Professional Documents
Culture Documents
KNCD Lapkehoach Kdoanh
KNCD Lapkehoach Kdoanh
2
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
LỜI MỞ ĐẦU
Kế hoạch kinh doanh của hợp tác xã nông nghiệp có vai trò quan trọng trong sự phát triển của hợp tác xã nông
nghiệp đó. Hợp tác xã nông nghiệp muốn phát triển bền vững thì cần phải có kế hoạch kinh doanh tốt. Kế hoạch
kinh doanh giúp hợp tác xã nông nghiệp nắm bắt được tình hình thực tế và đưa ra những định hướng hoạt động. Kế
hoạch kinh doanh cũng giúp hợp tác xã nông nghiệp xác định mục tiêu, xác định chiến lược, thị trường, khách hàng,
cạnh tranh, nội lực từ đó có các hoạt động hiệu quả để đạt được mục tiêu đề ra. Tuy nhiên việc xây dựng được kế
hoạch kinh doanh tốt là không đơn giản và dễ dàng. Nhiều hợp tác xã nông nghiệp vẫn đang rất lúng túng và rất cần
có sự hỗ trợ tư vấn của đội ngũ khuyến nông trong xây dựng kế hoạch kinh doanh.
Cuốn tài liệu này cung cấp những hướng dẫn cơ bản giúp cán bộ Khuyến nông và cán bộ quản lý hợp tác xã
nông nghiệp xây dựng được bản kế hoạch kinh doanh phù hợp với xu hướng đổi mới trong xây dựng nông thôn mới
cũng như phát triển sản phẩm của hợp tác xã nông nghiệp gắn với vùng nguyên liệu hiện nay.
Đối tượng sử dụng tài liệu
Đối tượng sử dụng của cuốn tài liệu này là Cán bộ tổ khuyến nông cộng đồng; cán bộ khuyến nông các cấp;
cộng tác viên khuyến nông; giảng viên; cán bộ kỹ thuật; quản lý hợp tác xã nông nghiệp và các bên liên quan khác.
Bố cục trình bày của tài liệu gồm
1. Nội dung và cách thức xây dựng chiến lược và kế hoạch kinh doanh của Hợp tác xã nông nghiệp
2. Đánh giá hiện trạng của Hợp tác xã nông nghiệp
3. Điều tra, tổng hợp phân tích nhu cầu thị trường
4. Phân tích và đánh giá các yếu tố tác động đến kế hoạch kinh doanh
5. Hướng dẫn xây dựng chiến lược và xây dựng mục tiêu khi lập kế hoạch kinh doanh
6. Nội dung và các bước xây dựng kế hoạch kinh doanh
7. Thiết kế các mô hình kinh doanh
3
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
MỤC LỤC
1. Nội dung và cách thức xây dựng kế hoạch kinh doanh của HTXNN...................................................................... 5
1.1. Khái niệm và sự cần thiết.................................................................................................................................... 5
1.2. Trình tự xây dựng kế hoạch kinh doanh............................................................................................................... 6
1.3. Tổ chức thực hiện lập kế hoạch........................................................................................................................... 6
1.4. Kiểm tra giám sát lập kế hoạch............................................................................................................................ 7
1.5. Đánh giá điều chỉnh thông tin trong dự thảo kế hoạch kinh doanh...................................................................... 7
2. Đánh giá hiện trạng của HTXNN............................................................................................................................. 7
3. Điều tra, tổng hợp phân tích nhu cầu thị trường..................................................................................................... 8
3.1. Tổng quan nhu cầu và xu thế của thị trường về sản phẩm, dịch vụ.................................................................... 8
3.2. Đánh giá khả năng tham gia thị trường................................................................................................................ 8
4. Phân tích và đánh giá các yếu tố tác động đến kế hoạch kinh doanh.................................................................... 8
4.1. Chính sách pháp luật của nhà nước.................................................................................................................... 8
4.2. Các chương trình/dự án tại địa phương............................................................................................................... 8
4.3. Kinh tế và mức sống của người dân.................................................................................................................... 9
4.4. Phong tục tập quán truyền thống......................................................................................................................... 9
4.5. Khoa học công nghệ............................................................................................................................................ 9
4.6. Khách hàng.......................................................................................................................................................... 9
4.7. Đối thủ cạnh tranh.............................................................................................................................................. 10
4.8. Nhà cung cấp..................................................................................................................................................... 10
4.9. Nguồn lực huy động........................................................................................................................................... 11
5. Xây dựng chiến lược và xác định mục tiêu khi lập KHKD..................................................................................... 11
4
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
5.1. Xây dựng chiến lược trong lập kế hoạch kinh doanh......................................................................................... 11
5.2. Xây dựng mục tiêu trong lập kế hoạch kinh doanh............................................................................................ 13
6. Nội dung và các bước xây dựng kế hoạch kinh doanh......................................................................................... 18
6.1. Nội dung của kế hoạch kinh doanh.................................................................................................................... 18
6.2. Các bước xây dựng kế hoạch kinh doanh......................................................................................................... 19
6.3 Một số sai lầm khi lập kế hoạch kinh doanh........................................................................................................ 22
7. Thiết kế các mô hình kinh doanh........................................................................................................................... 23
7.1. Thế nào là mô hình kinh doanh?........................................................................................................................ 23
7.2. Tầm quan trọng của mô hình kinh doanh........................................................................................................... 24
7.3 Xác định khung mô hình kinh doanh................................................................................................................... 24
7.4. Thành phần chính của mô hình kinh doanh....................................................................................................... 26
7.5. Một số mô hình kinh doanh điển hình................................................................................................................ 27
TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................................................................. 30
PHỤ LỤC................................................................................................................................................................... 31
5
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
1. Nội dung và cách thức xây dựng kế hoạch kinh doanh của HTXNN
1.1. Khái niệm và sự cần thiết
* Khái niệm
Bản kế hoạch kinh doanh (KHKD) của Hợp tác xã nông nghiệp (HTXNN) là
tài liệu mô tả kết quả dự báo mục tiêu kinh doanh và giải pháp kinh doanh của
HTXNN sẽ áp dụng để thực hiện mục tiêu kinh doanh trong tương lai.
