•

ΣοΙ

ηΕΦ Δ Η ~I l~ ,,")l ;\[ Ο r

Σ ΙΙ<-Υ-ρ>ΟΣ

ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑΝ ΣΟΥ ΑΝΑΤΙΘΗΣΙ

το ΣοΝ

ΔΗΜΗτριοε UAIlArEaprIOl' ΚΑΤΣΑΡΕι\ΙΑΣ

 .~~ ~1faφlα.ι ~ ~~..dσJ'. , ~,I,,·,DYrrI'I{E••
~ fJ'ωρtζoνo, Urν τό1fρ~, Iht σικ:
Υοαφή." της καΙ}' δlαιι ~ Τ~ν
βάί.hιΘαι.,·, o'δek ό d~ι.uJYI_...
'OφsίλQμr ΕV~'ιιfH.ι_r.,.
"Eihfj~ dovlι(αr ~ - • ~~ WA-\iWWl~.
φί.W.", ~,,' ~.,. rU4' ~~~"IMW,
φl:ν λό,Ο11 4;«1, b ταi'c 1UJ(I'fJ~ _.~ _ "_~'"
Χ.I~ καΙ el. fOV~ o~ ~ • &ά~
ξέrωιι dι!ΧαwJoyικ6Jιι ZJo8 ι .tιiiiίr~μ'1'
tJtιιJ_Mii~ 'o4rrtHl!fίiιirtιl ~""'PιIιf ~ κο! I}αvμαotη, ιJκeι..
βεlας ιιαρ~ ~ΜW ικιφf . .~ τώιι duxαlow w,ow
καi ώιoμeμαxρvσμb,. ~ :πt1d1'1 &tuizlζσnεt; κιιι ek
dπόκρημιια τε{χη ~%tlΜΕWΚ.
"(Ιός n6naEI" μMOYΡ~ πόλεώς τιιιοι; η 1'ήαov δέν dnαι­
toiWtαI μ6vιw φCλoλoyικαl καΙ dρχαιoλoyικαl y..ώoe", oίJδA dιιι­
ιιόι.ης μdιιoιι neel Π)" hu~, ιW' ΙWΙΙ1Κmoιι&η" ιk4-
ραlτητoς {}~ιiα κο! ή ικ τoίj ιme"yιις μsιd d~
hιal"ιηg Ι} ,",(J('ιΙΙ ~ ό μsιd τoιJιow, oIJr_ ~ ω
*
:πλelω zeόww 06..,110' Και καfhι~~ μη' αίπώ" δμdlιι -
~• .λΑιω ιoίίro dI~. ιίhιob ~ • • ...,
Ewιw, &' lJ tιllMnc τό φώι; . . ιIN~ W ~, - -
τw!, :πρo~".~"""~
"-qrayριzφή,, . . ~"" τώ" I«μow" cnmιtJaώl', το;"
~ 1~" ~ι6'" ψίpιh.", . . ZItI(/O'μuiW. &.
8 ~l dbo ώ~,.ΙΙ ιιarσ1(f6yιωμιιι ιξ _ώ" δι" ~
%l1'1mpιw, ~" 8tι tf ~ ιrlmιw τohιw tiIrt,
8&ομε.., dN"Naιor4τfJ, καl &όrι ol ~ ιJVNnΙU'"
 στ:

τοιούτοις ')ιά διακρίιιωσι διασφζoμέI~ς εκ Τ(;;)' άρχαίων παραδό-

σεις
'
δ ιεγειρουσας • -Q. ...., ~ ξ
Τ01' ναυμασμον και την εΚΠΜ] ιν πο
λλ
ακις.
'
, Απδ ηΊς Ιδέας ταύτης όρμώμε1/0ς και rfj γεV1 l ετείρq. τδν
όφειλόμεν01 1 φόρον άποτίι'ων άφιέρωσα άπδ ετων τάς ωρας τ1Ίς
σχολης πρός τούτο, μετά τrϊς επι#υμίας νά παραδώσω εΙς
τάς χείρας, lδίq. τω" πο/.ιιων μου, τl)ν Ίστορίαν τ1Ίς Σκύρου,
άπα των μυ{}ικων ετι χρόνων πεφημΙdμένης νήdΟV, ε7Ί­
χι)μειιος σπω ς και' αλλ α της Vιίσου τέκι'α φιλοτιμη#ωσι και περι-
"
συ λλ ε ω σι?' ο, τι
'ξ >lλ~
α "ο
δ" , <Ι •
ιεφυΥε την προσοχην μου και ουιω συμ-

πληρώσωσι τό εργο?/ μετά των 1 l εωιέρωl' τυχδ1' ά1'ακαλύφεωl',

(lς αί επί τού ΤC)ΠOυ άιιαηκαφαί φέρουσιν εΙς φως, διότι ύπάρ­
χουσιl' ειι σκοτειιιά τιl'α σημεία ε" τiί ίστορίq. της περιρρύτου
ταύιης χ{}ο}ιός, ιjτις κατά τδ,l Σοφοκλέιι άνδρων άλκίμων μή­
τηρ εφυ.

~ Εreαφοv εν Χαλκίδι κατα ΣεπτέμΡeιοv 1908.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΠΑΓΕΟΡΓιΟΥ ΚΑΤΙΑΡΕΛΙΑΣ

 •
ΒΙΒΛ Ι ΟΓΡΑΦΙ Α .
...
ΕΙ; ΤJjν σuγγραφ1j" τού {{ργ()υ ιΊμων :τρnεστησάμr:{)α τοvς:
<.:. FI~El)RICH, . c~·ros. :\Iitteil, arClliiol-illstit. ΧΧΧΙ. 2Si.
}>. CI{.\I. Ί)Ο1{, Hi5toire c1e Ι' ίΙc (le Sk)'J'os. Lie~'c, 1906.
ΒΓΟ. "ΩΕΙΛΙΟΧΤ1, IJil)el' ιn5ΙΙIΗω111 .\rclliIJela~i., (c(lit. (lc Sil1-
Jler), 182+
C. FREDI<ICH, Reise auf den tJIrakisc1tcll 1l1se111. Sίt;ι.ιιlJ~:-I)CI"
(1er konig. pret1ss. Akad. 1905. ρ. 6ϊ.
ΛlΙΧ. ΚΩ. ΣΤ.\. 'ΤΙ. ΊΔΗ. Ί '11 "ηπσ; 2:κio(>σ;, 'Αl)ij\,ιιι, 1901.
1.J, \\" Ό. Ί Α Beast-dancc ίll Sc:'[()S, .\I1ΙΙΙΙΗI of tllC ΒτίΙ Scl1oo1
at Atl1ens, \Ί (1"99), ρ. 125·
Ι'>ΗΙLIlΨSΟ. Ί Beitl'tige ;1.11 Ι' Kel1l1tniss (1el' ~Tiecl1iscl1cn Inst·J-
"'eJt, tTot11a, 19°~, ρ. 113 - 125·
Ι). (;ΙΙ{.\Η,Π, BnJ1etin de Cοrre!ΨΟlld:ιncc JlelleniCJtIc, JII (IΗίΙΥ).
μ.61.
LΕRΕC;ΙΈ,. Όtes Stll'Skxros, Ι'c\'!le.\IC]Η~ΟIΟ}ζίqιιe, Ι, ϊ3, ρ. ΙϊΙ.
(~R.\ "ES. TJle i51e of Sk)I'OS, j()t1fI1<t] of tlle 1'. ~C()~T. Sot'ict:".
ΧΙΧ, ρ. 152.
]{OSS, ""andcΓtIl1gen ίl1 (~riecJlcnl<tn(l. HH11e ri)51, ΙΙ. μ. 32.
Ι'ΊΕDLΕR, Reise dtIl'clI al1e TJlei1e des K()l1i~Teit'IIs (~l'iccllcl1-
Jands, Leipzi~", ι 84 Τ, JΙ. ρ. 66.
I>J{OKESCH \'0. τ OSTE. Ί nenk\\ίίrdί.~·keίtell ΙΙI1(1 Eril1l1C'1'111l-
gen atls deJll Orient, Stιιttgart, 1836, ΙΙ. μ. Ι,2.
Ι,ΕλΚΕ, Tra \"e] 1Ώ • Όι't]leπι (Jreecc, IJondre:, ι ~35, II ι, ρ.
106-1 ΙΙ.

J).\ΙΨΕR, nescrijJtiol1 e~actc (ies ilcs dc J' .\rcl1iIJcl .. \111stt·nlaI11,

ΙϊΟ3, ρ. 256.
~BOI)Ω. '0. Ί ",:χνρος,
Journa1 d' .\rc11eolo~ie IIlll1liSl1lati<!I1C,
ΙIl
(1900), ρ. Ηί.
ΤΟΓR. ΈFΟRΤ, Re. C]lΓeίhωlg eiller Reise ηncJl c]cr J.c\'al1tc,
(ι ίΟ2).
ΒΙ;RSΙ.\. τ, (~cograp]lie \'011 (~[iecIH"IHIl(I, Π, 353.
FICK, Yorgriecllisc]]e Ol'tsl1<tl1leIl 6Κ
CΗΟΙSΕΓL-CΟΓFFΙΕΙ{, Y():'a~c j)ίttΟl'csιμIL' <1c 1:1
t I j S2 ).
Ι.ΕΩΙΤΙΕ. τ Oriel1s C]lristialllI.<;, ΙΙ, !). 232-3.
•
 ΠΙΝΑΞ ΤΩΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

~~E Ρ <? ?f. ~ ~'.

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Α:
..
Α'. Γεωγeαφία
,~ \
_ f l.I;; Ι

Β: 'Όeη και πηγαι ')

Γ: Ό Κηφισσός » .}

Δ: Λιμένες ,. (ί

1. :Αχίλλειος (ί

2. Κρήσιον.
,. ϊ

3. Τρείς Μπουκ α ι
-
" Ι

Ε: Γεωλογία
Α'. 'Ορυκτά καί μ έταλλα
,. 10
Β'. Νησίδες
" 1l
ΚΕΦΑΛΑ ΙΟΝ Β:
Έτνμολογία και γονιμότης Σκύeοv ,. Ι. ί

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Γ:
Οί πeώτοι κάτοικοι της νήσον :!1
"
1. 'Ακρόπολις » :!1
2. Περί Χρύσης καί τών ά'λλων συνοικισμών της ηίσου
.)
_.}
-
3. Μαρκέσι _.) -
ι

",.
4. Κρήσιον :! !)

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Δ:
Α: ΑΙ έν Σκύeφ λατeεv.όμεναι 1).εότητες ,. .'11
Β: Άeχαιολογικά εύeήματα ,. .,-
η.)

Γ: Νομίσματα » 1·/
.}

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ε:
Ό μυ1).ος του 'Ι1χιλλέως και του Νεοπτολέμον έν

Σκύeφ lϊ

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΣΤ:
Ή τέχνη και δ μυ1).ος του Άχιλλέως καΙ του Νεο-
πτo~έμoν έν Σκύeφ "
 ι:

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ζ.'
'Η Σκϋeος κατα. τον 50ν .,
αΙώνα ,~

_ ει. l ~ (j .'j
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Η:
'Η Σκϋeος μέχe ι τοϋ 196 π.χ.
» - ..,j
ι

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Θ.'
τα τείχη της Σκύρου και ό περίβολος
της πόλεως » 8'1
ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ Ι:
Ή Σκϋeος απο το'ϋ 196 π. Χ. μέχeι τοϋ 1538 μ. Χ. » !j.'<

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΑ:
Πεel, Μονών Και Έπισκοπης Σκύeου
» ιω
1. Μονη 'ΆΥ. Δημητe ίοv
» 11.9
2. Μονη 'ΆΥ. rεωerίοv
» l:.! υ
3. Ή Μονη του Maveovvii
» l:,!:j
4. Έπισκοπη
» ] _.) .)-
5. Έπίσκοποι Σκύeοv » 1:.! .9

Περι τών έπι της Άκροπόλεως Δεξαμενών » l-f.O

Μ ,ι:: Ρ,Ο ~ , Β'·

ΚΕΦΑΛΑΙΟΝ ΙΒ.'
'1l Σκϋρος της σήμερον
» Jl.'J
"EiJtμoa
» l-f. .'l
"4σματα
» 1-f.!)
Κηδεία καΙ μοιeολόrια
» 1.J.J
Παeοιμίαι
» 1(ί(ί
rλωσσάeιον
» lϊO
 Εlι"οΝΕΣ
~,,"Y'--

~ 11 :~:κί'(}()':: κιιτ(ί τυ J ί,"":! Ιιιετιιξύ σ.ί.. β-. ~".)

,)
.., Ισι?μυ.:; ;τιιψί τrί Κριίσιοι' .
.IJεταJ..i.rίω· σιι)ιίρου 11' ' _Ιτσίτσι,Ι
(Uf'τrι..;tι Gri. .•• -;)

1ί

ι
ιια()ιιιίllΟ/'
"-ι _

.;.Υιι(ι.:; fI'':; .l!rι(}κέσι

.Υιιμίσμιιτιι ~:XI:Qoι' /1
» Ι:;

Ι Ιί
"
(μεΤΗ;ίι ι1Γί•• 'ι

Τείχη lΙί.:: .:2.ΚΙ:ΡΟΙ·

'fJ .:2.Κί'Ρll':; lκ το;; 1J. Ι. μf!!{JΙ'':: !}()

ΤείχlJ χ(ιί ;ΤΙ:Ρί'Ο:; !/]

Το':οτί; riijI' ΤΕ/χ;ί)) • .:2.ΚV!!οι· (;τ()ληιίστ!!rι) !/:!

Ό ;τρό.:; JJ. τοί' ΤΕίχου:; :rl:fli'O':; (IIrιί.!l,ί.ϊ/·!!;'O'::)

~ΊFΡfl)'ί.:; ;ωΙΙ'ύτIjTΟ':; .:2.·x!~ρoι· Ι (j(ί

Είσοδο.:: εΙ'.:; τό Tg()I:QιoI' Ι :!()

(ιιετrι;ί ι aci.. l::!Η- Ι~I)

1:!Ιί
Ιε':rιμfJ'l} (~'κrJ1f'Ι)'IΊ 'Ι ι·).ακιί) JJ()
Πω 'ύg(Jμα .:2.'ΧΙ:ΡΟΙ' Tlj:; σlίμε[JfJΙ' (uETft~i, nri.. 111 -1 ι .. )

·Ε. .ϊα;')·Ε'λματίαι ::'κ!~ριπι ]1/

(NxoδFr17ΤOII'fl 2Κι·ρίrι 11.)

.Yι·,ιιrι οστολιί .:2.Κι·ρίrι ]Ιί

l.ί!1

(Ιν τέί.η).
 IιfEPOZ HPDTON

Jι(ΕφItΛ~JΟΝ ~'.

Α' ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ.

ΣκiίΡOς1 καλοι'ιιέ\'η ~ τη αρχαιότηη καΙ l1ελαaylα., ..10-

lOBlα καΙ "Ίιιος τΌW Ma)'J.,paw2 XFlTf(! πριΊ; Α, της &.'-
βοίας χαΙ εχει περίμετρον μεν 1)0 μιλ" l'κταση' ί\ε 20
τετραΥ, χιλιομέτρω\',
Ό Πλίνιο; εν Φι'σ, Ίστορ, lν,23 n\'OJlatFι ΤΙ/\' \,ησον C)'cladul11
et SpOradUl11 extimanl καΙ τελευταίαν της σ\'στιίδος τιί; σ"lIlμιιτιζομέ­
νιις ί.πΟ των Κυκλάδων καΙ Σποριίί\ω\', Ή Υ\'(σμΙJ αυtll του Π}.η·ίοιι δf:l'
εΙνε όρι'tή, διότι ιΊ Σκίίρος ουτε ει; τιι; κι'ρίως Σποριίhαc άηίΚfΙ, ουτε
εις τιις Κ\.κλάδας, πολ!.ι!> μαλλΟ\"Β
ΊσΟμος άλιτε\.ης καΙ άμμώδης ε7.(I)\· ιΊμισείας ώρας άπόσταση' καΙ
"'ώνων τοι'ς δύο άρχαίους λιμένας, •AxaJ,ειov χαΙ ΚΡιίσιο,', διήρει
ποτε την Σκύρον είς δύο ίσας \'ήσους, σιίμερον δε διαιρεί ταιίτην είς
δύο ίσα μέρη, εις το μεmιμβριανατολικοl' και βορειοδυτικόν' τoί'iτo μEl'
όμαλό\" δασωδες καΙ εϋφορο\', εκεί\'Ο δε όρεινόν, πετριυδες καΙ αΥονο\"
την {,πο τοίί 'Ισθμού διαίρεσιν της "'ίσου εις δύο κασoρώ~ΙE\' μrικρό-
31'\', παραπλέΟ"τες τον Kαφηρέrι,
Ό ίσΟμος μέχρι πρό ΤL\'ων ετι ετών ην κ(ιτιί,ιι \.τος ί'πό σuκών χαί
άμπελώνων καταρδfllόμε\'ος {,πσ τών ρείl}ρων πολ\.ωνύιιω\· πηγιίJ\',
νUν δμως έχαλύφt'tη κατιι μέγα μέρος ί.πό της έχ τής μανίι~ τών άνέ-

(1) Έ"ίοτε Τ~'ίζετcιι καί ΣΧUQος. Πρβλ.• ΑρΧΆΔ. 4ΙΠΕρί τόνων. σελ.
(2) Διov. ΠεQιηγ. χιιί ΔιxιιίαQXoς Ιν βίφ ΈΜ.άδο;. στίχο 3ϋ.
(3) ΓεωγQαφ. ΜηλιαQάΚ1j . Κι,Χλαδιχά σελ. S 4. Bursian JI, σελ. 351.
 3
:τωυσι τυ .• ετ!!ι;)1'ιε,:; καΊ γυμ,·ι')\· Τ (\')\' IIQf(Jj\' και ΟΖIIΙΙΙΙΤΙι.,ΟΙ'ΟΙ ;τε!! ι τιι;
ί';τωιιείιι; κιιι τά κριίσ:τε1'ιη κοιλιίδα;, ι ιιϊτη'ε; πιιιιεχοι·ιτι πί.Οl'σίιιν νο­
Illll' τοίς ποιμνίοι; κιιι ιΙγέl'uι; βοω,·, ι;); κιιι τοί,:; μικροί.; κιιΊ ιδιιίζοl'ιτι
nj; νιίσου ί:τπ/(ρίοις. :τ"ρί (i)v ι'ε\'lίιτετHl ί.ιίγο,:; ιΙλλΙIϊ.οίί.
, λ;τυ τισ" δl,τικισ,· π;'εl'ιιι;ιν της ιι!!οσει!!ιίς καταί.είβοντιιι ίJllιικες
:τλείιττοι και .τηΥαί αενι(() ι δΙ((\'Υεστιίτων ΚΙΙΙ 'VI'ZQ()TIitιov ,·ιιμιίτων.
Ι~'I' ιιί κιψl(,)τε!!ιιι EIIOf 'Ι Φλέιι, τιΊ λυ\,Τ!!ιί, τι( IIλιιτιί,,~ιι, ιΊ ~ι.)τέQrι;, ηΊ
• 'ι\φ\ και ιΊ 'Άγιος Μιίμα;.
•Εν μέσφ σ:τιιλαίω,' κα\. χαQά1'ιQα;, Ε([' (~)\' ίl βιίτο; κιιί .'1 κιιτιτιΊ~ ΠΕ­
ΙIL.τλέκετιιι, εUQίσκπαι κιιί νιιι'σκο.:; fJ1' UI·,jfIILtI τοίι Γ.\Υίου Μιίμιι\'Τος
τιμιί>μεl'Ο':;, Ε-ι! τι,η' Ηεμεί.ίωl· τοίϊ ιίποίου ":ΤΕκπρορρεfl ίl ιίμι:)"ι, μο; τφ
Ί\ ~'ίφ πηΥή.
1,ι έι' τοί.: llε!ιεί.ίOl - κιιΊ τοίχοι,:; του I'(ΙOU fI'tΗfΙϊ.lιτμέι·ιι ΠΙ'I'rιιίΙΙ!lΙΙΤΙΙ
ΙΙ!!ϊ.ιιί(1)\' ί.ίll(1)ν, ι;,ς κιιί ΤΙΙ :τέιll.Ξ κείμε\'ιι ωιιιίiτιι εκ κιιίνων κιι, XIOI·OX!.'Ii-
νΙ')\',:τιιιΊ ΠΙΗ'ΤΙιζ ()f ίι τοποlΙεπίιι καί dΥροvόμο, πλάκες Ειιβιίλλοι·ιτl\· ιl1ιίν
tiI" ί·.τιll·ΟΙΙΙΙ· ίίn ί':τijΡϊ.εl· EI'tItv()I! ίε!!ιιl', κιιι διι του ΙΙιι\'(ί;, τοϊί :Τ(JΙ­
με\'lκιιυ τιιι!τιιll ilfOίi κιιί ι ίί.ιι; τι,''' •\ Ο ljI'ιι ί(l) Ι' ilfIirl]To;, ίίτι; :τι(νrω;
ιΙι( έλιιτ!.'ειl εω κ(ιΙ ~. Σκl;!!ψ, ίι.: ιιί ιιί ι'ε.: (ιπύ ΤΙ;Η' ΙΙ!!ΖΙΙlΙJτιίτι ι ,,' Ζιιιί­
\,111\' ει,ιιμί;οηο .. '<IμtoJIEV υη τ{,,' π(!οστάτιιν τω,· ;τοιμl'ίω" Ιlι(ι'((
(\f" (ιnFκατέστηΠfl', ι~ι; ijl' επιίμε\'Ο\', τι.χιιίω; ιΊ τιίι\' ϊ.ιιιιττιιl\,ι;,,· "λ γ.
Μιίμιι.:, π!!oιπιίrιι; καΙ οίιω; "λγω.; τι:,,, (ιι,.ω,· καΙ ;ψlιrlιίτι,)\', κιιί ίi"
κιιί ιτιί!,I'(Η!Ι' ετι οί ;roIIIfl'E: πέΒΙ1\'σι !,I'~'ιίλ(ι).; κιιι τιι,' είΊί.oγίιtl· ιιίΊτσί'
ε:τικιιλοί'\'Τ((Ι, Π(!ΟΙΤΙΙ ftH1l'τf; σιι ιίγιιι κιιηί τίι,' εοιlτιι" ιιίΊωί· (~ ϊ ~(!ί(ll')
%({( fζ (~)\' ή fχ~i.l)σίf( FZf I όλ()κί.ιιρο\' :;τοίμνισ\',

Κιιι τι'ι ι-1ΟΡΗΟ1'ιι'rικ()\' nj; \"ίποιι ηιημα δε\' στειιείτιιι [ιι·ιί%ων κ(ιι
:τ 'Ι ι·ι;l\' ΨΙ·ϊ.!.'οί· κιι! ('ιιιιι·','οίι; ί:()I({Οζ. 'υιιη εΖει ttll' ~"Ay ΊΙλίιt\·:ο,
ΠΙΙtlι'ι Η)\' ισΠ μι)ι' (υψ. i'>\JO μ), ti", πη,κιίφυΗ''' 'ΌλΙ'μ:το\' (ϊtψ. Ι ,1 ('0
:τιι().) ".τιΊ till' ΚΟtlυψιι" τοϊί ιJ;τοίου ίιπιίΙIϊ.ει "ΙJ.-ίδρω" ει, μεγιίλφ σπιι­
;'ιιίφ (Γl'νέίΙi.ιοl· τη; (:)εurιίΚΙIlI) ίι 'Λιιμπιω'ιί, καί τι'ι εις τί) UK!!OI' τίj; 1,1'1-
ΙΗΗ' εί'οιπκιιμε,'(Ι\' ι1i,σι;ιδε; ,,"Ό!.'ο,:; . Τοι·; προποδα; (ιι'τοϋ ίΙω:τεl\ει rΊ
κιίλ;ω; "κω,ο ,'(!ιέ.;"1 Ε\' τϊϊ μεση!1ιι. yω\'ίι~ του σποίου filoε rιι μεrιlλ­
λειο\' τoίi σιδιίιιοιι κι:(ί ι) ίjρμο; καλι:ίnιι cΆτσίτσιι ...
'Ε:τΙ τοί' Β. Λ. μέl'οι·ς του .'·ΟΡΟΙ'ς- και ί,περ<ίν(ι) τη; ,ίδοί' τη;
«( ,'ούσlι; εις "λ γ. Φωi'.ιίl·, έν μέσι!) ,τετρι;,,', ΗιίμIΙ(J)\Ι XfLt πει'κιο\, ί'Πfίιι­
ϊ.ΕΙ ε:τι:τεδόστρ(ι)τιι,' (τcιριίτσιι), δπε!) :τρυ; Β. ΚιLί. \. fZEI Ζρεία\' τείϊ.ου;
:τ!.lος ί';'[οστιίριξιν. '.\;το του προ; Β. μέροι'; aI[IζfrILI μόνο\' τεμιίϊ.ιον.

(1)_ Τη';,;; τι;,,· ,ίl·ι.,τέQ(ι) χιιιλιιι')ιιι\' καϊ !.fκαl·ο;rrδιωl' Ι{iροuσι τά διιλωτιl α oι.ι'I~~~~~
μ(!Η( -λ Q 1];. ' Λ Ρ τ ε μ ί σ ι. U Ο \J Κ Ο 1.11 \' α.;; χ.ί.:τ. ~
 4
Τι! διίο xCtH!JrE(lrt στρι(ιμ(ιπι είl'ε 0,:10 και ό μεγ(Ι}.fίτε(lος λίl}oς εχει
ί~ψo; Ο,Η;;. Το προς Δ. τείχος εχει τελείως καταστρ(ιφη. 'Ε;τι της με­
σημβρι"η; πλευράς ί'πιίρχει ει'διάκριτον στρογγύλον 1'tεμέλιον (διάμε­
T(lO; Η,-!Ο) τοίί οποίοι' τι! δύο ί,πο τοl'ς σωρους των έρειπίωl' σφζό­
flEl'a στρώματα σι ι \'l)ρμολΟ)'1jflησαν εκ μικροτέρ(ι)ν λίtJω" (O,tjO πλάτ.
και, Ο') - " ). Π" μεσημ I,ρ. με(Η)ζ
J
,;>D 1''1'. ρο; το '
ιιπαρχει
<,
οι>:ια
""
ει' ερειπιοις
,
και,

...'"

ί!νεκ(ι τούτου και ό }-<'re<lriclt ()El' δισηίζει Ι'ι! δι\)ιη] τυσοl' μεΥιίλ,ι ν τι­
μιι ν εις ιΙ"εμδμι'1'0l'. 'Ει!ι' επι ηυν στρογγύλωl' Οεμελίιι)\' ί,πηρχέ ποτε
(lρχιιίο; ;τι~ρyo;, βραδύτερο" ισπιτο 'ίσως αl·εμόμι.ϊ.ος. <Η ε;τι το'
;τε(')οση}ι(ηιιιτο; περιτετΕιχωμένl) αω,ι] rll'ijxeI' είς τον ;ΤΙ·tI·~·~~~Si1~",
λΟ)"'1 nj; ~έσεως eil'E ιιρίστη, διδτι εχει εΙ'Ρι'τιίτl]l' ,'r
 5

~ΙΤO~OΙ~~Φ
ετνε lντεmXισμένoι~
ναο\ί lν ήj δε το θέσει ·δ8r~W.~" MJιΦόρ
174 δέχεται.
 6

μιίυrι. ΠεριίμΗΤΙ{. Πιιπιιλ{ιoι~δη κλπ. Ει,; (lπιίστιωιν 3]-! της ίι)ρας απο
τιί)ν πηγίο" του Εκβιίλλει εΙ.,; tll" Οι.ίλασσιι". ΤΟ αφ&ονον του Κηφισ­
ιτοίι ,\δωρ λιφπυρίζον (~)ς (lΡ)Ψ(ΗΙ ελικοειδι1ς ταινία ερπει ιΊσύχως και
οίο, [l()νul' ηι; πέτρα; πολλό)ν {'δρομύλων στρέφει, άλλα καΙ τους εκατέ­
ρωtlε ν τrιn' ιΊχ()ων του κήπους αρδεύει. Αι εν τοις κιιποις τούτοις βαθύ­
σκιοι πλ(.ιτrι"ol και Ίτέαι, &μιιγδαλαι και τρομιδδεις λευκαι, αί ύψαύχε­
"ες κιιπιίρισσοι και συκαι, αί μωρέαι και βυσσινέαι, πορτοκαλέαι και
λι'μο"έαι εμποιουσιν (lνεπίληστον γοητεία\' ηρ εξεσίηκότι και (ινωθεν
ίσίιιμένφ πιιραΤ1\ρl]τϊϊ, ούτινος το οί'ς μετ' εκπλιιξεως προσδέχεται απο
τoii ιιντιΗέτου μέι)οι'ς η')\· ιίρμονικον ψλοίσl)ον και τον χαλικοκροταλι­
σμον τιον κιψάτων.

Δ: Λ Ι Μ Ε Ν Ε Σ.

!3ιίσις διιί ηΊν {)cιλ(ιιισoπλo'ίιιν ύπηρχον δύο μι)νον λιμένες άσφrιλείς

Χ Δ. της νιιιτοιι, ι) της Καλαμίτσας καΙ των τριων Μπουκων, άλλα και
τoιlτoυς 11 φύσις εσχεδίιισε και εχιίραξεν εις άγονιότατον και τιί μ(ίλιι
ιινι'δρον μέρος, ιδίl,ι τον δειίτερον. <ο πρωτος τούτων εις ηΙν ανατολ­
αί,τοίι ιικρα\' εχει πηγίlν εξαίρετον και ίJαυμασίαν φέρουσαν δε το δη­
λ{l)τικ(ιν ίΊνσ!l(ι τ ύ φ ι. <ΙΙ Κ<.ίτωθεν της &κροπόλεως στενι] και (ιμμ{ί)­
δι]; Ι(ΚΤII είνε σχεδΙΙI' άπροσπέλιιστος τοίς ναυτιλλομένοις,πιιραδεδομέI'η
τπ ιΊρμϊϊ και μανίι.ι nον 'λ Ι'«(ί. και Βορ. «(νέμων. 'Όπισθεν τιον σκοπέ­
λων κιιί ί'ψάλων του καλουμένου «Μόλου», προς Νδτ. δεν είψίσκει
πιίντοτε ιlσφαλfς αγκιοροβόλιον δ Itαλασσοπόρος, εαν βεβαίως δυνηθii
πριίηον Ι'ιι διαφύγη τον εις τον στεl'υ" ε'ίσπλουν επικείμενον κίνδυνοΙ'·
Οί\τως ϊΊi'ιίινrιντσ 1lσι:'iχως οί λόλοπες νιί βιίσκωσι τας αίγας των καΙ Ι]
ϊ.ιόρα τωl' κακιί.lς νιι γεωργητιιι, κ(ιτιι τον Πλοι;ταΡϊ.ον. ΤιΊν προς ΤII"
{Mλιιιτσcιν b\'σμένειuν των ιιρχαίων κιιτοίκων της νιισου τρέφουσι κcιί
σΙ1ιιερον οί Σκύριοl. bHltl οΜέποτε ρχουσι πλέον τού ένος η δύο τι)
πολl, πλοιαρίω", Ilιιρατρέχο"τες ι'ί.λλου; πολλους περι την νησον κόλ­
πους κιιι σρμους ι~); τα Παψ!ι.ί, Κοτσλέν, 'Ά γ. Φωκιίν, ' λρκ(.ίρι, Πεύ­
ΚΟι' κλπ. ερχι1μεθιι εις τοι'ς Οι;ο άρχαίοl'ς λιμέ\'ας > Αχίλλειον και
Κeήσιον και εις το" μέγιστον κ{ιι ασφαλέστατο" τον των « Τeιών
Μπουκών».

1. ΑΧΙΛΛΕΙΟΣ.

Ό προ; ''\"ιιτ. του ίσ11μοϊϊ «(ρχιιίος λιμιΙ" ουτος διετιΙρησε

άρχαlόν τοl' ()ι'ομα ('.\.Ζίλλι), ι(λλ' otitE aσφαλl]ς είνε oi;tf j"~~~!,Ct{
μου παρο\'σιάζει αρχιιίσυ συνοικισμού' συνεπιί.lς δε. ν δύν (
 i
(Ill\<tfj ώς εΙ.ς τιί)ν ύπο τοϋ Buondelnl0nti μνημονευομένων τεσσάρων
όΧ'l'ριί)ν m'νοικισμti'n·.

2. Κ ΡΗΣΙΟΝ.

Εις τι\ αρχαίο ν και nμαλιl" Κιηίσιον ανηκον βεβcιίως ΟΙ εί'ω·{}είς

κηποι και είιφορι,')τατοι αγροΙ τοίι ίσt}μοϋ. Έν τφ μέσφ ΠEQίπου τοϋ
ισt}μοϋ και επί της ~U'mιμβΡL\·ης πλευριίς έ.ξέχει έπιπεδόστρωτον τείχος
μέτρων 6, r)() εΙ.ς δύο σειρι'ις καΙ εκ μεγιίλων ακατεργάιπ(,)ν λίt}ω\' δρα­
tII\' καΙ εις το\'ς διερχομένοι.ς η']ν κιίΤOH'tεν αύτοϋ όδό". ΤΟ τείχος τοϋτο
μδλον το χονδροειδές τοιι. ι~)ς: κιιι UUfl τοιαϋτα Έλλψικιι ύπάρχοι'σιν,
εφερε πιίντως επ' αι'τοϋ μικρον ίερον \'}εότητος:, 11\' βραδίrτερoν έξετό­
πισε και άνΤfΧατέστησε\' 1ί θεομήτ(ι)ρ καΙ θεόφρων 'Άνη!, ε-π' ()\·ό­
μαrι της ι)ποίιις και "αος επ' αυτοϋ σχεδόν υπάρχει mίμερον, και εξ
αύτης καλείται καί ό τόπος ο{ιτος.
Ν ι]σίδες χ3αμαλαΙ καΙ γιιμ"αί, επιπροσΗοϋσαι τοϋ Κρησίου (Καλαμί­
τσιις), κατι'ι δεξιιιν μb' οί ΈριrflραιαΙ (α1 ΔιαβαταΙ), κατ' ιIQImEQuv δε
1Ί Μπαλα'ξα, χωριζομ.ένη άπο της Σκύροι' δια πορΗμοϋ (Στόμα) βά­
\'}οιις μόλις δέκα ποδων, καΙ 3λωσαι την βίαν των εκ των δυτικών &νέ­
μων εγειρομένων κυμάτων κα3ιστωσι τον λιμένα ασφώ.έστατον. ΤΟ
πλάτος τοϋ λιμένος εΤνε ένΟς το δε μηκος δύο μιλίων καΙ το αγκυρο­
βόλιον βα3ύ.
ΤΟ Κρήσιον ίtδρεύετo εκ πίς μνημονευ3είσης πηγης ύφl, όπό,'tεν
και σήμερον ετι προμηΗεύεται το πρΟς πόσιν αριστον ϋδωρ δ προ
40 ετων άρξάμενος συνοικισμος της .ιι'''σezc%. ΤΟ Εξαίρετον τούτο επί­
νειον χωρίζεται άπο τοϋ Κρησίου προς Ν. δια χ,'}αμαλti'Jν γηλόφων.
Παραπλεύρως ηίς Λιναριας εΤ"ε ό κόλπος '.ΑΧVfdWες, εις το βά{}ος
τοϋ όποίου και έπΙ πέτρας λείας, δεξι4 δε τιμ &νιόντι εις την πόλιν άπο
ηίς Λιναριιίς, ί'πάρχo~σι τιι dρχαία γράμματα ΗΟΡ. ·Η 3έσις καλεί­
ται ret!μμa καΙ ή λέξις δηλονσα ΟΡΟ - σύνορον εσήμαινε κατ(ι
τΟν Girard το σύνορον ίσως 1ερον τινος.
Έν τοίς ήγουμένοις είπομεν οη οι χλΟΕ{)ΟΙ καί γόνιμοι τον lσ3μoii
αγροί άνijκoν εις το Κρήσιον' συνεπως τα γράμματα ταiiτα 30. έσήμαι­
νον το σύνορον μετ,ιξiι της ΚιJQίως πόλεως καΙ τον Κρησίου. ΤΟ σύνο­
ρον ,% άνήρχετο εις .Mq,doVt' καΙ ΚJcιdl καΙ έκεί{}εν δια της .Μο­
fljς καΙ Δ.!CU1φcιiJς W Χατήρχετο εις τΟν Άχίλλειον λιμένα.

3. Τ ΡΕΙ 1 Μ Π Ο Υ Κ Α Ι.

·0 μέΥΙΙΠος καΙ άσφαλέστατος ο{ιτος λιμην κείμενος πρός το μεσημ.

πίς νήσοι' μέρ καΙ xmu τας ίιπωρεία ίιψηλoii χ(ι" βραχι:ιδαι,ς ί 001:ir.3~~~1»i~
ΠΕ{)ικ\lκλούμενος δε ύπό εΡ1ίμων και δριιμωΔΏV λόφων καλείται

•
 8

διι'ι τοί' 'ΕνΗικοίΊ i'ιl'uματος «Τρεις Μπουκες » , εκ τοίι Tre 1)occ11e τρί­
σroμον. ΤΟ ι')\,ομα ελαΒεν εκ της φύσεως αί,του τοί' "ιμέ\'ο." διότι Μα
προκείμενα! νησίδες, το Σαρακι)νικον και 1'1 ΓΙ λ α τ f l ι~ ιΊφψ'ουσι ταϊς
ναυτιλλομενοι; τρία στ6ματα, 1}ΤΟΙ τρεις ε'ίσπλΟl'ς. 'Εκ{ίπρον των Ι\ύο
πρι)ς τι! ι'ί.κριι στομάτων εχει πλάτος 1/: j μιλίου, ι') ()f μετrιζι' n711' δι'ο
νησίδ{ι)ν ε'ίσπλοι'ς 1'11' 1' στεν(δτερος, πασαι ομως αί fYcrol\oI αυται ~ιιτι
[~aflfiαI καL &σιι cιλεϊς. 'Γι) IΜf}nς ταυ λιμένος είνε κατι'ι μέσον δρον
ε'ίκασι Ι>ργιιι(7)\, και ιΙπέΖfl του πρΩς ".Αρκτο" κειμένΩl' Κρησίοl' fξ Fως
fΠΤΙΧ μ ιλί(ι)\,.
Ό l')ιι.Ι'μι(πιος ({ντως οίιτος λψi)ν αι' μι)νο\, F)' ;[εΡΙΙΙ"fρεί(,l ΠfTρι;)δFι
και άκαλλιεργl]Τ(~) κειτrιι, ιιλλιι και {ίδατο; πανπl'(ος στερείται, οί δε
νω'τίλJ.oι !' ετι'ι τρίωρον μω:ις πορεία\' δι,να\,ται νι'ι ί'δρεl~{ι)ντω. 'Il
ελλειψις λαιπιΊν κrιλ/.ιεργησίιιων γ(·. ια)ν και προ παnος τοίι Ν\ατα; πεί­
()αl'σιν Ι<]μiίς ()τι δεν εί\'ε ιΊ ) ΨI'1\' οί'τος τσ Κρl]σιον, δις ό σraί11cΙοr
προτιμι], 'Π σι~lζo"ένη Πολωτl] δεζ{ψfl'ι'], τι/. l}εμέλια εκκλησίας ('Ί\γ.
Φ{,)κι"ίς εξ οί, και ιΊ τόπος καλείται οίίτω), τι'ι επιπεδόστρωτη ιί)ς κ(ιΙ τι!
ιJειιίoι.ια ΟΙΚΙUJΙ' εί\'ε πιί\'τως ταll, !)ωμαϊκuJl' χρόνων καΙ Λφ' ίλα\'ται
ΤΩίς ί.ιιτό"οις « της ποικίλης λίfJοι' " , ης λατoμεiα και έ\'ταί'()α ίιπηl'ΧΟ\'
καΙ ί]ς και "i)" 1'1 εκμεπίλλεl'σις εΠ((\'ελ1]φflη ιιπ6 TII'{I)" fT(,I\'. Kαrι'.ι τ i. ','
ί\'αρξιν τι7n ' εργασι(7n' και τσ" καθαρισμον τίin' λαταμείων εί'(!έfΙ ησιο'
(')ιίο fΠΙΎραιrαί, γ)'\, 1'1 μεν Έλλη\'ΙΚΙ1 1'1 δΙ> λατινικιΊ·
ΓΙερι τ(7))' επιγραψίn' τούτων γε\'1Ίσεται λόγος εν τιτι οικείΙll μι\)ει. ΊΙ
f\' τιΤι ΤΙ);ΤΙl) τoιlτφ είίρι'πις τίον επιγρcιψίT)ν ι1ποδεικνίΙει ίiτι κ(ιl τι'ι επι
τ(7)\, ε;τ ι τιιιι ίιι)\' πl.(ικι711· γράιιματα εν αι'το ί; το ί;; λΙΙΤΩμείοι; fχιίρrιιτ(lο\'.

ε: Γ ε Ω Λ Ο Γ Ι Α.

'ΙΙ Σκί,ρο,;. ι~); και πίίσω (ιί \'ησοι τοίι 'λρχιπελάγ()ιος. 1'11·1, ΚΟ(Η'(rαι
ί'ψη/.(7)\' Ι)Ρfωl' {'<rtaTfLflfl'(I))' πρΙν·επέλl')n τΩ μέγα ρηγιιιι της Μεσο {είοι.,
ί'ΠfΡ εχι{ιρισ(' ΤΙ1\' Ειιρώπη" (ίπι) της' Λψρικη;, και τι) όποίον εσχημι(­
τισε τl'1ν μεσόγειον θιίλασσrι". Κατα τΩ" Γι"/.ηιιατιιηιΟν τοΙ; μεγιίλοιι
τοιΙτου ΡΙ]Υματος παρl'ιχ{)ησ((ν απειρα μικρι'ι τοιαΙ;πι ρι'ιγμ(ιτα έπ' αί,­
TιίIl' των ηΊσ(ι)\' και επl της στερεcl;;.
Έπι της Σκ~ρoιo εγέ"ονιο τρία κυρί(ι)ς ρι'ιγμrιπι' πρι71τον εΤι'ε ιο
χωρίζον η'1ν νησον εί; δύο 'ίσα ;πρίποιι ηnΊματα και αρχ6μενον ιι:το
τoίi δρμου ' λχιλλείοιι καΙ αποληγον είς τον λιμένα ΚΡ1Ίσιο". ΊΌ ί)ηγμα
τοϋτο δΙΙ)ΧΗ σχεδΟν μέχρι της επιφανείας της Οαλ(ίσσ :, -n
προ\' σημείο" της κ()ίτψ: ιιίΊτοίι fZfI ίΊψόμετρο" Mo !lfτ ~,~~~J1~. . .
εκ τοιίτου δε Εικιίζετιιι ϋτι 1'1 Σκί'σ ο ; ι'.ίλλοτε εχωρίζετ ι ) '1~r.;ιι.::~~
 9
Δεύτερον ρηγμα είνε το άπο Μέαλος - Λοράντου άρχόμεvoν καί κατα­
λήγον εις τους Άχυρώνας. Τρίτον τέλος τοισίίτον ρηγμα είνε το άπο τών
εκβολών τού Κηφισσού ποτιιμού μέχρι τής Άλεξάνδρας. Ή τησος
εχει διεV{}υνσιν κατα μήκος Βορειο-Βορειοδυτικψ·, τα δε ίιtιγματα αυ­
τής οντα κά-6ετα επι της διειt6ύvσεως ταύτης Εχουσι δι.ειYιhιvσιν Βο­
ρεlO- Βορειοανατολικήν.
τα δύο της νήσου τμήματα διαφέρουσιν cUλήλων και γεωλογιχώς.
ΤΟ μέν Άρχτικοδυτικον τμημα συνίσταται εξ όφίτου, οστις άτηλ8εν
fK τιϊιν εγκάτων της γης μετα θερμοκρασίας 3,500"-4,0000 καΙ ενι;πό­
τισε τον σχίστην σuvεπιφέρων μειΨ έαυτού και τα μεταλλεύματα 1'00
~ρ(ι)μιoμιγOOς σιδήρου, χαλκΟΟ και χρωμίου.
Τά μεταλλεύματα τού χρωμιομιγοίίς σιδήρου είιρίσχονται εν ήj έπαφή
τών δ\,ο τοίrrων γεωλογικών στρωμάτω\', ήτοι τΟΟ όφίτου και 1'00 τι­
τα,'ολί&υ, καΙ σχεδΟ,· πανταχού τΟΟ ά(mτικoo τμήματος ενθα υπάρχει '
καΙ τιτανόλι-6ος.
Εις το τμήμfΙ τούτο της νήσου είιρίmι.oνται και τά περίφημα χρω­
ματιστά μάρμαρα της Σκύρο", τα παγκοσμίου φήμης, ατινα έσχηματί­
σ-6ησαν εκ ητανολί&υ εΙσελ~όντoς εις τΟν όφίτην, και έπειδη ό τιτα­
νόλl1'tος Εχει πόρου;, το\ίτέστιν είνε διαχωρητός, ενεποτίσ-6η υπο τών
υδάτων τοίί όφίτου καί ελαβε τας διαφόρους α\ίτΟΟ άποχρώσεις εκ των
εν τφ όφίτη εί,ρισχομένων εν διαλύσει όξειδίων χαλκΟΟ, σιδήραι. καί
χρωμίοι•.
Εις το τμήμα τούτο είιρίσχονται διάφοροι πηγαί. καΙ φρέατα μετά
}.αμπρού ύδατος, διότι ό οφ ίηις εί,:ε άδιάβροχος καί. τα ύδατα διερχό­
μΡνα διά τών ρωγμών 1'00 TLTffi'oAHtou κιιτασταλα'ζουσι,' επί τοίί όφί­
του σχηματίζοντα υπόγειον ποταμόν 11 λίμνψ, και ΆVoρύπων τις
φρέαρ επί. τών προσχώσεων πάντοτε, μόλις φ6άvει εις τΟν όφίτην, εί,­
ρίσκει ύδωρ εξαίσιον, ώς περιέχον άργιλλον καΙ φωσφόρου έλαχίστψ
ποσότητα' δια τσίίτο δε και το. τμήμα Toirro το BOΡEIδtrrLxOv είνε κατά­
φυτον καΙ πολννδρον.
Εις την έπαφην τών δύο τούτων πετρωμάτων 1)ΤΟΙ 1'00 οφίτου καί
τιτανολί&υ παρατηρoίίvrαι μεταλλεύματά τινα κιτρίνου χρώματος,
ατινα -6iι έξελαμβΆVovro ώς μεταλλεύματα μoλύβδm. καί. δή ά~αxι­
y.ou μολύβδου, ώς όμοια'ζοντα καταπληχτικώς, cUλα διαφέρουσιν άλλή­
λων, κ<1'3" οσον το βάρος τών μολυβδούχων εΙνε τριπλάσιον τοίί εΙδικοίί
βάροι,ς τών σιδηρούχων τούτων μεταλλει,~ιάτων, διότι τα μεταλλεύματα
ταiίτα δέν είνε εΙ μη σιδηρσίjχα, ατινα εΙς την επιφάvfιαν, ώς εκ τώ,'
ύετίων ύδάτων, ωξειδόσησαν 1)ΤΟΙ μετεβλήθησαν εις οξείδιον σιbήρσι'
= ώχραν κιτρίVΗν. ~~~~~"
Μετά τό ρήγμα "Αχιλλείου - Κρησίοι. άρχεται το ΜεσημβΡΙ((\'a ) .~~~~
 10

κον τμη μα, οπερ γεωλογικιί)ς συν ίστιιτα ι εξ αρχαιοτέρου τιτανoλίίtoυ

δμοίου προς τα χρωματΊστα μάρμαρα και οντος της αύτης εποχης. Ό
τιτc.ινόλι{}oς είς το άρκτικον μέρος της νήσου διεβρώ,~η και δεν ευρί­
σκεται επι της επιφανείας 11 εις ελάχιστα σημεία και εκ σχιστολί­
{}ου κα{}αροϋ. Ό σχ.ίστης (lναφαίνεται εις ηΊν {}έσιν Φλέα, διέρχεται
/'Ιια. του Σωτηρος, <Αγ. Δημητρίοι' και φ{}άνει εις τον λιμένα τών
τριών Μπουκών ΟΠΟl' και βυ{}ίζεται. Άπο της Φλέας και εκεί{}εν
μέχρι του σημείου ενθα Βυ{}ί'-εται ό Ο".(ίσηις {Ίπάρχουσι πηγαι ϋδα­
τος ακριβώς είς την επαφην τών δύο πετρωμάτων, και τουτο διότι ό
σχίστ ης είνε αδιαχώρητος, το δε μάρμαρον διαχωρητόν, τα. δε στα­
λά γματα του μαρμάρου μll δυνάμενα να διαΠfρ(ίσωσι τον σχίστην
ρέουσιν ύπογείως και σχηματίζουσι τι'ις πηγάς.
ΤΟ υπόλοιπον του ηΟJματος τούτου μέρος συνίσταται εκ τιτανoλίίtoυ
/'Ιιαχωρητου και τα ί;δατcι δι ηίtoιίμενα εν αΙl τφ καθιστώσι το τμήμα
τοϋτο της l'1]σου (Ί"υδρο", (ι'γονον και ξηρό".

ΑΌ ΟΡΥΚΤΑ Κ"Ι ΜΕΤΑΛΛΑ.

Έκτος της ωχρας και τών &πο της αρχαιότητος πεφημισμένων λευκών
και ποικίλων μαρμάρων 11 Σκϋρος κρύπτει είς τα εγκατα αύτης πολλα
κrιι πολυειδη σρυκτα και μέταυα και δη
Γύψον. Έν τΏ προς Β. τη; νήσου παραλίςι και εν τί'i {}έσει «γλώσσα».
Όφίτην. Εις τΟ προς Β. της η]σου μέρος και εις ,'tέσιν ,,'Αχλαδι;)ν»,
εν&α τα. χρωματουχα ()ψιτικα Ορη.
Πηλο", λευκον 11 άσπρόχωμα εις πολλα μέρη {'πο την επιφάνειαν
ΤΙ]::: γης καΙ δ1Ί εις «"ΑΙ'. ' Αρτέμιον». ΟΙ εγχώριοι άγγειοπλάσται ποιου,,­
τω χρησιν τούτου προς ίχνογριίφησιν και στολισμο\' τών επι του τόπου
κατασκευαζομένων σταμνών και ί'δριών.
Mlλτoν. ΕΙς θέσι\' "Μαυροι.\'<ίς». Εις ηΊ" &έσΙΥ ταί>τι)ν εύρέ{}η προ
ετους φλFψ χαλκοϋ εντΟ.; του σφίτου και εl'εργοίινται δοκιμαστικα
εργα επι της φλεβ()ζ ταί>της, τιλ. δε μέχρι τοϋδε άποτελέσματα εΤνε ε\'ι'}αρ­
ρυντικα, διότι 1el ψλεψ του χαλκοϋ προ.; το βά{)ο.; αί'ξ(ίνει κατα πάχος.
Πώeοv. O~τoς αποτελεί λοφίσΧΟl'ς i, στρώματα επι της επιφανείας.
EύρίσκεΤΓtι πολλαχοϋ της "llσοl' και μ(ί}.ιστα εις Τ1Ί" &έσιν "Πωρια.»,
εξ γ)ν οί κιίτοικοι κόπτουσι ΤΟΙ''; γωνιαίοι'.; λί{}-ους τών οικοδομιοv των.
Χeωμί~ηv. ουτος εξωρύσσετο μέχρι πρό ΤΙ\'Ο)\' ετιο" εις τας {)έσεις
«Βοί'ρλον\) «' Aχλαδιί),'CΙ» και «Ξl'διαv" εν σχιιματι κανο"ικης και
παχείας Κθίτης, εν τίi συνεπαφί'i τοίι ασβεσroλί&ου και του σχιστοειδοϋς
όφίτου, &λλ' επειδη το σρι·κτο" περιείχε μικρα.; δόσεις δξε-;.ι~'~~~~ω~
λείφf)η ,.1 εκμετc(λλευσις αΙ'τoίi. ΚαΙ εις λόψον
εύρέ{}η Ζρι:ψιον κατι'ι ψικοειδες κοίτασμα, i'iιότι
 11

πάντοτε κατα φακοειδή κοιτάσματα εντός τοίί οφίτου, ω-λα και τό κοί­
τ;ισμα τοίίτο ητο ελάχιστον και πάσα περαιτέρω εργασία κατέπαυσε·
~..δ'1eΙπl';. 'Από τοίί ετους 1 9ϊ Έλλlj\'ικrj με\· έταιρία έκμεταλ­
λεύεται τον σιδηρίτην παρα τόν δρμον της cΆτσίτσας», Άγγλική δέ
τοιαύτη τά τε λειικα καΙ ποικιλόχροα μάρμαρα, περΙ ών, ώ; και περί
(οχρας, ~ όμιλήσωμε\' αλλαχοίί.
Χρaός. Ό Fidler κατα την έκ Σκύρου διάβασίν τοιι τφ 1 2,)
άνεκάλυψεν όντως 'ίχνη χρυσοίί εν αμμφ ρυακίου τινός παρα τη\· πόλιν,
ή δέ άμμος ην εξ οφίτου, μαγVΉnδoς καΙ χρωμίτοι ι . Τά ίχνη βεβαίως
ταύτα δέν εΙνε επαρκη δια νά μα; πεωωσι περι. τη; υπάρξεως μεταλ­
λείου ούτινος ουδέ,' αρχαίον κείμενο\' μνημονεύει, l'ί\' καΙ ό Πλίνιο;
εν Φυσ. <Ιστορ. ΧΧΧΙΙΙ, 56, 120-3 λέγει, δη 1'1 ώχρα απ:αν~ μόνο\'
εις μειιV-λεία χρυσοίί καΙ αργύρου, και στι τά ει, τοίς μεταλλείοις
τούτοις και λατομείοις εισρέοντα ίίδατα είχον Τ1Ι\' ιδιότητα \.' άπο­
λι{}-ώσι τα δένδρα ατινα επόηζον. Άλλ', ώς ανωτέρω είπομεν, ή ιί;χρα
τής Σκύρου εΙνε σιδηρουχος (οξείδιο\' σιδήρου) καΙ ουχί μολυβδούχο;
(οξείδιον α\'{}ρακικοίί μολύβδοι'), ητις πραγματικlο; παοακολοu3εί τά
aργυρoίίχα μεταλλεύματα .
.ιt''''''Ι't'1ς. Elς την {}έσιν Τραχύ και επί τι)ς πεδιάδος ίιπάρχει κ(ιί
fδαφος τριωγε\.ες (αργιί-λώδες) άλλ' εις μικραν εκταση·. 'Επί του αργιλ­
λώδου; τούτου εδάφους, εκεί εν8-α τά {:δατα κατέφαγο\' το εδαφος
παρατηΙlεί ι:ς και λιγνίτιι\', .iiJ.' εις μικριί\' ποσότητα, είνε δε γνωστό\'
Οτι πάντα 1(1 ε'ίδιι 1(;'" γαια\·ltράκων ευρίσκΟ\'ιαι εις τα τριτογε"η αργιλ­
λώδη εδάφll.

ΒΌ ΝΗΣΙΔΕΣ.

ΠερΙ τιι\' Σκϋρο\' ύπάρχουσι πολλαί \·ιισίδε.; αΥΟ\'ΟΙ καΙ ιινυδροι

εκμισltούμε\'αι (~,; ποιμνιοβοσκαι, και ά\'ήκουσαι άλλα! με\. εις Ιδιώτα;,
αλλαι δε ει; τό δημόσιο\" τι;η' νιισι.δρίω\· τούτω\' τινιι προκείμενα
ίίρμων κιιί λιμέΙ'ω\' κ(ι(}ιστώσι τυ ιιγκυροβόλιον ασφαλέσιατον. Α ί
μεγαλείτεραι τιΟ\· \·ιισίδων τo~τω\' είνε ή Μπαλάξα, εφ' ης ύπάρχοιισι\'
αποτυχοίίσαι δοκιμασηκαί εργασίαι χρωμίοι., και παλαιά λαιομεία
λευκου μαρμάροιl, αί Δ!αβαται (Έρι.ltραιαί), το Σαρακιίηκο\', ή Πλα­
τε!α, ό Κοτσλές, LΙ Κούλουρη, 11 Ριίνεια, εφ' [ις ύπάΡΧΩιισιν παλαιά
λευκου μαρμάρου λαΤOμ€ία, και 11 μεγαλειτέρα πασών Σκυροπούλα,
ιιτις εσφαλμένως υπό τινων έ{}ε(ι)ρήl'tη ώ; ή αρχαία Ίκός. CH ~κυρo­
πούλα απέχει τής Σκύρου περίποι. μίλια καί κείται εις τι) μέσον
του μεταξi, Σκύρου και Ευβοίας πελάγους.
ΈπΙ της ανύδροl' και αυχμηρα; ταύτης ερημονήσοu της ανηκ () ~
σtίμερoν ει; τον κ. 'Αντι;)"ιον Ζαχ. '. ντιι)ηάδην, διέμεινεν (ος ε οι ..r.;~~~.J1B....
 Ι2

τη; κατα η) 1800 ό εκ Νάξου λόγιος εν 'Ιερομονάχοις Νικόδημος

ό 'Αγιορείτης καΙ εξάδελφος τού Έπισκόπου Ειιρίπου 'Ιερο&έου. Ό
Έπίσκοπος ουτος δι' επιστολης του εκ Κύμης άγγέ)J,ει τφ επι τ~ς
Σκυροπούλας άσκητη συγγενεί το L', δτι εχρίσ,')η τφ μεγάλ(ρ και τελειο­
ποιφ τη; 'Αρχιερωσύνης χρίσματι, δτι επέβη εύ&ύμφ ποΜ τού υψηλού
&ρόνου της χάριτος, εμπεπορπημένος τον πορφυρουν και περίχρυσο\'
μανδύα·J και το κηρύκειον μετα χείρας βαστάζω\' την είρι1ν'1" τε άπο
τούτου επεφώνησε, και είς τα αγια των &γίων είσέδ11 περιβεβλημένοΙ;
τον ποδήρη και την κίδαριν φέρων καΙ nΊν επωμίοα περι{)εΙς, κα
το λογείον της κρίσεως εξαρτήσας και το ΈφΟΙl δ α'ίρων . . . . . .
, Αλλ' άναλογιζόμενος ό καλος οοτος ποιμιl" το βάρος τού βω<)·μοϋ
της' Αρχιερωσύνης και τας μεγάλας δυσχερείας ει, τη διοικιισεl τού
ποιμνίου του, ζητεί σιιμβουλας παρα τού ερημίτου Νικοδι1μου γράφων ....
«Ύ πο τούτων τοίνυν &πάντων όσημέραι κατατεινόμεl'ο; και τοίς
λογισμοί; προσπαλαίων, μονονουχι το ζην άπολέγομαι , και τα τού
Δαυιδ εκείνα συνω{}-ουμαι βοαν προς Θεόν. «ΕΙσήγαγες ήμας εις την
πηγίδα,,. κα~ «'E{}ou &λίψεις επι τον ν(στον l;μων.,.
'Όθεν κα&άπερ πλοιάριον απειροl' εχον τον κυβερνllτην, εν μέσφ
τού πελάγους άπειλημμένος, καπι τοσουτον ταίς αντιπνοίαις τισν ανέμων
καΙ τοίς βιαίοις κύμασι των :τειρασμισν πανταχό,'}εν προσαρασσό­
μενΟζ, ('όστε του πηδαλιουχείν απεισάμενΟζ, ολον εμαυτοl' τη φορQ:
των ρο{}ίων εκδούναι, ηπερ αν αγωσι, ταύτη καΙ φέρεσ-θαι, προς σε
τον συγγενη και φίλτατον εγνων αποβλέψαι Ν ικόδημον, τον εν τη
γειτονευούση ταύτη εΡl1μονήσιρ, ώ; εν ακυμάντφ λιμέι·ι, TOI' ησύχιον
και απράγμονα βίον ιX<rItouvta, και την πεζlΙ\' στέργοl'τα φιλοσοφίαν
και κάτω μένουσαν.
Σον δ' (Ίρ' αν ε'ίη μΙ1 περίίδείν το\' προσγενη άβοιlθητον, ι'όσΟ'
Ι.ποβρύχιον γε\'έσ&αι τοίς κ{,μασιl', ι1λλα χείρα δρέξαντα tq) κλυδωνι­
ζομένφ, Εξ οι,ρία; ποιησαι τουτον πλεί\', και ταίς των σοφων σου λόγων
συμβουλαίς και υΠΩ&'lκαι; εμέ τε πρωτον τον Ποιμένα βελτιάΊσαι, και
δι' εμού απαν το λογικον τουτ\. ποίμνιον.

, Απο Κύμης της FV Ειιρίπ<ρ

Ί ε Ρ ό θ ε ο ς.

Ό Νικόδημο; εις απάντησιν εγραφε "Χεληδων μ.εν μία 'Ι 'Αηδ«()\'

εαρ, {ι παροιμία φησιl', ου κα3ίστησιν. Έμο\' δ' αρτίως ταζ εν 'Ά3φ
κατιιλιπόντι ιατριβας, και συνάμα τιρ "Α{)φ, ας ό "Α&ω; άη δόν ας
τρέφει πολλας καΙ καλα;, και το ερημον τουτο και δε
τε και Ιίνt l 1'ΡΩν ijδη πηΡΟΙΚΩvντι νψ,ί, δριnν, έν
 13
. .
ωπται ποτε, αλλ' oUΔε χεληδώ\· δύναται νεοττεύειν, πηλου ουχ ύπάρ-
χοντος, οΜ' όσος άπόχρη εις κατασκευη\· καλιάς.
Και άλλου μεν τών φδικών otιδεvoς, Γρηών δε καΙ μόνων, τώ\,
οϋτως έπιχωρίως καλουμένων, ένηχομένφ. 'Όρνεα δε αί Γρηες Ιχ&ιιο­
φάΥα, αΙγιαλoiς και παραλίοις πέτραις ένδιαιτώμενα, νυχτονόμα, και
φωνην άπι}χεί άφΙΈVΤα, τoiς κλαι:ι&μυρισμoiς τών νηπίων προσεοικυίαν·

Χαίρω to(vuv χαίρω καΙ κροτώ τας χείρα;, καΙ το ΔώΡLOν, ού το

Λύδιον ~δω μέλος, ώς πανl}γυρικόν τε και σύντονον· μι.κρου και τοι
dρvησΊXoσμoς εΤναι έ:τιλαν3άνομαι, καΙ μέγα φιιονώ έπΙ τούτφ, δη
τοιούτου σιιyyεvoυς και Δεσπότοιι τετύχηκα, ύψηλου τον &ρόνο\',
ταπεινου τον τρόπον, νεαρου τον χρόνον, γεραρου την φρένα.
καΙ δ μείζον έστί. του βάρους του Άρχιερατικου βα&μου ήδη συναι­
σ30μέ\'οιΙ, καΙ. δια τoUτo της οΙκείας περιωπης ύποκατώνtος, και λόγους
και συμβουλίας παρα της εμης εσχατιάς bcζητoUντoς, δι' ύπερβολην
ταπεινώσεως".
·0 ερημίτης ιχόδημος ενδoiις εις την παράκλησιν του συγγεvoυς Ίε­
ράρχου συνέγραψε χάρι\' αUτoU, ανευ βιβλίων ".αΙ βοη&ηηχου τινο;
μέσο\! έπι της έρημονήσου ταύtη; το "ΣυμβουλευτικΟν, περΙ φιιλακης
τ<'Ον πέντε αίσ311σεων», και εγραφε πρσ; τον Ίερό&εον
«Εις την έχπλήρωσιν της σfjς αίτήσεως ενειισα, ταiς σαiς 3αρρήσα.;
είιχαίς. ΚαΙ δί} μικραν Ο",(ολην λαβών άπό τε της σκαφη; καΙ του χειρο­
μύλωνος, κατιί την εΙκόνα τών αναμηρυκιζό\'1'ων ζψων πολλούς λο­
γισμoiις πρόΤf.ρον ανελίξας, εις έμαυτον ώς oWΝ τε σuσtραφεις, καΙ
πάν3' οσα δι' αναγνώσεως εφ31} έντυπω3έντα τφ αγράφφ αβακίφ
της εμης φαντασίας Τι τοί; ίεροί; σηκοίς του έμοίί νοός.
Ταυτα αναμπάσα; και μνημονεύσας ένεχάραξα, δ και αποστέλλω
ήj φερω\rύμω; ·lερο&έφ ψυχη σου αντί τώ\, πολλών
γεγενημέ\'ων μοι χαρίτων σου».
(' Απο ~κυQOπoύλης της iρημoνήσoυ)
ι κ ό δ η μ ο ς".

"Ο Ίερόι'tεo; λαβώ\' το Συμβουλευτικον απέσtειλε τφ μονα'ζοντι

ικοδήμφ τρόφιμα και σκεπάσματα δι' ανδρών Κυμαίων και εγραφε·
"Ύπτίαις μεν χερσίν εδεξάμΗV, γεγανωμένο δε ήj γλώσσn ανέγνων, και
εΜύμφ ήj διανοίι.ι έπέγνω\' το πρΟ; εμε σοφόν σου καΙ μελισταγες
Συμβουλευτικόν. ΤΩ φίλτατε συγγενών μo~ ικόδημε, έτρύφησα άλη&ώς
εν αίιτφ, ώς έν πί3φ Πανδώρας και 'Αλκινόου κήπφ.
Μακάριο τοίνυν σi, εl, αδελφέ, ταϋtά τε καΙ τα τoιαiίτα κα&' 'ίσιι -
χίαν φιλοσοφ<Ον. . και άκά&εκτος εΙμΙ του λοιπου πι)I)Γ~~~~.ω;~
 14

τιιl. μετα σου εl·ωσιν. ΕΙ γ' ενον διαπλευσαι ου μακρc'ι πελάγη.

(lλλ,.λ τον μετα';υ Κύμης και Σκυροπούλης πορf}μον, τον ΠOtαμOυ
σχεδον πλάτος εχοντιι, και του ποθουμένοl' τυχειν αυτό; γε μι1ν άμε­
λείrf χρησάμεvος του εραστου άποτύχοιμι. »
Ό Νικόδημο; λαβυ)\, τα δώρα κ~ι εναποθέσα; ταυτα εν τφ κελλίφ
τοl' νομίζει, στι βλέπει αυτον τον Ίερό&εοl' και γράφει
«Έγ(tl δια τούτων, ως διά τινωl' κα&αρών κατόπτρων, είδον απο
της Σκυροπούλης τον διατρίβοντα εν ήj Ευβοίq. Δεσπότην μου.
Μα τι λέγω; αυτόν, αιιτότατόl' σε τον εμοv Ίερό{}εον δια των
Τοιούτων δώρων εν τη άντιπόρf}μφ της Κύμης Νηδρονι]σφ ταύτη
llπεδεξάμηl', και προσεκύνησα (ο; εικος και περιεπτυξάμην τα φιλι­
κ(ότατα. . καί παρόνtα iΊδη σε εχω, συνοικουντα, συναιι­
λιζόμεl'ΟI', σιJγΚOιτα~όμενoν και συνανισrιίμ€νον καΊ πυκνως αl'ελίττω σε,
τα σα δώρα, τοϊς μεν τρεrρόμενo;, τοϊ; δε σκεπό μεν ος. 'Άνθρωπος γαρ
είμι κάγ([), και ανθρωΠΟζ άσθενης και σαρκικος, διπλους εκ δύο εναν­
τίων ουσιωl·, ψιιχης τε και σιόμαroς και ;ωιΙζω ιοσπερ θείου λόγου
και &εία; χάριτος, εις τροφιιν και σκέπην ψυχης, οϊιτω βρώσf.ως και
σκεπάσματο;, εις τροφ'ιν κιιι σκέπην τοί1 σιόμαtΌς».
Ό μεν Ει"ρίπου 'Ιερόθεο; εγένετο μετ' ου πολιl Μητροπολίτη;
Ίωω'νίνιι>l', και είτα Πατριάρχης Άλε;ανδρε[α;, πότε δε ό Νικόδημος,
κιιrαλιπι;)V tllv Σκιιρο.τούλιχl'. ειτανηλθc:ν ει:; "Αθω, δεν είl·(.ιt l'nιίν
γνωστόν.
Έπι της Σκυροπούλα.;, εφ' ll'; αυξάνει δ -1χοίl'ο; και 11 κόμαρο;, τα;
δε χαράδρας και τα; φάραγγα; (ιυrη; κα),ύπτει 1'1 κέδρο;, πρίνο; και
κόω'ο;, \ιιτ,ίρ:ι.c:ι σ11μεροl' Ι'αίσκ);, 'Ι Κοίμησις της Θιioτόκoυ, δρατο;
τοίς διωτλέΟl1σι n)ν μετα;ιl Κύμης και Σκύρου f},ίλασσlL\', δε';αμενη
όμβρίωl' δΜτων, ποιμενικο; οίκίσκο; παρα ΤΟV I'CΙOν κcιι αλλοι buo
τοιουτοι ει, ερειπίοις και εν τί[) προ του νfιoί) αγρ<{) γεγηραΚl1ίαί τινες
σl1καί και αμl1γδαλαί. ΕΙς τας Β . .\. (lxnI; της ερημονήσου άl'αβρύει
ί'φάλμι'ρον Ν\ωρ καλΟUμεl·ΟI·, «Γλυψάοα», Έπι της Σκυροπούλας ίιπάρ­
χουσι και αρχαία λατομεία ποικίλης λίθου, οίιχι μακραν λιμένος εΧΟΙ'τος
Ωύο κόλ:rου; εν σ'(llμαrι ισμέΥ(Ι και δια τουτο καλουμένου ΔυολιμV1ωvα
 ~EΦ~Λ~ION s'.

ΕΤΥΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΓΟΙΙΙΙΟΤΗΙ lKV'OV,

•Η Σκiίρoς κειμένη επι της αι'πίς περίπου ναυτικης γραμμης της
ένούσης την θεσσαλίαν και Tρoίαv δεν ητο δυνατον να μη μvημo­
νεύηται εν τοίς Όμηρικοί; ποιήμασι, καΙ να μη παροιισιάζη ενδιαφέ­
ρον τι, εξ ου καΙ α1 παραδόσεις αι.της έπήΥασαν Εκ στοιχειων είλημ­
μένων ταιιτοχρόνως άπό τε της 10τορίας της ψ{}ίης καΙ εκείνης των
Πηλειδών.
Αύτη 11 φύσις του εδάφους Εδωκε ήj VΉσφ το όνομα ZκfJιo,. οι
παλαιοl σχολιασταl καΙ λF,ξΙΚΟΥράφοι συμφωνοίίσιν εις τοίιτο. ·0 Εύ­
στιΗtιος εις Διο\·. περιήγησl\' νι 250 λέγει «ι) ιJi ZκfJιι., n)" xA.fJ.""
ΊΔVnι" Εχε .. ιJu1 τό τf/' ",O'Otl ΤΔύτη, axJ.ηeό" HClI οΙ" ~,
Ι/τ:ο, A,"tnιJBt;' ZκfJeo' ,ιle t) λanίIIη, fγotw τd IturσAJ.6,...Δ Α,­
"ΙΙ'Δ b τ:οΖ'ς ΑιιξηSμιιcr,,,,,, Σχο).. Πινδ. ΠύD. 5, 93. ·0 Ήσύχιος
«Zιc9ιo, π6Αι.ς ,.1 "f/O'o, #J λιιnnη". ΤΟ ΜΈΥα ετιιμοΑ.οΥι.χόν Zd·
eo, t) "f/O'o, Inεl flι!γιλώιJη, Icnl HClI Annc6yεωt;' ZtcfJeo,
,de t)
Aιιτ'6nη, ίδυμος λέγει lν UπoμVΉματι Ξ Όδυσσείας ΑΙ dfyW6ιJeιr;
φa9Aιι.. ε" HClfΠ6}tr 4tricu:ι.ς, μηΑ6βοτο, Ιέ "",.ιu.-, ZκfJ,o, ΙCΣΙ ιal
λεy6μεtrΔ' ·Aey,...09O'CI' •
Κατα ταUτα λοιπOv ή ΣΧUQος ητο τησος λι~ώδης η άQγιλώδης 1Ί
διαφo~α μάλιστα εΤνε μόνον φαινομενιχΤι ίσως διότι «λατύπη" σημαί­
νει ενίοτε καΙ εtδoς άQΥίλο, •. 1
·Η ΈΤUμoλoγία αiίτη άQμόζει μάλλον τη νήσφ ήμώΥ" το άργιλώδες
εδαφα; εΙνε πρόσφορο\' δια ποιμνιοβοσκάς, ίδί~ αίΥων, δι' ας ή Σκiί­
ρος: EκΑUΧατo καΙ περΙ αιν yεvήσεται λόγος άλλαχοϋ. ~ <Η παι>αΥωΥιΙ
αύτη της λέξεως εξηγεί καΙ την δo&ίσmι Εις μιχρον ποταμόν της •AQ-
καδίας ό\'ομασίαν «Σκίίρος", ώς περιέχοντα ίλι,,' καΙ παρασύροντα

(1) ΠQOβλ. 'EQQixov Στέφ. ΈV λέςει cί.αηίπη xα.~ την μνημoνευOεiσαν ίjδ,l
φράσιν τoo Μ:εΥ. 'Eroμ.oA. Μπά. τό έπΙfk'fον ""x67.O/I~, προσαπτόμενον διά της
'frA.εV'fBioς ταύτης μαQroQiας εΙς nlv Σxiίρoν, ή ιiQyι.1oς m'ίτη ητο χρώματα;
άνoιxτoo η λεuxoϋ. Προβλ. Σov~ .Zx/eeσ=" ""χι} llHnue ,..o~. χώ
Z"~=δ yVψo~•• Τοίίτο έδι.χαιολόΥησε την έroμοΑ.οΥUιv .βQάxoς ΛΕvxΌς.
OO&εiσαν iιπό τοίί Gnιp ('Ελλ. MVΙoλ. σελ. 584, 6) εlς την ':xiiQO'" 'Επί τοl(.
' ~~~J)1~
άντι.χειμένου τούτου itd έπανέλitωμεν δ.ά. μιtxQoτέρων. ~
(2) Προβλ. Μέγα έτυμολ. έ,. λΕς.• Σχίίρος. xcιΊ • Άρyινoiίσαι •.
 16
αργιλον.\ Περιττον λοιπον και άνωφελες εση να επιζητήσωμεν την
ετυμο] ογίαν της Σκύρου εκ σημιτικης τινος ρίςης snc11llr. 2
Το ονομα τοΊ) ποταμού της 'Αρκαδίας αποκλείει την γνJψην, δτι οί
Φοίνικες ιονόμασαν την νησον οΗτω δια το αγονον αυτης διότι, το
πολύ, να ωνόμαζον οϋτω την ,-η σον τού Αιγαίοι.. αλλ' ούχl, και τον
ποταμον της Άρκαδίας. 'Εν εικόνι τού νεωτέρου Φιλοστράτου γυνη
μεταϋφους αυστηρού, κόμης δεδεμένης δια βρύων, φέρουσα δε χιτώνα
κυανoίiν και κρατούσα εν μεν ήι μι~ χειρι. κλάδον ελαίας εν δε τΌ
{!τέρ(~ κληματίδα έσυμβόλιζε ttlV νησον Σκύρον.
Ή νησος fl" εκ φιιμης πτωχή, εξ ου αναμφιβόλως και το « deχη
Zκvela » προς ειρωνείαν ασημάντου κη)σεως, αν καί τινες εύφυιί')ς δέ­
χωνται δη 11 παροιμία δηλοί ύπαινιγμον τού ατυχους τέλους του Θη­
σέως φονευι')έντος ί·πΟ τoί'i βασιλέως της ν11σου Λυκομιlδους.3
Περι. του λυπρου και (ιγόνου της η)σου ποιείται λόγον και ό Αίλια­
"ος εις το «περι ζφων» ΙΥ a!1, δστις περιγράφων τον Κύανον - κυα­
νουν κόσσυφον λέγει'
«Κύανος t;0 ονομα, οevις t;ηv φύσιν, dπάvi}eωπος t;OV τeόποv,
μισών ΜΕv τας dσt;ικας διατl/ιβας και τας καt;' οΙκίαν α1iλίσεις,
φε(rγων δε και t;ας tv dΥeοίς διατl/ιβας και δπου καλύβαι t;ε και
dvi}l/ώπωv αiίλια, χαίeωv δε έeημΙαις και ήδόμενος όl/είαις κο­
evφαΊς και πάΥοις dπoτόμoις. Άλλ' 01iδ' ηπείeοις φιληδεί 01iδε
νησοις dΥαi}αίς, Ζκύeφ δε και εί' t;ις τοιαύτη έτέeα lίyαν λvπeα.
και lίyoνoς και dvi}eώπωv χηeεύοvσα ώς τα πoλλά , .~
Εν Σκύρφ, ώς και σήμερον, έκαλλιεργείτο 1'1 κρι&η και ό σίτος εχο­
μεν μάλιστα και ακριβείς αρι&μοι'ς του ποσου τi,\ς παι,'αγωγης κατα
τα τέλη του τετάρτου π. Χ. αιώνος. Είς τσυς Έλευσινίους πίνακας του
:J29!R τα ί.πΟ τίον Σκυρίων προσενεχ&έντα πeωτόλεια ανέρχονται είς
4R μεδίμνους κρι{tης και R σίτου. 6 Έαν το ποσοστσν τών πρωτο­
λείων διετηρήftη, πράγμα πι&ανόν, είνε διότι ητο καΙ κατα τον παρελ­
{)-όντα αιώνα' τοΙ.τέστιν είς εκτεΙ.ς κα&' 100 μεδίμνους κρι-&ης καΙ εν

(1) Παυσανίας ΥΠΙ, 35, 1.

(2) Boc}lart «Γεωγρ. Ίερά~ Φραγκφούρτη 1681, τόμο ΙΙ σελ. ,132 SHcl1t1r
ρτο Ρetήs έξ οίό Zxtι(!Ov όνομα ουχt άτόπως ;lδυν{l{)η ν{ί. προκύψιι.
(3) Ήσί.χ. εν λέξ. «Σκυρία δίκη~. ΣουΙδ. έν άρχι'] ΣY.υρία~. ΕύστάιΤ. Ίλιάδ.
1,662. Ιηνόβ. Τ, 32. ιογ. Λαέρτ. 1.30. ημοσ6. κατα. ΚαλλL,που Η.
(4) ·Ορα xat ' Αριστοτ. Ιδιότ. ζΦων ΙΧ, 21.
(5) Foncart. ΒnΙl. ΩοπesΡ. Hell. ΥΠΙ, σελ. 196,1, 62 'l'~;rj&jt)~~~"
τη(γό)ς Μνησίστρατος ~Kυttήρ(ιoς) χρl({}(ί)ν) ΔΔΔΛΠΙΙΙ πυ ι -
ger S~'l1oge inι;criΡΙ 5R7. 275.
 1-
Ι

ίJ!ιίfΚΤΟ\' ()ι:, τι') ΙΗ'Τ() ;τn(ίΟI' ιτίτο\,·1 ιΓι ;τιψιιγωγιl ί.ΩΙΠΙ'ι\, τη: κριιιη:
ητο Ζιί.. μεl'lί μ)'ιιι\, κrιl ίl ΤΩϊ' ιτίτο\' ! '.1 ίΟ(). "ΕΚ(((ίΤΟ; ! If()I μ\'ο:: κρι η ψ:
fH!Ii(τn τότε :1 ()(.)., τσϊ' ()ε ιτίΤΩ\l Ιί' m'\'F;τιίl.: ίl ιι:ί,ι τη:: !Ifl' ,-ιιιΟίι.: iI I'
Ίί,4()ι ι, τοί' ιν ιτίτο\' .-ιί,Ιί()(). κιι\ ()ιι χ((τ' ft()':. οί,τι\,ο,: 11 "\'YΚ()'ΙΙ~;I
ιΊi'l' ί]Το ;τί.()\."ί(ι. 2

.ΑΙΥες ΣΚVf!ΙCΙ.

Έ;τει()IΊ ΙΙ νήσο; fZ EL περί;του fπιφιί"εια" :2 Ι.' τετ(lαγ. χιλιομέτρων

εΚ;((ίΤ()\' τετραγ. χιλιά,ι. ;τcι(lηγε ;τλέο)' TIV1' 1:1. μfδίμl'(~JΙ' r.QI[lij= καί
4ιι σίτ()l', κατά τι δηί.. όί.ιγισηρ()\, τη; 'Λττιχης ι~}; ;τ ()(,:: τιι" χ(.) ιll1ι"
και ;τλέο" τοϋ ΤΩι;τλασίο\' (~):: ;ΤΩ()::' Τ()\' σίΤΩΙ'.!Ι
Θεωρουμένης ~ηϊ~ Υ1lσοι' (iJ; ι\λΙ~Ι~)ΤEΡ()\' κατι~)κηflέI'η= Tlj:: 'Λττικηc. ιι

(1) Ό αι"τό.: σελ. 211.

(2) fΌncart. σελ. 212. 21~.
(:1) 'Ο αΙ.τίl; έ\' σελ. 211. «'11 'λΤίLκlΊ ;τιι(ιI'IΥΙΙΥε κατιί Τ(, fro; το;;το :1r.n Ζιί
!'εl ίμ\,()\Ι; ΚΙΗ 1) ίl; κιιί ~:υ;()() σίΤ()I' κιιί ρχFl fκτασll' 2.~,:!ί TfT(lILY· χιί lιψΕτ( ι t.5~~~....rm:""
 18

Αιλιανός, δστις μας παρέχFι τι]" πληροψορίω' ταύτη", κακώς λέγει, δη

1) νησος i]To αγονος. 1
'Εκτος της κριθης και τoίi σίτου εκαλλιεργείτο, ι~)ς και σ)ιμερον, Ί ]
Ο

ελαία, 1<) αμπελος και Ι) συκη. Tι]v καλλΙFργειαν της ελαίας δηλοί 1'1
μνl)ιιο"ειl1Jείσα fIxt;J\' του Φιλοστράτου ' ο)ς προς την αμπελον 11 ακρί­
βεια της εικόνος μαρτυρείται κnι {'πΙ) τoίi Γαλψ'αίΊ . 'Ο οίνος της Σκύ­
ρου i'}\' Ν)(ΙΡ1)ς ΚfΙΙ atl"taTUTUl {'ΠΟ τοί, ίατροί. τούτοι' κατιι του πυ-
ρετοιι.-
- .,
'1Ί']" κι.ιi.λΙ:\JγειC(\, δε τη; σιικης ιιιι.ΡτΊ'ρει ου μόνο" το και σΙ1μερο"
συκόιl \'τον της \'1'ισο\', &λλιι κα'ι το επ'ι των αρχαιοτέρων 'νομισμάτων
φύλλο" του οέ"δροι' TOlj ΤOl',3 (Ίι' και το r( ιίλλο,' δει, εί,'ε συκής, άλλ'
ερινεoίi, δι()τι τούτου n'ι φύλλα εχαι'οι 2 εκκολΠΙ:Jοεις, της οε συκης J
τοιαύτας. ΤΟ αργιλιίιδες της 1'1]σο\l εδαφος {ιν ίbίι;ι κατάλληλον είς
κτι)\'οτροψίαν και ο,] rιlγιί)ν, εκτιμωμένων εν Τ1) αρχαιότητι. 40
Λίγες και j~Qablirftlo" nl μάρμαρα ίισαν τα μό"α, ι1περ οί εμπο­
ροι διελάλοl'" μεσ' ί'περηφανείας, (~)ς εκ Σκύρου προερχόμενα. cO
Πί\,( αρο- ί'μν(ίιν ΤΙ]" «((Ι nονίαν του γ(~λακτoς των Σκυρίων αίγιJ)ν λέ­
γει Ε" τΏ εις Ίέρω,'ιι πυ&ικΏ ι~)δΏ «'Από Ταϋγέτου μεν Αάκαι -
...α ..... .... Ζκvριαι δ' εΙς αμελ~ιν γάλακτος αΙγες t~οχώταται. Έκ
ΤΟΙ'ΤΩΙ' και 1Ί :rιιρnψία αϊξ Σκυρ{α επι κτημάrων εί.φορωτ(ί­
των. CII :rαρι)[μία α\ιτη εψηρμόζετο, α)ς και σιιμερον ετι εν Σκύρφ
~ Ι ~ ~"t; - :)
ει, ε σ\,)'1]Ι εστατη, και f:rl των κατrωτρε(! οντων τη" αςιαν των ει·l'ργε-
• ') '\ \ - '"

σιι7n' των. 'Εκ τούτο\! ψι(ί l'Πω Ωτι αί αίγες της ~κιjροιι είχον τι}"
, ~,.- ,~ , , 3 ,~ 3 ,., "Ι... ('ο 'Α 'Ι '
καΚl]ν <ζιν να αν(τρεπω<JΙ τα EC(' ω,' ημεl.γο\'το fiYYfιrI. ι I]\'ιιιn;

λFγΗ Κλvτος δ' δ '.ΑριστοτελικΟς εν τοις περ! Μιλ1ίτου Πολυ­

κeάτη φησι των Σαμίων τvραννον -ύπο τeυφης τα πανταχό{}εν
συνάγειν· κvνας μεν tξ 'Ηπείρου, αΙγας δ' εκ Σκvρου, εκ δε Μ,­
λήτου πρόβατα, -Ος δ' t" Σικελίας κ.λ.π. 5
1Iλl']ν nol' προ'ίιίlτων τούτων 0'1 Σκύριοι πάντως :rροσε:rορίtονco
κέρδο; και εκ των οιαφόρω" μεταλλειιμάτων τoίi εδάφους. Ί\1εταξι'
ΤΟι'των δ Πλίνιος αναφέρει ηΙν ίι) χ ρ α ν, είδος ιλύος, εξ Ι1ς προΨ:>­
χετο ϋλη τις, Ιlν μεταχειρίζονται οί ζωγράφοι δια τα άνΟΙΚΤ(l χρώ-

(1) 'Ε,,8' ανωτέρω.

(2) }[eclίci ~raeci (KtIhn) βιβλ. 15, σελ. 648.
(Β) :ΣβΟΡΙ""Οζ. 'EqIJfl. Νομισματ. Άρχαιολ. τόμ.3 (1890) σελ. 39.
(4) λlέγ. Έntμοί.. 13ί, 1;", ~' Aργινoίiσαι, άργιλιοδεις εΙ<τι δε αί τοιαί.ται εΙ;
καρ;τιίη' ανέσεις φαύλαι και (i); έπί πλείστον μηλόβοτοι κα{}άπερ :Σκύρος').
Πρβλ. rιί.τόOI εν λέξει «Σκί!ρ();~ (ανωτέρω).
(rι) , ΛΟ'lν . βιβί.. 1. <Τf1.. 18, rι' κrιι βιβλ. ί σελ. fi40. δ. Ζ ,ι'
D. <Τfλ. !Βί.
 μα~α ~ δια την σκιάν. Ταύτη; υπηρχον διάφορα είδη' ώXQα ή 'Ατ­
~ικη,.. η μαρμαρώδης, 1] βα{}iο; χρώμαrog, η ώχρα της ΣxVQOU, η της
.A~αιας, της Γαλατίας καΙ τών πέριξ της Ρώμης. Xρijσις της ώχρας
εyενεro άπό της έ.πoχijς του ΠολυΥνώτου καΙ 1'00 Mvxωvoς. oΤτι\'~
εποιουντο χρησιν άποκΑειστικώς της 'Απι.χης ιOXQa;. 'Αλλ' ιι επομένη
Υε,:εά, τέλος τού 50" αιώνος, διετήρησε τΑVτην μόνον διά τα dνoιmα
~~ω,μα~α μετεχειρίσθη δε την ΣΚUΡίαν καί την ΛUΔίαν διά τάς σκιάς.
Επι της έΠOχijς του Πλινίου 1\ τελ.ε\lταLα αiJτη δέν ~τO πλέον Αν χρή-
σει' επι πολυν λοιπόν χρόνον 1\ ΣxuρLα ώχρα Ιμινε μόνη διά τάς
σκιάς.1

, Έκτός του έμπορίου πϊς ώχρας ΟΙ Σχύριοι έξεμετΑUΕV3ηιmν βρα­

δυτερον τα λατομεία της «ποικίλης λί{)ουJt. ΠερΙ των μαρμΟρων της
Σκύρou ό Στράβων λέγει cJιftwOA~ ,de ,,~ κal ~ ".-
yιUιις 6,a." lστ,." b ~ Ρφμll -dj, Ζκ"ιΙσ, •• ,ΝΙΑ" ΑΙ­
.. ο 11, iιφ' t}ς t) .6Αις κoιιμalι:σ, "μα• ... _ "ltι-Jt.8 τα μάρ­
μαρα ταυτα εχουσι κηλίδας λευκάς, κιτρΙνας καΙ σπανίως ~,
χωρίζονται δε δια γραμμών έρυι.ρών, Ιοχρόων καί. πρασίνων. 8 Λατο­
~ία μαρμάρου ύπηρχον, λευκου τε καΙ ποικαο" εις Τρεις Μπουχες, Κ 0-
λωνας, Λατύμ!α, Παπατζανη, Μπαλάξαν κλπ. "Υπό 'ΑΥΥΛΙΧης
Ετα:.ρία; σήμερον ού μόνον τα λατομεία τaura bψεtΑUΕΎovται, cω.a καΙ
ύ~ό άλλης εταιρίας, "Eλληνιxijς ταύτης, νέα λατομεία ήνο,χθησαν dJ; εlς
το Β ο υ ν ό καΙ Π α π α γ Ρ η γ όρη. Εις τό ποικιλόχQωμov μά(»μαQoν
?ί 'Έλληνες μικραν άξΙον άπέδιδov, δι' δ καΙ ούδέποτε εϋρηται τουτο
~ τη xaruσxεufi ναοίί η ιVJ.oυ οΙκοδομήματος. cyπάρxε~ παράδοσις
οτι έκ Σκυρίας λί30υ κατεσκειιάσΟησαν οΤ κίονες του Ιν Bενετ~ ναου
του CAy. Μάρκου ώς καΙ 4 τοιουτοι του έν Ρώμη "ΑΥ. Πέτρου. Σχυ­
ρία ποικίλη λίl}ο; κοσμεί καΙ σήμερο,' την είσοδον του Αν •A3ήvαις
μεγάρου της 'E,'tνικης Τραπέζης. "Ο Πλίνιος άναφέρει ετι καΙ τό dξιo­
~ε~ίερyoν στι ε,· Σκύρφ ί,πηρχε λί&ς, σστις lv σuμπαyεI ΜΈV δΥκφ
επεπλεε, {)-ραυόμενος δε έβυΜζετο' πάντως πρόχειται περί προϊόντος

(1) Πλίν. Nat. Hist.33, 56, 120-123.

(2) Fiedler. Reise durch alle Theile des Konigreichs Griechen1ands.
Τόμ. Β'. σελ. 69.
~3) ~'tQάβ. βιβλ. 10, σελ. 437. Ε1ίσι'άθ. εις Δwvυα. περιηΥ. 521. ID.ιν. at.
Htst. 36, 16, 130. ΔείΥμα 'toV μαρμάρου 'toVtOtι άναπαQηyμένov irxιιώμως ΕVρί­
σxoΜΕV έν 'tιp wA'tMιna de Ι' expedition de Moree σειρά Β'. οχΙδwν
8. Πρβλ. 'tόν Φίλιππον Beitriίge ztlr Kenntniss der Griech. Jnselwιo1
~λ. 116. καΙ Fiedler lvf}-' άνωtέQω σελ. 74. °Oeα xαl tόν ΓεωΥQ«φucόν ΧάQτηη,ν~~~~l1B~
Οπισ6εν. ""
 20

l]ψαιστειιίιδοι.; φύσεως, ι~)ς εί"ε {] ελιιψρύπεη)ιι, fίτι; ί.πιίρχει αψΟο"ος

εις διάφορα σημεία τη; "IlaO\•. l
'Αξία λόγου είνε ι;ισαύτως ιΊ πrιραΤΙΙΡ'lσι; τοϋ Fiedler λέγοντας
ση εις Τ()\' δρμο" της λι"αρ!(ι; ε\\)ε σχιστόλι()ον περιέχο"τα μαρμα­
ρυΥίω', λίf)ον λειον και λευκον δμσ,ιίζ()"τα πρι)ς το 11 <Ι Ρ κ ιί σ ι, σχι­
στιiλιf}ον διαφανη και λιπαρον τη αφ!]. Ό μαρμαρυγίας οί.τος διαλύε­
τιιι ευκόλως και παρέχει λευκυν μίλτωμα, o;rcQ lιl'αμιγl'ύμε\'ον μετ α
Κ ο β α λ τ ίο \. λαμβιίνει κ\'ανην ΧΡΟΗίν. Δε" ('ί\'ε ιΙπί1)α"ο\' ση εποιιΊ­
σ<ιντο Υ-lnjσιν τη; ιδιύτητιiς το,· ταύτη; ει; XΙΙΤΙι<lXει'I']" τιο" {.έi,ων εκεί­
νων, α; απα"τώμε" εν τη l\J \'χηναϊκϋ τέΧ"ll,Ζ
'Επι τη; Ptύμ. αυroκ\,\αroρία; τα λωομείιι (η; ~xύ\,\oυ ιΙI'IΊχουσιν
ει;; ΤΙ]" al'τoX{.1ltΤOtIlXI]" κ\'ριαρχίιι". 'Ε;τ ιγ\,\IL<Ρ 11 τι.; κι.ι1}ισcι7 {nιίν γνω­
σrι)\' δτι ΙΙπο τη; Εποχης του 'Αδριιι"ου ησαν ι\δη s ιι 1) C ιι r a S el' gi,
['ΠΟ tI1\' εποπτείαν ΚΕ\'τηρίωνο; της Ιόης λεγεώνο;. Κατα πασαν πι&α­
νδτητα αίίτη ην 1<1 1Γ)" Apollinaris, παρεΙΖε δε 1] Σκυρο; μάρμαρα
και fπι. του αιΊτοκράτορο; ΟΙ.,ιλεντίου ετι. 3

(1) ΙΙλί". Xat. Hi~t. ;3u, Η;, ;~O. r"ietllel", Ε,,()' ά\'ωτέρω σελ. 31. t>ϊ.
(2) Αυτuftι σελ. 66.
(;1) Bnlι.za, λιιnali ι1<:11' lnslit. Ιt>ϊΟ. σελ. 132·3. L<:gnll1t1, Β (; Η. ΧΙIl,
σελ.5:Η.
 21

ΟΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟ. ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ.

1. ΑΚΡΟΠΟΛΙΙ .

• Ο}',δεμία τα)\, ,'ήσων του Αίγαίου πελιίγους παρουσιάζει ήμίν

ιικροπολιν τόσον σχl,ραν καΙ μετα ΤOιαύΠjς {}αυμασ®ς γραφικής
απόψεως, σσον 11 νήσος Σ κ υ Q ο ς. "Ιστάμενοι έΠΙ της 'Ανατ. κλι­
τι;ος του πει,κοφύτου όρους Ν6τ;ε, περΙ τά κράσπεδα τοίί όποίου
τρ~ίς αέναοι πηγαΙ έκχέουσιν ύδωρ ΨI'1.ρΟν καΙ διαυγές, Τι του Κ α λ 0-
μ α σ τ ο \ι, Κ Ρ ο υ V! ω l' ί σ σ 1] ς καΙ Ά ν τ ω V! ο iί lχoμεν προ ήμών
φυσικον σύμπλεγμα διεγείρον τον {.αι,μασμΟν Υ.αί την εκπληξιν. Περί
ήμι1ς άπλουνται φάραγγες δασώδεις, γήλοφοι χλOα'ζOVΤες μετά νεμομέ­
νω" ποιμνίων καΙ άλλω" βοσκημCτω,., κοιλας άμπελόφυτος καΙ δια~
σφιίγες συκόφι. τοι, όρος ί'ψιιλό,', γυμ\'ο\' καΙ βραχώδες, μέγας αμμώ­
δης αίγιαλος καΙ {Μλασσα εύρυτάτη μέχρι ψαρρών καΙ Χίοι" 'Άθω­
~o- καΙ Λι]μ"ου. Άριστερ~ τη) ίσταμένψ καί εΙ'" το τέλος έtέρας άμπε­
~oφύτoυ μετ' ελαιώνος κοιλάδος ίιψoiίνται ήρέμα δύο το1:0ειδείς γήλο­
φοι, οι'; διαχωρίζει χείμαρρο; (ΆΥ!ά) καΙ καλύπτει ή σφάκος καΙ ελελί­
σφακος. Εις το τέρμα του έτέροιι γιιλόφου, ενθ« σήμερον το \'EΚQoτα­
φ~ί()ν της κωμοπόλεως, ύψοίίται, ώς έν μετεώρψ, ό διά φωλεας άετών
~~oν κατάλληλο'" κρημνώδης κώνος, οστις εχων ϋψο; 17U μέτρων,
α~oτoμoς καί βραχώδης προς Β. καταπίπτει μέχρι τοίί ,-'αλασσίου κα­
τσΠΤρου. Έπί τοίί ίλιγγο\' προξενουντος τοι'του κρημνoiί κατφκησαν
κατ' άρχας οι άvl}ρωποι' ούτος ί,πijρξεν ό αρχαιότατος Έλλ. τόπος.
εΥ "
Ιτα η άκρόπολις Έλλην. πόλεως καΙ το φρούριον τών μεσαιωνικών
~ό"ω,', εις του; πρόποδα; αύτοίί έξετείνετο ή μεταγενεστέρα Έ}.λψ,
πολις καΙ έξαπλουται σήμερον 11 μεγάλη κωμόπολις, ης ή λευκότης
μ~κΡόt}εν ιίl'τιτι{}εμένlι προς το {,πομέλαν τών ίιπερχειμένων βράχω \'
της αΚροπι5λεως προκαλεί του παρατηρητοίί το\' ,'hιυ~ιασμό". "Η βρα­
~ώδη; καΙ ('ψει"η αϋτη ακρόπολις ίιψοίίται κρημνώδης καΙ άπότομος
υπερ την ltιiλασσαν προς 'Αν((τ. ύπεράνω καρποφόρου καΙ αμπελοφιί­
Του μΕτ«( παντοίων οπωροφόρων δένδρων πεδιάδος 4 μιλίων προς
Β. ύπεράνω της είς ΚΙ1πους πλουσίας κοιλ(ίδος τοίί Kηφισσoiί προς
. καΙ μό"ον Ν.Δ. το αλαζονικώς ύψούμ.ενον τοπείον εΙνε εύπρόσιτον
καΙ εΙσβατό\', •Από τούτου τοίί μέρους καΙ σήμερον συγκοινωνεί μετά
της κωμοπόλεως και φέρει όδΟς άπο τού επινείου της A"'aQlιiς εlς την
~ωμόπoλιν. 'Εάν 11 σήμερον κωμόπολις εΙνε φύσει οχυρά, ή α JZa~.~~~.l\I~
ητο σχεδΟν άνάλωτος. 'Οχι'ρωτέρα Ηέσις εΤνε μόλις νοητή. 'Έκ{} ,
 22

καΙ φρίσσων ιις 'ίσταται Επι του ακρου προς Α. cιφ' ου ό Θησειις
κατεκρημνίσθη, 11 δΙ> παράδοσις διέσωσεν ίΊμίν καΙ την θέσιν. Δι­
καίως λοιπον εκάλουν υΊν Σκυρον αΙπεϊαν, αΙγίλιπα και άνεμωδέα. Ι
ΠελασγοΙ ίιπηρξαν οι πρώτοι κάτοικοι της Σκύρου, ως και της Λll­
μνου και 'Ίμ βροι l • 2 Ύ πα το ονομα ομως τών ΙΙελασγιον περιλαμlΜ­
νετω το σύνολον φυλών π()ικιλωτάcων. 3 ΟΙ Πελασγοι ούτοι ησαν Τυρ-
!}Ι]\'οι
, <
(ι)ς εν
,
.\ IΊfLl·o.>
' ,
και
'tfI μlJρφ,
Η ':),
εα"
, \
πρεπη να πιστευσωμεν
Ι \
την μαρ-

τυρίαν τοϋ Πορφυρίοι' βεβαιουμένην (ιπο τοίί ΘOl'κιιbίδoυ τοuλάχισrol'

DlIt την λημνον. i Δεν είναι παράδοξον νιι ειιρίσκωμεν τους Τυρσηνοιις
έν ~κιlρφ, εαν παραδεχΟώμεν κατα τον <Ηρόδοτον οτι ό λαος ούτος
κατοικαn' Εν αρχίΙ ηΊν Λυδίαν εφ&ασε δια {)αλάσσης εις 'Ιταλίαν. 5 Εις
πλείστας π6λεις τη; 'Α κ τ η ς, εις ηΊν χερσόl'ησον του "Αθ'ω κιΛ εις
ιιυη'ις τι'ις; Ί\Οljνας επαl'εlιρίσκομεi' τα 'ίχνη τούτων, και οι .. Tnrsc]la
συγκπταρl θ μοϋνται εις «τους αν&ρώπους του Βορρά» (κάτοικοι εν μέ­
ρει τοίί Άρχιπελιιγου;) ο'ίηνες προσβιίλλουσι ηΊν Α'ίγυπτον ύπο τον
Μερε\'ψθα κατα τοι' ΙΗον αίώνα. 6
Ό ~κϋμνoς λέ.γεl, ση οΈ ΠελασγοΙ της Σκ,'ρου ΠΡOέρχo\'τrιι εκ
ΘΡ1κη.;, αλλ' απαnΙται. <Η πλάνη ομως του ~κύμ\'oυ μας εξηγεί
λεπτομέρειαν ενδιιιφέρουσαν:7 <ο ΘριΠ τ\ρως Βούτης ειχεν Eyxaraaca&ij,
καΤΙ1 τοι' Διόδωρο\', έν ! άξφ, είτα δε είιρίσκων τι!ς Κιικλάδας ολίγον
1) οι'δόλω; κατιρκημένας ,'}U επέδραμε και εκδιωχθείς της Ευβοίας 'ίσως
κατέφυγε\' εις Θεσσαλία\'.S Έκ της επιδρομης τών Θρ~.ικών πιΟω·ώταω
ίlπέφερε και 1<1 Σκυρος ώ; γειTl'ι(ίζουσ(ι τ~ Eυβoί{~. <Η π).ιtl·η αυτη του
~κιiμνoυ προέρχεται 'ίσως εκ του δη Πελασγοι και Θρ~κες αναφέ­
ρονται (ος συγχρόl'ως δρώντες 11 περίπο\' χαn~ τη\' αυτην εποχllv.9

(1) Σοφοκλ. ατοσ;τ. 506. Λυκόφρ. ' Λλεξ. στίχο 13:!-1. Φιλόστρ. ΊΙρω'ίκ. κεφ. 19.
ΙΙοισκιαν. ΠεΡΙIΊγ. ~, 195. Ήσυχ. εν λέξ. ΣΥ.υρο,;. ΕυσnΗΙ. Ίλ. Ι. 662. σελ. 78:?,
Β(). Όίοη - (~al1. ])esc. σraec. στίχο 1-18.
(2) Ί-Ιοοδ. ν. :2,\ (Λημνο; και Ίμβ 10;) Στέφ. Βυ'ζ,. εν λέξ. «'Ηφαιστία .•)
.λιόι ωρ. 11,6Ο Σκύμν. στίχο :>W. Στεφ. Βυζ. εν λέξ. Σκύρο,;.
(:3) IIal1. T11e oldest ciyilίsation of (;reece. σελ. 83.
(4) Ποοφί,ρ. «llιI(tay. βίο;', 10. Θουκυδ. ΙΥ. 10\).
(5) 'ΙΙρΜ:). 1. !ΊΙ εν υ;τάΟΧΗ λόγος \'ύ. τεΩη έν αμφιβoί.ί(~ ή μαρτυιιία του
ΊΙιι:>δότου επί του σημείσυ τούτου. Πρβλ. Pottier Catalogne des yases al1-
tigncs. ΠΙ σελ. 29 ε\,{)οα ευρίσκομεν έξοχοΙ' ;τερίλ,ιψι\' του Έτοσυσκικου ζητι'ι­
ματος.

(6) ΘΟl'κυδ. ΙΥ. ΙO~). Fnrt\"angler AntiKe (~el1l111en. 3. σελ. 24,.

