
• Melalui OIC pula kita dapat meningkatkan
Praktis Sumatif
kemajuan pendidikan negara kita
• Contohnya pembinaan Universiti Islam SOALAN OBJEKTIF
Antarabangsa (UIA) telah menaiktaraf pendidikan
tinggi negara khususnya di peringkat antarabangsa 1 C 2 D 3 C 4 C 5 A
• Pelibatan Malaysia dalam NAM pula telah 6 D 7 C 8 C 9 C 10 C
11 B 12 C 13 D 14 B 15 D
16 C 17 C 18 C 19 B 20 C

SOALAN STRUKTUR (c) F1 Pemimpin perlu bijak menjaga kedaulatan
negara
1 (a) • Kerajaan P’an-p’an, Langkasuka, Chih-t’u telah F2 Pemimpin kita harus pandai memilih negara
mengadakan hubungan dengan China sahabat
• Kerajaan P’an-p’an menghantar utusan ke China F3 Perlu berwaspada terhadap negara yang boleh
pada tahun 424 mengganggu Malaysia
• Kerajaan Langkasuka pula menghantar utusan F4 Perlu terlibat dalam pertubuhan dunia seperti
ke China pada tahun 523 PBB
• Kerajaan Chih-t’u menghantar utusan ke China F5 Sentiasa menjaga hubungan baik dengan negara
pada tahun 608 jiran
[3 markah] F6 Pemimpin harus berkebolehan dalam hubungan
(b) • Hubungan Kesultanan Melayu Melaka terjalin diplomatik
dalam dua bentuk F7 Tidak mudah terpengaruh dengan kuasa besar
• Iaitu hubungan diplomatik dan perdagangan F8 Menghindari negara yang menggunakan kuasa
• Hubungan diplomatik dilaksanakan melalui tentera
penghantaran utusan seperti dengan China, (Mana-mana jawapan munasabah)
Ryukyu dan Turki [8 markah]
• Hubungan perdagangan pula dengan kerajaan yang 3 (a) F1 Menegakkan hak asasi manusia
menguntungkan Melaka seperti China, Gujerat F2 Menggariskan prinsip yang antaranya berkaitan
dan Pegu dengan pencapaian taraf hidup
• Kepentingan Hubungan Luar Kesultanan Melayu F3 Hak asasi manusia untuk semua
Melaka menjamin kestabilan dan keselamatan F4 Tanpa membezakan kaum, jantina, bahasa atau
kerajaan agama
• Menjamin kemakmuran melalui perdagangan F5 Konsep hormat-menghormati kedaulatan
dengan kerajaan lain wilayah negara lain
[3 markah] F6 Tidak campur tangan dalam urusan hal ehwal
(c) • Hubungan luar penting kerana ia akan mengeratkan negara lain
hubungan persahabatan antara negara [4 markah]
• Mengukuhkan hubungan dagang antara negara (b) F1 Terlibat dengan UNESCO
• Mengelak konflik antara negara khasnya negara H1a Gunung Mulu dan Taman Kinabalu tapak
jiran warisan
• Meningkatkan kemajuan perdagangan antarabangsa H1b Bandar Melaka dan Georgetown
(Mana-mana jawapan munasabah) H1c Lembah Lenggong diiktiraf sebagai Tapak
[4 markah] Warisan Dunia
SOALAN ESEI F2 Bekerjasama dengan FAO
H2 Dalam pengeluaran makanan
2 (a) F1 Mempertahankan kemerdekaan dan kedaulatan F3 Bekerjasama dengan WHO
negara H3 Dalam bidang kesihatan dan perubatan
F2 Melindungi kepentingan nasional F4 Bekerjasama dengan UNHCR
F3 Mempertahankan dan memajukan kepentingan H4a Memberikan kebenaran kepada PBB untuk
Malaysia membuka pejabat UNHCR di Kuala Lumpur
F4 Memupuk hubungan baik dengan negara luar H4b Badan yang bertanggungjawab menjaga dan
F5 Menghadapi perkembangan serta cabaran melindungi golongan pelarian
politik, ekonomi dan sosial H4c Serta golongan yang tidak bernegara
[4 markah] H4d Malaysia tidak pernah menandatangani
(b) F1 Ikatan sejarah Konvensyen Status Pelarian 1951 atau Protokol
H1a Dengan negara serantau dan antarabangsa Status Pelarian 1967
H1b Seperti Singapura, Indonesia, Brunei, Filipina, H4e Sikap Malaysia lebih kepada dasar kemanusiaan
Thailand, Burma (Myanmar), China dan India H4f Membenarkan pelarian tinggal sementara di
H1c Menyebabkan Malaysia menjalinkan hubungan negara ini sebelum ditempatkan ke negara dunia
rapat dengan negara-negara ini ketiga oleh UNHCR
F2 Keperluan nasional F5 Menyertai Majlis Keselamatan
H2 Memberikan keutamaan kepada kepentingan H5a Bertanggungjawab mengekalkan keamanan dan
negara keselamatan antarabangsa
F3 Faktor kepimpinan H5b Malaysia dipilih 4 kali sebagai anggota tidak
H3 Kebijaksanaan dan kebolehan pemimpin negara tetap Kerusi Majlis Keselamatan PBB
turut menjadi asas penggubalan dasar luar [8 markah]
Malaysia (c) F1 Hubungan harmoni akan mengeratkan
F4 Persekitaran luar hubungan persahabatan antara negara
H4a Ketika era Perang Dingin, dasar luar negara kita F2 Mengukuhkan hubungan diplomatik antara
probarat negara
H4b Malaysia menggubah dasar daripada probarat F3 Mengelak konflik antara negara khasnya negara
kepada tidak berpihak pada tahun 1970-an jiran
[8 markah]

F4 Meningkatkan kemajuan ekonomi antarabangsa 5 (a) F1 Dianggotai negara bekas tanah jajahan dan
F5 Mempunyai ramai negara sahabat naungan British
F6 Jika kita susah negara luar akan membantu F2 Negara tersebut telah merdeka
F7 Hubungan harmoni akan menyebabkan negara F3 Badan ini ditubuhkan untuk membina semangat
lain hormat kita setia kawan negara anggota
F8 Menjamin keselamatan di sempadan negara F4 Mewujudkan kerjasama dalam pelbagai bidang
(Mana-mana jawapan munasabah) [4 markah]
[8 markah] (b) F1 Rancangan Colombo
4 (a) (i) F1 Menjayakan misi pengaman anjuran PBB H1 Bertujuan menangani masalah kemiskinan
di negara yang berkonflik dalam kalangan anggota Komanwel
F2 Disiplin dan kemampuan pasukan tentera F2 Kerjasama pertahanan
Malaysia dalam menggalas tugas misi H2a Perjanjian ditandatangani antara Britain dengan
pengaman ini diakui oleh PBB Tanah Melayu
F3 Contohnya di Congo, Namibia, Somalia, H2b Perjanjian ini untuk memperkukuh pertahanan
Bosnia dan Herzegovina, Kemboja dan keselamatan negara
(Cambodia), Timur Leste, Ethiopia dan F3 Kerjasama ekonomi
Lubnan H3 Negara Komanwel merupakan antara rakan
F4 Tugas pasukan pengaman ini antaranya dagang Malaysia yang utama
termasuklah memastikan keselamatan F4 Penentangan Dasar Aparteid
penduduk H4a Asas penentangan Malaysia disebabkan dasar ini
F5 Mengawasi gencatan senjata dalam perang menyalahgunakan hak asasi manusia
saudara H4b Membezakan hak seseorang berdasarkan warna
F6 Mendaulatkan undang-undang negara kulit
yang terlibat F5 Sukan Komanwel
F7 Misi pengaman yang disertai oleh Malaysia H5 Malaysia pernah menjadi tuan rumah sukan ini
F8 Contohnya di Bosnia dan Herzegovina pada tahun 1998
(UNPROFOR) (Mana-mana jawapan berkaitan)
(ii) F1 Misi pegawai pemerhati di negara yang (c) F1 Bersetuju
menghadapi konflik F2 Menghormati dasar luar negara lain akan
F2 Seperti di Sierra Leone, Chad-Libya, Bosnia mengeratkan hubungan persahabatan antara
dan Herzegovina negara
F3 Tugas Pegawai Pemerhati antaranya F3 Ia juga akan mengukuhkan hubungan diplomatik
termasuklah membantu pentadbiran dan antara negara
pengurusan F4 Jika kita tidak menghormati boleh menyebabkan
F4 Memberikan latihan teknikal konflik antara negara
F5 Menjadi jurubahasa F5 Kita akan mempunyai banyak negara sahabat
F6 Misi Pegawai Pemerhati yang disertai oleh F6 Jika kita susah negara luar akan membantu
Malaysia F7 Negara lain hormat kita
F7 Seperti di Sahara Barat (MINURSO) F8 Menjamin keselamatan negara
[6 markah] (Mana-mana jawapan munasabah)
(b) F1 Tan Sri Dr. Jemilah Mahmood [8 markah]
F2 Menjadi Penasihat Kumpulan Tabung Tindakan 6 (a) (i) F1 Malaysia mengamalkan dasar berkecuali
Kecemasan Pusat F2 Tanpa mengira ideologi
F3 Terlibat dengan UNFPA F3 Keadaan ini membolehkan Malaysia
F4 Datuk Maimunah Mohd Sharif menjalin hubungan dengan negara China
F5 Mengetuai UN–Habitat F4 Melalui lawatan oleh Tun Abdul Razak
F6 Agensi paling aktif di dunia yang memberi Hussein ke negara tersebut pada tahun
tumpuan kepada kehidupan bandar yang 1974
mampan [4 markah]
F7 Tan Sri Razali Ismail (ii) F1 Peluasan pengaruh komunis di Indochina
F8 Menjadi wakil khas Setiausaha Agung PBB menyebabkan ketidakstabilan kepada
ke Myanmar rantau Asia tenggara
F9 Dr. Jomo Kwame Sundaram F2 Kebanjiran pendatang asing Vietnam di
F10 Dilantik sebagai Penyelaras Penyelidikan Asia Tenggara memberi kesan kepada
(Kehormat) Kumpulan Antara Kerajaan G24 Malaysia
F11 Bagi Hal Ehwal Kewangan dan Pembangunan F3 Malaysia menggerakkan usaha menyokong
Antarabangsa Sidang kemuncak Ketua-Ketua Negara
F12 Tan Sri Aboo Samah Aboo Bakar ASEAN di Bali, Indonesia
F13 Dilantik sebagai Pemerintah Tertinggi F4 Membincangkan pergolakan di Indochina
UNOSOM II di Somalia serta masa hadapan rantau Asia Tenggara
F14 Menjadi warga Malaysia pertama menjadi [4 markah]
Pemerintah Tertinggi Tentera PBB (iii) F1 AMDA, iaitu perjanjian antara Malaysia
[8 markah] dengan Britain ditamatkan tahun 1971

