You are on page 1of 17
VAN DE GIA DINH VA NGHIEN cou, GIANG DAY XA HOI HOC GIA DINH HIEN NAY G VIET NAM 1é Thi Quy” Mé dau Trong céc cau chuyén lich sit, trong van chuong bac hgc va Nam, hinh anh gia dinh lu6n 1a noi 4m con ngudi. Gia dinh 1a m6 hinh "Cha tit, mat di, van hoc dan gian 6 Vi ap, lA ché dua ctia mé con hiéu", con chau day dan day 1a c6 phtic. Ngudi khan vang (danh cho chit), khan dé (danh cho chit), day dim tang moi la tot. Neay tir thé ky 15, Nguyén Trai da viét Gia hudn ca trong d6 dua ra nhiéu nguyén tac xay dung gia dinh theo quan diém cia Nho sido 6 két hop voi truyén théng dan téc. Phan BOi Chau trong cuén Khong hoc ding da phan tich ring: "78, tri chi c6 mét Ie, gia, quéc chung nhau mét géc. Nha titc la cai nude nhé, nusc tite 1 cai nha to, nu6c phai c6 phép tac, nha phi cé gia phong va chinh c4i gia phong ny cling rang bude con ngudi khéng kém gi phép nu6c’, Cac hinh thitc gia dinh phé bién & Viét Nam thoi qué khi 1a gia dinh mot vg, mét chdng; gia dinh da thé; gia dinh mé rong va gia dinh hat nhan. Céc gia dinh mé rong kha phé bién trong xa * Trung tam Nghién ctu Gidi va Phat trién, Trudng Dai hoc Khoa hoc Xa Adi va Nhan van, Dai hoc Quéc gia Ha Noi. 315 Lé Thi Quy hdi cai vi dao "Hiéu". Trong s6 nhing dita con, thudng 1a con trai ca. 8 voi bb me dé phung dudng cac cy va "néi doi tng dudng" goi a dong "dich", Con trai lon nhat cua con trai cA goi 1a chau "dich ton" dé phan biét voi cdc chau khac. Ngudi nay khong chi néi tiép dong ho ma con cé quyén thita ké tai sin cita gia dinh. Cac gia dinh anh chi em khéc 6 riéng goi lA cdc gia dinh hat nhan. Nhiéu ngudi Jam tudng 1a gia dinh hat nhan chi phat trién trong xa hdi hign dai nhung thuc chat gia dink hat nhan da phat trién ngay tir thdi cé. Chang han, mdt cip bé me cé 6 ngudi con thi ho khéng thé 6 véi tat cd cdc con ma chi chon mét gia dinh (mo rng). 5 gia dinh con lai sé tach ra 6 riéng thanh 5 gia dinh hat nhan. Tuy nhién, tinh 6 két cia céc gia dinh anh ch em 18 tuong adi bén chat. Ho gitip dé nhau Itic khé khan va chia xé niém vui, n6i budn. Ho thudng 6 quay quan trong mot lang, tham chi mot khu dit riéng trong lang. 4. Chinh sich Déi mdi kinh té cia Dang va Nha nude va téc dong cia né téi gia dink Mian Nam duge gidi phong, dat nuéc hoan toan théng nhat nam 1975 da mé ra mét trang sit méi cho dan toc. Sau do la sy chuyén déi cua nén kinh t6 Viét Nam tir néng nghiép tién lén cong nghiép hoa, hién dai hod, tix kinh té quan liu bao cép sang kinh té thi trudng. Cung véi sy phat trién kinh té la su bién di ca van hod va Iéi séng phir hgp voi thoi dai mdi. Gia dinh Viét Nam cé sy thay déi hé gid tri, chuan myc theo ca hai chidu huéng tich cyc va tiéu cuc. Trong xa hdi da xuat hign céc gia dinh dé thi va gia dinh nong thon voi nhimg tuong « dang va di biét. Cac van dé vé thé hé va mau thudn thé hé; Céc van dé vé gidi va bao luc gia dinh; Cac nhan t6 téc déng t6i sy hinh thanh céc chudn muc va hé gid tri gia inh méi; Vai trd cua Nha nude va quan ly nha nuéc vé gia dinh; 316 VAN bE GIA BINH VANGHIEN CLTU, GIANG DAY XA HOI HQC .... Vai trd cia céc doan thé va céng déng xa hdi déi voi viée hinh thanh va phat trién cdc gid tri van hoa moi vé gia dinh. © nutc ta, suv hoa tron giita ban sac riéng cia dan t6c voi dao ly Nho gido da tao ra nén van hod gia dinh vi nhiing nét déc dao. Nén tang can ban cho céc méi quan hé gia dinh chinh 1a tinh thuong yéu va y thtic trch nhiém. No la nguyén tac chi dao moi suy nghi va hanh d6ng ciia méi cé nhan. Tir tinh thuong yéu déi v6i gia dinh dan t6i tinh thuong yéu déi v6 tinh yéu Té quéc. Chinh tinh thuong yéu do da la ché dya ving chac cho sy tdn tai, phat trién cia dat nude truéc nhitng bién dong dit déi ciia lich siz. Ngudi Viét Nam giai quyét