*Sự cần thiết của lập KHKD
Hội đồng Kiểm tra, giám sát các hoạt động của HTXNN.
quản trị Đánh giá, so sánh kết quả đạt được so với kế hoạch và các chỉ tiêu đề ra.
Thành viên Hiểu rõ các hoạt động và định hướng phát triển của HTXNN.
HTXNN Đánh giá, so sánh các nguồn cung cấp dịch vụ khác. Tăng thêm lòng tin đối với HTXNN.
Được cung cấp thông tin rõ ràng, minh bạch về định hướng của HTXNN.
Đối với
các đối tác Tìm kiếm các cơ hội hợp tác thuận lợi.
6
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
2 Điều tra, tổng hợp, phân tích nhu cầu của thị trường.
3 Phân tích, đánh giá các yếu tố tác động đến KHKD.
7
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
1.4. Kiểm tra giám sát lập kế hoạch 2. Đánh giá hiện trạng của HTXNN
Thông qua các hoạt động kiểm tra, giám sát Đánh giá hiện trạng HTXNN thường tập trung vào các nội
lập KHKD HTXNN sẽ có những thông tin sau: dung sau:
- Mức độ hoàn thiện của kế hoạch?. Có đúng
tiến độ không?
- Ai đã thực hiện và thực hiện những công
việc gì?
- Khi thực hiện có gặp phải vấn đề gì không?
- Kết quả các hoạt động đó như thế nào?
1.5. Đánh giá điều chỉnh thông tin trong
dự thảo kế hoạch kinh doanh
Trên cơ sở kết quả kiểm tra giám sát, các
giải pháp được đề xuất thì cần xem xét trong dự
thảo KHKD:
- Hoạt động SP, DV nào cần điều chỉnh?
- Hoạt động SP, DV nào phải dừng lại?
- Hoạt động SP, DV nào tiếp tục thực hiện? 3. Điều tra, tổng hợp phân tích nhu cầu thị trường
- Hoạt động SP, DV nào cần bổ sung mới? 3.1. Tổng quan nhu cầu và xu thế của thị trường về sản
phẩm, dịch vụ
Từ việc xem xét mức độ ảnh hưởng của các
- Thị trường về SP, DV mà HTXNN hướng đến như thế nào?
hoạt động để thay đổi, điều chỉnh KHKD của
- Có nhóm khách hàng mục tiêu nào?
HTXNN cho phù hợp.
8
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
- Từng nhóm khách hàng mục tiêu có đặc điểm gì? (VD nâng cao trình độ công nghệ, khuyến nông, khuyến công,
như: Tuổi tác, giới tính, thu nhập, thói quen, thực tiễn mua khuyến ngư; chính sách hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng phục
hàng, cách sống, thị hiếu, khả năng thanh toán...) vụ sản xuất, đời sống,...
- Xu hướng môi trường thay đổi như thế nào? (VD như: 4.2. Các chương trình/dự án tại địa phương
Xu hướng kinh tế, xu hướng xã hội, những tiến bộ kỹ thuật, - Các đơn vị/chương trình dự án có thể hỗ trợ hoạt động
những thay đổi về chính trị và các quy định…) của HTXNN.
- Những vấn đề nào mà khách hàng chưa được giải - HTXNN cần điều kiện gì để tiếp cận với các chương
quyết? trình/dự án đó.
- Khoảng cách trên thị trường như thế nào? (VD như: - Các chính sách hỗ trợ/cản trở hoạt động của HTXNN.
Có những SP, DV mà khách hàng muốn nhưng những SP,
DV đó không có ở khu vực hoặc hoàn toàn không có trên
thị trường)
3.2. Đánh giá khả năng tham gia thị trường
- Các kiểu phân phối/phục vụ mà HTXNN đang thực
hiện đối với SP, DV?
- Ưu điểm và hạn chế của từng kiểu phân phối?
- Kênh phân phối nào phù hợp nhất với HTXNN để đem
SP, DV đến với từng nhóm khách hàng mục tiêu?
4. Phân tích và đánh giá các yếu tố tác động đến kế
hoạch kinh doanh
4.1. Chính sách pháp luật của nhà nước
Các chính sách như: Chính sách đất đai, chính sách tín
dụng, chính sách thuế, chính sách hỗ trợ ứng dụng đổi mới,
9
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
4.3. Kinh tế và mức sống của người dân 4.5. Khoa học công nghệ
- SP, DV nào là quan trọng và thiết yếu - Những công nghệ nào của thị trường
sẽ cung cấp cho người dân? đang được áp dụng đối với SP/DV?
