14ph_SPOT_220810_@ 21-08-10 08:53 ™ÂÏ›‰·1

14/ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ 22 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2010

«Ρίζα μ’ και στερέα μ’»

>Ο Δημήτρης Σιδηρόπουλος πίσω στην πατρώα γη
Στο Μοναστήρι συνάντησα και τον συ- Θυμήθηκα τη φράση του πατέρα: «ρί-
νάδελφο Δημήτρη Σιδηρόπουλο, αρχι- ζα μ’ και στερέα μ’».
συντάκτη στο Τμήμα Ειδήσεων Ραδιο- Πριν τη Δύση του ήλιου, κατηφορίζο-
φώνου του ΡΙΚ. Ο Δημήτρης είναι πο- ντας το μονοπάτι για την επιστροφή,
ντιακής καταγωγής. Προχθές επιστέ- μ’ έπιασε κατάθλιψη και παράπονο:
φοντας στην Κύπρο του γιατί φεύγω, αφού εδώ είναι η
τηλεφώνησα και τον πα- πατρίδα μου;
ρακάλεσα να γράψει συ- Γιατί φεύγω Ο παππούς μου ο παπα-Γιώρ-
μπυκνωμένα τις εντυπώ- αφού εδώ είναι γης λίγο πιο πάνω στο Διβάν
σεις του. Τις μεταφέρω η πατρίδα μου; της Κερασούντας, λειτουργού-
αυτούσιες: σε, δίδασκε και κρατούσε ζω-
«Ανηφορίζαμε το μονο- ντανή τη ρίζα μας, ακόμα και
πάτι που οδηγεί στο μοναστήρι της Πα- κάτω από οθωμανικό ζυγό.
ναγίας Σουμελά, πατώντας για σκαλιά Μαζί του γιόρταζαν την Παναγιά και ΑΡΙΣΤΕΡΑ:Ο ποντιακής καταγωγής δημοσιο-
τις ρίζες που είχαν τυλίξει το βράχο, τον Αη-Γιώργη και οι Τούρκοι της πε- γράφος του ΡΙΚ Δημήτρης Σιδηρόπουλος.
μην πέσει δεξιά στο απόκρημνο φα- ριοχής. ΠΑΝΩ:Ο πρέσβης της Ελλάδας στην Άγκυρα
ράγγι που τέλειωνε στον ποταμό Πυξί- Ποια εγκλήματα των Νεοτούρκων του Φώτης Ξυδάς διάβάζει το «Πιστεύω» με τον
τη. Οι ρίζες κρατούσαν τους βράχους Κεμάλ, ποια εγκλήματα των τότε πολι- Κυριάκο Σωφρονίου από τη Λεμεσό, που
ως το μοναστήρι, που το φιλοξενούν τικών της Ελλάδας και ποια διεθνή σπουδάζει στην Πόλη και είναι μέλος του Πα-
τα βράχια σε ένα βαθούλωμα. συμφέροντα με κάνουν τώρα εμένα τριαρχικού χορού. Δίπλα, μεσόκοπη γυναίκα
Αντίκρισα το μοναστήρι και ένοιωσα να περιμένω τις μεταρρυθμίσεις του πήρε λουλούδια για τον τάφο της Ελληνοπό-
σιγουριά, θάρρος, δύναμη. Ερντογάν για να δω τον τόπο μου;» ντιας γιαγιάς της που διώχθηκε το 1923.

«Είχε δίκιο ο Πατριάρχης όταν δήλωνε εσταυρωμένος»