tat cd cdc méi quan hé khéng phai chi theo gido ly va luat phdp ma trén co s& ciia tinh nghia. Trong gia dinh "hiéu dé" dugc coi a cdi géc cua dao ly. Ké nao bat hiéu v6i cha me, tan nhdn véi anh chi em minh thi khong thé la nguoi t6t va dang tin cay trong xa hoi dugc. Bén canh dé, méi quan hé trén duéi trong gia dinh duge quy dinh rét 16 rang. Con ngudi, trudc hét 1a mot bo phan cua gia dinh, 1A mét méat xich cia mét xdu chudi dai bat ngudn tir td tién dén con chau sau nay. O nhimg vi tri cu thé cia minh [a cha, con, chéng, vo déu phai ting xir theo ph4n st cia minh, "cha tit, con hiéu", vo chdng hoa thudn, thuy chung, anh nhudng nhin em, em kinh trong anh... Néu tat ca cdc thanh vién déu gitt dang 1é nghia cla minh nhu vay thi xa hdi tat 6n dinh, thai binh. Léi giéo duc nay mang mot ¥ nghia tich cyc 1a trong bat ky hoan cénh nao con ngudi cing cé gang séng trong sach va ting xit lich su, cé nghia cé tinh, c6 van hod véi nhau. Ngudi nao mudn quan ly xa hdi tét trudc hét phai hoc va lam diéu dé tir gia dinh. ng dong, xa Luat phap va phong tuc bat bude mdi thanh vién trong gia dinh phai chju tréch nhiém vé hanh vi cua cdc thanh vién khéc va 317 Lé Thi Quy toan bé gia dinh phdi chia xé vinh quang cing nhu that bai do bat ky mét cd nhan nao mang lai. Thanh qué to Jén ca CNXH Ia tao ra sy bién déi I6n lao cho gia dinh va xa hdi theo hudng phat trién va van minh, tao diéu kién dé gidi quyét cdc van dé bat cong trong gia dinh nhu bat binh dang gidi va gidi phong con ngudi. Viéc déu tranh nhdm x04 bd nhimg tap quan 16i thdi, nhimg hién tugng phan nhan van trong doi séng gia dinh da g6p phan-thtic day sy phat trién cia xa hoi. Ngay nay, méi quan hé giifa cdc thanh vién trong gia dinh khong chi dua trén tinh yéu thuong ma cdn trén co sé cla phdp luat vé quyén ty do cé nhan. Trach nhiém va quyén Igi cla cdc thanh vién trong gia dinh dang tién dan t6i sy cng bing. Méi quan hé gidi cing duge cai thign 16 rét. Dac biét, cdc tréch nhiém cia thanh vién nay vi thanh vién khdc trong gia dinh cing khong qué khat khe nhu truéc, méi ngudi tu chiu tréch nhiém vé hanh vi cia minh trudc gia dinh, phdp luat va xa hi. Tuy nhién, gia dinh Viét Nam cing ding truéc cdc thach thitc. D6 1A sur ban ron ciia cdc thanh vién gia dinh trong cdc hoat dong kinh té va x4 hOi da 1am gidm sat thoi gian cua gia dinh. Van dé cham séc va gio duc con cai, phung dudng cha me gia vi thé, cang bj anh huong nghiém trong. Bén canh d6, 16i séng tu do cia cdc x4 hdi cong nghiép phat trién cing da x4m nhdp vao nudc ta va thyc sy chua phi hgp véi trinh d6 phat trién cing nhu truyén théng clia xa hdi ta trong khi nhing nép nghi, thoi quen lac hau, cé hu, phong kién cing dang 6 xu huéng duge phuc hdi. Nhimg quan niém ciia chit nghia gia trudng, théi coi thudng phy nit, nan bao luc va xung dét trong gia dinh da va dang phat trién & cd thanh thi lin néng thon. O nhiéu noi va nhiéu lic, cdc méi quan hé gia dinh da bi dé v6, con cai bat hiéu, bé roi tham chi hén xugc, danh dap, giét hai cha me gia. Ngudi lén khong quan tam hogc budng troi trach nhigm trong 318 VAN bE GIA BINH VA NGHIEN CLIU, GIANG DAY XA HOIHOC.... vige cham nom day dé con tré. Gia dinh & nudc ta, bén canh nhing buéc phat trién moi, tién bé, thudn Igi cing da cé nhimg dau hiéu cia sy khiing hoang. 