ARALIN 7

Ala ala ng Lumipas

✓---
''Ang wika ,_ig 1:ilipi.110 :rn g l<:r1uu rho11 ~ wi kang gi'.1aga mi1 ng komuni~ ~on rig
111g:1 c1111ko11g grupo . l(a tulaJ ng rba pang wrkang huh ay, ang h lipino ay
du111:Haa 11 sa prosc.m ng p:rglin ang ., :, pam amagitan ng mga panghihiran, ~.
Pag-unlati ni' 111g:1wik:111g Pilipinas :11 1~1g:1 ~holu.,yo11 ,_,g i.b~ 't ibang _barayti ng wika para sa iba-ibang
Wikang PamlJan~d si tw:1syo11 s:1 111ga 11 agsa.sa l1ta 11rto 11 a may rha t rbang 1-alr gang s01,yal , at para \a mga pak.\a
nakasalalay sa
pagpapahafa§_1a ng
mga mamamavan
J 11g talakaya n :11 iskolarlin g pagpapahayag."

'"--._ /
INAASAH ANG PAGGANAP
Narsusulat ang sanavsa 1 na
rumatalunton sa 1sang part1kular
na yugto ng kasaysayan ng
wikang pambansa

MGA PAKS ANG

TATALAK AYIN
• Pana yam
• Ba lir-tanaw sa Kasaysayan
ng W1kang Pambansa
• Panahon ng Hapon
• Panahon ng Pagsasar1il
• Panahon ng Kasalukuyan

GRAMAT IKA
Pagsusuri ng Angkop na Gamit ng
Bantas sa Pagbuo ng D1yalogo/
Usapan

PAGSULA T
Pagsulat ng mga Dapat Tandaan
sa Pagsulat ng /sang Yugto
ng Kasaysayan ng Wikang
Pambansa

PANANA LIKS I K
Pagsasagawa ng Panana liksik
Kung Umuunlad Bao Hindi
ang Wikang Pambansa sa
Kasaluku ya n Gamit ang Sarbey

110 YUNtl I f UNGO SA MABIS/1.NG Km.1U NiKASYON

TUKLASIN
Suriin ans pagkakaiba ng sumusunod na alpabeto/ispeling/palabaybayan sa Wikang Filipino.

/ha/
,\

lo/ /wa/
I B

/a/ a-/ey/ j-/d yey/ q-/kyu/

/ba/ /i/ /pa/ /ya/ b-/bi/ k-/key/ r-/ar/

- /la/ /ra/ c-/si/ 1-/el/ s-/es/
/ka/

/da/ I ma! Isa! d-/di/ m-/em/ t-/ti/

/el /na/ /ta/ e-/i/ n-/en/ u-/yu/

'
/gal Inga/ /u/ f-/ef/ n-/enye/ v-/vi/

g-/dyi/ ng-/endyi/ w-/dobolyu/

h-/eyts/ o-lol x-/eks/

i-/a y/ p-/pi/ y-/wa y/

z-/zi/

Pagsusuri
1. llan ang letra ng bawat palaba ybayan?
2. Paano binibigkas ang bawat palabayba yan?
3. Bil ang lagom, paano nagkakaiba ang dalawang pangkat ng palabaybaya n?

LIN AN GI N
Tunghayan Mo
Sa isa ng Porum Pangwi ka sa isang paaral an, isang ki nata wan mula sa Komisyon sa Wikang Filipi-
no (KWF ) ang nagbiga y muna ng panayam tungkol sa maikling kasa ysaya n ng wikang pambansa
noong Panahon ng Hapon, Pagsasa rili, Han ggang sa Kasalukuyan .