(7) Σκίιμνος στίχο 58ι.
(~) ιόδωρος. Υ. 50.
(9) ΣτοιΨ !Ί. 2, 3 ι.ώς δ' οϋτως υπο ΘρlfΚcOV και
(δηλονότι οί Βοιωτοί)>>.
 ,Έν ~κύρφ α,·έφερον ώσαύτως την παρouσίαν τών Καρών. Γνω.
~ιζ?~ιεν οη οί Κάρες είχον εγxατασταl}ή είς τας πλείστας τών νήσω,',
oπo{}εv βραδύτερον κατετρόπωσεν αυτους ό Μίνως.1 Πάντως πρΟ της
Κρητικής ι'}-αλασσοκρατίας οΙ Κάρες ύπεχ(όρησαν και ΈV ~κύρφ. Κατα
το" ιόδωρο,·2 c .•. τώ" δ' cf.Uω" 'rQW πει' cιtki" 1ι7BμtWow ~φ
"1αο" IJ ,πd.tι" δωeήαcια{Jocιι Uyova, τό" Pcιδ6.μα.ιι6tιν, θdcιιιτι μέιι
ΔΙΙμ"ο", 'Eνwf δέ ZHfίIo"" Ζτα.φυλφ δέ l1ε,πάetι*o", _άι,,"ει Ιέ
MClfaWeιcι.", 'AAHcιιφ Ιέ l1άfo", 'Α"ιω.", "έ ΔιιλΟΥ, •A"d,.f δέ τή"
dΠ hιεl"ov Hl"""elacι,, "A"decw ». 'Εκ τούτου δ "Ομηρος όνομα'ζε
την ~κίiρo\' «'Ε"υΙΙο, n-r;o.tle(}eo". ό δε σχολιασπ)ς λέγει ετι ·Etιvείι,
Διοιι(ιαου κcι, '.Αeιάδ"", 8, KeIJ-rClς c1ycι7ώ" Muιε 0)" nd.tι" •. 8
'Ώστε χατα η'ιν Καρικην καλOl,μέt· lV περίοδον ή νήσος κατελήφθη
< , Κ
υπο ρητών. λι,κομήδης και θησευς κατήγοντο εκείθεν' έκ τούτου
βεβαίως καΙ ό λιμη,· KQ11tIΙOV φέρει το Ο"ομα τουτο. ΠερΙ τfις καl'αλ'ί·
ψεως της ,-ή σοι' ί,πο Κρητών δΕ\· δύναται ,·α ΑVΤΙΤαx"cηj 1) μαρτυρία
τού ~κύμνoυ κα/}' ην τι Σκίίρος καταληφθείσα κατ' dQXU; ύπ;' τώ"
Πελασγώ\' καΙ ε11'α έρημω3είσα άπφκίσ3η ύπύ τω" Χαλκιδέων.' <Η
μαρη'ρία αυηl εί"ε πεπ}.ανημέν1]. <Η Σχυρος ούδέποτε ήQ1]μώl)η τε·
λείως. ΟΙ "Ιωνες απεπεLQάθησαν ώσαύτως ·"α έγκα1'αστασώσιν lν Σχύ·
ρφ πολι' πρό της Χαλκιδικης αποικίας. ΠερΙ της παρουσίας τών Ί(',,'ων
~ :n νήσφ στ'lριζόμεl)α έπι ένδείξεω", Ελλείψει ακριβών μαQn,ριών.
Τ? υνομα ηίς πόλεως Χ ρ ύ σ η ς, περΙ ης {}οα όμιλήσωμεν κατιόντες, εΙνε
τυπος 'Ιωνικός. <Η σχετικη παράδοσις ΠEQΙ του {}-α"άτου τοίί Θησέως
lν ~κύρφ ύπενόει 'ίσως α1'υχη απόπειραν άποικισμοίί ύπό ·Ιώνων.δ
,"Οπως Ποτ' αν 1ί είνε βέβαιον δη τι VΗσoς ουδέποτε ϊΗ.)"μώ{}οη τε·
~ει.ως θουκυδίδης, Πλούταρχος καΙ ιόδωρος όμοφώνως μαρτυρoiίσιν
Οη οί Δόλοπες είχ ον έγκα1'ασταt}ή και κατφκουν μάλιστα ότα.ν δ Κί·
μων έκυρίευσεν αύτήν,β χατα τον Διόδωρον δε ύπηρχον έκεί ετι καΙ
Πελασγοί. 7 Εις την αποικίαν ταύtην τών Δολόπων ίσως άνάΥεται ή

(1) Σ'tέφ. Βυζ. έν λέξ. cΣxiί"ος •. θouxυδ. Ι,

(2) ιόδ. ν, 79, 2.
(3) Σχόλ. Όμή". 'Ιλ. Ι, 668.
(4) Σχύμνος <nLX. 584.
(5) Graindor σελ. 22. .
(6) θΟ\1Χυδ. 1,9 . πλoιrt. θησέως χεφ. 36. κιμ. χεφ. . Δι.όδαιQ. 11,60. KOΙW'
~. ΚΙμ. 2. Σχολ. ·Ομή". 'Ιλ. Ι. 668. EUcπdCt. ·Ομή". 'Ιλ. Τ, 326, αεί.. 11 7,10
xαt έξης' χαί ΌΔVσ. Λ. 507, σελ. 1695,59. Στατ. 'Αχ&1ληίς Ι, σnx· 776. •
(7). ιόδω". έν{t' '-άνωτέQ<Ο (ΧΙ, 60) cΣxiί"ov 3έ Πελααyiίnι ~ινrι 1\ Υ-?.~~~,,"('Q~
Δολόπων έξεπoλιόQXησε •.
 24

σ,(ετΙΚ1Ί παράδοσις της διαμονης τού Άχιλλέως εν τη αυλΌ τού Λυκο­

μ 11 δου ς.
'Όσον άφoρ~ τιlν ΧαλκιδΙΚ1Ίν κατάληψιν α{;τη πάντως {)u συνέβη
και~' 11ν εποχτινη ΧαλκΙς άπέστειJ,εν άποίκους και εΙς Σκίαl)ο\', Πεπά­
ρη{}ον και' 'Ικόν. Ι

Φαίνεται βεβαίως αξιον παρατηΡ1]σεως ()τι 1i Χαλκις εΤχεν ιΙψήσει

til" επίκαιρον ταΙ:n11' θέσιν είς ξένας χείρας, άλλ' οί nαλασσοπλοοΙΟ\'­
τες και'}' ολnυς ΤΟI'ς χρόνους ΠΡΩετί μω" nΊν πρι)ς τιις ()Ι'τ. ακτι'ις της
ΕίΊβοί~.iς δΜι·. l\Il]πω; αί 'AflJjI'CΙΙ δεν εκι'(ιίη'σαν ΤΙ1" ~κίiΡΩν ί:-) (ίλιι
ετη μετι( ΤΙI"" κατάκτψτιν τ(7)\, μίίλλον άΠΩμεμο.κρυιιμέΗ,n· \'11σ(ι)\, Λ{ι­
μνΩΙI και "lμβροl'; Τ(Ί.ς κατακτητικιΊ.ς !-Ιλι'ψεις τιισφ τι,))" . λnιjι'αίων
[ίσι!) κ(ιι τ(7)), Χαλκι/'ΙFω" Π(Jι)Τf(JΟΙ' fJTFIιI'Q((\' αl α,"ΗΙΙ αιτίι(l' ιιίΥfς και
βραδύτερον τι'ι μάρμαρα.

Οϊ πριίΗΟΙ οί,τοι κιίτοικοι ι1ιrηκ/Ί." επι τη; νlιιτοι' 'lI'Jj της IΊIrt!iti­
<1f(;)ς τιι)\'. Τ() επι tΩΙO Δυτ. μέ(Jους της (ικρο;rι)λε(ι)ς 1ωl'ι'γ(ln'ικιlν σZημrι
τι7)ν τε,χ(7)ν, το ύπόyεlΩν σπιιλ((lον, (ιτπηλ!ι( , Λνδρειι;nη) ()ι' οί, σl'l'ε­
ΚΩι)"ιί)νΩΙ'" Ωί εν τη α;;ιρο;rόλει μfΤΙΙ τιί)\· εζω, λrίll'((\'(( χιΛ Yll'IJ ιΊ1'Ιιίll'
εΙς Η) [ιεσημβρ. μέρος της νψτοι' (ιlλόιι(}o ;ιουρι και Σnι.l'ρΙ)ς) «(\'(ί­
γονται είς το\ις πριί!τοιις κατοίκοl'ς, το\ι; IlελασΥοιlς 'ί σω;:. ΕΙ:; τιιl\:;
κατοίκους τούτοι'ς άνηκον επίσης και Ωί παρι! τι'ις Fκβολιις τοίl Κηφω­
σοί' (Παπαλιιούδη) τ«l('οι. Έπι της ν,]σοl' είιρίιτι(ομεν (~)(Tαύτ(l)ς ιίντι­
κείμενα της πριί)nις κεραμικης τέχνης (Ίγγεία .ερl,[)ριι ΙΙΙ'άλσγrι π(lι)ς
εκεί,ια η";Ίν προϊστορικ(7)\. ι'α<i)ν της Εί'ρ<ί)πης, δΟΧFία φωα μετι'ι κοσμη­
μάτων γεωμετρικού ιΤ"',(ήματος και ι{ι·τικείμενα oπτoπλί"ι'tO\1 μετιι ίδιιι­
<:Ωι l σ(7n' ιχνογραψιι";)ν, περί τι";)" ι)ΠΩίων ομως δl'ιττι'χ(7)ς δε\' εχομεν
πληροφορίας επαιΙκείς. Ό Μηκ\lναίος ίnl{}μυς δει, παρέ<J/.F μέχρι
τούδε ι'{ντίτυπα πολλά. 2
Έαν κατιι διαφόρους εποχας 1'1 Σκύρος εδέχ{)η άποίκους, και οί κιί­
τοικοι ταύτης φαίνεται οτι μετηνάστευσαν εν άρχαιοτέρι:ι εποχη. ΧεΙ.
ληστύς τις της ΜεΜμνης {}u συνεφιi')νει προς επιγραφΎI" της πόλεως
ταύτης, Τι των Σ κ υ Ρ (ί ω ν) κατα τον Lolling και' Hoffmann)3 1·1 τω"

(1) Bnsolt. Έλλ. Ίστορ. τόμο Α', σελ. 4;)2.

(2) S. Reil1ach, Chron, d' Orient. σειρά Π, σελ. Ιβ4. Rel1. arcl1eo1. 1~ί3.
(χχη, σελ. 173. Bnllet. (;ΟΠ Hel1. ΠΙ, σΕλ. β2. Τάς πληροφορίας ταί'τιις
ΠΕρί της κεραμικ'ις ηϊς νήσου εξάγομη' εκ π;)ν γραφέντων ύπσ τoίi :'11. )fajer
εις τό ΒιιΙ1. (;orr. Hell, Χ\ΊΙ, σελ. 207. Δυστιιχιί)ς ό )1. )Iajer πα{)ι;)" δfV
;Ίδ\η'1ΊΌη νά διιμοσιεύιη1 τά ά.,οτελέσματα των εν τίl νiισφ εΡΕlΙνιίη' τnυ~_ _
(11) Lolling. Athen. )1itte1. ΧΙ, σελ. 2R6. Hofftnann. ( '
τόμο Β', σελ. 74, ιl.ρι{). 114.
 Σ κ υ Ρ (έ) ω " κατ« τον έκδότη" τού Corpus.1 ' Εαν '(ο d"'yQO-
~ν μετ' έπιγραφικων χαρακτήρων εΤνε άχριβές, ή bδoxή mη
εινε προτιμητέα. ΕΙνε μεν w..η-6iς Οτι το 'Ε{}νικόν Σ κ υ Q ε ί ς δέν
εΙνε Qλλo3έv πο{}εν ήμί" ο/"ωστόνι δύναται όμως να "EαυIισDiί xιW.ι­
στα προς το Σ κ ύ ρ Ι οι. Παρα '(ον τύπον θηιιαίος νπάqxε~ καΙ θη-
ραιενς·2·'" "ο"
ωσαuτως εινε Υνωστος 1ουλ'
τυπος ιητης κα~"Ι ου λ ~' a Μ ον-
δαιε~ και Μovδαιαται,f 'Ελύμηος, 'ΕλυμνιεΙΙς καΙ 'Ε1\ιμνιάτης,6 Τρι­
χονευς και Τριχόνιος.6
'Ε'αν το Σ κ υ Ρ έ ω" ίσα δύναται τφ Σ χ υ Ρ ί νι δι ,'άμε3α \'11
δεxDώμεv σχέσιν ηνα μετaςυ της νήσοι. ήμών καΙ της ΜεΗμνης. Ή
Χ ε λ λ η σ τ υ ς φέρει ΣUVΉ{}ως το Ovομα λαών ξένων τfίς πόλεως, ~ μέ­
ρος αποτελεί, το δε όνομα '(oiίτo δεικνυει ήμίν, ιός φα,νπαι, ά(rχαUις
~oικίας.7 'Εν Με-3ύμνΥι μάλιστα Υνωρίζουσιν ετι τip Xιλλησιirν 'Ιών
Ερυ{}ραίων και την των Φωκέων, αΤτινες φέρoυσ~ν ώσmίτως ΌVόματα
κατοίκων ξένων πόλει.ον πρΟς την Λέσβον άίJ.α γειτόνων αbtίι·8
ΕΙνε λοιπον ΠΙ{}ΑVότατOν ότι μέρος '(οίί πλη3υσμοίί της IxVQov με­
τψάστευσΕV εν αρχαία έποΧΪί εlς την Λέσβον παραχωιή'ί σαν 3έσlν εις
τους έπιδρομείς.$ •

2. ΠΕΡΙ ΧΡΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΙΥΝΟΙΚΙΙΙΙΩΝ ΤΗΙ ΝΗΙΟΤ.

Στέφανος ό Βυζάντιος εν λε'ξει cΧρύσψ αναφέρει καΙ δεtnήJαY πό­

λιν επι της Σκύρου 6νομαζομέ"ην XQύσην' περΙ ταύτης olι3έY lBJ.o
ΎVωρίζOΜΕV. '0 Buondelmonti J.ΈYEL ίη gua (δη;" ΣχϋQOY) ιν erant
oppida habitata et nunc duo restant. Σιrνεπως δ πλη8vσμoς της
νήσου και-α τας αρχας του 15 αΙιίι\'ο,; ητα δrnρημέΥος εις δΟΟ 3tά­
φορα μέρη.Ι0 'Ως εις το. βόρεια τού' ΑρχιπελάΥοιις έλarρεύετο Τι Τύμφη

(1) IG., ΧΙΙ, 2, ~, 8.

~) Dittenberger, 8)'lloge, 261,79"χαί Ι. (;. Sept. Ι, 262, 5.
(3) Στεφ. Btιζ. I:v ήj λε;ει .IoυλιΕUς•.
(~) Dittenberger. 8~'l1oge 793, ά(ι. 2.
(.)) ΣΤΕφ. Βυζ. I:v λέξ. «'Eλtίμ",oν•.
(6) Dittenber. 8)'11., 268, 154 χα, 927, 25.
(7) Pauly Wissowa, Real Enc)·clop. " λέξει .χιλιαf1r{ις•.
( ~ Ι. G. ΧΙΙ. 2,516, 602.
(9) Graindor. σελ. 24-
w (10) Buondelmonti. χεφάλ. 77. Ή ά\.άγνωt1ι; τοίί ΛιπιvιxoU 1CEψέvou φcUνmιι

στ,. πρέπει νά ΠΡΟΤLμηf}j, xaτά την ΠlΙQοiίσαν περ~.ν, ήΊς 'Eλ1ην.,.,~

~<Oς, ητις ΕΤνε bl,ymEQOV άxQιβής clnr;;.Z,w πιn. χ.ι ....,.• .ι-.
'""~ ι" .ι,ήj cJUycι, "" Ιέ ΙΙι. μόtια oI~~ tzon. ~..... ( 111· Τ~~~,,-Ι~~
oPPtda του Bllondelmonti έξηΥητέον πόΜ" χαί oίιxi φQOVρια)·
: ρύση,1 και δ11 εν Λι]μνι!), οπου εν ηρ ΓιlJκφ της νύμφης οφις οικουρω ν
εδηξε τον Φιλοκτήτην,2 ουτω λοιπον και εν Σκύρφ 11 Χρύση ετιματο και
πόλιν αi'ηη όμώνυμο\' εσχε. που 1°] πιSλις αυτη εκειτο είνε δύσκολον νιΊ.
όρίσωμεν' πάl'tω; ομως ύπηρχεν επι τoίi Β. . τμl]ματος της νήσου.
'Εξ αφορμη; ε'ίπομεν εν τοί; ιlγουμένοις {)τι 0'1 εϋφοροι του ισ&μο\ί
clygot καΙ οι εις τα κρ(~σπεδα τιον βραχωδων ορέων της Δχούνιας τοιου­
τοι, Κλούνη, l(οιλια και Καληκρι μεη{ του Λουτρου ανηκον εις το Κρή­
σιον, συνεπως τ11ν Χρύσην ζητητέον εις το Β. Δ. της νήσου τμήμα.
'Όλως αντί&ετον του πετρώδους και γιψνου Ν. Α. εΙνε τυ Β. Δ.
τμημα, πλούσιον εις πεδιάδας, ϋδατα και δάση. Μδλην τllν ελευΟέρα ν
των αγρίων αΙγων βοσκήν, τον κατα καιρους εμπρησμον των δασων και
την -&ρασυτάτην παντος βουλομένου αν&ράκευσιν και ξύλευσιν Τι νησος
{nιων εχει ετι δάση πολΜι και μεγάλα, αναλόγως της εκτάσειΔς της'
υστυχως c1yvooucrL)' οί συμπoλLται ίιμων ποιμένες και γεωργοί, δτι
το (')άσος και αυτος ό χλωρος 19άμνο; εχει Τ1'ιν δύναμιν να επιδριϊ: επι
της υγείας, τη; τε σωματικής και της 11 θ ικης, επι του αγιSνoυ Τι μι] του
fl)άφοι'ς, επι του 1j1rίοu 1] μΙ1 του κλίματος, επι του άνύδρου 11 μη της
ν1lσου, επι της κα&' δλου πρnόδοu τη; Χώρας. Άγνοουσιν δτι 1'1 cl1l0-
ψίλωσις των -&αμνοστολίστων λοφοσειρων και Τι απογύμνωσις των
110ύνων τελείται προς βλάβην καΙ ζημίαν αυτων των ιδίων, διότι δεν
γνωρίζουσιν δη το τοσουτον ί,π' αυτων περιφρονοι! μενον χλωρον
εκεΤνο δενδρύλλιο" κύριον εργον εχει να κα-&αρίζη τον ατμΜφαιΡΙΚΟ Υ
αρρα, ον αυτοι οί 'ίδιοι διι/. της αναπνοης των εμόλυναν, δτι αυτο {)ι'ι
χαρίση το χρωμα της ύγείας εις τας ι~χρας παρειας των. Άγνοοϊίσιν στι
οί καταστρεφόμενοι κλαδίσκοι ι]δύναντο να μετατρέψωσι τΊιν (ίγονον
και διψαλέαν γην εις χώραν πλllρη δροσερων πηγων και κελαρυζόντων
ρυάκων. "Ας διδαχl}ωσιν στι 1Ί βάρβαρος καταστροψη της πρασίνης
ταύτης των βουνιον μας περιβολης είνε 1Ί αιτία της παρατεταμένης
ά\'ομβρίας, ης ενεκα τα άγροτικά των προ'ίόντα οικτρως Πl'ρπολοϋντα Ι
κιnα το {)έρος.
Συμβουλεύομεν τοίς φίλοις διδασκάλοις, με,α της καλλιγραφίας
και Ιχνογραφίας να διδάσκωσι τους μικρούς μας συμπολίτας και τll"
χρησιμότητα των δασων και nΙν προς τα πτηνα αγάπην.
1\1' δλας, ως ε'ίπομεν, τας καταστροφα; των δασων το τμημα τούτο
της νήσου παρουσιάζει ετι εκτεταμένα δάση, φάραγγας {ίλσώδεις και
λόχμας. Ή μυρo~ό} ος πεύκη και κέδρος, ή δξύη καΙ 1Ί δρϋς, f] πρίνος

(1) Lohr λrch. epigr. :\Iitt11Ci1. ans OeRterr., 13

\\ϊssο,,,a, Real: Er;,c)·c1. έν λέξει ΠΙ. σελ. 2-W8.
(2) Σοc[. Φιλοκτ. στίχ. 132ί και έξης.
 " ,
και ο κομαρο.;, ή κότινος καΙ αχράς, ή μύρτος μετά το;; σχοίνου xιti.
λύγου και' ή σφένδαμνος μετά της φηγου καταστολ(ζουσι τά άxαIJ.~­
γητα τού τμήματος μέρη. Τά καταλειβόμενα ύδατα των πηγων χαί
ρυακίων προσδίδ ουσι πανοραματικήν -3έαν ύπο τά φιλήμqτα τoiί ανα­
τέλλοντος καΙ δύοντος πυρφόρου Φοίβου, καΙ βυ-3(ζοιισι την Ψυχ"ν το;;
κεκμηκότος όδοιπόρου εις ήδίστην ~ιιμηδίαν.
Έξαφανι σ3έντος τελείως παντος ίχνους της πόλεως Χρύσης καΙ
μηδΕ τοίί Ονόματος αυτης διασω3έντός ποu- της νήσου ανάγκη νά βασι­
σt}ωμεν επ1ιύπο3έσεω,', σπως δρίσωμεν πού αίίτη fιcειτo.
Προς το Β. μέρος του τμήματο.; ύπάρχει μεγάλη περιφέρεια καλλιερ­
e
γο\lμένη, ητις καλείται «Χ ώ σ., το δε μέσον άπο της ΠEρUPWEίo.; ταύ­
της μέχρι n1.; σιιμερον κωμοπόλεως χαλείφι «.MεCJ'6%fjlfll •.l llcWtEV
εκλ1}ι}η Τι περιφέρεια αίίτη, ή γόνιμος καΙ ε\ιφσpωτ~, ώe α;
Έπειδη διά της λέξεως τα{ιτη~ χαί σήμερον btνOQiiμεν mινoικισμό,',
(κεφαλοχωρι) δεν ΙΙπέχομεν 1'0;; όQ-3oϋ δεχόμενοι την ώ ρ α ν ώς τοπο­
i)εσίαν της αρχαίας Χρύσης. Πέι»tς του· Υ. "Ηλί4 σΦζοπαι ΠOMαχoiί
τετράγωνοι λ({}οι επί τη~ bιφανε(ας η καΙ lν ταίς ~ις των αγρων.
<'Ο''}εν ό από «"Αγ. ·ΗΑΙαν. μέχρι .Π ο;. 'n.ι- xό)Qoς περιελάμβανεν
"ίσως tijv έξαφανισ3εϊσαν πόλιν. Εις το c fl(»CεOΙ, ~ι o~ εκτενως
3ΙΙ όμιλllσωμΕ\!..:-dllαx.oiί •.ύπikιlε-va~~w ~_'iέριξ βράχων
σ~lζo\'ται λελαξευμέ"οι τάφοι. 'Εαν οί Σκύριοι δέν άνήγειραν μαρμάρι­
\'ον ναον καΙ δεν ελάξευσαν επι των βράχων τάφους εις τόπον ερημον
καΙ πλέον των 3 ι~lρων απέχο,'τα τι1ς πόλεως, τότε ή Χ Ρ ύ σ 1J εχειτο
ενταίί3α και κατα τον Μεσαίωνα μετωνoμάσt}η Μαρκέσι, όπερ εΤνε
πι'ftα,'ώτατον. Οϋτως ή μεν Χώιll διαφιλονικεί Τ11ν Χ ρ ύ σ η ν λόγφ,
το δε 1\1 α ρ κ έ σ t εργφ.

3. ΜΑΡΚ ΕΣ ι.

ΛαμβάνΟΥτες απο της πόλεως -τη" μάΜο,' συνήθη όδόν (Κ α τ α­

φ Ρ ά σ η - •Α ν α φ α ν 1Ι) φ3άνομεν μετά πορείαν 3[4 της ώρας εις
μιχραν καρποφόρον καΙ άμπελόφυτον πεδιάδα, ην διασχ(ζει ~αξ
κατερχόμενος απο του σρους 'Ολύμπου' ό ρύαξ of.foς εισδιίων εις κοι­
~άδα χλοεραν, άμπελόφυτον καΙ συκόφυτον εκβιίλλει εις την 3άλασσαv,
λαμβάνων εκ των {}έσεων, ας διέρχεται καΙ διάφορα υνόματα. ΊΙ
Υ.οιλας αϋτη εΤνε Τι ανωτέρω μνημονει,3είσα "Μ ε σ ό Χ ω Ρ α,.. IIeoxro-
ροϋντες συ,'αντωμεν το «Τ Ρ αχ iJ,. μετά των αιωνίων και λι{}oκτίσtω\'

(1) 'ΕνΤαύθα το l' ,ό); έξάγεται έξ έΥγQάφ(l)ν τοii Ετους τΟΟτοι., ί, τηιι ~~~......(~~
ΣUνOικισιιλς εχων καl νουδάιιον τον 'Ιωάννη,' τού ποτέ Κωνιπ. lliQXO\l>.a.
 28

ιιχυρώ"ω,' του, εν οί; όιαμέι'ουσιν οί γεωργοι εφ' oaol' ί'ιιιι.ρκεί ι<ι σπορι'ι εν
τ/ρ τμή μαCΙ τούιφ τη; νιΙσου και {Ι συγκομιδη των καρπων λόφοι πευκό­
φυτοι, πεδιάδες αναπεπταμένα! xrtl ΙJάλασσα ειιρ\lτάτη εκτυλίσσονταΙ
προ του οφθαλμου του όδοιπόρου. ΤΟ ('iκροl' τη; μSΥάλη; πεδιάδο; καλεί­
ται «Κάτω κάμπος»ι το δε προ; Β. ακρον αυτη; αποτελεί το ακρωηΊριον
«Μαeκέσι»ι σπερ επι επιπέδου λόφοι' φέρει ΤΙΙ θεμέλια αρχαίου ναοί'.

Ναός εΙς Μαeκέσι.

Προς το μέρος του ναοϋ ίιπάρχουσιν επι των βράχων τάφοι λελα-
ξευμένοι' τον ύπο τoίi Lebegne εν σελ. 17-4: μνημονευόμενον τύμβον
δεν ε'ίδομέν ποτε ουδε νυν ανcιλαμβανόμεθα τοιοϋτον.
Αί προς Α. χαι 1\[. πλευραι του τείχους εΙνε τόσον κατεστραμμέναι,
ι'όστε δι,ν(ίμεθα να μετΡι1σωμεν μηκος και πλάτος μόνον :23 και 14
μέτρα. ΤΟ κολοβον τείχο:; το ει, τη Β. Δ. γωνί(~, σπερ εδει νιι είνε το
ύψηλότερον (ϋψος των ;) σειρων 1,;>0) και προς 1 Ό και. λ. να δ ια­
περαιωΤαl βαθμηl\Oν επι τοίι ύψηλοτέρου έbάφoυ;, εχει πλάτος 1,-4:0.
ΤΟ ύλικ()ν εΤνε ί ο β α φ ε ς και πρασινωπον 1<lμικρυσrαλλικης τιτάνου,
ίjτις, επειόη εσχίζετο πλαγίως, διερρηγl'ύετο εις τεμάχια πλ(ίτου:; εως 1,30
και πάχους 0,2ό-υ,-4:0. <ο λί&ο:; ουτο; εμφανίζεται επι της μεσημβρ.
"11σοι' μετα τ<σν ΠΟΙΥ.ιλοχρόων μαρμ{ίρω,'. Λείψανα του στυλοβάτου
κείνται απομεμακρυσμένα του χείλους 2,)'~O προ:; Β. και 2,1:> προς Δ.
Έκ τοϋ ανω μέρους της οικοδομης Lιπάρχει μόνοι' τετράπεδο:; λί{}ος
λευκου μαρμάρου άκομψος και κακως είργασμένος (ϋψ. ο :\2 πι ο'.-. - - -
καΙ πάχ. υ ι -4:2).
Λείψανα άψίδο; πρι):; το λ. μέρος f,uς βεβαιοίίσιν ί' ι
 ι..,Ιηκη Οεόπις, ,ίσως ό Ποσειδων, ~oπΙσθη νπό ΤΙΥος • Υίοο.
Κατα τόν μεσαίωνα ή OOcλησLa ίσως εχειτο εν τφ μέσφ μUCQOίί φρσu_
ρίιιυ, όπερ έκτίσ3η επι των &μελίων και εκ των λίθων τοϊί αρχαίου νaoϋ.
τα από τοϋ ίιψώματος πρός τό δεξιόν μέ{»ος όφ&aλμoφανij θεμέλια
οικων, αί διακρινόμεναι δδοl καΙ τό πλη3ος των σvντεtQψμένων
ιίγΥείω,' διαλαλοϋσι τόν συνοικισμόν.
Ή πόλι; αϋΠj, ύ); είπομεν αλλαχοϋ, ίσως η1'Ο ή Χ () tί σ η καΙ
%ι(τα Τ(>ν μεσαίωνα μετωνομάσ3η Μ α Ρ κ έ σ ι fι ώς έδρα Μαρχη­
Γιίου τη'ός Έ,'ετοϋ 11 πρός τιμην της Dυyα1'()Oς τού 'Iερε~ιίoυ rκύζη
~Iαρxεζίνlις, περΙ ης {Μ. δμιλήσωμεν κιπωtέρ<ο.
Πρός Μ. καΙ κάτωθεν του αρχαίου νaoίί άπεκαλύφΟι)σQV πρό ηνων
ftiiJv ερείπια μικριίς έκκλησίας, εις ην xατερxθμE3a διά βα3ιιίδων και
ίίτις έκ της διαι{>έσεώς της φαίνεται στι άνίjxεν εΙς δuτι.xσUς 1'ό Βρή­
αΚΕυμα. Επειδη δ πέριξ τόπος καλεί1'αι cθεοτόκος» σvμπεραί,'oμεν στι
εί..αβε το ό"ομα τοϋ[ο έκ 1'ης Εχχλησίας τιμωμένιις έπ" «Πόματι τη~
Θεοτόκο\'. Κατα της υπό των άνέμων επισωρευομένι)ς άμμου ή bcxλη­
αία επω.αισε,· επι πολύ, αλλ' επι Πλους έκαλύφθιΓ καΙ νίίν δε dπoκaλυ­
" Ihίσα διατρέχει έκ νέου τόν κίνδυνο,' της χατακαλύψεως. '0 dρχaio;
"<ιός ύψούμενος έπΙ τοϋ λόφου έπρο;ένει dπό 1'ε της 3aλάσσι)ς καΙ ξι)­
Ρ ί; πoλiι μεγαλειτέραν εντύπωσιν καί επιβολην εΤχε, παρ" σσον σήμε­
ρον' διότι ή επί των πέριξ σ.(οίνων καί άλλων 3άμνων έπισωρεuoμένι)
άμμος επιπροσθεί του ίιψώμαtος 1'οϋ λόφου καΙ μειοϊ: την ΙΠιβολην
αυτοϊί. Τό νεκροταφείον της πό}.εω; εχειτο ίσως εις την δεξιciν ~
της πεδιάδος έκεί δηλ. ενθα σήμερον ευρίσκονται πώρινοι πλάκες τά­
φων καΙ ή -Dέσις καλείται cnε(J.tι.μbo,.,
ΕΙς την Μ. ακραν του .Κ ά τ ω Κ ά μ πο υ. καΙ άπένανrι dxQιβώς
εlς 1't) cΜαρκέσι» -υπάρχει έπι λοφίσκου ΈXXΛησia cή Παναγία στα
Φουρτού \' ια». τα περl. 1'όν λόφον τείχη, εις δύο σtρώματα πολλαχοίί, οΙ
εν ήj έκκλη σίq. κίονες, βάσεις κιόνων, ώς καΙ τά εις την πλησίον ΈΧΕί νπά(»­
Χ.)lΙσαν hέραν έχχλησLa,' «Παναγία στά Φρόκαλα. dQxaiα τoι.cWtα
λείΨανα, πείι.ουσιν ήμάς ση, αν μη -υπηρχεν έπ& 1'ου λόφου tφ)ν η, lv
Φ έγκατέσεη καΙ έvrαiίt)α ή Παναγία, 3ά νπηρχε μιχρον μεσαιω\'l.κΟν
φΡoUριον, όπερ Vπερήσπι.ζf την πεδιάδα dπό 1'ων έκ των όρέων ΙΠιδρο­
μι;)ν, τό δε «Μαρκέσι» από των καια θάλασσαν aπoβάσεων. '() τόπος
καλείται cΠαληόχωρο».

4. ΚΡΗΣΙΟ Ν.

Έπί τοϋ προς Β. λόφου του λιμένος Κρησίου (KαλaμΙ1'σας) ΙΙπάQ-

χουσι &μέλια ο'ί«ων των μεσαιωνικών χρόνων καΙ -υπό την ΙΠιφά"ε . _~-....
της -6αλάσσης ίχνη μεσαι(ι)νικης προκυμαίας. Κίονες μετά καΙ (ϊ\·,-.....,,..,,
βοώσεων Ίωνικου Ρυθμοι., σαρκοφάγοι, λείψανα παλαιων οχυρωματι­
κων εργων, αι &ολωται οεξαμεναί, τα επανειλημμένως και εν μεγάλφ
άριf!μφ εύρε&έντα εν πηλίνοις άγγείοι; άργl,ρα νομίσματα, Ιδίιι. του
'Αλεξάνδρου και το πλη-&ος τω" συντετριμμένων αγγείων διακηρύττουσι
τον αρχιιίον συνοικισμόν, δστις πρέπει πάνίω; να ταυτισ&η μετα του
άρχμίου Κρησίου.
Οϋτω λοιπον 11 :sκι.ρος (ακρόπολις), ι'ι Χρύση, το Μαρκέσι κα'ι το
l{ Ρ 1'1 σ Ι ο ν άποτελοϋσι τοι'ς -! παλαιου; συνοικισμους του Buondel-
l1lOllti ~ Iν erant oppida lIabitata . Έαν δε ταυτίσω μεν τιι" Χ Ρ ύ­
σ η ν και Μ α Ρ κ έ σ ι, ('Ο; ε'ίπομεν άνωτέρω, τότε ως τέταρτον συνοι­
κισμον δέον να δεχθωμεν τον των Τ ρ ι ιί) ν Μ π ο υ κ ω ν, ον συνοικισμον
εν τοίς Ι1γοιψένοις απεδώκαμεν κυρίως τοίς λατόμοις της «πο ικίλη ς
λιθείας'>, οί; ανηκον τα εκεί f)εμέλι(( των ο'ίκων, εκκλησίας (''Λγ. Φω:tCΊς),
επιπεδόστρωτα και ,')ολωτll δεξαιιεν1)' και σ11μερον εν τοίς λατομείοις
τίίιν μαρμάρων και μεταλλείφ σιδl)ρου ΦκoδO~111{}ησω' οlκίαι και
εκτίσθησcι.\· ναοί.
Αί επι του 'Ιταλοί, περιηγητοϋ περισφζόμεναι πόλεις l1lll1C cluo l'es-
tallt ~ είνε πάηως 1'1 Σκί'ρος και το Κρl)σιον εγθα και νυν ετι σφζον­
ται οΊκίσκοι τινε; καί μsχρι πριS τινων ετων κατι[>κουν ΟΙΚΟΥένειαι
cίλlέων, ~oυκόλoι και αιπόλοι.
Περι του μεσαιωνικου φρουρίου (Παλnόκαστρο) του κειμέι'οl' εΊς το
ακρον της μικρcίς, αλλα γονίμου και καρποφόρου πεδιάδος ('Αγαλλι)νι
- Γερού!.η - ' λχερωνες) της ΕΙ'ούσης δύο αντιθέτους ι'tαλάσσας δεν
πρέπει νιι γίνιι λόγος ύπο εποψιν συνοικισμου. ΤΟ επΙ, δλως άσημ(ιντων
ερειπίων ιστάμενο" τουτο μεσαω)\'ΙΚΟ\' φρούριον εχρησίμευε μάλλον
προς προστασίαν της κυρίως πόλεως υ.πο τιί)ν εχθρικων αΠΩβάσεων
εις τας Εκατέρωθ-εν αυτοί, κειμένας ακτά;.
Περατουηες κι.Λ το κεφάλαιον τουτο μ\'ημονεύομεν και περιέργου
εlδl]σεως, 11\' παρέχει Jιμίν ό Paul de Rllalll11onte. Κατυ. τον συγ­
γρu,ψέιι τουτσν εφαίνΕΤΟ ει, Σκύρr:> και τάφο; του Ό μ ή ρ ο υ SC)Ttιιll
Aegei insnlalll.... HOllleri tUllllllo insigllelll. ι
ΟΙ άπλο'ίΚΟI Σκύριοι βλέποντες 'ίσως εν μεcαyενεστέρoις χρόνοι; σαρ­
κοφάγΩυζ ω; τοι-; της ΚαλαμίτσlΊς !Η)εώ!,Jιισάν τινα τούτων ι'Ος τά(('ον
Ό~ιllΡOl', ι'Ος σιινέβlι δμοιόν τι σχεΜν και αλλαzoί'~.

(1) λρ Tafel. S)'l1ll)ola critica ΙΙ. 32, t;rainclor σελ. 1!1.

(2) l>ascll "an Krienell, .\1)dnιcll seiner ίΙιι1. Bescl1r., (εκδ. Ross) σελ. 12ϊ.
StreIla Helbigiana, σελ. :?ί1. ---~
 )ι< Ε Φ ~ Λ ~ Ι ο Ν Δ'.

1. ΘΕΟΤΗΤΕΣ.
2. APXAIOΛOΓlKA ΕΥΡΗΜΑΤΑ.
3. ΝΟΜΙΣΜΑΤ Α.

ΑΌ ΑΙ ΕΝ ΣΚΥΡΩι ΛΑ1ΡΕΥΟΜΕΝΑΙ θΕυΤΗΤΕΣ.

,
,Ο'υ μονον οιιδεμίαν {}ρησκευτικην παράδοσιν Εϊ.ομεν περι του :ταρελ-
,')ο)'το-
'> Τ11ς νησου
' ,~~ , και, αυτος
ωr,α ()c"ιι:ινος του- 'Α πο'}).(ι)\'Ο;:: ω'αγραφε
" • , ι
:111' Σκυρον μεταξι, των πόλεων, αϊτινες }ιρνιι,')ησαν να δεϊ.{}ωσι til>,
λατρείαν της Λητους.l Τίνες f)roL και f)έαιναι ελατρεύοντο εν τη \'ιισψ
ε~νε σχεδΟν αΥνωστον ιΊμίν. Κατα τον Στάτιον επι της εμπροσ{}η
της πόλεως παραλίας (Πετρούλα) 'δπηρ;ι:ε \'αος της Παλλάδος 'Λ 1')ηνaς.~
Πρέπει να ,')εωρη8Ώ εκτος πάσης ιιμφιβολίας οη ηΊ\' Ί\{}ηνα\" ειιοΊ
και πρότερον ελάτρευον f\' ::i:κύοω πά\'τω; οί κληοο1ιϊ.0ι Ί\ {) I)\'rιίoι
f~'χ(nέστησαν ιJy jfOAΙOUl.Oν τη; 'κ~~ταληι 8είσης \'Ilσo~'. "
Ό Toumefort τοπο{}ετεί τΩν ναον εις το άριστερο\' του l.ψένο;
μέρος, ενιρ ό Ross, λογικώτερον, ε~llτει τον ναον τοίοτο\' :τρός Β. πλη­
σιαίτερον δηλ. της πόλεως.3 'ο ιόνυσο; εν τfi μετ' επιμελείας κ(ιi.λι­
εΡΥούσll ηΊν αμπελον νήσφ, ιJ)ς καΙ σήμερο", οί, μό\'ον έλατρεύετο (ί}λιί
και δl1
, ' (\ , ~ , , , , , ~'
μοσιας υυσιας ειχε και πομπ!]ν ετι, εν ιι και
,. ,
κανηφορος επομ-
πευεν, ά)ς αναφέρει επιγραφlΊ τοϋ ΙΙ αιώνος π. X.i
, Ό 'Ιταλο; ποιητης .Μεταστάσιος εν τc'[> δράματι αυτοίί «ό Ί\χιλλειις
εν Σκύρφ» ά\'αφέρει ση εν τη νήσφ ύπηρ;ι:ε ναο; μεγαλο:τρεπη; τοίι
Βάκχου.
'Η παράδοσις διατείνεται οη παρ α τι'ι" Α. άμμώδη άχτιΊν (Μαγα­
ζεια) ί,πηΡl.ε ναος του Ποσειδω"ος, έπι των ερειπίων τοϋ όποίου βρα-
δ' '
υτερον εκτίσ3η ναο; επ' ()\'όματι των Ά,ι. Τεσσαράκοντα μαρτυρων.
Ό Tournefort ευρε τα ερείπω τοίι ναοϋ εκ στηλι7ιν καΙ κιονοκριί­
"ων λευκοϋ μαρμάρου και γέροντες hf το !)()ΟΥ ετος της lΊJ.ικίας ('[γο\'-

(l) Ύμνο; Όμ{1Ρ. !. i3i>.

(2) Στάτ. ' Λχιλ. r. 2Μ, 696.
(3) Tonmefort YO\'aae _ ο
du !.eyal1t τι'ΗΙ.
'
Λ'. αεί.. Ιϊ:2. Ross. ""all(le
rιlngen ίη σήechenΙand. τόμο Π, rιεl.. 34.
(4) ~Iichel, Recuei1 d' Ιnscήι)Ι, Πρβλ. τιί
S:,-·l1oge• !, 3~f\.

•
τες σl]μερον εν8υμουνται εις το μέ.ρος τουτο μεγαλοπρεπη πύλην εκ
λευκου μαρμάρου. \υστυχως οΊ αλλεπάλληλοι σφετερισμο! της8αλάσ­
σης κυματουμένης {ΥΠΟ τιον Β. Α. ανέμων και κατ' ετος προς την ξη­
ραν χωρούσης κατέπιον και τα ερείπια του αρχαίου ναου του Ποσει­
δωνο; καΙ το ~κκλησίδιoν των <Λγ . 40 μαρτύρων. Άλλαχου {}('ι όμιλι]­
σωμεν περΙ νομίσματος φέροντος κεφαλΙ1ν Ποσειδι\ινος. ΕΙς τον επι του
λόφοι. και υπερ ΤΙ1ν {Μλασσαν αμέσως κείμενον ναον εις το « Μαρ­
κέσι» ίιτο φ,.σικώτατον να λατρεύηται δ ΠοσειδGJ\1 δπερ πασαν αλλην
Ώεότιμα.
Έπι των νομισμάτων της 1'11σου είιρίακομεν την κεφαλην του Έρ­
μοίί, συνεπως και οί.τος τμο μεταξυ των ίιπο των Σκυρίων λατρευο­
μένων θεοτήτων. 1 Λατρεύοντες οί "ησι(7)ται ουτοι τον Έριούνιον, τον
&εον του εμπορίου καΙ ναυτιλίας, με&· d)v ουδεμίαν σχέσιν είχαν, {)Το
δυνατον να μΙ1 τιμωσι τον ποιμενικον ~oν Πάνα, ενφ αί αίγες
της Σκύρου εφημίζοντο και ησαν μετα των μαρμάρων το μόνον
προϊόν, εφ' φ ίlδύνανtO να υπερηφανεύωΥΤαι οί Σκύριοι; νομίζομε,'
οί.χί.
Όνόματα δηλωτικα τοπο3Έσιων τη'ων ιος ''Α Ρ η, Ά Ρ t ε μ ί σ ι,
Ν ύ φ ι, 'Αχ ί λ λ ι, θ ά λ ε ι α, Θέ μις μαρτυρουσιν, αν μη T11"
ϋπαρξιν ίερι\ιν τοίί "Λρεως, Άρτέμιδος, Nυμrρων, Άχ,J.λέως, Μουσωl'
και Θέμιδος, πάντως την λατρείαν τ()ύτων εν ή) ν1lσrρ.2 'Όσον αφoρ~
τον "Αρην βεβαιοίίται υπο τοϋ ()\'όματος του Ένιέως, βασιλέως της
Σκύρου, προσεγγίζοντος προς το Ένιι((λιος, σπερ ΕιnΙμαινεν αι"τον τον
"Λρην. 3

Β" ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ εΥΡΗΜΑΤΑ.

Ή αρχαιολογΙΚ11 σκαπά\'η δεν επληξε\' είσέτι το εδαφος της Σκύρου.

Οίιδεμία &μφιβολία υπάρχει στι ή νησος κρύπτει μέγαν αρχαιολο­
γικ~ν -ηησαυρόν, σ στις, εάν ποτε ελ{}-π είς φως, και την ίστορίαν της
1'11σο\l μέλλει να διαφωτίση και το 'Ef}Vlr.o)' μουσείον να στολίση.
'Ε,ιτετειχισμένα i\ τυχαίως σλως ανακαλυφθέντα αρχαιολογικα της
νllσου αντικείμενα εΤνε τα έξης:
1). Ει:;' Αχυρωνας καΙ είς Τ11ν {}έσιν «Γράμμα» επιγραφ11 ε;τ!
βράχου ΗΟΡ. περι ης ιομιλlΊσαμεν εν τοίς 11Ίουμένοις καΙ περι ης
παράβαλε Lebegue Reνue Arclleolog. 1873, τόμο Ι, σε}. 1ίΙϊ. Girard.
Bnllet. de Gorresp. Hellen. τόμο ΠΙ, σελ. ()ti.

(1) Σβορ(ln·ος. σελ. -14.

(2) Girard il,f}' αl,(.}"(. σελ. (jR. H.osse fyfi' (11,(1)"(. σε/. . 24 . •
(:3) (;'rιιppe ι.( Ελλιι". ΜΙt\tολογία» τι)!ι. Β'. σελ. 616.
 33
, :η. Ψήφισμα τιμητικόν. Χειρόγραφον ύ;τ' αριι't. 99ϋ ηίς εν Φλωρε,,_
τι~ Ρικαρδικης βιβλιοι'111κης ((;μίague d' Ancone) εδημοσιεύ&η {,;το
Rlelllman. Bullet. de Corresp. Hellen., τόμο Ι, σελ. R~. 1η Scμο ίn­
sula, ad altalll parietelll ίη l1larmorea list(a) paulisper ίll lapid(e)
desecta. Fractunl ίη capite . Το Ψι1φισμα εχει οϋτω:
των κατοικούντω" εν Σκύρ<!) (Α)υσιμαχίδην αρετης ενεκεν.....
ης εχων διατελεί ε'ίς τε το" δη(μον) η καΙ του; κατoικo~νηι; Ει'
Σκύρφ.
'Ο Κ. Craindor εν σελ., () σιιμ;τληροί λίαν ()εξιω; <~); έξης:
IJEJOXeAI ΤΩΙ JΗ.1ΙΩIj
/1:ΙΊ! ΑΑΗΝΑΙΩΧ! ΤΩΚ KATOJKOYlYTfJX ΚΥ ~:K}Ί)ΩI
/ΕΠΑΙ.ΝΕΣΑΙ Λ]Γ2.ΤlJΑΧΙΔΗΝ ΑΡΕΤΗΣ ΕΧΕΚΕ•.Υ /K.tl
Εγ.ιΥΟΙΑ.Σ/ ΗΣ ΕΧΩ.Χ ΙΙΑΤΕΛΕΙ ΕΙΣ ΤΕ τοχ JII/.)IOX/
/ΤΟΧ ΑΘΗ..\'ΑΙΩ{Χ} ΚΑΙ ΤΟΓΣ ΚΑτοΙΚΟΓΧ1:·ΙΣ ΚΥ
ΣΚΥΡΩΙ.
, Ό }.ιuoς
'_CΙ ~ Ι ου ηc: ε;τιγραφη εινε ελλιπης
εφ 'l' "J ," ~ \
προς τα αριστερ(ι. ~() εκ-
" ,"J ' ,

δο τη ."- δε ικνυει
' το, κενον'δ ια,τριων
- στιγμων, -" (ιιτινες δ"εν ανταπωφι- .'
νΟ"τα'
, . πρ οφανως-εις
" τον,αριuμoν
_! l ' -'ξ
των ε αφανιοvε'l'τωl'
_!l' γραμματ' (ι)Ι' . 'Ο

αΡι{}μος ούτος μας δίδεται {,πο της τρίτης σειρας. 1 καί 2 γραμμιΊ.
Παράβ. τον τύπον "δεδόχf}αι τφ δήμφ τφ Σαλαμινίων» Dittenber-
g~r «ΣυλλΟΥ11» 220,22. 'Ωσαύτως ~Iicl1el 164,13. Γραμμl] :3. Τι} χει­
ρο!ραφον φέρει Αυσιμαχίδην, διβρ{}ω{}εν Ίiδη ύπο του Riell1l11an. 'ΕΙ'
ΤΟις καταλόγοις της άπαρχης της 'Ελευσίνος άναφέρεται λυσιμrιχί-
"δΙ1ς τις cA γνουσιος,
' κληρoϊiχoς της '11 φαιστιας
' της
- 1\. ημνοι'
' κατιι το'
ετος 329]8.
Ούτος συνοδεύει τον στρατηγον της ΛΙ1μνου κομι'οντα τιι πρωτιί-
λεια ε'ις υηνας.
'A-Cl' Π. ρ. β. Dlttenberger
. « Σ υΜογψ
,1 ' Ι ,., ,- ι· . Ε'L\'ε
3 3·)-
~oιπoν πρόσωπον σπουδαίον, φίλος των ' Α{}ηναίων (f) γραμμtl) και
οστις
, CΙ
{}α δ ιη-λ-υεν εκ
' ~,
kκυρου, ητις
., '}}. α '
αποστε,
. , εκείl'Ο
.ει ;οι τ
. το ftO; τιις
απαρχας είς τας ι'tεας της , Ελευσίνος. (Dittenberger Ι, ~ί:»).
Σειρ'α .).
;- Τ"ο χειρογραφον φερει
, η και'. C

, 3). Ψήφισμα προς τιμι']ν του' Αρκεσιδήμοι'. Το ΨΨrισμα ΤΩϋτο f'ι'-

ρισκεται' εις την
, οικιαν
" του-'Ε μμ. Π'ερινη και,"εχει o'ir«}'
ι .
Λ'ΙΚΑ .... ΙΩΧ JΗ~'IΗΤΡΙΟΓΑΤΗχΕΓΣΕ. .. ΧΕΠΕΙΔlΙΤl1::"
ΚΑΤΑΛΕΓΕΙ.ΣΗΣ ΚΑ1ΥΗφΟΡΟΥ ΥΠΟ ΤΟΓΑΡΧΟΧΤΟΣΑΘl1
ΝΙΩΛ"ΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΧΓ_ΟΊ": υΙΟΞF:ΧΑΣΟΠΑΤΗ. ΑΡΚΔ'-Ι
_ΔH~VOΣ THΛ~ ΤΕ ΠΟ]ΙΠΗΛΤ• nEy::,~Y11.. .ΝΙlΣΕΩ2.ΊΙ Ι Γ
v ΝΑΤΟΒΕΔ .. Σ. ΑΚΑΙΘΙ":. ΠΑΡΕΣΤΗΣΕ...Υ ΤΩ
ΘΕΩΙΚΑΙΤΑΛΟΙΠΑΑΧΕΣΤ..•lΦlΙΦI10ΤΩΙΩΣ
ΚΑΙ EY~EBΩ~ ΚΑΙ AKOΛOYθΩ~ ΤΗΙ ΑθΗΝΛΙΩΝ ΠΡΟ
ΛIPEΣEIOΠO~OYNEΦ . .. O~H ΠΛΣΙ ΤΟΙΣ ΦΙΛΟ
Τ. ΜΕΙ. ΒΟΥΛΟΜΕΝΟΙΣ ΚΑΙΦΙΛΟΔΟΞ ......
10 ... :=. Y~IN .... Τ.' ΝΔΗΜΟΝΛΓΛθΗΙΤΥΧΗΙΔΕΔΟΧθΛΙ
ΤΩΙΔΗΜΟ ΕΠΛΙΝΕΣΛΙΛ . ΚΕΣΙΔΗΜΟΝ. ΕΙΣΙΚΡΛΤΟΥ
, PΛMNOY~ION EY~EBEIΛΣ ΕΝΕΚΕΝ TH~ ΠPO~TOYΣθE
OY~KΛIΦIΛOTIMIΛΣ ΤΗΣ EI~ ΤΟΝ ΔΗΜΟΝ ΚΛΙΣΤΕΦΛ
ΝΩΣ.ΙΛΥΤΟΝ Κ .... ΠΕΦΛΝΟΙ ΛΝΛΓΡΑΨΔΙΔΕ
15 ΚΑΙ ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΔΕ ΤΟΝ ΓΡΑΜ. ΑΤΕΑΤΟΥΔΗΜΟΥ
ΕΝΣΤΗΛΗΛΙθΙΝΗ. ΑΙ ΣΤΗΣΑΙ ΕΝΑΓΟΡΛΙΕΙΣ ... ΤΗΝ
,ΛΝΑΓΡΑΦΗΝ TH~ ~'THΛHΣ ΚΑΙΤΗ .. ΝΑθΕΣΙΝ ΜΕ ..
. ΑΙ ΤΟΝ ΤΑΜΙΑΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΜΕΝΟΝΛΝ ....
ΜΛ Ο ΔΗΜΟΣ

ητοι. Νικασίων Δημητρίου Άτηνεi,ς ε(tπε)ν' ε1.:ειδη τι]ς

καταλεγείmις κανηφόρου ύπο τοϋ άρχοντος •Α{)η
νίωνος του Διονυσίου (Τ)ιμαξένας ό πιπή(ρ) •Αρκεσί
δημος την τε ΠO~ιπ1Ίν (ε)πευσχη(μό)V11σε ώς '1
[) ΔUνατo βέλ(τι)σ(τα) καΙ -3ίί(μα) παρέστησε τι;»ι
-θεώι ~αί τα λΟΙΠ(l- άνεστ(ρ)άφη φιλοτίμως
καΙ εϋσεβο)ς καΙ άκολούfuι>ς τηι • Α{}ηναίων προ­
αιρέσει' σπ(ω)ς 0'(," εφ(άμιλλ)ος ηι πασι τοίς φιλο­
τ(ι)μεί(ν) βoυλoμΈVoις καΙ φιλοδοξ(ίαν) (έπι
10 δεΥξ(ο)υσιν (πρός) τ(ο)ν δημον' dya{}ijL τύχηι, δεδόχ-θαι
ΤΟΗ δήμ(ωl) έπ{ιινέσαι Ά(ρ)κεσίδημον (Π)εισικράτου(ς)
Pαμνoίtσιoν εί'σε(βε)ίας ενεχεν της προς τους {}ε-
ους καΙ φιλοτιμίας της εΙς τον δήμον καί στεφα
\.{ω)σαι αύτον κ(ιττοϋ) στεφά\·ωι, άναγράψαι δε
Ιό καί το ψήφισμα τόδε τον γραμ(μ)ατέα τοίί δήμου
εν στήληι λι{}ίνηι (κ)αΙ σtijσαι εν άΥοραι· εις (δε) τι}ν
άναγραψ'ι" της στήλης καΙ τη(ν ά)νά{}εσιν με(ρΙ
σ)αι 10ν ταμίαν τον δήμοιι 10 γενόμενον άν(άλω
μα) 'ο δfJιιο,.

Ε1ς ΤΙιν νπο τον

Dittenberger δο3είσαν βιβλΙOγραφίΑV, S~'lloge
Ι. 383 καΙ Michel, Recueil, 16ό Πρoσt~έoν Foucart, Colonies
atheniennes, σελ. 382. Francotte. De la legislation athen. sur les
dist hοnοήf. σελ 6 καΙ 74 .
•
4). Έπιτάφιος bιιyραφη ενρε6είσα ε1ς τΟν «Κάμπον»
άμπέλφ του Κωνστ. Μαιιρίκη' εχει ϋψος 1,00.
 35
Θ.Ω·~)IΛ.PETIl EY~lIlI.10Y Ρ.·ΩΙΧΟΓΣΙΟΓ ΘΓΤΑ.ΤJlΡ θΕα­
.1ΩΡΟΥ ΡΑ.lΙιΥΟΥΙΙΟΓ ΓΓ..\"Η. "Η το ι θαυμαρέτη, Ευμήλου Ρα­
ιι"~υσίoυ {}υγάτηρ, Θεοδώρου Ραμνουσίου γυνή.
, ;)); Έν τψ λιμένι της Καλαμίτσας και εντος τη;; {Jα}.rίσσης {ιπάρχει
ε;nτυμβιος επιγραφη εχοιισα οί:τω'
ΠΙ ΣΤΡΛ. ΤΗ ΑΙ
ό Lebegue εν σελ. 17Ι> σιιμπληροί οιιχι με/}' ίκανης δικαιολογίας οϋτω
!)JEXE! ΣΤΡΑΤΗ [ΧΙ ΑΙ [ΡΕ!
. Μενεστράτη χαίρε.
Ι)). Εις τον οίκον Σταμ. ΜαΡYlέτη παρ(ι τl)ν ~Iεi.IK(tQOUI·. Έπιτ<ί­
φως επιγραφη Ηψ. 0,58. π],. 0,3β εχοιισα οίίτι,)'
ΘΕΛ. !2.:Ί.,JΩΡΟΥ ΕΚ ,JE
ΤΟΥ ΔΕΚΕ. ΕΩΣ
ΚΥΝΗ
,'1[εα 'Ισιδώρου εκ Δε[;<ελεί<ις
μ[ου Δεκελ[έως
XlIvtl·
ΙΙρβλ. Girard fII,'ta cll'rot. σελ. ιJJ.
, 7) Εις το παρ(ί τον "λ γ. Βασίλειον έχκλησίδιο\' cοί πΕντε 1\1άρτυρε;.
ε:τιγρ<ιφη επιτάφιος εχοι'σα οί:τω'
ΑΠΟΛ.ΙΩ. .ΥΙΑ
.Ι.1JΟΙΡΑΞΕJ..ΥΟΥΣ
ΕΞ . . ΜΑΧ. ΔΩΧ
~Λπoλλωνία
Μοιραξένους
εξ (Ση) [taXIbwl'
Πρβλ. Girard σελ. 6;). 'Επι ηϊς πλακσ;; υπάρχει γυνη κρατοϋσα
κιίωπτρο\· .
. , . ). "':τιlλl] ΚΕκοσμημένη ύπα bll(; ροδάκων εν τι;, ναϊδρίφ της <Αγ.
Ι nIfil.. o - · ,.
, IJ" ψεΡΟl'πα τα γραμματα

Χ Ωα
Δ .APXIlT
Σ
, Tr'! γ(l(lμμαπι [1εβrιίω; της β'. σΕφιίς AJ)XIfT δfν' διί\,cι\'τιιι ;τrιρά
,νι! ι~\,' ~
• ηχωσιν ~ \ Υ
εις το Ο\'ομα λρχιπ πο;), οπερ ΕΙ\ ε.
." ( t:1 • • (Ί' ατο\'
σl'νlj\,εστ . ε'ν

. \nι'I\,(ιι~. Πρβλ. Girard εν&α"α\'ωτ. σελ. u;;.

,
!Ι) 'Α γ {είο\' σπεο.... παοισrcί
'"
lοιιϋΙ'
...
ι ι
οίνόιρλυγα κcιι
οειι
, 'ιετ 'c' -
, α."υ των κνημων της.-

Τι) &γγείο" είιρίσ~εται ε\. τι~ 'Ε8"ικ(Τ) λ1οι'πείφ ιΙρι{}. 5.ίί. πω'
{(τΙ μΚ2. Πρβλ. Έφημ. 'Αρχαιολ. lRU1 σελ. 1-:1::3 και σχέδιον 10.
ReinaclI, Cllron. d' Oriend σειρα β'. σελ. -:l:tί και άρι&. 1. Larfeld,
Bericllte uber d. griecll. Epigr. lR97 σελ. i-15. Atllen. l\Iittll.
XXVI, 2. Holbig, FiilIrer . .. Rom ι, σελ. 2R9. Ό Winter εν τιρ
Antik. Terrak., ΠΙ, 2, σελ. -:l:6R άρι&. Κ 1Ηιφισβιlτησε την προέλευσιν
του αγγείου τούτου, άλλα κακως, διότι 11μείς αυτοι μείρακες οηες
παρέστημεν τυχαίως κατα το ανοιγμα του τάφου (αλώνω" Δημ. Γεωρ,
γούδη εΙς Τρεκκλ11σια)' ε'ίδομεν, το αγγείον εξαχΜν και ελάβομεν
αυτο εΙς τας χείράς μας.

ΤΟ άγγείον ι::ίνε μόνωτον καΙ εχει σχημ(! άγαλματίοl., εκ πηλοί1

τεφρου ΟIIΧΙ εντελως κα&αρού καΙ περιέχοντος ψήγματα μαρμαρυ­
γίου, εφερε δέ ποτε πάσα 1i εξω αυτοϋ επιφάνεια και μέλαν λάμπον
γ(ίνωμα, ως φαίνεεαι εκ των σφζομένων ευδιακρίτων λειψάνων αυτού.
Ό πυ&μην του άγγείου ί.δί(~ ποιηθείς ποτε και προσχολλη&είς, είνε
νυν άποκεκολλημένος. 'Ύψος τοϋ άγγείου μετα της βάσεως 0,255.
('ί\'ευ δ;' της βάσεως 0,237. Πλάτος της βάσεως 0,10, μέγιστον δ' αυτης
β(ωος περίπου 0,12. Πάχος τοϋ πηλου (),ΟΟ5. 'Η εικονlζομένη μορφ 11
είνε γραία κα&lιμένη χαμαΊ. και μεεαξυ των γονάτων της ύψουμένω ν ,
συσφίγγουσα και τοίς βραχίοσι περιβάλλουσα αγγείον μόνωτον και
El1gElav 'έχον κοιλίαν. ! Φορεί χιτωνα άχειρίδωτον εχοντα ανω πqρυφιιν,
συνεσεαλμένον δε περι τον λαιμον και εμπεπορπημένον επι τοϋ δεξιού
(~)μoυ και ίμάτιον, οπερ άπο του άριστεροϋ {'δμου προς δεξΙCl κατερ­
χόμενον καλύπτει το σωμα πλην τού δεξιού μαστού και τού δεξιού
βραχίονος και καταπίπτει μεταξυ των κνημιον εις παχείας και ΠΡΟς
τι> αδροί;φες αυτού υφασμα συνc.ιδούσας πτυχάς. Οί πόδες, (\)ς φαί­
νεται, είνε γυμνοί, επι δε της κόμης είνε επιτεθειμένος κολλυριοειδ1'lς
στέφανος, δστις κα~ χωρίζει τον λαιμον του αγγείου (mo τοϋ αγαλ­
ματίου.
Και εδινωσε μεν επιτυχως ό τεχνίτης δια των πλαδαρων μυιόνων,
του γυμνου δεξιοϋ βραχίονος και τοϋ λιποσάρκου στιΙθους τα χαρα­
κτηριστικα γραίας γιl\'αικό;, αλλ' εν τη κεφαλή μάλισεα επεΤ11δευσεν
άπομίμησιν της φύσεως καθ' Ι'περβολ11ν. <Η κεφαλ1'l εΤνε ολίγον
εστραμμένη προς δεξια και κλίνει προς τα οπίσω ουτωι;, ωστε ό
λάρυγξ προέχει πολι' τού χονδρου και ερρυτιδωμένου λαιμου. ΤΟ πλατι,
και σχεδΟν τετραγωνικον πρόσωπον περιβάλλεται κατα τοι'ς κροτά­
φους ύπο κόμης αφ(}όνου και προς .τα οπίσω εΚίενισμένης. το

(1) Δια το σχήμα π. ρ. β. λ. Fnrt\\'angler, Berl. Yasen κataΙο,~ί8~~~~

266.
 37
δέ .μέτωπον και' ά\τί-3εσΕΥ πρός την λιαν Π()οέχουσαν y~yυν εΤνε
βραχiι καί τa.τεινόν. ΑΙ κόγχαι των πρΟς τα aνΙI) Ισr{Κ1μμβνων
καΙ λίαν άνεφΥμένων όφ3αλμων εΙνε βαθείαι, τα δέ Υείσα cιmων
1')Ψηλα καΙ τοξοειδή' τα μόλις έξέχοντα χάτω βAέφll()o χαΙ τα Φιε­
σπασμένα ανω τοιαυτα, έξογκούμενα κιπα τα ιfxQα, ~ιmώcn τόν
f}nAβOv τοίί όφ3αλμoiί μετα της λίαν OOύmnι xό(nις cιmoV dyαν προβε­
~~ηκότα. Οϋτω δε κα{}ίσταται το βλέμμα της μoιιφijς άπλaνες qt
11000ιστσν. Ή Υρυπη qL παχεία ρίς άποτόμως χωριζομένη 4πο τoV
μετώποιι μετα των λίαν άναπεπτoμένωv Πt1!(Jυyννν της, το ΠλαtV ql
νωδΟν στόμα, το φιληδόνως άνεσταλμένον ανω XΕiλoς και το φμd­
μενον κάτω τoιoUτoν, τα υπερμέτρ(ι)C άπο των λ&Ποσάρχων πO()€tώv
εξέχοντα μήλα καΙ α1 βαΟείαι ΔUτ~ το μεν άπο των μ.ή1ων των
παρειών, το δε άπό των πτερυγίων της ρινός άρχ6ΜSΝαι, περlβάΑΑοΙ'CJαι
δε σχεδΟν κιικλικώς καΙ άναδεικνύουσαι το στόμα χαΙ τip yέ\ιvν' πάντα
ταiίτα μετα τ!»ν άνωτέρω δηλω3έvτων xαρακnlΡισnXΩΝ 1ι"IΙ()έχονσιν
όμoiί εικόνα βll()βαρικijς άσχημίας καΙ άπoτρoπαUw XVOOIMη-rog,
ην μόνον ή παρατηρoυΜΈVη έπιτιιχης μίμησις της φυ<Jεω9 καί ~ σχετι;.
κώς καλη εργασία κα-3ισrωσιν άνεxtήν. ΚαΙ. ή hφραιnς μεν τoiί
ΠΡοσώπου της Υραίας δηλοί τΙ το περι.εχόμενον τoiί μετΔ τόσο" πάθους
~_ισφιyyoμένou Εν ήj άΥχάλη άΥΥείου, σαφέστερον δμως διδάσχει
η~ το πράγμα ό επ!. της βάdεOJς τoV dΥαλματΙΟυ Υράμμασιν υστερω­
τερων χρόνων εγκεχαραΥμένος ~μετρoς.

ΓΡΑΥΣΗΔΕ ΟIΝΟΦΟΡΟΣ ΚΕ
ΧΑΡΗΜΕ (ΝΗΩΔΕ] ΚΆθΗΤΑΙ.
:11ς επιγραφής ταύτης άκέραιον εχομεν τον πρώτον στίχον, bt δΑ
το" δευτέρου «ναΥΙΥνώσκονται σαφώς τα Υράμμιtτα ΧΑΡ. χαΙ τα τρία
bτόμενα εt καΙ λίαν άποτετριμμένα, προ; τούτοις ~γ Ε προ του Κ, τό
έπόμενον Α καΙ "α ΗΤΑΙ. του Κ καΙ θ σφζονται λεΙψανΙΙ τΕΥα;
Έν δε τφ μεταξίι των δύο Ε' υπάρχει 'Ιόπος τεσσάρων μέχΡΙ πέντε
Υραμμάτω\'. "0Dεν άναγνωστέον: Γρaίiς ~δε oΙνoφ6qoς xεxαιnιμέ(νη
αιδ)ε κά-3ηται: Γραίαν λοιπον μεθύουσαν καΙ δη βάρβαρόν τινα, Τσως
τίτθην, ή-θέλησεν ό ΤΕχ\'(της να εΙκονίσ!). ΤΟ άΥΥεioν &ς 'Xtiρισμα Ιδή­
λο υ τας εν τφ βιφ ~εις του ταφέντος vεxρoϋ.
Και. πότε μεν t:o άΥΥείον έποιή-3η δεν δυνάμεθ'α δυστυχώς να δρίσω­
μεν άκριβώς bt του σχήματος όμως των γραμμάτων xρΙνovτες ΔUΝάμε-3α
v' ΆVαYάγώμεν αι,το εις χ(l6vοuς σlιx1 ποΙύ άρχαιotέρoυ~ "(~ του πρa)τov
ΠQO Χριστοίί αιώνος. E~ τον κατ' btανάληψιν -3εώμενον την !'~":..-~...
έιιποιείται ή αύτή πάντοτε ΕVτυπωσις, δτι δηλ fι γραία περι~ει ~",~~~~
ήδoν'ijς; Ιν τφ στ6ματι yενvαίφι δόσιν ο&νο" JtQlv.f) xcπαπΙη αίπόν i .
 ., 38

10). Ή ιiλλαχoυ μνημονευομένη Β"ζαντινη εJΗγραφt1 εχουσα (ος

εν τφ περΙ Έπισκοπης κεφαλαίφ λέγομνν.
11) Έν τφ Μουσείφ του Βερολίνου και υπ' dQL{t. 61)31) υπάρχεΙ
γυναικεία κεφαλή, αρχαϊκή, εξ όπτης γης. Πρβλ. Winter, Die Antike
Τeπak. ΠΙ,Ι, σελ. 242, dQL{t. 10.
12).• Ανάγλυφον παριστων δύο Ιππείς (Διόσκοι,ροι;) Πρβλ. Lebegue
Ev{t' ανωτ. σελ. 1ί6.
13). Λέων κατακεκλιμένος εκ λευκoiί . μαρμάρου καΙ εντετειχισμένος
ανωt}εν της πύλης του φρουρίου (δράκος). Πρβλ. Ross, Wanderungen,
11, σελ. 33.
14) Μικρα γυναικεία κεφαλη εκ ψαμμολί{tοιι EQu{tQoU. Συλλογll, R·
Warocgue. Antiqu. eg}pt gr. et rom. σελ. 35. dQL{t. 162.
15) Εις Καλαμίτσαν ύπηρχο\' τρείς, νυν δε δύο σάρκoφάγo~ ανευ
επιγραφης καΙ. ανευ γλυφων.
16). 'Επιτνμβιον άνάγλυφον τω" μετιιγε\'εστέρων Ρωμα'ίχώ" χρόνων
(ϋψ, 0,79 πλάτ. υ,41). ΤΟ μέσον τού αετώματος κατέχει τράγος. Κά­
τω{tεν ϊσταται ανηρ αριστ. καΙ γυ\,η δεξ. ό μεν εχει την δεξιαν, ή δε
'"(}1ν αριστεραν χείρα προ του στή{tους των αλλων χεL\>ων κρεΜUμένων,
Κατα τΟ 1900 επαναληφt}εισων το,,, εργασιων εν τοίς λατομι;ίοις
του μαρμάρου καΙ κaΟαριζομένων ηiJv εις «Τρείς Μπούκας- ευρι­
σκομένων τοιούτων ανεκαλύφΟησαν δύο Επιγρ(.(φαί· 11 μεν Έλληvικll
ή δε Λατινική. Ή Έλληνικη εχει ούτω'

ΟΝΗΣΙΜΟΣ ΨΥΧΕΙ
ΧΡΗΤΗ ΧΕΡΕ.
ητοι: Όνl\σιμο; ψυχ[η)χρη[σ)η1 χ[αί] ρε.
την δε Λατινικην , εΙς 21 στίχο καΙ. δυναμένη,' ίσως "α διαΨ,ωτίση
ημάς περΙ της λειτουργίας των λατομείων κατα τους Ψωμαϊκους χρό­
νους, μάτην εζητήσαμεν επι τοϋ τόπου της ευρέσεως. Μετα πολλας
έρεύνας έβεβαιώΟημεν ΟΤΙ 11 Επιγραφη αiίτη παρελήφ8η ύπο , ,της
•Αγγλικης εταιρίας Lil11idet - Marmor καΙ μετηνέχ&η εις τα εν Ά{tήναις
γραφείά της, Δεν ωκνήσαμεν ν' αναζητήσωμεν ταύτην καΙ εκεί,
ιiλλα δυστυχως δεν ευρέ6η' εκ τούτο\! δύνατaί τις να συμπερά'1l ασφα­
λως τη'ν τύχην της Επιγραφης.
18) Έν τfι παρα την Άγ. Τριάδα otκί~ τοϋ Γεωργ. Παντελη ανά-
γλυφον Ιrψ. 0,37 καί 0,23 πλάτ., τέχνης δε καλης. .,
Το πρόσωπον εΤνε κατεστραμμένον, φfρε~ χιτωνα ποδήρη καΙ το
Ιμάτιον κατερχόμενον εκ τω" ώμων καλύπτει το στη80ς καΙ Τ11" ----
χείρα. ΕΙς την δεξ. κρατεί αντικείμενόν τι, ίσως
αριστ. μεTq κεκλεισ~ων δακτύλων στη()ίζει επι
 39
τό αριστ. του αναγλύφου μέρος ίιπ(ίΡϊ.ει προσωπείον εκ τι)ίί μfΤ(:J­
;του του όποίου εκφύεται κέρα;.
19). Εις Μεσόχωρα ΚΓιί εις ηΊν cίμπελον Γεωργ. ΜπαΑιίιτω ι ΙΙ1'l~κδo­
τος ε;τιγραφrι του 4°" αι(7)\'ος εχn μηκ. 0,92 και πλ. O,I~' ό λωo~ Fil'E
τεf)ραΙ'σμένος εις δύο και χρηrιιμηίει ώς ψλτνη.

ΠΓΘΟJΩΡΟΣ A.1IEI.:.Y" Ι ΙΟΓ ΞΚΥ"Ο

ΛΓPIΔH~·.

, :2()) Εις Τραχιι και ανωθεν της l')ι:tρας των αχυρώνων της μω-ης
Αγ. Γεωργίου ανάγλυφον ί;ψ. O,;};~, ;τι.. 0,i31. Γl'νίι xa{)IIIIfVII επι
'" . ιντρου κρατει- αντικειμεl'ον
(ινακλ' ~ " τι δ;α, - '- - '),ισως καΤΟ:ΤΤΡΙΗ',
της δ~ΙΙΙ::Ί '
?πισ{)εν δ' αύτη; έτέρα γιον1] ίσταμέι'η στηρίζει Γιμψοτέρας τα~ Ζείριις
επι τού ανιλκλίντρου. Ή τέχνη λεπτή .
21) ΕΙς ηΊν οικίαν Γεωργ. Δ. Στεφαl'ίδOυ μικριι κεφω31 (ιl'δριΊς
πωγωνοφόρου τρέφοιlτος και κόμην μακριιν οεδεμέι'1j\' ηιη'ίι.ι, ί:ψ.
Ο,12 πλ. ο,;). 'Η τέ-ι.νη καλι].
').»)
-- Ε' ...ις.1\1 cιγα <- α, και , - Μ
εις ΤΙΙ" κrιτoχην
" ,
τοι' ανιιιι, "τ. ",τεφω'η
........ '\.' - επι-
,
γραφ1] ί:ψ. 0,:20, πλ. 0,29.
ΟΙ JE Λ.ΧΕθΗΚΑΧ
ο-ΩΤl1ΡΙΧΟΣ
• ΙΕΙΧΟ.ΙIΕΧΙΙΣ
~llANIIΣ
ΒΥΣΤΑΚl1
ΛΓΣΙΔΙΚ11
ΚΑΛΛΙ(ΣΤ)ΟΝΙΚΙΙ
ΔΕ (Σ;) ΙΣ (;)
ΣΙΓΉ
~3) Εις η]ν αίι/.1]ν της οίκίας του Στεφ. '1. Στε((αΙ,η ίίγαλμιι (ίκέ­
φαλον {ίψ. 0,69 και πλ 0,24. Γυνlj ψέρουσα ποδιίρη χιτ<ίΊνιι' τυ
ίμάτlO" κατερχόμενον ((οΙ' ίι>μων καλύπτει το κάτω ημισιο σωμα.
24) Είς το\' οίκο" 'Α\,τ. Ζ. 'Αντωνιάδοιι άνάγλυφον {ίψ. 0,24 και πλ
0,3:>. Δ εξ. κά{)ηται γυνη επι σκίμποδος εχουσα προ των γονιίτ(ι)\ι τι]ς
παιδ'ιο
, ν <ισταμενον'
,
προ
,-
του παι δ'ιου υπαρχει
Γ' "ζ α κ()ι Ι. ε'π'
τραπε J
αιΊτl-ι ..,.
αντικείμενά τινα. Θεραπαινίς κρατουσα κάνιστρο\' προσέρχεται, ;)πισ{)ε\,
δ' α ι''της
- και"εις" - παραστασεως
το αριστ. της , < (' οχει δένδοοl'
' . υπ
μερο., Ι, . ,.
rH :) ~ _<'\ ι
, f;Τ
'(Ου (ίνω μέρους του πλαισίου έ.. nγραψIΊ εί\'ε λίω' f(( uCΙQfIfl'lI
κω μετ'
α
δ ' , .αναγιγνωσκο"ται
υσκoι.ιcς
, ,
τα

ΙΑΧΘΗ ΛΟΙΧΗ.
._:>;",)
v Ε'ις το' Ι' Υ
οικον του
-.
(ωτοιι:
-
ηκυυΟ;
}' .11 μαρμα,0',-1]
ι α"ι'ειl
κα) λα:μου. 'Αη)ρ και γυνι) δίδουσιν αλλήλοις τας δεξιάς 11 αριστερα
του μεν ανδρος κρατεί τι, 'ίσως στλεγγίδα, της δε γυναικος κρέμαται
δπισ&εν αφανής. cH τέχνη αρίστη.
26) cO αιιτος εχει και αγαλμάτιον ακέφαλον και απουν· ϋψ. 0,23
και τέχνης καλής.
26) 'Άνωθ"iν της εξωτερικης Μρας τού Χρίστου Μίγα ανάγλυφον
ίΙψ.0,40 και πλ. 0,52. ' Αριστ. ϊσταται ανηρ εχων την μεν δεξιαν εν τψ
κόλπφ του, ηΊν δ' αριστεραν στηρίζει επι της γωνίας τραπέζης. Μετα
καταφανούς {}λίψεως προσβλέπει τον προς τα δεξια κατακεκλιμFνον
άσ8ενη, οστις τα μεν νωτα στηρίζει επι προσκεφαλαίων, την δε κεφαλην
επι της αριστερας χειρός.
27) 'Όπισ{}εν τού ίερού της αιιτής εκκλησίας κατάκειται τεμάχιον
δυσαναγνώστου λατινικής επιγραφης.
28) Εις τον ο'ίκον τού Γεωργ. Δ. Δάρρα ανάγλυφον εφ{}etρμένον
και επι ποικίλης λί{}ου· ϋψ.0,45 και πι.. 0,35.1
Περι rί.λλων τινων επιγραφων και αναγλύφων, τα όποία )ίδη εξηφα­
νίσfiησαν, δρα Κωνσταντινίδη,. είς σελ. 77 -81.

(1) Tr!. ι1-τό τού άρι&μοϋ 18 καταγραφόμε\'α μνημrϊrΙ ftOL" άνέκδοτα.

ΚΤΡΙΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΑΠΑΝΤΩΝΤΑ ΕΝ ΣrrrΡΑΦΑIΣ ΚΑΙ ΕπιrΡΑΦΑΙΣ.

1) Τ ο π Οθ ε Σ Ι Α J.

Άχίλλειος και ΚρήdΙΟV, λιμένες.

ΚηφΙddός, ποταμός.
Χρύdη, πόλις.

2) Δ Η Μ Ο Ι ΚΑ r Δ Η Μ Ο Τ Α ι.

'Α τηνεύς, Δεκελεύς, Δεκέλεια, CΡαμvούdιος,

ΣημαχιbώV.

3) Ο Ν Ο Μ ΑΤΑ Κ ΑΤ Ο Ι Κ Ω Ν Σ Κ Υ Ρ ΟΥ.

Άi}ηvίωv ΔW'J'Vdίοv, αρχ ων .

·Αμεινίας .

•Απολλωνία Μοιραςένους.
'ΑρΙdτώvv μος.

'.Αρκεdίδημος ΠεΙt1ικράτovς.
<Αρμο'ξένα Άρκεdιδήμοv.
'Άρχιπ(πος).
Βυστάκη(;)
Δέ(d)ιςj
&ινομένης.

Δημήτριος.

Εύμηλος.

Ζωοίμη.
Ζώdιμ~ '.Αριt1τr.ιwίιμov.
θαυμαρέτη ΕύμήλOV.
Θεόδωρος.

'Ιdίδωρος.
 Καλλι(στ)ονίκη.
Κηφισιάδης, έμπορος.
Κλεοπ(ά)τρα(ς).
Αυσιδίκη.
Μάνης.
Μοιραςένης.
Νεοπτόλεμος, καλλιτέχνης λυρικός.
Νικασίων Δημητρίου.
'Ονήσιμος.
Πάμμων.
Πεισικράτης.
Πυ{}όδωρος 'Αμεινίου.

Σίγη.

(Καλλι);στράτη.

Σ1]μερον εν Σκύρφ ου μόνον τίίη' συνή{)ων Ι κυρίων ονομάτων, αρ­

χαίων τε και χριστιανικων, ποιουνται χρησιν, άλλά, παραδόξως, παρ(.ί­
γοι'σι τοιαυτα κιlρια Ι1νόμαπι &vbgwv και γυναικίίn' και εξ επωνύμων,
οϋτω εκ των επιΗέτων Αυλωνίτου, Γεωργούδη, Καρτάλη, Μαυρίκοι',
Ξα(ν){)ούλη, Παρτουρη, Πατεστη, ΣαρρηΥ!'άννη, Σπούνου, Τσεκούρη.
Φάλταη, Φραγγούλη, και Φτούλη εχομεν πι βαπτιστικα ονόματα τ6)\1
ανδρων και γυναικων Αυλωνίτης και Αύλωνίταινα, Γεωργοίιδη; και
Γεωργούδαινα, Καρτάλης xqΙ Καρτάλαινα, Μαυρίκο; και~Mαυρίκαινα,
Ξα(ν)Dούλης καΙ Ξα(ν)f}ούλαινα, Παρτουρης και Παρτοι'ρίνα, Πατεστης
και Πατεστίνα, Σαρρηγιάνναινα, ~πoUνo.; καΙ Σπούναινα, Τσεκούρης και
Τσεκοι,ραινα, Φάλταης καΙ ΦαλταΊ'να, Φριιγγούλης καΙ Φραγγούλαινα,
Φτούλης και' Φτούλαινα. ΤΟ ΙΊεύτερον ίδίι[. συμβαίνει, όπόταν δεν
{ιπάρχει αρρεν προς διατήρηση' του οικογενειακαυ ι'ινόματο;.
Προ ~Oτίας ό τότε Έπίσκοπος Καρυστίας Μακάριος ftέλων να κατα­
παύση το οντως παράδοξον τοίίτο ε{}ιμον και' να τε{)ί'i φραγμος εις Tt1"
χρησιν τοιούτων κυρίων ονομ«των έξέδωκεν εγκύκλιοΙ', δι ιlς απηγορεύετο
εις τοl"ς Ιερείς της ~κύρoυ νιι βαπτίζωσι παιδία, οί; δεν nα έδίδετο

(1) Σι>νη ιtέστατ()y ~ί \'f 1\' Σκι',ρ(~) και τι'! ;τrιριίδ()ξ()\,

ρισσcι ,
 43
~;νoμα Ό\ γίου τιΙ'ος περιλαμβανομένου εν nT> EoΡΤUί.Oγίφ. Διά ti'j;
εγκυκλίου ταύτης του 'Επισκόπου ου Ιιιά\'ον ταη' έ':~ έπιΜτων κυρίο)\'
') ,

ονοματων {l χρησις κατέπαυεν, αλλα λελη&6τω; έξεβάλλοντο του i'ινo­

ματο}ογίου
,. - Σ κυρου
της ' και" παντων των
-αρχαιων
.' ,.
τα ,
ονοματα, •
αρσενικι( '
χω, 8ιιλυχα'"
• , αν μη,Τ , ευτυΧIΗια
ειχον το ., , " ,
να εχωσι συνωνυμον "Α γιοι',
:\Ιιιρτυρα η
_ " "Ο σιον } 13'
κατα ,α οντα .CI.'
υεσιν εν
• τφ
-,εορτο/.ογιφ,
"' ως
, ο< οσιο;
"

.:.εl'οφιί1 V, > Αλέξαl'δρος, Πολύδωρος, Έλέι'η κλ.π.

λΙετα ,πα ρε"ευσιν
,~ ol,tyou
> l' χρο\'ου
, η
'> εγκυκι,ιος
' " του- 'Ε πισκοποι'
' Jtag1l-
μ~λή{)ll. ό 'Επίσκοπος απέf1ανεν. ή 'ΕπισΚΟΠJΙ κατηργή{)η και τι) ε{)ιμο)'
των ονομάτων τούτων έξακολουΟεί.
Παλαιιοl' γεl'ιον της Σκύρου ονόματα ιlπαντιoνnι απο του 1H ov ιιί(ο­
I'~; Elc προικοσύμφωνα και αγοροπωλησίας (Μπλεt!ά), διασωαέηα δε
. " σι'l'ιιερον, χωρις
ιι";ι.οι "να'.επικαυιjση
< 1 ' τουτων
" 1) αι< κατα λ'~
το π α π α-,. η;ει;;
π ο 11 λ ο.:", ά δ 1J ς καΙ ί δ η ζ είνε τιι έξης: > Αγριάνvιι, >Αντωνάκη,
,Αρφανοϋ, λιιγουστη, λυλωνίτου. Βαλάσσου, Βαρλάμοι', Βατιίχο\,
Βερτζίλlfι, Γαβρίλη, Γανωτη, Γεωργοίδη, Δαφ\'ούλll, Καραμπίl'η,
~αρτάλη, Κομπογ!άννη, Κομνηνου. Κου\'άδη, Κουναδίνη, Κυριάκοι',
• ~γoίi, λέκα, Λορέντζου, Λημ,,!ου, ;\lιιλαματίνη, .1αντάγαρη. ~Iαντζo\'­
ρω'η, λΙιn'ούσου, Μανlα, λlαρκάκη, λlανίνη, ;\Ιικέλη, ;\Ιαυρογεώργφ
:\Ιελένίη, ~τελIoϋ, Πανέρη, Παρτοι.ρη, Πιιτεστη, Πεναρδη, Πιφάν,l,
Ι!ονάτσοl', Παπατζανη, Παl'λη, Σιιρη, ~cιzλiί, Σκατσίδοι', Σφι'ρίδΟI',
~.~ιιματoίιδη, Τ(ανη, ΤραχανιΊ, 'Γσελεπη, Ί'πικοίιρη, Τσακλάρη, Τσε}.ι;πη.
Ι .ορδιά, Τριανταφύλλου, Φάλταϊ, Φαλούκοι' και Φεργάδη.
'Γ(ον YfII(,)\I τούτων παλαιότερα φαίνΟI'ταt το του Φα},ούΚΟll,1 σπερ
εί'ρίσκοιιεl' εν t!i έπιστoλiΊ του "Επισκόπου της Σκύρου 'Ι ωσΙ11f' προς τον
ποωΤΟI,Οίάοιοιι Θεοδο' σιυ\' Ζυγοιιαλ(ΙI' και τι> του Κυοιιίκοιι, Όπερ εί;-
... ι 1 ....

ι>ηίαL ει, τη έπισroλη του ίερέω;; Σταματίαl' ;cQo; ΤΟI' αυτον πρωτονο-
πίριον.

Γ'. Ν ο'Μ i Σ Μ Α Τ Α,

Ί'ίνιι τ(~ ιιρχαία νομίσματα τη;; άιιχαιοί.ογικως ίίκισnι YlIOJarij; ι'ιιι ίν

I'Ι)που αγνΟΟυμεl' μέχρι τoίiδε. Πιιιί')τος ό δια τα κιβδιιλεύμrιηί του
l)ιrι!1όητoς καταστας Goltzius 2 εν ετΕΙ lIifl4. απέδωκε τίj Ι'ιισψ νόμισμ«(
(ιργl ρουν φέροl' αφ' ~'νoς μεν κεφαλιΊI' Ποσειδιο"ο; μετα τριcιίl'η;;
~ρoς ()εξ., &φ' έίέρου ~KYPIΩ" τ αριστ. ιΙvω{tεl' πριίΊριι:;. fίτι.; ιιποn­
ι.εί κιιί σήμερο\' τι) εμβλημα τη;; σφραγίδο;; του ί'J Ι lι ιoυ Σκύρου. Ό

(1) Τό γέι'ος τοϋτc-, εξ 06 καί Ιjμείς καωγσμεΟα μητιιuiJεl', εξέλιiti'l' ii

τ\!ιετίας εξ αρρεl'ογο"ίας.
(2) (;I'aeciae jnsgne iusnl. etc. 110ωίsιιιata σελ. 23!. ;τίl'. 11-12, !Ί,
 44
κ. Σβορ(j'»)'οςl ~1fωρεί τοι.το κίliδllλογ και το εΠΙ\'όllιιιι αποδίδει ει;
τΟ\· Go1tziUln. ".\\' οεΖ:δαΨΕ\' aAll{lij Τ11\, παράδοση' πεeι ύπάρξεως f\'
Σκύ{>φ ναου του Ποσειδωνος, δστι; <'ινεκ{ικα και συνετάρασσε την νη­
σον, κ.ατέπιε δε προκυμαίας, ν(ιοι.ς και σκέλη των τειχιί)\' 11 αποδι,)σω­
μεν εις τον Ένοσίχθονα τον εΙς Μαρκέσι <tex.ato)' ναόν, το νόμισμα
/Ίεν ~M ητο κίβδηλο,," Μν δε ητο τοιουτο,·, 11 κιβδηλία Itu εΙνε πάν­
τως πολι' παλαιά. Ό κατα το1.'ς νεωτέρους χρόνους (1714-) επισκεφ{)ει ς
την νησον Tourιιefort απέδωκεν ώσαύτωζ τη \'ήσφ, εσφαλμέι'ωζ, αργυ­
ρουν νόμισμα, σπεe εύρε" εκεί καΙ. δπερ εφερε\' fJtlγραφlj" ΧΑΛΚΙ­
ΔΕΩΝ: νομίσας δη το "όμισμα τουτο Εκόπη ει, ~κύρφ, ()lόIl Χαλκι­
όείς Εξ Ευβοία; l{ικισάν ποτε την νiiσον.2 Εις ΤΙ1" Σκυρον απεδόθη
και <J)λo νόμισμα ύπο του DUIHersan, α/λα και τοϊίτο είνε κίβδηλο".3
CO κ. Σβορω 'ος εν τη μελέτη αΙ1 τοϋ περι τιϊ)\' Υnμισμcίτων της Σκύ­
ρου δέχείαι ώς άνηκον πl{}ανό)τcιτα τη ν11σφ νόμισμα αργυρούν, κο­
μισ.'}ε\, αύτφ εκ Σκύρου και παρουσιάζον τύπου; πρωτοφανείς. Ίδου {Ί
είκι;)ν Y..<lt i) περιγ()αφιΊ αύτοϋ.

π ρ Ο Τ Ο Υ 469 π. Χ.

Έ", κvκλφ παχυτάτης Υραμμης Άστηρ εκ τριώ", άκτίvω", και τριών

ιpv.tλov leLvEoiί και ονχl., ώς ό κ. μικρώ", σφαιριδlωv τεfJ.ειμέvωv πέ·
Ζ{Joρώ"ος δexεται, σνοιης' διότι ταύ· ριξ παχείας κεντρικής σφαίρας. ΤΟ
r,l(; μ" το φνλλotι έχει 4 εΚΚ<Jλπώ· ολο" bι πεδίφ ΤΡΙΥωνικφ εΥκοίλφ.
σε~, 4 lκ.ε1vοιι δε δύο' οσα(; δηλ. και
το επι του ",ομίσματος φύλλο", φέρει.

Γ Ρ Α Μ Μ. 2,72.
cH τεχl'οτροπία του νομίσμαΤΟζ, ιδί~ Γι χαρακτιιριστικ<δταΤΟζ παχυς
" C .'1 λf)
κUΚr,ος, Ο περl J{l." ων τι)ν
" ι
κιιριον τυπον, 11r: ι
Πfριεργος και
\
σπανια
Ι '))
ο .κη

τω,· Υραμμ. 2,i:l σι'μφΙ'Ηι οί' l1ιν άκριβέιττατα προς τα σύγχρο"α νομί­
σματα τη; Ει'βοίας, και μcίλιστα Γι παχι'ς κύκλο; πυος τα αποδιδό-

(1) ΣβοΡι'ι\·ος. ΔιΕΒι·. Έφιιμ· Ι'ομισμ. άρχαιολ. τόμο ΠΙ, σελ. :31 καί έξης.
(2) Ttlrnefort, τόμο Π, πεΙ.. 150. Σβοριίιl'ος, σελ. 38.
(3) Friedlaender \\'ei1. Reρertοriuιιι Ζ.ιιτ ant .. 'ιιιιιϊ51l1. σελ. 223. Σ_~'_~
~ι\'Oι; ά,·(ο)τi()<,ι.
(4) 111Ihoof- BllIDler 111lcl Ο. Kellet', Tier ΙΙI1ΙΙ Pf1aIlz.en!Jilder: 11
σελ. 5:1. lH-l-l σχΟΟ. Ι, -. B:\IC. (;aria σχέό. ,'ΧΙ, ~ - 10, σχέ/). χ . .. ' ~~~\'l"S
 45
~ΙE\'α τη ακριβιυ; εναντι της Σκύρου κειμέΙ'n Κύμη. 1 'ΙΊΊ Ι/ ω,λον τοι'
εοιγεσϋ
.- , κ(
,ι1 ο~:. '- της οπισιι<1'"
αστηρ ~,~
ως oψεω~ ιιρμο.,οιισι
_:J Ι"·
καl,l,ιστα εις
')
τιl,'
\

υπο ,των ποιlμων καλουμέν1jl' d:γεμωδέα, alneiav και αΙγlλιπα νησο",

~\ι νησοι Λϊjμνoς. "lμβρός και Σκίiρoς Μ)εύιρου\'Το ί,πσ των' λΗlι-
ν(ιΗι)ν
, ~)'''" συναφες
, τι και\ α , δ ιαιρετον
' -
κτημα και" ,ε<ί"/.ον ανεκιιιιΕν
')' C'\ και\
αι τρεί~'
., την αυτην" ΠΟΛιτικην
1 ' nιχην.
, 'Il κοινη, , , ,ισroρικη" ΤΙΙΧΙ) των
αυτι] -
τοιιυν
, ν1'lσ . , . , -
ων εινΕ και νομισματικως μεμαρτυρημενη. '
,Οί Kohler,2 Illl]loof - BIUll1er3 και Υοη Sal1et4 εδημοσίει'σι(\' ν()­
ΙΙ,ισματα κοπέντα εν "Ιμβρψ. lμφ και ΛI1'(\'(~1 {ιπσ ηίιν ΌΑ {)1jI'(ιίι,η'
κ/~ηΡ?ύχων, αναγνωριζόμεl'α ευκόλως ιό; τoιαϋrα τη βοη{}είι,Ι ηίι,' επ' ιιίΊ­
~ων Αθηναϊκων τύπων και της ε;τιγρcιφη; ΑθΕΧλΙΩ. \ ίjτι;; εl·ίοτε
αντικαθιστc7 il και συνοδεύει τα ιδιαίτερα εl)ι,ικα ονόματα τύΊν νιίσων
τ'
ουτων, ως
c
). χ. ΑΘΕ(ναίων) ΙΝΒΡΙ(ω ν ).
,και. τιι ίιπο τou κ. ~βoρώνoυ ι(lι ιικαλυ\j1(}έι'τιι και δημoσιειJ1)έnιι
Ζαι,κίι. νομίσματα των Σκυοίων εις την auti1" ακριβως ΚΙΙΤIΙΥι)(!ίιιν
ί':τιίΥονται. Ο Είνε οε τα έξη;.'
Π Ε Ρ ι Τ λ 196 - 86 π. χ.

, !fεφαλή 'AίJoηνσ.ς προς δεξ. (ώς ή Γλαυξ κατ' ένώπιον καϊ προς δεξ.
~.πι τών 'Υομισμάτων τών 'Ιμβρίων έν μέσφ δύο άστέρω'l'.
ΑfJ.ηvαίωv).

Γλαυξ προς δεξ. έν μέσφ δύο άστέ'

• !fεφαλή 'Α{J.ηvσ.ς προς δεξ. (ώς ή
ρων. Τεχνοτροπία ήμιβάρβαρος.
- 'A-υηναικων
επι , τών χαλ κων G ..- 'Υομι'

σματων της έποχης του Μι{J.ριδάτοv).

(1) Π Ρ βλ . lΙeacIΣβΟQΙ:)\'()I' "ICItoQ. ηίη' ι'ομισμ. το!'

• . Ι. Of ,.
ί I~>'I.
,
Jlt:tllcS'
:\Iol1 l1a ies (Ι '.\thenes l1ελ. l!Ι. Tn[(~. CΙ:l1t. (;r l1χέδ. ΧΧΙ\'. 20 '/.,/.:t.
(2) .\.tlJen. :'IfittlJeil. \1 (1, κΙ) σfλ. 2:1,' '/.,αί έξ. '/.,rιί τ,ίμ. \"Ι ΙΙ ~εί.. l-U.
(3) Λtllel1. :,IIittllei1. \'Ιι, 1Jιi '/.,αί έξης. :\Iol1l1aies gτeΙ;l1es σ~'~" ~!I. .
. μ) BescIIJ'eil)tll1~ der antikt:11 :,IIiil1zel1 τιJJI. Λ (1t'8~) :Π;; '/.,ιιl εξ. 2Ω κα .---.
ε\: ( "~ - . ,~ -
"._ILQ. Η 1:~ '/.,ιιί Η - Ι) Zeits. f .'ιIJJΙ. ΧIlΙ. Ι;Ι '/.,(ιιε~ηςΌ
(ό) ΔιεΟ\'. 'E!f1lf!' Χ()Jιισμ. IΙQΧu.ιοι.. τι'ιμ. ΠΙ I1fi.. :!ί '/.,αί f;ijC.
 46

Κεφαλη Έριιού μετα πετάσου προς Δύο γλαύκες εν μέσα,> δύο αστέρων,
αριστ.

ΡΩΜΑϊκο\ XPONOI.

Προτομη , Α1'J.ηνiiς προς δεξ" (ώς ή :ΣΚΥΡΙ(ων) δεξ. εκ των ανω. ' Α-
επι των τελευταίων' Α1'J.ηναί"κων τε­ 1'J.ηνii (;) κα1'J.ημένη επι 1'J.ρόνου προς
τραδράΧfιων και ή επί nνων χαλκων αριστ., εχουσα εν τr; προτεταμέν'!} δε­
της Ρωμαϊκης εποχης π. Χ. B:\rι~· ξιι'j Ν,κην η μαλλον αστέρα(;), την
.\ttica σχέδ. ΧΙΧ, 1-2). δ' αριστ. στηρίζουσα επι δόρατος η
σκήπτe ου .

1ΙfΡΙ ιιλλων νομισμιίίων ιιl'cικαλυφ1lένί(ι)11 εν Σκύρφ και εικονιζ6ν­

ίf')I' η)ν γεωργίαν , αμπελοιιργίω l και Υ(ι\ιτιλίαν παράβαλε Κωνσ,αντινί­
δοι' «ί] νησο; Σκυρος» εν σελ. 7;) και 7Ii.
Όπωσδllπο,ε Ι'ιεν γιιωρίζομεl' ακριβώς ((1; λεπωμερεία; τισν τ6τε
ι'ομισματικιον σχέσεων ((οΙ' κληρούχων προς ηΊν μlJtρ6πo/ ιν , 'ίνα ασφα­
λω; κρίl'ιιψεν περι' του πράγμιι,ο;. "Αν αΟ,αι διαλευκαν&ιοσιν 11μέραν
τινά, τ6τε 'ίσως ,'tct αποδειχnn στι και πολλα αλλα , ίδίως των χαλκων
Ό\θηνcι'ίκών νομισμιί,ων, αν κιιι φέρωσι τl]ν επιγραφην λΘΕ, δεν
εκ6πησαl' εν 'λθψ'ιιι; ιιλλ' ει; ((1; διαφόρου.; αυnο" κηΊσεις Ηις ι,πο
των κληρούχων κατεΖομέιlας.l

(1) Σβ){,J ')\'0; σ ε λ. -19. (~ill) ~ t·t ΙΤfλ . :Ji8. Ί-Ι σίl"ταξις τιί)\, κληρουχ,ιιίη'. ι;)ς
καΙ ιiλλαχoυ Ρη!J-ήΠfΤΙΙΙ. ί)τιJ κ"τιί, ηΊ :t{,J',)τu:το\' της τι,) Ι' ' A,!J-Ijι'αίων πολιτείας'
oίiτω κιιί FI' ~xίi{,JI!) ύ;τη{,JΧI)\' ιιρχ,,1\' ε;ΤΙ~)\'υμo;, γριφματεύς roi) {)1Ίμοιι , ταμίας
χω ιττριιτ-ηγ,).:. ΗnΙI. ιl ~ (}orr. Hel1. 3.6:3, Έ(Γημ.' ΑQχωολ. 1~H3 ιτελ. 123.
 4ί

]"EΦ~Λ~loN εΌ

Ο ΜΥθΟΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕοnΤΟΛΕΜΟΥ ΕΝ ΣΚΥΡΟι

~'Ό . μυθος
, τη- ς δ ιαμονης
- του- ,. \ χι,./
1" εως εν
, ~'
_κυριρ εχει,
,. ως
< φαι,'ετιΗ,
'

Ζεσιν Ι ιε το" ν αποικισμον

"ο' , της 1'1)σοι'
,< υπο
' των - uO\ }.οπω\'.
' Ι···
\.ατιι το\'
.lι11ΡΟ1' ο<ι Δ'1 ~
ο,ωπες εινε υπηκοοι
<, του- π η }'
.εω:: και' υπο
< , την
, εΕο\'σ[((\'
,. •

του Φοίνικος. .
ναιο,' δ' εσχ αΤl11 ν ΦfJί ης Δ:>ί.όπεσσιν άνάσσων.
1
,
_ Εαν 1]C,_ ~ ι"
\ησος απωκισι'}η υπο
c ' τω"
_ ι
ολοπω1', Λl'κοιιηδη::
'
() βωilI.ΕΙ'':: t' '

της
_
Σκύ ρου, εινε
.,.
υποτελης τω ΦοινΙΥ.ι, ο δε Λχιι.λει·::, εκιωιει'σε ΤΙ)1'
<' , - , <.., ., ;, ' .

νησον
, " δ' 'Α
ιοη ο l,ασιλεl1ς
' ταυτης
, '" ~"ι) διοτι
: , ΤΙ lΤΟ';
ηl}ελησε να' κατασηι: .rι, l'f1;IΙΡ '
ηε"ρηl'{}11 εις τ'ον κυριαρχον
, την
, ,ην ,, , . Ι'")oψιειrι\,."
ωφειι.ε 'ο. 9 1"Ο ονομιι
,. _ΚΙ'(lΟ;
, -
τ'υρηται το'ις'~ εις την , 'Ι},ια'δ α και," απ α,.'c εις
' την
, '0'"ιιι'σσεlΓLν.
' 3 Κ (ιτιΙ. ΤΙΙ,

'.εσσαοα
_: ταυ τα χωρια , <ο 'Α χΙλΛεl'ς
• l ' εκιιριεl'σε
" την
,- νησον και' κατεΙ.ιπε\'
..

εκει υιόν ,τον

'0 'Ν' εοπτολεμο\'" μετα' τον , νανατο
", ν δ'ε το!'- -.\ χl/./.ρω;
.. ' ο,
δυσσει,-
, c ~, ,=' \ C\:Ι'
"ωυηγησε τον ορφανον l'ιον εις την πoι.ιoρκιcιν της t)OlU~'
.. , - Τ '
' Εις Τ(! Κ'υπρια " ~,e
Ί
επη =-αναφερεται
' οτι οι , •\ χαιοι")ε ,ο\'τες
, τ 1]\'
,"εν .t '[ l'ΙΤΗ.Ι
,
} "1'\'l}οανία ' , ')) ' 'δ
ν απερχονται α ,α τρικυμια (ιασκορπι"ει τουτοιις. ,~, 'Ο '\• χΙ/.-
•
.ε~ς προσεγγίζει εις Τ11ν Σκυρο1' ενι'}α συνάπτει γάμοΙ' μετrι τη; \l]IhH-
μ:ια ς , 1'}υγατρος του βασιλέως ΛυΚΟ~ι11δοι>;" "ιiπoπλέoυσι δε αύτοίς ~κ
i,ς ,Μυσίας, χειμων ~πιπίπτει κα~ διασκεδάννυvται. 'Aχιλλεiις δε
~υeι;> neoaaxdJv Υαμεί την Λυκομήδους {JυΥατέe α Δηιδάμειaν1>.~
Η Εο~ μ1]\'εια
' του_ κειμε,'ου
, εινε
,s οιττη'
. ' ' η' ' \ ~ l ' ..ψ,ιι!;
ΓJΤΙ' 'Ο •,zt,.f,EU; 1 "
ΓJΚO-

(1) Ίλ. 1'. 484.

