TASNİF DIŞI / UNCLASSIFIED

FBE 601 Türkçe Şubesi Final Ödevi

İsim : Hira Tuna ÜNLÜ
Öğrenci No : N21138984
Departman : Endüstri Mühendisliği Departmanı

1. FBE601 Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Yayın Etiği – 3

FBE601 Editörün Deneyimleri -1

Bu bölümde editör kimdir, ne yapar, yazar-editör iletişimi, deneyimler gibi detaylara ve sorulara yer
verilmiştir.

 Öncelikle editör, yazılan bir makalenin tüm işlemlerini yapan kişidir. (Minör değişiklik, major
değişiklik, red, Kabul vb. Işlemler) Editör, makale yazan kişinin sürekli yazıştığı, makalesinin
durumunu aldığı, irtibat noktasıdır.
 Diğer bir önemli soru, intihal kontrolüdür. Bu kontrol her dergide vardır ve olması gereken bir
şeydir. İntihali yüksek olan bir yayının IEEE dergilerinde yayınlanması etik olmayacağı için bu
kontroller yapılır. Başka çalışmalara çok çok benzer çalışmalar yazılımlar aracılığı ile tespit
edildiğinde reddedilir.
 Yazılan makalenin isim sırası süreç başladıktan sonra değişir mi sorusunun cevabı ise yine
editöre çıkmaktadır. Editör onayına sunulması, gerekçesinin okunması ve bu gerekçelere göre
kararın verilmesi gerekmektedir. Sorumlu yazar değişikliği de aynı şekilde editöre gerekçe
sunulduktan sonra mümkündür. Gerekçe belirtmek önemli bir noktadır çünkü bu tür
değişiklikler keyfi olarak yapılmaz.
 Yazar, makalesinin durumunu sormak istediğinde de editör ile iletişime geçebilir ancak
makalenin kendisine ait benzersiz bir referans numarası vardır ve maillerde bu numaranın
mutlaka belirtilmesi gerekmektedir ki editör de optimal bir sürede ve emekte geri dönüş
yapabilsin.
 Bazen bir makaleye çok sayıda hakem atanabiliyor ve hakemlerin çoğu atanan makaleyi
okumak istemeyebiliyor. Gecikmeler de bazen mümkün olabiliyor, ancak olabildiğince iyi ve
hak ettiği şekilde değerlendirilebilmesi için sürecin uzaması mümkün olabiliyor. İyi bir yayını
vasat bir yayından ayırt etmek zaman alıcı olduğu için çalışmaları sürdürürken bunları göze
alarak çalışmalıyız.
 Editörden yazılı imzalı evrak isteme olayı da çok fazla yaşanmaktadır ancak WoS’da
makalenin gözükmemesi editör ile değil yayıncı ile ilgili bir konudur. Editör yazar ile çok fazla
iletişim kurduğu için her detayın editöre sorulması gibi olaylar olmaktadır ancak her sorunun
cevabı editörde değildir, sorulacak sorular filtreden geçirilmelidir.
 Son olarak, hakemin editörden kendi makalesi için atıf istemesi de yanlıştır. Etik değildir.
Editör burda müdahale etmelidir. Hak edilmeyen atıf ve ün akademik hayatta istenmeyen bir
olaydır.

FBE601 Editörün Deneyimleri -2

Deneyim serimize devam edelim.

 Editörün kendi dergisinde yayın yapması, eş yazar olması da etik değildir.

 Bazen panik içerisinde yazar, hakem raporunu sisteme yüklemek yerine e mail ile editöre
gönderebilmektedir, editör bunu sisteme yükleyemez, bu zaman kaybı ve boş bir beklentidir.
 Aynı şekilde yayınlarınızı, pdf’e çevirme, yazılarını düzeltme, format biçimlendirme gibi işler
de editörün görevi değildir. Bu konular için editöre mail atılmamalıdır.

TASNİF DIŞI / UNCLASSIFIED

TASNİF DIŞI / UNCLASSIFIED

 Yayınınıza ait red kararının kesinlikle yanlış olduğunu düşünüyorsanız, başka bir dergiye
başvurabilir ya da saygılı bir şekilde, gerekçe belirterek bir itiraz mektubu yazabilirsiniz .
 Yazarın makalesini herhangi bir sebepten dolayı sistem üzerinden geri çekebilmesi de
mümkündür. Editöre mail atıp geri çekmesini rica etmek yerine sistem üzeridnen yazar
kendisi de bunu yapabilir.
 Reddedilen makaleyi tekrar aynı dergiye gönderebilir miyiz sorusu ise dergiye bağlıdır. Kimi
dergiler revize edilmiş makaleyi yeniden değerlendirmeye alırken, kimi dergiler benim
kararım nihaidir görüşü ile kabul etmeyebilir.
 Red almak duygusal açıdan insanı kötü hissettirse bile, tamamen objektif ve detaylı bir geri
bildirim alınmış olunacağı için bir yazarı geliştirme adına çok kıymetlidir.

