You are on page 1of 254

Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.

me/eBooksCollection

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈❖ ✁✂ ✁✄

❋☎✆✝✞☎✆✟ ✐✐✐
❯✠✡☛ ✶ ❙☎☞✝ ✌✍✎✡✏ ✑☎✠✏✝✒☛✎ ☎✓ ✑✔✝☞✡✎☛✆✕ ✶
✖✳✖ ■✗✘✙✚✛✜✢✣✤ ✙✥ ✦✧✤✗★✩✛✚✪ ✖
✖✳✷ ◆✜✛✫✚✤ ✙✥ ✬✜✛✛✤✚ ✷
✖✳✸ P✚✙✘✤✚✛★✤✩ ✙✥ ✬✜✛✛✤✚ ✜✢✭ ✛✧✤★✚ ✬✤✜✩✫✚✤✗✤✢✛ ✹
✖✳✹ ✮✢✣✤✚✛✜★✢✛✪ ★✢ ✬✤✜✩✫✚✤✗✤✢✛ ✽
✖✳✺ ▲✜✯✩ ✙✥ ✦✧✤✗★✣✜✰ ✦✙✗✱★✢✜✛★✙✢✩ ✖✖
✖✳✻ ❉✜✰✛✙✢✲✩ ✴✛✙✗★✣ ✵✧✤✙✚✪ ✖✸
✖✳✼ ✴✛✙✗★✣ ✜✢✭ ✬✙✰✤✣✫✰✜✚ ✬✜✩✩✤✩ ✖✸
✖✳✽ ✬✙✰✤ ✣✙✢✣✤✘✛ ✜✢✭ ✬✙✰✜✚ ✬✜✩✩✤✩ ✖✺
✖✳✾ P✤✚✣✤✢✛✜✿✤ ✦✙✗✘✙✩★✛★✙✢ ✖✺
✖✳✖❀ ❁✛✙★✣✧★✙✗✤✛✚✪ ✜✢✭ ❁✛✙★✣✧★✙✗✤✛✚★✣ ✦✜✰✣✫✰✜✛★✙✢✩ ✖✼
❯✠✡☛ ❂ ❙☛✆❃✏☛❃✆✝ ☎✓ ❄☛☎☞ ❂❅
✷✳✖ ❁✫✱❆✜✛✙✗★✣ P✜✚✛★✣✰✤✩ ✷✼
✷✳✷ ✴✛✙✗★✣ ✬✙✭✤✰✩ ✷✾
✷✳✸ ❉✤❇✤✰✙✘✗✤✢✛✩ ▲✤✜✭★✢✿ ✛✙ ✛✧✤ ❊✙✧✚✲✩ ✬✙✭✤✰ ✙✥ ✴✛✙✗ ✸✹
✷✳✹ ❊✙✧✚✲✩ ✬✙✭✤✰ ✥✙✚ ●✪✭✚✙✿✤✢ ✴✛✙✗ ✹✷
✷✳✺ ✵✙✯✜✚✭✩ ❚✫✜✢✛✫✗ ✬✤✣✧✜✢★✣✜✰ ✬✙✭✤✰ ✙✥ ✛✧✤ ✴✛✙✗ ✹✻
✷✳✻ ❚✫✜✢✛✫✗ ✬✤✣✧✜✢★✣✜✰ ✬✙✭✤✰ ✙✥ ✴✛✙✗ ✹✾
❯✠✡☛ ❍ ✑❏✍✎✎✡✓✡✏✍☛✡☎✠ ☎✓ ❑❏✝☞✝✠☛✎ ✍✠✟ ▼✝✆✡☎✟✡✏✡☛✕ ✡✠ ▼✆☎✒✝✆☛✡✝✎ ◗❘
✸✳✖ ❲✧✪ ✭✙ ✯✤ ✢✤✤✭ ✛✙ ✦✰✜✩✩★✥✪ ❱✰✤✗✤✢✛✩ ❳ ✼❀
✸✳✷ ❨✤✢✤✩★✩ ✙✥ P✤✚★✙✭★✣ ✦✰✜✩✩★✥★✣✜✛★✙✢ ✼✖
✸✳✸ ✬✙✭✤✚✢ P✤✚★✙✭★✣ ▲✜✯ ✜✢✭ ✛✧✤ ✘✚✤✩✤✢✛ ✥✙✚✗ ✙✥ ✛✧✤ P✤✚★✙✭★✣ ✵✜✱✰✤ ✼✺
✸✳✹ ◆✙✗✤✢✣✰✜✛✫✚✤ ✙✥ ❱✰✤✗✤✢✛✩ ✯★✛✧ ✴✛✙✗★✣ ◆✫✗✱✤✚ ❩ ✖❀❀ ✼✺
✸✳✺ ❱✰✤✣✛✚✙✢★✣ ✦✙✢✥★✿✫✚✜✛★✙✢✩ ✙✥ ❱✰✤✗✤✢✛✩ ✜✢✭ ✛✧✤ P✤✚★✙✭★✣ ✵✜✱✰✤ ✼✽
✸✳✻ ❱✰✤✣✛✚✙✢★✣ ✦✙✢✥★✿✫✚✜✛★✙✢✩ ✜✢✭ ✵✪✘✤✩ ✙✥ ❱✰✤✗✤✢✛✩❬ ✼✾
s❭ ❪❭ ❫❭ ❴❆❊✰✙✣❵✩
✸✳✼ P✤✚★✙✭★✣ ✵✚✤✢✭✩ ★✢ P✚✙✘✤✚✛★✤✩ ✙✥ ❱✰✤✗✤✢✛✩ ✽✷

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❫❴✐✐✐❵
❯ ✁✂ ✹ ❈✄☎✆✁✝✞✟ ✠✡ ☛✁ ☞ ✞ ☛ ✌✡✟☎✝✍✟✞✎ ✏✂✎✍✝✂✍✎☎ ✾✻
✑✳✶ ❑✒✓✓✔✕✖✗✔✘✙✓ ✚✛✛✜✢✣✤✥ ✦✢ ✧✥✔★✙✤✣✕ ✩✢✪✫✙✪✬ ✭✼
✑✳✷ ■✢✪✙✤ ✢✜ ✮✕✔✤✦✜✢✯✣✕✔✪✦ ✩✢✪✫ ✶✵✷
✑✳✸ ✩✢✪✫ ❇✣✜✣★✔✦✔✜✓ ✶✵✸
✑✳✑ ❚✥✔ ✰✣✕✔✪✤✔ ❛✥✔✕✕ ✮✕✔✤✦✜✢✪ ❇✣✙✜ ♦✔✛✱✕✓✙✢✪ ✲✰❛✮❇♦✴ ❚✥✔✢✜✺ ✶✵✽
✑✳✿ ✰✣✕✔✪✤✔ ✩✢✪✫ ❚✥✔✢✜✺ ✶✶✸
✑✳❀ ❍✺❁✜✙✫✙✓✣✦✙✢✪ ✶✶❀
✑✳✼ ▼✢✕✔✤✱✕✣✜ ❂✜❁✙✦✣✕ ❚✥✔✢✜✺ ✶✷✶
✑✳✽ ✩✢✪✫✙✪✬ ✙✪ ❛✢★✔ ❍✢★✢✪✱✤✕✔✣✜ ❃✙✣✦✢★✙✤ ▼✢✕✔✤✱✕✔✓ ✶✷✿
✑✳✭ ❍✺✫✜✢✬✔✪ ✩✢✪✫✙✪✬ ✶✷✼
❯ ✁✂ ❄ ✏✂✞✂☎❙ ✡❅ ✌✞✂✂☎✎ ❆❉❊
✿✳✶ ■✪✦✔✜★✢✕✔✤✱✕✣✜ ❋✢✜✤✔✓ ✶✸✸
✿✳✷ ❚✥✔✜★✣✕ ✮✪✔✜✬✺ ✶✸✿
✿✳✸ ■✪✦✔✜★✢✕✔✤✱✕✣✜ ❋✢✜✤✔✓ ✯✓ ❚✥✔✜★✣✕ ■✪✦✔✜✣✤✦✙✢✪✓ ✶✸✿
✿✳✑ ❚✥✔ ●✣✓✔✢✱✓ ❛✦✣✦✔ ✶✸✿
✿✳✿ ❚✥✔ ●✣✓ ✗✣✘✓ ✶✸❀
✿✳❀ ■✫✔✣✕ ●✣✓ ✮❏✱✣✦✙✢✪ ✶✑✶
✿✳✼ ❑✙✪✔✦✙✤ ▼✢✕✔✤✱✕✣✜ ❚✥✔✢✜✺ ✢▲ ●✣✓✔✓ ✶✑✸
✿✳✽ ✩✔✥✣✯✙✢✱✜ ✢▲ ✜✔✣✕ ✬✣✓✔✓◆ ❃✔✯✙✣✦✙✢✪ ▲✜✢★ ■✫✔✣✕ ●✣✓ ✩✔✥✣✯✙✢✱✜ ✶✑✑
✿✳✭ ✗✙❏✱✙▲✣✤✦✙✢✪ ✢▲ ●✣✓✔✓ ✶✑✼
✿✳✶✵ ✗✙❏✱✙✫ ❛✦✣✦✔ ✶✑✭
❯ ✁✂ ✻ ❖✄☎✎✆✡☛P ✞✆✁✝❙ ❆❄✹
❀✳✶ ❚✥✔✜★✢✫✺✪✣★✙✤ ❛✦✣✦✔ ✶✿✿
❀✳✷ ✚✛✛✕✙✤✣✦✙✢✪✓ ✶✿✽
❀✳✸ ▼✔✣✓✱✜✔★✔✪✦ ✢▲ ◗❘ ✣✪✫ ◗❱◆ ✧✣✕✢✜✙★✔✦✜✺ ✶❀✸
❀✳✑ ✮✪✦✥✣✕✛✺ ✧✥✣✪✬✔❲ ◗r ❱ ✢▲ ✣ ♦✔✣✤✦✙✢✪ ✶❀✑
❀✳✿ ✮✪✦✥✣✕✛✙✔✓ ▲✢✜ ❃✙▲▲✔✜✔✪✦ ❚✺✛✔✓ ✢▲ ♦✔✣✤✦✙✢✪✓ ✶✼✵
❀✳❀ ❛✛✢✪✦✣✪✔✙✦✺ ✶✼✑
❀✳✼ ●✙❁❁✓ ✮✪✔✜✬✺ ✧✥✣✪✬✔ ✣✪✫ ✮❏✱✙✕✙❁✜✙✱★ ✶✼✭
❯ ✁✂ ❳ ❨❩✍✁✟✁❬✎✁✍✆ ❆❭❄
✼✳✶ ✮❏✱✙✕✙❁✜✙✱★ ✙✪ ❇✥✺✓✙✤✣✕ ❇✜✢✤✔✓✓✔✓ ✶✽❀
✼✳✷ ✮❏✱✙✕✙❁✜✙✱★ ✙✪ ✧✥✔★✙✤✣✕ ❇✜✢✤✔✓✓✔✓ ❪ ❃✺✪✣★✙✤ ✮❏✱✙✕✙❁✜✙✱★ ✶✽✭

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✻ ✿ ①❀

✼ ✁ ▲✂✄ ☎✆ ✝✞✟✠✡☛✂☞ ✌✍✎✡☞✡✏✑✡✎✠ ✂✒✓ ✌✍✎✡☞✡✏✑✡✎✠ ✝☎✒✔✕✂✒✕ ✶✾ ✶

✼ ✖ ❍☎✠☎✗✟✒✟☎✎✔ ✌✍✎✡☞✡✏✑✡✂ ✶✾ ✖

✼ ✺ ❍✟✕✟✑☎✗✟✒✟☎✎✔ ✟✍✎✡☞✡✏✑✡✂ ✶✾ ✼

✼ ✘ ❆✙✙☞✡☛✂✕✡☎✒✔ ☎✆ ✌✍✎✡☞✡✏✑✡✎✠ ✝☎✒✔✕✂✒✕✔ ✶✾✽

✼ ✼ ❘✟☞✂✕✡☎✒✔✞✡✙ ✏✟✕✄✟✟✒ ✌✍✎✡☞✡✏✑✡✎✠ ✝☎✒✔✕✂✒✕ ❑✱ ✷✚ ✶

❘✟✂☛✕✡☎✒ ✛✎☎✕✡✟✒✕ ◗ ✂✒✓ ✥✡✏✏✔ ✌✒✟✑✗✜ ●

✼ ✽ ❋✂☛✕☎✑✔ ❆✆✆✟☛✕✡✒✗ ✌✍✎✡☞✡✏✑✡✂ ✷✚ ✶

✼ ✾ ■☎✒✡☛ ✌✍✎✡☞✡✏✑✡✎✠ ✡✒ ✢☎☞✎✕✡☎✒ ✷✚ ✺

✼ ✶✚ ❆☛✡✓✔✱ ✣✂✔✟✔ ✂✒✓ ✢✂☞✕✔ ✷✚ ✘

✼ ✶✶ ■☎✒✡✤✂✕✡☎✒ ☎✆ ❆☛✡✓✔ ✂✒✓ ✣✂✔✟✔ ✷✚✾

✼ ✶✷ ✣✎✆✆✟✑ ✢☎☞✎✕✡☎✒✔ ✷✶✾

✼ ✶✁ ✢☎☞✎✏✡☞✡✕✜ ✌✍✎✡☞✡✏✑✡✂ ☎✆ ✢✙✂✑✡✒✗☞✜ ✢☎☞✎✏☞✟ ✢✂☞✕✔ ✷✷✚

✦✧✧★✩✪✫✬★✭ ✮✸✯

✦✩✭✰★✲✭ ✮✳✴

✵✩✪★✹ ✮✴✯

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❯✢✣✤ ✦

❙✿❀❁ ❂❃❙❄❅ ❅✿❇❅❁❈❉❙ ✿❊ ❅❋❁❀❄❙❉●❍

■❏❑▼◆❖P◗❘ ◆❖ P❏❑ ❖❚◆❑❱❚❑ ❲❳ ▼❲❨❑❚❩❨❑❖ ❬❱❭ P❏❑◆◗


P◗❬❱❖❳❲◗▼❬P◆❲❱❖t ❪P ◆❖ P❏❑ ❖❚◆❑❱❚❑ ❱❲P ❖❲ ▼❩❚❏ ❲❳ P❏❑ ❲❱❑
❏❩❱❭◗❑❭ ❑❨❑▼❑❱P❖ ❤❩P ❲❳ P❏❑ ◆❱❳◆❱◆P❑ ❫❬◗◆❑P❘ ❲❳ ▼❲❨❑❚❩❨❑❖ P❏❬P
❆✧★✩✪ ✫★✬✭✮✯✰✱ ★✲✯✫ ✬✰✯★✳ ✮✴✬ ✵✯✷✷ ✹✩ ▼❬❘ ❤❑ ❤❩◆❨P ❳◗❲▼ P❏❑▼ ttt
❛✹✷✩ ★✴ ❴❲❬❨❭ ❵❲❳❳▼❬❱❱
⑨ ✬✰✭✩✪✫★❛✰✭ ❛✰✭ ❛✉✉✪✩✺✯❛★✩ ★✲✩
✪✴✷✩ ✴✧ ✺✲✩r✯✫★✪✮ ✯✰ ✭✯✧✧✩✪✩✰★
✫✉✲✩✪✩✫ ✴✧ ✷✯✧✩s
⑨ ✩❡✉✷❛✯✰ ★✲✩ ✺✲❛✪❛✺★✩✪✯✫★✯✺✫ ✴✧
★✲✪✩✩ ✫★❛★✩✫ ✴✧ r❛★★✩✪s ❜❢❣✐❥❦❧♠♥ ♦❣♣q❦ ✈❥❧❢ ❧❢❣ ✇①✐②①❦❥❧❥①③④ ❦❧♠⑤✇❧⑤♠❣ ♣③♦
⑨ ✺✷❛✫✫✯✧✮ ✭✯✧✧✩✪✩✰★ ✫✬✹✫★❛✰✺✩✫ ✯✰★✴
✩✷✩r✩✰★✫✳ ✺✴r✉✴✬✰✭✫ ❛✰✭ ②♠①②❣♠❧❥❣❦ ①⑥ ✐♣❧❧❣♠⑦ ⑧❢❣❦❣ ♣❦②❣✇❧❦ ✇♣③ ⑩❣ ⑩❣❦❧ ♦❣❦✇♠❥⑩❣♦
r✯❡★✬✪✩✫s ♣③♦ ⑤③♦❣♠❦❧①①♦ ❥③ ❧❣♠✐❦ ①⑥ ⑩♣❦❥✇ ✇①③❦❧❥❧⑤❣③❧❦ ①⑥ ✐♣❧❧❣♠❶
⑨ ✭✩✧✯✰✩ ❞✻ ✹❛✫✩ ✬✰✯★✫ ❛✰✭ ✷✯✫★ ✫✴r✩ ❷❸❹❺❻ ♣③♦ ❺❹❼❽❾❿❼❽❻⑦ ⑧❢♣❧ ❥❦ ✈❢♥ ✇❢❣✐❥❦❧♠♥ ❥❦ ✇♣qq❣♦
✺✴rr✴✰✷✮ ✬✫✩✭ ✉✪✩✧✯❡✩✫s ❧❢❣ ❦✇❥❣③✇❣ ①⑥ ♣❧①✐❦ ♣③♦ ✐①q❣✇⑤q❣❦⑦ ❜♣③ ✈❣ ❦❣❣④ ✈❣❥➀❢
⑨ ✬✫✩ ✫✺✯✩✰★✯✧✯✺ ✰✴★❛★✯✴✰✫ ❛✰✭ ♣③♦ ②❣♠✇❣❥➁❣ ❧❢❣❦❣ ❣③❧❥❧❥❣❦➂ ➃❦ ❥❧ ②①❦❦❥⑩q❣ ❧① ✇①⑤③❧ ❧❢❣
✉✩✪✧✴✪r ✫✯r✉✷✩ r❛★✲✩r❛★✯✺❛✷ ③⑤✐⑩❣♠ ①⑥ ♣❧①✐❦ ♣③♦ ✐①q❣✇⑤q❣❦ ❥③ ♣ ➀❥➁❣③ ✐♣❦❦ ①⑥ ✐♣❧❧❣♠
✴✉✩✪❛★✯✴✰✫ ✴✰ ✰✬r✹✩✪✫s ♣③♦ ❢♣➁❣ ♣ ➄⑤♣③❧❥❧♣❧❥➁❣ ♠❣q♣❧❥①③❦❢❥② ⑩❣❧✈❣❣③ ❧❢❣ ✐♣❦❦ ♣③♦
⑨ ✭✯✧✧✩✪✩✰★✯❛★✩ ✹✩★✵✩✩✰ ✉✪✩✺✯✫✯✴✰ ❛✰✭ ③⑤✐⑩❣♠ ①⑥ ❧❢❣❦❣ ②♣♠❧❥✇q❣❦ ➅♣❧①✐❦ ♣③♦ ✐①q❣✇⑤q❣❦➆➂ ➇❣ ✈❥qq
❛✺✺✬✪❛✺✮s q❥➈❣ ❧① ♣③❦✈❣♠ ❦①✐❣ ①⑥ ❧❢❣❦❣ ➄⑤❣❦❧❥①③❦ ❥③ ❧❢❥❦ ➉③❥❧⑦ ➇❣
⑨ ✭✩★✩✪r✯✰✩ ✫✯✱✰✯✧✯✺❛✰★ ✧✯✱✬✪✩✫s ✈①⑤q♦ ⑥⑤♠❧❢❣♠ ♦❣❦✇♠❥⑩❣ ❢①✈ ②❢♥❦❥✇♣q ②♠①②❣♠❧❥❣❦ ①⑥ ✐♣❧❧❣♠
⑨ ✺✴✰❝✩✪★ ✉✲✮✫✯✺❛✷ ✼✬❛✰★✯★✯✩✫ ✧✪✴r ✇♣③ ⑩❣ ➄⑤♣③❧❥❧♣❧❥➁❣q♥ ♦❣❦✇♠❥⑩❣♦ ⑤❦❥③➀ ③⑤✐❣♠❥✇♣q ➁♣q⑤❣❦
✴✰✩ ✫✮✫★✩r ✴✧ ✬✰✯★✫ ★✴ ❛✰✴★✲✩✪s
⑨ ✩❡✉✷❛✯✰ ❝❛✪✯✴✬✫ ✷❛✵✫ ✴✧ ✺✲✩r✯✺❛✷ ✈❥❧❢ ❦⑤❥❧♣⑩q❣ ⑤③❥❧❦⑦
✺✴r✹✯✰❛★✯✴✰s ➊➋➊ ➌➍➎➏➐➑➒➓➔→ ➏➣ ➔↔→➍➌↕➑➐➙
⑨ ❛✉✉✪✩✺✯❛★✩ ✫✯✱✰✯✧✯✺❛✰✺✩ ✴✧ ❛★✴r✯✺
r❛✫✫✳ ❛❝✩✪❛✱✩ ❛★✴r✯✺ r❛✫✫✳ ➛✇❥❣③✇❣ ✇♣③ ⑩❣ ➁❥❣✈❣♦ ♣❦ ♣ ✇①③❧❥③⑤❥③➀ ❢⑤✐♣③ ❣⑥⑥①♠❧ ❧①
r✴✷✩✺✬✷❛✪ r❛✫✫ ❛✰✭ ✧✴✪r✬✷❛ ❦♥❦❧❣✐♣❧❥➜❣ ➈③①✈q❣♦➀❣ ⑥①♠ ♦❣❦✇♠❥⑩❥③➀ ♣③♦ ⑤③♦❣♠❦❧♣③♦❥③➀
r❛✫✫s ③♣❧⑤♠❣⑦ ➝①♠ ❧❢❣ ❦♣➈❣ ①⑥ ✇①③➁❣③❥❣③✇❣ ❦✇❥❣③✇❣ ❥❦ ❦⑤⑩➞♦❥➁❥♦❣♦
⑨ ✭✩✫✺✪✯✹✩ ★✲✩ ★✩✪r✫ ✽ r✴✷✩ ❛✰✭ ❥③❧① ➁♣♠❥①⑤❦ ♦❥❦✇❥②q❥③❣❦❶ ✇❢❣✐❥❦❧♠♥④ ②❢♥❦❥✇❦④ ⑩❥①q①➀♥④
r✴✷❛✪ r❛✫✫s ➀❣①q①➀♥ ❣❧✇⑦ ❜❢❣✐❥❦❧♠♥ ❥❦ ❧❢❣ ⑩♠♣③✇❢ ①⑥ ❦✇❥❣③✇❣ ❧❢♣❧ ❦❧⑤♦❥❣❦
⑨ ✺❛✷✺✬✷❛★✩ ★✲✩ r❛✫✫ ✉✩✪ ✺✩✰★ ✴✧ ❧❢❣ ✇①✐②①❦❥❧❥①③④ ②♠①②❣♠❧❥❣❦ ♣③♦ ❥③❧❣♠♣✇❧❥①③ ①⑥ ✐♣❧❧❣♠⑦
✭✯✧✧✩✪✩✰★ ✩✷✩r✩✰★✫ ✺✴✰✫★✯★✬★✯✰✱ ❛ ❜❢❣✐❥❦❧❦ ♣♠❣ ❥③❧❣♠❣❦❧❣♦ ❥③ ➈③①✈❥③➀ ❢①✈ ✇❢❣✐❥✇♣q
✺✴r✉✴✬✰✭s ❧♠♣③❦⑥①♠✐♣❧❥①③❦ ①✇✇⑤♠⑦ ❜❢❣✐❥❦❧♠♥ ②q♣♥❦ ♣ ✇❣③❧♠♣q ♠①q❣ ❥③
⑨ ✭✩★✩✪r✯✰✩ ✩r✉✯✪✯✺❛✷ ✧✴✪r✬✷❛ ❛✰✭ ❦✇❥❣③✇❣ ♣③♦ ❥❦ ①⑥❧❣③ ❥③❧❣♠❧✈❥③❣♦ ✈❥❧❢ ①❧❢❣♠ ⑩♠♣③✇❢❣❦ ①⑥
r✴✷✩✺✬✷❛✪ ✧✴✪r✬✷❛ ✧✴✪ ❛ ✺✴r✉✴✬✰✭
✧✪✴r ★✲✩ ✱✯❝✩✰ ✩❡✉✩✪✯r✩✰★❛✷ ✭❛★❛s ❦✇❥❣③✇❣ q❥➈❣ ②❢♥❦❥✇❦④ ⑩❥①q①➀♥④ ➀❣①q①➀♥ ❣❧✇⑦ ❜❢❣✐❥❦❧♠♥ ♣q❦①
⑨ ✉✩✪✧✴✪r ★✲✩ ✫★✴✯✺✲✯✴r✩★✪✯✺ ②q♣♥❦ ♣③ ❥✐②①♠❧♣③❧ ♠①q❣ ❥③ ♦♣❥q♥ q❥⑥❣⑦
✺❛✷✺✬✷❛★✯✴✰✫✾ ❜❢❣✐❥✇♣q ②♠❥③✇❥②q❣❦ ♣♠❣ ❥✐②①♠❧♣③❧ ❥③ ♦❥➁❣♠❦❣ ♣♠❣♣❦④ ❦⑤✇❢
♣❦❶ ✈❣♣❧❢❣♠ ②♣❧❧❣♠③❦④ ⑥⑤③✇❧❥①③❥③➀ ①⑥ ⑩♠♣❥③ ♣③♦ ①②❣♠♣❧❥①③

✥ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✥✂✌✍✝✟ ✥✶✎✏ ▲✑✡ ✎✸✒✆✓ ✔✸✥✸✕✖✖✔ ✶✗✝✍✑✘✏✙ ✥✎✸✥✸✔✙ ✥✚✸✥✸✔✙ ✕✛✸✥✸✔✙ ✥✚✸✕✸✔
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✕ ❈✖✗✘✙✚✛✜✢

♦✤ ✥ ✦♦✧★✩✪✫✬✳ ✭✮✫✧✯✦✥✰ ✯✱✲✩✴✪✬✯✫✴


✧✥✱✩✤✥✦✪✩✬✯✱♠ ✤✫✬✪✯✰✯✵✫✬✴✹ ✥✰✺✥✰✯✴✹ ✥✦✯✲✴✹ ✴✥✰✪✴✹
✲❞✫✴✹ ★♦✰❞✧✫✬✴✹ ✲✬✩♠✴✹ ✴♦✥★✴✹ ✲✫✪✫✬♠✫✱✪✴✹
✧✫✪✥✰✴✹ ✥✰✰♦❞✴ ✥✱✲ ♦✪✮✫✬ ✯✱♦✬♠✥✱✯✦ ✥✱✲ ♦✬♠✥✱✯✦
✦✮✫✧✯✦✥✰✴✹ ✯✱✦✰✩✲✯✱♠ ✱✫❝ ✧✥✪✫✬✯✥✰✴✹ ✦♦✱✪✬✯✻✩✪✫
✯✱ ✥ ✻✯♠ ❝✥❞ ✪♦ ✪✮✫ ✱✥✪✯♦✱✥✰ ✫✦♦✱♦✧❞✳
✭✮✫✧✯✴✪✬❞ ★✰✥❞✴ ✥✱ ✯✧★♦✬✪✥✱✪ ✬♦✰✫ ✯✱ ✧✫✫✪✯✱♠
✮✩✧✥✱ ✱✫✫✲✴ ✤♦✬ ✤♦♦✲✹ ✮✫✥✰✪✮ ✦✥✬✫ ★✬♦✲✩✦✪✴
✥✱✲ ♦✪✮✫✬ ✧✥✪✫✬✯✥✰✴ ✥✯✧✫✲ ✥✪ ✯✧★✬♦❛✯✱♠ ✪✮✫
q✩✥✰✯✪❞ ♦✤ ✰✯✤✫✳ ✼✮✯✴ ✯✴ ✫✽✫✧★✰✯✤✯✫✲ ✻❞ ✪✮✫ ✰✥✬♠✫
✴✦✥✰✫ ★✬♦✲✩✦✪✯♦✱ ♦✤ ✥ ❛✥✬✯✫✪❞ ♦✤ ✤✫✬✪✯✰✯✵✫✬✴✹
✯✧★✬♦❛✫✲ ❛✥✬✯✫✪ ✯✫✴ ♦✤ ★✫✴✪✯✦ ✯✲✫✴ ✥✱ ✲
✯✱✴✫✦✪✯✦✯✲✫✴✳ ✐✯✧✯✰✥✬✰❞ ✧✥✱❞ ✰✯✤✫ ✴✥❛✯✱♠ ✲✬✩♠✴ ❴❵❜❡ ❢❡❢ ❣❤❤❥❦❧♥♣♥❦r ✈✇ ①❥❤r②③④♥⑤ ②❦ ⑤✈④②⑥⑦ ④②⑧⑨②⑥
✴✩✦✮ ✥✴ ✾✿❀❁❂❃❄✿❅ ✥✱✲ ❄❃t❆❂✹ ✥✬✫ ✫✤✤✫✦✪✯❛✫ ✯✱ ❥❦⑥ ❧❥⑤♥✈⑨⑤ ⑤r❥r♥
✦✥✱✦✫✬ ✪✮✫✬✥★❞ ✥✱✲ ❇❉✼ ❊❇✵✯✲♦✪✮❞✧✯✲✯✱✫❋
✩✴✫✲ ✤♦✬ ✮✫✰★✯✱♠ ❇✉●✐ ❛✯✦✪✯✧✴✹ ✮✥❛✫ ✻✫✫✱ ⑩❛✫✬❞✪✮✯✱♠ ✥✬♦✩✱✲ ✩✴✹ ✤♦✬ ✫✽✥✧★✰✫✹ ✻♦♦✺✹ ★✫✱✹
✯✴♦✰✥✪✫✲ ✤✬♦✧ ★✰✥✱✪ ✥✱✲ ✥✱✯✧✥✰ ✴♦✩✬✦✫✴ ♦✬ ★✫✱✦✯✰✹ ❝✥✪✫✬✹ ✥✯✬✹ ✥✰✰ ✰✯❛✯✱♠ ✻✫✯✱♠✴ ✫✪✦✳ ✥✬✫
★✬✫★✥✬✫✲ ✻❞ ✴❞✱✪✮✫✪✯✦ ✧✫✪✮♦✲✴✳ ✦♦✧★♦✴✫✲ ♦✤ ✧✥✪✪✫✬✳ ❬♦✩ ✺✱♦❝ ✪✮✥✪ ✪✮✫❞ ✮✥❛✫
❲✯✪✮ ✥ ✻✫✪✪✫✬ ✩✱✲✫✬✴✪✥✱✲✯✱♠ ♦✤ ✦✮✫✧✯✦✥✰ ✧✥✴✴ ✥✱✲ ✪✮✫❞ ♦✦✦✩★❞ ✴★✥✦✫✳
★✬✯✱✦✯★✰✫✴ ✯✪ ✮✥✴ ✱♦❝ ✻✫✦♦✧✫ ★♦✴✴✯✻✰✫ ✪♦ ❬♦✩ ✥✬✫ ✥✰✴♦ ✥❝✥✬✫ ✪✮✥✪ ✧✥✪✪✫✬ ✦✥✱ ✫✽✯✴✪ ✯✱
✲✫✴✯♠✱ ✥✱✲ ✴❞✱✪✮✫✴✯✵✫ ✱✫❝ ✧✥✪✫✬✯✥✰✴ ✮✥❛✯✱♠ ✪✮✬✫✫ ★✮❞✴✯✦✥✰ ✴✪✥✪✫✴ ❶❷❸❹ ❀❆❂✿❺✹ ❂✿❻❼✿❺ ✥✱✲ ❽❃❀✳
✴★✫✦✯✤✯✦ ✧✥♠✱✫✪✯✦✹ ✫✰✫✦✪✬✯✦ ✥✱✲ ♦★✪✯✦✥✰ ✼✮✫ ✦♦✱✴✪✯✪✩✫✱✪ ★✥✬✪✯✦✰✫✴ ♦✤ ✧✥✪✪✫✬ ✯✱ ✪✮✫✴✫
★✬♦★✫✬✪✯✫✴✳ ✼✮✯✴ ✮✥✴ ✰✫✥✲ ✪♦ ✪✮✫ ★✬♦✲✩✦✪✯♦✱ ♦✤ ✪✮✬✫✫ ✴✪✥✪✫✴ ✦✥✱ ✻✫ ✬✫★✬✫✴✫✱✪✫✲ ✥✴ ✴✮♦❝✱ ✯✱
✴✩★✫✬✦♦✱✲✩✦✪✯✱♠ ✦✫✬✥✧✯✦✴✹ ✦♦✱✲✩✦✪✯✱♠ ❍✯♠✳ ❾✳❾✳ ✉✱ ❀❆❂✿❺❀✹ ✪✮✫✴✫ ★✥✬✪✯✦✰✫✴ ✥✬✫ ✮✫✰✲ ❛✫✬❞
★♦✰❞✧✫✬✴✹ ♦★✪✯✦✥✰ ✤✯✻✬✫✴ ✥✱✲ ✰✥✬♠✫ ✴✦✥✰✫ ✦✰♦✴✫ ✪♦ ✫✥✦✮ ♦✪✮✫✬ ✯✱ ✥✱ ♦✬✲✫✬✰❞ ✤✥✴✮✯♦✱ ✥✱✲
✧✯✱✯✥✪✩✬✯✵✥✪✯♦✱ ♦✤ ✴♦✰✯✲ ✴✪✥✪✫ ✲✫❛✯✦✫✴✳ ✉✱ ✬✫✦✫✱✪ ✪✮✫✬✫ ✯✴ ✱♦✪ ✧✩✦✮ ✤✬✫✫✲♦✧ ♦✤ ✧♦❛✫✧✫✱✪✳ ✉✱
❞✫✥✬✴ ✦✮✫✧✯✴✪✬❞ ✮✥✴ ✪✥✦✺✰✫✲ ❝✯✪✮ ✥ ✤✥✯✬ ✲✫♠✬✫✫ ❂✿❻❼✿❺❀✹ ✪✮✫ ★✥✬✪✯✦✰✫✴ ✥✬✫ ✦✰♦✴✫ ✪♦ ✫✥✦✮ ♦✪✮✫✬
♦✤ ✴✩✦✦✫✴✴ ✴♦✧✫ ♦✤ ✪✮✫ ★✬✫✴✴✯✱♠ ✥✴★✫✦✪✴ ♦✤ ✻✩✪ ✪✮✫❞ ✦✥✱ ✧♦❛✫ ✥✬♦✩✱✲✳ s♦❝✫❛✫✬✹ ✯✱ ❽❃❀❪❀✹
✫✱❛✯✬♦✱✧✫✱✪✥✰ ✲✫♠✬✥✲✥✪✯♦✱✳ ✐✥✤✫✬ ✥✰✪✫✬✱✥✪✯❛✫✴ ✪✮✫ ★✥✬✪✯✦✰✫✴ ✥✬✫ ✤✥✬ ✥★✥✬✪ ✥✴ ✦♦✧★✥✬✫✲ ✪♦ ✪✮♦✴✫
✪♦ ✫✱❛✯✬♦✱✧✫✱✪✥✰✰❞ ✮✥✵✥✬✲♦✩✴ ✬✫✤✬✯♠✫✬✥✱✪✴ ✰✯✺✫ ★✬✫✴✫✱✪ ✯✱ ✴♦✰✯✲ ♦✬ ✰✯q✩✯✲ ✴✪✥✪✫✴ ✥✱✲ ✪✮✫✯✬
✭❍✭✴ ❊✦✮✰♦✬♦✤✰✩♦✬♦✦✥✬✻♦✱✴❋✹ ✬✫✴★♦✱✴✯✻✰✫ ✤♦✬ ✧♦❛✫✧✫✱✪ ✯✴ ✫✥✴❞ ✥✱✲ ✤✥✴✪✳ ❿✫✦✥✩✴✫ ♦✤ ✴✩✦✮
♦✵♦✱✫ ✲✫★✰✫✪✯♦✱ ✯✱ ✪✮✫ ✴✪✬✥✪♦✴★✮✫✬✫✹ ✮✥❛✫ ✻✫✫✱ ✥✬✬✥✱♠✫✧✫✱✪ ♦✤ ★✥✬✪✯✦✰✫✴✹ ✲✯✤✤✫✬✫✱✪ ✴✪✥✪✫✴ ♦✤
✴✩✦✦✫✴✴✤✩✰✰❞ ✴❞✱✪✮✫✴✯✴✫✲✳ s♦❝✫❛✫✬✹ ✧✥✱❞ ✻✯♠ ✧✥✪✪✫✬ ✫✽✮✯✻✯✪ ✪✮✫ ✤♦✰✰♦❝✯✱♠ ✦✮✥✬✥✦✪✫✬✯✴✪✯✦✴➀
✫✱❛✯✬♦✱✧✫✱✪✥✰ ★✬♦✻✰✫✧✴ ✦♦✱✪✯✱✩✫ ✪♦ ✻✫ ❊✯❋ ✐♦✰✯✲✴ ✮✥❛✫ ➁➂➃❷➄❷➅➂ ❶➆➇➈➉➂ ✥✱✲ ➁➂➃❷➄❷➅➂
✧✥✪✪✫✬✴ ♦✤ ♠✬✥❛✫ ✦♦✱✦✫✬✱ ✪♦ ✪✮✫ ✦✮✫✧✯✴✪✴✳ ■✱✫ ➊➋➌➍➂✳
✴✩✦✮ ★✬♦✻✰✫✧ ✯✴ ✪✮✫ ✧✥✱✥♠✫✧✫✱✪ ♦✤ ✪✮✫ ❏✬✫✫✱
s♦✩✴✫ ♠✥✴✫✴ ✰✯✺✫ ✧✫✪✮✥✱✫✹ ✦✥✬✻♦✱ ✲✯♦✽✯✲✫ ✫✪✦✳ ❊✯✯❋ ➎✯q✩✯✲✴ ✮✥❛✫ ➁➂➃❷➄❷➅➂ ❶➆➇➈➉➂ ✻✩✪ ➄➆➅ ✪✮✫
❯✱✲✫✬✴✪✥✱✲✯✱♠ ♦✤ ✻✯♦❑✦✮✫✧✯✦✥✰ ★✬♦✦✫✴✴✫✴✹ ✩✴✫ ➁➂➃❷➄❷➅➂ ➊➋➌➍➂✳ ✼✮✫❞ ✪✥✺✫ ✪✮✫ ✴✮✥★✫ ♦✤ ✪✮✫
♦✤ ✫✱✵❞✧✫✴ ✤♦✬ ✰✥✬♠✫❑✴✦✥✰✫ ★✬♦✲✩✦✪✯♦✱ ♦✤ ✦♦✱✪✥✯✱✫✬ ✯✱ ❝✮✯✦✮ ✪✮✫❞ ✥✬✫ ★✰✥✦✫✲✳
✦✮✫✧✯✦✥✰✴ ✥✱✲ ✴❞✱✪✮✫✴✯✴ ♦✤ ✱✫❝ ✫✽♦✪✯✦ ❊✯✯✯❋ ❏✥✴✫✴ ✮✥❛✫ ➄➂❷➅➋➂➏ ➁➂➃❷➄❷➅➂ ❶➆➇➈➉➂ ➄➆➏
✧✥✪✫✬✯✥✰✴ ✥✬✫ ✴♦✧✫ ♦✤ ✪✮✫ ✯✱✪✫✰✰✫✦✪✩✥✰ ✦✮✥✰✰✫✱♠✫✴ ➁➂➃❷➄❷➅➂ ➊➋➌➍➂✳ ✼✮✫❞ ✦♦✧★✰✫✪✫✰❞ ♦✦✦✩★❞ ✪✮✫
✤♦✬ ✪✮✫ ✤✩✪✩✬✫ ♠✫✱✫✬✥✪✯♦✱ ♦✤ ✦✮✫✧✯✴✪✴✳ ❇ ✦♦✱✪✥✯✱✫✬ ✯✱ ❝✮✯✦✮ ✪✮✫❞ ✥✬✫ ★✰✥✦✫✲✳
✲✫❛✫✰♦★✯✱♠ ✦♦✩✱✪✬❞ ✰✯✺✫ ✉✱✲✯✥ ✱✫✫✲✴ ✪✥✰✫✱✪✫✲ ✼✮✫✴ ✫ ✪✮✬✫✫ ✴✪✥✪✫✴ ♦✤ ✧✥✪✪✫✬ ✥✬✫
✥✱✲ ✦✬✫✥✪✯❛✫ ✦✮✫✧✯✴✪✴ ✤♦✬ ✥✦✦✫★✪✯✱♠ ✴✩✦✮ ✯✱✪✫✬✦♦✱❛✫✬✪✯✻✰✫ ✻❞ ✦✮✥✱♠✯✱♠ ✪✮✫ ✦♦✱✲✯✪✯♦✱✴ ♦✤
✦✮✥✰✰✫✱♠✫✴✳ ✪✫✧★✫✬✥✪✩✬✫ ✥✱✲ ★✬✫✴✴✩✬✫✳
▼◆❖ P◗❚❘❙❱ ❳❨ ❩◗❚❚❱❙ ➐➑➒➓
↔↔ ↔↔ ↕↔↔ ✰✯q✩✯✲ ➙↔ ↔↔➐➑➒➓
✐♦✰✯✲ ➙↔ ↔↔ ➔→→➣ ↔↔ ↔↔ ↕↔↔ ❏✥✴
➔→→➣
❬♦✩ ✥✬✫ ✥✰✬✫✥✲❞ ✤✥✧✯✰✯✥✬ ❝✯✪✮ ✪✮✫ ✪✫✬✧ ❭❃❄❄❪❫
✤✬♦✧ ❞♦✩✬ ✫✥✬✰✯✫✬ ✦✰✥✴✴✫✴✳ ❇✱❞✪✮✯✱♠ ❝✮✯✦✮ ✮✥✴ ■✱ ✮✫✥✪✯✱♠ ✥ ✴♦✰✯✲ ✩✴✩✥✰✰❞ ✦✮✥✱♠✫✴ ✪♦ ✥
✧✥✴✴ ✥✱✲ ♦✦✦✩★✯✫✴ ✴★✥✦✫ ✯✴ ✦✥✰✰✫✲ ❭❃❄❄❪❫✳ ✰✯q✩✯✲ ✥✱✲ ✪✮✫ ✰✯q✩✯✲ ♦✱ ✤✩✬✪✮✫✬ ✮✫✥✪✯✱♠

✷ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✶✂✌✍✝✟ ✶✎✏✑ ▲✒✡ ✏✸✓✆✔


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✢✣✤ ✦✧❙★✩ ✩✢✪✩✤✫✬❙ ✢✭ ✩✮✤✣★❙✬✯✰ ✜

✿✺✲✳❑✻✼ ✹✵ ✹✺✻ ❑✲✼✻✵✽✼ ❖ ✵❁ ❞✲❀✵✽❁P ✼✹✲✹✻❊ ❯✳ ✿✵❍❀✵✼◆✹◆✵✳ ◆✼ ❞✲❁◆✲✾■✻❊ ❝✵❀❀✻❁❏ ✼◆■❞✻❁❏ ❑✵■❂❏
✹✺✻ ❁✻❞✻❁✼✻ ❀❁✵✿✻✼✼❏ ✲ ❑✲✼ ✵✳ ✿✵✵■◆✳❑ ■◆➍✽◆✷◆✻✼ ✐✲✹✻❁❏ ❑■✽✿✵✼✻ ✲❁✻ ✼✵❍✻ ✻●✲❍❀■✻✼ ✵✷ ❀✽❁✻
✹✵ ✹✺✻ ■◆➍✽◆❂ ✲✳❂ ✹✺✻ ■◆➍✽◆❂ ✵✳ ✷✽❁✹✺✻❁ ✿✵✵■◆✳❑ ✼✽✾✼✹✲✳✿✻✼❊ s■✽✿✵✼✻ ✿✵✳✹✲◆✳✼ ✿✲❁✾✵✳❏
✷❁✻✻➎✻✼ ✹✵ ✹✺✻ ✼✵■◆❂❊ ✺✴❂❁✵❑✻✳ ✲✳❂ ✵●✴❑✻✳ ◆✳ ✲ ✷◆●✻❂ ❁✲✹◆✵ ✲✳❂ ✹✺✽✼❏
❡✹ ✹✺✻ ❍✲✿❁✵✼✿✵❀◆✿ ✵❁ ✾✽■t ■✻❞✻■❏ ❍✲✹✹✻❁ ■◆t✻ ✲■■ ✵✹✺✻❁ ❀✽❁✻ ✼✽✾✼✹✲✳✿✻✼ ✺✲✼ ✲ ✷◆●✻❂
✿✵❍❀✵✼◆✹◆✵✳❊ ❡■✼✵❏ ✹✺✻ ✿✵✳✼✹◆✹✽✻✳✹✼ ✵✷ ❀✽❁✻
✿✲✳ ✾✻ ✿■✲✼✼◆✷◆✻❂ ✲✼ ♠❃❄❅❆❇❈❉ ✵❁ ✇❆❇❈ ✼✽✾✼✹✲✳✿✻✼ ✿✲✳✳✵✹ ✾✻ ✼✻❀✲❁✲✹✻❂ ✾✴ ✼◆❍❀■✻
❉❆➏❉❅②❚✈❈❉❊ ❜✺✻✼✻ ✿✲✳ ✾✻ ✷✽❁✹✺✻❁ ✼✽✾➐❂◆❞◆❂✻❂ ❀✺✴✼◆✿✲■ ❍✻✹✺✵❂✼❊
✲✼ ✼✺✵✐✳ ◆✳ ❋◆❑❊ ⑦❊⑤❊
❢❣❥❦ ❧❣♥❧♦♣qr❦❧ ✿✲✳ ✾✻ ✷✽❁✹✺✻❁ ✿■✲✼✼◆✷◆✻❂
◆✳✹✵ ❈✉❈♠❈❚❅❉ ✲✳❂ ✈◗♠✇◗❆❚①❉❊ ❡✳ ❈✉❈♠❈❚❅
✿✵✳✼◆✼✹✼ ✵✷ ✵✳■✴ ✵✳✻ ✹✴❀✻ ✵✷ ❀✲❁✹◆✿■✻✼❊ ❜✺✻✼✻
❀✲❁✹◆✿■✻✼ ❍✲✴ ✾✻ ②❅◗♠❉ ✵❁ ♠◗✉❈✈❆✉❈❉❊ ❲✵✽ ❍✲✴
✾✻ ✷✲❍◆■◆✲❁ ✐◆✹✺ ✲✹✵❍✼ ✲✳❂ ❍✵■✻✿✽■✻✼ ✷❁✵❍ ✹✺✻
❀❁✻❞◆✵✽✼ ✿■✲✼✼✻✼③ ✺✵✐✻❞✻❁❏ ✴✵✽ ✐◆■■ ✾✻ ✼✹✽❂✴◆✳❑
✲✾✵✽✹ ✹✺✻❍ ◆✳ ❂✻✹✲◆■ ◆✳ ④✳◆✹ ⑤❊ ❱✵❂◆✽❍❏ ✿✵❀❀✻❁❏
✼◆■❞✻❁❏ ✺✴❂❁✵❑✻✳❏ ✵●✴❑✻✳ ✻✹✿❊ ✲❁✻ ✼✵❍✻
✻●✲❍❀■✻✼ ✵✷ ✻■✻❍✻✳✹✼❊ ❜✺✻✴ ✲■■ ✿✵✳✹✲◆✳ ✲✹✵❍✼
✵✷ ✵✳✻ ✹✴❀✻❊ ⑥✵✐✻❞✻❁❏ ✹✺✻ ✲✹✵❍✼ ✵✷ ❂◆✷✷✻❁✻✳✹
✻■✻❍✻✳✹✼ ✲❁✻ ❂◆✷✷✻❁✻✳✹ ◆✳ ✳✲✹✽❁✻❊ ❱✵❍✻ ✻■✻❍✻✳✹✼
✼✽✿✺ ✲✼ ✼✵❂◆✽❍ ✵❁ ✿✵❀❀✻❁❏ ✿✵✳✹✲◆✳ ✼◆✳❑■✻
⑩❶❷❸ ❹❸➋ ➌➈➂❿❿➃➅➃➉➂➁➃➄➀ ➄➅ ➆➂➁➁❽❼ ✲✹✵❍✼ ✺✻■❂ ✹✵❑✻✹✺✻❁ ✲✼ ✹✺✻◆❁ ✿✵✳✼✹◆✹✽✻✳✹
❀✲❁✹◆✿■✻✼ ✐✺✻❁✻✲✼ ◆✳ ✼✵❍✻ ✵✹✺✻❁✼❏ ✹✐✵ ✵❁ ❍✵❁✻
▼✲✳✴ ✵✷ ✹✺✻ ✼✽✾✼✹✲✳✿✻✼ ❀❁✻✼✻✳✹ ✲❁✵✽✳❂ ✲✹✵❍✼ ✿✵❍✾◆✳✻ ✹✵ ❑◆❞✻ ♠◗✉❈✈❆✉❈❉ ✵✷ ✹✺✻
✴✵✽ ✲❁✻ ♠❃❄❅❆❇❈❉❊ ❋✵❁ ✻●✲❍❀■✻❏ ✼✽❑✲❁ ✼✵■✽✹◆✵✳ ✻■✻❍✻✳✹❊ ❜✺✽✼❏ ✺✴❂❁✵❑✻✳❏ ✳◆✹❁✵❑✻✳ ✲✳❂ ✵●✴❑✻✳
◆✳ ✐✲✹✻❁❏ ✲◆❁❏ ✹✻✲ ✻✹✿❊❏ ✲❁✻ ✲■■ ❍◆●✹✽❁✻✼❊ ❡ ❍◆●✹✽❁✻ ❑✲✼✻✼ ✿✵✳✼◆✼✹ ✵✷ ❍✵■✻✿✽■✻✼ ◆✳ ✐✺◆✿✺ ✹✐✵ ✲✹✵❍✼
✿✵✳✹✲◆✳✼ ✹✐✵ ✵❁ ❍✵❁✻ ✼✽✾✼✹✲✳✿✻✼ ❀❁✻✼✻✳✹ ◆✳ ◆✹ ✿✵❍✾◆✳✻ ✹✵ ❑◆❞✻ ✹✺✻◆❁ ❁✻✼❀✻✿✹◆❞✻ ❍✵■✻✿✽■✻✼❊ ❜✺◆✼
❖◆✳ ✲✳✴ ❁✲✹◆✵P ✐✺◆✿✺ ✲❁✻ ✿✲■■✻❂ ◆✹✼ ✿✵❍❀✵✳✻✳✹✼❊ ◆✼ ◆■■✽✼✹❁✲✹✻❂ ◆✳ ❋◆❑❊ ⑦❊⑧❊
❡ ❍◆●✹✽❁✻ ❍✲✴ ✾✻ ❤◗♠◗❘❈❚❈◗❆❉ ✵❁ ⑨✺✻✳ ✹✐✵ ✵❁ ❍✵❁✻ ✲✹✵❍✼ ✵✷ ❂◆✷✷✻❁✻✳✹
❤❈❅❈❇◗❘❈❚❈◗❆❉❊ ❯✳ ✲ ❤◗♠◗❘❈❚❈◗❆❉ ♠❃❄❅❆❇❈❏ ✻■✻❍✻✳✹✼ ✿✵❍✾◆✳✻❏ ✹✺✻ ❍✵■✻✿✽■✻ ✵✷ ✲
✹✺✻ ✿✵❍❀✵✳✻✳✹✼ ✿✵❍❀■✻✹✻■✴ ❍◆● ✐◆✹✺ ✻✲✿✺ ✵✹✺✻❁ ✈◗♠✇◗❆❚① ◆✼ ✵✾✹✲◆✳✻❂❊ ❜✺✻ ✻●✲❍❀■✻✼ ✵✷ ✼✵❍✻
✲✳❂ ◆✹✼ ✿✵❍❀✵✼◆✹◆✵✳ ◆✼ ✽✳◆✷✵❁❍ ✹✺❁✵✽❑✺✵✽✹❊ ✿✵❍❀✵✽✳❂✼ ✲❁✻ ✐✲✹✻❁❏ ✲❍❍✵✳◆✲❏ ✿✲❁✾✵✳
❱✽❑✲❁ ✼✵■✽✹◆✵✳❏ ✲✳❂ ✲◆❁ ✲❁✻ ✹✺✽✼❏ ✹✺✻ ✻●✲❍❀■✻✼
✵✷ ✺✵❍✵❑✻✳✻✵✽✼ ❍◆●✹✽❁✻✼❊ ❯✳ ✿✵✳✹❁✲✼✹ ✹✵ ✹✺◆✼❏
◆✳ ❤❈❅❈❇◗❘❈❚❈◗❆❉ ♠❃❄❅❆❇❈❉❏ ✹✺✻ ✿✵❍❀✵✼◆✹◆✵✳
◆✼ ✳✵✹ ✽✳◆✷✵❁❍ ✹✺❁✵✽❑✺✵✽✹ ✲✳❂ ✼✵❍✻✹◆❍✻✼ ✹✺✻
❂◆✷✷✻❁✻✳✹ ✿✵❍❀✵✳✻✳✹✼ ✿✲✳ ✾✻ ✵✾✼✻❁❞✻❂❊ ❋✵❁
✻●✲❍❀■✻❏ ✹✺✻ ❍◆●✹✽❁✻✼ ✵✷ ✼✲■✹ ✲✳❂ ✼✽❑✲❁❏ ❑❁✲◆✳✼
✲✳❂ ❀✽■✼✻✼ ✲■✵✳❑ ✐◆✹✺ ✼✵❍✻ ❂◆❁✹ ❖✵✷✹✻✳ ✼✹✵✳✻P
❀◆✻✿✻✼❏ ✲❁✻ ✺✻✹✻❁✵❑✻✳✻✵✽✼ ❍◆●✹✽❁✻✼❊ ❲✵✽ ✿✲✳
✹✺◆✳t ✵✷ ❍✲✳✴ ❍✵❁✻ ✻●✲❍❀■✻✼ ✵✷ ❍◆●✹✽❁✻✼
✐✺◆✿✺ ✴✵✽ ✿✵❍✻ ✲✿❁✵✼✼ ◆✳ ✹✺✻ ❂✲◆■✴ ■◆✷✻❊ ❯✹ ◆✼
✐✵❁✹✺✐✺◆■✻ ✹✵ ❍✻✳✹◆✵✳ ✺✻❁✻ ✹✺✲✹ ✹✺✻
✿✵❍❀✵✳✻✳✹✼ ✵✷ ✲ ❍◆●✹✽❁✻ ✿✲✳ ✾✻ ✼✻❀✲❁✲✹✻❂
✽✼◆✳❑ ❀✺✴✼◆✿✲■ ❍✻✹✺✵❂✼ ✼✽✿✺ ✲✼ ✼◆❍❀■✻ ✺✲✳❂
❀◆✿t◆✳❑❏ ✷◆■✹❁✲✹◆✵✳❏ ✿❁✴✼✹✲■■◆✼✲✹◆✵✳❏ ❂◆✼✹◆■■✲✹◆✵✳
✻✹✿❊
❳❨❩❬ ❭❨❪❭❫❴❵❛❬❭ ✺✲❞✻ ✿✺✲❁✲✿✹✻❁◆✼✹◆✿✼
❂◆✷✷✻❁✻✳✹ ✷❁✵❍ ✹✺✻ ❍◆●✹✽❁✻✼❊ ❜✺✻✴ ✺✲❞✻ ✷◆●✻❂
✿✵❍❀✵✼◆✹◆✵✳❏ ✐✺✻❁✻✲✼ ❍◆●✹✽❁✻✼ ❍✲✴ ✿✵✳✹✲◆✳
✹✺✻ ✿✵❍❀✵✳✻✳✹✼ ◆✳ ✲✳✴ ❁✲✹◆✵ ✲✳❂ ✹✺✻◆❁ ⑩❶❷❸ ❹❸❺ ❻ ❼❽❾❼❽❿❽➀➁➂➁➃➄➀ ➄➅ ➂➁➄➆❿ ➂➀➇ ➆➄➈❽➉➊➈❽❿

✥ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✶✂✌✍✝✟ ✶✎✥✏ ▲✑✡ ✥✸✒✆✓ ✔✸✶✸✕✖✖✔ ✎✗✝✍✑✘✏✙ ✶✥✸✶✸✔✙ ✶✚✸✶✸✔✙ ✕✛✸✶✸✔✙ ✶✚✸✕✸✔
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✕ ❈✖✗✘✙✚✛✜✢

❞✤✥✦✤❞✧★ ✩✪✫✬✭ ✧✮✯✰ ✱✲✧ ✳✥✴✧✯✪✴✧✩ ✥✵ ✷✬✮✧✭ ✬✺❞ ✯✲✧✳✤✯✬✴ ✻✭✥✻✧✭✮✤✧✩ ✬✭✧ ✯✲✬✭✬✯✮✧✭✤✩✮✤✯
✯✬✭❝✥✺ ❞✤✥✦✤❞✧ ✬✭✧ ✭✧✻✭✧✩✧✺✮✧❞ ✤✺ ✼✤✫ ✽✰✾✰ ✭✧✬✯✮✤✥✺✩ ✥✵ ❞✤✵✵✧✭✧✺✮ ✩✪❝✩✮✬✺✯✧✩↕ ✮✲✧✩✧ ✤✺✯✴✪❞✧
✬✯✤❞✤✮✿ ✥✭ ❝✬✩✤✯✤✮✿★ ✯✥✳❝✪✩✮✤❝✤✴✤✮✿ ✧✮✯✰
▼✬✺✿ ✻✭✥✻✧✭✮✤✧✩ ✥✵ ✳✬✮✮✧✭ ✩✪✯✲ ✬✩ ✴✧✺✫✮✲★
✬✭✧✬★ ♦✥✴✪✳✧★ ✧✮✯✰★ ✬✭✧ ❅✪✬✺✮✤✮✬✮✤♦✧ ✤✺ ✺✬✮✪✭✧✰
❁✺✿ ❅✪✬✺✮✤✮✬✮✤♦✧ ✥❝✩✧✭♦✬✮✤✥✺ ✥✭ ✳✧✬✩✪✭✧✳✧✺✮
✤✩ ✭✧✻✭✧✩✧✺✮✧❞ ❝✿ ✬ ✺✪✳❝✧✭ ✵✥✴✴✥✷✧❞ ❝✿ ✪✺✤✮✩
❣❤❥❦❧ ♠♥q❦rsq❦ ②③④⑤⑥⑦ ⑧⑨⑥⑩⑨⑧❶ ✤✺ ✷✲✤✯✲ ✤✮ ✤✩ ✳✧✬✩✪✭✧❞✰ ✼✥✭ ✧✦✬✳✻✴✧ ✴✧✺✫✮✲ ✥✵
t✉✈✇① ❷⑥❸❶❹❺❸❶ ❻②❼❽❾ ✬ ✭✥✥✳ ✯✬✺ ❝✧ ✭✧✻✭✧✩✧✺✮✧❞ ✬✩ ➙ ✳↕ ✲✧✭✧ ➙ ✤✩
✮✲✧ ✺✪✳❝✧✭ ✬✺❞ ✳ ❞✧✺✥✮✧✩ ➛❃➜➝❃ ❲ ✮✲✧ ✪✺✤✮ ✤✺
❿➀➁➂ ➃➂➄ ➅ ➆➇➈➉➊➋➉➌➍ ➌➎ ➏➌➐➇➊➑➐➇➒ ➌➎ ➓➔➋➇→ ➔➍➆ ✷✲✤✯✲ ✮✲✧ ✴✧✺✫✮✲ ✤✩ ✳✧✬✩✪✭✧❞✰
➊➔→➣➌➍ ➆➉➌↔➉➆➇
✱✷✥ ❞✤✵✵✧✭✧✺✮ ✩✿✩✮✧✳✩ ✥✵ ✳✧✬✩✪✭✧✳✧✺✮★ ✤✰✧✰
❨✥✪ ✲✬♦✧ ✩✧✧✺ ✬❝✥♦✧ ✮✲✬✮ ✬ ✷✬✮✧✭ ✳✥✴✧✯✪✴✧ ✮✲✧ ❍➞➟❴❭❬❳ ❏❩❬❡❜❢ ✬✺❞ ✮✲✧ ◆❜❡❵❭❪ ❏❩❬❡❜❢
✯✥✳✻✭✤✩✧✩ ✮✷✥ ✲✿❞✭✥✫✧✺ ✬✮✥✳✩ ✬✺❞ ✥✺✧ ✷✧✭✧ ❝✧✤✺✫ ✪✩✧❞ ✤✺ ❞✤✵✵✧✭✧✺✮ ✻✬✭✮✩ ✥✵ ✮✲✧ ✷✥✭✴❞✰
✥✦✿✫✧✺ ✬✮✥✳✰ ❀✤✳✤✴✬✭✴✿★ ✬ ✳✥✴✧✯✪✴✧ ✥✵ ✯✬✭❝✥✺ ✱✲✧ ✳✧✮✭✤✯ ✩✿✩✮✧✳ ✷✲✤✯✲ ✥✭✤✫✤✺✬✮✧❞ ✤✺ ✼✭✬✺✯✧
❞✤✥✦✤❞✧ ✯✥✺✮✬✤✺✩ ✮✷✥ ✥✦✿✫✧✺ ✬✮✥✳✩ ✯✥✳❝✤✺✧❞ ✤✺ ✴✬✮✧ ✧✤✫✲✮✧✧ ✺✮✲ ✯✧✺✮✪✭✿★ ✷ ✬✩ ✳✥✭✧
✷✤✮✲ ✥✺✧ ✯✬✭❝✥✺ ✬✮✥✳✰ ✱✲✪✩★ ✮✲✧ ✬✮✥✳✩ ✥✵ ✯✥✺♦✧✺✤✧✺✮ ✬✩ ✤✮ ✷✬✩ ❝✬✩✧❞ ✥✺ ✮✲✧ ❞✧✯✤✳✬✴
❞✤✵✵✧✭✧✺✮ ✧✴✧✳✧✺✮✩ ✬✭✧ ✻✭✧✩✧✺✮ ✤✺ ✬ ✯✥✳✻✥✪✺❞ ✩✿✩✮✧✳✰ ✱✲✧ ✺✧✧❞ ✥✵ ✬ ✯✥✳✳✥✺ ✩✮✬✺❞✬✭❞
✤✺ ✬ ✵✤✦✧❞ ✬✺❞ ❞✧✵✤✺✤✮✧ ✭✬✮✤✥ ✬✺❞ ✮✲✤✩ ✭✬✮✤✥ ✤✩ ✩✿✩✮✧✳ ✷✬✩ ❝✧✤✺✫ ✵✧✴✮ ❝✿ ✮✲✧ ✩✯✤✧✺✮✤✵✤✯
✯✲✬✭✬✯✮✧✭✤✩✮✤✯ ✥✵ ✬ ✻✬✭✮✤✯✪✴✬✭ ✯✥✳✻✥✪✺❞✰ ❁✴✩✥★ ✯✥✳✳✪✺✤✮✿✰ ❀✪✯✲ ✬ ✩✿✩✮✧✳ ✷✬✩ ✧✩✮✬❝✴✤✩✲✧❞
✮✲✧ ✻✭✥✻✧✭✮✤✧✩ ✥✵ ✬ ✯✥✳✻✥✪✺❞ ✬✭✧ ❞✤✵✵✧✭✧✺✮ ✤✺ ✽➠➙➡ ✬✺❞ ✤✩ ❞✤✩✯✪✩✩✧❞ ❝✧✴✥✷ ✤✺ ❞✧✮✬✤✴✰
✵✭✥✳ ✮✲✥✩✧ ✥✵ ✤✮✩ ✯✥✺✩✮✤✮✪✧✺✮ ✧✴✧✳✧✺✮✩✰ ✼✥✭
✧✦✬✳✻✴✧★ ✲✿❞✭✥✫✧✺ ✬✺❞ ✥✦✿✫✧✺ ✬✭✧ ✫✬✩✧✩ ❇❉❊❉❇ ❚❳❜ ■➞❡❜❵➞❫❡❭❛➞❫❴ ❏❩❬❡❜❢ ❛➢ ❯➞❭❡❬
✷✲✧✭✧✬✩ ✮✲✧ ✯✥✳✻✥✪✺❞ ✵✥✭✳✧❞ ❝✿ ✮✲✧✤✭ ➤❏■➥
✯✥✳❝✤✺✬✮✤✥✺ ✐❂❃❂❄ ✷✬✮✧✭ ✤✩ ✬ ✴✤❅✪✤❞✰ ❆✮ ✤✩ ✱✲✧ ❆✺✮✧✭✺✬✮✤✥✺✬✴ ❀✿✩✮✧✳ ✥✵ ➦✺✤✮✩ ➧✤✺ ✼✭✧✺✯✲
✤✺✮✧✭✧✩✮✤✺✫ ✮✥ ✺✥✮✧ ✮✲✬✮ ✲✿❞✭✥✫✧✺ ❝✪✭✺✩ ✷✤✮✲ ➨❃ ➩➫➭➜❃➛❃ ➯➲➜❃➝ ➲➳➜✐➵➲➳➸ ➺➻➼➲✐➜➽➭ ❲
✬ ✻✥✻ ✩✥✪✺❞ ✬✺❞ ✥✦✿✫✧✺ ✤✩ ✬ ✩✪✻✻✥✭✮✧✭ ✥✵ ✬❝❝✭✧♦✤✬✮✧❞ ✬✩ ❀❆➾ ✷✬✩ ✧✩✮✬❝✴✤✩✲✧❞ ❝✿ ✮✲✧ ✽✽✮✲
✯✥✳❝✪✩✮✤✥✺★ ❝✪✮ ✷✬✮✧✭ ✤✩ ✪✩✧❞ ✬✩ ✬ ✵✤✭✧ ➚✧✺✧✭✬✴ ➪✥✺✵✧✭✧✺✯✧ ✥✺ ➶✧✤✫✲✮✩ ✬✺❞ ▼✧✬✩✪✭✧✩
✧✦✮✤✺✫✪✤✩✲✧✭✰ ➧➪➚➹▼ ✵✭✥✳ ➘➵➲➴❃➝❃➲➷❃ ➬❃➲❃➝➳➸❃ ➺❃➭ ➮➵✐➺➭
▼✥✭✧✥♦✧✭★ ✮✲✧ ✯✥✺✩✮✤✮✪✧✺✮✩ ✥✵ ✬ ✯✥✳✻✥✪✺❞ ➳➜ ➱❃➳➭✃➝❃➭➾✰ ✱✲✧ ➪➚➹▼ ✤✩ ✬✺ ✤✺✮✧✭
✯✬✺✺✥✮ ❝✧ ✩✧✻✬✭✬✮✧❞ ✤✺✮✥ ✩✤✳✻✴✧✭ ✩✪❝✩✮✬✺✯✧✩ ✫✥♦✧✭✺✳✧✺✮✬✴ ✮✭✧✬✮✿ ✥✭✫✬✺✤❐✬✮✤✥✺ ✯✭✧✬✮✧❞ ❝✿
❝✿ ✻✲✿✩✤✯✬✴ ✳✧✮✲✥❞✩✰ ✱✲✧✿ ✯✬✺ ❝✧ ✩✧✻✬✭✬✮✧❞ ✬ ❞✤✻✴✥✳✬✮✤✯ ✮✭✧✬✮✿ ❒✺✥✷✺ ✬✩ ▼✧✮✧✭ ➪✥✺♦✧✺✮✤✥✺
❝✿ ✯✲✧✳✤✯✬✴ ✳✧✮✲✥❞✩✰ ✷✲✤✯✲ ✷✬✩ ✩✤✫✺✧❞ ✤✺ ➹✬✭✤✩ ✤✺ ✽❮❰Ï✰
✱✲✧ ❀❆ ✩✿✩✮✧✳ ✲✬✩ ✩✧♦✧✺ Ð➳➭❃ ✃➲✐➜➭ ✬✺❞
❇❉❊ P❋●P❍❋❚■❍❏ ●❑ ◆❖❚❚❍❋ ❖◗❘
✮✲✧✿ ✬✭✧ ✴✤✩✮✧❞ ✤✺ ✱✬❝✴✧ ✽✰✽✰ ✱✲✧✩✧ ✪✺✤✮✩ ✻✧✭✮✬✤✺
❚❙❍■❋ ◆❍❖❏❯❋❍◆❍◗❚
✮✥ ✮✲✧ ✩✧♦✧✺ ✵✪✺❞✬✳✧✺✮✬✴ ✩✯✤✧✺✮✤✵✤✯ ❅✪✬✺✮✤✮✤✧✩✰
❱♦✧✭✿ ✩✪❝✩✮✬✺✯✧ ✲✬✩ ✪✺✤❅✪✧ ✥✭ ✯✲✬✭✬✯✮✧✭✤✩✮✤✯ ✱✲✧ ✥✮✲✧✭ ✻✲✿✩✤✯✬✴ ❅✪✬✺✮✤✮✤✧✩ ✩✪✯✲ ✬✩ ✩✻✧✧❞★
✻✭✥✻✧✭✮✤✧✩✰ ✱✲✧✩✧ ✻✭✥✻✧✭✮✤✧✩ ✯✬✺ ❝✧ ✯✴✬✩✩✤✵✤✧❞ ♦✥✴✪✳✧★ ❞✧✺✩✤✮✿ ✧✮✯✰ ✯✬✺ ❝✧ ❞✧✭✤♦✧❞ ✵✭✥✳ ✮✲✧✩✧
✤✺✮✥ ✮✷✥ ✯✬✮✧✫✥✭✤✧✩ ❲ ♣❳❩❬❭❪❫❴ ♣❵❛♣❜❵❡❭❜❬ ✬✺❞ ❅✪✬✺✮✤✮✤✧✩✰
❪❳❜❢❭❪❫❴ ♣❵❛♣❜❵❡❭❜❬✰
✱✲✧ ❞✧✵✤✺✤✮✤✥✺✩ ✥✵ ✮✲✧ ❀❆ ❝✬✩✧ ✪✺✤✮✩ ✬✭✧ ✫✤♦✧✺
P❳❩❬❭❪❫❴ ♣❵❛♣❜❵❡❭❜❬ ✬✭✧ ✮✲✥✩✧ ✻✭✥✻✧✭✮✤✧✩ ✤✺ ✱✬❝✴✧ ✽✰Ñ✰
✷✲✤✯✲ ✯✬✺ ❝✧ ✳✧✬✩✪✭✧❞ ✥✭ ✥❝✩✧✭♦✧❞ ✷✤✮✲✥✪✮
✯✲✬✺✫✤✺✫ ✮✲✧ ✤❞✧✺✮✤✮✿ ✥✭ ✮✲✧ ✯✥✳✻✥✩✤✮✤✥✺ ✥✵ ✮✲✧ ✱✲✧ ❀❆ ✩✿✩✮✧✳ ✬✴✴✥✷✩ ✮✲✧ ✪✩✧ ✥✵ ✻✭✧✵✤✦✧✩ ✮✥
✩✪❝✩✮✬✺✯✧✰ ❀✥✳✧ ✧✦✬✳✻✴✧✩ ✥✵ ✻✲✿✩✤✯✬✴ ✤✺❞✤✯✬✮✧ ✮✲✧ ✳✪✴✮✤✻✴✧✩ ✥✭ ✩✪❝✳✪✴✮✤✻✴✧✩ ✥✵ ✬ ✪✺✤✮✰
✻✭✥✻✧✭✮✤✧✩ ✬✭✧ ✯✥✴✥✪✭★ ✥❞✥✪✭★ ✳✧✴✮✤✺✫ ✻✥✤✺✮★ ✱✲✧✩✧ ✻✭✧✵✤✦✧✩ ✬✭✧ ✴✤✩✮✧❞ ✤✺ ✱✬❝✴✧ ✽✰ Ò✰
❝✥✤✴✤✺✫ ✻✥✤✺✮★ ❞✧✺✩✤✮✿ ✧✮✯✰ ✱✲✧ ✳✧✬✩✪✭✧✳✧✺✮ Ó✧✮ ✪✩ ✺✥✷ ❅✪✤✯❒✴✿ ✫✥ ✮✲✭✥✪✫✲ ✩✥✳✧ ✥✵ ✮✲✧
✥✭ ✥❝✩✧✭♦✬✮✤✥✺ ✥✵ ❪❳❜❢❭❪❫❴ ♣❵❛♣❜❵❡❭❜❬ ✭✧❅✪✤✭✧ ❅✪✬✺✮✤✮✤✧✩ ✷✲✤✯✲ ✿✥✪ ✷✤✴✴ ❝✧ ✥✵✮✧✺ ✪✩✤✺✫ ✤✺ ✮✲✤✩
✬ ✯✲✧✳✤✯✬✴ ✯✲✬✺✫✧ ✮✥ ✥✯✯✪✭✰ ✱✲✧ ✧✦✬✳✻✴✧✩ ✥✵ ❝✥✥❒✰

✹ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✶✂✌✍✝✟ ✶✎✏✑ ▲✒✡ ✏✸✓✆✔


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✢✣✤ ✦✧❙★✩ ✩✢✪✩✤✫✬❙ ✢✭ ✩✮✤✣★❙✬✯✰ ✺

❚✲✳✴✵ ✷✹✷ ✻✲✼✵ ✽✾✿✼❀❁✲✴ ❂❃✲❄❅❀❅❀✵✼ ✲❄❆ ❅✾✵❀❇ ❈❄❀❅✼


✻✲✼✵ ✽✾✿✼❀❁✲✴ ❉✿❊✳❋✴ ◆✲❊✵ ❋● ❉✿❊✳❋✴
❂❃✲❄❅❀❅✿ ●❋❇ ❉■ ❈❄❀❅ ●❋❇ ❉■
❂❃✲❄❅❀❅✿ ❈❄❀❅
❍❏❑▼❖P ❧ ♠❏❖◗❏ ♠
❘❯❱❱ ❲ ❦❳❨❩▼◗❯♠ ❦▼
❬❳♠❏ t ❱❏s❩❑❭ ❱
❪❨❏s❖◗❳s s❫◗◗❏❑❖ ❴ ❯♠❛❏◗❏ ❵
❬P❏◗♠❩❭❜❑❯♠❳s ❝ ❦❏❨❞❳❑ ❡
❖❏♠❛❏◗❯❖❫◗❏
❵♠❩❫❑❖ ❩❢ ❱❫❣❱❖❯❑s❏ ♥ ♠❩❨❏ ♠❩❨
❍❫♠❳❑❩❫❱ ❳❑❖❏❑❱❳❖❜ ❴✈ s❯❑❭❏❨❯ s❭
❚✲✳✴✵ ✷✹❤ ✐✵●❀❄❀❅❀❋❄✼ ❋● ❉■ ✻✲✼✵ ❈❄❀❅✼
❈❄❀❅ ❋● ✴✵❄❥❅✾ ❊✵❅❇✵ ❬P❏ ❲♦t♣♦ ❳❱ ❖P❏ ❨❏❑▼❖P ❩❢ ❖P❏ ❛❯❖P ❖◗❯❞❏❨❨❏❭
❣❜ ❨❳▼P❖ ❳❑ ❞❯s❫❫♠ ❭❫◗❳❑▼ ❯ ❖❳♠❏ ❳❑❖❏◗❞❯❨ ❩❢
qr✉✇✇ ①✇✉ ②③④ ❩❢ ❯ ❱❏s❩❑❭⑤
❈❄❀❅ ❋● ❊✲✼✼ ⑥❀✴❋❥❇✲❊ ❬P❏ ⑦⑧❧⑨⑩♣❶❲ ❳❱ ❖P❏ ❫❑❳❖ ❩❢ ♠❯❱❱❷ ❳❖ ❳❱ ❏❸❫❯❨
❖❩ ❖P❏ ♠❯❱❱ ❩❢ ❖P❏ ❳❑❖❏◗❑❯❖❳❩❑❯❨ ❛◗❩❖❩❖❜❛❏
❩❢ ❖P❏ ❦❳❨❩▼◗❯♠⑤
❈❄❀❅ ❋● ❅❀❊✵ ✼✵❁❋❄❆ ❬P❏ ❹♦❺⑨♥❻ ❳❱ ❖P❏ ❭❫◗❯❖❳❩❑ ❩❢ ✇ q✇✉ ❼❽q ①①❾
❛❏◗❳❩❭❱ ❩❢ ❖P❏ ◗❯❭❳❯❖❳❩❑ s❩◗◗❏❱❛❩❑❭❳❑▼ ❖❩ ❖P❏
❖◗❯❑❱❳❖❳❩❑ ❣❏❖❿❏❏❑ ❖P❏ ❖❿❩ P❜❛❏◗❢❳❑❏ ❨❏❞❏❨❱
❩❢ ❖P❏ ▼◗❩❫❑❭ ❱❖❯❖❏ ❩❢ ❖P❏ s❯❏❱❳❫♠➀q❽❽ ❯❖❩♠⑤
❈❄❀❅ ❋● ✵✴✵❁❅❇❀❁ ❁❃❇❇✵❄❅ ✲❊➁✵❇✵ ❬P❏ ❶❲➂♦♣♦ ❳❱ ❖P❯❖ s❩❑❱❖❯❑❖ s❫◗◗❏❑❖ ❿P❳sP➃
❳❢ ♠❯❳❑❖❯❳❑❏❭ ❳❑ ❖❿❩ ❱❖◗❯❳▼P❖ ❛❯◗❯❨❨❏❨
s❩❑❭❫s❖❩◗❱ ❩❢ ❳❑❢❳❑❳❖❏ ❨❏❑▼❖P➃ ❩❢ ❑❏▼❨❳▼❳❣❨❏
s❳◗s❫❨❯◗ s◗❩❱❱➀❱❏s❖❳❩❑➃ ❯❑❭ ❛❨❯s❏❭ q ♠❏❖◗❏
❯❛❯◗❖ ❳❑ ❞❯s❫❫♠➃ ❿❩❫❨❭ ❛◗❩❭❫s❏ ❣❏❖❿❏❏❑
❖P❏❱❏ s❩❑❭❫s❖❩◗❱ ❯ ❢❩◗s❏ ❏❸❫❯❨ ❖❩ ✉ q❾➄➅
❑❏❿❖❩❑ ❛❏◗ ♠❏❖◗❏ ❩❢ ❨❏❑▼❖P⑤
❈❄❀❅ ❋● ❅✾✵❇❊❋❆✿❄✲❊❀❁ ⑥✵✴➆❀❄ ❬P❏ ⑦♦❧➇⑧♥➃ ❫❑❳❖ ❩❢ ❖P❏◗♠❩❭❜❑❯♠❳s
❅✵❊➁✵❇✲❅❃❇✵ ❖❏♠❛❏◗❯❖❫◗❏➃ ❳❱ ❖P❏ ❢◗❯s❖❳❩❑ qr✉①❽⑤q❼ ❩❢ ❖P❏
❖P❏◗♠❩❭❜❑❯♠❳s ❖❏♠❛❏◗❯❖❫◗❏ ❩❢ ❖P❏ ❖◗❳❛❨❏
❛❩❳❑❖ ❩❢ ❿❯❖❏◗⑤
❈❄❀❅ ❋● ✲❊❋❃❄❅ ❋● ✼❃✳✼❅✲❄❁✵ ❊❋✴✵ q⑤ ❬P❏ ❲⑨❧♦ ❳❱ ❖P❏ ❯♠❩❫❑❖ ❩❢ ❱❫❣❱❖❯❑s❏ ❩❢ ❯
❱❜❱❖❏♠ ❿P❳sP s❩❑❖❯❳❑❱ ❯❱ ♠❯❑❜ ❏❨❏♠❏❑❖❯◗❜
❏❑❖❳❖❳❏❱ ❯❱ ❖P❏◗❏ ❯◗❏ ❯❖❩♠❱ ❳❑ ❾⑤❾q✉
❦❳❨❩▼◗❯♠ ❩❢ s❯◗❣❩❑➀q✉❷ ❳❖❱ ❱❜♠❣❩❨ ❳❱ ➈♠❩❨⑤➉
✉⑤ ➊P❏❑ ❖P❏ ♠❩❨❏ ❳❱ ❫❱❏❭➃ ❖P❏ ❏❨❏♠❏❑❖❯◗❜
❏❑❖❳❖❳❏❱ ♠❫❱❖ ❣❏ ❱❛❏s❳❢❳❏❭ ❯❑❭ ♠❯❜ ❣❏ ❯❖❩♠❱➃
♠❩❨❏s❫❨❏❱➃ ❳❩❑❱➃ ❏❨❏s❖◗❩❑❱➃ ❩❖P❏◗ ❛❯◗❖❳s❨❏❱➃
❩◗ ❱❛❏s❳❢❳❏❭ ▼◗❩❫❛❱ ❩❢ ❱❫sP ❛❯◗❖❳s❨❏❱⑤
❈❄❀❅ ❋● ✴❃❊❀❄❋❃✼ ❀❄❅✵❄✼❀❅✿ ❁✲❄❆✵✴✲ ❬P❏ ❺❶♥❻♦❧❶ ❳❱ ❖P❏ ❨❫♠❳❑❩❫❱ ❳❑❖❏❑❱❳❖❜➃ ❳❑ ❯
▼❳❞❏❑ ❭❳◗❏s❖❳❩❑➃ ❩❢ ❯ ❱❩❫◗s❏ ❖P❯❖ ❏♠❳❖❱
♠❩❑❩sP◗❩♠❯❖❳s ◗❯❭❳❯❖❳❩❑ ❩❢ ❢◗❏❸❫❏❑s❜
③②❾ q❾ ➋➌ P❏◗❖➍ ❯❑❭ ❖P❯❖ P❯❱ ❯ ◗❯❭❳❯❑❖
❳❑❖❏❑❱❳❖❜ ❳❑ ❖P❯❖ ❭❳◗❏s❖❳❩❑ ❩❢ qr❼④❽ ❿❯❖❖ ❛❏◗
❱❖❏◗❯❭❳❯❑⑤

✥ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✶✂✌✍✝✟ ✶✎✏✑ ▲✒✡ ✏✸✓✆✔ ✕✸✶✸✖✗✗✕ ✎✘✝✍✒✙✑✚ ✶✏✸✶✸✕✚ ✶✛✸✶✸✕✚ ✖✜✸✶✸✕✚ ✶✛✸✖✸✕
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✕ ❈✖✗✘✙✚✛✜✢

❬❭❪❫❴ ❵❝❞ ❢❣❴❤❥❧❴♠ ♥♠❴q ❥r st❴ ✉✈ ✉①♠s❴② ✼✿✽❀✾✴✹❁❜ ❃✳✷♦❁✳✹♦❁✾✽✴◆ ✴❀✳❃❃✽❁ ❇♦❃✵❀✽✴ ✳❁✽
✵✴✽❅❊ ▼✽✺✼✽◆ ❇♦❃✵❀✽ ✾✴ ♦✲✹✽✺ ❅✽✺♦✹✽❅ ✾✺ ✼❀❨
③♥❫s❥④❫❴ ❢❣❴❤❥❧ ✉①②❪⑤❫ ♦❁ ❅❀❨ ✵✺✾✹✴❊
⑥⑦❹⑧⑨ ⑩❶❷❸❶ ⑩
⑥⑦❹⑧❺ ❻❼❽❸❶ ❻
⑥⑦❹❺❾ ❿❸❸❶ ❿
⑥⑦❹❺➀ ➁❼➂❸❶ ➁
⑥⑦❹❺⑧ ❽➃❷❶ ❽
⑥⑦❹➄ ➅❿➅❶ ➅
⑥⑦❹➆ ➂➃❷➇❶ ➭
⑥⑦❹➈ ➂➃➉➉➃ ➂
⑥⑦❹⑧ ❷❼➅❸➃ ❷
⑥⑦❹❺ ➊❼❷➃ ➊
⑥⑦ ➊❼❷❿ ➊❿
⑥⑦⑧ ➋❼❷❸❶ ➋
⑥⑦➈ ➌➃➉❶ ➌
⑥⑦➆ ➂❼➍❿ ➎
⑥⑦➄ ➍➃➍❿ ➏
⑥⑦❺⑧ ❸❼➇❿ ➐
⑥⑦❺➀ ❽❼❸❿ ➑ Ö×ØÙ ÚÙÛ ÜÏ➪Ý➶➾ÐÞ➪Ý ❒➪Ý➪ÏÞ➽
⑥⑦❺❾ ❼➒❿ ➓
⑥⑦⑧❺ ❻❼❸❿ ➔ ➣↔↕➙➛↔↕➙↕➙➜ ➛➝➞ ➟↔➛↕➠➙↔➡
⑥⑦⑧⑨ ⑩❶❸❸❿ → ➢➛↔➙➤↔➥➤➦ ➠➧ ➣➞↔➦➨➥➞➩➞➙➛
➐➋❼ ➫⑩➫❸❼➂ ❶➁ ➯➅➃❸➫ ➃➅❷➉➯➊➃➅➍ ➯➅➃❸
✤✥✦✥✧ ★✩✪✪ ✩✫✬ ✭❡✮✯✰✱ ➊❼➁➃➅➃❸➃❶➅➫ ➌❼❼❽➫ ❶➅ ❷➋❿➅➍➃➅➍ ➲➃❸➋ ❸➃➂❼➳
➵➋❼➅❼➸❼➇ ❸➋❼ ❿❷❷➯➇❿❷⑩ ❶➁ ➂❼❿➫➯➇❼➂❼➅❸
★✩✪✪ ♦✲ ✳ ✴✵✷✴✹✳✺✼✽ ✾✴ ✹✿✽ ✳❀♦✵✺✹ ♦✲ ❀✳✹✹✽❁ ❶➁ ❿ ❽❿➇❸➃❷➯➉❿➇ ➯➅➃❸ ➲❿➫ ❼➅➋❿➅❷❼➊
♣❁✽✴✽✺✹ ✾✺ ✾✹ ❂✿✾❃✽ ✇❡✮✯✰✱ ✾✴ ✹✿✽ ✲♦❁✼✽ ✽❄✽❁✹✽❅ ➫➯➺➫❸❿➅❸➃❿➉➉⑩ ➺⑩ ❿➊❶❽❸➃➅➍ ➅❼➲ ❽➇➃➅❷➃❽➉❼➫➻
✷❜ ❆❁✳❇✾✹❜ ♦✺ ✳✺ ♦✷❉✽✼✹❊ ❋✿✽ ❀✳✴✴ ♦✲ ✳ ➂❼➂➺❼➇ ➅❿❸➃❶➅➫ ❶➁ ➼➽➾➚➽ ➾➚➽➪➾➶ ➹➫➃➍➅❼➊ ➃➅
✴✵✷✴✹✳✺✼✽ ✾✴ ✼♦✺✴✹✳✺✹ ❂✿✽❁✽✳✴ ✾✹✴ ❂✽✾❆✿✹ ❀✳❜ ⑥➘➴➷➬➻ ❿➍➇❼❼➊ ❸❶ ❷➋❿➅➍❼ ❸➋❼ ➁❶➇➂❿➉
❇✳❁❜ ✲❁♦❀ ♦✺✽ ♣❃✳✼✽ ✹♦ ✳✺♦✹✿✽❁ ❅✵✽ ✹♦ ✼✿✳✺❆✽ ➊❼➁➃➅➃❸➃❶➅ ❶➁ ❸➋❿❸ ➯➅➃❸➳ ➓❿❷➋ ➂❶➊❼➇➅
✾✺ ❆❁✳❇✾✹❜❊ ✐♦✵ ✴✿♦✵❃❅ ✷✽ ✼✳❁✽✲✵❃ ✾✺ ✵✴✾✺❆ ✹✿✽✴✽ ➃➅➊➯➫❸➇➃❿➉➃❻❼➊ ❷❶➯➅❸➇⑩ ➃➅❷➉➯➊➃➅➍ ➮➅➊➃❿ ➋❿➫
✹✽❁❀✴❊ ❿ ➱❿❸➃❶➅❿➉ ➎❼❸➇❶➉❶➍⑩ ➮➅➫❸➃❸➯❸❼ ➹➱➎➮➬ ➲➋➃❷➋
➂❿➃➅❸❿➃➅➫ ➫❸❿➅➊❿➇➊➫ ❶➁ ➂❼❿➫➯➇❼➂❼➅❸➫➳
❋✿✽ ❀✳✴✴ ♦✲ ✳ ✴✵✷✴✹✳✺✼✽ ✼✳✺ ✷✽ ❅✽✹✽❁❀✾✺✽❅ ➐➋➃➫ ➇❼➫❽❶➅➫➃➺➃➉➃❸⑩ ➋❿➫ ➺❼❼➅ ➍➃➸❼➅ ❸❶ ❸➋❼
❇✽❁❜ ✳✼✼✵❁✳✹✽❃❜ ✾✺ ✹✿✽ ❃✳✷♦❁✳✹♦❁❜ ✷❜ ✵✴✾✺❆ ✳✺ ➱❿❸➃❶➅❿➉ ➑➋⑩➫➃❷❿➉ ✃❿➺❶➇❿❸❶➇⑩ ➹➱➑✃➬➻
✳✺✳❃❜✹✾✼✳❃ ✷✳❃✳✺✼✽ ❛●✾❆❊ ❍❊■❏❊ ➱❼➲ ❐❼➉➋➃➳ ➐➋➃➫ ➉❿➺❶➇❿❸❶➇⑩ ❼➫❸❿➺➉➃➫➋❼➫
❋✿✽ ❚❑ ✵✺✾✹ ♦✲ ❀✳✴✴ ✳✴ ❆✾❇✽✺ ✾✺ ❋✳✷❃✽ ❍❊❍ ✾✴ ❼➒❽❼➇➃➂❼➅❸➫ ❸❶ ➇❼❿➉➃❻❼ ❸➋❼ ❒➪❮➽ ❰ÏÐ➾❮ ❿➅➊
❦✾❃♦❆❁✳❀❊ ▼♦❂✽❇✽❁◆ ✾✹✴ ✲❁✳✼✹✾♦✺ ❆❁✳❀ Ñ➽➚ÐÒ➽Ñ ❰ÏÐ➾❮ ❶➁ ➂❼❿➫➯➇❼ ➂❼➅❸ ❿➅➊
❛❍ ❦❆ ❖ ❍PPP ❆❏◆ ✾✴ ✵✴✽❅ ✾✺ ❃✳✷♦❁✳✹♦❁✾✽✴ ❅✵✽ ✹♦ ➂❿➃➅❸❿➃➅➫ ➱❿❸➃❶➅❿➉ Ó❸❿➅➊❿➇➊➫ ❶➁
✹✿✽ ✴❀✳❃❃✽❁ ✳❀♦✵✺✹✴ ♦✲ ✼✿✽❀✾✼✳❃✴ ✵✴✽❅ ✾✺ ➎❼ ❿➫➯➇❼➂❼➅❸➳ ➐➋❼➫❼ ➫❸❿➅➊❿➇➊➫ ❿➇❼
❽❼➇➃❶➊➃❷❿➉➉⑩ ➃➅❸❼➇ Ô❷❶➂❽❿➇❼➊ ➲➃❸➋
✼✿✽❀✾✼✳❃ ❁✽✳✼✹✾♦✺✴❊ ➫❸❿➅➊❿➇➊➫ ➂❿➃➅❸❿➃➅❼➊ ❿❸ ❶❸➋❼➇ ➱❿❸➃❶➅❿➉
❱◗❘❙❯❲ ➎❼❸➇❶➉❶➍⑩ ➮➅➫❸➃❸➯❸❼➫ ➃➅ ❸➋❼ ➲❶➇➉➊ ❿➫ ➲❼➉➉
❳♦❃✵❀✽ ✿✳✴ ✹✿✽ ✵✺✾✹✴ ♦✲ ❛❃✽✺❆✹✿❏❨❊ ❚♦ ✾✺ ❚❑ ❿➫ ❸➋❶➫❼ ❼➫❸❿➺➉➃➫➋❼➊ ❿❸ ❸➋❼ ➮➅❸❼➇➅❿❸➃❶➅❿➉
✴❜✴✹✽❀◆ ❇♦❃✵❀✽ ✿✳✴ ✵✺✾✹✴ ♦✲ ❀❨❊ ❩✵✹ ✳❆✳✾✺◆ ✾✺ Õ➯➇❼❿➯ ❶➁ Ó❸❿➅➊❿➇➊➫ ➃➅ ➑❿➇➃➫➳

✻ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✶✂✌✍✝✟ ✶✎✏✑ ▲✒✡ ✏✸✓✆✔


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✜✢✣ ✤✦❙✧★ ★✜✩★✣✪✫❙ ✜✬ ★✭✣✢✧❙✫✮✯ ✼

❆ ✱✲✳✳✲✴ ✵✴✷✹✺ ✻✷✹✽✾ ✿❀❁ ❂❃✷✱❃ ✷❄ ✴✲✹ ❅✴ ❇❈


✵✴✷✹✺ ✷❄ ✵❄✾✉ ❉✲✽ ✳✾❅❄✵✽✾✳✾✴✹ ✲❉ ❊✲✻✵✳✾ ✲❉
✻✷❧✵✷✉❄❋
● ❀ ❍ ●■■■ ✳❀ ✺ ●■■■ ✱✳❏ ❍ ● ✉✳❏
❑✷▼❋ ●❋◆ ❃✾✻❖❄ ✹✲ ❊✷❄✵❅✻✷❄✾ ✹❃✾❄✾ ✽✾✻❅✹✷✲✴❄❋
❈✴ ✹❃✾ ✻❅P✲✽❅✹✲✽◗✺ ❊✲✻✵✳✾ ✲❉ ✻✷❧✵✷✉❄ ✲✽
❄✲✻✵✹✷✲✴❄ ✱❅✴ P✾ ✳✾❅❄✵✽✾✉ P◗ ▼✽❅✉✵❅✹✾✉
✱◗✻✷✴✉✾✽✺ P✵✽✾✹✹✾✺ ❖✷❖✾✹✹✾ ✾✹✱❋ ❆ ❊✲✻✵✳✾✹✽✷✱ ❉✻❅❄❘
✷❄ ✵❄✾✉ ✹✲ ❖✽✾❖❅✽✾ ❅ ❘✴✲❂✴ ❊✲✻✵✳✾ ✲❉ ❅
❄✲✻✵✹✷✲✴❋ s❃✾❄✾ ✳✾❅❄✵✽✷✴▼ ✉✾❊✷✱✾❄ ❅✽✾ ❄❃✲❂✴
✷✴ ❑✷▼❋ ●❋✐❋
❚❯❱❲❳❨❩ ➉➊➋➍ ➌➍➟ ➠➙➡➡➒↕➒➛➢ →➛➙➢↔ →↔➒➝ ➢➐ ➒➤➥↕➒↔↔ ➓➐➔→➑➒
❬✾✴❄✷✹◗ ✲❉ ❅ ❄✵P❄✹❅✴✱✾ ✷❄ ✷✹❄ ❅✳✲✵✴✹ ✲❉ ✳❅❄❄
❖✾✽ ✵✴✷✹ ❊✲✻✵✳✾❋ ❇✲ ❇❈ ✵✴✷✹❄ ✲❉ ✉✾✴❄✷✹◗ ✱❅✴ P✾
✲P✹❅✷✴✾✉ ❅❄ ❉✲✻✻✲❂❄♦
❭❪ ❫♥❴❵ ❛❜ ♠
❇❈ ✵✴✷✹ ✲❉ ✉✾✴❄✷✹◗ ❍
❭❪ ❫♥❴❵ ❛❜ ✈❛❝
❦❡
❍ ❞ ✲✽ ❘▼ ✳❹❏

s❃✷❄ ✵✴✷✹ ✷❄ ❧✵✷✹✾ ✻❅✽▼✾ ❅✴✉ ❅ ✱❃✾✳✷❄✹ ✲❉✹✾✴
✾❣❖✽✾❄❄✾❄ ✉✾✴❄✷✹◗ ✷✴ ▼ ✱✳❹❏✺ ❂❃✾✽✾ ✳❅❄❄ ✷❄
✾❣❖✽✾❄❄✾✉ ✷✴ ▼✽❅✳ ❅✴✉ ❊✲✻✵✳✾ ✷❄ ✾❣❖✽✾❄❄✾✉ ✷✴
✱✳❤❋
❥❯♣q❯rt❨✇r❯
s❃✾✽✾ ❅✽✾ ✹❃✽✾✾ ✱✲✳✳✲✴ ❄✱❅✻✾❄ ✹✲ ✳✾❅❄✵✽✾ ➉➊➋ ➌➍➎ ➏➐➑➒ ➓➐➔→➑➒ ➑➒➣↔→↕➙➛➜ ➝➒➓➙➞➒↔
✹✾✳❖✾✽❅✹✵✽✾ ① ② ✿✉✾▼✽✾✾ ✱✾✻❄✷✵❄❁✺ ❑ ✿✉✾▼✽✾✾
❉❅❃✽✾✴❃✾✷✹❁ ❅✴✉ ③ ✿❘✾✻❊✷✴❁❋ ④✾✽✾✺ ③ ✷❄ ✹❃✾ ❇❈ ✵✴✷✹❋
s❃✾ ✹❃✾✽✳✲✳✾✹✾✽❄ P❅❄✾✉ ✲✴ ✹❃✾❄✾ ❄✱❅✻✾❄ ❅✽✾
❄❃✲❂✴ ✷✴ ❑✷▼❋ ●❋⑤❋ ⑥✾✴✾✽❅✻✻◗✺ ✹❃✾ ✹❃✾✽✳✲✳✾✹✾✽
❂✷✹❃ ✱✾✻❄✷✵❄ ❄✱❅✻✾ ❅✽✾ ✱❅✻✷P✽❅✹✾✉ ❉✽✲✳ ■ ✹✲ ●■■
❂❃✾✽✾ ✹❃✾❄✾ ✹❂✲ ✹✾✳❖✾✽❅✹✵✽✾❄ ❅✽✾ ✹❃✾ ❉✽✾✾⑦✷✴▼
❖✲✷✴✹ ❅✴ ✉ ✹❃✾ P✲✷✻✷✴▼ ❖✲✷✴✹ ✲❉ ❂❅✹✾✽
✽✾❄❖✾✱✹✷❊✾✻◗❋ s❃✾ ❉❅❃✽✾✴ ❃✾✷✹ ❄✱❅✻✾ ✷❄
✽✾❖✽✾❄✾✴✹✾✉ P✾✹❂✾✾✴ ⑧⑨ ✹✲ ⑨●⑨ ❋
s❃✾ ✹✾✳❖✾✽❅✹✵✽✾❄ ✲✴ ✹❂✲ ❄✱❅✻✾❄ ❅✽✾ ✽✾✻❅✹✾✉
✹✲ ✾❅✱❃ ✲✹❃✾✽ P◗ ✹❃✾ ❉✲✻✻✲❂✷✴▼ ✽✾✻❅✹✷✲✴❄❃✷❖♦

➦❸ ❽ ⑩ ➦❺ ❶ ❾ ❻

s❃✾ ❘✾✻❊✷✴ ❄✱❅✻✾ ✷❄ ✽✾✻❅✹✾✉ ✹✲ ✱✾✻❄✷✵❄ ❄✱❅✻✾
❅❄ ❉✲✻✻✲❂❄ ♦
❿ ➆ ➇➀ ➈ ➁➂➃➄➅ ➉➊➋➍ ➌➍➧ ➨➩➒↕➑➐➑➒➢➒↕↔ →↔➙➛➜ ➝➙➡➡➒↕➒➛➢
➢➒➑➥➒↕➣➢→↕➒ ↔➞➣➔➒↔

✥ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✶✂✌✍✝✟ ✶✎✏✑ ▲✒✡ ✏✸✓✆✔ ✕✸✶✸✖✗✗✕ ✎✘✝✍✒✙✑✚ ✶✏✸✶✸✕✚ ✶✥✸✶✸✕✚ ✖✛✸✶✸✕✚ ✶✥✸✖✸✕
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✕ ❈✖✗✘✙✚✛✜✢

t✉ ✈① ✈②✉③④③①✉✈②⑤ ✉⑥ ②⑥✉③ ✉⑦⑧✉ ✉③⑨⑩③④⑧✉❶④③ ➃➄➅ ➆➇➈➉➊➋➌➍➇➋➎ ➍➇ ➏➉➌➐➆➊➉➏➉➇➋


❷③❸⑥❹ ❺ ❻ ❼✈❽③❽ ②③⑤⑧✉✈❾③ ❾⑧❸❶③①❿ ⑧④③ ⑩⑥①①✈❷❸③ ➑⑧②➒ ⑧ ✉✈⑨③① ✈② ✉⑦③ ①✉❶➓➒ ⑥➔ ➀⑦③⑨✈①✉④➒➂ ⑥②③
✈② ❻③❸①✈❶① ①➀⑧❸③ ❷❶✉ ✈② ➁③❸❾✈② ①➀⑧❸③➂ ②③⑤⑧✉✈❾③ ⑦⑧① ✉⑥ ➓③⑧❸ ❹✈✉⑦ ③→⑩③④✈⑨③②✉⑧❸ ➓⑧✉⑧ ⑧① ❹③❸❸ ⑧①
✉③⑨⑩③④⑧✉❶④③ ✈① ②⑥✉ ⑩⑥①①✈❷❸③❽ ✉⑦③⑥④③✉✈➀⑧❸ ➀⑧❸➀❶❸⑧✉✈⑥②①❽ ➣⑦③④③ ⑧④③ ⑨③⑧②✈②⑤➔❶❸
❘✤✥✤✦✤✧★✤ ✩✪✫✧✬✫✦✬ ❹⑧➒① ✉⑥ ⑦⑧②➓❸③ ✉⑦③ ②❶⑨❷③④① ➀⑥②❾③②✈③②✉❸➒ ⑧②➓
❆✭✮✯✰ ✱✯✭✲✳✲✳✴ ✵ ✷✳✲✮ ✹✭ ✺✯✵✻✷✰✯✺✯✳✮ ✻✷✼✾ ⑩④③①③②✉ ✉⑦③ ➓⑧✉⑧ ④③⑧❸✈①✉✈➀⑧❸❸➒ ❹✈✉⑦ ➀③④✉⑧✈②✉➒ ✉⑥
✵✻ ✮✾✯ ❛✲✿✹✴✰✵✺ ✹✰ ✮✾✯ ✺✯✮✰✯❀ ✻✼✲✯✳✮✲✻✮✻ ✉⑦③ ③→✉③②✉ ⑩⑥①①✈❷❸③❽ ➣⑦③①③ ✈➓③⑧① ⑧④③ ➓✈①➀❶①①③➓
✵✴✰✯✯✱ ✹✳ ✰✯✭✯✰✯✳✼✯ ✻✮✵✳✱✵✰✱✻ ✮✾✵✮ ✺✵❛✯ ❷③❸⑥❹ ✈② ➓③✉⑧✈❸❽
✲✮ ✐✹✻✻✲❁✿✯ ✮✹ ✼✵✿✲❁✰✵✮✯ ✵✿✿ ✺✯✵✻✷✰✲✳✴
✱✯❞✲✼✯✻❂ ❃✹✰ ✴✯✮✮✲✳✴ ✰✯✿✲✵❁✿✯ ✺✯✵✻✷✰✯✺✯✳✮✻❀ ➃➄➅➄➃ ➐↔↕➙➛➜↕➝↕↔ ➇➞➜➟➜↕➞➛
✵✿✿ ✱✯❞✲✼✯✻ ✻✷✼✾ ✵✻ ♠❄❅❇❄ ❉❅❊❋●❉ ✵✳✱ ➠① ➀⑦③⑨✈①✉④➒ ✈① ✉⑦③ ①✉❶➓➒ ⑥➔ ⑧✉⑥⑨① ⑧②➓
❍■❍❏❑❅❊❋❍❏ ▼❍❏❍■❋❄❉ ✾✵❞✯ ❁✯✯✳ ✼✵✿✲❁✰✵✮✯✱ ❁◆
✮✾✯✲✰ ✺✵✳✷✭✵✼✮✷✰✯✰✻ ✮✹ ✴✲❞✯ ✼✹✰✰✯✼✮ ⑨⑥❸③➀❶❸③① ❹⑦✈➀⑦ ⑦⑧❾③ ③→✉④③⑨③❸➒ ❸⑥❹ ⑨⑧①①③①
✰✯✵✱✲✳✴✻❂ ❡✹❖✯❞✯✰❀ ✯✵✼✾ ✹✭ ✮✾✯✻✯ ✱✯❞✲✼✯✻ ⑧②➓ ⑧④③ ⑩④③①③②✉ ✈② ③→✉④③⑨③❸➒ ❸⑧④⑤③ ②❶⑨❷③④①➂
✲✻ ✻✮✵✳✱✵✰✱✲✻✯✱ ✹✰ ✼✵✿✲❁✰✵✮✯✱ ✵✴✵✲✳✻✮ ✻✹✺✯ ⑧ ➀⑦③⑨✈①✉ ⑦⑧① ✉⑥ ➓③⑧❸ ❹✈✉⑦ ②❶⑨❷③④① ⑧① ❸⑧④⑤③
✰✯✭✯✰✯✳✼✯❂ r✾✯ ✺✵✻✻ ✻✮✵✳✱✵✰✱ ✲✻ ✮✾✯ ⑧① ➡❺➢➂ ➢❺❺➂❺❺❺➂❺❺❺➂❺❺❺➂❺❺❺➂❺❺❺➂❺❺❺ ➔⑥④ ✉⑦③
❛✲✿✹✴✰✵✺ ✻✲✳✼✯ ❦PP◗❂ ❙✮ ✾✵✻ ❁✯✯✳ ✱✯✭✲✳✯✱ ⑨⑥❸③➀❶❸③① ⑥➔ ➢ ⑤ ⑥➔ ⑦➒➓④⑥⑤③② ⑤⑧① ⑥④ ⑧① ①⑨⑧❸❸
✵✻ ✮✾✯ ✺✵✻✻ ✹✭ ✐✿✵✮✲✳✷✺❚✲✰✲✱✲✷✺ ❯❱✮❚❙✰❲ ⑧① ❺❽❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺➤➡➡ ⑤
✼◆✿✲✳✱✯✰ ✮✾✵✮ ✲✻ ✻✮✹✰✯✱ ✲✳ ✵✳ ✵✲✰✮✲✴✾✮ ❝✵✰ ✵✮
❙✳✮✯✰✳✵✮✲✹✳✵✿ ♥✷✰✯✵✷ ✹✭ ❳✯ ✲✴✾✮✻ ✵✳✱ ⑨⑧①① ⑥➔ ⑧ ➥ ⑧✉⑥⑨❽ ➦✈⑨✈❸⑧④❸➒ ⑥✉⑦③④ ➀⑥②①✉⑧②✉①
❨✯✵✻✷✰✯✻ ✲✳ ❩✯❞✰✯✻❀ ❃✰✵✳✼✯❂ ❱✮❚❙✰ ❖✵✻ ①❶➀⑦ ⑧① ➧❸⑧②➀➨➩① ➀⑥②①✉⑧②✉➂ ①⑩③③➓ ⑥➔ ❸✈⑤⑦✉➂
✼✾✹✻✯✳ ✭✹✰ ✮✾✲✻ ✻✮✵✳✱✵✰✱ ❁✯✼✵✷✻✯ ✲✮ ✲✻ ➀⑦⑧④⑤③① ⑥② ⑩⑧④✉✈➀❸③① ③✉➀❽➂ ✈②❾⑥❸❾③ ②❶⑨❷③④① ⑥➔
✾✲✴✾✿◆ ✰✯✻✲✻✮✵✳✮ ✮✹ ✼✾✯✺✲✼✵✿ ✵✮✮✵✼❛ ✵✳✱ ✲✮✻ ✉⑦③ ⑧❷⑥❾③ ⑨⑧⑤②✈✉❶➓③❽
✺✵✻✻ ❖✲✿✿ ✳✹✮ ✼✾✵✳✴✯ ✭✹✰ ✵✳ ✯❬✮✰✯✺✯✿◆ ✿✹✳✴ t✉ ⑨⑧➒ ❸⑥⑥➨ ➔❶②②➒ ➔⑥④ ⑧ ⑨⑥⑨③②✉ ✉⑥ ❹④✈✉③ ⑥④
✮✲✺✯❂
❩✼✲✯✳✮✲✻✮✻ ✵✰✯ ✲✳ ✻✯ ✵✰✼✾ ✹✭ ✵ ✳✯❖ ➀⑥❶②✉ ②❶⑨❷③④① ✈②❾⑥❸❾✈②⑤ ①⑥ ⑨⑧②➒ ➫③④⑥① ❷❶✉ ✈✉
✻✮✵✳✱✵✰✱ ✭✹✰ ✺✵✻✻❂ r✾✲✻ ✲✻ ❁✯✲✳✴ ✵✮✮✯✺✐✮✯✱ ⑥➔➔③④① ⑧ ④③⑧❸ ➀⑦⑧❸❸③②⑤③ ✉⑥ ➓⑥ ①✈⑨⑩❸③
✮✾✰✹✷✴✾ ✵✼✼✷✰✵✮✯ ✱✯✮✯✰✺✲✳✵✮✲✹✳ ✹✭ ⑨⑧✉⑦ ③⑨⑧✉✈➀⑧❸ ⑥⑩③④⑧✉ ✈⑥②① ⑥➔ ⑧➓➓✈✉ ✈⑥②➂
❆❞✹✴✵✱✰✹ ✼✹✳✻✮✵✳✮❂ ❳✹✰❛ ✹✳ ✮✾✲✻ ✳✯❖ ①❶❷✉④⑧➀✉✈⑥②➂ ⑨❶❸✉✈⑩❸✈➀⑧✉✈⑥② ⑥④ ➓✈❾✈①✈⑥② ❹✈✉⑦
✻✮✵✳✱✵✰✱ ✭✹✼✷✻✯✻ ✹✳ ❖✵◆✻ ✮✹ ✺✯✵✻✷✰✯ ①❶➀⑦ ②❶⑨❷③④①❽ ➭⑥❶ ➀⑧② ❹④✈✉③ ⑧②➒ ✉❹⑥
✵✼✼✷✰✵✮✯✿◆ ✮✾✯ ✳✷✺❁✯✰ ✹✭ ✵✮✹✺✻ ✲✳ ✵ ❖✯✿✿❚ ②❶⑨❷③④① ⑥➔ ✉⑦③ ⑧❷⑥❾③ ✉➒⑩③ ⑧②➓ ✉④➒ ⑧②➒ ⑥②③ ⑥➔
✱✯✭✲✳✯✱ ✺✵✻✻ ✹✭ ✻✵✺✐✿✯❂ ❭✳✯ ✻✷✼✾ ✺✯✮✾✹✱❀
❖✾✲✼✾ ✷✻✯✻ ✇❚✰✵◆✻ ✮✹ ✱✯✮✯✰✺✲✳✯ ✮✾✯ ✵✮✹✺✲✼ ✉⑦③ ⑥⑩③④⑧✉✈⑥②① ➒⑥❶ ❸✈➨③ ✉⑥ ⑧➀➀③⑩✉ ✉⑦③ ➀⑦⑧❸❸③②⑤③
✱✯✳✻✲✮◆ ✹✭ ✵ ✼✰◆✻✮✵✿ ✹✭ ✷✿✮✰✵✐✷✰✯ ✻✲✿✲✼✹✳❀ ✾✵✻ ⑧②➓ ✉⑦③② ➒⑥❶ ❹✈❸❸ ④③⑧❸❸➒ ⑧⑩⑩④③➀✈⑧✉③ ✉⑦③ ➓✈➔➔✈➀❶❸✉➒
✵✳ ✵✼✼✷✰✵✼◆ ✹✭ ✵❁✹✷✮ ❦ ✐✵✰✮ ✲✳ ❦❪❫ ❁✷✮ ✾✵✻ ✈② ⑦⑧②➓❸✈②⑤ ①❶➀⑦ ②❶⑨❷③④①❽
✳✹✮ ◆✯✮ ❁✯✯✳ ✵✱✹✐✮✯✱ ✮✹ ✻✯✰❞✯ ✵✻ ✵ ➣⑦✈① ⑩④⑥❷❸③⑨ ✈① ①⑥❸❾③➓ ❷➒ ❶①✈②⑤ ①➀✈③②✉✈➔✈➀
✻✮✵✳✱✵✰✱❂ r✾✯✰✯ ✵✰✯ ✹✮✾✯✰ ✺✯✮✾✹✱✻ ❁✷✮
✳✹✳✯ ✹✭ ✮✾✯✺ ✵✰✯ ✐✰✯✻✯✳✮✿◆ ✵✱✯❴✷✵✮✯ ✮✹ ②⑥✉⑧✉✈⑥② ➔⑥④ ①❶➀⑦ ②❶⑨❷③④①➂ ➯➲➳➲➵ ③→⑩⑥②③②✉✈⑧❸
✰✯✐✿✵✼✯ ✮✾✯ ❱✮❚❙✰ ✼◆✿✲✳✱✯✰❂ ❵✹ ✱✹✷❁✮❀ ②⑥✉⑧✉✈⑥② ✈② ❹⑦✈➀⑦ ⑧②➒ ②❶⑨❷③④ ➀⑧② ❷③
✼✾✵✳✴✯✻ ✵✰✯ ✯❬✐✯✼✮✯✱ ❖✲✮✾✲✳ ✮✾✲✻ ✱✯✼✵✱✯❂ ④③⑩④③①③②✉③➓ ✈② ✉⑦③ ➔⑥④⑨ ➸ ➤❺➺ ❹⑦③④③ ② ✈① ⑧②
r✾✯ ✺✯✮✰✯ ❖✵✻ ✹✰✲✴✲✳✵✿✿◆ ✱✯✭✲✳✯✱ ✵✻ ✮✾✯ ③→⑩⑥②③②✉ ⑦⑧❾✈②⑤ ⑩⑥①✈✉✈❾③ ⑥④ ②③⑤⑧✉✈❾③ ❾⑧❸❶③①
✿✯✳✴✮✾ ❁✯✮❖✯✯✳ ✮❖✹ ✺✵✰❛✻ ✹✳ ✵ ❱✮❚❙✰ ❁✵✰ ⑧②➓ ➸ ➀⑧② ❾⑧④➒ ❷③✉❹③③② ➤ ✉⑥ ➤❺❽
❛✯✐✮ ✵✮ ✵ ✮✯✺✐✯✰✵✮✷✰✯ ✹✭ ❪ ❜ ❯❢❣❤❂❦❥ ❧❲❂ ❙✳
❦◗♦❪ ✮✾✯ ✿✯✳✴✮✾ ✹✭ ✮✾✯ ✺✯✮✰✯ ❖✵✻ ✱✯✭✲✳✯✱ ➣⑦❶① ➂ ❹③ ➀⑧② ❹④✈✉③ ➢➻➢❽➼❺➽ ⑧①
✵✻ ❦❂♦❥❪❣♦❤❣❤ ❦❪❫ ✮✲✺✯✻ ✮✾✯ ❖✵❞✯✿✯✳✴✮✾ ➢❽➻➢➼❺➽ ×➤❺➾ ✈② ①➀✈③②✉✈➔✈➀ ②⑥✉⑧✉✈⑥②❽ ➸⑥✉③ ✉⑦⑧✉
✹✭ ✿✲✴✾✮ ✯✺✲✮✮✯✱ ❁◆ ✵ ❛✰◆✐✮✹✳ ✿✵✻✯✰❂ ❹⑦✈❸③ ❹④✈✉✈②⑤ ✈✉➂ ✉⑦③ ➓③➀✈⑨⑧❸ ⑦⑧➓ ✉⑥ ❷③ ⑨⑥❾③➓
❆✿✮✾✹✷✴✾ ✮✾✲✻ ❖✵✻ ✵ ✼✷✺❁✯✰✻✹✺✯ ✳✷✺❁✯✰❀ ✉⑥ ✉⑦③ ➚➳➪➶ ❷➒ ✉❹⑥ ⑩❸⑧➀③① ⑧②➓ ①⑧⑨③ ✈① ✉⑦③
✲✮ ✐✰✯✻✯✰❞✯✱ ✮✾✯ ✿✯✳✴✮✾ ✹✭ ✮✾✯ ✺✯✮✰✯ ✵✮ ✲✮✻ ③→⑩⑥②③②✉ ❼➢❿ ⑥➔ ➤❺ ✈② ✉⑦③ ①➀✈③②✉✈➔✈➀ ②⑥✉⑧✉✈⑥②❽
✵✴✰✯✯✱ ❞✵✿✷✯❂ r✾✯ ✺✯✮✰✯ ❖✵✻ ✰✯✱✯✭✲✳✯✱ ✲✳
❦◗P❤ ❁◆ ❜♣❱❨ ✵✻ ✮✾✯ ✿✯✳✴✮✾ ✹✭ ✐✵✮✾ ➦✈⑨✈❸⑧④❸➒➂ ❺❽❺❺❺➤➡ ➀⑧② ❷③ ❹④✈✉✉③② ⑧①
✮✰✵❞✯✿✿✯✱ ❁◆ ✿✲✴✾✮ ✲✳ ❞✵✼✷✷✺ ✱✷✰✲✳✴ ✵ ✮✲✺✯ ➤❽➡ × ➤❺➹➘❽ ➥③④③ ✉⑦③ ➓③➀✈⑨⑧❸ ⑦⑧① ✉⑥ ❷③ ⑨⑥❾③➓
✲✳✮✯✰❞✵✿ ✹✭ ❦q❢◗◗ ❣◗❢ s❥P ✹✭ ✵ ✻✯✼✹✳✱❂ ➔⑥❶④ ⑩❸⑧➀③① ✉⑥ ✉⑦③ ➴➯➷➬➶ ⑧②➓ ❼ ➮ ➱❿ ✈① ✉⑦③ ③→⑩⑥②③②✉
❩✲✺✲✿✵✰ ✮✹ ✮✾✯ ✿✯✳✴✮✾ ✵✳✱ ✮✾✯ ✺✵✻✻❀ ✮✾✯✰✯ ✈② ✉⑦③ ①➀✈③②✉✈➔✈➀ ②⑥✉⑧✉✈⑥②❽
✵✰✯ ✰✯✭✯✰✯✳✼✯ ✻✮✵✳✱✵✰✱✻ ✭✹✰ ✹✮✾✯✰ ✐✾◆✻✲✼✵✿
❴✷✵✳✮✲✮✲✯✻❂ ➸⑥❹➂ ➔⑥④ ⑩③④➔⑥④⑨✈② ⑤ ⑨⑧✉⑦③⑨⑧✉ ✈➀⑧❸
⑥⑩③④⑧✉✈⑥②① ⑥② ②❶⑨❷③④① ③→⑩④③①①③➓ ✈② ①➀✈③②✉✈➔✈➀

✽ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✶✂✌✍✝✟ ✶✎✏✑ ▲✒✡ ✏✸✓✆✔


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✢✣✤ ✦✧❙★✩ ✩✢✪✩✤✫✬❙ ✢✭ ✩✮✤✣★❙✬✯✰ ✾

♥✲✳✴✳✵✲♥✷✹ ✳✺✻ ✼✲✽✽✲✿✵♥❀ ❁✲✵♥✳✷ ✴❂✻ ✳✲ ❃✻ ❄✻❁✳ ✳✺✻ ✳❂◗✻ ❸✴✽◗✻ ✼✲❂ ✴ ❂✻✷◗✽✳ ✵✷ ➌❆❿❿ ❀ ✴♥❅ ✴
✵♥ ✐✵♥❅❆ ✷✳◗❅✻♥✳ ➫❺➭ ✳✴❄✻✷ ✳✿✲ ✐✻✴✷◗❂✻✐✻♥✳✷ ✴♥❅
▼❇❈❉❊❋❈❊●❍❉❊■❏ ❍❏❑ ◆❊❖❊P❊■❏ ❂✻❁✲❂✳✷ ✳✺✻ ❂✻✷◗✽✳✷ ✴✷ ❽❆➂❼ ❀ ✴♥❅ ❽❆➂➯ ❀❆ ❚✺✻✷✻
❸✴✽◗✻✷ ✴❂✻ ❁❂✻✇✵✷✻ ✴✷ ✳✺✻❷ ✴❂✻ ✇✽✲✷✻ ✳✲ ✻✴✇✺
❚✺✻✷✻ ✳✿✲ ✲❁✻❂✴✳✵✲♥✷ ✼✲✽✽✲✿ ✳✺✻ ✷✴✐✻ ❂◗✽✻✷
✿✺✵✇✺ ✴❂✻ ✳✺✻❂✻ ✼✲❂ ✻❘❁✲♥✻♥✳✵✴✽ ♥◗✐❃✻❂✷✹ ✵❆✻❆ ✲✳✺✻❂ ❃◗✳ ✴❂✻ ♥✲✳ ✴✇✇◗❂✴✳✻❆ ❺♥✲✳✺✻❂ ✷✳◗❅✻♥✳
❂✻❁✻✴✳✷ ✳✺✻ ✻❘❁✻❂✵✐✻♥✳ ✴♥❅ ✲❃✳✴✵♥✷ ❽❆➂➉ ❀ ✴♥❅
❲ ➌❆❿❼ ❀ ✴✷ ✳✺✻ ❂✻✷◗✽✳✷ ✼✲❂ ✳✿✲ ✐✻✴✷◗❂✻✐✻♥✳✷❆
❯ ❳❨❩ × ❬❭ ❱ × ❯ ❚✺✻✷✻ ✲❃✷✻❂❸✴✳✵✲♥✷ ✴❂✻ ♥✻✵✳✺✻❂ ❁❂✻✇✵✷✻ ♥✲❂
✴✇✇◗❂✴✳✻❆ ➲✺✻♥ ✴ ✳✺✵❂❅ ✷✳◗❅✻♥✳ ❂✻❁✻✴✳✷ ✳✺✻✷✻
✐✻✴✷◗❂✻✐✻♥✳✷ ✴♥❅ ❂✻❁✲❂✳✷ ➌❆❿❽❀ ✴♥❅ ❽❆➂➂ ❀
✴✷ ✳✺✻ ❂✻✷◗✽✳❆ ❚✺✻✷✻ ❸✴✽◗✻✷ ✴❂✻ ❃✲✳✺ ❁❂✻✇✵✷✻ ✴♥❅
✴✇✇◗❂✴✳✻❆ ❚✺✵✷ ✇✴♥ ❃✻ ✐✲❂✻ ✇✽✻✴❂✽❷ ◗♥❅✻❂✷✳✲✲❅
❪ ❵❛❜ ❢ ❝❞ ❾❴ ❫ ❢ ❪ ❡ ✼❂✲✐ ✳✺✻ ❅✴✳✴ ❀✵❸✻♥ ✵♥ ❚✴❃✽✻ ❽❆➉
❦ ❣ ❧❨♠ × ♦❨❳ ❤❥❬ ÛÑÜÝÐ Þßà áÑØÑ Øâ ãÝÝÓÒØÔÑØÐ äÔÐåæÒæâÖ ÑÖç
èååÓÔÑåé
❦ ♦♣❨❳❭ ❬❭ ❹
ÏÐÑÒÓÔÐÕÐÖØÒÙÚ
t✉✈ ⑥ ①②⑤r ➳ ➵ ➸➺➻➼➽➾➻ ➚➾➪
③ q t✉
④✉④ ⑥①②s ➶➹➘➴➻➷➹ ➸ ➳➬➮➱ ➳➬➮✃ ➳➬➮❐❒
⑦❑❑❊❉❊■❏ ❍❏❑ ⑧❇⑨❉⑩❍●❉❊■❏ ➶➹➘➴➻➷➹ ❮ ➳➬➮❐ ➵➬❒➱ ➳➬➮➮➱
❶✲❂ ✳✺✻✷✻ ✳✿✲ ✲❁✻❂✴✳✵✲♥✷✹ ✼✵❂✷✳ ✳✺✻ ♥◗✐❃✻❂✷ ✴❂✻ ➶➹➘➴➻➷➹ ❰ ➵➬❒➳ ➳➬➮➮ ➵➬❒❒❒
✿❂✵✳✳✻♥ ✵♥ ✷◗✇✺ ✴ ✿✴❷ ✳✺✴✳ ✳✺✻❷ ✺✴❸✻ ✷✴✐✻
✻❘❁✲♥✻♥✳❆ ❺✼✳✻❂ ✳✺✴✳✹ ✳✺✻ ✇✲✻✼✼✵✇✵✻♥✳ ✴❂✻ ✴❅❅✻❅ ❚✺✻ ◗♥✇✻❂✳✴✵♥✳❷ ✵♥ ✳✺✻ ✻❘❁✻❂✵✐✻♥✳✴✽ ✲❂ ✳✺✻
✲❂ ✷◗❃✳❂✴✇✳✻❅ ✴✷ ✳✺✻ ✇✴✷✻ ✐✴❷ ❃✻❆ ✇✴✽✇◗✽✴✳✻❅ ❸✴✽◗✻✷ ✵✷ ✵♥❅✵✇✴✳✻❅ ❃❷ ✐✻♥✳✵✲♥✵♥❀
❚✺◗✷✹ ✼✲❂ ✴❅❅✵♥❀ ❻❆❻❼ ❽❿➀ ✴♥❅ ➁❆➂❼ ❽❿➃✹ ✳✺✻ ♥◗✐❃✻❂ ✲✼ ✷✵❀♥✵✼✵✇✴♥✳ ✼✵❀◗❂✻✷❆ ➔→➣↔→↕→➙➛↔➜
↕→➣➞➟➠➡ ✴❂✻ ✐✻✴♥✵♥❀✼◗✽ ❅✵❀✵✳✷ ✿✺✵✇✺ ✴❂✻ ❄♥✲✿♥
❻❆❻❼ ❽❿➀ ➄ ❿❆➁➂❼ ❽❿➀ ✻❘❁✲♥✻♥✳ ✵✷ ✐✴❅✻
✿✵✳✺ ✇✻❂✳✴✵♥✳❷❆ ❚✺✻ ◗♥✇✻❂✳✴✵♥✳❷ ✵✷ ✵♥❅✵✇✴✳✻❅ ❃❷
✷✴✐✻ ✼✲❂ ❃✲✳✺ ✳✺✻ ♥◗✐❃✻❂✷❆
✿❂✵✳✵♥❀ ✳✺✻ ✇✻❂✳✴✵♥ ❅✵❀✵✳✷ ✴♥❅ ✳✺✻ ✽✴✷✳ ◗♥✇✻❂✳✴✵♥
❚✺✻♥✹ ✳✺✻✷✻ ♥◗✐❃✻❂✷ ✇✴♥ ❃✻ ✴❅❅✻❅ ✴✷ ✼✲✽✽✲✿✷ ❅✵❀✵✳❆ ❚✺◗✷✹ ✵✼ ✿✻ ✿❂✵✳✻ ✴ ❂✻✷◗✽✳ ✴✷ ❽❽❆➌ ✐ê✹ ✿✻
➅❻❆❻❼ ➄ ❿❆➁➂❼➆ ❽❿➀ ➇ ➈❆❼➉❼ ❽❿➀ ✷✴❷ ✳✺✻ ❽❽ ✵✷ ✇✻❂✳✴✵♥ ✴♥❅ ➌ ✵✷ ◗♥✇✻❂✳✴✵♥ ✴♥❅
➊✵✐✵✽✴❂✽❷✹ ✳✺✻ ✷◗❃✳❂✴✇✳✵✲♥ ✲✼ ✳✿✲ ♥◗✐❃✻❂✷ ✇✴♥ ✳✺✻ ◗♥✇✻❂✳✴✵♥✳❷ ✿✲◗✽❅ ❃✻ ➄❽ ✵♥ ✳✺✻ ✽✴✷✳ ❅✵❀✵✳❆
❃✻ ❅✲♥✻ ✴✷ ✷✺✲✿♥ ❃✻✽✲✿ ➋ ë♥✽✻✷✷ ✲✳✺✻❂✿✵✷✻ ✷✳✴✳✻❅✹ ✴♥ ◗♥✇✻❂✳✴✵♥✳❷ ✲✼ ➄❽
➌❆❼ ❽❿➍➎ ➏ ➉❆➁ ❽❿➍➃ ✵♥ ✳✺✻ ✽✴✷✳ ❅✵❀✵✳ ✵✷ ✴✽✿✴❷✷ ◗♥❅✻❂✷✳✲✲❅❆
➇ ➅➌❆❼ ❽❿➍➎➆ ➏ ➅❿❆➉➁ ❽❿➍➎➆ ❚✺✻❂✻ ✴❂✻ ✇✻❂✳✴✵♥ ❂◗✽✻✷ ✼✲❂ ❅✻✳✻❂✐✵♥✵♥❀ ✳✺✻
➇ ➅➌❆❼ ➏ ❿❆➉➁➆ ❽❿➍➎ ➇ ➌❆❿➌ ❽❿➍➎ ♥◗✐❃✻❂ ✲✼ ✷✵❀♥✵✼✵✇✴♥✳ ✼✵❀◗❂✻✷❆ ❚✺✻✷✻ ✴❂✻ ✷✳✴✳✻❅
❃✻✽✲✿➋
➐➑➒➑➓ ➔→➣↔→↕→➙➛↔➜ ➝→➣➞➟➠➡ ➅❽➆ ❺✽✽ ♥✲♥ìí✻❂✲ ❅✵❀✵✳✷ ✴❂✻ ✷✵❀♥✵✼✵✇✴♥✳❆ ❶✲❂
➢❸✻❂❷ ✻❘❁✻❂✵✐✻♥✳✴✽ ✐✻✴✷◗❂✻✐✻♥✳ ✺✴✷ ✷✲✐✻ ✻❘✴✐❁✽✻ ✵♥ ➌➁❼ ✇✐✹ ✳✺✻❂✻ ✴❂✻ ✳✺❂✻✻
✴✐✲◗♥✳ ✲✼ ◗♥✇✻❂✳✴✵♥✳❷ ✴✷✷✲✇✵✴✳✻❅ ✿✵✳✺ ✵✳❆ ✷✵❀♥✵✼✵✇✴♥✳ ✼✵❀◗❂✻✷ ✴♥❅ ✵♥ ❿❆➌❼ ✐ê✹ ✳✺✻❂✻
➤✲✿✻❸✻❂✹ ✲♥✻ ✿✲◗✽❅ ✴✽✿✴❷✷ ✽✵❄✻ ✳✺✻ ❂✻✷◗✽✳✷ ✳✲ ✴❂✻ ✳✿✲ ✷✵❀♥✵✼✵✇✴♥✳ ✼✵❀◗❂✻✷❆
❃✻ ❁❂✻✇✵✷✻ ✴♥❅ ✴✇✇◗❂✴✳✻❆ ➥❂✻✇✵✷✵✲♥ ✴♥❅
✴✇✇◗❂✴✇❷ ✴❂✻ ✲✼✳✻♥ ❂✻✼✻❂❂✻❅ ✳✲ ✿✺✵✽✻ ✿✻ ✳✴✽❄ ➅➌➆ î✻❂✲✷ ❁❂✻✇✻❅✵♥❀ ✳✲ ✼✵❂✷✳ ♥✲♥ìí✻❂✲ ❅✵❀✵✳ ✴❂✻
✴❃✲◗✳ ✳✺✻ ✐✻✴✷◗❂✻✐✻♥✳❆ ♥✲✳ ✷✵❀♥✵✼✵✇✴♥✳❆ ➊◗✇✺ í✻❂✲ ✵♥❅✵✇✴✳✻✷ ✳✺✻
❁✲✷✵✳✵✲♥ ✲✼ ❅✻✇✵✐✴✽ ❁✲✵♥✳❆
➦➟➠➙→➡→➧↔ ❂✻✼✻❂✷ ✳✲ ✳✺✻ ✇✽✲✷✻♥✻✷✷ ✲✼ ❸✴❂✵✲◗✷
✐✻✴✷◗❂✻✐✻♥✳✷ ✼✲❂ ✳✺✻ ✷✴✐✻ ➨◗✴♥✳✵✳❷❆ ➤✲✿✻❸✻❂✹ ❚✺◗✷✹ ❿❆❿➯ ✺✴✷ ✲♥✻ ✷✵❀♥✵✼✵✇✴♥✳ ✼✵❀◗❂✻ ✴♥❅
➛➙➙➞➟➛➙➩ ✵✷ ✳✺✻ ✴❀❂✻✻✐✻♥✳ ✲✼ ✴ ❁✴❂✳✵✇◗✽✴❂ ❸✴✽◗✻ ❿❆❿❿❼➌ ✺✴✷ ✳✿✲ ✷✵❀♥✵✼✵✇✴♥✳ ✼✵❀◗❂✻✷❆
✳✲ ✳✺✻ ✳❂◗✻ ❸✴✽◗✻ ✲✼ ✳✺✻ ❂✻✷◗✽✳❆ ❶✲❂ ✻❘✴✐❁✽✻✹ ✵✼ ➅➯➆ î✻❂✲✷ ❃✻✳✿✻✻♥ ✳✿✲ ♥✲♥ìí✻❂✲ ❅✵❀✵✳✷ ✴❂✻

✥ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✶✂✌✍✝✟ ✶✎✏✑ ▲✒✡ ✏✸✓✆✔ ✕✸✶✸✖✗✗✕ ✎✘✝✍✒✙✑✚ ✶✏✸✶✸✕✚ ✶✛✸✶✸✕✚ ✖✜✸✶✸✕✚ ✶✛✸✖✸✕
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✥✦

✖✗ ❈✘✙✚✛✜✢✣✤

s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭✮ ✯✰✱s✲ ✳✮✴✴✵ ✰✬s ✪✷✱✹ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ❲✰✧❃❢ ❃✧✾✧✭✧✩★ ✭✰❢ ✹❢s✱❃✭ ✭✷ ✭✰❢ ✹❢❥✱✧✹❢✽
✪✧★✱✹❢s✮ ✩✱✾✿❢✹ ✷✪ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢s ✬s ✽✷✩❢ ✧✩ ✭✰❢
✺✻✼ ❩❢✹✷s ✬✭ ✭✰❢ ❢✩✽ ✷✹ ✹✧★✰✭ ✷✪ ✬ ✩✱✾✿❢✹ ✬✹❢ ✬✿✷❁❢ ✾✬✭✰❢✾✬✭✧✫✬❃ ✷❀❢✹✬✭✧✷✩✲ ✷✩❢ ✰✬s ✭✷ ❦❢❢❀
s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ❀✹✷❁✧✽❢✽ ✭✰❢❂ ✬✹❢ ✷✩ ✭✰❢ ✹✧★✰✭ ✧✩ ✾✧✩✽ ✭✰❢ ✪✷❃❃✷❆✧✩★ ❀✷✧✩✭s ✪✷✹ ✹✷✱✩✽✧✩★ ✷✪✪
s✧✽❢ ✷✪ ✭✰❢ ✽❢✫✧✾✬❃ ❀✷✧✩✭✮ ❄✷✹ ❢❅✬✾❀❃❢✲ ✭✰❢ ✩✱✾✿❢✹s
✴✮✳✴✴ ★ ✰✬s ✭✰✹❢❢ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢s✮ ❊✮ ❤✪ ✭✰❢ ✹✧★✰✭✾✷s✭ ✽✧★✧✭ ✭✷ ✿❢ ✹❢✾✷❁❢✽ ✧s ✾✷✹❢
❇✱ ✭✲ ✧✪ ✷✭✰❢ ✹❆✧s❢ ✲ ✭✰❢ ❉❢ ✹✷s ✬✹❢ ✩✷ ✭ ✭✰✬✩ ✵✲ ✭✰❢ ❀✹❢✫❢✽✧✩★ ✩✱✾✿❢✹ ✧s ✧✩✫✹❢✬s❢✽
s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭✮ ❄✷✹ ❢❅✬✾❀❃❢✲ ❊✴✴ ✰✬s ✷✩❃❂ ✷✩❢ ✿❂ ✷✩❢✮ ✪✷✹ ❢❅✬✾❀❃❢
s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢✮ ❊✮❴❛■
✺✵✼ ❋❅✬✫✭ ✩✱✾✿❢✹s ✰✬❁❢ ✬✩ ✧✩✪✧✩✧✭❢ ✩✱✾✿❢✹ ✷✪ ❤✪ ❆❢ ✰✬❁❢ ✭✷ ✹❢✾✷❁❢ ■✲ ❆❢ ✰✬❁❢ ✭✷ ✹✷✱✩✽ ✧✭
s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢s✮ ❄✷✹ ❢❅✬✾❀❃❢✲ ✧✩ ✳ ✿✬❃❃s ✭✷ ❊✮❴t
✷✹ ✳✴ ❢★★s✲ ✭✰❢✹❢ ✬✹❢ ✧✩✪✧✩✧✭❢ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭
✳✮ ❤✪ ✭✰❢ ✹✧★✰✭✾✷s✭ ✽✧★✧✭ ✭✷ ✿❢ ✹❢✾✷❁❢✽ ✧s ❃❢ss
✪✧★✱✹❢s ✬s ✭✰❢s❢ ✬✹❢ ❢❅✬✫✭ ✩✱✾✿❢✹s ✬✩✽ ✫✬✩
✭✰✬✩ ✵✲ ✭✰❢ ❀✹❢✫❢✽✧✩★ ✩✱✾✿❢✹ ✧s ✩✷✭
✿❢ ✹❢❀✹❢s❢✩✭❢✽ ✿❂ ❆✹✧✭✧✩★ ✧✩✪✧✩✧✭❢ ✩✱✾✿❢✹
✫✰✬✩★❢✽✮ ❄✷✹ ❢❅✬✾❀❃❢✲ ✻✮❴❴✻ ✧✪ ✻ ✧s ✭✷ ✿❢
✷✪ ❉❢✹✷s ✬✪✭❢✹ ❀❃✬✫✧✩★ ✬ ✽❢✫✧✾✬❃ ✧✮❢✮✲
✹❢✾✷❁❢✽✲ ✭✰❢✩ ✭✰❢ ✹❢s✱❃✭ ✧s ✹✷✱✩✽❢✽ ✱❀✭✷
✳ ● ✳✮✴✴✴✴✴✴ ✷✹ ✳✴ ● ✳✴✮✴✴✴✴✴✴
✻✮❴❴✮
❲✰❢✩ ✩✱✾✿❢✹s ✬✹❢ ❆✹✧✭✭❢✩ ✧✩ s✫✧❢✩✭✧✪✧✫
❴✮ ❤✪ ✭✰❢ ✹✧★✰✭✾✷s✭ ✽✧★✧✭ ✭✷ ✿❢ ✹❢✾✷❁❢✽ ✧s ✵✲
✩✷✭✬✭✧✷✩✲ ✭✰❢ ✩✱✾✿❢✹ ✷✪ ✽✧★✧✭s ✿❢✭❆❢❢✩ ❊ ✬✩✽
✭✰❢✩ ✭✰❢ ❀✹❢✫❢✽✧✩★ ✩✱✾✿❢✹ ✧s ✩✷✭ ✫✰✬✩★❢✽
❊✴ ★✧❁❢s ✭✰❢ ✩✱✾✿❢✹ ✷✪ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢s✮
✧✪ ✧✭ ✧s ✬✩ ❢❁❢✩ ✩✱✾✿❢✹ ✿✱✭ ✧✭ ✧s ✧✩✫✹❢✬s❢✽
✯✰✱s✲
✿❂ ✷✩❢ ✧✪ ✧✭ ✧s ✬✩ ✷✽✽ ✩✱✾✿❢✹✮ ❄✷✹ ❢❅✬✾❀❃❢✲
✻✮✴❊ ❊✴ ❍ ✰✬s ✭✰✹❢❢ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢s✲
✧✪ ■✮❴✵ ✧s ✭✷ ✿❢ ✹✷✱✩✽❢✽ ✿❂ ✹❢✾✷❁✧✩★ ✵✲ ❆❢

✬✩✽ ❛✮✳✵■ ❊✴ ✰✬s ✪✷✱✹ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢s✮ ✰✬❁❢ ✭✷ ✧✩✫✹❢✬s❢ ❴ ✭✷ ✻ ★✧❁✧✩★ ■✮✻ ✬s ✭✰❢
❑▼▼◆❖◆P◗ ❘◗▼ ❙❚❯❖❱❘❳❖◆P◗ P❨ ❙◆❬◗◆❨◆❳❘◗❖ ✹❢s✱❃✭✮ ❵✷❆❢❁❢✹✲ ✧✪ ■✮✳✵ ✧s ✭✷ ✿❢ ✹✷✱✩✽❢✽
❭◆❬❚❱❪❫ ✷✪✪ ✧✭ ✧s ✹✷✱✩✽❢✽ ✷✪✪ ✭✷ ■✮✳✮

✯✰❢ ✹❢s✱❃✭ ✫✬✩✩✷✭ ✰✬❁❢ ✾✷✹❢ ✽✧★✧✭s ✭✷ ✭✰❢ ✹✧★✰✭ ❧♠♥♠♦ ♣qr✉✈✇q①✈②③ ④✈②③⑤✇q✇
✷✪ ✭✰❢ ✽❢✫✧✾✬❃ ❀✷✧✩✭ ✭✰✬✩ ❢✧✭✰❢✹ ✷✪ ✭✰❢ ✷✹✧★✧✩✬❃
⑥✪✭❢✩ ❆✰✧❃❢ ✫✬❃✫✱❃✬✭✧✩★✲ ✭✰❢✹❢ ✧s ✬ ✩❢❢✽ ✭✷
✩✱✾✿❢✹s✮
✫✷✩❁❢✹✭ ✱✩✧✭s ✪✹✷✾ ✷✩❢ s❂s✭❢✾ ✭✷ ✷✭✰❢✹✮ ✯✰❢
❊✳✮❊❊ ✾❢✭✰✷✽ ✱s❢✽ ✭✷ ✬✫✫✷✾❀❃✧s✰ ✭✰✧s ✧s ✫✬❃❃❢✽ ⑦②⑧⑨①⑩
❊❛✮✴ ③②❶✉③ r✉⑨❷①❸ ✷✹ ❹✈q⑨ ⑦②⑧⑨①⑩ r✉⑨❷①❸ ✷✹
❊✮✴❊✳ ❸qr✉✈✇q①✈②③ ②✈②③⑤✇q✇✮ ✯✰✧s ✧s ✧❃❃✱s✭✹✬✭❢✽
✿❢❃✷❆✮
❴❊✮❊✳✳
❺❻②r❼③✉
❵❢✹❢✲ ❊❛✮✴ ✰✬s ✷✩❃❂ ✷✩❢ ✽✧★✧✭ ✬✪✭❢✹ ✭✰❢ ✽❢✫✧✾✬❃
❀✷✧✩✭ ✬✩✽ ✭✰❢ ✹❢s✱❃✭ s✰✷✱❃✽ ✿❢ ✹❢❀✷✹✭❢✽ ✷✩❃❂ ❽ ❀✧❢✫❢ ✷✪ ✾❢✭✬❃ ✧s ❴ ✧✩✫✰ ✺✹❢❀✹❢s❢✩✭❢✽ ✿❂ ✧✩✼
✱❀ ✭✷ ✷✩❢ ✽✧★✧✭ ✬✪✭❢✹ ✭✰❢ ✽❢✫✧✾✬❃ ❀✷✧✩✭ ❆✰✧✫✰ ❃✷✩★✮ ❲✰✬✭ ✧s ✧✭s ❃❢✩★✭✰ ✧✩ ✫✾❾
✧s ❴❊✮❊✮ ❲❢ ❦✩✷❆ ✭✰✬✭ ❊ ✧✩ ● ✳✮✵✻ ✫✾
❜❚❝❖◆❞❝◆❳❘❖◆P◗ ❘◗▼ ❡◆❣◆❫◆P◗ P❨ ❙◆❬◗◆❨◆❳❘◗❖ ❄✹✷✾ ✭✰✧s ❢❥✱✧❁✬❃❢✩✫❢✲ ❆❢ ✫✬✩ ❆✹✧✭❢
❭◆❬❚❱❪❫
❿ ➀➁
❤✩ ✭✰❢s❢ ✷❀❢✹✬✭✧✷✩s✲ ✭✰❢ ✹❢s✱❃✭ ✾✱s✭ ✿❢ ✹❢❀✷✹✭❢✽ ➈❿➈
❆✧✭✰ ✩✷ ✾✷✹❢ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢s ✬s ✬✹❢ ✭✰❢✹❢ ✧✩ ➂➃➄➅ ➆➇
✭✰❢ ✾❢✬s✱✹❢✾❢✩✭ ❆✧✭✰ ✭✰❢ ✪❢❆ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭
✪✧★✱✹❢s✮ ❿ ➀➁ ➂➃➄➅ ➆➇
✭✰✱s ❢❥✱✬❃s ❊ ✬✩✽ ✬❃s✷
✳✮✵ ❊✮✳✵ ● ❴✮❊✳✵ ➂➃➄➅ ➆➇ ❿ ➀➁
✐✧✩✫❢ ✳✮✵ ✰✬s ✭❆✷ s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢s✲ ✭✰❢ ❢❥✱✬❃s ❊✮ ❇✷✭✰ ✷✪ ✭✰❢s❢ ✬✹❢ ✫✬❃❃❢✽ ❹✈q⑨ ⑦②⑧⑨①⑩✇✮
✹❢s✱❃ ✭ s ✰✷✱❃✽ ✩✷ ✭ ✰✬❁❢ ✾✷✹❢ ✭✰✬✩ ✭❆✷ ❤✪ s✷✾❢ ✩✱✾✿❢✹ ✧s ✾✱❃✭✧❀❃✧❢✽ ✿❂ ✭✰❢s❢ ✱✩✧✭
s✧★✩✧✪✧✫✬✩✭ ✪✧★✱✹❢s✲ ✭✰✱s✲ ✧✭ ✧s ❴✮❊✮ ✪✬✫✭✷✹s ✺✧✮❢✮ ❊✼✲ ✧✭ ❆✧❃❃ ✩✷✭ ✿❢ ✬✪✪❢✫✭❢✽ ✷✭✰❢✹❆✧s❢✮

✶ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✶✄✍✎✞✠ ✶✏✑✒ ▲✓☛ ✑✸✔✝✕


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✱✱

❙✢✣✤ ✦✧❙★✩ ✩✢✪✩✤✫✬❙ ✢✭ ✩✮✤✣★❙✬✯✰ ✜✜

✲✳✴✵ ✷✹✺ ✻ ✼✽ ✾✼✿✺✽ ✳❀❁✿✺ ✼❂ ❃❄❅✷✼❆❅✼✺❇ ❀✴ ✼❊✺❊✵ ⑥❽❾❿➀ ➁ ➁ ➁ ➁ ➁ ❂✺❈❁✽❇❂


✷✹✺ ❄✽✼✷ t✳❈✷❁❉❊ ✲❁✵
♦✹✺ ❄✽✼✷ t✳❈✷❁❉❂ ❈✳✽ ❀✺ ❃❄❅✷✼❆❅✼✺❇ ✼✽
●❍■❏ ❝♠ ❂✺❉✼✺❂ ✼✽ ❁✽✺ ❂✷✺❆ ❁✽❅✴ ✳❂ t❁❅❅❁❯❂➂
✻ ✼✽ ❋ ✻ ✼✽ ❑ ▼♥ ❋ ✻ ◆❊❖P ❈❃ ❋ ◗❊❘◆ ❈❃ ●❏ ❻
●❸❹❺ ➃ ➃
❚❁❯ ✷✹✺ ❄✽✼✷ t✳❈✷❁❉ ❀✴ ❯✹✼❈✹ ❃❄❅✷✼❆❅✼❈✳✷✼❁✽ ❑❸❹❺
●❍■❏ ❝♠ ❋ ◆ ◆P ❘❥ ❘❥ ❂
✼❂ ✷❁ ❀✺ ❇❁✽✺ ✼❂ ✷✹✳✷ ❄✽✼✷ t✳❈✷❁❉ ✐ ❋ ❤◗◆➄❥❥ ❂
❑ ▼♥ ✼✽
✷✹✺ ✳❀❁✿✺ ❈✳❂✺❱ ❯✹✼❈✹ ✾✼✿✺❂ ✷✹✺ ❇✺❂✼❉✺❇ ❄✽✼✷❂ ➅➆➇ ➈➉➊➋ ➌➍ ➎➏❬➐➑➎➉➈ ➎➌➐➒➑➓➉➔➑➌➓➋
✼❊✺❊✵ ✷✹✺ ✽❄❃✺❉✳✷❁❉ ❂✹❁❄❅❇ ✹✳✿✺ ✷✹✳✷ ❆✳❉✷ ❯✹✼❈✹ ♦✹✺ ❈❁❃❀✼✽✳✷✼❁✽ ❁t ✺❅✺❃✺✽✷❂
✼❂ ❉✺❲❄✼❉✺❇ ✼✽ ✷✹✺ ❇✺❂✼❉✺❇ ❉✺❂❄❅✷❊ ✷❁ t❁❉❃ ❈❁❃❆❁❄✽❇❂ ✼❂
❳✷ ❂✹❁❄❅❇ ✳❅❂❁ ❀✺ ✽❁✷✺❇ ✼✽ ✷✹✺ ✳❀❁✿✺ ✾❁✿✺❉✽✺❇ ❀✴ ✷✹✺ t❁❅❅❁❯✼✽✾ t✼✿✺
✺❡✳❃❆❅✺ ✷✹✳✷ ❄✽✼✷❂ ❈✳✽ ❀✺ ✹✳✽❇❅✺❇ ❨❄❂✷ ❅✼❩✺ ❀✳❂✼❈ ❅✳❯❂❊
❁✷✹✺❉ ✽❄❃✺❉✼❈✳❅ ❆✳❉✷❊ ❳✷ ❈✳✽ ❀✺ ❈✳✽❈✺❅❅✺❇✵ ➅➆➇➆➅ ➈❪→ ➣↔ ➎➣↕➙❛➛➜❪➝➞➣↕
❇✼✿✼❇✺❇✵ ❃❄❅✷✼❆❅✼✺❇✵ ❂❲❄✳❉✺❇ ✺✷❈❊ ❞✺✷ ❄❂ ❂✷❄❇✴ ➣↔ ➐❪➙➙
❁✽✺ ❃❁❉✺ ✺❡✳❃❆❅✺ t❁❉ ✼✷❊ ❳✷ ❂✷✳✷✺❂ ✷✹✳✷ ➟➠➡➡➢➤ ➥➠➦ ✧îïðñîò óôõðñöñò÷
❬❭❪❫❴❵❛ ➦➢➧➡➨➢➤ ➩➢ ➥➤➢➠➡➢➫ ➦➭➤ ø✜ùúû ✜ùüúý
❜ ❨❄✾ ❈❁✽✷✳✼✽❂ ◆❞ ❁t ❃✼❅❩❊ ❢✳❅❈❄❅✳✷✺ ✷✹✺ ✿❁❅❄❃✺ ➫➢➯➡➤➭➲➢➫➳
❁t ✷✹✺ ❃✼❅❩ ✼✽ ❃❣❊ ♦✹✼❂ ❅✳❯ ❯✳❂ ❆❄✷ t❁❉✷✹ ❀✴ ❜✽✷❁✼✽✺ ❞✳✿❁✼❂✼✺❉
✲✼✽❈✺ ❤ ❞ ❋ ❤❥❥❥ ❈❃❣ ✼✽ ❤◗➄➵❊ ❶✺ ❆✺❉t❁❉❃✺❇ ❈✳❉✺t❄❅ ✺❡❆✺❉✼❃✺✽✷✳❅
✳✽❇ ❤❃ ❋ ❤❥❥ ❈❃ ❯✹✼❈✹ ✾✼✿✺❂ ❂✷❄❇✼✺❂ t❁❉ ❈❁❃❀❄❂✷✼❁✽ ❉✺✳❈✷✼❁✽❂ t❁❉ ❉✺✳❈✹✼✽✾
✷❁ ✷✹✺ ✳❀❁✿✺ ❈❁✽❈❅❄❂✼❁✽❊ ♦✹✼❂ ❅✳❯ t❁❉❃✺❇ ✷✹✺
❑♠ ❀✳❂✼❂ t❁❉ ❂✺✿✺❉✳❅ ❅✳✷✺❉ ❇✺✿✺❅❁❆❃✺✽✷❂ ✼✽
❧❑❧
❑❦❦ ❝♠ ❈✹✺❃✼❂✷❉✴❊ ❳✽t✳❈✷✵ ✷✹✼❂ ❯✳❂ ✷✹✺ ❉✺❂❄❅✷ ❁t ✺❡✳❈✷
♦❁ ✾✺✷ ❃❣ t❉❁❃ ✷✹✺ ✳❀❁✿✺ ❄✽✼✷ t✳❈✷❁❉❂✵ ✷✹✺ ❃✺✳❂❄❉✺❃✺✽✷ ❁t ❃✳❂❂✺❂ ❁t ❉✺✳❈✷✳✽✷❂ ✳✽❇
t✼❉❂✷ ❄✽✼✷ t✳❈✷❁❉ ✼❂ ✷✳❩✺✽ ✳✽❇ ✼✷ ✼❂ ❈❄❀✺❇❊ ❆❉❁❇❄❈✷❂✵ ✳✽❇ ❈✳❉✺t❄❅❅✴ ❆❅✳✽✽✺❇ ✺❡❆✺❉✼❃✺✽✷❂
❆✺❉t❁❉❃✺❇ ❀✴ ❞✳✿❁✼❂✼✺❉❊

✉ qr ✈
① ② ✇ ➅➆➇➆➸ ➈❪→ ➣↔ ➺❛↔➞↕➞➝❛ ➻➛➣❴➣➛➝➞➣↕➙
③ qss r ④ q ♦✹✼❂ ❅✳❯ ❯✳❂ ✾✼✿✺✽ ❀✴✵ ✳
❚❁❯ ◆ ❞ ❋ ◆ ❤❥❥❥ ❈❃❣ ➼❉✺✽❈ ✹ ❈✹✺❃✼❂✷✵ ➽❁❂✺ ❆✹
♦✹✺ ✳❀❁✿✺ ✼❂ ❃❄❅✷✼❆❅✼✺❇ ❀✴ ✷✹✺ ❄✽✼✷ t✳❈✷❁❉ ➾❉❁❄❂✷❊ ❶✺ ❂✷✳✷✺❇ ✷✹✳✷ ➠
➚➧➪➢➦ ➥➭➟➶➭➹➦➫ ➠➘➴➠➲➯
⑥ × ⑦⑧⑧⑧ ⑨⑩ ⑤ × ➥➭➦➡➠➧➦➯ ➢➷➠➥➡➘➲ ➡➨➢ ➯➠➟➢
➶➤➭➶➭➤➡➧➭➦ ➭➬ ➢➘➢➟➢➦➡➯ ➩➲
❬❭❪❫❴❵❛ ➴➢➧➚➨➡➳
➾❉❁❄❂✷ ❯❁❉❩✺❇ ❯✼✷✹ ✷❯❁ þðöòÿ ❏ ✫÷ð öï
❶❁❯ ❃✳✽✴ ❂✺❈❁✽❇❂ ✳❉✺ ✷✹✺❉✺ ✼✽ ◆ ❇✳✴❂❷ ø✜ù✭ú ✜ ✶✁✂ý
❶✺❉✺✵ ❯✺ ❩✽❁❯ ❤ ❇✳✴ ❋ ◆P ✹❁❄❉❂ ✐✹❱ ❂✳❃❆❅✺❂ ❁t ❈❄❆❉✼❈ ❈✳❉❀❁✽✳✷✺
➮ ❁✽✺ ❁t ❯✹✼❈✹ ❯✳❂ ❁t ✽✳✷❄❉✳❅ ❁❉✼✾✼✽ ✳✽❇ ✷✹✺
❑❸❹❺ ●❏ ❁✷✹✺❉ ❯✳❂ ❂✴✽✷✹✺✷✼❈ ❁✽✺❊ ❶✺ t❁❄✽❇ ✷✹✳✷ ✷✹✺
❁❉ ●❏ ❻ ❧ ❑ ❧ ❑❸ ❈❁❃❆❁❂✼✷✼❁✽ ❁t ✺❅✺❃✺✽✷❂ ❆❉✺❂✺✽✷ ✼✽ ✼✷ ❯✳❂ ❂✳❃✺
t❁❉ ❀❁✷✹ ✷✹✺ ❂✳❃❆❅✺❂ ✳❂ ❂✹❁❯✽ ❀✺❅❁❯ ➂
✷✹✺✽ ❤✹ ❋ ❘❥ ❃✼✽
➱ ✃❐ ➱ ✃❐ ➱ ✃❐
❑❻ ❼ ❒✃❮❮❰Ï ✃ÐÑÒ❰Ó ❒ÔÏÕ✃Ó
❁❉ ❼❦ ♠▼♥ ❧ ❑ ❧ ÖØÙÚÛØÜ ÝØÞßÜà áâãäá åãæç äèãåâ
❂❁✵ t❁❉ ❈❁✽✿✺❉✷✼✽✾ ◆ ❇✳✴❂ ✷❁ ❂✺❈❁✽❇❂✵ ÝéêÙëàÙìí ÝØÞßÜà áâãäá åãæç äèãåâ

✥✥ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✥✂✌✍✝✟ ✥✶✎✏ ▲✑✡ ✎✸✒✆✓ ✔✸✥✸✕✖✖✔ ✶✗✝✍✑✘✏✙ ✥✎✸✥✸✔✙ ✥✚✸✥✸✔✙ ✕✛✸✥✸✔✙ ✥✚✸✕✸✔
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✥✦

✖✗ ❈✘✙✚✛✜✢✣✤

❚✧★✩✪ ✫✬✬✭✩✮✭✯✰✫✱✭ ✲✳ ✰✧✭ ✩✲★✬✯✭✪ ✴ ✵✫✱✭✷ ❚✧★✩✪ ❙❱❱ ❝❹ ✲✳ ✧✼✹✬✲✵✭✷ ✯✲❝❤✫✷✭ ✻✫✰✧
✯✲❝✮✲★✷✹ ✴✺✻✴✼✩ ✯✲✷✰✴✫✷✩ ✩✴❝✭ ✭✺✭❝✭✷✰✩ ✫✷ ❽❱ ❝❹ ✲✳ ✲✽✼✵✭✷ ✰✲ ✵✫✱✭ ❙❱❱ ❝❹ ✲✳ ✻✴✰✭✬
✰✧✭ ✩✴❝✭ ✮✬✲✮✲✬✰✫✲✷t ❚✧✭ ✱✴✺✫✹✫✰✼ ✲✳ ✰✧✫✩ ✺✴✻ ✱✴✮✲★✬t
✧✴✩ ❤✭✭✷ ✯✲✷✳✫✬❝✭✹ ❤✼ ✱✴✬✫✲★✩ ✭✽✮✭✬✫❝✭✷✰✩t q✼✹✬✲✵✭✷ s ✉✽✼✵✭✷ ✈ ✇✴✰✭✬
■✰ ✫✩ ✩✲❝✭✰✫❝✭✩ ✴✺✩✲ ✬✭✳✭✬✬✭✹ ✰✲ ✴✩ ✾✿❀ ❁❂
❙❱❱ ❝❹ ❽❱ ❝❹ ❙❱❱ ❝❹
❞❃❂❄❅❄❆❃ ❇❁❉❊❁❋❄❆❄❁❅t
❚✧★✩✪ ✰✧✭ ✱✲✺★❝✭✩ ✲✳ ✧✼✹✬✲✵✭✷ ✴✷✹ ✲✽✼✵✭✷
●❍❏❍❑ ✾✿❀ ❁❂ ▼◆❖❆❄❊❖❃ P◗❁❊❁◗❆❄❁❅❋ ✻✧✫✯✧ ✯✲❝❤✫✷✭ ✰✲✵✭✰✧✭✬ ⑤✫t✭t ❙❱❱ ❝❹ ✴✷✹
❚✧✫✩ ✺✴✻ ✻✴✩ ✮✬✲✮✲✩✭✹ ❤✼ ❘✴✺✰✲✷ ✫✷ ❙❯❱❲t ❽❱ ❝❹⑥ ❤✭✴✬ ✴ ✩✫❝✮✺✭ ✬✴✰✫✲ ✲✳ ①⑦❙t
❳✯✯✲✬✹✫✷✵ ✰✲ ✰✧✫✩ ✺✴✻✪ ✐❨ ❩❬❭ ❪❫❪❴❪❵❩❛ ❜❡❵ ❸✴✼❾❹★✩✩✴✯❿✩ ✹✫✩✯✲✱✭✬✼ ✲✳ ✫✷✰✭✵✭✬ ✬✴✰✫✲ ✫✷
❜❭❴❢✐❵❪ ❩❭ ❨❭❣❴ ❴❭❣❪ ❩❥❡❵ ❭❵❪ ❜❭❴❦❭❧❵♠♥ ❩❥❪ ✱✲✺★❝✭ ✬✭✺✴✰✫✲✷✩✧✫✮ ✫✩ ✴✯✰★✴✺✺✼ ✰✧✭ ✺✴✻ ✲✳
❴❡❛❛❪❛ ❭❨ ❭❵❪ ❪❫❪❴❪❵❩ ❩❥❡❩ ❜❭❴❢✐❵❪ ❬✐❩❥ ❡ ✹✭✳✫✷✫✰✭ ✮✬✲✮✲✬✰✫✲✷✩ ❤✼ ✱✲✺★❝✭t ❚✧✭ ✺✴✻ ✲✳
❨✐♦❪♠ ❴❡❛❛ ❭❨ ❩❥❪ ❭❩❥❪❣ ❪❫❪❴❪❵❩♥ ❡❣❪ ✐❵ ❩❥❪ ✹✭✳✫✷✫✰✭ ✮✬✲✮✲✬✰✫✲✷✩✪ ✩✰✴✰✭✹ ✭✴✬✺✫✭✬✪ ✻✴✩ ✻✫✰✧
❣❡❩✐❭ ❭❨ ❛❴❡❫❫ ❬❥❭❫❪ ❵❧❴❢❪❣❛r ✬✭✩✮✭✯✰ ✰✲ ❝✴✩✩t ❚✧✭ ❸✴✼❾❹★✩✩✴✯❿✩ ✺✴✻ ✻✴✩
♣✲✬ ✭✽✴❝✮✺✭✪ ✧✼✹✬✲✵✭✷ ✯✲❝❤✫✷✭✩ ✻✫✰✧ ✭✽✮✺✴✫✷✭✹ ✮✬✲✮✭✬✺✼ ❤✼ ✰✧✭ ✻✲✬➀ ✲✳ ❳✱✲✵✴✹✬✲
✲✽✼✵✭✷ ✰✲ ✳✲✬❝ ✰✻✲ ✯✲❝✮✲★✷✹✩✪ ✷✴❝✭✺✼✪ ✻✴✰✭✬ ✫✷ ❙❯❙❙t
✴✷✹ ✧✼✹✬✲✵✭✷ ✮✭✬✲✽✫✹✭t
●❍❏❍❏ ➁➂❁➃✿❞◗❁ ✾✿❀
q✼✹✬✲✵✭✷ s ✉✽✼✵✭✷ ✈ ✇✴✰✭✬
■✷ ❙❯❙❙✪ ❳✱✲✵✴✹✬✲ ✮✬✲✮✲✩✭✹
①✵ ❙②✵ ❙❯✵ ✰✧✴✰ ❪➄❧❡❫ ❼❭❫❧❴❪❛ ❭❨ ❺❡❛❪❛
q✼✹✬✲✵✭✷ s ✉✽✼✵✭✷ ✈ q✼✹✬✲✵✭✷ ③✭✬✲✽✫✹✭ ❡❩ ❩❥❪ ❛❡❴❪ ❩❪❴❦❪❣❡❩❧❣❪ ❡❵♠
①✵ ❲①✵ ❲④✵ ❦ ❣❪❛❛❧❣❪ ❛ ❥❭❧❫ ♠ ❜❭❵ ❩❡✐❵
❪➄❧❡❫ ❵❧❴❢❪❣ ❭❨ ❴❭❫❪❜❧❫❪❛r
q✭✬✭✪ ✰✧✭ ❝✴✩✩✭✩ ✲✳ ✲✽✼✵✭✷ ⑤✫t✭t ❙② ✵ ✴✷✹ ❲① ✵⑥
❳✱✲✵✴✹✬✲ ❝✴✹✭ ✴ ✹✫✩✰✫✷✯✰✫✲✷
✻✧✫✯✧ ✯✲❝❤✫✷✭ ✻✫✰✧ ✴ ✳✫✽✭✹ ❝✴✩✩ ✲✳ ✧✼✹✬✲✵✭✷
❤ ✭✰ ✻✭✭✷ ✿❆ ❁❉ ❋ ✴✷ ✹
⑤①✵⑥ ❤✭✴✬ ✴ ✩✫❝✮✺✭ ✬✴✰✫✲✪ ✫t✭t ❙②⑦❲① ✲✬ ❙⑦ ①t
❉ ❁❖❃❇◆❖❃❋ ✻✧✫✯✧ ✫✩ ➅★✫✰✭ ➎➉→➋➣↔➉ ✣➉↕➒➣➉
➙↕➋➛➋➉ ❈➒→➜➉
●❍❏❍⑧ ⑨✿ ⑩ ✾ ◆❋ ❋✿ ❇❶❋ ✾✿ ❀ ❁❂ ⑨✿ ❋ ❃❁ ◆❋ ★ ✷ ✹✭ ✬✩✰✴✷ ✹ ✴❤✺ ✭ ✫✷ ✰✧ ✭ ➙➝➉➞➒➛→➉ ➛➐
❷❁❖◆❉❃❋ ✮✬✭✩✭✷✰ ✰✫❝✭✩t ■✳ ✻✭ ✯✲✷✩✫✹✭✬ ➟➏➒→➋➠➒ ➋➛➐
✴✵✴✫✷ ✰✧✭ ✬✭✴✯✰✫✲✷ ✲✳ ✧✼✹✬✲✵✭✷ ❈➒→→➋➡➉
❚✧✫✩ ✺✴✻ ✻✴✩ ✵✫✱✭✷ ❤✼ ❸✴✼ ➢✖➤➤➥ ✖➦➧➥➨
✴✷✹ ✲✽✼✵✭✷ ✰✲ ✮✬✲✹★✯✭ ✻✴✰✭✬✪
❹★✩✩✴✯ ✫✷ ❙❯❱❯t q✭ ✲❤✩✭✬✱✭✹
✻✭ ✩✭✭ ✰✧✴✰ ✰✻✲ ✱✲✺★❝✭✩ ✲✳ ✧✼✹✬✲✵✭✷ ✯✲❝❤✫✷✭
✰✧✴✰ ❬❥❪❵ ❺❡❛❪❛ ❜❭❴❢✐❵❪ ❭❣
✻✫✰✧ ✲✷✭ ✱✲✺★❝✭ ✲✳ ✲✽✼✵✭✷ ✰✲ ✵✫✱✭ ✰✻✲ ✱✲✺★❝✭✩
❡❣❪ ❦❣❭♠❧❜❪♠ ✐❵ ❡ ❜❥❪❴✐❜❡❫
✲✳ ✻✴✰✭✬ ✻✫✰✧✲★✰ ✺✭✴✱✫✷✵ ✴✷✼ ★✷✬✭✴✯✰✭✹ ✲✽✼✵✭✷t
❣❪ ❡❜ ❩✐ ❭❵ ❩❥❪❻ ♠❭ ❛ ❭ ✐❵ ❡
❛✐ ❴❦ ❫❪ ❣ ❡ ❩✐ ❭ ❢ ❻ ❼ ❭❫❧ ❴❪ ➆✲✰✭ ✰✧✴✰ ✫✷ ✰✧✭ ♣✫✵t ❙t➇✪ ✭✴✯✧ ❤✲✽ ✯✲✷✰✴✫✷✩
❦❣❭❼✐♠❪♠ ❡❫❫ ❺❡❛❪❛ ❡❣❪ ❡❩ ✭➅★✴✺ ✷★❝❤✭✬ ✲✳ ❝✲✺✭✯★✺✭✩t ■✷ ✳✴✯✰✪ ❳✱✲✵✴✹✬✲
❛ ❡❴❪ ❩❪ ❴❦ ❪❣ ❡❩❧ ❣❪ ❡❵ ♠ ➈➉➊➋➌➍ ➎➉➏➐➊ ✯✲★✺✹ ✭✽✮✺✴✫✷ ✰✧✭ ✴❤✲✱✭ ✬✭✩★✺✰ ❤✼ ✯✲✷✩✫✹✭✬✫✷✵
➑➒➓ ➎➏➊➊➒➔ ✰✧✭ ❝✲✺✭✯★✺✭✩ ✰✲ ❤✭ ❊❁❖⑩✿❆❁❉❄❇❍ ■✳ ✧✼✹✬✲✵✭✷
❦❣❪❛❛❧❣❪r

➩➫➭➯ ➲➯➳ ➵➸➺ ➻➺➼➽➾➚➪ ➺➶ ➹➘➴➷➺➬➚➮ ➷➚➱✃❐ ➸❒❐➹ ❮➮➚ ➻➺➼➽➾➚ ➺➶ ➺❰➘➬➚➮ ❐➺ ➬❒➻➚ ➵➸➺ ➻➺➼➽➾➚➪ ➺➶ ➸➱❐➚➷ ➻➱Ï➺➽➷

✶ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✶✄✍✎✞✠ ✶✏✑✒ ▲✓☛ ✑✸✔✝✕


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✲✳

❙✣✤✦ ✧★❙✩✪ ✪✣✫✪✦✬✭❙ ✣✮ ✪✯✦✤✩❙✭✰✱ ✜✢

❛✴✵ ✷✹✺✻✼✴ ✽✼✾✼ ✿✷✴❀❁✵✼✾✼✵ ❛❀ ❞❂❃❄❅❆❂❇ ❛❀ ●✴✵✼✾❀❈❛✴✵ ✽❉❛❈ ✽✼ ♦✼❛✴ ❊✺ ❛❈✷♦❁✿ ❛✴✵
✾✼✿✷✻✴❁❀✼✵ ✴✷✽r ❈❉✼✴ ❈❉✼ ❛❊✷❋✼ ✾✼❀●❍❈❀ ❛✾✼ ♦✷❍✼✿●❍❛✾ ♦❛❀❀✼❀❡
✼❛❀❁❍✺ ●✴✵✼✾❀❈❛✴✵❛❊❍✼❡ ■✷✽✼❋✼✾r ❏❛❍❈✷✴ ❛✴✵
❤❥➐❥❤ ♠❄❅❆❂❇ ①❃❨❨
✷❈❉✼✾❀ ❊✼❍❁✼❋✼✵ ❛❈ ❈❉❛❈ ❈❁♦✼ ❈❉❛❈ ❛❈✷♦❀ ✷❑ ❈❉✼
❀❛♦✼ s❁✴✵ ✿❛✴✴✷❈ ✿✷♦❊❁✴✼ ❛✴✵ ♦✷❍✼✿●❍✼❀ ✷❑ ➏❉✼ ❛❈✷♦❁✿ ♦❛❀❀ ✷✾ ❈❉✼ ♦❛❀❀ ✷❑ ❛✴ ❛❈✷♦ ❁❀
✷✹✺✻✼✴ ✷✾ ❉✺✵✾✷✻✼✴ ✿✷✴❈❛❁✴❁✴✻ ❈✽✷ ❛❈✷♦❀ ✵❁✵ ❛✿❈●❛❍❍✺ ❋✼✾✺➒❋✼✾✺ ❀♦❛❍❍ ❊✼✿❛●❀✼ ❛❈✷♦❀ ❛✾✼
✴✷❈ ✼✹❁❀❈❡ ♥❋✷✻❛✵✾✷▼❀ ◆✾✷◆✷❀❛❍ ✽❛❀ ◆●❊❍❁❀❉✼✵ ✼✹❈✾✼♦✼❍✺ ❀♦❛❍❍❡ ➏✷✵❛✺r ✽✼ ❉❛❋✼ ❀✷◆❉❁❀❈❁✿❛❈✼✵
❁✴ ❈❉✼ ✐✾✼✴✿❉ ❖❅P◗❘❃❚ ❞❯ ❱❲❳❨❂❞P❯❡ ❩✴ ❀◆❁❈✼ ❈ ✼✿❉✴❁➓●✼❀ ✼❡✻❡r ♦❛❀❀ ❀◆ ✼✿❈✾✷♦✼❈✾✺ ❑✷✾
✷❑ ❊✼❁✴✻ ✿✷✾✾✼✿❈r ❁❈ ✵❁✵ ✴✷❈ ✻❛❁✴ ♦●✿❉ ❀●◆◆✷✾❈❡ ✵ ✼❈ ✼✾♦ ❁✴ ❁✴✻ ❈❉ ✼ ❛❈ ✷♦ ❁✿ ♦ ❛❀❀ ✼❀ ❑ ❛❁✾ ❍✺
❛✿✿●✾❛❈✼❍✺❡ ➈●❈r ❁✴ ❈❉✼ ✴❁✴✼❈✼✼✴❈❉ ✿✼✴❈●✾✺r
♥❑❈✼✾ ❛❊✷●❈ ❬❭ ✺✼❛✾❀r ❁✴ ❪❫❴❭ r ❑❁✾❀❈
❀✿❁✼✴❈❁❀❈❀ ✿✷●❍✵ ✵✼❈✼✾♦❁✴✼ ♦❛❀❀ ✷❑ ✷✴✼ ❛❈✷♦
❁✴❈✼✾✴❛❈❁✷✴❛❍ ✿✷✴❑✼✾✼✴✿✼ ✷✴ ✿❉✼♦❁❀❈✾✺ ✽❛❀ ❉✼❍✵
◗❯❚❃❄❂➔❯ ❈✷ ❛✴✷❈❉✼✾ ❊✺ ✼✹◆✼✾❁♦✼✴❈❛❍ ♦✼❛✴❀r ❛❀
❁✴ ❵❛✾❍❀✾●❉✼r ❜✼✾♦❛✴✺ ❈✷ ✾✼❀✷❍❋✼ ❋❛✾❁✷●❀ ❁✵✼❛❀❡
❉❛❀ ❊✼✼✴ ♦✼✴❈❁✷✴✼✵ ✼❛✾❍❁✼✾❡ ■✺✵✾✷✻✼✴r ❊✼❁✴✻
♥❈ ❈❉✼ ♦✼✼❈❁✴✻r ❝❈❛✴❁❀❍❛✷ ❢❛✴✴❁❣❛✾✷ ◆✾✼❀✼✴❈✼✵
❍❁✻❉❈✼❀❈ ❛❈✷♦ ✽❛❀ ❛✾❊❁❈✾❛✾❁❍✺ ❛❀❀❁✻✴✼✵ ❛ ♦❛❀❀
❛ ❀s✼❈✿❉ ✷❑ ❛ ✿✷●✾❀✼ ✷❑ ✿❉✼♦❁✿❛❍ ◆❉❁❍✷❀✷◆❉✺
✷❑ ❪ ❹✽❁❈❉✷●❈ ❛✴✺ ●✴❁❈❀➂ ❛✴✵ ✷❈❉✼✾ ✼❍✼♦✼✴❈❀
✽❉ ❁✿❉ ✼♦◆ ❉ ❛❀ ❁❀ ✼✵ ❈ ❉ ✼ ❁♦◆ ✷✾❈ ❛✴ ✿✼ ✷❑
✽✼✾✼ ❛❀❀❁✻✴✼✵ ♦❛❀❀✼❀ ✾✼❍❛❈❁❋✼ ❈✷ ❁❈❡ ■✷✽✼❋✼✾r
♥❋✷✻❛✵✾✷▼❀ ✽✷✾s❡
❈❉✼ ◆✾✼❀✼✴❈ ❀✺❀❈✼♦ ✷❑ ❛❈✷♦❁✿ ♦❛❀❀✼❀ ❁❀ ❊❛❀✼✵
❤❥❦ ❧♠♣qt✉✈✇ ♠qt①②③ q④⑤t⑥⑦ ✷✴ ✿❛✾❊✷✴ ➒ ❪➎ ❛❀ ❈❉✼ ❀❈❛✴✵❛✾✵ ❛✴✵ ❉❛❀ ❊✼✼✴
❛✻✾✼✼✵ ●◆✷✴ ❁✴ ❪→❴❪❡ ■✼✾✼r ❢❛✾❊✷✴ ➒ ❪➎ ❁❀ ✷✴✼
♥❍❈❉✷●✻❉ ❈❉✼ ✷✾❁✻❁✴ ✷❑ ❁✵✼❛
✷❑ ❈ ❉ ✼ ❷ ❾⑩ ⑨⑩➣ ➁❾ ✷❑ ✿ ❛✾ ❊✷✴ ❛✴ ✵ ✿❛✴ ❊ ✼
❈❉❛❈ ♦❛❈❈✼✾ ❁❀ ✿✷♦◆✷❀✼✵ ✷❑
✾✼◆✾✼❀✼✴❈✼✵ ❛❀ ↔↕❢❡ ❩✴ ❈❉❁❀ ❀✺❀❈✼♦r ↔↕❢ ❁❀
❀♦❛❍❍ ❁✴✵❁❋❁❀❁❊❍✼ ◆❛✾❈❁✿❍✼❀
❛❀❀❁✻✴✼✵ ❛ ♦❛❀❀ ✷❑ ✼✹❛✿❈❍✺ ❪➎ ❛❈✷♦❁✿ ♦❛❀❀ ●✴❁❈
✿❛❍❍✼✵ ➃⑧ ⑨⑩❶❷⑩❸ ❹♦✼❛✴❁✴✻ ❺
❹❃❆P➂ ❛✴✵ ♦❛❀❀✼❀ ✷❑ ❛❍❍ ✷❈❉✼✾ ❛❈✷♦❀ ❛✾✼ ✻❁❋✼✴
❷❻❼❷❽❷❾❷❿➀➁➂r ✵❛❈✼❀ ❊❛✿s ❈✷ ❈❉✼
✾✼❍❛❈❁❋✼ ❈✷ ❈❉❁❀ ❀❈❛✴✵❛✾✵❡ ➙✴✼ ❃❄❅❆❂❇ ❆❃❨❨
❈❁♦✼ ✷❑ ❏✼♦✷✿✾❁❈●❀r ❛ ❜✾✼✼s
P❘❂❄ ❁❀ ✵✼❑❁✴✼✵ ❛❀ ❛ ♦❛❀❀ ✼✹❛✿❈❍✺ ✼➓●❛❍ ❈✷ ✷✴✼➒
➄❉❁❍✷❀✷◆❉✼✾ ❹➅❴❭ ❺ ➆➇❭ ➈❢➂r
❈✽✼❍❑❈❉ ❈❉✼ ♦❛❀❀ ✷❑ ✷✴✼ ✿❛✾❊✷✴ ➒ ❪➎ ❛❈✷♦❡
❁❈ ❛✻❛❁✴ ❀❈❛✾❈✼✵ ✼♦✼✾✻❁✴✻ ❛❀ ➺➻➼➽ ➾➚➪➶➻➽
❛ ✾ ✼❀ ●❍❈ ✷❑ ❀ ✼❋ ✼✾ ❛❍ ➹✜➘➘➴ ✜➷➷➬➮ ♥✴✵ ❪ ❛♦● ➛ ❪❡❴❴❭❬❴ ❪❭➜↕➝ ✻
✼✹◆✼✾❁♦✼✴❈❛❍ ❀❈●✵❁✼❀ ✽❉❁✿❉ ❍✼✵ ❈✷ ❈❉✼ ➉❛✽❀ ➍❛❀❀ ✷❑ ❛✴ ❛❈✷♦ ✷❑ ❉✺✵✾✷✻✼✴
♦✼✴❈❁✷✴✼✵ ❛❊✷❋✼❡ ➛ ❪❡❴➇➆❴ ❪❭➜↕➝ ✻
❩✴ ❪❫❭❫r ❏❛❍❈✷✴ ◆●❊❍❁❀❉✼✵ ➊♥ ➋✼✽ ❝✺❀❈✼♦ ➏❉●❀r ❁✴ ❈✼✾♦❀ ✷❑ ❛♦●r ❈❉✼ ♦❛❀❀
✷❑ ❢❉✼♦❁✿❛❍ ➄❉❁❍✷❀✷◆❉✺▼ ❁✴ ✽❉❁✿❉ ❉✼ ◆✾✷◆✷❀✼✵ ➞➟
➠➡➢➤➥➢ × ➠➦
❈❉✼ ❑✷❍❍✷✽❁✴✻ ➌ ✷❑ ❉✺✵✾✷✻✼✴ ❛❈✷♦ ➛ ➞
➠➡➢➢➦➧➢ × ➠➦
❪❡ ➍❛❈❈✼✾ ✿✷✴❀❁❀❈❀ ✷❑ ❁✴✵❁❋❁❀❁❊❍✼ ❛❈✷♦❀❡
➛ ❪❡❭❭➇❫ ❛♦●
➎❡ ♥❍❍ ❈❉✼ ❛❈✷♦❀ ✷❑ ❛ ✻❁❋✼✴ ✼❍✼♦✼✴❈ ❉❛❋✼
➛ ❪❡❭❭❫❭ ❛♦●
❁✵✼✴❈❁✿❛❍ ◆✾✷◆✼✾❈❁✼❀ ❁✴✿❍●✵❁✴✻ ❁✵✼✴❈❁✿❛❍
♦❛❀❀❡ ♥❈✷♦❀ ✷❑ ✵❁❑❑✼✾✼✴❈ ✼❍✼♦✼✴❈❀ ✵❁❑❑✼✾ ❁✴ ❝❁♦❁❍❛✾❍✺r ❈❉✼ ♦❛❀❀ ✷❑ ✷✹✺✻✼✴ ➒ ❪❴ ❹↔➨➙➂
♦❛❀❀❡ ❛❈✷♦ ✽✷●❍✵ ❊✼ ❪❬❡→→❬ ❛♦●❡
➏✷✵❛✺r ➩❃❆P✈ ❉❛❀ ❊✼✼✴ ✾✼◆❍❛✿✼✵ ❊✺ ➩P✈
➆❡ ❢✷♦◆✷●✴✵❀ ❛✾✼ ❑✷✾♦✼✵ ✽❉✼✴ ❛❈✷♦❀ ✷❑
✽❉❁✿❉ ❁❀ s✴✷✽✴ ❛❀ P❘❂➫❂❯❞ ❆❃❨❨❡
✵❁❑❑✼✾✼✴❈ ✼❍✼♦✼✴❈❀ ✿✷♦❊❁✴✼ ❁✴ ❛ ❑❁✹✼✵ ✾❛❈❁✷❡
➭❉✼✴ ✽✼ ●❀✼ ❛❈✷♦❁✿ ♦❛❀❀✼❀ ✷❑ ✼❍✼♦✼✴❈❀ ❁✴
➅❡ ❢❉✼♦❁✿❛❍ ✾✼❛✿❈❁✷✴❀ ❁✴❋✷❍❋✼ ✾✼✷✾✻❛✴❁❀❛❈❁✷✴
✿❛❍✿●❍❛❈❁✷✴❀r ✽✼ ❛✿❈●❛❍❍✺ ●❀✼ ⑧❽➁➯⑧➲➁ ⑧⑨⑩❶❷➳
✷❑ ❛❈✷♦❀❡ ➏❉✼❀✼ ❛✾✼ ✴✼❁❈❉✼✾ ✿✾✼❛❈✼✵ ✴✷✾
❶⑧❾❾➁❾ ✷❑ ✼❍✼♦✼✴❈❀ ✽❉❁✿❉ ❛✾✼ ✼✹◆❍❛❁✴✼✵
✵✼❀❈✾✷✺✼✵ ❁✴ ❛ ✿❉✼♦❁✿❛❍ ✾✼❛✿❈❁✷✴❡
❊✼❍✷✽❡
❏❛❍❈✷✴▼❀ ❈❉✼✷✾✺ ✿✷●❍✵ ✼✹◆❍❛❁✴ ❈❉✼ ❍❛✽❀ ✷❑
✿❉✼♦❁✿❛❍ ✿✷♦❊❁✴❛❈❁✷✴❡ ❤❥➐❥➵ ♠➔❯◗❃➸❯ ♠❄❅❆❂❇ ①❃❨❨
➍❛✴✺ ✴❛❈●✾❛❍❍✺ ✷✿✿●✾✾❁✴✻ ✼❍✼♦✼✴❈❀ ✼✹❁❀❈ ❛❀
❤❥➐ ♠qt①②③ ♠✉❧ ①t♣⑤③➑♣♠⑥ ①♠✇✇⑤✇ ♦✷✾✼ ❈❉❛✴ ✷✴✼ ❁❀✷❈✷◆✼❡ ➭❉✼✴ ✽✼ ❈❛s✼ ❁✴❈✷
♥❑❈✼✾ ❉❛❋❁✴✻ ❀✷♦✼ ❁✵✼❛ ❛❊✷●❈ ❈❉✼ ❈✼✾♦❀ ❛❈✷♦❀ ❛✿✿✷●✴❈ ❈❉✼ ✼✹❁❀❈✼✴✿✼ ✷❑ ❈❉✼❀✼ ❁❀✷❈✷◆✼❀ ❛✴✵
❛✴✵ ♦✷❍✼✿●❍✼❀r ❁❈ ❁❀ ❛◆◆✾✷◆✾❁❛❈✼ ❉✼✾✼ ❈✷ ❈❉✼❁✾ ✾✼❍❛❈❁❋✼ ❛❊●✴✵❛✴✿✼ ❹◆✼✾ ✿✼✴❈ ✷✿✿●✾✾✼✴✿✼➂r

