ΕΠΙΣΤΗΜΗ Η/Υ

(Μέρος 2ο)

Νικόλαος Παπαδάκης

1o Έτος Έτος Έτος

Εαρινό Έτος εξάμηνο
2018-2019
Έτος Έτος Έτος Έτος Έτος Έτος
np@sse.gr Έτος

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

 Λειτουργικό σύστημα

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων

 Ελεύθερο Λογισμικό

Free Software and Linux

What, Why and How?

Ελεύθερο Λογισμικό
Το Ελεύθερο Λογισμικό, όπως ορίζεται στον ορισμό του Ελεύθερου
Λογισμικού από το Ίδρυμα Ελευθέρου Λογισμικού, είναι λογισμικό
που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αντιγραφεί, μελετηθεί,
τροποποιηθεί και αναδιανεμηθεί χωρίς περιορισμό.
(Πηγή Βικιπαίδεια)

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 3

Free Software Foundation’s
“General Public License”

Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού - Free Software Foundation

 Το Ελεύθερο λογισμικό (Free Software) ορίζεται με τις Τέσσερις Ελευθερίες
“Four Freedoms”Four Freedoms””

●
Freedom 0: Freedom to run the program for any purpos”e
●
Freedom 1: Freedom to s”tudy and change the program;
acces”s” to underlying s”ource code
●
Freedom 2: Freedom to s”hare copies” to help your neighbor
●
Freedom 3: Freedom to dis”tribute copies” of modified vers”ions”
for others”

Κατά αντιστοιχία των “Τεσσάρων Ελευθεριών” του Franklin D. Roosevelt

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 5

 LINUX -ΕισαγωγήΕισαγωγή

• It is an OS based on UNIX
• 1991 (Linus Torvalds)
• Linux: kernel + GNU project =(GNU/Linux)
• GNU Project: Free software fooundation Richard
Stallman, 1983

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 6

 Linux Licens”ing -ΕισαγωγήΑδειοδότηση

●
Το GNU/Linux αποτελείται από τον πυρήνα και μια φαρέτρα
εφαρμογών που ενημερώνεται από τον εκάστοτε διανομέα.
●
Ο πυρήνας (το kernel) διανέμεται με την GNU General
Public Licens”e (GPL) άδεια.
●
Το Free Software Foundation ορίζει ότι:
●
Το λογισμικό ΔΕΝ μπορεί να διανέμεται ΜΟΝΟ σε binary έκδοση
●
Πρέπει να συνοδεύεται ΚΑΙ από τον πηγαίο κώδικα
●
Μεγάλη έμφαση στην ΑΣΦΑΛΕΙΑ και στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 7

 Για ποιο λόγο να διαλέξω Linux?

●
Δωρεάν για λήψη, δεν υπάρχουν ζητήματα αδειοδότησης ή
δαπάνες για την απόκτησή του
●
Ελευθερία να το μοιράζεστε με τον πλησίον σας
●
Αδιαπέρατο από ιούς
●
Πλήρης σειρά εφαρμογών λογισμικού
●
Χαμηλή χρήση πόρων στην πλευρά υλικού
●
Μεταφέρονται σε μεγάλο αριθμό πλατφορμών υλικού: x86, x64,
ARM, PowerPC, MIPS, S/390, Super H, AMD x86-Εισαγωγή64, VAX
●
Εύχρηστο και φιλικό
●
Διατίθεται σχεδόν σε όλες τις γλώσσες (ομιλούμενες και μη)
●
Ευέλικτο: μπορεί να τρέξει σε πληθώρα υλικού από ρολόγια έως
s”upercomputers”

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 8

Linux: πάνω από 300 διανομές!
 Ποιά διανομή λοιπόν;