Yardımcı Editörün Deneyimleri -1

 Yardımcı editörün rolü, makalenizi hızlıca tarayıp bu makaleye uygun değerlendirici

adaylarına davet göndermektir. Ayrıntılı okuma yapılması şart değildir, makaleyi okuyunca
anlayıp değerlendirebilecek hakem atamasını yapması yeterlidir.
 Yardımcı editör, etik ve performans bakımından izlenir. Basit ve hızlıca söylenebilecek şeyleri
yayıncılar izlerler. Etik ihlali konularını sıkı şekilde takip ederler, ihlal durumu söz konusu ise
irtibat kesilir.
 Yardımcı editörün uzmanlık alanı da yayınlanacak makalelerin doğru kişilere
yönlendirilebilmesi adına önemlidir. Adil bir değerlendirme raporu alma ihtimalini artırır.
Yardımcı editör, ağının içerisindeki insanlarla ilgili olmayan makaleleri reddetme şansına da
sahiptir. Makale başka bir yardımcı editöre yönlendirilir.
 Yardımcı editör, karar önerisinde bulunur. Minör, major revizyonlar önerebilir. Bazı
dergilerde yardımcı editör red ama geri gönder (eğer revize edebileceksen bu dergide tekrar
bakalım) kararı verebilir. Ayrıca, tamamen red önerisi de verebilir.
 Yardımcı editör yayının hiçbir karar aşamasında rol almadıysa, müdahale etmediyse kendi
çalıştığı dergide yayın yapabilir. Ancak bunların etik bir prosedürle işlemesi gerekmektedir.
Arkadaş ilişkileri ile hakem atama, karar verme gibi aşamaların etik dışı şekilde ilerletilmesi
yanlıştır.

Hakemin Deneyimleri -1

 Bazen değerlendirmek için makale gönderilir, ancak okunan makale anlaşılamayabilir, vakit
geçirmeden başka birine yönlendirilebilmesi gerekir ki bekleyen yazarın mezuniyeti vb.
beklediği şeyler gecikmesin.
 Makale yakın bir akraba/arkadaş vb. aitse ve tarafsız bakılamayacaksa makale iade
edilmelidir. Bir başkasına yönlendirmek en doğrusu olacaktır.
 Bazen de makale okunur ancak detaylı değerlendirme yapacak vakit olmayabilir, bu durumda
da makale iade edilmelidir, çünkü detaylı bir geri bildirim verilmesi gerekmektedir.
 Doktora öğrencisinin makale değerlendirmesi yapması söz konusu olabilir ancak daha önce
bahsedilen etik maddelerine dikkat edilmelidir. Yüksek lisans öğrencisi ise, doktora öğrencisi
kadar makale değerlendirmesi yapmaya hazır değildir.
 Hakem olarak bir makale geldi ve değerlendirme süresi geçti ise editörden ek süre istenebilir,
ancak editörün bu isteğe cevap vermesi uzun sürebilir. Yazarların emeklerine saygı duymak
adına zamanı geçirmemek önemli.
 Dergilerde kara liste yoktur.
 Hakem olarak değerlendirme raporu, saygısızca, cinsiyetçi, hakaret içeren ifadeler
kullanılamaz.

TASNİF DIŞI / UNCLASSIFIED

TASNİF DIŞI / UNCLASSIFIED

 Hakemler kendi makalelerine ATIF İSTEYEMEZ!

 Makale değerlendirme süresi ise makaleden makaleye değişmektedir ancak, hakemlerin
suistimal etmeden süreyi uzatmaması gerekir. Editörlerin etik anlayışını benimseyip
mezuniyetinizi geçecek sürelere sebep olmaması gerekmektedir.
 Hakemlik işinden para kazanılmaz, gönüllülük esasına göre yapılan bir iştir.

2. FBE601 Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Yayın Etiği – 4

Makale Yaşam Döngüsü

Bu modülde bir makalenin, basıldığı ana kadar olan süreç anlatılmaktadır.

