Bai Tap Toan 7 Tap 2 - Ket Noi

You might also like

You are on page 1of 106
Z ENING TRI HOE fd cup cis ana) NGUYEN HUY BOAN (Chi bién) CUNG THE ANH ~ NGUYEN CAO CUONG ~ TRAN MANH CUONG DOAN MINH CUONG - TRAN PHUONG DUNG - SI DUC QUANG LUU BA THANG ~ DANG HUNG THANG Baljtap | ey @/ em NHA XUAT BAN GIAO DUC VIET NAM NOI DUNG Bea Eero CHUONG VI. TILE THUC VA DAI LUQNG TILE S 73 Bai 20. Tilé thre 3 73, Bai 21. Tinh chat cia day ti so bang nhau 6 74 Bai 22. Bai long tilé thuan 8 75 Bai 23. Bai lwong ti lé nghich 12 76 ‘On tap chong VI 16 78 CHUONG VII, BIEU THUC DAI SO VA DA THUC MOT BIEN 19 80 Bai 24. Bieu thtrc dai so 19 80 Bai 25. Da thre mot 22 80 Bai 26. Phép céng va phep trir da thre mot bién 26 81 Bai 27. Phép nhan da thire mot bién 29 82 Bai 28. Phép chia da thie mét bién 34 82 On tap chong Vil 35 84 CHUONG VIII. LAM QUEN VOI BIEN C6 VA XACSUAT CUA 5 37 85 BIEN CO Bai 29. Lam quen voi bien co 37 85 Bai 30. Lam quen voi xac suat cia bien co 40 86 On tap chirong VIII 4 87 CHUONG IX. QUANHEGIUA CAC YEUTO TRONGMOTTAMGIAC | 47 88 Bai 31. Quan hé gitra géc va canh dai dién trong mot 47 88 tam giac Bai 32. Quan hé gitra dvong vuéng goc va duéngxién | 49 89 Bai 33. Quan hé gitra ba canh cila mot tam giac 5A 91 Bai 34. Su dong quy cia ba duong trung tuyen, 3 wo ba durong phan gide trong mét tam gide Bai 35. Su déng quy clia ba duong trung tre, ba dung cao trong mét tam gic EI & On tap churong IX 59 95 CHUONG X. MOT SO HINH KHGITRONG THUC TIEN 61 96 Bai 36. Hinh hép cht nhat va hinh lap phurong 61 96 Bai 37. Hinh lang tru ding tam gidc va hinh lang try dieng tir gidc o4 88 On tap chong X 67 98 BAITAP ON TAP CUGI NAM. 69 99 fl } KIEN THUC CAN NHO . Ti1é thite la dang thie cia haiti sé ; Chi y. Tilé thre : 2 - con duge viet dusi dang a: b=¢:d. 2. Tinh chat ctia ti lé thtrc 4 8 Cy NEL Dag tl age — Néu ad = be (véi a, b, c, d #0) thi ta co cac ti1é thuc sau: BBs ane P|. pf bd’ c d’ b a’ ca Nan xét. Ti tile thie 5 ~ 5 (a, b, cd #0) suyra az 2, b= 4. c= 24, d= 2, d c db a @ Kinane cirtoAn — Nhan biét ti Ié thie va cac tinh chat cla fi 1é thirc’ + Kiém tra duoc hai ti sé 44 cho c6 lap duro thanh mét fi é thirc hay khéng; + Tim duge ti sé bang nhau trong cac ti sé cho trudc; + Lap dugc cac ti lé thie ttr dang thie cho truéc. RB: — Van dung tinh chat cla ti 1é thre trong giai toan: Tim mét thanh phan khi biét ba thanh phan cén lai clia ti Ié thie. CEO wnnan viet w 6 thie) Tim cac ti sé bang nhau trong cac ti sé sau rdi lap ti 1é thir: 15: 20; 4.3. 0,24 : 0,32. 4°5 Giai. Ta co: 5.200823, 4.3.4.5. 4 oryqgre 24. 223 20 4 $56 63 3 100 100 32 4 Do dé ta cé fi lé thire 15 : 20 = 0,24: 0,32. Chi y. Ta viét cac fi sé gifva cac sé hau ti dudi dang fi sé gitra cac s6 nguyén dé dé so sanh, tu’ dé tim ra cdc ti s6 bang nhau. (ENG (van cung tinn cnatcae wie tnt) Lap tat ca cdc ti |é thie c6 thé duro tir dang thire 0,35 -(—5,2) = (-1.4)-13. Giai. Tir dang thre 0,35 -(-5,2) = (-1,4)- 13 ta lap duge cac ti lé thure sau: 035 13. 035 -14 -52 13. -52 -14 -{4° 462 7 te [452 R414 fOBsy. 13 038 @ sata 6.1. Tim cac ti sé bang nhau trong cac fi s6 sau réi lap ti 1é thirc. 4.6 12:18; 0,24:0,3: sis 2 77 6.2. Tim x trong cac fi Ié thirc sau 4.8. x _24 >) a0" 04-32 6.3. Lap tat cA cdc ti1é thc c6 thé dura tly dang thtrc (—16) - 35 = 28 - (20). 6.4. Co thé lap duoc nhiing fi |é thirc nao tir bén sé sau day: 3; 18; 72: 12? “fl 65. 6.6. 67. 6.8. Trong mét ngay du nang, la cay xanh khi quang hop sé hap thu lueng khi carbon dioxide va giai phéng lung khi oxygen theo tilé 11: 8. Tinh luong khi oxygen ma la cay xanh giai phong, biét rang lugng khi carbon dioxide duoc hap thu la 44 g. M6t phan xuréng c6 20 may dong goi tu déng, trong mét ngay dong géi duge 400 san pham. Dé dong géi duoc 600 san pham mét ngay thi phan xurong d6 can dau tu thém bao nhiéu may? Gia thiét rang nang suat cua cac may la nhu nhau Nha ban An co mot khu vuon tréng rau cé dang hinh chér nhat. Biét ti 1é hai canh cila khu yun la 2:5 va khu vuén cé dién tich I 160m. Tinh chiéu dai va chiéu réng cla khu von. Tw ti lé thie == (véi b # 0, d # 0, 26#-=d),hay suy ra fi 1é thie gate _¢ 2b+d d 3 KIEN THU'c CAN NHO 4. Tw Hlé thc 2-2 suyra 2 = bd b G_a+c_a-c d b+d b-d (Gia thiét cac ti sé déu cé nghfa). 2. Tir day ti s6 bang nhau 2-£- © suyra a a bod ft 7 (Gia thiét cac ti sé déu co nghia). e@_a+c+e _a-c+e f bid+f b-d+f Chi y. Néu ; = , ta con noi cac sé a, ¢, e tilé voi cac s6 b, 0, ft. df Khi d6 ta cling vidta:c:e=bi dif. Oxinine cir tosn — Nhan biét day ti sé bang nhau. — Van dung tinh chat ctla day ti sé bang nhau trong giai toan: + Suv dung tinh chat cla day ti sé bang nhau véo bai toan tim hai hay nhiéu 86 chua biét (khi biét mdi-lién hé gira cdc sd do); + Ap dung tinh chat day # sd bang nhau dé giai cac bai toan thu tién lién quan. CEA ven dung tinh chat cia day ti sé bang nhau) Tim hai sé x va y, biét: 5x = 2y va x+y =-21. Giai. Tin 5x = 2y suy ra £ th 2 Theo tinh chat clia day ti sé bang nhau, taco X= 4-A+¥ _ ==) __g, Suy ra x = (-3)-2 = -6 va y = (-3)-5 = -15. Vay x =-6 va y = -15. fl ie (Van dung tinh chat cia day ti sé bang nhau trong bai todn thu tién) Anh Khoa sir dung tién lwong hang thang cia minh vao cac khoan chi tiéu can thiét, tiét kiém va chi tiéu ca nhan theo fi l6 5: 2: 3. Hay tinh sé tién hang thang anh Khoa chi vao cac khoan trén, biét rang téng thu nhap mdi thang cla anh Khoa 1a 20 trigu déng. Giai. Goi x,y,z (triéu déng) lan lugt la sé tién hang thang anh Khoa danh cho cae Khoan chi tiéu cain thiét, tiét kiém va chi tigu ca nhan. Ta c6 x + y+2= 20 YZ 23 sa Si etn Hilier cK n 5 XY Z_X+y+zZ _ 20_ Tuntinhichattcua day .tiss bang nhauta:co:e 2° 3 "'54083 10 Theo dé bai, ta c6 x, y, z tilé voi 5; 2; 3, nghTa la Suyra X=2-5=10 y=2-2=4,27=2-3=6. Vay mdi thang anh Khoa chi 10 trigu ding cho cac khoan chi tiéu can thiét, 4 trigu dong dé tiét kiém va 6 trigu dong cho khoan chi tiéu ca nhan. rer ¥ 69, Tim hai sé x vay, biét Sa Lvaxry=t6 6.10. Tim hai sé x va y, biét: 7x = 3y va y - x = -16. 6.11. Tim ba sé x, yvaz, bist x: y:2=3:5:7 va x-y+z- 35, 6.12. Tim dién tich clla mét manh vuron hinh che nhat, biét rang ti sé gitra hai canh ctia né bang 2 va chu vi bang 48 m 6.13, Sé lugt khdch quéc t8 co quéc tich MY dén Viet Nam trong nam 2014 va nam 2019 ti lé voi 317; 533. Tinh sé lugt khach quoc tich My dén Viet Nam trong hai nam do, biet rang so lugt khach dén ndém 2019 nhiéu hon so luot khach dén nam 2014 la 302 400 luot ngudi. 6.14. Ba ban Duc, Loan va Ha gép téng céng dugc 120 nghin déng ung hd cac ban hoe sinh cé hoan canh khé khan mua sach vo nhan dip nam hoc moi. Hoi méi ban d& gdp bao nhiéu tién? Biét rang sé tién ba ban gop theo thu tu fle voi 2; 1; 3. 6.15. Tim hai s6 x va y, biét: 3x = Sy va 2x + 3y = 38. 