2. Diém qua tinh hinh nghién ctu gia dinh va xa hgi hgc gia dinh Tit sau nam 1975, cdc nghién citu vé gia dinh cing dugc phét trién mac dit vin dé gia dinh con rét moi mé déi véi cdc nha nghién ctru Vigt Nam. Cac nghién cttu da dugc dé cap toi tirnhidu gdc dé triét hoc, str hoc, dan tc hoc, van hoc, xa hi hoc, tam ly hoc, gido duc hoc, dan sé hoc song chua thanh mot hé théng va con tan man, Sau Béi méi (1986), cing véi van dé phu ni, gidi, van dé gia dinh da bit dau duge nghién citu cé hé théng hon, 2.1. Mang nghién cit gia dink trayén théng Trong sé nghién ctu vé gia dinh truyén théng, ching ta khéng thé khéng ké dén mét loat nhimg nghién citu cia cdc hoc gia Phan Ké Binh, Toan Anh, Nhat Thanh, Pham Cén Son, Trin Quéc Vugng, Nguyén Héng Phong, Vii Ngoc Khanh... lién quan dén nhiing van dé van hod gia dinh voi céc phong tuc tap quan clia ngudi Vigt. Hoc gia Pham Cén Son bién soan mot s6 chuyén khdo xung quanh nhimg van dé vé gia gido, gia phong, ching han nhu Dgo nghia trong gia dinh (NXB Déng Nai 1999), Nén nép gia phong (NXB Dong Thap, 1996). Gido su Vai Ngoc Khanh, trong cuén sach Vin hod gia dinh Viét Nam (Nxb Wan hod) da suu tim duge khé nhiéu tu li¢u quy vé gia dinh Viét Nam truyén théng, coi dé nhu la mét di sin van hoa ctia ngudi Viet. Céc tac gid Via Khiéu, Lé Thi Quy, Dang Nhit trong Nho gido va vin hod gia dinh da trich dan nhiéu quan diém cia Nho gido vé gia dinh va phan tich né trong khung cdnh Viét Nam. Day 1a nhiig bai hoc cho vigc xay dung van hod gia dinh truyén théng va gia dinh hién nay & Viét Nam. Lé Thi Quy Cuén Gia dinh va su ké thiva cic gid tri truyén thing cia tac gid Dang Cinh Khanh da trinh bay vé gido duc cdc gid tri van hoa truyén théng cho tré em trong gia dinh hign nay, céc phuong thétc giéo duc va anh hudng cia n6 téi nhan cdch ciia tré em. Tir dé tac gid rat ra cdc bai hoc vé truyén théng day con cita éng cha cho cdc bac cha me hién dai. Cac nghién ctu vé dong ho va sy phuc héi dong ho cé nhiing téc phdm cita tac gid Phan Dai Doan Co sé kink té va thé ché tong phap cia dong ho ngudi Vigt, Via Ngoc Khanh Dong ho Vigt Nam tir nguén géc dén vin ménh, Dang Nghiém Van Dong ho, gia dinh cic dan thc it nguai trude st phat trién hign nay, Nguyén Van Minh Céc nguyén tic va hinh thitc két hon 6 néng thon Vigt Nam hign nay (Qua nghién citu thi diém 6 xa Cat Thinh, Pha Da va Phuéc Thanh): NGi hén toc ngudi, Ngoai hon va nhimg kiéng kj loan luan; Hon nhan khéc biét; Hon nhan anh em chéng va chj em vg, Lé Thi Nham Tuyét voi Phu niz Viét Nam qua cac thoi dai da néu lén nhimg khia canh cua phy ni, gia‘dinh, truyén théng va sy bat binh dang gi6i, Trong nhimg nghién cctu vé gia dinh truyén théng, téc gid Dang Va Canh Linh cling da cong bé m6t chuyén khao vé: Nghién citu dic thiv cia gia dink Vigt Nam truyén théng dé xdy dung gia dinh Viet Nam trong giai doan cing nghiép hod, hign dai hod, Day la mot trong nhiing nghién citu hé théng vé gia dinh Viét Nam truyén théng trén co sé cia huéng tép can da nganh trong dé cha yéu 1a van hoa hoc, sit hgc va xa hdi hoc. 2.2. Mang nghién citu vé gia dink hién dai Phan Ion c4c nghién citu & mang nay 1a nghién cétu lién nganh trong 46 c6 nhiéu tac phdm str dung két qua diéu tra xa hdi hoc dé phan tich c4c khia canh da dang va phong phi cia gia dinh Viet Nam truéc nhimg bién déi to lon cua dat nuéc hién nay. Cée nghién ctu dugc tién hanh ca thanh thi, néng thén, mién 320 VAN BE GIA BINH VANGHIEN CLtU, GIANG DAY XA HOIHOC... ni, mién bién va néu 16 nhimg dic trung cla gia dinh 6 ting mién va dy béo xu huéng bién déi cha gia dinh trong tuong lai. Van dé gia din khong chi duge dé cap 6 trong nude ma con 1A hén nhan co yéu t6 nude ngoai, dic biét 1a hon nhan gidta c6 dau Vigt Nam voi chang ré céc nuéc chau A khac nhu Trung Quéc, Han Quéc, Bai Loan, Nhat Ban. Ho da xay dung nén céc gia dinh da van héa va day 14 mét dang gia dinh nam trong dai gia dinh Vigt Nam can duge quan tam. Cac téc phdm vé gia dinh hign dai la: Gia dinh hoc ctta hai tac gia Dang Canh Khanh va Lé Thi Quy (2007). Tac phdm da cip nhat nhiéu ly thuyét mdi vé nghién citu gia dinh trén thé Bidi, da trinh bay tuong déi 16 nhimg quan diém chung nhit vé gia dinh hoc tix d6i