Cap.3.Deteg antepredicamen,
nifio ab Ariftot.pofita, Albertusdiciheile
generisin fuasfpeciessfed Paulus Venerus
negat.V eriim{olucio patet:fiippofito fub
guadrimébridinifioné treslateres
bres, Prima naturarG, alia per fet
ftens:vt fubltantia. Alia inexiftens,vt acci
dens, &heceft analogiin fuaanalogatareo
guodens dicitur analogice defubltatia,S
accidente.Alveradiuifio eft naturara: alia
yniuerlalis, alia fingularis:& hac eft fubi
Aiin accidentiainamefle yninerfile natu-
rx cOuenit,nonde perfesled p operations
intellegtus. Tertia dinilio eft predicato-
rum,feu vninerfalium : aliud eft in natura
fubftatie,alind in naeura accidétis, &charc
elt divitio generis in fpecies:nahoc quod
eft quidditating preedicari, yniuocum elt
fiilani ge ereu cd levee lain,
folutum, quéd dinifia illa pofita ab Avi-
fote.g fit analogt in fita analogata, &fab
éti in accidétia, & generis in fpecies thas.
§Contrapredicia eit argumentum. Al
quacttnaturs, &tamennon comprehédi
turinaliquomembro divifionis:ergonon
elbfitticieter pofitadiilioDatet de diffe
rentiaclfentiaii,vtly rationale:quiayelin=
cluditur obnatuca acciclentis,Sthocnon,
cum effengialiterdiexterdehomine:vel in
cluditur fib fubGantia:S hoenon:quia in
harerevidetur fnbieéto : nam ficut fo
materie aduenitsic differentia generi.
Negue elt vniuerfale: quia nom habetali-
quid inferius, dequo quidditaciué praedi-
cctur saeceftlingulare: quia predicatur
effentialiter de fpecie, & deindividuis pe
ici:Sficnon videtne comprehendi in di-
_ uilione.
‘Adrgom. GAdbocargumenté aliquirelpondétsdif
2.Solutio. feretiam eile yniveriale,& pracdicatiifub=
Rantie:quia dicidealiquo,ett effentialiter
pradicarnEt aquissationale predicate of
fentialiter de{pecie, & de omnibus indiné
diuis,equitur effe vniuerfale.
Sed meliuisclt dicere adintentioné.Ari=
flowin prvdictadinilionefion comprehen
dlidifferentia:quia folum voluitloquideil
Jis,qui per hnea reétiponunturin predica
mento:ebid feut hicnon meminit deprg
dicacionedenominatiua,quiaiuftusdiuft
tia.keneq; meminit deillis, quead|atus
oniterin codé pradicamentoslicutnon
diffinmuit pantes naturgfabitatig:puti for
ma gue incltmaterie, fed perfeaia fublta
tidsfiencque predicata differétix:quacad
datus ponituria predicamentofubftantig.
Etxatio ciuselt: quiafolumvoluit declara
‘Argumé..
'a-Solutio.
“a
réid quodelt pravdicatiifinpliciter quid~
ditatineinfericris:quod non cuenitditte
rétia-Nonn. habet quidditative inferius:
naliceeprediceé eflentialivende homiine,&
de Petrosion ta ia quid, fed ia qualerquia
non ell fpeciesnecgenns, fed differentia.
qAdhuceffe pollet vaum arguinentit co
traillud quod dicitur,cp fb{ancia dicieur
defubicéto. Ei Arilt. authoritas.7.Meta,
tex.com.4édiectis, {ubftancia no dicitur
defubieéto:ergo male digti eft in primo,
Arguméas
Anil.
membrodinitionis, quod dicitur de fiabie
&o,licétnon fitin fubicéto. :
ineffentia fab
2s eflcalidaynegs rt
@Preterea. Accidens
icétizquia nec hum: 1
fibih stergo fequitur quod accidnsnbeft
infubicéto. Ettic (ecunduin membrumdi
Argomég:
uifionisnoneft bene poiitum,
[Refpondcturad fecundum, cdcedendo 44>
Avifloquutum Metaphylice:quia Meta
phyficeloqnendo, fubllantia nondiciear
de fubieco:quiaibind eff fermo de predi
catione,(ed'de reicffentia:& non conuenit
cifecundim hane rationein ¢flein fubie= i
&o, nee dici de fiubieéto , fed per fe tare.
Sed hicloquitur Dialedticé,vbid
tionibus,S¢ vaiuerfalib? fermo eft. Btideo
optimé digium fib ftantia dici detubieétor
quia yriuerfaledicitnr de fio quoddicati-
Uéinferiori.S. Thom. in loco illo allegavo- sarhom:
Adtertiumdicendumnonefleinconue Ad.z-prh
niens concederc, accidens eflcin eflentia; Solutio.
namgratiam poninus in anime effentias
Item quialicét non dediretto, excdfequé
tiponiturin effeatiarvt quia albedoin ho
mine,& ea homo dicituralbussficetia con
fequenterdicantur pouiin effentiar quia sotutio, x.
in hhomine cuiuseft; Vel dicendun,& me~
ius, quod perly efleia fubiecto, non,
Hielelleneflentia, ed effin feo ¢
to,quodeltfubiectum,
Coane Te Let.
De regulis antepradica-
mentorum. as
tur, vedel
Pot caqux de
to dicuntur, dicentuibi
fubieéto:ve homo de quodahs-
mine predicacuranimal auté de
homine predicatur: igicurant-
mal de quodam etia homine pre
dicacur: quidam enim homo &
homo eft,& ctiam animal.
Regus. , §Eorum que funcdinerfa genes
re,& non ita (ehabet,vealterum
fub altero collocetur , diuerfe
funt {pecie,8 differentia,vt ani-
malis,atq, [cienti¢. Animalisnan
g; differétig fant,grefsibile, 8 bi-
cs, & volatile, degésq;in aqu
cientivcro nulla ex his eft diffe
rentia, Non enim hoc (eientiaa
fcientiadiffert,quodficbipes.
§Eorumverd generum quorum
altri {ub alcero collocatur,eaf-
demeffe differétias nihil obftat:
fupera cnim de fuuis inferis predi
» cantur, Quare quotquot differé
tie pradicati func, totidem erat
& fubiedi.
1Cponit Arift.duasregu
| lasantepraedicamentales:
ni quiain fuperiori capi-
tulo egit depraedicatis, &
fubieétis:quando aliquid
ibe dicitur de aliquo taquam
defobieéo:iniftisregulisvoluitdeclarare
natnram predicati,s& fubieéti, gnomodo
id quod diciturde predicato, debeat ctia
defubiekto dici:vt fi homo eftanimal: & a
nimal eft frbftantia: homo fit fubftantia.
Primaregula,(cilicet.chm quippiamde qro-
4 pldpredicatir ut defubietto,ca que de praedicatodi
culntursdicuntur etiam defubiefo : A dinerlisdi-
Boctius ucrfimodé exponit. Sed quia Boctijexpo
| tio magis ad intentionem Arift.hane
Bey emms,qua Sfequimur. Ait enimipte,
uando aliquid de sliquo, fen alterumde
dicaturylicut de fubietto: id eft
éxquicquid preedicabitur quid
radicito, pradicabitur &de
homo eft animal, &animal
Cap.3.Dereg-antepredicamen.
eft yinens,homo ctid cft viuts:vt'videatur
regulaintelligi (oli delineareéta predic:
mentali,&non (eextendatad differentiass
equiain ecunda regulaiddeclarauit.