6.16, Tu ti 1é thc $5 == < nay suy ra ti 1é the ——— =F 7b aa 7g (Gia thiét cac ti s6 déu cd noha) | eo KIEN THU’c CAN NHO 4. Néu dai lung y lién hé véi dai lwong x theo céng thire y = ax (alahang sé khac 0) thi ta néi y fi lé thuan voi x theo hé sé filé a N Néu yi lé thuan voi x theo hé sé tilé a thi x tilé thuan voi y theo hé sé ti lé ola 4 y= ax > X=7y. Khi do ta ndi x va y la hai dai lugng ti 1é thuan. . Néu dai lvong yti lé thuan véi dai Ivong x thi: ~Ti sé hai gid tri trong ung cia chting lu6n khéng ddi (va bang hé sé tilé): 2 » a HX Xa ~Ti s6 hai gia tri bat ki cla dai long nay bang ti sé hai gid tri tong ung cla dai Iuong kia: Me Me AZ Me 2 AB SYR 6 KINANG GIAI TOAN — Nhén biét hai dai lugng ti 1é thuan: + Tim hé sé tile; + Viét cong thir vé mai lién hé gitra hai dai lveng; + Tim mét dai lung khi biét dai lueng con lai va hé sé ti 1é; — Giai mét sé bai toan don gian vé dai Iueng ti 1é thuan: + Tim gid tr twong ung cua hai dai luong 4 1é thuan khi biét tng hoac hiéu cuia hai gia tri do; + Chia mét dai long thanh cac phan filé thuan véi cac $6 cho trude. (1) (rim gid tr cha biét cute hai dai lvong 116 thuan) Biét rang x va y la hai dai lwong ti Ié thuan va khi x = 4 thi y = 6. a) Viét cOng thtrc tinh y theo x. b) Tinh gia tricla y khi x = 12. a 3 Tinh gia t khi y=. ©) Tinh gia tri cla x Khi y = 5 4.8.3 by-3 Giai. a) Taco q 9! POY = Fm b) Khi x = 12 thi y= 312218. oT y=3x suy ra x=2y. Do do, khi y sth x=2-5- < Cha y. Diém mau chét khi giai cdc bai todn thy té lién quan dén dai lugng ti 1é thuan [a nhan biét dec hai dai lueng ti 1é thuan trong bai toan (thu@ng thong qua dau hiéu ti sé cla hai dai lugng dé luén khéng doi) va str dung tinh chat cua dai |vong fi 1é thuan dé thiét lap duoc day ti s6 bang nhau. Sau do si dung tinh chat cia day fi sé bang nhau dé tim cac yéu té chua biét trong bai toan. (©) crim gid tr trong ang cia hai dai wong tle thuan) Hai thanh déng co thé tich 13 cm? va 17 cm®, Héi méi thanh déng nang bao nhiéu gam? Biét hai thanh co khdi long hon kém nhau 56 g Giai. Goi x, y (g) lan lugt la khdi lueng cua hai thanh dong. Ta 6 y - x = 56. Khdi luong cla hai thanh déng ti 1é thuan voi thé tich cla né nén 7 = a Tu tinh chat cla day ti sé bang nhau, ta co cae Vo 13° 17 Suyra x = 14-13 = 182, y = 14-17 = 238. Vay hai thanh déng cé khéi long tuong tng la 182 g va 238 g. Cha y. Khéi lugng cla mét vat Géng chat ti 1é thuan voi thé tich cua no. BR» ie (Chia mét dai luong thanh cdc phan t1 Ié thuan véi cdc sé cho tnedc) Mét nha hao tam tang may tinh dé ban cho ba trong hoc & mét vung khé khan, nham gitip cdc em hoc sinh & vung dé cd thém co hdi tiép xUic voi cong nghé thong tin. Biét rang tang sé may tinh tang la 27 may va sé may tinh duoc tang cla cac trudng fi 1é thuan voi 2; 3; 4. Tinh s6 may tinh ma nha hao tam do tang cho méi trudng, Giai. Goi x, y, Z (may tinh) [an lugt la sé may tinh tang cho trudng ther nhat, truong thu hai va trong thir ba. Bp 5X_Y¥_Zys _ Theo dé bai, ta co 2°35 geste 27. Tur tinh chat cua day fi s6 bang nhau, taco X= ¥ 2 X+¥+2_ 27 | ¥ ‘ 2.3 4 2+3+4 9 Suyra x= 3-2=6y=3-3=9)2=3-4=12 Vay sé may tinh tang cho ba truong lan lugt la 6 may, 9 may va 12 may. G@ sarap 6.17. Biét rng x va y la hai dai [wong ti Ié thuan va khi x =5 thi y = 3. a) Viét cong thurc tinh y theo x. b) Tinh gia tri clia y Khi x = 10. c) Tinh gia tri cla x khi y = = 6.18. Cho biét x va y la hai dai Iuong ti /é thuan. Thay dau “?" trong bang sau bang $6 thich hop. x 2 5 ? 2? | -1,5 ? y 6 2 12 | -9 ? -1,5 Viét cong thtrc mé ta méi quan hé phy thudc gitra hai dai Iuong x va y. 6.19. Trong mai bang gia tri duoi day, hai dai lwong x va y co phai la hai dai Ivong fi 16 thuan khéng? a) b) x 4 |-10| 22 | 36 x 5 -8 | 14 | -26 y | 24 | -60 | 132 | 216 y 20 | -32) 46 | -104 10! 6.20, Dui day la bang tiéu thu xang cla mot loai 6 t6 cd nhd. Quang durdng di duoc (km) | 10 | 20 | 30 | 40 | 50 | 80 | 100 Luong xang tiéu thu (lit) og |16]24/32]40]64]| 80 Quang duong di duge co ti 1é thuan voi lueng xang tiéu thy hay khong? Néu cé thi hay tim hé sé ti |é va tinh long xang tiéu thy khi 6 t6 chay duge 150 kn. . M@t cng ty cé chinh sach khen thu’éng cudi nam la thong theo nang suat lao dong cla céng nhan. Hai cong nhan cé nang suat lao dong tuong ung ti 1é voi 3; 4. Tinh sé tién thudng nhan dug cudi nam cla méi cong nhan do, Biét rang sé tién thong cla nguroi thu hai nhiéu hon sé tién thudng ctia nguréi ther nhét la 2 triéu déng, . Ba don vi kinh doanh gép vén theo filé 3: 5 : 7. Hdi mdi don vi duoc chia bao nhiéu tién lai, biét tang sé tién 141 [a 600 triéu déng va tién lai duoc chia fi 16 thuan voi sé vén 44 gop? . Cho biét x tilé thuan voi y theo hé sé ti lé 0,4 va y tilé thuan voi z theo hé s6 tilé 6. a) Héi x filé thuan voi z theo hé sé fi Ié baing bao nhieu? b) Tim gid th cla x khi z -= c) Tim gia tri cla z khi x = 12. . Cho biét x va y la hai dai Ivong ti 16 thuan. x4, x2 1a hai gia tri khac nhau clla X Va Y;, ¥z la hai gid tri tong tng cla y. a) Tinh gid tri cia x, biét x5 = 3, y, = 3 KIEN THU'c CAN NHO 4. Néu dai Iuong y lién hé voi dai lwong x theo céng thire y =< (a la hang sé khac 0) thi ta ndi y fi 1é nghich voi x theo hé sé tilé a. 2. Néu y tilé nghich voi x theo hé sé ti Ié a thi x cing ti Ié nghich voi y theo hé s6 ti lé a va ta ndi x va y ti lé nghich voi nhau. 3, Néu hai dai lueng y-va x ti 16 nghich véi nhau thi: —Tich hai gia tri tong teng cla ching luén khéng adi (va bang hé sé ti 16): Xs = Xo¥o + XaYa = 28 —Ti sé hai gia tri bat ki cla dai lugng nay bang nghich dao cia ti sé hai gia tri tuong Ung cla dai lugng kia: We Ys . Bs Yo Xt Ys % Va Xe oO KINANG GIAITOAN — Nhan biét hai dai Iueng ti lé nghich: + Tim hé 86 tile: + Viét c6ng thtrc vé mdi lién hé gitra hai dai lveng: + Tim mét dai lurong khi biét dai long con lai va hé sé tilé. — Giai mét sé bai toan don gian vé dai lweng ti 16 nghich: + Ti sé hai gid tri bat ki clia dai long ti 1é nghich; + Chia mét dai lugng thanh cac phan ti lé nghich vdi cdc $6 cho toc. mo (Tim gid tri chua biét cia hai dai lurong 116 nghich) Biét rang x va yt 1@ nghich voi nhau va x = 2 khi y= 3. a) Viét cong thu’ tinh y theo x. nfl b) Tim gia tri clla y khi x = 3. c) Tim gia tri cla x khi y = 0,4. Giai. a) Taco xy = 2-3=6. Dodo y = —. b) Khix = 3taco y elo ~ grey Henna 8 Do do, voi y= 0,4 taco x = = 16. 04 Cha y. Biém chét khi giai cdc bai toan thy té lién quan dén dai lueng ti lé nghich la nhan dugc hai dai lung ti 1é nghich trong bai toan (thuong thong qua dau hiéu tich cla hai dai long 46 luén khéng Adi) va str dung tinh chat ctia dai luong ti lé nghich dé thiét ap duoc day ti sé bang nhau. Sau 46 str dung tinh chat cilia day ti s6é bang nhau dé tim cac yéu té chua biét trong bai toan. mg (T1s6 hai gid tri bat ki cla dai lvong tI1é nghich) é lam xong mét céng viée thi 30 céng nhn can lam trong 8 gid. Néu sé céng nhan tang thém 10 ngurdi thi thé! gian hoan thanh céng viée glam duoc may gid (Gia thiét nang suat lao déng ctia méi ngudi la nhu nhau)? Giai. Gol x (gid) la thdi gian hoan thanh céng viéc khi tang thém 10 céng nhan. $6 céng nhan sau khi tang thém la: 30 + 10 = 40 (ngudii) Do khdi lugng cong viéc khong déi nén sé céng nhan va thoi gian hoan thanh céng viéc la hai dai lugng ti 1é nghich. Do do ta co 2 . Suy ra 8-30 x= 6 (gid) Vay thoi gian hoan thanh céng viéc giam duoc la: 8 - 6 = 2 (gid). (C2© (chia mot dai lwong thanh cdc phan #1 nghich v6i cac sé cho truéc) Mét 6 t6 di tle tinh A dén tinh B gém ba chang duéng dai bang nhau voi van téc cho phép trén méi chang [an Iugt la 60 km/h, 80 km/h va 120 km/h. Biét tong thoi gian di ca ba chang la 3 gid. Tinh dé dai quang dung di tu tinh A dén tinh B. Giai. Goi x, y, Z (gid) lan Iugt la thdi gian 6 16 di trén ba chang duong. Ta co X+ytzZ=3. Ba Do d6 dai mdi chang duong la bang nhau nén van téc va thoi gian di trén mdi chang dung [a hai dai luong ti lé nghich. Do dé ta c6 60x = 80y = 1202. Suy ra x_y_2 4 3 2 - £0 iy it ELE 5 XY _2_xX+y+2_3 1 Tw tinh chat cua day ti so bang nhau, ta co €°9 “Oo” Gas" oe Suyra xed 4=£ io) Do d6, khoang cach gitra hai tinh A va B la 60 - 3 +3 = 240 (km), Gears 6.25. Biét rang x va y ti lé nghich voi nhau va. x= 4 khi y= 15. a) Viét cong thirc tinh y theo x. b) Tim gia tri cla y khix = 6. ¢) Tim gia tri cla x khi y= 0.5. 6.26. Cho biét x va y [a hai dai Iurong ti 1é nghich. Thay dau “?” trong bang sau bang $6 thich hop. x 1 25] ? ? 8 z y fr 4 25] 2 ? 10 \Viét céng thtrc mé ta méi quan hé phu thudc gitra hai dai lung x va y. 6.27. Theo bang gia tri dui day, hai dai lueng x va y 6 phai la hai dai luong ti 1@ nghich khéng? a) b) x[e|3][-4]s5 Mei a[2/5 y | 10 | 20 [15] 12 y |-15|-30| 16 | 6 6.28. Dc cling me va chi Linh di siéu thi va du’ dinh mua 5 vi gdm 20 hdp stra chua. Siéu thi dang trong dot khuyén mai, stra chua duoc giam gia 20% méi hép. Chi Linh néi rang voi sé tién ban dau du dinh mua stra chua thi bay gid’ co thé mua dugc 6 vi gom 24 h6p (tang thém 20% sé hdp so voi ban dau). Duc thi cho rang voi sé tién do bay gio sé mua duge 25 hép stra chua (tang thém 25% sé hép so voi ban dau). Hdi ai dting, ai sai? | 6.29, Mét 6 6 va mot xe may cing di tir A dén B. Biét rng van téc cla 6 t6 gap mudi van téc clia xe may va xe may di hét 6 gid. Hdi 6 t6 di hét bao nhiéu gio? 6.30. Ba may cay cling loai, mdi may lam viéc 8 gid mét ngay thi trong 7 ngay cay xong mét caénh déng. Do thoi tiét ndng néng va sp co mua nén yéu cau trong 4 ngay phai hoan thanh va méi ngay chi lam dug trong 6 gic. Héi cn bao nhiéu may cay dé c6 thé hoan thanh céng viée 46? 