F2 Malaysia menandatangani perjanjian F5 Mendapatkan pengiktirafan kuasa besar seperti
pertahanan baharu, iaitu Perjanjian Amerika Syarikat, Rusia dan China
Pertahanan Lima Negara 1971 F6 Malaysia terlibat secara aktif mencari
F3 Melibatkan Malaysia, Singapura, Britain, penyelesaian dalam konflik politik di Indochina
New Zealand dan Australia F7 Contohnya di Vietnam dan Kemboja kerana
F4 Malaysia akan memperoleh bantuan dibimbangi akan menjejaskan kestabilan rantau
teknikal dan latihan bersama bagi Asia Tenggara
memperkukuh pertahanan dan F8 Konflik di Vietnam dan Kemboja berkaitan
keselamatan negara melalui FPDA dengan ancaman komunis dan pelarian
F5 Malaysia bekerjasama dengan negara F9 Malaysia menyeru kuasa besar tidak campur
ASEAN dalam memperkuat pertahanan tangan dalam isu Vietnam
dan keselamatan rantau Asia Tenggara F10 Isu Kemboja pula berjaya diselesaikan melalui
F6 Mesyuarat Menteri-Menteri Pertahanan pilihan raya pada tahun 1993
ASEAN diadakan bagi membincangkan F11 Malaysia menghantar pasukan pengaman PBB
kerjasama ini (Misi UNTAC)
F7 Malaysia menandatangani perjanjian [6 markah]
sempadan dengan Thailand pada tahun (c) F1 ASEAN merupakan rakan dagang Malaysia yang
1965 untuk menangani isu keselamatan penting
[6 markah] F2 Kerjasama ekonomi ASEAN sejak tahun 1970-
(b) F1 Pemimpin perlu bijak menjaga kedaulatan an
negara agar ekonomi berkembang F3 Projek Industri ASEAN (AIP) dijalankan
F2 Pemimpin kita harus pandai memilih negara F4 Pengeluaran baja urea di Indonesia dan Malaysia
potensi ekonomi F5 Pengeluaran baja fosfat dan kuprum di Filipina
F3 Perlu berwaspada terhadap negara yang F6 Penghasilan serbuk soda di Thailand berjaya
mengancam ekonomi Malaysia dilaksanakan
F4 Pemimpin perlu bijak mencari pasaran baru F7 Potensi perdagangan negara ASEAN yang besar
F5 Sentiasa menjaga hubungan baik dengan negara F8 Malaysia mempromosi dan menyokong konsep
jiran yang kekal sebagai pasaran utama integrasi ekonomi ASEAN
F6 Pemimpin harus berkebolehan dalam hubungan F9 Sokongan ini diharap mewujudkan satu pasaran
perdagangan tunggal ASEAN yang bebas
F7 Tidak mudah terpengaruh dengan kuasa F10 Seperti mata wang ASEAN
ekonomi besar dunia F11 Meningkatkan perdagangan antara negara
F8 Menghindari negara yang kerap mengganggu ASEAN
ekonomi dunia F12 Beberapa insentif dilaksanakan seperti Skim
(Mana-mana jawapan munasabah) Keutamaan Perdagangan (SKP)
[6 markah] F13 Pemotongan cukai barangan dilakukan melalui
7 (a) F1 ASA ditubuhkan pada tahun 1961 skim ini
F2 Gabungan tiga negara di Asia Tenggara, iaitu F14 Malaysia menawarkan pemotongan cukai ke atas
Malaysia, Filipina dan Thailand pelbagai jenis produk keluaran negara ASEAN
F3 MAPHILINDO ditubuhkan pada tahun 1963 F15 Malaysia menjalinkan kerjasama sosial melalui
F4 Persefahaman Malaysia, Filipina, Indonesia Pertubuhan Menteri-Menteri Pendidikan Asia
F5 Bagi menyelesaikan isu pembentukan Malaysia Tenggara.
F6 MAPHILINDO akhirnya gagal mencapai F16 Kerjasama diadakan berkaitan dengan
matlamatnya pendidikan, pertukaran pelajar dan penubuhan
F7 Diwujudkan ASEAN pada 8 Ogos 1967 pusat serantau pendidikan seperti RECSAM
F8 Usaha meningkatkan semangat setia kawan dan F17 Kerjasama kebudayaan pula seperti festival
keserantauan kebudayaan dan kesenian.
F9 Pada peringkat awal, pertubuhan ini hanya F18 Sukan SEA dilaksanakan untuk menjalinkan
dianggotai oleh lima negara iaitu Malaysia, kerjasama dalam sukan.
Indonesia, Singapura, Filipina dan Thailand. [8 markah]
F10 Kemudiannya, ASEAN menerima lima anggota 8 (a) F1 Selepas merdeka negara kita ProBarat
baharu, Brunei, Myanmar, Laos, Kemboja dan F2 Apabila dasar ProBarat ditamatkan, Malaysia
Vietnam mengamalkan dasar berkecuali dalam NAM
[6 markah] F3 Pelibatan Malaysia dalam NAM membolehkan
(b) F1 Pengisytiharan Zon Aman, Bebas dan Berkecuali Malaysia menjalinkan hubungan dengan
(ZOPFAN) pada tahun 1971 di Kuala Lumpur pelbagai pihak
F2 Deklarasi ini menjadi subjek penting yang F4 Penyertaan Malaysia dalam NAM bermula
dikemukakan oleh Malaysia dalam ASEAN dengan kehadiran Muhammad Ghazali Shafie,
F3 Langkah Malaysia menjalin hubungan dengan iaitu Setiausaha Tetap Kementerian Luar Negeri
China turut dilihat sebagai sebahagian daripada F5 Mesyuarat penyediaan bagi Sidang Kemuncak di
pengisian konsep ZOPFAN Dar es Salam, Tanzania pada bulan April 1970
F4 Malaysia menjadikan ASEAN sebagai platform F6 Penyertaan dalam NAM satu bukti bahawa
untuk mengisytiharkan perubahan dasar luar Malaysia mengubah dasar luarnya daripada
negara di peringkat serantau dan global probarat kepada dasar yang lebih terbuka

F7 Berasaskan prinsip neutral, aman bebas dan F6 Untuk memperjuangkan kepentingan umat
berkecuali Islam seluruh dunia
(b) F1 Tuan rumah Sidang Kemuncak NAM kali ke-13 (b) F1 Tunku Abdul Rahman menyuarakan
tahun 2003 diwujudkan sebuah pertubuhan Islam untuk
H1a Dalam sidang ini, deklarasi Kuala Lumpur menjaga kepentingan masyarakat Islam
menyatakan sikap NAM terhadap isu Palestin di seluruh dunia
H1b Serangan Amerika Syarikat ke atas Iraq dianggap F2 Hasrat ini disuarakan di Persidangan Pertama
satu pencerobohan kuasa besar terhadap negara Kongres Islam Sedunia Rantau Asia Tenggara
kecil pada tahun 1964 di Kuala Lumpur
F2 Pengerusi NAM dari tahun 2003 hingga tahun F3 Pada bulan April 1969, Kuala Lumpur menjadi
2006 tuan rumah kepada Persidangan Islam
H2a Malaysia lantang menyuarakan isu Antarabangsa
pencerobohan terhadap hak asasi manusia dan F4 Agenda yang diputuskan di Kuala Lumpur
negara lain dibawa ke Rabat, Maghribii dan tertubuhlah
H2b Seperti isu Aparteid serta Bosnia dan OIC
Herzegovina F5 Tunku Abdul Rahman merupakan Setiausaha
H2c Malaysia menjadikan NAM sebagai platform Agung pertama OIC
menyuarakan sikap Malaysia terhadap isu F6 Tugas utamanya adalah untuk mengukuhkan
Aparteid OIC
H2d Malaysia bersetuju agar tekanan politik dan F7 Memastikan masyarakat Islam di seluruh dunia
ekonomi dikenakan kepada Afrika Selatan mendapat pembelaan yang sewajarnya
F3 Malaysia membangkitkan isu berkaitan dengan F8 Tun Abdullah Ahmad Badawi dilantik sebagai
Bosnia dan Herzegovina pengerusi pertubuhan ini pada tahun 2003
H3a Kedudukan Yugoslavia salah sebuah negara F9 Sebagai pengerusi, Malaysia berhadapan dengan
pengasas NAM digantung daripada pertubuhan tohmahan terhadap masyarakat Islam, iaitu
ini keganasan, kemiskinan dan kemunduran
H3b Malaysia turut menerima sejumlah pelarian F10 Malaysia mengetengahkan nilai kesederhanaan
Bosnia dan Herzegovina dan menolak keganasan
F4 Malaysia sering meminta Asia Tenggara diterima F11 Malaysia bersama OIC memberikan penekanan
sebagai kawasan berkecuali kepada pembangunan sosial terutamanya dalam
H4a Malaysia berpandangan bahawa kuasa besar pendidikan melalui pembiayaan pelajaran dan
seperti China, Rusia dan Amerika Syarikat kebajikan
H4b Perlu mengakuinya serta tidak campur tangan di F12 Contohnya pembinaan Universiti Islam
rantau tersebut Antarabangsa Malaysia (UIAM) serta
H4c Dalam isu kawalan senjata nuklear, Malaysia memberikan biasiswa kepada pelajar dari negara
menandatangani Perisytiharan Lusaka 1970 OIC untuk belajar di universiti ini
H4d NAM mendesak pengharaman senjata tersebut F13 Malaysia menjadi perantara bagi menyelesaikan
[8 markah] konflik Iran-Iraq melalui OIC
(c) F1 Untuk mengelak konflik antara negara F14 15 orang pegawai tentera Malaysia menyertai
F2 Menjamin keselamatan negara pasukan tentera pemerhati PBB
F3 Agar tidak mencampuri urusan negara lain F15 Malaysia memberikan sokongan kuat kepada
F4 Agar urusan kedaulatan negara tidak diganggu perjuangan rakyat Palestin dan PLO (Pertubuhan
gugat Pembebasan Palestin)
F5 Tidak menyebelahi mana-mana negara yang F16 Malaysia juga menyokong perjuangan Mujahidin
sedang bersengketa Afghanistan terhadap Rejim Kabul
F6 Negara kita perlu berkecuali jika berhadapan F17 Negara kita menyokong aktiviti IsDB (Bank
konflik Pembangunan Islam) yang ditubuhkan pada
F7 Hubungan baik antara negara perlu menjadi tahun 1973
keutamaan F18 Malaysia menyertai IsDB pada tahun 1974 dan
F8 Mengutamakan tindakan muafakat memperoleh faedah pinjaman daripada bank ini
(Mana-mana jawapan munasabah) untuk membiayai projek pembangunan negara
9 (a) F1 Malaysia menyertai OIC yang dianggotai oleh (c) F1 Kerjasama antara negara membentuk kestabilan
57 buah negara politik dunia
F2 Pertubuhan ini ditubuhkan pada 25 September F2 Hubungan persahabatan antara negara
1969 membawa keamanan
F3 Ketika Persidangan Dunia Islam pertama di F3 Sikap saling membantu membentuk dunia yang
Rabat, Maghribi selamat
F4 Ketika serangan ganas terhadap Masjid al-Aqsa F4 Membolehkan konflik antara negara dapat
oleh Zionis dihindari
F5 Tindakan itu mendorong pemimpin Islam F5 Sikap kerjasama juga akan menyebabkan negara
menubuhkan sebuah pertubuhan antarabangsa maju
F6 Negara-negara akan saling menghormati