FQuod oporteat regula intelligerein pre
dicationc eflentialivtrobiq; patet.Naaliis
nontenetsquiade Tone pzedicatur homo
eflentialitersloanneselt homo; &de homi
ne preedicatur fapienshomoelt fapiés
‘quidid.n6 eflentialiter, fed accidentalite:
ly fapiens,iion preedicaturde loanne.
it quide licer Arift.hicnon demodoar-
gumentadiloquatur, quia folim defimplt
Gibus vocibusell fermo,taméinhacregula
fandatur illemodns,qui dicitur,Deprime
advitimum.&c-Quicquid fequitiradcon
fequens bone conlequentix, fequiturad
antecedens:nam fihomo eft animal: & ani
mal eft fenlitiuum: fequitur de primo ad
yitimum,qp homo fitfenfitinus.Sicetiaelt
homozergoeft animal:eltanimal: ergo fen
fitintifequitur eft homo: ergofenfitiuus.
Hicobiter(alibi ex propolito )con{iders
di clt,huiufmodi argumentationes gratia
materi valerenon enim funt formales co
fequentig:na fiin predicationibusacciden
talibus ftimantur,nd tenet:vediximus part
Ioanté.N6 enim valet,Petrus eft homo; &
homo elt calidus:ergo Petrus eft calidussli
ect pollet probari,vtctiam eflet bonus mo
dusarguendi,in virtute regula,etiam fie
fentaccidentalia predicatavthi vniuerfi-
liter capiatur praedicatiisic. Homo eft ani
mal:Scomneanimaleltirigidam:ergo ho-
mocftfrigidusJodnes elt homo: & omnis
homoeftimftussergo Loannes eftiuitus.Si
pridicatum in fecunda propolitionev:
uerfaliter praedicetur,quicquid de codici=
tur,dicetur Sede fubiceto.
Gite modusarguédi, qin virtute predidg
regula portenere,aliquadoctt phiribusin
termedijs propolitionibus:aliquando fol,
yna:na potelt fic contingere:Petrus eft ho
mo:Xhomoelt animal:& animalelt viu
&yinens eft corpus: corpus eft fubfkan~
tia:ergo Petrus eft fub ftantia. Velfi folim
fiat lic. Homo eftanimal: & animal ft fab
rgohomoeit fubftanaa.
q] * Adhocergoquod arguinentatio tee
neat,oportet nonnulla feruare: printum
arguasin predicatis per fe: quia nd fequit
yedixim*sSortes eft homog ha eft albus
ergo Sortes cit alb?.Sectido vt fit argnns
tit in predicatis per fe,& primeintéribais:
noneniin fequitur homo eft animal zaenid
maleft genusergohomo eft genusiquia
genus
*Cap3.Deregul.ante predicam.
genus eft ,terminns fecunde intentionis:
tertiit eft requifitum:vt fit preedicatio dire
Gaymaximé infecida propofitione: nam
fequitur homo eft animal: animal eftali-
nusergo homo eft Afinus: quartii quod
non fit vtraque propofitio negatinamd fe
quitur homo non elt afinus:alinustion eft
rationalis: ergohomo non eft rationalis:
quinto vt teneantur termini inytrag; pro
politione vniformitér non fequiturhomo
eltalbns:album eft accidens: ergo homo
eftaccidens:homo eft animal: animal eft
trifyllabum.ergo homoeft trifyllabus,z7u
tatur fuppofitioformalis,in materialé.Scc.
Echwc deprimaregula.
Secunda regula.Borli que fit diverfa genes
reser non ivafe hbent,ubalterum fab alterocolloa
ceturshinerfefant pec differentie. Veanimalis,
atgsfientie. Hacregula duas habet partes,
Prima, quod genera,que non fant fabal-
ternatim pofita,habent differentias fpecie
difflerétes:Scideonon debetlegi,ficut pal
un legitur, dinerfe funt fpecies,vtly fpe=
cies fit nominatiuns, fed diverfz:funt fpe=
ciedifferentix:ytly differenti¢,fit nomina
tinus pluralis-Etifteerror cOprobatur ex
Grxco originali. a
Secunda pars regulee eft-Forum nerdgene-
um, quornmaleerum fib altero.collacatu: nil
probibeteafdemelfe differentias: veanimaté eft
differentia viuentis: &etiameft animalis,
quiaanimal poniturfub animatusa.Et fen
fitiuum eft differentia animalis , &elt di
ferentiahominis.
‘GOporterlatis verand; partéregule de
clarareexéplis. Ipfe ponit exéplumde ani
muali; & {cientia. Animal habet volatile,
Grelsibilé,Reptile, Aquatile. &c. Scientia
habet, Sermotionalé,Ethica. Metaphyfi-
ci. &cc. Certivelt differentiasinter feiltora
generum differrefpeciedte.Ineodé predi
camétofubftantie, corpus animatum: &
corpusinanimattisquia non adinuiee funt
fubalternatim pofitasdifferiit differentia:
ni inanimatiadinidit in calefte, & elemé
tare:& animatum, infenfibile,&ininfeni
bile:ifte differentizefpecie differunt.
Dobtem. Sed cft dubii pro prima parteregule:de.
quibusdifferentijsloquatur, de diuifiuis,
autde conllitutinis.Sunt quidicat, loqua
tum dediuifinis:quia ficoftendunt exem-
Tieelman « pla,Sic Titelman? in fuadialedtica: & pro
Solatio. s. hatrquiafi de confticutinis, ndtenet verti
nain loquendode gencribusfuperiaribus,
animal,&plita non fubalternatim ponun
turjcumnec fub planta animal,nequefub
75
animali planta: tamen habentea(dem dif.
ferentias cOftitatinasinempe, anim:
&corporeum.
{Sed alij dicunt Arift. loquatum indiffe sototio. 22
renterde difterentijs tam divilitis, quim
conftitutiuis, Intelligendo tamen de diffe
rentijs proprijsimmediaté cé ftitnentibus:
namtuncetiam eit yerum, quod fifint ge
neranon fabalternatim pofita, non folim
diuifina diffexentix fpecie dilerunt, fed
etiam conftitutine : vt patetirexemplo
allato ¢ Titelmano:nam propria differen
nimalis conftitutiua; queettfenfibile,
xt A propria,quaeft conftitutina pla
tayqueceftinfenfibile: animatianté cum
infenfibile,plantam conftituit, ficut fenfi«
bilecum animato,animal.
Hic etiam eft confiderandum, regulam Nota:
nointelligi de generibus generalifsimis: fi
quidem cum generalifsima predicamento
riinon habeant fupra fe genus, nequepro
priaschfferentias: ob id licetnonfintfubal
ternatim pofita, nonhabent differentias — ~
Secpteraee
@Adhucpoteft cffeargumentum contra Argum:
primam regulam: quia fecundiim opinio~
nem Stoicorum,ful{titia corporea,Sclub
Mantiaincorporea, {unt duo gencranon
fabalternatim pofita: tamen dillerctix nd
differunt{pecie-Patet,quiarationaleditfe
seaclsjealedutiaal.dtntsteett pacirue.
uaangeli:ergo.