6.31. Ba t6 céng nhan lam duréng cé téng céng 52 céng nhan. Bé hoan thanh cling mét céng viéc, td | can 2 ngay, t6 Il can 3 ngay va té Ill can 4 ngay. Hai méi t6 c6 bao nhiéu céng nhan, biét rang nang suat lam viéc cla mai ngudi la nhu nhau? 6.32. Cho biét x va y la hai dai long til nghich, x,, x2 la hai gia tri khac nhau cla x va Y,, Y> la hai gia tri trong Leng cia y. a) Tinh gia triclla y, va yo, biét x, = 3, Xp = 2 va 2y, + 3y2 = -26 b) Tinh x, va yo, bit 3x, — 2y, = 32 xp = -4; y, = -10 ON TAP CHUONG VI 3 CAU HOI TRAC NGHIEM 4. Phat biéu nao sau day la sai? Néu ad = be (véi a, b,c, d# 0) thi 2 8 25 off p72. bd cod ba ac 2. Cho day ti sé bang nhau -- 5 = 3 Phat biéu nao sau day la dng? A288 arc-e p2_f_& acre "bd f Dodat “pa > bid- a c e@ a4-€ a Cc e Opa bot Ob df bit 3. Cho dai lueng y lién hé voi dai long x theo céng thire y = 3x. Gol x4, X2, X3 lan luet 1a cdc gid tri khac nhau clia x; y4, yo, Ys lan Iwet 1a cdc gid tri tong ung cla y. Phat biéu nao sau day la sai? A. ytilé thuan voi x theo hé sé ti lé é B. x fi é thuan voi y theo hé sé ti lé é chk. 2 Xp Xp Xg 3 p, 41.%2.%_3 Yo Ys 2 4. Cho dai luong y lién hé voi dai luong x theo céng thire y = 2 Goi X4, Xo, X3 lan Iuot la cdc gia tri khac nhau cla x; y4, Yo, ys [An Iuet la cdc gid tri tong ung cla y. Phat biéu nao sau day la dung? A. Tac X4y; = Xoo = Xg¥3 = 12 B. Hai dai lung x va y ti lé thuan voi nhau 7 | a 2 oa Me Yo Ys %'Ys % p4-2-% e G&G & . Quan hé cla cdc dai leng nao sau day la quan hé ti lé thuan? A. Van téc trung binh clia 6 t6 va thai gian chuyén déng cilia 6 t6 trén mét quang duéng 6 dinh. B. S6 nguéi va sé ngay khi thc hién mét Iueng céng viéc khong déi va nang suat lao d6ng cla méi ngwoi la nhu nhau C. Quang duéng di duoc va théi gian chuyén déng ctia vat chuyén déng déu D. Chiéu rong va chiéu dai ctia hinh chi nhat cé dién tich khéng ddi . Cho x ti 16 thuan voi y theo hé sé ti 1é 2 va y fi 1é nghich voi z theo hé sé fi 1é 8. Phat biéu nao sau day la ding? A. x tilé nghich voi z theo hé sé tilé 16 B. x ti l@ nghich voi z theo hé sé tilé 4 C. x tilé thuan voi 2 theo hé sé tilé 16 D. x tilé thuan voi z theo hé sé tilé 4 O eartae 6.33. Cé thé lap dura fi lé thire tlr cc $6 sau day khong? Néu duoc, hay viét tat ca cac tilé thie cé thé lap duoc. a) -49, -28, 4; 7, b) 4; 18; 64; 256. 6.34. Tir fi 1é there 7 = 4 (vOi x, y #0) c6 thé suy ra nhting fi |é thre nao? 6.35. Tim x trong mdi ti lé thre sau: x _ =20. ye . ®) 57s" b) 38:x =0,75: 45; 6.36. Tim hai sé x va y, biét: XY va 2x ~3y = 4 8 dame tye a) = 7 va 2x By = 22 Oy 3 vax 2y= 40. 6.37. Tim ba sé x, y, z, biétx: y:2=3:5:8 vaSx+y—2z7= 112 6.38. 6.40. 6.4 Cho biét hai dai lugng y va x tilé nghich voi nhau va cac gia tri duc cho trong bang sau: x 15 2 24 4 2 y 2 6 1,25 # 05 Hay xac dinh hé sé fi lé, Tur do, thay dau "?" trong bang bang sé thich hop. . Cho biét y ti 16 nghich vdi x theo hé sé ti Ié la 4 va z ti I6 nghich voi y theo hé s6 ti lé la 6. Hai dai long 2 ti lé thuan hay ti lé nghich voi dai luong x va hé sé #iIé la bao nhiéu? Binh xang xe may clia bac Minh co dung tich 3,7 lit. Khi dé day binh, bac Minh thay déng hé bao tién 6 cay xang hién 68 450 déng. a) Biét binh xang xe may clia c6 Hoa co dung tich 4,5 lit, khi dé day xang loai do thi cé Hoa phai tra bao nhiéu tién? b) Métxe 6 t6 sé dirgc dé bao nhiéu lit x8ng loai do néu phai tra 388 500 ding? . Mot di cong nhan gém 15 ngudi hoan thanh mét céng viée trong 6 ngay. Biét rang nang suat lao déng cla cac cng nhan la nhu nhau. Hay cho biét: a) Théi gian hoan thanh céng viée dé khi sé cong nhan duge tang lén gap doi. b) Thoi gian hoan thanh céng viéc dé khi sé céng nhan chi con 10 nguéi. . Ba t6 cong nhan dong géi san pham duge giao ba khéi luong céng viéc nhu nhau. thw nhat hoan thanh céng viée trong 5 ngay, 6 ngay va té thu’ ba trong 4 ngay. Tinh s6 cong nhan cla mdi tt nhat nhiéu hon t6 thu hai la 2 nguéi va nang suat lao dong clia cac cong nhan [a nhu nhau trong suét qua trinh lam viée. o KIEN THU'C CAN NHO Nhiing sé va cha dugc néi voi nhau boi dau cua cac phép tinh lam thanh mot biéu thi (co thé cé thém dau ngoaec dé chi the ty tinh). Biéu thuc khéng chia cht goi la biéu thie sé. Biéu thtre chi chtra's6 hoae chi chtra chtr hoa chia ca s6 va chir gol chung la biéu thie dai sé. n . Trong mét biéu thie dai s6, cac chi dure diing dé thay thé cho nhiing sé nao dé va duegc goi la cac bién sé (goi tat la cc bién). Voi céc bién, ta cling c6 thé van dung cdc quy tac tinh va tinh chat cla cac phép tinh nhur déi voi cac sé nhu: X+YHytX (x+y) FZ=x4(y 2) AX+Y—Z2)=-K-ytzZ, x= 1x, X+x= 2x, X#+X4X = 3x; X=x=0; XY = YX (xyz = xyz); XY +2) = Xt xz, xext wo = x wor = x? oo » . Muén tinh gié tri cda mét biéu thiée dai sé tai nhtrng gia tri cho truéc cla cac bién, ta thay gia tri 44 cho cla méi bién vao biéu thirc rdi thuc hién cac phép tinh. © kinane cai toAn — Nh&n biét bidu thtrc s6, biéu thie dai sé va cac bién cia no. — Tinh gia tri cla biéu thie dai sé tai nhtrng gia tri cho truec cla cdc bién. Rw ae Vao 7 gid sang, mét tau chd khach khéi hanh ti Ha Néi di Hai Phong vi van téc x km/h. Sau d6 20 phtit, mét tau cho hang khdi hanh tlr Hai Phong di Ha Ndi voi van téc y km/h (gia thiét rang x < 60 va y < 45). Bén 8 gid’ sng cing ngay, tau cho hang phai dirng lai 6 mét ga gitra dong dé cho tranh nhau voi tau cho khach. Biét rang Ha Ndi cach Hai Phong khoang 105 km va tau cho khach khong dimg lai trong suét hanh trinh. a) Viét biéu thtrc dai sé voi hai bién x va y, biéu thi khoang cach (don vi: km) gitra hai tau vao |Uc 8 gid sang. b) Gia str x = 60 va y= 45. Tinh gia tri clia biéu thtrc dai sé tim duoc & cau a tai cac gid tri G4 cho cilia x, y. Tir 46 hay tinh xem hai tau gap nhau Itic may gid sang cling ngay, Giai a) Dén 8 gio sang, tau cho khach da di trong 1 gio va di duoc quang duong X (km); tau cho hang di sau tau ché khach 20 phut-nén thoi gian di la 40 phut (bang 2 gi, va quang dudng di duoc la zy (km). Do d6 dén 8 gié, tong quéng dudng hai tau di duoc la x + ay (km). Do hai tau di nguroe chiéu nhau nén hai ; tau con céch nhau 105 — | x +3) (km). U 4 \ Vay bidu thtic cn tim la D = 105 — | xr Ey |. \ ) b) Tai x= 60, y = 45, gia tri cla bidu thirc Dla 105 — (60 + 30) = 15. Biéu nay co nghia la hai tau cén cach nhau 15 km. Vay tau ché khach cén tiép tue di 15 km nda dé gap tau cho hang tai noi tau ch hang dang dO cho. Tir do suy ra tau cho khach cén phai di thém khoang thoi gian la 15 : 60 = Fa¥6, tlc la 15 phut. Vay hai tau gap nhau luc 8 gid 15 phut. eo BAI TAP 7.1. Viét biéu thurc dai sé biéu thi: a) Hiéu cdc binh phuong ctia hai s6 ava b; b) Téng cac lap phurong cia hai sé x va y. 20/0 7.2. 7.3. 7.4. 75. 