Magandang araw sa inyong lahat. Magandang araw po sa

Mapalad tayo sapagkat ang mag- inyong lahat. Hayaan ninyong
bibiga y ng panayam sa atin ay isa sa ibahagi ko ang balik-ta naw sa
matagal nang naglilingkod sa Kom1- mai kl ing kasaysayan ng wika ng
syon sa W ikang Filipin o Pagkata pos pa mbansa noong Panahon ng
ng ka ni ya ng panayam, maaa ri ng mag-

~~~a~~~a~~~g~!~a~~b~~~~a~~ok~~~;~
siy a ng masigabong pala kpa kan.
ng E=:,~===$:::,:--- Hapon, Pagsasarili, Hanggang
Kasalukuyan.

·•··· t

ARALIN 7 ALAALA NG LUMIPAS 111

--- -- - - ---

Panahon ng Hapon . t . l's ang Ingles. Naging masigla ang mga Pilipino sa paggamit
Sapilitang ipinaturo ang Nihongo a ina 1 . .
.
ng sariling wika . Sum1gla ang paniHang
1 Pilipino gaya ng nobela, ng ma1kling kuwento .

Panahon ng Pagsasarili
.
Pagkaraan ng lkaIawa ng D·gmaang Pandaigdig' nagtagumpay
1
.
ang pagtutu ro ng w1kang pa mbansa
. .
.
na t1nawag na p·i·
11
· 0 sa ·, sang kautusang nilagdaan ng naging kal1h1m Jose Romero ng Pagtutur
p1n o.
Dala ng ma laking pangangailangan ng mga tagasubayba y sa pagtuturo ng
Pilipino, naragdagan
ang bilang ng tagamas id sa Punong Tanggapan ng dalawa. Ang Maynila ay nagkaro
on naman ng
isa bagama't wala ang mga nasa lalawigang Taga log at di-Tagalog.
Naging opisyal na wika ang Tagalog at Ingles. Naging midyum sa mga paaralan
ang Ingles at
asignatura ang Pilipino. Nagkaroon na ng aklat na ginagamit sa Filipino ng mga
Pilipino. Marami
ang pag-aa ral na isinagawa sa wika upang magamit itong pa nturo.

Panahon sa Kasa lukuyan

Nagpatupad ng Pataka rang Bilingguwal ang Kagawa ran ng Edukasyon at sinimula
ng ipatupad ito
ng taong 1974 sa mababang paara la n, sekundarya, at tersa rya sa lahat ng paarala
n sa bansa . La-
long pinagtibay ang implementasyon ng Patakarang Bilingguwal noong 1987.
Bilang pagpapatuloy
ng pagpapaunlad sa Filipino upang magamit mula elementarya hanggang sekunda
rya . Nagtatag ng
maraming samahang nagpasigla sa panitikan na ang gamit na wika ay Filipino.
Higit na lumaganap
ang paggam it ng wi ka, pag-aaral sa wika at nagkaroon ng intelektuwalisasyon,
estandardisasyon,
at elaborasyon ng Filipino.
Pagkatapos ng maikling pagbabali k-gunita sa pinagdaanan ng wikang pambans
a, maaari na
kayong magtanong.
Tagapagpadaloy : Marami pong salamat sa ma yamang impormas yong inyong
ibinahag i.
Nga yon ay maaari nang magtanong sa ating Tagapanayam
Mag-aaral 1: Paa no po nagsimula ang paglinang ng wikang pambansa?
Tagapanayam : Nagsimula ang pormal na mga ha kbang sa paglinang ng wikang pambansa
sa bisa ng Sa ligang-batas ng 193 5, Artikulo XIV, Sek. 3 na nagtatadhana na,
"Dapat magpagawa ng mga hakbang ang Pambansang Asamblea tungo sa
paglinang at pagpa pati bay ng isang wikang pambansa na mababatay -sa isa
sa mga umiiral na katutubo ng wika ."
Kaugnay nito, nanawagan ang pa ngulo ng Asamblea na magtatag ng isang
ahensya na
mangangasi wa ng mga hakbang para sa paglina ng ng wika ng pa mbansa. Bilang
tugon sa nasa-
bing panawaga n, pinagtibay ng Pambansang Asamblea ang Batas ng Kom onwelt
Big. 184 noong
Nobyembre 13, 1936 na nagtatag ng Surian ng Wikang Pamban sa na ang isa sa
mga panguna hing
tungkulin ay pum ili ng isang katutubong wika na gagamiti ng batayan sa paglinan
g at pagpapatibay
ng wikang pa mbansa ng Pilipinas, na pangunahing isasaa lang-alan g ang wika na
•higit na maunlad
sa ka ya rian nito, mekanismo at panitikan at tinatanggap at ginagamit ng higit
na nakararaming
Pilipino. Para sa layuning ito, hinirang ni Pangulong Manuel Quezon noong Enero
12, 1937 ang
sumusunod upang bumuo sa unang Lupon ng Surian ng Wikang Pambansa: Jayme
c. de Veyra,
Tagapangulo (Samar-Leyte); Cecilio Lopez, Kalihim at Pinunong Tagapagpaganap
(Tagalog); Felix
B. Salas Rodriguez, Kagawad (Hiligaynon); Santiago A Fonacier, Kagawad (llocano)
; Casimiro F.
Perfecto, Kagawad (Bicol); Filemon Sotto, Kagawad (Cebuano); at Hadjie Butu, Kagawad
(Ta usug).
Si Butu ay kumakatawan din sa mga wika ng mga minoryang Pilipino.
 Mag-aaral 1 Napakahusay pong sagot nInyo. n1.~rr1mI ponij '..l,llt1111,1t
Tagaoagoadalov Ngayon ay ,sang tanong na lamdng ~,.P,1Rk.:tl rnNlyo krn,1rr1po·, n,1 t,iyu '.,,
oras
Maaan po bang maldman ,ing rba pdng mgr1 bt1tr1'j, rtJ11tu,or1g trJgup<J~Ji>d
Mag-aara 2
ganap. ~autusang panf!~agawar c1n. memor,inclum. rirorlrtr nr1 •,yo11. r1t rh ,i pr1
na nagpapahayag tu ng~ol ~d w1~c1 ng pc1mbc1nsc1
l\1 a am1