- Người dân và các thành viên có khả
năng và sẵn sàng làm tốt ở hoạt động
nào?
10
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
- Đối với khách hàng không phải là 4.9. Nguồn lực huy động
thành viên cần tìm hiểu rõ nhu cầu sử Những nguồn lực quan trọng như
dụng SP, DV của họ là gì? đất đai, tài chính, nhân lực, thông
Sau khi đã xác định khoảng trống thị tin...vv... cần được xem xét kỹ khi
trường dự định đầu tư cần mô tả nhu xây dựng kế hoạch:
cầu của đối tượng khách hàng.
- Khách hàng cụ thể là bao nhiêu?
- Khách hàng mục tiêu của mình là ai?
- Phương thức bán hàng như thế - Cần làm gì để SP, DV của mình tốt
nào? (phương thức bán hàng trực hơn của đối thủ cạnh tranh?
tiếp, bán hàng qua hệ hệ thống bán lẻ,
qua Internet, qua thư trực tiếp…) 4.8. Nhà cung cấp
- Chi phí bao nhiêu để thu hút và “giữ Khi lựa chọn nhà cung cấp, cần quan
chân” khách hàng đó,…
tâm đến:
- Vốn chủ sở hữu của HTXNN: Huy
4.7. Đối thủ cạnh tranh - Chất lượng sản phẩm như thế nào? động vốn góp, bằng: Tiền mặt, đất,
Thu thập thông tin đối thủ cạnh tranh - Tỷ lệ hàng hóa hư hỏng là bao nhiêu? công lao động, nguyên vật liệu, trí
thông qua mạng lưới các mối quan hệ tuệ,…: Tính ra tương đương tiền.
- Giao hàng đúng hẹn không?
kinh doanh và các hội chợ thương mại - Vốn vay: Từ các nguồn như các
mà HTXNN có được thông qua: - Chính sách bảo hành là như thế nào?
ngân hàng, cá nhân, người thân.
- SP, DV mà khách hàng mong muốn - Chất lượng dịch vụ khách hàng tốt - Nguồn vốn khác: Hỗ trợ của nhà
- Các đặc tính mà SP, DV mà các đối thủ không? nước, chiếm dụng vốn, người cung
trực tiếp và gián tiếp của HTXNN có? - Chi phí sản phẩm? cấp vật tư đầu vào, người mua ứng
trước.
- Lợi thế cạnh tranh của HTXNN là gì? - Điều khoản thanh toán có lợi không?
11
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
5. Xây dựng chiến lược và xác định mục tiêu khi lập KHKD
5.1. Xây dựng chiến lược trong lập kế hoạch kinh doanh
Khi xây dựng chiến lược KHKD của HTXNN có thể sử dụng phân tích điểm mạnh (S), điểm yếu (W), cơ hội (O), thách
thức (T) thực chất là công cụ sử dụng để phân tích tổng hợp thông tin về môi trường bên trong và môi trường bên ngoài
của HTXNN khi xây dựng KHKD. Đây là cơ sở giúp xây dựng tầm nhìn (hiện trạng hiện nay của HTXNN như thế nào,
HTXNN muốn đạt được gì trong ngắn hạn (2-3 năm) và trong dài hạn (5-10 năm).
Cơ hội (O)
Nhóm chiến lược 1: Tận dụng Nhóm chiến lược 2: Khắc phục
Những yếu tố có lợi, hoặc sẽ
điểm mạnh để khai thác cơ hội điểm yếu để tận dụng cơ hội
đem lại lợi thế, là các yếu tố bên
ngoài và hữu dụng của từng thành
viên và bản thân HTXNN
12
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
Ví dụ về phân tích SWOT của HTXNN sản xuất & kinh doanh rau an toàn
ĐIỂM MẠNH (S) ĐIỂM YẾU (W)
S1: HTX ở vị trí có giao thông thuận lợi W1: Vốn dài hạn để đầu tư máy móc thiết
S2: Chất đất tại địa bàn HTX phù hợp với bị còn thiếu
nhiều loại rau W2:Thành viên HTX chưa quen với quy
S3: Lãnh đạo HTX có uy tín với thành trình sản xuất nông sản an toàn.
viên, có mối quan hệ tốt với ngân hàng W3: Năng lực chuyên môn của Kế toán
và một số doanh nghiệp, nhiệt tình trong viên HTX còn yếu.