Makale olabilecek bulgulara ulaştıktan sonra, hangi dergilere yollayacağımız ile ilgili danışman
hocamıza danışmamız en doğrusudur. İkinci yol ise referanslarımızın yayınlandığı dergilerden
yararlanabiliriz. Dergimizi seçtikten sonra, beklemeye başlarız ve bu aşamada sabırlı olmak
zorundayız. Çünkü dergiyi gönderdikten sonra makalemiz aşağıdaki aşamalardan geçer;
Sekreter şekillere, metne, referanslara, tablolara, formüllere bakar. İntihal kontrolü yapılır. Editör
makaleyi yardımcı editörlerden birine atar. Yardımcı editör, makaleyi değerlendirecek olan 3-4-5
hakemi seçer. Makale 3-4-5 hakem tarafından değerlendirildikten sonra Editör bir karar verir ve e-
posta iletir. Revizyon istenmiş durumda ve e-postada Editörün, Yardımcı Editörün yorumlarının yanı
sıra hakemlerin her birinin eleştiri ve yorumları bulunur.

Makalede yenilik yoksa, dergi içeriğine uygun makale gönderilmediyse, makalenin literatüre katkısı
yoksa, makale yüksek ihtimalle red alır. Ayrıca, dil bakımından yetersizlik, teorik, analiz ve bulgu
anlamında zayıf olmak, sonuca varmamış bulgular elde etmek gibi unsurlar da makalenin
reddedilmesine sebep olabilir. Red cevabı alındığında, gelen yorumlar çok önemlidir. Doktora ya da
yüksek lisans sürecinde geri bildirim almak çok kıymetlidir. Dolayısıyla, mümkün olan en erken
zamanlarda bu sürece başlamak çok önemli ve faydalıdır. Hakemler her zaman doğru yorumlar
yapmayabilir. Çalışmanızdan eminseniz, hakemlere bunu belirten kibar bir cevap gönderebilirsiniz. Ya
da hakem yorumlarındaki düzeltmeleri, özenle hazırlanmış bir doküman ile göndermeniz
gerekmektedir. Bunlar kadar önemli olan diğer bir metin, makaleyi yüklerken hazırlanmalıdır. Benzer
şekilde makalenin durumu için editöre yazılabilir. Yine makale bilgilerini içeren kısa ve açık bir metinle
makalenin durumu sorulabilir. Editörler sistem hataları, teknik problemleri, geç kalınmış işlemleri
düzeltemez. Editörlerden bu ve benzer konularda yardım istenilmemelidir.

Makaleye revizyon geldiğinde, verilen zamanda düzeltilmiş makaleyi sisteme geri yüklemek
gerekmektedir. Verilen revizyonlar için tek tek cevap verilmelidir ve bu dokümana “Authors’
Response” adı verilir. İlk olarak teşekkürle başlayarak, tüm eleştirilere tek tek cevap verilmelidir.
Bilimde eleştirmeler vardır. Makaleye ithafen Hakem tarafından yapılan eleştirilere teker teker
cevaplar sağlanır. Aynı dökümanın devamında diğer hakemler için de değişiklikleri izah eden
açıklamalar yapılmalıdır. Bu cevaplara rağmen yine revizyon gelebilir. Süreç uzayabilse de sabırla tüm
cevapların verilmesi gerekmektedir. R0, R1,R2,R3 hakem kümeleri sürecin parçasıdır. Yeni yorumlar,
yeni eleştiriler gelebilir. Yine de tüm yorumlara cevap verilmelidir. Tüm süreç normal işlediği halde,
editör makaleyi kabul etmeyebilir. Etki faktörü yüksek olan dergilerde rekabet yüksek olduğu için,
süreç daha zorlayıcı görünse de etki faktörü düşük olan dergilerden de red cevabı alınabilir, süreç
benzer şekilde zorlayıcı olabilir.

Makalenin süreci tamamlandığında ve kabul aldığınızda “proof reading” dikkatlice yapılmalıdır. Bu

adımdan sonra, Doi numarası alarak “Web of Science”da makale basıldığında artık makale erişilebilir
durumda ve atıf alma şansına sahiptir.

TASNİF DIŞI / UNCLASSIFIED

TASNİF DIŞI / UNCLASSIFIED

Yeni fikirlerle, yeni bulgularla süreç yeniden başlar. Danışman bu süreçteki tüm adımlara hakim
olduğu için yol göstericidir.