Kautusang Pangkagawara n Big. 24 - lpinalabas noong 1962 ng Kahh1m ng ErMasyon. Al'-'

a..,1 o ~"'-t:' na nag-uutos na mula sa taong-aralan 1963- 1964. 1pahhmbag ang lahat ng
a: 01p1oma ng pagtatapos sa w1kang P,lipino.
.:;,:''t,D ._.:,
Kautusang Tagapagpaganap Big. 60 - lpinag-utos nI Pangulong Diosdado Macapagl na
t•r ang parnbansang aw,t sa wikang Pilipino.
.;i\>

Saligang-batas ng 1973 - Dapat gumawa ang Batasang Pambansa ng mga hakbang wngo
s.c ::iag -:31g at pormal na adapsyon ng isang panlahat na wikang pambansa na tatawag1ng

Kautusang Pangkagawaran Big. 25 - Hulyo 19. 1974 - Nilagdaan ng kal1h1m ng Edukasyon

,r '-...., ,ura Juan Manuel ang pagpapairal ng Edukasyong Bilingguwal sa mga paaralan
sa raong-panuruan 197 4- 1975.
5•'"1J la
Kautusan Big. 22 - Hulyo 21 , 1978 - Nilagdaan ni Ka lihim Juan Manuel na simula sa taong-pa-
• 979-1980, ituturo ang 6 na yunit ng Pilipino sa kolehiyo.
1J' .iar

Kautusang Tagapagpaganap Big. 1179 (1981 ) - Pagpapalit ng pangalan ng Surian ng

::>arnoansa (SWP) sa Linangan ng mga Wika sa Pilipinas (LWP)
V-1Karig

Batas Republika Big. 7104 ( 1986) - Nilikha ang Komisyon sa Wikang Filipino (KWF ).
Saligang-batas ng 1987, Artikulo XIV, Seksyon 6 - Filipino ang wikang pambansa
• g ;,,hpinas
CHED Memorandum Big. 59 (1996) - Nagtadhana ng 9 na yu nit na pangangailangan ng
;::11,;:i,no sa koleh,yo o pamantasan .
Proklamasyon Big. 1041 (1997) - Nilagdaan at ipinalabas ni Pangulong Fidel V. Ra mos na
',ag:,rar:ca 'la ang buwan ng Agosto, ang Buwan ng Wikang Filipino.

t.1a•ani '1 agIng mahnaw na ang mga kaalaman ninyo tungkol sa kasa ysayan ng w1kang pam-
:;c1ri:,2tv'lul lviagandang Araw at maram ing salamat sa inyong lahat.
~agdpagpadalo>' Tunay pong yumaman ang aming mga kaalaman sa ibinahagi po ninyo.
t'..a ya't muh b,lang pasa salamat. masigabong palakpakan ang at1ng ibigay sa
aung Tagapanayam. At d1yan nagtatapos ang ating Porum Pangw1ka .

ARAUN I ALJ...I\LA NG LUMIF/\S 113

 .
S1mutan ·t sa binasang akda .
Mo na ginam 1
.
A· lbigay ang kahulugan ng mga salitang pang kasaysayan
1. lkalawang Digmaang Pandaigdig

2. implementasyon

3. pagpapaunlad

4. nagtatag

5. lumaganap

6. pormal na hakbang

·
B. Paano binibigyang-kahulugan ang mga sailtang pang kasa ysayan na ginamit sa isang akda?

Basahin Mo
Maraming nagpapahalaga sa wikang pambansa Paano ka ya ang ginagawa nila upang maibahagi
ito sa mga mamamayan ng bansa . Tungha yan ang kasunod na panayam ni Alfonso 0 . Santiago na
ang orihinal na teksto ay mula kay Isidore Dyen ng Yale University at kaniyang isinalin sa Pilipino
noong dekada '70.
Ang Wikang Pambansa, ang Ingles, at ang Edukasyon
ni Alfonso 0 . Santiago
May isang malaking bentaha ang pagpili ng isa sa mga wika sa Pilipinas bilang wikang pam-
bansa sa halip na sa Ingles. lto 'y mapatutunayan sa larangan ng edukasyon.
Ka ramihan sa mga progresibong edukador ay maaaring sumang-ayon na ngayon na ang rnga
basal na kaalaman sa pagbasa at pagsulat, aritmetika, agham pa ng-elementa rya, gayundin sa he·
ograpiya, ay higit na mada ling ma unawaan ng bata sa pa mamagitan ng kan iyang katutubong wika.
Na ngangahulugan sa makatuwid, na sa mga baitang na ang mga nasab· . . . turo
· . 1ng as1gnatura ay ,tinu ,
ang paglalahad at pagta lakay sa mga sa l1gang kaalaman ay dapat isagawa sa pamamagitan wika
ng bata Hindi pa gaanong mat1yak, kung sabagay, ang tagal ng panahong d t . k I garnit
• . . apa 1u o ang pag
ang wika ng mag-aaral. May mga nan1n1wala na ang paggamit . .k a
ng un ng unang w1ka ay prakt1 aI 5
primarya O elementarya. . .. .
. h'ndi
I maiiwasan ng 1sang batang P1lip1no sa panaho .
Waring n ng kan,yang pag I na mag·
. wika bukod sa kaniyang katutubong wika sa . -aara
aral ng iba pang pagkat 1mposibleng mabigyan siya ng
 ,,, ~{lnl \ J11A Ill~ ,, ~.111,mi-:.i"~ ,ikldt 11 .1 11 ' 1 '11 •II 1,i ( ',, , k.i, 11v.11 1M k, 1 t1H11ht li l►! Wl~ d ltn 1111M !1111111,111
, •
t ·~
1,1M
~un,..1 b,,~,t ~.u~mt:,H1 "R ~,,1,1111,h,111, h111U1
ni.111 l,1it,ll 1111 111 ,11,, , I 'ti ljlll 111 d i IH II l.tHlll)I I 1,i yilll1-f~!W1ll 11 p ,11 IM
" "'-Vrni
nM~,i.,txlt :;,1htRlt na m,1h1,1-.. n,1,111t11, n~ i'lhi~
,, 1 y d , ,
•\PR ~ulu,111111. ,,111i.1~,1tuw1d ,1\1 h1lld1 ~llllH 1' 1 111 • 1 11d llldl{lll}I 1111y 11111,mw11I, I t111tl1 lt1111h ... ,
~
~un~ inon~~ ,, 1kJ s1lt1 d,1p,lt nt1 m,1g111~ li.1\
hni,l~w.11 " ' 1Ii 11a• ,J ly
11 , 1,tt l tl y llltlt 1ii 11l1fl lfllUIIU~11l11 tul,HI