●
Ubuntu (ubuntu.com) και XUbuntu (όλες οι παράγωγες διανομές)
●
Φιλικό, σταθερό και συνεχώς ενημερωμένο
●
RedHat (www.redhat.com)
●
Πλούσιο, επαγγελματικό, ευρέως χρησιμοποιούμενο
●
Debian (www.debian.org/)
●
Ανοιχτό μοντέλο ανάπτυξης, εξαιρετικό σύστημα συσκευασίας (packaging s”ys”tem)
●
Mandrake (www.mandrakes”oft.com)
●
Σκοπεύει να είναι πολύ εύκολο στην εγκατάσταση και τη χρήση
●
Gentoo (www.gentoo.org)
●
Για προχωρημένους μέγιστοι βαθμοί προσαρμογής
●
Slackware (www.s”lackware.com/)
●
Από τα πιο παραδοσιακά, λίγη επιπλέον βοήθεια

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 10

 Ασσφάλεια

●
Υπάρχουν διανομές με έμφαση πχ στην ασφάλεια:
●
Όπως το https”://tails”.boum.org/ Tails” το αγαπημένο λειτουργικό του Snowden
●
το OpenBSD που σε αντίθεση με άλλα λειτουργικά συστήματα, τα οποία θεωρούν
την ασφάλεια ένα χαρακτηριστικό όπως την απόδοση ή η φιλικότητα, η ομάδα
του OpenBSD δεν θα προσθέσει καμιά γραμμή κώδικα αν δεν είναι απόλυτα
σίγουρο ότι δεν θα επιφέρει κενά ασφαλείας https”://www.openbs”d.org/
●
Ή το freeBSD https”://www.freebs”d.org/ το αγαπημένο των τραπεζών μιας και
όλα τα τραπεζικά συστήματα στηρίζονται σε αυτό το ΛΣ

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 11

 Ταχύτητα

●
KolibriOS, The fas”tes”t GUI OS in exis”tence?
●
www.kolibrios”.org
●
Ο KolibriOS, είναι γραμμένο εξ ολοκλήρου στη as”s”embly και είναι
πολύ μικρό σε μέγεθος (4,9MB για το ISO) με εκκίνηση μερικά
δευτερόλεπτα. Παρ 'όλα αυτά, περιλαμβάνει πρόγραμμα
περιήγησης ιστού, πρόγραμμα-Εισαγωγήπελάτη ηλεκτρονικού ταχυδρομείου,
παιχνίδια, εργαλεία γραφείου, εντυπωσιακά demos” και πολλά
άλλα, όλα λειτουργούν με ταχύτητα φωτός

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 12

Free Software για Windows
(υπάρχει και στο Linux)υπάρχει και στο Linux)
 The famous Linux post of 1991
From: torvalds@klaava.Helsinki.FI (Linus Benedict Torvalds)
Newsgroups: comp.os.minix
Subject: What would you like to see most in minix?
Summary: small poll for my new operating system
Message-ID: <1991Aug25.205708.9541@klaava.Helsinki.FI>
Date: 25 Aug 91 20:57:08 GMT
Organization: University of Helsinki

Hello everybody out there using minix -

I’m doing a (free) operating system (just a hobby, won’t be big and
professional like gnu) for 386(486) AT clones. This has been brewing
since april, and is starting to get ready. I’d like any feedback on
things people like/dislike in minix, as my OS resembles it somewhat
(same physical layout of the file-system (due to practical reasons)
among other things).

I’ve currently ported bash(1.08) and gcc(1.40), and things seem to work.
 Linux και Unix

●
Το Linux κληρονόμησε πολλά χαρακτηριστικά από άλλα UNIXes”,
όπως:
●
Sys”tem V Releas”e 4 (SVR4) -Εισαγωγή AT&T
●
4.4 BSD releas”e -Εισαγωγή Univers”ity of California at Berkeley (4.4BSD),
●
Digital Unix -Εισαγωγή DEC -ΕισαγωγήCompaq-Εισαγωγή HP,
●
AIX -Εισαγωγή IBM,
●
HP-ΕισαγωγήUX -Εισαγωγή Hewlett-ΕισαγωγήPackard,
●
Solaris” -Εισαγωγή Sun Micros”ys”tems”

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 15

 Linux που?