✥ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✥✄✍✎✞✠ ✥✶ ✏ ▲✑☛ ✸✒✝✓ ✔✸✥✸✕✖✖✔ ✶✗✞✎✑✘✏✙ ✥ ✸✥✸✔✙ ✥✚✸✥✸✔✙ ✕✛✸✥✸✔✙ ✥✚✸✕✸✔
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✥✦

✖✗ ❈✘✙✚✛✜✢✣✤

t✧★ ✩✪★✫✩✬★ ✩t✭✮✯✰ ✮✩✱✱ ✭✲ t✧✩t ★✳★✮★✴t ✰✩✴ ❞P◗❯❣❤P✐


❜★ ✰✭✮✵✷t★✹✺ ✻✭✫ ★✼✩✮✵✳★✽ ✰✩✫❜✭✴ ✧✩✱ t✧★ ❨✭✳★✰✷✳✩✫ ✮✩✱✱ ✭✲ ✬✳✷✰✭✱★ ✾❩❝❬❉❊❫❝❃
✲✭✳✳✭ ❢ ✯✴✬ t ✧✫★★ ✯✱✭ t✭✵ ★ ✱ ❢ ✯t✧ ✫★✳✩ t✯✪ ★
❍ ❪✾❄❂✺✿❄❄ ✷❃ ❅ ❄❂✾❄✺✿✿❁ ✷❃ ❅
✩❜✷✴✹✩✴✰★✱ ✩✴✹ ✮✩✱✱★✱ ✩✱ ✱✧✭❢✴ ✩✬✩✯✴✱t
❪✾❄❪✺✿✿ ✷❃
★✩✰✧ ✭✲ t✧★✮✺
❍ ✾●❂✺✿❪❪ ✷❃ ❅ ✾❄❂✺✿❀❪ ✷❃ ❅
♥♦♣q♣rs ✉s✈✇q①②s ③q♣④①⑤ ✾❀❪✺✿✿ ✷❃
③⑥⑦⑧⑨✇⑧⑤s ⑩✇♦♦ ❶✇④⑦❷
❍ ❄❁✿✺❄❪❂ ✷
❶❸❷
❺❻❼ ❽❾❿❾❽➀ ➁➀ ❏❑▼❑❥ ❦P❲❛❯◗❱ ❖❱❳❳
❺➂❼ ➁❿➁➃❾ ➁➄❿➃➃➄➄➅ ❙✭✮★ ✱✷❜✱t✩✴✰★✱ ✱✷✰✧ ✩✱ ✱✭✹✯✷✮ ✰✧✳✭✫✯✹★ ✹✭
❺➆❼ ➀ ➁➃➇❺➈ ➁➉❿➃➃➄➁➊ ✴✭t ✰✭✴t✩✯✴ ✹✯✱✰ ✫★t★ ✮✭✳★✰✷✳★✱ ✩✱ t✧★✯✫
✻✫✭✮ t✧★ ✩❜✭✪★ ✹✩t✩✽ t✧★ ✩✪★✫✩✬★ ✩t✭✮✯✰ ✰✭✴✱t✯t✷★✴t ✷✴✯t✱✺ ❡✴ ✱✷✰✧ ✰✭✮✵✭✷✴✹✱✽ ✵✭✱✯t✯✪★
✮✩✱✱ ✭✲ ✰✩✫❜✭✴ ❢✯✳✳ ✰✭✮★ ✭✷t t✭ ❜★ ♠ ✾✱✭✹✯✷✮❃ ✩✴✹ ✴★✬✩t✯✪★ ✾✰✧✳✭✫✯✹★❃ ★✴t✯t✯★✱ ✩✫★
✩✫✫✩✴✬★✹ ✯✴ ✩ t✧✫★★❧✹✯✮★✴✱✯✭✴✩✳ ✱t✫✷✰t✷✫★✽ ✩✱
✾✿✺❀❁❁❀❂❃ ✾❄❂ ✷❃ ❅ ✾ ✿✺✿❄❄✿❁❃ ✾❄❆✺✿✿❆❆❇ ✷❃ ❅
✱✧✭❢✴ ✯✴ ✻✯✬✺ ❄✺❄✿✺
✾❂ ❄✿❹❉❊❃ ✾❄❋✺✿✿❆❄● ✷❃
❍ ❄❂✺✿❄❄ ✷
❙✯✮✯✳✩✫✳■✽ ✩✪★✫✩✬★ ✩t✭✮✯✰ ✮✩✱✱★✱ ✲✭✫ ✭t✧★✫
★✳★✮★✴t✱ ✰✩✴ ❜★ ✰✩✳✰✷✳✩t★✹✺ ❡✴ t✧★ ✵★✫✯✭✹✯✰
t✩❜✳★ ✭✲ ★✳★✮★✴t✱✽ t✧★ ✩t✭✮✯✰ ✮✩✱✱★✱ ✮★✴t✯✭✴★✹
✲✭✫ ✹✯✲✲★✫★✴t ★✳★✮★✴t✱ ✩✰t✷✩✳✳■ ✫★✵✫★✱★✴t★✹ t✧★✯✫
✩✪★✫✩✬★ ✩t✭✮✯✰ ✮✩✱✱★✱✺

❏❑▼❑◆ ❖P◗❘❚❯◗❱❲ ❖❱❳❳


❨✭✳★✰✷✳✩✫ ✮✩✱✱ ✯✱ t✧★ ✱✷✮ ✭✲ ✩t✭✮✯✰ ✮✩✱✱★✱
✭✲ t✧★ ★✳★✮★✴t✱ ✵✫★✱★✴t ✯✴ ✩ ✮✭✳★✰✷✳★✺ ❡t ✯✱
✭❜t✩✯✴★✹ ❜■ ✮✷✳t✯✵✳■✯✴✬ t✧★ ✩t✭✮✯✰ ✮✩✱✱ ✭✲
★✩✰✧ ★✳★✮★✴t ❜■ t✧★ ✴✷✮❜★✫ ✭✲ ✯t✱ ✩t✭✮✱ ✩✴✹
✩✹✹✯✴✬ t✧★✮ t✭✬★t✧★✫✺ ✻✭✫ ★✼✩✮✵✳★✽ ✮✭✳★✰✷✳✩✫
✮✩✱✱ ✭✲ ✮★t✧✩✴★ ❢✧✯✰✧ ✰✭✴t✩✯✴✱ ✭✴★ ✰✩✫❜✭✴
✩t✭✮ ✩✴✹ ✲✭✷✫ ✧■✹✫✭✬★✴ ✩t✭✮✱ ✰✩✴ ❜★ ✭❜t✩✯✴★✹
✩✱ ✲✭✳✳✭❢✱ ♠
❨✭✳★✰✷✳✩✫ ✮✩✱✱ ✭✲ ✮★t✧✩✴★✽
✾❩❬❭❃ ❍ ✾❄❂✺✿❄❄ ✷❃ ❅ ❋ ✾❄✺✿✿❁ ✷❃ ➋➌➍➎ ➏➎➏➐ ➑➒➓➔→➣↔ ↕➙ ➛➒➜ ➒➣➝ ➞➟➠ →↕➣➡ →➣
➡↕➝→➢➤ ➓➥➟↕➦→➝➧
❍ ❄❪✺✿❋❆ ✷
❙✯✮✯✳✩✫✳■✽ ✮✭✳★✰✷✳✩✫ ✮✩✱✱ ✭✲ ❢✩t★✫ ✾❬ ❊❫❃ ❡t ✮✩■ ❜★ ✴✭t★✹ t✧✩t ✯✴ ✱✭✹✯✷✮ ✰✧✳✭✫✯✹★✽
✭✴★ ➨✩➩ ✯✱ ✱✷✫✫✭✷✴✹★✹ ❜■ ✱✯✼ ❩✳ ✩✴✹ ➫➭➯➲ ➫➲➳➵➸✺
❍ ❂ ✩t✭✮✯✰ ✮✩✱✱ ✭✲ ✧■✹✫✭✬★✴ ❅ ❄ ✩t✭✮✯✰
✮✩✱✱ ✭✲ ✭✼■✬★✴ ➺✧★ ✲✭✫✮✷✳✩ ✱✷✰✧ ✩✱ ➨✩❩✳ ✯✱ ✷✱★✹ t✭
✰✩✳✰✷✳✩t★ t✧★ ➻P❲❛❯◗❱ ❛❱❳❳ ✯✴✱t★✩✹ ✭✲
❍ ❂ ✾❄✺✿✿❁ ✷❃ ❅ ❄❪✺✿✿ ✷
✮✭✳★✰✷✳✩✫ ✮✩✱✱ ✩✱ ✯✴ t✧★ ✱✭✳✯✹ ✱t✩t★ ✱✭✹✯✷✮
❍ ❄❁✺✿❂ ✷ ✰✧✳✭✫✯✹★ ✹✭★✱ ✴✭t ★✼✯✱t ✩✱ ✩ ✱✯✴✬✳★ ★✴t✯t■✺
➺✧✷✱✽ ✲✭✫✮✷✳✩ ✮✩✱✱ ✭✲ ✱✭✹✯✷✮ ✰✧✳✭✫✯✹★ ❍
❴❲P❵◗❘❛ ❏❑❏
✩t✭✮✯✰ ✮✩✱✱ ✭✲ ✱✭✹✯✷✮ ❅ ✩t✭✮✯✰ ✮✩✱✱ ✭✲
❩✩✳✰✷✳✩t★ ✮✭✳★✰✷✳✩✫ ✮✩✱✱ ✭✲ ✬✳✷✰✭✱★ ✰✧✳✭✫✯✴★
✾❩❝❬❉❊❫❝❃ ✮✭✳★✰✷✳★✺
❍ ❂❆✺✿ ✷ ❅ ❆❇✺❇ ✷ ❍ ❇❁✺❇ ✷

✶ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✶✄✍✎✞✠ ✶✏✑✒ ▲✓☛ ✑✸✔✝✕


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✳✴

❙✤✦✧ ★✩❙✪✫ ✫✤✬✫✧✭✮❙ ✤✯ ✫✰✧✦✪❙✮✱✲ ✢✣

✵✷✽ ▼✹ ✺✻ ✼✹ ✾ ✼✻✿❀ ❁✾ ❂ ▼✹ ✺ ❁❃
▼❁❄❄✻❄
❆❅❇❈❉ ❊❋● ❈❇❍■❏❑❍■❉ ❊◆■ ■❖❅◆■❈■❍P ❉❈❊❍❍ ◗❋
❉◗s■ ❊❋● ❅❘■◗◆ ❋❑❈❚■◆❉ ◗❋ ■❯■❋ ❊ ❉❈❊❍❍ ❊❈❇❑❋❅
❇♦ ❊❋P ❉❑❚❉❅❊❋❏■ ◗❉ ◆■❊❍❍P ❯■◆P ❍❊◆❱■❲ ❳❇ ❘❊❋●❍■
❉❑❏❘ ❍❊◆❱■ ❋❑❈❚■◆ ❉❨ ❊ ❑❋◗❅ ❇ ♦ ❉◗❈◗❍❊◆
❈❊❱❋◗❅❑●■ ◗❉ ◆■♠❑◗◆■●❲
❩❑❉❅ ❊❉ ❬■ ●■❋❇❅■ ❇❋■ ●❇s■❋ ♦❇◆ ❭❪ ◗❅■❈❉❨
❉❏❇◆■ ♦❇◆ ❪❫ ◗❅■❈❉❨ ❱◆❇❉❉ ♦❇◆ ❭❴❴ ◗❅■❈❉❨ ❬■
❑❉■ ❅❘■ ◗●■❊ ❇♦ ❈❇❍■ ❅❇ ❏❇❑❋❅ ■❋❅◗❅◗■❉ ❊❅ ❅❘■
❈◗❏◆❇❉❏❇❵◗❏ ❍■❯■❍ ❛◗❲■❲ ❊❅❇❈❉❜❈❇❍■❏❑❍■❉❜
❵❊◆❅◗❏❍■❉❨ ■❍■❏❅◆❇❋❉❨ ◗❇❋❉❨ ■❅❏♣❲ ➪➶➹➘ ➴➘➴➴ ➷➬➮ ➱✃❐➮ ✃❒ ❮❰ÏÐ✃ÑÒ ÒÑÓÒÔ❰➬Õ➮Ò
❝❋ ❞❝ ❉P❉❅■❈❨ ❡❢❣❤ ❛❉P❈❚❇❍❨ ❈❇❍♣ ❬❊❉
◗❋❅◆❇●❑❏■● ❊❉ ❉■❯■❋❅❘ ❚❊❉■ ♠❑❊❋❅◗❅P ♦❇◆ ❅❘■ ❭ ❈❇❍ ❇♦ ❉❇●◗❑❈ ❏❘❍❇◆◗●■ ➠ ❹❲❫❪❪ ❭❫❼❽
❊❈❇❑❋❅ ❇♦ ❊ ❉❑❚❉❅❊❋❏■❲ ♦❇◆❈❑❍❊ ❑❋◗❅❉ ❇♦ ❉❇●◗❑❈ ❏❘❍❇◆◗●■

✹✐❤ ❡❢❣❤ ❥❦ ❧♥❤ q❡❢r✐❧ ❢t q ❦r✉❦❧q✐✈❤ ➞❊❯◗❋❱ ●■♦◗❋■● ❅❘■ ❈❇❍■❨ ◗❅ ◗❉ ■❊❉◗■◆ ❅❇ ➔❋❇❬
❧♥q❧ ✈❢✐❧q❥✐❦ q❦ ❡q✐✇ ①q②❧❥✈❣❤❦ ❢② ❤✐❧❥❧❥❤❦ ❈❊❉❉ ❇♦ ❇❋■ ❈❇❍■ ❇♦ ❅❘■ ❉❑❚❉❅❊❋❏■ ❇◆ ❅❘■
q❦ ❧♥❤②❤ q②❤ q❧❢❡❦ ❥✐ ❤③q✈❧❣✇ ✵④ ⑤ ⑥❢② ⑦✷⑦✵④ ❏❇❋❉❅◗❅❑■❋❅ ■❋❅◗❅◗■❉❲ ❀♥❤ ❡q❦❦ ❢t ❢✐❤ ❡❢❣❤
⑧⑤⑨ ❢t ❧♥❤ ⑩❶✼ ❥❦❢❧❢①❤✷ ❝❅ ❈❊P ❚■ ■❈❵❘❊❉◗❉■● ❢t q ❦r✉ ❦❧q✐✈❤ ❥ ✐ ⑤②q❡ ❦ ❥ ❦ ✈q❣❣❤↔ ❥❧❦
❅❘❊❅ ❅❘■ ❈❇❍■ ❇♦ ❊ ❉❑❚❉❅❊❋❏■ ❊❍❬❊P❉ ❏❇❋❅❊◗❋ ❡❢❣q② ❡q❦❦✷ ❳❘■ ❈❇❍❊◆ ❈❊❉❉ ◗❋ ❱◆❊❈❉ ◗❉
❅❘■ ❉❊❈■ ❋❑❈❚■◆ ❇♦ ■❋❅◗❅◗■❉❨ ❋❇ ❈❊❅❅■◆ ❬❘❊❅ ❋❑❈■◆◗❏❊❍❍P ■♠❑❊❍ ❅❇ ❊❅❇❈◗❏❜❈❇❍■❏❑❍❊◆❜
❅❘■ ❉❑❚❉❅❊❋❏■ ❈❊P ❚■❲ ❝❋ ❇◆●■◆ ❅❇ ●■❅■◆❈◗❋■ ♦❇◆❈❑❍❊ ❈❊❉❉ ◗❋ ❑❲
❅❘◗❉ ❋❑❈❚■◆ ❵◆■❏◗❉■❍P❨ ❅❘■ ❈❊❉❉ ❇♦ ❊ ❏❊◆❚❇❋❷ ➡❇❍❊◆ ❈❊❉❉ ❇♦ ❬❊❅■◆ ➠ ❭❺❲❫❪ ❱
❭❪ ❊❅❇ ❈ ❬❊ ❉ ● ■❅ ■◆ ❈◗❋■● ❚ P ❊ ❈❊❉ ❉ ➡❇❍❊◆ ❈❊❉❉ ❇♦ ❉❇●◗❑❈ ❏❘❍❇◆◗●■ ➠ ➢❺❲➢ ❱
❉❵■❏❅◆❇❈■❅ ■◆ ❊❋● ♦❇❑❋● ❅❇ ❚■ ■♠❑❊❍ ❅❇
❭❲❸❸❪❹❴❺ ❭❫❻❼❽ ❱❲ ❾❋❇❬◗❋❱ ❅❘❊❅ ❇❋■ ❈❇❍■ ❇♦ ✵✷➤ ✿✻❃✼✻✾❀❁➥✻ ✼✹▼✿✹❄➦❀➦✹✾
❏❊◆❚❇❋ ❬■◗❱❘❉ ❭❪ ❱❨ ❅❘■ ❋❑❈❚■◆ ❇♦ ❊❅❇❈❉ ◗❋ ◗❅ ❞❇ ♦❊◆❨ ❬■ ❬■◆■ ●■❊❍◗❋❱ ❬◗❅❘ ❅❘■ ❋❑❈❚■◆ ❇♦
◗❉ ■♠❑❊❍ ❅❇ ❿ ■❋❅◗❅◗■❉ ❵◆■❉■❋❅ ◗❋ ❊ ❱◗❯■❋ ❉❊❈❵❍■❲ ➧❑❅ ❈❊❋P ❊
❅◗❈■❨ ❅❘■ ◗❋♦❇◆❈❊❅◗❇❋ ◆■❱❊◆●◗❋❱ ❅❘■ ❵■◆❏■❋❅❊❱■
➀➁ ➂ ➃ ➄
❇♦ ❊ ❵❊◆❅◗❏❑❍❊◆ ■❍■❈■❋❅ ❵◆■❉■❋❅ ◗❋ ❊ ❏❇❈❵❇❑❋●
➀➅➆➆➁➇➈➉ × ➀➊ ◗❉ ◆■♠❑◗◆■●❲ ❞❑❵❵❇❉■ ❊❋ ❑❋➔❋❇❬❋ ❇◆ ❋■❬
❏❇❈❵❇❑❋● ◗❉ ❱◗❯■❋ ❅❇ P❇❑❨ ❅❘■ ♦◗◆❉❅ ♠❑■❉❅◗❇❋
➒ ➋➌➍➎➎➏➐➋➑ ➓
P❇❑ ❬❇❑❍● ❊❉➔ ◗❉❿ ❬❘❊❅ ◗❉ ◗❅❉ ♦❇◆❈❑❍❊ ❇◆ ❬❘❊❅
❳❘◗❉ ❋❑❈❚■◆ ❇♦ ■❋❅◗❅◗■❉ ◗❋ ❭ ❈❇❍ ◗❉ ❉❇ ❊◆■ ◗❅❉ ❏❇❋❉❅◗❅❑■❋❅❉ ❊❋● ◗❋ ❬❘❊❅ ◆❊❅◗❇ ❊◆■ ❅❘■P
◗❈❵❇◆❅❊❋❅ ❅❘❊❅ ◗❅ ◗❉ ❱◗❯■❋ ❊ ❉■❵❊◆❊❅■ ❋❊❈■ ❊❋● ❵◆■❉■❋❅ ◗❋ ❅❘■ ❱◗❯■❋ ❏❇❈❵❇❑❋●➨ ➩❇◆ ➔❋❇❬❋
❉P❈❚❇❍❨ ➔❋❇❬❋ ❊❉ →❁➣❢⑤q↔②❢↕ ❏❇❋❉❅❊❋❅❨ ❏❇❈❵❇❑❋●❉ ❊❍❉❇❨ ❉❑❏❘ ◗❋♦❇◆❈❊❅◗❇❋ ❵◆❇❯◗●■❉ ❊
● ■❋❇❅ ■ ● ❚ P ❛➙ ➛ ♣ ◗❋ ❘❇ ❋❇ ❑◆ ❇ ♦ ❆❈■● ■❇ ❏❘■❏➔ ❬❘■❅❘■◆ ❅❘■ ❱◗❯■❋ ❉❊❈❵❍■ ❏❇❋❅❊◗❋❉ ❅❘■
❆❯❇❱❊●◆❇❲ ❳❇ ◆■❊❍❍P ❊❵❵◆■❏◗❊❅■ ❍❊◆❱■❋■❉❉ ❇♦ ❅❘◗❉ ❉❊❈■ ❵■◆❏■❋❅❊❱■ ❇♦ ■❍■❈■❋❅❉ ❊❉ ◗❉ ❵◆■❉■❋❅ ◗❋ ❊
❋❑❈❚■◆❨ ❍■❅ ❑❉ ❬◆◗❅■ ◗❅ ❬◗❅❘ ❊❍❍ ❅❘■ s■◆❇■❉ ❵❑◆■ ❉❊❈❵❍■❲ ❝❋ ❇❅❘■◆ ❬❇◆●❉❨ ❇❋■ ❏❊❋ ❏❘■❏➔
❬◗❅❘❇❑❅ ❑❉◗❋❱ ❊❋P ❵❇❬■◆❉ ❇♦ ❅■❋❲ ❅❘■ ❵❑◆◗❅P ❇♦ ❊ ❱◗❯■❋ ❉❊❈❵❍■ ❚P ❊❋❊❍P❉◗❋❱ ❅❘◗❉
❹❫❪❪❭➜❹➝❫❫❫❫❫❫❫❫❫❫❫❫❫❫❫❫ ●❊❅❊❲

➞■❋❏■❨ ❉❇ ❈❊❋P ■❋❅◗❅◗■❉ ❛❊❅❇❈❉❨ ❈❇❍■❏❑❍■❉ ➫■❅ ❑❉ ❑❋●■◆❉❅❊❋● ◗❅ ❚P ❅❊➔◗❋❱ ❅❘■ ■❖❊❈❵❍■
❇◆ ❊❋P ❇❅❘■◆ ❵❊◆❅◗❏❍■♣ ❏❇❋❉❅◗❅❑❅■ ❇❋■ ❈❇❍■ ❇♦ ❊ ❇♦ ❬❊❅■◆ ❛➞❼➭♣❲ ❞◗❋❏■ ❬❊❅■◆ ❏❇❋❅❊◗❋❉ ❘P●◆❇❱■❋
❵❊◆❅◗❏❑❍❊◆ ❉❑❚❉❅❊❋❏■❲ ❊❋● ❇❖P❱■❋❨ ❅❘■ ❵■◆❏■❋❅❊❱■ ❏❇❈❵❇❉◗❅◗❇❋ ❇♦ ❚❇❅❘
❅❘■❉■ ■❍■❈■❋❅❉ ❏❊❋ ❚■ ❏❊❍❏❑❍❊❅■● ❊❉ ♦❇❍❍❇❬❉ ❿
➟■ ❏❊❋❨ ❅❘■◆■♦❇◆■❨ ❉❊P ❅❘❊❅ ❭ ❈❇❍ ❇♦
❘P●◆❇❱■❋ ❊❅❇❈❉ ➠ ❹❲❫❪❪ ❭❫❼❽ ❊❅❇❈❉ ➡❊❉❉ ➯ ❇♦ ❊❋ ■❍■❈■❋❅ ➠

❭ ❈❇❍ ❇♦ ❬❊❅■◆ ❈❇❍■❏❑❍■❉ ➠ ❹❲❫❪❪ ❭❫❼❽ ➲➳➵➵ ➸➺ ➻➼➳➻ ➽


❬❊❅■◆ ❈❇❍■❏❑❍■❉ ➲➸➾➳➚

✥ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✥✄✍✎✞✠ ✥✶✏✑ ▲✒☛ ✏✸✓✝✔ ✕✸✥✸✖✗✗✕ ✶✘✞✎✒✙✑✚ ✥✏✸✥✸✕✚ ✥✛✸✥✸✕✚ ✖✜✸✥✸✕✚ ✥✛✸✖✸✕
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✥✦

✖✗ ❈✘✙✚✛✜✢✣✤

▼✧★✩✪ ♠✩✫✫ ✧♦ ✇✩✬✭✪ ✮ ✯✰✱✲✳ ✴ ④❤q⑤❧✉❝ ❴❵⑥


✼ ✽✾✿✿❀ ❫ ♣✧♠❉✧❆✻✺ ♣✧✻✬✩❋✻✫ ❚✱✲❃ ✵ ✷✹✺✪✧✴✭✻❍
▼✩✫✫ ✵ ✧♦ ✷✹✺✪✧✴✭✻ ✮ ✽✿
✽❀✾✿✼ ✳❚✱✳❃ ✵ ♣✩✪●✧✻ ✩✻✺ ❃✯✱❘❭ ✵ ♣✷★✧✪❋✻✭✱
✮ ✯✯✱✯✰ ①✬✫ ♠✧★✩✪ ♠✩✫✫ ❋✫ ❄✰✱❄❘ ✴✱ ❊✷✩✬ ✩✪✭ ❋✬✫
✭♠❉❋✪❋♣✩★ ✩✻✺ ♠✧★✭♣❆★✩✪ ♦✧✪♠❆★✩✫ ✐
✽❂✾✿✿
▼✩✫✫ ✵ ✧♦ ✧❁✹✴✭✻ ✮ ✽✿✿ ⑦q❧r⑧❢q⑨
✽❀✾✿✼
⑦⑧✉❞ ❴❵ ⑩q⑨❶✉❤❷❢q⑨ qs ❝❦❷❷ ❞✉❤ ❥✉⑨⑧
✮ ✰✰✱❃❄
⑧q ❸❤❦❝❷❵
❅✭✬ ❆✫ ✬✩❇✭ ✧✻✭ ♠✧✪✭ ✭❁✩♠❉★✭✱ ❊✷✩✬ ❋✫ ✬✷✭
❹❋✻♣✭ ✇✭ ✩✪✭ ✷✩✈❋✻✴ ♠✩✫✫ ❉✭✪ ♣✭✻✬❍ ❋✬ ❋✫
❉✭✪♣✭✻✬✩✴✭ ✧♦ ♣✩✪●✧✻❍ ✷✹✺✪✧✴✭✻ ✩✻✺ ✧❁✹✴✭✻
♣✧✻✈✭✻❋✭✻✬ ✬✧ ❆✫✭ ✯✲✲ ✴ ✧♦ ✬✷✭ ♣✧♠❉✧❆✻✺
❋✻ ✭✬✷✩✻✧★✐ ✩✫ ✬✷✭ ✫✬✩✪✬❋✻✴ ♠✩✬✭✪❋✩★✱ ②✷❆✫❍ ❋✻ ✬✷✭
▼✧★✭♣❆★✩✪ ♦✧✪♠❆★✩ ✧♦ ✭✬✷✩✻✧★ ❋✫ ■ ❏❑◆❖P◆ ✯✲✲ ✴ ✫✩♠❉★✭ ✧♦ ✬✷✭ ✩●✧✈✭ ♣✧♠❉✧❆✻✺❍
▼✧★✩✪ ♠✩✫✫ ✧♦ ✭✬✷✩✻✧★ ❋✫ ■ ❡✳ ✯✳✱✲✯ ◗ ❘ ✯✱✲✲✰ ❚✱✲❃ ✴ ✷✹✺✪✧✴✭✻ ❋✫ ❉✪✭✫✭ ✻✬ ❍ ✳ ❚✱✳❃ ✴
◗ ✯❘✱✲✲❙ ✴ ♣✩✪●✧✻ ❋✫ ❉✪✭✫✭✻✬ ✩✻✺ ❃✯✱❘❭ ✴ ♣✷★✧✪❋✻✭ ❋✫
❉✪✭✫✭✻✬✱
✮ ❚❘✱✲❘✰ ✴
▼✩✫✫ ❉✭✪ ♣✭✻✬ ✧♦ ♣✩✪●✧✻ ⑦⑧✉❞ ⑥❵ ⑩q⑨❶✉❤⑧ ❢⑨⑧q ⑨r❝⑤✉❤ ❝q❧✉❷ qs
✉❦❥❺ ✉❧✉❝✉⑨⑧
❯❱❲❳❯ ❣
✮ ❨❳ ✮ ❭✳✱✯❚✵ ❻❋✈❋✺✭ ✬✷✭ ♠✩✫✫✭✫ ✧●✬✩❋✻✭✺ ✩●✧✈✭ ●✹
❱❩❲❳❩❬ ❣ ✪✭✫❉✭♣✬❋✈✭ ✩✬✧♠❋♣ ♠✩✫✫✭✫ ✧♦ ✈✩✪❋✧❆✫
▼✩✫✫ ❉✭✪ ♣✭✻✬ ✧♦ ✷✹✺✪✧✴✭✻ ✭★✭♠✭✻✬✫✱

❩❲❳❱❬ ❣ ❱❲❳❼ ❣
✮ ❨❳ ✮ ✯❪✱✯❪✵ ▼✧★✭✫ ✧♦ ✷✹✺✪✧✴✭✻ ✮ ✮ ❚✱✲❚
❱❩❲❳❩❬ ❣ ❨❲❳❳❬ ❣

▼✩✫✫ ❉✭✪ ♣✭✻✬ ✧♦ ✧❁✹✴✭✻


❯❱❲❯❼ ❣
❨❩❲❳❳ ❣ ▼✧★✭✫ ✧♦ ♣✩✪●✧✻ ✮ ✮ ✳✱✲✳✯
❨❯❲❳❨❣
✮ ❨❳ ✮ ❪❚✱❃❪✵
❱❩❲❳❩❬ ❣
❼❨❲❩❽ ❣
❫♦✬✭✪ ❆✻✺✭✪✫✬✩✻✺❋✻✴ ✬✷✭ ♣✩★♣❆★✩✬❋✧✻ ✧♦ ❉✭✪ ▼✧★✭✫ ✧♦ ♣✷★✧✪❋✻✭ ✮ ✮ ✳✱✲✳✯
❾❽❲❱❽❾ ❣
♣✭✻✬ ✧♦ ♠✩✫✫❍ ★✭✬ ❆✫ ✻✧✇ ✫✭✭ ✇✷✩✬ ❋✻♦✧✪♠✩✬❋✧✻
♣✩✻ ●✭ ✧●✬✩❋✻✭✺ ♦✪✧♠ ✬✷✭ ❉✭✪ ♣✭✻✬ ♣✧♠❉✧✫❋✬❋✧✻ ⑦⑧✉❞ ❿❵ ➀❢❶❢➁✉ ⑧❺✉ ❝q❧✉ ❶❦❧r✉ q⑤⑧❦❢⑨✉➁
✺✩✬✩✱ ❦⑤q❶✉ ⑤➂ ⑧❺✉ ❷❝❦❧❧✉❷⑧ ⑨r❝⑤✉❤
❹❋✻♣✭ ✳✱✲✳✯ ❋✫ ✫♠✩★★✭✫✬ ✈✩★❆✭❍ ✺❋✈❋✫❋✧✻ ●✹
❴❵❛❵❴ ❜❝❞❢❤❢❥❦❧ ♥q❤❝r❧❦ sq❤ tq❧✉❥r❧❦❤ ❋✬ ✴❋✈✭✫ ✩ ✪✩✬❋✧ ✧♦ ✳■✯■✯ ♦✧✪ ◆■❏■❏★ ✱
♥q❤❝r❧❦ ①✻ ♣✩✫✭ ✬✷✭ ✪✩✬❋✧✫ ✩✪✭ ✻✧✬ ✇✷✧★✭ ✻❆♠●✭✪✫❍
❫✻ ✉❝❞❢❤❢❥❦❧ sq❤❝r❧❦ ✪✭❉✪✭✫✭✻✬✫ ✬✷✭ ✫❋♠❉★✭✫✬ ✬✷✭✻ ✬✷✭✹ ♠✩✹ ●✭ ♣✧✻✈✭✪✬✭✺ ❋✻✬✧ ✇✷✧★✭
✇✷✧★✭ ✻❆♠●✭✪ ✪✩✬❋✧ ✧♦ ✈✩✪❋✧❆✫ ✩✬✧♠✫ ❉✪✭✫✭✻✬ ✻❆♠●✭✪ ●✹ ♠❆★✬❋❉★✹❋✻✴ ●✹ ✬✷✭ ✫❆❋✬✩●★✭
❋✻ ✩ ♣✧♠❉✧❆✻✺ ✇✷✭✪✭✩✫ ✬✷✭ ❝q❧✉❥r❧❦❤ ♣✧✭♦♦❋♣❋✭✻✬✱
sq❤❝r❧❦ ✫✷✧✇✫ ✬✷✭ ✭❁✩♣✬ ✻❆♠●✭✪ ✧♦ ✺❋♦♦✭✪✭✻✬ ⑦⑧✉❞ ➃❵ ➄❤❢⑧✉ ✉❝❞❢❤❢❥❦❧ sq❤❝r❧❦ ⑤➂
✬✹❉✭✫ ✧♦ ✩✬✧♠✫ ❉✪✭✫✭✻✬ ❋✻ ✩ ♠✧★✭♣❆★✭ ✧♦ ✩ ❝✉⑨⑧❢q⑨❢⑨❸ ⑧❺✉ ⑨r❝⑤✉❤❷ ❦s⑧✉❤ ➅❤❢⑧❢⑨❸
♣✧♠❉✧❆✻✺✱ ⑧❺✉ ❷➂❝⑤q❧❷ qs ❤✉❷❞✉❥⑧❢❶✉ ✉❧✉❝✉⑨⑧❷❵

①♦ ✬✷✭ ♠✩✫✫ ❉✭✪ ♣✭✻✬ ✧♦ ✈✩✪❋✧❆✫ ✭★✭♠✭✻✬✫ ❏◆❑❏★ ❋✫❍ ✬✷❆✫❍ ✬✷✭ ✭♠❉❋✪❋♣✩★ ♦✧✪♠❆★✩ ✧♦
❉✪✭✫✭✻✬ ❋✻ ✩ ♣✧♠❉✧❆✻✺ ❋✫ ❇✻✧✇✻❍ ❋✬✫ ✬✷✭ ✩●✧✈✭ ♣✧♠❉✧❆✻✺✱
✭ ♠❉ ❋✪❋ ♣✩★ ♦✧✪♠❆★ ✩ ♣✩✻ ● ✭ ✺✭✬✭✪ ♠❋ ✻✭ ✺✱ ⑦⑧✉❞ ➆❵ ➄❤❢⑧❢⑨❸ ❝q❧✉❥r❧❦❤ sq❤❝r❧❦
▼✧★✭♣❆★✩✪ ♦✧✪♠❆★✩ ♣✩✻ ♦❆✪✬✷✭✪ ●✭ ✧●✬✩❋✻✭✺ ❋♦ ❡✩❙ ❻✭✬✭✪♠❋✻✭ ✭♠❉❋✪❋♣✩★ ♦✧✪♠❆★✩ ♠✩✫✫
✬✷✭ ♠✧★✩✪ ♠✩✫✫ ❋✫ ❇✻✧✇✻✱ ②✷✭ ♦✧★★✧✇❋✻✴ ❫✺✺ ✬✷✭ ✩✬✧♠❋♣ ♠✩✫✫✭✫ ✧♦ ✈✩✪❋✧❆✫ ✩✬✧♠✫
✭❁✩♠❉★✭ ❋★★❆✫✬✪✩✬✭✫ ✬✷❋✫ ✫✭③❆✭✻♣✭✱ ❉✪✭✫✭✻✬ ❋✻ ✬✷✭ ✭♠❉❋✪❋♣✩★ ♦✧✪♠❆★✩✱

✶ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✶✄✍✎✞✠ ✶✏✑✒ ▲✓☛ ✑✸✔✝✕


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✲✳

❙✣✤✦ ✧★❙✩✪ ✪✣✫✪✦✬✭❙ ✣✮ ✪✯✦✤✩❙✭✰✱ ✜✢

❋✴✵ ✷✹✺✷❈✻ ✼✽✾✿✵✿❀❁❈ ❂✴✵✽❃❈❁ ✽❁❄❄ ✿❄ ❞❡❞❢ ❣❤❥❦♣q❦❥rs❤t✉ ✈✇①


❣❤❥❦♣q❦❥rs❤t❦♣ ♣✈②♣③②✈❤❦❥✇❣
❅❆❇❉❅ ❊ ❆ ❅❇❉❉● ❊ ❍■❇❏■❍
④❛✼ ⑤✴✵❯ ⑥❄❵✴✿❀❛✿✴✽✼❵✵❲⑦ ✿❄ ❯✼✵✿❚✼❯ ❂✵✴✽ ❵⑤✴
❑ ❏▼❇❏● ◆
⑧✵✼✼⑨ ⑤✴✵❯❄ ⑩ ❶❷❸❹❺❻❼❹❸♥ ❖✽✼❁♦✿♦◆ ❼❽❼❾❼♥❷◗
❖P◗ ❘✿❚✿❯✼ ❱✴❈❁✵ ✽❁❄❄ P❲ ✼✽✾✿✵✿❀❁❈ ❁ ♦❯ ❾ ❼❷❿❸♥ ❖✽ ✼❁ ♦✿♦ ◆ ❾❼➀❶➁❿❼ ◗❇
❂✴✵✽❃❈❁ ✽❁❄❄ ➂❵✴✿❀❛✿✴✽✼❵✵❲✻ ❵❛❃❄✻ ❯✼❁❈❄ ⑤✿❵❛ ❵❛✼ ❀❁❈❀❃❈❁❵✿✴♦
✴❂ ✽❁❄❄✼❄ ❖❄✴✽✼❵✿✽✼❄ ❚✴❈❃✽✼❄ ❁❈❄✴◗ ✴❂ ❵❛✼
❳❨❧❩❬ ♠
✵✼❁❀❵❁♦❵❄ ❁♦❯ ❵❛✼ ✾✵✴❯❃❀❵❄ ✿♦❚✴❈❚✼❯ ✿♦ ❁
❭♠❪✐❬✐❫❩❧ ❴❨❬ ❀❛✼✽✿❀❁❈ ✵✼❁❀❵✿✴♦❇ ➃✼❂✴✵✼ ❃♦❯✼✵❄❵❁♦❯✿♦◆ ❛✴⑤
❵✴ ❀❁❈❀❃❈❁❵✼ ❵❛✼ ❁✽✴❃♦❵❄ ✴❂ ✵✼❁❀❵❁♦❵❄ ✵✼➄❃✿✵✼❯
❑ ❆ ❑ ❖♥◗
✴✵ ❵❛✴❄✼ ✾✵✴❯❃❀✼❯ ✿♦ ❁ ❀❛✼✽✿❀❁❈ ✵✼❁❀❵✿✴♦✻ ❈✼❵
❖❀◗ ❱❃❈❵✿✾❈❲ ✼✽✾✿✵✿❀❁❈ ❂✴✵✽❃❈❁ P❲ ♥ ❃❄ ❄❵❃❯❲ ⑤❛❁❵ ✿♦❂✴✵✽❁❵✿✴♦ ✿❄ ❁❚❁✿❈❁P❈✼ ❂✵✴✽
✴P❵❁✿♦✼❯ ❁P✴❚✼ ❵✴ ◆✼❵ ❵❛✼ ✽✴❈✼❀❃❈❁✵ ❵❛✼ ➅➀❽➀♥❺❼➆ ❀❛✼✽✿❀❁❈ ✼➄❃❁❵✿✴♦ ✴❂ ❁ ◆✿❚✼♦
❂✴✵✽❃❈❁ ✵✼❁❀❵✿✴♦❇ ➇✼❵ ❃❄ ❀✴♦❄✿❯✼✵ ❵❛✼ ❀✴✽P❃❄❵✿✴♦ ✴❂
❜✽✾✿✵✿❀❁❈ ❂✴✵✽❃❈❁ ❑ ✷✹✺✷❈✻ ♥ ❑ ❆❇ ✹✼♦❀✼ ✽✼❵❛❁♦✼❇ ➈ P❁❈❁♦❀✼❯ ✼➄❃❁❵✿✴♦ ❂✴✵ ❵❛✿❄ ✵✼❁❀❵✿✴♦
✽✴❈✼❀❃❈❁✵ ❂✴✵✽❃❈❁ ✿❄ ✷✺✹❝✷❈✺❇ ✿❄ ❁❄ ◆✿❚✼♦ P✼❈✴⑤ ➉
✷✹❝ ❖◆◗ ❊ ❆➊✺ ❖◆◗ ➋ ✷➊✺ ❖◆◗ ❊ ❆ ✹✺➊ ❖◆◗

➌➍➎➍➏➐➑➏➒ ➍ ➐➓➔→➑➐➍➎ ➔➣↔➍↕➑➙➏


➛➜➜➝➞➟➠➡➢ ➤➝ ➤➥➦ ➧➨➩ ➝➫ ➜➝➡➭➦➞➯➨➤➠➝➡ ➝➫ ➲➨➭➭➳ ➨ ➵➨➧➨➡➜➦➟ ➜➥➦➲➠➜➨➧ ➦➸➺➨➤➠➝➡ ➥➨➭ ➤➥➦ ➻➼➽➾
➚➪➽➶➾➹ ➘➴ ➼➷➘➽➻ ➘➴ ➾➼➬➮ ➾➱➾➽➾➚➷ ➘➚ ➶➘➷➮ ➻✃❐➾➻ ➝➫ ➤➥➦ ➦➸➺➨➤➠➝➡❒ ❮➨➡❰ ➜➥➦➲➠➜➨➧ ➦➸➺➨➤➠➝➡➭ ➜➨➡
➵➦ ➵➨➧➨➡➜➦➟ ➵❰ ➷➹✃➼➱ ➼➚❐ ➾➹➹➘➹❒ Ï➦➤ ➺➭ ➤➨Ð➦ ➤➥➦ ➞➦➨➜➤➠➝➡➭ ➝➫ ➨ ➫➦➩ ➲➦➤➨➧➭ ➨➡➟ ➡➝➡Ñ➲➦➤➨➧➭ ➩➠➤➥
➝Ò❰➢➦➡ ➤➝ ➢➠➯➦ ➝Ò➠➟➦➭
Ó Ô➦Õ➭Ö × ØÙÚÕ➢Ö Û ÜÔ➦ ÚÙ ÝÕ➭Ö Õ➨Ö ➵➨➧➨➡➜➦➟ ➦➸➺➨➤➠➝➡
Ü ❮➢Õ➭Ö × Ù ÚÕ➢Ö Û Ü❮➢ÙÕ➭Ö Õ➵Ö ➵➨➧➨➡➜➦➟ ➦➸➺➨➤➠➝➡
ÞßÕ➭Ö × ÙÚ Õ➢Ö Û ÞßÙ àáÕ➭Ö Õ➜Ö ➺➡➵➨➧➨➡➜➦➟ ➦➸➺➨➤➠➝➡
â➸➺➨➤➠➝➡➭ Õ➨Ö ➨➡➟ Õ➵Ö ➨➞➦ ➵➨➧➨➡➜➦➟ ➭➠➡➜➦ ➤➥➦➞➦ ➨➞➦ ➭➨➲➦ ➡➺➲➵➦➞ ➝➫ ➲➦➤➨➧ ➨➡➟ ➝Ò❰➢➦➡ ➨➤➝➲➭ ➝➡
➦➨➜➥ ➭➠➟➦ ➝➫ ➦➸➺➨➤➠➝➡➭❒ ã➝➩➦➯➦➞ ➦➸➺➨➤➠➝➡ Õ➜Ö ➠➭ ➡➝➤ ➵➨➧➨➡➜➦➟❒ ä➡ ➤➥➠➭ ➦➸➺➨➤➠➝➡➳ å➥➝➭å➥➝➞➺➭
➨➤➝➲➭ ➨➞➦ ➵➨➧➨➡➜➦➟ ➵➺➤ ➡➝➤ ➤➥➦ ➝Ò❰➢➦➡ ➨➤➝➲➭❒ æ➝ ➵➨➧➨➡➜➦ ➠➤➳ ➩➦ ➲➺➭➤ å➧➨➜➦ ➤➥➦ ➜➝➦➫➫➠➜➠➦➡➤ ç ➝➡
➤➥➦ ➧➦➫➤ ➝➫ ➝Ò❰➢➦➡ ➝➡ ➤➥➦ ➧➦➫➤ ➭➠➟➦ ➝➫ ➤➥➦ ➦➸➺➨➤➠➝➡ ➤➝ ➵➨➧➨➡➜➦ ➤➥➦ ➝Ò❰➢➦➡ ➨➤➝➲➭ ➨åå➦➨➞➠➡➢ ➝➡ ➤➥➦
➞➠➢➥➤ ➭➠➟➦ ➝➫ ➤➥➦ ➦➸➺➨➤➠➝➡❒
ÞßÕ➭Ö × çÙ ÚÕ➢Ö Û ÞßÙ àáÕ➭Ö ➵➨➧➨➡➜➦➟ ➦➸➺➨➤➠➝➡
è➝➩ ➧➦➤ ➺➭ ➤➨Ð➦ ➜➝➲➵➺➭➤➠➝➡ ➝➫ å➞➝å➨➡➦➳ éÝãê❒ æ➥➠➭ ➦➸➺➨➤➠➝➡ ➜➨➡ ➵➦ ➵➨➧➨➡➜➦➟ ➠➡ ➭➤➦å➭❒
ëìíî ï ð➞➠➤➦ ➟➝➩➡ ➤➥➦ ➜➝➞➞➦➜➤ ➫➝➞➲➺➧➨➭ ➝➫ ➞➦➨➜➤➨➡➤➭ ➨➡➟ å➞➝➟➺➜➤➭❒ ã➦➞➦ å➞➝å➨➡➦ ➨➡➟ ➝Ò❰➢➦➡ ➨➞➦
➞➦➨➜➤➨➡➤➭➳ ➨➡➟ ➜➨➞➵➝➡ ➟➠➝Ò➠➟➦ ➨➡➟ ➩➨➤➦➞ ➨➞➦ å➞➝➟➺➜➤➭❒
éÝãêÕ➢Ö × Ù ÚÕ➢Ö Û éÙÚ Õ➢Ö ×ãÚÙÕ➧Ö ➺➡➵➨➧➨➡➜➦➟ ➦➸➺➨➤➠➝➡
ëìíî ñ ò➼➱➼➚➬➾ ➷➮➾ ➚➪➽➶➾➹ ➘➴ ó ➼➷➘➽➻ô õ➠➡➜➦ Ø ➜➨➞➵➝➡ ➨➤➝➲➭ ➨➞➦ ➠➡ ➤➥➦ ➞➦➨➜➤➨➡➤➳ ➤➥➦➞➦➫➝➞➦➳
➤➥➞➦➦ éÙ Ú ➲➝➧➦➜➺➧➦➭ ➨➞➦ ➞➦➸➺➠➞➦➟ ➝➡ ➤➥➦ ➞➠➢➥➤ ➭➠➟➦❒
éÝãê Õ➢Ö × Ù Ú Õ➢Ö Û ØéÙ Ú Õ➢Ö × ãÚÙ Õ➧Ö
ëìíî ö ò➼➱➼➚➬➾ ➷➮➾ ➚➪➽➶➾➹ ➘➴ ÷ ➼➷➘➽➻ ø ➝➡ ➤➥➦ ➧➦➫➤ ➤➥➦➞➦ ➨➞➦ ù ➥❰➟➞➝➢➦➡ ➨➤➝➲➭ ➠➡ ➤➥➦ ➞➦➨➜➤➨➡➤➭
➥➝➩➦➯➦➞➳ ➦➨➜➥ ➲➝➧➦➜➺➧➦ ➝➫ ➩➨➤➦➞ ➥➨➭ ➤➩➝ ➥❰➟➞➝➢➦➡ ➨➤➝➲➭➳ ➭➝ ➫➝➺➞ ➲➝➧➦➜➺➧➦➭ ➝➫ ➩➨➤➦➞ ➩➠➧➧ ➵➦
➞➦➸➺➠➞➦➟ ➫➝➞ ➦➠➢➥➤ ➥❰➟➞➝➢➦➡ ➨➤➝➲➭ ➝➡ ➤➥➦ ➞➠➢➥➤ ➭➠➟➦❒
éÝãê Õ➢Ö ×Ù Ú Õ➢Ö Û ØéÙ Ú Õ➢Ö×Óã ÚÙ Õ➧Ö
ëìíî ú ò➼➱➼➚➬➾ ➷➮➾ ➚➪➽➶➾➹ ➘➴ û ➼➷➘➽➻ø æ➥➦➞➦ ➨➞➦ ➤➦➡ ➝Ò❰➢➦➡ ➨➤➝➲➭ ➝➡ ➤➥➦ ➞➠➢➥➤ ➭➠➟➦ ÕØ ü Ü ý þ ➠➡
éÙ Ú ➨➡➟ Ó ü ÿý Ó ➠➡ ➩➨➤➦➞Ö❒ æ➥➦➞➦➫➝➞➦➳ ➫➠➯➦ Ù Ú ➲➝➧➦➜➺➧➦➭ ➨➞➦ ➡➦➦➟➦➟ ➤➝ ➭➺åå➧❰ ➤➥➦ ➞➦➸➺➠➞➦➟ ➤➦➡
➝Ò❰➢➦➡ ➨➤➝➲➭❒
éÝãê Õ➢Ö ×çÙ Ú Õ➢Ö Û ØéÙ Ú Õ➢Ö × ÓãÚÙ Õ➧Ö
ëìíî ❙ ❱➾➹✃➴❡ ➷➮➼➷ ➷➮➾ ➚➪➽➶➾➹ ➘➴ ➼➷➘➽➻ ➘➴ ➾➼➬➮ ➾➱➾➽➾➚➷ ✃➻ ➶➼➱➼➚➬➾❐ ✃➚ ➷➮➾ ➴✃➚➼➱ ➾ ➪➼➷✃➘➚❒ æ➥➦
➦➸➺➨➤➠➝➡ ➭➥➝➩➭ ➤➥➞➦➦ ➜➨➞➵➝➡ ➨➤➝➲➭➳ ➦➠➢➥➤ ➥❰➟➞➝➢➦➡ ➨➤➝➲➭➳ ➨➡➟ ➤➦➡ ➝Ò❰➢➦➡ ➨➤➝➲➭ ➝➡ ➦➨➜➥ ➭➠➟➦❒
➛➧➧ ➦➸➺➨➤➠➝➡➭ ➤➥➨➤ ➥➨➯➦ ➜➝➞➞➦➜➤ ➫➝➞➲➺➧➨➭ ➫➝➞ ➨➧➧ ➞➦➨➜➤➨➡➤➭ ➨➡➟ å➞➝➟➺➜➤➭ ➜➨➡ ➵➦ ➵➨➧➨➡➜➦➟❒ ➛➧➩➨❰➭
➞➦➲➦➲➵➦➞ ➤➥➨➤ ➭➺➵➭➜➞➠å➤➭ ➠➡ ➫➝➞➲➺➧➨➭ ➝➫ ➞➦➨➜➤➨➡➤➭ ➨➡➟ å➞➝➟➺➜➤➭ ➜➨➡➡➝➤ ➵➦ ➜➥➨➡➢➦➟ ➤➝ ➵➨➧➨➡➜➦
➨➡ ➦➸➺➨➤➠➝➡❒

✥ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✥✄✍✎✞✠ ✥✶✏✑ ▲✒☛ ✏✸✓✝✔ ✕✸✥✸✖✗✗✕ ✶✘✞✎✒✙✑✚ ✥✏✸✥✸✕✚ ✥ ✸✥✸✕✚ ✖✛✸✥✸✕✚ ✥ ✸✖✸✕
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✥✦

✖✗ ❈✘✙✚✛✜✢✣✤

❍✧★✧✩ ✪✧✫✬✭✮✧ ✭✮✯ ✯✰✱✲✳✴✧✮ ✭★✧ ✵✭✷✷✧✯ ▼❍◆ ❉✴❊ ✴✰❇✧❅ ■ ✪✱✷ ✱❋ ❍❑❏ ❉✴❊❃
r✹✺✻✼✺✽✼✾ ✭✮✯ ✵✭★❛✱✮ ✯✰✱✲✰✯✧ ✭✮✯ ✿✭✫✧★ ✭★✧
■ ✪✱✷ ✱❋ ✿✭✫✧★ ❉❍❑❏❊ ➂ ■ ❉■➃❩❬❊
✵✭✷✷✧✯ ♣r❀❁❂✻✼✾❃ ❄✱✫✧ ✫✬✭✫ ✭✷✷ ✫✬✧ ★✧✭✵✫✭✮✫❅ ✭✮✯
➂ ■ ❩❨ ➂ ❭❬ ✴
✫✬✧ t★✱✯❆✵✫❅ ✭★✧ ✴✭❅✧❅ ✰✮ ✫✬✧ ✭❛✱❇✧ ★✧✭✵✫✰✱✮
✭✮✯ ✫✬✰❅ ✬✭❅ ❛✧✧✮ ✰✮✯✰✵✭✫✧✯ ❛✳ ✷✧✫✫✧★ ❉✴❊ ✰✮ ✫✬✧ ➅➆ ➇ ➈➄➉
❛★✭✵❜✧✫❅ ✮✧✲✫ ✫✱ ✰✫❅ ❋✱★✪❆✷✭❃ ●✰✪✰✷✭★✷✳✩ ✰✮ ✫✬✧ ❩ ✪✱✷ ❍❑❏ ➂ ❩❨ ✴ ❍❑❏ ➍ ➂❩
➅➊➋➌ ➈➄➉
✵✭❅✧ ✱❋ ❅✱✷✰✯❅ ✭✮✯ ✷✰❝❆✰✯❅✩ ❉❅❊ ✭✮✯ ❉✷❊ ✭★✧ ✿★✰✫✫✧✮
★✧❅t✧✵✫✰❇✧✷✳❃
➅➆ ➇ ➈➄➉
❚✬✧ ✵✱✧❋❋✰✵✰✧✮✫❅ ■ ❋✱★ ❏❑ ✭✮✯ ❍❑❏ ✭★✧ ✵✭✷✷✧✯ ❍✧✮✵✧ ■ ✪✱✷ ❍❑❏
➅ ➊➋➌ ➈➄➉
❅✫✱✰✵✬✰✱✪✧✫★✰✵ ✵✱✧❋❋✰✵✰✧✮✫❅❃ ●✰✪✰✷✭★✷✳ ✫✬✧
✵✱✧❋❋✰✵✰✧✮✫ ❋✱★ ▼❍◆ ✭✮✯ ▼❏❑ ✰❅ ✱✮✧ ✰✮ ✧✭✵✬ ✵✭❅✧❃ ➂■ ❩❨ ✴ ❍❑❏ ➂ ❭❬ ✴ ❍❑❏
❚✬✧✳ ★✧t★✧❅✧✮✫ ✫✬✧ ✮❆✪❛✧★ ✱❋ ✪✱✷✧✵❆✷✧❅ ❉✭✮✯ ①②❖③P◗♠ ④⑤➎
✪✱✷✧❅ ✭❅ ✿✧✷✷❊ ✫✭❜✰✮✴ t✭★✫ ✰✮ ✫✬✧ ★✧✭✵✫✰✱✮ ✱★
❍✱✿ ✪✭✮✳ ✪✱✷✧❅ ✱❋ ✪✧✫✬✭✮✧ ✭★✧ ★✧❝❆✰★✧✯
❋✱★✪✧✯ ✰✮ ✫✬✧ ★✧✭✵✫✰✱✮❃
✫✱ t★✱✯❆✵✧ ■■ ✴ ▼❏❑ ❉✴❊ ✭❋✫✧★ ✵✱✪❛❆❅✫✰✱✮➏
❚✬❆❅✩ ✭✵✵✱★✯✰✮✴ ✫✱ ✫✬✧ ✭❛✱❇✧ ✵✬✧✪✰✵✭✷
★✧✭✵✫✰✱✮✩ ⑦❖P❯⑧⑩❖❶
➐✵✵✱★✯✰✮✴ ✫✱ ✫✬✧ ✵✬✧✪✰✵✭✷ ✧❝❆✭✫✰✱✮✩
⑨ ❏✮✧ ♠❖P◗ ✱❋ ▼❍◆❉✴❊ ★✧✭✵✫❅ ✿✰✫✬ ✫✿✱ ♠❖P◗❘
✱❋ ❏❑❉✴❊ ✫✱ ✴✰❇✧ ✱✮✧ ♠❖P◗ ✱❋ ▼❏❑ ❉✴❊ ✭✮✯ ❼❽❺ ❸ ❾ ❹ ➁ ❿➀❻
✫✿✱ ♠❖P◗❘ ✱❋ ❍❑❏❉✴❊
❲❲✴ ▼❏❑ ❉✴❊ ✰❅ ✱❛✫✭✰✮✧✯ ❋★✱✪ ❩❬ ✴ ▼❍◆ ❉✴❊❃
⑨ ❏✮✧ ♠❖P◗❙❯P◗ ✱❋ ▼❍ ◆ ❉✴❊ ★✧✭✵ ✫❅ ✿✰✫✬
➑ ➒ ❩ ✪✱✷ ▼❏❑❉✴❊ ✰❅ ✱❛✫✭✰✮✧✯ ❋★✱✪ ❩ ✪✱✷ ✱❋
■ ♠❖P◗❙❯P◗❘ ✱❋ ❏❑❉✴❊ ✫✱ ✴✰❇✧ ✱✮✧ ♠❖P◗❙❯P◗
▼❍◆❉✴❊➓
✱❋ ▼❏❑❉✴❊ ✭✮✯ ■ ✪✱✷✧✵❆✷✧❅ ✱❋ ❍❑❏❉✴❊
✪✱✷✧ ✱❋ ▼❏❑ ❉✴❊
❱ ■■❃❲ ❳ ✱❋ ▼❍◆❉✴❊ ★✧✭✵✫❅ ✿✰✫✬ ❲❲❃❨ ❳ ✱❋ ❏❑ ❉✴❊
✫✱ ✴✰❇✧ ■■❃❲ ❳ ✱❋ ▼❏❑ ❉✴❊ ✭✮✯ ❲❲❃❨ ❳ ✱❋ ❍❑❏❉✴❊ ➅ ➊➋➌ ➔➉➄ →➇➣
➂ ■■ ✴ ▼❏❑ ❉✴❊
❱ ❩❬ ✴ ✱❋ ▼❍◆ ❉✴❊ ★✧✭✵✫❅ ✿✰✫✬ ■ ❭■ ✴ ✱❋ ❏❑ ❉✴❊ ↔↔ ➇ ➔➉➄ →➇➣
✫✱ ✴✰❇✧ ❲❲ ✴ ✱❋ ▼❏ ❑ ❉✴❊ ✭✮✯ ■ ❩❨ ✴ ✱❋ ➂ ↕❃➙ ✪✱✷ ▼❏❑ ❉✴❊
❍❑❏ ❉✴❊❃
❍✧✮✵✧✩ ↕❃➙ ✪✱✷ ▼❏❑ ❉✴❊ ✿✱❆✷✯ ❛✧ ✱❛✫✭✰✮✧✯
❪★✱✪ ✫✬✧❅✧ ★✧✷✭✫✰✱✮❅✬✰t❅✩ ✫✬✧ ✴✰❇✧✮ ✯✭✫✭ ❋★✱✪ ↕❃➙ ✪✱✷ ▼❍◆ ❉✴❊ ✱★ ↕❃➙ ✪✱✷ ✱❋ ▼❍◆ ❉✴❊
✵✭✮ ❛✧ ✰✮✫✧★✵✱✮❇✧★✫✧✯ ✭❅ ❋✱✷✷✱✿❅ ❫ ✿✱❆✷✯ ❛✧ ★✧❝❆✰★✧✯ ✫✱ t★✱✯❆✵✧ ■■ ✴
❴❵ss ❷ ❴❞❡❢ ▼❏❑ ❉✴❊❃

❣❤✐✐
❥ ❦❧♥ ④⑤④➛⑤④ ➜⑩♠⑩⑧⑩❶➝ ➞◗➟➝◗❶⑧
♦q✉✈✇❧
➠✭✮✳ ✭ ✫✰✪✧✩ ✫✬✧ ★✧✭✵✫✰✱✮❅ ✭★✧ ✵✭★★✰✧✯ ✱❆✫
✿✬✧✮ ✫✬✧ ★✧✭✵✫✭✮✫❅ ✭★✧ ✮✱✫ t★✧❅✧✮✫ ✰✮ ✫✬✧
①②❖③P◗♠ ④⑤⑥
✭✪✱❆✮✫❅ ✭❅ ★✧❝❆✰★✧✯ ❛✳ ✭ ❛✭✷✭✮✵✧✯ ✵✬✧✪✰✵✭✷
▼ ✭✷✵ ❆✷✭✫✧ ✫✬✧ ✭✪✱❆✮✫ ✱❋ ✿✭✫✧★ ❉✴❊ ★✧✭✵✫✰✱✮❃ ➡✮ ❅❆✵✬ ❅✰✫❆✭✫✰✱✮❅✩ ✱✮✧ ★✧✭✵✫✭✮✫ ✰❅ ✰✮
t★✱✯❆✵✧✯ ❛✳ ✫✬✧ ✵✱✪❛❆❅✫✰✱✮ ✱❋ ❩❬ ✴ ✱❋ ✧✲✵✧❅❅ ✱❇✧★ ✫✬✧ ✱✫✬✧★❃ ❚✬✧ ★✧✭✵✫✭✮✫ ✿✬✰✵✬ ✰❅
✪✧✫✬✭✮✧❃ t★✧❅✧✮✫ ✰✮ ✫✬✧ ✷✧❅❅✧★ ✭✪✱❆✮✫ ✴✧✫❅ ✵✱✮❅❆✪✧✯
⑦❖P❯⑧⑩❖❶ ✭❋✫✧★ ❅✱✪✧✫✰✪✧ ✭✮✯ ✭❋✫✧★ ✫✬✭✫ ✮✱ ❋❆★✫✬✧★
★✧✭✵✫✰✱✮ ✫✭❜✧❅ t✷✭✵✧ ✿✬✭✫✧❇✧★ ❛✧ ✫✬✧ ✭✪✱❆✮✫
❚✬✧ ❛✭✷✭✮✵✧✯ ✧❝❆✭✫✰✱✮ ❋✱★ ✵✱✪❛❆❅✫✰✱✮ ✱❋
✱❋ ✫✬✧ ✱✫✬✧★ ★✧✭✵✫✭✮✫ t★✧❅✧✮✫❃ ❍✧✮✵✧✩ ✫✬✧
✪✧✫✬✭✮✧ ✰❅ ❫
★✧✭✵✫✭✮✫ ✿✬✰✵✬ ✴✧✫❅ ✵✱✮❅❆✪✧✯✩ ✷✰✪✰✫❅ ✫✬✧
❼❽ ❺ ❸ ❾ ❹ ➁ ❿➀❻ ✭✪✱❆✮✫ ✱❋ t★✱✯❆✵✫ ❋✱★✪✧✯ ✭✮✯ ✰❅✩ ✫✬✧★✧❋✱★✧✩
✵✭✷✷✧✯ ✫✬✧ P⑩♠⑩⑧⑩❶➝ ②◗➟➝◗❶⑧❃
❉✰❊❩❬ ✴ ✱❋ ▼❍◆ ✵✱★★✧❅t✱✮✯❅ ✫✱ ✱✮✧ ✪✱✷✧❃
➡✮ t✧★❋✱★✪✰✮✴ ❅✫✱✰✵✬✰✱✪✧✫★✰✵ ✵✭✷✵❆✷✭✫✰✱✮❅✩
❉✰✰❊ ❪★✱✪ ✫✬✧ ✭❛✱❇✧ ✧❝❆✭✫✰✱✮✩ ❩ ✪✱✷ ✱❋
✫✬✰❅ ✭❅t✧✵✫ ✰❅ ✭✷❅✱ ✫✱ ❛✧ ❜✧t✫ ✰✮ ✪✰✮✯❃

✶ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✶✄✍✎✞✠ ✶✏✑✒ ▲✓☛ ✑✸✔✝✕


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✳✴

❙✤✦✧ ★✩❙✪✫ ✫✤✬✫✧✭✮❙ ✤✯ ✫✰✧✦✪❙✮✱✲ ✢✣

P✵✷✹✺✻✼ ✽✾✿ s➊➋t ✉ ✈❾➈ ❿✉➀


❹❂❹❁ ■❁❱ ♠❅❳ ❇❏❱ ❉❄❊
❀❁❂❁ ❃❄ ❅❆ ❇❈ ❉❄❊ ❋●❍ ■❁❂❁ ❃❄ ❅❆ ❏❈ ❉❄❊ ❋❑▼ s❻❼❽ ✈❾➈ ❿✉➀
♠◆❖▼❍ ◗❅ ❘❑❅❍❚❯▼ ❇❏❱ ❉❄❊❂ ❲❋❳❯❚❳❋◗▼ ◗❨▼
q ❹❂❹❁ ■❁❱ ■① ❄ ❇❏❱ ❉❄❊
❇❏❱ ❉❄❊ ❆❅❑♠▼❍❂ ❩❍▼●◗◆❆❬ ◗❨▼ ❳◆♠◆◗◆●❄
❑▼❋❄▼●◗ ◆● ◗❨▼ ❘❑❅❍❚❯◗◆❅● ❅❆ ❇❏❱ ◆● ◗❨◆❭ q ❀③❂■ ■❁❱ ❄ ❇❏❱
❭◆◗❚❋◗◆❅●❂ q ❀③❂■ ❃❄ ❇❏❱
❪✷✺❫❴❵✷❛
✽✾✽➌✾➍ ➎✻➏➐❴❵✷❛➑ ❵❛ ❪✷✺❫❴❵✷❛➑
❜ ❝❋❳❋●❯▼❍ ▼❞❚❋◗◆❅● ❆❅❑ ◗❨▼ ❋❝❅❡▼ ❑▼❋❯◗◆❅●
◆❭ ✐❑◆◗◗▼● ❋❭ ❆❅❳❳❅✐❭ ❢ ❜ ♠❋➒❅❑◆◗❬ ❅❆ ❑▼❋❯◗◆❅●❭ ◆● ◗❨▼ ❳❋❝❅❑❋◗❅❑◆▼❭ ❋❑▼
❲❋❳❯❚❳❋◗◆❅● ❅❆ ♠❅❳▼❭ ❢ ❯❋❑❑◆▼❍ ❅❚◗ ◆● ❭❅❳❚◗◆❅●❭❂ ➓❨▼❑▼❆❅❑▼❸ ◆◗ ◆❭
◆♠❘❅❑◗❋●◗ ◗❅ ❚●❍▼❑❭◗❋●❍ ❋❭ ❨❅✐ ◗❨▼ ❋♠❅❚●◗
❦ ❥ ❣ ❧ ❤ ♣ ♥♦❥ ❣ ❧ ❅❆ ❭❚❝❭◗❋●❯▼ ◆❭ ▼❖❘❑▼❭❭▼❍ ✐❨▼● ◆◗ ◆❭ ❘❑▼❭▼●◗ ◆●
♠❅❳▼❭ ❅❆ ❇❈ ◗❨▼ ❆❅❑♠ ❅❆ ❋ ❭❅❳❚◗◆❅●❂ ➓❨▼ ❯❅●❯▼●◗❑❋◗◆❅● ❅❆ ❋
❭❅❳❚◗◆❅● ❅❑ ◗❨▼ ❋♠❅❚●◗ ❅❆ ❭❚❝❭◗❋●❯▼ ❘❑▼❭▼●◗
sttt ✉ ✈ r
q ❀❁❂❁ ❃❄ ❇❈ ◆● ◆◗❭ ❄◆❡▼● ❡❅❳❚♠▼ ❯❋● ❝▼ ▼❖❘❑▼❭❭▼❍ ◆● ❋●❬ ❅❆
s ✇✉ ✈ r ◗❨▼ ❆❅❳❳❅✐◆●❄ ✐❋❬❭❂
q ■①❂②③ ■❁❈ ♠❅❳ ■❂ ➔❋❭❭ ❘▼❑ ❯▼●◗ ❅❑ ✐▼◆❄❨◗ ❘▼❑ ❯▼●◗ ❉✐→✐ ➣❊
♠❅❳▼❭ ❅❆ ❏❈ ➇❂ ➔❅❳▼ ❆❑❋❯◗◆❅●

⑤⑥⑥⑥ ⑦ ⑧④ ❹❂ ➔❅❳❋❑◆◗❬
q ■❁❂❁❁ ❃❄ ❏❈
⑤ ⑨⑦ ⑧④ ⑩ ❶❂ ➔❅❳❋❳◆◗❬

q ❶❂❷③ ■❁❱ ♠❅❳ ↔▼◗ ❚❭ ●❅✐ ❭◗❚❍❬ ▼❋❯❨ ❅●▼ ❅❆ ◗❨▼♠ ◆● ❍▼◗❋◆❳❂

❜❯❯❅❑❍◆●❄ ◗❅ ◗❨▼ ❋❝❅❡▼ ▼❞❚❋◗◆❅●❸ ■ ♠❅❳ ↕➙ ➛➜➝➝ ➞➟➠ ➡➟➢➤


❇❈ ❉❄❊ ❑▼❞❚◆❑▼❭ ❹ ♠❅❳ ❏❈ ❉❄❊❸ ❆❅❑ ◗❨▼ ❑▼❋❯◗◆❅●❂ ❩◗ ◆❭ ❅❝◗❋◆●▼❍ ❝❬ ❚❭◆●❄ ◗❨▼ ❆❅❳❳❅✐◆●❄ ❑▼❳❋◗◆❅●❢
❏▼●❯▼❸ ❆❅❑ ■①❂②③ ■❁❈ ♠❅❳ ❅❆ ❇❈❸ ◗❨▼ ♠❅❳▼❭
❅❆ ❏❈ ❉❄❊ ❑▼❞❚◆❑▼❍ ✐❅❚❳❍ ❝▼ ➥➦➧➧ ➨➩➫ ➭➩➯
❺ ❻❼❽ ❾r ❿✉➀
■①❂②③ ■❁❈ ♠❅❳ ❇❈
s❻❼❽ ✈ r ❿✉➀
P✵✷✹✺✻✼ ✽✾➲
q ❀❂❹③ ■❁❱ ♠❅❳ ❏❈
❜ ❭❅❳❚◗◆❅● ◆❭ ❘❑▼❘❋❑▼❍ ❝❬ ❋❍❍◆●❄ ➇ ❄ ❅❆ ❋
➁❚◗ ✐▼ ❨❋❡▼ ❅●❳❬ ❶❂❷③ ■❁❱ ♠❅❳ ❏❈❂ ❏▼●❯▼❸ ❭❚❝❭◗❋●❯▼ ❜ ◗❅ ■② ❄ ❅❆ ✐❋◗▼❑❂ ❲❋❳❯❚❳❋◗▼
❍◆❨❬❍❑❅❄▼● ◆❭ ◗❨▼ ❳◆♠◆◗◆●❄ ❑▼❋❄▼●◗ ◆● ◗❨◆❭ ◗❨▼ ♠❋❭❭ ❘▼❑ ❯▼●◗ ❅❆ ◗❨▼ ❭❅❳❚◗▼❂
❯❋❭▼❂ ➂❅ ❇❏❱❉❄❊ ✐❅❚❳❍ ❝▼ ❆❅❑♠▼❍ ❅●❳❬ ❆❑❅♠
◗❨❋◗ ❋♠❅❚●◗ ❅❆ ❋❡❋◆❳❋❝❳▼ ❍◆❨❬❍❑❅❄▼● ➃➄➅➄➆
❪✷✺❫❴❵✷❛
❶❂❷③ ■❁❱ ♠❅❳
➂◆●❯▼ ❹ ♠❅❳ ❏❈❉❄❊ ❄◆❡▼❭ ➇ ♠❅❳ ❇❏❱❉❄❊
➳➵➸➸ ➺➻➼ ➽➻➾➚
➉ ❻❼❽ ✈❾➈ ❿✉➀
❶❂❷③ ■❁❱ ♠❅❳ ❏❈ ❉❄❊
❺ ❻❼❽ ❾r ❿✉➀ ➉✉


q ❹❂❹❁ ■❁ ♠❅❳ ❇❏❱ ❉❄❊ ➉ ✉ ❼➶ ➹ ➴s➘
❹❂❹❁ ■❁❱ ♠❅❳ ❇❏❱ ❉❄❊ ◆❭ ❅❝◗❋◆●▼❍❂
➉✉
❩❆ ◗❨▼❬ ❋❑▼ ◗❅ ❝▼ ❯❅●❡▼❑◗▼❍ ◗❅ ❄❑❋♠❭❸ ◆◗ ◆❭ ➪ ×stt
➉t ✉
❍❅●▼ ❋❭ ❆❅❳❳❅✐❭ ❢
■ ♠❅❳ ❇❏❱ ❉❄❊ q ■①❂❁ ❄ ❇❏❱ ❉❄❊ q ■❁ ➣

✥ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✥✄✍✎✞✠ ✥✶✏✑ ▲✒☛ ✏✸✓✝✔ ✕✸✥✸✖✗✗✕ ✶✘✞✎✒✙✑✚ ✥✏✸✥✸✕✚ ✥✛✸✥✸✕✚ ✖✜✸✥✸✕✚ ✥✛✸✖✸✕
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✥✦

✖✗ ❈✘✙✚✛✜✢✣✤

✧★ ✩✪✫✬ ✭✮✯✰✱✲✪✳ ❡✺❁✹❣ ⑧⑦⑦ ❂❸ ✾✿ t❞ ④✽⑤⑥ ✽✼✻ ✴✽❶✻❀ ✽❀❋


■✴ ✵✹ ✴✺✻ ✼✽✴✵✾ ✾✿ ❀❁❂❃✻✼ ✾✿ ❂✾❄✻✹ ✾✿ ✽ ❅✽✼✴✵❆❁❄✽✼ ✻❀✾❁♦✺ ❝✽✴✻✼ ✵✹ ✽❋❋✻❋ ✴✾ ❋✵❄❁✴✻ ✵✴ ✴✾ ❂✽❶✻ ✵✴
❆✾❂❅✾❀✻❀✴ ✴✾ ✴✺✻ ✴✾✴✽❄ ❀❁❂❃✻✼ ✾✿ ❂✾❄✻✹ ✾✿ ✴✺✻ t ❄✵✴✼✻s
✹✾❄❁✴✵✾❀s ■✿ ✽ ✹❁❃✹✴✽❀❆✻ ❇❉❊ ❋✵✹✹✾❄●✻✹ ✵❀ ■❀ ✿✽❆✴ ✿✾✼ ✹❁❆✺ ❆✽❄❆❁❄✽✴✵✾❀✹❣ ✽ ♦✻❀✻✼✽❄
✹❁❃✹✴✽❀❆✻ ❇❍❊ ✽❀❋ ✴✺✻✵✼ ❀❁❂❃✻✼ ✾✿ ❂✾❄✻✹ ✽✼✻ ✿✾✼❂❁❄✽❣ ❞ ❾ ❿❾ ❽ ❞ ➀ ➁➀ ❝✺✻✼✻ ❞ ✽❀❋ ❿ ✽✼✻
♥❏ ✽❀❋ ♥❑ ✼✻✹❅✻❆✴✵●✻❄▼◆ ✴✺✻❀ ✴✺✻ ❂✾❄✻ ✿✼✽❆✴✵✾❀✹ ❂✾❄✽✼✵✴▼ ✽❀❋ ●✾❄❁❂✻ ✼✻✹❅✻❆✴✵●✻❄▼ ❆✽❀ ❃✻ ❁✹✻❋s
✾✿ ❉ ✽❀❋ ❍ ✽✼✻ ♦✵●✻❀ ✽✹ ■❀ ✴✺✵✹ ❆✽✹✻❣ ❞ ❾ ✵✹ ✻⑩❁✽❄ ✴✾ ⑦s⑧◆ ❿ ❾ ❽ t⑦⑦⑦ ❂❸
✽ ❀❋❣ ❞ ➀ ❽ ts⑦ ◆ ➁ ➀ ✵✹ ✴✾ ❃✻ ❆✽❄❆ ❁❄✽✴✻ ❋s
◗❘❙❚ ❢❯❱❲❳❨❘❩ ③❁❃✹✴✵✴❁✴✵❀♦ ✴✺✻ ●✽❄❁✻✹ ✵❀ ✴✺✻ ✿✾✼❂❁❄✽❷
❬❘❭❘❢ ♠❘ ⑦s⑧ ❞ t⑦⑦⑦ ❂❸ ❽ ts⑦ ❞ ❿➀

❬❘❭❘❢ ♠❘❙❚❫ ➃➄➅ ➆ ➊
➋ ➉➂ ➇ ❽ ⑧⑦⑦ ❂❸
❵❖ ➈

❵ ❖ ❴ ❵P ④✾✴✻ ✴✺✽✴ ✴✺✻ ➌➍➎➏➐➑ ➒➓ ➎➒➔➐→ ➒➓ →➒➔➍➣➐
❤④✽⑤⑥✐ ❝✽✹ ⑦s⑧ ✵❀ ⑧⑦⑦ ❂❸ ✽❀❋ ↔↕ ➙➛➜ ➝➞➟➛↔♥➞➠
◗❘❙❚ ❢❯❱❲❳❨❘❩ ↕➙➞ ➜➛➟➞❣ ✵s✻s❣ ⑦s⑧ ✻●✻❀ ✽✿✴✻✼ ❋✵❄❁✴✵✾❀ ❤ ✵❀ t⑦⑦⑦
❂❸✐ ✽✹ ❝✻ ✺✽●✻ ❆✺✽❀♦✻❋ ➡❁✹✴ ✴✺✻ ✽❂✾❁❀✴ ✾✿
❬❘❭❘❢ ♠❘
❪ ✹✾❄●✻❀✴ ❤✵s✻s ❝✽✴✻✼✐ ✽❀❋ ✺✽●✻ ❀✾✴ ❋✾❀✻ ✽❀▼✴✺✵❀♦
❬❘❭❘❢ ♠❘❙❚❫ ❝✵✴✺ ✼✻✹❅✻❆✴ ✴✾ ④✽⑤⑥s ❍❁✴ ❶✻✻❅ ✵❀ ❂✵❀❋ ✴✺✻
❵P ❆✾❀❆✻❀✴✼✽✴✵✾❀s

❵ ❖ ❴ ❵P
➢➑➒➏➔➐➎ ➤➥➦
❛★ ✩✪✫✯✮✲✱❜ ➧✽❄❆❁❄✽✴✻ ✴✺✻ ❂✾❄✽✼✵✴▼ ✾✿ ④✽⑤⑥ ✵❀ ✴✺✻
■✴ ✵✹ ✴✺✻ ❂✾✹✴ ❝✵❋✻❄▼ ❁✹✻❋ ❁❀✵✴ ✽❀❋ ✵✹ ❋✻❀✾✴✻❋ ✹✾❄❁✴✵✾❀ ❅✼✻❅✽✼✻❋ ❃▼ ❋✵✹✹✾❄●✵❀♦ ✵✴✹ ➨ ♦ ✵❀
❃▼ ❞s ■✴ ✵✹ ❋✻✿✵❀✻❋ ✽✹ ✴✺✻ ❀❁❂❃✻✼ ✾✿ ❂✾❄✻✹ ✾✿ ✻❀✾❁♦✺ ❝✽✴✻✼ ✴✾ ✿✾✼❂ ⑧➩⑦ ❂❸ ✾✿ ✴✺✻
✴✺✻ ✹✾❄❁✴✻ ✵❀ t ❄✵✴✼✻ ✾✿ ✴✺✻ ✹✾❄❁✴✵✾❀s ❡✺❁✹❣ ✹✾❄❁✴✵✾❀s

➫➒➔➍➣➭➒➌
❥❦❧ ❦♣ q❦
❞✾❄✽✼✵✴▼ ❤❞✐ r ③✵❀❆✻ ❂✾❄✽✼✵✴▼ ❤❞✐
✉❦✈✇q① ❦♣ ②
❥❦❧ ❦♣ q
③❁❅❅✾✹✻ ❝✻ ✺✽●✻ t ❞ ✹✾❄❁✴✵✾❀ ✾✿ ✽ r
✹❁❃✹✴✽❀❆✻❣ ✹✽▼ ④✽⑤⑥ ✽❀❋ ❝✻ ❝✽❀✴ ✴✾ ❅✼✻❅✽✼✻ ✉❦✈✇q① ❦♣
✽ ⑦s⑧ ❞ ✹✾❄❁✴✵✾❀ ✿✼✾❂ ✵✴s
➯➲②② ❦♣ ❥➲
t ❞ ④✽⑤⑥ ❂✻✽❀✹ t ❂✾❄ ✾✿ ④✽⑤⑥ ❅✼✻✹✻❀✴ r
✵❀ t ❄✵✴✼✻ ✾✿ ✴✺✻ ✹✾❄❁✴✵✾❀s ⑨✾✼ ⑦s⑧ ❞ ✹✾❄❁✴✵✾❀ ❝✻
➳ ➵ ➸ ➳➃ ➵
✼✻⑩❁✵✼✻ ⑦s⑧ ❂✾❄✻✹ ✾✿ ④✽⑤⑥ ✵❀ t ❄✵✴✼✻ ✹✾❄❁✴✵✾❀s ➇
⑥✻❀❆✻❣ ❝✻ ✺✽●✻ ✴✾ ✴✽❶✻ ⑦s⑧ ❂✾❄✻✹ ✾✿ ④✽⑤⑥ ➃➄➅➺➃ ➻
✽❀❋ ❂✽❶✻ ✴✺✻ ✹✾❄❁✴✵✾❀ ✴✾ t ❄✵✴✼✻s ❽ ⑦s➨ ❂✾❄ ❸➼❾
④✾❝ ✺✾❝ ❂❁❆✺ ●✾❄❁❂✻ ✾✿ ❆✾❀❆✻❀✴✼✽✴✻❋ ❽ ⑦s➨ ❞
❤t❞✐ ④✽⑤⑥ ✹✾❄❁✴✵✾❀ ❃✻ ✴✽❶✻❀ ❝✺✵❆✺ ❆✾❀✴✽✵❀✹ ④✾✴✻ ✴✺✽✴ ❂✾❄✽✼✵✴▼ ✾✿ ✽ ✹✾❄❁✴✵✾❀ ❋✻❅✻❀❋✹
⑦s⑧ ❂✾❄✻✹ ✾✿ ④✽⑤⑥ ❆✽❀ ❃✻ ❆✽❄❆❁❄✽✴✻❋ ✽✹ ❁❅✾❀ ✴✻❂❅✻✼✽✴❁✼✻ ❃✻❆✽❁✹✻ ●✾❄❁❂✻ ✾✿ ✽
✿✾❄❄✾❝✹❷ ✹✾❄❁✴✵✾❀ ✵✹ ✴✻❂❅✻✼✽✴❁✼✻ ❋✻❅✻❀❋✻❀✴s
■✿ t ❂✾❄ ✵✹ ❅✼✻✹✻❀✴ ✵❀ t ❸ ✾✼ t⑦⑦⑦ ❂❸
➽★ ✩✪✫✯✫✲✱❜
✴✺✻❀ ⑦s⑧ ❂✾❄ ✵✹ ❅✼✻✹✻❀✴ ✵❀
■✴ ✵✹ ❋✻✿✵❀✻❋ ✽✹ ✴✺✻ ❀❁❂❃✻✼ ✾✿ ❂✾❄✻✹ ✾✿ ✹✾❄❁✴✻
❹❺❺❺ q❻ ❅✼✻✹✻❀✴ ✵❀ t ❶♦ ✾✿ ✹✾❄●✻❀✴s ■✴ ✵✹ ❋✻❀✾✴✻❋ ❃▼ ❂s
× ❺❧❼
❹ q❦✈
➾➚➄ ➚➪ ➶➚➹➘
❽ ⑧⑦⑦ ❂❸ ❡✺❁✹❣ ❞✾❄✽❄✵✴▼ ❤❂✐ ➇
➆➴➷➷ ➚➪ ➷➚➹

✷ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✶✄✍✎✞✠ ✶✏✑✒ ▲✓☛ ✑✸✔✝✕


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✱✲

❙✢✣✤ ✦✧❙★✩ ✩✢✪✩✤✫✬❙ ✢✭ ✩✮✤✣★❙✬✯✰ ✷✜

P✳✴✵✹✺✻ ✼✽✾ ❤✐❥ ✐❦ ❧✐♠♥


❊❇❋■❋❄❅❆ ♦
❚✿❀ ❁❀❂❃❄❅❆ ❇❈ ❉ ❊ ❃❇❋●❅❄❇❂ ❇❈ ❍■❏❋ ❄❃ ♣qrr ✐❦ r✐
❹❱
❑▼◆❖ ◗ ❘❯ ▼ ❏■❋❲●❋■❅❀ ❘❇❋■❋❄❅❆ ❇❈ ❅✿❀
❃❇❋●❅❄❇❂▼ s ❧✐♠

❳✴✹❨❩❬✴❭ t❥✉✈①② ③④

❊ ❪ ❉ ❘❇❋ ❯❫❴ ❪ ◆▼❛⑤ ⑥


⑦❈❅❀❂ ❄❂ ■ ❲✿❀❘❄❃❅❡❆ ❋■⑧❇❡■❅❇❡❆⑨ ■ ❃❇❋●❅❄❇❂
❊■❃❃ ❇❈ ❍■❏❋
❇❈ ■ ❁❀❃❄❡❀❁ ❲❇❂❲❀❂❅❡■❅❄❇❂ ❄❃ ⑩❡❀⑩■❡❀❁ ⑧❆
❄❂ ❑ ❯ ❃❇❋●❅❄❇❂ ❪ ❉ ❖❵▼❖ ❪ ❑❛❖▼❖ ◗
❁❄❋●❅❄❂◗ ■ ❃❇❋●❅❄❇❂ ❇❈ ❶❂❇✇❂ ✿❄◗✿❀❡
❊■❃❃ ❇❈ ❲❇❂❲❀❂❅❡■❅❄❇❂▼ ❚✿❀ ❃❇❋●❅❄❇❂ ❇❈ ✿❄◗✿❀❡
❑❯ ❃❇❋●❅❄❇❂ ❪ ❑❜❜❜ ❑▼◆❖ ❪ ❑◆❖❜ ◗ ❲❇❂❲❀❂❅❡■❅❄❇❂ ❄❃ ■❋❃❇ ❶❂❇✇❂ ■❃ ❃❅❇❲❶
❹❱
❝❃❄❂❲❀ ❁❀❂❃❄❅❆ ❪ ❑▼◆❖ ◗ ❘❯ ❞ ❃❇❋●❅❄❇❂▼ ❍❇❅❀ ❅✿■❅ ❘❇❋■❋❄❅❆ ❇❈ ■ ❃❇❋●❅❄❇❂
❊■❃❃ ❇❈ ❁❇❀❃ ❂❇❅ ❲✿■❂◗❀ ✇❄❅✿ ❅❀❘⑩❀❡■❅●❡❀ ❃❄❂❲❀
✇■❅❀❡ ❄❂ ❃❇❋●❅❄❇❂ ❪ ❑◆❖❜ ❢❑❛❖▼❖ ❘■❃❃ ❡ ❀❘■❄ ❂❃ ● ❂■ ❈❈❀❲❅ ❀❁ ✇❄ ❅✿
❪ ❑❜❛❣▼❖ ◗ ❅❀❘⑩❀❡■❅●❡❀▼

❷❸❺❺❻❼❽

❚✿❀ ❃❅●❁❆ ❇❈ ❲✿❀❘❄❃❅❡❆ ❄❾ ❿➀➁➂ ➃➄➅➆➁➇➈➉➇ ➈❾ ➃➇❾ ➊➆➄➈➃➉ ➀➉➋➆➄➅➈❾❾➀❾ ➀❿➀➁➂ ❾➅➌➀➁➀ ➆➍
➎➃➍➀➏ ➐➌➀➄➃❾➇❾ ❾➇➑➊➂ ➇➌➀ ➅➁➆➅➀➁➇➃➀❾ ➈➉➊ ❾➇➁➑➋➇➑➁➀ ➆➍ ❾➑➒❾➇➈➉➋➀❾ ➈➉➊ ➇➌➀ ➋➌➈➉➓➀❾
➑➉➊➀➁➓➆➉➀ ➒➂ ➇➌➀➄➏ ➔➎➎ ❾➑➒❾➇➈➉➋➀❾ ➋➆➉➇➈➃➉ ➄➈➇➇➀➁ →➌➃➋➌ ➋➈➉ ➀➣➃❾➇ ➃➉ ➇➌➁➀➀ ❾➇➈➇➀❾ ↔
❾➆➎➃➊↕ ➎➃➙➑➃➊ ➆➁ ➓➈❾➏ ➛➌➀ ➋➆➉❾➇➃➇➑➀➉➇ ➅➈➁➇➃➋➎➀❾ ➈➁➀ ➌➀➎➊ ➃➉ ➊➃➍➍➀➁➀➉➇ →➈➂❾ ➃➉ ➇➌➀❾➀ ❾➇➈➇➀❾ ➆➍
➄➈➇➇➀➁ ➈➉➊ ➇➌➀➂ ➀➣➌➃➒➃➇ ➇➌➀➃➁ ➋➌➈➁➈➋➇➀➁➃❾➇➃➋ ➅➁➆➅➀➁➇➃➀❾➏ ➜➈➇➇➀➁ ➋➈➉ ➈➎❾➆ ➒➀ ➋➎➈❾❾➃➍➃➀➊ ➃➉➇➆
➀➎➀➄➀➉➇❾↕ ➋➆➄➅➆➑➉➊❾ ➆➁ ➄➃➣➇➑➁➀❾➏ ➔➉ ➝➞➝➟➝➠➡ ➋➆➉➇➈➃➉❾ ➅➈➁➇➃➋➎➀❾ ➆➍ ➆➉➎➂ ➆➉➀ ➇➂➅➀ →➌➃➋➌
➄➈➂ ➒➀ ➢➡➤➟➥ ➆➁ ➟➤➞➝➦➧➞➝➥➏ ➛➌➀ ➋➆➄➅➆➑➉➊❾ ➈➁➀ ➍➆➁➄➀➊ →➌➀➁➀ ➈➇➆➄❾ ➆➍ ➇→➆ ➆➁ ➄➆➁➀
➀➎➀➄➀➉➇❾ ➋➆➄➒➃➉➀ ➃➉ ➈ ➍➃➣➀➊ ➁➈➇➃➆ ➇➆ ➀➈➋➌ ➆➇➌➀➁➏ ➜➃➣➇➑➁➀❾ ➆➋➋➑➁ →➃➊➀➎➂ ➈➉➊ ➄➈➉➂ ➆➍ ➇➌➀
❾➑➒❾➇➈➉➋➀❾ ➅➁➀❾➀➉➇ ➈➁➆➑➉➊ ➑❾ ➈➁➀ ➄➃➣➇➑➁➀❾➏
➨➌➀➉ ➇➌➀ ➅➁➆➅➀➁➇➃➀❾ ➆➍ ➈ ❾➑➒❾➇➈➉➋➀ ➈➁➀ ❾➇➑➊➃➀➊↕ ➄➀➈❾➑➁➀➄➀➉➇ ➃❾ ➃➉➌➀➁➀➉➇➏ ➛➌➀
➙➑➈➉➇➃➍➃➋➈➇➃➆➉ ➆➍ ➅➁➆➅➀➁➇➃➀❾ ➁➀➙➑➃➁➀❾ ➈ ❾➂❾➇➀➄ ➆➍ ➄➀➈❾➑➁➀➄➀➉➇ ➈➉➊ ➑➉➃➇❾ ➃➉ →➌➃➋➌ ➇➌➀
➙➑➈➉➇➃➇➃➀❾ ➈➁➀ ➇➆ ➒➀ ➀➣➅➁➀❾❾➀➊➏ ➜➈➉➂ ❾➂❾➇➀➄❾ ➆➍ ➄➀➈❾➑➁➀➄➀➉➇ ➀➣➃❾➇ ➆➑➇ ➆➍ →➌➃➋➌ ➇➌➀
➩➉➓➎➃❾➌ ➈➉➊ ➇➌➀ ➜➀➇➁➃➋ ➫➂❾➇➀➄❾ ➈➁➀ →➃➊➀➎➂ ➑❾➀➊➏ ➛➌➀ ❾➋➃➀➉➇➃➍➃➋ ➋➆➄➄➑➉➃➇➂↕ ➌➆→➀❿➀➁↕ ➌➈❾
➈➓➁➀➀➊ ➇➆ ➌➈❿➀ ➈ ➑➉➃➍➆➁➄ ➈➉➊ ➋➆➄➄➆➉ ❾➂❾➇➀➄ ➇➌➁➆➑➓➌➆➑➇ ➇➌➀ →➆➁➎➊ →➌➃➋➌ ➃❾ ➈➒➒➁➀❿➃➈➇➀➊
➈❾ ➫➭ ➑➉➃➇❾ ➯➭➉➇➀➁➉➈➇➃➆➉➈➎ ➫➂❾➇➀➄ ➆➍ ➲➉➃➇❾➳➏
➫➃➉➋➀ ➄➀➈❾➑➁➀➄➀➉➇❾ ➃➉❿➆➎❿➀ ➁➀➋➆➁➊➃➉➓ ➆➍ ➊➈➇➈ →➌➃➋➌ ➈➁➀ ➈➎→➈➂❾ ➈❾❾➆➋➃➈➇➀➊ →➃➇➌ ➈
➋➀➁➇➈➃➉ ➈➄➆➑➉➇ ➆➍ ➑➉➋➀➁➇➈➃➉➇➂↕ ➇➌➀ ➅➁➆➅➀➁ ➌➈➉➊➎➃➉➓ ➆➍ ➊➈➇➈ ➆➒➇➈➃➉➀➊ ➒➂ ➄➀➈❾➑➁➃➉➓ ➇➌➀
➙➑➈➉➇➃➇➃➀❾ ➃❾ ❿➀➁➂ ➃➄➅➆➁➇➈➉➇➏ ➛➌➀ ➄➀➈❾➑➁➀➄➀➉➇❾ ➆➍ ➙➑➈➉➇➃➇➃➀❾ ➃➉ ➋➌➀➄➃❾➇➁➂ ➈➁➀ ❾➅➁➀➈➊
➆❿➀➁ ➈ →➃➊➀ ➁➈➉➓➀ ➆➍ ➵➸➺➻➼ ➇➆ ➵➸➽➾➻➏ ➚➀➉➋➀↕ ➈ ➋➆➉❿➀➉➃➀➉➇ ❾➂❾➇➀➄ ➆➍ ➀➣➅➁➀❾❾➃➉➓ ➇➌➀ ➉➑➄➒➀➁❾
➃➉ ➥➦➪➝➠➡➪➶➪➦ ➠➤➡➢➡➪➤➠ ➃❾ ➑❾➀➊➏ ➛➌➀ ➑➉➋➀➁➇➈➃➉➇➂ ➃❾ ➇➈➹➀➉ ➋➈➁➀ ➆➍ ➒➂ ❾➅➀➋➃➍➂➃➉➓ ➇➌➀ ➉➑➄➒➀➁
➆➍ ➥➪➘➠➪➶➪➦➢➠➡ ➶➪➘➧➴➝➥ ➃➉ →➌➃➋➌ ➇➌➀ ➆➒❾➀➁❿➈➇➃➆➉❾ ➈➁➀ ➁➀➅➆➁➇➀➊➏ ➛➌➀ ➷➪➟➝➠➥➪➤➠➢➞ ➢➠➢➞➬➥➪➥
➌➀➎➅❾ ➇➆ ➀➣➅➁➀❾❾ ➇➌➀ ➄➀➈❾➑➁➀➊ ➙➑➈➉➇➃➇➃➀❾ ➃➉ ➊➃➍➍➀➁➀➉➇ ❾➂❾➇➀➄❾ ➆➍ ➑➉➃➇❾➏ ➚➀➉➋➀↕ ➃➇ ➃❾ ➅➆❾❾➃➒➎➀
➇➆ ➃➉➇➀➁➋➆➉❿➀➁➇ ➇➌➀ ➁➀❾➑➎➇❾ ➍➁➆➄ ➆➉➀ ❾➂❾➇➀➄ ➆➍ ➑➉➃➇❾ ➇➆ ➈➉➆➇➌➀➁➏
➛➌➀ ➋➆➄➒➃➉➈➇➃➆➉ ➆➍ ➊➃➍➍➀➁➀➉➇ ➈➇➆➄❾ ➃❾ ➓➆❿➀➁➉➀➊ ➒➂ ➒➈❾➃➋ ➎➈→❾ ➆➍ ➋➌➀➄➃➋➈➎ ➋➆➄➒➃➉➈➇➃➆➉
↔ ➇➌➀❾➀ ➒➀➃➉➓ ➇➌➀ ➮➢➱ ➤➶ ✃➤➠➥➝➴❐➢➡➪➤➠ ➤➶ ❒➢➥➥❮ ➮➢➱ ➤➶ ❰➝➶➪➠➪➡➝ Ï➴➤Ð➝➴➡➪➝➥❮ ➮➢➱ ➤➶
❒➧➞➡➪Ð➞➝ Ï➴➤Ð➤➴➡➪➤➠➥❮ Ñ➢➬ ➮➧➥➥➢➦Ò➥ ➮➢➱ ➤➶ Ñ➢➥➝➤➧➥ Ó➤➞➧➟➝➥ ➈➉➊ Ô❐➤➘➢➷➴➤ ➮➢➱➏ ➔➎➎
➇➌➀❾➀ ➎➈→❾ ➎➀➊ ➇➆ ➇➌➀ ❰➢➞➡➤➠Ò➥ ➢➡➤➟➪➦ ➡Õ➝➤➴➬ →➌➃➋➌ ❾➇➈➇➀❾ ➇➌➈➇ ➈➇➆➄❾ ➈➁➀ ➒➑➃➎➊➃➉➓
➒➎➆➋➹❾ ➆➍ ➄➈➇➇➀➁➏ ➛➌➀ ➢➡➤➟➪➦ ➟➢➥➥ ➆➍ ➈➉ ➀➎➀➄➀➉➇ ➃❾ ➀➣➅➁➀❾❾➀➊ ➁➀➎➈➇➃❿➀ ➇➆ ➼➾ ➐ ➃❾➆➇➆➅➀ ➆➍
➋➈➁➒➆➉ →➌➃➋➌ ➌➈❾ ➈➉ ➀➣➈➋➇ ❿➈➎➑➀ ➆➍ ➵Ö➏ ➲❾➑➈➎➎➂↕ ➇➌➀ ➈➇➆➄➃➋ ➄➈❾❾ ➑❾➀➊ ➍➆➁ ➈➉ ➀➎➀➄➀➉➇ ➃❾

✥ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✄✍✎✞✠ ✶✏✑ ▲✒☛ ✏✸✓✝✔ ✕✸ ✸✥✖✖✕ ✶✗✞✎✒✘✑✙ ✏✸ ✸✕✙ ✚✸ ✸✕✙ ✥✛✸ ✸✕✙ ✚✸✥✸✕
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✣✣

✕✕ ❈✖✗✘✙✚✛✜✢

t✤✥ ❛✦✧★❛✩✧ ❛✪✫✬✭✮ ✬❛✯✯ ✰✱t✲✳✴✥✵ ✱✹ t✲✺✳✴✻ ✳✴t✰ ✲✼✼✰✽✴t t✤✥ ✴✲t✽✾✲✿ ✲✱✽✴✵✲✴✼✥ ✰❀
✵✳❀❀✥✾✥✴t ✳❞✰t✰❁✥❞ ✰❀ t✤✲t ✥✿✥❂✥✴t❃ ❄✤✥ ✬✫♠✧✮❅♠❛★ ✬❛✯✯ ✰❀ ✲ ❂✰✿✥✼✽✿✥ ✳❞ ✰✱t✲✳✴✥✵ ✱✹
t✲✺✳✴✻ ❞✽❂ ✰❀ t✤✥ ✲t✰❂✳✼ ❂✲❞❞✥❞ ✰❀ ✵✳❀❀✥✾✥✴t ✲t✰❂❞ ❁✾✥❞✥✴t ✳✴ ✲ ❂✰✿✥✼✽✿✥❃ ❄✤✥ ✬✫♠✧✮❅♠❛★
❢✫★✬❅♠❛ ✼✲✴ ✱✥ ✼✲✿✼✽✿✲t✥✵ ✱✹ ✵✥t✥✾❂✳✴✳✴✻ t✤✥ ❂✲❞❞ ❁✥✾ ✼✥✴t ✰❀ ✵✳❀❀✥✾✥✴t ✥✿✥❂✥✴t❞ ❁✾✥❞✥✴t
✳✴ ✲ ✼✰❂❁✰✽✴✵ ✲✴✵ ✳t❞ ❂✰✿✥✼✽✿✲✾ ❂✲❞❞❃
❄✤✥ ✴✽❂✱✥✾ ✰❀ ✲t✰❂❞❚ ❂✰✿✥✼✽✿✥❞ ✰✾ ✲✴✹ ✰t✤✥✾ ❁✲✾t✳✼✿✥❞ ❁✾✥❞✥✴t ✳✴ ✲ ✻✳❆✥✴ ❞✹❞t✥❂ ✲✾✥
✥❡❁✾✥❞❞✥✵ ✳✴ t✤✥ t✥✾❂❞ ✰❀ ❇✦✫✩❛❉★✫ ✮✫❊✯✪❛❊✪ ❋●❃❍■■ ❏❍❑▼◆❃ ❄✤✳❞ ✳❞ ✺✴✰❖✴ ✲❞ P ✬✫♠ ✰❀
t✤✥ ✾✥❞❁✥✼t✳❆✥ ❁✲✾t✳✼✿✥❞ ✰✾ ✥✴t✳t✳✥❞❃
◗✤✥❂✳✼✲✿ ✾✥✲✼t✳✰✴❞ ✾✥❁✾✥❞✥✴t t✤✥ ✼✤✥❂✳✼✲✿ ✼✤✲✴✻✥❞ ✽✴✵✥✾✻✰✴✥ ✱✹ ✵✳❀❀✥✾✥✴t ✥✿✥❂✥✴t❞
✲✴✵ ✼✰❂❁✰✽✴✵❞❃ ❘ ❜❛♠❛❊✮✧❉ ✼✤✥❂✳✼✲✿ ✥❙✽✲t✳✰✴ ❁✾✰❆✳✵✥❞ ✲ ✿✰t ✰❀ ✳✴❀✰✾❂✲t✳✰✴❃ ❄✤✥
✼✰✥❀❀✳✼✳✥✴t❞ ✳✴✵✳✼✲t✥ t✤✥ ❂✰✿✲✾ ✾✲t✳✰❞ ✲✴✵ t✤✥ ✾✥❞❁✥✼t✳❆✥ ✴✽❂✱✥✾ ✰❀ ❁✲✾t✳✼✿✥❞ t✲✺✳✴✻ ❁✲✾t
✳✴ ✲ ❁✲✾t✳✼✽✿✲✾ ✾✥✲✼t✳✰✴❃ ❄✤✥ ❙✽✲✴t✳t✲t✳❆✥ ❞t✽✵✹ ✰❀ t✤✥ ✾✥✲✼t✲✴t❞ ✾✥❙✽✳✾✥✵ ✰✾ t✤✥ ❁✾✰✵✽✼t❞
❀✰✾❂✥✵ ✳❞ ✼✲✿✿✥✵ ✯✪✫✭✮s✭✫✬✧✪★❯❃ ❱❞✳✴✻ ❞t✰✳✼✤✳✰❂✥t✾✳✼ ✼✲✿✼✽✿✲t✳✰✴❞❚ t✤✥ ✲❂✰✽✴t❞ ✰❀ ✰✴✥
✰✾ ❂✰✾✥ ✾✥✲✼t✲✴t❋❞◆ ✾✥❙✽✳✾✥✵ t✰ ❁✾✰✵✽✼✥ ✲ ❁✲✾t✳✼✽✿✲✾ ✲❂✰✽✴t ✰❀ ❁✾✰✵✽✼t ✼✲✴ ✱✥ ✵✥t✥✾❂✳✴✥✵
✲✴✵ ❆✳✼✥❲❆✥✾❞✲❃ ❄✤✥ ✲❂✰✽✴t ✰❀ ❞✽✱❞t✲✴✼✥ ❁✾✥❞✥✴t ✳✴ ✲ ✻✳❆✥✴ ❆✰✿✽❂✥ ✰❀ ✲ ❞✰✿✽t✳✰✴ ✳❞
✥❡❁✾✥❞❞✥✵ ✳✴ ✴✽❂✱✥✾ ✰❀ ❖✲✹❞❚ ✥❃✻❃❚ ❂✲❞❞ ❁✥✾ ✼✥✴t❚ ❂✰✿✥ ❀✾✲✼t✳✰✴❚ ❂✰✿✲✾✳t✹ ✲✴✵ ❂✰✿✲✿✳t✹❃

❳❨❳❩❬❭❪❳❪

❏❃❏ ◗✲✿✼✽✿✲t✥ t✤✥ ❂✰✿✥✼✽✿✲✾ ❂✲❞❞ ✰❀ t✤✥ ❀✰✿✿✰❖✳✴✻ ❫


❋✳◆ ❴❑❵ ❋✳✳◆ ◗❵❑ ❋✳✳✳◆ ◗❴❝
❏❃■ ◗✲✿✼✽✿✲t✥ t✤✥ ❂✲❞❞ ❁✥✾ ✼✥✴t ✰❀ ✵✳❀❀✥✾✥✴t ✥✿✥❂✥✴t❞ ❁✾✥❞✥✴t ✳✴ ❞✰✵✳✽❂ ❞✽✿❁✤✲t✥
❋❣✲❑❤❵❝◆❃
❏❃✐ ❥✥t✥✾❂✳✴✥ t✤✥ ✥❂❁✳✾✳✼✲✿ ❀✰✾❂✽✿✲ ✰❀ ✲✴ ✰❡✳✵✥ ✰❀ ✳✾✰✴ ❖✤✳✼✤ ✤✲❞ ●❦❃❦❧ ✳✾✰✴ ✲✴✵
✐❍❃❏❧ ✵✳✰❡✹✻✥✴ ✱✹ ❂✲❞❞❃
❏❃♥ ◗✲✿✼✽✿✲t✥ t✤✥ ✲❂✰✽✴t ✰❀ ✼✲✾✱✰✴ ✵✳✰❡✳✵✥ t✤✲t ✼✰✽✿✵ ✱✥ ❁✾✰✵✽✼✥✵ ❖✤✥✴
❋✳◆ ❏ ❂✰✿✥ ✰❀ ✼✲✾✱✰✴ ✳❞ ✱✽✾✴t ✳✴ ✲✳✾❃
❋✳✳◆ ❏ ❂✰✿✥ ✰❀ ✼✲✾✱✰✴ ✳❞ ✱✽✾✴t ✳✴ ❏● ✻ ✰❀ ✵✳✰❡✹✻✥✴❃
❋✳✳✳◆ ■ ❂✰✿✥❞ ✰❀ ✼✲✾✱✰✴ ✲✾✥ ✱✽✾✴t ✳✴ ❏● ✻ ✰❀ ✵✳✰❡✹✻✥✴❃
❏❃♦ ◗✲✿✼✽✿✲t✥ t✤✥ ❂✲❞❞ ✰❀ ❞✰✵✳✽❂ ✲✼✥t✲t✥ ❋◗❴▼◗❵❵❣✲◆ ✾✥❙✽✳✾✥✵ t✰ ❂✲✺✥ ♦❍❍ ❂♣ ✰❀
❍❃✐q♦ ❂✰✿✲✾ ✲❙✽✥✰✽❞ ❞✰✿✽t✳✰✴❃ r✰✿✲✾ ❂✲❞❞ ✰❀ ❞✰✵✳✽❂ ✲✼✥t✲t✥ ✳❞ ✉■❃❍■♥♦ ✻ ❂✰✿❹✈❃
❏❃● ◗✲✿✼✽✿✲t✥ t✤✥ ✼✰✴✼✥✴t✾✲t✳✰✴ ✰❀ ✴✳t✾✳✼ ✲✼✳✵ ✳✴ ❂✰✿✥❞ ❁✥✾ ✿✳t✾✥ ✳✴ ✲ ❞✲❂❁✿✥ ❖✤✳✼✤
✤✲❞ ✲ ✵✥✴❞✳t✹❚ ❏❃♥❏ ✻ ❂♣❹✈ ✲✴✵ t✤✥ ❂✲❞❞ ❁✥✾ ✼✥✴t ✰❀ ✴✳t✾✳✼ ✲✼✳✵ ✳✴ ✳t ✱✥✳✴✻ ●❦❧❃
❏❃q ❴✰❖ ❂✽✼✤ ✼✰❁❁✥✾ ✼✲✴ ✱✥ ✰✱t✲✳✴✥✵ ❀✾✰❂ ❏❍❍ ✻ ✰❀ ✼✰❁❁✥✾ ❞✽✿❁✤✲t✥ ❋◗✽❤❵❝◆ ✇
❏❃✉ ❥✥t✥✾❂✳✴✥ t✤✥ ❂✰✿✥✼✽✿✲✾ ❀✰✾❂✽✿✲ ✰❀ ✲✴ ✰❡✳✵✥ ✰❀ ✳✾✰✴ ✳✴ ❖✤✳✼✤ t✤✥ ❂✲❞❞ ❁✥✾ ✼✥✴t
✰❀ ✳✾✰✴ ✲✴✵ ✰❡✹✻✥✴ ✲✾✥ ●❦❃❦ ✲✴✵ ✐❍❃❏ ✾✥❞❁✥✼t✳❆✥✿✹❃
❏❃❦ ◗✲✿✼✽✿✲t✥ t✤✥ ✲t✰❂✳✼ ❂✲❞❞ ❋✲❆✥✾✲✻✥◆ ✰❀ ✼✤✿✰✾✳✴✥ ✽❞✳✴✻ t✤✥ ❀✰✿✿✰❖✳✴✻ ✵✲t✲ ❫
① ②❛✪❅★❛♠ ❇❜❅❊❉❛❊✮✧ ③✫♠❛★ ③❛✯✯
▼④◗✿ q♦❃qq ✐♥❃❦●✉❦
▼⑤◗✿ ■♥❃■✐ ✐●❃❦●♦❦
❏❃❏❍ ⑥✴ t✤✾✥✥ ❂✰✿✥❞ ✰❀ ✥t✤✲✴✥ ❋◗❑❴⑦◆❚ ✼✲✿✼✽✿✲t✥ t✤✥ ❀✰✿✿✰❖✳✴✻ ❫
❋✳◆ ❣✽❂✱✥✾ ✰❀ ❂✰✿✥❞ ✰❀ ✼✲✾✱✰✴ ✲t✰❂❞❃
❋✳✳◆ ❣✽❂✱✥✾ ✰❀ ❂✰✿✥❞ ✰❀ ✤✹✵✾✰✻✥✴ ✲t✰❂❞❃
❋✳✳✳◆ ❣✽❂✱✥✾ ✰❀ ❂✰✿✥✼✽✿✥❞ ✰❀ ✥t✤✲✴✥❃

✷✷ ✁✂ ✄☎✆✝✞✟✠✡☛☞✂✌✍✝✟ ✶✂✌✍✝✟ ✶✎✏✑ ▲✒✡ ✏✸✓✆✔


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✱✲

❙✢✣✤ ✦✧❙★✩ ✩✢✪✩✤✫✬❙ ✢✭ ✩✮✤✣★❙✬✯✰ ✷✜

✳✴✳✳ ❲✵✹✺ ✻✼ ✺✵✽ ✾✿❀✾✽❀✺❁✹✺✻✿❀ ✿❂ ✼❃❄✹❁ ❅❆❇❈❍❈❈❖❇❇❉ ✻❀ ❊✿❋ ●❹❇ ✻❂ ✻✺✼ ✐■ ❄ ✹❁✽ ❏✻✼✼✿❋❑✽❏ ✻❀
✽❀✿❃❄✵ ❡✹✺✽❁ ✺✿ ❊✹▼✽ ✹ ❂✻❀✹❋ ❑✿❋❃❊✽ ❃◆ ✺✿ ✐●P
✳✴✳✐ ◗❂ ✺✵✽ ❏✽❀✼✻✺❘ ✿❂ ❊✽✺✵✹❀✿❋ ✻✼ ■✴❚❯❱ ▼❄ ●❹❇❳ ❡✵✹✺ ✻✼ ✻✺✼ ❑✿❋❃❊✽ ❀✽✽❏✽❏ ❂✿❁ ❊✹▼✻❀❄
✐✴❨ ● ✿❂ ✻✺✼ ■✴✐❨ ❩ ✼✿❋❃✺✻✿❀P
✳✴✳❱ ❬❁✽✼✼❃❁✽ ✻✼ ❏✽✺✽❁❊✻❀✽❏ ✹✼ ❂✿❁✾✽ ◆✽❁ ❃❀✻✺ ✹❁✽✹ ✿❂ ✺✵✽ ✼❃❁❂✹✾✽✴ ❭✵✽ ❪◗ ❃❀✻✺ ✿❂
◆❁✽✼✼❃❁✽❳ ◆✹✼✾✹❋ ✻✼ ✹✼ ✼✵✿❡❀ ♣✽❋✿❡ ❫
✳❬✹ ❴ ✳❵ ❊❹❈
◗❂ ❊✹✼✼ ✿❂ ✹✻❁ ✹✺ ✼✽✹ ❋✽❑✽❋ ✻✼ ✳■❱❛ ❄ ✾❊❹❈❳ ✾✹❋✾❃❋✹✺✽ ✺✵✽ ◆❁✽✼✼❃❁✽ ✻❀ ◆✹✼✾✹❋✴
✳✴✳❛ ❲✵✹✺ ✻✼ ✺✵✽ ❪◗ ❃❀✻✺ ✿❂ ❊✹✼✼P ❍✿❡ ✻✼ ✻✺ ❏✽❂✻❀✽❏P
✳✴✳❨ ❩✹✺✾✵ ✺✵✽ ❂✿❋❋✿❡✻❀❄ ◆❁✽❂✻❜✽✼ ❡✻✺✵ ✺✵✽✻❁ ❊❃❋✺✻◆❋✽✼❫
❝❞❢❣❤❥❢❦ ❧♠♥♦❤q♥❢❦
❅✻❉ ❊✻✾❁✿ ✳■r
❅✻✻❉ ❏✽✾✹ ✳■s
❅✻✻✻❉ ❊✽❄✹ ✳■❹r
❅✻❑❉ ❄✻❄✹ ✳■❹❇t
❅❑❉ ❂✽❊✺✿ ✳■
✳✴✳✉ ❲✵✹✺ ❏✿ ❘✿❃ ❊✽✹❀ ♣❘ ✼✻❄❀✻❂✻✾✹❀✺ ❂✻❄❃❁✽✼ P
✳✴✳❚ ✈ ✼✹❊◆❋✽ ✿❂ ❏❁✻❀▼✻❀❄ ❡✹✺✽❁ ❡✹✼ ❂✿❃❀❏ ✺✿ ♣✽ ✼✽❑✽❁✽❋❘ ✾✿❀✺✹❊✻❀✹✺✽❏ ❡✻✺✵ ✾✵❋✿❁✿❂✿❁❊❳
❆❍❆❋✇❳ ✼❃◆◆✿✼✽❏ ✺✿ ♣✽ ✾✹❁✾✻❀✿❄✽❀✻✾ ✻❀ ❀✹✺❃❁✽✴ ❭✵✽ ❋✽❑✽❋ ✿❂ ✾✿❀✺✹❊✻❀✹✺✻✿❀ ❡✹✼ ✳❨
◆◆❊ ❅♣❘ ❊✹✼✼❉✴
❅✻❉ ①❜◆❁✽✼✼ ✺✵✻✼ ✻❀ ◆✽❁✾✽❀✺ ♣❘ ❊✹✼✼✴
❅✻✻❉ ②✽✺✽❁❊✻❀✽ ✺✵✽ ❊✿❋✹❋✻✺❘ ✿❂ ✾✵❋✿❁✿❂✿❁❊ ✻❀ ✺✵✽ ❡✹✺✽❁ ✼✹❊◆❋✽✴
✳✴✳③ ①❜◆❁✽✼✼ ✺✵✽ ❂✿❋❋✿❡✻❀❄ ✻❀ ✺✵✽ ✼✾✻✽❀✺✻❂✻✾ ❀✿✺✹✺✻✿❀❫
❅✻❉ ■✴■■❛③
❅✻✻❉ ✐❱❛❳■■■
❅✻✻✻❉ ③■■③
❅✻❑❉ ❨■■✴■
❅❑❉ ✉✴■■✳✐
✳✴✳❯ ❍✿❡ ❊✹❀❘ ✼✻❄❀✻❂✻✾✹❀✺ ❂✻❄❃❁✽✼ ✹❁✽ ◆❁✽✼✽❀✺ ✻❀ ✺✵✽ ❂✿❋❋✿❡✻❀❄P
❅✻❉ ■✴■■✐❨
❅✻✻❉ ✐■③
❅✻✻✻❉ ❨■■❨
❅✻❑❉ ✳✐✉❳■■■
❅❑❉ ❨■■✴■
❅❑✻❉ ✐✴■■❱❛
✳✴✐■ ④✿❃❀❏ ❃◆ ✺✵✽ ❂✿❋❋✿❡✻❀❄ ❃◆✺✿ ✺✵❁✽✽ ✼✻❄❀✻❂✻✾✹❀✺ ❂✻❄❃❁✽✼❫
❅✻❉ ❱❛✴✐✳✉
❅✻✻❉ ✳■✴❛✳■❚
❅✻✻✻❉ ■✴■❛❨❯❚
❅✻❑❉ ✐③■③
✳✴✐✳ ❭✵✽ ❂✿❋❋✿❡✻❀❄ ❏✹✺✹ ✹❁✽ ✿♣✺✹✻❀✽❏ ❡✵✽❀ ❏✻❀✻✺❁✿❄✽❀ ✹❀❏ ❏✻✿❜❘❄✽❀ ❁✽✹✾✺ ✺✿❄✽✺✵✽❁ ✺✿
❂✿❁❊ ❏✻❂❂✽❁✽❀✺ ✾✿❊◆✿❃❀❏✼ ❫
❧⑤❦❦ ⑥❣ ⑦❤⑧❤♦❞⑥⑨❢⑧ ❧⑤❦❦ ⑥❣ ⑦❤⑥❥⑩⑨❢⑧
❅✻❉ ✳❛ ❄ ✳✉ ❄
❅✻✻❉ ✳❛ ❄ ❱✐ ❄

✥ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✶✄✍✎✞✠ ✶✏ ✑ ▲✒☛ ✸✓✝✔ ✕✸✶✸✥✖✖✕ ✏✗✞✎✒✘✑✙ ✶ ✸✶✸✕✙ ✶✚✸✶✸✕✙ ✥✛✸✶✸✕✙ ✶✚✸✥✸✕
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✥✦

✖✗ ❈✘✙✚✛✜✢✣✤

✭✧✧✧★ ✩✽ ✪ ✫✩ ✪
✭✧✬★ ✩✽ ✪ ✽✵ ✪
✭❛★ ❲✮✧✯✮ ✰❛✱ ✲✳ ✯✮✴✹✧✯❛✰ ✯✲✹✺✧✻❛✼✧✲✻ ✧✾ ✲✺✴✿✴❀ ✺✿ ✼✮✴ ❛✺✲✬✴ ✴❁❂✴❃✧✹✴✻✼❛✰ ❀❛✼❛❄
●✧✬✴ ✧✼✾ ✾✼❛✼✴✹✴✻✼❅
✭✺★ ❋✧✰✰ ✧✻ ✼✮✴ ✺✰❛✻❆✾ ✧✻ ✼✮✴ ✳✲✰✰✲✱✧✻✪ ✯✲✻✬✴❃✾✧✲✻✾❇
✭✧★ ❉ ❆✹ ❊ ❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅ ✹✹ ❊ ❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅ ❂✹
✭✧✧★ ❉ ✹✪ ❊ ❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅ ❆✪ ❊ ❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅ ✻✪
✭✧✧✧★ ❉ ✹❍ ❊ ❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅ ❍ ❊ ❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅❅ ❀✹■
❉❅✩✩ ❏✳ ✼✮✴ ✾❂✴✴❀ ✲✳ ✰✧✪✮✼ ✧✾ ✫❅✵ ❉✵❑ ✹ ✾❹▼◆ ✯❛✰✯❖✰❛✼✴ ✼✮✴ ❀✧✾✼❛✻✯✴ ✯✲✬✴❃✴❀ ✺✿ ✰✧✪✮✼ ✧✻
✩❅✵✵ ✻✾❅
❉❅✩✫ ❏✻ ❛ ❃✴❛✯✼✧✲✻
P ◗ ❘❙ ❚ P❘❙
❏❀✴✻✼✧✳✿ ✼✮✴ ✰✧✹✧✼✧✻✪ ❃✴❛✪✴✻✼◆ ✧✳ ❛✻✿◆ ✧✻ ✼✮✴ ✳✲✰✰✲✱✧✻✪ ❃✴❛✯✼✧✲✻ ✹✧❁✼❖❃✴✾❅
✭✧★ ✫✵✵ ❛✼✲✹✾ ✲✳ P ◗ ✩✵✵ ✹✲✰✴✯❖✰✴✾ ✲✳ ❘
✭✧✧★ ✩ ✹✲✰ P ◗ ✫ ✹✲✰ ❘
✭✧✧✧★ ❉✵✵ ❛✼✲✹✾ ✲✳ P ◗ ❉✵✵ ✹✲✰✴✯❖✰✴✾ ✲✳ ❘
✭✧✬★ ❯ ✹✲✰ P ◗ ✩❅❯ ✹✲✰ ❘
✭✬★ ✩❅❯ ✹✲✰ P ◗ ❯ ✹✲✰ ❘
❉❅✩❱ ❳✧✻✧✼❃✲✪✴✻ ❛✻❀ ❀✧✮✿❀❃✲✪✴✻ ❃✴❛✯✼ ✱✧✼✮ ✴❛✯✮ ✲✼✮✴❃ ✼✲ ❂❃✲❀❖✯✴ ❛✹✹✲✻✧❛ ❛✯✯✲❃❀✧✻✪
✼✲ ✼✮✴ ✳✲✰✰✲✱✧✻✪ ✯✮✴✹✧✯❛✰ ✴t❖❛✼✧✲✻❇
❨❙ ✭✪★ ◗ ❩❙ ✭✪★ ❚ ✩❨❩ ■ ✭✪★
✭✧★ ❬❛✰✯❖✰❛✼✴ ✼✮✴ ✹❛✾✾ ✲✳ ❛✹✹✲✻✧❛ ❂❃✲❀❖✯✴❀ ✧✳ ✩❅✵✵ × ❉✵■ ✪ ❀✧✻✧✼❃✲✪✴✻ ❃✴❛✯✼✾
✱✧✼✮ ❉❅✵✵ ×❉✵■ ✪ ✲✳ ❀✧✮✿❀❃✲✪✴✻❅
✭✧✧★ ❲✧✰✰ ❛✻✿ ✲✳ ✼✮✴ ✼✱✲ ❃✴❛✯✼❛✻✼✾ ❃✴✹❛✧✻ ❖✻❃✴❛✯✼✴❀❄
✭✧✧✧★ ❏✳ ✿✴✾◆ ✱✮✧✯✮ ✲✻✴ ❛✻❀ ✱✮❛✼ ✱✲❖✰❀ ✺✴ ✧✼✾ ✹❛✾✾❄
❉❅✩❯ ❩✲✱ ❛❃✴ ✵❅❯✵ ✹✲✰ ❨❛❙❬❭■ ❛✻❀ ✵❅❯✵ ❪ ❨❛❙❬❭■ ❀✧✳✳✴❃✴✻✼❄
❉❅✩❫ ❏✳ ✼✴✻ ✬✲✰❖✹✴✾ ✲✳ ❀✧✮✿❀❃✲✪✴✻ ✪❛✾ ❃✴❛✯✼✾ ✱✧✼✮ ✳✧✬✴ ✬✲✰❖✹✴✾ ✲✳ ❀✧✲❁✿✪✴✻ ✪❛✾◆ ✮✲✱
✹❛✻✿ ✬✲✰❖✹✴✾ ✲✳ ✱❛✼✴❃ ✬❛❂✲❖❃ ✱✲❖✰❀ ✺✴ ❂❃✲❀❖✯✴❀❄
❉❅✩❴ ❬✲✻✬✴❃✼ ✼✮✴ ✳✲✰✰✲✱✧✻✪ ✧✻✼✲ ✺❛✾✧✯ ❖✻✧✼✾❇
✭✧★ ✩✽❅❴ ❂✹
✭✧✧★ ❉❯❅❉❯ ❂✹
✭✧✧✧★ ✩❯✫❫❯ ✹✪
❉❅✩✽ ❲✮✧✯✮ ✲✻✴ ✲✳ ✼✮✴ ✳✲✰✰✲✱✧✻✪ ✱✧✰✰ ✮❛✬✴ ✰❛❃✪✴✾✼ ✻❖✹✺✴❃ ✲✳ ❛✼✲✹✾❄
✭✧★ ❉ ✪ P❖ ✭✾★
✭✧✧★ ❉ ✪ ❨❛ ✭✾★
✭✧✧✧★ ❉ ✪ ❍✧ ✭✾★
✭✧✬★ ❉ ✪ ✲✳ ❬✰❙✭✪★
❉❅✩❵ ❬❛✰✯❖✰❛✼✴ ✼✮✴ ✹✲✰❛❃✧✼✿ ✲✳ ❛ ✾✲✰❖✼✧✲✻ ✲✳ ✴✼✮❛✻✲✰ ✧✻ ✱❛✼✴❃ ✧✻ ✱✮✧✯✮ ✼✮✴ ✹✲✰✴ ✳❃❛✯✼✧✲✻
✲✳ ✴✼✮❛✻✲✰ ✧✾ ✵❅✵❱✵❅
❉❅✫✵ ❲✮❛✼ ✱✧✰✰ ✺✴ ✼✮✴ ✹❛✾✾ ✲✳ ✲✻✴ ▼❙❬ ❛✼✲✹ ✧✻ ✪ ❄
❉❅✫❉ ❩✲✱ ✹❛✻✿ ✾✧✪✻✧✳✧✯❛✻✼ ✳✧✪❖❃✴✾ ✾✮✲❖✰❀ ✺✴ ❂❃✴✾✴✻✼ ✧✻ ✼✮✴ ❛✻✾✱✴❃ ✲✳ ✼✮✴ ✳✲✰✰✲✱✧✻✪
✯❛✰✯❖✰❛✼✧✲✻✾❄
❜❝❜❞❡❢❣ ✐ ❞❤
✭✧★ ✭✧✧★ ❯ × ❯❅✫❫❱
❜❝❢
✭✧✧✧★ ✵❅✵❉✩❯ ❥ ✵❅❴✽❫❱ ❥ ✵❅✵✩❉❯

✷ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✶✄✍✎✞✠ ✶✏✑✒ ▲✓☛ ✑✸✔✝✕


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✲✳

❙✣✤✦ ✧★❙✩✪ ✪✣✫✪✦✬✭❙ ✣✮ ✪✯✦✤✩❙✭✰✱ ✷✢

✴✵✹✺ ❯✻✼ ✽✾✼ ✿❀✽❀ ❁❂❃✼❄ ❂❄ ✽✾✼ ❅❆❇❇❆❈❂❄❁ ✽❀❉❇✼ ✽❆ ❊❀❇❊❋❇❀✽✼ ✽✾✼ ●❆❇❀❍ ●❀✻✻ ❆❅ ❄❀✽❋❍❀❇❇■
❆❊❊❋❍❂❄❁ ❛❏❑▼◆ ❂✻❆✽❆❖✼✻P
◗❘❚❱❚❲❳ ◗❘❚❱❚❲❨❩ ❬❚❭❪❫ ❬❪❘❘ ❴❵❜❝❞❪❝❩❳
❡❢❣❍ ❹❧
✹❤✵✐❥❦❤❤ ❁ ●❆❇ ♠✵✹✹❦ ♥
❡♦❣❍ ❹❧
✹❦✵✐❥✺❦✺ ❁ ●❆❇ ♠✵♠❥✹♥
♣q❣❍ ❹❧
✹✐✵✐❥✺r ❁ ●❆❇ ✐✐✵❥♠♠♥
✴✵✹✹ s❀❇❊❋❇❀✽✼ ✽✾✼ ❄❋●❉✼❍ ❆❅ ❀✽❆●✻ ❂❄ ✼❀ ❊✾ ❆❅ ✽✾✼ ❅❆❇❇❆❈❂❄❁ t❂✉ ❤✺ ●❆❇✼✻ ❆❅ ❣❍
t❂❂✉ ❤✺ ❋ ❆❅ ✈✼ t❂❂❂✉ ❤✺ ❁ ❆❅ ✈✼✵

✴✵✹r ❣ ❈✼❇✿❂❄❁ ❅❋✼❇ ❁❀✻ ❊❆❄✽❀❂❄✻ ❊❀❍❉❆❄ ❀❄✿ ✾■✿❍❆❁✼❄ ❆❄❇■✵ ✇❋❍❄❂❄❁ ❀ ✻●❀❇❇ ✻❀●❖❇✼
❆❅ ❂✽ ❂❄ ❆①■❁✼❄ ❁❂❃✼✻ ✹✵✹② ❁ ❊❀❍❉❆❄ ✿❂❆①❂✿✼ ③ ♠✵❥✐♠ ❁ ❆❅ ❈❀✽✼❍ ❀❄✿ ❄❆ ❆✽✾✼❍ ❖❍❆✿❋❊✽✻✵
❣ ❃❆❇❋●✼ ❆❅ ✴♠✵♠ ④ t●✼❀✻❋❍✼✿ ❀✽ ⑤⑥⑦✉ ❆❅ ✽✾❂✻ ❈✼❇✿❂❄❁ ❁❀✻ ❂✻ ❅❆❋❄✿ ✽❆ ❈✼❂❁✾ ✴✴✵❥ ❁✵
s❀❇❊❋❇❀✽✼ t❂✉ ✼●❖❂❍❂❊❀❇ ❅❆❍●❋❇❀③ t❂❂✉ ●❆❇❀❍ ●❀✻✻ ❆❅ ✽✾✼ ❁❀✻③ ❀❄✿ t❂❂❂✉ ●❆❇✼❊❋❇❀❍
❅❆❍●❋❇❀✵
✴✵✹❤ s❀❇❊❂❋● ❊❀❍❉❆❄❀✽✼ ❍✼❀❊✽✻ ❈❂✽✾ ❀⑧❋✼❆❋✻ ✈s❇ ✽❆ ❁❂❃✼ s❀s❇ ⑨ ❀❄✿ s⑩⑨ ❀❊❊❆❍✿❂❄❁ ✽❆
✽✾✼ ❍✼❀❊✽❂❆❄③ s❀s⑩❡ t✻✉ ❶ ✺ ✈s❇ t❀⑧✉ ❷ s❀s❇ ⑨ t❀⑧✉ ❶ s⑩ ⑨t❁✉ ❶ ✈⑨⑩t❇✉
❸✾❀✽ ●❀✻✻ ❆❅ s❀s⑩❡ ❂✻ ❍✼⑧❋❂❍✼✿ ✽❆ ❍✼❀❊✽ ❊❆●❖❇✼✽✼❇■ ❈❂✽✾ ✺❤ ●④ ❆❅ ♠✵❦❤ ❺ ✈s❇❻
✴✵✹❥ s✾❇❆❍❂❄✼ ❂✻ ❖❍✼❖❀❍✼✿ ❂❄ ✽✾✼ ❇❀❉❆❍❀✽❆❍■ ❉■ ✽❍✼❀✽❂❄❁ ●❀❄❁❀❄✼✻✼ ✿❂❆①❂✿✼ t❺❄⑩ ⑨✉ ❈❂✽✾
❀⑧❋✼❆❋✻ ✾■✿❍❆❊✾❇❆❍❂❊ ❀❊❂✿ ❀❊❊❆❍✿❂❄❁ ✽❆ ✽✾✼ ❍✼❀❊✽❂❆❄
r ✈s❇ t❀⑧✉ ❶ ❺❄⑩ ⑨t✻✉ ❷ ✺✈⑨⑩ t❇✉ ❶ ❺❄s❇ ⑨t❀⑧✉ ❶ s❇ ⑨ t❁✉
✈❆❈ ●❀❄■ ❁❍❀●✻ ❆❅ ✈s❇ ❍✼❀❊✽ ❈❂✽✾ ❤✵♠ ❁ ❆❅ ●❀❄❁❀❄✼✻✼ ✿❂❆①❂✿✼❻

✥ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✞✠ ✶✄✍✎✞✠ ✶✏✑✒ ▲✓☛ ✑✸✔✝✕ ✖✸✶✸✥✗✗✖ ✏✘✞✎✓✙✒✚ ✶✑✸✶✸✖✚ ✶✛✸✶✸✖✚ ✥✜✸✶✸✖✚ ✶✛✸✥✸✖
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

26

❯✑✒✓ ✔

❙✕✖✗✘✕✗✖✙ ✚✛ ✜✕✚✢

❚ ✁ ✂✄☎ ✆✄✝✁✂✞✄✟✠ ✡☛ ☎ ✁☞✄☎✌✍ ✎✁ ✌✝✄✡✏✂ ✡☛ ✆✄☛☛✁✂✁❢✟ ✁✍✁☞✁❢✟✞


☎✌❢ ✎✁ ✟✂✌☎✁✆ ✟✡ ✟ ✁ ✆✄☛☛✁✂✁❢☎✁✞ ✄❢ ✟ ✁ ✄❢✟✁✂❢✌✍ ✞✟✂✏☎✟✏✂✁ ✡☛
✌✟✡☞✞ ✡☛ ✟ ✁✞✁ ✁✍✁☞✁❢✟✞❛
❆✣✤✥✦ ✧✤★✩✪✫✬✭ ✤✮✫✧ ★✬✫✤ ✪✯★ ✰✫✱✱ ✲✥
✳✲✱✥ ✤✯
⑨ ❦✬✯✰ ✳✲✯★✤ ✤✮✥ ✩✫✧✴✯✵✥✦✪ ✯✣ ✽✾✿ ✿❀❁❂❃✿❄❅✿ ❇❈ ❉❃❇❊❂ ✾❉❂ ❋✿✿❄ ●■❇●❇❂✿❏ ❂❁❄❅✿ ❃✾✿ ❃❁❊✿
✥✱✥✴✤✦✯✬♦ ✶✦✯✤✯✬ ✳✬✩ ✬✥★✤✦✯✬ ✳✬✩
✤✮✥✫✦ ✴✮✳✦✳✴✤✥✦✫✧✤✫✴✧t ❇❈ ✿❉■❑▲ ▼❄❏❁❉❄ ❉❄❏ ◆■✿✿❖ ●✾❁❑❇❂❇●✾✿■❂ ◗❘❱❱ ❲❳❨❳❩ ❬✾❇
❬✿■✿ ❇❈ ❃✾✿ ❭❁✿❬ ❃✾❉❃ ❉❃❇❊❂ ❉■✿ ❃✾✿ ❈❪❄❏❉❊✿❄❃❉❑ ❋❪❁❑❏❁❄❫
⑨ ✩✥✧✴✦✫✲✥ ❞✮✯✷✧✯✬♦ ✸★✤✮✥✦✣✯✦✩ ❋❑❇❅❖❂ ❇❈ ❊❉❃❃✿■❳ ❴❅❅❇■❏❁❄❫ ❃❇ ❃✾✿❊❵ ❃✾✿ ❅❇❄❃❁❄❪✿❏
✳✬✩ ✹✯✮✦ ✳✤✯✷✫✴ ✷✯✩✥✱✧t ❂❪❋❏❁❭❁❂❁❇❄❂ ❇❈ ❊❉❃❃✿■ ❬❇❪❑❏ ❪❑❃❁❊❉❃✿❑▲ ▲❁✿❑❏ ❉❃❇❊❂ ❬✾❁❅✾
⑨ ★✬✩✥✦✧✤✳✬✩ ✤✮✥ ✫✷✶✯✦✤✳✬✤ ❬❇❪❑❏ ❄❇❃ ❋✿ ❈❪■❃✾✿■ ❏❁❭❁❂❁❋❑✿❳ ✽✾✿ ❬❇■❏ ❜❉❃❇❊❝ ✾❉❂ ❋✿✿❄
✣✥✳✤★✦✥✧ ✯✣ ✤✮✥ ❡★✳✬✤★✷ ❏✿■❁❭✿❏ ❈■❇❊ ❃✾✿ ◆■✿✿❖ ❬❇■❏ ❜❣ ❤✐❥❧✐❝ ❬✾❁❅✾ ❊✿❉❄❂ ❜❪❄❅❪❃➄
✷✥✴✮✳✬✫✴✳✱ ✷✯✩✥✱ ✯✣ ✳✤✯✷t ❉❋❑✿❝ ❇■ ❜❄❇❄➄❏❁❭❁❂❁❋❑✿❝❳ ✽✾✿❂✿ ✿❉■❑❁✿■ ❁❏✿❉❂ ❬✿■✿ ❊✿■✿
❂●✿❅❪❑❉❃❁❇❄❂ ❉❄❏ ❃✾✿■✿ ❬❉❂ ❄❇ ❬❉▲ ❃❇ ❃✿❂❃ ❃✾✿❊
⑨ ★✬✩✥✦✧✤✳✬✩ ✬✳✤★✦✥ ✯✣ ✿❀●✿■❁❊✿❄❃❉❑❑▲❳ ✽✾✿❂✿ ❁❏✿❉❂ ■✿❊❉❁❄✿❏ ❏❇■❊❉❄❃ ❈❇■ ❉ ❭✿■▲
✥✱✥✴✤✦✯✷✳✭✬✥✤✫✴ ✦✳✩✫✳✤✫✯✬ ✳✬✩
P✱✳✬✴❦✺✧ ❡★✳✬✤★✷ ✤✮✥✯✦✪t ❑❇❄❫ ❃❁❊✿ ❉❄❏ ❬✿■✿ ■✿❭❁❭✿❏ ❉❫❉❁❄ ❋▲ ❂❅❁✿❄❃❁❂❃❂ ❁❄ ❃✾✿
❄❁❄✿❃✿✿❄❃✾ ❅✿❄❃❪■▲❳
⑨ ✥✻✶✱✳✫✬ ✤✮✥ ✶✮✯✤✯✥✱✥✴✤✦✫✴ ✥✣✣✥✴✤ ✽✾✿ ❉❃❇❊❁❅ ❃✾✿❇■▲ ❇❈ ❊❉❃❃✿■ ❬❉❂ ❈❁■❂❃ ●■❇●❇❂✿❏ ❇❄ ❉
✳✬✩ ✩✥✧✴✦✫✲✥ ✣✥✳✤★✦✥✧ ✯✣ ✳✤✯✷✫✴ ❈❁■❊ ❂❅❁✿❄❃❁❈❁❅ ❋❉❂❁❂ ❋▲ ♠❇✾❄ ♥❉❑❃❇❄❵ ❉ ❲■❁❃❁❂✾ ❂❅✾❇❇❑
✧✶✥✴✤✦✳t
❃✿❉❅✾✿■ ❁❄ ♣q❱q❳ r❁❂ ❃✾✿❇■▲❵ ❅❉❑❑✿❏ s✉✈✇①②③④ ✉✇①⑤⑥⑦
⑨ ✧✤✳✤✥ ✤✮✥ ✩✥ ✹✦✯✭✱✫✥ ✦✥✱✳✤✫✯✬ ✳✬✩ ✇⑧⑩①❶❷❵ ■✿❫❉■❏✿❏ ❃✾✿ ❉❃❇❊ ❉❂ ❃✾✿ ❪❑❃❁❊❉❃✿ ●❉■❃❁❅❑✿ ❇❈
❍✥✫✧✥✬✲✥✦✭ ★✬✴✥✦✤✳✫✬✤✪ ✶✦✫✬✴✫✶✱✥t ❊❉❃❃✿■ ◗❸❄❁❃ ♣❩❳
⑨ ✩✥✣✫✬✥ ✳✬ ✳✤✯✷✫✴ ✯✦✲✫✤✳✱ ✫✬ ✤✥✦✷✧ ▼❄ ❃✾❁❂ ❪❄❁❃ ❬✿ ❂❃❉■❃ ❬❁❃✾ ❃✾✿ ✿ ❀●✿ ■❁❊✿❄❃❉❑
✯✣ ❡★✳✬✤★✷ ✬★✷✲✥✦✧t ❇❋❂✿■❭❉❃❁❇❄❂ ❊❉❏✿ ❋▲ ❂❅❁✿❄❃❁❂❃❂ ❃❇❬❉■❏❂ ❃✾✿ ✿❄❏ ❇❈
⑨ ✧✤✳✤✥ ✳★✣✲✳★ ✶✦✫✬✴✫✶✱✥♦ P✳★✱✫ ❄❁❄✿❃✿✿❄❃✾ ❉❄❏ ❋✿❫❁❄❄❁❄❫ ❇❈ ❃❬✿❄❃❁✿❃✾ ❅✿❄❃❪■▲❳ ✽✾✿❂✿
✥✻✴✱★✧✫✯✬ ✶✦✫✬✴✫✶✱✥ ✳✬✩ ❍★✬✩✺✧ ✿❂❃❉❋❑❁❂✾✿❏ ❃✾❉❃ ❉❃❇❊❂ ❅❉❄ ❋✿ ❈❪■❃✾✿■ ❏❁❭❁❏✿❏ ❁❄❃❇ ❂❪❋➄
✦★✱✥ ✯✣ ✷✳✻✫✷★✷ ✷★✱✤✫✶✱✫✴✫✤✪t ❉❃❇❊❁❅ ●❉■❃❁❅❑✿❂❵ ❁❳✿❳❵ ✿❑✿❅❃■❇❄❂❵ ●■❇❃❇❄❂ ❉❄❏ ❄✿❪❃■❇❄❂❹
❉ ❅❇❄❅✿●❃ ❭✿■▲ ❏❁❈❈✿■✿❄❃ ❈■❇❊ ❃✾❉❃ ❇❈ ♥❉❑❃❇❄❳ ✽✾✿ ❊❉❺❇■
⑨ ✰✦✫✤✥ ✤✮✥ ✥✱✥✴✤✦✯✬✫✴ ✴✯✬✣✫✭★✦✳✤✫✯✬✧ ●■❇❋❑✿❊❂ ❋✿❈❇■✿ ❃✾✿ ❂❅❁✿❄❃❁❂❃❂ ❉❃ ❃✾❉❃ ❃❁❊✿ ❬✿■✿❻
✯✣ ✳✤✯✷✧✼
❼ ❃❇ ❉❅❅❇❪❄❃ ❈❇■ ❃✾✿ ❂❃❉❋❁❑❁❃▲ ❇❈ ❉❃❇❊ ❉❈❃✿■ ❃✾✿ ❏❁❂❅❇❭✿■▲
❇❈ ❂❪❋➄❉❃❇❊❁❅ ●❉■❃❁❅❑✿❂❵
❼ ❃❇ ❅❇❊●❉■✿ ❃✾✿ ❋✿✾❉❭❁❇❪■ ❇❈ ❇❄✿ ✿❑✿❊✿❄❃ ❈■❇❊ ❇❃✾✿■
❁❄ ❃✿■❊❂ ❇❈ ❋❇❃✾ ●✾▲❂❁❅❉❑ ❉❄❏ ❅✾✿❊❁❅❉❑ ●■❇●✿■❃❁✿❂❵

26 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

27

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✷

⑨ t✡ ☛☞✌✍✎✏✑ t✒☛ ✓✡✔♠✎t✏✡✑ ✡✓ ✕✏✓✓☛✔☛✑t ❢✏✑✕✖


✡✓ ♠✡✍☛♦✗✍☛✖ ✘✙ t✒☛ ♦✡♠✘✏ ✑✎t✏✡✑ ✡✓
✕✏✓✓☛✔☛✑t ✎t✡♠✖ ✎✑✕✚
⑨ t✡ ✗✑✕☛✔✖t✎✑✕ t✒☛ ✡✔✏✛✏✑ ✎✑✕ ✑✎t✗✔☛ ✡✓ t✒☛
♦✒ ✎✔ ✎♦t☛ ✔✏✖t✏♦ ✖ ✡✓ ☛ ✍☛ ♦t✔ ✡♠ ✎✛✑☛t ✏♦
✔✎✕✏✎t✏✡✑ ✎✘✖✡✔✘☛✕ ✡✔ ☛♠✏tt☛✕ ✘✙ ✎t✡♠✖r
✜✢✣ ✤✥✦✧★❚✩✪✫✬ ✭★✮❚✫✬✯✰✤
❉✎✍t✡✑✱✖ ✎t✡♠✏♦ t✒☛✡✔✙ ✲✎✖ ✎✘✍☛ t✡ ☛☞✌✍✎✏✑
t✒☛ ✍✎✲ ✡✓ ♦✡✑✖☛✔✳✎t✏✡✑ ✡✓ ♠✎✖✖✚ ✍✎✲ ✡✓ ❭❪❫❴ ❵❴❛❜❞❤ ❥ ❦❧♥qs✉✈ ✇❧① ✉②③❦q❧✇④✈ ♥⑤⑥✈
♦✡✑✖t✎✑t ♦✡♠✌✡✖✏t✏✡✑ ✎✑✕ ✍✎✲ ✡✓ ♠✗✍t✏✌✍☛
✌✔✡✌✡✔t✏✡✑ ✳☛✔✙ ✖✗♦♦☛✖✖✓✗✍✍✙r ✴✡✲☛✳☛✔✚ ✏t ✓✎✏✍☛✕ ✖t✔☛✎♠ ✡✓ ✌✎✔t✏♦✍☛✖ ♠✡✳✏✑✛ ✏✑ t✒☛ t✗✘☛ ✓✔✡♠
t✡ ☛☞✌✍✎✏✑ t✒☛ ✔☛✖✗✍t✖ ✡✓ ♠✎✑✙ ☛☞✌☛✔✏♠☛✑t✖✚ t✒☛ ✑☛✛✎t✏✳☛ ☛✍☛♦t✔✡✕☛ ❲♦✎t✒✡✕☛❳ t✡ t✒☛ ✌✡✖✏t✏✳☛
✓✡✔ ☛☞✎♠✌✍☛✚ ✏t ✲✎✖ ❢✑✡✲✑ t✒✎t ✖✗✘✖t✎✑♦☛✖ ☛✍☛♦t✔✡✕☛ ❲✎✑✡✕☛❳r ❋✒☛✖☛ ✲☛✔☛ ♦✎✍✍☛✕ ✻❝❃▼✼◆✾
✍✏❢☛ ✛✍✎✖✖ ✡✔ ☛✘✡✑✏t☛ ✲✒☛✑ ✔✗✘✘☛✕ ✲✏t✒ ✖✏✍❢ ✡✔ ✿❝❀✺ ✼✿ ✻❝❃▼✼◆✾ ✿❝❀ ❨❝✿❃✹✻❂✾✺r ❋✒☛ ✓✍✡✲ ✡✓
✓✗✔ ✛☛✑☛✔✎t☛ ☛✍☛♦t✔✏♦✏t✙r ✵✎✑✙ ✕✏✓✓☛✔☛✑t ❢✏✑✕✖ ♦✗✔✔☛✑t ✓✔✡♠ ♦✎t✒✡✕☛ t✡ ✎✑✡✕☛ ✲✎✖ ✓✗✔t✒☛✔
✡✓ ✖✗✘✶✎t✡♠✏♦ ✌✎✔t✏♦✍☛✖ ✲☛✔☛ ✕✏✖♦✡✳☛✔☛✕ ✏✑ t✒☛ ♦✒☛♦❢☛✕ ✘✙ ♠✎❢✏✑✛ ✎ ✒✡✍☛ ✏✑ t✒☛ ✎✑✡✕☛ ✎✑✕
t✲☛✑t✏☛t✒ ♦☛✑t✗✔✙r ✴✡✲☛✳☛✔✚ ✏✑ t✒✏✖ ✖☛♦t✏✡✑ ♦✡ ✎t ✏ ✑✛ t ✒☛ t ✗✘☛ ✘☛ ✒✏ ✑✕ ✎✑✡ ✕☛ ✲✏t ✒
✲☛ ✲✏✍✍ t✎✍❢ ✎✘✡✗t ✡✑✍✙ t✲✡ ✌✎✔t✏♦✍☛✖✚ ✑✎♠☛✍✙ ✌✒✡✖✌✒✡✔☛✖♦☛✑t ♠✎t☛✔✏✎✍ ❡✏✑♦ ✖✗✍✌✒✏✕☛r ❱✒☛✑
☛✍☛♦t✔✡✑ ✎✑✕ ✌✔✡t✡✑r t✒☛✖☛ ✔✎✙✖✚ ✎✓t☛✔ ✌✎✖✖✏✑✛ t✒✔✡✗✛✒ ✎✑✡✕☛✚ ✖t✔✏❢☛
t✒☛ ❡✏✑♦ ✖✗✍✌✒✏✕☛ ♦✡✎t✏✑✛✚ ✎ ✘✔✏✛✒t ✖✌✡t ✡✑
✜✢✣✢✣ ✸✹✺✻✼✽✾✿❀ ✼❁ ✰❂✾✻❃✿✼❄ t✒☛ ♦✡✎t✏✑✛ ✏✖ ✕☛✳☛✍✡✌☛✕❲✖✎♠☛ t✒✏✑✛ ✒✎✌✌☛✑✖
■✑ ❅❆❇❈✚ ✵✏♦✒✎☛✍ ❊✎✔✎✕✎✙ ✖✒✡✲☛✕ t✒✎t ✏✓ ✏✑ ✎ t☛✍☛✳✏✖✏✡✑ ✖☛t❳ ❩❊✏✛r ❘r❅❲✘❳❬r
☛✍☛♦t✔✏♦✏t✙ ✏✖ ✌✎✖✖☛✕ t✒✔✡✗✛✒ ✎ ✖✡✍✗t✏✡✑ ✡✓ ✎✑
☛✍☛♦t✔✡✍✙t☛✚ ♦✒☛♠✏♦✎✍ ✔☛✎♦t✏✡✑✖ ✡♦♦✗✔✔☛✕ ✎t t✒☛
☛✍☛♦t✔✡✕☛✖✚ ✲✒✏♦✒ ✔☛✖✗✍t☛✕ ✏✑ t✒☛ ✍✏✘☛✔✎t✏✡✑
✎✑✕ ✕☛✌✡✖✏t✏✡✑ ✡✓ ♠✎tt☛✔ ✎t t✒☛ ☛✍☛♦t✔✡✕☛✖r ✴☛
✓✡✔♠✗✍✎t☛✕ ♦☛✔t✎✏✑ ✍✎✲✖ ✲✒✏♦✒ ✙✡✗ ✲✏✍✍ ✖t✗✕✙
✏✑ ♦✍✎✖✖ ✐■■r ❋✒☛✖☛ ✔☛✖✗✍t✖ ✖✗✛✛☛✖t☛✕ t✒☛
✌✎✔t✏♦✗✍✎t☛ ✑✎t✗✔☛ ✡✓ ☛✍☛♦t✔✏♦✏t✙r
●✑ ✏✑✖✏✛✒t ✏✑t✡ t✒☛ ✖t✔✗♦t✗✔☛ ✡✓ ✎t✡♠ ✲✎✖
✡✘t✎✏✑☛✕ ✓✔✡♠ t✒☛ ☛☞✌☛✔✏♠☛✑t✖ ✡✑ ☛✍☛♦t✔✏♦✎✍
✕✏✖♦✒✎✔✛☛ t✒✔✡✗✛✒ ✛✎✖☛✖r ❍☛✓✡✔☛ ✲☛ ✕✏✖♦✗✖✖
t✒☛✖☛ ✔☛✖✗✍t✖ ✲☛ ✑☛☛✕ t✡ ❢☛☛✌ ✏✑ ♠✏✑✕ ✎ ✘✎✖✏♦ ❭❪❫❴ ❵❴❛❜⑦❤ ❥ ❦❧♥qs✉✈ ✇❧① ✉②③❦q❧✇④✈ ♥⑤⑥✈ ⑧②♥q
✔✗✍☛ ✔☛✛✎✔✕✏✑✛ t✒☛ ✘☛✒✎✳✏✡✗✔ ✡✓ ♦✒✎✔✛☛✕ ⑩✈✇❶s✇❧♥✈✉ ❧❷s✉✈
✌✎✔t✏♦✍☛✖ ♣ ❏❑✏❢☛ ♦✒✎✔✛☛✖ ✔☛✌☛✍ ☛✎♦✒ ✡t✒☛✔ ✎✑✕
❋✒☛ ✔☛✖✗✍t✖ ✡✓ t✒☛✖☛ ☛☞✌☛✔✏♠☛✑t✖ ✎✔☛
✗✑✍✏❢☛ ♦✒✎✔✛☛✖ ✎tt✔✎♦t ☛✎♦✒ ✡t✒☛✔❣r
✖✗♠♠✎✔✏✖☛✕ ✘☛✍✡✲r
■✑ ♠✏✕ ❅❆▲❈✖ ♠✎✑✙ ✖♦✏☛✑t✏✖t✖ ♠✎✏✑✍✙
❲✏❳ ❋✒☛ ♦✎t✒✡✕☛ ✔✎✙✖ ✖t✎✔t ✓✔✡♠ ♦✎t✒✡✕☛ ✎✑✕
❊✎✔✎✕✎✙ ✘☛✛✎✑ t✡ ✖t✗✕✙ ☛✍☛♦t✔✏♦✎✍ ✕✏✖♦✒✎✔✛☛
♠✡✳☛ t✡✲✎✔✕✖ t✒☛ ✎✑✡✕☛r
✏✑ ✌✎✔t✏✎✍✍✙ ☛✳ ✎♦✗✎t☛ ✕ t✗✘☛✖ ✚ ❢✑✡✲✑ ✎✖
✻❝❃▼✼◆✾ ✿❝❀ ◆✹✺✻▼❝✿❖✾ ❃P◗✾✺r ■t ✏✖ ✕☛✌✏♦t☛✕ ❲✏✏❳ ❋✒☛✖☛ ✔✎✙✖ t✒☛♠✖☛✍✳☛✖ ✎✔☛ ✑✡t ✳✏✖✏✘✍☛ ✘✗t
✏✑ ❊✏✛r ❘r❅r ● ♦✎t✒✡✕☛ ✔✎✙ t✗✘☛ ✏✖ ♠✎✕☛ ✡✓ ✛✍✎✖✖ t✒☛✏✔ ✘☛✒✎✳✏✡✗✔ ♦✎✑ ✘☛ ✡✘✖☛✔✳☛✕ ✲✏t✒ t✒☛
♦✡✑t✎✏✑✏✑✛ t✲✡ t✒✏✑ ✌✏☛♦☛✖ ✡✓ ♠☛t✎✍✚ ♦✎✍✍☛✕ ✒☛ ✍✌ ✡✓ ♦ ☛✔t ✎✏ ✑ ❢✏ ✑✕ ✡✓ ♠ ✎t ☛✔✏ ✎✍✖
☛ ✍☛♦t✔ ✡✕☛✖ ✚ ✖☛ ✎✍☛ ✕ ✏ ✑ ✏t r ❋✒☛ ☛ ✍☛♦t✔✏♦ ✎✍ ❲✓✍✗✡✔☛✖♦☛✑t ✡✔ ✌✒✡✖✌✒✡✔☛✖♦☛✑t❳ ✲✒✏♦✒
✕✏✖♦✒ ✎✔ ✛☛ t✒✔✡ ✗✛✒ t✒☛ ✛✎✖ ☛✖ ♦✡ ✗✍✕ ✘☛ ✛✍✡✲ ✲✒☛ ✑ ✒✏t ✘✙ t✒☛♠ r ❋☛ ✍☛✳✏✖✏✡✑
✡✘✖☛✔✳☛✕ ✡✑✍✙ ✎t ✳☛✔✙ ✍✡✲ ✌✔☛✖✖✗✔☛✖ ✎✑✕ ✎t ✌✏♦t✗✔☛ t✗✘☛✖ ✎✔☛ ♦✎t✒✡✕☛ ✔✎✙ t✗✘☛✖ ✎✑✕
✳☛✔✙ ✒✏✛✒ ✳✡✍t✎✛☛✖r ❋✒☛ ✌✔☛✖✖✗✔☛ ✡✓ ✕✏✓✓☛✔☛✑t t☛ ✍☛ ✳✏✖✏✡ ✑ ✌✏♦t ✗✔☛✖ ✔ ☛✖ ✗✍t ✕✗☛ t ✡
✛✎✖☛✖ ♦✡✗✍✕ ✘☛ ✎✕❯✗✖t☛✕ ✘✙ ☛✳✎♦✗✎t✏✡✑r ❱✒☛✑ ✓✍✗✡✔☛✖♦☛✑♦☛ ✡✑ t✒☛ t☛✍☛✳✏✖✏✡✑ ✖♦✔☛☛✑
✖✗✓✓✏♦✏☛✑t✍✙ ✒✏✛✒ ✳✡✍t✎✛☛ ✏✖ ✎✌✌✍✏☛✕ ✎♦✔✡✖✖ t✒☛ ♦✡✎t☛ ✕ ✲✏t✒ ♦☛✔t ✎✏✑ ✓✍✗✡✔☛✖♦☛ ✑t ✡✔
☛✍☛♦t✔✡✕☛✖✚ ♦✗✔✔☛✑t ✖t✎✔t✖ ✓✍✡✲✏✑✛ t✒✔✡✗✛✒ ✎ ✌✒✡✖✌✒✡✔☛✖♦☛✑t ♠✎t☛✔✏✎✍✖r

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

28

✷ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

✭✟✟✟✠ ■✡ ☛☞✌ ✍✎✏✌✡✑✌ ✒✓ ✌✔✌✑☛✕✟✑✍✔ ✒✕ ✖✍✗✡✌☛✟✑ ✭✟✟✠ ☛☞✌ ✖✍✏✏ ✒✓ ☛☞✌ ✣✍✕☛✟✑✔✌ t ✔✟✗☞☛✌✕ ☛☞✌
✓✟✌✔❢✘ ☛☞✌✏✌ ✕✍✙✏ ☛✕✍✚✌✔ ✟✡ ✏☛✕✍✟✗☞☛ ✔✟✡✌✏ ✣✍✕☛✟✑✔✌✘ ✗✕✌✍☛✌✕ ☛☞✌ ❢✌✓✔✌✑☛✟✒✡✜
✭✛✟✗✜ ✢✜✢✠✜ ✭✟✟✟✠ ☛☞✌ ✏☛✕✌✡✗☛☞ ✒✓ ☛☞✌ ✌✔✌✑☛✕✟✑✍✔ ✒✕ ✖✍✗✡✌☛✟✑
✭✟✚✠ ■✡ ☛☞✌ ✣✕✌✏✌✡✑✌ ✒✓ ✌✔✌✑☛✕✟✑✍✔ ✒✕ ✖✍✗✡✌☛✟✑ ✓✟✌✔❢ t ☛☞✌ ❢✌✓✔✌✑☛✟✒✡ ✒✓ ✌✔✌✑☛✕✒✡✏ ✓✕✒✖
✓✟✌✔❢✘ ☛☞✌ ✎✌☞✍✚✟✒✤✕ ✒✓ ✑✍☛☞✒❢✌ ✕✍✙✏ ✍✕✌ ✟☛✏ ✒✕✟✗✟✡✍✔ ✣✍☛☞ ✟✡✑✕✌✍✏✌✏ ❖✟☛☞ ☛☞✌
✏✟✖✟✔✍✕ ☛✒ ☛☞✍☛ ✌s✣✌✑☛✌❢ ✓✕✒✖ ✡✌✗✍☛✟✚✌✔✙ ✟✡✑ ✕✌ ✍✏✌ ✟✡ ☛☞✌ ✚✒✔☛ ✍✗✌ ✍✑ ✕✒✏✏ ☛☞✌
✑☞✍✕✗✌❢ ✣✍✕☛✟✑✔✌✏✘ ✏✤✗✗✌✏☛✟✡✗ ☛☞✍☛ ☛☞✌ ✌✔✌✑ ☛ ✕✒❢✌✏ ✘ ✒ ✕ ☛ ☞✌ ✏ ☛ ✕✌ ✡✗☛☞ ✒✓ ☛ ☞✌
✑ ✍☛☞✒❢✌ ✕✍✙✏ ✑✒ ✡✏ ✟✏☛ ✒✓ ✡✌✗ ✍☛ ✟✚✌✔✙ ✖✍✗✡✌☛✟✑ ✓✟✌✔❢✜
✑☞✍✕✗✌❢ ✣✍✕☛✟✑✔✌✏✘ ✑✍✔✔✌❢ ❡✥❡✦✧★♦✩✪✫ ♥☞✌✡ ✒✡✔✙ ✌✔✌✑☛✕✟✑ ✓✟✌✔❢ ✟✏ ✍✣✣✔✟✌❢✘ ☛☞✌
✭✚✠ ❚☞✌ ✑☞✍✕✍✑☛✌✕✟✏☛✟✑✏ ✒✓ ✑✍☛☞✒❢✌ ✕✍✙✏ ✌✔✌✑☛✕✒✡✏ ❢✌✚✟✍☛✌ ✓✕✒✖ ☛☞✌✟✕ ✣✍☛☞ ✍✡❢ ☞✟☛ ☛☞✌
✭✌✔✌✑☛✕✒✡✏✠ ❢✒ ✡✒☛ ❢✌✣✌✡❢ ✤✣✒✡ ☛☞✌ ✑✍☛☞✒❢✌ ✕✍✙ ☛✤✎✌ ✍☛ ✣✒✟✡☛ ♣✜ q✟✖✟✔✍✕✔✙ ❖☞✌✡
✖✍☛✌✕✟✍✔ ✒✓ ✌✔✌✑☛✕✒❢✌✏ ✍✡❢ ☛☞✌ ✡✍☛✤✕✌ ✒✓ ✒✡✔✙ ✖✍✗✡✌☛✟✑ ✓✟✌✔❢ ✟✏ ✍✣✣✔✟✌❢✘ ✌✔✌✑☛✕✒✡ ✏☛✕✟r✌✏
☛☞✌ ✗✍✏ ✣✕✌✏✌✡☛ ✟✡ ☛☞✌ ✑✍☛☞✒❢✌ ✕✍✙ ☛✤✎✌✜ ☛☞✌ ✑✍☛☞✒❢✌ ✕✍✙ ☛✤✎✌ ✍☛ ✣✒✟✡☛ ✉✜ ▲✙ ✑✍✕✌✓✤✔✔✙
✬✮✯✰✱ ✲✳ ✴✵✶ ✴✸✶✴✹✯✺✳ ✻✮✵✻ ✳✹✳✴✻✼✸✶✰ ✵✼✳ ✎✍✔✍✡✑✟✡✗ ☛☞✌ ✌✔✌✑☛✕✟✑✍✔ ✍✡❢ ✖✍✗✡✌☛✟✑ ✓✟✌✔❢
❜✵✰✽✴ ✴✸✶✰✻✽✻✯✳✶✻ ✸✾ ✵✹✹ ✻✮✳ ✵✻✸✿✰❀ ✏☛✕✌✡✗☛☞✘ ✟☛ ✟✏ ✣✒✏✏✟✎✔✌ ☛✒ ✎✕✟✡✗ ✎✍✑r ☛☞✌
✌✔✌✑☛✕✒✡ ☛✒ ☛☞✌ ✣✍☛☞ ✓✒✔✔✒❖✌❢ ✍✏ ✟✡ ☛☞✌ ✍✎✏✌✡✑✌
❁✫❂✫❁ ❃❄❅★❣❡ ✧♦ ❆❅✪✪ ❇❅✧❉♦ ♦❊ ❋✥❡✦✧★♦✩
✒✓ ✌✔✌✑☛✕✟✑ ✒✕ ✖✍✗✡✌☛✟✑ ✓✟✌✔❢ ✍✡❢ ☛☞✌✙ ☞✟☛ ☛☞✌
■✡ ●❍❏❑✘ ▲✕✟☛✟✏☞ ✣☞✙✏✟✑✟✏☛ ▼✜▼✜ ❚☞✒✖✏✒✡ ✏✑✕✌✌✡ ✍☛ ✣✒✟✡☛ ▲✜ ▲✙ ✑✍✕✕✙✟✡✗ ✒✤☛ ✍✑✑✤✕✍☛✌
✖✌✍✏✤✕✌❢ ☛☞✌ ✕✍☛✟✒ ✒✓ ✌✔✌✑☛✕✟✑✍✔ ✑☞✍✕✗✌ ✭✳✠ ☛✒ ✖✌✍✏✤✕✌✖✌✡☛✏ ✒✡ ☛☞✌ ✍✖✒✤✡☛ ✒✓ ❢✌✓✔✌✑☛✟✒✡✏
☛☞✌ ✖✍✏✏ ✒✓ ✌✔✌✑☛✕✒✡ ✭✿◆ ✠ ✎✙ ✤✏✟✡✗ ✑✍☛☞✒❢✌
✒✎✏✌✕✚✌❢ ✎✙ ☛☞✌ ✌✔✌✑☛✕✒✡✏ ✒✡ ☛☞✌ ✌✔✌✑☛✕✟✑ ✓✟✌✔❢
✕✍✙ ☛✤✎✌ ✍✡❢ ✍✣✣✔✙✟✡✗ ✌✔✌✑☛✕✟✑✍✔ ✍✡❢ ✖✍✗✡✌☛✟✑
✏☛✕✌✡✗☛☞ ✒✕ ✖✍✗✡✌☛✟✑ ✓✟✌✔❢ ✏☛✕✌✡✗☛☞✘ ❚☞✒✖✏✒✡
✓✟✌✔❢ ✣✌✕✣✌✡❢✟✑✤✔✍✕ ☛✒ ✌✍✑☞ ✒☛☞✌✕ ✍✏ ❖✌✔✔ ✍✏ ☛✒
❖✍✏ ✍✎✔✌ ☛✒ ❢✌☛✌✕✖✟✡✌ ☛☞✌ ✚✍✔✤✌ ✒✓ ✳✈✿◆ ✍✏P
☛☞✌ ✣✍☛☞ ✒✓ ✌✔✌✑☛✕✒✡✏ ✭✛✟✗✜ ✢✜✢✠✜ ❚☞✒✖✏✒✡
✍✕✗✤✌❢ ☛☞✍☛ ☛☞✌ ✍✖✒✤✡☛ ✒✓ ❢✌✚✟✍☛✟✒✡ ✒✓ ☛☞✌ ①
✣✍✕☛✟✑✔✌✏ ✓✕✒✖ ☛☞✌✟✕ ✣✍☛☞ ✟✡ ☛☞✌ ✣✕✌✏✌✡✑✌ ✒✓ ③ ●✜❑④❍❍✢⑤ ●⑤⑥⑥ ✉ r✗❹⑥ ✭✢✜●✠
②✇
✌✔✌✑☛✕✟✑✍✔ ✒✕ ✖✍✗✡✌☛✟✑ ✓✟✌✔❢ ❢✌✣✌✡❢✏ ✤✣✒✡P
♥☞✌✕✌ ✿◆ ✟✏ ☛☞✌ ✖✍✏✏ ✒✓ ☛☞✌ ✌✔✌✑☛✕✒✡ ✟✡ r✗
✭✟✠ ☛☞✌ ✖✍✗✡✟☛✤❢✌ ✒✓ ☛☞✌ ✡✌✗✍☛✟✚✌ ✑☞✍✕✗✌ ✒✡
✍✡❢ ✳ ✟✏ ☛☞✌ ✖✍✗✡✟☛✤❢✌ ✒✓ ☛☞✌ ✑☞✍✕✗✌ ✒✡ ☛☞✌
☛☞✌ ✣✍✕☛✟✑✔✌✘ ✗✕✌✍☛✌✕ ☛☞✌ ✖✍✗✡✟☛✤❢✌ ✒✓ ☛☞✌
✌✔✌✑☛✕✒✡ ✟✡ ✑✒✤✔✒✖✎ ✭✉✠✜ q✟✡✑✌ ✌✔✌✑☛✕✒✡✏
✑☞✍✕✗✌ ✒✡ ☛☞✌ ✣✍✕☛✟✑✔✌✘ ✗✕✌✍☛✌✕ ✟✏ ☛☞✌
✍✕✌ ✡✌✗✍☛✟✚✌✔✙ ✑☞✍✕✗✌❢✘ ☛☞✌ ✑☞✍✕✗✌ ✒✡ ✌✔✌✑☛✕✒✡
✟✡☛✌✕✍✑☛✟✒✡ ❖✟☛☞ ☛☞✌ ✌✔✌✑☛✕✟✑ ✒✕ ✖✍✗✡✌☛✟✑
✓✟✌✔❢ ✍✡❢ ☛☞✤✏ ✗✕✌✍☛✌✕ ✟✏ ☛☞✌ ❢✌✓✔✌✑☛✟✒✡✜ ✟✏ ⑦✌✜

