Volume 14, Issue 29
Our Words
Weekly Issue
“ N E W
SPECI AL
LETRA/ DioGuardi vazhdon betejën për shpëtimin e Butrintit: Fondacioni po
POINTS OF LETRA/ DioGuardi vazhdon betejën për
I NTEREST: shpëtimin e Butrintit: Fondacioni po
abuzon me prestigjin e SHBA!
 In Albania a Autocrat-
ic regime or a dicta- Joseph J. DioGuardi, ish-kongresmeni
amerikan, e ka vazhduar betejën e tij për
torship? mbrojtjen e Parkut Kombëtar të Butrintit, që
ai të mos privatizohet nga një fondacion
 No Sided articles and privat si Fondacioni Shqiptaro-Amerikan për
Zhvillim, që e cenon seriozisht.
no restriction for our
members, our guest Në një letër që ai ia dërgon për të siguruar
and our friends. mbështetje, Ndihmës Sekretares së Shtetit,
Michelle J. Sison, e krahason rastin e
Butrintit në Shqipëri me parkun e famshëm
 Latest needs for our
Yellowstone në SHBA dhe i kërkon znj.
community and the Sison që ta adresojë shqetësimin pranë
latest resolutions USAID, që të urdhërojë Bordin e Drejtorëve
të AADF-së të ndalojë dhe të heqë dorë
menjëherë nga përpjekjet e veta sistematike
 Our Free Voice për të marrë përsipër zotërimin e Butrintit.
through our words.
DioGuardi shprehet:
“Për t'i shtuar dëmit edhe fyerjen, AADF-ja
po cenon seriozisht integritetin e Parkut
Kombëtar të Butrintit, me fjalë të tjera,
I N S I D E T H I S "tërësinë" dhe "paprekshmërinë" e tij, duke e
I S S U E : ndarë dhe parcelizuar Butrintin, dhe duke
marrë nën kontroll të plotë Parkun e
Faqe
Dr. Selman Sheme: Shpërngulja me dhunë e shqiptarëve nga Çamëria dhe pasojat e
Letra 1
Dr. Selman Sheme: Shpërngulja me
dhunë e shqiptarëve nga Çamëria dhe
Faqe pasojat e kolonizimit serb
Selman 1 greke të vitit 1937, Çamëria kishte 279
Shpërnguljet e dhunshme dhe me pasoja
shkatërruese për strukturën demografike të
gjeohapësirës së Çamërisë kanë filluar para
100 vitesh, kur me vendimet e padrejta të
Faqe
Konferencës së Ambasadorëve në Londër,
Andi 5-7 pjesa më e madhe e sipërfaqes dhe shumica
9, 12 e qyteteve dhe fshatrave të Çamërisë mbetën
jashtë kufijve të shtetit të sapoformuar
shqiptar, duke rënë nën sundimin grek.
Faqe
Popullsia në gjeo hapësirën e Çamërisë, deri
6-7
Raimonda moisiu 7,-9,
në vitin 1945 përbënte një bashkësi territo-
riale krahinore me natyrë sedentare, me
10-14 vendbanime të përhershme dhe të
qëndrueshme, me jetë ndjesore e kushtëzuar
nga mënyra e sigurimit të burimeve
Declasified, Agim ekonomike për të jetuar me shtëpi dhe prona
Hamiti, Janulla tokësore të patjetërsueshme. Degët kryesore
të ekonomisë ishte bujqësia, blegtoria,
rrapi frutikultura, vreshtaria, jeta zejtare dhe
veprimtaritë tregtare të shkëmbimit të
mallrave me vendbanimet fqinje. Me gjithë
Adresa Faqe zhvillimet e mëdha politike që kanë ndodhur
në Epir (Çamëri), herë duke pushtuar krahi-
Anetaresimi 36 nat përreth e herë duke u pushtuar nga popuj
të tjerë (romakë, sllavë, turq, grekë etj),
popullsia shqiptare e Çamërisë ka arritur të
ruajë dhe të zhvillojë më tej tiparet etno-
kulturore, traditat e lashta etnike, duke
L I F E ” J E T A E
paçmuar Arkeologjik, ndërsa pjesa tjetër e
Parkut i është lënë strukturave aktuale të
Shqipërisë. Në shkëmbim të gjithë kësaj,
AADF-ja është zotuar të ndërtojë një
qendër vizitorësh në Park. Të gjithë ne
mund të imagjinojmë se si do të ndihesh-
im në SHBA nëse një fondacion i huaj do
të ofronte ndërtimin e një qendre vizito-
rësh në Parkun Kombëtar Yellowstone në
këmbim të marrjes përsipër të zotërimit,
kontrollit, përdorimit dhe menaxhimit të
plotë të këtij thesari kombëtar të SHBA-
së.”
AACL
Në vijim, letra e plotë e ish-kongresmenit,
August 21, 2023
R E
publikuar nga deputetja e PD Ina Zhupa, e
cila i ka shprehur mirënjohjen për përkrahjen
e tij të fuqishme për mbrojtjen e pasurisë sonë
me vlera të jashtëzakonshme universal,
Parkut Kombëtar të Butrintit.
Hon. Michele J. Sison
Assistant Secretary
Bureau of International Organization Affairs
(IO)
United States Department of State
Washington, D.C.
Tel: 202-647-9600
11 gusht 2023
Ref: Kthimi në UNESCO i Shteteve të Bash-
kuara të Amerikës dhe probleme serioze të
pajtueshmërisë për Pasurinë e Trashëgimisë
Botërore të Butrintit në Shqipëri, të
shkaktuara nga një entitet amerikan
E nderuar ndihmës Sekretare e Shtetit Sison,
Ju shkruan Joseph J. DioGuardi. Jam ish-
mbetur në të gjitha periudhat historike një
popullsi kompakte me gjuhë, zakone dhe
tradita kulturore të veçanta. Sipas statistikave
fshatra me një popullsi prej 112 619 bano-
rësh, nga të cilët vetëm 20 200 ishin
grekofonë, ndërsa 92 419 banorë ishin shqip-
tarë. Popullsia shqiptare, sipas besimit,
përbëhej nga 59 419 shqiptarë të krishterë
dhe 33 000 shqiptarë myslimanë. Siç shihet,
Çamëria deri në prag të Luftës së Dytë
Botërore ishte një rajon me përbërje etnike
homogjene, ku mbi 82% të popullsisë e
përbënin shqiptarët (viti 1937). Shpërnguljet
e dhunshme dhe me pasoja shkatërruese për
strukturën demografike të gjeohapësirës së
Çamërisë kanë filluar para 100 vitesh, kur me
vendimet e padrejta të Konferencës së Am-
basadorëve në Londër, pjesa më e madhe e
sipërfaqes dhe shumica e qyteteve dhe
fshatrave të Çamërisë mbetën jashtë kufijve
të shtetit të sapoformuar shqiptar, duke rënë
nën sundimin grek. Ky proces u fut në një
fazë të re gjatë luftës italo-greke (1940-1941)
dhe arriti pikën më kulmore me ngjarjet e
vitit 1944-1945. Më 27 qershor 1944, në
rajonin e Paramithisë ndodhi masakra më
çnjerëzore ndaj popullsisë shqiptare mys-
limane të Çamërisë. Forcat e Lidhjes
Kombëtare Republikane greke (EDES), të
gjeneralit Napolon Zervas, hynë në qytet dhe
vranë afro 600 shqiptarë myslimanë gra,
burra e fëmijë, shumë prej të cilëve të
 P a g e 2 O u r W o r d s

LETRA/ DioGuardi vazhdon betejën për shpëtimin e Butrintit: Fondacioni po abuzon me prestigjin e SHBA!
kongresmen i SHBA-së dhe President e
Themelues i Lidhjes Qytetare Shqiptaro-
Amerikane (“AACL”), organizatë jofitim-
prurëse që i është përkushtuar forcimit të
marrëdhënieve SHBA-Shqipëri. Ju
përgëzoj fort për vendimin e kthimit të
Shteteve të Bashkuara të Amerikës në
UNESCO. Kjo është padyshim një arritje
historike e administratës së Presidentit
Biden dhe, siç deklaroi Drejtoresha e
Përgjithshëm e UNESCO-s, Dr. Audrey
Azoulay, "me këtë kthim, UNESCO do të
jetë në një pozicion edhe më të fortë për të
kryer misionin e vet".
Kthimi në UNESCO i SHBA-së-së është
veçanërisht i rëndësishëm edhe për një
vend si Shqipëria, ku një fondacion me
bazë në SHBA, Fondacioni Shqiptaro-
Amerikan për Zhvillim (“AADF”) është
përpjekur që të marrë përsipër zotërimin,
kontrollin, menaxhimin dhe përdorimin e
Butrintit, një park kombëtar, i regjistruar
qysh nga viti 1992 si Pasuri e
Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s për
Vlerat e Jashtëzakonshme Universale që
ka. Veprimet e AADF-së i tejkalojnë së
tepërmi caqet e mandatit ligjor të organi-
zatës, dhe duhet të kufizohen.
Siç mund ta dini, korporata mëmë e
AADF-së, Fondi Shqiptaro-Amerikan i
Ndërmarrjeve, u themelua në vitin 1996
në zbatim të Ligjit “Mbështetja për Demo-
kracinë në Evropën Lindore” të vitit 1989
(zakonisht i quajtur "Ligji SEED"). Siç
thuhet shprehimisht në të, qëllimi i ligjit
ishte të nxiste "zhvillimin e sektorit
privat", por jo të uzurponte menaxhimin
dhe funksionimin e parkut kombëtar të një
vendi tjetër sovran me mbështetjen e
dyshimtë të palëve lokale me interesa
personale.
Veprimet e padëshiruara të AADF-së për
Butrintin kanë ndezur polemika të mëdha
në Shqipëri dhe, në vend që të rrisin
reputacionin e SHBA-së për bujarinë tonë,
kanë nxitur dyshime dhe zhgënjim. Për më
tepër, veprimet e AADF-së jo vetëm që
shkelin ligjet këtu në SHBA është pikërisht Shërbimi ynë shtetëror i Parqeve
dhe politikat e Kombëtare që ushtron ekskluzivisht detyrën për të ruajtur, mbrojtur,
SHBA-së, por menaxhuar, përdorur dhe kontrolluar parqet tona kombëtare që janë
ato bien në gjithashtu Pasuri të Trashëgimisë Botërore. Modeli ynë ka frymëzuar
kundërshtim fuqimisht modelin e Konventës së Parisit, ku detyrën për të identifikuar,
të drejtpër- mbrojtur, ruajtur, paraqitur dhe trashëguar për brezat e ardhshëm Pasuritë
drejt me e Trashëgimisë Botërore e ushtrojnë "kryesisht" Shtetet Palë. Megjithatë,
Konventën e duke abuzuar me prestigjin dhe reputacionin e Shteteve të Bashkuara,
UNESCO-s të AADF-ja ka ushtruar presion ndaj qeverisë shqiptare për të marrë
vitit 1972 për përsipër zotërimin, kontrollin, menaxhimin dhe përdorimin e Pasurisë së
Mbrojtjen e Trashëgimisë Botërore të Butrintit.
Trashëgimisë
Kulturore dhe Për t'i shtuar dëmit edhe fyerjen, AADF-ja po cenon seriozisht integri-
Natyrore tetin e Parkut Kombëtar të Butrintit, me fjalë të tjera, "tërësinë" dhe
Botërore "paprekshmërinë" e tij, duke e ndarë dhe parcelizuar Butrintin, dhe duke
(“Konventa e marrë nën kontroll të plotë Parkun e paçmuar Arkeologjik, ndërsa pjesa
Parisit”) në tjetër e Parkut i është lënë strukturave aktuale të Shqipërisë. Në
lidhje me shkëmbim të gjithë kësaj, AADF-ja është zotuar të ndërtojë një qendër
sovranitetin e vizitorësh në Park. Të gjithë ne mund të imagjinojmë se si do të ndihesh-
Shteteve Palë. im në SHBA nëse një fondacion i huaj do të ofronte ndërtimin e një
qendre vizitorësh në Parkun Kombëtar Yelloëstone në këmbim të marrjes
përsipër të zotërimit, kontrollit, përdorimit dhe menaxhimit të plotë të
1/7 këtij thesari kombëtar të SHBA-së.
PrevNext
Sikurse e dini, Natyrisht, këto veprime kanë hasur në rezistencë të ashpër në Shqipëri.

Many shadow accounts in UK islands have been used since the 70’s for Albanian dictators...

Festim Lato started a

Albanian lands if given to the right world wide revolution of
owners can feed the world if al- we are not dead , genocide
lowed to cherish...2023-2024 did not wipe us out for the
Chameria 2023
With the right support everything is
possible in America….True
Time to push on major common
pro-
American fighters...
jects to connect the country
all over in 2023

What if bridges
What if Kosovo powered build for south-
their towns for full and sell ern Europe not
electricity to power alter- privately owned
native like it was invented so the mob can
Shembull per rinine te trokasin daullet in Switzerland with two stay out of the
se historia e 1912 po troket ne trevat concrete weights ferry busi-
shqiptare si kurr me...
ness...for good...

LETRA/ DioGuardi vazhdon betejën për shpëtimin e Butrintit: Fondacioni po abuzon me prestigjin e SHBA!
Për shembull, Presidenti i
vendit vuri veton dhe e
ktheu mbrapsht ligjin që i
mundësonte AADF-së të
menaxhojë Butrintin;
Deputetja e Kuvendit të
Shqipërisë, Ina Zhupa,
përfaqësuese e Sarandës
ku ndodhet Butrinti, ka
ndërmarrë nismën për
ndryshime legjislative që
do të mbyllnin çdo
hapësire ligjore që lejon të
tilla veprime; kurse
Gjykata Kushtetuese e
Shqipërisë aktualisht po e
shqyrton çështjen.
Për ta përmbledhur, si
pasojë e veprimeve të
AADF-së dhe drejtuesve
të saj konstatohen shkel- asaj të përcaktojë autoritetin qeveri-
je serioze të të drejtave tar përgjegjës për Pasurinë e
dhe detyrimeve sovrane Trashëgimisë Botërore të Butrintit,
të një Shteti Palë sipas në përputhje me Konventën e Paris-
neneve 4, 5, 6, 17 dhe 29 it, që natyrisht do të ishte Agjencia
të Konventës së Parisit. Kombëtare e Zonave të Mbrojtura
Unë tashmë i kam ngri- të Shqipërisë. Qeveria e Edi Ramës
tur këto shqetësime tek i është përgjigjur UNESCO-s duke
USAID-i, i cili ushtron sugjeruar “një organizëm ndërmin-
autoritet mbikëqyrës mbi istror, nën varësinë e zyrës së
AADF-në, por fat- kryeministrit” ku AADF-ja, përmes
keqësisht Selia Qendrore “fondacionit të ri të dedikuar”,
e USAID-it nuk ka bëhet pjesë integrale e këtij organiz-
arritur deri më tani të mi, sepse vendoset në të njëjtin
ndërhyjë. nivel me ministritë e tjera të
qeverisë, si Ministria e Punëve të
Më duhet të them se Jashtme, Ministria e Kulturës,
UNESCO ka ngritur Ministria e Arsimit, etj. Unë nuk
vazhdimisht shqetësime besoj se, kur Kongresi i SHBA-së
serioze tek qeveria miratoi Ligjin SEED dhe financoi
shqiptare, duke i kërkuar Fondet e Ndërmarrjeve në përm-
bushje të synimeve të atij
Ligji, të ketë pasur si
qëllim lejimin e një
ndërhyrjeje të tillë të
paprecedentë nga një
entitet amerikan në
funksionet sovrane të një
shteti të huaj, apo bash-
këpunimin mashtrues të tij
me fraksione të qeverisë
së atij vendi. Thjesht
sugjerimi se AADF-ja do
të mund të merrte rol në
nivel të një ministrie në
Qeverinë e Shqipërisë
ngre shqetësime serioze të
politikës së jashtme të
SHBA-së, të cilat nuk
mund të shpërfillen. Më
tej, një veprim i tillë do të
ishte në kundërshtim të
drejtpërdrejtë me -s të Butrintit nga AADF-ja, “një
nenin 7 të Konventës fondacion amerikan i financuar
së Parisit, që përcak-nga paratë publike”, duke
ton "mbrojtjen ndërk- udhëzuar USAID-in që të urdhëro-
ombëtare" të pasurive jë Bordin e Drejtorëve të AADF-
të trashëgimisë së të ndalojë dhe të heqë dorë
kulturore dhe nat- menjëherë nga përpjekjet e veta
yrore botërore. sistematike për të marrë përsipër
zotërimin, kontrollin, përdorimin
Ndërsa jemi shumë të dhe menaxhimin e Pasurisë së
emocionuar që Trashëgimisë Botërore të Butrintit
Shtetet e Bashkuara u në Shqipërinë e Jugut.
bënë përsëri anëtare Me respekt
aktive e UNESCO-s, Joseph J. DioGuardi
do t'ju rekomandoja Për dijeni:
me respekt që ta Hon. Dr. Audrey Azoulay
adresoni këtë anomali Drejtore e Përgjithshme e
të madhe në trajtimin UNESCO-s
e Pasurisë së Hon. Ina K. Zhupa
Trashëgimisë Deputete e Kuvendit të Shqipërisë
Botërore të UNESCO
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 3

Shqiptaret ne Kosove nga te tere anet per te mbrojtur te drejtat e tyre

Many rumor to suggest over 300 million USD for TOP Spy hunter MCgonigal and how many people are allowed
to enter US territories and cases closed for the right price? Does this explain DOJ pick and choose justice?