F7 Menjamin keselamatan antarabangsa (b) Isu Syria
F8 Kerjasama erat akan memakmurkan dunia Pelibatan rakyat Malaysia membantu rakyat melalui
(Mana-mana jawapan munasabah) NGO seperti Cinta Syria Malaysia (CSM), MyCare
[8 markah] dan GPM
(c) Tsunami Acheh dan Sri Lanka
BAB Rakyat Malaysia yang prihatin turut memberikan
10 Kecemerlangan Malaysia di Persada Dunia bantuan melalui NGO seperti MERCY Malaysia,
ABIM dan Yayasan Restu
10.1 Malaysia dalam Isu Global Kontemporari
1 (a) Penyalahgunaan dadah 10.4 Usaha Mengekalkan Kelestarian Global
Malaysia antara negara yang mengisytiharkan perang 1 (a) Mengisytiharkan Deklarasi Langkawi
terhadap penyalahgunaan dadah dan menjatuhkan Pengisytiharan ini adalah komitmen Malaysia
hukuman berat kepada pesalah dadah memelihara alam sekitar Deklarasi Langkawi
(b) Pertindihan sempadan diadakan pada bulan Oktober 1989 bersempena
Tuntutan terhadap Pulau Batu Putih melibatkan dengan Mesyuarat Ketua-Ketua Negara Komanwel
Malaysia dengan Singapura dan Pulau Sipadan dan (b) Menyertai Sidang Kemuncak Bumi
Ligitan antara Malaysia dengan Indonesia. Tuntutan Masalah pencemaran alam sekitar merupakan
Kepulauan Spratly melibatkan China, Vietnam, salah satu isu yang mencetuskan Sidang Kemuncak
Brunei dan Filipina. Bumi di Rio de Janeiro, Brazil. Komitmen Malaysia
(c) Kempen antiminyak sawit dapat dilihat dalam Sidang Kemuncak Bumi yang
Gerakan antiminyak sawit oleh negara maju mengeluarkan deklarasi Agenda 21.
menggugat ekonomi negara sedang membangun. (c) Antartika sebagai warisan sejagat
Minyak sawit menjejaskan penjualan minyak kacang Malaysia menganggap bahawa penerokaan benua ais
soya. Antartika dilakukan secara tidak adil. Ia didominasi
(d) Pemerdagangan orang oleh hanya sebahagian kecil negara.
Pemerdagangan orang merupakan jenayah terancang
dan aktiviti ini tidak mengenal bangsa, agama, 10.5 Wawasan Malaysia Menuju Masa Hadapan
keturunan dan warna kulit 1 (a) Komuniti ini merupakan satu langkah menyeluruh,
(e) Penyakit berjangkit strategik dan bersifat memandang ke hadapan serta
Penyakit berjangkit seluruh dunia seperti AIDS. mencerminkan aspirasi ASEAN. Wawasan ASEAN
Penyakit ini dikesan di Malaysia pada tahun 1986. memberikan fokus pada ekonomi, sosiobudaya dan
keselamatan.
10.2 Peranan Malaysia dalam Hubungan Ekonomi (b) Keselamatan makanan merujuk setiap orang pada
Antarabangsa setiap masa mempunyai akses kepada sumber
1 (a) Meluaskan pasaran ekonomi makanan yang mencukupi, selamat dan berkhasiat
Malaysia bersetuju mempermudah dan meningkatkan yang memenuhi keperluan makanan mereka.
perdagangan sesama anggota ASEAN, Hal ini (c) Isu jerebu merupakan isu pencemaran udara yang
membawa kepada kelahiran AFTA 1992 menjejaskan jarak penglihatan dan kesihatan. Hal ini
(b) Dominasi ekonomi negara maju disebabkan pembakaran terbuka yang tidak terkawal
Malaysia bersuara agar diberikan layanan saksama terutamanya pembakaran hutan.
kepada semua negara. Pandangan ini dibangkitkan (d) Isu pertahanan dan keselamatan wujud kerana
oleh Malaysia dalam forum seperti PBB dan APEC persaingan senjata nuklear. Malaysia menandatangani
(c) Kerjasama pembangunan ekonomi segi tiga Perjanjian Zon Bebas Senjata Nukelar Asia Tenggara
• Contohnya SIJORI-GT, IMT-GT, BIMP-EAGA pada tahun 1995.
• Bertujuan mendapatkan keuntungan bersama (e) PBB dan OIC tidak berfungsi dengan baik dalam
apabila negara jiran saling membantu. melindungi negara sedang membangun. Malaysia
(d) Menangani kemelesetan ekonomi berpandangan penggunaan kuasa veto oleh kuasa
Malaysia didesak menggunakan pelan IMF, namun besar hanya sah jika 2 negara yang mempunyai kuasa
Malaysia bertindak menambat kadar pertukaran itu bersama-sama 3 anggota yang tidak memiliki
ringgit (RM) kepada dollar (USD) dengan kadar kuasa veto bersetuju untuk menggunakannya agar
RM3.80 penyalahgunaan kuasa veto dapat dikurangkan.
(e) Mengantarabangsakan sistem kewangan Islam (f) Malaysia menyelesaikan masalah PATI melalui
Sistem ini merupakan sistem kewangan yang pengukuhan mekanisme pengurusan warga asing
berlandaskan syarak dan menjadi alternatif kepada dan Malaysia terlibat dalam pelbagai program PBB
sistem kewangan konvensial terutama UNHCR
10.3 Pelibatan Rakyat dalam Isu Kemanusiaan dan SUDUT KBAT
Keamanan 1 (a) (i) Tuntutan sempadan
1 (a) Isu Palestin (ii) Hak milik bertindih
Pelibatan rakyat menangani isu kemanusiaan melalui [2 markah]
NGO seperti Aman Palestin, MAPIM, CGM dan (b) • Menggunakan kaedah tindakan undang-undang
Muslim Care Malaysia • Malaysia telah membawa kes ini ke Mahkamah
Antarabangsa

• Mahkamah Antarabangsa memutuskan Pulau Batu
Putih milik Singapura
AKTIVITI PAK -21
• Batuan Tengah milik Malaysia 1 Isu Palestin:
• Status Tubir Selatan pula akan ditentukan • Perjuangan menegakkan isu Palestin disuarakan sejak
kemudian berdasarkan di perairan mana ia terletak zaman Tunku Abdul Rahman
• Bertindak bijak tidak menggunakan tindakan • Rejim Zionis Israel melakukan kekejaman, pengusiran,
kekerasan dalam menangani kes ini pembunuhan terhadap penduduk Palestin
[4 markah] • Tindakan ini menjadi asas penting kepada perjuangan
(c) • Kemerdekaan satu nilai kebebasan, buktinya Malaysia bagi memastikan hak dan keadilan rakyat
selepas merdeka kita bebas memerintah negara Palestin mendapat pembelaan
tanpa campur tangan penjajah • Pelibatan rakyat menangani isu kemanusiaan
• Kita bebas memilih pemimpin melalui proses di Palestin melalui NGO seperti Aman Palestin,
demokrasi, iaitu pilihan raya MAPIM, CGM dan Muslim Care Malaysia
• Kita juga bebas membangunkan ekonomi negara • Rakyat Malaysia turut melakukan demonstrasi sebagai
kita mengikut acuan kita sendiri tanda sokongan kepada Palestin dan menubuhkan
• Malaysia juga bebas untuk terlibat dalam Tabung Palestin serta menghantar bantuan makanan
pertubuhan dunia seperti Bangsa-Bangsa Bersatu dan perubatan
dan Komanwel 2 Isu penyakit berjangkit:
[4 markah] • Isu penyakit berjangkit berlaku di seluruh dunia seperti
2 (a) • Tuntutan sempadan yang melibatkan banyak AIDS dan COVID-19
negara • Penyakit AIDS mula dikesan di Malaysia pada tahun
• Melibatkan hak milik bertindih negara-negara 1986
tersebut • Penyakit ini merebak disebabkan gaya hidup yang tidak
• Melibatkan kuasa besar, iaitu negara China sihat serta penyalahgunaan dadah
• Negara-negara Asia Tenggara, iaitu Malaysia, • Kementerian Kesihatan Malaysia bertindak proaktif
Vietnam, Brunei dan Filipina turut menuntut memastikan penyakit ini tidak merebak melalui
kepulauan ini pemeriksaan kesihatan secara berterusan dan
• Isu ini masih belum selesai hingga ke hari ini memberikan rawatan kepada mangsa
(b) • Kedudukan Kepulauan Spratly yang strategik • Malaysia berjaya mengawal penularan wabak AIDS,
• Kepulauan ini terletak di tengah-tengah rantau WHO memperakukan pencapaian Malaysia sebagai
Asia Tenggara yang penting dari sudut geostrategik antara negara yang berjaya mengurangkan AIDS
• Ia juga penting dari aspek perdagangan • COVID-19 pula mula dikesan pada tahun 2019
antarabangsa • Wabak ini telah berlaku di seluruh dunia
• Banyak kapal dari Timur dan Barat menuju ke Asia 3 Komuniti ASEAN:
Timur • Komuniti ASEAN ditubuhkan pada 2015 melalui
• Kepulauan ini juga mempunyai hasil laut yang Deklarasi Kuala Lumpur di Sidang Kemuncak ASEAN
banyak ke-27
• Potensi industri perikanan amat besar sebagai • Komuniti ini merupakan satu langkah menyeluruh,
pendapatan negara strategik dan bersifat memandang ke hadapan serta
• Kepulauan ini juga boleh dibangunkan sebagai mencerminkan aspirasi ASEAN
pusat peranginan terkenal • Wawasan ASEAN memberikan fokus pada ekonomi,
• Penguasaan tentera ke atas kepulauan ini akan sosiobudaya dan keselamatan
menjamin keselamatan dan kedaulatan negara • Pertumbuhan ekonomi ASEAN diharapkan dapat
[8 markah] dipertingkatkan ke tahap yang lebih tinggi
(c) • Membawa isu ini ke PBB untuk diselesaikan • Melalui komuniti keamanan pula, keselamatan rantau
• Berbincang dengan pemimpin kerajaan Amerika ASEAN kekal terjamin dan segala konflik dapat
Syarikat dan China diselesaikan secara damai
• Mengambil pendekatan berdiplomasi • Komuniti sosiobudaya pula agar integrasi antara negara
• Perbincangan secara baik akan saya utamakan ASEAN dapat dipertingkatkan
• Tidak akan menyebelahi mana-mana pihak sama 4 Isu Hak Asasi Manusia, Pelarian dan Pendatang Asing
ada Amerika Syarikat dan China Tanpa Izin (PATI):
• Mengukuhkan lagi kekuatan ketenteraan Malaysia • Malaysia menyedari PATI merupakan isu penting pada
• Senjata canggih terkini akan dibeli sebagai langkah masa hadapan
berjaga-jaga • Keamanan, kemakmuran dan pertumbuhan ekonomi
• Menambah jumlah tentera Malaysia yang pesat menjadi faktor penarik kepada kemasukan
• Pengambilan anak muda sebagai tentera PATI dan pelarian
dipergiatkan • Kehadiran PATI dan pelarian ini mengancam
• Anak muda ini akan digalakkan menjadi tentera keselamatan negara
yang patriotik • Malaysia menyelesaikan masalah PATI melalui
[8 markah] pengukuhan mekanisme pengurusan warga asing
• Malaysia terlibat dalam pelbagai program PBB terutama
UNHCR
• Sebuah badan hak asasi manusia, iaitu SUHAKAM
turut ditubuhkan di Malaysia

