ANKAN

I – Khái niệm:
- Ankan ( parafin) là những hidrocacbon no không có mạch vòng, trong đó
mỗi phân tử chứa số nguyên tử hidro cực đại và không chứa liên kết đốt
- CTTQ : CnH2n+2 ( n ≥ 1)
- Cách tính số đồng phân của ankan:
- Ankan chỉ có đồng phân mạch cacbon và từ C4 trở đi mới xuất hiện đồng
phân:
2n-4 + 1 ( 3 < n < 7)
Bài Tập:
1. Tính số đồng phần của ankan C4H10 và viết CTCT của chúng

2. Có bao nhiêu đồng phân cấu tạo có công thức phân tử C5H12? Viết CTCT
của chúng.
3. C6H14 có bao nhiêu đồng phân cấu tạo? Viết CTCT của chúng.

- Tên gọi của ankan:

a. Các ankan mạch thẳng:
b. Đối với mạch nhánh
+ B1: Chọn mạch chính
+ B2: Đánh số thứu tự: đánh từ đầu đến nhánh gần nhất
+ B3: Gọi tên: Số chỉ vị trí nhánh – tên nhánh - tên mạch chính
VD: CH3 – CH3 – CH3 2 – metyl propan
|
CH3
Tính chất hóa học:
1. Phản ứng thế:
- CH4 + Cl2  CH3Cl + HCl
- CH4 + Br2  CH3Br + HBr
2. Phản ứng tách ( phản ứng hidro hóa):
- Dưới tác dụng của nhiệt độ và xúc tác ( Cr2O3, Fe, Pt,…) các ankan không
những bị tác hidro tạo thành hidrocacbon không no mà còn bị gãy các liên kết
C – C tạo ra các phân tử nhỏ hơn
VD: C3H8 -> C3H6 + H2
C2H6 -> C2H4 + H2
Tổng quát:
CnH2n+2 -> CnH2n + H2 ( đk: FE, to)
3. Phản ứng cracking ( n≥3)
- Cracking là quá trình bẻ gãy phân tử hidrocacbon mạch dài thành các phân
tử hidrocacbon mạch ngắn hơn nhờ tác dụng của nhiệt ( cracking nhiệt) hoặc
của xúc tác và nhiệt.
Tổng quát:
CnH2n+2 → CxH2x+2 + CyH2y (t⁰, p, xt)
( x + y = n)
VD: C4H10 -> CH4 + C3H6
4. Phản ứng cháy:
CnH2n+2 + (3n + 1)/2O2 → nCO2 + (n + 1)H2O
+ nco2 < nh2o
+ nh2o – nco2 = n ankan bị đốt cháy
5. Điều chế:
CH3COONa + NaOH -> CH4 + Na2CO3 ( đk: CaO, to)
Bài Tập:
1. Đốt cháy hoàn toàn 3,60g ankan X thu được 5,60 lít khí CO2 (đktc). Tìm
CTPT Của X và viết CTCT của chúng, gọi tên ?
2. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp X gồm hai ankan kế tiếp trong dãy đồng đẳng
được 24,2 gam CO2 và 12,6 gam H2O. Tìm CTPT của 2 ankan và vẽ CTCT,
gọi tên ?

3. Viết PTHH cho các phản ứng sau:

a. Propan tác dụng với clo ( 1: 1) khi chiếu sáng
b. Tách một phân tử hydro từ phân tử propan
c. Đốt cháy hexan
4. Đốt cháy hoàn toàn 3,36 lít hỗn hợp khí A gồm metan và etan thu được 4,48
lít khí cabonic. Các thể tích khí đo được ở đktc. Tính thành phần phần trăm về
thể tích của mỗi khí trong hỗn hợp A.

5. Đốt cháy hoàn toàn 5,8 gam một hidrocabon thu được 9g H2O. Hãy xác
định CTPT của hidrocacbon trên và viết ctct của nó, gọi tên.
6. Đốt cháy hoàn toàn 6,72 lít ( đktc) hỡn hợp hai ankan kết tiếp nhau ( khác
nhau một nhóm CH2 trong phân tử) thu được 30,8g khí CO2. Xác định CTPT
của hai ankan trên, vẽ ctct của 2 ankan, gọi tên.

7. Hỗn hợp hai ankan X,Y trong phân tử khác nhau một nguyên tử cacbon.
Đốt cháy hoàn toàn 4,48 lít khí A ở đktc thu được 12,6g H2O. Công thức phân
tử của X,Y là.
8. Đốt cháy V lít ( đktc) hỗn hợp gồm 2 ankan hơn kém nhau một nguyên tử
cacbon trong phân tử thu được 30,8 g khí CO2 và 16,2g H2O
a. CTPT của hai ankan trên là ? Viết CTCT của chúng và gọi tên
b. Tính phần trăm thể tích của mỗi ankan trong hỗn hợp ban đầu
9. Khi crackinh butan xảy ra hai phản ứng:
C4H10 -> C2H6 + C2H4
C4H10 -> CH4 + C3H6
Từ 100 lít khí C4H10 sau khi crackinh thu được 180 lít hỗn hợp khí. Thể tích
khí đo ở cùng điều kiện. Hiệu suất của phản ứng crackinh butan là

10. Khí CH4 có lẫn khí CO2. Để loại bỏ khí CO2 ra khỏi hỗn hợp người ta
cho hỗn hợp đi qua chất nào ? Viết PTHH.

11. Khí C3H8 có lẫn HCl. Hãy loại bỏ tạp chất HCl ra khỏi hỗn hợp, viết
PTHH.
12. Để đốt cháy hoàn toàn 6,72 lít hỗn hợp khí A gồm CO và CH4 cần dung
6,72 lít khí O2.

a. Tính thành phần phần trăm theo thể tích của hỗn hợp A, biết rằng các thể
tích khí đo được ở đktc.
b. Hấp thụ toàn bộ lượng khí CO2 sinh ra trong phản ứng cháy vào bình chứa
4 lít dung dịch Ca(OH)2 thu được 25g kết tủa trăng. Tính nồng độ mol của
dung dịch Ca(OH)2
13.
a. Công thức C5H12 ứng với 3 chất A,B,C có cấu tạo khác nhau. Hãy viết
CTCT của 3 chất này
b. Trong 3 chất trên, khi tác dụng với Cl2 ( có chiếu sáng) chất A tạo ra 4 dẫn
xuất mono clo ( 1 nguyên tử Cl) còn chất B chỉ tạo một dẫn xuất mono clo duy
nhất. Hỏi A, B là chất nào ? Viết PTHH của phản ứng.

14. Một hợp chất quen thuộc có thể tích hơi bằng 50ml. Để đốt cháy hoàn toàn
thể tích này cần 150ml O2 và thu được 100 ml Co2 cùng 150ml hơi nước( các
thể tích đo ở cùng to, áp suất ). Hỏi hỗn hợp chất trên có công thức và tên gọi
thế nào ? Có ứng dụng gì trong thực tế.