_(2) ΕυστάΩ. Γ. 6β;2 σελ. 782,i3D «i(ti'T']V Ti]v \,1-ιοον επιχεΙΙ)1Ίι1ΙΙι1ΙιΙ' ιί.:ΤΟ ι1τίι\'ιιι
τ:~ς Τ~ύ Πηλέως άρχη; 11 [ο'] βοιιί.ομένην συμμαχία,' ;-ωρΙΙι1χείν ε;ΤΙΜΙΙΙLτι.lίι1ΙL;
ει/"" Λ:ιιλλ'
ι. ,ειις». C . ~ ι nel1e)", λegJl1etιcοrιl
.' ιu l'b
ι ~r, σε/"
. 1-(.
(Η) Ι', 6βί : Πάτροκλοc δ' iτέρωtJεν έλέξατο' :ΤCLΡ' δ' ,'ί!)!L καί ΤΙΤ)
ΥΙφις έύξωνος, τι]ν οί ;rόρε δίος >λχιλλείις.
ΣκύΡΟΥ έλι:)\' αίπεία\', 'Ε"υϊ]ο.: πτολίεΟρο\'.
Τ', 326: 1]έ τι)" δς Σκίιρφ μοι ;"ι τρέιμται «,λος ιιίό.:
[εί :του ετι ζι:ιι:ι γε Ν.εο:ττόλεμο; Ωεοειδίις]·
ι~); (Ιν μοι τόν :ταίδα {)o[j ε"ί ,'1]ί μελιιίνΗ
ΣΚ\1ρόΌεν εξαΥάγοις.
Λ', ::;09: αΙ.τός γάρ μιν εΥΙ;) κοίλ,],; επί ,,'Ιός iίσψ;
ηγαγο" έκ Σκι'1ροιι μετ' ει,κνήμιδ(ις 'ΛΧΙLιοιίς.
(Ι) TIρ,')κλrι\! Χ!)ηστιψ. σελ. !)~. FraA'J1Ienta el)ic. W aec . σεί.. 1D,
πίμως είς Σκυρον, i1, δπερ δρ{}ότερον, ΟΤΙ ερρίφθη εκεί 'δπο τίΊς τρικυ­
μίας. Μ 11 επι Dυμουντες να συζητιίψεν περι των άνακριβειων του Πρό­
κλου l c'ίσπαζόμεθα ηΊν όευτέραν {ιπόθεσιν, ητις συμφωνεί και προς
Τ11ν μικραν 'Ιλιάδα λέγουσαν. 2
«ΠηλεΙδη'll δ' '.Αχ,ληα φέeε 2κfίe6vδε *υελλα
εν*' δ γ' 'ες deyaltov λιμΈV' ίκετο νυκτος έκεΙνης».
Ί1 παράδοσις των Κυπρίων επων και της μικρας 'Ιλιάδος διαφέροιι­
ση' οίΊσιωδιος εκείνης της της 'Ιλιάδος. 'Εν τοίς πρώτοις δεν πρόκει­
ται περι ενόπλου και εχορικης κατακη'Ίσεως, ώς εν τη δευτέρζΙ. 'Εν
εκείνοις εύρίσκομεν και το ονομα της μητρος του Νεοπτολέμου, τού
<ΟμιΙρου περι τούτου σιωπωντος. Τιις δύο ταίrτας εκδοχάς, τας δλως
διeιφόρoιις, ό ":χολιαστl}ς της 'Ιλι(ίδος hιακρίνει χαρακτηριστικώτατα
οϋτως «2κϋιΖος ...... ftv ού ΠΟιΖ*ήσας άλλ' εΙιΖηνικως καταλαβων
έλαφυιΖαΥώΥησεν»· 3 (δηλ, ό 'Αχιλλεύ:).
Έν τοίς <Ομηρικοίς ποιήμασιν εγένετο, ιός φαίνεται, σύγχισις δύο
διαψόρων γεγονότων' ηϊς κατω,τήσεως δηλ. της ν11σου ύπο των Δολι}­
πων και της διαμονης του ' Αχιλλέως εν τη αι,λίi του ΛυΚO~L11δoυς.
Τρίτη εκδοσις μας φέρει τον 'Αχιλλέα άνατραφέντα ύπο του Λυκο­
μιιδους και κρυπτόμενον μεταξυ τιίnι θυγατέρων του βασιλέως τούτοι'.
ΊΙ ξρμψεία αυτη διετηΡ)ll~η μόνον {'πο σχολιαστων μυ-80γράφων 11
συγγραφέων πολι, μεταγενεστέρων των <Ομηρικων επων. <Η Θέτις έγί­
γ\'ωσκεν δη ό υίος αυτής {}fl εφονεύετο κατ α Τ11ν πολιορκίαν της
Τροίας. Έννεαετη υντα απεφάσισε να τον κρύ't% σπως σώσn α'υτον
απο του μοιραίοι τέλους του. Μετα πολλΟ"υς δισταγμοιις εξέλεξεν, άχ;
μαλλον ασφαλες καταφύγιον η'-ι" νησον Σκυρο\'. ιαπλεύσασα tl}V -&ά­
λασσcιν επι δελφίνων φ-&άνει απο της Θεσσαλίας είς την Σκυρον φέ­
ρουσα τον 'ΑχιΛλέα μετημφιεσμF.νον δια γυναικείων ενδυμάτων. ' Ανα­
στρα<rεLς τας θυγατέρας του βασιλέως ύπο το ονομα Π ύ Ρ Ρ α, κατ'
αλλους Κ ε Ρ κ υ σ ij Ρ α il 'Ί (Τ σ cι Γι ηρως ηυξή{)η καΙ συνηψεν ερωτιιαlς
σ",(έσεις κρυφίω- μετα μΗΙς των συντρόφων του, της .ληιδαμείας, εξ ης
άπέκκτησεν "ίόν. Ό υίος ούτος καλείται πάντοτε Νεοπτόλεμος παρ' <0_

(1) Ή ΠQΙ:Jτη ύΠι\(}faις ί'ποστηρίζεται {,πο τοί'

I>reller, λl1genι. I.iter, Zeit.
18Η7, σελ. 125. Πρβλ. Ijohr, .\chilli~ Att~nlg at1s Sk:γrοs, Arcll. epigr,
:\IittheiJ. ans Oesterr. 1 '90, σελ. 162.
(2) Fraglllenta epic. graicor, aελ. -10, άπόσΠ(tσμα J. 'Εάν 11 μΙΚQύ. 'Ιλιάς,
ίίτις ιJ.crlIyriTCLt τά μεταγενέστερα τϊΊ; 'Ιλιάδος γεγονότα, έπα\'(tλα μ β rί.\'ll Ί;j,joO-"I",,?,-~
το έπεισόbιον, γίνετcιι, πιΟαν(ίις, btft να έ:ταναΨ'Ρll την ίστοι)ίαν ΤΩυ ~~IN~.lV~
λέμου.
(3) Σχι\λ. Ι'. I\t." .
 49
,
μtιρω.
• Εις' τα'Κ'υπρια επη
" ο< παππος
, του Λυκομηδης
"τον,ονομα"- ει Π'
ιυρ-
"Οον και ο< Φ οινι - ξ Ν εοπτό;\εμον. -
_Εν
, . τούτοις οι< 'Α χαιοι'δ'εν κατωρυουν
, .<1 να" Υ.υριευσωσι
, 'Τ'
την ροιαν,
του, Aχι~• ι λε'ω ς αποντος
" εκ -
, της.επιχειρησεως.
, <ο Ι{ α'λ χας άποκαλυπτει
'
τουτt>ις
, .τον το' π Ο ν ενυα
".<1. κρυπτεται
' ο< υιος
<' του- π ηr,εως. Π'εμπουσιν εις
" '
η!ν Σκίίρον τον 'Οδυσσέα και τον Διομήδην 1\ κατ' ϋλλου; τον Όδυσ-
σεα, , Φοίνικα και'Ν'εστορα. <Η πρεσ β'"
εια ερχεται εις
"την
,. . του- Λ υ_
αυ/.ην
,κομηδους
' 'ε"ν,<1'ανακα λ'υπτουσιν επι
,υα " τε'λ ους τον
"Α χι"'λ'εα δ'
ια στρατη-
ι'ηματος τοϋ,' 'Οδυσσέως. '0 βασιλευς της 'Ι-&άκιις διέταξε να σαλπί-
σωσι, και
. ό υιος - Θ'
., της "ετιδ ος ακουων
" "λ
την σα πιγγα προ δ'δ"
ι εται. "J\.λ},]
παοαδοσις:)
, '_ . αναφ~ρει
" . στι
r:I οr: ' Ο δυσσευς
, ' :εκομισε
J' προ, -των γιιναικων
-- της
αυ}, ης του-
c J\. υκομη' δ ους οπ "λ α και" κανιστρα π λ'ηρη κοσ~uιματων , , ,η εργα-
,
ι,ειων
" υφαν τουΡΥικης, - .ο δ'ε ' Α Χ ιλλευς " εφωι)αυη "ι',α. Κ ατ '
ιεγω ν τα' οπ
. εκ}'
'.<1'
αλλους συγ γραφεις
CI - τα , δ'υο στρατηγηματα " εγενοντο
, συγχρονως
' καιιοσον
<1 '
«μα,,:
τω η"χω
., της
- 'σαΛπιγγος
1 ο• 'Α χι,} λ'ευς Όσυανυη
, εγειρομενα τα'ι'
Q' Q" πο ,ε-
μΙκα
c ενστιχ ' ' e 'ζ 'δ ' ""δ
.τα του και αοπα ει το ορυ και την ασπι α. 1 Ί' ~
οιαυτη εινε
,
:] τρίτη εκδοσις έν σχέσε: προς η']ν διαμονην τοϋ 'Αχιλλέω; εν Σκύρψ.
Υ;πο),είπε τω Ψ
"δ η να, <
ορισωμεν
, τας
, μεταςυ
!'" αυη]ς
- και,των
-' επικων
- :τοιη-
ματων σχέσεις.

'Α (1) α'. Γενικαί μαρτυρίαι. Σοφοκλ. άποσπ. 509-517. Εί'gι..-τ. ά..-τοσπ. 6<.2-686.
ρ' πολλοδ. βιβλιο{). 3,13,8. 'Υγίν. Μϋ{)οι 96. Λυκόφρ. 'Αλεξά"δ. 277 καί Τζέτζης
Ι lς Λυκόετ(!. ' Αλεξ. 277 και Χιλιάδων 4996. Βίων ΧΥ, 5, 9. Παυσ. Ι, 22, 6. Φι­
ΕΟ,στρ; 'Ηρω·ίκ. 731. Φιλοστρ. ΕΙκόνες. Ί. Σχόλ. 'Ομ. 'Ιλ. 1. 669 καί Τ. 326.
υσταΟ. σελ. 118715. Anecd. GΓaec. (D' Ansse de Yil1oison) 1. σελ Ι Όβιδ.
~I:ταμ. ΧΙΠ, 162 και έξης. De art. aDlat. 1,697-706. Τήst. 731. Στατ. '.\χιλ;' .
. Ο; 198 καί έξης. Σενέκας Τρωάδ. 223. Λιβαν. 'ΗΟοπ. 1\>, σελ. 1013.
β: 'Η Θέτις μεταβαίνει είς Σκϋρον' Στάτ. 'Αχιλλ. 1, 2'27.
11 γ . Πύρρα. 'Υγίν. Μϋ{}. 96. ptolen1. Heph. ~. Η, 1. ΚεΚΡ1! σiιρα, ~Iσσα: l'tol.
. eph. Ι, σελ. 183. Διοδ. Υ. 81. Σουετ. Τιβέρ. 70. (Πρβλ. Berard Les l'IH~ηί-
C1ens ' et Ι' Od' ' Ι, σελ. 4;)7
- .• ).
δ τ )ssee, ' 111 2- 1 Ύ '. !ιΙ-{}
• . εοπτOl,εμος. ΠΟ'~11Ρ. (ανωτέρω) Παυσ. ΧΙ 26.4 κα~ , . σ,. γι' .• υ .
"
ενΟ", ανωτερω. Σοφοκλ. Φιλοκτ. 239 _ 244,347. Φιλοστρ. " τ εωτ. ~ Ε"lκο\'ες- 11 .
Γ '

Στραβ " 'Χ, σελ. 436. Se!\'. Fuld. υιος του-'Α χl.-
Ι
λ ' ' Εη ΙΙ, 477. Δευτεροτοκος
,"
Φ'Ει,ι ς κα~' _ της Δηιδαμείας ονόματι Νονειρος.
' ptolelll. Hep11. ΙΙ1 ,σε.· λ ~1-.).
ω~loς. σελ. 148,22.
fl2~' ,Πρεσβεία εις Σκϋρον. 'Οδυσσεύς, Φοίνιξ, Νέστωρ. Σχόλ. 'ΟμιΊΡ· ('11.: ~.
). Οβιδ. Μεταιιορφ. 13 165. 'Οδυσσευc και ΔιοιοΊδης Φιλοστρ. νεωτ. Εικο_
νες Ι Σ ' ,Γ ~ , •
,. τατ~oυ Αχιλ/.η ις. 1, 701.
στ. 10ν στρατήγη μα. ' Απολλόδ. ενΟ' ανωτέρω.
Φ λ 20ν στ(!ατηΥημα. Σχόλ. 'Ομiιρ· '1).. Τ. 326. Όβιδ.
• ι οστρ. νε(ότ. εν{)' ανωτέρω. Και τά. δίιο στρατηγι'lfι αtα
ε,,(}" ,
ανωτερω !JG. Στατ. 'Αχιλληtς 2,200.
 so
Ό Βέλκε(l "'εωρεί ταύτην εντελι'i>ς ανεξάρτιμον της έποποιίας.l Ό
Πρέλλερ σχετίζει ταύτην προς τα Κύπρια επη, αλλ' 1'1 -3εωρία τουύπο­
rI{tllcrtv στι ό 'Αχιλλευς διέμεινεν εν Σκύρφ προ του γάμου του μετα
της Δηιδαμείας, αλλ' {1 ύπό&εσις αϋτη είνε ιJ",{εδOν αβάσιμος. "Η περί­
ληψις του Πρόκλου ουδεν τοιουτο" αναφέρει, δεν 1]tO δε δυνατο" να
διέλ&n εν σιωπη λεπτομfρεια τόσον σπουδαία. 2
Ό Μύλλερ, σπως συμφωνήση μετα του ιJ"1'0λιαστoυ του Όμήρου,
χα{}' ον 1''1 ίστορία του 'Αχιλλέως ανεφέρετο εις τα χυκλικα επη,3 {,πο­
τί{)-ησιν δτι αUτη ανηκεν εις εργον εξαφανισθέν. 4 Κατα τον Lohr καΙ
\Velcker {}α ητο έ"τελι'i>ς ανεξάρτητος της εποποι'ίας, {Μ εφάνη εν
αυτΌ τη νήσφ και κατέστη λα'ίκη μετα την αλωσιν της Σκύρου. 5 Είν ε
δύιJ",ιoλoν να ε'ίπωμεν οποία τ{ι)ν {}εωριών τούτων εΙνε προτιμητέα.
ΑΙ μεν εχουσι κατ' αυτών Τ11ν μαρτυρίαν του σχολιαστοϋ του "Ομ'lρου,
αι δε ύπολείπονται -&εωρουσ«ι τον μυ{tον ως εν οlων, ενφ αί λεπτομέ­
ρειαι αποδεικνύουσιν δη δεν επλάσ{}η συγχρόνως.
Νομίζομεν στι είνε δυνατόν να διακρίνωμεν εν τφ μύ3φ τούτφ στΟΙ­
χείά τινα περιληφΜντα εκ πλάνης. "Η Ίλιας αναφέρει ΟΤΙ ό Νεοπτό­
λεμος ά"ετράφη εν Σκύρφ, Εν-3α ό πατίιρ του άφηχεν αυτον απερχό­
μενος εις την πολιορκίαν της Τροίας. τα Κύπρια επη δνομάζουσιν αύ­
τον ου μόνον Νεοπτόλεμο" αλλα. και Πύρρον.
Ό μάντις 'Έλενος λέγει ΟΤΙ οί 'Έλληνες δεν δύνανται να. κυριεύσωσι
την Τροίαν α\'ευ αυτοϋ, ον και αναζητουσιν εις Σκυρον δια του Όδυσ­
σέως και Διομήδους, κατ' CΊλλoυς δια του Όδυσσέως και Φοίνικος 11 και
δια. μόνου του Όδυσσέως.6 Δεν f)-Ct εξελάμβανέ τις ση αύτη είνε {1
ίστορία του 'Αχιλλέως και ουχι 11 του υίου του;
'Επειδη ουτος είχε\' ανατραφη εις την αυλην του Λυκομήδους εν&α
ωνομάζετο Πύρρα, επειδ'l δ υίός του σνομάζετο Πύρρος. Άμφότεροι
απ11χ!}ησαν εκ Σκύρου κατα διαταΥΙιν μαντείο\!, διότι f1 συνδρομή των
~Ίτo απαραίτητος πρός ίiλωσιν ηϊς Τροίας.7

(1) \Yelcker, Der epische G~'Cl\lS ΙΙ, σελ. 142 καΙ έξης.
(2) Preller, Allgenl. Liter. Zeit. 1837, σελ. 125 και έξης.
(3) Σχόλ. Όμήρ. Ίλ. Τ, 326. 411 ΊστορΙα παρα τοίς κυκλΙΚΟίς.»
(4) Κ. Ο. l\lueller, Zeitschr. ful' d. λ1terΙ\\". 1835, σελ. 11 2.
(5) Lohr, (\,,61 ά\,ωτέρ(ι), σελ. 166.
(6) Epic. graic. frag111. 11. σελ. 27. Σοφ. Φιλοκτ. 239,243. Όμήρ. Όδυσ.
λ' 508 καΙ Εύστα&. σχόλ. εις το άνωτέρω χωρίο\'. Φιλοστρ. νε{;)τ. Ε' .... ό 'f·.J:.~_ _.....
Kόϊ\'τ~ Σμυρν., ΥΠ, 169-417. Τζέtζl)ς. «Ρο thonl~, σελ. 5.Ί1. Έ λ.λη~·~~~.,....",.ω:~
(\Yester). οελ. 389,9. Κικέρ. 4Λαίλιος •. 20,75.
(7) Κατά τινα παράδοσιν όλίγο\' διαδη OIlf")j\' δ ,'l'οπτ6λεμος
 SI
'V..!.. :t
• οαν ΕΠQόκειτο περι. δύο προσώπων μη ΣUνδεOμένΙΙW δια δεσμoU, 3ά
ηδύναtό τις να πιστεύσn εις τον εtεQOν τή~ δυάδας ταύτη~, του δποΙΟν
ιj ΙΠοποιια παρέχει πολυάρι3-μα ΠαQαδείyματα. •AJ,λ' οταν ;j δμoι.6tη~
~~ fιφίσταται μεταξU δύο ήρώων τοιαύτης σuyyεvείας, dδVνατoν "Δ
μη uποtMσn ης ΟΤΙ το επος μετέφερεν εf.ς τόν πατίρα σημεία άνήχοντα
εlς την ζωην τού υΙού. Λέγομεν δε είς τόν πατέρα, χα3-6σον ,; μεrα­
φορα δεν ΈΥένετο Εκ τοϋ μύ3-0υ του ' Axι.λλέ~ εf.ς τόν του ΝεοπτοΑέ­
μου. ΕΙ"ε φυσικώς ό γνωστότεQος iiQ~ οστις άσκεί btL τών ιιλλων εΙ­
δο; dφαιρέσεως πλoιrτιζoύση~ την tστoρ(αν του είς βάρος της τών cD.-
λω~. 'Άλλως τε τό επεισόδιον τη~ άνατρoφi'jς τοίί ΝεοπτοΑέμου. ι:ν
Σ~υρφ εΙνε τό μόνον γνωστόν εν τε ήj 'Ιλιάδι χαΙ 'Oδυσσε~ Συνε­
πως εΙνε ΠQογενέστεQον JtQOς τό τoU μύ3-0υ του ' Ax~
" cl-! d,'ατροφη του' Αχιλλέως εν Σκύρφ δέν επρεπε ,·α ΣUμπεριληφθη
εις Τον πρώτον μύθο,'. Τούτο dποδεικνύεται lν τfί δυσκoλ~ του να
σ~μβιβασθiί ή εκδοσις αίίπ} πρός τα εν τφ CΟμήQφ dναφει>όμενα περΙ
της νε6πιτος τού ηQωος, σστις {Μ fιπηQξε μαθ-ητης tou KEVTιxύQov Χεί­
Qων?ς,l και περι της dναχωQtjσεώς του εκ Φθίας δια να μεταβfi εις
TQotav. 2

• : Αλλω; τε ουχι εξ άπλης γνώμης η δια λόγου; εντελώ; φιλoλoγικoύ~

~yενετo ή μεταφορα αυτη. Τό επεΙ6"όδιον της άναΤQοφης του •Αχιλλέως
εν ΣκύQφ συνδέεται στενώτατα πρός τον γυναικείον αVτou μεταμφι.ε­
σμόν. 'Αφ' ης εδό{}η αυτφ 11 μεταμφίεσις αϋτι) ήθέλησαν και να την
δικαιο λ'
ΟΥησωσι. Τ'ι φυσικωτερον
, ευφυέ σrεQον συγχρονως
και, . ' -να
τον .
ΠΡοφασισl}ώσι την μιμρικην σΤΟΡΥην της Θέτιδο;, φοβφΙJ-είσης διά το
π ' ,
, Ροωρον τέλο; τοίί υίοίί τη;, και να παρασιήσωσι ταύτη ν μεταφει>ου-"
σαν κρυφίως Τ{)\' 'Αχιλλέα εις Σκίίρον σπω; άνατραφπ εκεί;
'Ε '
κ πρωηις όψεως τό
,
γεγονο; τοίίτο της μεταμφι.εσεω; φαινεται
,
~T~yενεστέρα; εποχης. "Ισως ,'td fjρμοζε μάλλον εις μυ3-ιστόρημα η
εις εποποιΙα,'. Τοϋτο δε" εΤνε άπλή εντύπωσις, χαθ-' οσον οΙ dQj(αίΟL
έflεώρoυν τουτο, (~)ς εφεύρεσιν ουχ!. τόσον άρμόζουσαν εις επικά ποιή-
-
Χ,?ρήσει ούχί. εκ της νήσου ΣκύQου άλλ' εκ τινος πόλεω; όμωννμσυ tamn χει­
ιιενης δε έν τίi χώΜ τών Δολόπω,'. Εύστάσ. σελ. 1696,5ί.
Κατά τ(n' Παυσα"ίαν ΠΙ 25,1. ύ Νεοπτόλεμος ι}ά; μετέβη έκ ΣxύQoυ εις τήν
Λακωνίαν διιι νά νιιμφευfη) τη" 'Ερμιόνην.
Craindor. σεl. 30.
(1) ΕΙνε ήδη άπόπειρα συμβιfJασμσiί τών άvτι.φατUCΏν τούτων δεδομένων, ή
~σις δηλ. και}' ην ή άναΤQοφή τοο ' Ax~ω; έν ΣxύQφ άνατΙθΗαι - _-_
Τον ιιε"ταυρο,. ΧείQO)vα. llQIJl. Λιβάν. 'Ηι}οπ. IV. σελ. 1013.
(2) Όtt- 'Ιλιάδ. Λ. ί69 καί. έξης. llQIJl. Sybel. Mytb . der. llias. σελ.
 S2

μιιτα. 1 "Οθεν είνε βέβαιον δη ητο ηδη γνωστον και ισως εντελώς
δημιουργηΜ» καn~ το πρώτον {ιμισυ τού .πέμπτου αΙώνος, {)τε ό Πο­
λύΥνωτος 11ρύσ{tή παρ' αυτοϋ το αντικείμενον εικόνος και ό EVQL:
πίδης τοΟ-έμα τραγ<ρδίας.2 Έαν προσέκρουσε προς τους αρχαίου ς, καΙ
<lν αφ' ετέρου εΤνε πολυ προγενεστέρα της Έλληνισηκης εποχης, εις
την όποίαν {)( την απέδιδον αν6υ δισταγμού, εαν δεν 6γνώριζον ταύ­
την (t; πολυ βεβαίως αρχαιοτέραν, ή μόνl1 άρμόζουσα εξήγ'lσ~ς είνε '<1
~ρησκευτικΊ1 :ι:rηγl). Ό Grιιppe φαίνεται ΟΤΙ δικαίως επεζιΙτησε την
1!ηγην ταύτην, ως εκ τών υφισταμένων σ-ι..έσεων μεταξι' της &ρησκείας
του Διονύσου και τo~ μύDου τού' Αχιλλέως.3
Οίανδρες ε'ίς τινας περιστάσεις, καΙ Ιδί~ κατα τα Διονύσια, περιε­
βάλλοντο γυναικεία ενδύματα.~ Έπι πλέον ό Βάκχο; ε&ωρείτο στι
("ιετράφl). υπο γυναικείαν περιβολllν,Ι; και βεβαίως 11 Δηιδάμεια 11 πα­
τιl1'!ΊI -υπο του' ΑχιΙJέως εις 'έορη1ν τινα τοϋ Βάκχου. 6 <Η λατρεία τοίί
Διονύσου, ως ε'ί1ζομεν ανωτέρω, ύπfjρχεν εν Σκύρφ. Σημειωτέον δε στι
ό 'Ενυει'ς Ίμο υιος του Διονύσου. Έν τη Ιστορίq. λοιπον τού > Αχιλ­
λέως, Ι1τις (j) λως τε εχει μεγάλην σχέσι\' προς Τ1ν τοϋ Βάκχου, 'ίσως
παρεlσέφρησεν ό μϋ&ος τού &tou τούτου. <1-1 ανάμιξις προφανώς εγέ­
νετο εν αι,τη τfi νlΊσφ. <Η γυναικεία μεταμφίεσις τοϋ ' Αχιλλέως και 1<1
ανατροφη αυτοϋ εν Σκύρψ θα πηΥά'ςωσιν 'ίσως εκ μυ{)ικης τoίi τόπου
παραδόσεως, ληφDείσης εξ επικού ποιιlματος μιΊ -υπάρχοντος σι]μερον,
και πλουτισ{}είσης ί,π' αί,τοϋ δια λεπτομερειών, α'ίτινες ελιιφθησαν εκ
της ίστορίας του Νεοπτολέμου. 7
Ι1αραδεχόμεθα Τ11': &εωρίαν του ;'Iul1er, ύποθέτοντος ΟΤΙ ό μυθος

(1) 'cllol. To\vnl. Ίλ. Ι. 668' ,(οί με" "fώτεροι εκεΙ τον παρ~ε"ω"ά Cf'ασιν,
εν~α το" Άχιλλέα εν παρΟέ"ου σχ{\ματι τπ Δηιδαμεί(~ (συγ)κατακλίνουσιν. Ό
δε ποιηn;ς {ιρω'ίκισς πανοπλίαν αύτον έ"δύσας fίς τι\\ι Σκύρο\' cL,εβίβασεν ου
παρ-6-έ\'ων άλλ' άνδρων δισ..,ραξόμενο" εργω). Ό Παυσα\l. ε" Ι, 22,6 λέγει' «ευ
δέ μοι φαί\'εται (υΟμηρος) ποιήσαζ Σκύρο\' ύπο '~χιλλέως άλούσαν, ουδέν
όμοίως καί όσοι λέγουσιν όμοίί ταϊ; παρΟέ,·οις Άχιλλέα εχειν i;" ΣκύρCΡ δίαι­
τα".
(2) Δεν ~ά όμtλήσωμεν περί της τού Σοφοκλ. (τραγCΡδίας) ης ή uπό(tεσις c1fL-
φισβητείται. Πρβλ. Robert Bild. ~lnd Lied σ.ελ. 3-!.
(;1;" Gruppe. εν{)' άνωτέρω, σελ. 669. Ι, 901-90;).
(-!) Λουκια\l. περί διαβολης σaΙUlun, 16. Grιιppe ένΟ' άνωτ. σελ. 90-! 2.
(5) , Απολλόδ. 3, 28. Gruppe εν~' άνωτ. σελ. 90!, 3.
(6) Λιβάνιος. ένf)-' ά\'ωτέρω.
(ί) <Η Υυ\'ακεία μεταμφίεσει..; ~ά εΤχε κατ' άρχιι" σκοπο\' νσ. πρoωυλάτ ...τ_ _~
τούς νέους άπο των κακοποιων δαιμόνων, Gra"vle}', Glass. Re\'.. YIT~~~~....[
σελ. 24:>, η ά.πο της βασκανίας. Frazer αύτό~ι, σελ. 292. Grιιppe. ε>AiV.ιιI{Ίjι!/l
σελ. 905,4. 'Απέ\'αντι τ.ούτων Πρβλ. Lanc. Glass. Re\'. αύτό~ι, σε' . '~~~s::...t
 S3
επλάσ6
δ ,1ι εις επικον τι ποιημα
3 3' ι " ι
μη σφζομενον σημερον, διοτι
' ~ ητο
δεν .,

υνατον να επανε'λ-ο.
β
, ' νωμεν εις
" την πλανην
, του- Pre11 er' χωρι.ς" να παρα-
τ ιασωμεν'
την περ (λ ηψιν ωυ- Πρόκλου δεν δυνάμε8-α να' σχετισωμε
ν
' '
αυτην προς τα'Κ'υπρια εΠl1 , ι να"β "ψ
ίζ•
" και, πρεπε λα ωμεν υπ ο ιν το, σι.. -
< , ε

τ ον ταύΤΙ1" με" τα κtικ"ικα

1'" επη σχολιον.
' 1
" Η άλωσις τΊϊς Σκύρου ύπο του Κίμωνος oUΔεν άλλο αποτέλεσμα
εσχεν
• • _ ειμl1 να,<υπενυυμισn
.0." ποιημα ηδη λησμονφ'}εν.'
, Ε"αν επανεΙ.ηφιι
., <\ Ι]
υ , μυ{}οc~.
κατα' την
, εποχην,
, , εγενετο
,., , ' < ;.1 ' . "δ""
προ παντος, ως υα ι ωμε , υπ
ν
" (1)-"
γινη .ινεία
ο. _ . , - , , - ' 'δ
της επιτυχιας τοϋ ' Α8"ηναίου στρατηγου, χωρι; να ιεγερ-
νωσιν α'Ι υπονοιαι
< , της δημοκρατίας τιον •Α{}ηναίων."9
π ~ατ', αλλην εκδοσιν δυσκόλως εκ ΠQώτης οψεως συμβιβαζομέ\ιην
κ Ρ,ος. Τ,ας προηγουμένας: ό Νεοπτόλεμος {)-α ήτο υίος ηϊς 'Ιφιγενεία;
αι• ο Αχιλλευ' ς να εφερε την
_0.'" ,
μητερα
,,,,
η ων υιO'V , ~
<, της εις -οον".
"",κυ,
, Η :οιαύτη 'γνώμη προέρχεται 'ίσως εκ συγχύσεως του γάμου τοί"
ΑΧιλλεως
: , της Δ η ι δ'
μετα, - αμειας και, της δ ιαμονης
_ .αυτου ~' κυ'ρ(ι)• ι
, - 'εν .....
π~oς την της ενώσεως αύτου μετα της 'Ιφιγενείας επι της νιΊσου Λεl'­
κη-.
.,,~ Πλ ειστα
_ οσα σroιχέία σ ιινΙ1ργησαν εις την σύγχυσιν ταυτην.
' Κ'
ατα
πρωτον
< το'
• - ' 'δ'
ονομα "Ιζ μητρος τοϋ Νεοπτολεμου εν αναφερεται εν τ 0--
" , , , ι.,.
ΟμΙ1ΡΙΚΟ-Ι.ς ποιημασι.
' Δ ευτερον
' ο< ιιυ/}ος
- -'Ι φιγενεια"
της "J' βε χω'
' - ε.α .-
ραν Κ~Ρίως εις τα πέριξ της ΑΝ,ίδο ς, πλησίον της όποίας ευρίσκε­
ται ~~ρoς τι καλού μεν ον Σκυρος.;; <Ωσαύτω; μεγάλη όμο ιόΤl 1; ύπάοχει
μεταξυ
] '" τω-ν'ονοματων
, 'Ι φιγενειας
' και'''1 φι δ ος, της
- δ ου"ης
" ~\
11' ο' 'Αχι)
. ,-
~ς εφερεν εκ Σκύρου' μάλιστα ό Λυκόφρων ονομάζει Τ Ι1 ν μητέρα
του ,Νεοπτολέμου "lφιδα.6 Τέλος αί,το το ονομα κα/}' εαυτό Λευκιι εχε,Ι
ΠΟιαν
_ τινα'αναλ'
ογιαν προς
,, της Σ'
το - κυρου, ητις
" .."ισω; η'1]-σος ,ιε"'''
εινε .""c,
τη- λευκης γης (λευκόγεως).7 'Αρχόμενοι του κεφαλαίοι. τούτοι' εζη ΤΙ1-

, (~) Διά τόν αύτόν λόγον είνε άδύνατον νά παρσ.δεχl!-ίj τις μετά του "'elcker,
~rιech. Trag. Ι, σελ. 102 κσ.ί έξ'ης κσ.ί του Grnppe ένl!-' άΥωτέρω σελ. 669
O~ι διά. ,τρσ.γφδίσ.ς ό μϋ60ς της Σκύρου έξεΤl.'λίχ{)-η. 'Η Ο-ρησκευτικη' ~ρχη
" του-
γvνα:κειo~ μετσ.μφιεσμού άρκε\: ,.ά έξηγήση πώς 11 μυ!tική παράδοσις ελσ.βε χα­
ρσ.κτηρα εποποιιας παρά τόν μυ~ιστoρικOν αύτης τοιουτον.
(2) Graindor σελ. 33.
(3) Σχόλ. 'Ομήρ. 'Ιλ. Τ. 326. 'Γζέτζης είς Λυκόφρ. 'Αλεξάνδρ. ΙΜ, 324.
'Η παράδοσις αυη1 i)-ά είχε !σω; χΡljσιμoπoιη~η ύπ~ .του Στησιχό­
(4)
:~υ. Πρβλ. το. αρ~ρα το. άναφερόμενα ίιπό του Grιιppe, Grιech. :\l~-thol.
6,14.
Aif~ Σ~όλ. 'Ομ. 'Ιλ. Ι. 668 «οί δέ όμωνύμω; δύο Σκύρου; φσ.σίν σtι περί
ίδα η Σκύρος. .----
(~) Λυκόφρ. 'Αλεξ., 323.
(ι) Πρβλ. έν τοϊ:ς εμπροσftεν κεφαλ. Β'.
 S4
σαμεν Ε\' πι) αποικισμφ της νήσου υπο τισν Δολόπων την αιτίαν της
εισαγωγης του μύ1tου του' Αχιλλέως εν Σκύρφ.Ι
<ο Gruppe2 τουναντίον 'θα ευρισκε ταύτη ν μάλλο\- εΙς τους μεtαξυ
'Αχιλλέως και των' Αμαζόνων αφ' ενος υφισταμένους δεσμούς, και αφ'
ετέρου μείαξι, των' Αμαζόνων και της Σκύρου. Ό Θησευζ και' Αχιλλεύς,
οί δύο νικηται των Άμαζόνων διηλ'θον εκ της νήσου ταύτης. Έκεί ό
'Αχιλλευς μετημφιέσ8η εις νεανιδα, το δε ονομα Δηιδciμεια αη1κει εΙς
Άμαζόνα. Ό fιυ1tος των 'Αμαζόνων σι,νδέεται προς την λατρείαν το\)
'Άρεως, ο{.τινος 11 λατρεία εν Σκύρφ βεβαιουται. Τέλος {ι Ιστορία της
Ίφιγενείας συνδυαζεται προς την της Σκύρου, συγχρόνως δε προς την •
της' Αρτέμιδας και '((lij Διονύσου, εν 1'Ί απαντωσι συχναΚΙζ αί 'Αμαζόνες.
Τιχ επιχειρllματα ταύτα δεν φαίνονται πειστικα. <ο Άχιλλειις και ό Θη­
σει'ς διηλδον και δια πολλω", πλείστων τόπων εν1tα ό μυ1tος των' Αμα­
~ι)νων οι,δεμίαν είχε σχέσιν. ΤΟ γεγονος της μεταμφιέσεως του ' Αχιλ­
λέως εξηγείται κciλλιστα εκ του μύδου του Διονύσου, χωρις να ύπαΡΧl1
αγαγκι) να ανατρέξωμεν εις την ιστορίαν των 'Αμαζόνων. 'Εκ της σλης
ιστορίας της Δηιδαμείας φαίνεται ση αϋτη μόνον το ογομΙ 1 Άμαζόνας
εlχεν, ό δε 'Όμηρος ουδόλως αναφέρει το ονομά της, αλλως τε δυναμf1tα
νι'" βεβαιώσω μεν δτι .) μυ{}ος τισν' Αμαζόνων απαντ~ πανταχου Ev,'ta
υφίσταται ή λατρεία του 'Άρεως; 'Όσον αφoρ~ τας σχέσεις της Ίφιγε­
γείας προς τι']ν Σκυρον φαίνονται πολυ αμφίβολοι. 'Άλλως τε οφείλομεν
γι'" αρυώμε{}α επιχειρήματα συγχρόνως εκ τε της ιστορίας της Δηιδα­
μείας και της της Ίφιγενείας, αϊτινες δυσκόλως συμφωνουσι προς παν
δ,τι τουλάχιστον αφoρ~ η1ν Σκυρον;
'Εκ των σαθρων τούτων ε\, συνόλφ ί,ποtlέσεω\' ()α προτιμήσωμε ν
τιιν στερεαν βάσιν γεγοl'ότος ίιπορικως αποδεδειγμένου, ητοι την καιcί­
ληψιν της νllσου ί,πο τι'Ον Δολόπων. Ό Νεοπτόλεμος συμβολίζει χαλω.;
τιιν σύγχυσιν μεταξυ των νέων και αρχαίων κατοίκων της νlΊσου, ιος
rΊ Ευξά,,()ιος π. χ. προσωποποιεί εν Κέr~ τιΊν ενωσιν μεcαξιl των επι­
δρομέων Κρηnί)ν εν τ<ρ προσώπψ του Μίνωος καΙ του αUτό;ι.tlο\'ο;
στοιχείου παρισταμένου {)Ι(l της Δεξι{)έας.~

(1) Πρβλ. I,Ql1r εν~' άνωτέQω σελ. 1()6.

(2) Ι~rιιΡρe. (~riech. :-'I~·tho1. σελ. 616 και έξΓις.
(;}) Βακχυλ. '~)δ. Ι, άπόσπ. α. C;rainclor σελ. :33.
 ss
•

Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ο :ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΧΙΛΛΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΕοπτΟΛΕΜΟΥ

ΕΝ Σ Κ ΤΡΩ •.
eH αλω σις της
- Σ κυρου
ι e \ _, ~ Ι
υπο του Κιμωνος επανεφεοεν εις ,11" μ"\]-, " '

μην_, Τ(! ε πικα q.σματα, (,ίτινα διηΥοίινται την- ίστορίαν~ τη; (Οιατροφη;
,,, , -
τΤου. , Αχιλλ'εως εις
, την
, αυλ1)ν του ΛυΚΟΙΟ1δους: πράγματι προ' της - κα-
αι,ηψεως Τ'-lς νησου
' υπο
c, των' Α{)ηναίων ούδεν , ιχνσ;
,- 'α οιι του-'
του μυιι
τουn&παν -, - c
_ tq., εν ΤΌ Ελληνική τέΧνΌ·
Ι •

τ ξ' ρ(~τoς ο Πολύγνωτος φαίνε-ται στι παρέστησε τον ' Αχι/J,έα ιιε-
α υ των Ituyaτερων ' του- Λ υκομη'δ ους.' Η' Ι του ευρισΚ6ΤΟ ει'ς Τ11"
εικων c ,

πι" \'αΚΟ(){l Κ11\. τιις ~ ξ ιας

- οε -πτερυ"ος
, των "Ο Π αι,σα,ιι(ι"
- Προπυι αιων. ' - εις
'
Ον ό φειΙλ ομεν τι)ν πληροφορίαν• ταύτΗV απορεί δια την εκίογην σέμα-
Τος
j' ο 'ψρ, ιtέν τος εκ ι_α
' μυυων μεταγενεστερων
' - του
-" Ομηρου και"
ΙΟ
το ,ΟΠΟ - \•
}l, μοζε μάλλον εις ζωγράφον εποχής κατωτέρας.2 'Ε" τούτοι; ό Πο-
,.υγ"ωτο-." ω< δ ηγηΙΙΊ]
' (\ ύπο της φύσεως του ταλάντου του. ιΜ ηπως
ι δ'[\.
υπερείχεν'
. εις τας , γυναικείας εικόνας του καΙ τα διαφανη των εν' δ'υ-
ματα.3
,'.. Ο'ι μυ(rίlΙ
_ Q
των νήσων των προς Β. του Αίγαίου ωφει .ον ω
"'J,ω;" )

τε
11:ι8να εινα
_ • ι ο'ικειοι
_" ' Θ'
εις καλλιτεχνην γεννηιtέντα ε\ι , \ ,., , , Λ '
• ασφ. lHJ. η εί'.Λογη

δ' ανω~. οφείλεται είς η1ν φιλίαν προς τον Κίμωνα με-lt' οίΊ στενως συ\'ε-
_εετο .,ί Ε γραψε τον' 'Αχιλλέα εν Σκύρφ, ϊνα ί.πενθιιμισll
' την
, , ,ω,ωσιν
.
της
\' .. νη
, σο υ υπο
" του_ υιου του Μιλτιάδου, xalt' ην εποχψι' σκαιιι' Ά Dη-
αικη δlι,ιοκ 'δ'
δ' , ' ρατια εν επετρεπεν εις τους στραΤ'lγους της να .
" ' , ' και χω-ντ(ι!
~α τας επιτυχίας των καΙ 11ρ,ιείτο να χαράσσlι τα όνόιια τα τάιν νικη-
των ~ , δ' ..' ι
,επι ημοσίων μνημείων. 5
_Το εργον λοιπον του Πολυγνόηου ΙΜ χοονολΟΥηται μετα την rϊi.ωσιν
της
_ Σκύοου"
'" ητοι αμεσως
., μετα' . 1τυ. 470. Δ:
εν δ'υναται '\'α,..
εινω σι)~νχoo"O\'
ιι ..
των
<
ποοπ υ ,αιων του Μνησικλέους. πως δυναμl>ιια να ιιπο"εσωμε\ι οη
ί ' _ ' --α ,< "
Q , •

ο ΙΙερικληςυα
- επετρεπεν ε-ντος μνημείου κατασκευασιια εντο
.Q" , ' ; τη- φπνε\'-
• '

b (1) llEQt τού μύtl-ου τούτου έν τfi τέχνη πρβλ. Oyerbeck, BiJd,\·. zUΙl1 tl!e-
L~~rt!n,d troisch. Helden Kreise. σελ. Beitτiige. σελ. 3ί~.
287. Jah!1. Archaol.
R ανωτ. σελ. 168. Bal1tlleister, DenknIiiler des class. .\.lΙ Ι, σελ .•).
(,OSclιer. Lexik .• s. Υ.
AchilIes Ι, σελ.
26. Pallly, Real-Enc)·cl. 1. 243: σιλ
.ruppe άνωτ. σελ. 669. -
(2) Παυσ. Ι, 22, 6.
(4) Πλ'ν. Φυσ. 'ι~'
(3) v,,1
35, 58 .
_ Πλου.άρχ. Κίμ(ι}ν 4.
(.» Πλουτ. αύτό{)ι 7-8. ΑΙσχί\,. κατά ΚΤιισιφ. 18:').
 S6
•
σει του να γράψωσιν είκόνα ύπεν&υμίζουσαν . εμμέσως εν των κατορ­
()ωμάτων του Κίμωνος, του πολιτικου αυτου αντιπάλουj 'Αναμφιβόλως
1<] εΙκο)ν αύτη ύπηρχεν "Ίδη προ της οικοδομης των ' προπυλαίων.

ΤΟ ονομα του Πολυγνώτου μόνον ηρκει τότε να εξασφαλίση ταύτη

τιμηηκην &έσιν εν τφ νέφ οΙκοδομ11ματι' αν δε ύπηρχεν ετι 11 εικών,
πρέπει να αποδώσω μεν τουτη εlς το δη εκόσμει 'ίσως κατ' αρχας τα
παλαΙft προπύλαια του Κίμωνος. Ή εικο)ν λοιπον ΙΜ. ητο κινητη καΙ
ουχι επι του τοίχου γεγραμμένη.Ι
Ό G. Robert εσχέτισε μετα μεγάλης πι&-ανότητος, προς 'n)ν εΙκόνα
του Πολυγνώτου την επι της φαρέτρας της Νικοπόλεως απεικονιζομέ­
"ην σκηνήν, εν&α βλέπει τις τον 'Αχιλλέα μετα κoμώσε~ς καΙ ενδυμα­
σίας γυναικός. Έγείρεται του κα&ίσματος, εφ' of. εκά{)ητο παρ α τη Δηι­
δαμείf!, και' εκδύεται ττ]ν γυναικείαν άμφίεσιν. ΕΙς την άριστεραν χείρα
κρατεί ξίφος εν τll &ήκτι του. <ο Διομήδης πρoσΠα1~έί να το<" κραt11ση,
εν φ η ηιδάμεια φεύγει προς τα δεξιά, άναχαιτιζομένη καΙ αϋτη ύπο
της τροφου της. ΧαμαΙ κείνtαι τα κάνιστρα, ατινα εχρησίμευσαν μετά
του ξίφους προς ανακάλυψιν του' Αχιλλέως. ΤΟ κύριον επιχείρημα δι'
00 ό Robert ύποστηρίζει την ταυτότητά του εΙνε δnη φαρέτρα παρου­
σιάζει σχέσιν τινα προς το άνάγλυφον Gjolbasclli, υπο το όποίο" ό
Benndorf ά\'εγνώρισε τι)ν επίρροιαν των εικόνων του Πολυγνώτου. 2
"Oσ(~) έπαγωγος και αν είναι 11 εξομοίωσις αϋτη, είνε δύσκολον να
συμΒιβασ% ;,ιρος τους δρους του Παυσανίου. Κατα τον συγγραφέα
του τον ή εικων παρίστα τον 'Αχιλλέα βιουντα εν μέσφ των &υγατέ-
ρων του Λυκομ11δους».3 .
'A~Jι' αί περιγριιφαΙ του Παυσανίου απέχουσι πολ1., του να είνε
πάντοτε ακριβείς. 'Εαν εφαντάζετό τις το εργον του Πολυγνώτου καtα

(1) Δια τή" τοϋ ζητήματος τούτου, Πρβλ, J ahn ~IichaeJin ,

βιβλιογραφίαν
λl'Χ Atl1el1arιllll
a Pans. descr., ad' Pans. Ι, 22, G. Δεν εΤνε λοιπο" άποδε­
κτi\ ή {}εωρία τοϋ G. H.odert, όστις φρονεί μετά τοϋ Brιlηη καΙ Letronl1e,
έ"αντίον τοϋ Fnrtwangler καΙ O,'erbech, στι ή εlκ(ον τοϋ ΠoλVΓνώτoυ ητο
άπλη τοιχογραφία γεγραμμένη ΕπΙ της παρειάς τοϋ μαρμάρου. Είνε ώσαύτως
δύσκολον νά δεχ% τις μετ' αύτοϋ στ~ ή εικων δεν εύρίσκετο έν τii πινακο{}ή­
ΚΌ, γνώμη άσuμβίβαστoς προς το κείμενον τοϋ Παυσανίου. Πρβλ. Arch. Anz,
1889, σελ. 151. Bi1d und Lied, σελ. 34. ~ -ek)'a des Pol)'gnot., Χ\ ' Ι "'in-
kelm. progr. 1892, σελ. 37. Πρβλ. Graindor, εν{}' άνωτέρω, σελ. 37.
(2) Con1pte- l'endn de St- Petersbourg, 1864, είκ. 4' \Vicner "Ol'legebl. ..
Β " 10. Robert, Arch. Anz. 188$) σελ. 151' l ek.yia σελ. 37-38.
T

(3) Παυσ. Ι, 22, 6· ευ δέ μοι φαίνεται ποιήσας (Όμηρος) Σκϋρ ον ~ί,~i§~"""'-.(

λέως άλοϋσαν, ούδέν όμοίως καί σσοι λέγουσιν όμοϋ ταίς παρitrν
εχειν εν Σκύρφ δίαιτα" ϋ. δι,! καΙ Πολύγνωτος εγραη,εν.
 57
τον Π αυσανιαν ,α
' , {)' πoo~
' εικονα
" το"
πεΡΙΥοαψεισπ t ' <Ι>'
• l ' l'JTO
, ,_
EaZEnt,E Ι/.ο-
στράτου " -, ~ ': - ,,~
δε " του νεωτερου' εις τους προποδας του ορους υψοιιωι πυργο;
- , , - '
π σποζων ιειμ;-:
, ...)νος εσπαρμεl'ου
' , δ'
ι' ιινιιεων.
0.' ιμευα εν Σ'
E"Q' κυρφ, ητις
"
δ Ροσωποποιε-ι
J ,ται δ ι1 α'λληγορικης ." εικονος. Α'ι υι'Υατερες
<L' του,
- \ υκομη-
'

άλους' ,δρεπουσ ιν αννη.

"ο. 'ο 'Αχιιλευς " κρυπτεται μετ αξ'υ των- νεανι'δ r,)\',
, λ αναγνωρίζ_εται η"δ'
η εκ του- ευγενους
, και' υπερηφανο\\ κινηματος της C ' ' -

κομης του,. Χ αμαι,κεn'ται κανιστρα πλήρη γυναιΚΕιων ιινΤΙΚfιμενω .

ν
n' -' , ' '
ν ροσωπον
' τι σα λ πι.,.ει
Ι}- οπισυεν
".0. - Ο hυσσεως
του' - Δ ιομη'δ ους οιτι-
' και,του "
ες_ αναμένου
. σι το" αποτε"εσμα του στρατηγηματος των. Τ'() κειμενο
ν
" ,,1 .
Του
n' Παυσα ι υα ε~'δ ι δ εν αφορμην να υπ08εσll
, νιου .Q \ Ι::' τις οτι
~, ηc: εικι')ι'
:J ~, τοι'-
' \

'Α'ΟΛυγνωτου
" ω' ς και"εκειι'η
, , ,ην περιγραφει ό φ ι/,οστρατος, παίl " τυν
ιστα
' ' ,,
δ' χιλλεα
, εις στ'
ιγμην καυ.0.,,,,
ην η πανοιψγια
' του- β')' - ,ι tι<I('XII-
ασι ,εως της ι. ~
εν ειχε (ρέρ "
. ει ακομη το" αποτελεσμα
, , της.
,_Τούν α\τιον
" ο" Α&ηνιων
, σστις ,ε'ζη"ισως περι"τα , τελη ΤΟΙΙ- ΤεΤαρτσι'
'
αιωνος
, , είχε γρα'ψ ει " , "ξ
εικονα μετα ε ατομων εν οις εφαινετ
" ' -- ' ' Ο 0< 'Αχι/'.-
ι.ει'ς_ ανακαλ ,ο.' η"δ η {,πο του 'Οδι'σσέως εν [ιεσ(ρ
. υφυεις ' τω\'
- ι') I'Υατερωl'
,
ΤΟυ Λυκομι1 δου ς.2
, Ό 'Αftηνι'ων λ οιπον
,~ ειχε ΠΙυανως ",~ ει'
εΚ/.ε::.ει το.>- "εργο.> tIl'α'ιιτ 1'1" στιγ l-
.<1. - ,
V

μην
,_ \'1'1' και"Π
ο ο λ'υγνωτος τσυ εργου δε- τουτου , την
' [ιl'ημη\'
' ιδ IfaΙOfif
' '
ημιν "1 αρετρι( της
φ' - Ν ικοπΟI
, εως.
, Μετα τ η- ς παρα δ οσεως
' "λ'
τού > Α8ηνίω)'ος οφει ~.
ομεν νι! σχετισι,ηt<1
'
πεντε
) τοιχο γραφιας - Π ομπηΙας. H'~'
' της μία ες αυτων
- \Τα
(\., μα; "δ"ΙUE μ r'1-
- ει C

.ιστα
_ άκρ ι β-η 'δ'
ι εαν του- ,.εργοιι του- ζωγραφου
' τουτου.
, 3 'Ω ς F.κει"Ο
' - περι-
,ειχεν
. εξ ατομα
" κυρια,
, τον
" Aχιλλεcι . κοατουμενον
' υΠΟ
c ' του- Δ ΙΩμηιιους
,,, και.
Oδυσσέω~
, . 0 ' δ'
." καυ ην στιγμψ' ραττεται των ΟΠΛων και φαιl'
<' . -'" ' " ετιιΙ !ιιιι-
• ,
βανων απειλητικην στάσιν εναl'τίον φαντασιώδους εχθροί', 'Αριστεριι.
σαλ;τιγκτης σαλπίζω" δεζιιι 1'1 Δ Ι1ιδάιιεια εl,τροιιος
." εν 'ιέσω bf τoίi συμ-
;τ}.εγματος
,
ό ΛυΚΟf l11,δ ης._ τα δ.ι~() (Ιλλα
'
πρόσωπα α; .τι, ονΩμιίιτωμεν

(1) Φιλοστρ. νεωτ. ΕΙκόν. 1. Brιωn. Die !>llilostr. GeU1alde, σελ. 24.4 .
. (2). Ι!λίν. ~ n
at. Hist. 35,40,134 pinxit ..... itenl (Athenio ) .\.clliI1e111
ίn
,.lrgJl1ls ltabitn occnltatnl1I. l'lixe depreJlendente et \Ί
una tabula (ut)
slgna ,. <ο Β rιΙlln, Cescll, griecl1. Kunstler Π, 294 {)εωρει- παρ αλ'ογωζ το'τε .
λ~ταίoν
δεν ' ,
μέρος της φράσεως ώς γλι:ισσημα. <Η γνώμη τοι' αϋτη φαίνεται lίn
εγενετο αποδεκτή. Πρβλ. την ύπό Ε.
>
Sellers εκδοσιν τού Ilλι,'ιοll ε.ς1 _το'
'

ανωτέρω χωριον. <ο Λουκιανός 67 5 3 εχει ίσως υπ .' να τοll- ε·δους

>

. ' ' όψιν

" εικο ι
τού. του οταν όμιλiί περί τού 'Αχιλλέως 4κεκριιμμένου εν τφ μέσφ των ,'εαρων :1:rι.ρ-
{}ενων \ιπο εν δ'υματα εκ .Δ" κevπτο,""ο" τ α-"ι.
U " • -

, , ΠΟΡιΡύρσ.ς»· "bι ταίς Πα(!νε'l'Oις

a.λοve)'ίσι".
< , >

----
,(3) IIel1)ig. Calnpan. "-andgeIlI .. ILQI{). 12~ΙΙί-ί -~), 1:}Ο() 1. J ~r
(,el1etlll. Gotting, σελ. 113-11ί.
οτραιrιώ'tας ίσtίαμένoυς έκατέρω1'}εν τού βασιλέως, ϊνα συμπληρώσωσι
'tO σύμπλεγμα."
~ις την αiJτην .σει.f?αν άνήκοοσι τρία Μωσα'ίκα προερχόμενα διαδοχι­
κiί)ς εκ Πομπηιας, εκ Βιέννης (Γαλλίας) και εκ Σπάρτης.! 'ΑνάγλυφΟΥ
τού Μουσείου τού Καπιτωλίου Β καΙ α1 πλείσrαι των γλυφων των σαρ­
κοφάιΥω\l, ας έμελέτηρ-εν 6 J ahn καΙ εΤτα 6 Robert.'
~ ταζ σαρκοφάγους ταύτας παt)ατηρείται είσαγωγη νέων προσώ·
πων. Πλέον Τι απαξ φαίνεται δ Νεοπτόλεμος παιδίον προσπα{}-ουν
μετ& της μητρός του \'11 κρατησωσι τΟν 'Αχιλλέα. δ Ένίοτε ώσαύτως Τι
σκηνη παρίσrαται ε~ σrιγμας διαφορcτικας εκείνης ην εΤχεν εκλέξει 6
'Α4}ηνίων. ·οτε μεν 6 •Aχιλλεiις παίζει την λύραν μετα της Δηιδαμείας,
τοϋ σαλπιγκτού "ιχo"iίντoς την σάλπιγγα, ~τις {}-α. άναΥκάση τον ήρωα να
φωρα{}-η,6 6τε δε ούτος 6πλίζεται δια να άπέλ-&n εις Τροίαι· 7 η άποχαι­
ρ~ nιν Δ,Ι ιδά μειαν. 8
ΤΙ. άνάγλυφον "toii Καπιτωλίου παρο\)σια'ζει. περίεργον λεπτομέρειαν.
Τον σαλπιγκτην άναπληροί πρόσωπον παίζον τον α;'λον αιοτι να ήχfj την
σάλπιγγα, ώς λέγει Τι παράδοσις.
Μόνον την σκηνην τής άναχωρήσεως τού Άχιλλέως Τι τού Νεοπτολέ­
μου δεν Ιπεχείρησαν να. ανεύρωσιν ΙΠΙ 'Απιχών tLVrov &γγείων μετ'
έρυ-θρών είκόνων. Μέχρι τούδε οντως θύδΕν των &,γγείων τούτων δει­
κνύε~ ημίν τον 'Αχιλλέα ιξνακαλυφ3έντα ύπο του 'Οδιlσσέως Τι παίζoνtα
την λύραν έν μέσφ των -θυγα.τέρων τοϋ Λυ~μήδoυς. Τούτο βεβαίως
δεν t:Τνε τυχαίον γ~oνός.·O Παυσανίας, ώς άνωτέραι είπομεν, ήπόρει
ότι 6 ΠολύΥγ(t)'{ος ΙΠελήφ3η 3έματος τοιούτου είδους, Τι δε άπορία του
εΤνξ &'ρκετα εϋληπτος. Ή μυ6-ικη α"τη παράδοσις δεν κατέσnl εντελώl;
λσ;~η εtμη ΠθΑ.ν βραδύτερον μετα. τον Πολύγνωτον. cH γυναικεία μεΤαμ­
φίεσις τοϋ υΙού του Πηλέως καΙ Τι ζωη αύτου μεταξiι των -θυγατέρων
του βασιλέως τής Σκύροu απέδιδον εις την μυ3~ν ταύτην παράδοσιν
χροια" εοωτικης περιπετείιις &ξίας να άρέσκη εις την Έλληνισrικην

(1) Helbig, άνωwQοι, dqti}. 1297.

(2) Bultet. de1. instit, 1841 08Α. 99. Cerchard, Denkmίiler und Forsch,.
Χ (1868) σελ. 167, σχέ6. CXlfi. Sparte· Wei1, Athen. Mittbei1. Π (1817),081..
1'10. Aιrch.' nt., 1881 ..sAI ;1.2;.
(3) BautlH!i8tier, Den4mtiiler Ι, 08λ. Ο.
(4:) J ahrt, Arehiol. BeitΠίge σελ. 852. Robert, Die antiken Sarkophag-
Relief!l 11, 081. 9:1.
• (5) Robert, CΙνφτ. It,.6.
17'

Π, VIII.
(6) Robert, άνωτ. σχέδ. ΥΙΙ, Χ, χvι dQLi). 26 α •
'(7) Άνωτ. σχέδ. XV, ~6(;.
(8) •Ανωτ. σχέδ. ΧΥ, 2ΔC. Helbig. Ffihrer,lI Ι, σελ. 279.
 59
επ~χή~ και δι' αύτον 'ίσως τον λόγον ευρίσκεται σιιχ\'I1-επΙ σαρκοφάγων
του τριτου και τοϋ δευτέρου αίώνος.
'ι! συλλογη τών ζωγράφων τών 'Αττικών άγγείων δεν ~Τνέ ~ως't'έ
πολυ πλουσία.• Αποτελείται απο κoινoτoπ~ τιν~, δJν πλtισται Μναν­
ται να χρησιμεύσωσι πρo~ παράστασιν διαφόρων σκηνων, δι dπAη~
με~αβoλη~ επιγραφών Τι δευτερευουσών λεπτομερειών. "Ό3εν δ ~
του_ 'Αχιλλ' , Σ'
, , εως εν ~ λ'ιαν χαρακτηριστιχος
κυρφ ητο • ειτε
.." ~-, . .
υπως ι:<;IΙΜ>Ι-
φftJi ευκολως καΙ χρησιμεύσrι προς άναχάραξιν ~τέρών σκηνων της TQE-
χoυ~ς συλλογης ε'ίτε σπω~ σχεησι.η εύκόλως προς τινα των τότε ,.,φι­
σταμενων κοινοτοποιών.
,. Δεν συνέβαινε το αύτο σσον αφoρ~ την άναχώρησιν τoiί' χιλλέώς
η, τού Νεοπτολέμου εγκαταλείποντος την Δηιδάμtιάν. ;πη σmlέ­
χεετο μετα της κοινοτοπίας της αναχωρήdεως νέο" πολεμιστσυ, ητις εδ­
ρηται επι είκόνων πολλών αγγείων.
, Ί'ινες ενόμισαν στι άναγνωρίζουσι την σκηνην της άναχΦQήιreως τoiί
A~ιλλέως επί τινος κυπέλλου εκ κέρατος εχοντος το βά&ς μέλαν. Έπi:
του
, κυπέλλ ου τουτου
' ~.,'
\Τα ανευρισκε, τις τα.xυριu
' προσωπα
' ~.ου- ~
l>Aδt.υν-
--
δ~oυ, της Σκύρου, roν Λυκομήδην, Δηιδάμει.α κα, τας αδελφάς Τ'l~,
τον Αχιλλέα 'ίσως δε μάλισια καΙ. τον 'Οδυσσέα. •Αλλ ούδεν άποδει..
~VΎε~ στι πρόκειται περ;' σκητης" μάλλον αναχωρήσεως f\ dφ~.
,Εκτσς το'urou παρισταται
, και··"Α
η ~.η παρουσι.α
ρτεμις, ης ' δ υυ""'λw,!>
......~, _.Ι'
έξηγείται, 11 δε -υπο του Lohr πρoτα3εiσα έξoμoLωσις μένει αμφί­
βολος.Ι
Το κύ1lελλον το δημοσιευ3'εν είς τα ΑηαιιΗ τοη 1 3~ σελ. 296 ~Τνε
πολυ
, η'}•Α'οιωμl'νον
,.,
ωσιε δεν δυναται
" . ,
τις να avay.vrop"P1l
, ο'τηΤΔΛ
~τα• βε β~-'I
T~ν,,'Aχιλλέα αποσπώμενον εκ της αγκάλης της Δηιδαμεtας. I1ρoσ~~ν
δ~ ΟΤΙ,11 δη{}-εν Δηιδάμεια ούδόλως εχει το ϋφος γυναικΟς κωλυοΥσης
τ~ν συ~υγόν της να απέλΗη. θα ένόμιζέ τις μάλλον δτι ζηtβί νά έμπο­
δισrι τον βραχίονα προσώπου έι:οίμου να πλήξ-g γιιναίχα ίσταμένην εμ­
προσltέν του.
, Κατιόντες {}-ι! 'ίδωμεν δη Τι σκφ.η της dναχωρήσεως το\ί εοπτο:
λέμου εΙνε Τι μόνη ην δυνάμεltα να επανεύρωμεν μεt' άσφαλείάς btt
γεγραμμένων άγγείων.
"Εν ήj φιλoλoγί~ ό μϋltος τοϋ 'Αχιλλέως μετέπεσεν άπό της έπο-
Ποιιας εΙς την τραγφδίαν.·Ο Σοφοκλης καΙ Εύρι.πιδης, ώς Ιφθημεν

(1) Monumenti ined. ΧΙ, 33. Reinach, Repert. des va5es peints Ι, οεΑ:
~6. LόllT,Evt}' άνωτ. σελ. 168.• Απόδειςι.ς ότ~ έπ~~oέπεt(1' ~ ι1μφ~Uιι e1-n_.--~
ο:ι ό Engelmann. Arch. Zeitung.• 1884, αελ. 72 χαΙ Archao1. Stttd "~σtttrι~~
ειχε ταί'τίσει την σκηνήν ιιΕΤ' έκείνης της άναΧΙι)Qήσεωs τoiί ε~oM ι
 60

~'ίπόνtες, είχον αμφότέροι ;ι;οιιlσει τραγφbίας {1jfO το ονομα «Σ κ ύ ρ ι ο ι».

'Εαν το εργον τuϋ Ευριπίδου φαίνεται εχον σχέσιν προς tijl' ίσcoρίαν
τοϋ 'Αχιλλέως, δεν συμβαίνει το αιπο ιος προς το του Σοφοκλέους. Ό
Txr,vl1itt και σ Robert φρονοϋσιν στι (~)ς ~έμα είχε την αναχύιρησιν
του Νεοπτολέμου εκ Σκύρου. 1 'Εν τοίς σφζομένοις αποσπάσμασι γίνεται
λόγος ΠfΡ'ι πολεμισcoϋ απο{tανόντος νέου, καΙ τον οποίον fιρηνεί ο υίός
του αποτεινόμενος πρός τινα γέροντα. Ό πολεμιστης ούτος 'ίσως είνε ο
'Αχιλλfύς. Μόλις εχει φονευθη καΙ ο υίός του Νεοπτόλεμος ιJρψεί τον
Ηάvατόl· τοι ι . Ό γέρων ~α ητο δ Λυκομllδης. Εινε πι{)ανον στι το
υπόλοιπον της τραγφδίας συl·επληροϋτο δlrι της αφίξεως τnϋ 'Οδυσ­
σέως και του ~ιoμ11ooυς,2 οϊτινες αΠ11γαγον εκ Σκύρου τον Νεοπτόλε­
μον εις την πολιορκίαν της Τροίας.3
Κατα τον πριJJTOν αιώνα μ. Χ. {j ίστορία της ανατροφης του 'Αχιλλέως
Ει· Σκύρφ EYQdrplj δια μακρών υπο του Στατίου εν τη Άχιλληιόι του, ι]τις
εμω'εν l)μιτελιlς. Αϋτη αρχεται άπο της στιγμης καθ' ην η Θέτις βλέπουσα
να αl'αχωρn το πλοίον εφ' ου επέβαινον ό Πάρις και 1'1 Έλένη, προμαν­
τεvει τον πόλεμον της Τροίας καΙ τας εξ αίιτοϋ συνεπείας. Παρακαλεί
εις μ(ίτην τον Ποσειδ(ονα να καταποντίση το πλοίον καΙ τους επ' αυτοίί
επιβαίνοντας, οϊτινες {trl προκαλέσωσι τον πόλεμον καΙ τον -θάνατον
τού υίου της. Τότε άποφασίζεl να κρύΨη τον 'Αχιλλέα εις Σκυροv. ΤΟ
ποίημα καταλ1)γει κα{t' ην στιγμην δ 'Αχιλλειις απαχ-θεις εκ Σκύρου
δπως μεταβΤΊ εις τι)ν πολιορκίαν της Τροίας, διηγείται εις τους σl'ντα­
ξειδιώτας αύτου τον βίον και τας περιπετείας του.

Και ό μεσαίων ησχολψ'!-η εις τον μύθον τούτον. Χειρόγραφόν τι τού

Ι20υ αίά)\,ο; διασφζει l)μίν επιστολην γραφείσαν κατ α το υφος τοϋ
Όβιδίου και fμπνευσ[}είσαν προ παντος υ;ι;ο των «Ί-fρωιb(ι)ν» του.
Λέγεται δτι ίι Δηιδάμεια απέστειλε ταύτην προς τον εν Τροίι:ι εύρισκό­
μενον 'Αχιλλέα."

(1) Robert. Bild. lll1d I.. ied. σελ. 34.

(2) (~rail1doI' σελ. 42.
(3) Σοφοκλ. 'Λποσπ. Έλλ. τραγφίΊ. σελ. 253, άριΟ. 609 - 51ϊ. Ευριπ. d."οσπ.
σελ. 574. αριο. 682 - 6 (j. Αυτό!}ι σελ. 40. αρι6. !). απόσπασμα τραγφδίας «οί
Σκύριοι,>, ητις ά\·ήκει ,σω; εις μία\' τιJ')ν προ!]γουμέι'ω\'. Δια την χρο\'ολογία\' της
τραγ<ρδίας του ~oφoκλέω; πρβλ. κατωτέρω. ΥΑ"ευ επαρκους δlΧαΙOλOγίας έζ{ι­
l.ησαν \'ασυ\'δέσωσι προ; τοι"; μύ{tοuς της ~κύρoυ dVTLxttflEI'o. αλλα, ιίις
τον Νεοπτόλεμο\' του Νικομάχου καί Δόλοπα; του ~oφoκλέoυς. Πρβλ. Al1nali
del1' Instit. 1860, σελ. 29:1. ----
(4) Godex ]>aris., 27R2, φύλο 103 εκδ. Riese. Rhein. :'[ω;. , :\ Ι. (1<,~
' ΙJIΙΙ""ΙΙΙ;:1io:I
17,ι καί έξη..;.
 61

Τ', ε .ος χατιι τον 130ν QIrJJva ό μυ&ος ούτος δίδει Ηέμα εις τον Μετ((-
στάσων ν"α ποιηση τραγωδιαν.
, 1

• 'ο
1 1μϋΟος
' Τ ο·υ Ν εοπτο'λ'εμου εν
, Σ' ~,
κυρφ ενεπνευσεν οι.ιγωτερον
').., τους
.
κα"Λιτεχνας
• . ~H ' - ' ' δ
ττον χαρακτηριστικος του μυ{)οι του παΤΡΟζ ΤΟΙ'. η υ-
' - '
νατο
, να κατασΤΏ
. αφορμη ~
- "εργων ως τα του Κοιντο l ' Σμυρ-
, ' , φιλολογικων <' - .:

ναιου_' 2 χωο
. , 'ις να\ ΠΛηροι
• - και, τας
\ αξιωσεις
, , της ζ ωγραφικης- και\ της- γ/,υ-
'
ιΠτικης' ' αϊτινε~'ζ (ι'
'> ΧΡΩ ου σι υεματων γνωστω ν και σαφων. 'Ε πι\ π"εοl'
- ' l' 11,-

CΙυΤOηlς ενίω,, σημειων ' της

- "ιστοριας του ποος ' εκεινα
, - τη'
- τΟι'- πατρο" '-
Α ftu
ΤΟυ ,
:),' ζ'
1]\ αγκα ε τους καλλιτεχνα; να Ι)υσιασωσ ι ΤΙ1 1 ' μΙ(Η' ει; ιιιιτυ)\'
J \ .... , , ' ").... .,-

ι,εβιιιω-
, , ' > ου'χ'ι τ'ην του• 'Αχιλ}',εω;. ω,:;
c του- μα-Ι· -
,!.ον γνωστου.
Άνευ των'επιγραφων
\ C • δ'εν f)ιι" η δ υναμευα
,~α. να'ΑI,εl~αιωσωμεν,
Α' οτι
". IJ
αχηνη ,11 πα ρισταμενη
Ν. " επι, κρατηρος ' τινος του- i \ ου'β ρου παΡΙΠΤΙf- τον ,
τ' εοπτο}' ειιο\,
, καυQ,"ην στιγμψ' . ~
ουτος εγκαταΛειπει
, ., ' \υκομη• δ ην .
τον. χω'
cην , Δηιδάμεια\' ~ ηc συνηυης
• εινε '.ΙΙ σκηνη,της - ανα-ι,ωρησεω;
, ' παριστιιμεl'η
'

ως η ρωϊΚΙ'1 • δ Ι" ο 1'0, "

ματιο ι' ληφ{)εντων εκ του-,.
επους. 3
c Engel111ann διατείνεται δη ανεγνώρισε η1ν αi'ιη'ι" aXIJI,jll' ε;τ ί
C?
υδοια-
ο,' '> τ 0-υ Ε n11ltage. . i 'Αλλα και πάλιν είνε άδυνατο ' απΟ δ ει.;ιιηιε
ν να., "- ν

εαν_ "
ποόκ , 11 α ι περι,της
τ ο
. αναχωρησεως• του- εοπτο/,εμοι
• , l "η περι" εΚHνlJ~
. - τ ίI~
-
το ι •:\ Ι.'Ι[)}"εως.
, "Α1. J λ ως τε δυνάμε&α να' επα"αι,αΙ
, . '3 ωμε" ίIl, > (Η'Τ,l,'
" ερ(ο-
'
"
Τησιν \)' ν κ αι' (ια
δ' το\ εκ
>κεοατο;
, κυπελι.ο".
, . " ειιν δ' '(1;τΟ'
'1/" ειιρισκωμειιιι • - () <

σκηνης αναχω ρησεως

' και, , ' , μα-)1",Οι' προ,οαφΙζεως.
ουχι ,,-

Και .. (1 ο
'- αιιll ις επανευρίσκομΗ τον μυθοl' του ~εoπτo/ηιoι'
• ,
ΕΙ' τη μεγΙΙΙ.!1
,- ,.

οωγραφlχ';1'
ΥΙ α,
'}λ' υπο δ lαφ()ρον 'ιιν ;1 til-,.
;:;
' οΨιι'
, ,>
C
εκειν!);,
, ' ην-εχει
, , . 'εν Τ!1- σκ
αναχω' • ρησεως επι
, του κρατηρο; τoϊi \οιίβροιι.
'"'~~;τί εΙκόl'ος γραφείσης ύπο τού Φιλοσtριίτοt', δ Φοίνιξ σταλεί; FI:::
-χ.ι'ρον προ; ανακάλl1ψιν τοίl ~εoπτoλέμoυ και όδηγίΦ' αιιτοί ει::: τίl,'
,

;ΤΟ/.Ι ()ρκ - 'Γ'

" 'lUI' της ο ,~,εκ της
ροιας, ανεγνωρι_εν -
xαl,I,O"llς
• 1 -
κω, ΤIJ~
--
ε~;'γεl'ει'α-., τ1ιϊi
ΠΟοσωπο
" ιι τον' ι'ιον
<'
του_ 'Αχιλλεω;
, Q.~'
προορισm. ντιι εις το να φι' ι".αττη τι',. "

ΠΟιιινι('
t
<, • Λ' \ - δ'
λ ιιπο του υκομηδου; κάι της ~ηι αμεια:. OΙίl\'ε., " -"ηιι. (1ε/' ο,' Ι' ι Ι

(1) :,IIetastasio, Achί1le ίιι Sciro, τραγφδ. εΙ..; :τράξ. 3. Τουρίνο,' 1ί:>ί.
(2) l>osthotner \'1, 56 ά 115, \'11. 168 -3Η.
R (;~)
Al1nali del1' Instit. 1860, σελ.
293. J. Roscher, Lexikol1 •. ΙΙΙ. σεί 1ίΟ.
~ e1l1acl1, Σuλλογ ι Ι, σελ. 3040. ΕΙς τl')ν ύ.ντίστροφον όψιν γι. ν11 XQfLtOϊoaa
ι
αΥΟος ~ " δ λ' 'Rottlez.. ό
_ ' εις εrrι)βOς καί εί.; γέρων. ον άνειι έ;tαQκοίίς ικαι ογιας ο
1ΤQωτοςε'Χδ'
.' 'Α' • • • - 'Α λλ' -
• οτης, η uελησε ν(/. ταυτιση μετα το\! χι εω., μετα;ιι
t ' ro;:,I\uvot,jjbOI'-
, r•• , .,

και τής Δη ιδαμείας.

1 (4) Atlas du CΟl1ψte- rendn cle )a Co ιn 111. arcl1eol. cle ST - I'etcr '1)!1:~,
:4, σχέδ. ΠΙ, 1. Reinach Repert Ι σελ. 4Η. ΕJ1 eΙlnall
σ l1 .. \rcII, Stιιdl~'~""-:-::;:-'"
σΕ/,. 43.
 62
ιιποτρέψωσιν αl'τον απο τοϋ στρατιωτικου επαγγέλμ<ιτος, σπω; μ11
!.ιίβη ηΊν τύχη" του πατρδς του' Αχιλλέως.
co ζωγράφο; πεΡΙfβαλε το" Νεοπτόλεμον χιτα)\'α λευκον διιlκοντα
μέχρι γονάτων, ίl περάνω τοϋ όποίου ητο ερρψμένος μανδύας εκ πορ­
φύρας ιΧνεχόμενο; εκ τοίί αριστερου {δμοιι και κρατούμεl'Ο; οια. τη;
Ι:>εξιας χειρός. ΤΟ βλέμμα του Νεοπτολέμου εστρέφετο προς τ11ν ItdAM-
σιιν, 111' οιέσχιζε πλοίο ι' διερχόμενοι'. 'Ε" τη πεδιάδι, ιΊς δεξι6θεν εδέ­
σποζεν (ίρος, αίγες και βόες εβοσκον Tlll:>E κακείσε πλω·(όμενοι cl:J; ανεrίΙ­
τ11ρητοι.1
τουτο εί,'ε το μόνον εργον μετα τον κρατήρα του Λούβρου, εις το
όποίον αl'ειιρίσκομεν μεnl βεβαιότητος την μυθικι1" παράδοσιν τοίΊ
" εοπτολέμΟl1 ει, Σκύρφ.:t
'ΕπΊ των καλλιτεχνικιί;ι' τούτων απεικοl,ίσεων ενεκύψαμεν καitόσον αί
αρχωιJτερω εξ αυτων σχετίζοl'tαι στενώτατα προς το σπουδαιότεροΙ'
γεγον<)ς τη; 'ιστορία; t1"\ς Σκύρου. ουδεμία τούτων είνε προγενεστέρα
τη.:: άλώσεω.: της νΙ1σου υπο του Κίμωνος. Αϋτ'l λοιπον είνε'1 αφορμιΊ
των fικόνωl' τούτων, ε1νε δε γεγονος αρκεnχ σπάνιοι' εν '.\fιιlναις ,c1 εμ­
φάl'lσις σειράς εργων καλλιτεχνικα>ν πρπκλη{)είσα υπο ίστορικου γεγο­
νότος. λιlτοΊ μ<lλιστα οΙ 1\Ιηδικο!. πόλεμοι πολυ ολίγον είχον επηρεάσει
Τ11" cruyzρr>vOI' τέΧΙ·1l',.3 Συμπεραίνομεν λοιπον στι 11 αλωσις της Σκύρου
Ιl πηρξεl' εξαιρεηκως ευχ(ίρισως τοί; Ί\1')'1"αίΟΙζ, Jιν αί αξιώσεις επι της
νιΙσου εχρονολογοίΊι'ΤΟ αφ' στου κατέλαβοl· την Λημνο\' και 'Ίμβρον
!ίτοι προ 75 ετων. το δημοφιλε:; <ηλως τε του Κίμωνος συντελεί τα μέ­
γιστα εΙς την ε;τιΙρειαν έ"ος των κατορΟωμάτων του επι της τέχνης της
εποχης του.
Και ΊΊ l'εωτέρα ζωγραφικη δε" &πηξίωσε "α <Ίσχοληθη είς ΤΙ)l' μυ()ο"
τη.:; (l"ιιτροφης του '.\χιλλι5ω; Ει' 2:χύρι~) μεταξιΊ τιο" fιιlγατέρων του
λυκοιιιl()ους. 'Ε" rii παλω(~ πινακοθήΚl1 του Μονάχου εΊ'()ομεl' μεγύ.­
λ!]l' είκόνα παρισηί;σω' το" μίΊnο" TOUtOI', εργον τοϋ οιασήμου
ζωγράφο\! J an \'[t11 Boch llOΓst.

(1) Φιλόσtρ. "ε(ότ., ΕΙκ. Ι, :2.

(2) Πρβλ. Roscltt::f, Λεξικόν ΠΙ σελ. 1 ϊ3.
(Η) l'ottier, l)onris, σελ. 102.
 KEΦ~Λ~ION ΖΌ

Η ΣΚΥΡΟΣ

ΚΑΤΑ ΤΟΝ 5 0Ν ΑΙΩΝΑ.

CH ίστ ~ρια
Τ--' ' ~ς- νησου
, :ι
αρχεται απο του πεμπτου μυ,'Ο" αιω"ος.
"11 ~'\
Πι)() -, , - '\

τ'η" εΠΟΧ•Ι1ς ταυ της, ης

" .τα 'Αιια' μεταρα
, γεγο"οτα Ρ. 'λ ωσι τεΙ.ειω.:::
." Τ1]" Tf ;ΤΟ,.Ι-
,
,ικην .Η οικονομικιιι'
xc' , rijr νιισου κατάιπιισιν, αί'τη δεν- ί]Το '{1'ωσηΊ
ειμΊ'1 εκ - ι κακων
τωl - πραξεων
," τωl'
- Δολοπων
, ανθοωπων
, ' ιικοι\,(,)ι'ιιη,)\'
" ,

κακών 'γεω,ρ)ω",
ι αι,~ λ'α και"εμπειο(ι)ν
- , "1
πειρατω~'",
ν κατι.ι τον Πλουτιιρχον.
Ι
'
1< ατα τον Ήο_ OuOTOV
:;-, 1" '>. Π'αμμων τις ....
'5'" κυριος ΙΙΠΕuεΙςΕν
'>' l' εις
' τα, "Ι'ΠΩ ΤΟΙ'-
-ερς,ου
,_ εκε- :ι
. ι αποστω,εnα
, , ,~α\'ιχνευσιl'
προς ,
πλοια
...,
υφαλον
CI
κει ΙΙfl'lJ"
, , , -
ει' τω
μ εσω του
l1ε' , στενου, υ χωριζει την ΣκιαΗοι' απο τη; Ηπειρο\,.2 Ο
- οπερ ,- ', ' " - ,', , '

ρσικοc, στόλo~'" εΠΛεε

" , συνεχως
-τας
" , 'Ι"οι' Π'
ακτας. αμμω"cι }
.οιπον
' τ0
-'- 1

Τον_ δεν ει,ε

α(3 μεllQ." εαυτου
c ~ Σκυοου
- εκ ~ Ι αλλ ιι\'αιιφβοl.ω.:::
:), , , "
ΕΧ τι"ο.::: γειτο"ι-
λιuένο "r
ΚουΛι' δ'
του επικιν υνου στε"οίί.
-, - ' - .
, "ίετά τι"α"εΠΊ },αtι β ανει
,. ' σπου δ'
χωοαν γεγο"Ο'::: αιοτατο", η< α/,ωσις
". της
-

νησου
σ' tπu
c, \ του- Κιμω\'ος.
τ/
Εμποροι Θεσσαλοι
~: . . -,, συνει.l]φΗησα
,, l ' και\ ελη-
.,
δτευθησαν ε'ις τον, ι,ιμε\'α
" 1(' ρησιον. Ο'ι λ ηστεΙ'IΙΕι'τεζ
Α' κατωριrωσα"
' (\ \'(.Ι,
δ 'ρωτετεύσωσι " ",Cι
και φερωσι την υποιιεσιν προ -rOlI , - 'Α fιcrΙΚΤ1'ονιχοιι συνε-
-
, Ριου. Οί Σκι''ρωι κατα δ ικασυεντεςCι' εις
" ,αΠΟυοσιν
5. και' αποκατασ,.-ασιν
, , των
-
αΡπαγέντων
:\1' " ε' μπορευματω" ν αρνουνται - να,πl,ηρωσωσιν
,' (,(I'ΤΙ
" τω\' - ενοχων.
, ,
,Υ'η ον τες δε"εν ασφαΛΕια " οιc "αονΟΙJμενοι προσεκw,εσαν
21!.. οι ' ε.ιϊιστο
, ί.ης
- τον
,
ηιμωνα'
, και' ιιπισχ"ουν-rο
, - ' να, 'παραδωσωσι
, ' - τιι"
αυτφ , νησον.
-
χε Κυρω-," 1Ί'δ η της
- νησου
, '
γενομενος ο, στρατηγος
,- των 'Α-α ' εκιιιω-
υηναιων , >. '
'ι, tOlI " Δό),πας
r ο και' δ' ",~ το'Α'ιγαιοl'
ια να" απαι",α::;η - απΟ
" τωl'- ΠΗρατ(ι)ν
-
τουτ(ον
, εγκαυισrςι
Q -:ι .... επι
αντ :) αυτων
-:) -:ι \ της
._.~
νησου αποικους
:), "Α·υljνcιιου.,..
α
'-
Ί αϋτα αναφέρει ό ΠλούταρχοςΒ δ δε Θουκυδίδης μ ικραν ποιείται

(1) Πλου
• τ. Κ'ιμ. 8. +Δόλοπες Ι;;κον'ν τη,. 1Iiju01l, εΡΥ
.' - λ ηι~
ατα , κακοι' Υη. "1"ό .
με"οι
α" δε τ;'·111 fJ. α'λ'
ασσα" εκ παλαιου, τελεvτω'ντε.
-' 0ν δ'ε τω" • λεό 'ντω" παρ •
- εισπ
λ 'U'rO\lςo κα'
,'χρωμε"ω" , απειχο"το ξbιω"... e
:J'
Ο " Κιμιο" τον. μπ \ .t 'λ' 1: '
~o οπα. ε!iΨ
τόασε και' Α" - ήλεvfJ.έριοσε.fί Θησ. 36. 4η" δε\ και\ "QΠoρ,α
το' .ιsιyαιo'ν '
και\ Υ"ω"α,
-

ταφο'ν,μ,.
v(2)' ά ξ'<<f και, χαb:ποτητ,
, - ' ' .. λ'
τω" 1:1Ι"",ον"τω" ~o ,oπω,,~. .
γι' . Ηροδ. , Π, 183. Τθϋτο εlνε τό μόνον όνομα. κα.τοικου τη; Σκιιρου οπερ
8

%αίωριtΟ' ιεν. 'προ' του- 'Α"υηνα.ικου

- t
- 'Α :τα\'Τι.ι- δ'f μ'
.. - ,ι!.Ποικισμου. 0'\0\' '\' Τ'1 f'~ -t'lt~"

l'er~ί"ε ο"ομα ένός τιί>ν υί(ί>ν τοϋ llQICι.floI'. Λ Πρβλ. ~~~J1~. .

t: i ••
('11.. 2:>0). Fick. Cne*iiS
-
σελ
(3)sonna1Uen , 20'':<.
.•
ΠλΟΙIΤ. Κίμ. 8. Θησ. 33.
τού γεγονι,τος μνείαν' κατ αυτι'!ν οι κάτοικοι της νlΊσου -ϊΊνδραποδί­
σΗησαν. Ι Κατα τον Διόδωρον 1'1 Σκυρος -θα υπέστη πολιορκίαν επι. της
αρχοντείας του Δημοτίωνος (-!ϊ()--!(ω).2 Ό Κορνήλιος Νέπως συμφωνεί
πληρέστατα μεη'ι του Πλουτάρχου. 3
<Η Εξωσις των άρχαίων κατοίκων της νήσου συνεπάγεται δι' αυτη"
προνόμιά τινα' συνοικισθείσα άποκλειστικως ύπ' Ά{}ηναίων αποίκων
ουδέποτε θα σuγκαταλεγjj μεταξυ των φόρου υποτελων συμμάχων των
, λ{}φ ' αίων. 4 Δια τον αί,τσν ι~)σαύτ(ι)ς λόγον μετ α την εν Αίγος ποια­
μοίς ναυμαχίαν καίτοι κατέστη άνεξάρτητος, ώς πασαι rιί κτήσεις των
Ί\ftηναίων, εν τo~τoις -θα διατηρψηι τους εκ της' Αττικής αποίκους
της, ε\,(ρ αλλαχοϊ:Ί 1<1 κυριότης του εδάφους άπεδόftη τοίς &ρχαίοις
κατοίκοις.Ο

<ο Κίμων επωφεJή-θ η 6 της ά/.(6σεως της νήσου, ινα υπακούση είς
χρησμον δο{}έντα ολίγον πρότερον κατα το ,!76--! ίό σuνεπείq. επιδημία;
η λιμού.' <ο χρησμος οΏτος διέτασσε την μεταφοραν της τέφρας του
Θησέως εί;' Α{}ήνας.
Άρχαίαι παραδόσεις άνέφερον ση ό i1ρως ύποπεσων εις την δυσ­
μένειαν τιον' Α-θηναίων η εξορισθεις μετα την κατ' αυτού κατηγορίαν
του Λύκου, δι(~ τον φόνον τού <Ιππολύτου 8 κατέφυγεν εις ΣκύρΟ\'
ε\,{)α ενόμιζεν στι εχει φίλους και εκ κληρονομίας των προγόνων του
γαίας. της νιισου εβασίλευε τότε ό Λυκομι1δης. Ό Θησευς απαιτεί t l1V

(1) Θοιικυδ. l,9 4πρώτον μεν Ήϊόνα ... εΙλο...... επειτα .ΣκVρον την ε .. τφ
λΕγα,ιρ νήσο ... ην φκουν Δόλoπε~1 ήνδραπόδισαν και φκισαν α-lιτoί.).

(2) Διόδωρ. ΧΙ, 60. Ή πολιορκία αϋτη είνε α\'αμφιβόλως επινόησις τού
'Εφόρου, δστις είνε 11 πι&ανη πηγιi του Διοδιδρου, ενψ ό Πλούταρχος και ό
Κορνήλ. Νέπως ακολου&ούσι τον Θεόπομπο\'.
(3) Κορνι'ιλ. Νέπ. ΚΙμων. 2.
(4) Περι της ά.:τοικίας της Σκύρου πρβλ. Κirch11Off, Abltand. d. Bel'l. Akad.
1873, σελ. 13, Foucart. Les colonies athenieunes. :\lenl. pl·esent. a Ι' .\ca-
dell1. des Inscript. σειρα. 1. πίν. ΙΧ καΙ. σελ. 356. Ed. :\Ie}'el' Cesc!l. cles
Altert., 1\' σελ. 1 και 19.
(5) Ε. )Ie)'er. εν{)-' άνωτ. ". σελ. .
(6) 'Ο Ε. )re~-er (αυτό{}ι ΠΙ, σελ. 494 ύπο{}έΤΕΙ απ' εναντίας δτι ή κατ(ί­
ληψς της YljOO\1 εδααιολογι'ι&η εν μέρει δια της επι-θυμίας να ύπακούσωσιν είς
τΙ)\, χρησιιιίν. Άλλά συμφώνως προς ταζ φριίσf.ις του Πλουτάρχου, Κίμ. 8. Ό
nnncker. (;'esc!l. <Ι' λΙtert. "ΙΗ. l,ιί. H.eI11. 2. υπο&έτει ευλόγως δτι ό Κί­
μων δεν i!OZf ΤΙ')\' ιδέαν να ζητήση τα λείψανα τού Θησέως εν Σκύρο,>, είμ1Ί
μΕτά T1iv ίί.λωσιν ηϊς "ljOOlI.
(ί) Σχω•. Ί\ριοτο (r· ΠλουΤΟζ, ti2;;. ·Λ(Ηιπείδ. Π. :/1;; και Σχ ' '....."",'''"''''
ΙΙΙ. οελ. G 8. (Πί11<!ΟΓί)
(~) Σχιίλ. ΛΙσχ. κατcί. Κτησιψ., 1:1.
 65
περιουσίαν
i' ΤΟΙ' παρ, (ιυτου Ι' του.
, - "η κατ , ω.λου; :ιι τεί τlJ" I)ΟIII)ΕI(Ι\, "1 ' ,) 'U
'Ι.ασlλευ~'> ίιπο' ι
την προφασιν ()τι {)α ()ειΕη αυτω τα κτl]ιι ατα τοι' τον
" , , . , -' " '

οοηγεΤ ε πι' β ραχου

' "και' κατακρηllllι~ει αυτον
, απΟ
•. , του-"υψουι:, φ()βου-
L
,.; '
μενος
, . να "'εΖl1
,. π λ'
ησιο'l' του "
ιιρωα
';τοσον
, ,Ενδο/Ξ.ον "
Ι] δια
, ,νιι ι
' ,αποκτησl]
την, ,ευνοιαν
" του βασιλέως τίίJν' Α{)ψ(ί')ν Μενεσ{)έως,
- ιιπcιλlΔσcι(ι)ν
'
αυτον
Ι ' "τoiΌί αντ ιπαΊ,ου του. 'Α ποσπασμα
' ι τι του 'Α ριστοτει.οι'ς
ι, φαινεται - ,

,εγον
σκ ι. οτι δ Θ11 σευς 'α υ;το του υκομη'δ ους, οτε
, .εφονευυη , θ ε \'(,ι,'1-
, , 'ψ.ι <' ες:ΙΙ- - J\

Κ .ηση
,'"εν ΣκυΙρ φ δ ικαιωμα
ι Ι"οπερ ειχεν
εποπτειας ... • ι 1
ως ι,ως του. ιγεως. C " - \'

• ατ ι'αϊ Ι•ους δ Θ- ησειις , ι,

' ηιιε"ησε ι τον J υκομηο1]l'
να εκυρονιση
Q ι ι. "η ΥΙΙ'
" oQ ' \

(ι;rιιτησ η~I τ'ην συ'ζ'

, ι καθ' ολως
υγον του. Τελος " διαφορον
' ι (/ Θ-1]-
'Υ,·ιιψη" <

λι"cι'
ιτευ- ε φονευυη
'οα τυχαίως.2
;r') είστα ι των -"λ'
Θ
_ ,"επτομερειων τουτων ε ηφιιησαν εκ τΟΙ' IJ')ιΟΙ' τΟΙ'- Q , -

ησεω r Ο πο του ουταρχου. Ταυτας ο π'

υ ' Πλ ι
αoη~ιoυ
" '> - λουταρχος ειχι:.ν
. 'αΡl'CΙI'11
,< Q-

πο
Ι των ' Αττ ικογραφων, ' 'δΙ
ι ιςι του- "Ι σrροll β'"
και ισως αΠΟ του Ι{),ι (το ) - " -

και Φ υοχωρου. Π αντες οιιτΟΙ ' θ ησω' αρχαιαν Α

"

, . " ' {)(( μετεχειρισι

.' " ,~\τ-
τικην Θηση·ίδα. 4
λιία τοια'υτη πηγη"ι-εςηγει- δ ιατι' τα, :;τι,ειστα
, - των
- Ι ν Τ()\' μι'ι'f) 0\'
σημειω
συιιφωνου-σ ,~, των - 'Αθ\ ηναιω Ι ν επΙ τl]ς "Ι]σου
Ι ο Ι'Χ ο -
-

Ι' ι προς
' τας
, αζιωσεις 1\

μ~lδι~,ς εινε βασιλευς ζηλότυπος της ?>όξης του Θησέως' (f ο"εύει άδίκως
" - .' •

τον
" 11,"0 ωα ,οστις
"" ηρχετο να,-~ Ι τα'δ ικαιωματα
ε:;ασκηση ' ι του ως ΧΙ',Ο ι (Ι1ΡΧΟ. \' '.

,Κατά _ τ ινας μαr,ιστα

ι, α Ι ς ο} ιγευς Λεγεται υΙO~ τ ου Σ κ.ι'-
η και c1 π λου- 'δ
ι ωΚτ11του.
μυυογραφου <' - - \' , .,

ο~ ι ο υ .ο Τ'ο ονομα
" Ι β'
τουτο ελήφθη εκ της Σκυρου και JE αιως υπ-Ο
J
ο' των-
ενδιαφερ' ι''"
' [

ομ"νων, και δη των' Α 01]"αιων, οιτινες ηιιε ,ον να κιιμωσι τ ('),.

, , - Q } "

Θησέα"εγγονον δηι~εν Ι
_ "ηρωο; ομωνιψοι' τη νησ(ρ.
Τ ουναντίον,
C ' -

' αλλαι λεπτοuέοειαι ανάγονται δυσκόλως ει; , ΑττιΧιι"

,
~ηγl1ν. Εινε λ. χ.' εκείνοι oϊτ'ιν~ δικαιοϋσ ι τον ςΛυκομιlδην οαχαρ ιρί-
ακτι

, οντες το' ,. Θ
~ ησεα ως πι,ανο ν η κατηΥορουντε αιιτο ω.,., \Ι. ε') ο,'τ(' να' ν

~κ?ρoνίση τον ξενίζοντα τουτον'. 'Ωσαύτως ό τυχαίΟ; αι,τοϊ {}ά"ατος καί

C " " - " C -
•

ιδιως ~1' ' s . ' , ". - ' ~I δ '- θαΙ,'(ΙΤΟ- τοίί

αρχικη υιατυπωσις οΛου του μυυου, ο μΙ] Εν ο:;ος \ ""
~

'Αριστοτ. ' ΑΌην. _ πολιτ." άπ:ό('fΠ.

ελiJ.ων Θ "
, (1) 1 (Rlass): (<' ΑρΙt1το
δ"
τέλ
ηςΑ' Ιt1τορε'i
'ω συ -
ση r ννέ

ησευς εις 2κvροv εΠΙ κατασκοπηv

"εικοτως
, ια τ1}ν ΙΥε. "

(2) Πλουτ. Θησ. 33 και Κίμ. S. λυκό<[Ρ. ' Αλεξ. 32..1. 'Ησύχ. καί φώτ. έ"
νειαν , ετελ εvτησεv
' ωσνΕις
> .C> ' κατα' πετρών ...

"Σκυρί(f δίΚΌ') ΣουΙδ. έ" <,ύ.ΟΧ I1 Σκυρία.» Εί'σταΌ. σχόλ. 'Ομ. '11.. l' 662, Βα/.ε(1.

Ι σελ. 17 και iξϊι.;· (;jl\)crt, Γlιjlο-

"Ιάξ. :5, 3, 3. ".
(:3) \\'eIJ111:l1111, cle Istro (;allilllacl1io 1
ΟΟ'ιις χχ .....Λ ΙΙΙ ,σελ. 46 και' ε1:.ϊϊς· ~---
(i,

<> .••
'
C;rιllJpe. ε,,{)' ά\'ωτ. σελ.- 581.
(-1)
(5) 'Λπολλοδ. βιβλιοΌ. ΠΙ, 15,5 "ένιοΙ ΑΙΥέα 2κ υ ρίου elvat λέΥου
 66

ηρωος φονευΟέντο; [,πα βασιλίσκο\' [Llx(lίI; και (ισι]μου YI]Got! τοί, Αι­
γαίου, ανέρχεται προφανώς πολι' παλαιότεΡΩν της εποχης, xa/t' ~lν ό
Θησει'ς κατέστη ό κύριος 11ρως και τρόπον τινα δ <Ηρακλης τών 'AftIj-
ναίων.

Έσχ.άτως ό Grιιppe εζl]τησε να επανεύΡll την όδΟν ην ιlκολούθησε

το προ-αττικον μέρος τού [Llif)olI τούτου τού Θησέως σπως φfJ-άσn εις
Σκύρον.
Θα είχε ψθ(ίσει δια. της ανατολικης πλΕ1,ρας της Βοιωτίας.
<ο μύ{}ος του Θησέως -θα είχε σχέση' τινα προς τον της Θέμιδος.
Αϋτη {}ιl ετιματο εις μέρος τι της Άνατολ. Βοιωτίας, σπερ ('ΟνομάζεΤΩ
ειιλογοφανίίΊς Θεμίσκυρα, δηλ. ό λει'χος βράχος τίϊς Θέμιδος, 11 άπλώς
Σκύρος και εκειτο πλησίον της Αυλίδο;. <Η Σκυρος εκ τού ονόματός της
θα εΊχε καταγωγήν τινα εκ τών 'ιερων τϊις Βοιωτίας. ''Ο{}εν 1] Σκυρος
απφκίσ&η υπο τού Ένυέως, υ'ιού του Διονύσου και της Άριάδνης, και
'1 λεπτομέρεια αυτη θα {,πεδείκνυεν {nιίν τ11ν πορείαν ~lν l']κολού&ησεν
ό μύ{}ος, 'ίνα (r{}ciall περι τ11ν Αυλίδα και εκείflεν εις Σκυρον ε'ίς τι
των 'ιερών τού Διονύσου κτισθέντων {,πα των Κρητών επι της ακτης
της Βοιωτίας, και f)u. διηγl]{}ησαν τον μύftον της 'Αριάδνης και τον
του Θησέως συγχρόνως. 'Αμφότεροι οι μυθοι ουτοι περιελιιφftησαν εις
την λατρείαν της Θέμιδος και εφ{)ασαν μετ' αυτής εις Σκύρον. ΈνταύfJα
υπηρχε λευκος βράχος απο τού ϋψους του όποίου εκρήμνιζον εΊς τΊ]ν
&άλασσαν τους κακοποιούς. "Ο Αιγεύς, ου ό πατι]ρ ονομάζεται Σκύριος,
και ό Θησειις ερρίφ{}ησαν εΙς την ftάλασσαν, ό δε τελευταίος ερρίφθη
υπο τού Λυκομήδους αφού επραξε το αυτο εις τον Σκείρωνα άπο τών
Σκειρωνίδω'\' πετρών. Πάντα ταύτα -θα fισαν σημεία ε"θα f)ιI επανεύ­
ρισκέ τις διαφοροτρόπως τον &ρχαίον μυθον τού βράΖου της Θέμιδος.1
Θεωρία τα. μάλα πολύπλοκος.

Παρα πάντα 'Ίδύνατό τις να αποοεχ&fj ταύτην, εαν δεν εβασίζετο επl.
υποθέσεων, (Τ)ν αι πλείστα ι δυσκόλως επαληθεύουσιν. Έν Βοιωτί(,Ι δεν
υπάρχει τόπος γνωστος καλούμενος Θεμίσκυρα.
ΤΟ σνομα τουτο φαίνεται στι εφερε κατ' αρχας κοιλάς τις τού Πόν­
του πριν bofJij είς την γείτονα πόλιν. 2 Δεν δύναται λοιπον ν(l λεχftfj τι
ενταυ{}α περι βράχου. Είνε ωσαύτως αμφίβολον, αν {Ι λέξις Θεμίσκυρα
ισοδιιναμύ προς τι) Σκύρος. 'Εα" 11 ταυτότης \,φίστατο, και πάλιν {}ιl
ητο δύσκολον να πιστεύσω με,' είς τη" ετυμολογία" τοϋ «λευκοϋ βράχου»'
'<1 «λατύπψ συνιο"υμος τcρ «σκυροςο οΜέποτε σημαί"r-

(1) Grnppe, σελ. 5, -ι ;)85. Crail1clor, σελ. 50.

(:η l'atιl)'. Rea1. EI1C)·cl., \"1, 2, σελ. 178Β.
 6-ι

αί)α
, ,' τειιαΌιι
r ι. α λ'-(Ι ~",
ιuoιι η αΡΥιι.ου και, η< προσεγγισι;
' ,,
προ; -
το «σκιρο;»
Ι] "σκίρo~ ~'ί:
". ε."ηγει
-μονον το, επιι ' 'δ Oυ~I'
"3 ετον ι.ει'κο" -~ εις
, τον ΛΟ"{ι) β'
, , .,
'εν οα-
,
". ' : t " ...
χον. Αλλως τε πώς 11 ετυμολογία αυτη {Μ. εφηρμό~ετo εις το ονομα του
παταμοϊί ti'j; Άρκαδίας;
"\ . πορον ο)σαύτως είνε πισ; νιι εδρίσκωμε\' τόσο\' ί)λίγα ίχνη τιις
λατοείας
~ τη- "- Θ'
- εμι δ ος εις
' νησον
- "lμις, κατα' την ιιεωριαν
<L' του- G rup-
, ,Ία υπηρ
l)e ' - ξ ε σπουυαιοτατον
Χ' κεπρον
,
τη; Λατρεια; ταυτης.
- , ' , 'Ε α\'
' ο,
GrUl)pe'
, , 'ζ ε την
ε γνωρι " ι.επωμερειαν
, οη
,,<ο Κ ηφισσο;
,- της Σ'
κυρου αρ- ,
δευει τοπ·<1'
< J Ουεσιαν και.ουμενην
" Θ'εμι», ενιια
«- "<1 υπαρχει
<' και,~
ναισκας του-
Αγ,. ΙΈωρ' γιου (δ' -') " , , ~ ., ν ' } ,
υο μυ/οι, εα\' εγ\'ιιψι.,ε, Ι.εγομε , την .επτομερειαν
ταυtl]ν
" ο' G ruppe, .<1
υα' μετεχειρι.,ετο
'r τιιιιτην
' ως
c" επιχειρημα. <ο (,.
:τιrard
οστις γνωρίζει η)ν λεπτομέρεια\' μά; αποτρέπει άπο της ίδέας ταύτης.1
, Έ'αν ιΊ λέξις αυτη Ι]ίΟ πραγματικισς άρχαία, πάντως {trL {Ηρίστατο
αλλοίωσίν
, "'Ι
τινα' αυ,α καΙ αρχαία 1'(1' εί\'ε Ι και δεν ί,πέσrι] ιιεταβολι]Ι'
Ι
δια •

το, ο}, ιγο συ'},Λα

~ β ον αυτης,
, - πρεπει
, να"δ ωτο ειχυπ
.<1- προγενεσΤΈρα' της
-, απΟΙ-
κι:ις τιον ' Αf}ηvαίωv' !'] ι'πδθεσι; αί;τη νομίζομε\' δη oUΔε καν Jtll}avi]
δυναται "α,< " ,Λα'β ωιιε\' ι'π
ειναι εαν <,,,Oll'El ΟΤΙ
" ΟΙ" ιιοχαιοι - κατοιΚΟΙ
' ε"ε-
'1:
() , , ι ' .....

ιωχ{}ησαν εΥτελως ύπο του Κίμωνος.