@ Adhocreipondeturabaliquibns, illa ef Solus
fe genera fubalternatim pofita. £ fab fub-
ftantia:quia corporeum, &incorporeum,.
fuub fubltatia: & ficnon eflet inconueniés: Retjcienr.
fedhocnonyalet: quia veré non fubalter- Selsto-
natim ponuntur,é lic dicendum,quodil-
Inopinio Stoicorum eft falfa.
q[Seciidaregula ficdecla-atux. Quia cum Declarztio
fuperiorafemper deinferioribus prdicé Ream
tur, fequitur quod differctia (uperioris po
terit efleinferiotis:nam fideanmali,fenft
bile, &etiam dehomine diectur: Stamen
quiadicit Ariftot. noninconueniteadem
effec, kc, datintelligere, non eile necefla-
rium eadem eife: quia potelt etiam efle
dinerfasnam auis,écanimal,fiant genera fig
balternatim polita:quia fib animali poni=
mn,
tur auis, differentia animalis funt,volas :
tile, aquatile, greBibile, dc. tumenfola :
vnafuperioris,cOucnitinferioni.volatiles |
quedifferentia eft conftitutinainfesionls,
&diuifiua {uperioris, exit veram,quoddi- maa
uifiua fuperioris pot conftitutiua
inferiorisrytin exemple pofito :etfidicas
musCa.4-Dé decempradic.generatim.
snus, quod differétia animati dinifitia,quee
eftfenfitiuum, eft conftitutina inferioris,
{cilicet,dely animal, regula manetdeclara
ta,quod quando duo gehera funt fubalter
natim polita:noninconuenit cadem diffe
rentiam,que eft fperioris diuifiuaye(fein
feriorisconftitutiuam: Sdiuifiuainferio~
ris,potefle diuifiua fuperioris, nadaequa~
tétamen:vtrationale,Scirrationale, que
diuiduntanimal,diuiduntviuens ,fedinas
dequaté.
qx Obiter hic nota ex fecunda regula,
non fequi quin vna cademres,pofsit in di+
uerfis gdiesen aes poni:namidem Ari
fote.3. Phyfic.dicit mommm locariin pre
dicamento aétionis,& preedicamento pal
fionis: &feientia in predicaméto qualita
tis,Screlationis ficut & fenfius:fedintedit
Avill.quodeadéres fubeadératione, non
potelt locariindiuerfis pradicamentis : 8
quando aliquidponiturin dinerfis,cft fab
ratione diuerfa,vtferentia,in quatum qua
litas,in pravdicamento qualitatiss&in qua
tum diciturin ordinead feibilein preedica
mento rélationis. Et fimilirationecorpus,
etiam fi fit {pecies {abalterna,ponitur Sin,
predicamento fabftantix :Sinpradica-
mento quantitatis,quia no fecundum’ean
dem rationem: fed quafiequivoce:nam
corpus, vt eft fubflatia:nd abftraéta i qua
titate & materia: eft in praedicamento fub
ftantia,yt auté eft trina diméfio, eftin pre
dicamento quantitatis.
Ce Pr TTT,
De decem predicamen-
tis generatim.
Orum que nulla
complexione di-
cicur,fingulaaue
fubftatiam fignifi
“A cant, aut quatita
té,aucqualitaté, auc aliquid, aut
ybi,aut quido, aut ficd efle, aut
habere,aut agere aut pati. Eft au
tem ae cans fum
~ ma dicamus?
ut homo, equus:
quanticas autem , vt bicubicum;
ticubicum: qualitasve album,
grammaticum:ad aliquid,vtdu-
plum,dimiditin, maius: vbive-
ro, in foro,in Lycio: quando au-
temi,vt heri, fuperiore anno: fi-
tumvero effle,vtiacer,{eder: ha-
bere autem,ve calecatum efle,ar
matum cfle:agere vero vt fecare,
vrere:pati,ve lecari, vii.
Singula igitut eortim qua: di-
Ga fant, ipfa quidem fecundim
fe nulla cumatfirmatione, nega-
tione ve dictitur. Horum autem
ad fe inuicem complexione, aut
affirmatio,aut negatio fit. Vide-
tur enim omnis affirmatio vel
yera,vel falfa effe. Eorum aurem
quz fecundiim complesionem
nullam dicuntur,nihil neque ve
rum,neque falfum eft: vt homo,
album, currit,vincit.
Ofitis queepertinent adan
Cao
j {tote.deipfis pradicamen-
tistragétat. Et reiedtis illis,
qux fecundimeomplexia~
e nemdicuntur,inquibus af
firmatio, vel negatio eft, diniditilla, quae
incomplexa fant: in decem genera gene
ralifsima, in quibus omnia mundi enti:
continen tur. Et dicit. Aut fignificant fabs
fantiamsaut quantitate. &c.Etlicet via
deaturhic Ariltotel.devocibus loqni, eo
Te yocesfint, quz fine complexione
icuntur, & qux lignificant: tamen ( ve
nos alias diximus) lic de vocibus loquis
tunyt prinaipaliterderebus per voces fi-
gpificatas: quod patet in esremplisab eo
pohuenliera, Ait enim. Significatfub-,
fantiam,ythomo,equus: fed céltat quod
voxhomo,non fignificat fabltantiamzers
godereloquitur, & non de yocibus: ob id
aliquando fermo erit derehus, aliquanda
devocibus,vtipfeidem Arilot. Tamen ft
quan=Quaftr.An ens fitgenusad decem predi
nando devoeibus, non crit principaliter
esiates pro quanto res ipfas fignificat,
&important.
jIn predicamento non ‘ponitur aliquod
complexum, fed fohim incomplexa. Qua
propter ante diuifionem in decem genera,
dicit.
Gf illorum que fue complexionedicuntur.Et pro-
bat folim iftaponiin predicamento,qux
incomplexa funt: quiain eis non eftatfir=
matiovel negaviosquianon eft diuifioyavt
compotitio,fed famuntur fimplicesvoces
fe , vel fimplices res taquim nee ta
imenta prinia,in quibus confideratio to=
tius logic videtur virtute contineri: imd
non folim ad ipfam dialeéticam facit talis
confideratio,fed ad omnem aliam (cientia,
vein difeuru pacebit.
[x Quatuor ergo conditiones fant requi
fiew,ad hoc quod aliquid ponaturin pres
dicaméto:prima quod fitin complexuin:
fecunda quod fit vniuerfale, tertia quod
fieres extra intelleétit: Scrion res figtavel
imaginata:qurarta quod fit ens limitate na
tura,ideft quodfi eft fubftatia,nd fit qua-
titas:& fi quantitas, non qualitas:ob quod
6.tranfcendentia,non ponunturin preedi-
camentis:{ed fant fuperiora: nam fubftan
tia, Sequititas,& qualitas unt ens:verum
bonum,aliquid.&e.
QV ESTIO PRIMA,
Anens fir genusad decem
predicamenta.
‘Vearitprimd, an diui-
fio pofitaab Arift. en
tis in dece pradicamé
ta, fit generis, in fhas
| fpecies, velanalogisin
fia analogies. Hie
. queftioin partetraéa
taeltin fuperioribus,quando de predica-
bilibusagebamus-fed taméilla quae ibind
funt didtaerunt adducenda. Etvidetur @
ly ens,fit genns ad decem predicamenta:
AArgum. & fic litdinifio generis in fuas {pecies. Ens
vniuoce preditatur de decem pradicamé
tis, 8c quidditatiné:quia ens fignificat efsé-
tiam in generaliné hangvelillam : & hoc
Aso. eft deeflentia cuinflibet rei.vt Atift.4.Me
ta.cémen.4.infinuat: ergo eft genus ado-
mania, Patet confequentia ex definitione
Seneris fupra polita, Item: quia find ellet
b 77
es
genus,&né eft{pecies,necdifferentia
que proprifi,neq; accidens, &eft vninerfa
lesfequereturqd daretursliquod vniuerfa
lewvitraillaquingue pofitaa Porphyrio.