hoạt động của HTX W4: HTX còn thiếu máy móc sơ chế, đóng
S4: HTX hoạt động có hiệu quả trong gói và chế biến sâu các sản phẩm từ rau
nhiều năm liên tục
CƠ HỘI (O) CHIẾN LƯỢC CHIẾN LƯỢC
O1: Nhà nước có chính sách hỗ trợ chi phí mua máy sơ S1 – O3: Mở rộng thị trường tiêu thụ với W1–W2-O1– O4: Tham gia vào mô hình
chế, đóng gói, chế biến sâu các HTX liên kết bằng mở các điểm giới cánh đồng lớn, tăng vốn liên kết, tận dụng
O2: Tỉnh đã phê duyệt cho HTX thuê đất dài hạn để thiệu sản phẩm tại điểm có giao thông sự hỗ trợ, hướng dẫn từ cán bộ kỹ , cán bộ
SXNN
thuận lợi. khuyến nông của tỉnh, mở rộng các dịch
O3: HTX đã dự định ký hợp đồng liên kết tiêu thụ với 1
số HTX khác trên địa bàn S2-O2-O5: Thành lập các tổ, nhóm trong vụ HTX
O4:Tỉnh đang khuyến khích thực hiện chính sách cánh HTX để sản xuất các loại rau an toàn W1–W4-O1: Tận dụng vốn hỗ trợ đổi mới
đồng mẫu lớn theo tiêu chuẩn của các siêu thị công nghệ, đầu tư mua thêm máy móc sơ
O5: Các siêu thị như: Metro và Coop Mart đang có nhu S4-O7: Nghiên cứu phát triển dịch vụ tín chế, đóng gói, chế biến sau
cầu tiêu thụ rau an toàn, đạt tiêu chuẩn
dụng nội bộ trong HTX W3- O6: Cử kế toán viên tham gia tập huấn,
O6: Tổ chức JICA mở các lớp tập huấn liên kết và tiêu nâng cao năng lực chuyên môn để mở dịch
thụ sản phẩm HTXNN
vụ tín dụng nội bộ
O7: Nhu cầu gửi tiền và vay vốn cho sản xuất của thành viên
khá cao
THÁCH THỨC (T) CHIẾN LƯỢC CHIẾN LƯỢC
T1: Có 2 đại lý phân bón mới thành lập trên địa bàn S3-T1: Tìm nguồn cung tốt, tích cực triển W2-T3: Tăng cường hoạt động tuyên
T2: Diện tích trồng rau có thể thu hẹp do 1 số hoạt khai các hoạt động marketing, tiếp tục truyền, hướng dẫn người dân sản xuất
động sản xuất nông nghiệp khác đang phát triển tại địa phát triển quy mô dịch vụ của HTX nông sản an toàn, hạn chế gây ô nhiễm
phương S3-T2: Liên hệ với các DN cung cấp các môi trường.
T3: Môi trường sản xuất ô nhiễm bởi nhiều loại hóa chất dịch vụ để đáp ứng nhu cầu của các hoạt
động nông nghiệp khác đang phát triển
13
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
5.2. Xây dựng mục tiêu trong lập kế hoạch kinh doanh
Khi xây dựng mục tiêu trong lập KHKD cho các HTXNN có thể sử dụng cây vấn đề. Là công cụ hữu hiệu để xác
định những vấn đề trở ngại, những nguyên nhân của những vấn đề từ đó giúp xác định mục tiêu và giải pháp hữu
ích khi lập KHKD.
* Cách xây dựng “Cây vấn đề”
- Xác định vấn đề chính, vẽ một gốc cây trên một tờ giấy lớn (trên bảng đen hay trên giấy), có thân, rễ và cành cây.
+ Viết VẤN ĐỀ lên thân cây
+ Nguyên nhân của vấn đề là rễ cây (Cái gì gây ra vấn đề tồn tại này)
+ Hậu quả của nó (vấn đề) là cành cây (vấn đề tồn tại này dẫn đến điều gì?).
- Liệt kê căn nguyên của vấn đề và các hậu quả của nó dựa trên dữ liệu có được.
Lưu ý: Có thể chứng minh cho các nguyên nhân bằng dữ liệu định lượng (tỷ lệ %, trung bình, tần số, vv.); Có nhiều cấp
nguyên nhân
*Cách nêu vấn đề và nguyên nhân
Viết dưới dạng câu phủ định, ví dụ:
- SP, DV không bán được
- Chưa có kỹ thuật chế biến
- Thị trường chậm được mở rộng
- Không có tổ chức
- Giống không đa dạng
- Giống không đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng...
Chú ý: Góc nhìn nhận và đánh giá của mỗi cá nhân thường có nhiều điểm khác nhau. Nhiều khi vấn đề của người này
có thể là nguyên nhân của người kia. Do đó cần trao đổi, thảo luận, để đi đến thống nhất.
14
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
15
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
Để xác định mục tiêu và các giải pháp, từ “Cây vấn đề” chuyển thành “Cây mục tiêu”
16
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
17
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
18
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
19
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
20
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
IV. Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thác thức - Khả năng về hệ thống tổ chức, tiếp nhận và phân phối
V. Phân tích cạnh tranh dịch vụ, cạnh tranh …
VI. Mục tiêu và chiến lược phát triển - Khả năng về cơ sở vật chất kỹ thuật, như kho tàng,
máy móc thiết bị, phương tiện vận tải, phương tiện
VII. Kế hoạch hoạt động kinh doanh quản lý ….
VIII. Kế hoạch rủi ro của HTXNN - Quán triệt quan điểm trong nội bộ HTXNN về định
Phần C: Kết luận hướng phát triển. Việc quán triệt quan điểm trong nội bộ
I. Tính khả thi của phương án (kinh tế, xã hội, môi trường…) HTXNN rất quan trọng. HTXNN phát triển theo hướng
đơn mục tiêu hay đa mục tiêu. Nên định hướng phát triển
II. Cam kết trả lãi, chia lãi….
HTXNN đa mục tiêu.