Praktis Sumatif • Malaysia menandatangani Perjanjian Zon Bebas
Senjata Nuklear Asia Tenggara pada tahun 1995
SOALAN OBJEKTIF • Perjanjian ini menekankan agar negara yang
1 A 2 B 3 C 4 D 5 D terlibat tidak mengembangkan, mengeluarkan,
6 B 7 A 8 B 9 A 10 D memperoleh, memiliki atau mengawal senjata
11 A 12 D 13 D 14 B 15 D nuklear
16 A 17 B 18 B 19 A 20 D • Kedudukan Asia Tenggara yang strategik
menjadikannya terlibat dalam persaingan kuasa
SOALAN STRUKTUR
besar seperti China dan Amerika Syarikat
1 (a) • Strategi jangka panjang • Malaysia bertindak tidak membenarkan kapal yang
• Sebagai panduan arah membawa senjata nuklear berlabuh
• Dasar dalam pelbagai aspek berkaitan • Atau mengadakan latihan di perairan negara
pembangunan negara [4 markah]
• Dengan melihat perkembangan sejarah serantau 2 (a) • Malaysia berpandangan penggunaan kuasa veto
dan antarabangsa oleh kuasa besar perlu diubah
[2 markah] • Hanya sah jika 2 negara yang mempunyai kuasa
(b) • Ditubuhkan pada 2015 itu bersama-sama 3 anggota yang tidak memiliki
• Melalui Deklarasi Kuala Lumpur di Sidang kuasa veto bersetuju untuk menggunakannya
Kemuncak ASEAN ke-27 • Agar penyalahgunaan kuasa veto dapat
• Komuniti ini merupakan satu langkah menyeluruh, dikurangkan
strategik • Malaysia juga menganjurkan Sidang Kemuncak
• Bersifat memandang ke hadapan serta Kuala Lumpur 2019
mencerminkan aspirasi ASEAN • Matlamat sidang ini untuk merapatkan jurang
• Wawasan ASEAN memberikan fokus pada dan kedudukan masyarakat Islam bagi menangani
ekonomi, sosiobudaya dan keselamatan pelbagai isu
• Pertumbuhan ekonomi ASEAN diharapkan dapat [3 markah]
dipertingkatkan ke tahap yang lebih tinggi (b) • Malaysia menyedari PATI merupakan isu penting
• Melalui komuniti keamanan, keselamatan rantau pada masa hadapan
ASEAN kekal terjamin • Keamanan, kemakmuran dan pertumbuhan
• Segala konflik dapat diselesaikan secara damai ekonomi yang pesat menjadi faktor penarik kepada
• Komuniti sosiobudaya pula agar integrasi antara kemasukan PATI dan pelarian
negara ASEAN dapat dipertingkatkan • Kehadiran PATI dan pelarian ini mengancam
[4 markah] keselamatan negara
(c) Keselamatan makanan: • Malaysia menyelesaikan masalah PATI melalui
• Malaysia bekerjasama dengan negara anggota pengukuhan mekanisme pengurusan warga asing
ASEAN menubuhkan Rizab Sekuriti Makanan • Malaysia terlibat dalam pelbagai program PBB
ASEAN terutama UNHCR
• Usaha ini dilakukan untuk mendapatkan • Sebuah badan hak asasi manusia, iaitu SUHAKAM
maklumat tentang dasar sekuriti makanan bagi turut ditubuhkan di Malaysia
negara anggota ASEAN [3 markah]
• Membentuk Simpanan Beras Kecemasan ASEAN (c) • Sikap kerjasama antara negara membentuk
• Rizab ini boleh digunakan sewaktu kecemasan kestabilan politik dunia
• Kadar yang ditetapkan sebanyak 50 000 tan yang • Kerjasama akan melahirkan sikap saling membantu
disimpan sebagai stok sesame masyarakat dunia
Alam sekitar: • Sikap kerjasama juga akan melahirkan negara-
• Perjanjian ASEAN berkaitan dengan Pencemaran negara yang saling menghormati
Jerebu Merentas Sempadan • Ia menjamin keselamatan antarabangsa
• Menerusi perjanjian ini, negara anggota yang (Mana-mana jawapan munasabah)
terlibat disarankan untuk mengambil langkah dari [4 markah]
aspek undang-undang dan pentadbiran SOALAN ESEI
• Tindakan lain yang wajar seperti yang termaktub
dalam perjanjian tersebut 3 (a) (i) F1 Malaysia antara negara yang
• Memastikan krisis jerebu tidak berlaku lagi mengisytiharkan perang terhadap
di rantau Asia Tenggara penyalahgunaan dadah
• Dengan menekankan prinsip, “ASEAN Tanpa F2 Menjatuhkan hukuman berat kepada
Jerebu 2020” pesalah dadah
• Malaysia dan Singapura juga bersetuju F3 Kesungguhan Malaysia memerangi
bekerjasama untuk melaksanakan penyelidikan penyalahgunaan dadah disuarakan dalam
dan pembangunan dalam bidang pencegahan Persidangan Penguatkuasaan Dadah
kebakaran di tanah gambut Antarabangsa yang ditubuhkan pada 1983
Zon Bebas Nuklear: oleh Amerika Syarikat
• Isu pertahanan dan keselamatan wujud kerana F4 Malaysia turut mendapatkan kerjasama
persaingan senjata nuklear daripada Polis Antarabangsa dalam usaha
memerangi dadah