Dr. Selman Sheme: Shpërngulja me dhunë e shqiptarëve nga Çamëria dhe pasojat e kolonizimit serb
dhe banorë nga fshatra të Spatari më 1913 është në një proces të shpopullimit
përdhunuar dhe torturuar para se të vriteshin. Gjatë grekë dhe vlleh. Për këtë qëllim, në tjera të Murganës Qendro- kishte 499 banore, masiv dhe për pasojë, mjedisi natyror
fushatës greke të spastrimit etnik të Çamërisë, nga 27 gjysmën e dytë të shek XX dhe deri re. Në Spatar vendosen ndërsa në 2010 kishte është degraduar dhe dezertifikuar.
qershori 1944 deri në mars 1945 u vranë gjithsej 2771 në ditët tona politika për heleniz- KSEHORIT dhe vetëm 268 banorë,
civilë. Gjatë kësaj periudhe u plaçkiten dhe më pas u imin e krahinës u fokusua në dy PALABIT, në Dolan, Picari më 1940 kishte Së dyti, këto shpërngulje të dhunshme
dogjën edhe 68 fshatra dhe 5800 shtëpi. Si pasojë e drejtime: VLLEH dhe PI- 397 banorë, ndërsa në kanë dëmtuar vitalitetin e kombit, i cili
këtij gjenocidi, mbi 35 000 shqiptarë të fesë myslimane GALUDHIOT, në Sklavi 2001-shin vetëm 149 përcaktohet edhe nga hapësira territo-
u shpërngulen nga vatrat e tyre dhe u vendosën në Në intensifikimin e procesit të u vendosën PALIOHO- banorë, Versela më riale nga komunikimi i gjerë mes
Shqipëri. Gjatë emigracionit, 2400 vetë kanë vdekur si helenizimit të shqiptarëve të krisht- RIT dhe VILIOTE. 1913 kishte 482 krahinave periferike dhe të skajshme me
rezultat u mungesës së ushqimit dhe nga sëmundjet e erë nëpërmjet shkollës, kishës dhe Fshatrat Lops, Shqefar, banorë, ndërsa me rajonet qendrore. Në kushtet e fragmen-
ndryshme. Dëshmi për këtë është varreza masive çame administratës Sollopi etj u rrënuan 2001 vetëm 280 tizimit të periferive tona territoriale, të
në fshatin Kllogjer të rrethit të Sarandës. krejtësisht dhe nuk u banorë, Koska më faktorizimit politik, kulturor dhe
Kolonizimi i krahinës me emigrantë ripopulluan me imigrantë. 1913 kishte 768 ekonomik, globalizimit dhe integrimi
Disa nga rrjedhojat më të dukshme e të evidentuara të greke dhe vlleh të ardhur nga pjesë Hapësira rurale e tyre u banorë, ndërsa 1951 europian është një alternative që do të
shpërnguljes me dhunë të popullsisë shqiptare mys- të ndryshme të Greqisë, kryesisht shndërrua në tokë bu- kishte 202 banorë. krijonte kushte adekuate për tejkalimin e
limane nga gjeohapësira e Çamërisë dhe të vendosur në nga rajoni i Pindeve dhe Atika. Në jqësore. Galbaqi në 1913 reminishencave nacionaliste dhe
shtetin amë, janë: disa nga fshatrat e rajonit të Filatit u kishte 517 banorë, zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë
vendosën kolonë grekë dhe vlleh të Megjithëse fshatrat e ndërsa 1951 vetëm me çështjen kombëtare shqiptare. Së
Së pari, këto migrime sollën me vete riskun e ngush- ardhur nga malësia e Murganës. Çamërisë në përgjithësi u 202 banorë. Siç treti, këto migrime të përdhunshme
timit etnik të trojeve shqiptare. Trojet e trungut etnik të Kështu, në Smarte u vendosën kolonizuan me emigrantë shihet, rajoni i sollën çrregullime demografike, pasi u
rretheve të Filatit, Gumenicës, Paramithisë, Margëlliçit PALABIT, SHEN NIKOLIT E grekë dhe vlleh, popullsia Çamërisë pas shpërn- shoqëruan me vrasje dhe shfarosje të
etj, të populluar me shumicë nga popullsitë shqiptare, SARAKACANE (vlleh), në Verselë e vendbanimeve ka njohur guljes me dhunë të mbi 5000 personave dhe shpërnguljen e
janë zëvendësuar pjesërisht ose tërësisht nga kolonë dhe Galbaq u vendosën VORTOPIT një rënie drastike. Kështu, popullsisë shqiptare gjithë popullsisë myslimane shqiptare,
 P a g e 4 O u r
ENVER BYTYCI “Shqipëria e Madhe” në skenarët e Beogradit!
ENVER BYTYCI
“Shqipëria e Madhe” në skenarët e
Beogradit!
Enver Bytyçi
Besoj ju kujtohet ndeshja e futbollit
midis kombëtares së Shqipërisë dhe asaj
të Serbisë në Beograd tetorin e vitit
2014! Të gjithë e mbajmë mend dronin
mbi stadium dhe sherrin “nacionalist”
me hartën e asaj që serbët e quajnë
“Shqipëria e Madhe” dhe ne i themi
“Shqipëria Etnike”! E mbajmë mend
edhe faktin se kjo skenë e atëhershme,
disi e çuditshme, shërbeu për të akuzuar
për nacionalizëm vëllain e kryeministrit,
Olsin, si dhe vetë Edi Ramën. Kam
shkruar dhe kam thënë asokohe se
ENVER BYTYCI “Shqipëria e Madhe” në skenarët e Beogradit!
pavarësisë së Kosovës për “krijimin e
Shqipërisë së Madhe”! Sepse në këtë
rast Serbia përfiton shumëfish. Nuk
zgjerohet vetëm në Republikën Srpska.
Ajo do të përitonte territore të shumta
në Kosovë e gjetkë. Nëse Serbia ia
arrin të bindë ndërkombëtarët se duhen
shtete me kufij etnikë, atëherë do të
hedhin pikërisht këto teza.
- Dakord, do të thotë Aleksandër
Vuçiç. Edhe unë nuk bëhem pengesë
për krijimin e “Shqipërisë së Madhe”.
Por serbët duhet të jetojnë në shtetin e
tyre dhe jo në një shtet të huaj, ku
ndjehen të kërcënuar”! Ai nuk ka asnjë
provë se serbët në Kosovë kërcënohen,
por proaganda e tij i ka bindur disa
ndërkombëtarë për këtë. Dhe në këto
rrethana çfarë përgatitet të ndodhë?
Përgatitet ndarja e Kosovës në vijat e
saj etnike dhe Serbia do të pretendojë
territore deri në Brezovicë. Ndaj duhet
të jemi të vetëdijshëm se liderët serbë e
përdorin akuzën kundër “Shqipërisë së
Madhe” për të parapërgatit ndarjen në
vija etnike të territorit të Kosovës dhe
rrëmbimin e pasurive të saj. Edhe si
konotacion negativ dhe kritikë ndaj
Albin Kurtit, zhurma për “Shqipërinë e
Madhe” është strategji e ndarjes së
Kosovës.
A e keni dëgjuar zotin Rama para dy-
tri vitesh kur Ballkanin e Hapur e
arsyetonte me heqjen e kufirit me
Kosovën? “Pa Ballkanin e Hapur,
thoshte ai, nuk mund të hapemi me
Kosovën”! Sipas tij, është Serbia ajo që
kundërshton hapjen e Shqipërisë me
Kosovën dhe për këtë arsye duhej
mbështetur Open Balkan. E vërteta
është se Serbia kundërshton çdo lloj
integrimi brenda shqiptar në Ballkan.
Dhe secilin hap në këtë drejtim e
konsideron përpjekje për krijimin e
Shqipërisë së Madhe. Por është fakt se
një integrim të tillë nuk e ka
mbështetur as Edi Rama. Jo se ai është
kundër “Shqipërisë së Madhe” që merr
parasysh bashkimin e gjysmës së
gjithçka ishte e sajuar, skenarizuar dhe
kishte për regjizor presidentin e Serbisë
dhe strukturat shtetërore të saj.
Ndërsa tani po ndodh diçka e e ngjajshme
dhe njëkohësisht e ndryshme nga ajo
kohë. Po shfrytëzohet vizita e kryeminis-
trit të Kosovës në Tetovë dhe Shkup (Ju
lutem mos përdorni emërtimin Çair, se
nuk ka diçka të tillë), me qëllim që të
shtyhet përpara projekti i Serbisë për këtë
“Shqipërinë e Madhe” që ata e stimulojnë.
Në Serbi e dinë se Serbia e Madhe mund
të realizohet si projekt, nëse shqiptarët
dalin e thonë se “Ne duam Shqipërinë e
Madhe” dhe kroatët gjithashtu kërkojnë po
ashtu “Kroacinë e Madhe”! Vetë presiden-
ti i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, dhe minis-
tri i Mbrojtjes, Millosh Vuçeviç, janë
Biggest Heist on private land continues to
happen in Albania...How can they, the Alba-
nian politicians sell someone else’s land??
Kosovës me Shqipërinë, por se ai ka frikë
se në këtë skemë përfshihet e gjithë Kosova
së bashku me trojet shqiptare të
Maqedonisë së Veriut dhe pushteti i tij nuk
trashëgohet te Zahua, siç u trashëgua nga
Koleka e Kristaqi te Edi!
LIS BUKUROCA
Millosheviçi, hero i shqiptarëve?
Kërkuan debat për Skënderbeun edhe atë të
pasionuar dhe bindur në pakundërsh-
tueshmërinë e argumenteve të tyre. Qëlli-
mi? Ndërtimi dhe kristalizimi i diferenci-
meve të reja nacionale brendashqiptare. E
bënë këtë duke qenë të bindur si nxënësit e
zellshëm që kanë mësuar tabelën e
shumëzimit përmendsh. Matematika e tyre
është e thjesht dhe sugjeronte edhe përm-
bylljen në favor të bindjeve të reja të
zbërthimit. Logjika e shqyrtimit ishte kjo:
Skënderbeu ka vrarë osman mysliman,
madje edhe shqiptarë të besimit islam, që
kanë bashkëpunuar me osmanët. Meqenëse
ai ka vrarë mysliman, atëherë ai është armik
i islamit dhe shëmbëlltyrë e krishterimit.
Më saktë, e krishterëve katolik. Meqenëse
ai ishte armik i osmanëve mysliman, ne
jemi sot me shumicë të tillë, atëherë nuk ka
asnjë arsye racionale, ta konsiderojmë hero,
por t' ia kthejmë shqiptarëve me besim
katolik, ose, le ta marrë kush të dojë.
Konkluzioni: “Ai është armik i joni.”
Referenca mbështetëse të idesë mund të
gjenden në Afganistan, kur talebanët rrënu-
an përmendoret e Budës. Nëse e kanë bërë
ata, pse ne nuk rrënojmë përmendoren e
Skënderbeut apo të Nënë Terezës?
Zëvendësimi i Skënderbeut nuk do të jetë i
vështirë. Kemi mjaft personalitete, që kanë
luftuar shqiptarët krishterë dhe një i tillë,
mund të shpallet solemnisht hero i shqip-
tarëve të Kosovës. Kategorizimet e reja
nacionale, kanë për qëllim ndërtimin e
bindjeve të reja dhe shndërrimin e të së
vërtetës në pronë. Kjo domethënë faktet
angazhuar fort pas vizitës së zotit Kurti në
Maqedoninë e Veriut të flasin për atë që
ata e quajnë “Shqipëria e Madhe”! Ky i
fundit paralajmëroi gjithashtu Maqedoninë
e Veriut dhe Malin E Zi.
Sipas serbëve, nëse ndërtohet rruga me
tunel Prizren-Tetovë, kjo i shërben
“Shqipërisë së Madhe”! Ju kujtohet besoj
kur të njëjtën gjë thoshin udhëheqësit
serbë për ndërtimin e Rrugës së Kombit
dhe Sali Berishën e paraqisnin si gogolin e
destabilizimit të rajonit, pasiqë ai “synon
Shqipërinë e Madhe”. Në fakt nuk kishte
asgjë të tillë. Edhe gjatë viizitës së Kurtit
në Tetovë e Shkup nuk pati asnjë deklarim
dhe asnjë sinjalistikë të një strukture, çfarë
në Beograd propagandojnë. Askush nga
liderët shqiptarë që akuzohen nuk e
shkencore t' u nënshtrohen vështrimeve
fetare. Diferencimi me forcë i shqiptarëve
në bindje fetare, është hapi i parë drejt
përçarjes së kombit me pasoja edhe për
paqen e brendshme, ndoshta edhe me
ndryshimin e kufijve në Ballkan.
E gabueshme ishte nervoza për ftesën e
Zdravko Çoliçit në Tiranë. E drejtë është
pyetja që duhet shtruar: pse dhe si meritu-
am këtë mungesë empatie nga një modera-
tor? Pyetja e dytë: pse nderoi një shqiptar
këngëtarin serb duke emërtuar kafenenë e
tij me “Zdravko Çoliç”? Kjo e dyta mund të
shpjegohet vetëm duke ditur motivet e atij
afaristi, që zgjodhi atë emër duke ditur se
do të trazonte dhe pezmatonte shumë
shqiptarë. Madje, edhe duke rrezikuar
investimin e vet dhe bojkotin e mundshëm.
Cilat kanë qenë arsyet e tij dhe a ka edhe
ngarkesë emocionale mosdurimi ndaj
shqiptarëve të Kosovës? E kishte bërë me
vetëdije të plotë për të provokuar, ishte një
hakmarrje subjektive apo ishte thjesht
mënyra më e mirë, më e shpejt, për t'u vënë
në qendër të vëmendjes? Këto dy ngjarje
mirëpo nuk zhbëjnë ndihmën e shtetit
shqiptar dhe shqiptarëve pas deportimit.
Përleshja brendashqiptare dhe paragjykimet
janë në rritje e sipër. Dëgjohen shpesh nga
dy palët apo shihen nëpër komente të
gazetave. Ekzistojnë paragjykime
reciproke. Janë shfaqur shumë fenomene,
shumë mendime dhe lëvizje tek populli
shqiptar, që kanë gjeneruar kokëvarje
(rezignacion), huti dhe shumë shpresa tek
ata që bëjnë këtë propagandë dhe
agjitacion. Zakonisht ekstremistët e çdo
lloji janë të bindur se posedojnë të vërtetën
absolute. Heshtja e shteteve shqiptare ka
ushqyer dhe nxitur këtë debat vet-
poshtërues.
Skënderbeu qenka armik i shqiptarëve
mysliman, pse ka luftuar pushtuesin. Push-
tuesin që ka mbledhur tatime tek ne dhe
ndërtuar pallate në vendin e vet. Ky push-
tues që ne tani duhet ta shpallim si NATO-
W o r d s
përmendin atë që quhet “krijimi i Shqipërisë së
Madhe”!
Por është interesant fakti se në terma politikë
këtë aksiomë e ka përmendur kryeministri Edi
Rama. Ai bëri thirrje para disa vitesh nga
Prishtina për zgjedhjen e një presidenti të
përbashkët. Dhe shumë shqiptarë ishin entuzi-
astë për këtë, pa llogaritur pasojat ose
përparësitë që do të kishte një iniciativë e tillë.
Atëherë Beogradi nuk foli, së paku kaq sa flet
sot. Nuk alarmoi institucionet ndërkombëtare.
Sot po bën një fushatë agresive për
“destabilitetin e Albin Kurtit” dhe “përpjekjeve
të tij për krijimin e Shqipërisë së Madhe”!
Njësoj siç denoncon p.sh Sali Berishën për këtë
lloj nacionalizmi.
Ndërkaq në Beograd luten natë e ditë që bota të
bie dakord para institucionalizimit të
n – ide që përkrahin madje edhe akademik dhe
intelektual- nuk ka vrarë vetëm shqiptarë të
krishterë, për të cilët tek kërkuesit e debatit
mungon ndjeshmëria, por ky pushtues gjatë çdo
kryengritje deri në çlirim, ka vrarë edhe shqip-
tarë mysliman. Sipas tyre, ne duhet ta shpërfill-
im pushtimin, sepse nuk kemi më ndjenja
dhembshurie për katragjyshërit e vrarë, ose
katragjyshet e dhunuara. Stërgjyshërit tanë
paskan merituar si vrasjet, ashtu edhe dhu-
nimet.
Ata sulltan që kanë vrarë shqiptarë të të gjitha
besimeve shqiptare, kanë vrarë dhe pushtuar
edhe arab mysliman. Perandoria jo që vetëm
vrau dhe veproi si çdo pushtues tek ne -
pushtues i mirë nuk ekziston, por i egër dhe
shumë i egër- por ashtu siç na vrau neve, vrau
dhe nënshtroi edhe vendet arabe, që në mesjetë
krenoheshin me zhvillimin e shkencës dhe
kulturës, nga ishte shërbyer edhe Europa, ku
ekzistonte indeksi i librave të ndaluar.
Perandoria Osmane ashtu si na hodhi neve pas
për disa shekuj në fushën kulturore dhe shken-
core, këtë realizoi me sukses edhe me vendet
arabe. Ndalimi i shqipes nuk u bë për të na
mbrojtur nga serbet, por për të na asimiluar
tërësisht. Shqiptarët që fituan pozita në peran-
dori, nuk i fituan pse ndiheshin shqiptarë
patriot, por pse ndiheshin osman dhe të gjithë
ata qeveritarë osman, pa përjashtim, nuk
kërkuan ndryshimin e ligjit, që ndalonte gjuhën
e tyre amtare.
Perandoria Osmane pushtoi Sirinë duke vrarë
arab mysliman, pushtoi Palestinën duke vrarë
arab mysliman, pushtoi Egjiptin duke vrarë
arab mysliman dhe në fund mori nën pushtet të
vetin edhe dy vendet e shenjta: Mekën dhe
Medinën. Nuk u ndalë aty dhe vazhdoi me
pushtimin e Algjerisë... Asnjë vend arab Peran-
doria Osmane nuk ka pushtuar me negociata,
por vetëm duke i vrarë dhe nënshtruar në
fushëbetejë. Asnjë vend arab, nuk ka ndërmend
të rivlerësojë Perandorinë Osmane dhe ta
konsiderojë si Perandori Çlirimtare dhe asnjëri
vend nuk ka ndërmend ta quajë të drejtë vras-
jen dhe masakrimin e stërgjyshërve.
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 5

Dr. Selman Sheme: Shpërngulja me dhunë e shqiptarëve nga Çamëria dhe pasojat e kolonizimit serb
mes pyjeve dhe zonave me shkurre. Monumentet u jam përgjigjur se nuk kisha gjë për të Janinës.
që përbënte edhe pjesën më vitale të
më të rëndësishme urbane janë Paramithia, thënë, ndërsa atyre miqve amerikanë, të Siç thotë Dukasi, një nga lojërat e tyre të
krahinës. Duke u mbështetur në
Margelliçi dhe disa qendra më të vogla si Parga, cilëve ndjenjat e tyre dashamirëse u japin të parapëlqyera ishte t’u priste hundët ose pjesë të
regjistrimin grek të vitit 1951, i
Arpica (Perdika), Vola (Sivota) etj. drejtën të më pyesin përse ashtu, u jam tjera shqiptarëve dhe t’i linte të vdisnin në
fundit në të cilin jepen të dhëna për
përgjigjur se më kishte ardhur gjithçka në agoni. Disa krerë feudalë shqiptarë e kërcënuan
përkatësinë fetare dhe gjuhën amta-
Qyteti i Pargës majë të hundës dhe se kisha vendosur që Thanasin me një ekspeditë ndëshkimore, nëse
re, del se numri i popullsisë shqip-
këtej e tutje të mbetesha një spektator i ai nuk do t’i ndërpriste krimet kundër shqip-
tare etnike në Greqi ishte 22 736
Pjesë e strategjisë së helenizimit të Çamërisë, në thjeshtë i tragjedive dhe i farsave të botës. tarëve. Thanasi u përmbajt një farë kohe dhe e
banorë. Sipas të dhënave të De
aspektin urban dhe arkitektonik, ka qenë lejimi i një Por tani është një grup atdhetarësh shqiptarë martoi vajzën e vet me princin më të fuqishëm
Agostinit (kalendarit gjeografik të
procesi të ngadalshëm dhe tepër të fshehur të erozi- që më kërkon të bëj një deklaratë. Këta miq të asaj kohe, me Gjin Shpatën. Pas njëfarë
Novarës) të vitit 2006, rezulton se
onit të historisë dhe të trashëgimisë etno-kulturore shqiptarë dinë për mua disa gjëra që miqtë e periudhe, Thanasi i nisi përsëri përndjekjet,
numri i popullsisë shqiptare etnike çame. Kohët e fundit ky proces shkatërrimi ka mi amerikanë nuk i dinë. madje edhe më të egra se më parë.
në Greqi arrin në 165 000 banorë.
marrë përmasa alarmante nga i cili Europa po Ata e dinë që unë kam lindur në zonën Siç shkruan Mihail Dukasi, ndërsa Gjin Shpata
humbet një pjesë mjaft të rëndësishme të së kaluarës kufitare shqiptaro-greke, që bën pjesë në mblodhi një ushtri dhe e rrethoi Janinën,
Në dhjetëvjeçarët e fundit, shtimi
së saj osmane. krahinën e vënë në diskutim; kështu që kryeqytetin e vjehrrit të vet. Thanasi çdo ditë,
natyror i popullsisë në Epir ka qenë
trojet ku unë kam luajtur si fëmijë janë nën flamurin e armëpushimit, i dërgonte
mjaft i ulët, me një shtim mesatar
Amfiteatri i Dodonës fushat e betejave të ardhshme. Ata men- Shpatës një shportë me sy të nxjerra nga kokat
vjetor prej 1400 banorësh. Ndërsa në
dojnë se askush tjetër, më mirë se unë, nuk e shqiptarëve fatkeqë dhe kjo dhuratë e kob-
vitin 2007 në krahasim me vitin
Së pesti, pas shkëputjes së Çamërisë nga trungu e njeh historinë e kësaj krahine dhe ata më shme vazhdoi derisa u hoq rrethimi.
2001 ka një saldo negative të shtimit
etnik dhe pushtimi i saj nga Greqia, proceset nat- përmendin vazhdimisht se, si drejtues i Siç e thotë historiani, ambicia e Thanasit ishte
vjetor të popullsisë me një vlerë prej
yrore të zhvillimit ekonomik u ndërprenë. Ndry- rinisë, unë njëherë e një kohë kam qenë të fitonte nofkën e Albanoktonos që do të thotë
minus 5300 banorë. Këta tregues të
shimi i strukturës demografike të popullsisë, shpërn- mbrojtës i palodhur i tërësisë tokësore të Shqiptarovrasës. Dukasi shton se despotit i
shtimit të popullsisë janë pasoje e
guljet në masë etj., ndikuan negativisht në zhvilli- Shqipërisë. pëlqenin shumë të huajt dhe të jashtmit,
ritmeve të ulëta të shtimit të popull-
min ekonomik të krahinës, veçanërisht në gjysmën e Prandaj, ndonëse me lëkundje, vendosa ta prandaj pati sjellë shumë prej tyre në qytet. Së
sisë dhe veçanërisht janë të lidhura
dytë të shek XX. Në bazë të ligjit absurd të luftës, thyej heshtjen dhe t’i paraqes popullit fundi, thuhet me marifet se Thanasi ia doli
me dukuritë e eksodit rural dhe të
mbahen në “sekuestro konservative” dhe u është amerikan disa fakte të kontrollueshme rreth mbanë “të zbrazte” Janinën nga banorët e
emigracionit të jashtëm. Gjatë kësaj
dhënë në përdorim toka kolonëve grekë të pamo- sfondit historik të konfliktit që po vjen rrënjës. Natyrisht, zor se mund të shpikte një
periudhe janë shpopulluar rreth 347
tivuar për zhvillimin e ekonomisë. Sot Epiri është rrotull. metodë më të efektshme për të ndryshuar
fshatra, të cilat janë krejtësisht të
rajoni më i prapambetur dhe më i izoluar në Greqi, Siç dihet nga të gjithë, në periudhën e lashtë përbërjen etnike të një vendi, porse “të drejta”
braktisura. Për rrjedhoje, dendësia me lidhje të pakta me rajonet e tjerë. Rajoni qendror shqiptarët quheshin ilirë. Rajoni i diskutu- të krijuara në këtë mënyrë, ta themi në formën
mesatare e popullsisë është e ulët,
i Athinës dhe rajoni verior i Selanikut, që përbëjnë eshëm në lashtësi njihej si Iliria e Jugut dhe më të butë, janë të një cilësie të dyshimtë.
rreth 38 banorë për km² (2007), ose
dy polet më të zhvilluar ekonomik të Greqisë dhe më vonë është quajtur Shqipëria e Jugut, Krimet e përshkruara nga Mihail Dukasi kanë
2.4 herë më e ulët se dendësia
qendrat gravituese të saj, i kanë kthyer shpinën ndërsa grekët kanë vendosur ta quajnë Epir, ndodhur më 1380, dhe në pak vite më parë.
mesatare e Greqisë dhe rreth 3 herë
Epirit. Në këto rrethana, një nga rrugët e zhvillimit një emër që do të thotë “kontinent”; në Pas pesëdhjetë vjetësh, më saktë më 1431, një
më e ulët se dendësia e Shqipërisë.
të rajonit është riatdhesimi i popullsisë çame prej zanafillë përdorej për këtë rajon nga banorët ushtri e fortë osmane erdhi me gjëmime te
300 000 banorësh, që banojnë në shtetin amë, në e ishujve të vegjël, përtej bregut të portat e Janinës, e cila, ndërkaq, ishte
Në këto kushte, sipërfaqe të mëdha
trojet e veta në Çamëri si dhe kthimi i pronave të Shqipërisë, po ashtu si peshkatarët e ishujve ripopulluar me të ardhur, dhe me një sulm
të tokës që dikur kanë qenë të kul-
tyre. Ky proces do të përmirësonte në mënyrë të Bahamas do ta quanin Floridën qyteti u pushtua. Është për t’u shënuar fakti se,
tivuara ose kullota për blegtorinë
ndjeshme situatën demografike dhe ekonomike të “kontinenti”, me një emër që nuk ka asnjë pasi i bënë një mbikëqyrje krahinës, turqit e
janë degraduar apo dezertifikuar. Së
kësaj krahine. Shqiptarët e riatdhesuar do të ishin lidhje me kombësinë e popujve që banojnë klasifikuan atë si pjesë të Shqipërisë. Por ka
katërti, me shpërnguljen e popullsisë
shumë të motivuar për zhvillimin dhe prosperitetin e në kontinentin në fjalë. Ky rajon, gjatë afër edhe diçka më domethënëse dhe krejt të
çame në trojet e veta u dëmtuan
krahinës dhe do të kishin vullnetin për të arritur këto pesë shekujve të sundimit turk, përbënte pakundërshtueshme.
traditat kulturore kombëtare e krahi-
qëllime. Ata do të integroheshin shumë shpejt në vilajetin ose provincën e Janinës, me qytetin Turqit bënë një regjistrim të kujdesshëm të
nore. Shpërbërja e fshatrave dhe e proceset e ndarjes shoqërore-gjeografike të punës e Janinës si kryeqendër. qyteteve e të fshatrave dhe emrat e këtyre
qendrave urbane solli edhe humbjen
dhe do të kontribuonin edhe në rregullimin e ekuili- Jo vetëm që ky rajon ka qenë gjithmonë vendeve kanë dalë më pas në botimet zyrtare
e një pjese të thesareve të kulturës
brave të zhvillimit hapësinor, lokacional, në raportet shqiptar nga gjuha dhe kombësia, por ku- në trajtat e tyre shqip e jo greqisht. Për shem-
materiale me vlera kombëtare e
qendër-periferi. fijtë e fiseve ilire shkonin shumë larg përtej. bull, le të marrim rastësisht dy emra, dy qen-
krahinore. Madje, edhe ishujt Jonianë kanë qenë drat e quajtura shqip Delvina dhe Grevena.
Sfidat e zhvillimit rajonal dhe ndër-rajonal, kryesisht ilire. Në një libër të famshëm, që e Ato janë regjistruar përkatësisht Dhelvinon dhe
Në peizazhin rural të Çamërisë
funksionimi i ekonomisë së tregut dhe integrimi njohin mirë studiuesit, “Fjalori i antikiteteve Grebene. Turqit e hershëm kanë qenë të për-
ruhen disa dëshmi të palëvizshme të
europian e bëjnë të domosdoshme bashkëpunimin klasike” të Lybkerit, tek artikulli për piktë, me hollësi të madhe për shënimin e
këtij rajoni, dikur të populluar në
ndërkufitar, veçanërisht në vendet e Ballkanit Kërkyrën (Korfuzin) vihet në dukje se ai emrave të vendeve, duke parapëlqyer gjith-
formën e shtëpive të shkatërruara,
Perëndimor. Forma më e njohur dhe më e mirë e ishull “në zanafillë banohej nga ilirët”. monë trajtat e mirëfillta popullore. Për shem-
xhamive, kullave dhe ndërtesave të
institucionalizimit të bashkëpunimit ndërkufitar Kurse ata, që do të marrin mundimin të bull, pas rrethimit të parë të Vjenës, turqit
vjetra të cilat kanë mbetur të izolu-
është padyshim eurorajoni. Në kuadrin e këtij lexojnë veprën e studiuesit të njohur suedez, nisën ta shkruanin Ëian me një A të gjatë, që
ara në kodra apo skuta të fshehura
procesi janë institucionalizuar dhe konkretizuar Martin P. Nilson, botuar në Lund më 1909 është trajta e vërtetë popullore dhe, sa kohë
nën tokë nga erozioni dhe shkatërri-
eurorajonet Morave-Pcinje-Strume (Maqedoni – me titullin “Studime mbi historinë e Epirit zgjati Perandoria Osmane, ata iu përmbajtën
mi në rrethinat e vendbanimeve të
Serbi – Bullgari), bashkëpunimi eurorajonal Danub të Lashtë”, do të shërohen nga prirje për të kësaj trajte, duke flakur trajtën artificiale Ëien.
reja. Këto ndërtesa të vjetra përbëjnë
– Drava – Sava (Hungari – Kroaci-Bosnjë), euro- menduar se Epiri ka qenë ndonjëherë grek. Në traktatin e Ajzenburgut, të nënshkruar më
një nga zonat më të rëndësishme
rajoni i Adriatikut (Shqipëri – Mal i Zi – Kroaci- Ky rajon e ka ruajtur natyrën e vet ilire të 1664 ndërmjet Turqisë dhe Perandorisë
gjeografike të monumenteve histori-
Itali) etj. Bashkëpunimi ndërkufitar në një mjedis pandryshuar; deri edhe kaq vonë sa i bie në Romake të Shenjtë e të hartuar turqisht e
ke të periudhës veneciane dhe
me kufij të hapur midis rajonit të Çamërisë (Epirit), shekullin e dhjetë të erës sonë, perandori i latinisht, kur numërohen titujt e perandorit
osmane në Europën Juglindore.
Rajonit Jugor (Vlorë-Sarandë-Gjirokastër), dhe Bizantit, Leoni i Mençur, në një nga librat e Habsburg, teksti latin e quan atë mbret të
Përveç teatrit të Dodonës dhe Ni-
Politi Industrial i Rajonit të Pulias (Itali) apo më tij përmend faktin që “banorët e Epirit janë Bohemisë, porse në tekstin turqisht turqit kanë
kopolit, qyteteve të lashta të Pasaro-
gjerë, Eurorajonit të Jonit do të mbështeste shqiptarë”. Pak nga pak, depërtimet greke ngulur këmbë për ta thënë mbreti i çekëve.
nit, Kastricës, Tekmonit, Ilinoit,
fuqimisht zhvillimin ndërkufitar në këto hapësira nisën të ndiheshin në disa pjesë të këtij Pushtimi turk solli një ndryshim të
Ozdinës etj, ka mjaft fortifikime ilire
periferike, kryesisht rurale të Shqipërisë dhe rajoni. Se si u bënë të mundshme këto rëndësishëm në jetën e Shqipërisë. Për arsye që
të cilat më vonë u bënë themelet e
Greqisë dhe do t’i integronte ato në proceset e depërtime, ne e dimë nga disa autoritete të janë tepër të gjata për t’i shtjelluar këtu, shumë
kështjellave të mëdha veneciane.
zhvillimet ndër-rajonale, duke ridimensionuar dorës së parë. shqiptarë e lanë krishtërimin dhe u bënë mys-
Ekzistojnë edhe një numër i konsid-
ndarjen shoqërore gjeografike të punës në hapësirat Në gjysmën e dytë të shekullit të katërm- limanë, e kjo lëvizje vijoi për dy shekuj, derisa
erueshëm monumentesh islame si
e Ballkanit. bëdhjetë, Janinën e qeveriste një princ rreth 65 % e popullsisë u bë myslimane; pjesa
xhamia e bukur në Liqenin e
bizantin (ose një despot, siç e kishte titullin tjetër mbeti e krishterë.
Janinës, xhamia e Margëlliçit, e
HYQMET ZANE zyrtar) i quajtur Thanas. Këtij Thanasi i hipi Në Veri, si besimtarë të kishës Perëndimore e
Koskës, xhamia e Çaparenjve në Ju rrëfej grekët ! Nga Faik Konica në kokë ideja e bukur për të vrarë gjithë në Jug të asaj Lindore, që shpesh quhet gabi-
Luarat, ura e mrekullueshme e Artës New York Times, më 1940. shqiptarët. Ju mund të dyshoni se mos këto misht kisha greke. Meqë në kishën e dytë
etj. Prej disa kohësh, ndërmjet Italisë e Greqisë po ngjarje janë nxjerrë nga ndonjë legjendë shërbesat bëhen greqisht dhe kleri është në
zhvillohet për Shqipërinë një përleshje paraprake shqiptare e shtrembëruar ose nga ndonjë pjesën më të madhe grek, u krijua mundësia
Kanë mundur t’i mbijetojnë ngjar- me fjalë, gjë që mund të jetë pragu i një konflikti të fletushkë propagandistike italiane. për grekët që të shkombëtarizonin shqiptarët,
jeve të dhunshme dhe tragjike të armatosur. Aspak! Autoriteti që na e njofton këtë duke e përsosur kishën si mjet të propagandës.
rajonit edhe mijëra shtëpi të thjeshta, Italia ngre çështjen se Greqia mbante një pjesë të mizori është një grek besimtar dhe i nder- Një faktor tjetër ka qenë ardhja tinzare e bano-
shumica të pabanuara. Mjaft shtëpi madhe territori që i përket Shqipërisë, ndërsa Greqia shëm, Mihail Dukas, pjesëtar i Shtëpisë rëve që flisnin greqisht, shpesh të favorizuar
janë pushtuar nga pronarë të e mohon me zë të lartë këtë pretendim. Shumë Perandorake Bizantine, me po atë emër, me budallallëk nga pronarët shqiptarë, të cilët
paligjshëm grekë ose emigrantë amerikanëve u është dukur e çuditshme që, ndërsa kronika e të cilit përfshihet në koleksionin e kishin nevojë për bujqër, për të zëvendësuar
grekë të ardhur nga krahinat e tjera zëri i italianëve dhe grekëve dëgjohej, nuk ndihej madh të historianëve bizantinë që ndodhet shqiptarët që iknin në luftërat e pafund të
të vendit Greqisë). Afër kufirit me zëri i pavarur i Shqipërisë. në Bon dhe mund ta studiojë çdo studiues. Perandorisë Osmane. Ngritja e Greqisë si shtet
Shqipërinë ka një numër të konsid- Porse, a nuk ka thënë, njëherë, një autor anglez se Me neveri dhe mosmiratim Dukasi njofton i pavarur i dha një shtysë të fuqishme propa-
erueshëm të shtëpive të vjetra shqip- një nga karakteristikat e shqiptarëve është se ata të gjitha egërsitë dhe vrasjet që ka bërë gandës greke. Tashmë grekët nisën haptas të
tare të tipit kullë me vlera të mëdha janë të “paartikuluar”? Kërkesave të përsëritura unë Thanasi kundër popullsisë shqiptare të shpallnin se çdo besimtar i kishës Lindore,
arkitektonike, që kanë mbijetuar
 P a g e 6 O u r W o r d s