◗❘❙❯ ❱❯❱ ❲❳❩ ❬❭❭❬❪❬❫❴❵ ❫❛ ❝❩❫❩❪♠❞❤❩ ❫❳❩ ✐❳❬❪❥❩ ❫❛ ❫❳❩ ♠❬❵❵ ❪❬❫❞❛ ❛❦ ❩❧❩✐❫❪❛❤

28 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

29

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✷

✡☛☞☛✌ ✍✎✏✑❣✒ ✓✔ ✕✎✒ ✖✗✒✘✕✑✓✔


❴❵❛❛❵❜❞❤✐❥ ❧❵❛ ♥qrs ❴t✉✈r✇
❘✙✚✙ ✛✜✢✢✜✣✤✥ ✦✧★✩★✪✧✫✬✭✮ ✯✰✱✜✲✰✯ ✤ ✳✰✴✵✶✯
①② ③④⑤⑥ ⑦⑧③④⑨⑩❶ ⑨⑤❷ ⑩❸⑨❺❷⑧③⑥ ⑤② ③④⑧ ❻⑨❸⑦ ⑨❻
✣✥✶❦✥ ✤✲ ✶✜✢ ✯✸✶♦ ✰✹♦✰✸✜✳✰✥✴ ✦✧✫✺✩✪✧✻✮✼ ✴✶
⑦⑤⑥③❶ ❺❸⑨⑩❼❽⑧⑩ ❾❿ ③④⑧ ➀③⑨⑦⑤⑥⑧❸❶ ➁⑧❸⑧ ➀❷❷⑨➁⑧⑩
✯✰✴✰✸✳✜✥✰ ✴✵✰ ♠✵✤✸✽✰ ✶✥ ✴✵✰ ✰✢✰♠✴✸✶✥✲✙ ✾✰ ③⑨ ⑧②③⑧❸ ③④❸⑨❼➂④ ➀ ③⑤②❿ ④⑨❷⑧ ⑤② ③④⑧ ❼❺❺⑧❸ ❺❷➀③⑧
❢✶✿✥✯ ✴✵✤✴ ✴✵✰ ♠✵✤✸✽✰ ✶✥ ✴✵✰ ✰✢✰♠✴✸✶✥ ✴✶ ❀✰ ⑨❻ ⑧❷⑧❽③❸⑤❽➀❷ ❽⑨②⑩⑧②⑥⑧❸➃ ➄④⑧ ⑩⑨➁②➁➀❸⑩ ⑦⑨③⑤⑨②
❹ ✧✙✩ ✧✺❁❂❃ ❄✙ ❅✵✰ ♦✸✰✲✰✥✴ ✤♠♠✰♦✴✰✯ ✱✤✢✿✰ ✶❢ ⑨❻ ③④⑧⑥⑧ ⑩❸⑨❺❷⑧③⑥ ➁➀⑥ ➅⑤⑧➁⑧⑩ ③④❸⑨❼➂④ ③④⑧
✰✢✰♠✴✸✜♠✤✢ ♠✵✤✸✽✰ ✜✲ ❹ ✧✙✩✺❆❆ ✧✺❁❂❃ ❄✙ ❅✵✰ ③⑧❷⑧⑥❽⑨❺⑧❶ ⑧➆❼⑤❺❺⑧⑩ ➁⑤③④ ➀ ⑦⑤❽❸⑨⑦⑧③⑧❸ ⑧❿⑧
✳✤✲✲ ✶❢ ✴✵✰ ✰✢✰♠✴✸✶✥ ✦❇❡✮ ❦✤✲ ✯✰✴✰✸✳✜✥✰✯ ❀❈ ❺⑤⑧❽⑧➃ ➇❿ ⑦⑧➀⑥❼❸⑤②➂ ③④⑧ ❸➀③⑧ ⑨❻ ❻➀❷❷ ⑨❻ ③④⑧⑥⑧
♠✶✳❀✜✥✜✥✽ ✴✵✰✲✰ ✸✰✲✿✢✴✲ ❦✜✴✵ ❅✵✶✳✲✶✥❉✲ ✱✤✢✿✰ ⑩❸⑨❺❷⑧③⑥❶ ➈⑤❷❷⑤➉➀② ➁➀⑥ ➀❾❷⑧ ③⑨ ⑦⑧➀⑥❼❸⑧ ③④⑧
✶❢ ❊❋❇❡ ✸✤✴✜✶✙ ⑦➀⑥⑥ ⑨❻ ⑨⑤❷ ⑩❸⑨❺❷⑧③⑥➃➄④⑧ ➀⑤❸ ⑤②⑥⑤⑩⑧ ③④⑧
❽④➀⑦❾⑧❸ ➁➀⑥ ⑤⑨②⑤➊⑧⑩ ❾❿ ❺➀⑥⑥⑤②➂ ➀ ❾⑧➀⑦ ⑨❻
❏ ➋➌❸➀❿⑥ ③④❸⑨❼➂④ ⑤③➃ ➄④⑧ ⑧❷⑧❽③❸⑤❽➀❷ ❽④➀❸➂⑧ ⑨②
❑● ❍ ❍ ③④⑧⑥⑧ ⑨⑤❷ ⑩❸⑨❺❷⑧③⑥ ➁➀⑥ ➀❽➆❼⑤❸⑧⑩ ❾❿ ❽⑨❷❷⑤⑥⑤⑨②⑥
❏ ■❑ ●
➁⑤③④ ➂➀⑥⑧⑨❼⑥ ⑤⑨②⑥➃ ➄④⑧ ❻➀❷❷ ⑨❻ ③④⑧⑥⑧ ❽④➀❸➂⑧⑩
▲ ✫✙✧✺✫✻ ✧✺❁▼❂ ✣✽ ✦❆✙❆✮ ⑨⑤❷ ⑩❸⑨❺❷⑧③⑥ ❽➀② ❾⑧ ❸⑧③➀❸⑩⑧⑩❶ ➀❽❽⑧❷⑧❸➀③⑧⑩ ⑨❸
⑦➀⑩⑧ ⑥③➀③⑤⑨②➀❸❿ ⑩⑧❺⑧②⑩⑤②➂ ❼❺⑨② ③④⑧ ❽④➀❸➂⑧
✡☛☞☛◆ ❖P◗✘✓❚✒✑❯ ✓❱ ❲✑✓✕✓✔◗ ✏✔❳ ❨✒❩✕✑✓✔◗
⑨② ③④⑧ ⑩❸⑨❺❷⑧③⑥ ➀②⑩ ③④⑧ ❺⑨❷➀❸⑤③❿ ➀②⑩ ⑥③❸⑧②➂③④
❬✢✰♠✴✸✜♠✤✢ ✯✜✲♠✵ ✤✸✽✰ ♠✤✸✸✜✰✯ ✶✿✴ ✜✥ ✴✵ ✰ ⑨❻ ③④⑧ ➅⑨❷③➀➂⑧ ➀❺❺❷⑤⑧⑩ ③⑨ ③④⑧ ❺❷➀③⑧➃ ➇❿ ❽➀❸⑧❻❼❷❷❿
✳✶✯✜❢✜✰✯ ♠✤✴✵✶✯✰ ✸✤❈ ✴✿❀✰ ✢✰✯ ✴✶ ✴✵✰ ✯✜✲♠✶✱✰✸❈ ⑦⑧➀⑥❼❸⑤②➂ ③④⑧ ⑧❻❻⑧❽③⑥ ⑨❻ ⑧❷⑧❽③❸⑤❽➀❷ ❻⑤⑧❷⑩
✶❢ ♦✤✸✴✜♠✢✰✲ ♠✤✸✸❈✜✥✽ ♦✶✲✜✴✜✱✰ ♠✵✤✸✽✰✼ ✤✢✲✶ ⑥③❸⑧②➂③④ ⑨② ③④⑧ ⑦⑨③⑤⑨② ⑨❻ ⑨⑤❷ ⑩❸⑨❺❷⑧③⑥❶
✣✥✶❦✥ ✤✲ ✘✏✔✏✗ ✑✏❯◗☛ ❅✵✰ ♠✵✤✸✤♠✴✰✸✜✲✴✜♠✲ ✶❢ ➈⑤❷❷⑤➉➀② ❽⑨②❽❷❼⑩⑧⑩ ③④➀③ ③④⑧ ⑦➀➂②⑤③❼⑩⑧ ⑨❻
✴✵✰✲✰ ♦✶✲✜✴✜✱✰✢❈ ♠✵✤✸✽✰✯ ♦✤✸✴✜♠✢✰✲ ✤✸✰ ✢✜✲✴✰✯ ⑧❷⑧❽③❸⑤❽➀❷ ❽④➀❸➂⑧❶ ➍❶ ⑨② ③④⑧ ⑩❸⑨❺❷⑧③⑥ ⑤⑥ ➀❷➁➀❿⑥
❀✰✢✶❦✙ ➀② ⑤②③⑧➂❸➀❷ ⑦❼❷③⑤❺❷⑧ ⑨❻ ③④⑧ ⑧❷⑧❽③❸⑤❽➀❷ ❽④➀❸➂⑧❶
⑧❶ ③④➀③ ⑤⑥❶ ➍ ➎ ➏ ⑧❶ ➁④⑧❸⑧ ② ➎ ➐❶ ➑❶ ➒➃➃➃ ➃
✦✜✮ ✿✥✢✜✣✰ ♠✤✴✵✶✯✰ ✸✤❈✲✼ ✴✵✰ ♦✶✲✜✴✜ ✱✰✢❈
♠✵✤✸✽✰✯ ♦✤✸✴✜♠ ✢✰✲ ✯✰♦✰✥ ✯ ✿♦✶✥ ✴✵ ✰
✥✤✴✿✸✰ ✶❢ ✽✤✲ ♦✸✰✲✰✥✴ ✜✥ ✴✵✰ ♠✤✴✵✶✯✰ ✸✤❈
✴✿❀✰✙ ❅✵✰✲✰ ✤✸✰ ✲✜✳♦✢❈ ✴✵✰ ♦✶✲✜✴✜✱✰✢❈
♠✵✤✸✽✰✯ ✽✤✲✰✶✿✲ ✜✶✥✲✙
✦✜✜✮ ❅✵✰ ♠✵✤✸✽✰ ✴✶ ✳✤✲✲ ✸✤✴✜✶ ✶❢ ✴✵✰ ♦✤✸✴✜♠✢✰✲
✜✲ ❢✶✿✥✯ ✴✶ ✯✰♦✰✥✯ ✶✥ ✴✵✰ ✽✤✲ ❢✸✶✳ ❦✵✜♠✵
✴✵✰✲✰ ✶✸✜✽✜✥✤✴✰✙
✦✜✜✜✮ ❭✶✳✰ ✶❢ ✴✵✰ ♦✶✲✜✴✜✱✰✢❈ ♠✵✤✸✽✰✯ ♦✤✸✴✜♠✢✰✲
♠✤✸✸❈ ✤ ✳✿✢✴✜♦✢✰ ✶❢ ✴✵✰ ❢✿✥✯✤✳✰✥✴✤✢ ✿✥✜✴
✶❢ ✰✢✰♠✴✸✜♠✤✢ ♠✵✤✸✽✰✙
✦✜✱✮ ❅✵✰ ❀✰✵✤✱✜✶✿✸ ✶❢ ✴✵✰✲✰ ♦✤✸✴✜♠✢✰✲ ✜✥ ✴✵✰
✳✤✽✥✰✴✜♠ ✶✸ ✰✢✰♠✴✸✜♠✤✢ ❢✜✰✢✯ ✜✲ ✶♦♦✶✲✜✴✰ ✴✶
✴✵✤✴ ✶❀✲✰✸✱✰✯ ❢✶✸ ✰✢✰♠✴✸✶✥ ✶✸ ♠✤✴✵✶✯✰ ➓➔→➣ ↔➣↕ ➙➛➜ ➝➞➟➟➞➠➡➏ ➢➞➟ ➤➥➢➦ ➡➦➦➡➥➡➧➨➩ ➫➢➥
✸✤❈✲✙ ➭➜➡➩➨➥➞➏➯ ➲➛➡➥➯➜ ➳➜➵➸ ➺➏ ➲➛➡➭➻➜➥➼ ➧➛➜
➫➢➥➲➜➩ ➡ ➲➧➞ ➏➯ ➢ ➏ ➢➞ ➟ ➤➥➢➦ ➡➥➜➽
❅✵✰ ✲✳✤✢✢✰✲✴ ✤✥✯ ✢✜✽✵✴✰✲✴ ♦✶✲✜✴✜✱✰ ✜✶✥ ❦✤✲ ➯➥➡➾➞➧➡➧➞➢➏➡➟➼ ➜➟➜➲➧➥➢➩➧➡➧➞➲ ➤➨➜ ➧➢
✶❀✴✤✜✥✰✯ ❢✸✶✳ ✵❈✯✸✶✽✰✥ ✤✥✯ ❦✤✲ ♠✤✢✢✰✯ ➜➟➜➲➧➥➞➲➡➟ ➫➞➜➟➤ ➡➏➤ ➡ ➾➞➩➲➢➨➩ ➤➥➡➯ ➫➢➥➲➜
♣✑✓✕✓✔✙ ❅✵✜✲ ♦✶✲✜✴✜✱✰✢❈ ♠✵✤✸✽✰✯ ♦✤✸✴✜♠✢✰ ❦✤✲ ➚➛➜➏ ➧➛➜ ➢➞➟ ➤➥➢➦ ➞➩ ➭➢➾➞➏➯➸
♠✵✤✸✤♠✴✰✸✜✲✰✯ ✜✥ ✧✫✧✫✙ ❝✤✴✰✸✼ ✤ ✥✰✰✯ ❦✤✲ ❢✰✢✴
♦✸✶♦✰✸✴✜✰✲ ✶❢ ✴✵✰✲✰ ❢✿✥✯✤✳✰✥✴✤✢ ♦✤✸✴✜♠✢✰✲ ✤✸✰
❢✶✸ ✴✵✰ ♦✸✰✲✰✥♠✰ ✶❢ ✰✢✰♠✴✸✜♠✤✢✢❈ ✥✰✿✴✸✤✢ ♦✤✸✴✜♠✢✰
✽✜✱✰✥ ✜✥ ❅✤❀✢✰ ❆✙✧✙
✤✲ ✶✥✰ ✶❢ ✴✵✰ ♠✶✥✲✴✜✴✿✰✥✴ ✶❢ ✤✴✶✳✙ ❅✵✰✲✰
♦✤✸✴✜♠✢✰✲ ❦✰✸✰ ✯✜✲♠✶✱✰✸✰✯ ❀❈ ❄✵✤✯❦✜♠✣ ✦✧✫✭❆✮ ✡☛✡ ➪➶➹➘➴✍ ➘➹❖✖➷➬
❀❈ ❀✶✳❀✤✸✯✜✥✽ ✤ ✴✵✜✥ ✲✵✰✰✴ ✶❢ ❀✰✸❈✢✢✜✿✳ ❀❈ ➮❀✲✰✸✱✤✴✜✶✥✲ ✶❀✴✤✜✥✰✯ ❢✸✶✳ ✴✵✰ ✰✹♦✰✸✜✳✰✥✴✲
❪✪♦✤✸✴✜♠✢✰✲✙ ❫✵✰✥ ✰✢✰♠✴✸✜♠✤✢✢❈ ✥✰✿✴✸✤✢ ♦✤✸✴✜♠✢✰✲ ✳✰✥✴✜✶✥✰✯ ✜✥ ✴✵✰ ♦✸✰✱✜✶✿✲ ✲✰♠✴✜✶✥✲ ✵✤✱✰
✵✤✱✜✥✽ ✤ ✳✤✲✲ ✲✢✜✽✵✴✢❈ ✽✸✰✤✴✰✸ ✴✵✤✥ ✴✵✤✴ ✶❢ ✲✿✽✽✰✲✴✰✯ ✴✵✤✴ ➱✤✢✴✶✥❉✲ ✜✥✯✜✱✜✲✜❀✢✰ ✤✴✶✳ ✜✲
✴✵✰ ♦✸✶✴✶✥✲ ❦✤✲ ✰✳✜✴✴✰✯✙ ✾✰ ✥✤✳✰✯ ✴✵✰✲✰ ♠✶✳♦✶✲✰✯ ✶❢ ✲✿❀✪✤✴✶✳✜♠ ♦✤✸✴✜♠✢✰✲ ♠✤✸✸❈✜✥✽
♦✤✸✴✜♠ ✢✰✲ ✤✲ ✔ ✒❩ ✕✑✓✔◗ ✙ ❅✵ ✰ ✜ ✳♦✶✸✴ ✤✥ ✴ ♦✶✲✜✴✜✱✰ ✤✥✯ ✥✰✽✤✴✜✱✰ ♠✵✤✸✽✰✲✙ ➱✜❢❢✰✸✰✥✴

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

30

✸ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❚❛✟✠✡ ☛☞✌ ✍✎♦✏✡✎✑✒✡✓ ♦✔ ✕✖✗✘❛✙✡✗✑❛✠ ✍❛✎✑✒✚✠✡✓

✛✜✢✣✤✥ ✣✢✦✧★✩ ✪✧✫✧ ❡✫✢❡✢✩✧✦ ✜✢ ✧✬❡★✛✤✭ ✜✮✧


✦✤✩✜✫✤❞✯✜✤✢✭✩ ✢✰ ✜✮✧✩✧ ✥✮✛✫❣✧✦ ❡✛✫✜✤✥★✧✩ ✤✭ ✛✭ ❳✭ ✜✮✧ ★✛✜✧✫ ✮✛★✰ ✢✰ ✜✮✧ ✭✤✭✧✜✧✧✭✜✮ ✥✧✭✜✯✫♥
✛✜✢✣✱ ✲★✜✮✢✯❣✮ ✩✢✣✧ ✢✰ ✜✮✧✩✧ ✣✢✦✧★✩ ✪✧✫✧ ✦✤✰✰✧✫✧✭✜ ❢✤✭✦✩ ✢✰ ✫✛♥✩ ✪✧✫✧ ✦✤✩✥✢▲✧✫✧✦✳
✭✢✜ ✛❞★✧ ✜✢ ✧✬❡★✛✤✭ ✜✮✧ ✩✜✛❞✤★✤✜♥ ✢✰ ✛✜✢✣✩✳ ✜✪✢ ❞✧✩✤✦✧✩ ✜✮✢✩✧ ✣✧✭✜✤✢✭✧✦ ✧✛✫★✤✧✫✱ ❩✤★✮✛★✣
✢✰ ✜✮✧✩✧ ✣✢✦✧★✩✳ ❡✫✢❡✢✩✧✦ ❞♥ ✴✱ ✴✱ ✵✮✢✣✩✢✭ ✷❬✧✭✜❣✧✭ ●❏❊❖❭❪❏❋◆❫♠ ✤✭ ❏❊❋❭ ✩✮✢✪✧✦
✛✭✦ ✶✫✭✧✩✜ ✷✯✜✮✧✫✰✢✫✦ ✛✫✧ ✦✤✩✥✯✩✩✧✦ ❞✧★✢✪✱ ✜✮✛✜ ✪✮✧✭ ✧★✧✥✜✫✢✭✩ ✩✜✫✤❢✧ ✛ ✣✛✜✧✫✤✛★ ✤✭
✜✮✧ ✥✛✜✮✢✦✧ ✫✛♥ ✜✯❞✧✩✳ ❡✫✢✦✯✥✧ ✫✛♥✩
✹✺✹✺✻ ✼✽✾✿❀✾❁ ❂✾❃❄❅ ✾❆ ❇❉✾✿
✪✮✤✥✮ ✥✛✭ ✥✛✯✩✧ ✰★✯✢✫✧✩✥✧✭✥✧ ✤✭ ✜✮✧
✴✱ ✴✱ ✵✮✢✣✩✢✭✳ ✤✭ ❏❊❋❊✳ ❡✫✢❡✢✩✧✦ ✜✮✛✜ ✛✭
✰★✯✢✫✧✩✥✧✭✜ ✣✛✜✧✫✤✛★✩ ❡★✛✥✧✦ ✢✯✜✩✤✦✧ ✜✮✧
✛✜✢✣ ❡✢✩✩✧✩✩✧✩ ✛ ✩❡✮✧✫✤✥✛★ ✩✮✛❡✧ ●✫✛✦✤✯✩
✥✛✜✮✢✦✧ ✫✛♥ ✜✯❞✧✩✱ ❝✤✭✥✧ ✷❬✧✭✜❣✧✭ ✦✤✦
✛❡❡✫✢✬✤✣✛✜✧★♥ ❏❍❹■❑ ✣♠ ✤✭ ✪✮✤✥✮ ✜✮✧ ❡✢✩✤✜✤▲✧
✭✢✜ ❢✭✢✪ ✜✮✧ ✭✛✜✯✫✧ ✢✰ ✜✮✧ ✫✛✦✤✛✜✤✢✭✳ ✮✧
✥✮✛✫❣✧ ✤✩ ✯✭✤✰✢✫✣★♥ ✦✤✩✜✫✤❞✯✜✧✦✱ ✵✮✧ ✧★✧✥✜✫✢✭✩
✭✛✣✧✦ ✜✮✧✣ ❴❪✫✛♥✩ ✛✭✦ ✜✮✧ ✭✛✣✧ ✤✩ ✩✜✤★★
✛✫✧ ✧✣❞✧✦✦✧✦ ✤✭✜✢ ✤✜ ✤✭ ✩✯✥✮ ✛ ✣✛✭✭✧✫ ✛✩ ✜✢
✥✛✫✫✤✧✦ ✢✭✱ ❳✜ ✪✛✩ ✭✢✜✤✥✧✦ ✜✮✛✜ ❴❪✫✛♥✩ ✛✫✧
❣✤▲✧ ✜✮✧ ✣✢✩✜ ✩✜✛❞★✧ ✧★✧✥✜✫✢✩✜✛✜✤✥ ✛✫✫✛✭❣✧✣✧✭✜
●▼✤❣✱ ◆✱❖♠✱ P✛✭♥ ✦✤✰✰✧✫✧✭✜ ✭✛✣✧✩ ✛✫✧ ❣✤▲✧✭ ✜✢ ❡✫✢✦✯✥✧✦ ✧✰✰✧✥✜✤▲✧★♥ ✪✮✧✭ ✧★✧✥✜✫✢✭✩
✜✮✤✩ ✣✢✦✧★✳ ✰✢✫ ✧✬✛✣❡★✧✳ ♣❅◗✿ ♣◗❃❃❘❁❙❯ ✩✜✫✤❢✧ ✜✮✧ ✦✧✭✩✧ ✣✧✜✛★ ✛✭✢✦✧✳ ✥✛★★✧✦
r❱❘❀❘❁ ♣◗❃❃❘❁❙ ✾r ❲❱❉❄r✿❄❅✾❁✺ ✵✮✤✩ ✣✢✦✧★ ✜✛✫❣✧✜✩✱ ✵✮✧✩✧ ✛✫✧ ✭✢✜ ✦✧✰★✧✥✜✧✦ ❞♥ ✜✮✧
✧★✧✥✜✫✤✥ ✛✭✦ ✣✛❣✭✧✜✤✥ ✰✤✧★✦✩ ✛✭✦ ✮✛▲✧ ✛
▲✧✫♥ ✮✤❣✮ ❡✧✭✧✜✫✛✜✤✭❣ ❡✢✪✧✫ ✜✮✫✢✯❣✮ ✜✮✧
✣✛✜✜✧✫ ✛✭✦ ✜✮✛✜ ✤✩ ✜✮✧ ✫✧✛✩✢✭ ✜✮✛✜ ✜✮✧✩✧
✫✛♥✩ ✛✫✧ ✯✩✧✦ ✜✢ ✩✜✯✦♥ ✜✮✧ ✤✭✜✧✫✤✢✫ ✢✰ ✜✮✧
✢❞❵✧✥✜✩✱ ✵✮✧✩✧ ✫✛♥✩ ✛✫✧ ✢✰ ▲✧✫♥ ✩✮✢✫✜
✪✛▲✧★✧✭❣✜✮✩ ●❜❍✱❏ ✭✣♠ ✛✭✦ ❡✢✩✩✧✩✩
✧★✧✥✜✫✢❪✣✛❣✭✧✜✤✥ ✥✮✛✫✛✥✜✧✫ ●❝✧✥✜✤✢✭
◆✱❫✱❏♠✱
❤ ✧✭✫✤ ✐✧✥❥✯✧✫✛★ ● ❏❊❭◆❪ ❏❋❍❊♠
①②③④⑤④⑥ ⑦⑧⑨⑩❶⑨❷ ⑩⑨❸❺❻ ⑨❼ ❽❾⑨⑩ ✢❞✩✧✫▲✧✦ ✜✮✛✜ ✜✮✧✫✧ ✛✫✧ ✥✧✫✜✛✤✭ ✧★✧✣✧✭✜✩
✥✛✭ ❞✧ ▲✤✩✯✛★✤✩✧✦ ✛✩ ✛ ❡✯✦✦✤✭❣ ✢✫ ✪✛✜✧✫✣✧★✢✭ ✪✮✤✥✮ ✧✣✤✜ ✫✛✦✤✛✜✤✢✭ ✢✭ ✜✮✧✤✫ ✢✪✭ ✛✭✦
✢✰ ❡✢✩✤ ✜✤▲✧ ✥✮✛✫❣✧ ✪✤✜✮ ❡★✯✣✩ ✢✫ ✩✧✧✦✩ ✭✛✣✧✦ ✜✮✤✩ ❡✮ ✧✭✢ ✣✧✭✢ ✭ ✛✩
●✧★✧✥✜✫✢✭✩♠ ✧✣❞✧✦✦✧✦ ✤✭✜✢ ✤✜✱ ❿➀ ➁➂➃➄➅➆➇➀➆ r❱❃❘✾❱❦❉❘❧❘❉q ✛✭✦ ✜✮✧ ✧★✧✣✧✭✜✩ ❢✭✢✪✭
➈➉➇➆➊➅➉ ➄➈ ➆➋➁➌ ➂➄➍➉➎ ➁➌ ➆➋➇➆ ➆➋➉ ➂➇➌➌ ➄➈ ➆➋➉ ✛✩ r❱❃❘✾❱❦❉❘❧❄ ❄❅❄✿❄❁❉❀✺ ✵✮✤✩ ✰✤✧★✦ ✪✛✩
➇➆➄➂ ➁➌ ➇➌➌➊➂➉➍ ➆➄ ➏➉ ➊➀➁➈➄➅➂➎➐ ➍➁➌➆➅➁➏➊➆➉➍ ✦✧▲✧★✢❡✧✦ ❞♥ P✛✫✤✧ s✯✫✤✧✳ t✤✧✫✧ s✯✫✤✧✳
➄➑➉➅ ➆➋➉ ➇➆➄➂➒ ✲★✜✮✢✯❣✮ ✜✮✤✩ ✣✢✦✧★ ✪✛✩ ✛❞★✧ ✷✯✜✮✧✫✰✢✫✦ ✛✭✦ ▼✫✧✦✫✤✥❢ ❝✢✦✦♥✱ ❳✜ ✪✛✩
✜✢ ✧✬❡★✛✤✭ ✜✮✧ ✢▲✧✫✛★★ ✭✧✯✜✫✛★✤✜♥ ✢✰ ✜✮✧ ✛✜✢✣✳ ✢❞✩✧✫▲✧✦ ✜✮✛✜ ✜✮✫✧✧ ❢✤✭✦✩ ✢✰ ✫✛♥✩ ✤✱✧✱✳ ✉✳
❞✯✜ ✪✛✩ ✭✢✜ ✥✢✭✩✤✩✜✧✭✜ ✪✤✜✮ ✜✮✧ ✫✧✩✯★✜✩ ✢✰ ★✛✜✧✫ ✈❪ ✛✭✦ ✇❪✫✛♥✩ ✛✫✧ ✧✣✤✜✜✧✦✱ ✷✯✜✮✧✫✰✢✫✦
✧✬❡✧✫✤✣✧✭✜✩✱ ✵✮✢✣✩✢✭ ✪✛✩ ✛✪✛✫✦✧✦ ➓✢❞✧★ ✰✢✯✭✦ ✜✮✛✜ ✉❪✫✛♥✩ ✥✢✭✩✤✩✜✩ ✢✰ ✮✤❣✮ ✧✭✧✫❣♥
t✫✤➔✧ ✰✢✫ ❡✮♥✩✤✥✩ ✤✭ ❏❋❍→✳ ✰✢✫ ✮✤✩ ✜✮✧✢✫✧✜✤✥✛★ ❡✛✫✜✤✥★✧✩ ✥✛✫✫♥✤✭❣ ✜✪✢ ✯✭✤✜✩ ✢✰ ❡✢✩✤✜✤▲✧
✛✭✦ ✧✬❡✧✫✤✣✧✭✜✛★ ✤✭▲✧✩✜✤❣✛✜✤✢✭✩ ✢✭ ✜✮✧ ✥✮✛✫❣✧ ✛✭✦ ✰✢✯✫ ✯✭✤✜ ✢✰ ✛✜✢✣✤✥ ✣✛✩✩✱ ❤✧
✥✢ ✭ ✦✯✥✜✤✢ ✭ ✢✰ ✧★✧✥✜ ✫✤ ✥✤ ✜ ♥ ❞♥ ❣✛✩ ✧✩✱

30 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

31

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✸

❝✡☛❝☞✌✍✎✍ ✏✑✒✏ ✓✲ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ✒✕✎ ✑✎☞✖✌❡ ✕✎✔✕✎✗✎☛✏✎✍ ✖☛ ❋✖✙✚ ●✚❍✚ ❆ ✗✏✕✎✒❡ ✡✦ ✑✖✙✑
☛✌❝☞✎✖ ✒✗ ♥✑✎☛ ✓✲ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ❝✡❡✘✖☛✎✍ ✎☛✎✕✙♦ ✓❹✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ✦✕✡❡ ✒ ✕✒✍✖✡✒❝✏✖✜✎ ✗✡✌✕❝✎
♥✖✏✑ ✏♥✡ ✎☞✎❝✏✕✡☛✗ ♦✖✎☞✍✎✍ ✑✎☞✖✌❡ ✙✒✗✚ ♥✒✗ ✍✖✕✎❝✏✎✍ ✒✏ ✒ ✏✑✖☛ ✦✡✖☞ ✧✏✑✖❝❣☛✎✗✗ ■ ★✩✩
✛✲✕✒♦✗ ✒✕✎ ☛✎✙✒✏✖✜✎☞♦ ❝✑✒✕✙✎✍ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ☛❡✪ ✡✦ ✙✡☞✍ ❡✎✏✒☞✚ ✢✑✎ ✏✑✖☛ ✙✡☞✍ ✦✡✖☞ ✑✒✍ ✒
✗✖❡✖☞✒✕ ✏✡ ✎☞✎❝✏✕✡☛✗✚ ✢✑✎ ✣✲✕✒♦✗ ✒✕✎ ✑✖✙✑ ❝✖✕❝✌☞✒✕ ✦☞✌✡✕✎✗❝✎☛✏ ❏✖☛❝ ✗✌☞✔✑✖✍✎ ✗❝✕✎✎☛
✒✕✡✌☛✍ ✖✏✚ ❑✑✎☛✎✜✎✕ ✓❹✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ✗✏✕✌❝❣ ✏✑✎
✎☛✎✕✙♦ ✕✒✍✖✒✏✖✡☛✗ ☞✖❣✎ ✤✲✕✒♦✗✥ ✒✕✎ ☛✎✌✏✕✒☞
✗❝✕✎✎☛✥ ✒ ✏✖☛♦ ✦☞✒✗✑ ✡✦ ☞✖✙✑✏ ♥✒✗ ✔✕✡✍✌❝✎✍ ✒✏
✖☛ ☛✒✏✌✕✎ ✒☛✍ ✍✡ ☛✡✏ ❝✡☛✗✖✗✏ ✡✦ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗✚
✏✑✒✏ ✔✡✖☛✏✚
❆✗ ✕✎✙✒✕✍✗ ✔✎☛✎✏✕✒✏✖☛✙ ✔✡♥✎✕✥ ✓✲✔✒✕✏✖❝☞✎✗
✒✕✎ ✏✑✎ ☞✎✒✗✏✥ ✦✡☞☞✡♥✎✍ ✘♦ ✛✲✕✒♦✗ ✧★✩✩ ✢✑✎ ✕✎✗✌☞✏✗ ✡✦ ✗❝✒✏✏✎✕✖☛✙ ✎▲✔✎✕✖❡✎☛✏ ♥✎✕✎
✏✖❡✎✗ ✏✑✒✏ ✡✦ ✓❹✔✒✕✏✖❝☞✎✗✪ ✒☛✍ ✣✲✕✒♦✗ q✌✖✏✎ ✌☛✎▲✔✎❝✏✎✍✚ ❆❝❝✡✕✍✖☛✙ ✏✡ ✢✑✡❡✗✡☛
✧★✩✩✩ ✏✖❡✎✗ ✡✦ ✏✑✒✏ ✓✲✔✒✕✏✖❝☞✎✗✪✚ ❡✡✍✎☞ ✡✦ ✒✏✡❡✥ ✏✑✎ ❡✒✗✗ ✡✦ ✎✒❝✑ ✙✡☞✍ ✒✏✡❡ ✖☛
✏✑✎ ✦✡✖☞ ✗✑✡✌☞✍ ✑✒✜✎ ✘✎✎☛ ✗✔✕✎✒✍ ✎✜✎☛☞♦ ✡✜✎✕
✏✑✎ ✎☛✏✖✕✎ ✒✏✡❡✥ ✒☛✍ ✓❹ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ✑✒✍ ✎☛✡✌✙✑
✷✫✷✫✷ ❘✬✭✮✯✰❢✱✰❞✳✴ ✵✬✶✹✯✺✰ ✻✱❞✯✹ ✱❢ ✼✭✱✽
✎☛✎✕✙♦ ✏✡ ✔✒✗✗ ✍✖✕✎❝✏☞♦ ✏✑✕✡✌✙✑ ✗✌❝✑ ✒
✾✌✏✑✎✕✦✡✕✍ ✒☛✍ ✑✖✗ ✗✏✌✍✎☛✏✗ ✧✿✒☛✗ ❀✎✖✙✎✕ ✒☛✍ ✌☛✖✦✡✕❡ ✍✖✗✏✕✖✘✌✏✖✡☛ ✡✦ ❡✒✗✗✚ ♠✏ ♥✒✗ ✎▲✔✎❝✏✎✍
❊✕☛✎✗✏ ❁✒✕✗✍✎☛✪ ✘✡❡✘✒✕✍✎✍ ✜✎✕♦ ✏✑✖☛ ✙✡☞✍
✏✑✒✏ ✏✑✎ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ♥✡✌☞✍ ✗☞✡♥ ✍✡♥☛ ✒☛✍
✦✡✖☞ ♥✖✏✑ ✓❹✔✒✕✏✖❝☞✎✗✚ ✾✌✏✑✎✕✦✡✕✍❂✗ ✦✒❡✡✌✗
❝✑✒☛✙✎ ✍✖✕✎❝✏✖✡☛✗ ✡☛☞♦ ✘♦ ✒ ✗❡✒☞☞ ✒☛✙☞✎✗ ✒✗
✓❃❄ ✺✰✭❅✶✹✯ ✴✶ ✺✭✭✯✰❅❇❈ ✯❉ ❄✯✰❅✽✯❇✭ ✖ ✗
✏✑✎♦ ✔✒✗✗✎✍ ✏✑✕✡✌✙✑ ✏✑✎ ✦✡✖☞✚ ♠✏ ♥✒✗ ✡✘✗✎✕✜✎✍
✏✑✒✏ t
✧✖✪ ❡✡✗✏ ✡✦ ✏✑✎ ✓❹ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ✔✒✗✗✎✍ ✏✑✕✡✌✙✑
✏✑✎ ✙✡☞✍ ✦✡✖☞ ✌☛✍✎✦☞✎❝✏✎✍✚
✧✖✖✪ ✒ ✗❡✒☞☞ ✦✕✒❝✏✖✡☛ ✡✦ ✏✑✎ ✓❹✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ♥✒✗
✍✎✦☞✎❝✏✎✍ ✘♦ ✗❡✒☞☞ ✒☛✙☞✎✗✚
✧✖✖✖✪ ✒ ✜✎✕♦ ✦✎♥ ✓❹ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ✧■★ ✖☛ ●✩✥✩✩✩✪
✘✡✌☛❝✎✍ ✘✒❝❣✥ ✏✑✒✏ ✖✗✥ ♥✎✕✎ ✍✎✦☞✎❝✏✎✍ ✘♦
☛✎✒✕☞♦ ★▼✩ ✚
❻❨ ❧♣❜❫❴r❦❥rs✉✇ ✇❪❛❜❜❴r❤①② ❴③④❴r❤❵❴①❜ ❖ ☛ ✏✑ ✎ ✘✒✗✖ ✗ ✡✦ ✏✑✎ ✡✘✗✎ ✕✜✒✏✖✡ ☛ ✗✥
✾✌✏✑✎✕✦✡✕✍ ✍✕✎♥ ✏✑✎ ✦✡☞☞✡♥✖☛✙ ❝✡☛❝☞✌✗✖✡☛✗
✕✎✙✒✕✍✖☛✙ ✏✑✎ ✗✏✕✌❝✏✌✕✎ ✡✦ ✒✏✡❡ t
✧✖✪ ❁✡✗✏ ✡✦ ✏✑✎ ✗✔✒❝✎ ✖☛ ✏✑✎ ✒✏✡❡ ✖✗ ✎❡✔✏♦
✒✗ ❡✡ ✗✏ ✡✦ ✏✑✎ ✓❹✔ ✒✕✏✖❝ ☞✎ ✗ ✔✒✗✗✎ ✍
✏✑✕✡✌✙✑ ✏✑✎ ✦✡✖☞ ✌☛✍✎✦☞✎❝✏✎✍✚
✧✖✖✪ ❆ ✦✎♥ ✔✡✗✖✏✖✜✎☞♦ ❝✑✒✕✙✎✍ ✓❹ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗ ♥✎✕✎
✍✎✦☞✎❝✏✎✍✚ ✢✑✎ ✍✎✦☞✎❝✏✖✡☛ ❡✌✗✏ ✘✎ ✍✌✎ ✏✡
✎☛✡✕❡✡✌✗ ✕✎✔✌☞✗✖✜✎ ✦✡✕❝✎ ✗✑✡♥✖☛✙ ✏✑✒✏
✏✑✎ ✔✡✗✖✏✖✜✎ ❝✑✒✕✙✎ ✡✦ ✏✑✎ ✒✏✡❡ ✖✗ ☛✡✏
✗✔✕✎✒✍ ✏✑✕✡✌✙✑✡✌✏ ✏✑✎ ✒✏✡❡ ✒✗ ✢✑✡❡✗✡☛
✑✒✍ ✔✕✎✗✌❡✎✍✚ ✢✑✎ ✔✡✗✖✏✖✜✎ ❝✑✒✕✙✎ ✑✒✗
✏✡ ✘✎ ❝✡☛❝✎☛✏✕✒✏✎✍ ✖☛ ✒ ✜✎✕♦ ✗❡✒☞☞ ✜✡☞✌❡✎
✏✑✒✏ ✕✎✔✎☞☞✎✍ ✒☛✍ ✍✎✦☞✎❝✏✎✍ ✏✑✎ ✔✡✗✖✏✖✜✎☞♦
❝✑✒✕✙✎✍ ✓❹ ✔✒✕✏✖❝☞✎✗✚
❼❨ ❭❪❫❴❵❛❜❤❪ ❵❥⑧❴❪♣⑧❛r ✈❤❴✐ ❥❦ ❜❫❴ ②❥⑧s ❦❥❤⑧
✧✖✖✖✪ ◆✒☞❝✌☞✒✏✖✡☛✗ ✘♦ ✾✌✏✑✎✕✦✡✕✍ ✗✑✡♥✎✍ ✏✑✒✏
❱❲❳❨❩❨❬ ❭❪❫❴❵❛❜❤❪ ✈❤❴✐ ❥❦ ❧♣❜❫❴r❦❥rs✉✇ ✇❪❛❜❜❴r❤①② ✏✑✎ ✜✡☞✌❡✎ ✡❝❝✌✔✖✎✍ ✘♦ ✏✑✎ ☛✌❝☞✎✌✗ ✖✗
❴③④❴r❤❵❴①❜⑤ ⑥❫❴① ❛ ⑦❴❛❵ ❥❦ ❛⑧④❫❛ ⑨⑩❶ ☛✎✙☞✖✙✖✘☞♦ ✗❡✒☞☞ ✒✗ ❝✡❡✔✒✕✎✍ ✏✡ ✏✑✎ ✏✡✏✒☞
④❛r❜❤❪⑧❴✇ ❤✇ ❷✇❫❥❜❸ ❛❜ ❛ ❜❫❤① ②❥⑧s ❦❥❤⑧❺ ❵❥✇❜ ✜✡☞✌❡✎ ✡✦ ✏✑✎ ✒✏✡❡✚ ✢✑✎ ✕✒✍✖✌✗ ✡✦ ✏✑✎
❥❦ ❜❫❴❵ ④❛✇✇ ❜❫r❥♣②❫ ✐❤❜❫❥♣❜ ❵♣❪❫ ❴❦❦❴❪❜⑤ ✒✏✡❡ ✖✗ ✒✘✡✌✏ ★✩P◗❚ ❡✥ ♥✑✖☞✎ ✏✑✒✏ ✡✦
❭❥❵❴❺ ❫❥✐❴✈❴r❺ ❛r❴ s❴❦⑧❴❪❜❴s⑤ ☛✌❝☞✎✌✗ ✖✗ ★✩P◗❯ ❡✚ ❖☛✎ ❝✒☛ ✒✔✔✕✎❝✖✒✏✎

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

32

✸ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

t✟✠✡ ☛✠☞☞❢✌❢✍✎❢ ✠✍ ✡✠✏❢ ✑✒ ✌❢✓✔✠✡✠✍✕ t✟✓t ✠☞ ❢✓✌✔✠❢✌ ❡✌✘t✘✍✡ ✓✍☛ ✍❢✖t✌✘✍✡ ❡✌❢✡❢✍t ✠✍ t✟❢
✓ ✎✌✠✎❛❢t ✑✓✔✔ ✌❢❡✌❢✡❢✍t✡ ✓ ✍✖✎✔❢✖✡✗ t✟❢✍ ✍✖✎✔❢✖✡ ✓✌❢ ✎✘✔✔❢✎t✠✢❢✔✒ ❛✍✘✚✍ ✓✡ ✤✥✦✧★✪✤✩✜
t✟❢ ✌✓☛✠✖✡ ✘☞ ✓t✘✙ ✚✘✖✔☛ ✑❢ ✓✑✘✖t ✛ ❛✙✜ ❚✟❢ t✘t✓✔ ✍✖✙✑❢✌ ✘☞ ✍✖✎✔❢✘✍✡ ✠✡ t❢✌✙❢☛ ✓✡
✲✴✩✩ ✤✥✲✬★✫ ✼❆✾ ✘☞ t✟❢ ✓t✘✙✜
❖✍ t✟❢ ✑✓✡✠✡ ✘☞ ✓✑✘✢❢ ✘✑✡❢✌✢✓t✠✘✍✡ ✓✍☛
✎✘ ✍✎✔ ✖✡ ✠✘ ✍✡✗ ❝✖t ✟❢✌☞✘ ✌☛ ❡ ✌✘❡✘✡ ❢☛ t ✟ ❢ ✲✴✩✩ ✤✥✲✬★✫ ✼❆✾ ✿ ✤✥✲✬★✫ ✪❀ ❁✫✪✮✪✤✩ ✼✽✾
✍✖✎✔❢✓✌ ✙✘☛❢✔ ✘☞ ✓t✘✙ ♥✓☞t❢✌ t✟❢ ☛✠✡✎✘✢❢✌✒ ✘☞ ❅ ✤✥✲✬★✫ ✪❀
❡✌✘t✘✍✡♦✜ ✣✎✎✘✌☛✠✍✕ t✘ t✟✠✡ ✙✘☛❢✔ ❞ ✤★✥✮✫✪✤✩ ✼✤✾ ♥❃✜❇♦
♥✠♦ ❚✟❢ ❡✘✡✠t✠✢❢ ✎✟✓✌✕❢ ✓✍☛ ✙✘✡t ✘☞ t✟❢ ✙✓✡✡ ✷✰✷✰❉ ■✩✪✬✴✫✩ ✴✤✵ ■✩✪✮✪❁★✩
✘☞ t✟❢ ✓t✘✙ ✚✓✡ ☛❢✍✡❢✔✒ ✎✘✍✎❢✍t✌✓t❢☛ ❚ ✟❢ ✎✘ ✙❡✘✡ ✠t ✠✘ ✍ ✘☞ ✓✍✒ ✓t ✘ ✙ ✎ ✓✍ ✑❢
✠✍ ❢✐t✌❢✙❢✔✒ ✡✙✓✔✔ ✌❢✕✠✘✍✜ ❚✟✠✡ ✢❢✌✒ ✡✙✓✔✔ ✌❢❡✌❢✡❢✍t❢☛ ✑✒ ✖✡✠✍✕ t✟❢ ✍✘✌✙✓✔ ❢✔❢✙❢✍t
❡✘✌t✠✘✍ ✘☞ t✟❢ ✓t✘✙ ✚✓✡ ✎✓✔✔❢☛ ✤✥✦✧★✥✩ ✡✒✙✑✘✔ ♥s♦ ✚✠t✟ ✡✖❡❢✌●✡✎✌✠❡t ✘✍ t✟❢ ✔❢☞t ✟✓✍☛
✑✒ ❝✖t✟❢✌☞✘✌☛✜ ✡✠☛❢ ✓✡ t✟❢ ✓t✘✙✠✎ ✙✓✡✡ ✍✖✙✑❢✌ ♥✣♦ ✓✍☛
♥✠✠♦ ❚✟❢ ✍✖✎✔❢✖✡ ✠✡ ✡✖✌✌✘✖✍☛❢☛ ✑✒ ❢✔❢✎t✌✘✍✡ ✡✖✑✡✎✌✠❡t ♥❩ ♦ ✘✍ t✟❢ ✔❢☞t ✟✓✍☛ ✡✠☛❢ ✓✡ t✟❢
t✟✓t ✙✘✢❢ ✓✌✘✖✍☛ t✟❢ ✍✖✎✔❢✖✡ ✚✠t✟ ✓ ✓t✘✙✠✎ ✍✖✙✑❢✌ ♥✠✜❢✜✗ ❍❏ s♦✜
✢❢✌✒ ✟✠✕✟ ✡❡❢❢☛ ✠✍ ✎✠✌✎✖✔✓✌ ❡✓t✟✡ ✎✓✔✔❢☛ ✻✡✘✑✓✌✡ ✓✌❢ t✟❢ ✓t✘✙✡ ✚✠t✟ ✡✓✙❢ ✙✓✡✡
✪✫✬✭✮✩✜ ❚✟✖✡✗ ❝✖t✟❢✌☞✘✌☛✯✡ ✙✘☛❢✔ ✘☞ ✓t✘✙ ✍✖✙✑❢✌ ✑✖t ☛✠☞☞❢✌❢✍t ✓t✘✙✠✎ ✍✖✙✑❢✌ ☞✘✌
▲▼ ▲▼
✌❢✡❢✙✑✔❢✡ t✟❢ ✡✘✔✓✌ ✡✒✡t❢✙ ✠✍ ✚✟✠✎✟ t✟❢ ❢✐✓✙❡✔❢✗ ❑ ◆ ✓✍☛ P ◗✜ ❖✍ t✟❢ ✘t✟❢✌ ✟✓✍☛✗
✍✖✎✔❢✖✡ ❡✔✓✒✡ t✟❢ ✌✘✔❢ ✘☞ ✡✖✍ ✓✍☛ t✟❢ ✓t✘✙✡ ✚✠t✟ ✠☛❢✍t✠✎✓✔ ✓t✘✙✠✎ ✍✖✙✑❢✌ ✑✖t
❢✔❢✎t✌✘✍✡ t✟✓t ✘☞ ✌❢✢✘✔✢✠✍✕ ❡✔✓✍❢t✡✜ ☛✠☞☞❢✌❢✍t ✓t✘✙✠✎ ✙✓✡✡ ✍✖✙✑❢✌ ✓✌❢ ❛✍✘✚✍ ✓✡
■✩✪✮✪❁★✩ ✜ ✻✍ ✘t✟❢✌ ✚✘✌☛✡ ♥✓✎✎✘✌☛✠✍✕ t✘
♥✠✠✠♦ ❊✔❢✎t✌✘✍✡ ✓✍☛ t✟❢ ✍✖✎✔❢✖✡ ✓✌❢ ✟❢✔☛
❢✹✖✓t✠✘✍ ❃✜❇♦✗ ✠t ✠✡ ❢✢✠☛❢✍t t✟✓t ☛✠☞☞❢✌❢✍✎❢
t✘✕ ❢t ✟❢✌ ✑ ✒ ❢✔ ❢✎t ✌✘✡t ✓t ✠✎ ☞✘✌✎❢✡ ✘☞
✑❢t✚❢❢✍ t✟❢ ✠✡✘t✘❡❢✡ ✠✡ ☛✖❢ t✘ t✟❢ ❡✌❢✡❢✍✎❢
✓tt✌✓✎t✠✘✍✜
✘☞ ☛✠☞☞❢✌❢✍t ✍✖✙✑❢✌ ✘☞ ✍❢✖t✌✘✍✡ ❡✌❢✡❢✍t ✠✍
✷✰✷✰✱ ❆✮✪✲✭✦ ✳✥✲✬★✫ ✴✤✵ ✶✴✩✩ ✳✥✲✬★✫ t✟❢ ✍✖✎✔❢✖✡✜ ❋✘✌ ❢✐✓✙❡✔❢✗ ✎✘✍✡✠☛❢✌✠✍✕ ✘☞
❚✟❢ ❡✌❢✡❢✍✎❢ ✘☞ ❡✘✡✠t ✠✢❢ ✎✟✓✌✕❢ ✘✍ t ✟❢ ✟✒☛✌✘✕❢✍ ✓t✘✙ ✓✕✓✠✍✗ ❤❤✜❤❘✛❙ ✘☞ ✟✒☛✌✘✕❢✍
✍✖✎✔❢✖✡ ✠✡ ☛✖❢ t✘ t✟❢ ❡✌✘t✘✍✡ ✠✍ t✟❢ ✍✖✎✔❢✖✡✜ ✓t✘✙✡ ✎✘✍t✓✠✍ ✘✍✔✒ ✘✍❢ ❡✌✘t✘✍✜ ❚✟✠✡ ✠✡✘t✘❡❢

✣✡ ❢✡t✓✑✔✠✡✟❢☛ ❢✓✌✔✠❢✌✗ t✟❢ ✎✟✓✌✕❢ ✘✍ t✟❢ ✠✡ ✎✓✔✔❢☛ ❁✫✪✮✭✥✲✼ ❯❱✾✜ ❝❢✡t ✘☞ t✟❢ ❡❢✌✎❢✍t✓✕❢
❡✌✘t✘✍ ✠✡ ❢✹✖✓✔ ✑✖t ✘❡❡✘✡✠t❢ t✘ t ✟✓t ✘☞ ✘☞ ✟✒☛✌✘✕❢✍ ✓t✘✙ ✎✘✍t✓✠✍✡ t✚✘ ✘t✟❢✌ ✠✡✘t✘❡❢✡✗
❢✔❢✎t✌✘✍✜ ❚✟❢ ✍✖✙✑❢✌ ✘☞ ❡✌✘t✘✍✡ ❡✌❢✡❢✍t ✠✍ t✟❢ ✘✍❢ ✎✘✍t✓✠✍✠✍✕ ✺ ❡✌✘t✘✍ ✓✍☛ ✺ ✍❢✖t✌✘✍

t✟❢ ✍✖✎✔❢✖✡ ✠✡ ❢✹✖✓✔ t✘ ✓t✘✙✠✎ ✍✖✙✑❢✌ ♥❩ ♦✜ ✠✡ ✎✓✔✔❢☛ ✵★✥✮★✫✭✥✲ ♥❯ ❬✗ ❭✜❭✺✛❙♦ ✓✍☛ t✟❢
❋✘✌ ❢✐✓✙❡✔❢✗ t✟❢ ✍✖✙✑❢✌ ✘☞ ❡✌✘t✘✍✡ ✠✍ t✟❢ ✘t✟❢✌ ✘✍❢ ❡✘✡✡❢✡✡✠✍✕ ✺ ❡✌✘t✘✍ ✓✍☛ ❃ ✍❢✖t✌✘✍✡

✟✒☛✌✘✕❢✍ ✍✖✎✔❢✖✡ ✠✡ ✺✗ ✠✍ ✡✘☛✠✖✙ ✓t✘✙ ✠t ✠✡ ✠✡ ✎✓✔✔❢☛ ✮✫✭✮✭✥✲ ✼ ❯ ❫ ✾✜ ❚✟❢ ✔✓tt❢✌ ✠✡✘t✘❡❢ ✠✡
✺✺✗ t✟❢✌❢☞✘✌❢ t✟❢✠✌ ✓t✘✙✠✎ ✍✖✙✑❢✌✡ ✓✌❢ ✺ ✓✍☛ ☞✘✖✍☛ ✠✍ t✌✓✎❢ ✓✙✘✖✍t✡ ✘✍ t✟❢ ❢✓✌t✟✜ ❖t✟❢✌
✺✺ ✌❢✡❡❢✎t✠✢❢✔✒✜ ✻✍ ✘✌☛❢✌ t✘ ❛❢❢❡ t✟❢ ❢✔❢✎t✌✠✎✓✔ ❢✐✓✙❡✔❢✡ ✘☞ ✎✘✙✙✘✍✔✒ ✘✎✎✖✌✠✍✕ ✠✡✘t✘❡❢✡ ✓✌❢❞
✍❢✖t✌✓✔✠t✒✗ t✟❢ ✍✖✙✑❢✌ ✘☞ ❢✔❢✎t✌✘✍✡ ✠✍ ✓✍ ✎✓✌✑✘✍ ✓t✘✙✡ ✎✘✍t✓✠✍✠✍✕ ❴✗ ❵ ✓✍☛ ❘ ✍❢✖t✌✘✍✡
✓t✘✙ ✠✡ ❢✹✖✓✔ t✘ t✟❢ ✍✖✙✑❢✌ ✘☞ ❡✌✘t✘✍✡ ✑❢✡✠☛❢✡ ❴ ❡✌✘t✘✍✡ ♥ ❜❣ ❜❥ ❜❦
❧ ♠♣ ❧ ♠♣ ❧ ♠ ♦q ✎✟✔✘✌✠✍❢
♥✓t✘✙✠✎ ✍✖✙✑❢✌✗ ❩ ♦✜ ❋✘✌ ❢✐✓✙❡✔❢✗ ✍✖✙✑❢✌ ✘☞ ✓t✘✙✡ ✎✘✍t✓✠✍✠✍✕ ✺❘ ✓✍☛ ❃❭ ✍❢✖t✌✘✍✡ ✑❢✡✠☛❢✡
❥r ♠✈♣ ❥✉ ♠✈ ♦✜
✺❵ ❡✌✘t✘✍✡ ♥ ❜✉
❢✔❢✎t✌✘✍✡ ✠✍ ✟✒☛✌✘✕❢✍ ✓t✘✙ ✓✍☛ ✡✘☛✠✖✙ ✓t✘✙ ❜✉
✓✌❢ ✺ ✓✍☛ ✺✺ ✌❢✡❡❢✎t✠✢❢✔✒✜ ✇✓✡t✔✒ ✓✍ ✠✙❡✘✌t✓✍t ❡✘✠✍t t✘ ✙❢✍t✠✘✍
❆✮✪✲✭✦ ✤✥✲✬★✫ ✼✽✾ ✿ ✤✥✲✬★✫ ✪❀ ❁✫✪✮✪✤✩ ✭✤ ✌❢✕✓✌☛✠✍✕ ✠✡✘t✘❡❢✡ ✠✡ t✟✓t ①②③④⑤①⑥⑦ ⑧⑨⑩⑧③⑨❶⑤③❷
✮❂★ ✤✥✦✧★✥✩ ✪❀ ✴✤ ✴✮✪✲ ⑩❸ ⑥❶⑩④❷ ⑥⑨③ ①⑩❹❶⑨⑩⑦⑦③❺ ❻❼ ❶②③ ❹❽④❻③⑨ ⑩❸
③⑦③①❶⑨⑩❹❷❾ ❿②⑤①② ⑥⑨③ ❺③❶③⑨ ④⑤❹③❺ ❻❼ ❶②③
✿ ✤✥✲✬★✫ ✪❀ ★✧★✦✮✫✪✤✩ ❹❽④❻③⑨ ⑩❸ ⑧⑨⑩❶⑩❹❷ ⑤❹ ❶②③ ❹❽①⑦③❽❷➀ ◗✖✙✑❢✌ ✘☞
✭✤ ✴ ✤✥★✮✫✴✧ ✴✮✪✲ ♥❃✜❄♦ ✍❢✖t✌✘✍✡ ❡✌❢✡❢✍t ✠✍ t✟❢ ✍✖✎✔❢✖✡ ✟✓✢❢ ✢❢✌✒
❲✟✠✔❢ t✟❢ ❡✘✡✠t✠✢❢ ✎✟✓✌✕❢ ✘☞ t✟❢ ✍✖✎✔❢✖✡ ✔✠tt✔❢ ❢☞☞❢✎t ✘✍ t✟❢ ✎✟❢✙✠✎✓✔ ❡✌✘❡❢✌t✠❢✡ ✘☞ ✓✍
✠✡ ☛✖❢ t✘ ❡✌✘t✘✍✡✗ t✟❢ ✙✓✡✡ ✘☞ t✟❢ ✍✖✎✔❢✖✡✗ ❢✔❢✙❢✍t✜ ❚✟❢✌❢☞✘✌❢✗ ✓✔✔ t✟❢ ✠✡✘t✘❡❢✡ ✘☞ ✓ ✕✠✢❢✍
☛✖❢ t✘ ❡✌✘t✘✍✡ ✓✍☛ ✍❢✖t✌✘✍✡✜ ✣✡ ☛✠✡✎✖✡✡❢☛ ❢✔❢✙❢✍t ✡✟✘✚ ✡✓✙❢ ✎✟❢✙✠✎✓✔ ✑❢✟✓✢✠✘✖✌✜

32 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

33

❙ ✁✂✄ ✂✁☎ ✆✝ ✞ ✆✟ ✸✸

✘✔✓✒✖✔✤ ✣✒✑❄✧✘❅ ✕✗✖ ✛✜✒✖ ✜✢ ✕✗✖ ✙✑✤✤✧❃✖ ✤✔✘


P✠♦✡☛☞✌ ✍✎✏
✑✘✦ ✕✗✖ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤ ✚✖✧✘❅ ✤✧✙✧✒✑✛ ✕✜ ✕✗✖ ✒✧❅✗✕✖✛
❈✑✒✓ ✔✒✑✕ ✖ ✕✗ ✖ ✘✔✙✚ ✖✛ ✜✢ ✣✛✜ ✕✜✘✤ ✥ ✣✒✑✘✖✕✤✳ ⑦✔✛✕✗✖✛✥ ✕✗✖ ✓✜✔✒✜✙✚ ✢✜✛✓✖ ✼❧⑧⑨⑧⑩❶❷⑩
✘✖✔✕✛✜✘✤ ✑✘✦ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤ ✧✘ ✽★
✩✪ ❇✫ ✳ ❣✗✖✛✖ ⑧ ⑨ ✑✘✦ ⑧⑩ ✑✛✖ ✕✗✖ ✓✗✑✛❅✖✤✥ ❷ ✧✤ ✕✗✖
✬♦☛✭✮✯♦✰ ✦✧✤✕✑✘✓✖ ✜✢ ✤✖✣✑✛✑✕✧✜✘ ✜✢ ✕✗✖ ✓✗✑✛❅✖✤ ✑✘✦ ❧ ✧✤
■✘ ✕✗✧✤ ✓✑✤✖✥ ✽★
✩✪ ❇✫ ✥ ✱ ✲ ✴✵✥ ✶ ✲ ✷✹✥ ✤✣✖✓✧✖✤ ✕✗✖ ✣✛✜✣✜✛✕✧✜✘✑✒✧✕❄ ✓✜✘✤✕✑✘✕❀ ✚✖✕❣✖✖✘ ✖✒✖✓✕✛✜✘
✧✤ ✘✖✔✕✛✑✒ ✑✘✦ ✕✗✖ ✘✔✓✒✖✔✤ ✧✤ ✙✑✕✗✖✙✑✕✧✓✑✒✒❄ ✤✧✙✧✒✑✛ ✕✜
◆✔✙✚✖✛ ✜✢ ✣✛✜✕✜✘✤ ✲ ✘✔✙✚✖✛ ✜✢ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤ ❾ ❼❸❼ ❹ ❿
✲ ✱ ✲ ✴✵ ✕✗✖ ❅✛✑❃✧✕✑✕✧✜✘✑✒ ✢✜✛✓✖ ➀ ❺❻ ❹ ➁ ❣✗✖✛✖ ➄⑨
➂ ❽ ➃
◆✔✙✚✖✛ ✜✢ ✘✖✔✕✛✜✘✤ ✲ ✷✹ ✺ ✴✵ ✲ ✻✵✥ ✑✘✦ ➄⑩ ✑✛✖ ✕✗✖ ✙✑✤✤✖✤✥ ❷ ✧✤ ✕✗✖ ✦✧✤✕✑✘✓✖ ✜✢
✼✖✾✔✑✕✧✜✘ ✿✳✻❀ ✤ ✖✣✑✛✑✕✧✜✘ ✜✢ ✕✗✖ ✙✑✤✤ ✖✤ ✑✘✦ ➅ ✧✤ ✕✗✖
❅✛✑❃✧ ✕✑✕✧ ✜✘✑✒ ✓ ✜✘✤ ✕✑✘✕✳ ➆✗✖ ✘ ✓ ✒✑✤✤✧✓ ✑✒
P✠♦✡☛☞✌ ✍✎✍
✙✖✓✗✑✘✧✓✤➇ ✧✤ ✑✣✣✒✧✖✦ ✕✜ ✕✗✖ ✤✜✒✑✛ ✤❄✤✕✖✙✥ ✧✕
❚✗✖ ✘✔✙✚✖✛ ✜✢ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤✥ ✣✛✜✕✜✘✤ ✑✘✦ ✤✗✜❣✤ ✕✗✑✕ ✕✗✖ ✣✒✑✘✖✕✤ ✦✖✤✓✛✧✚✖ ❣✖✒✒➈✦✖✢✧✘✖✦
✘✖✔✕✛✜✘✤ ✧✘ ✑ ✤✣✖✓✧✖✤ ✑✛✖ ✖✾✔✑✒ ✕✜ ❁✷✥ ✜✛✚✧✕✤ ✑✛✜✔✘✦ ✕✗✖ ✤✔✘✳ ❚✗✖ ✕✗✖✜✛❄ ✓✑✘ ✑✒✤✜
❁❂ ✑✘✦ ❁❂ ✛✖✤✣✖✓✕✧❃✖✒❄✳ ✶✤✤✧❅✘ ✕✗✖ ✣✛✜✣✖✛ ✓✑✒✓✔✒✑✕✖ ✣✛✖✓✧✤✖✒❄ ✕✗✖ ✣✒✑✘✖✕✑✛❄ ✜✛✚✧✕✤ ✑✘✦
✤❄✙✚✜✒ ✕✜ ✕✗✖ ✤✣✖✓✧✖✤✳ ✕✗✖✤✖ ✑✛✖ ✧✘ ✑❅✛✖✖✙✖✘✕ ❣✧✕✗ ✕✗✖ ✖❡✣✖✛✧✙✖✘✕✑✒
✬♦☛✭✮✯♦✰ ✙✖✑✤✔✛✖✙✖✘✕✤✳ ❚✗✖ ✤✧✙✧✒✑✛✧✕❄ ✚✖✕❣✖✖✘ ✕✗✖
❚✗ ✖ ✑✕✜✙✧✓ ✘✔✙✚ ✖✛ ✧✤ ✖✾ ✔ ✑✒ ✕✜ ✤✜✒✑✛ ✤❄✤✕✖✙ ✑✘✦ ✘✔✓✒✖✑✛ ✙✜✦✖✒ ✤✔❅❅✖✤✕✤ ✕✗✑✕
✘✔✙✚✖✛ ✜✢ ✣✛✜✕✜✘✤ ✲ ❁❂✳ ❚✗✖ ✖✒✖✙✖✘✕ ✧✤ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤ ✤✗✜✔✒✦ ✙✜❃✖ ✑✛✜✔✘✦ ✕✗✖ ✘✔✓✒✖✔✤
✤✔✒✣✗✔✛ ✼s❀✳ ✧✘ ❣✖✒✒ ✦✖✢✧✘✖✦ ✜✛✚✧✕✤✳ ➉✜❣✖❃✖✛✥ ❣✗✖✘ ✑ ✚✜✦❄
✧✤ ✙ ✜❃✧ ✘❅ ✧ ✘ ✑✘ ✜✛✚✧ ✕ ✥ ✧ ✕ ✔✘✦✖ ✛❅✜✖✤
✶✕✜✙✧✓ ✙✑✤✤ ✘✔✙✚✖✛ ✲ ✘✔✙✚✖✛ ✜✢
✑✓✓✖✒✖✛✑✕✧✜✘ ✼✖❃✖✘ ✧✢ ✕✗✖ ✚✜✦❄ ✧✤ ✙✜❃✧✘❅ ❣✧✕✗
✣✛✜✕✜✘✤ ❆ ✘✔✙✚✖✛ ✜✢ ✘✖✔✕✛✜✘✤
✑ ✓ ✜✘✤ ✕✑✘✕ ✤ ✣✖✖✦ ✧ ✘ ✑✘ ✜✛✚✧ ✕✥ ✧✕ ✙ ✔✤ ✕
✲ ❁❂ ❆ ❁❂ ✲ ✴✿ ✑✓✓✖✒✖✛✑✕✖ ✚✖✓✑✔✤✖ ✜✢ ✓✗✑✘❅✧✘❅ ✦✧✛✖✓✕✧✜✘❀✳ s✜
s✣✖✓✧✖✤ ✧✤ ✘✜✕ ✘✖✔✕✛✑✒ ✑✤ ✕✗✖ ✘✔✙✚✖✛ ✜✢ ✑✘ ✖✒✖✓✕✛✜✘ ✧✘ ✕✗✖ ✘✔✓✒✖✑✛ ✙✜✦✖✒ ✦✖✤✓✛✧✚✧✘❅
✣✛✜✕✜✘✤ ✧✤ ✘✜✕ ✖✾✔✑✒ ✕✜ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤✳ ■✕ ✧✤ ✣✒✑✘✖✕ ✒✧❧✖ ✜✛✚✧✕✤ ✧✤ ✔✘✦✖✛ ✑✓✓✖✒✖✛✑✕✧✜✘✳
✑✘✧✜✘ ✼✘✖❅✑✕✧❃✖✒❄ ✓✗✑✛❅✖✦❀ ❣✧✕✗ ✓✗✑✛❅✖ ✶✓✓✜✛✦✧✘❅ ✕✜ ✕✗✖ ✖✒✖✓✕✛✜✙✑❅✘✖✕✧✓ ✕✗✖✜✛❄ ✜✢
✖✾✔✑✒ ✕✜ ✖❡✓✖✤✤ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤ ✲ ❁✷ ✺ ❁❂ ✲ ✿✳ ➊✑❡❣✖✒✒✥ ✓✗✑✛❅✖✦ ✣✑✛✕✧✓✒✖✤ ❣✗✖✘ ✑✓✓✖✒✖✛✑✕✖✦
✩❉ ❍❉❊ ✳
s❄✙✚✜✒ ✧✤ ❋● ✤✗✜✔✒✦ ✖✙✧✕ ✖✒✖✓✕✛✜✙✑❅✘✖✕✧✓ ✛✑✦✧✑✕✧✜✘ ✼❚✗✧✤
❏♦✮☞ ❑ ▲✖✢✜✛✖ ✔✤✧✘❅ ✕✗✖ ✘✜✕✑✕✧✜✘ ❩▼ ❳ ✥ ✢✧✘✦ ✢✖✑✕✔✛✖ ✦✜✖✤ ✘✜✕ ✖❡✧✤✕ ✢✜✛ ✣✒✑✘✖✕✤ ✤✧✘✓✖ ✕✗✖❄
✜✔✕ ❣✗✖✕✗✖✛ ✕✗✖ ✤✣✖✓✧✖✤ ✧✤ ✑ ✘✖✔✕✛✑✒ ✑✛✖ ✔✘✓✗✑✛❅✖✦❀✳ ❚✗✖✛✖✢✜✛✖✥ ✑✘ ✖✒✖✓✕✛✜✘ ✧✘ ✑✘
✑✕✜✙✥ ✑ ✓✑✕✧✜✘ ✜✛ ✑✘ ✑✘✧✜✘✳ ■✢ ✧✕ ✧✤ ✑ ✜✛✚✧✕ ❣✧✒✒ ✖✙✧✕ ✛✑✦✧✑✕✧✜✘✥ ✕✗✖ ✖✘✖✛❅❄ ✓✑✛✛✧✖✦
✘✖✔✕✛✑✒ ✑✕✜✙✥ ✖✾✔✑✕✧✜✘ ✼✿✳✴❀ ✧✤ ❃✑✒✧✦✥ ✧✳✖✳✥ ✚❄ ✛✑✦✧✑✕✧✜✘ ✓✜✙✖✤ ✢✛✜✙ ✖✒✖✓✕✛✜✘✧✓ ✙✜✕✧✜✘✳
✘✔✙✚✖✛ ✜✢ ✣✛✜✕✜✘✤ ✲ ✘✔✙✚✖✛ ✜✢ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤ ❚✗✖ ✜✛✚✧✕ ❣✧✒✒ ✕✗✔✤ ✓✜✘✕✧✘✔✖ ✕✜ ✤ ✗✛✧✘❧✳
✲ ✑✕✜✙✧✓ ✘✔✙✚✖✛✳ ■✢ ✕✗✖ ✤✣✖✓✧✖✤ ✧✤ ✑✘ ✧✜✘✥ ❈✑✒✓✔✒✑✕✧✜✘✤ ✤✗✜❣ ✕✗✑✕ ✧✕ ✤✗✜✔✒✦ ✕✑❧✖ ✑✘
✦✖✕ ✖✛ ✙✧ ✘✖ ❣✗✖ ✕✗✖✛ ✕✗ ✖ ✘✔✙✚✖ ✛ ✜✢ ✖✒✖✓✕✛✜✘ ✜✘✒❄ ❁✹➋➌ ✤ ✕✜ ✤✣✧✛✑✒ ✧✘✕✜ ✕✗✖ ✘✔✓✒✖✔✤✳
▲ ✔✕ ✕ ✗✧ ✤ ✦✜✖✤ ✘✜ ✕ ✗✑✣✣✖✘✳ ❚ ✗✔✤ ✥ ✕✗ ✖
✣✛✜✕✜✘✤ ✑✛✖ ✒✑✛❅✖✛ ✼✓✑✕✧✜✘✥ ✣✜✤✧✕✧❃✖ ✧✜✘❀
❴✔✕✗✖✛✢✜✛✦ ✙✜✦✖✒ ✓✑✘✘✜✕ ✖❡✣✒✑✧✘ ✕✗✖ ✤✕✑✚✧✒✧✕❄
✜✛ ✤✙✑✒✒✖✛ ✼✑✘✧✜✘✥ ✘✖❅✑✕✧❃✖ ✧✜✘❀ ✕✗✑✘ ✕✗✖
✜✢ ✑✘ ✑✕✜✙✳ ■✢ ✕✗✖ ✙✜✕✧✜✘ ✜✢ ✑✘ ✖✒✖✓✕✛✜✘ ✧✤
✘✔✙✚✖✛ ✜✢ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤✳ ◆✔✙✚✖✛ ✜✢ ✘✖✔✕✛✜✘✤
✦✖✤✓ ✛✧✚✖✦ ✜✘ ✕✗✖ ✚✑✤✧✤ ✜✢ ✕✗✖ ✓✒✑✤✤✧✓ ✑✒
✧✤ ✑✒❣✑❄✤ ❅✧❃✖✘ ✚❄ ✶✺✱✥ ❣✗✖✕✗✖✛ ✕✗✖
✙✖✓✗✑✘✧✓✤ ✑✘✦ ✖✒✖✓✕✛✜✙✑❅✘✖✕✧✓ ✕✗✖✜✛❄✥ ❄✜✔
✤✣✖✓✧✖✤ ✧✤ ✘✖✔✕✛✑✒ ✜✛ ✧✜✘✳
✙✑❄ ✑✤❧ ✕✗✑✕ ✤✧✘✓✖ ✕✗✖ ✙✜✕✧✜✘ ✜✢ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤ ✧✘
✜✛✚✧✕✤ ✧✤ ✒✖✑✦✧✘❅ ✕✜ ✕✗✖ ✧✘✤✕✑✚✧✒✧✕❄ ✜✢ ✕✗✖ ✑✕✜✙✥
✍✎✍✎❖ ◗✠❘❯✡❘❱❲❨ ♦❬ ❭✭✮❪☞✠❬♦✠❞ ❫♦❞☞☛
✕✗✖✘ ❣✗❄ ✘✜✕ ✓✜✘✤✧✦✖✛ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤ ✑✤ ✤✕✑✕✧✜✘✑✛❄
❴✔✕✗✖✛✢✜✛✦ ✘✔✓✒✖✑✛ ✙✜✦✖✒ ✜✢ ✑✘ ✑✕✜✙ ✧✤ ✑✛✜✔✘✦ ✕✗✖ ✘✔✓✒✖✔✤✳ ■✢ ✕✗✖ ✖✒✖✓✕✛✜✘✤ ❣✖✛✖
✒✧❧✖ ✑ ✤✙✑✒✒ ✤✓✑✒✖ ✤✜✒✑✛ ✤❄✤✕✖✙ ❣✧✕✗ ✕✗✖ ✤✕✑✕✧✜✘✑✛❄✥ ✖✒✖✓✕✛✜✤✕✑✕✧✓ ✑✕✕✛✑✓✕✧✜✘ ✚✖✕❣✖✖✘
❵ ❛❜❝❢❢❤✐❝❜ ❥❦✐♠❝♥❤✐❢ ❤❢ ❝ ♣♠❦qr❦♣❤✐❝❜ ❢✐❤❦♥✐❦ t❝❢❦✉ q♥ ✈❦✇♣q♥①❢ ❜❝✇❢ q② ❥q♣❤q♥③ ④♣ ❢⑤❦✐❤②❤❦❢ ♣♠❦ ❜❝✇❢ q② ❥q♣❤q♥ q② ❥❝✐rq❢✐q⑤❤✐
qt⑥❦✐♣❢③

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

34

✸ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

t✥✦ ✧✦★✩✦ ★✪✫✬✦✪✩ ✭★✧ t✥✦ ✦✬✦✫t✮✯★✩ ✰✯✪✬✧ ⑥❹t✥ ✫✦★t✪✮❢ ✰✥✦★ ✰✭✳✦ ★✭t✪✮✦ ✯✱ ✬✲✺✥t ✰✭✩
♣✪✬✬ t✥✦ ✦✬✦✫t✮✯★✩ t✯✰✭✮✧ t✥✦ ★✪✫✬✦✪✩ t✯ ✱✯✮♠ ✦✩t✭✷✬✲✩✥✦✧✶
✭ ♠✲★✲✭t✪✮✦ ✳✦✮✩✲✯★ ✯✱ ✴✥✯♠✩✯★✵✩ ♠✯✧✦✬ ✯✱ ⑤✭❳✰✦✬✬ ✰✭✩ ✭✺✭✲★ t✥✦ ✱✲✮✩t t✯ ✮✦✳✦✭✬ t✥✭t
✭t✯♠✶ ✬✲✺✥t ✰✭✳✦✩ ✭✮✦ ✭✩✩✯✫✲✭t✦✧ ✰✲t✥ ✯✩✫✲✬✬✭t✲★✺
❆★✯ t✥✦ ✮ ✩✦ ✮ ✲✯✪✩ ✧✮ ✭✰✷✭✫ ✹ ✯ ✱ t✥✦ ✦✬✦✫t✮✲✫ ✭★✧ ♠✭✺★✦t✲✫ ✫✥✭✮✭✫t✦✮ ❙❺✲✺✶ ❪✶❻❯✶
❘✪t✥✦✮✱✯✮✧ ♠✯✧✦✬ ✲✩ t✥✭t ✲t ✩✭❢✩ ★✯t✥✲★✺ ❆✬t✥✯✪✺✥ ✦✬✦✫t✮✯♠✭✺★✦t✲✫ ✰✭✳✦ ♠✯t✲✯★ ✲✩
✭✷✯✪t t✥✦ ✦✬✦✫t✮✯★✲✫ ✩t✮✪✫t✪✮✦ ✯✱ ✭t✯♠✩ ✲✶✦✶✻ ✫✯♠♣✬✦❳ ✲★ ★✭t✪✮✦✻ ✰✦ ✰✲✬✬ ✫✯★✩✲✧✦✮ ✥✦✮✦ ✯★✬❢
✥✯✰ t✥✦ ✦✬✦✫t✮✯★✩ ✭✮✦ ✧✲✩t✮✲✷✪t✦✧ ✭✮✯✪★✧ t✥✦ ✭ ✱✦✰ ✩✲♠♣✬✦ ♣✮✯♣✦✮t✲✦✩✶
★✪✫✬✦✪✩ ✭★✧ ✰✥✭t ✭✮✦ t✥✦ ✦★✦✮✺✲✦✩ ✯✱ t✥✦✩✦ ❙✲❯ ✴✥✦ ✯✩✫✲✬✬✭t✲★✺ ✦✬✦✫t✮✲✫ ✭★✧ ♠✭✺★✦t✲✫
✦✬✦✫t✮✯★✩✶ ✱✲✦✬✧✩ ♣✮✯✧✪✫✦✧ ✷❢ ✯✩✫✲✬✬✭t✲★✺ ✫✥✭✮✺✦✧
✼✽✾ ✿❀❁❀❂❃❄❅❀❇❉❊ ❂❀●✿❍❇■ ❉❃ ❉❏❀ ♣✭✮t✲✫✬✦✩ ✭✮✦ ♣✦✮♣✦★✧✲✫✪✬✭✮ t✯ ✦✭✫✥ ✯t✥✦✮
❑❃❏▲▼❊ ❅❃✿❀❂ ❃◆ ●❉❃❅ ✭★✧ ✷✯t✥ ✭✮✦ ♣✦✮♣✦★✧✲✫✪✬✭✮ t✯ t✥✦
✧✲✮✦✫t✲✯★ ✯✱ ♣✮✯♣✭✺✭t✲✯★ ✯✱ t✥✦ ✰✭✳✦✶
❖✲✩t✯✮✲✫✭✬✬❢✻ ✮✦✩✪✬t✩ ✯✷✩✦✮✳✦✧ ✱✮✯♠ t✥✦ ✩t✪✧✲✦✩
❭✲♠♣✬✲✱✲✦✧ ♣✲✫t✪✮✦ ✯✱ ✦✬✦✫t✮✯♠✭✺★✦t✲✫
✯✱ ✲★t✦✮✭✫t✲✯★✩ ✯✱ ✮✭✧✲✭t✲✯★✩ ✰✲t✥ ♠✭tt✦✮ ✥✭✳✦
✰✭✳✦ ✲✩ ✩✥✯✰★ ✲★ ❺✲✺✶ ❪✶❻✶
♣✮✯✳✲✧✦✧ ✲♠♠✦★✩✦ ✲★✱✯✮♠✭t✲✯★ ✮✦✺✭✮✧✲★✺ t✥✦
✩t✮✪✫t✪✮✦ ✯✱ ✭t✯♠✩ ✭★✧ ♠✯✬✦✫✪✬✦✩✶ s✦✲✬✩ P✯✥✮
✪t✲✬✲✩✦✧ t✥✦✩✦ ✮✦✩✪✬t✩ t✯ ✲♠♣✮✯✳✦ ✪♣✯★ t✥✦
♠ ✯ ✧✦ ✬ ♣✮✯ ♣✯✩ ✦ ✧ ✷❢ ❘✪ t✥ ✦✮ ✱✯ ✮ ✧✶ ✴ ✰✯
✧✦✳✦✬✯♣♠✦★t✩ ♣✬✭❢✦✧ ✭ ♠✭❞✯✮ ✮✯✬✦ ✲★ t✥✦
✱✯✮♠✪✬✭t✲✯★ ✯✱ P✯✥✮✵✩ ♠✯✧✦✬ ✯✱ ✭t✯♠✶ ✴✥✦✩✦
✰✦✮✦◗
❙✲❯ ❱✪✭✬ ✫✥✭✮✭✫t✦✮ ✯✱ t✥✦ ✦✬✦✫t✮✯♠✭✺★✦t✲✫
✮✭✧✲✭t✲✯★ ✰✥✲✫✥ ♠✦✭★✩ t✥✭t ✮✭✧✲✭t✲✯★✩
♣✯✩✩✦✩✩ ✷✯t✥ ✰✭✳✦ ✬✲✹✦ ✭★✧ ♣✭✮t✲✫✬✦ ✬✲✹✦
♣✮✯♣✦✮t✲✦✩✻ ✭★✧
❙✲✲❯ ❲❳♣✦✮✲♠✦★t✭✬ ✮✦✩✪✬t✩ ✮✦✺✭✮✧✲★✺ ✭t✯♠✲✫
✩♣✦✫t✮✭ ✰✥✲✫✥ ✫✭★ ✷✦ ✦❳♣✬✭✲★✦✧ ✯★✬❢ ✷❢ ❋✟✠✡☛✡☞ ❚✌✍ ✍ ✎✍✏✑✒✓✏ ✔✕✖ ✗✔✘✕✍✑✓✏ ✙✓✍✎✖
✭✩✩ ✪♠ ✲★ ✺ ❩✪ ✭★ t ✲❬✦ ✧ ❙❭✦ ✫ t ✲✯★ ❪ ✶❫❯ ✏❝✗✚❝✕✍✕✑✛ ❝✙ ✔✕ ✍✎✍✏✑✒❝✗✔✘✕✍✑✓✏ ♦✔✜✍✢
✦✬✦✫t✮✯★✲✫ ✦★✦✮✺❢ ✬✦✳✦✬✩ ✲★ ✭t✯♠✩✶ ❚✌✍ ✛✍ ✏❝✗ ✚❝✕✍✕ ✑✛ ✌✔ ✜✍ ✑✌✍ ✛✔✗✍
♦✔ ✜✍ ✎✍✕✘✑✌✇ ✙ ✒✍❡✣✍✕✏✤✇ ✛✚✍✍ ✖ ✔✕ ✖
✼✽✾✽❴ ❵❜❣❤ ❇❜✐❥❦❤ ❧♥ ❀q❤r✐❦❧✉❜✈①❤✐②r ✔✗✚✎✓ ✑✣✖✍✇ ❛✣✑ ✑✌✍✤ ✜✓❛✒✔✑✍ ✓✕ ✑♦❝
▲❜③②❜✐②❧① ✗✣✑✣✔✎✎✤ ✚✍✒✚✍✕✖✓✏✣✎✔✒ ✚✎✔✕✍✛✢
④✭♠✦✩ ⑤✭❳✰✦✬✬ ❙⑥⑦⑧⑨❯ ✰✭✩ t✥✦ ✱✲✮✩t t✯ ✺✲✳✦ ✭ ❙✲✲❯ ❼★✬✲✹✦ ✩✯✪★✧ ✰✭✳✦✩ ✯✮ ✰✭t✦✮ ✰✭✳✦✩✻
✫ ✯♠ ♣✮✦ ✥✦ ★✩ ✲✳✦ ✦❳ ♣✬ ✭★ ✭t✲✯★ ✭✷✯✪ t t✥✦ ✦✬✦✫t✮✯♠✭✺★✦t✲✫ ✰✭✳✦✩ ✧✯ ★✯t ✮✦❩✪✲✮✦
✲★t✦✮✭✫t✲✯★ ✷✦t✰✦✦★ t✥✦ ✫✥✭✮✺✦✧ ✷✯✧✲✦✩ ✭★✧ ♠✦✧✲✪♠ ✭★✧ ✫✭★ ♠✯✳✦ ✲★ ✳✭✫✪✪♠✶
t✥✦ ✷✦✥✭✳✲✯✪✮ ✯✱ ✦✬✦✫t✮✲✫✭✬ ✭★✧ ♠✭✺★✦t✲✫ ✱✲✦✬✧✩
❙✲✲✲❯ ❸t ✲✩ ★✯✰ ✰✦✬✬ ✦✩t✭✷✬✲✩✥✦✧ t✥✭t t✥✦✮✦ ✭✮✦
✯★ ♠✭✫✮✯✩✫✯♣✲✫ ✬✦✳✦✬✶ ❖✦ ✩✪✺✺✦✩t✦✧ t✥✭t ✰✥✦★
♠ ✭★❢ t❢ ♣✦✩ ✯ ✱ ✦✬ ✦✫ t✮✯ ♠ ✭✺★✦ t ✲✫
✦✬✦✫t✮✲✫✭✬✬❢ ✫✥✭✮✺✦✧ ♣✭✮t✲✫✬✦ ♠✯✳✦✩ ✪★✧✦✮ ✮✭✧✲✭t✲✯★✩✻ ✰✥✲✫✥ ✧✲✱✱✦✮ ✱✮✯♠ ✯★✦ ✭★✯t✥✦✮
✭✫✫✦✬✭✮ ✭t✲✯★✻ ✭✬ t✦✮★ ✭t✲★✺ ✦✬✦✫t✮✲✫ ✭✬ ✭★ ✧
✲★ ✰✭✳✦✬✦★✺t✥ ❙✯✮ ✱✮✦❩✪✦★✫❢❯✶ ✴✥✦✩✦
♠ ✭✺★✦ t✲✫ ✱✲✦ ✬ ✧✩ ✭✮✦ ♣✮ ✯ ✧✪✫✦ ✧ ✭★ ✧ ✫✯★ ✩ t ✲t✪ t✦ ✰✥ ✭t ✲✩ ✫ ✭✬✬✦ ✧
t✮✭★✩♠✲tt✦✧✶ ✴✥✦✩✦ ✱✲✦✬✧✩ ✭✮✦ t✮✭★✩♠✲tt✦✧ ✲★
❤q❤r✐❦❧✉❜✈①❤✐②r ❶❽❤r✐❦❥✉ ❙❺✲✺✶ ❪✶⑧❯✶
t✥✦ ✱✯✮♠✩ ✯✱ ✰✭✳✦✩ ✫✭✬✬✦✧ ❤q❤r✐❦❧✉❜✈①❤✐②r ❱✲✱✱✦✮✦★t ✮✦✺✲✯★✩ ✯✱ t✥✦ ✩♣✦✫t✮✪♠ ✭✮✦
⑩❜❣❤❶ ✯✮ ❤q❤r✐❦❧✉❜✈①❤✐②r ❦❜③②❜✐②❧①✶
✲✧✦★t✲✱✲✦✧ ✷❢ ✧✲✱✱✦✮✦★t ★✭♠✦✩✶ ❭✯♠✦
❷✲✺✥t ✲✩ t✥✦ ✱✯✮♠ ✯✱ ✮✭✧✲✭t✲✯★ ✹★✯✰★ ✱✮✯♠ ✦❳✭♠♣✬✦✩ ✭✮✦◗ ✮✭✧✲✯ ✱✮✦❩✪✦★✫❢ ✮✦✺✲✯★
✦✭✮✬❢ ✧✭❢✩ ✭★✧ ✩♣✦✫✪✬✭t✲✯★ ✭✷✯✪t ✲t✩ ★✭t✪✮✦ ✭✮✯✪★✧ ⑥⑨❾ ❖❬✻ ✪✩✦✧ ✱✯✮ ✷✮✯✭✧✫✭✩t✲★✺❿
✧✭t✦✩ ✷✭✫✹ t✯ ✮✦♠✯t✦ ✭★✫✲✦★t t✲♠✦✩✶ ❸★ ✦✭✮✬✲✦✮ ♠✲✫✮✯✰✭✳✦ ✮✦✺✲✯★ ✭✮✯✪★✧ ⑥⑨➀➁ ❖❬ ✪✩✦✧
✧✭❢✩ ❙s✦✰t✯★❯ ✬✲✺✥t ✰✭✩ ✩✪♣♣✯✩✦✧ t✯ ✷✦ ♠✭✧✦ ✱✯✮ ✮✭✧✭✮❿ ✲★✱✮✭✮✦✧ ✮✦✺✲✯★ ✭✮✯✪★✧ ⑥⑨➀➂ ❖❬
✯✱ ♣✭✮t✲✫✬✦✩ ❙✫✯✮♣✪✩✫✪✬✦✩❯✶ ❸t ✰✭✩ ✯★✬❢ ✲★ t✥✦ ✪✩✦✧ ✱✯✮ ✥✦ ✭t✲★✺❿ ✪✬t✮✭✳✲✯✬✦ t ✮✦ ✺✲✯★

34 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

35

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✸

❛✡♦☛☞✌ ✍✎ ✶✏❍✑ ❛ ✒♦✓✔♦☞✕☞✖ ♦✗ ✘☛☞✙✘ ❛✖ ✖✜✕ ✘❛✓✕ ✘✔✕✕✌✤ r✚✕✚✤ ❬✚✎ ✍✎ ❭ ✓ ✘❹✶
✡❛✌r❛✖r♦☞✚ ✛✜✕ ✘✓❛✢✢ ✔♦✡✖r♦☞ ❛✡♦☛☞✌ ✍✎ ✶✣ ❭ ❹✶
❝✻✚❪❪✼❪✻❫ ✍✎ ✓ ✘ ✤ ✖♦ ✲✕ ✔✡✕✒r✘✕✮✚ ✛✜r✘ r✘
❍✑✤ r✘ ✥✜❛✖ r✘ ♦✡✌r☞❛✡r✢✦ ✒❛✢✢✕✌ ✈✧★✧✩✪✫ ✒❛✢✢✕✌ ★s✫✫❴ ❵❜ ✪✧❧✬✭ ❛☞✌ r✘ ✵r✱✕☞ ✖✜✕ ✘✦✓✲♦✢
✪✧❧✬✭✚ ✳✖ r✘ ♦☞✢✦ ✖✜r✘ ✔❛✡✖ ✥✜r✒✜ ♦☛✡ ✕✦✕✘ ➃✒➃✚ ✛✜✕ ✗✡✕❡☛✕☞✒✦ ❝✷ ✮✤ ✥❛✱✕✢✕☞✵✖✜ ❝✹✮ ❛☞✌ ✱✕✢♦✒r✖✦
✒❛☞ ✘✕✕ ❝♦✡ ✌✕✖✕✒✖✮✚ ✯✔✕✒r❛✢ r☞✘✖✡☛✓✕☞✖✘ ♦✗ ✢r✵✜✖ ❝✒✮ ❛✡✕ ✡✕✢❛✖✕✌ ✲✦ ✖✜✕ ✕❡☛❛✖r♦☞ ❝✻✚❫✮✚
❛✡ ✕ ✡ ✕❡☛r✡ ✕✌ ✖♦ ✌✕✖ ✕✒✖ ☞♦☞ ✰✱r ✘r ✲✢✕ ✒❞✷ ✹ ❝✻✚❫✮
✡❛✌r❛✖r♦☞✚
✛✜✕ ♦ ✖✜✕✡ ✒♦✓✓♦☞ ✢✦ ☛✘✕✌ ❡☛❛☞ ✖r ✖✦
❝r✱✮ ❉r✗✗✕✡✕☞✖ ✴r☞✌✘ ♦✗ ☛☞r✖✘ ❛✡✕ ☛✘✕✌ ✖♦ ✘✔✕✒r❛✢✢✦ r☞ ✘✔✕✒✖✡♦✘✒♦✔✦✤ r✘ ✖✜✕ ✇❢✈✫❣❤✐✩✫❥
✡✕✔✡✕✘✕☞✖ ✕✢✕✒✖✡♦✓❛✵☞✕✖r✒ ✡❛✌r❛✖r♦☞✚
❝❦ ✮✚ ♠♥ ♣q t✉①♣②✉t ③q ♥④✉ ②⑤⑥⑦✉⑧ ⑨① ⑩③❶✉❷✉②❸♥④q
✛✜✕✘✕ ✡❛✌r❛✖r♦☞✘ ❛✡✕ ✒✜❛✡❛✒✖✕✡r✘✕✌ ✲✦ ✖✜✕
❺✉⑧ ⑤②♣♥ ❷✉②❸♥④❻ ✳✖✘ ☛☞r✖✘ ❛✡✕ ✡✕✒r✔✡♦✒❛✢ ♦✗
✔✡♦ ✔✕✡ ✖r✕✘✤ ☞ ❛✓✕✢✦✤ ✗✡ ✕❡☛✕☞ ✒✦ ❝ ✷ ✮ ❛☞✌
✥❛✱✕✢✕☞✵✖✜ ☛☞r✖✤ r✚✕✚✤ ✓❹✶✚ ❍♦✥✕✱✕✡ ✒♦✓✓♦☞✢✦
✥❛✱✕✢✕☞✵✖✜ ❝✹✮✚
☛✘✕✌ ☛☞r✖ r✘ ✒✓❹✶ ❝☞♦✖ ✯✳ ☛☞r✖✮✚
✛✜✕ ✯✳ ☛☞r✖ ✗♦✡ ✗✡✕❡☛✕☞✒✦ ❝✷ ✮ r✘ ✜✕✡✖✑
❝❍✑✤ ✘❹✶✮✤ ❛✗✖✕✡ ❍✕r☞✡r✒✜ ❍✕✡✖✑✚ ✳✖ r✘ ✌✕✗r☞✕✌ ❛✘ ❼❥❵✩✪✫✐ ❽❾❿
✖✜✕ ☞☛✓✲✕✡ ♦✗ ✥❛✱✕✘ ✖✜❛✖ ✔❛✘✘ ❛ ✵r✱✕☞ ✔♦r☞✖ ✛✜✕ ➀r✱r✌✜ ➁✜❛✡❛✖r ✘✖❛✖r♦☞ ♦✗ ➂✢✢ ✳☞✌r❛
r☞ ♦☞✕ ✘✕✒♦☞✌✚ ➄❛✌r♦✤ ❉✕✢✜r✤ ✲✡♦❛✌✒❛✘✖✘ ♦☞ ❛ ✗✡✕❡☛✕☞✒✦
❲❛✱✕✢✕☞✵✖✜ ✘✜♦☛✢✌ ✜❛✱✕ ✖✜✕ ☛☞r✖✘ ♦✗ ♦✗ ✍✤❬➅➆ ✴❍✑ ❝✴r✢♦ ✜✕✡✖✑✮✚ ➇❛✢✒☛✢❛✖✕ ✖✜✕
✢✕☞✵✖✜ ❛☞✌ ❛✘ ✦♦☛ ✴☞♦✥ ✖✜❛✖ ✖✜✕ ✯✳ ☛☞r✖✘ ♦✗ ✥ ❛✱✕✢✕☞ ✵✖✜ ♦✗ ✖✜✕ ✕ ✢✕✒ ✖✡♦✓ ❛✵☞ ✕✖r✒
✢✕☞✵✖✜ r✘ ✓✕✖✕✡ ❝✓✮✚ ✯r☞✒✕ ✕✢✕✒✖✡♦✓❛✵☞✕✖r✒ ✡❛✌r❛✖r♦☞ ✕✓r✖✖✕✌ ✲✦ ✖✡❛☞✘✓r✖✖✕✡✚ ❲✜r✒✜
✡❛✌r❛✖r♦☞ ✒♦☞✘r✘✖✘ ♦✗ ✌r✗✗✕✡✕☞✖ ✴r☞✌✘ ♦✗ ✥❛✱✕✘ ✔❛✡✖ ♦✗ ✖✜✕ ✕✢✕✒✖✡♦✓❛✵☞✕✖r✒ ✘✔✕✒✖✡☛✓
♦✗ ✓☛✒✜ ✘✓❛✢✢✕✡ ✥❛✱✕✢✕☞✵✖✜✘✤ ✘✓❛✢✢✕✡ ☛☞r✖✘ ✌♦✕✘ r✖ ✲✕✢♦☞✵ ✖♦➈
❛✡✕ ☛✘✕✌✚ ✺r✵✚✻✚✼ ✘✜♦✥✘ ✱❛✡r♦☛✘ ✖✦✔✕✘ ♦✗
➉❵✪❤✭✧❵❣
✕✢✕✒✖✡♦✰✓❛✵☞✕✖r✒ ✡❛✌r❛✖r♦☞✘ ✥✜r✒✜ ✌r✗✗✕✡ ✗✡♦✓
✛✜✕ ✥❛✱✕✢✕☞✵✖✜✤ ✹✤ r✘ ✕❡☛❛✢ ✖♦ ✒➊✷ ✤ ✥✜✕✡✕
♦☞✕ ❛☞♦✖✜✕✡ r☞ ✥❛✱✕✢✕☞✵✖✜✘ ❛☞✌ ✗✡✕❡☛✕☞✒r✕✘✚
✒ r ✘ ✖✜ ✕ ✘✔✕✕✌ ♦✗ ✕✢✕ ✒✖✡♦✓ ❛✵☞ ✕ ✖r ✒
✳☞ ✱❛✒✒☛✓ ❛✢✢ ✖✦✔✕✘ ♦✗ ✕✢✕✒✖✡♦✓❛✵☞✕✖r✒ ✡ ❛✌r ❛✖r♦☞ r☞ ✱ ❛✒ ☛☛✓ ❛☞✌ ✷ r ✘ ✖✜✕
✡❛✌r❛✖r♦☞✘✤ ✡✕✵❛✡✌✢✕✘✘ ♦✗ ✥❛✱✕✢✕☞✵✖✜✤ ✖✡❛✱✕✢


❝❛✮

❝✲✮

❋✽✾✿ ❀✿❁ ❂❃❄ ❅❆❇ ❈❊❇●■❏❑▲ ▼◆ ❇❖❇●■❏▼▲❃P◗❇■❘● ❏❃❚❘❃■❘▼◗❯ ❂❱❄ ❳❘❈❘❱❖❇ ❈❊❇●■❏❑▲❯ ❅❆❇ ❨❘❈❘❱❖❇ ❏❇P❘▼◗ ❘❈ ▼◗❖❩
❃ ❈▲❃❖❖ ❊❃❏■ ▼◆ ■❆❇ ❇◗■❘❏❇ ❈❊❇●■❏❑▲ ❯

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

36

✸ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❢✟✠✡☛✠☞✌✍✎ ✏☛✑✒✓✔✓☛✓✔☞✕ ✓✖✠ ✕✔✗✠☞ ✗✘✙☛✠✒✚


✇✠ ✖✘✗✠ ❿ ❿
➉➀ ➀
➈ ➁➂➃➃ ❿

✛❂
✜ ➀❿➄➅➆➇

✣✤✵✵ × ✶✵✽ ♠ ➀❿➄➅➆➇



✶✣✦✧ ❦★③ ✺✑✿ ❪✘✙✌☛✙✘✓✔✫☞ ✫❢ ✓✖✠ ❢✟✠✡☛✠☞✌✍ ✺➊ ✿
✣✤✵✵ × ✶✵✽ ♠ ➍ ➌ ❿➃


✶✣✦✧ × ✶✵✢ s ➉➀ ➀
➈ ➁➂➃➃
✥ ✩✶✾✤✣ ♠
❚✖✔✒ ✔✒ ✘ ✌ ✖✘✟✘✌ ✓ ✠✟✔✒ ✓✔✌ ✟✘✪✔✫✇✘✗ ✠
✇✘✗✠✙✠☞✕✓✖✎ ✱✲➎✲✱ P➏✬❉❊➐✮✯ ➑➏❉❇✬✯ ♦➒ ➓✮✯➐❉✬♦✰➏➔❋✯❉❊➐
→ ➏➣❊ ➏❉❊♦❋ ↔ P✮ ➏❋ ➐↕ ➙➛ ➜❇ ➏❋❉❇✰
P✬♦✭✮✯✰ ✱✲✳ ➝➞✯♦✬➟
❚✖✠ ✇✘✗✠✙✠☞✕✓✖ ✟✘☞✕✠ ✫❢ ✓✖✠ ✗✔✒✔✑✙✠ ✏✫✷✠ ✫❢ ✓✖✠ ✠✹✴✠✟✔✷✠☞✓✘✙ ✴✖✠☞✫✷✠☞✫☞ ✒☛✌✖
✒✴✠✌✓✟☛✷ ✠✹✓✠☞✪✒ ❢✟✫✷ ✗✔✫✙✠✓ ✺✻✼✼ ☞✷✿ ✘✒ ✪✔❢❢✟✘✌✓✔✫☞➠ ✘☞✪ ✔☞✓✠✟❢✠✟✠☞✌✠➠➠ ✌✘☞ ✑✠
✓✫ ✟ ✠✪ ✺t❀✼ ☞✷✿✎ ❁✹✴✟ ✠✒✒ ✓✖ ✠✒ ✠ ✠✹✴✙✘ ✔☞✠✪ ✑✍ ✓✖ ✠ ✇ ✘ ✗✠ ☞✘ ✓☛✟ ✠ ✫❢ ✓✖ ✠
✇✘ ✗ ✠✙ ✠ ☞✕✓ ✖✒ ✔☞ ❢✟ ✠✡☛ ✠☞✌ ✔✠✒ ✺❡ ❃✿✎ ✠✙✠✌✓✟✫✷✘✕☞✠✓✔✌ ✟✘✪✔✘✓✔✫☞✎ ❡✫✇✠✗✠✟✚ ❢✫✙✙✫✇✔☞✕
✺❄☞✷ ❅ ❄✼❹❆ ✷✿ ✘✟✠ ✒✫✷✠ ✫❢ ✓✖✠ ✫✑✒✠✟✗✘✓✔✫☞✒ ✇✖✔✌✖ ✌✫☛✙✪ ☞✫✓
❙♦✮❇❉❊♦❋ ✑✠ ✠✹✴✙✘✔☞✠✪ ✇✔✓✖ ✓✖✠ ✖✠✙✴ ✫❢ ✠✗✠☞ ✓✖✠
❯✒✔☞✕ ✠✡☛✘✓✔✫☞ ●✎❀✚ ❢✟✠✡☛✠☞✌✍ ✫❢ ✗✔✫✙✠✓ ✠✙✠✌✓✟✫✷✘✕✠☞✓✔✌ ✓✖✠✫✟✍ ✫❢ ❄➡✓✖ ✌ ✠☞✓☛✟✍
✙✔✕✖✓ ✴✖✍✒✔✌✒ ✺➢☞✫✇☞ ✘✒ ✌✙✘✒✒✔✌✘✙ ✴✖✍✒✔✌✒✿➤
❑ ❍■❏❏ ◆ ✺✔✿ ✓✖✠ ☞✘✓☛✟✠ ✫❢ ✠✷✔✒✒✔✫☞ ✫❢ ✟✘✪✔✘✓✔✫☞ ❢✟✫✷
◗ ▲ ▲ ✖✫✓ ✑✫✪✔✠✒ ✺✑✙✘✌➢ ➥✑✫✪✍ ✟✘✪✔✘✓✔✫☞✿
❖ ▼❏❏
✺✔✔✿ ✠➦✠✌✓✔✫☞ ✫❢ ✠✙✠✌✓✟✫☞✒ ❢✟✫✷ ✷✠✓✘✙ ✒☛✟❢✘✌✠
❅ t✎❀✼ ❄✼❘❱ ❡❃
✇✖✠☞ ✟✘✪✔✘✓✔✫☞ ✒✓✟✔➢✠✒ ✔✓ ✺✴✖✫✓✫✠✙✠✌✓✟✔✌
❲✟✠✡☛✠☞✌✍ ✫❢ ✟✠✪ ✙✔✕✖✓
✠❢❢✠✌✓✿
❑ ❍■❏❏ ◆ ❳ ✺✔✔✔✿ ✗✘✟✔✘✓✔✫☞ ✫❢ ✖✠✘✓ ✌✘✴✘✌✔✓✍ ✫❢ ✒✫✙✔✪✒ ✘✒ ✘
◗▲ ▲ ❅ ✻✎✼✼ ❄✼❘❱ ❡❃
❖ ❩❬❏ ◆ ❳ ❢☛☞✌✓✔✫☞ ✫❢ ✓✠✷✴✠✟✘✓☛✟✠
❚✖✠ ✟✘☞✕✠ ✫❢ ✗✔✒✔✑✙✠ ✒✴✠✌✓✟☛✷ ✔✒ ❢✟✫✷ ✺✔✗✿ ✙✔☞✠ ✒✴✠✌ ✓✟✘ ✫❢ ✘✓✫✷✒ ✇ ✔✓✖ ✒✴✠✌ ✔✘✙
✻✎✼ ❄✼❘❱ ✓✫ t✎❀ ❄✼❘❱ ❡❃ ✔☞ ✓✠✟✷✒ ✫❢ ✟✠❢✠✟✠☞✌✠ ✓✫ ✖✍✪✟✫✕✠☞✎
❢✟✠✡☛✠☞✌✍ ☛☞✔✓✒✎ ➧✓ ✔✒ ☞✫✓✠✇✫✟✓✖✍ ✓✖✘✓ ✓✖✠ ❢✔✟✒✓ ✌✫☞✌✟✠✓✠
P✬♦✭✮✯✰ ✱✲❭ ✠✹✴✙✘☞✘✓✔✫☞ ❢✫✟ ✓✖✠ ✴✖✠☞✫✷✠☞✫☞ ✫❢ ✓✖✠ ✑✙✘✌➢
❪✘✙✌☛✙✘ ✓✠ ✺✘✿ ✇✘✗ ✠☞☛✷✑✠✟ ✘ ☞✪ ✺✑✿ ✑✫✪✍ ✟✘✪✔✘✓✔✫☞ ✇✘✒ ✕✔✗✠☞ ✑✍ ➨✘✹ ➩✙✘☞✌➢ ✔☞
❢✟✠✡☛✠☞✌✍ ✫❢ ✍✠✙✙✫✇ ✟✘✪✔✘✓✔✫☞ ✖✘✗✔☞✕ ❄➡✼✼✎ ❚✖✔✒ ✴✖✠☞✫✷✠☞✫☞ ✔✒ ✕✔✗✠☞ ✑✠✙✫✇➤
✇✘✗✠✙✠☞✕✓✖ ❀❫✼✼ ❴✎ ➫ ✖✠☞ ✒ ✫✙ ✔✪✒ ✘✟ ✠ ✖ ✠✘ ✓ ✠✪ ✓ ✖✠ ✍ ✠✷ ✔✓
✟✘✪✔✘✓✔✫☞ ✫✗✠✟ ✘ ✇✔✪✠ ✟✘☞✕✠ ✫❢ ✇✘✗✠✙✠☞✕✓✖✒✎
❙♦✮❇❉❊♦❋ ❲✫✟ ✠✹✘✷✴✙✠✚ ✇✖✠☞ ✘☞ ✔✟✫☞ ✟✫✪ ✔✒ ✖✠✘✓✠✪ ✔☞ ✘
✺✘✿ ❪✘✙✌☛✙✘✓✔✫☞ ✫❢ ✇✘✗✠☞☛✷✑✠✟ ✺❵ ✿ ❢☛✟☞✘✌✠✚ ✔✓ ❢✔✟✒✓ ✓☛✟☞✒ ✓✫ ✪☛✙✙ ✟✠✪ ✘☞✪ ✓✖✠☞
✴✟✫✕✟✠✒✒✔✗✠✙✍ ✑✠✌✫✷✠✒ ✷✫✟✠ ✘☞✪ ✷✫✟✠ ✟✠✪ ✘✒
✐ ❛❜❞❣❣❤ ❛❜❞ ✓✖✠ ✓✠✷✴✠✟✘✓☛✟✠ ✔☞✌✟✠✘✒✠✒✎ ➭✒ ✓✖✔✒ ✔✒ ✖✠✘✓✠✪
❛ ❜❞ ❢☛✟✓✖✠✟✚ ✓✖✠ ✟✘✪✔✘✓✔✫☞ ✠✷✔✓✓✠✪ ✑✠✌✫✷✠✒
✇ ✖✔✓ ✠ ✘ ☞✪ ✓ ✖✠ ☞ ✑ ✠✌ ✫✷ ✠✒ ✑✙ ☛ ✠ ✘✒ ✓✖ ✠
✓✠✷✴✠✟✘✓☛✟✠ ✑✠✌✫✷✠✒ ✗✠✟✍ ✖✔✕✖✎ ➧☞ ✓✠✟✷✒ ✫❢
❥ ❧♥♣♣qr✉✈♥①② ♥④ ✈⑤⑥ ⑦⑥②⑧♥②⑨ ①♣ ⑩r❶⑥ rq①❷②⑧ r② ①⑦④✈r✉❸⑥❺
❥❥ ❻②✈⑥q♣⑥q⑥②✉⑥ ♥④ ✈⑤⑥ ✉①❼⑦♥②r✈♥①② ①♣ ✈⑩① ⑩r❶⑥④ ①♣ ✈⑤⑥ ④r❼⑥ ①q ⑧♥♣♣⑥q⑥②✈ ♣q⑥❽❷⑥②✉♥⑥④ ✈① ⑨♥❶⑥ r ⑩r❶⑥ ⑩⑤①④⑥ ⑧♥④✈q♥⑦❷✈♥①② r✈
⑥r✉⑤ ❾①♥②✈ ♥② ④❾r✉⑥ ♥④ ✈⑤⑥ r❸⑨⑥⑦qr♥✉ ①q ❶⑥✉✈①q ④❷❼ ①♣ ⑧♥④✈❷q⑦r②✉⑥④ r✈ ✈⑤r✈ ❾①♥②✈ q⑥④❷❸✈♥②⑨ ♣q①❼ ⑥r✉⑤ ♥②✈⑥q♣⑥q♥②⑨ ⑩r❶⑥❺

36 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

37

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✸

❢✡❡☛☞❡✌✍✎✏ ✑✒ ✓❡✔✌✕ ✒✖✔✒ ✒✖❡ ✡✔✗✑✔✒✑✘✌ ❡✓✑✒✒❡✗ ✒✘ ✑✒✕ ❢✡❡☛☞❡✌✍✎ r✾ ✹ ✔✌✗ ✑✕ ❡✶✚✡❡✕✕❡✗ ✇✎
❣✘❡✕ ❢✡✘✓ ✔ ♦✘✙❡✡ ❢✡❡☛☞❡✌✍✎ ✒✘ ✔ ✖✑❣✖❡✡ ❡☛☞✔✒✑✘✌ r✼✛✿✹✛
❢✡❡☛☞❡✌✍✎ ✔✕ ✒✖❡ ✒❡✓✚❡✡✔✒☞✡❡ ✑✌✍✡❡✔✕❡✕✛ ✜✖❡ ❀ ❁ ✢✾ r✼✛✿✹
✡❡✗ ✍✘♦✘☞✡ ♦✑❡✕ ✑✌ ✒✖❡ ♦✘✙❡✡ ❢✡❡☛☞❡✌✍✎ ✡❡❣✑✘✌
✜✖❡ ✚✡✘✚✘✡✒✑✘✌✔♦✑✒✎ ✍✘✌✕✒✔✌✒✏ ❂✢➄ ✑✕ ✺✌✘✙✌
✙✖✑♦❡ ✇♦☞❡ ✍✘♦✘☞✡ ✇❡♦✘✌❣✕ ✒✘ ✒✖❡ ✖✑❣✖❡✡
✔✕ ❃♦✔✌✍✺➄✕ ✍✘✌✕✒✔✌✒ ✔✌✗ ✖✔✕ ✒✖❡ ✷✔♦☞❡
❢✡❡☛☞❡✌✍✎ ✡❡❣✑✘✌ ✘❢ ✒✖❡ ❡♦❡✍✒✡✘✓✔❣✌❡✒✑✍
✿✛✿✼✿ ❄❅❹❆❇ ❏ ✕✛
✕✚❡✍✒✡☞✓✛ ❚✢✣ ✤✥✣✦✧ ★✩✥✪✫ ✬✢✤✭✢ ✣✮✤✯✰ ✦✱✥
✦★✰✩❛★✰ ✦✧✧ ✲❛✣✳✴✣✱✭✤✣✰✫ ✤✰ ✭✦✧✧✣✥ ✦ ★✧✦✭✵ ★✩✥✪ ❲✑✒✖ ✒✖✑✕ ✒✖❡✘✡✎✏ ❃♦✔✌✍✺ ✙✔✕ ✔✇♦❡ ✒✘
✦✱✥ ✯✢✣ ❛✦✥✤✦✯✤✩✱ ✣✮✤✯✯✣✥ ★✪ ✰✴✭✢ ✦ ★✩✥✪ ✤✰ ❡✶✚♦✔✑✌ ✒✖❡ ✗✑✕✒✡✑✇☞✒✑✘✌ ✘❢ ✑✌✒❡✌✕✑✒✎ ✑✌ ✒✖❡
✭✦✧✧✣ ✥ ★✧ ✦✭✵ ★✩ ✥✪ ❛✦✥✤✦✯✤✩✱❝ ✜✖❡ ❡✶✔✍✒ ✡✔✗✑✔✒✑✘✌ ❢✡✘✓ ✇♦✔✍✺ ✇✘✗✎ ✔✕ ✔ ❢☞✌✍✒✑✘✌ ✘❢
❢✡ ❡☛ ☞❡ ✌✍ ✎ ✗✑ ✕✒ ✡✑✇☞✒✑✘ ✌ ✘❢ ✒ ✖❡ ❡✓✑✒ ✒ ❡✗ ❢ ✡ ❡☛ ☞❡ ✌✍ ✎ ✘✡ ✙✔✷ ❡♦ ❡ ✌❣✒ ✖ ✔✒ ✗✑❢ ❢ ❡✡ ❡✌✒
✡✔✗✑✔✒✑✘✌ r✑✛❡✛✏ ✑✌✒❡✌✕✑✒✎ ✷❡✡✕☞✕ ❢✡❡☛☞❡✌✍✎ ✒❡✓✚❡✡✔✒☞✡❡✕✛
✍☞✡✷❡ ✘❢ ✒✖❡ ✡✔✗✑✔✒✑✘✌✹ ❢✡✘✓ ✔ ✇♦✔✍✺ ✇✘✗✎ P❈❉❊❉●❍●■❊❑▲■ ▼◆◆●■❊
✗❡✚❡✌✗✕ ✘✌♦✎ ✘✌ ✑✒✕ ✒❡✓✚❡✡✔✒☞✡❡✛ ✻✒ ✔ ❣✑✷❡✌
❖✌ ❄✽✽◗✏ ❘✛ ❘❡✡✒❯ ✚❡✡❢✘✡✓❡✗ ✔ ✷❡✡✎ ✑✌✒❡✡❡✕✒✑✌❣
✒❡✓✚❡✡✔✒☞✡❡✏ ✑✌✒❡✌✕✑✒✎ ✘❢ ✡✔✗✑✔✒✑✘✌ ❡✓✑✒✒❡✗
❡✶✚❡✡✑✓❡✌✒ ✑✌ ✙✖✑✍✖ ❡♦❡✍✒✡✘✌✕ r✘✡ ❡♦❡✍✒✡✑✍
✑✌✍✡❡✔✕❡✕ ✙✑✒ ✖ ✗❡✍✡ ❡✔✕❡ ✘❢ ✙✔✷ ❡♦❡✌❣✒ ✖✏
✍☞✡✡❡✌✒✹ ✙❡✡❡ ❡❱❡✍✒❡✗ ✙✖❡✌ ✍❡✡✒✔✑✌ ✓❡✒✔♦✕ r❢✘✡
✡ ❡✔✍ ✖❡✕ ✔ ✓ ✔✶✑✓ ☞✓ ✷ ✔♦ ☞❡ ✔✒ ✔ ❣ ✑✷ ❡ ✌
❡✶✔✓✚♦❡ ✚✘✒✔✕✕✑☞✓✏ ✡☞✇✑✗✑☞✓✏ ✍✔❡✕✑☞✓ ❡✒✍✛✹
✙✔✷❡♦❡✌❣✒✖ ✔✌✗ ✒✖❡✌ ✕✒✔✡✒✕ ✗❡✍✡❡✔✕✑✌❣ ✙✑✒✖
✙❡✡❡ ❡✶✚✘✕❡✗ ✒✘ ✔ ✇❡✔✓ ✘❢ ♦✑❣✖✒ ✔✕ ✕✖✘✙✌ ✑✌
❢☞✡✒✖❡✡ ✗❡✍✡❡✔✕❡ ✘❢ ✙✔✷❡♦❡✌❣✒✖✏ ✔✕ ✕✖✘✙✌ ✑✌
❋ ✑❣✛ ✼✛ ❳✛ ✜ ✖❡ ✚✖❡ ✌✘✓ ❡✌✘ ✌ ✑ ✕ ✍ ✔♦♦ ❡✗
❋✑❣✛ ✼✛✽✛

➳➵➸➺➻➺❦ ➼➦➁❷⑧⑦⑤✈❸ ❿❾⑥ ❶❸➁❻⑩❷✈➧ ❸⑨⑤ ⑧⑨❾❸❾⑤✉⑤①❸⑥❷①


⑤❿❿⑤①❸❼ ➽❷➧⑨❸ ❾❿ q ⑧q⑥❸❷①➁✉q⑥ ❿⑥⑤➦➁⑤✈①⑩ ❶❸⑥❷②⑤❶
q ①✉⑤q✈ ⑦⑤❸q✉ ❶➁⑥❿q①⑤ ❷✈❶❷❻⑤ q ❺q①➁➁⑦
①⑨q⑦➤⑤⑥❼ ➼✉⑤①❸⑥❾✈❶ q⑥⑤ ⑤➾⑤①❸⑤❻ ❿⑥❾⑦ ❸⑨⑤
⑦⑤❸q✉ q✈❻ q⑥⑤ ①❾➁✈❸⑤❻ ➤⑩ q ❻⑤❸⑤①❸❾⑥ ❸⑨q❸
⑦⑤q❶➁⑥⑤❶ ❸⑨⑤❷⑥ ②❷✈⑤❸❷① ⑤✈⑤⑥➧⑩❼

➊➋➌➍ ➎➍➏ ➐➑➒➓➔➓→➣↔↕➙➛→↔➓→➜➛↔➝ ➞➓➔➑↔➛➟→➜↕➛➠ ❨❩❬ ❭❪❩❫❴❵


❜❞❤✐❤ ❥ ❞❦❧♠♥
✜✖❡ ✔✇✘✷❡ ❡✶✚❡✡✑✓❡✌✒✔♦ ✡❡✕☞♦✒✕ ✍✔✌✌✘✒ ✇❡ ♣qs t✉q✈①②③ q ④⑤⑥⑦q✈ ⑧⑨⑩❶❷①❷❶❸③
❡✶✚♦✔✑✌❡✗ ✕✔✒✑✕❢✔✍✒✘✡✑♦✎ ✘✌ ✒✖❡ ✇✔✕✑✕ ✘❢ ✒✖❡ ⑥⑤①⑤❷❺⑤❻ ⑨❷❶ t⑨❼❽ ❷✈ ❸⑨⑤❾⑥⑤❸❷①q✉
✙✔✷❡ ✒✖❡✘✡✎ ✘❢ ♦✑❣✖✒✛ ❃♦✔✌✍✺ ✕☞❣❣❡✕✒❡✗ ✒✖✔✒ ⑧⑨⑩❶❷①❶ ❿⑥❾⑦ ❸⑨⑤ ➀✈❷❺⑤⑥❶❷❸⑩ ❾❿
✔✒✘✓✕ ✔✌✗ ✓✘♦❡✍☞♦❡✕ ✍✘☞♦✗ ❡✓✑✒ r✘✡ ✔✇✕✘✡✇✹
♣➁✈❷①⑨ ❷✈ ➂➃➅➆❼ ➇✈ ➂➃➃➃③ ⑨⑤ ➈q❶
❡✌❡✡❣✎ ✘✌♦✎ ✑✌ ✗✑✕✍✡❡✒❡ ☛☞✔✌✒✑✒✑❡✕ ✔✌✗ ✌✘✒ ✑✌
q⑧⑧❾❷✈❸⑤❻ ❽❷⑥⑤①❸❾⑥ ❾❿ ❸⑨⑤ ➇✈❶❸❷❸➁❸⑤
✔ ✍✘✌✒✑✌☞✘☞✕ ✓✔✌✌❡✡✏ ✔ ✇❡♦✑❡❢ ✚✘✚☞♦✔✡ ✔✒ ✒✖✔✒
❾❿ ➉⑨⑤❾⑥⑤❸❷①q✉ t⑨⑩❶❷①❶ q❸ ❸⑨⑤
✒✑✓❡✛ ❃♦✔✌✍✺ ❣✔✷❡ ✒✖❡ ✌✔✓❡ ➨➩➫➭➯➩➲ ✒✘ ✒✖❡
➀✈❷❺⑤⑥❶❷❸⑩ ❾❿ ➡⑤⑥✉❷✈❼ t✉q✈①② ➈q❶ q➈q⑥❻⑤❻ ❸⑨⑤
✕✓✔♦♦❡✕✒ ☛☞✔✌✒✑✒✎ ✘❢ ❡✌❡✡❣✎ ✒✖✔✒ ✍✔✌ ✇❡
➢❾➤⑤✉ t⑥❷➥⑤ ❷✈ t⑨⑩❶❷①❶ ❷✈ ➂➆➂➃ ❿❾⑥ ⑨❷❶ ➦➁q✈❸➁⑦
❡✓✑✒ ✒ ❡✗ ✘✡ ✔✇ ✕✘✡✇ ❡✗ ✑ ✌ ✒ ✖❡ ❢✘✡ ✓ ✘❢
❸⑨⑤❾⑥⑩❼ t✉q✈①② q✉❶❾ ⑦q❻⑤ ❶❷➧✈❷❿❷①q✈❸ ①❾✈❸⑥❷➤➁❸❷❾✈❶
❡♦❡✍✒✡✘✓✔❣✌❡✒✑✍ ✡✔✗✑✔✒✑✘✌✛ ✜✖❡ ❡✌❡✡❣✎ r❀ ✹ ✘❢
❷✈ ❸⑨⑤⑥⑦❾❻⑩✈q⑦❷①❶ q✈❻ ❾❸⑨⑤⑥ q⑥⑤q❶ ❾❿ ⑧⑨⑩❶❷①❶❼
✔ ☛☞✔✌✒☞✓ ✘❢ ✡✔✗✑✔✒✑✘✌ ✑✕ ✚✡✘✚✘✡✒✑✘✌✔♦

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

38

✸ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

P✟✠✡✠☛☞☛✌✡✍✎✌ ☛✏✏☛✌✡✳ ✑✒✓ ✔✓❡✕✖✗❡ ✘✙❡✓✔✚✓✛ ✭✐✜✗✓✜❡✐✗✪✮ ✤♦✪ ❡✒✐✜✓ ✘✜ ♦ ✣✐✓❚✓ ✘★ ✣✘✗♦❡❡✐✕✤
✐✜ ✗✒✐❡ ✓✢✣✓✔✐✤✓✜✗ ✥✓✔✓✦ ✤✓✗♦✖ ★✘✔ ✒✘✕✔❡ ✙✕✗ ✜✘ ✣✒✘✗✘✓✖✓❚✗✔✘✜❡ ♦✔✓
✭✐✮ ✑✒✓ ✓✖✓❚✗✔✘✜❡ ♦✔✓ ✓✧✓❚✗✓✛ ★✔✘✤ ✗✒✓ ✤✓✗♦✖ ✓✧✓❚✗✓✛✳ ❆✕✗✩ ♦❡ ❡✘✘✜ ♦❡ ✓✚✓✜ ♦ ✚✓✔✪ ✥✓♦s
❡✕✔★♦❚✓ ♦❡ ❡✘✘✜ ♦❡ ✗✒✓ ✙✓♦✤ ✘★ ✖✐❢✒✗ ✪✓✖✖✘✥ ✖✐❢✒✗ ✭✫ ❂ ❇✳✽❉❇✳❊ ✽✾✿❀ ❁❄✮ ❡✒✐✜✓❡ ✘✜
❡✗✔✐s✓❡ ✗✒✓ ❡✕✔★♦❚✓✩ ✐✳✓✳✩ ✗✒✓✔✓ ✐❡ ✜✘ ✗✐✤✓ ✗✒✓ ✣✘✗♦❡❡✐✕✤ ✤✓✗♦✖✩ ✗✒✓ ✣✒✘✗✘✓✖✓❚✗✔✐❚ ✓★★✓❚✗
✖♦❢ ✙✓✗✥✓✓✜ ✗✒✓ ❡✗✔✐s✐✜❢ ✘★ ✖✐❢✒✗ ✙✓♦✤ ✐❡ ✘✙❡✓✔✚✓✛✳ ✑✒✓ ✗✒✔✓❡✒✘✖✛ ★✔✓♠✕✓✜❚✪ ✭✫✷✮ ★✘✔
♦✜✛ ✗✒✓ ✓✧✓❚✗✐✘✜ ✘★ ✓✖✓❚✗✔✘✜❡ ★✔✘✤ ✗✒✓ ✣✘✗♦❡❡✐✕✤ ✤✓✗♦✖ ✐❡ ❇✳✾ ✽✾●❍ ❁❄✳
✤✓✗♦✖ ❡✕✔★♦❚✓✳ ■✐✜❡✗✓✐✜ ✭✽❏✾❇✮ ✥♦❡ ♦✙✖✓ ✗✘ ✓✢✣✖♦✐✜ ✗✒✓
✭✐✐✮ ✑✒✓ ✜✕✤✙✓✔ ✘★ ✓✖✓❚✗✔✘✜❡ ✓✧✓❚✗✓✛ ✐❡ ✣✒✘✗✘✓✖✓❚✗✔✐❚ ✓★★✓❚✗ ✕❡✐✜❢ ❑✖♦✜❚s▲❡ ♠✕♦✜✗✕✤
✣✔✘✣✘✔✗ ✐✘✜♦✖ ✗ ✘ ✗✒ ✓ ✐✜✗✓ ✜❡ ✐✗ ✪ ✘✔ ✗✒✓✘✔✪ ✘★ ✓✖✓❚✗✔✘✤♦❢✜✓✗✐❚ ✔♦✛✐♦✗✐✘✜ ♦❡ ♦
✙✔✐❢✒✗✜✓❡❡ ✘★ ✖✐❢✒✗✳ ❡✗♦✔✗✐✜❢ ✣✘✐✜✗✩
✭✐✐✐✮ ❋✘✔ ✓♦❚✒ ✤✓✗♦✖✩ ✗✒✓✔✓ ✐❡ ♦ ❚✒♦✔♦❚✗✓✔✐❡✗✐❚ ❙✒✐✜✐✜❢ ♦ ✙✓♦✤ ✘★ ✖✐❢✒✗ ✘✜ ✗✘ ♦ ✤✓✗♦✖
✤✐✜✐✤✕✤ ★✔✓♠✕✓✜❚✪✩✫✵ ✭♦✖❡✘ s✜✘✥✜ ♦❡ ❡✕✔★♦❚✓ ❚♦✜✩ ✗✒✓✔✓★✘✔✓✩ ✙✓ ✚✐✓✥✓✛ ♦❡ ❡✒✘✘✗✐✜❢
✡✟✍☛✬✟✠☞✯ ✏✍☛✰✱☛✲✌✴✮ ✙✓✖✘✥ ✥✒✐❚✒ ♦ ✙✓♦✤ ✘★ ✣♦✔✗✐❚✖✓❡✩ ✗✒✓ ✣✒✘✗✘✜❡✳ ❛✒✓✜ ♦
✣✒✘✗✘✓✖✓❚✗✔✐❚ ✓★★✓❚✗ ✐❡ ✜✘✗ ✘✙❡✓✔✚✓✛✳ ✶✗ ♦ ✣✒✘✗✘✜ ✘★ ❡✕★★✐❚✐✓✜✗ ✓✜✓✔❢✪ ❡✗✔✐s✓❡ ♦✜ ✓✖✓❚✗✔✘✜
★✔✓♠✕✓✜❚✪ ✫ ❃✫ ✷✩ ✗✒✓ ✓✧✓❚✗✓✛ ✓✖✓❚✗✔✘✜❡ ✐✜ ✗✒✓ ♦✗✘✤ ✘★ ✗✒✓ ✤✓✗♦✖✩ ✐✗ ✗✔♦✜❡★✓✔❡ ✐✗❡ ✓✜✓✔❢✪
❚✘✤✓ ✘✕✗ ✥✐✗✒ ❚✓✔✗♦✐✜ s✐✜✓✗✐❚ ✓✜✓✔❢✪✳ ✐✜❡✗♦✜✗♦✜✓✘✕❡✖✪ ✗✘ ✗✒✓ ✓✖✓❚✗✔✘✜ ✛✕✔✐✜❢ ✗✒✓
✑✒✓ s✐✜✓✗✐❚ ✓✜✓✔❢✐✓❡ ✘★ ✗✒✓❡✓ ✓✖✓❚✗✔✘✜❡ ❚✘✖✖✐❡✐✘✜ ♦✜✛ ✗✒✓ ✓✖✓❚✗✔✘✜ ✐❡ ✓✧✓❚✗✓✛ ✥✐✗✒✘✕✗
✐✜❚✔✓♦❡✓ ✥✐✗✒ ✗✒✓ ✐✜❚✔✓♦❡✓ ✘★ ★✔✓♠✕✓✜❚✪ ♦✜✪ ✗✐✤✓ ✖♦❢ ✘✔ ✛✓✖♦✪✳ ▼✔✓♦✗✓✔ ✗✒✓ ✓✜✓✔❢✪
✘★ ✗✒✓ ✖✐❢✒✗ ✕❡✓✛✳ ✣✘❡❡✓❡❡✓✛ ✙✪ ✗✒✓ ✣✒✘✗✘✜✩ ❢✔✓♦✗✓✔ ✥✐✖✖ ✙✓
✗✔♦✜❡★✓✔ ✘★ ✓✜✓✔❢✪ ✗✘ ✗✒✓ ✓✖✓❚✗✔✘✜ ♦✜✛ ❢✔✓♦✗✓✔
✶ ✖✖ ✗✒ ✓ ♦✙✘✚✓ ✔✓ ❡ ✕✖✗ ❡ ❚ ✘✕✖✛ ✜ ✘✗ ✙✓
✗✒✓ s✐✜✓✗✐❚ ✓✜✓✔❢✪ ✘★ ✗✒✓ ✓✧✓❚✗✓✛ ✓✖✓❚✗✔✘✜✳ t✜
✓✢✣✖♦✐✜✓✛ ✘✜ ✗✒✓ ✙♦❡✐❡ ✘★ ✖♦✥❡ ✘★ ❚✖♦❡❡✐❚♦✖
✘✗✒✓✔ ✥✘✔✛❡✩ s✐✜✓✗✐❚ ✓✜✓✔❢✪ ✘★ ✗✒✓ ✓✧✓❚✗✓✛
✣✒✪❡✐❚❡✳ ✶❚❚✘✔✛✐✜❢ ✗✘ ✖♦✗✗✓✔✩ ✗✒✓ ✓✜✓✔❢✪
✓✖✓❚✗✔✘✜ ✐❡ ✣✔✘✣✘✔✗✐✘✜♦✖ ✗✘ ✗✒✓ ★✔✓♠✕✓✜❚✪ ✘★
❚✘✜✗✓✜✗ ✘★ ✗✒✓ ✙✓♦✤ ✘★ ✖✐❢✒✗ ✛✓✣✓✜✛❡ ✕✣✘✜
✗✒✓ ✓✖✓❚✗✔✘✤♦❢✜✓✗✐❚ ✔♦✛✐♦✗✐✘✜✳ ❙✐✜❚✓ ✗✒✓
✗✒✓ ✙✔✐❢✒✗✜✓❡❡ ✘★ ✗✒✓ ✖✐❢✒✗✳ t✜ ✘✗✒✓✔ ✥✘✔✛❡✩
❡✗✔✐s✐✜❢ ✣✒✘✗✘✜ ✒♦❡ ✓✜✓✔❢✪ ✓♠✕♦✖ ✗✘ ❤✫ ♦✜✛
✜✕✤✙✓✔ ✘★ ✓✖✓❚✗✔✘✜❡ ✓✧✓❚✗✓✛ ♦✜✛ s✐✜✓✗✐❚
✗✒✓ ✤✐✜✐✤✕✤ ✓✜✓✔❢✪ ✔✓♠✕✐✔✓✛ ✗✘ ✓✧✓❚✗ ✗✒✓
✓✜✓✔❢✪ ♦❡❡✘❚✐♦✗✓✛ ✥✐✗✒ ✗✒✓✤ ❡✒✘✕✖✛ ✛✓✣✓✜✛
✓✖✓❚✗✔✘✜ ✐❡ ❤✫✷ ✭♦✖❡✘ ❚♦✖✖✓✛ ✥✘✔s ★✕✜❚✗✐✘✜✩ ❛ ◆ ❖
✘✜ ✗✒✓ ✙✔✐❢✒✗ ✜✓❡❡ ✘★ ✖✐❢✒✗✳ t✗ ✒♦❡ ✙✓✓✜
✑♦✙✖✓ ❊✳❊✮✩ ✗✒✓✜ ✗✒✓ ✛✐★★✓✔✓✜❚✓ ✐✜ ✓✜✓✔❢✪
✘✙❡✓✔✚✓✛ ✗✒♦✗ ✗✒✘✕❢✒ ✗✒✓ ✜✕✤✙✓✔ ✘★ ✓✖✓❚✗✔✘✜❡
✭❤✫ ❉ ❤✫✵ ✮ ✐❡ ✗✔♦✜❡★✓✔✔✓✛ ♦❡ ✗✒✓ s✐✜✓✗✐❚ ✓✜✓✔❢✪
✓✧✓❚✗✓✛ ✛✘✓❡ ✛✓✣✓✜✛ ✕✣✘✜ ✗✒✓ ✙✔✐❢✒✗✜✓❡❡ ✘★
✘★ ✗✒ ✓ ✣✒ ✘✗ ✘✓ ✖✓ ❚✗ ✔✘ ✜✳ ❋ ✘✖✖ ✘✥✐✜❢ ✗✒ ✓
✖✐❢✒✗✩ ✗✒✓ s✐✜✓✗ ✐❚ ✓✜✓✔❢✪ ✘★ ✗✒✓ ✓✧✓❚✗✓✛
❚✘✜❡✓✔✚♦✗✐✘✜ ✘★ ✓✜✓✔❢✪ ✣✔✐✜❚✐✣✖✓✩ ✗✒✓ s✐✜✓✗✐❚
✓✖✓❚✗✔✘✜❡ ✛✘✓❡ ✜✘✗✳ ❋✘✔ ✓✢♦✤✣✖✓✩ ✔✓✛ ✖✐❢✒✗ ✹✫
✓✜✓✔❢✪ ✘★ ✗✒✓ ✓✧✓❚✗✓✛ ✓✖✓❚✗✔✘✜ ✐❡ ❢✐✚✓✜ ✙✪ ✗✒✓
❂ ✭✺✳✻ ✗✘ ✺✳✼✮ ✽✾✿❀ ❁❄❅ ✘★ ♦✜✪ ✙✔✐❢✒✗✜✓❡❡
✓♠✕♦✗✐✘✜ ❊✳◗✳
⑥⑦⑧⑨⑩❶ ❷❸❹❺❶⑨❸❹❻ ❼ ❽⑨ ⑩❾❼ ❹ ❘
⑧❿⑩❹ ⑥❾⑨⑩❸➀❼❹ ➁➂➃❺❸➀❸❺❶❻ ❸❺ ❱❭ ❩ ❱❭ ❳ ❬ ❲ ✭❊✳◗✮

⑩⑨➄❼⑩➅⑨➅ ⑧➃ ❾❼❹➃ ❼❺ ❿❹⑨ ❿➆
❶➂⑨ ❶➇❿ ➄⑩⑨❼❶ ➁➂➃❺❸➀❸❺❶❺ ❶➂⑨ ✥✒✓✔✓ ✤❪ ✐❡ ✗✒✓ ✤♦❡❡ ✘★ ✗✒✓ ✓✖✓❚✗✔✘✜ ♦✜✛ ✚ ✐❡
➇❿⑩⑦➅ ➂❼❺ ➈❹❿➇❹ ➉❶➂⑨ ❿❶➂⑨⑩ ✗✒✓ ✚✓✖✘❚✐✗✪ ♦❡❡✘❚✐♦✗✓✛ ✥✐✗✒ ✗✒✓ ✓✧✓❚✗✓✛
❸❺ ➊❺❼❼➀ ➋⑨➇❶❿❹➌➍ ➎❸❺ ❶➂⑩⑨⑨ ✓✖✓❚✗✔✘✜✳ ❫♦❡✗✖✪✩ ♦ ✤✘✔✓ ✐✜✗✓✜❡✓ ✙✓♦✤ ✘★ ✖✐❢✒✗
⑩⑨❺⑨❼⑩➀➂ ➁❼➁⑨⑩❺ ➉❿❹ ❺➁⑨➀❸❼⑦ ❚ ✘✜❡✐❡✗ ❡ ✘★ ✖♦✔❢✓ ✔ ✜✕✤✙✓ ✔ ✘★ ✣✒ ✘✗ ✘✜❡✩
⑩⑨⑦❼❶❸➏❸❶➃❻ ➐⑩❿➇❹❸❼❹ ❾❿❶❸❿❹ ❚✘✜❡✓♠✕✓✜✗✖✪ ✗✒✓ ✜✕✤✙✓✔ ✘★ ✓✖✓❚✗✔✘✜❡ ✓✧✓❚✗✓✛
❼❹➅ ❶➂⑨ ➁➂❿❶❿⑨⑦⑨➀❶⑩❸➀ ⑨➆➆⑨➀❶➌ ➣↔↕➙➛➜ ➝➞➟➠➜➙➞➟ ✐❡ ♦✖❡✘ ✖♦✔❢✓✔ ♦❡ ❚✘✤✣♦✔✓✛ ✗✘ ✗✒♦✗ ✐✜ ♦✜
➇➂❸➀➂ ➂⑨ ➁➑⑧⑦❸❺➂⑨➅ ❸❹ ➒➓➔→❻ ➡➢➤➥➦ ➧ ➢➦➨➨➩
✓✢✣✓✔✐✤✓✜✗ ✐✜ ✥✒✐❚✒ ♦ ✙✓♦✤ ✘★ ✥✓♦s✓✔
➇ ➂❸⑦⑨ ➂⑨ ➇❼ ❺ ⑨ ❾ ➁⑦ ❿➃ ⑨ ➅ ❼ ❺ ❼ ❶⑨ ➀ ➂ ❹❸➀ ❼⑦ ✐✜✗✓✜❡✐✗✪ ✘★ ✖✐❢✒✗ ✐❡ ✓✤✣✖✘✪✓✛✳
❼❺❺❸❺❶❼❹❶ ❸❹ ❼ ➫➇❸❺❺ ➁❼❶⑨❹❶ ❿➆➆❸➀⑨ ❸❹ ➐⑨⑩❹⑨
➂❼➏⑨ ➁⑩❿➆❿➑❹➅⑦➃ ❸❹➆⑦➑⑨❹➀⑨➅ ❶➂⑨ ➅⑨➏⑨⑦❿➁❾⑨❹❶ ❴❵❜ ❝ ❞❣❥❜ ❦❧♥❵♣ ♥q r ❝❣ ✉✈♣♥ ✇❜ ①②❣ ✈❧ ✉
❿➆ ➁➂➃❺❸➀❺➍ ➎⑨ ⑩⑨➀⑨❸➏⑨➅ ❶➂⑨ ➋❿⑧⑨⑦ ➭⑩❸➯⑨ ❸❹ ③❜④❧❜✈❧♥②
➭➂➃❺❸➀❺ ❸❹ ➒➓➲➒ ➆❿⑩ ➂❸❺ ⑨➳➁⑦❼❹❼❶❸❿❹ ❿➆ ❶➂⑨
✑✒✓ ✣♦✔✗✐❚ ✖✓ ✜♦✗ ✕✔✓ ✘★ ✖✐❢✒✗ ✣✘❡✓✛ ♦
➁➂❿❶❿⑨⑦⑨➀❶⑩❸➀ ⑨➆➆⑨➀❶➍
✛✐✖✓✤✤♦ ★✘✔ ❡❚✐✓✜✗✐❡✗❡✳ ⑤✜ ✗✒✓ ✘✜✓ ✒♦✜✛✩ ✐✗

38 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

39

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✸

➇③➈④① ➉➊➉ ➋③④➌①➍ ➎➏ ❻➎➐➑ ➒➌➓➔②→➎➓ ➣❻❼↔ ➏➎➐ ③ ➒①↕ ✇①②③④➍

✇①②③④ ⑤⑥ ⑦⑧ ⑨ ⑩❶ ❷❸ ❺❶

❻❼ ❽①❿ ➀➁➂➀ ➀➁➃ ➀➁➀➄ ➃➁➅ ➂➁➆ ➂➁➃

❝✡☛☞✌ ✍✎✏☞✑✒✓ ✔✕✍ ✖☞✑❝✗ ✖✡✌✘ ✙✑✌✒✑✔✒✡✓ ✑✓✌ ✔✕✍ ✓☛❛✖✍✙ ✡♣ ✏✕✡✔✡✓❢ ✍❛✒✔✔✍✌ ✏✍✙
✏✕✡✔✡✍☞✍❝✔✙✒❝ ✍♣♣✍❝✔ ❢✑✔✒❢♣✑❝✔✡✙✒☞✘ ✖☛✔ ✡✓ ✔✕✍ ❢✍❝✡✓✌ ✖✘ ✔✕✍ ✖☛☞✖✜
✡✔✕✍✙ ✕✑✓✌♦ ✒✔ ✚✑❢ ✓✡✔ ❝✡✓❢✒❢✔✍✓✔ ✚✒✔✕ ✔✕✍
✵✧✩✷✹✺✧✻
✗✓✡✚✓ ✚✑❦✍ ✖✍✕✑❦✒✡☛✙ ✡♣ ☞✒✛✕✔ ✚✕✒❝✕ ❝✡☛☞✌
✑❝❝✡☛✓✔ ♣✡✙ ✔✕✍ ✏✕✍✓✡❛✍✓✑ ✡♣ ✒✓✔✍✙♣✍✙✍✓❝✍ ●✡✚✍✙ ✡♣ ✔✕✍ ✖☛☞✖ ✽ ✶✱✱ ✚✑✔✔
❹✲
✑✓✌ ✌✒♣♣✙✑❝✔✒✡✓✜ ✢✕✍ ✡✓☞✘ ✚✑✘ ✔✡ ✙✍❢✡☞❦✍ ✔✕✍ ✽ ✶✱✱ ❂ ❢
✌✒☞✍❛❛✑ ✚✑❢ ✔✡ ✑❝❝✍✏✔ ✔✕✍ ✒✌✍✑ ✔✕✑✔ ☞✒✛✕✔ ❊✓✍✙✛✘ ✡♣ ✡✓✍ ✏✕✡✔✡✓ ✼ ✽ ❤✾ ✽ ❤❝❏❑
✏✡❢❢✍❢❢✍❢ ✖✡✔✕ ✏✑✙✔ ✒❝☞✍ ✑✓ ✌ ✚✑❦✍✣☞✒✗✍
✏✙✡✏✍✙✔✒✍❢♦ ✒✜✍✜♦ ☞✒✛✕✔ ✕✑❢ ✌☛✑☞ ✖✍✕✑❦✒✡☛✙✜ ❾▲
▼◆▼❖▼ ❱ ◗❘

❉✍✏✍✓✌✒✓✛ ✡✓ ✔✕✍ ✍✎✏✍✙✒❛✍✓✔♦ ✚✍ ♣✒✓✌ ✔✕✑✔ ❯❘
☞✒✛✕✔ ✖✍✕✑❦✍❢ ✍✒✔✕✍✙ ✑❢ ✑ ✚✑❦✍ ✡✙ ✑❢ ✑ ❢✔✙✍✑❛
✡♣ ✏✑✙✔✒❝☞✍❢✜ ✤✕✍✓✍❦✍✙ ✙✑✌✒✑✔✒✡✓ ✒✓✔✍✙✑❝✔❢ ✚✒✔✕ ❾❲
❚ ❯◆❳▼❳ ❱ ◗❘
❛✑✔✔✍✙♦ ✒✔ ✌✒❢✏☞✑✘❢ ✏✑✙✔✒❝☞✍ ☞✒✗✍ ✏✙✡✏✍✙✔✒✍❢ ✒✓ ❨☛❛✖✍✙ ✡♣ ✏✕✡✔✡✓❢ ✍❛✒✔✔✍✌
❝ ✡✓✔ ✙ ✑❢✔ ✔ ✡ ✔ ✕ ✍ ✚ ✑❦✍ ☞✒✗ ✍ ✏✙ ✡✏✍✙✔ ✒ ✍❢ ❾❲
◗❘❘ ❬ ❭
✭✒✓✔ ✍✙ ♣✍✙✍✓ ❝✍ ✑✓✌ ✌✒♣ ♣✙ ✑❝✔✒ ✡✓✥♦ ✚✕✒❝✕ ✒✔
❲❩
✍✎✕✒✖✒✔❢ ✚✕✍✓ ✒✔ ✏✙✡✏✑✛✑✔✍❢✜ ✢✕✒❢ ❝✡✓❝✍✏✔ ✚✑❢ ❯◆❳▼❳ ❱◗❘❾ ❬
✔✡✔✑☞☞✘ ✑☞✒✍✓ ✔✡ ✔✕✍ ✚✑✘ ✔✕✍ ❢❝✒✍✓✔✒❢✔❢ ✔✕✡☛✛✕✔
P✦✧★✩✪✫ ✬✮❪
✑✖✡☛✔ ❛✑✔✔✍✙ ✑✓✌ ✙✑✌✒✑✔✒✡✓ ✑✓✌ ✒✔ ✔✡✡✗ ✔✕✍❛
✑ ☞✡✓✛ ✔✒❛✍ ✔✡ ✖✍❝✡❛✍ ❝✡✓❦✒✓❝✍✌ ✡♣ ✒✔❢ ❦✑☞✒✌✒✔✘✜ ✤✕ ✍✓ ✍☞✍❝✔✙ ✡❛✑✛✓ ✍✔✒❝ ✙ ✑✌✒ ✑✔✒✡✓ ✡♣
✚✑❦✍☞✍✓✛✔✕ ❃✱✱ ✓❛ ♣✑☞☞❢ ✡✓ ✔✕✍ ❢☛✙♣✑❝✍
■✔ ✔☛✙✓❢ ✡☛✔♦ ✑❢ ✘✡☛ ❢✕✑☞☞ ❢✍✍ ☞✑✔✍✙♦ ✔✕✑✔ ❢✡❛✍
✡♣ ❢✡✌✒☛❛♦ ✍☞✍❝✔✙✡✓❢ ✑✙✍ ✍❛✒✔✔✍✌ ✚✒✔✕ ✑
❛✒❝✙✡❢❝✡✏✒❝ ✏✑✙✔✒❝☞✍❢ ☞✒✗✍ ✍☞✍❝✔✙✡✓❢ ✑☞❢✡ ❴ ❹✲
✍✎✕✒✖✒✔ ✔✕✒❢ ✚✑❦✍✣✏✑✙✔✒❝☞✍ ✌☛✑☞✒✔✘✜ ✗✒✓✍✔✒❝ ✍✓✍✙✛✘ ✡♣ ✶✜✿❫ ×✶✱ ❂ ❛✡☞ ✜ ✤✕✑✔
✒❢ ✔✕✍ ❛✒✓✒❛☛❛ ✍✓✍✙✛✘ ✓✍✍✌✍✌ ✔✡ ✙✍❛✡❦✍
P✦✧★✩✪✫ ✬✮✯ ✑✓ ✍☞✍❝✔✙✡✓ ♣✙✡❛ ❢✡✌✒☛❛❵ ✤✕✑✔ ✒❢ ✔✕✍
❛✑✎✒❛☛❛ ✚✑❦✍☞✍✓✛✔✕ ✔✕✑✔ ✚✒☞☞ ❝✑☛❢✍ ✑
❈✑☞❝☛☞✑✔✍ ✍✓✍✙✛✘ ✡♣ ✡✓✍ ❛✡☞✍ ✡♣ ✏✕✡✔✡✓❢
✲✳ ✏✕✡✔✡✍☞✍❝✔✙✡✓ ✔✡ ✖✍ ✍❛✒✔✔✍✌ ❵
✡♣ ✙✑✌✒✑✔✒✡✓ ✚✕✡❢✍ ♣✙✍❡☛✍✓❝✘ ✒❢ ✰ ×✶✱
❍✴✜ ✵✧✩✷✹✺✧✻
✵✧✩✷✹✺✧✻ ✢✕✍ ✍✓✍✙✛✘ ✭✼✥ ✡♣ ✑ ❃✱✱ ✓❛ ✏✕✡✔✡✓ ✒❢
✛✒❦✍✓ ✖✘
❊✓✍✙✛✘ ✭✼✥ ✡♣ ✡✓✍ ✏✕✡✔✡✓ ✒❢ ✛✒❦✍✓ ✖✘ ✔✕✍
✍✎✏✙✍❢❢✒✡✓ st ❜ s❞ ❣ q
✼ ✽ ❤✾ ✐❥✐♠✐ r ♥
❹❁✳ ❜
❤ ✽ ✿✜✿❀✿ ✶✱ ❂ ❢
✲✳ ❹✲ ✉✲❄
✾ ✽ ✰ ✶✱ ❢ ✭✛✒❦✍✓✥ ✽ ✿✜✿❀✿ × ✶✱ ❂
❹❁✳ ✲✳ ❹✲ ✢✕✍ ✍✓✍✙✛✘ ✡♣ ✡✓✍ ❛✡☞✍ ✡♣ ✏✕✡✔✡✓❢
✼ ✽ ✭✿✜✿❀✿ ✶✱ ❂ ❢✥ ✭✰ ✶✱ ❢ ✥
❹✲❄ ✲❄ ❅❁ ❹✲
✽ ❃✜❃✶❃ ✶✱ ❂ ✽ ✿✜✿❀✿ ×✶✱ ❂ × ✿✜✱❀❀ ×✶✱ ❛✡☞
❴ ❹✲
❊✓✍✙✛✘ ✡♣ ✡✓✍ ❛✡☞✍ ✡♣ ✏✕✡✔✡✓❢ ✽ ❃✜❆❆ × ✶✱ ❂ ❛✡☞
❹✲❄ ❅❁ ❹✲ ✢✕✍ ❛✒✓✒❛☛❛ ✍✓✍✙✛✘ ✓✍✍✌✍✌ ✔✡ ✙✍❛✡❦✍
✽ ✭❃✜❃✶❃ ✶✱ ❂✥ ✭✿✜✱❀❀ ✶✱ ❛✡☞ ✥
❹✲ ✑ ❛✡☞✍ ✡♣ ✍☞✍❝✔✙✡✓❢ ♣✙✡❛ ❢✡✌✒☛❛
✽ ✶❆❆✜✰✶ ✗❂ ❛✡☞
❴ ❹✲
P✦✧★✩✪✫ ✬✮❇ ✽ ✭❃✜❆❆ ✈✶✜✿❫✥ ✶✱ ❂ ❛✡☞
❴ ❹✲
✽ ❀✜❃✶ × ✶✱ ❂ ❛✡☞
❋ ✶✱✱ ✚✑✔✔ ✖☛☞✖ ✍❛✒✔❢ ❛✡✓✡❝✕✙✡❛✑✔✒❝
☞✒✛✕✔ ✡♣ ✚✑❦✍☞✍✓✛✔✕ ❧✱✱ ✓❛✜ ❈✑☞❝☛☞✑✔✍ ✢✕✍ ❛✒✓✒❛☛❛ ✍✓✍✙✛✘ ♣✡✙ ✡✓✍ ✍☞✍❝✔✙✡✓

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

40

✹ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

✜✒✖✢✔✏✘ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍ ✎✏ ✗✔✛✎✚✘✔✗ ✘✍✔ ✜✔✚✏✘ ✙✍✎✜✔


✠✡☛☞ × ✘✍✔ ✛✎✒✜✔✘ ✜✎✢✍✘⑥ ✙✍✎✑✍ ✍✚✏ ✏✍✒✓✘✔✏✘ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍
❂ ✷✸
✻✡✵✠✠ × ☞✵ ✎✏ ✗✔✛✎✚✘✔✗ ✘✍✔ ✮✒✏✘✐ ❚✍✔ ✏✕✔✑✘✓❃✮ ✒❀ ✙✍✎✘✔
❾✶✟ ✜✎✢✍✘⑥ ✘✍✚✘ ✙✔ ✑✚✖ ✏✔✔⑥ ✓✚✖✢✔✏ ❀✓✒✮ ✛✎✒✜✔✘ ✚✘
❂ ☛✡✽✌ × ☞✵ ❏
✭✐✺❇ ❉ ✬❇❋● ➍➎ ✘✒ ✓✔✗ ✚✘ ➏❉✬❇❋● ➍➎✐ ⑨❃✑✍ ✚
❚✍✎✏ ✑✒✓✓✔✏✕✒✖✗✏ ✘✒ ✘✍✔ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍
✏✕✔✑✘✓❃✮ ✎✏ ✑✚✜✜✔✗ ♥♦❖▼◆❖▲♦▲② ②⑤✳♥▼✰▲✴✾
❤❝ ❍✒✖✘✎✖❃✒❃✏ ⑦✔✑✚❃✏✔ ✛✎✒✜✔✘ ✮✔✓✢✔✏ ✎✖✘✒ ⑦✜❃✔⑥
★✩✣ ⑦✜❃✔ ✎✖✘✒ ✢✓✔✔✖ ✚✖✗ ✏✒ ✒✖✐ ◗ ✏✎✮✎✜✚✓ ✏✕✔✑✘✓❃✮

✎✏ ✕✓✒✗❃✑✔✗ ✙✍✔✖ ✚ ✓✚✎✖⑦✒✙ ❀✒✓✮✏ ✎✖ ✘✍✔ ✏■❄✐
✤✥✤✦✤ ✪ ✧ ➐✔✮✔✮⑦✔✓ ✘✍✚✘ ✛✎✏✎⑦✜✔ ✜✎✢✍✘ ✎✏ ➑❃✏✘ ✚ ✏✮✚✜✜

✕✒✓✘✎✒✖ ✒❀ ✘✍✔ ✔✜✔✑✘✓✒✮✚✢✖✔✘✎✑ ✓✚✗✎✚✘✎✒✖
✯➒✎✢✐❫✐✭❡✐ ➓✍✔✖ ✔✜✔✑✘✓✒✮✚✢✖✔✘✎✑ ✓✚✗✎✚✘✎✒✖
✫ ✺✬✭ ✖✮
✎✖✘✔✓✚✑✘✏ ✙✎✘✍ ✮✚✘✘✔✓⑥ ✚✘✒✮✏ ✚✖✗ ✮✒✜✔✑❃✜✔✏
✯❚✍✎✏ ✑✒✓✓✔✏✕✒✖✗✏ ✘✒ ✢✓✔✔✖ ✜✎✢✍✘❡ ✮✚❄ ✚⑦✏✒✓⑦ ✔✖✔✓✢❄ ✚✖✗ ✓✔✚✑✍ ✘✒ ✚ ✍✎✢✍✔✓
P✰♦✱✲✳✴ ✼✾✿ ✔✖✔✓✢❄ ✏✘✚✘✔✐ ➓✎✘✍ ✍✎✢✍✔✓ ✔✖✔✓✢❄⑥ ✘✍✔✏✔ ✚✓✔ ✎✖
❚✍✔ ✘✍✓✔✏✍✒✜✗ ❀✓✔❁❃✔✖✑❄ ❅❆ ❀✒✓ ✚ ✮✔✘✚✜ ✚✖ ❃✖✏✘✚⑦✜✔ ✏✘✚✘✔✐ ➒✒✓ ✓✔✘❃✓✖✎✖✢ ✘✒ ✘✍✔✎✓
❋● ❹❋ ✖✒✓✮✚✜ ✯✮✒✓✔ ✏✘✚⑦✜✔⑥ ✜✒✙✔✓ ✔✖✔✓✢❄ ✏✘✚✘✔✏❡
✎✏ ✭✐❇ ❉✬❇ ✏ ✐ ❍✚✜✑❃✜✚✘✔ ✘✍✔ ■✎✖✔✘✎✑
✔✖✔✓✢❄ ✒❀ ✚✖ ✔✜✔✑✘✓✒✖ ✔✮✎✘✘✔✗ ✙✍✔✖ ✔✖✔✓✢❄ ✏✘✚✘✔⑥ ✘✍✔ ✚✘✒✮✏ ✚✖✗ ✮✒✜✔✑❃✜✔✏ ✔✮✎✘
❋❑ ❹❋ ✓✚✗✎✚ ✘✎ ✒✖✏ ✎✖ ✛✚✓✎ ✒❃✏ ✓ ✔✢✎ ✒✖✏ ✒❀ ✘✍ ✔
✓✚✗✎✚✘✎✒✖ ✒❀ ❀✓✔❁❃✔✖✑❄ ❅ ✫✬✐❇ ❉✬❇ ✏
✍✎✘✏ ✘✍✔ ✮✔✘✚✜✐ ✔✜✔✑✘✓✒✮✚✢✖✔✘✎✑ ✏✕✔✑✘✓❃✮✐
❙♦✲▲▼◆♦❖ ➔→➣↔↔➣↕➙ ➛➙➜ ➝➞↔↕➟➠➡➣↕➙ ➢➠➤➥➡➟➛
◗✑✑✒✓✗✎✖✢ ✘✒ ❘✎✖✏✘✔✎✖❯✏ ✔❁❃✚✘✎✒✖ ❚✍✔ ✏✕✔✑✘✓❃✮ ✒❀ ✓✚✗✎✚✘✎✒✖ ✔✮✎✘✘✔✗ ⑦❄ ✚
❩ ✏❃⑦✏✘✚✖✑✔ ✘✍✚✘ ✍✚✏ ✚⑦✏✒✓⑦✔✗ ✔✖✔✓✢❄ ✎✏ ✑✚✜✜✔✗
❱✎✖✔✘✎✑ ✔✖✔✓✢❄ ✫ ❲ ♠❳✛ ✫❬✯❅ ❭ ❅❆ ❡
❹❴● ❋❑ ❹❋ ✚✖ ✳✴◆②②◆♦❖ ②⑤✳♥▼✰▲✴✐ ◗✘✒✮✏⑥ ✮✒✜✔✑❃✜✔✏ ✒✓
✫ ✯❪✐❪❫❪ ❉✬❇ ❵ ✏❡ ✯✬✐❇ ❉ ✬❇ ✏ ❭ ✭✐❇ ✎✒✖✏ ✘✍✚✘ ✍✚✛✔ ✚⑦✏✒✓⑦✔✗ ✓✚✗✎✚✘✎✒✖ ✚✓✔ ✏✚✎✗ ✘✒
❋● ❹❋
❉✬❇ ✏ ❡ ⑦✔ ➦✳➧♥◆▼✳❧➨✐ ❚✒ ✕✓ ✒✗❃✑ ✔ ✚✖ ✔✮✎✏✏✎✒✖
❹❴● ❋● ❹❋
✫ ✯❪✐❪❫❪ ❉✬❇ ❵ ✏❡ ✯✬❇✐❇ ❉✬❇ ✏ ❭ ✭✐❇ ✏✕✔✑✘✓❃✮⑥ ✔✖✔✓✢❄ ✎✏ ✏❃✕✕✜✎✔✗ ✘✒ ✚ ✏✚✮✕✜✔ ⑦❄
❋● ❹❋
❉✬❇ ✏ ❡ ✍✔✚✘✎✖✢ ✎✘ ✒✓ ✎✓✓✚✗✎✚✘✎✖✢ ✎✘ ✚✖✗ ✘✍✔ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍
❹❴● ❋● ❹❋ ✯✒✓ ❀✓✔❁❃✔✖✑❄❡ ✒❀ ✘✍✔ ✓✚✗✎✚✘✎✒✖ ✔✮✎✘✘✔✗⑥ ✚✏ ✘✍✔
✫ ✯❪✐❪❫❪ ❉✬❇ ❵ ✏❡ ✯❛✐❇ ❉✬❇ ✏ ❡
❹❋❢ ✏✚✮✕✜✔ ✢✎✛✔✏ ❃✕ ✘✍✔ ✚⑦✏✒✓⑦✔✗ ✔✖✔✓✢❄⑥ ✎✏
✫ ✬✐❜❞❞ ❉✬❇ ❵
✓✔✑✒✓✗✔✗✐
◗✖ ✚⑦✏ ✒✓✕✘✎✒✖ ✏✕✔✑ ✘✓❃✮ ✎✏ ✜✎■✔ ✘✍✔
✼✾❣✾❣ ❥❦◆❧✳❖ ♥✳ ♣ ♦✰ ▼ q✳ r▲ s❖ ▼◆t✳❧ ✉
✕✍ ✒✘✒✢✓✚✕✍✎✑ ✖ ✔✢✚ ✘✎ ✛ ✔ ✒❀ ✚✖ ✔✮✎✏✏ ✎ ✒✖
❥✲✳♥▼✰♦❖◆♥ ❥❖✳✰✈✇ ①✳❦✳✲②③ ④▼♦✴◆♥
✏✕✔✑✘✓❃✮✐ ◗ ✑✒✖✘✎✖❃❃✮ ✒❀ ✓✚✗✎✚✘✎✒✖ ✎✏ ✕✚✏✏✔✗
②⑤✳♥▼✰s
✘✍✓✒❃✢✍ ✚ ✏✚✮✕✜✔ ✙✍✎✑✍ ✚⑦✏✒✓⑦✏ ✓✚✗✎✚✘✎✒✖ ✒❀
❚✍✔ ✏✕✔✔✗ ✒❀ ✜✎✢✍✘ ✗✔✕✔✖✗✏ ❃✕✒✖ ✘✍✔ ✖✚✘❃✓✔ ✑✔✓✘✚✎✖ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍✏✐ ❚✍✔ ✮✎✏✏✎✖✢ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍
✒❀ ✘✍✔ ✮✔✗✎❃✮ ✘✍✓✒❃✢✍ ✙✍✎✑✍ ✎✘ ✕✚✏✏✔✏✐ ◗✏ ✚
✙✍✎✑✍ ✑✒✓✓✔✏✕✒✖✗✏ ✘✒ ✘✍✔ ✓✚✗✎✚✘✎✒✖ ✚⑦✏✒✓⑦✔✗
✓✔✏❃✜✘⑥ ✘✍✔ ⑦✔✚✮ ✒❀ ✜✎✢✍✘ ✎✏ ✗✔✛✎✚✘✔✗ ✒✓
⑦❄ ✘✍✔ ✮✚✘✘✔✓⑥ ✜✔✚✛✔ ✗✚✓■ ✏✕✚✑✔✏ ✎✖ ✘✍✔ ⑦✓✎✢✍✘
✓✔❀✓✚✑✘✔✗ ❀✓✒✮ ✎✘✏ ✒✓✎✢✎✖✚✜ ✕✚✘✍ ✚✏ ✎✘ ✕✚✏✏✔✏
✑✒✖✘✎✖❃✒❃✏ ✏✕✔✑✘✓❃✮✐
❀✓✒✮ ✒✖✔ ✮✔✗✎❃✮ ✘✒ ✚✖✒✘✍✔✓✐ ⑧✘ ✎✏ ✒⑦✏✔✓✛✔✗
✘✍✚✘ ✙✍✔✖ ✚ ✓✚❄ ✒❀ ✙✍✎✘✔ ✜✎✢✍✘ ✎✏ ✕✚✏✏✔✗ ❚✍✔ ✏✘❃✗❄ ✒❀ ✔✮✎✏✏✎✒✖ ✒✓ ✚⑦✏✒✓✕✘✎✒✖
✘✍✓✒❃✢✍ ✚ ✕✓✎✏✮⑥ ✘✍✔ ✙✚✛✔ ✙✎✘✍ ✏✍✒✓✘✔✓ ✏✕✔✑✘✓✚ ✎✏ ✓✔❀✔✓✓✔✗ ✘✒ ✚✏ ②⑤✳♥▼✰♦②♥♦⑤✇✐ ❚✍✔
✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍ ⑦✔✖✗✏ ✮✒✓✔ ✘✍✚✖ ✘✍✔ ✒✖✔ ✙✎✘✍ ✚ ✏✕✔✑✘✓❃✮ ✒❀ ✘✍✔ ✛✎✏✎⑦✜✔ ✜✎✢✍✘⑥ ✚✏ ✗✎✏✑❃✏✏✔✗
✜✒✖✢✔✓ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍✐ ⑨✎✖✑✔ ✒✓✗✎✖✚✓❄ ✙✍✎✘✔ ✜✎✢✍✘ ✚⑦✒✛✔⑥ ✙✚✏ ✑✒✖✘✎✖❃✒❃✏ ✚✏ ✚✜✜ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍✏ ✯✓✔✗
✑✒✖✏✎✏✘✏ ✒❀ ✙✚✛✔✏ ✙✎✘✍ ✚✜✜ ✘✍✔ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍✏ ✎✖ ✘✒ ✛✎✒✜✔✘❡ ✒❀ ✘✍✔ ✛✎✏✎⑦✜✔ ✜✎✢✍✘ ✚✓✔ ✓✔✕✓✔✏✔✖✘✔✗
✘✍✔ ✛✎✏✎⑦✜✔ ✓✚✖✢✔⑥ ✚ ✓✚❄ ✒❀ ✙✍✎✘✔ ✜✎✢✍✘ ✎✏ ✏✕✓✔✚✗ ✎✖ ✘✍✔ ✏✕✔✑✘✓✚✐ ❚✍✔ ✔✮✎✏✏✎✒✖ ✏✕✔✑✘✓✚ ✒❀ ✚✘✒✮✏
✒❃✘ ✎✖✘✒ ✚ ✏✔✓✎✔✏ ✒❀ ✑✒✜✒❃✓✔✗ ⑦✚✖✗✏ ✑✚✜✜✔✗ ✎✖ ✘✍✔ ✢✚✏ ✕✍✚✏✔⑥ ✒✖ ✘✍✔ ✒✘✍✔✓ ✍✚✖✗⑥ ✗✒ ✖✒✘
②⑤✳♥▼✰▲✴✐ ❚✍✔ ✜✎✢✍✘ ✒❀ ✓✔✗ ✑✒✜✒❃✓ ✙✍✎✑✍ ✍✚✏ ✏✍✒✙ ✚ ✑✒✖✘✎✖❃✒❃✏ ✏✕✓✔✚✗ ✒❀ ✙✚✛✔✜✔✖✢✘✍ ❀✓✒✮
⑩ ❶❷❸ ❺❸❻❼❺❽❿❼❽➀➁ ➀➂ ➃➁➄ ➅❺➀➅❸❺❼➄ ❼➀ ➆❽❻❿❺❸❼❸ ➇➃➈➉❸❻ ❽❻ ❿➃➈➈❸➆ ➊➉➃➁❼❽➋➃❼❽➀➁➌

40 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

41

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✹

r✡☛ ☞✌ ✍✎✌✏✡☞✑ r✒☞✓✡r ☞✓✡✔ ✡✕✎☞ ✏✎✖✓☞ ✌✗✏✔ ✒☞ ✕✎✗✡r✒✏s ✛✡r✡ ✒✗✒✏✔s✡☛ ❜✔ s✘✡✙☞r✌s✙✌✘✎✙
s✘✡ ✙✎✚✎ ✙ ✛✒✍✡✏✡✗✖☞✓s ✛✎ ☞✓ ☛✒r✜ s✘✒✙✡ s ✕✡☞✓✌☛s✢ ✶✓✡ ✡✏✡✕✡✗☞ ✓✡✏✎✤✕ ✯✽✡✴ ✛✒s
❜✡☞✛✡✡✗ ☞✓✡✕✢ ✣✤✙✓ s✘✡✙☞r✒ ✒r✡ ✙✒✏✏✡☛ ❧✥✦✧ ☛✎s✙✌✍✡r✡☛ ✎✗ ☞✓✡ s✤✗ ❜✔ s✘✡✙☞r✌s✙✌✘✎✙
★✩✧✪✫✬✭ ✌r ✭✫❛✮✥✪ ★✩✧✪✫✬✭ ❜✡✙✒✤s✡ ☞✓✡ ✕✡☞✓✌☛✢
✡ ✕✎ ☞☞✡ ☛ r✒☛✎✒☞✎ ✌✗ ✎ s ✎☛✡✗ ☞✎✚✎✡☛ ❜✔ ☞ ✓✡ ✾✿❀❁ ❂❃❁❄❅❆❇❈ ❉❋ ❍■❏❆❉❑❁❀
✒✘✘✡✒r✒✗✙✡ ✌✚ ❜r✎✖✓☞ ✏✎✗✡s ✎✗ ☞✓✡ s✘✡✙☞r✒
❲✓✡✗ ✒✗ ✡✏✡✙☞r✎✙ ☛✎s✙✓✒r✖✡ ✎s ✘✒ss✡☛ ☞✓r✌✤✖✓
✯✰✎✖✑ ✱✢✲✳✴
✖✒ s✡ ✌✤ s ✓ ✔☛r ✌✖✡✗✑ ☞ ✓✡ ✽ ▼ ✕ ✌✏✡ ✙✤✏✡ s
▲✥✦✧ ✧✮✥★★✥❛✦ ★✩✧✪✫✬✭ ✒r✡ ✌✚ ✖r✡✒☞ ☛✎ss✌✙✎✒☞✡ ✒✗☛ ☞✓✡ ✡✗✡r✖✡☞✎✙✒✏✏✔ ✡❡✙✎☞✡☛
✎✗☞✡r✡s☞ ✎✗ ☞✓✡ s☞✤☛✔ ✌✚ ✡✏✡✙☞r✌✗✎✙ s☞r✤✙☞✤r✡✢ ✓✔☛r✌✖ ✡✗ ✒ ☞ ✌✕ s ✘r✌☛✤ ✙✡☛ ✡✕✎ ☞
❊✒✙✓ ✡✏✡✕✡✗☞ ✓✒s ✒ ✤✗✎✵✤✡ ✏✎✗✡ ✡✕✎ss✎✌✗ ✡ ✏✡ ✙☞ r✌✕✒✖✗✡ ☞✎ ✙ r✒☛✎✒ ☞✎ ✌✗ ✌✚ ❞◆❖P◗❘❚❘
s✘✡✙☞r✤✕✢ ✶✓✡ ✙✓✒r✒✙☞✡r✎s☞✎✙ ✏✎✗✡s ✎✗ ✒☞✌✕✎✙ ❢◗❘❯❱❘❳P◆❘❖✢ ✶✓✡ ✓✔☛r✌✖✡✗ s✘✡✙☞r✤✕ ✙✌✗s✎s☞s
s✘✡✙☞r✒ ✙✒✗ ❜✡ ✤s✡☛ ✎✗ ✙✓✡✕✎✙✒✏ ✒✗✒✏✔s✎s ☞✌ ✌✚ s✡✍✡r✒✏ s✡r✎✡s ✌✚ ❨◆❳❘❖ ✗✒✕✡☛ ✒✚☞✡r ☞✓✡✎r
✎☛✡✗☞✎✚✔ ✤✗✜✗✌✛✗ ✒☞✌✕s ✎✗ ☞✓✡ s✒✕✡ ✛✒✔ ✒s ☛✎s✙✌✍✡r✡rs✢ ✷✒✏✕✡r s✓✌✛✡☛ ✎✗ ✲✸✸❩ ✌✗ ☞✓✡
✚✎✗✖✡r ✘r✎✗☞s ✒r✡ ✤s✡☛ ☞✌ ✎☛✡✗☞✎✚✔ ✘✡✌✘✏✡✢ ✶✓✡ ❜✒s✎s ✌✚ ✡❡✘✡r✎✕✡✗☞✒✏ ✌❜s✡r✍✒☞✎✌✗s ☞✓✒☞ ✎✚
✡❡✒✙☞ ✕✒☞✙✓✎✗✖ ✌✚ ✏✎✗✡s ✌✚ ☞✓✡ ✡✕✎ss✎✌✗ s✘✡✙☞r✒✏ ✏✎✗✡s ✒r✡ ✡❡✘r✡ss✡☛ ✎✗ ☞✡r✕s ✌✚
s✘✡✙☞r✤✕ ✌✚ ☞✓✡ ✒☞✌✕s ✌✚ ✒ ✜✗✌✛✗ ✡✏✡✕✡✗☞ ✛✒✍✡✗✤✕❜✡r ✯❬ ✴✑ ☞✓✡✗ ☞✓✡ ✍✎s✎❜✏✡ ✏✎✗✡s ✌✚ ☞✓✡
✛✎☞✓ ☞✓✡ ✏✎✗✡s ✚r✌✕ ✒✗ ✤✗✜✗✌✛✗ s✒✕✘✏✡ ✓✔☛r✌✖✡✗ s✘✡ ✙☞r✤✕ ✌❜✡ ✔ ☞✓✡ ✚✌✏✏ ✌✛✎✗✖
✵✤✎✙✜✏✔ ✡s☞✒❜✏✎s✓✡s ☞✓✡ ✎☛✡✗☞✎☞✔ ✌✚ ☞✓✡ ✏✒☞☞✡r✑ ✚✌r✕✤✏✒ ❭
●✡r✕✒✗ ✙✓✡✕✎s☞✑ ♠✌❜✡r☞ ✷✤✗s✡✗ ✯✲✸✲✲✺✲✸✻✻✴
✛✒s ✌✗✡ ✌✚ ☞✓✡ ✚✎rs☞ ✎✗✍✡s☞✎✖✒☞✌rs ☞✌ ✤s✡ ✏✎✗✡ ❤
s✘✡✙☞r✒ ☞✌ ✎☛✡✗☞✎✚✔ ✡✏✡✕✡✗☞s✢ ♥ ✐ ❪❫❴❵❝❣❣ ❥ ✯✱✢✸✴

❊✏✡✕✡✗☞s ✏✎✜✡ r✤❜✎☛✎✤✕ ✯♠❜✴✑ ✙✒✡s✎✤✕ ✯✼s✴
☞✓✒✏✏✎✤✕ ✯✶✏✴✑ ✎✗☛✎✤✕ ✯t✗✴✑ ✖✒✏✏✎✤✕ ✯●✒✴ ✒✗☛ ✛✓✡r✡ ❳ ✎s ✒✗ ✎✗☞✡✖✡r ✡✵✤✒✏ ☞✌ ✌r ✖r✡✒☞✡r ☞✓✒✗
♦ ✯✎✢✡✢✑ ❳ ♣ ♦✑q✑❩✑✢✢✢✢✴
s✙✒✗☛✎✤✕ ✯✣✙✴ ✛✡r✡ ☛✎s✙✌✍✡r✡☛ ✛✓✡✗ ☞✓✡✎r

✯✒✴

✯❜✴

✉✈✇① ②①③④ ⑤⑥⑦ ⑧⑨⑩❶✈❷ ❸❶✈❹❹✈⑩❺① ❻❼❽ ❾❿➀❼➁ ❽➂❿➁➁❽➃ ➄➅ ➆ ➇➆➂➈❾❽ ➉➊ ❽➋➌❿➁❽➃ ❼➅➃➍➉➀❽➎ ➆➁➉➂➇ ➏➉➍ ➆➎➅ ➉➁❼❽➍
❽❾❽➂❽➎➁➐ ➌➆➎ ➄❽ ➈➆➇➇❽➃ ➁❼➍➉➑➀❼ ➆ ➈➍❿➇➂ ➆➎➃ ➇❽➈➆➍➆➁❽➃ ❿➎➁➉ ➌❽➍➁➆❿➎ ➃❿➇➌➍❽➁❽ ➒➆➓❽❾❽➎➀➁❼➇➔ ❻❼➑➇ ➆➎ ❽➂❿➇➇❿➉➎
➇➈❽➌➁➍➑➂→ ➒❼❿➌❼ ❿➇ ➆ ➈❼➉➁➉➀➍➆➈❼❿➌ ➍❽➌➉➍➃❿➎➀ ➉➊ ➁❼❽ ➇❽➈➆➍➆➁❽➃ ➒➆➓❽❾❽➎➀➁❼➇ ❿➇ ➌➆❾❾❽➃ ➆➇ ❾❿➎❽ ➇➈❽➌➁➍➑➂➔ ➣➎➅
➇➆➂➈❾❽ ➉➊ ➍❽➆➇➉➎➆➄❾❽ ➇❿↔❽ ➌➉➎➁➆❿➎➇ ➆➎ ❽➎➉➍➂➉➑➇ ➎➑➂➄❽➍ ➉➊ ➆➁➉➂➇➔ ➣❾➁❼➉➑➀❼ ➆ ➇❿➎➀❾❽ ➆➁➉➂ ➌➆➎ ➄❽ ❿➎ ➉➎❾➅
➉➎❽ ❽➋➌❿➁❽➃ ➇➁➆➁❽ ➆➁ ➆ ➁❿➂❽→ ➁❼❽ ➌➉❾❾❽➌➁❿➉➎ ➉➊ ➆➁➉➂➇ ➌➉➎➁➆❿➎➇ ➆❾❾ ➈➉➇➇❿➄❾❽ ❽➋➌❿➁❽➃ ➇➁➆➁❽➇➔ ❻❼❽ ❾❿➀❼➁ ❽➂❿➁➁❽➃ ➆➇
➁❼❽➇❽ ➆➁➉➂➇ ➊➆❾❾ ➁➉ ❾➉➒❽➍ ❽➎❽➍➀➅ ➇➁➆➁❽➇ ❿➇ ➍❽➇➈➉➎➇❿➄❾❽ ➊➉➍ ➁❼❽ ➇➈❽➌➁➍➑➂➔ ↕➙⑦ ⑧⑨⑩❶✈❷ ⑥➙❹⑩➛➜⑨✈⑩❺➔ ➝❼❽➎
➒❼❿➁❽ ❾❿➀❼➁ ❿➇ ➈➆➇➇❽➃ ➁❼➍➉➑➀❼ ➑➎❽➋➌❿➁❽➃ ➆➁➉➂❿➌ ❼➅➃➍➉➀❽➎ ➆➎➃ ➁❼❽➎ ➁❼➍➉➑➀❼ ➆ ➇❾❿➁ ➆➎➃ ➈➍❿➇➂→ ➁❼❽ ➁➍➆➎➇➂❿➁➁❽➃
❾❿➀❼➁ ❿➇ ❾➆➌➞❿➎➀ ❿➎ ❿➎➁❽➎➇❿➁➅ ➆➁ ➁❼❽ ➇➆➂❽ ➒➆➓❽❾❽➎➀➁❼➇ ➆➇ ➆➍❽ ❽➂❿➁➁❽➃ ❿➎ ➏➆➐ ❻❼❽ ➍❽➌➉➍➃❽➃ ➆➄➇➉➍➈➁❿➉➎ ➇➈❽➌➁➍➑➂
❿➇ ➆❾➇➉ ➆ ❾❿➎❽ ➇➈❽➌➁➍➑➂ ➆➎➃ ➁❼❽ ➈❼➉➁➉➀➍➆➈❼❿➌ ➎❽➀➆➁❿➓❽ ➉➊ ➁❼❽ ❽➂❿➇➇❿➉➎ ➇➈❽➌➁➍➑➂➔

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

42

✹ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❚✟✠ ✡✠☛☞✠✡ ✌✍ ✎☞✏✠✡ ✑✠✡✒☛☞✓✠✑ ✓✔ ✕✟☞✡ ☞✵ ❚✟✠ ✠✎✠✒✕☛✌✏ ☞✏ ✕✟✠ ✟✔✑☛✌♦✠✏ ✗✕✌♠ ✒✗✏
✍✌☛♠✖✎✗ ✗☛✠ ✒✗✎✎✠✑ ✕✟✠ ❇✘✙✚✛✜ ✢✛✜✣✛✢✳ ❚✟✠ ♠✌✈✠ ✗☛✌✖✏✑ ✕✟✠ ✏✖✒✎✠✖✡ ☞✏ ✗ ✒☞☛✒✖✎✗☛
✤✗✎♠✠☛ ✡✠☛☞✠✡ ✌✍ ✎☞✏✠✡ ✗☛✠ ✕✟✠ ✌✏✎✔ ✎☞✏✠✡ ☞✏ ✥✗✕✟ ✌✍ ✍☞❞✠✑ ☛✗✑☞✖✡ ✗✏✑ ✠✏✠☛♦✔✳ ❚✟✠✡✠
✕✟✠ ✟✔✑☛✌♦✠✏ ✡✥✠✒✕☛✖♠ ✦✟☞✒✟ ✗✥✥✠✗☛ ☞✏ ✕✟✠ ✥✗✕✟✡ ✗☛✠ ✒✗✎✎✠✑ ❆✜❄✣❊✢✧ ✡✕✗✕☞✌✏✗☛✔ ✡✕✗✕✠✡
✈☞ ✡☞✓✎ ✠ ☛ ✠♦☞✌✏ ✌ ✍ ✕ ✟ ✠ ✠✎ ✠ ✒✕☛ ✌♠✗ ♦✏ ✠✕ ☞ ✒ ✌☛ ✗✎✎✌✦✠✑ ✠✏✠☛♦✔ ✡✕✗✕✠✡✳ ❚✟✠✡✠ ✌☛✓☞✕✡ ✗☛✠
✡✥✠✒✕☛✖♠✳ ❚✟✠ s✦✠✑☞✡✟ ✡✥✠✒✕☛✌✡✒✌✥☞✡✕✧ ✗☛☛✗✏♦✠✑ ✒✌✏✒✠✏✕☛☞✒✗✎✎✔ ✗☛✌✖✏✑ ✕✟✠
❏✌✟✗✏✏✠✡ ★✔✑✓✠☛♦✧ ✏✌✕✠✑ ✕✟✗✕ ✗✎✎ ✡✠☛☞✠✡ ✌✍ ✏✖✒✎✠✖✡✳
✎☞✏✠✡ ☞✏ ✕✟✠ ✟✔✑☛✌♦✠✏ ✡✥✠✒✕☛✖♠ ✒✌✖✎✑ ✓✠ ☞☞✵ ❚✟✠ ✠✏✠☛♦✔ ✌✍ ✗✏ ✠✎✠✒✕☛✌✏ ☞✏ ✕✟✠ ✌☛✓☞✕ ✑✌✠✡
✑✠✡✒☛☞✓✠✑ ✓✔ ✕✟✠ ✍✌✎✎✌✦☞✏♦ ✠❞✥☛✠✡✡☞✌✏ ✩ ✏✌✕ ✒✟✗✏♦✠ ✦☞✕✟ ✕☞♠✠✳ ❦✌✦✠✈✠☛✧ ✕✟✠

