შემაჯამებელი ისტორიაში (მოკლე ჩანაწერები)

§ 44-45 რატომ დაიწყო პირველი მსოფლიო ომი?

პირველი მსოფლიო ომი - 1914 – 1918

ომის მიზეზები - მილიტარიზმი,ალიანსები,იმპერალიზმი,ნაციონალიზმი

სამთა კავშირის წევრები - ავსტრია-უნგრეთი,გერმანია,იტალია

ანტანტის წევრები - დიდი ბრიტანეთი,საფრანგეთი,რუსეთი

პირველიმსოფლიო ომის საბაბი - 1914 წლის 28 ივნისს სერბმა ნაციონალისტმა სტუდენტმა -

გავრილო პრინციპმა ავსტრია-უნგრეთის ტახტის მემკვიდრე ერცჰერცოგი ფრანც ფერდინანდი
მოკლა.

რუსეთმა მხარი სერბეთს დაუჭირა ამიტომ მათ მობილიზაცია გამოაცხადეს. გერმანიამ ეს

აგრესიად ჩათვალა ამიტომ მხარი ავსტრია-უნგრეთს დაუჭირა.

3 აგვისტოს გერმანიამ საფრანგეთსაც ომი გამოუცხადა. გერმანელები შეეცადნენ ბელგიის

გავლით შესულიყვნენ საფრანგეთში.

ბელგიაში შეჭრის გამო გერმანიას ინგლისმა ომი გამოუცხადა.

ავსტრია-უნგრეთიც გერმანიათან დადებული ხელშეკრულების გამო რუსეთს ომი გამოუცხადა.

1915 წელს იტალია ანტანტის მხარეს გადავიდა.

აღმოჩნდა რომ მთელი ევროპა ომში ჩაება.

§ 46-47 - როგორ მიმდინარეობდა I მსოფლიო ომი?

I მსოფლიო ომი 8 ფრონტზე მიმდინარეობდა.

დასავლეთ ევროპაში - ბელგიასა და საფრანგეთში,აღმოსავლეთ ევროპაში - რუსეთში,

ბალკანეთის ნახევარკუნძულზე,ჩრდილოეთ აფრიკაში,კავკასიაში,იტალიაში,აფრიკისა და
აზიის კოლონიებში, ზღვებზე ჰაერში.

შლიფენის გეგმა და მისი მარცხი

გეგმის თანახმად გერმანელები საფრანგეთს ბელგიიდან უნდა დასხმოდნენ თავს და პარიზი

ალყაში მოექციათ. სანამ საფრანგეთისთვის დახმარებას გამოგავნიდნენ გერმანელები მათ
აღმოსავლეთ ფრონტზე შეაჩერებდნენ. ეს ყველაფერი 40 დღეში უნდა მომხდარიყო.

ბელგია ნეიტრალური ქვეყანა იყო ამიტომ გერმანიის არმიის გატარებაზე უარი განაცხადა.
გერმანია მაინც შეიჭრა ბელგიაში და დიდმა ბრიტანეთმა ომი გამოუცხადა.

გერმანია ფიქრობდა რომ ორ ფრონტზე ბრძოლას თავიდან აიცილებდა მაგრამ ბელგიაში

ბრძოლა იმდენ ხანს გაგრძელდა რომ ინგლისმა საფრანგეთს ძალები გამოუგზავნა და
იმდენად გაძლიერდნენ რომ გერმანელები დაამარცხეს ბძოლის ველზე.
აშშ მსოფლიო ომში 1917 წელს ჩაება როდესაც გერმანიამ არალეგალურად ყველა გემი ჩაძირა
რომლებთაც მედიკამენტები და სამედიცინო დახარება გადაჰქონდათ. ამ გემებში იყვნენ
ამერიკის შეერთებული შტატების მოქალაქებიც. ეს მიზეზი დაასახელა ვუდრო ვილსონმა
კონგრესის წინაშე.

§ 48-49 - რატომ მონაწილეობდნენ ქართველები I მსოფლიო ომში?

1914 წლის 18 ივლისს ნიკოლოზ მეორემ საყოველტაო მობილიზაცია გამო აცხადა.

1914 წლის ოქტომერში ოსმალეთის სამხედრო ფლოტმა შავი ზღვის პირას მდებარე ქალაქები
დაბომბა.