Më 28 qershor 1919 u mbajt Konferenca e paqes në Paris, e cila legjitimoi aneksimin e trojeve shqiptare nga
Serbia, Mali i Zi, Bullgaria e Greqia
Më 28 qershor 1919 u Serbia, Mali i Zi, Më 28 qershor të trojeve shqiptare Konferencën e kishte shprehur evropianë të vrasjet masive të shqiptarëve
mbajt Konferenca e Bullgaria e Greqia vitit 1919 u mbajt nga Serbia, Mali i Versajës në vit Homeri i shqip- kohës ua kishte gjatë Luftërave Ballkanike dhe
paqes në Paris, e cila Konferenca e Zi Bullgaria dhe më parë. Atë ditë tarëve, At Gjergj përplasur në Luftës së Parë Botërore duke
legjitimoi aneksimin e paqes në Paris, e Greqia, që kishte në konferencë, Fishta i cili fytyrë të gjitha të i akuzuar hapur se ata i kishin
trojeve shqiptare nga cila legjitimoi ndodhur në zërin e fuqishëm diplomatëve ligat, mizoritë, lejuar forcat serbe, bullgare e
aneksimin e të protestës e

Më 28 qershor 1919 u mbajt Konferenca e paqes në Paris, e cila legjitimoi aneksimin e trojeve shqiptare nga
greke dhe me bekimin e
tyre kishin varë e masa- pangishëm të vorbu- kandshme të disa shi atë tokë të themelor për popull për t’u pshtjellimin, del mbi shpinë të rosës”.
kruar qindra mijëra shqip- jve te historisë, e fushave pjellore cilën e punuen të trajtimin e zhdrivillue në jashtë pa mundun
tarë, ndërsa kishin dëbuar kështu nuk mundi dhe plot jetë , parët e tyne shteteve si dhe vetvete, gjithnji kurrë me thanë se Për lirinë e vet, zotni, shqip-
për në Turqi qindra e ma, prej asaj ditë banesë e përmall- prehistorikë. përcaktimin e përmbrenda ka sundue aty tari ban fli shpinë, tokën dhe
mijëra të tjerë… kur Gentiusi, mbreti shme e hyjnive të kufijve të tyne, e qarkut të forcave mbrendë: njashtu mjerisht edhe besimin. Fakti
i mbramë i Ilirëve, moshës Ky popull asht drejta e lypë që të veta, unë them hynë pushtuesit e veç që shqiptari në mes të sa
Fjalimi i plotë i Gjergj më 168 para Krish- përrallëzore. Ata bash ai populli i Shqipnia të qitet se edhe në këtë huej në Shqipni ndodhive dhe te papriturave
Fishtës mbajtur në kon- tit, ndriti triumfin e u banë ballë me vogël shqiptar, aq shtet më vete pikpamje Konfer- pa mujtë kurrë me politike e për nji periudhë kaq
ferencën e paqes në Paris, Lucë Emil Palit për fuqi kurrë të pak i njohun dhe përmbrenda enca duhet t’ia i shtrue dhe me i të gjatë shekujsh, ka mbrrijtë
në vitin 1919 me pa diellin e përkulshme të aq zi i gjykuem kufijve të vet njohë Shqipnisë zotnue shqiptarët. me e ruejt gjuhën, doket dhe
majes së lumnisë së shpirtit të vet në Europë. I etnikë dhe pamvarësinë si E mos kujtoni, karakterin e vet kombëtar, –
Prej brigjeve gjëmuese të vet të hershme. bujar, qoftë vjetër sa fosilet, gjeografikë. Por dhe sovranitetin e zotni, se unë këtu dhe këtë jo vetëm në Shqipni,
Euksinit e deri në borën e thellimeve të sa stalaktitat e çka se, simbas vet. E njimend, e jam tuj ju thanë por edhe jashtë kufijve të sajë,
amshueshme të Alpeve Porse, si të thuesh, si furive të shekujve, shpellave jehuese teorisë wilsonjane po thomëni, cili sende të cilat mos – kjo difton çiltas se ai asht
Julie; prej brigjeve bu- nji shkatërrinë e qoftë edhe pa- të maleve të veta (të Presidentit popull në Ballkan t’i kenë vu re dhe don të mbesë shqiptar. E
bulluese të Ekrakeraunve dhimbshme anijeje drejtësisë së vigane, dhe i amerikan Will- ka ndjesi ma të edhe shkrimtarë gjithë kjo ngjet sepse
e deri ndër karma të të mbytun në det, hipokrizisë lindun të thuesh son) për me thella për lirinë e të huej me vlerë. ndërgjegja kombëtare ka
thepisuna të Karpateve, prej humbjes së njerëzore. Të prej vetë rrenjeve mundë nji popull vet sesa populli Kështu, fjala lëshue rrajë të thella në shpirt
ende të rime me gjak kësaj familjeje trako stolisun me nji të vjetra, ai asht me u sundue në shqiptar ? vjen, e ndritshmja të tij. Por ma mirë se kurrkund
njeriu, në ato shekuj të -ilire, sot, atje forcë të jashtza- sot zot autokton i vetvete, përpos Miss Durham, njeti, dashunia e popullit
kaluem, banonte ajo ndërmjet Thesalisë konshme qën- pakunder- kombësisë, duhet Kaluen po push- thotë në nji libër shqiptar për liri dhe pamvarësi
familja e madhe trako- dhe Malit të Zi, prej drese, ende këta e shtueshëm i të mirret para tuesit mbi Shqip- të vetin mbi kombëtare, duket në faqet e
ilire, në namë e në za në brigjeve lindore të flasin atë gjuhë të tokave të veta. sysh edhe ni, por nuk qenë Shqipni: historisë, për të cilën mun-
histori të fiseve dhe të Adriatikut e deri në të Parëve të vet ndërgjegja e tij kurrë zotnuesa demi me thanë se asht e endun
kombeve. bregore të Vardarit, ma të hershëm; Po qe se përn- kombëtare. Tash- mbi shqiptarë. “Pushtime të vetëm prej luftash për liri e
shpëtoi gjallë nji ende e ruejnë të jimend parimi i ti, për në qoftë se Ashtu si ai cubi, i hueja janë pavarësi. Unë këtu, për mos
Sot kjo familje asht shue. grusht njerëzish, të pandryshueshëm auto determi- si ndërgjegje cili hyn tinës dhe përshkue mbi me e vu fort në provë durimin
Marrë përbri prej cilët kishin zanë karakterin e nacionit, kombëtare duhet me trathti në komb shqiptar, e Zotnisë suej, po ju përmend
tallazeve të luftave të vend ose mbas hekurt e fisnik të (vetëvendosjes) të kuptohet ndj- shtëpinë e qyteta- por të gjitha kanë vetëm punët e mëdha, që
gjata e të pandame, ajo u mburojes së disa stërgjyshëve të asht marrë prej esia për liri si rit të paqtë e, si kalue pa lanë ndërgjegja kombëtare e këti
përpi dhe u zhduk për- maleve titanike, ose vet dhe sot ata Konferencës së edhe ai dëshirë që shtjen mbrenë kurrfarë gjurme, populli, kreu që prej të XV
brenda gërmazave të nën hijen e gjithnji e punojnë Paqes si karakter mund të ketë nji drojen dhe si ujët që rrëshqet qindvjetë e mbrapa.
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 7

Më 28 qershor 1919 u mbajt Konferenca e paqes në Paris, e cila legjitimoi aneksimin e trojeve shqiptare nga
Botën mbarë në zi do ta mbështillte.
– Të flegruem droje shuejtën zanin
mbretnitë e Europës. Kur qe, mbi
kep të Krujës titanike, po del nji
hije burri, vetullat ngërthye si dy
hulli rrufeje, me dy sy zjarmi e nji
mjekër të thinjtë, e cila shtëllungë
gjatë nofullës i derdhej, si ajo
mjegulla rreth nji shkëmbu të
thepisun. Mbi krye trishtueshëm
flakë i shkëlqen tarogëza përkrenar-
ja me brirë që tmerrshëm kah i
vezullon nën rreze të diellit, kometë
zharitëse danë ndër sytë e armikut.
Ai asht fatosi i ndimun Gjergj
Kastrioti, i madhi Gjergj
Kastrioti, Skanderbegu.
Me flamurin kuq e zi
shpalosun përpara, poshtë
rrëmoreve të maleve të
thepisuna, stuhi bore prej
ndonji kulmi të
rrëmbyeshëm, vërsulen
vetëtimthi mbi formacio-
net e turqve, të cilët, prej
së largu tuj ua pa hovin,
thonë se kulshedra me
dragoj po u turret.
Por mundet ndokush me
më thanë se Skanderbegu
këto lufta i ka ba për cilat gjatë rrjedhjes së katër
qëllime fetare, dhe jo i shekujve kombi shqiptar i bani
shtymë prej nji qeverisë otomane ose për me
ndërgjegjeje kombëtare, pshtue prej zgjedhës së sajë, ose
pra për me i dalë zot për me e ngushtue që mos t’ia
lirisë dhe pavarësisë së mohonte të drejtat e tija. Edhe
vendit të vet. pavarësia e Greqisë asht nji lule
e rimun me gjak të shqiptarit.
E mos kujtoni se me Xhavellët dhe Boçarët kanë qenë
vdekjen e Skanderbegut shqiptarë e shqip kanë folë dhe
u shue ndjesia e lirisë me trimëni shqiptare kanë luftue.
dhe e pavarësisë në Jo besa, por Greqinë e kanë lirue
shpirtin e shqiptarëve. shqiptarët dhe jo ma pak janë
Historia e Turqisë ka mundue se sa disa Pushtete të
shenjue jo ma pak se 54 mëdha të cilat aso kohe bajshin
kryengritje të mëdha të spekullime mbi Greqi, njashtu si
do Zoti po bajnë sot edhe
mbi Shqipni. Këtë punë, me
pasë për ta pyet si dijetar
dhe jo si diplomat, kishte
me ju a vertetue edhe
Venizellos vetë; por, në
mos dashtë me ju a thanë ai,
ja u kallzon Lamartine, i
cili, tuj folë mbi pamvarësi
të Greqisë, thotë se kjo nuk
qe tjetër veçse rezultati i
reaksionit të elementit
shqiptar kristjan mbrenda
Greqisë kundra elementit
turk.
Arsyeja pra pse kombi
shqiptar nuk mujti me dalë
shtet në vete, nuk qe puna se
atij i mungonte ndërgjegjja
kombëtare ose ndjesia për liri
e pamvarësi, por qe fakti se
shi ditën në të cilën ai ishte
gati me fitue lirinë e vet,
Shtetet e Ballkanit ia ngjitën
kthetrat dhe e banë rob nën
zgjedhë të veten. Dhe këtë e
banë jo për me e mbajtë nën
shërbim e robni të veten, por
për me e shue shqimit e me e
qitë faret. Kështuqë prej kësaj
pikpamje duhet me e thanë se

Dead in kavaja Albania

Erion Veliaj responsible for the death of Ar-

dit gjoklajt

What has been done in 2022 for them?

Shefqet Dibrani : Metamorfoza e fajit dhe mëkati i Ali Podrimjes?! Mbresa rreth poezisë “ Ali Podrimja eshte
Shefqet Dibrani : Metamorfoza e fajit
dhe mëkati i Ali Podrimjes?! Mbresa
rreth poezisë “ Ali Podrimja eshte fa-
jtor” , të poetit Sabit Rrustemi
me angazhimin e tyre në funksion të idealit
dhe emancipimit qytetar. Edhe sipas
poezisë emblematike për fajin dhe fajësinë
e Ali Podrimjes të Sabit Rrustemit, provë
fajësimi ishte poezia dhe vet qenia fizike e
poetit « E sa fishkëllima pastaj për punët e
pabëra “, por ai ishte kryeneq, prandaj
“Fund e krye botës i ra/ E te Ura e Shenjtë u
kthye”, dhe pa qarë kokën për fajin që
bartëte si kryqin në qafë, përkatësisht siç
shprehet poeti “…atë kryq paqeje/ Që ne si
të vegjël e bartëm në qafë “, e pranoi se
ishte fajtor për refrenin tashmë të njohur se
“ Kosova është gjaku im që nuk falet “,
sigursht ishte kjo arsye pse ai kurrë nuk
ishte penduar “Dhe (as) nuk është lutur për
mëkatet e bëra dhe të pabëra”, shih nga kjo
sintagmë poeti Sabit Rrustemi si ka arritur
ta portretizoj figuren emblematike të
poezisë shqipe, Ali Podrimjen:
Ai sërish vjen
Na buzëqesh dhe rrugën vazhdon
Mbase edhe kjo akuzë
Nuk e kthjellon
Lëreni mos ia prishni vetminë Ndryshe nga Pushtuesi, Ali Podrimja po ja , i cili poezinë shqipe e ngriti në piedestal… po,
edhe autori i kësaj poezie emblematike si edhe vetë emrin e vet.
Le të shkruajë e le të çmendet poetë të rrallë të poezisë sonë, kishin
dëshirë që Kosova dhe Kombi i Ynë, të P.s.
Le të mbyllet në muzën e tij shihte dritën dhe të jetonte në përspektivën
e lirisë që thjeshtë i mungonte. Për herë të parë është lexuar në prani të Ali Podrim-
Edhe i’qind vjet jes, në “Takimet e Dom Mikelit”, mbajtur në Stubëll,
PËRFUNDIM në fund të javës së tretë të shtatorit 2002, më pas
Edhe i’mijë vjet Kjo metamorfozë poetike, e krijuar kshtë botuar në disa gazeta letrare të atyre viteve , po
përmes kësaj poezie, manifestohet si edhe në librin tim të vitit 2007, i titulluar “Paqja e
Sepse dënim më i rëndë nuk i përket ndryshim mjaftë i rëndësishëm në përcep- brishtë” , edituar nga Shtëpia botuese “Rozafa”,
timin tematik, që ka ndikuar në ndërtimin Prishtinë.
Amen!… e motiveve dhe të mënyrës së shprehjes
lirike.
Jo vetëm Poeti Ali Podrimja, por edhe vet
Sabit Rrustemi , në raport me diktaturën Gjithashtu metamorfoza poetike e krijuar
komuniste kishte bërë shkelje të rregullave nga Sabit Rrustemi, ka pësuar ndryshime
komuniste dhe të porosive ideologjike, që kualitative duke kapur tërë zhvillimin
ishnin shndërruar në dogmë dhe si rregull historik e poetik të Ali Podrimjes, i cili
i diktaturës komuniste. Andaj kjo poezi gjatë tërë jetës ka kaluar dhe është zhvill-
mund edhe të tipizohet si rrëfim i uar shkallë-shkallë duke përjetuar faza të
qëllimshëm i mëkatit, për të shpjeguar pse ndryshme, të rënda dhe tragjike. Prandaj
“ ALI PODRIMJA ISHTE FAJTOR “, i edhe poezia e autorit por edhe e protago-
cili kishte bërë aq shkelje të rregullave dhe nistit të kësaj poezie kanë pësuar meta-
veprime që turpëronin diktaturën e sistem- morfozë kualatitative, duke rritur cilësinë
it, e cila predikonte se i ishte pa mëkate. e shprehjes poetike, e cila është e preksh-
me, e dukshme dhe e përjetësuar përmes
Nga ky prizëm, angazhimi intelektual i Ali vargjeve. Metamorfoza “e fajit” që bart
Podrimjes, ishte veprim i Njeriut jomëka- ALI PODRIMJA , edhe brenda poezisë
tar, kurse poezia e tij shpiente drejt një që është e çuditshme, por është materializuar,
e bënte në vazhdimësi Pushtuesi përmes si ide tematike në mënyrë të suksesshme.
Pushtetit që ushtronte dhe ai ish FAJTORI
I VËRTETË . Thënë troç, “fajtori” metaforik i Sabit
Rrustemit është MERITORI Ali Podrim-
 P a g e 8 O u r W o r d s

PETRO MARKO për Himarën Shume shoke me kane pyetur : Po ju, jeni shqiptare apo
PETRO MARKO për Him-
arën
Shume shoke me kane py-
etur : Po ju, jeni shqiptare
apo greke ? Te jesh i cdo
kombesie nuk eshte turp, por
une para disa vjetesh, kur isha
ne fshat, dhe pasi kampistet
(punetoret qe shkonin ne
kampin e Dhermiut per te
pushuar) me pyeten nese ishim
shqipetare apo greke, u
pergjigja me siguri : “Ne jemi
shqipetare!” Me pyeten pastaj
pse flisnim greqisht.
Me sa munda, u thashe
arsyet. Te nesermen pro-
vokova nje mbledhje te
gjere ne fshat. U mbush
oborri i shkolles me burra e
gra. Menjeane ishin
nxenesit dhe gjithe te rinjte,
se e kishin merre vesh qe
une do te flisja rreth temes :
“jemi shqiptare apo greke?
Biseden e nisa pak a shume
keshtu :– Duhet ta dime
mire se c’jemi, c’kombesi
kemi, se degjohen poshte e
lart fjale se keta jane greke,
keta nuk dine se c’jane! Pra
fillojme : Ti, shoku Pavllo
Beja, nga e ke origjinen?….
– Familja jone, si gjithe
Gjileku, jemi krutane.
Erdhem ketu pas vdekjes se
Skenderbeut.
– Po ti, Vangjel Liza, si e di
origjinen e familjes sate ?
– Ne vijme nga Terbaci.
Ketu erdhen tre vellezer nga
Terbaci. Dhe nga te tre
vellezerit u shtuan lagjet
Lizaj, Cacedhimitret dhe
Trekot.
– Po ju o Koste nga vini ?
– Ne vijme nga Velca!
Jemi Tavajt, – dhe qeshi. –
Ju e keni degjuar ate breg-
shkemb atje lart, qe quhet
Trapeza ose Kont-Tava.
Rrjedhim nga Kontet,si ju
nga Buajt. Aty tek Trape-
za paguanin venecianet,
prandaj quhet dhe sot e
kesaj dite Kont-Tava ose
Trapeza…
Keshtu me rradhe te gjitha
familjet thane se nga
rridhnin. Na dolise vetem
nje ishte i huaj : Josif
Averbahu, me origjine cifute,
nga Austria. Kjo eshte nje
histori e cuditshme : Nje
konsull i Austro- Hungarise,
qe ishte ne Vlore, dashuroi
nje fshataren tone qe mblidh-
te myshqe ne Llogara me
shoqet e saj. Ky konsull
shkonte ne Llogara per gjah.
E pa kete vashez dhe u
cmend pas saj. Erdhi ne
Dhermi dhe e kerkoi per
grua. I thane te nderronte
fene. U be ortodoks dhe
banor i fshatit….
Pra c’jemi ne ? Shqiptare!
Po pse e humbem
gjuhen ?
Une do te them ato qe di :
Pse nenat plaka, gjyshet
dhe gjyshet dine me mire
shqipen se greqishten?
Pse qajme e kendojme ne
shqip ? Pse fjalet e urta i
themi ne shqip ? Sic duket
qe nga viti 1820 e tehu,
greqizimi u be me qellim
politik nga vete Greqia,
qe fitoi lirine me gjakun e