Embedded
Devices Raspberry
Pi Tablets
Watches

Servers Desktops Supercomputer

Clusters Mainframes

Laptops Phones
 Και στο διάστημα!

STRAND-1 Satellite powered by a Nexus One

phone running Android Linux
Launched for the UK Space Agency by the
Indian Space Agency on Feb 25, 2013
 Οι Top 10
Supercomputers στον
κόσμο Powered by Linux

Sequoia K Mira Juqueen Supermuc

Stampede Tianhe-1A Fermi Titan Power 775

 One Laptop Per Child Project (υπάρχει και στο Linux)OLPC)
A low-cost, low-power Linux laptop
Geared for students around the
world
CPU: AMD LX-Geode CPU @ 700
Mhz
RAM: 256 MB
Hard drive: 1 GB flash
Screen: LCD monochrome/color
Wireless: Built-in
ROM: 1 MB LinuxBIOS/CoreBoot
Operating System: Sugar, based
on Fedora Core Linux
Show me the money!

March, 2012
Η IBM και η HP έχουν έσοδα με βάση το Linux
της τάξης των δισεκατομμύριων
Πλήθος κερδοφόρων εταιρειών
του Linux
Linux: Περιβάλλον Εργασίας
 Linux: Περιβάλλον Εργασίας

●
Πάρα πολλά περιβάλλοντα εργασίας (ακόμα και ταυτόχρονα):
●
GUI, Graphic Us”er Interface with us”age of the X Window Sys”tem, Window
Manager and Des”ktop
●
Command Line, Terminal, Cons”ole
●
Remote acces”s” by us”ing (eg the SSH s”erver and client)
●
Σύστημα X(11) για τα γραφικά, ακόμη και απομακρυσμένα μέσω
s”tandard πρωτοκόλλων.
●
Διαφορές με παραθυριακά λειτουργικά συστήματα (windows”,
Haiku, ReactOS, κλπ)

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 24

 Cons”ole

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 25

 Το Shell

●
Διάφορα s”hell(s”):
●
Bourne s”hell (s”h)
●
Bourne-ΕισαγωγήAgain s”hell (Bas”h)
●
C s”hell (cs”h)
●
Korn s”hell (ks”h)
●
Z s”hell (zs”h)
●
Cas”e Sens”itive (διαφορά μεταξύ του “Four Freedoms”nick” & “Four Freedoms”Nick”)
●
Prompt ●
CTRL-L clear screen
●
$ απλός χρήστης ●
clear clear screen
●
# root ●
CTRL-D exit terminal
●
reset reset terminal

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 26

Graphical User Interface GUI- Γραφικό
περιβάλλον χρήστη

27
 GUIs”

●
Περιλαμβάνει:
●
X Window Sys”tem ("X11") ένα
πρωτόκολλο για την απεικόνιση των
παραθύρων
●
X Window Manager που ελέγχει
ρυθμίσεις παραθύρων
●
Περιβάλλον επιφάνειας εργασίας που
περιλαμβάνει το Διαχειριστή
παραθύρων
●
Εφαρμογές .. εφαρμογές

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 28

 Τυπικό GUI

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 29

 Διάφορα GUI

●
X Window Managers” (FVWM)

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 30

 Διάφορα GUI

●
X Window Managers” (Fluxbox)

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 31

 Διάφορα GUI

●
X Window Managers” (Icewm)

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 32

 Διάφορα GUI

●
X Window Managers” (Openbox)

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 33

 Διάφορα GUI

●
X Des”ktop Environment (Openbox)

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 34

 Διάφορα GUI

●
X Des”ktop Environment (Gnome)

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 35

 Διάφορα GUI

●
X Des”ktop Environment (KDE)

