TEKNİK BİLİMLER
Yüzey işleme işaretleri

 Genel Bilgi
MESLEK YÜKSEKOKULU
Makine imalatında dövme, dökme, talaş
kaldırma vb. şekillendirme metotları
kullanılmaktadır.

Teknik Resim
Şekilde parçalı yüzeylerinin birbiri
üzerinde çalışması ve meydana gelen
8. Yüzey işleme işaretleri durumlar görülmektedir.

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ Şekil: Yüzeylerin birbirine göre durumu

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 2
Page 1

Yüzey Pürüzlülüğünün Tanımı

Şekilde çeşitli yüzey şekilleri ve pürüzlülük durumları verilmiştir.
Bir parçanın yüzey özellikleri, parçanın ilgili bir yüzeyinin dik kesitinin büyültülerek
çizilmiş resmi üzerinde incelenir.

Şekil: Parça yüzeyinin incelenmesi

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 3 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 4

Parça yüzeyindeki gerçek profilin büyültülerek meydana getirilen şekli ve genel
Yüzey kaliteleri
terimler Şekilde görülmektedir. Ra aritmetik ortalama pürüzlülük değerlerine karşı gelen pürüzlülük sınıf numaraları
şekilde verilmiştir.

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 5 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 6

1

Yüzey İşleme İşaretleri (Semboller)  Özel Durumlarda Kullanılan Sembol

Parçaların çalışma durumları ve imalat metotları dikkate alınarak belirlenen yüzey Özel yüzey durum bilgilerinin gösterilme zorunluluğu olduğunda ilgili grafik sembollerin
kaliteleri, yapım resimlerinde çeşitli işaretlerle (grafik semboller) belirtilir. uzun koluna bir yatay çizgi eklenmelidir.

 Tüm Yüzeylerin Gösterilmesinde Kullanılan Semboller

o Sembol (İşaret) Çeşitleri
Bir parçanın bütün yüzeyleri aynı yüzey durumunu gerektirdiğinde şekilde görülen
 Esas Sembol grafik sembollere bir daire eklenmelidir.
Gösterilen ilgili yüzeye 60˚ eğimli
farklı uzunluklarda iki çizgiden
meydana gelir.
 Talaş Kaldırılan Yüzey Sembolü
Bir talaş kaldırma işlemi gerektiğinde
esas sembole bir yatay çizgi
eklenmelidir.
Şekil: Esas semboller
Şekil: Yatay çizgili esas semboller Şekil: Tüm yüzey sembolleri
 Talaş Kaldırılmayan Yüzey Sembolü
Bir talaş kaldırma işlemine izin verilmediğinde, esas sembole bir daire eklenmelidir.

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 7 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 8

Yüzey Durumlarının Gösterilmesi
Yüzey Pürüzlülüğünün Gösterilmesi

Pürüzlülük değerlerinden olan Ra aritmetik ortalama sapma değerleri veya değeri, ilgili
sembolün “a” ile gösterilen alanında Şekilde gösterildiği gibi gösterilir.
 Grafik Sembollere
Eklenen Bilgiler

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 9 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 10

İmalat Metodunun Belirtilmesi
Esas Uzunluk ve Dalgalılığın Belirtilmesi

İmalat metodu, işleme, kaplama veya imalat işlemine ait diğer kurallar ilgili sembolün İlgili sembolle birlikte dalgalılık ( Wt ) ve örnek uzunluk ( kontrole esas ) değeri ( L )
“b” ile gösterilen alanına yazılır. sembolün “c” ile gösterilen alanına yazılır.

Şekil: İmalat işleminin belirtilmesi

Şekil: Esas uzunluğun ve dalgalılığın yazılması

Şekil: Kaplamayla ilgili bilgilerin yazılması

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 11 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 12

2

Yüzey Yapılışlarına Ait Özelliklerin Gösterilmesi
Teknik Resimde Yüzey İşleme İşaretlerinin Gösterimi

İşlemeyle meydana gelen yüzeyin yapılışını Gerektiğinde sembol, okla son bulan
ve özellikle izlerin doğrultusunu belirtmek bir kılavuz çizgiyle yüzeye bağlanabilir.
gerektiğinde ilgili sembol, yüzey durumu Kılavuz çizgi birden fazla yüzeyi
sembolünün “d” alanına yazılmalıdır. gösterebilir.

Şekil: İşleme payının gösterilmesi

Ra’dan başka yüzeylerin diğer pürüzlülük değerleri sembolüyle birlikte µm cinsinden Şekil: Sembollerin doğrudan yüzeyi
ilgili sembolün “f” ile gösterilen alanına yazılır. belirtmesi
Semboller doğrudan yüzeyi gösteren
veya uzantı çizgisi üzerine sivri tarafı
yüzeye dönük şekilde parçanın dış
tarafına, deliklerde de iç yüzeyi
gösterecek şekilde uygun bir yere
konur. Şekil: Sembollerin kılavuz
çizgilerine konması
Şekil: İz yönünün belirlenmesi
Şekil: Diğer pürüzlülüklerin gösterilmesi
Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 13 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 14

Farklı bir yüzey durumu gerektiğinde Bu sembol parçanın görünüşünün

veya özel bilgiler verilmediğinde her yanına, yazı alanının yakınına veya
Grafik sembol belirli bir yüzey için sadece bir prizmatik yüzey ayrı ayrı genel bilgilerin yazılması için ayrılmış
defa kullanılmalı ve mümkünse yüzeyin gösterilmelidir. yere konur.
büyüklüğünün ve konumunun ölçülendirildiği
aynı görünüşte olmalıdır.

Şekil: Sembollerin ölçülerle ilgisi

Montaj haldeki parçalarda mil ve deliğe ait

yüzey pürüzlülük şartları şekilde görüldüğü gibi Şekil: Simetrik parçada semboller Şekil: Simetrik parçada semboller
ölçülendirme ile bağlantılı olarak verilmelidir.

Şekil: Montajda sembollerin durumu

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 15 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 16

Grafik sembol boyutları çizelgedeki değerlere uygun çizilmelidir.

Şekil: Parça numarası ve sembol Şekil: Karmaşık gösterimde semboller

Şekil: Çeşitli sembollerin açıklanması

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 17 Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 18

3
 Şekil: Yüzey çizgisi özellikleri

Yrd. Doç. Dr. Garip GENÇ M.Ü. Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Page 19