7.6. \Viét biéu thire dai sé biéu thi: a) Thé tich cia hinh hép chi nhat co chiéu dai a, chiéu réng b va chiéu cao laatb, b) Dién tich cla hinh tur gidc co hai duong chéo vudng géc voi nhau va d6 dai clia hai dwong chéo dé la pva g. Hay chi ra cdc bién trong méi biéu thre dai s6é thu duge o cdc Bai 7.1 va 7.2. Tinh gia tri cla biéu thirc: a) 2a*b + ab? - 3ab tai a= -2va b= 4, b) xx + y)- 02 +) tai x = 0,5 va y= 1,5 Trong hai két luan sau, két luan nao dung? a) Hai bigu thire A(x) = (x + 4)° va B(x) = x? +1 bang nhau voi moi gia tri cla x. (Chang han, khi x = 0 thi ta co A(O) = B(0) = 1). b) Hai biéu thir C= a(b + c) va D = ab + ac bang nhau voi moi gia tri cua cac bién a, b va c. (Chang han, khi a= b= c= O thi C= D= 0). Mét ludéng rau co x hang, mdi hang co y cay rau (x, y < N). Trong tinh hudng nay, biéu thre P= xy biéu thi sé cay rau dugc tréng trén luéng rau dé. Hay néu mét tinh huéng khac, trong dé mét dai lweng duge biéu thi boi bidu thure x- y. eo KIEN THU’c CAN NHO 41. Don thite mét bién (goi tat la don thik) la biéu thtre dai sé cé dang tich cla mét sé thuc voi mét luy thiva clia bién, trong d6 sé thuc goi la hé sé, s6 mo ctia lug thiva ctia bién goi la bac clia don there. — Muén céng (hay trv) hai don thtre cling bac, ta cong (hay tv) cac hé sé voi nhau va gidr nguyén luy thira cia bién. —Muén nhén hai don thirc tuy y, ta nhan hai hé sé vei nhau va nhan hai luy thiva cia bién voi nhau Da thitc mét bién (goi tat la da thitc) la téng cla nhteng don thirc ctia cling mét bién; méi don thirc trong téng goi la mét hang té cua da thurc do. — $6 0 cling duoc col 1a mét da thire, gol la da thite khong. — Ba thirc thu gon la da thire khong chia hai don thurc nao cung bac. — Ta thudng viét da thie dui dang thu gon va sap xép cdc hang tir clla nd theo luy thiva gid clta bién. Cho mét da thure khac da thtre khéng. Trong dang thu gon ctia n6: — Bac cla hang tu co bac cao nhat gqi la bac cla da thre; —Hé sé eta hang tl cd bac cao nh&t goi la hé sé cao nhat, —Hé sé ctia hang tl bac O (hang tl khéng cha bién) goi la hé sé ty do. Da thirc kh6ng la da thlrc khong co bac. Néu tai x = a (ala mét gia tri cla mét da thurc bang 0 thi ta goi a (hay x = a) la mét nghiém cua da thtrc do. Nv a oe 3 KINANG GIAI TOAN — Nhan biét don thitc, hé s6 va bac cla don thtre. — C6ng, trv hai don thurc cung bac; nhan hai don thc tuy y. — Nhan biét mét da thu; thu gon va sp xép cac hang tir cula mot da thire theo lug thira giam cilia bién. 2 ~ Xc dinh bac, hé s6 cao nhét va hé sé tu do ctia mét da thite. — Nhan biét cac hé sé va bac ctla cac hang tr trong mét da thie. — Tinh gia tri cla mét da thie tai mét gia tri cho truéc cila bién; kiém tra xem mét sé c6 phai la nghiém cila mét da thie hay khéng (TT © trong céc biu thie dai sé sau, bidu thire nao la don tite mot bién? Vi méi don thirc, hay cho biét hé sé va bac cla nd, (1-v2)x°; 2x+1. x. 3. 42 oe Zi : ol * $i Giai Ta co: Don thre (- ¥2)x, hé sé la 1/2, bac 3. Bon thtre $e hé sé la v2 v2 Bon thie X, he sd la +, bac 1 3 3 , bac 0. Bon thtrc 10*x?, hé sé la 10°, bac 2 Cac biéu thire con lai, 7 a) Thu gon da thre P(x) = 2— 3,5x* — 5x? + 3x? +x + 3e — 2x? — 1 va sp xép Berl yy 3 khéng phai la don thue. cac hang tir ciia n6 theo lug thtra giam cla bién. Xac dinh bac, hé s6 cao nhat va hé sé tur do clia da thtrc d6. b) Tinh gid tri ctia da there tai méi gia tri ctia x thudc tap hop {-2; -1: 0; 1}. Tir dé hay tim mét nghiém cla da there P(x). Giai a) Ta tién hanh déng thoi viva thu gon, via sp xép cac hang ti ciia da thuc bang cach céng cac hang tir cung bac (néu cé) tr bac cao dén bac thaép nhu sau: Puy 2-3.5x4 534 xs Data 2x Bz = (-ssx1-Z0') = 2x8 + (3x2 — 5x?) +x + (1 +2) = [28-5 )t-20 +@-syte ett #2) = Ox4 2x3 2x7 +x +1 Két qua ta duo da thiic P(x) = -2x- 2x7 + x +4 Hang tir c6 bac cao nhat la -2x°, bac 3, nén P(x) la da thurc bac 3, hé sé cao nhat la -2 va hé sé ty dola 1. b) Taco: P(-2) = -2- (-2)°-2- (2)? + (2) +1 = 16-8-1=7 PU-1) = -2- (AP 2- (1h + (41) 41=2-2-141=0, Tuong ty, P(0) = 1 va P(1) = -2 Vay x = -1 la mot nghiém cua P(x). (TET tim cae he 56 p va q trong da thife F(x) = x° + px + 9, biét rang v6i sé atuy y, gid tr clia F(x) tai x = a, tre la F(a) ludn bang (a— 17. Giat Theo dé bai, ta co Fla) = a° + pa + q= (a— 1)" xy ra voi moi gia tri cla a, Noi riéng, dang thie cling dling voi nhting gid tri clia a ma ta chon, chang han: Khi a= 0, tacé F(0)= 07 +p-0+q=(0-1)"= 1, suyraq= 1. *Khia= 1, taco A1)= P+p-14q=(1-1)°=0,suyral+p+g=0 Nhung ta da co g= 1nén2+p=0, suyrap=-2. Vay p=-2 va q= 1 la caché 96 cn tim va F(x) = x? 2x41. oe BAI TAP 7.7. Trong cac biéu thirc sau day, biéu thtrc nao la da thtrc mét bién? 2 a) 7-8: b) 2x; c) (1-v2)x°+ 2; aaa B 24 fa 7.8. 7.9. 7.10. 71 7.12. 7.14. Thu gon va sap xép méi da thtrc sau day theo luy thira giam cla bién rdi tim bac, hé s6é cao nhat va hé sé tu do cla mai da thirc do. a) F(x) = 2 + 4x®— 2x9 — 4x9 + 3x +3; b) G(x) = 6x2 +4-3x + 4x3 +x? +6x -3. Bang cach tinh gia tri clla da thc A(x) = x° + 2x° + x tai cc gia tri cla x thuéc tap hop {-2; -1; 0; 1; 2}, hay tim hai nghiém cla da there F(x). Tim da thire P(x) bac 3 thoa mn cdc diéu kién sau: * P(x) khuyét hang tir bac hai: « Hé sé cao nhat la 4; + Hé sé ty do la 0; «x= =la mét nghiém clla P(x), Ai 2 . Cho hai da thtre A(x) = —x* + 2,5x° + 3x? — 4x va B(x) = x4 + V2. a) Cheng t6 rang x = 0 langhiém ctia da thtre A(x) nhung khéng la nghiém cia da there B(x), b) Chung t6 rang da thie B(x) khéng c6 nghiém. Biét rang hai da thir G{x) = x? - 3x +2. va M(x) = x7 +x — 6 co mét nghiem chung. Hay tim nghiém chung dé. . Ngwréi ta dinh dung nhding vién gach vi kich thuéc nhu nhau dé xay mot bie tuéng (co dang hinh hp chi nhat) day 20 cm, dai 6 m va cao x (m). 86 gach 4A cé la 450 vién a) Tim da thre (bién x) biéu thi s6 gach can mua thém dé xay tudng, biét rang cl xay méi mét khdi tng thi can 542 vién gach. Xac dinh bac va hé sé ty do cla da thire do. b) Néu chi ding sé gach s&n 6 thi xay duge bure tudng cao khoang bao nhiéu mét? (tinh chinh xac dén 0, 1 m). Tim cdc hé s6 p va q cila da thtrc F(x) = x? + px +g, biét rang voi s6 a tuy y. gia tr cla F(x) tai x = a, tac la Fla) ludn bang (a + 2, Bes 6} KIEN THU’c CAN NHO 41. Hai cach trinh bay phép céng (hay trir) hai da thtre: — Céch 7. Viét hai a thite trong d4u ngoae va néi chting boi dau + (hay Sau d6 bd déu ngoae rdéi nhém cac hang tir cing bac va thu gon. — Cach 2. Dat tinh céng (hay trir) sao cho cac hang tly cling bac ctia hai da thirc thi thang cét voi nhau réi cong (hay trir) theo ting cét. 2. Phép cOng da thirc cling cé cac tinh chat giao hoan va két hop 3. Voi cac da thirc A, B, C ta co: +NéuA+B= Cthi A= C-B. Nguoclai,néu A= C-B thi A+B=C. +A+B+C=(A4B)+C=A4(B4+C), 3 KI NANG GIAITOAN — Céng hay try hai da thie va trinh bay bang hai cach. — Ap dung cdc tinh chat ctia phép céng hai da thtrc trong tinh toan. — Giai toan lién quan dén céng, trl da thir CEO cho hai aa thire Pix) = x*— 5x2 + 4x 5 va Q(x) = + x2 4 KH, a) Hay tim tang P(x) + Q(x). b) Tim da thuc R(x) sao cho P(x) = R(x) + Q(x). Giai a) Cach 7 (Nhém cac hang tr cting bac): PUx) + Q(x) = (x4 = 5x9 + 4x — 5) + (x4 + 3x7 + 2x +1) = x4 Bx dx 5x84 Bx OK = (x4 = x4) — 5x9 + 3x? + (4x + 2x) + (1-5) = 6x +3x7 + Ox = 4, afl Céch 2 (Bat tinh céng): + 4x5 4 43x74 2x44 P(x) + Q(x) = — 5x? + 3x? 46x — 4. b) Muén tim R(x) 48 P(x) = ROx) + Q(x), ta cn tinh R(x) = P(x) — Q(x). Céch 1: R(x) = P(x) = Q(x) = (x4 — 5x3 + 4x — 5) — (Cx? + 3x7 + 2x + 1) = x4 5x8 + 4x5 + x4 3x7 2x1 = (x4 + x4) — 5x3 — 3x? + (4x — 2x) + (-1 —5) = 2x4 — 6x9 — 3x? + 2x6. Céch 2: xt 5x? +4x—5 xi 4 xP eon ed R(x) = P(x) — Q(x) = 2x4 — 5x — 3x? + 2x 6. Chai y. Trong vi du trén, ta thy da thirc P khuyét hang tir bac hai va da thirc Q khuyét hang tir bac ba. Do a6 khi viét hai da thire P va Q trong cach dat tinh Ong (trl), ta dé dé khoang tréng tng voi cdc hang tt bj khuyét ay. moe Cho ba da thire sau: A(x) = Ox + 2x9 + 5x = 1; Bx) = 10x4 + 2x? 7x va C(x) =x? + 2x7 + 3x-6. Xc dinh bac, hé sé cao nhatva hé sé tu do clia méi da there sau: a) U(x) = A(x) + B(x) + C00; b) Vix) = A(x) = B(x) - C(x). Giai a) Ta cé thé dat tinh cong nhu’ sau: A(x) = 8x4 + 2x9 +5x-1 + B(x)= 10x" 42x? 7K Cix)= +27 4+3x-6 A(x) + B(x) + C(x) = 2x4 43x39 +.4x? + x-7. Vay U(x) = 2x4 +3x9 + 4x2 4x -7. b) Ta co: Vix) = A(x) — B(x) — C(x) = [A(x) — B(x)] = C(x), Truréc hét ta tim hiéu A(x) — B(x) bang cach dat tinh nhu sau: A(x) = -8x4 + 2x? +5x -1 “Boge toxt #20? 