tugng nghién citu, hé théng cdc quy luat, pham tri, khdi niém va bd cong cu tu duy cia mén khoa hgc nay. Tac phdm nay cing da tng két cdc van dé co ban ctia gia dinh Viet Nam duéi goc dé van hod hoc, xa hdi hoc, stt hoc, phan tich vi tri va vai tro cua gia dinh vira la mét don vj kinh té, vita Ia cdi ndi dau tién va sudt ddi nudi dudng, gido duc con ngudi, duy tri va phat trién nhiing quan hé tinh cam dac biét tir thé hé nay sang thé hé khéc. Cling voi thiét ché giéo duc, gia dinh c6 vai trd quan trong trong vic xa hdi hoa con ngudi, dua con ngudi tir con ngudi sinh vat sang con ngudi x4 héi, Su hinh thanh nhimng chudn myc va dinh hung gid tri tot dep cia gia dinh sé khong chi cing cé céc méi quan hé gia dinh ma con kién tao mot méi trudng x4 hdi thudn loi cho méi cé nhan dugc phat trién hai hoa va toan dién. Vé phuong dign nay, gia dinh la co sé dau tién cho viéc téi sin xudt ra con ngudi va xa hdi. Cac nghién citu vé gia dinh va bién déi gia dinh & néng thon cha Vii Tuan Huy, Bi Quang Diing (Xa h6i hoc nong thon) da dua ra mt bic tranh cia xa hoi dang chuyén minh tir xa h6i néng 321 ‘nmnmnnensnenenenenensnenseses Sense esese ek eset eee seen esese seen seen neenns Lé Thi Quy nghigp sang x4 hi cong nghiép. Nguyén Tir Chi trong Nhiing nghién citu Xa hoi hoc v8 gia dinh Vigt Nam da dua ra céch nhin moi tir géc d Dan t6c hoc va Xa héi hoc vé gia dinh. Cubn Gia dink tdm guong trong Xa hoi hoc, do Mai Quynh Nam (chi bién), da tap hop nhiéu nghién citu cua céc nha Xa hgi hoc trén nhiéu géc dd khac nhau vé gia dinh. Cc téc phdm cua tac gia Nguyén Dinh Tan va cong su vé van 8 gidi trong céc gia dinh lam nghé danh c4 ving bién da dua ra tinh dic thi: cua nghé nghiép nay. Bing cdc phan tich vé phan cong lao dong theo giéi, theo stic khoé, nghé nghiép, gidi tinh, céc tac gia da dua ta két luan ring, phan cong lao dong theo giéi 6 viang nay vé co ban khéng thay déi dugc. Van dé la 6 ché, can cai thién nhan thie vé giGi ca cd nam va nét dé ho biét la cong vige ndo cing quan trong va dugc ton vinh nhu nhau trong gia dinh, xoé bé tinh trang phu thude cia phu nit d6i véi chdng va con trai ho. Tir nhimg két qua digu tra xa hdi hoc, Va Tuan Huy da bién soan va xudt ban cuén séch: Xu hudng gia dinh Vigt Nam ngay nay (NXB Khoa hoc Xa h@i, 2004). Tée gid da phan tich thyc trang nhimg bién déi trong quy mé va co cAu cua gia dinh Viét Nam ngay nay, déng thoi dy bao xu huéng bién déi cua gia dinh, trong dé tae gid nhdn manh t6i sy mé rOng cia mé hinh gia dinh hat nhan va thu hep pham vi cdc gia dinh mé rong trong thoi gian ti. Tac gid cling dé xudt nhimg gidi phdp nham cing cé vj tri va vai trd cua gia dinh trong su phat trién cla xa hdi, Téc gid Va Hao Quang huéng nghién eétu ctia minh dén nhiing kho khan cita gia dinh néng dan ving bi thu héi lam dat cong nghiép tai mot sé tinh phia Bac. Tac gid Nguyén Hétu Minh trong Khuon mau tudi ket hon lan dau 6 ba dia ban khdo sét va cic yéu 16 tic dng da so sinh tudi két hon cia ngudi vo va ngudi ching cho thay tinh trung binh ngudi 322 ‘SR RG08 00000008 RSS kRe08 beens n see eee e ee eee eee een eee VAN bé GIA BINH VANGHIEN CUI, GIANG DAYXAHOIHOC... chéng cao hon ngudi vg gan 3 tudi. Ho chiu tac dong cia yéu té nghé nghiép, hoc van, dja ban, dan tc, chinh sach, mic sng. Gidi cing 1 mot chi dé lén trong nghién citu gia dinh. Gia dinh cac dan t9c thiéu s6, gia dinh di cu, gia dinh Khuyét tat duge thé hién trong céng trinh nghién citu ctia céc téc gid Lé Thi Nham Tuyét, Nguyén Dinh Tan, Dang Canh Khanh, Lé Thi Quy, Lé Ngoc Hing, Vii Tudn Huy, Vai Manh Loi, Nguyén Hiru Minh, Trinh Hoa Binh, Trén Thj Van Anh, Nguyén Thanh Tam, Nguyén Thi Kim Hoa, Mai Kim Thanh, Lé Thj Kim Lan, Tran Xuan Binh, Tac gid Nguyén Thanh Tam véi tac