ing Ingle~· l'or r1
hi ng t1,~,ilan n,i ung Pullf.)lllownna wl~u oy tluptll mou
, ,

11g gmaga\, ang pagmumung~n

,11
n hiln,1n ,1y hind, 111t1R 1~111n 1,ulir,1111n 1lnSl rn1,1,1
~~, n\~J P1hpmong lngl~s ,i,~g "' ~• '. w igdmit '-ll lll
1 1 1 th
nd uml t ng ln!;{IL'" b1lt1n1! Wl~tlll!l Pdllllll
O.i y luruh flll llld
klt OJ n,lSllSllklt $,l lll!(lt~S. b ,l ) u in, ~lng P,l[lM
dn, l~,1l1[l k,Hotoh,l ihlll 11cl dl1ll, ln~IL' \ k,lllll ilUIO llR lll,t.ll{cl
gtgu'lg suhrarnn p,ll ,I :-,l k<1 nik1. G,wun~klm n,1
ga(i sa pumamtigitan ng ko 10 111wu n lam;in~
sa paar,ltan av 11d Pa~ahirap triatutuhan ~at1gad-a os ng ilang taon
mab isa bilang wikang pdn turo pagk otap
mga paghahanda upang magnmit nang
huling taon
nd Ingles bilang w1~a11g j}t1nturo mula 'i,1 mga
lamang na pJghaha a. 1-\ng paggam,t ng
g puc;p usa ng
ralan ,ll unib ers,d ad ay nt1ngangc1 ilt:1 ngan 11
ng primal)a hangga ng sa mataas na paa
pagsasa nay sa
taon ng p11m arya o kaya'y mas ins111 ang
paghahanda ng mga ba ta sa mga unang
wang progra-
mag iging matagumpay ang alinm an sa dala
mga sumunod na taon . Hindi pa lubo s na ang pagsa
g pribado 11a ang kinakailangang mas insin
mang ito maliban mara hil sa mga paaralan
alang ito c1 y
l ka ramihan sa mga mag -aaral sa mga pac1,
sana} ay matagumpay na naisagaw a dahi
may sapat nang kaha ndaan sa Ingles.
panturo sa
isa sa mga wika sa Pilipinas ang wikang
Samantala, iba na ang sitw asyon kapag
pag-aaral sa pri-
n ang wikang pambansa sa panahon ng
mataas na paaralan. Mad aling matutuha
Ma ynila . Ang
ng di-Tagalog na napalipat ng pag-aara l sa
marya. lto'y napatunayan na sa mga bata
n ang paggamil
katwid ay maaaring unti-untin g palawaki
wikang ginag amit sa elem entarya san,a
ng panturo o
n kundi ma n dagliang magamit bilang wika
hanggang sa mata as na anta s ng eduk asyo
na madaling
t. Alinman sa mga wika sa Pilipinas ay higit
kaya'y wikang siyang gamitin sa mga akla
bagama 't lalo
s. May mga patunay na sa baga y na ito
gamitin bilang wikang panturo kaysa Ingle
higit na maa yos na mga eksperim ento .
pang mapatutunayan sa pamamagitan ng
uro sa mga
h an ng pagpili ng gagami ting wikang pant
Mah alaga ring maunawaan ang kahalaga
usub aliang
at sa mataa s na paaralan . lsang di-mapas
hulin g baitang ng edukasyo ng elementarya
ng nadarama
sarili ay naaa yon sa pagtitiwalang kaniya
katotohanan na ang pagtitiwala ng bata sa
ng wikang di
man ay pipiliting matuto sa pamamagitan
sa kaniyang kapa ligiran. Kaya 't kung siya
ng ito'y mag ing
ang pagkatuto sa pamamagi tan ng wika
katutubo sa ka niya, kai langang ang kaniy Pilipino sa
ng isang batang Pilipino sa pag-aara l ng
sapa t. Ang gani tong kasapatan ay mata tamo
, salapi, at
lamang na di tulad ng napakaraming hirap
pama mag itan ng kaunting hirap at panahon
s.
matamo ang gayon ding kasapatan sa Ingle
panahon na kaniyang gugugulin bago niya
sa wikang
kabataang Pilip ino ay ang makapagsalita
Ang kaila ngan ng higit na nakararaming
wi ka. Ang
siya ay maging literado sa kaniyang una ng
pambansa ay matatamo ng bata sa sandaling
g paghihirap.
s ay mangangailan gan 'ng maraming taon
pagtatamo ng ganito ring kaa laman sa Ingle asyong
sa huling antas ng elementarya at sa eduk
Ang paggamit ng Ingles bilang wikang pa nturo
asignatura
kaparaanan sa edukasyon ng bata sa ibang
sekundarya ay haha dlang sa dalawang rapan para
ay sa pamamagitan ng wikang may kahi
maliban sa Ingles. Sapagkat ang pagtuturo
sa Ingles ay
magiging mabagal. Sapagkat ang kaalaman
sa mga bata ang kanilang pag-unlad ay
ng Ingles ng ma-
ngang pag-ukulan ang pagtuturo ng wika
kakailanganin sa lahat ng asignatura, kaila
bilang wikang
ekuwensiyang ito sa paggamit ng Ingles
haba -habang panahon. Ang dalawang kons
sa istandard ng
sa kapuluan ay magkakaroon ng epekto
panturo sa halip na isang katutubong wika
ad.
mga paaralang sekundarya at mga unibersid

Af' /l.i IN i ;\ LA/\LA

 1 ..
l .:~ ;
.111. ;·
. wikang panturo hango:, Vl.', ·'.'
't bilang c:.'l ng
A • rnagagarni · ng malaking b ) .' .;·
ng w,kang mapipili bilang wikang parnbansa ay -unawa ay ,sa enta, ;, :,,

sa 'b · · d g bilis ng pag ·ko Ang pag

uni ers1d~d. Sa edukasyong pang-unib~rs1da a~. a -unlad sa akademi · . . -unawa
ha sapagkat 1to y nangangahulugan ng higIt na rnabihs na Pang
1
g . panturo ay hind, kontrolact
w, kang o
ay bumabaga l kundi man lubusang mahahadlangan kung
ng mag-aaral. . anturo 5a kolehi yo at unibe