არაოფიციალური ცნობით პირველი მსოფლიო ომის დროს 200 000 ქართველი იბრძოდა.

§ 50 - რატომ მოხდა 1917 წელს რევოლუციები რუსეთში?

თებერვლის რევოლუცია

1917 რუსეთში გამოსვლები დაიწყო ხალხი აპროტესტებდა მძიმე ეკონომიკურ მდგომარეობას.

გაჩნდა ლოზუნგები - ძირს ომი,ძირს მეფე,პური და მშვიდობა.

ნიკოლოზ მეორეს რომ აღარ დაეძაბა სიტუაცია გადადგა მანიფესტით და მმართველობაშიმისი

ძმა მოიყვანა.

რევოლუციონერებმა ისიც ჩამოაგდეს და მონარქია დაასრულეს. მმართვეობაში მოვიდა

დროებითი მთავრობა.

ოქტომბრის რევოლუცია

ხალხი ისევ უკმაყოფილო აღმოჩნდა. ისინი უკვე ფენების არსებობას და გლეხების

დაუცველობას აპროტესტებდნენ.

ოქტომბრის რევოლუციაც წარმატებით დასრულდა და მმართველობაში მოვიდა საბჭოთა

ხელისუფლება

საბჭოთა ხელისუფლება

საბჭოთა ხელისუფლებამ ფენების არსებობა გაანადგურა. ისინი თვლიდნენ რომ ყველა

ადამიანი თანასწორები უნდა ყოფილიყვნენ ქონების მხრივ. ისინი დაპირდნენ ხალხს რომ
ქალაქს პურს არ მოაკლებდნენ და ჯარისკაცების და გლეხების უფლებებს განსაკუთრებით
დაიცავდნენ.

§ 51 - რატომ დაიწყო სამოქალაქო ომი რუსეთში?

საბჭოთა ხელისუფლება მთლიან რუსეთს არ შეხებია. მათ მმართველობას არ აღიარებდნენ
უკრაინაში,ბალტიისპირეთში,კავკასიაში,სამხრეთ რუსეთში,ციმბირში და ა.შ.
1918 წლის გაზაფხულზე საბჭოთა ხელისუფლების წინააღმდეგ შეიარაღებული რძოლები
დაიწყო.მათ არმიას წითელი არმია დაერქვა და დროშად წითელი ფერი აიღეს.

მეორე მხარეს კი იყო ბოლშევიკებთან დაპირისპირებული ძალები. მათში მრავალი ადამიანი

იყო გაერთიანებული.მათ წითლების საპირისპირო თეთრგვარდიელები ეწოდათ.

1918-19 წლებში თეთრგვარდიელები ბოლშევიკებს აქტიურად უტევდნენ მაგრა რადგანაც ომი

ახალი დასრულებული იყო უკან დაიხიეს. მათ ვერმოახერხეს ბოლშევიკებისკენ ერთიანი
ფრონტით გამოსვლა. ისინი საკმაოდ ეფექტურ პროპაგანდას ეწეოდნენ.

ბოლშევიკებისთვის ათეიზმი იდეოლოგიის შემადგენელი ნაწილი იყო.

1920 წლის სამოქალაქო ომში ბოლშევიკებმა გაიმარჯვეს რის გამოც 2 მა მილიონმა ადამიანი
ემიგრაციაში წავიდა.

რუსეთისათვის სამოქალაქო ომი სავალალო აღმოჩნდა. დაიღუპა ბევრი ადამიანი...

§ 52 - რა დადებითი და უარყოფითი მხარეები ჰქონდა

საქართველოსთვის ბოლშევიკური რუსეთის მიერ ომის დასრულებას?
1918 წლის იანვარში საბჭოთა ხელისუფლებამ დროებითი მთავრობის მიერ აღებული ყველა
ხელშეკრულება გააუქმა.

მარტში კი ხელი მოაწერეს სეპარატულ ზავს გერმანიასთან.

ბრესტის ზავი

ერთიმხრივ რუსეთი,მეორემხრივ გერმანია,ავსტრია-უნგრეთი,ბულგარეთი და თურქეთი

აცხდებენ რომ ომი მათ შორის შეწყვეტილია.