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 36

Ο πυρήνας του Linux το Λειτουργικό του
σύστημα

37
 Λειτουργικά Συστήματα (ΛΣ)

●
Λειτουργικό σύστημα ή ΛΣ (Operating Sys”tem ή OS) ονομάζεται
το λογισμικό που είναι υπεύθυνο για τη διαχείριση και τον
συντονισμό των εργασιών, καθώς και την κατανομή των
διαθέσιμων πόρων του συστήματος
●
Το λειτουργικό σύστημα παρέχει ένα μεσολαβητικό επίπεδο
λογικής διασύνδεσης μεταξύ λογισμικού και υλικού, διαμέσου του
οποίου οι εφαρμογές αντιλαμβάνονται εμμέσως τον υπολογιστή
●
Μια από τις κεντρικές αρμοδιότητες του λειτουργικού συστήματος
είναι η διαχείριση του υλικού, απαλλάσσοντας έτσι το λογισμικό
του χρήστη από τον άμεσο και επίπονο χειρισμό του υπολογιστή
και καθιστώντας ευκολότερο τον προγραμματισμό τους.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 38

 Αρχιτεκτονικές Λ.Σ.

●
Μονολιθικοί πυρήνες (ανήκει το Linux)
●
Στρωματοποιημένη αρχιτεκτονική
●
Αρχιτεκτονική μικροπυρήνα

Βασικά χαρακτηριστικά ενός Λ.Σ.

●
Ένα ΛΣ πρέπει να :
●
αλληλεπιδρά με τα συστατικά του υλικού για να εξυπηρετεί όλα τα χαμηλού επιπέδου
στοιχεία που περιλαμβάνονται στο υλικό
●
παρέχει το περιβάλλον εκτέλεσης των εφαρμογών που τρέχουν στο υπολογιστικό
σύστημα (us”er programs”)
●
Όλα τα ΛΣ αποκρύπτουν τις λεπτομέρειες του υλικού, που αφορούν τη φυσική
οργάνωση του συστήματος, από τους χρήστες.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 39

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 40
Full Linux System Diagram

Applications

Desktop Environment

X11 GUI

Shell/CLI

Kernel

Hardware
 Linux Kernel
η καρδιά του συστήματος
 Χαρακτηριστικά του πυρήνα του Linux

• Ο πυρήνας του Linux είναι μονολιθικός, και αποτελεί

ένα μεγάλο και πολύπλοκο πρόγραμμα που συντίθεται
από αρκετά διαφορετικά συστατικά.
• Οι παραδοσιακοί πυρήνες του Unix μεταγλωττίζονται
και συνδέονται στατικά. Οι πιο σύγχρονοι πυρήνες
μπορούν να φορτώσουν και να ξεφορτώσουν ορισμένα
τμήματα του κώδικα του πυρήνα (τυπικά τους οδηγούς
συσκευών), τα τμήματα λέγονται modules”.
• Το Linux υποστηρίζει τη χρήση modules”. Μπορεί να
φορτώνει και να ξεφορτώνει αυτόματα modules” κατ’
απαίτηση.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 43

 Χρήση πόρων συστήματος

• Όταν ένα πρόγραμμα απαιτεί να χρησιμοποιήσει έναν πόρο του

συστήματος πρέπει να υποβάλλει την απαίτησή του στο ΛΣ
• Ο πυρήνας (kernel) αξιολογεί την απαίτηση και αν επιλέξει να
παραχωρήσει τον πόρο, αλληλεπιδρά με τα κατάλληλα συστατικά
του υλικού
• Προκειμένου να ενδυναμωθεί και να προστατευθεί ο μηχανισμός
αυτός, τα σύγχρονα ΛΣ βασίζονται στην ιδιότητα ορισμένων
συστατικών του υλικού να μην επιτρέπουν στα προγράμματα των
χρηστών να αλληλεπιδρούν άμεσα με αυτά ή να αποκτούν
πρόσβαση σε διευθύνσεις μνήμης
• Το υλικό διαθέτει δύο διαφορετικές καταστάσεις (modes”)
εκτέλεσης εντολών από την CPU :
●
Us”er mode (non-Εισαγωγήprivileged) για τα προγράμματα του χρήστη
●
Privileged (kernel) mode για τον πυρήνα.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 44