F5 Kelantangan Malaysia memerangi dadah F5 Melalui pemeriksaan kesihatan secara berterusan
disuarakan dalam forum PBB dan memberikan rawatan kepada mangsa
F6 Tun Dr. Mahathir terpilih sebagai Ketua F6 Malaysia berjaya mengawal penularan wabak
Jawatankuasa Antidadah Antarabangsa AIDS
pada tahun 1988 F7 WHO memperakukan pencapaian Malaysia
[4 markah] sebagai antara negara yang berjaya
(ii) F1 Tuntutan terhadap Pulau Batu Putih mengurangkan AIDS
melibatkan Malaysia dengan Singapura F8 Malaysia mendukung hasrat PBB untuk
F2 Tuntutan Pulau Sipadan dan Ligitan antara menjadikan dunia bebas AIDS pada tahun 2030
Malaysia dengan Indonesia melalui pelaksanaan NSPEA
F3 Kedua-dua tuntutan ini berjaya F9 Malaysia menyambut Hari AIDS Sedunia pada 1
diselesaikan melalui keputusan yang dibuat Disember setiap tahun
oleh Mahkamah Antarabangsa F10 Pada masa kini Malaysia sedang mengatasi
F4 Mahkamah Antarabangsa memutuskan masalah COVID-19
Pulau Sipadan dan Ligitan menjadi hak F11 Penyakit lain masih terus terkawal seperti
milik Malaysia dan hak milik Pulau Batu malaria, demam denggi
Putih pula kepada Singapura (Mana-mana jawapan munasabah)
F5 Isu tuntutan Kepulauan Spratly melibatkan [4 markah]
China, Vietnam, Brunei dan Filipina, isu ini 4 (a) F1 Malaysia bersetuju mempermudah dan
masih belum selesai meningkatkan perdagangan sesama anggota
F6 Kedudukan Kepulauan Spratly yang ASEAN
terletak di tengah-tengah rantau Asia F2 Hal ini membawa kepada kelahiran AFTA 1992
tenggara bukan sahaja penting dari F3 Perjanjian AFTA bertujuan menjadikan kawasan
sudut geostrategik tetapi juga dari aspek ASEAN sebagai tempat produksi yang kompetitif
perdagangan F4 Bagi hasil keluaran negara ASEAN satu bentuk
F7 Perkara ini menjadi asas perebutan kerjasama ekonomi dalam kalangan negara
Kepulauan Spratly ASEAN dilaksanakan
F8 Malaysia membangkitkan isu Spratly dalam F5 Melalui AFTA untuk mengurangkan tarif dan
Forum ASEAN-China 1995 cukai barangan
(iii) F1 Malaysia menangani isu ini melalui (b) (i) F1 Perkembangan ekonomi Malaysia
pertubuhan RSPO bergantung pada pasaran domestik dan
F2 Kempen secara berterusan antarabangsa
F3 Mendapatkan skim pensijilan MSPO F2 Malaysia berhadapan dengan sikap negara
F4 Bertujuan menghasilkan pengeluaran maju yang mengenakan pelbagai sekatan
minyak sawit secara mampan dan halangan perdagangan dalam bentuk
F5 Pelaksanaan amalan baik seperti Good tarif dan cukai
Agricultural Practices-GAP (Amalan F3 Malaysia bersuara agar diberikan layanan
Pertanian Baik) saksama kepada semua negara
F6 Tindakan Malaysia secara berhemah F4 Pandangan ini dibangkitkan oleh Malaysia
F7 Mengelak konflik dengan negara lain dalam pelbagai forum antarabangsa
[4 markah] F5 Seperti PBB dan APEC
(b) F1 Pemerdagangan orang merupakan jenayah [4 markah]
terancang (ii) F1 Ekonomi segi tiga ialah pembangunan
F2 Aktiviti ini tidak mengenal bangsa, agama, wilayah baharu yang dimajukan Malaysia
keturunan dan warna kulit bersama negara ASEAN seperti SIJORI-
F3 Malaysia tidak terkecuali daripada berhadapan GT, IMT-GT, BIMP-EAGA
dengan isu ini F2 Kerjasama ini bertujuan mendapatkan
F4 Perkembangan ekonomi dan kemakmuran keuntungan bersama apabila negara jiran
Malaysia menarik kehadiran warga asing saling membantu
F5 Terdapat warga asing yang masuk ke Malaysia F3 Malaysia dapat mengurangkan monopoli
melalui sindiket pemerdagangan orang pasaran barangan dalam ASEAN daripada
F6 Kedudukan Malaysia yang strategik di Asia negara maju
Tenggara turut menjadikannya sebagai lokasi F4 Negara kita juga dapat mengurangkan
transit bagi pemerdagangan orang ke negara lain kebergantungan pada pasaran kewangan
[4 markah] antarabangsa
(c) F1 Setuju F5 Mewujudkan koperasi ASEAN, bank
F2 Penyakit berjangkit seluruh dunia seperti AIDS ASEAN
berjaya dikesan di Malaysia pada tahun 1986 F6 Cadangan menggunakan wang ASEAN
F3 Penyakit ini merebak disebabkan gaya hidup [4 markah]
yang tidak sihat serta penyalahgunaan dadah (iii) F1 1997 – 1998, negara Asia termasuk Malaysia
F4 Kementerian Kesihatan Malaysia berjaya menghadapi kemelesetan ekonomi kerana
bertindak proaktif memastikan penyakit ini kejatuhan nilai ringgit disebabkan oleh
tidak merebak spekulasi mata wang

F2 Menurut Tun Dr. Mahathir perkembangan F5 Rakyat Malaysia turut menyertai
ini menyebabkan pelabur luar menarik perhimpunan solidarity menyokong Syria
pelaburan mereka di Malaysia F6 Menghantar memorandum bantahan
F3 Malaysia didesak menggunakan pelan IMF kepada Kedutaan Syria di Kuala Lumpur
F4 Malaysia enggan mengikut pelan IMF [4 markah]
F5 Menambat kadar pertukaran ringgit (RM) (b) F1 Tsunami telah memusnahkan Aceh dan Sri
kepada dollar (USD) Lanka
F6 Dengan kadar RM3.80 bagi USD1 F2 Penduduk Aceh dan Sri Lanka kehilangan
F7 Langkah ini berjaya memulihkan ekonomi segalanya
negara F3 Ini menyebabkan Malaysia melancarkan
[4 markah] bantuan segera termasuklah bantuan perubatan
(c) F1 Sistem kewangan Islam merupakan sistem F4 Malaysia juga memberi bantuan makanan,
kewangan yang berlandaskan syarak keperluan harian
F2 Ia menjadi alternatif kepada sistem kewangan F5 Rakyat Malaysia yang prihatin turut memberikan
konvensional bantuan melalui NGO
F3 Malaysia membangunkan sistem kewangan F6 Seperti MERCY Malaysia, ABIM dan Yayasan
Islam yang progresif dan komprehensif Restu
F4 Sehingga menyumbang kepada keberkesanan [6 markah]
sektor kewangan (c) F1 Sikap prihatin akan membawa kepada keamanan
F5 Malaysia menduduki kedudukan utama dalam dunia
pelbagai indeks global berkaitan kewangan Islam F2 Manusia sejagat akan hidup bahagia jika semua
F6 Termasuk menjadi pasaran sukuk terbesar dunia negara prihatin
F7 Negara kita juga menjadi negara utama F3 Kemiskinan negara serantau diatasi melalui
pelaburan dana Islam bantuan negara jiran yang kaya
F8 Malaysia menubuhkan INCEIF untuk F4 Bantuan kepada masyarakat global seluruh
menyokong kewangan Islam dunia juga perlu diberi kepada penduduk dunia
[4 markah] tanpa mengira negara
5 (a) (i) F1 Isu Palestin disuarakan Malaysia sejak F5 Negara yang mampu perlu peka dengan negara
zaman Tunku Abdul Rahman menaikkan yang ditimpa bencana
nama Malaysia F6 Contohnya banjir, tsunami, kemarau
F2 Rejim Zionis Israel melakukan kekejaman (Mana-mana jawapan munasabah)
terhadap penduduk Palestin [6 markah]
F3 Tindakan ini menjadi asas penting kepada 6 (a) F1 Usaha untuk mengekalkan keaslian alam sekitar
perjuangan Malaysia bagi memastikan hak F2 Memelihara keaslian alam sekitar
dan keadilan rakyat Palestin mendapat F3 Bagi membolehkannya diwarisi generasi akan
pembelaan datang
F4 Pelibatan rakyat menangani isu F4 Semua negara di dunia perlu melibatkan diri
kemanusiaan di Palestin melalui NGO [2 markah]
seperti Aman Palestin, MAPIM, CGM dan (b) (i) F1 Pengisytiharan Deklarasi Langkawi ini
Muslim Care Malaysia adalah komitmen Malaysia memelihara
F5 Rakyat Malaysia turut melakukan alam sekitar
demonstrasi sebagai tanda sokongan F2 Deklarasi Langkawi diadakan pada
kepada Palestin bulan Oktober 1989 bersempena dengan
F6 Menubuhkan Tabung Palestin serta Mesyuarat Ketua-Ketua Negara Komanwel
menghantar bantuan makanan dan F3 Deklarasi Langkawi dilaksanakan sebagai
perubatan usaha menangani isu alam sekitar terutama
[4 markah] kesan rumah hijau, kerosakan dan
(ii) F1 Rakyat Syria mengalami kesengsaraan penipisan ozon
terutamanya masalah kekurangan makanan F4 Pencemaran yang disebabkan aktiviti
dan kemudahan perubatan manusia yang tidak terkawal
F2 Isu ini menaikkan nama Malaysia kerana F5 Malaysia turut melaksanakan Dasar Alam
kerajaan Malaysia mengumumkan Sekitar Negara 2002
kesediaan untuk menerima 3000 orang F6 Malaysia juga telah melancarkan Dasar
pelarian warganegara Syria dalam Teknologi Hijau Negara
tempoh 3 tahun secara sukarela atas dasar [4 markah]
kemanusiaan (ii) F1 Masalah pencemaran alam sekitar
F3 Pelibatan rakyat Malaysia membantu merupakan salah satu isu yang mencetuskan
rakyat Syria melalui NGO seperti Cinta Sidang Kemuncak Bumi di Rio de Janeiro,
Syria Malaysia (CSM), MyCare dan GPM Brazil
F4 Rakyat Malaysia juga memberikan F2 Komitmen Malaysia dapat dilihat
sumbangan melalui Tabung Kemanusiaan dalam Sidang Kemuncak Bumi yang
Program Penempatan Migran Syria pada mengeluarkan deklarasi Agenda 21
20 Mei 2016