. . b'II ng w,kang p r-
Sinab, ko, na ang kasalukuyang paggamit ng Ingles a bagal sa bilis ng pang-asirnil
·d · · •· · ka pagpapa a
sI ad sa hal,p na ,sang wikang katutubo sa Pil1pInas ay na . Ingles ay magiging siya
. . . . aggarnIt ng ng
ng mag-aaral sa kan,lang p1nag-aralan . S1nab1 ko na ang P Ito ang mga dahilan ku
· ay na kurso. ng
as1gnatura pag-a ralan sa lahat ng kurso sa halip na ang tun . 'd d ay dapat isang wik
· . g-un1bersI a ang
ba k,t ang wikang panturo sa edukasyong pangkolehiyo at pan·k ng panturo ka,·ianman ay h,·nd·1da-
.
kontrolado ng mga mag-aaral. Ang .prinsipyo ay Ito:. Ang w, a Sa sa ndali.ng pa gkakataong pag.
pat pag-aralan nang kasabay ng kursong sadyang p,nag-aara lan .
ara lan ang dalawa nang saba y, makaka sagaba l ang alinrnan sa isa 't isa . . .
, . · t nibers1dad ay w,kang katutu-
Bagama t ka ,langang ang maging wikang panturo sa koleh1yo a u .
· · · · h ang patuloy na paggam,t ng moa
bo, halos h1nd1nn naman maiiwasan sa mga panahong hina arap . . 0
n
sanggun iang aklat na nasusulat sa Ingles. Ang Ingles ay tiyak na mananatiling w,kang pa cia igdig
para sa Pilipinas maging ano man ang katutubong wikang gamitin bilang wikang pantu ro. Sa gan-
itong dahilan lamang ay kakailangani n na nating ituro nang maaga ang Ingles bilang pangalawa o
maaaring sabih in nating pangatlong wika, pagkatapos maituro ang wi kang pa mba nsa. Maaaring
ituro ang Ingles sa simula ng edu kasyong sekundarya o kahit mas maaga pa nang kaunti ka ysa rito.
Ang pagtuturo ng wikang pambansa ay kailangang magsimula sa edukasyong elementarya.

lpaliwanag Mo
Panayam
!sang pakikipag-usap ito ng tao na ma y likas at malawak na karan,asan at kaa laman sa sariling
larangan o disiplina ng pinagdadalubhasaan . Nakasaad din dito ang tiyak na layu nin kung saan
nakukuha ng mga makabagong impormasyon at kaalamang akademiko .

Uri ng Pakikipanayam
1. Uri Ayon sa Paksa
1. 1 Aktu wal na Pa kikipanayam - lsang uri ng pakikipanayam na an g mga tanong ay su-
masaklaw lamang sa .mga impormasyon,_ .kuro-kuro at reaks,·yon g na,s • ma aman ng nag-
1

tatanong at ang mga ,yon ay .makapagb1b1gay-liwanag sa isan g bagay o .Isyu.

. .
1.2 Nagtatampok - H1g1t na mas1gla at kawi li-wili sapagkat ki napapa Ioo ban ng paglalarawan
at pagpapahalaga sa mga taong bantog at kilala gaya ng ·Isang artIsta,.
.. _ , namumukod na
pol1t1ko, l1der-manggagawa o ka ya y sangkot sa isang sensasyonal na pangya yari
,_ __ . .
1.3 Pantalambuha y - Sa Isang unng Ito ng pakikipanayam a ·
yon sa paksa ang mga tanong
na ibibigay rito ay naglalayong makakuha ng mga impormasyon h1 . '
. . nggil · d ang
buhay ng isang taong 1pinalalagay na nakapagbibigay . . . sa pinag aan
ins,pirasyon at kawilihan sa marn-
babasa .

2_ Uri Ayon sa Pamaraan

Ang impormal at payak na pagtatanong sa mga bagay-bagay na nai 5 .
. mal na pakikipanayam. malaman ay tinatawag
na ,mpor

I I
 \

unawain Mo
A lpaliwanag ang pahayag na, "Ang mga banal na ka I
· a aman sa paob .
agham pang-elementarya gayundin sa heograp· . . e. asa at pagsulat, antmetika,
,ya ay h,g,t na mad r
pamamagitan ng katutubong wika ." a ,ng maunawaa n ng bata sa

8. Magbigay ng reaksiyon kung dapat bang pan tay ang pagg •t .

am, ng Ingles at w1kang pambansa
.
b1lang mga w,.kang panturo

C. Bigyang pagpapakahul ugan ang kaugnayan ng Ingles sa Patakarang Bilin~~-~~-~; ·~~--E~~-k;syon

sa Pilipinas.

D. Sa pamamagitan ng pagguhit ,rrg emotico ns, ano-ano ang iyong naging damdamin sa dapat
daw maging wikang pantt1-(o"' ang Ingles sa lahat ng asignatura mula sa mababa hanggang sa
mataas na antas ng pag-aaral dito sa ating bansa . lpaliwanag ang bawat emoticon na iginuhit.

Paliwanag : _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __

Paliwanag: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ __ __

11

Pali wanag: _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __

ARAL.IN 7 AI.AALA NG LUMIPAS 117

 . ayari pa rin sa kasalukuyan
E. Sa rlang pa . . 0 ang nangY
ngyayarrng brnanggit sa panayam. ano-an 'kang panturo.
kaugnay ng paggamit ng wikang pambansa at Ingles bilang mga wr

F p ·· · . n pag-u ugali kaugna y ng Pag.

· agkatapos mong basa hin ang panayam, may nabago ba sa 1Y0 g
pa pahalaga sa wikang pambansa?

G. Bilang pagpapahalaga sa aral n~ a-;~ling ito ~a~ #Pag-unlad ng Wikang Pambansa na kasalalay
sa pagpapahalaga ng mamamayan, # gumawa ng Bio-data ng Nasyonalismo. Pinahahalagahan