✯ ❂ ✶✪✫✱✻✼✼ ✭ ✰✲✳✴✵ ❧♣qt✉ ✇①③ ❧④✉ ⑤⑥✉⑦⑧⑨♣t ⑩❶❷✉❸ ❺❻⑨ ❼⑧❻❽❶⑦
✮ ❾❿➀⑨❻➁✉❷
✦✟✠☛✠ ♥✷✸✺✧✲✳✳✳✳✳✳✳✳
♥✽ ✸ ♥✷ ✾ ✺✧ ♥✷ ✾ ✲✳✳✳✳✳✳
❚✟✠ ✈✗✎✖✠ ✺✿✴✧❀❁❁ ✒♠ ❹✷ ☞✡ ✒✗✎✎✠✑ ✕✟✠
❘②❃❄✛✜❣ ❅❆❉✢❊✘❉❊ ✍✌☛ ✟✔✑☛✌♦✠✏✳ ❚✟✠ ✍☞☛✡✕ ✍☞✈✠
✡✠☛☞✠✡ ✌✍ ✎☞✏✠✡ ✕✟✗✕ ✒✌☛☛✠✡✥✌✏✑ ✕✌ ♥✷ ✸ ✺✧ ✲✧ ❋✧
●✧ ❍ ✗☛✠ ❡✏✌✦✏ ✗✡ ■✔♠✗✏✧ ✤✗✎♠✠☛✧ ❑✗✡✒✟✠✏✧
✤☛✗✒❡✠✕ ✗✏✑ ❑✍✖✏✑ ✡✠☛☞✠✡✧ ☛✠✡✥✠✒✕☞✈✠✎✔✧
❚✗✓✎✠ ✲✳❋ ✡✟✌✦✡ ✕✟✠✡✠ ✡✠☛☞✠✡ ✌✍ ✕☛✗✏✡☞✕☞✌✏✡ ☞✏
✕✟✠ ✟✔✑☛✌♦✠✏ ✡✥✠✒✕☛✖♠✳ ▲☞♦ ✲✳✺✺ ✡✟✌✦✡ ✕✟✠
■ ✔♠✗✏✧ ✤✗✎♠ ✠☛ ✗✏✑ ❑✗✡✒✟✠✏ ✡✠☛☞ ✠✡ ✌✍
✕☛✗✏✡☞✕☞✌✏✡ ✍✌☛ ✟✔✑☛✌♦✠✏ ✗✕✌♠✳
❖✍ ✗✎✎ ✕✟✠ ✠✎✠♠✠✏✕✡✧ ✟✔✑☛✌♦✠✏ ✗✕✌♠ ✟✗✡
✕✟✠ ✡☞♠✥✎✠✡✕ ✎☞✏✠ ✡✥✠✒✕☛✖♠✳ ■☞✏✠ ✡✥✠✒✕☛✖♠
✓✠✒✌♠✠✡ ♠✌☛✠ ✗✏✑ ♠✌☛✠ ✒✌♠✥✎✠❞ ✍✌☛ ✟✠✗✈☞✠☛
✗✕✌♠✳ ❚✟✠☛✠ ✗☛✠ ✟✌✦✠✈✠☛ ✒✠☛✕✗☞✏ ✍✠✗✕✖☛✠✡
✦✟☞✒✟ ✗☛✠ ✒✌♠♠✌✏ ✕✌ ✗✎✎ ✎☞✏✠ ✡✥✠✒✕☛✗✧ ☞✳✠✳✧
✰☞✵ ✎☞✏✠ ✡✥✠✒✕☛✖♠ ✌✍ ✠✎✠♠✠✏✕ ☞✡ ✖✏☞▼✖✠ ✗✏✑
✰☞☞✵ ✕✟✠☛✠ ☞✡ ☛✠♦✖✎✗☛☞✕✔ ☞✏ ✕✟✠ ✎☞✏✠ ✡✥✠✒✕☛✖♠ ✌✍
✠✗✒✟ ✠✎✠♠✠✏✕✳ ❚✟✠ ▼✖✠✡✕☞✌✏✡ ✦✟☞✒✟ ✗☛☞✡✠ ✗☛✠
✩ ◆✟✗✕ ✗☛✠ ✕✟✠ ☛✠✗✡✌✏✡ ✍✌☛ ✕✟✠✡✠ ✡☞♠☞✎✗☛☞✕☞✠✡P
◗✡ ☞✕ ✡✌♠✠✕✟☞✏♦ ✕✌ ✑✌ ✦☞✕✟ ✕✟✠ ✠✎✠✒✕☛✌✏☞✒
✡✕☛✖✒✕✖☛✠ ✌✍ ✗✕✌♠✡P ❚✟✠✡✠ ✗☛✠ ✕✟✠ ▼✖✠✡✕☞✌✏✡
✏✠✠✑ ✕✌ ✓✠ ✗✏✡✦✠☛✠✑✳ ◆✠ ✡✟✗✎✎ ✍☞✏✑ ✎✗✕✠☛ ✕✟✗✕
✕✟✠ ✗✏✡✦✠☛✡ ✕✌ ✕✟✠✡✠ ▼✖✠✡✕☞✌✏✡ ✥☛✌✈☞✑✠ ✕✟✠
❡✠✔ ☞✏ ✖✏✑✠☛✡✕✗✏✑☞✏♦ ✠✎✠✒✕☛✌✏☞✒ ✡✕☛✖✒✕✖☛✠ ✌✍
✕✟✠✡✠ ✠✎✠♠✠✏✕✡✳
❙❯❱ ❇❲❳❘❩❬ ❭❲❪❫❴ ❵❲❘ ❳❛❪❘❲❜❫❝
❢❤❲❭
✐✠☞✎✡ ✤✌✟☛ ✰✺✴✺❋✵ ✦✗✡ ✕✟✠ ✍☞☛✡✕ ✕✌ ✠❞✥✎✗☞✏
▼ ✖✗✏✕ ☞✕✗✕☞ ✈ ✠✎ ✔ ✕✟ ✠ ♦✠✏ ✠☛✗✎ ✍✠✗✕ ✖☛ ✠✡ ✌ ✍
✟✔✑☛✌♦✠✏ ✗✕✌♠ ✡✕☛✖✒✕✖☛✠ ✗✏✑ ☞✕✡ ✡✥✠✒✕☛✖♠✳
❚✟✌ ✖♦✟ ✕ ✟ ✠ ✕ ✟ ✠✌☛✔ ☞ ✡ ✏ ✌✕ ✕✟ ✠ ♠✌✑✠☛ ✏
▼✖✗✏✕✖♠ ♠✠✒✟✗✏☞✒✡✧ ☞✕ ✒✗✏ ✡✕☞✎✎ ✓✠ ✖✡✠✑ ✕✌
☛✗✕☞✌✏✗✎☞r✠ ♠✗✏ ✔ ✥✌☞✏✕ ✡ ☞✏ ✕✟ ✠ ✗✕✌♠☞ ✒ ➂➃➄➅ ➆➅➇➇ ➈ ➉➊➋➌➍➎➍➏➋➌ ➏➐ ➎➑➒ ➒➓➒➔➎➉➏➋ ➍➋ ➎➑➒
✡✕☛✖✒✕✖☛✠ ✗✏✑ ✡✥✠✒✕☛✗✳ ✤✌✟☛❥✡ ♠✌✑✠✎ ✍✌☛ ➑→➣➉➏↔➒➋ ➊➎➏↕ ➙➈➑➒ ➣➍➊↔➉➊↕ ➌➑➏➛➌
✟✔✑☛✌♦✠✏ ✗✕✌♠ ☞✡ ✓✗✡✠✑ ✌✏ ✕✟✠ ✍✌✎✎✌✦☞✏♦ ➎➑➒ ➜→↕➊➋➝ ➞➊➓↕➒➉ ➊➋➣ ➟➊➌➔➑➒➋ ➌➒➉➍➒➌
✥✌✡✕✖✎✗✕✠✡✩ ➏➐ ➎➉➊➋➌➍➎➍➏➋➌➠

42 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

43

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✹

❡✡❡☛☞✌♦✍ ✎✏✡✡ ✑♦✒❡ ✓✌♦✑ ✔ ✡♦✎❡✌ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ☛♦✑✑♦✍✡✖ ✥✍♦✎✍ ✔✕ ❝♦s✌❜✕ ✓✌❡r✘❡✍☛✖
✕☞✔☞❡ ☞♦ ✔ s✏✗s❡✌ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡ ✎s❡✍ ✌✘✡❡✛
✌❡r✘✏✌❡✙ ✔✑♦✘✍☞ ♦✓ ❡✍❡✌✗✖ ✏✕ ✔❣✕♦✌❣❡✙ ✏✒✣ ✤s❡ ✔✍✗✘✡✔✌ ✑♦✑❡✍☞✘✑ ♦✓ ✔✍ ❡✡❡☛☞✌♦✍
❣✖ ☞s❡ ❡✡❡☛☞✌♦✍ ♦✌ ❡✍❡✌✗✖ ✏✕ ❡✑✏☞☞❡✙ ✎s❡✍ ✏✍ ✔ ✗✏✒❡✍ ✕☞✔ ☞✏ ♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡ ☛✔✍ ❣❡
❡✡❡☛☞✌♦✍ ✑♦✒❡✕ ✓✌♦✑ s✏✗s❡✌ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ❡❵♣✌❡✕✕❡✙ ✔✕ ✏✍ ❡r✘✔☞✏♦✍ ✚✷✛✜✜✣
✕☞✔☞❡ ☞♦ ✡♦✎❡✌ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡ ✚❡r✘✔☞✏♦✍

✷✛✜✢✣✛ ✤s❡ ❡✍❡✌✗✖ ☛s✔✍✗❡ ✙♦❡✕ ✍♦☞ ☞✔✥❡ ❦ ❥ ✈ ❧ ❩ ♥❞ q t ✜❯✷❯✉✛✛✛✛✛ ✚✷✛✜✜✣
♣✡✔☛❡ ✏✍ ✔ ☛♦✍☞✏✍✘♦✘✕ ✑✔✍✍❡✌✛ ❢✐
✤s✘✕ ✔✍ ❡✡❡☛☞✌♦✍ ☛✔✍ ✑♦✒❡ ♦✍✡✖ ✏✍ ☞s♦✕❡
❆✦✧★✩✪✫ ✬✭✮✯✦✰★✮ ♦✌❣✏☞✕ ✓♦✌ ✎s✏☛s ✏☞✕ ✔✍✗✘✡✔✌ ✑♦✑❡✍☞✘✑ ✏✕
❏✱✲✳ ✴✲ ✵✶✸✺✴✻ ✼✽✼✺✸✳✱✼ ✶✲ ✳✾✺ ✿✻✽❀✱❁✳ ✏✍☞❡✗✌✔✡ ✑✘✡☞✏♣✡❡ ♦✓ ✇①✷② ☞s✔☞ ✏✕ ✎s✖ ♦✍✡✖
✽❂ ✼✴✲✲ ❃♠❄ ✴✸❀ ✵✶✸✺✴✻ ❅✺✵✽❁✶✳❇ ❃❅❄❈ ✴✸❉✱✵✴✻ ☛❡✌☞✔✏✍ ✓✏❵❡✙ ♦✌❣✏☞✕ ✔✌❡ ✔✡✡♦✎❡✙✛
✼✽✼✺✸✳✱✼ ✶✲ ✳✾✺ ✿✻✽❀✱❁✳ ✽❂ ✼✽✼✺✸✳ ✽❂ ✤s❡ ✙❡☞✔✏✡✕ ✌❡✗✔✌✙✏✍✗ ☞s❡ ✙❡✌✏✒✔☞✏♦✍ ♦✓
✶✸✺✻✳✶✴ ❃■❄ ✴✸❀ ✴✸❉✱✵✴✻ ❅✺✵✽❁✶✳❇ ❃❊❄❋ ●✽✻ ✴✸ ❡✍❡✌✗✏❡✕ ♦✓ ☞s❡ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡✕ ✘✕❡✙ ❣✖ ❝♦s✌❯
✺✵✺❁✳✻✽✸ ✽❂ ✼✴✲✲ ♠❍❈ ✼✽❅✶✸❉ ✶✸ ✴ ❁✶✻❁✱✵✴✻ ✔✌❡ r✘✏☞❡ ☛♦✑♣✡✏☛✔☞❡✙ ✔✍✙ ✎✏✡✡ ❣❡ ✙✏✕☛✘✕✕❡✙
✿✴✳✾ ✽❂ ✻✴❀✶✱✲ ❑ ✴✻✽✱✸❀ ✳✾✺ ✸✱❁✵✺✱✲❈ ✏✍ s✏✗s❡✌ ☛✡✔✕✕❡✕✛ ③♦✎❡✒❡✌❯ ✔☛☛♦✌✙✏✍✗ ☞♦
✴✸❉✱✵✴✻ ✼✽✼✺✸✳✱✼ ❛ ■ × ❊ ❝♦s✌❜✕ ☞s❡♦✌✖ ✓♦✌ s✖✙✌♦✗❡✍ ✔☞♦✑❱
▲✶✸❁✺ ■ ❛ ♠❍✻▼ ❈ ✴✸❀ ❊ ❛ ❅◆❑ ❖✾✺✻✺ ❅ ✶✲ ✳✾✺ ✔✣ ✤s❡ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡✕ ✓♦✌ ❡✡❡☛☞✌♦✍ ✔✌❡
✵✶✸✺✴✻ ❅✺✵✽❁✶✳❇❈ ✍✘✑❣❡✌❡✙ q t ✜❯✷❯✉✛✛✛✛✛✛✛✛✛✛ ✤s❡✕❡ ✏✍☞❡✗✌✔✡
P✴✸❉✱✵✴✻ ✼✽✼✺✸✳✱✼ ❛ ♠◗❑ ▼ × ❅◆❑ ❛ ♠◗❅❑ ✍✘✑❣❡✌✕ ✚④❡☛☞✏♦✍ ✷✛✢✛✷✣ ✔✌❡ ✥✍♦✎✍ ✔✕
⑤⑥⑦⑧⑨⑦⑩❶❷ ❸❹❶⑧❺❹❻ ⑧❹❻❼❽⑥❿✛
✏✏✏✣ ✤s❡ ✓✌❡r✘❡✍☛✖ ♦✓ ✌✔✙✏✔☞✏♦✍ ✔❣✕♦✌❣❡✙ ♦✌ ❣✣ ✤s❡ ✌✔✙✏✏ ♦✓ ☞s❡ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡✕ ✔✌❡
❡✑✏☞☞❡✙ ✎s❡✍ ☞✌✔✍✕✏☞✏♦✍ ♦☛☛✘✌✕ ❣❡☞✎❡❡✍ ❡❵♣✌❡✕✕❡✙ ✔✕ ❱
☞✎♦ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡✕ ☞s✔☞ ✙✏✓✓❡✌ ✏✍ ❡✍❡✌✗✖ ➀➁ t q❴ ➂➃ ✚✷✛✜✷✣
❣✖ ❘❚❯ ✏✕ ✗✏✒❡✍ ❣✖ ❱ ✎s❡✌❡ ➂➃ t ➄✷❯➅ ♣✑✛ ✤s✘✕ ☞s❡ ✌✔✙✏✘✕ ♦✓
☞s❡ ✓✏✌✕☞ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡❯ ☛✔✡✡❡✙ ☞s❡ ➆➇➈⑥
❨❳ ❳❲ ❾ ⑥❶➉⑦❹❿❯ ✏✕ ➄✷✛➅ ♣✑✛ ➊♦✌✑✔✡✡✖ ☞s❡ ❡✡❡☛☞✌♦✍
❬ ❩ ❩ ✚✷✛✜❭✣
❤ ❤ ✏✍ ☞s❡ s✖✙✌♦✗❡✍ ✔☞♦✑ ✏✕ ✓♦✘✍✙ ✏✍ ☞s✏✕
❪s❡✌❡ ❚❫ ✔✍✙ ❚❴ ✔✌❡ ☞s❡ ❡✍❡✌✗✏❡✕ ♦✓ ☞s❡ ♦✌❣✏☞ ✚☞s✔☞ ✏✕ qt✜✣✛ ➋✕ q ✏✍☛✌❡✔✕❡✕ ☞s❡
✡♦✎❡✌ ✔✍✙ s✏✗s❡✌ ✔✡✡♦✎❡✙ ❡✍❡✌✗✖ ✕☞✔☞❡✕ ✒✔✡✘❡ ♦✓ ➀ ✎✏✡✡ ✏✍☛✌❡✔✕❡✛ ➌✍ ♦☞s❡✌ ✎♦✌✙✕
✌❡ ✕♣❡☛ ☞✏✒❡ ✡✖ ✛ ✤s✏ ✕ ❡❵♣✌ ❡ ✕✕✏ ♦✍ ✏ ✕ ☞s❡ ❡✡❡☛☞✌♦✍ ✎✏✡✡ ❣❡ ♣✌❡✕❡✍☞ ✔✎✔✖ ✓✌♦✑
☞s❡ ✍✘☛✡❡✘✕✛
☛✣ ✤s❡ ✑♦✕☞ ✏✑♣♦✌☞✔✍☞ ♣✌♦♣❡✌☞✖ ✔✕✕♦☛✏✔☞❡✙
➭➯➲➳➵ ➸➺➻➼
➽➾➚➚➪➶➾➹➘➴➷ ✎✏☞s ☞s❡ ❡✡❡☛☞✌♦✍❯ ✏✕ ☞s❡ ❡✍❡✌✗✖ ♦✓ ✏☞✕
✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡ ✛ ➌☞ ✏✕ ✗✏✒❡ ✍ ❣✖ ☞s❡
➬ ➮➱ ✃ ❐ ❒ ❮ ❰ ÏÐ Ñ Ò ÑÓ ➮❐❰ ❡❵♣✌❡✕✕✏♦✍✛
Ô❰Õ❐➮Ö➮❐Ø Ï➱Ö➱➮Ù➱Ú ❰➮❐ Û❰ÜÒÜ
ÝÏ ❮ Þ Ø ❰ ➱ ß Ó ➮Ù➱ Ï ❐ ➮ØÕ ❮ Ý ➐ ➎
↔→ ➑ ➒ ➏ ➣ ➓ ➍ q t ✜❯✷❯✉✛✛✛✛ ✚✷✛✜✉✣
à❮Ô➱Ó❰Ñá➱Ó ➮Ó âãââÜ ä➱ ➔↕
Ø❰➱Ó ❐Ô➱ÓØ Ñ Õ➱ÑÏ å➮Ø❰ æÜæÜ ✎s❡✌❡ ➙➛ ✏✕ ☛✔✡✡❡✙ ➜➝➉❼❽⑥➞ ⑨➇⑧❿❺❶⑧❺ ✔✍✙ ✏☞✕
ç❰❮Þ❐❮Ó ÑÓÚ èÏÓ➱❐Ø éêØ❰➱ÏÝ❮ÏÚ ➮Ó èÓá✃ÑÓÚÜ ✒✔✡✘❡ ✏✕ ✷✛✜➟➠✜❭➡❫➢ ➤✛ ✤s❡ ❡✍❡✌✗✖ ♦✓ ☞s❡ ✡♦✎❡✕☞
ëÓ âãâìÐ ❰➱ Ï➱ØêÏÓ➱Ú Ø❮ à❮Ô➱Ó❰Ñá➱Ó å❰➱Ï➱ ✕☞✔☞❡❯ ✔✡✕♦ ☛✔✡✡❡✙ ✔✕ ☞s❡ ✗✌♦✘✍✙ ✕☞✔☞❡❯ ✏✕
❰➱ Ï➱ÞÑ➮Ó➱Ú Ý❮Ï Ø❰➱ Ï➱❐Ø ❮Ý ❰➮❐ ✃➮Ý➱Ü ëÓ âãíî

❰➱ åÑ❐ ÓÑÞ➱Ú Ò➮Ï➱ÖØ❮Ï ❮Ý Ø❰➱ ëÓ❐Ø➮ØêØ➱ ❮Ý ❚❫ t ➥✷✛✜➟➠✜❭ ➡❫➢ ✚ ➦ ✣ t ➥✷✛✜➟➠✜❭➡❫➢ ➤✛ ✤s❡

Ø❰➱❮Ï➱Ø➮ÖÑ✃ Û❰Õ❐➮Ö❐Ü ïÝØ➱Ï Ý➮Ï❐Ø ð❮Ï✃Ú ðÑÏÐ
❒❮❰Ï å❮Ïñ➱Ú ➱Ó➱Ïá➱Ø➮ÖÑ✃✃Õ Ý❮Ï Ô➱ÑÖ➱Ýê✃ ê❐➱❐ ❡✍❡✌✗✖ ♦✓ ☞s❡ ✕☞✔☞✏♦✍✔✌✖ ✕☞✔☞❡ ✓♦✌ ✍ t ✷❯ ✎✏✡✡
❮Ý ÑØ❮Þ➮Ö ➱Ó➱ÏáÕÜ ä➱ Ï➱Ö➱➮Ù➱Ú Ø❰➱ Ý➮Ï❐Ø ïØ❮Þ❐ ➧
Ý❮Ï Û➱ÑÖ➱ ÑåÑÏÚ ➮Ó âãòóÜ ❒❮❰Ï åÑ❐ ÑåÑÏÚ➱Ú ❣❡ ❱ ❚❴ t ➥✷✛✜➟➠✜❭➡❫➢➤ ✚ ➨ ➦ ✣t ➥❭✛➄➩➄➠✜❭➡❫➢ ➤✛
Ø❰➱ ➬❮ô➱✃ ÛÏ➮õ➱ ➮Ó Û❰Õ❐➮Ö❐ ➮Ó âãííÜ ➫✏✗✛ ✷✛✜✜ ✙❡♣✏☛☞✕ ☞s❡ ❡✍❡✌✗✏❡✕ ♦✓ ✙✏✓✓❡✌❡✍☞

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

44

✹✹ ❈ ✁✂✄☎✆✝❨

s✞✟✞✠✡☛✟☞✌ s✞✟✞✍s ✡☞ ✍☛✍☞✎✌ ✏✍✑✍✏s ✡✒ ✓✌✔☞✡✎✍☛ ✇✓✍☞✍ ❩ ✠s ✞✓✍ ✟✞✡❛✠✗ ☛✥❛✘✍☞ ✟☛✔ ✓✟s ✑✟✏✥✍s
✟✞✡❛✕ ✖✓✠s ☞✍❡☞✍s✍☛✞✟✞✠✡☛ ✠s ✗✟✏✏✍✔ ✟☛ ✍☛✍☞✎✌ ✷✙ ✚ ✒✡☞ ✞✓✍ ✓✍✏✠✥❛ ✟☛✔ ✏✠✞✓✠✥❛ ✟✞✡❛s
✏✍✑✍✏ ✔✠✟✎☞✟❛✕ ☞✍s❡✍✗✞✠✑✍✏✌✕ r☞✡❛ ✞✓✍ ✟✘✡✑✍ ✍♦✥✟✞✠✡☛s✙ ✠✞ ✠s
✍✑✠✔✍☛✞ ✞✓✟✞ ✞✓✍ ✑✟✏✥✍ ✡✒ ✍☛✍☞✎✌ ✘✍✗✡❛✍s ❛✡☞✍
❧♠♣q ✉✈①② q♠① ③①④♣q⑤⑥① ①⑦①⑧q⑨✈③⑤⑧ ☛✍✎✟✞✠✑✍ ✟☛✔ ✞✓✟✞ ✡✒ ☞✟✔✠✥s ✘✍✗✡❛✍s s❛✟✏✏✍☞
①③①⑨④⑩ ❶❷❸❹ ❺✈⑨ ♠⑩✉⑨✈④①③ ♣q✈❻ ❻①♣③❼ ✇✠✞✓ ✠☛✗☞✍✟s✍ ✡✒ ❩ ✕ ✖✓✠s ❛✍✟☛s ✞✓✟✞ ✍✏✍✗✞☞✡☛
❽❿➀ ➀➁➀➂➃➄ ➅➆ ➇❿➀ ➀➈➀➉➇➂➅➁ ➊➁ ➋ ❿➄➌➂➅➃➀➁ ✇✠✏✏ ✘✍ ✞✠✎✓✞✏✌ ✘✡✥☛✔ ✞✡ ✞✓✍ ☛✥✗✏✍✥s✕
➋➇➅➍ ❿➋➎ ➋ ➁➀➃➋➇➊➏➀ ➎➊➃➁ ➆➅➂ ➋➈➈ ➐➅➎➎➊➑➈➀
➅➂➑➊➇➎ ➒➀➓➔ →➔➣↔↕➔ ➙❿➋➇ ➌➅➀➎ ➇❿➊➎ ➁➀➃➋➇➊➏➀ ✍✮ ■✞ ✠s ✟✏s✡ ❡✡ss✠✘✏✍ ✞✡ ✗✟✏✗✥✏✟✞✍ ✞✓✍
➎➊➃➁ ➉➅➁➏➀➄➛ ❽❿➊➎ ➁➀➃➋➇➊➏➀ ➎➊➃➁ ➍➀➋➁➎ ➇❿➋➇ ✑✍✏✡✗✠✞✠✍s ✡✒ ✍✏✍✗✞☞✡☛s ❛✡✑✠☛✎ ✠☛ ✞✓✍s✍
➇❿➀ ➀➁➀➂➃➄ ➅➆ ➇❿➀ ➀➈➀➉➇➂➅➁ ➊➁ ➇❿➀ ➋➇➅➍ ➊➎ ✡☞✘✠✞s✕ ✛✏✞✓✡✥✎✓ ✞✓✍ ❡☞✍✗✠s✍ ✍♦✥✟✞✠✡☛ ✠s
➈➅➜➀➂ ➇❿➋➁ ➇❿➀ ➀➁➀➂➃➄ ➅➆ ➋ ➆➂➀➀ ➀➈➀➉➇➂➅➁ ➋➇ ☛✡✞ ✎✠✑✍☛ ✓✍☞✍✙ ♦✥✟✏✠✞✟✞✠✑✍✏✌ ✞✓✍
➂➀➎➇➔ ➝ ➆➂➀➀ ➀➈➀➉➇➂➅➁ ➋➇ ➂➀➎➇ ➊➎ ➋➁ ➀➈➀➉➇➂➅➁ ❛✟✎☛✠✞✥✔✍ ✡✒ ✑✍✏✡✗✠✞✌ ✡✒ ✍✏✍✗✞☞✡☛
➇❿➋➇ ➊➎ ➊➁➆➊➁➊➇➀➈➄ ➆➋➂ ➋➜➋➄ ➆➂➅➍ ➇❿➀ ➁➞➉➈➀➞➎ ✠☛✗☞✍✟s✍s ✇✠✞✓ ✠☛✗☞✍✟s✍ ✡✒ ❡✡s✠✞✠✑✍ ✗✓✟☞✎✍
➋➁➌ ➊➎ ➋➎➎➊➃➁➀➌ ➇❿➀ ➀➁➀➂➃➄ ➏➋➈➞➀ ➅➆ ➟➀➂➅➔ ✡☛ ✞✓✍ ☛✥✗✏✍✥s ✟☛✔ ✔✍✗☞✍✟s✍s ✇✠✞✓
➠➋➇❿➀➍➋➇➊➉➋➈➈➄➡ ➇❿➊➎ ➉➅➂➂➀➎➐➅➁➌➎ ➇➅ ✠☛✗☞✍✟s✍ ✡✒ ❡☞✠☛✗✠❡✟✏ ♦✥✟☛✞✥❛ ☛✥❛✘✍☞✕
➎➀➇➇➊➁➃ ➁ ➀➓➞➋➈ ➇➅ ➊➁➆➊➁➊➇➄ ➊➁ ➇❿➀ ➀➓➞➋➇➊➅➁ ✜✢✣✢✤ ❊✦✧★✩✪✩✫✬✭✪ ✭✯ ✰✬✪✱ ✲✧✱✳✫✴✵✶ ✭✯
➒→➔➣↔↕ ➎➅ ➇❿➋➇ ➢➤➥➦➔ ➝➎ ➇❿➀ ➀➈➀➉➇➂➅➁ ➃➀➇➎
➉➈➅➎➀➂ ➇➅ ➇❿➀ ➁➞➉➈➀➞➎ ➒➋➎ ➧ ➌➀➉➂➀➋➎➀➎↕➡ ➢➨ ❍✸✺✴✭✻✱✪
➑➀➉➅➍➀➎ ➈➋➂➃➀➂ ➊➁ ➋➑➎➅➈➞➇➀ ➏➋➈➞➀ ➋➁➌ ➍➅➂➀ ▲✠☛✍ s❡✍✗✞☞✥❛ ✡✘s✍☞✑✍✔ ✠☛ ✗✟s✍ ✡✒ ✓✌✔☞✡✎✍☛
➋➁➌ ➍➅➂➀ ➁➀➃➋➇➊➏➀➔ ❽❿➀ ➍➅➎➇ ➁➀➃➋➇➊➏➀ ✟✞✡❛✙ ✟s ❛✍☛✞✠✡☛✍✔ ✠☛ s✍✗✞✠✡☛ ✷✕✚✕✚✙ ✗✟☛ ✘✍
➀➁➀➂➃➄ ➏➋➈➞➀ ➊➎ ➃➊➏➀➁ ➑➄ ➧➥➣ ➜❿➊➉❿ ✍✼❡✏✟✠☛✍✔ ♦✥✟☛✞✠✞✟✞✠✑✍✏✌ ✥s✠☛✎ ✽✡✓☞✾s ❛✡✔✍✏✕
➉➅➂➂➀➎➐➅➁➌➎ ➇➅ ➇❿➀ ➍➅➎➇ ➎➇➋➑➈➀ ➅➂➑➊➇➔ ➙➀ ✛✗✗✡☞✔✠☛✎ ✞✡ ✟ss✥❛❡✞✠✡☛ ✷✙ ☞✟✔✠✟✞✠✡☛ ❞✍☛✍☞✎✌✮
➉➋➈➈ ➇❿➊➎ ➇❿➀ ➃➂➅➞➁➌ ➎➇➋➇➀➔ ✠s ✟✘s✡☞✘✍✔ ✠✒ ✞✓✍ ✍✏✍✗✞☞✡☛ ❛✡✑✍s ✒☞✡❛ ✞✓✍
✡☞✘✠✞ ✡✒ s❛✟✏✏✍☞ ✿☞✠☛✗✠❡✟✏ ♦✥✟☛✞✥❛ ☛✥❛✘✍☞
➩✓✍☛ ✞✓✍ ✍✏✍✗✞☞✡☛ ✠s ✒☞✍✍ ✒☞✡❛ ✞✓✍ ✞✡ ✞✓✍ ✡☞✘✠✞ ✡✒ ✓✠✎✓✍☞ ✿☞✠☛✗✠❡✟✏ ♦✥✟☛✞✥❛
✠☛✒✏✥✍☛✗✍ ✡✒ ☛✥✗✏✍✥s✙ ✞✓✍ ✍☛✍☞✎✌ ✠s ✞✟➫✍☛ ✟s ☛✥❛✘✍☞✙ ✇✓✍☞✍✟s ✞✓✍ ☞✟✔✠✟✞✠✡☛ ❞✍☛✍☞✎✌✮ ✠s
➭✍☞✡✕ ✖✓✍ ✍✏✍✗✞☞✡☛ ✠☛ ✞✓✠s s✠✞✥✟✞✠✡☛ ✠s ✍❛✠✞✞✍✔ ✠✒ ✞✓✍ ✍✏✍✗✞☞✡☛ ❛✡✑✍s ✒☞✡❛ ✓✠✎✓✍☞ ✡☞✘✠✞
✟ss✡✗✠✟✞✍✔ ✇✠✞✓ ✞✓✍ s✞✟✞✠✡☛✟☞✌ s✞✟✞✍ ✡✒ ✞✡ ✏✡✇✍☞ ✡☞✘✠✞✕ ✖✓✍ ✍☛✍☞✎✌ ✎✟❡ ✘✍✞✇✍✍☛ ✞✓✍
✿☞✠☛✗✠❡✟✏ ➯✥✟☛✞✥❛ ☛✥❛✘✍☞ ❃ ♥ ❃ ➲ ✟☛✔ ✠s ✞✇✡ ✡☞✘✠✞s ✠s ✎✠✑✍☛ ✘✌ ✍♦✥✟✞✠✡☛ ❞✷✕t❀✮
✗✟✏✏✍✔ ✟s ✠✡☛✠➭✍✔ ✓✌✔☞✡✎✍☛ ✟✞✡❛✕ ➩✓✍☛ ✞✓✍ ❁❂ ❃ ❂❢ ❄ ❂✐ ❞✷✕t❀✮
✍✏✍✗✞☞✡☛ ✠s ✟✞✞☞✟✗✞✍✔ ✘✌ ✞✓✍ ☛✥✗✏✍✥s ✟☛✔ ✠s
❡☞✍s✍☛✞ ✠☛ ✡☞✘✠✞ ☛✙ ✞✓✍ ✍☛✍☞✎✌ ✠s ✍❛✠✞✞✍✔ ✟☛✔ ❅✡❛✘✠☛✠☛✎ ✍♦✥✟✞✠✡☛s ❞✷✕t✚✮ ✟☛✔ ❞✷✕t❀✮
✠✞s ✍☛✍☞✎✌ ✠s ✏✡✇✍☞✍✔✕ ✖✓✟✞ ✠s ✞✓✍ ☞✍✟s✡☛ ✒✡☞ ❋ ❘ ●
✞✓✍ ❡☞✍s✍☛✗✍ ✡✒ ☛✍✎✟✞✠✑✍ s✠✎☛ ✠☛ ✍♦✥✟✞✠✡☛ ❁ ❂ ❏ ❑ ❾ ❆❇ ▼ ❾ ❞✇✓✍☞✍ ♥ ✐ ✟☛✔ ♥ ❢
❞✷✕t✚✮ ✟☛✔ ✔✍❡✠✗✞s ✠✞s s✞✟✘✠✏✠✞✌ ☞✍✏✟✞✠✑✍ ✞✡ ✞✓✍ ◆ ♥❉ ❖
☞✍✒✍☞✍☛✗✍ s✞✟✞✍ ✡✒ ➭✍☞✡ ✍☛✍☞✎✌ ✟☛✔ ♥ ❃ ➲✕ s✞✟☛✔ ✒✡☞ ✠☛✠✞✠✟✏ ✡☞✘✠✞ ✟☛✔ ✒✠☛✟✏ ✡☞✘✠✞s✮
✔✮ ✽✡✓☞✾s ✞✓✍✡☞✌ ✗✟☛ ✟✏s✡ ✘✍ ✟❡❡✏✠✍✔ ✞✡ ✞✓✍ ◗t t❙
✠✡☛s ✗✡☛✞✟✠☛✠☛✎ ✡☛✏✌ ✡☛✍ ✍✏✍✗✞☞✡☛✙ s✠❛✠✏✟☞ ❁❂ ❏ ❘ ❆ ❚ ❇ ❾ ❇
✞✡ ✞✓✟✞ ❡☞✍s✍☛✞ ✠☛ ✓✌✔☞✡✎✍☛ ✟✞✡❛✕ r✡☞ ❯ ♥ P ♥❉ ❱
✍✼✟❛❡✏✍✙ ➳✍➵ ▲✠➸➵✙ ✽✍➺➵ ✟☛✔ s✡ ✡☛✕ ✖✓✍ ❞✷✙t❲✮
✍☛✍☞✎✠✍s ✡✒ ✞✓✍ s✞✟✞✠✡☛✟☞✌ s✞✟✞✍s ✖✓✍ ✒☞✍♦✥✍☛✗✌ ❞❳ ✮ ✟ss✡✗✠✟✞✍✔ ✇✠✞✓ ✞✓✍
✟ss✡✗✠✟✞✍✔ ✇✠✞✓ ✞✓✍s✍ ➫✠☛✔s ✡✒ ✠✡☛s ❞✟✏s✡ ✟✘s✡☞❡✞✠✡☛ ✟☛✔ ✍❛✠ss✠✡☛ ✡✒ ✞✓✍ ❡✓✡✞✡☛ ✗✟☛
➫☛✡✇☛ ✟s ✓✌✔☞✡✎✍☛ ✏✠➫✍ s❡✍✗✠✍s✮ ✟☞✍ ✎✠✑✍☛ ✘✍ ✍✑✟✏✥✟✞✍✔ ✘✌ ✥s✠☛✎ ✍♦✥✟✞✠✡☛ ❞✷✕t❜✮
✘✌ ✞✓✍ ✍✼❡☞✍ss✠✡☛✕
❁ ❂ ❘❆ ❬
❫❏ ❏
❂ ➻ ❏ ❾ ✷✕t❜ × t❥ ❞✷✕t➼✮ ❤ ❤ ❭❪
✟☛✔ ☞✟✔✠✠ ✘✌ ✞✓✍ ✍✼❡☞✍ss✠✡☛
✷✕t❜ × t❥❦❴❵
➚➪➶➹➘➮ ➽ ➴ ❏ ❞✷✕t❜✮
➷➾ ✃ ➬ ❞✷✕t❐✮ ❀✕❀✷❀ × t❥❦❝❣

44 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

45

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✹

✎ ■✗ ✖✚ ❛✔ ✘♠✖✚✚✖✛✔ ✘✔✘✙❡❅
❂ ✸☛✷☞ ✏ ✌✍✶✡ ✑ ✭✷☛✌☞✓ ❚t✘ ✜✙✘❏✤✘✔❀❅ ✛✜ ✗t✘ ❁t✛✗✛✔ ✭✗❛⑥✖✔❡
✒♥
✘✔✘✙❡❅ ✖✔ ✗✘✙♠✚ ✛✜ ♠❛❡✔✖✗✤✕✘✓ ✖✚ ❡✖✣✘✔
❛✔✕ ✖✔ ✗✘✙♠✚ ✛✜ ✢❛✣✘✔✤♠✥✘✙✚ ✭✦ ✓ ✥❅

✩ ✧ ⑩⑧
✮ ❘ ❶ ⑦
✮ ✪ ✪ ❍ ✫ ✭✷☛✷✍✓ ⑨
❝ ❤❝ ✫★

❹❷
❻❼❽❿ ➀➁
✯✰ ➂
✱✲✳✴ × ✵✺ s ❹❸❺
✻ ➃❼➃➄➃ ➀➁
✽ ❾
✱ × ✵✺ ✼ s
❨ ➅☛☞✌ ✌✍➆➇ ➈➉

✻ ✵✲✺✴✾✿✿ × ✵✺ ➍ ➊➋➌ ➒
✭✷☛✷✌✓ ➓ ➎ ➎
➔ ➏➋➐➑
■✔ ❀❛✚✘ ✛✜ ❛✥✚✛✙❁✗✖✛✔ ✚❁✘❀✗✙✤♠❃ ♥❢ ❄ ♥✐ ❛✔✕ P❑♦▲▼◆❖ ◗❯❱❱
✗t✘ ✗✘✙♠ ✖✔ ✗t✘ ❁❛✙✘✔✗t✘✚✖✚ ✖✚ ❁✛✚✖✗✖✣✘ ❛✔✕
→❛❈❀✤❈❛✗✘ ✗t✘ ✘✔✘✙❡❅ ❛✚✚✛❀✖❛✗✘✕ ✢✖✗t ✗t✘
✘✔✘✙❡❅ ✖✚ ❛✥✚✛✙✥✘✕☛ ❆✔ ✗t✘ ✛✗t✘✙ t❛✔✕ ✖✔ ❀❛✚✘
✜✖✙✚✗ ✛✙✥✖✗ ✛✜ ➈✘➣ ☛ ❳t❛✗ ✖✚ ✗t✘ ✙❛✕✖✤✚ ✛✜
✛✜ ✘♠✖✚✚✖✛✔ ✚❁✘❀✗✙✤♠ ♥✐ ❄ ♥❢ ❃ ❇ ❊ ✖✚ ✔✘❡❛✗✖✣✘
✗t✖✚ ✛✙✥✖✗❬
❛✔✕ ✘✔✘✙❡❅ ✖✚ ✙✘❈✘❛✚✘✕☛
❚t✘ ✘❉❁✙✘✚✚✖✛✔ ✭✷☛✌❋✓ ✖✚ ✚✖♠✖❈❛✙ ✗✛ ✗t❛✗ ❭♦▼❪❫❴♦❵
✤✚✘✕ ✥❅ ✉❅✕✥✘✙❡ ✭✷☛☞✓ ✕✘✙✖✣✘✕ ✘♠❁✖✙✖❀❛❈❈❅ ↕➙➋➑➛ ➒ ➑
✤✚✖✔❡ ✗t✘ ✘❉❁✘✙✖♠✘✔✗❛❈ ✕❛✗❛ ❛✣❛✖❈❛✥❈✘ ❛✗ ✗t❛✗ ➜↔ ➞ ➟ ❛✗✛♠➠➆

✗✖♠✘☛ ●✤✙✗t✘✙❃ ✘❛❀t ✚❁✘❀✗✙❛❈ ❈✖✔✘❃ ✢t✘✗t✘✙ ✖✔
❛✥✚✛✙❁✗✖✛✔ ✛✙ ✘♠✖✚✚✖✛✔ ✚❁✘❀✗✙✤♠❃ ❀❛✔ ✥✘ ●✛✙ ➈✘➣ ❃ ♥ ❨ ✌❃ ➡ ❨ ✷
❛✚✚✛❀✖❛✗✘✕ ✗✛ ✗t✘ ❁❛✙✗✖❀✤❈❛✙ ✗✙❛✔✚✖✗✖✛✔ ✖✔ ➤➥➦➧➨ ➫ ➧
t❅✕✙✛❡✘✔ ❛✗✛♠☛ ■✔ ❀❛✚✘ ✛✜ ❈❛✙❡✘ ✔✤♠✥✘✙ ✛✜ ➩➢ ➭ ➯
t❅✕✙✛❡✘✔ ❛✗✛♠✚❃ ✕✖✜✜✘✙✘✔✗ ❁✛✚✚✖✥❈✘ ✗✙❛✔✚✖✗✖✛✔✚
❀❛✔ ✥✘ ✛✥✚✘✙✣✘✕ ❛✔✕ ✗t✤✚ ❈✘❛✕✖✔❡ ✗✛ ❈❛✙❡✘ ❚t✘ ✙❛✕✖✤✚ ✛✜ ✗t✘ ✛✙✥✖✗ ✖✚ ❡✖✣✘✔ ✥❅
✔✤♠✥✘✙ ✛✜ ✚❁✘❀✗✙❛❈ ❈✖✔✘✚☛ ❚t✘ ✥✙✖❡t✗✔✘✚✚ ✛✙ ✘❏✤❛✗✖✛✔ ✭✷☛✌❩✓
✖✔✗✘✔✚✖✗❅ ✛✜ ✚❁✘❀✗✙❛❈ ❈✖✔✘✚ ✕✘❁✘✔✕✚ ✤❁✛✔ ✗t✘ ↕➌➋➌➲➙➐ ➳
✔✤♠✥✘✙ ✛✜ ❁t✛✗✛✔✚ ✛✜ ✚❛♠✘ ✢❛✣✘❈✘✔❡✗t ✛✙ ➵➸ ➞

✜✙✘❏✤✘✔❀❅ ❛✥✚✛✙✥✘✕ ✛✙ ✘♠✖✗✗✘✕☛
❜✖✔❀✘ ♥ ❨ ✌❃ ❛✔✕ ➻ ❨ ✷
P❑♦▲▼◆❖ ◗❯❱❲ ↕➌➋➌➲➙➐ ➳
➵➸ ➞
❳t❛✗ ❛✙✘ ✗t✘ ✜✙✘❏✤✘✔❀❅ ❛✔✕ ✢❛✣✘❈✘✔❡✗t ➙
✛✜ ❛ ❁t✛✗✛✔ ✘♠✖✗✗✘✕ ✕✤✙✖✔❡ ❛ ✗✙❛✔✚✖✗✖✛✔
✜✙✛♠ ♥ ❨ ❩ ✚✗❛✗✘ ✗✛ ✗t✘ ♥ ❨ ✷ ✚✗❛✗✘ ✖✔ ✗t✘ ◗❯➼❯◗ ➽❴❖❴❫➾❫❴♦❵➚ ♦➪ ➶♦➹❑➘➚ ➴♦➷◆▼
t❅✕✙✛❡✘✔ ❛✗✛♠❬
r✛t✙➬✚ ♠✛✕✘❈ ✛✜ ✗t✘ t❅✕✙✛❡✘✔ ❛✗✛♠ ✢❛✚ ✔✛
❭♦▼❪❫❴♦❵ ✕✛✤✥✗ ❛✔ ✖♠❁✙✛✣✘♠✘✔✗ ✛✣✘✙ ✉✤✗t✘✙✜✛✙✕➬✚
❜✖✔❀✘ ♥❞ ❨ ❩ ❛✔✕ ♥❣ ❨ ✷❃ ✗t✖✚ ✗✙❛✔✚✖✗✖✛✔ ✔✤❀❈✘❛✙ ♠✛✕✘❈❃ ❛✚ ✖✗ ❀✛✤❈✕ ❛❀❀✛✤✔✗ ✜✛✙ ✗t✘
❡✖✣✘✚ ✙✖✚✘ ✗✛ ❛ ✚❁✘❀✗✙❛❈ ❈✖✔✘ ✖✔ ✗t✘ ✣✖✚✖✥❈✘ ✚✗❛✥✖❈✖✗❅ ❛✔✕ ❈✖✔✘ ✚❁✘❀✗✙❛ ✛✜ t❅✕✙✛❡✘✔ ❛✗✛♠
✙✘❡✖✛ ✔ ✛ ✜ ✗ t✘ r❛ ❈♠✘✙ ✚ ✘✙✖✘✚ ☛ ● ✙✛♠ ❛✔✕ t❅✕✙✛❡✘✔ ❈✖⑥✘ ✖✛✔✚ ✭✜✛✙ ✘❉❛♠❁❈✘❃ ➈✘➣ ❃ ➮✖➱➣ ❃
✘❏✤❛✗✖✛✔ ✭✷☛✌❋✓ r✘✃➣ ❃ ❛✔✕ ✚✛ ✛✔✓☛ ➈✛✢✘✣✘✙❃ r✛t✙➬✚ ♠✛✕✘❈ ✢❛✚
✗✛✛ ✚✖♠❁❈✘ ✗✛ ❛❀❀✛✤✔✗ ✜✛✙ ✗t✘ ✜✛❈❈✛✢✖✔❡ ❁✛✖✔✗✚☛
③② ❥ ❦❧♣q ④ ♣✈ ✖✓ ■✗ ✜❛✖❈✚ ✗✛ ❛❀❀✛✤✔✗ ✜✛✙ ✗t✘ ✜✖✔✘✙ ✕✘✗❛✖❈✚
✭✕✛✤✥❈✘✗❃ ✗t❛✗ ✖✚ ✗✢✛ ❀❈✛✚✘❈❅ ✚❁❛❀✘✕ ❈✖✔✘✚✓
❥ ⑤ ✇❧①q ④ ♣ ✛✜ ✗t✘ t❅✕✙✛❡✘✔ ❛✗✛♠ ✚❁✘❀✗✙✤♠ ✛✥✚✘✙✣✘✕

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

46

✹ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❜❃ ❄❅❆❇❉ ❅❊❋●❆❅❍❆❏❑❍▼❖ ❅❋▼❏❍◗❊❅❏❊❋❆❏


▲✟✠✡☛ ☞✌ ✍✎✟♦✏✡✌ ✑✒✓✔✕✖✒✔✓✗✘
❍▼❏●❇❆t❄▼❅❘ ❙●❆❅ ❚❊❖▼❯ ❆❅ ❑❯❅❊ ❄❇❑❜❯▼ ❍❊
▼❱❋❯❑❆❇ ❍●▼ ❅❋▼❏❍◗❄❚ ❊❲ ❑❍❊❚❅ ❊❍●▼◗ ❍●❑❇ ✙✚✛✜✢ ✣✤ ✥✦✚✧★✜✤✩ ✪ ✫✦✤❡✬✭
●❃❖◗❊❉▼❇❳ ❲❊◗ ▼❱❑❚❋❯▼❳ ●▼❯❆❄❚ ❑❍❊❚ ❩●❆❏● ♣✭✮✢✜✬✜✢✯✩ ✢✯✛✣✜✤✣ ✭✜✢✯✚✦✮ ✪✢ ✪❡
❋❊❅❅▼❅❅▼❅ ❊❇❯❃ ❍❩❊ ▼❯▼❏❍◗❊❇❅❘ ❬❄◗❍●▼◗❳ ✛❡✣✤✦✧✦✪✣✛✪✯✤ ✜❡ ✯✭✤ ✤✪✦★✮
❭❊●◗❪❅ ❍●▼❊◗❃ ❩❑❅ ❑❯❅❊ ❄❇❑❜❯▼ ❍❊ ▼❱❋❯❑❆❇ ✶✰✶✱✲✢✳ ✴✜✢ ✜❡✯✤✦✤✢✯ ✯✛✦❡✤✣ ✯✚
❍●▼ ❅❋❯❆❍❍❆❇❉ ❊❲ ❅❋▼❏❍◗❑❯ ❯❆❇▼❅ ❆❇ ❍●▼ ✢ ✬✜✤❡✬✤ ✪✢ ✪ ✦✤✢✛★✯ ✚✵ ✭✜✢
❋◗▼❅▼❇❏▼ ❊❲ ❚❑❉❇▼❍❆❏ ❲❆▼❯❖ ❫❴▼▼❚❑❇ ▼❲❲▼❏❍❢ ✪✢✢✜✧❡❛✤❡✯ ✯✚ ✦✪✣✜✚
❊◗ ❑❇ ▼❯▼❏❍◗❆❏ ❲❆▼❯❖ ❫❵❍❑◗❞ ▼❲❲▼❏❍❢❘ ✬✚❛❛✛❡✜✬✪✯✜✚❡✢ ✜❡ ❝✚✦★✣ ❝✪✦
❆❆❢ ❣❍ ❏❊❄❯❖ ❇❊❍ ▼❱❋❯❑❆❇ ❍●▼ ❑❜❆❯❆❍❃ ❊❲ ❑❍❊❚❅ ❍❊ ■✳ ✴✤ ✦✤✬✤✜✷✤✣ ✭✜✢ ✸✦✳ ✺✬✳ ✵✦✚❛ ✯✭✤ ✻❡✜✷✤✦✢✜✯✮ ✚✵
❲❊◗❚ ❚❊❯▼❏❄❯▼❅ ❜❃ ❏●▼❚❆❏❑❯ ❜❊❇❖❅❘ P✪✦✜✢ ✜❡ ✶✰✼✽✳ ✴✤ ✾✪✢ ♣✦✚✵✤✢✢✚✦ ✚✵ ✯✭✤✚✦✤✯✜✬✪★
♣✭✮✢✜✬✢ ✪✯ ✯✭✤ ✻❡✜✷✤✦✢✜✯✮ ✚✵ P✪✦✜✢ ✵✦✚❛ ✶✰✿✼ ✛❡✯✜★★
❣❇ ❊❍●▼◗ ❩❊◗❖❅❳ ❍❑❞❆❇❉ ❆❇❍❊ ❑❏❏❊❄❇❍ ❍●▼
✭✜✢ ✦✤✯✜✦✤❛✤❡✯ ✜❡ ✶✰❀✼✳ ✴✤ ✾✪✢ ✪✾✪✦✣✤✣ ✯✭✤
❋❊❆❇❍❅ ❚▼❇❍❆❊❇▼❖ ❑❜❊❤▼❳ ❊❇▼ ❇▼▼❖❅ ❑ ❜▼❍❍▼◗
◆✚❁✤★ P✦✜❂✤ ✜❡ P✭✮✢✜✬✢ ✜❡ ✶✰✼✰✳
❍●▼❊◗❃ ❩●❆❏● ❏❑❇ ▼❱❋❯❑❆❇ ❍●▼ ❅❑❯❆▼❇❍ ❲▼❑❍❄◗▼❅
❊❲ ❍●▼ ❅❍◗❄❏❍❄◗▼ ❊❲ ❏❊❚❋❯▼❱ ❑❍❊❚❅❘
❩●❆❏● ❆❅ ❜❑❅▼❖ ❊❇ ❍●▼ ❩❑❤▼❯❆❞▼ ❜▼●❑❤❆❊❄◗ ❊❲
✐❥❦ ❧♠♥qrs✉ ✈✇q①❧✇② ②③④⑤q①⑥④q⑦ ▼❯▼❏❍◗❊❇❅ ➈❄❅❍ ❑❅ ❑❇ ❊◗❖❆❇❑◗❃ ❚❆❏◗❊❅❏❊❋▼
②♠s③⑦ ♠⑧ ❧⑤③ q❧♠② ❄❍❆❯❆❅▼❅ ❍●▼ ❩❑❤▼ ❇❑❍❄◗▼ ❊❲ ❯❆❉●❍❘ ➎❇ ▼❯▼❏❍◗❊❇
❣❇ ❤❆▼❩ ❊❲ ❍●▼ ❅●❊◗❍❏❊❚❆❇❉ ❊❲ ❍●▼ ❭❊●◗❪❅ ❚❊❖▼❯❳ ❚❆❏◗❊❅❏❊❋▼ ❆❅ ❑ ❋❊❩▼◗❲❄❯ ❍❊❊❯ ❆❇ ❚❊❖▼◗❇
❑❍❍▼❚❋❍❅ ❩▼◗▼ ❚❑❖▼ ❍❊ ❖▼❤▼❯❊❋ ❑ ❚❊◗▼ ❅❏❆▼❇❍❆❲❆❏ ◗▼❅▼❑◗❏● ❜▼❏❑❄❅▼ ❆❍ ❑❏●❆▼❤▼❅ ❑
❅❄❆❍❑❜❯▼ ❑❇❖ ❉▼❇▼◗❑❯ ❚❊❖▼❯ ❲❊◗ ❑❍❊❚❅❘ ❙❩❊ ❚❑❉❇❆❲❆❏❑❍❆❊❇ ❊❲ ❑❜❊❄❍ ⑩➏ ❚❆❯❯❆❊❇ ❍❆❚▼❅❘
❆❚❋❊◗❍❑❇❍ ❖▼❤▼❯❊❋❚▼❇❍❅ ❩●❆❏● ❏❊❇❍◗❆❜❄❍▼❖ ❣❍ ❇▼▼❖❅ ❍❊ ❜▼ ❇❊❍▼❖ ❍●❑❍ ❑❏❏❊◗❖❆❇❉ ❍❊ ❖▼
❅❆❉❇❆❲❆❏❑❇❍❯❃ ❆❇ ❍●▼ ❲❊◗❚❄❯❑❍❆❊❇ ❊❲ ❅❄❏● ❑ ❭◗❊❉❯❆▼❳ ▼❤▼◗❃ ❊❜➈▼❏❍ ❆❇ ❚❊❍❆❊❇ ●❑❅ ❑ ❩❑❤▼
❚❊❖▼❯ ❩▼◗▼ ⑨ ❏●❑◗❑❏❍▼◗❘ ❙●▼ ❩❑❤▼❯▼❇❉❍●❅ ❑❅❅❊❏❆❑❍▼❖ ❩❆❍●
⑩❘ ❶❄❑❯ ❜▼●❑❤❆❊❄◗ ❊❲ ❚❑❍❍▼◗❳ ❊◗❖❆❇❑◗❃ ❊❜➈▼❏❍❅ ❑◗▼ ❅❊ ❅●❊◗❍ ❫❜▼❏❑❄❅▼ ❊❲ ❍●▼❆◗
❯❑◗❉▼ ❚❑❅❅▼❅❢ ❍●❑❍ ❍●▼❆◗ ❩❑❤▼ ❋◗❊❋▼◗❍❆▼❅
❷❘ ❸▼❆❅▼❇❜▼◗❉ ❄❇❏▼◗❍❑❆❇❍❃ ❋◗❆❇❏❆❋❯▼❘ ❏❑❇❇ ❊❍ ❜▼ ❖▼ ❍▼ ❏❍▼❖❘ ❙●▼ ❩ ❑❤▼ ❯▼❇ ❉❍● ❅
✐❥❦❥❹ s❺❻❼ ❽❾❿❻➀➁➂❺➃ ➂➄ ②❻➅➅❾➃ ❑❅❅❊❏❆❑❍▼❖ ❩❆❍● ▼❯▼❏❍◗❊❇❅ ❑❇❖ ❊❍●▼◗ ❅❄❜❑❍❊❚❆❏
❋❑◗❍❆❏❯▼❅ ❫❩❆❍● ❤▼◗❃ ❅❚❑❯❯ ❚❑❅❅❢ ❏❑❇ ●❊❩▼❤▼◗
❙●▼ ❬◗▼❇❏● ❋●❃❅❆❏❆❅❍❳ ❖▼ ❭◗❊❉❯❆▼ ❆❇ ⑩➆❷➇ ❜▼ ❖▼❍▼❏❍▼❖ ▼❱❋▼◗❆❚▼❇❍❑❯❯❃❘ ➐▼❅❄❯❍❅ ❊❜❍❑❆❇▼❖
❋◗❊❋❊❅▼❖ ❍●❑❍ ❚❑❍❍▼◗❳ ❯❆❞▼ ◗❑❖❆❑❍❆❊❇❳ ❅●❊❄❯❖ ❲◗❊❚ ❍●▼ ❲❊❯❯❊❩❆❇❉ ❋◗❊❜❯▼❚❅ ❋◗❊❤▼ ❍●▼❅▼
❑❯❅❊ ▼❱●❆❜❆❍ ❖❄❑❯ ❜▼●❑❤❆❊❄◗ ❆❘▼❘❳ ❜❊❍● ❋❑◗❍❆❏❯▼ ❋❊❆❇❍❅ t❄❑❯❆❍❑❍❆❤▼❯❃❘
❑❇❖ ❩❑❤▼❯❆❞▼ ❋◗❊❋▼◗❍❆▼❅❘ ❙●❆❅ ❚▼❑❇❅ ❍●❑❍ ➈❄❅❍
❑❅ ❍●▼ ❋●❊❍❊❇ ●❑❅ ❚❊❚▼❇❍❄❚ ❑❅ ❩▼❯❯ ❑❅ ➑➃➂➒❼❾➓ ✐❥❹✐
❩❑❤▼ ❯▼❇❉❍●❳ ▼❯▼❏❍ ◗❊❇❅ ❅●❊❄❯❖ ❑❯❅❊ ●❑❤▼
➔●❑❍ ❩❆❯❯ ❜▼ ❍●▼ ❩❑❤▼❯▼❇❉❍● ❊❲ ❑ ❜❑❯❯ ❊❲
❚❊❚▼❇❍❄❚ ❑❅ ❩▼❯❯ ❑❅ ❩❑❤▼❯▼❇❉❍●❳ ❖▼ ❭◗❊❉❯❆▼❳
❚❑❅❅ →❘⑩ ❞❉ ❚❊❤❆❇❉ ❩❆❍● ❑ ❤▼❯❊❏❆❍❃ ❊❲ ⑩→
❲◗❊❚ ❍●❆❅ ❑❇❑❯❊❉❃❳ ❉❑❤▼ ❍●▼ ❲❊❯❯❊❩❆❇❉ ◗▼❯❑❍❆❊❇
❚ ❅➣↔ ↕
❜▼❍❩▼▼❇ ❩❑❤▼❯▼❇❉❍● ❫➉❢ ❑❇❖ ❚❊❚▼❇❍❄❚ ❫❋❢ ❊❲
❑ ❚❑❍▼◗❆❑❯ ❋❑◗❍❆❏❯▼❘ ✉➂❼❺➅➁➂➙
➎❏❏❊◗❖❆❇❉ ❍❊ ❖▼ ❭◗❊❉❆❯▼ ▼t❄❑❍❆❊❇ ❫❷❘❷❷❢
➊ ➊
➉➍ ➍ ❫❷❘❷❷❢
➋❤ ➌ ➢ ➛➜➝➞
➥➦ ➦
➤➟ ➛➠➝➡
❩●▼◗▼ ➋ ❆❅ ❍●▼ ❚❑❅❅ ❊❲ ❍●▼ ❋❑◗❍❆❏❯▼❳ ❤ ❆❍❅
❤▼❯❊❏❆❍❃ ❑❇❖ ➌ ❆❍❅ ❚❊❚▼❇❍❄❚❘ ❖▼ ❭◗❊❉❯❆▼❪❅ ➧ ➨❘➨❷➨ ⑩→➣➩➫ ❚ ❫➭ ➧ ❞❉ ❚➯ ❅➣➯❢
❋◗▼❖❆❏❍❆❊❇ ❩❑❅ ❏❊❇❲❆◗❚▼❖ ▼❱❋▼◗❆❚▼❇❍❑❯❯❃
➑➃➂➒❼❾➓ ✐❥❹➲
❩●▼❇ ❆❍ ❩❑❅ ❲❊❄❇❖ ❍●❑❍ ❑❇ ▼❯▼❏❍◗❊❇ ❜▼❑❚
❄❇❖▼ ◗❉❊▼ ❅ ❖❆ ❲ ❲◗❑❏❍❆ ❊❇❳ ❑ ❋● ▼❇ ❊❚▼ ❇ ❊❇ ❙●▼ ❚❑❅❅ ❊❲ ❑❇ ▼❯▼❏❍◗❊❇ ❆❅ ➆❘⑩×⑩→➣➩↔ ❞❉❘
❏●❑◗❑❏❍▼◗❆❅❍❆❏ ❊❲ ❩❑❤▼❅❘ ❙●❆❅ ❲❑❏❍ ●❑❅ ❜▼▼❇ ❋❄❍ ❣❲ ❆❍❅ ➳❘➵❘ ❆❅ ➸❘→×⑩→➣➯➺ ➭❳ ❏❑❯❏❄❯❑❍▼ ❆❍❅
❍❊ ❄❅▼ ❆❇ ❚❑❞❆❇❉ ❑❇ ▼❯▼❏❍◗❊❇ ❚❆❏◗❊❅❏❊❋▼❳ ❩❑❤▼❯▼❇❉❍●❘

46 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

47

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✹

✡☛☞✌✍✎☛✏ ❑▲✕ ▼❑▲✕① ▲❍✓⑥⑤ ✒◆ ❑▲✕ ✈✕■▼✔✒❑❡ ▼◆ ❑▲✕ ✕■✕✔❑①▼✓


✒✰ ❣✓▼◗✓ ❖①✕✔✒✰✕■❡ ❾➎❾✈➑ ❿ ✒✰ ✰✯❍■■❿⑤ ❑▲✕✓ ❑▲✕
✑✒✓✔✕ ✖✗ ✘✗ ✙ ✚ ♠✈✷
❖▼✰✒❑✒▼✓ ▼◆ ❑▲✕ ✕■✕✔❑①▼✓ ◗✒■■ ③✕ ❏✓✔✕①❑❍✒✓
✶✛✜ ❾➎➏ ◗✒■■ ③✕ ■❍①✇✕❿✗ ↔▲❏✰⑤ ✒◆ ◗✕ ✔❍①①❡ ▼❏❑ ✰▼✯✕
✧ ✢✣✳❊✳ ★
✤ ✥✩ ✪ ✥ ❖▲❡✰✒✔❍■ ✯✕❍✰❏①✕✯✕✓❑✰ ▼✓ ❑▲✕ ✕■✕✔❑①▼✓↕✰
✫ ✦ ✬ ❖▼✰✒❑✒▼✓ ▼① ✈✕■▼✔✒❑❡⑤ ❑▲✕ ▼❏❑✔▼✯✕ ◗✒■■ ❍■◗❍❡✰
✙ ❂✭✮ ✯ ✰❹✱ ⑥✕❖✒✔❑ ❍ ◆❏➙➙❡ ▼① ③■❏① ❖✒✔❑❏①✕✗
↔▲✕ ❏✓✔✕①❑❍✒✓❑❡ ❖①✒✓✔✒❖■✕ ✔❍✓ ③✕ ③✕✰❑
❤ ❏✓⑥✕①✰❑▼▼⑥ ◗✒❑▲ ❑▲✕ ▲✕■❖ ▼◆ ❍✓ ✕➏❍✯❖■✕✗
✼✽ ✽
✻✲ ✴✵✸✺ ✑❏❖❖▼✰✕ ❡▼❏ ❍①✕ ❍✰❣✕⑥ ❑▼ ✯✕❍✰❏①✕ ❑▲✕
❑▲✒ ✔❣✓✕✰✰ ▼◆ ❍ ✰▲ ✕✕❑ ▼ ◆ ❖❍❖✕① ◗✒❑▲ ❍✓
✙ ❂✾✿❀ ✭❁❹✱❃ ✯ ✙ ❂✾✿✗❀ ✓✯ ❏✓✯❍①❣✕⑥ ✯✕❑①✕✰❑✒✔❣✗ ➣③✈✒▼❏✰■❡⑤ ❑▲✕ ①✕✰❏■❑✰
P❄☛♦☞❅❆ ❇❈❉❋ ▼③❑❍✒✓✕⑥ ◗▼❏■⑥ ③✕ ✕➏❑①✕✯✕■❡ ✒✓❍✔✔❏①❍❑✕ ❍✓⑥
●❍■✔❏■❍❑✕ ❑▲✕ ✯❍✰✰ ▼◆ ❍ ❖▲▼❑▼✓ ◗✒❑▲ ✯✕❍✓✒✓✇■✕✰✰⑤ ➓✓ ▼①⑥✕① ❑▼ ▼③❑❍✒✓ ❍✓❡ ❍✔✔❏①❍✔❡⑤
◗❍✈✕■✕✓✇❑▲ ❘✗✿ ❚✗ ❡▼❏ ✰▲▼❏■⑥ ❏✰✕ ❍✓ ✒✓✰❑①❏✯✕✓❑ ✇①❍⑥❏❍❑✕⑥ ✒✓
❏✓✒❑✰ ✰✯❍■■✕① ❑▲❍✓ ❑▲✕ ❑▲✒✔❣✓✕✰✰ ▼◆ ❍ ✰▲✕✕❑ ▼◆
✡☛☞✌✍✎☛✏
❑▲✕ ❖❍❖✕①✗ ➛✓❍■▼✇▼❏✰■❡⑤ ✒✓ ▼①⑥✕① ❑▼ ⑥✕❑✕①✯✒✓✕
❳ ❨ ❯❱❲ ➴ ❨ ❯❱❲ ❑▲✕ ❖▼✰✒❑✒▼✓ ▼◆ ❍✓ ✕■✕✔❑①▼✓⑤ ◗✕ ✯❏✰❑ ❏✰✕ ❍
❩✕■▼✔✒❑❡ ▼◆ ❖▲▼❑▼✓ ✙ ✈✕■▼✔✒❑❡ ▼◆ ■✒✇▲❑ ✯✕❑✕①✰❑✒✔❣ ✔❍■✒③①❍❑✕⑥ ✒✓ ❏✓✒❑✰ ▼◆ ✰✯❍■■✕① ❑▲❍✓
❑▲✕ ⑥✒✯✕✓✰✒▼✓✰ ▼◆ ✕■✕✔❑①▼✓ ❾❣✕✕❖ ✒✓ ✯✒✓⑥ ❑▲❍❑
❴ ❍✓ ✕■✕✔❑①▼✓ ✒✰ ✔▼✓✰✒⑥✕①✕⑥ ❍✰ ❍ ❖▼✒✓❑ ✔▲❍①✇✕
❵ ❛ ❛
❜❝ ❬❭❪❫ ❍✓⑥ ✒✰ ❑▲✕①✕◆▼①✕⑤ ⑥✒✯✕✓✰✒▼✓■✕✰✰❿✗ ↔▼ ▼③✰✕①✈✕
❍✓ ✕■✕✔❑①▼✓⑤ ◗✕ ✔❍✓ ✒■■❏✯✒✓❍❑✕ ✒❑ ◗✒❑▲ ➜■✒✇▲❑➝
✙ ✿✗✭❘❞ ✭❁❹✷❢ ❣✇ ▼① ✕■✕✔❑①▼✯❍✇✓✕❑✒✔ ①❍⑥✒❍❑✒▼✓✗ ↔▲✕ ➜■✒✇▲❑➝ ❏✰✕⑥
✯❏✰❑ ▲❍✈✕ ❍ ◗❍✈✕■✕✓✇❑▲ ✰✯❍■■✕① ❑▲❍✓ ❑▲✕
❇❈✐❈❇ ❥❅✎❦❅✏♦❅❄❧♥❦ ♣✏q❅❄✍r✎✏✍s P❄✎✏q✎t☞❅ ⑥✒✯ ✕✓✰✒ ▼ ✓✰ ▼ ◆ ❍✓ ✕ ■✕✔❑ ①▼ ✓✗ ↔▲ ✕ ▲✒✇▲
✉✕①✓✕① ②✕✒✰✕✓③✕①✇ ❍ ④✕①✯❍✓ ❖▲❡✰✒✔✒✰❑ ✒✓ ➡ ➟➢
✭✾✮❀⑤ ✰❑❍❑✕⑥ ❏✓✔✕①❑❍✒✓❑❡ ❖①✒✓✔✒❖■✕ ◗▲✒✔▲ ✒✰ ✯▼✯✕✓❑❏✯ ❖▲▼❑▼✓✰ ▼◆ ✰❏✔▲ ■✒✇▲❑ ➤ ➠ ➞ ➥
➧ ➦➨
❑▲✕ ✔▼✓✰✕⑦❏✕✓✔✕ ▼◆ ⑥❏❍■ ③✕▲❍✈✒▼❏① ▼◆ ✯❍❑❑✕① ◗▼❏■⑥ ✔▲❍✓✇✕ ❑▲✕ ✕✓✕①✇❡ ▼◆ ✕■✕✔❑①▼✓✰ ③❡
❍✓⑥ ①❍⑥✒❍❑✒▼✓✗ ⑧✍ ❦✍r✍❅❦ ✍⑨r✍ ✎✍ ✎❦ ✎❆t☛❦❦✎♦☞❅ ✔▼■■✒✰✒▼✓✰✗ ➓✓ ❑▲✒✰ ❖①▼✔✕✰✰ ◗✕⑤ ✓▼ ⑥▼❏③❑⑤ ◗▼❏■⑥
✍☛ ⑩❅✍❅❄❆✎✏❅ ❦✎❆✌☞✍r✏❅☛✌❦☞s❶ ✍⑨❅ ❅❷rq✍ ③✕ ❍③■✕ ❑▼ ✔❍■✔❏■❍❑✕ ❑▲✕ ❖▼✰✒❑✒▼✓ ▼◆ ❑▲✕
t☛❦✎✍✎☛✏ r✏⑩ ❅❷rq✍ ❆☛❆❅✏✍✌❆ ❸☛❄ ❺❅☞☛q✎✍s❻ ✕■✕✔❑①▼✓⑤ ③❏❑ ◗✕ ◗▼❏■⑥ ❣✓▼◗ ✈✕①❡ ■✒❑❑■✕ ❍③▼❏❑
☛❼ r✏ ❅☞❅q✍❄☛✏❈ ❑▲✕ ✈✕■▼✔✒❑❡ ▼◆ ❑▲✕ ✕■✕✔❑①▼✓ ❍◆❑✕① ❑▲✕ ✔▼■■✒✰✒▼✓✗
❽❍❑▲✕✯❍❑✒✔❍■■❡⑤ ✒❑ ✔❍✓ ③✕ ✇✒✈✕✓ ❍✰ ✒✓
✕⑦❏❍❑✒▼✓ ❾✮✗✮❘❿✗ ➩➫➭➯➫➲➫➳➵➯➳➸ ➺➲ ➻➯➳➸➼➽➵➫➯➽➾ ➚➼➫➯➳➫➪➶➸

➃ ➣✓✕ ▼◆ ❑▲✕ ✒✯❖▼①❑❍✓❑ ✒✯❖■✒✔❍❑✒▼✓✰ ▼◆ ❑▲✕


➅➁ ➆ ➅➄ ➀ ➇ ❾✮✗✮❘❿ ②✕✒✰✕✓③✕①✇ ➹✓✔✕①❑❍✒✓❑❡ ➘①✒✓✔✒❖■✕ ✒✰ ❑▲❍❑ ✎✍
➂➈
❄✌☞❅❦ ☛✌✍ ❅❷✎❦✍❅✏q❅ ☛❼ ⑩❅❼✎✏✎✍❅ tr✍⑨❦ ☛❄
✍❄r➷❅q✍☛❄✎❅❦ ☛❼ ❅☞❅q✍❄☛✏❦ r✏⑩ ☛✍⑨❅❄ ❦✎❆✎☞r❄
▼① ➅ ➁ ➆ ➅➉➌ ➊ ➀ ➋ ➇
tr❄✍✎q☞❅❦❈ ↔▲✕ ❑①❍➬✕✔❑▼①❡ ▼◆ ❍✓ ▼③➬✕✔❑ ✒✰
⑥✕❑✕①✯✒✓✕⑥ ③❡ ✒❑✰ ■▼✔❍❑✒▼✓ ❍✓⑥ ✈✕■▼✔✒❑❡ ❍❑

▼① ➅➁ ➆ ➅➊ ➍ ➇ ✈❍①✒▼❏✰ ✯▼✯✕✓❑✰✗ ➓◆ ◗✕ ❣✓▼◗ ◗▲✕①✕ ❍ ③▼⑥❡ ✒✰
➂ ➈➌ ❍❑ ❍ ❖❍①❑✒✔❏■❍① ✒✓✰❑❍✓❑ ❍✓⑥ ✒◆ ◗✕ ❍■✰▼ ❣✓▼◗ ✒❑✰
◗▲✕①✕ ➎➏ ✒✰ ❑▲✕ ❏✓✔✕①❑❍✒✓❑❡ ✒✓ ❖▼✰✒❑✒▼✓ ❍✓⑥ ✈✕■▼✔✒❑❡ ❍✓⑥ ❑▲✕ ◆▼①✔✕✰ ❍✔❑✒✓✇ ▼✓ ✒❑ ❍❑ ❑▲❍❑
➎➐➑ ❾ ▼① ➎✈➒ ❿ ✒✰ ❑▲✕ ❏✓✔✕①❑❍✒✓❑❡ ✒✓ ✯▼✯✕✓❑❏✯ ✒✓✰❑❍✓❑⑤ ◗✕ ✔❍✓ ❑✕■■ ◗▲✕①✕ ❑▲✕ ③▼⑥❡ ◗▼❏■⑥ ③✕
❾▼① ✈✕■▼✔✒❑❡❿ ▼◆ ❑▲✕ ❖❍①❑✒✔■✕✗ ➓◆ ❑▲✕ ❖▼✰✒❑✒▼✓ ▼◆ ✰▼✯✕❑✒✯✕ ■❍❑✕①✗ ✉✕⑤ ❑▲✕①✕◆▼①✕⑤ ✔▼✓✔■❏⑥✕ ❑▲❍❑
❑▲✕ ✕■✕✔❑①▼✓ ✒✰ ❣✓▼◗✓ ◗✒❑▲ ▲✒✇▲ ⑥✕✇①✕✕ ▼◆ ❑▲✕ ❖▼✰✒❑✒▼✓ ▼◆ ❍✓ ▼③➬✕✔❑ ❍✓⑥ ✒❑✰ ✈✕■▼✔✒❑❡ ◆✒➏
❍✔✔❏①❍✔❡ ❾➎➏ ✒✰ ✰✯❍■■❿⑤ ❑▲✕✓ ❑▲✕ ✈✕■▼✔✒❑❡ ▼◆ ❑▲✕ ✒❑✰ ❑①❍➬✕✔❑▼①❡✗ ✑✒✓✔✕ ◆▼① ❍ ✰❏③➮❍❑▼✯✒✔ ▼③➬✕✔❑
✕■✕✔❑①▼✓ ◗✒■■ ③✕ ❏✓✔✕①❑❍✒✓ ➔➎❾✈➒❿ ✒✰ ■❍①✇✕→✗ ➣✓ ✰❏✔▲ ❍✰ ❍✓ ✕■✕✔❑①▼✓⑤ ✒❑ ✒✰ ✓▼❑ ❖▼✰✰✒③■✕

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

48

✹ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

s✟✠✡☛☞✌✍✎✏✡s☛✑ ☞✏ ✒✎☞✎✓✠✟✍✎ ☞♠✎ ✔✏s✟☞✟✏✍ ✌✍✒ ✡✍✕ ✎✓☞ ✌ ✟✍☞ ✑ ✏❡ ✏✍ ☛✑ ✸✺ ❹♥ ✠✘ ☞ ♠✎✍ ☞ ♠✎


✈✎☛✏✕✟☞✑ ✌☞ ✌✍✑ ✖✟✈✎✍ ✟✍s☞✌✍☞ ☞✏ ✌✍ ✌✓✗✟☞✓✌✓✑ ✡✍✕✎✓☞✌✟✍☞✑ ❇✈ ✟✍ ✈✎☛✏✕✟☞✑ ✵✏✡☛✒ ✗✎
✒✎✖✓✎✎ ✏❡ ✔✓✎✕✟s✟✏✍✘ ✟☞ ✟s ✍✏☞ ✔✏ss✟✗☛✎ ☞✏ ☞✌☛✙
❃④ ♣q ⑤ t⑥ ♣②
✏❡ ☞♠✎ ☞✓✌♦✎✕☞✏✓✑ ✏❡ ✌✍ ✎☛✎✕☞✓✏✍✚ ⑦❃④
❃④ ♣③ ⑤
❚✛✜ ✜✢✢✜❢✣ ✤✢ ✥✜✦✧✜★✩✜✪❣ ✫★❢✜✪✣✬✦★✣✭
P✪✦★❢✦✮✯✜ ✦✧ ✧✦❣★✦✢✦❢✬★✣ ✤★✯✭ ✢✤✪ ✰✤✣✦✤★ ✤✢ ✵♠✟✕♠ ✟s s✏ ☛✌✓✖✎ ☞♠✌☞ ☞♠✎ ✕☛✌ss✟✕✌☛ ✔✟✕☞✡✓✎ ✏❡
✰✦❢✪✤✧❢✤✮✦❢ ✤✩✱✜❢✣✧ ✬★✲ ✦✧ ★✜❣✯✦❣✦✩✯✜ ✢✤✪ ✎☛✎✕☞✓✏✍s ✠✏✈✟✍✖ ✟✍ ⑧✏♠✓⑨s ✏✓✗✟☞s ✷❡✟✶✎✒❦
✣✛✬✣ ✤✢ ✰✬❢✪✤✧❢✤✮✦❢ ✤✩✱✜❢✣✧✳ ✴♠✟s ✕✌✍ ✗✎ ✕✌✍✍✏☞ ♠✏☛✒ ✖✏✏✒✚ ⑩✣● ✣✛✜✪✜✢✤✪✜● ✰✜✬★✧ ✣✛✬✣
s✎✎✍ ❡✓✏✠ ☞♠✎ ❡✏☛☛✏✵✟✍✖ ✎✶✌✠✔☛✎s✚ ✣✛✜ ✮✪✜❢✦✧✜ ✧✣✬✣✜✰✜★✣✧ ✤✢ ✣✛✜ ✮✤✧✦✣✦✤★ ✬★✲
■❡ ✡✍✕✎✓☞✌✟✍☞✑ ✔✓✟✍✕✟✔☛✎ ✟s ✌✔✔☛✟✎✒ ☞✏ ✌✍ ✰✤✰✜★✣ ✉✰ ✤✢ ✜✯✜❢✣✪✤★ ✧ ✛✬❋ ✜ ✣✤ ✩✜
✏✗♦✎✕☞ ✏❡ ✠✌ss✘ s✌✑ ✌✗✏✡☞ ✌ ✠✟☛☛✟✖✓✌✠ ✷✸✺❹✻ ✪✜✮✯✬❢✜✲ ✩✭ ✣✛✜ ✧✣✬✣✜✰✜★✣✧ ✤✢ ✮✪✤✩✬✩✦✯✦✣✭●
✙✖❦✘ ☞♠✎✍ ✣✛✬✣ ✣✛✜ ✜✯✜❢✣✪✤★ ✛✬✧ ✬✣ ✬ ❣✦❋✜★ ✮✤✧✦✣✦✤★
✬★✲ ✰✤✰✜★✣✉✰✳ ❚✛✦✧ ✦✧ ✐✛✬✣ ✛✬✮✮✜★✧ ✦★

❅✼✽❅① ✾ ✣✛✜ ❝✉✬★✣✉✰ ✰✜❢✛✬★✦❢✬✯ ✰✤✲✜✯ ✤✢ ✬✣✤✰✳
✿❆✽❄
❀✽❀❁ P✪✤✩✯✜✰ ❶✳❷❸

✿ ❂✽❃ ❺ ✠✟✕✓✏s✕✏✔✎ ✡s✟✍✖ s✡✟☞✌✗☛✎ ✔♠✏☞✏✍s ✟s
✎✠✔☛✏✑✎✒ ☞✏ ☛✏✕✌☞✎ ✌✍ ✎☛✎✕☞✓✏✍ ✟✍ ✌✍
✴♠✎ ✈✌☛✡✎ ✏❡ ❇✈❇✶ ✏✗☞✌✟✍✎✒ ✟s ✎✶☞✓✎✠✎☛✑ ✌☞✏✠ ✵✟☞♠✟✍ ✌ ✒✟s☞✌✍✕✎ ✏❡ ✺✚✸ ❻✚ ❼♠✌☞ ✟s
s✠✌☛☛ ✌✍✒ ✟s ✟✍s✟✖✍✟❡✟✕✌✍☞✚ ✴♠✎✓✎❡✏✓✎✘ ✏✍✎ ✠✌✑ ☞ ♠ ✎ ✡ ✍✕ ✎✓☞ ✌ ✟✍☞ ✑ ✟✍ ✈✏☛✈ ✎✒ ✟✍ ☞ ♠ ✎
s✌✑ ☞♠✌☞ ✦★ ✲✜✬✯✦★❣ ✐✦✣✛ ✰✦✯✯✦❣✪✬✰❉✧✦❊✜✲ ✤✪ ✠✎✌s✡✓✎✠✎✍☞ ✏❡ ✟☞s ✈✎☛✏✕✟☞✑❽
✛ ✜✬❋✦✜✪ ✤✩✱✜❢✣ ✧● ✣✛✜ ✬ ✧ ✧✤❢✦✬✣ ✜✲ ❾✤✯✉✣✦✤★
✉★ ❢✜✪✣✬✦★✣✦✜✧ ✬ ✪✜ ✛✬✪✲ ✯✭ ✤✢ ✬★✭ ✪✜✬✯
❢✤★✧✜❝✉✜★❢✜✳ ➄
➆❿ ➆➅ ➀ ➁➂
■✍ ☞♠✎ ✕✌s✎ ✏❡ ✌ ✠✟✕✓✏s✕✏✔✟✕ ✏✗♦✎✕☞ ☛✟✙✎ ✌✍ ➃➇
✎☛✎✕☞✓✏✍ ✏✍ ☞♠✎ ✏☞♠✎✓ ♠✌✍✒✚ ❇✈✚❇✶ ✏✗☞✌✟✍✎✒ ✟s

✠✡✕♠ ☛✌✓✖✎✓ ✌✍✒ s✡✕♠ ✡✍✕✎✓☞✌✟✍☞✟✎s ✌✓✎ ✏❡ ❱▼ ◗
✓✎✌☛ ✕✏✍s✎r✡✎✍✕✎✚ ❍✏✓ ✎✶✌✠✔☛✎✘ ❡✏✓ ✌✍ ✎☛✎✕☞✓✏✍ ❘❲❱❖ ❯
✵♠✏s✎ ✠✌ss ✟s ✇✚✸✸ ✸✺❹❏❑ ✙✖✚✘ ✌✕✕✏✓✒✟✍✖ ☞✏
▲✎✟s✎✍✗✎✓✖ ✡✍✕✎✓☞✌✟✍☞✑ ✔✓✟✍✕✟✔☛✎
➎➈ ➏
❙ ➉ ➊➋➌➉ ➍
❱▼◆❱❖ ◗
❘❲ ❯ ➐ ✺✚➑➒✇ ✸✺➓ ✠ s❹❑ ✷✸➔ ➐ ✸ ✙✖ ✠→ s❹→
➐ ➑✚➒✇ ✸✺✻ ✠ s❹❑
❭❪❭❫❭
❴ P✪✤✩✯✜✰ ❶✳❷➣
❵❛❪❜❵❜❭ ❺ ✖✏☛❡ ✗✌☛☛ ♠✌s ✌ ✠✌ss ✏❡ ↔✺✖✘ ✌✍✒ ✌ s✔✎✎✒
❳ ❩ ❬ ✏❡ ↔➑ ✠↕s✚ ■❡ ☞♠✎ s✔✎✎✒ ✕✌✍ ✗✎ ✠✎✌s✡✓✎✒
❴ ❜❞ ❥ ❧
✵✟☞♠✟✍ ✌✕✕✡✓✌✕✑ ✏❡ ➙➛✘ ✕✌☛✕✡☛✌☞✎ ☞♠✎
■☞✘ ☞♠✎✓✎❡✏✓✎✘ ✠✎✌✍s ☞♠✌☞ ✟❡ ✏✍✎ ☞✓✟✎s ☞✏ ❡✟✍✒ ✡✍✕✎✓☞✌✟✍☞✑ ✟✍ ☞♠✎ ✔✏s✟☞✟✏✍✚
☞♠✎ ✎✶✌✕☞ ☛✏✕✌☞✟✏✍ ✏❡ ☞♠✎ ✎☛✎✕☞✓✏✍✘ s✌✑ ☞✏ ✌✍

➜➝➞➟➝➞ ➠➝➡➢➝➟➤➝➞➥ ➦➧➨➩➧➫➧➨➭➯➲ ➜➝➞➟➝➞ ➠➝➡➢➝➟➤➝➞➥ ➦➧➨➩➧➫➧➨➭➯➲ ➞➝➳➝➡➵➝➸ ➺➡➢ ➻➺➼➽➼ ➡➟


➾➺➚➢➡➳➢ ➪➞➶➹ ➘➺➝ ➴➟➡➵➝➞➢➡➘➚ ➶➪ ➷➬➟➡➳➺ ➡➟ ➧➨➮➱➼ ➠➝ ➘➺➝➟ ➢➾➝➟➘ ✃ ➚➝✃➞ ❐➶➞❒➡➟➥ ❐➡➘➺ ➷✃❮
❰➶➞➟ ✃➘ Ï➶➘➘➡➟➥➝➟ ✃➟➸ ➘➺➞➝➝ ➚➝✃➞➢ ❐➡➘➺ Ð➡➝Ñ➢ ❰➶➺➞ ➡➟ Ò➶➾➝➟➺✃➥➝➟➼ ➠➝ ❐✃➢ ➾➞➶➪➝➢➢➶➞ ➶➪
➾➺➚➢➡➳➢ ✃➘ ➘➺➝ ➴➟➡➵➝➞➢➡➘➚ ➶➪ Ó➝➡➾Ô➡➥ ➪➞➶➹ ➧➨➮➭ ➘➶ ➧➨Õ➧➼ ➽➬➞➡➟➥ ➜➶➞Ñ➸ ➜✃➞ ÖÖ× ➠➝➡➢➝➟➤➝➞➥
❐✃➢ ➡➟ ➳➺✃➞➥➝ ➶➪ Ï➝➞➹✃➟ ➞➝➢➝✃➞➳➺ ➶➟ ➘➺➝ ✃➘➶➹➡➳ ➤➶➹➤➼ Ø➪➘➝➞ ➘➺➝ ❐✃➞ ➺➝ ❐✃➢ ➟✃➹➝➸
➸➡➞➝➳➘➶➞ ➶➪ ➷✃❮ ➻Ñ✃➟➳❒ Ö➟➢➘➡➘➬➘➝ ➪➶➞ ➾➺➚➢➡➳➢ ➡➟ Ï➶➘➘➡➟➥➝➟➼ ➠➝ ❐✃➢ ✃Ñ➢➶ ✃➳➳➶➹➾Ñ➡➢➺➝➸
➹➶➬➟➘✃➡➟ ➳Ñ➡➹➤➝➞➼ ➠➝➡➢➝➟➤➝➞➥ ❐✃➢ ✃❐✃➞➸➝➸ ➘➺➝ Ð➶➤➝Ñ ➻➞➡Ô➝ ➡➟ ➻➺➚➢➡➳➢ ➡➟ ➧➨➱➮➼

48 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

49

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✹

✜✢✣✤✥✦✢✧ ➵➸➺➻➼ ➽➾➚➸➪➶➻➼➹➘➸➴ ➷➼


❚★✩ ✪✫✬✩✮✯✰✱✫✯✲ ✱✫ ✯★✩ ✳✴✩✩✵ ✱✳ ✶✷✸ ✱✺✩✺✸ ➬➮➱✃➸➻➷➼ ❐➚❒➱➻➾➻➱✃
➸➘➾➘➻❮➘➶ ➚➻➱ ❰➚ÏÐÏ ➻➼
✻ ✃➚➘Ñ➸➘✃➻➾➷Ò ❐➚❒➱➻➾➱ Ó➸ÑÔ
✼✽ ❂ ✾✿❀ ❃
❁✾✾ ✃➚➘ Õ➼➻❮➘➸➱➻✃❒ ÑÓ Ö➻➘➼➼➷
❯✳✱✫❄ ✯★✩ ✩❅✪✰✯✱❆✫ ❇✶✺✶✶❈ ➻➼ ×Ø×ÙÏ Ú➼ ×ØÛÜ
❤ ➽➾➚➸➪➶➻➼➹➘➸ ➱➮➾➾➘➘➶➘➶
▼① ❉ Ý➷Þ ❰Ò➷➼ ➾ß ➷✃ ✃➚➘
❋◆ ♠ ▼ ●
Õ➼➻❮➘➸➱➻✃❒ ÑÓ à➘➸Ò➻➼ ➷✃
❍ ❰Ò➷➼➾ßá➱ ➸➘â➮➘➱✃Ï Ú➼ ×Øãã➴ ❊✡☛☞✌ ✍✎✏✡✑✒☞✌✓✔✡
❉ ✭✕✖✖✗✘✕✙✚✕✛
❋ ■❏❑❋ ❋▲❣ ➽➾➚➸➪➶➻➼➹➘➸ Ò➘Ó✃ à➘➸Ò➻➼
❖ P✺◗❘ P❱❹❲❲ ❳ ä➘➾➷➮➱➘ ÑÓ ➚➻➱ Ñ❐❐Ñ➱➻✃➻Ñ➼ ✃Ñ å➻✃Ò➘➸ ➷➼➶ æ➷ç➻
❐ÑÒ➻➾➻➘➱ ➷➼➶ ➸➘✃➮➸➼➘➶ ✃Ñ ➬➮➱✃➸➻➷ ➻➼ ×ØãèÏ ➬Ó✃➘➸
❚★✱✳ ✱✳ ✫✩✰✮❨✲ ❩ P❱❬❭ ✯✱❳✩✳ ✳❳✰❨❨✩✮ ✯★✰✫
✃➚➘ ➻➼❮➷➱➻Ñ➼ ÑÓ ➬➮ ➱✃ ➸➻➷ ä❒ é➘➸ Ô➷➼ ❒➴
✯★✩ ✵✱✰❳✩✯✩✮ ❆t ✰ ✯✲✴✱✬✰❨ ✰✯❆❳✱✬ ✫✪✬❨✩✪✳✺
➽➾➚➸➪➶➻➼➹➘➸ ➺➷➱ ÓÑ➸➾➻äÒ❒ ➸➘ÔÑ❮➘➶ Ó➸ÑÔ ➚➻➱
❪✳ ❳✩✫✯✱❆✫✩✵ ✩✰✮❨✱✩✮ t❆✮ ❨✰✮❄✩ ✴✰✮✯✱✬❨✩✳✸
✯ ★✩ ✪✫ ✬✩ ✮✯ ✰✱✫ ✯✲ ✴✮✱✫✬ ✱✴❨ ✩ ✳ ✩✯ ✳ ✫ ❆ ❐➸ÑÓ➘➱➱Ñ➸➱➚➻❐Ï å➘ ✃➚➘➼ ÔÑ❮➘➶ ✃Ñ Ð➮äÒ➻➼➴ Ú➸➘Ò➷➼➶
❳✩✰✫✱✫❄t✪❨ ❨✱❳✱✯ ✯❆ ✯★✩ ✴✮✩✬✱✳✱❆✫ ❆t ➺➚➘➸➘ ➚➘ ➸➘Ô➷➻➼➘➶ ÓÑ➸ ➱➘❮➘➼✃➘➘➼ ❒➘➷➸➱Ï
❳✩✰✳✪✮✩❳✩✫✯✳✺ ➽➾➚➸➪➶➻➼➹➘➸ ➱➚➷➸➘➶ ✃➚➘ æÑä➘Ò ❰➸➻ç➘ ÓÑ➸ ❰➚❒➱➻➾➱
➺➻✃➚ ❰Ï➬ÏÝÏ Ð➻➸➷➾ ➻➼ ×ØããÏ

❫❴❵❛❜❝❛ ❞❜❡ ❢✐❴ ❥❵❦❧♥❡❴ ❜❞ ❢✐❴ ♦❜✐❡ ♣❜q❴❧ ❆t ✰❨❨ ❳✰✬✮❆✳✬❆✴✱✬ ❆②➠✩✬✯✳ ✳✪✬★ ✰✳ ✰ t✰❨❨✱✫❄
r✫✩ ✬✰✫ ✫❆s ✪✫✵✩✮✳✯✰✫✵ ✯★✩ ✮✩✰✳❆✫✳ t❆✮ ✯★✩ ✳✯❆✫✩✸ ❆✮②✱✯✱✫❄ ✴❨✰✫✩✯✳ ✩✯✬✺✸ s★✱✬★ ★✰✇✩
t✰✱❨✪✮✩ ❆t ✯★✩ ✉❆★✮ ❳❆✵✩❨✺ ✈✫ ✉❆★✮ ❳❆✵✩❨✸ ✰✫ ✩✳✳✩✫✯✱✰❨❨✲ ✰ ✴✰✮✯✱✬❨✩➊❨✱④✩ ②✩★✰✇✱❆✪✮ ✰✳ ✳★❆s✫
✩❨✩✬✯✮❆✫ ✱✳ ✮✩❄✰✮✵✩✵ ✰✳ ✰ ✬★✰✮❄✩✵ ✴✰✮✯✱✬❨✩ ✱✫ ✯★✩ ✴✮✩✇✱❆✪✳ ✳✩✬✯✱❆✫✺ ⑥❆s✩✇✩✮ ✱✯ t✰✱❨✳ s★✩✫
❳❆✇✱✫❄ ✱✫ s✩❨❨ ✵✩t✱✫✩✵ ✬✱✮✬✪❨✰✮ ❆✮②✱✯✳ ✰②❆✪✯ ✰✴✴❨✱✩✵ ✯❆ ❳✱✬✮❆✳✬❆✴✱✬ ❆②➠✩✬✯✳ ❨✱④✩ ✩❨✩✬✯✮❆✫✳✸
✯★✩ ✫✪✬❨✩✪✳✺ ❚★✩ s✰✇✩ ✬★✰✮✰✬✯✩✮ ❆t ✯★✩ ✰✯❆❳✳✸ ❳❆❨✩✬✪❨✩✳ ✩✯✬✺ ❚★✱✳ ✱✳ ❳✰✱✫❨✲ ②✩✬✰✪✳✩
✩❨✩✬✯✮❆✫ ✱✳ ✫❆✯ ✬❆✫✳✱✵✩✮✩✵ ✱✫ ✉❆★✮ ❳❆✵✩❨✺ ❆t ✯★✩ t✰✬✯ ✯★✰✯ ✬❨✰✳✳✱✬✰❨ ❳✩✬★✰✫✱✬✳ ✱❄✫❆✮✩✳
③✪✮✯★✩✮✸ ✰✫ ❆✮②✱✯ ✱✳ ✰ ✬❨✩✰✮❨✲ ✵✩t✱✫✩✵ ✴✰✯★ ✰✫✵ ✯★✩ ✬❆✫✬✩✴✯ ❆t ✵✪✰❨ ②✩★✰✇✱❆✪✮ ❆t ❳✰✯✯✩✮
✯★✱✳ ✴✰✯★ ✬✰✫ ✬❆❳✴❨✩✯✩❨✲ ②✩ ✵✩t✱✫✩✵ ❆✫❨✲ ✱t ✩✳✴✩✬✱✰❨❨✲ t❆✮ ✳✪②➊✰✯❆❳✱✬ ✴✰✮✯✱✬❨✩✳ ✰✫✵ ✯★✩
②❆✯★ ✯★✩ ✴❆✳✱✯✱❆✫ ✰✫✵ ✯★✩ ✇✩❨❆✬✱✯✲ ❆t ✯★✩ ✪✫✬✩✮✯✰✱✫✯✲ ✴✮✱✫✬✱✴❨✩✺ ❚★✩ ②✮✰✫✬★ ❆t ✳✬✱✩✫✬✩
✩❨✩✬✯✮❆✫ ✰✮✩ ④✫❆s✫ ✩⑤✰✬✯❨✲ ✰✯ ✯★✩ ✳✰❳✩ ✯✱❳✩✺ ✯★✰✯ ✯✰④✩✳ ✱✫✯❆ ✰✬✬❆✪✫✯ ✯★✱✳ ✵✪✰❨ ②✩★✰✇✱❆✪✮
❚★✱✳ ✱✳ ✫❆✯ ✴❆✳✳✱②❨✩ ✰✬✬ ❆✮✵✱✫❄ ✯ ❆ ✯★✩ ❆t ❳✰✯✯✩✮ ✱✳ ✬✰❨❨✩✵ ➡✤➢✧✥✤➤ ➤➥➦➧➢✧✦➦➨✺
⑥✩✱✳✩✫②✩✮❄ ✪✫✬✩✮✯✰✱✫✯✲ ✴✮✱✫✬✱✴❨✩✺ ⑦⑧⑨⑩ ❶⑧❷❸❺
➩✪✰✫✯✪❳ ❳✩✬★✰✫✱✬✳ ✱✳ ✰ ✯★✩❆✮✩✯✱✬✰❨
⑧❻ ❼⑨❸ ⑨❽❷⑩⑧❾❸❿ ➀❼⑧❶➁ ❼⑨❸⑩❸❻⑧⑩❸➁ ❿⑧❼ ⑧❿❺❽
✳✬✱✩✫✬✩ ✯★✰✯ ✵✩✰❨✳ s✱✯★ ✯★✩ ✳✯✪✵✲ ❆t ✯★✩
➂❾❿⑧⑩❸➃ ❷➄➀❺ ➅❸⑨➀➆➂⑧➄⑩ ⑧❻ ❶➀❼❼❸⑩ ➅➄❼ ➀❺➃⑧
❳❆✯✱❆✫✳ ❆t ✯★✩ ❳✱✬✮❆✳✬❆✴✱✬ ❆②➠✩✬✯✳ ✯★✰✯ ★✰✇✩
➇⑧❿❼⑩➀❷➂➇❼➃ ➈❸➂➃❸❿➅❸⑩❾ ➄❿➇❸⑩❼➀➂❿❼❽ ➉⑩➂❿➇➂➉❺❸✺
②❆✯★ ❆②✳✩✮✇✰②❨✩ s✰✇✩ ❨✱④✩ ✰✫✵ ✴✰✮✯✱✬❨✩ ❨✱④✩
✈✫ ✇✱✩s ❆t ✯★✩✳✩ ✱✫★✩✮✩✫✯ s✩✰④✫✩✳✳✩✳ ✱✫ ✯★✩
✴✮❆✴✩✮✯✱✩✳✺ ✈✯ ✳✴✩✬✱t✱✩✳ ✯★✩ ❨✰s✳ ❆t ❳❆✯✱❆✫ ✯★✰✯
✉❆★✮ ❳❆✵✩❨✸ ✯★✩✮✩ s✰✳ ✫❆ ✴❆✱✫✯ ✱✫ ✩⑤✯✩✫✵✱✫❄
✯ ★✩ ✳✩ ❆②➠✩✬ ✯✳ ❆②✩✲ ✺ ➫★✩ ✫ ❅ ✪ ✰✫✯ ✪❳
✉❆★✮ ❳❆✵✩❨ ✯❆ ❆✯★✩✮ ✰✯❆❳✳✺ ✈✫ t✰✬✯ ✰✫ ✱✫✳✱❄★✯
❳✩✬★✰✫✱✬✳ ✱✳ ✰✴✴❨✱✩✵ ✯❆ ❳✰✬✮❆✳✬❆✴✱✬ ❆②➠✩✬✯✳
✱✫✯❆ ✯★✩ ✳✯✮✪✬✯✪✮✩ ❆t ✯★✩ ✰✯❆❳ s✰✳ ✫✩✩✵✩✵
❇ t❆ ✮ s★✱✬ ★ s✰✇ ✩ ❨✱④✩ ✴✮ ❆✴✩ ✮✯ ✱✩✳ ✰✮✩
s★✱✬★ ✬❆✪❨✵ ✰✬✬❆✪✫✯ t❆✮ s✰✇✩➊✴✰✮✯✱✬❨✩ ✵✪✰❨✱✯✲
✱✫✳✱❄✫✱t✱✬✰✫✯❈ ✯★✩ ✮✩✳✪❨✯✳ ✰✮✩ ✯★✩ ✳✰❳✩ ✰✳
❆t ❳✰✯✯✩✮ ✰✫✵ ②✩ ✬❆✫✳✱✳✯✩✫✯ s✱✯★ ⑥✩✱✳✩✫②✩✮❄
✯★❆✳✩ t✮❆❳ ✯★✩ ✬❨✰✳✳✱✬✰❨ ❳✩✬★✰✫✱✬✳✺
✪✫✬✩✮✯✰✱✫✯✲ ✴✮✱✫✬✱✴❨✩✺ ❚★✱✳ ✬✰❳✩ s✱✯★ ✯★✩
✰✵✇✩✫✯ ❆t ❅✪✰✫✯✪❳ ❳✩✬★✰✫✱✬✳✺ ➩✪✰✫✯✪❳ ❳✩✬★ ✰✫✱✬✳ s✰✳ ✵✩✇✩❨ ❆✴✩✵
✱✫✵✩✴✩✫✵✩✫✯❨✲ ✱✫ P➭✶❘ ②✲ ➫✩✮✫✩✮ ⑥✩✱✳✩✫②✩✮❄
➋➌➍ ➎➏➐➑➒➏➓ ➓➔→➣➐➑↔→➐↕ ➓➙➛➔↕ ➙➜ ✰✫✵ ➯✮s✱✫ ➲✬★✮➳✵✱✫❄✩✮✺ ⑥✩✮✩✸ ★❆s✩✇✩✮✸ s✩
➐➒➙➓ ✳★✰❨❨ ②✩ ✵✱✳✬✪✳✳✱✫❄ ✯★✩ ❅✪✰✫✯✪❳ ❳✩✬★✰✫✱✬✳
➝❨✰✳✳✱✬✰❨ ❳✩✬★✰✫✱✬✳✸ ②✰✳✩✵ ❆✫ ➞✩s✯❆✫➟✳ ❨✰s✳ s★✱✬★ ✱✳ ②✰✳✩✵ ❆✫ ✯★✩ ✱✵✩✰✳ ❆t s✰✇✩ ❳❆✯✱❆✫✺
❆t ❳❆✯✱❆✫✸ ✳✪✬✬✩✳✳t✪❨❨✲ ✵✩✳✬✮✱②✩✳ ✯★✩ ❳❆✯✱❆✫ ❚★✩ t✪✫✵✰❳✩✫✯ ✰❨ ✩❅✪✰✯✱ ❆✫ ❆t ❅✪✰✫✯✪❳

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

50

✺ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

♠✟✠✡☛☞✌✠✍ ✎☛✍ ✏✟✑✟✒✓✔✟✏ ✕✖ ✗✠✡✘✙✏✌☞✚✟✘ ✔✘✓✕☛✕✌✒✌❛✖ ✓✩ ✩✌☞✏✌☞✚ ☛☞ ✟✒✟✠❛✘✓☞ ☛❛ ☛ ✔✓✌☞❛


☛☞✏ ✌❛ ✎✓☞ ✡✌♠ ❛✡✟ ✛✓✕✟✒ ✜✘✌✢✟ ✌☞ ✜✡✖✍✌✠✍ ✌☞ ❫
✎✌❛✡✌☞ ☛☞ ☛❛✓♠ ✌✍ ✔✘✓✔✓✘❛✌✓☞☛✒ ❛✓ ❛✡✟ ❪✭❪ ☛❛
✶✣✤✤✥ ✦✡✌✍ ✟✧★☛❛✌✓☞ ✎✡✌✠✡ ✌☞✠✓✘✔✓✘☛❛✟✍ ❛✡☛❛ ✔✓✌☞❛✥ ✦✡✟ ✧★☛☞❛★♠ ♠✟✠✡☛☞✌✠☛✒ ✘✟✍★✒❛✍
✎☛✑✟✇✔☛✘❛✌✠✒✟ ✏★☛✒✌❛✖ ✓✩ ♠☛❛❛✟✘ ☛✍ ✔✘✓✔✓✍✟✏ ✓✩ ❛✡✟ ✡✖✏✘✓✚✟☞ ☛❛✓♠ ✍★✠✠✟✍✍✩★✒✒✖ ✔✘✟✏✌✠❛ ☛✒✒
✕✖ ✏✟ ❜✘✓✚✒✌✟ ✌✍ ✧★✌❛✟ ✠✓♠✔✒✟♦ ☛☞✏ ✪☞✓✎✒✟✏✚✟ ☛✍✔✟✠❛✍ ✓✩ ❛✡✟ ✡✖✏✘✓✚✟☞ ☛❛✓♠ ✍✔✟✠❛✘★♠
✓✩ ✡✌✚✡✟✘ ♠☛❛✡✟♠☛❛✌✠✍ ✌✍ ☞✟✟✏✟✏ ❛✓ ✍✓✒✑✟ ✌❛✥ ✌☞✠✒★✏✌☞✚ ✍✓♠✟ ✔✡✟☞✓♠✟☞☛ ❛✡☛❛ ✠✓★✒✏ ☞✓❛
✫✓★ ✎✌✒✒ ✒✟☛✘☞ ✌❛✍ ✍✓✒★❛✌✓☞✍ ✩✓✘ ✏✌✩✩✟✘✟☞❛ ✕✟ ✟♦✔✒☛✌☞✟✏ ✕✖ ❛✡✟ ❜✓✡✘ ♠✓✏✟✒✥
✍✖✍❛✟♠✍ ✌☞ ✡✌✚✡✟✘ ✠✒☛✍✍✟✍✥ ❴✔✔✒✌✠☛❛✌✓☞ ✓✩ ✗✠✡✘✙✏✌☞✚✟✘ ✟✧★☛❛✌✓☞ ❛✓
❋✓✘ ☛ ✍✖✍❛✟♠ ✬✍★✠✡ ☛✍ ☛☞ ☛❛✓♠ ✓✘ ☛ ♠★✒❛✌✇✟✒✟✠❛✘✓☞ ☛❛✓♠✍ ✔✘✟✍✟☞❛✍ ☛ ✏✌✩✩✌✠★✒❛✖❢ ❛✡✟
♠✓✒✟✠★✒✟ ✎✡✓✍✟ ✟☞✟✘✚✖ ✏✓✟✍ ☞✓❛ ✠✡☛☞✚✟ ✎✌❛✡ ✗✠✡✘✙✏✌☞✚✟ ✘ ✟✧★☛❛✌✓☞ ✠☛☞☞✓❛ ✕✟ ✍✓✒✑✟✏
❛✌♠✟t ❛✡✟ ✗✠✡✘✙✏✌☞✚✟✘ ✟✧★☛❛✌✓☞ ✌✍ ✎✘✌❛❛✟☞ ☛✍ ✟ ♦☛✠ ❛✒✖ ✩✓✘ ☛ ♠★✒❛✌✇✟✒✟✠ ❛✘✓☞ ☛❛✓♠✥ ✦✡ ✌✍
✏ ✌✩ ✩ ✌✠ ★✒❛ ✖ ✠ ☛☞ ✕✟ ✓✑ ✟ ✘✠ ✓ ♠✟ ✕✖ ★✍ ✌☞ ✚
❍µ✭ ✮ ❊✭ ✎✡✟✘✟ ❍ µ ✌✍ ☛ ♠☛❛✡✟♠☛❛✌✠☛✒
☛✔✔✘✓♦✌♠☛❛✟ ♠✟❛✡✓✏✍✥ ✗★✠✡ ✠☛✒✠★✒☛❛✌✓☞✍
✓✔✟✘☛❛✓✘ ✠☛✒✒✟✏ ✯☛♠✌✒❛✓☞✌☛☞✥ ✗✠✡✘✙✏✌☞✚✟✘ ✎✌❛✡ ❛✡✟ ☛✌✏ ✓✩ ♠✓✏✟✘☞ ✠✓♠✔★❛✟✘✍ ✍✡✓✎ ❛✡☛❛
✚☛✑✟ ☛ ✘✟✠✌✔✟ ✓✩ ✠✓☞✍❛✘★✠❛✌☞✚ ❛✡✌✍ ✓✔✟✘☛❛✓✘ ✓✘✕✌❛☛✒✍ ✌☞ ☛❛✓♠✍ ✓❛✡✟✘ ❛✡☛☞ ✡✖✏✘✓✚✟☞ ✏✓ ☞✓❛
✩✘✓♠ ❛✡✟ ✟♦✔✘✟✍✍✌✓☞ ✩✓✘ ❛✡✟ ❛✓❛☛✒ ✟☞✟✘✚✖ ✓✩ ✏✌✩✩✟✘ ✌☞ ☛☞✖ ✘☛✏✌✠☛✒ ✎☛✖ ✩✘✓♠ ❛✡✟ ✡✖✏✘✓✚✟☞
❛✡✟ ✍✖✍❛✟♠✥ ✦✡✟ ❛✓❛☛✒ ✟☞✟✘✚✖ ✓✩ ❛✡✟ ✍✖✍❛✟♠ ✓✘✕✌❛☛✒✍ ✏✌✍✠★✍✍✟✏ ☛✕✓✑✟ ✥ ✦✡✟ ✔✘✌☞✠✌✔☛✒
❛☛✪✟✍ ✌☞❛✓ ☛✠✠✓★☞❛ ❛✡✟ ✪✌☞✟❛✌✠ ✟☞✟✘✚✌✟✍ ✓✩ ☛✒✒ ✏ ✌✩ ✩✟ ✘✟☞ ✠✟ ✒✌✟ ✍ ✌☞ ❛✡ ✟ ✠✓ ☞✍✟ ✧ ★✟ ☞✠✟ ✓✩
❛✡✟ ✍★✕✇☛❛✓♠✌✠ ✔☛✘❛✌✠✒✟✍ ✬✟✒✟✠❛✘✓☞✍✰ ☞★✠✒✟✌t✰ ✌☞✠✘✟☛✍✟✏ ☞★✠✒✟☛✘ ✠✡☛✘✚✟✥ ❜✟✠☛★✍✟ ✓✩ ❛✡✌✍ ☛✒✒
☛❛❛✘☛✠❛✌✑✟ ✔✓❛✟☞❛✌☛✒ ✕✟❛✎✟✟☞ ❛✡✟ ✟✒✟✠❛✘✓☞✍ ☛☞✏ ❛✡✟ ✓✘✕✌❛☛✒✍ ☛✘✟ ✍✓♠✟✎✡ ☛❛ ✠✓☞❛✘☛✠ ❛✟✏✥
☞★✠✒✟✌ ☛☞✏ ✘✟✔★✒✍✌✑✟ ✔✓❛✟☞❛✌☛✒ ☛♠✓☞✚ ❛✡✟ ❋★✘❛✡✟✘✰ ☛✍ ✖✓★ ✍✡☛✒✒ ✍✟✟ ✒☛❛✟✘ ✬✌☞ ✍★✕✍✟✠❛✌✓☞✍
✟✒✟✠❛✘✓☞✍ ☛☞✏ ☞★✠✒✟✌ ✌☞✏✌✑✌✏★☛✒✒✖✥ ✗✓✒★❛✌✓☞ ✓✩ ❵✥❝✥✤ ☛☞✏ ❵✥❝✥❞t✰ ★☞✒✌✪✟ ✓✘✕✌❛☛✒✍ ✓✩ ✡✖✏✘✓✚✟☞
❛✡✌✍ ✟✧★☛❛✌✓☞ ✚✌✑✟✍ ❊ ☛☞✏ ✭✥ ✓✘ ✡✖✏✘✓✚✟☞ ✒✌✪✟ ✍✔✟✠✌✟✍✰ ✎✡✓✍✟ ✟☞✟✘✚✌✟✍
✱✲✳✴✵✷✸✹ ✻✼✵✽ ✾✹✳ ✼✿✸ ❀❁✿✴❂✳❃✹✷✸✴ ✏✟✔✟☞✏ ✓☞✒✖ ✓☞ ❛✡✟ ✧★☛☞❛★♠ ☞★♠✕✟✘ ♥❡ ❛✡✟
❄❅❆✾✼❃✵✹ ✟☞✟✘✚✌✟✍ ✓✩ ❛✡✟ ✓✘✕✌❛☛✒✍ ✌☞ ♠★✒❛✌✇✟✒✟✠❛✘✓☞
❲✡✟☞ ✗✠✡✘✙✏✌☞✚✟✘ ✟✧★☛❛✌✓☞ ✌✍ ✍✓✒✑✟✏ ✩✓✘ ☛❛✓♠✍ ✏✟✔✟☞✏ ✓☞ ✧★☛☞❛★♠ ☞★♠✕✟✘✍ ♥ ☛☞✏ ❧✥
✡ ✖✏✘✓✚✟☞ ☛❛✓♠✰ ❛✡✟ ✍✓✒★❛✌✓☞ ✚ ✌✑✟✍ ❛✡✟
✔✓✍✍✌✕✒✟ ✟☞✟✘✚✖ ✒✟✑✟✒✍ ❛✡✟ ✟✒✟✠❛✘✓☞ ✠☛☞ ✓✠✠★✔✖ ❣❤✐❥❦qrsq ✉✈rq①❦✈② ❥③ q④✈ ⑤①rsq①❤
☛☞✏ ❛✡✟ ✠✓✘✘✟✍✔✓☞✏✌☞✚ ✎☛✑✟ ✩★☞✠❛✌✓☞✬✍t ✬✭t ⑥✈⑦④rs⑧⑦r⑨ ⑥❥⑩✈⑨ ❥③ ❶q❥❤
✓✩ ❛✡✟ ✟✒✟✠❛✘✓☞ ☛✍✍✓✠✌☛❛✟✏ ✎✌❛✡ ✟☛✠✡ ✟☞✟✘✚✖ ❷❸❹❺❻❸❼ ❼❽❾❿❹❺➀❾❹➁ ❼➂➃❽➁ ➂➄ ❹❻➂❼ ➀➅ ❻❿❽
✒✟✑✟✒✥ ✦✡✟✍✟ ✧★☛☞❛✌✢✟✏ ✟☞✟✘✚✖ ✍❛☛❛✟✍ ☛☞✏ ➆➀❾❻❸➇❽ ➂➄ ❻❿❽ ➅❻➇❸❾❻❸➇❽ ➂➄ ❻❿❽ ❹❻➂❼➈ ➉❿➀❾❿
✠✓✘✘✟✍✔✓☞✏✌☞✚ ✎☛✑✟ ✩★☞✠❛✌✓☞✍ ✎✡✌✠✡ ☛✘✟ ❽❼ ❽➇➊❽➅ ➄➇➂❼ ❻ ❿❽ ❹➆➆➁➀❾❹❻ ➀➂❺ ➂➄ ❻ ❿❽
✠✡☛✘☛✠❛✟✘✌✢✟✏ ✕✖ ☛ ✍✟❛ ✓✩ ❛✡✘✟✟ ✧★☛☞❛★♠ ➋❾❿➇➌➃➀❺➊❽➇ ❽➍❸❹❻➀➂❺ ❻➂ ❹❻➂❼➅➎ ➏❿❽ ➄➂➁➁➂➉➀❺➊
❹➇❽ ❻❿❽ ➀❼➆➂➇❻❹❺❻ ➄❽❹❻❸➇❽➅ ➂➄ ❻❿❽ ➍❸❹❺❻❸❼➐
☞★♠✕✟✘✍ ✬♣❇❉●■❉♣❏❑ ▲▼❏●◆▼❖ ●▼❖P◗❇ ♥❘
❼❽❾❿❹❺➀❾❹➁ ❼➂➃❽➁ ➂➄ ❹❻➂❼➑
❏ ❙❉❖▼◆ ❚❏ ❑ ▲▼ ❏● ◆▼❖ ● ▼❖P◗ ❇ ❧ ❏● ❯
❖❏❱●◗◆❉■ ▲▼❏●◆▼❖ ●▼❖P◗❇ ❳ ❩ t ☛✘✌✍✟ ☛✍ ☛ ➒➎ ➏❿❽ ❽❺❽➇➊➓ ➂➄ ❽➁❽❾❻➇➂❺➅ ➀❺ ❹❻➂❼ ➅ ➀➅
☞☛❛★✘☛✒ ✠✓☞✍✟✧★✟☞✠✟ ✌☞ ❛✡✟ ✍✓✒★❛✌✓☞ ✓✩ ❛✡✟ ➍❸❹❺❻➀➔❽➃ →➀➎❽➎➈ ❾❹❺ ➂❺➁➓ ❿❹➣❽ ❾❽➇❻❹➀❺
➅➆❽❾➀➄➀❾ ➣❹➁❸ ❽ ➅↔➈ ➄➂➇ ❽↕❹❼ ➆➁ ❽ ➉ ❿❽❺
✗✠✡✘✙✏✌☞✚✟✘ ✟✧★☛❛✌✓☞✥ ❲✡✟☞ ☛☞ ✟✒✟✠❛✘✓☞ ✌✍
❽➁❽❾❻➇➂❺➅ ❹➇❽ ➙➂❸❺➃ ❻➂ ❻❿❽ ❺❸❾➁❽❸➅ ➀❺
✌☞ ☛☞✖ ✟☞✟✘✚✖ ✍❛☛❛✟✰ ❛✡✟ ✎ ☛✑✟ ✩★☞✠❛✌✓☞
❹❻➂❼➅➎
✠✓✘✘✟✍✔✓☞✏✌☞✚ ❛✓ ❛✡☛❛ ✟☞✟✘✚✖ ✍❛☛❛✟ ✠✓☞❛☛✌☞✍
➛➎ ➏❿❽ ❽↕➀➅❻❽❺❾❽ ➂➄ ➍❸❹❺❻➀➔❽➃ ❽➁❽❾❻➇➂❺➀❾
☛✒✒ ✌☞✩✓✘♠☛❛✌✓☞ ☛✕✓★❛ ❛✡✟ ✟✒✟✠❛✘✓☞✥ ✦✡✟ ✎☛✑✟
❽❺❽➇➊➓ ➁❽➣❽➁➅ ➀➅ ❹ ➃➀➇❽❾❻ ➇❽➅❸➁❻ ➂➄ ❻❿❽ ➉❹➣❽
✩★☞✠❛✌✓☞ ✌✍ ☛ ♠☛❛✡✟♠☛❛✌✠☛✒ ✩★☞✠❛✌✓☞ ✎✡✓✍✟ ➁➀➜❽ ➆➇➂➆❽➇❻➀❽➅ ➂➄ ❽➁❽❾❻➇➂❺➅ ❹❺➃ ❹➇❽ ❹➁➁➂➉❽➃
✑☛✒★✟ ✏✟✔✟☞✏✍ ★✔✓☞ ❛✡✟ ✠✓✓✘✏✌☞☛❛✟✍ ✓✩ ❛✡✟ ➅➂➁❸❻➀➂❺➅ ➂➄ ➋❾❿➇➌➃➀❺➊❽➇ ➉❹➣❽ ❽➍❸❹❻➀➂❺➎
✟✒✟✠❛✘✓☞ ✌☞ ❛✡✟ ☛❛✓♠ ☛☞✏ ✏✓✟✍ ☞✓❛ ✠☛✘✘✖ ☛☞✖
➝➎ ➞➂❻❿ ❻❿❽ ❽↕❹❾❻ ➆➂➅➀❻➀➂❺ ❹❺➃ ❽↕❹❾❻ ➣❽➁➂❾➀❻➓
✔✡✖✍✌✠☛✒ ♠✟☛☞✌☞✚✥ ✗★✠✡ ✎☛✑✟ ✩★☞✠❛✌✓☞✍ ✓✩ ➂➄ ❹❺ ❽➁❽❾❻➇➂❺ ➀❺ ❹❺ ❹❻➂❼ ❾❹❺❺➂❻ ➙❽
✡✖✏✘✓✚✟☞ ✓✘ ✡✖✏✘✓✚✟☞ ✒✌✪✟ ✍✔✟✠✌✟✍ ✎✌❛✡ ✓☞✟ ➃❽❻❽➇❼➀❺❽➃ ➅➀❼❸➁❻❹❺❽➂❸➅➁➓ →➟❽➀➅❽❺➙❽➇➊
✟✒✟✠❛✘✓☞ ☛✘✟ ✠☛✒✒✟✏ ❏◆❬❖❉■ ❬❇P❉◆❏❑❭✥ ✗★✠✡ ❸❺❾❽➇❻❹➀❺❻➓ ➆➇➀❺❾➀➆➁❽↔➎ ➏❿❽ ➆❹❻❿ ➂➄ ❹❺
✎☛✑✟ ✩★☞✠❛✌✓☞✍ ✔✟✘❛☛✌☞✌☞✚ ❛✓ ✓☞✟✇✟✒✟✠❛✘✓☞ ❽➁❽❾❻➇➂❺ ➀❺ ❹❺ ❹❻➂❼ ❻❿❽➇❽➄➂➇❽➈ ❾❹❺ ❺❽➣❽➇
✍✔✟✠✌✟✍ ☛✘✟ ✠☛✒✒✟✏ ✓☞✟✇✟✒✟✠❛✘✓☞ ✍✖✍❛✟♠✍✥ ✦✡✟ ➙❽ ➃❽❻❽➇❼➀❺❽➃ ➂➇ ➜❺➂➉❺ ❹❾❾❸➇❹❻❽➁➓➎ ➏❿❹❻

50 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

51

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✺

✐✡ ☛☞✌✍ ✎✡ ✌✏✑ ✡☞✎✒✒ ✡✓✓ ✒✎✔✓✕ ✏✖✍ ✏✖✓ ✔✎✒✗✡ ➙❾③ ❹①❶④❿❶❹✇✈ ➆⑥✇④❷⑥⑦ ④⑥⑦⑧③① ➀③❷③①⑦❶④③❸
✏♦ ✏✖✒✌ ✘✕✏✙✎✙✐✒✐✔✌ ✏♦ ♦✐✖✚✐✖✛ ✔☞✓ ✓✒✓✜✔✕✏✖ ❷❾③ ➛➜➝➞ ➟➈➠ ➡➢ ➊➟➤➥➞ ➞➦➡➞➈➡ ➡➧➞ ➞➈➞➤➥➨ ➢➩ ➡➧➞
✎✔ ✚✐♦♦✓✕✓✖✔ ✘✏✐✖✔✡ ✐✖ ✎✖ ✎✔✏❢✢ ➢➤➫➜➡➟➊➭ ➯⑨① ❾❽➀①⑨②③④ ✇❷⑨⑦ ✇④➀ ❾❽➀①⑨②③④ ✈❶➅③
✹✢ ❆✣ ✤✥✦✧★✩ ✦✪✫★✥✤✬ ★✭ ✥✮✯ ✰✤✱✯ ✲✳✣✩✥★✦✣ ❸❹③❿❶③❸ ➲➳③➵➂ ➸❶➺➵➂ ❺❺❺❺ ③❷❿❺➻ ③④③①②❽ ✇④➀ ❸❶➁③ ⑨⑩
✴ ✲✦✪ ✤✣ ✯✬✯✩✥✪✦✣ ★✣ ✤✣ ✤✥✦✧✢ ✵☞✓✖✓✶✓✕ ❷❾③ ⑨①⑧❶❷✇✈ ➀③❹③④➀❸ ⑨④✈❽ ⑨④ ➒➈➔❺
✎✖ ✓ ✒✓ ✜✔✕ ✏✖ ✐✡ ✚✓ ✡✜✕✐✙✓✚ ✙ ✌ ✎ ☛✎✶✓ ➙❾③ ❹①❶④❿❶❹✇✈ ➆⑥✇④❷⑥⑦ ④⑥⑦⑧③① ✇✈❸⑨
♦✑✖✜✔✐✏✖✍ ☛✓ ✡✎✌ ✔☞✎✔ ✔☞✓ ✓✒✓✜✔✕✏✖ ✏✜✜✑✘✐✓✡ ❶➀③④❷❶⑩❶③❸ ❷❾③ ❤➎s❝❝❺ ➼❶❷❾ ❷❾③ ❶④❿①③✇❸③ ❶④ ❷❾③
✔☞✎✔ ✏✕✙✐✔✎✒✢ t✐✖✜✓ ❢✎✖✌ ✡✑ ✜☞ ☛✎✶✓
❼✇✈⑥③ ⑨⑩ ➒➈➔➂ ❷❾③ ④⑥⑦⑧③① ⑨⑩ ✇✈✈⑨➄③➀ ⑨①⑧❶❷✇✈
♦✑✖✜✔✐✏✖✡ ✎✕✓ ✘✏✡✡✐✙✒✓ ♦✏✕ ✎✖ ✓✒✓✜✔✕✏✖✍
❶④❿①③✇❸③❸ ✇④➀ ❜❫s ➽❵➾s❥ ❴➚ ➪➓ ➶➹ ➘❝❝ ❛➎s
✔☞✓✕✓ ✎✕✓ ❢✎✖✌ ✎✔✏❢✐✜ ✏✕✙✐✔✎✒✡ ✐✖ ✎✖ ✎✔✏❢✢
❚☞✓✡✓ ✷✏✖✓ ✓✒✓✜✔✕✏✖ ✏✕✙✐✔✎✒ ☛✎✶✓ ♦✑✖✜✔✐✏✖✡✸ ➴❫❴❵❛❜❝❤ ➴➷ ❜ ➽❵➾s❥ ➾❜❝♠s ➴➷ ➪❥➹ ➐➴❥❤❛❵❛♠❛s ❜
✏✕ ✏✕✙✐✔✎✒✡ ♦✏✕❢ ✔☞✓ ✙✎✡✐✡ ✏♦ ✔☞✓ ✓✒✓✜✔✕✏✖✐✜ ❤❵❥➽❝s ❤➎s❝❝ ➴➷ ❜❛➴♥ ✇④➀ ✇①③ ①③❹①③❸③④❷③➀ ⑧❽
✡✔✕✑✜✔✑✕✓ ✏♦ ✎✔✏❢✡✢ ❡✖ ✓✎✜☞ ✏✕✙✐✔✎✒✍ ✔☞✓ ❷❾③ ⑩⑨✈✈⑨➄❶④② ✈③❷❷③①❸
✓✒✓✜✔✕✏✖ ☞✎✡ ✎ ✚✓♦✐✖✐✔✓ ✓✖✓✕✛✌✢ ❣✖ ✏✕✙✐✔✎✒ ➈ → ➣ ↔ ↕ ➬ ❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺
✜✎✖✖✏✔ ✜✏✖✔✎✐✖ ❢✏✕✓ ✔☞✎✖ ✔☛✏ ✓✒✓✜✔✕✏✖✡✢ ➃❾③✈✈ → ➮ ➸ ➱ ✃ ❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺
❡✖ ✎ ❢✑✒✔✐■✓✒✓✜✔✕✏✖ ✎✔✏❢✍ ✔☞✓ ✓✒✓✜✔✕✏✖✡ ✎✕✓ ➃❶➁③ ⑨⑩ ✇④ ⑨①⑧❶❷✇✈ ❶④❿①③✇❸③❸ ➄❶❷❾ ❶④❿①③✇❸③
♦✐✒✒✓✚ ✐✖ ✶✎✕✐✏✑✡ ✏✕✙✐✔✎✒✡ ✐✖ ✔☞✓ ✏✕✚✓✕ ✏♦
⑨⑩ ❹①❶④❿❶❹✇✈ ➆⑥✇④❷⑥⑦ ④⑥⑦⑧③① ➒➈➔❺ ❐④ ⑨❷❾③①
✐✖✜✕✓✎✡✐✖✛ ✓✖✓✕✛✌✢ ✻✏✕ ✓✎✜☞ ✓✒✓✜✔✕✏✖ ✏♦ ✎
❢✑✒✔✐■✓✒✓✜✔✕✏✖ ✎✔✏❢✍ ✔☞✓✕✓ ✡☞✎✒✒✍ ✔☞✓✕✓♦✏✕✓✍ ➄⑨①➀❸ ❷❾③ ③✈③❿❷①⑨④ ➄❶✈✈ ⑧③ ✈⑨❿✇❷③➀ ✇➄✇❽ ⑩①⑨⑦
✙✓ ✎✖ ✏✕✙✐✔✎✒ ☛✎✶✓ ♦✑✖✜✔✐✏✖ ✜☞✎✕✎✜✔✓✕✐✡✔✐✜ ❷❾③ ④⑥❿✈③⑥❸❺ ➃❶④❿③ ③④③①②❽ ❶❸ ①③➆⑥❶①③➀ ❶④
✏♦ ✔☞✓ ✏✕✙✐ ✔✎✒ ✐✔ ✏✜✜✑✘✐✓ ✡✢ ❣ ✒✒ ✔☞✓ ❸❾❶⑩❷❶④② ✇➄✇❽ ❷❾③ ④③②✇❷❶❼③✈❽ ❿❾✇①②③➀ ③✈③❿❷①⑨④
✐✖♦✏✕❢✎✔✐✏✖ ✎✙✏✑✔ ✔☞✓ ✓✒✓✜✔✕✏✖ ✐✖ ✎✖ ✎✔✏❢ ⑩①⑨⑦ ❷❾③ ❹⑨❸❶❷❶❼③✈❽ ❿❾✇①②③➀ ④⑥❿✈③⑥❸➂ ❷❾③
✐✡ ✡✔✏✕✓✚ ✐✖ ✐✔✡ ✏✕✙✐✔✎✒ ☛✎✶✓ ♦✑✖✜✔✐✏✖ ✴ ✎✖✚ ③④③①②❽ ⑨⑩ ❷❾③ ⑨①⑧❶❷✇✈ ➄❶✈✈ ❶④❿①③ ✇❸③ ➄❶❷❾
q✑✎✖✔✑❢ ❢✓✜☞✎✖✐✜✡ ❢✎✗✓✡ ✐✔ ✘✏✡✡✐✙✒✓ ✔✏ ❶④❿①③✇❸③ ⑨⑩ ➈❺
✓✼✔✕✎✜✔ ✔☞✐✡ ✐✖♦✏✕❢✎✔✐✏✖ ✏✑✔ ✏♦ ✴✢
➘❒❵♥♠❛➎❜❝ ➑♠❜❥❛♠♥ ❥♠♥❴s❫❩ ➪❮➹ ❶❸ ✇✈❸⑨
✽✢ ❚☞✓ ✘✕✏✙✎✙✐✒✐✔✌ ✏♦ ♦✐✖✚✐✖✛ ✎✖ ✓✒✓✜✔✕✏✖ ✎✔ ✎ ➅④⑨➄④ ✇❸ ➴❫❴❵❛❜❝ ❜❥➽♠❝❜❫ ♥➴♥s❥❛♠♥ ➴❫
✘✏✐✖✔ ☛✐✔☞✐✖ ✎✖ ✎✔✏❢ ✐✡ ✘✕✏✘✏✕✔✐✏✖✎✒ ✔✏ ✔☞✓ ❤♠❴❤❵❦❵❜❫➚ ➑♠❜❥❛♠♥ ❥♠♥❴s❫❩ ❐❷ ➀③⑩❶④③❸ ❷❾③
✡q✑✎✕✓ ✏♦ ✔☞✓ ✏✕✙✐✔✎✒ ☛✎✶✓ ♦✑✖✜✔✐✏✖ ✐✢✓✢✍
❷❾①③③ ➀❶⑦③④❸❶⑨④✇✈ ❸❾✇❹③ ⑨⑩ ❷❾③ ⑨①⑧❶❷✇✈❺ ➯⑨① ✇
⑤✴⑤ ✾ ✎✔ ✔☞✎✔ ✘✏✐✖✔✢ ⑤✴⑤✾ ✐✡ ✗✖✏☛✖ ✎✡
②❶❼③④ ❼✇✈⑥③ ⑨⑩ ➈➂ ➊ ❿✇④ ❾✇❼③ ➈ ❼✇✈⑥③❸ ①✇④②❶④②
♣✪✦✫ ✤✫★ ✬★✥ ✿ ❞✯✣✭ ★✥ ✿ ✎✖✚ ✐ ✡ ✎ ✒☛✎ ✌✡
❏ ⑩①⑨⑦ ❰ ❷⑨ ➈ Ï ➣➂ ❷❾✇❷ ❶❸➂ ⑩⑨① ✇ ②❶❼③④ ❼✇✈⑥③ ⑨⑩ ➈➂
✘✏✡✐✔✐✶✓✢ ❋❀❁❂ ❃❄❅ ❇❈❉❊❅ ❁● ❍✴ ✴❍ ❈❃
❑▲●●❅❀❅▼❃ ◆❁▲▼❃❖ P▲❃❄▲▼ ❈▼ ❈❃❁❂◗ ▲❃ ▲❖ ❷❾③ ❹⑨❸❸❶⑧✈③ ❼✇✈⑥③ ⑨⑩ ➊ ✇①③ Ð ➊ → ❰➂ ➣➂ ↔➂ ❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺
◆❁❖❖▲❘❉❅ ❃❁ ◆❀❅❑▲❯❃ ❃❄❅ ❀❅❱▲❁▼ ❈❀❁❊▼❑ ➲➈Ï➣➻
❃❄❅ ▼❊❯❉❅❊❖ P❄❅❀❅ ❅❉❅❯❃❀❁▼ P▲❉❉ ❂❁❖❃ ➯⑨① ③Ñ✇⑦❹✈③➂ ➄❾③④ ➈ → ➣➂ ❼✇✈⑥③ ⑨⑩ ➊ ❶❸ ⑨④✈❽
◆❀❁❘❈❘❉❲ ❘❅ ●❁❊▼❑❳ ❰❺ ➯⑨① ➈ → ↔➂ ❷❾③ ❹⑨❸❸❶⑧✈③ ❼✇✈⑥③ ⑨⑩ ➊ ❿✇④ ⑧③ ❰
✇④➀ ➣❺ ➯⑨① ➈ → ↕➂ ❷❾③ ❹⑨❸❸❶⑧✈③ ➊ ❼✇✈⑥③❸ ✇①③ ❰➂
❨❩❬❩❭ ❪❫❴❵❛❜❝❤ ❜❥❦ ❧♠❜❥❛♠♥ r♠♥❴s❫❤ ➣ ✇④➀ ↔❺
✉ ✈✇①②③ ④⑥⑦⑧③① ⑨⑩ ⑨①⑧❶❷✇✈❸ ✇①③ ❹⑨❸❸❶⑧✈③ ❶④ ✇④ ➇✇❿❾ ❸❾③✈✈ ❿⑨④❸❶❸❷❸ ⑨⑩ ⑨④③ ⑨① ⑦⑨①③ ❤♠❴Ò
✇❷⑨⑦❺ ❻⑥✇✈❶❷✇❷❶❼③✈❽ ❷❾③❸③ ⑨①⑧❶❷✇✈❸ ❿✇④ ⑧③ ❤➎s❝❝❤ ⑨① ❤♠❴Ò❝s➾s❝❤❺ ➙❾③ ④⑥⑦⑧③① ⑨⑩ ❸⑥⑧Ó
➀❶❸ ❷❶④② ⑥❶❸❾③➀ ⑧❽ ❷❾③ ❶① ❸ ❶➁③➂ ❸❾✇❹③ ✇④➀ ❸❾③✈✈❸ ❶④ ✇ ❹①❶④❿❶❹✇✈ ❸❾③✈✈ ❶❸ ③➆⑥✇✈ ❷⑨ ❷❾③ ❼✇✈⑥③
⑨①❶③④❷✇❷❶⑨④❺ ✉④ ⑨①⑧❶❷✇✈ ⑨⑩ ❸⑦✇✈✈③① ❸❶➁③ ⑦③✇④❸ ⑨⑩ ➈❺ ➯⑨① ③Ñ✇⑦❹✈③ ❶④ ❷❾③ ⑩❶①❸❷ ❸❾③✈✈ ➲➈ → ➣➻➂
❷❾③①③ ❶❸ ⑦⑨①③ ❿❾✇④❿③ ⑨⑩ ⑩❶④➀❶④② ❷❾③ ③✈③❿❷①⑨④ ❷❾③①③ ❶❸ ⑨④✈❽ ⑨④③ ❸⑥⑧Ó❸❾③✈✈ ➄❾❶❿❾ ❿⑨①①③❸❹⑨④➀❸
④③✇① ❷❾③ ④⑥❿✈③ ⑥❸❺ ➃❶⑦❶✈✇①✈❽ ❸❾✇❹③ ✇④➀ ❷⑨ ➊ → ❰❺ ➙❾③①③ ✇①③ ❷➄⑨ ❸⑥⑧Ó❸❾③✈✈❸ ➲➊ → ❰➂ ➣➻ ❶④
⑨ ①❶③ ④ ❷✇❷ ❶⑨ ④ ⑦③ ✇④ ❷ ❾✇❷ ❷ ❾③ ①③ ❶❸ ⑦⑨ ①③ ❷❾③ ❸③❿⑨④➀ ❸❾③✈✈ ➲➈ → ↔➻➂ ❷❾①③③ ➲➊ → ❰➂ ➣➂ ↔➻ ❶④
❹①⑨⑧✇⑧❶✈❶❷❽ ⑨⑩ ⑩❶④➀❶④② ❷❾③ ③✈③❿❷①⑨④ ✇✈⑨④② ❷❾❶①➀ ❸❾③✈✈ ➲➈ → ↕➻ ✇④➀ ❸⑨ ⑨④❺ ➇✇❿❾ ❸⑥⑧Ó❸❾③✈✈
❿③①❷✇❶④ ➀❶①③❿❷❶⑨④❸ ❷❾✇④ ✇✈⑨④② ⑨❷❾③①❸❺ ✉❷⑨⑦❶❿ ❶❸ ✇❸❸❶②④③➀ ✇④ ✇➁❶⑦⑥❷❾✇✈ ➆⑥✇④❷⑥⑦ ④⑥⑦⑧③①
⑨①⑧❶❷✇✈❸ ✇①③ ❹①③❿❶❸③✈❽ ➀❶❸❷❶④②⑥❶❸❾③➀ ⑧❽ ➄❾✇❷ ➲➊ ➻❺ ➃⑥⑧Ó❸❾③✈✈❸ ❿⑨①①③❸❹⑨④➀❶④② ❷⑨ ➀❶⑩⑩③①③④❷
✇①③ ➅④⑨➄④ ✇❸ ➆⑥✇④❷⑥⑦ ④⑥⑦⑧③①❸❺ ➇✇❿❾ ❼✇✈⑥③❸ ⑨⑩ ➊ ✇①③ ①③❹①③❸③④❷③➀ ⑧❽ ❷❾③ ⑩⑨✈✈⑨➄❶④②
⑨①⑧❶❷✇✈ ❶❸ ➀③❸❶②④✇❷③➀ ⑧❽ ❷❾①③③ ➆⑥✇④❷⑥⑦ ❸❽⑦⑧⑨✈❸❺
④⑥⑦⑧③①❸ ✈✇⑧③✈✈③➀ ✇❸ ➈➉ ➊ ✇④➀ ➋ ➌❺ Ô✇✈⑥③ ⑩⑨① ➊ Ð ❰ ➣ ↔ ↕ ➬ Õ ❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺
➍➎s ➏❫❵❥➐❵➏❜❝ ➑♠❜❥❛♠♥ ❥♠♥❴s❫ ➒➓➔ ❶❸ ✇ ④⑨❷✇❷❶⑨④ ⑩⑨① ➛ Ö ➠ ➩ ➥ ➧ ❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺❺
❹⑨❸❶❷❶❼③ ❶④❷③②③① ➄❶❷❾ ❼✇✈⑥③ ⑨⑩ ➈ → ➣➂↔➂↕❺❺❺❺❺❺❺ ❺ ❸⑥⑧Ó❸❾③✈✈

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

52

✺ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

✯✰✱✲✳ ✴✶✷ ✸✹✻✽✸ ✿✹✳ ❀✳❁♠❂✸✸❂✱✲✳ ❃✰✲❄✳✸ ✯✹❄✸ ♦✻❁ ❆ ❶ ❷❸ ✿✹✳ ✻❉✲❹ ❀✳❁♠❂✿✿✳● ❃✰✲❄✳ ✻♦
✻♦ ❅❆ ➄ ♦✻❁ ✰ ❇❂❃✳❉ ❀❁❂❉❊❂❀✰✲ ❋❄✰❉✿❄♠ ❉❄♠✱✳❁ ❺❻ ❶ ❷❸ ❼✴❽❷❾❿➀ ❶ ➀❸ ✻❉✳ ✸ ✻❁✱❂✿✰✲➁✶ ➂✻❁ ❆ ❶ ➀❸ ♠ ➃
✰❉● ✿✹✳ ❊✻❁❁✳✸❀✻❉●❂❉❇ ✸❄✱❡✸✹✳✲✲ ❉✻✿✰✿❂✻❉✶ ❊✰❉ ✱✳ ➅➀❸ ❷ ✰❉● ❿➀ ❼✴❽➀❾❿➀ ❶ ➆❸ ✿✹❁✳✳ ➇
❚❛✟✠✡ ☛☞✌ ✍✎✟✏✑✡✠✠ ✒✓✔❛✔✕✓✖✏ ✻❁✱❂✿✰✲✸➁✶ ➂✻❁ ❆ ❶ ✴❸ ♠❻ ❶ ➅✴❸ ➅➀❸ ❷❸ ❿➀ ✰❉● ❿✴❸
❼✴❽✴❾❿➀ ❶ ➈❸ ♦❂❃✳ ➉ ✻❁✱❂✿✰✲✸➁✶ ➊✿ ✸✹✻❄✲● ✱✳ ❉✻✿✳●
✿✹✰✿ ✿✹✳ ❃✰✲❄✳✸ ✻♦ ❺❻ ✰❁✳ ●✳❁❂❃✳● ♦❁✻♠ ❆ ✰❉●
✿✹✰✿ ✿✹✳ ❃✰✲❄✳ ✻♦ ❆ ✰❁✳ ●✳❁❂❃✳● ♦❁✻♠ ❉✶
➋✰❊✹ ✻❁✱❂✿✰✲ ❂❉ ✰❉ ✰✿✻♠❸ ✿✹✳❁✳♦✻❁✳❸ ❂✸
●✳♦❂❉✳● ✱❹ ✰ ✸✳✿ ✻♦ ❃✰✲❄✳✸ ♦✻❁ ➌❸ ❆ ✰❉● ♠❻✶ ➍❉
✻❁✱❂✿✰✲ ●✳✸❊❁❂✱✳● ✱❹ ✿✹✳ ❋❄✰❉✿❄♠ ❉❄♠✱✳❁✸
➌ ❶ ✴❸ ❆ ❶ ➀❸ ❺❻ ❶ ❷ ❂✸ ✰❉ ✻❁✱❂✿✰✲ ❂❉ ✿✹✳ ➇ ✸❄✱❡
✸✹✳✲✲ ✻♦ ✿✹✳ ✸✳❊✻❉● ✸✹✳✲✲✶ ✯✹✳ ♦✻✲✲✻✽❂❉❇ ❊✹✰❁✿
❇❂❃✳✸ ✿✹✳ ❁✳✲✰✿❂✻❉ ✱✳✿✽✳✳❉ ✿✹✳ ✸❄✱❡✸✹✳✲✲ ✰❉●
✿✹✳ ❉❄♠✱✳❁ ✻♦ ✻❁✱❂✿✰✲✸ ✰✸✸✻❊❂✰✿✳● ✽❂✿✹ ❂✿✶

❱✗✘✙✚ ✛✜ ❧ ✵ ✢ ✣ ✤ ✥ ✦
❙✙✧★✩✚✘✘ ✪✛✫✗✫✬✛✪ s ✭ ❞ ❢ ❣ ❤
✪✙♥✧✚✮ ✛✜ ✛✮✧✬✫✗✘★ ✢ ✤ ✦ ✼ ✾ ✢✢

➎➏➐➑➒➓➔→ ➣↔↕→ ➙➣➛ ➜ ✯✹✳ ✿✹❁✳✳ ❋❄✰❉✿❄♠


❉❄♠✱✳❁✸ ✲✰✱✳✲✲❂❉❇ ✰❉ ✰✿✻♠❂❊ ✻❁✱❂✿✰✲ ❊✰❉ ✱✳
❄✸✳● ✳❋❄✰✲✲❹ ✽✳✲✲ ✿✻ ●✳♦❂❉✳ ❂✿✸ ✳❉✳❁❇❹❸ ✸✹✰❀✳
✰❉● ✻❁❂✳❉✿✰✿❂✻❉✶ ➝❄✿ ✰✲✲ ✿✹✳✸✳ ❋❄✰❉✿❄♠
❉❄♠✱✳❁✸ ✰❁✳ ❉✻✿ ✳❉✻❄❇✹ ✿✻ ✳➞❀✲✰❂❉ ✿✹✳ ✲❂❉✳
➥➦➧➨➩➫➭➯ ➲➳➵➭➫➦➸ ➺➻➦➨➫➻➼ ➨➻➼➵➩➳➽ ➾➚➪➶ ✸❀✳❊✿❁✰ ✻✱✸✳❁❃✳● ❂❉ ✿✹✳ ❊✰✸✳ ✻♦ ♠❄✲✿❂❡✳✲✳❊✿❁✻❉
❇ ❂ ❃✳ ✸ ❂❉ ♦✻❁ ♠✰ ✿❂ ✻❉ ✰ ✱✻❄ ✿ ➫ ➹ ➩ ➘ ➴ ➦➫➭ ➦➸ ✰✿✻♠✸❸ ✿✹✰✿ ❂✸❸ ✸✻♠✳ ✻♦ ✿✹✳ ✲❂❉✳✸ ✰❊✿❄✰✲✲❹ ✻❊❊❄❁
➲➳➭➩➨➫➦➫➭➲➨ ➲➷ ➫➹➩ ➲➳➵➭➫➦➸ ➬➭➫➹ ➳➩➘➴➩➯➫ ➫➲ ❂❉ ●✻❄✱✲✳✿✸ ❽✿✽✻ ✲❂❉✳✸ ❊✲✻✸✳✲❹ ✸❀✰❊✳●❾❸ ✿❁❂❀✲✳✿✸
➘➫➦➨➮➦➳➮ ➘➩➫ ➲➷ ➯➲➱➲➳➮➭➨➦➫➩ ➦✃➭➘➽ ➂✻❁ ✰❉❹ ❽✿✹❁✳✳ ✲❂❉✳✸❸ ❊✲✻✸✳✲❹ ✸❀✰❊✳●❾ ✳✿❊✶ ✯✹❂✸ ✸❄❇❇✳✸✿✸
➘➻➵➱➘➹➩➸➸ ❐➮➩➷➭➨➩➮ ➵❒ ➾➏➶ ❮➦➸➻➩❰ ✴❆❿➀ ❃✰✲❄✳✸ ✿✹✳ ❀❁✳✸✳❉❊✳ ✻♦ ✰ ♦✳✽ ♠✻❁✳ ✳❉✳❁❇❹ ✲✳❃✳✲✸ ✿✹✰❉
✻♦ ♠❻ ✰❁✳ ❀✻✸✸❂✱✲✳ ✰❉● ✿✹✳✸✳ ❃✰✲❄✳✸ ✰❁✳ ❇❂❃✳❉ ❀❁✳●❂❊✿✳● ✱❹ ✿✹✳ ✿✹❁✳✳ ❋❄✰❉✿❄♠ ❉❄♠✱✳❁✸✶
✱❹ Ï
➊❉ ➀➟✴➈❸ ➠✳✻❁❇✳ ➡✹✲✳❉✱✳❊➢ ✰❉● ➤✰♠❄✳✲
❺❻ ❶ ➅ ❆❸ ➅ ❽❆ ➅➀❾❸ ➅ ❽❆ ➅ ✴❾✶✶✶ ❷❸➀✶✶✶ ❽❆ ➅ ✴❾❸ ❽❆ ➅➀❾❸ ❆ ➠✻❄●✸♠❂✿ ❀❁✻❀✻✸✳● ✿✹✳ ❀❁✳✸✳❉❊✳ ✻♦ ✿✹✳ ♦✻❄❁✿✹

❖❍■❏❑▲ ▼❍■❏❑◆P ◆◗❘ ❏❑❯ ❏❲❳▼❍❑◆◗❩❬


❭✮✧✬✫ ✗✪❪ ✛✮✧✬✫✗✘ ✗✮✚ ✪✛✫ ★❫✪✛✪❫♥✛✙★❴ ❵✪ ✛✮✧✬✫❜ ✗★ ❝✮✛❝✛★✚❪ ✧❫ ✐✛✩✮❜ ✬★ ✗ ❥✬✮❥✙✘✗✮ ❝✗✫✩ ✗✮✛✙✪❪
✫✩✚ ✪✙❥✘✚✙★ ✬✪ t✩✬❥✩ ✗✪ ✚✘✚❥✫✮✛✪ ♥✛❦✚★❴ ❵ ❝✮✚❥✬★✚ ❪✚★❥✮✬❝✫✬✛✪ ✛✜ ✫✩✬★ ❝✗✫✩ ✛✜ ✫✩✚ ✚✘✚❥✫✮✛✪ ✬★
✬♥❝✛★★✬✧✘✚ ✗❥❥✛✮❪✬✪♣ ✫✛ q✚✬★✚✪✧✚✮♣ ✙✪❥✚✮✫✗✬✪✫❫ ❝✮✬✪❥✬❝✘✚❴ ✐✛✩✮ ✛✮✧✬✫★❜ ✫✩✚✮✚✜✛✮✚❜ ✩✗❦✚ ✪✛ ✮✚✗✘
♥✚✗✪✬✪♣ ✗✪❪ ✫✩✚✬✮ ✚r✬★✫✚✪❥✚ ❥✗✪ ✪✚❦✚✮ ✧✚ ❪✚♥✛✪★✫✮✗✫✚❪ ✚r❝✚✮✬♥✚✪✫✗✘✘❫❴ ❵✪ ✗✫✛♥✬❥ ✛✮✧✬✫✗✘❜ ✛✪ ✫✩✚
✛✫✩✚✮ ✩✗✪❪❜ ✬★ ✗ ✉✙✗✪✫✙♥ ♥✚❥✩✗✪✬❥✗✘ ❥✛✪❥✚❝✫ ✗✪❪ ✮✚✜✚✮★ ✫✛ ✫✩✚ ✛✪✚ ✚✘✚❥✫✮✛✪ t✗❦✚ ✜✙✪❥✫✬✛✪ ✈ ✬✪
✗✪ ✗✫✛♥❴ ✇✫ ✬★ ❥✩✗✮✗❥✫✚✮✬①✚❪ ✧❫ ✫✩✮✚✚ ✉✙✗✪✫✙♥ ✪✙♥✧✚✮★ ②③④ ❧ ✗✪❪ ⑤❧ ⑥ ✗✪❪ ✬✫★ ❦✗✘✙✚ ❪✚❝✚✪❪★ ✙❝✛✪
✫✩✚ ❥✛✛✮❪✬✪✗✫✚★ ✛✜ ✫✩✚ ✚✘✚❥✫✮✛✪❴ ✈ ✩✗★❜ ✧❫ ✬✫★✚✘✜❜ ✪✛ ❝✩❫★✬❥✗✘ ♥✚✗✪✬✪♣❴ ✇✫ ✬★ ✫✩✚ ★✉✙✗✮✚ ✛✜ ✫✩✚ t✗❦✚
✜✙✪❥✫✬✛✪ ✬❴✚❴❜ ⑦✈⑦⑧ t✩✬❥✩ ✩✗★ ✗ ❝✩❫★✬❥✗✘ ♥✚✗✪✬✪♣❴ ⑦✈⑦⑧ ✗✫ ✗✪❫ ❝✛✬✪✫ ✬✪ ✗✪ ✗✫✛♥ ♣✬❦✚★ ✫✩✚ ❦✗✘✙✚ ✛✜
❝✮✛✧✗✧✬✘✬✫❫ ❪✚✪★✬✫❫ ✗✫ ✫✩✗✫ ❝✛✬✪✫❴ ⑨✮✛✧✗✧✬✘✬✫❫ ❪✚✪★✬✫❫ ②⑦✈⑦⑧ ⑥ ✬★ ✫✩✚ ❝✮✛✧✗✧✬✘✬✫❫ ❝✚✮ ✙✪✬✫ ❦✛✘✙♥✚ ✗✪❪
✫✩✚ ❝✮✛❪✙❥✫ ✛✜ ⑦✈⑦⑧ ✗✪❪ ✗ ★♥✗✘✘ ❦✛✘✙♥✚ ②❥✗✘✘✚❪ ✗ ❦✛✘✙♥✚ ✚✘✚♥✚✪✫⑥ ❫✬✚✘❪★ ✫✩✚ ❝✮✛✧✗✧✬✘✬✫❫ ✛✜ ✜✬✪❪✬✪♣
✫✩✚ ✚✘✚❥✫✮✛✪ ✬✪ ✫✩✗✫ ❦✛✘✙♥✚ ②✫✩✚ ✮✚✗★✛✪ ✜✛✮ ★❝✚❥✬✜❫✬✪♣ ✗ ★♥✗✘✘ ❦✛✘✙♥✚ ✚✘✚♥✚✪✫ ✬★ ✫✩✗✫ ⑦✈⑦⑧ ❦✗✮✬✚★
✜✮✛♥ ✛✪✚ ✮✚♣✬✛✪ ✫✛ ✗✪✛✫✩✚✮ ✬✪ ★❝✗❥✚ ✧✙✫ ✬✫★ ❦✗✘✙✚ ❥✗✪ ✧✚ ✗★★✙♥✚❪ ✫✛ ✧✚ ❥✛✪★✫✗✪✫ t✬✫✩✬✪ ✗ ★♥✗✘✘
❦✛✘✙♥✚ ✚✘✚♥✚✪✫⑥❴ ⑩✩✚ ✫✛✫✗✘ ❝✮✛✧✗✧✬✘✬✫❫ ✛✜ ✜✬✪❪✬✪♣ ✫✩✚ ✚✘✚❥✫✮✛✪ ✬✪ ✗ ♣✬❦✚✪ ❦✛✘✙♥✚ ❥✗✪ ✫✩✚✪ ✧✚
❥✗✘❥✙✘✗✫✚❪ ✧❫ ✫✩✚ ★✙♥ ✛✜ ✗✘✘ ✫✩✚ ❝✮✛❪✙❥✫★ ✛✜ ⑦✈⑦⑧ ✗✪❪ ✫✩✚ ❥✛✮✮✚★❝✛✪❪✬✪♣ ❦✛✘✙♥✚ ✚✘✚♥✚✪✫★❴ ✇✫ ✬★
✫✩✙★ ❝✛★★✬✧✘✚ ✫✛ ♣✚✫ ✫✩✚ ❝✮✛✧✗✧✘✚ ❪✬★✫✮✬✧✙✫✬✛✪ ✛✜ ✗✪ ✚✘✚❥✫✮✛✪ ✬✪ ✗✪ ✛✮✧✬✫✗✘❴

52 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

53

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✺

q✡☛☞✌✡✍ ☞✡✍✎✏✑ ✒☞✓✔☞ ☛✕ ✌✖✏ ❡✗❡✘✙✚♦✛ ③♦✗✤✙✢♦✛


s✜✢✛ ✣✤✥✛✙✤✦ ✛✤✦✧❡✚ ★♠ ✩ ✮✪ ✫☞ ✏✬✏✭✌✑✓☞
❢✓✑ ❨ ❴ ①✳ ✌✖✏ ✯✓✕✕✰✎✬✏ r☛✬✡✏✕ ✓❛ ❭ ☛✑✏ ❵✳
✕✯✰☞✕ ☛✑✓✡☞✱ ✰✌✕ ✓✔☞ ☛✲✰✕✳ ✍✡✭✖ ✰☞ ☛ ✕✰✍✰✬☛✑
❪ ☛☞✱ ❩✵ t✖✡✕ ✌✖✏✑✏ ✰✕ ✓☞✏ ①❫ ✓✑✎✰✌☛✬
✔☛✇ ☛✕ ✏☛✑✌✖ ✕✯✰☞✕ ☛✑✓✡☞✱ ✰✌✕ ✓✔☞ ☛✲✰✕ ✔✖✰✬✏ ❯❨ ❴ ①✳ ❭ ❴ ❵ ☛☞✱ ✍❣ ❴ ❵❱④ ✌✖✏✑✏ ☛✑✏ ✌✖✑✏✏
✑✏r✓✬r✰☞✴ ☛✑✓✡☞✱ ✌✖✏ ✕✡☞✵ ✶☞ ✓✌✖✏✑ ✔✓✑✱✕✳ ☛☞ ①♣ ✓✑✎✰✌☛✬✕ ❯❨ ❴ ①✳ ❭ ❴ ❪ ☛☞✱ ✹❣ ❴ ✾❪✳ ❵✳
✏✬✏✭✌✑✓☞ ✖☛✕✳ ✎✏✕✰✱✏✕ ✭✖☛✑✴✏ ☛☞✱ ✍☛✕✕✳ ✼❪❱④ ✌✖✏✑✏ ☛✑✏ ❛✰r✏ ①❞ ✓✑✎✰✌☛✬✕ ❯❨ ❴ ①✳ ❭ ❴ ❩
✰☞✌✑✰☞✕✰✭ ✕✯✰☞ ☛☞✴✡✬☛✑ q✡☛☞✌✡✍ ☞✡✍✎✏✑✵ ✷✯✰☞ ☛☞✱ ✹❣ ❴ ✾❩✳ ✾❪✳ ❵✳ ✼❪✼✳ ✼❩❱✵
☛☞✴✡✬☛✑ ✍✓✍✏☞✌✡✍ ✓❛ ✌✖✏ ✏✬✏✭✌✑✓☞ ✸ ☛ r✏✭✌✓✑
t✖✏✑✏❛✓✑✏✳ ✌✖✏ ✌✓✌☛✬ ☞✡✍✎✏✑ ✓❛ ✓✑✎✰✌☛✬✕
q✡☛☞✌✰✌✇✳ ✭☛☞ ✖☛r✏ ✌✔✓ ✓✑✰✏☞✌☛✌✰✓☞✕ ✑✏✬☛✌✰r✏
✰✕ ❪✼①✼⑤ ❴ ⑥
✌✓ ✌✖✏ ✭✖✓✕✏☞ ☛✲✰✕✵ t✖✏✕✏ ✌✔✓ ✓✑✰✏☞✌☛✌✰✓☞✕ ☛✑✏
✱✰✕✌✰☞✴✡✰✕✖✏✱ ✎✇ ✌✖✏ ✕✯✰☞ q✡☛☞✌✡✍ ☞✡✍✎✏✑✕ t✖✏ ✕☛✍✏ r☛✬✡✏ ✭☛☞ ☛✬✕✓ ✎✏ ✓✎✌☛✰☞✏✱ ✎✇
✹✻ ✔✖✰✭✖ ✭☛☞ ✌☛✒✏ ✌✖✏ r☛✬✡✏✕ ✓❛ ✼✽ ✓✑ ✾✽✵ ✡✕✰☞✴ ✌✖✏ ✑✏✬☛✌✰✓☞④ ☞✡✍✎✏✑ ✓❛ ✓✑✎✰✌☛✬✕
t✖✏✕✏ ☛✑✏ ✭☛✬✬✏✱ ✌✖✏ ✙✿♦ s✜✢✛ s✙✥✙❡s ♦❀ ✙❁❡ ❴ ❨⑦✳ ✰✵✏✵ ①⑦ ❴ ⑥✵
❡✗❡✘✙✚♦✛ ☛☞✱ ☛✑✏ ☞✓✑✍☛✬✬✇ ❂❃❄❂❃❅❃❆❇❃❈ ❉❊ ❇❋● ✐✚♦✧✗❡✦ ❥✪❦⑧
❍❂❂●❋❅■ ❏ ❑❅❄▲❆ ▼❄◆ ❍❆❈ ❖ ❑❅❄▲❆ ❈●❋❆◆P ◗❋● ⑨✕✰☞✴ ❫✳ ♣✳ ❞✳ ❛ ☞✓✌☛✌✰✓☞✕✳ ✱✏✕✭✑✰✎✏ ✌✖✏
❃❘❃❚✌✑✓☞✕ ✌✖☛✌ ✖☛r✏ ✱✰❛❛✏✑✏☞✌ ✹✻ r☛✬✡✏✕ ❯✓☞✏ ✓✑✎✰✌☛✬ ✔✰✌✖ ✌✖✏ ❛✓✬✬✓✔✰☞✴ q✡☛☞✌✡✍
✼✽ ☛☞✱ ✌✖✏ ✓✌✖✏✑ ✾✽❱ ☛✑✏ ✕☛✰✱ ✌✓ ✖☛r✏ ☞✡✍✎✏✑✕
✓✯✯✓✕✰✌✏ ✕✯✰☞✕✵ ✫☞ ✓✑✎✰✌☛✬ ✭☛☞☞✓✌ ✖✓✬✱ ✍✓✑✏
❯☛❱ ❨ ❴ ❩✳ ❭ ❴ ❪✳ ❯✎❱ ❨ ❴ ⑩✳ ❭ ❴ ❵✳ ❯✭❱ ❨ ❴ ⑤✳
✌✖☛☞ ✌✔✓ ✏✬✏✭✌✑✓☞✕ ☛☞✱ ✌✖✏✕✏ ✌✔✓ ✏✬✏✭✌✑✓☞✕
❭ ❴ ①✳ ❯✱❱ ❨ ❴ ①✳ ❭ ❴ ❩
✕✖✓✡✬✱ ✖☛r✏ ✓✯✯✓✕✰✌✏ ✕✯✰☞✕✵
t✓ ✕✡✍ ✡✯✳ ✌✖✏ ❛✓✡✑ q✡☛☞✌✡✍ ☞✡✍✎✏✑✕ ③♦✗✤✙✢♦✛
✯✑✓r✰✱✏ ✌✖✏ ❛✓✬✬✓✔✰☞✴ ✰☞❛✓✑✍☛✌✰✓☞ ❲ ❨ ❭ ✓✑✎✰✌☛✬
✰❱ ♥ ✱✏❛✰☞✏✕ ✌✖✏ ✕✖✏✬✬✳ ✱✏✌✏✑✍✰☞✏✕ ✌✖✏ ✕✰❳✏ ☛❱ ❩ ❪ ❩♣
✓❛ ✌✖✏ ✓✑✎✰✌☛✬ ☛☞✱ ☛✬✕✓ ✌✓ ☛ ✬☛✑✴✏ ✏✲✌✏☞✌ ✎❱ ⑩ ❵ ⑩❫
✌✖✏ ✏☞✏✑✴✇ ✓❛ ✌✖✏ ✓✑✎✰✌☛✬✵ ✭❱ ⑤ ① ⑤❶
✰✰❱ t✖✏✑✏ ☛✑✏ ❨ ✕✡✎✕✖✏✬✬✕ ✰☞ ✌✖✏ ☞✌✖ ✕✖✏✬✬✵ ❧ ✱❱ ① ❩ ①❞
✰✱✏☞✌✰❛✰✏✕ ✌✖✏ ✕✡✎✕✖✏✬✬ ☛☞✱ ✱✏✌✏✑✍✰☞✏✕ ✌✖✏
✕✖☛✯✏ ✓❛ ✌✖✏ ✓✑✎✰✌☛✬ ❯✕✏✏ ✕✏✭✌✰✓☞ ❩✵❬✵❩❱✵ ❥✪❷✪❥ ③❁✥✜❡s ♦❀ ❸✙♦✦✢✘ ❹✚✧✢✙✥✗s
t✖✏✑✏ ☛✑✏ ❯❩❭✼❪❱ ✓✑✎✰✌☛✬✕ ✓❛ ✏☛✭✖ ✌✇✯✏ ✰☞ ☛ t✖✏ ✓✑✎✰✌☛✬ ✔☛r✏ ❛✡☞✭✌✰✓☞ ✓✑ ❺ ❛✓✑ ☛☞ ✏✬✏✭✌✑✓☞
✕✡✎✕✖✏✬✬✳ ✌✖☛✌ ✰✕✳ ✓☞✏ ❫ ✓✑✎✰✌☛✬ ❯❭ ❴ ❵❱✳ ✌✖✑✏✏ ✰☞ ☛☞ ☛✌✓✍ ✖☛✕ ☞✓ ✯✖✇✕✰✭☛✬ ✍✏☛☞✰☞✴✵ ✶✌ ✰✕
♣ ✓✑✎✰✌☛✬✕ ❯❭ ❴ ❪❱ ☛☞✱ ❛✰r✏ ❞ ✓✑✎✰✌☛✬✕ ❯❭ ❴ ❩❱ ✕✰✍✯✬✇ ☛ ✍☛✌✖ ✏✍☛✌✰✭☛✬ ❛✡☞✭✌✰✓☞ ✓❛ ✌✖✏
✯✏✑ ✕✡✎✕✖✏✬✬✵ t✓ ✕ ✓✍✏ ✏✲✌✏☞ ✌ ❭ ☛✬✕ ✓ ✭✓✓✑✱✰☞☛✌✏✕ ✓❛ ✌✖✏ ✏✬✏✭✌✑✓☞✵ ❻✓✔✏r✏✑✳ ❛✓✑
✱✏✌✏✑✍✰☞✏✕ ✌✖✏ ✏☞✏✑✴✇ ✓❛ ✌✖✏ ✓✑✎✰✌☛✬ ✰☞ ☛ ✱✰❛❛✏✑✏☞✌ ✓✑✎✰✌☛✬✕ ✌✖✏ ✯✬✓✌✕ ✓❛ ✭✓✑✑✏✕✯✓☞✱✰☞✴
✍✡✬✌✰❜✏✬✏✭✌✑✓☞ ☛✌✓✍✵ ✔☛r✏ ❛✡☞✭✌✰✓☞✕ ☛✕ ☛ ❛✡☞✭✌✰✓☞ ✓❛ ❼ ❯✌✖✏ ✱✰✕✌☛☞✭✏
❛✑✓✍ ✌✖✏ ☞✡✭✬✏✡✕❱ ☛✑✏ ✱✰❛❛✏✑✏☞✌✵ ❢✰✴✵ ❩✵❪❩❯☛❱✳
✰✰✰❱ ♠ ❝ ✱✏✕✰✴☞☛✌✏✕ ✌✖✏ ✓✑✰✏☞✌☛✌✰✓☞ ✓❛ ✌✖✏
❯✯☛✴✏ ⑤⑩❱ ✴✰r✏✕ ✕✡✭✖ ✯✬✓✌✕ ❛✓✑ ❪❫ ❯☞ ❴ ❪✳ ❭ ❴ ❵❱
✓✑✎✰✌☛✬✵ ❢✓✑ ☛ ✴✰r✏☞ r☛✬✡✏ ✓❛ ❭✳ ✹❣ ✖☛✕ ❯❩❭✼❪❱
☛☞✱ ❩❫ ❯☞ ❴ ❩✳ ❭ ❴ ❵❱ ✓✑✎✰✌☛✬✕✵
r☛✬✡✏✕✳ ✌✖✏ ✕☛✍✏ ☛✕ ✌✖✏ ☞✡✍✎✏✑ ✓❛ ✓✑✎✰✌☛✬✕
✯✏✑ ✕✡✎✕✖✏✬✬✵ ✶✌ ✍✏☛☞✕ ✌✖☛✌ ✌✖✏ ☞✡✍✎✏✑ ✫✭✭✓✑✱✰☞✴ ✌✓ ✌✖✏ ❽✏✑✍☛☞ ✯✖✇✕✰✭✰✕✌✳ ❾☛✲
✓❛ ✓✑✎✰✌☛✬✕ ✰✕ ✏q✡☛✬ ✌✓ ✌✖✏ ☞✡✍✎✏✑ ✓❛ ✔☛✇✕ ❿✓✑☞ ✳ ✌✖ ✏ ✕q✡☛✑✏ ✓❛ ✌✖ ✏ ✔☛r✏ ❛✡☞ ✭✌✰✓☞

✰☞ ✔✖✰✭✖ ✌✖✏✇ ☛✑✏ ✓✑✰✏☞✌✏✱✵ ❯✰✵✏✵✳❺ ❱ ☛✌ ☛ ✯✓✰☞✌ ✴✰r✏✕ ✌✖✏ ✯✑✓✎☛✎✰✬✰✌✇
✱✏☞✕✰✌✇ ✓❛ ✌✖✏ ✏✬✏✭✌✑✓☞ ☛✌ ✌✖☛✌ ✯✓✰☞✌✵ t✖✏
✰r❱ ♠❤ ✑✏❛✏✑✕ ✌✓ ✓✑✰✏☞✌☛✌✰✓☞ ✓❛ ✌✖✏ ✕✯✰☞ ✓❛ ✌✖✏ ➀
r☛✑✰☛✌✰✓☞ ✓❛ ❺ ☛✕ ☛ ❛✡☞✭✌✰✓☞ ✓❛ ❼ ❛✓✑ ❪❫ ☛☞✱
✏✬✏✭✌✑✓☞✵
❩❫ ✓✑✎✰✌☛✬✕ ✰✕ ✴✰r✏☞ ✰☞ ❢✰✴✵ ❩✵❪❩❯✎❱✳ ❯✯☛✴✏ ⑤⑩❱✵
✐✚♦✧✗❡✦ ❥✪❦✉ ❻✏✑✏ ☛✴☛✰☞✳ ✇✓✡ ✍☛✇ ☞✓✌✏ ✌✖☛✌ ✌✖✏ ✭✡✑r✏✕ ❛✓✑
❪❫ ☛☞✱ ❩❫ ✓✑✎✰✌☛✬✕ ☛✑✏ ✱✰❛❛✏✑✏☞✌✵
✈✖☛✌ ✰✕ ✌✖✏ ✌✓✌☛✬ ☞✡✍✎✏✑ ✓❛ ✓✑✎✰✌☛✬✕
☛✕✕✓✭✰☛✌✏✱ ✔✰✌✖ ✌✖✏ ✯✑✰☞✭✰✯☛✬ q✡☛☞✌✡✍ ✶✌ ✍☛✇ ✎✏ ☞✓✌✏✱ ✌✖☛✌ ❛✓✑ ❪❫ ✓✑✎✰✌☛✬ ✌✖✏
☞✡✍✎✏✑ ❨ ❴ ① ② ✯✑✓✎☛✎✰✬✰✌✇ ✱✏☞✕✰✌✇ ✰✕ ✍☛✲✰✍✡✍ ☛✌ ✌✖✏
☞✡✭✬✏✡✕ ☛☞✱ ✰✌ ✱✏✭✑✏☛✕✏✕ ✕✖☛✑✯✬✇ ☛✕ ✔✏ ✍✓r✏

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

54

✺ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❋✟✠✡ ☛✡☞✌ ✭✍✎ ✏✑♦✒✍✒✓✔✓✕✖ ✗✘✙✚✓✕✖ ✛✔♦✕✚ ♦✜ ✢✚ ✍✙✗


✷✚ ✍✕♦✣✓✤ ♦✑✒✓✕✍✔✚✥ ✦✧✘ ✗✘✙✚✓✕✖ ♦✜ ✕✧✘
✗♦✕✚ ✑✘✛✑✘✚✘✙✕✚ ✕✧✘ ✛✑♦✒✍✒✓✔✓✕✖ ✗✘✙✚✓✕✖
❋✟✠✡ ☛✡☞☛ ✦✧✘ ✛✔♦✕ ✚ ♦✜ ✭✍✎ ✕✧✘ ♦✑✒✓✕✍✔ ❚✍✫✘ ♦✜ ✜✓✙✗✓✙★ ✕✧✘ ✘✔✘✤✕✑♦✙ ✓✙ ✕✧✍✕ ✑✘★✓♦✙✥
✜✪✙✤✕✓♦✙ ✬ ✮✯ ✰ ❀ ✭✒✎ ✕✧✘ ✫✍✑✓✍✕✓♦✙ ♦✜ ✭✒✎ ✩♦✪✙✗✍✑✖ ✚✪✑✜✍✤✘ ✗✓✍★✑✍✣ ✜♦✑ ✢✚

✛✑♦✒✍✒✓✔✓✕✖ ✗✘✙✚✓✕✖ ✬ ✮✯✰ ✍✚ ✍ ✜✪✙✤✕✓♦✙ ✍✙✗ ✷✚ ♦✑✒✓✕✍✔✚✥
♦✜ ✗✓✚✕✍✙✤✘ ✑ ♦✜ ✕✧✘ ✘✔✘✤✕✑♦✙ ✜✑♦✣ ✕✧✘ ❦
t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ❂❁✾❇✹✻✳ ❥ ✬❥ ✹❇ ❉✶✾❇✻❛✾✻✼ ❱✾
✙✪✤✔✘✪✚ ✜♦✑ ✢✚ ✍✙✗ ✷✚ ♦✑✒✓✕✍✔✚✥
t✵✹✾❉✹t❆❁ ✸❛✾✳ ❇❏❉✿ ❅✶❏✾❂❛✵✳ ❇❏✵✴❛❉❁❇ ✸❛✳
❛✲❛✳ ✴✵✶✸ ✹✻✼ ✽✾ ✻✿❁ ✶✻✿❁✵ ✿❛✾❂❃ ✴✶✵ ❄s ✶✵❅✹✻❛❆ ❅❁ t✶❇❇✹❅❆❁✼ ❧✶✲❁■❁✵❃ ✴✶✵ ❛ ●✹■❁✾ ✶✵❅✹✻❛❆❃ ✶✾❆✳
✻✿❁ t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ❂❁✾❇✹✻✳ ✴✹✵❇✻ ❂❁❉✵❁❛❇❁❇ ❇✿❛✵t❆✳ ✻✿❛✻ ❅✶❏✾❂❛✵✳ ❇❏✵✴❛❉❁ ❂✹❛●✵❛✸ ✶✴ ❉✶✾❇✻❛✾✻
✻✶ ❊❁✵✶ ❛✾❂ ❛●❛✹✾ ❇✻❛✵✻❇ ✹✾❉✵❁❛❇✹✾●✼ ❍✴✻❁✵ t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ❂❁✾❇✹✻✳♠ ✹❇ ✻❛♣❁✾ ✻✶ ❅❁ ●✶✶❂
✵❁❛❉✿✹✾● ❛ ❇✸❛❆❆ ✸❛r✹✸❛ ✹✻ ❂❁❉✵❁❛❇❁❇ ❛●❛✹✾ ✵❁t✵❁❇❁✾✻❛✻✹✶✾ ✶✴ ✻✿❁ ❇✿❛t❁ ✶✴ ✻✿❁ ✶✵❅✹✻❛❆
❛✾❂ ❛tt✵✶❛❉✿❁❇ ❊❁✵✶ ❛❇ ✻✿❁ ■❛❆❏❁ ✶✴ ✯ ✲✿✹❉✿ ❁✾❉❆✶❇❁❇ ❛ ✵❁●✹✶✾ ✶✵ ■✶❆❏✸❁ ✹✾ ✲✿✹❉✿
✹✾❉✵❁❛❇❁❇ ✴❏✵✻✿❁✵✼ ❑✿❁ ✵❁●✹✶✾ ✲✿❁✵❁ ✻✿✹❇ ✻✿❁ t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ✶✴ ✴✹✾❂✹✾● ✻✿❁ ❁❆❁❉✻✵✶✾ ✹❇ ■❁✵✳
t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ❂❁✾❇✹✻✳ ✴❏✾❉✻✹✶✾ ✵❁❂❏❉❁❇ ✻✶ ❊❁✵✶ ✿✹●✿❃ ❇❛✳❃ q✉✈✼ ❑✿ ❁ ❅✶❏✾❂❛✵✳ ❇❏ ✵✴❛❉❁
✹❇ ❉❛❆❆❁❂ ♥▲▼◆❖ P◗❘❢◆❙❯P ✶✵ ❇✹✸t❆✳ ♥▲▼❯P✼ ❱✾ ❂✹❛●✵❛✸ ✴✶✵ ❭s ❛✾❂ ❄s ✶✵❅✹✻❛❆❇ ❛✵❁ ●✹■❁✾ ✹✾
●❁✾❁✵❛❆❃ ✹✻ ✿❛❇ ❅❁❁✾ ✴✶❏✾❂ ✻✿❛✻ ❲s❳✶✵❅✹✻❛❆ ✿❛❇ ❵✹●✼ ❄✼❭❫❩❅❪✼ ✽✾❁ ✸❛✳ ❛❇♣ ❛ ✐❏❁❇✻✹✶✾ ✇ ①✿✳
❩❲ ❬ ❭❪ ✾✶❂❁❇❃ ✻✿❛✻ ✹❇❃ ✾❏✸❅❁✵ ✶✴ ✾✶❂❁❇ ❂✶ ✲❁ ✾✶✻ ❂✵❛✲ ❛ ❅✶❏✾❂❛✵✳ ❇❏✵✴❛❉❁ ❂✹❛●✵❛✸❃
✹✾❉✵❁❛❇❁❇ ✲✹✻✿ ✹✾❉✵❁❛❇❁ ✶✴ t✵✹✾❉✹t❛❆ ✐❏❛✾✻❏✸ ✲✿ ✹ ❉✿ ❅ ✶❏✾ ❂❇ ❛ ✵❁●✹ ✶✾ ✹✾ ✲ ✿✹ ❉✿ ✻✿ ❁
✾❏✸❅❁✵ ❲✼ ❱✾ ✶✻✿❁✵ ✲✶✵❂❇❃ ✾❏✸❅❁✵ ✶✴ ✾✶❂❁❇ t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ✶✴ ✴✹✾❂✹✾● ✻✿❁ ❁❆❁❉✻✵✶✾ ✹❇❃ ❭✉✉ ✈②
✴✶✵ ❄s ✶✵❅✹✻❛❆ ✹❇ ✶✾❁❃ ✻✲✶ ✴✶✵ ❫s ❛✾❂ ❇✶ ✶✾✼ ❑✿❁ ❛✾❇✲❁✵ ✻✶ ✻✿✹❇ ✐❏❁❇✻✹✶✾ ✹❇ ✻✿❛✻ ✻✿❁
❑✿❁❇❁ t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ❂❁✾❇✹✻✳ ■❛✵✹❛✻✹✶✾ ❉❛✾ ❅❁ ❦
t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ❂❁✾❇✹✻✳ ❥ ✬❥ ✿❛❇ ❛❆✲❛✳❇ ❇✶✸❁
■✹❇❏❛❆✹❇❁❂ ✹✾ ✻❁✵✸❇ ✶✴ ❉✿❛✵●❁ ❉❆✶❏❂ ❂✹❛●✵❛✸❇ ■❛❆❏❁❃ ✿✶✲❇✶❁■❁✵ ❇✸❛❆❆ ✹✻ ✸❛✳ ❅❁❃ ❛✻ ❛✾✳ ✴✹✾✹✻❁
❴❵✹●✼ ❄✼❭❫❩❛❪❜✼ ❱✾ ✻✿❁❇❁ ❂✹❛●✵❛✸❇❃ ✻✿❁ ❂❁✾❇✹✻✳ ❂✹❇✻❛✾❉❁ ✴✵✶✸ ✻✿❁ ✾❏❉❆❁❏❇✼ ❱✻ ✹❇ ✻✿❁✵❁✴✶✵❁❃ ✾✶✻
✶✴ ✻✿❁ ❂✶✻❇ ✹✾ ❛ ✵❁●✹✶✾ ✵❁t✵❁❇❁✾✻❇ ❁❆❁❉✻✵✶✾ t✶❇❇✹❅❆❁ ✻✶ ❂✵❛✲ ❛ ❅✶❏✾❂❛✵✳ ❇❏✵✴❛❉❁ ❂✹❛●✵❛✸
t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ❂❁✾❇✹✻✳ ✹✾ ✻✿❛✻ ✵❁●✹✶✾✼ ✶✴ ❛ ✵✹●✹❂ ❇✹❊❁ ✹✾ ✲✿✹❉✿ ✻✿❁ t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ✶✴
❝▲◗♥▼◆❘❞ P◗❘❢◆❙❯ ▼❡◆❣❘◆❤P ✶✴ ❉✶✾❇✻❛✾✻ ✴✹✾❂✹✾● ✻✿❁ ❁❆❁❉✻✵✶✾ ✹❇ ❭✉✉✈✼ ③✶❏✾❂❛✵✳
t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ❂❁✾❇✹✻✳ ✴✶✵ ❂✹✴✴❁✵❁✾✻ ✶✵❅✹✻❛❆❇ ●✹■❁ ❇❏✵✴❛❉❁ ❂✹❛●✵❛✸ ✴✶✵ ❛ s ✶✵❅✹✻❛❆ ✹❇ ❛❉✻❏❛❆❆✳ ❛
❛ ✴❛✹✵❆✳ ●✶✶❂ ✵❁t✵❁❇❁✾✻❛✻✹✶✾ ✶✴ ✻✿❁ ❇✿❛t❁❇ ✶✴ ❇t✿ ❁✵❁ ❉❁✾ ✻✵❁❂ ✶✾ ✻✿❁ ✾❏ ❉❆ ❁❏❇✼ ❱✾ ✻✲ ✶
✻✿ ❁ ✶✵❅✹ ✻❛❆❇✼ ❱✾ ✻✿✹❇ ✵❁t✵❁❇ ❁✾ ✻❛✻✹ ✶✾ ❃ ❛ ❂✹✸❁✾❇✹✶✾❇❃ ✻✿✹❇ ❇t✿❁✵❁ ❆✶✶♣❇ ❆✹♣❁ ❛ ❉✹✵❉❆❁✼ ❱✻
❅✶❏✾❂❛✵✳ ❇❏✵✴❛❉❁ ✶✵ ❉✶✾✻✶❏✵ ❇❏✵✴❛❉❁ ✹❇ ❂✵❛✲✾ ❁✾❉❆✶❇❁❇ ❛ ✵❁●✹✶✾ ✹✾ ✲✿✹❉✿ t✵✶❅❛❅✹❆✹✻✳ ✶✴
✹✾ ❇t❛❉❁ ✴✶✵ ❛✾ ✶✵❅✹✻❛❆ ✶✾ ✲✿✹❉✿ ✻✿❁ ■❛❆❏❁ ✶✴ ✴✹✾❂✹✾● ✻✿❁ ❁❆❁❉✻✵✶✾ ✹❇ ❛❅✶❏✻ q✉✈✼