τ <Ωσαύτως δεν δύναταί τις να διαΥ\'ιόση πω; πtιοijλi}ον ιιί αναμίξεις
((['Τα! τη- ς ι,ατρεια;;
~ , του-Δ ιονυσου
" ει; τΙ]"
, τη;- Θ'
"εμιδ ος, οl'τε
" να'δ ιαχρι- '
νι]
,,' τι-'}-
~ κα .ως τον , μυυον
- .<1 του- Θ'
"ησεω;; ει', τη-,"ατρεΗ,!
, του- '
ιονυσοιι,
Εστω και'χ', υια μεσου της 'Α'δ")'
ρια νης (! ,ι,ω; δ'''-
εΥ εινε και, β ε'/JJaιov στι
" .Ι]
τε~.ευταία αϋτη εσχ,εν ευ&ιις εξ αρχη; σχέσιν προ; τι]ν λατρείαν του Διο­
νυσου. 2

Τέλο; αί εξακριβωl}είσαι όμοιότητε; μετα;υ tluI' σημείω\' τωl, λl)­

(Ι Ηέντων εκ τωl, μύ&ω ν του λιγέως, του Θι]σέω; και του Σκείρωνο; δέν
πl]γά~oυσι\' εξ (lνάγκης όπό&εν νομί':ει Ι) Gruppe. "Οσο\' αφoρ~ ίό\'
~\ιγέα καΙ Θησέα {)α ήδύναντο να προκύψωσιν εξ άπλη;; μεταφοράς,
εσχάτως δε ό S Reinacll ε-cι'] γιjσε δια τοόπου λίαν έ;ταγωγοϋ τό ύπο-
, . του Θησέως.3
" -
Ι) ~υχιoν ταξείδιον Σημειωτέον (οσαύτω; δη ό Θι]σευ;
δεν ερρίφ-θη εις την 8άλασσαν {ιπο του λl'κομήδΟl'ς τα κείμενα α\'α-

(1) 'Ο Girard. εις ΒιιΙl. corres. IIellen. τόμο ΠΙ σελ. 68 λέγει. ΕΙς τούς
l1:ιι~ποbας της πόλεως της Σκύρου τoπoιtεσία τις εν{}α ευρίσκεται έΧκλησίδιο"
Του ' λγ. Γεωργίου ονομάζεται Θέμις. Χωρίς νά διαβλέ:r!1 τις έν πάσι -τούτοις
Τ~ίς ~\'όμασι" αρχαίας ονομασίας, δεν bύναται παρά νά βεβαιώσυ -τήν πρωτοτυ­
Πιαν ητις προκύπτει εκ τούτου εΙς τήν νησον κ. λ. Π.Ι>
(2) l'al1at., I)e fabllla λrίadnat:a, Βερολίνο\' 18Η1, σελ. 36,
(:Ι) Hc\'. λΓcι\eοl. 1[105 ΙΙ, σελ. 1;;,
 68

ψέιιουσι μόνον ση εκρlιμνίσΟη απο του ϋψους των βράχων, όπόΟεν

δεν ητο <:Ιυνατον να πέσο εις τΎιν t)άλασσαν. 1
Διατ\. αλλως τε να ύποτεθπ ανωφελης μεσολάβη σις; Διατ\. να υπο­
θέσωμεν δη ό μυ&ος του Θησέας εφθασεν εις την Σκύρον δια της
Βοιωτίας καΙ να μι] δεχθ-ιϊ:ιμεν δτι μετηνέχθ-η απ' εύθείας εν ήι νήσφ
{,πο των Κρητων; CO μυ θ-ικο;; αυτων ιlρχηγoς' Ενυ ευς εΙνε ακριβως ό
υίος της Άριάδνης εκείνης, ης I<j ίσ.ορία σrενω; συνδέεται προς την
του Θησέως. Θα ηδύνατό ης μάλιστα να διακρίνη και τον λόγον δι' ον
{j παράδοσις αναφέρει τον ηρωα 1'}\'ήσκοντα εν Σκύρφ.
Κατα τον Πλούταρχον ό Θησευς φεύγει εξ' Α11ηνων ηττη θεις ύπο
της δημοκρατικης μερίδος, κατεδημαγωγείτο. Μεταβαίνει εις Σκύρον
σπως κατοικιιση εκεί, ώς α1ιτόfJ.ι κατοικήσων καΙ απαιτεί γαίας παρα
του βασιλέως της νήσου. Δει, θα ενόμι'-έ τις δτι δεν πρόκειται περΙ εξο­
ρίας του Θησέως, αλλα περι ίδρύσεως αποικίας; Πλείστι:.ιt κληρουχίαι
εχουσι μό,ιην αφορμl)ν πολιτικας διενέξεις όμοίας προς EXELva; αϊτινες
εξηνάγκασαν τον υίΟν τού Αιγέως να εξορισθ·Π.
'Αφ' ετέρου εν Σκύρφ εξηκριβιί)8ησαν 'ίχνη Ίωνικης αποικίας, ητις
δεν επέτυχε πολύ. "Οτε ό Κίμων εκυρίευσε τ11ν νησον εΏρε μόνον Δό­
λοπας καΙ εχομεν λόγον ν(χ πιστεύωμεl· ση μετα η)ν ε'ξωσιν τούτων
οί>δεν εμεινεν -εκ του αρχαίου πΧη&υσμου της Σκύρου. 2 <Η Ίωνικη
λοι,τον αποικία θα διεκινδύνευσεν' 'ίσως ό ίδρυτης αι,της απωλέσθη καΙ
li ίστορία του 11 εκείνη της αποικία;; συνεχωνεύθη προς την του Θη­
σέως, του κατ' εξοχιΊν 'Ιωνικοίί ίΊρωος, του οποίου 11 εξ 'Αθηνων ανα­
χώρησις ομοιάζει τα μέγιστα προ; ττιν του Κτίστου αποικίας. <ο frά­
νατός του λοιπον ΙΜ επροσωποποίει τι,!ν !'μταν τοίί 'Ιωνικού στοιχείου
υπο των κατοίκων νιισου, ενθα ο μυθό; του ElG1ll(tIl δπο κατακτητων
Κρητων. Έαν ιΊ παράδοσις ιιι'αφέρη, δτι oUto.:; εφονει.θη υπο του Λυ­
κομιιδους, συμβαίνει πιθανως εκ συγχύσεως του ()\'όματος του βασι­
λέως τούτου προς το τοίί λύκου, fxltgou του Θησέως εν 'Αθψ ι αις.3
'1Ι ομοιότης, καίτοι δλω; fζιοrεΡικlί, μεrαζι l του ονόματος της Σκύ­
ρου και τσίί Σκείρωνος ιΊδυνllθη ν(χ επηρειιση επι του τρόπου καθ' ον
αναφέρουσι τον Θησέα αποθανόντα.
Δεν είιιε σχεδΟ\' ανάγκη να. ;τροσθ-έσωμεν δη το αδοξοl' τουτο μέρο;

(1) Πλουτ. θησ., 35 «ώσε κατά τών πετρών.tι 'AQIat. άνωτ. «rJJcrf}elo κατά
πετρών.»

(2) ·Ορα άνωτέρω.

(3) τα όνόματα ταίίτα είνε 1σοδύναμα και ό Usener μάλιστα σιι \'ε;r~:ω~~.J'Β,
άρχικήν ταυτότητα του Λύκου Κ(ΙΙ του Λυκομ1Ίδου.;. Πρβλ. Rl1
(18!:18) σελ. 373. και (~rιιppe Ε\'{}' άνωτέρ. σελ. 586, άρ. 3.
τοϋ
~ !ιύ{)ο ιι του .... Θ ησεω;
ι jι
ου()εν ιιφηκεν ιχνος ε\'
") ~ τη τεχνιl· Οι~ ~ωγριιφoι
\ - .. , - ' Ι ',..

τω\'
, δ' ' λ,~ 1 ι .., - "
]\ αιΚύΗ αγγειων επλασαν ωσαύτως αλη&η Θησηιδα, ω.λ ισω;
'" c · , , : · ' .•. ,., "
ου
" εΠΟτε επ-I'<Ι η ωεν αυτοις
' - ηc ,ιδεα
" να παραστησωσι
' τον
" μεγ(ν ,1\') \ 1)"ιιιο"
-
ηρωα
, , τελειώ, ' ο ντα το' "εν δ o~oν
1:' του στάδιον ως< ο< ,ι.ηστη;
, ....
V κειοων,
' ον
"
αυτο- ε~ιχε τιμωρήσει.
,
ι(ποΚατα_ τον Πιωυταρχον
' 1) αλωσις τη; νησου απειχε τηριικοιηι( ετιl
< " " • ,"

π ' του {}ανάτου του Θησέω;. 'ΕπΙ τη ύπol}έσει λοιπον δη ί'ιΡίσωτο

κάραγματι ό'
J
ταφο; του_ ηρωος
" &α,ητο.πολυ'" δυσκοl,Οl'
. "ιι ευρειθ !ι·- Ο'ι ,<

ΤΟΙΚΟL, τϊ]-,'ιησου ηγνοουν

'::. " '<Ι'
την ιιεσιν cωτου
' -" η ,ηρ"οι'I'ΤΟ
- \'ιl. ι'ΠΟιδ'
ει- 'C

"ωσι
, ταυΤ1] ,.ι <ο Ι{'ιμω\' κατωο{)ωσεν
, ευτυχω;
' - Ι'Ι! ιινακαι.
' , ,'Ψ!1 TOlITOI'
Ι
-
μονο;
Πι' του ' σοφι" ' χeησαμενος.
" 'Εν τφ βιψ ., Θ ~ 1)σ.•'3 ()' και'Κ'ψ, οc
,ουταρχος λέγει ....
«Ου_ μην' άλλ d Κ{μων, έλων την νησον, και φιλοτιμουμενος
' έξα-
-'ι φασι, τφ-στο-
VEveELV , d ετου- τινα τ6πον βουνοειδη κ6πτοντος wr; '
d . ' και δ ιασιε'λλ ονcoς τοΤς ονυξι, {}εί,! τινl. τυχrι συμφeοvησαa
ς

ματι "
νεσ~αψεν. Εύeέ{}η δε {}ήκη τε μεγάλου σώματος, αιχμή τε nae -
κειμενη χαλκη_ και'ξ'ιφος».1 <ο Κιμων
_ < ,. . Κ'
παραl.αμι,α\'ει ταυτα
• •και' ιhιιι
'
της εαυτοϋ'
τριηρους μεταφερει
" είς .\.θ-ιΙ\ια;, εnlΙΙ
,,(\ οι< • .'")..ιιψ'αιοι
\ < ,α.'
ησνεν- Q -

τες, πομ παις

- τε λ αμπeαίς έδέξαντο και υ·υσ{αις,
,α.'"ωσπεe αυτ ο ν
έπανεαχ6με
ς νον ε [ ' αστυ. Π'
ς το ' του- ηρωο;
ρο; τιμην l! " οι '\'Ιη ·(··οι α'\'ι'ι -
. ι \.ι <

γειραν
"φ. Θ1] σειο"... έν μέσrι τΏ π6lει naed το νυν γυμνασιον, ι;;σει
_ - ' , 1! δ).ι;;
υξιον» οΙκέταις, και πάσι τοΤς ταπεινοτέeοις και' δεδι6σι κe -
είτ

τονας ... ».2 Ι 1

, 'Ο Πλούταρχος μετα η'ιν διιΊγησιν της άλώσεω; τη; ~x.ύρoυ ΚΙΙΙ Τ 1 '
α\1υΚΟ'ιιδ'
, ., ~ ην των - ι.ειψανων
, , του Θησέως α"αφερει, , τΟ,<~."
ε;η; ω/εκοΟΤΙ'" )'\.
!\.ιι-cιΙ
,
το'('υ
"± )., αρχοντος εν
,. " λl}ηναις τοι' c ψηψιωνο; ο _ΟΙΓ()Κ' ς ι'!ν()"
, - , \. ' < V . 1'·Ι
1 " '
το
. :!R ετο-" της - η/,ικιας
c·, του ει'δ'δ
ι ασκε το' πρωτο"• αιιτΟΙΙ
,-"! fUY°l ,(Ί'οι"-ΤΙ'Ι
-,,-
l.εμον)3 σι'ναγωνιζόιιενο- ποο' τον Αισχύλο" διδc(σΚO"!fΙ τll" Οίbι:τιί-
δειαν ε\
"
" τοις
- μεγαλοις
,. .1ιοη'σιοις,
., -", ων
" . επεμελειτο
, ,ι. ,
- ο<"επωνl'μο.,.- ιιρχω\.
εΖων
. καΙ
' το'δ'
ικαιωιια να" ονο,ια'1]tτου'
' κοιτιι;
. τωl' . Ι"ο-ι"
- ιιραμ(.τ
.. Γ. α"ι:) ,.

ν'Ε
ων. ξακολου,')ουντος λοιπον του ιΙγωνο; και τιί)ν i1εrιτωl' επει'ι( 11-
ι r _ι,. ~ "-

δ (1) Αί ύπο τοϋ Πλουτάρχου δοθείσαι ϊ.επτομέρειαι εΙνε .τολίι ιlόριστιJΙ δια νι'ι
ΟΚΙ• μασ1]
'
τις να εξoμoιώσrι τον τάφον τούτον πρός τινα των διιιφορι')\'
'
ε Ι1Ί-
ι ων
τοιουτων . " , ., .' - Α' ίο ι πελάγου - Τό
τους οποιους ευρισκοιιεν ει' τας νησους του ιγα ~.
ε..ίιi)ετo ν (, β ουνοειδη δίδει την,ιδέαν ~. υψιστιιtαι νί λο
, , ".
"ηίιιβου' δυστυχω.; υεν " ιι.
ΤΟιοϋτο,: itCLQCL'δ ειγμα εν ταίς Yl'lOOIC: τού Αιγαίον.
' . Gra1lJ or εν α\'ω~.
d • {}" σε))4.
:".
σ,(2) Το προς τιμην λοιπον τοί, Θησέως οικοδομηθέν 'IIQIί>ov δει' fII'f το
~μερoν {}εωρουμξ, J" t:J; τοιοϋτον. διότι τοίίτο εκειτΟ ~εν μέση τη ;τόλι" η ''...- - - -
:τω;
, :ταρό. .,
το. 'Ω ροΛογιον '
τοϊί Κυριστου.
(,Ι) "". CΙΙΓist. (~riecll, J_ittenιΙ σελ. 169.
 -ο
. Ι

μούντω\' rwl ' μει ι τον Σοφοκλέα, τιον δε τον Αισχύλον, εισέρχεται α'ίφνης
ό Κίμων καταπλεύσας εκ Σκύρου μετα τιον όσnοι ι του Θησέως. Ό αρ­
χων ' Αψηφίων ανΙf)ηκε τι] ι' κρίσιν του (ιγ(ονος εις τον Κίμωνα και
τους συστραt11γoυς ΤΟ". 'ο Κίμων ό αρχα·ίκΟς τους τρόπους και το
φρόνημα, καίπερ τιμών τον ΑΙΟ'ι.ύλον, απένειμε τον στέφανον της νίκης
τιτ) νεωτέρ(~) ποιητη.
'Ε;ίανελιlφ,'}η πολλάκις, ση το ανέκδοτον τουτο ουδεμίαν ειχεν ισro­
ρικl]ν αξί(~ν. "Ισως είνε κράμα αληf)είας και πλάνης, (ος συμβαίνει εις
πλείστα ανέκδοτα τών καλλιτεχνιον της αρχαιότητος. Έαν δεχθώμεν
τοίιτο ώς αληθές, φαίνεται ση δ Κίμων ενεθάρρυνε του Σοφοκλέους
Ht πρώτα (~1)ματα.
Ε'ίπομεν ανωτέρω σΗ εί\'ε γνωση] τραγφδία του ποιητου τούτου
{,πι) το ονομα Σκύριοι. Ό τίτλο; οεΙΚI'ύει αρκούντως δη 11 τραγφ()ία
είνε μεταγενεστέρα και πιHανίίJς ολίγον χρόνον απο της (Ίλ(οσεως της
Σκ,;ρο\'. 'Ο Σοq:ΟΥJ,η; δεν εσυνείθιζεν 0)<; αλλοι τραγικοι ποιηταί, λ. χ.
ό Ευριπίοης, να ασι:ολl1ται εις ί'ποθέσει; συγχρόνους. Ή εκλογl] λοι­
π()ν εργον οlς οί Σκύeιοι εσχε την αψορμlΊ\' ουχι τόσον λόγφ συμβάν­
τος προσ(ι άτου, οσο\' εκ της επιθυμίας του να {Ίπενθυμίση πλαγίως ΤΙ]\'
επιτυχίαν του Κίμωνο;, ει'γνωμοl'ΙΟI' τρόπον τινα προς αυτον btIl ηΊν
δο&εισαν αυΤ<{1 ενθάρρυνσι" εν τοίς πριοτοις το\. ποιητικοίς β11μασι.Ι
Έπι πολΙ.ν χρ6νον ενόμισεν στι Ι] ω.ωσις της Σκύρου συνέπιπτε\' εν
Τ(ΤI αυτ<{) fτει με το σχετικον rlνέκδοτον του Σοφοκλέους και αναφερό­
μενοΙ' υπο του ΠλΟl'τάρχου κατιι το ετος -!()\)--!ι)Η. 1\lετα τας παραΤΙ1-
ρ,]σεις του \Yi1aluo\yitz οι'δεις {}α εδέχετο πλέον ηΊν εσφαλμένην ερμη­
νεία" του κειμέι·οιι. <ο Πλούταρχο; σιινήf)ροισε γεγονότα μη ενl,οι71ν να
σχετίσll ταυτα εΙ μlΊ μόνον λογικ(ο; ουχι δε και χρονολογικώς, 1'1 δε της
(ίλ(ί)σεως τη; "ιισου χρο\'Ολογία είl'ε ασχετο; πρας ηΊν του &νεκΜτοιι. 2
, Αφ' ετέρου 1'1 όπο του ,λιοδ(ορο\' αιιαγραφείσα χρονολογία -! ϊΟ--!()!1
είl'ε ('LI'El' άξίας. <Η χρονΌλογίιι τoίi συγγραφέως τούτου φαίνεται έπη­
ρεασl}είσrι υπο της παρ α τ()\' Ει'ρυμέδο\'τα ;Ίοταμαl' μάχης .3 Ή (ί.λωσις

(1) Ό Sο(rοκλijς ι~Ίφειλεν έν ,τ(lσυ :ι:ερι:ι:τώσει να ανηκιι μάλλον εΙς ΤIΊν με­
ρίbα τού Κίμωνος η ει; tll" του ΠερικλέΟ\lζ. Ό JtOlIjtll'; ·Ιων κατατάσσει αυτόν
μεταξυ ηον χqηστών δηλ. nii" Οπαδ(')\· τώl' αΡΥ.ιί)ν του Κίμωνος και τού Κ ικίου
(l"ragJll. llistor. g"l'aec. rr. σελ. 45. Foucart Rey. 1)11ίl. Χ\-ΙΙ, σελ. 2.). 'Αφ' ετέ­
ρου 11 {jκιστα ευνοϊΚ11 εκτίμησις 11 έξεl'εl.Ο-εϊιτα ύ:ι:ο του Περικλέους περt ηί)1'
ιδΙΟΤ11των τού Σοφοκλέοι',; <IJ; ιτι;ρατηγου άφίνει να πιστεύσl1 τι.;, OtL δέν iΊτο έκ
τcoν φίλωl' τoυ.~(ΆOή\'. 603. δ.)
(2) \\-ί1aιιιοll·ίtι.. λristοtt:1 ΙΙ!1(! λt11eπ. ι σελ. 146 άρ. Η.
(:1) Bl1so1t, (~riecll. C;escltic11te, Il Τ. ιτελ. lR xat 115.
 71
τη; ν'ίσου ι!ι, J β
.. ,ε ΙJε ι
)αιωζ ι
μεταγενεστερι( ,ι
εχειν,ι; "fij; 'πισ\'ο; (·tϊ;» κω'
;Τρογενεστέρα
κυδ τη", νικης του ;,,'ρυμεοοντος τΙ)!'" το,ι
ι Ε' ι" (Ι ''') κειμε\'ο\' του- Θ
Ι - σι'·
-. -

. ιδου .O'i\δElιί
'Ο ~ αν περι,ι "
τουτσυ αφινει ,
αμφι (JJOI,La\,.
l' 1

ιε \\ l1amo
c
Ι{\
\\'1't Ζ τιυησιν εις το ..j. 7:)- το
" , γεγονο; - η, 1\1'"
, τουτο." IJ.a το κει- ,
f VOV
, του Πλ' ουταρχου εφ " ου7 κω'β" ασιζεται, 3 '{,εγει
, μονον
' οτι
", ο χρη-
σμος
" σχετ
. ικως- προς " την μεταφοραν τών οστcί)\' του Θησεως ' ε'δ οΙ{) η ε;τι
"
αρχοντος
ι ΦαΙιδ 4'"- Κ '
ωνος κατα το -±ιϋ- ι;). . ατα τον συγγραψεα τ ι'
' , ,-· ' ι ο'τον
μαλιυτα
'1', ,
εγένετ ο προτερα
ι,αποπειρα
ι προς
, ,Ι
ανευρεσιν των
- ι
ι,ειψανων
1 'η' .
τουτο
αΛ/,
, υπη- ο;:" ι λ
_."εν αΙ'ευ αποτελεσμαtOς «τών Σκveίωv ουχ δμο ογουντων
, ' '
ουδ'
, έ'
ωντων ,ι
t1.vαζητεΤv». Εις τον βίον τού Κίμωνος (XHr· χ) Ι.εγει
ιικριβώ~"
[} ι ., οτι ο, ' ;τερι,τοι'
στρατηγος μανθιίνει εν Σκι;ρφ τα; σ-/.ετικας -
~'ατoυ τοί, Θησέως παραδόσεις και αναμιμν1jσκεται συγΖρόνω::
Του
, χρησμου-'Ε
• <ν τω
- αυτω ι'ο Π'Λουταρχο;
, - χωριω ι ,Ι
αναφερει και'Ι/ι,,
;τα.
την '- •• •
~ρo του Κίμωνος γενομένην απόπειραν.
· ~ι:ρρευσε λοιπον χρονικόν τι διάστημα μεταξι' του ετοιι; .J.7σ-4ί.-)
κκαι' τΊ1ς ά).,ι)σεως
(ι της
_,
νησου. , lδου, παν
- cι δυναται
ο,τι ' ,
τι; να, εΙΠ!1
"
περι" αυτη."--

.αι μά)
1:' ' ιστα .. ι')' J ~ .CΙ'
εινε μεγα ,η ακρι[Joι.oγια υετων αυτην μετ(! τοΙ' η .
, > ' ' - 'Ic\'er
,μετα."υ
, J7 .') ,και' -±1-')"
ι:' η χατα" τον Bttsol , 1'~ μετα;υ
' εκι.ε.,η
t να ~,- του -±Ι-ι -±-
ι .J.T'.)
και 473-Ji2. 4
"Το μόνον σπερ δύναταί τις 1'(1. βεβαι(ί>cη] είνε στι δεν fλαβε χ(ί)ραν
·ΟΙΙτε
, _Προ του- -±ι _Ι -±ι"
ουτε μετα" το J70. Μεταξυ' της
• .Ε1'
ω.ωσεως της
- Σ κυρ
' () υ
και
Κ ι της μα'χ,ης του υρυμε οντος εμεσολαΙ ησαν αι εκστρατειαι κ 1 . τίl~'>
- Ε' Ιδ ' '3 ' , - cτ(~
, αρυστου καΙ Νάξου. 'Η χρονολογία τούτων δυστυχως ετι συζητείται
επιμόνως κ αι' ηρτηται,
" " επι, το, πλείστον εκ
• της
- αι.ωσεως
,,' -. ΣΧΙJρου
δ
' ως τη., • ,
εν_ είνε ο"'ιω
,ς υπερ β ο λ'
C
ικον να"υποιιεση
{\' τις οτι αι δ'υο αυτ.
"C., ("Ι ε'κστorι
. - -
τειαι _απεχουσιν
• , 11 μία της αλλης δύο τοΝ.άχιστον ετη. '1~.1 ' η, παραι'~ 0-
· ο\'η
σις τη'"
." Καο' "
"υστου αΠl1τησεν " ολιγον
ουκ , ,5
χρονον.

(1) Θουκ. Ι, 98- 100.

· ~2) \\ϊΙamΟ\ΥίtΖ εν{}-' ανωτέρ(I). ΊΙ χρονολογία αϋτη έγένετ ο έπίσης ά:τοδεκτίl
υ;το h ( . ]
G Του• Ηaιινette, i\Ielanges ΙΙ. ' \\'ei1, σελ. 166 καί Beloc. ~nec 1.
esch. Ι, 384.
, (3) Πλουτ. Θησ. 36. «Φαίδωνος αρχοντος... dverλεv ή Πνδία τά Θησέως
αναλαβ _ , , .." <λ ' ,
11 _ ειν οστα ... τΗlΙ δέ και λαβείν dIΠoela ... Ού μην άλλα Διμων ε ων την
ησοll κ. τ. λ.».

(4) Ed. ;.re~'er ανωτ. πι σελ. 493. Rot1so1t, άνωτ. ΠΙ 1, σελ. 106.
" (;) Bnsolt, αύτόDι σελ. 140, 6 καί 142, 2. 'Ονόματα (~)ς τό τoiί Σκυρo"ϊ.έOII~.
Ο;τεο
} , άνα φερεται
. ει". κατάλογον (rονευt}εντων
,, - Τ(ο)\
πο/.εμιστων - . '• \. 61 1"όi\ Τ - ------

;ε ,ευταίου τετάρτου του 50υ αίώνος (OittenIJerιTer. S~'lIoge, :12 γ(l(φ. ~2·)'.ι.1'i!lSJ~~~L}b"
εσΖη ματισ{)ησαν
111 . μετά τίι" κατάληψι\' τ~ς \/IΊσοιι."
Πρβλ. ΕιΙ'
:Ίre~'er,
. ε\' ο '
σελ . .J.94.•
 72
Κατ<ι τι) ί'πόλΟΙ;ΤΟΥ του ;)0\' cιI{ί)"oς {] "η σος δεν FΖ~'ί ιστορία\" απο­
λαύει τελείας ασφαλείας ίιπο ΤΙ]" αιγίδα της μητροπόλεώς της πανι­
σχι'ροι, τότε ο{'σης, το δ' ονομιί τηςΟι'ι α\'αφανη εν τη ίστορίq τότε
μ6 ν ον, οτε αΊ 'λθίj"αι υα απολέσωσι Τ11" j<lYεμονίαν των.

-o~

\
 73

]"EΦ~Λ~loN

'Η ' Η ΣΚΥΡΟΣ MfXPI ΤΟΥ 196 π. Χ.

λακεδ εν Αι"ος
,ι πο ταμαις , κατα" το -:Ι:'Ο'7 παρε'δ (Οκε την
- νικη ,~,,Ζ.ΚΙΙ(>Ο'·
- τοι;
-
σίο\' αιμονιοις
_ .1 'ΑΑ" ιια, κατα"3()"""Α'
το •• ~ οτε ο ντω,κι'δ ας ευρισκετο
c' ΠΙ.Ι]-
•
Ι)εν ειτου "Ί'υριβάζου δ ιαπραγματευομενος
" την ειρηνφ'
" ηc νιι- σο ; επανη
' -}.-

"οφ _ ς την εξουσι'αν των- 'Α uηναιων.

Ο Τ ουτσ
- ι.εγει
" ~
το" κεψε"ον του- .::.ε-
'

ίJ.έσ{Jo
ωντο ς ε:
' Έ λλην. ιν, ~, 15' «οί' τε γαρ' Α{}ηvαίοι έφοβοvvτο σvv-
μνου αι αV,~οv6μοvς τας πόλεις και τας ",ήσους elvaL, μη Δή·
να,και Lμβn,ov κα~\ .-Jκvροv 't' ' _α. -
στερηνειε'J!.» Θ'
- α ηυυνατο
'\,.' ομ(l):
"
νοιιίση μαν1]' , και ο"τ ι ΟΙC'Aυηναιοι ηρνουντο να αναγνωρισωσι την αιιτο-
, αν ταυΤ11ν ο'υχι, οπως
Q - , - " , "

σεώ. " " μη, παραιτηθώσι της κατοχης, ((Μ.(Ι

",' τι',\'
- α:;ιω-
,"",
;1Ό-!, " των επι - Λ'η μ"ου, της
: της - Σ'
- "Ι μ βρου και' της χυρΟΙ'. ' J:[} κατα, το
.
f( ομως εν Ι{ν'δι φ μαχη
., ' , 'δ ωκε τοις
απε - 'Α-Ουηναιοις
' ω;;
' τρεις
- ται'τα."
'-
τα;ΤΟι;{ιας.
' 1\1 ετα" την μαχην
, ο" Κονων και' ο" Φαρναβαζος :rfρι;t },εοιισι
,
ταυς νησους δ πως εκ ' δ ιω'ξ'
ωσι τους Λακεδαιμονιους ιιρμυστ«ς. 2 'f
it ετιι
' , c '

ιιε. τα ο Κονω ν απερχεται

< , '

' , μΟΥος
" είς τον 'Ελλήσποντο Ι'. 1εl.ο;
"σι'νΟυευυ-
'" '
'ος κr.ιL ύ'
(,'. ~<-;
πο του- Φαρναβαι"ου διερχεται εκ νεΟΙ' το . ΡΊ..ιπε/.α {ος, :)' \ ., \ ..

;τως
Κ φΩ '
,ι ,~σn , Μijλον και είς Λακωνία• ν . 3
εις
α{} ολα ταυ- τα τα, τα ξει'δ ια παντως
' <ι"δ
υ(.( 'ο αι,τω
ε ο\lη ' - Η,καιρια
, , \ιι
,'
;{ροσεγγίσ
" n εις Τ11ν Σκυρον και ανακτηση ταιιτην οιιό Ι'ιΡιστατιι κιι"
" _ " , ' ' ,. ι
c ' ,.

α\'αγκη
~j8!)" να' .α.'
,υπουεσωμεν οη
" cη ι'ησος
- ημων
, - ' ,ηλευ{}εΡ(ι)1~η
, , !ιο\ον
, . .κατιι
" το

"Ο Οτε ο Ίφικρ'

• ατης ε'ξ' " τον 'Ελ r,JjcrJ[Q,'tO\,.
1
-', εστριιτευσεν εις '
, πως ποτ' αν η ,'ι 'Ανταλκίδειος είρψ'η έ1:ησφάλισε το1; '.\Ωη,,(.(ίοι:
την
ί, κυριό
,τητα επι ' , Τ11ς
- Λημ"οl',
, "1μβρου και, " Σκυροιι,
, περιτΤU\' ,<':'
οε να,
πομνησωιιε'"
Έ') _r ν οτι η συνΟηκη , ανεγνωριζε
, , τη"
" αuτCl"ομιαν. ")
0.(')\' τ(ι)\'
-
,. ,ληνικων πο''),ε ων εξαιοέσει τΓι~ ~\{ι'ινoυ 'Ίιιβοοι' και, Σ'xt'QOl ((ιτι"ε=
l
, " ,

εμει\'αν υπο
' " τους 'Α{}ηναίου;
.. ώς_
και .
πρότερο".ί
' r-

(1) 'Ανδοκ'
':'μ_' . περι"ειρηνης,
. 12. ιι.σκέψασ(Joε δέ lf αν' τω"
- - Υραμματω,.,
." α τε
.Λ._, _ι,. εv τrι- στη'λ Π rέreαπταιι εφ' οίς τε ,.ii,. έξεστ ι τή" Eit!Yι""" ποιεισ
Ta»'
- IJ αι~.
δ ημ,.ο,.' δέ και'''Ιμβe o" και Σκve ο " τ6τε μέv έχει,. τους ,~Elo,.TQs (τους
' Δ ακε'
αι
(Joαλ('»_ ~.::.ενοφ
, . 'Ελ,,ην. 1\,
v,. υε ημετεeας εΙ,.αι».
μο"ιονς),.-
• 8, 1. 4πεemλέο,.τες και τάς ,."σους
~,< •
' και""π
προς τας ε ι·
3 αττιδιας
, . π6λεις τους'Δ τε ακω,.ικους
" αρμοστας t 'λ αν"O"~"
, 'ε~" ~ λ πΙ) .
~εν 'Ε:'
( ) ΑυτοΟι 1'\' 8 6 - 7

μδέεΥαλας α"ντονομους
(4),_ οφ. "λ. '-, 1, 31.
. «τάς δέ αλλας < Ελλη,.ίδας π6λεις και' μικρa-' .
αφείναι πλήν Δήμ,.ου και "IμoPe 01J και, ",-κ υ !!οΙ) αυl ~~~".ω;~
"(1'

" , <,' • •

ωσπερ το'
αρχαιον
- ε.ναι
. . ''A1}ηναιων~.
•
,
 74
!\:ι(τα τι) ;ι:)() εζερρ«(γη ό συμμιιχικ(); πόλεμος. <ΙΙ Χίος, Γάδο; κα'ι
Βυζιίντιον, υ.'ίτινες πρoϊ'στc(νται τιίnι ~πανασταnί)ν συγκεντρουσι στι1}.ο\,
fκατι)\ι νηών και προσβ(ίλλοιισι τιις νι1σους, α'ίτι\'εζ εμε.ιναν πισταΙ τοί.:
Ά{)ψαίοις εΚ\lρίευσαν την "lμβρον και Τ1ιν λημνον, α'ίτινες ιινηκον εΤ;
"Α<\.'
τους υηναιους,
, '1 ' "1' ,
ως και jfr,ElmfL; αΛl,ας νησους
, 'τοί-
ιιποτεrαγμεl'ας ~

, Αθηναίοις.1 '11 ~κυρo:; δει, μνημονεύεται μεταξΙI τίί)\ι {,πο τα)ν επα­
ναστατών λεηλατηΟεισώιι \'l]σωl', &λλ(!. περιλαμ(iάνεται εν ήj γενικϊl
εκψράσει πολλας d:λλας νήσους.» Πρέπει νιι l')εωρήσωμεν (~)ς βέβαιον
ίJτι xell11 ΣκΙΙρος σιψμετέσχε της τύχης τών γειτόνων αΙIΤ11 λ1]μ\'0t'
καΊ 'Ίμβρου.
ΤΟ ονομα της Σκι1ρου &ναψαίνεται εν Τ11 'lστορίCf εΜ)Ι'ς ι{πο τών με­
ταξιι Φιλίππου και 'λΟηναί.(ι)ν πολέμωl'. Ό Φίλιπ;ιιος, λέγει δ λισχίνψ:,
δεν fntcptaB11rEl 11 μίν πλέον rij" 'λ μφίπολιν &λλα την λη μνο\', τι'ιν
'Ίμβρον και ηΊν Σκυρον, τι'ις ιδίας 11 μών κτήσεις.2 .
Ό σ\lγγραΨΙ l ς τοϋ κατ (Ι 1 Έ.αίρας λόγου ύπεν{)υμίζει (οσαύτως τον
χρόνον καθ' Ql' οί Ί\.,9 ηνrιίoι 1,δύναντο 1\ ΥΙι. νικήσωσι τον Φίλιππσν ij
να ()ιακιν(\υνεύσωσιν (Ιπoβc.ίλλoντες τας ύπολοί.πους κηΙσεις των, ηΊν
Λημνον 'Ίμβρον και ~κϋρoν.3
Ό ..2τράβων αριθΙιΊ]σας τας πιησίον της Μαγνησί(.:ς νΙ1σους, f"
αίς G\lγκαταλέγει και ηΊν Σκυρον, ποιείται παρέκβασιν εις τ(/'ς ει, τ~)
Aιγαί(~) πελάγει επιχεΙΡΙ1σεις τοϋ Φιλίππου «κα1}άπεe ηνωσε μετα
της Μακεδονίας το πλεΤστον μέeος της Μαγνησίας, οϋτως έκυ
Α

eleve τας πλησίον ταvτης κειμένας νήσους».4 Ό Παυσανίας επι­

βεβαιοί την μαρτυρίαν τ()υ Στράβωνος, χωρΊς δμως καL ουτος νι/. καto­
νομcίζη t(ις νιισους, Πς προσέβαλεν δ Φίλιππο; λόγ(~) lιεν ψίλος τι))'
)Αθηναίων, εΡΥφ δε τα μάλιστα ζημιι6σας αΙI ΤΟΙ'; &ψαιρων "ι]σοις
και παύσας αυτών ηΊν {}αλασσοκρατίαν. 5

(1) Διόδ. ΧΥΙ, 21· 'Ίμβe οv μεν και Λημνον ουσας Ά{}ηναίων έπ6e{hισαv ...
πολλας δέ και liλλας νήσους ουσας -υπ ' Α{}ηναίους κακοποιήσαντες χeήματα
ή{}ροισαν εΙς τας τοv πολέμου χeείας.

(2) Αίσχ. περΙ παραπρεσβ. 72 «Φίλιππος δέ όeμη{}εις έκ Μακtδοvίας ουκε{}'

-υπέe ~μφιπόλεως πeος ήμας ηΥωνίζετο, άλλ' ήδη πεeι Λήμνου και ΗΙμβeο'/J
και' 2κveο'/J, των ημετέeωv κτημάτων~.
(3) [Δημοσ{)-.] κατα χΤεαίρας 3 .... «κινδυνεύειν περί τωοΥ ύπολοίπων, περί τε
Λήμνου και ΥΙμβρου και 2κveου καί Χεeeοvήσου.»
(4) Στράβ. Χ, σελ. 437 ... «και κα{}άπερ αυτης της ΜαΥνήτιδος τα πολλα
μέρη Μακεδονίαν έποίησε ... οϋτω και τας προ της ΜαΥνησίας ν.ίσ
ρείτο . . LC~~!I!:\'__ r~~
(:i) Παυσ. Τ, 2:>. ~. (,'Α{}ηναίοις δέ λόyqι συν{}έμεvoς leyq> σφ'f~~~~
κωt1ε, νήσοvς τε άφελόμενος και τιις είς τά νaντικα παυσας ά
 ίS

τ' _Ίl~%.' ΤΙ')\'

- κειμέΙ'ι,)ν τούτων καταφαίνετω διι δ Φίλιπ.τσ; πρσιτέl1αί.ε
ιι , Ι'ιισοι'-
, ,'" τα-." UI'ηκουιτιι;
' , τοι; Ι ' } ' και' ηρ;τασε
- ' Λ.lΙl)ναισι; " ταυτα;.
'

ιδ' Α/,λι!, ';τo'~κε

,v ιται περι,τωl'
-προ - lΊ'"
' της.ιΓιγνησιιις
' XElflEI'ΙOΙV
' νηιτων
' κ((l'
ιιι ;τειιι τί)ς <Αλ 01'1'1)0'0\1.
_' ' Ι 'Ι"ιι υυο
... ' κειμεl'ΙΙ
, ει'
" οι; κατοvομιιl,.οvτιιι μ. 11Γ
J\ •ιιιι\'ο- ;' ''1, ι Ι)
)ρο; και , Σ ίωρο,;
_ ουιιοι,ω;
,,, , ~ ποισυl'tΙΙΙ
- Ill'flιιl'
, " οτι αι Γ "ιισοl -

«υπιι EXl10lE'O . , υι η σα\'ο T'~' ο πο"υ ιδ'υναται, τις "α" Εικαση

, "οτι προσε ["") 1Ι.1)' 'Ι"
σιιν' ί,;το
: τ ο""υ Φ"ιΛιππου. <ο παρατατικο; ' ήΥωνίζεtο~ τοΙ'- χειμενου ' του-
;\ ισχl"ΟΙ
,. I χα'
' ι το, <ρημα - κιν δ' υνευειll του- ., 1.0γοι l κατιι' i "εrιιρα; (ιπουΕI- , Ι.
κνυουσιν
. C απ λ ουστατα
' tf οη οι 'Λ()ηναϊοι εκινδυ\'ευσα,'
C ~. ι'ιι ιιποl)ιι-
" ., Ρ.'
ι.ωσl τα-
, ." τρεις - ταυτα; , ,
νησου::.
" ΙΙ εχστρα ' τ ε'iιι του- Φ ι"ιππου
~ , . ει; , το, ,ιγαιον\' - " πει,ιιγο; ZQoIIo ι',ο (ειτιιl .-
ι tίΊ:o , τ Ι) ."- f ποχης - καυ(\, ην ,, ο, β ασιλειl; , τη; 1\f ακεδOl'Lcις , "Ι)ΤΟ ιιρκετ ιι, ,lσχι·ρσ; '
χατιι. () ιί}" α σσα", υπως ~ ε/ι') η μεχρι
". , lΊ1 ιιραιιωl'Ο;
<ι - και" αφαιρεση , 'Ι Ι ιι-'
τΙ)"
υω,ον α~.\ '<v τω" - 'ΑΟ'Ι Ι]"αιω,,' το' δ'f γεγο"ο; ' το\.'ΤΟ - οε" Τ μεταγε"ε-'
... ' εινε
arfQOI' τού ", ,) .) 'Γ'
;),)~._ αυ.φ' την " εκσrρατειαv ,C υπαινισσεται
' ο'ιηη!'οσlΊ ε· (
1'1]- εις τον λ'. Φι).ι:rπικUI, κατιl, το ;3,')1' εσΖάτω; εΙσβαλιί)γ ει; Λιίμνοl'
Κιιι
.. 'ΊιιI300"
. " απη, '-}{) ε φερων , μει!<Ι' ειιιrτoι'
, _ αιχμαl,ωτoυζ
:. , σι'μπoι,ιτα~
., " (ίΙΙ~,-

. ,: 'ιιετέβ η εις
TI:'J,O- "1 Η αραιιωνα<ι _ και,(,(\'εΖωρησε
,' ιιρπασα;
" τl)ν
"lερl(\'
, tQlIjQ!). '3

, 1ο χωρίον τούτο δεν άνc.ιφέρει ηιl, Σκίίροl'. Βιισιζόμεl'ΟΙ επί τιίη'

ΙΙl,ωτέοc,)
,", Α'
ιι"ηflο"ευιιεντων χωριων Γ <ι'
, "ας υποuεσωμεl' , , ' <I>L/.'· π~ -
οτι ο . ,ι, "ο."
~l'οσφαλε και την Σκυρον μετα ΤI)I' AijflIIOI' και "Ιμβ(ιον μεταβαίνων
Η;. λΙιιραΟ'ιϋνα' εν τι[> πρώT(~) φι],ιππικι{> εύ[\ίσκομεν μάλιστα ΤΙ)" ιιπό-
δει '>C
Ιν οη
ΙΙ11"
" ει;
Κ('
, ιιις
" νησοl'; ταυrα;
,-~
" δεν ",)ιι εΚCΙμε
" π n υ ιι' α;τΙ,!)
'Ο
~
, . - \• επl·
ιιοιτ'}ε'I'IΙ"
()t10
') . ιι κατοπιν απlJt ιιεν απαγω\' αιΖμαι,ωτους.
, Q " \ , .
1..\1), ι .,.
,

σI'ΙΙIΊΟ,lΙ'
, <, ευ'ε Ι τφ , , ΔΙΙ
- "0"(1 του; .Ι<Ι"
IIνCΙΙOΙ'ζ νιι μεταZEΙΡΙUI'} ωσι
- ΤΙ)\'
" .cιΙΙ\ 'σι)\' ,

ΤlJν ΣΧίαΟον καΙ τα; ει; τούτου; toi1:; τόπους κειμέι'cς νl'ισου; (~J;
χει μι.ίίΊ lfl. i

(1) έν είνε άσχετο ν ΠQος το υέμά Ι1ιιιϊ)" νά ά"α<j'έQwμεν ΟΤΙ:ΠQοσΙfι(τω; ~τ(ιύ·

τισα,ν πάλιν κατά τον Kiepert Τ11" 'Αλόν"ησον μετά τού νησιΜου τού Ί\ΥΙΟ­
σrρατη κειμένου μεταξύ Σκύρρυ κα\. ιΗιμνου εΙς 3Ω χιλιομέτρων άπόστασιν ,,1)-
Τιοδιιτικϊ)-
.
) , " • ' , 't ' ,,' ' Ι)ησίιιευεl' ει,
. , ~ της τεr,ευταιας. Το αρχαίον Ο\'ομα (}α εσφ _ετο και υα εχ,
_
-
μερο- τι τού νησιδίου. (~. l:;'redricll. HnloDnesoS. l>rogr. g~·nll1. I>oscl1~lHO:;.
(~) Scllaffer, l)elllostllel1es l1n(! seine Zeit ΙΙ.2 σελ.. 2n. 1.
, (:1) λημοσΟ. Α'. Φιλι..-τ. 3-1 «τόν παρεHJoόντα χρόνον εΙς Λήμνον και VΙμβρον
εμβαλων αΙχμαλώτους πολίτας υμετέeους φχετ' έχων ..... τά τελευταi'α εΙς
.Mao ' 'βη και"
" a 1'J.Wva απε την .ιεeαν
"απο , της - χωeας
, φχ
,, ετ' " ω~ τρ,η'ι,η·
εχ, ".
,(-1) \ημοσ/}. Α'. Φιλι;τ. 32. «υπάρχε, δ' υμί" χεψαδ'φ μn xρησlί , τii δυ·
α

ναμει Αήμνφ και Θ:ίσω και :Σκιri,{}οω και ταϊ'ς έν τούτl[> τφ τόπφ νησοις ---~
]) ΓΟ .\'S
. ('11 ,
Ι ι.1St. (!e] Hel1en.
. Ι σελ. ;)ί τωησι
' _την
κακω.; ' τι ιΌ
. ,εκσΤ<:ΗΗειι'" (

:Του εί; τι) 'Λρχι;ιέλαΥος κατά το ετος ;H~. ΠQf}λ. (~r,liJl(lor σt'ί" 61 σ
 Κ(ι\ ('1,· ~!cι ό Φίλl ;τπ , ); εγκαίέσΓη ει; τι!; νιlσους ωι~ως, hE" {Ι.Ι.
διείllρησεν επι πολυ την κατοχιΊν τούτων. 01' Α{}ηναίοι ύπηρξα ν
D-αλασσοκράτορες κα{}όσον το 349 και 348 ΙΊδύναντο να αποστείλωσι
τρείς σι:όλους προ; βοψ)ειαν τών 'Oλυνl~ίων χωρις νιι δυνηθη δ
Φίλιππο; να εμποδίση τού τους l κατ(! δε τι) 344 ναυτικη μοίρα ηίΊν
, Α{}ηναίων εστc.ί{)μευεν εν Σκιά{}φ.2

Ό Φίλιππος ουδέποτε εγένετο κύριος της Λιlιινου, 'Ίμβρου και Σκύ­

ρο\'. Και μετα ηΊν αλωσιν της Άλοννιlσου ί,πυ του Φιλίπποl' (ιί
νησοι αΟται ήσαν ετι ύπο τοιις 'Αθηναίους τl]ν (tπόhειξιν παρέχει
IΙμίν δ συγγραφει'ς του λόγου πεeι 'λλο'l'νήσου. Ό Φίλιππος, λέγει,
δεν εχει δικαίωμα να κρατήστι ηΊν Άλόννησον ύπ() την πρόφασιν στι
εξεδίωξε tot1; πειρατάς. 'Άλλως ποίος εμποδίζει εν η περιπτώσει οί
πειραται είχον κυριεύση μέρος η της , Ατηκης η ηϊς Λήμνου η τη;
Σκύρου 11 της 'Ίμβρου και εξεδιώχ8ησαν υπο αλλων τιΙ'ών, ποίος εμ­
ποδίζει ωστε, το μέρος εν Φ εύρίσκοντο οί πειραταί, καΙ το οποίον
ανη)/..εν ημί" νιι μη περιέλθ!) πάραυτα εις τιιν κυριότητα εκείνων, οϊ­
τινες ετιμώρησαν tOιlς πειρατάς;3
ΤΟ νιι ύπ08έση ο ρήτωρ, οτι εν '\IΙμνφ, εν ~κύρφ η εν 'Ίμfjρφ
εγκατέστη ης, επρεπεν αί νησοι αΟται να αilιlκωσι τοίς
, Α{}ηναίο ις
κα{)' ην εποχην απι1γγελλε τον λόγον του, ;Ίτοι καnι το 342. i
'Έκτοτε δεν προβάλλεται ιος ζιlτημα, [1ν ο Φίλιππος αφηκε τοί.;
'Α{}ηναίοις τας τρείς νι1σου; 11 {Ίρπασεν απ' αϋτών ταύτας.5
λί νησοι αΌται εμειναν τοίς Α{}ηναίοις, διότι δεν είχον βεβαίως
παύση απο ΤΘυ να ανιlκωσιν αϋίΟίς.
Μετα ίιlν εν Xαιρωνεί(~ μάλισtα μιίχην, Οίε Ο Φίλιππος παρεχώρησε
τοίς 'Al~ηναίoις τόσφ ευνο'ίκην ειρήνην, Μι αφηκε τούτοις τας τρείς
ταύίας Υιlσους. 01' Α&ηναίοι διετιΙρησαν την Σαλαμίνα, την Δηλον,

(1) SclIaefer, ά.γωτ. Π2 σελ. 1~2, 139 xat 131 . .

(2) SC11 aefer, ιLνωτ. σελ. 424.
(8) nFQt' Αλον., 4 «τι. χωλύει χα, εί τι'l'α της Άτηχης λΥσταί τόπο'l' χατα­
λάβοιεν, η Λήμνου 11 nΙμβeου 11 2Χύρου, χα' τι'l'ες τούτους τούς λrιστας εκ·
"όψαιεν, εv{JVς και τον τόπο'l' τοϋτο'l' ον ήσαν οί λnσται. ΤΟ'l' ό'l'τα ημέτεeον
των τψωeησαμέ-νω'l' τούς λnστας Υ'Υνεσ(J.αι ;'>
(4) SclHlefer, (lνωτ. ΠΙ, σελ. 44Η.
(5) Scl1aefer, (l"ωτ. ΠΙ, πελ.
1 δι'ίσχυρίζεtαι οτι ό ΦίλΙΠΠΟζ ί\ρ:τιισ .",. ...,..,,,...--
τώ" 'Αυ'lναΙωγ τας τρεLς νίισους. Ό ΚόΙ11er, Atllen. )Iittl1eil. Ι σε1 Ω-=~~..w~
νείται. τοϊίτο, (Ιλλυ. δεν ύ;τοστηρίζει τήν γl'ι:ψην του διά καταλλιΊλω
μάτων.
 77
Τll,'
" ~UΙJ,t)\,
,." , τIll- λΙlμl-οl' και" την ... ι"βρο".ι ;\Ιετα;l'
..... .~,
τοιιτωl-
, ι-ιψί~l,!,fl'
στι, πρέπει να σι l μ"ϊεριληφfli1 και ίl ~κίiΡO;.2 '0 ' λλέξανδ(lσ~ είχε ν «(να-
νεωσει
~ τ'ας μετα' - υηναιω ν ιηινιιηκας
των' .i \_<1' f\ ' του- πατσος: ' ΤΙl1l:Ί ~o ιιΕν
η
εινε
" /3έΑιι α ιον οη
" η< Σ κυρος
- , - τοις
ανηκε - , ,·υιην((ιοι;
\ C\ ' επι
" , \ ),Εζ((νο(>ο\"
' . ' "-

Εις , τοιl-'
':> 'Ε' - - " ')11 'ι.)'
κατα ,ογους της 1 ι,ευσtl'ος ΤΟι' ετΟΙ'ζ ;,:., - ;Ι_' γι\'ετιιι
}' - '

flYELrt στρατηγού 'Αθηναίοιl εν Σκύρc,ι.-1 'Εαν 1'1 Σκυρος ijTo ί':rιΊ

τιιν'';:
• '. ,ε.,οι'σιαν
,
τω\'
_
'A8lJVαIWl'
,
πεσι\ τα\ ι μεσCΙ
Ι
της /)ασι/.ειας του .\-- J .., - ..

I,ε~((νδρol', αποδεικνύεται δτι ό Φίι.ιππος: εΤχε πΙΙ(lCΙΧOJιιιίσ!1 τω;τ!)"

τοι· ,ιι ναιοις, μεrα"
, ., 'AtC\Il' την,εν -'χ αιρωνει(!
" μαχην. 'Ε" ~ Ι'
,-,ιιν () JraTIjL' εΙΖ
αφαιρεσll' , δ - ". ' 'Ι''"
, ταυτην, ου αμου παΟΟl'σιαl.,ΕΤΙΙΙ περιστασι; και ιιν () 1'\(1"," .
η{)εί,εν απο
:) δ ωσπ
ι , ......... ;
ταυτην τοις' Αθl]Ι'αιοις.
_Karu. τον Follcart ό εν Σκύρφ στ(lατηγιίς, ό r1\'αI[f(l(JfIEI-O~ !ιπ
ιι

των Τ11ς "\'η μ\'ου ΤΟΙΟl'των,

") ,~,
1 α ει;ι:ε (ιποσπασιιιι
(\ - των Ι. '
- ιιεκα , \ 'Ι
. 1 Ijνιιιrιιl
"
?τρατl]γων προ; φρουραν της νι]σοιι.5 Κατα τον DitteI11)(~rRcr Οι!
ητο, μr1λλον ειδιγος l'ειτοιιργΟς ιιποσταλει; ί.πΟ τη; μητ(lοπόλεω; ;ψι'ι;
διο
ικησ ιν - αποιχιας.
της , '6
<ΙΙ γl'ωιιη
,,,.
αιιτη ει\'ε πρoτιμητεcι ,--
τη; το\!
Fοιιcaι-t . 'Ι'
η ηπως Ι]< AIjfll'O;
- ,~
δεν ειχε κ(ιτα" τ((\,τη" nl"
1' επο;ι:Il"
.'" ι;τπιιι' -
χαν διάφορον εκείνων των 'Αυηνών: ,,'Εκλέγοιισll'. i.έγει ιΊ Ό\ιιιστο .
τέλllC
, _, τ'ον "LJrJragzol' της,
- \ Ι]' μνοιι, οστι'
" ασΖοl.ειται
,. - περι" τoι'~. 'ι;τπει"
-. τη"
--
λι!ιι νου . ί <ο 'Αρισroτέλης. &/1]1)(-;).;, δεν &1'('(11 έρει περί στ(>(ιτηγου ~I'
λl~μνφ καί Σκύρφ άλλα προστίθησι κατ{ι)τέρω'~ οι δημ,ίσιο ι λειτιιιψ-
γοι < ,
οι αποστελλόμενοι είς Σάμοl-, Σκυρον. ληf"-Οl- "11 "Ι) Ι-! ,
,ιIι!!Ol' .1.(Ι!Ιι,Η-
νουσιν ι. σαυτω;
« )' Ζρηματα
, δ"
ια την εαυτων
< - τροφljl'·
'

TIl χωρία ταύτα ελψρΟησαν εκ τη; 'Α-D-ηvαίωv πολιτείας ητις Fi\'l'

μεταγενεσrέρα του 3:!!)' οί άναcrfOιJιιενοι είς τοις πίνακιις της 'Ei.f\'-
σίνος στρrnηγoι. συμπεριλαμ (~άνO~'Τ;H λοιπυν πραγμ(ιηκιίΥς μετ(ι;ί. τιί)\'
λειτουργιul', περι γη' όμιλεί δ 'λριστoτέλη~. 'E;rlYQ(L( ιί τι.: τοίο τέ-

s (Ι) Scl1aefer, ανι.)τ. πι., σελ. :Π,5Ι .• Jese. (~escjl .. der gTiecJI. \111(1 ~IakcI1.
, taaten Τ, σελ. 3G. Gurtitls .. Hist, gr. \". σελ. -110.
(2) KOhler. ιl.\'ωτ. σελ. 2()-!. Dro\"sen, ,Ι"ωτ. Ι σελ. 4n.
(:3) Dro)·sel1. ανωτ., Ι. σελ. 111 'καί 14:3 .• 1ese, αι·ωτ. 1, σελ. ;ι Ό
(4.) })ίttel1berg·eΓ. S)-lloge, 5 'ϊ, Ι, :Π:>.
(3) B(~H .. ΥΠΙ, σελ. 210.
(6) Dittenberger. ιl.νωτέρω .
ov
.. (ί) 'Αριστοτ. '.'.:{)ιιν. :τολιτ., 61. 6.
('χειροτοvοvσι δέ και εΙς Λijμ"l'οv mnaex
ος έπιμελ ειται
- - ιππεωv
τω" e'
rcOv w~,
Λημ1'φ~· ---"

~ (,') λί'τόt)ι, 62, 2: Λαμβάvοvσι δε καί οσαι άποστέλλοvrαι άρχαί ει ς A'lIi'ΓI'JN

η .ΣΚVροv 11 Λήμ1'ΟV 11 ΜΙμβροv εΙς σίτησιv ιXeriJelov,
λου; τοί, (')"llr~lJlltt ιιιιl)\,ο; ιΙl'αφέρει αλλω; τε "ό dπ' αστεως (frea-
τηγος Ά{}ηναίων των έν Αήμνφ.»l
'Εκ τοϋ κειμένου τoίi > λριστοτέλους δυνιίιιεΩα να σιψπερcίνωμε\'
χιιl ια έξη; δύο· (ί.) οί δημι)σιοι {';τιίλληλοι οι αποστελλόμενοι εις
~κϋσ0ν ελιίμ[·1cινoι· τι'ις &ποδοχιι; αυτων απο της μητροπι5λεως χαl
1·1'.) δτι ιΊ \'ησο; ιμο πά\'τοτε ί'πΩ ηΊν εξΟI'σίαν τωι·-'λ.{)ψαίων μεnι;ί ,
τoίl ;\24 'ΧιΛ ;)2:2, διότι μεταξυ των ετων τούτων όρίζεται ό χρι)\,ος
τη; εγγραφης τη; 'Αθηναίων πολιτείιι;;.2
Κατα TI]I' Μακεοο"ιΧιΊ" ταιίτ1l" περίοδοι' ;φέπει \'ιι ιι\'«φέρωμε" τιΊ
ι')\,ομα τοϊί Νεοπτολέμου καταγομέΙ'ου εκ SXVlIOI' κ(Λ σπουδαίου κιι­
ταστιίντος κατcι ηΊν εποχι)'ν ταιlτην. Ilεπροικισμένο; δι εξόχου ιrωνi'jς
δ ~εoπτόλεμo; oi1TO; επωψελι1Ωη τοϋ χαρίσματος τούτου ως καλλι­
Τfχνης δ;τω; περιέλ{)ll την iιΙαι.εδονίcι\' και προδώσιι τοΙ'; 'Α {) ηναίΟI'ς
πσι'ι.; υ<ι'ελος του Φιλίππου. Ένομίζετο δτι εΊχε προμα"τεύση το" Οιί­
\,ιιτο\; ILllToίI ι'fδων εις τοι'ς γάμους τη; Κλεοπ(ίτρας, θυγατρος του
<\>ιλίπ;του, στίχους προαγγέλλοιτα; TlΊν ;ττcl)σιν τoίl βασιλείου τη;
IIερσίcις.
Οί στίχοι ο(,τοι εΩεωρlΊθησω' ιJ)ς πρoιrητείιι, οτε μετιί τι\'ιι χρό\'οι'
fπηλΩfl' ίι ΟΙ(I'ατος τοί! βασιλέως της ~Iιικεδoνίας.3
'Ίσως κιιτιι τ()ν -!Ο\' αιωι·ιι, εποχιΊν τιί)ν πολυαρίθμων δικων και
της δικομω'ία; τίον 'λΩηναίω\', τη; ιΊ;n) τω\' κωμικ(-;')\' σαΤllρι'-ομέι'Ι];,
ερσι\ΩIl το ρητό\': Σκυeία δίκη.~
Ό ~Ol"ίδας εζΙjγεί τουτο (~Iζ έξης «εις τα; δίκας οΙ κακη; πί­
σΤΗ!)ς διιίδικοι !!λεγον δη I]G,LI' α;τιJ\'ίε; κιιι εν ΣΚlίρ(~)'>,~ Ό Πο­
λι.()ι:ιίκης το ρητον τοϋτο αποδί()ει ι~)σαίιτως ει; ΤΙ]\' νίjσo\' λίjμνo\'
κ(ιι ό ΊΙσιίχιο; ει· λΙ1μ\'ζ[) και F.I' "lμβριρ.l\
Ό Funcarti νομίζει στι το {JIlHJI' τοϋτο προηΗ)Ε\, εκ τη; νoμικίj.;
κιιταστrίσεω.:: της Ιδι,(ούση; ει; τοιl ; κληρούχους, οιτινε; εξο μο 10 ί'\'τιι Ι
προς τοι'; 'λ{)ηναίου; πoλίτrις εΙ; δημοσίαν ίΊπηρεσίΓιν (Ιπόντα;;. 'Όθεν
o~τoι 1jδι;\'ιι\'ίΟ νιι (lπουσι(ίζωσι τωι, δικασrιιρίω,' κιι()' δλην ΤΙ]"

(Ι) ι>ίttenΙ)erι.;eι', S~- lIoge, ϋ5!1 Ι. 5.

(~) \Ό C]nist, (;riec]! J.JίtteΓ .. σελ. J,'1. l~nlil1(]lH·. σελ. ϋl.
(:J) Λί σχετικαί μαρτι,oίcι.ι ΠΕρί τού Χεοπτολέμου :τούτου σΙI\'ελέγησrιν κ(ιί
11\'(~ΩI\σαν ί,;το τοί:, SC]JD.efer, άνω!. 12, σελ. :?.J.ι1 - ϊ.
(1) 1'0.\1])', H.eo.] El1C~·CI. εν λt'ξει. :\leiel" κι~ί Sclι(ίΙl1D.ΙΙll, λttίsclι. l'roc.
σελ. !JOL.
(3) ~uuH). ~κ\lρίl~\' δίΚ1]\·· «οι σκηπτόμενοι εν ταίς δίκαις ε,ι ασκον εΙ
ρον άποδημείν. ~ ..:'5~~~~Ι
(ιi) Ποl.ι,δ. ΠΙΙ. 81. Ί1σl\1.. ε\' λέξ. Ί,ιnριoς.
(ϊ) l"ol1cr1t·l, (;0]011. λtlιell. σελ. :~i)7 ,'ο
 79
διάοκεια
, _: ν της
_ υπηρεσια;
< , ι
ΤΟ))' ταιtτης. Οί κακής πίσtεως διαδικοι Ο.
"α •

~ρυσσoντo κληρουχοι της Σκύρου Τι της Λήμ"ου, σπως επωφε-

λουμε'\'ΟΙ
< τη- ς νομιμοl'
, 'δ ικαιο λ'
ταυχης ογιας χερδ'ισωσι χρονον.
,
_ Η< έρμηνε'ια αυτη
<Ι δ"εν γινεtαι δ'
εκτιι. Ο'δ'
υ εν δ εικνι'ει
ι στι
" οι< υπο
< ,

τo~ ΡΙ)Τ70ϋ λεγόμενοι δι(ίδιχοι έλέγοντο κληρoiίχoι. Oiίτε ό δρος dιιoδ'1-

ι:ε,,'ν, φ χρισνται Ο τε ΣΟl'ιδας καΙ ΠοJ,υδεύκης, ουτε το .1"οι, δπ~
α\'Τικα{)ιστα
., • το' πρωτον
- απαρεμφατον
" ε?~
... τον
, 'Η'
σιιχιι>ν, δ'υνανται \'α'
~μαινωσι,' εΙ"οι κλ'1e οfί χ οι• 'Εκτος τούτο\! οΙ άποικοι άπήλαυον
ΟΥτως τού ΠΡΟ\'ΟfΙΙΟ\!,
' <Ι
οπερ ο< F oucart απονεμει
. ' τουτοις;, 'ι
εν ε νε
πιι~ανόν
, δ" το προνομιον
,ιοτι , τουτΟ
- ηt~ προφυ λ'ασσιι τουτους
"0..1. ' απο
• '
πασης κατ' αιιτων δίκης εν "Α{}ήναις.
Έ' προκειτο λοιπον άπλισς περΙ "ΑΗηναίω\' πολιτων καΙ οι'ΧΙ περΙ
κληρούχων , οιτινες
<Ι αΠΟl'σιαζον του- δ ικαστιιριου
, , ' δ ιι.σχυρ
.. ιζομενοι
Ι στι .,

κατοικούσ ιν εν '\.~,
' ~κυρφ. <Η στρΕψΟ δ' <Ι ζ ].n
" Ι
ικια αυτη εχρη εν qιευνης οπως .-

βεβαl(ι~flii, αν ητο πραγματικη ή άπου σία, ή δε έξέτασις a~t11 έπεβά­

ρυνε τον ε'
ναγονtα.1 "Ε νεκα του- άπομεμακρυσμενου
' της
- νησου
' και,ΤΟ\·
-
δυσκό},ου της
- σl'γκοινωνιας
, αί ερευναι δ ιηρκο\!\'
' . , πολ'υ και' καυΙ-
επΙ Α'
στ~ντo δαπανηραί εΙς τους ένάγοντας.
" Ο δόλος ούτος των κακης πίστεως διαδίκων έχρησίμευεν αύτοίς
?,πω ς κερδίσωσι χρόνοψ τούτο άποδεικνύει ήμίν χωρίον τι το;; 'Ισαίου
εν{}α άπαντ~ παρομοία τις μέ30δος. 'Εν τφ λόγφ π~ι διαδoχi1ς το;;
~ιλoκτήμoνoς, 'Ανδροκλής τις όνόματι δ"ιϊσχυρίζεται στι ό " νtίδωρoς
1
εινε γνήσιος υ10ς το;; Φιλοκτημονος και πρέπει νά λάβ'n την κλ 1ΡΟ­
νομίαν το\'. Οί ένάγοντες άκoύσανtες το 5νομα της μητρός τoiί 'Αντι­
δώρου διϊσχυρίζονται δτι εΤνε έκ Λήμνου δπως έπιτ\'Χωσιν άναβολήν.
1Ι

ΠΟ\'ηρία τoιuύτoυ είδους σημαίνει δτι οί 'Αθηνα'ίσι καtoικoίίντες

είς άποικίαν έδικαιοϋντο νά δικα'ζω\'ται νπο των έΥχωρίων δικαστη­
ρίων. Προφασιζόμενοι οτι ευρίσκοντο έπΙ 'Α3ηνα'ίκο;; έδάφους καΙ
ουχι εφ" οίουδήποτε μέρους .της <Ελλάδος, οΙ εν ΙόΥφ διάδικοι dπέ-
φευγον άναμφιβόλως την έρημοδικίαν.
8

_ 'Απο τοϋ τέλους τοϋ 40υ αιωνος μέχρι της dQXii; το;; 20υ'lι tσroρ(α
της Σκύρου παρουσια'ζει νέον κενον καΙ άρκoύvtως μέγα. ~ δλην
ταύτην την περίοδον μόνον έπΙ ύπo{tέσεων, σϋχΙ βασίμων, δι.rvάμε&α
να στη Ρ ιζώ μEι'ta' καΙ τοϋτΟ διότι αΙ ύπο3έσεις βασίζονται κι·ρίως lπΙ
της ίστορίας των δύο όμόρ~ν νήσων Λήμνου καΙ 'Ίμβρου.'

(1) Δημoσ!t. κατά ·Ολυμπ. 24-25.

(2) 'Ισαίος, Ι, 13 .Αημ-rUι.-r _ηφσμποι τιιvnr" d-ropoliι" hrΟit1 Yf'Ο"__- -
σα

(3) Graindor σελ. 66.

(4) Δι' όλη,' τr~ιίΤ1J\' ηTv περίοδον πρβ'.. KOhIer. t·eber d. at1
 80

'Ε\' τ~ μετιι τι',\' λαμιακον πόλεμον συvομολσγηlJείση ειριινrl οι 'ΑΩη­

νιιίοι αJΗόλειτα\' εν τί[) Ί\ρχιπελιίγει μίαν μόνην rwl' κτιισεο')ν τω\', ηΊν
νησον ~tlftol,.l Αυτη δΙ: απεδόθη τούτοις κατιι το Μη, οrε δηλ. δ Πολυ­
σπέρχων απέδωκε τοίς ΆΟηναίοις πάν δ,τι εκέκτηντο επι Φιλίππου. 2
Κατιι το :ω~ αί ' A{)ijl,at περιηλθοl' εις τΎ]\' εξουσίαν τοίΊ Κασ­
σιlι'δρου. ''Οτε ουτος, μετέχει της κατrl του Άντιγόνοι, συμμαχίας, 1'1
λημΥος διατελεί (Ίπο Τ11ν προστασίιιν τοίΊ τελευταίοι' τούτου και κατιι
το nl..J. ημ11τριος ό Φαληρει'ς και Διόνυσο;:, φρούραρχος τψ; Μουν\!­
χίας λαμβάνουσι διαταγl]ν ν' άποστείλωσιν ε'ίκοσι ΤΡΙ11ρεις εις Λημνο\',
σπως αποσπιίσωσι ταύτην άπο της εξουσίας του' Αντιγόνου. ' Αριστο­
τέλης ό ναύαρχος του στόλου τούτου 1 μτάται κατα κράτος Lιπo του ναυ­
Ο

άρχου του' Αντιγόνου Διοσκορίδου. Η

Έν π(ίσι τούτοις τοίς γεγονι5σιν 1'1 Σκυρος ο\.ιδαμου μνημονεύεται.
"Ωφειλε βεβαίως ν(χ ακολου{)ιιση ηΙν τύχην των ' A1'JηνιJ)ι' κrιΙ \'(1 εΙ"ε
1\δη {,πα ΤI]ν διι\'αστείω' του Κασσά\'δρου. Ει ~lll, εΤνε λίω' απωανον
δrι ό ναύαρχος Άριστοτέλης δεν απεπειράl'tη να <lνακτιιση ταύτην,
uιrείλων αλλως τε να διέλθn εκ Σκύρου σπως ψθάση είς Λημνον. ο!
"Οτε Δημllτριος δ πολιορκηηlς επανέφερε ηΊν δημοκρατίω' εΙς Άθ1]­
νας κατα το ΗΟί, 1'1 Λημνος άπεδόθη τοίς Ά{}ηναίoις.~
Εις τα λoγισrικα βιβλία των ταμιων της '..\ΙJηνας εν ετει 30,-)-304
(ιναφέρονται και ποσα καταβληθέντα ύπό τε της Λ11μνου και 'Ίμβρου. 6
Αί,ται λοιπον αί δύο νησοι i'Ίσαν τότε ύπο Τ11ν εξουσίαν των 'Αθη­
ναίων, και είνε δύσκολοΙ' να μη δεχ&ωμεν το αυτΩ και περι τη; Σκύρου. 7
Μετα την εν τψφ μάχην 0'1 'ΑfJηναίοι κλείουσι τας πύλι,ις εις τον
Δημ1]ΤΡΙΟ\'. Κατα το :2n-! ούτο; κυριεύει ΤI]ν πόλιν και εγκαf) ιστ~ φροιι­
cιtll', 11" οι Ά&ηναίοι εκδιώκουσιν, οτε το :2XR ό Πϋρρος αφήρεσεν cLJfO
τ()υ ημητρίου ηΊν Μακεδονίαl,.8

zitzstand Atltel1s ίll1 z\yeit. J alπhιιnd., λtlιen. ;\Iittlleil. Ι, σελ. 256 και
έξης. Sllebele\\', Znr Gescllichte ΥΟI1 Lelllllos. Lell1l1anl1S Βeίtι-age, ΙΙ, σελ.
37 και έξης.
(1) HOll1011e, λrchi"es de Ι' Intendance, σελ. ilO και &ριτr. 3. Xiese, (~es-
cllichte der griecIl. nnd ;\Iakecl. Staaten Ι, σελ. 209.
(2) :-\ iese, αύτό{}ι 1, σελ. 237.
(:1) Διόδωρος ΧΙΧ. G8, 3-4 SclIebele\y, άνωτ .. σελ. 37 και fξης.
(-l) (~rait1dor. ά"ωτ. σελ. 67.
(5) Διόδ. ΧΧ, 46. 4.
(6) Dittenberger, S~'l1oge, 187., Ι .. 41. SIIebele\v, σελ. 3
(7) Kolller, άνωτ. σελ. 262. Ό ~γραμματεύς του δ1'lμoυ~ επρε:ι:ε
εγκαταστϊι έ" :Sκύρφ κατά το]" έ:ι:οχήν εκείνην. ·Ορα κατωτέρω.
(8) Beloch, Das Reicll cler .\nti~on. J~ι;,h1llal1ΙΙS BeitraJ?,'c
2ί-29.
 Ι

Ίδίως ιιετα
. ΤΙ)','εν ο Δ'
ε
, , • ' '1ψω- ιιαχl)ν
, Ι1ιιητριοc; κατοχος
' 'ιση,ρου- στ()/.ΟΙ'
,.
γενετο
<

στι ' {} C~ ,ασσοκράτωρ. ΔΕν δυνάμε{)α ν(/' Ηεωρήσωμε\' ώς ιιδύνατον

J • • . - • ,.
κτ)' εκδικουμενος
, "Αθ1 ηναιους
τους ' αφnρεσε
" τας
" εν τφ
- \'ιγαιιρι πε/.(ιγει
1 • ,

1 σ εις αυτων ' αφου

ματα' ' - μαΊ,ιστα ειχον
' ' δ ι(l)",11
εκ '1: τα" , \"\/ηναις
' F)' στριιτευ-'
,0~I~α ,ο ,2Η 7 11 Λη μ"ος (..~ ανως δι καΙ .1 '1 μβρος) καπλή,! n'i '.πΟ
του.

'\JlIcrIμaxolI, άρπάσαντος ταύτην απο τοϋ Δημητρίου.

l

Πr .λ'' 11. Υ ησο.,

_ ~ αυιη
", Ι υπο
ηλευθερωθη ~. , προ,του
< ' του- Σει.ευκου - :2, 1.2
ιε' ρεπει να {'Π01θ'εσωμεν οτι , , <η Σ κυρος
- σιιμμετεσχε
. της
- n'zIJ;
' της
-
, ιτονος
, "η' σο υ μη"ανηκουσα
, πλεον
,- τοις 'Α-αυηναιοις;
' 3"η μα/.ι.ον
-' - οη
"

ανεΚΤ11σε
, την' ανεςαρτησία
, r ν της άπο{)ανόντος τοϋ' ν Δημητρίοι'; TOvTO δει''
εινr
1< 'Qδυν ατο\ να ορισωμεν. Το μαλλον πιθανο εινε οη η ΣκιιρΟ;,
" ' , " • " < '-
1νωυη
"Ο εκ νε'ου μετ α, της
- μηΤΡΟΠΟΛεως
" , της προ,του
- :Ι;Χ
"'1 .
ν _ τε οι βασιλείς της Μακεδονίας και της Συρίας, 'Αντίγονο; Ει Γο-
τ ατας
_ και'Α'
,ντιοχο ς ΑΙ . ο< Σ' ωτηρ, συνεμαχησαν
' εναντιο
' Ι ν ινΠ τω.εμαιοl'
- '
ου, Φιι αδει\φ 0\.1, ουτος
~ .αυει,ων
" να, ματαιωσn
' την
" σιψπρcι::.~ αυτων , - και'
να
, παρά,σ-χ!] πραγματα' εις" την Mακεδ01'lcιν,
., υπεκινηΟfν fY <EJJ,((Ol
< ' ., '!::

επαναστασιν δ ονων.
Ι E~υρε δε, προιιια ' μοι'ς προ,• τοιουτΟ
δ ,Απο της' Αριστοτελικης σχολι;ς άπορρεύσασα Ι1κ μαζε κατιι τούτους
' κατα, τωνιακε
- l\1f -

lαβημα
, , πρωτους
Ι τους , Al~ηναίoυς.
•

τους
, χρόνοι
• 'ς εν Q ' ~, φιι.οσοφια,
' 'A-υηναις η< Στω·ίκη ι'''"
ητις on'. ηυι.ο/.ειτο
, . - εις ,
αφηρηιιένα ς ερευνας , Ι
ν

,. r " περι• της

- ουσιας των οντω ν , ((. ,α τη" γνωσι
απεκδε-/ο' Ι
-" '}}" -

,. μενη ως, μεσο

ν , επεδίωκε αποτελεσμα πραΚΤΙίων,' τlJ"' ευτι'Χ
ιαν
" , ' ,
.ην_ παρέ'/,.ει η< τεΛεσις
Ι, τοϋ άγαθοϋ. 'Εκ τοιουτω ι ν δ ογματων
' εμει.ι.ε
" .. φl'σι-
καις _να έ πειυη
''\ ~CΙ 11'θ ικηΙ τις α"υψωσις
Ι των λογιωτερων και εllγενεστερων
μελων ΤΙ1ς 'Α{) ηναικης , 'η δ υνατΟ,
ι ι
' ω-,,0l' δο t lε"·11·
3 • - ' " ,

ν' .. - νεοτητος,
' ητις
, ' περιστ ασε
χα ,,:,,'~νυΨώ"11 ,ον 1fχ1,0". ΜΗαξ" ,,;;ν ,.γενων ,O,,",W" ,ροφίμω" ήjς
,:>,

τοας ητο καΙ Χρεμωνίδης ό υΥος τοϋ 'Ετεοκλέους, ό φίλος τοίί Ιή"ω-
νΩς κα: 1 του- Ι{',.εαν
Ι θ ους, των
-ε,,-αρετων
,' • Ι
εκεινων φι .οσοφω", ο\'ς η πο .1"
')' <' < '').

δικαιως
, ετιμα.
' 'ο Χ• ρεμωνι'δ ης λοιπον
, .ουτος ,. Α
, . 'ανfι.αιJε, oυvrYI'OOloμ
' f"·O· ':>

μεταΙ τού Π το λ"εμαιου, την απελευ&ερωσιν

' - 'Λαιιηνω
των - . 'Ε'"."ασι(α ί
ν

σ{)εισης της συμπράξεως τοϋ κατέχοντος τον Πειραια τυρcίν\'ΩlI Γλαυ­

,1-

ΚO~, 11 κήρυξις της αυτονομίας της ~όλεως {,πηρξεν εi'lκολος, το δε {)άρρος

και το παράδειγμα των 'Α{)ψων l1ΚOλoύ{)ηιrαν JfoIJ.ol των <Ελλιίνων.
Κατα το 266 λοιπον εκρι]γνι ται ό ;tό~εμος τοϋ Χρεμωνίδου. Λί 'Λl~η­
ναι περιέρχονται ύπο τον Μακεδονικον ζυγον και rιπoβάλλoιισι nL; (1ρ-
(1) Beloch, Gl1ecll gesch. ΠΙ, Ι, σελ. :!·lO.
(2) 'Λ{}{ι . \"1, σελ. 2:>4. She!)e!e,,·, ιι"ισΤ. αεί-. 3
ν κιιί έξiις·
(:1) Belocl1, griech. gescl1 ... ιι\lτή(lι.
χαίας των αποικίας. Αύται δμως δf.\' περιηλ,'}ον αμέσως εις τ11ν εξου­
σίαν τιϊς Μακεδονίας. Πτολεμαίος fι Φιλάδελφος ητο τότε {Ιαλασσο­
κράτωρ και ήδύ\,ατο \'α αποστείλη ισχιιρον στόλον εΙζ τον Σαρ(ι)νικον
κόλπον προς βοή-θειαν των 'Αθηναίων. 'Αλλ' οϋτε δύναταί τις να ί,πο­
,'}έση δτι αί τρείς νησοι Αημνος, 'Ίμβρος κrιι Σκυρος περιηλ-θον ί,πο
την προστασίαν τω\, Πτολεμαίων Ι

Ή προστασία αϋτη εξετείνετο τότε επΙ. της όμοσπο\'δίας των νησιω­

τιί)ν, αλλα μέχρι τού χρόνου τούτου ή 'Άνδρος αποτελεί το εσχατον
ορων ταύτης προς Βορράν. 2 ΕΤνε (αλως τε εντελως απίt'}αν~ν δτι οί
Πτολεμαίοι φίλοι των' Λ{ιη\'αίων τυγχά\'ο\'τες επεζήτησάν ποτε ν<1 εκ­
τείνωσι nlV εξουσία\' τω\' επι νήσων ώς ;] Ληιινος, 'Ίμβρος και Σκύ­
ρος, εφ' δσον τουλ(ίχιστον οί 'Α&ιjναίοι διεΤ11ρουν τιις επ' αύτων αξιά)­
σεις των. Μετα το\' πόλεμον τού Χρεμωνίδου βεβαίως Ηα παρητήΟη­
σαν τούτων.
Προ του τέλους τούτου ό Άντίγονος δυσκόλως παΡf.νέβη εις τι~ς
Κυl'.λάδας.S '.f\λλ' 1Ί Σκϋρος EVco; όλίγου {Μ περιηλ&εν είς την εξουσίαν
α{,του και δι] μετα τιιν εν Κ(!) μάχην. Ή ίστορία της περιόδου ταύτης
εΙνε Εντελώς ασαφιΙς. "Η χρονολογία της ε\· Κ<!) μάχης εΤνε αόριστος.'
"Η μάχη αϋτη απειλεί αλλ' ούδόλως εκμηδενίζει την εξουσίαν της
ΑΙγύπτου επι των Κυκλάδων. ΤΟ μό\'ον βέβαιον εΙνε δτι 1"] πάλη ΠFΡΙ
επικραΤ11σεως Εν ·τφ Αίγαίφ διεξιίγεται μεταξυ Αίγύπτου και Μακεδο­
νίας και οτι ή Α'ίγυπτος αποβάλλει βραδέως εδαφος μέχρι της 1] μέρας
κα{)-' ην 1"] ΜακεδονΙΚ1'1 προστασία ι')ι1 αντικα{}ίστα την των Πτολε­
μαίων. 5 Συνεπως δεν φαίνεται πι{lανον Οτι ή Αίγυπτος επεξέτεινέ ποτε
την προστασίαν της μέχρι της Σκύρου. Ή νησος αϋτη ι'}α ανηκεν
εις την Μακεδονίαν ετη τινα του δευτέρου ημίσεως του τρίτου αιωνος.

(1) Ό Schebelew έν σελ. 43 προτείνει την {,πόi}εσιν ταί'την. Πρβλ. Grain-

dor, σελ. 69.
(2) DeΙamaπe, Rey. de Phi101, 1896, σελ. 112. 'Εν παρόδιρ εΙρήσf}ω δτι
εΤνε άνακριβές νά όνομάσωμεν την όμοσπΟ\'δία,' ταύτην δμοσπονδίαν των Κυ·
κλάδων, δLότι αϋτη περιείχε xat Σποράδας, (ος π. χ. την wlov. Πρβλ. Graindor
αύτόi}ι.
(3) Bouche-Leclerco, Histoire des Lagides Ι, σελ. 193.
(4) ΑΙ προτα-6-είσαι χρονολοΥίαι κυμαίνονται μεταξύ τoiί 260-204-253. Dro)'-
sen, Hist. de l' Hellen .. , ΙΙΙ, 234-6 (265). Ηοlω, Hist. gr., ιν (σελ. 251 (266
-265) Mahaff)", Εωρ. οί, Ptolem. ΧΙΧ, 150 (260-258). Beloch, Die Schlacht
bei (70S, Lehmanns Beitr. ι, 289. Griech. gesch ΙΙΙ, 2, 428 (254-253)' Βοιι­
cbe-Leclerco, Hist. des Lagides Ι, σελ. 142 και 193. (262).
(5) 'Εφ' δλης ταύτης της περιόδου π. ρ.'β. λ.- Hiller νοη Caetυi~~~~~
Inscl T11enl, σελ. 16]. J)elaIllan'c, Rc\" (lc })hilo1. 1!Ί02, m-λ.
Griech, Gesc}t. ΠΙ. 2, σελ. 2~2 κιιι έξης.
ο'1 ::-'Ιι)"ο\' κιιη'ι το' iJ
_o)_")CI ' " λΡCΙΤO';
U ιΙποδίδει ει; τι!; ',\,ο IΙΥιΙ; τί1" ;((ιΙ{1Ι 1\'
ft,fl! 11 οι) ίιιν των.
Θ( (1ν αχτησωσιν
~ ι αοα
'J'
γε και, τιι'"
\ ~ τω
εν - Ι
Αιγαιω
., Ι
συ)Ι'ΙΩ{)νω- xnlO!'L~ '

Τ('Η'Ο
() , ,
'Ο Kohler
~.. '
συμφωνεί μαλλον,"
άλλα , '
στηρίζει ηΊ\' ι,,"
γ,,(,)μ1l" του επιο
ΙΙιtιΙ'ιιιατό-
" - i \'ημ\'ου ΚΙΗΙΙ" το :,?:20 11' δ'ε ',ρο\'ο/.ογιιι
" τινος της -,, ΙΙΙΙτ,Ι 1 ,'lμ-
ι( lσΙ')
, l]τl]l η υπο του SlIebele,y οσπς {)έτει το διάταγμα μετιι το 1(j().1
") , ,.

λντίγονο; ό Δι,)σων βuσιλεύσ(ις κατα το :,?:?!) ιιέχοι του 2:! Ι -2:!ΙΙ

φιιί
σ' \'επ "" " ,- " , ,"- ,., ,
_ ιι οτι εσ-/.Ε την εξουσιαν των Κυκλαδω ν . Ι ουΤΟ ε;rιγπ«ι εκ
,
εlOιι,"- κειιιέI'
, \.' . , ων, εν τ"ιιναφερεται το' ο\'ομα
' οις " του- ,"\.\'[ιγονl)\',
,,' Ι. ~
() υΕ r

. . νιτ"ο\,Ο-
_' 07'"
"υτο; ι() α,μ
ταυτιζηται ,,~
προς ~
το" ομω\'υμο\' ,\ ' η
.:..1ωσι)"τα.~
, ΙΙ ί ιτόflεσ" (ι' κατασΤΏ πραγμαΤIΚΟίη; ιι"ευ
ις ιιυτη του- D e1a11larre ι/α - ,,,

ιιιιψlβοΗα-"
,_ ''''' oτcn' δ ημοσιειι 0-" η αφιερωσι; εσ-,(ατω;
" εν
" μlJl·φ
,. lινω~ιιι.ι'-
, ,
φι)ειιrα
δ~. ,. 3 Έ\, ταllΤΙΙ" ,_
γινεrαι μ νεια ,
τη; μιιχηζ - .J.ιEMισιιις.
ΤlJς "'1'
(ιl 0\'
1(')'"
, c. χ/)ονον
", σιιν'ηφι') η η, μαχη
, αιιτlj,
"" ητοι κατα"το"ετο; :c~:",
•• ' ) { •-\. νηγονος
'
() ωσων Ο' -. ,
<ι ητο κυρlOς του Ι-ΗΥαιοιι. - '\' ,
_~ε\,, εχει
~'.. εrι
,ι:)αποδειχ&n_ ση
('Ιη κι.ιrιισωσι; μετεβλη Itl] υπ() το\' διιιδοχο"
( ' ; , (" f

του fJασιί',εως τουτου:'

'-'Ε' <" παση περιπτωσει ' ιΙ" ~ ΚΙ'-,
'ιι.ι:τ;τος ο,-,)0; Εl\'ε
\ 'ι,ου κιιτα" τι( Etll
, , " tll-"J'l
010- " ~O-!-:2 ο'" U, Κ(Η η "ικη τη; - \ ΙΙΟI1';
'" υιιιει
1.'"

, tIlv ε'C."ουσιαν
Hl'n7) ' επl
" των
- Ι( υΚι.α
1 'δ ων." .,."\.ι.,
"~ι' οτε
υ οι'Ρ'!. ΟυΙΟΙ σι'\'fμαχη-
. '.
σαν
" ιιετιΙ του- ' Ι'.\Ηταιωι
'1 l ,'."1.'Ο ηνιJ)ν και,cp" Ι"
ωμαιων, () ()ι/.ι;τ;τΟ; «;το
,!1J(tI'1J".εl
τα "- π},είστ ας των_ ΚΤ'lσεωv
" του ΕΙ' τφ • ιγαιφ εΚίσ; ΤΙ]; • \'υρΟΙ , Κ υ-
, - \.' , " - " \. ... ' I

ί),'ου
. , Κ αι' Π' ΙΙΡΟll.7 'Εντο; ολίγου ό Φίλι;τπο; αναγκα",ΗΙΙΙ
• ,-- νιι" εγκιι-
ταΛι:ιη τας νιισους Σκίαflον καΙ Πειτιίρηf)οv, U); μlΊ δυ\'(μενο; νιι

(1) H~. Π,592. Koh1er, άνωτ_ σελ. 263. Sllebele\\', σελ. 13.
(:!) Delalllarre, Rey. c!e Ph iloJ., 1903, σελ. 323. ' Ει' τούτοι; κατά τύν Πυ],ύ-
βιον ν\)8
" , ,αι" σχεσεις μεταξυ,του
- βασιλεως
' τουtoυ
' τωl' 'Ει'••ί lΙ'ων
και, - ' , ηιταν
• ,
φιλικωτιι:ωι καί δέν εί\'ε Q.,-τL{}ανο" δτι α(ρϊικε τοίς 'Αϋφ'αίοις τι\'ύ.; έκ τιΤι"
, των. Πρβλ. C~rail1dor, σελ. ίΟ.
.τησε(ιJν
κ'

, (:3) 'Επιγραφ1] υ.Υακοιvωl}εϊrrα ί,;το :\1. Hol1eaux εΙς ιίι" ' Ακαδlllιίαν ιών
ε;ΤΙΊΡΙΙΙΓών, συνεδρίασις της 41]; Αίιγούστο υ . Πρβλ. "'ochel1scllrift fίίr class.
Pll1lol., 1903 σελ. 1378.
(1) Hol1eanx, ;\lelal1ges • 'icole, σελ. 2ί8.
(,j) })ela1l1arre, άνωτ. Ho]Jeanx. ΒιιΙI. cor. HeU. 1U03, σελ. 327 ΚΙJ.ί άρ. 3.
~?βλ. απ' έ"αντίας τόν Belocll, (;riec!l. (~esc!I. ΠΙ 2, σελ. :? :!, οστις στη­
ριζετ " ψηφίσμαιος "ης Σίφνου. nittenlJerger, !nscr. Ο r. 11 ~"O
, αι ε;τι ω. 'Α'"
Ι.Μ/.
φαιl'εται
, , α' δ δ ' " " . - '" ιετ"""υ'
;το ε ειγμενο" οτι το ψψρισμα τουτο τιυεται Ι...., τοu- ')~ι
- ,vu.·t
. -')-10
ουχι τό 217. Ilρβ . HolJeaιIx ιJ.l'ωτ. καί (;rail1c!or σελ. ίΙ σιιμ· 1.
(ι)) Yan C;eΙc!eΓ, l;'eschicllte <!er alteII Rll0dier, σελ. 121, 2.
(ϊ) Τίτ. i \ι'l'). Χ"'"Ι
..'\.. ..'\. J 1-.>, ο,
"
ύιτεΡΙιιJπίση ταύtας.l Συγκεντριονει σrόλον εν τη ημητρι((δι της Θεσ-
'λ
σα ιας <'"
υπο την αρχηγιαν , -
του " " Qα' λ'"
<Η ρακι,ειιιο\!,- ι, () σω'),ο; .,
O\!ro; " 'ν
υε

ιΊδύναω να αντεπεξέλ{}η κατα τιον συμμάχων. 3 ΟΙ σύμμαχοι κυριεύουσι

την "λνδρον και μετα ματαία; αποπείρας προς αλωσιν της Κύθνου
απέρχονται εις ηΊν νησον Ίκόν, είτα εις Τ1Ίν Σκίαθον διερχόμενοι προ
της Σκύρoυ.~ <Η Ίκος ως 11 Σκίαθος και 11 Πεπάρη&ο; δεν ησαν τότε
εις την εξουσίαν του Φιλίππο\!. τουω εξάγεται προφανώς απο του
κειμένου του Τίτου λιβίου. ΤΟ αυτο συνέβαινε πι&ανιος και διι], τιι ν
Σκυρον οιΊσαν περισσότερον μακρ(ιν τών τριών Cί.λλω\· ν1Ίσων απο της
"
ηπειροι'. <ο Φ'λ
ι ιππος ι(}'" "
α ειχεν εγκαταr,ιπη ,
ταυτην, <,
ως την Σ" κ~α θ ον και'

Πεπάρη&ον. 'Εαν ~oΊ, είνε λίαν Γιπίf)ανoν ΟΤΙ 0'1 σύμμΓΙΧΟΙ, εν οίς ησα ν
και οι 'ΑθηναΤοι, δεν επεχείρησάν τι κατ α της Σκύρου προσβαλό\'τες
την Κύ{)νον, 11τις i'Ίν ασι1μαντος.
Μέχρι της εν κ υνος κεφαλαίς μάχης ό Φίλιππος δεν θα επενέβη εις
το Αιγαίον. ΕΙς Τ1Ίν επακολουΟήσασαν εΙΡ11νην οι Άθηναίοι το HJ6
ελαβον κατα τον Τίτον Λίβιον τας Υι1σους ΛημνΟΥ, 'Ίμβρον, Δήλον
και Σκυρον.!) την πληροφορίαν ταύτην ό Τίτος Λίβιος λαμβάνει απο
τον Βαλέριον 'Αντίαν, ο στις {}α ελαβεν ο)σαύτως ταύτην απο του
Πολυβίου. 'Ό&εν δ Πολύβιος αναφέρει μόνον την Λημνον και Δη­
λον. ΑΙ νησοι ομως αύται δεν απεδό-θησαν τοίς Ά-&ηναίοις παρα το
167-1ββ.6 Είνε βέβαιον στι ό Βαλέριος Άντίας περιέπεσεν εις πλά­
νην' κατα το Ιβϋ μόνον 11 Δηλος απώλεσεν εκ νέου την αύτης αυτονο­
μίαν, το γεγονος εχει καλώς καθoρισOfι.7 <ο Niese 8 ύποθέτει, οτι δ
Πολύβιος ανέφερεν (οσαύτως t11ν παραχώρησιν της 'Ίμβρου και της
Σκύρου εις τους Ά{)ηναίοις αλλ' εις χρονολογίαν μεταγενεστέραν του
Η;7 - 1f)G. <ο Βαλέριος Ά ντίας εκ πλcχνης αποδίδει εις μίαν και την
αυτην χρονολογίαν γεγονότα απ~χoντα απ' αλλήλων αρκετον χρονικον
διάστημα. Ί-lδπόθεσις αϋτη εΙνε ανυποστήρικτος. Δεν εξηγεί δε πώς

(1) AύτότJι, 28, 6. Sciathum et Peparethum, haud ignobiles urbes, ne classi

hostium praedae ΔC praemio essent, diruit.
(2) AυτότJι, 33 2.
(3) ΑυτόΟι, -16, 7. Herac1ides .... cla.ssem ίbί t~neba.t, ma.gi3 per occasionem...
quam a.perta vi quicquam ausurus.
(4) AύτότJ-ι, 45, 1-13. praeter Scyrum insulam Icum pervenere.
(5) Τίτ. Λίβ. ΧΧΧΠ, 30, Π. Atheniensibus insulas da.tas Lemnum, Imbrum,
Delum, Scyrum.
(6) Πολύβ. ΧΧΧ, 21 (18) και :21 (18)α.
(7) Hoιuolle, λrcΙιίΥes de l' intentl. sacree, σελ.
art. l)c!os, σελ. 24~3.
(8) • -iese, ανωτ. πι, σελ. 189. 6.
 85

~ ~α~:έ(Hoς' Α ντίας θα συνεσιορευεν εις τι) 1% "(εγονιίτιι τοίl ιιiί -lliιi

και α')}"tLEtayrvratEQu.
< α, ' "<11 π ί'
ετl. ,ανη αl'ΤI)
" "- ~
ε:;ηγεΙΤΙΗ χω'").101', Ε((ν
,,
υπο{Jέσω'ι εν οη
\ υ η Σ κυρος
> - C και, <η ,. Ι μ β ρο; ειχον
< ~ αΠΟυΟ 0-n τοις. ~'\'), I1"ΙΙΙΟΙ;
,>; ,
το_ 1ΙΙ6
~, δι ).
λ αμεσως
' , μετα,την
, 'ητταν του- ()Ι Ι }'.ιππο.υ και"προ;
, !ιφοι
,. )ιιν
της προς την
\ <Ρ' "
ωμην πιστεως των.
,Κατα ηΙν εποχην εκείνην 'ίσως αι 'Αθηναι εζιιτησαν, ιΙλλ' είς !ιιιτιιν,
και τας \,''Ίσους Δ-λ
, , <η ον και' Λ-ημνον. Τ ουτο - δ'εν εινΕ <, - ιιπσlίΊ εσι;.
• ιι;Τ,.η < •

λυτοςοΠ"β
, ο,ω ιος λ'εγει οη
υ αι 'ΔΙ
.\θ-Ilνcιι ειχο"
~ δ ιεκ δ'
< ,,~ την
ικηση ηοl) , κιιτιι-
Ζην προ της πρεσβείας του Η-ί7 -llΗί.
Ι

'Ε'αν κατα το 196 οι Ψωμαίοι ι]ρνl1Οησαν τοί;' λΩηναίοι; τίιν \η-

λον
, \ και
' Λ11 μνον, τουτο- η ισως δ'II)ΤΙ οι<κιιτοικο
συνει.'(.3" '
ι των
- "'1σω"
' τουτων
'
θα
υ διε'ια 'α..
C ρτυρηυησαν κατα των αξιωσεων των :~υ!]νCΙΙ(ι)ν'
, - " - '\.α ' "~"~'
α:τοοεΙζΙ; υε
οτι: κατ' αυτον
" \ Π ο λυ'β ιον, αι< , ."}.\
τον \ ') ηναι δ"εν εκαυχωl'τΟ
~ ~,'
ωιι τιι; "ειις
'
κτησεις των. Με ηΙν Λημνο'l' και τΊ1ν Δϊϊλον, λέγει δ σl'γγριιφειις οίο-
τος, οι 'Ααυηναιοι
- συνε'λ α β ον τον
\ λυκον
, απΟ
"τ" autl
, CΙ
.2
, :0 Βαλέριος 'Αντίας ιiρμ11νευσε κακως χωρίον τι του ΠολιιβίΙΗI ενίlι(
,εγενετο λόγος περι παραχωΡ 11σεως της ~κύρoι' και "Ιμl1ρου εις ltot1;
Α,θηναίου ς και περι απορρίψεως των αξιιοσειον των περΙ ι\IΊl,·νοι καί
ηλου κατα το 196.3
_<Η απόδοσις της Σκύρου εις τοιις 'ΑΟ'1ναίΟl'ς κατι'ι τό 1% ί]10 ftl
μαλλον ευκολωτέρα, κα{}όσο ν Τι νησος δεν κατείχετο τότε πλέον νον
ύπό ;\1ιι­
κε,δονικης φρουρας. ΔΕν συνέβαινε το (1Ι'ΤΟ και διιι tII" Ληιι , η; Ι]
πο), ις <f1 φαιστια
" ηλευ11εριοθη υπο του . " μετα, τl]ν
L. S tert11111 . ειρψ'ψ'·
" ~
, T~ μόνον εγγραφον, σπερ παρέχει l'] μίν πληροφορίας τινιις :ιερι nυν
αρχοντων της Σκύρου όοίζεται ιιετα τό 1% :τ. Χ. ΕΙνΕ Ψ Ι Γ μl( I Ι ισ

ε~ρε{}εν εν Σκύρφ και Έκδ~θεν πρ6ς τιμl']ν του 'ΑΡ1.εσΙ{)IΊμ ο \l, πατρύ.;
τι~ς κανηψόρου ε-ι.λεγείσης [,πα του lιρχοντο; 'λ{)ηνίω νο.; 1'1ιιί τιΊς έορ-
τας τού Διονύσου.
Οι πρωτοι εκδόται τού ψηφίσματος fνόμισ αν στl δ u.uχων ovro; ητο
(1) ΧΧΧ, 21 (18)α: διελέ)'οντο (οί 'Α{}ηναίο.) περί Δήλου καί Λήμνου ...
οΤς,περι, μεν των κατα Δήλον και .Λήμνον ουκ αν τις επιτιμησειε,
' . δ'
.α ,
1'0

και πρότερον άντιπεποιήσ{}αι 1'ωv νήσων τούτων.

Πολύβ. ΧΧΧ 21 (18)α: καί την μεν Λήμνον και τήν Δ1ίλον κατά τήν
(2)
παροψίαν τον λύκον των ωτων έλαβον' πολλά γάρ -υπέμειναν δυσXρηιnή-
ματα συμ.πλεκόμενοι τοίς Δηλίοις.
Εις tli\' ύ:τό τοϋ HOJ1lOlle εγ_-το\,η()είσιι\, β,βi.ιογραιr ία\'. Τι; ιί."ωτέ!."Ι!
(3)
έμ\'ημονεύσαμεν , προσθέσατε και Shel1ele\\·. πελ. 1-1. :'\ies~ ΙΙ, ιτελ
σελ.18!). και C;rail1(lOr σελ. 7;1.
(4) Τίτ. Λίβ., ΧΧΧ ΠΙ, 3Γ>, 1.
 86

ό τιον > Λ 3,1νιΟν.Ι Ό Dittcnbcrger δμως ανεγνυ)(Ησεν εν αυτφ τον

ανυΊτεl'ον αιιχονΤΗ της ιΙποικίιις. ΕΙς ί1.λλα; κληρο\'χίας, π. χ. ει.ς Σαλα­
μί\'α γνωρίζομεν δτι ύπηρχε\' αρχων τοιουτο;.2 Είς τα ί,πο του Ditten-
berger πρoσαχ8έντ~ επιχειριιματα προς ύποστήριξιν της γνώμης του
δ Graindor προσΙ}έτει καΙ τάδε. Άδύνιιτον οι ' Α{}ηναίοι να εξέλε­
ξιιν νε(ίνιδα ώς κανι}φόρον εκ Σκύρου. Βεβαίως ώς Dυγάτηρ κληρού­
χου ί}το κιίλλισω Άτ&ίς, άλλα τουτο δε\· επιίρκει δπω; είνε και κανl}­
φσρο; ε\· Ά&IΙναις. 1'0 τοιουτον λειτούργl}μα α;ηιτει να είνε 1'1 XUQl}
'Ατ/Η; υπο τl}ν στενl}ν τη; λέξεως σl1μασίαν, ιίτοι ιιυτ<>χθων καΙ ει'γε­
νιίς. Ι1ριίγματι κατιι τον Φά)τιον ιιί κιινψρσροι ησαν θυγιιτέρες άστώ'ν
χαι ειίΥε'νώ'ν. 3 .
, Λφ' ετέρου προκειμένου περι κανηψ6ρου μελλούσης να λ(.ίβη μέρος
εlς θΡΨfi'.ευτικlιν πομπΥ}ν t11; Σκύιιου, είνε ενΤFλώς άπίDανoν οτι αϋτl\
εξελέγl} υπο του εν 'ΑnΨ'αις αιιχoντoς.~ "Λλλως τε δεν ΠQόκειτιιι περί
τι7ι\' εν •Λnιίνιιι; ΔΙΟ\'υσίω\' εν τη επ.γραφη, ουδε ό άρχων τα)ν 'Α{}ι\­
ναιν προώρισται να εκλέξη κανηφόρον διιΊ. {}ρησκευτικ ι\ν τελετην
εν Σκύρ<ρ.
'Εκτο; του ι'ίρχοντος το Ψιίφισμα όρίζει ιΊμίν και Μο έτέιιους ιίρ­
χοντας. Πρώτος εί\'ε δ Υeαμμαu:vς τοv δήμου ό επιβλέπω\' τl\ν
σηίλην.
Ό λειτουργο; ουτο; ύπάρχει εν •Α3ήναις απο του 307 και το\' επα­
νευρίσκομεν κα{}' ω.ον τον τρίτο\' αΙώνα, ετι δε και εΙς τα ψηφίσματα
του τέλους του δευτέρου αΙώνος.!) Ό γραμμrιτευ; ουτος πι{}ανον είνε
(ιτι εΙσlίχ&η εν τιμ πολιτεύματι της Σκύρου κατ α τον .ιον αΙώνα. Κατα
την εποχην έΥ.είνην, ι~)ς είδομεν, 1'1 νησος ανηκε τοίς • Α{)ηναίοις, επί
τινα μόνον χρόνον χωρισ&είσα απ' αυτών κατα τον τρίτον αΙιΟνα. Δεν
είνε δε βfliαιον δτι μόνον μετα το ΙΌϋ ελΙ1 ψ Ι} η ή απόφασις "ιΊ. εγκατα­
σηίσωσιν εν ΣκύΡΙl) λειτουργό", δστις ύπηρχεν εν' Α{)tιvαις απο του
τέλους του 40\' αιώνος.
Ό γραμματεΙ.; τοϋ δήμο\' {,πάρχει ώσαύτως εΙς ψηφίσματα και άλ-

(1) Δι(;. την βιβλιογραφίαν ηις έπιγραψιις ταύτης δρα έ" τοίς ήγουμέ\'οις τό
κεφάλ. ",' Αρχαιολογικά εύρήματα», άρι~. ' 3.
(2) :\lίche1. εν~' άνωτέρω, 159. 1.
(3) Φώτιο;. έν λέξει ",κανηφόροι\). Anecd .. graec., 2ίΟ,:32. <ιlκανηφ6eοv" δέ
αΙ ιΙατα& χα' εV)'ενεϊ"ς». Ή ελλειψις:τοϋ αρ6ρο\, πρό τοϋ 4εύγεγείς» εχει σημα-
σίαν. Έιιποδίζει αϊοτη "ά ύπo~έσωμεν δη αί κανηφόροι ilMvaVfO "ά έκλεγώσι
μεταςι'ι πασιί,γ τι;)ν πιι.ρ6ένω" χαλι;)ν οΙκογενειών, εστιο Υ.αί αν 11σαν α(,ται· ~--....
ναiαι Τι ~UΓατέρες ΙΙ-τοίκω\'. (;rain(lor, Εν{}' ά\'ωτέρω., σελ. 74.
(-l) Η. Francotte, I>e Ic lee~ist. ath. sur Ics distinct. honor, σr' .
(;1) Sllel)clc,,', ,1,'IιΙΤ σελ. :n.
λω\l αποικι(ον, τϊjς 'Ηφαισtίeις τϊjς Λήμνου! κι!.ι Σαλαμίνος καnι
τι> ] ~7 - 12Ιί και καη( το 100.2
Τρίτος αρχων εΙνε ό ταμίας του δήμου. Είνε επιnεφορτισμέI'Ως νιι
πληρώνη τι'ις δαπάl'ας των εικόνων καΙ της εκΜσεως τό)ν στηλων. Είνε
περίεργον να βεβαιωται ση οι Σκύριοι διεη1ρησιιν ηΊν ονομασία\'
ταύτην ταμίας του δήμου,3 !l οποία εν 'Α{t!lναις εκλείπει μετι'ι τον
40ν αίιίινα .
'0 Lebegιte και μετ' αιιτον Ο Gίraι-d και ο Dittenberger δρίζΟΙ'σι
το Ψίφισμα κατα το 19() χωρις παντάπασι να ανησυχωσι περι της rlXQl-
βείας της χρονολογίας του Τίτου Λιβίου, εν σχέσει προς ti]v ιΙνιfκτησιν
της νι1σου ύπο των ' ΑθΙl'\'αίων. Κατα τον Lebegue και Girard το ο
καΙ το ω είνε πάντοτε των αυτων διαστάσεων προς τα Cί.λλα γρ(ίμ­
ματα, του δε α oύδέrι:oτε ελλείπει ,'] αγκύλη .. Εκτος τούτου κατα τον
Gίraι-c1, ου!] αντιγραφΙ1 φαίνεται μάλλον προτιμοτέρα άπο της του
Lebegue, το μ και το σ εχουσι πάντοτε τας εξωtερικας αγκύλιις πλα-
γ ,'ια.ς. '" ~
"01Λα Λοιπον ~ πο λ'υ και,ου
, τα" γραμματα εινε 'ι:ι - 1.lY. ·1ονον
, - ρυυμου. '
το π μετα 'ίσων ποδων δεικνύει 'ίσως εποχι1ν μεταγενεστέραν του
δευτέρου -ημίσεως του τρίτου αιωνος. 'Αγνοουμεν εντελως σχεδΟ ν την
ιστορίαν της Σκύρου κατ α την περίοδον ταύτην και δεν είνε άπίστευ­
τον ση επί τινα χρόνον είχεν ένωι~η μετα της μητροπόλεcr)ς της.
'Εν πάση περιπτώσει εαν 1'] επιγραφι'] είνε μεταγενεστέρα του 19Ιί, είνε
κατα πολυ ολίγον τοιαύτη, μετα της προϋποf}έσεως πάντοτε στι 1] αντι­
γραφη του Gίι-ard είνε ακριβής.