>Ένα επαναστατικό βήμα εκεί όπου βασιλεύει ο εθνικισμός, στην Τραπεζούντα

Π
ριν ένα χρόνο περίπου η δήλωση του Οικου-
μενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, ότι αισθά-
νεται «εσταυρωμένος» στην Τουρκία, κυριάρ-
χησε στα ΜΜΕ. Πράγματι, δεν είχε άδικο. Η
Τουρκία έπρεπε να πάρει μέτρα για την ενί-
σχυση της θρησκευτικής ελευθερίας. Η λειτουργία στη Μο-
νή Σουμελά την περασμένη Κυριακή καταδεικνύει ότι η
Τουρκία κινείται προς αυτήν την κατεύθυνση, υποστηρίζει
σε άρθρο γνώμης του ο Mustafa Akyol στην αγγλόφωνη
«Χουριέτ Ντείλι Νιους».
Τα γεγονότα του 1922 σήμαναν την αιφνίδια μετακίνηση
του ορθόδοξου πληθυσμού, την ερήμωση των χριστιανικών
ναών και τη μετατροπή του σημαντικότερου από αυτούς, της
Μονής Σουμελά, σε μουσείο. Η κατά το παρελθόν πολυπολι-
τισμική Τραπεζούντα μετατράπηκε σε μια πόλη διαβόητη για
τον εθνικισμό της. Η Τουρκία την εποχή εκείνη διήγαγε μια
εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο λόγω της μετάβασής της από τον
πλουραλισμό της οθωμανικής αυτοκρατορίας σε έναν εθνικι-
στικό μονισμό. Αναμφίβολα, η ελληνορθόδοξη κοινότητα της
Τραπεζούντας αλλά και ολόκληρης της Ανατολίας βρήκε τρα-
γικό τέλος, η εξέλιξη
αυτή, όμως, ήταν συ-
Η ελληνορθόδοξη κοινότητα νέπεια της Μικρασια-
της Τραπεζούντας βρήκε τικής Εκστρατείας,
τραγικό τέλος το 1922 υποστηρίζει το άρθρο
γνώμης. Εκείνο, όμως,
που δεν δικαιολογεί-
ται είναι η φοβία των Τούρκων για τους χριστιανούς μέχρι και
σήμερα. Η κατάσταση θα έπρεπε να είχε βελτιωθεί τον περα-
σμένο αιώνα. Αντ’ αυτού, το 1971 έκλεισε η Θεολογική Σχο-
λή της Χάλκης, ενώ τη δεκαετία του ’90 εθνικιστές άρχισαν να
υποστηρίζουν ότι ο «οικουμενικός» χαρακτήρας του Πατριάρχη
αποσκοπούσε στη δημιουργία μιας Αρχής, υπέρτερης του τουρ-
κικού κράτους.
Στην Τουρκία σήμερα από τη μια πλευρά οι μεν εθνικιστές
και υποστηρικτές του κοσμικού κράτους στρέφονται κατά τρό-
πο παρανοϊκό κατά των χριστιανών, οι δε «ισλαμιστές» εμφα- ΚΑΙ ΤΩΡΑ Η ΧΑΛΚΗ
νίζονται πιο μετριοπαθείς. Πράγματι, αν εξετάσει κανείς το ζή-
τημα από ιστορική σκοπιά, παρατηρεί ότι το Οικουμενικό Πα- Την επόμενη μέρα ο Πρωθυπουργός προέβη σε δηλώσεις, υπο-
τριαρχείο πέρασε τις χειρότερες στιγμές της ιστορίας του επί στηρίζοντας δημοσίως το Πατριαρχείο και τη θρησκευτική ελευθε-
κεμαλικών κυβερνήσεων, ενώ η κατάσταση ήταν σαφώς κα- ρία, κατηγορώντας παράλληλα τους αντιπάλους του για παράνοια.
λύτερη τόσο πριν όσο και μετά αυτών. Αυτή ακριβώς η διαπί- Δεν μπορεί κανείς παρά να επαινέσει τον Ερντογάν για τις δηλώσεις
στωση προκύπτει και από τον ίδιο το λόγο του Πατριάρχη Βαρ-
θολομαίου την περασμένη Κυριακή, όταν ευλόγησε τις «ψυ-
του αυτές. Όμως, είναι καιρός πλέον να επιδιώξει μια συνολική δι-
ευθέτηση του ζητήματος ανοίγοντας τη Θεολογική Σχολή της Χάλ-
Η θρησκευτική
χές των Οθωμανών Σουλτάνων» που «βοήθησαν για αιώνες τη κης. Αρκετά έχουν υποφέρει οι χριστιανοί στη χώρα αυτή, καταλή- ξενοφοβία του ΑΚΡ
Μονή» και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του στην τουρκική κυ- γει το άρθρο γνώμης. Ο Ταγίπ Ερντογάν εισέπραξε τα εύσημα του τουρκικού
βέρνηση Ερντογάν. Τύπου για την απόφασή του να επιτρέψει τη λειτουργία
στην Παναγία Σουμελά μετά από 88 χρόνια. Ταυτόχρονα

«Πολιτικές υπέρβασης μετά

όμως δέχτηκε και τις κριτικές παρατηρήσεις ότι είναι το
κόμμα του που καλλιεργεί τη μη αποδοχή του διαφορε-
τικού, της άλλης θρησκείας. Ότι είναι οι πολιτικοί που
μετέτρεψαν την περιοχή της Τραπεζούντας σε άντρο
του εθνικισμού. Στη στήλη του ο Burak Bekdil στην αγ-