phdm Ly hén - Trudng hop Ha N6i da dua ra nhiéu quan diém méi vé ly hén ca tich cuc in tiéu cuc. Nhéing quan diém nay g6p phan tao ra mét céi nhin méi Khong qué bi quan vé ly hén béi vi ly hon chi két thtic mot cudc hon nhan ma khong két thiic gia dinh. Van dé gidi trong ly hon cing can dugc xem xét cho céng bing hon. Cac tac gid Lé Thi Quy, Khuat Thu Héng, Dang Va Cénh Linh da trinh bay nhimg Khia canh cuia sy sai Iéch chudn myc trong gia dinh hién dai, véi bao luc gia dinh, nan mai dam, nan buén ban phy ni... Gan day mang chit dé vé gia dinh va viée cham s6c giéo duc tré em cing da dugc quan tam cha ¥ nhiéu. Tiéu biéu cho xu hudng nay cé cac céng trinh khoa hoc ctia Pham TAt Dong vé vai trd ctta gia dinh va cOng ding trong vigc bao vé, cham s6c va gido duc tré em, Dang Canh Khanh Gia dinh va viée gio duc cic gid tri truyén théng cho tré em - NXB Lao dong XA hi, 2003, Dang cha ¥ trong nhing nghién cttu vé gido duc gia dinh con cé cuén sich Vi thinh nién va chinh sich déi vi vj thank nién cha tac gia Ding Via Canh Linh, (NXB Lao dong Xa hdi 2004), trong ngi dung cudn sich, tac gid da danh mét phan dang ké dé phan tich vai trd cia gia dinh ddi véi viée gido duc, lam hinh thinh nhan céch eta nh6m tudi ma theo tac gia "mét nifa con 1a tré em, mot nia 1A da ngudi lon" nay. 323 Lé Thi Quy Nhimg c6ng trinh khoa hoc trén day da cho thay nhiing nghién cétu vé gia dinh cita céc téc gid Vigt Nam la kha phong phi, da dang va ngay cing cé tinh hé thong hon. Tuy nhién, co thé thdy, cho dén nay, trong nhitng nghién citu vé gia dinh, ching ta vin con thiéu hut mt mang nghién citu hét siic quan trong c6 lién quan én linh vuc quan ly gia dink va méi quan hé gitta quén If gia dinh v6i vige quan ly phat trién xd hi. Dé tai cp nha nude "Van dé gia dinh trong phat trién xi hOi va quan ly phat trién xa hgi 6 nudc ta trong thoi ky Déi moi" (2010) do GSTS Lé Thi Quy lam chit nhiém, da la mot trong nhimg nghién cifu dau tién trong linh vyc nay. Tac gia Le Trung Trin da di sau vao nghién citu cong tac va bd may quan ly nha nudéc vé gia dinh trong mot loat bai viét thé hién thyc trang, nhing thudn Igi, nhémng thach thétc trén van dé quan ly gia dinh 6 nuéc ta hién nay. Chuong trinh hop téc nghién ctu Viét Nam - Thuy Dién 2004 - 2007 véi dur an nghién citu lién nganh "Gia dink néng thon Viet Nam trong chuyén déi (VS - RDE-05) da dua dén nhiéu phat hién. Chang han, n; cfu nham tra loi cau hdi: Ngudi Viét Nam hiéu gia dinh gdm nhimg ai? Cac tac gia da phan tich mot 36 yéu t6 dan s6, kinh t6 x4 hdi dugc coi la 6 tac dong dén quan niém cita ngudi dugc héi vé gia dinh. Céc bai viét duge in trong tap Ky yéu khoa hoc cita vign. Tac gid Va Manh Loi da cé bai viét "Quan niém vé gia dinh ciia ngudi Vigt Nam, nghién citu trudng hop tai Yén Bai, Tién Giang va Thita Thién Hue". 23. Céc van dé vé bao luc gia dinh Day la mang nghién citu tuong déi méi & Viét Nam ra doi tir nhimg nam 1990 v6i cdc bai viét dau tién ciia tac gia Lé Thi Quy. Cuén Bao luc gia dinh & Vigt Nam, mot sue sai léch gid tri cha céc tac gid Lé Thi Quy va Ding Va Canh Linh da dat van dé vé nhéing sai léch gid tri trong gia dinh trong dé 6 bao lyc gia dinh dang tan 324 vAN bE GIA BINH VANGHIEN CUIU, GIANG DAYXA HOI HOC... cOng cdc chite nang cia gia dinh & nhimg thoi diém nhét dinh. Bao luc gia dinh la diém nat cudi cing cua sy pha vo gia dinh. N6 bién td Am gia dinh thanh mét td “lanh’, tham chf thanh noi nguy hiém hodc dia nguc. Moi thanh vién trong gia dinh déu c6 kha nang trd thanh nan nhan hoc ngudi gay ra bao luc. Bao luc gia dinh c6 nhiéu dang ma phé bién nhat van 1a cia chang d6i voi vo (bao luc gidi), cha me d6i véi con cai (bao luc thé hé). Cac téc gid cling da trinh bay mét sé mé hinh phong chéng bao luc gia