7x A(x) = B(x) = -18x* + 2x? — 2x? + 12x = 1 Khi 6: [A(x) — BO] — C(x) = (-18x4 + 2x9 — 2x? + 12x — 1) — (x9 + 2x? + 3x 6) = =18x4 + 2x°— 20? + 12x - 1-9 - 2x7 3x +6 = —18x4 + (2x9 — x°) — (2x? + 2x) + (12x — 3x) + (-1 +6) 18x4 + x9 ax? + Ox +5. Vay Vix) = —18x4 4x9 = 47 + 9x45, G@ sata 2 7.15, Cho hai da thire A(x) = x* —5x° + x7 + 5x — 2 va B(x) ae 28 4x7 5x5. Hy tinh A(x) + B(x) va A(x) — B(x). 7.16. Cho da thirc H(x) = x —3x° —x +4. Tim da thurc P(x) va Q(x) sao cho a) H(x) + P(x) = x° = 2x? + 2° b) A(x) = Q(x) = 2° 7.17. Em hay viét hai da thir tuy ¥ A(x) va B(x). Sau 46 tinh C(x) = A(x) — B(x) va C(x) = B(x) — A(x), roi so sanh va néu nhan xét vé bac, cac hé sé cla C(x) va C(x). 7.18. Cho cAc da thtre A(x) = 2x° — 2x? + x— 4; B(x) = 3x3 2x + 3:va C(x) =x +1 Hay tinh: a) A(x) + B(x) + C(x); b) A(x) - B(x) - Cx). Goi S(x) la tong cla hai da thirc A(x) va B(x). Biét rang x = a la mét nghiém cia da thtre A(x). Chtrng minh rang: a) Néu x = ala mot nghiém ctia B(x) thi a cling 1a mot nghiém cua $(x), b) Néu a khéng la nghiém cla B(x) thi a cling khong la nghiém cla S(x). fl 7 e @ ken tHve cAn NHS 4. Cach nhan hai da thtrc mét bién: — Nhan hai don thtrc: (ax”)(bx"”) = (ab)x"*”, trong do. a, be Rin, me N. — Muén nhan mét da thc voi mét da thuc, ta nhan méi hang tir cula da thure nay voi ting hang tl cia da thurc kia réi céng cac tich voi nhau. 2. Phép nhan da thie cling 6 cac tinh chat giao hoan, két hop va phan phéi di voi phép cOng da thu. 3 KINANG GIAI TOAN — Nhan hai da thure tuy y bang cach dat tinh nhan. — Ap dung cac tinh chat clia phép nhan hai da thtrc trong tinh toan. ~ Giai toan lién quan dén nhan da therc. GN rex gon biéu thtre (12x — 54x — 1) - (3x — 7)(16x = 1), Giai (12x — 5)(4x — 1) - (3x 7)(16x - 1) = [(12x — 5)4x — (12x —5)] —[(3x - 7)16x - (3x-7)] = (48x? — 20x — 12x + 5) — (48x? — 112x — 3x +7) = 48x? — 20x — 12x + 5— 48x" + 112x + 3x-7 = (48x? — 48x) — (20x + 12x — 112x — 3x) + (5-7) = 83x-2, mo Tinh (x° + 2x? — x — 1)(5 — x) bang cach dat tinh nhan. Giai Ta viét 5 —x thanh da thu x + 5 va dat tinh nhan nhu sau eee el = x45 Bx? + 10x 5x5 Wt x74 x xt xP #117 = ax 5 Vay (x9 + 2x? x — 1)(6 — x) = x4 + 3x9 + 11x74 5. @ sarap 7.20. Tinh: a) (x° + 3x? — 5x — 1)(4x — 3); b) (-2x2 + dx oy 3x 4) c) (x4 + 2x8 — 1)(x? = 3x + 2) 7.21. Bang cach rit gon biéu thtre, chteng minh rang méi biéu thirc sau cé gid tri khéng phu thuéc vao gia tr clia bién: a) (x —5)(2x + 3) — 2x(x.- 3) + (x + 7); b) (8 — 5x + 7)(x — 2) — (x? = 3xy(x — 4) — 5(x 2). 7.22. Vi gid tri nao cla x thi (x? — 2x + 5)(x — 2) = (x? + x)(x 5)? 7.23, Rut gon cac biéu thc sau ri tinh gia tri cla da thuc thu dugc. a) (4x4 — 6x? + 9)(2x? + 3) tal x = 0,5; b) (x9 + 5x? + 2x + 12)(x2 + 2x +4) — x(7x° + 16x? + 36x + 32) tal x = -2. 7.24. Chung minh rang tich cla hai sé ty nhién 1é lién tiép céng thém 1 thi luén chia het cho 4. Goi y. Mdi sé ty nhién lé luén viét duge dudi dang 2n - 1 vdi n € N*, hoac dudi dang 2n + 1 vdine N. 30) 3 KIEN THU'C CAN NHO 4. Cho hai da thurc A va B (B # 0). Néu cé da thtre @ sao cho A = BQ thi taco phép chia hét A: B = Q (con viét la 4. Q), trong d6 A Ia da thitc bi chia, Bla da thitc chia, Q |a da thie thuong. . Cach chia hai da thir mét bien: — Cho hai don thitc ax" va bx" (m,n < N: a,b © Rvab #0). Khi donéu mzn thi phép chia ax” cho bx" la phép chia hét va n (ax””) : (bx") = (a: byx™ "= oxen (quy wee x° = 1), — Mu6n chia mét da thirc cho mét da thtrc, ta dat tinh va chia (tong tw phép chia hai sé tu nhién) cho dén khi duoc da thife du la da thlrc khéng, hodc co bac nhé hon bac cila da thre chia . Néu chia da thtre A cho da thivc B ta duoc da thire thyong Ia Q, da thre du la Rthi: ~ Ba thire R = 0 (khi chia hét) hode R 1a da thie c6 bac nhé hon bac ctia da ttre B (khi khéng chia hét). ~ Taco dang thirc A= BQ+R. » re) KINANG GIAI TOAN ~ Chia hai da thtre tuy y bang cach dat tinh chia — Nhan biét phép chia hét. ~— Nhan biét thurong va du trong phép chia hai da thtrc. — Giai toan lién quan dén nhan va chia da thre. (EM khong can tinh, hay cho biét da thie A co chia hét cho da thire B khéng. Sau dé kiém nghiém lai cau tra lai bang cach tim thuong va du trong phép chia A cho B. a) A= Sx4— x3 43x, B= 2x7. b)A=2x°- 4x? + 6x1; B= 2x. Giai a) Ta thdy méi hang tir cla da thirc 5x" — x° + 3x" Gu chia hét cho 2x7. Do a6 phép chia da cho la phép chia hét. Cy thé, ta co: (8x4 — x3 + 3x): 2x7 = 25x? -0,5x +15. Ta diroc thuong la 2,5x? — 0,5x + 1,5. b) Ba trong bén hang tir cla da thirc 2x° — 4x? + 6x — 1 chia hét cho 2x (chi co -1 khéng chia hét cho 2x). Vay A khéng chia hét cho B. Cu thé, ta co: 2x9 — 4x? + 6x — 1 = (x7 — 2K +3)(2K) —1 Vay trong phép chia nay ta tim duge thong la x?-2x +3.va dula-1. Bang cach dat tinh chia, tim thuong va du trong cac phép chia da thire A cho da thtrc B: a) A= 2x4-3x°-3x74+6x-2, B= b) A= 3x4 43° + 6x — 5; )B= x7 #14) Gia a) oxt— 3x? 3x7 + 6x2 Jx7-2 “oxt ax? 2x? 3x44 ~3x8 +x? 46x—2 ~ -3x + 6x xe 2 - 2 > 0 Két qua ta co phép chia hét va thuong la Q = 2x?-3x +4 afl axa? +6x-5 4 o1 3x +3x? 3x7 4x-3 x? 3x? + 6x5 ~ xe +x = 3x7 + 6x5 ae) 5x-2 Két qua ta duro thurong la 3x + x 3 va du la 5x - 2 (T71@ tim 56 ty nhien n sao cho 86 2n*—n +2 chia hét cho s6 2n+ 1 Giai Xét hai da thie f(x) = 2x°— x + 2va g(x) = 2x +1, Khi do, gia tri clia Wx) va g(x) tai x= nla fin) = 2n? —n +2.va g(n) = 2n +1. Chia (x) cho g(x) ta duoc: 2P—x +2 | 2x44 Biéu nay cho ta f(x) = g(x)(x— 1) + 3. Thay x = nvao ta duge: Ain) = glay(n 1) +3. Néu f(7) chia het cho g(n) thi tlr dang thurc trén suy ra g(n)(n - 1) + 3 chia hét cho gin). Vi g(n)(n = 1) : gin) nén 3 ¢ g(n). Vay g(n) chi cé thé la mét trong cac Uc ty Nhién cua 3, tc lan € {1; 3}. Ta xét tung trvong hop: © g(n) = 2n+1= 1, suyra2n=Ovan=0. + g(n)=2n+1=3, suyra2n=2van=1 Ther lai: * Khi n= 0, dé thy (0) = 2 chia hét cho g(0) = 1. *Khi n= 4, tacé (1) = 3 chia hét cho g(1) = 3. Vay cdc gid tr can tim clianlan « {0; 1}. @ sartae 7.285. 7.26. 7.27. 7.32. . Tim s6 ty nhién n sao cho da thir 1,2x° — 3x4 + 3,7x? chia hét cho x” . Thyrc hién cac phép chia sau: a) (—4x° + 3x3 — 2x”) : (2x); b) (0,5x° — 1,5x? + x) : 0,5x: c) (8 + 2x? — 3x #1) ae at tinh va lam phép chia sau: a) (x° — 4x? = x + 12) : (x= 3); b) (2x*— 3x9 + 3x? + 6x— 14) : (x? 2), . Khi lam phép chia (6x° — 7x? — x + 2) : (2x + 1), ban Quynh cho két qua da thire du la 4x + 2 a) Khéng lam phép chia, hay cho biét ban Quynh dung hay sai, tai sao? b) Tim thong va du trong phép chia do. . Cho hai da thirc A= 3x4 +x° 46x —5 va B= x°+ 1. Tim thuong Q va du R trong phép chia A cho B rdi kiém nghiém lai rang A = BQ +R. . Thuc hién cac phép chia sau: a) (2x + x9 3x" + 5x — 2): (x? =x +14); b) (x4 =8 — x? + 3x): (x? 2x + 3) . Cho da thie A(x) = 3x4 + 11x? — 5x? — 19x + 10. Tim da thtre A(x) sao cho A(x) = (3x? + 2x — 5)-H(x) Tim sé msao cho da thie (x) = 2x° —3x* +x + mchia hét cho da thire x + 2. 7.33. Cho da thire P(x). Chirng minh rang: a) Néu P(x) chia hét cho x — a thi a la mét nghiém clia da thie P(x); b) Néu x = ala mét nghiém cilia da thtre P(x) thi P(x) chia hét cho x — a. 3a(l) ON TAP CHUONG VII QB cAunor (rede nghigm) 4. Biéu thire nao sau day khéng la da thir mét bién? tl x A. v3 B.-x C.x+— D.=-1 v3 y B Cho da thire G(x) = 4x° + 2x? — 5x. Hé sé cao nhat va hé sé tu do cia G(x) lan lugt la: A.4va0 B.Ova4 C.4va-5 D.-5va4 Cho hai da thtre f(x) va g(x) khac da thive khéng sao cho téng ix) + g(x) khac da thtre khéng. Khi nao thi bac cla f(x) + g(x) chéc chan bang bac cla f(x)? A. fx) va g(x) 6 cling bac B. f(x) c6 bac lon hon bac cuia g(x) C. g(x) c6 bac l6n hon bac ctia fx) D. Khéng bao gid’ Cho da thre P(x) = x? + 5x-6. Khi do: A. P(x) chi co mot nghiém la x = 1 B. P(x) khéng cé nghiém C. P(x) chi co mét nghiém la x = -6 D. x= 1vax=-6 la hai nghiém ctia P(x) Phép chia da thurc 2x° - 3x* + x°— 6x cho da thie 5x” "(n= Nva0Ss3) la phép chia hét néu An=0 Bon=1 C.n=2 D.n=3 GO aatae 7.34. Thu gon va sap xép cdc da thtrc sau theo luy thtra giam cilia bin. Tim bac, hé sé cao nhat va hé sé tu’ do clia mai da thire do. a) x8 + 7x? —x— 2x9 +3 — 5x: b) 4x9 — 5x? + x — dx? + 3x? 2x +6, Diss 7.35. Cho hai da thuc f(x) = 4x4 — 5x° + 3x + 2 va g(x) = 4x4 + 5x +7. Trong cac s6 —4; -3; 0 va 1, s6 nao la nghiém clia da there Ax) + g(x)? 