Ku eshte sherbetori tani te fusi keto dy llume neper burgje per krimet e tyre apo ka neoje per ndonje shtytje dhune
si ne kohen e diktatures se 1945….a mjere ai popull dhe per ato njerez atje...
Ina Rama—-Adriatik Llalla Nga nje e pa-afte tek nje sherbetor shkon Prokuroria e Shqiperise….presim nqs ka
ndryshim...filloi dhe llalla nga shkelja ligjit tek Marku , qe I thone njerezve qe nuk duam tja dijme per ASNJE.
Veglat e mafies ne Shqiperi

PETRO MARKO për Himarën Shume shoke me kane pyetur : Po ju, jeni shqiptare apo
nga fondi i Gjike Bixhilit. Gjike Shqiperia. Si baze kryesore pendebardhet, qe deshen 12 gusht 1912!
shqiptareve, qofte ne Mesolongji, qofte ne revolucionin Bixhili ndertoi dhe nje shkolle, qe te propogandes perdornin Greqine e shkollat greke
grek. Suli dhe Himara ishin shqiptare, po dy krahina eshte sot e kesaj dite. Ne kur ishim dhe kete : Pse laberia u be ne fshat. Kete percarje e Akademik Vasi
autonome qe nuk njihnin as Greqine, as Shqiperine, se te vegjel, ne shkollen e fshatit turke ? E pse te mos behemi ushqeu shume Musa Juka,
ciles i kishte humbur edhe emri. Suli dhe Himara ishin shihnim portretin e tij , te varur ne edhe ne me Greqine, qe duke na armiqesuar vellaNIZAM MMYFTARAJ
kurdohere ne lufte me turkun. klase. Sic i la Gjike Bixhili parate eshte armike e betuar e me vella. Familja jone PUTHJE NËN FIKUN
Erdhi koha qe himara u nda : Himara bregdetare mbeti e ne banken greke, ashtu i lane dhe Turqise, sic jemi dhe ne bente pjese ne partine eDIMARAK
lire dhe e krishtere, kurse Himara e mbrendshme , Labe- shume mireberes te tjere nga Jugu, armiq te betuar te turkut. pendekuqeve dhe mbanim 1
ria, Kurveleshi, Lumi i Vlores e Dukati u myslimanizuan si Zhapa me shoke. Ishin miliona, Shume fanatike ishin ne ballkon kurdohere Vajzës së bukur
dhe u ndane. Megjithese u ndane ne dy fe nuk e humben te cilat u bene burim per te fshataret e mi ! Njezet e flamurin e Shqiperise. Në muajët vjeshtak
kurre lidhjet e gjakut dhe te fisit. Cdo fshatar kishte te tijte ushqyer propoganden greke ne gjashte kisha kishte. Mbaj Kapedanet e Spiro Milos Nën fikun dimarak;
ne nje fshat te myslimanizuar qe ne kohen e Ali Pashe vendin tone, sa u krijua miti i mend une se kishte tete na kishin ardhur disa here
Pjekur për merak.
Tepelenes. Kur beheshin operacione ndeshkimore nga Vorio Epirit dhe sillogu vorioepi- prifterinj.Lidhjet ne shtepi, duke ne thene se
2
turqit, bregasit nuk shkonin pertej maleve, ne Mesaplik e riot, qe merrej me clirimin e Vorio ekonomike, privilegjet ne Andrea Markoja ishte Me ca frikëra e meraqe;
ne Kurvelesh, per t’u mbrojtur, sic benin gjer ne ate kohe, Epirit, domethene te Shqiperise se Greqi,interesimi i greqise vrare per Greqine, MarkoSe mos ajo më thotë
por iknin me varka per ne Korfuz ose per ne Gjirit, nen Jugut. Parate u vune ne dispozi- per himariotet, sillogu Jani ishte internuar nga"Jo!"...
mbrojtejen e venecianeve. Aty shkonin pleq e plaka dhe cion te parise, e cila merrte nje vorioepiriot ndikuan shume italianet per Greqine e te
Nuk heshta.
femijet. Burrat luftonin. Aty rrinin shume vjet, gjersa mije dhe shpenzonte nje… Paria per ti bere himarjotet t’i tjera. Deshen qe ne te 3
mbaronin operacionet ndeshkimore. Thone se banoret e merrte parà nga banka greke, e kthenin syte nga Greqia dhe linim shtepine e te shkon-
I përulem në gjunjë.
Dhermiut shkonin ne ishullin grek, kurse ata te Himares cila qe e autorizuar nga qeverite te enderronin per nje au- im ne Korfuz, ku do te na
E i them me shpirt:
ne Gjirit.Prandaj dhe, kur flasin greqisht, dhermijasit reaksionare nacionaliste te Megali tonomi. Pastaj, edhe ne mbante me shkolla e me "Të dua, moj të dua, për
flasin si korfjanet, kurse himarjotet, si gjiritlinjte. Pastaj Idhese ( Megali Idheja : qe Greqia kohen e pavaresise himarjo- pensione Athina. Qofte im
jetë!
shkollat ishin greke. Mesha kendohej greqisht. tregtine e te behej e madhe duke perfshire ne tet pane se asnje qeveri e vella, Fotoja, qofte 4
benin me Korfuzin, Janinen. Pak nga pak u shkeputen kufijte e saj jugun e Shqiperise Tiranes nuk u kujdesua kushuriri im Jani, i sik-
Të betohem,
lidhjet me Laberine, me Dukatin. dhe vendet ballkanike ku jane asnjehere per ta. Nuk terisnin duke u thene : Për kokën time
Greqia, qe u clirua e para, thoshte se kudo ku jane ortodokse). shkonin as xhandare dhe “Andrea Markoja u vra E për kokën tënde!
ortodokse, jane greke ;myslimanet jane turq. Nisi antago- Himarjotet qe emigronin ne Greqi, nuk merreshin ne asnje per Himaren dhe Marko 5
nizmi turq e kaurre! Propoganda bente punen e saj. Kjo u kishin privilegje : perkraheshin si pune. Ata pelqyen te mer- Jani vdiq i veremosur nga
Kur ajo më tha:
thellua ne kohen e Ali pashe Tepelenes, i cili dergoi nje bij te nje “krahine heroike greke” gonin : heren e pare ne internimet dhe vuajtjet e
Jam e vogël ende...
delegacion ne Himare, qe dhe Himara te myslimanizohej. me histori trimerie e burrerie. Llavrion, ku kishte shumta per Himaren dhe E putha e putha ..
Paria e Himares delegacionin e priti ne Qeparo, se kishte Fatkeqesia ishte se Shqiperia u miniera ; ne Korint, per te jo per Greqine. Himara sot
Se si, as unë s'e dii.
me shume kapedane. Delegatet e Ali pashe Tepelenes u clirua e fundit ne ballkan. Himara hapur kanalin; ne Vllahi, ne eshte dhe mbetet shqip- 6
thane mendimin dhe qellimin e vizites. Me plaku i ku- kishte ushqyer shpirtin e aneksar- Rusi, pastaj ne Amerike, ne tare. Prandaj mbajme dheI thash, me lotë gëzimi në
vendit himarjot u tha delegateve :– E falenderojme pa- tise, autonomise, si Suli, i cili pak France, ne Meksike, ne flamurin dite e nate ne sy:
shane, qe mendon per te miren tone. Po i thoni pashait se nga pak u greqizua. Argjentine, ne Australi, ballkon. Ne e dime gjakun
Do të pres një jetë të tërë.
ketu poshte, ne fshat, kemi nje fushe qe s’ka uje. Thahet Dhe, pasi u clirua Shqiperia, me Kanada e gjetke. Keshtu ne tone se nga buron”. Të rritesh në puthjet,
ne vere dhe nuk na jep asgje. I jemi lutur Krishtit dhe kufijte te cunguar shume, propo- dinim me mire ku binte Autobiografi E në krahet e mi.
Shen Merise, Shen Kozmait dhe Shen Spiridhoit, po s’na ganda greke e ushqeu shume idene Buenos Ajresi sesa Kukesi, 7
dhane uje. Ne na dhente Muhameti uje, menjehere behemi e autonomise se Himares : as qe nuk ia kishim degjuar Banda e shqiptarëve të Ajo, pa hezitim:
myslimane. Keshtu i thoni pashait. Kur vajten e ia thane shqiptare, as greke! Kishte hedhur kurre emrin. Dinim ku binte Shkupit e themeluar nga Më puthi me nxitim.
pashait pergjigjen e bregasve, ai qeshi me zemerim dhe rrenje te thelle kjo propogande ne Australia dhe jo Kosova, qe Kolë Bojaxhiu (1874- Në puthje e përqafim,
tha : – Eh kauret e dreqit, do te ma paguajn ! – Pastaj, shpirtin e himarjoteve, te cilet syte nuk ja kishim degjuar kurre 1919), babai i Nenë U mrekulluam në të dy.
duke qeshur shtoi – Pizevenget, jane te zgjuar, s’ke c’th- i mbanin nga Greqia. Kreret emrin. Dinim ku binte Terezës, pjesëmarrëse Nizam Myftaraj. Tiranë
ua, jane rrufjane te medhenj ! Pak nga pak propoganda himarjote, si Spiro Miloja, nje Athina dhe Korfusi ose aktive në çlirimin e më 18.5.2022
greke behej me e madhe, duke pretenduar se Himara ishte luftetar qe e ndihmoi shume Tirana e Shkodra. Ishim pa Shkupit Autorit, i ruhet e drejta
krahina heroike e Greqise. Greqine, ishte ne krye te kesaj asnje lidhje me atdheun ligjore.
Shume kapedane, sidomos paria, kishin privilegje. Dhe propogande, me gjithe farefisin tone.
parate e mireberesve himarjote, qe i kishin lene ne bankat dhe sojin e tij te perndare ne Disa percares, vete regjimi i Banda e shqiptarëve të
greke per shkollat e Himares, ishin nje shkak shume Dhermi, Vuno e gjetke. Zogut, sidomos Musa Juka, Shkupit e themeluar nga
serioz per propoganden greke. Gjike Bixhili nga Dhermiu Spiro Miloja ishte nga Progonati. na percau. U ndame ne fshat Kolë Bojaxhiu (1874-
kishte fituar shume para ne Rusi, ku e kishte marre Pano Ne fshatin tone ai kishte farefis ne dy parti: pendekuqet qe 1919), babai i Nenë Te-
Bixhili, perfaqesues i himarjoteve prane Carit, ne Peter- LLuke Zh. e te tjere, qe propogan- deshen Shqiperine dhe rezës, pjesëmarrëse aktive
burg. Mesuesit dhe shpenzimet per shkollen merreshin donin ndarjen e Himares nga shkollat shqipe ; dhe në çlirimin e Shkupit, më
 V o l u m e 1 4 , Is s u e
HYQMET ZANE Ju rrëfej grekët ! Nga Faik Konica/ MIHO GJINI "MJESHTET I MADH "
pavarësisht nga gjuha dhe kombësia, ishte grek.
Një nga marifetet më të padëgjuara të grekëve
ka qenë dhënia e rryshfeteve zyrtarëve të lartë
në Stamboll për të nxjerrë një ferman që të
ndalonte qarkullimin apo mbajtjen e librave
shqip. U quajt një veprim i dënueshëm, madje,
edhe po të mbaje libra kaq të padëmshëm si
gramatika ose aritmetika, po të ishin shkruar
shqip. Grekët ranë, madje, edhe më poshtë: nuk
e kishin për gjë të kallëzonin atdhetarët shqip-
tarë të ndershëm si rebelë dhe bënin që ata t’i
degdisnin në burgje të largëta.
Pas luftërave ballkanike Turqia Evropiane u
copëtua dhe Fuqitë e Mëdha nuk mund ta
injoronin ekzistencën e kombësisë më të lashtë
të gadishullit. Shqipëria u bë shtet, por u
rrëgjua në një të katërtën e madhësisë së vet
natyrore. Dikush mund ta mendonte se pas
kësaj do të ishin të kënaqur dhe do të rrinin
urtë, se do të përpiqeshin, po të ishte e mundur,
të zhvillonin marrëdhënie të fqinjësisë së mirë
me pjesën që mbetej të Shqipërisë. Mirëpo
ndodhi e kundërta.
Duke përfituar nga fakti që Turqia, një vit më
parë i kishte çarmatosur plotësisht shqiptarët,
një ushtri me grekë, e organizuar dhe e
maskuar si njerëz civilë, vërshoi mbi gjithë
Shqipërinë dhe nisi të djegë e të vrasë gjithçka
i dilte përpara. Në Shqipëri, në atë kohë kanë
qenë në qendër të këtyre krimeve të organi-
zuara dy dëshmitarë të huaj: autorja e njohur
angleze, Meri Edit Durham, dhe një korre-
spondent gjerman.
Të dy ata u tmerruan dhe u morën vesh që t’ia
bënin të njohur të gjithë botës çdo gjë që këta e
quanin si një nga krimet më të mëdha të or-
ganizuara në të gjitha kohërat. Për fat të keq,
plasi Lufta Botërore dhe tërhoqi vëmendjen e
të gjithëve. Por më 1920, me titullin “Njëzet
vjet ngatërresa ballkanike”, Miss Durham botoi
një libër, ku një kapitull i plotë i kushtohet
njoftimeve për këto masakra. Kushdo që dëshi-
ron ta kuptojë konfliktin e sotëm nuk mund të
bëjë pa e parë këtë libër.
Pas Luftës Botërore, Greqia ua ndaloi shqip-
tarëve të kishin shkollat e tyre në Greqi dhe
vijoi punën e saj për të eliminuar elementin
shqiptar me çfarëdo mjeti. Një rast i rrallë iu
paraqit grekëve nga Traktati i Lozanës, i cili
nxiti shkëmbimin e familjeve turke me ato
greke. Siç e kam thënë më sipër, një shumicë
shqiptarësh, disa shekuj më parë, e lanë
krishtërimin dhe u bënë myslimanë, por ata i
ruajtën gjuhën dhe traditat kombëtare dhe kurrë
nuk e kanë mësuar turqishten.
Mashtrimi i grekëve kishte për qëllim që t’i
paraqiste si turq shumë myslimanë shqiptarë
dhe t’i dërgonte me anije në thellësinë e Azisë
së Vogël, duke i bërë objekt shkëmbimi. Kjo
është njësoj sikur të syrgjynosësh irlandezët në
Poloni, duke u nisur nga fakti se edhe ir-
landezët, edhe polakët, janë katolikë edhe
prandaj qenkan të një kombësie. Komisioni
Ndërkombëtar për Shkëmbimin e Popullsisë e
zbuloi mashtrimin, në pak raste, dhe e ndaloi,
por shumë herë të tjera atij ia hodhën me
mjeshtëri.
Po të shqyrtohen dëshmitë e vjetra për gjendjen
e kombësisë në viset e ndryshme të rajonit të
diskutuar, habitesh me ndryshimet që janë bërë
nëpërmjet dredhive dhe mashtrimeve të organi-
zuara. Në fillim të shekullit të nëntëmbëdhjetë,
një anëtar i kishës së Anglisë me emrin Stjuart
Hjuz, ka bërë një udhëtim nëpër Shqipëri dhe
ka lënë shënime për vëzhgimet e veta.
Ka vizituar dhe qytetin tim të lindjes, Konicën,
një vend i lashtë i cili mendohet nga disa
studiues si Pukevili, se ka qenë në mesjetën e
hershme kryeqyteti i Ilirisë Jugore. (Emri i
vendit tingëllon në mënyrë të çuditshme si
prusian, por kjo vjen ngaqë po ai ndikim sllav
mbi toponiminë, ka vepruar në Prusi, ashtu
edhe në Shqipëri). Hjuzi ka shënuar se Konica
kishte 800 shtëpi, nga të cilat 600 ishin shqip-
tare dhe 200 greke. Ku janë këta 75 % shqip-
tarë sot?
Megjithatë, në rajonin e diskutuar ka një
2 9
krahinë të gjerë, qëndresa e
patrembur e së cilës i ka kapër-
cyer të gjitha format e organi-
zuara të vrasjeve, mashtrimeve
dhe grabitjeve. Kjo është
Çamëria, të cilën grekët e
shtrembërojnë në Camuria. (Nuk
u vë faj grekëve, për këtë
shtrembërim që vjen nga
paaftësia e alfabetit grek për të
riprodhuar gjithë tingujt e gjuhës
shqipe dhe të shumë gjuhëve të
tjera për këtë çështje). I ndjeri
senator Kabot Loxh (Cabot
Lodge) në shtypin grek dilte
gjithmonë me emrin Kampot
Lone. Popullsia e Çamërisë tani
vonë, më 1913, ka qenë 96 %
shqiptare. Ky përpjesëtim tani
është ulur me akte dhune dhe
unë mund të sjell si shembull
shumë punëtorë që derdhin
djersën në fabrikat e Amerikës,
të cilët i kanë pasur prindërit
pronarë të lulëzuar në Çamëri,
më pak se një vit më parë.
E megjithatë, në kundërshtim me
gjithë këtë përndjekje, ende
shqiptarët përbëjnë 80 % të
popullsisë së Çamërisë.
Ndërsa tani Italia është gati të
ndërhyjë, duke na shpallur si
qëllim se kërkon të vërë në vend
dëmet që i janë shkaktuar kombit
shqiptar dhe të rivendosë kufijtë
natyrorë e historikë të
Shqipërisë. Është e arsyeshme të
presësh nga çdo shqiptar i vër-
tetë se do të jetë i pakënaqur nga
ky veprim. Por ndonjë mund të
kundërshtojë se, megjithë meto-
dat e dënueshme të përdorura
nga grekët, ata kanë arritur që ta
përmbysin gjendjen e kombësive
në shumë vise të rajonit të disku-
tuar; kështu që të ndreqet një
padrejtësi e vjetër me një pa-
drejtësi të re, nuk tingëllon aq
mirë. Për këtë unë do të
përgjigjesha se nuk mund të ketë
një akt ligjor që të përligjë
krimet e organizuara e të va-
zhdueshme.
Por, ka dhe më. Shumë larg nga
Shqipëria historike, në Greqinë e
brendshme ka pothuaj një milion
shqiptarë, gati gjysma e të cilëve
ende e flet gjuhën e vet të lashtë.
Këta njerëz kanë një mall ideal
për Shqipërinë dhe në të kalu-
arën kanë nxjerrë dëshmorë të
çështjes shqiptare. Ata mund të
shkëmbeheshin me grekët e
rajonit të diskutuar dhe, më së
fundi, të gjithë do të ishin të
kënaqur.
Porse, siç pohojnë grekët, Italia
kërkon të arrijë qëllimet e veta
duke zgjeruar kufijtë e
Shqipërisë. Unë pajtohem me
këtë plotësisht, por më duhet të
shtoj se ky pohim nuk ka peshë
dhe është thjesht një përpjekje
për t’i bërë bisht çështjes. Çësht-
ja është a ka qenë gjithmonë
pjesë përbërëse e Shqipërisë ish-
krahina turke e Janinës?
Në qoftë se kjo është e vërtetë, a
mund të bjerë poshtë, au-
tomatikisht, kjo e vërtetë vetëm
e vetëm sepse e thonë edhe
italianët? Fakti është i qartë:
Italia ka këtu një përgjigje të
mirë e të fortë, sepse rastis që
kërkesat e saj përputhen me një
akt të vonuar drejtësie kundër
Shqipërisë. Po ndodh që një herë
perënditë hakmarrëse janë
në anën e legjioneve të parë, Pandeli Malo, i gjatë dhe i
Cezarit. pashëm, ka qenë mësuesi im i
shkollës fillore, në Piqeras të
MIHO GJINI Sarandës dhe, një gjë e tillë,
"MJESHTET I MADH krijonte midis nesh një afërsi edhe
" më të madhe. Po, na kishte rrahur
NDERIM PËR AN- edhe “era e Jugut”, si të thuash.
DREA MALON E Filloren e kreu në qytezën e
KUJTIM SPA- vogël të lindjes, po të mesmen në
HIVOGLIN. Shkollën Normale të Elbasanit, ku
ANDREA MALO përfshihet në aktivitetin revolu-
cionar të të rinjve të saj. Njëherësh
KUJTIM SPAHIVOGLI edhe në Lëvizjen Artistike Ama-
tore të Teatrit. Prirja e fundit e
Aktorët Robert Ndrenika shtyn që, fill pas çlirimit të vendit,
(Larte) dhe Miho Gjini të regjistrohet në Kursin Dramatik,
(Poshtë) në Shfaqqjen- të organizuar nga regjisori Sokrat
Diplomë "Shumë Zhurmë Mio, pranë Teatrit Popullor, nga
për Asgjë" ku zgjidhet për të vazhduar studi-
met e larta në Bashkimin Sovjetik,
Në Shfaqjen -Diplomë pikërisht në GITIS të Moskës.
"Martesa e Avokatit",, Me mbarimin e kësaj shkolle,
Miho Gjini,Aishe Stari, ngarkohet nga Ministria e Arsimit
Mimika Luca, Marie dhe e Kulturës, që të zgjedhë në të
Shundi] gjithë Shqipërinë, me konkurs të
rregullt, kontigjentin e parë të
Në foto: Miho Gjini, studentëve të aktrimit, që do të
Kujtim Spahivogli, Ber- vazhdonin këtë shkollë, të hapur
nard Kokalari dhe Piro për herë të parë në vendin tonë, në
Sava vitin 1959.
Ishte pedagogu kryesor i
E kam quajtur veten kësaj shkolle, duke mos u ndarë
me fat, që i kam njohur të nga regjisura e Teatrit Qëndror
dy këta personalitete të Shqiptar. Me studentët e tij vuri në
Skenës Shqiptare, duke skenë komeditë “Pas vdekjes” të
qenë student i tyre dhe më Çajupit, “Martesa e një avokati” të
pas koleg i tyre në pro- Postolit dhe dramën-përrallë “Ylli
cesin pedagogjik të i Alpeve” të Andon Panos, të cilat
Shkollës së Lartë të shquheshin për jetë skenike të
Aktorëve “Aleksandër gjallë, mizanskena të pastra dhe
Moisiu”. E ndjeja nga afër fantazi regjisoriale. Ndërsa në
përgatitjen profesionale të skenën eTeatrit Popullor realizoi
tyre, fituar në një nga dy drama të Fadil Paçramit, “Në
shkollat më presigjioze të tufan” dhe “E bardha dhe e zeza”,
Moskës (GITIS), bagazhin veprën “Djali plangëprishes” të
e gjerë pedagogjik, efektin Renet dhe “Xhaxha Vanja” të
veprues dhe emocional të Çehovit. Me vënien në skenë të
mësimdhënies dhe sugjes- tragjedisë “Hamleti” të Shekspirit,
tionin praktik në për- do të ishte bashkëregjisor me rusin
vetësimin e Artit të Aktri- Bortko. Në trajtimin artistik të
mit. Miqësia e tyre ishte e këtyre shfaqjeve ishte e dukshme
dukshme, me karakter tendenca gjithmonë realiste, për
shpirtëror dhe e shoqëruar një trajtim psikologjik të persona-
me një respekt të zheve e vërtetësi skenike të
shkëlqyer për njëri-tjetrin. gjithanshme.
Kishin moshë të ndrysh- Në periudhën e parë të jetës
me. Andrea qe më i madh së tij skenike, regjisori Andrea
ndër vite se sa Kujtimi, po Malo realizoi edhe dy shfaqje
kjo nuk i pengonte që të interesante, sikundër ishin “
rrinin e të kuvëndonin Makar Dubrava” të Korneiçukut
bashkë, në të shumtën e dhe komedinë “Martesa” të
kohës. Ishin në të njëjtën Gogolit, por do të shfaqej edhe si
katedër, në po atë klasë të aktor i një dimensioni të mesëm,
studentëve-aktorë, të në shfaqjet e para: “ Gjido”,
ardhur për herë të parë (në “Topazi”, “Epopeja e Ballit
vitin 1959). Ne, studentët, Kombëtar”, “Guvernatori i
ngriheshim në këmbë, sa provincës”, “Halili dhe Hajria”
hynin ata në studio dhe na dhe “Revizori”.
bënte përshtypje të madhe Për meritat e tij artistike
marrëdhënia që ata kri- është vlerësuar me titullin “Artist i
jonin para nesh, duke Merituar”.
përdorur një etikë të Kujtim Spahivogli
qytetëruar. Malo qe më i (1932-1987)
përmbajtur, me një para- Lindi në qytetin e Lushnjës,
qitje burrërore, dinjitoze, më 30 korrik të vitit 1932, nga një
ku shkëlqente fisnikëria e familje me tradita qytetare dhe
njeriut të mirë. Vetëm në mbeti jetim qysh në moshën 6
vitin e tretë dhe të katërt, vjeçare. Vështirësitë e rritjes e
ne do të vinim re, se në afrojnë me ata njerëz, që kërkonin
metodën krijuese ata ishin një jetë më të mirë dhe ndryshime
diametralisht të kundërt. sociale. Që i vogël bashkohet me
Andrea lëvizjen revolucionare të Shkollës
Malo (1919-1966 Teknike në Tiranë. Dashuria për
Lindi më 6 qershor, teatrin bën që ai ta braktisë këtë
në Delvinë, nga një shkollë profesionale dhe të
familje me tradita intel- regjistrohet në Liceun Artistik, të
ektuale. Kushëriri i tij i cilin e mbaron në vitin 1952. Pas
P a g e 9
rezultateve të shkëlqyera në këtë
shkollë, i jepet bursë për të
vazhduar në Moskë studimet për
regjisurë, në Institutin Shtetëror
të Artit Teatror, të cilin e mbaron
në vitin 1956.
Emërohet menjëherë si
aktor-regjisor në Teatrin
Popullor, ku do të shquhet për
vënien në skenë të komedisë së
Shekspirit “Gratë gazmore të
Uindstorit”, të dramës “I
çuditshmi” të Nazim Hikmetit, të
komedisë “Një letër e humbur”
të Karaxhalës , të dramës heroike
të Korneiçukut “Fundosja e
skuadrës , të komedisë së Shek-
spirit “Shumë zhurmë për asgjë”,
të komedisë së Majakovskit
“Banja”, të komedisë së Çomo-
rës “Karnavalet e Korçës
(rivënie) dhe të tre dramave të
Fadil Paçramit (“Shtëpia në
bulevard”, “Ngjarje në fabrikë”
dhe “Çështja e ing. Saimirit”).
Paralelisht, Spahivogli do
të shpaloste talentin e tij edhe si
aktor shumëplanësh, në
spektaklet “I çuditshmi”, “Një
letër e humbur , “Majlinda” dhe
në tragjedinë “Hamleti”.
Me krijimin e Shkollës së
Lartë të Aktorëve, Kujtim Spa-
hivogli i përkushtohet kësaj
shkolle energjikisht. Pasionant si
gjithmonë, ai do të merrte pjesë,
me rolin e Selimit, në filmin
“Oshëtimë në bregdet”, do të
shkruante drama, tekste shkol-
lore për aktorët e regjisorët, si
edhe poezi të mirëfillta.
Bie në sy për “tendenca
moderniste”. Si pasojë e frikës
së regjimit ndaj shpirtit të tij
kritik përkundrejt sistemit bu-
rokratik dhe për “afinitet të
tepruar” me dramaturgun Fadil
Paçrami, ish anëtar i K. Q. të
Partisë, që u godit si lideri i
“grupit antiparti”, për
“pikëpamjet dhe praktikat libera-
lo-revizioniste” në artet dhe
kulturën shqiptare të kohës, nga
Pleniumi i katërt, i vitit 1973,
internohet në Fier, për të punuar,
si punëtor i thjeshtë, në një kohë
të pacaktuar, në një ndërmarrje
ndërtimi të këtij qyteti.
Vdes i parehabilituar, më
7 korrik të vitit 1987. Mbante
vlerësimin e merituar “Artist i
Popullit”.
Ndryshimi
Midis tyre ishte gjithmonë
një përrua ujëshumë, i kthjellët
dhe i pashtershëm: ARTI i tyre!
Andrea ishte një pedagog i rrallë
i Mjeshtërisë së Aktorit, që e
ndërtonte spektaklin, nëpërmjet
një procesi psikologjik, derisa
vinte tek e tëra. Kujtimi, e sillte
“jetën skenike” krejt lirshëm,
nëpërmjet një fantazie të
jashtëzakonshme. Ndërsa An-
drea e “mbërthente” aktorin,
nëpërmjet një analize logjike,
duke e shtyrë atë natyrshëm në
përballjen me emocionet e
fshehura të personazhit, Kujtimi
i jepte aktorit liri të pakufizuar
krijimi, përbrenda rrethanave të
jetës së personazhit, pa e kush-
tëzuar domosdo edhe me suazën
e marrëdhënive të ngushta me
personazhet e tjerë, duke na
dhënë kështu një identitet të ri e
të mëvetshëm, që ishte dhe nuk
 P a g e 1 0 O u r W o r d s