④ ⑤⑥ ⑦⑧⑨⑩❶⑩❷❸❷❹❺ ❻❼❽❾❷❹❺ ❥✬❥ ❷❾ ❿⑨❽❾❹❶❽❹ ⑨❽ ❶ ➀❷➁❼❽ ❾➂⑧⑥❶❿❼➃ ❥ ✬❥ ❷❾ ❶❸❾⑨ ❿⑨❽❾❹❶❽❹ ⑨➁❼⑧ ❹➄❼ ❾➂⑧⑥❶❿❼➅ ➆➄❼ ⑩⑨➂❽❻❶⑧❺ ❾➂⑧⑥❶❿❼

⑥⑨⑧ ❥ ✬❥ ❶❽❻ ❥✬❥ ❶⑧❼ ❷❻❼❽❹❷❿❶❸➅

54 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

55

❙ ✁✂✄ ✂✁☎ ✆✝ ✞ ✆✟ ✺✺

❚✠✡☛ ☞✌ ☛✌✌ ✍✠✎✍ ✏s ✎✥✑ ✒s ✓✔✕✖✍✎✗☛ ✎✔✌ ✕✌✙✎✡☛✌ ✍✠✌✔✌ ✎✔✌ ✍✠✔✌✌ ✘✓☛☛✖✕✗✌ ✤✎✗✡✌☛ ✓♦ ✶ ✾✢
☛✘✠✌✔✖✙✎✗ ✖✥ ☛✠✎✘✌✚ ✛✥ ✔✌✎✗✖✍❡ ✎✗✗ ✍✠✌ s✲✓✔✕✖✍✎✗☛ ✍✠✌✔✌ ✎✔✌✢ ✍✠✌✔✌♦✓✔✌✢ ✍✠✔✌✌ ♣ ✓✔✕✖✍✎✗☛ ☞✠✓☛✌
✎✔✌ ☛ ✘✠✌ ✔✖✙✎✗✗❡ ☛❡✜✜✌✍✔✖✙✢ ✍✠✎✍ ✖☛✢ ✍✠✌ ✎t✌☛ ✎✔✌ ✜✡✍✡✎✗✗❡ ✘✌✔✘✌✥✑✖✙✡✗✎✔✚ ●✖✉✌ s
✘✔✓✕✎✕✖✗✖✍❡ ✓♦ ♦✖✥✑✖✥✣ ✍✠✌ ✌✗✌✙✍✔✓✥ ✎✍ ✎ ✣✖✤✌✥ ✓✔✕✖✍✎✗☛✢ ♣ ✓✔✕✖✍✎✗☛ ✖✥✙✔✌✎☛✌ ✖✥ ☛✖❛✌ ✎✥✑ ✌✥✌✔✣❡
✑✖☛✍✎✥✙✌ ✖☛ ✌❞✡✎✗ ✖✥ ✎✗✗ ✍✠✌ ✑✖✔✌✙✍✖✓✥☛✚ ✛✍ ✖☛ ☞✖✍✠ ✖✥✙✔✌✎☛✌ ✖✥ ✍✠✌ ✘✔✖✥✙✖✘✎✗ ❞✡✎✥✍✡✜
✎✗☛✓ ✓✕☛✌✔✤✌✑ ✍✠✎✍ ✍✠✌ ☛✖❛✌ ✓♦ ✍✠✌ ☛ ✓✔✕✖✍✎✗ ✥✡✜✕✌✔ ✎✥✑ ✠✌✥✙✌ ✍✠✌ ✓✔✑✌✔ ✓♦ ✍✠✌ ✌✥✌✔✣❡
✖✥✙✔✌✎☛✌☛ ☞✖✍✠ ✖✥✙✔✌✎☛✌ ✖✥ ♥✢ ✍✠✎✍ ✖☛✢ ✱s ✦ ✧s ✎✥✑ ☛✖❛✌ ✓♦ ✤✎✔✖✓✡☛ ♣ ✓✔✕✖✍✎✗☛ ✖☛ ✱♣ ✦ ✧♣ ✦ ✒♣✚
✦ ✒s ✦ ✏s ✎✥✑ ✍✠✌ ✌✗✌✙✍✔✓✥ ✖☛ ✗✓✙✎✍✌✑ ♦✡✔✍✠✌✔ ✫✡✔✍✠✌✔✢ ✗✖✉✌ ☛ ✓✔✕✖✍✎✗☛✢ ✍✠✌ ✘✔✓✕✎✕✖✗✖✍❡ ✑✌✥☛✖✍❡
✎☞✎❡ ♦✔✓✜ ✍✠✌ ✥✡✙✗✌✡☛ ✎☛ ✍✠✌ ✘✔✖✥✙✖✘✎✗ ♦✡✥✙✍✖✓✥☛ ♦✓✔ ♣✲✓✔✕✖✍✎✗ ✎✗☛✓ ✘✎☛☛ ✍✠✔✓✡✣✠ ✤✎✗✡✌
❞✡✎✥✍✡✜ ✥✡✜✕✌✔ ✖✥✙✔✌✎☛✌☛✚ ❛✌✔✓✢ ✕✌☛✖✑✌☛ ✎✍ ❛✌✔✓ ✎✥✑ ✖✥♦✖✥✖✍✌ ✑✖☛✍✎✥✙✌✢ ✎☛
❇✓✡✥✑✎✔❡ ☛✡✔♦✎✙✌ ✑✖✎✣✔✎✜☛ ♦✓✔ ✍✠✔✌✌ ✒♣ ✍✠✌ ✑✖☛✍✎✥✙✌ ♦✔✓✜ ✍✠✌ ✥✡✙✗✌✡☛ ✖✥✙✔✌✎☛✌☛✚ ❚✠✌
✓✔✕✖✍✎✗☛ ★❧ ✩ ✏✪ ✎✔✌ ☛✠✓☞✥ ✖✥ ✫✖✣✚ ✒✚✏✱✚ ✛✥ ✍✠✌☛✌ ✥✡✜✕✌✔ ✓♦ ✥✓✑✌☛ ✎✔✌ ✣✖✤✌✥ ✕❡ ✍✠✌ ♥ ❹✒✢ ✍✠✎✍
✑✖✎✣✔✎✜☛✢ ✍✠✌ ✥✡✙✗✌✡☛ ✖☛ ✎✍ ✍✠✌ ✓✔✖✣✖✥✚ ✬✌✔✌✢ ✖☛ ✥✡✜✕✌✔ ✓♦ ✔✎✑✖✎✗ ✥✓✑✌ ✖☛ ✏ ♦✓✔ ✧♣ ✓✔✕✖✍✎✗✢
✡✥✗✖✉✌ s✲✓✔✕✖✍✎✗☛✢ ✍✠✌ ✕✓✡✥✑✎✔❡ ☛✡✔♦✎✙✌ ✍☞✓ ♦✓✔ ✱♣ ✓✔✕✖✍✎✗ ✎✥✑ ☛✓ ✓✥✚
✑✖✎✣✔✎✜☛ ✎✔✌ ✥✓✍ ☛✘✠✌✔✖✙✎✗✚ ✛✥☛✍✌✎✑ ✌✎✙✠ ✫✓✔ ❧ ✩ ✒✢ ✍✠✌ ✓✔✕✖✍✎✗ ✖☛ ✉✥✓☞✥ ✎☛ ❃✲✓✔✕✖✍✎✗
♣ ✓✔✕✖✍✎✗ ✙✓✥☛✖☛✍☛ ✓♦ ✍☞✓ ☛✌✙✍✖✓✥☛ ✙✎✗✗✌✑ ✗✓✕✌☛ ✎✥✑ ✍✠✌ ✜✖✥✖✜✡✜ ✤✎✗✡✌ ✓♦ ✘✔✖✥✙✖✘✎✗ ❞✡✎✥✍✡✜
✍✠✎✍ ✎✔✌ ✓✥ ✌✖✍✠✌✔ ☛✖✑✌ ✓♦ ✍✠✌ ✘✗✎✥✌ ✍✠✎✍ ✘✎☛☛✌☛ ✥✡✜✕✌✔ ★♥✪ ✠✎☛ ✍✓ ✕✌ ✧✚ ✎☛ ✍✠✌ ✤✎✗✡✌ ✓♦ ❧ ✙✎✥✥✓✍
✍✠✔✓✡✣✠ ✍✠✌ ✥✡✙✗✌✡☛✚ ❚✠✌ ✘✔✓✕✎✕✖✗✖✍❡ ✑✌✥☛✖✍❡ ✕✌ ✣✔✌✎✍✌✔ ✍✠✎✥ ♥❹✏✚ ❚✠✌✔✌ ✎✔✌ ♦✖✤✌ ✶✾ ✤✎✗✡✌☛
♦✡✥✙✍✖✓✥ ✖☛ ❛✌✔✓ ✓✥ ✍✠✌ ✘✗✎✥✌ ☞✠✌✔✌ ✍✠✌ ✍☞✓ ★❹✒✢ ❹✏✢ ❍✢ ■✏ ✎✥✑ ■✒✪ ♦✓✔ ❧ ✩ ✒ ✎✥✑ ✍✠✡☛ ✍✠✌✔✌
✗✓✕✌☛ ✍✓✡✙✠ ✌✎✙✠ ✓✍✠✌✔✚ ❚✠✌ ☛✖❛✌✢ ☛✠✎✘✌ ✎✥✑ ✎✔✌ ♦✖✤✌ ❃ ✓✔✕✖✍✎✗☛✚ ❚✠✌ ✕✓✡✥✑✎✔❡ ☛✡✔♦✎✙✌
✌✥✌✔✣❡ ✓♦ ✍✠✌ ✍✠✔✌✌ ✓✔✕✖✍✎✗☛ ✎✔✌ ✖✑✌✥✍✖✙✎✗✚ ❚✠✌❡ ✑✖✎✣✔✎✜ ✓♦ ❃ ✓✔✕✖✍✎✗☛ ✎✔✌ ☛✠✓☞✥ ✖✥ ✫✖✣✚ ✒✚✏❏✢
✑✖♦♦✌✔ ✠✓☞✌✤✌✔✢ ✖✥ ✍✠✌ ☞✎❡ ✍✠✌ ✗✓✕✌☛ ✎✔✌ ★✘✎✣✌ ❏❑✪✚
✓✔✖✌✥✍✌✑✚ ✭✖✥✙✌ ✍✠✌ ✗✓✕✌☛ ✜✎❡ ✕✌ ✙✓✥☛✖✑✌✔✌✑ ❚✠✌ ♦✖✤✌ ❃✲✓✔✕✖✍✎✗☛ ✎✔✌ ✑✌☛✖✣✥✎✍✌✑ ✎☛ ❃▲▼✢
✍✓ ✗✖✌ ✎✗✓✥✣ ✍✠✌ t✢ ❡ ✓✔ ❛ ✎t✖☛✢ ✍✠✌❡ ✎✔✌ ✣✖✤✌✥ ❃▼◆✢ ❃▲◆✢ ❃▲❖P▼❖ ✎✥✑ ❃◆❖✚ ❚✠✌ ☛✠✎✘✌☛ ✓♦ ✍✠✌ ♦✖✔☛✍
✍✠✌ ✑✌☛✖✣✥✎✍✖✓✥☛ ✒♣①✢ ✒♣②✢ ✎✥✑ ✒♣③✚ ✛✍ ☛✠✓✡✗✑ ♦✓✡✔ ✑✲✓✔✕✖✍✎✗☛ ✎✔✌ ☛✖✜✖✗✎✔ ✍✓ ✌✎✙✠ ✓✍✠✌✔✢ ☞✠✌✔✌
✕✌ ✡✥✑✌✔☛✍✓✓✑✢ ✠✓☞✌✤✌✔✢ ✍✠✎✍ ✮✯✰✳✰ ✴s ♥✵ ✎☛ ✍✠✎✍ ✓♦ ✍✠✌ ♦✖♦✍✠ ✓✥✌✢ ❃◆❖✢ ✖☛ ✑✖♦♦✌✔✌✥✍ ♦✔✓✜
s✴✶♣❧✰ ✳✰❧✷✮✴✵♥ ✸✰✮✹✰✰♥ ✮✯✰ ✻✷❧✼✰s ✵✽ ✶✾ ✿ ❀❁ ✓✍✠✌✔☛✢ ✕✡✍ ✎✗✗ ♦✖✤✌ ✧❃ ✓✔✕✖✍✎✗☛ ✎✔✌ ✌❞✡✖✤✎✗✌✥✍
❂ ✷♥❃ ❄❀❅ ✷♥❃ ✮✯✰ ❆❁ ❈ ✷♥❃ ❉ ❃✴✳✰❊✮✴✵♥s❋ ✫✓✔ ✖✥ ✌✥✌✔✣❡✚ ❚✠✌ ❃ ✓✔✕✖✍✎✗☛ ♦✓✔ ☞✠✖✙✠ ♥ ✖☛ ✣✔✌✎✍✌✔
✓✡✔ ✘✡✔✘✓☛✌✢ ✖✍ ✖☛ ☛✡♦♦✖✙✖✌✥✍ ✍✓ ✔✌✜✌✜✕✌✔ ✍✠✎✍✢ ✍✠✎✥ ✧ ★✱❃✢ ❏❃✚✚✚✪ ✎✗☛✓ ✠✎✤✌ ☛✠✎✘✌☛ ☛✖✜✖✗✎✔ ✍✓
✧❃ ✓✔✕✖✍✎✗✢ ✕✡✍ ✑✖♦♦✌✔ ✖✥ ✌✥✌✔✣❡ ✎✥✑ ☛✖❛✌✚
❇✌☛✖✑✌☛ ✍✠✌ ✔✎✑✖✎✗ ✥✓✑✌☛ ★✖✚✌✚✢ ✘✔✓✕✎✕✖✗✖✍❡
✑✌✥☛✖✍❡ ♦✡✥✙✍✖✓✥ ✖☛ ❛✌✔✓✪✢ ✍✠✌ ✘✔✓✕✎✕✖✗✖✍❡
✑✌✥☛✖✍❡ ♦✡✥✙✍✖✓✥☛ ♦✓✔ ✍✠✌ ✥♣ ✎✥✑ ✥❃ ✓✔✕✖✍✎✗☛
✎✔✌ ❛✌✔✓ ✎✍ ✍✠✌ ✘✗✎✥✌ ★☛✪✢ ✘✎☛☛✖✥✣ ✍✠✔✓✡✣✠ ✍✠✌
✥✡✙✗✌✡☛ ★✓✔✖✣✖✥✪✚ ✫✓✔ ✌t✎✜✘✗✌✢ ✖✥ ✙✎☛✌ ✓♦ ♣ ◆
✓✔✕✖✍✎✗✢ t❡✲✘✗✎✥✌ ✖☛ ✎ ✥✓✑✎✗ ✘✗✎✥✌✢ ✖✥ ✙✎☛✌ ✓♦
❃▲▼ ✓✔✕✖✍✎✗✢ ✍✠✌✔✌ ✎✔✌ ✍☞✓ ✥✓✑✎✗ ✘✗✎✥✌☛ ✘✎☛☛✖✥✣
✍✠✔✓✡✣✠ ✍✠✌ ✓✔✖✣✖✥ ✎✥✑ ✕✖☛✌✙✍✖✥✣ ✍✠✌ t❡ ✘✗✎✥✌
✙✓✥✍✎✖✥✖✥✣ ❛✲✎t✖☛✚ ❚✠✌☛✌ ✎✔✌ ✙✎✗✗✌✑ ✎✥✣✡✗✎✔
✥✓✑✌☛ ✎✥✑ ✥✡✜✕✌✔ ✓♦ ✎✥✣✡✗✎✔ ✥✓✑✌☛ ✎✔✌ ✣✖✤✌✥
✕❡ ❜❧➄✢ ✖✚✌✚✢ ✓✥✌ ✎✥✣✡✗✎✔ ✥✓✑✌ ♦✓✔ ♣ ✓✔✕✖✍✎✗☛✢ ✍☞✓
✎✥✣✡✗✎✔ ✥✓✑✌☛ ♦✓✔ ❜❃➄ ✓✔✕✖✍✎✗☛ ✎✥✑ ☛✓ ✓✥✚ ◗❘❯
❱❲❱❳❨ ❩❬❭❪❯❫ ❲❴ ❩❲❵❯❝ ❳❫❯ ❢❣❤❯❩ ❪✐ ❥❦♠qr✈
❣✇❯✇✈ ④⑤⑥ ⑦⑧ ⑨ ❳❩❢❬❨❳❫ ❩❲❵❯❝ ❳❩❵ ❥❦ ♠ ⑨ ♠ qr
❫❳❵❣❳❨ ❩❲❵❯❝✇
⑩✇❶✇❷ ❸❩❯❫❢❣❯❝ ❲❴ ❺❫❪❣❱❳❨❝
❻❼❽❾ ❿❾➀➁ ➂➃➅➆➇➈➉➊ ➋➅➉➌➈➍➎ ➇➏➈➐➉➈➑➋ ➃➌ ➒➓➎ ❚✠✌ ✌✥✌✔✣❡ ✓♦ ✎✥ ✌✗✌✙✍✔✓✥ ✖✥ ✎ ✠❡✑✔✓✣✌✥ ✎✍✓✜
➒➓➉➎➎ ➔→ ➃➉➣➏➒➈↔➋↕ ✖☛ ✑✌✍✌✔✜✖✥✌✑ ☛✓✗✌✗❡ ✕❡ ✍✠✌ ✘✔✖✥✙✖✘✎✗ ❞✡✎✥✍✡✜

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

56

✺ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❋✟✠✡ ☛✡☞✌ ❊✍✎✏❣✑ ✒✎✓✎✒ ✔✕✖❣✏✖✗✘ ✙✚✏ ✛✜✎ ✙✎✢


✎✒✎❡✛✏✚✍✕❡ ✘✜✎✒✒✘ ✚✙ ♦✖✣ ✜✑✔✏✚❣✎✍ ✖✛✚✗
✖✍✔ ♦❛✣ ✗✤✒✛✕✥✎✒✎❡✛✏✚✍✕❡ ✖✛✚✗✘✦ ✧✚✛✎ ✛✜✖✛
✚✏❛✕✛✖✒✘ ✙✚✏ ✛✜✎ ✘✖✗✎ ✓✖✒✤✎ ✚✙ ★✏✕✍❡✕★✖✒
q✤ ✖✍✛✤✗ ✍✤✗ ❛✎✏✱ ✜ ✖✓✎ ✛✜✎ ✘✖✗✎
✎✍✎✏❣✕✎✘ ✎✓✎✍ ✙✚✏ ✔✕✙✙✎✏✎✍✛ ✖✩✕✗✤✛✜✖✒
q✤✖✍✛✤✗ ✍✤✗❛✎✏ ✙✚✏ ✜✑✔✏✚❣✎✍ ✖✛✚✗✦ ✪✍
❡✖✘✎ ✚✙ ✗✤✒✛✕✥✎✒✎❡✛✏✚✍ ✖✛✚✗✘✱ ✚✏❛✕✛✖✒✘
✢✕✛✜ ✘✖✗✎ ★✏✕✍❡✕★✖✒ q✤✖✍✛✤✗ ✍✤✗❛✎✏
★✚✘✘✎✘✘ ✔✕✙✙✎✏✎✍✛ ✎✍✎✏❣✕✎✘ ✙✚✏ ✔✕✙✙✎✏✎✍✛
✖✩✕✗✤✛✜✖✒ q✤✖✍✛✤✗ ✍✤✗❛✎✏✘✦
✵✶✾✮✿✯ ✐✻♥■✽✶✽✻♥ ✾♥■ ✽✵ ✐✾✿✿✯■ ✶✴✯ ❘❚❳❩❙P
❬❱❯❱◗ ✾♥■ ✾♥ ✯✿✯✐✶✰✻♥ ✰✯✵✽■✽♥✷ ✽♥ ✶✴✽✵ ✻✰✮✽✶✾✿
✽✵ ✭✻✵✶ ✵✶✰✻♥✷✿✹ ✴✯✿■ ✮✹ ✶✴✯ ♥✬✐✿✯✬✵✳ ▼♥
✯✿✯✐✶✰✻♥ ✽♥ ✶✴✯ ❄s◆ ❄♣ ✻✰ ✴✽✷✴✯✰ ✻✰✮✽✶✾✿✵ ✽♥ ✾
❋✟✠✡ ☛✡☞✫ ❇✚✤✍✔✖✏✑ ✘✤✏✙✖❡✎ ✔✕✖❣✏✖✗✘ ✚✙ ✛✜✎ ✙✕✓✎ ✴✹■✰✻✷✯♥ ✾✶✻✭ ✽✵ ✽♥ ◗❭❪❫❱◗P ❬❱❯❱◗❲
✸✔ ✚✏❛✕✛✖✒✘✦
✲✴✯ ✯♥✯✰✷✹ ✻✼ ✾♥ ✯✿✯✐✶✰✻♥ ✽♥ ✾ ✭✬✿✶✽❴
✯✿✯✐✶✰✻♥ ✾✶✻✭◆ ✬♥✿✽❵✯ ✶✴✾✶ ✻✼ ✶✴✯ ✴✹■✰✻✷✯♥
♥✬✭✮✯✰✳ ✲✴✬✵ ✶✴✯ ✯♥✯✰✷✹ ✻✼ ✶✴✯ ✻✰✮✽✶✾✿✵
✾✶✻✭◆ ■✯❏✯♥■✵ ♥✻✶ ✻♥✿✹ ✻♥ ✽✶✵ ❏✰✽♥✐✽❏✾✿
✽♥✐✰✯✾✵✯✵ ✾✵ ✼✻✿✿✻❀✵ ❁
❜✬✾♥✶✬✭ ♥✬✭✮✯✰ ●✵✴✯✿✿❍◆ ✮✬✶ ✾✿✵✻ ✻♥ ✽✶✵
❂s ❃ ❄s ❅ ❄♣ ❃ ❆s ❅ ❆♣ ❅ ❆❞ ❃❉s ❅ ❉♣ ❅ ❉❞ ✾❝✽✭✬✶✴✾✿ ❜✬✾♥✶✬✭ ♥✬✭✮✯✰ ●✵✬✮✵✴✯✿✿❍✳ ✲✴✾✶
❅ ❉❢ ❃ ●❄✳❄❆❍ ✽✵◆ ✼✻✰ ✾ ✷✽❖✯♥ ❏✰✽♥✐✽❏✾✿ ❜✬✾♥✶✬✭ ♥✬✭✮✯✰◆ s◆
✾♥■ ✽✵ ■✯❏✽✐✶✯■ ✽♥ ❑✽✷✳ ❄✳❂▲✳ ▼✿✶✴✻✬✷✴ ✶✴✯ ♣◆ ❞◆ ❢ ✳✳✳ ✾✿✿ ✴✾❖✯ ■✽✼✼✯✰✯♥✶ ✯♥✯✰✷✽✯✵✳ ✲✴✯ ✭✾✽♥
✵✴✾❏✯✵ ✻✼ ❄s ✾♥■ ❄♣ ✻✰✮✽✶✾✿✵ ✾✰✯ ■✽✼✼✯✰✯♥✶◆ ✾♥ ✰✯✾✵✻♥ ✼✻✰ ✴✾❖✽♥✷ ■✽✼✼✯✰✯♥✶ ✯♥✯✰✷✽✯✵ ✻✼ ✶✴✯
✯✿✯✐✶✰✻♥ ✴✾✵ ✶✴✯ ✵✾✭✯ ✯♥✯✰✷✹ ❀✴✯♥ ✽✶ ✽✵ ✽♥ ✵✬✮✵✴✯✿✿✵ ✽✵ ✶✴✯ ✭✬✶✬✾✿ ✰✯❏✬✿✵✽✻♥ ✾✭✻♥✷ ✶✴✯
✶✴✯ ❄s ✻✰✮✽✶✾✿ ✾✵ ❀✴✯♥ ✽✶ ✽✵ ❏✰✯✵✯♥✶ ✽♥ ❄♣ ✯✿✯✐✶✰✻♥✵ ✽♥ ✾ ✭✬✿✶✽❴✯✿✯✐✶✰✻♥ ✾✶✻✭✵✳ ✲✴✯ ✻♥✿✹
✻✰✮✽✶✾✿✳ ✲✴✯ ✻✰✮✽✶✾✿✵ ✴✾❖✽♥✷ ✶✴✯ ✵✾✭✯ ✯♥✯✰✷✹ ✯✿✯✐✶✰✽✐✾✿ ✽♥✶✯✰✾✐✶✽✻♥ ❏✰✯✵✯♥✶ ✽♥ ✴✹■✰✻✷✯♥
✾✰✯ ✐✾✿✿✯■ P◗❘◗❙◗❚❯❱◗❲ ✲✴✯ ❂s ✽♥ ✾ ✴✹■✰✻✷✯♥ ✾✶✻✭ ✽✵ ✶✴✯ ✾✶✶✰✾✐✶✽✻♥ ✮✯✶❀✯✯♥ ✶✴✯ ♥✯✷✾✶✽❖✯✿✹
✾✶✻✭◆ ✾✵ ✵✾✽■ ✯✾✰✿✽✯✰◆ ✐✻✰✰✯✵❏✻♥■✵ ✶✻ ✶✴✯ ✭✻✵✶ ✐✴✾✰✷✯■ ✯✿✯✐✶✰✻♥ ✾♥■ ✶✴✯ ❏✻✵✽✶✽❖✯✿✹ ✐✴✾✰✷✯■

56 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

57

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✺

♥✡☛☞✌✡✍✎ ✏♥ ✑✡☞✒✓✔✌☞✌☛✒✕♦♥ ✖✒♦✑✍✗ ✘✌✍✓✙✌✍ ✒✚✌ ♥✡✑✘✌✕✮✗ ✒✚✌ ❂✻✼✼ ✌✇♣✌✕✓✌♥☛✌✙ ✘✜ ✒✚✌ ♦✕✘✓✒✖☞
♣✕✌✍✌♥☛✌ ♦❡ ✖✒✒✕✖☛✒✓♦♥ ✘✌✒✛✌✌♥ ✒✚✌ ✌☞✌☛✒✕♦♥ ✙✌☛ ✕✌ ✖✍✌ ✍ ✛✓ ✒ ✚ ✓ ♥☛ ✕✌ ✖✍✌ ♦❡ ✖❃✓ ✑✡✒ ✚✖☞
✖♥✙ ♥✡☛☞✌✡✍✗ ✒✚✌✕✌ ✖✕✌ ✕✌♣✡☞✍✓♦♥ ✒✌✕✑✍ ❁✡✖♥✒✡✑ ♥✡✑✘✌✕ ✤❧✮✗ ✒✚✖✒ ✓✍✗ ✒✚✌ ✾ ❄❅❆❈❉❊❧ ●❈❧❧
✘✌✒✛✌✌♥ ✌❜✌✕✜ ✌☞✌☛✒✕♦♥ ✖♥✙ ♦✒✚✌✕ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ❆✥ ❍❄❅✥ ❉❈■❏❉❧❑ ❆❄▲▼❞ ❉❄ ❉❏✥ ▼▲◆❧✥▲✾ ❉❏❊▼
♣✕✌✍✌♥✒ ✓♥ ✒✚✌ ✖✒♦✑✎ ✢✚✡✍ ✒✚✌ ✍✒✖✘✓☞✓✒✜ ♦❡ ✖♥ ✿ ❄❅❆❈❉❊❧ ❊▼❞ ✿ ❄❅❆❈❉❊❧ ❈▼ ❉▲❅▼ ●❈❧❧ ❆✥ ❆✥❉❉✥❅
✌☞✌☛✒✕♦♥ ✓♥ ✑✡☞✒✓✔✌☞✌☛✒✕♦♥ ✖✒♦✑ ✓✍ ✘✌☛✖✡✍✌ ❉❈■❏❉❧❑ ❆❄▲▼❞ ❉❏❊▼ ❉❏✥ ❞ ❄❅❆❈❉❊❧✎ ✢✚✌ ✌♥✌✕r✜ ♦❡
✒♦✒✖☞ ✖✒✒✕✖☛✒✓❜✌ ✓♥✒✌✕✖☛✒✓♦♥✍ ✖✕✌ ✑♦✕✌ ✒✚✖♥ ✒✚✌ ✍ ♦✕✘✓✒✖☞ ✛✓☞☞ ✘✌ ☞♦✛✌✕ ✤✑♦✕✌ ♥✌r✖✒✓❜✌✮ ✒✚✖♥
✕✌ ♣✡☞✍✓❜✌ ✓ ♥✒✌ ✕✖☛ ✒✓♦♥✍✎ ✏♥ r✌ ♥✌ ✕✖☞✗ ✒✚✌ ✒✚✖✒ ♦❡ ✿ ♦✕✘✓✒✖☞ ✖♥✙ ✒✚✖✒ ♦❡ ✿ ♦✕✘✓✒✖☞ ✛✓☞☞ ✘✌
✕✌♣✡☞✍✓❜✌ ✓♥✒✌✕✖☛✒✓♦♥ ♦❡ ✒✚✌ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ✓♥ ✒✚✌ ☞✌✍✍✗ ✒✚✖♥ ✒✚✖✒ ♦❡ ❞ ♦✕✘✓✒✖☞ ✖♥✙ ✍♦ ♦♥✎ ❀✓♥☛✌
♦✡✒✌✕ ✍✚✌☞☞ ✛✓✒✚ ✒✚✌ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ✓♥ ✒✚✌ ✓♥♥✌✕ ✍✚✌☞☞ ✒✚✌ ✌✇✒✌♥✒ ♦❡ ✍✚✓✌☞✙✓♥r ♦❡ ✒✚✌ ♥✡☛☞✌✡✍ ✓✍
✖✕✌ ✑♦✕✌ ✓✑♣♦✕✒✖♥✒✎ ✣♥ ✒✚✌ ♦✒✚✌✕ ✚✖♥✙✗ ✒✚✌ ✙✓❡❡✌✕✌♥✒ ❡♦✕ ✙✓❡❡✌✕✌♥✒ ♦✕✘✓✒✖☞✍✗ ✓✒ ☞✌✖✙✍ ✒♦ ✒✚✌
✖✒✒✕✖☛✒✓❜✌ ✓♥✒✌✕✖☛✒✓♦♥✍ ♦❡ ✖♥ ✌☞✌☛✒✕♦♥ ✓♥☛✕✌✖✍✌✍ ✍♣☞✓✒✒✓♥r ♦❡ ✒✚✌ ✌♥✌✕r✓✌✍ ♦❡ ✒✚✌ ♦✕✘✓✒✖☞✍ ✛✓✒✚✓♥
✛✓✒✚ ✓♥☛✕✌✖✍✌ ♦❡ ♣♦✍✓✒✓❜✌ ☛✚✖✕r✌ ✤❩✥✮ ♦♥ ✒✚✌ ✒✚✌ ✍✖✑✌ ✍✚✌☞☞ ✤♦✕ ✍✖✑✌ ♣✕✓♥☛✓♣✖☞ ❁✡✖♥✒✡✑
♥✡☛☞✌✡✍✎ ✦✡✌ ✒♦ ✒✚✌ ♣✕✌✍✌♥☛✌ ♦❡ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ✓♥ ♥✡✑✘✌✕✮✗ ✒✚✖✒ ✓✍✗ ✌♥✌✕r✜ ♦❡ ✒✚✌ ♦✕✘✓✒✖☞✗ ✖✍
✒✚✌ ✓♥♥✌✕ ✍✚✌☞☞✍✗ ✒✚✌ ✌☞✌☛✒✕♦♥ ✓♥ ✒✚✌ ♦✡✒✌✕ ✍✚✌☞☞ ✑✌♥✒✓♦♥✌✙ ✌✖✕☞✓✌✕✗ ✙✌♣✌♥✙✍ ✡♣♦♥ ✒✚✌ ❜✖☞✡✌✍
✛✓☞☞ ♥♦✒ ✌✇♣✌✕✓✌♥☛✌ ✒✚✌ ❡✡☞☞ ♣♦✍✓✒✓❜✌ ☛✚✖✕r✌ ♦♥ ♦❡ ▼ ✖♥✙ ❧✎ ❖✖✒✚✌✑✖✒✓☛✖☞☞✜✗ ✒✚✌ ✙✌♣✌♥✙✌♥☛✌
✒✚✌ ♥✡☛☞✌✡✍ ✤❩✥✮✗ ✘✡✒ ✛✓☞☞ ✘✌ ☞♦✛✌✕✌✙ ✙✡✌ ✒♦ ♦❡ ✌♥✌✕r✓✌✍ ♦❡ ✒✚✌ ♦✕✘✓✒✖☞✍ ♦♥ ♥ ✖♥✙ ❧ ✖✕✌ ❁✡✓✒✌
✒✚✌ ♣✖✕✒✓✖☞ ✍☛✕✌✌♥✓♥r ♦❡ ♣♦✍✓✒✓❜✌ ☛✚✖✕r✌ ♦♥ ✒✚✌ ☛♦✑♣☞✓☛✖✒✌✙ ✘✡✒ ♦♥✌ ✍✓✑♣☞✌ ✕✡☞✌ ✓✍ ✒✚✖✒ ♦❡
♥✡☛☞✌✡✍ ✘✜ ✒✚✌ ✓♥♥✌✕ ✍✚✌☞☞ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍✎ ✢✚✓✍ ✓✍ ☛♦✑✘✓♥✌✙ ❜✖☞✡✌ ♦❡ ▼ ✖♥✙ ❧✎ ❚✧✩ ✪✯P✩✴ ✱✧✩
❦♥♦✛♥ ✖✍ ✒✚✌ s✧★✩✪✫★✬✭ ✯✰ ✱✧✩ ✯✲✱s✧✩✪✪ ❢✹✪✲✩ ✯✰ ✈◗ ❘ ❯❱ ✰✯✴ ✹✬ ✯✴✶★✱✹✪✸ ✱✧✩ ✪✯P✩✴ ★s
✩✪✩✳✱✴✯✬s ✰✴✯✵ ✱✧✩ ✬✲✳✪✩✲s ✶✷ ✱✧✩ ★✬✬✩✴ ★✱s ✩✬✩✴✭✷❣ ❲✰ ✱P✯ ✯✴✶★✱✹✪s ✧✹❢✩ ✱✧✩ s✹✵✩
s✧✩✪✪ ✩✪✩✳✱✴✯✬s✸ ✖♥✙ ✒✚✌ ♥✌✒ ♣♦✍✓✒✓❜✌ ☛✚✖✕r✌ ❢✹✪✲✩ ✯✰ ✈◗ ❘ ❯❱✸ ✱✧✩ ✯✴✶★✱✹✪ P★✱✧ ✪✯P✩✴ ❢✹✪✲✩
✌✇♣✌✕✓✌♥☛✌✙ ✘✜ ✒✚✌ ✌☞✌☛✒✕♦♥ ❡✕♦✑ ✒✚✌ ♥✡☛☞✌✡✍ ✯✰ ✬ P★✪✪ ✧✹❢✩ ✱✧✩ ✪✯P✩✴ ✩✬✩✴✭✷❣ ✢✚✌
✓✍ ❦♥♦✛♥ ✖✍ ✩✰✰✩✳✱★❢✩ ✬✲✳✪✩✹✴ ✳✧✹✴✭✩ ✤❩✻✼✼ ✥✮✎ ✢✖✘☞✌ ❛✎❳✗ ✤♣✖r✌ ❳❨✮ ✓☞☞✡✍✒✕✖✒✌✍ ✒✚✌ ✤▼ ❬ ❧ ✮ ✕✡☞✌
✦✌✍♣✓✒✌ ✒✚✌ ✍✚✓✌☞✙✓♥r ♦❡ ✒✚✌ ♦✡✒✌✕ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ✖♥✙ ❋✓r✎ ❛✎❭❪ ✙✌♣✓☛✒✍ ✒✚✌ ✌♥✌✕r✜ ☞✌❜✌☞✍ ♦❡
❡✕♦✑ ✒✚✌ ♥✡☛☞✌✡✍ ✘✜ ✒✚✌ ✓♥♥✌✕ ✍✚✌☞☞ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍✗ ✑✡☞✒✓✔✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ✖✒♦✑✍✎ ✏✒ ✑✖✜ ✘✌ ♥♦✒✌✙ ✒✚✖✒
✒✚✌ ✖✒✒✕✖☛✒✓❜✌ ❡♦✕☛✌ ✌✇♣✌✕✓✌♥☛✌✙ ✘✜ ✒✚✌ ♦✡✒✌✕ ✙✓❡❡✌✕✌♥✒ ✍✡✘✍✚✌☞☞✍ ♦❡ ✖ ♣✖✕✒✓☛✡☞✖✕ ✍✚✌☞☞ ✚✖❜✌
✍✚✌☞☞ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ✓♥☛✕✌✖✍✌ ✛✓✒✚ ✓♥☛✕✌✖✍✌ ♦❡ ✙✓❡❡✌✕✌♥✒ ✌♥✌✕r✓✌✍ ✓♥ ☛✖✍✌ ♦❡ ✑✡☞✒✓✔✌☞✌☛✒✕♦♥✍
♥✡☛☞✌✖✕ ☛✚✖✕r✌✎ ✏♥ ♦✒✚✌✕ ✛♦✕✙✍✗ ✒✚✌ ✌♥✌✕r✜ ♦❡ ✖✒♦✑✍✎ ❫♦✛✌❜✌✕✗ ✓♥ ✚✜✙✕♦r✌♥ ✖✒♦✑✗ ✒✚✌✍✌
✓♥✒✌✕✖☛✒✓♦♥ ✘✌✒✛✌✌♥✗ ✒✚✌ ♥✡☛☞✌✡✍ ✖♥✙ ✌☞✌☛✒✕♦♥ ✚✖❜✌ ✒✚✌ ✍✖✑✌ ✌♥✌✕r✜✎ ❤✖✍✒☞✜ ✓✒ ✑✖✜ ✘✌
✤✒✚✖✒ ✓✍ ♦✕✘✓✒✖☞ ✌♥✌✕r✜✮ ✙✌☛✕✌✖✍✌✍ ✤✒✚✖✒ ✓✍ ✑✌♥✒✓♦♥✌✙ ✚✌✕✌ ✒✚✖✒ ✩✬✩✴✭★✩s ✯✰ ✱✧✩ ✯✴✶★✱✹✪s
✑♦✕✌ ♥✌r✖✒✓❜✌✮ ✛✓✒✚ ✒✚✌ ✓♥☛✕✌✖✍✌ ♦❡ ✖✒♦✑✓☛ ★✬ ✱ ✧✩ s✹✵✩ s✲✶ s✧✩ ✪✪ ✫✩✳✴✩ ✹s✩ P ★✱ ✧
♥✡✑✘✌✕ ✤✽✮✎ ★✬✳✴✩✹s✩ ★✬ ✱✧✩ ✹✱✯✵★✳ ✬✲✵✶✩✴ ✈✽❴❵❵❱✎ ❋♦✕
❇♦ ✒ ✚ ✒✚✌ ✖✒ ✒✕✖☛ ✒✓❜ ✌ ✖♥✙ ✕✌ ♣✡☞✍✓❜✌ ✌✇✖✑♣☞✌✗ ✌♥✌✕r✜ ♦❡ ❛✾ ♦✕✘✓✒✖☞ ♦❡ ✚✜✙✕♦r✌♥
✓♥✒✌✕✖☛✒✓♦♥✍ ✙✌♣✌♥✙ ✡♣♦♥ ✒✚✌ ✍✚✌☞☞ ✖♥✙ ✍✚✖♣✌ ✖✒♦✑ ✓✍ r✕✌✖✒✌✕ ✒✚✖♥ ✒✚✖✒ ♦❡ ❛✾ ♦✕✘✓✒✖☞ ♦❡
♦❡ ✒✚✌ ♦✕✘✓✒✖☞ ✓♥ ✛✚✓☛✚ ✒✚✌ ✌☞✌☛✒✕♦♥ ✓✍ ♣✕✌✍✌♥✒✎ ☞✓✒✚✓✡✑ ✖♥✙ ✒✚✖✒ ♦❡ ☞✓✒✚✓✡✑ ✓✍ r✕✌✖✒✌✕ ✒✚✖♥
❋♦✕ ✌✇✖✑♣☞✌✗ ✘✌✓♥r ✍♣✚✌✕✓☛✖☞ ✓♥ ✍✚✖♣✌✗ ✒✚✌ ✾ ✒✚✖✒ ♦❡ ✍♦✙✓✡✑ ✖♥✙ ✍♦ ♦♥✗ ✒✚✖✒ ✓✍✗ ❝✐❥✤❫✮ ♠
♦✕✘✓✒✖☞ ✍✚✓✌☞✙✍ ✒✚✌ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ❡✕♦✑ ✒✚✌ ♥✡☛☞✌✡✍ ❝✐❥✤❤✓✮ ♠ ❝✐❥✤q✖✮ ♠ ❝✐❥✤t✮✎
✑♦✕✌ ✌❡❡✌☛✒✓❜✌☞✜ ✖✍ ☛♦✑♣✖✕✌✙ ✒♦ ✿ ♦✕✘✓✒✖☞✎ ✉❣①❣② ③★✪✪★✬✭ ✯✰ ④✴✶★✱✹✪s ★✬ ⑤✱✯✵
❀✓✑✓☞✖✕☞✜ ✘✌☛✖✡✍✌ ♦❡ ✙✓❡❡✌✕✌♥☛✌ ✓♥ ✒✚✌✓✕
✢✚✌ ❡✓☞☞✓♥r ♦❡ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ✓♥✒♦ ✒✚✌ ♦✕✘✓✒✖☞✍ ♦❡
✍✚✖♣✌✍✗ ✿ ♦✕✘✓✒✖☞✍ ✍✚✓✌☞✙ ✒✚✌ ✌☞✌☛✒✕♦♥✍ ❡✕♦✑
✙✓❡❡✌✕✌♥✒ ✖✒♦✑✍ ✒✖❦✌✍ ♣☞✖☛✌ ✖☛☛♦✕✙✓♥r ✒♦ ✒✚✌
✒✚✌ ♥✡☛☞✌✡✍ ✑♦✕✌ ✒✚✖♥ ✒✚✌ ❞ ♦✕✘✓✒✖☞✍✗ ✌❜✌♥
✒✚♦✡r✚ ✖☞☞ ✒✚✌✍✌ ♦✕✘✓✒✖☞✍ ✖✕✌ ♣✕✌✍✌♥✒ ✓♥ ✒✚✌ ❊▲⑥❆❊▲ ♣✕✓♥☛✓♣☞✌ ✛✚✓☛✚ ✓✍ ✘✖✍✌✙ ♦♥ ✒✚✌ ⑦✖✡☞✓⑧✍
✌✇☛ ☞✡✍✓♦♥ ♣✕✓♥☛✓♣☞✌ ✗ ✒✚✌ ❫✡♥✙⑧✍ ✕✡☞✌ ♦❡
✍✖✑✌ ✍✚✌☞☞✎ ❋✡✕✒✚✌✕ ✙✡✌ ✒♦ ✍♣✚✌✕✓☛✖☞ ✍✚✖♣✌✗ ✾
✑✖✇✓✑✡✑ ✑✡☞✒✓♣☞✓☛✓ ✒✜ ✖♥✙ ✒✚✌ ✕✌ ☞✖✒✓❜✌
♦✕✘✓✒✖☞ ✌☞✌☛✒✕♦♥ ✍♣✌♥✙✍ ✑♦✕✌ ✒✓✑✌ ☛☞♦✍✌ ✒♦ ✒✚✌
✌♥✌✕r✓✌✍ ♦❡ ✒✚✌ ♦✕✘✓✒✖☞✍✎
♥✡☛☞✌✡✍ ✓♥ ☛♦✑♣✖✕✓✍♦♥ ✒♦ ✿ ♦✕✘✓✒✖☞ ✖♥✙
✿ ♦✕✘✓✒✖☞ ✍♣✌♥✙✍ ✑♦✕✌ ✒✓✑✌ ✓♥ ✒✚✌ ❜✓☛✓♥✓✒✜ ♦❡ ⑨⑩❶❷❸⑩ ❹❺❻◗❼❻❽❯❾
♥✡☛☞✌✡✍ ✓♥ ☛♦✑♣✖✕✓✍♦♥ ✒♦ ❞ ♦✕✘✓✒✖☞✎ ✏♥ ♦✒✚✌✕ ✢✚✌ ✛♦✕✙ ❿❊▲⑥❆❊▲⑧ ✓♥ ➄✌✕✑✖♥ ✑✌✖♥✍ ❿✘✡✓☞✙✓♥r
✛♦✕✙✍✗ ❡♦✕ ✖ r✓❜✌♥ ✍✚✌☞☞ ✤♣✕✓♥☛✓♣✖☞ ❁✡✖♥✒✡✑ ✡♣⑧✎ ✢✚✌ ✘✡✓☞✙✓♥r ✡♣ ♦❡ ♦✕✘✓✒✖☞✍ ✑✌✖♥✍ ✒✚✌

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

58

✺ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❚❛✚✛✜ ✢✣✤ ❆✦✦❛✧★✜✩✜✧✪ ✫✬ ✭✦✚ ✮ ✪❛✛ ✯ ✰✮ ✪✱


■✧✲✦✜❛✯✮✧★ ❡✧✜✦★❣ ✫✧ ✪✱✜ ✳❛✯✮✯ ✫✬
✴♥✵✶ ✷ ✸✹✛✜

❋✟✠✡☛✡☞✌ ✥✍❞✎✍ ✏✑ ✑✒✓✓✒✔✕ ✏✑ ✏✍✖✒✗✘✓✙

⑤⑥⑦⑧⑨ ⑩❶❷⑧⑦❸⑨❹❺ ⑤❻⑨❺❷⑨❼⑧❽


❏❊● ✽✿❥❃●❂ ❁❢ ●✼●❍❄❂❁✽❇ ❄❁ ❃● ❢✻✼✼●❜ ✻✽ ✐❅❂✻❁✿❇
❢✻✼✼✻✽✾ ✿❀ ❁❢ ❁❂❃✻❄❅✼❇ ❉✻❄❊ ●✼●❍❄❂❁✽❇♦ ❏❊●
❁❂❃ ✻❄ ❅✼❇ ✻❇ ❂●❇❄ ❂✻❍❄● ❜ ❃❤ ❄ ❊● ● ❾❍✼ ✿❇ ✻❁✽
❀❂✻✽❍✻❀✼● ❇❄❅❄●❇ ♣ ❑▲ ▼◆❖ P◗❘❙▲❯ ❱▼❲▼❖ ❘❳ ▼◆❖
❀❂✻✽❍✻❀✼●❝ ✾✻✐●✽ ❃❤ ❄❊● ❿✿❇❄❂✻❅✽ ❇❍✻●✽❄✻❇❄
❲▼❘❩❱❬ ▼◆❖ ❘◗❭❪▼❲❫❱ ❲◗❖ ❳❪❫❫❖❯ ❪▲ ❘◗❯❖◗ ❘❳ ➀❁✼❢✾❅✽✾ ➁❅✿✼✻ ➂❦➃❧①➄♦ ❿❍❍❁❂❜✻✽✾ ❄❁ ❄❊✻❇
▼◆❖❪◗ ❪▲t◗❖❲❱❪▲P ❖▲❖◗P❪❖❱❴ ❵✽ ❁❄❊●❂ ❉❁❂❜❇❝ ❀❂✻✽❍✻❀✼● ♣ ➅❘ ▼➆❘ ❖❫❖t▼◗❘▲❱ ❪▲ ❲▲ ❲▼❘❩ t❲▲
●✼●❍❄❂❁✽❇ ❢✻❂❇❄ ❁❍❍✿❀❤ ❄❊● ✼❁❉●❇❄ ●✽●❂✾❤ ❁❂❃✻❄❅✼ ◆❲➇❖ ▼ ◆❖ ❱❲❩❖ ❱❖▼ ❘❳ ❳ ❘❙◗ ➈❙❲▲▼❙❩
❅✐❅✻✼❅❃✼● ❄❁ ❄❊●❥ ❅✽❜ ●✽❄●❂ ✻✽❄❁ ❊✻✾❊●❂ ●✽●❂✾❤ ▲❙❩❭❖◗❱❴ ➁❅✿✼✻ ●❾❍✼✿❇✻❁✽ ❀❂✻✽❍✻❀✼● ❍❅✽ ❅✼❇❁
❁❂❃✻❄❅✼❇ ❁✽✼❤ ❅❢❄●❂ ❄❊● ✼❁❉●❂ ●✽●❂✾❤ ❁❂❃✻❄❅✼❇ ❃● ❇❄❅❄●❜ ❅❇ ♣ ➉➊▲❫➋ ▼➆❘ ❖❫❖t▼◗❘▲❱ ❩❲➋ ❖➌❪❱▼
❅❂● ❢✻✼✼●❜♦ ❪▲ ▼◆❖ ❱❲❩❖ ❘◗❭❪▼❲❫ ❲▲❯ ▼◆❖❱❖ ❖❫❖t▼◗❘▲❱
❏❊● ❁❂❜●❂ ✻✽ ❉❊✻❍❊ ❄❊● ●✽●❂✾✻●❇ ❁❢ ❄❊● ❩❙❱▼ ◆❲➇❖ ❘➍➍❘❱❪▼❖ ❱➍❪▲❴➎ ❏❊✻❇ ❥●❅✽❇ ❄❊❅❄
❁❂❃✻❄❅✼❇ ✻✽❍❂●❅❇● ❅✽❜ ❊●✽❍● ❄❊● ❁❂❜●❂ ✻✽ ❉❊✻❍❊ ❄❊● ❄❉❁ ●✼●❍❄❂❁✽❇ ❍❅✽ ❊❅✐● ❄❊● ❇❅❥● ✐❅✼✿● ❁❢
❄❊● ❁❂❃✻❄❅✼❇ ❅❂● ❢✻✼✼●❜ ✻❇ ❅❇ ❢❁✼✼❁❉❇ ♣ ❄❊❂●● ➏✿❅✽❄✿❥ ✽✿❥❃●❂❇ ➐❝ ➑ ❅✽❜ ➒➓❝ ❃✿❄ ❥✿❇❄
❊❅✐● ❄❊● ❁❀❀❁❇✻❄● ❇❀✻✽ ➏✿❅✽❄✿❥ ✽✿❥❃●❂♦ ❏❊●
❦s❝ ❧s❝ ❧♠❝ qs❝ q♠❝ rs❝ q✉❝ r♠❝ ✈s❝ r✉❝ ✈♠❝ r✇❝
❂●❇❄❂✻❍❄✻❁✽ ✻❥❀❁❇●❜ ❃❤ ➁❅✿✼✻➔❇ ●❾❍✼✿❇✻❁✽
✈✉❝ ①♠❝ ②s♦♦♦
❀❂✻✽❍✻❀✼● ❁✽ ❄❊● ✽✿❥❃●❂ ❁❢ ●✼●❍❄❂❁✽❇ ✻✽ ❅✽
❏❊● ❁❂❜●❂ ❥❅❤ ❃● ❂●❥●❥❃●❂●❜ ❃❤ ✿❇✻✽✾ ❁❂❃✻❄❅✼ ❊●✼❀❇ ✻✽ ❍❅✼❍✿✼❅❄✻✽✾ ❄❊● ❍❅❀❅❍✻❄❤ ❁❢
❄❊● ❥●❄❊❁❜ ✾✻✐●✽ ✻✽ ③✻✾♦ ❧♦❦②♦ ④❄❅❂❄✻✽✾ ❢❂❁❥ ●✼●❍❄❂❁✽❇ ❄❁ ❃● ❀❂●❇●✽❄ ✻✽ ❅✽❤ ❇✿❃❇❊●✼✼♦ ③❁❂
❄❊● ❄❁❀❝ ❄❊● ❜✻❂●❍❄✻❁✽ ❁❢ ❄❊● ❅❂❂❁❉❇ ✾✻✐●❇ ❄❊● ●❾❅❥❀✼●❝ ❇✿❃❇❊●✼✼ ❦s ❍❁❥❀❂✻❇●❇ ❁❢ ❁✽● ❁❂❃✻❄❅✼
❁❂❜●❂ ❁❢ ❢✻✼✼✻✽✾ ❁❢ ❁❂❃✻❄❅✼❇❝ ❄❊❅❄ ✻❇ ❇❄❅❂❄✻✽✾ ❢❂❁❥ ❅✽❜ ❄❊✿❇ ❄❊● ❥❅❾✻❥✿❥ ✽✿❥❃●❂ ❁❢ ●✼●❍❄❂❁✽❇
❂✻✾❊❄ ❄❁❀ ❄❁ ❃❁❄❄❁❥ ✼●❢❄♦ ❀❂●❇●✽❄ ✻✽ ❦s ❇✿❃❇❊●✼✼ ❍❅✽ ❃● ❄❉❁❝ ✻✽ ♠ ❅✽❜ ✉

58 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

59

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✺

s✡☛s☞✌✍✍s✎ ✏☞✌ ✑✒✓✔✑✡✑ ✕✡✑☛✌✖ ✗✘ ✌✍✌✙✏✖✗✕s ✒✖✖✗❚ ●❧❨ ✒ ✤✗s✔✏✔◗✌ s✤✔✕ ✗✖ ✒✕ ✒✖✖✗❚ ●♠❨ ✒
✙✒✕ ☛✌ ❝ ✒✕✚ ✛✜ ✒✕✚ s✗ ✗✕✢ ✣☞✔s ✙✒✕ ☛✌ ✕✌❋✒✏✔◗✌ s✤✔✕✢ ✣☞✌ ✒✚◗✒✕✏✒❋✌ ✗✘ s✌✙✗✕✚
s✡✑✑✌✚ ✡✤ ✒s ✥ t✦✧ ★✩✪✫★✬★ ✭✬★✮✧✯ ✰✱ ✕✗✏✒✏✔✗✕ ✗◗✌✖ ✏☞✌ ✘✔✖s✏ ✔s ✏☞✒✏ ✔✏ ✖✌✤✖✌s✌✕✏s ✒✍✍
✧❡✧✲t✯✰✭♦ ✫✭ t✦✧ ♦✦✧❡❡ ✳✫t✦ ✴✯✫✭✲✫✴✩❡ ✏☞✌ ✘✗✡✖ ■✡✒✕✏✡✑ ✕✡✑☛✌✖s✢
q✬✩✭t✬★ ✭✬★✮✧✯ ♥ ✫♦ ✧q✬✩❡ t✰ ✵♥✷✶ ✣☞✌ ☞❣✚✖✗❋✌✕ ✒✏✗✑ ☞✒s ✗✕✍❣ ✗✕✌ ✌✍✌✙✏✖✗✕
❍✸♥✹✻✼ ✽✸✾✿ ❀❁ ❂❃❄❅❆✸❆ ❂✸✾❇❅❈✾❅❉❅❇❊ ❚☞✔✙☞ ❋✗✌s ✔✕ ✏☞✌ ✗✖☛✔✏✒✍ ❚✔✏☞ ✏☞✌ ✍✗❚✌s✏
✌✕ ✌✖❋ ❣✎ ✕✒✑ ✌✍❣ ✛❛✢ ✣☞ ✌ ✌✍✌ ✙✏✖ ✗✕✔✙
✣☞✔s ✖✡✍✌ ✚✌✒✍s ❚✔✏☞ ✏☞✌ ✘✔✍✍✔✕❋ ✗✘ ✌✍✌✙✏✖✗✕s
✙✗✕✘✔❋✡✖✒✏✔✗✕ ✗✘ ✏☞✌ ☞❣✚✖✗❋✌✕ ✒✏✗✑ ✔s ✛❛ r
✔✕✏✗ ✏☞✌ ✗✖☛✔✏✒✍s ☛✌✍✗✕❋✔✕❋ ✏✗ ✏☞✌ s✒✑✌
✑✌✒✕✔✕❋ ✏☞✒✏ ✔✏ ☞✒s ✗✕✌ ✌✍✌✙✏✖✗✕ ✔✕ ✏☞✌ ✛❛
s✡☛s☞✌✍✍ ●✏☞✒✏ ✔s✎ ✗✖☛✔✏✒✍s ✗✘ ✌■✡✒✍ ✌✕✌✖❋❣✎
✗✖☛✔✏✒✍✢ ✣☞✌ s✌✙✗✕✚ ✌✍✌✙✏✖✗✕ ✔✕ ☞✌✍✔✡✑ ●✉✌❨
✙✒✍✍✌✚ ❞✧❏✧✭✧✯✩t✧ ✰✯✮✫t✩❡♦❑✶ ▲✏ s✏✒✏✌s ✥ ✴✩✫✯✫✭❏
✙✒✕ ✒✍s✗ ✗✙✙✡✤ ❣ ✏☞ ✌ ✛❛ ✗✖☛✔✏ ✒✍✢ ▲✏ s
✰✱ ✧❡✧✲t✯✰✭♦ ✫✭ t✦✧ ✰✯✮✫t✩❡♦ ✮✧❡✰✭❏✫✭❏ t✰
✙✗✕✘✔❋✡✖✒✏✔✗✕ ✔s✎ ✏☞✌✖✌✘✗✖✌✎ ✛❛ ✈✢ ✇s ✑✌✕✏✔✗✕✌✚
t✦✧ ♦✩★✧ ♦✬✮♦✦✧❡❡ ▼❈◆ ✹ ✰✯ ❁❑ ❞✰✧♦ ✭✰t t✩❖✧
✒☛✗◗✌✎ ✏☞✌ ✏❚✗ ✌✍✌✙✏✖✗✕s ✚✔✘✘✌✖ ✘✖✗✑ ✌✒✙☞ ✗✏☞✌✖
✴❡✩✲✧ ✬✭t✫❡ ✧✩✲✦ ✰✯✮✫t✩❡ ✮✧❡✰✭❏✫✭❏ t✰ t✦✩t
❚✔✏☞ ✗✤✤✗s✔✏✌ s✤✔✕✎ ✒s ✙✒✕ ☛✌ s✌✌✕ ✘✖✗✑ ✏☞✌
♦✬✮♦✦✧❡❡ ✦✩♦ ❏✰t ✰✭✧ ✧❡✧✲t✯✰✭ ✧✩✲✦ ✫✶✧✶◆ ✫t
✗✖☛✔✏✒✍ ✚✔✒❋✖✒✑✢
✫♦ ♦✫✭❏❡✐ ✰✲✲✬✴✫✧❞✶
P✔✕✙✌ ✏☞✌✖✌ ✒✖✌ ✏☞✖✌✌ ♣✎ ✘✔◗✌ ❘ ✒✕✚ s✌◗✌✕ ❢
✗✖☛✔✏✒✍s✎ ✏☞✌✖✌✘✗✖✌✎ ✏☞✌ ✤✒✔✖✔✕❋ ✗✘ ✌✍✌✙✏✖✗✕s ❚✔✍✍
s✏✒✖✏ ✔✕ ✏☞✌ ♣✎ ❘ ✒✕✚ ❢ ✗✖☛✔✏✒✍s ❚✔✏☞ ✏☞✌ ✌✕✏✖❣ ✣☞✌ ✏☞✔✖✚ ✌✍✌✙✏✖✗✕ ✗✘ ✍✔✏☞✔✡✑ ●①✔❨ ✔s ✕✗✏
✗✘ ❯✏☞✎ ❝✏☞ ✒✕✚ ❱✏☞ ✌✍✌✙✏✖✗✕✎ ✖✌s✤✌✙✏✔◗✌✍❣✢ ▲✏ ✒✍✍✗❚✌✚ ✔✕ ✏☞✌ ✛❛ ✗✖☛✔✏✒✍ ☛✌✙✒✡s✌ ✗✘ ②✒✡✍✔
☞✒s ☛✌✌✕ ✗☛s✌✖◗✌✚ ✏☞✒✏ ☞✒✍✘ ✘✔✍✍✌✚ ✒✕✚ ✘✡✍✍❣ ✌✓✙✍✡s✔✗✕ ✤✖✔✕✙✔✤✍✌✢ ▲✏✎ ✏☞✌✖✌✘✗✖✌✎ ✏✒❴✌s ✏☞✌
✘✔✍✍✌✚ ✚✌❋✌✕✌✖✒✏✌ s✌✏ ✗✘ ✗✖☛✔✏✒✍s ✒✙■✡✔✖✌ ✌✓✏✖✒ ✕✌✓✏ ✒◗✒✔✍✒☛✍✌ ✙☞✗✔✙✌✎ ✕✒✑✌✍❣ ✏☞✌ ❲❛ ✗✖☛✔✏✒✍✢
s✏✒☛✔✍✔✏❣ ✚✡✌ ✏✗ ✏☞✌✔✖ s❣✑✑✌✏✖❣ ●s✌✌ P✌✙✏✔✗✕✎ ✣☞✌ ✌✍✌✙✏✖✗✕✔✙ ✙✗✕✘✔❋✡✖✒✏✔✗✕ ✗✘ ①✔ ✔s ✛❛ ✈❲❛r✢
❲✢❝✢❳❨✢ ✣☞✌ ❲❛ ✗✖☛✔✏✒✍ ✙✒✕ ✒✙✙✗✑✑✗✚✒✏✌ ✗✕✌ ✑✗✖✌
✌✍✌✙✏✖✗✕✢ ✣☞✌ ✙✗✕✘✔❋✡✖✒✏✔✗✕ ✗✘ ☛✌✖❣✍✍✔✡✑ ●③✌❨
✵✶❩✶❬ ❭❡✧✲t✯✰✭✫✲ ❪✰✭✱✫❏✬✯✩t✫✰✭ ✰✱ ❫t✰★♦ ✒✏✗✑ ✔s✎ ✏☞✌✖✌✘✗✖✌✎ ✛❛✈ ❲❛✈ ●s✌✌ ✣✒☛✍✌ ❲✢❝✎ ✤✒❋✌
✣☞✌ ✚✔s✏✖✔☛✡✏✔✗✕ ✗✘ ✌✍✌✙✏✖✗✕s ✔✕✏✗ ✗✖☛✔✏✒✍s ✗✘ ❝❲ ✘ ✗✖ ✏☞✌ ✌✍✌✙✏✖ ✗✕✔✙ ✙✗✕✘✔❋ ✡✖ ✒✏✔✗✕s ✗✘
✒✕ ✒✏✗✑ ✔s ✙ ✒✍✍✌✚ ✔✏s ✧ ❡✧ ✲t ✯✰✭ ✫✲ ✌✍✌✑✌✕✏s❨✢
✲✰✭✱✫❏✬✯✩t✫✰✭✢ ▲✘ ✗✕✌ ❴✌✌✤s ✔✕ ✑✔✕✚ ✏☞✌ ☛✒s✔✙ ▲ ✕ ✏☞ ✌ ✕ ✌✓ ✏ s ✔✓ ✌✍✌✑ ✌ ✕✏s④☛✗✖ ✗✕
✖✡✍✌s ❚☞✔✙☞ ❋✗◗✌✖✕ ✏☞✌ ✘✔✍✍✔✕❋ ✗✘ ✚✔✘✘✌✖✌✕✏ ●③✎ ✛❛ ✈❲❛ ✈❲♣r ❨✎ ✙✒✖☛✗✕ ●⑤✎ ✛❛✈❲❛✈❲♣✈❨✎ ✕✔✏✖✗❋✌✕
✒✏✗✑✔✙ ✗✖☛✔✏✒✍s✎ ✏☞✌ ✌✍✌✙✏✖✗✕✔✙ ✙✗✕✘✔❋✡✖✒✏✔✗✕s ●⑥✎ ✛❛ ✈❲❛ ✈❲♣⑦❨✎ ✗✓❣❋✌✕ ●❦✎ ✛❛ ✈❲❛ ✈❲♣⑧❨✎ ✘✍✡✗✖✔✕✌
✗✘ ✚✔✘✘✌✖✌✕✏ ✒✏✗✑s ✙✒✕ ☛✌ ❚✖✔✏✏✌✕ ◗✌✖❣ ✌✒s✔✍❣✢ ●❵✎ ✛❛ ✈❲❛ ✈❲♣⑨❨ ✒✕✚ ✕✌✗✕ ●⑥✌✎ ✛❛ ✈❲❛ ✈❲♣⑩❨✎ ✏☞✌
✣☞✌ ✌✍✌✙✏✖✗✕✔✙ ✙✗✕✘✔❋✡✖✒✏✔✗✕ ✗✘ ✚✔✘✘✌✖✌✕✏ ❲♣ ✗✖☛✔✏✒✍s ❋✌✏ ✤✖✗❋✖✌ss✔◗✌✍❣ ✘✔✍✍✌✚✢ ✣☞✔s
✒✏✗✑s ✙✒✕ ☛✌ ✖✌✤✖✌s✌✕✏✌✚ ✔✕ ✏❚✗ ❚✒❣s✢ ❵✗✖ ✤✖✗✙✌ss ✔s ✙✗✑✤✍✌✏✌✚ ❚✔✏☞ ✏☞✌ ✕✌✗✕ ✒✏✗✑✢ ✣☞✌
✌✓✒✑✤✍✌ ✥ ✗✖☛✔✏✒✍ ✤✔✙✏✡✖✌ ✗✘ ✏☞✌s✌ ✌✍✌✑✌✕✏s ✙✒✕ ☛✌
●✔❨ ❛ ❜ ♣ ❤ ❘ ❥ ✢✢✢✢✢✢ ✕✗✏✒✏✔✗✕ ✖✌✤✖✌s✌✕✏✌✚ ✒s ✘✗✍✍✗❚s ✥
●✔✔❨ ❦✖☛✔✏✒✍ ✚✔✒❋✖✒✑

❛ ♣ ❘
▲✕ ✏☞✌ ✘✔✖s✏ ✕✗✏✒✏✔✗✕✎ ✏☞✌ s✡☛s☞✌✍✍ ✔s
✖✌✤✖✌s✌✕✏✌✚ ☛❣ ✏☞✌ ✖✌s✤✌✙✏✔◗✌ ✍✌✏✏✌✖ s❣✑☛✗✍
✒✕✚ ✏☞✌ ✕✡✑☛✌✖ ✗✘ ✌✍✌✙✏✖✗✕s ✤✖✌s✌✕✏ ✔✕ ✏☞✌
s✡☛s☞✌✍✍ ✔s ✚✌✤✔✙✏✌✚✎ ✒s ✏☞✌ s✡✤✌✖ s✙✖✔✤✏✎ ✍✔❴✌
✒✎ ☛✎ ✙✎ ✢✢✢ ✌✏✙✢ ✣☞✌ s✔✑✔✍✒✖ s✡☛s☞✌✍✍ ✖✌✤✖✌s✌✕✏✌✚
✘✗✖ ✚✔✘✘✌✖✌✕✏ s☞✌✍✍s ✔s ✚✔✘✘✌✖✌✕✏✔✒✏✌✚ ☛❣ ❚✖✔✏✔✕❋
✏☞✌ ✤✖✔✕✙✔✤✒✍ ■✡✒✕✏✡✑ ✕✡✑☛✌✖ ☛✌✘✗✖✌ ✏☞✌
✖✌s✤✌✙✏✔◗✌ s✡☛s☞✌✍✍✢ ▲✕ ✏☞✌ s✌✙✗✕✚ ✕✗✏✒✏✔✗✕
✌✒✙☞ ✗✖☛✔✏✒✍ ✗✘ ✏☞✌ s✡☛s☞✌✍✍ ✔s ✖✌✤✖✌s✌✕✏✌✚ ☛❣
✒ ☛✗✓ ✒✕✚ ✏☞✌ ✌✍✌✙✏✖✗✕ ✔s ✖✌✤✖✌s✌✕✏✌✚ ☛❣ ✒✕

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

60

✻ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❚✟✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡ ✡♦✌✎✍✏✑ ☞✒☛✍♦✌ ♦ ✎ ☛✟✠ ✡♦✓✠✔ ☛✟✠ ☛✑☞✌ ♦✎ ☛✟✠ ❉s ♦☞✥✍☛✒❡❛ ✹✌ ✡✒✠✔✍✑✓
✠❡✠✓✠✌☛✔ ✔♦✕✍✑✓ ✖✗✒✘ ✙s✷✚s✷✚♣✛✸s✶✮ ☛♦ ✒☞✏♦✌ ✖❝✔✮ ✒✌✕ ☛✟✠ ✥✒☞✍✑✓ ✖❘✒✮✘ ☛✟✍✔ ♦☞✥✍☛✒❡ ✡♦✌☛✒✍✌✔
✖✭☞✘✙s✷✚s✷ ✚♣✛✸s✷✸♣✛✮✘ ✎♦❡❡♦✜ ✠✢✒✡☛❡✣ ☛✟✠ ✔✒✓✠ ♦✌✠ ✒✌✕ ☛✜♦ ✠❡✠✡☛☞♦✌✔✘ ☞✠✔✤✠✡☛✍t✠❡✣❛ ❚✟✠✌ ✎☞♦✓
✤✒☛☛✠☞✌ ✒✔ ☛✟✠ ✠❡✠✓✠✌☛✔ ✎☞♦✓ ❡✍☛✟✍✑✓ ☛♦ ✌✠♦✌ ❡✒✌☛✟✒✌✑✓ ✖❧✒✮ ☛♦ ✓✠☞✡✑☞✣ ✖❙✏✮✘ ☛✟✠ ✎✍❡❡✍✌✏
✜✍☛✟ ☛✟✠ ✕✍✎✎✠☞✠✌✡✠ ☛✟✒☛ ☛✟✠ ✸s ✒✌✕ ✸♣ ♦☞✥✍☛✒❡✔ ✑✤ ♦✎ ✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ☛✒❢✠✔ ✤❡✒✡✠ ✍✌ ✼❅ ✒✌✕ ♥❞
✒☞✠ ✏✠☛☛✍✌✏ ✎✍❡❡✠✕ ✌♦✜❛ ❚✟✍✔ ✤☞♦✡✠✔✔ ✡✒✌ ✥✠ ♦☞✥✍☛✒❡✔❛ ✭✎☛✠☞ ☛✟✍✔✘ ✎✍❡❡✍✌✏ ♦✎ ❉♣✘ ☛✟✠✌ ❊s ✒✌✕
✔✍✓✤❡✍✎✍✠✕ ✍✎ ✜✠ ☞✠✤☞✠✔✠✌☛ ☛✟✠ ☛♦☛✒❡ ✌✑✓✥✠☞ ♦✎ ✎✍✌✒❡❡✣ ♥❅ ✒✌✕ ❉❞ ♦☞✥✍☛✒❡✔ ☛✒❢✠✔ ✤❡✒✡✠❛ ❚✟✠
✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ✍✌ ☛✟✠ ✎✍☞✔☛ ☛✜♦ ✔✟✠❡❡✔ ✥✣ ☛✟✠ ✌✒✓✠ ✠❡✠✓✠✌☛✔ ✒✎☛✠☞ ✑☞✒✌✍✑✓ ✖❯✮ ✒☞✠ ✒❡❡ ✔✟♦☞☛✇❡✍t✠✕
♦ ✎ ✠❡✠✓ ✠✌☛ ✌✠♦ ✌ ✖✗✠ ✮❛ ❚ ✟✠ ✠❡✠ ✡☛☞♦ ✌✍✡ ✒✌✕ ✒❡❡ ♦✎ ☛✟✠✓ ✒☞✠ ✤☞♦✕✑✡✠✕ ✒☞☛✍✎✍✡✍✒❡❡✣❛ ❚✟✠
✡♦✌✎✍✏✑☞✒☛✍♦✌ ♦✎ ☛✟✠ ✠❡✠✓✠✌☛✔ ✎☞♦✓ ✔♦✕✍✑✓ ☛♦ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡ ✡♦ ✌✎✍✏✑☞✒☛✍♦✌✔ ♦✎ ☛✟✠ ❢✌♦✜ ✌
✒☞✏♦✌ ✡✒✌ ✥✠ ✜☞✍☛☛✠✌ ✒✔ ✖✗✒✘ ✦✗✠✧✸s✶✮ ☛♦ ✖✭☞✘ ✠❡✠✓✠✌☛✔ ✖✒✔ ✕✠☛✠☞✓✍✌✠✕ ✥✣ ✔✤✠✡☛☞♦✔✡♦✤✍✡
✦✗✠✧ ✸s✷✸♣✛✮❛ ❚✟✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ✍✌ ☛✟✠ ✡♦✓✤❡✠☛✠❡✣ ✓✠☛✟♦✕✔✮ ✒☞✠ ☛✒✥✑❡✒☛✠✕ ✍✌ ❚✒✥❡✠ ✚❛❉❛
✎✍❡❡✠✕ ✔✟✠❡❡✔ ✒☞✠ ❢✌♦✜✌ ✒✔ ✡♦☞✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ✒✌✕
❱✌✠ ✓✒✣ ✒✔❢ ✜✟✒☛ ✍✔ ☛✟✠ ✑☛✍❡✍☛✣ ♦✎ ❢✌♦✜✍✌✏
☛✟✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ☛✟✒☛ ✒☞✠ ✒✕✕✠✕ ☛♦ ☛✟✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡
☛✟✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌ ✡♦✌✎✍✏✑☞✒☛✍♦✌❲ ❚✟✠ ✓♦✕✠☞✌
✔✟✠❡❡ ✜✍☛✟ ☛✟✠ ✟✍✏✟✠✔☛ ✤☞✍✌✡✍✤✒❡ ★✑✒✌☛✑✓
✒✤✤☞♦✒✡✟ ☛♦ ☛✟✠ ✡✟✠✓✍✔☛☞✣✘ ✍✌✎✒✡☛✘ ✕✠✤✠✌✕✔
✌✑✓✥✠☞ ✒☞✠ ✡✒❡❡✠✕ ✈✩✪✫✬✯✫ ✫✪✫✯✰✱✲✬✳✴ ✵♦☞
✒❡✓♦✔☛ ✠✌☛✍☞✠❡✣ ♦✌ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡ ✕✍✔☛☞✍✥✑☛✍♦✌ ☛♦
✠✢✒✓✤❡✠✘ ☛✟✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ✍✌ ✗✠ ✒☞✠ ☛✟✠ ✡♦☞✠
✑✌✕✠☞✔☛✒✌✕ ✒✌✕ ✠✢✤❡✒✍✌ ✡✟✠✓✍✡✒❡ ✥✠✟✒t✍♦✑☞❛
✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ✒✌✕ ☛✟✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ✎☞♦✓ ✗✒ ☛♦ ✭☞ ✒☞✠
✵♦☞ ✠✢✒✓✤❡✠✘ ★✑✠✔☛✍♦✌✔ ❡✍❢✠ ✜✟✣ ☛✜♦ ♦☞ ✓♦☞✠
☛✟✠ t✒❡✠✌✡✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✔❛ ✹✌ ✤♦☛✒✔✔✍✑✓ ✖✺✮ ✒✌✕
✒☛♦✓✔ ✡♦✓✥✍✌✠ ☛♦ ✎♦☞✓ ✓♦❡✠✡✑❡✠✔✘ ✜✟✣ ✔♦✓✠
✡✒❡✡✍✑✓ ✖❝✒✮✘ ☛✟✠ ✼s ♦☞✥✍☛✒❡✘ ✥✠✍✌✏ ❡♦✜✠☞ ✍✌
✠❡✠✓✠✌☛✔ ✒☞✠ ✓✠☛✒❡✔ ✜✟✍❡✠ ♦☛✟✠☞✔ ✒☞✠ ✌♦✌✇
✠✌✠☞✏✣ ☛✟✒✌ ☛✟✠ ✸❞ ♦☞✥✍☛✒❡✔✘ ✍✔ ♦✡✡✑✤✍✠✕ ✥✣
✓✠☛✒❡✔✘ ✜✟✣ ✠❡✠✓✠✌☛✔ ❡✍❢✠ ✟✠❡✍✑✓ ✒✌✕ ✒☞✏♦✌
♦✌✠ ✒✌✕ ☛✜♦ ✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ☞✠✔✤✠✡☛✍t✠❡✣❛
✒☞✠ ✌♦☛ ☞✠✒✡☛✍t✠ ✥✑☛ ✠❡✠✓✠✌☛✔ ❡✍❢✠ ☛✟✠ ✟✒❡♦✏✠✌✔
✭ ✌✠✜ ✤✒☛☛✠☞✌ ✍✔ ✎♦❡❡♦✜✠✕ ✥✠✏✍✌✌✍✌✏ ✜✍☛✟ ✒☞✠ ☞✠✒✡☛✍t✠✘ ✎✍✌✕ ✔✍✓✤❡✠ ✠✢✤❡✒✌✒☛✍♦✌ ✎☞♦✓ ☛✟✠
✔✡✒✌✕✍✑✓ ✖✽✡✮❛ ❚✟✠ ✸❞ ♦☞✥✍☛✒❡✘ ✥✠✍✌✏ ❡♦✜✠☞ ✍✌ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡ ✡♦✌✎✍✏✑☞✒☛✍♦✌❛ ❚✟✠✔✠ ★✑✠✔☛✍♦✌✔ ✟✒t✠
✠✌✠☞✏✣ ☛✟✒✌ ☛✟✠ ✼♣ ♦☞✥✍☛✒❡✘ ✍✔ ✎✍❡❡✠✕ ✎✍☞✔☛❛ ✌♦ ✒✌✔✜✠☞ ✍✌ ☛✟✠ ❳✒❡☛♦✌✍✒✌ ✓♦✕✠❡ ♦✎ ✒☛♦✓❛ ✭
❝♦✌✔✠★✑✠✌☛❡✣✘ ✍✌ ☛✟✠ ✌✠✢☛ ☛✠✌ ✠❡✠✓✠✌☛✔✘ ✕✠☛✒✍❡✠✕ ✑✌✕✠☞✔☛✒✌✕✍✌✏ ♦✎ ☛✟✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡
✔✡✒✌✕✍✑✓ ✖✽✡✮✘ ☛✍☛✒✌✍✑✓ ✖❚✍✮✘ t✒✌✒✕✍✑✓ ✖✐✮✘ ✔☛☞✑✡☛✑☞✠ ♦✎ ✒☛♦✓ ✍✔✘ ☛✟✠☞✠✎♦☞✠✘ t✠☞✣ ✠✔✔✠✌☛✍✒❡
✡✟☞♦✓✍✑✓ ✖❝☞✮✘ ✓✒✌✏✒✌✠✔✠ ✖✾✌✮✘ ✍☞♦✌ ✖✵✠✮✘ ✎♦☞ ✏✠☛☛✍✌✏ ✒✌ ✍✌✔✍✏✟☛ ✍✌☛♦ ☛✟✠ t✒☞✍♦✑✔ ✒✔✤✠✡☛✔
✡♦✥✒❡☛ ✖❝♦✮✘ ✌✍✡❢✠❡ ✖✗✍✮✘ ✡♦✤✤✠☞ ✖❝✑✮ ✒✌✕ ✿✍✌✡
♦✎ ✓♦✕✠☞✌ ✡✟✠✓✍✡✒❡ ❢✌♦✜❡✠✕✏✠❛
✖❀✌✮✘ ☛✟✠ ✎✍t✠ ✸❞ ♦☞✥✍☛✒❡✔ ✒☞✠ ✤☞♦✏☞✠✔✔✍t✠❡✣
♦✡✡✑✤✍✠✕❛ ❁✠ ✓✒✣ ✥✠ ✤✑✿✿❡✠✕ ✥✣ ☛✟✠ ✎✒✡☛ ☛✟✒☛ ❩✴❬✴❬ ❭✰✩❪❫✪❫✰❴ ✲❵ ❜✲❣❤✪✫✰✫✪❴ ❥❫✪✪✫❦ ✩✬❦
✡✟☞♦✓✍✑✓ ✒✌✕ ✡♦✤✤✠☞ ✟✒t✠ ✎✍t✠ ✒✌✕ ☛✠✌ ♠✩✪❵ ❥❫✪✪✫❦ ❭q❪✳r✫✪✪✳
✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ✍✌ ✸❞ ♦☞✥✍☛✒❡✔ ☞✒☛✟✠☞ ☛✟✒✌ ✎♦✑☞ ✒✌✕ ❚✟✠ ✏☞♦✑✌✕ ✔☛✒☛✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡ ✡♦✌✎✍✏✑☞✒☛✍♦✌ ♦✎
✌✍✌✠ ✒✔ ☛✟✠✍☞ ✤♦✔✍☛✍♦✌ ✜♦✑❡✕ ✟✒t✠ ✍✌✕✍✡✒☛✠✕ ☛✟✠ ✒☛♦✓ ♦✎ ✒✌ ✠❡✠✓✠✌☛ ✒❡✜✒✣✔ ✡♦☞☞✠✔✤♦✌✕✔
✜✍☛✟ ☛✜♦✇✠❡✠✡☛☞♦✌✔ ✍✌ ☛✟✠ ✼✔ ♦☞✥✍☛✒❡❛ ❚✟✠ ☛♦ ☛✟✠ ✔☛✒☛✠ ♦✎ ☛✟✠ ❡♦✜✠✔☛ ☛♦☛✒❡ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡
☞✠✒✔♦✌ ✍✔ ☛✟✒☛ ✎✑❡❡✣ ✎✍❡❡✠✕ ♦☞✥✍☛✒❡✔ ✒✌✕ ✟✒❡✎✇ ✠✌✠☞✏✣❛ ❚✟✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡ ✡♦✌✎✍✏✑☞✒☛✍♦✌✔ ♦✎ ✓♦✔☛
✎✍❡❡✠✕ ♦☞✥✍☛✒❡✔ ✟✒t✠ ✠✢☛☞✒ ✔☛✒✥✍❡✍☛✣ ✖☛✟✒☛ ✍✔✘ ♦✎ ☛✟✠ ✒☛♦✓✔ ✎♦❡❡♦✜ ☛✟✠ ✥✒✔✍✡ ☞✑❡✠✔ ✏✍t✠✌ ✍✌
❡♦✜✠☞ ✠✌✠☞✏✣✮❛ ❚✟✑✔ ♣❂✘ ♣✛ ✘ ❞❃✘ ❞✶❄✘❅ ❆✘ ❅✶❇ ✠☛✡❛ ✽✠✡☛✍♦✌ ✚❛❉❛♥❛ ❙♦✜✠t✠☞✘ ✍✌ ✡✠☞☛✒✍✌ ✠❡✠✓✠✌☛✔
✡♦✌✎✍✏✑☞✒☛✍♦✌✔✘ ✜✟✍✡✟ ✒☞✠ ✠✍☛✟✠☞ ✟✒❡✎✇✎✍❡❡✠✕ ♦☞ ✔✑✡✟ ✒✔ ❝✑✘ ♦☞ ❝☞✘ ✜✟✠☞✠ ☛✟✠ ☛✜♦ ✔✑✥✔✟✠❡❡✔
✎✑❡❡✣ ✎✍❡❡✠✕✘ ✒☞✠ ✓♦☞✠ ✔☛✒✥❡✠❛ ❝✟☞♦✓✍✑✓ ✒✌✕ ✖✼s ✒✌✕ ✸❞✮ ✕✍✎✎✠☞ ✔❡✍✏✟☛❡✣ ✍✌ ☛✟✠✍☞ ✠✌✠☞✏✍✠✔✘
✡♦ ✤✤✠☞ ☛✟✠☞✠✎♦☞✠ ✒✕♦ ✤☛ ☛✟✠ ❞ ❃ ✒✌✕ ❞ ✶❄ ✒✌ ✠❡✠✡☛☞♦✌ ✔✟✍✎☛✔ ✎☞♦✓ ✒ ✔✑✥✔✟✠❡❡ ♦✎ ❡♦✜✠☞
✡♦ ✌✎✍✏✑ ☞✒☛✍♦ ✌ ✖✽ ✠✡☛ ✍♦ ✌ ✚❛❉❛❊✮✦ ❋●❍■❏❑▲▼ ✠✌✠☞✏✣ ✖✼s✮ ☛♦ ✒ ✔✑✥✔✟✠❡❡ ♦✎ ✟✍✏✟✠☞ ✠✌✠☞✏✣ ✖✸❞✮✘
◆❖❋◆♣■❏❑▲s ❞❑ ◆❖❏s■✧ ✤☞♦t✍✕✠✕ ✔✑✡✟ ✒ ✔✟✍✎☛ ☞✠✔✑❡☛✔ ✍✌ ✒❡❡ ♦☞✥✍☛✒❡✔ ♦✎
❁✍☛✟ ☛✟✠ ✔✒☛✑☞✒☛✍♦✌ ♦✎ ☛✟✠ ✸❞ ♦☞✥✍☛✒❡✔✘ ☛✟✠ ☛✟✠ ✔✑✥✔✟✠❡❡ ♦✎ ✟✍✏✟✠☞ ✠✌✠☞✏✣ ✏✠☛☛✍✌✏ ✠✍☛✟✠☞
✎✍❡❡✍✌✏ ♦✎ ☛✟✠ ✼♣ ♦☞✥✍☛✒❡ ✔☛✒☞☛✔ ✒☛ ✏✒❡❡✍✑✓ ✖P✒✮ ✡♦✓✤❡✠☛✠❡✣ ✎✍❡❡✠✕ ♦☞ ✟✒❡✎ ✎✍❡❡✠✕❛ ❚✟✠ t✒❡✠✌✡✠
✒✌✕ ✍✔ ✡♦✓✤❡✠☛✠ ✒☛ ❢☞✣✤☛♦✌ ✖✺☞✮❛ ✹✌ ☛✟✠ ✌✠✢☛ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡ ✡♦✌✎✍✏✑☞✒☛✍♦✌✔ ♦✎ ❝☞ ✒✌✕ ❝✑✘
✠✍✏✟☛✠✠✌ ✠❡✠✓✠✌☛✔ ✎☞♦✓ ☞✑✥✍✕✍✑✓ ✖◗✥✮ ☛♦ ☛✟✠☞✠✎♦☞✠✘ ✒☞✠ ✸❞❃ ✼s✶ ✒✌✕ ✸❞✶❄ ✼s✶ ☞✠✔✤✠✡☛✍t✠❡✣
✢✠✌♦✌ ✖①✠✮✘ ☛✟✠ ✤✒☛☛✠☞✌ ♦✎ ✎✍❡❡✍✌✏ ☛✟✠ ♥s✘ ✼❞ ✒✌✕ ✌♦☛ ✸❞❇ ✼s✷ ✒✌✕ ✸❞✉ ✼s✷❛ ✹☛ ✟✒✔ ✥✠✠✌ ✎♦✑✌✕
✒✌✕ ♥♣ ♦☞✥✍☛✒❡✔ ✒☞✠ ✔✍✓✍❡✒☞ ☛♦ ☛✟✒☛ ♦✎ ✼s✘ ✸❞ ☛✟✒☛ ☛✟✠☞✠ ✍✔ ✠✢☛☞✒ ✔☛✒✥✍❡✍☛✣ ✒✔✔♦✡✍✒☛✠✕ ✜✍☛✟
✒✌✕ ✼♣ ♦☞✥✍☛✒❡✔ ✒✔ ✕✍✔✡✑✔✔✠✕ ✒✥♦t✠❛ ❚✟✠✌ ☛✟✠✔✠ ✠❡✠✡☛☞♦✌✍✡ ✡♦✌✎✍✏✑☞✒☛✍♦✌✔❛

60 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

61

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✻

❵❛❜❞❣❞ ✐❥ ❦♠❛♥♣q♣♠r ✐❥ ❵✐t✉q❣♠❣qr ✈♣qq❣✇ ❛①✇ ②❛q❥ ✈♣qq❣✇ ❦❜♥③❞④❣qq❞

❚✡☛ ☞✌✍✎✏☛✑☛✏✒ ✓✔✏✏☛✕ ✖✗✕ ☞✌✍✎✏☛✑☛✏✒ ✡✖✏✓


✓✔✏✏☛✕ ❢✘✙✚❢✡☛✏✏❢ ✖✛☛ ❢✑✖✙✏☛ ✕✘☛ ✑✌ ✑✡☛
✓✌✏✏✌✜✔✗✢ ✛☛✖❢✌✗❢❡
✶✣ ✤✥✦✦✧★✩✪✫✬✭ ✮✪✯★✩✪✰✱ ★✪✲✳ ✲ ✴
✧✭✧✫★✩✲✳✯✵ ■✑ ✔❢ ✜☛✏✏ ✷✗✌✜✗ ✑✡✖✑ ❢✒✍✍☛✑✛✒
✏☛✖✕❢ ✑✌ ❢✑✖✙✔✏✔✑✒❧ ❚✡☛ ☞✌✍✎✏☛✑☛✏✒ ✓✔✏✏☛✕ ✌✛
✡✖✏✓ ✓✔✏✏☛✕ ❢✘✙❢✡☛✏✏❢ ✡✖❤☛ ❢✒✍✍☛✑✛✔☞✖✏
✕✔❢✑✛✔✙✘✑✔✌✗ ✌✓ ☛✏☛☞✑✛✌✗❢ ✔✗ ✑✡☛✍ ✖✗✕ ✖✛☛
✑✡☛✛☛✓✌✛☛ ✍✌✛☛ ❢✑✖✙✏☛❧ ✸✏☛☞✑✛✌✗❢ ✔✗ ✑✡☛
❢✖✍☛ ❢✘✙❢✡☛✏✏ s✡☛✛☛ ✹✺✼ ✡✖❤☛ ☛✽✘✖✏ ☛✗☛✛✢✒
✙ ✘✑ ✕✔✓✓☛✛☛✗✑ ❢✎✖✑✔✖✏ ✕✔❢✑✛ ✔✙ ✘✑ ✔✌✗❧
❈✌✗❢☛✽✘☛✗✑✏✒✾ ✑✡☛✔✛ ❢✡✔☛✏✕✔✗✢ ✌✓ ✌✗☛✚
✖✗✌✑✡☛✛ ✔❢ ✛☛✏✖✑✔❤☛ ✏✒ ❢✍✖✏✏ ✖✗✕ ✑✡☛
☛✏☛☞✑✛✌✗❢ ✖✛☛ ✍✌✛☛ ❢✑✛✌✗✢✏✒ ✖✑✑✛✖☞✑☛✕ ✙✒
✑✡☛ ✗✘☞✏☛✘❢❧
✿✣ ❀❁✫❂✬✳❃✧ ❀✳✧✩❃✥ ✵ ❚✡☛ ❢✑✖✙✔✏✔❄✔✗✢
☛✓✓☛☞✑ ✖✛✔❢☛❢ ✜✡☛✗☛❤☛✛ ✑✜✌ ✌✛ ✍✌✛☛
☛✏☛☞✑✛✌✗❢ ✜✔✑✡ ✑✡☛ ❢✖✍☛ ❢✎✔✗ ✖✛☛ ✎✛☛❢☛✗✑
✔✗ ✑✡☛ ✕☛✢☛✗☛✛✖✑☛ ✌✛✙✔✑✖✏❢ ✌✓ ✖ ❢✘✙❢✡☛✏✏❧
❚✡☛❢☛ ☛✏☛☞✑✛✌✗❢ ✑☛✗✕ ✑✌ ☛♦☞✡✖✗✢☛ ✑✡☛✔✛
✎✌❢✔✑✔✌✗❢ ✖✗✕ ✑✡☛ ☛✗☛✛✢✒ ✛☛✏☛✖❢☛✕ ✕✘☛ ✑✌
✑✡✔❢ ☛♦☞✡✖✗✢☛ ✔❢ ☞✖✏✏☛✕ ☛♦☞✡✖✗✢☛ ☛✗☛✛✢✒❧
❚✡☛ ✗✘✍✙☛✛ ✌✓ ☛♦☞✡✖✗✢☛❢ ✑✡✖✑ ☞✖✗ ✑✖✷☛
✎✏✖☞☛ ✔❢ ✍✖♦✔✍✘✍ ✜✡☛✗ ✑✡☛ ❢✘✙❢✡☛✏✏ ✔❢
☛✔✑✡☛✛ ✡✖✏✓ ✓✔✏✏☛✕ ✌✛ ☞✌✍✎✏☛✑☛✏✒ ✓✔✏✏☛✕ s❅✔✢❧
❆❧❇❉✼❧ ❊❢ ✖ ✛☛❢✘✏✑ ✑✡☛ ☛♦☞✡✖✗✢☛ ☛✗☛✛✢✒ ✔❢
✍✖♦✔✍✘✍ ✖✗✕ ❢✌ ✔❢ ✑✡☛ ❢✑✖✙✔✏✔✑✒❧
❨✌✘ ✍✖✒ ✗✌✑☛ ✑✡✖✑ ✑✡☛ ☛♦☞✡✖✗✢☛
☛✗☛✛✢✒ ✔❢ ✖✑ ✑✡☛ ✙✖❢✔❢ ✌✓ ❋✘✗✕●❢ ✛✘✏☛ ✑✡✖✑
☛✏☛☞✑✛✌✗❢ ✜✡✔☞✡ ☛✗✑☛✛ ✌✛✙✔✑✖✏❢ ✌✓ ☛✽✘✖✏
☛✗☛✛✢✒ ✡✖❤☛ ✎✖✛✖✏✏☛✏ ❢✎✔✗❢ ✖❢ ✓✖✛ ✖❢
✎✌❢❢✔✙✏☛❧ ■✗ ✌✑✡☛✛ ✜✌✛✕❢✾ ✑✡☛ ☛♦✑✛✖
❢✑✖✙✔✏✔✑✒ ✌✓ ✡✖✏✓✚✓✔✏✏☛✕ ✖✗✕ ☞✌✍✎✏☛✑☛✏✒ ✓✔✏✏☛✕
❢✘✙❢✡☛✏✏ ✔❢ ✕✘☛ ✑✌❡ s✔✼ ✛☛✏✖✑✔❤☛✏✒ ❢✍✖✏✏
❢✡✔☛✏✕✔✗✢✾ s✔✔✼ ❢✍✖✏✏☛✛ ☞✌✘✏✌✍✙✔☞ ✛☛✎✘✏❢✔✌✗
☛✗☛✛✢✒✾ ✖✗✕ s✔✔✔✼ ✏✖✛✢☛✛ ☛♦☞✡✖✗✢☛ ☛✗☛✛✢✒❧
❍☛✑✖✔✏❢ ✖✙✌✘✑ ✑✡☛ ☛♦☞✡✖✗✢☛ ☛✗☛✛✢✒ ✜✔✏✏ ✙☛ ❏✪❃✣ ✿✣✶❑ P▲▼▼◆❖◗❘ ❘❯❱❲❳❩❬❘ ❭▲❪ ❳ ✺❫
✕☛✖✏✑ ✜✔✑✡ ✔✗ ✡✔✢✡☛✛ ☞✏✖❢❢☛❢❧ ❱▲❩❭◆❬❝❪❳❴◆▲❩

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

62

✻ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❚❛✟✠✡ ☛☞✌ ✍✠✡✎✏✑♦✒✓✎ ✔♦✒✕✓✖✗✑❛✏✓♦✒✘ ♦✕ ✏✙✡ ✍✠✡✚✡✒✏✘

✯ ✥✛✜✢✜✣✤✦ ✧★✤✩ ✜✪✫✜✬✤★✭✣✮✛ ✜✛✜✫✤✰✭✣★✫ ✫✭✣✱★✲✳✰✮✤★✭✣✦

62 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

63

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✻

✯✯ ✥✡☛☞☛✌✍✎ ✏✑✍✒ ✓✍✔☞✑✕ ✌✖☞✗☛✘ ✙✙✚ ✓✌✛ ✓✗✔✜☛ ✒✓✜☛ ✗☛☛✌ ✘☛❡✔✘✍☛✛ ✗✖✍ ✌✔✍ ✢☛✍ ✣✖✡✡✢ ✓✖✍✒☛✌✍✑✕✓✍☛✛ ✓✌✛ ✌✓☞☛✛✤

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

64

✻ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❙✟✠✠✡☛☞

❆✌✍✎✏ ✥✑✒ ✓✔✒ ✕✖✗✘✙✗✚✛ ✕✘✜✢✣✤ ✜✦ ✒✘✒✧✒✚✓✤★ ✩✔✒✪ ✥✑✒ ✓✔✒ ✤✧✥✘✘✒✤✓ ❡✥✑✓✤ ✜✦ ✥✚ ✒✘✒✧✒✚✓ ✓✔✥✓
✢✔✒✧✗✢✥✘✘✪ ✑✒✥✢✓★ ✩✔✒ ✦✗✑✤✓ ✥✓✜✧✗✢ ✓✔✒✜✑✪✫ ❡✑✜❡✜✤✒✙ ✕✪ ♦✜✔✚ ✬✥✘✓✜✚ ✗✚ ✭✮✯✮✫ ✑✒✛✥✑✙✒✙ ✥✓✜✧
✥✤ ✓✔✒ ✖✘✓✗✧✥✓✒ ✗✚✙✗❛✗✤✗✕✘✒ ❡✥✑✓✗✢✘✒ ✜✦ ✧✥✓✓✒✑★ ✩✜✰✥✑✙✤ ✓✔✒ ✒✚✙ ✜✦ ✓✔✒ ✚✗✚✒✓✒✒✚✓✔ ✢✒✚✓✖✑✪✫ ✗✓
✰✥✤ ❡✑✜❛✒✙ ✒✇❡✒✑✗✧✒✚✓✥✘✘✪ ✓✔✥✓ ✥✓✜✧✤ ✥✑✒ ✙✗❛✗✤✗✕✘✒ ✥✚✙ ✢✜✚✤✗✤✓ ✜✦ ✓✔✑✒✒ ✦✖✚✙✥✧✒✚✓✥✘ ❡✥✑✓✗✢✘✒✤✱
✲✳✲✴✌✵✍✶✏✫ ♣✵✍✌✍✶✏ ✥✚✙ ✶✲♥✌✵✍✶✏★ ✩✔✒ ✙✗✤✢✜❛✒✑✪ ✜✦ ✤✖✕✷✥✓✜✧✗✢ ❡✥✑✓✗✢✘✒✤ ✘✒✙ ✓✜ ✓✔✒ ❡✑✜❡✜✤✥✘
✜✦ ❛✥✑✗✜✖✤ ✥✓✜✧✗✢ ✧✜✙✒✘✤ ✓✜ ✒✇❡✘✥✗✚ ✓✔✒ ✤✓✑✖✢✓✖✑✒ ✜✦ ✥✓✜✧★
✩✔✜✧✤✜✚ ✗✚ ✭✮❚✮ ❡✑✜❡✜✤✒✙ ✓✔✥✓ ✥✚ ✥✓✜✧ ✢✜✚✤✗✤✓✤ ✜✦ ✖✚✗✦✜✑✧ ✤❡✔✒✑✒ ✜✦ ❡✜✤✗✓✗❛✒ ✒✘✒✢✓✑✗✢✗✓✪
✰✗✓✔ ✒✘✒✢✓✑✜✚✤ ✒✧✕✒✙✙✒✙ ✗✚✓✜ ✗✓★ ✩✔✗✤ ✧✜✙✒✘ ✗✚ ✰✔✗✢✔ ✧✥✤✤ ✜✦ ✓✔✒ ✥✓✜✧ ✗✤ ✢✜✚✤✗✙✒✑✒✙ ✓✜ ✕✒
✒❛✒✚✘✪ ✤❡✑✒✥✙ ✜❛✒✑ ✓✔✒ ✥✓✜✧ ✰✥✤ ❡✑✜❛✒✙ ✰✑✜✚✛ ✕✪ ✸✖✓✔✒✑✦✜✑✙❢✤ ✦✥✧✜✖✤ ✥✘❡✔✥✷❡✥✑✓✗✢✘✒
✤✢✥✓✓✒✑✗✚✛ ✒✇❡✒✑✗✧✒✚✓ ✗✚ ✭❚✯❚★ ✸✖✓✔✒✑✦✜✑✙ ✢✜✚✢✘✖✙✒✙ ✓✔✥✓ ✥✓✜✧ ✗✤ ✧✥✙✒ ✜✦ ✥ ✓✗✚✪ ❡✜✤✗✓✗❛✒✘✪
✢✔✥✑✛✒✙ ✶♥✴✳✲♥✏✫ ✥✓ ✗✓✤ ✢✒✚✓✑✒ ✰✗✓✔ ✒✘✒✢✓✑✜✚✤ ✑✒❛✜✘❛✗✚✛ ✥✑✜✖✚✙ ✗✓ ✗✚ ✴❝✵✴♥✳✹✵ ✍✵✺❝✌✏★
❘♥✌✼✲✵✽✍✵❞ ✎✍❞✲✳✫ ✰✔✗✢✔ ✑✒✤✒✧✕✘✒✤ ✓✔✒ ✤✜✘✥✑ ✤✪✤✓✒✧✫ ✰✥✤ ✚✜ ✙✜✖✕✓ ✥✚ ✗✧❡✑✜❛✒✧✒✚✓ ✜❛✒✑
✾✼✍✎✏✍✶ ✎✍❞✲✳ ✕✖✓ ✗✓ ✢✜✖✘✙ ✚✜✓ ✥✢✢✜✖✚✓ ✦✜✑ ✓✔✒ ✤✓✥✕✗✘✗✓✪ ✜✦ ✓✔✒ ✥✓✜✧ ✗★✒★✫ ✰✔✪ ✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚
✙✜✒✤ ✚✜✓ ✦✥✘✘ ✗✚✓✜ ✓✔✒ ✚✖✢✘✒✖✤★ ✿✖✑✓✔✒✑✫ ✗✓ ✰✥✤ ✥✘✤✜ ✤✗✘✒✚✓ ✥✕✜✖✓ ✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚✗✢ ✤✓✑✖✢✓✖✑✒ ✜✦
✥✓✜✧✤ ✗★✒★✫ ✥✕✜✖✓ ✓✔✒ ✙✗✤✓✑✗✕✖✓✗✜✚ ✥✚✙ ✑✒✘✥✓✗❛✒ ✒✚✒✑✛✗✒✤ ✜✦ ✒✘✒✢✓✑✜✚✤ ✥✑✜✖✚✙ ✓✔✒ ✚✖✢✘✒✖✤★
✩✔✒ ✙✗✦✦✗✢✖✘✓✗✒✤ ✜✦ ✓✔✒ ✸✖✓✔✒✑✦✜✑✙ ✧✜✙✒✘ ✰✒✑✒ ✜❛✒✑✢✜✧✒ ✕✪ ❀✗✒✘✤ ❁✜✔✑ ✗✚ ✭❚✭❂ ✗✚ ✔✗✤ ✧✜✙✒✘
✜✦ ✓✔✒ ✔✪✙✑✜✛✒✚ ✥✓✜✧★ ❁✜✔✑ ❡✜✤✓✖✘✥✓✒✙ ✓✔✥✓ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✧✜❛✒✤ ✥✑✜✖✚✙ ✓✔✒ ✚✖✢✘✒✖✤ ✗✚ ✢✗✑✢✖✘✥✑
✜✑✕✗✓✤★ ❃✚✘✪ ✢✒✑✓✥✗✚ ✜✑✕✗✓✤ ✢✥✚ ✒✇✗✤✓ ✥✚✙ ✒✥✢✔ ✜✑✕✗✓ ✢✜✑✑✒✤❡✜✚✙✤ ✓✜ ✥ ✤❡✒✢✗✦✗✢ ✒✚✒✑✛✪★ ❁✜✔✑
✢✥✘✢✖✘✥✓✒✙ ✓✔✒ ✒✚✒✑✛✪ ✜✦ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✗✚ ❛✥✑✗✜✖✤ ✜✑✕✗✓✤ ✥✚✙ ✦✜✑ ✒✥✢✔ ✜✑✕✗✓ ❡✑✒✙✗✢✓✒✙ ✓✔✒ ✙✗✤✓✥✚✢✒
✕✒✓✰✒✒✚ ✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✥✚✙ ✚✖✢✘✒✖✤★ ❇✍✼✵ ✎✍❞✲✳✫ ✓✔✜✖✛✔ ✜✦✦✒✑✗✚✛ ✥ ✤✥✓✗✤✦✥✢✓✜✑✪ ✧✜✙✒✘ ✦✜✑
✒✇❡✘✥✗✚✗✚✛ ✓✔✒ ✤❡✒✢✓✑✥ ✜✦ ✓✔✒ ✔✪✙✑✜✛✒✚ ✥✓✜✧✫ ✢✜✖✘✙ ✚✜✓ ✒✇❡✘✥✗✚ ✓✔✒ ✤❡✒✢✓✑✥ ✜✦ ✧✖✘✓✗✷✒✘✒✢✓✑✜✚
✥✓✜✧✤★ ✩✔✒ ✑✒✥✤✜✚ ✦✜✑ ✓✔✗✤ ✰✥✤ ✤✜✜✚ ✙✗✤✢✜❛✒✑✒✙★ ❄✚ ❁✜✔✑ ✧✜✙✒✘✫ ✥✚ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✗✤ ✑✒✛✥✑✙✒✙ ✥✤
✥ ✢✔✥✑✛✒✙ ❡✥✑✓✗✢✘✒ ✧✜❛✗✚✛ ✗✚ ✥ ✰✒✘✘ ✙✒✦✗✚✒✙ ✢✗✑✢✖✘✥✑ ✜✑✕✗✓ ✥✕✜✖✓ ✓✔✒ ✚✖✢✘✒✖✤★ ✩✔✒ ✰✥❛✒
✢✔✥✑✥✢✓✒✑ ✜✦ ✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✗✤ ✗✛✚✜✑✒✙ ✗✚ ❁✜✔✑❢✤ ✓✔✒✜✑✪★ ❅✚ ✜✑✕✗✓ ✗✤ ✥ ✢✘✒✥✑✘✪ ✙✒✦✗✚✒✙ ❡✥✓✔ ✥✚✙
✓✔✗✤ ❡✥✓✔ ✢✥✚ ✢✜✧❡✘✒✓✒✘✪ ✕✒ ✙✒✦✗✚✒✙ ✜✚✘✪ ✗✦ ✕✜✓✔ ✓✔✒ ✒✇✥✢✓ ❡✜✤✗✓✗✜✚ ✥✚✙ ✓✔✒ ✒✇✥✢✓ ❛✒✘✜✢✗✓✪ ✜✦
✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✥✓ ✓✔✒ ✤✥✧✒ ✓✗✧✒ ✥✑✒ ✣✚✜✰✚★ ✩✔✗✤ ✗✤ ✚✜✓ ❡✜✤✤✗✕✘✒ ✥✢✢✜✑✙✗✚✛ ✓✜ ✓✔✒ ❉✒✗✤✒✚✕✒✑✛
✖✚✢✒✑✓✥✗✚✓✪ ❡✑✗✚✢✗❡✘✒★ ❁✜✔✑ ✧✜✙✒✘ ✜✦ ✓✔✒ ✔✪✙✑✜✛✒✚ ✥✓✜✧✫ ✓✔✒✑✒✦✜✑✒✫ ✚✜✓ ✜✚✘✪ ✗✛✚✜✑✒✤ ✓✔✒
✙✖✥✘ ✕✒✔✥❛✗✜✖✑ ✜✦ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✕✖✓ ✥✘✤✜ ✢✜✚✓✑✥✙✗✢✓✤ ❍✲❝✏✲✶✺✲✵❣ ♥✶✴✲✵✌✹❝✶✌❊ ♣✵❝✶✴❝♣✳✲★
❋✑✰✗✚ ●✢✔✑■✙✗✚✛✒✑✫ ✗✚ ✭❚❏❑✫ ❡✑✜❡✜✤✒✙ ✥✚ ✒▲✖✥✓✗✜✚ ✢✥✘✘✒✙ ●✢✔✑■✙✗✚✛✒✑ ✒▲✖✥✓✗✜✚ ✓✜ ✙✒✤✢✑✗✕✒
✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✙✗✤✓✑✗✕✖✓✗✜✚✤ ✗✚ ✤❡✥✢✒ ✥✚✙ ✓✔✒ ✥✘✘✜✰✒✙ ✒✚✒✑✛✪ ✘✒❛✒✘✤ ✗✚ ✥✓✜✧✤★ ✩✔✗✤ ✒▲✖✥✓✗✜✚
✗✚✢✜✑❡✜✑✥✓✒✤ ✙✒ ❁✑✜✛✘✗✒❢✤ ✢✜✚✢✒❡✓ ✜✦ ▼✹◆✲❖♣✹✵✌❝✴✳✲ ❞♥✹✳❝✌❊ ✥✚✙ ✗✤ ✢✜✚✤✗✤✓✒✚✓ ✰✗✓✔ ❉✒✗✤✒✚✕✒✑✛
✖✚✢✒✑✓✥✗✚✓✪ ❡✑✗✚✢✗❡✘✒★ ✉✔✒✚ ●✢✔✑■✙✗✚✛✒✑ ✒▲✖✥✓✗✜✚ ✗✤ ✤✜✘❛✒✙ ✦✜✑ ✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✗✚ ✥ ✔✪✙✑✜✛✒✚
✥✓✜✧✫ ✓✔✒ ✤✜✘✖✓✗✜✚ ✛✗❛✒✤ ✓✔✒ ❡✜✤✤✗✕✘✒ ✒✚✒✑✛✪ ✤✓✥✓✒✤ ✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✢✥✚ ✜✢✢✖❡✪ P✥✚✙ ✓✔✒
✢✜✑✑✒✤❡✜✚✙✗✚✛ ✰✥❛✒ ✦✖✚✢✓✗✜✚◗✤❯ ◗❱❯ ◗✰✔✗✢✔ ✗✚ ✦✥✢✓ ✥✑✒ ✓✔✒ ✧✥✓✔✒✧✥✓✗✢✥✘ ✦✖✚✢✓✗✜✚✤❯ ✜✦ ✓✔✒
✒✘✒✢✓✑✜✚ ✥✤✤✜✢✗✥✓✒✙ ✰✗✓✔ ✒✥✢✔ ✒✚✒✑✛✪ ✤✓✥✓✒❲★ ✩✔✒✤✒ ▲✖✥✚✓✗❳✒✙ ✒✚✒✑✛✪ ✤✓✥✓✒✤ ✥✚✙ ✢✜✑✑✒✤❡✜✚✙✗✚✛
✰✥❛✒ ✦✖✚✢✓✗✜✚✤ ✰✔✗✢✔ ✥✑✒ ✢✔✥✑✥✢✓✒✑✗❳✒✙ ✕✪ ✥ ✤✒✓ ✜✦ ✓✔✑✒✒ ▲✖✥✚✓✖✧ ✚✖✧✕✒✑✤ ◗♣✵❝✶✴❝♣✹✳
q♥✹✶✌♥✎ ✶♥✎✺✲✵ ❩✫ ✹❬❝✎♥✌✼✹✳ q♥✹✶✌♥✎ ✶♥✎✺✲✵ ❧ ✥✚✙ ✎✹❣✶✲✌❝✴ q♥✹✶✌♥✎ ✶♥✎✺✲✵ ♠❭❯
✥✑✗✤✒ ✥✤ ✥ ✚✥✓✖✑✥✘ ✢✜✚✤✒▲✖✒✚✢✒ ✗✚ ✓✔✒ ✤✜✘✖✓✗✜✚ ✜✦ ✓✔✒ ●✢✔✑■✙✗✚✛✒✑ ✒▲✖✥✓✗✜✚★ ✩✔✒ ✑✒✤✓✑✗✢✓✗✜✚✤
✜✚ ✓✔✒ ❛✥✘✖✒✤ ✜✦ ✓✔✒✤✒ ✓✔✑✒✒ ▲✖✥✚✓✖✧ ✚✖✧✕✒✑✤ ✥✘✤✜ ✢✜✧✒ ✚✥✓✖✑✥✘✘✪ ✦✑✜✧ ✓✔✗✤ ✤✜✘✖✓✗✜✚★ ✩✔✒
▲✖✥✚✓✖✧ ✧✒✢✔✥✚✗✢✥✘ ✧✜✙✒✘ ✜✦ ✓✔✒ ✔✪✙✑✜✛✒✚ ✥✓✜✧ ✤✖✢✢✒✤✤✦✖✘✘✪ ❡✑✒✙✗✢✓✤ ✥✘✘ ✥✤❡✒✢✓✤ ✜✦ ✓✔✒
✔✪✙✑✜✛✒✚ ✥✓✜✧ ✤❡✒✢✓✑✖✧ ✗✚✢✘✖✙✗✚✛ ✤✜✧✒ ❡✔✒✚✜✧✒✚✥ ✓✔✥✓ ✢✜✖✘✙ ✚✜✓ ✕✒ ✒✇❡✘✥✗✚✒✙ ✕✪ ✓✔✒
❁✜✔✑ ✧✜✙✒✘★
❅✢✢✜✑✙✗✚✛ ✓✜ ✓✔✒ ▲✖✥✚✓✖✧ ✧✒✢✔✥✚✗✢✥✘ ✧✜✙✒✘ ✜✦ ✓✔✒ ✥✓✜✧✫ ✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚ ✙✗✤✓✑✗✕✖✓✗✜✚ ✜✦ ✥✚
✥✓✜✧ ✢✜✚✓✥✗✚✗✚✛ ✥ ✚✖✧✕✒✑ ✜✦ ✒✘✒✢✓✑✜✚✤ ✗✤ ✙✗❛✗✙✒✙ ✗✚✓✜ ✏✼✲✳✳✏★ ✩✔✒ ✤✔✒✘✘✤✫ ✗✚ ✓✖✑✚✫ ✥✑✒ ✓✔✜✖✛✔✓
✓✜ ✢✜✚✤✗✤✓ ✜✦ ✜✚✒ ✜✑ ✧✜✑✒ ✏♥✺✏✼✲✳✳✏ ✥✚✙ ✤✖✕✤✔✒✘✘✤ ✥✑✒ ✥✤✤✖✧✒✙ ✓✜ ✕✒ ✢✜✧❡✜✤✒✙ ✜✦ ✜✚✒ ✜✑
✧✜✑✒ ✜✑✕✗✓✥✘✤✫ ✰✔✗✢✔ ✓✔✒ ✒✘✒✢✓✑✜✚✤ ✜✢✢✖❡✪★ ✉✔✗✘✒ ✦✜✑ ✔✪✙✑✜✛✒✚ ✥✚✙ ✔✪✙✑✜✛✒✚ ✘✗✣✒ ✤✪✤✓✒✧✤
◗✤✖✢✔ ✥✤ ❉✒❪✫ ❫✗❴❪ ✒✓✢★❯ ✥✘✘ ✓✔✒ ✜✑✕✗✓✥✘✤ ✰✗✓✔✗✚ ✥ ✛✗❛✒✚ ✤✔✒✘✘ ✔✥❛✒ ✤✥✧✒ ✒✚✒✑✛✪✫ ✓✔✒ ✒✚✒✑✛✪ ✜✦
✓✔✒ ✜✑✕✗✓✥✘✤ ✗✚ ✥ ✧✖✘✓✗✷✒✘✒✢✓✑✜✚ ✥✓✜✧ ✙✒❡✒✚✙✤ ✖❡✜✚ ✓✔✒ ❛✥✘✖✒✤ ✜✦ ❩ ✥✚✙ ❧✱ ✩✔✒ ✘✜✰✒✑ ✓✔✒
❛✥✘✖✒ ✜✦ ◗❩ ❵ ❧ ❯ ✦✜✑ ✥✚ ✜✑✕✗✓✥✘✫ ✓✔✒ ✘✜✰✒✑ ✗✤ ✗✓✤ ✒✚✒✑✛✪★ ❄✦ ✓✰✜ ✜✑✕✗✓✥✘✤ ✔✥❛✒ ✓✔✒ ✤✥✧✒ ◗❩ ❵ ❧ ❯
❛✥✘✖✒✫ ✓✔✒ ✜✑✕✗✓✥✘ ✰✗✓✔ ✘✜✰✒✑ ❛✥✘✖✒ ✜✦ ❩ ✔✥✤ ✓✔✒ ✘✜✰✒✑ ✒✚✒✑✛✪★ ❄✚ ✥✚ ✥✓✜✧ ✧✥✚✪ ✤✖✢✔ ✜✑✕✗✓✥✘✤
✥✑✒ ❡✜✤✤✗✕✘✒ ✥✚✙ ✒✘✒✢✓✑✜✚✤ ✥✑✒ ✦✗✘✘✒✙ ✗✚ ✓✔✜✤✒ ✜✑✕✗✓✥✘✤ ✗✚ ✜✑✙✒✑ ✜✦ ✗✚✢✑✒✥✤✗✚✛ ✒✚✒✑✛✪ ✗✚

64 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

65

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✻

❛✡✡☛☞❞❛✌✡✍ ✎✏✑✒ P✓✔✕✖ ✗✘✙✕✔✚✖✛✜ ✢✣✖✜✙✖✢✕✗ ✥✌☛ ✑✎☛ ✍✤✍✡✑☞☛✌♦ ✏✌ ❛✌ ❛✑☛✦ ✡❛✌ ✒❛✧✍ ✑✒✍ ♦❛✦✍
♦✍✑ ☛s s☛★☞ ✩★❛✌✑★✦ ✌★✦✪✍☞♦✫ ❛✌❞ ❍✔✜✬✭✚ ✣✔✕✗ ✛✮ ✯✓✘✖✯✔✯ ✯✔✕♠✖✢✕✖✙✖♠✰ ✥✱❛✏☞✏✌✲ ☛s
✍✤✍✡✑☞☛✌♦ ✏✌ ✑✒✍ ☛☞✪✏✑❛✤♦ ✪✍✤☛✌✲✏✌✲ ✑☛ ✑✒✍ ♦❛✦✍ ♦★✪♦✒✍✤✤ ❞☛✍♦ ✌☛✑ ✑❛✳✍ ✱✤❛✡✍ ★✌✑✏✤ ✍❛✡✒
☛☞✪✏✑❛✤ ✪✍✤☛✌✲✏✌✲ ✑☛ ✑✒❛✑ ♦★✪♦✒✍✤✤ ✒❛♦ ✲☛✑ ☛✌✍ ✍✤✍✡✑☞☛✌ ✍❛✡✒✴ ✏✵✍✵✴ ✏♦ ♦✏✌✲✤✶ ☛✡✡★✱✏✍❞✫✵ ✷✒✏♦
s☛☞✦♦ ✑✒✍ ✪❛♦✏♦ ☛s ✑✒✍ ✍✤✍✡✑☞☛✌✏✡ ♦✑☞★✡✑★☞✍ ☛s ❛✑☛✦♦✵

❊✸❊✹✺✼✽❊✽

✾✵✿ ✥✏✫ ❈❛✤✡★✤❛✑✍ ✑✒✍ ✌★✦✪✍☞ ☛s ✍✤✍✡✑☞☛✌♦ ✎✒✏✡✒ ✎✏✤✤ ✑☛✲✍✑✒✍☞ ✎✍✏✲✒ ☛✌✍ ✲☞❛✦✵
✥✏✏✫ ❈❛✤✡★✤❛✑✍ ✑✒✍ ✦❛♦♦ ❛✌❞ ✡✒❛☞✲✍ ☛s ☛✌✍ ✦☛✤✍ ☛s ✍✤✍✡✑☞☛✌♦✵
✾✵✾ ✥✏✫ ❈❛✤✡★✤❛✑✍ ✑✒✍ ✑☛✑❛✤ ✌★✦✪✍☞ ☛s ✍✤✍✡✑☞☛✌♦ ✱☞✍♦✍✌✑ ✏✌ ☛✌✍ ✦☛✤✍ ☛s ✦✍✑✒❛✌✍✵
✥✏✏✫ ❋✏✌❞ ✥❛✫ ✑✒✍ ✑☛✑❛✤ ✌★✦✪✍☞ ❛✌❞ ✥✪✫ ✑✒✍ ✑☛✑❛✤ ✦❛♦♦ ☛s ✌✍★✑☞☛✌♦ ✏✌ ❀ ✦✲ ☛s ❁❂❈✵
✥❃♦♦★✦✍ ✑✒❛✑ ✦❛♦♦ ☛s ❛ ✌✍★✑☞☛✌ ❄ ✿✵❅❀❆ × ✿❇❹❉● ✳✲✫✵
✥✏✏✏✫ ❋✏✌❞ ✥❛✫ ✑✒✍ ✑☛✑❛✤ ✌★✦✪✍☞ ❛✌❞ ✥✪✫ ✑✒✍ ✑☛✑❛✤ ✦❛♦♦ ☛s ✱☞☛✑☛✌♦ ✏✌ ■❏ ✦✲ ☛s ❑▲▼ ❛✑
◆✷❖✵
❲✏✤✤ ✑✒✍ ❛✌♦✎✍☞ ✡✒❛✌✲✍ ✏s ✑✒✍ ✑✍✦✱✍☞❛✑★☞✍ ❛✌❞ ✱☞✍♦♦★☞✍ ❛☞✍ ✡✒❛✌✲✍❞ ❡
✾✵■ ▲☛✎ ✦❛✌✶ ✌✍★✑☞☛✌♦ ❛✌❞ ✱☞☛✑☛✌♦ ❛☞✍ ✑✒✍☞✍ ✏✌ ✑✒✍ s☛✤✤☛✎✏✌✲ ✌★✡✤✍✏ ❡
◗❘ ❨❭ ◗❚ ❩❭ ❯❱ ❬❣❭
❚ ❳ ◗❯
✾✵❏ ❲☞✏✑✍ ✑✒✍ ✡☛✦✱✤✍✑✍ ♦✶✦✪☛✤ s☛☞ ✑✒✍ ❛✑☛✦ ✎✏✑✒ ✑✒✍ ✲✏✧✍✌ ❛✑☛✦✏✡ ✌★✦✪✍☞ ✥r✫ ❛✌❞
❛✑☛✦✏✡ ✦❛♦♦ ✥❃✫
✥✏✫ r ❄ ✿❀ ✴ ❃ ❄ ■❆✵
✥✏✏✫ r ❄ ❪✾ ✴ ❃ ❄ ✾■■✵
✥✏✏✏✫ r ❄ ❏ ✴ ❃ ❄ ❪✵
✾✵❆ ❫✍✤✤☛✎ ✤✏✲✒✑ ✍✦✏✑✑✍❞ s☞☛✦ ❛ ♦☛❞✏★✦ ✤❛✦✱ ✒❛♦ ❛ ✎❛✧✍✤✍✌✲✑✒ ✥❴✫ ☛s ❆❵❇ ✌✦✵ ❈❛✤✡★✤❛✑✍
✑✒✍ s☞✍✩★✍✌✡✶ ✥❜✫ ❛✌❞ ✎❛✧✍✌★✦✪✍☞ ✥ ❝ ✫ ☛s ✑✒✍ ✶✍✤✤☛✎ ✤✏✲✒✑✵
✾✵❅ ❋✏✌❞ ✍✌✍☞✲✶ ☛s ✍❛✡✒ ☛s ✑✒✍ ✱✒☛✑☛✌♦ ✎✒✏✡✒
✥✏✫ ✡☛☞☞✍♦✱☛✌❞ ✑☛ ✤✏✲✒✑ ☛s s☞✍✩★✍✌✡✶ ■ ✿❇❁❢ ▲❤✵
✥✏✏✫ ✒❛✧✍ ✎❛✧✍✤✍✌✲✑✒ ☛s ❇✵❆❇ ✐✵
✾✵❀ ❈❛✤✡★✤❛✑✍ ✑✒✍ ✎❛✧✍✤✍✌✲✑✒✴ s☞✍✩★✍✌✡✶ ❛✌❞ ✎❛✧✍✌★✦✪✍☞ ☛s ❛ ✤✏✲✒✑ ✎❛✧✍ ✎✒☛♦✍ ✱✍☞✏☛❞
✏♦ ✾✵❇ ✿❇❹❁❥ ♦✵
✾✵❵ ❲✒❛✑ ✏♦ ✑✒✍ ✌★✦✪✍☞ ☛s ✱✒☛✑☛✌♦ ☛s ✤✏✲✒✑ ✎✏✑✒ ❛ ✎❛✧✍✤✍✌✲✑✒ ☛s ❏❇❇❇ ✱✦ ✑✒❛✑ ✱☞☛✧✏❞✍
✿❦ ☛s ✍✌✍☞✲✶❡
❹●
✾✵❪ ❃ ✱✒☛✑☛✌ ☛s ✎❛✧✍✤✍✌✲✑✒ ❏ × ✿❇ ✦ ♦✑☞✏✳✍♦ ☛✌ ✦✍✑❛✤ ♦★☞s❛✡✍✴ ✑✒✍ ✎☛☞✳ s★✌✡✑✏☛✌ ☛s
✑✒✍ ✦✍✑❛✤ ✪✍✏✌✲ ✾✵✿■ ✍t✵ ❈❛✤✡★✤❛✑✍ ✥✏✫ ✑✒✍ ✍✌✍☞✲✶ ☛s ✑✒✍ ✱✒☛✑☛✌ ✥✍t✫✴ ✥✏✏✫ ✑✒✍ ✳✏✌✍✑✏✡
✍✌ ✍☞✲✶ ☛s ✑✒✍ ✍✦✏ ♦♦✏ ☛✌✴ ❛✌❞ ✥✏✏✏✫ ✑✒ ✍ ✧ ✍✤☛✡✏ ✑✶ ☛s ✑✒✍ ✱✒☛✑☛✍✤✍✡✑☞ ☛✌
✥✿ ✍t❄ ✿✵❅❇✾❇ ✿❇❹❁❧ ❦✫✵
✾✵✿❇ ♥✤✍✡✑☞☛✦❛✲✌✍✑✏✡ ☞❛❞✏❛✑✏☛✌ ☛s ✎❛✧✍✤✍✌✲✑✒ ✾❏✾ ✌✦ ✏♦ ♣★♦✑ ♦★ss✏✡✏✍✌✑ ✑☛ ✏☛✌✏♦✍ ✑✒✍
♦☛❞✏★✦ ❛✑☛✦✵ ❈❛✤✡★✤❛✑✍ ✑✒✍ ✏☛✌✏♦❛✑✏☛✌ ✍✌✍☞✲✶ ☛s ♦☛❞✏★✦ ✏✌ ✳❦ ✦☛✤❹❁✵
✾✵✿✿ ❃ ✾❆ ✎❛✑✑ ✪★✤✪ ✍✦✏✑♦ ✦☛✌☛✡✒☞☛✦❛✑✏✡ ✶✍✤✤☛✎ ✤✏✲✒✑ ☛s ✎❛✧✍✤✍✌✲✑✒ ☛s ❇✵❆❀➭✦✵
❈❛✤✡★✤❛✑✍ ✑✒✍ ☞❛✑✍ ☛s ✍✦✏♦♦✏☛✌ ☛s ✩★❛✌✑❛ ✱✍☞ ♦✍✡☛✌❞✵
✾✵✿✾ ♥✤✍✡✑☞☛✌♦ ❛☞✍ ✍✦✏✑✑✍❞ ✎✏✑✒ ❤✍☞☛ ✧✍✤☛✡✏✑✶ s☞☛✦ ❛ ✦✍✑❛✤ ♦★☞s❛✡✍ ✎✒✍✌ ✏✑ ✏♦ ✍q✱☛♦✍❞ ✑☛
☞❛❞✏❛✑✏☛✌ ☛s ✎❛✧✍✤✍✌✲✑✒ ❅❵❇❇ ✐✵ ❈❛✤✡★✤❛✑✍ ✑✒☞✍♦✒☛✤❞ s☞✍✩★✍✌✡✶ ✥✉❥ ✫ ❛✌❞ ✎☛☞✳ s★✌✡✑✏☛✌
✥❲❥ ✫ ☛s ✑✒✍ ✦✍✑❛✤✵
✾✵✿■ ❲✒❛✑ ✏♦ ✑✒✍ ✎❛✧✍✤✍✌✲✑✒ ☛s ✤✏✲✒✑ ✍✦✏✑✑✍❞ ✎✒✍✌ ✑✒✍ ✍✤✍✡✑☞☛✌ ✏✌ ❛ ✒✶❞☞☛✲✍✌ ❛✑☛✦
★✌❞✍☞✲☛✍♦ ✑☞❛✌♦✏✑✏☛✌ s☞☛✦ ❛✌ ✍✌✍☞✲✶ ✤✍✧✍✤ ✎✏✑✒ ✈ ❄ ❏ ✑☛ ❛✌ ✍✌✍☞✲✶ ✤✍✧✍✤ ✎✏✑✒ ✈ ❄ ✾❡

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

66

✻✻ ❈ ✁✂✄☎✆✝❨

✷✞✟✠ ❍✡☛ ☞✌✍✎ ✏✑✏✒❣✓ ✔✕ ✒✏❡✌✔✒✏✖ ✗✡ ✔✡✑✔✕✏ ✘ ❍ ✘✗✡☞ ✔✙ ✗✎✏ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ✡✍✍✌♦✔✏✕ ♥ ✥ ✛
✡✒✜✔✗✢ ✣✡☞♦✘✒✏ ✓✡✌✒ ✘✑✕☛✏✒ ☛✔✗✎ ✗✎✏ ✔✡✑✔✤✘✗✔✡✑ ✏✑✗✎✘✚♦✓ ✡✙ ❍ ✘✗✡☞ ✦ ✏✑✏✒❣✓ ✒✏❡✌✔✒✏✖
✗✡ ✒✏☞✡✧✏ ✗✎✏ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ✙✒✡☞ ♥ ✥✟ ✡✒✜✔✗★✞
✷✞✟✛ ❲✎✘✗ ✔✕ ✗✎✏ ☞✘✩✔☞✌☞ ✑✌☞✜✏✒ ✡✙ ✏☞✔✕✕✔✡✑ ✚✔✑✏✕ ☛✎✏✑ ✗✎✏ ✏✩✍✔✗✏✖ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ✡✙ ✘ ❍
✘✗✡☞ ✔✑ ♥ ✥ ✪ ✖✒✡♦✕ ✗✡ ✗✎✏ ❣✒✡✌✑✖ ✕✗✘✗✏✢
✷✞✟✪ ✦✔★ ❚✎✏ ✏✑✏✒❣✓ ✘✕✕✡✍✔✘✗✏✖ ☛✔✗✎ ✗✎✏ ✙✔✒✕✗ ✡✒✜✔✗ ✔✑ ✗✎✏ ✎✓✖✒✡❣✏✑ ✘✗✡☞ ✔✕
❹✷✞✟✫ ✟✬✭✮✯ ✰ ✘✗✡☞✭✮✞ ❲✎✘✗ ✔✕ ✗✎✏ ✏✑✏✒❣✓ ✘✕✕✡✍✔✘✗✏✖ ☛✔✗✎ ✗✎✏ ✙✔✙✗✎ ✡✒✜✔✗✢
✦✔✔★ ✣✘✚✍✌✚✘✗✏ ✗✎✏ ✒✘✖✔✌✕ ✡✙ ✱✡✎✒✲✕ ✙✔✙✗✎ ✡✒✜✔✗ ✙✡✒ ✎✓✖✒✡❣✏✑ ✘✗✡☞✞
✷✞✟✳ ✣✘✚✍✌✚✘✗✏ ✗✎✏ ☛✘✧✏✑✌☞✜✏✒ ✙✡✒ ✗✎✏ ✚✡✑❣✏✕✗ ☛✘✧✏✚✏✑❣✗✎ ✗✒✘✑✕✔✗✔✡✑ ✔✑ ✗✎✏ ✱✘✚☞✏✒
✕✏✒✔✏✕ ✡✙ ✘✗✡☞✔✍ ✎✓✖✒✡❣✏✑✞
✷✞✟✫ ❲✎✘✗ ✔✕ ✗✎✏ ✏✑✏✒❣✓ ✔✑ ✴✡✌✚✏✕✵ ✒✏❡✌✔✒✏✖ ✗✡ ✕✎✔✙✗ ✗✎✏ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ✡✙ ✗✎✏ ✎✓✖✒✡❣✏✑ ✘✗✡☞
✙✒✡☞ ✗✎✏ ✙✔✒✕✗ ✱✡✎✒ ✡✒✜✔✗ ✗✡ ✗✎✏ ✙✔✙✗✎ ✱✡✎✒ ✡✒✜✔✗ ✘✑✖ ☛✎✘✗ ✔✕ ✗✎✏ ☛✘✧✏✚✏✑❣✗✎ ✡✙ ✗✎✏
✚✔❣✎✗ ✏☞✔✗✗✏✖ ☛✎✏✑ ✗✎✏ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ✒✏✗✌✒✑✕ ✗✡ ✗✎✏ ❣✒✡✌✑✖ ✕✗✘✗✏✢ ❚✎✏ ❣✒✡✌✑✖ ✕✗✘✗✏
✏✚✏✍✗✒✡✑ ✏✑✏✒❣✓ ✔✕ ❹✷✞✟✫ × ✟✬✭✮✮ ✏✒❣✕✞
✷✞✟✶ ❚✎✏ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ✏✑✏✒❣✓ ✔✑ ✎✓✖✒✡❣✏✑ ✘✗✡☞ ✔✕ ❣✔✧✏✑ ✜✓ ❊✸ ✥ ✦❹✷✞✟✫ × ✟✬✭✮✯ ★✹♥✺ ✰✞ ✣✘✚✍✌✚✘✗✏
✗✎✏ ✏✑✏✒❣✓ ✒✏❡✌✔✒✏✖ ✗✡ ✒✏☞✡✧✏ ✘✑ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ✍✡☞♦✚✏✗✏✚✓ ✙✒✡☞ ✗✎✏ ♥ ✥ ✷ ✡✒✜✔✗✞ ❲✎✘✗ ✔✕
✗✎✏ ✚✡✑❣✏✕✗ ☛✘✧✏✚✏✑❣✗✎ ✡✙ ✚✔❣✎✗ ✔✑ ✍☞ ✗✎✘✗ ✍✘✑ ✜✏ ✌✕✏✖ ✗✡ ✍✘✌✕✏ ✗✎✔✕ ✗✒✘✑✕✔✗✔✡✑✢
✷✞✷✬ ✣✘✚✍✌✚✘✗✏ ✗✎✏ ☛✘✧✏✚✏✑❣✗✎ ✡✙ ✘✑ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ☞✡✧✔✑❣ ☛✔✗✎ ✘ ✧✏✚✡✍✔✗✓ ✡✙ ✷✞✬✛ × ✟✬✼ ☞ ✕✭✮✞
✷✞✷✟ ❚✎✏ ☞✘✕✕ ✡✙ ✘✑ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ✔✕ ✶✞✟ × ✟✬✭✽✮ ✾❣✞ ✿✙ ✔✗✕ ❀✞❁✞ ✔✕ ❂✞✬ × ✟✬✭✺❃ ✰✵ ✍✘✚✍✌✚✘✗✏ ✔✗✕
☛✘✧✏✚✏✑❣✗✎✞
✷✞✷✷ ❲✎✔✍✎ ✡✙ ✗✎✏ ✙✡✚✚✡☛✔✑❣ ✘✒✏ ✔✕✡✏✚✏✍✗✒✡✑✔✍ ✕♦✏✍✔✏✕ ✔✞✏✞✵ ✗✎✡✕✏ ✎✘✧✔✑❣ ✗✎✏ ✕✘☞✏ ✑✌☞✜✏✒
✡✙ ✏✚✏✍✗✒✡✑✕✢
◆✘❄ ✵ ❀❄✵ ❅❣✺❄ ✵ ✣✘✺❄ ✵ ❆✺✭✵ ❇✒✞
✷✞✷❂ ✦✔★ ❲✒✔✗✏ ✗✎✏ ✏✚✏✍✗✒✡✑✔✍ ✍✡✑✙✔❣✌✒✘✗✔✡✑✕ ✡✙ ✗✎✏ ✙✡✚✚✡☛✔✑❣ ✔✡✑✕❉ ✦✘★ ❍ ✭ ✦✜★ ◆✘❄ ✦✍★ ❋✺✭
✦✖★ ●✭
✦✔✔★ ❲✎✘✗ ✘✒✏ ✗✎✏ ✘✗✡☞✔✍ ✑✌☞✜✏✒✕ ✡✙ ✏✚✏☞✏✑✗✕ ☛✎✡✕✏ ✡✌✗✏✒☞✡✕✗ ✏✚✏✍✗✒✡✑✕ ✘✒✏
✒✏♦✒✏✕✏✑✗✏✖ ✜✓ ✦✘★ ❂s✮ ✦✜★ ✷♣✽ ✘✑✖ ✦✍★ ❂♣❃ ✢
✦✔✔✔★ ❲✎✔✍✎ ✘✗✡☞✕ ✘✒✏ ✔✑✖✔✍✘✗✏✖ ✜✓ ✗✎✏ ✙✡✚✚✡☛✔✑❣ ✍✡✑✙✔❣✌✒✘✗✔✡✑✕ ✢
✦✘★ ■❍✏❏ ✷s✮ ✦✜★ ■◆✏❏ ❂s✺ ❂♣✽ ✦✍★ ■❇✒❏ ✠s✺ ❂❞✮✞
✷✞✷✠ ❲✎✘✗ ✔✕ ✗✎✏ ✚✡☛✏✕✗ ✧✘✚✌✏ ✡✙ ♥ ✗✎✘✗ ✘✚✚✡☛✕ ❣ ✡✒✜✔✗✘✚✕ ✗✡ ✏✩✔✕✗✢
✷✞✷✛ ❇✑ ✏✚✏✍✗✒✡✑ ✔✕ ✔✑ ✡✑✏ ✡✙ ✗✎✏ ❂❞ ✡✒✜✔✗✘✚✕✞ ❑✔✧✏ ✗✎✏ ♦✡✕✕✔✜✚✏ ✧✘✚✌✏✕ ✡✙ ♥✵ ❧ ✘✑✖ ♠▲ ✙✡✒
✗✎✔✕ ✏✚✏✍✗✒✡✑✞
✷✞✷✪ ❇✑ ✘✗✡☞ ✡✙ ✘✑ ✏✚✏☞✏✑✗ ✍✡✑✗✘✔✑✕ ✷✶ ✏✚✏✍✗✒✡✑✕ ✘✑✖ ❂✛ ✑✏✌✗✒✡✑✕✞ ▼✏✖✌✍✏ ✦✔★ ✗✎✏
✑✌☞✜✏✒ ✡✙ ♦✒✡✗✡✑✕ ✘✑✖ ✦✔✔★ ✗✎✏ ✏✚✏✍✗✒✡✑✔✍ ✍✡✑✙✔❣✌✒✘✗✔✡✑ ✡✙ ✗✎✏ ✏✚✏☞✏✑✗✞
✷✞✷✳ ❑✔✧✏ ✗✎✏ ✑✌☞✜✏✒ ✡✙ ✏✚✏✍✗✒✡✑✕ ✔✑ ✗✎✏ ✕♦✏✍✔✏✕ ❖❯❙ ❱ ❖❙ ❛P◗ ❘❯❙
✷✞✷✫ ✦✔★ ❇✑ ✘✗✡☞✔✍ ✡✒✜✔✗✘✚ ✎✘✕ ♥ ✥ ❂✞ ❲✎✘✗ ✘✒✏ ✗✎✏ ♦✡✕✕✔✜✚✏ ✧✘✚✌✏✕ ✡✙ ❧ ✘✑✖ ☞▲ ✢
✦✔✔★ ❳✔✕✗ ✗✎✏ ❡✌✘✑✗✌☞ ✑✌☞✜✏✒✕ ✦♠▲ ✘✑✖ ❧ ★ ✡✙ ✏✚✏✍✗✒✡✑✕ ✙✡✒ ❂❞ ✡✒✜✔✗✘✚✞
✦✔✔✔★ ❲✎✔✍✎ ✡✙ ✗✎✏ ✙✡✚✚✡☛✔✑❣ ✡✒✜✔✗✘✚✕ ✘✒✏ ♦✡✕✕✔✜✚✏✢
✟♣✵ ✷s✵ ✷♣ ✘✑✖ ❂❢
✷✞✷✶ ❩✕✔✑❣ s✵ ♣✵ ❞ ✑✡✗✘✗✔✡✑✕✵ ✖✏✕✍✒✔✜✏ ✗✎✏ ✡✒✜✔✗✘✚ ☛✔✗✎ ✗✎✏ ✙✡✚✚✡☛✔✑❣ ❡✌✘✑✗✌☞ ✑✌☞✜✏✒✕✞
✦✘★ ♥✥✟✵ ❧✥✬❬ ✦✜★ ♥ ✥ ❂❬ ❧✥✟ ✦✍★ ♥ ✥ ✠❬ ❧ ✥✷❬ ✦✖★ ♥✥✠❬ ❧✥❂✞
✷✞❂✬ ❁✩♦✚✘✔✑✵ ❣✔✧✔✑❣ ✒✏✘✕✡✑✕✵ ☛✎✔✍✎ ✡✙ ✗✎✏ ✙✡✚✚✡☛✔✑❣ ✕✏✗✕ ✡✙ ❡✌✘✑✗✌☞ ✑✌☞✜✏✒✕ ✘✒✏ ✑✡✗
♦✡✕✕✔✜✚✏✞
✦✘★ ♥ ✥ ✬✵ ❧ ✥ ✬✵ ♠▲ ✥ ✬✵ ♠❭ ✥ ❪ ❫
✦✜★ ♥ ✥ ✟✵ ❧ ✥ ✬✵ ♠▲ ✥ ✬✵ ♠❭ ✥ ❹ ❫
✦✍★ ♥ ✥ ✟✵ ❧ ✥ ✟✵ ♠▲ ✥ ✬✵ ♠❭ ✥ ❪ ❫
✦✖★ ♥ ✥ ✷✵ ❧ ✥ ✟✵ ♠▲ ✥ ✬✵ ♠❭ ✥ ❹ ❫

66 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

67

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✻

✭✡☛ ♥ ✥ ☞✌ ❧ ✥ ☞✌ ♠✍ ✥ ✎☞✌ ♠s ✥ ✏ ✑
✭✒☛ ♥ ✥ ☞✌ ❧ ✥ ✓✌ ♠✍ ✥ ✔✌ ♠s ✥ ✏ ✑
✷✕☞✓ ❍✖✗ ✘✙✚✛ ✡✜✡✢✣✤✖✚♦ ✦✚ ✙✚ ✙✣✖✘ ✘✙✛ ✧✙★✡ ✣✧✡ ✒✖✜✜✖✗✦✚✩ ✪✫✙✚✣✫✘ ✚✫✘✬✡✤♦✮
✭✙☛ ♥ ✥ ❂✌ ♠ s ✥ ✎ ✑ ✭✬☛ ♥ ✥ ☞✌ ❧ ✥ ✔
✷✕☞✷ ✯✧✖✗ ✣✧✙✣ ✣✧✡ ✢✦✤✢✫✘✒✡✤✡✚✢✡ ✖✒ ✣✧✡ ❝✖✧✤ ✖✤✬✦✣ ✒✖✤ ✣✧✡ ✧✛✰✤✖✩✡✚ ✙✣✖✘ ✦♦ ✙✚ ✦✚✣✡✩✤✙✜
✘✫✜✣✦✱✜✡ ✖✒ ✣✧✡ ✰✡ ❝✤✖✩✜✦✡ ✗✙★✡✜✡✚✩✣✧ ✙♦♦✖✢✦✙✣✡✰ ✗✦✣✧ ✣✧✡ ✡✜✡✢✣✤✖✚ ✤✡★✖✜★✦✚✩ ✙✤✖✫✚✰
✣✧✡ ✖✤✬✦✣✕
✷✕☞☞ ❲✧✙✣ ✣✤✙✚♦✦✣✦✖✚ ✦✚ ✣✧✡ ✧✛✰✤✖✩✡✚ ♦✱✡✢✣✤✫✘ ✗✖✫✜✰ ✧✙★✡ ✣✧✡ ♦✙✘✡ ✗✙★✡✜✡✚✩✣✧ ✙♦ ✣✧✡
❝✙✜✘✡✤ ✣✤✙✚♦✦✣✦✖✚ ♥ ✥ ❂ ✣✖ ♥ ✥ ✷ ✖✒ ❍✡✲ ♦✱✡✢✣✤✫✘ ✮
✷✕☞❂ ❈✙✜✢✫✜✙✣✡ ✣✧✡ ✡✚✡✤✩✛ ✤✡✪✫✦✤✡✰ ✒✖✤ ✣✧✡ ✱✤✖✢✡♦♦
❍✡✲ ✭✩☛ ✳ ❍✡✴✲ ✭✩☛ ✏ ✡❹
❚✧✡ ✦✖✚✦✵✙✣✦✖✚ ✡✚✡✤✩✛ ✒✖✤ ✣✧✡ ❍ ✙✣✖✘ ✦✚ ✣✧✡ ✩✤✖✫✚✰ ♦✣✙✣✡ ✦♦ ✷✕✓✶ × ✓✔❹✸✹ ✺ ✙✣✖✘❹✸
✷✕☞✼ ■✒ ✣✧✡ ✰✦✙✘✡✣✡✤ ✖✒ ✙ ✢✙✤✬✖✚ ✙✣✖✘ ✦♦ ✔✕✓✼ ✚✘✌ ✢✙✜✢✫✜✙✣✡ ✣✧✡ ✚✫✘✬✡✤ ✖✒ ✢✙✤✬✖✚ ✙✣✖✘♦
✗✧✦✢✧ ✢✙✚ ✬✡ ✱✜✙✢✡✰ ♦✦✰✡ ✬✛ ♦✦✰✡ ✦✚ ✙ ♦✣✤✙✦✩✧✣ ✜✦✚✡ ✙✢✤✖♦♦ ✜✡✚✩✣✧ ✖✒ ♦✢✙✜✡ ✖✒ ✜✡✚✩✣✧
✷✔ ✢✘ ✜✖✚✩✕
✷✕☞✽ ✷ ✓ ✔✹ ✙✣✖✘♦ ✖✒ ✢✙✤✬✖✚ ✙✤✡ ✙✤✤✙✚✩✡✰ ♦✦✰✡ ✬✛ ♦✦✰✡✕ ❈✙✜✢✫✜✙✣✡ ✣✧✡ ✤✙✰✦✫♦ ✖✒ ✢✙✤✬✖✚
✙✣✖✘ ✦✒ ✣✧✡ ✜✡✚✩✣✧ ✖✒ ✣✧✦♦ ✙✤✤✙✚✩✡✘✡✚✣ ✦♦ ✷✕❂ ✢✘✕
✷✕☞✾ ❚✧✡ ✰✦✙✘✡✣✡✤ ✖✒ ✵✦✚✢ ✙✣✖✘ ✦♦ ✷✕✽ Å.❈✙✜✢✫✜✙✣✡ ✭✙☛ ✤✙✰✦✫♦ ✖✒ ✵✦✚✢ ✙✣✖✘ ✦✚ ✱✘ ✙✚✰ ✭✬☛
✚✫✘✬✡✤ ✖✒ ✙✣✖✘♦ ✱✤✡♦✡✚✣ ✦✚ ✙ ✜✡✚✩✣✧ ✖✒ ✓✕✽ ✢✘ ✦✒ ✣✧✡ ✵✦✚✢ ✙✣✖✘♦ ✙✤✡ ✙✤✤✙✚✩✡✰ ♦✦✰✡
✬✛ ♦✦✰✡ ✜✡✚✩✣✧✗✦♦✡✕
✷✕☞✶ ❹✸✿
❆ ✢✡✤✣✙✦✚ ✱✙✤✣✦✢✜✡ ✢✙✤✤✦✡♦ ✷✕✼ ✓✔ ❈ ✖✒ ♦✣✙✣✦✢ ✡✜✡✢✣✤✦✢ ✢✧✙✤✩✡✕ ❈✙✜✢✫✜✙✣✡ ✣✧✡ ✚✫✘✬✡✤
✖✒ ✡✜✡✢✣✤✖✚♦ ✱✤✡♦✡✚✣ ✦✚ ✦✣✕
✷✕☞❀ ■✚ ❁✦✜✦❃✙✚❄♦ ✡❅✱✡✤✦✘✡✚✣✌ ♦✣✙✣✦✢ ✡✜✡✢✣✤✦✢ ✢✧✙✤✩✡ ✖✚ ✣✧✡ ✖✦✜ ✰✤✖✱♦ ✧✙♦ ✬✡✡✚ ✖✬✣✙✦✚✡✰
✬✛ ♦✧✦✚✦✚✩ ❜❇✤✙✛♦✕ ■✒ ✣✧✡ ♦✣✙✣✦✢ ✡✜✡✢✣✤✦✢ ✢✧✙✤✩✡ ✖✚ ✣✧✡ ✖✦✜ ✰✤✖✱ ✦♦ ✎✓✕✷✶✷ ✓✔❹✸✹❈✌
✢✙✜✢✫✜✙✣✡ ✣✧✡ ✚✫✘✬✡✤ ✖✒ ✡✜✡✢✣✤✖✚♦ ✱✤✡♦✡✚✣ ✖✚ ✦✣✕
✷✕❂✔ ■✚ ❘✫✣✧✡✤✒✖✤✰❄♦ ✡❅✱✡✤✦✘✡✚✣✌ ✩✡✚✡✤✙✜✜✛ ✣✧✡ ✣✧✦✚ ✒✖✦✜ ✖✒ ✧✡✙★✛ ✙✣✖✘♦✌ ✜✦❃✡ ✩✖✜✰✌ ✱✜✙✣✦✚✫✘
✡✣✢✕ ✧✙★✡ ✬✡✡✚ ✫♦✡✰ ✣✖ ✬✡ ✬✖✘✬✙✤✰✡✰ ✬✛ ✣✧✡ ❉❇✱✙✤✣✦✢✜✡♦✕ ■✒ ✣✧✡ ✣✧✦✚ ✒✖✦✜ ✖✒ ✜✦✩✧✣
✙✣✖✘♦ ✜✦❃✡ ✙✜✫✘✦✚✦✫✘ ✡✣✢✕ ✦♦ ✫♦✡✰✌ ✗✧✙✣ ✰✦✒✒✡✤✡✚✢✡ ✗✖✫✜✰ ✬✡ ✖✬♦✡✤★✡✰ ✒✤✖✘ ✣✧✡
✙✬✖★✡ ✤✡♦✫✜✣♦ ✮
✷✕❂✓ ✯✛✘✬✖✜♦ ❊❋ ▼◆ ❖P ❨❩
●❏ ❑▲ ✙✚✰ ❝✤ ✢✙✚ ✬✡ ✗✤✦✣✣✡✚✌ ✗✧✡✤✡✙♦ ♦✛✘✬✖✜♦ ◗❯ ❱❳ ✙✚✰ ❝✤ ✙✤✡ ✚✖✣
✙✢✢✡✱✣✙✬✜✡✕ ❆✚♦✗✡✤ ✬✤✦✡✒✜✛✕
✷✕❂✷ ❆✚ ✡✜✡✘✡✚✣ ✗✦✣✧ ✘✙♦♦ ✚✫✘✬✡✤ ✶✓ ✢✖✚✣✙✦✚♦ ☞✓✕✾❬ ✘✖✤✡ ✚✡✫✣✤✖✚♦ ✙♦ ✢✖✘✱✙✤✡✰ ✣✖
✱✤✖✣✖✚♦✕ ❆♦♦✦✩✚ ✣✧✡ ✙✣✖✘✦✢ ♦✛✘✬✖✜✕
✷✕❂☞ ❆✚ ✦✖✚ ✗✦✣✧ ✘✙♦♦ ✚✫✘✬✡✤ ☞✾ ✱✖♦♦✡♦♦✡♦ ✖✚✡ ✫✚✦✣ ✖✒ ✚✡✩✙✣✦★✡ ✢✧✙✤✩✡✕ ■✒ ✣✧✡ ✦✖✚
✢✖✚✙✣✦✚♦ ✓✓✕✓❬ ✘✖✤✡ ✚✡✫✣✤✖✚♦ ✣✧✙✚ ✣✧✡ ✡✜✡✢✣✤✖✚♦✌ ✒✦✚✰ ✣✧✡ ♦✛✘✬✖✜ ✖✒ ✣✧✡ ✦✖✚✕
✷✕❂❂ ❆✚ ✦✖✚ ✗✦✣✧ ✘✙♦♦ ✚✫✘✬✡✤ ✼✽ ✢✖✚✣✙✦✚♦ ☞ ✫✚✦✣♦ ✖✒ ✱✖♦✦✣✦★✡ ✢✧✙✤✩✡ ✙✚✰ ☞✔✕❂❬ ✘✖✤✡
✚✡✫✣✤✖✚♦ ✣✧✙✚ ✡✜✡✢✣✤✖✚♦✕ ❆♦♦✦✩✚ ✣✧✡ ♦✛✘✬✖✜ ✣✖ ✣✧✦♦ ✦✖✚✕
✷✕❂✼ ❆✤✤✙✚✩✡ ✣✧✡ ✒✖✜✜✖✗✦✚✩ ✣✛✱✡ ✖✒ ✤✙✰✦✙✣✦✖✚♦ ✦✚ ✦✚✢✤✡✙♦✦✚✩ ✖✤✰✡✤ ✖✒ ✒✤✡✪✫✡✚✢✛❞ ✭✙☛ ✤✙✰✦✙✣✦✖✚
✒✤✖✘ ✘✦✢✤✖✗✙★✡ ✖★✡✚ ✭✬☛ ✙✘✬✡✤ ✜✦✩✧✣ ✒✤✖✘ ✣✤✙✒✒✦✢ ♦✦✩✚✙✜ ✭✢☛ ✤✙✰✦✙✣✦✖✚ ✒✤✖✘ ❭❁ ✤✙✰✦✖
✭✰☛ ✢✖♦✘✦✢ ✤✙✛♦ ✒✤✖✘ ✖✫✣✡✤ ♦✱✙✢✡ ✙✚✰ ✭✡☛ ❜❇✤✙✛♦✕
✷✕❂✽ ❪✦✣✤✖✩✡✚ ✜✙♦✡✤ ✱✤✖✰✫✢✡♦ ✙ ✤✙✰✦✙✣✦✖✚ ✙✣ ✙ ✗✙★✡✜✡✚✩✣✧ ✖✒ ☞☞✾✕✓ ✚✘✕ ■✒ ✣✧✡ ✚✫✘✬✡✤ ✖✒
✴❫
✱✧✖✣✖✚♦ ✡✘✦✣✣✡✰ ✦♦ ✼✕✽ ✓✔ ✌ ✢✙✜✢✫✜✙✣✡ ✣✧✡ ✱✖✗✡✤ ✖✒ ✣✧✦♦ ✜✙♦✡✤✕
✷✕❂✾ ❪✡✖✚ ✩✙♦ ✦♦ ✩✡✚✡✤✙✜✜✛ ✫♦✡✰ ✦✚ ✣✧✡ ♦✦✩✚ ✬✖✙✤✰♦✕ ■✒ ✦✣ ✡✘✦✣♦ ♦✣✤✖✚✩✜✛ ✙✣ ✽✓✽ ✚✘✌
✢✙✜✢✫✜✙✣✡ ✭✙☛ ✣✧✡ ✒✤✡✪✫✡✚✢✛ ✖✒ ✡✘✦♦♦✦✖✚✌ ✭✬☛ ✰✦♦✣✙✚✢✡ ✣✤✙★✡✜✡✰ ✬✛ ✣✧✦♦ ✤✙✰✦✙✣✦✖✚ ✦✚
☞✔ ♦ ✭✢☛ ✡✚✡✤✩✛ ✖✒ ✪✫✙✚✣✫✘ ✙✚✰ ✭✰☛ ✚✫✘✬✡✤ ✖✒ ✪✫✙✚✣✙ ✱✤✡♦✡✚✣ ✦✒ ✦✣ ✱✤✖✰✫✢✡♦ ✷ ✺ ✖✒
✡✚✡✤✩✛✕
✷✕❂✶ ■✚ ✙♦✣✤✖✚✖✘✦✢✙✜ ✖✬♦✡✤★✙✣✦✖✚♦✌ ♦✦✩✚✙✜♦ ✖✬♦✡✤★✡✰ ✒✤✖✘ ✣✧✡ ✰✦♦✣✙✚✣ ♦✣✙✤♦ ✙✤✡ ✩✡✚✡✤✙✜✜✛

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

68

✻ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❹✜✢
✇✟✠✡☛ ☞✌ ✍✎✟ ✏✎✑✍✑✒ ✓✟✍✟✔✍✑✕ ✕✟✔✟❡✖✟✗ ✠ ✍✑✍✠✘ ✑✌ ✙☛✚✛ ✚✥ ✣ ✌✕✑♦ ✍✎✟ ✕✠✓❡✠✍❡✑✒✗ ✑✌
✤✥✥ ✒♦✦ ✔✠✘✔✧✘✠✍✟ ✍✎✟ ✒✧♦★✟✕ ✑✌ ✏✎✑✍✑✒✗ ✕✟✔✟❡✖✟✓ ★✩ ✍✎✟ ✓✟✍✟✔✍✑✕☛
✷☛✪✫ ▲❡✌✟✍❡♦✟✗ ✑✌ ✍✎✟ ♦✑✘✟✔✧✘✟✗ ❡✒ ✍✎✟ ✟✬✔❡✍✟✓ ✗✍✠✍✟✗ ✠✕✟ ✑✌✍✟✒ ♦✟✠✗✧✕✟✓ ★✩ ✧✗❡✒✭ ✏✧✘✗✟✓
✕✠✓❡✠✍❡✑✒ ✗✑✧✕✔✟ ✑✌ ✓✧✕✠✍❡✑✒ ✒✟✠✕✘✩ ❡✒ ✍✎✟ ✒✠✒✑ ✗✟✔✑✒✓ ✕✠✒✭✟☛ ☞✌ ✍✎✟ ✕✠✓❡✠✍❡✑✒ ✗✑✧✕✔✟
✎✠✗ ✍✎✟ ✓✧✕✠✍❡✑✒ ✑✌ ✷ ✒✗ ✠✒✓ ✍✎✟ ✒✧♦★✟✕ ✑✌ ✏✎✑✍✑✒✗ ✟♦❡✍✍✟✓ ✓✧✕❡✒✭ ✍✎✟ ✏✧✘✗✟
✜✶
✗✑✧✕✔✟ ❡✗ ✷☛✛ ✚✥ ✦ ✔✠✘✔✧✘✠✍✟ ✍✎✟ ✟✒✟✕✭✩ ✑✌ ✍✎✟ ✗✑✧✕✔✟☛
✷☛✛✥ ❚✎✟ ✘✑✒✭✟✗✍ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎ ✓✑✧★✘✟✍ ✠★✗✑✕✏✍❡✑✒ ✍✕✠✒✗❡✍❡✑✒ ❡✗ ✑★✗✟✕✖✟✓ ✠✍ ✛✮✫ ✠✒✓ ✛✮✫☛✤
✒♦☛ ♥✠✘✔✧✠✘✍✟ ✍✎✟ ✌✕✟✯✧✟✒✔✩ ✑✌ ✟✠✔✎ ✍✕✠✒✗❡✍❡✑✒ ✠✒✓ ✟✒✟✕✭✩ ✓❡✌✌✟✕✟✒✔✟ ★✟✍✇✟✟✒ ✍✇✑
✟✬✔❡✍✟✓ ✗✍✠✍✟✗☛
✷☛✛✚ ❚✎✟ ✇✑✕✡ ✌✧✒✔✍❡✑✒ ✌✑✕ ✔✠✟✗❡✧♦ ✠✍✑♦ ❡✗ ✚☛✫ ✟✰☛ ♥✠✘✔✧✘✠✍✟ ✳✠✱ ✍✎✟ ✍✎✕✟✗✎✑✘✓ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎
✠✒✓ ✳★✱ ✍✎✟ ✍✎✕✟✗✎✑✘✓ ✌✕✟✯✧✟✒✔✩ ✑✌ ✍✎✟ ✕✠✓❡✠✍❡✑✒☛ ☞✌ ✍✎✟ ✔✠✟✗❡✧♦ ✟✘✟♦✟✒✍ ❡✗ ❡✕✕✠✓❡✠✍✟✓
✇❡✍✎ ✠ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎ ✛✥✥ ✒♦✦ ✔✠✘✔✧✘✠✍✟ ✍✎✟ ✡❡✒✟✍❡✔ ✟✒✟✕✭✩ ✠✒✓ ✍✎✟ ✖✟✘✑✔❡✍✩ ✑✌ ✍✎✟
✟✲✟✔✍✟✓ ✏✎✑✍✑✟✘✟✔✍✕✑✒☛
✷☛✛✷ ❋✑✘✘✑✇❡✒✭ ✕✟✗✧✘✍✗ ✠✕✟ ✑★✗✟✕✖✟✓ ✇✎✟✒ ✗✑✓❡✧♦ ♦✟✍✠✘ ❡✗ ❡✕✕✠✓❡✠✍✟✓ ✇❡✍✎ ✓❡✌✌✟✕✟✒✍
✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎✗☛ ♥✠✘✔✧✘✠✍✟ ✳✠✱ ✍✎✕✟✗✎✑✘✓ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎ ✠✒✓✦ ✳★✱ ✴✘✠✒✔✡✵✗ ✔✑✒✗✍✠✒✍☛
✸ ✳✒♦✱ ✛✥✥ ✪✛✥ ✪✥✥
❹✶ ❹✜
✖ ✚✥ ✳✔♦ ✗ ✱ ✷☛✛✛✪☛✙✛ ✛☛✙✛
✷☛✛✙ ❚✎✟ ✟✲✟✔✍❡✑✒ ✑✌ ✍✎✟ ✏✎✑✍✑✟✘✟✔✍✕✑✒ ✌✕✑♦ ✍✎✟ ✗❡✘✖✟✕ ♦✟✍✠✘ ❡✒ ✍✎✟ ✏✎✑✍✑✟✘✟✔✍✕❡✔ ✟✌✌✟✔✍
✟✬✏✟✕❡♦✟✒✍ ✔✠✒ ★✟ ✗✍✑✏✏✟✓ ★✩ ✠✏✏✘✩❡✒✭ ✍✎✟ ✖✑✘✍✠✭✟ ✑✌ ✥☛✙✛ ✰ ✇✎✟✒ ✍✎✟ ✕✠✓❡✠✍❡✑✒
✷✛✤☛✹ ✒♦ ❡✗ ✧✗✟✓☛ ♥✠✘✔✧✘✠✍✟ ✍✎✟ ✇✑✕✡ ✌✧✒✔✍❡✑✒ ✌✑✕ ✗❡✘✖✟✕ ♦✟✍✠✘☛
✷☛✛✪ ☞✌ ✍✎✟ ✏✎✑✍✑✒ ✑✌ ✍✎✟ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎ ✚✛✥ ✏♦ ✗✍✕❡✡✟✗ ✠✒ ✠✍✑♦ ✠✒✓ ✑✒✟ ✑✌ ✍❡✗ ❡✒✒✟✕ ★✑✧✒✓
✼ ❹✜
✟✘✟✔✍✕✑✒✗ ❡✗ ✟✲✟✔✍✟✓ ✑✧✍ ✇❡✍✎ ✠ ✖✟✘✑✔❡✍✩ ✑✌ ✚☛✛ ✚✥ ♦ ✗ ✦ ✔✠✘✔✧✘✠✍✟ ✍✎✟ ✟✒✟✕✭✩ ✇❡✍✎
✇✎❡✔✎ ❡✍ ❡✗ ★✑✧✒✓ ✍✑ ✍✎✟ ✒✧✔✘✟✧✗☛
✷☛✛✛ ❊♦❡✗✗❡✑✒ ✍✕✠✒✗❡✍❡✑✒✗ ❡✒ ✍✎✟ ✴✠✗✔✎✟✒ ✗✟✕❡✟✗ ✟✒✓ ✠✍ ✑✕★❡✍ ✒ ✺ ✙ ✠✒✓ ✗✍✠✕✍ ✌✕✑♦ ✑✕★❡✍ ✒
✜✶
✠✒✓ ✔✠✒ ★✟ ✕✟✏✕✟✗✟✍✟✓ ✠✗ ✈ ✺ ✙☛✷✫ ✚✥ ✳✽✾✱ ✿ ✚❀✙ ❁ ❂ ✚❀✒❁❪
♥✠✘✔✧✘✠✍✟ ✍✎✟ ✖✠✘✧✟ ✑✌ ✒ ❡✌ ✍✎✟ ✍✕✠✒✗❡✍❡✑✒ ❡✗ ✑★✗✟✕✖✟✓ ✠✍ ✚✷✮✛ ✒♦☛ ❋❡✒✓ ✍✎✟ ✕✟✭❡✑✒ ✑✌
✍✎✟ ✗✏✟✔✍✕✧♦☛
✷☛✛✤ ♥✠✘✔✧✘✠✍✟ ✍✎✟ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎ ✌✑✕ ✍✎✟ ✟♦❡✗✗❡✑✒ ✍✕✠✒✗❡✍❡✑✒ ❡✌ ❡✍ ✗✍✠✕✍✗ ✌✕✑♦ ✍✎✟ ✑✕★❡✍ ✎✠✖❡✒✭
✕✠✓❡✧✗ ✚☛✙✷✷✛ ✒♦ ✠✒✓ ✟✒✓✗ ✠✍ ✷✚✚☛✤ ✏♦☛ r✠♦✟ ✍✎✟ ✗✟✕❡✟✗ ✍✑ ✇✎❡✔✎ ✍✎❡✗ ✍✕✠✒✗❡✍❡✑✒
★✟✘✑✒✭✗ ✠✒✓ ✍✎✟ ✕✟✭❡✑✒ ✑✌ ✍✎✟ ✗✏✟✔✍✕✧♦☛
✷☛✛✹ ❉✧✠✘ ★✟✎✠✖❡✑✧✕ ✑✌ ♦✠✍✍✟✕ ✏✕✑✏✑✗✟✓ ★✩ ✓✟ ❃✕✑✭✘❡✟ ✘✟✓ ✍✑ ✍✎✟ ✓❡✗✔✑✖✟✕✩ ✑✌ ✟✘✟✔✍✕✑✒
♦❡✔✕✑✗✔✑✏✟ ✑✌✍✟✒ ✧✗✟✓ ✌✑✕ ✍✎✟ ✎❡✭✎✘✩ ♦✠✭✒❡✌❡✟✓ ❡♦✠✭✟✗ ✑✌ ★❡✑✘✑✭❡✔✠✘ ♦✑✘✟✔✧✘✟✗ ✠✒✓

✑✍✎✟✕ ✍✩✏✟ ✑✌ ♦✠✍✟✕❡✠✘☛ ☞✌ ✍✎✟ ✖✟✘✑✔❡✍✩ ✑✌ ✍✎✟ ✟✘✟✔✍✕✑✒ ❡✒ ✍✎❡✗ ♦❡✔✕✑✗✔✑✏✟ ❡✗ ✚☛✤ ✚✥
❹✜✦
♦✗ ✔✠✘✔✧✘✠✍✟ ✓✟ ❃✕✑✭✘❡✟ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎ ✠✗✗✑✔❡✠✍✟✓ ✇❡✍✎ ✍✎❡✗ ✟✘✟✔✍✕✑✒☛
✷☛✛✮ ❙❡♦❡✘✠✕ ✍✑ ✟✘✟✔✍✕✑✒ ✓❡✌✌✕✠✔✍❡✑✒✦ ✒✟✧✍✕✑✒ ✓❡✌✌✕✠✔✍❡✑✒ ♦❡✔✕✑✗✔✑✏✟ ❡✗ ✠✘✗✑ ✧✗✟✓ ✌✑✕ ✍✎✟
✓✟✍✟✕♦❡✒✠✍❡✑✒ ✑✌ ✍✎✟ ✗✍✕✧✔✍✧✕✟ ✑✌ ♦✑✘✟✔✧✘✟✗☛ ☞✌ ✍✎✟ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎ ✧✗✟✓ ✎✟✕✟ ❡✗ ✮✥✥ ✏♦✦
✔✠✘✔✧✘✠✍✟ ✍✎✟ ✔✎✠✕✠✔✍✟✕❡✗✍❡✔ ✖✟✘✑✔❡✍✩ ✠✗✗✑✔❡✠✍✟✓ ✇❡✍✎ ✍✎✟ ✒✟✧✍✕✑✒☛
✷☛✛✫ ❄ ❹✜
☞✌ ✍✎✟ ✖✟✘✑✔❡✍✩ ✑✌ ✍✎✟ ✟✘✟✔✍✕✑✒ ❡✒ ❃✑✎✕✵✗ ✌❡✕✗✍ ✑✕★❡✍ ❡✗ ✷☛✚✫ ✚✥ ♦✗ ✦ ✔✠✘✔✧✘✠✍✟ ✍✎✟
✓✟ ❃✕✑✭✘❡✟ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎ ✠✗✗✑✔❡✠✍✟✓ ✇❡✍✎ ❡✍☛
✷☛✤✥ ❚✎✟ ✖✟✘✑✔❡✍✩ ✠✗✗✑✔❡✠✍✟✓ ✇❡✍✎ ✠ ✏✕✑✍✑✒ ♦✑✖❡✒✭ ❡✒ ✠ ✏✑✍✟✒✍❡✠✘ ✓❡✌✌✟✕✟✒✔✟ ✑✌ ✚✥✥✥ ✰ ❡✗
✪☛✙✹ ✚✥✶ ♦✗❹✜ ☛ ☞✌ ✍✎✟ ✎✑✔✡✟✩ ★✠✘✘ ✑✌ ♦✠✗✗ ✥☛✚ ✡✭ ❡✗ ♦✑✖❡✒✭ ✇❡✍✎ ✍✎❡✗ ✖✟✘✑✔❡✍✩✦
✔✠✘✔✧✠✘✍✟ ✍✎✟ ✇✠✖✟✘✟✒✭✍✎ ✠✗✗✑✔❡✠✍✟✓ ✇❡✍✎ ✍✎❡✗ ✖✟✘✑✔❡✍✩☛
✷☛✤✚ ☞✌ ✍✎✟ ✏✑✗❡✍❡✑✒ ✑✌ ✍✎✟ ✟✘✟✔✍✕✑✒ ❡✗ ♦✟✠✗✧✕✟✓ ✇❡✍✎❡✒ ✠✒ ✠✔✔✧✕✠✔✩ ✑✌ ❅ ✥☛✥✥✷ ✒♦✦ ✔✠✘✔✧✘✠✍✟
✍✎✟ ✧✒✔✟✕✍✠❡✒✍✩ ❡✒ ✍✎✟ ♦✑♦✟✒✍✧♦ ✑✌ ✍✎✟ ✟✘✟✔✍✕✑✒☛ ❙✧✏✏✑✗✟ ✍✎✟ ♦✑♦✟✒✍✧♦ ✑✌ ✍✎✟
✟✘✟✔✍✕✑✒ ❡✗ ❤❀✪❆♠ ✥☛✥✛ ✒♦✦ ❡✗ ✍✎✟✕✟ ✠✒✩ ✏✕✑★✘✟♦ ❡✒ ✓✟✌❡✒❡✒✭ ✍✎❡✗ ✖✠✘✧✟☛
✷☛✤✷ ❚✎✟ ✯✧✠✒✍✧♦ ✒✧♦★✟✕✗ ✑✌ ✗❡✬ ✟✘✟✔✍✕✑✒✗ ✠✕✟ ✭❡✖✟✒ ★✟✘✑✇☛ ❇✕✕✠✒✭✟ ✍✎✟♦ ❡✒ ✑✕✓✟✕ ✑✌
❡✒✔✕✟✠✗❡✒✭ ✟✒✟✕✭❡✟✗☛ ☞✌ ✠✒✩ ✑✌ ✍✎✟✗✟ ✔✑♦★❡✒✠✍❡✑✒✳✗✱ ✎✠✗❀✎✠✖✟ ✍✎✟ ✗✠♦✟ ✟✒✟✕✭✩ ✘❡✗✍✗❣
✚☛ ● ✺ ✪✦ ❧ ✺ ✷✦ ❍■ ✺ ❂✷ ✦ ❍s ✺ ❂✚❀✷
✷☛ ● ✺ ✙✦ ❧ ✺ ✷✦ ❍■ ✺ ✚ ✦ ❍ s ✺ ❅✚❀✷

68 C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12.1.6 (Final)14.1.6,16.1.6, 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

69

❙✁✂✄☎✁✄✂✆ ✝✞ ✟✁✝✠ ✻

✸✡ ♥ ✥ ☛☞ ❧ ✥ ✌☞ ♠✍ ✥ ❂ ☞ ♠s ✥ ✎✌✏✑
☛✡ ♥ ✥ ✸☞ ❧ ✥ ✑☞ ♠✍ ✥ ✒✑ ☞ ♠s ✥ ✒✌✏✑
✺✡ ♥ ✥ ✸☞ ❧ ✥ ✌☞ ♠✍ ✥ ✒✌ ☞ ♠s ✥ ✎✌✏✑
✓✡ ♥ ✥ ☛☞ ❧ ✥ ✌☞ ♠✍ ✥ ❂ ☞ ♠s ✥ ✎✌✏✑
✑✡✓✸ ❚✔✕ ✖✗♦✘✙✚✕ ✛✜♦✘ ✢♦✣✣✕✣✣✕✣ ✸✺ ✕✤✕✦✜✗♦✚✣✡ ✧✜ ✦♦✚✜✛✙✚✣ ✓ ✕✤✕✦✜✗♦✚✣ ✙✚ ✑♣ ♦✗✖✙✜✛✤☞ ✓
✕✤✕✦✜✗♦✚✣ ✙✚ ✸♣ ♦✗✖✙✜✛✤ ✛✚★ ✺ ✕✤✕✦✜✗♦✚ ✙✚ ☛♣ ♦✗✖✙✜✛✤✡ ✩✔✙✦✔ ♦✪ ✜✔✕✣✕ ✕✤✕✦✜✗♦✚
✕❡✢✕✗✙✕✚✦✕✣ ✜✔✕ ✤♦✫✕✣✜ ✕✪✪✕✦✜✙❢✕ ✚✬✦✤✕✛✗ ✦✔✛✗✭✕ ✮
✑✡✓☛ ❆✘♦✚✭ ✜✔✕ ✪♦✤✤♦✫✙✚✭ ✢✛✙✗✣ ♦✪ ♦✗✖✙✜✛✤✣ ✫✔✙✦✔ ♦✗✖✙✜✛✤ ✫✙✤✤ ✕❡✢✕✗✙✕✚✦✕ ✜✔✕ ✤✛✗✭✕✗ ✕✪✪✕✦✜✙❢✕
✚✬✦✤✕✛✗ ✦✔✛✗✭✕✮ ❣✙✯ ✑✰ ✛✚★ ✸✰☞ ❣✙✙✯ ☛❞ ✛✚★ ☛✱☞ ❣✙✙✙✯ ✸❞ ✛✚★ ✸♣✡
✑✡✓✺ ❚✔✕ ✬✚✢✛✙✗✕★ ✕✤✕✦✜✗♦✚✣ ✙✚ ❆✤ ✛✚★ ✲✙ ✛✗✕ ✢✗✕✣✕✚✜ ✙✚ ✸♣ ♦✗✖✙✜✛✤✡ ✩✔✙✦✔ ✕✤✕✦✜✗♦✚✣ ✫✙✤✤
✕❡✢✕✗✙✕✚✦✕ ✘♦✗✕ ✕✪✪✕✦✜✙❢✕ ✚✬✦✤✕✛✗ ✦✔✛✗✭✕ ✪✗♦✘ ✜✔✕ ✚✬✦✤✕✬✣ ✮
✑✡✓✓ ✧✚★✙✦✛✜✕ ✜✔✕ ✚✬✘✖✕✗ ♦✪ ✬✚✢✛✙✗✕★ ✕✤✕✦✜✗♦✚✣ ✙✚ ✳ ❣✛✯ ✴☞ ❣✖✯ ✲✙☞ ❣✦✯ ✵✗☞ ❣★✯ ✶✕ ✛✚★ ❣✕✯ ✷✗✡
✑✡✓✹ ❣✛✯ ✼♦✫ ✘✛✚✽ ✣✬✖✾✣✔✕✤✤✣ ✛✗✕ ✛✣✣♦✦✙✛✜✕★ ✫✙✜✔ ♥ ✥ ☛ ✮ ❣✖✯ ✼♦✫ ✘✛✚✽ ✕✤✕✦✜✗♦✚✣ ✫✙✤✤ ✖✕
✢✗✕✣✕✚✜ ✙✚ ✜✔✕ ✣✬✖✾✣✔✕✤✤✣ ✔✛❢✙✚✭ ✘s ❢✛✤✬✕ ♦✪ ✒✌✏✑ ✪♦✗ ♥ ✥ ☛ ✮

C:\Chemistry XI\Unit-2\Unit-2(2)-Lay-2.pmd 12 1.6 (Final), 14.1.6, 16.1.6 , 17.1.6, 24.1.6