(1) IG, Π, 592. Κατα τον Kohler το ψ{ιφισμα τοϋτο χρονολογείται πε()ίπου
κατυ. το 220. Κατα δε τον Sllebele\\' πρέπει να (}έσωμεν αύτό μεn1 τΙ) 166.
Πρβλ. εν τοίς ήγουμένοις το κεφάλ. ΣΤ.
(2) λύτόσι, Π, 5~,* = ~Iichel, 159 καί Π 595.10.
(3) Larfeld. Handb. clel' Griecll.. Epigr., Π, 2, σελ. 721.
(1) "Οσον αφορQ: τοϋτο δυνάμεσα νά βασισΟωμεν εις Τ11ν άl·τιγΡrι<('11 ν τoίi Ωi­
ra1'd, δστις δημοσιεύει συγχρόνως καί ('ί.λλα εκ Σκί,ρου κείμενα, εl'Οα ποιείται
δ .
ιακρισιν μετα.,υ του σ μΕ ευΟείας γΡΓψμας (Σ) κιΛ του σ με πι.αγιrις 1'οιιω,
1:. • ,. '

τας (:!Ε).
 88

KεΦ~Λ~ION Θ'.

ΤΑ ΤΕIΧΗ ΤΗΣ ΣΚΥΡΟΥ ΚΑΙ Ο ΠΕΡΙΒΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ.

Λείψανα τειχ(ον τιον προελληνικών κατοίκων φυσικφ τφ λόγφ δεν

δ ιεσ(ί,{)11σrιν' την δε γ"(όμην του Max Majer περι του εναντίου δε"
l'Ιυνάμε,')α εΙμΊι να δεχflώμεν ι~)ς προβληματικγιν. Οί 'Α{}ηναίοι κληροϋ­
χοι κατ' αρχας i'jρκέσl}ησαν εΙς ΤΙ1ν {'ψηλην ακρόπολιν. Έπ' αυτης, ώς
εΙΚ()ζ, ενε{tρονίσ,'}η και ή 'Α{}ψά, ης ναον παλαιότεροι περιηγηταΙ ενό­
μιζο" ()τι εί'ρον, ώς εν τοίς ήγουμένοις ε'ίπομεν, κάτω{)εν της ακροπό­
λεως παρι! η']ν ακτήν. Λείψανα πολυγωνικών τειχών πει{}όμεθα στι ανα­
γνωρίζομεν εις ΤΙ1ν Δυτικην γωνίαν της ακροπόλεως, εαν στώμεν κάτω­
Ηεν αυτης και βοηflώμεaα ύπο τηλεσκοπείου.
Είνε λογικι:)τατον να δεχaώμεν στι οί πολλοι και διάφοροι κάτοικοι
χιλιετηρίδων δλων καιέστρεψαν 11 εκάλυψαν πάντα τα αρχαία YXVll· Ώς
ιlμείς οί σιιμερον ύπtιΚοοΙ τοϋ Έλλ. Κράτους, ουτω ποτε καΙ οί κλη­
ροϋχοι 'Α{}ψαίοι βα{tμηδΟν κατηλ{}ον απο της φωλεάς εκείl'ης τών
αετιi'n' καΙ κατ«>κησαν επι της κάτω{}εν της ι1κροπόλεως κλιτύος. τουτο
εΤνε το χρονικον σημείον καθ-' δ καΙ ό ευρυς σΟτος της πόλεως χώρος
'
περιετειχίσ&η καί, ώς εν Α{}ήναις και αλλαχου πολλαχοϋ, οϋτω και' εν­
ταu{tα 11 αρχαία π6λις εγένετο dκe6πολις.
Τών εντύπωσιν προξενούντων και' επιβαλλομένων τειχών της ενδια­
φερούσης Οχυρώσεως της Σκύρου {)α προσπα&ήσωμεν να δώσωμεν
ιίκριβη περιγραφην μετα σχεδιαγραφήματος καΙ εικόνων.
'Ολίγον νοτιώτερον απο τοϋ μέσου της 'Ανατολ. πλευράς τοϋ φρου­
ρίου μεταξiι Ευαγγελιστρίας καΙ <Αγ. 'Α{tανασίου το τείχος ηρείδετο
επι της στερεάς πλευράς της βραχώδους καΙ αποκρήμνου ακροπόλεως.
ΤΊιν {}έσιν ακριβώς δεν δυνάμε{)α να όρίσωμεν, αλλ' ή τελευταία επεξερ­
γασία δια το τείχος, ην βλέπομεν, κεϊ:ται προς τον κά{}ετον βράχον,
πλησιαίτατα λοιπον τοϋ τέρματος της οχυρώσεως. 'Ολίγον απωτέρω
προς τ(ι κάτω διεσώ{}η το πρώτον επι τοϋ σχεδίου ιχνογραφημένον
λείψανον (δύο κορμοΙ εν {}έσει και' επεξεργασία προς τοπο{}έτησιν αλ­
λων) μηκος όμοϋ 6 μέτρο
ΤΟ τείχος διευ{}ύνεται Β. Α. η Α. Β. Α. προς τα κάτω' είς μηκος
;3;) μ. το τείχος είνε κατεστραμμένον. τα κατόπιν 10,10 fI Ι')Ιfιι'!'~~b_Ν~
πριί,τοι' πίοργου διει,fιύνονται προς Α. καΙ εν μfρει δ
i'.ψηλrί.
 ,
i 1
Ι .ι.)

: Ζ: -
~
- liΞ
\-

φ 1\
ιΙ \ \
~
~
'!!
 , <Η κάτωθι εικων δίδει l]μίν Τ11ν fιτωτε!JικιΊν πλει'(1ιιν (ιρίστου τεμα­
χιου, παραπλεύρως του ναϊ'σκου.

Τείχη της 2κiJ(~ΟV.

~Aπ,O τοϋ σημείου τούτου το τείχος χρησιμεύει εις τι! κατώτερα ai l

-

του μερη συγχρόνως και ώς υποσΤ11ριγμα, και τοϋτο συμβαίνΕΙ πcιντα­

χοϋ δπου τουτο διευΩύνεται παρ αλλ11λως των στρωμάτι,)\, τοίί πετρώ­
ματος Ί\τοι προς π(.ιπα τα απο Ν. :;τρος Β. διεl'αι,,,όμε\'α τεμ(,(χια.
"Ε \'εκα τουτου
' ' τον
ταύτα διετηΡ111~ησαν κάλλιον 11 τα αντιl)έτως ;τρο.; ,
σχηματισμον του βραχώδους σρους διευθυ"όμενα μέρη, ι\τ()ι απ() \. προ;
Α. 'Επειδιι δμως κατα μέγα μέρος τουτο και εν τοίς διασωθείσι σχεδΟν
αποκλειστικως χρησιμεύει συγχρόνως και ώς ύποστιlριγμα, ρχει [ιόνο ν
μίαν επιφάνειαν, την εξωτερικl] Ι" atIVEJT(V; εll'ε δύσκολον να προσδ ιορί­
σωμεν το πάχος αυroυ. "Οπισθεν του άπεικο"ιζομένου και μόνου δΙ(!ιίφ­
ζομένου δείγμιιcoς τοϋ αιιω μέρους rii; οικοδομης ελλείπει vGI', φυαικ(ί,
οχυρά τις δίοδο.;, η ν ύπεβάσCΑ~εl' ασθενεσcέρα έσωτεΡ ΙΚΙ1 ε:IΙφC.ίνεια.
<ο 11μικυκλικος πύργο.; (είκων σελ. 90) εχει μ1;ΚΟ; εις ηΊν Μαιν της
επιφανείας 9,70 μ., περιψέρειω; 1-1: μ. και έπ' αυroϋ Ιl πάρχει σιιμε­
ρον να'ίσκος του Άγίου ικολάου.
9,90 μ. διευθύνεται προς Β. είτα 57,50 μ. προς τΟ Α. Β. Α. :2,:30 μ. δε
απο της γωνίας 'ίσταται ανω εισέτι παoαση~c αΙΙΟίγματός τινος εν t([J
τείχει, οΌτινος δμως τΟ πλάτος δεν δυν~ίμει'}r; να μετριισωμεν, διότι 1<1
ανατολ. παραστας μετα του τείχους κατεκρημνίσαη. Ή OA1'] αί~τη &πψα-
λως ανιεστοv-,(ει προς αλλην δμοίαν απέναντι κειμένην, και αμψότεραι
δεν πρέπει να εκληφθωσιν ώς :;τίI}.uι ι'ι.λι.' ώς μεγάλαι τοξοτίδες (πο-
λεμιστηρες), ώς εϋρηνται τοιαυται και εις cΙλλων πόλεων τείχη Krι!_-__
πριν το l((JftCl καταπέση ανωθεν, αί'ται εκειντο οι'χl πολΙ I ί,πεσ τ ' .~.~~θ3"...,.~~
φος, και εΙ' τούτοις έ'ξω{)εν υα ησαl' προσιτα ι μόνον διι:Ι κινl]tι7, a'hl:~~
 90
μcίκων i1 θιι εφερε πρι'); ιιιιται; επιχωμάτωσις εξαφανισ{}είσα ηδη ' (lμ­
ψότεραι iισανιιπο την προστασίαν nόν πύργων.

Ή Σκυeος εκ του Β . Δ. μέeοvς.

Παριι την εξωτερικην πλει'ριιν της οιασφζομένης λι&ίνης παραστάδος

τοίι νοτίου μέρους 'ίΊπάρχει 1'1 ()Πιι τοϋ στροφέως εφ' ου ξυλίνη πύλη περι­
ειπρέφετο, κιιι εν τη βορείΙf δπη σή>ζο\'ται αί εργασίαι προς άσφάλειαν
ξι·λίνης πύλης. Το τείχο; εχει ενταϋθ(ι πάχος 1 και ΙΟ μ. Έντύπωσιν
προξενεί {Ι ψροντι; με&' 11; δ ακρογωνιαίος λί{)ος εν τφ βράχφ ετέθη.
ΚιίτωΟεν επεται ίΊ ()έσις Ίσχυροί' ;τι,λιόνος δύο δρ{)ογώνιοι πύργοι
εξ 7,ίΟ μ. βιί{)ους και (Ι,Ι>\) μ. πλι,(του; εχουσι μεταξι' εαυτων ανοιγμα
1ϊ, ~;) μ. ει, τιΊ> μέσφ τοϋ οποίου ύπηρχεν δ πυλών . Δυστυχως εκ τι'ϊιν
πύργων ϊστανται μόνο\' l-~ στρcδματα μετ' επιμελείας έπεξειργα­
σμένας: γωνίας εχοντα' αί. εσωπρικαι πλε\lρCΙΙ εχουσι μηκος . G μ. και
μετ' (1μφιβολίαζ δυνιίμεΟιι νυ. μετρl'ισωμεν Ί και 10. 1\Ιικριι. εκσκαφι'ι
διlνιιται νιι δρίσn u.κριβι"ίJ; τι)\' Μσιν τοίι Πυλωνος. Ό ουδΟς του
;τυλωνο; 'ίσως εκειτο {'ψηλότερον τη; κρηπίδο; των πύργων' οπωσδή­
ποτε το εδαφος μέχρι των στρογγύλων πύργων \Ιψοϋται άποτόμωι,.
'Επειδ1'1 ομως δ άμμώδης μετα;υ n;J" τειχων χωρος χρησιμεύει και
πρ()ς εξαγωγllν χώματος χρησίμου δια τιις οίκοδομcί;, εκοιλιί,,{}η ιΊιιι­
κυκλικως, ύπέστη τοιαύτην μεταβολllν <iJatE ιΙποl~αίνει cΊδύνατoν να
προσδιορισΟτΊ11 διεύ{)l'"σις της ;τρος τον πι.λι"ί)να κιλτωΟεν (lγούσης
<'" - Κ αι\ ομωζ
()oOtl.
(, 'Ί' ~
ο π\,ι,(Ι)ν Οl'τος ην ποτε πο/,υ;τατητος,
C ? .., δ'
< ~ ο
ιοτι ητ

πυλun' Ώαλάσσιος. ΤΟ εδ(ιφος κάτωθεν απο της αρχι,ιιιΊτηΤ;,

Ος:- ~~_l
τερrιστίιι:: μΗαβιιλ<'ι:: ί,;τι\ TF τη.; {)«(/.ιίσση; και τι;η' σει σμ­
περίπου μέrριι πρΙΙ των ;τΙΟργω\' κατακρημνίζεται το βρα:ι.
,πό},"ς
t:'ω~' C\ Ι
ορος κα\Jετω; \ r:\ Ι
και μετ α ρηγματων, ως δ εικνιrει η
C J C
ανωτερω
., ,

(σει,90) εικ(;)ν ειλημμένη απο δυτικης πως {)έσεως.

Κάτω{)εν περιβάλλει τον τόπον στενος αμμώδης αιγιαλός, ον κατα­
~λύζoυσι τ(). κύματα του βορρά και απηλιώτου. <Η μαινομένη fιάλασσα
απl)σπQ: και αποκομίζει κα&' εκαστον χειμώνα νέους ογκους του πορώ­
δους ασβεστολίθου. <Η θάλασσα λοιπον κατέπιε τόσον εδαφος, όSστε
ε~~ε λογικώτατον ση τα τείχη εξικνουντο μέχρι της υφάλου (σκάλας)
« Λγ. Δη~η1τριoς» (1-2 μίλια) και ΟΤΙ, συνεπώς, iιδύναίό τις να βαδίζl1
μέχρι της υφάλου ταύτης, ητις σιlμερον εχει υπερ aU tll Ι}άλασσαν
"
μόνον EI'O; μέτρου και εν κυιιατώδει σιί.λω διακρίνονται αφρίζοντα τα
επ' αυτης &ρrιυόμενα κύματrι: ΠισΤOΠOΙ1]\~έ\'τα λείψανα αρχαίου μώλου
περαιτέρω κειμένου διασ(~ζoιισι τΟ δνομ(ι του εξασφαλίζοντος τον
λιμένα λιμενοβραχίονος (ΜιΟλο;). "Ωστε 11 (ίριστα τότε ωχυρωμένlj
Σκυρος εκέκτητο και λιμένα rισφαλέστερoν της σιlμερον κωμοπόλεως.
'Εν τη περιτειχίσει τη; π6λεω; δfν σιψπεριελι1φθη καΙ ό λι~olν.
Κιίτω προς TI]V προκυμαίαν ταύτ1]l', 1)ν οι 'ΙταλοΙ. κατιι τον μεσαί(ι)να,
, . της εν τιρ φρουρίφ 1\10νης του <Λγ. Γεωργίου, εκάλουν Porto S an
ιι,το
Giorg'io εξείείνοντο 11εβαίω; απσ του πιιί.CΊY\'Oς δύο τείχιι· Το βόρειον
«(ρχεται Η/)5 μ. προ του βορείου πυργου και μετρείτι.ιι εΙ; ιι;τόστασιν
Ι). ";-)l) μ. '1""
u ακρον ΚΛινει
,' υ;τερ
< ,τον' κρημνον
," 'Το'
ετοιμον να' καταπε<η],
διιίνσιγμιι μεταξι' τείχο\ις και πύργου περιείχε πάντως πΜ,ην' κιιι (HJ-

~ , Το'
μερο\' οιυ. του μέρους τούτου φέρει μονσπιίnο\',
τερον ΚΓΙΙ τιι κυ.τιtlτερrι μέρη τοίι τείχοιι.; φαίνοντ:nι
παl.ιιιοί, καί,ο! κορμοΙ &:τCι nT)\, τειΥ'ΙΤ)\' τη; πόλε(ι); εΧfιησιμοπσ ι '
ι'ί.λλως οί λίθοι ε1νε μικρ6τεροι.
 ''\πο ΠUQιιλλΙΥλοι' τείχου; Εχοηος π(ίχος Ι,2{) μ. ψαί,'\Ι\'ΤΙΙΙ ετι επι
tov εbάψους αι γραμμαι ει; απόστασιν 1 ϊ,-:Ι:( μ. (1jfo του "οτίοι. πύργι'lυ.
ΊΊΊ ('[\'ω ακρον αυτου δεν Ι'\ύνατω πλέον νι~ όρισθη ακριβόις.
Ί\πο του βορείου πύργου τού όποίο)' οί ιΙκρογωl'ιαϊοι λίIJoι καl
ιιί επιμελώς εξειργασμέναι γωνίαι παρουσιciζοιισι κιΛ μεγ(.(λα; Ιlπειρο­
καλία;, το τείχος προβιιίνει 70/)0 μ. λοξώ; προ; τα ι'[\'(» Δ. Β. Δ.
(Ί'δε εικόνα σελ. ~11) και /')ια"οίγεται 11 ,κο μ. IrQrI τψ: '{(»Ι. ία; είς

Τοξοτις τών τειχών 2κ. ύ e οv .

ΤΙ1ν Ι'{I'ω μνημονευθείσαν δευτέραν τοξοτίδα (πι.. 1,-17) (Ί'δε ανω­

τέρω εΙκ()\'α). 'Αμφοτέρ(,ιν τών πλευρ(ον αί παριιστ(ίδες σι[ιζον­
τω ετι μεnι την εκσκαφl1\' /)ια τον ξύλινο\' μοχ λον και βαλανο­
ΙΊΙ)Χ'1'" προς τ~ εσωτερικον μέρο; καΙ επι της ανατολ. πλευριΊς διει'­
Ο ύνετrιι τείχος ~ΙΙlκoυ; 2,ί3Ο μ. Κάτω{)εν τούτου λοιπον το εδαφος
εκρημ\'ί~ετo διαρκιος &λλ' ι'lνωθεν κιιτέ;τεσεν (~)σαύτω;; χώμα, σπερ δέον
νιι tl:rOflrLXQ1'l,ft!i προ;; αναγνι.ορισιν τη; τοπο[tεσίrς.
Β )ρείω;; τη; γωνίας !Ί,60μ. ύψουται στρογγύλο; ογκcόδllς πύργο; ΙΙπο-
τεr,ων
1 - ") '1:(
i.) κυκ!,οι,
" ε;ωτερ.
(' - 'lΙ'",'1:(ο μ., Π λ αt.
;τεριφερειιι 'Κ μ.
" επιφανειιι;.
ΚΓΙΙ itilX, τοίί τείχου; 1,2;-) μ.)" επι τoιlωυ 'ίσταται σllμερον να'ίσκο; της <Α γ.
ΙΙαρασκειιης. ΤΙΙ τείχ(); σtρέφετιιι πρσ; τα Β. Δ. (l~,βO μ.) και . Β. Δ.
(;3~ ,!)Ο μ.) και διεσώιtησrιν εl·rαUD-.ι ι ~ σtρ,Δμcnιι λί&ων (ίJψo; εκάσcoυ
ο, -1~-O,;ι-! μ.). ~Iετα τουω ε'ί;τετο πιlλl) εί;; το ()lIτικον της όποίας τεί­
χωμrι Ι(\'ηκε το τεμιίχιον του τείχους το εχο " μηκο; 2,-:1:0 μ. και οπερ εν
τι!> ίιxεδί(~) σ!1μειoυτcιι· κιίμ;ττεΗΙΙ μεη'ι ωραία; γωνία; (Jρθογωνίω;
προς . και εχει μηκος προ; Τ11\, διεύ&υνσι\' ταύτη\' 1,2;') Il . Σ{ l.Ioir__~_
φέρει διι! τούτοι' τού μέρους ΙΙΤQαπος εις τον Κάμπον, όJζ ....ι:ιι~'I~Ii!!'"...~~~-...Ι.J~
(lρχαι6ημι, λιιγει ~ε rlμέσως παραπλειίρω; εις το }..Uo μ ..
κενον, και είνε πl[)ανl;)προ\, δη ίΊ {ιρχαία πύλη 'ίστατο .\ 'I"'II~~n1f.'i
 93
Ι η Ι c τ \
ταυΤΌ, κω οτι το ορ' ογω"ιο" εκει"ο τεμαχιο\' του τειχι)\ι.; ει νε η • .' .
, ,') ()' ., _ _' ...

γωνία του Ν. Α. πύργου τη;. 'Ef~ν δμω; ίΊ πύλη έπρoσωτεύετu μόνον

υφ' ενος πύργου, τότε το τεμάχιον τουτο θα ηρμοζε μάλλον έπΙ τη;
αριστεράς (νοτίας) πλευράς της αρχαίας πύλης. <Η σκαπάνη μόνον διl -
ναται να λύση και το ζιlτημα τουτο· 11 νεωτέρα όδΟς εκάλυψε πολλιΙ και
κατέστρεψε πλείω.
'Η αλλη επι του τείχοι!; πύλη ευρίσκετο &κριβύι.; επι τψ; ()υτικης
;τλευράς. ΤΟ τείχος ει; επιμl]κει; γραμμα; περιβάι.λει Fως εκεί τι) επί­
πεδο", κιιΙ ώ; φαίνεrαι δεν περιείχεν δ.λλον ουδένα πύργον εκτo~ roί
l

τεσαστίου κυκλικου πραμαl.<ίη'ο; προ;; Β. (παλnό:τυργο;;), οσcι;; καΙ σ l]­

μ:ρον ισταται {ιτερηφ ..ί,'ω; επι του ΚΡ'1μν,)ί! ίι,τερά\'ω τη; πεοιιίδο; ;ωι
της κοιλάδος τοί1 Κηφισσου. ("Ιδε κατωτέρω εικόνα).

'(' προς Β. του τείχους πύΡΥος. (ΠαArιόπυρyoς).

Εις μηκος -J.() μ. τι) τείχος διεll [)ύνετrιι ;τσο; τι/. πριίσω ε ·
Β-ΒΔ, και έ;τΙ τούτου {!πάρχει ι'>Μ; νέα. Είτα ιΊ διε\ί()l'νσι~ f \
 94
1:1:'>,\)Ο μ. τρέπεται προς Β. ΟΙκίαι εκτίσ\! ησcιν επ' αυτου και νεωτέρα
άδο; ι ιατέμνει τούτο. το ε.τόμενον μέρο; του τείχους 3ϋ,ΌΟ μ. μήκους
και προς τα Β. . εστραμμέΙ'ον ελλείπει, (ος ελεύθερον 'ιστάμενον.
ιεσιδΟη πάλιν το ί'ποση1ριγμα (1-:1:,,*0 μ. προς Δ. μέχρι της γωνίας
τοίΊ πύργου). 'Η εξωτερικη ταύτης περίμετρος ανέρχεται είς ;37,,'0 μ.
και 1) εσωτερικι) διάμετρος εχει μηκος 1Η μ. (απο Δ. προς Α.). Άξιοπα­
ραΤ11(1)ΤCΙ είνε τα κατα τη; πτ«(ισεως των χωμάτων ληφ&έντα μέτρα' οι
κατι(ηεροι oγκόλιf)oι εισι μικρότεροι. Τ(Ι στριΔματα βαθ μη δΟν προς τιι
ί'ί.ιιω καθίσtαντω λεπτότερα καηΊ. O,Oi)-O,10 μ. και εν τιί> εσωτερικφ
του π"'ργ,n l 'ίσταται εγκάρσιον τείχο; πcίχου; 0,70 μ. και μι1κους 5,0f>
μ. ιιπο του βορείου χρασπέδου. Μικρο!. λίθοι και χωμα πλl)ρουσι το εσω­
τερικον τoίtτol', ως καΙ των αλλων κυκλικιον π"'ργων. Έπι τούτου ενεκα­
τεστιίΟη Ώερι νον δαφνηρεφε; κωρφενείον και να'ίσκος του Ά γ. Γεωργίου.
ΤΟ πριΊς Ν.κριlσπεδον του περιτειχίσματος bfv δ ιεσι;) ι) η καλως, διότι και
τoί'iτo ijto ελειίl)εQον. "Οπισθεν οΙκία; υπο τον πιίργον εξετείνετο το τείχος
:τρι\; τ(( ~.~. (ϊί,δΟ μ.). Είτα σψζεται ετι εν {)έσει στρ(ομα λίl.1ων προς
• '. διευθυνόμενον, μι1κοιις ~),25 μ.
'ΈΙ'εκα τιον εγερθεισ(ον οlκι(7)ν δεν δυνιίμεnα νιι π(ιριιτηΡ Ι1 σω μεν
Εχ του πλησίον τον μεταξιl του σημείου το",tOυ χαι του τελευταίου πύρ­
γου χ(7)(lον, ει μι) ιίπλ(7lς παρερχ6μενοι (περίπου 120 μ.). Και του τελευ­
τιιίου τοιίωυ πίtργoιι κcιτα προσέγγισιν μόνον bυνάμε{)α να δώσωμεν
το σχέδιον ενεκιι του εφ' ου 'ίστατο ϋψοιις.
Ό πι;ργος: oloro;. εξ ου χαι {1 περι rιΙ'τιΊI· συνοικίll. σt'1ιιερον Πύργος
κιιλείτιιι, ~!χει ε;ωτεΡΙΚI1" περί μεΤΡΩν 2:-\,1.) μ., διcίμετροl' !.),;)Ο μ. και
. ..,... - ~, ." Ι-:\") ~ , () . ., ,r:,
ψεΡζΙ ~'=r Il.lIτου οιιη οικιαζ. '.ι; μηκο;
\I,HU μ. ιιυναμει α ετι γα ορι-
(H'ηIEI' τΙ) τείχος ΙΙΚ\.ΗI1(;,):; μ;' ()ιει11)ιινσιν j -N~' μετ α τουω ΙΙΙ οικίΙΗ
εΞψρl(\,[ιίΙΙI' πιίl' ΙΧI'Ο';. Ύ:τ() ΤΙ]Ι' προσωσίιιl' toi'i π",ργοιι tOί·roυ υπο­
\)ftΩflEI', ()rι bΙΨ'οίγεrο 11 τρίτη πΜ,η. δι' η; μεrέβωνοl' bεζια μεν ει;
Τl1ν κοιΙ.!ί\:)ιι του Κψρισσου κιιτ' εΜ1Fίαν hF εΊ; τι) εσωτε(\ικο\' ti); vl]-
σοιι. 'Ομοίιι); χιιι σllιιερον 11 lι;τιΊ τη; '\1\,(I.Ρlίί; όδος εν τη {)έσει ταύτη
σχε()()ν υ]Υει' ('ίΗω; τε διι'ι τι]ι' πύλην ταί.την bfl' {,πηρχε χιιι αλλη
ΠFσΙζ
ΤΟ τείχο; Πι'ι ί'lι'οϊΊτο ((μέσω; (')πισΙJεν τϊι: ;τί'ί.ιι; ~:ατακoρύφως προς
ΤΙΙ ιινω (110 μ.) • Ό Α. προ; τl)ν πύλην !ΟιΊ φροι ρίου, ιιλλ' Ί)δη είνε
ενrελl7J':; κrΙΤε!i{\.!'ψμfl·ΟI·. Ί) οί\Γω περιπn:ιχισμέι'Ο; χιορο; τη; πόλεως
;τcιρο\'σιιίζει λί(ιl' πιιράδο;ο\' σχημιι καί, ιιναλόγω; τη; σμικρότητός τοιι,
εΖει μεγιίλας: διωΓ ΟΡΙΙ; ϋψου.; .. λπο του {\ΨΟllζ της ακροπό}.Ε(,I';
του ;τι,/.(7n·Οζ roi'i λιμέΙ'σ; Ι'ί\'!' ,πρίποι' 1ίΟ μ. χαι εχ τούτων τ Ί ι Δ~~~,,"-Ιltκ"'"
τε!!ο\, ί\!ΙΙ(Η' ΙΙ-"ιΊκί'Ι είς ΤΙ]" .ΠΡΙΟΖI]ν της "έιι.:; π6λεω;. 'ιΊ) :'
.τρι:nοι; ταΠI'Ι\'lιυτιιι λίαν ((;το του φροtlQίοu ;τρος Β. (~)σ(ιύ Ι)
 95
απο του μέσου αί'τοί! πρ()ς Α. κιιΙ Δ. μέχρι του τεχνητου οριου του
τείχους. Ό μεγαλήτερος αριυμος των οικιων πά,.τως ι'Μ εκειτο μειαξι,
της πύλης της (lκροπόλεως καΙ του βορείου πύργοι'. 'ο νέος συνοικισμος
κατέλιπε σχεδΟν EAElHtEQO\' t() βόρειοΙ' μέρος της εκτrίσεως ταύτης, καΙ
εξελ6ων των αρχαίων τειχιοv (l)κοΜμησεv εις τα Ν. Δ. μέρη. Β. Δ.
ομως καΙ Α. της πύλης της' ακρ~πόλεως το εδαφος καταπί:πει τόσον
αποτόμως (εικων σελ. 90) ωστε εκεί ουδεμία όδΟς σιιμειουται, ολιγώτερον
δε πιι'tανον εΤνε, οτι ι% ϊσταντο οικίαι εις το μέρος τoiίτo. "Ωστε όλό­
κληροl' τί)v τ.;εριοχl)ν της πόλεως δεν ΙΜ εκάλυπτοv οικίαι' είνε δε {)
διάμετρος του χώρου εν χιλιόμετρον σχεδόν' ητοι 900 μ. και αί προ­
εξοχαΙ των πύργων 143 μ.' Ακριίπολις καΙ πόλις όμοϋ μένουσι λοιπον
πολι' μικραΙ καΙ δεΙ' {Μ ηδύναντο να περιλάβωσι τους σήμερον κατοί­
κους της νήσου {,περβαίνοντας τας 4 χιλ.
ΠερΙ δικτύου όδωv εΙ,!hιγράμμων επί της βραχώδους πόλεως oVΔεις
βεβαίως δύ,'αται να γίνη λόγος δυνάμεltα να νοήσωμεν κυρίαν όΔUν
απο ηϊς πύλης του φρουρίου διευltι".oμέvηv προς το αρκτικον μέρος
την διεύ&ιινσll· ταύη1ν εχει και σήμερον ή κυριωτέρα δδΟς καΙ λι/Μ­
στρωτος της πόλεως. 'EVtEultEν εστρέφοντο δεξια καΙ. αριστερα προς
τας δύο της ξηρας πύλας, καΙ απο της αρκτικης προχωρουντες ηρχοντο
εΊς την ι'tαλασσίαν πύλην.
Ό Girard νομίζει οτι ή d"oed ύπήρχε προ της πύλης της ακροπό­
λεως, διότι ή Ηέσις εκαλείτο, ώς καΙ σήμερον ετι καλείται ούτως {)
σι'νοικία εκείνl) Μπ6(!20' αλλιι το κατωφερες καΙ πετρωδες της -θέσεως
δεν εΤ1'ε κατάλληλοΙ' δια τόπον αγορας. Δυνάμει'tα άλλως τε να δε­
χ{tωμεv οτι ξένοι εμποροι ι'Ίδύναντο να διατηρωσιν αγοραν διιι τους
επι των βράχων οίκουνrας τούτους αετούς; <Η ονομασία ΜπόΡΙ0
προέρχεται εκ του μεσαίωνος απαVT~ δε ή ονομασία αίΙτη καΙ εν
Λι)μνφ κατα τον κ. G. Fredήch.
Εις την Ν. Α. βάσιν της κρημνώδους ακροπόλεως ύπάρχει άντρον
(σπηλια τ' Άντρειο'ιτη), οπερ χωρεί προς τα εσω καΙ είτα άνω έλι­
κοειδως. ΤΟ άντρον είνε χειροποίητοΙ' καΙ Εν αποστάσει 0-6 π. εχει
Μλους αλληλοδιαδόχους Εν ολφ 8.'0 επισκέπτης μόνον κεκυφως καΙ
βοη{tεί~ φωτος δύναται να είσδύση Εν ολφ 24 μ., διότι πέτραι κατα­
πεσουσαι καΙ χώματα απέφραξαν την περαιτέρω είσχώρησιν. ΤΟ ϋψ.
της σήραγγος είνε 1,10 μ. καΙ το πλ. 0,69 μ.
το εργον ανήκει εις τοι'ς κατοίκους των προελληνικων χρόνων και
δι!! της {'πι) τοι'ς βράχους σI
Qayyo; ταύτης σιινεκοινώ,'ουν οΤ έ'ξω
μετιι τι';",,· ενη)ς ηϊς άκροπι)λεως. Κατιι παράδοσιν, (ίΥ.ριβΙΤ):~;ίt'i
· ij~~~~
τοίί σπηλαίου τούτου δείκ,'υται ή {}έσις, άφ' ης δ Θησεiις f'
υπο του Λυκομ1ιδους ι~)σflεlς κατιι πετρι;'ιν και διιι τοϊ,το το σ1nΊλαιον
καλείτιιι τ' 'Α ντρει(:)η). ::- Ί\ν~ρειωμένo,'.
, Ειιν κρίνω μεν "Κ ηϊς διευflύ\·σεως τι;'ν άρχαίων τFιχι;,ν καΙ τού
χιί)ρου Ων 11 π(ίλις κατείχε, προς δε καΙ εκ τι;'ν όλίγων ιιρχcιίων εί'ρη­
μ(ίτων, 1'1 κι.ρίως νεκρόπολις εκειτο προς το Β. της πόλεω,; μέρος πριΊς
ϋ δηλ. σήμερον φέρει 1<] όΜ; εΙς τι)\, iΊπο ιιμπέλων, σι.κι;'ν καΙ πω'­
τοίων άλλων οπωροφόρων δένδρων καηίφυτον πεδιάδα, τl]ν εχουσω'
εκταση' ΠΕΡΙ τα 4- tEtQrty. μίλια και καλουμένllν .Κάμπο ....
'Ήδrl μεrα την γενομένην του περιβόλου της πόλεως και τι;ιν τειχι;ιν
περιγραφιιν εγείρεται ή ερώτησις πότε ή πόλις περιετειχίσΟη; Ot συγ­
γρrιφείς σιωπωσι τελείως, μό\'ο\' οί λίΟοι των τειχων όμιλουσι\', οϊτινε;;
τετράγωνοι σντες και κεκομμένοι εκ της ώς επι το πολΙ. κιτρινοφαίου
ήμικρυσταλλικης τιηίνου τού ορυυς, εχουσιν εν γένει ϋψος 1 ]μίσεως πε­
Ο

ρίπο\! μέτρο\! κατιι το μάλλον και 11ττον. 'ΥπιίρΧ,ουσιν <ίμω; και λίθοι
εχοντες ϋψος πλέον του μέτρου. ΤΟ μηκος τάΊν λίθων κυμαίνεται μεταξΙ.
των 1), Χι) και 1,85 ποίJΔκις δε και 2,;}Ο μ. ΤΟ πάχος τίί)ν λωων εν γένει
άνέρχεται εlς Ο,σο μ.

<Η κατα στρώματα διάθεσις των λίnων δεν ι1κολού8ει f\' σι·νεχεί και
συνδετικφ συστήματι. άλλιι περίποι. εν όμοίαις Ισουψέσι σειραίς. 'Όγκοι
τινες δμως εισέρχονται βω}ύτερον εΙς ΤΙlν εκ χώματος και χαλίκων
οπιι>3εν επιχωμάτωσιν. ΤΟ τείχος φαίνεται δη είχε πιίχος μόνον l,ω ί)
1,25 μ. Όριζόντιαι και κά8εroι σl'ναρμογuΙ εΤ\'ε γενικώς ευιtύγραμμοι,
ύπ(ίρχουσιν δμως και λοξότητες' λωο; μετα γωνιιJ)ν είσέρχεται ΕνδοΟεν
άλλου' τριγωνικαι εΙσ.(ωρήσεις εΙς άνωτέραν σειριιν μεταξυ δύο όγκο-
A'n
ι\l(ι)ν '
εΤ νε συνη""""
ι\.... Κ' , ο.
αι κατω\lε\', "
εφ .οσον
." ~ ,
" ισοπεοωσωση
επρεπε "α ,

{ι'\'ωμαλίας τοϋ εδάφους, ευρίσκωνται 1nιιπολυγωνικαι ttέσεις.

Πάσαι αύται αί Ιδιόη]τες άναβιβάζουσιν, ώς νομίζομεν, την οlκοδο­
μιlν τω" τειχων είς το δεύτερο" {\μισl' της ιν εκατονταετηρίδο; π. Χ.
Ή Έλλψικη όχυρωματικll καΙ οικοδομικη τέχνη εγνώριζε, προ πολ­
λού μάλιστα, τους στρογγύλους και ήμικυκλικοΙΙς πύργους, άλλα κατιι
την δλην τεχνικην διάταξιν των τειχων και κα&' ον τρόπον κατεσκευrί­
σ3ησαν οί πύργοι και έχρησιμοποιή&η το εδαφος, ή περιτείχισις ηϊς πό­
λεω; ανήκει εΙς το ανωτέρω μ"IΗιονευ&εν χρο"ικον σl]μείον. Ι
Ή Σκύρος άπεχωρίσ3η των Ά{}ηνων πολιτικως μόνον κατ α το 404
π.Χ. επί τινα εtlι και το 387 π.Χ. εμεινεν ύπο την μητρόπολίν η1ς. Ή κα-
τοχη αυτης ιός καΙ της Λ'lμνου και V!μβρου εκινδύνευσε το πρωτον μόλις
επι Φιλίππο\! του ΙΙ. Αί Ά1'}ήναι εΙχον επιτύχη τότε μείζους σtρ ((rιωτι~'C'~'---­
προπαρασκευιις παρ' υσας ((ί f-Υγραφοι παραδόσεις κατέλιπον ~a2~","..J.l~
''Οτε λοιπο\' μεταξlι τού 33:> και 33~ π.χ. ό Φίλιππος απο τη :
 97
)'lπείλει τας' Α{)ηνα'ίΚ(lς τω"τας (lποικίrις, IIΎέρ{)ησαν τα ηίχη της Σκύ­
ρου, και το πνεuμα τοί, Δημο(1)έι'οιις εις τοί,το, νομίζομεν, περιεστρέ­
φετο. Δεν δυν(lμε{}α Υ(l δεχl)ι7ηιεν ο)ς πι{)ανον δη οι )Α{)ηναίοι βραδύ­
τερον ετι εκέκτηντο δραστικότητα και χρημα δι' επιχείρησιν τοιαύτην,
η δτι 11Ύεμών τις των Διαδόχων, δστις κατείχε ηΊ" νησο ν επί τινα χρό­
νον {,πο nΙν εξουσίω' ΤΟ\', <:,κοδόμησεν εργον τόσcρ σπουδαίας αξίας.
Αί ' Α{)ηναι κατείχον βεβαίως Τ1I" νησον το ΡΙ3, . κατείχον δ;' ταύτην
ι;)σαύτως και το ;329-32Η.
Βραδίιτερον δμως, λ. χ. κιιτιι τους Αιγυπτιο-Ί\lακεδονικοι,ς πoλfμol'ς
1'1Σκί'ρος ασφαλιίJς ιιπεζενώΩη των •Α{)ηνων έπι μακρον ij βραχι'"
χρόνοl'.Ι Κατα το χρονιχ()1' τouτo διάστημα φαίνεται δτι κ(ιτέλαβε Τ11ν
νησον το πριοτ()ν Φίλιππος ό Ι)ος καΙ απώλεσε ταύτην πιίλιν οl"ΧI ό
ίδιος τΩ ΗΊ7, αλλ) ό Περσε,'ς ,ιόλις το 16().2

(Ι) _Tiese, Gescll. der Griech. Llllll λfakecl. Staatel1 Τ. :;6. Rc,!oc!l. (;I'iec!l.
Gesch. Π, 5ϊΟ. Dittenberger, S)'lloge. [Ι ί. Xiese. ΙΙ, Ι:ΙΟ.
(2) ~jese, ΠΙ, 189. Περί του ζηTl'nlαroς τούτου ορα τό πρnΎ]Ί'nίΨfl'(l\'
κεφάl.αιo",
 KεΦ~Λ~ION ι'.

Η ΣΚΥΡΟΣ ΑΠΟ ΤΟΥ 196 π. Χ. ΜΕΧΡΙ ΤΟΥ 1538 μ.. Χ ,

ΔΗ! πασαν τη" περίΩδον ταύτην της 'Ιστορίας της Σκύρου, αρχο­
μένην απο τοϋ δευτέρου π. Χ. αΙG)νος και διήκουσαν μέχρι της Βυζ(ιν­
τιακης εΠΟΧ:Ι1ς, τα κείμενα σχεδΟν ί.πολείπονται τελείως.
Είς τινα κατάλογο,> επιδόσεων των' Α Hll " ων φέροντα χρονολογίαν
180 π. Χ. βλέπομεν το σνομα
Κλεοπ[ά]τeα[ι;] 2ΚVe[e]ιοι;.1
Ο\ιδεν συμπέρασμα δυνάμε{tα να εξαγάγω μεν περ'ι των σ"ι.έσεων της
νήσου μετα των 'Α{}ηνων κατα τον χρόνον τοϋτον. 'Αγνοοϋμεν, αν ό
Κλεοπάτρας ούτος κατΦκει εν Σκύρφ ώς αποικος η Μν ητο Σκύριος
κατοικων Εν Ά{}ήναις.
"Η κατα το 146 π. Χ, ύποταγη της "Ελλάδος εΙς τοιις Ρωμαίους συ­
δόλως μετέβαλε τας σχέσεις των' Α{}ηνων προς την αρχαίαν αυτων
αποικίαν. Αι •Α-&ηναι διετήρησαν προνομιοϋχον στάσιν εν Έλλάδι,
οι δε Ρωμαίοι ο\ιδεν εΤχον τότε συμφέρον να αφαιρέσωσιν απ' αυτων
τας κτήσεις των. 2
Το άπομεμακρυσμένον της νήσου εξέ{}ετε ταύτην εLς τας προσβολ(ις
των πειρατων εκείνων, οίτινες ' κατέστησαν εντος όλίγου τοσοϋτον επί­
φοβοι ο)στε εστάλη ό Πομπή'ίος προς κατατρόπωσιν αύτων κατα το
67 π. Χ. 'Εν πάση περιπτώσει ή γείτων αύτης Λημνος υπέφερε τα πάν­
fιεινα υπ' αύτων κατα τον δεύτερον αιωνα. 3
Ό Σύλλας αφηκε τοίς Ά&ηναίο.ς πάσας τας κτήσεις αυτων, καίτοι
εΙς τον κατα τοί' Μι3ριδάτου πόλεμον ετράπησαν προς αύτόν. Ό Καίσαρ
δf" προσηνέχftη αύστηρότερον προς αυτοιις μετα την μάχην των Φαρ­
σάλων, καίτοι υπεστήριξαν τον Πομπή'ίον. Ό Αύγουστος l\ρκέσf}-η
είς την αφαίρεσιν απ' αύτων της 'Ερετρίας και ΑΙγίνης κατα το ετος
21 π. Χ, τιμωρ<ον αύτους ούτω διότι εκηρύχ-81'jσαν εναντίον toιo. i Κατα
ταύτην την εποχην ftL •Α-&ηναι εΙχον πι{}α"ως την αρχαίαν των
αποικίαν."

(1) Inscrip. Graec. Π, 983, col1ect. Π, 1, 67.

(2) Mommsen, Hist. rom., σελ. 347 καΙ έξης.
(3) l\1ichel, Recueil 157. 1\Iomnlsen αύτό{}ι, Ι\', σελ. 371.
(4) Momnlsen, αύτό{}ι Χ, σελ. 35. Hertzberg, (jesch. Gri ~· nR'!II'"1 1MZ'('1
Heπschaft der Rom, Ι, 502.
(5) Niese, άνωτ. ΙΙΙ, σελ. 381.
 ,. Ε"Ιπομεν ανωτέρω στι απσ της εποχής του 'Αδριανού οί ' Ρωμαίοι
εξεμεταλλεύοντο ίjδlj τα εκ πολυχρώμου μαρμάρου λατομεία της Σκύροι"
~ίΧθν αποβ(ίλλη λοιπον οι 'A~llναίoι την νήσον ταύτην μεταξυ της
επoχijς τού Αύγούστου και τού Άδριανού; Δέν γνωρίζομεν' το βέ­
~αιoν είναι ση ό Αύτοκράτωρ Ο'Οτος δεν αφήρεσε την νησον απο των
Α{}ηναίων, προς οϋς π(ίντοτε επεδείξατο μεγίσεην εύνοιαν. "Άλλως
τε οι Αύτοκράτορες ηδύναντο κάλl.ιστα να καρπω.νται τισν μεtαλλείων
αφήνοντες την νησον εις. τους 'A~ηναίoυς.
ΈπΙ της εποχης τού γεωγράφου Πτολεμαίου ητοι επι Μάρκου Αυ­
Ξηλίο υ ή Σκίιρος είχεν ένω&!i μετα της επαρχίας της Μ ακεδον ίας. 1
~σως λοιπον δέν ,% ανηκε πλέον εις τους 'Αι')-ηναίους κατά την επο­
χην ταύτην ή νήσος.

Έαν επι Σεπτίμου ΣεβlΊρου lίτο ετι ί,πο την εξουσίαν τ(ον 'Α3η­
ν~ίων, ό Αυrοκράτωρ ol'ίτoς ίσως αφορεσε ταύεl)~. Παραπονούμενος
ου τος δικαίως κατα των Ά~ηναίων εξεδΙΚIΙ1't11 αύτούς.2 Κατά τίνα
:Ρό~oν εγένετο icl εκδίκησις εΙνε άγνωστον, πι,'tανΟΑογείται μό"ον στι
αφηρεσεν aurwv τας κτήσεις των, και κατα τον Boeckh B lM επρόΧδΙΤΟ
περι τη; Σκιά8-0υ, γείτονος της νήσου Σκύρου.
_ Κατα το 267 οι 'Έρουλοι ερχόμεl/οι απσ του Ευξείνου Πόντου μετά
000 πλοίων προσεΥΥίζουσιν εις Λήμνον καΙ εις Σκυρον τα; όποία;
λεηλατούσι. ί
'Επι Διοκλητιανου /1 Σκυρος ανήκει εις την 'Επαρχίαν των νήσων,
εις μίαν εξ εκείνων αιτινες συνεστήltljσαν εκ τών λειψάνων της 'E1taQ-
χίας της 'Ασίας.δ
Έπι του Ίουστινιαl'οίί 11 Σκυρος είχεν έι'ωl)fi μετ(~ της επαρχίας της
, Λχα·ίας.6
ΈπΙ . των Βυζαντινων αυτοκρατόρων 11 Σκύρος άνήκει εις το ~έμα

(1) Πτολεμ. Γεωγρ. ΠΙ, 12, ±!.

(2) Σπαρτιαν. 3, 7.
(3) C;orp. Inscr. Cr. 2,154.
(4) Γεωργ. ΣUΓκέλλoυ, Χρονικ. σελ. 717,9' 4;"6α avμβαU"τε~ μάχ,l" . χαΙ
μικeό'll /)ποτeέψα'llτες πeό~ τό 'στόμιο'll -rov Ενξε''ΙΙον lImιτoν, τό λεΥόμε"ο"
leed'll τή~ έξή~ α/σ'φ .. aranlevaa"oτe~ π'llεVματι τόιι πορ6μίο" Kvt'xov' '""
πeώτο'll μ,εyίστη~ πόλεως Bc{Jov'll'a~ πeοσάΥοvσι",ΙεΙτα χαι τάς "ήσονς Α,ijμtlιw
και Zxveo'll δ71 0Vσι ". LeJlain cle TilleIllont, Hist. des Elllpereurs ΠΙ, σελ.
356. Hertzberg, ανωτ. ΠΙ, σελ. 169. .....---.
β) Σεξ. Ρούφ., Rreyiar., 10. Chapot. a pruνince . rom. proc. d' Λo.;ιί·~ιιrr;!ΙI~~:Jl~,
Ec. ιle~ Hautes Ει ... fasc. 150, σελ. 86.
(6) 'Ιεροκλ. Συνέκδ. σελ. β16, 5.
 [00

του ΑΙγαίο\! πελάγοιις.1 CH νησος έχρησίμευεν ενίοτε ώς τόπο; Εξορία;.

Μιχαηλ ό Β'. είχεν Εξορίση τον στρατηγον Γρηγόριον, σστις έτόλμησε
να έλέγξη τοϋτον πολλάκις δια. τον φόνον Λέοντος τοϋ ΕΙ. 'Αλλ' ό
μνηστηρ τοϋ {}ρόνου και avtL.aAoς του Μιχαηλ Θωμάς α\ιεκάλεσεν εκ
της εξορίας τον Γρηγόριον καί κατέστησεν ΑUτoν στρατηγόν του. (822).
'0 Κεδρηνος εν βιβλ. Π, σελ. 50"2 λέγει περΙ τούτου τα. έξης. «~" δΙ
-r" cne4~""ot; vnse6eιot; ΙΥ ~Hiιιιφ ~fj νήσφ (μl,o, δε αv-ΠΙ ~ώ"
ΚvΗλάδων), ΙΙδελφιδοϋς με" ΤV7χ άνωtι .ΛΙοντος τοϋ βασιλΙως, ",OV-
ιου δε ΙΙ"α'eεf'έlI,Oς n4fle,lCJ~odμe1ι'Ot; noλλάHtt; καΙ. το" Μ,χαηλ
εlς nιι6σωnοll 611ειδισας διd ~o" φ61101l καΙ διd τοϋτο τη" vneeoel,o,v
κα"ακe,f.eίς. Toiίτoll neooecaιe,adμeνot; 6 θωμας, σr;e ατεv ματ6ς
~ ..νoς κατα "ην ώσεΙ χιλιάδων δtκα ΙΙ"αδεΙΚ"υσ, σ~eατη"όν,..2
Ή πρυ της εν τ(μ φρουρίφ 'Επισκοπής επιγραφή, περι ης ό λιiγος
εσται κατωτέρω, δίδει ίιμίν την πληροφορίαν δη ,) Σκϋρος εΙχεν 'Επί­
σκοπο,' εξαρτώμενο" απο τοϋ Μι\τροπολίτου ' Α{}ηνων. Β ''Οτε κατ(ί το
1206 βαρωνοι των Άθψων ήσαν οί de la Rocl1e, επίσκοπος της
πόλεως ταύτης εγένετο ό Berard, και ό 'Ιν\'οκέ,'τιος ό Γ'. δίδει αϋτ<μ
υποτελείς πολλας' Επισκοπάς, εν αίς και την τής Σκύρο,' μετιι των
Ψαρρω\· και Χίου.·
ΟΙ Σλαiίoι ελάχιστα έτάραξαν καΙ εβλαψαν τας μικρας νήσους Σκό­
πελον, Σκία6-0ν και. Σκ"ρον' πoλiι μεγαλειτέρας καταστροφα.ς επή­
\'εγιων οί Σαρρακηνοί' αί νήσοι δμως, ώς φαί\'εται, εμειναν εΙς τας
χείρας των "Ελλ'1\ιων μέχρι των άρχων του 13°U αtώνoς.5
, Αλλα. κατα. το ετος 1173 στόλος "Ενετικος προσωρμίσ&η είς τι!ς νή­
σους Χίον, Λέσβον, Λήμνον και Σκϋρoν,~ και την ογδόιιν 'Απριλίου του
αυτου ετους ό στόλος τοϋ Δόγη Vital Miche1i φ1'tάνει είς Σκϋρον και
έορτα'ζει εκεί το Πιίσχα. ί

(1) Κωνστ. Ποlιφυρογέν. Περι 'itεμUτων. σελ. ί9. (νΕκδ. Βόννης). Ranlbaut.
Ή Έλλην. αυτοκρατορία κατα τον 100\' αιωνα, σελ. 180.
(2) Theopnr. Contjn .. , Π, σελ. 37. Α. Finlay, The B)'zant. Etup. Ι, 155.
De l\Iuralt, Essai de cllronogr. byz. Ι, σελ. 409.
(3) Byzant. Zeitsch. llillo σελ. 9:1. Ή αύtή ·πληροφορί.α δΙbεται ύπο το\ι ΠΙ
Xotitia episcop., 42ίJ, ητις άνάγεται. είς τον Χ αιώνα. Πρβλ. Anler. Journ of
arch. 1896. σελ. 603. aussi Notit. Χ, σελ. 538, ΧΙΙΙ, 388.
(4) Hertzberg. (;eικ:h. Πήechen1., seit d. Absterb. d. antik. Le ben__ s ___
σελ. 50.
(5) Ηορί. article Griechelan<l. Enc~'cl. Ersch et (~rι\ber &Ί, σε
(6) Hertzberg, (l\,(»τ. σfλ. 381.
(7) I>e l\Iuralt, άνωτ. 11, σελ. 2α>.
 101

Mεtιι t1)ν ιϊλωσιν της Κωνσrαντινουπόλεω.; υπο τών Σταυροφόρων

το 1204 οί <Ενετοι συμμειέσχον της διανομης τών νήσων τοϋ •Αρχι­
πελάγους. Mij εχουσα "ι 'Ενετία επαρκούσας δυνάμεις προ; κατάληψιν
τών λαχουσών αυτη νήσων, καΙ {}έλουσα να διευκολύνπ τη" ταχείαν
κατάληψιν αυτών εξεκήρυξεν:
«"Ος τις ποτ' αν τών εν τη πόλει άστών 11 τών ύπό το κράτος αυτης
(της Βενετίας) μEtgLXrov ησιtάνετo επι~υμίαν και δύναμιν να κατακτηστι
νήσου; και παραλίου; χώρας τών <Ελληνικών ~ασσών εντο; της
καιακληρω&είσης τη Δημoκρατί~ μερίδος, ούτος {}α κατέχη καί κυ­
βερν«7 αυτάς ώ; διαδοχικον τιμάριον με πληρες δικαίωμα κυριαρχίας •.
Μετ' 1ιλεκτρικης ταχύτητος διέδραμε τα της Βενετία; μέγαρα το κή­
ρυγμα τοϋτο, και πάραυτα ή ευγενη; καΙ φιλόδοξος νεολαία της Ένε­
τίαςηλεκτρισ{)1;ίσα καταγράφει όπλίτας και εξοπλίζει γαλλέρας δια τοι.­
μηρας ίπποτικας εκδρομάς. Μετ' ου πoλiι στόλοι ύπερήφανοι μετα Λομ­
βαρδών και 'Ενετώ\' ευγενών κατήρχοντο εϊς το ΑΙγαίον προς κατά­
κτησιν ηγεμονικών στεμμάτων.
Αί νησοι τοϋ Άρχιπελάγους ησαν τότε εϊς χείρας Γενουηνσίων πει­
ρατών 11 υπο την εξουσία ν τοϋ τυρά~'νoυ της Ρόδου Λέοντος Gavala.
Ύ πο την όδηγίαν ι.οιπΟν τών 'Ενετών άρχόντων πολυάρι{}ρ'ΟΙ στόλοι
κυριεύουσι το 'Αρχιπέλαγος και είκοσι νέαι δυναστείαι ίδρύονται εν αυτφ
το 1207.
Μία τών σπουδαιοτέρων τούτων δυναστειών ητο ή τών Γκίζη. ΟΙ
δύο άδελφοι 'Ανδρέας και ·Ιερεμίας Γκίζη ει.αβον ώ; μερίδιον τάς νή­
σους τηνον, Μύκονον, Σκίίρον, Σκία~oν και Σκόπελον.
·0 'Ανδρέας Γκίζης άπέΗανε το 1259 καταλιπων δύο υίoiις τον Βαρ­
{}ολομαίον κ(ιι τον Φίλιπιτον, ό δε 'Ιερεμίας εσχε δύο ~υγατέρας την
Μαρκεζίl'ljν και την 'Ιιταβέλλαν. <Η πρώτη τούτων συνεζειίχ1)η τον
Λορέντζον Τιέπολο, σστις ώς προίκα ι.αμβάνει τας νήσους Σκόπελον,
Σκία~oν και Σκίίρον' ή δευτέρα, ή 'Ισαβέλλα εγένετο σύζυγος τοϋ πρώ­
του αύτη ς εξαδέλφου, τοϋ Φιλίππου Γκίζη.
Ό Φίλιππος Γκίζης επωφει.η~ε1.ς της πρoσωΡιVΗς άπουσίας τοϋ συγ­
γάμβρου του Λορ. TLF.ItoAo ηρπασε τας τρείς νήσους. Μ' όλην την
παρέμβασιν του Αυτοκράτορος Βαι.δουΙνου τοϋ Β'" όστις·εΤχε την άνω­
τέραν κυριαρχίαν επί του 'Αρχιπελάγους, ό Φίλιππος Γκίζης εμεινεν
ό μόνο; κάτοχο,; τών νήσων τούτων. 'Εντείί&ν αί άτελειίτητοι εριδες
μεταξiι τών Γκίζη και τών Τιέποι.ο, οϊτινες εξηκοι.ούθησαν να διεκ­
δικώσι τα δικαιώματά των επί τών νήσων τούτων, καΙ μftfi:AitJii;Ji
τών Έι.ι.}]νων κατοχην αυτιJιν.
Το 12ϋΗ ό εξ Οί,'ίκεντίας πειρατι'ις και είτα ναύαρχο;
 102

τίνων 'lκ<ίριοςΙ σιρατεύσας επι Μι:,<.. Παλαιολόγου κατα της Ευβοίας

έκυρίευσε συγχρόνως καΙ τα πλείστα τών πειρατικών εκείνων καταγω­
γίων. εν οίς εκραιπαλουν βαρώνοι αγέρωχοι φανταζόμε'\'οι και αξιοϋν­
τες δτι δεν ίιπάρχει δύναμις αν{}ρωπίνη. ίκανη "'.. καταβάλτι αυτούς.
<ο αΜαδέστερος τών δυναστών καΙ της Σκύρου κάτοχος Φίλιππος ό
Γκίζη;. οστις εβεβαίου δτι εΤνε ανώτερος τών προσβολών της τύχης,
εχων α')ια>tόπω; δια σcόματος το του 'Οβιδίου Ka.jor sum quam cui possit
fortuna nοctrβηναγΚf.tσ8-η ο\ιδεν ηττον να παραδο{}Π. καΙ απαχ8-εΙ;;
αΙχμάλωτος είς Κωνσταντινούπολιν δεν ηδυνή&'1 να ανακτήστι την
έλευ8-ερίαν, εΙμη διιl. της παραχωρήσεω;; ολων εκείνων τών νllσων. Ή
Σκυρος σμως μόλις κατα το 1269 εκυριεύ8-'1. ΕΙς τας -υπο τοϋ 'Ικα­
ρίου κατακτη8-είσας νήσους εστάλησαν άρχοντες 'Έλληνες, ο'ίτινες επρο­
στάτευσαν ώσαύτω; την πειρατείαν.2
Κατα το 1i7i> ό 'Ιάκωβυ; Τιέπολο διαδέχεται τον πατέρα ηυτοίί
κ/ι\. κ(ιτα το 1287 όρκίζετaι πίστιν εLς τον Ροβέρτον τοϋ Artois δια
τα; νήσους Σκίίρον καΙ Σκόπελον, αν καΙ αύται ησαν πάντοτε ίιπο την
ε;ουσίαν τών 'Ελλι1νω\'. . Αλλ' ό Bajanlont σστις διαδέχεται αυτον
καια το 1301 συνωμοτεί κατ ,ι. των Ένετών, οί'τινες κατα το 1;310 αφαι­
ροίίσι πανcα τα επι του Άρχιπελάγου; δικαιιόμαtα αίιτου.
ΤΟ 1301:1 οί 'Ο8-ωμανοΙ προσβαλόντες εν Χίφ τοι'ς ίιπο τον Φερ­
δινάνδον τη; Μαγtόρκα; Καταλανους ενίΚ'1σαν αυτούς. Οί περισωθέ\'­
τες ΚαταλανοΙ καΙ Χίοι φεύγοντες το Τουρ;ιικον φάσγανο,' πλέουσι
προς tllV Σκϋρον μετα 60 γαλερώΨ ίι Σκίίρο;; {}α υφίστατο υπ αυτών
ην καΙ η Σκόπελος υπέσtη πρι)τερον λεηλιισίαν, αν μΙ1 μεγάλη τρικυ­
μία κατελάμβανεν αυτους Εξω(}ι της Σκύρου καΙ κατεπόντιζεν όλόκλ'l­
ΡΟ\' τον στόλον αυτανδρο\'.
MετLι την εν Σαπιέντζq. μαχην (4 Νοεμβρίου 1354), καθ' ιιν ενίκησlLν
οΙ Γενουήνσιοι, ό Δουξ της Νάξου Νικόλαος ΠΙ ό Δαλλεκάρτσερης
φεύγει τους νικητ<ις καΙ καταφεύγει είς Σκίίρον, ην 8χιιρώνει. ΕΙς αι'­
τον λοιπον οφείλονται τα όχυρώμfΙΤ((. ατινα αντεκατέστησαν και' εκά-

(1) Ό ναύαρχο; ουτος κατά τον Παχυμέρην Ι. σελ. -10. 17 11.0.1. τον Νικ. Γρη­
γοράν Ι, 231, 10 έκαλεtτο Λικάριος.
(2) 'Επί όλων τούτων τών συμβάντων Πρβλ. ΗορΕ, Chroni(!ues greco
..
-rolnanes, σελ -186: α.ΡI)Qον τοϋ Ghisi ε τfι έΥκ.υκλοπσιδ. τοϋ Ersch κα1.
Gruber' τόμο 66 σελ. 366. Τό aiιto αiιτόt}ι α.@'t}ρ.,,'Ελλά;,8>,σελ.207. Z2J xr~tΙ.....____
300. Schulnher,{er J.es principautes fran(!ucs dIl Le\'ant, σελ. 1Uj
'(οϋ αύτού Nomisnlati<!ue de l' Orient latin. σελ 389, 392. 396 xat :
lay, History οί (;reece nnter Otltoln. a. Yenet. dolnination, σελ.
(3) Grίecheland., 85, σελ. 372 11.0.1. 341.
ιυψαν
," τα προει.Ληνικα
~~ " τειχη της ,~
- ,ακροποιιεως - Σ κιιρου
της ' ~
και, ,τα<οποια
σφζονται και σήμερον σωα. Ι
Κα&' ον χρόνον Ο Ν. Δαλλεκάρτσερης ωχιίροιι t11\' Σκυρον καταπλέ­
~υσι Τούρκοι πειραται νομίιταντε , ίίτι ι')ιι καταλ(lβωσι ΤιΧιΙτην εξ απρο­
Οπτου. 'Ο Νικόλαος προσβάλλει τούτους και συλλαμβάνει 6 γαλέρας
μετ αρκετού ποσού χρημ(lτων και άφfJόνων τροφων. Μετα tll" προς
ΤΟ1!ς Γενουηνσίους αuνf)ιικην (2!1 7 βρίου 1;355) δ Νικ. Δαλλεκάρτσερης
επανήλθεν εις Νάξον. 2
Κατα το 1403 Ί<) Σκύρος, Σκίαθος και Σκόπελος, αϊτινες περιηλι')ον
εις τι)ν εξουσίαν του Σουλε'ίμάν, απεδόθ11σαν εις τους "Ελληνας, μετα
την ύπογραφείσαν συνθ1lκην μεταξυ των Τούρκων και του Έμμα­
νOυΊlλ. 8 Μόνον το 145)'3 ή 'Ενετία ανακτα tΊΊν Σκίιρον, ης 11 κυριότης
άνεγνωρίσ&η αύτη εις την μετ' ου πολυ '&πογραφείααν συν{}11κην μετα
των Τούρκων (1-!54). <Η νήσος ελαβε διοικητην εξαρτώμενο ν εκ του
Βο'ίλου της Eύβoίας.~
Διοικηται ηϊς Σκύρου άπο του 1455 μέχρι του 1,,)37 ί'πijρξαν οί
εξής.5
Francesco Pasgualigo 1498. Jacopo Giustiniani
1455·
Paulo Quirini 1501. Jacopo Gior~io
1458.
1461. Alessandro Bel'nardo 1504. Angelo Orio
1464. Marco Miani 150;-. Donato Priuli
1467. Girolamo Salomono 15!Ο' Benedetto ;'vlarln
1470. Cristoforo Quirini 1513. Segondo da Pesaro
1473. Fantino Μοτο 1515. Sinlone Diedo
1477. Antonio Barbarigo 1516. :ι..Ιarcο Zeno
1481. Nicolo Contarini 1522. Naclale da :\Iosto
1484. Pietro Bembo 1526. νίncenΖΟ Baffo
1528. Giatnbattista Garzoni
1487. Antonio Badoer .
1535. Francesco Gornal'O και
1489. Marcantonio Donato
1493. Francesco Valaresso
153ί. Jacopo Salal11ono επι
1495. Girolan1o Dandolo
της διοικήσεως τού οποίου και εάλω 1<) Σκυρος ύπο των Τούρκων.

(1) '0 Fredήch εν{}α άνωτ. δέχεται ΟΤΙ η Σκϋρος (:)χυΡ(;j(}η ύπσ ΤGύ δολοφο'
νήσαντος τον Νικ. Δαλλεκάρτσερην καί γενομένου δουκος τού 'Αρχιπελάγους
Φραγκίσκου Ι. Κρίσπου (1383-1397).
(2) Finlay Ev{}a ά"ωτ. σελ. 338.
Ganale ntIOya llist. ιΙe J1a repub1. di Ge,
nova VI, σελ. 38.
(3) GήechenΙant, 86,71.
(4) Αύτό-6ι, σελ. J 42.
(5) ΗορΙ Ghroniques, σελ. 377.
 την f>11" 'lοι'νίο\l 1470 ό Μαχμουτ Πασσ(".ίς, ιιρχιναύαρχος Μωιίμευ
του Β'. εΚ'l'ρίει·σε Τ1\ν 'Ίμβρο,," εί; μ({την bf επετέΏη κατα της Λ 11μνου
τη Η Ίοι'νίοιι και κατι( της Σκύρου τfl HIτl ίδίου μηνός.Ι
Κιιτιι το Η) Ει 1<\ <Ενετία απ()δίΟει είς ΤΙ\\, Σκυρον τι/ς αρχαίας α{,της
ελευ θερ ίας.2
Τέλος κατα το 1i)BH 1<\ Σκϋρος διοικοιιμένη {ι πο του <Ενετού Jacopo
Sa1alnono κυριεύεται {'πο του Τουρκικού στόλου αρχηγουντος του
;ι:ρι[)ψ' ι ιαβΟΙ1του πειρητο[' Χα"ίρεδδ'ιν Βαρβαρόσσα και λαφυραγωγεί­
ται. <Η Σκυρο; λοιπο\' καθίσταται φόρου υποτε/3\ς Σουλεϊμιιν τ(τι Λ'.
και ί,ποχρεοί)ται να πληρώνη τοίς ΊΌύρκοις Χ ίλ ια δουκάτα3 ετησίως.
'Ο Βαρβαρόσσας κυριεύσα; τl)ν Σκυρον (lπέστειλεν είς Κωνσταντινού­
;ι:ολιν έπη! πλοία πλ11ρη λαφύρων.!

Συνομολογηftείσης είΡ11νης μεταξυ Σουλτάνου και Ένετων καηι το

1i"1-!O ι') Σκυρος σιιμπεριελ11φθη μεταξυ των νιισων, ας διεηΙρησεν 1'1
Τουρκία, κα~ {'πο τον ζυγον της όποίας εμεινεν 1'1 νησος μέχρι της ανε­
ξαρτησίας της Έλλάδος."
Κατιι η1ν περίοδον ταύτην μόνον εν ταίς περιγραφαίς των περιη­
γητ<Jn' γίνεται μνεία της Σκύρου. <Η μάλλον σπουδαιοτέρα και διεξο­
δικιl'τέρα εΤνε 1'1 τοί' Tournefort, δστις επισκεφl'tε1.ς η1ν νησον ιΊμίί>,'
κατιΊ. τ(ις αρχας του lf30tI αίωνος δίδει ιΊμίν διαφόρους και εΥδιαφε­
ρούσα; πληροφορίας περι της περιέργου καταστάσεως αυτής.
Ή Σκυρος κατιι το\' Πfριηγητ1')ν τουτον δε\' Ι1ρί{}μει τότε πλέον των
'>00'
iJ -
οικογε\'ειων ,,
και , ,επ λ'ηρωνεν εις
οτι " την '1' ουρκιαν
, -δΙ" . 6
- 000 σκουι
\>,
"/~'.,. (ι)ν
Ocι ,
κατοικοι γεωργοι και ποιμενες ο.τες ειχον προς
\ "
συντηρησιν τ
(Ιρχετον σίτον και κριδψι. Αί αμπελοι απετέλουν τον στολισμον της
νΙ1σου, και f, οίνο; εξαίρετος, τιμώμενος εν σκούδον τΎ)ν βα.ρέλλαν. 'Ότι

(1) Ι;ήecheΙand, 86, 157.

(2) Aυτό~ι, σελ. 169.
(3) Μ(α εκ των ονομασιιΌ)ν του ε:τισΙjμου χρυσοϋ νομίσματος τοϋ Βυζαντιακοϋ
κράτους, εΤχε δε πραγματικιΊν άξίαν 15 χρυσων φράγκων. Ώνομάσ8η Δουκάτον
εκ των κατά τον 110ν αΙιί)να αί,τοκρατόρων Κωνσταντίνου τοϊ; Ι'. καΙ το" ι,ίοϋ
Ι1ι'τοϋ .Ι,χαήλ, οιτι,ιες UΝΈγραφoν επί των νομισμάτων και το οΙκογενειακόν των
οvoμα .Δούκας. (πρβλ. Kωνστα\~ινατα, Ρωμ.(l.,·iiτα, Μιχαλατα κ. λ . π.).
(4) Hl1111111er, Histoire de l' elllp. ottoll1an . ν , σελ. 294.
(5) Griechenland, 86, 146.
(6) Συμφ(;>νως προς το εν ετει 1715 Διάταγμα τοϋ Λουδοβίκου 1;)οlι]ιΙ'~~~~J)j~~
δον, ελκον 2 περίπου γραμμάρια, Ισοδυνάμει προς 5 λίβρας = Δραχ
δέ λίβρα ί,;τοδΙΌρεϊ:το εις 20 σόλδια = πεντάλεπΤI~. Συνεπως το μεν ρ f\ΡIι.ι'fιlί~Ι1'ι\:'
~~i'.J,;;''''''''
μάτο 40 πεντάλεπτα - 2 Δρ. καί τί> ιιι:>νίον 20 τοιαυτα' δηλ. 1 Δρ . .'
 105
παρηγε κηρον πλέον τών 10U σταηιρων και οϊ βόες ησαν εiι1'Ιψoί. Το
πρόβατον έτιματο 40 σολδία και το αρνίον μόνον 20 τοιαύτα' προς δε
σΤι 1) νησος διφκείτο ύπο τριών δημογερόντων αΠΟ1'εμόντω\' καί τΙ,ν
δικαιοσύνην, επικυρουμέVljς δε της αποφάσεως αυτώ1' ί,πο τού μόνου
επί της νήσου ύπάρχοντος 'Ο8ωμανού Καδη.
\ Κατα το έτος 1800 η κοινότης της νήσου επι-8υμοϋσα να περιορίση
τη~ ~υ8αιρεσίαν τών ποιμένων, d)v τα βοσκήματα ί'περεπλη-8ύν-8ησα,',
~αι να διατιμΙ1ση διάφορα προς τον βίον αναγκαία, προς δε νιι όρίση
ημερομίσ8ιον ανδρών και γυναικών, εξέδωκε το επόμενον δημοψιι­
φισμα.

«Δια τού παρόντος μας δηλοποιούμεν, με κοινην ημών γνώμην οϊ

κατα την νησον Σκϋρον εγκάτοικοι ση με το να ευρίσκονται επάνω εις το
νησίον μας πρόβατα και γήδια αρκετα οπου απο αυτα μην εΙμπορόντας
να διαφεντεύσωμεν τα πράγματά μας καΙ να απολαύσομεν τοι'ς καρ-
~oύς τον εις τον καιρόν, την σήμερον αποφενόμε&α απαντες, στι να μην
εχουν εξουσίαν να απεράσουν απο τον βασιλικον φράκτην νά ταγήσουν
τ'ην καλαμίαν, ουτε τα άμπέλιά μας ουτε κλείσματα οπου καΙ αν εύρί­
σκωνται, να μην μας τα πατοϋν τα πράγματά μας εις το Εξης και περΙ
~oύτoυ, δίδομαι άδειαν μικροίς καΙ μεγάλοις, οποιος η1'tελεν εύρει εις τα
((νω ειρημένα πράγματά μας πρόβατα γήδια καΙ <Ϊλα άγρια να τα σκο-
τών'!) καΙ να είνε καλα σκοτωμένα, ει μεν καΙ η1'tελεv ενανΤΙω1')ή εις
ημας κανένας τζοπάνης να 'ίμαστε νταβατζίδες ολοι μας και να τούς
παιδεύω μαι βαρέως. προσέτι δε επειδr, και οΙ κτιστάδε; μας πέρνουν
μεροκάματα σσα 8-έλουν αποφασίζομεν και εις το εξης οϊ κτιστάδες να
πέρνουν ε'ίκοσι παραδες την {,μέραν καΙ να τους ταtζωμαι 40 παράδες
σύψωμο' 1]μεροκαματάριδες 10 παράδες καΙ 20 κατα τΊ1ν πω,αιάν μας
συνή-8-ειαψ'" καΙ σποιος δώση απο τα αυτα καΙ μαρτυρη{j-ft η πάρη, να
πληρώση γρόσια 50 τζερεμέ, να καταβάλεται εις την κοινότητα, ετι δε
ν~ παιδεύεται σποιος δώση ~αραπάνω το δαδΙ απο δώδεκα, καΙ τ~
ξύλα έ'ξη παράδες το φόρτωμα οϊ μυλωνάδες προς μίαν όκα το κοιλο.
ομοίως καΙ οϊ γυναίκες να πέρνουν δια νέσημο εις την λύτρα 12 παρά-
δες εις τα σκουλιά, εις βαφέως παράδες 10, εις το φάσιμο τον π(χην 2
παράδες. οϊ τζοπάνιδες τα τυρία 3 εις το γρόσι καί την μιτζύ{tρα 4.
τόσον καί τα μοναστήρια κα-8-ώς καΙ οϊ τζοπάνιδες. ΟΙ γύφτοι ,·α πέρ-
νουν εις καινούργια ινία παράδες 30' εις τα άλλα σιδερικα τζεκούρια,
δ ικέλια, αξίνες, κασμάδες απο fιέκα παράδες, εις ατζάλωμα καΙ βούλωμα
Προς παράδες τρίς καΙ σποιος η{)-ελε παρακούσει εις αίιτιχς τάς πρoστα~γ...
α_ς__
1<tέλ~ι παιδευτη παρ!ι τού πε'ίζαδΕ δραγωμά1'ου ώσαν δ~oϋ "'Y'~Ρ(~;~~~~~~
κατεμπροσD-εν τού άν{tρώπου τοίί άρχοντος κυρ γεωργακι' κ'
 106
σφραγίδα της κοινό>τητος ()πως εχη το κύρος καΙ την άσφάλειαν. 1800
Μαίου 10.
Οί παρόντες και προεστοι και ολοι οί κοινό)της βεβαιουμεν.

Έπι πολλα προ της ε-θνεγερσίας ετη διάφοροι καΙ πολυώνυμοι άρμα­
τωλοΙ καΙ όπλαρχηγοί, Βλαχάβας, Τσέλιος, Ζορμπ<ίς, Ν ικοτσάρας,l Βάσ­
σος, Δουμπιώτης Κ. λ. Π. καταδιωκόμενοι {'πο της 'Οθωμανικης κυβερ­
νήσεως εξέλεγον μετα των άτάκτων όπλιτων των ώς καταφύγιον καΙ
κρησφύγετον την άπομεμακρυσμένην Σκύρον, ην 3\.ολυετως καί πολυ­
ειδως πιέζοντες ήνάγκαζον τους άόπλους καΙ άπλο'ίκοι'ς κατοίκους να
εγκλείωνται εΙς το φρούριον μετα των οΙκογενειων και πολυτιμοτέρων
αύτων πραγμάτων, ενδυμάτων, κοσμημάτων, τροφων καΙ των άναγκαιο­
τέρων οΙκιακων άποσκευων, καταλείποντες την πόλιν καΊ. την χώρα\'
είς την διά-θεσιν καΙ διαρπαγην των ενόπλων στιφων, προς δε καΙ των
καταδιωκόντων ταυτα 'O{}ωμαν(ίΊ~.
'Απο ffiνικoϋ φρονήματος όρμώμενοι οί Σκύριοι άπέκρυπτον πο/.­
λ(ικις άπο της τουρκικης καταδιώξεως των όπλαρχηγων εκείνους οϊτι­
νες επροστάτευον την νησον κατα τ6Ίν αύftαιρεσιων tG.lv Τούρκων καΙ
τούτου ενεκα ίερείς καΙ προεστωτες της η1σου άπηγχον ίσ{tη σαν
εν αύτfι τfι Σκύρφ καΙ Κωνσταντινουπόλει δέσμιοι εκείσε άπαχ{}έντες.
ΠολλοΙ των κατοίκων επι6υμοϋντες να άποφύγωσι την ΠOλυεt11 ταύ­
την έπΙ της νήσου άνωμαλίαν μετηνάστευσαν άλλαχου καΙ ίδί~ είς
Σμύρνην καΙ Ψαρά. Ή Όftωμανικη κυβέρνησις ftέλoυσα να προλάβη

(1) Ό γενναιότατος κλέφτης των προ της ΙΠαvαστάσεως χρόνων Νίκος Τσά-
ρας έξελ{)ι;ιν του πλοίου ΤΟ\l ϊνα ύποστηρίξΊ) τούς στρατιώτας του :τ(ιοσΒ? ιJOiI;'--_
τας ύπο' Αλβανιον κατά. τ1ιν ίiδIIευσιν πρoσ.,βλήitη ίIΠo σφαίQας κεκ~ίiιii~~...l1'1Ζ'
Άλβανού. Μόλις δέ κoμισ6v.ίς εlς το πλοίό" του άπέιtανεν έ" ήλ ικ'
και έτάφη έν ΣκύQιΡ το 1806. υι.~Jιιii'i~p.:.
 107

την τελείαν της VJlOOlJ εριιμωσιν ΕξέδωΚΕ τη 511 'Ιου\·ίοl' J Η lf) διι! του
στολάρχου Καπεταν Πασά εγγραφον, δι' ου προετρέπο\'ΤΟ οί Σκύριοι νιι
επ«νέλιtωσιν εις τας εστίας των, ό)ς αιταλλ«γέντο; του Αιγαίου Εκ τών
πειρατών. 'Ένεκα roιJt~\Ll,o,~iil~ ό Tournefort εύρε\' επι της νήσου
ακριβώς τότε μόνον 300 oΙ~γενείας.
< 'Ιδου το εγγραφον, οπερ εύρίσκομεν εν ήί ύπυ Κωνστ. Νικοδήμου
Iστoρί~ των Ψαρών:
ΚαπουΥδα", Πασάς
Βεζύeης τού Βασιλικού Δα'/lα'/lμα
Προεστώτες και επίτροποι της νήσου Ψαρών φανερον ίιμίν και γνω­
σΤΟν εστω. Πέρυσιν οί της Ρούμελη; κλέπται εκ τών εσκιάδων και
~χρείων, ελιtόντες εις την νησον Σκυρον επροξένησαν ε\, εκεί\·αις ταίς
ημέραις ύπερβάλλουσαν βλάβην καΙ αφανισμον ταιν ραΥ!άδων αυτου
τού νησίου' περίπου τεσσαράκοντα τον αρι{}-μο\' νεφέρ!α αφήσαντες τ(ι
~Ρ(ίγματά των και το εχειν τω\', συ" γυ"αιξι καΙ τέκνοις, οτι ύπijγoν
. _ , και ση εποίlισαν κατοικία" εκεί οσο\' καΙ εις Σμύρ-
εις την νη- σον Ψαοών
νην γνωστον απεκατέσtlj. Με την βOlιθ-ειαν δε του Ύψίσcου θεου τό­
σον πέρυσιν σσον και εφέτος, τών {HIιtέντων κακοποια,ν κλεπτών πολλοι
κατακοφ{}-έντες και διόλου αφω'ισθ-έηες απέθ-ανον καΙ μερικοΙ γεγο­
νότες σκλάβοι εκδικηθ-έντες εδωκ«ν δίκην. Κ«Ι είς τε τα νησία και
Ι}άλασσαν ηδη εμπισroσύνη π«σίδιιλος. Και τοί\'υν απσ τους ραγιάδες
οσοι παρεξωπλίσl'}ησω' να επιστρέψωσιν εις τας προτέρας κατοικίας
αύτών και ζήσωσι με ιι συ χίαν καΙ ανεσιν δη εστι {)iλησίς τε καΙ βού­
λιισις πασίδηλος.
Ύ μείς δε οί προεστώτε; της ρηl}είσΙjς νήσο" Ψαριί)ν Εκ τών ραΥ!ά­
δων της Σκύρου τους Εάσαντας τας εαυτών κατοικίας και καταφυγόντας
αυτόθ-ι εις το νιισίον ί'μών Ψαρών Ι καΙ βαστ(ιζοντας σσπήτια ραγιάδων
οποίοι και αν ιbσιν, δλους αΜους μετιι τώ\' γι,ναικών καί. παιδίων π!ά­
σαντες πλοίων και εμβαρκαρίσαηες αυτους αΜις εις την νησον Σκυ­
ρον το να εξαποστείλητε προσταγη εστι μη προξενουντες σύγχυσιν και
έπιφέροντες εναντιότητα εις τι)ν επακολουl}ουσαν ζημίαν της Σκύρου
και διιί να αποφύγιμε αυτην την ζημίαν απο το Διβάνι τού Βασιλικου
Δαναηι(ί εγράφη το παρον ΜπουΥ!αρδη και εστάλη.

(1) 'Εκ της μετά των Ψαρ(ον έπικo~\'("νίας ταύτης της ΣκύQOU ΠQοέQχ εται
πάντως και 11 όμοιότης της ΥυΙ'αικεία; άμφιέσεως άμφοτέρων τωl· νήσων' naQIl-
τρέχ()μεl' δε η]ι παριίδοσιν οτι οί Ψαριαl.οί στεQούμεl'ΟL γυναικων I,AiJOI' .....O'ff"_ _
πλοίων εις Σχυρον και έπιπεσόντες κατιΙ Υuι'αιχών καΙ ι'εαl·ίδ(οv lO))\~i)I~~J]~,
δημοσίr.t ΚΙΙtr( τήν έορτ,]1' του ΆΥ' Γεωργίου άπήΥαΥον π()λλάς έ ξ ....rr ...=>n
Ψαρά καί έκ τ()ύτου ί] όιιοιότης ηϊς γul·αικείας έ"δυμασίΑS'
 ιο8

<Ι)ιινΕΙΗΊν fcrrl οη Οέλεπ εξ(αολουΟ IjcrEL (Ι>ς γράφοντες προστάξομεν

ίηιίν lI~λετε f11EQY1laEL ΓΙπαραλλιίκτω; α:τέχοντες και διαφυλαττόμενοι
(1]"[0 του Εναντίου της lιμεΤFρας προσταγης.
(άλσα ρενζενσίου σελl]νης 2i1) = 5n 'Ιουνίου ΙΗΙβ
ΕξεδόΟη το παρον MJroUYlouQOij άπο του Βασιλικου Δανανμα. ("Ορα
και Μ. Κωνσταντινίδην έν σελίδ. 112-113).
'() btu της προσταγης τιιύτης του βεζύρου του Βασιλικου ΔCΙνανμ(~
επιbιωκόμενο; σκο;τ:ο; δεν E:τεrεύx(}η, διότι οι. εις Ψαρά, Σμύρνl]l' και
αλλαχου κ(ιταφυΥόντε; Σκίοριοι επληροφοροϋντο οτι ιερείς και πρόκρι­
τοι σι,λλcιμΙi<ινόμενοl άπηγχονίζοντο επι της νι1σου 1\ δέσμιοι αΠΙ1γοντο
εΊς Κωνσπιντινούπολιl l κ(ιι εκεί εφονεύοντο, επι .jj προφασει οτι απε-
, cl ~,

, ' - \" '-Q λ πον

κρυ:τrο\ι τους πεΙρcιr(ι; του " ιγαιου και υπευα
, C "'ις
τους ε "5':κϋρον
....
καταφείιγoνrας δπλαρχηγοιίς.
<Υπόνοια ση εί; ταυrα προέβησαν οι Τοϋρκοι τη υποδείξει Χατζη­
Οεοδώρου τινο; ηνάγΚΓισε τούτον νcι γράΨΩ το Κfίτωf)ι αμετάβλητον
bl]μοσιεllόμεl'ον εγγρ 'ιφον διαμαρτυρίας:
«:\Ιε το παρων φανεριονο εγ(~) δ υποκάro8εν υπογεγραμένος οτι ανί­
σως εγι;) με εν φόβο Θεου και με άφορησμο τού άγίου Δεσπότου κα~
επί (ι και Ei'\ttacra βούλα υ ασιμένια υ πακιρένια υ ξυλένια και βαστο
τέτιΟ πριλγμα υ και ιιρτζη ό;τουλένε πος εστειλα και εχο γραμένους τους
νικ()κιρους και βρεtΗ] τέτιο γράμα να υμε σκλάβος Οτι {}ένε ν(ι με κά­
νοιιι', δοιο εδοσα το παρών μου ύς χίρας τους
Ίοάνις Χατζη{}εοδ(ύρο/ι.
ι'μεl και πάγω να τους άγΥαλώ ν(~ πεδέβομαι
l

1 '1 ϊ ()κτομβρίου 11 Σκίρω».

'Ι1 bιιιμαρτυρία αϋτl] (ιποδεικνύει και το μισος και την αποστροφι'ιν

ί)ν !]σ(}άνοντο Προς την προδΟσίω'.
'Εν τούτοις μετ;~ -! ετη ό '1(Ι)((llνης ΧαίζηΟεοδώρου ούτος μετι'ι Η
iΊ.λλ(ι)ν ;τoλιτcί)ν δεν ι;)κνιισε νrt καrαγγείλη τοι'ς δημογέροντας &1; κατα­
χρασίας και αιτίους τη; καχοδαιμονίας της νι]σου δια της έπομένης
αναφορ((ς:

«Δια του παρόντο; κοιν()υ και σuμψωιιητικου γρ(lματος δηλ(i)­

;τl]οι;μεν llftL; οιυποκάτωΟεν υπωγεγραμένη σλοι οι 'πroχι'] ρα­
YlJIibf; μΙΚΡI'l και μεγάλη βλέπω ντα; τϊ,να& λι1α\Ι κατάσrασι τυς κι\"ότη­
τος δωκιμιί'-(ι)ντας ταμιίριιι %ακι~ και ζοιιλούμια οπου μας εχοιι
}
~
,ljftEI'OU; ~,~
aL'rOl s.. , ΚΟτ.... (ΙΠcισι'δ'
οι υΙΟLκηται ες και μας κcιτηvτl]
, Λ~~~
σ<.nιbV1,,'9!'f
I l ]HtHL δοσίματα και ζημίες ( ιιι νιι κατασκορπιστουμε ά '
irL ΊI

σον μιις ΡΙΙΧΙ'(ι))'τιίς μΓς τειιτέρη ((ιιη;tόφερτω ε'ξω της δύν(, ιί

 εσωσε άφτο εΡΙjξαν άκόμη άλα τρία τευτέρηιι ..... όπου επαρcιεργά­
στη καν δια νασκορπίσουν σλων τυυ πτωχων ραγηα και εσίναζαν xd{}-Ij-
μερηνος εις χοντρα ζωα προς 100 παράδες το κεφάλι είς μελήσια προς
παρΙΧδ. 40: το ενα εις κρασια προς ενα γρώσι τη βαρέλα είς γήδια
πρόβατα πρως ενα γρωσι το κεφάλη όμοίος και εις μπογιες προς τέσερα
γρώσια το καντάρη είς λεμώνηα καΙ πρωτωκάληα προς ...... 20 rij
ΧΙjληάδα άφτα σλα τα εσύναξαν' άκόμι ξεχορηστα εσύναξαν και όμου
κατα κουσούρια σπου ποσουνται άφτα όλα ενας μεγάλος λογαρψισμος
περήτου άπσέκατο πενήντα μπουγγήα γρώσια ξέχος του πεί'ζαντε σπου­
τουεδοσαν όμολογίες "α του χρεωστούμε πεοήτου άπο Εξήντα μπογγήα
άσπρα εις την οποία σύναξις των άσπρων ~δεν εφάνηκαν καΙ εις και­
ρον καΙ δεν μας φαναιρώνουν ουτε λογαρηασμό μας δίνουν τα όποία
τα εκατασκόρπησαν όλα είς ρωσφέτια και είς κερασμαίδες εδικοί τους
δια να σχεπα'ζουν τα σφάλματά τους και καπαέτιά τους ημείς {Ια­
ρώντας οί δυστυχησμένοι πτωχοΙ ραΥ1άδες οτι να δΟ1'tουν εις χρέος του
κοινου μας δια να άποπληρωσώμε του ....... του ύψηλωτάτου βεζήρ
χαπεη1.ν πασα εφέ,ιη μας '{α χρεωστούμενά μας καΙ να ξωφλήσωμε
καΙ μερικο πόρτζη τιις κοινότητός μας και αυτοι μας εβαλα,' και 11.λ­
~ην σκλαβια εΙς τον λεμόμας καΙ αλο κενούΡ10 πόρτζη δια τούτω
απωφασίσαμε να ταυς πάρωμεν λογαρηασμον κα{}-αρσν να μας φανε­
ρώσουν που τα διεσκόρπησαν εί δε καΙ προφασίζωντάς μας καΙ δεν
~ελήσoυν να μας δόσουν παστρικον λογαριασμο να εχωμεν νάξαπο­
στέλνωμε δύο και τρις άποσταλμένοι είς τον έκλαμπρώτατο πεϋζαντέ
μας καΙ εις τονύψηλωτατο βεζι)ρ καπεταν πασα εφέ'Ιτ11 μας δια να
ξετα'ξωμε καΙ να στωχαστούμε καΙ τους λογαριασμους καΙ είς αλες
υπόitεσες της κινότητός μας. διο εγψε το παρ ων σιμφωνητικω γράμα
και εδό{}ι] είς ενδειξι
εν ετει 1821 γεναρίου 3. ·Σκίρω.
, Ίωάννης Xατζηι'JεoδώΡ01!, Γεώργιος Μαλαματίνης, 'Ιωάν. Μελέντης,
Ιωάν. Κομπογ1.άνιιης, ~~Iανώλης Γεωργάκις, 'Ιωάν. Μαν(όλη Κυριαζη,
Γεώργ. "Αγγελή, Σταμ. Τσακλάρης, Γεωργ. Τζακλάρης",
'Εν Φ άφ' ένος Ο Καπουγδαν πασας δια του ανωτέρω έγγράφου
ενεt'tάρρυνε καΙ προέτρεπε τους εκπατρισltέντας Σκυρίo~ς να ε~~ν~­
~ωσιν εΙς τας έστίας των, ώς καταστραφέντων των πειρατων, αφ' ~ερoυ,
αρξαμένης της επαναστάσεως, οί ε\, Σκύρφ εναπομείναντες κατοικοι
Πολλαχως και πολυτρόπως πιεζόμενοι όπο των επιδραμόντω ν κατα~~_ __
νήσου διαφόρων <Ελλήνων οπλαρχηγων και των ατάκτων λ~~~:Jj~.....
ήναγκάζο"το, rijV ανάγκην ποιούμενοι φιλοξενίαν, να αδελψ .
μετ' αυτων καΙ να αναλαμβάνωσι τήν διατροφήν των ατά' J~rJ.ElS~1
 110

τευμάτω,', πιιι>έχοντες καη' έκάστην 311 ασλάνια και ώς σΙΤΙ1ρέσιον

ώρισμένl]ν ποσότητα αλεύρου και κρέατος, δια την δη,'}εν παρεχομέ­
"ην αυτοίς προστασίαν καΙ ασφ{ίλειαν ζωης, τιμης καΙ περιουσίας.
'Εκ του αρχείου του τότε προκρίτου της νήσου Δημ. Τσικούρη παρε­
χύ>ρησεν 11 μίν ει,γενώς σχετικά τινα εγγραφα ό φίλος κ. Στέφανος • Ι
Στεφανη, απερ δημοσιεύομεν προς διαφώτισιν της οικτράς της νήσου
καταστάσεως κατα την Έ{)-νεγερσίαν.
c'Εσuιιφωνίlσαμεν οΙ πρόκριτοι της νήσου Σκύρου μετα τους γεν­
νιιιοτάτους καπετάνους ητοι Κον βάσσον μαυροβουνιώτου καπ. Σταϋ­
ρον' και Καπετι'ιν Κώνστα Βασιλίου με το να είιρέ6-ημεν εις ταύτην την
νησον, δΗ'ι να προφυλαχ6-lίψε\' απο τον εχ6-ρον της ήσι'χίας του γένους
εζώσ3ημεν τφ αδελφικψ συ\'δέσμφ της αγάπης τψ συνάμα να ζ11σωμεν
οϋτω καΙ να απο/}-άνομεν εΙ; δη Μ. επαγρυπνωμεν καΜλα φύλαξίν τε
και διαφέντευσιν της αυτη; νlΊσου. CV ποσχόμεt)-α οί εν τη Σκύρφ οι­
κουντες ,οα δίδωμεν ιισλάνια τριακόσια ενδεκα προς μιση Οκ. αλεύρι
καΙ μισιl οκα κρέας τοϋ κα~tενoς την κά6-εν '1 μέραν. υποχρεοϋνται καΙ
οί ρη/-}έντες καπεΤα\·έοι μετι! των στρατιωτων να φυλάττουν κάθε ερ­
τζι και τ:μιιν εντοποίων, παροίκων και κά6-ε άπλου χριστιανοϋ. υπόσχον­
ται την φύλιιξη' των εργαστιιρίων, μαγαζα και μύλων δπου να μην
πειραχnfι το παραιιικρόν εΙδο;' και τελευτέον χωρΙς τινα πληρωμην
απο καπετανέοι' καΙ ιίπλοϋ στρατιώτου ή αυΤ1] συμφωνία να φυλάγεται
εξ άμφοτέρων τω" μερων εως δτου 'ίμε{}α ευχαριστημένοι και εως
στου φιtάσll ή <Ελληνική μας φλωτα' καΙ αν δ Eχ1'tQo; μάς προσβ(αει
(ί)περ κιιι μη γέ\'ΟΙΤΟ) δεν δυ\'113ωμεν να αποκρούσομεν αυτον να φυ­
Μξοιιεν την πολιτείαν να εμβαίνομεν άπαντες είς το κάστρο' διο εγιναν
δύω δμοια σπως εχουν το κύρος.
τη 12 μαιου 1~24 εν Σκύρφ
Οί εφοροι της νήσου Σκύρου βεβαιοϋμεν»
(Τ. 2.).
(ώς ή εΙς την σελίδα 100)
'''λ~ ,
.'1. ι.ιι
'c
χαι η
'1:'
μετα.,,\Ι
• -,
προκ.ριτων της
νησου και
, "πελ
καπετανεων ε -
ί}οϋσΗ Ι(\'ωτέρω συμφωνία δεν ηρκεσεν σπως άπαλλάξτt Ώ1ν Σκυρον
της διαρπιιγη; καΙ ~ίας τ(σν Ορδισν. 'Επανειλημμέναι αναφοραΙ των
καταδυναστευομένω\' Σκι'ρίω\' αποσταλείσαι προς την εν Ναυπλίφ
Δίοικητικην Έπιτροπην της Έλλάδος καΙ διεκτραγφδουσαι τας τυραν­
νικι'ις ' πιέσεις καΙ καταΧΡι1σεις των ανευ λόγου επι της νήσου διατρι­
βι)ντων όπλαρχιιγιίη' και στρι(τευμάτων επέτ,'χον ΤΙlν αποσlΟ/;jν
κης δΙJ\·ι.tμεως, ί'ΠΟΖρεοιψένης - δμως της η1σου ,·α εφοδιάσηIAi~~~~~
τείιμιιτα hItL τιίιν ((\'αγκαίι,l\' τροφ(ίιν και πολεμοφοδίων πρι'! ι ~Θ~;;...ι.
σιν, εΙς hI; tII" vtH'TIXII" δι;"ιιμιν νι~ δώση τl]ν ι1.ναγκιιίιιν Ζ '
 Η!

συνεισφοραν προς πληρωμ1]ν του πρ(r)του μηνιαίου μισ6-0υ.

_Κο μιση]ς της απο 10 Σεπτεμβρίου lR26 καΙ ί,π' ιIQL1't. 302Η διατα­
γης ταύτης της Διοικήσεως ην ό 'ι. Κωλέτης εχει δ'11 διαταγη ο\ιτω'
Άρι{}. 3028.
Ή Διoικ'1ΤΙΚ~ 'Επιτιοπή 'ffj, •EAAdcJo,
προς τοι'ς
Δ'1μO'jlΙl!οvrας καΙ λοιπούς κατο{κοvς 'ffj, "ήιιοv Z",vl!OV
,,<Η Διοίκησις πληροφορημένη βέβαια δια των αλλεπαλλήλων ανα­
φορων σας όσα δεινα σας επροξένησεν η πολυχρόνιος διατριβή τ6σων
στρατευμάτων είς την νησον σας και γνωρίζουσα τον κίνδυνον τον
όποίον omlμoέQaL τρέχει η ασφάλεια των ίερωτέρων σας δια τας έγνω­
σμένας καταΧΡ1ίσεις τοσούτων στρατευμάτων ευρέ3η πάντοτε με την
~ρoντίδα δια να σας απαλλάξη απο τα τοσαύτα δεινα καΙ να έξασφα-
λισrι τα όρια της ησυχίας, τιμης και ίδιοκτησίας σας, αλλ' έγνωσμέν.αι
περιστάσεις καΙ έλλείψεις τόσων πραγμάτων δεν έσυγχώρησαν εις την
Διοίκησιν όσα είς τον ίερόν της τουτον σκοπον εβλεπε να συντείνουν
κυριώτερα μέτρα' και ήδη βέβαια ητο επόμενον τας aUτας να απανnJση
δυσκολίας, αν ου δύο ύποδεέστεραι συνέτρεχον κατα τούτο περιστάσεις
και δεν είχε την πεποί3ησιν πολυ περισσότερον εις την Ιδικήν σας προ-
l'}-υμίαν τήν ό3l0ίαν εχετε να δείξητε προς αποφυγην τού λoιπoiί τοιού-
των έπι κεψαλης σας δυστυχημάτων. 'Επ' αυτο τουτο λοιπον διέταξεν
όσην ναυτικην δύ\'αμιν δια να παραπλεύση και' έξασφαλίση τα παρά-
λια των νήσων σας, καΙ με σσον στα&ρον περίπλουν να σας απαλλα'ξη
&πο τας πειρατείας καΙ στρατιωτικα; τοιαύτας καταχρήσεις. 'Εξέδοτο
συνάμα και τας αναγκαίας είς τους αρχηγους των αυτό σε στρατευμάτων
διαταγας δια να ανασηκω{)-ώσιν άπο την Νησόν σας και να έκστρατεύ-
σωσιν έπιlνω είς την ΣτερεαΥ "Ελλάδα σπου βέβαια ό κίνδυνος της
'Αττικης ύπαγορεύει δι(ι να συγκεντρω{}ωσιν δλα τα στρατεύματα εί;
τα μέρη των Θηβων και Ταλαντίου η σπου αλλαχού κα,'}' ας λάβωσιν
όδηγίας απο τον Κύριον 'Ιωάννην Κωλέττην. 'Αλλ' έπειδη καΙ έκ του
προχείρου απαιτείται η προμή&ια καθ' σλα τα αναγκαία τοσούτων
στρατευμάτων πρnσωρινώς κατα το πρώτον Μηνιαίον της Ναυτικης δυ-
νάμεως, πεπεισμένη ή Διοίκησις στι δεν Μει πλέον απανnJση τοιαύτας
δυσκολίας δια την έΠΙ1'hιμίαν σας τού ν' απαλλαγητε αφ' σσα μέχρι
τούδε ύπεφέρατε δεινά, σας διατάπει εί; την πρόβλεψιν των αναγκαίων
τροφών και πολεμοφοδίων δι' αυτας τας δυνάμεις της ξηρπ καΙ η
~.-)'_ν_ _
αναγκαίαν χρηματικην συνεισφορaν καΙ πληρωμην τού πρώΤ"'·(.'jΜ~~.ω2>..
νιαίου της Ν αυτικης δι,,'άμεως, όσον τα πρώτα κα{}ώς και το
&((οίl με την &παιτουμένην προθυμίαν και ταχιlτηcα mινf.ίξετε, σ1'νεν­
νOOιlμFνOΙ μετα του Κι'ρίου Κωλέτη Μλετε τα δ6'1σ η εις τον 'ίδιοι' ν(1'
διανεμη{}ουν σπου βέβαια &νήκουν.
ΙΊΊ" συνεισφοραν ταύτην αν άνιιλογίσητε εις την Νησόν σας άτο­
μικιος ι')έλει γενη κατα τάξιν 1'1 καταγραφη της συνεισφοράς εκάστου
εις τρία καΤCίστιχα εσφραγισμένα με την σψραγίδα της κοινδτητός σας,
το μεν {}έl.ει Gταλη προς τ11" διοίκησιν, το δε fJέλει δο{)η εις τον Κ ύ­
ριον K(ι)~έτην κα'ι το τρίτον θέλει βαστάξll το κοινόν σας αν δ' εκ του­
ναντίου ι};τοφασίσητε γενικιι" ηΊν καταβολην ταύτη\' εις τ11ν κοινότητα
της Ν11σου σας θέλετε λάβη τας άναγκαίας άποδείξεις παρα του Κυρίου
'Ιωάννου Κωλέτη εις σσα 1ι{}έλετε τού εγχειρίση. 'Η Διοίκησις σμως
δεν επιθυμεί είς την ενέργειαν ταύτην να {}εωρι]ση αναγκαίαν Τ11ν βίαν
τ11ν όποίαν Ο κύριος Ίωάν. Κωλρτης δύναται να μεταχειρισιtjj αν ο
πατριωτισμός σας δεν άνταποκρίνεται εις τας ά\'άγκας των κοινων και
μερικ(\ιν συμφερόντων. 'AϊJ.' επιστηριζομένη κα'ι εις τον παtριωτισμόν
σας τΩν ΟΑοίον εδείξαcε πάνtοτε δεν εχει ν' αμφιβάλλη εις n'j'v ταχί­
στην ενέργειαν της δ ιαταγης της ταύτης,.
'Εν Ναυ;τλίφ την 10 Σε;τcεμβρίου 182G.

Ό Πρόεδρος
ΑJJδρέας Ζωιιιης

Πω·. Δημητρακόπουλος, Δ. Tι~αμαδός, Κ. Ζώτος, Αιιαγι'(οστης Jηλι­

"IIiJ'IJi;, Α . .11οι'αρχίδης, '1ωιλ)'JΙης Βλάχος, Γεώργ, Σισίιιης.

Ό Γεν. Γραμματειις
(Τ. Σ.) r. Γλαράκης.»