mo ang Wikang Pambansa bilang tanda ng pagmamahal mo sa bayan .

Bio-data ng Nasyonalismo
I. Pa ngalan: Edad : _ __ __
Tira han : _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ __ __ _
Sektor na Kinabibilangan :
Estado sa Buhay (Lagyan ng tsek 4)
Empleyado ___ May Negosyo
Mag-aaral ___ Nag-aaral/Nagtatrabaho
Kapanganakan : _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __

II. Mga Kailangan Upang Maipakita ang Pagkakaroon ng Nasyonalismo

Ill. Mga Nagawa na Nagpapi:Jry,nay ng Pagkakaroon ng Nasyonalismo

Lagda
Petsa
-------

Vf/1.BIS·1r1r. K!J MIJNiUSr'ON

I •• , , .
 . ng akda na isang panayam sa b h · Tunghayan Mo gayundin ans akda na fsa
H. Bahkan a . a aging
.
pa ring P
anayam sa bahaging Basahin Mo· surun . ang pananaw ng dalawang nagbigay ng
panayarn tungkol sa kasaysayan ng wika .
Pagsusuri
~

Panayam A
Parinynm B
~
--- - - ------·------•---...-

lsaisip Mo
Pagsusuri ng Pananaw
Ang pananaw ay isang kuro o hakang personal. Sariling panin iwal a ito ng tao tungkol sa isang
bagay o sitwasyon/pangyayari. Sinasa bing walang sariling pa nanaw sapagkat ibina ta y ito sa isang
~atotohanan o karanasa n ng gagawa ng pananaw.
Ang lipunang ginagalawan ng tao ay punong-puno ng mga sitwasyong mapagba batayan ng
mga pangyayaring makatotohanan na pi nagbabata yan naman kung paa no ma ka pagbibigay ng
1mpresiyon, reaksiyon, opi nyon, ku ro-k uro, o pana naw ang isang mapagmasid at taong nagpa pa-
nalaga sa mga pangyayari sa kani yan g paligid .
Sa pagsusuri ng pa nana w sa isinu lat na Kasaysa yan ng Wika, tingnan ku ng nagka roon di n
ng pananaliksik ang sumu lat at bigya ng-laya kung paano naisusulat nang malikhain ang nasabing
teksto. Suriin din ang naging bata yan ng isinulat na kasaysayan . Naging tapat ba sa pagpapa hayag
ng pananaw?

PALALIMIN
Talakayin Mo
A. Basahin ang sumusunod na pana naw ng mga Pangulo ng bansa tungkol sa wika at ka ugnay ng
kasaysayan nito. Mula ito sa ilang panaya m sa kan ila. Surii n a\rg' lbinigay na pananaw ng bawat
pangulo.
1. " .. Maaari nating hira min sa loob ng isang pana hon ang wika ng iba ng bayan, ngun1t h1 nd1
tayo tunay na makapag-aangk in ng isa ng pambansa ng wi ka maliban sa pamarnag itan ng
pagpapatibay, pagpapa unlad, at pagga mit ng isang wika na sariling atin."
- Pangulong Manuel L. Quezon

Pagsusuri:

ARA LIN i ; :_,i.r ~

 , kailangan nating magkaraon
N8ayon narna y .. h' d' ,
2. ·rayo'y mayroon nang kalayaang pampolitika. sa pag-hs1p. At in I tayo l'l"la~a-
onR 1umaY~ k
ng kalayaang pangkabuhayan Dap;it na nn taY 1<an~ pdmbansang ang op sa tltirta
lalaya sa pag"llsip hangga't hind, tayo m,1Rk" k•,roon nR wi n" ating Saligang-batas tungkol
. . . . ng itlnedMna ('j • •
s1koloh1ya bilang isang lah1. lsilkatuparnn natin d no madahng panahon.
1 1
O
sa pagkakaroon nat,n ng W1~.111R P,1mh,1n'> rir1R P11tp1no· Sd a p,,nP,utonB Manuel A Ro~,
I")

Pagsusu, r

· k pang mapadall ang pr1P,pr1pril,ipr.

3 • Kadang.mg gomawd ng mdh1gp1t nd mga p~g~1s1 ap u . ,·
nap ng ating w1~a B1lang agkaroon h1nd1lamang ng 1sana
,sang Republika, dapat tayong m · ,.,
bansa at ,sang wa tawat kundi gayundin ng isa ng wika .H
- Pangulong Elp1d10 Ouir re
Pagsusuri

4. '" Huwag ikahiya ang ating wika sapagkat iyan ang diwa ng ating bansa ."
- Pangulong Ramon Magsaysay
Pagsusuri:

5. -.. Ang wikang Pilipino ay siyang tagapagpahayag ng ating pa k b . .

g a ansa at ka1sahang panloob.
Pagsusuri: - Pangulong Carlos P. GarciJ

8 . Sagutin ang sumusunod na tanong.

1. Paano nasusuri ang panana w ng iba't ibang awt ..
or sa ismulat na ka
... . sa ysa yan ng wika?

2. Bakit kailangang suriin ang pananaw ng iba't iban ·· ··· · .··-- . __ __ ____ __ _ · · · .
Qawtorsa, . ····· ·••··•· ..
······ ············· ······· ·•· . . .. . . .. .... . ··-- . .. .... s1nulat na kasaysayan ng wika?
.. .. . . -..... ...... _
- - -- . .. ----- ---- - --. . - .. - . - - .. .. . . -.. - - .. - ~ .. - .. . . .. .. .. .. -... -. --. .. .. - -.... ... . . . .. ~ -
 pagyamanin Mo
lnteraktibong Gawain sa Panonood
1.
Panoorin ang isang video clip tungkol sa k
asaysayan ng wika
pagsasarili, Hanggang sa Kasalukuyan) • ng pambansa (Panahon ng Hapon,
· ugnay 1to sa bin
1
.
ng kolaboratibong gawain. lsu lat ang gaga . asang akda . Gawin sa pamamagitan
tataya ng ginawa ng sariling pangkat. wing pag-uugnay ba I·t . I
go o 1u at. Magkaroon ng pag-
Pangkat I - Panahon ng Hapon
Pangkat II - Panahon ng Pagsasa rili
