ΠΩΣ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΣΤΟ ΛΟΓΟ

(σελ. 14-15, α’ τεύχος, βιβλίο Γλώσσας)

Ο χρόνος στον γραπτό και τον προφορικό λόγο, μπορεί να εκφραστεί με

διάφορους τρόπους, όπως:

Α) ΧΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ

(Παρόν, παρελθόν, μέλλον)

ΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ

ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΟΝΤΙΚΟΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ
Παρατατικός Ενεστώτας ΜΕΛ. ΕΞΑΚΟΛΟΥΘ.
έπαιζα παίζω Θα παίζω
Αόριστος Παρακείμενος ΜΕΛ. ΣΤΙΓΜΙΑΙΟΣ
έπαιξα Έχω παίξει Θα παίξω
Υπερσυντέλικος ΜΕΛ.ΣΥΝΤΕΛΕΣΜ.
Είχα παίξει Θα έχω παίξει

Β) ΧΡΟΝΙΚΑ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
1) Άκλιτες λέξεις που φανερώνουν χρόνο.
Π.χ.
Έπειτα, κατόπιν, πρώτα, νωρίς, αργά, αμέσως, σήμερα, πέρυσι,
απόψε, αύριο, έπειτα, χθες, συχνά, σπάνια, ποτέ, κ.ά.
Π.χ. Θα έρθω αύριο.
Θα μιλήσουμε αργότερα.

2) φράσεις με προθέσεις (από, για, κατά, με, σε, μετά, προς, ως κ.λπ.).
Π.χ. Μου φτάνει για την ώρα.
Θα γυρίσω κατά το βράδυ.
Θα έχει αρχίσει ως αύριο.

Γ) ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΕ ΓΕΝΙΚΗ Ή ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ

π.χ. θα επιστρέψω το βράδυ.
Έλα την Κυριακή να φάμε μαζί.
Θα ξανάρθουμε του χρόνου.

Δ) ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
► Χρονικές προτάσεις: δευτερεύουσες προτάσεις που φανερώνουν
χρόνο, και εισάγονται με χρονικούς συνδέσμους: όταν, ενώ, καθώς,
αφού, αφότου, πριν, μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου,

π.χ. Όταν τη συνάντησε, χάρηκε πάρα πολύ

Θα έχει νυχτώσει, πριν φτάσουμε σπίτι.
 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

1) Να υπογραμμίσεις και να αναγνωρίσεις τον τρόπο με τον οποίο

εκφράζεται ο χρόνος στις παρακάτω προτάσεις:
Σήμερα ο Νίκος νιώθει κάπως καλύτερα.
………………………………………………...
Το πρωί έβρεχε πολύ.
……………………..…………………….…....
Η γιαγιά συγκινήθηκε όταν είδε τον εγγονό να παίρνει μετάλλιο.
………………………………………………...
Ο Μάνος κοιμήθηκε στον καναπέ καθώς διάβαζε το βιβλίο του.
………………………………………………...
Τα χελιδόνια έφυγαν το φθινόπωρο και θα ξανάρθουν την άνοιξη.
…………………………………………………
Έχεις διορία ως αύριο για να μου απαντήσεις.
………………………………………………….
Να έρθεις προτού νυχτώσει, και αφού τελειώσουμε την εργασία, θα σε
γυρίσω σπίτι.
………………………………………………….
Καθώς πήγαινε στη δουλειά, είχε ένα ατύχημα και πριν καταλάβει τι
συνέβη βρέθηκε στο νοσοκομείο.
………………………………………………….
Θα έρθω σπίτι σου το Σάββατο το απόγευμα να παίξουμε.
…………………………………………………..

2) Φτιάχνω προτάσεις με δυο χρονικά επιρρήματα, δυο χρονικούς

συνδέσμους και δυο ουσιαστικά που εκφράζουν χρόνο :

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………....
……………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………….

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ
......................................................................................................................
......................................................................................................................
……………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………..

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
…………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………
….
…………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………….
3) Να ξαναγράψεις το παρακάτω κείμενο αλλάζοντας τους χρόνους
των ρημάτων ώστε όλα όσα αναφέρονται σε αυτό να φαίνονται σαν
να συνέβαιναν στο παρελθόν.
Από νωρίς το πρωί ο ουρανός είναι σκεπασμένος με μαύρα σύννεφα,
που όσο περνά η ώρα πυκνώνουν. Η ατμόσφαιρα είναι βαριά και
απειλητική. Ο αέρας αρχίζει να φυσάει δυνατά. Τα κλαδιά των δέντρων
λυγίζουν δεξιά και αριστερά, έτοιμα να σπάσουν. Σε λίγο αρχίζουν τα
μπουμπουνητά. Αστραπές σκίζουν τον αέρα και τα τζάμια τρίζουν από το
δυνατό θόρυβο. Δεν αργεί να ξεσπάσει η βροχή. Στην αρχή είναι απαλή,
αλλά στη συνέχεια δυναμώνει όλο και περισσότερο. Οι σταγόνες χτυπούν
με δύναμη το τζάμι. Τραβάω την κουρτίνα της μπαλκονόπορτας και
κοιτάζω έξω. Ευτυχώς είναι Σάββατο και δεν έχουμε σχολείο. Έτσι
κάθομαι στη ζεστασιά και την ασφάλεια του σπιτιού μου και
παρακολουθώ τη βροχή από το τζάμι. Είναι η πρώτη φθινοπωρινή
καταιγίδα.

……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………