LIS BUKUROCA Millosheviçi, hero i shqiptarëve?

Shqiptarët e Kosovës me
Nuk ka asnjë dyshim se ai që është turk apo ndjehet turk, heronjtë e rinj do të quhen
mund të krenohet me Perandorinë Osmane. Kjo nuk mund kosovarë, shqiptarët
t' i ndalohet. Por nëse merren parasysh ato mendime, ortodoks duke mos u pajtuar
atëherë do të ketë pasoja. Atëherë nuk do të kemi pro- me kosovarët, do t' i dorëzo-
vokime me Zdravkon si njeri i ftuar apo me Zdravkon si hen helenizimit. Me realiz-
kafene, por revanshizmi mund të vazhdojë. Nëse Kosova imin e këtyre projekteve, që
përligj mendimin se Skenderbeu duhet rivlerësuar dhe nesër do të marrin edhe
shpallur armik, atëherë do të jetë logjike që sulltanët, Murat emrin e nismëtarit, përfun-
e Mehmet, të shpallen liberatorë dhe heronj të kombit apo don ekzistenca e kombi
të një pjese të kombit. Ndoshta të kombit kosovar. Çfarë do shqiptar siç e njohim sot.
të ndodh pastaj? Plane të tilla përçarëse dhe
rrënuese, nuk ka ditur të
Meqenëse heronj duhet shpallur ata që kanë vrarë shqiptarë projektojnë as Çubrilloviçi,
katolik, shqiptarë ortodoks, atëherë mund të dalë kërkesa as Ivo Andriçi, as
tjetër në jug të Shqipërisë nga një grup ekstremistësh të Akademia Serbe në vitet e
provokuar nga ekstremizmi kosovar dhe t' i nënshtrohen 90, as Millosheviçi.
helenizimit që bëhet nga uzurpatorit i Kishës Ortodokse
Shqiptare. Sipas atij rezonimi, sipas asaj logjike, sipas asaj Diferencimi i dhunshëm i
analogjie, ata mund të shpallin Millosheviçin hero. Edhe ky shqiptarëve dhe defragmen-
ka vrarë shqiptarë mysliman. Duket çmenduri, por e mun- timi në baza fetare, do të
dur. Ne jemi prodhues të çmendurive dhe çudive. Ne kemi jetë dhurata e radhës që
një elitë barinjsh me titull shkencor dhe barinj, që men- mund t' i bëhet Serbisë dhe
dojnë se dinë më shumë shkencëtarët. Një ekstremizëm Greqisë. Ashtu si Serbia u
prodhon tjetrin, kjo dihet tashmë. Katolikët do të mbetet me ndje disi e dëmshpërblyer
heronjtë e vet dhe shqiptarë të vetmuar. me apelin amerikan se ata
mund të vriten nga shqip-
tarët gjatë festave të
pashkëve, ashtu si u ndje e
lumtur me ngritjen e
gjykatës për të gjykuar
qeveritarët shqiptarë. Të
“vërtetat” e propagandu-
ara janë bindëse për ata që
di pak ose fare. Shkrimtar-
ja austriake Marie von
Ebner – Eschenbach thotë:
“Ai që nuk din asgjë,
është i detyruar të besojë
çdo gjë.“ Ato argumente,
me pak përjashtime, i
beson shtresa e paar-
simuar.
Kosova dhe Shqipëria
duhet të ndërtojnë shtetin
ligjor dhe kjo do të
mundësonte bashkimin,
por pa ndihmën ameri-
kane, nuk bëhet kurrë.
Kosova duhet shkrirë në
Shqipëri dhe zhduk emrin
Kosovë edhe nga harta
gjeografike. Është
toponim serb. Nëse në të edhe kataklizma të tilla.
ardhmen Europa
radikalizohet në aspektin Popullit shqiptarë nuk i
fetar, në veri ka tendenca të duhen klerikë që propagan-
tilla, atëherë shteti i Kosovës dojnë ndarjen, por klerikë
do të ndahet dhe casus belli që angazhohen për paqe dhe
do të jenë kishat serbe. Rusia dashuri në mes njerëzve dhe
më nuk është ajo e Jelcinit, popujve. Përkatësia fetare e
por po i kthehet carizmit. një shqiptari nuk është me
Askush nuk ka besuar se rëndësi, por kontributi tij
pushtohet Krimeja, tanimë e për Mëmëdheun...
dimë të gjithë.
Kosova në opinionin publik
perëndimor nuk ka më atë
empati dhe simpati që ka
pasur në vitet e 90. Imazhi saj
është dëmtuar tmerrësisht
shumë. Përkrahja politike
ndaj Kosovës është parimore,
por jo si dikur dhe nuk
vështrohet më si viktimë.
Serbia nuk përjetohet më si
armike apo kundërshtare, por
si mike. Ky vështrim mund të
duket si "science fiction", por
ne kemi aftësi për të prodhuar

Skerdilajd Konomi, the face of Hope in Albania...( never will he be forgotten)

'Greqia pranon De Facto pavarësinë'/ Flamuri i Kosovës valëvitet në Athinë në prani të Vuçiçit
'Greqia pranon De Facto edhe informal, tregon se I vetmi që nuk ftua në këtë are lit as if by themselves, vete pa kthim, Që drithërohet si gjethe
pavarësinë'/ Flamuri i Koso- Greqia pranon De Facto takim ishte Edi Rama, cili stars gather, dreams pour Kujto ëndrrën e çmendur në vjeshte,
vës valëvitet në Athinë në pavarësinë e Kosovës dhe mesa duket shtyu edhe into your pillows, çdo zgjim... Si një tel kitare,
prani të Vuçiçit këtë gjë e bën në prani të presidentin Begaj të refu- sending up warm bouquets Nën duar të çmendura nga
presidentit të Serbisë, zojë ftesën për pjesëmarrje of air. -UNË NUK DI TË DUA pasioni...
Udhëheqësit e vendeve ball- Aleksandër Vuçiç, duke lënë Shqipërinë pa të Even this late the bones of NDRYSHE- Unë nuk mund të të dua
kanike u mblodhën në pjesëmarrës në takim. papërfaqësuar në një takim the body shine Unë nuk mund të të dua ndryshe,
kryeqytetin grek këtë të hënë të nivelit të tillë. and tomorrow’s dust flares ndryshe! Përveçse si një stuhi e
së bashku me zyrtarë të lartë të Darka e Athinës po organi- into breath. Ndaj mos më shaj për këtë ngrohtë,
Bashkimit Evropian për të zohet në 20-vjetorin e një Mark Strand: Ardhja e (M. S.) dashuri, Që t'i zhvesh të gjitha
diskutuar të ardhmen evropiane samiti midis BE-së dhe dritës Une dashuroj siç dashurojnë mendimet dhe ndjenjat,
të rajonit, takimit iu bashkua vendeve të Ballkanit Edhe këtë tevonë, ndodh: ENERTIN DHASKALI vetëm poetët, Shkoj me ty E të bën të drithërohesh pa
edhe presidenti i Ukrainës Perëndimor në qytetin ardhja e dashurisë, ardhja e POEZI deri në marrëzi fund,
Zelensky. verior grek të Selanikut, dritës. TI JE METAFORA MË E Dhe kthehem duke t'i puthur Nën rrebeshin e puthjeve
ndërsa shtetet ballkanike Ti zgjohesh dhe qirinjtë ËMBËL- ndjenjat, dhe ledhatimeve.
Kryeministri grek Kyriakos kërkuan të bashkoheshin me janë ndezur si prej vedit, Dashuria ime për ty ka Me llavë të çmendur pa- Unë nuk mund të të dua
Mitsotakis takoi në mbrëmje në bllokun evropian. yjet mbledhur, endrrat ngjyrën e zemrës, sioni... ndryshe,
Athinë zyrtarët e lartë nga derdhur në jastekun tend, Ka vrullin e vërshimit të Unë nuk mund të të dua Përveçse si një përrua i
nëntë vende të Ballkanit, si dhe Në darkë marrin pjesë duke ngritur lart buqeta të gjakut në damarë, ndryshe, ftohtë,
Presidenten e Komisionit presidentët e Serbisë, Malit ngrohta ajri. Ka prekjen e diellit të Përveçse kështu, Që bie mbi kurmin tënd,
Evropian Ursula von der Leyen të Zi dhe Moldavisë, Edhe këtë tevonë eshtrat e majit në mëngjes, Aq sa një ëndërr do te dukej Si uji mbi gurët e etur në
dhe kreun e Këshillit Evropian kryeministrat e Maqedonisë trupit shndrijnë Ka drithërimën që shpirtin realitet, zhegun e korrikut,
Charles Michel. së Veriut, Kosovës, Bull- dhe pluhuri i të nesërmes kthen në zjarr... Dhe realiteti do të çmendej Që i shkrin të gjitha stinët
garisë, Kroacisë dhe Ru- flakëron në frymë. Ti je metafora më e ëmbël nëpër ëndrra... brenda shpirtit,
Mes pjesëmarrësve në takim manisë, si dhe kreu i këshil- The Coming of Light e vargut tim, Duke luajtur simfoni të ëmbël E të kthen në zjarr pasioni,
ishte edhe kryeministri i Koso- lit të ministrave të Bosnjë- Even this late it happens: Je imazhi që i jep magji puthjesh, Mbi retë e bardha të për-
vës, Albin Kurti. Hercegovinës. the coming of love, the edhe lotëve, Në trupin tënd të bukur si qafimit...
coming of light. Ndaj, nëse ikja të merr me copëz ylli, -ENERTIN DHESKALI-
Prania e tij në një takim, qoftë You wake and the candles
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 1 1

Më 28 qershor 1919 u mbajt Konferenca e paqes në Paris, e cila legjitimoi aneksimin e trojeve shqiptare nga
shqiptarët gabuen, dhe gabuen
randë fort, që u çuen aso kohe
kundra Turkisë, sepse për ta do
të kishte qenë dam fort ma i
vogël me u vue nën zgjedhë të
Turkisë, se sa me u gri prej
kristjanëve. Po e shoh, Zotni, se
kjo fjalë në gojën time disi po ju
a vret veshin dhe po ju duket nji
paradoks në vetvete. Janë faktet
që më japin arsye. Në vitin 1478
turqit marrin Shkodrën dhe me te
mundet me u thanë se u pushtue
e tanë Shqipnia. Por
megjithëkëtë, turku ia njohti
Shqipnisë nji farë autonomie: na
e la gjuhën dhe kanunet tona, –
por askund nuk lexohet në
histori se ky mbyti qindra mija
shqiptarë përnjiherë, sadoqë
populli hoqi zi e si asht me zi
prej tij. E tash ndini si u suell
kristiani me Shqipni e me shqip-
tarë. Në vjetin 1912 kërcet lufta
turko-ballkanike dhe ballkanikët
pushtojnë Shqipninë. Nji herë
mbysin pak me thanë dyqind-
mijë shqiptarë, vrasin meshtarë
katolikë sepse nuk
ndigjonin me e mohue
fenë ; grijnë mysliman
sepse edhe ata nuk duen
me dalë dinit. Rrenojnë
me themel qindra e qindra
katunde, veçse si e si me e
farue kombin shqiptar. Në
vjetën 1914, ushtritë
ndërkombëtare, mbas sa
intrigash të poshtra, push-
tojnë Shkodrën. Në këto
ushtri kombi shqiptar ka
pasë mbështetë gjithë
shpresën e vet, sepse këta
ishin demek të shprehunit
e forcës që do të rreg-
ullonte botën dhe, si të
thuesh, ata ishin pasqyra
të qytetnisë europiane. Por
megjithëkëtë ata nuk
sollën kurrnjisend përsëm-
bari në Shqipni. Ndrye
mbrenda qarkut dhetë
kilometrash në Shkodër,
as që e çilën nji rrugë, as
që e lëshuen nji urë, as
hapën nji shkollë, nji
gjykatore, nji spital, nji send të
vetëm që t’i vyente përparimit
dhe qytetnimit të popullit
shqiptar. I gjithë kujdesi i tyne
për Shqipni, përmblidhet në
këta: kurrsesi mos me e lanë
Shkodrën me ba pjesë në
Shqipninë tjetër dhe që në
Statutin e Shtetit Shqiptar t’u
qitte nji paragraf i posaçëm me
të cilin të njiheshin në Shqipni
çifutnit nji tagri me shqiptarë,
sadoqi aso kohe nuk kishte në
Shqipni me thanë asnji çifut.
Mandej, kur doli prej Shkodre,
Komanda Nderkombëtare dogji
të gjitha aktet dhe arkivat e
veta.
Në vjetën 1915, malazezët
pushtojnë Shkodrën me rre-
thina, sadoqi Shqipnia ishte
shtet neutral dhe nuk kishte
shpallë luftë me kurrkend. Në
fillim të vjetës 1915, italianët
pushtojnë Vlonën, kinse për
qëllim që me u përkujdesë për
shqiptarët e sëmutë të Shqip-
nisë jugore. Në 1916,
Austro-Hungaria pushton
Shqipninë. Me e thanë me
fjalë të tjera, ata dojshin ta
mbajshin Shqipninë si nji
krahinë të veten. Për ma
tepër: grekët dogjën 360
katunde në Shqipninë
jugore, tuj i mbytë të gjithë
ata që dishmoheshin shqip-
tarë.
E sot Konferenca e Paqes
lypë që shi ndër ndër këto
vise të bahet plebishiti për
të caktue kufijt e Shqipnisë.
Ç’ironi e helmueme!
Prej këtyne punëve, – për
mos me folë për të tjera, –
duket çiltas se shqiptarët,
prej pikpamjes kombëtare,
kanë pasë arsye me drashtë
ma shumë kristjant se sa
turqit. Turku, si për princip,
si në teori, ia ka pasë njohtë
Shqipnisë nji farë autono-
mie, sadoqë me Skan-
derbeun e pat kundërshtue
përparimin e tij në Ballkan.
Thonë armiqt tonë, si dhe
do mbrojtësa të tyne, se
vërtetë që kombi shqiptar
asht ma i vjetri ndër popuj
të Ballkanit dhe se ka nji
dashuni të gjallë për liri dhe
pamvarësi të veten; veçse
shka se megjithëkëto,
Shqipnia nuk mund të qitet
shtet më vete sepse shqip-
tarët janë :
a) barbarë,
b) nuk janë të zotët me
përparue dhe me u qytetnue
vetë dhe se
c) eksperienca ka tregue se
në kohën e Princ Widit,
Shqipnia nuk mund të
mbahet shtet më vete dhe
krejt i pamvarun…
Pra, simbas mendimit të
armiqvet tonë, ose ma mirë
me thanë, simbas fjalëve të
vetë atyneve, lypset që
Shqipnia të coptohet e t’u jepet
atyne në dorë për me e sundue
dhe për me vu rregull, – meqë
shqiptarët janë barbarë e të
egër e nuk janë popull që di me
qitë shtet më vete, pra me
qeverisë.
Për me thanë të vërtetën, po të
marrim parasyshë mjetet e
mënyrën me të cilat ka nisë e
vijue lufta e madhe evropiane,
kisha me thanë se barbarësia
dhe egërsia e popujve ka pak
ose aspak të përpjekun me
dëshirën për liri e pamvarësi të
tyne. Kur popuj e kombe, në
emën të “qytetnisë” kanë vra e
pre fëmijë, gra, pleq e të
mbetun që kanë ba me vdekun
prej urie e gazepit me mijëra
njerëzish të pafat në ditë; që
kanë djegë e rrenue, jo vetëm
katunde e qytete, por mbarë
krahina të pamatuna; që kanë
thye çdo të drejtë ndërk-
ombëtare dhe njerzore dhe
kanë pre në besë me qindra

Albania heading toward a

new Dictatorship where the
parliament commits fraud
the president follows and
the premier orders it….
(we’ll See what’ll happen to
freedom in 2016-2018) If
the past is forgotten than DEAD
it’ll be repeated!! A look into the past shadows
Youth’s energy while AKZ robbed
it!!!

Më 28 qershor 1919 u mbajt Konferenca e paqes në Paris, e cila legjitimoi aneksimin e trojeve shqiptare nga
mijëra robsh të ramë në me i qytetnue disa kombe të marrunit e gjakut shënon barbarinë e nji bëri vrasjen – fyerjen e parë.) kishte me u dashtë ma parë që historia të
dorë, – e megjithate sot tjera, kupto, Shqipninë. Pra tash, kombi, në qoftë se ne nën fjalën barbari caktonte se nga e ka rrajën ky komb, kë
ata munden me qenë shqiptari, i cili nuk i njef këto kuptojmë egërsinë ose breshtninë e Duket pra mirëfilli se prej të marrunit ka fis e vëlla mbi botë, – sepse ky nuk ka
shtete të lira; – po atëherë,“qytetni” në veten e vet, pse shpirtit të tij, ashtu siç duen me e kuptue të gjakut – vendetta – nuk mund të mbijt vetvetiu mbi botë, – e se deri ku
pse nuk mundet me qenë s’mundet me dalë shtet më vete, kundërshtarët e tonë, kur e kanë fjalën thohet se kombi shqiptar asht barbar e përfshihej vendi i tij. Por këto historia
Shqipnia e lirë ku, nëmos i lirë e i pamvarun? Por edhe me për kombin shqiptar. Të marrunit e që nuk asht i zoti me u qeverisë në ende s’i ka përcaktue, e kushedi se kur ka
tjetër, gra nuk vriten, ku pasë për ta marrë barbarinë si gjakut buron prej ligjeve të jashtme dhe vetvete dhe i pamvarun. Por “JO!” me mujt me i përcaktue, sepse historia e
nuk gjindet nji vorr i nji tëshprehje vetore të shpirtit të prej të metave të organizimit shoqnor të thonë kundërshtarët tonë. Të metat e kombit tonë gjindet e shtjellueme mbren-
vdekuni urie, ku ndorja e njeriut, unë mundem me thanë nji kombi, dhe jo gjithmonë prej gjendjes organizimit shoqnor, si dhe të mar- da hijeve të muzgëta të kohëve ma të
besa edhe ndaj armikut pa droje kundershtimi, se kombi shpirtnore të tij. E vërteta e këtyne runit e gjakut në Shqipni, nuk janë të vjetra. Masandej do të ishte dashtë që
janë të pathyeshme? shqiptar nuk asht diftue aspak fjalëve përcaktohet edhe prej historisë së shkaktueme prej faktoreve të jashtëm, historiografët e hershëm, mbi të cilët
ma i egër e barbar se disa kombe popujve për të cilët nuk mund të thohet por rrjedhin prej gjendjes shpirtnore mbështeten historianët e sotshëm, t’i
Kongresi i Versajës më të tjera të qytetnueme, kur këta se kanë qenë të egër e breshtnorë. Në të egër të kombit shqiptar. Me fjalë të kishin dajtë me nji emen të vetëm të tanë
1919 kanë qenë po me ato garanci që Biblën shenjte lexohen këto fjalë: Në se tjera, shqiptari vret njeriun për instikt elementet prej të cilit përbahet ky komb.
ka pasë kombi shqiptar. Ah, po, dikush godet një tjetër me gur dhe mund dhe jo për nji arsye e cila edhe mbas Kush mundet me e thanë me siguri se
Serbt, në kohën e luftës duket çiltas, se nuk “duen” me e t’i shkaktojë vdekjen, ai asht një vrasës mentalitetit e bindjes së tij, të jetë e shqiptarët, ilirët, maqedonasit, thrakejt,
Ballkanike, me shpata ua qitë Shqipninë shtet më vete e të dhe asht i dënuem me vdekje. Njeriu i mbështetun mbi nevojë të të ruejtunit epirotët janë që të gjithi të nji fisi apo jo?
kanë çelë nanave shqiptare pamvarun, dhe kjo jo sepse ngarkuem me hakmarrë viktimën, e vret të jetës, të gjasë ose të nderit të vet. E Prandaj kurrkush nuk mund ta thotë me
barkun dhe foshnjet e shqiptarët na qenkan barbarë e të vrasësin me rastin e parë. (Num. XXXV, për në qoftë se asht e vërtetë, – siguri se shqiptarët s’kanë qenë kurrë të
nxjerruna sosh, i kanë egjër, por sepse këta nuk kanë 19, 21) Po kështu edhe në Iliadë, në sikurse njimend asht e vërtetë! – se bashkuem më nja dhe s’kanë qenë shtet
ndezë flakada porsi pisha sot për sot nji ushtri e nji flotë të librin e IX, gjejmë këto vargje që unë po poezia popullore asht pasqyra e më vete. Por edhe po e zamë se shqip-
për me shndritë natën me veten me të cilën të mund t’u i la simbas përkthimit të Montit:”… Il shpirtit të nji kombi, kjo duket çiltas, tarët s’kanë qenë kurrë të bashkuem në
to, dhe sot Konferenca ua dalin zot tagreve të veta. Ose prezzo qualcuno accetta del’ucciso figlio – thonë ata, – prej kangëve popullore nji shtet të vetëm. Megjithkëtë armiqt
ka trefishue madhësinë e thanë ma qartë, u vehet kamba o del fratello; e l’uccisor, pagata del suo shqipe, sepse të tana, ose gati të tana, tonë nuk kanë arsye kur thonë se për këtë
shtetit të tyne. Grekët kanë shqiptarëve vetëm sepse këta fallo la pena, in una stessa citta dimora tregojnë punë të veçanta vrasjesh ose shkak kombi shqiptar nuk duhet qitë
kryqzue gjinden shqiptare janë ma të ligësht ushtarakisht col placido offeso.” (Ndëshkimin sejcili gjaku. shtet më vete, por ky vend duhet nda
bash ne të XX qindvjetë, dhe jo sepse janë ma barbarë se e pret si të drejtë për vrasjen e të birit ose ndërmjet tyne si gja e pazot. Kush i mban
ndersa sot Konferenca e kombet e tjera të Ballkanit. të të vëllait; dhe ai që e bën këtë vrasje Përpara se ndokush mund ta thonte mend grekët të bashkuem nën nji skeptër
ka menden me ia dhanë për shpagim, mund të jetojë pastaj i qetë me arsye se kombi shqiptar nuk dhe kunorë mbretnore përpara së XIX
mandatin që me i shtrue e Asht gabim me thanë se të në të njejtin qytet me atë familje së cilës i shfaqet kurrë i bashkuem në nji shtet, qindvjetë? Sa jetë ka flamuri i Greqisë?
 P a g e 1 2 O u r W o r d s