7.36. Cho hai da thire x) = -x° + 3x7 + 4x + 8 va g(x) = —x° - 3x7 + 4x 4.2. Chung minh rang da thie f(x) — g(x) khong co nghiém. 7.37, Cho hai da thire sau: P(x) = 3x°— 2x4 + 7x? + 3x — 10 va Q(x) = 3x9 — 0 - 7x? + 2x + 10 a) Xac dinh bac, hé sé cao nhat va hé sé tu do clia cac da thie S(x) = P(X) + Q(x) va Dix) = P(x) - Q(x). b) Trong tap hop {-1; 0; 1}, tim nhing sé la nghiém cla mét trong hai da thie S(x) va D(x). 7.38. Bit rang da thirc f(x) = x* + px? — 2x? + 4 6 hai nghiém (khac 0) la hai sé d6i nhau. Chtrng minh rang p = 0. 7.39. Thurc hién cac phép tinh sau: a) (5x? — 2x7 + 4x — 4)(3x7 4+ x= 1); bb) (9x? — 6x? + 18x? — 35x — 42) : (3x° + 5x +6); ©) [(6x? — 5x? — 8x +5) — (4x 6x + 2)] : (2x - 3). 7.40. Rut gon cdc biéu thtre sau: a) A= (x= 1x + (x3) — (x + 1)(x—2\x +3); b) B= (x= 1)(x +.1)(x2 + 1)(x4 + 4) x8 @ wen tHe cénnne — Cac hién tong, su kién xay ra trong ty nhién, cudc séng dug goi chung la cc bién cé. — Bién cé chac chan la bién cé biét true dugc Iudn xay ra. — Bién cé khéng thé a bién cé biét td khong bao gid xay ra. — Bién cé ng&u nhién la bién cé khdng biét rude cd xay ra hay khéng xay ra. Okinane cdi t04n Nhan biét mot 6 thudc loai nao trong ba loai: Bién cé chac chan, bién cé khéng thé, bién cé ngau nhién. @ Trong cdc bién 6 sau, bién cé nao [a bién 6 che ch&n, bién cd khéng thé hay bién cé ngau nhién? a) Bién cé A: “Nhiét d6 cao nhat trong thang Mudi hai nam sau 6 Ha Ndi la trén 40° b) Bién cé B: “Mua hé nam sau cé triéu cuéng lon 6 Thanh phé H6 Chi Minh”. c) Bién c6 C: “Khi gieo ba con xtic xc thi téng sé chdm xuét hién trén ba con xuic xc |6n hon 2” Giai a) Bién cé A Ia bién cé khéng thé vi nhiét 46 vao thang Muéi hai & Ha Ndi khéng bao gid trén 40 d6 C. be b) Bién c6 6 la bién cé ngdu nhién vi mua hé nam sau c6 thé cé triéu cuong Ion 6 Thanh phé Hé Chi Minh va cling cé thé khéng cé. Hién tung thién nhién nay khoa hoc khéng thé dy doan chinh xac 100%. c) Bién cé Cla bién c6 chac chan vi s6 cham xuat hién trén ba con xuc xac luén lon hon 2 (téng nhd nhét la 3 néu sé cham xuat hién trén ba con xuc xac déu la 1) Chon ngau nhién mét sé trong tap hop S$ = {2; 6; 8; 10; 12; 14; 18; 20}. Trong cac bién cé sau, bién cé nao la bién cé chae chan, bién cé khéng thé hay bién co ngau nhién? a) Bién cé A: “S6 duge chon la sé chan”. b) Bién cd B: “Sé duoc chon chia hét cho 5” c) Bin c6 C: “Sé duro chon la sé 12”. Giai a) Bién cd A la bién cé chac chan vi tap hop S gém toan sé chan b) Bién cé B la bién c6 ngau nhién vi ta khéng biét truréc né cé xay ra hay khéng. Chang han, bién cé B xay ra néu s6 duge chon la 10 va kh6ng xay ra néu s6 duoc chon la 6. c) Bién c6 Cla bién cé khéng thé vi tap hop S khéng cé sé é. So BAI TAP Mét tui dung cac qua cu dure danh s6 5; 10; 15; 20; 30; 35; 40. Lay ngau nhién mét qua cau trong tui. Trong cac bién cé sau, bién cé nao la bién cé chac chan, bién cé kh6ng thé hay bién cé ngéu nhién? a) Bién c6 A: “Qua cau duge lay 6 ghi 6 chinh phuong”. b) Bién c6é B: “Qua cau dug lay cé ghi s6 chia hét cho 3”, c) Bién cé C; “Qua cau durgc lay cd ghi sé chia hét cho 5”, 8.2. Bién cum tlr thich hop (ng&u nhién, chac chan, khéng thé) vao ché cham trong cac cau sau: a) Bién cé A: “An la mét van déng vién dién kinh. Trong giai chay sap tdi, An sé chay 100 m khéng qua 30 gidy” la bién cé ... b) Bién cé B: “Ngay mai, chat lweng khong khi tai Ha NOi 6 mere t6t” 1a bién cé ... c) Bién cé C: “Ong An nam nay 80 tudi. Ong sé séng tho dén 300 tudi" la bién cé ... ssf 8.3, An, Binh va Cuong méi nguéi gieo mot con xuc xdc. Dién cum tir thich hop (ngau nhién, chac ch4n, khéng thé) vao 6 tréng, 6 cham xuat hién trén c& ba con xuc xéc déu la 6. $6 cham xuat hién trén ca ba con xuc xac déu nho hon 7, Tich cdc s6 chAm xuét hién trén ba con xtic x4c lon hon 216. 8.4. Mot tam bia cing hinh tron durge chia lam séu phan cé dién tich bang nhau va ghi cac sé La Ma 1, Il, Ill, IV, V, VI, duge gan vao truc quay cd mGi tén @ tam nhu' Hinh 8.1. Ban Hién quay tm bia. Trong cdc bién cé sau, bién 6 nao Ia bién cd chdc chan, bién cé khéng thé hay bién cd ngau nhién? Minn 84 a) Bién 6 A: “Mai tén dimg & hinh quat c6 ghi sé Vil’. b) Bién c6 B: “MGii tén dirng & hinh quat c6 ghi mét trong cdc sé I, Il, Ill, IV, Vv, VI". c) Bién cé C: “MGi tén ding & hinh quat cd ghi sé |”. 6} KIEN THU’c CAN NHO 1. Xac suat cua bién cé — Kha nang xay ra clia mét bién cé durge do luéng boi mét s6 nhan gid tri tir 0 dén 4, goi la xac suat cilia bién cd a6. ~ Xac suat cla mét bién cé duge viét durdi dang phan sé, sé thap phan hoac phan tram. 2. Xac suat cua mét 86 bién cé don gian — Bién cé chéc chan co xac suat bang 1 — Bién cé khéng thé c6 xc suat bang 0. — Bién cé ngdu nhién co xac suat lA mét sd én hon 0 va bé hon 1 — Cac bién cé goi la ddng kha nang néu kha nang xay ra cla mai bién cd nhu nhau. — Néu cé k bin 6 déng kha nang va luén xay ra duy nhat mét bién cd trong k bién cé nay thi xc suat cla k bién cé dé déu bang t Qxinane cits TOAN —Tinh xac suat cla mét sé bién cé don gian. Dau tién can xac dinh bié dang xét thudc loai nao: Bién c6 chac chan, bién cé khéng thé hay bién cd ngau nhién. — Néu A la bién ¢6 chdc ch&n thi xc suat ctia A bang 1 — Néu A 1a bién cé khong thé thi xac suat cla A bang 0. — Néu A 1a bién 6 ngdu nhién thi can chi ra A nam trong nhém k bién cé dong kha nang va luén xay ra duy nhat mét bién cd trong k bién cd nay. Khi d6 xac suat ctia bién 6 A bang 2. 40) ((@ mot tam bia cieng hinh tron éuge chia lam sau phan co dién tich bang nhau va ghi cdc cht cai A, B, C, D, E, F; direc gan vao truc quay cé moi tén 6 tam va to mau nhu Hinh 8.2. Ban Mai quay tam bia. Tinh xac suat dé: a) Mai tén ding & hinh quat ghi cht G; b) Mai tén dérng 6 hinh quat ghi mét trong cac chi A, B,C,D,E,F, c) Mai tén diyng @ hinh quat ghi chr A hoac chi B hoac char C; d) MGi tén ding & hinh quat ghi cht E; @) MGi tén ding & hinh quat mau xam. Hah a2 Giai a) Bién cé “MGi tén dirng & hinh quat ghi cht? G' la bién cé khéng thé vi khéng co A 'quat nao ghi cht? G, Vay xac suat ctla bién cé nay bang 0. b) 6 “Mii ten ding hinh quat ghi mot trong cac chit A, B, C, D, E, F'la bién c6 chac chan vi cac hinh quat déu duge ghi mét trong cac chi A, B, C, D, E, F. Vay xac suat cla bién c6 nay bang 1 c) Téng dién tich ctia ba hinh quat ghi cht A, chOr B va chtr C bang téng dién tich cia ba hinh quat ghi chi D, chir E va chir F. Vay bién cé "Mai tén ding 6 hinh quat ghi cha A hoac cht? B hoac cht C” va bién cé “Mali tén dirng & hinh quat ghi ch D hoe cht E hode cht? Fla déng kha nang Vi luén xay ra duy nhat mot trong hai bién cé nay nén xac suat clia bién c6 dang xétia t 2 d) Dién tich cla sau hinh quat ghi cac chir A, B, C, D, E, F bang nhau nén sau bién cd sau day la ddng kha nang “MAi tén dieng & hinh quat ghi chtr A”; “MGi tén dleng & hinh quat ghi cht B"; “Mai tén ding & hinh quat ghi cha: C”; "Mi tén ding & hinh quat ghi cha D’; “MOi tén diyng & hinh quat ghi chtr E"; “MGi tén dérng & hinh quat ghi cht? F’. Vi luén xay ra duy nhat mét trong sau bién cé trén nén xac suat cla bién cd “Mi tén dtrng 6 hinh quat ghi chi Ela ? e) Dién tich cla hai hinh quat mau xam, dién tich cla hai hinh quat mau xanh va dién tich cla hai hinh quat mau trang bang nhau. Do dé, ba bién cé: B a “Mai tén ding @ hinh quat mau xam"; “Mai tén dirng @ hinh quat mau xanh”; “MGi tén ding & hinh quat mau trang” la déng kha nang Vi luén xay ra duy nht mét trong ba bién cé trén nén xac suat clia bién c6 “Mili tén dimg 6 hinh quat mau xam" la + Mét chiéc hép dung tam tém thé ghi cdc sé 5; 6; 7; 8: 9: 11; 12; 13 Rut ngdu nhién mét tam thé trong hép. Tinh xac suat dé: a) Rut duoc tém thé ghi sé nhd hon 14; b) Rut duoc tém thé ghi sé 10; c) Rut duoc t4m thé ghi sé nguyén té; d) Rut duc tam thé ghi sé 9; e) Rut duoc t4m thé ghi sé 5 hodc 6. Giai a) Bién cé “Rut duoc t4m thé ghi sé nhdé hon 14” 1a bién c6 cha chan vi trong hép ca tam tam thé déu ghi sé nhé hon 14. Vay xac suat clia bién cé nay bang 1. b) Bién cé “Rut due tam thé ghi s6 10” la bién cé khéng thé vi trong hép khéng c6 tam thé ghi sé 10. Vay xac suat ctia bién c6 nay bang 0. c) Do nit ngau nhién nén méi tm thé co kha nang rut duoc nhu nhau. Trong hop co b6n tam thé ghi s6 nguyén t6 la 5; 7; 11; 13 va co bén tim thé ghi hop sé la 6; 8; 9; 12, Vay bién cé “Rut due tm thé ghi sé nguyén t6” va bién c6 “Rut duge tm thé ghi hop sé" la dng kha nang. Vi luén xay ra duy nhat mét trong hai bién cé nay nén xac suat dé rut duoc tam thé ghi s6 nguyén 161 i d) Do rut ngau nhién nén m im thé co kha nang rut duoc nhu nhau. Trong hép co tam thé nén co tam bién cé dong kha nang. Vi luén xay ra duy nhat mét trong tam bién cé 46 nén xac suat dé rut duoc tim thé ghisé gta 4. 