 Χαρακτηριστικά των multi-Εισαγωγήus”er συστημάτων

• Μηχανισμός ελέγχου της αυθεντικότητας των χρηστών

• Μηχανισμός προστασίας από ύποπτα και λανθασμένα προγράμματα
χρηστών που οδηγούν στην αναστολή εκτέλεσης άλλων
προγραμμάτων και στην παρακολούθηση των δραστηριοτήτων του
συστήματος
• Μηχανισμός παρακολούθησης των πόρων που παραχωρούνται σε
κάθε χρήστη

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 45

 Μικροπυρήνας vs” Μονολιθικά

• Τα Λ.Σ. με αρχιτεκτονική μικροπυρήνα :

– είναι γενικά βραδύτερα από τα μονολιθικά εξ αιτίας της
καθυστέρησης που προκαλεί η μεταβίβαση μηνυμάτων μεταξύ
των επιπέδων του Λ.Σ.
– διαθέτουν και ορισμένα θεωρητικά πλεονεκτήματα σε σχέση
με τα μονολιθικά. Οι μικροπυρήνες αναγκάζουν τους
προγραμματιστές συστημάτων να υιοθετούν μια τμηματική
προσέγγιση μια και κάθε επίπεδο ενός Λ.Σ. είναι ένα
σχετικά ανεξάρτητο πρόγραμμα που θα πρέπει να
αλληλεπιδρά με τα άλλα επίπεδα διαμέσου μιας καλά
σχεδιασμένης και σαφούς διεπαφής.
– Μπορούν να μεταφερθούν ευκολότερα σε άλλες
αρχιτεκτονικές, μια και όλα τα εξαρτώμενα από το υλικό
συστατικά ενθυλακώνονται γενικά στον κώδικα του
μικροπυρήνα,
– χρησιμοποιούν αποδοτικότερα τη μνήμη RAM.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 46

 Modules”

●
Το module είναι ένα χαρακτηριστικό του πυρήνα ενσωματώνει
αποτελεσματικά πολλά από τα θεωρητικά πλεονεκτήματα των
μικροπυρήνων χωρίς να μειώνουν την απόδοση τουσ συτήματος.
●
Ένα module είναι μια λειτουργική μονάδα (π.χ. ένα σύστημα
αρχείων ή ένας οδηγός συσκευής ή και άλλα χαρακτηριστικά του
ανώτερου επιπέδου του πυρήνα) ο κώδικας του οποίου μπορεί να
συνδεθεί δυναμικά ή να αποσυνδεθεί με (από) τον πυρήνα, κατά
τη διάρκεια του χρόνου εκτέλεσης.
●
Μπορεί επίσης να απομακρυνθεί από τον πυρήνα οποιαδήποτε στιγμή εφόσον δεν
χρειάζεται

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 47

 Modules”

●
Ένα module δεν εκτελείται ως μια ειδική διεργασία, όπως
συμβαίνει με τα εξωτερικά επίπεδα των ΛΣ μικροπυρήνα, αλλά
εκτελείται σε κατάσταση πυρήνα εκ μέρους της τρέχουσας
διεργασίας όπως μια οποιαδήποτε στατικά συνδεδεμένη συνάρτηση
πυρήνα (δηλαδή από τη στιγμή που φορτώνεται είναι ό,τι και ο
πυρήνας)
●
Το αποτέλεσμα είναι ένας μικρός σε μέγεθος και συμπαγής
πυρήνας

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 48

 Πλεονεκτήματα της χρήσης modules”