Pangkat Ill - Panahon ng Kasalukuyan
Pag-uugnay :
Pangkat Big. Pana hon ng

Pagtataya sa lnteraktibong Gawain (Peer Evaluation)

. Kraytirya
4 3 2 1
I

1. Naging maayos ang pagka kaugnay ng pinanood na video clip tungkol

I sa kasaysa yan ng wi kang pambansa sa binasang teksto kaugnay nito
------- --- --------
2. Batayan ng ginawang pag-uugnay

1 Paraang ginamit sa pag-uugnay

I
4. Kaisahan ng mga ideya sa pag-uugnay
I

: 5 Gamit ng mga pahayag sa pag-uugnay

Katumba s na lskor:
4 - Ganap na Naisagawa
3 - Naisagawa
2 - Hindi Naisagawa
1 - Kailangan Pang Linangi n

Paliwanag sa Ginawang Pagtataya:

 . •kang parnbansa sa kasalu-
h. d1 ang w,
. . ·. . . uunlad ba O in . ain . Maging kritikal
2. Pag-uulat sa gllilawang,pananallks1k kung urn k laborat1 bong gaw · sa
• · . magitan ng 0
kuyan gamit ang sa rbey.·Gawin sa pama
napakinggang sagot sa sarbey.
Pangkat I I dina~an ng Sarbey ang 30 mag-aaral
Pangkat II Ginawan ng Sarbey ang 30 guro
Pangkat Ill Ginawan ng Sarbey ang 30 kawani Ian (panauhin, tindera, at iba Pa)
3
Pangkat IV Ginawa n ng Sabey ang iba 't iba ng ta o ( 0) sa paara

Sa riling Pagtataya (Peer Evaluation ) k t Pata lata ang gaga winp

Pagtataya ng naging bahagi sa gina wang pagsa sa rb ey ng pang a·

pagtataya .
Batayan ng Pagmamarka:
4 - Ganap ang Pagbabahagi
3 - Kau nti Lamang ang Pagbabahagi
2 - Hindi Nagkaroon ng Pagbabahagi
1 - Ka ilangan Pang Pag-aralan ang Magiging Ma rka
Pagmamarka at Paliwanag :
Minarkahan ko ang aking sari li ng ______ ___________ sa naging bahagi ko sa gawaing pa nana-
liksik sa pamamagitan ng pagsasarbey, _______ _

3. Basahin ang panimulang bahagi ng panayam na binigkas ni Dr. Poncia no B.P. Pineda sa ika-5
Pambansang Kongreso ng.. Sanggunian ng mga Unibersidad at Kolehiyo sa Filipino (SANGFIL)
noong Agosto 5, 1999. Surnn 1to nang ayon sa nilalaman, panana w ng sumulat, pa raang g1 .nam1-1
sa panayam, at kaugnayan sa kasaysayan ng wi kang pambansa .
Patuloy sa Bagong Milenyum Ang Matuling Nag memetamorpos,s .
.
na W1ka ng Filipino Noon _ Ngayon
Noong Hulyo 5, 1946 - isang araw pagkapagdiwang ng Ara w ng Ka i .
Pilip1-
nas-ako'y nagsimulang magl ingkod sa Surian ng Wika p ayaan ng
ng ambansa bil t lang
Junior Language Researcher. Anim na taon nang um.. ang pansaman a
11ra ang lnstit t Of
1 . e
na itinatag noong Marso, 1936 sa bisa ng CA 184 al · ue National Languag
insunod sa at g
Konstitusyon ng 1935. as ng Art. XI V, Sek. 3 n

Masasabi, kung ga yon, na ang SWP noon ay limang taong ka n

ay 19 na taong kasibular-v Ang panahong nagsasap 1 . musmusan at aka nama
o sa kalag1tna 5a
pagbungad ng 1999 ay bumubuo ng 53 taong singkad sa an ng 1946 hanggang
pambansa na naging Pilipino at ngayon ay Filipino. buhay ko, at sa bahagi, ng wikang
Gayunman sa . layunin ng higit na komprehensib g
• ong Paglalah d
.
kasaysayan ng w1kang pambansa, gagawin ko ito sa la Yun1n a , ~t sa diwa ng buon
ng pa
Unang Yugto - 1936-1957 nayam sa paraang yugtuan-
Pangalawang Yugto - 1957-1978
Pangatlong Yugto - 1978-1999
 Nilalaman Pananaw ng Sumutat Paraan1 Ginamit Kauanayan sa Kasaysayan
sa Panayam n1 Wikang Pambansa

GRAMATIKA
A Mga Pokus na Ta nong
1. Paano nagagam it nang wasto ang mg a pa hayag sa pags I
wikan g pa mbansa 7 asa aysay ng kasaysayan ng

2 Baki t ka ilan gang wasto ang gamit ng mga aha

wi ka ng pa mbansa? p yag sa pagsasalaysay ng kasaysaya n ng

B Hinuha o Maaaring Sagot sa mga Pokus na Tanong

ILAHAD MO
Basahin ang sumusunod na pangungusap.
1. Pagka lipas ng 27 taong pa gki lal a sa Filipino bilang wikang pambansa .
2. Noong Hu/yo 5, 1946 - isang araw pagkapagdi wang ng Araw ng Kalayaan ng Pilipinas .. . Junior

Language Resea rcher.

3. Sa kasa /ukuyan, patulo y pa ring ipinagla laban na ganap na gamiting wikang panturo ang Filipino.

SURIIN MO
1. Suriin ang nilala ma n ng bawat pangungusap.
2· Tungkol sa an ang may sa lungguhit na mga pahayag? Ano ang ibig ipahayag nito?
1 Nakatulong ba ito sa pagp apahayag ng pa ngyayari?

TANDAAN MO
Mga Pahayag/Salita sa Pagsasalaysay ng Kasaysayan
Sa pagsulat ng kas ays aya n, higit na malawak ang sala ysay ng nakaraan. Higit na mahabang pana-
hon ang sakla w nito. Sa pagsulat pa rin ng kasa ysayan, hindi tinatangka ng sumusulat na makarat-
· ·
ing sa isang kasukdu lan ng mga pangyayari, ku nd1· 1smasalaysay ·
ang na karaang mga pangyayan.
Gumagamit karani wan ng mga sa lita O pahayag na nagsasalaysay ng bahagi ng anumang