dinh thanh cong cia Trung tam Nghién citu Giéi va Phat trién, Truong Dai hoc Khoa hoc Xa hgi va Nhan van, Té chitc Hop téc phat trién (CIDSE), Té chéte Hé tro Bac Au cho Viét Nam (NAV) tai Thira Thién Hué, Cong trinh nghién ctru Bao luc trén co sé gidi cita Vit Manh Loi, Va Tudn Huy, Nguyén Hitu Minh nam 1999 da tién hanh & ba thanh phé Ha Néi, Hué va Thanh phé Hd Chi Minh. Céc téc gid da di sau xem xét "Thai d6 ctia cOng déng va cdc thé ché xa hdi ve bao luc trén cor sé gidi cling nhu cdc phan mg cita cd nhan, luat phép va céc thé ché déi voi nan bao luc trong gia dinh", Nghién citu cling dua ra nhan xét vé tinh trang bao luc c6 chigu huéng gia fang, dac biét la trong nhiing gia dinh ma 6 d6 ngudi phy nit dang thuc hign va khang dinh vai trd kinh 6 ho. Nghién cau dua ra 8 nguyén nhan dan dén bao luc gia dinh va chi ra 7 kién nghj nhim han ché, ngan chn tinh trang bao luc trong gia dinh. Nam 2001, Hi Lién hiép phu nér Viet Nam da thuc hién Da tai "Bao luc gia dinh d6i v6i phu nit 6 Viet Nam’, nghién ctu tai Thai Binh, Lang Son va Tién Giang. Dé tai da tim hiéu han thitc, théi 40 cua ngudi dan, cdc doan thé va cc can 6 thi hanh phap luat. Ngoai ra, dé tai cing chi ra hau qua nghiém trong ciia nan bao luc gia dinh déi v6i phy nét va phan tg cita nan nhan voi hanh vi bao luc, 325 Lé Thi Quy Cing thoi gian nay, lin dau tién tai Vigt Nam, mot tiép can. dich té lam sing vé sy lién quan cua nan ty tir véi bao luc gia dinh duoc tién hanh dua vao 358 hd so ng6 déc cp tai bénh vin Xuan Trudng tinh Nam Dinh. Ngoai viée phac hoa sinh dng chan dung nhimg nan nhin ty sat, cdc tac gid di dua ra nhimg con sé dang kinh nggc. V6i dan s6 182.213 trong vong 4 nm (1997 - 2000), tai huyén Xuan Truong da ¢6 102 ca (chiém 285%) nan nhan chu tim tu ddu déc trong d6 ly do bao lyc gia dinh chiém 88.23% (90/102ca). Tinh binh quan trong s6 dan 12 tudi tré 1én thi ct 1000 ngudi dan 6 12.5 c6 hanh vi tu tir (nim 1997), va con s6 nay tang 2 Ian vao nam 2000 (Ding Phuong Liét, Dinh Van Lugng, 2001). Két qua nghién ctu la 16i cdnh béo sau sic vé hu qua cita nan bao luc trong, gia dinh. Gan day, nghién ctu cia tac gia Va Tuan Huy da chi ra rang, in tuong phd bién. Téc gia tim ra sy khdc nhau gitfa mau thudn va bao luc trong gia dinh: "Mau thudn va xung dot mang tinh bao luc la khac nhau. Khdng phai mau thudn nao trong hon nhan cing tré thanh xung Gt mang tinh bao lyc. Ban than hanh vi bao luc cling 14 nguyén nhan din dén mau thudn vg chéng tram trong hon (Va Tuan Huy, 2003). mau thudn gitfa vo va chéng trong gia dinh la mét Nhin chung, cdc cong trinh nghién cttu ké trén da phan tich duge thuc trang, nguyén nhan cia nan bao luc trong gia dinh va dua ra cdc giai php khac phuc. Diu nay phan anh duge nhing Jo ling, ban khoan chung cia céc nha nghién citu truée sy phitc tap ctia nan bao lye gia dinh. Bao céo Phat trién Vigt Nam 2004 vé Nghéo cia cdc nha tai try tai Hoi nghi Tu van thang 12/2003 c6 doan viét: "Céc danh gid nghéo khong hoi tryc tiép vé fink trang bao luc gia dinh. Tuy nhién, mot sé nhom nghién citu bao c4o van dé nay da dugc dé cp dén trong cdc thao ludn. Bao lyc gia dinh 326 ESSE PEE EEEE EE EESEEESSEEEEEESESEaeSrSsissanissssae ee E VAN BE GIA BINH VA NGHIEN CLIU, GIANG DAY XA HOI HOC... thudng di kém voi tinh trang uéng nhidu rugu. (Béo céo Phat trién Viét Nam 2004 - Nghéo, 2003). Tré em cing la nan nhan chinh cia nhiéu vu bao luc gia dinh. Céc nghién ctu cia Vién Nghién citu Thanh nién da huéng toi van dé nay. Két qua nghién ciru thm dd du luan tré em duge tién hanh nam 1998 Giéo su Dang Canh Khanh va Nguyén Van Buém thc da phong van cdc em vé cdc hinh thitc xit phat ctia cha me véi con cdi. Két qua that bat ngo. Trong s6 1240 em nhé dugc hdi c6 t6i 90,52% noi ring