F3 Agenda 21 ini menyentuh tindakan KERTAS 2
pembangunan abad ke-21 bagi mengatasi
masalah kemiskinan, kebuluran dan Bahagian A
kemerosotan ekosistem 1 (a) • Revolusi Keagungan/Glorious Revolution
F4 Malaysia turut terlibat dalam Protokol • Revolusi Amerika
Kyoto 1997 dan persidangan alam sekitar • Revolusi Perancis
di Bali 2007 [2 markah]
F5 Persidangan ini merupakan satu (b) Revolusi Keagungan:
persetujuan sah dan persefahaman negara • Berlaku pada tahun 1688 di England
maju • Ingin menegakkan kedaulatan parlimen
F6 Negara yang terlibat ini akan mengurangkan • Menegakkan hak asasi rakyat
pembebasan gas rumah hijau secara kolektif • Raja James II membelakangkan parlimen semasa
F7 Menggalakkan penggunaan tenaga baharu menggubal undang-undang
seperti tenaga solar • Ahli parlimen bangkit menentang raja berkuasa
[4 markah] mutlak
(c) F1 Malaysia menganggap bahawa penerokaan • Mendapat sokongan Mary II dan suaminya Raja
benua ais Antartika dilakukan secara tidak adil William Of Orange dari Belanda
F2 Ia didominasi oleh hanya sebahagian kecil • Raja James II melarikan diri ke Perancis
negara • Peralihan kuasa secara aman/tanpa pertumpahan
F3 Dalam Sidang Kemuncak NAM ketujuh di darah
New Delhi, India, Malaysia mendesak PBB • Konsep kedaulatan parlimen
mengambil langkah pertama menjadikan • Sistem raja berperlembagaan
Antartika sebagai warisan manusia sejagat • Bill Of Rights digubal memberi keutamaan
F4 Malaysia mencadangkan PBB mentadbir kepada parlimen menggubal undang-undang/hak
Antartika mengutip cukai
F5 Segala bentuk hasil yang terdapat di benua Revolusi Amerika:
tersebut dapat dikongsi oleh semua negara • Berlaku pada tahun 1776
F6 Pandangan ini mendapat sokongan daripada • Orang Amerika menentang penjajahan British
negara lain • British tidak melindungi hak penduduk Amerika
F7 Malaysia membentuk pasukan penyelidik ke • British memiliki 13 buah tanah jajahan di Amerika
Antartika, contohnya Dr. Haji Omar Abdul • Menentang akta yang diperkenalkan untuk
Rahman yang melawat Antartika pada tahun memungut cukai
1985 • Akta Pelayaran/Akta Gula/Akta Setem/Akta Teh
F8 Malaysia juga mewujudkan Pusat Penyelidikan • Melaungkan slogan “tiada cukai tanpa perwakilan”/
Antartika Kebangsaan di Universiti Malaya tiada wakil Amerika dalam parlimen British
diterajui oleh Dr. Azizan Abu Samah • Pemimpin tanah jajahan menubuhkan kongres
F9 Yayasan Penyelidikan Antartika Sultan Mizan • Mengisytiharkan perang diketuai oleh George
(YPASM) di Kuala Lumpur turut terlibat Washington
melakukan penyelidikan saintifik di Antartika • Kongres meluluskan pengisytiharan kemerdekaan
[6 markah] Amerika ditulis oleh Thomas Jefferson
(d) F1 Isu global seperti banjir, tsunami, kemarau mudah • Jika kerajaan tidak dapat menjamin hak kehidupan/
diatasi jika penduduk dunia sukarela membantu kebebasan dan kebahagiaan maka menjadi hak
F2 Keuntungan dan unsur komersial perlu penducluk untuk membentuk kerajaan baharu
diketepikan • Revolusi berakhir pada tahun 1783
F3 Keutamaan ialah bantuan percuma untuk • British mengakui kemerdekaan Amerika
mengatasi masalah global • 13 buah bekas tanah jajahan digabungkan
F4 Sukarelawan seluruh dunia perlu membantu • Nama baharu sebagai Amerika Syarikat
tanpa mengira bangsa dan fahaman politik • Memperkenalkan sistem pemerintahan demokrasi
F5 Setiap negara perlu menggalakkan rakyatnya Revolusi Perancis:
saling membantu negara yang susah • Berlaku pada tahun 1789
(Mana-mana jawapan munasabah) • Memperjuangkan kebebasan/persamaan/
[4 markah] persaudaraan
• Idea ahli falsafah Perancis, iaitu JeanJacques
Kertas Model SPM Rousseau/Voltaire
• Keunggulan suara rakyat/hasrat umum
KERTAS 1 • Kata sepakat golongan yang mempunyai kesedaran
1 B 2 D 3 B 4 B 5 C • Suara rakyat lebih tinggi daripada raja/birokrasi
6 D 7 B 8 A 9 A 10 B • Menentang pemerintahan autokratik Raja Louis
11 C 12 D 13 B 14 D 15 B XVI/bangsawan yang banyak keistimewaan
16 A 17 D 18 A 19 B 20 C • Rakyat terbeban dengan cukai
21 D 22 A 23 C 24 B 25 B • Peristiwa pengempuran penjara Bastile oleh
26 C 27 A 28 A 29 A 30 C golongan revolusi
31 A 32 C 33 B 34 A 35 A • Membebaskan tahanan politik
36 D 37 C 38 D 39 D 40 B • Mengulingkan Raja Louis XVI

• Muncul Republik Perancis • Penyelarasan yang baik antara Kerajaan
• Berakhir pemerintah beraja Persekutuan dengan Kerajaan Negeri
[4 markah] • Penyelarasan melalui Mesyuarat Menteri Besar dan
(c) • Menanamkan semangat cinta akan negara Ketua Menteri serta majllis khas
• Membangkitkan keseadaran mempertahankan • Mesyuarat tersebut membincangkan pelaksanaan
kedaulatan negara sesuatu dasar yang diputuskan oleh kerajaan
• Mengekalkan keharmonian dalam kalangan • Majlis Negara menyelaraskan pentadbiran Kerajaan
masyarakat Persekutuan dengan Kerajaan Negeri
• Membina jati diri rakyat jelata • Contohnya Majlis Kewangan Negara/Majlis Tanah
• Membentuk rakyat yang bertanggungjawab Negara/Majlis Negaran Bagi Kerajaan Tempatan
(Mana-mana jawapan munasabah) [4 markah]
[4 markah] (c) • Tanah Melayu pengeluar hasil pertanian utama
2 (a) • Menguasai bandar/balai polis/ pejabat pentadbiran dunia seperti getah dan kelapa sawit
• Menjalankan undang-undang sendiri • Negeri Sabah terkenal dengan kekayaan hasil hutan
• Menggunakan sebuah mahkamah yang seperti kayu balak
dikendalikan komunis menjatuhkan hukuman • Negeri Sarawak maju dalam bidang industri
• Menjatuhkan hukuman mati kepada sesiapa yang petroleum dan gas asli
bekerjasama dengan Jepun • Singapura mempunyai pelabuhan bebas yang
• Menyeksa/Membunuh anggota polis, askar, didatangi pedagang seluruh dunia
pegawai daerah dan pasukan sukarelawan Melayu (Mana-mana jawapan munasabah)
(b) • Orang Melayu bersatu apabila Bintang Tiga 4 (a) • Mencapai perpaduan negara
mengancam institusi politik/ kekeluargaan/agama • Melalui pengagihan kekayaan
Islam • Pembangunan seimbang antara negeri dengan
• Membentuk Gerakan Fi-Sabilillah apabila berlaku negeri/bandar dengan luar bandar
gangguan keagamaan di surau dan masjid [2 markah
• Mempertahankan maruah bangsa, hak dan harta (b) • Melibatkan pihak swasta dalam pembangunan
serta kelangsungan hidup orang Melayu ekonomi
• Kepimpinan ulama tempatan memberi inspirasi • Melaksanakan program penanaman semula
kepada masyarakat kegiatan pertanian seperti getah
• Haji Salleh Abdul Karim (Kiai Salleh) mempelopori • Menggunakan sains dan teknologi khasnya dalam
penentangan terhadap Bintang Tiga di Johor (Batu bidang pertanian
Pahat/Ayer Hitam/Senggarang/Rengit/ Muar) • Memberikan insentif/kemudahan pendidikan
• Menubuhkan Tentera Selempang Merah • Mewujudkan masyarakat perdagangan/peniagaan/
• Tuan Haji Bakri Haji Mohd Saman menjadi perindustrian bumiputera
Khalifah Parang Panjang di Perak (Sungai Manik/ (Mana-mana jawapan munasabah)
Teluk Anson/Kampung Gajah/Bidor/Kuala [4 markah]
Kangsar) (c) • Penurunan kadar kemiskinan berterusan sejak
• Penentangan di tempat lain Negeri Sembilan (Batu DEB hingga kini
Kikir/Padang Lebar)/Melaka (Alor Gajah)/Pahang • Pendapatan kian bertambah khasnya penduduk
(Temerloh/Raub)/ Kedah (Baling) bumiputera
[3 markah] • Golongan pertengahan terus bertambah hari ini
(c) • Berani mempertahankan negara seperti golongan profesional/pemodal/teknikal/
• Komunis mengancam agama Islam pentadbiran dan pengurusan
• Bersatu antara satu sama lain • Masyarakat perdagangan/perindustrian bumiputera
• Orang Melayu menentang ideologi/fahaman semakin ramai
komunis • Peningkatan taraf hidup masyarakat di luar bandar
• Mempertahankan tanah air dari penjajah asing seperti FELDA
(Mana-mana jawapan munasabah) (Mana-mana jawapan munasabah)
3 (a) • Penyatuan beberapa buah negeri
• Membentuk sebuah negara bersekutu Bahagian B
• Kerajaan Persekutuan atau Kerajaan Pusat dan 5 (a) F1 Bermula apabila Jepun menyerang Tanah
Kerajaan Negeri Melayu
• Pembahagian kuasa dalam sistem pentadbiran F2 Menyerang Pearl Harbour, Hawaii
[2 markah] F3 Pangkalan tentera laut Amerika Syarikat
(b) • Adanya prinsip Keluhuran Perlembagaan dalam di Pasifik
Rukun Negara F4 Bertujuan melumpuhkan armada laut Amerika
• Undang-undang yang digubal oleh Parlimen dan Syarikat di Pasifik
DUN tidak boleh bertentangan dengan peruntukan F5 Boleh menjadi penghalang kepada peluasan
Perlembagaan Persekutuan kuasa Jepun di Asia Pasifik
• Perlembagaan Persekutuan menjadi rujukan utama F6 Serangan dilakukan ke atas wilayah jajahan
jika berlaku ketidakselarasan undang-undang Amerika Syarikat/Britain/Belanda
Persekutuan dengan undang-undang Negeri