3. FBE601 Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Yayın Etiği – 5

Bilimsel Araştırma Sürecindeki Durmumuz, Kaynaklarımız, Yapılan Çalışmalar ve Gelecek

Çalışmalar

Bu modülde, ülkemizdeki üniversitelerin ve bilim insanlarının, bilimsel araştırma sürecindeki yeri

anlatılmaktadır.

Başlarda, ülkemizdeki bilimsel araştırmanın azlığı vurgulanmaktadır. Belirli ülkelerin zamana yayılı,
bilimsel çalışmalardaki liderliği düşünüldüğünde ülkemizin bu süreçteki yetersizliği geliştirilmelidir.
Patent, yayın gibi uluslararası işbirlikleri kurulabileceği alanlarla, bilimsel çalışmalarda ülkemiz
akademisyenlerinin de yer alması sağlanılmalıdır. Başka ülkelerdeki araştırma gruplarına katılabilme
şansı elde etmek maddi olarak büyük yük getirmektedir. Vize gibi, döviz kuru gibi konularda daha
rahat olan ülke araştırmacıları yüksek hareketliliğe sahiptir. Türkiye Bilim Raporu, kaynak
sağlanmasının önemi vurgulanmaktadır. Sadece üniversitelerle değil AR-GE merkezleri ile bu
çalışmalar artabilir. 50 60 yıl önce denk olduğumuz ülkeler, şu anda dünyada ilk 5’de yer alırken,
ülkemizin gerilemesinin önüne geçilmesi gerekmektedir. Öğretmenlere ve öğretmen yetiştiren
kurumlara verilen önem artmalıdır. Eğitim uzun vadeli, ve ciddiyetle kurgulanması gereken bir
konudur. Matematik öğrenme öğretme konusunda çok iyi olmadığımız istatistiklerle ortaya
konulmuştur. Benzer şekilde doktora mezunu sayısı artırılmalıdır. Bir nesil bu doğru kurgularla
yetiştirilmeli ve bu zincirin kırılması için temel değişiklikler yapılmaldır. Ülkemizde yeterli kaynak
sağlanıyor gibi görünse de, çıktı olarak geri dönüş alınamaması düşük verimi işaret etmektedir. Diğer
bir deyişle, yüksek öğrenim için fon sağlanmış olsa da, bu fonlarla birlikte gelmesi gereken kaliteli
yayınlar, patentler çıktı olarak gelmemektedir. Çok fazla üniversitenin var olması buna karşın, bu
üniversiteleri besleyecek nitelikli elemanın olmaması problemi çok düzgün tarif etmektedir. Çok az
sayıda öğretim elemanı ile kurulan üniversitelerde, eğitim ve öğretim olması gerektiği şekilde
verilememiştir. İyi öğretim elemanı istihdam eden vakıf üniversiteleri ve devlet üniversitelerine
benzer olarak, aşağılarda kalan üniversiteler için de doğru politikalar geliştirilmelidir. Öğrenci sayısı ile
öğretim elemanı sayısı doğru orantılı gitmelidir. Araştırmaya zaman ayrılabilmesi için diğer işlerin
kabul edilebilir düzeyde olması gerekmektedir. Bunlara ek olarak, araştırmacının minimum çaba
gösterip, maksimum verim beklemesi algısı değiştirilmelidir. Terfilerle birlikte motivasyonun, verimin
artması gerekmektedir. Konferanslara katılım gibi uluslararası etkinliklerde var olmak çok önemlidir.
Yine bu konuda da doğru politikaların ortaya konulması gerekmektedir. Etki faktörü düşük dergilerde,
atıf almayan yayınların yapılması kaynakların kalitesiz kullanılmasını ve verimin düşmesini işaret
etmektedir.

Özetle, elimizdeki kaynakların daha doğru kullanılması gereği vurgulanmıştır. Benzer şekilde doktoralı
araştımacı sayısının artışının önemi ve nitelikli çalışmaları ortaya koyabilmek için eğitimin okul
öncesinden başlamasının gerekliliği vurgulanmıştır. Genç üniversitelerin de, dünyaca kabul görmüş,
iyi araştırmacı yetiştiren üniversitelerin yolundan ilerlemesi gerektiğinin ve bunun da doğru
akademik kadrolarla yapılabileceğinin altı çizilmiştir.

TASNİF DIŞI / UNCLASSIFIED