Είς ηΊν διαταγην ταύτην της Διοικητικης 'Επιτροπης υπείκουσα

προ{}ύμως 1j κοινότης της ΣκιΙρου ενεχείρισε μεν άμέσως τφ 'Ι Κω-
λέτll i\t)ίΟ γρόσια και δια τ11ν ί,π' αυτου επι της νJlσoυ συστω'tείσαν
πολιταρχίαν 2,-130 γρόσ., &λλα πάντες 01. οπλαρχηγοι δεν συνεμορφώ­
θησαν προς τιιν διαταγιΊν ταύτην της Δ ΙΟΙΚ11σεως, αΜ' απηλ{}ον της
νιισου, άλλ' εριδες και διαμ(.ίχαι προς άλλι1λους μετέβαλον Τ1ιν Σκυ-
ρον εις πεδίον άνtεκδικήσεων, αίτινες συνετέλουν εΙς την οσημέραι κατα­
στροφ ll'ν και τελείαν εριιμωσιν της νήσου.
ΊΙ εν Αίγίνιι επι των πολεμικων Γραμματεία ηϊς 'ΕπικρrΙΤ~'~~b~~
nιιμουσα να {)έση τέρμα εις τιι\' τοιαύτην {(tlv ύπολειφΟέντ
νήσΩΙ\ οπλαρχηγων αύDαίρετoν διαρπαγ Ι1 ν και να υπο ιΈj'-.r~tliιt!f(lbl
 ση το ίερον ί,περ της πατρίδος xa/tijxov αλλαχοϋ έκάλει τούτοι';, εξέδωκε
Τ11
. ')'}
_. Α'υγ. ",.)~(
1"_ ,
την υπ
'" αρω, οϋ ι
Q - , , ,εχουσαν ουτω'
~ δ ιαταγι)ν, "
Άρι/). 5rΠo

Έλλη'νικη Πολιτ;εΙα
<Η ΙπΙ τών πολεμι.κών reαμματεlα. '(ης 'Εnι.κ,ατelα.ς.
Προς
τούς b τΥ νήσφ -EH'lierp δι.ατeΙβοnας 6πλα.eX'Π0ίις
Βάσaον Μαveοβοvvι.ώτηv, θε6δωeοv Μαveοβοvv"ώ'r1]'"
rεώey"οv Ζοeμπ6:".
,,'Η Κυβέρνησις πληρoφoρηl'tείσιι στι δ;.ατρίβοντες είς τη" "ησο\' ταύ­
π)ν μεταχειρίζεσDε μυρίας καταχρήσεις αλληλομaχοϋντες μετα;ι' σας, πο­
},lOρκοί!ντες το φρoι~ριo\' και καταδυναστεύοντες ΤΙ'ραν"\'lκώς τοί,ς κατοί­
κοι'ς, διιι της γραμματείας ταιίτιις σιiς διατάττει \.α παιίσητε τoίi λοιποίί
τι;")ν τοιούτων καταΧΡ11σεων και να εκστρατεύσητε οπου διατιίπεσl)ε παρα
τoiί αρχιστρατήγου εΙς τψ, κρίσιμον ταύτψ πϊς πατρίδος περίσωσιν.
'Ά " δε τούνα\'τίο\' απειι')ήσαντες επιμείνιιτε είσέcι είς τιίς τσιαtίτας
κ(ιτcιχριίσεις, 1) Κυβέρνησις D-έλει ).άβΏ δρασι'ήρι(( μέτρα πρι;; τιμωρία,'
τι7,ν κcιrαΧΡ1ίσεων και ηϊς fιπ,στία; σας.
'Ε•\' ι \"Ι,\,I\'1] τη
- ~:)
.~- : \'ι'γουστου
. 18i7
Ό έπι τα,,; πολέμικι;,,'
Γρ(ιμμα'rεί,ς τίί; Ί~πικριιτείιι;
(Τ Σ.). Ά. Βλαχόπουλος ··.

Ή διαταγη αϋτη της επι τω" πολεμικαιν ι'ραμματείας εξψιίγχασε τοΙ·;

γενναίους όπΑαρχηγηυ; ν(! έγκ((ταλίπωσι την Σκϋρο\', άλλιι σχεδον ερη­
μω3είσαν. διότι εκ των τριων χιλιάδων οίκιω" περιεσιίιζοντο μόνον ΠΕΙ'­
τακόσιαι.
Μετα τιιν αποκατάστασιν τοίί 'Έ3νους ό εκ Σκύρου καταγόμενος
λόγιος εν ίερομη,'άχοις και γενναίος έ\, τοίς ύπερ ' πατρίδo~ προμάχοις
αγωνιστης MαHάf!ι.oς Bα.eλdμoς τfί προτροππ τοϋ- τε 'Επάρχηι' Σκο­
πέλου καΙ Διnικητoϋ της Ευβοίας σuνεβoύλεtισε τo~ σuμπoλίται~ ήμων
να συντάξωσι κατάλογον των ύπερ. τοϊί 'Et'hrtκou αγώνος εΙσφοριίη' και
ζ ιιμιων και ύποβάλωσι τοϋτον εις την :Κυβέρνησιν προς αποζημίωσιν. Ό
κατάλογος συνετάχ3η, αλλ' οί νησιωται ο{ιτοι στερούμε,'οι προστάτοι'
ισχυροϋ και εΙς την έλειιf}ερίαν αρκεσ&έvτες οστ' lζήτησαν ουτ' εΑ:αβόν
'λλ"
επανε λ \τοντων
' ΙΙ _<U.._ : ' λε'ι-
' ! 1 ; ' 1τα
και, t<'!)v- ,
τι, α εκπατρισm:.-ηων XEρ(O'U:v~av

της πολυετούς καταστροφης χαι μετά τϊις χαραχτηριζοίισης αί,­

tjJaVfl
τους φιλοπο\,ίtις και οικονΟjA-ίας επεδό3ησαν είς τα; έργΙΙΓι ία: • ,
ιδίως γεωργία,' 'και κτηνOΤΡOφίαl'.
 Χάριν τα)ν αναγνωστων l<]μων δημοσιεύομεν τον {,πα των αρχων της
Σκύρου συνταχ1'tέντα καηίλογο\' εχοντα ο{ίτω.

Κατάλογος τcϊ)' aIIJ'EIaq'oecaJ' τας δ:ποίας ιί ΚΟl1ιότης Σκίιρου εκαμε

εΙς τας τρεις ναυτικας ιηίσοιις ως ονομαστικ(ϊ;ς φα[νΟ1Ται.

Xeo"olo- π .
Υία Πο ϋ l π). η e ώ 1J. η σ α" ο σο"

1822 'Όσα εστείλαμεν εΊς Ψαρρα β όδ ι α γιδοπρό-

βατα κ.λ.π. 1,000 γρ.
1822 'Όσα εσύναξεν ό Δ. Καλημέρης απΌ συνεισφο-
ραν επι δημογεροντίας Γ. Αυλωνίτου, Δ. Τσι-
κούρη και Κ. Σπούνου
5,000 »
1 22 "Οσα του Σταμ(,(τη Μέξη, δια προσταγ ιiς του
4 Μαιου
ναυάρχου Σπέτσαις κατιι ΤΙ]" ιδιαιτέραν του
απόδειξιν
255 »
1,2:1 • 'Όσα εις εξαργύρωσιν μιίίς όμoλoγί~lς της Διοι­
r ΚΙ1σεως και μισ{}οι'ς της 'Αντεπαρχίας του
ίδίου Δ. Καλημέρη !1,:3()Ο "
1R23 <Όσα εις τον Καπεταν ' Αλέ1Ξ. Κοιεζην, κατιι η\"
22 Μαιου" • _ - ," - _
ιδιαιtεραν διαταγην του ναυαρχου Δαλεχου. (),:')()Ο»
1,'2:3 'Όσα εΙς το" στόλον δια προσταγης τιον νω'άρ-
:10 Σεπτεμ. ι..ων· Ανδρ. Μιαούλη και Ν. Δ. Λαζάρου
κατα τΊ1ν εγγραψον διαταγιΊν των βόδlα, γι­
δοπρόβαΤΗ, κρασι κ.λπ.
9,:,)00 »
1,'24 'Όσα εις ε'ξοδα πλοίων ΟΠΟυ εστέλλοντο απα
κοινότητα Ψαρρων προς βοιl{}ειαν Σκοπέλου
και Άντεπάρχου Μετήλια 3,()Q() •
1824 'Όσα εις ε'ξοδα στρατευμάτων προσκαλουμένων
προς βοlΊ{)ειαν Ψαρρων στρατηγούντων
Κ6')τα, λ(ίμπροιι μετα κ.λ.π.

Το ολΩν τι';)ν συνεισφορι71ν

Κατάλογος τώι' εξόδ(ι)1Ι n.ι όποία {καμει ι ιί Κοll'()της ~:κι~ρoι', (ίλλ((
κατα διαταγι)ν τών κατα καιρους Jιοικητώι' και (Ιλλα δια βίας και
(~υνιJ.στε[ας τών ενταυ{}α διαμενόντων όπλαρχηγώ ι ' καΙ τcvv
ύΤί αίιτους στρατιωτικ(οι' (δς ονο!ιαστικως φαίνο)'τα(,

Χρονολο- 'I--~
γ_~ ~__________π__o_υ___ε_π__λ_η_ρ_ω_'_*__η_σ_α__ν--------~~σ~
____ __

"Οσα εις Βάσσο" Μαυροβουl'lώτην ελftόντα

li50 γρ.
κατα ά. φοράν
"Οσα εις Καπετ. Ι'ε(Ορ. 'Υ δ(!ιώτην και 'λ "nονιον ;),(jHO :
"Οσα εις 'Ιω. 'Ρούκην ελΟόντα απο Εί,βοιαν
με 1,000 στρατιώτας και μείναντα ενταυΗα
11 μέρας 21 σιτηρέσια
18~M
"Οσα εις Σταύρον Βασιλείου, Κωνσταντίl'uν
αδελφόν το Ι' καΙ Βάσσον l\1αl'ροβ ουν lώτην,
μείνω/τας μετα τον μισεμον του '1. Ρούκη
σιτηρέσια κ.λ.π.
"Οσα εις Ρουμελικα στρατει'ματα πορευόμεΥα
εις Μωρέαν και απερωl'τα απο Τl1ν νησον
μας
"Οσα είς τα '(δια στρατεύματα επιστρέψ(ιντα
απο Μωρέαν και μεί\'αντα . ενταυΟα
"Οσα είς Καπ. Γεώρ. Ζορμπά\' μείναντιι ΕΙ'­
ταυΟα κρι{1c.ίρι, σιτάρι, φάβα κι.. κ.λ. -t,liUO "
"Οσα εις Καρατάσσον στείλαντα πλοία δύο φο-
1U,:200 »
ρr'ις κριΠάρι, σιτάρι κ.λ. κ.λ.
"Οσα εις Δoυμπι~oτην και λοιπους ο;τλαρχηγοιις
με l,OOU rlν{)ρώποιlς 13,200 »
ΙΗ2ι) "Οσα εις η1ν εκστρατείαν του Κωλέττη εις με-
τρητα κατα την 'ίδιαιτέραν του απόδειξι\' j,DiO "
ΙΗ2β "Οσα εις πολιταρχίαν σπου ε?ύσcησεν ό 'ίδιος
κ.λ.π. εςοδα 2,.J3U :&

lH2(j "Οσα εις Bctcrcrov Μαυροβουηώτην καΙ Ν. Κριε-

ζcοτ1]l', φόρον Κ.λ.Π. εζοδα ..f-,;'Ui3 "
1Κ:!() "Οσα ει; τοι'ς 'ίδίους επιστρέψαντcι- «(;το Τ11" εκ-
στρατεία\' ΤΡΙΚ!lρων καί μείναντcις EvruuOa
με &ι' ηρ(;);τοιις l,OOl!
ΕΙ; μεταφορ<ιν
 ιι6

Χ,Ο,l,ο.ιο,
Ποσό"
,,1«
--~----------------------~----
εκ μεταφοράς 111,643 γρ.
ΙΗ2Η 'Όσα εΙς διαφόρους στρατιώτας απο την αρχην
της επαναστάσεως αχρι της ελεύσεως της Α. \
Ε. τοϋ Σ. 11μων Κυβερνήτου κατα το Ιδιαί-
τερόν μας κατάστιχον . . . . . . 10,000 »

ΤΟ ολον τών εξόδων 1~ 1,(143 γρ .

•
V' λ '
ftl1t'l ογος τώl' ζημιών και τcαν προίΌντων και ΚΤlJματων
, , \ - δπυίας
τα~
[λαβε,' ή κοι,'()της Σκl'ιρου απο το1.,,; el.; αύτην παροι­
κοίοντας στρατιωτικούς.

Β,ΟΟΟ Βαρέλες κιιασΙ χυ3εν παρι! των στρατιωτων τού

Βάσσου καΙ Κριεζώτου απο 15 γρ. 45,000 γρ.
Ι ,;')00 Δάνες κρασΙ χυ{}ΕV παρ α τού Δουμπιώτου και
λοιπους Καπετά"ους απο 1i'> γρ. 22,500 "
400 Δά"ες κρασι το όποίον εχυσαν ενφ επολέμει ό
Ζορμπάς με τον Βάσσον απο 15 γρ. 6,α:>u "
Ι,ΟΟΟ Χίλια κοιλα κριfl-άρι <lρπαχ3εν παρ α Δουμπιώ-
του k,OOO »
40,000 Τεσσαράκοντα χιλ. γιδοπρόβατα απο 15 γρ. . 6UO,UOO "
H,UOO ''Εξ χιλ. αγελάδια απο 100 γρ. . βUO,ΟΟΟ "
400 Τετρακόσια καΙ επέκεινα ζευγαρόβοδα απο 1ΗΟ
γρ. . i:l,4UU "
5,000 Πέντε χιλ. άλογα καΙ φοράδια απο 1~0 γρ. . ΗΟΟ,ΟΟΟ "
500 Πεντακοσίους ήμίονας απο 250 γρ. . 125,000 "
1,800 Χιλίους οκτακοσίους όνους α.πο 60 γρ. . 108,000 ,.
1;'),000 Δεκαπέντε χιλ. μελίΟ1α α.πο 15 γρ. . 225,000 "
ΗΟΟ Όκτακόσιαι Οκ. λάδι xufliv καΙ άρπαX{}ΕV απο 3. ~,400"
1,000 Χίλια βαρέλια και πιfl-άρια συντριφfl-έντα απο
50 ;')O,UOO »
~5O Διακόσιαι πεντήκοντα Κάδες καί Καροϋτες απο
100 . 250,O~~~••1\1~
200 ΔιακόσΗt καντάρια (ηζάρι απο βο γρ.

ΕΙς μεταφορ(ιν 3,0

 117

εκ μεταφορας i.J,ωΙj,300γρ.
~,OOO Δύο χιλ. Κοιλα κρι{)άρι και σιτάρι εις δύο πολι-
ορκίας όπου μας εκαμε ό Κριεζιl>της και Σταυ-
ρος απο 10 γρ. ~O,ooo
] ,~OO,OOO "Εν έκατομ. διακόσιαι χιλ. πορτοκάλι καΙ λε-
μόνι (δεν υπολογίζεται).
'Απο τρείς χιλ. οικίας μόλις σΨζονται αί πεντα-
κόσιαι.
ΤΟ ολον των ζημιων 3,ιχω,nοο γ!.! .

.\ Ν .\ Ι{ Ε Ψ Α ί\ ,\ Ι ι} Σ Ι Σ
Καταλόγων σvνεισφοe ών ,
έξόδων . και ζημιών. .

-10,186 γριJσιrι
Α', Συνεισφοραι.
l:Η ,()-1i3
Β', 'Έξοδα

Γ' Ζημίαι
3,O·HJ,30() "
'Εν συνόλι:) 3,20Η,12.' γρόσια

'Εκ τισν ανωτέρω επισl] μω ν εγγρι.ίφ(()Ι· τη; <Ελλην. Πολιτείας κιιί εκ

τοίι καταλόγου τούτου των εισφορων και ζημιων τη; Σκύρου δύνιιτιΙΙ
η"δ ,11 ασφαλως
~ ό αναγνώστης να κρίν!l άφ' ένο; μεν περί της ιl lλοπατρως
,
και των πολυετων δεινοπω<Jημάτων των Σκυρίων, άφ' έτέροι' δε περι
της σκληρότητος, αυ{}αιρεσίας και βίας των όνομαστι μνημονευομένων
όπλαρχηγιίη'.
'Ως εν τη αρχαιότητι 11 ~κυρoς επεμ.τε τιις α.ταρχάς τη; ι::ίς 'Ελευ-
σίνα και ό οlνος αυτής συνιστcίτo {,πο των ίατριον, αί b' αίγες και τιι
μάρμαρα αυτης εφημίζοντο, οϋτω και σήμερον παράγει σίτο ν , κρω;]\:
καΙ σμιγόν, φάβα ν καΙ πάντα τα ε'ίδη των οσπρίω\" οί\'ον μέλαινα καΙ
λευκόν, τυρον εξιιίσιον και ' μαλλία ιtρισcα, μέλι και κηρό\', πορτοκιίλ­
~,ια και λεμόνια' οι δέ κατ' ετος προς εμπορίω' εξαγόμε\'οι ιΙστακοl και
~φα προσπορίζουσι τη νήσφ μέγα χρηματικσν ποσόν, τι;)ν κcιτοίκω\'
ασχολουμένων κυρίως εις την γεωργίαν κ((ι κτηνοτροφίαν .
ΟΙ Σκύριοι απ' αιώνων ασχολούμενοι εις την κτηνοτροφίαν κιιτέ­
χουσι κτηνοτροφικας αρετας και πρoσό,'τcι, ατινα μόνο\' δια μακρου
ι:ρόνου κληρονομ ικως μεταβιβάζονται, (lνωιτύσσο νται 1] μονιμοποιουν-
ται παρ α τοίς λαοί;. ΤΟ πνευμα της κτηvoτρoφίct; {lπάΡΖει εντος του
αϊματος των συμπολιτων μας {ι οξεία αυτων παριιτηρητικότη;. 1< ----
ι:εία και βα8εία ενιύπωσις, ην προξενεί ω'ιτσίς ;ωι 1'1 ελαχίστη ~1 ιlJι!'ItfY~~
της φυσιογνωμίας των ζψων, {ι εκπλ1]ττουσα οξιιδέρκειιι καί 'κ .. '
. 1 1 ", _ . . ., . . ., ....
 118

νιι διιικρίνωσι μεταξι l χιλίων η καΙ περισσοτέρων αιγων 11 προβ(ί­

των το ξένον ζιίιον, οί ποιμενικοί των δροι προς προσδιορισμον και
διακρισιl' των αιγοπροβάτων απ' &λλ11λ ωγ Ι καΙ τα οικογενειακα επι
των (~)των των ~φων σ11ματα,:! κληρυνομικώς απο γενεάς εις γενεαν
μεταβιβαζόμενα και προικοδοτούμενα, πάντα ταυτα καΙ πολλα (J) λα
είνε βεβαίως αποτέλεσμ(ι μακροτάτης πείρας και κληρονομικης ίδιο­
φυιας προς την κτηνοτροφίαν.
λαμβανομένου υπ' όψει ση από τινων ετών επανελ11φflη 11 εκμετάλ­
λευσις των τόσφ {!πο των 'Ρωμαίων αυτοκρατόρω ν τιμωμένων πολυ­
χρώμων μαρμάρων, καΙ των μεταλλείων του σΙΙΗιρου, υ.περ ου σμικραν
ι~)φέλειαν άποφέρουσι τοις Σκυρίοις, βλέπομεν στι 1'1 Σκυρος οι' μόνον
μείωσιν οίΚθνομικ(ος δεν ί.πέστη άπο της clρχαιότητος, &λλα και προ­
IΊχθη εν παντι επιδίδουσα.

(1) Αι αίγες έκ τοϋ χρωματισμού αυτιίιν καλούνται Βρακάτη (αΙξ) Γ1.0υλπι'ι,

..'.ίχορτη. Καρτσάτη. Τσουl'πή, Λαγκωνάτη, Μελσή, ;\lλ1Ί, Μοργοϋσα, Μούσκου­
ρη. Πολιά. Ραβαl'IΊ, Ρεμπή, ΣανΠ1Ί. Τσιγρά, Φαιρά. Χελεδ1l, Ψαρή κ. λ. π·
T(;J\' ονομάτων το\Ίτων σuντε{}ειμένωl' προς αλληλα, ώς Ραβα\'ο -σάνπο,
ΙΊΟϊίλπο-χέλεδο κ. λ. π. πολλαπλασιάζονται αί δνομασίαι τών αίγών.
(~) Τα. επι τών <7ιτων τισ\' βοσκημάτω\', πλ1,ν ονων και 'Ηιιό"ων, σι'ιματα (ση­
μά/)ι(ι) τα. όποία εί\'ε οικογενειακl'ι Ιδιοκτησία και δια τών όποίων έκάστη οl.κο­
γέι'εια. γl'ωρίζει τα έαυτης κτι'ινη εί\'ε τα έξης. Καλιονδάρι, Κόμμα, Μπροστο­
φύλλαρο. ί\lπροσω'άποδο, Πέτσα, Πστοφύλλαρο, Σcσίσμα, Τρύπα κ. λ. π. κ. λ. π.
τα σιιμάδια ταυτα σuντι1}έμεl'α προ; άλληλα η έ\'αλλιίσσοντα θέσιν επι τών ι\ιτων
tiίIl- ζ(i)'οv πολλα:τλασιάζ!)\'ται. t'I)are έκάστη οΙκογένεια γα εΧίJ ίδιον σημάδι
ίδιόκτητον, το όποίον δύl'αται καί YU πωλYlσίJ. 'Η παρα:τοί1l σ ις il άιτομίμησις
των σημάτων τι"ι- ζ(l)ω\, τιμωρείται αύστηρώς, Ισοφαρίζουσα προς ζφοκλοπlιν.
 KεΦ~Λ~ION I~'.

ΠΕΡΙ ΜΟΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΣΚΥΡΟΥ

1. ΜΟΝΗ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡJΟΥ

Προχωρουντες ιΧπο τών πηγών του Κηφισσοίί πρΟς τά ανω, μέσφ

~oιλάδoς διασχιζομένης ύπυ ρύακος, εις τας πλευράς του όποίου άν3εί
η, δάφνη και ή μύρτος, φ3άνομεν μετα ημίσειαν ώραν εις την διαλελυ­
μενην iίδη Μονην τοίί 'Αγ. Δημητρίου. ΤΟ κύριον οΙκοδόμημα, όπερ
ευρίσκεται νυν εν τελείοις άλλ' έπιβάλλουσιν ερειπίοι.ς, άποτελεί τετρά­
γωνον και περικλείεται ύπο τειχών, ανευ παραfhίρων, fιόντων ϊtψoς
5 μέτρων- επι τα", τειχών δε τούτων άμέσως έστηρίζοντο τα κελλία τών
μοναχών. "
Διάδρομος δια μέσου σιδηράς πύλης επi. της Δ. πλευράς φέρει εΙς
μικρι'ιν αυλην, ητις ληγει εΙ; την Α. πλευράν καΙ. περ"-αμβάνει την
σφζομένην εκκλησfαν καί την ξηραν ηδη κρήνην, οπισ3εν της όποιας
διεφαίνετσ μέχρι πρό τινων ετών ό κλίβα\'ος καί. τό μαγειρείον της
Μονης.
Ή εκκλησία εχει τοιχογραφίας ένδιrιφερoύσας, αΊτινες έν μέρει φαί­
νονται άρχαιότεραι τοίί ετους 1691, όπερ εΙνε άναΥεγραμ,w'ΟV ~Iετ' επl­
γραψης ανωυn της εσωτερικής πλευράς της aύρας. τα εςωτερικά τεί­
χη προέρ.χον-tαl-παι·τ~ dπό ,'t'oii ttoιις 1611. 'Επί. της aύρας ύπάρχει
1Ί έξης επιγραφή.
Έτελ,l6δι dtd χveός το" μάιιτeο ΝΙI',ολάου μ,l"ός 'OκτOJPeIov 10
1611 d",1)'έeδη τό lξo,"n τ,Iχ6καιιτeο το" μOV'J'α."'Ιelov dad
lξ6δοv καΙ a,l"δeομf/ς n(a)"oaaooτdoτov κα./Jvιιοvμένοv K4!ov 18-
e(ο)μο,,(άχ)οv καΙ (l)e(eJiOJ~ "ς μ""μ6αv"o α{ιτο".
Έν τφ έ'ξωt')-εν τον μοναστηρίου επιμελώς καλλιεργουμένφ και
άρδευΟμένφ λαμπροτάτφ κήπφ ύπάρχουσιν ερείπια Μρομύλου μετά
της έξης επιγραφijς.
Έτελι68ι 6 μΤλος διd aιδeομ~ (κ)έ lξ6δov το" nα."oaιoτάτ(oυ)
- - - - ΚtJelov Δα"ιήλ.
Ή χρονολογία δεν δύναται να αναγνωm'ηj άσφαλώς πιθανώς εΙνε
1627.
Τάς εκτεταμένος γαίας, ποιμνιοβοσκάς, άμπέλο\'ς, μύλους και κή-
Πους της Μονηζ ταύτης εξεποίησεν η Kυβέρvησις ιΟς Έ{)-Υικά
xnjIla[If,lor-__
τα δε ίερα αμφια, σκεύη και την βαρύτιμον άργι'ρά\' του -Αγ. λ~~~~~,
τρίου εlκόνα ηρπασαν οΙ προλαβό\'τες lδιώται.
 12ό

2. ΜΟΝΗ ΑΓ. ΓΕΩΡΓιΟΥ

ΠερΙ ακροπόλεως ΚΗΙ τΤΙς εκ νέου οχυρ(δσεως α{,της ύπο τ 01:, Νικ.
Δελλακάρτσερη όμιλ11σαντες εν τοίς l)γουμένοις ε'ίπο μεν , δη η είσοδος
εν τii ακροπόλεL εύρίσκf.ΤΟ πάντοτε εlς το Β. Δ. μέρος, εκεί δηλ. ενflα
Ω βρ(ίχος {,ψούμενος 11ρέμα σχηματίζει γωνίαν επι του ϋψους του φρου­
ρίοι ι . Πυλ(;ιν σιδηρούς (κάτω σδερόπορτα) 'μετά πύργου ϋψους 10
μέτρων και τείχος κακιί)ς εκτισμένον -αποφράττουσι σ11μερον την γω­
νίαν ταύτην. 'Ελάβομεν δ' αφορμην ν(ι ε'ίπωμεν αλλαχου δτι ύπο τα
τείχη ταυτα και εν αυτοίς {}Ct ύπάρχωσιν άσφαλώς αρχαία λείψανα εν-
" ,
τετειχισμένα. Ευδιάγνωστος εΤνε μόνον λέων κατακείμενος εν αναπαυ-

Erao~os IIls τό φeονe'Ο11.

σει, εκ λευκοί, μαρμάρου (Δράκος), καΙ Εγγύτατα ί,περάνω του πυλιiί­

νος επιγραφη τεft-ραυσμένη εΙς τρία τ~άχια και Ι1ς τα γράμματα εξέ­
χουσιν επι τού λευκου μαρμάρου' το ϋψος τού μαρμάρου εΤ"αι
0,14-0,20, πλάτ. 1,7(} ϋψ. τ(ον γραμμάτων O,orJ-O,ΙO' λέγει δε τάδε'
.[c.KocJofIlfoj, a,d ~oiί αεβα.ιnoν - -1- -
ΓεωιrιιΙOυ το[ν - - - ]
Πύλη στερεα εκ δρυίνων ξύλων καΙ επενδεδυμένη δLα σιδηρών
ελασμάτων εξασφαλίζεL τον μεταξυ φρουρίου καΙ "Ενετικών επάλξεων
χιί.ιρον. Ε'ίσοδος εστεγασμένη φέρει ημάς είς αϋλην μεγάλην, 11ν περι­
βάλλσυσιν αί άπο{}ηκαι του Μοναστηρίου και επιστέφει ξύλινος πε­
ριφερης εξώστης. Ή Μο,-Τ) τιματαL επ' ονόματι τού "Λγ. Γεωργίου,
οστις {}εωρείται ό πoλιoυχ~ της νήσου αγιος καΙ δστις, ώς είπομεν
αΜ.αχου, εδωκε το όνομά του εις δλην την κωμόπολ ιν
. (S~n Georgio). Έν τii ΜΟΥΠ ίιπάρχει κτηματολόγιο\' ΛMJιnnι:ιϊ:.ι
ά\'αγράφονται τα κη1ματα της Moνη~ και διάφορα αφ {ρ/M~~~~~~
. t:i
~
;::.
ο

..
';::'
Ο,)

..
t!

«'"
VI
ο
Qι
ι;::.

Χ
V'!
~
 121

τ(7) .. ' δ ' ::ι . , .,ι " ~, ,-

0'_' χω ιχι τουτφ αρχαιοηρον εγγραφον ΙΙΙ'ιιγετω εις τ() 14!)4-. Ε\· τη
~ζωτεΡΙΚ"Ω πρΟς Β. jf}.εt'Qij. τού νάρDηκος Ε\'ετειχίσ{)η πρό TI\·(t)\· "(ον
επιγραφ l1 ίίψ. 0,25 και Π}.(ίτ. η.β3 εκ Ι.f\'χοϋ μαρ,ιάρου' lδοι' αϋτη.
ιi~ΙYέρ6ι τό ~aeό" τιχήον Ι:κ βά6ρο" ΝαΙ #εμελlο" Iιd ιιιw1Iω­
μις καΙ ΙξόΙου του δαιοιάτου κιρ[ου Δαf1iιλ hc ΤΙς' "ICJotl ".Af1le0tl
1734 Ίουλιου 14.
, , ~πι της δι·τικη; προσόψεως του κωδω\'οστασίοl' uJfcQXfL π}.άξ μετ'
~ετωματoς φέροντος σταυρον ϋψ. Ο,;);') και πλάτ. Ο,ΗΙί. 'Επί 11); πλακος
ιιναγιγνώσκομεν εν !) σειραί; τάδε. ' .A"1Jyt(e)'" d " ..Uι, leeό, ".ι
nά"CJεnτος "σάς ο{,τος του nαf1nιJόξov xal μεyαJ.oμάeAIIoι; r.-
ωιryioυ ι:κ βά#ρω" dut. αυνΙρομϊι; χα, lξόlοv H6#wtI " '"" μό­
xiJ.o v nΩ(Ja του δαιοτάτου ι" μo"αX0iς κυιιloυ ZOJCJ~'qlov xαl
οΙκονόμου tnl ετOVς' ζιζ ( 7107) μη"" Ιουλloυ Ιτελιώ6η b
τφ ζρι ( - 7110= 1600) μη"Ι Zεnτεμβι loυ •
"0 'αος
" Τ c: \ , \ ~-"-~
εινε ;ταλαιο; και π}.ουσιος εις ιερα σκευη και αν",,,.ιματα.
\ " :t

~.λ' αί τοιχογραφίαι αυτού πάσα ι σχεδΟν επεχρίσθησω·. "Η είκώ\' τoo

Λ γ. Γεωργίου, 1ιτις εχει κάτωHεv ξυλίνην χειρίδα σται,ρoειδίj, ϊ"α φέ-
ο,]ται
,> ' :.
επ
'ι \,
ωμου κατα τα-
, Υ:' _ '1
λΙΤα\'ειας, εινε επΙXΕXUΛιιμμεVΗ
' c' 1
υπο l,επΤ
οιι-
~
(ιργυρού Ελάσματος ϋψ. 4 περίπου ποδών καΙ πλάτ. 2. ΈπΙ τoo άρΥυ-
ροίί ελάσματος ό τεχνίτης εχει παραστήσει ακόμψώς πως τα {)αν~ιατα
του "Αγίου. Κατα 111\' παράδοσιν 1"1 ,Ίαιιματουργος αiί111 είκώ\' μεΤIJ"έ­
X[l1] άπο του Βυζαντίου εις Σκύρο\', διαφυγOOσα Τ11ν μα,·ίω· τών
ΕΙΚΟ\·οχ}.αστών. Ι
~ 'Εν τ(!'> μέσφ της αυλ1)ςί•.τά t>χει πί{}ος εγκεχωσΜΈVoς,' δστις δια σω­
λl]\,ος συγκοινωνεί μετά του μαγειρείου Ώ)ς Μοη)ς, καΙ οστις εις παλαιο­
τέρου; l.ρό\'ους εχρησίμευε προς έπίρρωσιν της μοναχικής αγι,ρτείας.
την προηγουμένην της έορτης του 'Λγ. Γεωργίου οί Σκύριοι πάντες
μετ(λ γυναικών και παίδων εν έορnισίμφ περιβολΌ καΙ μετα των εξ
Eί.βoίcις καί Μικρας "Ασίας σΙ'ρρεό\'των προσκιη'ητών έλιτάνευον α"ιί
ΤΙ1\' πόλιν, {lγΟl'μέ\'ων τω\. είκόνω\' της Μονης και των ίΕρέων μετα
σι] μαιώ\' και λαβάρ(\η'. Οί κ(οδωνες της μονης καΙ των εκκλησιών της
πόλεως Ι1Ζουν χαρμoσ~\'ως, οΙ δε της λιτα,.είας προπορευόμε\'οι παίδες
'" }ι}.ον ευλαβώς καί αδιακόπως το: Κύριε έλέησον' εκαστος
εΨα .. δ'-
ε τιιιν
μετεχόντων της lΊρησκευrικης ταύτης πομπης εφερε μεα' έαιιτOO καΙ.
JfonjQιo\·.
Μετα την λιτω'είαν επανήρ".(ο\το εΙς τη\. Μονή ν, και ή εΙκών τoiί
"Α γ. Γεωργίου κατάφορτος (ι\,ιι[lηιιιίτω\' εκ της m'(( τi]ν πόλιν τml111ς

(1) ΠρΒλ. I,acroix. i)cs Ι)ι' );ι (;recc. πl'λ. 381.

περιοδείας fcrfQfTo επι ηί)ν ι~Ίμω" n7)\· πιστω,,' ελαψροτέρα κατα τι)\'
όμολογίιιν {'f\J" Ι'lασταζόντω" ταύτην' και τοίιτο διότι ό "Αγιος ηυχαρι­
σηΊΟη εκ τιί)ν (ΙναΩημ(ίτων. Πριν εΙσέλΟωσι\' εις Τ1)ν Μο"ι\ν ϊσταντο
('.ίνωΩεν καί πrριξ του προειρημένου πί{}όυ Υ.αΙ μετα μεγάλΙ1; ευλαβεΊCΊς
καΙ κατανύξεως οί ί:ορεί; εψαλλον ειιχ(ίς τινας δι' (i)v επεκάλο"ντο {,περ
του περιεσηί)το; λαου Τ1ιν αντίληΨl\' του MεγαλoμCΊρτιιρoς 'και εi\λογίαν
του έ\Ι τιί,) πυ{}~ιένι του πί{toυ ύπάΡΧΟ\'τος ολίγου ο'ίνου .
• . Μετ' οι' πολυ τΌ ευλογί<;ι του Άγίου καΙ βοη{}είc! των εντιρ μαγει­
ρείφ '~"oυμένων ασ-ι.ων 'ό εν τιρ πί{}φ 01νος ύψούμενο; και ' άφρίζω\'
εξεχύ\'ετο του πί{}ου καΙ οί ευλαβείς προσκυνηται διω{tόύμενσι Ι1ντλουν
hHt ηίΝ' ποτηρίων των και επι"ο" εκ τού άγιασ{}έντος τΌύΤΟύ οΊνου. '
" . <Η παροδο; του χρ6,'ΟΙΙ 0\' μόνον τ~ν προ; τον πολιούχον ϋ.γιον
εύλάβείαν και πίστι\' των ,κατοίκων i\μβλυνεν, &λλα και
'
' το περΙ του
πατρος 'Ανανίου λεγόμενον' ώς και αί ((λλαι των μοναχων επινοιΊσει;
προς δόξαν του 'Αγίου μετ α χλε1ίης και σαρκασμού ακούονται ύπο τιον
, Σκυρίων, ι~ν ττ)ν &υμηδίαν προκαλουσι. 'Εν τφ κώδικι της Μονης ύπιίρ­
'(.ει 1'1 εξης σημείωσις «17 fj fj τον Ίούλιον ήλ"'ε Υeάμμα dπo τον
Πατeιά,eχη" xve KveLAλov μέ δεσμον, φeικτ6ν, πλέον αΙ 4γΙαις εΙ­
κ6ναις ηΙ μην ταίς εirγalvovv κα"'ώς ήτο'ν avoνIι"'eLa dno το πα­
λαιο'ν καΙ 'ταίς 'eoδyaloνovoν, ήλ"'ε καΙ πeωτήτεeα τον Μά,ϊο'ν τοϊί
α-δτοϋ hοvς δ ΙΙΥιος Θηβώ'ν (ξαeχος της μεΥάλης tκκλησΙας καΙ
Ικείνος iJ.φησε δεσμο'ν 'νά μη'ν ταίς ε-δΥαl'νοvν, καΙ έστω εΙς Ι'ν"'ύ­
μησιν πά'ντων ήμώ'ν».

Πότε ,.) ~Ioνη αυτη εκτ(σο'η δεν εΤνε βέβαιον, διότι στερείται κτητο­
ρικoίi' πι.ίντω; ομως εκτίσ{}η προ της επισΚΕ1,ης των τειχ/;'n' της &Υ.(ΊΟ­
,πόλεως {.πο τίί)ν Ένετων' διότι εν τΌ περιτειχίσει ταύτη σιιμπεριελιΊψ[)η
καΙ 1) Μονή. .
Ή παρrίδoσις &ναφέρει δτι Νικηφόρος ό. Φωκας πλέων κcιηι της
Κρ!'ιτης το f!(;O μ. Χ. ε1χε με[)-' εαυτoίi καΙ τ.Ον μετll ταύτα ίδριιηΊν της
εν "Λ{}φ Λαύρας 'Όσιον 'Α{}ανάσιον. Πλέοντες εξω{}εν της Σκύ('ου
καταλαμβάνονται {'πο μεγ(ίλης τρικυμίας καΙ αναγκάζονται να .αποβι­
βάσωσιν εις την νησον ταύτην τον 'Α{}ανάσιον μη δυνάμενον να
σΙΙ\'εχίιrn τον πλουν εκ τού πολλού σ(.ίλοl'.
'0 Ν ικηφορο;
' .'
υποσ-ι.εται .,
εις τον.απο β ι β'
αζιψενον 'Α-ο.' ,
υανασιον να
δωρήση ' α"τ<!) τας Enl της ηισου σ11μερον κτήσεις της Μονης, Εαν επα­
.νέλflη Εκ KΡ~lτης ,'ικηη1ς. 'ο Άf}ανάσιος διαμένει εΙς Σκύρον και δΊ
εν τιρ κάτωθεν της Β. Α. γωνίας της ακροπόλεως σπηλαίφ , ε\~'~~~.;J1~
χει σ11μερον όμ(δ\,\ιμο; τι!) Όσίφ να'ίσκο;.
~() ~ lΥ.ηψόΡΩς fί\'ακτι~ Ti)v ΚΡ'Ίτην και επανελ[)ι;)\' εις
 123

των πω εων εκτελεί n']v υπόσχεσίν του. cO 'Al\fl\'(,taιo'; ίδρύσα.; ~Q<Lht'-

τεοον
, " tl'lV εν "\ (Ί μονην τη; , αυρας επροικισεν avrIl" και υΙΙΙ των
""\.ιιφ , - \.' " , , ' \.' -

εν"'tΣκύρ(ι)• δωο,ηlθ'εντων αυτφ ' - κτηματων,

," ατινα προιοντος
.. , του-χρονου
'
ηυ.,'1
, σεν '<1 ευλ α'β εια των
- χατοικων
, αιΡιερουντω
' , ν εις τον υ l"\.γ. r'
>' \ εωργιον
εκτεcαμένoυς
ουτω'
αγρα-υς, κ.αι. βοσκάς. .
, , σημερον η απο της εν Αθφ λαυρας
, , - , " , "ε~αρτωμενη
' ~Ioνη, ,αιιτι]
,
~υ μονον όλοΧλήρου σχεδΟν του Β. Λ. ηι11μαroς της νήσου είνε κυρία,
cιλλιι
, και
• επι του..
- Μ Δ' τμηματος κεκτ'1Ται
' απεραντου;
" γαιας
" ευφορω-
τcΙίας
, .' (ιιιπελ
t • ωνC!ς,
_ κηπους
, κω"μυ/.ους
, 'δ'ε κεκτηίαι
προ.; ,. , , rι
πο"υαριιψον
ποιιινιο"
, •.χα'ι αγε"ας
, " β οων
- και' ηιΠΠ(ι)I'. 'Γ'ην 1\1 ονην
" ενοικιω,ει
"- η εν C > ι Ι:1
" \ . ')

λαυ l1 α καί'α τετραετιαν

<.: " εις μοναχους
, ίροφιμου.;
' αΙΙίης
' - και" εκ nFQlTQo-
πης εις διαφόρους αν τι 3 χιλιάδων δραχ. ετησίως' δύνανται δF τιι xnj-
μα:cι της Μονη να &ποφέρωσιν εlσόbημα 12 χιλιάδων bριιχμίί),'
κατ ετος.
Κατα διαφόρους χρόνους η1ν 1\10ν11ν διηύθυνον <Ηγούμεl ' οι ελε l1μο-
"ες και φιλάνθρωποι, υ.ληθ-είς του Χοιστου σrραnωrαι, ι~)ς κατnφαίνε­
ται εκ πo/λιλJν Ιδιωτικων εγγράφων, δ δ' επι Καποδιστρίουν 'Ηγούμενος
Χατζί] 'λ νανίας Λαυριώτης απέστειλεν ιό; συl'εισφορι'ι διι! το εν
λιγίνιι 'Ορφανοτροφείον (ιλιδασκαλείοl') :2,ΩΟΟ γρόσια και ό Κα;τοδί­
στριας εγραψε προς αύτον επισro/3]ν Ει'χαριυίήριοl', Πρβλ. Ώφελ. βιβλ.
τόμο
, CH <Ελληιι. Κυβέρνησις καταλαβοί!σα η1ν Μο ν11 ν εδωκεν ιιύτι]1' έ;τι
σελ. 13n.
92,
ενοικίφ εις τον Παπα ΣεραφεΙμ λαυριώτην προηγούμε\'ον, ιίλλ(ι μετ'
ου πολυ 1c1 Μανη περ6μθε και αΜ1ις εις ,ην ~ζoυσίαν της εν 'ΆΟφ
λαύρας.
, •ι\/"α
Ι ' και, μετα" ποσης σκληροτητος
' προ;
" τοις Υ.ατοικου;
' [,πρoστcι-
' ,
τει'ον τα συμφέροντα της Μονης ενιοι των 11γουμένωl' cΙποδεικl·ύει το
κατωτέρω εγγραφον, ίίπερ α;ταγορεύει τοίς Σκυρίοι; iίΙιl αί,των των
κυΨFλων η~]ν το;τοΟέτησιν ειζ τα α;rόκρημνα της :\Ιονιϊς σρη.
Ίδοιl το εγγραφον;
'Εν ftEL ,ΖΞΔ'. εν μηνί. 'Ιουλίι!,> ενεφανίσ{)η fμ:τροσΟέν Ι ΙΟl1 μισερ KciQI.OU
Γρημύλδου σ.φ{}ενtΟς Σκύρου, ό οΙκονόμος ό κύρ ΝεΤλο; του )Ιετοχίου του
άγίου Γεωργίου, ο; ην αitεσταλμένος ύ.π:ο την άγίαν χαι Ιεοι'ι.ν Λαύραν λέγο\'­
tIιS παραπονετικως πω; τιν!;ς ανθοωποι επάτησαν τον τόπον του ~loναστnoίoυ
<

κ.ιί εβαλλαν εΙς αύτον μελίσσια εις το λεγόμενον δρος του 'Αγίου ΓεωΟΥίου. ό
ό τοίος αν{)ρωπος όπου εβαλε τι'ι. με1,ίσσια 11ΤΟ ό ~lΙl.(Liιλ δεμένιγου' ιδι;)ν εΥ(;)
του ΠQορρη{)έντος οίκονόμου το παQάitονον, εσκύαξα τού; γέροντας τού τόπου
κ.ιι άλλους καλούς (ινΩρώ;τους παλαιούς tερομέι·ους τε και λαϊκούς, τόν τε πρω­
τόγεροΙ' τον κύρ Σταμάτη του ;ταπά 'Ιωάννου καί γέροντα τυν κυρ :\Ια ου Ί~
π(}τε ,lηι~ητρίου. χαί ετερον γέροντα tqu τόπου κί,ρ ΓρηγόQιον του σα.,,~~~~......r~~
καί έτέρους γέροντας, πα:'CΙL κί,ρ :\Iιχα1'jλ τον Πι'ευμαnκσ ν και τόν , f.
 124

πα;τα κυρ l'εΙίιργιο\' και Οικονόμο\', και τον πα;ι;ιl κυρ' Ιωάννην καί :Sακ~λά ·
ριο\' καί τον κι!ρ πα:τύ. Γεώργιο\' του πα;ι;ίί. 'Ιωάl'νοι', και τούτο εν ακριβείΙC
εγράψαμεν και μάρτυρας αξιοπίστους, και Ευρομεν παλαιούς τόν τε κύρ Λέων
του Λίβα, καΙ κυρ Νικόλαο\' του Καρνο;τούλου καί χυρ Γρηγόριο\' του σακκούλη ,
τον ά\'ωΟεν γέροντα και τον κύσ Δημ-ίιτριον τόν ζάγαρον και εδέσαμεν αυτούς
όμου κατ' εμ;τροσ{}εν της είκόνος του Δεσ;τότου Χριστου, 'ίνα έλΌιOJσιν εις αυτόν
τον τόπον χσί χωρίσOlσιν αυτό\', ο; ήτο α;ι;' αρχης ό τόπος του :'Ι-Ιοναστηρίου'
έ\'ταίιΟα u..τηλΟα και εγι;) ό ΛύΟέντης διά το πλέον βέβαιον, 'ί\'α l.δι') χαί όφ{)α1 -
μοφανώς αυτον τόν τόπον καί επήγαμεν όμου με τού; μάρι;υρας ανωΟ'εν γέρον­
τα;, καί τούς μάρτυρας καί εδ:;ιξάν μα; οί μάρτυρ ες μεΟ' δρκου ση χωρίζει
πρό; ανατολάς άΡΧ.;1 (1,ό τό\' λεγόμενον κούρου;το", α\'αγόμενον τι'ιν κακοράχην
καί ερΧ.εται εΙ,; τά. δύο αλώνια, κακει{)εν ά\'άγη εως τοί,; Κοχ,ή!.ους καί το έκεί­
{)εν έμβλέ..,ο\' προς το ιικρον του Μοναστηρίου. Τά δε εσωΌεν l\γου\' το α\'τί­
κου του κάστρου, αυτά εΙνε της χ<:ιρας. κακεHlεν εκ του; ;ωΧ1ιλους κατάγει εως
εις τόν :Sταυρον και u..,o τον Σταυρόν εως εις το άρμάζη το άνω{) εν' ήτα κατά­
γΗ εως εϊς τιΊν όρΌl1" πέτοαν, έκεί~ν παροδεύει τόν ρύακα χαί χ(~τέρχεται εως
εις το κάτω άρμάζι το μέγα, ittu ά;το το άρμάζει παροδεύει προς ηΊν όδΟν και
κατέρχεται πάλιν εως το αχ'λάδισν έγγυς της {tαλάσσ.~υ· εν δε τlΊν παοαΟαλασσία\',
αρχη α..,ο τό αχλάδιον εως την άλ~ιυράν λίμνΙ1ν χαί όδεύει τον λιιιέ\·α τοίι 'Αγίου
Φωκύ.· είτα εις την ρίν(ι καί το λιμενάκι ερΧ.εται δέ το γύρωΌε\' της παραΌαλασ­
σίιι; εω; ταίς u..τοκλείστραις καί ατο;τληΡΟί πάλιν εις τον κούρου,τα σπουΟεν άρ­
χησε κατα ανατολάς. 'Ιδόντες 'Ηιείς τον σταΟμον σπου εποίησαν οί άνωΟεν άξιό­
πιστοι μάρτυρες. u..τοφασίζομεν οϋτως ϊ\·ιι ά;τό του νυν χα; εις το έξης, δστις αν
εύρε(}ίl παριιχοος και βoυλη{)-ίi κατα,τατησαι τον τόπον του Μοναστηρίου και {}ε­
λ,'ισιι να βοσκ,'ισιι Εις αυτον αίγίδια -ΙΊ πρόβατα Τι μελίσσια {)-έσει είς αυτόν χωρίς
()έλημα του εύρεΟέ\'τος Οικονόμου, νά. εΙνε παιδευμέ"ος καί να πληρώ,,!ι και
πέρ;τηραΙ 12 της ΑυΟε\'τία;, χαΟ<;); διαλαμβάνουν καί τά. παλαιυ. κρισιμόγρα.φα.
(Τ. Σ). Ή υ;ΤΟΥραφι) του Αύθέl'Του f>cι)μαϊar{ μάρτυρε.; δε οί ~lIIX'
ΊFρει'; και Πνευματικός
Γιι,)ργιο; Πρεσβύτερος (a; ΟlκOlιό,ιιος και (Πλω {.πογραφαΙ τώιι (ίιια­
({ ,ρrηιέι·ωl' μαρτύρωι',

~ύo τι"α του εγγράφου τούτου κι"ουσι δικαίως τη\' περιεργίαν του
cLl'ay\'t6arOlI' πριοτο" μεν το επιμεμελημέ"ον της γλώσσljς και αμιγες
αι!της ξέ\'())\' λέ'~εω", και δεύτερο" δη Αυθέντη; της \'11σου εί"ε κατα το
ετο; ι.-);)(ί, κα()' Ο σ"νετ<ίχθ 11 το εγγραφο,', δ μισερ Κάρλο; Ι'ρημάλδο;,
τη; Σκύρου άλ~uΟείσlΕ ύπο Βαρβαρόσα και ύ;τοδουλωθείσης τΊϊ 'Γουρ­
κί{~ το li'>3ϊ-15:3S. Τι) ;τριυroν οεν είl'ε παράδοξο", διότι καΙ το σΊ]μερο"
καnαρι:nαro" Ιδίωμα τη; γλ(:)σσης τώ\' "ησιωτων τούτων αποδεικ,'ύει,

(Ι) τυ Ύ;τέρπυρον ητις εί\'ε 11 έπίσΙ1μο.:; ονομασία του Βυζαντιακ ου \'L r

ω; α;τυ του 1301..1 μέχρι του 1uol' αl.(Ο\'ος ίσοδυ\'άμει πρός 11 σημε ι\'<1\~ij
~~,ω~~
καί 20 λεπτά. (Ποβλ. ΔιεΟ\'. ΈιΡημ· Ι\ομισμ. (lρχαιολ. Σβορ<:ι\'ου, τ· ι
!~~~'"
3!:1).
 125

στι οι'τε οί <Ενετοι επι -!οο ετ,) οί'τε οί τουρκοι επι ι'ίλλα τοσαυτι( διέ­
φ&ειραν t11" γλώσσαν αυτών' δια το δεύτερον πρέπει ,·α δεχl}ώμεν δύο
~ινά' η δη '] χρονολογία του εγγράφου είνε εσφαλμένη και ΣU\'επώς
αρχαιοτέραν Τ11ς αναγραφομέν,ις πρέπει να δεχl}ώμεν η ΟΤΙ και μετα
Τ11ν αφαίρεσιν της η1σου εκ τών 'Ενετών 1] Σκυρος έξηκολού8ει να
εχ!l Aultέ\'t1)v 'Ενετό\·, διότι ό μισερ Κάρλος Γρημάλδος παν άλλο δύ­
~:αται ,·α είνε η Ό&ωμανός, εκτος εαν εΙ\'ε εξωμότης διατηρι)σας το
Ο"ομά του, υπερ απί&ανον.

3 Η ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΜΑ ΥΡΟΥΝΑ.

Προς το Δ, της πόλεως μέρος και είς απόσταση' ιΊμισείας ωρας

ύπηρχεν Ι] ιδιόκτητος Μονη του Μαυρουνα επέχουσα {Ιέσιν Γηροκο­
μ~ίoυ' εν αυήj προ της επαναστάσεως γέΡΟ\'τες και γραίαι, αφιεροίίντες
:ην περιουσίαν των και εργαζόμενοι συνεμόναζον ήj συ\'αινέσει τών
ιδιοκτητών. 'Εν Τ/Ρ μέσφ τών ερειπίων νυν σι:)ζεται μόνον ή έκκλΙ1σία
(γέννησις του Χριστου) καΙ εν μέρει το <Ηγουμε\'είον.
ΕΙς το αντωετον της πόλεως μέρος, παρι! τι)ν Διασφαγήν, &εμέλια
οικίσκων και διαυγες ϋδωρ, ίχνη κ'ίπων μετα ιτεών καΙ. μωρεώ\', προ
παντος δε ή τοπω"υμία Μο", μαΡΤl'ρουσιν ίσως την ίίπαρξιν καΙ εκεί
Ποτε μοναχικου iΞνδιαΙT1IμαΤOς.

4. Ε nΙΣ Κ Ο n Η.
Δίοδος iΞστεγασμένη ύπο Τ11ν εκ"λησίαν της Μονης του Άγ. Γεωρ­
γίου και ηρέμα ανυΨΟllμένη φέρει εις τη\· μεσιιμβρινην ακραν του
μικρου όροπεδίου, εΤτα δέ στεν,] και πολυγωνοειδής ατραπος επί τών
βράχων λελαξευμένη μετα τειχίου προς το εξωτερικον μέρος όδηγεί τόν
επισκέ.τtlι ν επ' αυτης της ακροπόλεως.
Δευτέρα Πι:λη εκ ξύλων δρυό ς 1 και επικεκαλυμμέ\'η ύπο σιδηρώ,'
παχέων ελασμάτω\', έφωδιασμένη δι' Ι<Τ",(ι'ριις βαλά\'ου καΙ εκ του βιί­
ρους τών ετών τρίζΟΗσα, στρέφ:;ται μετα δύσκολίας περι τοι'; ωξειδω­
μένους στρόφΙΥγάς τη; και αφίνει ήμί\' ελευl}έραν την είσοδο" εΙ; τον
απόκρημνον καΙ βραχώδι) κώνο\', όστις ίιπίίρξεν 1'1 κατοικία τών Πε­
λασΥ(σν και Δολόπω\', είτα ι] πόλις και ακρόπολις τών' Αl}ηναίων χί.η­
ρούχων καΙ πάλιν μόνον πόλις τών Bι'ζανtιακών καΙ Έ,'ετικών χρό"ων'
βραδύτερον δέ, ε\'εκα τών επιδρομώ\', μεταβαJ.λόμεl·ος άλληλοδιαδύχως
και συνεχώς εις φρούριον και πόλη',

(1) Ό ά.."tό της κάτω πύλης του φρουρίοι, μέχρι της πύλη; ταύπ)ς T~c: )·~&i~~J1~. .
πόλεως χώρος καλείται IIeopaxa" ώς ;τρόβασις δηλ. είς τι')\· Άκρόπο ' Mί"J'.O~~ j!.,.....
 126

'11. «(:το ηϊς ΚΟΡl'ψης της αΚΡΟΠόλεως Οέα εινε ιJ.lιεπίληστoς κω

σιιγκρίσεως ανεπίδεκτος. Παρα την ε'ίσοΟον αυτης κείται ό Έπισκο­
πικος ναος (Κοίμησις της Θεοτόκου) και α\'ωθεν αυτοϋ προς Α. 11 του
'Επισκόπου κrιτοικία νυν εν ερειπίοις. Τον μεγαλοπρεπη τουτον ναον
κ(ιτέρριψε σεισμος κατ α το 1840.
, Εαν μ11 διετρέχομεν τον κίνδυνον να Οεωρη DG>μειι τολμηροι εις τας σκέ­
ψεις 11μων, ΙΜ ελέγομεν στι ό ναος οίίτος εκτίσθ-η πάν.ω; επι αλλου τοιού­
του αρχαιοτέρου, και δΙ1 της 'Αθηνας ύποχωρησάσης βραδύτερον εις τl!ν
Θεοτόκο\'. ΚαΤΟΙΚΙ1σαντες επι τη; ακροπόλεως οι κληροϋχοι Ά{)ηναίοι
Μν i1δύιι αντο παρα να αφιερώσωσι την καλλιτέραν θέσιν αυτης εις t11"
λ(ιτρείαν της 'Α{)11',ας, ί]ν μεθ' έαυτων εφερον άπο της Μητροπόλεως.
~ίδo\'τες το σχέδιο\' του ναου θα προσπαθιισωμεν να περιγριίψωμεν
τοϋτον, ισς οίόν τε, μετ' άκριβείας, διότι υπο εποψιν άρχιτεκτονικης
είνε δ πρωτοτυπώτατος τι'Ον έ;τι ηϊς νllσoυ ναι'Ον, μολας τας εUΔιαγνώ­
στους μετυικοδομ11σεις και συμπληρώσεις.

, Επισκοπικός Ναός Ζκύρου.

Εί; τl)I' \'(ίρlΊηκι ι. f"ιp<(lOI' ()ύο fJίigCLl :τλιίωυ; 1,ω . ε~. A'ί;~~~
τιϊ; κ\'ρίω; fl(}\)I)Ol' Eto;confnl1~!] JfCLQ(lnίIQoI> εμ:τροσΩεν ,)
ο, Ο :τερί;rοι'. Ει; το (ίψο; εκ :1,1:> μέΤ(1. ητο το;rοΟετημ ν Ι '. ,_..-, ..~\-
 127

εκ δοκαιν στέγη. Τρείς -DιIeaL ηγον απυ του μεγάλου νάρ&φως εΙς 'τρείς'
,μΙΚροι'ς τοιο υτους,
' " -,'... " , Q.,!).
εκασιος των οποιων ητο εστεγασμενος υπο \ιu ου
εκ κεράμων. ΚαΙ το εσ(ότατον συνεπως διαμέρισμα του ναοϋ περιείχε
κατ' αναλογίαν τρία μέρl] με&' ε\'ος εκ κεράμων ι'>-άλοιι' ό δε χωρος
δεξ . και άρ LσΤ. απο
•• του- κι'ριως
, - δ'
ναου συνε εετο μετ
. - δ'
, αυτου • ,
ι ευρεων
ι')"ρώ \ \ \ , "f " , e:t , Υ
, ν και κατα το μεσον η1Ο τελειω; ανοικτος. Οι εκ κεραμων ουτοι
1'}ολοι, τιον όποίων το {;ψο; απο του εδάφους αιωρείται είς ί,50 μέτρο
έστηρϊςοντο βεβαίως επι αλλων εξ τοιούτων ολίγον χαμηλοτέρωψ οvτω
δε καΙ μόνον επετεύχ&η ή δια {}όλου στέγασις του αναλόγως .μεγάλου
τούτου χώρου. Έκ του ι'}όλου τούτου σIlΙUQOV εν μόνον τεμάχιον επι­
κρέμαται ανΟ)-8εν. ·
. Πcίντες οι δι' έφαρμογης {)όλοι κατεσκευάσ3ησαν εκ πεπελεκημένου
μετ' επιμελείας π(σροιι, δστις καΙ αφ&ο\'ος εν τη νήσφ ύπάρχει και
πλησίον ευρίσκεται. τα πλάγια διαμερίσματα ' περιλαμβάνουσιν είς το
βάftος μικρ<ι κοιλώματα, ι1ν το μέσ<lν είνε μείζον, εν τφ μέσφ δε πάλιν
τούτου επι τεσσάρων ιlμιστρογγύλων βα-&μίδων ένετειχίσι'}η ό 'Επι­
σΚοπικος 11ρόνος (σύνaρονο\'). Ή κυρίως έδρα τούτου εχει πλάτ. 0,55
και ϋψ. 0,41. 'Έμπροσ&εν κατακρέμαται -όπερ αύτον περιπέτασμα έζω­
γραφημένον, κίΤΡL\'ον, μέλα\' καΙ ερυ-&ρον διην-&ισμένον. τα πλάγια έπί­
κλιντρα τού συνΗρόνου λήγουσιν εμπροσ&εν εlς στερεας παραστάδας
καΙ παρατείνονται οπισι'}εν εις ζείίγος τόξων α\'υψουμένου μέχρι τοϋ
μέσου του τοίχου. M~ταξiι των τόξων τούτων ύπάρχουσιν εύδιάκριτα
LX\'II ζωγραφικης. Δεξ. τοϋ Χριστού φέροντος αρχιερατικήν στολην ανα­
γιγνώσκομεν εν μελανοί; γράμμασιν «ό Bασιλεiις των Βασιλέυόντων .. ,
άριστερ. δε το .ό Μέγας 'Αρχιερεύς", Ό Χριστος κρατεί {ινεφγμένον
Ε'" • φΤ μετα, δ υσκολιαςα\'αγΙΥνωσκομεν
υαγγελΙΩν, εν " , (δεξ"'Η
. μεν το « Β α-
σιλεία ή εμή ούκ εστιν εκ τοϋ κόσμου», «ριστ. δε το «~άβετε φάγετε
τουτό μού εστι το σωμα».
ΊΌ δάπεδον τού \'αοϋ ητο εστρωμένον δια πλακων λει,κου μαρμά­
ρου, αίτινες άπεχωρίζοντο αλλήλων δια ταινιων ποικιλοχρόου τ~ιoύτoυ.
ΠερΙ ύπάρξεως αρχαιοτέρου ναού εν τφ τόπφ τούτφ είπομεν b' τοίς
εμπροσ-&Ε\" Πότε εκτίσ-&η ό πρωτος οότος 'Επισκοπικος νασς δίδει ήμίν
την πJ,ηρoφoρίαν ί,πέρ-&υρον εκ ί,ευκoiί μαρμαρου κ!χιακείμενον εξω
του νάρ-&ηκος, εφ' ου ύπάρχει επιγραφή εν bl στίχφ. Ή επιγραψή
εχει οϋτω.
,,-1- €ΤOυς ,Syr επι βασιλεί(ας) Λέοντ(ος) κ(αΙ) Άλεξάνδρο\l έπΙ Σάβα
Μιτροπο(λίτου) •Α{)ηνω(ν) κ(αί) Σάβα επ(ισ)κόπΟ\' τ(ω)ν (!>δε».
ΊΌ εφ' ου ή επιγραφη ί'πέΡ1'tuρον εχει ϋψ. 0,28, μ. 2,06 και πά_χ....._ _~
0,4:·)' το δε μέγε&ος των γραμμάτω" εΙνε 0,0:-) τoiί μέτρου. Ή i'ΠΙ~'i~~~h~~
('(ί;τη fδημοσιηίltη ,',πσ τού κ. Δημ. Καμπούρογλου εις τιι «Μν,, !
ίστο(,)ίας n7)\· ΌΑθηναίων» Β. ΠΙ '* και εξετυ:nιΔθη ύπο του κ. Σπ.
λάμπροι' ει, τϋ συγγραιrη Leo nnd Alexander a]s 1\Iitkeiser (ΒγΖ.
Zei tsclll'ift. ΙΥ. fI~).
'ο 'Ε ,~"
• :τισκοπικος Τ
"οιπον ναος ουτος <Ί
εκτισυη
" Ι'),'010'U";ι απο
", κτισεως κ ο' -

σμου 1\τοι τΩ κΟδ μ. Χ. Άμφότεροι οί Αιιτοκράτορες, ι'i)ν 1'1 απο κοι­

νου βασιλεία καΙ δι' αλλων εγγράφων μαρτυρείται, εβασίλευσαν απο
του ,'Hu-!lt1 πιθανον H1i). Ό Μητροπολίτης Σάβας είl'ε ό συνl'ΠΟ­
γρr,ίψας το πρωτόκολλον της Συνόδου του .'ί9 και απo")α\'~nl 'ίσως το
\)1:3. Εί\'ε δε είς των πρώτων Μητροπολιτων των' Αθηνων, 'ίσως ό τΑ­
τrιρτoς. λΙέχρι της 9ης εκάτονταετηρίδος αί ' Αοηναι εκκλησιαστικως
ύπήγοντο ύπο Τ1Ίν Κόρινθ-ον. ΕΙς το\' Μητροπολίτην "Α{)ηνων υπήγετο
εΊτα καΙ 11 Σκυρος μέχρι του 11,1;37, οπότε απέ-θανεν ό τελευταίος αύτης
επίσκοπος Γρηγόριος εκ Κασσά\'δρας κ(ιΙ 1Ί επισΚΟΠ11 κατηργ11lΊη.
του κατα το 184U υπο σεισμίίηl καταπεσόντος μεγαλοπρεποίις τού­
του επισκοπικου ναου 1Ί εικών, Κοίμησις της Θεοτόκου, 1Ί Άγία Τρ(ί­
πεζα, 1Ί σωλέα Ί\τοι αί προ του εικονοστασίου μαρμάρινοι βαθμίδες,
το Εύαγγέλιον καΙ το θιιμιαΤ11ριον μετηνέχl)ησαν εις την εν τϋ πόλει
δημοτικην εκκλησίαν της «:ΥΙελικαρους», ό δε -θρόl'ος, το τέμπλεων, ό
ι1μβων καΙ Ο πολυέλαιος είς τον 'Άγ. 'Ιωάνl'ην (Κοχύλια). Τιι κη1-
ματα αυτου εδήμευσεν 1Ί Κυβέρνησις.
Ύ πάρχει παράδοσις ση, των 'Ενετιον καταλαβόντων t11" ακρόπολιν και
εγκα{}ιδρυ&έντος επ' αυτης Έπισκόπου του δυτικου δόγμαco;, ό Έπίσκο­
πος τιον όρ{}οδόξω\' κατηλ-&ε ηϊς ακροπόλεως και οί κcίτοικοι 'Έλληνες εν
βραχυτάτφ χρονικ(Τ) διασΤ11ματι Φκοδόμησαν νέον 'Επισκοπικοl' "αον ε\'
τη πόλΗ τον του <Αγ. 'Ιωάννου (Κοχύλια). Ή παράδοσις αϋτη φι..ιί­
νεται δτι δεν απέχει της άλη&είας, διότι καΙ κατοικία παρ(! τον ναον
εσι[>ζετο εν ~ρειπίoις, και ό ρυθμος και το μέγε-θος ηϊς εκκλησίας συγη-
γοροι'σι'
- ' δ' τ r ,
ποος (ε ει\'ε ο μονο; εν
~ Σ ι
κυρφ
, Ι:Ι 'J/ :) -
ναος, οστις εχει ε\' τφ ι,αιι " ι
Α" (\ ....

τoίi ίερου 111)μιιτος, ως και ό εν τη ακροπόλει είχε, ΣύνlΊρoνoν, εφ' 0(,

άνιΊρχετο καΙ εκάθητο κατα Τ11ν λειτουργίαν ό 'Επίσκοπος μετα των
συλλειτουργούντων αι'τ(Ί) πρεσβυτέρων.
'Εκ πλείστων καΙ ασφαλεστάτων m1YGJ.. αποδείκνυται ασφαλως, ΟΤΙ
καΙ}' απασαν tl]" Τουρκοκρατίαν 1Ί Σκυρος, επισκοπη οίισα, ί'πέκειτο
T1J μητροπόλει Άθηνιϊn', κατ' αρχας μεν μετα εννέα ([λλων επισκοπων,
τελευταίον δε μετα των έξη; πέντε' Δfιυ] είας, Ταλαντίου, ''Α νδρου, Σό­
λωνος καΙ Μενδενίτσης.Ι

'Η επισκοπ1ι της Σκ~ρoιι ίμο μία τιον πτωχοτέρων κιιι

(1) Κcιμπ()ύο()γλ. Ίστρ .• ΑΟην . τι·ψ. ΙΙ σt'λ. 12:,.

 129

εις το ταμείον του οικουμεl,ικου Πατριαοχείου απο το 1ϊ -!ιι εω; το 1ϊ;-)δ

ενίοτε μεν γρόσια ε'ίκοσι πένcε ενίοτε δ~ μη1'>έι l . l υ Tonrncfort δίΟει
ΊΙμιν nΙν πληροφορίω', δη ό ίεράρχιις δστις κατειχε τυν επισκοπικι'}\ι
lΊρόνο" της Σκύρου xatIL Τ<Χ; αρχας του 1Ηου αΙώνο; iμο πάμπτωχος
\ CI :J~
~~α.ι οτι ε."η εξ ελεημοσύιιψ;. 'Ίσως ό Γάλλο; περιηγητης t;J; υ.ειιμΟσu"ην
εζ~λαβεν αυτα ΕΙ δικαιώματα του - Επισκόποι., αμοιβας και προσφοριίς,1!
?ιο τι {j 'Επισκοπη εκέκτ'lΤΟ μέγαρο ι' παρα τον ναον εν μεγαλοπρεπει
ε?Ειπίφ σφζ6μενον, αγρούς, περιβόλιοl l , μύλους και όλόκληρον νησον,
το ΣαραΚΙ1νικον (το νησι του Δεσπότη). 'Εν τέλει μνημονεύομfl' δτι ό
Le Qnien εν nT> Oriens ClIristianns, Π, σελ. H(Iιί-H(jί λέγει ... cnjns
(Scμί) episcopns ide1l1 ac Seripl1i instIlae. Πάl'τως πρόκειται JtflJl
σ~yχύσεως νήσων και σφάλματος διόrι αντι S)'Γί εγράφl] SC)'I'i' κιι-
Οοσον η, νησος
- Σ'εριψο; να "'Ε
l1πηγεω εις
<\' "
την , ΤΙ]ζ
πισκοπι]ι' - ..::;,ι.ρου
"..
και ουχι της Σκύρου.

εΠIΣΚΟΠΟΙ ΣΚΥΡΟΥ.

'
'Ε πισκοποι της Σκύρου γl'ωσroι είl'ε οί εξης.
Εleηναίος,3 του όποίοu 1'1 ί,πογραφl] φέρεται εις τας επισΓολιί;, ι'ίς
ιΊ Σαρδικι] Σίοl'οδος απηύθυνε προς τας εκκλησίας.4,
2άββας επι τών χρόνωl' του όποίου (!ιΗΟ μ. χ.) εαεμελι(;)Οι] και εις
πέρας, πιθανώς, IΙχΟη ό επι tΊΊς ακροπόλεως , Eπισκoπικo~ ναός.))
Ίωακειμ (Ι4:5Η), δσπς ijll και βιβλιογράφος του ύπ' αριο. ΙΟί XI;J-
δικος tΊΊς εν 'Αγίφ σρει Μονής του Δοχειαρίου περιέχοντος Ίωάννου
τού Χeυσοσr;όμου Λόγον εΙς τόν Μάταιον βίον. Θεοδώρου Πατά­
e ω ", Πεe'ι τής βασιλείας "ων 'Ef}vcDv, f}αύματά τινα και βίους
:Λγίων, κα'ι Τυπικόν της 'ΕκκλησιασΤΙΚής τάξεως. 'Εν τέλει.
,ΕΥeάφη τό παρόν βιβλίον δια χειρός κάμΟύ του ταπεινου
Επισκόπου 2κύeου 'Ιωακειμ tv ετει ξ1!);ς = ,αυνή . 1458 Μαρ-
τίου Κ' _ 20.6

(1) Καμπούρογλ. .Μν!]μεία 'ΙσΓΟΡ. ' ΛΟ!]\'. τομ. ΙΙ σελ. 25ϋ.

(2) ΕΙς κατάλογο\' τίίι\' είς το ΠαΓριαρχείον όφειλουσιί)ι' Έπισκοπιί)ι', συ,,­
ταχi}έντα τη 8n ' Απριλίου 18~i), 1] 'Επισκοπή τ1ϊ:: ~κύρoυ άl'αγράι(εται ώζ oq-ri-
λο υσα 1,300 γρόσια.
(3) Πρβλ. Le Qnien ε\'{)' άνωτέρω.
(4) Ή εν τΩ σl]μεΡινfi Σόφι(~ συ\'ελ&οίίσα ~αρδικlΊ σUI·οδο.; ljl· τοπικι'ι. καί
=ταρέστ!]σαν εν αύτη 300 Έπίσκοποι της Δύσεως και 76 της 'Α Ι'ατολίις· Ι1υ"ί λ
δε τ(ρ 347 μ. Χ. ~~~~rσ;~
(1)) ·Ορα την εν τοί.; ήγουμέ\'οις μl,ημοιψuΟείσυ.ν έπιγραφ{]".
(6) Πρβλ. Κατάλ. χειρογιιrίφωl' 'Αγ. 'Οροιι; ύ:τil Σπ. Λιίμπ(lου.
 130

Κατα το 1JΗί-15:!.-) 'Επίσκοπο; ην <> Μακάeιος, το δε 1626 ό

Ζυμεών, ον το 1568 διεδέχθη δ Γαβριήλ.
'Επί του 'Επισκοπικου θρόνου της ΣκύΡQυ κατα το 1376 εκάθητο
δ 'Ιωσήφ, οστις εγραψε προς τον πρωτονοτάριον της εν Κωνσταντι­
νουπόλει Μεγάλης 'Εκκλησίας Θεοδόσιον Ζυγομαλαν δύο επιστολιίς,
ας καταχωρίζομε" αμεταβλι1τους.1
'rrι- ~
«ϊ .LqJ ευγει'εστατφ
, ,~ δ
και
'
εν οξωτατφ και
, εν
χ - ~
ριστφ ημεπρψ
Ι ~ ~
εν αγι,
'0]

«πνεύματι &γαπητφ κυρίφ Θεοδωσίψ και πρωτοιιοταρίψ της κα{)ολι­

«κιΊς και δ.γίας του Χριστου μεγάλης εκκλησίας ευλαβώς δοΘείη.
«Τ 'Ε ν δ ο."ωτατε
, 1:' , -και
ομου , περιφανεστατε
, "
και "
παση αρετη καΙ. φρο -

«νΙ1σεl μυρίως κεκοσμημένε και εν Χριστφ τφ Θεφ {\διστε καΙ περιπό­

«&ητε υίέ, κατ-α πνείίμα αγαπητε της ημών ταπεινότητος: χάρις ε'ίη ύμιν
«καΙ. ειρήνηζο, απο Θεοϋ παντοκράτορος (επεύχεται 1'] ταπεινότης ημ(7)ν)
«όμοϋ κατα της ενδόξου και περιφανους συνοδίας σου. Ε'ίημι καΙ. αυτος
«υγιαίνων Χριστου μου χαριτος εως του νυν.Βουλομένου μου δέ,"ίνα ελθώ"
«προς τον ημών αύθέντα και δεσπότη ν και οϊκουμενικον πατριάρχην­
«ανελ{}ών ενταυ&α εις τι μας πειρασμος πολλυς: διότιςΊ\λ{)εν ~-νταϋ8α "έως
«~ι1Ίνης και εΙς τουτο εμεινα· ό δια να. ειρηνεύσουν οι κακοι λογισμοι
«αύτοϋ: ου 11 χάρις xrLI' το απειρον ελεος. Και 1'] ευΧ1Ί καΙ εύλογία της
«,'ιμώ" ταπεινότητος ε'ίη μετα σου: ε ρ Ρ ω σ ο
-1- ό σκί'ΡΟΌ Ίωσήq.»
Ή δευτέρα επιστολη εχει ουτω.
«-;- τφ εύγενεστάτω και τετιμημ§Jιω υ.ρχω κυρίω Θεο­
ιι.δοσίω και πρωτοl'οταρίω, δο&είη.
«t Ευγενέστατε και τετιμημέ\'ε αρχών κύριε Θεοδώσιε: ειιχόμε,~ά σοι
«ύγίε και εί'ημερία: και παν ε'ίτι αγα80ν και σωτήριον. στέλλομέν σοι
'ψεnι κύριον 'Ιωάννη'\' του Φαλούκου τηρα γ και δεχθ'lσεται (ος πολύ.
, [ωσιιτ σκύρου.»
Προς τον πρωτονοτάριον Ζι·γομαλαν εγραψεν επιστολ1Ίν και Υερεύς
τις Σταμάτιος επικαλούμενος την συνδρομήν του προς εκδοσιν αφορι­
σμοϋ· εχει δε ακριβώς ,'1 επιστολ1Ί οϋτω.
"Τψ ευγενεστάτψ και εl'δοξωτάτφ και ει, χριστφ ιίμετέρ(ρ και ιίγαπημέl'ψ
«μοι αΜJΈιτιι αρχοντι κυρίφ Θεοδωσίφ και ΡιίτοΡι τιίς κω')oλίκιjς και
«άγίας τoίi χριστου μεγάλης εκκλησίας τιμίως και ευλαβ(vς δο&είη.
«-,- ·Ενδοξώτατε, εκλαμπρώτατε, ανδρικώτατε, φρονιμώτατε και φιλο­
«χριστώτατε καΙ πάσης αλλης τιμης και μεγάλης φΡΟνΊ1σ-ει
«χριστφ τφ {)εφ υπεΡ11δεισ(τ)ε και πο,'}εινότατε 1fS~~~..ω~

()) GnIsii, Tnrco-gτaecift, σελ. !llG-317.

 131

«μέ,'ε μοι, ιιυl')έντα και άδελφε: αρχον κιίριε Θεοδώσιε, καί ρήτωρ της
«~,~lI-ολικης καΙ άγίας τού χριστοίί μεγάλης' Εκκλησίας εν κυρίφ χαίρo~.
« Ι ην, ως είκώ;, γονικλιτην μετάνοιαν κομίζω τη ση Ενδοξωτάτω και
«δεόμε3α κυρίφ τφ &<{) δια πρεσβηών της Ύπεραγίας Θεοτόκου' ίνα
• ίιγιαίνεις l] αυ&εντία σου, κατα τον διπλοίίν: όμο\ι μετα της ενδόξου
« και περιφανοίίς συνοδίας σου: εις χρόνους πολλους καΙ καλους, άλυ­
' πους καΙ εuημερllμένους, εν πλούτφ, δόξη τε καΙ τιμη. καί ίνα διάγεις
« εν ευσεβεί καΙ &εαρέστφ πολιτεία, πάσας τάς ήμέρας της ζωης σου' καί
« ϊ"α ύποtάξlι κύριο; ό &ος τους εχ&ρους σου, όρωμένους τε καΙ άορά­
«εου;, υπο πόδιον τι:;)ν ποδών σου' καΙ ανώτερο; εση παντο; άνιαροίί καΙ
« ι\'ανείαυ. Είημι καΙ αυτο; υγιαίνω,', .(ριστού μου χάριτι, έως τού νυν.
«Πλην εχω τινα ύπό&εσιν, ην μέλλεται παρα τώ οικουμενικφ πατρι.­
« άΡΧΒ ε;(δικηll-ηναι. Διο γονυπετ.)ύμενο; σε λιτάζ~μαι, άριστες μοι Εν­
"ntίίll-u φα"πς εσrι δε ι) της ύπο&έσεως δήλωσις ταύτην.
" Πραικειμrιίον δε περιβόλαιον είχον κ'.ιΙ τυχον τοϋ μύJ.οu το αυλάΚLOν
« εξοδεύωl'. Καίην τις Μανουηλ ίερευ; πλησίον μου καίευρέ&ημενιW.ή­
« λαι; εν αγάπη ΟΙΙ μικραψ και εδωσά του το νερον' καΙ έπέρασεν αυτον
« εκ μέσον τοίί εμοίί περιβολαίου, της γης ίιποκάτω&εν μετα κουφαρίω"
' είς το αρδεύειν τό αυcoυ περιβόλαιο,' καΙ πάλιν εσεσ&ε εν ήj έξoυσίq
" μου. τοίίω δε ΠΟΙ'1 σα μsνοu μου και αλλοι τινες πλησωγείτονες ελαβον
« καΙ αurοί, χωρίς τού έμου &λήματος, καΙ τοίίτο έσιώπουν, έως o~ ζη­
«μίαν οί'ικ είχο,'. τα νύν δε έγέμησαν ριjζαις τα λεγόμενα κουφάρια' καΙ
« ανέσκαψαν το περιβόλαιόν μου, ινα καιαρείσουν αυιά. Και έξέκοψαν
« τι!; Ριίζα; των δένδρων μου τωννερανιζίων ΚI1Ι εχάλασαν τον {είχον
« ταυ περιβαλαίου μου' καΙ έποίησά,' μι)! ζιιμίι:ιν ουχ ως ετυχεν καΙ πάνυ
« ελύπιισάl' με. καΙ ξβουλή&ιι κρατείσαι το ϋδωρ, καΙ κωλύσαι αυτους δια
« εηl' ου φαρι! tll,' γεγονείαν ζιιμίαν μαι' αλλ' όμως επορεύ{}-ησαν ε~
« τι'ι" κρίσιν tll,· ε ξ ω τ ε Ρ ι κ η ν καΙ έ Ψ ε υ δ ο μ α Ρ τ ύ Ρ ι σ α ν, πως το
εχοtll' χρό,'οιις τριάΚΟΗα, όπερ ουκ εσrιν αλψι)iς. ΚιιΙ δια του χρόνου
« του π!οβεβιικόrος εδικαίωσεν αυτου; ό κατης: καΙ εμειl'α έγω ζημιω­
« μέ"α; καΙ κατησχυμένο;. και ην τοίίτο φα,'ερον αδικον εΙ; έμένα: ΟΠEQ
« εποίιισαν δύο άδελφοί: σ τε παπα; Μιχιχηλ καΙ σακελλάριος καΙ δ
« αδελφος αυτού, παπας' Ιωάιινης και \ιεόφυτος ίερομόναχος καί. είιφρο­
« σύ,;ην του Κυριακοϋ.ΔιΟ γράφω την αυ&εντία σου ίνα γνώση το παν'
« εφ' οσον δ' ιχυτο; δύνασαι, βοήll-ησον καΙ γράμμα πατριαρχικόν μοι
εκβιiλλll.;, ϊ"α ιιψωρίσπ αυτούς, όμοίω; και τους ψευδομαρτυρίσαντας
,< τοιαύτιι" ίιπόll-εσιν; διότις μέλλει γενέσ&αι οί,κ όλίγll crUyχ1lcrL; είς αλ-
«),α; } ' , e ., \,.
πο . λ ας τoLlttlra; υπoιrεσεις: ειρ,ιl'ικαι ουσαι
α' ,\, - ' V
xara το αρχ( ιιο" t" ~-_-
· τοίί τόπου. καΙ. Ι'}ία καΙ δι,ναστεία περνούσι την εξοδοl' τού Uδαrr~;)j.~~~~
« κιίtιι) τοίί περιβολαίοιι ~ιoι,; και ου δύναμαι τ(" έμαν π~αyμα ft r,rιUl~IιN~
 ~καl}ι;); 11 0ύλομαι: οίον "τρεματί"cιι hέ"δΡCΙ ψυπί!σιιι, κηπον ποιη"αι:
«και ει τι {ίλλο ΠOΙ1ϊσrιι καλλιέρισμα εΙς το εμ6,., μ6"ον ((ι'τοι βηύ­
«λονται ποιησαι το περιβόλαιόν μοιι, (ο:; Μλουν.
«Κύριο; δ Θεο; διαφιιλιΙττωl' τη" αΜ)εl'τία σ.)υ (l"ωσοl', ιΙσΚ(lνδriλι-
• στο", υγιεί και πιίν,ων των του πονηρου επιτηδεΙ'μιίτων ιΙI'Ι(ΗεQον. UI'
δρ αι"ο; καντ! δΡίζης παρ' εμου, ανιιπόπτω; μοι γριίψον. ερρωσο.
«t δ τIV)' ελαχίστων ίερέων
« ~τιψιΧτιoς τr.ίχα και, συκελλίου καΙ τιΊς αΜ}εντίας σου κατrΙιιιiιlΤΓΙ ()ουλος».
ΊΙ Ει' nιις αl'ω,έρω επιστολαΤς του τε 'Επισκόπου 'Irouijcp κιιι ιερέως
Σηψω:ίου διαφαινομένl] οικειότης τούτων προς τον πρωτονοτάριο"
τη; Μ. 'Εκκλησίας Θεοδόσιον αγει l]μας {'ις το συμπέρασμα στι, ό τφ
Ι;')ί() αποσταλεις ώ; πατριαρχικο; έ'ξαρχος είς ηΙ" 'Ανατολην καΙ τας
\'1)σ01l; roίΙ Αιγαίου πρωτονοτάριος Θεοδόσιος ZυγoμαλCΊς επισκεψά­
μενο; και τιlν Σκυρο" εσχετίσ&η μετrι των μνημονευθέντων κληρικων
της \'ι)σο\l.

Τι'ι" Έπίσκοπο" 'Ιωσι1φ διεδέξατο δ Ν ε ό φ υ τ ο ς, σστις τcρ 11.>12

ορεγι)μενο; και διΨώ\' της επισκοπης της "Ανδρου εδωκε τι!) πατρι(ίΡΧ11
Nεoφι\ί(~) φλωρία οσα ιΊΩέλησεν σπως καταλάβη ούτος το\' επισκοπικον
Ω(!ιJνοl' της "λνδρου. Κατιιχωρίζομεν το σXεrικoν γράμμα του πιnριάρ­
χο\' Ί'ιμοιΊέο\l εχον ώς fξης.t
«1612 μ.Χ.
«(Ueei τού ποτέ Σκύeου Νεοφύτου).
« Τι,ιιόl?εο; ελέφ ΘΈΟϊι Γ'ι.ρχιειιίσκοπος [{(JJι'σταJΙTιι'οulιόλFω;,
«/·έας Ρ(όμης, καΙ οι'Κοι>μΈΙ'ΙΚΟ; πατριάρχης.
«Ει καΙ ?lλλα 7.:ολλfΙ προέβησ(l.l' καΙ εγένο"το απερισκέπτως, επι των
«ι'Ίμεριί)" του προ {jfLW" παΤΡΗίρχου κΙ.>ρ Νεοφι',το\" αλλΙl μιϊi.λo" των
ο((λλ(I.)\" τ υτο το κατ α του 'EπισκιJπoυ "Ανδρου ύπερέχει' και γαρ αυτοίΙ
«του ittroxou Βεl'ιαμιν ιltαρc-ίχω; δΙΓ,ί 'ο"το; εν τη επαρι.. ίr.! ω',ωϋ, καί
«ειρηνικου ι')\'!ο; μεrι( τοϋ γέρο\'!ο; αί'tου ίερωτάτοιι πρι!>ην 'Α.!}ηνων
' 'Α ν,ιιμοιι,
κι,ρ f\'
ο(' ;Τ'ΙίΡΙΙΙρl.ll;
, ~....
fx"tvo; κυρ
\ Ν' (: \ τυν
εοφυίΟ;, ευρι,)ιι \ ποτε,
«,,:κ,'ρου όν6μαη και αί\ΤΙ)Υ ειSφυίOν, αρεΥόμενον χιΛ bιψ<ί)\,τα της
«επισκοπij; ταύrης 'Ί\νδρο\" ελαΙ1Ε παρ' αυίου φλωρία σσα 11θέλησε,
«και ;ΤΡ(1)τον μέν, μι] οl;ση; σι,,'6δΟI' τελεία; αρχιεραηκης, καΟαίρεσιν
«καrα του 'Λ"δρου κυρ Bενιrιμι,' jfflQfl χιι\'όνα; κατεψιμρίσ(ΗΟ, καΙ ταυτα
«αιτόντος αιΊroυ τε τηυ επισκι),του Βεl'Lιφί,', καΙ του ίερωΗίroυ αυτου
«μητρο;τολιτου 'Λ'~I]1'ιί)ν, fΠf!ΤΙL Μ nl' οίκειοχείρου αυτοίΙ γσ(ίμ!l(~I._--.-_
«διεμl]νυσε τι!> ίερωτιί,(~) cι.Ι'HΤ) ',\ Ω Ι) ,'ι-;)ι' ιrυνί(~αι !Οι'ς ί>π' (LiJtO"L5t11i::!~~••l}IrJ"'"
(Ι) !\ιψπηί'ζ)ηΥλ, M"1]μείrι 'IaτoQ. 'AflIJ\" τομ. ΙΙ σελ. ;3ϋΟ.
 Ι33

«πους, είς το αναπλlιρωΙ}ϊϊναι τον δωδέκατον αριΒ-μον τη; σιινόδου και

«βεβαιω&ηναι την εκφωl'llΒ-είσαν κct&αίρεσιν, και εΤτα },όγφ μεταlreσεω;
«αποκαταστησαι αυτόν ΤΟν Σκύρου Νέόφυτον έπίσκοπον "Ανδρου, ώ;
« ψιμρισlreντα και εκλεγέντα δηΒ-εν παρ' αυτού, σπερ και εγένετο, tL1l
«δυναμένου αντειπείν τού μητροπολίτου' Αt}ηνων, ώ; επιστώ't}ημεν επι
«συνόδου από ζώσης φωνης αύτoίi, και επειδη εκ τόύτωl' πάντων εφάνη
< και απεδείχ&ι], στι πάντα ταυ τα κακως και παρ α κανόνας έγένοντο,
Gτούτου χάριν ή μετριότης ήμων, γνώμη κοινη συνοδικη, του τε μακα­
"ριωτάτου και σοφωτάτου πάπα και πατριάρχου 'Αλεξανδρείας καΙ κρι­
«τού της οίκοιιμέι'ης κυρ Κυρίλλοιl, και των παρατιιχόντων ίερωτάτων
«αρχιερέων και ύπερτίμωll, των εν άγίφ Πνεύματι αγαπl1των αυτη;
, αδελφων και συλλειτουργων, και τιί)ν τιμιωτατων και λογιωτάτων κλη­
«ρικων της xat}, -ημάς του Χριστοίί Μεγάλης Έκχ},ησίας, των και γνώ-
μας αρχιερατικιχς εχόντων, καί κατά Πνεϋμα υιων dyaJrIJtιAίl' αι,της,
"γράφει και αποφαίνεται εν Άγίι!) Πνεύματι, ίνα ό μεν Θεοφιλέστατος
« κυρ Βενιαμίν, ώ; παρα κανόνα; καB-αιρεt}είς, εϊll σιιγκε-..<ωρημένος, καί
«λελυμένος τη; κατ' αυτου καΒ-αιρέσεω;, και εχει το ενεΡΥουν τη; dρχιε­
, ρωσύνιις αίιτοίί, και τον Β-ρόνον της Έπισκοπίϊ;, καΙκαλήται, καΙ 0\'0-
«μάζηται γνήσιο; και κα{}ολικό; επίσκοπο; "Ανδρου, ώ; καΙ πρότερο,',
«μενούσης ακύρου καΙ ιΙνισχύρου της σπω; δήποτε εκφωνψ'tείσης καΒ-αι­
«ρέσεως οφειλόντων καΙ πάντων των εν τη επαρχίq. αυτού είιρισκομέ­
«1'00,', εντιμοtιίtων XAtJQLKιOl', ευλαβεστάτων ίερέων, χρησιμωτάτων αρ­
"χόnωl', καΙ πανtός του χρισtωνύμοu λαου, αυτόν καΙ μόνον τον θεο­
«φιλέστατον κυρ Βενιαμίν γινώσκειν γνήσιον, και xat}oALKOV επίσκοπον
«'Άνδρου, καί τιμάν, καΙ αγαπά ι' αυτόν, καί πάσαν ευπεί&ειc.ιν και ίιπο­
«ταΥ'lν επιδεικνύειν καΙ παρέχειν προ; autOI' εΙΙΥνωμόνω;, καΙ ευπειΒ-ω;,
«aTtfLI'ra τα εκκλησιασrικα autOij είσοδήμαnι, καΙ δικαιώματα, τα από
«τε κανονικων των ίερέων, συνοικεσίων, πανηγύρεωl', ζητίας, καΙ των
«λοιπων συνljΒ-ων ηρ τόπφ, εχο"τα καΙ άδειαν εκtελεί,' εν αυήj απαντα
«τα αρχιερατικά, καΙ χειροτοl,ία; JrOEII', και ίερουΡΥείν, μετα και της του
«ίερου συνΒ-ρόνου εγκα&ιδρύσεως, κατά tIjI' περίληψη' της πρα'ξεως έαυ­
«τού, ό δε προρρηf)-είς ποτε Σκύρου Νεόφυτο;, ώ; μηδεμίαν μεroχην
«εχων εν τη επαρχίfιt aUtfi 'Άνδρφ, μακραν απέΧ!) απ' αυτης ϋ; δ' αν
«εξ αυτων τιί)ν επαρχιωτων αυτού, ενανtίο; ψανη τούτφ τφ t'tεoφιλεστάτφ
«επισκόπφ νΑ"δρου κυρ Βενιαμίl',καΙ σκάνδαλόl' τι προξενήιηι, η ταρα­
«χι)ν, η ου πληρώση πάl'τα τα εκκλησιαστικα αυτού δικαιώμαtα, η συν­
«δράμη καΙ συμβοηιtη autιp ηρ ποτε Σκύρου Νεοφύτφ, ό τοιούτος, ίε-
«ρευς μεν (~)ν, ώς ά'ξιο; καltαιρέσεω;, αΡΥος εστω πάσης {εροπρr l "" -- - - -
«λαϊκος δε άφωρισμένος ΙΙπο θεου παντοκράτορος, καί κατ l)'
«καΙ άσυγχώρητος, καΙ μετά ,')cί"ατoν <ίλυτος, καΙ έ'ξω της Χρι . rιι.::,.ιιRI~«'......
 134
«κληο!(ς u[~τω; cLπεφcίν&η συνοδικως, και εις την περΙ τούτου δι1λωσιν
«κ(ιι rlσφάλειαν, εγένεto καΙ το παρον σuνuδικον αθωώσεως γράμμα, και
«επεδόθη τ(ρ -&εοφιλεστάτ<ρ αυτφ επισκόπφ 'Άνδρο\! κυρ Βενιαμίν.
« Έν Ετει ζΡ11 μη νΙ Ίανουαρίφ Ί νδικτιωνος ΙΛΌ»
ΤΟ\' άνωτέρω Νεόφυtoν διεδέξατο ό Με{J.όδιος, δστις άπεβίωσε το
1β:-Η. Άποθανόντος του Μεθοδίου καΙ «της Έπισκοπης μεινάσης προ­
στάτου χωρΙς» ό Σακελλάριος Σκύρου παπά Λινάρδος άπηλθε προς
τον μητροπολίτην Ά-&ηνων Θεοφάνην σπω; κατορθο')ση και λάβl1 η1ν
επισκοπην χειροτονούμενος επίσκοπος Σκύρου. 'Εν τφ μεταξυ Ο Μ'1-
τροπολίτης 'Λ,~ηνων τον με" σκευοφύλακα Σκύρου παπα Γεώργιον
<lνεβίβασεν εΙς το του σα~ελλαρίoυ δφφίκιον, τόν δε παπα 'Εμμανοω1λ
του Στανίλη τον καΙ πρωτέκδικον, εχειροτόΥllσε καΙ ανεβίβασεν εις σκευο­
φύλfικα ΣΚΙJρου' ετερός τις ομως παπά 'ΕμμανουΎιλ «τουπίκλην Βρετ­
ζίλια;» απέσcειλε.. εις Κωνσcαντινούπολιν τον «Μανουηλ" της Φλω­
(1ένίζας» οστι; κατιόρGωσε να διορισθη (ο Βρετζίλιας) εις την κενην
οη(}εν του σκευΟ"ρύλακο; θέσιν. Tαυrα ακούσα; ο Παcριάρχη; μετα των
περι αυτόν, απεφάνθη τΩ «εστω σκευοφύλαξ Σκύρου ο παπά Έμμα­
νουll" του Σταν ίλη , Ο δε παπα 'Εμμανουηλ του Βρετζίλια απεχέcω απο
του <Ίφφικίου ώ; κακω; δριιξαμένου τoijτo». Καcαχ.ωρί,ζομεν ολόκληρον
το προς τιιν (Ίπόθεσιν taucIlV γράμμα του Πατριάρχου Κυρίλλου. 1
«Άναγνώρισις σκευοφύλακος :Σκύρου.
«(1634)
« [(,"ριλ),rι; έλέφ ΘΞοϋ άρχιεπίσΚΟ;lσ; f((ι)Ι 1 σrαJ'Tlνου;τύλεω.;
« μέα,; ΡυJμψ; και οίκου,ιιει·ικΟ; :lrι.rριάgχης.
« 'Ότι μεν αί. πλείσcαι δωρεαι. καΙ εκκλησιασcικαΙ ά;ίαι σφ~αγίσι XILl' ,)-
« Ι'ικαίς επιχορηγουνται κα'ι παρέχονωι, ει;διιλόν εσcι καΙ καταφανές ΌτΙ
"'
« οε μη '
'δ υναμενους αr,r,ους
"11' ,>
εντετυχηκ.εναι ,
'λ αμ β αl'ει", ει μη που
αl'ταίς και "
« τους εκκλ'lσιαστικοιις τροφίμους, καΙ μετ α το (ι;ιουσ3αι αυτα.ς εχειν δια
« βίου παντος καΙ απαρασαλεύτως μένειν εις το παντελες καΙ τουτο αναν­
« τίρρητοl' καΙτοι; πιίσιν ομοληγούμεl'οv' τη; ΟΙ11' 11μων μεcριόr'lΤΟ; συνο­
« οικώ; πrιρακα(}η μέν η;, συl'εδριαζ6ντων αυτη του τε μακαριωτάcoυ και
" ιί.γιωηίτου Πατριάρχ.οι1 <Ιεροσολύμων κυρ Θ Ζοφάl/ους και των παρα­
,( ωχ.όντ:ων ίερωτάτων αρχιερέων και υπερτίμων τιον εν (~γίιρ πνεύμαrι
,( ,'ιγιι;rηrι7J1' αι,τη; ι(δελφ ιον και συλλειτουργών και τιον τιμιωτάτων κλη­
,ρικιον τη; κα&' {Ίμ(ί; του Χρισcoυ :\Ιεγάλιι; 'Ε,ικ.λησία; παρασcu; ό άπο
"Sxugou Ι\δη αφικόμ~l'oς είΊλαβέσcατo; ει, ί ερ:::υσι κυρ Έμμω'ουιιλτ~o...υ_ _ _
,(~τανίλη εδειξε γρ 'lμμα ΕΙ'l'πΙ>γριιψον του τεcελεutηκότο; μljt ρο.τ~!Β!~~.w~

(1) Κα.μ;τούρογλ. ;\[Ι'ημεία. '1στορ. 'Α:(rη". τόμο ΙΙ σελ. 2ϊ7.

 135
«'AftIjV(QV Θεοφιί"ους, βεβαιούμf.νον καΙ κατησφαλισμΈVoν i)v καΙ
«παρα τού νυν ίερωτάτου μητροπολίτου Ά{tlJVών κυρ Σωφρονίοι., ίιπερ­
« τίμου και εξάρχου πάσης <ΕΙ.J.άδος του εν άγίφ Πνεύματι dyam1toίi
«αύτης αδελφού και συλλειτουργοίί καΙ τών εντφοτάτων αύτου κληρικών,
«διαλαμβάνον καΙ τρανώς δεικνύον ώς μετα τόν ήjδε βίον τού ~πισκό­
«που Σκύρου Με30δίου καΙ την επισκοπην μεί"αι προστάτου χωρίς, ό
«σακελλάριος αύτης παπα Λινάρδος γ\'ώμη και ftελήσει τού εκείσε ποι­
-rμνίoυ άναστας και άπελ,'tιln' προς εκείνον τα,ν 'Α8ηνών θεοφάνην
«ιΊβούλετο λαβείν παρ' εκείνου ετι εν ζώσι διαβιούντος την επισκοπην
• καΙ χειροτονηft'ijναι εν αύήj' καΙ εν τιρ μετΑΞU δ 'Α{)ηνών εκείνος τον
«μεν σκευοφύλακα Σκύρου παπα Γεώργιον άνεβιβάσατο εΙς το του
«σακελλαρίο" οφφίκιον, γράμματι αύτoίi, ώς φαίνεται μη παρόντα είιρε­
«{)ivta, τούτον δε τον παπα κυρ 'Εμμανουηλ Στανίλη τον και πρωτέκ­
«δικον οικείαις χερσΙν παρόντων πολλών, σκευοφύλακα Σκύρου ώς τη
«εκκλησιαστικη συνη3εί~ κεχειροτόνηκε καΙ άνεβίβασεν, ην σφραγίδα καΙ
«{ιμείς, μικρον ϋστερον, γράμματι πατριαρχικφ σuνoδικφ ~εκυρώσαμεν
«και δεδώκαμεν λέγεσ3αι αυτον καΙ μόνον σκευοφύλακα Σκύρου τιμώ­
«μενον καΙ άγαπώμε\'ον παρα πάντων' παπας δέ τις καλούμενος και' αυτΟς
«Έμμανουηλ τούπίκλην Βερτζίλιας καΙ ftέλων κακώς, καΙ παρα κανόνος
«του τοίί σκευοφύλακος οφφικίου δρα'ξασ3αι μηχαvιl τε δολίQ χρησάμενος
«απέστειλεν εΙς τα ώδε τον Μανουηλ της Φλωρέντζας εΙπόντα εΤναι το
«οφφίκlOν αύτο δηλαδη του σκευοφύλακος κενον καΙ dνήκειν αύτφ λα­
«βείν, καΙ τούτφ τφ ψευδεπιπλάστφ λόγφ γράμμα δέδοτο κατΔ σuναρ­
"παγην εγγεγραμμένον καΙ παρα τοίί μακαριωτάτου πατριάρχου Ίερο­
«σολύμω\' κιιρ Θεοφάνους άποφαίνον σφραγισft'ijναι αύτον δηf}εν σκει'ο­
«φύλακα καΙ εκτοτε μέχρι τούδε διαφοραΙ άνήκεστοι καΙ άλληλομαχίαι
cέγένοντο εν εκείνη ήj επαρχ~,μη άνεχομένου όλως τούτου του άληftιi)ς
«καΙ κανονικώς σφραγισ{)ivτoς σκευοφύλακσς παρα τού εΙρημένουθεο­
"φάνους, εύλαβεστάτου παπα'κυρ 'EμμανoUΗλ δ~ν αύτας καΙ στέργειν,
"άλλα μάλιστα ενταυ{}-οί άφικομένου ώς είρηται. Τούτον χάριν ή μετριό­
«της ήμών δικαίαν καΙ εύλογον κρίνασα την αυτο;; σφραγίδα, ώς χρέος
cεχουσα τους πειρωμένους άδικείν καΙ τα του έτέρον δίκαια άρπα'ζειν,
«άποσοβείν καΙ παιδεύειν ώς εΙκΟς γράφει καΙ άποφαίνεται εν άγίφ
«πνεύματι συνοδικώς γνώμη του μακαριωτάτου καΙ άγιωτάτου πατριάρ­
«χου 'Ιεροσολύμων κυρ θεοφά,'ους καΙ τών παραΤUΧόνΤ(Oν ίερωτάτων
cάρχιερέων και ίιπερτίμων τών εν άγίφ πνεύματι αγαπητών ήμών αδελ­
«φών καΙ συλλειτουργών ϊνα άπσ τοϋ νϋν καΙ εΙς το έξijς δ μεν εί,λα­
«βέστατος O'OtΌς πρεσβύτερος κυρ 'Εμμανουηλ Στανίλης είη χαί. καJ'~~ιr;ιI-__
«πρεσβύτερος της αύτης επισκοπης Σκύρου, ώ; νομίμως καΙ '- <)"ιi)ijίi~~:ι-,

«ttl" σφραγίδα ταύτην είληφως καΙ τιμαtαι καΙ αΥαπαται πα, (/Γt'y.:;:~~h
~(τι-;:)\' εκεισε ιερωμένων και λα"ίκων, μάλιστα δε του κατιι τόπο\' αρχιε­
«ρέω; του τε "ί)ν και nον μετέπε.τα εν βάρει αργίας ασυγγνώστου της
«αρχιερωσύ\'ης αι.του και αφορισμου άλύτου και αιωνίου του απο {tεού
«παντοκράτορος και παιδείας μειζοτέρας και Ι/χει τl)ν στάσιν και καΜ­
«δραν αΙ.τοίl ως ε'ί() ισται εν ταίς ίεραίς τελεταίς και ταίς συνοδιι.αίς συνε­
.λει~σεσι μετα τον σακελλάριον και λαμβάνειν τα c1νιικοντα αυτιρ εκκλη­
«σιαστικ(ι είσOδllματrι καΙ δΙΚCΗ<δματα μηδενος του λοιπου τολμιlσοντος
«εναντιωHi'jνrιL α(.τ(!> κατιί τι εν άργίc! ασυγγνώστ(ι) και άφορισμ<ρ άλύt<l)'
.6 δε διαληφθεις παπά Έμμανου1)λ του Βfρτζίλια ει Οελήσειε αύθις
«επερειδόμενος τη ιΟ",(ύ'ί τού κατ' άπάτην δο{tέντος εκείνου γρ<Lμματος,
«ενοχλησω τούτφ τίί) σκευοφύλακι και διασείσαι κrιι σκάνδαλόν τι διε­
«γείραι η ολω; έαυτοιι σκευοφύλακα δνομάσαι και γράψω εναντίως
«φαινόμενος παρ' δ γράφομε\/ προς τη επειγούστι αύτφ τελεί<:ι κα{}αι-
ρέσει ε'ί η και αργος πάσης ιερατικης ενεργείας και τάξεως και εκπτωτος
του οί,περ εχει δφφικίου και εστερημένος παντος εκκλησιαστικού είσο­
«διlματος και δικαιώματο; καΙ εκβεβλημένος τη; ενορίας αύτού, κατα­
«<rρονων δε και άφωρισμένος άπο θεού καΙ άσυγχώρητος παρ' ούδενος
«συμφορούμενος 11 συλλειτουργούμενος και ως ίερευς τιμώμενος και τι)ν
'χείρα αύτου ασπαζόμενος και βοηΟούμενος εν βάρει αργίας άσυγγl'ώ­
«στο" και άφορισμοϋ &λι'iτoυ' ουτως απεφηνάμεθα και Ιι11 (ω,ως γένοιτο
«εξ άποφάσεως, τού δε παραδοθέντος εκείνου γράμματος ακύρου μένον­
«τος και άνισχύρου, το παρον εχοι το κυρος και βέβαιον είς διηνεκη δε
«ηΊν &σφ(~λειαν εγένετο καΙ το παρον της ήμων μετριότητος επιβεβαιω'­
οτιΙριον γρr.tμμα και επεδό\~η τcρ εντιμωτάτφ τούτφ σκευοψύλακι πρε­
• σβυεέρφ κι,ρ Έμμανουtιλ ΣτανΟ η κατrιστρωθεν και εν τφ της xai}'
"ι'IΙΗΙ; με ι'άλη; τού Χριστού εκκλησίας ίερ(ρ κώδηκι, δσα δε γράμματα
«εχει ό δωλΙjφ{}εις παπά Έμμανουηλ του Βερτζίλια εναντιούμενα τφ
«παρόντι Ι] και άπα του νύν δοθ11σονται εναντία τούτφ φρονοϋντα,
",
«ακι'ρα
,ι
εσcωσαν και
\ ." \:)
ανισχυρα και εις ουοεν
~ ~ , λ ."
ογιζομενα.
'JIE στω ~
ουν

«σκευοφύλαξ ΣκύΡΟ1 1 ό παπά ΈμμανουιΊλ τού Στανίλη, ό δε παπά Έμμ.