F7 Seperti Filipina/Hong Kong/Pulau Guam/Pulau • Lanjutan permusuhan daripada Perang China-
Wake Jepun
F8 Pelibatan Amerika Syarikat dalam perang • Orang Cina juga dipaksa membayar sejumlah
di Asia Pasifik wang
F9 Mengisytiharkan perang terhadap Jepun • Sebagai hukuman penentangan mereka terhadap
F10 Serangan melalui laut, darat dan udara Jepun semasa Perang China-Jepun
F11 Jepun berjaya membentuk empayar yang luas • Landasan Kereta Api Maut bukti kekejaman
di Asia Pasifik pentadbiran tentera Jcpun
[6 markah] • Orang Melayu, Cina dan India dipaksa menjadi
(b) F1 Keperluan perindustrian/Jepun sebagai sebuah buruh membina landasan kereta api
kuasa industri • Pembinaan landasan kereta api ramai yang
F2 Berusaha mengurangkan pergantungan kepada terkorban akibat kerja berat
negara Barat untuk mendapatkan bahan mentah (Maksima 4 markah)
F3 Jepun memerlukan wilayah yang dapat Cadangan
membekalkan bahan mentah • Kewajipan kita mempertahankan keamanan
F4 Menjadi kawasan pasaran bagi mengembangkan negara
lagi perindustrian • Menghindar perbuatan keganasan
F5 Pengaruh golongan tentera/Jepun mempunyai • Menghindar konflik dan kekacauan
angkatan tentera moden • Rakyat memupuk semangat muhibah/
F6 Jepun semakin agresif apabila golongan tentera keharmonian antara kaum
menguasai politik • Mengamalkan nilai murni, gotong-royong/ziarah
F7 Masalah ekonomi Jepun boleh diselesaikan • Mengelakkan ancaman luar
menerusi penaklukan (Maksima 4 markah)
F8 Menakluk kawasan bahan mentah/boleh Jawapan Holistik:
menjadi kawasan pasaran Aras 4 [7–8 markah]
F9 Jeneral Hideki Tojo menjadi Perdana Menteri • Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas
Jepun • Bukti/Contoh sangat sesuai
F10 Mengheret Jepun ke kancah peperangan • Membuat inferens yang tepat
F11 Orde Baharu Asia • Jawapan yang sangat mendalam/terperinci
F12 Dasar luar Jepun terarah kepada matlamat • Komunikasi/Pengolahan sangat menarik
mengembangkan kuasa • Menunjukkan kematangan
F13 Mewujudkan kebebasan ekonomi Aras 3 [5–6 markah]
F14 Menentang imperialisme Barat • Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas
F15 Jepun mewujudkan orde baharu di Asia Timur • Bukti/Contoh sangat sesuai
F16 Merangkumi Jepun, Korea, China dan • Membuat inferens
Manchuria ke dalam satu blok • Jawapan mendalam
F17 Orde tersebut kemudiannya dikembangkan • Komunikasi /Pengolahan menarik
ke seluruh Asia Aras 2 [3–4 markah]
F18 Dasar peluasan kuasa Jepun mendapat reaksi • Pengetahuan dan pemahaman jelas
daripada pihak Bersekutu • Jawapan kurang mendalam
F19 Contohnya Amerika Syarikat/British/Belanda • Menyatakan hujah secara ringkas
F20 Mengenakan sekatan ekonomi untuk Aras 1 [1–2 markah]
menghalang Jepun • Pengetahuan dan pemahaman terhad
F21 Jepun tidak memperoleh bahan mentah untuk • Jawapan secara umum
industri/operasi perang 6 (a) F1 Masalah pewarisan takhta Vyner Brooke
F22 Jepun merancang menguasai wilayah di selatan F2 Tidak mempunyai anak lelaki untuk
Asia Tenggara menggantikannya
F23 Kaya dengan bahan mentah F3 Beliau semakin tua/uzur
F24 Seperti bijih timah/getah/bauksit/petroleum F4 Enggan melantik anak saudaranya Anthony
F25 Pakatan dalam Kuasa Paksi Brooke (anak Bertram Brooke)
F26 Membolehkan kerajaan Jerman menghantar F5 Desakan kerajaan British
pakarnya ke Jepun F6 Pejabat Tanah Jajahan mendesak Vyner Brooke
F27 Pakar ini dihantar untuk mengkaji serangan F7 Memberikan kuasa yang lebih luas kepada
terhadap wilayah selatan British
F28 Membantu perkembangan industri pembuatan F8 Untuk meluaskan penguasaannya di Sarawak
kapal terbang Jepun F9 British dapat menguasai kekayaan ekonomi
[6 markah] F10 Menjaga kepentingan pelaburan British
(c) Jawapan Analitikal: F11 Vyner Brooke bersetuju menyerahkan kepada
Kesengsaraan kerajaan British
• Ditangkap dan diseksa oleh Kempeitai F12 Masalah kewangan Vyner Brooke
• Difitnah terlibat dalam gerakan menentang Jepun F13 Masalah memulihkan Sarawak selepas Perang
• Orang Cina tentera Jepun memberikan layanan Dunia Kedua
kejam kepada mereka F14 Ekonomi Sarawak terjejas
F15 Lombong minyak musnah/ladang getah terbiar

F16 Kemudahan pendidikan/kesihatan/jalan raya/ H7d Rosli Dhoby/Awang Rambli/Morshidi Sidek/
lapangan terbang perlu dibaiki Bujang Suntong dikenakan hukuman gantung
F17 Vyner Brooke tidak mampu untuk H7e Anggota Rukun 13 yang lain dipenjara
membangunkan Sarawak semula [8 markah]
[4 markah] (c) Jawapan Analitikal:
(b) F1 Mengadakan persidangan Maklumat diperoleh
H1a Johari Anang dan Sharkawi Osman • Cintakan tanah air satu semangat atau nilai yang
menganjurkan persidangan yang dihadiri dari perlu dihayati
seluruh perwakilan Sarawak • Nilai patriotisme perlulah dijiwai dan diamalkan
H1b Objektif persidangan ini adalah untuk • Patriotisme amalan atau pegangan
mengadakan demonstrasi • Demi kelangsungan negara masyarakat majmuk
H1c PPM/BPS/PKMS/Persatuan Melayu Miri (Maksima 4 markah)
F2 Mengadakan/Penentangan demonstrasi Semangat patriotisme
H2a Pertama diadakan ketika kedatangan Gabenor • Membangkitkan semangat anak muda yang
pertama Sarawak/Charles Arden Clarke sayangkan negara
H2b Diketuai oleh Datu Patinggi Abang Haji Abdillah • Membentuk generasi yang sedia berkorban untuk
H2c Perarakan ini disertai oleh 16 persatuan Melayu negara
H2d PKMS mendesak British berundur dari Sarawak • Menghasilkan golongan muda yang mematuhi
H2e Mengangkat sepanduk dan poster peraturan/undang-undang negara
antipenyerahan • Menghargai pahlawan/pejuang negara
H2f Ditampal di kapal/Pokok/Perahu/jeti (Maksima 4 markah)
F3 Meletakkan jawatan beramai-ramai Jawapan Holistik:
H3a British bertindak mengeluarkan Pekeliling No. Aras 4 [7–8 markah]
9/1946 (Circular No. 9) • Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas
H3b Melarang pegawai awam menyertai gerakan • Bukti/Contoh sangat sesuai
antipenyerahan • Membuat inferens yang tepat
H3c Seramai 409 orang kakitangan kerajaan • Jawapan yang sangat mendalam/terperinci
meletakkan jawatan • Komunikasi/Pengolahan sangat menarik
H3d Seperti guru serta petugas di Pos dan Telegraf/ • Menunjukkan kematangan
Jabatan Marin/Kastam/ Perubatan dan Aras 3 [5–6 markah]
Kesihatan/Percetakan/Jabatan Tanah dan Ukur/ • Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas
Jabatan Kerja Raya/Bomba/Perbendaharaan • Bukti/Contoh sangat sesuai
H3e Pelajar Maktab Perguruan Melayu Sarawak • Membuat inferens
menamatkan pengajian • Jawapan mendalam
F4 Bantahan golongan wanita • Komunikasi /Pengolahan menarik
H4a Diketuai kaum ibu Aras 2 [3–4 markah]
H4b Mengadakan kempen kesedaran • Pengetahuan dan pemahaman jelas
H4c Di rumah panjang/kampung • Jawapan kurang mendalam
H4d Lily Eberwein/Hajah Sipah Tuanku Othman/ • Menyatakan hujah secara ringkas
Dayang Fauziah/Ajibah Abol Aras 1 [1–2 markah]
F5 Menggunakan akhbar • Pengetahuan dan pemahaman terhad
H5a Akhbar Utusan Sarawak diterbitkan • Jawapan secara umum
H5b Saluran untuk menyebarkan tentangan mereka [2 markah]
terhadap penyerahan 7 (a) F1 Jawatan Yang di-Pertuan Agong diwujudkan
H5c Pengarang menggunakan kritikan yang tajam selepas negara mencapai kemerdekaan pada
terhadap rancangan penyerahan Sarawak tahun 1957
H5d Ulasan berita tentang tindakan kerajaan British F2 Yang di-Pertuan Agong dipilih dalam kalangan
menyekat Anthony Brooke daripada memasuki raja yang memerintah sembilan buah negeri,
Sarawak pada 16 September 1949 iaitu Perlis, Kedah, Perak, Selangor, Negeri
H5e Artikel bertajuk “Kerajaan British Menipu Sembilan, Johor, Pahang, Terengganu dan
Rakyat” 7 November 1949 Kelantan
F6 Menubuhkan Kumpulan Rukun 13 F3 Pemilihan Yang di-Pertuan Agong dilaksanakan
H6a Ditubuhkan secara sulit oleh pemimpin oleh Majlis Raja-Raja
Pergerakan Pemuda Melayu Sibu F4 Turut diperkenalkan jawatan Timbalan Yang
H6b Sasaran menghapuskan pegawai British di Sibu di-Pertuan Agong
H6c Mesyuarat sulit diadakan untuk membunuh F5 Yang di-Pertuan Agong Pertama dari Negeri
Duncan Stervart Sembilan, iaitu Almarhum Tuanku Abdul
H6d Dipimpin oleh Awang Rambli/Morshidi Sidek/ Rahman
Bujang Suntong F6 Kedudukan Yang di-Pertuan Agong sebagai
F7 Peristiwa Sungkit Berdarah Ketua Utama Negara
H7a Rosli Dhoby menikam Duncan Stewart F7 Yang di-Pertuan Agong diberi keutamaan
H7b British menindas gerakan antipenyerahan daripada orang lain di peringkat persekutuan
H7c Menutup pejabat PPM, PKMS, BPS, ASAS