Sie eae etne el) catered bean! +-Argun:
tiamsqaia proprig, & quidditatiué dicitur
ens:ergo datoadalia omnia praedicamen=
talyensgenusnon cilet, eller ad fubltan-
tiamfaltim, Scfic ens genus dicendum.
jin contrarium eft: quianon dicitur vni
uoce de fubftantia & accidente, fed potiis
analogicé, (vefupra diximus ) ergo genus
honelt ad decem predicamenta.
Ad quattioné refpodetur negatiué.Ens
nd elt genus ad decem predicamentaHec
eft céclufio omni Philofophorti: &aper
técam in ito lgcoinfinuat.Na cum genus
generalifsimi ft, fupra quod nd eft aliud
genusfiellet generalifsimi, dece predica
inéteab co politand eflent generalitsimas a
fed fuunt generalilsima,&ficab Arilt.yoca
turtergo ens nb eft generalifsima fupraca.
Scciindd. Quod a6 vniuocepradicatur
dealiquibus; non potelt ad eaellegenus:
fed ens non predicatur vainoce de fubita~
tia, &accidentesfed analogice(vt fupra di-
dumelt) ergondeft genus ad fubftantia,
&accidens. F
F[Fertio Onnisfpeciee gems faperatin«
lifferentia(vt dictum eftin tertio praedica
bili)fednulla ett differétia fpecieialicuius,
velalicuius predicamenti, quand imme-
diaté, & explicité includatur in ente: cam
€o peft,ens eritilequitur ergo g ens no clt
genusadaliapredicameta.t Arift.3.Me- Ratio Arif
ta,commen.ro,probat conclulioné. Quia
omne genus eft extra eflentia Sc quidditas
te differétie: fed enseft deellentia &quid
ditate reri omninm: ergo non eft genus.
Certum eft q animal eft extra cffentiam ,
rationalis:quiain ordine ad rationale fe ha
bet velut materia, & perrationalecéteahi-
tunratio animalis,ad fpeciem hominis: &
quodens fit de eflentia cuiuflibet rei,patet
inloco citato. &. 4. Topicorum cap. 6.8
10.Meta,commen.6.8-.8.Mera.commen.
16. probatens non intrare definitionem
aliquam quidditatinam:quia.non dict ipe
cialem gradum quidditatis non inclufam
in diferentalled eusselefitutis quidditatt
uaconftetex generesfequiturquodfiens
non poteft conftituere definitionem quid
Acar
Tn cotrarifs
Adquettio:
Condlutio,
1 Ratio.
a.Ratlos
3-Ratlos ¢
ditatiuam,quéd non eft genus,
Adargumenta incontrariwm.Ad prima Ad
atetfolutio,tam ex didtisin predicabili=
jus,quim inijtoloco:nd ¢niin dicitur a
wos
eS
24Ada
78
nocd ensde fubftantia, Scaccidente: obid
non habet rationem generis.
‘@Ad{ecundumdicendum,quodfi yniuer
file capiatureomodo quoin predicabili-
Jusyetantum valeat ficut predicabile,yni
noce defuis inferioribus,noneft vnitierfa-
Je:quianon eft pradicabile vaiuocésfi ta~
mé vaiterfale dicaturid quod de pluribus
dicitur, fine vninocésfimeanalogicé, ensv-
ninerfaleeft. Nec eltiniconueniens quod
non fitaliquod illoram quing; ibi polito~
rum:& dato ly ens;non fitgenusad decem
predicamenta, fed comune ommibusdecé,
in quantiaétualitatem dicicrerum:potett
ponireduétine in predicaméto fubftantig:
quia aétualitas propricad {ubftatiam perti
net, & obhoc dicitS. Tho,efle preedicacit
fubftantiale :quia a€tualitatem imp ortat,
que videtefle frbftatigaétus, vel effeétus.
uEcaduertenda ch ensdividatur infub-
flantia &quantitaté,Scad aliquid, & quali
tatean, Scala predicamentarnonvt genus
neq; veyninoci fed vt analogumsvtin.4-
Metaph.probatur: fequitur quod motus,
no erit extra ptaedicameéta:cti fit ens quod
affirmatPhilo.in:;.Phyficort: quido mo
tun diffnit. Sed quia coparatur ad faum
termind,vtimperfeeti, ad perfeetitz inillo
pradicaméco debet poni,in quo eft termi
hus ciusredudtiuesficutparsjeft redudtine
in predicameritoin quo eft fuumtotit:8
fic generatio, &ccorruptio, in fenfa quo
fant motus:poniitur in predicamento fub
flantic:quiaterminuseft(ubftantiax&au-
gmentum,poneturin prdicaméto quan
UitatissBefiedealjsptadicamentisdequo
etiam pleniusin.s. Phyficora &in.3-Phy
ficoruin.$.Tho.motum fumédo prout elt
aétusimperfedtusiam receptusinmobilit
-eftin omnibus praedicamétis in quibus eft
terminus acquilibilisper motum.
QVSTIO SECVNDA
Virim (ufficienter numeren
tur.10.predicamenta.
‘Veriturfecidd,vtrum
fufficienter ab Arift. di
uifio fadka fuit,rert om
niuminpradicamenta
J} decé. Videturg non.
IVA q[Erultca fiunt per plu
ra, qua poflunt «qué
Sj
Queft.2.Defufficier0.predicamen.
bene fieri per pauciora:fed omnia miidien
tiaincludunturinhoc g eft cfleens perfe,
&ens peraccidens sergo non opuselt po-
neredecem precdicamenta,
qSecado. Omnianouem coprchendiitur
fubyno accidente:ego frultra funt pofita
Patet.Omnia efsétialiter inhoc coueniiit,
uddieftin alio effe,&non perfe: ergo fo>,
Tumyno coceptuomniaintelliguncur: cit
Acduenientia eflentialiitabftrahibilis <6
‘ceptus communis.
extio. In entibusrationis reperitur or-
lo fuperioritatis, &fubieétionisséctamen
non ponitur aliquod preedicametum pro
enterationis:ergonon fufficienter polita
eff divilio. Maior patetex ipfisvniuerfali~
buspreedicabilibus. A
[In contrariumtamen eft Ariftotelis au-
thoritas, ponentisfolium decem voces sin
guibus omnia mundientia continentur.
@Profolutione queltioniseft notandum,
Platoné (enfiffe vniifolum efle generalifsi
imiomnia, quod deomnibus vniuoce , &
ad quod omnia haberent ordinem,&redu
cerentur:8cid vocabat ens.Quz opinio re
ie€ta eft in fuperioribus, 8 reprobatur 3
Porphytio. cap.defpecie, Sab Ariftot.3-
Meta. toxt.10.
qPythagoras ti multiplicauit predicame
tavtnoncotentusillis. 10} vocibuspofue
rit.2o.decem politina,& decem priuativa.
Qua opinio etiamreijciturab Arift.1.Me
tancef-quam & S, Tho-ibileétione.8.rele~
gat.Aftis fuppofitis,fit prima conclufio.
‘@Predicametadece ab Arifto.pofita,funt
fufficienter enumerata Sneqs plura,neq;
paucioraefic debétina fuppolito ens dicit
primo, principaliterde fubstantia, Semi
ius principaliter per attuibutioné deacci-
dente:prima predicament [ub(tatiactt:
q[Statim diuiditur ens, in ens rationis, &
ensreale. Entisrationis fint tres gradus,
negatio,prinatio,& fecundainteatio.Ne~
pittonchauiares fide(vtChimata)nd ha
ent entitate. Priuationes, quiadicunt pri
uationem in fubieéto, ponatur redudting,
yt politinaforma.Sccundaintention6 po
niturin aliquo decem: manct ergo folum
ens reale ponibilein predicaméto.Et quia
nonem modis cbtingit ens reale, quod pet
fenon fticelle alte pommotat lama
em pradicamenta:s vnum fubftatia: 8
ficfolimfunt decem.