რუსეთი დაუბრუნებს ოსმალეთს აზიის პროვინციებს და ოსმალეთი არ ჩაერევა ბათუმის და

სხვა მიმდებარე ოლქების სახელმწიფო საკითხებში.

სამხრეთ კავკასიაში საბჭოთა ხელისუფლების გავრცელების საშიშროებამ გამოიწვია

ქართული,აზერბაიჯანული და სომხური პარტიების გაერთიანება.

მათ დაერქვათ - ამიერკავკასიის კომისარიტი

1918 წელს მათ დაიწყესმოლაპარაკება ოსმალეთთან მაგრამ ეს მოლაპარაკება ჩაიშალა

იმისგამო რომ არცერთი ქვეყანა გაწევრიანთებულთაგან არ იყო დამოუკიდებელი.

22 აპრილს ოსმალეთთან მოლაპარაკების საწარმოებლად შეიქმნა ამიერკავკასიის

ფედერალური რესპუბლიკა. ამ რესპულიკამ ერთ თვეს გასტანა სხვადასხვა იდეოლოგიების
გამო. საქართველომ გერმანიასთან დაიწყო მოლაპარაკება მათ ურჩიეს რომ საქართველოს
დამოუკიდებლობა გამოეცხადებინა.

საქართვეომ დამოუკიდებლობა 1918 წლის 26 მაისს გამოაცხადა.

1919 წელს საქართველოს უკვე ყველა დაკარგული ოლქი ჰქონდა დაბუნებული.

§ 53 - როგორ დასრულდა I მსოფლიო ომი? ვერსალის საზავო
ხელშეკრულება. ერთა ლიგა.
1918 წლის შემოდგომას მოკავშირეებმა გადამწყვეტი ბრძოლებ წამოიწყეს.

1918 წლის 11 ნოემბერს დილის 5 საათზე საფრანგეთში რკინიგზის ვაგონში ხელი მოეწერა
ზავს,რითაც ომი დასრულდა.

1919 წელს გაიმართა სამშვიდობო კომფერენცია გამარჯვებული სახელმწიფოებისათვის სადაც

უნდა გადაეწყვიტათ თუ როგორ მოეწყოთ მშვიდი ევროპა და როგორ დასჯილიყვნენ
დამარცხებული ქვეყნები. განსაკუთრებით გერმანია.

ამერიკის პრეზიდენტმა ვუდრო ვილსონმა წამოაყენა სამშვიდობო გეგმის 14 პუნქტი რაც

აბუჩად აიგდეს სხვა სახელმწიფოს წარმომადგენლებმა.

კონფერეციამ გერმანიას უმკაცრესი სასჯელები დაუწესა.

ერთა ლიგა 1920 წელს ჩამოყალობდა რაც უზრუნველყოფდა ხალხის მშვიდობას. მათში შევიდა
გამარჯვებული სახელმწიფოები მოგვიანებით კი ნეიტრალურ სახელმწიფოებიც. შედგა
მუხლები რომლებიცმოიცავდა ყველა საკითხს.

იმის მიუხედავად რომ ერთა ლიგის ინიციატორი თვით აშშს პეზიდენტი იყომან უარი თქვა
გაწევრიანებაზე. არ დაამტკიცეს რუსეთის შეშვება რადგანაც ყველამ აღიარა რომ ბოლშევკური
რუსეთი დიდ საფრთხეს წარმოადგენდა ევროპისთვის.

ერთა ლიგაში მაქსიმალურმა რაოდენობამ 1935 წელს მიაღწია 54 წევრით. ერთა ლიგა
არსებობდა მეორე მსოფლიო ომის დასაწყისამდე.

ლექსიკონი
მილიტარიზმი - სამხედრო ძლიერების და შეიარაღების პოლიტიკა

ალიანსი - ქვეყნების კავშირი შეთანხმება

სანგარი - მიწის საველე ნაგებობა, შესაფარი

ესკადრილია - სამხედრო სააერო ძალების ქვედანაყოფი

დუმა - რუსეთის იმპერიის საკანონმდებლო ორგანოს ქვედა პლატა.

სეპარატული ზავი - მოკავშირეების გაფრთხილებისა და თანხმობის გარეშე დადებული ზავი

ფარული დიპლომატია- დიპლომატია რომელიც წარმოებდა ხალხის ნფორმირების გარეშე