●
Modularized προσέγγιση
●
Οι προγραμματιστές συστήματος πρέπει να χρησιμοποιούν διεπαφές λογισμικού για
να έχουν πρόσβαση στις δομές δεδομένων που διαχειρίζονται τα modules”. Έτσι
είναι εύκολη η ανάπτυξη νέων modules”
●
Η διεπαφή μέσω modules” επιτρέπει σε ανεξάρτητους κατασκευαστές λογισμικού να
γράφουν και να διανέμουν οδηγούς συσκευών ή συστήματα αρχείων που δεν
μπορούν να διανεμηθούν εξ αρχής.
●
Ανεξαρτησία πλατφόρμας
●
Ένα module παρότι βασίζεται σε κάποια εξειδικευμένα χαρακτηριστικά του υλικού,
δεν είναι εξαρτώμενο από μια συγκεκριμένη πλατφόρμα υλικού π.χ. ένα dis”k
drive module που βασίζεται στο πρότυπο SCSI θα δουλεύει εξίσου καλά σε
πολλές πλατφόρμες

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 49

 Πλεονεκτήματα της χρήσης modules”

●
Οικονομική χρήση της κεντρικής μνήμης
●
Ένα module συνδέεται στον τρέχοντα πυρήνα όταν απαιτείται και αποσυνδέεται όταν
ολοκληρωθεί η χρήση του. Η διαδικασία αυτή δεν γίνεται άμεσα αντιληπτή από
το χρήστη καθώς η σύνδεση και η αποσύνδεση γίνονται αυτόματα από τον
πυρήνα.
●
Ανυπαρξία επιπτώσεων στην απόδοση
●
Από τη στιγμή που θα συνδεθεί ο object code ενός module είναι ισοδύναμος με τον
object code του στατικά συνδεδεμένου πυρήνα. Δεν υπάρχει απαίτηση για
μεταβίβαση μηνυμάτων όταν οι συναρτήσεις του module ενσωματώνονται στον
πυρήνα.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 50

Συστήματα Αρχείων

51
 Σύστημα Αρχείων (ΣΑ)

●
Ένα σύστημα αρχείων (ΣΑ, file s”ys”tem ή files”ys”tem ή FS)
είναι μια μέθοδος για την αποθήκευση και την οργάνωση
των δεδομένων των αρχείων που χρησιμοποιούνται σε ένα
σύστημα
●
Ουσιαστικά, τηρεί αυτά τα αρχεία σε μια βάση δεδομένων
με σκοπό την αποθήκευση, την οργάνωση, τη διαχείριση,
και την ανάκτηση τους από το λειτουργικό σύστημα.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 52

 Συστήματα αρχείων δίσκου

●
Ενδεικτικά συστήματα αρχείων δίσκου είναι τα:
●
FAT (FAT12, FAT16, FAT32, exFAT),
●
NTFS,
●
HFS και HFS+,
●
HPFS,
●
UFS,
●
ext2, ext3, ext4,
●
btrfs”,
●
ISO 9660,
●
Rais”erFS,
●
Veritas” File Sys”tem,
●
UDF
●
ZFS.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 53

Τα αρχεία και τα δικαιώματα στο Linux
(....τα πάντα είναι αρχεία)

54
 Δομή καταλόγου

• Τα αρχεία στο Linux οργανώνονται από μια ιεραρχία ετικετών,

κοινώς γνωστη ως δομή καταλόγου. Τα αρχεία που αναφέρονται
από αυτές τις ετικέτες μπορεί να είναι τριών ειδών:
– Τα κανονικά αρχεία, τα οποία περιέχουν μια ακολουθία από
bytes” που γενικά αντιστοιχούν σε κώδικα (προγράμματα)
ή δεδομένα.
– Αρχεία καταλόγου, τα οποία είναι αποθηκευμένα σε δίσκο
σε ειδική μορφή και αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του
συστήματος αρχείων
– Ειδικά αρχεία, τα οποία αντιστοιχούν σε περιφερειακά
όπως εκτυπωτές ή δίσκοι.
• Για το χρήστη, το σύστημα αρχείων Linux εμφανίζεται ως ένα
ιεραρχικό δέντρο καταλόγου που υπακούει στη σημασιολογία
UNIX.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 55