ching thudng bi cha me danh khi cé 16i. Cang theo bao céo nay thi c6 45% cdc em néi ring minh bj phat oan tc, 72,08% néi rang da rat dau budn khi bi xit phat va c6 27,92% cac em néi rang cdc em rt titc gidn bd me. Nhimng thuong tich trén co thé dit dau dén nhung thdi gian sé xoa nhoa, con nhimg thuong tich vé tinh than, doi séng tam ly, tré dau dé quén di. Caing theo tac gia Lé Thi Quy thi bao luc gia dinh da anh hudng lon dén sy hinh thanh va phat trién nhan cach cla tré (Lé Thi Quy, 2002). Nam 2009 - 2010, lan dau tién & Viét Nam cé mét nghién cétu Kha quy m6 tai chin tinh cita ca ba mién Bic - Trung - Nam vd phong chéng bao luc gia dinh tit géc d6 canh sat va can b6 tr phdp. Nghién ctu nay do ba té chttc tham gia la Trung tam Nghién citu Gidi va Phat trién (RCGAD), Téng cuc Théng ké va H6i Lién hiép phu ni Viét Nam véi su trg gitp cia Lién hop quéc (UNODC), B6 Cong an va té chéte nghién cétu Phan Lan (HEUNI). Bao cao két qua nghién ctu da néu r6 tinh trang bao luc gia dinh 6 Vigt Nam va mtic d6 phong chéng cita cdc co quan chitc nang nhu canh sat va phap ly, nhiing thanh tyu dat duoc cing nhu nhimng han ché cia hai yc lugng nay trong cong téc phdng chéng bao luc gia dinh sé a cdc bai hoc trong tuong lai. Ngoai nhimg céng trinh nghién ctu ké trén ching ta thay con cé mét sé bai viét vé gia dinh va bao luc gia dinh cing da 327 Lé Thi Quy duge dang trén céc Tap chi Cong sn, Tap chi Thanh nién, Khoa hoc va Phu nit, Xa hi hoc, Tam ly hoc, Nghién cétu van hoa nghé thuat, cdc béo céo tai cdc hdi nghi khoa hoc vé gia dinh, gidi, phu ni, dan sé, tré em. Nghién citu vé gia dinh cing con 1a mang cht. 48 Ion ciia sinh vien. Nhiéu khod ludn, luan van, luan dn t6t nghiép cdc bac dai hoe, thac sf va tién sy da lam dé tai gia dinh. 3. Giang day Xa hi hc gia dinh & Khoa Xa hgi hgc, Trudng Dai hoc Khoa hoc Xa hdi va Nhan van Ciing nhu céc b mén chuyén nganh khac cia Xa hGi hoc, thoi Iuong ctia bG mén XA hoi hoc Gia dinh 1a qué it so v6i tam quan trong cua van dé. Tuy nhién, trong nhimng nam qua, sinh vién khoa Xa hdi hoc, Trudng Dai hoc Khoa hoc Xa hi va Nhan van cing dugc tiép cin va hiéu dugc nhimg théng tin co ban, cac khai niém vé Gia dinh va Xa héi hoc Gia dinh, phuong phap nghién citu, céc trudng phai ly thuyét cing nhu lich str nghién ctu ciia van dé, méi quan hé gitta Xa héi hoc Gia dinh véi cdc bd mén khéc nhu Xa hgi hoc Nong thén, Xa hdi hoc D6 thi, Xa hdi hoc Van héa, Xa hgi hoc Gidi... Dac diém cua Xa hdi hoc Gia dinh la gan gai, dé hiéu déi véi sinh vién. Cac em c6 thé lién hé ngay voi céc van dé cua doi séng, cia gia dinh minh do dé tinh thyc tién cita b6 mn Xa héi hoc gia dinh [a rat cao. Mén nay thudng c6 tinh hp dan, Idi cudn sinh vién-hgc tap, nghién ctu. Viée chuyén tai nhimg két qua nghién ctu cla cdc nha nghién citu trong va ngoai nude 1a rat bé ich cho sinh vién, dic biét 1a nhing quan diém con dang tranh luan vé gia dinh va Xa hoi hoc gia dinh, chang han nhu cdc tranh lun vé cdc hinh thie gia dinh, c6 chap nhan hay khéng chdp nhan nhiing gia dinh déng tinh luyén ai, c6 chp nhan khéng nhiing hién tugng dé thué; Nhu cau ciia cugc séng thuc té v6i viée xy dung cdc khuén phép gia dinh; van hoa cé nhan va van héa tap thé va su xung dt cia hai khai nigm nay; 328 VAN bE GIA BINH VA NGHIEN ctu, GIANG DAYXAHOIHOC... Ly hon la tich cyc hay tiéu cuc trong doi séng hién nay; CO nén hay khéng nén danh tré dé gido duc; C6 nén gido duc gidi tinh cho vj thanh nién trong gia din; cong tac xa h6i voi gia dinh... Nhimg chi dé quan trong va thi vi nay sé la céc nhém dé tai dé sinh vién nghién cétu trong tuong lai va chéc chin chting sé dong g6p cho mang nghién ctu Xé hoi hoc Gia dinh ngay cing phong phii. Sy dinh huéng, hé trg ciia trudng, khoa da, dang va sé la yéu t6 tich cuc nhat dé phat trién bo mén XA hoi hoc Gia dinh theo trudng phai Viet Nam trong nhiing thap ky téi. TAI LIEU THAM KHAO 1. Ahn Kyong Hwan, "Hén nhan quéc té Viét - Han, vin d va gidi php", Tap chi Xa h6i hoc 1/2009 2 Bui Quang Ding, Xa hgi hoc néng thon, Nxb khoa hoc Xi hGi, Ha N6i, 2008. 