6.2. Các bước xây dựng kế hoạch kinh doanh
VD: Các HTXNN thành công tại ĐBSCL trung bình cung
Khi xây dựng KHKD thường trải qua 5 bước như sau: cấp 8 dịch vụ; HTXNN nông nghiệp tại Nhật Bản thường
*Bước 1. Trình bày ý tưởng kinh doanh của hợp tác xã cung cấp 12 dịch vụ
Phần này trình bày ngắn gọn nhưng chi tiết về dự định
trong tương lai của HTXNN về những loại SP, DV mà
HTXNN dự định bán hoặc cung cấp cho thành viên hoặc
những SP, DV mà HTXNN dự định tiêu thụ (hoặc chế biến
rồi tiêu thụ) cho thành viên
Khi lập KHKD cho HTXNN phải nắm được khả năng
hiện tại của HTXNN đang ở đâu, bao gồm:
- Khả năng về vốn, đặc biệt là những dịch vụ đòi hỏi vốn
lớn, như cung ứng vật tư, giống …
- Khả năng về nhân lực, đặc biệt là những dịch vụ
kinh doanh đòi hỏi kiến thức và kỹ năng về kinh doanh,
thị trường
21
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
22
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
- Cải tiến để phát triển sản xuất: nhân tố chủ đạo trong
sản xuất, kinh doanh sản phẩm hiện tại cũng như trong
tương lai là gì? Khâu nào cần phải được cải tiến để phát
triển sản xuất, kinh doanh: trang thiết bị mới, công nghệ
mới, nguyên vật liệu và các yếu tố khác?
*Bước 4: Xác định các chỉ tiêu cụ thể
- Việc xác định các chỉ tiêu cụ thể kế hoạch sản xuất
kinh doanh của HTXNN được thực hiện theo trình tự sau:
Căn cứ xác định
- Căn cứ vào nhu cầu dịch vụ của các hộ gia đình.
23
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
24
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
hiện và người chịu trách nhiệm thực hiện, người kiểm tra
và trách nhiệm cá nhân, xây dựng hệ thống báo cáo định
kỳ và thường xuyên.
Lưu ý rằng trong quá trình triển khai thực hiện kế hoạch
sẽ cần có nhiều cá nhân và bộ phận tham gia. Có nhiều
hoạt động thường liên quan đến nhau nên việc chỉ rõ nhiệm
vụ và kết quả mong đợi của mỗi hoạt động là rất quan trong.
Do đó cần có sự phối hợp của các bên liên quan.
6.3. Một số sai lầm khi lập kế hoạch kinh doanh
*Hiểu sai mục tiêu
Kế hoạch không chỉ là một văn bản mà nó chính là “tấm
bản đồ” dẫn đường cho HTXNN trong sản xuất kinh doanh.
dựng tinh thần đồng đội và không khí làm việc bình đẳng
Mục tiêu của HTXNN cần rõ ràng, có thể thay đổi cho phù
trong HTXNN
hợp với thực tế
*Dự tính lợi nhuận quá cao
*Triển khai kế hoạch từng bước
Phần lớn các KHKD thường dự tính lợi nhuận cao hơn
Nên bắt đầu từ bất cứ phần việc nào trong bản KHKD
10% -20% so với thực tế. Dự đoán lợi nhuận cao cho thấy
mà HTXNN thấy quan tâm nhất, mang lại lợi ích cao nhất.
HTXNN chưa ước lượng đúng mức các chi phí cơ bản và
*Kết thúc việc làm kế hoạch chi phí phát sinh.
Kế hoạch luôn phải tồn tại và được thay đổi để phản ánh *Tập trung quá nhiều ưu tiên
thực tế tình hình sản xuất kinh doanh của HTXNN.
Chỉ cần nhấn mạnh ba hoặc bốn ưu tiên là một
*Không công khai kế hoạch cho thành viên KHKD có sự tập trung cao độ. Ba hoặc bốn điểm chính
Nên chia sẻ với tất cả thành viên của HTXNN những trong KHKD sẽ giúp bất kì ai hiểu được mục tiêu đặt ra của
thông tin cơ bản về kế hoạch và mục tiêu kinh doanh. Chia HTXNN. Nếu một kế hoạch liệt kê đến 20 ưu tiên thì vừa
sẻ các mục tiêu và đánh giá, sử dụng kế hoạch để xây không tập trung, vừa gây khó khăn khi HTXNN thực hiện.