 Ιεραρχική Δομή αρχείων

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 56

 Δικαιώματα Καταλόγων/Αρχείων

●
Κάθε κατάλογος/αρχείο ανήκει σε ένα χρήστη (us”er) και μία
ομάδα χρηστών (group)
●
Κάθε κατάλογος/αρχείο έχει 12 δικαιώματα (Permis”s”ions”)
χωρισμένα σε 4 κατηγορίες:
●
1. Δικαιώματα ιδιοκτήτη (u, owner)
●
2. Δικαιώματα ομάδας (g, group)
●
3. Δικαιώματα υπολοίπων χρηστών (o, other)
●
4. Άλλα δικαιώματα

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 57

Δικαιώματα και αρχεία στο
Linux

Έτος 58 Έτος / Έτος 69

 Αριθμητικά

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 59

 Αρχεία, παραδείγματα

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 60

 File Sys”tem

Το / (root) directory είναι ο ριζικός κατάλογος: το σημείο αναφοράς

για όλους τους καταλόγους. Κάθε αρχείο έχει ένα μονοσήμαντο μονοπάτι:
– /us”r/bin/

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 61

 Βασικοί κατάλογοι σε συστήματα UNIX

• /bin Binaries” τα οποία είναι απολύτως απαραίτητα για την

εκτέλεση του Linux
• /boot Όλα τα αρχεία που απαιτούνται για την εκκίνηση του Linux
• /dev Όλες οι συσκευές έχουν τα αντίστοιχα αρχεία τους εδώ
• /etc Όλα τα αρχεία ρυθμίσεων για τα διάφορα λογισμικά
αποθηκεύονται εδώ. Μην παίζετε με αυτόν τον κατάλογο
• /home Όλοι οι χρήστες θα έχουν τα "Τα έγγραφά μου" κάτω από
αυτόν τον κατάλογο. Εάν το αναγνωριστικό σας είναι nikos”, το "My
Documents”" (που ονομάζεται home-Εισαγωγήdirectory) είναι /home/nikos”.
• /lib Οι βιβλιοθήκες που απαιτούνται από εφαρμογές συστήματος.
(Ακριβώς όπως τα DLL στα Windows”.)
• /los”t+found Όταν ένας έλεγχος δίσκου εντοπίζει αρχεία που είναι
κατεστραμμένα ή που δεν συνδέονται με κανένα κατάλογο,
ανακτώνται σε αυτόν τον κατάλογο. Τέτοιες ζημίες οφείλονται
σχεδόν πάντοτε σε λάθος τερματισμό λειτουργίας.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 62

 Βασικοί κατάλογοι σε συστήματα UNIX

• /mnt Ο κατάλογος όπου τοποθετούνται περιφερειακά και άλλα

συστήματα αρχείων
• /opt Ο κατάλογος όπου είναι εγκατεστημένο το προαιρετικό λογισμικό
• /proc διαθέτει ένα σύστημα ψευδο-Εισαγωγήαρχείων. Τα περιεχόμενά του
πραγματικά δεν υπάρχουν σε κανένα σημείο του δίσκου και είναι
διαθέσιμα μόνο όταν κάνετε cd σε αυτόν τον κατάλογο
• /root Ο αρχικός κατάλογος για τον υπερ-Εισαγωγήχρήστη: root.
• /s”bin Τα εκτελέσιμα αρχεία διαχείρισης συστήματος
• /tmp Ο κατάλογος όπου δημιουργούνται και αποθηκεύονται
προσωρινά αρχεία. Όλοι οι χρήστες μπορούν να αποθηκεύσουν αρχεία
εδώ
• /us”r Όλα τα σχετικά με τους χρήστες
• /var Αρχεία των οποίων το περιεχόμενο αλλάζει συχνά βρίσκονται σε
αυτόν τον κατάλογο.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 63