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❨❩❬❭ ❪

➈➉➊➋➋➌➍➌➈➊➎➌➏➐ ➏➍ ➑➉➑➒➑➐➎➋ ➊➐➓


➔➑→➌➏➓➌➈➌➎➣ ➌➐ ➔→➏➔➑→➎➌➑➋

❚ ✁ ✂✁✄☎✆✝☎✞ ❚✟✠✡✁ ☎☛ ✟✄☞✌✟✠✡✍ ✎ ✁ ✏✆☛✎ ☎✏✑✆✄✎✟✒✎ ✞✆✒✞✁✑✎ ☎✒


✞ ✁✏☎☛✎✄✍❝ ✠✆✎ ☎✒ ✑✄☎✒✞☎✑✡✁ ✟✒✝ ☎✒ ✑✄✟✞✎☎✞✁✓ ✔✎ ☎☛ ✎ ✁ ✁✕✁✄✍✝✟✍
☛✌✑✑✆✄✎ s✆✄ ☛✎✌✝✁✒✎☛❝ ☎✎ ☛✌☞☞✁☛✎☛ ✒✁✖ ✟✕✁✒✌✁☛ ✆s ✄✁☛✁✟✄✞ ✎✆
❫❴❵❛❜ ❣❵❤✐❥❦❧♠ ❵♥❦❣ q❧❦❵r ❥✉❤ ✈❦①① ②❛ ✑✄✆s✁☛☛☎✆✒✟✡☛❝ ✟✒✝ ☎✎ ✑✄✆✕☎✝✁☛ ✟ ☛✌✞✞☎✒✞✎ ✆✄☞✟✒☎♣✟✎☎✆✒ ✆s ✎ ✁
③②①❛ ❵✉ ④ ✖ ✆✡✁ ✆s ✞ ✁✏☎☛✎✄✍✓ ✔✎ ☎☛ ✟ ✄✁✏✟✄✇✟✠✡✁ ✝✁✏✆✒☛✎✄✟✎☎✆✒ ✆s ✎ ✁
s✟✞✎ ✎ ✟✎ ✎ ✁ ✞ ✁✏☎✞✟✡ ✁✡✁✏✁✒✎☛ ✟✄✁ ✒✆✎ ✟ ✄✟✒✝✆✏ ✞✡✌☛✎✁✄ ✆s
⑨ ③⑤⑤❜❛⑥❦③❵❛ ♥✉✈ ❵♥❛ ⑥✉❧⑥❛⑤❵ ✉❴ ✁✒✎☎✎☎✁☛ ✠✌✎ ☎✒☛✎✁✟✝ ✝☎☛✑✡✟✍ ✎✄✁✒✝☛ ✟✒✝ ✡☎✁ ✎✆☞✁✎ ✁✄ ☎✒ s✟✏☎✡☎✁☛✓
♠❜✉❤⑤❦❧♠ ❛①❛⑦❛❧❵❣ ❦❧ ③⑥⑥✉❜✐③❧⑥❛ ❵✉ ❆✒ ✟✖✟✄✁✒✁☛☛ ✆s ✎ ✁ ✂✁✄☎✆✝☎✞ ❚✟✠✡✁ ☎☛ ✁☛☛✁✒✎☎✟✡ ✎✆ ✟✒✍✆✒✁ ✖ ✆
❵♥❛❦❜ ⑤❜✉⑤❛❜❵❦❛❣ ①❛✐ ❵✉ ❵♥❛ ✖☎☛ ✁☛ ✎✆ ✝☎☛✁✒✎✟✒☞✡✁ ✎ ✁ ✖✆✄✡✝ ✟✒✝ ☛✁✁ ✆✖ ☎✎ ☎☛ ✠✌☎✡✎ ✌✑
✐❛⑧❛①✉⑤⑦❛❧❵ ✉❴ ⑩❛❜❦✉✐❦⑥ ❶③②①❛❷ s✄✆✏ ✎ ✁ s✌✒✝✟✏✁✒✎✟✡ ✠✌☎✡✝☎✒☞ ✠✡✆✞✇☛ ✆s ✎ ✁ ✞ ✁✏☎☛✎✄✍❝ ✎ ✁
⑨ ❤❧✐❛❜❣❵③❧✐ ❵♥❛ ⑩❛❜❦✉✐❦⑥ ❸③✈❹ ✞ ✁✏☎✞✟✡ ✁✡✁✏✁✒✎☛✓
⑨ ❤❧✐❛❜❣❵③❧✐ ❵♥❛ ❣❦♠❧❦❴❦⑥③❧⑥❛ ✉❴
③❵✉⑦❦⑥ ❧❤⑦②❛❜ ③❧✐ ❛①❛⑥❵❜✉❧❦⑥ ●✡✁✒✒ ❚✓ ✥✁✟✠✆✄☞
⑥✉❧❴❦♠❤❜③❵❦✉❧ ③❣ ❵♥❛ ②③❣❦❣ ❴✉❜
⑤❛❜❦✉✐❦⑥ ⑥①③❣❣❦❴❦⑥③❵❦✉❧❹
⑨ ❧③⑦❛ ❵♥❛ ❛①❛⑦❛❧❵❣ ✈❦❵♥ ■✗ ✘✙✚✛ ✜✗✚✘✢ ✣✤ ✣✚✦✦ ✛✘✧★✩ ✘✙✤ ✙✚✛✘✪✫✚✬✭✦ ★✤✮✤✦✪✯✰✤✗✘ ✪✱ ✘✙✤
❺ ❻❼❽❽ ③⑥⑥✉❜✐❦❧♠ ❵✉ ❾q⑩❫❿ P✤✫✚✪★✚✬ ✲✭✳✦✤ ✭✛ ✚✘ ✛✘✭✗★✛ ✘✪★✭✩ ✭✗★ ✘✙✤ ✴✪★✤✫✗ P✤✫✚✪★✚✬
❧✉⑦❛❧⑥①③❵❤❜❛❹ ▲✭✣✵ ✶✤ ✣✚✦✦ ✭✦✛✪ ✦✤✭✫✗ ✙✪✣ ✘✙✤ ✯✤✫✚✪★✚✬ ✬✦✭✛✛✚✱✚✬✭✘✚✪✗
⑨ ⑥①③❣❣❦❴❥ ❛①❛⑦❛❧❵❣ ❦❧❵✉ ➀r ➁r ➂r ➃ ✱✪✦✦✪✣✛ ✭✛ ✭ ✦✪❢✚✬✭✦ ✬✪✗✛✤✷✧✤✗✬✤ ✪✱ ✘✙✤ ✤✦✤✬✘✫✪✗✚✬
②①✉⑥➄❣ ③❧✐ ①❛③❜❧ ❵♥❛❦❜ ⑦③❦❧ ✬✪✗✱✚❢✧✫✭✘✚✪✗ ✪✱ ✭✘✪✰✛✵ ✸✚✗✭✦✦✩✢ ✣✤ ✛✙✭✦✦ ✤✹✭✰✚✗✤ ✛✪✰✤ ✪✱
⑥♥③❜③⑥❵❛❜❦❣❵❦⑥❣❹ ✘✙✤ ✯✤✫✚✪★✚✬ ✘✫✤✗★✛ ✚✗ ✘✙✤ ✯✙✩✛✚✬✭✦ ✭✗★ ✬✙✤✰✚✬✭✦ ✯✫✪✯✤✫✘✚✤✛
⑨ ❜❛⑥✉♠❧❦❣❛ ❵♥❛ ⑤❛❜❦✉✐❦⑥ ❵❜❛❧✐❣ ❦❧ ✪✱ ✘✙✤ ✤✦✤✰✤✗✘✛✵
⑤♥❥❣❦⑥③① ③❧✐ ⑥♥❛⑦❦⑥③① ⑤❜✉⑤❛❜❵❦❛❣ ✉❴
❛①❛⑦❛❧❵❣❹ ✺✻✼ ❲✽✾ ✿❀ ❲❁ ❂❁❁✿ ❃❀ ❄❅❇❈❈❉❊✾ ❁❅❁❋❁❂❃❈ ❍
⑨ ⑥✉⑦⑤③❜❛ ❵♥❛ ❜❛③⑥❵❦⑧❦❵❥ ✉❴ ❛①❛⑦❛❧❵❣ ✶✤ ❡✗✪✣ ✳✩ ✗✪✣ ✘✙✭✘ ✘✙✤ ✤✦✤✰✤✗✘✛ ✭✫✤ ✘✙✤ ✳✭✛✚✬ ✧✗✚✘✛ ✪✱ ✭✦✦
③❧✐ ⑥✉❜❜❛①③❵❛ ❦❵ ✈❦❵♥ ❵♥❛❦❜
✉⑥⑥❤❜❜❛❧⑥❛ ❦❧ ❧③❵❤❜❛❹ ✘✩✯✤✛ ✪✱ ✰✭✘✘✤✫✵ ■✗ ❏❑▼▼✢ ✪✗✦✩ ◆❏ ✤✦✤✰✤✗✘✛ ✣✤✫✤ ❡✗✪✣✗✵ ❖✩
⑨ ❛➅⑤①③❦❧ ❵♥❛ ❜❛①③❵❦✉❧❣♥❦⑤ ②❛❵✈❛❛❧ ❏❑◗❘✢ ✘✙✤ ✗✧✰✳✤✫ ✪✱ ✚★✤✗✘✚✱✚✤★ ✤✦✤✰✤✗✘✛ ✙✭★ ✰✪✫✤ ✘✙✭✗
❦✉❧❦➆③❵❦✉❧ ❛❧❵♥③①⑤❥ ③❧✐ ⑦❛❵③①①❦⑥ ★✪✧✳✦✤★ ✘✪ ◗◆✵ ❞✘ ✯✫✤✛✤✗✘ ❏❏❙ ✤✦✤✰✤✗✘✛ ✭✫✤ ❡✗✪✣✗✵ ❯✱
⑥♥③❜③⑥❵❛❜❹ ✘✙✤✰✢ ✘✙✤ ✫✤✬✤✗✘✦✩ ★✚✛✬✪✮✤✫✤★ ✤✦✤✰✤✗✘✛ ✭✫✤ ✰✭✗t✰✭★✤✵
⑨ ❤❣❛ ❣⑥❦❛❧❵❦❴❦⑥ ⑧✉⑥③②❤①③❜❥ ❱✱✱✪✫✘✛ ✘✪ ✛✩✗✘✙✤✛✚✛✤ ✗✤✣ ✤✦✤✰✤✗✘✛ ✭✫✤ ✬✪✗✘✚✗✧✚✗❢✵ ✶✚✘✙
③⑤⑤❜✉⑤❜❦③❵❛①❥ ❵✉ ⑥✉⑦⑦❤❧❦⑥③❵❛ ❦✐❛③❣ ✛✧✬✙ ✭ ✦✭✫❢✤ ✗✧✰✳✤✫ ✪✱ ✤✦✤✰✤✗✘✛ ✚✘ ✚✛ ✮✤✫✩ ★✚✱✱✚✬✧✦✘ ✘✪ ✛✘✧★✩
❜❛①③❵❛✐ ❵✉ ⑥❛❜❵③❦❧ ❦⑦⑤✉❜❵③❧❵ ✚✗★✚✮✚★✧✭✦✦✩ ✘✙✤ ✬✙✤✰✚✛✘✫✩ ✪✱ ✭✦✦ ✘✙✤✛✤ ✤✦✤✰✤✗✘✛ ✭✗★ ✘✙✤✚✫
⑤❜✉⑤❛❜❵❦❛❣ ✉❴ ③❵✉⑦❣ ❛❷♠❷r ③❵✉⑦❦⑥➇ ✚✗✗✧✰✤✫✭✳✦✤ ✬✪✰✯✪✧✗★✛ ✚✗★✚✮✚★✧✭✦✦✩✵ ✲✪ ✤✭✛✤ ✪✧✘ ✘✙✚✛
❦✉❧❦⑥ ❜③✐❦❦r ❦✉❧❦➆③❵❦✉❧ ❛❧❵♥③①⑤❥r ✯✫✪✳✦✤✰✢ ✛✬✚✤✗✘✚✛✘✛ ✛✤✭✫✬✙✤★ ✱✪✫ ✭ ✛✩✛✘✤✰✭✘✚✬ ✣✭✩ ✘✪
❛①❛⑥❵❜✉❧ ♠③❦❧ ❛❧❵♥③①⑤❥r ✪✫❢✭✗✚✛✤ ✘✙✤✚✫ ❡✗✪✣✦✤★❢✤ ✳✩ ✬✦✭✛✛✚✱✩✚✗❢ ✘✙✤ ✤✦✤✰✤✗✘✛✵ ♦✪✘
❛①❛⑥❵❜✉❧❛♠③❵❦⑧❦❵❥r ⑧③①❛❧⑥❛ ✉❴
❛①❛⑦❛❧❵❣❷ ✪✗✦✩ ✘✙✭✘ ✚✘ ✣✪✧✦★ ✫✭✘✚✪✗✭✦✚❳✤ ❡✗✪✣✗ ✬✙✤✰✚✬✭✦ ✱✭✬✘✛ ✭✳✪✧✘
✤✦✤✰✤✗✘✛✢ ✳✧✘ ✤✮✤✗ ✯✫✤★✚✬✘ ✗✤✣ ✪✗✤✛ ✱✪✫ ✧✗★✤✫✘✭❡✚✗❢ ✱✧✫✘✙✤✫
✛✘✧★✩✵

70 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✼

✸✳✷ ●✎✏✎✑✒✑ ✓✔ ✕✎✖✒✓✗✒✘ ✦✹✪✫✤✣✧❀ ❁★✹✩ ◆✜✪✽✢✩✰✪✭ ❯✪✴✜✢✩✰✣ ✤✩ ❡❃❘❱


✘✙✚✑✑✒✔✒✘✚❚✒✓✏ ✯✭★✥★✮✩✰✪✰ ✧✹✪ ✙❍❖ P◗ ✓❲❳❍❨❩❏✾ ❙✪ ✢✭✭✢✩✬✪✰
✧✹✪ ✪✜✪✫✪✩✧✣ ✤✩ ✤✩✦✭✪✢✣✤✩✬ ★✭✰✪✭ ★✥ ✧✹✪✤✭ ✢✧★✫✤✦
✛✜✢✣✣✤✥✤✦✢✧✤★✩ ★✥ ✪✜✪✫✪✩✧✣ ✤✩✧★ ✬✭★✮✯✣ ✢✩✰ ✴✪✤✬✹✧✣ ✢✩✰ ✩★✧✪✰ ✧✹✢✧ ✪❞✪✭✻ ✪✤✬✹✧✹ ✪✜✪✫✪✩✧
✰✪❞✪✜★✯✫✪✩✧ ★✥ ✱✪✭✤★✰✤✦ ✲✢✴ ✢✩✰ ✱✪✭✤★✰✤✦ ✹✢✰ ✯✭★✯✪✭✧✤✪✣ ✣✤✫✤✜✢✭ ✧★ ✧✹✪ ✥✤✭✣✧ ✪✜✪✫✪✩✧
✵✢✶✜✪ ✢✭✪ ✧✹✪ ✦★✩✣✪✺✮✪✩✦✪✣ ★✥ ✣✻✣✧✪✫✢✧✤✣✤✩✬ ❉✵✢✶✜✪ ▼✾❆❑✾ ✵✹✪ ✭✪✜✢✧✤★✩✣✹✤✯ ✴✢✣ ❬✮✣✧ ✜✤t✪ ✪❞✪✭✻
✧✹✪ t✩★✴✜✪✰✬✪ ✬✢✤✩✪✰ ✶✻ ✢ ✩✮✫✶✪✭ ★✥ ✣✦✤✪✩✧✤✣✧✣ ✪✤✬✹✧✹ ✩★✧✪ ✧✹✢✧ ✭✪✣✪✫✶✜✪✣ ✧✹✪ ✥✤✭✣✧ ✤✩ ★✦✧✢❞✪✣
✧✹✭★✮✬✹ ✧✹✪✤✭ ★✶✣✪✭❞✢✧✤★✩✣ ✢✩✰ ✪✽✯✪✭✤✫✪✩✧✣✾ ★✥ ✫✮✣✤✦✾ ❯✪✴✜✢✩✰✣❅✣ ✲✢✴ ★✥ ❭✦✧✢❞✪✣ ✣✪✪✫✪✰
✵✹✪ ✿✪✭✫✢✩ ✦✹✪✫✤✣✧❀ ❁★✹✢✩✩ ❂★✶✪✭✪✤✩✪✭ ✤✩ ✧★ ✶✪ ✧✭✮✪ ★✩✜✻ ✥★✭ ✪✜✪✫✪✩✧✣ ✮✯ ✧★ ✦✢✜✦✤✮✫✾
✪✢✭✜✻ ❡❃❄❄❅✣ ✴✢✣ ✧✹✪ ✥✤✭✣✧ ✧★ ✦★✩✣✤✰✪✭ ✧✹✪ ✤✰✪✢ ◆✜✧✹★✮✬✹ ✹✤✣ ✤✰✪✢ ✴✢✣ ✩★✧ ✴✤✰✪✜✻ ✢✦✦✪✯✧✪✰ ✢✧
★✥ ✧✭✪✩✰✣ ✢✫★✩✬ ✯✭★✯✪✭✧✤✪✣ ★✥ ✪✜✪✫✪✩✧✣✾ ♦✻ ✧✹✢✧ ✧✤✫✪❀ ✹✪❀ ✥★✭ ✹✤✣ ✴★✭t❀ ✴✢✣ ✜✢✧✪✭ ✢✴✢✭✰✪✰
❡❃❆❇ ✹✪ ✩★✧✪✰ ✢ ✣✤✫✤✜✢✭✤✧✻ ✢✫★✩✬ ✧✹✪ ✯✹✻✣✤✦✢✜ ❂✢❞✻ ❪✪✰✢✜ ✤✩ ❡❃❃❫ ✶✻ ✧✹✪ ❴★✻✢✜ ♠★✦✤✪✧✻❀
✢✩✰ ✦✹✪✫✤✦✢✜ ✯✭★✯✪✭✧✤✪✣ ★✥ ✣✪❞✪✭✢✜ ✬✭★✮✯✣ ★✥ ✲★✩✰★✩✾
✧✹✭✪✪ ✪✜✪✫✪✩✧✣ ❉❚❊❋❍■❏❑✾ ▲✩ ✪✢✦✹ ✦✢✣✪❀ ✹✪
✩★✧✤✦✪✰ ✧✹✢✧ ✧✹✪ ✫✤✰✰✜✪ ✪✜✪✫✪✩✧ ★✥ ✪✢✦✹ ★✥ ✧✹✪ ✵✹✪ ✱✪✭✤★✰✤✦ ✲✢✴❀ ✢✣ ✴✪ t✩★✴ ✤✧ ✧★✰✢✻ ★✴✪✣
❚❊❋❍■❏ ✹✢✰ ✢✩ ✢✧★✫✤✦ ✴✪✤✬✹✧ ✢✶★✮✧ ✹✢✜✥ ✴✢✻ ✤✧✣ ✰✪❞✪✜★✯✫✪✩✧ ✧★ ✧✹✪ ❴✮✣✣✤✢✩ ✦✹✪✫✤✣✧❀ ❂✫✤✧✭✤
✶✪✧✴✪✪✩ ✧✹✪ ✢✧★✫✤✦ ✴✪✤✬✹✧✣ ★✥ ✧✹✪ ★✧✹✪✭ ✧✴★ ❪✪✩✰✪✜✪✪❞ ❉❡❃▼❵❛❡❇❄❫❑ ✢✩✰ ✧✹✪ ✿✪✭✫✢✩
❉✵✢✶✜✪ ▼✾❡❑✾ ◆✜✣★ ✧✹✪ ✯✭★✯✪✭✧✤✪✣ ★✥ ✧✹✪ ✫✤✰✰✜✪ ✦✹✪✫✤✣✧❀ ✲★✧✹✢✭ ❪✪✻✪✭ ❉❡❃▼❄❛❡❃❇❱❑✾ ❜★✭t✤✩✬
✪✜✪✫✪✩✧ ✴✪✭✪ ✤✩ ✶✪✧✴✪✪✩ ✧✹★✣✪ ★✥ ✧✹✪ ★✧✹✪✭ ✤✩✰✪✯✪✩✰✪✩✧✜✻❀ ✶★✧✹ ✧✹✪ ✦✹✪✫✤✣✧✣ ✤✩ ❡❃❘❇
❿④➀❤✐ ➁➂➃ ➄q➀✐❸✐r❦✐❸➅➆ ❿❸r④➇➆

❢❤✐❥✐❦❧ ♥❧q❥rs ❢❤✐❥✐❦❧ ♥❧q❥rs ❢❤✐❥✐❦❧ ♥❧q❥rs


✇✐r✉✈❧ ✇✐r✉✈❧ ✇✐r✉✈❧
①r ② ③④ ⑤⑥ ③❤ ⑦⑧⑨⑧
⑩④ ❶⑦ ❷❸ ❹❹ ❺❸ ❹⑥
❻ ⑦❼ ❺④ ❽⑦② ❾ ❽❶②

✧✴★ ✫✪✫✶✪✭✣✾ ♠✤✩✦✪ ❂★✶✪✭✪✤✩✪✭❅✣ ✭✪✜✢✧✤★✩✣✹✤✯❀ ✯✭★✯★✣✪✰ ✧✹✢✧ ★✩ ✢✭✭✢✩✬✤✩✬ ✪✜✪✫✪✩✧✣ ✤✩ ✧✹✪
✭✪✥✪✭✭✪✰ ✧★ ✢✣ ✧✹✪ ✙❍❖ P◗ ❚❊❋❍■❏❀ ✣✪✪✫✪✰ ✧★ ✤✩✦✭✪✢✣✤✩✬ ★✭✰✪✭ ★✥ ✧✹✪✤✭ ✢✧★✫✤✦ ✴✪✤✬✹✧✣❀
✴★✭t ★✩✜✻ ✥★✭ ✢ ✥✪✴ ✪✜✪✫✪✩✧✣❀ ✤✧ ✴✢✣ ✰✤✣✫✤✣✣✪✰ ✣✤✫✤✜✢✭✤✧✤✪✣ ✢✯✯✪✢✭ ✤✩ ✯✹✻✣✤✦✢✜ ✢✩✰ ✦✹✪✫✤✦✢✜
✢✣ ✦★✤✩✦✤✰✪✩✦✪✾ ✵✹✪ ✩✪✽✧ ✭✪✯★✭✧✪✰ ✢✧✧✪✫✯✧ ✧★ ✯✭★✯✪✭✧✤✪✣ ✢✧ ✭✪✬✮✜✢✭ ✤✩✧✪✭❞✢✜✣✾ ✲★✧✹✢✭ ❪✪✻✪✭
✦✜✢✣✣✤✥✻ ✪✜✪✫✪✩✧✣ ✴✢✣ ✫✢✰✪ ✶✻ ✢ ❝✭✪✩✦✹ ✯✜★✧✧✪✰ ✧✹✪ ✯✹✻✣✤✦✢✜ ✯✭★✯✪✭✧✤✪✣ ✣✮✦✹ ✢✣ ✢✧★✫✤✦
✬✪★✜★✬✤✣✧❀ ◆✾❣✾♦✾ ✰✪ ✛✹✢✩✦★✮✭✧★✤✣ ✤✩ ❡❃❘❆✾ ❙✪ ❞★✜✮✫✪❀ ✫✪✜✧✤✩✬ ✯★✤✩✧ ✢✩✰ ✶★✤✜✤✩✬ ✯★✤✩✧
✢✭✭✢✩✬✪✰ ✧✹✪ ✧✹✪✩ t✩★✴✩ ✪✜✪✫✪✩✧✣ ✤✩ ★✭✰✪✭ ★✥ ✢✬✢✤✩✣✧ ✢✧★ ✫✤ ✦ ✴✪✤✬✹✧ ✢✩✰ ★✶✧✢✤✩ ✪✰ ✢
✤✩ ✦✭✪✢✣✤✩✬ ✢✧★✫✤ ✦ ✴✪✤✬✹✧✣ ✢✩✰ ✫✢✰✪ ✢ ✯✪✭✤★✰✤ ✦✢✜✜ ✻ ✭ ✪ ✯✪✢✧ ✪✰ ✯✢✧✧ ✪✭✩ ✾ ♣✩✜✤ t✪
✦✻✜✤✩✰✭✤✦✢✜ ✧✢✶✜✪ ★✥ ✪✜✪✫✪✩✧✣ ✧★ ✰✤✣✯✜✢✻ ✧✹✪ ❯✪✴✜✢✩✰✣❀ ✲★✧✹✢✭ ❪✪✻✪✭ ★✶✣✪✭❞✪✰ ✢ ✦✹✢✩✬✪ ✤✩
✯✪✭✤★✰✤✦ ✭✪✦✮✭✭✪✩✦✪ ★✥ ✯✭★✯✪✭✧✤✪✣✾ ✵✹✤✣ ✢✜✣★ ✰✤✰ ✜✪✩✬✧✹ ★✥ ✧✹✢✧ ✭✪✯✪✢✧✤✩✬ ✯✢✧✧✪✭✩✾ ♦✻ ❡❃❘❃❀
✩★✧ ✢✧✧✭✢✦✧ ✫✮✦✹ ✢✧✧✪✩✧✤★✩✾ ✵✹✪ ❣✩✬✜✤✣✹ ✲★✧✹✢✭ ❪✪✻✪✭ ✹✢✰ ✰✪❞✪✜★✯✪✰ ✢ ✧✢✶✜✪ ★✥ ✧✹✪
❿④➀❤✐ ➁➂➈ ⑩✐✇❤④❦➇➆➅➆ ➉s❧④➊✐➆

❢❤✐❥✐❦❧ ①r ❺✐ ❺ ③ ⑩ ➉ ➋
➌➍⑨ ➎➍⑨ ② ❼ ❽❽ ❽❶ ❽⑤ ❽➏ ❽❼
❢❤✐❥✐❦❧ ⑩④ ➐✉ ♥❤ ❷r ➑ ❷ ③❤
➌➍⑨ ➎➍⑨ ❶⑦ ❶⑤ ❶② ❶❼ ⑦❽ ⑦❶ ⑦⑧⑨⑧
❢❤✐❥✐❦❧ ❻ ③④
➌➍⑨ ➎➍⑨ ⑦❼ ⑤⑥

71 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✼ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

❡✠❡✡❡☛☞✌ ☞✍✎☞ ✏✠✑✌❡✠✒ ✓❡✌❡✡✔✠❡✌ ☞✍❡ ✕✑✖❡✓☛ ✚ ❡✗▼✍ ☞✌✱ ☞✍ ✗ ☛✜✗☛ ▼ ☞✍✎ ☞ ☞✍ ❡ ✎ ☞✑✡ ✗✏
P❡✓✗✑✖✗✏ ✘✎✔✠❡❛ ✙✑✚❡✛❡✓✱ ✍✗✌ ✚✑✓✜ ✚✎✌ ☛✑☞ ✡❡✎✌✢✓❡✡❡☛☞✌ ✡✗▼✍☞ ✔❡ ✗☛✏✑✓✓❡✏☞✱ ✎☛✖ ♣✠✎✏❡✖
♣✢✔✠✗✌✍❡✖ ✢☛☞✗✠ ✎✣☞❡✓ ☞✍❡ ✚✑✓✜ ✑✣ ✤✡✗☞✓✗ ☞✍❡ ❡✠❡✡❡☛☞✌ ✚✗☞✍ ✌✗✡✗✠✎✓ ♣✓✑♣❡✓☞✗❡✌ ☞✑▼❡☞✍❡✓❛
✕❡☛✖❡✠❡❡✛✱ ☞✍❡ ✌✏✗❡☛☞✗✌☞ ✚✍✑ ✗✌ ▼❡☛❡✓✎✠✠✒ ❋✑✓ ❡✽✎✡♣✠❡✱ ✗✑✖✗☛❡ ✚✗☞✍ ✠✑✚❡✓ ✎☞✑✡✗✏ ✚❡✗▼✍☞
✏✓❡✖✗☞❡✖ ✚✗☞✍ ☞✍❡ ✖❡✛❡✠✑♣✡❡☛☞ ✑✣ ☞✍❡ ✕✑✖❡✓☛ ☞✍✎☛ ☞✍✎☞ ✑✣ ☞❡✠✠✢✓✗✢✡ t✾✓✑✢♣ ✿✥❀ ✚✎✌ ♣✠✎✏❡✖
P❡✓✗✑✖✗✏ ✘✎✔✠❡❛ ✗☛ ✾✓✑✢♣ ✿✥✥ ✎✠✑☛▼ ✚✗☞✍ ✣✠✢✑✓✗☛❡✱ ✏✍✠✑✓✗☛❡✱
✔✓✑✡✗☛❡ ✔❡✏✎✢✌❡ ✑✣ ✌✗✡✗✠✎✓✗☞✗❡✌ ✗☛ ♣✓✑♣❡✓☞✗❡✌
❲✍✗✠❡ ✤✑✔❡✓❡✗☛❡✓ ✗☛✗☞✗✎☞❡✖ ☞✍❡ ✌☞✢✖✒ ✑✣
t❋✗▼❛ ❁❛❂❀❛ ❃☞ ☞✍❡ ✌✎✡❡ ☞✗✡❡✱ ✜❡❡♣✗☛▼ ✍✗✌
♣❡✓✗✑✖✗✏ ✓❡✠✎☞✗✑☛✌✍✗♣✱ ✗☞ ✚✎✌ ✕❡☛✖❡✠❡❡✛ ✚✍✑
✚✎✌ ✓❡✌♣✑☛✌✗✔✠❡ ✣✑✓ ♣✢✔✠✗✌✍✗☛▼ ☞✍❡ P❡✓✗✑✖✗✏ ♣✓✗✡✎✓✒ ✎✗✡ ✑✣ ✎✓✓✎☛▼✗☛▼ ☞✍❡ ❡✠❡✡❡☛☞✌ ✑✣
▲✎✚ ✣✑✓ ☞✍❡ ✣✗✓✌☞ ☞✗✡❡❛ ✥☞ ✌☞✎☞❡✌ ✎✌ ✣✑✠✠✑✚✌ ✦ ✌✗✡✗✠✎✓ ♣✓✑♣❡✓☞✗❡✌ ✗☛ ☞✍❡ ✌✎✡❡ ▼✓✑✢♣✱ ✍❡
♣✓✑♣✑✌❡✖ ☞✍✎☞ ✌✑✡❡ ✑✣ ☞✍❡ ❡✠❡✡❡☛☞✌ ✚❡✓❡ ✌☞✗✠✠
❚✧★ ✩✪✫✩★✪✬✭★✮ ✫✯ ✬✧★ ★✰★✲★✳✬✮ ✴✪★ ✴ ✢☛✖✗✌✏✑✛❡✓❡✖ ✎☛✖✱ ☞✍❡✓❡✣✑✓❡✱ ✠❡✣☞ ✌❡✛❡✓✎✠ ▼✎♣✌
✩★✪✭✫✵✭✶ ✯✷✳✶✬✭✫✳ ✫✯ ✬✧★✭✪ ✴✬✫✲✭✶ ✗☛ ☞✍❡ ☞✎✔✠❡❛ ❋✑✓ ❡✽✎✡♣✠❡✱ ✔✑☞✍ ▼✎✠✠✗✢✡ ✎☛✖
✇★✭✸✧✬✮✹ ▼❡✓✡✎☛✗✢✡ ✚❡✓❡ ✢ ☛✜☛✑✚☛ ✎☞ ☞✍ ❡ ☞✗✡❡
✕❡☛✖❡✠❡❡✛ ♣✢✔✠✗✌✍❡✖ ✍✗✌ P❡✓✗✑✖✗✏ ✘✎✔✠❡❛ ✙❡ ✠❡✣☞
✕❡☛✖❡✠❡❡✛ ✎✓✓✎☛▼❡✖ ❡✠❡✡❡☛☞✌ ✗☛ ✍✑✓✗✺✑☛☞✎✠
☞✍❡ ▼✎♣ ✢☛✖❡✓ ✎✠✢✡✗☛✗✢✡ ✎☛✖ ✎ ▼✎♣ ✢☛✖❡✓
✓✑✚✌ ✎☛✖ ✛❡✓☞✗✏✎✠ ✏✑✠✢✡☛✌ ✑✣ ✎ ☞✎✔✠❡ ✗☛ ✑✓✖❡✓
✌✗✠✗✏✑☛✱ ✎☛✖ ✏✎✠✠❡✖ ☞✍❡✌❡ ❡✠❡✡❡☛☞✌ ❊❄❅❆
✑✣ ☞✍❡✗✓ ✗☛✏✓❡✎✌✗☛▼ ✎☞✑✡✗✏ ✚❡✗▼✍☞✌ ✗☛ ✌✢✏✍ ✎
❇❉●❍■❏■●❍ ✎☛✖ ❊❄❅❆❑■❉■◆❖❏◗ ✕❡☛✖❡✠❡❡✛
✚✎✒ ☞✍✎☞ ☞✍❡ ❡✠❡✡❡☛☞✌ ✚✗☞✍ ✌✗✡✗✠✎✓ ♣✓✑♣❡✓☞✗❡✌
✑✏✏✢♣✗❡✖ ☞✍❡ ✌✎✡❡ ✛❡✓☞✗✏✎✠ ✏✑✠✢✡☛ ✑✓ ▼✓✑✢♣❛ ♣✓❡✖✗✏☞❡✖ ☛✑☞ ✑☛✠✒ ☞✍❡ ❡✽✗✌☞❡☛✏❡ ✑✣ ▼✎✠✠✗✢✡ ✎☛✖
✕❡☛✖❡✠❡❡✛✻✌ ✌✒✌☞❡✡ ✑✣ ✏✠✎✌✌✗✣✒✗☛▼ ❡✠❡✡❡☛☞✌ ✚✎✌ ▼❡✓✡✎☛✗✢✡✱ ✔✢☞ ✎✠✌✑ ✖❡✌✏✓✗✔❡✖ ✌✑✡❡ ✑✣ ☞✍❡✗✓
✡✑✓❡ ❡✠✎✔✑✓✎☞❡ ☞✍✎☛ ☞✍✎☞ ✑✣ ▲✑☞✍✎✓ ✕❡✒❡✓✻✌❛ ▼❡☛❡✓✎✠ ♣✍✒✌✗✏✎✠ ♣✓✑♣❡✓☞✗❡✌❛ ✘✍❡✌❡ ❡✠❡✡❡☛☞✌
✙ ❡ ✣✢✠✠✒ ✓❡✏✑▼☛✗✺❡✖ ☞✍ ❡ ✌✗▼☛✗✣✗✏✎☛✏❡ ✑✣ ✚❡✓❡ ✖✗✌✏✑✛❡✓❡✖ ✠✎☞❡✓❛ ❘✑✡❡ ✑✣ ☞✍❡ ♣✓✑♣❡✓☞✗❡✌
♣❡✓✗✑✖✗✏✗☞✒ ✎☛✖ ✢✌❡✖ ✔✓✑✎✖❡✓ ✓✎☛▼❡ ✑✣ ♣✍✒✌✗✏✎✠ ♣✓❡✖✗✏☞❡✖ ✔✒ ✕❡☛✖❡✠❡❡✛ ✣✑✓ ☞✍❡✌❡ ❡✠❡✡❡☛☞✌ ✎☛✖
✎☛✖ ✏✍❡✡✗✏✎✠ ♣✓✑♣❡✓☞✗❡✌ ☞✑ ✏✠✎✌✌✗✣✒ ☞✍❡ ☞✍✑✌❡ ✣✑✢☛✖ ❡✽♣❡✓✗✡❡☛☞✎✠✠✒ ✎✓❡ ✠✗✌☞❡✖ ✗☛
❡✠❡✡❡☛☞✌❛ ✥☛ ♣✎✓☞✗✏✢✠✎✓✱ ✕❡☛✖❡✠❡❡✛ ✓❡✠✗❡✖ ✑☛ ✘✎✔✠❡ ❁❛❁❛
☞✍❡ ✌✗✡✗✠✎✓✗☞✗❡✌ ✗☛ ☞✍❡ ❡✡♣✗✓✗✏✎✠ ✣✑✓✡✢✠✎✌ ✎☛✖
✘✍❡ ✔✑✠✖☛❡✌✌ ✑✣ ✕❡☛✖❡✠❡❡✛✻✌ ❙✢✎☛☞✗☞✎☞✗✛❡
♣✓✑♣❡✓☞✗❡✌ ✑✣ ☞✍❡ ✏✑✡♣✑✢☛✖✌ ✣✑✓✡❡✖ ✔✒ ☞✍❡
❡✠❡✡❡☛☞✌❛ ✙❡ ✓❡✎✠✗✺❡✖ ☞✍✎☞ ✌✑✡❡ ✑✣ ☞✍❡ ❡✠❡✡❡☛☞✌ ♣✓❡✖✗✏☞✗✑☛✌ ✎☛✖ ☞✍❡✗✓ ❡✛❡☛☞✢✎✠ ✌✢✏✏❡✌✌ ✡✎✖❡
✖✗✖ ☛✑☞ ✣✗☞ ✗☛ ✚✗☞✍ ✍✗✌ ✌✏✍❡✡❡ ✑✣ ✏✠✎✌✌✗✣✗✏✎☞✗✑☛ ✍ ✗✡ ✎ ☛✖ ✍ ✗✌ P❡✓✗✑✖✗✏ ✘✎ ✔✠❡ ✣✎✡ ✑✢ ✌❛
✗✣ ☞✍❡ ✑✓✖❡✓ ✑✣ ✎☞✑✡✗✏ ✚❡✗▼✍☞ ✚✎✌ ✌☞✓✗✏☞✠✒ ✕❡☛✖❡✠❡❡✛✻✌ P❡✓✗✑✖✗✏ ✘✎✔✠❡ ♣✢✔✠✗✌✍❡✖ ✗☛ ❂❯❱❳
✣✑✠✠✑✚❡✖❛ ✙❡ ✗▼☛✑✓❡✖ ☞✍❡ ✑✓✖❡✓ ✑✣ ✎☞✑✡✗✏ ✗✌ ✌✍✑✚☛ ✗☛ ❋✗▼❛ ❁❛❂❛

➐❝➑❢❪ ➒➓➒ ❺❪❥♦❪❢❪❪➔→❧ ❨❩❪♦✐♠❫✐❬❥ ❧ r❬❩ ❫①❪ ❵❢❪❤❪❥❫❧ ❵❜❝❞❝❢❣❤✐❥✐❣❤ ♥❦ ❝❢❢✐❣❤q ❝❥♦
❵❜❝❞❧✐❢✐♠❬❥ ♥❦❪❩❤❝❥✐❣❤q

❨❩❬❭❪❩❫❴ ❵❜❝❞❝❢❣❤✐❥✐❣❤ ❦❝❢❢✐❣❤ ❵❜❝❞❧✐❢✐♠❬❥ ❦❪❩❤❝❥✐❣❤


♥❭❩❪♦✐♠❫❪♦q ♥r❬❣❥♦q ♥❭❩❪♦✐♠❫❪♦q ♥r❬❣❥♦q

s❫❬❤✐♠ ✉❪✐✈①❫ ②③ ④⑤ ④⑥ ④⑥⑦②

⑧❪❥❧✐❫❴ ⑨ ♥✈⑨♠❤⑩q ❶⑦❷ ❶⑦❷❸ ❶⑦❶ ❶⑦❹②

❺❪❢❫✐❥✈ ❭❬✐❥❫ ⑨❻ ❼❽❾ ⑥❷⑦④③ ❿➀➁➂ ➃⑥❹➃

➄❬❩❤❣❢❝ ❬r ❬➅✐♦❪ ➆➇➈➉ ➊➋➇➈➉ ➆➈➇ ➊➌➈➇

➄❬❩❤❣❢❝ ❬r ♠①❢❬❩✐♦❪ ➆➍➎➉ ➊➋➍➎➉ ➆➍➎➏ ➊➌➍➎➏

72 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✼


✎✑

✎ ✳✫

✮✴✳
✓ ✸✫


✕ ✭✫
P ✽
✣ ✱✴
✒ ✮
✏ ✹

✢ ✺
✜✑ ✮✫

✕ ✸
✗ ✷
✜ ✴✶
✎ ✭
✘ ✵✴
✎ ✳
✛ ✫
✎ ✲
✎ ✱✰
✚ ✯

✗ ✮✫
✙ ✫
✒ ✭

✘ ✫
✎ ✪

✕ ✩✧
✖ ★
✕ ✧
✔✑ ✦✥
✓ ❋
✒✑


P

73 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✼ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

❉✠✡☛☞✡ ✌✍✎✏✍✑✍✍✒ ✓✔✕ ✖✗☞✎ ✡✎ ✘✗✖✔✑✕✙✚ ✛✡✖✍☞✡✔ ✡✎ ✜✢✕✕✡✔✣ ✤✥☛✍☞ ✦✡✕


✥✔☛✦✍☞❢✕ ✏✍✔☛✦✚ ☛✦✍ ✥✔✠✡✑✧ ✠✗✒✍✏ ☛✗ ✛☛✣ ★✍☛✍☞✕✖✢☞✩✣ ✪✍ ☞✍✫✍✡✒✍✏ ✦✡✕
✌✔✕☛✍☞❢✕ ✏✍✩☞✍✍ ✡✎ ▼✦✍✠✡✕☛☞✧ ✡✎ ✬✭✮✯ ✔✎✏ ☛✦✍ ✏✗✫☛✗☞✔✑ ✏✍✩☞✍✍ ✡✎
✬✭✯✮✣ ✪✍ ☛✔✢✩✦☛ ✔☛ ☛✦✍ ✶✎✡✒✍☞✕✡☛✧ ✗✥ ✛☛✣★✍☛✍☞✕✖✢☞✩ ✓✦✍☞✍ ✦✍ ✓✔✕
✔❛❛✗✡✎☛✍✏ ★☞✗✥✍✕✕✗☞ ✗✥ ✰✍✎✍☞✔✑ ▼✦✍✠✡✕☛☞✧ ✡✎ ✬✭✯✱✣ ★☞✍✑✡✠✡✎✔☞✧ ✓✗☞✙
✥✗☞ ✦✡✕ ✩☞✍✔☛ ☛✍✲☛✖✗✗✙ ✳★☞✡✎✫✡❛✑✍✕ ✗✥ ▼✦✍✠✡✕☛☞✧✴ ✑✍✏ ✌✍✎✏✍✑✍✍✒ ☛✗
❛☞✗❛✗✕✍ ☛✦✍ P✵✷✸✹✺✸✻ ✽✾✿ ✔✎✏ ☛✗ ✫✗✎✕☛☞✢✫☛ ✦✡✕ P✵✷✸✹✺✸✻ ❀✾❁❂✵ ✗✥
✍✑✍✠✍✎☛✕✣ ✤☛ ☛✦✔☛ ☛✡✠✍✚ ☛✦✍ ✕☛☞✢✫☛✢☞✍ ✗✥ ✔☛✗✠ ✓✔✕ ✢✎✙✎✗✓✎ ✔✎✏
✌✍✎✏✍✑✍✍✒❢✕ ✡✏✍✔ ☛✗ ✫✗✎✕✡✏✍☞ ☛✦✔☛ ☛✦✍ ❛☞✗❛✍☞☛✡✍✕ ✗✥ ☛✦✍ ✍✑✍✠✍✎☛✕
✓✍☞✍ ✡✎ ✕✗✠✍✓✔✧ ☞✍✑✔☛✍✏ ☛✗ ☛✦✍✡☞ ✔☛✗✠✡✫ ✠✔✕✕✍✕ ✓✔✕ ✔ ✒✍☞✧ ■❏❑▲◆❑ ❖◗❘❙❚◗❑❯❱
✡✠✔✩✡✎✔☛✡✒✍ ✗✎✍✣ ✘✗ ❛✑✔✫✍ ✫✍☞☛✔✡✎ ✍✑✍✠✍✎☛✕ ✡✎☛✗ ☛✦✍ ✫✗☞☞✍✫☛ ✩☞✗✢❛ ✥☞✗✠ ❲❳❙❩❳❬❳❳◗
☛✦✍ ❛✗✡✎☛ ✗✥ ✒✡✍✓ ✗✥ ☛✦✍✡☞ ✫✦✍✠✡✫✔✑ ❛☞✗❛✍☞☛✡✍✕✚ ✌✍✎✏✍✑✍✍✒ ☞✍✒✍☞✕✍✏ ☛✦✍ ❭❪❫❴❵❣❪❤✐❥❦
✗☞✏✍☞ ✗✥ ✕✗✠✍ ❛✔✡☞✕ ✗✥ ✍✑✍✠✍✎☛✕ ✔✎✏ ✔✕✕✍☞☛✍✏ ☛✦✔☛ ☛✦✍✡☞ ✔☛✗✠✡✫ ✠✔✕✕✍✕
✓✍☞✍ ✡✎✫✗☞☞✍✫☛✣ ✌✍✎✏✍✑✍✍✒ ✔✑✕✗ ✦✔✏ ☛✦✍ ✥✗☞✍✕✡✩✦☛ ☛✗ ✑✍✔✒✍ ✩✔❛✕ ✡✎ ☛✦✍ ★✍☞✡✗✏✡✫ ✘✔✖✑✍ ✥✗☞
✍✑✍✠✍✎☛✕ ✢✎✙✎✗✓✎ ✔☛ ☛✦✔☛ ☛✡✠✍ ✔✎✏ ❛☞✍✏✡✫☛ ☛✦✍✡☞ ❛☞✗❛✍☞☛✡✍✕ ✥☞✗✠ ☛✦✍ ☛☞✍✎✏✕ ☛✦✔☛ ✦✍ ✗✖✕✍☞✒✍✏
✔✠✗✎✩ ☛✦✍ ❛☞✗❛✍☞☛✡✍✕ ✗✥ ☞✍✑✔☛✍✏ ✍✑✍✠✍✎☛✕✣ ✌✍✎✏✍✑✍✍✒❢✕ ❛☞✍✏✡✫☛✡✗✎✕ ✓✍☞✍ ❛☞✗✒✍✏ ☛✗ ✖✍
✔✕☛✗✎✡✕✦✡✎✩✑✧ ✫✗☞☞✍✫☛ ✓✦✍✎ ☛✦✍✕✍ ✍✑✍✠✍✎☛✕ ✓✍☞✍ ✏✡✕✫✗✒✍☞✍✏ ✑✔☛✍☞✣
✌✍✎✏✍✑✍✍✒❢✕ ★✍☞✡✗✏✡✫ ❃✔✓ ✕❛✢☞☞✍✏ ✕✍✒✍☞✔✑ ✔☞✍✔✕ ✗✥ ☞✍✕✍✔☞✫✦ ✏✢☞✡✎✩ ☛✦✍ ✕✢✖✕✍❄✢✍✎☛
✏✍✫✔✏✍✕✣ ✘✦✍ ✏✡✕✫✗✒✍☞✧ ✗✥ ☛✦✍ ✥✡☞✕☛ ☛✓✗ ✎✗✖✑✍ ✩✔✕✍✕ ✦✍✑✡✢✠ ✔✎✏ ✔☞✩✗✎ ✡✎ ✬✭❞❅ ✕✢✩✩✍✕☛✍✏
☛✦✍ ❛✗✕✕✡✖✡✑✡☛✧ ☛✦✔☛ ☛✦✍☞✍ ✠✢✕☛ ✖✍ ✗☛✦✍☞ ✕✡✠✡✑✔☞ ✍✑✍✠✍✎☛✕ ☛✗ ✥✡✑✑ ✔✎ ✍✎☛✡☞✍ ✥✔✠✡✑✧✣ ✘✦✡✕ ✡✏✍✔
✑✍✏ ✜✔✠✕✔✧ ☛✗ ✦✡✕ ✕✢✫✫✍✕✕✥✢✑ ✕✍✔☞✫✦ ✥✗☞ ✙☞✧❛☛✗✎ ✔✎✏ ✲✍✎✗✎✣ ❝✗☞✙ ✗✎ ☛✦✍ ☞✔✏✡✗✔✫☛✡✒✍ ✏✍✫✔✧
✕✍☞✡✍✕ ✥✗☞ ✢☞✔✎✡✢✠ ✔✎✏ ☛✦✗☞✡✢✠ ✡✎ ☛✦✍ ✍✔☞✑✧ ✧✍✔☞✕ ✗✥ ☛✓✍✎☛✡✍☛✦ ✫✍✎☛✢☞✧ ✓✔✕ ✔✑✕✗ ✩✢✡✏✍✏ ✖✧
☛✦✍ ★✍☞✡✗✏✡✫ ✘✔✖✑✍✣
✌✍✎✏✍✑✍✍✒ ✓✔✕ ✔ ✒✍☞✕✔☛✡✑✍ ✩✍✎✡✢✕✣ ✪✍ ✓✗☞✙✍✏ ✗✎ ✠✔✎✧ ❛☞✗✖✑✍✠✕ ✫✗✎✎✍✫☛✍✏ ✓✡☛✦
✜✢✕✕✡✔❢✕ ✎✔☛✢☞✔✑ ☞✍✕✗✢☞✫✍✕✣ ✪✍ ✡✎✒✍✎☛✍✏ ✔✎ ✔✫✫✢☞✔☛✍ ✖✔☞✗✠✍☛✍☞✣ ❆✎ ✬✭❞❅✚ ✦✍ ☞✍✕✡✩✎✍✏ ✥☞✗✠
☛✦✍ ★☞✗✥✍✕✕✗☞✕✦✡❛✣ ✪✍ ✓✔✕ ✔❛❛✗✡✎☛✍✏ ✔✕ ☛✦✍ ❉✡☞✍✫☛✗☞ ✗✥ ☛✦✍ ❡✢☞✍✔✢ ✗✥ ❝✍✡✩✦☛✕ ✔✎✏ ✌✍✔✕✢☞✍✕✣
✪✍ ✫✗✎☛✡✎✢✍✏ ☛✗ ✫✔☞☞✧ ✗✢☛ ✡✠❛✗☞☛✔✎☛ ☞✍✕✍✔☞✫✦ ✓✗☞✙ ✡✎ ✠✔✎✧ ✔☞✍✔✕ ✢✎☛✡✑ ✦✡✕ ✏✍✔☛✦ ✡✎ ✬❞❅✱✣
❨✗✢ ✓✡✑✑ ✎✗☛✡✫✍ ✥☞✗✠ ☛✦✍ ✠✗✏✍☞✎ ★✍☞✡✗✏ ✘✔✖✑✍ ❇❊✡✩✣ ❋✣●❍ ☛✦✔☛ ✌✍✎✏✍✑✍✍✒❢✕ ✎✔✠✍ ✦✔✕
✖✍✍✎ ✡✠✠✗☞☛✔✑✡❜✍✏ ✖✧ ✎✔✠✡✎✩ ☛✦✍ ✍✑✍✠✍✎☛ ✓✡☛✦ ✔☛✗✠✡✫ ✎✢✠✖✍☞ ✬❅✬✚ ✔✕ ✌✍✎✏✍✑✍✒✡✢✠✣ ✘✦✡✕
✎✔✠✍ ✓✔✕ ❛☞✗❛✗✕✍✏ ✖✧ ✤✠✍☞✡✫✔✎ ✕✫✡✍✎☛✡✕☛ ✰✑✍✎✎ ✘✣ ✛✍✔✖✗☞✩✚ ☛✦✍ ✏✡✕✫✗✒✍☞✍☞ ✗✥ ☛✦✡✕ ✍✑✍✠✍✎☛✚
✳✡✎ ☞✍✫✗✩✎✡☛✡✗✎ ✗✥ ☛✦✍ ❛✡✗✎✍✍☞✡✎✩ ☞✗✑✍ ✗✥ ☛✦✍ ✩☞✍✔☛ ✜✢✕✕✡✔✎ ▼✦✍✠✡✕☛ ✓✦✗ ✓✔✕ ☛✦✍ ✥✡☞✕☛ ☛✗ ✢✕✍
☛✦✍ ❛✍☞✡✗✏✡✫ ✕✧✕☛✍✠ ✗✥ ✍✑✍✠✍✎☛✕ ☛✗ ❛☞✍✏✡✫☛ ☛✦✍ ✫✦✍✠✡✫✔✑ ❛☞✗❛✍☞☛✡✍✕ ✗✥ ✢✎✏✡✕✫✗✒✍☞✍✏ ✍✑✍✠✍✎☛✕✚
✔ ❛☞✡✎✫✡❛✑✍ ✓✦✡✫✦ ✦✔✕ ✖✍✍✎ ☛✦✍ ✙✍✧ ☛✗ ☛✦✍ ✏✡✕✫✗✒✍☞✧ ✗✥ ✎✍✔☞✑✧ ✔✑✑ ☛✦✍ ☛☞✔✎✕✢☞✔✎✡✢✠ ✍✑✍✠✍✎☛✕✴✣

74 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✼

✸✳✸ ▼✎✏✑✒✓ ✔✑✒✕✎✏✕✖ ✗✘✙ ✘✓✏ ✚✛✑ ❻✣✢❡★❞✣✤ ❁❞★✢✤ ❞❁ ❹❡★✩❞✫✩✿ ❴✧✦✯❡ ✬✧✰❡
✔✒✑P✑✓✚ ✜✎✒▼ ✎✜ ✚✛✑ ✔✑✒✕✎✏✕✖ ✦❡❡✪ ✫❡✰✩✤❡✫ ❁★❞✢ ✥✩✢❡ ✥❞ ✥✩✢❡❂ ❼❞✢❡ ❁❞★✢✤
✚✘❆✗✑ ❡✢✱✬✧✤✩✤❡ ✿✬❡✢✩✿✧✯ ★❡✧✿✥✩❞✪✤ ✧✪✫ ✰✧✯❡✪✿❡✾
❲❡ ✢✣✤✥ ✦❡✧★ ✩✪ ✢✩✪✫ ✥✬✧✥ ✭✬❡✪ ✮❡✪✫❡✯❡❡✰ ✭✬ ❡★❡✧✤ ❞ ✥✬ ❡★✤ ✤✥★❡ ✤✤ ✥✬ ❡ ❡✯ ❡✿ ✥★❞ ✪✩ ✿
✫❡✰❡✯❞✱❡✫ ✬✩✤ ✔✲✴✵✶✷✵✹ ✚✺✻✽✲✾ ✿✬❡✢✩✤✥✤ ❀✪❡✭ ✿❞✪❁✩♥✣★✧✥✩❞✪ ❞❁ ❡✯❡✢❡✪✥✤❂ ♦ ✢❞✫❡★✪ ✰❡★✤✩❞✪✾
✪❞✥✬✩✪♥ ✧✦❞✣✥ ✥✬❡ ✩✪✥❡★✪✧✯ ✤✥★✣✿✥✣★❡ ❞❁ ✧✥❞✢❂ ✥✬❡ ✤❞❛✿✧✯✯❡✫ ❽✽✶❨❾ ❿✶✴➀➂ ❞❁ ✥✬❡ ✔✲✴✵✶✷✵✹ ✚✺✻✽✲
❍❞✭❡✰❡★✾ ✥✬❡ ✦❡♥✩✪✪✩✪♥ ❞❁ ✥✬❡ ❃❄t❅ ✿❡✪✥✣★❇ ❞❁ ✥✬❡ ❡✯❡✢❡✪✥✤ ❚➁✩♥❂ ●❂❃❱✾ ✩✤ ✥✬❡ ✢❞✤✥ ✿❞✪✰❡✪✩❡✪✥
✭✩✥✪❡✤✤❡✫ ✱★❞❁❞✣✪✫ ✫❡✰❡✯❞✱✢❡✪✥✤ ✩✪ ✥✬❡❞★✩❡✤ ✧✪✫ ✭✩✫❡✯❇ ✣✤❡✫❂ ❴✬❡ ✬❞★✩❸❞✪✥✧✯ ★❞✭✤ ❚✭✬✩✿✬
✧✦❞✣✥ ✤✣✦❛✧✥❞✢✩✿ ✱✧★✥✩✿✯❡✤❂ ❉✪ ❊❋❊●✾ ✥✬❡ ✮❡✪✫❡✯❡❡✰ ✿✧✯✯❡✫ ❪✲✴✵✲❪❱ ✧★❡ ✿✧✯✯❡✫ ➃✲✴✵✶✷❪ ✧✪✫
■✪♥✯✩✤✬ ✱✬❇✤✩✿✩✤✥✾ ❍❡✪★❇ ✮❞✤❡✯❡❇ ❞✦✤❡★✰❡✫ ✥✬❡ ✰❡★✥✩✿✧✯ ✿❞✯✣✢✪✤✾ ❾✴✶➄➃❪❂ ■✯❡✢❡✪✥✤ ✬✧✰✩✪♥
★❡♥✣✯✧★✩✥✩❡✤ ✩✪ ✥✬❡ ✿✬✧★✧✿✥❡★✩✤✥✩✿ ❳ r❏❑ ▲◆❖◗❘r❏ ✤✩✢✩✯✧★ ❞✣✥❡★ ❡✯❡✿✥★❞✪✩✿ ✿❞✪❁✩♥✣★✧✥✩❞✪✤ ✩✪ ✥✬❡✩★
❞❁ ✥✬❡ ❡✯❡✢❡✪✥✤❂ ♦ ✱✯❞✥ ❞❁ ❙ ❚✭✬❡★❡ ❯ ✩✤ ✧✥❞✢✤ ✧★❡ ✧★★✧✪♥❡✫ ✩✪ ✰❡★✥✩✿✧✯ ✿❞✯✣✢✪✤✾
❁★❡❢✣❡✪✿❇ ❞❁ ❳❛★✧❇✤ ❡✢✩✥✥❡✫❱ ✧♥✧✩✪✤✥ ✧✥❞✢✩✿ ★❡❁❡★★❡✫ ✥❞ ✧✤ ❾✴✶➄➃❪ ❞★ ❿✺➀✵✽✵✲❪❂ ♦✿✿❞★✫✩✪♥
✪✣✢✦❡★ ❚❩ ❱ ♥✧✰❡ ✧ ✤✥★✧✩♥✬✥ ✯✩✪❡ ✧✪✫ ✪❞✥ ✥✬❡ ✥❞ ✥✬❡ ★❡✿❞✢✢❡✪✫✧✥✩❞✪ ❞❁ ❉✪✥❡★✪✧✥✩❞✪✧✯ ➅✪✩❞✪
❞❁ ❹✣★❡ ✧✪✫ ♦✱✱✯✩❡✫ ⑨✬❡✢✩✤✥★❇ ❚❉➅❹♦⑨❱✾ ✥✬❡
✱✯❞✥ ❞❁ ❙ ✈▲ ✧✥❞✢✩✿ ✢✧✤✤❂ ❍❡ ✥✬❡★❡✦❇ ✤✬❞✭❡✫
♥★❞✣✱✤ ✧★❡ ✪✣✢✦❡★❡✫ ❁★❞✢ ❊ ✥❞ ❊➆ ★❡✱✯✧✿✩✪♥
✥✬✧✥ ✥✬❡ ✧✥❞✢✩✿ ✪✣✢✦❡★ ✩✤ ✧ ✢❞★❡ ❁✣✪✫✧✢❡✪✥✧✯ ✥✬❡ ❞✯✫❡★ ✪❞✥✧✥✩❞✪ ❞❁ ♥★❞✣✱✤ ❉♦ ➇ ➈❉❉♦✾ ➈❉❉❉✾ ❉➉
✱★❞✱❡★✥❇ ❞❁ ✧✪ ❡✯❡✢❡✪✥ ✥✬✧✪ ✩✥✤ ✧✥❞✢✩✿ ✢✧✤✤❂ ➇ ➈❉❉➉ ✧✪✫ ❄❂
▼✲❨✷✲✽✲✲❬❭❪ ✔✲✴✵✶✷✵✹ ✗✺❫ ✭✧✤✾ ✥✬❡★❡❁❞★❡✾ ❴✬❡★❡ ✧★❡ ✧✯✥❞♥❡✥✬❡★ ✤❡✰❡✪ ✱❡★✩❞✫✤❂ ❴✬❡
✧✿✿❞★✫✩✪♥✯❇ ✢❞✫✩❁✩❡✫❂ ❴✬✩✤ ✩✤ ❀✪❞✭✪ ✧✤ ✥✬❡ ✱❡★✩❞✫ ✪✣✢✦❡★ ✿❞★★❡✤✱❞✪✫✤ ✥❞ ✥✬❡ ✬✩♥✬❡✤✥
▼✶✷✲✴❨ ✔✲✴✵✶✷✵✹ ✗✺❫ ✧✪✫ ✿✧✪ ✦❡ ✤✥✧✥❡✫ ✧✤ ❵ ✱★✩✪✿✩✱✧✯ ❢✣✧✪✥✣✢ ✪✣✢✦❡★ ❚➊❱ ❞❁ ✥✬❡ ❡✯❡✢❡✪✥✤
❜❝❣ ❤❝✐❥❦❧♠♣ ♠qs ❧❝❣✉❦❧♠♣ ❤✇①❤❣✇②❦❣❥ ✩✪ ✥✬❡ ✱❡★✩❞✫❂ ❴✬❡ ❁✩★✤✥ ✱❡★✩❞✫ ✿❞✪✥✧✩✪✤ ❃
①③ ②❝❣ ❣♣❣✉❣q②❥ ♠✇❣ ❤❣✇❦①s❦❧ ③④q❧②❦①q❥ ❡✯❡✢❡✪✥✤❂ ❴✬❡ ✤✣✦✤❡❢✣❡✪✥ ✱❡★✩❞✫✤ ✿❞✪✤✩✤✥✤ ❞❁
①③ ②❝❣❦✇ ♠②①✉❦❧ q④✉⑤❣✇❥⑥ ➆✾ ➆✾ ❊➆✾ ❊➆ ✧✪✫ ●❃ ❡✯❡✢❡✪✥✤✾ ★❡✤✱❡✿✥✩✰❡✯❇❂ ❴✬❡
✤❡✰❡✪✥✬ ✱❡★✩❞✫ ✩✤ ✩✪✿❞✢✱✯❡✥❡ ✧✪✫ ✯✩❀❡ ✥✬❡ ✤✩➋✥✬
❴✬❡ ✔✲✴✵✶✷✵✹ ✗✺❫ ★❡✰❡✧✯❡✫ ✩✢✱❞★✥✧✪✥
✱❡★✩❞✫ ✭❞✣✯✫ ✬✧✰❡ ✧ ✥✬❡❞★❡✥✩✿✧✯ ✢✧➋✩✢✣✢ ❚❞✪
✧✪✧✯❞♥✩❡✤ ✧✢❞✪♥ ✥✬❡ ❋⑦ ✪✧✥✣★✧✯✯❇ ❞✿✿✣★★✩✪♥
✥✬❡ ✦✧✤✩✤ ❞❁ ❢✣✧✪✥✣✢ ✪✣✢✦❡★✤❱ ❞❁ ●❃ ❡✯❡✢❡✪✥✤❂
❡✯❡✢❡✪✥✤ ❚✪❡✱✥✣✪✩✣✢ ✧✪✫ ✱✯✣✥❞✪✩✣✢ ✯✩❀❡
✧✿✥✩✪✩✣✢ ✧✪✫ ✱★❞✥❞✧✿✥✩✪✩✣✢ ✧★❡ ✧✯✤❞ ❁❞✣✪✫ ✩✪ ❉✪ ✥✬✩✤ ❁❞★✢ ❞❁ ✥✬❡ ❹❡★✩❞✫✩✿ ❴✧✦✯❡✾ ❊⑦ ❡✯❡✢❡✪✥✤
✱✩✥✿✬ ✦✯❡✪✫❡ ⑧ ✧✪ ❞★❡ ❞❁ ✣★✧✪✩✣✢❱❂ ❉✥ ✤✥✩✢✣✯✧✥❡✫ ❞❁ ✦❞✥✬ ✤✩➋✥✬ ✧✪✫ ✤❡✰❡✪✥✬ ✱❡★✩❞✫✤ ❚✯✧✪✥✬✧✪❞✩✫✤
★❡✪❡✭❡✫ ✩✪✥❡★❡✤✥ ✩✪ ❉✪❞★♥✧✪✩✿ ⑨✬❡✢✩✤✥★❇ ✧✪✫ ✧✪✫ ✧✿✥✩✪❞✩✫✤✾ ★❡✤✱❡✿✥✩✰❡✯❇❱ ✧★❡ ✱✯✧✿❡✫ ✩✪
✬✧✤ ✿✧★★✩❡✫ ✩✪✥❞ ✥✬❡ ✱★❡✤❡✪✥ ✭✩✥✬ ✥✬❡ ✿★❡✧✥✩❞✪ ✤❡✱✧★✧✥❡ ✱✧✪❡✯✤ ✧✥ ✥✬❡ ✦❞✥✥❞✢➌❂
❞❁ ✧★✥✩❁✩✿✩✧✯✯❇ ✱★❞✫✣✿❡✫ ✤✬❞★✥❛✯✩✰❡✫ ❡✯❡✢❡✪✥✤❂ ✸✳➍ ✓✎▼✑✓✖✗✘✚➎✒✑ ✎✜ ✑✗✑▼✑✓✚P ✙✕✚✛
⑩❞✣ ✢✧❇ ★❡✿✧✯✯ ✥✬✧✥ ✥✬❡ ✧✥❞✢✩✿ ✪✣✢✦❡★ ✩✤ ✘✚✎▼✕✖ ✓➎▼❆✑✒P ➏ ➐➑➑
❡❢✣✧✯ ✥❞ ✥✬❡ ✪✣✿✯❡✧★ ✿✬✧★♥❡ ❚❶❷❖❷✾ ✪✣✢✦❡★ ❞❁
✱★❞✥❞✪✤❱ ❞★ ✥✬❡ ✪✣✢✦❡★ ❞❁ ❡✯❡✿✥★❞✪✤ ✩✪ ✧ ✪❡✣✥★✧✯ ❴✬❡ ✪✧✢✩✪♥ ❞❁ ✥✬❡ ✪❡✭ ❡✯❡✢❡✪✥✤ ✬✧✫ ✦❡❡✪
✧✥❞✢❂ ❉✥ ✩✤ ✥✬❡✪ ❡✧✤❇ ✥❞ ✰✩✤✣✧✯✩❸❡ ✥✬❡ ✤✩♥✪✩❁✩✿✧✪✿❡ ✥★✧✫✩✥✩❞✪✧✯✯❇ ✥✬❡ ✱★✩✰✩✯❡♥❡ ❞❁ ✥✬❡ ✫✩✤✿❞✰❡★❡★ ❚❞★
❞ ❁ ❢✣✧ ✪✥ ✣✢ ✪✣✢✦ ❡★✤ ✧✪✫ ❡✯ ❡✿✥ ★❞ ✪✩ ✿ ✫✩✤✿❞✰❡★❡★✤❱ ✧✪✫ ✥✬❡ ✤✣♥♥❡✤✥❡✫ ✪✧✢❡ ✭✧✤
✿❞✪❁✩♥✣★✧✥✩❞✪✤ ✩✪ ✱❡★✩❞✫✩✿✩✥❇ ❞❁ ❡✯❡✢❡✪✥✤❂ ❉✪ ★✧✥✩❁✩❡✫ ✦❇ ✥✬❡ ❉➅❹♦⑨❂ ❉✪ ★❡✿❡✪✥ ❇❡✧★✤ ✥✬✩✤ ✬✧✤
❁✧✿✥✾ ✩✥ ✩✤ ✪❞✭ ★❡✿❞♥✪✩❸❡✫ ✥✬✧✥ ✥✬❡ ❹❡★✩❞✫✩✿ ❺✧✭ ✯❡✫ ✥❞ ✤❞✢❡ ✿❞✪✥★❞✰❡★✤❇❂ ❴✬❡ ✪❡✭ ❡✯❡✢❡✪✥✤ ✭✩✥✬
✩✤ ❡✤✤❡✪✥✩✧✯✯❇ ✥✬❡ ✿❞✪✤❡❢✣❡✪✿❡ ❞❁ ✥✬❡ ✱❡★✩❞✫✩✿ ✰❡★❇ ✬✩♥✬ ✧✥❞✢✩✿ ✪✣✢✦❡★✤ ✧★❡ ✤❞ ✣✪✤✥✧✦✯❡ ✥✬✧✥
✰✧★✩✧✥✩❞✪ ✩✪ ❡✯❡✿✥★❞✪✩✿ ✿❞✪❁✩♥✣★✧✥✩❞✪✤✾ ✭✬✩✿✬ ❞✪✯❇ ✢✩✪✣✥❡ ❢✣✧✪✥✩✥✩❡✤✾ ✤❞✢❡✥✩✢❡✤ ❞✪✯❇ ✧ ❁❡✭
✩✪✫❡❡✫ ✫❡✥❡★✢✩✪❡ ✥✬❡ ✱✬❇✤✩✿✧✯ ✧✪✫ ✿✬❡✢✩✿✧✯ ✧✥❞✢✤ ❞❁ ✥✬❡✢ ✧★❡ ❞✦✥✧✩✪❡✫❂ ❴✬❡✩★ ✤❇✪✥✬❡✤✩✤
✱★❞✱❡★✥✩❡✤ ❞❁ ❡✯❡✢❡✪✥✤ ✧✪✫ ✥✬❡✩★ ✿❞✢✱❞✣✪✫✤❂ ✧✪✫ ✿✬✧★✧✿✥❡★✩✤✧✥✩❞✪✾ ✥✬❡★❡❁❞★❡✾ ★❡❢✣✩★❡ ✬✩♥✬✯❇

➒ ➓➔→➣➣ ↔↕ ➙→➛➜➝➞➟➠➡ ➢➝➞➤ ➥➣ ➦➧→ ➨➥➩➩➔→ ➝➫ ➦➧→ ➭➯➲➳ ➵→➣➦➸➞➺ ➡➦➛➞➦➥➣➟ ➢➥➦➧ ➦➧→ ➩➥➡➵➝➻→➞➺ ➝➫ ➼➔➸➦➝➣➥➸➨ ➥➣ ➽➾➚➯➪ ➫➝➔➔➝➢→➩ ➜➺
➦➧➝➡→ ➝➫ ➛➔➔ ➦➧→ ➦➞➛➣➡➸➞➛➣➥➸➨ →➔→➨→➣➦➡ ➫➞➝➨ ➾➚ ➦➝ ➽➯➭ ➔→➩ ➦➝ ➞→➵➝➣➫➥➟➸➞➛➦➥➝➣ ➝➫ ➦➧→ ➼→➞➥➝➩➥➵ ➦➛➜➔→ ➼➔➛➵➥➣➟ ➦➧→ ➛➵➦➥➣➝➥➩➡
➜→➔➝➢ ➦➧→ ➔➛➣➦➧➛➣➝➥➩➡↕ ➶➣ ➽➾➹➽➪ ➙→➛➜➝➞➟ ➢➛➡ ➛➢➛➞➩→➩ ➦➧→ ➘➴➷➬➮ ➱✃❐❒➬ ➥➣ ➵➧→➨➥➡➦➞➺ ➫➝➞ ➧➥➡ ➢➝➞➤↕ ❮➔→➨→➣➦ ➽➯❰ ➧➛➡ ➜→→➣
➣➛➨→➩ ➙→➛➜➝➞➟➥➸➨ Ï➙➟Ð ➥➣ ➧➥➡ ➧➝➣➝➸➞↕

75 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✼ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

✒ ✱ ✒
✖✔ ✍✑
✧ ✰
✍ ✗ ✵
✖✔ ✮✯ ✙

✜✔ ✭ ✜
✥ ✫


✩ ✮✴✮
✎ ✲r
✧ ✖
✒✍ ✕✔ ✴✮
✏ ✕✔ ✮✳✮
✙ ✘ ✮
✎ ✲
✜ ✦ ✳
✥✒ ✖ ✰✮
✚ ✮
✖ ✎ ✲r
✢ ✜
✓ ✙✒ ✰✮
✧ ✍ ✑
✎ ✚✚ ✍
✘✚ ✜ ✖
✓ ✓
✍✔ ✘✎ ✖
✜ ✕✚
✘✒ ✫ ✥
✖ ✩✪ ✏
✕✔ ✩ ✘✎✒
✕✔ ✙ ✖
✘ ✖✒ ✢
✦ ✖ ✓
✢ ✧
✔✥ ✓ ✎
✎ ✧ ✙✣
✖ ✎ ✍
✓ ✖✒ ✖
✖✣ ✕✔
✤ ✜
✖ ✥ ✥✖
✕✔ ★ ✚
✑ ✧
✍✒ ✣✜
✍ ★
✖✣ ✏ ✖✒
✢ ✖ ✎
✜ ✕ ✘✍✔
✛ ✛
✘✚ ❡ ✜✔
✙ ✥ ✍
✍✘ ✎ ✎
✒ ✍✘ ✘✥
✖ ✔ ✕
✗ ✜✒ ✛
✖ ✧ ❡
✕✔ ✏✘ ✥
✑ ✎
✑ ✎ ✘✍✔
✍ ✍ ❡
✚ ✜ ✥✔
✓✒ ✙ ✎
✍✑ ✚✘ ✎ ✖
✎ ✖ ✓
✏ ✍✒ ✓ ✣✖
✎ ✔ ✓ ✖
✍ ✚ ✍✚
▲ ✖✣ ✖
✖ ✖✒ ✕✔
✌☛


✡✠

76 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈ ✁✂✂✄☎✄❈✁✆✄✝✞ ✝☎ ✟ ✟✠✟✞✆✂ ✁✞✡ ☛✟☞✄✝✡✄❈✄✆✌ ✄✞ ☛☞✝☛✟☞✆✄✟✂ ✼✼

s✍✎✏✑s✒✑✓✔✒✕✖ ✓✍s✒✗✘ ✕✙✚✑✎✛✕✜✒ ✔✜✖ ✗✔✢✍✣✔✒✍✣✘✤ ✥✏✑✓✏ ✛✔✦✕ ✚✎ ✒✏✕ ✔✒✍✛✑✓ ✜✚✛✢✕✣ ✔✜✖ ➄✑✚✛➅
❙✚✓✏ ✥✍✣✦ ✑s ✓✔✣✣✑✕✖ ✍✚✒ ✥✑✒✏ ✓✍✛✎✕✒✑✒✑✧✕ s✎✑✣✑✒ ✑s ✔✖✖✕✖ ✔✒ ✒✏✕ ✕✜✖✤ ✯✏✕ ♣✱✲✬✳ ✜✔✛✕s ✩✍✣
✍✜✗✘ ✑✜ s✍✛✕ ✗✔✢✍✣✔✒✍✣✑✕s ✑✜ ✒✏✕ ✥✍✣✗✖✤ ✕✗✕✛✕✜✒s ✥✑✒✏ ➆ ✔✢✍✧✕ ❞✭✭ ✔✣✕ s✏✍✥✜ ✑✜
❙✓✑✕✜✒✑s✒s★ ✢✕✩✍✣✕ ✓✍✗✗✕✓✒✑✜✪ ✒✏✕ ✣✕✗✑✔✢✗✕ ✖✔✒✔ ✍✜ ✯✔✢✗✕ ✷✤➇✤
✒✏✕ ✜✕✥ ✕✗✕✛✕✜✒★ ✔✒ ✒✑✛✕s ✪✕✒ ✒✕✛✎✒✕✖ ✒✍ ✓✗✔✑✛
❷✾❂❃✿ ❸❹➃ ◆✹✸✾✸✻✹❻ ❋✹❊ ■❄❅❆❇ ◆✹✺✿❻✽❃✾✸❉❊✿
✩✍✣ ✑✒s ✖✑s✓✍✧✕✣✘✤ ❢✍✣ ✕✫✔✛✎✗✕★ ✢✍✒✏ ✬✛✕✣✑✓✔✜
✹❋ ❼❃✿✺✿❻✸❽
✔✜✖ ❙✍✧✑✕✒ s✓✑✕✜✒✑s✒s ✓✗✔✑✛✕✖ ✓✣✕✖✑✒ ✩✍✣
✖✑s✓✍✧✕✣✑✜✪ ✕✗✕✛✕✜✒ ❞✭✮✤ ✯✏✕ ✬✛✕✣✑✓✔✜s ➈✻➉✻✸ ◆✾✺✿ ❆❂❂❊✿➀✻✾✸✻✹❻
✜✔✛✕✖ ✑✒ ♥✚✒✏✕✣✩✍✣✖✑✚✛ ✥✏✕✣✕✔s ❙✍✧✑✕✒s ❍ ❏❑▲ ❏
✜✔✛✕✖ ✑✒ ✰✚✣✓✏✔✒✍✧ ✑✚✛✤ ✯✍ ✔✧ ✍✑✖ s✚✓✏ ● ▼❏ ▼
✎ ✣✍✢✗✕ ✛s ★ ✒✏✕ ♣✱ ✲✬✳ ✏✔s ✛✔✖✕ ❲ ❳❑ ❳
✣✕✓✍✛✛✕✜✖✔✒✑✍✜ ✒✏✔✒ ✚✜✒✑✗ ✔ ✜✕✥ ✕✗✕✛✕✜✒rs ❬ ❭❪❑ ❭
✖✑s✓✍✧✕✣✘ ✑s ✎✣✍✧✕✖★ ✔✜✖ ✑✒s ✜✔✛✕ ✑s ✍✩✩✑✓✑✔✗✗✘ ❜ ❝▼❴❚ ❝
✣✕✓✍✪✜✑✴✕✖★ ✔ s✘s✒✕✛✔✒✑✓ ✜✍✛✕✜✓✗✔✒✚✣✕ ✢✕ ✐ ❥❘❏❭ ❥
✖✕✣✑✧✕✖ ✖✑✣✕✓✒✗✘ ✩✣✍✛ ✒✏✕ ✔✒✍✛✑✓ ✜✚✛✢✕✣ ✍✩ ✒✏✕ ❧ ❣❘♠ ❣
✕✗✕✛✕✜✒ ✚s✑✜✪ ✒✏✕ ✜✚✛✕✣✑✓✔✗ ✣✍✍✒s ✩✍✣ ✭ ✔✜✖ t ✉❘❥❭ ✉
✜✚✛✢✕✣s ❞✵✶✤ ✯✏✕s✕ ✔✣✕ s✏✍✥✜ ✑✜ ✯✔✢✗✕ ✷✤✮✤ ✇ ❩❛❭ ❩
✯✏✕ ✣✍✍✒s ✔✣✕ ✎✚✒ ✒✍✪✕✒✏✕✣ ✑✜ ✍✣✖✕✣ ✍✩ ✖✑✪✑✒s ② ❘❏❏ ❘

❷✾❂❃✿ ❸❹❺ ◆✹✺✿❻✽❃✾✸❉❊✿ ✹❋ ❼❃✿✺✿❻✸❽ ❾✻✸❿ ❆✸✹✺✻✽ ◆❉✺❂✿❊ ❆❂✹➀✿ ➁➂➂

❆✸✹✺✻✽ ◆✾✺✿ ❀❁✺❂✹❃ ■❄❅❆❇ ■❄❅❆❇


◆❉✺❂✿❊ ❖❋❋✻✽✻✾❃ ◆✾✺✿ ❀❁✺❂✹❃
●❍● ❯❏❏❑▲▼❏❑▼P ❯❏▼ ◗❘❏❚❘▲❘❱❑▼P ◗❚
●❍❲ ❯❏❏❑▲❳❑▼P ❯❏❳ ❨❩❳❘▲❑▼P ❨❩
●❍❬ ❯❏❏❑▲❭❪❑▼P ❯❏❭ ❫❴❵❪❘❏❛❑▼P ❫❪
●❍❜ ❯❏❏❑▲❝▼❴❚❑▼P ❯❏❝ ❡▼❭❣❘❪❤❩❪❚❑▼P ❡❤
●❍✐ ❯❏❏❑▲❥❘❏❭❑▼P ❯❏❥ ❦▼❳❏❑▼P ❦❳
●❍❧ ❯❏❏❑▲❣❘♠❑▼P ❯❏❣ ♦❘❴❳❩❪q❑▼P ♦q
●❍t ❯❏❏❑▲✉❘❥❭❑▼P ❯❏✉ ✈❩❣❪❑▼P ✈❣
●❍✇ ❯❏❏❑▲❩❛❭❑▼P ❯❏❩ ①❴✉✉❏❑▼P ①✉
●❍② ❯❏❏❑▲❘❏❏❑▼P ❯❏❘ ◗❘❑❭❏❘❪❑▼P ◗❭
●●❍ ❯❏❏❏❑▲▲❑▼P ❯▼❏ ❦❴❪P✉❭❴❚❭❑▼P ❦✉
●●● ❯❏▼❏▼❏❏❑▼P ❯▼▼ ❡❩❏❭q❘❏❑▼P③ ❡q③
●●❲ ❯❏▼❏❳❑▼P ❯▼❳ ③ ③
●●❬ ❯❏▼❏❭❪❑▼P ❯▼❭ ④
●●❜ ❯❏▼❏❝▼❴❚❑▼P ❯▼❝ ③ ③
●●✐ ❯❏▼❏❥❘❏❭❑▼P ❯▼❥ ④
●●❧ ❯❏▼❏❣❘♠❑▼P ❯▼❣ ③ ③
●●t ❯❏▼❏✉❘❥❭❑▼P ❯▼✉ ④
●●✇ ❯❏▼❏❩❛❭❑▼P ❯▼❩ ④

③ ⑤❤❤❑❛❑❴▲ ⑥❯⑦⑧⑨ ❏❴P❘ ⑩❘❭ ❭❩ ❳❘ ❴❏❏❩▼❏❛❘❚ ④ ❶▲❘P❘❏❭✉ ⑩❘❭ ❭❩ ❳❘ ❚❑✉❛❩❱❘❪❘❚

77 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✼ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

❚✠✡☛ ☞ ✌✠✍ ✎ ✍✏ ✍✑✍✒✍✎ ✌ ✓✔✕☛ ✌ ✖ ✍✌☛ ✗ ✚✍ ✕✍✗✣✔✑✙ ☛✍✍✎ ✌✠✗✌ ✌✠✍ ✎✡✒✚✍✕ ✘✓ ✍✑✍✒✍✎✌☛ ✔✎
✌✍✒t✘✕✗✕✙ ✎✗✒✍☞ ✏✔✌✠ ☛✙✒✚✘✑ ✛✘✎☛✔☛✌✔✎✖ ✘✓ ✍✗✛✠ t✍✕✔✘✣ ✔☛ ✌✏✔✛✍ ✌✠✍ ✎✡✒✚✍✕ ✘✓ ✗✌✘✒✔✛
✌✠✕✍✍ ✑✍✌✌✍✕☛✜ ✢✗✌✍✕ t✍✕✒✗✎✍✎✌ ✎✗✒✍ ✗✎✣ ✳✲✴✿✾♦✵❯ ✗s✗✔✑✗✚✑✍ ✔✎ ✌✠✍ ✍✎✍✕✖✙ ✑✍s✍✑ ✌✠✗✌ ✔☛
☛ ✙✒✚✘✑ ✗✕✍ ✖ ✔s ✍✎ ✚✙ ✗ s ✘✌ ✍ ✘✓ ✤✥ ✦✧★ ✚✍✔✎✖ ✓✔✑✑✍✣✜ ❚✠✍ ✓✔✕☛✌ t✍✕✔✘✣ ♣❘ ⑤ ✪✩ ☛✌✗✕✌☛ ✏✔✌✠
✕✍t✕✍☛✍✎✌✗✌✔s✍☛ ✓✕✘✒ ✍✗✛✠ ✛✘✡✎✌✕✙✜ ❚✠✍ ✌✠✍ ✓✔✑✑✔✎✖ ✘✓ ✌✠✍ ✑✘✏✍☛✌ ✑✍s✍✑ ♣✪❳✩ ✗✎✣ ✌✠✍✕✍✓✘✕✍
t✍✕✒✗✎✍✎✌ ✎✗✒✍ ✒✔✖✠✌ ✕✍✓✑✍✛✌ ✌✠✍ ✛✘✡✎✌✕✙ ♣✘✕ ✠✗☛ ✌✏✘ ✍✑✍✒✍✎✌☛ ⑥ ✠✙✣✕✘✖✍✎ ♣✑❳⑦✩ ✗✎✣ ✠✍✑✔✡✒
☛✌✗✌✍ ✘✓ ✌✠✍ ✛✘✡✎✌✕✙✩ ✔✎ ✏✠✔✛✠ ✌✠✍ ✍✑✍✒✍✎✌ ✏✗☛ ♣✑❳⑧✩ ✏✠✍✎ ✌✠✍ ✓✔✕☛✌ ☛✠✍✑✑ ♣⑨✩ ✔☛ ✛✘✒t✑✍✌✍✣✜ ❚✠✍
✣✔☛✛✘s✍✕✍✣☞ ✘✕ t✗✙ ✌✕✔✚✡✌✍ ✌✘ ✗ ✎✘✌✗✚✑✍ ☛✛✔✍✎✌✔☛✌✜ ☛✍✛✘✎✣ t✍✕✔✘✣ ♣❘ ⑤ ✫✩ ☛✌✗✕✌☛ ✏✔✌✠ ✑✔✌✠✔✡✒ ✗✎✣
✧☛ ✘✓ ✎✘✏☞ ✍✑✍✒✍✎✌☛ ✏✔✌✠ ✗✌✘✒✔✛ ✎✡✒✚✍✕☛ ✡t ✌✠✍ ✌✠✔✕✣ ✍✑✍✛✌✕✘✎ ✍✎✌✍✕☛ ✌✠✍ ✫❳ ✘✕✚✔✌✗✑✜ ❚✠✍ ✎✍④✌
✌✘ ✪✪✫☞ ✪✪✬ ✗✎✣ ✪✪✭ ✠✗s✍ ✚✍✍✎ ✣✔☛✛✘s✍✕✍✣✜ ✍✑✍✒✍✎✌☞ ✚✍✕✙✑✑✔✡✒ ✠✗☛ ✓✘✡✕ ✍✑✍✛✌✕✘✎☛ ✗✎✣ ✠✗☛
⑩ ⑩
❊✑✍✒✍✎✌☛ ✏✔✌✠ ✗✌✘✒✔✛ ✎✡✒✚✍✕☛ ✪✪✮☞ ✪✪✯☞ ✪✪✰ ✌✠✍ ✍✑✍✛✌✕✘✎✔✛ ✛✘✎✓✔✖✡✕✗✌✔✘✎ ✪❳ ✫❳ ✜ ❶✌✗✕✌✔✎✖
✗✎✣ ✪✪❛ ✗✕✍ ✎✘✌ ✙✍✌ ✱✎✘✏✎✜ ✓✕✘✒ ✌✠✍ ✎✍④✌ ✍✑✍✒✍✎✌ ✚✘✕✘✎☞ ✌✠✍ ✫❩ ✘✕✚✔✌✗✑☛
✗✕✍ ✓✔✑✑✍✣ ✏✔✌✠ ✍✑✍✛✌✕✘✎☛ ✏✠✍✎ ✌✠✍ ❷ ☛✠✍✑✑ ✔☛
P✲✳✴✵✶✷ ✸✹✺ ⑩ ❸
✛✘✒t✑✍✌✍✣ ✗✌ ✎✍✘✎ ♣✫❳ ✫❩ ✩✜ ❚✠✡☛ ✌✠✍✕✍ ✗✕✍
❲✠✗✌ ✏✘✡✑✣ ✚✍ ✌✠✍ ✤✥✦✧★ ✎✗✒✍ ✗✎✣ ❛ ✍✑✍✒✍✎✌☛ ✔✎ ✌✠✍ ☛✍✛✘✎✣ t✍✕✔✘✣✜ ❚✠✍ ✌✠✔✕✣
☛✙✒✚✘✑ ✓✘✕ ✌✠✍ ✍✑✍✒✍✎✌ ✏✔✌✠ ✗✌✘✒✔✛ t✍✕✔✘✣ ♣❘ ⑤ ✮✩ ✚✍✖✔✎☛ ✗✌ ☛✘✣✔✡✒☞ ✗✎✣ ✌✠✍ ✗✣✣✍✣
✎✡✒✚✍✕ ✪✫♥✻ ✍✑✍✛✌✕✘✎ ✍✎✌✍✕☛ ✗ ✮❳ ✘✕✚✔✌✗✑✜ ❶✡✛✛✍☛☛✔s✍ ✓✔✑✑✔✎✖
✘✓ ✮❳ ✗✎✣ ✮❩ ✘✕✚✔✌✗✑☛ ✖✔s✍☛ ✕✔☛✍ ✌✘ ✌✠✍ ✌✠✔✕✣
❙✳✵✽✾✿✳❀ t✍✕✔✘✣ ✘✓ ❛ ✍✑✍✒✍✎✌☛ ✓✕✘✒ ☛✘✣✔✡✒ ✌✘ ✗✕✖✘✎✜ ❚✠✍
❋✕✘✒ ❚✗✚✑✍ ✮✜✬☞ ✌✠✍ ✕✘✘✌☛ ✓✘✕ ✪☞ ✫ ✗✎✣ ♥ ✓✘✡✕✌✠ t✍✕✔✘✣ ♣❘ ⑤ ✬✩ ☛✌✗✕✌☛ ✗✌ t✘✌✗☛☛✔✡✒☞ ✗✎✣
✗✕✍ ✡✎☞ ✚✔ ✗✎✣ ✎✔✑☞ ✕✍☛t✍✛✌✔s✍✑✙✜ ❁✍✎✛✍☞ ✌✠✍ ✌✠✍ ✗✣✣✍✣ ✍✑✍✛✌✕✘✎☛ ✓✔✑✑ ✡t ✌✠✍ ✬❳ ✘✕✚✔✌✗✑✜ ❹✘✏
☛✙✒✚✘✑ ✗✎✣ ✌✠✍ ✎✗✒✍ ✕✍☛t✍✛✌✔s✍✑✙ ✗✕✍ ✥✚✎ ✙✘✡ ✒✗✙ ✎✘✌✍ ✌✠✗✌ ✚✍✓✘✕✍ ✌✠✍ ✬❩ ✘✕✚✔✌✗✑ ✔☛ ✓✔✑✑✍✣☞
✗✎✣ ✡✎✚✔✎✔✑✔✡✒✜ ✓✔✑✑✔✎✖ ✡t ✘✓ ✮❬ ✘✕✚✔✌✗✑☛ ✚✍✛✘✒✍☛ ✍✎✍✕✖✍✌✔✛✗✑✑✙
✓✗s✘✡✕✗✚✑✍ ✗✎✣ ✏✍ ✛✘✒✍ ✗✛✕✘☛☛ ✌✠✍ ☛✘ ✛✗✑✑✍✣
✮❬ ✾✲♦❀❯✿✾✿✳❀ ❯✶✲✿✶❯ ✘✓ ✍✑✍✒✍✎✌☛✜ ❚✠✔☛ ☛✌✗✕✌☛
✸✹❂ ❃❄❃❅❆❇❉●❍❅ ❅❉●■❍❏❑❇▲❆❍❉●❙ ❉■
✓✕✘✒ ☛✛✗✎✣✔✡✒ ♣❺ ⑤ ✫✪✩ ✏✠✔✛✠ ✠✗☛ ✌✠✍ ✍✑✍✛✌✕✘✎✔✛
❃❄❃ ▼❃●❆❙ ▲●◆ ❆ ❖❃ P ❃❇ ❍ ❉◆ ❍ ❅ ❻ ⑩
✛✘✎✓✔✖✡✕✗✌✔✘✎ ✮❬ ✬❳ ✜ ❚✠✍ ✮❬ ✘✕✚✔✌✗✑☛ ✗✕✍ ✓✔✑✑✍✣
❆▲◗❄❃
✗✌ ❼✔✎✛ ♣❺⑤✮♥✩ ✏✔✌✠ ✍✑✍✛✌✕✘✎✔✛ ✛✘✎✓✔✖✡✕✗✌✔✘✎
✤✎ ✌✠✍ t✕✍✛✍✣✔✎✖ ✡✎✔✌ ✏✍ ✠✗s✍ ✑✍✗✕✎✌ ✌✠✗✌ ✗✎ ❻❽ ⑩
✮❬ ✬❳ ✜ ❚✠✍ ✓✘✡✕✌✠ t✍✕✔✘✣ ✍✎✣☛ ✗✌ ✱✕✙t✌✘✎
✍✑✍✛✌✕✘✎ ✔✎ ✗✎ ✗✌✘✒ ✔☛ ✛✠✗✕✗✛✌✍✕✔☛✍✣ ✚✙ ✗ ☛✍✌ ✘✓ ✏✔✌✠ ✌✠✍ ✓✔✑✑✔✎✖ ✡t ✘✓ ✌✠✍ ✬❩ ✘✕✚✔✌✗✑☛✜ ✧✑✌✘✖✍✌✠✍✕
✓✘✡✕ ❢✡✗✎✌✡✒ ✎✡✒✚✍✕☛☞ ✗✎✣ ✌✠✍ t✕✔✎✛✔t✗✑ ✏✍ ✠✗s✍ ✪❛ ✍✑✍✒✍✎✌☛ ✔✎ ✌✠✔☛ ✓✘✡✕✌✠ t✍✕✔✘✣✜ ❚✠✍
❢✡✗✎✌✡✒ ✎✡✒✚✍✕ ♣❘ ✩ ✣✍✓✔✎✍☛ ✌✠✍ ✒✗✔✎ ✍✎✍✕✖✙ ✓✔✓✌✠ t✍✕✔✘✣ ♣❘ ⑤ ✯✩ ✚✍✖✔✎✎✔✎✖ ✏✔✌✠ ✕✡✚✔✣✔✡✒ ✔☛
✑✍s✍✑ ✱✎✘✏✎ ✗☛ ❯❱✶✵✵✜ ❲✍ ✠✗s✍ ✗✑☛✘ ☛✌✡✣✔✍✣ ☛✔✒✔✑✗✕ ✌✘ ✌✠✍ ✓✘✡✕✌✠ t✍✕✔✘✣ ✗✎✣ ✛✘✎✌✗✔✎☛ ✌✠✍
✗✚✘✡✌ ✌✠✍ ✓✔✑✑✔✎✖ ✘✓ ✍✑✍✛✌✕✘✎☛ ✔✎✌✘ ✣✔✓✓✍✕✍✎✌ ✬❬ ✾✲♦❀❯✿✾✿✳❀ ❯✶✲✿✶❯ ☛✌✗✕✌✔✎✖ ✗✌ ✙✌✌✕✔✡✒
☛✡✚☛✠✍✑✑☛☞ ✗✑☛✘ ✕✍✓✍✕✕✍✣ ✌✘ ✗☛ ✳✲✴✿✾♦✵❯ ♣❳❨ ❩❨ ❬❨ ♣❺ ⑤ ✮❾✩✜ ❚✠✔☛ t✍✕✔✘✣ ✍✎✣☛ ✗✌ ④✍✎✘✎ ✏✔✌✠ ✌✠✍
❭ ✩ ✔✎ ✗✎ ✗✌✘✒✜ ❚✠✍ ✣✔☛✌✕✔✚✡✌✔✘✎ ✘✓ ✍✑✍✛✌✕✘✎☛ ✔✎✌✘ ✓✔✑✑✔✎✖ ✡t ✘✓ ✌✠✍ ✯❩ ✘✕✚✔✌✗✑☛✜ ❚✠✍ ☛✔④✌✠ t✍✕✔✘✣
✘✕✚✔✌✗✑☛ ✘✓ ✗✎ ✗✌✘✒ ✔☛ ✛✗✑✑✍✣ ✔✌☛ ✶✵✶❡✾✲✳❀✿❡ ♣❘ ⑤ ✭✩ ✛✘✎✌✗✔✎☛ ✮✫ ✍✑✍✒✍✎✌☛ ✗✎✣ ☛✡✛✛✍☛☛✔s✍
❡✳❀❝✿❪✽✲♦✾✿✳❀✜ ✧✎ ✍✑✍✒✍✎✌❫☛ ✑✘✛✗✌✔✘✎ ✔✎ ✌✠✍ ✍✑✍✛✌✕✘✎☛ ✍✎✌✍✕ ✭❳☞ ✬❭☞ ✯❬ ✗✎✣ ✭❩ ✘✕✚✔✌✗✑☛☞ ✔✎
✦✍✕✔✘✣✔✛ ❚✗✚✑✍ ✕✍✓✑✍✛✌☛ ✌✠✍ ❢✡✗✎✌✡✒ ✎✡✒✚✍✕☛ ✌✠✍ ✘✕✣✍✕ ⑥ ✓✔✑✑✔✎✖ ✡t ✘✓ ✌✠✍ ✬❭ ✘✕✚✔✌✗✑☛ ✚✍✖✔✎☛
✘✓ ✌✠✍ ✑✗☛✌ ✘✕✚✔✌✗✑ ✓✔✑✑✍✣✜ ✤✎ ✌✠✔☛ ☛✍✛✌✔✘✎ ✏✍ ✏✔✑✑ ✏✔✌✠ ✛✍✕✔✡✒ ♣❺ ⑤ ✯❛✩ ✗✎✣ ✍✎✣☛ ✗✌ ✑✡✌✍✌✔✡✒
✘✚☛✍✕s✍ ✗ ✣✔✕✍✛✌ ✛✘✎✎✍✛✌✔✘✎ ✚✍✌✏✍✍✎ ✌✠✍ ♣❺ ⑤ ✰✪✩ ✌✘ ✖✔s✍ ✌✠✍ ✬❭❿✿❀❀✶✲ ✾✲♦❀❯✿✾✿✳❀ ❯✶✲✿✶❯
✍✑✍✛✌✕✘✎✔✛ ✛✘✎✓✔✖✡✕✗✌✔✘✎☛ ✘✓ ✌✠✍ ✍✑✍✒✍✎✌☛ ✗✎✣ ✏✠✔✛✠ ✔☛ ✛✗✑✑✍✣ ✌✠✍ ✵♦❀✾❱♦❀✳✿➀ ❯✶✲✿✶❯✜ ❚✠✍
✌✠✍ ✑✘✎✖ ✓✘✕✒ ✘✓ ✌✠✍ ✦✍✕✔✘✣✔✛ ❚✗✚✑✍✜ ☛✍s✍✎✌✠ t✍✕✔✘✣ ♣❘ ⑤ ✰✩ ✔☛ ☛✔✒✔✑✗✕ ✌✘ ✌✠✍ ☛✔④✌✠
t✍✕✔✘✣ ✏✔✌✠ ✌✠✍ ☛✡✛✛✍☛☛✔s✍ ✓✔✑✑✔✎✖ ✡t ✘✓ ✌✠✍ ✰❳☞
❴❵❜ ❞❣❤✐❥❦❧♠q✐ r❧♠✉q✈✇❦❵❥q❧♠① q♠ ②❤❦q❧③①
✯❭☞ ✭❬ ✗✎✣ ✰❩ ✘✕✚✔✌✗✑☛ ✗✎✣ ✔✎✛✑✡✣✍☛ ✒✘☛✌ ✘✓
❚✠✍ t✍✕✔✘✣ ✔✎✣✔✛✗✌✍☛ ✌✠✍ s✗✑✡✍ ✘✓ ❘ ✓✘✕ ✌✠✍ ✌✠✍ ✒✗✎❿✒✗✣✍ ✕✗✣✔✘✗✛✌✔s✍ ✍✑✍✒✍✎✌☛✜ ❚✠✔☛
✘✡✌✍✕✒✘☛✌ ✘✕ s✗✑✍✎✛✍ ☛✠✍✑✑✜ ✤✎ ✘✌✠✍✕ ✏✘✕✣☛☞ t✍✕✔✘✣ ✏✔✑✑ ✍✎✣ ✗✌ ✌✠✍ ✍✑✍✒✍✎✌ ✏✔✌✠ ✗✌✘✒✔✛
☛✡✛✛✍☛☛✔s✍ t✍✕✔✘✣ ✔✎ ✌✠✍ ✦✍✕✔✘✣✔✛ ❚✗✚✑✍ ✔☛ ✎✡✒✚✍✕ ✪✪❛ ✏✠✔✛✠ ✏✘✡✑✣ ✚✍✑✘✎✖ ✌✘ ✌✠✍ ✎✘✚✑✍
✗☛☛✘✛✔✗✌✍✣ ✏✔✌✠ ✌✠✍ ✓✔✑✑✔✎✖ ✘✓ ✌✠✍ ✎✍④✌ ✠✔✖✠✍✕ ✖✗☛ ✓✗✒✔✑✙✜ ❋✔✑✑✔✎✖ ✡t ✘✓ ✌✠✍ ✯❭ ✘✕✚✔✌✗✑☛ ✗✓✌✍✕
t✕✔✎✛✔t✗✑ ✍✎✍✕✖✙ ✑✍s✍✑ ♣❘ ⑤ ✪☞ ❘ ⑤ ✫☞ ✍✌✛✜✩✜ ✤✌ ✛✗✎ ✗✛✌✔✎✔✡✒ ♣❺ ⑤ ❛❾✩ ✖✔s✍☛ ✌✠✍ ✯❭❿✿❀❀✶✲ ✾✲♦❀❯✿✾✿✳❀

78 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✼

s✎✏✑✎s ✥✒✓✔✒ ✕✖ ✗✘✙ ❛✚✛✑✜✢✑✣ s✎✏✑✎s✳ ✤✘✙ ✦❢✲ ✗✘✙✓✬✙✗✯✭✕✪ ✩✓♠✒✧✕ ✗✯✓✒ ✩✓✬ ✗✘✙ ♣✙✬✯✓✧✯✭
✕✒✧ ★❢✲✑✜✜✎✏ ✛✏❛✜s✑✛✑✢✜ s✎✏✑✎s ✓✩ ✙✪✙✫✙✒✗✖ ✕✬✙ ✭✪✕✖✖✯✩✯✭✕✗✯✓✒✳ ✤✘✙ ✙✪✙✫✙✒✗✖ ✯✒ ✕ ✴✙✬✗✯✭✕✪ ✭✓✪♠✫✒
♣✪✕✭✙✧ ✖✙♣✕✬✕✗✙✪✮ ✯✒ ✗✘✙ ✰✙✬✯✓✧✯✭ ✤✕✱✪✙ ✗✓ ✓✩ ✗✘✙ ✰✙✬✯✓✧✯✭ ✤✕✱✪✙ ✭✓✒✖✗✯✗♠✗✙ ✕ ✵✬✓♠♣ ✓✬
✫✕✯✒✗✕✯✒ ✯✗✖ ✖✗✬♠✭✗♠✬✙ ✕✒✧ ✗✓ ♣✬✙✖✙✬✴✙ ✗✘✙ ✩✕✫✯✪✮ ✕✒✧ ✙●✘✯✱✯✗ ✖✯✫✯✪✕✬ ✭✘✙✫✯✭✕✪ ✱✙✘✕✴✯✓♠✬✳
♣✬✯✒✭✯♣✪✙ ✓✩ ✭✪✕✖✖✯✩✯✭✕✗✯✓✒ ✱✮ ✥✙✙♣✯✒✵ ✙✪✙✫✙✒✗✖ ✤✘✯✖ ✖✯✫✯✪✕✬✯✗✮ ✕✬✯✖✙✖ ✱✙✭✕♠✖✙ ✗✘✙✖✙ ✙✪✙✫✙✒✗✖
✔✯✗✘ ✖✯✫✯✪✕✬ ♣✬✓♣✙✬✗✯✙✖ ✯✒ ✕ ✖✯✒✵✪✙ ✭✓✪♠✫✒✳ ✘✕✴✙ ✗✘✙ ✖✕✫✙ ✒♠✫✱✙✬ ✕✒✧ ✖✕✫✙ ✧✯✖✗✬✯✱♠✗✯✓✒
✓✩ ✙✪✙✭✗✬✓✒✖ ✯✒ ✗✘✙✯✬ ✓♠✗✙✬✫✓✖✗ ✓✬✱✯✗✕✪✖✳ ❲✙ ✭✕✒
P✏✢✶✷✎✸ ✹✺✻ ✭✪✕✖✖✯✩✮ ✗✘✙ ✙✪✙✫✙✒✗✖ ✯✒✗✓ ✩✓♠✬ ✱✪✓✭✥✖ ➝➞➟✳❃
❍✓✔ ✔✓♠✪✧ ✮✓♠ ✽♠✖✗✯✩✮ ✗✘✙ ♣✬✙✖✙✒✭✙ ✓✩ ✾✿ ❱➠✶✷✢✚➡➢ ◗➠✶✷✢✚➡➢ ➤➠✶✷✢✚➡ ✕✒✧ ❴➠✶✷✢✚➡
✙✪✙✫✙✒✗✖ ✯✒ ✗✘✙ ★t❀ ♣✙✬✯✓✧ ✓✩ ✗✘✙ ✰✙✬✯✓✧✯✭ ✧✙♣✙✒✧✯✒✵ ✓✒ ✗✘✙ ✗✮♣✙ ✓✩ ✕✗✓✫✯✭ ✓✬✱✯✗✕✪✖ ✗✘✕✗
✤✕✱✪✙❚ ✕✬✙ ✱✙✯✒✵ ✩✯✪✪✙✧ ✔✯✗✘ ✙✪✙✭✗✬✓✒✖✳ ✤✘✯✖ ✯✖ ✯✪✪♠✖✗✬✕✗✙✧
❙✢✷❁✛✑✢✜ ✯✒ ❣✯✵✳ ❆✳❆✳ ❲✙ ✒✓✗✯✭✙ ✗✔✓ ✙●✭✙♣✗✯✓✒✖ ✗✓ ✗✘✯✖
✭✕✗✙✵✓✬✯✖✕✗✯✓✒✳ ➥✗✬✯✭✗✪✮❃ ✘✙✪✯♠✫ ✱✙✪✓✒✵✖ ✗✓ ✗✘✙
❲✘✙✒ ♥ ❂ ★❃ ❧ ❂ ❄❃ ✾❃ ❅❃ ❆✳ ✤✘✙ ✓✬✧✙✬ ✯✒
✔✘✯✭✘ ✗✘✙ ✙✒✙✬✵✮ ✓✩ ✗✘✙ ✕✴✕✯✪✕✱✪✙ ✓✬✱✯✗✕✪✖ ❇✲✱✪✓✭✥ ✱♠✗ ✯✗✖ ♣✓✖✯✗✯✓✒✯✒✵ ✯✒ ✗✘✙ ❉✲✱✪✓✭✥ ✕✪✓✒✵
✦❞❃ ★❇ ✕✒✧ ★❉ ✯✒✭✬✙✕✖✙✖ ✯✖ ★❇ ❊ ✦❞ ❊ ★❉✳ ✔✯✗✘ ✓✗✘✙✬ ✵✬✓♠♣ ✾✿ ✙✪✙✫✙✒✗✖ ✯✖ ✽♠✖✗✯✩✯✙✧
✤✘✙ ✗✓✗✕✪ ✒♠✫✱✙✬ ✓✩ ✓✬✱✯✗✕✪✖ ✕✴✕✯✪✕✱✪✙ ✕✬✙ ✱✙✭✕♠✖✙ ✯✗ ✘✕✖ ✕ ✭✓✫♣✪✙✗✙✪✮ ✩✯✪✪✙✧ ✴✕✪✙✒✭✙ ✖✘✙✪✪
❋✳ ✤✘✙ ✫✕●✯✫♠✫ ✒♠✫✱✙✬ ✓✩ ✙✪✙✭✗✬✓✒✖ ✗✘✕✗ ✐✾❇ ➦❥ ✕✒✧ ✕✖ ✕ ✬✙✖♠✪✗❃ ✙●✘✯✱✯✗✖ ♣✬✓♣✙✬✗✯✙✖
✭✕✒ ✱✙ ✕✭✭✓✫✫✓✧✕✗✙✧ ✯✖ ✾✿❝ ✕✒✧ ✗✘✙✬✙✩✓✬✙ ✭✘✕✬✕✭✗✙✬✯✖✗✯✭ ✓✩ ✓✗✘✙✬ ✒✓✱✪✙ ✵✕✖✙✖✳ ✤✘✙ ✓✗✘✙✬
✾✿ ✙✪✙✫✙✒✗✖ ✕✬✙ ✗✘✙✬✙ ✯✒ ✗✘✙ ★t❀ ♣✙✬✯✓✧✳ ✙●✭✙♣✗✯✓✒ ✯✖ ✘✮✧✬✓✵✙✒✳ ➧✗ ✘✕✖ ✕ ✪✓✒✙ ❇✲✙✪✙✭✗✬✓✒
✕✒✧ ✘✙✒✭✙ ✭✕✒ ✱✙ ♣✪✕✭✙✧ ✯✒ ✵✬✓♠♣ ✾ ✐✕✪✥✕✪✯
■❏❑ ▲▼◆❖◗❘❯❱❳ ❨❩❳❬❭▼◆❪❯❬ ❫◆❪❴❯❵❖▼❜❭❯◆❪❱ ✫✙✗✕✪✖❥✳ ➧✗ ✭✕✒ ✕✪✖✓ ✵✕✯✒ ✕✒ ✙✪✙✭✗✬✓✒ ✗✓ ✕✭✘✯✙✴✙
❡✪✙✫✙✒✗✖ ✯✒ ✗✘✙ ✖✕✫✙ ✴✙✬✗✯✭✕✪ ✭✓✪♠✫✒ ✓✬ ✵✬✓♠♣ ✕ ✒✓✱✪✙ ✵✕✖ ✕✬✬✕✒✵✙✫✙✒✗ ✕✒✧ ✘✙✒✭✙ ✯✗ ✭✕✒
✘✕✴ ✙ ✖✯✫ ✯✪✕ ✬ ✴✕✪ ✙✒✭ ✙ ✖✘ ✙✪✪ ✙✪ ✙✭ ✗ ✬✓✒ ✯✭ ✱✙✘✕✴✙ ✖✯✫✯✪✕✬ ✗✓ ✕ ✵✬✓♠♣ ✾➨ ✐✘✕✪✓✵✙✒ ✩✕✫✯✪✮❥
✭✓✒✩✯✵♠✬✕✗✯✓✒✖❃ ✗✘✙ ✖✕✫✙ ✒♠✫✱✙✬ ✓✩ ✙✪✙✭✗✬✓✒✖ ✙✪✙✫✙✒✗✖✳ ➩✙✭✕♠✖✙ ✯✗ ✯✖ ✕ ✖♣✙✭✯✕✪ ✭✕✖✙❃ ✔✙ ✖✘✕✪✪
✯✒ ✗✘✙ ✓♠✗✙✬ ✓✬✱✯✗✕✪✖❃ ✕✒✧ ✖✯✫✯✪✕✬ ♣✬✓♣✙✬✗✯✙✖✳ ♣✪✕✭✙ ✘✮✧✬✓✵✙✒ ✖✙♣✕✬✕✗✙✪✮ ✕✗ ✗✘✙ ✗✓♣ ✓✩ ✗✘✙
❣✓✬ ✙●✕✫♣✪✙❃ ✗✘✙ ❤✬✓♠♣ ✾ ✙✪✙✫✙✒✗✖ ✐✕✪✥✕✪✯ ✰✙✬✯✓✧✯✭ ✤✕✱✪✙ ✕✖ ✖✘✓✔✒ ✯✒ ❣✯✵✳ ❆✳❅ ✕✒✧

✫✙✗✕✪✖❥ ✕✪✪ ✘✕✴✙ ♥❇ ✴✕✪✙✒✭✙ ✖✘✙✪✪ ✙✪✙✭✗✬✓✒✯✭ ❣✯✵✳ ❆✳❆✳ ❲✙ ✔✯✪✪ ✱✬✯✙✩✪✮ ✧✯✖✭♠✖✖ ✗✘✙ ✖✕✪✯✙✒✗
✭✓✒✩✯✵♠✬✕✗✯✓✒ ✕✖ ✖✘✓✔✒ ✱✙✪✓✔✳ ✩✙✕✗♠✬✙✖ ✓✩ ✗✘✙ ✩✓♠✬ ✗✮♣✙✖ ✓✩ ✙✪✙✫✙✒✗✖ ✫✕✬✥✙✧ ✯✒

♦qr✉✈✇ ①②✉③④⑤ ⑥⑦✉③r⑧ ⑨⑧④✇q⑤r①✈✇ ✇r①⑩✈❶②⑤❷q✈r①

❸ ❹❺ ❻❼❽❾❼❿ ➀r⑤➁ ➂➃➄➅❾❼❿


❻❻ ➆➇ ❻❼❽❾❼❽❾➈➉❸❼❿ ➀r⑤➁ ➂➆➄➅❸❼❿
❻➊ ➋ ❻❼❽❾❼❽❾➈➉❸❼❽❸➈➉➌❼❿ ➀r⑤➁ ➂➍➎➅➌❼❿
❸➏ ➐➑ ❻❼❽❾❼❽❾➈➉❸❼❽❸➈➉ ❸➒❿➓➌❼❽➌➈➉➔❼❿ ➀r⑤➁ ➂➋➎➅➔❼❿
➔➔ →➣ ❻❼❽❾❼❽❾➈➉ ❸❼❽❸➈➉ ❸➒❿➓➌❼❽➌➈➉➌➒❿➓➔❼❽➔➈➉↔❼❿ ➀r⑤➁ ➂↕➄➅↔❼❿
➙➏ ➛➎ ➂➐➜➅➏❼❿

✤✘♠✖ ✯✗ ✭✕✒ ✱✙ ✖✙✙✒ ✗✘✕✗ ✗✘✙ ♣✬✓♣✙✬✗✯✙✖ ✓✩ ✗✘✙ ✰✙✬✯✓✧✯✭ ✤✕✱✪✙✳ ❒✓✬✙ ✕✱✓♠✗ ✗✘✙✖✙ ✙✪✙✫✙✒✗✖
✕✒ ✙✪✙✫✙✒✗ ✘✕✴✙ ♣✙✬✯✓✧✯✭ ✧✙♣✙✒✧✙✒✭✙ ♠♣✓✒ ✯✗✖ ✔✯✪✪ ✱✙ ✧✯✖✭♠✖✖✙✧ ✪✕✗✙✬✳ ❮♠✬✯✒✵ ✗✘✙ ✧✙✖✭✬✯♣✗✯✓✒
✕✗✓✫✯✭ ✒♠✫✱✙✬ ✕✒✧ ✒✓✗ ✓✒ ✬✙✪✕✗✯✴✙ ✕✗✓✫✯✭
✓✩ ✗✘✙✯✬ ✩✙✕✗♠✬✙✖ ✭✙✬✗✕✯✒ ✗✙✬✫✯✒✓✪✓✵✮ ✘✕✖ ✱✙✙✒
✫✕✖✖✳
♠✖✙✧ ✔✘✯✭✘ ✘✕✖ ✱✙✙✒ ✭✪✕✖✖✯✩✯✙✧ ✯✒ ✖✙✭✗✯✓✒ ❆✳➨✳
✹✺➫ ➭➯➭➲➳➵➸➺➻➲ ➲➸➺➼➻➽➾➵➚➳➻➸➺❙
➚➺➪ ➳➶ P➭❙ ➸➼ ➭➯➭➹➭➺ ➳❙➘ ✹✺➫✺❰ ➳Ï✎ ❱➠➬✷✢✚➡ ➭✷✎✸✎✜✛s
❱➴➷ ◗➴➷ ➤➴➷ ❴➴ ➬➯➸➲➮❙
✤✘✙ ✙✪✙✫✙✒✗✖ ✓✩ ❤✬✓♠♣ ✾ ✐✕✪✥✕✪✯ ✫✙✗✕✪✖❥ ✕✒✧
✤✘✙ ➱✃❢❐➱✃ ✐✱♠✯✪✧ ♠♣❥ ♣✬✯✒✭✯♣✪✙ ✕✒✧ ✗✘✙
✙✪✙✭✗✬✓✒✯✭ ✭✓✒✩✯✵♠✬✕✗✯✓✒ ✓✩ ✕✗✓✫✖ ♣✬✓✴✯✧✙ ✕ ❤✬✓♠♣ ❅ ✐✕✪✥✕✪✯✒✙ ✙✕✬✗✘ ✫✙✗✕✪✖❥ ✔✘✯✭✘ ✘✕✴✙ ♥❇❦

79 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✽ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

✎ ✫ ✤✬
✢ ✪
✌✎ ✥

✕✒ ✩
✢✎ ★ ✭
✘ ✓✎
✣✚ ✫
✓ ✗✘ ✳✲
✍ ✒✎ ✰
✌✎ ✗ ✪
✍ ✪
✗ ✥
✓ ✖ ❚
✍✕ ✩
✛ ✍ ★
✍ ✔
✒ ✓ ✛
✢ ✗ ✗
✣ ✓✘ ✢
✍✕ ✒✘ ✬
✣ ✘✧
✢ ✛

✜✘ ✛
✛ ✢
✓✘ ✓✚
✚ ✣ ✭
✍ ✍ ✫
✙ ✌✎ ✪
✍ ✒✘ ✥
✌✎ ❚
✗ ✩
✗✘ ✦
✓ ✱★
✒✎ ✌ ✯
✗ ✒ ✰
✍ ✓ ✯
✖ ✒✕ ✮
✍✕ ✥ ✬
✍ ✤
✔ ✛
✓ ✍✕
✒ ✕✘
✍ ✔
✑ ❛
✏✎ ✘✗

✍ ✣
✌ ✍✚

✢ ✭
☞☛


✡✠

80 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✽

❛✎✏ ♥✑✷ ✥✒✓✔✕✖✥✗✓ ✔✘✔✙✓✕✥✎✚✙ ✙✥✎✛✚✜✒✕❛✓✚✥✎ ✒✗✔✏ ❛✗ ✙❛✓❛✘✰✗✓✗✳ ✉✥✱✔r✔✕✻ ❬✎✻ ❭✏ ❛✎✏ ✉✜
❜✔✘✥✎✜ ✓✥ ✓✢✔ s✣❇✤✦✧★ ✩✤✪✫✪✬✭✮✳ ✯✢✔✰ ❛✕✔ ❛✘✘ ✱✢✚✙✢ ✢❛r✔ ✓✢✔ ✔✘✔✙✓✕✥✎✚✙ ✙✥✎✛✚✜✒✕❛✓✚✥✎✻
✕✔❛✙✓✚r✔ ✖✔✓❛✘✗ ✱✚✓✢ ✘✥✱ ✚✥✎✚✲❛✓✚✥✎ ✔✎✓✢❛✘✴✚✔✗✳ ❚♥ ❢✵ ❳▼❩♥✑✷ ✏✥ ✎✥✓ ✗✢✥✱ ✖✥✗✓ ✥✛ ✓✢✔ ✴✕✥✴✔✕✓✚✔✗
✯✢✔✰ ✘✥✗✔ ✓✢✔ ✥✒✓✔✕✖✥✗✓ ✔✘✔✙✓✕✥✎❚✗✵ ✕✔❛✏✚✘✰ ✓✥ ✥✛ ✓✕❛✎✗✚✓✚✥✎ ✔✘✔✖✔✎✓✗✳ ♦✎ ❛ ✱❛✰✻ ✓✕❛✎✗✚✓✚✥✎
✛✥✕✖ ❢✶ ✚✥✎ ❚✚✎ ✓✢✔ ✙❛✗✔ ✥✛ ❛✘✸❛✘✚ ✖✔✓❛✘✗✵ ✥✕ ✹✶ ✖✔✓❛✘✗ ✛✥✕✖ ❛ ❜✕✚✏✜✔ ❜✔✓✱✔✔✎ ✓✢✔ ✙✢✔✖✚✙❛✘✘✰
✚✥✎ ❚✚✎ ✓✢✔ ✙❛✗✔ ✥✛ ❛✘✸❛✘✚✎✔ ✔❛✕✓✢ ✖✔✓❛✘✗✵✳ ✯✢✔ ❛✙✓✚r✔ ✖✔✓❛✘✗ ✥✛ ✑ ❜✘✥✙✸ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ❛✎✏ ✓✢✔ ✘✔✗✗
✖✔✓❛✘✘✚✙ ✙✢❛✕❛✙✓✔✕ ❛✎✏ ✓✢✔ ✕✔❛✙✓✚r✚✓✰ ✚✎✙✕✔❛✗✔ ❛✙✓✚r✔ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ✥✛ ❄✕✥✒✴✗ ❢❅ ❛✎✏ ❢❪ ❛✎✏ ✓✢✒✗
❛✗ ✱✔ ✜✥ ✏✥✱✎ ✓✢✔ ✜✕✥✒✴✳ ✺✔✙❛✒✗✔ ✥✛ ✢✚✜✢ ✓ ❛✸✔ ✓ ✢✔✚✕ ✛❛✖✚✘✚❛✕ ✎❛✖✔ ➁❁❊❋✬✮●✭●✦✬
✕✔❛✙✓✚r✚✓✰ ✓✢✔✰ ❛✕✔ ✎✔r✔✕ ✛✥✒✎✏ ✴✒✕✔ ✚✎ ✎❛✓✒✕✔✳ ✩✤✪✫✪✬✭✮❫✳
✯✢✔ ✙✥✖✴✥✒✎✏✗ ✥✛ ✓✢✔ ✑ ❜✘✥✙✸ ✔✘✔✖✔✎✓✗✻ ✱✚✓✢ ✼✾✿✾❴ ❁❂✪ ❵✣❇✤✦✧★ ✩✤✪✫✪✬✭✮
✓✢✔ ✔t✙✔✴✓✚✥✎ ✥✛ ✓✢✥✗✔ ✥✛ ✘✚✓✢✚✒✖ ❛✎✏ ❜✔✕✰✘✘✚✒✖ ❱❝✬✬✪❊❃❁❊❋✬✮●✭●✦✬ ✩✤✪✫✪✬✭✮❲
❛✕✔ ✴✕✔✏✥✖✚✎❛✎✓✘✰ ✚✥✎✚✙✳
✯✢✔ ✓✱✥ ✕✥✱✗ ✥✛ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ❛✓ ✓✢✔ ❜✥✓✓✥✖ ✥✛ ✓✢✔
✼✾✿✾❀ ❁❂✪ ♣✣❇✤✦✧★ ✩✤✪✫✪✬✭✮ ❧✔✕✚✥✏✚✙ ✯❛❜✘✔✻ ✙❛✘✘✔✏ ✓✢✔ ❣❋✬✭❂❋✬✦●❤✮✐
❭✔❚❥ ❦ ♠❆✵ q ✈✒❚❥ ❦ ❙❢✵ ❛✎✏ ✇✧✭●✬✦●❤✮✻
✯✢✔ ♣❃❇✤✦✧★ ✩✤✪✫✪✬✭✮ ✙✥✖✴✕✚✗✔ ✓ ✢✥✗✔
✯✢❚❥ ❦ ①②✵ q ✈✕ ❚❥ ❦ ❢②❅✵ ❛✕✔ ✙✢❛✕❛✙✓✔✕✚✗✔✏ ❜✰
❜✔✘✥✎✜✚✎✜ ✓✥ ❄✕✥✒✴ ❢❅ ✓✥ ❢❆ ❛✎✏ ✓✢✔✗✔
✓✢✔ ✥✒✓✔✕ ✔✘✔✙✓✕✥✎✚✙ ✙✥✎✛✚✜✒✕❛✓✚✥✎ ❚♥◗✹✵③▼❨▼④
✓✥✜✔✓✢✔✕ ✱✚✓✢ ✓✢✔ s✣❇✤✦✧★ ✩✤✪✫✪✬✭✮ ❛✕✔ ✙❛✘✘✔✏
❚♥◗❢✵❳❩⑤▼♥✑✷✳ ✯✢✔ ✘❛✗✓ ✔✘✔✙✓✕✥✎ ❛✏✏✔✏ ✓✥ ✔❛✙✢
✓✢✔ ❘✪❉❊✪✮✪✬✭❋✭●❍✪ ✩✤✪✫✪✬✭✮ ✦❊ ■❋●✬ ❏❊✦❑❉
✔✘✔✖✔✎✓ ✚✗ ✛✚✘✘✔✏ ✚✎ ③ ✥✕❜✚✓❛✘✳ ✯✢✔✗✔ ✓✱✥ ✗✔✕✚✔✗
✩✤✪ ✫✪ ✬✭ ✮ ✳ ✯ ✢✔ ✥✒✓ ✔✕✖✥✗ ✓ ✔ ✘✔✙✓ ✕✥✎✚✙
✥✛ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ❛✕✔ ✢✔✎✙✔ ✙❛✘✘✔✏ ✓✢✔ ❝✬✬✪❊❃
✙✥✎✛✚✜✒✕❛✓✚✥✎ r❛✕✚✔✗ ✛✕✥✖ ♥✑✷♥▲▼ ✓✥ ♥✑✷♥▲◆ ✚✎
❁❊❋✬✮●✭●✦✬ ✩✤✪✫✪✬✭✮ ❚❵✣❇✤✦✧★ ✩✤✪✫✪✬✭✮✵✳
✔❛✙✢ ✴✔✕✚✥✏✳ ❡✓ ✓✢✔ ✔✎✏ ✥✛ ✔❛✙✢ ✴✔✕✚✥✏ ✚✗ ❛ ✎✥❜✘✔
✯✢✔✰ ❛✕✔ ❛✘✘ ✖✔✓❛✘✗✳ ⑥✚✓✢✚✎ ✔❛✙✢ ✗✔✕✚✔✗✻ ✓✢✔
✜❛✗ ✔✘✔✖✔✎✓ ✱✚✓✢ ❛ ✙✘✥✗✔✏ r❛✘✔✎✙✔ ✗✢✔✘✘ ♥✑✷♥▲◆
✴✕✥✴✔✕✓✚✔✗ ✥✛ ✓✢✔ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ❛✕✔ ⑦✒✚✓✔ ✗✚✖✚✘❛✕✳ ✯✢✔
✙✥✎✛✚✜✒✕❛✓✚✥✎✳ ❡✘✘ ✓✢✔ ✥✕❜✚✓❛✘✗ ✚✎ ✓✢✔ r❛✘✔✎✙✔ ✙✢✔✖✚✗✓✕✰ ✥✛ ✓✢✔ ✔❛✕✘✰ ❛✙✓✚✎✥✚✏✗ ✚✗ ✖✥✕✔
✗✢✔✘✘ ✥✛ ✓✢✔ ✬✦❖✤✪ P❋✮✪✮ ❛✕✔ ✙✥✖✴✘✔✓✔✘✰ ✛✚✘✘✔✏ ✙ ✥✖✴✘✚✙ ❛✓ ✔✏ ✓ ✢❛✎ ✓ ✢✔ ✙✥✕✕✔✗ ✴✥✎✏✚✎✜
❜✰ ✔✘✔✙✓✕✥✎✗ ❛✎✏ ✚✓ ✚✗ r✔✕✰ ✏✚✛✛✚✙✒✘✓ ✓✥ ❛✘✓✔✕ ✓✢✚✗ ✘❛✎✓✢❛✎✥✚✏✗✻ ✏✒✔ ✓✥ ✓✢✔ ✘❛✕✜✔ ✎✒✖❜✔✕ ✥✛
✗✓❛❜✘✔ ❛✕✕❛✎✜✔✖✔✎✓ ❜✰ ✓✢✔ ❛✏✏✚✓✚✥✎ ✥✕ ✕✔✖✥r❛✘ ✥t✚✏❛✓✚✥✎ ✗✓❛✓✔✗ ✴✥✗✗✚❜✘✔ ✛✥✕ ✓✢✔✗✔ ❛✙✓✚✎✥✚✏
✥✛ ✔✘✔✙✓✕✥✎✗✳ ✯✢✔ ✎✥❜✘✔ ✜❛✗✔✗ ✓✢✒✗ ✔t✢✚❜✚✓ r✔✕✰ ✔✘✔✖✔✎✓✗✳ ❡✙✓✚✎✥✚✏ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ❛✕✔ ✕❛✏✚✥❛✙✓✚r✔✳
✘✥✱ ✙✢✔✖✚✙❛✘ ✕✔❛✙✓✚r✚✓✰✳ ❧✕✔✙✔✏✚✎✜ ✓✢✔ ✎✥❜✘✔ ✜❛✗ ⑧❛✎✰ ✥✛ ✓✢✔ ❛✙✓✚✎✥✚✏ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ✢❛r✔ ❜✔✔✎ ✖❛✏✔
✛❛✖✚✘✰ ❛✕✔ ✓✱✥ ✙✢✔✖✚✙❛✘✘✰ ✚✖✴✥✕✓❛✎✓ ✜✕✥✒✴✗ ✥✛ ✥✎✘✰ ✚✎ ✎❛✎✥✜✕❛✖ ⑦✒❛✎✓✚✓✚✔✗ ✥✕ ✔r✔✎ ✘✔✗✗ ❜✰
✎✥✎◗✖✔✓❛✘✗✳ ✯✢✔✰ ❛✕✔ ✓✢✔ ❂❋✤✦P✪✬✮ ❚❄✕✥✒✴ ❢❙✵ ✎✒✙✘✔❛✕ ✕✔❛✙✓✚✥✎✗ ❛✎✏ ✓✢✔✚✕ ✙✢✔✖✚✗✓✕✰ ✚✗ ✎✥✓
❛✎✏ ✓✢✔ ✧❂❋✤✧✦P✪✬✮ ❚❄✕✥✒✴ ❢❯✵✳ ✯✢✔✗✔ ✓✱✥ ✛✒✘✘✰ ✗✓✒✏✚✔✏✳ ✯✢✔ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ❛✛✓✔✕ ✒✕❛✎✚✒✖ ❛✕✔
✜✕✥✒✴✗ ✥✛ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ✢❛r✔ ✢✚✜✢ ✎✔✜❛✓✚r✔ ✔✘✔✙✓✕✥✎ ✙❛✘✘✔✏ ❁❊❋✬✮❑❊❋✬●❑✫ ✩✤✪✫✪✬✭✮✳
✜❛✚✎ ✔✎✓✢❛✘✴✚✔✗ ❛✎✏ ✕✔❛✏✚✘✰ ❛✏✏ ✥✎✔ ✥✕ ✓✱✥
✔✘✔✙✓✕✥✎✗ ✕✔✗✴✔✙✓✚r✔✘✰ ✓✥ ❛✓✓❛✚✎ ✓✢✔ ✗✓❛❜✘✔ ✎✥❜✘✔ ⑨❊✦❖✤✪✫ ✼✾✼
✜❛✗ ✙✥✎✛✚✜✒✕❛✓✚✥✎✳ ✯✢✔ ✎✥✎◗✖✔✓❛✘✘✚✙ ✙✢❛✕❛✙✓✔✕
✯✢✔ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ❥ ❦ ❢❢❙ ❛✎✏ ❢✹② ✢❛r✔ ✎✥✓
✚✎✙✕✔❛✗✔✗ ❛✗ ✱✔ ✖✥r✔ ✛✕✥✖ ✘✔✛✓ ✓✥ ✕✚✜✢✓ ❛✙✕✥✗✗ ❛
✰✔✓ ❜✔✔✎ ✏✚✗✙✥r✔✕✔✏✳ ♦✎ ✱✢✚✙✢ ✛❛✖✚✘✰ ⑩
✴✔✕✚✥✏ ❛✎✏ ✖✔✓❛✘✘✚✙ ✙✢❛✕❛✙✓✔✕ ✚✎✙✕✔❛✗✔✗ ❛✗ ✱✔
✜✕✥✒✴ ✱✥✒✘✏ ✰✥✒ ✴✘❛✙✔ ✓✢✔✗✔ ✔✘✔✖✔✎✓✗
✜✥ ✏✥✱✎ ✓✢✔ ✜✕✥✒✴✳
❛✎✏ ❛✘✗✥ ✜✚r✔ ✓✢✔ ✔✘✔✙✓✕✥✎✚✙ ✙✥✎✛✚✜✒✕❛✓✚✥✎
✼✾✿✾✼ ❁❂✪ ❞✣❇✤✦✧★ ✩✤✪✫✪✬✭✮ ❱❁❊❋✬✮●✭●✦✬ ✚✎ ✔❛✙✢ ✙❛✗✔✳
✩✤✪✫✪✬✭✮❲ ❶✦✤❑✭●✦✬
✯✢✔✗✔ ❛✕✔ ✓✢✔ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ✥✛ ❄✕✥✒✴ ❅ ✓✥ ❢✹ ✚✎ ✓✢✔ ⑥✔ ✗✔✔ ✛✕✥✖ ❷✚✜✳ ❅✳✹✻ ✓✢❛✓ ✔✘✔✖✔✎✓ ✱✚✓✢ ❥
✙✔✎✓ ✕✔ ✥✛ ✓✢✔ ❧✔✕✚✥✏✚✙ ✯❛❜✘✔✳ ✯✢✔✗✔ ❛✕✔ ❦ ❢❢❙✻ ✱✥✒✘✏ ❜✔✘✥✎✜ ✓✥ ✓✢✔ ✢❛✘✥✜✔✎ ✛❛✖✚✘✰
✙✢❛✕❛✙✓✔✕✚✗✔✏ ❜✰ ✓✢✔ ✛✚✘✘✚✎✜ ✥✛ ✚✎✎✔✕ ❳ ✥✕❜✚✓❛✘✗ ❚❄✕✥✒ ✴ ❢❙✵ ❛✎✏ ✓ ✢✔ ✔ ✘✔✙✓ ✕✥✎✚✙
❜✰ ✔✘✔✙✓✕✥✎✗ ❛✎✏ ❛✕✔ ✓✢✔✕✔✛✥✕✔ ✕✔✛✔✕✕✔✏ ✓✥ ❛✗ ✙✥✎✛✚✜✒ ✕❛✓ ✚✥✎ ✱ ✥✒ ✘✏ ❜✔ ❸❹✎❺
❞✣❇✤✦✧★ ✩✤✪✫✪✬✭✮✳ ✯✢✔✗✔ ✔✘✔✖✔✎✓✗ ✢❛r✔ ✓✢✔ ♠③▼④❯❳▼❩❙✑✷❙▲❻✳ ✯✢✔ ✔✘✔✖✔✎✓ ✱✚✓✢ ❥ ❦ ❢✹②✻
✜ ✔✎✔✕❛✘ ✥✒ ✓ ✔✕ ✔✘✔✙✓ ✕✥✎✚✙ ✙✥✎✛✚✜✒ ✕❛✓ ✚✥✎ ✱✚✘✘ ❜✔ ✴✘❛✙✔✏ ✚✎ ❄✕✥✒✴ ✹ ❚❛✘✸❛✘✚✎✔ ✔❛✕✓✢
❚♥ ❢✵❳▼❨▼❩♥✑❩❨✷ ✳ ✯✢✔✰ ❛✕✔ ❛✘✘ ✖✔✓❛✘✗✳ ✯✢✔✰ ✖✥✗✓✘✰ ✖✔✓❛✘✗✵✻ ❛✎✏ ✱✚✘✘ ✢❛r✔ ✓✢✔ ✔✘✔✙✓✕✥✎✚✙
✛✥✕✖ ✙✥✘✥✒✕✔✏ ✚✥✎✗✻ ✔t✢✚❜✚✓ r❛✕✚❛❜✘✔ r❛✘✔✎✙✔ ✙✥✎✛✚✜✒✕❛✓✚✥✎ ❸❼✒✥❺❆✑✷✳
❚✥t✚✏❛✓✚✥✎ ✗✓❛✓✔✗✵✻ ✴❛✕❛✖❛✜✎✔✓✚✗✖ ❛✎✏ ✥✛✓✔✎✘✰

81 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✽ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

✸✠✡✠☛ ▼☞✌✍✎✏✑ ✒✓✔✕✖☞✌✍✎✏ ✍✔✗ ▼☞✌✍✎✎✓✘✗✏ ✬✵✣❡ ✦✪✬✢ ✢✣ ✵✜★✩✢✲ ◆✪✙✫✪ ✢✩✪ ✣✵✛✪✵ ✣✬
✜✙✫✵✪✚✤✜✙★ ❡✪✢✚✦✦✜✫ ✫✩✚✵✚✫✢✪✵ ✜✤♦ ❑ ✐ ❍✜ ✐
■✙ ✚✛✛✜✢✜✣✙ ✢✣ ✛✜✤✥✦✚✧✜✙★ ✢✩✪ ✫✦✚✤✤✜✬✜✫✚✢✜✣✙ ✣✬
❏✪ ✐ ✺★ ✐ ♥✚✲
✪✦✪❡✪✙✢✤ ✜✙✢✣ s✭✑ ♣✭✑ ❞✭✱ ✚✙✛ ❢✭❜✎✓✮✯✏✱ ✰✜★✲ ✳✲✳
✤✩✣✴✤ ✚✙✣✢✩✪✵ ✶✵✣✚✛ ✫✦✚✤✤✜✬✜✫✚✢✜✣✙ ✣✬ ✪✦✪❡✪✙✢✤ ✸✠❖ P◗❘❯❱❲❯❳ ❚❘◗✒❲❙ ❯✒ P❘❱P◗❘❚❯◗❙
✶✚✤✪✛ ✣✙ ✢✩✪✜✵ ✥✵✣✥✪✵✢✜✪✤✲ ✷✩✪ ✪✦✪❡✪✙✢✤ ✫✚✙ ❱❨ ◗❩◗▼◗✒❚❙
✶✪ ✛✜✹✜✛✪✛ ✜✙✢✣ ▼☞✌✍✎✏ ✚✙✛ ✒✓✔✕▼☞✌✍✎✏✲ ✺✪✢✚✦✤
✫✣❡✥✵✜✤✪ ❡✣✵✪ ✢✩✚✙ ❝✻✼ ✣✬ ✚✦✦ ✾✙✣✴✙ ✪✦✪❡✪✙✢✤ ✷✩✪✵✪ ✚✵✪ ❡✚✙✧ ✣✶✤✪✵✹✚✶✦✪ ✥✚✢✢✪✵✙✤ ✜✙ ✢✩✪
✚✙✛ ✚✥✥✪✚✵ ✣✙ ✢✩✪ ✦✪✬✢ ✤✜✛✪ ✣✬ ✢✩✪ P☞✿✘✓✗✘✮ ✥✩✧✤✜✫✚✦ ✚✙✛ ✫✩✪❡✜✫✚✦ ✥✵✣✥✪✵✢✜✪✤ ✣✬ ✪✦✪❡✪✙✢✤
❚✍❜✎☞✲ ✺✪✢✚✦✤ ✚✵✪ ❀✤❀✚✦✦✧ ✤✣✦✜✛✤ ✚✢ ✵✣✣❡ ✚✤ ✴✪ ✛✪✤✫✪✙✛ ✜✙ ✚ ★✵✣❀✥ ✣✵ ❡✣✹✪ ✚✫✵✣✤✤ ✚
✢✪❡✥✪✵✚✢❀✵✪ t❡✪✵✫❀✵✧ ✜✤ ✚✙ ✪❁✫✪✥✢✜✣✙❂ ★✚✦✦✜❀❡ ✥✪✵✜✣✛ ✜✙ ✢✩✪ ❑✪✵✜✣✛✜✫ ✷✚✶✦✪✲ ✰✣✵ ✪❁✚❡✥✦✪✱
✚✙✛ ✫✚✪✤✜❀❡ ✚✦✤✣ ✩✚✹✪ ✹✪✵✧ ✦✣✴ ❡✪✦✢✜✙★ ✥✣✜✙✢✤ ✴✜✢✩✜✙ ✚ ✥✪✵✜✣✛✱ ✫✩✪❡✜✫✚✦ ✵✪✚✫✢✜✹✜✢✧ ✢✪✙✛✤ ✢✣ ✶✪
❃✳❄✳❅ ✚✙✛ ✳❄❆❅✱ ✵✪✤✥✪✫✢✜✹✪✦✧❇❉✲ ✺✪✢✚✦✤ ❀✤❀✚✦✦✧ ✩✜★✩ ✜✙ ❤✵✣❀✥ ❬ ❡✪✢✚✦✤✱ ✦✣✴✪✵ ✜✙ ✪✦✪❡✪✙✢✤
✩✚✹✪ ✩✜★✩ ❡✪✦✢✜✙★ ✚✙✛ ✶✣✜✦✜✙★ ✥✣✜✙✢✤✲ ✷✩✪✧ ✚✵✪ ✢✣✴✚✵✛✤ ✢✩✪ ❡✜✛✛✦✪ ✣✬ ✢✩✪ ✢✚✶✦✪✱ ✚✙✛ ✜✙✫✵✪✚✤✪✤
★✣✣✛ ✫✣✙✛❀✫✢✣✵✤ ✣✬ ✩✪✚✢ ✚✙✛ ✪✦✪✫✢✵✜✫✜✢✧✲ ✷✩✪✧ ✢✣ ✚ ❡✚❁✜❡❀❡ ✜✙ ✢✩✪ ❤✵✣❀✥ ❬❝ ✙✣✙✇❡✪✢✚✦✤✲
✚✵✪ ❡✚✦✦✪✚✶✦✪ ❃✫✚✙ ✶✪ ✬✦✚✢✢✪✙✪✛ ✜✙✢✣ ✢✩✜✙ ✤✩✪✪✢✤ ❭✜✾✪✴✜✤✪ ✴✜✢✩✜✙ ✚ ★✵✣❀✥ ✣✬ ✵✪✥✵✪✤✪✙✢✚✢✜✹✪
✶✧ ✩✚❡❡✪✵✜✙★❇ ✚✙✛ ✛❀✫✢✜✦✪ ❃✫✚✙ ✶✪ ✛✵✚✴✙ ✜✙✢✣ ❡✪✢✚✦✤ ❃✤✚✧ ✚✦✾✚✦✜ ❡✪✢✚✦✤❇ ✵✪✚✫✢✜✹✜✢✧ ✜✙✫✵✪✚✤✪✤
✴✜✵✪✤❇✲ ■✙ ✫✣✙✢✵✚✤✢✱ ✙✣✙✇❡✪✢✚✦✤ ✚✵✪ ✦✣✫✚✢✪✛ ✚✢ ✣✙ ❡✣✹✜✙★ ✛✣✴✙ ✢✩✪ ★✵✣❀✥✱ ✴✩✪✵✪✚✤ ✴✜✢✩✜✙ ✚
✢✩✪ ✢✣✥ ✵✜★✩✢ ✩✚✙✛ ✤✜✛✪ ✣✬ ✢✩✪ P☞✿✘✓✗✘✮ ❚✍❜✎☞✲ ★✵✣❀✥ ✣✬ ✙✣✙✇❡✪✢✚✦✤ ❃✤✚✧ ✩✚✦✣★✪✙✤❇✱ ✵✪✚✫✢✜✹✜✢✧
■✙ ✬✚✫✢✱ ✜✙ ✚ ✩✣✵✜❊✣✙✢✚✦ ✵✣✴✱ ✢✩✪ ✥✵✣✥✪✵✢✧ ✣✬ ✛✪✫✵✪✚✤✪✤ ✛✣✴✙ ✢✩✪ ★✵✣❀✥✲ ❏❀✢ ✴✩✧ ✛✣ ✢✩✪
✪✦✪❡✪✙✢✤ ✫✩✚✙★✪ ✬✵✣❡ ❡✪✢✚✦✦✜✫ ✣✙ ✢✩✪ ✦✪✬✢ ✢✣ ✥✵✣✥✪✵✢✜✪✤ ✣✬ ✪✦✪❡✪✙✢✤ ✬✣✦✦✣✴ ✢✩✪✤✪ ✢✵✪✙✛✤❪ ❫✙✛
✙✣✙✇❡✪✢✚✦✦✜✫ ✣✙ ✢✩✪ ✵✜★✩✢✲ ♥✣✙✇❡✪✢✚✦✤ ✚✵✪ ✩✣✴ ✫✚✙ ✴✪ ✪❁✥✦✚✜✙ ✥✪✵✜✣✛✜✫✜✢✧❪ ✷✣ ✚✙✤✴✪✵
❀✤❀✚✦✦✧ ✤✣✦✜✛✤ ✣✵ ★✚✤✪✤ ✚✢ ✵✣✣❡ ✢✪❡✥✪✵✚✢❀✵✪ ✢✩✪✤✪ ❴❀✪✤✢✜✣✙✤✱ ✴✪ ❡❀✤✢ ✦✣✣✾ ✜✙✢✣ ✢✩✪ ✢✩✪✣✵✜✪✤
✴✜✢✩ ✦✣✴ ❡✪✦✢✜✙★ ✚✙✛ ✶✣✜✦✜✙★ ✥✣✜✙✢✤ ❃✶✣✵✣✙ ✚✙✛ ✣✬ ✚✢✣❡✜✫ ✤✢✵❀✫✢❀✵✪ ✚✙✛ ✥✵✣✥✪✵✢✜✪✤ ✣✬ ✢✩✪ ✚✢✣❡✲
✫✚✵✶✣✙ ✚✵✪ ✪❁✫✪ ✥✢ ✜✣✙ ✤❇✲ ✷✩✪✧ ✚✵✪ ✥✣✣✵ ■✙ ✢✩✜✤ ✤✪✫✢✜✣✙ ✴✪ ✤✩✚✦✦ ✛✜✤✫❀✤✤ ✢✩✪ ✥✪✵✜✣✛✜✫
✫✣✙✛❀✫✢✣✵✤ ✣✬ ✩✪✚✢ ✚✙✛ ✪✦✪✫✢✵✜✫✜✢✧✲ ✺✣✤✢ ✙✣✙✇ ✢✵✪✙✛✤ ✜✙ ✫✪✵✢✚✜✙ ✥✩✧✤✜✫✚✦ ✚✙✛ ✫✩✪❡✜✫✚✦
❡✪✢✚✦✦✜✫ ✤✣✦✜✛✤ ✚✵✪ ✶✵✜✢✢✦✪ ✚✙✛ ✚✵✪ ✙✪✜✢✩✪✵ ✥✵✣✥✪✵✢✜✪✤ ✚✙✛ ✢✵✧ ✢✣ ✪❁✥✦✚✜✙ ✢✩✪❡ ✜✙ ✢✪✵❡✤ ✣✬
❡✚✦✦✪✚✶✦✪ ✙✣✵ ✛❀✫✢✜✦✪✲ ✷✩✪ ✪✦✪❡✪✙✢✤ ✶✪✫✣❡✪ ✙❀❡✶✪✵ ✣✬ ✪✦✪✫✢✵✣✙✤ ✚✙✛ ✪✙✪✵★✧ ✦✪✹✪✦✤✲
❡✣✵✪ ❡✪✢✚✦✦✜✫ ✚✤ ✴✪ ★✣ ✛✣✴✙ ✚ ★✵✣❀✥❂ ✢✩✪ ✙✣✙✇
❡✪✢✚✦✦✜✫ ✫✩✚✵✚✫✢✪✵ ✜✙✫✵✪✚✤✪✤ ✚✤ ✣✙✪ ★✣✪✤ ✬✵✣❡ ✸✠❖✠❵ ❚✿☞✔✗✏ ✘✔ P❛❣✏✘✮✍✎ P✿✓❥☞✿✌✘☞✏
✦✪✬✢ ✢✣ ✵✜★✩✢ ✚✫✵✣✤✤ ✢✩✪ P☞✿✘✓✗✘✮ ❚✍❜✎☞✲ ✷✩✪
✷✩✪✵✪ ✚✵✪ ✙❀❡✪✵✣❀✤ ✥✩✧✤✜✫✚✦ ✥✵✣✥✪✵✢✜✪✤ ✣✬
✫✩✚✙★✪ ✬✵✣❡ ❡✪✢✚✦✦✜✫ ✢✣ ✙✣✙✇❡✪✢✚✦✦✜✫ ✫✩✚✵✚✫✢✪✵
✪✦✪❡✪✙✢✤ ✤❀✫✩ ✚✤ ❡✪✦✢✜✙★ ✚✙✛ ✶✣✜✦✜✙★ ✥✣✜✙✢✤✱
✜✤ ✙✣✢ ✚✶✵❀✥✢ ✚✤ ✤✩✣✴✙ ✶✧ ✢✩✪ ✢✩✜✫✾ ❊✜★✇❊✚★
✩✪✚✢✤ ✣✬ ✬❀✤✜✣✙ ✚✙✛ ✹✚✥✣✵✜❊✚✢✜✣✙✱ ✪✙✪✵★✧ ✣✬
✦✜✙✪ ✜✙ ✰✜★✲ ✳✲✳✲ ✷✩✪ ✪✦✪❡✪✙✢✤ ❃✪✲★✲✱ ✤✜✦✜✫✣✙✱
✚✢✣❡ ✜❊✚✢ ✜✣✙ ✱ ✪✢ ✫✲ ✴✩ ✜✫✩ ✤✩✣✴ ✥✪ ✵✜✣✛✜✫
★✪✵❡✚✙✜❀❡✱ ✚✵✤✪✙✜✫✱ ✚✙✢✜❡✣✙✧ ✚✙✛ ✢✪✦✦❀✵✜❀❡❇
✹✚✵✜✚✢✜✣✙✤✲ ◆✣✴✪✹✪✵✱ ✴✪ ✤✩✚✦✦ ✛✜✤✫❀✤✤ ✢✩✪
✶✣✵✛✪✵✜✙★ ✢✩✜✤ ✦✜✙✪ ✚✙✛ ✵❀✙✙✜✙★ ✛✜✚★✣✙✚✦✦✧
✥✪✵✜✣✛✜✫ ✢✵✪✙✛✤ ✴✜✢✩ ✵✪✤✥✪✫✢ ✢✣ ✚✢✣❡✜✫ ✚✙✛ ✜✣✙✜✫
✚✫✵✣✤✤ ✢✩✪ P☞✿✘✓✗✘✮ ❚✍❜✎☞ ✤✩✣✴ ✥✵✣✥✪✵✢✜✪✤ ✢✩✚✢
✵✚✛✜✜✱ ✜✣✙✜❊✚✢✜✣✙ ✪✙✢✩✚✦✥✧✱ ✪✦✪✫✢✵✣✙ ★✚✜✙
✚✵✪ ✫✩✚✵✚✫✢✪✵✜✤✢✜✫ ✣✬ ✶✣✢✩ ❡✪✢✚✦✤ ✚✙✛ ✙✣✙✇
❡✪✢✚✦✤✲ ✷✩✪✤✪ ✪✦✪❡✪✙✢✤ ✚✵✪ ✫✚✦✦✪✛ ❙☞✖✘✕✖☞✌✍✎✏ ✪✙✢✩✚✦✥✧ ✚✙✛ ✪✦✪✫✢✵✣✙✪★✚✢✜✹✜✢✧✲
✣✵ ▼☞✌✍✎✎✓✘✗✏✲ ❦❧♠ qr✉✈①② ③❧❞①④s
P✿✓❜✎☞✖ ✸✠❋ ⑤✣❀ ✫✚✙ ✹✪✵✧ ✴✪✦✦ ✜❡✚★✜✙✪ ✢✩✚✢ ✬✜✙✛✜✙★ ✢✩✪ ✤✜❊✪
●✣✙✤✜✛✪✵✜✙★ ✢✩✪ ✚✢✣❡✜✫ ✙❀❡✶✪✵ ✚✙✛ ✣✬ ✚✙ ✚✢✣❡ ✜✤ ✚ ✦✣✢ ❡✣✵✪ ✫✣❡✥✦✜✫✚✢✪✛ ✢✩✚✙
✥✣✤✜✢✜✣✙ ✜✙ ✢✩✪ ✥✪✵✜✣✛✜✫ ✢✚✶✦✪✱ ✚✵✵✚✙★✪ ✢✩✪ ❡✪✚✤❀✵✜✙★ ✢✩✪ ✵✚✛✜❀✤ ✣✬ ✚ ✶✚✦✦✲ ⑥✣ ✧✣❀ ✾✙✣✴
✬✣✦✦✣✴✜✙★ ✪✦✪❡✪✙✢✤ ✜✙ ✢✩✪ ✜✙✫✵✪✚✤✜✙★ ✣✵✛✪✵ ✴✩✧❪ ✰✜✵✤✢✦✧✱ ✶✪✫✚❀✤✪ ✢✩✪ ✤✜❊✪ ✣✬ ✚✙ ✚✢✣❡
✣✬ ❡✪✢✚✦✦✜✫ ✫✩✚✵✚✫✢✪✵ ♦ ❍✜✱ ❏✪✱ ✺★✱ ♥✚✱ ❑✲ ❃⑦ ❬✲❆ Å ✜✲✪✲✱ ❬✲❆ ❬❄❹⑧⑨ ❡ ✜✙ ✵✚✛✜❀✤❇ ✜✤ ✹✪✵✧
✤❡✚✦✦✲ ❍✪✫✣✙✛✦✧✱ ✤✜✙✫✪ ✢✩✪ ✪✦✪✫✢✵✣✙ ✫✦✣❀✛
❙✓✎▲✌✘✓✔ ✤❀✵✵✣❀✙✛✜✙★ ✢✩✪ ✚✢✣❡ ✛✣✪✤ ✙✣✢ ✩✚✹✪ ✚ ✤✩✚✵✥
✺✪✢✚✦✦✜✫ ✫✩✚✵✚✫✢✪✵ ✜✙✫✵✪✚✤✪✤ ✛✣✴✙ ✚ ★✵✣❀✥ ✶✣❀✙✛✚✵✧✱ ✢✩✪ ✛✪✢✪✵❡✜✙✚✢✜✣✙ ✣✬ ✢✩✪ ✚✢✣❡✜✫ ✤✜❊✪
✚✙✛ ✛✪✫✵✪✚✤✪✤ ✚✦✣✙★ ✚ ✥✪✵✜✣✛ ✚✤ ✴✪ ❡✣✹✪ ✫✚✙✙✣✢ ✶✪ ✥✵✪✫✜✤✪✲ ■✙ ✣✢✩✪✵ ✴✣✵✛✤✱ ✢✩✪✵✪ ✜✤ ✙✣

82 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✽

♣✎✏✑✒✓✑✏✔ ✕✏✖ ✗✖ ✕✘✓✑✘ ✒✘✙ ✚✓✛✙ ✜✢ ✏✣ ✓✣✤✓✥✓✤✦✏✔ ✙✹♣✔✏✓✣ ✒✘✙✚✙ ✒✎✙✣✤✚ ✓✣ ✒✙✎❛✚ ✜✢ ✣✦✑✔✙✏✎ ✑✘✏✎✩✙
✏✒✜❛ ✑✏✣ ✗✙ ❛✙✏✚✦✎✙✤✧ ★✜✕✙✥✙✎✱ ✏✣ ✙✚✒✓❛✏✒✙ ✏✣✤ ✙✣✙✎✩✖ ✔✙✥✙✔✧ ❚✘✙ ✏✒✜❛✓✑ ✚✓✛✙ ✩✙✣✙✎✏✔✔✖
✜✢ ✒✘✙ ✏✒✜❛✓✑ ✚✓✛✙ ✑✏✣ ✗✙ ❛✏✤✙ ✗✖ ♦✣✜✕✓✣✩ ✒✘✙ ✤✙✑✎✙✏✚✙✚ ✏✑✎✜✚✚ ✏ ♣✙✎✓✜✤ ✏✚ ✓✔✔✦✚✒✎✏✒✙✤ ✓✣
✤✓✚✒✏✣✑✙ ✗✙✒✕✙✙✣ ✒✘✙ ✏✒✜❛✚ ✓✣ ✒✘✙ ✑✜❛✗✓✣✙✤ ❝✓✩✧ ❉✧❋t✏✼ ✢✜✎ ✒✘✙ ✙✔✙❛✙✣✒✚ ✜✢ ✒✘✙ ✚✙✑✜✣✤ ♣✙✎✓✜✤✧
✚✒✏✒✙✧ s✣✙ ♣✎✏✑✒✓✑✏✔ ✏♣♣✎✜✏✑✘ ✒✜ ✙✚✒✓❛✏✒✙ ✒✘✙ ■✒ ✓✚ ✗✙✑✏✦✚✙ ✕✓✒✘✓✣ ✒✘✙ ♣✙✎✓✜✤ ✒✘✙ ✜✦✒✙✎
✚✓✛✙ ✜✢ ✏✣ ✏✒✜❛ ✜✢ ✏ ✣✜✣✪❛✙✒✏✔✔✓✑ ✙✔✙❛✙✣✒ ✓✚ ✒✜ ✙✔✙✑✒✎✜✣✚ ✏✎✙ ✓✣ ✒✘✙ ✚✏❛✙ ✥✏✔✙✣✑✙ ✚✘✙✔✔ ✏✣✤ ✒✘✙
❛✙✏✚✦✎✙ ✒✘✙ ✤✓✚✒✏✣✑✙ ✗✙✒✕✙✙✣ ✒✕✜ ✏✒✜❛✚ ✕✘✙✣ ✙✢✢✙✑✒✓✥✙ ✣✦✑✔✙✏✎ ✑✘✏✎✩✙ ✓✣✑✎✙✏✚✙✚ ✏✚ ✒✘✙ ✏✒✜❛✓✑
✒✘✙✖ ✏✎✙ ✗✜✦✣✤ ✒✜✩✙✒✘✙✎ ✗✖ ✏ ✚✓✣✩✔✙ ✗✜✣✤ ✓✣ ✏ ✣✦❛✗✙✎ ✓✣✑✎✙✏✚✙✚ ✎✙✚✦✔✒✓✣✩ ✓✣ ✒✘✙ ✓✣✑✎✙✏✚✙✤
✑✜✥✏✔✙✣✒ ❛✜✔✙✑✦✔✙ ✏✣✤ ✢✎✜❛ ✒✘✓✚ ✥✏✔✦✙✱ ✒✘✙ ✏✒✒✎✏✑✒✓✜✣ ✜✢ ✙✔✙✑✒✎✜✣✚ ✒✜ ✒✘✙ ✣✦✑✔✙✦✚✧ ❊✓✒✘✓✣ ✏
➁✫✬✭✮✯✰✲✳ ✴✮✵✶✷✸➂ ✜✢ ✒✘✙ ✙✔✙❛✙✣✒ ✑✏✣ ✗✙ ✢✏❛✓✔✖ ✜✎ ✥✙✎✒✓✑✏✔ ✑✜✔✦❛✣ ✜✢ ✒✘✙ ●✰❍✶✬✵✶❁ ✳✮❏✯✰✱
✑✏✔✑✦✔✏✒✙✤✧ ❝✜✎ ✙✹✏❛♣✔✙✱ ✒✘✙ ✗✜✣✤ ✤✓✚✒✏✣✑✙ ✓✣ ✒✘✙ ✏✒✜❛✓✑ ✎✏✤✓✦✚ ✓✣✑✎✙✏✚✙✚ ✎✙✩✦✔✏✎✔✖ ✕✓✒✘
✒✘✙ ✑✘✔✜✎✓✣✙ ❛✜✔✙✑✦✔✙ t✺✔✻✼ ✓✚ ✾✿❀ ♣❛ ✏✣✤ ✘✏✔✢ ✏✒✜❛✓✑ ✣✦❛✗✙✎ ✏✚ ✓✔✔✦✚✒✎✏✒✙✤ ✓✣ ❝✓✩✧ ❉✧❋t✗✼✧ ❝✜✎
✒✘✓✚ ✤✓✚✒✏✣✑✙ t✿✿ ♣❛✼✱ ✓✚ ✒✏♦✙✣ ✏✚ ✒✘✙ ✏✒✜❛✓✑
✏✔♦✏✔✓ ❛✙✒✏✔✚ ✏✣✤ ✘✏✔✜✩✙✣✚✱ ✏✚ ✕✙ ✤✙✚✑✙✣✤ ✒✘✙
✎✏✤✓✦✚ ✜✢ ✑✘✔✜✎✓✣✙✧ ❝✜✎ ❛✙✒✏✔✚✱ ✕✙ ✤✙✢✓✣✙ ✒✘✙
✩✎✜✦♣✚✱ ✒✘✙ ♣✎✓✣✑✓♣✏✔ ❣✦✏✣✒✦❛ ✣✦❛✗✙✎ t♥✼
✒✙✎❛ ➁▼✰✳✮✯✯✶❁ ✴✮✵✶✷✸❂ ✕✘✓✑✘ ✓✚ ✒✏♦✙✣ ✏✚ ✘✏✔✢
✓✣✑✎✙✏✚✙✚ ✏✣✤ ✒✘✙ ✥✏✔✙✣✑✙ ✙✔✙✑✒✎✜✣✚ ✏✎✙ ✢✏✎✒✘✙✎
✒✘✙ ✓✣✒✙✎✣✦✑✔✙✏✎ ✤✓✚✒✏✣✑✙ ✚✙♣✏✎✏✒✓✣✩ ✒✘✙ ❛✙✒✏✔
✢✎✜❛ ✒✘✙ ✣✦✑✔✙✦✚✧ ❚✘✓✚ ✘✏♣♣✙✣✚ ✗✙✑✏✦✚✙ ✒✘✙
✑✜✎✙✚ ✓✣ ✒✘✙ ❛✙✒✏✔✔✓✑ ✑✎✖✚✒✏✔✧ ❝✜✎ ✙✹✏❛♣✔✙✱ ✒✘✙
✓✣✣✙✎ ✙✣✙✎✩✖ ✔✙✥✙✔✚ ✏✎✙ ✢✓✔✔✙✤ ✕✓✒✘ ✙✔✙✑✒✎✜✣✚✱
✤✓✚✒✏✣✑✙ ✗✙✒✕✙✙✣ ✒✕✜ ✏✤❞✏✑✙✣✒ ✑✜♣♣✙✎ ✏✒✜❛✚
✕✘✓✑✘ ✚✙✎✥✙ ✒✜ ✚✘✓✙✔✤ ✒✘✙ ✜✦✒✙✎ ✙✔✙✑✒✎✜✣✚ ✢✎✜❛
✓✣ ✚✜✔✓✤ ✑✜♣♣✙✎ ✓✚ ✐❃❄ ♣❛❅ ✘✙✣✑✙ ✒✘✙ ❛✙✒✏✔✔✓✑
✒✘✙ ♣✦✔✔ ✜✢ ✒✘✙ ✣✦✑✔✙✦✚✧ ✺✜✣✚✙❣✦✙✣✒✔✖ ✒✘✙ ✚✓✛✙
✎✏✤✓✦✚ ✜✢ ✑✜♣♣✙✎ ✓✚ ✏✚✚✓✩✣✙✤ ✏ ✥✏✔✦✙ ✜✢ ✾✐❀ ♣❛✧
✜✢ ✒✘✙ ✏✒✜❛ ✓✣✑✎✙✏✚✙✚ ✏✚ ✎✙✢✔✙✑✒✙✤ ✓✣ ✒✘✙ ✏✒✜❛✓✑
❝✜✎ ✚✓❛♣✔✓✑✓✒✖✱ ✓✣ ✒✘✓✚ ✗✜✜♦✱ ✕✙ ✦✚✙ ✒✘✙ ✒✙✎❛
❆✳✬❇✶❁ ✴✮✵✶✷✸ ✒✜ ✎✙✢✙✎ ✒✜ ✗✜✒✘ ✑✜✥✏✔✙✣✒ ✜✎ ✎✏✤✓✓✧
❛✙✒✏✔✔✓✑ ✎✏✤✓✦✚ ✤✙♣✙✣✤✓✣✩ ✜✣ ✕✘✙✒✘✙✎ ✒✘✙ ◆✜✒✙ ✒✘✏✒ ✒✘✙ ✏✒✜❛✓✑ ✎✏✤✓✓ ✜✢ ✣✜✗✔✙ ✩✏✚✙✚
✙✔✙❛✙✣✒ ✓✚ ✏ ✣✜✣✪❛✙✒✏✔ ✜✎ ✏ ❛✙✒✏✔✧ ❡✒✜❛✓✑ ✎✏✤✓✓ ✏✎✙ ✣✜✒ ✑✜✣✚✓✤✙✎✙✤ ✘✙✎✙✧ ❑✙✓✣✩ ❛✜✣✜✏✒✜❛✓✑✱
✑✏ ✣ ✗ ✙ ❛ ✙✏ ✚✦ ✎✙✤ ✗ ✖ ❳✪ ✎✏✖ ✜✎ ✜✒ ✘✙ ✎ ✒✘✙✓✎ t✣✜✣✪✗✜✣✤✙✤ ✎✏✤✓✓✼ ✥✏✔✦✙✚ ✏✎✙ ✥✙✎✖ ✔✏✎✩✙✧
✚♣✙✑✒✎✜✚✑✜♣✓✑ ❛✙✒✘✜✤✚✧ ■✣ ✢✏✑✒ ✎✏✤✓✓ ✜✢ ✣✜✗✔✙ ✩✏✚✙✚ ✚✘✜✦✔✤ ✗✙ ✑✜❛♣✏✎✙✤
❚✘✙ ✏✒✜❛✓✑ ✎✏✤✓✓ ✜✢ ✏ ✢✙✕ ✙✔✙❛✙✣✒✚ ✏✎✙ ✔✓✚✒✙✤ ✣✜✒ ✕✓✒✘ ✒✘✙ ✑✜✥✏✔✙✣✒ ✎✏✤✓✓ ✗✦✒ ✕✓✒✘ ✒✘✙ ✥✏✣ ✤✙✎
✓✣ ❚✏✗✔✙ ❉✧❄ ✧ ❚✕✜ ✒✎✙✣✤✚ ✏✎✙ ✜✗✥✓✜✦✚✧ ❊✙ ✑✏✣ ❊✏✏✔✚ ✎✏✤✓✓ ✜✢ ✜✒✘✙✎ ✙✔✙❛✙✣✒✚✧

▲❖P◗❘ ❙❯❱❲❖❨ ❩❬❭❪❫❴ ❵❖❜❫❫❢❤❪ ❩❴❥❭❦❦ ❬❧❘ ♠❘❥❫❭❜❦

❩❬❭❪ ❲♠❘❥❫❭❜ ③③❨ ⑥❫ ❽❘ ❽ ❹ ❶ ➀ ✈


❩❬❭❪❫❴ ❥❖❜❫②❦ ⑦⑧⑨ ⑦⑦⑦ ❷❷ ⑩⑩ ⑩❿ ⑩❾ ⑩⑨
❩❬❭❪ ❲♠❘❥❫❭❜ ③③③❨ ❶❖ ➃➄ ❩◗ ➅❫ ♠ ➅ ❹◗
❩❬❭❪❫❴ ❥❖❜❫②❦ ⑦❷❸ ⑦❸❿ ⑦❾❼ ⑦⑦⑩ ⑦⑦❿ ⑦❿❾ ❺❺

▲❖P◗❘ ❙❯❱❲P❨ ❩❬❭❪❫❴ ❵❖❜❫❫❢❤❪ q❭r✉ ❖ ✈❖❪❫◗✇

❩❬❭❪ ❩❬❭❪❫❴ ❩❬❭❪ ❩❬❭❪❫❴


❲①❥❭②❤ ③❨ ❵❖❜❫②❦ ❲①❥❭②❤ ④⑤❨ ❵❖❜❫②❦
⑥❫ ⑦⑧⑨ ✈ ⑩⑨
❶❖ ⑦❷❸ ❹◗ ❺❺
❻ ⑨❼⑦ ❽❥ ⑦⑦❾
❵P ⑨❾❾ ③ ⑦❼❼

❹❦ ⑨❸⑨ ❩❬ ⑦❾❿

83 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✽ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

❍❏❑▲ ▼▲◆ ❖P◗ ❱❘❙❯❘❳❯❨❩ ❨❬ ❘❳❨❭❯❪ ❙❘❫❯❴❵ ❞❯❳❢ ❍❏❑▲ ▼▲◆ ❖❥◗ ❱❘❙❯❘❳❯❨❩ ❨❬ ❘❳❨❭❯❪ ❙❘❫❯❴❵ ❞❯❳❢ ❘❳❨❭❯❪
❘❳❨❭❯❪ ❩❴❭❣❤❙ ❘❪❙❨❵❵ ❳❢❤ ❵❤❪❨❩❫ ❩❴❭❣❤❙ ❬❨❙ ❘♥❦❘♥❯ ❭❤❳❘♥❵ ❘❩❫
♣❤❙❯❨❫ ❢❘♥❨❧❤❩❵

✭❜✮ ■✠✡☛☞ ✌✍✎☛✏✑ ✘✢✢✔✘✜✢✐✖✛ ✖✚ ✢✒✓ ✓✙✓✜✢✔✖✛✣ ✢✖ ✢✒✓ ✛✤✜✙✓✤✣✳ t✛✐✖✛


✪✐✢✒ ✢✒✓ ✫✔✓✘✢✓✔ ✛✓✫✘✢✐✗✓ ✜✒✘✔✫✓ ✪✐✙✙ ✒✘✗✓ ✢✒✓
❚✒✓ ✔✓✕✖✗✘✙ ✖✚ ✘✛ ✓✙✓✜✢✔✖✛ ✚✔✖✕ ✘✛ ✘✢✖✕ ✔✓✣✤✙✢✣
✙✘✔✫✓✔ ✔✘❛✐✤✣✳ ✰✛ ✢✒✐✣ ✜✘✣✓✱ ✢✒✓ ✛✓✢ ✔✓s✤✙✣✐✖✛ ✖✚
✐✛ ✢✒✓ ✚✖✔✕✘✢✐✖✛ ✖✚ ✘ ❝✥✦✧★✩✱ ✪✒✓✔✓✘✣ ✫✘✐✛ ✖✚
✢✒✓ ✓✙✓✜✢✔✖✛✣ ✪✐✙✙ ✖✤✢✪✓✐✫✒ ✢✒✓ ✛✤✜✙✓✘✔ ✜✒✘✔✫✓
✘✛ ✓✙✓✜✢✔✖✛ ✙✓✘❛✣ ✢✖ ✘✛ ✥✩✧★✩✳ ❚✒✓ ✐✖✛✐✜ ✔✘❛✐✐
✘✛❛ ✢✒✓ ✐✖✛ ✪✐✙✙ ✓✲s✘✛❛ ✐✛ ✣✐✴✓✳
✜✘✛ ✬✓ ✓✣✢✐✕✘✢✓❛ ✬✯ ✕✓✘✣✤✔✐✛✫ ✢✒✓ ❛✐✣✢✘✛✜✓✣
✬✓✢✪✓✓✛ ✜✘✢✐✖✛✣ ✘✛❛ ✘✛✐✖✛✣ ✐✛ ✐✖✛✐✜ ✜✔✯✣✢✘✙✣✳
♠❅★♦❄❃q ✉✈✇
✰✛ ✫✓✛✓✔✘✙✱ ✢✒✓ ✐✖✛✐✜ ✔✘❛✐✐ ✖✚ ✓✙✓✕✓✛✢✣ ✓✲✒✐✬✐✢
✢✒✓ ✣✘✕✓ ✢✔✓✛❛ ✘✣ ✢✒✓ ✘✢✖✕✐✜ ✔✘❛✐✐✳ t ✜✘✢✐✖✛ ✐✣ ❲✒✐✜✒ ✖✚ ✢✒✓ ✚✖✙✙✖✪✐✛✫ ✣s✓✜✐✓✣ ✪✐✙✙ ✒✘✗✓
✣✕✘✙✙✓✔ ✢✒✘✛ ✐✢✣ s✘✔✓✛✢ ✘✢✖✕ ✬✓✜✘✤✣✓ ✐✢ ✒✘✣ ✢✒✓ ✙✘✔✫✓✣✢ ✘✛❛ ✢✒✓ ✣✕✘✙✙✓✣✢ ✣✐✴✓①
✚✓✪✓✔ ✓✙✓✜✢✔✖✛✣ ✪✒✐✙✓ ✐✢✣ ✛✤✜✙✓✘✔ ✜✒✘✔✫✓ ✔✓✕✘✐✛✣ ❊✫✱ ❊✫②③✱ t✙✱ t✙④③✳
✢✒✓ ✣✘✕✓✳ ❚✒✓ ✣✐✴✓ ✖✚ ✘✛ ✘✛✐✖✛ ✪✐✙✙ ✬✓ ✙✘✔✫✓✔
⑤★❄⑥✦✧★✩
✢✒✘✛ ✢✒✘✢ ✖✚ ✢✒✓ s✘✔✓✛✢ ✘✢✖✕ ✬✓✜✘✤✣✓ ✢✒✓
✘❛❛✐✢✐✖✛ ✖✚ ✖✛✓ ✖✔ ✕✖✔✓ ✓✙✓✜✢✔✖✛✣ ✪✖✤✙❛ ✔✓✣✤✙✢ t✢✖✕✐✜ ✔✘❛✐✐ ❛✓✜✔✓✘✣✓ ✘✜✔✖✣✣ ✘ s✓✔✐✖❛✳
✐✛ ✐✛✜✔✓✘✣✓❛ ✔✓s✤✙✣✐✖✛ ✘✕✖✛✫ ✢✒✓ ✓✙✓✜✢✔✖✛✣ ⑦✘✢✐✖✛✣ ✘✔✓ ✣✕✘✙✙✓✔ ✢✒✘✛ ✢✒✓✐✔ s✘✔✓✛✢
✘✛❛ ✘ ❛✓✜✔✓✘✣✓ ✐✛ ✓✚✚✓✜✢✐✗✓ ✛✤✜✙✓✘✔ ✜✒✘✔✫✓✳ ✵✖✔ ✘✢✖✕✣✳ t✕✖✛✫ ✐✣✖✓✙✓✜✢✔✖✛✐✜ ✣s✓✜✐✓✣✱ ✢✒✓
✓✲✘✕s✙✓✱ ✢✒✓ ✐✖✛✐✜ ✔✘❛✐✤✣ ✖✚ ✚✙✤✖✔✐❛✓ ✐✖✛ ❡✵ ✶ ✐✣ ✖✛✓ ✪✐✢✒ ✢✒✓ ✙✘✔✫✓✔ s✖✣✐✢✐✗✓ ✛✤✜✙✓✘✔ ✜✒✘✔✫✓
✷✸✹ s✕ ✪✒✓✔✓✘✣ ✢✒✓ ✘✢✖✕✐✜ ✔✘❛✐✤✣ ✖✚ ✚✙✤✖✔✐✛✓ ✪✐✙✙ ✒✘✗✓ ✘ ✣✕✘✙✙✓✔ ✔✘❛✐✤✣✳
✐✣ ✖✛✙✯ ✺✻ s✕✳ ✼✛ ✢✒✓ ✖✢✒✓✔ ✒✘✛❛✱ ✢✒✓ ✘✢✖✕✐✜ ⑧✓✛✜✓ ✢✒✓ ✙✘✔✫✓✣✢ ✣s✓✜✐✓✣ ✐✣ ❊✫⑨ ✢✒✓
✔✘❛✐✤✣ ✖✚ ✣✖❛✐✤✕ ✐✣ ✷r✹ s✕ ✜✖✕s✘✔✓❛ ✢✖ ✢✒✓
❁ ✣✕✘✙✙✓✣✢ ✖✛✓ ✐✣ t✙④③✳
✐✖✛✐✜ ✔✘❛✐✤✣ ✖✚ ✾✿ s✕ ✚✖✔ ❀✘ ✳
❲✒✓✛ ✪✓ ✚✐✛❛ ✣✖✕✓ ✘✢✖✕✣ ✘✛❛ ✐✖✛✣ ✪✒✐✜✒ ✭☞✮ ■✠✡☛⑩✍❶☛✠✡ ❷✡❶❸✍❹❺❻
✜✖✛✢✘✐✛ ✢✒✓ ✣✘✕✓ ✛✤✕✬✓✔ ✖✚ ✓✙✓✜✢✔✖✛✣✱ ✪✓ ✜✘✙✙
✢✒✓✕ ✧❂★❃❄❃❝✦❅★✩✧❝ ❂❆❃❝✧❃❂✳ ✵✖✔ ✓✲✘✕s✙✓✱ t ❼✤✘✛✢✐✢✘✢✐✗✓ ✕✓✘✣✤✔✓ ✖✚ ✢✒✓ ✢✓✛❛✓✛✜✯ ✖✚ ✘✛
❇❉ ❉ ❁ ❇❋ ✓✙✓✕✓✛✢ ✢✖ ✙✖✣✓ ✓✙✓✜✢✔✖✛ ✐✣ ✫✐✗✓✛ ✬✯ ✐✢✣
✼ ✱ ✵ ✱ ❀✘ ✘✛❛ ❊✫ ✒✘✗✓ ✢✒✓ ✣✘✕✓ ✛✤✕✬✓✔ ✖✚
✓✙✓✜✢✔✖✛✣ ❡✷●✶✳ ❚✒✓✐✔ ✔✘❛✐✐ ✪✖✤✙❛ ✬✓ ❛✐✚✚✓✔✓✛✢ ❽★✩✧❾✥✦✧★✩ ❿✩✦➀✥❄❆➁✳ ✰✢ ✔✓s✔✓✣✓✛✢✣ ✢✒✓ ✓✛✓✔✫✯
✬✓✜✘✤✣✓ ✖✚ ✢✒✓✐✔ ❛✐✚✚✓✔✓✛✢ ✛✤✜✙✓✘✔ ✜✒✘✔✫✓✣✳ ❚✒✓ ✔✓❼✤✐✔✓❛ ✢✖ ✔✓✕✖✗✓ ✘✛ ✓✙✓✜✢✔✖✛ ✚✔✖✕ ✘✛ ✐✣✖✙✘✢✓❛
✜✘✢✐✖✛ ✪✐✢✒ ✢✒✓ ✫✔✓✘✢✓✔ s✖✣✐✢✐✗✓ ✜✒✘✔✫✓ ✪✐✙✙ ✒✘✗✓ ✫✘✣✓✖✤✣ ✘✢✖✕ ❡➂✶ ✐✛ ✐✢✣ ✫✔✖✤✛❛ ✣✢✘✢✓✳ ✰✛ ✖✢✒✓✔
✘ ✣✕✘✙✙✓✔ ✔✘❛✐✤✣ ✬✓✜✘✤✣✓ ✖✚ ✢✒✓ ✫✔✓✘✢✓✔ ✪✖✔❛✣✱ ✢✒✓ ✚✐✔✣✢ ✐✖✛✐✴✘✢✐✖✛ ✓✛✢✒✘✙s✯ ✚✖✔ ✘✛

84 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✽

❡✎❡✏❡✑✒ ✓ ✔✕ ✒✖❡ ❡✑✒✖✗✎✘✙ ✚✖✗✑✛❡ ✜✢✐ ❍✮ ✣✤✥ ✒✖❡


✥❡✗✚✒✔✤✑ r❡✘✔✚✒❡r ✔✑ ❡✦✧✗✒✔✤✑ ★✩✪✩

✓✜✛✮ ✫ ✓ ✜✛✮ ✭ ❡ ✜★✩✪✮

❚✖❡ ✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✙ ✔✕ ❡✯✘✥❡✕✕❡r ✔✑


✧✑✔✒✕ ✤✣ ✉✱ ✏✤✎❹✲✩ ✳❡ ✚✗✑ r❡✣✔✑❡ ✒✖❡ ✕❡✚✤✑r
✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✙ ✗✕ ✒✖❡ ❡✑❡✥✛✙ ✥❡✦✧✔✥❡r ✒✤
✥❡✏✤✴❡ ✒✖❡ ✕❡✚✤✑r ✏✤✕✒ ✎✤✤✕❡✎✙ ✵✤✧✑r
❡✎❡✚✒✥✤✑✶ ✔✒ ✔✕ ✒✖❡ ❡✑❡✥✛✙ ✥❡✦✧✔✥❡r ✒✤ ✚✗✥✥✙ ✤✧✒
✒✖❡ ✥❡✗✚✒✔✤✑ ✕✖✤t✑ ✔✑ ❡✦✧✗✒✔✤✑ ★✩✷✩
✰ ✸✰
✓ ✜✛✮ ✫ ✓ ✜✛✮ ✭ ❡ ✜★✩✷✮