25
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
*Vẽ ra viễn cảnh quá lớn những HTXNN mới thành lập. Bởi nó xác định được vị trí
Các bản KHKD phải là minh họa sống động và cụ thể của HTXNN trên thị trường và vạch ra những việc phải thực
về dự án kinh doanh của HTXNN, từ ý tưởng cho đến thực hiện để đạt được điều đó. Nó rất hữu ích để đánh giá tiềm
tế, từ khâu sản xuất, phân phối đến đầu ra cho SP, DV. Tuy năng của một dòng sản phẩm mới hoặc chiến lược liên
nhiên, các bản KHKD của HTXNN thường hay sa đà vào doanh và làm thế nào để nó có giá trị ở thị trường hiện tại.
việc phát triển ý tưởng, đưa ra các chiến lược toàn cầu mà 7.3. Xác định khung mô hình kinh doanh
quên mất những điểm quan trọng này. Hãy hoạch định thật 1) Kiếm tiền bằng cách nào?
rõ ràng KHKD để đạt được mục tiêu của HTXNN. Làm sao
a) Bán SP, DV
HTXNN mở rộng được quy mô, HTXNN sẽ xây dựng lực
lượng bán hàng như thế nào? - Trở thành nhà sản xuất: Tập trung vào thiết kế, tổ chức
sản xuất và bán cho các đối tác phân phối.
7. Thiết kế các mô hình kinh doanh
- Trở thành nhà thiết kế: Tập trung vào thiết kế, đi đặt gia
7.1. Thế nào là mô hình kinh doanh?
công, tổ chức phân phối.
Là một khuôn mẫu mà dựa vào đó để hợp tác xã cung
- Trở thành nhà bán lẻ: Xây dựng chuỗi cửa hàng riêng
cấp SP, DV cho thành viên và tạo ra doanh thu, lợi nhuận.
biệt chỉ bán sản phẩm do HTXNN phát triển: Tại các thành
Là những hướng đi của HTXNN đề ra để phát triển theo phố lớn; tại các trục/địa điểm du lịch.
VD như: SP, DV, khách hàng mục tiêu, giá trị cốt lõi, tài - Trở thành nhà bán buôn: Mua lại sản phẩm của các
nguyên chính, luồng doanh thu,… Từ đó để mọi thành viên nhà sản xuất (chuẩn), phân phối cho các nhà bán lẻ.
trong HTXNN sẽ cùng chung một suy nghĩ, mục đích và
b) Dịch vụ: nội bộ và dịch vụ bên ngoài
chung một hành động để đưa HTXNN ngày một lớn mạnh .
- Cung cấp dịch vụ hỗ trợ cho các HTXNN/DN khác.
Mô hình kinh doanh được xem như là kim chỉ nam của
mỗi một hợp tác xã hay bất kỳ HTXNN nào. Trước khi bắt - Tư vấn quản trị.
đầu kinh doanh, các HTXNN phải tự tìm cho mình một mô - Nghiên cứu phát triển sản phẩm, chuyển giao cho các
hình nhất định, thích hợp để hợp tác xã thực hiện theo. DN/HTXNN.
7.2. Tầm quan trọng của mô hình kinh doanh - Cung cấp dich vụ trải tham quan học tập/trải nghiệm
Có vai trò rất quan trọng đối với HTXNN đặc biệt là cho khách du lịch, học sinh,…
26
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
c) Cho thuê: Thuê phòng/thuê nhà/thuê máy. - Chi phí của HTXNN?
d) Nhượng quyền: Nhượng quyền thương hiệu: Xây 5) Doanh thu của HTXNN?
dựng cửa hàng chuẩn, sau đó nhượng cho người khác. - Bằng cách nào?
2) Xác định phân khúc khách hàng? - Lượng tiền thu được/kỳ?
- Phân khúc khách hàng: Cho loại cá nhân/tổ chức nào? 6) Hoạt động chính là gì?
- Thị trường mục tiêu: Loại cá nhân/tổ chức nào là quan Làm gì để vận hành mô hình kinh doanh của HTXNN?.
trọng nhất? Tổ chức sản xuất, xây dựng mạng lưới,…?
- SP, DV của HTXNN đáp ứng nhu cầu nào của khách 7) Các nguồn lực chủ chốt cần có?: Vật chất, trí tuệ,
hàng? Phần cốt lõi của sản phẩm, dịch vụ? con người/nhân lực, tài chính?
3) Đối thủ cạnh tranh của HTXNN là ai? 8) Đối tác chính của HTXNN là ai?
- Đối thủ trực tiếp: Đang đáp ứng nhu cầu tương tự của Các đối tác cần có thì mô hình kinh doanh mới chạy
HTXNN có lợi thế gì? được: Nhà cung cấp đầu vào?; phân phối đầu ra?; nhà
cung ứng dịch vụ liên quan?,…
- Đối thủ gián tiếp: Không cùng SP, DV nhưng cùng
9) Cơ cấu chi phí?
khách hàng mục tiêu
Các chi phí phát sinh để có thể vận hành kinh doanh,
- Đối thủ tiềm năng: Từ vùng địa lý khác, các sản phẩm
gồm: Chi phí cố định? Chi phí biến đổi?
thay thế.
7.4. Thành phần chính của mô hình kinh doanh
4) Kênh kinh doanh của HTXNN?
- Thông tin về khách hàng mục tiêu, thị trường, sức
Cách HTXNN giao thiệp, tiếp cận với khách hàng tiềm
năng để mang giá trị của SP, DV đến cho khách hàng? mạnh và thách thức của tổ chức, các yếu tố thiết yếu của
sản phẩm và cách thức bán sản phẩm.
- Khách hàng muốn được tiếp cận/nhận giá trị qua
kênh nào? - Vấn đề: Chính là nhu cầu của khách hàng, là những vấn
- HTXNN kết nối với thói quen thường ngày nào của đề cụ thể mà khách hàng hiện thời cũng như khách hàng
khách hàng? tiềm năng của HTXNN đang gặp phải.