 Βασικοί κατάλογοι σε συστήματα UNIX

• /us”r Όλα τα σχετικά με τους χρήστες αρχεία

– /us”r/bin φιλοξενεί τα κρίσιμα εκτελέσιμα αρχεία των χρηστών
– /us”r/include Τα αρχεία κεφαλίδας για το compilation.
– /us”r/lib οι βιβλιοθήκες που απαιτούνται από εφαρμογές χρήστη
– /us”r/local αρχεία ειδικά για αυτό το συγκεκριμένο μηχάνημα.
– /us”r/s”bin αρχεία διαχείρισης χρηστών..
– /us”r/s”hare πληροφορίες που μπορούν να μοιραστούν οι χρήστες μεταξύ τους
– /us”r/s”rc Ο πηγαίος κώδικας για τον πυρήνα του Linux
– /us”r/X11R6 αρχεία που απαιτούνται από το σύστημα X Window.

• /var Αρχεία των οποίων το περιεχόμενο αλλάζει συχνά βρίσκονται σε αυτόν

τον κατάλογο
– /var/log τα αρχεία καταγραφής του συστήματος (log-Εισαγωγήfiles”)
– /var/s”pool Κατάλογοι για αλληλογραφία, ειδήσεις, εκτύπωση και άλλες εργασίες
στην ουρά.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 64

Δίσκοι και διαμερίσματα

65
 Hard Dis”k Partitioning – κατανομές και δίσκοι

●
Η κατανομή είναι ένας τρόπος υποδιαίρεσης ενός σκληρού δίσκου.
●
Ένας σκληρός δίσκος πρέπει να περιέχει τουλάχιστον ένα διαμέρισμα.
●
Υπάρχουν δύο τύποι διαμερισμάτων -Εισαγωγή πρωταρχικός και εκτεταμένος.
●
Ένας δίσκος μπορεί να περιέχει μέχρι 4 κύρια διαμερίσματα ή έως 3
κύρια και 1 εκτεταμένη κατάτμηση.
●
Ένα πρωτεύον διαμέρισμα μπορεί να χαρακτηριστεί ως ενεργό, αυτό θα
χρησιμοποιηθεί για την εκκίνηση του υπολογιστή.
●
Διαφορετικά λειτουργικά συστήματα μπορούν να εγκατασταθούν σε
διαφορετικά πρωτεύοντα διαμερίσματα -Εισαγωγή επιτρέποντας πολλαπλές
εκκινήσεις.
●
Ένα εκτεταμένο διαμέρισμα δεν μπορεί να προσπελαστεί απευθείας από
το λειτουργικό σύστημα αλλά, αντίθετα, υποδιαιρείται σε λογικές μονάδες
δίσκου.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 66

 Hard Dis”k Αρχικοποίηση

●
Προκειμένου να είναι χρησιμοποιήσιμο από το λειτουργικό
σύστημα, πρέπει να αρχίσει ένα διαμέρισμα.
●
Στο UNIX / Linux χρησιμοποιείται η εντολή mkfs”, στα
Windows” η εντολή είναι FORMAT.
●
Η διαδικασία αρχικοποίησης δημιουργεί τις απαραίτητες δομές
σε ένα διαμέρισμα δίσκου.
●
Στο UNIX / Linux ένα αρχικό διαμέρισμα αναφέρεται ως
σύστημα αρχείων στα Windows” ονομάζεται μονάδα δίσκου.

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 67

 Τυπικά διαμερίσματα δίσκων

Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων 68

Προσάρτηση Δίσκου

●
Separate Έτος file Έτος systems
●
After Έτος mounting

(a) (b)

(a) Πριν το mount (b) Μετά το mount 69 Έτος / Έτος 69