Argomal
Arguma5:p
In ctrl
ora.
Plat.oplnte
Py thagore
opinio.
1,Conelat,
Ad cuius fafficientiam notandum,quod Suffictentia
infubftantia tria f{untnotida: materia, for 10.pradi
™**
ftantias fol alioram omnitifpe
cies, gencraque fecunde fubftan
tieTextus. 5.
Cap.5.Defubftantia. 83
tie dicuntur:Solaenimheceora
que pradicacur, prima fubtana
indicant: quendam enim homi-
nem fiquis edifferat quid fir, {pe
ciem quam genus accommoda-
tids demonftrabir:& manifeftiis
quid fit faciet, hominem quam
animal ateribuendo.Aliorum ve
r6 omnium quicquid attribuae
quis, tribuet extraned: velut al-
bum,autcurric, aut aliud quod-
cun@; huiufmodi depromendo.
Quare meritd ha folz aliorti fe-
cundz fubftatie dicittur. Adhec
prima fubftantix coq alijs om-
nibus fbijciunctr;s omniaalia
deillis vel predicacur,velin ipfis
fant proprijfsimé dicuntur{ub=
ftantia. Sicut autem prime fub=
ftantie ad omnia fe habent cate
ra, ita genera & anesies primaris
fubftantiard ad reliqua onmnia le
habent:de his emreliqua omnia
predicieur. Quendam cnimho
miné dices Gramaticum effe:ert
go& hominem,& animal Gram:
maticum dices efle: fimiliver au=
tem & in alijse
Comune autem omnifubftans
tia eft,in fubicéto né efle. Prima
“nang fubftantia nec in fubic ho
éeftynecde fubiecto eft, necde
fabieé&o aliquo dicitur. Seciida+
rum vero fabftantiarum conftac
quidé etiam fic, in fubietonul+
lam efle. Homovin de {ubiegéo!
quidé homine quoda diciturim
fubieéto vero nullo cftinecenity
inquoda hominc homo est. Six
militer autem & animal de fubie
&o quidem dicitur quodahomi
ne, non etia eft animal in quoda
homine.Preterea.Eorum qu¢in
fubiecto funt, noméquidem de
fubiecto pradicari interdiinihil
prohibet,rationé vero, eftimpof
pofibile. Secundara vers fubita
tiarum de ftibie€@.o,& ratio,& no
men predicatur,rationem enim
hominis de quoda homine pre.
dicabis,& animalis fimiliter-qua
renon etiteorum fubftatia,que
funcinfubiedo. Noneft aurem
proprium fubftatie hoc quippe,
& differentiacorumeft, quein
fubiecto non funt:bipes enim,
& grefsibile de fubieG&o quidem
hominequoda dicitur, infubie-
&o yerdef nullo: nec eminho-
minebipes eft, nequegrefsibile.
Ratio quoq, differetie¢de illo pre
dicacut,deiquocun¢ ipfa differé
tiadici¢: vélut fi gre{sibiledeho
mine predicarur,& ratio grefsibi
lis de homine predicabiturielt e-
nim homo grefsibilis. Neq; nos
vero fubftantiarum partes con-
turbentyquafique in toro fune,
etiamin (ubftancia fint, que ita
in roto quali in fubicétofint,nec
forte cas non effe {ubstantias fa~
tericogamur Non enim ficin
fubicéto quippiam effe quemad.
modumparcem effe dicitur,
nett autem fubltantijs, differe 7
tijs,Gjomnes vatuace ve predicé
cur-Omniaenim qua ab his pre
dicata fumuncur, aut de indimt>
Fa duis,Tex. 7-
84
duis,aut de fpeciebus predican-
tur.Aprimanang fubttantia,pre
dicatio nullaeft: denullo enim
fubieéto dicitur.Secundari verd
fubftaciarum fpecies quidem de
indiaiduo pradicatur.genusan-
té & defpecie predicatur,écde in
dividuo. Sumiliterauré & differe
tiz,& de fpecicbus, & de indiai-
duis predicantur. lam vero 61a
tionem prima fabfantie {pecte
rum generum@ue fulcipine, &
{pecies generis. Quacunguee-
nim de preedicato dicuntur,eadé
& de fubiecto dicétur. Similicer
autemrationem differentiaram
fulcipiunt {pecies, & indiuidua.
Vniuocaautem fuat,quorum &
nomen commune eft,& ratio ea
dem. Quareomnia quz afabita
tijs,differentyjsque funt,yniuoce
predicantur.
Omnis aorem fubftiria hoc ali
quid aneate videt, In primis
igitur fubftantijs indubirabile,id
verumque eft, hocaliquid ipfas
fignificare. Indiuidud enim voit
numero eft,quod fignificatur.
In fecundis vero fubftantijs, imi
Jiter quidem propterappellatio-
nis figuram hocaliquidfignifica
revidetur, cf quisauthominé,
autanimal dixerit,snontamen elt
verum: fed quale quid potiis fi-
nificat: non eftenimvaum ip-
fam fubictum, vtipfa fubfan-
tia primazfed de pluribus ipfe ho
mo, animal dicitur,,verum nd
quale quid abfolure fignificar,
Ca.5.Defubftantia.
perinde ac album: nihil enima-
Jind albit quam quale fignificar,
Aclpecies,& genus circa fubftan
tiam quale iptum definiune: qua
Jem enim quandam fubftatiam
fanéfignificant. Genere tamen
amplior definitio quam {pecie
ficti folet,qui nanque animal di-
cit,is plura cople&titur: quainis
quihominem dicit.
€Copetic preterea fubfkantijs &
nihil ipfis contrariumefle. Prime
naag fabftatie,vtalicuihomini,
autaltcuianimali quidnam con-
trariti fucrit? ants prorfus
his aduerfatur.At neque ipfiho-
mini, velanimalicécrarinm quic
udm effe videtur. Non tamen
hoc fubltantie proprium eft: &
alijs enim competit,vt quantita-
ti. Bicubito enim, aut tricubito
nihil contrarium efle videtur:ne
queipfisdecem, neq; talinm cui
capenniagiem aduerfatur.Ni-
rquifpiam multum pauco, aut
magnum paruo dixcrit efle con
warium. Attamen nihil eorum
que definite funt quantiratis
eviquam protfus aduerfari vide
tur.
GAtverd fubfantia ns fulcipere
gtadus videtur, ve fit magis min?
ve talis, Atque non dico {ubftan
tianon magis fabltantiam fle:
hoc enim 1am dixinaus ita effe:
fed quandsfubftantiagn id ipfm
nod elt,n6 dici magis,ac minus
efle:veluti fi fubftatiacademho-
mo fitnoncft magis, ac minus,
aut
‘Textus.s,
TestunText’. 10.
Cap.5.Defubltantia,s «> 85
aut fe ip{o,auralio,homo: Non
enimalins alio magis homo eft;
per inde atque albumalind alio
magis,ac minus eft albtitt. Cor-
pus enim alba magis alba nunc
g tits, &calidum magistiunc
calida acminusdicicur elle: fub-
ftantia vero non magis dicitur,
nec mints, neque homo magis
nic homoquam pris dicicur ef
fe,neqcaterorit quicquamom-
nino qua fubftantia fubeuntra-
tionem. Quare pater fubftatiam
gtadus fufcipere no poffe, vtma
gis fic ynquam id quodelt , atq,
minus.