27
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
- Giải pháp: Cách hợp tác xã dự định đáp ứng nhu cầu - Tài nguyên chính: Tài sản vật chất, trí tuệ, con người
của khách hàng (hay còn gọi là SP, DV). và tài chính tại hợp tác xã.
28
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
- Phân khúc khách hàng: Khách hàng mục tiêu là ai? mạnh mẽ, đánh giá khách quan những gì có thể và những
- Đề xuất giá trị duy nhất: Tại sao khách hàng sẵn sàng
thách thức nào sẽ phải đối mặt trong một hình thức tóm tắt.
mua sản phẩm của HTXNN?
- Bối cảnh cạnh tranh: Khách hàng có thể sử dụng 7.5. Một số mô hình kinh doanh điển hình
những lựa chọn thay thế nào?
7.5.1. Mô hình kinh doanh Canvas
- Lợi thế cạnh tranh: Đặc điểm không dễ dàng sao chép
hoặc mua ở nơi khác.
*Ý nghĩa
- Kênh bán hàng: HTXNN sẽ tiếp cận khách hàng như
thế nào. - Giúp HTXNN có bức tranh tổng thể cho việc triển khai
- Luồng doanh thu: Cách HTXNN tạo thu nhập cho các
KHKD
thành viên HTX và HTX.
- Mô hình doanh thu: Cách tạo lợi nhuận của HTXNN. - Giúp cho việc điều chỉnh các yếu tố khác dễ dàng khi
- Đối tác chính: Đối tác và nhà cung cấp thiết yếu cho
có 1 yếu tố thay đổi
HTXNN.
- Cấu trúc chi phí: Chi phí của HTXNN là gì và điều đó - Giúp cho các thành viên trong HTXNN có chung góc
sẽ ảnh hưởng đến giá cả như thế nào.
nhìn để dễ dàng đồng thuận khi đi đến các quyết định.
Lưu ý: Tùy thuộc vào sự trưởng thành của hợp tác xã và
sản phẩm cung cấp, mô hình kinh doanh thực tế được tạo
- Giúp cho các chuyên gia thẩm định hoặc nhà đầu tư có
ra có thể không quá phức tạp hoặc giải quyết chi tiết từng
thành phần. Mục tiêu là đưa ra một tầm nhìn chiến lược và hứng thú để tiếp tục xem bản KHKD.
29
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
30
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
31
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
32
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
Yếu tố chính trị (Sản phẩm, dịch vụ Yếu tố kinh tế (tác động trực tiếp
nào được SX hay không được sản xuất) đến mọi hoạt động của HTXNN)
- Sự ổn định của chính trị - Chu kỳ kinh doanh
- Các chính sách của nhà nước và địa - Lãi xuất, lạm phát,...
phương
33
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
34
KỸ NĂNG
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP HƯỚNG DẪN LẬP
KẾ HOẠCH KẾ HOẠCH
KINH DOANHKINHHỢP
DOANH
TÁCHỢP
XÃTÁC XÃ NÔNG
NÔNG NGHIỆP
NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
PHỤ LỤC
Phụ lục 1: Mẫu đề cương chi tiết của kế hoạch kinh doanh
(Tên HTXNN)
(Logo của HTXNN)
Tên: HTXNN:………
Địa chỉ trụ sở chính:……………..
Số điện thoại liên hệ:
Địa chỉ hộp thư điện tử (e-mail)
Thời điểm công bố phương án
Lưu ý: Cần tránh quên ghi số điện thoại hoặc thông tin liên lạc của HTXNN
35
KỸ
KỸNĂNG
NĂNGHƯỚNG DẪN LẬP
HƯỚNG KẾ HOẠCH
DẪN KINH
LẬP KẾ DOANH HỢP
HOẠCH KINHTÁCDOANH
XÃ NÔNG HỢP
NGHIỆP
TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
38
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
Bảng 1: Kế hoạch sản xuất sơ chế, chế biến & tiêu thụ sản phẩm của HTXNN
Năm thứ Năm thứ Năm thứ Năm thứ Năm thứ
STT Chỉ tiêu ĐVT
1 2 3 4 ...
1 Số thành viên tham gia sản xuất sản phẩm của HTXNN
6 Doanh thu từ sản xuất sản phẩm của thành viên (6=4*5)
Ước tính chi phí sản xuất bình quân (không tính công lao
7
động của hộ gia đình)
Tổng thu nhập (gồm cả công lao động của hộ gia đình)
8
(8=6-7)
9 Hiệu quả kinh doanh
Thu nhập bình quân / đơn vị canh tác, nuôi trồng
9.1
(9.1=8/tổng diện tích canh tác)
Thu nhập bình quân /1hộ thành viên hay 1 nhân khẩu của
9.2 gia đình các thành viên
(9.2=8/Tổng nhân khẩu bình quân 1 hộ thành
39
Thu nhập bình quân /1hộ thành viên hay 1 nhân khẩu của
9.2 gia đình các thành viên
(9.2=8/Tổng nhân
KỸNĂNG
NĂNGkhẩu bình quân
HƯỚNG DẪN1 hộ thành
LẬP KẾ HOẠCH KINH
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông KỸ HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁCDOANH
XÃ NÔNG HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
NGHIỆP
Đơn vị Năm thứ Năm thứ Năm thứ Năm thứ Năm thứ
STT Chỉ tiêu
tính 1 2 3 4 ...