Gazetari nxjerr emrat/ Ja kush i vodhi të dhënat nga TIMS

Gazetari nxjerr emrat/ Ja kush i
vodhi të dhënat nga TIMS
Gazetari Osman Stafa ka denoncuar
me emra personat e përfshirë në
vjedhjen e të dhënave nga sistemi
TIMS. Sipas tij, ky proces ështe
inicuar nga Ervin Muça, drejtor i IT
në policinë e shtetit. Stafa thotë se
në krimin e rëndë janë përfshirë dhe
punonjës të një kompanie private,
ndërkohë që qeveria po mundohet
të mbyllë skandalin.
Denoncimi i plotë
Të dhënat personale të qytetarëve
shqiptarë janë vjedhur. Ky skandal
duhet të kishte marrë dhenë dhe
duhet të kishte vënë në alarm
Shtetin shqiptar. Por nuk ndodhi.
Ky është një skandal i madh pasi
më rezulton se këto të dhëna njoftuar edhe shefin e tyre, merr dy IT të jashtëm nga pozicionin e Drejtorit të Serverave dhe Sistem-
janë vjedhur nga brënda sistemit Ardit Muço. Ky i fundit në kompanitë që bashkëpunon eve në Policinë e Shtetit (pa asnjë ditë eksperi-
dhe konkretisht nga një proçes i mënyrë të menjëhershme dhe 1 IT nga QKB, të pa encë në Policinë e Shtetit).
iniciuar dhe drejtuar nga njoftoi me email të gjithë pajisur me certifikata sigurie,
Drejtori i Departamentit të sektoret që drejtonte dhe vuri duke i futur në kundërshtim [⚠️] KUSH ËSHTË ERVIN MUÇA?
Teknologjisë dhe Informacionit, në dijeni Drejtorin e Përgjith- me ligjin brënda godines ku Ervin Muça është emëruar si Drejtor i Departa-
Ervin Muça, i emëruar në këtë shëm të Policisë, Z. Muhamet jane te vendosura serverat. mentit të Teknologjisë dhe Informacionit në
post në muajt e fundit. Se pse e Rrumbullaku dhe Drejtorin e Sipas burimeve te sigurta Policinë e Shtetit, rreth 2 muaj më parë. Më
ndërmori ai këtë akt, duhet ta Krimeve Z. Neritan Nallbati, mësohet se ata kanë arritur të herët ai ka qënë i punësuar si Drejtor i IT në
hetojë Prokuroria. që mos të përfshihen në shkarkojnë të gjitha të dhënat Ministrinë e Financave dhe Këshilltar i
procese të jashtëligjshme dhe nga serverat (të verifikohen Jashtëm në Agjencinë Shtetërore të Kadastrës.
[⚠️] ÇFARË KA NDODHUR? çdo urdhër verbal që marrin, i pamjet filmike).
Në fillim të muajit Gusht, Ervin cili është në kundërshtim me Por emërimi i vetë Ervin Muçës në këtë post
Muça, ka urdhëruar punonjësit e ligjin, ngarkohen individual- Procesi është kryer në është skandal më vete. Ai është emëruar aty në
databazës dhe serverave të isht nëse zbatohet. prezencë të Besjon Tanuzi, i kundërshtim të plotë me ligjin.
kryejnë eksportim të të gjithë të emëruar në datën 18.07.2023 Që Ervin Muça të merrte Gradën “Drejtues i
dhënave të TIMS në një Po atë ditë, në 2 Gusht në kundërshtim të hapur me Lartë” dhe të bëhej Drejtor i Departamentit të
harddisk të jashtëm, te një usb pasdite, drejtori Ervin Muça ligjin dhe jo me arsimin e Teknologjisë dhe Informacionit, ai duhej të
që ky person e mbante ne xhep. (i akuzuar më parë për duhur profesional. Besojn kalonte disa hapa dhe të zbatonte disa proçe-
vjedhje të dhënash nga Tanuzi ka përfunduar studi- dura të rëndësishme që i dikton ligji.
Disa nga punonjësit refuzuan të Tatimet, rasti publik i nxjerr- met për Administrim Biznesi,
përfshihen në këtë vjedhje duke jes së pagave të shqiptarëve) ndërkohë që është emëruar në Pyetjet e mia mbi emërimin e Ervin Muçës, për

Gazetari nxjerr emrat/ Ja kush i vodhi të dhënat nga TIMS

të cilat Policia e Shtetit dhe Ministria e
Brëndshme duhet të japë përgjigje janë:
1. A janë zbatuar procedurat e emërimit të
personit në fjalë?
– A i janë marrë shenjat e gishtave në
momentin e emërimit, sipas nenit 146 të
Rregullores së Policisë së Shtetit? Nëse
po, a ka pasur ky person probleme me
ligjin më herët, brënda apo jashtë
Shqipërisë?
2. A janë zbatuar procedurat për emëri-
min në detyrë si “Drejtues i Lartë” sipas
nenit 150 si dhe 155 (pika 9) për pub-
likimin e pozicionit në website të Policisë
së Shtetit, apo emërimi ishte me porosi
nga lart?
3. Në cilën datë ky person ka ndjekur
kursin në Akademinë e Sigurisë për
fitimin e gradës “Drejtues i Lartë” dhe në
cilën datë është emëruar në detyrë?
4. A ekziston një urdhër i Drejtorit të
Përgjithshëm për ndjekjen e kursit në
Akademinë e Sigurisë me kohëzgjatje 4 muaj Muça vjen përsëri në
për funksionet e veçanta në këtë nivel? Nëse detyrë pas disa ditësh dhe
jo, sa është kohëzgjatja e kursit për fitimin e tashmë edhe pse akuzohet
gradës? për vjedhjen e të dhënave
sensisteve të shqiptarëve
5. A e ka dorëzuar deklaratën e vettingut në vazhdon të shkojë në punë
kohë personi në fjalë? Sipas verifikimeve në çdo ditë. Sikur të mos ketë
ILDKPI kjo nuk ka ndodhur. ndodhur asgjë.
6. Si ka mundësi që ky individ emërohet në Agjencia e Mbikqyrjes
funksione të larta në Policinë e Shtetit, pa u Policore ka nisur një
vetuar nga institucionet e sigurisë, AMP, hetim dhe do mbetet për
SHISH, DSIK? t’u parë se çfarë ka nxjerrë
hetimi i tyre.
7. A është njohur ky person me informacione
konfidenciale gjatë ushtrimit të detyrës prej Ndërkohë mësohet se
datës së emërimit? punonjësit e IT së Policisë
Këto pyetje duan përgjigje. Nëse çfarë thash janë kërcënuar dhe për
më lart nuk është zbatuar, atëherë duhet disa prej tyre ka nisur
mbajtur përgjegjësi. ecuria disiplinore per t’i
mbajtur nën presion.
Pas publikimit në media të ngjarjes, Drejtoria Kam ndjekur me kujdes
e Standardeve në Policinë e Shtetit e pezullon postimin e Ambasadës
drejtorin dhe disa punonjës. Por çudia më e Amerikane, ku i
madhe 3 ditë zgjat. Ngarkuari me Pune i ka
kërkuar Ministrit të
Drejtori përgjegjës për këtë skandal, Ervin Brendshëm hetim të
shpejtë dhe të gjithëanshëm mbetur të vidhnin edhe të
në lidhje me këtë raportim dhënat e sistemit TIMS.
dhe ndërhyrje. Nga ana tjeter
Ministria e Brendshme në p.s Përsa shkruaj më lart
postimin e saj nuk e prekte kam parë prova dhe kam
fare këtë çështje, duke i vënë kryer të gjitha verifikimet e
rëndësi vetpastrimit të Poli- mundshme.
cisë së Shtetit.
I nderuar Z. Ministër, çfarë
provash doni më shumë për
pastrimin e Policisë së
Shtetit?
Si mund te kthehet në punë
normalisht një person që
akuzohen për një skandal të
tillë?
A nuk duhej të pritej fundi i
hetimeve?
Është shumë e trishtë se çfarë
po i bejnë këtij vendi. Sesi po
vjedhin çdo të dhënë tonën.
Pasi morën në dorë të dhënat
për pagën, ID, targat e
makinës, nr e tel, adresën,
vendin e punës, u kishte
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 1 3

Në Lin të Pogradecit është zbuluar vendbanimi më i vjetër në Europë

Në Lin të Pogradecit është zbuluar vendbanimi më i hershmi në Europë. arkeologjik Anastasi që prej shumë vitesh
vjetër në Europë është marrë me këto kërkime
Vendbanimi besohet se ka Zoti Hafner thotë se “vendbanimi dhe ka bashkëdrejtuar misonin e Prof. Ilir Gjipali,
Arkeologë shqiptarë dhe zvicerianë gjetën këtë vit materiale qenë me shtëpi të ndërtu- është disa qindra vjet më i vjetër sivjetshëm arkeologjik vend- arkeologu shqiptar në
të reja në kërkimet disavjeçare në Lin të Pogradecit të cilat ara mbi shtylla druri ku se vendet e njohura më parë të banimi është mjaft kompleks. fushën e Prehistorisë,
flasin për vendbanimin më të hershëm liqenor në Europë. strehoheshin 200 deri në banimit të liqeneve në rajonet e i cili i është bash-
Sipas analizave laboratorike mbetjet e drurit të shtëpive të 500 banorë. Mesdheut dhe Alpine”. “Zgjedhja e këtyre njerëzve, e këngjitur ekipit i tha
zbuluara në ujë datojnë rreth viteve 6000 deri në 5800 para këtij komuniteti, për të ndërtuar Zërit të Amerikës se
Krishtit. Profesori i arkeologjisë “Në njohuritë tona, është më i me pilota është një ndërtim më analizat kanë
nga Universiteti i Bernës vjetri në Evropë,” i tha zoti Hafner kompleks, më i ndërlikuar, më i dëshmuar se vend-
Në bregun shqiptar të liqenit të Ohrit, në Lin të Pogradecit, në Zvicër, Albert Hafner agjencisë së lajmeve AFP. vështirë i cili duhet shpjeguar se banimi është më i
arkeologët shqiptarë dhe zvicerianë kanë hedhur dritë këtë është njëri nga bash- përse këta njerëz zgjidhën këtë vjetri në Europë.
vit për një vendbanim të ri liqenor që vlerësohet si më i këdrejtuesit e misionit Për akeologun shqiptar Adrian lloj arkitekture”, thotë ai.

Në Lin të Pogradecit është zbuluar vendbanimi më i vjetër në Europë

“Zbulimet këtij viti ashtu
si edhe të vitit të kaluar
provuan në mënryë të
plotë nëpërmjet analiza-
ve të ‘karbonit 14’ por
edhe të den-
trokronologjisë që ky
është vendbanimi më i
hershëm palafit në Eu-
ropë duke i tejkaluar
edhe vendbanimet e
mëparshme që mendo-
heshin se ishin më të
hershme për këtë lloj
kategorie vendbanimi”,
thotë profesori.
Arkeologët kanë gjetur
rreth vendbanimit, një
gardh rrethues mbrojtës
me trungje të trashë
pemësh dhe po
shqyrtojnë se përse ishte
nevoja e banorëve për
fortifikime kaq të gjera
për t’u mbrojtur.
“Neolitizimi është një
periudhë kur njeriu njeh
bujqësinë dhe blegtorinë
dhe futet në rrugën e
qytetërimit të vërtetë,
sepse ndërton banesa,
qëndron në to, dhe nuk
është si më përpara në
periudhën e paleolitit dhe
mezolitit që ai bredh pas
ushqimit për të sigruar
ushqimin. Tani ai zhvil-
lon aktivitetin në këto
vendbanime që u
shëndërruan në qytet e
ardhshme dhe në
qytetërime akoma më të
të zhvilluara”, thotë prof.
Ilir Gjipali.
Ekspeditat e këtij vit
është në vijim të kërki-
meve që janë bërë në
Shqipërinë juglindore,
thotë më tej zoti Gjipali.
“Ekspedita e këtij viti
është në vazhdim të
kërkimeve që janë bërë
në Shqipërinë juglindore
e cila ka qenë shumë e
pasur me vendbanime
prehistorike, flas këtu për
zonën e Korçës dhe
Pogradecit. Në mënyrë të
veçantë kërkimet dhe për
vendbanimet palafite që
janë vendbanime
liqenore si janë ato të
Porgradecit dhe të zonës
së Korçës në ish liqenin e
Maliqit të dikurshëm
kanë dhënë të dhëna
interesante që tregojnë për një
aspekt tjetër të neolitizimit të
territoreve shqiptare”, thotë ai.
Ekspeditat arkeologjike pritet të
vijojnë për të hetuar shtrirjen e
vendbamit, për të gërmuar në
banesa dhe të tjera struktura që
lidhen me mbrojtjen e vend-
banimit.
Sipas arkeologëve do kërkohen
vite të tjera të kërkimeve
nënujore për të krijuar më pas
edhe mundësinë e ndërtimit të
një muzeu që do të paraqiste
zbulimet në këtë rajon.
LAZER STANI
Bardhyl Londo, përkthyesi i
parë i Yehuda Amihait
Për herë të parë jam njohur me
poezinë e Yehuda Amihait kur
miku im, poeti Bardhyl Londo,
po përkthente një përmbledhje të
shkurtër të poezive të tij në vitet
nëntëdhjetë. Për shumë vite libri
me poezi të Amihait, i përkthyer
nga Bardhi mbeti një nga librat e
mi më të dashur, një libër që e
mbaja gjithmonë me vete.
Poezitë e mrekullueshme të
Amihait vinin në shqip me një
gjuhë poetike të papërsëritshme,
sepse vetëm një poet si Bardhyl
Londo, mund të realizonte një
magji të tillë në përkthim.
E megjithatë, ai libër vetëm sa ta
shtonte etjen për t’u njohur më
tej më krijimtarinë e këtij poeti,
që për mua mbetët një nga poetet
më të mëdhnj të shekullit të
njëzetë, i papërsëritshëm në
vetvete.
Vite më vonë u shndërrua në
ngjarja mbërritja në shtëpinë
tonë e një libri më poezi në
anglisht “Selected poetry of
Yehuda Amichai” të përkthyer
nga Chana Bloch dhe Stephen
Mitchell. Brenda pak vitesh, ai
libër u bë fletë fletë, sa mezi i
bashkonim.
Me Bardhin diskutonim shpesh
për poezitë e Amihait, sidomos
kur unë përktheja ndonjë poezi
të tij. Njëherë pasi kisha sjellë në
Facebook, poezinë “Kujtime të
pamëshirshme”, Bardhi shkroi
një koment, ku shprehej:
“Ti e ke perkthyer shumë bukur.
Por një pjesë të konsiderueshme
të poezive ai i ka shkruar direkt
anglisht. Në Amerikë është ndër
poetët e huaj më të vlerësuar.
Librat e tij para se të botoheshin
në Izrael, më parë dilnin në
ShBA.”
Të nesërmen në kafe, biseduam
gjatë për poezinë e
Amichait. Me tha se
përveç poezive që kishte
botuar në libër kishte edhe
përkthime të tjera të
Amihait në shtëpi.
Pse nuk boton një libër
tjetër me poezitë e
Amichait, i thashë,
ndoshta duke përfshirë të
gjitha poezitë që Chana
Bloch dhe Stepphen
Mitchell kanë përfshirë në
botimin e tyre në
Amerikë?
Do ta bëj në të ardhmen,
më premtoi.
Por e ardhmja është si një
greminë, ku mbyten
premtimet tona. Bardhi
nuk mundi ta mbante
premtimin e tij.
Tani sa herë lexoj
Amichain, ose përkthej
ndonjë poezi të tij, më
duket se shoh Bardhin të
ulur në kafe përballë meje,
të përhumbur në
mendime. Edhe pse nuk
do te më qortonte për
përkthimin e di se askush
nga ne nuk do ta përkthejë
kurrë Amihain, siç do ta
përkthente ai.
Yehuda Amichai
Ti nuk duhet të shfaqësh
dobësi
Ti nuk duhet të shfaqësh
dobësi
edhe kur lëkura nxin.
Po nganjëherë e ndjej
veten si velat e hollë
të grave çifute që zalisën
në dasma dhe në Yom
Kippur.
Ti nuk duhet të shfaqësh
dobësi
dhe rri e bën gati një listë
me gjithë gjërat që do të
ngarkosh
në karrocën e foshnjes pa
foshnje.
Kështu janë punët tani:
nëse tërheq tapën
pasi kam fërkuar veten në
vaskë
kam frikë se gjithë Jeru-
salemi dhe dhe me të bota
krejt
do të rrjedhin poshtë në
errësirën e paanë.
Ditën u ngrej kurrthe
kujtimeve të mia
dhe natën punoj në Ba-
laam Mills
Duke i kthyer mallkimet
në bekime dhe bekimet në
mallkime.
Dhe kurrë mos shfaq
dobësi.
Nganjëherë zë e shembem brenda
vetes
pa e marrë vesh askush.
Unë jam si një ambulancë
në dy këmbë që mbart pacientin
brenda vetes për Ndihmën e
Fundit
me klithmën vajtuese të një sirene,
dhe gjindja mendojnë se është
ligjeratë e rëndomtë.
Përktheu L. Stani
NATASHA HASANAJ
MALL DHE KUJTIME
Per nenen time kam mall plot.
Nga syte ende me derdhen lot.
Kur nenen se kam harruar,
Ne mendjen time ende ri zgjuar.
Dora e saj e bute ne qenien time
Me mbulon me ledhatime!
TE DUHEMI SA JEMI GJALLE
Duaje nenen sa e ke gjalle!
Mos vrapo ta qash vetem ne varr,
Te te shohe bota mbare !
Te duhemi sa jemi gjalle!,
PEJSAZH
Kur botes rreth kerkon t'i shkosh
Asgje ske per te pare ,
Ndaj ti mos u loth,
Prane teje ,shume prane,
Gjithçka ne vije te pare.
Pak uje,pak diell dhe qiell pak
Nje dore qe i mikson,
Zogj qe fluturojne lart
Dhe botes rreth qarkojne.
Ndertesa te larta,te qelqta,te kaltra
Lumin e rjedhshem sfidojne.
Ura permbi lume me dryna mber-
thyer,
Dashurite e brishta ende pa per-
funduar,
Ne ure perjetesuar!
I lehte flladi i mengjesit ,
Nga shtrati i lumit dale,
Gjeberimin nis e zgjon,
Pushezat e perkedhelura,
Te buta,te kadifenjta te kapura
dore perdor,
Vallezimin dhe ritmin nën ere
shijojne.
Rruge te shtruara si me kalldrem
Rrethuar lumit rrijne,
Kembet hecin ,kepucet trokellijne.
Era e lehte perpara I shtyn.
Matane sirena e trenit
Pejsazhin e mengjesit ploteson.
Vazhdon ende mengjes,
Kalimtare qe shkembehen
Mirmengjes,njeri-tjetrit I thone!
LAZER STANI
Një fakt tronditës nga jeta e
Darvinit
Për një njeri si unë, që librat me
poezi gjithmonë i ka mbajtur në
tryezë, në çantën e shkollës, në
valixhen e udhëtimit, në xhepin e
rëndë të palltos, siç mban një
klerik librat e shenjtë, leximi i
Autobiografisë së Darëinit, e
shkruar në fundin e jetës së tij,
ishte diçka tronditëse. Atëkohë,
student ëndërrimtar i biologjisë,
i kisha lexuar pothuajse të gjithë
librat shkencorë të Darëin-it që
gjendeshin në bibliotekë dhe
nuk e vija në dyshim se ky
shkencëtar gjenial, jo vetëm
ishte Ati i teorisë së evolucionit,
por edhe “Profeti” që dijet tona
mbi “të gjallën” i shndërroi në
shkencë, duke na dhënë çelësin
magjik për të kuptuar historinë e
jetës në tokë. Në një nga ditët,
duke kërkuar nëpër raftet e
mbushur me libra, që pak kush i
trazonte në bodrumin e Bibli-
otekës së Fakultetit të Shken-
cave, gjeta Autobiografinë
Charles Darëin-it, të botuar në
rusisht.
E ndava menjëherë veç dhe e
vendosa midis librave që do të
merrja për të lexuar, ndoshta
ngaqë më shkaktoi dhimbje një
frazë e shkruar në faqen e parë
të librit, ku Darëin-i nënvizonte
se e kishte shkruar këtë libër,
sikur ta vështronte jetën e tij nga
një botë tjetër. “Dhe nuk e pata
të vështirë ta bëj këtë se jeta ime
thuajse ka mbaruar”, - shkru-
ante.
Në orën e leksionit të radhës,
gjeta një vend në fund të sallës
dhe zura të shfletoj librin që
sapo kisha zbuluar, pa e patur
mendjen tek ato që profesori i
paleontologjisë po shpjegonte
në leksionin e tij për fosilet e
mikroorganizmave. E shfletoja
librin, duke lexuar fraza apo
fjali të shkëputura nëpër faqe të
ndryshme me një ndjenjë padu-
rimi në zemër. Mezi po prisja të
vinte mbrëmja që të mund ta
lexoja nga fillimi në fund. Duke
shfletuar librin andej nga fundi,
papritur u ndala në disa fraza që
në fillim më çuditën, por
njëkohësisht edhe më
shqetësuan:
“E kam thënë se në një aspekt
mendja ime ka ndryshuar gjatë
20-30 viteve të fundit. Afër të
tridhjetave apo edhe më pas,
poezitë e formave të ndryshme
si veprat e Miltonit, Greit,
Bajronit, Uordsuorthit, Kolrixhit
dhe Shellit më jepnin një
kënaqësi të madhe, madje si
nxënës shkolle më jepte një
kënaqësi të thellë Shekspiri,
sidomos dramat e tij histori-
ke…. Por tani, prej shumë
vjetësh nuk duroj dot të lexoj
qoftë dhe një varg poezie; jam
përpjekur më vonë të lexoj
Shekspirin dhe pashë
se ai ishte aq i mër-
zitshëm, sa më
shkaktoi të përziera”.
Darëin-i shkruante
më poshtë se “nëse
do ta jetoja jetën time
sërish, do ta kisha
bërë si rregull të
lexoja ndonjë poezi
dhe të dëgjoja pak
muzikë, të paktën një
herë në javë… Hum-
bja e këtyre shijeve
është humbje e
lumturisë…”.
Ndala leximin i
pushtuar nga paniku i
një kërcënimi të
fshehtë. Mua që më
jepte aq kënaqësi të
fshehtë leximi i
poezive e për të cilën
flisja me aq pasion
me miqtë e afërt, sa
asnjëri nuk e besonte
se unë nuk shkruaja
fshehurazi poezi, një
ditë, ashtu si Darëin-
i, mund ta humbja
aftësinë për të lexuar
poezi, madje mund të
neveritesha edhe nga
Shekspiri. M’u
kujtua se në klasë të
pestë, e kisha mësuar
përmendësh krejt
Makbethin, aq shumë
më magjepste Shek-
spiri dhe si ia recitoja
në atë kohë të vetmit
spektator, të vetmit
njeri që nuk u mërzit
kurrë, duke më
dëgjuar: nënës sime.
Kur mbaroi ora e
leksionit, u shkëputa
nga të tjerët dhe po
ecja i vetëm në rrugë,
gjithnjë duke mendu-
ar për atë që sapo
kisha lexuar. Një
pyetje këmbëngulëse
më shponte në tru: a
do të mundja unë të
lexoja poezi edhe pas
tridhjetë a dyzet
vjetësh?…
Nga “Efekti Borhes”,
libri “Rrugë pa krye”
 P a g e 1 4 O u r W o r d s