F8 Yang di-Pertuan Agong tidak boleh dikenakan • Membuat inferens
apa jua prosiding mahkamah dalam mana-mana • Jawapan mendalam
mahkamah kecuali mahkamah khas • Komunikasi/Pengolahan menarik
F9 Isteri Yang di-Pertuan Agong digelar Raja Aras 2 [3–4 markah]
Permaisuri Agong • Pengetahuan dan pemahaman jelas
F10 Yang di-Pertuan Agong dipilih bagi tempoh 5 • Jawapan kurang mendalam
tahun • Menyatakan hujah secara ringkas
F11 Yang di-Pertuan Agong boleh meletak jawatan/ Aras 1 [1–2 markah]
dipecat oleh Majlis Raja-Raja • Pengetahuan dan pemahaman terhad
F12 Yang di-Pertuan Agong menjadi punca • Jawapan secara umum
kedaulatan, ketaatan, perpaduan, kebesaran dan 8 (a) F1 Kesan daripada ketidakseimbangan ekonomi
kemuliaan negara dan sosial di negara kita
[6 markah] F2 Keadaan dan keputusan Pilihan Raya Umum
(b) F1 Yang di-Pertuan Agong bertindak mengikut Ketiga 1969 merupakan sebab utama tercetusnya
nasihat Jemaah Menteri peristiwa ini
F2 Melantik seorang ahli Dewan Rakyat sebagai F3 Ketegangan bermula dengan kempen pilihan
Perdana Menteri raya
F3 Melantik menteri-menteri/timbalan menteri F4 Terdapat parti politik mengeksploitasi isu
daripada ahli Dewan Rakyat atau ahli Dewan sensitiviti sesuatu kaum
Negara dengan nasihat Perdana Menteri F5 PKM mengambil kesempatan semasa pilihan
F4 Melantik Peguam Negara raya mempengaruhi penduduk supaya
F5 Melantik Panglima Angkatan Tentera bermusuhan antara kaum
F6 Melantik Ketua Audit Negara F6 Parti yang bertanding menggunakan sentimen
F7 Melantik Ahli Suruhanjaya Pilihan Raya keagamaan untuk mendapat sokongan
F8 Melantik Ahli Suruhanjaya Polis F7 Perarakan kemenangan pilihan raya tidak
F9 Melantik sejumlah ahli dalam Majlis Angkatan terkawal menimbulkan kekacauan
Tentera F8 Perbuatan provokatif ketika perarakan
F10 Menjadi pemerintah tertinggi seluruh Angkatan kemenangan
Tentera Malaysia [4 markah]
F11 Baginda dibantu oleh Majlis Angkatan Tentera (b) F1 Perlembagaan digantung
yang bertanggungjawab di bawah kuasa F2 Parlimen ditangguh
baginda bagi pemerintahan, tatatertib dan F3 Mewujudkan pusat perlindungan di beberapa
pentadbiran angkatan tentera serta perkara yang tempat semasa darurat
bersangkutan dengan gerakan tentera F4 Pihak polis menguatkuasakan perintah
F12 Melantik diplomat Malaysia ke luar negara berkurung
F13 Menerima menghadap diplomat asing sebelum F5 Orang ramai tidak dibenarkan keluar
mereka mula menjalankan tugas di Malaysia F6 Mereka dikehendaki tinggal di kediaman
[6 markah] masing-masing
(c) Jawapan Analitikal: F7 Penubuhan jawatankuasa bertugas untuk
• Untuk memulakan persidangan Parlimen dengan menyusun semula perkhidmatan penerangan
memanggil Parlimen kerajaan
• Menghentikan persidangan Parlimen jika berlaku F8 Semua berita daripada pihak media ditapis bagi
kekecohan/pergaduhan memastikan kesahihannya
• Membubarkan Parlimen jika tamat tempoh untuk F9 Kerajaan memastikan bekalan makanan
mengadakan pilihanraya umum diperoleh penduduk terutama di pusat
• Jika berlaku masalah politik dan keselamatan perlindungan
negara F10 Mangsa rusuhan dipindahkan ke pusat
• Peristiwa 13 Mei 1969 yang berlaku kerana perlindungan di Stadium Merdeka dan Tiong
pergaduhan kaum Nam Settlement
• Boleh dilakukan jika berlaku masalah ekonomi F11 Semangat saling membantu ketika ketegangan
negara dalam kalangan anggota masyarakat dapat
• Darurat ketika masalah penyakit COVID-19 dilihat di pusat perlindungan ini
• Jika berlaku bencana alam seperti banjir besar F12 Pihak berkuasa memagar kawasan Kampung
Jawapan Holistik: Baru
Aras 4 [7–8 markah] F13 Kampung Baru dijadikan kawasan perintah
• Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas berkurung yang besar
• Bukti/Contoh sangat sesuai F14 Tentera memberikan perlindungan kepada
• Membuat inferens yang tepat penduduk yang berlindung di beberapa kem
• Jawapan yang sangat mendalam/terperinci tentera
• Komunikasi/Pengolahan sangat menarik [8 markah]
• Menunjukkan kematangan (c) Jawapan Analitikal:
Aras 3 [5–6 markah] • Kerajaan boleh mengukuhkan lagi perpaduan
• Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas kaum
• Bukti/Contoh sangat sesuai

• Setiap kaum di Malaysia perlu diberi layanan yang F5 Perjanjian ini menekankan agar negara yang
adil dan saksama terlibat tidak mengembangkan/ mengeluarkan/
• Usaha perlu dilakukan untu memajukan ekonomi memperoleh/memiliki/mengawalsenjata
rakyat semua kaum nuklear
• Petempatan rakyat tanpa mengira kaum tinggal F6 Kedudukan Asia Tenggara yang strategik
bersama perlu diwujudkan F7 Persaingan kuasa besar seperti China dan
• Menanam semangat sayang akan negara Amerika Syarikat yang memiliki senjata nuklear
• Sedia membantu tolong menolong tanpa mengira F8 Malaysia tidak boleh berdiam diri/membiarkan
kaum perairan Selat Melaka/Laut China Selatan
• Meraikan kepelbagaian budaya sebagai satu digunakan kapal perang asing yang membawa
kekuatan senjata nuklear
• Sama-sama meraikan perayaan seperti sambutan F9 Malaysia berpendapat laluan Selat Melaka/Laut
hari raya dan tahun baru China Selatan perlu bebas senjata nuklear
Jawapan Holistik: F10 Malaysia bertindak untuk tidak membenarkan
Aras 4 [7–8 markah] kapal yang membawa senjata nuklear berlabuh
• Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas F11 Malaysia tidak membenarkan latihan di perairan
• Bukti/Contoh sangat sesuai negara
• Membuat inferens yang tepat F12 Aktiviti melibatkan kapal perang senjata nuklear
• Jawapan yang sangat mendalam/terperinci boleh membawa konflik buruk di Asia Tenggara
• Komunikasi/Pengolahan sangat menarik [6 markah]
• Menunjukkan kematangan (c) Jawapan Analitikal:
Aras 3 [5–6 markah] • Setuju/Tidak setuju
• Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas • Perpaduan negara anggota ASEAN memberi
• Bukti/Contoh sangat sesuai kekuatan dan semangat
• Membuat inferens • Kuasa besar akan mengambil sikap berhati-hati
• Jawapan mendalam • Semangat setiakawan membangkitkan semangat
• Komunikasi/Pengolahan menarik bersaing dengan kuasa besar
Aras 2 [3–4 markah] • Kuasa besar tidak akan menggunakan kekerasan
• Pengetahuan dan pemahaman jelas • Perpaduan negara anggota ASEAN akan
• Jawapan kurang mendalam memajukan ekonomi
• Menyatakan hujah secara ringkas • Kemajuan ekonomi menyebabkan kuasa besar
Aras 1 [1–2 markah] menghormati ASEAN
• Pengetahuan dan pemahaman terhad • Kemakmuran dalam bidang perniagaan,
• Jawapan secara umum perdagangan dan perindustrian menghalang
9 (a) F1 Komuniti ASEAN ditubuhkan pada tahun 2015 • ketidakstabilan keselamatan serantau
F2 Melalui Deklarasi Kuala Lumpur di Sidang Jawapan Holistik:
kemuncak ASEAN ke-27 Aras 4 [7–8 markah]
F3 Komuniti ini merupakan satu langkah • Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas
menyeluruh, strategik dan bersifat memandang • Bukti/Contoh sangat sesuai
ke hadapan • Membuat inferens yang tepat
F4 Komuniti ini mencerminkan aspirasi ASEAN • Jawapan yang sangat mendalam/terperinci
F5 Wawasan ASEAN memberikan fokus pada • Komunikasi/Pengolahan sangat menarik
ekonomi, sosiobudaya dan keselamatan • Menunjukkan kematangan
F6 Pertumbuhan ekonomi ASEAN diharapkan Aras 3 [5–6 markah]
dapat dipertingkatkan ke tahap yang lebih tinggi • Pengetahuan dan pemahaman sangat jelas
F7 Melalui komuniti keamanan pula, keselamatan • Bukti/Contoh sangat sesuai
rantau ASEAN kekal terjamin • Membuat inferens
F8 Segala konflik dapat diselesaikan secara damai • Jawapan mendalam
F9 Komuniti sosiobudaya pula agar integrasi antara • Komunikasi/Pengolahan menarik
negara ASEAN dapat dipertingkatkan Aras 2 [3–4 markah]
[6 markah] • Pengetahuan dan pemahaman jelas
(b) F1 Untuk menangani isu pertahanan dan • Jawapan kurang mendalam
keselamatan • Menyatakan hujah secara ringkas
F2 Memastikan rantau Asia Tenggara aman dan Aras 1 [1–2 markah]
selamat • Pengetahuan dan pemahaman terhad
F3 Persaingan senjata nuklear • Jawapan secara umum
F4 Termeterai Perjanjian Zon Bebas Senjata
Nukelar Asia Tenggara/Southeast Asian Nuclear
Weapom Free Zone (Seanwfz) pada tahun 1995

Super SBP Sejarah TKT 5-Jawapan

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Super SBP Sejarah TKT 5-Jawapan

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

JAWAPAN

BAB • Asas kepada sistem perundangan negara kita

J1 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 1 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J2

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 2 11/11/22 8:19 AM

J3 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 3 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J4

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 4 11/11/22 8:19 AM

J5 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 5 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J6

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 6 11/11/22 8:19 AM

J7 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 7 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J8

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 8 11/11/22 8:19 AM

J9 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 9 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J10

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 10 11/11/22 8:19 AM

J11 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 11 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J12

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 12 11/11/22 8:19 AM

J13 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 13 11/11/22 8:19 AM

amalan demokrasi 4.1 Latar Belakang Sistem Persekutuan di Negara Kita

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J14

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 14 11/11/22 8:19 AM

J15 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 15 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J16

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 16 11/11/22 8:19 AM

J17 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 17 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J18

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 18 11/11/22 8:19 AM

sama lain 5.1 Konsep Gagasan Malaysia

5.2 Perkembangan Idea dan Usaha Pembentukan Malaysia

J19 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 19 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J20

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 20 11/11/22 8:19 AM

J21 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 21 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J22

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 22 11/11/22 8:19 AM

J23 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 23 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J24

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 24 11/11/22 8:19 AM

J25 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 25 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J26

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 26 11/11/22 8:19 AM

J27 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 27 11/11/22 8:19 AM

© Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P) J28

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 28 11/11/22 8:19 AM

J29 © Penerbit Mahir Sdn. Bhd. (183897-P)

Super SBP Sejarah Tkt 5-Jawapan.indd 29 11/11/22 8:19 AM