I Kế hoạch cung ứng
1 Vật tư A (VD: “Phân....”)
1.1 Khối lượng vật tư A
1.2 Giá mua từ đối tác
1.3 Giá bán bình quân cho thành viên & ND
1.4 Doanh thu từ mua bán vật tư A [1.4=(1.2-1.3)*1.1]
2 Vật tư B (VD: “Thuốc....”)
2.1 Khối lượng vật tư B
2.2 Giá mua từ đối tác
2.3 Giá bán bình quân cho thành viên & ND
2.4 Doanh thu từ mua bán vật tư B [2.4=(2.2-2.3)*2.1]
...... ..........
II Tổng doanh thu
II Tổng chi phí bán hàng
III Tổng lợi nhuận trước thuế
IV Tổng thuế phải trả
V Lợi nhuận sau thuế
40
KỸ NĂNG
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP HƯỚNG DẪN LẬP
KẾ HOẠCH KẾ HOẠCH
KINH DOANHKINHHỢP
DOANH
TÁCHỢP
XÃTÁC XÃ NÔNG
NÔNG NGHIỆP
NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
41
KỸ
KỸNĂNG
NĂNGHƯỚNG DẪN LẬP
HƯỚNG KẾ HOẠCH
DẪN KINH
LẬP KẾ DOANH HỢP
HOẠCH KINHTÁCDOANH
XÃ NÔNG HỢP
NGHIỆP
TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
42
KỸ NĂNG
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP HƯỚNG DẪN LẬP
KẾ HOẠCH KẾ HOẠCH
KINH DOANHKINHHỢP
DOANH
TÁCHỢP
XÃTÁC XÃ NÔNG
NÔNG NGHIỆP
NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
43
KỸ
KỸNĂNG
NĂNGHƯỚNG DẪN LẬP
HƯỚNG KẾ HOẠCH
DẪN KINH
LẬP KẾ DOANH HỢP
HOẠCH KINHTÁCDOANH
XÃ NÔNG HỢP
NGHIỆP
TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
- Ngân hàng A…
- Quỹ ……
TỔNG
44
KỸ NĂNG
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP HƯỚNG DẪN LẬP
KẾ HOẠCH KẾ HOẠCH
KINH DOANHKINHHỢP
DOANH
TÁCHỢP
XÃTÁC XÃ NÔNG
NÔNG NGHIỆP
NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
45
KỸ
KỸNĂNG
NĂNGHƯỚNG DẪN LẬP
HƯỚNG KẾ HOẠCH
DẪN KINH
LẬP KẾ DOANH HỢP
HOẠCH KINHTÁCDOANH
XÃ NÔNG HỢP
NGHIỆP
TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
2.4 Với sản phẩm chế biến, tiêu thụ (nếu có)
- Doanh thu % .....
- Chi phí % .....
- Lợi nhuận trước thuế % .....
2.5 Với dịch vụ cung ứng vật tư nông nghiệp của HTXNNHTXNN (nếu có)
- Doanh thu % .....
- Chi phí % .....
- Lợi nhuận trước thuế % .....
3 Tổng lợi nhuận phân phối % 100
3.1 Trích lập quỹ % .....
3.2 Phân phối cho thành viên % .....
9. Kế hoạch tài chính tổng hợp (doanh thu, chi phí, lợi nhuận)
46
KỸ NĂNG
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP HƯỚNG DẪN LẬP
KẾ HOẠCH KẾ HOẠCH
KINH DOANHKINHHỢP
DOANH
TÁCHỢP
XÃTÁC XÃ NÔNG
NÔNG NGHIỆP
NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
3.1 Thu nhập trước thuế dịch vụ bán sản phẩm thu gom từ TV không qua sơ chế
3.2 Thu nhập trước thuế dịch vụ bán sản phẩm có sơ chế
3.3 Thu nhập trước thuế dịch vụ bán sản phẩm chế biến sâu
3.3 Thu nhập trước thuế dịch vụ cung cung ứng tập trung qua HTXNN
4 Tổng thuế phải trả
5 Tổng thu nhập sau thuế
6 Phân phối lợi nhuận
6.1 Trích lập quỹ HTXNN
6.2 Phân phối cho Thành viên
47
KỸ NĂNG HƯỚNG DẪN LẬP KẾ HOẠCH KINH DOANH HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
Ở đâu có nông dân, ở đó có khuyến nông
In 700 bản, khổ 14,5x20,5 cm, In tại Công ty TNHH TM Đông Nam - Số 31, Ngõ 39, phố Hào Nam, P. Ô Chợ Dừa,
Q. Đống Đa, Hà Nội. Giấy phép xuất bản số 454/QĐ-NXBTC do Nhà Xuất bản Tài Chính cấp ngày 28/12/2022. Số xác nhận
đăng ký xuất bản 4880-2022/CXBIPH/2-124/TC. Mã số ISBN: 978-604-79-3547-5. In xong và nộp lưu chiểu năm 2022.
48