Αγωγός ενέργειας και διπλωματίας

Του Γιώργου Ξ. Πρωτοπαπά

Η τριήμερη διπλωματική «εισβολή» του προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν
στη Μέση Ανατολή αρχίζει την Κυριακή με πρώτο σταθμό τη Σαουδική Αραβία και
στη συνέχεια το Κατάρ και την Ιορδανία. Στόχος του, η ενίσχυση του ενεργειακού
και πολιτικού ρόλου της χώρας του στην περιοχή, σε μια περίοδο που οι διαμάχες
κυριαρχούν σε Παλαιστίνη και Λίβανο και το Ιράκ αποτελεί παράγοντα ευρύτερης
αποσταθεροποίησης.
Η πρώτη επίσημη επίσκεψη ίου Πούτιν σε χώρες-συμμάχους των ΗΠΑ συμπίπτει
με τη χρονική στιγμή που η Μόσχα έχει αυξήσει τη συμμετοχή της σε προσπάθειες
επίλυσης των συγκρούσεων στη Μέση Ανατολή. Η προώθηση συμφωνιών
συνεργασίας σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο αποτελεί ένα πανίσχυρο ατού της
Ρωσίας στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο
Ρώσος πρόεδρος θα συζητήσει και το ενδεχόμενο ενός καρτέλ φυσικού αερίου στα
πρότυπα του ΟΠΕΚ. Η επίσημη ατζέντα, εκτός από τα ενεργειακά, θα περιλαμβάνει
πωλήσεις όπλων και διαβουλεύσεις για Λίβανο, Ιράκ και Παλαιστίνη.
Η Δύση, όπως επισημαίνει σε ανάλυση η εφημερίδα «RIA Novosti», φαίνεται
απρόθυμη να επιτρέψει στη Ρωσία και στη Σαουδική Αραβία να αναπτύξουν στενές
διμερείς σχέσεις. Μια ενδεχομένη συμφωνία μεταξύ δύο κορυφαίων χωρών
εξαγωγής πετρελαίου θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνη, παρά τις διαφωνίες τους για
την Τσετσενία, τον ισλαμικό φονταμενταλισμό και τις πολιτικές στη Μέση Ανατολή.
Οι ρωσικές εταιρείες έχουν σταδιακά εισχωρήσει στην αγορά της Σαουδικής
Αραβίας. Η Lukoil έχει κερδίσει την προσφορά για την εκμετάλλευση των
αποθεμάτων φυσικού αερίου στην έρημο Ρουμπαλ Χαλί και σχεδιάζει να επενδύσει
πάνω από 3 δισ. δολ. στο έργο. Αν και στο τομέα του πετρελαίου δεν αναμένεται
να γίνει κάποιο αποφασιστικό βήμα, τα πράγματα είναι διαφορετικά για το φυσικό
αέριο.
Μικρά αποθέματα
Ενώ η Μόσχα και το Ριάντ χαρακτηρίζονται από μια σχέση ισότητας, το Κατάρ έχει
χαμηλά ποσοστά αποθεμάτων πετρελαίου. Ωστόσο, η Ντόχα εμφανίζεται να έχει
ισχυρή επιρροή στον ΟΠΕΚ. Η Ρωσία και το Κατάρ έχουν ακόμα περισσότερα κοινά
συμφέροντα στο φυσικό αέριο, διότι η μικρή αυτή χώρα ελέγχει τα τρία
μεγαλύτερα κοιτάσματα αερίου στον κόσμο, που ανέρχονται σε 11,2 τρισ. κυβικά
μέτρα. Η Ιορδανία, αν και δεν έχει μεγάλες πηγές πετρελαίου και αερίου, έχει
ιδιαίτερη σημασία για τη Μόσχα, αφού πολλές ρωσικές εταιρείες που είχαν
συμβόλαια με το Ιράκ έχουν μεταφερθεί εκεί. Οι πολλά υποσχόμενοι τομείς
συνεργασίας μεταξύ Μόσχας και Αμμάν περιλαμβάνουν γεωλογική εξερεύνηση του
εδάφους της Ιορδανίας και κατασκευή ενός νέου αγωγού από το Ιράκ στην
Ιορδανία.
Διαμεσολάβηση
Η Ρωσία φιλοδοξεί να αναδειχθεί σε σημαντικό και αξιόπιστο διαμεσολαβητή για
την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή, την ώρα που η Ουάσινγκτον δέχεται επικρίσεις
για τις επιλογές της. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ,
πρότεινε ένα διεθνές συνέδριο για την κρίση στη Μέση Ανατολή, ενώ δήλωσε ότι η
Συρία θα έπρεπε να παίζει έναν εποικοδομητικό ρόλο.
Σύμφωνα με αναλυτές, η Μόσχα δεν επιθυμεί να ενταθεί η σύγκρουση ή να
προκληθεί νέα σε αυτή τη γειτονική περιοχή της και θα συνεχίσει να αναζητά
συμβιβασμό μέχρι το τελευταίο λεπτό. Οι καλές σχέσεις με Συρία, Ιράν, Λίβανο,
Χαμάς τής δίνουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, σε σχέση με τις άλλες διεθνείς
δυνάμεις, όπως είναι οι ΗΠΑ, η Βρετανία