8 e) Xét b6n bién cé sau E: “Rut duc tam thé ghi sé 5hoac 6", F: “RUt duoc tam thé ghi s6 7 hoac 8”; G “Rut duoc tém thé ghi sé 9 hodc 11”; H: “Rut duoc tm thé ghi s6 12 hoac 13”. apg Bién cé E xay ra khi rut durgc tam thé ghi sé 5 hoac sé 6. Bién cé F xay ra khi rut dugc tam thé ghi sd 7 hoac sé 8. Bién cé G xay ra khi rut dugc tam thé ghi s6 9 hoc sé 11. Bién cé H xay ra Khi rut duge tam thé ghi s6 12 hoac sé 13. Do rut ngau nhién nén mdi thé co kha nang rut duge nhu nhau. Vay b6n bién cd E, F, G, Hla déng kha nang. Vi ludn xay ra duy nhat mét trong bén bién cé nay an ya fe ay anc§ Fla 1 nén xac suat cua bien co Ela ra @ eartae 85. 8.6. 8.7. 8.8. 89, Lop 7A cé 40 hoc sinh trong do cd 10 hgc sinh nam. Gido vién ggi ngau nhién mét ban lén bang dé kiém tra bai tap. Hdi ban nam hay ban nt co kha nang duroe goi lén bang nhiéu hon? Tai sao? Nam, Viét va Mai méi nguoi gieo mét con xtc xac. Tinh xac suat cla bién cé: a) “Téng sé cham xuat hién trén ba con xc xc Ién hon 2”, b) “Tich s6 cham xuat hién trén ba con xtie x4c lon hon 216”, Mét tui dung sau tam thé duoc ghi cdc sé 6; 9: 10; 11: nhién mét tém thé trong tui. Tinh xac suat dé: a) Rut duoc thé ghi sé chia hét cho 7; b) Rut durgc thé ghi sé lon hon 5. Tai mét héi thao c6 50 dai biéu trong dé c6 25 dai biéu nam. Phéng vién chon ng&u nhién mét dai biéu dé phong van. Tinh xac sudt 48 dai biéu duge chon phéng van Ia nv. Mét tui dyng tam qua cau duge ghi cac s6 12; 18; 20; 22; 24; 26; 30; 34. Lay ngau nhién mét qua cu trong tui. Tinh xac suat dé: a) Lay dugc qua cau ghi sé chia hét cho 3; b) Lay duoc qua cau ghi sé chia hét cho 11; c) Lay doc qua cau ghi s6 12 hodc 18. - 13, Rut ngdu Da ON TAP CHUONG VIII 3 CAU HOI (Trac nghiém) 1. Bién cé “Nhiét d6 cao nhat trong thang Sau nam sau tai Thanh phd H6 Chi Minh la 10°C" la A. Bién c6 chac chan B. Bién cé ngau nhién C. Bién cé khéng thé D. Bién cé déng kha nang Bién c6 “Ngay mai cé mua rao va giéng & Ha Noi" la A. Bién cé ngau nhién B. Bién 6 ch&c chan C. Bién cé déng kha nang D. Bién cé khéng thé Hai tui | va Il chira cac tam thé duge ghi sé 3; 4; 5; 6; 7, Tur méi tui rut ngau nhién mot tam the. a) Xac suat cia bién cé “Tich hai s6 ghitrén hai tam thé lon hon 8” bang AO B. 3 C1 D. 0,25 b) Xac suat cila bién cé “Téng hai sé ghi trén hai tm thé nhé hon 5” bang Al B.O C.0,45 D.0,5 c) Bién c6 “Hiéu hai sé ghi trén hai tm thé la s6 chan” la A. Bién cé ngau nhién B. Bién 6 cha chan C. Bién 6 khéng thé D. Bién cé déng kha nang Mot thung kin cd 20 qué bong mau dé va 20 qua bong mau xanh. Son lay ngau nhién mét qua bong trong thing, a) Xac suat clia bién cé “Lay duge qua bong mau xanh” bang Al a3 c.0 D.08 b) Xac suat cla bién cé “Lay duc qua bong mau do” bang A.0 B.1 C.0,5 D.0,2 c) Xac suat clia bién c6 "Lay dugrc qua bong mau dd hoac mau xanh” bang A B.O C.05 D.0,4 «fl @ eartar 8.10. 8.11. Mét bai thi trac nghiém c6 18 cau hdi duoc danh sé tir 1 dén 18. Chon ngau nhién mét cau hdi trong bai thi. a) Xét hai bién cé sau: A: “S6 ther tu cla cau hoi duge chon la $6 c6 mét cht 6”, B: “SO thu ty clia cau héi duge chon la sé cé hai chir sé" Hai bién cé A va B c6 déng kha nang khéng? Tai sao? b) Tinh xac suat cia hai bién cé A va B Mot t4m bia ctrng hinh tron duoc chia lam tam phan cé dién tich bang nhau va ghi cdc sé 1; 2: 3; 4; 5; 6; 7; 8; durge gan vao truc quay cé mill tén & tam nhu Hinh 83 a. Ban Hung quay tam bia. Tinh xac suat dé: w Key Hinh 8.3 a) Mai tén ding & hinh quat ghi sé nhé hon 9; b) MGi tén dleng @ hinh quat ghi sé 0: c) Mai tén dimng & hinh quat ghi sé chan; d) Mai tén dirng & hinh quat ghi s6 7 hodc 8. . Mét hép dung 14 qua cau duo danh cdc $6 10; 11; ...; 23. Lay ngdu nhién mét qua cau trong hdp. Tinh xac suat dé: a) Qua cau ldy duge ghi s6 24; b) Qua cau lay due ghi sé le; c) Qua cau lay duge ghi s6 11; d) Qua cau lay dugc mang sé 12 hoac 13, . Mat hép dyng 20 qua bong co cing kich thu@c, khac nhau vé mau sac trong d6 cé 4 qua bong mau xanh, 4 qua bong mau 46, 4 qua bong mau tim, 4 qua bong mau vang va 4 qua béng mau trang. Ban Minh lay ngau nhién mét qua bong tir trong hop. Xét 5 bién cd sau: A: “Minh lay duoc qua bong mau xanh’ B: “Minh ldy duoc qua bong mau 6", 8.14. 8.15. "Minh lay dugc qua bong mau tim”, D: "Minh lay duoc qua béng mau vang’ E: “Minh ly dug qua bong mau trang” a) Hay gidi thich vi sao cdc bién c6 A, B, C, D, Ela déng kha nang. b) Tinh xac suat cilia cdc bién cé A, B, C, D, E. Mot thuing kin cé 40 qua bong cling kich thuoc, mét sé qua cé mau trang va mét s6 qua c6 mau den. Son lay ngau nhién mét qua bong trong thing. Biét rang bién cé “Son chon dugc qua bong mau trang” va bién cé “Son chon duoc qua béng mau den” la déng kha nang. Hoi trong thiing chtra bao nhiéu qua bong mau trang? Mot chuyén xe khach cé 28 hanh khach nam va 31 hanh khach nt. én mét bén xe cd mét s6 hanh khach né xuéng xe. Chon ngau nhién mét hanh khach con lai trén xe. Biét rang xac suat dé chon dugc hanh khaéch ner la 3. Héi cé bao nhiéu hanh khach nt da xudéng xe? . Mét chiéc hp chtra 50 vién bi cling kich thudc gdm mét sé vién bi mau xanh; mét sé vién bi mau 46; mét sé vién bi mau trang; mét sé vién bi mau tim va mét s6 vién bi mau vang. Ban Binh lay ngau nhién mot vién bi trong hép. Biét rang 5 bién cé sau day la déng kha nang: A: “Binh lay dug vién bi mau xanh” B: “Binh lay dugc vién bi mau a6”, C: “Binh lay duro vién bi mau trang”: D: “Binh lay duc vién bi mau tim”, E: “Binh lay dugc vién bi mau vang” Héi trong hép chtra bao nhiéu vién bi mai loai? @ wen tHe cannes — Trong mét tam gidc, géc adi dién voi canh lon hon la géc Ion hon. ~— Trong mét tam gide, canh aéi dién voi géc Idn hon la canh Ién hon. 3 KINANG GIAITOAN — So sanh hai géc cia mot tam giac dua vao canh doi dién ~ So sanh hai canh ctia mét tam gide dura vao hai géc déi dién. ~ Chui y: + Khi cAn so sanh hai géc trong mot tam gidc, nén dé y dén cac canh déi dién cia chung trong tam gid do (chu y rang téng s6 do cac géc trong mét tam giac luén bang 180°). + Khi can so sanh hai canh trong mét tam gidc, nén dé y dén cdc géc di dién ctla chung trong tam giac dé. (TET@) cho tam gide ABC co A= 45°, B = 75°. Hay sp xép 46 dal cae canh cla tam gidc dé tir bé dén Ion. Giai, Trong tam giac ABC co A+ B + C = 180°nén © = 180°- A — B = 180°— 45° 75° = 60° Vay A AC a) Hay so sanh hai goc HAB va HAC. b) Néu tia phn gidc clla gc BAC cat BC tai D thi H thuéc doan thang DC hay doan thang DB? Vi sao? A Giai (H.9.1) a) Trong tam giac ABC, do AB > AC nén C > B(1). Vi Hnam gitra B va C nén cac géc B va C la géc nhon. Mat khac, HAB +B =90°= HAC+C néntu (1) 8 a c suy ra HAB > HAC. Hinh 9.1 b) Theo cau a, : = DAB (do AD la phan giac cia géc BAC) nén HAC + HAB = BAC = DAB + DAC = 2DAC, dod6 HAC < DAC Vay H thuéc doan thang CD. @ ease 9.1. Tam giac ABC cé canh BC dai nhat. Chieng minh s6 do géc A lon hon hodc bang 60°. 