❊✑❡✥✛✙ ✔✕ ✗✎t✗✙✕ ✥❡✦✧✔✥❡r ✒✤ ✥❡✏✤✴❡


❡✎❡✚✒✥✤✑✕ ✣✥✤✏ ✗✑ ✗✒✤✏ ✗✑r ✖❡✑✚❡ ✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❋❂❃❄ ❅❄❆ ❱❛❇❉❛●❉■❏ ■❑ ❑❉❇▲● ❉■❏❉▼❛●❉■❏ ◆❏●❖❛P◗❉◆▲
❘❙❯❲❳ ❨❉●❖ ❛●■❩❉❬ ❏❭❩❪◆❇ ❑■❇ ◆P◆❩◆❏●▲
❡✑✒✖✗✎✘✔❡✕ ✗✥❡ ✗✎t✗✙✕ ✘✤✕✔✒✔✴❡✩ ❚✖❡ ✕❡✚✤✑r
❨❉●❖ ✇ ❫ ❴ ●■ ❵❜
✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✙ t✔✎✎ ✵❡ ✖✔✛✖❡✥ ✒✖✗✑ ✒✖❡ ✣✔✥✕✒
✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✙ ✵❡✚✗✧✕❡ ✔✒ ✔✕ ✏✤✥❡ r✔✣✣✔✚✧✎✒ t✔✒✖ ✒✖❡✔✥ ✖✔✛✖ ✥❡✗✚✒✔✴✔✒✙✩ ✹✑ ✗rr✔✒✔✤✑✼ ✙✤✧ t✔✎✎
✒✤ ✥❡✏✤✴❡ ✗✑ ❡✎❡✚✒✥✤✑ ✣✥✤✏ ✗ ✘✤✕✔✒✔✴❡✎✙ ✚✖✗✥✛❡r ✑✤✒✔✚❡ ✒t✤ ✒✥❡✑r✕ ✒✖❡ ✣✔✥✕✒ ✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✙
✔✤✑ ✒✖✗✑ ✣✥✤✏ ✗ ✑❡✧✒✥✗✎ ✗✒✤✏✩ ✹✑ ✒✖❡ ✕✗✏❡ t✗✙ ✛❡✑❡✥✗✎✎✙ ✔✑✚✥❡✗✕❡✕ ✗✕ t❡ ✛✤ ✗✚✥✤✕✕ ✗ ✘❡✥✔✤r
✒✖❡ ✒✖✔✥r ✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✙ t✔✎✎ ✵❡ ✖✔✛✖❡✥ ✒✖✗✑ ✗✑r r❡✚✥❡✗✕❡✕ ✗✕ t❡ r❡✕✚❡✑r ✔✑ ✗ ✛✥✤✧✘✩ ❚✖❡✕❡
✒✖❡ ✕❡✚✤✑r ✗✑r ✕✤ ✤✑✩ ❚✖❡ ✒❡✥✏ ✺✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ✒✥❡✑r✕ ✗✥❡ ✔✎✎✧✕✒✥✗✒❡r ✔✑ ✿✔✛✕✩ ★✩❤✜✗✮ ✗✑r ★✩❤✜✵✮
❡✑✒✖✗✎✘✙✻✼ ✔✣ ✑✤✒ ✦✧✗✎✔✣✔❡r✼ ✔✕ ✒✗✉❡✑ ✗✕ ✒✖❡ ✣✔✥✕✒ ✥❡✕✘❡✚✒✔✴❡✎✙ ✣✤✥ ✒✖❡ ❡✎❡✏❡✑✒✕ ✤✣ ✒✖❡ ✕❡✚✤✑r
✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✙✩ ✘❡✥✔✤r ✗✑r ✒✖❡ ✣✔✥✕✒ ✛✥✤✧✘ ✤✣ ✒✖❡ ✘❡✥✔✤r✔✚ ✒✗✵✎❡✩
❚✖❡ ✣✔✥✕✒ ✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✔❡✕ ✤✣ ❡✎❡✏❡✑✒✕ s✤✧ t✔✎✎ ✗✘✘✥❡✚✔✗✒❡ ✒✖✗✒ ✒✖❡ ✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✙
✖✗✴✔✑✛ ✗✒✤✏✔✚ ✑✧✏✵❡✥✕ ✧✘ ✒✤ ❤✾ ✗✥❡ ✘✎✤✒✒❡r ✗✑ r ✗ ✒✤✏✔✚ ✥✗ r✔✧ ✕ ✗✥❡ ✚ ✎✤ ✕❡ ✎✙ ✥❡ ✎✗ ✒❡ r
✔✑ ✿✔✛✩ ★✩❀✩ ❚✖❡ ✘❡✥✔✤r✔✚✔✒✙ ✤✣ ✒✖❡ ✛✥✗✘✖ ✔✕ ✦✧✔✒❡ ✘✥✤✘❡✥✒✔❡✕✩ ❚✤ ✧✑r❡✥✕✒✗✑r ✒✖❡✕❡ ✒✥❡✑r✕✼ t❡
✕✒✥✔✉✔✑✛✩ s✤✧ t✔✎✎ ✣✔✑r ✏✗✯✔✏✗ ✗✒ ✒✖❡ ✑✤✵✎❡ ✛✗✕❡✕ ✖✗✴❡ ✒✤ ✚✤✑✕✔r❡✥ ✒t✤ ✣✗✚✒✤✥✕ ❝ ✜✔✮ ✒✖❡ ✗✒✒✥✗✚✒✔✤✑
t✖✔✚✖ ✖✗✴❡ ✚✎✤✕❡r ❡✎❡✚✒✥✤✑ ✕✖❡✎✎✕ ✗✑r ✴❡✥✙ ✤✣ ❡✎❡✚✒✥✤✑✕ ✒✤t✗✥r✕ ✒✖❡ ✑✧✚✎❡✧✕✼ ✗✑r ✜✔✔✮ ✒✖❡
✕✒✗✵✎❡ ❡✎❡✚✒✥✤✑ ✚✤✑✣✔✛✧✥✗✒✔✤✑✕✩ ❁✑ ✒✖❡ ✤✒✖❡✥ ✥❡✘✧✎✕✔✤✑ ✤✣ ❡✎❡✚✒✥✤✑✕ ✣✥✤✏ ❡✗✚✖ ✤✒✖❡✥✩ ❚✖❡
✖✗✑r✼ ✏✔✑✔✏✗ ✤✚✚✧✥ ✗✒ ✒✖❡ ✗✎✉✗✎✔ ✏❡✒✗✎✕ ✗✑r ❡✣✣❡✚✒✔✴❡ ✑✧✚✎❡✗✥ ✚✖✗✥✛❡ ❡✯✘❡✥✔❡✑✚❡r ✵✙ ✗
✒✖❡✔✥ ✎✤t ✔✤✑✔✬✗✒✔✤✑ ❡✑✒✖✗✎✘✔❡✕ ✚✗✑ ✵❡ ✚✤✥✥❡✎✗✒❡r ✴✗✎❡✑✚❡ ❡✎❡✚✒✥✤✑ ✔✑ ✗✑ ✗✒✤✏ t✔✎✎ ✵❡ ✎❡✕✕ ✒✖✗✑

♣♦❵ ❘❛❳ ♣♦❵ ❘❪❳


❋❂❃❄ ❅❄ ❞❢❣ ❥ ❦❉❇▲● ❉■❏❉▼❛●❉ ■❏ ◆ ❏● ❖❛P◗❉◆▲ ❘❙ ❯ ❲ ❳ ■❑ ◆P◆❩◆❏●▲ ■❑ ● ❖◆ ▲◆❬■❏❧ ◗◆❇❉■❧ ❛▲ ❛
❑❭❏❬●❉■❏ ■❑ ❛●■❩❉❬ ❏❭❩❪◆❇ ❘✇❳ ❛❏❧ ❋❂❃❄ ❅❄❞❢♠❥ ❙ ❯❲ ■❑ ❛P♥❛P❉ ❩◆●❛P▲ ❛▲ ❛ ❑❭❏❬●❉■❏ ■❑ ✇♦

85 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✽ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

t✠✡ ☛☞t✌☛✍ ☞✠☛✎✏✡ ✑✒ t✠✡ ✒✌☞✍✡✌✓ ✔✡☞☛✌✓✡ ✑✕ t✑ ✎✡❡✑✦✡ t✠✡ ✭♣✴✡✍✡☞t✎✑✒ ✕✎✑❡ ✔✑✎✑✒ ☞✑❡✫☛✎✡❧
➁✖✗✘✙✚✛✘✜✢✣ ✑✎ ➁✖✤✥✙✙✜✘✜✢✣ ✑✕ t✠✡ ✦☛✍✡✒☞✡ t✑ t✠✡ ✎✡❡✑✦☛✍ ✑✕ ☛ ✭s ✡✍✡☞t✎✑✒ ✕✎✑❡ ✔✡✎✧✍✍★✌❡❝
✡✍✡☞t✎✑✒ ✕✎✑❡ t✠✡ ✒✌☞✍✡✌✓ ✔✧ t✠✡ ★✒t✡✎✦✡✒★✒✏ ❚✠✌✓✬ ✔✑✎✑✒ ✠☛✓ ☛ ✓❡☛✍✍✡✎ ✕★✎✓t ★✑✒★♠☛t★✑✒
☞✑✎✡ ✡✍✡☞t✎✑✒✓❝ ✩✑✎ ✡✪☛❡✫✍✡✬ t✠✡ ✭s ✡✍✡☞t✎✑✒ ★✒ ✡✒t✠☛✍✫✧ t✠☛✒ ✔✡✎✧✍✍★✌❡❝ ✮✒✑t✠✡✎ ✼☛✒✑❡☛✍✧✾
✍★t✠★✌❡ ★✓ ✓✠★✡✍❧✡❧ ✕✎✑❡ t✠✡ ✒✌☞✍✡✌✓ ✔✧ t✠✡ ★✓ t✠✡ ✓❡☛✍✍✡✎ ✕★✎✓t ★✑✒★♠☛t★✑✒ ✡✒t✠☛✍✫✧ ✑✕ ✑✪✧✏✡✒
★✒✒✡✎ ☞✑✎✡ ✑✕ ✐s ✡✍✡☞t✎✑✒✓❝ ✮✓ ☛ ✎✡✓✌✍t✬ t✠✡ ☞✑❡✫☛✎✡❧ t✑ ✒★t✎✑✏✡✒❝ ❚✠★✓ ☛✎★✓✡✓ ✔✡☞☛✌✓✡ ★✒
✦☛✍✡✒☞✡ ✡✍✡☞t✎✑✒ ✡✪✫✡✎★✡✒☞✡✓ ☛ ✒✡t ✫✑✓★t★✦✡ t✠✡ ✒★t✎✑✏✡✒ ☛t✑❡✬ t✠✎✡✡ ✭♣ ✡✍✡☞t✎✑✒✓ ✎✡✓★❧✡ ★✒
☞✠☛✎✏✡ ✯✠★☞✠ ★✓ ✍✡✓✓ t✠☛✒ t✠✡ ☛☞t✌☛✍ ☞✠☛✎✏✡ ✑✕ ❧★✕✕✡✎✡✒t ☛t✑❡★☞ ✑✎✔★t☛✍✓ ✶❞✌✒❧✿✓ ✎✌✍✡✷ ✯✠✡✎✡☛✓
✰✱❝ ✲✒ ✏✡✒✡✎☛✍✬ ✓✠★✡✍❧★✒✏ ★✓ ✡✕✕✡☞t★✦✡ ✯✠✡✒ t✠✡ ★✒ t✠✡ ✑✪✧✏✡✒ ☛t✑❡✬ t✯✑ ✑✕ t✠✡ ✕✑✌✎ ✭♣ ✡✍✡☞t✎✑✒✓
✑✎✔★t☛✍✓ ★✒ t✠✡ ★✒✒✡✎ ✓✠✡✍✍✓ ☛✎✡ ☞✑❡✫✍✡t✡✍✧ ✕★✍✍✡❧❝ ❡✌✓t ✑☞☞✌✫✧ t✠✡ ✓☛❡✡ ✭♣ ✑✎✔★t☛✍ ✎✡✓✌✍t★✒✏ ★✒
❚✠★✓ ✓★t✌☛t★✑✒ ✑☞☞✌✎✓ ★✒ t✠✡ ☞☛✓✡ ✑✕ ☛✍✳☛✍★ ❡✡t☛✍✓ ☛✒ ★✒☞✎✡☛✓✡❧ ✡✍✡☞t✎✑✒✴✡✍✡☞t✎✑✒ ✎✡✫✌✍✓★✑✒❝
✯✠★☞✠ ✠☛✦✡ ☛ ✍✑✒✡ ♥s✴✑✌t✡✎❡✑✓t ✡✍✡☞t✎✑✒ ✵✑✒✓✡q✌✡✒t✍✧✬ ★t ★✓ ✡☛✓★✡✎ t✑ ✎✡❡✑✦✡ t✠✡ ✕✑✌✎t✠
✫✎✡ ☞✡ ❧✡ ❧ ✔✧ ☛ ✒ ✑✔✍✡ ✏☛✓ ✡ ✍✡ ☞t✎ ✑✒ ★☞ ✭♣✴✡✍✡☞t✎✑✒ ✕✎✑❡ ✑✪✧✏✡✒ t✠☛✒ ★t ★✓✬ t✑ ✎✡❡✑✦✡
☞✑✒✕★✏✌✎☛t★✑✒❝ ✑✒✡ ✑✕ t✠✡ t✠✎✡✡ ✭♣✴✡✍✡☞t✎✑✒✓ ✕✎✑❡ ✒★t✎✑✏✡✒❝
❲✠✡✒ ✯✡ ❡✑✦✡ ✕✎✑❡ ✍★t✠★✌❡ t✑ ✕✍✌✑✎★✒✡ P✥❀❁✚✙❂ ❃❄❅
☛☞✎✑✓✓ t✠✡ ✓✡☞✑✒❧ ✫✡✎★✑❧✬ ✓✌☞☞✡✓✓★✦✡ ✡✍✡☞t✎✑✒✓
❚✠✡ ✕★✎✓t ★✑✒★♠☛t★✑✒ ✡✒t✠☛✍✫✧ ✶❆❇ ❍ ✷ ✦☛✍✌✡✓
☛✎✡ ☛❧❧✡❧ t✑ ✑✎✔★t☛✍✓ ★✒ t✠✡ ✓☛❡✡ ✫✎★✒☞★✫☛✍
✑✕ t✠✡ t✠★✎❧ ✫✡✎★✑❧ ✡✍✡❡✡✒t✓✬ ♦☛✬ ❉✏ ☛✒❧
q✌☛✒t✌❡ ✍✡✦✡✍ ☛✒❧ t✠✡ ✓✠★✡✍❧★✒✏ ✑✕ t✠✡ ✒✌☞✍✡☛✎
❙★ ☛✎✡ ✎✡✓✫✡☞t★✦✡✍✧ ✺❊❋✬ ●✱● ☛✒❧ ●■❋ ✳❏
☞✠☛✎✏✡ ✔✧ t✠✡ ★✒✒✡✎ ☞✑✎✡ ✑✕ ✡✍✡☞t✎✑✒✓ ❧✑✡✓ ✒✑t
❡✑✍❹❑❝ ▲✎✡❧★☞t ✯✠✡t✠✡✎ t✠✡ ✕★✎✓t ❆❇ ❍ ✦☛✍✌✡
★✒☞✎✡☛✓✡ ✦✡✎✧ ❡✌☞✠ t✑ ☞✑❡✫✡✒✓☛t✡ ✕✑✎ t✠✡
✕✑✎ ✮✍ ✯★✍✍ ✔✡ ❡✑✎✡ ☞✍✑✓✡ t✑ ✹●✹ ✑✎ ●❋❢ ✳❏
★✒☞✎✡☛✓✡❧ ☛tt✎☛☞t★✑✒ ✑✕ t✠✡ ✡✍✡☞t✎✑✒ t✑ t✠✡
❡✑✍❹❑ ▼ ❏✌✓t★✕✧ ✧✑✌✎ ☛✒✓✯✡✎❝
✒✌☞✍✡✌✓❝ ❚✠✌✓✬ ☛☞✎✑✓✓ ☛ ✫✡✎★✑❧✬ ★✒☞✎✡☛✓★✒✏
✒✌☞✍✡☛✎ ☞✠☛✎✏✡ ✑✌t✯✡★✏✠✓ t✠✡ ✓✠★✡✍❧★✒✏❝ ◆❀✚❖◗✘❀✜
✵✑✒✓✡q✌✡✒t✍✧✬ t✠✡ ✑✌t✡✎❡✑✓t ✡✍✡☞t✎✑✒✓ ☛✎✡ ✠✡✍❧ ❹❑
✲t ✯★✍✍ ✔✡ ❡✑✎✡ ☞✍✑✓✡ t✑ ✹●✹ ✳❏ ❡✑✍ ❘ ❚✠✡
❡✑✎✡ ☛✒❧ ❡✑✎✡ t★✏✠t✍✧ ☛✒❧ t✠✡ ★✑✒★♠☛t★✑✒
✦☛✍✌✡ ✕✑✎ ✮✍ ✓✠✑✌✍❧ ✔✡ ✍✑✯✡✎ t✠☛✒ t✠☛t ✑✕
✡✒t✠☛✍✫✧ ★✒☞✎✡☛✓✡✓ ☛☞✎✑✓✓ ☛ ✫✡✎★✑❧❝ ✮✓ ✯✡ ✏✑
❉✏ ✔✡☞☛✌✓✡ ✑✕ ✡✕✕✡☞t★✦✡ ✓✠★✡✍❧★✒✏ ✑✕ ✱♣
❧✑✯✒ ☛ ✏✎✑✌✫✬ t✠✡ ✑✌t✡✎❡✑✓t ✡✍✡☞t✎✑✒ ✔✡★✒✏
✡ ✍✡ ☞t✎ ✑✒✓ ✕✎ ✑❡ t ✠✡ ✒ ✌☞✍✡ ✌✓ ✔✧
★✒☞✎✡☛✓★✒✏✍✧ ✕☛✎t✠✡✎ ✕✎✑❡ t✠✡ ✒✌☞✍✡✌✓✬ t✠✡✎✡ ★✓
✱s✴✡✍✡☞t✎✑✒✓❝
☛✒ ★✒☞✎✡☛✓✡❧ ✓✠★✡✍❧★✒✏ ✑✕ t✠✡ ✒✌☞✍✡☛✎ ☞✠☛✎✏✡
✔✧ t✠✡ ✡✍✡☞t✎✑✒✓ ★✒ t✠✡ ★✒✒✡✎ ✍✡✦✡✍✓❝ ✲✒ t✠★✓ ☞☛✓✡✬ ❯❱❳ ❨❬❭❪❫❴❵❛ ❜❣❤❛ ❨❛❫❥❣❬❦r
★✒☞✎✡☛✓✡ ★✒ ✓✠★✡✍❧★✒✏ ✑✌t✯✡★✏✠✓ t✠✡ ★✒☞✎✡☛✓★✒✏ ❲✠✡✒ ☛✒ ✡✍✡☞t✎✑✒ ★✓ ☛❧❧✡❧ t✑ ☛ ✒✡✌t✎☛✍ ✏☛✓✡✑✌✓
✒✌☞✍✡☛✎ ☞✠☛✎✏✡ ☛✒❧ t✠✡ ✎✡❡✑✦☛✍ ✑✕ t✠✡ ☛t✑❡ ✶✉✷ t✑ ☞✑✒✦✡✎t ★t ★✒t✑ ☛ ✒✡✏☛t★✦✡ ★✑✒✬ t✠✡
✑✌t✡✎❡✑✓t ✡✍✡☞t✎✑✒ ✎✡q✌★✎✡✓ ✍✡✓✓ ✡✒✡✎✏✧ ❧✑✯✒ ✡✒t✠☛✍✫✧ ☞✠☛✒✏✡ ☛☞☞✑❡✫☛✒✧★✒✏ t✠✡ ✫✎✑☞✡✓✓ ★✓
☛ ✏✎✑✌✫❝ ❧✡✕★✒✡❧ ☛✓ t✠✡ ✈✚✙✤◗✥❀✜ ✇①✘✜ ✈✜◗✗①✚②③ ✶❆④⑤⑥✷❝
✩✎✑❡ ✩★✏❝ ✱❝❋✶☛✷✬ ✧✑✌ ✯★✍✍ ☛✍✓✑ ✒✑t★☞✡ t✠☛t ⑦✍✡☞t✎✑✒ ✏☛★✒ ✡✒t✠☛✍✫✧ ✫✎✑✦★❧✡✓ ☛ ❡✡☛✓✌✎✡ ✑✕
t✠✡ ✕★✎✓t ★✑✒★♠☛t★✑✒ ✡✒t✠☛✍✫✧ ✑✕ ✔✑✎✑✒ ✶❩ ✸ ✹✷ ★✓ t✠✡ ✡☛✓✡ ✯★t✠ ✯✠★☞✠ ☛✒ ☛t✑❡ ☛❧❧✓ ☛✒ ✡✍✡☞t✎✑✒
✓✍★✏✠t✍✧ ✍✡✓✓ t✠☛✒ t✠☛t ✑✕ ✔✡✎✧✍✍★✌❡ ✶❩ ✸ ✺✷ ✡✦✡✒ t✑ ✕✑✎❡ ☛✒★✑✒ ☛✓ ✎✡✫✎✡✓✡✒t✡❧ ✔✧ ✡q✌☛t★✑✒ ✱❝✱❝
t✠✑✌✏✠ t✠✡ ✕✑✎❡✡✎ ✠☛✓ ☛ ✏✎✡☛t✡✎ ✒✌☞✍✡☛✎ ☞✠☛✎✏✡❝
❲✠✡✒ ✯✡ ☞✑✒✓★❧✡✎ t✠✡ ✓☛❡✡ ✫✎★✒☞★✫☛✍ q✌☛✒t✌❡ ✉✶✏✷ ✰ ✡ ❹ ⑧ ✉ ✶✏✷ ✶✱❝✱✷
✍✡✦✡✍✬ ☛✒ s✴✡✍✡☞t✎✑✒ ★✓ ☛tt✎☛☞t✡❧ t✑ t✠✡ ✒✌☞✍✡✌✓ ⑨✡✫✡✒❧★✒✏ ✑✒ t✠✡ ✡✍✡❡✡✒t✬ t✠✡ ✫✎✑☞✡✓✓ ✑✕
❡✑✎✡ t✠☛✒ ☛ ♣✴✡✍✡☞t✎✑✒❝ ✲✒ ✔✡✎✧✍✍★✌❡✬ t✠✡ ☛❧❧★✒✏ ☛✒ ✡✍✡☞t✎✑✒ t✑ t✠✡ ☛t✑❡ ☞☛✒ ✔✡ ✡★t✠✡✎
✡✍✡☞t✎✑✒ ✎✡❡✑✦✡❧ ❧✌✎★✒✏ t✠✡ ★✑✒★♠☛t★✑✒ ★✓ ☛✒ ✡✒❧✑t✠✡✎❡★☞ ✑✎ ✡✪✑t✠✡✎❡★☞❝ ✩✑✎ ❡☛✒✧ ✡✍✡❡✡✒t✓
s✴✡✍✡☞t✎✑✒ ✯✠✡✎✡☛✓ t✠✡ ✡✍✡☞t✎✑✒ ✎✡❡✑✦✡❧ ❧✌✎★✒✏ ✡✒✡✎✏✧ ★✓ ✎✡✍✡☛✓✡❧ ✯✠✡✒ ☛✒ ✡✍✡☞t✎✑✒ ★✓ ☛❧❧✡❧
★✑✒★♠☛t★✑✒ ✑✕ ✔✑✎✑✒ ★✓ ☛ ♣✴✡✍✡☞t✎✑✒❝ ❚✠✡ t✑ t✠✡ ☛t✑❡ ☛✒❧ t✠✡ ✡✍✡☞t✎✑✒ ✏☛★✒ ✡✒t✠☛✍✫✧ ★✓
✫✡✒✡t✎☛t★✑✒ ✑✕ ☛ ✭s ✡✍✡☞t✎✑✒ t✑ t✠✡ ✒✌☞✍✡✌✓ ★✓ ✒✡✏☛t★✦✡❝ ✩✑✎ ✡✪☛❡✫✍✡✬ ✏✎✑✌✫ ✐● ✡✍✡❡✡✒t✓ ✶t✠✡
❡✑✎✡ t✠☛✒ t✠☛t ✑✕ ☛ ✭♣ ✡✍✡☞t✎✑✒✻ ✠✡✒☞✡ t✠✡ ✭♣ ✠☛✍✑✏✡✒✓✷ ✠☛✦✡ ✦✡✎✧ ✠★✏✠ ✒✡✏☛t★✦✡ ✡✍✡☞t✎✑✒ ✏☛★✒
✡✍✡☞t✎✑✒ ✑✕ ✔✑✎✑✒ ★✓ ❡✑✎✡ ✓✠★✡✍❧✡❧ ✕✎✑❡ t✠✡ ✡✒t✠☛✍✫★✡✓ ✔✡☞☛✌✓✡ t✠✡✧ ☞☛✒ ☛tt☛★✒ ✓t☛✔✍✡ ✒✑✔✍✡
✒✌☞✍✡✌✓ ✔✧ t✠✡ ★✒✒✡✎ ☞✑✎✡ ✑✕ ✡✍✡☞t✎✑✒✓ t✠☛✒ t✠✡ ✏☛✓ ✡✍✡☞t✎✑✒★☞ ☞✑✒✕★✏✌✎☛t★✑✒✓ ✔✧ ✫★☞✳★✒✏ ✌✫ ☛✒
✭s ✡✍✡☞t✎✑✒✓ ✑✕ ✔✡✎✧✍✍★✌❡❝ ❚✠✡✎✡✕✑✎✡✬ ★t ★✓ ✡☛✓★✡✎ ✡✍✡☞t✎✑✒❝ ⑩✒ t✠✡ ✑t✠✡✎ ✠☛✒❧✬ ✒✑✔✍✡ ✏☛✓✡✓ ✠☛✦✡

86 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✽

➔→➣↔↕ ➙➛➜ ➝↔↕➞➟➠➡➢ ➤→➥➢ ➝➢➟➦→↔➧➥↕➨➩ ➫ ➭➯➲ ➳➡↔➵➸➺ ➡➻ ➼➡➳↕ ➽→➥➢ ➤➠➡➾➧ ➝↔↕➳↕➢➟➨

➤➠➡➾➧ Ù Ú ÛÜ Ý ➤➠➡➾➧ ÙÞ Ú ÛÜÝ ➤➠➡➾➧ Ù➜ Ú ÛÜÝ ➤➠➡➾➧ ß Ú ÛÜÝ


➚ ➪ ➶➹ ➚↕ ➘ ➴➷
➬➥ ➪ ➮➱ ✃ ➪ ❐➴❐ ❒ ➪ ➹❮➷ ❰↕ ➘ ❐❐➮
❰→ ➪ Ï➹ ➼ ➪ ❮➱➱ Ð↔ ➪ ➹➴Ñ Ò➠ ➘ Ñ➮
Ó ➪ ➴➷ ➼↕ ➪ ❐ÑÏ Ô➠ ➪ ➹❮Ï Ó➠ ➘ Ñ➮
Õ➣ ➪ ➴➶ ➔↕ ➪ ❐Ñ➱ Ö ➪ ❮ÑÏ ×↕ ➘ ➶➶
Ð➨ ➪ ➴➮ Ø➡ ➪ ❐➶➴ Ò➟ ➪ ❮➶➱ Õ➢ ➘ ➮➷

❧✎✏✑✒ ✓✔✕✖✗✖✘✒ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✖✒✕ ✜✒✙✎✢✕✒


P✵✶✷✸✹✺ ✻✼✾
✗✛✒ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✛✎✕ ✗✔ ✒✚✗✒✏ ✗✛✒ ✚✒t✗ ✛✖✑✛✒✏
✓✏✖✚✙✖✓✎❧ ♣✢✎✚✗✢✣ ❧✒✘✒❧ ❧✒✎✤✖✚✑ ✗✔ ✎ ✘✒✏✥ ❣✛✖✙✛ ✔✉ ✗✛✒ ✉✔❧❧✔♥✖✚✑ ♥✖❧❧ ✛✎✘✒ ✗✛✒ ✣✔✕✗
✢✚✕✗✎✜❧✒ ✒❧✒✙✗✏✔✚✖✙ ✙✔✚✉✖✑✢✏✎✗✖✔✚✦ ✧✗ ✣✎✥ ✜✒ ✚✒✑✎✗✖✘✒ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✥ ✎✚✤ ♥✛✖✙✛
✚✔✗✒✤ ✗✛✎✗ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✖✒✕ ✛✎✘✒ ❧✎✏✑✒ ✗✛✒ ❧✒✎✕✗ ✚✒✑✎✗✖✘✒✿
✚✒✑✎✗✖✘✒ ✘✎❧✢✒✕ ✗✔♥✎✏✤ ✗✛✒ ✢✓✓✒✏ ✏✖✑✛✗ ✔✉ ✗✛✒ ❀✩ ✲✩ ✳❧✩ ✮✦
✓✒✏✖✔✤✖✙ ✗✎✜❧✒ ✓✏✒✙✒✤✖✚✑ ✗✛✒ ✚✔✜❧✒ ✑✎✕✒✕✦ ❊t✓❧✎✖✚ ✥✔✢✏ ✎✚✕♥✒✏✦
❚✛✒ ✘✎✏✖✎✗✖✔✚ ✖✚ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✖✒✕ ✔✉
❙✶✸❁❂❃✶❄
✒❧✒✣✒✚✗✕ ✖✕ ❧✒✕✕ ✕✥✕✗✒✣✎✗✖✙ ✗✛✎✚ ✉✔✏ ✖✔✚✖❡✎✗✖✔✚
✒✚✗✛✎❧✓✖✒✕✦ ★✕ ✎ ✑✒✚✒✏✎❧ ✏✢❧✒✩ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚ ❊❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✥ ✑✒✚✒✏✎❧❧✥ ✜✒✙✔✣✒✕
✒✚✗✛✎❧✓✥ ✜✒✙✔✣✒✕ ✣✔✏✒ ✚✒✑✎✗✖✘✒ ♥✖✗✛ ✖✚✙✏✒✎✕✒ ✣✔✏✒ ✚✒✑✎✗✖✘✒ ✎✙✏✔✕✕ ✎ ✓✒✏✖✔✤ ✎✕ ♥✒ ✣✔✘✒
✖✚ ✗✛✒ ✎✗✔✣✖✙ ✚✢✣✜✒✏ ✎✙✏✔✕✕ ✎ ✓✒✏✖✔✤✦ ❚✛✒ ✉✏✔✣ ❧✒✉✗ ✗✔ ✏✖✑✛✗✦ ❣✖✗✛✖✚ ✎ ✑✏✔✢✓✩ ✒❧✒✙✗✏✔✚
✒✉✉✒✙✗✖✘✒ ✚✢✙❧✒✎✏ ✙✛✎✏✑✒ ✖✚✙✏✒✎✕✒✕ ✉✏✔✣ ❧✒✉✗ ✗✔ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✥ ✜✒✙✔✣✒✕ ❧✒✕✕ ✚✒✑✎✗✖✘✒ ✤✔♥✚
✏✖✑✛✗ ✎✙✏✔✕✕ ✎ ✓✒✏✖✔✤ ✎✚✤ ✙✔✚✕✒♣✢✒✚✗❧✥ ✖✗ ♥✖❧❧ ✎ ✑✏✔✢✓✦ ❍✔♥✒✘✒✏✩ ✎✤✤✖✚✑ ✎✚ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✗✔
✜✒ ✒✎✕✖✒✏ ✗✔ ✎✤✤ ✎✚ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✗✔ ✎ ✕✣✎❧❧✒✏ ✎✗✔✣ ✗✛✒ ✱❅ ✔✏✜✖✗✎❧ ❧✒✎✤✕ ✗✔ ✑✏✒✎✗✒✏ ✏✒✓✢❧✕✖✔✚
✕✖✚✙✒ ✗✛✒ ✎✤✤✒✤ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✔✚ ✎✚ ✎✘✒✏✎✑✒ ♥✔✢❧✤ ✗✛✎✚ ✎✤✤✖✚✑ ✎✚ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✗✔ ✗✛✒ ❧✎✏✑✒✏
✜✒ ✙❧✔✕✒✏ ✗✔ ✗✛✒ ✓✔✕✖✗✖✘✒❧✥ ✙✛✎✏✑✒✤ ✚✢✙❧✒✢✕✦ ❣✒ ✫❅ ✔✏✜✖✗✎❧✦ ❍✒✚✙✒ ✗✛✒ ✒❧✒✣✒✚✗ ♥✖✗✛ ✣✔✕✗
✕✛✔✢❧✤ ✎❧✕✔ ✒t✓✒✙✗ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✥ ✗✔ ✚✒✑✎✗✖✘✒ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✥ ✖✕ ✙✛❧✔✏✖✚✒❆
✜✒✙✔✣✒ ❧✒✕✕ ✚✒✑✎✗✖✘✒ ✎✕ ♥✒ ✑✔ ✤✔♥✚ ✎ ✑✏✔✢✓ ✗✛✒ ✔✚✒ ♥✖✗✛ ✗✛✒ ❧✒✎✕✗ ✚✒✑✎✗✖✘✒ ✒❧✒✙✗✏✔✚
✜✒✙✎✢✕✒ ✗✛✒ ✕✖❡✒ ✔✉ ✗✛✒ ✎✗✔✣ ✖✚✙✏✒✎✕✒✕ ✎✚✤ ✗✛✒ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✥ ✖✕ ✓✛✔✕✓✛✔✏✢✕✦
✎✤✤✒✤ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ♥✔✢❧✤ ✜✒ ✉✎✏✗✛✒✏ ✉✏✔✣ ✗✛✒
✚✢✙❧✒✢✕✦ ❚✛✖✕ ✖✕ ✑✒✚✒✏✎❧❧✥ ✗✛✒ ✙✎✕✒ ✪❚✎✜❧✒ ✫✦✬✭✦ ❇❉❋ ●■❉❏❑▲▼◆❉❖◗❑❘❯❘❑❱
❍✔♥✒✘✒✏✩ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚ ✒✚✗✛✎❧✓✥ ✔✉ ♦ ✔✏ ✮ ✖✕ ★ ♣✢✎❧✖✗✎✗✖✘✒ ✣✒✎✕✢✏✒ ✔✉ ✗✛✒ ✎✜✖❧✖✗✥ ✔✉ ✎✚ ✎✗✔✣
❧✒✕✕ ✗✛✎✚ ✗✛✎✗ ✔✉ ✗✛✒ ✕✢✙✙✒✒✤✖✚✑ ✒❧✒✣✒✚✗✦ ❚✛✖✕ ✖✚ ✎ ❝❲✹✺❃❝❳✸ ❝✶✺❨✶❁❄❩ ✗✔ ✎✗✗✏✎✙✗ ✕✛✎✏✒✤
✖✕ ✜✒✙✎✢✕✒ ♥✛✒✚ ✎✚ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✖✕ ✎✤✤✒✤ ✗✔ ♦ ✔✏ ✒❧✒✙✗✏✔✚✕ ✗✔ ✖✗✕✒❧✉ ✖✕ ✙✎❧❧✒✤ ✹✸✹❝❂✵✶❄✹❬❳❂❃❭❃❂❪✦
✮✩ ✗✛✒ ✎✤✤✒✤ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✔✒✕ ✗✔ ✗✛✒ ✕✣✎❧❧✒✏ ✯ ✰ ✱ ❫✚❧✖❴✒ ✖✔✚✖❡✎✗✖✔✚ ✒✚✗✛✎❧✓✥ ✎✚✤ ✒❧✒✙✗✏✔✚ ✑✎✖✚
♣✢✎✚✗✢✣ ❧✒✘✒❧ ✎✚✤ ✕✢✉✉✒✏✕ ✕✖✑✚✖✉✖✙✎✚✗ ✏✒✓✢❧✕✖✔✚ ✒✚✗✛✎❧✓✥✩ ✖✗ ✖✕ ✚✔✗ ✎ ✣✒✎✕✢✏✒✎✜❧✒ ♣✢✎✚✗✖✗✥✦
✉✏✔✣ ✗✛✒ ✔✗✛✒✏ ✒❧✒✙✗✏✔✚✕ ✓✏✒✕✒✚✗ ✖✚ ✗✛✖✕ ❧✒✘✒❧✦ ❍✔♥✒✘✒✏✩ ✎ ✚✢✣✜✒✏ ✔✉ ✚✢✣✒✏✖✙✎❧ ✕✙✎❧✒✕ ✔✉
✮✔✏ ✗✛✒ ✯ ✰ ✫ ♣✢✎✚✗✢✣ ❧✒✘✒❧ ✪✲ ✔✏ ✳❧✭✩ ✗✛✒ ✎✤✤✒✤ ✒❧✒✙✗✏✔✚✒✑✎✗✖✘✖✗✥ ✔✉ ✒❧✒✣✒✚✗✕ ✘✖❡✦✩ ❀✎✢❧✖✚✑ ✕✙✎❧✒✩
✒❧✒✙✗✏✔✚ ✔✙✙✢✓✖✒✕ ✎ ❧✎✏✑✒✏ ✏✒✑✖✔✚ ✔✉ ✕✓✎✙✒ ✎✚✤ ❵✢❧❧✖❴✒✚✴❛✎✉✉✒ ✕✙✎❧✒✩ ★❧❧✏✒✤✴❜✔✙✛✔♥ ✕✙✎❧✒ ✛✎✘✒
✗✛✒ ✒❧✒✙✗✏✔✚✴✒❧✒✙✗✏✔✚ ✏✒✓✢❧✕✖✔✚ ✖✕ ✣✢✙✛ ❧✒✕✕✦ ✜✒✒✚ ✤✒✘✒❧✔✓✒✤✦ ❚✛✒ ✔✚✒ ♥✛✖✙✛ ✖✕ ✗✛✒ ✣✔✕✗

❞ ❢❤ ✐❥❤❦ ♠qqrs✈ ✇①② ❤②③❥✇④⑤② q⑥ ✇①② ②❤✇①❥⑦⑧❦ ⑨①❥❤③② ⑥q⑩ ✇①② ⑧⑩q⑨②ss ❶②⑧④⑨✇②❶ ④❤ ②❷❸❥✇④q❤ ❹❺❹ ④s ❶②⑥④❤②❶ ❥s ✇①②
❻❼❻❽❾❿➀➁ ➂➃➃❢➁❢❾➄ ➅➂➆ ➇ q⑥ ✇①② ❥✇q✐ ❸❤❶②⑩ ⑨q❤s④❶②⑩❥✇④q❤❺ ❢⑥ ②❤②⑩③❦ ④s ⑩②⑦②❥s②❶ ➈①②❤ ❥❤ ②⑦②⑨✇⑩q❤ ④s ❥❶❶②❶ ✇q ❥❤ ❥✇q✐✈
✇①② ②⑦②⑨✇⑩q❤ ❥⑥⑥④❤④✇❦ ④s ✇❥r②❤ ❥s ⑧qs④✇④⑤②✈ ⑨q❤✇⑩❥⑩❦ ✇q ✇①②⑩✐q❶❦❤❥✐④⑨ ⑨q❤⑤②❤✇④q❤❺ ❢⑥ ②❤②⑩③❦ ①❥s ✇q ♠② s❸⑧⑧⑦④②❶ ✇q ❥❶❶ ❥❤
②⑦②⑨✇⑩q❤ ✇q ❥❤ ❥✇q✐✈ ✇①②❤ ✇①② ②⑦②⑨✇⑩q❤ ❥⑥⑥④❤④✇❦ q⑥ ✇①② ❥✇q✐ ④s ❥ss④③❤②❶ ❥ ❤②③❥✇④⑤② s④③❤❺ ➉q➈②⑤②⑩✈ ②⑦②⑨✇⑩q❤ ❥⑥⑥④❤④✇❦ ④s
❶②⑥④❤②❶ ❥s ❥♠sq⑦❸✇② ➊②⑩q ❥❤❶✈ ✇①②⑩②⑥q⑩② ❥✇ ❥❤❦ q✇①②⑩ ✇②✐⑧②⑩❥✇❸⑩② ➅❾➇ ①②❥✇ ⑨❥⑧❥⑨④✇④②s q⑥ ✇①② ⑩②❥⑨✇❥❤✇s ❥❤❶ ✇①② ⑧⑩q❶❸⑨✇s
①❥⑤② ✇q ♠② ✇❥r②❤ ④❤✇q ❥⑨⑨q❸❤✇ ④❤ ➋➌➍➉ ➎ ➏➂➐ ➏ ➑➒➓ ✌❾❺

87 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✽✽ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

✇✟✠✡☛☞ ✌✍✡✠ ✟✍ ✎✏✡ ✑✒✌☛✟✓✔ ✍✕✒☛✡✖ ✗✟✓✌✍ ✑✒✌☛✟✓✔✘ ✡☛✡✕✎✚✥✓✍ ✒✓✠ ✎✏✡ ✓✌✕☛✡✌✍ ✟✓✕✚✡✒✍✡✍ ✒✍ ✎✏✡
✒✓ ❛✙✡✚✟✕✒✓ ✍✕✟✡✓✎✟✍✎✘ ✟✓ ✛✜✢✢ ✒✍✍✟✔✓✡✠ ✒✎✥✙✟✕ ✚✒✠✟✌✍ ✠✡✕✚✡✒✍✡✍ ✟✓ ✒ ❡✡✚✟✥✠✖ ❚✏✡
✒✚✣✟✎✚✒✚✟☛☞ ✒ ✤✒☛✌✡ ✥✦ ✧✖★ ✎✥ ✦☛✌✥✚✟✓✡✘ ✎✏✡ ✡☛✡✙✡✓✎ ✡☛✡✕✎✚✥✓✡✔✒✎✟✤✟✎☞ ✒☛✍✥ ✟✓✕✚✡✒✍✡✍✖ ✯✓ ✎✏✡ ✍✒✙✡
✕✥✓✍✟✠✡✚✡✠ ✎✥ ✏✒✤✡ ✎✏✡ ✔✚✡✒✎✡✍✎ ✒✣✟☛✟✎☞ ✎✥ ✒✎✎✚✒✕✎ ✒✕✕✥✌✓✎ ✡☛✡✕✎✚✥✓✡✔✒✎✟✤✟✎☞ ✤✒☛✌✡✍ ✠✡✕✚✡✒✍✡ ✇✟✎✏
✡☛✡✕✎✚✥✓✍✖ ❛❡❡✚✥✩✟✙✒✎✡ ✤✒☛✌✡✍ ✦✥✚ ✎✏✡ ✎✏✡ ✟✓✕✚✡✒✍✡ ✟✓ ✒✎✥✙✟✕ ✚✒✠✟✟ ✠✥✇✓ ✒ ✔✚✥✌❡✖ ❚✏✡
✡☛✡✕✎✚✥✓✡✔✒✎✟✤✟✎☞ ✥✦ ✒ ✦✡✇ ✡☛✡✙✡✓✎✍ ✒✚✡ ✔✟✤✡✓ ✟✓ ✎✚✡✓✠ ✟✍ ✍✟✙✟☛✒✚ ✎✥ ✎✏✒✎ ✥✦ ✟✥✓✟t✒✎✟✥✓ ✡✓✎✏✒☛❡☞✖
❚✒✣☛✡ ✪✖✫✬✒✭ ❑✓✥✇✟✓✔ ✎✏✡ ✚✡☛✒✎✟✥✓✍✏✟❡ ✣✡✎✇✡✡✓
❚✏✡ ✡☛✡✕✎✚✥✓✡✔✒✎✟✤✟✎☞ ✥✦ ✒✓☞ ✔✟✤✡✓ ✡☛✡✙✡✓✎ ✡☛✡✕✎✚✥✓✡✔✒✎✟✤✟✎☞ ✒✓✠ ✒✎✥✙✟✕ ✚✒✠✟✌✍✘ ✕✒✓ ☞✥✌
✟✍ ✓✥✎ ✕✥✓✍✎✒✓✎✐ ✟✎ ✤✒✚✟✡✍ ✠✡❡✡✓✠✟✓✔ ✥✓ ✎✏✡ ✓✥✇ ✤✟✍✌✒☛✟✍✡ ✎✏✡ ✚✡☛✒✎✟✥✓✍✏✟❡ ✣✡✎✇✡✡✓
✡☛✡✙✡✓✎ ✎✥ ✇✏✟✕✏ ✟✎ ✟✍ ✣✥✌✓✠✖ ❚✏✥✌✔✏ ✟✎ ✟✍ ✓✥✎ ✡☛✡✕✎✚✥✓✡✔✒✎✟✤✟✎☞ ✒✓✠ ✓✥✓✰✙✡✎✒☛☛✟✕ ❡✚✥❡✡✚✎✟✡✍✱
✒ ✙✡✒✍✌✚✒✣☛✡ ✮✌✒✓✎✟✎☞✘ ✟✎ ✠✥✡✍ ❡✚✥✤✟✠✡ ✒ ✙✡✒✓✍
✥✦ ❡✚✡✠✟✕✎✟✓✔ ✎✏✡ ✓✒✎✌✚✡ ✥✦ ✦✥✚✕✡
✎✏✒✎ ✏✥☛✠✍ ✒ ❡✒✟✚ ✥✦ ✒✎✥✙✍ ✎✥✔✡✎✏✡✚
❹ ✒ ✚✡☛✒✎✟✥✓✍✏✟❡ ✎✏✒✎ ☞✥✌ ✇✟☛☛
✡✩❡☛✥✚✡ ☛✒✎✡✚✖
❥☛✡✕✎✚✥✓✡✔✒✎✟✤✟✎☞ ✔✡✓✡✚✒☛☛☞
✟✓✕✚✡✒✍✡✍ ✒✕✚✥✍✍ ✒ ❡✡✚✟✥✠ ✦✚✥✙ ☛✡✦✎
✎✥ ✚✟✔✏✎ ✬✍✒☞ ✦✚✥✙ ☛✟✎✏✟✌✙ ✎✥
✦☛✌✥✚✟✓✡✭ ✒✓✠ ✠✡✕✚✡✒✍✡ ✠✥✇✓ ✒ ✔✚✥✌❡
✬✍✒☞ ✦✚✥✙ ✦☛✌✥✚✟✓✡ ✎✥ ✒✍✎✒✎✟✓✡✭ ✟✓
✎✏✡ ❡✡✚✟✥✠✟✕ ✎✒✣☛✡✖ ❦✥✇ ✕✒✓ ✎✏✡✍✡
✎✚✡✓✠✍ ✣✡ ✡✩❡☛✒✟✓✡✠✱ ❧✒✓ ✎✏✡
✡☛✡✕✎✚✥✓✡✔✒✎✟✤✟✎☞ ✣✡ ✚✡☛✒✎✡✠ ✎✥
✒✎✥✙✟✕ ✚✒✠✟✟✘ ✇✏✟✕✏ ✎✡✓✠ ✎✥
✠✡✕✚✡✒✍✡ ✒✕✚✥✍✍ ✡✒✕✏ ❡✡✚✟✥✠ ✦✚✥✙
☛✡✦✎ ✎✥ ✚✟✔✏✎✘ ✣✌✎ ✟✓✕✚✡✒✍✡ ✠✥✇✓
✡✒✕✏ ✔✚✥✌❡ ✱ ❚✏✡ ✒✎✎✚✒✕✎✟✥✓
✣✡✎✇✡✡✓ ✎✏✡ ✥✌✎✡✚ ✬✥✚ ✤✒☛✡✓✕✡✭ ♠♥♣q rqs ✉✈① ②①③④⑤⑥④⑦ ⑧③①⑨⑥⑩ ⑤❶ ①❷①❸①⑨⑧⑩ ④⑨ ⑧✈① ②①③④⑤⑥④⑦ ⑧❺❻❷①
❱❃❲✿✷ ❳❨❩✵❃✼ ❊✿✷❀✲✸✳❁✷❂❃✲✹❄✹✲❅ ♦❃✿❬✷❭ ✵✳❁ ✶❃❬✿✹❁❂ ❭❀❃✿✷✼ ❆❀✸✳❭❭ ✲❪✷ ✶✷✸✹✳✺❭
❆✲✳✴ ✵✶✷✸✹✳✺ ✻✻✼ ▲✹ ❇✷ ❇ ✾ ◆ ❖ ❋
❊✿✷❀✲✸✳❁✷❂❃✲✹❄✹✲❅ ❉●❍ ❉●■ ❏●❍ ❏●■ ▼●❍ ▼●■ P●❍
❆✲✳✴ ✵✶✷✸✹✳✺ ✻✻✻✼ ◆❃ ◗❂ ❆✿ ❙✹ ✶ ❙ ✾✿
❊✿✷❀✲✸✳❁✷❂❃✲✹❄✹✲❅ ❍●❘ ❉●❏ ❉●■ ❉●❯ ❏●❉ ❏●■ ▼●❍

❱❃❲✿✷ ❳❨❩✵❲✼ ❊✿✷❀✲✸✳❁✷❂❃✲✹❄✹✲❅ ♦❃✿❬✷❭ ✵✳❁ ✶❃❬✿✹❁❂ ❭❀❃✿✷✼ ❣✳❤❁ ❃ ❋❃✴✹✿❅


❆✲✳✴ ❊✿✷❀✲✸✳❁✷❂❃✲✹❄✹✲❅ ❆✲✳✴ ❊✿✷❀✲✸✳❁✷❂❃✲✹❄✹✲❅
✵❫✸✳❬❴ ✻✼ ♦❃✿❬✷ ✵❫✸✳❬❴ ❵❜✼ ♦❃✿❬✷
▲✹ ❉●❍ ❋ P●❍
◆❃ ❍●❘ ✾✿ ▼●❍
❝ ❍●❯ ❇✸ ❏●❯
❞❲ ❍●❯ ✻ ❏●■
✾❭ ❍●❢ ❆✲ ❏●❏

88 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✽

◆✎✏✑✒✓✔✕✖✖✗✘ ✓✖✓✒✓✏✔✙ ✚✕✛✓ ✙✔✜✎✏✢ ✔✓✏✣✓✏✘✤ ✓✖✓✘✔✜✎✏✗✘ ✘✎✏✦✗✢✪✜✕✔✗✎✏ ❶❷❬❶❸❹✧ ✙✚✕✜✓✙ ✎✏✓
✔✎ ✢✕✗✏ ✓✖✓✘✔✜✎✏✙t ✥✚✓✜✓✦✎✜✓✧ ✓✖✓✘✔✜✎✏✓✢✕✔✗✛✗✔✤ ✓✖✓✘✔✜✎✏ ✭✗✔✚ ✎❡✤✢✓✏ ✗✏ ✔✚✓ ❨❩❬ ✒✎✖✓✘✪✖✓t ❺✓✗✏✢
✗✙ ✣✗✜✓✘✔✖✤ ✜✓✖✕✔✓✣ ✔✎ ✔✚✕✔ ✏✎✏✑✒✓✔✕✖✖✗✘ ✚✗✢✚✓✙✔ ✓✖✓✘✔✜✎✏✓✢✕✔✗✛✓ ✓✖✓✒✓✏✔✧ ✦✖✪✎✜✗✏✓ ✗✙
♣✜✎♣✓✜✔✗✓✙ ✎✦ ✓✖✓✒✓✏✔✙t ★✔ ✘✕✏ ✩✓ ✦✪✜✔✚✓✜ ✢✗✛✓✏ ✎❡✗✣✕✔✗✎✏ ✙✔✕✔✓ ❻❼t ♦✗✏✘✓ ✔✚✓✜✓ ✕✜✓ ✔✭✎
✓❡✔✓✏✣✓✣ ✔✎ ✙✕✤ ✔✚✕✔ ✔✚✓ ✓✖✓✘✔✜✎✏✓✢✕✔✗✛✗✔✤ ✗✙ ✦✖✪✎✜✗✏✓ ✕✔✎✒✙ ✗✏ ✔✚✗✙ ✒✎✖✓✘✪✖✓✧ ✎❡✤✢✓✏ ✭✗✔✚

✗✏✛✓✜✙✓✖✤ ✜✓✖✕✔✓✣ ✔✎ ✔✚✓ ✒✓✔✕✖✖✗✘ ♣✜✎♣✓✜✔✗✓✙ ✎✦ ✎✪✔✓✜ ✓✖✓✘✔✜✎✏✗✘ ✘✎✏✦✗✢✪✜✕✔✗✎✏ ❶❷ ❶❸❽ ✙✚✕✜✓✙
✓✖ ✓✒ ✓✏ ✔✙t ✥✚✪✙ ✧ ✔✚✓ ✗✏ ✘✜ ✓✕✙ ✓ ✗✏ ✔✭✎ ✓✖✓✘✔✜✎✏✙ ✭✗✔✚ ✦✖✪✎✜✗✏✓ ✕✔✎✒✙ ✕✏✣ ✔✚✓✜✓✩✤
✓✖ ✓✘ ✔✜ ✎✏ ✓✢ ✕✔✗ ✛✗ ✔✗ ✓✙ ✕✘✜ ✎✙ ✙ ✕ ♣ ✓✜✗ ✎✣ ✗✙ ✓❡✚✗✩✗✔✙ ✎❡✗✣✕✔✗✎✏ ✙✔✕✔✓ ❾❶t ★✏ ◆✕❬❨✧ ✎❡✤✢✓✏
✕✘✘✎✒♣✕✏✗✓✣ ✩✤ ✕✏ ✗✏✘✜✓✕✙✓ ✗✏ ✏✎✏✑✒✓✔✕✖✖✗✘ ✩✓✗✏✢ ✒✎✜✓ ✓✖✓✘✔✜✎✏✓✢✕✔✗✛✓ ✕✘✘✓♣✔✙ ✔✭✎
♣✜✎♣✓✜✔✗✓✙ ✫✎✜ ✣✓✘✜✓✕✙✓ ✗✏ ✒✓✔✕✖✖✗✘ ♣✜✎♣✓✜✔✗✓✙✬ ✓✖✓✘✔✜✎✏✙✧ ✎✏✓ ✦✜✎✒ ✓✕✘✚ ✎✦ ✔✚✓ ✔✭✎ ✙✎✣✗✪✒
✎✦ ✓✖✓✒ ✓✏ ✔✙t ♦✗✒✗✖✕✜✖✤✧ ✔✚✓ ✣✓✘✜✓✕✙✓ ✗✏ ✕✔✎✒✙ ✕✏✣✧ ✔✚✪✙✧ ✙✚✎✭✙ ✎❡✗✣✕✔✗✎✏ ✙✔✕✔✓ ❻❶t ❨✏
✓✖✓✘✔✜✎✏✓✢✕✔✗✛✗✔✤ ✣✎✭✏ ✕ ✢✜✎✪♣ ✗✙ ✕✘✘✎✒♣✕✏✗✓✣ ✔✚✓ ✎✔✚✓✜ ✚✕✏✣ ✙ ✎✣✗✪✒ ✭✗✔✚ ✓✖ ✓✘ ✔✜ ✎✏✗✘
✩✤ ✕ ✣✓✘✜✓✕✙✓ ✗✏ ✏✎✏✑✒✓✔✕✖✖✗✘ ♣✜✎♣✓✜✔✗✓✙ ✫✎✜ ✘✎✏✦✗✢✪✜✕✔✗✎✏ ✐❷❿ ✖✎✙✓✙ ✎✏✓ ✓✖✓✘✔✜✎✏ ✔✎ ✎❡✤✢✓✏
✗✏✘✜✓✕✙✓ ✗✏ ✒✓✔✕✖✖✗✘ ♣✜✎♣✓✜✔✗✓✙✬ ✎✦ ✓✖✓✒✓✏✔✙t ✕✏✣ ✗✙ ✢✗✛✓✏ ✎❡✗✣✕✔✗✎✏ ✙✔✕✔✓ ❾❼t ✥✚✪✙✧ ✔✚✓
❆✖✖ ✔✚✓✙✓ ♣✓✜✗✎✣✗✘ ✔✜✓✏✣✙ ✕✜✓ ✙✪✒✒✕✜✗✙✓✣ ✎❡✗✣✕✔✗✎✏ ✙✔✕✔✓ ✎✦ ✕✏ ✓✖✓✒✓✏✔ ✗✏ ✕ ♣✕✜✔✗✘✪✖✕✜
✗✏ ✦✗✢✪✜✓ ✐t✮t ✘✎✒♣✎✪✏✣ ✘✕✏ ✩✓ ✣✓✦✗✏✓✣ ✕✙ ✔✚✓ ✘✚✕✜✢✓
✕✘♥✪✗✜ ✓✣ ✩✤ ✗ ✔✙ ✕✔✎✒ ✎✏ ✔ ✚✓ ✩✕✙✗✙ ✎✦
✸✯✰✯✱ P ✲✳✴✵✶ ✴✷ ✹ ✳✲✺✶ ✻ ✴✺ ✼✾✲✿✴✷❀❁ ✓✖✓✘✔✜✎✏✓✢✕✔✗✛✓ ✘✎✏✙✗✣✓✜✕✔✗✎✏ ✦✜✎✒ ✎✔✚✓✜ ✕✔✎✒✙
P✳✵❂✲✳❃✴✲✻ ✗✏ ✔✚✓ ✒✎✖✓✘✪✖✓t
▼✎✙✔ ✎✦ ✔✚✓ ✔✜✓✏✣✙ ✗✏ ✘✚✓✒✗✘✕✖ ♣✜✎♣✓✜✔✗✓✙ ✎✦
✓✖✓✒✓✏✔✙✧ ✙✪✘✚ ✕✙ ✣✗✕✢✎✏✕✖ ✜✓✖✕✔✗✎✏✙✚✗♣✙✧ ✗✏✓✜✔ P✳✵➀❁✲✿ ✸✯➁
♣✕✗✜ ✓✦✦✓✘✔✧ ✓✦✦✓✘✔✙ ✎✦ ✖✕✏✔✚✕✏✎✗✣ ✘✎✏✔✜✕✘✔✗✎✏ ✓✔✘t ➂✙✗✏✢ ✔✚✓ ➃✓✜✗✎✣✗✘ ✥✕✩✖✓✧ ♣✜✓✣✗✘✔ ✔✚✓
✭✗✖✖ ✩✓ ✣✓✕✖✔ ✭✗✔✚ ✕✖✎✏✢ ✔✚✓ ✣✗✙✘✪✙✙✗✎✏ ✎✦ ✓✕✘✚ ✦✎✜✒✪✖✕✙ ✎✦ ✘✎✒♣✎✪✏✣✙ ✭✚✗✘✚ ✒✗✢✚✔ ✩✓
✢✜✎✪♣ ✗✏ ✖✕✔✓✜ ✪✏✗✔✙t ★✏ ✔✚✗✙ ✙✓✘✔✗✎✏ ✭✓ ✙✚✕✖✖ ✦✎✜✒✓✣ ✩✤ ✔✚✓ ✦✎✖✖✎✭✗✏✢ ♣✕✗✜✙ ✎✦ ✓✖✓✒✓✏✔✙➄
✙✔✪✣✤ ✔✚✓ ♣✓✜✗✎✣✗✘✗✔✤ ✎✦ ✔✚✓ ✛✕✖✓✏✘✓ ✙✔✕✔✓ ✙✚✎✭✏ ✫✕✬ ✙✗✖✗✘✎✏ ✕✏✣ ✩✜✎✒✗✏✓ ✫✩✬ ✕✖✪✒✗✏✗✪✒ ✕✏✣
✩✤ ✓✖✓✒✓✏✔✙ ✕✏✣ ✔✚✓ ✕✏✎✒✕✖✎✪✙ ♣✜✎♣✓✜✔✗✓✙ ✎✦ ✙✪✖♣✚✪✜t
✔✚✓ ✙✓✘✎✏✣ ♣✓✜✗✎✣ ✓✖✓✒✓✏✔✙ ✫✦✜✎✒ ✖✗✔✚✗✪✒ ✔✎
✦✖✪✎✜✗✏✓✬t ➅✵❁➆❃✴✵✺
❄❛❅ ❇❉❊❋●❍❋■❋❏❑ ●▲ ❖❛◗❉❘■❉ ●❊ ❙❚❋❍❛❏❋●❘ ✫✕✬ ♦✗✖✗✘✎✏ ✗✙ ✢✜✎✪♣ ❼➇ ✓✖✓✒✓✏✔ ✭✗✔✚ ✕
❯❏❛❏❉❱ ✛✕✖✓✏✘✓ ✎✦ ➇➄ ✩✜✎✒✗✏✓ ✩✓✖✎✏✢✙ ✔✎ ✔✚✓
✚✕✖✎✢✓✏ ✦✕✒✗✖✤ ✭✗✔✚ ✕ ✛✕✖✓✏✘✓ ✎✦ ❼t
✥✚✓ ✛✕✖✓✏✘✓ ✗✙ ✔✚✓ ✒✎✙✔ ✘✚✕✜✕✘✔✓✜✗✙✔✗✘ ♣✜✎♣✓✜✔✤
➈✓✏✘✓ ✔✚✓ ✦✎✜✒✪✖✕ ✎✦ ✔✚✓ ✘✎✒♣✎✪✏✣
✎✦ ✔✚✓ ✓✖✓✒✓✏✔✙ ✕✏✣ ✘✕✏ ✩✓ ✪✏✣✓✜✙✔✎✎✣ ✗✏ ✔✓✜✒✙
✦✎✜✒✓✣ ✭✎✪✖✣ ✩✓ ♦✗❺✜➉➊
✎✦ ✔✚✓✗✜ ✓✖✓✘✔✜✎✏✗✘ ✘✎✏✦✗✢✪✜✕✔✗✎✏✙t ✥✚✓ ✛✕✖✓✏✘✓
✎✦ ✜✓♣✜✓✙✓✏✔✕✔✗✛✓ ✓✖✓✒✓✏✔✙ ✗✙ ✪✙✪✕✖✖✤ ✫✔✚✎✪✢✚ ✫✩✬ ❆✖✪✒✗✏✗✪✒ ✩✓✖✎✏✢✙ ✔✎ ✢✜✎✪♣ ❼✐ ✭✗✔✚
✏✎✔ ✏✓✘✓✙✙✕✜✗✖✤✬ ✓♥✪✕✖ ✔✎ ✔✚✓ ✏✪✒✩✓✜ ✎✦ ✕ ✛✕✖✓✏✘✓ ✎✦ ✐➄ ✙✪✖♣✚✪✜ ✩✓✖✎✏✢✙ ✔✎
✓✖✓✘✔✜✎✏✙ ✗✏ ✔✚✓ ✎✪✔✓✜✒✎✙✔ ✎✜✩✗✔✕✖✙ ✕✏✣ ❲ ✎✜ ✢✜✎✪♣ ❼➋ ✓✖✓✒✓✏✔✙ ✭✗✔✚ ✕ ✛✕✖✓✏✘✓ ✎✦
✓♥✪✕✖ ✔✎ ✓✗✢✚✔ ✒✗✏✪✙ ✔✚✓ ✏✪✒✩✓✜ ✎✦ ✎✪✔✓✜✒✎✙✔ ❶t ➈✓✏✘✓✧ ✔✚✓ ✦✎✜✒✪✖✕ ✎✦ ✔✚✓ ✘✎✒♣✎✪✏✣
✓✖✓✘✔✜✎✏✙ ✕✙ ✙✚✎✭✏ ✩✓✖✎✭t ✦✎✜✒✓✣ ✭✎✪✖✣ ✩✓ ❆✖ ❭♦➌➊
◆✎✭✕✣✕✤✙ ✔✚✓ ✔✓✜✒ ✎❡✗✣✕✔✗✎✏ ✙✔✕✔✓ ✗✙
♦✎✒✓ ♣✓✜✗✎✣✗✘ ✔✜✓✏✣✙ ✎✩✙✓✜✛✓✣ ✗✏ ✔✚✓
✦✜✓♥✪✓✏✔✖✤ ✪✙✓✣ ✦✎✜ ✛✕✖✓✏✘✓t ❢✎✏✙✗✣✓✜ ✔✚✓ ✔✭✎
✛✕✖✓✏✘✓ ✎✦ ✓✖✓✒✓✏✔✙ ✫✚✤✣✜✗✣✓✙ ✕✏✣ ✎❡✗✣✓✙✬ ✕✜✓
✎❡✤✢✓✏ ✘✎✏✔✕✗✏✗✏✢ ✘✎✒♣✎✪✏✣✙❳ ❨❩❬ ✕✏✣ ◆✕❭❨t
✙✚✎✭✏ ✗✏ ✥✕✩✖✓ ✐t➍t ❨✔✚✓✜ ✙✪✘✚ ♣✓✜✗✎✣✗✘ ✔✜✓✏✣✙
✥✚✓ ✎✜✣✓✜ ✎✦ ✓✖✓✘✔✜✎✏✓✢✕✔✗✛✗✔✤ ✎✦ ✔✚✓ ✔✚✜✓✓
✭✚✗✘✚ ✎✘✘✪✜ ✗✏ ✔✚✓ ✘✚✓✒✗✘✕✖ ✩✓✚✕✛✗✎✪✜ ✎✦ ✔✚✓
✓✖✓✒✓✏✔✙ ✗✏✛✎✖✛✓✣ ✗✏ ✔✚✓✙✓ ✘✎✒♣✎✪✏✣✙ ✗✙ ❩ ❪
✓✖✓✒✓✏✔✙ ✕✜✓ ✣✗✙✘✪✙✙✓✣ ✓✖✙✓✭✚✓✜✓ ✗✏ ✔✚✗✙ ✩✎✎➎t
❨ ❪ ◆✕t ❫✕✘✚ ✎✦ ✔✚✓ ✕✔✎✒✙ ✎✦ ✦✖✪✎✜✗✏✓✧ ✭✗✔✚ ✎✪✔✓✜

❴❵❜❝❞ ❣ ❤ ❣❥ ❣❦ ❣❧ ❣♠ ❣q ❣r
s❝✉✈✇❵ ❜① ②③④✇⑤⑥✇ ❣ ❤ ❥ ❦ ❧ ♠ q r
✇④✇⑥⑦❵❜⑤
⑧③④✇⑤⑥✇ ❣ ❤ ❥ ❦ ❥⑨❧ ❤⑨♠ ❣⑨q ⑩⑨r

89 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✾ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

③④⑤⑥⑦ ❇⑧⑨ ⑩⑦❀❶❁❷❶❸ ③❀⑦❺❷❻ ❶❺ ❼④⑥⑦❺❸⑦ ❁❽ ❾⑥⑦❿⑦❺➀❻ ④❻ ❻➁❁➂❺ ⑤➃ ➀➁⑦ ➄❁❀❿❂⑥④❻


❁❽ ③➁⑦❶❀ ➅❁❿❃❁❂❺❷❻

●❀❁❂❃ ❄ ❅ ❄❇ ❄❉ ❄❍ ❄❏ ❄❑

▲▼◆❖P◗❘ ❙❯❱ ❲❳❱❨ ❩❱❬ ❭❱❪ ❱❳❫ ❱▲


▼♦ ❴❵❛◆❯❛❞ ❭❘❱ ❩❘❱ ❳ ❡◗❱❪ ❢❯❱ ❬ ❣❱❪ ❱ ❳❢ ❱❩◗
❤❱ ✐❞❱❬ ❡❥❱ ❪ ❱ ❳❢❞ ❱❲◆
❢❦❱ ❬ ❢❧❱❪ ❱ ❳♠❞ ❱♥
▲▼◆❖P◗❘ ❙❯ ❳❫ ♣q❫ ❲❳❫❪ ❩❫❳ ❭❳❫❪r ❭❳❫s ❹
▼♦ ▼✉❯❛❞ ❭❘❳❫ ❩❘❫ ❡◗❳❫❪ ❢❯❫❳ ❣❬❫❨r ❣❬❫✇① ❢❫❪ ❩◗❳ ❫②
❤❳❫ ❢◆❫ ✐❘❳❫❪ ✐❞❫❳ ❡❥❳❫❪r ❡❥❳❫s ❢❞❫❪ ❹
❲❘❫ ♥❦❳❫❪ ❢❦❫❳ ❢❧❳❫❪r ❢❧ ❳❫s ♠❞❫❪ ❹
❣❧❫❳ ❲❯❳❫❪ ❹ ❹

❚✠✡☛✡ ☞☛✡ ✌☞✍✎ ✡✏✡✌✡✍✑✒ ✓✠✔✕✠ ✡✖✠✔✗✔✑ ✘☞☛✔☞✗✏✡ ✜ ✛✏✏✛✓✔✍✶ ✶ ☛✛✚✙ ✔ ✈✡✈✢ ✌☞✶✍ ✡ ✒✔✚ ✌ ☞✍ t
✘☞✏✡✍✕✡✈ ❚✠✔✒ ✔✒ ✙☞☛✑✔✕✚✏☞☛✏✎ ✕✠☞☛☞✕✑✡☛✔✒✑✔✕ ✛✜ ☞✏✚✌✔✍✔✚✌✢ ☛✡✒✙✡✕✑✔✘✡✏✎✈ ❚✠✔✒ ✒✛☛✑ ✛✜ ✒✔✌✔✏☞☛✔✑✎
✑☛☞✍✒✔✑✔✛✍ ✡✏✡✌✡✍✑✒ ☞✍t ☞✕✑✔✍✛✔t✒✢ ✓✠✔✕✠ ✓✡ ✔ ✒ ✕✛✌✌✛✍ ✏✎ ☛✡✜✡ ☛☛✡t ✑ ✛ ☞✒ ➛ ➜➝➞ ➟➠➝ ➡
✒✠☞✏✏ ✒✑✚t✎ ✏☞✑✡☛✈ ➢➤➡➝➥➜➟➠➦➧➜➨ ✔✍ ✑✠✡ ✙✡☛✔✛t✔✕ ✙☛✛✙✡☛✑✔✡✒✈
➩✠☞✑ ☞☛✡ ✑✠✡ ☛✡☞✒✛✍✒ ✜✛☛ ✑✠✡ t✔✜✜✡☛✡✍✑
✭❜✮ ❆✣✤✥✦✧✤★✩ ✪✫✤✬✯✫✰✱✯✩ ✤✲ ✳✯✴✤✣✵ ✪✯✫✱✤✵
✕✠✡✌✔✕☞✏ ✗✡✠☞✘✔✛✚☛ ✛✜ ✑✠✡ ✜✔☛✒✑ ✌✡✌✗✡☛ ✛✜ ☞
❊✧✯✥✯✣✰✩
✶☛✛✚✙ ✛✜ ✡✏✡✌✡✍✑✒ ✔✍ ✑✠✡ ✩➫ ☞✍t ✬➫➭➡➟➯➲➦
❚✠✡ ✜✔☛✒✑ ✡✏✡✌✡✍✑ ✛✜ ✡☞✕✠ ✛✜ ✑✠✡ ✶☛✛✚✙✒ ✷ ✕✛✌✙☞☛✡t ✑✛ ✑✠☞✑ ✛✜ ✑✠✡ ✒✚✗✒✡➳✚✡✍✑ ✌✡✌✗✡☛✒
✸✏✔✑✠✔✚✌✹ ☞✍t ✺ ✸✗✡☛✎✏✏✔✚✌✹ ☞✍t ✶☛✛✚✙✒ ✷✻✼✷✽ ✔✍ ✑✠✡ ✒☞✌✡ ✶☛✛✚✙➵ ❚✠✡ ☞✍✛✌☞✏✛✚✒ ✗✡✠☞✘✔✛✚☛
✸✗✛☛✛✍ ✑✛ ✜✏✚✛☛✔✍✡✹ t✔✜✜✡☛✒ ✔✍ ✌☞✍✎ ☛✡✒✙✡✕✑✒ ✜☛✛✌ ✔✒ ☞✑✑☛✔✗✚✑✡t ✑✛ ✑✠✡✔☛ ✒✌☞✏✏ ✒✔➸✡✢ ✏☞☛✶✡ ✕✠☞☛✶✡➺
✑✠✡ ✛✑✠✡☛ ✌✡✌✗✡☛✒ ✛✜ ✑✠✡✔☛ ☛✡✒✙✡✕✑✔✘✡ ✶☛✛✚✙✈ ☛☞t✔✚✒ ☛☞✑✔✛ ☞✍t ✠✔✶✠ ✡✏✡✕✑☛✛✍✡✶☞✑✔✘✔✑✎ ✛✜ ✑✠✡
❋✛☛ ✡✖☞✌✙✏✡✢ ✏✔✑✠✔✚✌ ✚✍✏✔✿✡ ✛✑✠✡☛ ☞✏✿☞✏✔ ✌✡✑☞✏✒✢ ✡✏✡✌✡✍✑✒✈ ■✍ ☞tt✔✑✔✛✍✢ ✑✠✡ ✜✔☛✒✑ ✌✡✌✗✡☛ ✛✜
☞✍t ✗✡☛✎✏✏✔✚✌ ✚✍✏✔✿✡ ✛✑✠✡☛ ☞✏✿☞✏✔✍✡ ✡☞☛✑✠ ✶☛✛✚✙ ✠☞✒ ✛✍✏✎ ✜✛✚☛ ✘☞✏✡✍✕✡ ✛☛✗✔✑☞✏✒ ✸✺➻ ☞✍t
✌✡✑☞✏✒✢ ✜✛☛✌ ✕✛✌✙✛✚✍t✒ ✓✔✑✠ ✙☛✛✍✛✚✍✕✡t ✺➼✹ ☞✘☞✔✏☞✗✏✡ ✜✛☛ ✗✛✍t✔✍✶✢ ✓✠✡☛✡☞✒ ✑✠✡ ✒✡✕✛✍t
✕✛✘☞✏✡✍✑ ✕✠☞☛☞✕✑✡☛❝ ✑✠✡ ✛✑✠✡☛ ✌✡✌✗✡☛✒ ✛✜ ✑✠✡✒✡ ✌✡✌✗✡☛ ✛✜ ✑✠✡ ✶☛✛✚✙✒ ✠☞✘✡ ✍✔✍✡ ✘☞✏✡✍✕✡
✶☛✛✚✙✒ ✙☛✡t✛✌✔✍☞✍✑✏✎ ✜✛☛✌ ✔✛✍✔✕ ✕✛✌✙✛✚✍t✒✈ ✛☛✗✔✑☞✏✒ ✸✻➻✢ ✻➼✢ ✻➽✹✈ ➾✒ ☞ ✕✛✍✒✡➳✚✡✍✕✡ ✛✜ ✑✠✔✒✢
■✍ ✜☞✕✑ ✑✠✡ ✗✡✠☞✘✔✛✚☛ ✛✜ ✏✔✑✠✔✚✌ ☞✍t ✗✡☛✎✏✏✔✚✌ ✑✠✡ ✌☞✖✔✌✚✌ ✕✛✘☞✏✡✍✕✎ ✛✜ ✑✠✡ ✜✔☛✒✑ ✌✡✌✗✡☛ ✛✜
✔✒ ✌✛☛✡ ✒✔✌✔✏☞☛ ✓✔✑✠ ✑✠✡ ✒✡✕✛✍t ✡✏✡✌✡✍✑ ✛✜ ✑✠✡ ✡☞✕✠ ✶☛✛✚✙ ✔✒ ➚ ✸✡✈✶✈✢ ✗✛☛✛✍ ✕☞✍ ✛✍✏✎ ✜✛☛✌

⑩❀❁❃⑦❀➀➃ ❾⑥⑦❿⑦❺➀ ➪ ➘➴➹ ➶ ✢ ✓✠✡☛✡☞✒ ✑✠✡ ✛✑✠✡☛ ✌✡✌✗✡☛✒
✛✜ ✑✠✡ ✶☛✛✚✙✒ ✕☞✍ ✡✖✙☞✍t ✑✠✡✔☛
♣❞➆❘◗◗❯➇ ◆❘❛❯P❥ ♣➈ ➉❖ ➊❶ ➋⑦ ➋ ✘☞✏✡✍✕✡ ✒✠✡✏✏ ✑✛ ☞✕✕✛✌✌✛t☞✑✡ ✌✛☛✡
➌➍➎ ➌➌➌ ➏➏ ✑✠☞✍ ✜✛✚☛ ✙☞✔☛✒ ✛✜ ✡✏✡✕✑☛✛✍✒ ✡✈✶✈✢
➱➷
➐④ ➑➒ ➓⑥ ☞✏✚ ✌✔✍✔✚ ✌ ✜ ✛☛✌✒ ➬ ❐❒➴✃ ➮ ✹ ✈
❋✚☛✑✠✡☛✌✛☛✡✢ ✑✠✡ ✜✔☛✒✑ ✌✡✌✗✡☛ ✛✜
➌➏➔ ➌➔→ ➌➣↔
➼✼✗✏✛✕✿ ✡✏✡✌✡✍✑✒ t✔✒✙✏☞✎✒ ✶☛✡☞✑✡☛
➊❶ ➋⑦ ☞✗✔✏✔✑✎ ✑✛ ✜✛☛✌ ➼❮ ❰ ➼❮ ✌✚✏✑✔✙✏✡ ✗✛✍t✒
✑✛ ✔✑✒✡✏✜ ✸✡✈✶✈✢ Ï Ð Ï✢ Ï Ñ Ï✢ Ò Ð Ò✢
♥▼❦❯➇ ◆❘❛❯P❥ ♣↕ ➈ ➉❖ ➙➔ ↔➌ Ò Ñ Ó✹ ☞✍t ✑✛ ✛✑✠✡☛ ✒✡✕✛✍t ✙✡☛✔✛t
➐④ ➑➒ ✡✏✡✌✡✍✑✒ ✸✡✈✶✈✢ Ï Ô Õ✢ Ï Ð Ò✢ Ï Ñ Ò✢
Ò Ð Õ✹ ✕✛✌✙☞☛✡t ✑✛ ✒✚✗✒✡➳✚✡✍✑
➌→➎ ➙➎
✌✡✌✗✡☛✒ ✛✜ ✑✠✡ ✒☞✌✡ ✶☛✛✚✙✈

90 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✾

P✎✏✑✒✓✔ ✕✖✗ ✦✜✦❛✴✙✚✥✪✪✣★ ★✛✥✘✥★✚✙✘ ✣✦★✘✙✥✧✙✧ ▲✛✣✪✙ ✴✜✩✣✦❏


✬✘✜✴ ✪✙✬✚ ✚✜ ✘✣❏✛✚ ✥★✘✜✧✧ ✚✛✙ ❍✙✘✣✜✤✼ ✽✛✙
❆✘✙ ✚✛✙ ✜✢✣✤✥✚✣✜✦ ✧✚✥✚✙ ✥✦✤ ★✜✩✥✪✙✦★✫ ✜✬
✲✳ ★✛✙✴✣★✥✪ ✘✙✥★✚✣✩✣✚✫ ✜✬ ✥✦ ✙✪✙✴✙✦✚ ★✥✦ ❡✙ ❡✙✧✚
❆✪ ✣✦ ✭❆✪✮✪✯✰✷❖✱✺❪ ✧✥✴✙ ✵
✧✛✜▲✦ ❡✫ ✣✚✧ ✘✙✥★✚✣✜✦✧ ▲✣✚✛ ✜✢✫❏✙✦ ✥✦✤
❙✏✒✶✸✹✏✻ ✛✥✪✜❏✙✦✧✼ ✰✙✘✙✐ ▲✙ ✧✛✥✪✪ ★✜✦✧✣✤✙✘ ✚✛✙ ✘✙✥★✚✣✜✦
✜✬ ✚✛✙ ✙✪✙✴✙✦✚✧ ▲✣✚✛ ✜✢✫❏✙✦ ✜✦✪✫✼ ❚✪✙✴✙✦✚✧ ✜✦
◆✜✼ ✽✛✙ ✜✢✣✤✥✚✣✜✦ ✧✚✥✚✙ ✜✬ ❆✪ ✣✧ ✿❀ ✥✦✤ ✚✛✙ ✚▲✜ ✙✢✚✘✙✴✙✧ ✜✬ ✥ ❍✙✘✣✜✤ ✙✥✧✣✪✫ ★✜✴❡✣✦✙ ▲✣✚✛
★✜✩✥✪✙✦★✫ ✣✧ ❝✼ ✜✢✫❏✙✦ ✚✜ ✬✜✘✴ ✜✢✣✤✙✧✼ ✽✛✙ ✦✜✘✴✥✪ ✜✢✣✤✙
✬✜✘✴✙✤ ❡✫ ✚✛✙ ✙✪✙✴✙✦✚ ✜✦ ✙✢✚✘✙✴✙ ✪✙✬✚ ✣✧ ✚✛✙
✕✖❁✖✕ P✓ ✎✹✏❂✹❃ ❄ ✎✓✻❂ ❅ ❇✻❂ ❉❊✓ ✔✹❃❇✒ ✴✜✧✚ ❡✥✧✣★ ✯✙✼❏✼✐ ◆✥✲❖✱✐ ▲✛✙✘✙✥✧ ✚✛✥✚ ✬✜✘✴✙✤
❘✓❇❃✸✹❋✹✸● ❡✫ ✚✛✙ ✙✪✙✴✙✦✚ ✜✦ ✙✢✚✘✙✴✙ ✘✣❏✛✚ ✣✧ ✚✛✙ ✴✜✧✚
✥★✣✤✣★ ✯✙✼❏✼✐ ✮✪✲❖❯✱✼ ❖✢✣✤✙✧ ✜✬ ✙✪✙✴✙✦✚✧ ✣✦ ✚✛✙
❲✙ ✛✥✩✙ ✜❡✧✙✘✩✙✤ ✚✛✙ ❍✙✘✣✜✤✣★ ✚✘✙✦✤✧ ✣✦ ★✙✘✚✥✣✦
★✙✦✚✘✙ ✥✘✙ ✥✴❍✛✜✚✙✘✣★ ✯✙✼❏✼✐ ❆✪ ✲❖❱✐ ❆✧✲❖❱✱ ✜✘
✬❢✦✤✥✴✙✦✚✥✪ ❍✘✜❍✙✘✚✣✙✧ ✧❢★✛ ✥✧ ✥✚✜✴✣★ ✥✦✤
✦✙❢✚✘✥✪ ✯✙✼❏✼✐ ✮❖✐ ◆❖✐ ◆✲❖✱✼ ❆✴❍✛✜✚✙✘✣★ ✜✢✣✤✙✧
✣✜✦✣★ ✘✥✤✣✣✐ ✣✜✦✣■✥✚✣✜✦ ✙✦✚✛✥✪❍✫✐ ✙✪✙★✚✘✜✦ ❏✥✣✦
❡✙✛✥✩✙ ✥✧ ✥★✣✤✣★ ▲✣✚✛ ❡✥✧✙✧ ✥✦✤ ✥✧ ❡✥✧✣★ ▲✣✚✛
✙✦✚✛✥✪❍✫ ✥✦✤ ✩✥✪✙✦★✙✼ ❲✙ ❑✦✜▲ ❡✫ ✦✜▲ ✚✛✥✚
✥★✣✤✧✐ ▲✛✙✘✙✥✧ ✦✙❢✚✘✥✪ ✜✢✣✤✙✧ ✛✥✩✙ ✦✜ ✥★✣✤✣★
✚✛✙ ❍✙ ✘✣✜✤✣★ ✣✚ ✫ ✣✧ ✘✙✪✥✚ ✙✤ ✚✜ ✙✪✙★✚ ✘✜✦ ✣★
✜✘ ❡✥✧✣★ ❍✘✜❍✙✘✚✣✙✧✼
★✜✦✬✣❏❢✘✥✚✣✜✦✼ ✽✛✥✚ ✣✧✐ ✥✪✪ ★✛✙✴✣★✥✪ ✥✦✤
❍✛✫✧✣★✥✪ ❍✘✜❍✙✘✚✣✙✧ ✥✘✙ ✥ ✴✥✦✣✬✙✧✚✥✚✣✜✦ ✜✬ ✚✛✙ P✎✏✑✒✓✔ ✕✖❳❨
✙✪✙★✚✘✜✦✣★ ★✜✦✬✣❏❢✘✥✚✣✜✦ ✜✬ ✙✪✙✴✙✦✚✧✼ ❲✙ ✧✛✥✪✪
❩✛✜▲ ❡✫ ✥ ★✛✙✴✣★✥✪ ✘✙✥★✚✣✜✦ ▲✣✚✛ ▲✥✚✙✘
✦✜▲ ✚✘✫ ✚✜ ✙✢❍✪✜✘✙ ✘✙✪✥✚✣✜✦✧✛✣❍✧ ❡✙✚▲✙✙✦ ✚✛✙✧✙
✬❢✦✤✥✴✙✦✚✥✪ ❍✘✜❍✙✘✚✣✙✧ ✜✬ ✙✪✙✴✙✦✚✧ ▲✣✚✛ ✚✛✙✣✘ ✚✛✥✚ ◆✥ ✲❖ ✣✧ ✥ ❡✥✧✣★ ✜✢✣✤✙ ✥✦✤ ✮✪ ✲❖❯ ✣✧ ✥✦
★✛✙✴✣★✥✪ ✘✙✥★✚✣✩✣✚✫✼ ✥★✣✤✣★ ✜✢✣✤✙✼
✽✛✙ ✥✚✜✴✣★ ✥✦✤ ✣✜✦✣★ ✘✥✤✣✣✐ ✥✧ ▲✙ ❑✦✜▲✐ ❙✏✒✶✸✹✏✻
❏✙✦✙✘✥✪✪✫ ✤✙★✘✙✥✧✙ ✣✦ ✥ ❍✙✘✣✜✤ ✬✘✜✴ ✪✙✬✚ ✚✜ ✘✣❏✛✚✼ ◆✥ ✲❖ ▲✣✚✛ ▲✥✚✙✘ ✬✜✘✴✧ ✥ ✧✚✘✜✦❏ ❡✥✧✙
❆✧ ✥ ★✜✦✧✙▼❢✙✦★✙✐ ✚✛✙ ✣✜✦✣■✥✚✣✜✦ ✙✦✚✛✥✪❍✣✙✧
▲✛✙✘✙✥✧ ✮✪ ✲❖❯ ✬✜✘✴✧ ✧✚✘✜✦❏ ✥★✣✤✼
❏✙✦✙✘✥✪✪✫ ✣✦★✘✙✥✧✙ ✯▲✣✚✛ ✧✜✴✙ ✙✢★✙❍✚✣✜✦✧ ✥✧
✜❢✚✪✣✦✙✤ ✣✦ ✧✙★✚✣✜✦ ❀✼♦✼◗✯✥✱✱ ✥✦✤ ✙✪✙★✚✘✜✦ ❏✥✣✦ ◆✥✲❖ ✿ ✰✷❖ ❬ ❭◆✥❖✰
✙✦✚✛✥✪❍✣✙✧ ❡✙★✜✴✙ ✴✜✘✙ ✦✙❏✥✚✣✩✙ ✥★✘✜✧✧ ✥
❍✙✘✣✜✤✼ ♣✦ ✜✚✛✙✘ ▲✜✘✤✧✐ ✚✛✙ ✣✜✦✣■✥✚✣✜✦ ✙✦✚✛✥✪❍✫ ✮✪✲❖❯ ✿ ✰✲❖ ❬ ❭✰✮✪❖❫
✜✬ ✚✛✙ ✙✢✚✘✙✴✙ ✪✙✬✚ ✙✪✙✴✙✦✚ ✣✦ ✥ ❍✙✘✣✜✤ ✣✧ ✚✛✙
✪✙✥✧✚ ✥✦✤ ✚✛✙ ✙✪✙★✚✘✜✦ ❏✥✣✦ ✙✦✚✛✥✪❍✫ ✜✬ ✚✛✙ ✽✛✙✣✘ ❡✥✧✣★ ✜✘ ✥★✣✤✣★ ✦✥✚❢✘✙ ★✥✦ ❡✙
✙✪✙✴✙✦✚ ✜✦ ✚✛✙ ✙✢✚✘✙✴✙ ✘✣❏✛✚ ✣✧ ✚✛✙ ✛✣❏✛✙✧✚ ▼❢✥✪✣✚✥✚✣✩✙✪✫ ✚✙✧✚✙✤ ▲✣✚✛ ✪✣✚✴❢✧ ❍✥❍✙✘✼
✦✙❏✥✚✣✩✙ ✯✦✜✚✙ ♥ ✦✜❡✪✙ ❏✥✧✙✧ ✛✥✩✣✦❏ ★✜✴❍✪✙✚✙✪✫
❆✴✜✦❏ ✚✘✥✦✧✣✚✣✜✦ ✴✙✚✥✪✧ ✯❀❞ ✧✙✘✣✙✧✱✐ ✚✛✙ ★✛✥✦❏✙
✬✣✪✪✙✤ ✧✛✙✪✪✧ ✛✥✩✙ ✘✥✚✛✙✘ ❍✜✧✣✚✣✩✙ ✙✪✙★✚✘✜✦ ❏✥✣✦
✣✦ ✥✚✜✴✣★ ✘✥✤✣✣ ✣✧ ✴❢★✛ ✧✴✥✪✪✙✘ ✥✧ ★✜✴❍✥✘✙✤
✙✦✚✛✥✪❍✫ ✩✥✪❢✙✧✱✼ ✽✛✣✧ ✘✙✧❢✪✚✧ ✣✦✚✜ ✛✣❏✛
✚✜ ✚✛✜✧✙ ✜✬ ✘✙❍✘✙✧✙✦✚✥✚✣✩✙ ✙✪✙✴✙✦✚✧ ✥★✘✜✧✧ ✚✛✙
★✛✙✴✣★✥✪ ✘✙✥★✚✣✩✣✚✫ ✥✚ ✚✛✙ ✚▲✜ ✙✢✚✘✙✴✙✧ ✥✦✤ ✚✛✙
❍✙✘✣✜✤✼ ✽✛✙ ★✛✥✦❏✙ ✣✦ ✥✚✜✴✣★ ✘✥✤✣✣ ✣✧ ✧✚✣✪✪
✪✜▲✙✧✚ ✣✦ ✚✛✙ ★✙✦✚✘✙✼ ✽✛❢✧✐ ✚✛✙ ✴✥✢✣✴❢✴
✧✴✥✪✪✙ ✘ ✥✴✜✦❏ ✣✦✦✙ ✘ ❛✚✘✥✦✧ ✣✚ ✣✜✦ ✴✙✚✥✪✧
★✛✙✴✣★✥✪ ✘✙✥★✚✣✩✣✚✫ ✥✚ ✚✛✙ ✙✢✚✘✙✴✙ ✪✙✬✚ ✯✥✴✜✦❏
✯❴❵ ✧✙✘✣✙✧✱✼ ✽✛✙ ✣✜✦✣■✥✚✣✜✦ ✙✦✚✛✥✪❍✣✙✧ ✥✘✙
✥✪❑✥✪✣ ✴✙✚✥✪✧✱ ✣✧ ✙✢✛✣❡✣✚✙✤ ❡✫ ✚✛✙ ✪✜✧✧ ✜✬ ✥✦
✣✦✚✙✘✴✙✤✣✥✚✙ ❡✙✚▲✙✙✦ ✚✛✜✧✙ ✜✬ s ✥✦✤ ❜ ❡✪✜★❑✧✼
✙✪✙★✚✘✜✦ ✪✙✥✤✣✦❏ ✚✜ ✚✛✙ ✬✜✘✴✥✚✣✜✦ ✜✬ ✥ ★✥✚✣✜✦
❆✧ ✥ ★✜✦✧✙▼❢✙✦★✙✐ ✚✛✙✫ ✥✘✙ ✪✙✧✧ ✙✪✙★✚✘✜❍✜✧✣✚✣✩✙
✥✦✤ ✥✚ ✚✛✙ ✙✢✚✘✙✴✙ ✘✣❏✛✚ ✯✥✴✜✦❏ ✛✥✪✜❏✙✦✧✱
✚✛✥✦ ❏✘✜❢❍ ◗ ✥✦✤ ❭ ✴✙✚✥✪✧✼
✧✛✜▲✦ ❡✫ ✚✛✙ ❏✥✣✦ ✜✬ ✥✦ ✙✪✙★✚✘✜✦ ✬✜✘✴✣✦❏ ✥✦
✥✦✣✜✦✼ ✽✛✣✧ ❍✘✜❍✙✘✚✫ ★✥✦ ❡✙ ✘✙✪✥✚✙✤ ▲✣✚✛ ✚✛✙ ♣✦ ✥ ❏✘✜❢❍✐ ✚✛✙ ✣✦★✘✙✥✧✙ ✣✦ ✥✚✜✴✣★ ✥✦✤ ✣✜✦✣★
✘✙✤❢★✣✦❏ ✥✦✤ ✜✢✣✤✣■✣✦❏ ❡✙✛✥✩✣✜❢✘ ✜✬ ✚✛✙ ✘✥✤✣✣ ▲✣✚✛ ✣✦★✘✙✥✧✙ ✣✦ ✥✚✜✴✣★ ✦❢✴❡✙✘ ❏✙✦✙✘✥✪✪✫
✙✪✙✴✙✦✚✧ ▲✛✣★✛ ✫✜❢ ▲✣✪✪ ✪✙✥✘✦ ✪✥✚✙✘✼ ✰✜▲✙✩✙✘✐ ✘✙✧❢✪✚✧ ✣✦ ✥ ❏✘✥✤❢✥✪ ✤✙★✘✙✥✧✙ ✣✦ ✣✜✦✣■✥✚✣✜✦
✛✙✘✙ ✣✚ ★✥✦ ❡✙ ✤✣✘✙★✚✪✫ ✘✙✪✥✚✙✤ ✚✜ ✚✛✙ ✴✙✚✥✪✪✣★ ✙✦✚✛✥✪❍✣✙✧ ✥✦✤ ✥ ✘✙❏❢✪✥✘ ✤✙★✘✙✥✧✙ ✯▲✣✚✛
✥✦✤ ✦✜✦❛✴✙✚✥✪✪✣★ ★✛✥✘✥★✚✙✘ ✜✬ ✙✪✙✴✙✦✚✧✼ ✽✛❢✧✐ ✙✢★✙❍✚✣✜✦ ✣✦ ✧✜✴✙ ✚✛✣✘✤ ❍✙✘✣✜✤ ✙✪✙✴✙✦✚✧ ✥✧
✚✛✙ ✴✙✚✥✪✪✣★ ★✛✥✘✥★✚✙✘ ✜✬ ✥✦ ✙✪✙✴✙✦✚✐ ▲✛✣★✛ ✣✧ ✧✛✜▲✦ ✣✦ ✧✙★✚✣✜✦ ❀✼♦✼◗✯✤✱✱ ✣✦ ✙✪✙★✚✘✜✦ ❏✥✣✦
✛✣❏✛✙✧✚ ✥✚ ✚✛✙ ✙✢✚✘✙✴✙✪✫ ✪✙✬✚ ✤✙★✘✙✥✧✙✧ ✥✦✤ ✚✛✙ ✙✦✚✛✥✪❍✣✙✧ ✣✦ ✚✛✙ ★✥✧✙ ✜✬ ✴✥✣✦ ❏✘✜❢❍ ✙✪✙✴✙✦✚✧✼

91 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✾ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

❚✠✡☛☞ ✌✠✍ ✎✍✌✏✑✑✒✓ ✓✠✏✔✏✓✌✍✔ ✒✕✓✔✍✏☛✍☛ ✖✗✘✕ ✘✒✑✑ ✑✍✏✔✕ ✑✏✌✍✔❞ ✳✕ ✌✠✍ ✓✏☛✍ ✗✣ ✌✔✏✕☛✒✌✒✗✕
✌ ✠✍ t ✔✗✡✙ ✏✕✖ ✕✗✕✚✎✍✌ ✏✑✑ ✒✓ ✓ ✠ ✏✔✏✓✌ ✍ ✔ ✍✑✍✎✍✕✌☛☞ ✠✗✘✍❡✍✔☞ ✏ ✔✍❡✍✔☛✍ ✌✔✍✕✖ ✒☛ ✗✛☛✍✔❡✍✖❞
✖✍✓✔✍✏☛✍☛❞ ❚✠✒☛ ✌✔✍✕✖ ✓✏✕ ✛✍ ✔✍✑✏✌✍✖ ✘✒✌✠ ✌✠✍✒✔ ❚✠✒☛ ✓✏✕ ✛✍ ✍r✙✑✏✒✕✍✖ ✒✕ ✌✍✔✎☛ ✗✣ ✏✌✗✎✒✓ ☛✒✜✍
✔✍✖✡✓✒✕t ✏✕✖ ✗r✒✖✒✜✒✕t ✙✔✗✙✍✔✌✢ ✘✠✒✓✠ ✢✗✡ ✏✕✖ ✒✗✕✒✜✏✌✒✗✕ ✍✕✌✠✏✑✙✢❞

★❙▲▲▼✥◆

P✺ ✭✫✮✯ ◗✺✮✭■ ❁✵❄ ✫✬❃✰ ✯✭❄✼✮✰✼ ✭✫✰ ✼✰❃✰✽✵✻✴✰✺✭ ✵✶ ✭✫✰ ❘❯❱❳❨❩❳❬ ❭❪❫ ✬✺✼ ✭✫✰ ❘❯❱❳❨❩❳❬
❴❪❵❛❯✩ ❂✰✺✼✰✽✰✰❃❇✯ ❘❯❱❳❨❩❳❬ ❴❪❵❛❯ ❆✬✯ ✱✬✯✰✼ ✵✺ ✬✭✵✴✮✲ ✴✬✯✯✰✯✩ ❂✵✼✰✷✺ ❘❯❱❳❨❩❳❬ ❴❪❵❛❯
✬✷✷✬✺✹✰✯ ✭✫✰ ✰✽✰✴✰✺✭✯ ✮✺ ✭✫✰ ✵✷✼✰✷ ✵✶ ✭✫✰✮✷ ✬✭✵✴✮✲ ✺❄✴✱✰✷✯ ✮✺ ✯✰❃✰✺ ✫✵✷✮❜✵✺✭✬✽ ✷✵❆✯
❝♣❯❱❳❨❩❢❣ ✬✺✼ ✰✮✹✫✭✰✰✺ ❃✰✷✭✮✲✬✽ ✲✵✽❄✴✺✯ ❝❤❱❨✐♣❢ ✵✷ ❥❪❦❳❛❳❯❢❣✩ ❧✭✵✴✮✲ ✺❄✴✱✰✷✯ ✮✺ ✬ ✻✰✷✮✵✼
✬✷✰ ✲✵✺✯✰✲❄✭✮❃✰■ ❆✫✰✷✰✬✯ ✮✺ ✬ ✹✷✵❄✻ ✭✫✰❁ ✮✺✲✷✰✬✯✰ ✮✺ ✬ ✻✬✭✭✰✷✺✩ ♠✽✰✴✰✺✭✯ ✵✶ ✭✫✰ ✯✬✴✰
✹✷✵❄✻ ✫✬❃✰ ✯✮✴✮✽✬✷ ✈❪❛❯♥❬❯ ❢♦❯❛❛ ✰✽✰✲✭✷✵✺✮✲ ✲✵✺✶✮✹❄✷✬✭✮✵✺ ✬✺✼■ ✭✫✰✷✰✶✵✷✰■ ✰❑✫✮✱✮✭ ✯✮✴✮✽✬✷
✲✫✰✴✮✲✬✽ ✻✷✵✻✰✷✭✮✰✯✩ q✵❆✰❃✰✷■ ✭✫✰ ✰✽✰✴✰✺✭✯ ✵✶ ✭✫✰ ✯✬✴✰ ✻✰✷✮✵✼ ✫✬❃✰ ✮✺✲✷✰✴✰✺✭✬✽✽❁
✮✺✲✷✰✬✯✮✺✹ ✺❄✴✱✰✷ ✵✶ ✰✽✰✲✭✷✵✺✯ ✶✷✵✴ ✽✰✶✭ ✭✵ ✷✮✹✫✭■ ✬✺✼■ ✭✫✰✷✰✶✵✷✰■ ✫✬❃✰ ✼✮✶✶✰✷✰✺✭ ❃✬✽✰✺✲✮✰✯✩
s✵❄✷ ✭❁✻✰✯ ✵✶ ✰✽✰✴✰✺✭✯ ✲✬✺ ✱✰ ✷✰✲✵✹✺✮❜✰✼ ✮✺ ✭✫✰ ✻✰✷✮✵✼✮✲ ✭✬✱✽✰ ✵✺ ✭✫✰ ✱✬✯✮✯ ✵✶ ✭✫✰✮✷
✰✽✰✲✭✷✵✺✮✲ ✲✵✺✶✮✹❄✷✬✭✮✵✺✯✩ ✉✫✰✯✰ ✬✷✰ ✇①❵❛❨❬②③ ④①❵❛❨❬②③ ⑤①❵❛❨❬② ✬✺✼ ⑥①❵❛❨❬② ✰✽✰✴✰✺✭✯✩
⑦⑧❩❱❨❤❯♥ ❆✮✭✫ ✵✺✰ ✰✽✰✲✭✷✵✺ ✮✺ ✭✫✰ ✪⑨ ✵✷✱✮✭✬✽ ✵✲✲❄✻✮✰✯ ✬ ❄✺✮❍❄✰ ✻✵✯✮✭✮✵✺ ✮✺ ✭✫✰ ✻✰✷✮✵✼✮✲
✭✬✱✽✰✩ ⑩❯❶❪❛❢ ✲✵✴✻✷✮✯✰ ✴✵✷✰ ✭✫✬✺ ✯✰❃✰✺✭❁ ✰✮✹✫✭ ✻✰✷ ✲✰✺✭ ✵✶ ✭✫✰ ❅✺✵❆✺ ✰✽✰✴✰✺✭✯✩ ❷❨♥①
❦❯❶❪❛❢■ ❆✫✮✲✫ ✬✷✰ ✽✵✲✬✭✰✼ ✬✭ ✭✫✰ ✭✵✻ ✵✶ ✭✫✰ ✻✰✷✮✵✼✮✲ ✭✬✱✽✰■ ✬✷✰ ✽✰✯✯ ✭✫✬✺ ✭❆✰✺✭❁ ✮✺ ✺❄✴✱✰✷✩
♠✽✰✴✰✺✭✯ ❆✫✮✲✫ ✽✮✰ ✬✭ ✭✫✰ ✱✵✷✼✰✷ ✽✮✺✰ ✱✰✭❆✰✰✺ ✴✰✭✬✽✯ ✬✺✼ ✺✵✺❸✴✰✭✬✽✯ ❝✰✩✹✩■ ❹✮■ ❺✰■ ❧✯❣
✬✷✰ ✲✬✽✽✰✼ ❦❯❶❪❛❛❨❳❩❢ ✵✷ ❢❯❦❳①❦❯❶❪❛❢✩ ❂✰✭✬✽✽✮✲ ✲✫✬✷✬✲✭✰✷ ✮✺✲✷✰✬✯✰✯ ❆✮✭✫ ✮✺✲✷✰✬✯✮✺✹ ✬✭✵✴✮✲
✺❄✴✱✰✷ ✮✺ ✬ ✹✷✵❄✻ ❆✫✰✷✰✬✯ ✼✰✲✷✰✬✯✰✯ ✶✷✵✴ ✽✰✶✭ ✭✵ ✷✮✹✫✭ ✮✺ ✬ ✻✰✷✮✵✼✩ ✉✫✰ ✻✫❁✯✮✲✬✽ ✬✺✼
✲✫✰✴✮✲✬✽ ✻✷✵✻✰✷✭✮✰✯ ✵✶ ✰✽✰✴✰✺✭✯ ❃✬✷❁ ✻✰✷✮✵✼✮✲✬✽✽❁ ❆✮✭✫ ✭✫✰✮✷ ✬✭✵✴✮✲ ✺❄✴✱✰✷✯✩
❘❯❱❳❨❩❳❬ ❶❱❯♥❩❢ ✬✷✰ ✵✱✯✰✷❃✰✼ ✮✺ ❪❶❨❦❳❬ ❢❳❻❯❢③ ❳❨♥❳❻❪❶❳❨♥ ❯♥❶♦❪❛♣❳❯❢③ ❯❛❯❬❶❱❨♥
❤❪❳♥ ❯♥❶♦❪❛♣❳❯❢■ ❯❛❯❬❶❱❨♥❯❤❪❶❳✈❳❶⑧ ✬✺✼ ✈❪❛❯♥❬❯❼ ✉✫✰ ✬✭✵✴✮✲ ✷✬✼✮✮ ✼✰✲✷✰✬✯✰ ❆✫✮✽✰ ✹✵✮✺✹
✶✷✵✴ ✽✰✶✭ ✭✵ ✷✮✹✫✭ ✮✺ ✬ ✻✰✷✮✵✼ ✬✺✼ ✮✺✲✷✰✬✯✰ ❆✮✭✫ ✬✭✵✴✮✲ ✺❄✴✱✰✷ ✮✺ ✬ ✹✷✵❄✻✩ P✵✺✮❜✬✭✮✵✺
✰✺✭✫✬✽✻✮✰✯ ✹✰✺✰✷✬✽✽❁ ✮✺✲✷✰✬✯✰ ✬✲✷✵✯✯ ✬ ✻✰✷✮✵✼ ✬✺✼ ✼✰✲✷✰✬✯✰ ✼✵❆✺ ✬ ✹✷✵❄✻✩ ♠✽✰✲✭✷✵✺✰✹✬✭✮❃✮✭❁
✬✽✯✵ ✯✫✵❆✯ ✬ ✯✮✴✮✽✬✷ ✭✷✰✺✼✩ ♠✽✰✲✭✷✵✺ ✹✬✮✺ ✰✺✭✫✬✽✻✮✰✯■ ✮✺ ✹✰✺✰✷✬✽■ ✱✰✲✵✴✰ ✴✵✷✰ ✺✰✹✬✭✮❃✰
✬✲✷✵✯✯ ✬ ✻✰✷✮✵✼ ✬✺✼ ✽✰✯✯ ✺✰✹✬✭✮❃✰ ✼✵❆✺ ✬ ✹✷✵❄✻✩ ✉✫✰✷✰ ✮✯ ✯✵✴✰ ✻✰✷✮✵✼✮✲✮✭❁ ✮✺ ❃✬✽✰✺✲✰■ ✶✵✷
✰❑✬✴✻✽✰■ ✬✴✵✺✹ ✷✰✻✷✰✯✰✺✭✬✭✮❃✰ ✰✽✰✴✰✺✭✯■ ✭✫✰ ❃✬✽✰✺✲✰ ✮✯ ✰✮✭✫✰✷ ✰❍❄✬✽ ✭✵ ✭✫✰ ✺❄✴✱✰✷ ✵✶
✰✽✰✲✭✷✵✺✯ ✮✺ ✭✫✰ ✵❄✭✰✷✴✵✯✭ ✵✷✱✮✭✬✽✯ ✵✷ ✰✮✹✫✭ ✴✮✺❄✯ ✭✫✮✯ ✺❄✴✱✰✷✩ ❽♦❯❦❳❬❪❛ ❱❯❪❬❶❳✈❳❶⑧ ✮✯
✫✮✹✫✭✰✯✭ ✬✭ ✭✫✰ ✭❆✵ ✰❑✭✷✰✴✰✯ ✵✶ ✬ ✻✰✷✮✵✼ ✬✺✼ ✮✯ ✽✵❆✰✯✭ ✮✺ ✭✫✰ ✲✰✺✭✷✰✩ ✉✫✰ ✷✰✬✲✭✮❃✮✭❁ ✵✺ ✭✫✰
✽✰✶✭ ✰❑✭✷✰✴✰ ✵✶ ✬ ✻✰✷✮✵✼ ✮✯ ✱✰✲✬❄✯✰ ✵✶ ✭✫✰ ✰✬✯✰ ✵✶ ✰✽✰✲✭✷✵✺ ✽✵✯✯ ❝✵✷ ✽✵❆ ✮✵✺✮❜✬✭✮✵✺ ✰✺✭✫✬✽✻❁❣✩
q✮✹✫✽❁ ✷✰✬✲✭✮❃✰ ✰✽✰✴✰✺✭✯ ✼✵ ✺✵✭ ✵✲✲❄✷ ✮✺ ✺✬✭❄✷✰ ✮✺ ✶✷✰✰ ✯✭✬✭✰❾ ✭✫✰❁ ❄✯❄✬✽✽❁ ✵✲✲❄✷ ✮✺ ✭✫✰
✲✵✴✱✮✺✰✼ ✶✵✷✴✩ ❖❑✮✼✰✯ ✶✵✷✴✰✼ ✵✶ ✭✫✰ ✰✽✰✴✰✺✭✯ ✵✺ ✭✫✰ ✽✰✶✭ ✬✷✰ ✱✬✯✮✲ ✬✺✼ ✵✶ ✭✫✰ ✰✽✰✴✰✺✭✯
✵✺ ✭✫✰ ✷✮✹✫✭ ✬✷✰ ✬✲✮✼✮✲ ✮✺ ✺✬✭❄✷✰✩ ❖❑✮✼✰✯ ✵✶ ✰✽✰✴✰✺✭✯ ✮✺ ✭✫✰ ✲✰✺✭✷✰ ✬✷✰ ✬✴✻✫✵✭✰✷✮✲ ✵✷
✺✰❄✭✷✬✽✩

❊✤❊✥✦✧★❊★

✸✩✪ ❲✫✬✭ ✮✯ ✭✫✰ ✱✬✯✮✲ ✭✫✰✴✰ ✵✶ ✵✷✹✬✺✮✯✬✭✮✵✺ ✮✺ ✭✫✰ ✻✰✷✮✵✼✮✲ ✭✬✱✽✰✿


✸✩❀ ❲✫✮✲✫ ✮✴✻✵✷✭✬✺✭ ✻✷✵✻✰✷✭❁ ✼✮✼ ❂✰✺✼✰✽✰✰❃ ❄✯✰ ✭✵ ✲✽✬✯✯✮✶❁ ✭✫✰ ✰✽✰✴✰✺✭✯ ✮✺ ✫✮✯ ✻✰✷✮✵✼✮✲
✭✬✱✽✰ ✬✺✼ ✼✮✼ ✫✰ ✯✭✮✲❅ ✭✵ ✭✫✬✭✿
✸✩✸ ❲✫✬✭ ✮✯ ✭✫✰ ✱✬✯✮✲ ✼✮✶✶✰✷✰✺✲✰ ✮✺ ✬✻✻✷✵✬✲✫ ✱✰✭❆✰✰✺ ✭✫✰ ❂✰✺✼✰✽✰✰❃❇✯ ❉✰✷✮✵✼✮✲ ❋✬❆
✬✺✼ ✭✫✰ ❂✵✼✰✷✺ ❉✰✷✮✵✼✮✲ ❋✬❆✿
✸✩● ❖✺ ✭✫✰ ✱✬✯✮✯ ✵✶ ❍❄✬✺✭❄✴ ✺❄✴✱✰✷✯■ ❏❄✯✭✮✶❁ ✭✫✬✭ ✭✫✰ ✯✮❑✭✫ ✻✰✷✮✵✼ ✵✶ ✭✫✰ ✻✰✷✮✵✼✮✲
✭✬✱✽✰ ✯✫✵❄✽✼ ✫✬❃✰ ✸❀ ✰✽✰✴✰✺✭✯✩

92 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✾

✸✎✏ ■✑ ✒✓✔✕✖ ✗✘ ✙✓✔✚✗✛ ✜✑✛ ✢✔✗✣✙ ✤✥✓✔✓ ✤✗✣✦✛ ✧✗✣ ✦✗★✜✒✓ ✒✥✓ ✓✦✓✕✓✑✒ ✤✚✒✥ ❩ ❂✩✩✪✫
✸✎✬ ❲✔✚✒✓ ✒✥✓ ✜✒✗✕✚★ ✑✣✕r✓✔ ✗✘ ✒✥✓ ✓✦✓✕✓✑✒ ✙✔✓✖✓✑✒ ✚✑ ✒✥✓ ✒✥✚✔✛ ✙✓✔✚✗✛ ✜✑✛ ✖✓❞✓✑✒✓✓✑✒✥
✢✔✗✣✙ ✗✘ ✒✥✓ ✙✓✔✚✗✛✚★ ✒✜r✦✓✎
✸✎✭ ❲✥✚★✥ ✓✦✓✕✓✑✒ ✛✗ ✧✗✣ ✒✥✚✑✮ ✤✗✣✦✛ ✥✜❞✓ r✓✓✑ ✑✜✕✓✛ r✧
✯✚✰ ▲✜✤✔✓✑★✓ ✱✓✔✮✓✦✓✧ ▲✜r✗✔✜✒✗✔✧
✯✚✚✰ ❙✓✜r✗✔✢✲✖ ✢✔✗✣✙✫
✸✎✳ ❲✥✧ ✛✗ ✓✦✓✕✓✑✒✖ ✚✑ ✒✥✓ ✖✜✕✓ ✢✔✗✣✙ ✥✜❞✓ ✖✚✕✚✦✜✔ ✙✥✧✖✚★✜✦ ✜✑✛ ★✥✓✕✚★✜✦ ✙✔✗✙✓✔✒✚✓✖✫
✸✎✴ ❲✥✜✒ ✛✗✓✖ ✜✒✗✕✚★ ✔✜✛✚✣✖ ✜✑✛ ✚✗✑✚★ ✔✜✛✚✣✖ ✔✓✜✦✦✧ ✕✓✜✑ ✒✗ ✧✗✣✫
✸✎✩✵ ❍✗✤ ✛✗ ✜✒✗✕✚★ ✔✜✛✚✣✖ ❞✜✔✧ ✚✑ ✜ ✙✓✔✚✗✛ ✜✑✛ ✚✑ ✜ ✢✔✗✣✙✫ ❍✗✤ ✛✗ ✧✗✣ ✓✶✙✦✜✚✑ ✒✥✓
❞✜✔✚✜✒✚✗✑✫
✸✎✩✩ ❲✥✜✒ ✛✗ ✧✗✣ ✣✑✛✓✔✖✒✜✑✛ r✧ ✚✖✗✓✦✓★✒✔✗✑✚★ ✖✙✓★✚✓✖✫ ✷✜✕✓ ✜ ✖✙✓★✚✓✖ ✒✥✜✒ ✤✚✦✦ r✓
✚✖✗✓✦✓★✒✔✗✑✚★ ✤✚✒✥ ✓✜★✥ ✗✘ ✒✥✓ ✘✗✦✦✗✤✚✑✢ ✜✒✗✕✖ ✗✔ ✚✗✑✖✎
❹ ✼
✯✚✰ ✹ ✯✚✚✰ ❆✔ ✯✚✚✚✰ ✺✢✻✼ ✯✚❞✰ ✽r
✸✎✩✿ ❀✗✑✖✚✛✓✔ ✒✥✓ ✘✗✦✦✗✤✚✑✢ ✖✙✓★✚✓✖ ❁
❃❹ ✻❹ ❹ ✼ ✻✼ ❃✼
✷ ❄ ❅ ❄ ✹ ❄ ✷✜ ❄ ✺✢ ✜✑✛ ❆✦
✯✜✰ ❲✥✜✒ ✚✖ ★✗✕✕✗✑ ✚✑ ✒✥✓✕✫
✯r✰ ❆✔✔✜✑✢✓ ✒✥✓✕ ✚✑ ✒✥✓ ✗✔✛✓✔ ✗✘ ✚✑★✔✓✜✖✚✑✢ ✚✗✑✚★ ✔✜✛✚✚✎
✸✎✩✸ ❊✶✙✦✜✚✑ ✤✥✧ ★✜✒✚✗✑ ✜✔✓ ✖✕✜✦✦✓✔ ✜✑✛ ✜✑✚✗✑✖ ✦✜✔✢✓✔ ✚✑ ✔✜✛✚✚ ✒✥✜✑ ✒✥✓✚✔ ✙✜✔✓✑✒ ✜✒✗✕✖✫
✸✎✩✪ ❲✥✜✒ ✚✖ ✒✥✓ ✖✚✢✑✚✘✚★✜✑★✓ ✗✘ ✒✥✓ ✒✓✔✕✖ ❇ ❉✚✖✗✦✜✒✓✛ ✢✜✖✓✗✣✖ ✜✒✗✕✲ ✜✑✛ ❉✢✔✗✣✑✛ ✖✒✜✒✓✲
✤✥✚✦✓ ✛✓✘✚✑✚✑✢ ✒✥✓ ✚✗✑✚✇✜✒✚✗✑ ✓✑✒✥✜✦✙✧ ✜✑✛ ✓✦✓★✒✔✗✑ ✢✜✚✑ ✓✑✒✥✜✦✙✧✫
❋●❏❑ ▼ ✽✓◆✣✚✔✓✕✓✑✒✖ ✘✗✔ ★✗✕✙✜✔✚✖✗✑ ✙✣✔✙✗✖✓✖✎
✸✎✩✏ ❊✑✓✔ ✢✧ ✗✘ ✜✑ ✓✦✓ ★✒✔ ✗✑ ✚✑ ✒✥✓ ✢✔ ✗✣✑✛ ✖✒✜ ✒✓ ✗✘ ✒✥✓ ✥✧✛✔ ✗✢✓✑ ✜✒✗✕ ✚✖
❖✿✎✩✳×✩✵P◗❘ ❚✎ ❀✜✦★✣✦✜✒✓ ✒✥✓ ✚✗✑✚✇✜✒✚✗✑ ✓✑✒✥✜✦✙✧ ✗✘ ✜✒✗✕✚★ ✥✧✛✔✗✢✓✑ ✚✑ ✒✓✔✕✖ ✗✘
❚ ✕✗✦P◗ ✎
❋●❏❑▼ ❆✙✙✦✧ ✒✥✓ ✚✛✓✜ ✗✘ ✕✗✦✓ ★✗✑★✓✙✒ ✒✗ ✛✓✔✚❞✓ ✒✥✓ ✜✑✖✤✓✔✎
✸✎✩✬ ❆✕✗✑✢ ✒✥✓ ✖✓★✗✑✛ ✙✓✔✚✗✛ ✓✦✓✕✓✑✒✖ ✒✥✓ ✜★✒✣✜✦ ✚✗✑✚✇✜✒✚✗✑ ✓✑✒✥✜✦✙✚✓✖ ✜✔✓ ✚✑ ✒✥✓
✗✔✛✓✔ ▲✚ ♦ ✱ ♦ ✱✓ ♦ ❀ ♦ ❅ ♦ ✷ ♦ ✹ ♦ ✷✓✎
❊✶✙✦✜✚✑ ✤✥✧
✯✚✰ ✱✓ ✥✜✖ ✥✚✢✥✓✔ ❯✐ ❱ ✒✥✜✑ ✱
✯✚✚✰ ❅ ✥✜✖ ✦✗✤✓✔ ❯✐ ❱ ✒✥✜✑ ✷ ✜✑✛ ✹✫
✸✎✩✭ ❍✗✤ ✤✗✣✦✛ ✧✗✣ ✓✶✙✦✜✚✑ ✒✥✓ ✘✜★✒ ✒✥✜✒ ✒✥✓ ✘✚✔✖✒ ✚✗✑✚✇✜✒✚✗✑ ✓✑✒✥✜✦✙✧ ✗✘ ✖✗✛✚✣✕ ✚✖
✦✗✤✓✔ ✒✥✜✑ ✒✥✜✒ ✗✘ ✕✜✢✑✓✖✚✣✕ r✣✒ ✚✒✖ ✖✓★✗✑✛ ✚✗✑✚✇✜✒✚✗✑ ✓✑✒✥✜✦✙✧ ✚✖ ✥✚✢✥✓✔ ✒✥✜✑
✒✥✜✒ ✗✘ ✕✜✢✑✓✖✚✣✕✫
✸✎✩✳ ❲✥✜✒ ✜✔✓ ✒✥✓ ❞✜✔✚✗✣✖ ✘✜★✒✗✔✖ ✛✣✓ ✒✗ ✤✥✚★✥ ✒✥✓ ✚✗✑✚✇✜✒✚✗✑ ✓✑✒✥✜✦✙✧ ✗✘ ✒✥✓ ✕✜✚✑
✢✔✗✣✙ ✓✦✓✕✓✑✒✖ ✒✓✑✛✖ ✒✗ ✛✓★✔✓✜✖✓ ✛✗✤✑ ✜ ✢✔✗✣✙✫
✸✎✩✴ ❳✥✓ ✘✚✔✖✒ ✚✗✑✚✇✜✒✚✗✑ ✓✑✒✥✜✦✙✧ ❞✜✦✣✓✖ ✯✚✑ ✮❚ ✕✗✦P◗ ✰ ✗✘ ✢✔✗✣✙ ✩✸ ✓✦✓✕✓✑✒✖ ✜✔✓ ❁
✱ ❆✦ ❧✜ ■✑ ❳✦
✳✵✩ ✏✭✭ ✏✭✴ ✏✏✳ ✏✳✴
❍✗✤ ✤✗✣✦✛ ✧✗✣ ✓✶✙✦✜✚✑ ✒✥✚✖ ✛✓❞✚✜✒✚✗✑ ✘✔✗✕ ✒✥✓ ✢✓✑✓✔✜✦ ✒✔✓✑✛ ✫
✸✎✿✵ ❲✥✚★✥ ✗✘ ✒✥✓ ✘✗✦✦✗✤✚✑✢ ✙✜✚✔✖ ✗✘ ✓✦✓✕✓✑✒✖ ✤✗✣✦✛ ✥✜❞✓ ✜ ✕✗✔✓ ✑✓✢✜✒✚❞✓ ✓✦✓★✒✔✗✑ ✢✜✚✑
✓✑✒✥✜✦✙✧✫
✯✚✰ ❅ ✗✔ ✹ ✯✚✚✰ ✹ ✗✔ ❀✦
✸✎✿✩ ❲✗✣✦✛ ✧✗✣ ✓✶✙✓★✒ ✒✥✓ ✖✓★✗✑✛ ✓✦✓★✒✔✗✑ ✢✜✚✑ ✓✑✒✥✜✦✙✧ ✗✘ ❅ ✜✖ ✙✗✖✚✒✚❞✓❄ ✕✗✔✓ ✑✓✢✜✒✚❞✓
✗✔ ✦✓✖✖ ✑✓✢✜✒✚❞✓ ✒✥✜✑ ✒✥✓ ✘✚✔✖✒✫ ❚✣✖✒✚✘✧ ✧✗✣✔ ✜✑✖✤✓✔✎
✸✎✿✿ ❲✥✜✒ ✚✖ ✒✥✓ r✜✖✚★ ✛✚✘✘✓✔✓✑★✓ r✓✒✤✓✓✑ ✒✥✓ ✒✓✔✕✖ ✓✦✓★✒✔✗✑ ✢✜✚✑ ✓✑✒✥✜✦✙✧ ✜✑✛
✓✦✓★✒✔✗✑✓✢✜✒✚❞✚✒✧✫
✸✎✿✸ ❍✗✤ ✤✗✣✦✛ ✧✗✣ ✔✓✜★✒ ✒✗ ✒✥✓ ✖✒✜✒✓✕✓✑✒ ✒✥✜✒ ✒✥✓ ✓✦✓★✒✔✗✑✓✢✜✒✚❞✚✒✧ ✗✘ ✷ ✗✑ ❨✜✣✦✚✑✢
✖★✜✦✓ ✚✖ ✸✎✵ ✚✑ ✜✦✦ ✒✥✓ ✑✚✒✔✗✢✓✑ ★✗✕✙✗✣✑✛✖✫

93 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✾ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

✸✠✡☛ ❉☞✌✍✎✏✑☞ ✒✓☞ ✒✓☞✔✎✕ ✖✌✌✔✍✏✖✒☞✗ ✘✏✒✓ ✒✓☞ ✎✖✗✏✙✌ ✔✚ ✖✛ ✖✒✔✜ ✖✌ ✏✒


✭✖✮ ❣✖✏✛✌ ✖✛ ☞✢☞✍✒✎✔✛
✭✑✮ ✢✔✌☞✌ ✖✛ ☞✢☞✍✒✎✔✛
✸✠✡✣ ❲✔✙✢✗ ✕✔✙ ☞♦✤☞✍✒ ✒✓☞ ✚✏✎✌✒ ✏✔✛✏✥✖✒✏✔✛ ☞✛✒✓✖✢✤✏☞✌ ✚✔✎ ✒✘✔ ✏✌✔✒✔✤☞✌ ✔✚ ✒✓☞ ✌✖✜☞ ☞✢☞✜☞✛✒
✒✔ ✑☞ ✒✓☞ ✌✖✜☞ ✔✎ ✗✏✚✚☞✎☞✛✒❢ ✦✙✌✒✏✚✕ ✕✔✙✎ ✖✛✌✘☞✎✠
✸✠✡✧ ❲✓✖✒ ✖✎☞ ✒✓☞ ✜✖★✔✎ ✗✏✚✚☞✎☞✛✍☞✌ ✑☞✒✘☞☞✛ ✜☞✒✖✢✌ ✖✛✗ ✛✔✛✩✜☞✒✖✢✌❢
✸✠✡✪ ❯✌☞ ✒✓☞ ✤☞✎✏✔✗✏✍ ✒✖✑✢☞ ✒✔ ✖✛✌✘☞✎ ✒✓☞ ✚✔✢✢✔✘✏✛❣ ✫✙☞✌✒✏✔✛✌✠
✭✖✮ ■✗☞✛✒✏✚✕ ✖✛ ☞✢☞✜☞✛✒ ✘✏✒✓ ✚✏✬☞ ☞✢☞✍✒✎✔✛✌ ✏✛ ✒✓☞ ✔✙✒☞✎ ✌✙✑✌✓☞✢✢✠
✭✑✮ ■✗☞✛✒✏✚✕ ✖✛ ☞✢☞✜☞✛✒ ✒✓✖✒ ✘✔✙✢✗ ✒☞✛✗ ✒✔ ✢✔✌☞ ✒✘✔ ☞✢☞✍✒✎✔✛✌✠
✭✍✮ ■✗☞✛✒✏✚✕ ✖✛ ☞✢☞✜☞✛✒ ✒✓✖✒ ✘✔✙✢✗ ✒☞✛✗ ✒✔ ❣✖✏✛ ✒✘✔ ☞✢☞✍✒✎✔✛✌✠
✭✗✮ ■✗☞✛✒✏✚✕ ✒✓☞ ❣✎✔✙✤ ✓✖✬✏✛❣ ✜☞✒✖✢✯ ✛✔✛✩✜☞✒✖✢✯ ✢✏✫✙✏✗ ✖✌ ✘☞✢✢ ✖✌ ❣✖✌ ✖✒ ✒✓☞ ✎✔✔✜
✒☞✜✤☞✎✖✒✙✎☞✠
✸✠✡✰ ❚✓☞ ✏✛✍✎☞✖✌✏✛❣ ✔✎✗☞✎ ✔✚ ✎☞✖✍✒✏✬✏✒✕ ✖✜✔✛❣ ❣✎✔✙✤ ✱ ☞✢☞✜☞✛✒✌ ✏✌ ✲✏ ✳ ✴✖ ✳ ✵ ✳ ✶✑ ✳✷✌
✘✓☞✎☞✖✌ ✒✓✖✒ ✖✜✔✛❣ ❣✎✔✙✤ ✱✪ ☞✢☞✜☞✛✒✌ ✏✌ ✇ ✹ ✷■ ✹ ✺✎ ✹ ■✠ ✻♦✤✢✖✏✛✠
✸✠✡✼ ❲✎✏✒☞ ✒✓☞ ❣☞✛☞✎✖✢ ✔✙✒☞✎ ☞✢☞✍✒✎✔✛✏✍ ✍✔✛✚✏❣✙✎✖✒✏✔✛ ✔✚ s✽✿ ❀✽✿ ❁✽ ✖✛✗ ❂✽ ✑✢✔✍❃ ☞✢☞✜☞✛✒✌✠
✸✠✸❄ ❆✌✌✏❣ ✛ ✒✓☞ ✤✔✌✏✒✏✔✛ ✔✚ ✒✓☞ ☞✢☞✜☞✛✒ ✓✖✬ ✏✛❣ ✔✙✒☞✎ ☞ ✢☞✍✒✎ ✔✛✏✍ ✍✔✛✚✏❣✙✎✖✒✏✔✛
✭✏✮ ♥s❅♥❀❇ ✚✔✎ ♥❊✸ ✭✏✏✮ ✭♥✩✱✮❁❅♥s❅ ✚✔✎ ♥❊☛✯ ✖✛✗ ✭✏✏✏✮ ✭♥✩✡✮ ❂ ❋ ✭♥✩✱✮❁●♥s❅ ✚✔✎ ♥❊✧✯ ✏✛ ✒✓☞
✤☞✎✏✔✗✏✍ ✒✖✑✢☞✠
✸✠✸✱ ❚✓☞ ✚✏✎✌✒ ✭❍✐❏❑✮ ✖✛✗ ✒✓☞ ✌☞✍✔✛✗ ✭❍✐ ❏▲ ✮ ✏✔✛✏✥✖✒✏✔✛ ☞✛✒✓✖✢✤✏☞✌ ✭✏✛ ❃✦ ✜✔✢❹●✮ ✖✛✗ ✒✓☞
✭❍❡▼❏✮ ☞✢☞✍✒✎✔✛ ❣✖✏✛ ☞✛✒✓✖✢✤✕ ✭✏✛ ❃✦ ✜✔✢❹●✮ ✔✚ ✖ ✚☞✘ ☞✢☞✜☞✛✒✌ ✖✎☞ ❣✏✬☞✛ ✑☞✢✔✘◆
✻✢☞✜☞✛✒✌ ❍❏● ❍❏❅ ❍❡▼ ❏
■ ✣✡❄ ✪✸❄❄ ❖✧❄
■■ ☛✱✼ ✸❄✣✱ ❖☛✰
■■■ ✱✧✰✱ ✸✸✪☛ ❖✸✡✰
■❱ ✱❄❄✰ ✱✰☛✧ ❖✡✼✣
❱ ✡✸✪✡ ✣✡✣✱ P☛✰
❱■ ✪✸✰ ✱☛✣✱ ❖☛❄
❲✓✏✍✓ ✔✚ ✒✓☞ ✖✑✔✬☞ ☞✢☞✜☞✛✒✌ ✏✌ ✢✏❃☞✢✕ ✒✔ ✑☞ ◆
✭✖✮ ✒✓☞ ✢☞✖✌✒ ✎☞✖✍✒✏✬☞ ☞✢☞✜☞✛✒✠
✭✑✮ ✒✓☞ ✜✔✌✒ ✎☞✖✍✒✏✬☞ ✜☞✒✖✢✠
✭✍✮ ✒✓☞ ✜✔✌✒ ✎☞✖✍✒✏✬☞ ✛✔✛✩✜☞✒✖✢✠
✭✗✮ ✒✓☞ ✢☞✖✌✒ ✎☞✖✍✒✏✬☞ ✛✔✛✩✜☞✒✖✢✠
✭☞✮ ✒✓☞ ✜☞✒✖✢ ✘✓✏✍✓ ✍✖✛ ✚✔✎✜ ✖ ✌✒✖✑✢☞ ✑✏✛✖✎✕ ✓✖✢✏✗☞ ✔✚ ✒✓☞ ✚✔✎✜✙✢✖ t◗❅✭◗❊✓✖✢✔❣☞✛✮✠
✭✚✮ ✒✓☞ ✜☞✒✖✢ ✘✓✏✍✓ ✍✖✛ ✚✔✎✜ ✖ ✤✎☞✗✔✜✏✛✖✛✒✢✕ ✌✒✖✑✢☞ ✍✔✬✖✢☞✛✒ ✓✖✢✏✗☞ ✔✚ ✒✓☞ ✚✔✎✜✙✢✖
t◗ ✭◗❊✓✖✢✔❣☞✛✮❢
✸✠✸✡ ❘✎☞✗✏✍✒ ✒✓☞ ✚✔✎✜✙✢✖✌ ✔✚ ✒✓☞ ✌✒✖✑✢☞ ✑✏✛✖✎✕ ✍✔✜✤✔✙✛✗✌ ✒✓✖✒ ✘✔✙✢✗ ✑☞ ✚✔✎✜☞✗ ✑✕ ✒✓☞
✍✔✜✑✏✛✖✒✏✔✛ ✔✚ ✒✓☞ ✚✔✢✢✔✘✏✛❣ ✤✖✏✎✌ ✔✚ ☞✢☞✜☞✛✒✌✠
✭✖✮ ✲✏✒✓✏✙✜ ✖✛✗ ✔♦✕❣☞✛ ✭✑✮ t✖❣✛☞✌✏✙✜ ✖✛✗ ✛✏✒✎✔❣☞✛
✭✍✮ ❆✢✙✜✏✛✏✙✜ ✖✛✗ ✏✔✗✏✛☞ ✭✗✮ ❙✏✢✏✍✔✛ ✖✛✗ ✔♦✕❣☞✛
✭☞✮ ❘✓✔✌✤✓✔✎✙✌ ✖✛✗ ✚✢✙✔✎✏✛☞ ✭✚✮ ✻✢☞✜☞✛✒ ✪✱ ✖✛✗ ✚✢✙✔✎✏✛☞
✸✠✸✸ ■✛ ✒✓☞ ✜✔✗☞✎✛ ✤☞✎✏✔✗✏✍ ✒✖✑✢☞✯ ✒✓☞ ✤☞✎✏✔✗ ✏✛✗✏✍✖✒☞✌ ✒✓☞ ✬✖✢✙☞ ✔✚ ◆
✭✖✮ ✖✒✔✜✏✍ ✛✙✜✑☞✎
✭✑✮ ✖✒✔✜✏✍ ✜✖✌✌
✭✍✮ ✤✎✏✛✍✏✤✖✢ ✫✙✖✛✒✙✜ ✛✙✜✑☞✎
✭✗✮ ✖✥✏✜✙✒✓✖✢ ✫✙✖✛✒✙✜ ✛✙✜✑☞✎✠
✸✠✸☛ ❲✓✏✍✓ ✔✚ ✒✓☞ ✚✔✢✢✔✘✏✛❣ ✌✒✖✒☞✜☞✛✒✌ ✎☞✢✖✒☞✗ ✒✔ ✒✓☞ ✜✔✗☞✎✛ ✤☞✎✏✔✗✏✍ ✒✖✑✢☞ ✏✌ ✏✛✍✔✎✎☞✍✒❢
✭✖✮ ❚✓☞ ❀✩✑✢✔✍❃ ✓✖✌ ✧ ✍✔✢✙✜✛✌✯ ✑☞✍✖✙✌☞ ✖ ✜✖♦✏✜✙✜ ✔✚ ✧ ☞✢☞✍✒✎✔✛✌ ✍✖✛ ✔✍✍✙✤✕ ✖✢✢
✒✓☞ ✔✎✑✏✒✖✢✌ ✏✛ ✖ ❀✩✌✓☞✢✢✠

94 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)-Lay-7.pmd

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄✄☎✆☎❈✂✝☎✞✟ ✞✆ ✠✁✠✡✠✟✝✄ ✂✟☛ ☞✠✌☎✞☛☎❈☎✝✍ ☎✟ ☞✌✞☞✠✌✝☎✠✄ ✾

✭✎✏ ❚✑✒ ❞✲✎✓✔✕✖ ✑✗✘ ✙ ✕✔✓✚✛✜✘✢ ✎✒✕✗✚✘✒ ✗ ✛✗✣✤✛✚✛ ✔✥ ✙ ✒✓✒✕✦✧✔✜✘


✕✗✜ ✔✕✕✚❝★ ✗✓✓ ✦✑✒ ✔✧✎✤✦✗✓✘ ✤✜ ✗ ❞✲✘✚✎✘✑✒✓✓✩
✭✕✏ ❊✗✕✑ ✎✓✔✕✖ ✕✔✜✦✗✤✜✘ ✗ ✜✚✛✎✒✧ ✔✥ ✕✔✓✚✛✜✘ ✒✪✚✗✓ ✦✔ ✦✑✒ ✜✚✛✎✒✧ ✔✥
✒✓✒✕✦✧✔✜✘ ✦✑✗✦ ✕✗✜ ✔✕✕✚❝★ ✦✑✗✦ ✘✚✎✘✑✒✓✓✩
✭✫✏ ❚✑✒ ✎✓✔✕✖ ✤✜✫✤✕✗✦✒✘ ✬✗✓✚✒ ✔✥ ✗✮✤✛✚✦✑✗✓ ✪✚✗✜✦✚✛ ✜✚✛✎✒✧ ✭❧✏ ✥✔✧ ✦✑✒
✓✗✘✦ ✘✚✎✘✑✒✓✓ ✦✑✗✦ ✧✒✕✒✤✬✒✫ ✒✓✒✕✦✧✔✜✘ ✤✜ ✎✚✤✓✫✤✜✯ ✚❝ ✦✑✒ ✒✓✒✕✦✧✔✜✤✕
✕✔✜✥✤✯✚✧✗✦✤✔✜✩
✸✩✸✰ ❆✜★✦✑✤✜✯ ✦✑✗✦ ✤✜✥✓✚✒✜✕✒✘ ✦✑✒ ✬✗✓✒✜✕✒ ✒✓✒✕✦✧✔✜✘ ✱✤✓✓ ✗✥✥✒✕✦ ✦✑✒ ✕✑✒✛✤✘✦✧★
✔✥ ✦✑✒ ✒✓✒✛✒✜✦✩ ♦✑✤✕✑ ✔✜✒ ✔✥ ✦✑✒ ✥✔✓✓✔✱✤✜✯ ✥✗✕✦✔✧✘ ✫✔✒✘ ✜✔✦ ✗✥✥✒✕✦ ✦✑✒
✬✗✓✒✜✕✒ ✘✑✒✓✓✈
✭✗✏ ❱✗✓✒✜✕✒ ❝✧✤✜✕✤❝✗✓ ✪✚✗✜✦✚✛ ✜✚✛✎✒✧ ✭♥✏
✭✎✏ ◆✚✕✓✒✗✧ ✕✑✗✧✯✒ ✭❩ ✏
✭✕✏ ◆✚✕✓✒✗✧ ✛✗✘✘
✭✫✏ ◆✚✛✎✒✧ ✔✥ ✕✔✧✒ ✒✓✒✕✦✧✔✜✘✩

✸✩✸✳ ❚✑✒ ✘✤✮✒ ✔✥ ✤✘✔✒✓✒✕✦✧✔✜✤✕ ✘❝✒✕✤✒✘ ❸ ✴ ✢ ◆✒ ✗✜✫ ◆✗✵ ✤✘ ✗✥✥✒✕✦✒✫ ✎★
✭✗✏ ✜✚✕✓✒✗✧ ✕✑✗✧✯✒ ✭❩ ✏
✭✎✏ ✬✗✓✒✜✕✒ ❝✧✤✜✕✤❝✗✓ ✪✚✗✜✦✚✛ ✜✚✛✎✒✧ ✭♥✏
✭✕✏ ✒✓✒✕✦✧✔✜✲✒✓✒✕✦✧✔✜ ✤✜✦✒✧✗✕✦✤✔✜ ✤✜ ✦✑✒ ✔✚✦✒✧ ✔✧✎✤✦✗✓✘
✭✫✏ ✜✔✜✒ ✔✥ ✦✑✒ ✥✗✕✦✔✧✘ ✎✒✕✗✚✘✒ ✦✑✒✤✧ ✘✤✮✒ ✤✘ ✦✑✒ ✘✗✛✒✩
✸✩✸✶ ♦✑✤✕✑ ✔✜✒ ✔✥ ✦✑✒ ✥✔✓✓✔✱✤✜✯ ✘✦✗✦✒✛✒✜✦✘ ✤✘ ✤✜✕✔✧✧✒✕✦ ✤✜ ✧✒✓✗✦✤✔✜ ✦✔
✤✔✜✤✮✗✦✤✔✜ ✒✜✦✑✗✓❝★✈
✭✗✏ ■✔✜✤✮✗✦✤✔✜ ✒✜✦✑✗✓❝★ ✤✜✕✧✒✗✘✒✘ ✥✔✧ ✒✗✕✑ ✘✚✕✕✒✘✘✤✬✒ ✒✓✒✕✦✧✔✜✩
✭✎✏ ❚✑✒ ✯✧✒✗✦✒✘✦ ✤✜✕✧✒✗✘✒ ✤✜ ✤✔✜✤✮✗✦✤✔✜ ✒✜✦✑✗✓❝★ ✤✘ ✒✣❝✒✧✤✒✜✕✒✫ ✔✜
✧✒✛✔✬✗✓ ✔✥ ✒✓✒✕✦✧✔✜ ✥✧✔✛ ✕✔✧✒ ✜✔✎✓✒ ✯✗✘ ✕✔✜✥✤✯✚✧✗✦✤✔✜✩
✭✕✏ ❊✜✫ ✔✥ ✬✗✓✒✜✕✒ ✒✓✒✕✦✧✔✜✘ ✤✘ ✛✗✧✖✒✫ ✎★ ✗ ✎✤✯ ✷✚✛❝ ✤✜ ✤✔✜✤✮✗✦✤✔✜
✒✜✦✑✗✓❝★✩
✭✫✏ ❘✒✛✔✬✗✓ ✔✥ ✒✓✒✕✦✧✔✜ ✥✧✔✛ ✔✧✎✤✦✗✓✘ ✎✒✗✧✤✜✯ ✓✔✱✒✧ ♥ ✬✗✓✚✒ ✤✘ ✒✗✘✤✒✧
✦✑✗✜ ✥✧✔✛ ✔✧✎✤✦✗✓ ✑✗✬✤✜✯ ✑✤✯✑✒✧ ✜ ✬✗✓✚✒✩
✸✩✸✙ ✹✔✜✘✤✫✒✧✤✜✯ ✦✑✒ ✒✓✒✛✒✜✦✘ ✺✢ ❆✓✢ ✻✯✢ ✗✜✫ ✼✢ ✦✑✒ ✕✔✧✧✒✕✦ ✔✧✫✒✧ ✔✥ ✦✑✒✤✧
✛✒✦✗✓✓✤✕ ✕✑✗✧✗✕✦✒✧ ✤✘ ♠
✭✗✏ ✺ ✽ ❆✓ ✽ ✻✯ ✽ ✼ ✭✎✏ ❆✓ ✽ ✻✯ ✽ ✺ ✽ ✼
✭✕✏ ✻✯ ✽ ❆✓ ✽ ✼ ✽ ✺ ✭✫✏ ✼ ✽ ✻✯ ✽ ❆✓ ✽ ✺
✸✩✸✿ ✹✔✜✘✤✫✒✧✤✜✯ ✦✑✒ ✒✓✒✛✒✜✦✘ ✺✢ ✹✢ ◆✢ ✴✢ ✗✜✫ ❛✤✢ ✦✑✒ ✕✔✧✧✒✕✦ ✔✧✫✒✧ ✔✥ ✦✑✒✤✧
✜✔✜✲✛✒✦✗✓✓✤✕ ✕✑✗✧✗✕✦✒✧ ✤✘ ♠
✭✗✏ ✺ ✽ ✹ ✽ ❛✤ ✽ ◆ ✽ ✴ ✭✎✏ ❛✤ ✽ ✹ ✽ ✺ ✽ ◆ ✽ ✴
✭✕✏ ✴ ✽ ◆ ✽ ✹ ✽ ✺ ✽ ❛✤ ✭✫✏ ✴ ✽ ◆ ✽ ✹ ✽ ❛✤ ✽ ✺
✸✩❀❁ ✹✔✜✘✤✫✒✧✤✜✯ ✦✑✒ ✒✓✒✛✒✜✦✘ ✴✢ ✹✓✢ ❂ ✗✜✫ ◆✢ ✦✑✒ ✕✔✧✧✒✕✦ ✔✧✫✒✧ ✔✥ ✦✑✒✤✧
✕✑✒✛✤✕✗✓ ✧✒✗✕✦✤✬✤✦★ ✤✜ ✦✒✧✛✘ ✔✥ ✔✣✤✫✤✮✤✜✯ ❝✧✔❝✒✧✦★ ✤✘ ♠
✭✗✏ ✴ ✽ ✹✓ ✽ ❂ ✽ ◆ ✭✎✏ ✴ ✽ ❂ ✽ ✹✓ ✽ ◆
✭✕✏ ✹✓ ✽ ✴ ✽ ❂ ✽ ◆ ✭✫✏ ❂ ✽ ✴ ✽ ◆ ✽ ✹✓

95 C:\ChemistryXI\Unit-3\Unit-3(5)Lay-7.pmd
6.1.2006 (Final) 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❯✗✘✙ ✚

❈❀❁❂❃❈❄❅ ❇❉❊❋❃❊● ❄❊❋

❂❉❅❁❈▼❅❄❍ ■❏❍▼❈❏▼❍❁

❙ ✁✂✄☎✁✆☎✆ ✝✞✂ ✟✄✆☎✝✄☎✠✡ ☛✁✆ ✟☞✂✞✁✄✌ ✄✂✍ ✟✎✏✟✑✄☛✆✒ ✟✞☛✂✞✠✡


✝✞✞✝✄✌✁✄✌ ☎❛✂ ✓✝ ☎✆ ✝✔✟✑☎ ☎❛✂✎✒ ☎✞✡✁✄✌ ☎✟ ✂✕✏✠✝✁✄ ✍✁☎❛ ☎❛✂
✂✕✁✆☎✁✄✌ ❡✄✟✍✠✂☛✌✂✒ ✟✞✌✝✄✁✆✁✄✌ ☎✟ ✎✟☛✁✓✡ ☎❛✂ ✂✝✞✠✁✂✞ ☞✁✂✍✆ ✟✞
❆✛✜✢✣ ✤✜✥✦✧★✩✪ ✜✫★✤ ✬✩★✜✭ ✧✮✥ ✯★✰✰ ✱✢ ✂☞✟✠☞✂ ☎❛✂✟✞✁✂✆ ✓✟✞ ✂✕✏✠✝✁✄✁✄✌ ☎❛✂ ✄✂✍✠✡ ✟✔✆✂✞☞✂☛ ✓✝ ☎✆✖
✲✱✰✢ ✜✮ ✳

⑨ ✥✩✦✢✣✤✜✲✩✦ ✉Ö✤✤✢✰ s✴✢✯★✤


✲✵✵✣✮✲♦✫ ✜✮ ♦✫✢✶★♦✲✰ ✱✮✩✦★✩✪✷
⑨ ✢✸✵✰✲★✩ ✜✫✢ ✮♦✜✢✜ ✣✥✰✢ ✲✩✦ ★✜✤ ❑▲◆◆❖P ◗❘ ❚▲❱❖ ❲❳ ❨❩ ❨❬❖ ❨P ❱◗❩❩❖P❖❬◆ ◆❢❳❖ ❨❩ ❖❭❖❚❖❬◆❘❪
✰★✶★ ✜✲✜★✮✩✤✭ ✦✣✲✯ ✴✢✯★✤ ❫❬❱❖P ❬❨P❚▲❭ ♠❨❬❱◗◆◗❨❬❘ ❬❨ ❨◆❴❖P ❖❭❖❚❖❬◆ ❖❵◗❘◆❘ ▲❘ ▲❬
✤✜✣✥♦✜✥✣✢✤ ✮✛ ✤★✶✵✰✢ ✶✮✰✢♦✥✰✢✤✷ ◗❬❱❖❳❖❬❱❖❬◆ ▲◆❨❚ ◗❬ ❬▲◆❲P❖❝ ❖❵♠❖❳◆ ❬❨❣❭❖ ❤▲❘❖❘❪ ✐❨❥❖❦❖P❝
⑨ ✢✸✵✰✲★✩ ✜✫✢ ✛✮✣✶✲✜★✮✩ ✮✛ ✦★✛✛✢✣✢✩✜ ▲ ❤P❨❲❳ ❨❩ ▲◆❨❚❘ ◗❘ ❩❨❲❬❱ ◆❨ ❖❵◗❘◆ ◆❨❤❖◆❴❖P ▲❘ ❨❬❖ ❘❳❖♠◗❖❘
✜✧✵✢✤ ✮✛ ✱✮✩✦✤✷ ❴▲❦◗❬❤ ♠❴▲P▲♠◆❖P◗❘◆◗♠ ❳P❨❳❖P◆◗❖❘❪ ❧❲♠❴ ▲ ❤P❨❲❳ ❨❩ ▲◆❨❚❘ ◗❘
⑨ ✦✢✤♦✣★✱✢ ✜✫✢ ❞✹✺✻✼ ✜✫✢✮✣✧ ✲✩✦ ♠▲❭❭❖❱ ▲ ❚❨❭❖♠❲❭❖❪ ♥❣❦◗❨❲❘❭❢ ◆❴❖P❖ ❚❲❘◆ ❣❖ ❘❨❚❖ ❩❨P♠❖
✵✣✢✦★♦✜ ✜✫✢ ✪✢✮✶✢✜✣✧ ✮✛ ✤★✶✵✰✢ ❥❴◗♠❴ ❴❨❭❱❘ ◆❴❖❘❖ ♠❨❬❘◆◗◆❲❖❬◆ ▲◆❨❚❘ ◆❨❤❖◆❴❖P ◗❬ ◆❴❖
✶✮✰✢♦✥✰✢✤✷ ❚❨❭❖♠❲❭❖❘❪ qrt ✈✇✇①✈②✇③④t ⑤⑥①②t ⑦r③②r r⑥⑧⑩❶ ④✈①③⑥❷❶
⑨ ✢ ✸✵✰✲★✩ ✜✫✢ ✽✲✰✢✩♦✢ ✱✮✩✦ ②⑥❸❶✇③✇❷t❸✇❶ ❹✈✇⑥❺❶❻ ③⑥❸❶❻ t✇②❼❽ ✇⑥❾t✇rt① ③❸ ⑩③⑤⑤t①t❸✇
✲✵✵✣✮✲♦✫ ✛✮✣ ✜✫✢ ✛✮✣✶✲✜★✮✩ ✮✛ ②rt❺③②✈⑧ ❶❿t②③t❶ ③❶ ②✈⑧⑧t⑩ ✈ ②rt❺③②✈⑧ ➀⑥❸⑩❼ ❧◗❬♠❖ ◆❴❖
♦✮✽✲✰✢✩✜ ✱✮✩✦✤✷ ❩❨P❚▲◆◗❨❬ ❨❩ ♠❴❖❚◗♠▲❭ ♠❨❚❳❨❲❬❱❘ ◆▲➁❖❘ ❳❭▲♠❖ ▲❘ ▲ P❖❘❲❭◆
❨❩ ♠❨❚❣◗❬▲◆◗❨❬ ❨❩ ▲◆❨❚❘ ❨❩ ❦▲P◗❨❲❘ ❖❭❖❚❖❬◆❘ ◗❬ ❱◗❩❩❖P❖❬◆
⑨ ✵✣✢✦★♦✜ ✜✫✢ ✦★✣✢♦✜★✮✩✲✰ ✵✣✮✵✢✣✜★✢✤
✮✛ ♦✮✽✲✰✢✩✜ ✱✮✩✦✤✷ ❥▲❢❘❝ ◗◆ P▲◗❘❖❘ ❚▲❬❢ ➂❲❖❘◆◗❨❬❘❪ ➃❴❢ ❱❨ ▲◆❨❚❘ ♠❨❚❣◗❬❖➄
➃❴❢ ▲P❖ ❨❬❭❢ ♠❖P◆▲◗❬ ♠❨❚❣◗❬▲◆◗❨❬❘ ❳❨❘❘◗❣❭❖➄ ➃❴❢ ❱❨ ❘❨❚❖
⑨ ✢✸✵✰✲★✩ ✜✫✢ ✦★✛✛✢✣✢✩✜ ✜✧✵✢✤ ✮✛ ▲◆❨❚❘ ♠❨❚❣◗❬❖ ❥❴◗❭❖ ♠❖P◆▲◗❬ ❨◆❴❖P❘ ❱❨ ❬❨◆➄ ➃❴❢ ❱❨
✫✧✱✣★✦★✤✲✜★✮✩ ★✩✽✮✰✽★✩✪ ✾✭ ♣ ✲✩✦
✿ ✮✣✱★✜✲✰✤ ✲✩✦ ✦✣✲✯ ✤✫✲✵✢✤ ✮✛ ❚❨❭❖♠❲❭❖❘ ❳❨❘❘❖❘❘ ❱❖❩◗❬◗◆❖ ❘❴▲❳❖❘➄ ➅❨ ▲❬❘❥❖P ❘❲♠❴
✤★✶✵✰✢ ♦✮✽✲✰✢✩✜ ✶✮✰✢♦✥✰✢✤✷ ➂❲❖❘◆◗❨❬❘ ❱◗❩❩❖P❖❬◆ ◆❴❖❨P◗❖❘ ▲❬❱ ♠❨❬♠❖❳◆❘ ❴▲❦❖ ❣❖❖❬ ❳❲◆
❩❨P❥▲P❱ ❩P❨❚ ◆◗❚❖ ◆❨ ◆◗❚❖❪ ➅❴❖❘❖ ▲P❖ ➆➇❘❘❖❭➈➉❖❥◗❘
⑨ ✦✢✤♦✣★✱✢ ✜✫✢ ✶✮✰✢♦✥✰✲✣ ✮✣✱★✜✲✰
✜✫✢✮✣✧ ✮✛ ✫✮✶✮✩✥♦✰✢✲✣ ✦★✲✜✮✶★♦ ▲❳❳P❨▲♠❴❝ ➊▲❭❖❬♠❖ ❧❴❖❭❭ ➋❭❖♠◆P❨❬ ➌▲◗P ➍❖❳❲❭❘◗❨❬ ➎➊❧➋➌➍➏
✶✮✰✢♦✥✰✢✤✷ ➅❴❖❨P❢❝ ➊▲❭❖❬♠❖ ➐❨❬❱ ➎➊➐➏ ➅❴❖❨P❢ ▲❬❱ ❑❨❭❖♠❲❭▲P ♥P❣◗◆▲❭
➎❑♥➏ ➅❴❖❨P❢❪ ➅❴❖ ❖❦❨❭❲◆◗❨❬ ❨❩ ❦▲P◗❨❲❘ ◆❴❖❨P◗❖❘ ❨❩ ❦▲❭❖❬♠❖
⑨ ✢✸✵✰✲★✩ ✜✫✢ ♦✮✩♦✢✵✜ ✮✛ ✫✧✦✣✮✪✢✩
✱✮✩✦❜ ▲❬❱ ◆❴❖ ◗❬◆❖P❳P❖◆▲◆◗❨❬ ❨❩ ◆❴❖ ❬▲◆❲P❖ ❨❩ ♠❴❖❚◗♠▲❭ ❣❨❬❱❘ ❴▲❦❖
♠❭❨ ❘❖ ❭❢ ❣❖ ❖❬ P❖ ❭▲◆❖❱ ◆❨ ◆❴ ❖ ❱❖❦ ❖❭❨❳ ❚❖❬◆❘ ◗ ❬ ◆❴ ❖
❲❬❱❖P❘◆▲❬❱◗❬❤ ❨❩ ◆❴❖ ❘◆P❲♠◆❲P❖ ❨❩ ▲◆❨❚❝ ◆❴❖ ❖❭❖♠◆P❨❬◗♠
♠❨❬◗❤❲P▲◆◗❨❬ ❨❩ ❖❭❖❚❖❬◆❘ ▲❬❱ ◆❴❖ ❳❖P◗❨❱◗♠ ◆▲❣❭❖❪ ➋❦❖P❢
❘❢❘◆❖❚ ◆❖❬❱❘ ◆❨ ❣❖ ❚❨P❖ ❘◆▲❣❭❖ ▲❬❱ ❣❨❬❱◗❬❤ ◗❘ ❬▲◆❲P❖➑❘
❥▲❢ ❨❩ ❭❨❥❖P◗❬❤ ◆❴❖ ❖❬❖P❤❢ ❨❩ ◆❴❖ ❘❢❘◆❖❚ ◆❨ ▲◆◆▲◗❬ ❘◆▲❣◗❭◗◆❢❪

96 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄☎❈✆✝ ✞✟✠✡☎✠☛ ✆✠✡ ✄✟✝✂❈☞✝✆✌ ✍✎✌☞❈✎☞✌✂ ✾

✹✳✶ ❑✏✑✑ ✒✓ ✔✓ ✒✕✖✑ ✗✘✘ ✙ ✚ ✗✛✜ ✢✚ ✭✴✬ ★✺♠❜✬✪ ✩✵ ❁✱✰✬★✷✬ ✬✰✬✷✭✪✩★✸❂ ❃✴✲✸ ★✺♠❜✬✪
✛✜✒✣✖✛✗✓ ✤✚✥✦✖✥✧ ✩✵ ❁✱✰✬★✷✬ ✬✰✬✷✭✪✩★✸ ✴✬✰✯✸ ✭✩ ✷✱✰✷✺✰✱✭✬ ✭✴✬
■★ ✩✪✫✬✪ ✭✩ ✬✮✯✰✱✲★ ✭✴✬ ✵✩✪♠✱✭✲✩★ ✩✵ ✷✴✬♠✲✷✱✰ ✷✩♠♠✩★ ✩✪ ⑥❯❋❍❊ ❘▼❏▲❙◗▲ ✩✵ ✭✴✬ ✬✰✬♠✬★✭❂ ❃✴✬
❜✩★✫ ✲★ ✭✬✪♠✸ ✩✵ ✬✰✬✷✭✪✩★✸♦ ✱ ★✺♠❜✬✪ ✩✵ ✐✪✩✺✯ ❁✱✰✬★✷✬ ✩✵ ✭✴✬ ✬✰✬♠✬★✭✸ ✲✸ ✐✬★✬✪✱✰✰❡
✱✭✭✬♠✯✭✸ ❛✬✪✬ ♠✱✫✬♦ ❜✺✭ ✲✭ ❛✱✸ ✩★✰❡ ✲★ ✻✼✻✽ ✬✲✭✴✬✪ ✬⑦✺✱✰ ✭✩ ✭✴✬ ★✺♠❜✬✪ ✩✵ ✫✩✭✸ ✲★ ❀✬❛✲✸
❛ ✴✬ ★ ✇✿✸✸ ✬ ✰ ✱ ★✫ ❀✬❛ ✲✸ ✸ ✺ ✷✷✬ ✬✫✬ ✫ ✸❡♠❜✩✰✸ ✩✪ ⑧ ♠✲★✺✸ ✭✴✬ ★✺♠❜✬✪ ✩✵ ✫✩✭✸ ✩✪
✲★✫✬ ✯✬ ★✫✬ ★✭ ✰❡ ✲★ ✐ ✲❁ ✲★✐ ✱ ✸✱✭ ✲✸ ✵✱ ✷✭ ✩✪ ❡ ❁✱✰✬★✷✬ ✬✰✬✷✭✪✩★✸❂
✬✮✯✰✱★✱✭✲✩★❂ ❃✴✬❡ ❛✬✪✬ ✭✴✬ ✵✲✪✸✭ ✭✩ ✯✪✩❁✲✫✬ ❑⑨❉❉▲❏⑩ ❇❙ ❯▲❏▼●❇❋❙ ●❋ ◗❖▲P❇◗▼❏ s❋❙◆❇❙⑥⑩
✸✩♠✬ ✰✩✐✲✷✱✰ ✬✮✯✰✱★✱✭✲✩★ ✩✵ ❁✱✰✬★✷✬ ❛✴✲✷✴ ❛✱✸ ◆❯▲❆ ▼●●▲❙●❇❋❙ ●❋ ●❖▲ ❭❋❏❏❋❆❇❙⑥ ❭▼◗●❉❶
❜✱✸✬✫ ✩★ ✭✴✬ ✲★✬✪✭★✬✸✸ ✩✵ ★✩❜✰✬ ✐✱✸✬✸❂
❷ ■★ ✭ ✴✬ ✯✬ ✪ ✲✩✫ ✲✷ ✭✱❜ ✰✬ ♦ ✭ ✴✬ ✴ ✲✐ ✴ ✰❡
❀✬❛✲✸ ✯✲✷✭✺✪✬✫ ✭✴✬ ✱✭✩♠ ✲★ ✭✬✪♠✸ ✩✵ ✱ ✬✰✬✷✭✪✩★✬✐✱✭✲❁✬ ✴✱✰✩✐✬★✸ ✱★✫ ✭✴✬ ✴✲✐✴✰❡
✯✩✸✲✭✲❁✬✰❡ ✷✴✱✪✐✬✫ ♣✇✬✪★✬✰♥ ❄✭✴✬ ★✺✷✰✬✺✸ ✯✰✺✸ ✬✰✬✷✭✪✩✯✩✸✲✭✲❁✬ ✱✰❨✱✰✲ ♠✬✭✱✰✸ ✱✪✬ ✸✬✯✱✪✱✭✬✫
✭✴✬ ✲★★✬✪ ✬✰✬✷✭✪✩★✸t ✱★✫ ✭✴✬ ✩✺✭✬✪ ✸✴✬✰✰ ✭✴✱✭ ❜❡ ✭✴✬ ★✩❜✰✬ ✐✱✸✬✸❸
✷✩✺✰✫ ✱✷✷✩♠♠✩✫✱✭✬ ✱ ♠✱✮✲♠✺♠ ✩✵ ✬✲✐✴✭
❷ ❃✴✬ ✵✩✪♠✱✭✲✩★ ✩✵ ✱ ★✬✐✱✭✲❁✬ ✲✩★ ✵✪✩♠ ✱
✬✰✬✷✭✪✩★✸❂ ❅✬♦ ✵✺✪✭✴✬✪ ✱✸✸✺♠✬✫ ✭✴✱✭ ✭✴✬✸✬
✴✱✰✩✐✬★ ✱✭✩♠ ✱★✫ ✱ ✯✩✸✲✭✲❁✬ ✲✩★ ✵✪✩♠ ✱★
✬✲✐✴✭ ✬✰✬✷✭✪✩★✸ ✩✷✷✺✯❡ ✭✴✬ ✷✩✪★✬✪✸ ✩✵ ✱ ✷✺❜✬
✱✰❨✱✰✲ ♠✬✭✱✰ ✱✭✩♠ ✲✸ ✱✸✸✩✷✲✱✭✬✫ ❛✲✭✴ ✭✴✬
❛✴✲✷✴ ✸✺✪✪✩✺★✫ ✭✴✬ ♣✇✬✪★✬✰♥❂ ❃✴✺✸ ✭✴✬ ✸✲★✐✰✬
✐✱✲★ ✱★✫ ✰✩✸✸ ✩✵ ✱★ ✬ ✰✬✷✭✪ ✩★ ❜❡ ✭ ✴✬
✩✺✭✬✪ ✸✴✬✰✰ ✬✰✬✷✭✪✩★ ✩✵ ✸✩✫✲✺♠ ❛✩✺✰✫ ✩✷✷✺✯❡
✪✬✸✯✬✷✭✲❁✬ ✱✭✩♠✸❸
✩★✬ ✷✩✪★✬✪ ✩✵ ✭✴✬ ✷✺❜✬♦ ❛✴✲✰✬ ✲★ ✭✴✬ ✷✱✸✬ ✩✵ ✱
★✩❜✰✬ ✐✱✸ ✱✰✰ ✭✴✬ ✬✲✐✴✭ ✷✩✪ ★✬✪✸ ❛✩✺✰✫ ❜✬ ❷ ❃✴✬ ★✬✐✱✭ ✲❁✬ ✱★✫ ✯✩✸ ✲✭✲❁✬ ✲✩★✸ ✭✴✺✸
✩✷✷✺✯✲✬✫❂ ❃✴✲✸ ✩✷✭✬✭ ✩✵ ✬✰✬✷✭✪✩★✸♦ ✪✬✯✪✬✸✬★✭✸ ✵✩✪♠✬✫ ✱✭✭✱✲★ ✸✭✱❜✰✬ ★✩❜✰✬ ✐✱✸ ✬✰✬✷✭✪✩★✲✷
✱ ✯✱✪✭✲✷✺✰✱✪✰❡ ✸✭✱❜✰✬ ✬✰✬✷✭✪✩★✲✷ ✱✪✪✱★✐✬♠✬★✭❂ ✷✩★✵✲✐✺✪✱✭✲✩★✸❂ ❃✴✬ ★✩❜✰✬ ✐✱✸✬✸ ❄❛✲✭✴ ✭✴✬
✓▲❆❇❉ ❊❋❉●❍❏▼●▲◆ ●❖▼● ▼●❋P❉ ▼◗❖❇▲❘▲ ●❖▲ ✬✮✷✬✯✭✲✩★ ✩✵ ✴✬✰✲✺♠ ❛✴✲✷✴ ✴✱✸ ✱ ✫✺✯✰✬✭
❉●▼s❏▲ ❋◗●▲● ❆❖▲❙ ●❖▲❚ ▼❯▲ ❏❇❙❱▲◆ s❚ ✩✵ ✬✰✬✷✭✪✩★✸t ✴✱❁✬ ✱ ✯✱✪✭✲✷✺✰✱✪✰❡ ✸✭✱❜✰✬
◗❖▲P❇◗▼❏ s❋❙◆❉✳ ■★ ✭✴✬ ✷✱✸✬ ✩✵ ✸✩✫✲✺♠ ✱★✫ ✩✺✭✬✪ ✸✴✬✰✰ ✷✩★✵✲✐✺✪✱✭✲✩★ ✩✵ ✬✲✐✴✭ ❄✩✷✭✬✭t
✷✴✰✩✪✲★✬♦ ✭✴✲✸ ✷✱★ ✴✱✯✯✬★ ❜❡ ✭✴✬ ✭✪✱★✸✵✬✪ ✩✵ ✬✰✬✷✭✪✩★✸♦ ❹❺❩❹❻❼❂
✱★ ✬✰✬✷✭✪✩★ ✵✪✩♠ ✸✩✫✲✺♠ ✭✩ ✷✴✰✩✪✲★✬ ✭✴✬✪✬❜❡ ❷ ❃✴✬ ★✬✐✱✭ ✲❁✬ ✱ ★✫ ✯✩✸ ✲✭ ✲❁✬ ✲✩★✸ ✱✪✬
✐✲❁✲★✐ ✭✴✬ ❣✱❲ ✱★✫ ❳✰ ✲✩★✸❂ ■★ ✭✴✬ ✷✱✸✬ ✩✵ ✸✭✱❜✲✰✲❽✬✫ ❜❡ ✬✰✬✷✭✪✩✸✭✱✭✲✷ ✱✭✭✪✱✷✭✲✩★❂
✩✭✴✬✪ ♠✩✰✬✷✺✰✬✸ ✰✲❨✬ ❳✰❩♦ ❅❩♦ ❬❩♦ ✬✭✷❂♦ ✭✴✬ ❜✩★✫ ❬✩✪ ✬✮✱♠✯✰✬♦ ✭✴✬ ✵✩✪♠✱✭✲✩★ ✩✵ ❣✱❳✰ ✵✪✩♠
✲✸ ✵✩✪♠✬✫ ❜❡ ✭✴✬ ✸✴✱✪✲★✐ ✩✵ ✱ ✯✱✲✪ ✩✵ ✬✰✬✷✭✪✩★✸ ✸✩✫✲✺♠ ✱★✫ ✷✴✰✩✪✲★✬♦ ✱✷✷✩✪✫✲★✐ ✭✩ ✭✴✬ ✱❜✩❁✬
❜✬✭❛✬✬★ ✭✴✬ ✱✭✩♠✸❂ ■★ ✭✴✬ ✯✪✩✷✬✸✸ ✬✱✷✴ ✱✭✩♠ ✸✷✴✬♠✬♦ ✷✱★ ❜✬ ✬✮✯✰✱✲★✬✫ ✱✸✈
✱✭✭✱✲★✸ ✱ ❉●▼s❏▲ ❋❍●▲❯ ❋◗●▲● ❋❭ ▲❏▲◗●❯❋❙❉❂ ❣✱ ❾ ❣✱❲ ❿ ✬
❪❫❴❵❝ ❞❢❤❥❦❧❝q ■★ ✭✴✬ ✵✩✪ ♠✱✭ ✲✩★ ✩✵ ✱ ➀❣✬➁ ➂✸➃ ➀❣✬➁
♠✩✰✬✷✺✰✬♦ ✩★✰❡ ✭✴✬ ✩✺✭✬✪ ✸✴✬✰✰ ✬✰✬✷✭✪✩★✸ ✭✱❨✬
❳✰ ❿ ✬ ❾ ❳✰
✯✱✪✭ ✲★ ✷✴✬♠✲✷✱✰ ✷✩♠❜✲★✱✭✲✩★ ✱★✫ ✭✴✬❡ ✱✪✬
❨★✩❛★ ✱✸ ❘▼❏▲❙◗▲ ▲❏▲◗●❯❋❙❉❂ ❃✴✬ ✲★★✬✪ ✸✴✬✰✰ ➀❣✬➁ ➂❺❩ ➂❻ ➄ ➀❣✬➁ ➂❺❩ ➂❻❼ ✩✪ ➀✉✪➁
✬✰✬✷✭✪✩★✸ ✱✪✬ ❛✬✰✰ ✯✪✩✭✬✷✭✬✫ ✱★✫ ✱✪✬ ✐✬★✬✪✱✰✰❡ ❣✱❲ ❿ ❳✰ ❾ ❣✱❳✰ ✩✪ ❣✱❲❳✰
★✩✭ ✲★❁✩✰❁✬✫ ✲★ ✭✴✬ ✷✩♠❜✲★✱✭✲✩★ ✯✪✩✷✬✸✸❂ ➅✲♠✲✰✱✪✰❡ ✭✴✬ ✵✩✪♠✱✭✲✩★ ✩✵ ❳✱❬❩ ♠✱❡ ❜✬
r❂❣❂ ❀✬❛✲✸♦ ✱★ ✉♠✬✪✲✷✱★ ✷✴✬♠✲✸✭ ✲★✭✪✩✫✺✷✬✫ ✸✴✩❛★ ✱✸✈
✸ ✲♠✯✰✬ ★✩✭✱✭ ✲✩★✸ ✭ ✩ ✪✬ ✯✪✬✸✬ ★✭ ❁✱✰✬ ★ ✷✬
❳✱ ❾ ❳✱ ❩❲ ❿ ➆✬
✬✰✬✷✭✪✩★✸ ✲★ ✱★ ✱✭✩♠❂ ❃✴✬✸✬ ★✩✭✱✭✲✩★✸ ✱✪✬
✷✱✰✰✬✫ ✓▲❆❇❉ ❉❚Ps❋❏❉❂ ❬✩✪ ✬✮✱♠✯✰✬♦ ✭✴✬ ❀✬❛✲✸ ➀✉✪➁➇❺❩ ➀✉✪➁
✸❡♠❜✩✰✸ ✵✩✪ ✭✴✬ ✬✰✬♠✬★✭✸ ✩✵ ✸✬✷✩★✫ ✯✬✪✲✩✫ ✱✪✬ ❬ ❿✬ ❾ ❬
✱✸ ✺★✫✬✪✈ ➀❅✬➁ ➆❺❩ ➆❻ ➄ ➀❅✬➁ ➆❺❩ ➆❻❼ ✩✪ ➀❣✬➁
❳✱ ❩❲ ❿ ➆❬ ❾ ❳✱❬❩ ✩✪ ❳✱ ❩❲ ❄❬ t❩
✢❖▲ s❋❙◆ ❭❋❯P▲◆⑩ ▼❉ ▼ ❯▲❉❍❏● ❋❭ ●❖▲
❞❵①②❵③❵④⑤②④❫ ❦③ ❪❫❴❵❝ ❞❢❤❥❦❧❝ q ❃✴✬ ▲❏▲◗●❯❋❉ ●▼●❇◗ ▼●●❯▼◗ ●❇❋❙ s▲●❆ ▲▲❙ ●❖▲
★✺♠❜✬✪ ✩✵ ✫✩✭✸ ✱✪✩✺★✫ ✭✴✬ ✸❡♠❜✩✰ ✪✬✯✪✬✸✬★✭✸ ❊❋❉❇●❇❘▲ ▼❙◆ ❙▲⑥▼●❇❘▲ ❇❋❙❉ ❆▼❉ ●▲❯P▲◆ ▼❉

97 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✾ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

t✟✠ ✠✡✠☛t☞♦✌✍✡✠✎t ✏♦✎✑✒ ✓✟✠ ✠✡✠☛t☞♦✌✍✡✠✎☛✠ ✤✛✧✮✱★✪✫ ✦✯✮✩✢ ✦✯✯✦★✪ ✯✛✫ ✮✜✯✫✱ ✢✛✫✧✧ ✮✤✯✫✯ ✮✲
✐✔ t✟✕✔ ✠✖✕ ✍✡ t♦ t✟✠ ✎✕✗✏✠☞ ♦✘ ✕✎✐t ✯✛✫ ✪✫✦✱✫✢✯ ✪✮✷✧✫ ❛✦✢ ❂★✴✫✴✣ ✦✱❛✮✪❃✴
☛✟✍☞❣✠✙✔✚ ♦✎ t✟✠ ✐♦✎✒ ✥✛✜✢✣ ✤✦✧✤★✜✩ ★✢ ✓✟✠ ✑♦t✔ ☞✠❡☞✠✔✠✎t ✠✡✠☛t☞♦✎✔✒ ▼✕☛✟
✦✢✢★❛✪✫✬ ✦ ✭✮✢★✯★✰✫ ✫✧✫✤✯✱✮✰✦✧✫✪✤✫ ✮✲ ✯✳✮✣ ✔t☞✕☛t✕☞✠✔ ✍☞✠ ☞✠✘✠☞☞✠✑ t♦ ✍✔ ▲✠◆✐✔ ✑♦t
✳✛★✧✫ ✤✛✧✮✱★✪✫ ✦ ✪✫❛✦✯★✰✫ ✫✧✫✤✯✱✮✰✦✧✫✪✤✫ ✮✲ ✔t☞✕☛t✕☞✠✔✒
✮✪✫✴
✥✛✫ ✻✫✳★✢ ✬✮✯ ✢✯✱✜✤✯✜✱✫✢ ✤✦✪ ✷✫ ✳✱★✯✯✫✪
❑✵✢✢✫✧✶✢ ✭✮✢✯✜✧✦✯★✮✪✢ ✭✱✮✰★✬✫ ✯✛✫ ✷✦✢★✢ ✲✮✱ ✲✮✱ ✮✯✛✫✱ ✩✮✧✫✤ ✜✧✫✢ ✦✧✢✮✣ ★✪ ✳✛★✤✛ ✯✛✫
✯✛✫ ✩✮✬✫✱✪ ✤✮✪✤✫✭✯✢ ✱✫❛✦✱✬★✪❛ ★✮✪♥✲✮✱✩✦✯★✮✪ ✤ ✮✩✷★ ✪★✪ ❛ ✦✯ ✮✩✢ ✩✦ ❜ ✷✫ ★✬✫✪ ✯★✤ ✦✧ ✮✱
✷❜ ✫✧✫✤✯✱✮✪ ✯✱✦✪✢✲✫✱ ✦✪✬ ✯✛✫ ✲✮✱✩✦✯★✮✪ ✮✲ ★✮✪★✤ ✬★✲✲✫✱✫✪✯✴ ✥✛✫ ★✩✭✮✱✯✦✪✯ ✤✮✪✬★✯★✮✪✢ ✷✫★✪❛ ✯✛✦✯❢
✤✱❜✢✯✦✧✧★✪✫ ✤✮✩✭✮✜✪✬✢✴ ❝★✢ ✰★✫✳✢ ✛✦✰✫ ✭✱✮✰✫✬
⑨ P✦✤✛ ✷✮✪✬ ★✢ ✲✮✱✩✫✬ ✦✢ ✦ ✱✫✢✜✧✯ ✮✲ ✢✛✦✱★✪❛
✯✮ ✷✫ ✮✲ ❛✱✫✦✯ ✰✦✧✜✫ ★✪ ✯✛✫ ✜✪✬✫✱✢✯✦✪✬★✪❛ ✦✪✬
✮✲ ✦✪ ✫✧✫✤✯✱✮✪ ✭✦★✱ ✷✫✯✳✫✫✪ ✯✛✫ ✦✯✮✩✢✴
✢❜✢✯✫✩✦✯★✢✦✯★✮✪ ✮✲ ✯✛✫ ★✮✪★✤ ✤✮✩✭✮✜✪✬✢✴ s✯
✯✛✫ ✢✦✩✫ ✯★✩✫ ✛✫ ✬★✬ ✱✫✤✮❛✪★✢✫ ✯✛✫ ✲✦✤✯ ✯✛✦✯ ⑨ P✦✤✛ ✤✮✩✷★✪★✪❛ ✦✯✮✩ ✤✮✪✯✱★✷✜✯✫✢ ✦✯ ✧✫✦✢✯
✦ ✧✦✱❛✫ ✪✜✩✷✫✱ ✮✲ ✤✮✩✭✮✜✪✬✢ ✬★✬ ✪✮✯ ✲★✯ ★✪✯✮ ✮✪✫ ✫✧✫✤✯✱✮✪ ✯✮ ✯✛✫ ✢✛✦✱✫✬ ✭✦★✱✴
✯✛✫✢✫ ✤✮✪✤✫✭✯✢✴ ⑨ ✥✛✫ ✤✮✩✷★✪★✪❛ ✦✯✮✩✢ ✦✯✯✦★✪ ✯✛✫ ✮✜✯✫✱♥
✢✛✫✧✧ ✪✮✷✧✫ ❛✦✢ ✤✮✪✲★❛✜✱✦✯★✮✪✢ ✦✢ ✦ ✱✫✢✜✧✯
✹✒✸✒✸ ❖☛t✠t ✺✕✡✠
✮✲ ✯✛✫ ✢✛✦✱★✪❛ ✮✲ ✫✧✫✤✯✱✮✪✢✴
❑✵✢✢✫✧ ✦✪✬ ✻✫✳★✢ ★✪ ✼✽✼✿ ✬✫✰✫✧✮✭✫✬ ✦✪
⑨ ✥✛✜✢ ★✪ ✳✦✯✫✱ ✦✪✬ ✤✦✱✷✮✪ ✯✫✯✱✦✤✛✧✮✱★✬✫
★✩✭✮✱✯✦✪✯ ✯✛✫✮✱❜ ✮✲ ✤✛✫✩★✤✦✧ ✤✮✩✷★✪✦✯★✮✪
✩✮✧✫✤✜✧✫✢✣ ✲✮✱✩✦✯★✮✪ ✮✲ ✤✮✰✦✧✫✪✯ ✷✮✪✬✢
✷✫✯✳✫✫✪ ✦✯✮✩✢ ❀✪✮✳✪ ✦✢ ✠✡✠☛t☞♦✎✐☛ t✟✠♦☞❁
✤✦✪ ✷✫ ✱✫✭✱✫✢✫✪✯✫✬ ✦✢❢
✮✲ ☛✟✠✗✐☛✍✡ ✏♦✎✑✐✎❣✴ s✤✤✮✱✬★✪❛ ✯✮ ✯✛★✢✣
✦✯✮✩✢ ✤✦✪ ✤✮✩✷★✪✫ ✫★✯✛✫✱ ✷❜ ✯✱✦✪✢✲✫✱ ✮✲
✰✦✧✫✪✤✫ ✫✧✫✤✯✱✮✪✢ ✲✱✮✩ ✮✪✫ ✦✯✮✩ ✯✮ ✦✪✮✯✛✫✱
❂❛✦★✪★✪❛ ✮✱ ✧✮✢★✪❛❃ ✮✱ ✷❜ ✢✛✦✱★✪❛ ✮✲ ✰✦✧✫✪✤✫
✫✧✫✤✯✱✮✪✢ ★✪ ✮✱✬✫✱ ✯✮ ✛✦✰✫ ✦✪ ✮✤✯✫✯ ★✪ ✯✛✫★✱
✰✦✧✫✪✤✫ ✢✛✫✧✧✢✴ ✥✛★✢ ★✢ ❀✪✮✳✪ ✦✢ ♦☛t✠t ☞✕✡✠✴
✹✒✸✒❄ ❅♦✌✍✡✠✎t ❆♦✎✑
▲ ✍✎ ❣ ✗✕ ✐☞ ❂✼ ✽✼ ✽❃ ✱ ✫ ✲★ ✪ ✫ ✬ ✯ ✛ ✫ ✻✫ ✳ ★ ✢
✭✮✢✯✜✧✦✯★✮✪✢ ✷❜ ✦✷✦✪✬✮✪★✪❛ ✯✛✫ ★✬✫✦ ✮✲ ✯✛✫
✢✯✦✯★✮✪✦✱❜ ✤✜✷★✤✦✧ ✦✱✱✦✪❛✫✩✫✪✯ ✮✲ ✯✛✫ ✮✤✯✫✯✣ ✓✟✕✔❧ ◆✟✠✎ t◆ ♦ ✍t♦✗✔ ✔✟✍☞✠ ♦✎✠
✦✪✬ ✷❜ ★✪✯✱✮✬✜✤★✪❛ ✯✛✫ ✯✫✱✩ ☛♦✌✍✡✠✎t ✏♦✎✑✴ ✠✡✠☛t☞♦✎ ❡✍✐☞ t✟✠❁ ✍☞✠ ✔✍✐✑ t♦ ✏✠ ♠♦✐✎✠✑ ✏❁
✥ ✛ ✫ ✻ ✫ ✳ ★ ✢ ♥ ✻✦ ✪ ❛ ✩ ✜★ ✱ ✯ ✛ ✫ ✮ ✱ ❜ ✤ ✦ ✪ ✷ ✫ ✍ ✔✐✎❣✡✠ ☛♦✌✍✡✠✎t ✏♦✎✑✒ ❏✪ ✩✦✪❜ ✤✮✩✭✮✜✪✬✢
✜✪✬✫✱✢✯✮✮✬ ✷❜ ✤✮✪✢★✬✫✱★✪❛ ✯✛✫ ✲✮✱✩✦✯★✮✪ ✮✲ ✳✫ ✛✦✰✫ ✗✕✡t✐❡✡✠ ✏♦✎✑✔ ✷✫✯✳✫✫✪ ✦✯✮✩✢✴ ✥✛✫
✯✛✫ ✤✛✧✮✱★✪✫ ✩✮✧✫✤✜✧✫✣❇✧ ❉✴ ✥✛✫ ❇✧ ✦✯✮✩ ✳★✯✛ ✲✮✱ ✩✦✯★✮✪ ✮✲ ✩✜✧✯★✭✧✫ ✷✮✪✬✢ ✫✪ ✰★✢✦❛✫✢
✫✧✫✤✯✱✮✪★✤ ✤✮✪✲★❛✜✱✦✯★✮✪✣ ❬❊✫❋●❍ ❉ ●♣ ■✣ ★✢ ✮✪✫ ✢✛✦✱★✪❛ ✮✲ ✩✮✱✫ ✯✛✦✪ ✮✪✫ ✫✧✫✤✯✱✮✪ ✭✦★✱
✫✧✫✤✯✱✮✪ ✢✛✮✱✯ ✮✲ ✯✛✫ ✦✱❛✮✪ ✤✮✪✲★❛✜✱✦✯★✮✪✴ ✷✫✯✳✫✫✪ ✯✳✮ ✦✯✮✩✢✴ q✘ t◆♦ ✍t♦✗✔ ✔✟✍☞✠ t◆♦
✥✛✫ ✲✮✱✩✦✯★✮✪ ✮✲ ✯✛✫ ❇✧❉ ✩✮✧✫✤✜✧✫ ✤✦✪ ✷✫ ❡✍✐☞✔ ♦✘ ✠✡✠☛t☞♦✎✔❧ t✟✠ ☛♦✌✍✡✠✎t ✏♦✎✑
✜✪✬✫✱✢✯✮✮✬ ★✪ ✯✫✱✩✢ ✮✲ ✯✛✫ ✢✛✦✱★✪❛ ✮✲ ✦ ✭✦★✱ ✏✠t◆✠✠✎ t✟✠✗ ✐✔ ☛✍✡✡✠✑ ✍ ✑♦✕✏✡✠ ✏♦✎✑✒ r✮✱
✮✲ ✫✧✫✤✯✱✮✪✢ ✷✫✯✳✫✫✪ ✯✛✫ ✯✳✮ ✤✛✧✮✱★✪✫ ✦✯✮✩✢✣ ✫✉✦✩✭✧✫✣ ★✪ ✯✛✫ ✤✦✱✷✮✪ ✬★✮✉★✬✫ ✩✮✧✫✤✜✧✫✣ ✳✫
✫✦✤✛ ✤✛✧✮✱★✪✫ ✦✯✮✩ ✤✮✪✯✱★✷✜✯★✪❛ ✮✪✫ ✫✧✫✤✯✱✮✪ ✛✦✰✫ ✯✳✮ ✬✮✜✷✧✫ ✷✮✪✬✢ ✷✫✯✳✫✫✪ ✯✛✫ ✤✦✱✷✮✪
✯✮ ✯✛✫ ✢✛✦✱✫✬ ✭✦★✱✴ ❏✪ ✯✛✫ ✭✱✮✤✫✢✢ ✷✮✯✛ ✦✪✬ ✮✉❜❛✫✪ ✦✯✮✩✢✴ ✈★✩★✧✦✱✧❜ ★✪ ✫✯✛✫✪✫
✩✮✧✫✤✜✧✫ ✯✛✫ ✯✳✮ ✤✦✱✷✮✪ ✦✯✮✩✢ ✦✱✫ ✇✮★✪✫✬ ✷❜
✦ ✬✮✜✷✧✫ ✷✮✪✬✴