kasaysayan tulad ng: noon, yaong, buhat, kapag, hanggang, umpisa, nang, mula ng, sa kasaluku-
:ian, noong nakaraang buwan, noong unang panahon, pagkalipas ng, buhat ng, hanggang ngayon,
rnuJa ng, at iba pa.

ARAUN 7 ALAAI.A NG LU MIPAS 123

GAWIN MO
Pagsasanay 1 gusap na pangkasa ysa yan.
. bawatpangun . .
Sa lungguh1tan ang sa lita o pahayag na ginamit sa ba pang w1ka sa Pil1p1nas
ag-aara l ng 1
1. Pinahahalagahan pa rin hanggang ngayon ang P . . b'I ng pagpapahalaga sa wika
'k Fil 1p1no I a
2. Nagsimulang ang mga balita ay g1nawa ng WI ang .. mon
. I rnabas ang JeJe .
3. Kumilos ang Ko rn1syon sa Wikang Filipino nang u apanatil1 ang pagga rn,t
• · lahat upang m ng
4. Sa kasal ukuyan, ginagawa ng parnahalaan ang
wikang pambansa sa iba 't iba ng sitwasyo n o pagkaka ta on .
5. lpi nagdiriwang ang Buwan ng Wika tuwing Agosto tao n-taon .
ang naging wikang pambansd-
6. Noong 1935, pagkali pas ng dala wang taon, Taga Iog
ng Pilipinas. .
. ·k arnbansa bilang w1kan g pan turo at
7. Marami pa rin ang mga kritiko sa paggarn1t ng w1 ang P
mula nang mangyari ito mas durnami pa ang nagtanggol dito.
Hanggang ngayon, isang katotohanan na maraming · p·1· · hindi matangga
8. mga I ipino na Pang
Filipino bil ang wikang pambansa .
9. Sa na noon at ngayon, huwag magbago ang mga mamamayan sa pagpapahalaga sa wikang
pambansa, maipakita sana ito.
1O Noong unang panahon, may sari ling palabaybayan na ang Pilipina s na tinatawag na bay-
bayin o alibata .

Pagsasanay 2
Gamitin sa sariling pangungusap ang bawat salita o pahayag. Pumil i ng isa ng pana hon sa kasay-
sayan ng wi kang pambansa na tinalaka y na sa Aral in 6 at Aralin 7. Mula sa mapipiling pana hon ang
bataya ng paksa ng isusulat na bawat pangungusap.
1. noon _ _ _ _ _ _ _ __ __ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ _ _ __ _
2. buhat _ _ _ _ __ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ __ _ _ _
3. hanggang _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ __ _ _ __
4. umpisa
5. nang
6. mula ng
7. noong una ng pa nahon
8. pagka lipas ng
9. hanggang nga yon
10. buhat ng

Pagsasanay 3
Sumulat ng isa ng pangangatuwiran kun g maunlad ba O h' d .
. in I ang w1kang pamba sa kasalu-
kuyan . lsaalang-ala ng ang gam1t ng mga sa lita O pahayag na nsa .
maglalahad n yari na
magiging bataya n ng pa nga ngatu wiran. g mga pa ngya

- -- --- -- . - -- - - -~- -· -· ---------- -- --

 RETORIKA
lsipin Mo
P.. ~ut:1t ng mga Dapat Tandaan sa Sanaysny na p n k
"•- ''
,1 d Ill).! p.il1lpdlll\lk ,Hl ,\ I\~ ",lnd y, 1y 11
. g . ong asa ysa yan
1-.,\1)~ ''" l ' 1 'nl I I I
' ' l I I).,('\ d d h ll Ilg Ill .i l, 1111101 114 (ll)lllyni\ 11 ld ~ti l ll Wh Bl1R
11
p.1~t111l1t111,iv n~ ni ~,, k.:1, sipt1 -' l ti.rn 1d,11 ni 11 b-it.iv s,1 ~<11 .111d::-.111, op111ylH1, dl p,1 l,1gay 118 111,1y nkda .
11111
.\ inm1t-111~ l)LlRd ' L,y ifo~ d l !-< Paks, 1111 . Ito dY 111,1y kt1 i11!1 11n.i11R sant1y st.1 paR!)ns.iliJy~ (,y. l~i1ns tu
lu\ ,H l dill dl1~ , ...inuy:-ie1y "'-' kd1"tn1iwtrn g in t1ikl 1.

~" pdg~u k1l ng ::idnaysay na p,rngkusay::i,,y,111, ~c11 ,Jniwctng ~,11g p,1gk1lal,atl "Y 111c1 111gi1t. niur1yo<,,
.it in,ibi~,, r11llp11i n):! mubuti ang Pun<111c1lit,m1~ ginc1gL1mit ,1\ ._mg pc1ks;i' y p nag-uukuld
1 i1 11g 1, ,mg
rnJsusing µl1g-,k11 l1t ti t pc1gsusLwi .

lsulat M o
l,;ulat ang mga dapd t tandaa n sa pagsulat ng sa naysa y sa isa ng yugto/pana hon ng kasaysaya n
ng ,vi~ang pambansa . Ga mitin ang tek11ik na FO R (Form ulate Rules). Lagyan ng bilang ang bawat
tuntunin.
FO R sa rnga Dapat Tandaan sa Pagsu lat ng Sana ysa y na Pangkasa ysa yan

ILAPAT .
Sumulat ng sanaysay na tumatalunton sa isang partiku lar na yugto ng kasaysaya n ng w1kang P_am-
bansa. Lagyan ng sa ri·i·1ng parn agat . Magkaroon ng sari ling pagtataya ga rrnt ang kasunod na krayt1rya.
lsulat sa maikling coupon bond ang scJ naysay.
Pagtataya:

Napakaayos
- Hindi
Krayti rya Maayos Maayo2 -
1. Organisado (Panimul a, Gitna, Wakas) _________ __________ __ ________ _
-·----- ---------------- --------------------------
2. Nilalarnan
- - - - - - - - --------------
?~-- Garnit ng mga salita/pahayag
4. Batayan
--- . --- - - ------------- ----
5. Lebel ng pag-unawa (komprehensiyon)
----~
6.- M;kaniks (wastong bant;;_-~;l aki at maliit na letra,

-----~~~~~~~ ~-~~-~~~-a in~-~~~~~-~-~~---- __

SINTESIS
lsulat ang mga natutuhan sa ara ling ito bi lang pagla lagom .

AIU11.I N 7 /\ll