@Maximé vero fubstatie propritt
hoc effe viderur, idem (in quam)
vnum 4, numero permanens, co
trariorumeffe fufceptiud: quale
nibilinijs que fubftantia non
fabeunt rationem proferre pof-
fis,quod yaum numero clim fic,
reciperein fe fimulcontrariapof
fie, vecolor vas idéq; numero,
albusidem,ac niger, negotili ve
idem numero,bont,malamque
vedicatur,acin caterisfimiliter,
quecique fubftantia non fun.
Subftacia autem vna, ¢ademque
numero contrariorum eft fulce-
ptiua: veluci quidé homo vnus,
acidem interdum fitalbus,inter
dum niger, & calidus,atque frigi
dus,& vitiofus,ac fludiofus. Ada
lia verd nullaidipfum accommo
dari videtur, nifi forcaffe quifpia
inftaret,orationem,opinioncm-
§ dicens contrariorum effe fu-
{ceptiuas.Eaden} enim oratio fal
fa, veragsefle videtur sn afi vera
efthéc oratio, quempidinquam
federe;fiillefurgar, cade hac
oratio fala erit. Idé & inopinio-
ne fierividetur:Nam fiquifpiam
opinatur.qiempia federe,fi fur
gaville, falfo nimirum opinabi-
tur,quideillo eandem habet o-
pinioné, Enimuero fi quifpiam
& hisillud accomodatum duxe-
rivefle, in modo ramen, habebit
vtique differentiam. Subftantia
enimipfe fai mutatione contra-
riorifunefalceprrices:fifitenim
ex calido quippiafugidum,mu-
ratur fané, alteratur enim ve pa-
retsEt fimiliter fi nigrumexalbo
fit, ftudiofum ¢ vitiofo gin eg
terisfimilimodo, vaum quidg
matationem fulcipiens, contra-
siorum eftfufcepriuum. In ora~
tione yer, arque opinionenon
ita fit, fed iplx quidé immobiles
penitusmanétifiresantémouea
tur,ibitamen euadunt circa eas
cétraria: oratio nang; eadem ma
nét:quempiain quam federe: re
auté mota,interdum vera, inter-
dum falla fit. Eadem circa opinio
nem etiam fitit. Quare falte hoc
quidé modo fabftantie propridt
erit, ipfam fai mutatione fulce-
ptricem cotrarioram effe.Quod
fi quifpiam & hoc acceptet, opi-
nionem vt putet j/orationem vt
fuleeprinasconctariort effe, (cia
idipfum verum non effe,Oratio
nan que opinio ye,non quiafulei
FS piunt86
Nora.
Queft.1.Defubantia.
piuntaliquid,ideo fafceptiua cd
trariorum efledicunturiedquia
circa quippiam aliud acidic ali-
quid.Exeo nang vera, vel falfa
oratio,ac opiniodici? ele, quia
res ipfa cftautnoneft: non quia
ipfe conttariorum funtfafcepti
ug.Simpliciterem a nullarepror
fus,aut oratio,aut opinio moue-
tur:quare no erat fufceptiua pro
fecto cotratiors, fi palsio ioe
nullaefficiatur. Ac fubftatia hoc
fufceptiua contrariorum dicitur
efle,quodcétraria (ulcipiaripfa.
Morbumenim,& fanitacem, ni-
gredinem, atque albedinem fu-
{eipit sarqy vaumquod4; taliam
ipfa fufcipiens;fufceptrix contra
niorum dicicur effe.Quare faba
tie propriterit,ipfam vnt,idem
numero pefmanentem, muta
tione fuifulceprricem effe cotra
riorum.Sed desub{tatia quidem
hagtenus.
Inca textus declarationé
aliqua’ veninnt notanda.
Infectido textu ponit d
ferétianr inter vniuerlalia
CEP Cublansie ,Xvainertalia
SSeS accidentis: quod vninerfa
fabflantiae pracdieantus de lis inferio~
bus,nomine, &ratione : accidentiave-
rodefuibftantiaquatdam , neque nomine
preedicanturneque ritione: S
tur:quod (abltantix, contenirenon elle
in fubieéto tam primz, quam fecundc:
heceft communitas,& proprietas, refpe-
tudinterforum: eft commmnitas quianon
folifabftantix:{ed omni conuenit :inquo
fenfirdicimus rifibile effe commune homi
iz
Tis tanaQuett.: De fubftantia.
ni: quiaomnihomini &dicitur propric-
tas,& quando Arift. at elle proprium fab
fantiz quia conuenit diflerentijsfubftan
tialibus:non excludit eas. Sed tamen aon
facitmentionemde eis,quiahabentmodi
qualitatis,S quia non ordinatur per lined
reétam,{ed lateraliter,in prdicaméto fab
flantie: & Anift. intendit fold fignare pro
prietates eorum que locantur direéte,in li
nea predicamental
Secundo cofidera:quod quando Arift.di-
cit aullamn al haaeeamm eli ia fubiedioria
telligit defubieéo inhefionis:in quofen-
fafolit accidens eltin fubieéto: &non ob-
flat quod partes fubftitie fint in fubieéo,
quiahocné per fe,fedintotohabent effe.
‘{Tertioaduerte, quod vt fubftantize pre
dicamentum diftinguatur predicamétis
alijs,quz accidentium funt:fubftatice diffi
nitio hac fignanda eft: eft enshonin fub-
icétoin herefer cxiftens, inefle participa
to.Inherenter dicitur,quialicet forma fub
ftantialis,fitin materiasfubftantia dicitur:
vt firo loco dicetur. Sed ti noninheréte:
fed accidens eftin herenter. In effe partici
pato dicitur ,ytexeludatura prima caufa,
effein predicaméto: quia Denseft faa ef
fentias&nd habeteffe participatit : Schaec
Uiflinitio eopeticfubltatiecopleteintpe
ie fua:nam gue habet rationem partiun
eflentialiumiyt forma, & materiasfiue inte
graliii vt caput,Sepedes, nd conuenit pri-
mo eflefubfantiam:& reduétiue, funt in
predicamento fubftantiz.
[Quarto céliderandi quod fubltitia, ab
Arilvtex.;.Metaph. coftat,quatuor mo
disfumitur, primus &famolus eft vt dica~
tur de primis corporibus fimplicibus.f.cle
mentis:&.quiaexeisaliaconitant, dicitur
fub{tantia,deomnibuscorporibus cépofi
tis, homogeéneis, & etherogencis, & d
animalibus,de cord partibuss materiali
bus,de carne offenerno.éce.Hxe oja fith-
flantia fungaquiand diciiturde fubietto.i.
deinferiori,quia funtindiuidue-fedalia di
cuntdecis,vbifecidas declarat fubftatias:
vedicit com.s.Meta.com. 15.8cin hoc pri
amo modo includitur materia, quia per e&
omaes prima fubftantie indiuiduantur:
inchuditur ingua teduétin
qSeciidofubitantia eapieorpetey quod
elt caufsintrinfeca,exiflendi aéufubltan
tas eft forma fublantialis.