Ηοίι Βερτζίλια απεχέτω άπο του δφφικίου, (ος ανω&εν. Έν ετει σωτηρίφ
. q.χλδ'».
Τι) 1Ι;;3ιi 'Επίσκοπος -ΙΊν ό Μακάeιος,ι δν το Η)-!Ο διεδέξατο ό Γα­
PetTJl και τουτον το lβιJO ό Θεοδόσιος, 'Εν ίδιωτικοίς εγγράφοις
τοίι ετοιις lGϊ3 ως ταπεινος Έπίσκοπος Σκύρου φέρεται ό 'Ιωάσαφ,
οί, διάδοχος ί,πηρξεν ό Θεοδόσιος και τούτου ό MεlJoόδιoς' διότι το
l(jji) Ινδικτ. ιγ', Άπριλ. 19 ('πάρχει υπόμνημα 'Επισκόπου ~κύ
της λΙητριιπόλεως Ά{tηνω\· εις τον Μεθόδιον ~~~~~~

(1) Καμπούρογλ. ει·!)' άl'ωτέρω τι)μ. ΙΙ. σελ. 23-1.

 137
θεοδοσίου. Ι 'Αλλά και εν lδιαιηκοίς έγγράφοις τoU lιi82 φέρεται {,πο­
Υραφη .ό ταπεινος 'Επίσκοπος Σκύρου Με3όδιος:.. KaTfC το 1101'Επί­
σκοπος ην ό Kαλ.tl1'ucoιo, oiί διάδοχος ην το 1708 ό rσ.β,,,,Α, χειροτο­
νη3εiς Έπίσκοπος την Ηiην Αυγούστου. 'ο Le Quien άποσιωπών
~o ονομα τού 'Επισκόπου τούτου λέγει μόνον τάδε «Anno 1708. Scyή
tnsulae Graeci ritus episcopus Ronlanam communionem fove-
bat. R. R. Ρ. Ρ. Gapucinorum cuήs et oρerao ητοι· «το εroς 17OR.
πίς Vtισου Σκύρου ό Έπίσκοπος τoU 'Ελληνικού (=ορ3οδόξου) roπιxoU
ηΙΙνόει (=ύπέ3αλπε) την μετά της Ρωμαϊκης lκκλησίας ενωσιν, φ()ΟΥτίσι
και ενεργεί~ των αΙδεσιμωτάτων πατέρων Καπουτσίνων:.. 'Ο Tourne-
fort λέγει, ώς καί άλλαχου είπομεν, οη ό ' Επίσκοπος των χρόνων tov-
των ητο πάμπτωχος, καί οη έ'ζη εξ ελεημοσύνης. 'Εάν μη δ rάλλoς
~εριηyητης τά δικαιώματα χαι προσφοράς τού •Αρχιερέως έξέλαβεν ώς
ελεημοσύνην, πάντως ι,θiλησε δια της πληροφορίας ταύτης να δικαιο­
λoyήσn τας σχέσεις του 'Επισκόπου rαβριηλ. προ; τους Καπουτσίνους.
Έπι του Έπισκοπιχου l'tρόνου το 1721=1727 hcά8ητo ό rιιπ4-
eιoιo, σστις προήχlh] εlς Μητροπολίτην Χαλεπίου, κατα τΟ περισωaέν
καΙ καταχωριζόμενον ένταύ3α εγγραφόν του:
c 'Επειδή γνώμu κoινfj τoiί τε :ταναΥW)'(ά'(ου, χώ olxoVμεYι.xoiί παrc,.ιάQχov, _ι
της πεc,.Ι α1Πoiί itείας χαί tεc,.ίiς '((σΥ cΣQxιεc,.έαιν αvνόδoυ, -ίιitέληαεν ~ιβιiσcιι,
κάμέ τόν lMxunoν α(,της δoVλoν εΙς '(όν itc,.όνoν της άΥW)'(άςης μη1"(M):τόAιtt;
ΧαλεπΙΟυ, έιέχ&ην την έΠLCJrασίαν 'IαVτην ώς εύπει*ή, χώ "πήχοος, μηδέν
lvanι.oVaιεyo; τοις α(,τOO πc,.οcπάγμασ~ άU' έπειδή εcπαιnας Xαi πc,.oiίπijcnoy im-
σΚOΠQς Ύνι'ισιος και χα\'ονιχός, της άΥW)'(άτης έιιισιcoπijς σxiίQou, έπ8&6ή ~
'Ιόν νiίν έχον εμενεν η αlιτη έπισχοπή έκ της έμης άπovσiς ci:tc,.ooτCΊΠV1"Qς χώ
χηc,.ευμένη, γνησίου δηλαδή cΣQχιερέαις χώ άνιυ '(ινος διoιxή~αις, έxowιας την
φροnίδα καί τήν μέρυμνα '(αύτης, xαιtό α(,της ποιμήν χώ cΣQχι8Qε\ις αlιτης . .
τερον, δέν έλειψα παρά νά έπιτύχαι με'(ά ΣXΈψεαις-σlικ όλiyης π(lόσαι:ιιoν άtιoν
καί. itεoσεβές, ϊνα δεχιtjj την διo~ησιν χαί IiJtLaraaiαv ταύτη; '(ης έπισιcoπης 3tά
νά. ποιμένη '(aunlV όρitιΟς . χαί i)εοφιλιος;, &c,.oν '(όν δσιώ'(ιι'(ον "tειιoμoνάχoις
καί. ποψαπικοις πατc,.ασιv Παπά Κύρ- 'Ιιοοννίκιον έν Φ δέδαιχα την ΠO(MIlτη­
σίν μου καί άπό τoiί νϋν έστι ίδιος καΙ xαitoλUCΌς olxox1ίclης ταVrης της έπι­
σxoπijς Σκύρου καί άπελitείν πρός τόν πανοσιώ'(ατον καΙ oεβαoμIώ'(arov μη­
'(c,.οπολίτην της άγw)'(άτης μη'(ροπόλΕως •Aitηνών χαΙ λαβεΤν την Xε~'(αιΝΊCΙν
της cΣQχιεραισύνης ώς κάγώ έλαβαν '(αVτην 'Ιό πρtJ'(I!ΡOν χαι ποιησαι ώς βούλΕται
είς δόξαν πατc,.ός.καί υίοΙ; χαι άγΙΟυ πνεVμα'(oς.

(Τ. ZJ2 t Πρώη" Σκύρου ΓρηyόΡWς

(δΙΙΙ Xειc,.Ι iιπέyιMJ1l'4••

(1) MFOOW;V. βιβλ. Σά{)α τόfΙ. 111, σελ. 000.

(2) Ή σφραyiς φίQει .ΓρηΥορ'ου ΜηΤQfιπολ,τοl, Χα1.ιιπίοιι 1727 ••
 Διαδοχος αυτου το 1 ϊ~-! ' {,πηρξεν ό Δανιήλ, ον ' διεδέξατο το 11-:1:0
ι) ΓαΡeιήλ. 'Λπο του 174Η - 17:)Κ 'Επίσκοπος εχρημάτισεν ό Ίεeε -
μΙας, ού ' διάΟ()χος τι) 17:)~ ίιπηρξεν ό εκ Σκύ~ol' τιιν καταγωγην Ελ­
κω" Γεeμανός.

. Τον Έπίσκοπον Γερμανον διεδέξατο το 17Gl ό ΓeηΥόeιος τιιν αμοι­

β11ν του οποίου δι' έκcίστην Ίεροπραξίαν εκανόνισεν 11 κοινότης Σκύ­
ρου δια του έξης εγγράφου:

~Eστωντας καΙ. 11μείς οΙ εν τη Σκύριρ δόκιμοι καΙ. ψαιη;>μενοι προεστωτες

μετα τόν κληΡΙΚΙ;Jν και ίερέων καί δλου του ραγιά στωχαζόμενοι την πρώτην
σιη'ΜΊων οπου 1] ιlμέτερος VlΊσος ίχεν να δίδη και να παρέχιι είς τούς εν αί,τη
~~~α καιρους ίεράρχας και επισκόποι:ς, χωρίς τινός αλλης εκζητήσεως. "ΟΟεν
βλέπον τες 1nιείς οί εν τϋ Σκύρ<!.> επιστάται πως ερχόμ.,νος εν τϋ επαρχίq. ό χίιρ
Γρηγοριος ψένεται πιίις να. επαρηλΟεν τα.ς παλαιό, και αρχαίας συνηΟίας δια
τόυτο Ύράφωμεν λαμπρί,ς εν τό παρόντι τα οσα εχ;ι συνιΊΟια, μέ συμφωνίαν 1]
επαρχία αύτη J1:QI;JtOV εΙς συνηκέσια να λαμβάνη εΙς την μισην ευλόγησιν μισόν
γρόσιον καΙ. οτω' ελthl ή τελία ευλόγησις νά πέρη ε.α γρόσι' όμοίως καΙ. εΙς
~Ό'" {)'ά,'ατον ναλαμβά"η' σων 1]πάγη είς τόν νεκρόν παράδες 10. καΙ. σταν δέν
ί,πάγη 5 χαί ενα διπλάρι κε!!ι και εις δσαις έκκλησίαις σόζωνται να. πέρνι παρά­
δες 4 και τό διπλάρι κερί, πρός τούτοις και είς τας χειροτονίας κατά την παλαιάν
ot."iIOtav νιι πέρνη είς διάκο" και πα;τ(Ίν χειροτονικά γρόσια 10. τά πέντε παρα
τl,ίΙtΟl1 εί,'ΙΙΙ τον κληρικων. ακόμη και στα" ό επίσκοπος ηΟελε" δώση εtς τινά"
()φ'κιο" εκκλησιαστικόν νά μιν γίνετε χωρις Τ11\' πρώτασιν τόν κληρικό" l>OlI και
προεστιΊιν καOιj'ις και ίΙκπαλε. 01)ε" εκ το\ιτου τά γεγραμένα και αλλα Ο1Νηt}η­
σ~ιένα τοί. τόπου όπου ί\ Οελαν τρέξει της τρεχουσης χρονίας \'«( Μδη τόν
κόντον τηυ. Με,, · με συμφωνίαν έγράψαμεν το παρόν ολοι ή κι\·ότις ιιε τάς
ίιπογραΙΓάς μας xaί.JLi; την σιrραγίδα της χι;ιρας καΙ. 1] μεν ό καλός μας ιεράρ­
χης και ύποσχεοη με την βεβαιοτικιΊ" ύΠΟΎραφί" του είς τά αν("Οεν {)έλ(lη!εν
fXfL πρός τι)ν ~εoφιλίαν του τill' ειΊπείΟειαν: ταύτα εγράψαμε" καί εν τι} ",αρ(Η'
(ίιι.ετάΟετο,, ' κατεστρώσαμεν Τ,'α εχει το κύρος.
εν ετι 1761 Ίου"αρίου ς'.

και ί\ταν τίιχιι (:ίκληρος -ίΊ άκ)ηρη "ά πέρνη tll" προΟεσίν Τ01l. από τΙ)ν σίμερον
κrιί όμ..-τρός.

Σκύρο\. Γρηγόριος επιβαιβεοϊ τά (LVOt}EI' ώτό τΙ" Ο1Ίμερον.

(Τ. ΣφeαΥ.).
Jημίτρης βεβεόνω καΙΊΊπόσχομαι.
μαJ'()λης ιΊποσχομε.
φ(iλταγι;iιπόσχωμε.
γεωργιις Παπαδιμητρι)ου ίιπι)σΧΩμιιι.
xari;I] ι?οδοράκης 11πόσχομε.
'Ιω. καρτάλημας ύπόσχομf.
Xατ~η δι'μιίτρης ύπcΟσι:ωμεν.
γλιγΟJριις Παπακελέπ'l εΙπόσχομε.
 139

'Εν ετει 1764 διάδοχο; του ΓΡΙΙΥορίου ίιπιίρξεν ό Ζεe-φεΙμ, τού

όποίσιl και αύτου ιί κοινόIlις til; ,'ιισου κα\'ο\,ίζει τUς αμοιβας δω τού
έξης εγγράφου:
<5 Σκύρου Σεραφείμ PEpatol.
. «Διά του παρόνιος δηλον γράμμαιος γίνεται, στι εστωντας μέ τό νά είχαμεν
~ιε τ~ύς; ΠQ<όην ί.εράρχας μας Υράμμα κατα τήν παλαιά.ν σuVΉitw\' γ{lάμμα ~~
?τι "~oυν \od λαμβάνουν είσωδήματα οί ίεραρχαι είσί ταίίtα χωρίς τινος ciλλllς
εκζητισεως, άρχή διά τα συνηκέσκι να λαμβάντι είζ τη μισί εύλόΥησις μισόν Υρό-
σΙΟν
, " χα'ι ο" ταν ενλ""
υΩ η, τε λ'ια ευ'λ'
ογισι; να'λ αμ β' π
ανη ενα YQOOLov.
,
ομοιως
.,
και'Ι
ε ς"
Τον itανατον όπόταν ύπάΥη "α λαμβάντι παράδες 10 καί σταν δέν ύπάΥη παρά­
δες 5 και είζ όσες έκκλησίες σώζΟ\'ται "α λαμβάνη εις την έορτήν τους παράδες
4 και ενα δηπλάρη ΚΕρί, πρός τούιοις καί εις τάς χεLQωτω"ιας κατά την παλαιά.ν
~νή6ιαν "α περ"η εις διάκον καί παπαν γρόσκι 10 τα πέντε Π<XQα τoiiτα εΙσί.
τ~ν κληριχω". άκόμιι έά\' ό έ"ίσκοπος ήθελε δώσι τινo~ όφί~ιoν έκκλησιρστι­
~O\' \1i μήν γίνεται χωρίς έρooτtισι" των κληρικω\. τον χαι πρΦειπ<ον κιdt(ίις και
~κπαλαι' ό'!tε1· έκ τούτου τα γεΥραμμένα καί άλλα OU\'ηitισμn'α του τόπου Οπου
η~~λαν τρέξει της τρεχούσης χρο\,ίας \,α δίκνη τό" κόντον του ώς χαitι;)ς και
οι απερααμι!\'ΟΙ άρχιερείς εδιδαν τα βασιλικα εξοδα. διά δέ τό χρέος όπου dφη­
σεν ό ΠQαιην άρχιερεύς μας κ"ρ γρηγΟΟρηος. ~ό ύποσχένωμε έΥ(,) ό νέος έ.:τΙ­
?κ~πoς κυρ σεσαφίμ καί. itέλω ύΠΟΥραφθη εlς τάς χιιεοστικάς όμoλoyίας ~~αi. μέ
υποσχεσιν πιος α\. οϋτως ήitελε φα"η ετερο" χιιέος εις τήν έπισκοπή\' να μήν
τό ύποδέχονται, πρός τούιοις όποιον ή6ελεν είίρει δ άρχιειιεύ; μας και ή όμίΥη­
σί; του ειίλΙ>ΥΟ\' δια \'α έτιτηρουν της έκκ>..ησία; τα είσοδίματα τα εσω6ε καί. τα
έξω6ε, ηγουν τα πάντα καί. όποιος άπα τά δύο μέρη τόσον ό άρχιερει'ις όσον καί.
Ι] ΚΟI\'ότης ήΟελον παρέβη ,άς συμφωνία; ταύτα; να εΧΩ νά δίνο εις του
JtanEtdv πασά τό μουιουπάκι γρόσκι 500 λέγω πε\·ταχόσια. Ό6εν μέ συμφωνίαν
έγράψαμεν τό παρόν όλη ή κηνόι-ης μέ τάς ύπoyραφιi; καί. μέ τήν βούλαν της
χιόρας μας. Καί εί μέν ό καλός μα; ί.εράρχης καί. ήιroσχε6η με τήν βεβαιοnκήν
U:ΤΟΥοαφt'ι l • ιου εις τά άνωftεν Οέλωμεν εχει εις τl'ιl' ftεοφιλίαν του τή,. εύπί­
?ειω.. Ταυτα έΥράψαμε\' καί. έν τω παρόν αμετά6ετον "καταστρ<όσαμεν, καΙ άκόμη
οπόταν ijilελεY άΙΤO!tάνει άκληρο.; η άκληρl] να εχπ νά λαμβάνυ ό άρχιεQEuς
τιι" πρόilεσίν του γρόσια 5 ηγου\' πέντε. Δι.ό εγι\'ε τό it<XQov μέ τήν ύΠΟΥραφήν
τoiί άρχιερέως ίνα εχει τό κύρος. • . "
. ~ψξδ'. (1764) οκτομβρCou ιβ. ΣκϋQoς.
(Τ. Ζ.) •.
Άπο τού ετους 176R - 1774 τον 'Επισκοπικον της vήσoυ 3ρό­
"ον κατείχεν δ Ίωάrια.φ, ου διάδοχος ην άπο τοίί Ι ί76 -17% δ
Κα.λλΙ"ικος, οστις καηίΥετο έκ Σκύρου καΙ προεχειρίσθη είς 'Επί­
σκοπον εκ πρεσβυτέρου εν χηρεί~ διατελου"το;. Διάδοχος του Καλλι­
"ίκου καΙ τελευταίος 'Επίσκοπο; της Σκύρου ~πηρξεν άπο του ετου;
17ΗΗΙ ΙΧ;}7 δ εκ Κασσάνδρας καταγόμενος Γ",,6ιιιος, οστις διηύ-

(1) 'Εσφαλμένως ό ΟΙκονόμου έξ ΟΙκονόμων, <ο.;; καί ιίλλοι uνιιΤ:ι.''''·' UoIO--___

ότι κατα την έπανάστασιν καΙ τή\' rΙποκατάσtασιν του -Eitνo,'; Έπ·~ί~~~~~\θ,
Σκύρον IΙΤΟ δ Καλλίηκος.
 , 'Ε πισκοπικον
θυ"Ζ το" 'α.' - νησου
υρονον της , , , -±10 Ο"λ"
επι α ετη και"οβιω'
απ -
σας τον 'Ιανουάριον τοϋ 1837 εφ'lμίζετο δια το λαμπρον αυτου παρά­
στημα και μελωδικωτάτην φωνήν.
'Αποθανόντος του Γρηγορίου, ή 'Ιερα Σύνοδος της Έλλάδος εζ'lτη­
σεν επιμόνως παρα της Έλλ. Κυβερνι1σεως την πλ11ρωσιν της Έπισκο­
πικης εδρας της Σκύρου, μετα 5 αλλων 'Επισκοπών, αλλ' είς μάτην.
cH 'Επισκοπη της Σκύρου χηρεύσασα επΙ. 15 ετι) συνεχωνεύlΊη ήj Η\Ι
'Ιουλίου 185~ είς τΊΊ" της Καρυστίας το δε 1900 συνεχωνεύlΊlΊ και αϋΤIΊ
εις 1:1)ν της Χαλκίδος.

ΠΕΡΙ ΤΩΝ ΕΠΙ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΔΕΞΑΜΕΝΩΝ.

Προς το Β. Λ. μέρο; του 'Επισκοπικοί' νιιοϋ της άκροπόλεως κ<ιι

Εις το ύψηλότατον σημείον αυτής ύπάρχει μεγάλlι μεσαιωνικη δεξαμεν"Ί
(σκοτεινη φυλακή), ης 11 χωρητικότης είνε 11,30 χ 5,9:3 μέτρα.

-~--,'.

Δ~ξαμ.ε'νή (Ζκοτει.. ή φυλακή).

Αϋn) σύγκειται εκ δύο μερών εστεγασμένων δια {)όλων εκ κεράμων,

και εχει εκαστο" πλάτος μεν :2,64, ϋ-ψος δε 4,20 τοϋ μέτρο Τρείς λι-θό­
κιιστοι στύλοΙ, πάχ. 0,67 και πλάτ. 1,οη, χωρίζουσιν απ' αλλ,μων τα
δύο μέρη, οί δε μεταξι' τών στύλων χώροι στεγάζονται δια γωνιωδών
αψίδων. 'Ως οΙκοδομήσψος ύλη εχρ,)σίμευσε και ενταυ{}α ό αψθονος
επι της ν'lσου πώρος. ΊΌ bάπεδoν εινε μέλαν καΙ λίαν στερεον αλλα
το ολον οΙκοδόμημα ει ι'ε χονδροειδες και ακαλαίσθητον. Εις την
Β. Δ. γωνίαl' {.πάρχει παρά~l υρον ύπο τι)ν στέγην αλλα κεκλεισμέ-
νον'
1 δ ' ,
υτερον πανεω;
:t,
εχρησιμευεν
~
ως φυ
λ"ξ
ακη, ε
Ί' \ '~I
ου και το ονομα·
1JQfL
Ό τοίχο; του παραθύρου εχει πάχος 1 ,Π>. Έπι της στέγης υπάρχει με­
γάλη οπη και λείψανα διαφόρων ύδραΥωγών σωλι1νων. CH κcιτcιστo '
του οΙκσδιψι1μητος δεν προχωρεί, ιος σι[>ζονται και πολλοl ol'~~~~...illh'
κοι οικίσκοι επι τοϋ φρσυρίο\', διότι οί Σκύριοι σέβονται Υ.
τα επι του φρουρίου, ~>ς και κατα τοΙ'; χρόνoυ~ nον πειρατ
 ,
i')OIX<IJV επ!1
' ιορομων-
- ΕΙ'
, τοις
-" οlκισκοις οε
,,' τουτοι;
' IιJrOTCtilIEtHHI(T!
, , " '
1Il«-
φοριι ο'ικια'
κα σκευη
, και" τροφιμα ω;
c (ϊυκιι,
- σταΨΙUα;,
'\.. ι lει'1,ι, "1
f'Λ(ΗΟ", τυ-
ροι'ς κλπ. ' .
"Αλλη δεξαμενή, αλΚ υπόγειο; αυτη, υπιίΡΖει εΙς τη,· .\. Μ. γωl·ίιι"
~~ϋ φρουρίου (Κάτω Βίγλα) 'Ίτις και σιιμερον περιέχει Όμβριο" ϋδωu·
,~κ της επl. τοϋ στομίου αυτης παραΥομένης ιJ.ντηΧI1 σεω ; βεβαιο\'μεΟ(1.
οτι και αυτη εχει στοcις και λιΟοκτίστου; στύλους.
μοιας δεξαμενας ε'ίδομεν εν τφ λιμένΙ των τριων MjfOlJXCJI' διιί ΤΟI ;
Ι
, CO'
εν τοίς λατομε'οις των μαρμάρων εργαζομένους, και εν τ<Τ> ΚΡljσίιρ λιμένι'
και ~λλαι δε αρχαιότερα ι αίιτων υπάρχουσιν εν ΤCτ) περl βόλ(~) των πιιλαι6Ίν
τειχων της πόλεως και προ πάντων κατα t11" συνοικίαν τοϋ Ί\γ. Bcισι­
λεί?υ, ενΟα πρό τινων εταη' ευρέθησαν και λείψανα βαλανείου Ρωιι·
χρονων.
Κλείοντες και το κεφάλαιον τουτο και μετ' αι,του το 'ιστορικο ν τη;
'~κυρoυ
\', μέρος παραοlJρουμεν στι δίιο γεγονότα κυρίως εξέχουσι και δε-
σπόζουσιν αυτης πρισcoν ή καηίληψι; και ό αποικισμος της νl]σου ι.πο
τωl• .λολό;των, εις Θί\; 11 Σκύρο; οφείλει Ύατcι μέγα μέρο; tij" ποίησιν
τοϋ μυ&ικου <'iurii; :ταρελΟόνro;, δηλ. Τ11" ίσcoρίαν του βασιλέως λυ­
κομlΊδοll; μεθ' η; aCE"CO ταrα συνδέεωι 11 του ' Αχιλλέω; KCΙΙ {j τoίi
Θησέως. .
Δεύτερον ή δ.} ωσις τη; "ιι σου υ;το τσυΚίμωνος, ίΊΤΙζ μετc.ιβάλλει το
όρμ'l ηιριον των ;τειρατων .λολόπων ει; ψιλl]σΙ l χον κιΛ ειρηνικην ' AίJlj­
ναϊκην αποικίαν, η; 11 ίστορία είνε, οϋτω-ς ει;τε~ν, {j ιστορία τη; ;\llj-
τροπόλεώς της. ' Απο του δευτέροιι {jμίσεω; του ;"ιου ιιιω\'ο; μέχρι του
πρώτου η μάλιστα 'ίσως μέΧΡ1 τοίι δευτέροι. μ. Χ. αια)νο; άκολοι·\)εί
t1'jV τύχψ τω" ' Α-&ηνων, μlΙ χωρι'ςομένll απ' αι·των εΙμ 11 επί τινα
χρόνον περι τΩ τέλος του πέμπτου αιωνος και ;rιl)ανω; επί τι\'ΙΙ ΚΙΙΙ­
ρο" κατι! τον τρίτον alwl'cι μ. Χ. Αί' Αθ-ηναι εί'ρέΟησαν ει- Τ1Ί"
ανάγκην νπ παραιτη&ωσι της, κιοριότητο; της Σκύρου, &λi.' ΟL,δέποτε
χα 'ι
• :J,
- επ
τ ων ~....
αυτης ~ξ'
α , των.
ιωσεων
ΤΟ απόκεντρο\' της {}έσεω; και ~o: '(1σl] μιιντον τη; ~κύρoυ ίιπο f;ro-
ψιν εμπορικην και στρατηγΙΚΙjν είνε 'ίσως ό λόγο; δι' δ" 1'1 "ησος ίΊιι­
φισβlμιι ι9 η σ,τανίως -υπο (ιλλων ;rλη" τη; Μηίρο;τιίλει(ις τη;. '11 "η"ος
κατφκημένη -υπ' 'ΑΟηναίων σχεδΟν μόνον και 'ίσον σχεδΟ,' απέΖ.οι,σΗ
της τε ΕΙl βοίας και της Mι~φάς'λσίιι; 1jTO θέσι;, 1)1' οΈ 'Αθηναίοι ijOιI-
ναντο να τηΡ11σωσι παντος ω,λΟΙ I περισσότερον.
ΑΈ επίμονοι και σταηεραι ιιίiται τι;)ν 'Αnηναίων α;ιιοσει; rίπoτελoίισι
το σπουδαιότεΡJν γεγονος τη; ίσcoρίιtς της Σκίιρου, ΙΙΙ'fρχονω "F γι;~ιι)...c_ _
εις μεμακρυσμένον παρελθι5ν, ί);τερ () ;rrιtglιorιcrfL('>; ΤΙ\)\' ' \I))~~~~....Ne...
l'lρέσκετο να α"άγΤ] μόνον μέχρι αΙl τoίi του Θησέως.
 'Ο ί,πο HUI' στρατιωηκων ιαtι,Jιuν n\l" εξεταζό"των κατ' εtoς τυιις
• X;·IJt,>ιotoU; της νJlσoυ εκφραζόμενος ,'tα.υψισμ.O,; δια τας κανονικας
γραμμιις και την εν γένει πλασηκόtητt.ι ίου σώματος rItlν Σκυρίων, δια­
κρη'ομέΙ'ων και δια το αl'ά(Jtιιμα αυτ(!'n', δπερ κo~ιαίνεται μεταξυ
1,H~) I,Χ;) β. π., εδ(οκε\1 11μίν αφορμην VCl εξεαισωμεν καΙ ul,a.ρωπυ­
λΟγΙ)t(I)ς, UI' ΟΙ κάτσιχοι της α;ΤΟ!4.'Ομακρυσμέι'lι; VI1(JOU αποιχισ3-είσ ,lς
ί>πο {ων ' Αθl11'αίων διεtlιtHιl'llσαl' μαλλον αμιγείς των αλλων μερων.
lΙρος εξακρίβωσtν τούτου ελtίβoιιεν άδια:.t!;,)ίtως bι. του όστεοφολακείου
δέχ.Η Χ,t)UI'ίlι Κι(\ ;τι} έβlΗιεν εΙ..; y{)ανιo~έΤΡ'lσ,,', ηnς εδωκ.ε τους έξης
κεφαλικοΙI .;; δείκtιις
Ι) i:l, xi)
Ι) ~O, αι
")
.) i-J., ί2
-J.) ίΚ, -J.i)
:» ι;ι, ;';0
r;) i-J., ί~
ί) χι, Χί
Χ) ί~), 00
!Ι) ίΗ, !Η
10) , U, 00
Γνωστού δε o"τuς στι δολιχοκέφιιλο; ίιεωρείται ό εχων κεφαλ. δεί­
κτιιιι κατώτερον των ~U έκ. μ. επι ιο κρανίων εχομεν ί δολιχοκεφά­
λους και;{ μεσοκεφάλους. 'Εκ τούτου δLlνάμε8-α να εξαγάγω μεν το
σι1μιτέι,rισμα οη οί κάτοικοι της Σκύρου διετ,Ι!.)Ji{Ι 'Ίσαν κατα τυ μάλλον
11 ηττον αμιγείς.
 143

ΜΕΡΟΖ ΔΕΥΤΕΡΟΝ

Η ΙΙΤΡΟΣ ΤΗ! ΣΗΙΙΕΡΟΝ.

18ttιι,. ΑιιIιΑΤ" ΙΙΟΙΙΙΟΛor.Α. ΠΛ~, tW . . tεAε.

r AΩttAιιιoιι ΤΗ! ΟΤ.

Ή Σ~ , ~ ~ν 4,200 x~ χα1 qo... μίαν

και μόνη" όμι&Yνμ4W τi YήoιιJ χωμόπώ.ιν, _ιμiνη" bι1 1% ~Ιας πό­
λεως. dπoιUε' δημον βΌ ~ιιJς χαΙ lχει ·m
σχολείον σvσrdέν απι)
του 1882, δημοτ,χον ΣXohioν ~ων.1 fιιUωv. εlρηνooιxείoν και
..
Tηλ~ioν' μnα ΟΙ; ΙΠwείoιι δε.4..... ~αι τηAεφQwικώς.
·0 έπι Kwroδι6Jt)Mw xαιάloyoς; σνν.~ iY Σ~ πe,ιός oUιo­
δομφ. &ημoιιxoi; ozeAεΙOU .Ινε lΙOV mιτxmιι":'; -' xατoπιt"ζει τι)
φιλόμovooν ,.ών ,",Ο.....'"' τWnw' δι8n ιιmi τς σνεισφορΟι; ιX\'f()­
χoμένag εις 896δ yιHSσια ~ ~ Iιίe _ί,οι προσ­
εν~νnς: Wo σαv(δας lxaσιoς.Ι ιU10t ιιιεiς mi ..- 11OαCn'~ t
ΜΗ" ~ Κ_μιις, πιvιι~ τϊr; ~ IC4IItI"fWιι;, είς ην
αV1jxε, ή "'iίσoς fιt.ι8π. ΛfIιI(Moιι - ' Πε~ wpoι.ωνεί Μμοπλοϊ­
κ~ ~ ~ 'βδομιίΟΟς. Διouαι1'~ laraιιraciς _ ~ι)(ώς
ύπQyεrβΙ dg τΟν ΝοΡόν Sβoίς.
oo
Τό έ'crOOcι ... &ιίfιov ~ dι; 00 ~ zV.ι.άδς ι.., και
οί _ ...,νew έΝν Iιίfl'lRO& τής ν+- b~ ...........μέ\·οι
και φι1wιό1ι.ιe; .....~aiwr_ είς 1'itv ~ ....... pιιιiιν _ίί τό­
πιψ _,~ eιhuit.

,01 ~.-, ~ - ' ~ "ω.-,.. ει; 6ιον και

φ~ lmaAίamιι - ' ~ .ιm..,.....ς. • ιιιιι\ '-fιαστijς
α",* ,.ς ~ -' ......~... __ .....1. . . .(Ηκών
μειαβολώ\. και δυσκρασιών. Είί3υμοι καΙ ζωηροζ J)κύπΟΟες καΙ ιΙΥασιης
πλαστικότητας άνδρες, φ.ιwιQ'Υμο~ χαΙ ιι>Wισxώμμoνες δεν αποποιοίίν­
ται εις πασαν παρουσιαζομένην περίστασιν να εύωχη3ώσι και εύlh,μή-

μ) Π.~β.1. 'Ωιpel. βιβλ. Τόμ. 91 χαί 92 σε1. 121.

 ι 4-4
σωση'. Έορται και πανηγύρεις, άρραβώνες και γr.ίμοι δίδουσιν αυτοί;
ιΙφορμιιν ;τρος ψυχαγωγίαν και ανι(παυσιν απα τι7,ν κα[)ημερινών ασχο­
λιιί,ν των. Ι

'ΕπαΥγελμ.ατίαι 2κ~ιoι.

(1) τα εγχι;)ριrι της \'IΊσΟ\1 ιfσματα ΦρυΥίου μέλόυ; καί ,ίρχαιο

μ,lλλον προ; τι) {)ρηνίίΊδες κ(ιί ;τιιρα;τονεηκι\ν xrli οι'.δημοϊι ιl;! ι λI.ν.Hιι.~:\,
 145
< τα ε" \[) ιμα των
- ')' Ι οΕν
~κι'!!ιων 'δ' ~ , των
ιαφF.ρουσι πο"υ
... ,,~ . "ησων
- α"I.Ιι)\' , και'
Ελλην. πόλεων. 'Εκ τούτων ΟΙ1 πρoσπα{)Ίjιίωμεν νι'ι περιγριίψωμέν τινα

ΟΙκοδέσπο'''α. ΣΚl1(!Ια..
δια βραχέων και δΊ] σσα νομίζομε" ιι'ξια μνείας, &ρχόμενοι άπΩ τού γάμο\!.
του γιιμοl', σσης συνιίπτεται Τ11 σιινε\'\'οήσει και συναη·έσει τώ,' γο-

τοιούτου ιιέλοιο.; (jδοντα.ι. 'Ε" Σκl"ρφ μόνο" είς ι;,ρισμέ"α.ς έορτάς κιl,κ;1~~~~J~~
01',
ι;,ς τιίη' Φι;)των, 'Απόκρεω", ηι\, συλλογή ν τιί)\' ιιιι)ρεΟ(f ύλλω ", τίη' {)ι
I'~(ιn', ;ΤOλl.<ίκl; ~f fΤνl' κl(\ ιΙποτfl.fιηtιι ε(1(ι)nκ, ι1ί.i.ι'ι και η;)Ι' Π(10μ\'1]-
'\. -..,
στριοι,,\' τιιιν ΙΙ!.?ΖΙΙI(ι)\,
"., "Ι. '
[Ι η UΠΟΧ/.εΙCJμf"(I)\' <"ΙΟΤ!',
~, -;)
προηγειται
β
αρρ.α Jtl)"
,
FCftll' (in' πολl'εηΊ;. Προ του ιΊ!.?ραΙ\ι7.n ο; οί '(ονε!; της νvμCfης δια
alIYYl'\"oϊ,.: στενοί' ιΙποστfi.l.Ωυσl ;τρι); ΤΟΙ'':: ΤΩί} γαμl-ίροϊ' σχέ~ιoν τοϊΊ
ΠΙ'I'ΤΗΖί) ησομέι'οl' πρ()ιχοσΙΨΙΓι{n'()ι' τ ι)ν Jl ροηγιn,!ιενψ' τοί, γάμου, αν
Ωίιτο.:: ;τριιγμιιτο;τοιη()!). ΤΟ (fZFLΊloy τοί-το, FI' ι~, εν πιίση σαφηl'είι,Ι
ΤΙ1 τη.; πιιοικι); όρί~oνrαι, Κ(Υϊ.οί'σιν 'Ίσον. Γενομένου ("(ποδεκτοί' τοϊΊ
'ίπου τούτου και C'\QlG{)f\"tn,: του Ζιιόl'ου τη; στ~"'ψε(ιJ; δ uιιραβu)ν επι­
σημο;τοιοι;ιlεl'Ω':: ΚΟΙΥολογείΤiΙI, ί) δε νίψφl) Τ111' επιονσαν (Ι έρει μετα
alI)",'EI'Iill' διιίιl,<!Ρα
...
ΤΙ;1• "αtl ι·) ......
Ι ι
0(0 διίΗ)((
....
και ί'δρίιιν {,δατσc,
-
αντΊ των
δποίων Ι.ιφβιίπι ('ίλϊ.ιι TOlct.iiτrι εκ μέρσl'ς τιίη' γΟ"fω" ΤΟ1Ί γcψβρου και
rιI'ΤΩυ Τ01Ί Ι δ ίο 1 •
'

ΤΩ ιu ίιτο Ι' 'ίσΩ" η ;r!.?οπIΊμψl)"ο" τη; ;rρο[lιίμμη.:: ί)μιίJl' σι νrαχί}ε"

τι) 17:1;) ;rιιψιί)έτιψΗ' ~\'Tαί'lIιι bIHTljCIOi'\'Tf:; ΤΙ)Ι' ιΊρίJoγρωΓ ίιι\':
'j' ης το ΟΥιηια τοιι παΤl'Ω; καί τll\! ιιιου καί του αγ1}ου πνειψατος και της
ΚΟΙQίιι; και αί.ι'{)οί'ς δεη,ηl, ης ιψι,,\, ΘεΟΤΟΚΩυ κω ιιl':;ταρ{}ε\,ο\l μαοια.: ο{}εν
ΚΙΙΥΟ ω μιι\'ο1.η; ΤΩΙ' ,(αλουκο\' κιιι 11 (ΨΩζηΥος μας ϊ.εΧΙΙΙΥn πηΩΙΨαι ΤΩ ;τα!.!Ω\,
τη; {}ηΥΙΙ.Τl'Ο'; μας της ΙΙι.Lρlας εν :;ΤΡΟTlι; tlj; δ,I"Ω!lαι το ελεος ΤΩΙ' Θεοϋ ε:;τητα
την ειιχll μις. αρχη σ:;τητιο ης ΤΩ καστοο :;τ1.ιlσlο" \'lκο1.ΟII ι( αρκοl'(;) ΕΗΡΟ
σπll~1 ης το XQJjOTQ τ(lυ fIlYIl κ(ιί το λι'cικo :;τληηlO\' ΚQΙΚΟΙΟ(:) και ετερο σ:;τητι 1);
το λ,ιλαρο" ;τληιτίον της {(l\IQr"a((;) ΤΟ\' ;τιι.τη ης ΤΩν αΥηον EI'OTQfLnoI' ;τλΙΙΩίον
ΠΙΙ;Τ'ΨΙΧ'! ;'(ΙΚΟΙ' κατοιl\,ιι ~·I; το τραχη ης τη\' λαο\ ι'σα πληηιον χιι\οελεΤΙΗI
αμπελl η; TOI'; ασ.ΤΩI'; ;τi.ησιu\' τοι' α/)ελl(οιι μοll αμ;τελη ης τιι;τατoιl'l πλη­
ιτlO" Τ1?οlιινΤUΙΓΙ'l'οιl κω το\' ζΙΙΥΙΗ'ΡΙ'\'Ο το ;ΤfιιtΙολι 01.0 στη\' δεσοι ;τλησιο\' πα­
;τrιτζελι'κα χι) ιιιφηο\' ης τιι Υιιί.\Ι\'η τα κληιτ!ιιιτα :;τλησιο\' \'ΙκΜ.ιι ;το\'αιζου χω
ετερο χωψΗ(1 11; το ;ταλοκιωτl'Ο τιι μΩ\(}ΙΙ ης τε; ιι.Ζ.ΙΙI(ΗΗ'\'ες τιι μοισα χoρcιιτηα
ης Τιι\' λαλιιρο τα μοισι( Χ"Ρ".ΙΓΨΙ η; το κιιί.ο!ιαστο Ζ.ΟΡΙΗ(Ι η; To\'qre χορωΓΙ ης
το ;τιιτζι\'η ΧΩιιιιφ η; ΤΟ κα:το ΧΟQ!Ημ ης τυ τριι.χη τα κλιισματα χοριιφl στου
ζorot1a ΧΩΟΙΗμ στο ΚΙΗΟ ΚΙΙ;ΤΟ Ηερο ιτ,ο κιιτο κιι!ι:;το 1ωιι\'ιικο; ης τοίl; λακοιις
χωραφηα τα μοισα fTFQO Ζ.Ω{ιlιφη στους λιικοl'; πλησιον ι(αλαΥκο\l/)ιας τα χω­
ριιιτ'1'! η; τη\' καλυβα τα μοισα ΧOΡΨTΙU\' ης τι'ι\' καλιψιτζιι ;τλιιιτιο :;ταπυ.{)εοbορο
χιιλΚΩΙΨΙΙ της (!ωωις και τη βητη\'ι( ΤΟ ι.; ρακοις και ετεΡΩ χιιλκοιψα nζ~'ρι 1
τ IIYrLI'l'fL 2 κριισοπι(1αρο 1 βητη\'Ες:> σε\'τουκ\!ι 2 ΟΤQοματιι δηο κω στροματο­
στησι 1 α;ταιτλομιι 1 ΟΗτο\,lα :3 προιτκεφαλΙΙbες ;-1 :τροσκιιιφιι.λα -! ι[ουιττα\,ια ()
τ<1. bιο μεταξουτα και :;τηκαμιιτα εξη :;τόλιες ;-) και του γΙΙ;ΤQου ΙΓοοεσες 2 κιιι την
μΩισοι αλο\'ι του ιτ;τητιου Ί::ειιγΙLQΙ 1 ιιγελrιδll ενα '( oorιδη ε\"α γαδιιρα 1 γαδ(ιρο 1

κιιρ:;τιί)\,. Χ.λ. ι!δι,,'ΤΙΙΙ ':ισμιιτrι 1/)IHLTfQOU μέλull; κιιί ί,υΗμοϋ, ιlλλι~ χαι οίκογε­
"εωκι;' τοιαυτα ι,;τιLΡΖ.Ωυσl, rrfQ0Yτ(L τό Ο\'Ο[l(Ι της οΙκογε\'εία.;, ης οί :τc nv
-"_- __
ι;).; ψιί"ετιιι, έμελοποίηιτιι\' 11 ιισμfl'ιζο\, (.ίδο\'τες τό (}.σμιι τοi:το' Otr(~~~~i:'>o..l
ι}.σμιι λl',λ")\,ιτ!ιi\,ΙΚΩ, Κιιτιτιιρελιιλl'ΙΧΩ. ΞrιOϊ.lΙί.\'ικo, ΙΙιιτεστη, ΙΙιι.πιι:ω
λιγύrrιl\\'οι τiΊ.; \'IΊιτυι, ;τυψι'n; και 130σκοί Fz.oUOll' ίδιο\' μέλΩ';
eέλη, κt.ιί δ πυιμενικι).,: {ιι~,λι')ς t-"ί"ιιι άΥ"(Ι)(ίΤΟ; (J.:\JToi.;.
 Ι4ϊ

και τι, γιδσπροβιιτιι τα μlOιι δικελυ 2 α;ηνυ μια τσαικουρι,(Ι δω νυ I!\'IJ. κιιι
ταψα () και παουρι 1 ολ(1 καλα κω τη\' ευχι μrt; και το σπητι ει.; τα;(.ι}λl. πλυ­
σιοl' λαγου ακομα και το χσραιρισ\' η; το σταβρο το καληβη πλυσιο\' αγιου
δημιτρι και το μεγαλο δρομο

Νvμφοσr:ολη ZHve'a.

Αί κα/}' ολο η)ν χρόνον τη- ~H'ησt'είας σχέσεLς τών μεμ'

νω" εΙ,'ε ΣU\'11{}ως ειλικρη'εϊς καί ίΙμεμπτοι, μεηι χαράς δε κι ιι
φα"είας παρασί'..ευάζοη,ιι διι! τον γάμ()ν.
 ~υ\'1101)ς χρόνος tii'n' στέψεων είνε. ι~>; και εν τη clUXiHt\tIjrI, δ χει­
μι~ν, ιiλλιλ πολλάκις και δ ΙΙμέσως μετα Τ1)ν συγκομιδιΊν των καρπιον και
τl}ν παρασκευην των νέων ο'ίνων, φροντίζοντες να συμπίπτη δ γάμο;
ει, νουμηνίςι.

την προηγουμένην του γάμου σιιγγεl'εις κlΛ οικείοι των μfλλονύμ­

φιον ά:τοστέλ/ουσιν εΙς τον οίκον τη; νύμφης διι.(ψορα hcoQCL, ιδίως
τρόφιμα και οί ποιμένες σφάγια και τυρούς. 'Ο οίκος της "ιίμψης
ει'τ(lεπι"όμενο; στολίζεται ποικιλοτρόπως, και ι~)ς ει, τη ιΙρχαι6τητι, ΕΙ'
Θllβαις μεν «πο του Ίσμηνοίί, ε" δε ταί; 'λθι]νωζ ι1;το της Καλλιρ­
ΙΗ)ης πιιρDένοι εκόμι~oν το δια το γ(ιμl1λιον λοl'ΤΡΟ" τι7n' μελλο"ιίμφω"
ϋοωρ, οϋτω και εν Lκύρ(~) σI1με[ιο" ;ταρθέ"οι περιχα[ιεί; κομίζουσι το
Οιι! ΤΟΙΙ; κεκλημένΟl'ς εις τον γάμο" ιl.ναγκαlOυl, ίιhωρ (lπο των πηγιον
του Κηψισσου εις ύδρίας καινοιοργείς και εζωγραφημέ\'ιις δι' οψαίων
λειικιί)ν εικόνων καΙ παραστιίσεων.
"Ε., ν τε τη- εκκι,ησιι!,
~ , Ι \ , Ι
κατα toI' χρονον της στεψεω;,
- ,
και κω
' \ ) ' «'ο' •
(](),
διι! κερματίω" αργυρων καΙ χαλκίίίν Il>; και δι) ί'ί.λλω\' διαφ6ρων κατα- •
χι'σμάτων ραίl'ουσι τοιι; "εονίιμψους. 'Εν Η{) "ιιμφικιΤ> {)ιιλάμι~) παίς
ιιμφιθαλι}ς και μόνον λαμ[)ά"ει τιι.; λαμ;τrίδα; του ίιμεl'αίου και σ[1ι,,'ει
τιιύτας il'to; προς τουτο κομι:οιιένυυ ί'0αως' ιΙλλιι. κιιι εν τη ιΙ[ιχ ιιιό -
τητι (lμφι()αI3}ς i)" δ πιιίς, δστι; εστεμμένο; δια δριιοβιιλάνιο,' fλεγε
κατιι το γαμ']λιον δείπ,'ον το «εφυΥον κακσν eiίe ov αμεινον » ,
ΊΌν y(lftoy άκολουοουσι πολλάκις έστιι.ίσεις και ευωχίαι πολΙll1με­
ροι, πρι)ς δε οημόσιοι ει· ί'πιιίi)ρφ χοροί. εν οίς γυνιιίκε; εχουσαι ούχι
ftικιιπιφρό\'ητον το ;τσιητικο\' τιίλαΗΟI' εγχωμιάζουσι τους νεο"ιίμψους,
γο\'είς χαΙ συγγενείς αυτιί)\" ;τρος hE χαι :τά"πις τοιι; ΚΙι((l rιειριι.ν χ σ -
[ιειίο,'τιις έ" κύκλιρ. Ό εις τοι'; γι.ίμοι'; ιορισμένο; ΧΟ(lΟ; είνε χιίκλιος
και σεμνος καλοιίμεl'ο; «καλές» Χιιι Ομοιι.ίζει πρι); τι'},. τι;)\' (lUΖ αίων
fμμέλειαν.

τα εγΖι;ιρια της SΚlίρο\l ζίrιματιι, I~)ς ανωτέρω διείΔβομεν, hιcιφέ­

uουσι niJl' τω,· Cί.λλων ν11σων και ;τόλεω\'. ιi'>ιόρρυ()μιι δλω:; (')ντα και
;ταλιιιιί. Τ«( (ίσμητα ταiiτιι διιικρίl'οl'ΤαΙ οι' μόνον εις ι:ίσιιcιτιι fΟΡΤΙΟν,
ι~.ς τι'ι τω\' Φιίιτω\', ''\πόκρεω,' κ.λ.;τ. ω.λΠ και ει; γεωργικ(ί, JfOIIlfl'lXlt
και οΙκογενειακά. τα ι)ποίιι ι;ίδοι'σι\' εις trl; διαι( όuοι'ς τω\' ()ιασχεδι.ί­
σεις, αγ(lοι\; και όδούς.

'Εκ τιον πλείστων ~σμ(.ίτω\' τοί, ;(Οροι', oarl; επεται tii'JI' ~'ιi! ι (ι) ._ _ _~
κιηιε\'ειακων at1vavaargorp(DV κω ΟιιισκεΟ(.ίσεω\" δημoσιεύoμ~ \' ~~~~~~~
ρι ν τι7)), ιΊI'ι~γν(ι)στι7)ν,
 149

ΑΣΜΑΤΑ

1.
"Ει'ας κοι'τος κo),τoύτσικrις ποί;χ' ('όμορφη γυι'αίΚΓΙ,
οί αρχόιποι τοι' ζηλει~αι,ε βαρειιl. βαιιιιl. του ρίξω·, [) χιλιάδες γρι)σιιι.
Και πούλησε τα ρουχά του και πΙ. δπάρχοιιτά τοι',
κ' ."
.ι ακομη δ'ειι ωι'
\σωκαι'ε,
' ., ,το
απ \ χρεος Ι του ι'α ι,γη·
R J

ΚΓΙΙ πιΊρε και τι}ι' ωμορφη, γα πi!- )'(1. τι]ι' πουλιίσ;l'

~ ~ Ι ~I Ι
~τo ιιρομο
\
οπου πηγαιι'ε, στο δ'
\ ΓΙ Ι
QUflO οπΟΙ' πrιει,
Γιανι,ίτσαρης τον (lnaJ'T~7, Ι'ιαιιι,ίτσαρη; τοιι λέγΕ·Ι.
που π~7ς κοι'τέ τι})! (vμορφη, ποίι Π(fς τιίι' μαι'ρομιίω;
Γοί l.ιρχόl'Το/ μέ ζηλέψω'ε, βαρΕΙCl. βιιι'!.ιΙ. μο;' ρίξω',
και ποιίλησα τι'ι. ρουχα μοι', και ΠL [,πάρχιινπ1 μοι',
κι' ακόμη δέν μέ σlύΚαJ'ε ΓΙ;;' το χρεός μου ι,ά βγω,
και ΠΙ7ρα και τι)ν (ΙJμορφη, και π(1ω 1'IL TllJI ;;οι'λιj!J(ι).
ΙΙές μου κοι,τε τα δώσα της, πόσ' εί," ή αγορά της;
τόι'α της χείλι χίλ!.ΓΙ 'XFl, και ΤΓ1λλο δυο χιλιάδες
και το καμαροφρίιδι τη; άμέτρητο λογάρι.
ΒγΓΙλε και,τε το φέσι σου, κι' άι'οίξε τι} Ι' ποδΗί σοι'.
Στο 9 έσl βάι'ει ΤΓΙ φλουρ!(ι και στι/)' ;τoδlιL πι. )'ρι)σΓΙ,
και πέρι'ει κ2' ύ γιαιlJιίτσαρη; τι} Ι' rΙJμΟΡ9 η και (/ H~;'EI.
Στο)' δοόιιο
\,; ι
που τι'ιι' πl/'ναιΙ'F στο)' δοόιιο ;του τι'/)'
Ι) Ι,;;. ι
;;rln,
Για)l)Ιίτσαρψ; τι])' έρωτ~7 )'ΙαJ,I,ίτπαρης ηίς λέη.
γΗΙ πές μου κόρη λιγερι], πο{}' εί),' τι} γοι'ικιί σου;
ΟΙΙ μαιψΓ./
' jl" , •1ει"α
απτη Η δ' εια, κι" αφε)'Γη:;
, μ,α.-ττη ν.-
, ' _κι'!!ιι,
llχ' ι1δελφο πρωτοπαπα, και {χ' rΜελq Γ) ;τολίτη,
κι' () 'Jrli) μικρδ.:, έ/ιά{)rJ./lF, γιαι'ι,ίτσαρη.; εγίJ'η.
Τότε Τ/ΙΙΙ οφιιγκταγγάλιασε ποίι 'τω: ιί (Ι. ()ελφιί ΤΟΙ',
τρέχει και ψι'}ιί)'ει ΤΟ)' κο)'Τιί: μες ΤΙ})' ;τοδιιl ΤΓΙ γρόΟ ΓΙ .
llι1ρε κοι'τέ ΤΙ}~' ('όμορφη, πάρt" τι/ι' μαι,[]ο,ιιΓίΤΓΙ,
Και τα φλωρ!ι'ι. :του σου δωκα 1l~ εΤ/Ψ γ!ΓΙ ;τροικι ιί τη:;.
2.
"Ο τrlJ' εκτισ
" {)' ιι< κιβ ωτo~
\ κ"(} .!ω Ο η καστρυ,
ειιεμε J.' '
'πο τι)τ' άγάπ' ό Ι'ε]rι; ΤΙ} ι'(!ΓΙ κ' lί μΓί/'Ι'α του ΜΙ' ωί.ει,
Πέφτει ό 1'1'10; βαρεZr.ιρρωστΓ! καΙ ι" (ί.ποΟάηl {)έί.Η.
Σαν σου Ίιιλι'ι
ι σω ,ιιάτια
_ ιι/Οι' ),α ....ο{)Γι;
ι το χωoι~
.,'" αi.λο,
ΝΙ MJί'j.; το γλιιγοοώτεοο γιατ' f"iIIat 1" ά:ΤΟ{}Γί.ι'ω.
Παι 'Ό;lι' ερ{)Π~ πτδ σll~TΙ μ;l;, μΊι ΚΡΙ"Ψ!l~ το)' καίίμό/' ι/ΟΙ
άρώτησε τι) μάΙ'1'α ,ιιοι', κυΡΓλ μοι', πο;; ι,' δ {'ι~ό; σοι';
κ' ι"Κfίι'ιι ,911 σ' (l:Τ()Κr!/'?lΊ /11:' τι) καρδιιι καμ/ιιη,
;'1/1 't)f~ ωl' ίί:τοι' κείτεται (πΙ) στρώμ' ιί.ρρωστη,ιιέI'ο.;:
τι'η' Elfl ιί άγ(l:τη σοι' μεσ' ατι}ιι καρδιά αφαγμέι'ο,
'.lι'/βα σΤ/)ι l αακάλα μΓις και XIJ.I?IJae στο ατρώμΓΙ,
(JΧΙ~Ψf, τψιllταφvλλέιψι /ΙΟΙ', ;'lα ΙΙΓ1 σοΙ; ';πσ στο στιίμα,
"Ελα δf~α (πι) κλίl'ιι μοιι :Τ2/1σε τι) κεταλιί μοιι,
κιι; σlΓί~μ τ/ί"Ι' (~ι'l'lιτι.ι {ίσο 1,Ι( 'βγιί ιί ψιιΧlί μοι',
".lI'()l~f' τι) κ·ισέλ?,ι μου κ'ιι 'μΟΡ7'Jσrrίλισέ με
κ,ι; (JI1}"f' μου το εl,Γι .'101' κΙΙΙ β,ί},ε μου το ι:ο.}".ι,
ίί:τ() ι , μοίο καταρΙιι)σοιιι', στοι' ~lδη 1'(1 τι) βιίλω,
/{αι β,lλε πτυ κεφ,lλι μοι' τρωΙTlιφuλλο και β!όλ,ι
%'1; γΚΙ'J,ΙΙιασέ μοl'ι μΙΙΤ2ΙΙ /({)/', ι;'ηιορqα μοιοολόί'IΓΙ,
ΚαΙ σΙ) ι, ι'ι)!ί; και ;ταl'ε με τ/παερα παλληκάρια,
κτι~:τα, κδρη, τι) στιjι'}ύ; π,>ι' μf: πέτρες με λιfJύ.ρ!α,
/{ι/ι σΙ11' Ιι)!Ί; κιΙ; :Τ111'ε μ~ στιί; έκκλησας τι/ιι πόρτα,
auef' ψιλ/], λιγι'ι} τωl'ιί, Ι'ΙL μrιραι90υl, τrl χιίρτα.
Και α111, ι'ι)Π; και 'gfJ' ιί πα:τ:τii, ιψΙ Ι-ι! με ι?",ιιιατίσ!ll
τιίτΙ' και /ί lίγιΙπη σοι' ι9(1 ,IIr ιΙ:τοχωρίση.
κω σ(1)1 l'διJς κ' (1)1(lψοl'l'ε, κδρη μο!', τι1 XFg2 d μο!',
τιίΗ' ι?υ.. tJ)'ιJ;, (ί.γάπη μιιι', κα; αυ α:τ' τι) ΚΓιρδΗl μηυ.
Krι/ σl'll, σοΙ; απίλη ιί μιll'l'ιι μο!' κ(ίριι μ' πι κδλλl'βιΙ μο",
'Γ,ίγΙ' κα; τ(!ισμακάρισ. το 1'1'!01' rί:ΤIJί' α' αγ(ίπα.
~'ιll, μoiι τιι ψ/ρ' ίΊ ,ιιιί,"ΝΧ ΠΟ!' σπ) γιί οα τ(.ι σκορ:τισω,
κω ι?r'ι ιι'(Ι)I'(ίξω δι'ιιατι1 {ίσο 1,,1 ξει/Ψχιίσω,
ΕίχΙ' %(ιι στι) δακτι\λι της ί/ι'ιι χρυσό ()ιιχτλύδl,
ΤΡΙ;'Ι~Ρ{l) γl\(>ω μιl.}.ΙΙ,ιψα κω μέαα το φrιρμ,l.κι,
σΤl1 l. Fίλ η τη; τ' (Ιτrίσι'ρ~' κ(ι; 'βγιίκε 'ί ι/Ψχιί της.
"Ει'ιι; :τrι:ΤΠΙΙ; ΤΟ/', J.'ψιιλε 'σμι'α ,ιιι'ι/μα το/\; '{JIl.I'IlJ'
στο l't'!.O (Ι)'ι/κεl' ιί κά},αμο; στ/ι Ν2α το κι'πιιρίσι,
'.lπολιll'Ιί. ύ κάΙιψο, CfI}.I'( τι) κι'παρίαl'
ΙΙlJι'λlίκι ;rιίγF κ' lκrιτσt' ';rI1I'(I) ατι) Κ1':ταρίσι,
Μ:ι' fκελιlδFΙ 011/' πουλί, Ι'Ι1 λέ!l σ11ι' ('ιηδπl./,
μιίl'(}ι' κελάδει κ' εληΙ' μ' ιί.ι''?ρωπll'ι) λαλίτπα'
:Τ°ιι):; f'ίδF τέτιι!ο Οlίμ(ισμα, :τοιuς f-(I)f' τέΤΟΙ0 Οιί.μ'l,
?JI, Μι' q'ιλ!οί,πιι' :;ωΙ'ΤαJ'O; qιλιοvι'rrιι πεfJιιμμέι'οι,
3.
'Α,'ιίιιι :τέτρrι :TfλfΚ'f,
Μι' σου π) λέγω ΧΟΡΓ1Ηί,
.1Π τάι'ι! ΤΟ/' ΤΟ χ/[!/,
ΧfΊ//ιί)ι'α κ(ιλοκαϊρl.
 Ι5 1

"l[lfL λιγΕ{!I/ τό" fr!(lITr!,

κα; μεσ' nι απλιΙγ1."(1 τόl' ΚΕI'η! .
.]fJ.,L λιγΕ{!ΙI 10V λfγFl,
f10 Ι '{!Κ()I'Παι κα; κλαίΕΙ.
Σου τιΊ 'πα 'γώ, (η λιγεΡιί,
γα μιl ,ιι ιΊI'Ε{!ωτήση ς ,
τιl,' καρr)Hl μου "Ι! ραί'σn;:;
{)(Ί σου τσ μαΡτι'Ριί αω ,
και γλι'κιι ι?(ι Of' q ιλιί α (/).
Jέκα κοριιαια {(ίλΙΙ ΠΓl ,
και,ους Μι' τσ μαρτυρησα.
[(αι δέκα πω'τρηψέlψς,
και δ/,σ ΡΡΕβωι'ιασμέlψς.
Κα! 1."5 καλογρηαϊς,
με μαί>ρα μ(Ί.,ια σ'll' Ο-η αϊς .
Και 'στι}:; 'γοuμέι'ης τσ Κfλί,
τρέ,ιι' lί καρδ2(Ί. μου σΙΙι' Of' '()ιί'
ΙΚΕί μοί> 'κόψα/ψ τσ χ.ρι,
liχολό μου πε!!ιστΙρι.
Κόρ' ll; σ;' φίλοι,ι'α κα; σΙ,
'}'αρέφαλό μ' (1πτο παχτσΙ,
κι
~)\ "β
ας μοι'κο αν και ται.I.Ο
, '"1"

ΠΟΖσ κακσ Μι' είιι' πλt:!Ιι ϋ.λλο.

4.
...lI' ερρ(σγ!.ασε ιί μάΙ'Ι'Γ! μου,
ιί γλυκομαι'τζοιοριΊ.να μου.
•
Σ' {"σς λεβέιπη χΙρια,
στι} σπα/?ι(} και στά μαχιιί!!lrι.
ιΥα στΙκω,ιιαι )'(1 τοι' ΚΕΡΙ'(Ο,
κ' lλEυOεΡl,ι'ι. 1'(1 μι/ι' lδίίJ .
.Xd τραγουδώ ι'(} πίl'!l'
και τ;] ρώγα ι,α μ;] δίl'!l'
Να πλvl'ω και τα πόδια του σ;' ιlρ)ψρo λε)'έι'ι,
ποί\μουl' ,'ε!.α και χαδηιέI'η.
Τρία χροl,!.α τσν 'δούλευα,
στα τέσσερα του λέω,
\ . ;
β ουρκοι'ομαι
,

και κλαιω.

JD; μ' άφέΝI) μου τ;])/ ρώι α,

δό; μου τί] δοίιλεψίl' ,ιιοι',
κ' lf1agέOIJX' 'ί ψι'Χιί ,Ι/ΟΙ'.
 Θέλης (~σιίιιι j!Πflψ, Οfi.ει.:: πολι! λογ(ίρl,
,.
f) Ν,ει.:: " , • β' , .1 '
απ το/'ς Ι.ε ει'τα.; μοι' και'ει'α παl.ΛΙJκαρι;

Δειι δοvλfτα, 6.rτΔτη μου, 1'2' άσιjμι γ.!α Λογάρι,

μ ψ)' απο τοι',ς λεμΙ'ΤΕς σου και,Ει'α παλληκ(ιρι,
μι)ι" ι)οι.λf'ψα, α(ι έι·τη μου, )ψ1 ι'ι! σΙ:' κάμω Tai!jl,
ΧΡΙ l σιί μου περιστέρι.
5.
]Ιά)'Ι'ιι μπονάτσα ποίψε και σιγαι'ε,ιιΖά,
tγιισεψ' ό %αλ{)ς μου %αl πά' ariJv 'Αρ,ω·ιψί.
ΛΙηδε χαρτι μου πέβει μηδε άπολογι(ί,
μόι" ΥΙ'ΓΙ μαι'τηλά%ι μίο' δεκoχτc) q:Aoue2 rl.
Αελεί.; κορι} παντρέψου {)ελείς μιl ;ιαντρεΙlηί.::,
ι9ελεί.:: τα μΓιυρα βιί.λε και γίι'οu %αλογΡll ά .
καΙ μέι'α με 'πω'τρέψΓο'ε κ(ιη)) σTI/v 'Αρ/lπ'lIί.,
μου δ(ίισω'ε )'ιψαίκα μιας μάγισσας παιδί.
,ιιαγείοει τα κ αρ(ί.β2α , μαγn'ιει το καιρδ,
,ιιαγει\ει με κrιι 'μέι·α καΙ Μι' μπορώ 1'11 'ρι9(ίι.
6.
Τάχα καμίl'ι καίεται, τάχα λοι'τρο πορόl'ει;
..lΙηδε καμί/'ι καίεται, μηδε λΟΙIΤΡΟ ΠΟΡΙ)I'εl,
του Λ-ωστωτιj lί μω,ουλα κ}.αίει και δε /ιηρόl'ει'
«Aαμά~oμαί σε, ](ωστω'τιί, όπου 'σοι')' παλληκ(ί.ρι,
~noj.; δεν τσακίζεις σίδερα, δει' δέρl'εις φυλακ(ί.ρlJ»
«Θαρρείς μω'l'ά μου αί φl'λακες περιβολάκι fΙιιε,
« l'άχΠ μηλ!.ες και κιιδωΙ'lfς και δάCΓι'ες και μερσίι'ε.:;;
'/ Ι1 φιιλακ' l!XEl σίδερα l'χεl και αλι'σσίδις-
«'Όταν ακούω τα κλειδ!.ιΙ καΙ λιλιρομαχου)'ε,
« {)αρρώ 19(1 με σΚΟHJΊΟΟΙ'I'f', {)Γιρρ{ϋ {)ιΙ,ιιι,. %ρηιrί.σπι'l'» ,
Βο.οιλΟ,ίοίολο τίiκnι'σε (}πο τcί ΠΓψει91\ρι.
«τραγοι.δησέ μου, ]\(Ι)Ι'σταΝιί, και {)(1 σε 'λεl'{)ερώσω ,)
«Πολλες βους , τραγοίοδιισα μα λεΙΠΡΖΙΧ δε,/, εΙ()α'
«μα 'yUJ γΙ/Η'ΤΙ/ τι) λει'τεΡΗΙ πάλι {)α τρα)'υι,διίσω,
«Λεq τοκαρι'(l lrι (\TF1j'fl στιj - φuλακιίς τιΊ πιίΡΗΙ.
«το λεq το%(;ρι rq αγα ,II(t λευτερ!(}. δει' εΙδα.
7.
ΛlJ.d πέρδικα %α/'Χιίστηκε, άΙ'CΙΤOl.η και δύσι,
πώς δεν ε~'ρέ{)η κι'l'η)'Ο.:: να τιίι'ε κιψηγιίσll.
'Ο κυl'ηγο::: σαι, Τ' ί.ίκοι'σε, πολι' TOV tfaeEιoq άl'η,
[]ίΧΙ'εl τι1 βριίχια στιΙ βοιψ(ί" τrl ξόβεργα στοι'ς κιί,μπο
τα δίχn l Ιι τ(1 μετrιξωτα κ(l στου Χιοι,α ΤΙ/ {felJat
 153
Πηγαίι" ιί ;τέρδικα 1'11 ;τιιί και ;τλέκnαι στΟ ι)ί1. Τl' ,
ψιλι) 9 ω)η) (1),έσι'ρε {)(ίΟ κι' (1)' ιίμ;τοροί'σε,
"π χαμοπγ2 ι'ι.σμε κι'ι'ηγ/:' η ιί ΨΙ'1. ιί μοι' ργαίι'ει,
π(/ 1'11 τι'ι ν ;τιιίιl δ κιψηγo~ κιίνει ι(τερ'" και 11 είι;'ει,
Σ;' , λJ]lί.ς κλω)·ιίρ' (lι·irJηκε και κελω)ε; και λέ)'f'l'
ι,οη
R' 1'α\ σο!' η κ/ιι'ηγ,' 1
.... )ριη) μt τιι\ "/ιαγ(ι))J(κα, σοι'.
;τοϊι σοίί '9 ι'γε lί ;τΙΡΙ)ΙΚIl μεσ' ι1;τ' ΤΙ})' ιίγκ rιλl Ιί σοι',
Καρσί της ';τιίγε καί 'κατσε, με ;τιίι?ο τσrίπεΚ[lί,?η,
"Ετσι τσ ,9έλετ' οί ιίετοί )'ι1 Τ[l(ί)τε τσι· καρ;τΙ) μα:;,
και σlΙI, U;τοφύ.τε HJI' ΚΓlΡ;ΤO το Μι/δρο l.,1 σμοι'lln'.
8,
υ Oτrι.ι' ίι,ιιιιιψα ;τωδάκι,
φύλαγα 'γα άμ;τείΔκι.
"ΙΙρ{)ω'ε τρείς κορασύναις,
1'ΙΙ μοίι κλέφοιψ ταϊ.; araq ίι)ιιις.
ΠΙΡ)I(ι) τοl' ιί;τιίl'ω γίιρο.
).J 'βρω βέργα l·ι1 ταί, Μίρω.
Παί μ;τερδείιομαι στο rJrJ. το,
μιί τε ι1;Τ(l1'ω μιίη' κ/πω,
"Ερχεται ιί /11'1 τραβ(l,ιtf,
και ιί ίΙλλη ξεκοιο ι 'ΤιlμΕ,
Ι';Όι.τοζύγω σε κι' ι) l1λλη,
,IIf' τlΊ gιJ.βδα τι} μεγιίλη.
Και μου δυ)σαι'ε χαστού κια ,
,ιt" τοϊο Ι/ ριίχτ,l 1/1 παλοιίκι ιι ,
, li'J' μου δώσω'Ε πολλαί.;,
;τει'τακόσιιι.ις, μιΙ καλαί~.
9.
'Φέτος Τ uμ;τέλια ' κάηκα)',
και ΠΙ0 κρασί Μι' κι.ί.ι'αι',
Ι{ί {ίσοι μ;τεκριί δες τ' ι'1κοl'σω', 'πέσαι'Ε )·11 ';Τf'ι')ιίl'οι'ι'.
"Ολοι Ι'Ε,ιιιι.::'εl'τιίΚ(J.Ι·ε και κ(ί,I/ΟΙOJ'ε κοι,βΙI,τα,
και ;τέρ)'οιΨ τα;ς καπότες τωl' και κιιι'οιιl'Ε 1,111 τ/ι'τα.
"ΙΙτουΙ'Ε κ! ιί καπότες τω)' τριιπιαί:; και μπαλωμl)'ε"
και μέσα ' στο κρασοπωί.ι0 !ίτοι ψε κρε/ιfισμέJ'ε::;,
Πάει και δ μπεκΡιίμ;τασης, τοι.;; 'βρίσκει σΙ,I,ΓlγμέI·(}ι'ς,
"EQZεo{)c ;ταλληκιί,ριιι. μοι', 1,(1 ;ταμε σ' ΙΠί.ο)' τιί;τ(),
δπούΙ'Ε τΟ κρασι If D1]1'0 κι ί'lς κάμο/'με και κιί;τιι ,
Στο δράμ() υ;τοι, ';τιίγιιιι'ιιι' ι'ιιστιιξαι' οί καί:μΙ)'οι,
 154

εl'ας ει
'δΙ
f'
~ ,
στω!
t'I
ι'πι'οι! ΤΙΗ' πως
- , ι
πl'ιγη
, '
στο
β ').
JClef .Ι·

Σψαοτε :πα}'ληκάΡlΓι μοι' Κ'lΙ 'γιι) ,9({ η) 'ξηγιίσω,

'(llτο,;; ,?ιι γίl'!Ι περισσα Ι'ΙΙ :π!(ί) γ!α Ι'(Ι /,f{}Vσω.

10.
"Ει'α ;τουλ(ίκι ΚΕ'λαδΕ'ί, μέσα σΙ:' περι(Μλι'
Μ: ιι fκε)/ι.δει πιll, πo~'λί, )'(ι λlγη σ111' άηδ61'ι,
μ6ι'ι))' 'κελιJ.δει κ~ J:le)'f, (ι'ι'ι?ρωπιι'IΊ λrι}'ίτσα.
"Όr/ dJIrl;rrlTF Τ() Χρ/στδ, %1' οσοι τό), προσκι·),ίϊΤΕ,
τπ' (1)'11.;τη;; }.ιί)'!ιι λ/τε μοι', ι'ιι με ;((J.ρηγορflτε.
η 'αγιίπη 'Ι oι~ρι'oι' λιί.βρα 'χει, λοι'τροϊο λιγο&ι'ιψι 'ϊ.η,
ι7(Ο,(1.τοl) ,l,I'ΧO/,r'ι.χημ α, ιlλλoις τι)), :που του λιίχει.
Ήασιλο;τοί'}.(ι. τ' ι'ί.κοι'σε ';τ(1.,' ,ι';τ' το παΡό{)(.ΡΙ.
Χιι 'χα ποι,λ; ΤΙ1 κιίλλη σοι', ι'ιί 'χα ηΊν ι:ιμορqι!/ι. σοι' ,
και 1111 'χα και η] ι' γλ(ί)σσιι σο/', η} 'βγεl'ικl] }.αλιά σοι'
ΈσΙ' κοι,ιιl"ί.σω στιλ 'Ι/'ιιλ,ι και ιπ,Ί. "σπρα τιι σεl'τ61'.!.'ι,
κι' (,'ι;ι γι'ρί::'ω τ' ι'1τι'χ()' στοι"ς ;τάγους και 'στι\ χ!.() ι '!ιι.
Έσι' κοιμάσαι' στι1 ''Ι'ηλιί, [χεις τιμl] και χ(ίρι,
κι' έγ' (ι'πω'τlχω ΤΙ'))' (ιητο Ι"1 ηκι~ψ!l γιι με :πιί.ρ?l·

;\Ιεηι το" γιίμον ΟΙ σύ'-υγοι εχο"τες πλ11ρη συναίσflησιν τι7n' Ι'ΠΟ­

χρειοσεων και των ι1νcιγκ(7)", (lς επιβ{J.λλει τούτnις ό "fO; βίος, επιδί­
i'\nνται είς τιι "fgyC! αί,τι7J1' μετιι μείζονο; ζι]λοι' και προfll'μία;.
Οί ιι"δρες κιιθαίΡΟI'σι και σπείρuυσι τοι'ς ιιγροιις και {.πι) τϋ)\' συζύ­
γων rοη{)Οl'μενοι {)ερίζουσιν,Ι ω,ωνίζοι'σι και σllγκομίζοllΙΤΙ τοι'ς κcιρ­
:τού;, καλλιεργoί.iσι τιι; ιιιιπέλοι'ς κιΛ oίνoπoιoί.iσι τι'ις σταψυλάς, οί δε
ποψέ"ει: ι'ωχο/.οϋνται περι η'l" FιOaXl'j" των ποιμνί(ιη' και τιl!)οποιου­
σιν εν κωριΤ). CH γυνιΊ περι Τ11" οικιαΚl'jν τάξιν και οίκονομίαν ι1σχο-

(1) 'Εν Σκιί(1φ κα\. lσ(ι)ς ιη',δC<!ΙΩίι ιlλλαΧΩίi , Uπιί.ρχr.ι ε\'τομό,' τι εχον ΖΡΙ'Ψυ.
καΙ μέγε{)ος [IΙΚ(1ίΙς μελίσση.:; ιιλλ' ιίπτερον καΙ ΚΙίλΩύ[lε\'ο" μ.ελισσομάμοv'JΙΟ'JΙ.
Ύπ,) τοίι bηλητηρll:ιbοιι.; τούΤΩΙΙ fντΙ>μου. οί εκκοιμι:ηιε\'οι εν τοίς ι'γροί.;
\)ερισταί. πιέζοντες καΠ' ίjπνοιις τούτο. πλι'ιττο"τω, καί μετ' ολίγο,', ω. όr.J.ηρον
ri1 σιίψα αύτιί)\, οίδΙίίνεται καΙ μελα"oίiτιιι. ιrΙHΚΤO\. 1,>" πόνοι συνoδεύo\lrτι ri)"
μεταβολiιν τιιύτη" τού σώματος.
Προς Οερα.ι-τεία,· , εί"Ι:' ά"άγκη να Π(10κληΟϋ δσον οίόν τε τάχιο" ε<rίδρωσις.
ητις επιτυγχιί.νετω 1'1 δι' έπιχι:lσ~ως τoίi πληγένως εν (}ερμοτάτιι ιιμμφ 11 εισά­
γοντες τοίιτον εις κλίβανο". τού όποίο\! 1) f)ερμΟΚ(1ιισία να ε1νε άνΕκη'l. Μετα
rξ εως έπτα εφιδρι:)σεις συνεΚΚΡL\'ομέ"ου τού ιοϋ, το σιίψα επα"fQχετιιι ......,..---
ril" προτέρα" κατιί.στα.σι" καί Ωί πόνοι εκλεί..-ι:ουσι τελείως. Λέγετιιι ()τι Λ~~~~tιI)~
τη; :ΤQΩσΤQιβης t(n\,f\.flfYTO; ΤΩιοι"του ε\,τι'ψοι, επί της πληγης έπέ Ζ
(1ιι:τείυ..
 155
λοι", έν ll ίlί'lιιoψoιιεί, αρτυποιεί, πλύνει, ύφαίνει και ραπτει αποκοιμί­
ζοιισα το βρέφος τιις δια διαφόρων βαυκαλημάτων, (1)v παρα{tέroιιεν εΥ'
Κοιμl]σοι' χαδεμένο μοι' καί "γι:ι παρ(lΥΥειλά σοι',
ση) Bf'I'εTlιZ π,ι ρουχ(l σοι', ση) Πόλι τιΖ καλά σοι' .
•Υάνι ποίο τ() σπερν άπος κ' όπου το 'yέl'vα χήνα,
χ' ι'Jπoυ τό Ίιοσχαvrl{Jρεβε
fllU χρυσΟΥερακll'α,
"Γ':ϊ)'Ε μοι' σ('lν τ' άγαπ(]ς,
π(lρε μου τ' αί,του που πij.ς.

ΠΕΡΙ ΚΗΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙΩΝ.

"Λκριβη της ει, Σκύρφ κl]δείας εΙκύl·f.(· λαμβάνει τις, ΜΙ' άνα)"'ώσll
τιΊν εν ΙΙ βιβλ. ~ 34 του Θοι'κιιδίδου περιγραφι)ν της εν Ά&ιίναις τα-
φης τώl' ει, πολέμφ πεσόντων ...... -ξιιyεκφέeει. δέ 6 βoιιA6μεvoς
και dσ-rών και ξένων, και Υιιναϊκες πάf!ει.σιν αl neOatIHOvaat. tnl
-roy -rα.φον 6λοφιιe6μεναt.». Κατα την πρόΟεση' τρυ νεκρού, γΙI\'αίκfς
ιιί προσιικουσαl κιιι γl'ωσταί, όλοφυρόμεναι ~ρηνoίίσι τόν ι'εκρόl'. Γραίιιι
(ο; επι τό πολύ, μοιρολογουσαι διεγείρουσι τόν Ηρηνον και κοπετό ι'
τισν παρειιρισκομέι'οη', διότι τα μοιρολόγια δεν περιορίζΟ\'ταl εί; μύl'ον
τό\' προκείμενον νεκριίν, ιχλλα μl·l]μο"εύΟl'σι καί τοι'; πρό πο}.λοίί ιι­
ΠO{lω·όνrας συγγfl'εί; TIUI' παρισταμέιιων γι'\,ιιικώl', αϊτινες rίΚOλOΙ'­
nουσιν ιΗtρόαι την ι'εκρικην πομπην μέχρι τοίι τάφοι. rijl' κύμην τυ.­
λουσαι .

• Ει' Σκι;ρφ μοιρολιίγια Ιί'ιίοι. τύποι· καΙ ό)ρισιιένlι; μορφη; hfl' {.-
π(ίρχουση', (~); άl.λμχου, ιιλλ' αί μοιρολογοίισιιι γραίαι το ποιητικόl'
ηίλαντοl' οι'κ εί'Κftταφρόl'ljΤΟΙ' εχοιισι !ι, προοιμια'ζο"ται προχείρως, βά­
ση' εχουσω το είδος τοίί /)cιν<ίτoυ τού "εκροίι και τας άρετιις αυToίi' ώς
δ'
(
.., η- '), ., • , , - , ~ 'λ'
fιpIΓIjfL€\' ειπο\'τες αI'aIIIfL\'IJaXOI'raL και τωl' προ ετοιι;, το πο υ, απο-
•
{}cι\,ύl'T(Ι)1' σιιγγε\'ιίJl' nu\' παρισταμέι'ων γΙ"'αικιίιν, ιiJ\' 11 μνεία διεγείρει
τιι; ι)λολιιγιίς και επαuξάl'ει Τ(J1' κοπετόν και f}ρηνοv.
Πρό 4Urifl; ό Κηφισσος nl; I'1lσου ύπερεκχειλίσας, συνεπείι~ πολυ­
Ι(ΨΟl' και ραγδαιοτάτη; βροχης, εκίιλιε τα ,'}ολά ρεύματα αΙ·τoίi πρός
η'ι\' {Ιιίλασσαν μετιιτρομακτικης βοης, σι'μπαρασύρων παν το προστιι­
zJI·. MErtl μανιι()δοι'; βίας είσορμήσαl'ΤΙΙ τα 1Ιδατα είς παρακείμεl'ον
MQtiIIl'}.OI· ανιίρπασαν Tijl' εν αύτφ εύρισκoμΣI'1]ν μιίΙΙljν κορασίδα του
μι'λωilρου, σρφαl'ίjl' μητρος κιιι. Πελαγίαν ιι.αλΟl'μένην. TijV έπομένην
ει; ΙΙπι5στιισι\' {ιμισεία; ι;ίρα; και εν τιρ κήπψ πΙς Μο\·ης t"O~ •

ωργίοιl είιρέ{}11 IΊ πτωΧIΊ \'EIil'I; Πελαγία 1'F.ΚριΙ και ιιπιJ τί Λ~~~~~eι...

ί'ψιιλη.; λ<μοl'έις πνηρτημέι'I), Γριιία Τl'φλ1'1 όhηγll1JείΙΗΙ \'J[(') ιινΕψιι(ς
της εις τον οίκον τη; πι'ιγείση; 11ρξατu i'u
μοιρολογϊϊ ιός έζίί;:
Το Πελαγιο πελάϊσε κrι! ΠΓίει (Ιι'αγκασμέι.ο,
στ' <A.ϊγ!.ωργ~l)υ τι) λεμoι'~,l τι'ι' βρι]κω' ΧQε,ιιασμέI.u,
1fI' έλl,πιι{} ' δ ποταμος ει l' ('ιρφω'ι) 1,' eιρπιίξ!J,
ιίπoί'i 'ΚOΨOυτrιμ μοι'αχΔ χωρις κακΔ Ι'11 πριί~!J'
Χ;.. πο!.(! πέτρα }'ΓΙ 'χτύπησε fJf' ποιο δεμτρο ι·(1 'βUιjΚf·.
τι] μά~ψα τοι' 19d 'φ(ί;ι'αξε χαι στε)'(ιγμο 17' rir ιjXf' .
': Ιι· Ρίχε ΤΙ/Ι' μαιψoίiλ,ί ΤΟ!' {}ύ. 'τι,ίι' στl)ι. ,ΙγκΓli,!.fί τψ::.
ι?ιι τό' σqιγγε, {}d τό' δεΝ aqllH1 με π,ί ./ιαλλ!.Π τη.;,
που 'οαι ~lΙω'l'()ϊ'λ(ί τοι' Ι'(Ι 'δ!ίς :-ιο;ς 'χάtJη ιί JlελαγίΓl,
Ι'ΙΙ τρiξnς Ι'(Ι π,ιρακαλ!ίς Χριπτο και Πω'ιΖγία.
'/1 μ(ίl'l'α της σΙ) ι' τΙίκοι'σε λαχταρισμέι'η rQiXf'l,
τιι κόρη ΤlJς 1'111 Ι',l δεχι?!ί μfl~ύ της ι·,1 ΤΙ]Ι' εΧ!7.
ΣτΟι· '4 Γ5 η ll rίπoυ εΓρεχει' (Ιμτά,ιιωσε το IΊ.rίι'l' η ,
τι'> ι' Πωι·στωτη καΙ τΔι' Παπ:τα 'στο χέρι με λιβιίl'!
κλπ.) άναφέρουσα τα ονόματα τίίι" &ποθα\'όνrωl' συγγενών τιοl'
πιιρειιρισκομένων και \)Ρ1JΙ'οuσώl' γυναικιtιν,

Δια του έπομένου μοιρο}.ογί()ι' μι1τηρ θρηνεί την αuriiς Ουγατέριι'

, _lμΙρισα. ξεΧΙΙ)Ρfσες. (v.:; ξεχωρί:οllJl τιlστρrι.
j.'q l'γες απ' τιΊ σπιjτι μας κ1 f1:7' ΤΙ) μεγάλη στριίτα..
!\άl9ε πρωι' σ?lι' σlJκωι?ώ, τι] :ΤΙ1ι'τα μαι' λαγιιίζω,
καΙ Μ,· σ;' βλ/πω lί (ίΤl'χας Και βαρι'αιιαστεl'(ί.ζω.
1ίΊ μεσημέρι ΟΤΙΙΙ' έλl9lί τι/ι' π!>ρτα μας κl'τrί(ω,
κλαίω κ!.,lJJαστεΙ'fίζο).
'Εκείι.η ραρι'αστΙI'αξε κ,ιΙ λΙει :τικραμμΙι.α,
ΤΡ{ΧΟΙΨ ι~πo τι} μιίΤ1α της l~ιί.ΚΡNΙ φαρ,ιιαΚFμ{γ(l .
. . Ltt:roi\(((1l ~γ(~) τι/ι' /((J.J'J'a μο{" /1(1. Τ( ,ιιπορ(ϋ )Ι(Ι ;.aί)ι(ι);
Μι· ι'ίταιιε 'στι) ΧΙ(!Ι μιιl', μηΜ 'ιπο {}Ιi.ημ(ί μο/' .
..:γιι σq:ίξιις τι'l', καgδοuλα σοι' ,ιιιί.,ψα ,1101' ,ιιοι.αχιί σοι'.
και :Τfς :τοί' Μι· μ;' 'γΙιψηΟΕ<;, :τώς δει' μ' είχες παιΜ σοι'.
Ι;"ι' ε/μαι έγ(;ι 'σrι) ~fI'ηr1fi, /Ι(ίι'l'(( )'(} /Ι' απαι'Τiχιις,
μόι,' ε/μαι /Ιέ !στι) μfll;f.!1J γι} ΚΙ βλ:7ίδf; :rr!.(l μι/ι' }!χιις.
1J010; lϊTΓLJιε π()ίi μοl;βαλε 'σηι μιί,τ!.α ,1101' τιι" πλιίκ({,
Μι' έ'l'οβιίlJη τc) Θει'ι Μι' fλιιπιίι'Jη ,'ειάτα;
Ε Τ Ε Ρ ΟΝ.
')Εμίσt'ιρα μrΟIJ'οίiλ,ί /ιοιι ()FJ' /f' (l!}(ύτζι.:; :rov π,ίοι';
:τηl,ιιί,'ω ΌτιΊ .rΙα.ριίδfIf1U .'ι' ιιγ)'f:λοl'; ι.,} ι)ειπl.ιίι;ι'.
Π,ίοl' ί.αμΠfί,)rι 'στιΊ Χριστι'ι τσ~'!!I 'σπ/ 1Iω.αγίιι.
και 'στ,Ί .1!Fγαλoδι;ι',ι,ιιo με)'fίλι; λΗΤΟl,ρ/,ί,ι.
 'Εκεί ;του δFJ' είι" βιίσω·α fκtί ;τοίι δΕι' ει).' r)rixg,'fl,
'στοι',; 'Αποστόλου; 'βοίσκοιιαι
~ ι Μν' του .Xoιστuί>
-
ΤΓΙ :7Γί,')lιι,
-
ΙΙοιιίΔκι ε[χα 'στα κλο!'βl και τ<οχα 'μερωμέι'ο,
και τάϊζά το ζιίχαρι καΙ τrίϊζΙl το μόσχο,
Κι' άπα ταιι μόσχο τι),ι :τολ,', κί ιΙπο τιΊν μ/'ρωδ!ιΊ. ΤΟ/',
εσκαντα
, . λ'ιστη το'λ
κ 0/' β'ι και"({ι'γl'
, το' ποuι.ατσι,
l'

Κ2' εγιι) 'πα ':τίσω τι) 'τψχα μ' {ι'α χρυσό κλαψΊ.τσι.
ΙΙοιιλάτσι μ' ελα γύρισε, ποι·ί.άτσι μ' [λα ;τ[σω,
σα" τί καλα γα {)ι',ιιη{)CV και ;τίσω ~'(Ι γ/'ρίσω;
IIod' άρρωστουl, και ξαρρωστοίl/' ;τόσοι χη';τοί>ι l κιι; ,ψίι'ιιι'ι',
κι' Ιγιl) κιι{),;).; rlgecvarIjGrt ι)ει, ε7δα τιΙI,{ιγ2Ιί. ,1101'.
~ιερχoμένlJς της νεκρικης πομπης αί {)ίοραι των οικιιον κλείοl'Τιιι,
παρε} f)ούσης δε χύνουσιν ϋδωρ επι της όδοϋ και συντρψΟl'σι τι) ιιγ­
γειον, εξ οί, εχύθη τΟ ϋδωρ' αγγείον συvrρίβουσι και έπι του τιίψοι'
τοϋ νεκροϋ. τα δι' J)v ιινε<[>χnη ό τcίφoς εργαλεία, άξίνη χιΛ πrιίo\'
μένουσιν επι ΤΡ ΙΙ1 μερον εξω της οικίας του νεκροϋ. Περίδειπνιι bi'I'
λαμβάνουσι χώραν, συγγενείς δμω; κιιι φίλοι αποσιέλλουζΤΙ ν επί
τΡιlΊμερον τη πενθούσll οίκογεl'είι! διάφορα φαΎητα πίψ' κρέατο;.
'Γ11 ν τρίτην, ενάτ!]", είκοστ!]ν και τεσσαρα;-ω σΤΙ1 ν {]μέρα l' ((πο τoίi
Ha"coίtOl' τελοί!νται, ι~),; και παρα τοί; rl!.1χαίοι;. τα ,'ομιζ6μενιι, και επω'ιι­
λαμΙ3άνοl'tαι εν Τ('). . ο"ίκΟ1
. .του νεκοου οί κοπετοί κrιί Ooill'ot
. . . .ιιετι' τι 1\'
7
.. .
μοιρολογίων. 'ΙΙ τέλεσις των "EI'O!' ισμέι'ωl' καl.είτrιι 'ξόδι ε;οδο;.' Ε:τι
τεσσαράκοντα l'nιέρας {Ιυμιι.ίζΟl'σι τυν τάφοι' και ul'άπτουσιν επ' αι,ιοί'
κανδι1λιον επαναλαμβάνουσαι του;, σλοφιψμοιl ,; και Ορι\νο\lς.
Μνημονεύοντε; όλίγων εη έDίμωl' εκ του ποιμενικοϋ κιιι γεΟΨΥικοίί
βίου τω" Sκυρίων, ως καΙ εκ των έΟ!.1ίων και πιινηγίουειι)ι' ιιυ,ιί)\, κλείο-
μεν και το κεφάλ((ιον τoίiτo.
ΤΙ11' παραμονηl, τσίί νέου ετσυς οί παίbε; καΙ οί καλοί ποιμfl'f; :τ«ί-
': ουσι το σπoυδuιότερoν μέρο,;. ΚαΟ' δν Ζρόl'ον εκείνοι κιι1)' όμι(ί'1ιι;
καΙ μετα εκκωφαl'τ-ικοϋ τυμπcί\'uιι, φέρο" co; επί των μετισ:των ZΩΡί'1ι(~
και κωδωνίσκου; ψάλλουσι τι! κάλω'δα, ovτol ί'1ιrι"έμoι'σιν ι11'Ι' fl'
τέταρτον σφαγίου εις διαφόΡΩΙΙ; σιιγΥf'νείς, ιι ίλοιι; κιιι !Ο" γένει Π!.1Ι);
(ίσους εχουσιν υποχρεώσεις, λαμΙΜνουσι δε &",ι τού κρέατο; σίίκ (, (Trιι­
ι

φίδας, ρακι']ν και ιιανδύλιον ποιιιε"ικ61'. Οι (lπ:οσίέλλοντες τιΊ I'έον ετσς

κρέας {}ι! rlποστείJ,ωσι το Πι.ίσΊ.~( (lμl,ΟI' ζιίιl'tlL Ι] εσφCΙy!IέI'O\,. ΟΙκοί'1ε­
σπόιuι λοιπον σημαίνΟ"ιέ; πως δύ\'fι\'ΤUΙ να εΖωσι το νέο" ετο,; 10, Ω
και 20 τειιάχιιι
ι Iιr γ.οέατο- Κ(ΙΙ τι) Ilιί<ϊ.Ί.ΙΙ ισιιιιίηιιοι'';
ι ~ ((ιιι·ού;.
ι Κ,φι τι. . . ι..'ι ___
δείπνον της παριιμονη; τοϋ "έοι είΩΙ'; κι)ΠίείΙΙΙ τιιί; οικογ ~~~~,-r~~
... '=" "...

fl'
καΙ {] βασιλόπηττα.
 την ;τ~)('ιIΊι" του νέοι' ~!τ()\'ς Ω οικοοεσπ6της fYfIQUflc\'O;: τη; κλίνll;
τοl' λιψi)ιί"ΕI ροl(ί,', πιιρ' αι'τιΤ) τεΟεϊσαν ιΙφ' έσπέιια;, ΧιΛ Οι' ΙΙ;Ζ Ι 'l!οί1
κτυπl]μctι:Ο; επι του Οαπέδο\' της οικία; διrωκoρπίζει ταύτη" ι~)- σημείο"
ει'τυΖίιις καλοί'σι δε τουτο «ποδαρικό», κατ' ιΙντίθεσιν του «χερικου ιι ,
[)πε!! είνε το διδιίμε"ον κιιtιι την 1<1μέραν εκείνην Χ\,J1]ματικον hιίΊρο".
Κατα σύμΠΤΙ'lσιν Ι3ε(-)αίως το ϊΗ\ιμον τοϊΊτ:ο της δοιίΙς εχουσι και ι~ί π((­
!.ιιιιιι ' λ1Ίηνιι'ίκcιι οlκογέ,'ειιιι, δι' () εισιν οί δεχιSμενoι, δη το εΟιμον τοί1ω
εινε αρχαιον, ΚΙΙΙ ()τι οί ' λ()ηναίοι κληροϊΊχοl μεtl]"εγκον αυτο κιιι ει;
~κίρoν.
ουhεις hί','αται "α εΙσέλθη t11" Ιψ του νέου ετους εις τον οΙκι)\'
(Πλου, <Ί" μι] είσέλθn πριοτον ό ίερεύς της ενορίας, αγιάση τcι μέλη της
οικογενείιις και ει'χη{)ϊϊ αι'τοί; το ftO; ευτυχές. Περι ηΊν μεσημβρίαν οι
(\"1'γΥενεί; επωκέπτονται άλλι]λοl'ς, καΊ. οί παίδες λαμβάνουσι τα μνη­
ιιο,'ευΟέ\'τ(( «χερικιι» ΠU\,Jα των πρεσβυτέρων συγγε,'ι;,,'.
Οί Υεωργοι παραλαμβάνοντες εκ του ο'ίκου των τόσας μεγ((λας κου­
λοιίρις οσοιις κιιι αροτριωντας βους εχ.ουσιν, ερχονται εις τα βουστιί­
σιιί των, κιιί εκ του κέρατο; fκάσίΟΙ βοος ά,'αρτωσιν ανα μίαν κου­
λοι'ιιαν. Ό βοίΊ: διι! βιαίας της κεφαλης ΚΙ"I)σεως αποτινι(σσει το,'
εκ του κέρατος κρεμάμενον άρτον, εκ τη; nto'JcrEΙO; δΙ αυτού Ο γεωρ­
γος προμανrεύει την μέλλουσαν ει'φορίαν σίτου t) κρι{}ης. Οϊ αρτοι
οίιτοι καλούμενοι • βοδόκλορες + ανl]κουσι τοίς βουκι5λΟΙζ, ο'ίτινε; παριι­
λαμβcίνοντες αυτους εξάγουσι τοι'ς βόας προς βοσκι1ν, ως και τ' αλλα
του γεωργού βοσκl] ματα.
Τ1]ν -1 'Ιανουαρίου αί. γυναίκες ασχολουνται xat}' δλην τιΊν ,<]μέραν
ψl)νουσαι 1\ μ{ίλλον φρύγουσαι επι μεγιίλων κερc.ίμων τριγω\'ικ(ις τυ­
υι)πηττα; και σταιι ιδόπηττας, διότι '1 επομέ\'η είνε 'Ίιιέριι νηστείας, προς
(t~ κ~~ι τηγανίτα; μικρού;, οίΌς και.ουσl μαρμαρίτας». '1'0 εσπέρας νέοι
fνΩεδυμένοι ι~ις Καλικάντζαροι και εν χερσιν εχοντες μακρους σιδηροUς
ιφελοι'ς ,ίεριέρχ.ονται nt; οικία:: και δια διαφόρων άστε'ίσμων και
«:τει!.ιΟI' !.ιιμΙiιίl'Oι·σιν εκ τιο\' γυναικείων τούτων κατασκευασμάτων,
ΤΙ]\' () Ία\'οllιιρίου {'πο τον ηχον των κωδι;)\'ων της ~Ioνης και
πι (GΙ;)\' τιϊ)\, εκΧληιτιιον της πόλεως οί ιερείς μετα τϋ)ν (lργιιρων εΊκόνων
του λ1ονηστηυίοl'. σημιιιιον κ(ιι λιιβιιρων, Κ(ΙΙ οί κάτοικοι ;{ι(l'τες εν εορ­
ΤΙ(Gίμι~) πεΡΙI'loλiΊ λιτιιlη1 0υσι\' ~-ρzόμεl'oι ει; τι'!; πηγας του αειρρι50Ι'
KηφισσιJυ. εl,I)Ι( βυDζΟllσι η'η' τίμιο\' ΣτιιllΡΙ)1' και άγιάζουσι τα ϋδαω·
Κιι/)' \]\' σnΥμι]1' ό tE\,JO'; κληρο:; ιl'ιίλλει μελψδικιο; τυ «Εν Ίορ διίν ll
Ι'lιιπτι~oμένoιι σου Kύρl~· .... » κτηματίιι.ι και γεωργοι πιιρατετΝ"'!'έ-"ν_-__
τι'ι; ίΊΖI)ΓΙ:: του ;ωτιι.μηί, εμΙ'lιατίζοι'σιν εις τα ιtγιασυέι'τα l'ιί lιAΊ:~~~.:..ιJ~"'"
i'>fGILIt; κ\';πίΡΙΗ', δι' οί, περι~(ι)ν\'ύoι'σl το ι':; κορμο\ις τι;)ν
ιίγι(ισμου ΤΙ;)\' ()ίοl'δρι,)\' κιι'ι κιιυποψορίιις.
 159

ΤΙ1" Tfί({ρτην της π}:μπτης ε~δ()lι(ί()().; της TfG(ifLgfLr.(I(1 Tij=, κ((ι)' ί,\,
()ηλ. ημέραν f" ταίι, fκκληπίω::: \ι'ιίλλεnιι κιιτιι\'\,κτικι7ς () ~IfY((': ]\(/.1'1;11',

Ποψέ"ες 2κύριοι.

cιί γυναίκες ΚCΙτυ(ίXει,άζOυαι μικριι ΚΩί.λι~ριιι, ι'iτι\'ιι Ill'rLUH;',at

fI ((~() Lις (lπ() τι!)ν λαι μι;'η' τ(7)" ;ι:rιι()ί ΙΙ)\" (~)αωίT(Ι]'; ί((ιταακrι,lί~
ιiικροl,; ιΙΡΤΩΙΙ'; ΩΙ'; ιιετι'ι τι,!,<ι;ι.ίοl' !IFI'ITO'; ()(((\'f!Int'aI roί; r
 160

καλουσι δε τοιl ; αρτοιις τούτους «σφραγίδας» εκ του επ' αυτων σι1μα­

τος. Τοίίτο ε;ταναλαμβάνεται και τι) Σάββατον του Λαζάρου, οί δε υ.ρ­
ΤΩ ι ΤΙlτε καλο ίίνται «λαζόν ια».
Τι') flFya Σ(lββατον ό κριoι:rόρoς 'Ερμης και οί καλο\' ποιμένες είνε
τι! ΠQοεξέχοντα ;τρόσωπιι. Ί\π() τι;)\, διαφόρων και (lVTl {)έτων ακρω\'
της νl]σου οί αμνοι σιιναντι";Ίνται εν τη πόλει. 'Υ πηρέται τιον ποιμένων
, ., , 't' ., \. _ \. ~ ') .<)" ..
ψε(I(1\'πς επ ωμων αμνους σκιρτωντας με λαμποντας ιανuινους και
'Ί α\.:) Q} ~ .. 1" ρ.:" "Ιδ' \. . . , ο',
ερι'(ιl)οιις οφιια -μους. και ων τα ιΙΕΜισματα 1]< υναντο να εγειρωσι τ ,
\.

(( Πόνον πολλών [LOl'aLxt7JY, διανέμοι'σι τούτους είς διαφόροι.ς συγγf.vείς

ΚΙΙI ι:rίλoι'; τιο" κι·ρίων εαυτίσν μετιι τυρι7ιν και μιζψ1ρών νωπών, λαμ­
IΜνο"τε; (lντι τούτων τρείς αρτους.
ΤΙ)\' Τρίτην του Πc,(σχα, τl)ν παραμονιΊν και τl)ν {)μέραν της έορτης
τοι. 'λγ. Γεωργίου 11 πό} ις μετα τών ξένων προσκυνηΤΙΟΥ λιτανεύει,
(;); και κατ α την ιΊμέραν τών Φάιτων.
Ttll' 1ην Μα'ίΌυ στέφουσι τοι'ς ο'ίκους στεφάνοις και τφ απαραιnΙτφ
στιίχι'ι και σκορόδφ, αί δε Fργάτιδες γυναίκες και πrιρΩένoι περιζώνl'ιιν­
τω ιΊνΟlσμένην άγράμ:rι:ελην, ίιπως ι') όσφΙ.ς αύτιον CΙνMξη εις τους
κιίπους τοί! Ώερισμοϋ.

Κατα ΤΙ)" 11μέραν της 'Α"αλιιψεως οι αγαΩοι ποιμέI'ες Ell'f κ(ιι αl.θις
τι! ε~έχoντα πρόσωπα. Κατιι ταύτην T1)V 11 μέραν, &πΙ> παι αtοτcίτων
Ζρ6νων, οι ποιμένες δεν τυροκομουσιν, άλλ(! διανέμουσι το γάλα τοίς
μετιι αγγείων προσερχομένΟΙζ είς τας ποίμνας πολίταις. ΟΙ εχοντες τα
ποίμνιιί των είς μακραν ιLπιΊ της πόλεως άπόστασιν μεταφέρουσι το
γ<ίλα της 11μέρας Fκείνης εν ασκοίς και κενοί.ντες αι!τοι!ς εντος μεγά­
λων Ι.εβl]των εν τη (lγΟΨf διανέμουσι τουτο.
'ΓΙ}ν 2:31]ν 'Ιουνίου άνάπτοι.σι πις κα{)-' δλην tl)V <Ελλάδα σιινιιnεις
FY ταίς όδοίς πυρ<'ι; και αι νε(.ίνιδες εκάστης συνοικίας παρcισκευάζουσι
τιι του κλήδωνος.

Μετι! η)ν δύσιν του {μίο!' κομίζουσιν απο τών πηγών τοί> Κηφισ­
σοί> και εν ΙΙπολύτφ σιωπΏ τΩ καλούμενον «άμίλητο νερο» εν καινουρ­
γεί αγγείφ, εντος τοϋ όποίου ρίπτουσι διάφορα διακριτικα σύμβολα
δι' εαιιτι'ις και ΤΟΙ'ς οίκείους των και καλύπτουσαι είτα το αγγείον εκ­
Μτουσιν αι'το εις το ίίπαιθρον και ύπο την επήρειcι\' τών ?lσίρων.
'Γι]ν νύκτα &πο σuμβολijς κατασκευ(ίζουσι\, αρτο", δν καλουσιν « άρ­
μl'ρόπτο", διότι και το άπαιτούμενον ιΎλας πρέπει να είναι άπσ συμβο-
λη:;. Τ1')ν επιουσαν συνελθουσαι πασαι αί μετασχουσαι του κλήδωνο;
παρθένοι άνοίγουσι τουτον και εσΜουσαι τον αρτο\' υ.παγγέ}~.ί~~~[])~
σίιχα (ίσματα εκ περιτροπη; προς ψόγο" η επαινον του ει
τι) εκ τoίi ιιγγείου εζαχθf.v σίιμβολον.
 161

Κλείοντες και το κεφάλαιον τουτο και μετ' αύτου κιιι Τ11ν δλην της
νήσου μας ιστορίαν μνημονεύομεν και τιίιν απο :ταλαιοτάn,)\', ιί>ς φαί­
νεται, χρόνων τελουμένων ιπποδρομια)\, εις το μεσημβρ. της κωμ()πο­
λεως μέρος, εν{}α 11 εις Λl\ιαριιιν αγουσα όδός. την 2Όην 'Ιοιινί()υ και
1ην Αύγούστου νέοι ευσταλείς και εφηβοί ίππεύοντες εγχωρίους 'ίππους,
ανευ εφιππίων και αναβολέων, ι1>ς και εν τοίς Πανω't'1"αίοις, ελάμβα­
νον μέρος εις τας ίπποδρομίας, εν αίς σιο\'αμιλλώμενοι τι; τον αλλον νιι
~περβη, είχον ως επα,'tλον τ11ν επευφημίαν μόνον tov tv σι'ν{o)στισμι~>
εν{)εν και εν{)εν τού ιπποδρόμου ,')εωμένου πλή{}οι'ς. ΤΟ έλλ'1"οπρεπες
καΙ προς ασκησιν συντελούν τουτο διαγώνισμιι, σπερ επιινηΥvριζε oviL-
πιισα 11 πόλις της Σκύρου, bι'στυχως fπαιισε προ ππλλο\!, εί'χόμε{}α δ'
όλοψύχως την επανάληψιν αΙ!το\!.
Λαμβάνοντες αφορμην εκ των ιπποδρομιω ν , ας όμιλι]σωμε" εκτενώς
πως περι των ιππαρίων της Σκύρου τιίιν γνωστω ν εις τας πόλεις της
<Ελλ α'δ ος ως ,~.,,"..,
< "α},ογα K αρι,πτιιια. ΣκυΡΙαJια,
r , ..;.κοπο.ιτικα, αι.l, 'ιπΟΚ ί,ει-
στικως Σκυρίων Οντων.
τα Η3αγενη της Σκύρου ίππάρια διαιτώνται κα{)' ω.Ο" αί'τών τον
βίον εις το υπαι{}ρον, εστερημένιι πάσης περιποιιισεως κιιι ίδιαιιέριι;
εκ μέρους των κατόχων των μερίμνης. Γεννωνται, τρέφονται, αι"ζιί­
νουσι, πολλαπλασιάζο\'ται, γηράσχουσι και '')\'lισκοι'σιν εγκατιιλελειμ­
μένα εντελως είς την φύσιν ανεl' οί,δεμιας τού ά,,{ιρώπου ιτι,\·δρομης.
Τον μεν χει~ίωνα διέρχονται επι τάιν χ{}αμαλωτέρων μερων ηίς νιι­
σου' ζώσιν αγεληδΌν και τρέφονται δια ξηρου χόρτου κιΛ τρ,'ψερ(ίιν
κλάδων τιίιν χαμοδένδρων. 'Η χιι;)ν ποϊ.λι(κις καλύπτει το fl'>rιιrnς κ((ι
1<1 χακοκαιρια ~
' αποκ"ειει
", ~ \ εστιν
α1-,τα '), ~, μακρο", ~ Ι....."",ει- . ,εν μεσφ
οτε επι t;1 ' ,

της αγρίας φύσεως, εξηντλημένα εκ του ψύχους και' της πείνης, πολλα
μεν εύρίσκουσι τον {}άνατον, τιι δε λοιπιι προσβάλλονται κα&' ενα
οίονδήποτε τρόπον απο 'ίσχνανση', μαρ(~σμόν, παραμορφu'ισεις ({χρω\'
Κ.λ.Π. 'Εαν επι της νήσου ί,πηρ;'ον (ί.γρια ζιρα ι~)ς λίικοι και τιι παρό-
,ιιο ια, παντως
' υα\ κατεσπαρασσοντο
.<1 ' υπ ~ αυτων.
C~ "'Ε'
"οτικτω; εκ
-
.εγουσι
' )'
κατα τον χειμώνα τσυς παραλίους τόπους καΙ μέρη ,<'πή\·εμα πλη-
σίον πηγών και ιιεγάλων δένδοων. <Υ πο ταυτα καταφειlγο,'σι κιιτιι
τας ραγδαίας βρ~χας και τας κ~υστικας μεσημβρίας των {)εριν(ίιν {ιμε-
ρων. Τον Μάρτιον και ' Απρίλιον, σταν απασα 1<1 πέριξ φύσις άνιι­
γενναται και ή νομη αυτων κα{}ίσταται αφ{}ονος, βαθμηδΌν άναλαμ­
β(lνουσι τας απολεσθείσας αυτων δι'νάμεις, κα{}ίστανται ζωηρότερα,
δργωσι, βατεύο,ιται και συντηρουσιν οϋτω το είδός τω\'. Οί έΠΙ~llτoρες
και αί φορβάδες αρχονται της γονιμοποιήσεώς των εlo[ιυ; αμα α· ----~
πτυχDfj εν αυτοίς δ πρώτος σπιν{}ηρ του uργασμοv, 1]ΤΟΙ κατιι τ'
τερον 1] δει~πρoν και ημισιι ετος της 11λικίας των. ' Επειδη δε επιβι1-
τορεζ, πώλοι, φορβ«(δες, κιμωνες, εκτομίαι πάντες όμου συναγελάζον­
ται, Εννοείται ο'ίκοθεν, (')ΤΙ ο",δεις περιορισμος il εκλογ 11 δύναται να
επιβλη{)η προς βελτίωση' αι,τισν.

'Ιππάριο" Σκύριο".

Τ() Μρος, δων πλέον καταστώσιν α%μαία και εντελώς αναρρώσωσι,

προσκαλοί,νπ(ι, 'ίνα καΙ ταίίτα άποδείξωσι την έπΙ της γη:: ΛΟ '
τω\'. Όλίγον ;τρο της ενάρξΗι)ς τι7n' άλωι'ίωι' οι Σκύρι ι
ΤΩ!'ς ί'ΠΠΩιις Τ<')\', ϊνα τρίψωσι ΤΟΙ'ζ σΤC(ΧI'ς
. δι(( τιίΊν πο( ~Ί!N..IrimiΛ'1$;:
,
 ρω σι την ,'}ρι'μματίζουσαν τοι'; στάχιι; μηχανίl,' (δεκάνην). •Αλλ' οΙ ίπ·
ΠΟι είνε διεσπαρμένοι τηδε κάκείσε καl'tόλα τα άκαλλιέργητα τη; \-ήσου
μέρη καΙ ουτε ευκόλως ;υρίσκονται οίιτε άκόπως συλλαμβάνονται. "Αρ.
χεται τότε η άναζήτησίς των' έκαστος άναζητών τους έαυτoU ίππους
άναγ"ωρίζε: και τοι'ς των άλλων συΥχωρίων του, άλλοτε μεν έκ των
χαρακτηριστικων έκάστου ίππου, άλ}.οτε δε έκ των έπί τcί,ν ωτων των
ζφων σημάτων. 1 Oiίτως έντος ολίγων ήμερων έκαστος γνωρίζει πο;,; της
ν1]σου οι ίπποι του νέμονται, άλλ' ενεκα της άγρίας 1'ων καταστάσεως
κα,'}ίστανται άπροσπέλαστοι είς 1'ΟΙ'; κι'ρίους 1'ων. <Ως ίδωσιν ανf}ρ.ωπoν
προς αυτους διευt}υ"όμε"ον μακρόt}ε\', τρέπονται 'εις φυΥήν. 'Ως αίγα­
γροι δι' άποτόμω,' κινήσεων και' άλμάτων φεύγουσιν είς μεμακρυσΜΈVα
μέρη. 'Εν τοιαύηι περιπτιοσει οι Σκύριοι παραφυλάττουσι παρα τας
ΠΙJγάς, εις l1ς μεταβαίνουσιν οι ίπποι ϊl'α κορέσωσι την δίψαν των. 'Εκεί
προσέρχονται προς σύλληψιν βραδέως και' άδιαφόρω; δηt'tεν, η δω ποι­
κίλων {}ωπευτικων προσαγορεύσεων προσπα{}ουσι να πλησιάσωσι πρΟς
αιιτα επισείοηες ολίγους ξηροι'ις στάχυς κρι{}ης η χόρτου. Συνή{}ως την
στιγμην έκείνην τα ίΠ7ίάρια άνυψουσι τον τράχηλον και την κεφαλήν
των, όρ{}οϋσι τα ώτα, διαστέλλουσι τους ρώt}ωνας και εΤ,'ε ετοιμα και
είς την ελαχίστην κίνησιν να τραπωσιν είς φυγήν. Αίφνης ρίπτεται έπι·
τηδείως ή «fJηλειrΊ. επ' αυτων και' συλλαμβάνεται εν η καΙ περισσότερα,
τα δ' άλλα φεύγΟl'σιν ατάκτως μακρά\'. "Αλλοτε πάλιν δύο η και περισ­
σι)τεροι Σκίιριοι διώκουσιν αυτα άγεληδόν, μέχρις ου μετα πoλλoiις
έλιγμους και δυσκολίας όδηγήσωσιν αίιτα είς περιωρισμένον τι μέρος,
άποκλήστριαν καλουμένην, η γωνίαν, όπό,').εν δεν δύνανται οίιτε να
προχωρήσωσιν ο;'τε να οπισ{}οχωρήσωσι και σuλ}.rιμβά,'ουσι ταίίια δια
ι'}η/.ειων.

Πάντα τα ιππάρια της Σκύρου δει, υπερβαί\'ουσι τας δύο χιλιάδας.

Πλείστα εΙνε εκτομίαι και φoρβ~δες και ελάχιστοι έπιβήτορες. '0 όρι.
στος πάντιον οίιδέποτε πωλείται πλέον των 200 δραχ. ΟΙ κή}.ωνες έκ­
τέμνοντ-αι δια της μεfl-όδου της περιστροφης των ορχεων κατα τό 30ν
ετος της ηλικίας των. Ή επιβεβλημέι'η σκληραγωγΙα φαί,'ε-rαι ΟΤΙ συν­
τελεί εις την μακροζωια\' αύτω,,· ζωσιν ύπεράνω των 25 ετώ", όσα
εννοείται έπιζήσωσι μετιl τόσας κακουχίας. <Η άντοχη αύτω" εΙνε
κατιιπληκτικll' όλόκληρον την ημέραν, έκτός μικρας την μεσημβρίαν
διακoπίjς, άδιακόπως τρoXιiζoυσιν εν τοίς άλω,' ίο ι.;. ΤΟ εσπrρας άφιέ­
μεl'α ελεύ8ερα, βόσκοι'σιν εις μακράς απο τUιν άλωνίων άποστάσεις,
τρώγοντα ξηρον χόρτον και τη\' πρωιαν όδηγουνται aut}t; είς τήν έν
-----
(1) Περι (r", έγένετο λόγος άλλαχοϋ.
τοί; ιί\ω\'ίοι; εργασίαν. 'Η γευσι; τιϊ; κριH~.; είνε ι'ίγl'ωσcoς αΙlτοί;.
'ΙΙ εΡΥιισίι( τούτων διαρκεί 40 - 50 {nιέQας. Ή αδιακοπος δμως κι.ιL
Fπίπονο; αυτη εργασία τοσουτον καταβάλλει καΙ τιflασσεύει ταυτα, ωστε
Ι'ις τι) τέλη; της εργασίας των καθίστανται Ει,cίγωγα και ι')μερώτατα,
ιιλλιι κ(((αβεβλημένα και ισχνά.
'Ι"ον .\"l'γουστον αφιεμενα
" , ε'λ'
π },εον ευ Ο Ερα, κατ" " μεν β οσκου
αρχας , σι"
εΙς τα πέριξ των r1λωνίων εσπαρμένα μέρη, &.λλα βαΟμηδΟν εκλειπού­
σι 1; τίl; νομής &.πομακρύνο\·ται και κατ α τ(ις πρώτα; βροχιις και ψίiχη
τou φ1!Ι\'ο;τιορου επανεl'ρίσκουσι τα πρωτα και γνωστά των μέρη. Αι,του
είιι>ίσχουσιν αφθονον χορτονομ1ν καΙ απολαύουσιν απεριορίστου ελευ­
Οερίις, σπανιcίJτατα συ"αντωντα αvf!-ρωπίνην ϋπαρξιν.
Τιι επικρατουντα χριοματα τι;)ν ιππαρίων της Σκίiρoυ εΤνε το δρ­
φ\,()\' κιΛ ξαν&όν, crjf(ivιov το ψαρον και ωχρον και' σπανιώτερον πολ-υ
το μέλ(ι\'. Το υψος cιι1των κυμαίνεται μεταξι' του 1.10 -1.15 ε. μ. Α ί
οπλιιι αι'τάΗ' είνε μικραΙ και σκληραΙ ώς σίδηρος, και δια τουτο χρείαν
πετιιλιοσεω; ()εν εχουσιν, οι,δε πεταλώνονται. ΤΟ ε{'ρος του -&ώρακός
η,)\' είη (Ίψογον, εκ τούτου καΙ ι') μεγ(ίλη των αναπνευστικων Οργ(ί.­
"(,),, (Ιντοχl]. Οί πόδf; ()στεώδεις, ξηροι διιι τουτο και' αντοχικοί. Οι
Ι;"ιιχε; μέλανες και στερεοί, τοσουτον δε κανονικως φ&είρονται, ωστε
νομίζει τις ση προ ολίγου εξωνυχίσθησαν υπο του εμπειροτέρου πε­
τιι}.ωτοίο. ΤΟ προκ6μιον, 11 χαίτη και 1) 011ρα αυτιον εΤνε αψδονος και
μΙΙΚ(Ηί.

Τι'ι ίππ(ίρια ταυτα τ~ς Σκύρου είνε επιδεκτικα ταχείας και ευκόλου
εξημερώσεως. 'Εκπαιbευόμενα δύνανται να χρησιμοποιιονται δί ελα­
ψρ(ις (ίμ(ίξας, bιότι τρέχοι'σι ταχί-τατα, είνε ζωηρά, ει.;καμπτα και ειl -
fL(Ln ij. ' λλλιι κπι δι' Ιτπιωίαν παίδω" και ελαφρων ιππέων είνε κα­
τ(ιλληλ6τατα.

νΠδη εξεηίσωμεl' πόθεν κιιηίΥΟ\'Ται τ(~ ιππάρια ταυτα καΙ πότε

μετη\'έχΟησαν εις ΤΙ)\' νησον' π(lο; δέ, έαν ησαν γνωστα παρα τοίς αρ­
χ(ιίοι; 'Έλλησιν.

Ί~:τεΙ())1 τα εκ τίο" αρχαίων μl·ημείων 6ι~)ζόμ~να τ)μίν ανάγλυφα ϊπ­

πων οίΊδεμίιιl' (ίωμαΤIΚI)" rLl'αλογίαν εχουσι :τρο; τι! ιππάρια της Σκύ­
ρο ι', οίΊbf ΤΙi)" αρχαίων συγγραφέων τι; περιγράφει 11 μνείαν ποιείται
τοιοι;τωl' μικροσ(ί>ιιων 'ίππω\', εικάζΟl'σί τινεςΙ ση ησαν αγl'ωστα τοί;
'ο · '0 \ CΙ ... ",,",' ι:, ,. rI f
α, χω ι::, κnι οτι τ« _κυρια ι;τπαρια εινε ι;τποι νανοι του
- β , '
ορειου τυ-

ΠΟl', κιιταγόμενοι ~κ των βορείων χωριο" της 'Ασίας ΚΓΙ' F.-\"o,u'.....___

(1) Πρβλ. Γεωργ. δελτ. Ύπουργ. Έσωτ. ετος ΒΌ φυλ. Π, σελ

τρο« ία της Σκί'ρoυ~ ί,πο Πέτρου Κωl'σταντινίδου.
 μετενεχ3iντες δια του εμπορίου εις τας νιίσοι,ς τοίί Αίγαίου κατ(ί
τους ΡωμαΟίκους χρόνους καΙ στι ενεκα της άπομονώσεως της νιίσου
Σκύρου και της ελλείψεως συγκοινωνίας οί νάνοι ούτοι ϊπποι διεσώ­
{)ησαν άμιγεϊς και διετιίρησαν τον άρχικον αυτων τύπον.
'Άλλοι δέχονται στι εις την Άττικην ύπηρχε κατα παλαιοτάτην έπο­
χl)ν είδός τι μικροίί ϊππου εχοντος ά\'άστημα τράγου με τρείς ονυχας
καλούμενο\' Ιππάριο". 1'0 είδος τοίίro, το όποίον και άπο τας παλαι­
ο\'τολογικας άνασκαφας τοίί Πικερμίου εξηκριβώ&11, εξέλιπεν εντελως,
πιστεύεται δε στι τα ίππάρια της Σιιύρου εΙνε σί τελευταίοι άντιπρό­
σωποι τοίί είδους τούτου. 1

Νομίζομεν στι οι;τε ή γλυπτικη ουτε οί άρχαίοι συγγραφείς ιjδύνuντο

να άσχολη{)ωσι περΙ ϊππων, οϊτη'ες δεν ιjδύναντo να χρησιμεύσωσιν
οϋτε εις τας πολεμικας επιχειΡιίσεις των άρχαίων, ουτε δια τας ίππο­
δρομίας, ουτε δια τl)ν ελξιν των άρμάτων. ουτε δυ\'(ίμε8-α να δεχnω­
μεν ατι I~ι Σκίίρος ευρίσκετο εν τοιαύτη άπομονώσει ωστε να καnίστατο
άδύνατος ή μεταφορ({ φορβάδων καΙ επιβητόρων άλλου είδους προς
βελτίωσιν του Σκυρίου ίππαρίου. Άλλα καί. η των άλλων γνώμιι δεν
φαίνεται πιt'}ανιJ, κα&όσον εξέλιξις βελτιοίίσα μΕ\' καΙ αίιξάνουσα τΙ>
σώμα, μειουσα δε τον άρι&μον των oνιlxω\', δεν γίνεται εί'κόλω;
πιστευτή.

Βέβαιον είνε στι πολλοΙ άπο πολλων έri"v καΙ πολλάκις επεχείρη­
σαν να βελτιιΙ>σωσι το ίππάριον της Σκύρου εισάγοντες φορβάδας καί
επιβήτορας ΣΙρ'ιτικοίί τύπου εκ διαφόρων μερων και ίδίr.ι τη; Ά"α­
τολης, άλλα μαλ1]\' την επίμονον επιμέλειαν καΙ φρο\τίδα μετα τl)ν
δευτέραν ij τρίτl)V γενεαν κα&ίσΤα\'ται μιγάδες ϊπποι και μετα rirv
τετάρτην γενεαν δεν διακρίνονται των ί&αγενων ίππαρίω\' κατά τε το
άνάστημα καΙ τας λοιπας αί,των ιδιότητα;. 'Αφ' ενος μεν λοιπό,'
τουτο, άφ' ετέρου δε το μικρόσωμον των βοιίιν, ονω\', λαγωων και
περδίκων και των άστακων αί,των ειι μη έξαιρουμένων,2 άγει ήμας
ει; το συμπέρασμα, (JTL αυτος ό τόπος και αί Υλιματολογικαι συνltfjκαι
τη; διαίτιις τω\· ζΦω\' εΙ\'αι αίτία τού να εΙνε πάντα ταύτα μι­
κρόσωμα.

(1) Πρβλ. 'Ωφελίμων β,βλίων τόμ. 24 σελ. 52.

(2) Elς τήν Σκύρο,'. ητις Fχε, αφf}ονον κυvι'lyιoν, καί ητις εΙ,'ε ή κυρ~ πηγή
των άστακων σπανιώτατα ευρηται λαγωιΊ.; ζυΥίζων μία\' όκάν, καί οί,δέποτε
αστακός Ιιπερβαίνω\' τό βάρος τούτο, ένφ εί.; τάς παρακε,μένας νή σoι~ •.
λον καί Σκία/}ον, ι<Ις καί εlς τά άνατολικά παράλια της Εί,βοίαι: ,W!°IΩ~~~..Jj~"",
αστακοί ζUΓίζovτες 5 - 6 όκάδας.
 166

Π Α Ρ Ο Ι Μ Ι Α Ι.

Λί εν Σκύρ(~) έπιχωριάζουσαι γνώμαι καΙ παροιμίαι δεν διαφέ­

ρουσι τών τών αλλων μερών της Έλλάδος. Χάριν δμως τών ανα­
γνωστιον μα; παραΌέτομέν τινας εξ αl"τών.

1) Έπl. άρπαγης και βίας. 'L1JI δειι φ(ί.ς ι9εριό, δει) ι9εριέβεις.
~) Έπι αδίκου κέρδους. 'LJ..ρπαξε σαι) βρπς, και κλέψε ι,ά' χης·
:3) Επι ανο μο ιότητος. ':Αλλα τα μάτια του λαγου
κΙ Ιiλλα της κουκουβάγιας.
4.) Έπι ιΊτιίκτου εργασίας. ".lρμπεγε και Χόρευε, χέζε και δερμ/ιηαζε.
:1) IΕπΙ εκλογης κυρίου. ':Ιγτε μαι?ρωπο όπου 'χει γοίιΙ'α
ιια φορέσιις κoντoγoί'iνι.
(j) Έπι τυχηρών ανθρώπων. ':1~' Ιχιις τιίχη διάβαιιιε
και (μζικο περπάτα.
7) 'Επί τών ει; άλλότρια ά- ,• 1;τ~ ,
το
, '"
κυΚΑΟ σου μη
'R '
ι,γαιηl.::

νιιμιγl't1 0μέl'ων. γιατ' αλλοιώς κακοπαι9αίι·εις. και

, Κεί που δειι σε φυτεύουν, μιι φuτρcQΙ'!lς.
~) 'Επ! κιικιος κτη θέντων. 'ΛΙ'f,ιLομαζόματα διαβολοσκορπ{σματα. και
'Απ' τα καλα μαζεμέΙΙΓl πέρν' δ διιίο­
λος τα μσα, α..τ' τα κακα πάει και rί
ι'οικοκίιρης.
\1) 'Επι ιΙ ν υ:π:ομό\'ων. l!.d κέ)'ωσε κι' απάι)τεχε
ι,α ' δΠς καίϊμος όποVι't·.
1()) 'Κτι κακώς (lνατεΗραμ- Ji:J' είνε τρόπος ιια ytJ'zί
μένου. του χοίροι. το μαλλι μπάξιι
και του χωριάτη το πrιιδl
)'(ϊχη τιμ)] και τάξι.
11 ) 'tι~πι οίκο\·ομίας.
Jούλεψε να φ(j.ς
καΙ κρύψε ναχης.
1~) Έπι 8ψιμ(1)οϋς. Έξι/ι'τα χρο)'οϊί !Ί.ά ιψη ς
δεν γί}'εται μαστρογιάllJ'η.;.
1:J) 'Ε πι ανηΠίΚΟΙ I λοιδο- ''Ε,'κατσ' ιί ;τομπ// 'στο δρόμο
ρουντος.
χ((1 :rερ;ταίζει τοι'ς διαβάτες.
14) )I~πΙ της IlιZίιo; της πα- Ε/',χι) {'OΙ'1.(VJ' (ιγόρα'::ε
τρικης ευχη,;;. , ,
και στα βουιια άJιέβα.
ω) 'Επι της ίσχύος τοί' πι.οιί- '1';xtI':: γρδσα
του. μχεις γλώσσα.
Zιjσ, μαϊορέ μου, 1'11 rι ~7ς rIlICJ ίoλi.ι.
1 (1) 'Επι αβεβαίου ελπίδος.
IIίogt.:; )·αιίτlJ ,ψΙ κατάρτ!l1.
l ~ι) 'Ε< πι' κακής εκλογης.
'f[ αργ/, τοίΊ σεοίΊ
l "L,") 'Ε'πι' τοίl αναποφεύκnΗΙ.
,
απ' τ(l κεραμίδια μπαί)'ΕΙ.
'II ),{,χτα κάι>' 'Επίσκοπο
1!)) 'f:TrL (ΙΠΡΩσδΩΚΙΙτι111 fIFΤCt­
κι' {(/',)'ι', )!ητροπο},ίτη.
I)(,λη~.
Πατιι το .1!αστρογΖII)'/'1J
:!()) 'E~l ι'ηωι()ιητσς.
;ω; τιι κοπέλια του. κ/ι!
[{(πιι τι)/' Krιλol'ιί,ρχO
κι ιί ψάλτης. κrι;
Κιιτι{ τΟ σΧΟl1,1
και το πrιλoϊoκι. κιι;
1\(1111 τι))' τροβιι
κ(Ι; 1(1 κλαΜι'τιίΡΙ/Ι τ{)Ι'.
Κλαίε το/' ι'είό 'τι1/' ΜΡ"ΕΤΙΙΙ
:! Ι) 'Επι κι,,;'\I·\'ει,6ΥτΙ,)\'.
ΤΙ)), γέρ' ότ(1)' κοιμΠται .
•11)/ κι,ττιί::n.: τι} ar'JIι{f11 .ϊΙ)I)~IΙ
κιίττα ποίο xoel,lII,I ισl!.
.l!I} κι'ΤΗ!ς ΤΙ1 στραβυ. πιίι)llΙ
)
'_),") 1Γ.'
l~ΠΙ' ΤI'ϊ"ψ)ω\'.
-
λόγ!(ιξε ΤΙ))' ι'σα μοίρα.
tlOo" ό J'OV' ιιιου 'στί) tl:ιι/,(ίρι
'_> -;') 'F~Π'L
. ()'ι,ιγ(ιJροiιl'τος.
το, σα β ο'δΖα ι'" απομεπ'οIΨ.
,
'Ο κα β α,
λ}.,αρης
' του ~-
- ΠI,ι,ΟΙ'
Ι...,..
,110)' ωρες τοι-ι ,ιιετΡΓlEΙ.
'

"Οσο κιί.{)εται ιί .ϊέτρα

:!Ι;) 'Επι τι';')\' σταΩfΡ(';'Jν.
τόσο πιυ πο?Ι' μαλλ!ά:' fI .
"Οσο καλοπίν' fι "ι..φη,
,)~)
_ ι ']"'.πι '" '
Η l ιιυμιας.
τόσο καλοχαιρεrr7·
"ΟΠ02 0 ς εχ' άμπέλlfΙ,
2Η) Έπι (ΙδιαφOρoυντnς.
βάζ' αργάτες. καΙ
"Οπο1ο ς έχει γέ)'Εια
εχ' καΙ χτένια .
., Οπου τάβ).α και μrιιιτιϊί,ι
2~) 'Επί άπροσκλιlτων. δέξου καΙ το)' κυρ Βασίλη .

•
 168

:30) Έπl. κολάκων. 'Όλοι τό1' αρχοι,τ' άγαποίίν

;τοίίιιε :rολi, το β2ός το/',
και τό)· φτωχο πίιι, μισοίΊl'
γ2 ατ ι }ι' πολι, τό ΧΡΖός ΤΟ/l.
;\l) 'Επι CLχρι(Jιjς αγΩριΙς. '() καιρος :rουλ,; τα ξύλα
κι' ιί χεψώι'ας τ' rlYOQrL::'rl.
:\~) 'Επl (lJrgoιτί'JOX11ΤOII. ,οΟσα ({/ρι: ιί κακι/. δΊρα
Μ'Ι' (Ι έρ)~ ι'ί χρόι'ος οίιλο;:;.
.,.)")
,Ι
'Γ<:πl τοίι ί)ρl)(71; ιτκεπτο- 'Όσο φτάl,' τό ;τάπλωμlΊ μοιι
IIf\'Q\'. τι1 πoδάΡZΓl μοιι ξα:rί.u)ι'ο/'. και

]{ιιπΊ. το ;τά::τλωμl1 και πΊ ξά;τλω,ιιιι.

;ι:ν 'Ο τρ(:)πιι.; και ifίιτεται.
;)(i) 'Krl τψωρίιι;.
.,-) 'Ι<:πl IΙ\'lιιιτΩ ι'ΙΤΩ\"
.)1
;\. ') 'Ε;τι \'\'ΚΤΕ(!ινης ε(!)'ιωίας. Tιjς ι'ύχτας τα καμοίο,ιιατιι
;\\)) Ί~πl είΊ)'νfι)μΩπύνης.
lΙολλ(Ί. 'qαγες καρδοVλά μοl'
({ ιΊε και πικραδέρκα.
2'11/· σε δακώσll τό σκιιλι
1·11 β(Ί.λς d:r' το μαλλί τοl'.
Του χωριάτη το σχοll'ι
μοl'Δ Μι' C[τrLI,f'I. διπλο :r1'ρσπ , '/~f'I.
Τι) στραβιi σαι· I'JΙΙ,lllιιrς!J~
π) Ι'ΡΚΡ' ιός ι·α γαρ)'αλί::'ll':;.
τα λέπ' ιί 'μέρα και γΡλι7.
Tιi σκυλι {5ποu τρlόΡι
'Yot'i βαβίζει.

Τ(; 'ι'α χέρι ι'ίβει τl1λλο

και τιι δ/,ο το ;τρι)σω;το.

Τι'ι ρουχα Κ(ll'Ο/'Ι' α{)ρω;το

, > τι ). Η'
Κ'!ι τ αρματα ,Ρ"εΙ'ΤlJ.
'ι:!) 'ΕπΙ ι1l'επιτηδείου. r(1' (.,.,
..L α μετα:;ωτα
β
eaYolf1,
Οέλο!ψ 'πιδέξα σκέλΖα.
Τ' άψι', ξύδι
χαλί! τ' άγγF.lό του.
-!-!) 'Επl καλιjς εργασίας. Τό γλιίγωρο και το καλό
:rοτε ,ιιαζιι δε), :;r~LJI τιί διιό.
:.j.;)) Ε;τl (ιιτ([ιτσυ κληΡΩ\'ιlIIΩ\'. 'Γοί, ι'.ικριβοϊι πι :rράματrι
ai· χ(ιοοκύ;του χέρια .
 Τον άράπ' 11,1 σαπυιψι~η:
-14) 'Επι αναισ&ιΊτοl'.
τι'η' }ιεκρο UI 1 γαργαλί~η:
τον με{}υσμέιlον σι, κεΡ)'ffς
ολα xaflf"(l τΙίχεις.

'Αλλοί ΤΟΙ'ε π' δει, εχει ιιύχ!α

-1-5) 'Επι ξένης βοηΟείας.
κ!' ιιπαι·τέχει άπο l:f,·οι·ς.
'Όπου μικρομά{)ει
41Ί) Έπι έ'ξεων.
δ],ν γεροντοξεχ"(!. και
Πο;' γεννη{)Π 'σηί (ιι'}.ακιί
τιίς q ι·λακης ιΊιlματfιι.

" Α" ' aτrl νειάτα σοι' όΚ}'εύn:

47) Περι. του μέλλοντος.
γέρος I?d κακοπορε{ιης·
Ή χάρι ffέλ' άντίχαρι
48) 'Επι ευεργεσίας.
ΚΓΙ; πάλι χάρι "~)'αι.
Πές ,ιιοl' ;τo!ιl ' "αt ιί σιψτρυιι l,ί ΠΟΙ'
4~) Έπι φιλικών σχέσεων.
Ι'Ι! σου :τώ τι',,· ιΙι·ι?ρω:τιά σο!'.
Παπούτσ' άπο τΟ τόπο σου
50) Έπι έκλογης σl'ζύγου.
κι' ας ε1, 1' και μπαλωμΙ,.I) .

•
 ... 170

Γ Λ Ω Σ Σ Α Ρ Ι Ο Ν.

Εις τιΊ" Ίστορία" της Σκιlρoυ δε" εflεωΡΙ1IΊη ιιπο σκοπου 1'«( επι­
συναψΟil μικρο\' μόνον γλωσσ(ίριον καl1όσο" μετ' ου πολι' εκδolΊ11σε­
τιιι εκτε\'ες τοιουτον μεrc( τοπωνυμικού της νιlσου.
ΊΙ Σκί'ρος καίτοι ύΠfκυψ~ τοίς 'Ε"ετοίς και διετέλεσεν υπο το" ζι'γον
ηί)ν T01~ρκων μέχρι της αποκαταστάσεως του "ΕfινΟΙ'ζ, εν τούτοις
κατισρΟωσε η( διατηρι]ση η'ιν γλώσσαν αύτης &πηλλαγμένην όπωσούν
ξένων λ€ξεων και ΜΗ! τι) μιίλλον και ηττον και'tαρεύουσαν.
ΤΟ Σκύριον γλωσσικυν ίδίωμα ανήκει είς η'ιν μερίδα εκείν1]\' της
<Ελληνικης γλ(.όσσης, ητις τους φι'tόγγους ταυς ατόνους ί και ου απο­
β(iλλει, και 01' μόνον τουτο, &λλιι και συλλαβαΙ ολαι ατονοι συγκόπτον­
ται κατωrινόμε"αι υπο τιί>ν τονΟl'μένων φ-θόγγων, ε'ις τινας δε λέξεις
και δι' ανομοίωσι,'. '~\' Σκύρc~) λ. χ. λέγεται'
Χμι ;τλίσσο = ζουμι ποι,λίσσο. KTaf, - Ι] - Ο = Κουτσος -1'1 - ό.
ι\λ{ς-ιΙ-Ο=Κουλο;-η-ό. !\ra't=XOlIXlιl (ό καρπος καΙ το φυτόν).
Χι'(ίρι - ':ωνιίρι. IΩώριι = κουλούρα. Βιιυ. = βουνcί. Xστr'ις = Χριστός
Χσο:rγιι :χριισοπlιγιΊ, χσόl't',Ιια = χρι'σό1'εμα, χσόμγα = χρυσόμυια' ((Ι'(ί.-
2:'01' = φωνάζω' μι?ουΙ'ίί:;οll = μΠΟ1l1'tουνίζω (αναπνέω δια τών ρωυcόνων)'

~λυη ΙΙς = ξυλοφάγος ζΙ'fς = ξυνός ~φαίν(ι) = εξυφαίνω' χλ.!.(J.ρι = κοχλιά­

ριο\" λμιί.ρι=λημμάρι. LJμιίτρις τα ;τ(ι=του Παπα· δ(lρ-διι=τώρα
δ(ί, 'Α-τα-:ru="λννα του Παππα. Λlέαλoς=μέγας γ2αλο; κλπ.
'Εν Σκύρφ 'ιδιαιτέρας προσοχης α'ξιος είνε δ σχηματισμος της ό"ομα­
ιττικης τι'ίn' δειιτεροκλίτων αρσενικών όνομάτων. Πλειστα δηλ. δευτε­
eόκλιrα δνόματα οι'πιαστικα κ(Λ επί&ετα, (χπλά 1\ σύν-θετα εις ος προ­
φέρονται εις ες. Ούτω λ. χ. λέγεται, καλfς, κω,τε.::, μικρες, γ,)ι',ιο,ες, πι­
ΚΡfC:, χλ(ι)()ε.;:, ξεοές, Ι',/ευες, αι'ιίλατ/,ς, ;τοάσνες, ιιιαίioες,
- ...... . . . . . . , ; + '- ... κότσι'ες, ξαι~{}ές,
(IΧΙ'/ς, χαλl'ές, q όρι'ες κλπ. κλπ.

ΤΙ μf.ταβο131 αϋτη της καταλ1]ξεως λαμβάνει χ(όραν ανεξαιρέτως εις

τιΊν ίΊνομαστ. τού παθητικου παρακειμένου ώς ι9ρεμμεl'εςι 1'τ,ιιέ1ψς,
πl'υα,ιιf~I'I'~, κα,ιιέιιες, ι'}αμ,ιιέι·ες, δεμειψς, παιδεμένες, :;rλεμέιlες, :;rλυμέιιες,
βρηιΙιιες, κλπ. ουδέποτε δε τρέπεται, σταν τού ο προηγηται Κ' δJς κακος
'5::' , , , , , ,
και οιιοεποτε κακες, Ι'ιjστκος, ;ταστρικος, :rατρικος, ,ιιητρικοςι Ι'Ι"/ κο.::,
ι'ι'χτκός, Υι·ωστκός, μαλακός, σαστκος=ό μνησηΊΡ κλπ.
Πιθανον νCΙ εσχηματίσυησαν ταυτα κατα συνεκδρομι]ν π
λIΊ)'ο\'τ/! ί')\,όιι(ιτ({ τιι δηλ()iil'Tfι τόπον πλ11ρη δένδρων i\ θ ι Ό lt~rι-:;~~.r<
λοιι tlI'O'; αl'ίΙ τη; πληρεστέρας καΤιlλlIξεω; εσς' ως Ι•. Ί.. ιΙrι.ϊιίί.ιιι?ψ.::
(Ι)ιίμνο; .ακανΟο)δη;) πίΓίf'; (ι.ιΗ)ιορο;, ψάβιι),
(lt?tiI'IlTt; (= σκίί.i.ιι, σκΙ λ­
λοκρόμμιιδοl'), σύκαμιΨ; = συκoμωρέrι, lί.ρrψι'ε.::, = ράμl'ο;, ΤΓJικίΔμf' Ι'F::=
κυκλιίμιγον, ΡΙ'fς=εριγεδ;, κολι,;ττt'ς=καΠI'οδόχι\, ILρrlI'Tf'':: (ε{)fσμα) ,
()ρι)Τπηιέιψς=κα.ιρΟς όμιχλ<6{) ης, λπόι?ιι>ρε.:;=λιΗόσωρο; κλπ. κλπ.
Οί φίΜγγοι α, ι, U.

'Ι'ι) σ lιιωΥγέΙ λε ccιι ει; πάσα; τιι; σιιλλιιlil.ί;, εl'ίσσ {)ε ΚΙΙI ι(1'[1 των
φnΩγγωl' ε-ο ώς
Γlλίq'{J.η;ω; = ελελίσφακος, (ί.λιισι.:: = ελιισι:;, ΠΓJ,ιιO; = FafL6;, ιίχι ι·ύ;τιιδιι;
(εχίνος πους) = ιικανf}(:}δης ι')ιίμl'ος, (ΙΓΓΨΙλ.'·,: = σμψαλ6;, ι10ΙΙ ΓlJ·i.; =
ο!)φαl'ός, ιίρ,ιι ',ίι?ι = όρμαθσ; κλπ' ει; :τολλας hf. λέξεις iT!)ocίt)EtfH Ι~);' ΙΙ
rί;τι.ίλ2 ερα.:: = παλίουρο;, (ιραχι5ι'Ι (ί>άχις) = iTεTQwbf; ίίψωμα, ιιητιίι')l ,
;)' , Η' :) .",
αιπαχιι, αΓπι,η, απαΜι,ιιη, αiιίIμα ΚΛ",ϊ.
1.

'Ο φθόγγος ι πάσχει &φαιρέσει;, εκ1Jλίψεις κιιL σιφωπιίς, ώ; λ. χ.

{)ιχc.ίλη = ()ΧΓ,ίλη, δίκελλα= ()τσέλη, ερι 1':':0;= ιίι·Ι.::, μεgιιίι·ιιι. Ι)!!ΟrΓΙηΙ"'ΙJ':;,
Ι)ΡOΓJΤΓιπί, xrJTn"a.:; = κότινο: λι((,ίnι = λι]ιιιιάOlο l ', ιίΙ'ιί= δίl'ε;, ι'Ιλ,ίκι =Ι Ι...

θύλακος, 9 τιΙ =φυτά, ;ΤΙ'οίί=πει\,ιίω-ω, δΙlj'ο;.=διΨιί), τμοιΊ-=τιμι'i),

.. , ,... ... ....

q )Δοι' -::: φιιλάττω κλ;r. ;τρσ δε των σ, ε και ο ;rάσ-,(ει atIl{:IjIίl\" ε'ίτε
τοl'ί" εωι ειτε ιΙτονον είνε, ι~)ς ,lg!.o.:;, ΙΙJιωπολι ιι , ί.!.ακ,ί.:, μFλ!ιί.:;, ;το},!.ι).:;.
'σψΙ κλπ, αναλόγως δε της φύσεως τοϊ, προηγοιιμέ\'ου σl,μφIUI'ΟΙ' ί.αμ­
βιίl'ει και διάφορον μορι(Ψ', ιος καΙ εν τοις διαφόροι; lδι(όμιιπι πι'μ-
Ι)Ι'ου
" αινει' α'λλ':)εν τφ- ~Κl'ριφ αξιο" 'δ'
ι ια; μνεια;
, .ειl'ε
"IC". .το
' ~''- - ΠΡΟΙ]Υουμε-
' εζη;'
" '
δηλ. e τό ι γίνεται j και τουτο ζ' λ. χ. Μαρία - )Irιgjti - ΜrιgΖ:ιί,
πιπέρι-πfρjι -;τερζι, ρίζι-[ι;ίρ;ι, χέ(!ι-χέρjrι - 1. fρ;ι ΧEO~ΙI' και
Ι] ψριίσις απο χιο;ι σέ l. έο . ,'-ι χιίι~τσf' ηΊ Ι.
... <,;.; ιιιιχrιίo:ι'
~ χιι.ιι;τιίο;ιι
......, ι .... ) = χιοιπι,ί,,;'ι,
~ ι .... .. ....

λω.,ίρjα = ί.ω,(ίρ::α, flTIiuja = μτιί.g::rι, κρι>υ -κρι"jο -κρl~(I''',I,(I) -ΚΩΙ'­

jιί)μα-κg;ι) _ κρζΙVΙ'Ι'ΙΗ' -κρ::'ιί)μα, xufa.::-XYIjfi.:; -κ!!:,l.:: Κ}_ϊ. Τό
πιιραδοξότερον δ' είνε ση μόιιοl' αί γυναίκες τη; ~Y..ι'!)Oυ ;ΤOΙOίI\'ΤαL
χσησιν τοί, τοιούτου.
'Ομοίως και ό φ&όγγος U π(ίσ-,(ει συγκοπηγ ώ; βι·ιί α\'τl. βοι,I'ΙΙ, κι(ύ.;
Ι/.Ι'τl κουφός, ρβΟ'::=ΡΟl'βό;, κτι=κοι'τί, l.ι.)=χου\,Ι κ.λ.;τ., εΊ.; ΤIΙ'ας
()ε λέξεις πα(!ουσιάζεται αγτι ο ι~)ς ;τ/}gώιψ(J) ιXl'cl ;rυΡΙ:JI'ω, ΠΟ!JΟΓJΤJ.lί
., \ , ~ Ι
ιιντι πι'ροσΤlΙΙ, α;ωργ'ι.:: πψωφιψος3
ιιl'ΤΙ υπουσγο;
e '
κω,"Ιει: Ι( ",ιι; (1);
'( <
ου'
)" .. "'}'

((λλ)] τοιαύτη προφοσ α τοίι υ ι;)ς ου δει' φαίνεται Ι'ιι είl'ε Ι] ΙΙΙΙΖιιίιι
;τοοcrορu
.. του υ ,':Ι
11 τι ~ διιισι:ι:-εrιιι
~ ':' ει, Κύω]
ι και c'ι.λλαχοv ποί.λιιχοv, u,1 λ'
εξ επι/)ρ(,ίσεω; ,fOI' ΥεΙΤΟl,ικ(7)1' ϊ.ειλικιί)ι· ΚΙΙΙ οίιρω·ικ (7)" φilΙ'Υγ
• " -

:-':..;"....- --
πιtρετιψoλoγικιo; λ. ϊ.. r)lIlΓJIJι 'Υίτη.::. nXIJI'T1Il, r'ι,τιισπί'ψ, ,ιιιο!!σιι
πιl, ιιλλιι λfΥπrιι και oι~:μll, σι.,)ιιι,λί::'fII' xrti ει, )'έl'ει ;11(IIΤ(( τιι
f.xτη; σι1\' ΠΡJ1tέι1Εω; ΠΡJ ,ρέρul'Ται 10; Ι xrtL ουχί 10; ov· [ltll·o" {Ι πl!ο­
σω;τικη αΗωνυμία σύ προφέρεται ίι;το τ(:σν Σκυρίωl' χωρικων π(ίντοτε
σού, διατlιριισασα 'ίσω; tllν αρχαίαν προφοραν του u, ηrις εις πολλ(ι
μέρη διετιιρΨ~η.
'Εκ των συμφώνων παραλείπεται μόl'ον το γ και εvαλλ/.ίσσΟI'ωι (/t
ί'γρ(ι ii και συγγενείς φ&όγγοι' λ. χ. φλέα = φλέγα και τουτο dl'tl
φλέβα, λέποι, -γλέποl' - βλέπω, παί' πληθ. παjα (πάγο;) .= Ι->vάχος,
:ΤΓl(όιψOΙ' = παγώνω, παιι)ρι = ΠΓιγώνι, σαόι'ι - σ-:ι)'ι)ι'/ ~ σιαγι;)ι', πιι(ΙJ­
ι·!ιί . παγωνlά, άγαλιίπα = ακαλύφη, χαρκολ6γο; = χαλικολιίγος, άλιι. αιι­
ril; = άl'uφιιvrη; = άριίχι'll κ. λ. π.
Το U πρι,> παντο; φθόγγου ι και ε προφέρεται ω.; τσ, ποι'ι i'ι" των
σl1μφώ"ωl' και λοιπων φ&όγγων (~);; U' ουτω λ. χ. τσιφι-κερί=κιιρός,
τσΙρατο =κέρατον, τριτσέρης = τρις κερατάς, Τσυρ!ατσl) = Κυριακll,
Τσλ!ι1=κοιλία, τστάζει=κοιτάζει (11 ορνις), τσδώΡι =κυδώνιον, τσλ(αι,/
= κηλι:ινειοl' (ϊ:ππος κιll ων), τσλω/'ι:ιΙ(ι) = Κ'lλωνεύω (φέρομαι ως κιΊ­
λων) κλπ.

τα ι'>λίγα ταίοτα, ιο; τα μάλλον ενΟιαφέροντα του ~κυρίoυ γλωσσικου

ιοιώματος, εθεωριιθη αναγκαίον να προταΖθωσι του μικρου μα; γλωσ­
σαρίοl'.

Α .
'. ιμ,ιτ,ίλrι (Ij) = 11 χε~ (όνη.
"Λγιιι'ε; (ό) (Cixal'oν) = αί λεπται ι;(καν1!αι του σtιίχυυς.
'Λγκαλ{!) = εγκαλώ, εl'άγω.
"Λγι·ε.; (ό) (αγνος, agntts) = λύγος, λuγαριά.
, . Ι γρrιι,άπαιισι; (ιίJ - 11 επί διετίαν χέρσος γη.
'Αγαλιίπα (ι}) (ακαλl]φη) = θΙlλάσσιοl' μαλάκιον.
'. υMΙ'Γlπς (ιί) = 1'1 σκίλλα, το σκιλλοκρόμμυδον (~)ς εκτο; της γης
βληστάνον.
".lι?ο; (το) = αΗΙάλη. στάκτll.
, Αμι"'ρωπεμέΙ'ε; (ό) = καλοανατε() ραμμένος, ευγ ενllς .
•17)'α (ιί) = ι<) αίξ.
'.lκμασrλ (ιί) = βλωμός, βούκα, μποιικοι'σά.
"Λλασι.; (ιί) (ελασις) = δ πόρος δι' οδ εξέρχονται TΙ~ Ι)οσκl'ιιιιιτιι.
'Αλλαι) (ιί) =το φελώνιον του ίερέως.
'.1λλα~(.ι (ιί) =ανταλλαγll. ένδυμασία
<Αλ,ιίί;"ω, άλοιψισμέμο = &ολ(ίΗ'ω, 001.0 νερό.
, ·1λΨλJ7Ι)'; (ό) = 1<1 άράΖl'η.
~.,~ ι (') e c \ _ :) ,
Δ·/..(rαι·το;ται·u το = 0 lστο; τη; ugazvll~.
'Λλί,{ ασκας (ό) (έλελίσφακος) = φυτόν, είδος φασκομηλιuς
 173
<.Αλώιι'l (ι/)=τι! κοσμου\'ίΙΙ τοιις τοίχοιl.; τ(I')" ()ικιιί)\ι διιίφυριι σκηίll·
Άλογάρης (6) = ίπποτρόφl)ς.
'Αλόρ&οι (οί) =σρ-&ιοι.
"ΑλορΟιμνια (11) = είδος παιδιας κιιθ' ην ϊσCα\ιcαι Ορ{)ιιιι.
e ΑλορΟοτσέρα (Ι)) = αίξ εχουσα τα κέρατα ορ Ο ια.

<.Αλατίιρμη (Ι]) =ή αλμη.

'Αλαμάννος (6) = άλλόθρησκος, απιστος.
'Αλσα (η) = 11 αλυσίβα, και το μι1 λελουσΟιιι.
'Αμ71ελάγρη (το)=αγριάμπελη.
'Αμ71ελόχα (ι/) = μολόχη.
'Αναγελώ=περιγελω, εμπαίζω.
'Αντρια (ι)) =ΤΟ εννυδρον 11 εμβρuο" του (l<.>JCQOI.
"Αντερας (6) (ανδηρον) «άντηρις» = 01. περί το ά/.ι;)\ι[()" (ψ1Jίως ΚF-
χωσμένοι λωοl.
'Λναφανlι (Ι]) καί άναφάματα (τα) =ίΟ ύψl]λσν μέρος εξ οί φιιί-
νεταί τις.

'Λιιτίκρυτα = αντιχρύ.
'Λνίιστολον (το) = μικρον εξάρτημα του χωρικου ίlποδllμιιτος.
'Αναστολ.Ζα (ι/J = η δια ταυ κέραω; ίου 1300; γε"ομέ,ιιl πληγίl επι
αλλου ζφοl'.
'.lντζίδα (1}) (άκις) εκ ίου ακίδα=ακιίνθιο ν , καtιι συμψιψίιΙ'Ι.
'Λιιαμαλλιάρης (ό) =ασκεπιΙ;·
'Ανtβαr(ς (ό) = η προς πλάσιν έτοίμη ζύμι] κιιί (ί πίνιι; εφ' οί, ίl
ζύμη.

'Αι'αγκρίζου=κινω ίι]ν σρεξιν.

'Aνα710ύιrταρo (τό) =το πρανες τοίΊ λόφου.
'Αvάρμ;rεες (ύ)=ό μι] άμελχ&είς.
'ι
ΔιιαΡ71αγες
' αρπ αξ και, e
( Ο') =0" " ο αναρπαστος.
,'
'Ανεβάτης (6) =διαμέρισμrι του σηκοίΊ ίιψηλό ν , εν (t) κα ilιιμε"οι οι
;τοιμέ,ιες άμέλγουσι.
'Λιιεχόρταστες (6) =άχόρτασως απλl]στο;, πλεο"έκτης.
',ll ι ιιδριά (Ij) = ;ηρασία.
'.!Iιτιστκάρικrι (αντιστιχιίρικα) =σuναλλαγί] εν τη FΡΥιισίι,ι.
ΙΙξάϊ (το) = το εις τον μυλωθρον ()ιδόμε\lοΙ' δικαίωμιι.
,.lξαογl) (ιίJ ::: ;ταν τος ε'ίδΟl'ς σκευος, οΙΚΟΚUΡlό.
'Α710ι?όνl ι ω -:: άποτί{}η μι, αφήνω τι χαμαί.
'Λ;rοκοτίζω (κότας) = άποβάλλω τιΙ'ι οργή ν, το ;ταριίπονο,', ;ΤΙΙΙ'(oJ "r's' ~.~~~~
του ν(~ κλαίω' f;ΤΙ τιί)\' rl;ΤΟ ιιλακτι,,[)έντων ΙΙρ ·ί· ~I
εριφίων.
 174
'Αποργύ,;; (4) (ί,πουργIΊς) -:: ό βοηΙ}ών τοι,ς κτίστας μικριΊς παίς, πlll.ο-
φόρος.
'AΠαJ'nόνoυ .-~δίδω, εγχειρίζω, κτυπώ.
Άποταυρι(ομαι -= τανύομαι, τεντώνομαι χασμώμεl'Ο';.
'Αποταιιριστο (το) --: tί Ε\' τφ αλματι φορά.
'Λπολογ!ά (t]) -= άπά\'Τησις, απολογία.
, Απάλη (tίJ (Παlπάλη) -: πασrι:άλη, ψιλον άλευρον' χλωρος τυρός.
, Απόξμο (τό) -=ό E;t της τελευταία; ζύμll; καrασ;tει,αζό,ιενο; άρως
δι' άποξέσεως του πί"ακος.
, ΑπιίλΖερας (δ) (παλίοιιρο;), φιιτον :: παλιουρι.
, ΑποκρέββαΗ'ς (δ) -:: διαμέρισμα του οίκοΙ' :το δπο τον κριί~βατο".
'Αποσουρι (το) (άποσύρω) - - σάρωθρο\' της εξοχης και τι\ι" άλωνίων.
<Λπλόχωρο (το) - εύρύχωρον.
, Απανεμ!ιι (ι)) :: υπήνεμον μέρος.
'AJlrIlJTixov --: περιμένω.
, Λπομονάδι (το) -= το εκ τού ποιμνίου μέ"ον (')πίσω
'Απόγ εΙ0 (το) ---: άπογεία αυρα.
'Απλοιαρ!α (ή) -: σωρΟ; χλωρου η και ζιιρου χόρτο\!.
'AπρήπασrBς (ό) -: ό ανάγωγος.
, Αρά,?μος (ό) -= όξύ{}υμος.
'Αραβδι (το) -:: ή ποιμε\'ΙΚfl ράβδος.
'Άρχοντας (ό)=πλούσιος πληθ. άρχι)"ωι.
Άρ,ιιάt'Jι (τσ) - όρμαl}Ος ξηρών σύκων.
Άρμαιωσα (ω = η \·υμφικη στολή.
'Aρπεrές (δ) --: ταχύς, ωκύπους.
"Αριιμl'ες (δ) - ράμνος, ι}άμ\'ος ακα,,/}ιόδιις.
"ΑΡΖος (ό) (,ιρία)=εlδoς δρι'ός.
'Αρτμ;, (ή) (άΡΤllσις) - τα. επι τώ" φαγιμιl)ν και χολλύβων επιτι­
{}έμενα.

'Αρω,τες (δ) (ρω' τος) -: Ι}ρόμβσι dλεύρoι, εν ζέΟ\'n ϋδατι μετ' πρτύ-
σεως, εδεσμα τισν xroQLKwv έν χειμιυνι .
•Αραχι)I'Ι (το) : ϋψωμα, κορυφη λόφο\!.
'ΑραχώJlΟΌ -: περιφράσσω.
'ΑΡΥαστlίρι (ισ) . εμπορικΟν κατάσcημα.
Άργαστηρ!ιίρης (ό) - ό εμπoρo~.
'Αρες (ύ) - στατ()\' υδωρ.
'Αρμπεό; (ύ) -= πήλι\'ον αΥΥεων δι' ού καl}αρίζΟl!σι το γιί.λι ~~~~.l\I~
, Ασκλίδα (ιί) (κνωιι) - εσουκνίδα.
•Ασιβι) (ιί) (άσrιβης) -:: θιίμνο; ακα ν {)-(σδ ψ;, αφrίνcι.
, .lππί{)α (Ι}) - σπι νnιιρ·
, Ασλι)ϊΙΠfς (δ) - άσι'λλόγιστο;, ανΩητος.
<,lafI'}; (δ) -: εσμος τιίιν μελισ(ίιίιν .
',Ισπι1λει'}ρες (ιί) (ασ:ομαIJΩς) - {)άμνΩ':; ιΙκανΟ,;)ί'ιη;.
>Λσκατζ(ι (ιί) και ' Λσκαιτζίδι ·τ(l επί της εστίcις Ριίφ;ι(.
, Αστύχασπς (δ) - μωρός, ανόητος.
Αίιγ!.αργα - αι'ριον εσπέρας.
Α.υτρα (ι)) (αίίω - καίω) --: ;τυρετός, ζέστη.
Α ί,το 11,1 Ι ει/ο (τα) - απόστη μα.
ΑΙ;γε.ι.α (ιί) .:: στείρα· ιδίΙf επι ϊπποl'.
, ΛΓι αι/ι,ς (ό) --: πρόχειρο; των παίδων πυριί.
, ΑφΙI/της (δ) --: 0 πατ11ρ·
'.lχιι'όποδας (ό) -: -θάμνος άκανθώ διις·
'Λχνόλαστο (το) - χωμα κατάλληλον προς καλλιέργειαν.
<Α φα _ δι'νατά.
Άφόθι',ιιος (ό) -= οξύθυμος.
Β.

Βαβύ.θα (ιί) και Βαβύ.θι --: 11 γαβιHIrι, το γαβάlJι.

Βασταας (δ) -: το κατωφερες καλλιεργημένοι l (ΙΥρου.
(11) - 1<1 μύρτος, βαγlcί.
]3IJ.Taa
Βίγλα (ι]) (Yig·ilia) --:::: σταιtμος φι'λάκω ν .
Βίτσκας εκ τού βίτσ _ βίτς, δι' ου οί ποιμέ,'ες καλοϊισι τι) (){1ψανιn'
αρνίον 11 ερίφιον σπως &ηλάση·
Βλούμ{}ας (δ) (μπλούμ)· λέξις ονομαω:ωιημέιlη -= βιιl'tός, zricfIIcι εν
ι9αλάσση·
Βι·ι1 (τα) - βουνοί, σρη.
Βοκολ!.α (τα) -: βουκόλιον.
Βότα (ιί) -:.:: το επι τού αιτίου τη'}έμε\'ο" ,'il·no;.
Boιί~(ι (ιί)
_ 11 εν έξοΧΏ προχείρως κατασκευα~oμένη εστία.
Βούστομα (τό) = Ο κημός, το προ του στόματο; τω,· tIfjO)\' κιιτιι τιl
θέρος τι-θέμενον σακκοειδε; πλέγμα.
Βούκλα (ιί) -: Ο κρίκος.
Βρακάτη (11) : αιξ εχουσα τρίχας καΙ επι τισl' ποδι7l\ι.
Βριια. (τά) - το βρύον.
Βρε-Βριί· κλητ. προσφώνησις ~ μωρέ, μωριJ.
Hτι~l'α (1/), Βι'τιιάρι (βυτίνη) =πί{}ος, πιlJ(.(ρι.
Γ.
Τ,Ι:,α (ιί) (ι'ι'ζcι.) : 1<1 επι τιί", κ((πI'o~ι)χ(I)\' rϊ/.lιιιι(τιΙ:ομF\,11
l'Ι'fιλώι'l'οι' - σω - σα : κριι({n·ω .
 Ιϊ6

J Ίίρο,- (δ) : τυρόγαλα.

Γ'rliflrl (ΓΟ) _ αίμα.
ΓδιιμΙ';'ς (6) -: γυμνός.
Ζ 'δοριι (ιί) (εκδορα) -: το εσωτερικον του προβείοll Μρματος.
Ι'ητεύω (γοητεύω) . εμβολιάζω. ,
J Ίίπμrι (το) (γΟ11τεlιμα) -= μόνον επι του εμβολιασμου τι7ιν c1vf!οωπων.
l1oρ)',lδα (ιίJ (γοργος) - 11 ταχύτης, ΠΡΟΚΟΠ1].
!l,/, ,ιιάlΨα -: επιφώνημα εκπλήξεως, θαιιμασμoίi, ά;τορίης.
ΤΊ.οl'λ;τιΊ (το) -::χρωμcιτισμoς αΙγός.
ι""(',~
l'!.αΙJΙ το/ - η< γωνια
, -"
του αρτου.

Ι κάβου - ψω - yιu. κάμπτω, = αποκρύπτομαι.

Γκταρέλος (6) -:: το Πιjρούl'ιον.
Γο/-αί.ρι (τα) (γόμος) --= το φορτίον των ζφων.
I'ρίβloς (6) -: πο ικιλόχρους, λευκος καΙ μέλας.
ΓΙΙΕI'αικτες (ό) (γυναικωτος) -: ό εργα γυναικος μετερχόμενος.
Δ.
Jι1ι!ε, --Ιαρδα _-= τώρα, τωραδά.
Δαι,λες (ό) (δαλος) και Ριϊμα συδαυlίζoυ -: προσπω9ω 1'«( ανάψω
την πυραν πλησιάζων τους δαυλούς.
'!άζομαι - παρασκευάζω τα δια τον ίστον νήματα.
Δ!αμέλικα (τα) : δίδυμα.
JLαστσελίζοv :: διασκελίζω, ανοίγω τα σκέλη και διέρχομαι.
Διασψαι) (ιί) -: διασφάξ, ή σχισμάδα βράχου, χάσμα.
Διαλαλώ -:: κηρύσσω, ντελαλω.
Jιπτσώι'οv - ενώνω τσυς πόδας των ζφων δια σχοι,ιί()υ.
Διαπόρι (το) -= πέρασμα.
JLr.ίσελο (το) --= 11 διάβασις μ.εταξυ δύο λόφων.
'ΙΓ.ίφορο (τό) -:τόκος, κέρδος, (Οφέλεια.
Δίβολος (ό) =δl.ς καλλιεργημένος αγρός.
Δίλκας (ό)πληι'J. δλίτσοι ~ oί μικροί μύρμηγκες.
όσα (τα) (δΟς δοτίνη) : προίξ.
Jτσέντρι (το) - δίκεντρον, βούκεντρον.
lτσέλι (τό) (δίκελλα) ~ δίχηλον γεωργικον εργαλείον.
Jούσl'ας (6) -= εξάν{)ημα, 'ίον{}ος.
~Iπoύτσα (ιί) ~ τo ενοϋl' τους δύο του ζψου πόδας σχοινίον, 'ίνα
μη απομακρύνηται.
ΙΡΓ.ί,ιιω =&α τρέξω' μόνον κατα μέ}J,οντ(t καΙ αόρ. εδ()αμ .
ΙραΚΟ)'1!ά (ιί) (δρακόντιον) :: βοπίνη ε'ίδους fχιδνoρρίζης.
--Ιρομ.!ιλρης (ό ) =: ταχιίΠΟ11ς.
.Jροτσψέl'fς (δ)' επι καιρoϊi -:: όμι;:λώδης .
.Jροστατεί' επι αγγείου έξάΥοντο; τ<! ί,δωρ εκ τι;η' παρειιΊ)1' ΤOI' .
.Jρίμες (,ί), δρίματα, αι. απσ της 1 - 6 ΑΙ,γ. 1<1μέραι (l\lIιμl~ς).
,
Ι ροπεκας «)
ο -υ "δ ρωψ .
.Jz(iλI] (ι,) -: τα ανω cίκρα των σκελων, βουβωνες.

Ε.

, EeJ'F; (ό) (ερινεος) -: το δένδρον και ό καρπΓι;; τη~ (ι ι'σιnσιικη;.

Έστια (ιί) -= τσ επι της εστίrι; πυρ.
'Έτκας (ό) --: νου;, λογισμός.

Ζ.

Ζάβαλε -: καλότυχε' κλητ.

Ζα(Jός (ή) -= μονόφ&αλμος, στρεψόδικο;.
Ζα(Jλακωμένος (ό) = κακοδιάθετος.
Ζάπι (τό) =-- 11μέρωσις.
Ζάφτω -: κτυπω δια λωρίοιι, βέργας.
Ζάφτι (τό)' τον κάμνω ζάφτι - καταβάλλω.
Ζαμπούι.η; (ό), ζαμπούJ'εψα ~ άσθεν1lς, iΊσl}ένησα.
Ζγος ( ό) = ό ζυγος του άρότρου.
Ζεύλα (Iί) = ζεϊiγλα του άρότρου.
Ζει,λοδέτης (ό) -= ίμrtς όι' ου δένονται κιίτω!Jεν αί ~ευyλαι.
Ζευγολάτης (ό) -= ό γεωργός, {j σεισοπυγις (;J; ιικολ(}ιι !J(}ίI(T(L τΩ\'
γεωργον σπείροντα.
Ζέρ(Jελη (ιί) -= αΙώρα, τραμπάλα.
Ζερβός -: άριστερό;.
ΖΙ'ίχι (το) = το οπισ!Jεν μέρος του λαιμου, τράχηλ(}ς.
Ζούμπερο (τό) (ζώπυρον) -= τι) νιικτερινι)ν ψΓίντrιιψΓΙ.
Ζοιίμη (ιί) - 1<1 ζύμη.

Η.

ΤΗσκος (ύ) (ίΊσυχος) --::: τράΥος εκτομίας, εύl·οί!χος.

Θ.

ΘαλΓί.μι (τό) ({)άλαμος) -:: αΠ11 εν Οαλάσση ως κατοικία ()κηίποbο; i)

εγχέλυος.
Θλ(J.κι (το) (ηύλακος) -= σάκκο; δερμ(ίτι\,ο; δι' oίi ((,ερετω /ϊ (Τίτο;
είς τον μύλο ν .
Θμπυ (τιJ) --: σκοτεη'όν- /)ουμπ(ι)σε -= ε"ύΚΤ(ιl(Tε' /)οι!ιιπ(ο)!'ιι
τοίι σκότους.
 178

(jυι,λπο (nJ) - εΊδος νωπού ηροϋ.

(-)u oI '; (το) - μικρο)' κc.({}ισμιι, σκαμνίον.
Ι.

''!ΓιΙΙ (το) - 11 πεμπομένη ΗΤ) γαμβρ<"!> σημείωσις της προικός, προ­

σύμφωνο'\'.
Κ.
ΚαΙΙιΊ.δι (το) - ενδυμα πλατ\' <~)ς το των ίερέων (εκ του βασι}.έως των
Περσων Καβάδοl').
Kι~ΙΙ(Ί.δIα (τα) - τα ενδύιιατα του ίερέως.
Κl1κοιιο).!(ι (ιί) -:: καΚOΤOΠlά.
ΚαλFστκl) (lίJ - 'πρόσκλησις rρίλων δι' εργασίαν.
ΚαΙΙαλ).ορίΤΓιΙ (το) -: είδος Ραφης.
ΚαΟαίριιω c καθαρίζω τοι'ς άγροι,ς άποκόπτω\' άκάνΟας κ.λ.π.
]{ιί.ι?ωρμα (το) -: 11 πράξις καί το άποτέλεσμα του CΙνωτέρω.
Ι\ακαρας (ό J -: Ο βάτραχος.
Καλ(ΨJ'Lα (ι)) (καλάμη) -οί ΟερισΟέντες άγροί.
Καλίγι (το) (Caliga) - λεπτον γυναικείον υπόδημα.
Κ(ί,ιιαπς (ό) (κάμνω) -:IΊ διιι την κατασκευ11ν του τι,ρου εργασία.
ΚΓιπιί.σι (το) {caput) - ro ψά,qινον σκιάδιον.
I\(~;τέλλoς (ό) (capella) - 6 ποιμήν, Ο χωρικός.
Κακοτvχεvω -δυστυχ<ίι εκ καιρικων περιστάσεων,
Κιιuπολόϊ (ro)- - Jrruov με 4 χηλός δια τον άλωνισμον χρήσιμο\'.
]{ασ;ταστll (ι)) -:το εστριμμένον περι η1ν κεφαλην του χωρικου μαν-
δήλιον.
ΚllτούΙ'α (ιί) - άχυρών.
Καματερο (το) - ο άροηΊΡ βοϋς και ό μεταξοσκ<Οληt.
ΚαταλαγάΙ:ω' μεταβατ. και αμετcίβ. -: 11 συ χάζω.
ιω.καΧο (το) -:το λειρίον των όρνί{}ων.
Κακο;τρασμέιιες (δ) -:άνάγωγος, κακομαθημένο;.
ΚαταπιόΙ'ας (δ) : ό οΙσοφάγος.
Καρδάματα (τα) :κάρδαμον.
Κααα (ιί) :το πτηνον κάρια και {1 δίψα.
ΚίΊ.μα (το) -καυμα.
Πάιψα (ή) -καλαμωτη εφ' '1ς τίΟενται οι νωποι τυροί.
ΠαΡιίτσαυλες (6) -: λάρυγξ.
l\l1ρμπολάχω'ο (ΤΟ) - I'1 κρ(.ίμβη.
Κιιρόμλα (τα) - τι'ι κoιίμαρcι' ΚΓιρο,ιιλlΓΙ - 11 ΚΩιιμαργ!ά.
ΛΊιριύι'ΙΙ (ιί J - δηλητηριωδες (Ι υτον εκ του καρπού τοί
τι\'ις κατεσκευάζετο το κώνειο\'.
 Ιϊ9

J{flTΓLnUΙ,(iJ --: υπερισχύω, καταβ<ίl.λω.

Παπ/ο'α (ιί) - πολυλόγος, φλύαρος.
ΚαπιΙI'ι (το) το στόμα και ό φλύαρος.
[{αταχl'!.'l (liJ- -, κατατμία, ομίχλη.
[(rLnlr/' (n/.) _ - κλινοι;τρωμν1 1·
Καρκώνομαι -: πνίγομαι.
Και'τιίρης (6) -::: ικανός, φιλόπονος.
Καυτερα (τ(1) -:: τιl κρόμμυα και σκόροΟα.
ΚΓι!'τοuργΠς ι ό) =- 01. πυρόλιfrοι, τσακμι,ίκ!(ι.
Κληματσίδα (ιί )_- κληματίς, 1] βέργα τοί! κλήμιιω.;.
Κληέρα (ιί) : δ κληρονόμος.
KlUJga (ιί) : παν στρογγύλον ξύλον ώ; κιΙΙ ιΊ τοιοίίτο; ιΙ(!τος.
Κμάσι \ τι) (κοιμάσιον):.. Ο Ορνι8ι;)\I.
Κι'ι/;δαλο \ τιΊ \ -: άν1]συχος, <'ίνόητο;.
Κολβόχλε.:; \ δ - χυλος μετα κολύβων.
KιJτσlI ας ι ιί ):.. κότινος, άγριελαία.
Καψερο το) -: ό χ\'ους των ρόδων.
Κιιψμάδι (το \:-- παξιμάδι, διπυρίτης.
!\Oλλ1ί,ιιματrι. (τα) ~ τα κοσμl]ματα των πλιιγγιίνω ν .
f\ολλί'!lα ι τα) -:::: τα συντρίμματα πηλίνου ιΙγγείο\'.
!\ολι,πτε.; \ ό \ --:: 1] καπνοδόχη.
!\ΟΙ'ΧΝλρα ι ιί ) -::: δ κωνος πεύκης, αρcιβoσίτoι' κ.λ.π.
Κόστας ι το) -: το κόστον, καρυοφύλλι.
Κορμοστασα (17) - - άνάστημα.
Κόρος \ ό ) --:: κοι;ρευμα των προβάτων και αίγιj'n .
ι

Κοιιτρούι.ι \ το )-: βραχώδης λόφος.

Κομμίλη \ ιί ι (κόπτω) - ψιλον αχυρον.
Κο/'τ!.!υ/',ιιιΙδι ι το) - άσχεΠIΊς ηΊν κεφαλl'ιν.
!\ο/'ρβο'ϋλα (ιί) _- 1] ρί~α τoίj σχίνου, πρίνου κλπ.
J(οίιρβλα ι Hl') - τα στελέχη των κλημιίτων.
ΠΡΙFι'τιίg!fL \ τ(1) (κραηΊΡ) --:: μεγάλα μολύβοινα (lγγείιι. .
Κρόκο.; \ ι.ί ) (κρόκος) --:: φυτο" και (1,,80ς EQΙO/}QoY.ίtQl"Ol' ι;ις
κω το

τοιούτου χρώματος χωμα.

Κρ/'ολ6γο:: \ δ --: μικρον ΠI]λινον ιlγγείo" ί;δrιτo;.
Κρεμl'l/' \ τα ':-- κρημνοί, βράχοι άπότομοι.
!{ρηιωιτοιjλα (ιί) -: αιι{>ρα, κούl'.!.α.
J\ρεμασάλrL \ ιίJ :- ξύλον E(r οι. οι χωρικοι κρεμισσι τιί.; τι)οψιί; των.
Κρυάδα (ιί) -: πυρετό;, ζέστιl·
Κρυώμα (το \ -: το ψυχος.
Κτούρης (δ) -: κολοβ11 ΠΟψΗΙΚΙI ράβδος.
 ι8α

[(τόρrι (ιί) :. γιινιιικείον ίlπόδllμιι και' 1'1 rικέρατoς αιξ.

Κωλ({)/,(ι) = επιστρέφω, επω'έρχομαι.
Πωλόφαρες (ύ) -= κίναιδος.

Λ.
• 1ιιγάζω ~ κρύπτομαι.
Λιίζομαι =- εχω οργασμόν, συλλαμβάνω.
• Ιαλιίρα (ιί) (λάας) =- ό λείος τού ποταμού λίθος .
• 1ιιλιίρι α (τα) --: {)αλάσσιοι μικροι λί{}οι.
•lαγαρα (τα) = αι λαγωνες .
•1ιίκκο; (ύ) = ό ιστός, αργαλε:!, ός.
ΛΓψ:πoι~ρης (ό) ~ ποικιλόχρους.
· ΙΓιοσεριιω =: κρύπτομαι (ος λαγωός.
Λασιι (ιί) (ελασις) --= το ταχυ και όμαλον βάδισμα.
ΛF!αραίι'ω (λείος) - καθίσταμαι λείος, άποβάλλω τιις τρίχας .
•11',ιικΟ (το) - λοιμός, ασθένεια .
• ΙχιΙι'η (/ι) =- το μόλις αναφυόμενο\' χόρτον .
• 1χαι'ί:;ω -:: τρώγω το μόλις αναφυόμενον χόρτον.
• Ιηόπερι'ας (ύ) (ελαία - πρίνος) --:: δένδρον εχο\' ξύλον σκληρό\'.
• Ι.ιακΟ.;- (δ) --= το δω μα τ ης ο [κίας .
., Ιιτρύπι (το) και Λιτρόπια (11λιοτρόπιον) :- ι'ι 2,J 'lου\'ίου ,Ίεωρου-
μένη ιος αποφράς .
. 1ί,ιιιι (/ί):.. 11 πείνα, λιμός.
Λμιίρι (το) =- το εκ δύο χειροβόλων συγκείμενον bέμα σταχύων.
• Ιογιάζω -: παρατηρω .
•10γιέμαι =- νομίζομαι, {}εωρoυμc.ιι .
• 10ι'β!Γ/. (τα) --: οί λοβοι εν γένει των (Jσπρίων.
• Jούρδα ( ιί) =- ιΊ ΙΙΧάθαρτος, 11 βρωμεριί.
• Ιογάδικο (το) -= το εκλεκτό ν .
• lι>γκρικα.;- (δ) - λύγξ, λόξυγ γας .
• Ιο,ιιάτσι (το) -:: βλαστός, ερνος .
. 1σόι?ωρες (fι) -: λιf)όσωρος, σωρο:; λίθων.

Μ.
.llαγιJ.ρι . μακάρι, ε'ίf}ε, αμποτε.
ΛΙαι,ου (/j) -- 11 εκ πατρος 1\ μητρΟ.; μιίμμlj .
.1Ιαρε -:: βρέ' κλητ. προσφώνησις.
]Ιαρακόl'υ:;α (ιί) -: φυτον Τι κόνι'ζrι.
~lΙά,ιια{}ο (το) - είδος χλωροϋ τυρου.
Μαργώl'ΟΙΙ (μάργος) κρυώνω.
 181

ΛΙαρμαρίπι (Ι]) : είοο; τηγανίτου ιΙΡΤΟΙI.

ΛΙασΕδα (Ι}) και J.Vασίδι --:: μακρο; και σιεl'ι);; ΙΙγρο; η τεμιίχιιιν ιΙγΙ)ύυ.
~ναττιιες (ό) (ματτύα) -= εδεσμα παρασκευαζόμε νον απο το πυ.χυ f\,·
τερον του χοίρόυ.
Μγόμι (το) (γόμος) -: το ι\μισυ τού φορτίου.
-= το δένδρον μελίη.
~lIελ!.Oς (δ)
Μελάγγι (το) (μέλαινα γη) -:: χώμα κυανού" .
.1lελαγγόνι (το) -= δ εξ οΌ εξορύσσεται το μεJ.άyyι τόπο; .
•1Ιελαγγcδι ι ω = ρίπτω επι του διόματο; μελάγγι .
.1lελσΟ (το) = επι ζφων εχόντων χρώμα μέλιτο;.
111έσπος (ό) ξύλον 11μικυκλικον του αρότρου, σπευ ίμcίντω
ν
-:: bI'
προσδένεται είς τον ζυγον (μεσάβοιον).
ΛΙελικάρι (το) (κάρα - μέλι) -: το αν{}ος νάρκισο;.
ΛΙερ(διιω -:: 11 συ χάζω, παύω κλαίων, μεταβ. xcιL αμετιiβ.
Μερωδκα '(τα) :-. τα αν&η.
~\lερσν!.ά (ιί) -= τα. τετριμμένα φύλλα της μύ(!τοll .
.11ζόρα (Ι]) -:: χρωματισμος ζφω ν .
•lΙι90ι\νΖα (τα) :-. Ρώ{)ωνες .
.ll,ιο!.άζου = ομοιάζω .
•1IνO!.ΓLστκO (το) -: φΙ1μη, ύπόληψις, γl'ιόμι]. LbiIl .
•1Π)οιψίζου = αναπνέω δια των ρωΗώνων.
~lI}ΙlJμόρ!.o (το) - μνημα, τάφο; .
•llόδι Ι το) (μόδιον)μέτρον δια τα σιτιιρr.ί" είιΧιΊ τιί,,' bI f t1ϊ..°flLi\'(,IV
.=:
άλωνίων χ ίλ2 α μόόια.· απάντιισις «χίλ!ιι ϊ..ριίl'!ιι .
ΛΙουσκλωμέιιος ι δ)· επι ανθρώπων -:: σκυΠρωπό;, κιιτιμριίς επί τοί,
καιρού -: συννεφώδης .
•1Ιοίιλι?ας (ό \. πληft. μλύθοι (ολυνθος) -: συκο ν αωρον .
•\lοστσίδα (ιί) -: 11 μοσχίς .
•1Ioutt.ovC( λισμέI'ες (ό) - καί-απεφρονηιIένος.
•\lπουκβάλλα (ιί) -::: μωρά, ανόητος .
.1lπούλα (ιί) -: ό γυναικείος κεφαλόbεσμο;, το κιίλιψμιι τη; κεΨιlλίj;
και τού προσώπου. '0 Δικαίαρχο; περί twl' (:)lttΙιιίων
γυναικών λέγει «το τών ίματίων επι τίjς κεφαλη; κ(ί­
λυμμα τοιουτόν τι εστι, (οστε πρoσωπιδίι~) δοκείl'
παν το πρόσωπον κατηλείφ{}αι. ΟΙ γιιρ Οφ{)ιιί.μοΙ
Οιαφαίl'ονται μόνοι, τιι δε λοιπα μέιιη του JIQoat,)JtOL'
πάντα κατέχεται τοίς ίματίοι;:ο .
•1IσoβλOlJμέ~'ες (δ) -:: αρραβωνισμένος .
•1Ισόκοvρφα (τά) -: αί μέσαι κορυψαι του λαftουρίου.
 182

.1Iτrί!!)'lΙΙ \ πι) (μίτος) - τ(ι δι' (ον εν t('i) ίιrτι'i) διέρχεται ό ση'ιιι ων .
.1lτΕρl'ω - - όρμα>, επιτίθεμαι .
•1IτrιΡY1(Ι (ιί) -: το εΙς του; ρώθωνας των ζΦων περιτιθέμενον
σχοινίο,ι.
~\lπίκoι'ρ~'ιις ιό) - -: τράχηλος.

Ν.
Χιίπιις \ ιί) -- αΥγειον ξιίλι "Ο" στρογγιίλον κ(!\, Ι->ιιΗ ι'.
Χειιίμιιτα (πΙ) - δις καλλιει,ιγημένο;; αγρό;.
ΛΊμα t τι)) -: τΩ νεϋμα xl!.{l, το νημα.
ΧΙ (το) το ίιvίον roυ clράτρου.
Λ'J.άοι· - μ;rάοιι' ίίβρις ισoδυνcιμoυσα τιΤ>: κακός σου κωρός.
λ'ψρές (δ ) (νεαρος -νηρος) χλωρός, νωπός.
λJ..αίρα (ι)) (α'lρα) _ το εν τ<ρ σίτφ ζιζάνιον.
Χομι} (ιί) - βοσΚ11, ξηρο,' χόρτον .
•Υιίμ;rα;; (ό) _ αυλιl .
.\'Π!!l ιίηιαt - συστέλλομαι.
λ'τιιρι/ς (ό) -= 'ίχ,'ο;.
~YτρEτα -: κατ' εΜ)εΙαν.
Λ'τι\μα (το) ~ το δέρμα του οφεως, λεΙilιu ί :.

ΞιικρΓ:'ω : καθαρίζω τι! ?ίκρα HU)' αγρω,·· πι>oσέη σηιιιιίνει κιΛ

αποσύρομαι.
Ξαμι/))'ΟΙΙ -: καταμετριο, σημιιδει!ω.
Ξιιρ)'οίΌ (εξ εργου) - επίτηδες.
Ξδερl} (ιί) - CΙγγείoν Οξους.
Ξfκωλ(VJ'ΟΙ' - εκρριζιΊ), καταστρέφω.
ΞΕλΟΥ!ιί':-οu - παρασύρω, δια<ι θείρω.
ΞεμOΙ·lrι ... ω : απομο"ιο, &ποχωιιίζω .
Ξη!)'ιι,,'ΟΙ' - oμu.ι - &ποβιίλλω, εκτιτρι6σκω ' c}μετιίμιιτον.
ΞUl'ω,ιια (το) - εκτρωμα, εξάμβλωμα.
Ξε:ΤFλrικιvl'οι' - ανοίγω λιίκκο,ι περι το στέλεχος τοίι κλIΙιιιιτο;.
Ξιππι:Ι;:rιμιιι = αλαζΟ"εύομαι, φοβουμαι.
ΞιππασμΕI'ος (6) - αλαζών, υπεΡIΙ<f ανος.
ΞλΟf{ιΙς (lιj - ζl'λοφιίγο;, τεκroνικον εργαλεΙον.
Ξι;γrιι'() (τι'» (tόα"ον) : Ι,;rερllψινος.
Ξόι)ι (το) (έξό1)ιο;; θρίj "0;) : τιι fl Er!! τον ενrαtι ιασμο ν
κάλυβα, μοιι,ιολι)για και ηρήνοι.
ΞοίlJ'ΙΙ (ιί) . :rλιιγγιό,'.
Ξφδκο (το) --: εξωδικόν, φιίντασμα .
Ξουρι (το) ~ ελάττωμα , κακη Fζι ς.
Ξφιιίγω :... εξυφαίνω.

ο.

"Ομπολες (ό) (εμβοI31) :. δ εξ Δμβρίων Μάτων σχηματιζ()μεν()~ Χfί-

μαρρος.

"Οξαμο (το) --: μέτρον προς κατασκεΙ111" πω'το; πράγμιπ();.

'Όργος {ό) c: τεμάχιον rlγρου.
'Ορι'ιι9όστσελο (το) --: το μεταξυ άηίχειρος κιιι λιχn\'ου διιίστll!ιιι.
'Όχτο.; (δ) (οχθος) = ϋψωμα γης.

π.

Παι'όφτης (δ) (πανόπτης)' _ τοπωνιψία εν Σκύρφ.

Παl' (το) πληft. παγιυ. (πι:ίγος) -: [1ράχος, βράχ()ι.
Παράβζα (τα) -: αί της εστίας γωνία!.
Π(Η"ίδα(Ij) (panis) -= εδεσμα εξ εβρασμ6'ων τφιιχίων ι'ίΡΤΙΗ' μετ'
άρτύσεως.
JTlJ.IIIl {1ί;" - παιιίζω -:: καθαρίζω τον φουρνον.
Παμπούρα (ιίJ --: δ κάνt!αρος.
Παραστατο (το) _ ό παραστrίτης της θίιρ(~::.
Παρασνιικάζω - κάμνω λά{}ος, π((ραγνωρίζω .
Παρπερίζομαι --: αμιλλωμαι.
Πατι/ς (ό) - πατητι)ς --: δ ληνός.
Παχάδα (ιί) : πυοφύτης.
Πάχνη Μ) -:: φάτνη .
Πβόλι (το) -: μέρος του ρυμου τ()ί, (χρότροl', ί"τοβοειΙς.
ΠαραμΟ1ψ6ω - ενεδρεύω.
ΠFράβολο (το) --: τcι πτερ(ι TO;U άρότροι'.
Περίβολες (ό) -= 11 αυλη τοίl &χυρων()ς.
Παράτης (ό) --: το μανταληδι ίϊl'> θύσας.
Πεταστο (το) -:: εστεγασμένη δίοδος.
ΠεταλΙζω - άποξηραίνω τα συκα.
Πέταλα (τα) - ΤΓ!. ξηρα σύκα.
Πε:rαλ1.Cι. {17} --: ό τόπος της ι1πoξηΡCίνσεωι: τιΤ)\, σίικω\'.
Περπατσάρης (ό) --= δρομείι;, (ΙΙκύπους.
lΙερπατσώlιτας - πεζΌ·
ΙΝτο (το) ~ 11 κληματαριά.
Ππρομάχος (ύ) ---: τεμάχιο\' δfρματoς τIΜμεl'()ν χιίτω{)ε\'
δι1ματος.
ΠΙ7ζω --: πήγνυμι.
Πιίχυμα (τό) - γάλα ριπτόμενον προς κατασκευlΊν μιζψ9ρας.
Πηχτογ2.άλ η (ιί) - ή γιαούρτη.
Πισκάζω - απογαλακτίζω τα άρνία, ερίφια.
Πισκασ,αένο (τό) ~ απογαλακτισ1'JEν αρνίον.
Πίσες (δ) (πίσος) --= το λω90ϋρι εξ ου καιασκευάζεται ή φάβα.
Πίνος (δ) -:: δ ρϋπος των ερίων.
Πικραδέρκα (τα) - τα ραδίκια.
Πδάλακας (ο) -= Ω τού τυρού σκώιηξ ~)ς συστελλόμενος καΙ πηδων
lΙλεύρα (ιί) --= τα πρανή των λόφων.
Πλεχτό (τό) = ποιμενικον σκευος εν Φ κατασκευάζο"τω οί τυροί.
Πλεκάδες (αί) --:::: οί πλόκαμοι της γυναικός.
Πλησός (δ) =γείτων, συνορίτης.
Πλαστέρα (17) -: ΤΟ εφ' ου πλάσσεται ό αρτος ξύλον.
Πoλιj,ιιι (το) - υπολ11νιον εξ ου αντλείται το γλεϋκος.
ΙΙολια (ι}) :.. ή εχουσα λευκον τρίχωμα α'ίξ.
Ποδαρκό (Π)) .:: 11 τύχη του πρώτου εισερχομένου εις τον οίκον κατ(ι
11)" 11 μέραν του νέου εταυς.
ΙΙουτσλήΟρα (11) . --: 11 κόπρος των αιγοπροβάτων, λαγω<ϊιν, κονί-
κλων κ.λ.π.
Ποδε,ιιl) (Ij) -:: 11 ύπόδεσις των χωρικων.
Πο{}εσάρης (ό) -: αντίδικος.
ΙΙοροσψl (1/) : σιδηρους τρίπους εφ' ου τίθεται ό λέβης.
Πράματα (τα) = ποίμνιον.
πουμα (το) -: πωμα, ίδίως το επι βραζομένης φάβας Τi1')έμfνον Κf­
ράμιον.

J[ouvra (11) =- ακρωτήριον, κρυολόγημα και αντι. του: πού είνέ τα.
Προσωλάμω (πρόσω-ελαύνω) μεταβ. = φέρω κατα τμl]ματα το ποί­
μνιον προς αμελξιν.

lΙρόπτο (τό) (προ - πητον) ::-: ΤΟ προ τού κυρίως αρτου ψηνόμενον
λαγάνα.
Πρωτολάτης (ό) = προπορευόμενος.
ΠραiJί:.ω (πραος) -= αναπαύομαι υπο σκιάψ ίδίως έπΙ ποιμνίων.
lΙράιϊ σις (11) -= δ τόπος εφ' οίο αναπαύονται τα ποίμνια.
Πρoπιδ2.ιJ. (ιί) (προ ποδων) =τρικλοποδιά· επΙ. παλαιόντων.
Πρέζα (ιί) --: δ του ασκου τυρός.
Ilρωμάδι (το) --= το προ του γάμου συλληφ{}εν βρέ<rClς.
ΠΥωτ6φαι'το (τό) - προφαντό, πρωτόλεων.
lΙρατσίγγοuρας (δ) ;.-. κρεμμι,δΟ<j'(lΥος, μποσίαντζης.
ΙΙσταγκγίί;οιι -: ()πισflαγκ(ι)ι,ίζω, Μι'ω, ΤΙI,('ις το ι.;; ιIYXITII,(t; ίiπισnf\'.
[Jτtί.ρι \ τι) 1-1(1 - αί. γωl'ίαι καΙ τιι ξηριι μέρη ΤΩίο ΙΙΙΗΟΙ'.
Ρ.

Ρβός (ό)-/]-ι) - βωβος- 11- όνο

Ρεγκ(ί.ζω _ κλαίω, φι;Λ,άζω' μ6ΥΟ\' επι τι;ι" '~ιIι(ι)l', κιι! Il,1ί(f τ/Τι Ι' [ioITII'.

Ρεζγtiρω -: κινδυνεύω,
J~'
ει;;τοσ;;τητο (
.το' ) " , ,
: ερειπιον οlκιας.
Ρέομαι -: δρέγο μαι.
Ρηχnς (δ) ({μί.Ζος, ρηΧΩς) : Πι'ΚI'Ι)\' ιΙΚΙ(\,f)ι';Ίl)rς φ'τι)ι'.
Ρ{)ούιψι (τα) -:::: ριοιtω"ε;.
Ριγλωσσα (/1) -: η περιφέρεια τοί, δόψατος.
Ρίφι (το) -: εριφος.
Πι'α (1/) (ρίνη) - λίμα, εργαλείο" τεκτοl'ικ61',
P~,α (τα) - αι ρίνες.
Ρόγα (ιί) (roga), ρογιάζω - μισΗό;, μισΙΊι;ι"ω.
Ρούι'τιι (ιί) (Ronta) - "1 κόμη τιί)\' ΠΟ!flfl'ΙΙΙΙ', ()ί'τIYl'~ fl' ~κlί!!φ
κομιΟσι.
ΡοδίζfΙ - γλυκοχαράζει, τιι λυκιtl'γέ;.
Ροστάσl (το) (δρος) : όροστάσιον, όρουέσΙΩI'.
Ρόχιο (το) (ρόγχος) - lίafl μα.
Ρύχτψ; (δ) - 11 ιιδρορρόη τη;; στέγης.
Σ.

Σαγκi7.ς (δ) - τετριμμέι'Ο; "iτnc, μποιιλοιlγΟiίΙ11.

Σαλτt'lΡΙ (το) -1(( -:: o"l Οφεις.
Σαλτιί.ρω (salto):.- αλλομαι, πηόιίι .
5:αλλαγ(ί) - {}ορι.βώ, δlll. ψι» (;ιl. και συσI'ιψ(ίΤCΙ)\' :ηρlσιιί.ί,{~'ιι) τι\
ποίμνιον.

ΣααJΙ'Ι (το) _ σιαγών.

Σαστκος (δ) : μ\'ησnΙρ·
Σιί.ρα (/)) -: (lμμώbης αγρός.
Σαράδα (11) (σειρας) -: πλέκτιια κριηιμlίω \', ιrι..ορόδι nl'.
2'αόάδι
\;;
(το) - εστοι.... ιιιιένον
~ r-
κιlπειoo\'
...
δι' Of' κατιισ%fιlι.ί~(l\ιτω τι" κl(-
1Ησματα.
Σαρακόχλας (δ) (σιιραγξ-κοχλίας κατα σύμφιιρσι\') ~σ(ίλια'Γι..(ις,
Σαμαντiiς (ό) : {}όριιβος, το χρι·σόϊ.rιρΤΩ.
Σέρμα (το) (ελυμα) -:: το μέρος ΤΩϊϊ ιΙριίτρου εις ί) ;{ΙH1στ ίf)ετιιι τιΊ ..--......
~

c ,
lIl'ΙO".
Σfργοv)'ι (το) : εξορία, κιίμνω τι\'ιι arQyoiil'l - εν\ΡO;Tllί~1tJ τιl'
 186

~'lJκ()ς (6) = 11 μάνδρα.

~Ίίκαι'oι' (το) = ή πλεκτη 1%ρα τοϋ σηκοϋ.
Σκωτλώ = διαφεύγω.
Σκλιίπετρας (6) (σκολόπενδρα) = έρπι;τον πολύπουν .
.Σκορδαλες (6) (ασφόδελος) = σπερδοϋκλL
2.'καρβέλι (το) = το σιδηροϋν αγκυστρον τοϋ σάγματος .
.Σκol~λλα (ι)) = το μΙ1 κόπτονΗδπίσ{}ιον μέρος τού πελέκεως και
μαχαίρας.

Σκούλκας (6)' πλη{}. σκληκοι = σκώληξ.

Σκύλλα Μ) (σκύλλω = εκδέρω) = μαχαιρίδιο,," ΚΩινίός κολΟΚΩτρώνης.
2κάπλος (6) = το κυρτον τών αστραγάλων.
Σκαπλίζω = άποκρύπτομαι .
..ΣκοιιληΠ)'lα (ή) = ό μύρμηξ.
Σιιαλλαμος (6) καΙ σι'αλλα1] (ιί) = συναιλαγΙ1, ανταλλαγ1).
Σολάτος (6) (σόλος) = κυρτός.
Σομάρι (το) = σάγμα, σαμάρι.
Σου= σύ.
Σούρτση (ή) = 11 ευκοιλιότης.
Σοuσοl'μ1'lάζω = παρομοιάζω, είκάζω.
Σιι/'ρτί ω = βλέπω, εννοώ.
Σοκόq;ι (τό) = μάλλινον χονδρον ϋψασμα και λευκον εξ 0'0 κατασΚΕl'­
άζονται τα. χειμερινα. τιον τε γεωργών κrιl ποιμέ\'ων
ενδύματα.
Σπάθα (ω = ξύλον ένοϋν το ελυμα καΙ τον ίστοβοέα τού άρότρου.
~πτόρειπo (το) = ερείπιον οίκίας.
~πτότoπoς (6) = οίκόπεδον.
Υ
-παρτια
\ «) =
η σπαρτος.
,
Σταβάρι (το) = το κυρτ()\' ξύλον του άρότρου ίίπερ ενσψηνοίιται είς
το Ελυμα, γύηι;.
'
Σταμα ( η<) = ,~, -
"'λ "0. ιι c: β'
τα ακρα της αυ cικoς ενιια ιστανται οι οες .
.Σταλαμπδίζει = ψεκάζει.
Στριφαλίδι (το) = εργαλείον ξύλινον δι' ofί κατασκευάζουσι τα οχοι"ία .
. Στρατοϋρι
(το) = εφίππιον.
Στα,ιιουστάτης (6) = 1Ί {)έσις τών σταμνών.
Στ!α (ιί) (έστία) = το εν τφ ο'ίΥ.φ πυρ .
.Στεγ(ί.δι (το) (στεγανος) = το εφ' ο" ΙΙποξηραίνουσι τοιις καρποιις χ()ν­
δρυν ϋφασμα.
Στoιχί~ω = συμφωναΊ ίιπηρεσίαν.
~ταυρώ)'ω = συμμαζεύω το ;τοίμνιον προς ι'ίλμεγμα.
 ΣτρΙω : στέργω.
2τάμπα (ή) -: το τσίτΙ.
Στερφl) (ιί) -: στείρα.
Στασμέιιες (ό) -: το επι 40 '1μερας εις έΡl1μοκκλήσια περιφερόμεvoν
νεκρον σωμα τού μη έν τφ τάφφ απoσυντε'3έvτoς.
2Ί'Κ,ΨI 1 ε.; (δ)' πλη1~. σκαμηνοι -= ή μωρέα' ό καρπος σύκαμνα. 'Εκ
τούτου ίσως τα σκαμιι!α --:: καΙΗσματα (~); έκ τoiί ξύλου
τούτου κατασκευαζόμενα.
:1Fρμrιτ!(ι (ή) (σύρω) = ίχ,'ος συρομένου σχο ιν ίου.
Σι;ζμυ (το) (συν ζωμσς) = ύδαρης φάβα μετ' έλαίου και' όξους φα­
γητον των χωρικών {}ερμαντικον έν χειμων~' οϋτω κα­
λείται και ό ίμας τού σάγματος, οστις περιβάλλει τον
τράχηλον τoiί ζφου.
Σι,!lάζυμrιι : συμφωγω να ύπηρετήσω.
Σψυράϊ (το) -: ασφάραγος, σπαράγγι.
ΣφεVΤιί.μι (το) (σφένδαμος) -:-:: δένδρον, ου το ξύλον εΙ"ε σκληρόν.
Σφαχτο (τό) και σφαχτά - 1i α'ι'ξ, αί αΤγες.
Σφάραμιι (τό) (σπάραγμα) =ή επι πικράς ί1 ξυνη; fεύσεως φρικίαι1lς.
2φατσίμλα (τα) -= τα μήλα της σφάκου.
Σφοξλ!ά (Ι)) --: κουφοξυλ,!ά.

Τ.

Τ,ιγγο (τι)) (ταγγός., 1'tαγγος) ---: τσαγγό.

Ταχι·Ο ι τ() -: πρωΙ.
Ταχύπλο (τό) (ταχι!πλουν) : μικρον πλοιάριο,' δια τιιν συγκ() Ι\'(ι) \·ία,· .
Τρ/vπζrι (Ι) -: ξύλο\' έπίμηκες fφ' ου οί ποιμF"ες Μτιnισι τοι'; χ}.ω-
ροι,ς τυρούς.
Ταμαχ!,ί.ρψ; (ό) _-: φίλεργο;, πλεο\·έκτης.
ΤΙρμ.ΕΙΙΟ \ το) -: τέρμα, τF.λος,
Τειραιιιάδι (το) -:: έρίφιον διετές, βετούλι.
Τσιγκλ(λμεΙ'ες (ό) -: κυκλάμινος, φυτόν.
Tloit:rrι \ Ι}) -. τολύπη έρίου, βάμβακος.
Τπάρι ι το \ (ιυπάριον) -: ώρισμένος τύπος κηρού.
Τριτσέρης , δ) -= ό πολλάκις άτιμος.
Τρεκάιιι (τ/ι) (τρίκρα"ον) = τρίχηλον γεωργικον έΡΥαλείον.
Τροχάδι \ Τ() 1 -!ιι -= το ύπόδημα των χωρικων, τσαροίίχι.
Ταίιο,' \ το) -: το διδόμενον ένοίκιον εΙς τον κύριον αyρoiί' δίδεται
δε συνή~ς το διπλάσιον τού οσου χωρεί σπόρου.
Πληl}υντ. τρίτα -= τα κατα την τρίτην ήμέρα,' α
Ι}ανάτοιι τελούμε\'α ύπο των συγγενων 'FIιd~~~~~~
1πrφ;τrΙ!j()UχΙ ι τπ) = κιιτιψροι).
1'οα!!,ι \ ιί \ = ίl ανιίδοχο;, \'οννά.
1'σrπιί.λι (το) = σιδ'lροϋ" δίχηλοΙ' γεωργικον εργuλείον.
Ζ'σfjί:::'ω <~έρας) = δια σχοl\'ίου ενιί)νω tOl':; βου; διιι τ(7)Ι' κερ(lτω".
Τσλιιιί Ψ!(1 \ τι.ί \ = αί ανω&εν τοϋ μετώπου τρίχες, προκόμιον.
1'orιρδέλ!.(1 \ τα) = αί σαρΩέλλαι.
1'σλιυ"ι ι τι)) (κηλώ"ειον) = ί'ππο; επιβllτωρ.
Ί'ολω)'εύω = φέρομαι tOι'ς τρόπους ως Υ.ηλώl'!'ιο".
1'oτrί.:::'ω (Υ.οιτάζω, κοίτη) = ΚΟΙ'ρ\'lάζω, επι ορ"ωων !'(ίl·\)\'.
l 'σο, 'σι , HJ, \ (κινησις
, ) = ευΚOιΛtOτης,
> l' δ" <
ιαρροια.

Τσι'!.ιιρί::'ω = κλωτσώ' επι ζΨων.

l 'σιιl,:Τ!ΙΙ, \ τα' ) = ,
τριχινα υφασματα
<,
εν
"
οι; συνl'Ι'/.Ι'ι)ιο\ισι
τιον ελαιιον εν τοίς ελαιοτριβείοι:;.

Τ.

"} Ί'κi.ΓΙ \ ιί \ (inguJa) = ι] ':ώνlι του σάγματο:;.

Φ.

Φωρι'ι.; , ιί ' (ιραιος) = το μεταξυ λευΥ.ου και μέλανο; χριΟμα.

ΦrΙΙΨJIj \ ιί \ = γη σιδηρόχρου; καΙ ό τόπο; Φαιρόγεια.
fjJrl%O'; \ ιί \ (σφάκος) = φασκομη λ2<ί,
Φrιψιιι))'(ι \ ιί) = γλωσσου, συκοφάντις.
Φλ,ί.rιι' = φιιλάtτω.
Φfλιιί.ζω = ίσάζω, εξισώ.
(jJfAIi. = (;)ψελεί' δει' q'fλ(ί = δεν είνε ΚΙιt'rίλληλoν, fJtltll()EΙO\,.
Φrίyl'f''; \ (ί) = ό φοί'ρνος.
Φο!!τιιτιψι (ιί) = το πρι); φ<>ρtωσιl' τι;)ν ζ(~ων βοηΟητικον ξύλον.
ΦrI!JU),ιιαι = νομίζω, εχω ηΊν ιδέαν.
Φρόκαλοι' (το) = σάρω1'tρον,
Φροκιιλώ = σκουπίζω.
Φρ()κιιλί(~!.Ιl \ τα) = ΗΙ σκουπίδlα.
ΦροίΊσλ,ι (τcΙ) = τα σκύβαλα.
ΦΤfΥΙ'ιίτlj'; (ό) (πτέρνα) = το ι')πισΟεν τοϋ χωρικου ί, ποbllμ<1τος.
Φπλ (r,i) (φυτά)' μόνον επι τών προς έμφύτεl'σιν κλημάτων.
Ψ'Ελι(),:; (ιί) (πτελέα)' δένδρον.

Χ.
ΧιχλΙ';'ζ (rί) = χαλινός, δ συνέχω ι' ΤΟΙ'; δακrύλου; fV
τιο" χωρικών ίμά;.
J Ίιι'Y.rιλιίί'o,:; (ιί) = χα} ικολόγος = κόφινο:;, χαλικοκόφινος.
Χrii.ε..;- (ό) = 11 εμπvuσ1!εν τou βουκέντρου χο"δΡ Ι 1 βfl. ι ί"II·
Χαλl'αΡΓιτες (δ/ επι ϊππων εχόντων το μέτωπον λευκυν.
Χα,ιι(l)ϊ (το) = ίσόγαιον' ανtί8ετoν άl'ώϊ.
Χαρωιι (το) = λέβης, καζάνι ..
Χαμπαρολόγος (ό) = προδότης.
Χέρα (11) = IΊ εχέτλη του άρότρου.
Χερκο ι το) = τΟ χρηματικον δώρον του νέοι' είΟΙΙ;.
Χ!.ομέρι το) (χίμαιρα) = ερίφιον ένο; ετοιις.
Χ!.ιίτη (ιί = χαίτη.
Χ!fλε()οc; (ό) = το Εϊ-ον χρώμα χεληδόνο; ·:φον.
Χλάμποl'ΡΟ (το) = το ΕΙ' τοίς άγροί; φόβητρον.
ΧλΕς (ό' = μουσταλευριά.
Χοίι'κα (ιί) (χοίνιξ) = μέτρον δια τους δημητριακου; κ{ιρποίις.
Χρέμι (το) = μάλλι 1'01' ποικιλόχρουν σκέπασμα.
ΧΡΟΙ'σωμα ι τό) =Ζρυση, 'ίκτερος.
ψ

Ψίι (ιί ! (πίσος)=ιlΥροςεσπαρμένο ς εκ λαUUροl'.

Ψαται ι το J = δηληnΙριον.
Ψαργυ. = όψΙ: - αργά.
ΨάλιιΗ'Ο (το) = ό f" (μ άλωνίζεται ύ πίσο; τόπο;.
'lfαρμος ι ό) =εί~nραυστα πετρόιματα.
'Jf(J.xuefl (τrl) =τα εκ του λcι{)ύρoυ ?ί.χιιρα.
Ψαχ(ιζου = ζητιί" ψάχνω.
Ψεγιιι)ι (το), ψεγαδιάζω (ψόγο;) = ελάττωμα, κακολογιΟ.
Ψεγαδ!.ασ/ιfι'υ:; (δ) = ό εχων σωματικ(! ελαττώματα.
Ψολοημ{ιιο; (δ (ψολόεις) = κεκαυμένοζ' επι νεκρών ί.ίβρις, ιΙnί{)ετο"
του μακαρίτης,
 ΠΑΡΟΡΑΜΑΤΑ

- ....... - -

'.\πύηος τnυ συγγραφέως κιιτ(ι την τύπωσιν παρεισέφρησαν αβλε­

ψίαι τινες διορ(}ωτέαι ουτως:

~ελ. ΙΗ στίχο 37 Φίλιπτι:ον αντι Φίλιπσον.

33 » ~ Ρικαρόικης» Πικαρδιαννης.
Β3 » ~ (Gyriague d' Ancone) αντι (Cyriaqne d' Ancone.)
»
-:1:7" 2β έύξωνος αντι έίίζωνος.
» -!!;Ι σιιμ. ;) Κεχρυσιιρα αντι ΚερκυσlΙρα.
[)2 ,) -! περι διαβολης Galnlnn αντι περι διαβολιjς.
" 1 Helden Kreise αντι He! tenkreise.
i)(j » l\fichaelin άντι :ν1ichaeΙίs.
"
Overbecll " Overbeck.
» Nekyia.
» Ι U2 στίχο 2:2 Χίοι αντι Χίοι.
" Ι:!~ » -! 6,403 (;,45Β.
» Ι:!Η 1Η Ό80 Η95.
» Ι ί~ » 11 καΙ 1:2 ιι αντ!. κ.