9.2. Cho tam giac ABC can tai A, hai diém D, E nam trén duéng thang BC, Dnam gitra B va C, C nam gitia D va E. Hay ching minh AD< AC < AE. 9.3. Hay giai thich tai sao trong tam giac vudng, canh huyén dai nhat va trong tam giac tu, canh déi dién véi géc ta la canh lén nhat. 9.4. Cho tam giac ABC véi AB > AC. Goi Mla trung diém cla canh BC. a) Hay so sanh hai goc MAB va MAC. (HD. Lay diém P sao cho Mla trung diém clia AP rdi chimg minh hai tam giac AMC va PMB bang nhau). b) Tia phan giac clla géc BAC c&t BC tai D. Hdi D thuéc doan thang MB hay doan thang MC? Vi sao? aa) } KIEN THU'c CAN NHO — Cho diém A khéng thuéc durong thang d. A M la mét diém tuy y thudc d thi duéng thang (hay doan thang) AM goi la mét duong xién ké tly A dén d. Biém H thude dsao cho AH vu6ng goc voi d thi AH gai la dong vudng géc ké tir A dén d (H goi la chan dudng vudng géc do, hay hinh Hinh 9.2 chiéu clia A lén d) (H.9.2). - Trong moi doan thang ké tlr A dén d, doan vudng géc AH ké tir A dén dla doan ngan nhat. 6 dai doan thang AH goi la khoang cach tr A dén d. GO kinane cidit0An — Thé hién khoang cach tir diém dén duréng thang 1a can dyng doan thang qua diém 6 vuéng goc voi dung thang va nhe dén tinh chat ngdn nhét clia doan thang d6 dé so sanh dung vudng géc voi duréng xién (da vao tam gidc vudng). — Sosanh cae dudng xién dua vao tam gide tu. Bilin wi go t= Buong x8 go Hay giai thich tai sao trong mdi tam giac, chiéu cao ung véi mét dinh la khoang cach tir dinh d6 dén durong thang chiva canh déi dién tlc 1a d6 dai ngan nhat trong d6 dai cdc doan thang néi tr dinh do dén diém tuy y thudc dong thang chtra canh adi dién Giai. Chiéu cao tng voi dinh A cla tam gidc ABC la d6 dai doan thang vudéng gOc AH ké tir A dén dudng thang chtra canh déi dién BC. 89 dai dé chinh la khoang cach tir A dén duéng thang BC. Cho diém A khéng thuédc duéng thang BC. Xét bén doan thang AB, AH, AE, AC ké tu A dén dung thang BC thoa man cac tinh chat: AH vudng goc voi dung thang BC, H Ia trung diém ctla BE, E 1a trung diém ctia BC. Ching minh rang néu AE = EC thi AE [a tia phn gidc cla goc HAC. B 49 Giai (H.9.3) Hai tam giac vuéng AHB va AHE cé canh AH chung, HB = HE (gt) nén AAHB = AAHE (c.g.c). Suy ra AB= AE. (1) Do BE = EC (gt) va AE = EC (gt)nén BE= EC = AE (2) Tir (1) va (2) tacé AB = BE= AE, tlic la AABE du, do do HAE = eae -4 60° = 30°. (3) Tw (2) ta cling co AAEC can tai E, ma goc ngoai AEB = 60°, suy ra EAC = 1468 = 160° = 30° (4) 8 H E c 2 2 Hinh 9.3 Tir (3) va (4) ta cé HAE = EAC = 30°, do a6 AE Ia tia phan gidc clia goc HAC. @ eau 9.5. Cho hai dudng thang song song c va d. Ching minh rang khoang cach tir moi diém thuéc ¢ dén duréng thang d bang nhau va bang khoang cach tir moi diém thudc duréng thang d dén duéng thang ¢ (khoang cach dé dug goi la khoang cach giita hai duéng thang song song c va a). 9.6. Cho hai diém phan biét MM, M' 6 cling phia déi voi durong thang d (M, M' khéng thuée d). Chting minh rang néu M, M' cé cing Khoang cach dén durdng thang dthi MM' song song voi d. 9.7. Dung thurdc hai Ié ta 6 thé dung cap duréng thang song song véi khoang cach h khéng déi. Cho géc xOy. Dung thuéc hai lé dung cap duéng thang song song gém Gung thang chia tia Ox va duong thang x’ (sao cho x’ cat Oy) réi dung thu@c hai lé do, dyng cap duéng thang song song gém durong thang cha tia Oy va dung thang y' (sao cho y’ c&t Ox). Hai duéng thang x' va y' cét nhau tai P. Ching minh rang tia OP la tia phan giac cilia géc xOy. 9.8. Cho tam giac ABC can tai A. Chtng minh rang khoang cach tir B dén duong thang AC bang khoang cach tir C dén duong thang AB. 9.9. Cho tam giac ABC can tai A va mot diém M tuy y thudc doan thang BC. Chtrng minh rang téng khoang cach tir diém M dén cac dong thang AB, AC la mét sé khéng doi 50) } KIEN THU‘ CAN NHO — Goi a, b, cla 46 dai ba canh tuy y ctia mét tam gidc thi a< b +c (bat dang thtre tam giac). — Goi a, b, cla d6 dai ba canh tuy y clia mét tam giac thi a > b—c (vi b> c). Viét gop lai, ta c6 khi a, b, ¢ la 46 dai ba canh tuy y clia mét tam gidc (voi b = c) thib-c 3 + 4 nénbé ba 3 cm; 8 cm; 4 cm khdng thé la d6 dai ba canh cla mét tam giac. b) Do 7 < § + 3 nén bd ba § cm; 3 cm; 7 cm co thé la dé dai ba canh cla mot tam giac. Dung tam giac co 46 dai ba canh la 7 cm, 5 cm, 3 cm: Dung doan thang BC cé d6 dai 7 cm; vach cung trén tam B ban kinh 5 cm va cung tron tam C ban kinh 3 cm sao cho chting cat nhau tai mét diém A. Ké cdc doan thang AB, AC ta dung duge tam giac ABC cé d6 dai ba canh la 7 cm, 5 cm va 3 cm. Ds (TEMG cho tam gide can o6 46 dai hai trong ba canh la 2.cm, 5 cm. Tinh chu vi ctia tam gic do. Giai. Vi tam giac can nén cé d6 dai ba canh la 2 cm, 2 cm, 5 cm hoae 2 cm, 5 cm, 5 cm. Nhung 2 + 2 < 5 nén khéng thé co trvong hop ba canh la 2 cm, 2m, 5 cm. Vay tam giac can d6 phai cd d6 dai ba canh la 2 cm: 5 cm; 5 cm, do 6 chu vi cla no la 12 cm. 6 BAI TAP 9.10. Cho tam giac cé 46 dai canh lén nhat bang 4 cm. Hay giai thich tai sao chu vi tam giac do bé hon 12 cm va lon hon 8 cm. 9.11. Tam giac ABC cé AB = 2 cm, BC = 5 cm, AC = b (cm) voi b la mét sé nguyén. Hoi b co thé bang bao nhiéu? 9.12. Tam giac ABC co AB= 2cm, BC = 3 cm. Dat CA = b(cm). a) Chteng minh rang 1< b< 5. b) Gia str rang voi 1 < b <5, co tam giac ABC thoa man AB = 2cm, BC= 3.cm, CA = b (cm). Vai mdi tam giac do, hay sap xép ba géc A, B, C theo thur ty tir bé dén lon. 9,13, a) Cho Pla mot diém bén trong tam giac ABC. Chung minh rang AB+AC> PB+PC. b) Cho Mla mét diém bén trong tam giéc ABC. Chtrng minh rang HIAB + BC+ CA)< MA + MB+ MC < AB + BC + CA @ niente cAn NHS — Doan thang néi dinh A cia tam giac ABC vi trung diém M cla canh a6i dién BC (hay duong thang AM) ggi la duéng trung tuyén xuat phat tl’ A (hay ung vdi canh BC) cua tam gic ABC (H.9.4a). M,N, P lan Iwot la trung diém ba canh BC, CA, AB (H.9.4b) clia tam giac ABC thi ba duréng trung tuyén AMM, BN, CP cilia tam gidc a6 cling di qua mét diém G (d6ng quy tai diém G) gai la trong tam cla tam gidc (H.9.4b) va co: GA _ GB _ GC _ 2. G4 = 2GM, GB = 2GN, GC= 26P. MA NB PC 3 A A P N B c B i a) b) Hinh 9.4 Trong tam giac ABC, tia phan giac cia goc A cat canh BC tai D thi doan thang AD (hay dong thang AD) goi la dueéng phan gidc xuat phat tir A cla tam gidc d6 (H.9.5a). Ba dudng phan gidc ctia mét tam giac déng quy tai mot diém; diém nay cach déu ba canh cilia tam gidc (cac duéng phan giac AD, BE, CF déng quy tai | va [H = IK = IL) (H.9.5b). A Hinh 9.5 © «inane cdi toAN = Biét ding dung cu hoc tap dyng duoc dudng trung tuyén, dong phan giac cla tam giac. — Biét siv dung cac tinh chat cla trong tam trong tam gidc, cla diém ddng quy clia ba duréng phan gidc trong tam gidc dé giai toan. (CEN@) a trong tam cita tam giac ABC, M1a trung diém cla BO; Na aim sao cho Mla trung diém clia GN; D la diém sao cho M la trung diém cla AD. Chung minh duéng thang CN di qua trung diém cla BD. Giai. (H.9.6) Ba diém M, N, D thang hang. Do M la trung diém cua GN, Mla trung diém ctla AD nén MN = GM= 3AM = OM nén N la trong tam clia tam gidc BCD. Vay CN Ia trung tuyén Be xuat phat tr C cla tam giac BCD, tic la CN i qua trung diém cia BD. D Hinh 9.6 (ENG Tam giac ABC 06 AB < BC < CA. Goi | 1a diém ding quy cia ba dudng phan gidc ctia tam giac. Hay so sanh JA, IB, IC. Gidi. (H9.7) Trong tam giac ABC, vi AB < BC < CA nén co B C < A< B. Tw do, trong tam giac JAB co < nén /B < [A va trong tam giac JAC co <> nen lA AB. b) Héi dao lai cé ding khéng tirc la néu tam gidc ABC cé AC > AB thi dung trung trurc dca canh BC cé cat AC tai diém nam gitra A va C khéng? c) Van gia str duéng trung tre d cia canh BC cla tam gic ABC cat canh AC tai mét diém D nam gitra A va C. Voi M la mét diém tuy y thude a, M khac D, hay chirng minh MA + MB > DA + DB. ssf

You might also like