4 Tertio dicieur fubititia de quo quid eft
iidequidditate, &eflentia cuiullibet reise
eftfignilicati diffinitionis: & fic appli
87
amento,& aceidentifi: quiaac
cidentia etia habent quidditaté : & inilo
fenfaaccepit Avift.faprain ante pracdica.
quidedshtauaheaagbquamnoreels
vniiyratio vero fub{tatie eadé:nam equi-
noca,évnitioca,in accidentibus inucnii~
tursficut in fabftantia,
Quarto modo fub/tatia famitur fectid
antiquos, pro terminis corporiinataraliiiz
vepunttus,linea,luperficies,vnitas, nume
rus: fundatiin hoc, quod.ca viderenerem.
fenfibile , conttare no pofle finciftis, dixe
runt eflererii fubftantias, quia res fenibi-
lis,n6 potelt coftate fine diméionibr
omne ensaut elt ynii,ant plura.&c.Sed de
ceptifunt:na non co quod aliquid eft infe
patabile,cftde cflentiarcisrifibile eft infe-
parabile ab homing, &ndelt eins ellentia
fed proprifi:& calor abigne. &e. obidhic
modus loquendi de fubfantia,reli@us eft
ab Arif. cang falls, &fundamétthabes in
ignorantia nature rei omnesmodireddu-
cantur&ad hoc quod{it fubftatia vicimat
fiabicétil:quod eft fubltatia prima: & ad fe
cundii moda fubftantia dicaturfpecies &
formarei: & per fpecié intelligaimus quid
ditaté,&per formam,forma partis quedat,
efleagtuzque fubiitiadicitadfenfi dicta.
OV 2 Sr 1.1.
Circatextum fubftantie.
gage Rimd quaritur, vera dint
f foquatubtttia in prin
&fecundadiuiditur, febe
ne polita:Scdefinitionesta
| prima fubftantiz,g(ecun=
3 dx,bene aftignataEtvide
tur ¢ non Primd.Deuseft fublt
men in co nd potelt diftingui pinta, &
ciida fabftatiasergo diuifio eftinfaflicigs.
[eed firmacur: quia Chriflus in quaeum
homo,quandoquidem eft yerushomo,po Confemas
niturin predicamento fubltativ, Stamé tur,
neq; elt prima,neq; fecuudafubltatia. Pri
mo,non elt fecunda, quiacltindiuiduum
nature humang Neg elt primafub(tatia.
quia prima eftin (ecida, ficut pars quiddi
tatineinferior in toto vuiuerfali:fed Chri-
feus non eftquidditatiue inferior ad homi
nem:eo quod humanitas inclufainhomi= _
nenoneftdeeflentia Chrifti:ergo now ele
prima fubttantia. ne
‘Seciido.Sidiuifio effet bona , vel diuidi- Mees
turfubltatiave generalifsimum ft:Sch
nonzquia ciim generalifsimum fit ecu
fabltantia,diuifum cOuerteretux cumvnt
Fa me)
las€cta= Prteyam at
= gumentum83
membrodivifionis.Autaccipiturfubftan
tia,vecomuneeltad primam , &fectidam:
&hocnon:quianon potelt eflevnacomu
nisintentioprina, & fecida, cum primg,
ficeflefubiccta, &fecide eflepradicatt,
Confmma . @ Et cofirmatur: quia aut inter prima, Scfe
eundi fubfantia, eft diftinétioex natura
rei fine operatione intelleéius-aut foli eft
per opetsticnem intelleétns «fed necharc,
nequeillaeft..Non prima;quiafic,fecenda
fub{antiand pradicarctur formaliter de
prima:& neque eflet fpecies,neque genus
refpe€iuiphius. Quéd autemnon fola ope
rationcintelledusdiNtent :paterex Ant.
quiait. puimamfublantiam,cfle pincipa-
iter fal Rantiam: fecundam vero nen efle
fullantiam:nifi arm additodtéquia pri-
qa igrabcathoeabausesectecundaqeale
quidiergo nen folim per operationam in
_ tellectusdiflingounturs
In c6uatli € Tn contrarii elt autliori
tis fubftantia in prima,& {ecidam’
Vocansindiuiduuni:fecundam fpecies, vel
gencraque deindiuiduispredicantur.
| Hicoportet ante folutioné quaftionis
minalestotd capitulit intellige-
fitdinifionisfenfus. Sub-
fantiarii deft terminort abfolutefignifi-
cantiti fubflantiaalia ell prima,&alia fect
daideft dius eft terminus fingulaciter fi-
gnifcisfubfatiaivtly Petrusalinstomu
Diter fignificans {ubflantiamevely heme.
Sed quicgd litdeveritate opinionis nd
viclefad mentéAnift. qderebus loquitur,
gui do dicit,{ubftantis primamaximefub
flare: verti eft non loquiturde termino
Nota.2, TPro yuo notanda, fubltantia ad fenfim
Arift.tipliciter famipefle. Primo modo,
pro gene.ralifsimo fubftatia-Secundo mo
dovediftinguiturcOtraaccidens, Sficin
cludit partes fubfatig. Tertio modo, pro
coguodeftinrega linea primi pradica~
mentivt exclitit differetias,& partes fub
flantiz:Sincludit omne illud, de quo ge-
neralifsimum pradicatur.
adqvati GAdGuxttioné fe coclufioLicerfubftan
Conlulio « tia,capiédo primo,& feciido modo,nopof
| fitdividiin prima, & fecuncam,reéte tamé
_- diwidif,capiedote tic medo.Probatur pri
Ratonp} in parsina cxpicdo fuibMtantia primo mo-
ee cpro generalifimnosvt bene probat argu
[mdti,t16 poteftflare:quialic, ynti mébrit
idiuidescoucrteretur etidiuifo. Nec fi fect
lomodo:ga ciimateria, &formafintfub~
-— -Pantiaforma,yel materia diceretur indiui
ee Wrasveliiciceelgextvel per fellate Et
Anitt,
Netz.1.
Quek.1.Defobftantia.
caputin homine effet fubMantia, & perfe
ftas,Seffetaniinal:qdappareteflefalfum,
Probaturfecunda pars conelufionis :nam
fabftantia diuiditur in primam,, &fecun-
dam:& non capitur fubiantiaprimo ,ne-
quefecundo modo:ergo capiturtertio.
Scciido.Arill loquensde reétalinea pre Secunda, *
dicomentali,vultponereilla gue néfunt
in fubieéto,dicuntur tamen:& qu neque
fantnequedicuntur: fedheeelt fubltan
tiddiniderein prima,Sefecundamsergo fut
ficienter ponitur talis diuifio, :
@Tertio.Arift.hicloquitur dereb?,prout
prxdicantur mediantibusterminis:fed in
infubftantia contingit przdicari,yel {ubij
cifolum:& hoc efteiletecundam, vel pri
mam fubftatiam:ergo fufficiéterab Arilt,
polita ett talis diuifto.
ln primoargumnétotagiturynaqueftio,
gu difpfari folet,nofoliia Dialceticisin
iMoloce,fed ena A Thcologin. me
d.8.¥ um Deusponaturin prxdicamen Viré Deus
to.Etratiodubitandi cft: co quod cum res
que poniturin prxdicamento cx genere,
&differentiaconftet,& compofitioné po
natscrm Deuslit fimplicifiimus, videtur
qnodnon debeat pom. Dequeftione fant
varigopiniones,Olchot.Gregorius Atimi Gre
nen.& Gabriel.8.di.primi tenet parté afr, Ochot
Tenis.