3. Dit dn diéu tra co bin tinh hink phu nit Viét Nam két hon véi ngudi nude ngoai (Bai Loan, Han Quéc, Trung Quéc), Vien Nghién citu Phap ly, BO Tu phap, Viét Nam, 2003, 4. Dang Canh Khanh, Gia dinh, tré em vit su ké thita cfc gid tri truyén théng, Nxb Lao d6ng Xa hoi, Ha N6i, 2003. 5. Dang Canh Khanh, Lé Thi Quy, Gia dinh hoc, Nxb Ly luan chinh tri, Ha Noi, 2007. 6 Bang Va Cinh Linh, Vi think nién va chink sich d6i v6i vi thanh nién, Nxb Lao dng xa héi, Ha Noi, 2003, 7, Dang Va Canh Linh (cht bién), Nguoi cao tudi va cic mé hinh chim séc ngudi cao tuéi 6 Viét Nam, Nxb Dan tri, Ha N6i, 2009. 8. Khong Tit gia gido, Nxb Thé gidi, Ha Noi, 1999. 330 10. 1 SS 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Lé Thi Quy Khudt Thu Héng, Gia dink truyén thong, mot sé tu ligu nighién ctu xa h6i lige , Nxb Khoa hoc Xa hdi, Ha NOi, 1996. Lé Thi Quy, Gio trinh Xa hi hgc Gidi, Nxb Gido duc Viét Nam, Ha N@i, 2009. . Lé Thi Quy, Gio trinh Xa hgi hoc gia dinh, NXB Chinh tri- Hanh chinh, Ha Ndi , 2011. Lé Thi Quy, "Di cu hon nhan Viét Nam - Han Quéc, nhiing van dé dat ra", Tap chi Gia dinh vd Gidi, 6 5/ 2010. Lé Thi Quy, Dang Vai Canh Linh, Bao luc gia dinh, mot sir sai léch gid tri, Nxb Khoa hoc Xa hi, Ha NQi, 2007. Neuyén Dinh Tin, Phin céng va hop tac lao dong gidt trong phat tridn hé gia dinh va cong ding ngu dn ven biém Vigt Nam hién nay, Nxb Lao dong xa hoi, Ha N6i, 2005. Nguyén Dinh Tan, Vai trd nam chit ho ngu dan ven bién trong bude chuyén déi trong nén kink 16 thi trudng & nude ta, Nxb Chinh tri Quéc gia, Ha N6i, 1999. Nguyén Hitu Minh - Tran Thj Van Anh (ddng chu bién), Bao luc gia dinh d6i véi phy nit Vigt Nam, thuc trang, aién bién ii nguyén nhan, Nxb Khoa hoc Xa hgi, Ha Ngi, 2009. Nguyén Thanh Tam (chit bién), Ly hn: Nghién citu truomg hgp Ha N6i, Nxb Khoa hgc Xa hoi, Ha NOi, 2002. Phan Boi Chau, ton tap, tap 10, Khéng hoc ding, Nxb Thuan Hod, Trung tam Van hod ng6n ngir Dong Tay, Ha Néi, 2000. Phan Ké Binh, Viét Nam phong tuc, Nxb Dong Thép, 1994. Pham Con Son, Gia 1é xua va nay, Nxb Téng hgp, Dong Thap, 1996. 21, Pham Cén Son, Dao nghila trong gia dinh. Nxb Dong Nai, 1999. VAN Dé GIA BINH VANGHIEN CUIU, GIANG DAYXAHOI HOC... 22. Quy phat trién phu nit Lién hop quéc (UNI FEM), CEDAW vi su binh dang ctia phu nit, Ha N6i, 2007. 23. Trung tam nghién ctu Giéi va Phat trién, Ludt Binh dang gidi dién gidi, Nxb Lao déng xa héi, Ha N6i, 2007. 24. Va Manh Loi, Va Tudn Huy, Nguyén Hitu Minh, Bao luc trén co sé gidi: Trudng hop Viet Nam, Ngan hang Thé gidi, Ha N6i, 1999, 25. Va Tuan Huy (chit bién), Xu hudng gia dinh ngay nay, Nxb Khoa hoc Xa héi, Ha NOi, Ha N6i, 2004. Tiéng Anh 26. Ann Oakley: The Sociology of Housewife; Martin Roberton, 1974, Asiaweek, 9/4/1999, 27. ARENA - CIIR, Shadows Behind the Screen - Economic Restructuring and Asian Women, HongKong 6/1995. 28. D'Antoniow V & J. Aldous, Family Life, Religion and Societal Values and Structures in— Families and Religion: Conflict and Change in Moder Society, Newbury Park, C.A: sage, 1983. 29. David M. Klein & James M.White, Family Theories, — Thousand Oaks, C.A: Sage Publication, 1996. 30. David M. Newman, Sociology of Families, Pine Forge Press, Thousand Oaks, California- London- NewDelhi, 1999. Kathleen Barry (Edited)- Vietnam's Women in Transition, MACMILLIAN press LTD London and ST. MARTIN's press INC. NewYork 1996Journal of Rural Welfare Studies, December, 2008. 31, 331

You might also like