από δεκαετίες παράνοιας»
>Σχόλια στον τουρκικό Τύπο για τη λειτουργία στην Παναγία Σουμελά
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ λειτουργία την περασμένη Κυ-
ριακή στην Παναγία Σουμελά στην Τραπε-
ζούντα σπάει ένα ακόμη ταμπού και αντα-
νακλά τη θετική στροφή από το δόγμα του
υπαγορευμένου από τον στρατό Πολιτικού
Εγγράφου Εθνικής Ασφαλείας (MGSB) ση-
μείωσε σε άρθρό της, η Lale Kemal, επικε-
φαλής της εφημερίδας «Taraf» στην Άγκυ-
ρα, στην αγγλόφωνη Today’s Zaman, με τίτ-
λο «Shift from threat perception to positive
struggle: Pontian Greeks».
«H λειτουργία στο Μοναστήρι τελέσθηκε
χωρίς παρατράγουδα, αν εξαιρέσει κανείς
την κριτική που δέχθηκε η τουρκική κυβέρ-
νηση ότι με τον τρόπο αυτό βοηθά στην ανα-
γέννηση του «ποντιανισμού», ενώ ο Τούρκος
πρωθυπουργός Ερντογάν κάλεσε τους επι-
κριτές του να σταματήσουν να ζουν μέσα στο
φόβο», ανέφερε το άρθρο και συνέχιζε: «Μό-
νο τα τελευταία χρόνια, η Τουρκία ασκεί πο-
λιτικές υπέρβασης της επί πολλών δεκαετιών
παράνοιας, ότι περιβάλλεται από εχθρούς
και ότι κανείς δεν είναι φίλος των Τούρκων,
και με την πάροδο των ετών έχει αναπτύξει
φιλικές σχέσεις με όλους τους γείτονές της.
Στο παρελθόν, πολλές ενέργειες των Ελλή-
νων του Πόντου εκλαμβάνονταν ως απειλή,
καθώς κυριαρχούσε η υποψία ότι σκόπευ-
αν να ιδρύσουν ποντιακό κράτος στην πε-
ριοχή της Μαύρης Θάλασσας. Το όραμα αυ-
τό σε συνάρτηση με τη Μεγάλη Ιδέα, που κα-
τά τα λεγόμενα υποστηριζόταν από την Ελλά-
δα, δεν συνιστά πλέον απειλή, σύμφωνα με
το τροποποιημένο Πολιτικό Έγγραφο Εθνι-
κής Ασφαλείας του 2005. Αυτό, βέβαια, δεν
σημαίνει ότι θα σταματήσει η στενή παρα-
κολούθηση των ενεργειών των Ποντίων από
την Τουρκία, καθώς κάποιοι κύκλοι στην Ελλά-
δα δεν έχουν εγκαταλείψει το όραμα ίδρυ-
σης ποντιακού κράτους σε συνδυασμό με τη
Μεγάλη Ιδέα ίδρυσης ελληνικού κράτους στα
γεωγραφικά όρια της Βυζαντινής Αυτοκρα-
τορίας».
«Η Τουρκία, παράλληλα με τη στενή πα-
ρακολούθηση των δραστηριοτήτων των Πο-
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΕΙΛΗ
Στο παρελθόν, πολλές
ενέργειες των Ελλήνων
του Πόντου εκλαμβάνο-
νταν ως απειλή, καθώς
κυριαρχούσε η υποψία ότι
σκόπευαν να ιδρύσουν
ποντιακό κράτος στην πε-
ριοχή της Μαύρης Θάλασ-
σας. Το όραμα αυτό σε συ-
νάρτηση με τη Μεγάλη
Ιδέα, που κατά τα λεγόμε-
να υποστηριζόταν από την
Ελλάδα, δεν συνιστά πλέ-
ον απειλή, σύμφωνα με τα
τροποποιημένο Πολιτικό
Έγγραφο Εθνικής Ασφα-
λείας του 2005.
ντίων, επέλεξε την πολιτική τής «θετικής δια-
πάλης» με τις ομάδες αυτές και η χορήγηση
άδειας για τη λειτουργία αντανακλά αυτήν
την πολιτική. Επίσης, στον απόηχο της λει-
τουργίας δημοσιεύματα των ελληνικών ΜΜΕ
προβάλλουν θετικά την ιδέα οικοδόμησης
τεμένους στην Αθήνα.
Όσο η Τουρκία ξεπερνάει τους φόβους
της, τόσο θα κερδίζει αυτοπεποίθηση, όντας
παράλληλα σε εγρήγορση για αντιτουρκι-
κές δραστηριότητες», καταλήγει το άρθρο
γνώμης.