matiua. Non reputitincdueniensdiccre, Gabriel, _,
Denm poniin predicaméto.Quod &pro Ratio Gre=
bant:gnia hocnomen fubltantia,vninioce fOr #
fuiftan oti,
de Deo, & creaturisdicitur: ciim ergo crea
tura ponaturin preedicamento, & creator
etiam. Item quia {piritus etiam vniuoce di
citurde Deo, &angelis: ergo ciiangelica
natura ponatur in praedicainento fubftan
tix,&ctiamponetur Deus. siaiaal
qSecundo. Pater, & fits dicupturin Di-
ninis,& ponuntur in predicaméto relatio
nis, cum diflinétio realis perfonari folim
fit per relationem orieinis yniusab aliosfe
quitur quéd Deus ponetur in predicamé
to,feilicetrelationis,
€Seciida opinio eft hnic cdtraria, qtenet: Opitods
Deummullo modo poniinpradicameto. |
Heceft Magiftriin.1.d.8.8:ei{equiturdo Mepis
Gorlabsbidé.g.3.&-dodor-S. 1.p.q.g.ar. Scott
s-Selt Theologori cOmunisfencétia. Ee STHO™
dato Scot? teneatens vninocedicideDeo,
&creaturis,vtfupridisxianus, hon tamen
audet dicere, Deum poniin pradicamen-
tos’ cum ipfefitinfinitus, &illumitates,
nonelt fignandi aliquod genus,quod pot
fitcum cotinere,Slimitare. Prodecifione
clara queftionis fint conclufiones-
‘qDeusQueft.t.Defubftantia.
Céctuh, 1. FDeusin nullo predicaméto ponitur,fiue
vninocé nobifcum,fiuexquinoce.Proba-
Arito. turauthositate Arifl.3.Met,tex.9. &15.
Species cdfcat ex genere,quod fehabetve
miateria,& differentia,quae fehabet vt for
maifed omnis talis cpolitiorepugnat Di
uinz /implicitati: ergoin Deo non datur
species neque genusiled vbineque genus,
nequefpecies,neqs predicatio erit pradi-
camentalis:& fic neque predicamentum.
Hacratio eft multum notadaina eoquod
Deus fivinfinitus, non habet vnde polsit
ficti aliquacontrattio,vellimitatio:on fo
Jamrealiter,fed neque per operationéin-
telleétuspotolt id fieri.In quo decept? eft
Gregorius Arimi,
@Sccundo. SiDeus ponercturin genere,
maxime fibly ensfed ensndeft genus,vt
diGiveft:ergononponiturin genere,Et ra
tio efl:quiati deberet poniin genere non
deberetnifiin genere entis:quiaingenere
fubftatiz nullomedo, cumnonfubltet ac
cidentibus:quiain Deonullitaccidensfub
icétaturnec potelt fubicétari.Ité quia fub
ftantiadicitaliquid limicata, feilicet qnod
diftinguitur abaccidente,&tamen ens nd
dicithoe: ob id f deberee poni in genere,
fub ente eflet,&nonfub fubftantia..
[Secunda conclutio.Licetfolum duopre
dicamentadicantur de Deo,proprié. fib
fantia,&relatio;nullumn tamen attributit
Dei,quod in nobiseft accidens,poniturin
aliquopredicaméto. Hac coclufio eit D.
Auguiliniin.;.de Trinitate, qui dicit, fub
Rutio..
Conclut>.
D. Avgod, ftuntiam, &relationem diciin Diuiniss&.,
ca.psimo dicit fecundam partem.Deumef
fe bonumfine qualitate, & magnum fine
quantitate:pratentem finefieu,Sefinc hae
bitu omnia continentemslineloco, vbids
totum :finetempore: fempiternum:fine
vilifiti mutatione,mutabilia faciencemsni
hilduepatientem. Ex quo apparet, quod
qquantitas,qualitas.&cde Deonon dicun-
tur nifi metaphorice.
¢[Exiftis manifelte foluitur argumétum,
Deiind poniin predicaméto: licet emde
codicatur fubliatia,& relatio, Ad tamé po
niturin predicaméto :na dato itafit, pnd
firnecellartiig res, que ponuncurin pre
einrescajcenpr este Dhy lee ex mate-
ria, &forina,debet tamen comp oniex ge~
nete,& differentia: & ficerit res, cuius elle
non rit deeius quidditate: icut funt om=
nes creature. Et quia Deus haber efle,
quodeft de cius eflentia, non potelt pont
in psedicamento. Et tenendo hanc fen»
8
tentiam,foluitur argumétum Gregorij ,¢i Ad argum!
cendo,qudd quanuisnomen fubltantia,& Gres
ee saa spaen deDeo, & no
bissnon tamen elt vniuoce Neg; ly pater,
de Deo,& ereaturisdieitur yninoce: quia
in ereatoris dicitur accidentaliter,in Dini
nisnonelkaccidens elle patré: quia, veait
pat-Auguftinus ,in Deo nihil eft permo-
dum accidentis, fed relationés dinina:funt Angufs
fubliftérestvtdocet $Lho.pri.piq.29-at. Adargiom.
4-Etdicédum de diteétoad argumenti in $.Thom.
Contrarium,¢ ficnt Deusnon eftin precdi
catnento,ita neque por ieprima, neque
fecunda fubftanpift@leberdici:vtloquitur
Arift.quianequenécidétibus fubflat, nec
eft illic ratio vninierfilis generis, vel {pe=
ciciaut ratio praedicabilis deplutibusper
indifferentiam.
[Ad confirmationem primi argumenti, aa confe!
gus tangisvesily homoin quantuin pro i
hrifto fapponit, it termnipus connotati-
uus,vel abfolut?, relia opinione nomina
Ii, quitenent homing efle cdnotatiunm, 4
ctiappro nobis fumpto(de quo alids in ter-
minisdidtiell)quia fignifieat copofitt ex:
corpore,&anima , connotande qudd per
fefubfittat:S-dicunt,quod guado de Chri
Mo-dicitur homo, famitur connotatiue:
quialigaificataliquid connotando futti-
neathutnanitatem& quia hoc ficit Chri-
Rus, dicunt connotatiuefinni. Sed qui
quid fedehoc,tenédum eft abfoluté diet
jominem tam de nobis,quam de Chrifto,
&-vninocé: quandoquidem fides abfolute
concedit Cliriftumeile hominem ,&pro
priéconcedie; ficut iftam, Petrus eft ho-
mo.Etficprobat San, Thom. 5. fenten.
diftingt.7.quaeft. artic. r.adtertium. Et $.Thom,
docerPaulusad Philippen-Habitwinuen- Plulipp,, >»
tus vt homo. Et ad confirmationem ne
gatur quod Chriftusnon fit quic
inferior ad ly homo . Nec requiritur ad
hoc quod{fit quidditatiueinferior, quod
humanitas fitde eflentia fiabie¢ti, fed
tis eft pradicatum dicaenaturam fable
tialent, in qua fappofitum fubfiltit: & fe
fl qusd CHRIST VStabifticinha
juanitate. % ot
[Ad fecundum patet folutio ex di@isad AER
quaftionem, cad conficmationem,quo-
modo diftinguanturprimafub(tatia, fe
cunda: dicitns, quoe prina fabfea eae
fecunda funt eadem res {ed differuneper
operationé intellectus. Homo enim vepe
intelleétumabftrahitura céditionibns in
diuiduansbu,llipecies & quantum
byNota. @f Hic obiter notac
S.Thom. ¢j,,ytdocct $. Thom.
90 ¥ Quett.2.De fubltantia.
firahiturd eSditionibus fpecierumzett ge~
nus.Et inquanta idem homio eft cognitus
hotitiafingulari eft prima fubftantia s 8
hacratione elt fubiettii reffpeétu fpeciei,S
generis.Hec diftinctio eft fufficiésad hoc,
uudd fpecies,& genera dicantur fecunda:
fhibftantiaesindiuidua dicantur prima.
Corollarit, qrPx