SHABAN MURATI GORAN BREGOVICIIT MIKU I PUTINIT DHE QEVERISE SHQIPTARE I

SHABAN MURATI min e tij dha koncert në qendrimit të tij për konfliktin territorit të saj e ka pushtuar qeveri dhe në biznes, do t’u vijë keq. Por mund
GORAN BREGOVICIIT MIKU Krimenë e pushtuar në vitin në Ukrainë”. Rusia. të ngushëllohen se me këtë rast ndajnë të
I PUTINIT DHE QEVERISE 2015. Autoritetet e Moldavisë, MPJ e Serbisë dhe ministri i Sa për levantinët shqiptarë, njejtën ndjenjë si Daçiçi, Vuçiçi, Putini, etj.
SHQIPTARE I NDALOHET siç njofton media moldave jashtëm, Ivica Daçiç, një që papagallojne parimin e
HYRJA NE MOLDAVI “moldova1.md”, kishin dekla- filorus patologjik, bënë një tyre qiellor se “arti është
ruar më parë se “personat pub- protestë të ashpër, duke i vetëm art”, që nuk ka lidhje
Goran Bregoviçit, miku i Putinit likë, që bëjnë thirrje për luftë kërkuar shpjegime Moldavisë me politikën, do të mjaftonin
dhe i qeverisë shqiptare, i ndalohet dhe për urrejtje janë të për këtë ndalim, dhe Daçiç vetëm artistët zyrtarë serbë
hyrja ne Moldavi padëshirueshëm në territorin e kërcënoi se “ndalimi i Bre- për të dëshmuar se arti bëhet
Në 20 gusht 2023 në aeroportin e Republikës së Moldavisë”. goviçit ka shkaktuar reagime politikë dhe instrument i
Kishinaut autoritetet moldave i Zëvendëskryeministri dhe ekstremisht negative në politikave më kriminale.
ndaluan muzikantit serb Goran ministri i zhvillimit ekonomik të Serbi”. Bregoviçin e ka Prorusizmi i shëmtuar i
Bregoviç hyrjen në Moldavi. Arsye- Moldavisë, Dimitri Alajba, ndaluar më parë të hyjë edhe artistëve të njohur serbë nuk
ja është se këngëtari serb është një deklaroi me këtë rast se “Të Polonia, për të njejtat arsye. është art. Emra të tillë si
adhurues i flaktë i Rusisë dhe i vallzosh sot me muzikën e Shtetet, që kanë dinjitet, e regjisori Emir Kusturica,
presidentit Putin dhe ka përkrahur Bregoviçit është njësoj si të ruajnë atë duke mbrojtur këngëtarët Goran Bregoviç
agresionin e tanishëm ushtarak të vallzosh mbi varret e ukrainasve interesat e veta dhe të ale- apo Ivana, e kanë njësuar
Rusisë në Ukrainë. Bregoviç të vrarë nga agresioni rus”. atëve të tyre. Moldavia e ka artin e tyre me politikat
përkrahu edhe pushtimin dhe Media ruse “eadaily.ru” njof- dënuar ashpër agresionin rus kriminale të Serbisë dhe të
aneksimin e dhunshëm të Krimesë tonte në 21 gusht se “autoritetet në Ukrainë, sepse dhe vetë Rusisë.
ukrainase nga Rusia në 2014 dhe e Moldavisë i refuzuan Bre- ndodhet nën kërcënimin E di se në Tiranë, ku Bre-
për t’i dëshmuar Kremlinit prorusiz- goviçit hyrjen për shkak të ushtarak rus dhe një pjesë të goviç ka miq të vjetër në

HYQMET ZANE Ju rrëfej grekët ! Nga Faik Konica/ MIHO GJINI "MJESHTET I MADH "
ishte si personazhi real. Pra, nëse Malo
ishte një regjisor besnik i konceptimit
logjiko-emocional, për të zbërthyer dram-
aturgun dhe veprën e tij, Spahivogli dinte
t’i krijonte një pasuri më shumë, të vetën,
daramaturgut e veprës së tij, aq sa dukej
sikur ajo të qe diçka krejt tjetër, bile edhe
më e fuqishme në përsosmërinë e vet.
Për të qenë më konkret, le të marrim
si shembëlltyra dy modele , krejt të
kundërta, të cilat, të ndara veç e veç,
përbënin një ART TË MADH. Është fjala
për realizimin skenik të dramës së
Çehovit “Xhaxha Vanja” nga Andrea
Malo dhe vënien në skenë të komedisë së
Shekspirit “Shumë zhurmë për asgjë” nga
Kujtim Spahivogli. Kam qenë afër peda-
gogëve të mi në të dyja këto inskenime
dhe nuk mund të mos habitesha, që edhe
pse ata ishin pasues të Sistemit të Stani-
slavskit, për ta pasqyruar jetën skenike
përmes një jete reale, të ndjerë
shpirtërisht e me vërtetësi konkrete, nuk
ndiqnin të njëjtën metodë krijuese.
Regjisori Malo bëri një platformë
shembullore para aktorëve, duke
zbërthyer deri në detaje botën e brendshme të kërkime të shumta, Rilindjes, na lejonte të ane, një margaritar krijimi
seicilit personazh, idetë dhe mesazhet, ngjarjet përmes etydesh të pa- mësonim tekstin, qoftë edhe artistik, u quajt si një
dhe veprimet, që i lidhnin me njëri-tjetrin, numërta, që afronin me pjesërisht, duke arritur gradu- dështim), gjë që do të vinte
vegimet regjisoriale dhe etiken e seicilit rrethanat e ngjarjet e alisht në gjuhën ekspresive e gradualisht, me pasurimin e
individ, duke arritur një harmoni të veprës shekspiriane. plot ngjyrë të dramaturgut shijeve të spektatorëve,
mahnitshme të interpretimit ansambël. Përreth Ne ishim dhe s’ishim gjenial. përpara këtyre modeleve të
personazhit të Xhaxha Vanjës vërtitej një personazhe të një kohe Te “Xhaxha Vanja, artit të stilit të lartë. Nuk
atmosferë e nderë, e ftohtë, gati paralizuese, tjetër, të Rilindjes Europi- Andrea qe racional në lëvizje, mund ta thuash këtë gjë për
kur befas hyn një grua e bukur dhe me rre- ane dhe aspironim për i kursyer në mizanskenë dhe Spahivoglin, në shfaqjet e
zatim asfiksonjës, në këtë mjedis provincial, thyerje normash të vjetra kërkonte detaje shprehëse, tij, kur ato të rrëmbenin
ku sundonte apatia shpirtërore, brenda një jete të jetës, me marrëdhënie ndërsa Kujtimi dinte të menjëherë dhe të merrnin
të mbyllur… Kështu, shpaloset natyrshëm një krejt të lira, përmes vepri- “rrokte” të tërën, si një an- me vete.
tjetër jetë, me nota dashurie e lirizmi të thellë, meve të pakushtëzuara, sambël, që lëviz bukur e
për të thënë se bota e njeriut nuk është aq e përmes miqësive, përmes natyrshëm, me një ngazëllim Përtej kufirit ndarës
ngushtë, sa pandehet. Sugjestioni i Andreas, dashurisë dhe të bu- emocional, duke i kthyer Ka gjithmonë një kufi
për të depërtuar në këtë dualizëm të shpirtit dallallëkut. Ne bënim në edhe sendet në gjallesa që ndarës, si midis shteteve,
njerëzor, qe shumë i thellë. studio gjithfarë im- “marrin frymë”. ( Kështu, midis qyteteve e fshatrave,
Nga ana tjetër, Spahivogli, të trondiste provizimesh mbi tekstin e fshesat i bënim kuaj të harbu- ndërmjet ideologjive, ashtu
me një rrugëtim krejt të vetin, të pangjashëm, Shekspirit (në një kohë ar dhe ne... më të harbuar mbi edhe midis njerëzve. Ca më
për të arritur të veçantën e të përgjithshmen e kur Andrea qe rigoroz me ta). Por, kur jepeshin shfaqjet tepër, midis njërit dhe tjetrit
spektaklit shekspirian (“Shumë zhurmë për zbulimin e mendimeve më e Andrea Malos, lypsej të artist, të cilët nuk mund të
asgjë”), nëpërmjet fantazisë së një jete të të fshehta në tekstin e ishte në sallë një publik kenë kurrë të njëjtin profil
përafërt, duke u nisur nga vetja, për të vajtur Çehovit) dhe, kur i inteligjent dhe i kulturuar, për dhe ngjashmëri. Të dy
te personazhi. “Hidhe tekstin, - thoshte ai, - mbushej mendja se e të kuptuar mesazhin filozofik pedagogët e mi të shtrenjtë,
mos e mbaj pranë dhe mos u mundo ta kishim “pushtuar” (atë botë, për shkak të të cilët i adhuroja po njësoj,
mësosh përmendësh, para kohe... Personazhin, tërësisht atmosferën e “padijes” së njerëzve të sa të mirë ishin si profesion-
sille vetë ti tek vetja jote!” Dhe nisnin kështu njerëzve gazmorë të kohës, premiera e tij çehovi- istë dhe si njerëz, aq diame-
 V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 1 5

Më 28 qershor 1919 u mbajt Konferenca e paqes në Paris, e cila legjitimoi aneksimin e trojeve shqiptare nga
Jo vetëm që grekët edhe në kohën ma të lumnueshme të prej nji fisi. Mirpo nuk po barbar për arsye se asht i ndamë të pushtimeve të huej të va-
historisë së tyne s’kanë qenë të bashkuem nën nji shtet, por kuptohet qartë arsyeja nder krahina dhe fise, nuk duket se zhdueshme, nuk mujt me i zue jetën e vet
këta kanë thirrë ushtritë e hueja për me shtypë shoqishoqin përse sot shqiptarët do të asht ma me themel se ato të organizue forcat e veta në shoqnore. Dhe ky
bash mbrenda kufijve të vet. bahen rob të serbëve dhe shpifunat e tjera mbi të cilat u fol mënyrë qi me mbrojtë e me ishte i vetmi sistem
të grekëve. A për arsye se ma sipër. Tuj qenë e themelueme drejtue interesat e përbashkëta të jete shoqnore që
E pse pra shqiptarët, të cilët gjithmonë ia kanë vu pushkën të deri dje edhe kombi i tyne jeta shoqnore mbi bashkësi të kombit, këtij iu desh domosdo mund të realizohej
huejve, dhe që qenë faktori ma i parë i pamvarësisë greke, nuk ka qenë i bashkuem interesave, prej vetit vjen si me u nda në disa grupe ma të deri më sot në Shqip-
nuk duhet të kenë liri dhe pamvarësi për arsye se s’na paskan në nji shtet të pamvarun? rrjedhojë se shteti, i cili ngallitet vogla, e aty, përmbrenda qarkut ni. Në njanën anë
qenë kurrë të bashkuem në nji shtet? Siç e dishmojnë vetë (mbahet gjallë) prej asajë bash- të mundësisë që natyra dhe shqiptari nuk donte
diplomatët e sajë, Franca ka hy në luftë botnore vetëm për Mandej, sa për atë fjalën kësie, nuk mund të përshtrihet ma pozicioni gjeografik u jipte do t’i shtrohej pushtuesit
me i dalë zot integritetit dhe pamvarësisë së Serbisë. Epo, tjetër që thonë kunder- përtej se sa i mbërrin forca që do familjeve me u vëllaznue dhe të huej, në anën tjetër
aso kohe, serbt nuk kanë qenë të bashkuem me Kroaci e Mal shtarët tonë, se kombi t’i mbrojë ato interesa. Tash, tuj me i mbrojtë interesat e veta, me pushtuesi i huej nuk e
të Zi e Sloveni, me të cilët sot po thohet se na qenkan të tanë shqiptar duhet mbajtun për qenë se populli shqiptar, për shkak modelue “shtetin” e me organi- lente shqiptarin me i

Më 28 qershor 1919 u mbajt Konferenca e paqes në Paris, e cila legjitimoi aneksimin e trojeve shqiptare nga
organizue forcat e veta
në mënyrë që ky ta
shtrinte pushtetin e vet
mbi të gjithë kombin.
Shqiptarit iu desh me e
lokalizue pushtetin e vet
në krahina të veçanta tuj
i mbajtë së bashku
parimet e kanunit
kombëtar si rregull jete.
Prandej fakti që kombi
shqiptar gjindet i ndamë
ndër fise, nuk rrjedh prej
shpirtit të tij ekcentrik
dhe barbar, por prej
faktoreve të përjashtme
të cilat ai nuk kishte
mënyrë se si me i
shndërrue. E, me e
vertetue se kombi i
ndamë në shumë fise nuk
asht gjithmonë barbar,
mundet me u vërtetue
edhe prej historisë.
Sllavët e Malit të Zi, ku
prej forcës së pozicionit
gjeografik të vendit, ku
edhe se vetë e kanë zanat
pushkën, gjithmonë kanë
qenë të lirë e më vete. E
për ma tepër, për ma se
50 vjet rrjesht, sa
mbretnoi mbi ta Nikolla i
I-rë, kanë pasë nji formë
qeverie të thuesh
kryekëput si nder kombe
të tjera të qytetnueme. E
mirë pra atëherë: Në të
tanë Malin e Zi, kur ka
nisë lufta turko-
ballkanike, ka qenë
vetëm nji shtypshkrojë e
vetme qeveritare si dhe
kanë pasë nji të vetme
fletore politike, e edhe
kjo qeveritare. Por nuk
ka pasë asnji shkollë të
mbajtun me paret e
popullit. Ndërsa që në
Shqipni, që prej viti
1908, kur qe shpallë
Konstitucioni i Turkisë, e
deri në fillim të luftës
ballkanike, pra në ma
pak se katër vjet, u
ngrefën shtatë
shtypshkronja, u themel-
uen ma se njizet fletore
politike e të përkohshme,
u çelën nji shkollë Nor-
male e nja tridhjetë të
tjera fillestare, e të tana
të veçanta e të mbajtuna
vetëm me pare të kombit
shqiptar.
U përpiluen të tana
tekstet për shkollat
fillestare e disa edhe për
shkolla të mesme. E
kështu, sot më sot, mësimi jepet
shqip ndër të gjitha shkollat e
Shqipnisë. Janë botue edhe
shumë vepra letrare me randësi
të cilat e kanë çue nalt ndjesinë
kombëtare tuj i dhanë në pak
kohë shumë zhdrivillim gjuhës
shqipe, fakt ky që, në kohë të
pushtimit austro-hungarez, kjo
gjuhë qe përdorue për gjuhë
zyrtare ndër të gjitha zyrat
administrative. Mbrenda kësaj
kohe qenë mbajtë tre Kongrese
Gjuhësie ( pra nuk është Kon-
gresi i parë i gjuhës shqipe ai i
mbajturi në vitin 1972) si dhe
qenë disa shoqni letrare, e tj. e
tj… E gjithë kjo veprimtari asht
zhvillue pa kurrnji ndihmë prej
anës së qeverisë.
E po përse tash, inteligjenca
sllave, e cila në Mal të Zi, gjatë
50 vjetëve jetë kostitucionale
nuk përfton kurgja të re në lamë
të qytetnisë, na duhet sot të
mbahet si ma e naltë dhe ma e
hollë se inteligjenca shqiptare e
cila në pak vjet krijoi nji gjuhë
letrare dhe asht e ngjizun me nji
mentalitet të ri për kombin?
Zotni! Le të lihet nji herë në
paqe shqiptari dhe le t’i jepet
kohë me nxanë, dhe atëherë ju
keni me pa se ai ka me shkue
gjurmë më gjurmë ( hap pas
hapi ) me kombe të tjera të
Ballkanit gjatë rrugës së qytet-
nimit dhe të përparimit.
Kombi shqiptar i ka dhanë burra
në za për urti perandorisë së
Bizancit. Diplomatët ma të mirë
dhe gjeneralët ma të vlefshëm të
mbretnisë së turkisë, shqiptarë
kanë qenë. Shqiptar ka qenë
edhe statisti italian Françesk
Krispi, kështu shqiptar ka qenë
edhe Papa Klementi i XI-të si
edhe Kardinal Albani. E në se
bazohemi në memorandumin e
shkruem nga Venizellosi, të cilin
ia ka paraqitë Konferencës së
Paqes, shqiptari asht sot edhe
gjeneralisimi i ushtrisë greke.
Por, për me ju a mbushë
mendjen edhe ma mirë se kombi
shqiptar nuk e ka namin ma të
vogël se kombet e tjera të Ball-
kanit, këtu due me ju pru fjalët
që shkrimtarë me vlerë kanë lanë
të shkrueme mbi shqiptarët.
Shkrimtari francez Hecquard, në
librin e vet “ Histoire et descrip-
tions de la Haute Albanie” , ka
shkrue se në histori të shqip-
tarëve “ndeshen prova të lum-
nueshme energjie, inteligjence
dhe aktiviteti.” Ma poshtë thotë:
“Ata kanë ruejt doket e në se do marrë si nji punë e
burrninë ashtu si vetëm kryeme dhe e dorëzanueme mbi
mund ta ruejshin burrat e erz të kombeve të mëdha të Eu-
hershëm të cilëve u ropës, tash ne nuk na mbetet tjetër
këndohet kanga. Për ma veçse me folë për kufij të
tepër, githmonë këta i natyrshëm të shtetit shqiptar, dhe
kanë dhanë burra në namë kjo asht nji çashtje po aq me
e në za Greqisë së hersh- randësi sa edhe ajo e
me, Perandorisë së Bi- pamvarësisë.Pushtimet e hueja
zancit, Turkisë e Greqisë dhe intrigat e paemen të nji diplo-
së kësokohshme”. Mandej macie bakalle të pashpirt e të
Lordi Bajron gërthet nga pazemër, kaq fort ia kanë
ana e vet: “Përmbi karpa shndërrue dhe perçudnue
të Sulit e gjatë bregut të fizionominë gjeografike dhe
Pargës, ka burra si veç etnologjike Shqipnisë, saqë sot nji
motit i bajshin nanat i huej, sado i drejtë dhe i papajam-
dorike; atje ka ende do bajtas (që nuk mban anë) memzi
familje për të cilat kisha mundet me e njohtë me nji të
me thanë se janë të fisit e këqyrun. Edhe nji nanë shpesh e
të gjakut të Heraklidëve.” ka të vështirë me e njohtë fytyrën
Dëshmi janë këto, Zotni të e të birit kur këtë t’ia ketë përçud-
mij, të cilat kishin me ja nue me varrë e me përgjakje arma
shtue namin edhe nji e armikut. – Prandaj lypset të
kombit ma të madh e të përcaktojmë ma përpara disa
qytetnuem. kritere të sigurta mbas të cilave
mandej me përskajue kufijt e
… natyrshem të Shqipnisë. Simbas
parimit të autodeçizionit, sejcili
Tash, Zotni, mbasi ju popull që mund të thotë se ka nji
diftova se kush janë dhe homogjenitet të pakëputun e të
shka janë shqiptarët, më pandamë në vetvete, ashtu si ky
duhet t’ju flas për të përcaktohet prej klauzolave të
drejtat e tyne. E po ju teorive willsonjane, ka të drejtë,
tham se shqiptarët kanë të ose në mos tjetër do të kishte të
drejtë drejtë që ai vetë me e nda ku-
vendin mbi sharte të veta politike
a) për nji pamvarësi e ekonomike dhe me u nderue si
politike; shtet i lirë dhe i pamvarshëm. Ky
b) gjithnji mbrenda ku- shtet, masandej, gjeografikisht do
fijve gjeografikë e të përshtrihej deri ku kapet
etnografikë të Shqipnisë. kombësija e pandame e vijueshme
Mbi pamvarësi të kombit e atij populli. E në rast se në
shqiptar nuk kam shumë ndonji skutë toke të këtij shteti
fjalë me ju thanë. Dihet se gjinden të shartuem elemente të
kjo e drejtë ka qenë huej, aty vullneti i popullit do të
njohtë, sigurue dhe do- vertetohej nëpërmjet të nji
rëzanue me nji traktat të plebishiti, mandej liria e tij do të
Pushteteve të Mëdha të jetë e dorëzanueme dhe e sigurue-
Antantës, pra, me fjalë të me siç duhet dhe sa duhet.
tjera edhe prej Francës, që Simbas këtyne parimeve, asht
prej Nandorit të vitit 1912 punë e arsyeshme që shteti shqip-
në Konferencën e Am- tar të përshtrihet gjeografikisht
basadorëve në Londër. deri ku mbërrin kombësia e
Këto Pushtete mandej ia popullit shqiptar e vijueshme dhe
kanë ba me dijtë botës e pandame prej centrit të vet.
mbarë se traktatet ndërk- Sepse tagri i autodeçizionit nuk
ombëtare ata nuk i mbajnë asht e lidhun me individë ose me
për shtupa letre, por i grupe të caktuem njerëzish, por
respektojnë si akte të cilat me nji “avrom” të gjithëmbarshëm
prekin nderin e kombeve prej të cilit përbahet kombi.
që i kanë nënshkrue. E Prandaj çdo zvoglim që i bahet
njimend, po e zamë se tokës së Shqipnisë, i pambështetun
anglezi thotë se ja ka nisë mbi këto parime, do me thanë se
nji lufte të përgjakshme e ai i bahet dhunshëm dhe me të
të shëmtueme, por këte e padrejtë. Por në bazë të cilit kriter
ka ba vetëm për erz të ka për të mujt me u caktue të
firmës që ai e ka pasë vu përshtrimit e kombësisë shqiptare?
për pamvarësi dhe neutral- Mbas gjuhës, i vetëm ky në këtë
itet të Belgjikës. Pamvar- rast asht kriteri ma i patundshëm
sia e kombit shqiptar pra, dhe që nuk mund të lihet kurrsesi
mbas dore. Populli shqiptar flet mon aq shumë
nji gjuhë krejt të veten që, tuj Greqia, janë të ba-
lanë mënjanë transformimet e nueme kryekëput prej
natyrshme të elementëve të shqiptarësh dhe
cilëve nuk i ka pshtue asnji prandaj e drejta e
gjuhë tjetër deri më sot, kurrfare lypë që të numrohen
nuk mund të unjisohet me gjuhë me shtet shqiptar. “
të tjera keltike, latine, gjermani-
ke, sllave ose helenike, me Dhe mos të men-
përjashtim ku puqet me to me dohet se zotni Pinon
rranjë të bashkueme indo- asht shty tepër me
gjermane. Prej këtej pra rrjedh këto fjalë, sepse e
që që të gjithë ata që e flasin vërteta e këtyne
këtë gjuhë, kanë një kombësi fjalëve duket çiltas
krejt më vete e krejt të ndame edhe prej statistikave
prej asaj të kombeve të tjera të të cilat qysh prej vitit
Europës. Sepse nuk ma merr 1909 e tektej, janë ba
mendja që nji tjetër popull i përmbi proporcione
gjallë i Europës t’ia ketë im- etnologjike të popull-
ponuar shqiptarit nji gjuhë që sisë së Shqipnisë.
dhe as nji tjetër popull europian Prej këtyne statisti-
mos ta ketë folë. Për ma tepër, kave zyrtare del në
nji gjuhë e dekun, nuk i impono- shesh se në krahinat e
het nji populli mbarë. Por as lëshueme prej Kon-
populli shqiptar nuk ka mujt me ferencës së Londonit
ia tatue popujve të tjerë gjuhën e serbëve dhe grekëve,
vet. të paktën, 80 përqind
të popullsisë janë
Gjuha tatohet ose me forcë të thjesht shqiptare.
armëve, ose me forcën e kul- Serbt na thonë se
turës e të qytetnimit. Por si prej banorët e Kosovës
njanës, si prej tjetrës pikpamje, me prejardhje janë të
shqiptari nuk ka qenë ma i fortë gjithë sllav, por,
se popujt që ka përbri. Prandej gjithnji siç thonë ata,
nuk ka si të mohohet se të gjithë përdhuni dhe me
ata që flasin shqip, janë të kohë janë çoroditë tuj
kombësisë shqiptare. E për këtë u kthye në shqiptarë.
arsye, shteti sqiptar, duhet të Këtë fjalë e thonë
përshtrihet gjeografikisht deri edhe grekët për
ku përfshin gjuha shqipe. Tuj banorët e Epirit të
pasë caktue këto parime ose nordit. Por ata nuk
kritere, të shohim tash se cilët thonë të vërtetën
do të jenë kufijt gjeografikë të sepse, po të ishte e
shtetit shqiptar. Por, per me u njimendët se banorët
diftue krejt të papajamajtshëm e Kosovës janë sllavë
në këtë çashtje plot me dhe ata të Epirit të
gënjeshtra si dhe aq pahijshëm nordit grek, atëherë
shoshitë prej armiqve, këtu unë serbia nuk do të
due me ia lanë fjalën, Zotni, kishte mbytë e gri
shkrimtarit tuej të deri më sot afro
sipërpërmendun, z. Rene Pinon i dyqind mijë vetë në
cili ka qenë në Shqipni dhe e ka Kosovë dhe Greqia
pa vetë me sy tuj e prekë vetë nuk do të kishte
me dorë se kush mundet me djegë ma se treqind e
pasë arsye mbi këtë çeshtje. gjashtëdhjetë katunde
në Epir të nordit tuj e
Zotni Pinon pra, në artikullin që kryqëzue gjinden
prumë prej “Revue des deux përsëgjalli, posë
mondes”, tuj folë mbi kufijt e atyne pesëdhjetë mijë
Shqipnisë, thotë: “Prej fushave vetave që i kanë vra
të Vardarit e deri në Adriatik, dhe i kanë lanë me
prej Thesalisë e deri në Mal të dekë prej urie dhe
Zi, zot toke asht shqiptari, në sikletit.
daç sepse ky hyni këtu mbrendë
ma i pari, në daç sepse ky ndolli Popujt e qytetnuem
ma i forti”. E tanë krahina e munden, po, në
Kosovës e cila prej Konferencës furinë e nji kryen-
së Londonit (1913) i qe lëshue gritjeje me vra në
Serbisë, dhe mbarë Çamëria, trathti mbretënt e
“Epiri i Nordit”, të cilin e lak- mbretneshat e veta e
P a g e 1 6 O u r W o r d s