Ο Στέφανος Τανιμανίδης (δεξιά) , επίτιμος πρόεδρος της Πα-
νελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων, και δίπλα του ο
Γιλμάζ , ο οποίος έχει βαφτιστεί χριστιανός και πήρε το όνομα
Γιώργος.
Ο ποντιακής καταγωγής βουλευτής της ρωσικής Δούμα Ιβαν
Σαββίδης, που σύμφωνα με τον αθηναϊκό Τύπο προσπαθεί να
αμφισβητήσει την επιτυχία του Οικουμενικού Πατριάρχη για τη
διοργάνωση της Θείας Λειτουργίας στην Παναγία Σουμελά,
διεκδικώντας υπέρ της Μόσχας τη θετική απόφαση της τουρκι-
κής κυβέρνησης. Ο ίδιος σε δηλώσεις του είχε αναφέρει ότι άρ-
χισε συνομιλίες με τις τουρκικές Αρχές για την επαναλειτουρ-
γία της Μονής όχι μόνο τον Δεκαπενταύγουστο αλλά σε κάθε
ορθόδοξη γιορτή. Το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού Ανατο-
λικής Ευρώπης παρουσίασε ως πρωτεργάτη της λειτουργίας την
Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας με επικεφαλής τον
Ιβάν Σαββίδη.
γλόγλωσση Hurriyet Daily News με τίτλο «Equilibrium-
Sumela, Nikos and beyond...», αφού αποδίδει τα εύση-
μα στην κυβέρνηση του ΑΚΡ για την απόφασή της να
ανοίξει το Μοναστήρι της Παναγίας Σουμελά στην Τρα-
πεζούντα, υπογραμμίζει ότι το άνοιγμα του ΑΚΡ αλλά
και η ανοχή της τουρκικής κοινωνίας στο διαφορετικό
έχουν τα όριά τους. Εισαγωγικά ο αρθρογράφος εξιστο-
ρεί τη συνάντησή του με έναν Έλληνα της Πόλης, τον
«Νίκο», και τη δυσάρεστη εμπειρία του, όταν έπειτα
από ανάμειξή του σε πολιτική συζήτηση για το επικεί-
μενο δημοψήφισμα αντιμετώπισε την εχθρική στάση
των συνδαιτυμόνων του, θέτει ερωτήματα για το λόγο
των δρακόντειων μέτρων ασφαλείας κατά τη λειτουρ-
γία στο Μοναστήρι, μέτρων ανάλογων της επίσκεψης
του Αμερικανού Προέδρου, όπως και για την παρεμπό-
διση των πιστών -για λόγους ασφαλείας- να περπατή-
σουν ελεύθερα στους δρόμους της Τραπεζούντας και
να συναναστραφούν με τους ντόπιους.
Οι λόγοι γι’ αυτά τα μέτρα είναι οι ίδιοι, για τους οποίους
ο «Νίκος» αντιμετώπισε εχθρική συμπεριφορά όταν
αποπειράθηκε ως Τούρκος πολίτης να αναμειχθεί σε
πολιτική συζήτηση για τα εσωτερικά της Τουρκίας, ανα-
φέρει ο αρθρογράφος, υπογραμμίζοντας ότι από το
2002 η ιδεολογία του ΑΚΡ διακατέχεται επικίνδυνα από
θρησκευτική και εθνικιστική ξενοφοβία και ότι οι σω-
στές αποφάσεις της κυβέρνησης του ΑΚΡ, όπως η άδεια
για τη λειτουργία στη Σουμελά, εκπορεύονται περισσό-
τερο από το αίσθημα του ρεαλισμού (για να ενισχυθεί η
εικόνα της Τουρκίας στη Δύση) παρά από ειλικρινή πρό-
θεση, ενώ ακυρώνονται από τον κομματικό μηχανισμό
του ΑΚΡ. Ένδειξη γι’ αυτό ήταν ό,τι συνέβη στη Σουμε-
λά. Η βαθιά εμποτισμένη στο λαό ιδεολογία του ΑΚΡ,
τύπου «περιφρονώ τον διαφορετικό», είναι ο λόγος
που τόσο η λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, όσο και
τα εβραϊκά σχολεία στην Κωνσταντινούπολη πλαισιώ-
νονται από μέτρα ασφαλείας ανάλογα εκείνων της αμε-
ρικανικής Πρεσβείας στη Βαγδάτη, υπογραμμίζει κατα-
λήγοντας ο αρθρογράφος.