Dead Albanians due to Current Dictatorship in Albania will they get a resolution? (not done yet)

Lirak Bejko Dead

I vdekur nga Diktatori dhe
vjedhjet e familjes se tij,
Berisha

One last dictator

in Albania Left to
be judged!!!
Not done Yet!!
BURG
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 1 7

A truth and a crime that Albanian Ismail Kadare did to this young man & no one is held accountable
P a g e 1 8 O u r W o r d s

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi ——presim rezultatet shpejt….

Deputeti Fatmir Xhindi

Gentian Zguri….rezultatet???
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 1 9

Vrasjet e pazgjidhura ne Shqiperi—-presim rezultatet shpejt...

Isa Copa duke hetuar pronat ne Gjirin e Lalzit te familjes Konomi —— presim rezultatet
 P a g e 2 0 O u r W o r d s

Ngjarjet e pazgjidhura ne Shqiperi——presim burgimin e perjetshem te familjes diktatoriale Berisha!!

Kush e Organizoi Protesten? Ku ishin Organizatoret?

4 Fajtore pa Faj gjenden vdekjen ne 21 Janar 2011

Kush drejton forcat shteterore mbrojtese? Cilat jane procedurat e Policise para se te vrase?

Pronare banke ne Shqiperi, e papune!! Si te behesh Bilionere ne 3 muaj!!! Elvana Hana mbesa e
L.Berisha..Burg
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 2 1

Vrasjet e krime te ndryshme te pazgjidhura ne Shqiperi….Burg...

The Blair Connection

Vjedhja e lejuar ne Shqiperi e pronave per tu nder-

tuar rezervat ashtu dhe e mineralit te brendshem ne
Shqiperi.
FLuturime Falas me urdher te
….

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Si pastroen parate nga peshku qe eshte qelbur nga koka!!! Burg

Spitalet e Ndertuara me leke nga Tirana

ne Qipro, Ishujt Keimen nepermjet nje
grup manaxhimi ne New Jersey, USA.
Keshtu jane pastruar shume para te
vjedhura ndaj popullit SHqiptare.

Si mund te pastrosh parate e vjedhura

nga viti 96-2005 nepermjet llogarive pa
emer ne ishujt jasht Shqiperise...
 P a g e 2 2 O u r W o r d s

Disa Ngjarje e pazgjidhura ne Shqiperi nga Prokuroria...Kur vete Ina Rama ka frike per Femijet e saj!!

?
Duet nje Kryeprokuror allcak qe te
zbardhi ceshtjet te pazgjidhura qe nga vi- Perse nuk u pane dokumentat qe verifikonin
tet 1944!! fjalet e Albana Vokshit dhe e dergonin te qeli
ate me bashkepunetoret?

Disa nga ceshtjet qe kane kaluar pa hetuar ne Shqiperi!!

So far in Albania the only way to make it is to keep

your promises and Ilir Meta and spouse is an ex-
ample of it….Will everyone else learn from it or
shatter in the high cliffs….the only victor in the Perse nuk u hetua shkelja e kushtetutes Shqiptare
election battles!!!! nga Prokuroria? A thua ka marr fund drejtesia?

Bilioneret e Rinj te pa Prekur ne Shqiperi qe bejn hesapet me $$$ e popullit me keq se S. Berisha...te shohim
ndryshimin dhe per A. Xhillarin (burg apo jo)

The leader of Opposition before now Premier in Albania

rather spend $$ on luxury vacations in US rather than face
the facts and reality in Albania!! Could it be that he’s so
implicated with the GOV. that he can end up serving life
sentences? Time will tell

Njerezit vdesin ne Shqiperi sepse Sekseri I lejeve

te ndertimit ne tirane Alban Xhillari me E.ramen
nuk cajn koke perhapesira midis ndertesave qe te
kalojn makinat e urgjences. Me ato ne Shqiperi, A pyet njeri ku eshte burimi I
kercenimet dhe blerjet ecin, po jo me ne pertej milionave $$ qe ky njeri eshte
Oqeanit. kukull?
Alban Xhillari Sekseri I
Lejeve te ndertimit tani kush
eshte se E.Rama iku?
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 2 3

Vjedhja e Mineraleve, Pergjegjesit!!!!Burg...

Mineralet ne very te shqiperise te

monopolizuara!!! Perse?

Floriri nepermjet mineraleve

Vdesin njerezit per tu pasuruar njerezit e Kryem-

inistrit Shqiptare bashk me Fatos Nanon si sekretar
PD’s ne Washington DC. USA

Fluturime me parate e mineria-

ve te populit Shqiptare...

Hilja e Investimeve te huaja ne Shqiperi!!! Njerezit pergjegjes...Burg...

Stream Oil Albania has a direct connec-

tion to Shkelzen Berisha as well as to his
sister Argita Berisha...te tjeret kane vec
1% si kukull qe jane...

Si mund te vjedhesh token parate e prona- Argita & SHkelzen Berisha Pergjegjes per
rit te tokes me ane te kompanive nafte fan- vjedhjen e naftes nga pronaret….
tazme nderkoh fshiet nga pas vete KM.
 P a g e 2 4 O u r W o r d s

Disa mbikqyrje nga pertej Oqeanit mbi familjen Balliu!!!! BURG

Fahri Balliu I paprekshem ne
abuzime ndaj popullit te el-
basanit!!! Ta kthej koken pas
te shohi rrobat e grisura qe ka
pas...
Henris Balliu Guilty as part of
Gerdec Tragedy as well as be-
ing part of it!!!

A ka burra me ne ate vend???

700 Punetore te firmes Kurum ne
Elbasan ne proteste!

Kush nga keta nuk ka Ilegalisht Perfituar Financiarisht ne kurriz te popullit Shqiptare??? Te tere fajtore!!!

Human Right Violators as an inheritance from the so

called bearded man Tos Nano in Albania!!
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 2 5

Lidhja Vokshi—Xheka —-Spahiu—-klani Berisha ...BURG

Albana Vokshi Florentia Xheka Arjan tartari

cfare kane keto te tre te perbashket/?
Jane kukuallat e Klanit Berisha duke mbajtur kompani
ne emer te tyre por qe gjenden Berishat nga pas

Kumbaret qe kane interesa financiare te perbashketa me opoziten e

Rames qe pagoi $$$ Fatos Nanos per postin e kryetarit!!!

Fatos Nano u debua nga posti Kryeministrit nga nderkombetaret Amerikane!!! Burg per vrasjen e Hajdarit

MIHAL DEDJA

Azem Hajdari I
vrare nga bash-
kepunimi Nano- Import Export I Droges ne kohen
Berisha!!! e Fatos Nanon ne Shqiperi ishte ne
kulm te larte te Europes...

Kryengritje
nga njerez Koha kur Ishte Fatos Nano ne pushtet ne
me arme per Shqiperi , kur krimi dhe rrembimi ishte 1
parate e mij perqind lart
vjedhura ne kohen piramidale
& ate qe vijoi me pas me fatosin
 P a g e 2 6 O u r W o r d s

Media, korrupsioni ne Shqiperi nga Berisha tek basha tek rama nuk ndeshkojn asnje ne RAPISCAN Scandal
A do e ndoshkoj njeri Rapis-
can dhe njerezit e tyre ne
shqiperi ne burgjet Ameri-
kane? A jane institucionet
Amerikane ok me korrup-
Sold billions of shares of con- sionin? SEC?
tract of Rapiscan for 50 cents
USD.

Vrasesi ne 21 janar tani ne krah te Edi Rames, vrasesit bashk ne zgjedhje, ai qe I nxorri dhe ai qe I qelloi...
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 2 7

Te perziet mafia e naftes dhe tere diplomatet pjese e tyre...

Dritan prifti u Aktivizua per te prishur leket e naftes qe Meta do jepte me

urdher nga kompanite e naftes offshore qe moren urdher nga Berisha.

Urdheri jepet dhe prifti helmoet dhe vdes me pas….kush ka helmin dhe ku
po mbaet qe po vdesin shume me Lukemia...po perdoret stili Putin ne 20
vjetet e fundit ne Shqiperi per te helmuar njerezit…
Patozi pjese e droges me Edi Ramen...

Minatoret e shtypur dhe perse nuk investoet ne fabika ne shqiperi...

Minatoret ne MIHAL DEDJA

Shqiperi vdesin
se Saimir Mane
do te shkeli mbi
kafka njerezisht Droga qe filloi biznesin e pastrimit
per te pastruar te parave ne Shqiperi...perse nuk
parate e mafias... investoet ne fabrika por ne droge?

\
Lavatricja e parave te balkanit…
Escobar 2021
 P a g e 2 8 O u r W o r d s

A Funksionon Kontrolli Shtetit ne Shqiperi

Shembujt e Parave qe vijn

drejt SHBA nga vendi me I
Varfer ne Europe... Perse?
Poverty….

Berisha & Podesta group looses Albanian Americans oust the premier SB Jail & restitution for Podesta

The Albanian Mafia Lobbies

against the rest of Albanian Ameri-
cans!!! The Global War Continues..
Nje vrime ne uje me keshillat Will it escalate into world conflicts?
drejt Shqiperise….zvogelimi I
reputacionit te Podesta
Group per hir te familjes Ber-
isha… SO far no more Prem-
ier...how do you like those
apples?

Same status Quo as before, what’s

Is the money being diverted to the Podesta group
for retaliatory against those that tell the truth
outside of Albania? So far YES...the war goes on..
hiding behind AMB. LU in Alba-
nia? Who is controlling our US em-
bassy since its not our state dept…
Two embassies inside one in Alba-
nia: one that sells everything for a
price and is governed by local mafia
not our state dept, another who
deals in apps current rate 30k USD
a person...Time to clean house in
Albania
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 2 9

Kosovo Border giving land to Montenegro, why?

Ghost salaries with foreign corp. in Albania… How EDVIN Rama launders money for the world in 2022
P a g e 3 0 O u r W o r d s

Declassified (continues)
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 3 1

Declassified pg2
P a g e 3 2 O u r W o r d s

Declassified 3
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 3 3

Declassified 4
 P a g e 3 4 O u r W o r d s

2nd New Pipeline in the hands of the Mafia in the Balkans...Will USAID Fund Mobsters or Freedom?

Sokol Olldashi the opposition inside the GOP in Albania gets assassinated and no one investigates...Suspect one ?
V o l u m e 1 4 , Is s u e 2 9 P a g e 3 5

Balkans 2 New Pipelines in the hands of the Mafia, Cold War? (land grab ownership Nazi style)

Vjollca Mece & Dritan Shtylla kidnapping/killing children in communism era in Albania now heading NGO!!!
 WE ARE ALSO ON THE WEB
WWW.NEWLIFEAACO.ORG

Non Profit Charitable

Organization

Cdo njeri mund te behet anetare dhe te bashkoet

“ N E W L I F E ” J E T A E R E me misionin tone per te krijuar nje shtet te vogul
ketu ne kete continent te madh. Te ndihmojme
njeri tjetrin qoft dhe me nje keshille te thjeshte.
1774 - 76 street
Suite D3 Kjo eshte nje thirrje per te informuar njeri
Brooklyn, New York tjetrin plus dhe per projekte te ardhshme qe jane
11214
ne pune e siper. Se shpejti nje Shkolle Shqipe
Phone: 718-594-0511
Fax: 201-795-4795
Anglishteje dhe nje vend ku te gjith njerezit te
E-mail: Endri@newlifeaaco.org gjejn nje strehim nga cdo hall apo nevoje. Bash-
kimi ben fuqi dhe Zemra e Vullnetarit nuk ka
cmim.
Building a Future One Person At a Time...

Më 28 qershor 1919 u mbajt Konferenca e paqes në Paris, e cila legjitimoi aneksimin e trojeve shqiptare nga Ser-
me i dhunue trupat e tyne mbas
vdekjes, por nuk mbrrijnë kurrë me gri
– e në ç’mënyrë mandej! – me qindra e
mijëra vëllazën “bashkëqytetarë” të
vet. Qyshse serbt kanë vra me qindra
mijëra njerëz në Kosovë, dhe grekët
kanë djegë qindra e qindra katunde në
Epir të nordit, dëshmon qartë se as
banorët e Kosovës nuk duhet të kenë
qenë serb, as ata të Epirit të nordit nuk
kanë qenë grek.
Jo jo, Zotni të nderuem! Janë vra
gjindja me qindra mijëra në Kosovë
dhe janë djegë me qindra e qindra
katunde të Epirit të nordit për të vet-
men arsye se grekët e serbët duen me e
shue farën shqiptare në ato krahina për
me mujt me i thanë mandej Konfer-
encës së Paqes se atje nuk ka shqiptarë.
Oh, sa arsye ka pasë ai i moçmi kur ka
thanë: “Ubi solitudinem faciunt, pacem
appellant.” Pra, sa ta kenë shkretnue
vendin, do të venë mandej paqen.
Por për me i forcue ma tepër fjalët e z.
Rene Pinon mbi kufijt e Shqipnisë,
këtu due me ju përmendë se çka
shkruente mbi këtë çashtje Lordi
Fritznaurice, mis i Komisjonit të Ru-
melisë Lindore, mbi Foreign Office e
që masandej qe botue në nji Libër Bleu
(në diplomaci – asnjanës) të vjetës
1880. Ai shkruen: “Për me folë se shka
asht kombi shqiptar, i bie me u përshtri
edhe mbrenda kufijve të Serbisë e të
Malit te Zi. Krahina e Kosovës, shka
merr prej Mitrovice e poshtë, asht krejt
shqiptare dhe ka vetëm nji skundill fort
të vogël serb. Statistikat bullgare e
greke, mbi të cilat qeveritë e Sofjes e të
Athinës themelojnë pretendimet e veta
mbi Monastir, Ohër e Korçë, janë
mbështetë në rrena e leni ma ato pre-
tendime të Greqisë që janë ba pa kurr-
farë turpi.”
Qe pra, Zotni, se deri ku
duhet të përshtrihet Shqip-
nia e ç’kufij duhet të ketë
shteti shqiptar. Mbas dësh-
misë së këti diplomati
ingliz në za, Konferenca e
Paqes kishte me ba nji
paudhni të përgjakshme po
nuk e nxuer e nuk ia ktheu
Shqipnisë ato tokë të cilat
Konferenca e Londonit,
kundra çdo gjyqi e
drejtësie, në vitin 1913 ia
shkëputi Shqipnisë për me
ia lëshue grekëve dhe
serbve.
Tuj ju falë nderit me gjithë
zemër për mirësi që keni
dashtë me më dëftue në
këtë rasë, do ta mbyll këtë
ligjeratë të përvujtë me ato
fjalë që me 24 nandor 1880
thonte në Parlamentin
italian Madero Savini kur
Europa pat çue anijet e veta
përpara Ulqinit për me e
ngushtue Turkinë që me ia
lëshue Malit të Zi tokët e
Shqipisë. E qe çka foli në
atë rasë deputeti italian:
“Pse francezve nuk u
mbushet mendja me heqë
dorë nga Alsace-Loren? Pse
nuk do të guxojshit ju,
deputetë italianë, me heqë
dorë prej viseve italiane që
gjinden nën Austri ? Pse i
keni dalë zot Greqisë
kundra Turqisë në Kon-
gresin e Berlinit ? Vetëm
mbështetun në parimin e
kombësisë! E pra, kujtoj
unë, se, për me qenë burra
fjale, ne na duhet me thanë
edhe për Shqipni ato çka
thamë edhe për të tjerë në
Paris, Romë, Athinë, Var-
shavë… Në mos paça
harrue, siç kam ndi prej
profesorëve të mij, Grotius
ka pasë thanë se tashma
asht ba si zanat me ua
shndrrue zotin popujve. Por
përkundrazi, Jan-Jacques
Rousseau gërthet: “Ani,
ndërrojani zotat, por të
paktën pyetni këto bagëti
njerëzore që quhen
popull !”
Pse po shënjestrohen
shqiptarët në Britaninë
Shqetësimi për shqiptarët
që mbërrijnë në mënyrë të
paligjshme në Britani
shpërtheu pasi Dan
O’Mahoney, komandanti i
Home Office për klandes-
tinët në Ministrinë e
Brendshme bëri një para-
lajmërim të fortë.
Ai tha: “Dy vite më parë,
50 shqiptarë mbërritën në
Britaninë e Madhe me
varka të vogla, vitin e
kaluar shifra ishte 800,
ndërsa këtë vit deri më tani
ka arritur në 12,000, nga të
cilët rreth 10,000 janë
meshkuj të rritur. Pra, rritja
është eksponenciale.”
Sipas tij, grupet kriminale
shqiptare kishin krijuar një
“bazë” të sigurtë në veri të
Francës dhe lehtësonin
kalimin e varkave të vogla.
O’Mahony deklaroi se
numri i shqiptarëve që
hyjnë në Britaninë e Madhe
këtë vit është mes 1% dhe
2% të totalit të popullsisë
mashkullore shqiptare.
“Ka një sasi të madhe krimi
të dëmshëm, serioz dhe të
organizuar brenda Britanisë
së Madhe që po organi-
zohet nga bandat kriminale
shqiptare. Shumë emigrantë
shqiptarë që shohim për
momentin vijnë në
Britaninë e Madhe me
varka të vogla sepse është
një mënyrë shumë e
suksesshme për të arritur
deri këtu. Disa sigurisht
kanë nevojë për ndihmën
tonë, por shkalla e dhënies
së azilit për meshkujt
shqiptarë të pamartuar është
shumë e ulët. Ata mund të
vendosin të mos kërkojnë
azil dhe zakonisht vendosen
në një hotel për disa netë
përpara se të zhduken. Ata
janë në gjendje për shkak të
mënyrës se si funksionon
sistemi i azilit të zhduken
për disa ditë” tha
O’Mahoney.
Deklaratat e tij ishin në
origjinë të një debati të
fortë në politikën britanike,
që ka pushtuar edhe mediat
vendase.
Deklaratat e Suella Braver-
man për shqiptarët dhe
“pushtimin” e Britanisë
Suella Braverman duke
folur per “pushtimin” e
brigjeve jugore te Britanise
se Madhe nga emigrantët
Shqiptarët ishin një nga
argumentat e fushatës
negative që bëri politikani
britanik Nigel Farage, për
daljen e Britanisë së Madhe
nga Bashkimi Europian.
Duke theksuar se Shqipëria
ishte një vend i varfër me
politikanë të korruptuar,
Farage i pyeti votuesit
anglezë, nëse donin që
paratë e tyre të përfundonin
në xhepat e politikanëve të
korruptuar shqiptarë.
Përfundimi dihet. Britania e
Madhe votoi pro BREXIT,
ndërsa Farage sot është
drejtues i një emisioni që
trajton vazhdimisht
shqetësimet mbi emigra-
cionin e paligjshëm.
Sërish shqiptarët i ka në
qendër të vëmëndjes. Pak
muaj më parë në emisionin
e tij, ai kundërshtoi port-
retizimin që i bëri BBC
emigrantëve shqiptarë si
“njerëz të varfër dhe të
dëshpëruar”. Në vend të
kësaj, tha ai, ata duken si
“djem të rinj dhe agresivë”.
Të njëjtat ide janë përqafu-
ar edhe në nivelet më të
larta të politikës britanike.
Sekretarja e Brendshme e
qeverisë britanike, Suella
Braverman bëri një
deklaratë të fortë, kur foli
për “pushtimin” e Britanisë
së Madhe nga emi-
grantët e paligjshëm.
“Qytetarët britanikë
duhet ta dinë se kush
parti është serioze për
ndalimin e pushtimit
të brigjeve tona
jugore dhe kush parti
nuk është. Rreth 40
mijë njerëz kanë
mbërritur në brigjet
tona jugore vetëm
këtë vit. Shumë prej
tyre të trafikuar nga
bandat kriminale,
disa të tjerë antarë të
bandave kriminale.
Prandaj mos të bëjmë
sikur janë të gjithë
njerëz të dëshpëruar.
I gjithë vendi e di se
kjo nuk është e
vërtetë. Vetëm
opozita ka pre-
tendime të tjera” u
shpreh ajo, duke
provokuar një fortunë
në politikën vendase.
Më herët Braverman i
kishte targetuar
shqiptarët si
shqetësim, duke
paraqitur një rritje
eksponenciale të
kërkesave për azil.
“Këtë vit këmi parë
një rritje të numrit të
shqiptarëve që
mbërrijnë në vendin
tonë. Shumë prej
tyre, më vjen keq ta
them, po abuzojnë me
ligjet tona kundër