◗❘ ❙❚ ❯ ❙❚
❱❲❳❩❭❪❫❴ ❵❲❫❞ ❵❪❴❤❪❪❫ ❴❤❲ ❱❭ ❩❴❲❥❦ ①❲②❵❭❪ ❵❲❫❞❦ ③❫ ❱④⑤ ❥❲❭❪⑥②❭❪

98 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈ ✁✂✄❈☎✆ ✝✞✟✠✄✟✡ ☎✟✠ ✂✞✆✁❈☛✆☎☞ ✌✍☞☛❈✍☛☞✁ ✾✾

✰✿ ✳✴❂✺✻✶✵✺✰❀✿ ❀❆ ❀✿✲ ✲✱✲✵✺✻❀✿ ❆✻❀✼ ✺✯✲


✺❀✺✶✱ ✿✴✼❂✲✻ ❀❆ ❅✶✱✲✿✵✲ ✲✱✲✵✺✻❀✿✳❉ ❝❀✻
✲❁✶✼✸✱✲❇ ❆❀✻ ✺✯✲ ❏◗❘❙❯ ✰❀✿❇ ✺✯✲ ✺❋❀ ✿✲❄✶✺✰❅✲
✵✯✶✻❄✲✳ ✰✿❃✰✵✶✺✲ ✺✯✶✺ ✺✯✲✻✲ ✶✻✲ ✺❋❀
✶❃❃✰✺✰❀✿✶✱ ✲✱✲✵✺✻❀✿✳ ✺✯✶✿ ✺✯❀✳✲ ✸✻❀❅✰❃✲❃
❂✽ ✺✯✲ ✿✲✴✺✻✶✱ ✶✺❀✼✳❉ ❝❀✻ ❜❑ ❱◆ ✰❀✿❇ ❀✿✲
✸❀✳✰✺✰❅✲ ✵✯✶✻❄✲ ✰✿❃✰✵✶✺✲✳ ✺✯✲ ✱❀✳✳ ❀❆ ❀✿✲
➊➋➌➍ ➎➏➐➑➒➓➐➑ ✲✱✲✵✺✻❀✿ ❆✻❀✼ ✺✯✲ ❄✻❀✴✸ ❀❆ ✿✲✴✺✻✶✱ ✶✺❀✼✳❉
⑨ ❳✿❀❋✰✿❄ ✺✯✲ ✵✯✲✼✰✵✶✱ ✳✽✼❂❀✱✳ ❀❆ ✺✯✲
❲✎✏✑ ✒✓✔✕✖✑✖✑✗ ✘✙✓✔✚ ✚✎✘✛✏ ✙✎✛✏✏
✏❡✏✒✙✛✓✑ ✜✘✖✛✚ ✘✚ ✖✑ ✙✎✏ ✒✘✚✏ ✓✢ ✙✣✓ ✵❀✼❂✰✿✰✿❄ ✶✺❀✼✳ ✶✿❃ ✯✶❅✰✿❄ ❨✿❀❋✱✲❃❄✲
✑✖✙✛✓✗✏✑ ✘✙✓✔✚ ✖✑ ✙✎✏ ♦✷ ✔✓❡✏✒✥❡✏ ✘✑✤ ✙✎✏ ❀❆ ✺✯✲ ✳❨✲✱✲✺✶✱ ✳✺✻✴✵✺✴✻✲ ❀❆ ✺✯✲ ✵❀✼✸❀✴✿❃
✙✣✓ ✒✘✛✕✓✑ ✘✙✓✔✚ ✖✑ ✙✎✏ ✏✙✎t✑✏ ✔✓❡✏✒✥❡✏✦ ❛❨✿❀❋✿ ❀✻ ❄✴✲✳✳✲❃ ✰✿✺✲✱✱✰❄✲✿✺✱✽P❇ ✰✺ ✰✳ ✲✶✳✽
✘ ✙✛✖✜❡✏ ✕✓✑✤ ✖✚ ✢✓✛✔✏✤♠ ✺❀ ❃✰✳✺✻✰❂✴✺✲ ✺✯✲ ✺❀✺✶✱ ✿✴✼❂✲✻ ❀❆ ✲✱✲✵✺✻❀✿✳
✶✳ ❂❀✿❃✰✿❄ ✳✯✶✻✲❃ ✸✶✰✻✳ ❂✲✺❋✲✲✿ ✺✯✲
✶✺❀✼✳ ✰✿ ✸✻❀✸❀✻✺✰❀✿ ✺❀ ✺✯✲ ✺❀✺✶✱ ❂❀✿❃✳❉
⑨ ❩✿ ❄✲✿✲✻✶✱ ✺✯✲ ✱✲✶✳✺ ✲✱✲✵✺✻❀✿✲❄✶✺✰❅✲ ✶✺❀✼
❀✵✵✴✸✰✲✳ ✺✯✲ ✵✲✿✺✻✶✱ ✸❀✳✰✺✰❀✿ ✰✿ ✺✯✲
✼❀✱✲✵✴✱✲❬✰❀✿❉ ❝❀✻ ✲❁✶✼✸✱✲ ✰✿ ✺✯✲ ❜❝❘ ✶✿❃
➔➋ ➎➏➐➑➒➓➐➑ ❏◗❘❙❯❇ ✿✰✺✻❀❄✲✿ ✶✿❃ ✵✶✻❂❀✿ ✶✻✲ ✺✯✲ ✵✲✿✺✻✶✱
✶✺❀✼✳ ❋✯✲✻✲✶✳ ❆✱✴❀✻✰✿✲ ✶✿❃ ❀❁✽❄✲✿
❀✵✵✴✸✽ ✺✯✲ ✺✲✻✼✰✿✶✱ ✸❀✳✰✺✰❀✿✳❉
⑨ ❭❆✺✲✻ ✶✵✵❀✴✿✺✰✿❄ ❆❀✻ ✺✯✲ ✳✯✶✻✲❃ ✸✶✰✻✳ ❀❆
✲✱✲✵✺✻❀✿✳ ❆❀✻ ✳✰✿❄✱✲ ❂❀✿❃✳❇ ✺✯✲ ✻✲✼✶✰✿✰✿❄
➊➋➌➋ ➎➏➐➑➒➓➐➑ ✲✱✲✵✺✻❀✿ ✸✶✰✻✳ ✶✻✲ ✲✰✺✯✲✻ ✴✺✰✱✰❪✲❃ ❆❀✻
✼✴✱✺✰✸✱✲ ❂❀✿❃✰✿❄ ❀✻ ✻✲✼✶✰✿ ✶✳ ✺✯✲ ✱❀✿✲
✹♠✧♠★ ▲✏✣✖✚ ✩✏✜✛✏✚✏✑✙✘✙✖✓✑ ✓✢ ✪✖✔✜❡✏ ✸✶✰✻✳❉ ●✯✲ ❂✶✳✰✵ ✻✲■✴✰✻✲✼✲✿✺ ❂✲✰✿❄ ✺✯✶✺
▼✓❡✏✒✥❡✏✚ ✫✙✎✏ ▲✏✣✖✚ ✪✙✛✥✒✙✥✛✏✚✬ ✲✶✵✯ ❂❀✿❃✲❃ ✶✺❀✼ ❄✲✺✳ ✶✿ ❀✵✺✲✺ ❀❆
❚✎✏ ▲✏✣✖✚ ✤✓✙ ✚✙✛✥✒✙✥✛✏✚ ✜✛✓✭✖✤✏ ✘ ✜✖✒✙✥✛✏ ✲✱✲✵✺✻❀✿✳❉
✓✢ ✕✓✑✤✖✑✗ ✖✑ ✔✓❡✏✒✥❡✏✚ ✘✑✤ ✖✓✑✚ ✖✑ ✙✏✛✔✚ ❊✲❋✰✳ ✻✲✸✻✲✳✲✿✺✶✺✰❀✿✳ ❀❆ ✶ ❆✲❋ ✼❀✱✲✵✴✱✲✳❬
✓✢ ✙✎✏ ✚✎✘✛✏✤ ✜✘✖✛✚ ✓✢ ✏❡✏✒✙✛✓✑✚ ✘✑✤ ✙✎✏ ✰❀✿✳ ✶✻✲ ❄✰❅✲✿ ✰✿ ●✶❂✱✲ ❖❉❫❉
✓✒✙✏✙ ✛✥❡✏♠ ✮✯✰✱✲ ✳✴✵✯ ✶ ✸✰✵✺✴✻✲ ✼✶✽ ✿❀✺ ❴❵❞❢❣ ❤✐❥ ❴❦❣ ❧❣♥♣q r❣s✉❣q❣✈✇❵✇♣①✈ ①② ③①④❣
✲❁✸✱✶✰✿ ✺✯✲ ❂❀✿❃✰✿❄ ✶✿❃ ❂✲✯✶❅✰❀✴✻ ❀❆ ✶ ⑤①❢❣⑥⑦❢❣q
✼❀✱✲✵✴✱✲ ✵❀✼ ✸✱✲✺✲✱✽❇ ✰✺ ❃❀✲✳ ✯✲✱✸ ✰✿
✴✿❃✲✻✳✺✶✿❃✰✿❄ ✺✯✲ ❆❀✻✼✶✺✰❀✿ ✶✿❃ ✸✻❀✸✲✻✺✰✲✳
❀❆ ✶ ✼❀✱✲✵✴✱✲ ✺❀ ✶ ✱✶✻❄✲ ✲❁✺✲✿✺❉ ✮✻✰✺✰✿❄ ❀❆
❊✲❋✰✳ ❃❀ ✺ ✳✺✻✴✵✺✴✻✲✳ ❀❆ ✼❀✱✲✵✴✱✲✳ ✰✳❇
✺✯✲✻✲❆❀✻✲❇ ❅✲✻✽ ✴✳✲❆✴✱❉ ●✯✲ ❊✲❋✰✳ ❃❀ ✺
✳✺✻✴✵✺✴✻✲✳ ✵✶✿ ❂✲ ❋✻✰✺✺✲✿ ❂✽ ✶❃❀✸✺✰✿❄ ✺✯✲
❆❀✱✱❀❋✰✿❄ ✳✺✲✸✳❍
⑨ ●✯✲ ✺❀✺✶✱ ✿✴✼❂✲✻ ❀❆ ✲✱✲✵✺✻❀✿✳ ✻✲■✴✰✻✲❃ ❆❀✻
❋✻✰✺✰✿❄ ✺✯✲ ✳✺✻✴✵✺✴✻✲✳ ✶✻✲ ❀❂✺✶✰✿✲❃ ❂✽
✶❃❃✰✿❄ ✺✯✲ ❅✶✱✲✿✵✲ ✲✱✲✵✺✻❀✿✳ ❀❆ ✺✯✲
✵❀✼❂✰✿✰✿❄ ✶✺❀✼✳❉ ❝❀✻ ✲❁✶✼✸✱✲❇ ✰✿ ✺✯✲ ❏❑◆
✼❀✱✲✵✴✱✲ ✺✯✲✻✲ ✶✻✲ ✲✰❄✯✺ ❅✶✱✲✿✵✲ ✲✱✲✵✺✻❀✿✳
✶❅✶✰✱✶❂✱✲ ❆❀✻ ❂❀✿❃✰✿❄ ❛❖ ❆✻❀✼ ✵✶✻❂❀✿ ✶✿❃
❖ ❆✻❀✼ ✺✯✲ ❆❀✴✻ ✯✽❃✻❀❄✲✿ ✶✺❀✼✳P❉
⑨ ❝❀✻ ✶✿✰❀✿✳❇ ✲✶✵✯ ✿✲❄✶✺✰❅✲ ✵✯✶✻❄✲ ❋❀✴✱❃
✼✲✶✿ ✶❃❃✰✺✰❀✿ ❀❆ ❀✿✲ ✲✱✲✵✺✻❀✿❉ ❝❀✻ ⑧ ⑩❶❷❸ ❹ ❶❺❻❼ ❶❺❺❶❽❾❿ ❺❸➀ ❷❻❾➁❽➂➃➄❶❺❽❻❾ ❻➁ ❸➀➅❽➃❼ ➆❶ ➇➃➈➅➀❺
✵✶✺✰❀✿✳❇ ✲✶✵✯ ✸❀✳✰✺✰❅✲ ✵✯✶✻❄✲ ❋❀✴✱❃ ✻✲✳✴✱✺ ❻➁ ➀➅➀❷❺➄❻❾❿➉

99 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

P✟♦✠✡☛☞ ✌✍✎ ✒✪✚✓ ✘❡ ✑✓✒ ✘✬✭✮✒✩ ✪✑✘♠✖ ✚✘♠✴✢✒✑✏✩✮ ✑✓✒


✘✚✑✒✑✖ ✘✩ ✘✬✭✮✒✩ ✪✑✘♠✖✣ ❛✓✏✖✳ ✓✘✕✒✈✒r✳
❲r✏✑✒ ✑✓✒ ✔✒✕✏✖ ✗✘✑ ✖✑r✙✚✑✙r✒ ✘❡ ✛✜
✗✘✒✖ ✩✘✑ ✚✘♠✴✢✒✑✒ ✑✓✒ ✘✚✑✒✑ ✘✩ ✩✏✑r✘✮✒✩
♠✘✢✒✚✙✢✒✣
✏❡ ✑✓✒ r✒♠✪✏✩✏✩✮ ✑✕✘ ✒✢✒✚✑r✘✩✖ ✚✘✩✖✑✏✑✙✑✒
❙♦✡✤✥✦♦✧ ✢✘✩✒ ✴✪✏r ✘✩ ✏✑✣
❙✥☛★ ✎✍ ✛✘✙✩✑ ✑✓✒ ✑✘✑✪✢ ✩ ✙♠✫✒r ✘ ❡
✈✪✢✒✩✚✒ ✒✢✒✚✑r✘✩✖ ✘❡ ✚✪r✫✘✩ ✪✩✗ ✘✬✭✮✒✩
✪✑✘♠ ✖✣ ❛✓ ✒ ✘ ✙✑ ✒r ✯✈✪ ✢✒✩ ✚ ✒✰ ✖✓ ✒ ✢✢
✚✘✩❡✏✮✙r✪✑✏✘✩✖ ✘❡ ✚✪r✫✘✩ ✪✩✗ ✘✬✭✮✒✩ ❍✒✩✚✒ ✕✒ ✓✪✈✒ ✑✘ r✒✖✘r✑ ✑✘ ♠✙✢✑✏✴✢✒
✪✑✘♠ ✖ ✪r ✒✱ ✲s ✷ ✲♣ ✷ ✪✩ ✗ ✲s ✷ ✲♣ ✹ ✳ ✫✘✩✗✏✩✮ ✫✒✑✕✒✒✩ ✩✏✑r✘✮✒✩ ✪✩✗ ✘✩✒ ✘❡ ✑✓✒
r✒✖✴✒✚✑✏✈ ✒✢✭✣ ❛✓✒ ✈✪✢✒✩✚✒ ✒✢✒✚✑r✘✩✖ ✘✬✭✮✒✩ ✪✑✘♠✖ ✯✏✩ ✑✓✏✖ ✚✪✖✒ ✪ ✗✘✙✫✢✒
✪✈✪✏✢✪✫✢✒ ✪r✒ ✵ ✸ ✺ ✻✼✽✣ ✫✘✩✗✰✣ ❛✓✏✖ ✢✒✪✗✖ ✑✘ ✑✓✒ ❡✘✢✢✘✕✏✩✮ ✔✒✕✏✖
❙✥☛★ ✾✍ ❛✓✒ ✖❚✒✢✒✑✪✢ ✖✑r✙✚✑✙r✒ ✘❡ ✛✜ ✏✖ ✗✘✑ ✖✑r✙✚✑✙r✒✖✣
✕r✏✑✑✒✩ ✪✖✱ ✛ ✜
❙✥☛★ ✿✍ ❉r✪✕ ✪ ✖✏✩✮✢✒ ✫✘✩✗ ✯✘✩✒ ✖✓✪r✒✗
✒✢✒✚✑r✘✩ ✴✪✏r✰ ✫✒✑✕✒✒✩ ✛ ✪✩✗ ✜ ✪✩✗
✚✘♠✴✢✒✑✒ ✑✓✒ ✘✚✑✒✑ ✘✩ ✜✳ ✑✓✒ r✒♠✪✏✩✏✩✮
✑✕✘ ✒✢✒✚✑r✘✩✖ ✪r✒ ✑✓✒ ✢✘✩✒ ✴✪✏r ✘✩ ✛✣

❛✓✏✖ ✗✘✒✖ ✩✘✑ ✚✘♠✴✢✒✑✒ ✑✓✒ ✘✚✑✒✑ ✘✩


✚✪r✫✘✩ ✪✩✗ ✓✒✩✚✒ ✕✒ ✓✪✈✒ ✑✘ r✒✖✘r✑ ✑✘
♠✙✢✑✏✴✢✒ ✫✘✩✗✏✩✮ ✯✏✩ ✑✓✏✖ ✚✪✖✒ ✪ ✑r✏✴✢✒ ✌✍✎✍✌ ❋♦✟☞❄✡ ❅❆❄✟❣☛
✫✘✩✗✰ ✫✒✑✕✒✒✩ ✛ ✪✩✗ ✜ ✪✑✘♠✖✣ ❛✓✏✖ ✔✒✕✏✖ ✗✘✑ ✖✑r✙✚✑✙r✒✖✳ ✏✩ ✮✒✩✒r✪✢✳ ✗✘ ✩✘✑
✖✪✑✏✖❡✏✒✖ ✑✓✒ ✘✚✑✒✑ r✙✢✒ ✚✘✩✗✏✑✏✘✩ ❡✘r ✫✘✑✓
r✒✴r✒✖✒✩✑ ✑✓✒ ✪✚✑✙✪✢ ✖✓✪✴✒✖ ✘❡ ✑✓✒ ♠✘✢✒✚✙✢✒✖✣
✪✑✘♠✖✣
■✩ ✚✪✖✒ ✘❡ ✴✘✢✭✪✑✘♠✏✚ ✏✘✩✖✳ ✑✓✒ ✩✒✑ ✚✓✪r✮✒ ✏✖
✴✘✖✖✒✖✖✒✗ ✫✭ ✑✓✒ ✏✘✩ ✪✖ ✪ ✕✓✘✢✒ ✪✩✗ ✩✘✑ ✫✭ ✪
✴✪r✑✏✚✙✢✪r ✪✑✘♠✣ ■✑ ✏✖✳ ✓✘✕✒✈✒r✳ ❡✒✪✖✏✫✢✒ ✑✘
✪✖✖✏✮✩ ✪ ❡✘r♠✪✢ ✚✓✪r✮✒ ✘✩ ✒✪✚✓ ✪✑✘♠✣ ❛✓✒
❡✘r♠✪✢ ✚✓✪r✮✒ ✘❡ ✪✩ ✪✑✘♠ ✏✩ ✪ ✴✘✢✭✪✑✘♠✏✚
♠✘✢✒✚✙✢✒ ✘r ✏✘✩ ♠✪✭ ✫✒ ✗✒❡✏✩ ✒✗ ✪✖ ✑✓✒
P✟♦✠✡☛☞ ✌✍✾
✗✏❡❡✒r✒✩✚✒ ✫✒✑✕✒✒✩ ✑✓✒ ✩✙♠✫✒r ✘❡ ✈✪✢✒✩✚✒
❲r✏✑✒ ✑✓✒ ✔✒✕✏✖ ✖✑r✙✚✑✙r✒ ✘❡ ✑✓✒ ✩✏✑r✏✑✒ ✒✢✒✚✑r✘✩✖ ✘❡ ✑✓✪✑ ✪✑✘♠ ✏✩ ✪✩ ✏✖✘✢✪✑✒✗ ✘r ❡r✒✒

✏✘✩✳ ✐✜❀ ✣ ✖✑✪✑✒ ✪✩✗ ✑✓✒ ✩✙♠✫✒r ✘❡ ✒✢✒✚✑r✘✩✖ ✪✖✖✏✮✩✒✗
✑✘ ✑✓✪✑ ✪✑✘♠ ✏✩ ✑✓✒ ✔✒✕✏✖ ✖✑r✙✚✑✙r✒✣ ■✑ ✏✖
❙♦✡✤✥✦♦✧
✒✬✴r✒✖✖✒✗ ✪✖ ✱
❙✥☛★ ✎✍ ✛✘ ✙✩✑ ✑✓ ✒ ✑✘✑✪ ✢ ✩ ✙♠✫✒r ✘ ❡
✈✪✢✒✩✚✒ ✒✢✒✚✑r✘✩✖ ✘❡ ✑✓✒ ✩✏✑r✘✮✒✩ ✪✑✘♠✳ ❇❊●❏❑▲ ▼◆❑●❖◗ ❘❇❯❱❯❳
❊❩ ❑❩ ❑❬❊❏ ❭❩ ❑ ❪◗❫❭❴ ✻
✑✓✒ ✘✬✭✮✒✩ ✪✑✘♠✖ ✪✩✗ ✑✓✒ ✪✗✗✏✑✏✘✩✪✢ ✘✩✒
❴❬●❵▼❬❵●◗
✩✒✮✪✑✏✈✒ ✚✓✪r✮✒ ✯✒♥✙✪✢ ✑✘ ✘✩✒ ✒✢✒✚✑r✘✩✰✣
✐✯✲s ✷ ✲♣❁✰✳ ✜ ✯✲s ✷ ✲♣ ✹✰
❂ ✸ ✯✲✺✰ ✸✼ ✻ ✼❃ ✒✢✒✚✑r✘✩✖ ❬❊❬❑▲ ❩❵❏t◗● ❊❜ ❝❑▲◗❩▼◗ ❬❊❬❑▲ ❩❵❏t◗● ❊❜ ❩❊❩
◗▲◗▼❬●❊❩❴ ❭❩ ❬◆◗ ❜●◗◗ ❸ t❊❩❞❭❩❖ ❘▲❊❩◗ ❢❑❭●❳
❹ ❑❬❊❏ ◗▲◗▼❬●❊❩❴
❙✥☛★ ✾✍ ❛✓✒ ✖❚✒✢✒✑✪✢ ✖✑r✙✚✑✙r✒ ✘❡ ✐✜ ✷ ✏✖
✕r✏✑✑✒✩ ✪✖ ✱ ✜ ✐ ✜ ❬❊❬❑▲ ❩❵❏t◗● ❊❜
❙✥☛★ ✿✍ ❉r✪✕ ✪ ✖✏✩✮✢✒ ✫✘✩✗ ✯✘✩✒ ✖✓✪r✒✗ ❸ ❘❤❥❦❳ t❊❩❞❭❩❖❘❴◆❑●◗❞❳
◗▲◗▼❬●❊❩❴
✒✢✒✚✑r✘✩ ✴✪✏r✰ ✫✒✑✕✒✒✩ ✑✓✒ ✩✏✑r✘✮✒✩ ✪✩✗

100 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄☎❈✆✝ ✞✟✠✡☎✠☛ ✆✠✡ ✄✟✝✂❈☞✝✆✌ ✍✎✌☞❈✎☞✌✂ ✶ ✶

❚✧★ ✪✩✭✴✫✳✴✰ ✳✱ ❡✷✱★✻ ✩✴ ✫✧★ ✷✱✱✭s✼✫✳✩✴ ✹✏✑✏✒ ▲✓✔✓✕✖✕✓✗✘✙ ✗✚ ✕✛✜ ✢✣✕✜✕ ✤✥✦✜
✫✧✷✫ ✫✧★ ✷✫✩s ✳✴ ✫✧★ s✩✮★✪✭✮★ ✩●✴✱ ✩✴★ ❚✧★ ✩✪✫★✫ ✬✭✮★✯ ✫✧✩✭✰✧ ✭✱★✲✭✮✯ ✳✱ ✴✩✫ ✭✴✳✵★✬✱✷✮✸
★✮★✪✫✬✩✴ ✩✲ ★✷✪✧ ✱✧✷✬★✻ ✼✷✳✬ ✷✴✻ ❡✩✫✧ ✫✧★ ■✫ ✳✱ ✺✭✳✫★ ✭✱★✲✭✮ ✲✩✬ ✭✴✻★✬✱✫✷✴✻✳✴✰ ✫✧★
★✮★✪✫✬✩✴✱ ✩✲ ✷ ✮✩✴★ ✼✷✳✬✸ ✱✫✬✭✪✫✭✬★✱ ✩✲ s✩✱✫ ✩✲ ✫✧★ ✩✬✰✷✴✳✪ ✪✩s✼✩✭✴✻✱
❏★✫ ✭✱ ✪✩✴✱✳✻★✬ ✫✧★ ✩❤✩✴★ s✩✮★✪✭✮★ ✐❪ ❥❦✸ ✷✴✻ ✳✫ ✷✼✼✮✳★✱ s✷✳✴✮❛ ✫✩ ✫✧★ ✱★✪✩✴✻ ✼★✬✳✩✻
❚✧★ ❏★●✳✱ ✱✫✬✭✪✫✭✬★ ✩✲ ❪ ❥ s✷❛ ❡★ ✻✬✷●✴ ✷✱ ❵ ★✮★s★✴✫✱ ✩✲ ✫✧★ ✼★✬✳✩✻✳✪ ✫✷❡✮★✸ ❚✧★✬★ ✷✬★ ✫✧✬★★
✫❛✼★✱ ✩✲ ★t✪★✼✫✳✩✴✱ ✫✩ ✫✧★ ✩✪✫★✫ ✬✭✮★✸
✽✾✿ ❀❁❂❃❄❅❆✿❇✿ ❃❂❇✿❇ ❃❉ ❇✾✿ ❂✿❁❇❊❋❆ ❋❇❃❄
■✴ ✱✩s★ ✪✩s✼✩✭✴✻✱✯ ✫✧★ ✴✭s❡★✬ ✩✲ ★✮★✪✫✬✩✴✱
✱✭✬✬✩✭✴✻✳✴✰ ✫✧★ ✪★✴✫✬✷✮ ✷✫✩s ✳✱ ✮★✱✱ ✫✧✷✴
★✳✰✧✫✸ ❚✧✳✱ ✳✱ ★✱✼★✪✳✷✮✮❛ ✫✧★ ✪✷✱★ ●✳✫✧ ★✮★s★✴✫✱
✧✷✵✳✴✰ ✮★✱✱ ✫✧✷✴ ✲✩✭✬ ✵✷✮★✴✪★ ★✮★✪✫✬✩✴✱✸
❚✧★ ✷✫✩s✱ ✧✷✵★ ❡★★✴ ✴✭s❡★✬★✻ ✷✱ ◗✯ ❘ ❍t✷s✼✮★✱ ✷✬★ ❏✳❑✮✯ ▼★◆❖ ✷✴✻ ▼❑✮P✸
✷✴✻ ❙✸
⑨ ❚✧★ ✪★✴✫✬✷✮ ❪ ✷✫✩s s✷✬❧★✻ ◗

r ❏✳✯ ▼★ ✷✴✻ ▼ ✧✷✵★ ◗✯❘ ✷✴✻ ❙ ✵✷✮★✴✪★ ★✮★✪✫✬✩✴✱


♠♥q❘q ✐♥❦ ♠ ✈◗
✉ ✩✴✮❛✸ ♦✩s★ ✩✫✧★✬ ✱✭✪✧ ✪✩s✼✩✭✴✻✱ ✷✬★ ❯✮❑✮P
⑨ ❚✧★ ★✴✻ ❪ ✷✫✩s s✷✬❧★✻ ❘ ✷✴✻ ▼❱P✸
❲❳❳❨✿❆✿❂❇❊❃❁ ❄❃❆✿❂❩❆✿❬
r
♠♥q✇q ✐✇❦ ♠ ① ■✴ s✩✮★✪✭✮★✱ ●✳✫✧ ✷✴ ✩✻✻ ✴✭s❡★✬ ✩✲ ★✮★✪✫✬✩✴✱
✉ ✮✳❧★ ✴✳✫✬✳✪ ✩t✳✻★✯ ❭❪ ✷✴✻ ✴✳✫✬✩✰★✴ ✻✳✩t✳✻★✯
⑨ ❚✧★ ★✴✻ ❪ ✷✫✩s s✷✬❧★✻ ❙ ❭❪❖✯ ✫✧★ ✩✪✫★✫ ✬✭✮★ ✳✱ ✴✩✫ ✱✷✫✳✱✲✳★✻ ✲✩✬ ✷✮✮ ✫✧★
✷✫✩s✱
r
♠♥q♥q ✐❘❦ ♠ q◗

◆★✴✪★✯ ●★ ✬★✼✬★✱★✴✫ ❪ ❥ ✷✮✩✴✰ ●✳✫✧ ✫✧★ ✽✾✿ ✿❫❅❋❁❳✿❳ ❃❂❇✿❇
✲✩✬s✷✮ ✪✧✷✬✰★✱ ✷✱ ✲✩✮✮✩●✱❵ ❍✮★s★✴✫✱ ✳✴ ✷✴✻ ❡★❛✩✴✻ ✫✧★ ✫✧✳✬✻ ✼★✬✳✩✻ ✩✲
✫✧★ ✼★✬✳✩✻✳✪ ✫✷❡✮★ ✧✷✵★✯ ✷✼✷✬✫ ✲✬✩s ❙❴ ✷✴✻ ❙♣
✩✬❡✳✫✷✮✱✯ ❙❞ ✩✬❡✳✫✷✮✱ ✷✮✱✩ ✷✵✷✳✮✷❡✮★ ✲✩✬ ❡✩✴✻✳✴✰✸
■✴ ✷ ✴✭s❡★✬ ✩✲ ✪✩s✼✩✭✴✻✱ ✩✲ ✫✧★✱★ ★✮★s★✴✫✱
✫✧★✬★ ✷✬★ s✩✬★ ✫✧✷✴ ★✳✰✧✫ ✵✷✮★✴✪★ ★✮★✪✫✬✩✴✱
✷✬✩✭✴✻ ✫✧★ ✪★✴✫✬✷✮ ✷✫✩s✸ ❚✧✳✱ ✳✱ ✫★✬s★✻ ✷✱
②★ s✭✱✫ ✭✴✻★✬✱✫✷✴✻ ✫✧✷✫ ✲✩✬s✷✮ ✪✧✷✬✰★✱ ✫✧★ ★t✼✷✴✻★✻ ✩✪✫★✫✸ ❪❡✵✳✩✭✱✮❛ ✫✧★ ✩✪✫★✫ ✬✭✮★
✻✩ ✴✩✫ ✳✴✻✳✪✷✫★ ✬★✷✮ ✪✧✷✬✰★ ✱★✼✷✬✷✫✳✩✴ ●✳✫✧✳✴ ✻✩★✱ ✴✩✫ ✷✼✼✮❛ ✳✴ ✱✭✪✧ ✪✷✱★✱✸
✫✧★ s✩✮★✪✭✮★✸ ■✴✻✳✪✷✫✳✴✰ ✫✧★ ✪✧✷✬✰★✱ ✩✴ ✫✧★ ♦✩s★ ✩✲ ✫✧★ ★t✷s✼✮★✱ ✩✲ ✱✭✪✧ ✪✩s✼✩✭✴✻✱
✷✫✩s✱ ✳✴ ✫✧★ ❏★●✳✱ ✱✫✬✭✪✫✭✬★ ✩✴✮❛ ✧★✮✼✱ ✳✴ ✷✬★❵ ❜❱ ❝ ✯ ♦❱ ❢ ✯ ◆ ❖ ♦❪ ❣ ✷✴✻ ✷ ✴✭ s❡★✬ ✩✲
❧★★✼✳✴✰ ✫✬✷✪❧ ✩✲ ✫✧★ ✵✷✮★✴✪★ ★✮★✪✫✬✩✴✱ ✳✴ ✫✧★ ✪✩✩✬✻✳✴✷✫✳✩✴ ✪✩s✼✩✭✴✻✱✸
s✩✮ ★✪✭✮★ ✸ ❱✩ ✬ s✷✮ ✪✧✷ ✬✰★✱ ✧★✮ ✼ ✳✴ ✫ ✧★
✱★✮★✪✫✳✩✴ ✩✲ ✫✧★ ✮✩●★✱✫ ★✴★✬✰❛ ✱✫✬✭✪✫✭✬★ ✲✬✩s
✷ ✴✭s❡★✬ ✩✲ ✼✩✱✱✳❡✮★ ❏★●✳✱ ✱✫✬✭✪✫✭✬★✱ ✲✩✬ ✷
✰✳✵★✴ ✱✼★✪✳★✱✸ ③✜✘✜④✖✦✦⑤ ✕✛✜ ✦✗⑥✜✙✕ ✜✘✜④⑦⑤
✙✕④✥✣✕✥④✜ ✓✙ ✕✛✜ ✗✘✜ ⑥✓✕✛ ✕✛✜ ✙✔✖✦✦✜✙✕
✚✗④✔✖✦ ✣✛✖④⑦✜✙ ✗✘ ✕✛✜ ✖✕✗✔✙✏ ⑧✛✜ ✚✗④✔✖✦
✣✛✖④⑦✜ ✓✙ ✖ ✚✖✣✕✗④ ⑩✖✙✜❶ ✗✘ ✖ ❷✥④✜ ✣✗❸✖✦✜✘✕
❸✓✜⑥ ✗✚ ⑩✗✘❶✓✘⑦ ✓✘ ⑥✛✓✣✛ ✜✦✜✣✕④✗✘ ❷✖✓④✙
✖④✜ ✙✛✖④✜❶ ✜❹✥✖✦✦⑤ ⑩⑤ ✘✜✓⑦✛⑩✗✥④✓✘⑦ ✖✕✗✔✙✏

101 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

■✠✡☛☞☛✌✡✍✠✎✏✑✒ ✌✓✏✔✕✓☞ ✖✏✌✗ ✘✗☞♠✌ ♠✖✠✑ ✿❜❞❱♦❢❣▲❳ ❱♦❘❱◆ ❜♦❘❤❣ ❥❱▲▲ ❜❡ ❦♦◗❧❡❤
❝✗♠✔✗✓✠✙✌ ✍✠ ✚✕✍❝✕ ✡✕☛ ✗❝✡☛✡ ☞✓✏☛ ✍✌ ✗✛☛✑☛✙✜ ❧ ♦◗❡ ❡❯ ❣❱▲ ❳ ❜❡P❥ ❡❡ ❘ ❡▲❡❧❡ ❘P ❣ ❥❱P ♥
■✠ ✌✓✏✔✕✓☞ ✙✍❝✕✏✗☞✍✙☛✒ ✡✕☛ ✢ ✖✡✗♠ ✕✖✌ ✖✠ ✗❝✡☛✡ ◆♦❧❲❯◗❯P❱❞❡▲❳ ▲♦❥ ❱♦❘❱q❯P❱♦❘ ❡❘P♥❯▲❲❱❡❣
✗✘ ☛✏☛❝✡☞✗✠✌ ✖☞✗✓✠✙ ✍✡✜ ❯❘❤ ❡▲❡❧❡❘P❣ ❥❱P♥ ◆♦❧❲❯◗❯P❱❞❡▲❳ ♥❱❙♥
❘❡❙❯P❱❞❡ ❞❯▲❢❡ ♦❦ ❡▲❡◆P◗♦❘ ❙❯❱❘ ❡❘P♥❯▲❲❳✼
▼ ✗✌✡ ✍✗✠✍❝ ❝✗♠✔✗✓✠✙✌ ✕✖✱☛ ❝✖✡✍✗✠✌
✙☛☞✍✱☛✙ ✘☞✗♠ ♠☛✡✖✏✏✍❝ ☛✏☛♠☛✠✡✌ ✖✠✙ ✖✠✍✗✠✌
❖✣✤✥✦ ✧✦★✩✪★✫✬✭ ✮✯ ✣✤✥ ✮✫✣✥✣ ✣✤✥✮✦✰
✘☞✗♠ ✠ ✗ ✠ r ♠☛ ✡ ✖ ✏ ✏ ✍ ❝ ☛ ✏☛ ♠☛ ✠ ✡✌ ✜ ❚ ✕ ☛
⑨ ■✡ ✍✌ ❝✏☛✖☞ ✡✕✖✡ ✗❝✡☛✡ ☞✓✏☛ ✍✌ ✛✖✌☛✙ ✓✔✗✠ ✈
✖♠♠✗✠✍✓♠ ✍✗✠✒ t❍ ✉ ✲♠✖✙☛ ✓✔ ✗✘ ✡✚✗ ✠✗✠r
✡✕☛ ❝✕☛♠✍❝✖✏ ✍✠☛☞✡✠☛✌✌ ✗✘ ✠✗✛✏☛ ✎✖✌☛✌✜ ♠☛✡✖✏✏✍❝ ☛✏☛♠☛✠✡✌✴ ✍✌ ✖✠ ☛✳❝☛✔✡✍✗✠✜ ■✡ ✘✗☞♠✌
❍✗✚☛✱☛☞✒ ✌✗♠☛ ✠✗✛✏☛ ✎✖✌☛✌ ✲✘✗☞ ☛✳✖♠✔✏☛ ✡✕☛ ❝✖✡✍✗✠ ✗✘ ✖ ✠✓♠✛☛☞ ✗✘ ✍✗✠✍❝ ❝✗♠✔✗✓✠✙✌✜
✳☛✠✗✠ ✖✠✙ ①☞✑✔✡✗✠✴ ✖✏✌✗ ❝✗♠✛✍✠☛ ✚✍✡✕
■✗✠✍❝ ❝✗♠✔✗✓✠✙✌ ✍✠ ✡✕☛ ❝☞✑✌✡✖✏✏✍✠☛ ✌✡✖✡☛
✗✳✑✎☛✠ ✖✠✙ ✘✏✓✗☞✍✠☛ ✡✗ ✘✗☞♠ ✖ ✠✓♠✛☛☞ ✗✘
❝ ✗ ✠ ✌ ✍✌ ✡ ✗✘ ✗☞ ✙☛ ☞ ✏ ✑ ✡ ✕☞ ☛ ☛ r ✙✍ ♠☛ ✠✌ ✍ ✗ ✠ ✖ ✏
❝✗♠✔✗✓✠✙✌ ✏✍①☛ ✵☛✷✸✒ ✹☞✷✸✒ ✵☛✺✷✸ ☛✡❝✜✒
✖☞☞✖✠✎☛♠☛✠✡✌ ✗✘ ❝✖✡✍✗✠✌ ✖✠✙ ✖✠✍✗✠✌ ✕☛✏✙
⑨ ❚✕✍✌ ✡✕☛✗☞✑ ✙✗☛✌ ✠✗✡ ✖❝❝✗✓✠✡ ✘✗☞ ✡✕☛ ✌✕✖✔☛
✡✗✎☛✡✕☛☞ ✛✑ ❝✗✓✏✗♠✛✍❝ ✍✠✡☛☞✖❝✡✍✗✠ ☛✠☛☞✎✍☛✌✜
✗✘ ♠✗✏☛❝✓✏☛✌✜
❚✕☛✌☛ ❝✗♠✔✗✓✠✙✌ ❝☞✑✌✡✖✏✏✍✌☛ ✍✠ ✙✍✘✘☛☞☛✠✡
⑨ ■✡ ✙✗☛✌ ✠✗✡ ☛✳✔✏✖✍✠ ✡✕☛ ☞☛✏✖✡✍✱☛ ✌✡✖✛✍✏✍✡✑ ✗✘
❝☞✑✌✡✖✏ ✌✡☞✓❝✡✓☞☛✌ ✙☛✡☛☞♠✍✠☛✙ ✛✑ ✡✕☛ ✌✍✐☛
✡✕☛ ♠✗✏☛❝✓✏☛✌ ✛☛✍✠✎ ✡✗✡✖✏✏✑ ✌✍✏☛✠✡ ✖✛✗✓✡
✗✘ ✡✕☛ ✍✗✠✌✒ ✡✕☛✍☞ ✔✖❝①✍✠✎ ✖☞☞✖✠✎☛♠☛✠✡✌ ✖✠✙
✡✕☛ ☛✠☛☞✎✑ ✗✘ ✖ ♠✗✏☛❝✓✏☛✜
✗✡✕☛☞ ✘ ✖❝✡✗☞✌ ✜ ❚✕☛ ❝☞✑✌ ✡✖✏ ✌ ✡☞✓ ❝✡✓☞☛ ✗✘
✻✼✽ ✾✿❀✾❁ ✿❂ ❃❄❃❁❅❂✿❆❇❄❃❀❅ ❉✿❀❊ ✌ ✗✙✍✓ ♠ ❝✕✏✗☞ ✍✙☛ ✒ t ✖✇✏ ✲☞ ✗❝① ✌ ✖✏✡✴✒ ✘ ✗☞
✷☞✗♠ ✡✕☛ ✹ ✌✌☛✏ ✖✠✙ s☛✚✍✌ ✡☞☛✖✡♠☛✠✡ ✗✘ ✡✕☛ ☛✳✖♠✔✏☛ ✍✌ ✌✕✗✚✠ ✛☛✏✗✚✜
✘✗☞♠✖✡✍✗✠ ✗✘ ✖✠ ✍✗✠✍❝ ✛✗✠✙✒ ✍✡ ✘✗✏✏✗✚✌ ✡✕✖✡ ✡✕☛
✘ ✗☞ ♠✖✡ ✍✗✠ ✗✘ ✍✗ ✠✍❝ ❝ ✗♠✔ ✗✓ ✠ ✙✌ ✚ ✗✓ ✏ ✙
✔☞✍♠✖☞✍✏✑ ✙☛✔☛✠✙ ✓✔✗✠♣
⑨ ❚✕☛ ☛✖✌☛ ✗✘ ✘✗☞♠✖✡✍✗✠ ✗✘ ✡✕☛ ✔✗✌✍✡✍✱☛ ✖✠✙
✠☛✎✖✡✍✱☛ ✍✗✠✌ ✘☞✗♠ ✡✕☛ ☞☛✌✔☛❝✡✍✱☛ ✠☛✓✡☞✖✏
✖✡✗♠✌❛
⑨ ❚✕☛ ✖☞☞✖✠✎☛♠☛✠✡ ✗✘ ✡✕☛ ✔✗✌✍✡✍✱☛ ✖✠✙
✠☛✎✖✡✍✱☛ ✍✗✠✌ ✍✠ ✡✕☛ ✌✗✏✍✙✒ ✡✕✖✡ ✍✌✒ ✡✕☛
✏✖✡✡✍❝☛ ✗✘ ✡✕☛ ❝☞✑✌✡✖✏✏✍✠☛ ❝✗♠✔✗✓✠✙✜
❚✕☛ ✘✗☞♠✖✡✍✗✠ ✗✘ ✖ ✔✗✌✍✡✍✱☛ ✍✗✠ ✍✠✱✗✏✱☛✌
✍✗✠✍✐✖✡✍✗✠✒ ✍✜☛✜✒ ☞☛♠✗✱✖✏ ✗✘ ☛✏☛❝✡☞✗✠✲✌✴ ✘☞✗♠
✡✕☛ ✠☛✓✡☞✖✏ ✖✡✗♠ ✖✠✙ ✡✕✖✡ ✗✘ ✡✕☛ ✠☛✎✖✡✍✱☛ ✍✗✠
✍✠✱✗✏✱☛✌ ✡✕☛ ✖✙✙✍✡✍✗✠ ✗✘ ☛✏☛❝✡☞✗✠✲✌✴ ✡✗ ✡✕☛ ❷❸❹❺ ❻❼❽❾ ❻❾❿➀❹❾➀❿➁
✠☛✓✡☞✖✏ ✖✡✗♠✜
■✠ ✍✗✠✍❝ ✌✗✏✍✙✌✒ ✡✕☛ ✌✓♠ ✗✘ ✡✕☛ ☛✏☛❝✡☞✗✠
▼✲✎✴ ❋ ▼ ●✲✎✴ ❏ ☛ ❛ ✎✖✍✠ ☛✠✡✕✖✏✔✑ ✖✠✙ ✡✕☛ ✍✗✠✍✐✖✡✍✗✠ ☛✠✡✕✖✏✔✑
■✗✠✍✐✖✡✍✗✠ ☛✠✡✕✖✏✔✑ ♠✖✑ ✛☛ ✔✗✌ ✍✡ ✍✱ ☛ ✛✓ ✡ ✌ ✡ ✍✏✏ ✡✕☛ ❝☞ ✑✌ ✡ ✖✏
✵✲✎✴ ❏ ☛ ❋ ✵ ✲✎✴ ❛ ✌✡☞✓❝✡✓☞☛ ✎☛✡✌ ✌✡✖✛✍✏✍✐☛✙ ✙✓☛ ✡✗ ✡✕☛ ☛✠☛☞✎✑
❑✏☛❝✡☞✗✠ ✎✖✍✠ ☛✠✡✕✖✏✔✑ ☞☛✏☛✖✌☛✙ ✍✠ ✡✕☛ ✘✗☞ ♠✖✡✍✗✠ ✗✘ ✡✕☛ ❝☞✑✌✡✖✏
▼●✲✎✴ ❏ ✵ ✲✎✴ ❋ ▼✵✲✌✴ ✏ ✖ ✡ ✡ ✍ ❝☛ ✜ ✷ ✗☞ ☛ ✳ ✖ ♠✔ ✏☛ ♣ ✡ ✕ ☛ ✍ ✗ ✠ ✍ ✐ ✖ ✡ ✍ ✗ ✠

❚✕☛ ❡▲❡◆P◗♦❘ ❙❯❱❘ ❡❘P♥❯▲❲❳❩ ❬❭❪ ❫❩ ✍✌ ✡✕☛ ☛✠✡✕✖✏✔✑ ✘✗☞ t✖ ✲✎✴ ✘✗☞ ♠✖✡✍✗✠ ✘☞✗♠ t✖✲✎✴
☛✠✡✕✖✏✔✑ ❝✕✖✠✎☛ ✲❴✠✍✡ ❵✴✒ ✚✕☛✠ ✖ ✎✖✌ ✔✕✖✌☛ ✖✡✗♠ ✍✌ ②③④✜⑤ ①⑥ ♠✗✏ ⑦ ❛ ✚✕✍✏☛ ✡✕☛ ☛✏☛❝✡☞✗✠ ✎✖✍✠
✍✠ ✍✡✌ ✎☞✗✓✠✙ ✌✡✖✡☛ ✎✖✍✠✌ ✖✠ ☛✏☛❝✡☞✗✠✜ ❚✕☛ ☛ ✠ ✡ ✕✖ ✏✔ ✑ ✘ ✗☞ ✡ ✕☛ ❝ ✕✖ ✠✎☛ ✇✏✲ ✎ ✴ ❏ ☛ ❋
☛✏☛❝✡☞✗✠ ✎✖✍✠ ✔☞✗❝☛✌✌ ♠✖✑ ✛☛ ☛✳✗✡✕☛☞♠✍❝ ✗☞ ✇✏ ✲✎✴ ✍✌✒ ⑧ ❵②⑤✜⑩ ①⑥ ♠✗✏ ⑦ ✗✠✏✑✜ ❚✕☛ ✌✓♠
☛✠✙✗✡✕☛☞♠✍❝✜ ❚✕☛ ✍✗✠✍✐✖✡✍✗✠✒ ✗✠ ✡✕☛ ✗✡✕☛☞ ✕✖✠✙✒ ✗✘ ✡✕☛ ✡✚✗✒ ❶②⑩✜❶ ①⑥ ♠✗✏ ⑦ ✍✌ ♠✗☞☛ ✡✕✖✠
✍✌ ✖✏✚✖✑✌ ☛✠✙✗✡✕☛☞♠✍❝✜ ❑✏☛❝✡☞✗✠ ✖✘✘✍✠✍✡✑✒ ✍✌ ✡✕☛ ❝✗♠✔☛✠✌✖✡☛✙ ✘✗☞ ✛✑ ✡✕☛ ☛✠✡✕✖✏✔✑ ✗✘ ✏✖✡✡✍❝☛
✠☛✎✖✡✍✱☛ ✗✘ ✡✕☛ ☛✠☛☞✎✑ ❝✕✖✠✎☛ ✖❝❝✗♠✔✖✠✑✍✠✎ ✘ ✗☞ ♠✖✡ ✍✗✠ ✗✘ t ✖✇✏✲✌✴ ✲⑧⑩⑤⑤ ①⑥ ♠✗✏ ⑦ ✴✜
☛✏☛❝✡☞✗✠ ✎✖✍✠✜ ❚✕☛☞☛✘ ✗☞☛ ✒ ✡✕☛ ☛ ✠☛☞ ✎✑ ☞☛ ✏☛ ✖✌☛ ✙ ✍✠ ✡ ✕☛

102 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✂✄☎✆❈✝✞ ✟✠✡☛✆✡☞ ✝✡☛ ☎✠✞✄❈✌✞✝✍ ✎✏✍✌❈✏✌✍✄ ✶ ✁

♣✑♦✒✓✔✔✓✔ ✕✔ ✖♦✑✓ ❡✗✘✙ ❡✗✓ ✓✙✓✑✚✛ ✘✜✔♦✑✜✓✢✣


❚✤ ✥✦ ✧ ★✥ ✧✩✪✫ ✧✫✪✬ ✭ ✮✭✧✦ ✥✯ ✭ ✰✱ ✫✤ ✭
✦ ✫✧s ✪ ✩ ✪✫✲ ✰ ✱ ✧✳ ✪✰✳ ✪✴ ✴✰ ✮✵ ✰ ✥✳ ✷ ✪✦
✵✯✰✬✪✷✭✷ s✲ ✪✫✦ ✭✳✫✤✧✩✵✲ ✰✱ ✩✧✫✫✪✴✭
✱✰✯✮✧✫✪✰✳ ✧✳✷ ✳✰✫ ✦✪✮✵✩✲ s✲ ✧✴✤✪✭✬✪✳❛
✰✴✫✭✫ ✰✱ ✭✩✭✴✫✯✰✳✦ ✧✯✰✥✳✷ ✫✤✭ ✪✰✳✪✴ ✦✵✭✴✪✭✦
✪✳ ❛✧✦✭✰✥✦ ✦✫✧✫✭✐
❙✕✙✒✓ ✸✘❡❡✕✒✓ ✓✙❡✗✘✸♣✛ ♣✸✘✛✔ ✘ ✹✓✛ ✑♦✸✓
✕✙ ❡✗✓ ✺♦✑✖✘❡✕♦✙ ♦✺ ✕♦✙✕✒ ✒♦✖♣♦✉✙✢✔✻ ✕❡ ✕✔
✕✖♣♦✑❡✘✙❡ ❡✗✘❡ ✼✓ ✸✓✘✑✙ ✖♦✑✓ ✘✜♦✉❡ ✕❡✣
✽✐✾✐✿ ▲✧✫✫✪✴✭ ❀✳✫✤✧✩✵✲
❚✤✭ ▲✧✫✫✪✴✭ ❀✳✫✤✧✩✵✲ ✰✱ ✧✳ ✪✰✳✪✴ ✦✰✩✪✷ ✪✦
✷ ✭✱ ✪✳ ✭✷ ✧✦ ✫✤ ✭ ✭✳ ✭✯ ❛✲ ✯ ✭★✥ ✪✯✭✷ ✫✰
✴✰✮✵✩✭✫✭✩✲ ✦✭✵✧✯✧✫✭ ✰✳✭ ✮✰✩✭ ✰✱ ✧ ✦✰✩✪✷
✪✰✳✪✴ ✴✰✮✵✰✥✳✷ ✪✳✫✰ ❛✧✦✭✰✥✦ ✴✰✳✦✫✪✫✥✭✳✫
✪✰✳✦✐ ❁♦✑ ✓❂✘✖♣✸✓✻ ❡✗✓ ✸✘❡❡✕✒✓ ✓✙❡✗✘✸♣✛ ♦✺ ❃✘❄✸
❢❣❤❥ ❦❥❧ ♠qr t✈✇① ②r✇③④q ⑤✇ ⑥ ⑦✈⑧⑥②r✇④
✕✔ ❅❆❆ ✹❇ ✖♦✸ ❉ ✣ ❊✗✕✔ ✖✓✘✙✔ ❡✗✘❡ ❅❆❆ ✹❇ ♦✺
⑨✈②r⑦⑩②r ❶❷❸
✓✙✓✑✚✛ ✕✔ ✑✓❋✉✕✑✓✢ ❡♦ ✔✓♣✘✑✘❡✓ ♦✙✓ ✖♦✸✓ ♦✺
❹ ❺ ❻❼ ❽ ❻❾ ❿➀ ⑤➁ ④qr t✈✇① ②r✇③④q ⑥✇① ➂➃ ⑥✇① ➂➄
✔♦✸✕✢ ❃✘❄✸ ✕✙❡♦ ♦✙✓ ✖♦✸✓ ♦✺ ❃✘● ❍✚■ ✘✙✢ ♦✙✓ ⑥➂r ④qr ⑦✈⑧⑥②r✇④ ➂⑥①⑤⑤ ✈➅ ⑥④✈⑨➁ ❶ ⑥✇① ❷
✖♦✸✓ ♦✺ ❄✸ ❍✚■ ❡♦ ✘✙ ✕✙✺✕✙✕❡✓ ✢✕✔❡✘✙✒✓✣ ➂r➁➆r⑦④⑤⑧r②➇➈
❊✗✕✔ ♣✑♦✒✓✔✔ ✕✙❏♦✸❏✓✔ ✜♦❡✗ ❡✗✓ ✘❡❡✑✘✒❡✕❏✓ ✒♦❏✘✸✓✙❡ ✜♦✙✢ ✕✙ ❡✗✓ ✔✘✖✓ ✖♦✸✓✒✉✸✓✣ ❚✤✭ ✬✧✳
✺♦✑✒✓✔ ✜✓❡✼✓✓✙ ✕♦✙✔ ♦✺ ♦♣♣♦✔✕❡✓ ✒✗✘✑✚✓✔ ✘✙✢ ✷✭✯ ➉✧✧✩✦ ✯✧✷✪✥✦ ✯✭✵✯✭✦✭✳✫✦ ✫✤✭ ✰✬✭✯✧✩✩ ✦✪➊✭
❡✗✓ ✑✓♣✉✸✔✕❏✓ ✺♦✑✒✓✔ ✜✓❡✼✓✓✙ ✕♦✙✔ ♦✺ ✸✕✹✓ ✰✱ ✫✤✭ ✧✫✰✮ ❨✤✪✴✤ ✪✳✴✩✥✷✭✦ ✪✫✦ ✬✧✩✭✳✴✭ ✦✤✭✩✩
✒✗✘✑✚✓ ✣ ❊✗✓ ✔ ♦✸✕✢ ✒✑✛✔❡✘ ✸ ✜✓ ✕✙✚ ❡✗✑✓✓❑ ✪✳ ✧ ✳✰✳s✰✳✷✭✷ ✦✪✫✥✧✫✪✰✳✐ ❁✉✑❡✗✓✑✻ ❡✗✓ ❏✘✙
✢✕✖✓✙✔✕♦✙✘✸❞ ✕❡ ✕✔ ✙♦❡ ♣♦✔✔✕✜✸✓ ❡♦ ✒✘✸✒✉✸✘❡✓ ✢✓✑ ➋✘✘✸✔ ✑✘✢✕✉✔ ✕✔ ✗✘✸✺ ♦✺ ❡✗✓ ✢✕✔❡✘✙✒✓
✸✘❡❡✕✒✓ ✓✙❡✗✘✸♣✛ ✢✕✑✓✒❡✸✛ ✺✑♦✖ ❡✗✓ ✕✙❡✓✑✘✒❡✕♦✙ ✜✓❡ ✼✓✓ ✙ ❡✼♦ ✔✕✖✕✸✘✑ ✘❡♦✖✔ ✕✙ ✔✓ ♣✘✑✘❡✓
♦✺ ✺♦✑✒✓✔ ♦✺ ✘❡❡✑✘✒❡✕♦✙ ✘✙✢ ✑✓♣✉✸✔✕♦✙ ♦✙✸✛✣ ✖♦✸✓✒✉✸✓✔ ✕✙ ✘ ✔♦✸✕✢✣ ❄♦❏✘✸✓✙❡ ✘✙✢ ❏✘✙ ✢✓✑
❁✘✒❡♦✑✔ ✘✔✔♦✒✕✘❡✓✢ ✼✕❡✗ ❡✗✓ ✒✑✛✔❡✘✸ ✚✓♦✖✓❡✑✛ ➋✘✘✸✔ ✑✘✢✕✕ ♦✺ ✒✗✸♦✑✕✙✓ ✘✑✓ ✢✓♣✕✒❡✓✢ ✕✙ ❁✕✚✣❜✣➌
✗✘❏✓ ❡♦ ✜✓ ✕✙✒✸✉✢✓✢✣

✽✐▼ ◆❖P◗ ❘❯❱❯❲❀❚❀❱❳ →➛ ➣ ↔↔ ↕➙ ➜➝


➞ ➟➠
✽✐▼✐✿ ◆✰✳✷ ▲✭✳❛✫✤
◆✰✳✷ ✩✭✳❛✫✤ ✪✦ ✷✭✱✪✳✭✷ ✧✦ ✫✤✭ ✭★✥✪✩✪s✯✪✥✮
✷✪✦✫✧✳✴✭ s✭✫❨✭✭✳ ✫✤✭ ✳✥✴✩✭✪ ✰✱ ✫❨✰ s✰✳✷✭✷
✧✫✰✮✦ ✪✳ ✧ ✮✰✩✭✴✥✩✭✐ ❩♦✙✢ ✸✓✙✚❡✗✔ ✘✑✓
✖✓✘✔✉✑✓✢ ✜✛ ✔♣✓✒❡✑♦✔✒♦♣✕✒✻ ❬❑✑✘✛ ✢✕✺✺✑✘✒❡✕♦✙
✘✙✢ ✓✸✓✒❡✑♦✙❑✢✕✺✺✑✘✒❡✕♦✙ ❡✓✒✗✙✕❋✉✓✔ ✘✜♦✉❡ ➡➩
➫➭ ➢
✼✗✕✒✗ ✛♦✉ ✼✕✸✸ ✸✓✘✑✙ ✕✙ ✗✕✚✗✓✑ ✒✸✘✔✔✓✔✣ ♥✘✒✗ ➤➥
✘❡♦✖ ♦✺ ❡✗✓ ✜♦✙✢✓✢ ♣✘✕✑ ✒♦✙❡✑✕✜✉❡✓✔ ❡♦ ❡✗✓ ➦
➧➨
✜♦✙✢ ✸✓✙✚❡✗ ❍❁✕✚✣ ❜✣❭■✣ ❪✙ ❡✗✓ ✒✘✔✓ ♦✺ ✘ ✒♦❏✘✸✓✙❡
✜♦✙✢✻ ❡✗✓ ✒♦✙❡✑✕✜✉❡✕♦✙ ✺✑♦✖ ✓✘✒✗ ✘❡♦✖ ✕✔ ➵➸

✒✘✸✸✓✢ ❡✗✓ ✒♦❏✘✸✓✙❡ ✑✘✢✕✉✔ ♦✺ ❡✗✘❡ ✘❡♦✖✣ ➯➲

❚✤ ✭ ✴✰✬ ✧✩✭✳ ✫ ✯✧✷ ✪✥✦ ✪✦ ✮✭✧✦ ✥✯ ✭✷


✧✵✵✯✰❫✪✮✧✫✭✩✲ ✧✦ ✫✤✭ ✯✧✷✪✥✦ ✰✱ ✧✳ ✧✫✰✮❴✦ ❢❣❤❥ ❦❥➍ ➎✈⑧⑥②r✇④ ⑥✇① ⑧⑥✇ ①r➂ ➏⑥⑥②➁ ➂⑥①⑤⑤ ⑤✇ ⑥
✴✰✯✭ ❨✤✪✴✤ ✪✦ ✪✳ ✴✰✳✫✧✴✫ ❨✪✫✤ ✫✤✭ ✴✰✯✭ ✰✱ ⑦q②✈➂⑤✇r ⑨✈②r⑦⑩②r ❸♠qr ⑤✇✇r➂ ⑦⑤➂⑦②r➁
✧✳ ✧✷❵✧✴✭✳✫ ✧✫✰✮ ✪✳ ✧ s✰✳✷✭✷ ✦✪✫✥✧✫✪✰✳✐ ⑦✈➂➂r➁➆✈✇① ④✈ ④qr ➁⑤➐r ✈➅ ④qr ⑦q②✈➂⑤✇r ⑥④✈⑨
❊✗✓ ✒♦❏✘✸✓✙❡ ✑✘✢✕✉✔ ✕✔ ✗✘✸✺ ♦✺ ❡✗✓ ✢✕✔❡✘✙✒✓ ❿➂ ➑➒➓ ⑥✇① ➂ ➔ ⑥➂r ⑧⑥✇ ①r➂ ➏⑥⑥②➁ ⑥✇①
✜✓❡ ✼✓✓✙ ❡ ✼♦ ✔✕✖✕✸✘✑ ✘❡♦✖✔ ❝♦✕✙✓✢ ✜✛ ✘ ⑦✈⑧⑥②r✇④ ➂⑥①⑤⑤ ➂r➁➆r⑦④⑤⑧r②➇➈❸

103 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

❙✠✡☛ ☞✌✍✎✏✑✒ ✑✓☛✔✑✕☛ ✖✠✗✘ ✒☛✗✕☞✙✚ ✛✠✔ ◗❘❯❱❲ ❳❩❬ ❭✈❲❪❘❫❲ ❴❵❜❢ ❣❲❜❫❤✐❥ ❦❵❪ ❧❵♥❲
✚✎✗✕✒☛s ✘✠✜✖✒☛ ✑✗✘ ☞✔✎✍✒☛ ✖✠✗✘✚ ✑✔☛ ✚✙✠✢✗ ✎✗ ❧♦❜❫❱❲♣ q❵r❯❱❲ ❘❜❢ ◗❪♦t❱❲ ❴❵❜❢❥
❚✑✖✒☛ ❛✣✤✣ ✥✠✗✘ ✒☛✗✕☞✙✚ ✛✠✔ ✚✠✡☛ ✏✠✡✡✠✗
❴❵❜❢ ◗✉t❲ ✇❵✈❘❱❲❜❤ ❴❵❜❢ ❣❲❜❫❤✐
✡✠✒☛✏✜✒☛✚ ✑✔☛ ✕✎✓☛✗ ✎✗ ❚✑✖✒☛ ❛✣✦✣
①t♥②
❚✙☛ ✏✠✓✑✒☛✗☞ ✔✑✘✎✎ ✠✛ ✚✠✡☛ ✏✠✡✡✠✗
☛✒☛✡☛✗☞✚ ✑✔☛ ✒✎✚☞☛✘ ✎✗ ❚✑✖✒☛ ❛✣❛✣ ③④⑤ ⑥⑦
⑧④⑤ ⑨⑩❶
✹✧★✧✩ ❇✪✫✬ ✭✫✮✯✰ ❷④③ ⑨❸⑦
■☞ ✎✚ ✘☛✛✎✗☛✘ ✑✚ ☞✙☛ ✑✗✕✒☛ ✖☛☞✢☛☛✗ ☞✙☛ ✠✔✖✎☞✑✒✚ ⑧④③ ⑨❺❸
⑧④❷ ⑨❺❸
✏✠✗☞✑✎✗✎✗✕ ✖✠✗✘✎✗✕ ☛✒☛✏☞✔✠✗ ✍✑✎✔✚ ✑✔✠✜✗✘ ☞✙☛
⑧④⑧ ⑨❻❺
✏☛✗☞✔✑✒ ✑☞✠✡ ✎✗ ✑ ✡✠✒☛✏✜✒☛❝✏✠✡✍✒☛✱ ✎✠✗✣ ✥✠✗✘ ⑧❼③ ⑨❽⑨
✑✗✕✒☛ ✎✚ ☛✱✍✔☛✚✚☛✘ ✎✗ ✘☛✕✔☛☛ ✢✙✎✏✙ ✏✑✗ ✖☛ ❷❼③ ⑨❽❽
☛✱✍☛✔✎✡☛✗☞✑✒✒✌ ✘☛☞☛✔✡✎✗☛✘ ✖✌ ✚✍☛✏☞✔✠✚✏✠✍✎✏ ⑧❼⑧ ⑨❸❸
✡☛☞✙✠✘✚✣ ■☞ ✕✎✓☛✚ ✚✠✡☛ ✎✘☛✑ ✔☛✕✑✔✘✎✗✕ ☞✙☛ ⑧❼❷ ⑨❸❾
✘✎✚☞✔✎✖✜☞✎✠✗ ✠✛ ✠✔✖✎☞✑✒✚ ✑✔✠✜✗✘ ☞✙☛ ✏☛✗☞✔✑✒ ⑧❿❷ ⑨⑨⑦
✑☞✠✡ ✎✗ ✑ ✡✠✒☛✏✜✒☛❝✏✠✡✍✒☛✱ ✎✠✗ ✑✗✘ ✙☛✗✏☛ ✎☞ ⑧❿⑧ ⑨❽⑩
✙☛✒✍✚ ✜✚ ✎✗ ✘☛☞☛✔✡✎✗✎✗✕ ✎☞✚ ✚✙✑✍☛✣ ♠✠✔
☛✱✑✡✍✒☛ ❡✲✳✲❡ ✖✠✗✘ ✑✗✕✒☛ ✎✗ ✢✑☞☛✔ ✏✑✗ ✖☛ ◗❘❯❱❲ ❳❩➀ ❴❵❜❢ ❣❲❜❫❤✐❥ ♦❜ ❧❵♥❲ ✇❵♥♥❵❜
➁❵❱❲➂r❱❲❥
✔☛✍✔☛✚☛✗☞☛✘ ✑✚ ✜✗✘☛✔ ✴
➁❵❱❲➂r❱❲ ❴❵❜❢ ❣❲❜❫❤✐
①t♥②
⑤➃ ➄⑤ ④ ⑤➅ ❶❺
➆➃ ➄➆ ④ ➆➅ ⑨❺❺
✹✧★✧★ ❇✪✫✬ ✵✫✷✸✺✯✻✼ ⑧➇➃ ➄⑧➇ ④ ⑧➇➅ ⑨⑥⑥
■☞ ✎✚ ✘☛✛✎✗☛✘ ✑✚ ☞✙☛ ✑✡✠✜✗☞ ✠✛ ☛✗☛✔✕✌ ✔☛✽✜✎✔☛✘ ➈➉➃ ➄➈➉ ④ ➈➉➅ ❽❽❾
☞✠ ✖✔☛✑✾ ✠✗☛ ✡✠✒☛ ✠✛ ✖✠✗✘✚ ✠✛ ✑ ✍✑✔☞✎✏✜✒✑✔ ➊➃ ➄➊ ④ ➊➅ ❽⑦❶
☞✌✍☛ ✖☛☞✢☛☛✗ ☞✢✠ ✑☞✠✡✚ ✎✗ ✑ ✕✑✚☛✠✜✚ ✚☞✑☞☛✣ ❷➃ ➄❷ ❿ ❷➅ ⑨⑩⑥
❚✙☛ ✜✗✎☞ ✠✛ ✖✠✗✘ ☛✗☞✙✑✒✍✌ ✎✚ ✾✿ ✡✠✒ ❹❀✣ ♠✠✔ ③➃ ➄③ ➋ ③➅ ⑨❽⑨
☛✱✑✡✍✒☛s ☞✙☛ ❡ ✲ ❡ ✖✠✗✘ ☛✗☞✙✑✒✍✌ ✎✗ ✙✌✘✔✠✕☛✗ ⑤➆ ➄⑤ ④ ➆➅ ⑥❽
✡✠✒☛✏✜✒☛ ✎✚ ❛✦❁✣❂ ✾✿ ✡✠✒ ❹❀✣ ⑤⑧➇ ➄⑤ ④ ⑧➇➅ ⑨❽❶
❡❃❄✕❅ ❆ ❡❄✕❅ ❉ ❡❄✕❅❊ ❋●❍ ❏ ❛✦❁✣❂ ✾✿ ✡✠✒ ❹❀
V ⑤➈➉ ➄⑤ ④ ➈➉➅ ⑨❺⑨
⑤➊ ➄⑤ ④ ➊➅ ⑨⑦⑩
❙✎✡✎✒✑✔✒✌ ☞✙☛ ✖✠✗✘ ☛✗☞✙✑✒✍✌ ✛✠✔ ✡✠✒☛✏✜✒☛✚
✏✠✗☞✑✎✗✎✗✕ ✡✜✒☞✎✍✒☛ ✖✠✗✘✚s ✛✠✔ ☛✱✑✡✍✒☛ ✳❃ ✑✗✘
➌➍➎➏➐ ➑➒➑ ➓➔→➍➏➐➣↔ ↕➍➙➛➛➜ ➝➞➟➠➡➢➤➥➦➧
◆❃ ✢✎✒✒ ✖☛ ✑✚ ✜✗✘☛✔ ✴
✳❃ ❄✳ ❏ ✳❅ ❄✕❅ ❆ ✳❄✕❅ ❉ ✳❄✕❅❊
❋●❍ ❏ ❛❑❂ ✾✿ ✡✠✒❹❀
V

◆❃ ❄◆ ▲ ◆❅ ❄✕❅ ❆ ◆❄✕❅ ❉ ◆❄✕❅❊


❋●❍ ❏ ❑❛▼✣❖ ✾✿ ✡✠✒ ❹❀
V

■☞ ✎✚ ✎✡✍✠✔☞✑✗☞ ☞✙✑☞ ✒✑✔✕☛✔ ☞✙☛ ✖✠✗✘


✘✎✚✚✠✏✎✑☞✎✠✗ ☛✗☞✙✑✒✍✌s ✚☞✔✠✗✕☛✔ ✢✎✒✒ ✖☛ ☞✙☛
✖✠✗✘ ✎✗ ☞✙☛ ✡✠✒☛✏✜✒☛✣ ♠✠✔ ✑ ✙☛☞☛✔✠✗✜✏✒☛✑✔
✘✎✑☞✠✡✎✏ ✡✠✒☛✏✜✒☛✚ ✒✎✾☛ ❡❞✒s ✢☛ ✙✑✓☛
❡❞✒ ❄✕❅ ❆ ❡❄✕❅ ❉ ❞✒ ❄✕❅❊ ❋●❍ ❏ ❛✦P✣❖ ✾✿ ✡✠✒ ❹❀
V

■✗ ✏✑✚☛ ✠✛ ✍✠✒✌✑☞✠✡✎✏ ✡✠✒☛✏✜✒☛✚s ☞✙☛


✡☛✑✚✜✔☛✡☛✗☞ ✠✛ ✖✠✗✘ ✚☞✔☛✗✕☞✙ ✎✚ ✡✠✔☛
✏✠✡✍✒✎✏✑☞☛✘✣ ♠✠✔ ☛✱✑✡✍✒☛ ✎✗ ✏✑✚☛ ✠✛ ❡ ❃✳ ➨ ➩➫➭ ➯➲➳➵➭➸ ➺➻➼➭➽ ➲➾➭ ➚➪➾ ➸➻➶➹➳➭ ➘➪➶➽➸➴ ➭➷➺➭➬➼ ➮➫➭➾➭
✡✠✒☛✏✜✒☛s ☞✙☛ ☛✗☞✙✑✒✍✌ ✗☛☛✘☛✘ ☞✠ ✖✔☛✑✾ ☞✙☛ ➪➼➫➭➾➮➻➸➭ ➻➶➽➻➺➲➼➭➽ ➻➶ ➬➲➾➭➶➼➫➭➸➻➸➱ ✃❐➭➭ ➲➳➸➪ ❒➶➻➼ ❮ ➚➪➾
☞✢✠ ✳ ✲ ❡ ✖✠✗✘✚ ✎✚ ✗✠☞ ☞✙☛ ✚✑✡☛✣ ➬➭➾➻➪➽➻➺ ➼➾➭➶➽➸❰➱

104 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✂✄☎✆❈✝✞ ✟✠✡☛✆✡☞ ✝✡☛ ☎✠✞✄❈✌✞✝✍ ✎✏✍✌❈✏✌✍✄ ✶ ✁

❍✷❖✑✒✓ ✔ ❍✑✒✓ ✥ ❖❍✑✒✓✕ ✖❛✗✘ ✙ ✚✛✜ ✢✣ ✤✦✧❹✘ ✫❷✴✳✧✧✺ ❢✫❡❢✫✵✫✯✱✫✬ ✹✺ ✱✪✫ ✵✱❢✴✰✱✴❢✫✵ ✉ ✳✯✬
V

✉✉ ✵✪✦✸✯ ✹✫✧✦✸❻
❖❍✑✒✓ ✔ ❍✑✒✓ ✥ ❖✑✒✓✕ ✖❛ ✗✷ ✙ ★✜✩ ✢✣ ✤✦✧ ❹✘
V

❚✪✫ ✬✭✮✮✫❢✫✯✰✫ ✭✯ ✱✪✫ ✖❛ ✗ ✲✳✧✴✫ ✵✪✦✸✵


V

✱✪✳✱ ✱✪✫ ✵✫✰✦✯✬ ❖ t ❍ ✹✦✯✬ ✴✯✬✫❢✒✦✫✵ ✵✦✤✫


✰ ✪✳ ✯✒ ✫ ✹✫✰✳✴ ✵ ✫ ✦ ✮ ✰ ✪✳ ✯✒ ✫✬ ✰ ✪ ✫✤✭✰✳✧
✫✯✲✭❢✦✯✤✫✯✱♦ ❚✪✭✵ ✭✵ ✱✪✫ ❢✫✳✵✦✯ ✮✦❢ ✵✦✤✫
✬✭✮✮✫❢✫✯✰✫ ✭✯ ✫✯✫❢✒✺ ✦✮ ✱✪✫ ✵✳✤✫ ❖ t ❍ ✹✦✯✬
✭✯ ✬✭✮✮✫❢✫✯✱ ✤✦✧✫✰✴✧✫✵ ✧✭✢✫ ✻✷❍✼❖❍ ✑✫✱✪✳✯✦✧✓
✳✯✬ ✸✳✱✫❢♦ ❚✪✫❢✫✮✦❢✫ ✭✯ ❡✦✧✺✳✱✦✤✭✰ ✤✦✧✫✰✴✧✫✵
✱✪✫ ✱✫❢✤ ♠✽✾✿ ❀❁ ✾❂✽❁✾❃✽ ❄❀✿❅ ✽✿❆❇✾❉❊❋ ✭✵
✴✵✫✬♦ ✉✱ ✭✵ ✦✹✱✳✭✯✫✬ ✹✺ ✬✭✲✭✬✭✯✒ ✱✦✱✳✧ ✹✦✯✬
✬✭✵✵✦✰✭✳✱✭✦✯ ✫✯✱✪✳✧❡✺ ✹✺ ✱✪✫ ✯✴✤✹✫❢ ✦✮ ✹✦✯✬✵
✹❢✦✢✫✯ ✳✵ ✫●❡✧✳✭✯✫✬ ✹✫✧✦✸ ✭✯ ✰✳✵✫ ✦✮ ✸✳✱✫❢
✤✦✧✫✰✴✧✫■

❑▲▼ ◗ ◆▼P ➂➃➄➅ ➆➅➇ ➈➉➊➋➌➍➌➎➉ ➏➌ ➐➑➉ ➒➓ ➔➋→➉➎➣→➉


❏✲✫❢✳✒✫ ✹✦✯✬ ✫✯✱✪✳✧❡✺ ✙

↔➊➐↕➣➎➐➣↕➉➊ ➙ ➍➌➛ ➙➙ ↕➉➜↕➉➊➉➌➐ ➐➑➉ ➐➝➋ ➎➍➌➋➌➏➎➍→
✙ ★❘★♦✚ ✢✣ ✤✦✧❹✘ ➞➋↕➔➊ ➝➑➏→➉ ➐➑➉ ➊➐↕➣➎➐➣↕➉ ➙➙➙ ➏➊ ➐➑➉ ↕➉➊➋➌➍➌➎➉
➑➟➠↕➏➛➡
❙❯❱❯❙ ❲❀✿❅ ❳❁❅✽❁
❨✿ ❆❇✽ ❩✽❬❭❪ ❅✽❪❫❁❭❊❆❭❀✿ ❀❴ ❫❀❂✾❉✽✿❆ ❄❀✿❅❵ ✉✯ ✹✦✱✪ ✵✱❢✴✰✱✴❢✫✵ ✸✫ ✪✳✲✫ ✳ ❖t❖ ✵✭✯✒✧✫
❆❇✽ ❲❀✿❅ ❳❁❅✽❁ ❭❪ ❃❭❂✽✿ ❄❋ ❆❇✽ ✿❞♠❄✽❁ ❀❴ ✹✦✯✬ ✳✯✬ ✳ ❖✙❖ ✬✦✴✹✧✫ ✹✦✯✬♦ ❚✪✫ ✯✦❢✤✳✧
❄ ❀✿❅ ❪ ❄✽ ❆❬✽✽ ✿ ❆❇✽ ❆❬ ❀ ✾ ❆❀♠❪ ❭✿ ✾ ❖t❖ ✳✯✬ ❖✙❖ ✹✦✯✬ ✧✫✯✒✱✪✵ ✳❢✫ ❣★❼ ❡✤ ✳✯✬
♠❀❉✽❫❞❉✽❯ ❚✪✫ ✹✦✯✬ ✦❢✬✫❢■ ✮✦❢ ✫●✳✤❡✧✫ ✭✯ ❍❜ ❣✜❣ ❡✤ ❢✫✵ ❡✫✰✱ ✭✲ ✫✧ ✺♦ ❽●❡✫❢ ✭✤✫✯✱✳✧✧ ✺
✑✸✭✱✪ ✳ ✵✭✯✒✧✫ ✵✪✳❢✫✬ ✫✧✫✰✱❢✦✯ ❡✳✭❢✓■ ✭✯ ❖❜ ✬✫✱✫❢✤✭✯✫✬ ✦●✺✒✫✯❾✦●✺✒✫✯ ✹✦✯✬ ✧✫✯✒✱✪✵ ✭✯
✑✸✭✱✪ ✱✸✦ ✵✪✳❢✫✬ ✫✧✫✰✱❢✦✯ ❡✳✭❢✵✓ ✳✯✬ ✭✯ ❝❜ ✱✪✫ ❖❺ ✤✦✧✫✰✴✧✫ ✳❢✫ ✵✳✤✫ ✑❣✜❼ ❡✤✓♦ ❚✪✴✵ ✱✪✫
✑✸✭✱✪ ✱✪❢✫✫ ✵✪✳❢✫✬ ✫✧✫✰✱❢✦✯ ❡✳✭❢✵✓ ✭✵ ❣■✜■❤ ✦●✺✒✫✯❾✦●✺✒✫✯ ✹✦✯✬✵ ✭✯ ✱✪✫ ❖❺ ✤✦✧✫✰✴✧✫ ✳❢✫
❢✫✵❡✫✰✱✭✲✫✧✺♦ r✭✤✭✧✳❢✧✺ ✭✯ ✻❖ ✑✱✪❢✫✫ ✵✪✳❢✫✬ ✭✯✱✫❢✤✫✬✭✳✱✫ ✹✫✱✸✫✫✯ ✳ ✬✦✴✹✧✫ ✳✯✬ ✳ ✵✭✯✒✧✫
✫✧✫✰✱❢✦✯ ❡✳✭❢✵ ✹✫✱✸✫✫✯ ✻ ✳✯✬ ❖✓ ✱✪✫ ✹✦✯✬ ✹✦✯✬♦ ❖✹✲✭✦✴✵✧✺■ ✱✪✭✵ ✰✳✯✯✦✱ ✹✫ ❢✫❡❢✫✵✫✯✱✫✬
✦❢✬✫❢ ✭✵ ❤♦ ✐✦❢ ❝❜■ ✹✦✯✬ ✦❢✬✫❢ ✭✵ ❤ ✳✯✬ ✭✱✵ ✹✺ ✫✭✱✪✫❢ ✦✮ ✱✪✫ ✱✸✦ ❶✫✸✭✵ ✵✱❢✴✰✱✴❢✫✵ ✵✪✦✸✯
✳✹✦✲✫♦
❦ ❥ ❧ ✭✵ ♥★❘ ✢✣ ✤✦✧ ♣✕ ✹✫✭✯✒ ✦✯✫ ✦✮ ✱✪✫
V

✪✭✒✪✫✵✱ ✮✦❢ ✳ ✬✭✳✱✦✤✭✰ ✤✦✧✫✰✴✧✫♦ ❚✪✫ ✰✦✯✰✫❡✱ ✦✮ ❢✫✵✦✯✳✯✰✫ ✸✳✵ ✭✯✱❢✦✬✴✰✫✬


✱✦ ✬✫✳✧ ✸✭✱✪ ✱✪✫ ✱✺❡✫ ✦✮ ✬✭✮✮✭✰✴✧✱✺ ✫●❡✫❢✭✫✯✰✫✬
❨❪❀✽❉✽❫❆❁❀✿❭❫ ♠❀❉✽❫❞❉✽❪ ✾✿❅ ❭❀✿❪ ❇✾❂✽
✭✯ ✱✪✫ ✬✫❡✭✰✱✭✦✯ ✦✮ ✳✰✰✴❢✳✱✫ ✵✱❢✴✰✱✴❢✫✵ ✦✮
❭❅✽✿❆❭❫✾❉ ❄❀✿❅ ❀❁❅✽❁❪q ❴❀❁ ✽s✾♠❊❉✽❵ ✈❜ ✾✿❅
✇① ✤✦✧✫✰✴✧✫✵ ✧✭✢✫ ❖❺♦ ⑥❫❫❀❁❅❭✿❃ ❆❀ ❆❇✽ ❫❀✿❫✽❊❆
❳✇ ❇✾❂✽ ❄❀✿❅ ❀❁❅✽❁ ②❯ ③❜❵ ④❳ ✾✿❅ ③❳⑤
❀❴ ❁✽❪❀✿✾✿❫✽❵ ❬❇✽✿✽❂✽❁ ✾ ❪❭✿❃❉✽ ❩✽❬❭❪
❇✾❂✽ ❄❀✿❅ ❀❁❅✽❁ ❱❯
❪❆❁❞❫❆❞❁✽ ❫✾✿✿❀❆ ❅✽❪❫❁❭❄✽ ✾ ♠❀❉✽❫❞❉✽
⑥ ❃✽ ✿✽ ❁✾❉ ❫ ❀❁❁✽❉✾ ❆❭❀✿ ❞ ❪✽❴ ❞❉ ❴ ❀❁ ✾❫❫❞❁✾❆✽❉❋❵ ✾ ✿❞♠❄✽❁ ❀❴ ❪❆❁❞❫❆❞❁✽❪ ❬❭❆❇
❞✿❅✽❁❪❆✾✿❅❭✿❃ ❆❇✽ ❪❆✾❄❉❭❆❭✽❪ ❀❴ ♠❀❉✽❫❞❉✽❪ ❪❭♠❭❉✾❁ ✽✿✽❁❃❋❵ ❊❀❪❭❆❭❀✿❪ ❀❴ ✿❞❫❉✽❭❵ ❄❀✿❅❭✿❃
❭❪ ❆❇✾❆⑦ ❬❭❆❇ ❭✿❫❁✽✾❪✽ ❭✿ ❄❀✿❅ ❀❁❅✽❁❵ ❄❀✿❅ ✾✿❅ ✿❀✿❿❄❀✿❅❭✿❃ ❊✾❭❁❪ ❀❴ ✽❉✽❫❆❁❀✿❪ ✾❁✽ ❆✾➀✽✿
✽ ✿❆❇✾❉ ❊❋ ❭✿❫❁✽✾❪✽ ❪ ✾ ✿❅ ❄ ❀✿❅ ❉✽✿❃ ❆❇ ✾❪ ❆❇✽ ❫✾✿❀✿❭❫✾❉ ❪❆❁❞❫❆❞❁✽❪ ❀❴ ❆❇✽ ❇❋❄❁❭❅
❅✽❫❁✽✾❪✽❪❯ ❬❇❭❫❇ ❅✽❪❫❁❭❄✽❪ ❆❇✽ ♠❀❉✽❫❞❉✽ ✾❫❫❞❁✾❆✽❉❋❯
❚✪✴✵ ✮✦❢ ❖❺■ ✱✪✫ ✱✸✦ ✵✱❢✴✰✱✴❢✫✵ ✵✪✦✸✯ ✳✹✦✲✫
❙❯❱❯⑧ ⑨✽❪❀✿✾✿❫✽ ⑩❆❁❞❫❆❞❁✽❪
✰✦✯✵✱ ✭✱✴✱✫ ✱ ✪✫ ✰✳✯✦✯✭✰✳✧ ✵✱ ❢✴✰✱✴❢✫✵ ✦ ❢
✉✱ ✭✵ ✦✮✱✫✯ ✦✹✵✫❢✲✫✬ ✱✪✳✱ ✳ ✵✭✯✒✧✫ ❶✫✸✭✵ ❢✫✵✦✯✳✯✰✫ ✵✱❢✴✰✱✴❢✫✵ ✳✯✬ ✱✪✫✭❢ ✪✺✹❢✭✬ ✭♦✫♦■ ✱✪✫
✵✱❢✴✰✱✴❢✫ ✭✵ ✭✯✳✬✫❷✴✳✱✫ ✮✦❢ ✱✪✫ ❢✫❡❢✫✵✫✯✱✳✱✭✦✯ ✉✉✉ ✵✱❢✴✰✱✴❢✫ ❢✫❡❢✫✵✫✯✱✵ ✱✪✫ ✵✱❢✴✰✱✴❢✫ ✦✮ ❖❺
✦ ✮ ✳ ✤✦✧ ✫✰✴ ✧ ✫ ✭✯ ✰ ✦ ✯✮✦ ❢ ✤✭✱ ✺ ✸ ✭✱ ✪ ✭✱ ✵ ✤✦❢✫ ✳✰✰✴❢✳✱✫✧✺♦ ❚✪✭✵ ✭✵ ✳✧✵✦ ✰✳✧✧✫✬ ❁✽❪❀✿✾✿❫✽
✫●❡✫❢✭✤✫✯✱✳✧✧✺ ✬✫✱✫❢✤✭✯✫✬ ❡✳❢✳✤✫✱✫❢✵♦ ✐✦❢ ❇❋❄❁❭❅♦ ➁✫✵✦✯✳✯✰✫ ✭✵ ❢✫❡❢✫✵✫✯✱✫✬ ✹✺ ✳ ✬✦✴✹✧✫
✫●✳✤❡✧✫■ ✱✪✫ ✦❸✦✯✫■ ❖ ❺ ✤✦✧✫✰✴✧✫ ✰✳✯ ✹✫ ✪✫✳✬✫✬ ✳❢❢✦✸♦

105 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

❙✠✡☛ ✠☞ ✌✍☛ ✠✌✍☛✎ ☛✏✑✡✒✓☛✔ ✠☞ ✎☛✔✠✕✑✕✖☛


✔✌✎s✖✌s✎☛✔ ✑✎☛ ✒✎✠♦✗✘☛✘ ✙✚ ✌✍☛ ❝✛✜✢✣✤✛✥✦ ✧✣✤
✛✤❛ ✥★✦ ❝✛✜✢✣✤ ❛✧✣✩✧❛✦ ✪✣✫✦❝✬✫✦✭
❜❢❣❤ ✐❤❼ ❥❧♥♣qrq✈❧ ✇q ①②④ ❺♣❸❧✈❽❸❧⑤ ⑥⑤ ⑥⑥
P✜✣✢✫✦✪ ✮✭✯
✷✱ rq⑦ ⑥⑥⑥ ⑧❧⑩⑧❧♥❧q❶ ❶❷❧ ❶❷⑧❧❧
❊✏✒✓✑✗✕ ✌✍☛ ✔✌✎s✖✌s✎☛ ✠☞ ❡✰ ✸ ✗✠✕ ✗✕ ✈rq♣q✇✈r❸ ❹♣⑧❺♥❻
✌☛✎✡✔ ✠☞ ✎☛✔✠✕✑✕✖☛✲
✳✣✫✬✥✧✣✤ ■✤ ❇✦✤✦✜✛✫❉ ✧✥ ✪✛❋ ✢✦ ●✥✛✥✦❛ ✥★✛✥
❚✍☛ ✔✗✕✴✓☛ ✵☛✹✗✔ ✔✌✎s✖✌s✎☛ ✙✑✔☛✘ ✠✕ ✌✍☛ ⑨ ❘☛✔✠✕✑✕✖☛ ✔✌✑✙✗✓✗❍☛✔ ✌✍☛ ✡✠✓☛✖s✓☛ ✑✔ ✌✍☛
✒✎☛✔☛✕✖☛ ✠☞ ✌✹✠ ✔✗✕✴✓☛ ✙✠✕✘✔ ✑✕✘ ✠✕☛ ☛✕☛✎✴✚ ✠☞ ✌✍☛ ✎☛✔✠✕✑✕✖☛ ✍✚✙✎✗✘ ✗✔ ✓☛✔✔
✘✠s✙✓☛ ✙✠✕✘ ✙☛✌✹☛☛✕ ✖✑✎✙✠✕ ✑✕✘ ✠✏✚✴☛✕ ✌✍✑✕ ✌✍☛ ☛✕☛✎✴✚ ✠☞ ✑✕✚ ✔✗✕✴✓☛ ✖✑✕✕✠✕✗✖✑✓
✑✌✠✡✔ ✗✔ ✗✕✑✘☛✺s✑✌☛ ✌✠ ✎☛✒✎☛✔☛✕✌ ✌✍☛ ✔✌✎s✖✌s✎☛❏ ✑✕✘✻
✡✠✓☛✖s✓☛ ✑✖✖s✎✑✌☛✓✚ ✑✔ ✗✌ ✎☛✒✎☛✔☛✕✌✔ ⑨ ❘ ☛ ✔✠ ✕ ✑ ✕ ✖ ☛ ✑ ♦ ☛ ✎✑ ✴ ☛ ✔ ✌✍☛ ✙✠ ✕ ✘
s✕ ☛✺s✑✓ ✙✠✕✘✔✲ ✉✖✖✠✎✘ ✗✕✴ ✌✠ ✌ ✍☛ ✖✍✑✎✑✖✌☛✎✗✔✌✗✖✔ ✑✔ ✑ ✹✍✠✓☛✲
☛✏✒☛✎✗✡☛✕✌✑✓ ☞✗✕✘✗✕✴✔✻ ✑✓✓ ✖✑✎✙✠✕ ✌✠ ❚✍s✔ ✌✍☛ ☛✕☛✎✴✚ ✠☞ ✌✍☛ ✰ ✸ ✎☛✔✠✕✑✕✖☛
✠✏✚✴☛✕ ✙✠✕✘✔ ✗✕ ❡✰ ✸✷✱ ✑✎☛ ☛✺s✗♦✑✓☛✕✌✲ ✍✚✙✎✗✘ ✗✔ ✓✠✹☛✎ ✌✍✑✕ ☛✗✌✍☛✎ ✠☞ ✌✍☛ ✌✹✠
❚✍☛✎☛☞✠✎☛ ✌✍☛ ✖✑✎✙✠✕✑✌☛ ✗✠✕ ✗✔ ✙☛✔✌ ✖✑✕✕✠✕✗✖✑✓ ☞✎✠✡✔ ♠ ✑✕✘ ♠♠ ✿❑✗✴ ▲✲▼❁✲
✘☛✔✖✎✗✙☛✘ ✑✔ ✑ ✎☛✔✠✕✑✕✖☛ ✍✚✙✎✗✘ ✠☞ ✌✍☛
✖✑✕✠✕✗✖✑✓ ☞✠✎✡✔ ♠✻ ♠♠✻ ✑✕✘ ♠♠♠ ✔✍✠✹✕ ✙☛✓✠✹✲ ◆✑✕✚ ✪✧●❝✣✤❝✦❖✥✧✣✤● ✑✎☛ ✑✔✔✠✖✗✑✌☛✘
✹✗✌✍ ✎☛✔✠✕✑✕✖☛ ✑✕✘ ✌✍☛ ✔✑✡☛ ✕☛☛✘ ✌✠ ✙☛
✘✗✔✒☛✓✓☛✘✲ ❞✠s ✔✍✠s✓✘ ✎☛✡☛✡✙☛✎ ✌✍✑✌ ◗
⑨ ❚✍☛ ✖✑✕✕✠✕✗✖✑✓ ☞✠✎✡✔ ✍✑♦☛ ✕✠ ✎☛✑✓
☛✏✗✔✌☛✕✖☛✲
⑨ ❚✍☛ ✡✠✓☛✖s✓☛ ✘✠☛✔ ✕✠✌ ☛✏✗✔✌ ☞✠✎ ✑
✖ ☛✎ ✌✑✗✕ ☞✎✑✖ ✌ ✗✠✕ ✠ ☞ ✌✗✡ ☛ ✗✕ ✠✕ ☛
✖✑✕ ✕✠✕ ✗✖✑ ✓ ☞✠✎ ✡ ✑✕ ✘ ☞✠✎ ✠ ✌ ✍☛✎
❜❢❣❤✐❤✐ ❥❧♥♣qrq✈❧ ✇q ①②③④ ⑤ ⑥⑤ ⑥⑥ rq⑦
☞✎✑✖✌✗✠✕✔ ✠☞ ✌✗✡☛ ✗✕ ✠✌✍☛✎ ✖✑✕✕✠✕✗✖✑✓
⑥⑥⑥ ⑧❧⑩⑧❧♥❧q❶ ❶❷❧ ❶❷⑧❧❧
✈rq♣q✇✈r❸ ❹♣⑧❺♥❻ ☞✠✎✡✔✲
P✜✣✢✫✦✪ ✮✭✮ ⑨ ❚✍☛✎☛ ✗✔ ✕✠ ✔s✖✍ ☛✺s✗✓✗✙✎✗s✡ ✙☛✌✹☛☛✕
✌✍☛ ✖✑✕✕✠✕✗✖✑✓ ☞✠✎✡✔ ✑✔ ✹☛ ✍✑♦☛
❊✏✒✓✑✗✕ ✌✍☛ ✔✌✎s✖✌s✎☛ ✠☞ ❡✰✼ ✡✠✓☛✖s✓☛✲
✙☛✌✹☛☛✕ ✌✑s✌✠✡☛✎✗✖ ☞✠✎✡✔ ✿❦❯❱❲ ✑✕✘
✳✣✫✬✥✧✣✤ ❯❳❲❩❁ ✗✕ ✌✑s✌✠✡☛✎✗✔✡✲
❚✍☛ ☛✏✒☛✎✗✡☛✕✌✑✓✓✚ ✘☛✌☛✎✡✗✕☛✘ ✖✑✎✙✠✕ ⑨ ❚✍☛ ✡✠✓☛✖s✓☛ ✑✔ ✔s✖✍ ✍✑✔ ✑ ✔✗✕✴✓☛
✌✠ ✠ ✏ ✚✴ ☛✕ ✙✠ ✕ ✘ ✓ ☛✕ ✴ ✌ ✍ ✗✕ ❡ ✰ ✼ ✗ ✔ ✔✌✎s✖✌s✎☛ ✹✍✗✖✍ ✗✔ ✌✍☛ ✎☛✔✠✕✑✕✖☛
✽✽✾ ✒✡✲ ❚ ✍☛ ✓☛✕✴ ✌✍✔ ✠ ☞ ✑ ✕✠✎ ✡✑ ✓ ✍✚✙✎✗✘ ✠☞ ✌✍☛ ✖✑✕✕✠✕✗✖✑✓ ☞✠✎✡✔ ✑✕✘
✖✑✎✙✠✕ ✌✠ ✠✏✚✴☛✕ ✘✠s✙✓☛ ✙✠✕✘ ✿❡❀✰❁ ✹✍✗✖✍ ✖✑✕✕✠✌ ✑✔ ✔s✖✍ ✙☛ ✘☛✒✗✖✌☛✘ ✙✚
✑✕✘ ✖✑✎✙✠✕ ✌✠ ✠✏✚✴☛✕ ✌✎✗✒✓☛ ✙✠✕✘ ✿❡❂✰❁ ✑ ✔✗✕✴✓☛ ✵☛✹✗✔ ✔✌✎s✖✌s✎☛✲
✑✎☛ ✽❃✽ ✒✡ ✑✕✘ ✽✽❄ ✒✡ ✎☛✔✒☛✖✌✗♦☛✓✚✲
❚✍☛ ✖✑✎✙✠✕❅✠✏✚✴☛✕ ✙✠✕✘ ✓☛✕✴✌✍✔ ✗✕ ✮✭✯✭❬ P✣✫✛✜✧✥❋ ✣❭ ❪✣✤❛●
❡✰ ✼ ✿✽✽✾ ✒✡❁ ✓✗☛ ✙☛✌✹☛☛✕ ✌✍☛ ♦✑✓s☛✔
❚✍☛ ☛✏✗✔✌☛✕✖☛ ✠☞ ✑ ✍s✕✘✎☛✘ ✒☛✎✖☛✕✌ ✗✠✕✗✖ ✠✎
☞✠✎ ❡❆✰ ✑✕✘ ❡❂✰✲ ✰✙♦✗✠s✔✓✚✻ ✑ ✔✗✕✴✓☛
✖✠♦✑✓☛✕✌ ✙✠✕✘ ✎☛✒✎☛✔☛✕✌✔ ✑✕ ✗✘☛✑✓ ✔✗✌s✑✌✗✠✕✲
✵☛✹✗✔ ✔✌✎s✖ ✌s✎☛ ✖✑✕✕✠✌ ✘☛✒✗✖ ✌ ✌✍✗✔
♠✕ ✎☛✑✓✗✌✚ ✕✠ ✙✠✕✘ ✠✎ ✑ ✖✠✡✒✠s✕✘ ✗✔ ☛✗✌✍☛✎
✒✠✔✗✌✗✠✕ ✑✕✘ ✗✌ ✙☛✖✠✡☛✔ ✕☛✖☛✔✔✑✎✚ ✌✠
✖✠✡✒✓☛✌☛✓✚ ✖✠♦✑✓☛✕✌ ✠✎ ✗✠✕✗✖✲ ❊♦☛✕ ✗✕ ✖✑✔☛ ✠☞
✹✎✗✌☛ ✡✠✎☛ ✌✍✑✕ ✠✕☛ ✵☛✹✗✔ ✔✌✎s✖✌s✎☛✔
✖✠♦✑✓☛✕✌ ✙✠✕✘ ✙☛✌✹☛☛✕ ✌✹✠ ✍✚✘✎✠✴☛✕ ✑✌✠✡✔✻
✑✕✘ ✌✠ ✖✠✕✔✗✘☛✎ ✌✍✑✌ ✌✍☛ ✔✌✎s✖✌s✎☛ ✠☞
✌✍☛✎☛ ✗✔ ✔✠✡☛ ✗✠✕✗✖ ✖✍✑✎✑✖✌☛✎✲
❡✰ ✼ ✗✔ ✙☛✔✌ ✘☛✔✖✎✗✙☛✘ ✑✔ ✑ ✍✚✙✎✗✘ ✠☞
✌✍☛ ✖✑✕✠✕✗✖✑✓ ✠✎ ✎☛✔✠✕✑✕✖☛ ☞✠✎✡✔ ♠✻ ♠♠ ❫✍☛✕ ✖✠♦✑✓☛✕✌ ✙✠✕✘ ✗✔ ☞✠✎✡☛✘ ✙☛✌✹☛☛✕
✑✕✘ ♠♠♠✲ ✌✹✠ ✔✗✡✗✓✑✎ ✑✌✠✡✔✻ ☞✠✎ ☛✏✑✡✒✓☛ ✗✕ t❴✻ ✰❴✻ ❡✓❴✻
❵❴ ✠✎ ❑❴✻ ✌✍☛ ✔✍✑✎☛✘ ✒✑✗✎ ✠☞ ☛✓☛✖✌✎✠✕✔ ✗✔ ☛✺s✑✓✓✚

106 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✂✄☎✆❈✝✞ ✟✠✡☛✆✡☞ ✝✡☛ ☎✠✞✄❈✌✞✝✍ ✎✏✍✌❈✏✌✍✄ ✶ ✁

❛✑✑✒❛✓✑✔✕ ✖✗ ✑✘✔ ✑✙✚ ❛✑✚✛✜✢ ✣✜ ❛ ✒✔✜❡✤✑ ✜❡✛ ✚★ ✑✘✔ ✕✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑✜ ✚★ ❝❛✒✦✚❡✜ ✖✚♦✕✜✢
✔✤✔✓✑✒✚♦ ✥❛✦✒ ✦✜ ✜✦✑❡❛✑✔✕ ✔✧❛✓✑✤✗ ✖✔✑✙✔✔♦ ✑✘✔ ✫✚✒ ✔✧❛✛✥✤✔ ✦♦ ❍s✉ ✛✚✤✔✓❡✤✔✱ ✙✘✦✓✘ ✘❛✜ ❛
✑✙✚ ✦✕✔♦✑✦✓❛✤ ♦❡✓✤✔✦✢ t✘✔ ✖✚♦✕ ✜✚ ★✚✒✛✔✕ ✦✜ ✖✔♦✑ ✜✑✒❡✓✑❡✒✔✱ ✑✘✔ ✑✙✚ ✉✈❍ ✖✚♦✕✜ ❛✒✔
✓❛✤✤✔✕ ♦✚♦✥✚✤❛✒ ✓✚❝❛✤✔♦✑ ✖✚♦✕✢ ✩✚♦✑✒❛✒✗ ✑✚ ✚✒✦✔♦✑✔✕ ❛✑ ❛♦ ❛♦✬✤✔ ✚★ ❀❄❃✢❁❆✢ ✇✔✑ ✕✦✥✚✤✔
✑✘✦✜ ✦♦ ✓❛✜✔ ✚★ ❛ ✘✔✑✔✒✚♦❡✓✤✔❛✒ ✛✚✤✔✓❡✤✔ ✤✦✪✔ ✛✚✛✔♦✑ ✚★ ❂✢❀① ❀❄❹❅❆ ✩ ✛ ✭❀❉ ✾ ✯✢✯✯❁❂❃
❍✫✱ ✑✘✔ ✜✘❛✒✔✕ ✔✤✔✓✑✒✚♦ ✥❛✦✒ ✖✔✑✙✔✔♦ ✑✘✔ ✑✙✚ ❀❄❹❅❆ ✩ ✛✰ ✦✜ ✑✘✔ ✒✔✜❡✤✑❛♦✑ ✚★ ✑✘✔ ✕✦✥✚✤✔
❛✑✚✛✜ ✬✔✑✜ ✕✦✜✥✤❛✓✔✕ ✛✚✒✔ ✑✚✙❛✒✕✜ ★✤❡✚✒✦♦✔ ✛✚✛✔♦✑✜ ✚★ ✑✙✚ ✉✈❍ ✖✚♦✕✜✢
✜✦♦✓✔ ✑✘✔ ✔✤✔✓✑✒✚♦✔✬❛✑✦❝✦✑✗ ✚★ ★✤❡✚✒✦♦✔ ✭✮♦✦✑ ✯✰
✦✜ ★❛✒ ✬✒✔❛✑✔✒ ✑✘❛♦ ✑✘❛✑ ✚★ ✘✗✕✒✚✬✔♦✢ t✘✔
✒✔✜❡✤✑❛♦✑ ✓✚❝❛✤✔♦✑ ✖✚♦✕ ✦✜ ❛ ✥✚✤❛✒ ✓✚❝❛✤✔♦✑
✖✚♦✕✢
✣✜ ❛ ✒✔✜❡✤✑ ✚★ ✥✚✤❛✒✦✜❛✑✦✚♦✱ ✑✘✔ ✛✚✤✔✓❡✤✔
✥✚✜✜✔✜✜✔✜ ✑✘✔ ❞✲✳✴✵✷ ✸✴✸✷✹✺ ✭✕✔✥✦✓✑✔✕
✖✔✤✚✙✰ ✙✘✦✓✘ ✓❛♦ ✖✔ ✕✔★✦♦✔✕ ❛✜ ✑✘✔ ✥✒✚✕❡✓✑
✚★ ✑✘✔ ✛❛✬♦✦✑❡✕✔ ✚★ ✑✘✔ ✓✘❛✒✬✔ ❛♦✕ ✑✘✔
✕✦✜✑❛♦✓✔ ✖✔✑✙✔✔♦ ✑✘✔ ✓✔♦✑✒✔✜ ✚★ ✥✚✜✦✑✦❝✔ ❛♦✕ ✇✔✑ ❉✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑✱ ➭ ✾ ❀✢②❁ ❉
❹❅❆ ❹❅❆
♦✔✬❛✑✦❝✔ ✓✘❛✒✬✔✢ ♥✑ ✦✜ ❡✜❡❛✤✤✗ ✕✔✜✦✬♦❛✑✔✕ ✖✗ ❛ ✾ ❀✢②❁ ✯✢✯✯❁❂❃ ❀❄ ✩ ✛ ✾ ❂✢❀① ❀❄ ✩ ✛
●✒✔✔✪ ✤✔✑✑✔✒ ✻➭➄✢ ✼❛✑✘✔✛❛✑✦✓❛✤✤✗✱ ✦✑ ✦✜ ✔✧✥✒✔✜✜✔✕ t✘✔ ✕✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑ ✦♦ ✓❛✜✔ ✚★ ③✔✫s ✦✜ ④✔✒✚✢
❛✜ ★✚✤✤✚✙✜ ✽ t✘✦✜ ✦✜ ✖✔✓❛❡✜✔ ✑✘✔ ✑✙✚ ✔❋❡❛✤ ✖✚♦✕ ✕✦✥✚✤✔✜
❉✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑ ✭➭✰ ✾ ✓✘❛✒✬✔ ✭✿✰ ✕✦✜✑❛♦✓✔ ✚★ ✥✚✦♦✑ ✦♦ ✚✥✥✚✜✦✑✔ ✕✦✒✔✓✑✦✚♦✜ ❛♦✕ ✓❛♦✓✔✤ ✑✘✔
✜✔✥❛✒❛✑✦✚♦ ✭✒✰ ✔★★✔✓✑ ✚★ ✔❛✓✘ ✚✑✘✔✒✢
❉✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑ ✦✜ ❡✜❡❛✤✤✗ ✔✧✥✒✔✜✜✔✕ ✦♦
❉✔ ✖✗✔ ❡ ♦✦✑ ✜ ✭❉✰✢ t✘✔ ✓ ✚♦❝✔ ✒✜ ✦✚♦
★❛✓✑✚✒ ✦✜
❀ ❉ ✾ ✯✢✯✯❁❂❃ ❀❄❹❅❆ ✩ ✛
♥♦ ✑✔✑✒❛⑤❛✑✚✛✦✓ ✛✚✤✔✓❡✤✔✱ ★✚✒ ✔✧❛✛✥✤✔ ✦♦
✙✘✔✒✔ ✩ ✦✜ ✓✚❡✤✚✛✖ ❛♦✕ ✛ ✦✜ ✛✔✑✔✒✢ ③✫❅ ✱ ✑✘✔ ✕✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑ ✦✜ ④✔✒✚ ❛✤✑✘✚❡✬✘ ✑✘✔
✫❡✒✑✘✔✒ ✕✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑ ✦✜ ❛ ❝✔✓✑✚✒ ❋❡❛♦✑✦✑✗ ③ ✈ ✫ ✖✚♦✕✜ ❛✒✔ ✚✒✦✔♦✑✔✕ ❛✑ ❛♦ ❛♦✬✤✔ ✚★ ❀⑥❄➦
❛♦✕ ✦✜ ✕✔✥✦✓✑✔✕ ✖✗ ❛ ✜✛❛✤✤ ❛✒✒✚✙ ✙✦✑✘ ✑❛✦✤ ✚♦ ✑✚ ✚♦✔ ❛♦✚✑✘✔✒✱ ✑✘✔ ✑✘✒✔✔ ✖✚♦✕ ✛✚✛✔♦✑✜ ✬✦❝✔
✑✘✔ ✥✚✜✦✑✦❝✔ ✓✔♦✑✒✔ ❛♦✕ ✘✔❛✕ ✥✚✦♦✑✦♦✬ ✑✚✙❛✒✕✜ ❛ ♦✔✑ ✜❡✛ ✚★ ④✔✒✚ ❛✜ ✑✘✔ ✒✔✜❡✤✑❛♦✑ ✚★ ❛♦✗ ✑✙✚
✑✘✔ ♦✔✬❛✑✦❝✔ ✓✔♦✑✒✔✢ ✫✚✒ ✔✧❛✛✥✤✔ ✑✘✔ ✕✦✥✚✤✔ ✦✜ ✔❋❡❛✤ ❛♦✕ ✚✥✥✚✜✦✑✔ ✑✚ ✑✘✔ ✑✘✦✒✕✢
✛✚✛✔♦✑ ✚★ ❍✫ ✛❛✗ ✖✔ ✒✔✥✒✔✜✔♦✑✔✕ ❛✜ ✽
❇ ❊
t✘✔ ✜✘✦★✑ ✦♦ ✔✤✔✓✑✒✚♦ ✕✔♦✜✦✑✗ ✦✜ ✜✗✛✖✚✤✦✜✔✕
✖✗ ✓✒✚✜✜✔✕ ❛✒✒✚✙ ✭ ✰ ❛✖✚❝✔ ✑✘✔ ■✔✙✦✜
✜✑✒❡✓✑❡✒✔ ✑✚ ✦♦✕✦✓❛✑✔ ✑✘✔ ✕✦✒✔✓✑✦✚♦ ✚★ ✑✘✔ ✜✘✦★✑✢
♥♦ ✓❛✜✔ ✚★ ✥✚✤✗❛✑✚✛✦✓ ✛✚✤✔✓❡✤✔✜ ✑✘✔ ✕✦✥✚✤✔
✛✚✛✔♦✑ ♦✚✑ ✚♦✤✗ ✕✔✥✔♦✕ ❡✥✚♦ ✑✘✔ ✦♦✕✦❝✦✕❡❛✤
✕✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑✜ ✚★ ✖✚♦✕✜ ✪♦✚✙♦ ❛✜ ✖✚♦✕ ■✔✑ ❡✜ ✜✑❡✕✗ ❛♦ ✦♦✑✔✒✔✜✑✦♦✬ ✓❛✜✔ ✚★ ✇❍❅
✕✦✥✚✤✔✜ ✖❡✑ ❛✤✜✚ ✚♦ ✑✘✔ ✜✥❛✑✦❛✤ ❛✒✒❛♦✬✔✛✔♦✑ ❛♦✕ ✇✫❅ ✛✚✤✔✓❡✤✔✢ ③✚✑✘ ✑✘✔ ✛✚✤✔✓❡✤✔✜ ✘❛❝✔
✚★ ❝❛✒✦✚❡✜ ✖✚♦✕✜ ✦♦ ✑✘✔ ✛✚✤✔✓❡✤✔✢ ♥♦ ✜❡✓✘ ✓❛✜✔✱ ✥✗✒❛✛✦✕❛✤ ✜✘❛✥✔ ✙✦✑✘ ❛ ✤✚♦✔ ✥❛✦✒ ✚★ ✔✤✔✓✑✒✚♦✜
✑✘✔ ✕✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑ ✚★ ❛ ✛✚✤✔✓❡✤✔ ✦✜ ✑✘✔ ❝✔✓✑✚✒ ✚♦ ♦✦✑✒✚✬✔♦ ❛✑✚✛✢ ✣✤✑✘✚❡✬✘ ★✤❡✚✒✦♦✔ ✦✜ ✛✚✒✔
✔✤✔✓✑✒✚♦✔✬❛✑✦❝✔ ✑✘❛♦ ♦✦✑✒✚✬✔♦✱ ✑✘✔ ✒✔✜❡✤✑❛♦✑
P❏❑❏▲ ▼❏◆❖❏◗ ❑❘❏ ▼❙❑❚❘ ❚❘❏❯❱❲❑
✕✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑ ✚★ ✇❍❅ ✭ ❃✢⑦❄ ❀❄❹❅❆ ✩ ✛✰ ✦✜
▲❏❚❏❱❳❏❨ ❩❬◆❏❭ ❪▲❱❫❏ ❱❴ ❵❜❢❣ ❤❬▲
✬✒✔❛✑✔✒ ✑✘❛♦ ✑✘❛✑ ✚★ ✇✫❅ ✭❄✢② ❀❄❹❅❆ ✩ ✛✰✢
❘❱❲ ✐❬▲❥ ❬❴ ❦❧▲♠❖ ❨❱❤❤▲♠❚❑❱❬❴ ♠❴❨
t✘✦✜ ✦✜ ✖✔✓❛❡✜✔✱ ✦♦ ✓❛✜✔ ✚★ ✇❍❅ ✑✘✔ ✚✒✖✦✑❛✤
❨❱❪❬❭❏ ❯❬❯❏❴❑❲♣ q❘❏ ❯♠r❴❱❑❙❨❏
✕✦✥✚✤✔ ✕❡✔ ✑✚ ✤✚♦✔ ✥❛✦✒ ✦✜ ✦♦ ✑✘✔ ✜❛✛✔ ✕✦✒✔✓✑✦✚♦
❬❤ ❑❘❏ ❨❱❪❬❭❏ ❯❬❯❏❴❑ ❱❲ r❱❳❏❴ ❱❴
❛✜ ✑✘✔ ✒✔✜❡✤✑❛♦✑ ✕✦✥✚✤✔ ✛✚✛✔♦✑ ✚★ ✑✘✔ ✇ ✈ ❍
▼❏◆❖ ❙❴❱❑❲ ❱❴ ❬▲❨❏▲ ❑❬ ❘❬❴❬❙▲ ❘❱❯♣
✖✚♦✕✜✱ ✙✘✔✒✔❛✜ ✦♦ ✇✫❅ ✑✘✔ ✚✒✖✦✑❛✤ ✕✦✥✚✤✔ ✦✜ ✦♦

107 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

t✠✡ ☛☞✌✡❡t☞✍✎ ✍✏✏✍✑☞t✡ t✍ t✠✡ ✌✡✑✒✓t✔✎t ☛☞✏✍✓✡ t✠✡ ❡✍✣✔✓✡✎t ❡✠✔✌✔❡t✡✌ ✍✕ ✔✎ ☞✍✎☞❡ ✙✍✎☛✚
♠✍♠✡✎t ✍✕ t✠✡ t✠✌✡✡ ✖✗✘ ✙✍✎☛✑✚ ✛✠✡ ✍✌✙☞t✔✓ ⑨ ✛✠✡ ❚✌✡✔t✡✌ t✠✡ ❡✠✔✌❚✡ ✍✎ t✠✡ ❡✔t☞✍✎✜ t✠✡
☛☞✏✍✓✡ ✙✡❡✔✒✑✡ ✍✕ ✓✍✎✡ ✏✔☞✌ ☛✡❡✌✡✔✑✡✑ t✠✡ ❚✌✡✔t✡✌ t✠✡ ❡✍✣✔✓✡✎t ❡✠✔✌✔❡t✡✌ ✍✕ t✠✡ ☞✍✎☞❡
✡✕✕✡❡t ✍✕ t✠✡ ✌✡✑✒✓t✔✎t ✖ ✗ ✘ ✙✍✎☛ ♠✍♠✡✎t✑✜ ✙✍✎☛✚
✇✠☞❡✠ ✌✡✑✒✓t✑ ☞✎ t✠✡ ✓✍✇ ☛☞✏✍✓✡ ♠✍♠✡✎t ✍✕ ⑨ ✘✍✌ ❡✔t☞✍✎✑ ✍✕ t✠✡ ✑✔♠✡ ✑☞❋✡ ✔✎☛ ❡✠✔✌❚✡✜
✖✘✸ ✔✑ ✌✡✏✌✡✑✡✎t✡☛ ✙✡✓✍✇ ✢ t✠✡ ✍✎✡✜ ✇☞t✠ ✡✓✡❡t✌✍✎☞❡ ❡✍✎✕☞❚✒✌✔t☞✍✎
✭♥✲✤✥❞✦♥✧♦✜ t✱✏☞❡✔✓ ✍✕ t✌✔✎✑☞t☞✍✎ ♠✡t✔✓✑✜ ☞✑
♠✍✌✡ ✏✍✓✔✌☞✑☞✎❚ t✠✔✎ t✠✡ ✍✎✡ ✇☞t✠ ✔ ✎✍✙✓✡
❚✔✑ ❡✍✎✕☞❚✒✌✔t☞✍✎✜ ♥✧✷ ♥★✻✜ t✱✏☞❡✔✓ ✍✕ ✔✓✩✔✓☞
✔✎☛ ✔✓✩✔✓☞✎✡ ✡✔✌t✠ ♠✡t✔✓ ❡✔t☞✍✎✑✚
✛✠✡ ❡✔t☞✍✎ ✏✍✓✔✌☞✑✡✑ t✠✡ ✔✎☞✍✎✜ ✏✒✓✓☞✎❚ t✠✡
✡✓✡❡t✌✍✎☞❡ ❡✠✔✌❚✡ t✍✇✔✌☛ ☞t✑✡✓✕ ✔✎☛ t✠✡✌✡✙✱
☞✎❡✌✡✔✑☞✎❚ t✠✡ ✡✓✡❡t✌✍✎☞❡ ❡✠✔✌❚✡ ✙✡t✇✡✡✎
t✠✡ t✇✍✚ ✛✠☞✑ ☞✑ ✏✌✡❡☞✑✡✓✱ ✇✠✔t ✠✔✏✏✡✎✑
☞✎ ✔ ❡✍✣✔✓✡✎t ✙✍✎☛✜ ☞✚✡✚✜ ✙✒☞✓☛✒✏ ✍✕ ✡✓✡❡t✌✍✎
❡✠✔✌❚✡ ☛✡✎✑☞t✱ ✙✡t✇✡✡✎ t✠✡ ✎✒❡✓✡☞✚ ✛✠✡
✏✍✓ ✔✌☞✑☞✎❚ ✏✍✇✡✌ ✍✕ t✠✡ ❡ ✔t☞✍✎ ✜ t✠✡
❉☞✏✍✓✡ ♠✍♠✡✎t✑ ✍✕ ✑✍♠✡ ♠✍✓✡❡✒✓✡✑ ✔✌✡ ✑✠✍✇✎ ✏✍✓✔✌☞✑✔✙☞✓☞t✱ ✍✕ t✠✡ ✔✎☞✍✎ ✔✎☛ t✠✡ ✡♣t✡✎t
☞✎ ✛✔✙✓✡ ❛✚❅✚ ✍✕ ☛☞✑t✍✌t☞✍✎ ✭✏✍✓✔✌☞✑✔t☞✍✎✥ ✍✕ ✔✎☞✍✎ ✔✌✡ t✠✡
✕✔❡t✍✌✑✜ ✇✠☞❡✠ ☛✡t✡✌♠☞✎✡ t✠✡ ✏✡✌ ❡✡✎t
❏❇❊● ❍❊ ❍■■ ●❑▲ ▼◆❖❍■▲◗● ❘◆◗❙❊ ❑❍❖▲
❡✍✣✔✓✡✎t ❡✠✔✌✔❡t✡✌ ✍✕ t✠✡ ☞✍✎☞❡ ✙✍✎☛✚
❊◆s▲ ❯❍❱●❲❍■ ❲◆◗❲▼ ▼❑❍❱❍▼●▲❱❳ ●❑▲ ❲◆◗❲▼
❘◆◗❙❊ ❍■❊◆ ❑❍❖▲ ❯❍❱●❲❍■ ▼◆❖❍■▲◗● ▼❑❍❱❍▼●▲❱✳ ✹✳✹ ✪✫✬ ✮✯✰✬✴✵✬ ✺✫✬✰✰ ✬✰✬✵✪✼✽✴
✪❑▲ ❯❍❱●❲❍■ ▼◆❖❍■▲◗● ▼❑❍❱❍▼●▲❱ ◆❩ ❲◆◗❲▼ P✯✾✼ ✼✬P✿✰✺✾✽✴ ❀✮✺✬P✼❁ ✪✫✬✽✼❂
❘◆◗❙❊ ❜❍❊ ❙❲❊▼❇❊❊▲❙ ❘❬ ❭❍❪❍◗❊ ❲◗ ●▲❱s❊ ◆❩ ❆✑ ✔✓✌✡✔☛✱ ✡♣✏✓✔☞✎✡☛✜ ❃✡✇☞✑ ❡✍✎❡✡✏t ☞✑ ✒✎✔✙✓✡
●❑▲ ❩◆■■◆❜❲◗❫ ❱❇■▲❊❴ t✍ ✡♣✏✓✔☞✎ t✠✡ ✑✠✔✏✡✑ ✍✕ ♠✍✓✡❡✒✓✡✑✚ ✛✠☞✑
⑨ ✛✠✡ ✑♠✔✓✓✡✌ t✠✡ ✑☞❋✡ ✍✕ t✠✡ ❡✔t☞✍✎ ✔✎☛ t✠✡ t✠✡✍✌✱ ✏✌✍✣☞☛✡✑ ✔ ✑☞♠✏✓✡ ✏✌✍❡✡☛✒✌✡ t✍ ✏✌✡☛☞❡t
✓✔✌❚✡✌ t✠✡ ✑☞❋✡ ✍✕ t✠✡ ✔✎☞✍✎✜ t✠✡ ❚✌✡✔t✡✌ t✠✡ ✑✠✔✏✡✑ ✍✕ ❡✍✣✔✓✡✎t ♠✍✓✡❡✒✓✡✑✚ ❄☞☛❚✇☞❡✩
❵❧➤r❣ ➥➦➧ ✉✈❢❤r❣ ④❤q❣⑦②➨ ❤✐ ➩❣r❣⑤②❣➫ ④❤r❣⑤⑥r❣➨
❵❝❢❣ ❤✐ ❥❦❧q❢r❣ ✉✈❢❤r❣ ①❣❤q❣②③❝
④❤r❣⑤⑥r❣ ④❤q❣⑦②⑧ ➭⑩✉❶
④❤r❣⑤⑥r❣ ⑩❷❸❶
❹❺ ❻❼❽❾ ❿➀➁➂➃➄
❹➅❿ ❻❼➆❽ ❿➀➁➂➃➄
❹➇➄ ➆❼❽➈ ❿➀➁➂➃➄
❹➉ ➆❼➊❾ ❿➀➁➂➃➄
❹➋ ➆ ❿➀➁➂➃➄
④❤r❣⑤⑥r❣ ⑩❷❸➌❶
❹➍➎ ❻❼❾➏ ➐➂➁➑
❹➍➒ ➆❼➈➏ ➐➂➁➑
➅➎➍ ➆ ❿➀➁➂➃➄
④❤r❣⑤⑥r❣ ⑩❷❸➓❶
➔❹→ ❻❼➣❽ ➑➄➀↔↕➁➃❿➙➛➜➄➃➝➀➞➃❿
➔❺→ ➆❼➟➊ ➑➄➀↔↕➁➃❿➙➛➜➄➃➝➀➞➃❿
➇❺→ ➆ ➑➄➀↔↕➁➃❿➙➛❿➃➁➃➄
④❤r❣⑤⑥r❣ ⑩❷❸➠❶
➅❹➡ ➆ ➑➂➑➄➃➢➂➞➄➃❿
➅❹➅❿→ ❻❼➆➣ ➑➂➑➄➃➢➂➞➄➃❿
➅➅❿➡ ➆ ➑➂➑➄➃➢➂➞➄➃❿

108 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✂✄☎✆❈✝✞ ✟✠✡☛✆✡☞ ✝✡☛ ☎✠✞✄❈✌✞✝✍ ✎✏✍✌❈✏✌✍✄ ✶ ✁

❛✑✒ ✓✔✕✖✗✗ ✘✑ ✙✚✛✜✢ ✣✤✔✣✔♦✖✒ ❛ ♦✘✥✣✗✖ ✦✧✖✔✤★ ✤✖♦✩✗✦ ✘✑ ✒✖✪✘❛✦✘✔✑♦ ✬✤✔✥ ✘✒✖❛✗✘♦✖✒ ♦✧❛✣✖♦ ❛✑✒
❜❛♦✖✒ ✔✑ ✦✧✖ ✤✖✣✩✗♦✘✪✖ ✘✑✦✖✤❛✫✦✘✔✑♦ ✔✬ ✦✧✖ ❛✗✦✖✤❛✦✘✔✑♦ ✘✑ ❜✔✑✒ ❛✑♥✗✖♦ ✘✑ ✥✔✗✖✫✩✗✖♦✭
✖✗✖✫✦✤✔✑ ✣❛✘✤♦ ✘✑ ✦✧✖ ✪❛✗✖✑✫✖ ♦✧✖✗✗ ✔✬ ✦✧✖ ❘✔✤ ✦✧✖ ✣✤✖✒✘✫✦✘✔✑ ✔✬ ♥✖✔✥✖✦✤✘✫❛✗ ♦✧❛✣✖♦
❛✦✔✥♦✭ ✮✦ ✕❛♦ ✬✩✤✦✧✖✤ ✒✖✪✖✗✔✣✖✒ ❛✑✒ ✤✖✒✖✬✘✑✖✒ ✔✬ ✥✔✗✖✫✩✗✖♦ ✕✘✦✧ ✦✧✖ ✧✖✗✣ ✔✬ ❝❑▲✓▼ ✦✧✖✔✤★✢
❜★ ✯★✧✔✗✥ ❛✑✒ ✰✘✗✗✖♦✣✘✖ ✱✙✚✲✳✴✭ ✘✦ ✘♦ ✫✔✑✪✖✑✘✖✑✦ ✦✔ ✒✘✪✘✒✖ ✥✔✗✖✫✩✗✖♦ ✘✑✦✔ ✦✕✔
❚✵✷ ✸✹✺✻ ✼✽✾✿❀❁✹✿✷✾ ✽❂ ❃❄❅❆❇ ✿✵✷✽❉❊ ✹❉✷ ✫❛✦✖♥✔✤✘✖♦ ❛♦ ❙✺❯ ✸✽❁✷◆❀❁✷✾ ✺✻ ❋✵✺◆✵ ✿✵✷
✹✾ ❂✽❁❁✽❋✾● ◆✷✻✿❉✹❁ ✹✿✽✸ ✵✹✾ ✻✽ ❁✽✻✷ ✼✹✺❉ ✹✻❞ ❙✺✺❯
✸✽❁✷◆❀❁✷✾ ✺✻ ❋✵✺◆✵ ✿✵✷ ◆✷✻✿❉✹❁ ✹✿✽✸ ✵✹✾
⑨ ❍✧✖ ♦✧❛✣✖ ✔✬ ❛ ✥✔✗✖✫✩✗✖ ✒✖✣✖✑✒♦ ✩✣✔✑
✽✻✷ ✽❉ ✸✽❉✷ ❁✽✻✷ ✼✹✺❉✾❱
✦✧✖ ✑✩✥❜✖✤ ✔✬ ✪❛✗✖✑✫✖ ♦✧✖✗✗ ✖✗✖✫✦✤✔✑ ✣❛✘✤♦
✱❜✔✑✒✖✒ ✔✤ ✑✔✑❜✔✑✒✖✒✴ ❛✤✔✩✑✒ ✦✧✖ ✫✖✑✦✤❛✗ ❍ ❛❜✗✖ ✛✭❳ ✱✣ ❛♥✖✙✙✜✴ ♦ ✧✔ ✕♦ ✦✧✖
❛✦✔✥✭ ❛✤✤❛✑♥✖✥✖✑✦ ✔✬ ✖✗✖✫✦✤✔✑ ✣❛✘✤♦ ❛❜✔✩✦ ❛ ✫✖✑✦✤❛✗
❛✦✔ ✥ ❏ ✱✕✘ ✦✧✔ ✩✦ ❛✑ ★ ✗✔✑ ✖ ✣❛✘✤♦✴ ❛✑✒
⑨ ✓❛✘✤♦ ✔✬ ✖✗✖✫✦✤✔✑♦ ✘✑ ✦✧✖ ✪❛✗✖✑✫✖ ♦✧✖✗✗ ✤✖✣✖✗
♥✖✔✥✖✦✤✘✖♦ ✔✬ ♦✔✥✖ ✥✔✗✖✫✩✗✖♦❣✘✔✑♦ ✔✬ ✦✧✖ ✦★✣✖
✔✑✖ ❛✑✔✦✧✖✤ ♦✘✑✫✖ ✦✧✖✘✤ ✖✗✖✫✦✤✔✑ ✫✗✔✩✒♦ ❛✤✖
❏❹✭ ❍❛❜✗✖ ✛✭✳ ✱✣❛♥✖ ✙✙✙✴ ♦✧✔✕♦ ♦✧❛✣✖♦ ✔✬
✑✖♥❛✦✘✪✖✗★ ✫✧❛✤♥✖✒✭
♦✔✥✖ ♦✘✥✣✗✖ ✥✔✗✖✫✩✗✖♦ ❛✑✒ ✘✔✑♦ ✘✑ ✕✧✘✫✧ ✦✧✖
⑨ ❍✧✖♦✖ ✣❛✘✤♦ ✔✬ ✖✗✖✫✦✤✔✑♦ ✦✖✑✒ ✦✔ ✔✫✫✩✣★ ✫✖✑✦✤❛✗ ❛✦✔✥ ✧❛♦ ✔✑✖ ✔✤ ✥✔✤✖ ✗✔✑✖ ✣❛✘✤♦✭ ❍❛❜✗✖
♦✩✫✧ ✣✔♦✘✦✘✔✑♦ ✘✑ ♦✣❛✫✖ ✦✧❛✦ ✥✘✑✘✥✘♦✖ ✛✭❨ ✱✣❛♥✖ ✙✙❩✴ ✖r✣✗❛✘✑♦ ✦✧✖ ✤✖❛♦✔✑♦ ✬✔✤ ✦✧✖
✤✖✣✩✗♦✘✔✑ ❛✑✒ ✦✧✩♦ ✥❛r✘✥✘♦✖ ✒✘♦✦❛✑✫✖ ✒✘♦✦✔✤✦✘✔✑♦ ✘✑ ✦✧✖ ♥✖✔✥✖✦✤★ ✔✬ ✦✧✖ ✥✔✗✖✫✩✗✖✭
❜✖✦✕✖✖✑ ✦✧✖✥✭ ❏ ♦ ✒✖✣ ✘✫✦ ✖✒ ✘✑ ❍ ❛❜✗✖ ✛✭ ❳✢ ✘✑ ✦✧ ✖
⑨ ❍✧✖ ✪❛✗✖✑✫✖ ♦✧✖✗✗ ✘♦ ✦❛■✖✑ ❛♦ ❛ ♦✣✧✖✤✖ ✕✘✦✧ ✫✔✥✣✔✩✑✒♦ ✔✬ ❏❹❬✢ ❏❹❭✢ ❏❹❪✢ ❏❹❫ ❛✑✒ ❏❹❴✢
✦✧✖ ✖✗✖✫✦✤✔✑ ✣❛✘✤♦ ✗✔ ✫❛✗✘♦✘✑ ♥ ✔✑ ✦✧✖ ✦✧✖ ❛✤✤❛✑♥✖✥✖✑✦ ✔✬ ✖✗✖✫✦✤✔✑ ✣❛✘✤♦ ❛✑✒ ✦✧✖ ❹
♦✣✧✖✤✘✫❛✗ ♦✩✤✬❛✫✖ ❛✦ ✥❛r✘✥✩✥ ✒✘♦✦❛✑✫✖ ❛✦✔✥♦ ❛✤✔✩✑✒ ✦✧✖ ✫✖✑✦✤❛✗ ❛✦✔✥ ❏ ❛✤✖ ❵ ❁✺✻✷✹❉❢
✬✤✔✥ ✔✑✖ ❛✑✔✦✧✖✤✭ ✿❉✺❤✽✻✹❁ ✼❁✹✻✹❉❢ ✿✷✿❉✹✵✷❞❉✹❁❢ ✿❉✺❤✽✻✹❁✐
⑨ ❏ ✥✩✗✦✘✣✗✖ ❜✔✑✒ ✘♦ ✦✤✖❛✦✖✒ ❛♦ ✘✬ ✘✦ ✘♦ ❛ ♦✘✑♥✗✖ ❥✺✼❊❉✹✸✺❞✹❁ ✹✻❞ ✽◆✿✹✵✷❞❉✹❁❢ ✤✖♦✣✖✫✦✘✪✖✗★✭
✖✗✖✫✦✤✔✑ ✣❛✘✤ ❛✑✒ ✦✧✖ ✦✕✔ ✔✤ ✦✧✤✖✖ ✖✗✖✫✦✤✔✑ ❑✩✫✧ ❛✤✤❛✑ ♥✖✥✖✑ ✦ ✫❛✑ ❜✖ ♦✖✖✑ ✘✑ ✦✧✖
✣❛✘✤♦ ✔✬ ❛ ✥✩✗✦✘✣✗✖ ❜✔✑✒ ❛✤✖ ✦✤✖❛✦✖✒ ❛♦ ❛ ✥✔✗✖✫✩✗✖♦ ✗✘■✖ ❹❘❭ ✱❏❹❭✴✢ ❦❧❪ ✱❏❹❪✴ ❛✑✒ ✓❦✗❫
♦✘✑♥✗✖ ♦✩✣✖✤ ✣❛✘✤✭ ✱❏❹❫✴ ❛♦ ✒✖✣✘✫✦✖✒ ❜✖✗✔✕ ❜★ ✦✧✖✘✤ ❜❛✗✗ ❛✑✒ ♦✦✘✫■
✥✔✒✖✗♦✭
⑨ ❲✧✖✤✖ ✦✕✔ ✔✤ ✥✔✤✖ ✤✖♦✔✑❛✑✫✖ ♦✦✤✩✫✦✩✤✖♦
✫❛✑ ✤✖✣✤✖♦✖✑✦ ❛ ✥✔✗✖✫✩✗✖✢ ✦✧✖ ❝❑▲✓▼
✥✔✒✖✗ ✘♦ ❛✣✣✗✘✫❛❜✗✖ ✦✔ ❛✑★ ♦✩✫✧ ♦✦✤✩✫✦✩✤✖✭
❚✵✷ ❉✷✼❀❁✾✺❡✷ ✺✻✿✷❉✹◆✿✺✽✻ ✽❂ ✷❁✷◆✿❉✽✻ ✼✹✺❉✾
❞✷◆❉✷✹✾✷ ✺✻ ✿✵✷ ✽❉❞✷❉●
❖✔✑✖ ✣❛✘✤ ✱✗✣✴ P ❖✔✑✖ ✣❛✘✤ ✱✗✣✴ ◗ ❖✔✑✖ ✣❛✘✤ ✱✗✣✴
P ❹✔✑✒ ✣❛✘✤ ✱❜✣ ✴ ◗ ❹✔✑✒ ✣ ❛✘✤ ✱❜✣ ✴ P s✉✈✇ ①✇② ③④⑤ ⑥④⑦⑧⑤⑥ ⑩❶ ❷⑩❸⑤❺❻❸⑤⑥ ❼❽ ❾④❼❺④
❹✔✑✒ ✣❛✘✤ ✱❜✣✴ ❺⑤❽❿➀⑦❸ ⑦❿⑩❷ ④⑦⑥ ❽⑩ ❸⑩❽⑤ ⑧⑦❼➀
✯★✧✔✗✥ ❛✑✒ ✰✘✗✗✖♦✣✘✖ ✱✙✚✲✳✴ ✤✖✬✘✑✖✒ ✦✧✖ ❍✧✖ ❝❑▲✓▼ ❍✧✖✔✤★ ✘♦ ❛❜✗✖ ✦✔ ✣✤✖✒✘✫✦
❝❑▲✓▼ ✥✔✒✖✗ ❜★ ✖r✣✗❛✘✑✘✑♥ ✦✧✖ ✘✥✣✔✤✦❛✑✦ ♥✖✔✥✖✦✤★ ✔✬ ❛ ✗❛✤♥✖ ✑✩✥❜✖✤ ✔✬ ✥✔✗✖✫✩✗✖♦✢
✒✘✬✬✖✤✖✑✫✖ ❜✖✦✕✖✖✑ ✦✧✖ ✗✔✑✖ ✣❛✘✤♦ ❛✑✒ ❜✔✑✒✘✑♥ ✖♦✣✖✫✘❛✗✗★ ✦✧✖ ✫✔✥✣✔✩✑✒♦ ✔✬ ♣t❜✗✔✫■ ✖✗✖✥✖✑✦♦
✣❛✘✤♦ ✔✬ ✖✗✖✫✦✤✔✑♦✭ ❲✧✘✗✖ ✦✧✖ ✗✔✑✖ ✣❛✘✤♦ ❛✤✖ ❛✫✫✩✤❛✦✖✗★✭ ✮✦ ✘♦ ❛✗♦✔ ♠✩✘✦✖ ♦✩✫✫✖♦♦✬✩✗ ✘✑
✗✔✫❛✗✘♦✖✒ ✔✑ ✦✧✖ ✫✖✑✦✤❛✗ ❛✦✔✥✢ ✖❛✫✧ ❜✔✑✒✖✒ ✒✖✦✖✤✥✘✑✘✑♥ ✦✧✖ ♥✖✔✥✖✦✤★ ♠✩✘✦✖t❛✫✫✩✤❛✦✖✗★
✣❛✘✤ ✘♦ ♦✧❛✤✖✒ ❜✖✦✕✖✖✑ ✦✕✔ ❛✦✔✥♦✭ ❏♦ ❛ ✤✖♦✩✗✦✢ ✖✪✖✑ ✕✧✖✑ ✦✧✖ ✖✑✖✤♥★ ✒✘✬✬✖✤✖✑✫✖ ❜✖✦✕✖✖✑
✦✧✖ ✗✔✑✖ ✣❛✘✤ ✖✗✖✫✦✤✔✑♦ ✘✑ ❛ ✥✔✗✖✫✩✗✖ ✔✫✫✩✣★ ✣✔ ♦♦✘❜✗✖ ♦✦✤✩✫✦✩✤✖♦ ✘♦ ✪✖✤★ ♦✥❛✗✗✭ ❍✧✖
✥✔✤✖ ♦✣❛✫✖ ❛♦ ✫✔✥✣❛✤✖✒ ✦✔ ✦✧✖ ❜✔✑✒✘✑♥ ✣❛✘✤♦ ✦✧✖✔ ✤✖✦✘✫❛✗ ❜❛♦✘♦ ✔✬ ✦✧✖ ❝ ❑▲✓ ▼ ✦✧✖✔ ✤★
✔✬ ✖✗✖✫✦✤✔✑♦✭ ❍✧✘♦ ✤✖♦✩✗✦♦ ✘✑ ♥✤✖❛✦✖✤ ✤✖✣✩✗♦✘✔✑ ✤✖♥ ❛✤✒✘✑ ♥ ✦ ✧✖ ✖✬ ✬✖✫ ✦♦ ✔ ✬ ✖✗✖ ✫✦✤✔✑ ✣ ❛✘✤
❜✖✦✕✖✖✑ ✗✔✑✖ ✣❛✘✤♦ ✔✬ ✖✗✖✫✦✤✔✑♦ ❛♦ ✫✔✥✣❛✤✖✒ ✤✖✣✩✗♦✘✔✑♦ ✔✑ ✥✔✗✖✫✩✗❛✤ ♦✧❛✣✖♦ ✘♦ ✑✔✦ ✫✗✖❛✤
✦✔ ✦✧✖ ✗✔✑✖ ✣❛✘✤ t ❜✔✑✒ ✣❛✘✤ ❛✑✒ ❜✔✑✒ ✣❛✘✤ t ❛✑✒ ✫✔✑✦✘✑✩✖♦ ✦✔ ❜✖ ❛ ♦✩❜q✖✫✦ ✔✬ ✒✔✩❜✦ ❛✑✒
❜✔✑✒ ✣❛✘✤ ✤✖✣✩✗♦✘✔✑♦✭ ❍✧✖♦✖ ✤✖✣✩✗♦✘✔✑ ✖✬✬✖✫✦♦ ✒✘♦✫✩♦♦✘✔✑✭

109 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✶ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❚❛✟✠✡ ☛☞✌ ✍✡✎✏✡✑✒✓ ✎✔ ✕✎✠✡✖✗✠✡✘ ✙✚ ✛✜✙✖✜ ✑✜✡ ✢✡✚✑✒❛✠ ✣✑✎✏ ✜❛✘ ✤✎ ✥✎✚✡ ✦❛✙✒ ✎✔ ✧✠✡✖✑✒✎✚✘

110 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈ ✁✂✄❈☎✆ ✝✞✟✠✄✟✡ ☎✟✠ ✂✞✆✁❈☛✆☎☞ ✌✍☞☛❈✍☛☞✁ ✶✶✶

❚❛✎✏✑ ✒✓✔ ❙✕❛✖✑ ✗✘✑✙✚✑✛✜✢✣ ✙✤ ❙✙✚✑ ❙✥✚✖✏✑ ✦✙✏✑✧★✏✑✩✪✫✙✬✩ ✭✥✛✕ ✮✑✬✛✜❛✏ ✫✙✬✩ ✕❛✯✥✬✘ ✰✬✑ ✙✜
✦✙✜✑ ❡✙✬✑ ✱❛✥✜✩ ✙✤ ✲✏✑✧✛✜✙✬✩✗✲✣✓

111 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✶ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

✮❛✯✰✱ ✲✳✴ ✵✺❛✻✱✼ ✽✾ ✿✽✰✱❀❁✰✱✼ ❀✽❂❃❛❄❂❄❂❅ ❉✽❂❋ ●❛❄❏ ❛❂❋ ❑✽❂✱ ●❛❄❏
✿✽✰✱❀❁✰✱ ❖✽✳ ✽✾ ❖✽✳ ✽✾ ▼❏❏❛❂❅✱◆✱❂❃ ✵✺❛✻✱ ❘✱❛✼✽❂ ✾✽❏ ❃✺✱
❃P✻✱ ✯✽❂❋❄❂❅ ✰✽❂✱ ✽✾ ✱✰✱❀❃❏✽❂✼ ✼✺❛✻✱ ❛❀▲❁❄❏✱❋
✻❛❄❏✼ ✻❛❄❏✼

❆❇✷❊ ✧ ✛ ❇✠✗☞ ❚✟✠✡☛✠☞✌✍✎✏✏✑ ☞✟✠ ✒✟✎✓✠


✒✟✡s✏✔ ✟✎✕✠ ✖✠✠✗ ☞☛✌✎✗✘s✏✎☛
✓✏✎✗✎☛ ✖s☞ ✎✍☞s✎✏✏✑ ✌☞ ✌✒ ♣✡s✗✔
☞✡ ✖✠ ✖✠✗☞ ✡☛ ✕t✒✟✎✓✠✔✙ ❚✟✠
☛✠✎✒✡✗ ✖✠✌✗✘ ☞✟✠ ✏✡✗✠ ✓✎✌☛t
✖✡✗✔ ✓✎✌☛ ☛✠✓s✏✒✌✡✗ ✌✒ ❡s✍✟
❡✡☛✠ ✎✒ ✍✡❡✓✎☛✠✔ ☞✡ ☞✟✠
✖✡✗✔ ✓✎✌☛ t✖✡✗✔ ✓✎✌☛ ☛✠✓s✏t
✒✌✡✗✙ ✚✡ ☞✟✠ ✎✗✘✏✠ ✌✒ ☛✠✔s✍✠✔
☞✡ ✛✛✜✙✢ ♣☛✡❡ ✛✥✣ ✙

❆❇✸❊ ★ ✛ ❚☛✌✘✡✗✎✏ ❍✎✔ ☞✟✠☛✠ ✖✠✠✗ ✎ ✖✓ ✌✗ ✓✏✎✍✠


✓✑☛✎❡✌✔✎✏ ✡♣ ✏✓ ☞✟✠ ✒✟✎✓✠ ♦✡s✏✔ ✟✎✕✠
✖✠✠✗ ☞✠☞☛✎✟✠✔☛✎✏ ✖s☞ ✡✗✠
✏✡✗✠ ✓✎✌☛ ✌✒ ✓☛✠✒✠✗☞ ✎✗✔ ✔s✠
☞✡ ☞✟✠ ☛✠✓s✏✒✌✡✗ ✖✠☞♦✠✠✗
✏✓t✖✓ ❧♦✟✌✍✟ ✌✒ ❡✡☛✠ ☞✟✎✗
✖✓t✖✓ ☛✠✓s✏✒✌✡✗✤ ☞✟✠ ✎✗✘✏✠
✖ ✠☞♦✠✠✗ ✖ ✡✗ ✔ ✓✎✌☛✒ ✌✒
☛✠✔s✍✠✔ ☞✡ ✛✣r ♣☛✡❡ ✛✣✜✙✢ ✙

❇✠✗☞ ❚✟✠ ✒✟✎✓✠ ✒✟✡s✏✔ ✟✎✕✠ ✖✠✠✗


❆❇✩❊✩ ✥ ✥ ☞✠☞☛✎✟✠✔☛✎✏ ✌♣ ☞✟✠☛✠ ♦✠☛✠ ✎✏✏ ✖✓
✖s☞ ☞♦✡ ✏✓ ✎☛✠ ✓☛✠✒✠✗☞ ✒✡ ☞✟✠
✒✟✎✓✠ ✌✒ ✔✌✒☞✡☛☞✠✔ ☞✠☞☛✎✟✠✔☛✎✏
✡☛ ✎✗✘s✏✎☛✙ ❚✟✠ ☛✠✎✒✡✗ ✌✒
✏✓t✏✓ ☛✠✓s✏✒✌✡✗ ✌✒ ❡✡☛✠ ☞✟✎✗
✏✓t✖✓ ☛✠✓s✏✒✌✡✗ ♦✟✌✍✟ ✌✒ ❡✡☛✠
☞✟✎✗ ✖✓t✖✓ ☛✠✓s✏✒✌✡✗✙ ❚✟s✒✦
☞✟✠ ✎✗✘✏✠ ✌✒ ☛✠✔s✍✠✔ ☞✡ ✛✣✧✙✢
♣☛✡❡ ✛✣✜✙✢ ✙

❆❇✹❊ ✧ ✛ ✚✠✠t ■✗ ❧✎✤ ☞✟✠ ✏✓ ✌✒ ✓☛✠✒✠✗☞ ✎☞ ✎✪✌✎✏


✒✎♦ ✓✡✒✌☞✌✡✗ ✒✡ ☞✟✠☛✠ ✎☛✠ ☞✟☛✠✠
✏✓✫✖✓ ☛✠✓s✏✒✌✡✗✒ ✎☞ ✜✣ ✙ ■✗❧✖✤
☞✟✠ ✏✓ ✌✒ ✌✗ ✎✗ ✠✬s✎☞✡☛ ✌✎✏
✓✡✒✌☞✌✡✗✦ ✎✗✔ ☞✟✠☛✠ ✎☛✠ ☞♦✡
✏✓✫✖✓ ☛ ✠✓s✏✒✌✡✗✒✙ ❍✠✗✍✠✦
✎☛☛ ✎✗✘✠❡ ✠✗ ☞ ❧✖ ✤ ✌✒ ❡ ✡☛ ✠
✒☞✎✖✏✠✙ ❚✟✠ ✒✟✎✓✠ ✒✟✡♦✗ ✌✗ ❧✖✤
✌✒ ✔✠✒✍☛✌✖✠✔ ✎✒ ✎ ✔✌✒☞✡☛☞✠✔
☞✠☞☛✎✟✠✔☛✡✗✦ ✎ ♣✡✏✔✠✔ ✒✬s✎☛✠ ✡☛
❧✭✡☛✠ ✒☞✎✖✏✠✤ ✎ ✒✠✠t✒✎♦✙

112 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄☎❈✆✝ ✞✟✠✡☎✠☛ ✆✠✡ ✄✟✝✂❈☞✝✆✌ ✍✎✌☞❈✎☞✌✂ ✶✶

▼✱♦✯✹✻♦✯ ◆✱❁ ✱✳ ◆✱❁ ✱✳ ✾✴✴✭✲✿✯❀✯✲✵ ❙✬✭✮✯ ❘✯✭✰✱✲ ✳✱✴ ✵✬✯


✵t✮✯ ❜✱✲✽✼✲✿ ♦✱✲✯ ✱✳ ✯♦✯✹✵✴✱✲✰ ✰✬✭✮✯ ✭✹✺✻✼✴✯✽
✮✭✼✴✰ ✮✭✼✴✰

❆✩✸❊✷ ✪ ✫ s ✣✢✕✒✘✖ ■✏ ✑✒✓ ✔✕✖ ✗✘ ✒✙✖ ✒✔


✖❡✚✒✔✛✙✜✒✗ ✘✛✢✜✔✜✛✏ ✢✛
✔✕✖✙✖ ✒✙✖ ✗✖✢✢ ✗✘✣✤✘
✙ ✖✘✚ ✗✢✜ ✛✏✢ ✒✢
❝✛✥✘✒✙✖✦ ✔✛ ✛✔✕✖✙✢ ✜✏
✇✕✜❝✕ ✔✕✖ ✗✘ ✒✙✖ ✒✔
✒❛✜✒✗ ✘ ✛✢✜✔✜✛✏✢✧ ★✛
✢✔✙✚❝✔✚✙✖ ✑✒✓ ✜✢ ✥✛✢✔
✢✔✒✤✗✖✧ ✑s ✣✢✕✒✘✖✦✓✧

❂❃❄ ❱❅❇❉❋●❉ ❍❏❋❑ ▲❖❉❏P❨ ❳❩❬❯❤❲♣✐❲ ❬❦ ❫❭❬❧❵❣ ❬❢♠❵❭❫❤❚❶ ❲❤❲❣❭❢❬❩❵❣


◗❚ ❯❲ ❳❩❬❯ ❭❪❫❭ ❴❲❯❵❚ ❫❞❞❢❬❫❣❪ ❪❲❤❞❚ ❵❩ ❣❬❩❦❵✐❥❢❫❭❵❬❩❚ ❬❦ ❲❤❲❧❲❩❭❚ ③→❩❵❭❚ ❽❸❶ ❭❪❲
❯❢❵❭❵❩✐ ❭❪❲ ❚❭❢❥❣❭❥❢❲ ❬❦ ❧❬❤❲❣❥❤❲❚ ♠❥❭ ❵❭ ❦❫❵❤❚ ❬✉❲❢❤ ❫❞ ❣❢❵❭ ❲❢❵❫ ❬❦ ❫❭❬❧❵❣ ❬❢♠❵❭ ❫❤❚❶ ❭ ❪❲
❭❬ ❲♥❞❤❫❵❩ ❭❪❲ ❦❬❢❧❫❭❵❬❩ ❬❦ ❣❪❲❧❵❣❫❤ ♠❬❩♣q r❭ ❪✈♠❢❵♣❵➣❫❭❵❬❩ ❬❦ ❫❭❬❧❵❣ ❬❢♠❵❭❫❤❚ ❫❩♣ ❭❪❲
❫❤❚❬ ♣❬❲❚ ❩❬❭ ✐❵✉❲ ❫❩✈ ❢❲❫❚❬❩ ❦❬❢ ❭❪❲ ♣❵❦❦❲❢❲❩❣❲ ❞❢❵❩❣❵❞❤❲❚ ❬❦ ✉❫❢❵❫❭❵❬❩ ❫❩♣ ❚❥❞❲❢❞❬❚❵❭❵❬❩q ◗
❵❩ ♠❬❩♣ ♣❵❚❚❬❣❵❫❭❵❬❩ ❲❩❭❪❫❤❞❵❲❚ ❫❩♣ ♠❬❩♣ ❢❵✐❬❢❬❥❚ ❭❢❲❫❭❧❲❩❭ ❬❦ ❭❪❲ ❿➅ ❭❪❲❬❢✈ ❵❩ ❭❲❢❧❚
❤❲❩✐❭❪❚ ❵❩ ❧❬❤❲❣❥❤❲❚ ❤❵❳❲ ①② ③④⑤⑥q⑦ ❳⑧ ❧❬❤⑨⑩❶ ❬❦ ❭❪❲❚❲ ❫❚❞❲❣❭❚ ❵❚ ♠❲✈❬❩♣ ❭❪❲ ❚❣❬❞❲ ❬❦ ❭❪❵❚
❷④ ❞❧❸ ❫❩♣ ❹ ② ③❺⑥❻q❼ ❳⑧ ❧❬❤ ⑨⑩❶ ④❽ ❞❧❸❶ ♠❬❬❳q ➃❪❲❢❲❦❬❢❲❶ ❦❬❢ ❭❪❲ ❚❫❳❲ ❬❦ ❣❬❩✉❲❩❵❲❩❣❲❶
❫❤❭❪❬❥✐❪ ❵❩ ♠❬❭❪ ❭❪❲ ❣❫❚❲❚ ❫ ❚❵❩✐❤❲ ❣❬✉❫❤❲❩❭ ✉❫❤❲❩❣❲ ♠❬❩♣ ❭❪❲❬❢✈ ❪❫❚ ♠❲❲❩ ♣❵❚❣❥❚❚❲♣ ❵❩
♠❬❩♣ ❵❚ ❦❬❢❧❲♣ ♠✈ ❭❪❲ ❚❪❫❢❵❩✐ ❬❦ ❫❩ ❲❤❲❣❭❢❬❩ ❭❲❢❧❚ ❬❦ ➄❥❫❤❵❭❫❭❵✉❲ ❫❩♣ ❩❬❩↔❧❫❭❪❲❧❫❭❵❣❫❤
❞❫❵❢ ♠❲❭❯❲❲❩ ❭❪❲ ❢❲❚❞❲❣❭❵✉❲ ❫❭❬❧❚q r❭ ❫❤❚❬ ✐❵✉❲❚ ❭❢❲❫❭❧❲❩❭ ❬❩❤✈q ➃❬ ❚❭❫❢❭ ❯❵❭❪❶ ❤❲❭ ❥❚ ❣❬❩❚❵♣❲❢
❩❬ ❵♣❲❫ ❫♠❬❥❭ ❭❪❲ ❚❪❫❞❲❚ ❬❦ ❞❬❤✈❫❭❬❧❵❣ ❭❪❲ ❦❬❢❧❫❭❵❬❩ ❬❦ ❪✈♣❢❬✐❲❩ ❧❬❤❲❣❥❤❲ ❯❪❵❣❪ ❵❚
❧❬❤❲❣❥❤❲❚q ❭❪❲ ❚❵❧❞❤❲❚❭ ❬❦ ❫❤❤ ❧❬❤❲❣❥❤❲❚q
❾❵❧❵❤❫❢❤✈ ❭❪❲ ❿❾➀➁➂ ❭❪❲❬❢✈ ✐❵✉❲❚ ❭❪❲ ↕❬❩❚❵♣❲❢ ❭❯❬ ❪✈♣❢❬✐❲❩ ❫❭❬❧❚ ◗ ❫❩♣ ➅
✐❲ ❬❧❲❭❢✈ ❬❦ ❚❵❧❞❤ ❲ ❧❬❤ ❲❣❥❤ ❲ ❚ ♠❥❭ ❫❞❞❢❬❫❣❪❵❩✐ ❲❫❣❪ ❬❭❪❲❢ ❪❫✉❵❩✐ ❩❥❣❤❲❵ ➙➛ ❫❩♣
❭❪❲❬❢❲❭❵❣❫❤❤✈❶ ❵❭ ♣❬❲❚ ❩❬❭ ❲♥❞❤❫❵❩ ❭❪❲❧ ❫❩♣ ❫❤❚❬ ➙ ➜ ❫❩♣ ❲❤ ❲❣❭ ❢ ❬❩ ❚ ❞❢ ❲❚❲❩❭ ❵❩ ❭ ❪❲ ❧ ❫❢❲
❵❭ ❪❫❚ ❤❵❧❵❭❲♣ ❫❞❞❤❵❣❫❭❵❬❩❚q ➃❬ ❬✉❲❢❣❬❧❲ ❭❪❲❚❲
❢❲❞❢❲❚❲❩❭❲♣ ♠✈ ❲➛ ❫❩♣ ❲➜ q ➝❪❲❩ ❭❪❲ ❭❯❬ ❫❭❬❧❚
❤❵❧❵❭❫❭❵❬❩❚ ❭❪❲ ❭❯❬ ❵❧❞❬❢❭❫❩❭ ❭❪❲❬❢❵❲❚ ♠❫❚❲♣
❫❢❲ ❫❭ ❤❫❢✐❲ ♣❵❚❭❫❩❣❲ ❦❢❬❧ ❲❫❣❪ ❬❭❪❲❢❶ ❭❪❲❢❲ ❵❚
❬❩ ➄❥❫❩❭❥❧ ❧❲❣❪❫❩❵❣❫❤ ❞❢❵❩❣❵❞❤ ❲❚ ❫❢ ❲
❩❬ ❵❩❭❲❢❫❣❭❵❬❩ ♠❲❭❯❲❲❩ ❭❪❲❧q ◗❚ ❭❪❲❚❲ ❭❯❬
❵❩❭❢❬♣❥❣❲♣q ➃❪❲❚❲ ❫❢❲ ✉❫❤❲❩❣❲ ♠❬❩♣ ③❿➅❸
❫❭❬❧❚ ❫❞❞❢❬❫❣❪ ❲❫❣❪ ❬❭❪❲❢❶ ❩❲❯ ❫❭❭❢❫❣❭❵✉❲
❭❪❲❬❢✈ ❫❩♣ ❧❬❤❲❣❥❤❫❢ ❬❢♠❵❭❫❤ ③➆➇❸ ❭❪❲❬❢✈q
❫❩♣ ❢❲❞❥❤❚❵✉❲ ❦❬❢❣❲❚ ♠❲✐❵❩ ❭❬ ❬❞❲❢❫❭❲q
❱➈➉➊➋➌➊ ➍➎➋➏ ➐➑➊➎➒➓ ❯❫❚ ❵❩❭❢❬♣❥❣❲♣ ♠✈
◗❭❭❢❫❣❭❵✉❲ ❦❬❢❣❲❚ ❫❢❵❚❲ ♠❲❭❯❲❲❩➞
①❲❵❭❤❲❢ ❫❩♣ ❴❬❩♣❬❩ ③❺➔❽❷❸ ❫❩♣ ♣❲✉❲❤❬❞❲♣
❦❥❢❭❪❲❢ ♠✈ ➁❫❥❤❵❩✐ ❫❩♣ ❬❭❪❲❢❚q ◗ ♣❵❚❣❥❚❚❵❬❩ ③❵❸ ❩❥❣❤❲❥❚ ❬❦ ❬❩❲ ❫❭❬❧ ❫❩♣ ❵❭❚ ❬❯❩ ❲❤❲❣❭❢❬❩
❬❦ ❭❪❲ ✉❫❤❲❩❣❲ ♠❬❩♣ ❭❪❲❬❢✈ ❵❚ ♠❫❚❲♣ ❬❩ ❭❪❲ ❭❪❫❭ ❵❚ ➙➛ ➟ ❲➛ ❫❩♣ ➙➜➟ ❲➜q

113 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✶ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

✭✟✟✠ ♥✡☛☞✌✡✍ ✎✏ ✎♥✌ ✑✒✎✓ ✑♥✔ ✌☞✌☛✒✕✎♥ ✎✏ ✎✒♦✌✕ ♦✘ ✔✕ ✎✤✌♥ ✑✒ ✎✓✍ ✑✕✌ ✍✑✟✔ ✒✎ ✛✌ ✛✎♥✔✌✔
✑✒✎✓ ✟❛✌❛✖ ✗❆❹ ✌❇✖ ✗❇❹ ✌❆❛ ✒✎✤✌✒♦✌✕ ✒✎ ✏✎✕✓ ✑ ✍✒✑✛☞✌ ✓✎☞✌☛✡☞✌ ♦✑✚✟♥✤ ✒♦✌
❙✟✓✟☞✑✕☞✘ ✕✌✙✡☞✍✟✚✌ ✏✎✕☛✌✍ ✑✕✟✍✌ ✛✌✒✜✌✌♥ ✛✎♥✔ ☞✌♥✤✒♦ ✎✏ ✦✥ ✙✓❛
✭✟✠ ✌☞✌☛✒✕ ✎♥✍ ✎✏ ✒ ✜✎ ✑✒ ✎✓✍ ☞✟✢✌ ✌ ❆ ❹ ✌ ❇ ✖ ❙✟♥☛✌ ✒♦✌ ✌♥✌✕✤✘ ✤✌✒✍ ✕✌☞✌✑✍✌✔ ✜♦✌♥ ✒♦✌
✭✟✟✠ ♥✡☛☞✌✟ ✎✏ ✒✜✎ ✑✒✎✓✍ ✗❆ ❹ ✗❇❛ ✛✎♥✔ ✟✍ ✏✎✕✓✌✔ ✛✌✒✜✌✌♥ ✒✜✎ ♦✘✔✕✎✤✌♥ ✑✒✎✓✍✖
✣✒✒✕✑☛✒✟✚✌ ✏✎✕☛✌✍ ✒✌♥✔ ✒✎ ✛✕✟♥✤ ✒♦✌ ✒✜✎ ✒♦✌ ♦✘✔✕✎✤✌♥ ✓✎☞✌☛✡☞✌ ✟✍ ✓✎✕✌ ✍✒✑✛☞✌ ✒♦✑♥
✑✒✎✓✍ ☛☞✎✍✌ ✒✎ ✌✑☛♦ ✎✒♦✌✕ ✜♦✌✕✌✑✍ ✕✌✙✡☞✍✟✚✌ ✒♦✑✒ ✎✏ ✟✍✎☞✑✒✌✔ ♦✘✔✕✎✤✌♥ ✑✒✎✓✍❛ ❁♦✌ ✌♥✌✕✤✘
✏✎✕☛✌✍ ✒✌♥✔ ✒✎ ✙✡✍♦ ✒♦✌✓ ✑✙✑✕✒ ✭❢✟✤❛ ✥❛✦✠❛ ✍✎ ✕✌☞✌✑✍✌✔ ✟✍ ☛✑☞☞✌✔ ✑✍ ❜❂❃❄ ❅❃❉●❍■❏❑✖ ✜♦✟☛♦
✟✍ ☛✎✕✕✌✍✙✎♥✔✟♥✤ ✒✎ ✓✟♥✟✓✡✓ ✟♥ ✒♦✌ ☛✡✕✚✌
✔✌✙✟☛✒✌✔ ✟♥ ❢✟✤❛ ✥❛❞❛ ▲✎♥✚✌✕✍✌☞✘✖ ✥▼◆❛❞ ✢❖ ✎✏
✌♥✌✕✤✘ ✟✍ ✕✌★✡✟✕✌✔ ✒✎ ✔✟✍✍✎☛✟✑✒✌ ✎♥✌ ✓✎☞✌ ✎✏
P◗ ✓✎☞✌☛✡☞✌❛
P◗ ✭✤✠ ❘ ✥▼◆❛❞ ✢❖ ✓✎☞❚❯ ❱ P✭✤✠ ❘ P✭✤✠

❋✩✪✫ ✬✫❥ ❦ t✲ ❡✰ ✷✲✹ ✷✸✵ ✼ ✲✹✲✱✽❧ ❝✻✱♣✲ ✴✰✱ ✷t✲


✴✰✱♠✵✷✸✰✹ ✰✴ ✾q ♠✰✼✲❝✻✼✲ ✵✳ ✵ ✴✻✹❝✷✸✰✹ ✰✴
✸✹✷✲✱✹✻❝✼✲✵✱ ✺✸✳✷✵✹❝✲ ✰✴ ✷t✲ ✾ ✵✷✰♠✳❀ ❦t✲
♠✸✹✸♠✻♠ ✸✹ ✷t✲ ❝✻✱♣✲ ❝✰✱✱✲✳❡✰✹✺✳ ✷✰ ✷t✲
♠✰✳✷ ✳✷✵r✼✲ ✳✷✵✷✲ ✰✴ ✾q❀

❲❳❩❳❬ ❭❪❜❫❉❍■ ❭❴❅❪■❍❏ ❵❂❃❤❅❏❉


✐♥ ✒♦✌ ✏✎✕✓✑✒✟✎♥ ✎✏ ♦✘✔✕✎✤✌♥ ✓✎☞✌☛✡☞✌✖ ✒♦✌✕✌
✟✍ ✑ ✓✟♥✟✓✡✓ ✌♥✌✕✤✘ ✍✒✑✒✌ ✜♦✌♥ ✒✜✎ ♦✘✔✕✎✤✌♥
✑✒✎✓✍ ✑✕✌ ✍✎ ♥✌✑✕ ✒♦✑✒ ✒♦✌✟✕ ✑✒✎✓✟☛ ✎✕✛✟✒✑☞✍
✡♥✔✌✕✤✎ ✙✑✕✒✟✑☞ ✟♥✒✌✕✙✌♥✌✒✕✑✒✟✎♥❛ ❁♦✟✍ ✙✑✕✒✟✑☞
✓✌✕ ✤✟♥ ✤ ✎✏ ✑✒ ✎✓✟☛ ✎✕✛✟✒ ✑☞✍ ✟✍ ☛✑☞☞✌ ✔
❋✩✪✫ ✬✫✮ ✯✰✱❝✲✳ ✰✴ ✵✷✷✱✵❝✷✸✰✹ ✵✹✺ ✱✲❡✻✼✳✸✰✹ ✺✻✱✸✹✽ ✎✚✌✕☞✑✙✙✟♥✤ ✎✏ ✑✒✎✓✟☛ ✎✕✛✟✒✑☞✍ ✜♦✟☛♦ ✕✌✍✡☞✒✍
✷t✲ ✴✰✱♠✵✷✸✰✹ ✰✴ ✾✿ ♠✰✼✲❝✻✼✲❀
✟♥ ✒♦✌ ✙✑✟✕✟♥✤ ✎✏ ✌☞✌☛✒✕✎♥✍❛ ❁♦✌ ✌✧✒✌♥✒ ✎✏
❊✧✙✌✕✟✓✌♥✒✑☞☞✘ ✟✒ ♦✑✍ ✛✌✌♥ ✏✎✡♥✔ ✒♦✑✒ ✒♦✌ ✎✚✌✕☞✑✙ ✔✌☛✟✔✌✍ ✒♦✌ ✍✒✕✌♥✤✒♦ ✎✏ ✑ ☛✎✚✑☞✌♥✒
✓✑✤♥✟✒✡✔✌ ✎✏ ♥✌✜ ✑✒✒✕✑☛✒✟✚✌ ✏✎✕☛✌ ✟✍ ✓✎✕✌ ✛✎♥✔❛ ✐♥ ✤✌♥✌✕✑☞✖ ✤✕✌✑✒✌✕ ✒♦✌ ✎✚✌✕☞✑✙ ✒♦✌
✒♦✑♥ ✒♦✌ ♥✌✜ ✕✌✙✡☞✍✟✚✌ ✏✎✕☛✌✍❛ ✣✍ ✑ ✕✌✍✡☞✒✖ ✍✒✕✎♥✤✌✕ ✟✍ ✒♦✌ ✛✎♥✔ ✏✎✕✓✌✔ ✛✌✒✜✌✌♥ ✒✜✎
✒✜✎ ✑✒✎✓✍ ✑✙✙✕✎✑☛♦ ✌✑☛♦ ✎✒♦✌✕ ✑♥✔ ✙✎✒✌♥✒✟✑☞ ✑✒✎✓✍❛ ❁♦✌✕✌✏✎✕✌✖ ✑☛☛✎✕✔✟♥✤ ✒✎ ✎✕✛✟✒✑☞ ✎✚✌✕☞✑✙
✌♥✌✕✤✘ ✔✌☛✕✌✑✍✌✍❛ ❣☞✒✟✓✑✒✌☞✘ ✑ ✍✒✑✤✌ ✟✍ ☛✎♥☛✌✙✒✖ ✒♦✌ ✏✎✕✓✑✒✟✎♥ ✎✏ ✑ ☛✎✚✑☞✌♥✒ ✛✎♥✔
✕✌✑☛♦✌✔ ✜♦✌✕✌ ✒♦✌ ♥✌✒ ✏✎✕☛✌ ✎✏ ✑✒✒✕✑☛✒✟✎♥ ✛✌✒✜✌✌♥ ✒✜✎ ✑✒✎✓✍ ✕✌✍✡☞✒✍ ✛✘ ✙✑✟✕✟♥✤ ✎✏
✛✑☞✑♥☛✌✍ ✒♦✌ ✏✎✕☛✌ ✎✏ ✕✌✙✡☞✍✟✎♥ ✑♥✔ ✍✘✍✒✌✓ ✌☞✌☛✒✕✎♥✍ ✙✕✌✍✌♥✒ ✟♥ ✒♦✌ ✚✑☞✌♥☛✌ ✍♦✌☞☞ ♦✑✚✟♥✤
✑☛★✡✟✕✌✍ ✓✟♥✟✓✡✓ ✌♥✌✕✤✘❛ ✣✒ ✒♦✟✍ ✍✒✑✤✌ ✒✜✎ ✎✙✙✎✍✟✒✌ ✍✙✟♥✍❛

114 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄☎❈✆✝ ✞✟✠✡☎✠☛ ✆✠✡ ✄✟✝✂❈☞✝✆✌ ✍✎✌☞❈✎☞✌✂ ✶✶

✹✏✑✏✒ ✓✔✕❡✖✗✔✘✙✚✛ ✜✕✘♦❡✕✗✔❡✢ ✘✣ ✤✘✙✥✢


❆✦ ✧★ ✩✪✫★ ✪✬✭★✪✮✯ ✦★★✰ ✱✩★ ✲✳✭♠✪✱✴✳✰ ✳✲
❝✳✫✪✬★✰✱ ✵✳✰✮ ✮★✷★✰✮✦ ✳✰ ✱✩★ ✳✫★✭✬✪✷✷✴✰✸ ✳✲
✪✱✳♠✴❝ ✳✭✵✴✱✪✬✦❛ ✺✩★ ♠✳✬★❝✻✬★ ✳✲ ✩✯✮✭✳✸★✰ ✴✦
✲✳✭♠★✮ ✮✻★ ✱✳ ✱✩★ ✳✫★✭✬✪✷ ✳✲ ✼s✽✳✭✵✴✱✪✬✦ ✳✲
✱✧✳ t ✪✱✳♠✦✾ ✧✩★✰ ✱✩★✯ ❝✳♠✵✴✰★ ✧✴✱✩ ★✪❝✩
✳✱✩★✭❛
■✰ ❝✪✦★ ✳✲ ✷✳✬✯✪✱✳♠✴❝ ♠✳✬★❝✻✬★✦ ✬✴✿★ ❀t ❁✾
◆t ❂ ✪✰✮ t❃❖✾ ✱✩★ ✸★✳♠★✱✭✯ ✳✲ ✱✩★ ♠✳✬★❝✻✬★✦
✴✦ ✪✬✦✳ ✴♠✷✳✭✱✪✰✱ ✴✰ ✪✮✮✴✱✴✳✰ ✱✳ ✱✩★ ✵✳✰✮
✲✳✭♠✪✱✴✳✰❛ ❄✳✭ ★❅✪♠✷✬★ ✧✩✯ ✴✦ ✴✱ ✦✳ ✱✩✪✱ ❀t ❁
♠✳✬★❝✻✬★ ✩✪✦ ✱★✱✭✪✩★✮✭✪✬ ✦✩✪✷★ ✪✰✮ t❀t
✵✳✰✮ ✪✰✸✬★✦ ✪✭★ ✼❜❇❛❉ ❊ ❋✩✯ ✴✦ ✱✩★ ✦✩✪✷★ ✳✲
◆t ❂ ♠✳✬★❝✻✬★ ✷✯✭✪♠✴✮✪✬ ❊
✺✩★ ✫✪✬★✰❝★ ✵✳✰✮ ✱✩★✳✭✯ ★❅✷✬✪✴✰✦ ✱✩★
✲✳✭♠✪✱✴✳✰ ✪✰✮ ✮✴✭★❝✱✴✳✰✪✬ ✷✭✳✷★✭✱✴★✦ ✳✲ ✵✳✰✮✦
✴✰ ✷✳✬✯✪✱✳♠✴❝ ♠✳✬★❝✻✬★✦ ✬✴✿★ ❀t ❁✾ ◆t ❂ ✪✰✮
t❃❖✾ ★✱❝❛ ✴✰ ✱★✭♠✦ ✳✲ ✳✫★✭✬✪✷ ✪✰✮ ✩✯✵✭✴✮✴✦✪✱✴✳✰
✳✲ ✪✱✳♠✴❝ ✳✭✵✴✱✪✬✦❛
✹✏✑✏● ❍❏❡✕✛✚♦♦✔✙❑ ✘✣ ▲✗✘▼✔✖ ❍✕P✔✗✚✛✢
❋✩★✰ ✱✧✳ ✪✱✳♠✦ ❝✳♠★ ❝✬✳✦★ ✱✳ ★✪❝✩ ✳✱✩★✭✾
✱✩★✭★ ✴✦ ✳✫★✭✬✪✷✷✴✰✸ ✳✲ ✪✱✳♠✴❝ ✳✭✵✴✱✪✬✦❛ ✺✩✴✦
✳✫★✭✬✪✷ ♠✪✯ ✵★ ✷✳✦✴✱✴✫★✾ ✰★✸✪✱✴✫★ ✳✭ ◗★✭✳
✮★✷★✰✮✴✰✸ ✻✷✳✰ ✱✩★ ✷✭✳✷★✭✱✴★✦ ✳✲ ✳✫★✭✬✪✷✷✴✰✸
✳✲ ✪✱✳♠✴❝ ✳✭✵✴✱✪✬✦❛ ✺✩★ ✫✪✭✴✳✻✦ ✪✭✭✪✰✸★♠★✰✱✦
✳✲ s ✪✰✮ ♣ ✳✭✵✴✱✪✬✦ ✭★✦✻✬✱✴✰✸ ✴✰ ✷✳✦✴✱✴✫★✾ ❵❞❢❤✐❤❥ ❦❧♥qrq✉✈✇ ④✈⑤⑥rq✉✈ ⑥④⑦ ⑧✈⑨❧ ❧✉✈⑨⑩⑥❶♥ ❧❷
♥ ⑥④⑦ ❶ ⑥r❧❸q❹ ❧⑨❺qr⑥⑩♥
✰★✸✪✱✴✫★ ✪✰✮ ◗★✭✳ ✳✫★✭✬✪✷ ✪✭★ ✮★✷✴❝✱★✮ ✴✰
❄✴✸❛ ❘❛❇❛
✳✲ ❝✪✭✵✳✰ ✪✰✮ ✱✩★ ✩✯✮✭✳✸★✰❛✺✩★ ✲✳✻✭ ✪✱✳♠✴❝
✺✩★ ❝✭✴✱★✭✴✳✰ ✳✲ ✳✫★✭✬✪✷✾ ✪✦ ✱✩★ ♠✪✴✰ ✲✪❝✱✳✭ ✳✭✵✴✱✪✬✦ ✳✲ ❝✪✭✵✳✰✾ ★✪❝✩ ✧✴✱✩ ✪✰ ✻✰✷✪✴✭★✮
✲✳✭ ✱✩★ ✲✳✭♠✪✱✴✳✰ ✳✲ ❝✳✫✪✬★✰✱ ✵✳✰✮✦ ✪✷✷✬✴★✦ ★✬★❝✱✭✳✰ ❝✪✰ ✳✫★✭✬✪✷ ✧✴✱✩ ✱✩★ ✼s ✳✭✵✴✱✪✬✦ ✳✲
✻✰✴✲✳✭♠✬✯ ✱✳ ✱✩★ ✩✳♠✳✰✻❝✬★✪✭❙✩★✱★✭✳✰✻❝✬★✪✭ ✱✩★ ✲✳✻✭ t ✪✱✳♠✦ ✧✩✴❝✩ ✪✭★ ✪✬✦✳ ✦✴✰✸✬✯
✮ ✴✪✱ ✳♠✴❝ ♠✳✬ ★ ❝✻✬★✦ ✪✰✮ ✷✳✬✯ ✪✱ ✳♠ ✴❝ ✳❝❝✻✷✴★✮❛ ✺✩✴✦ ✧✴✬✬ ✭★✦✻✬✱ ✴✰ ✱✩★ ✲✳✭♠✪✱✴✳✰
♠ ✳✬★ ❝✻✬★ ✦ ❛ ■ ✰ ✱✩ ★ ❝✪✦ ★ ✳✲ ✷✳✬✯ ✪✱ ✳♠ ✴❝ ✳✲ ✲✳✻✭ ❀✽t ✵✳✰✮✦❛ ■✱ ✧✴✬✬✾ ✩✳✧★ ✫★✭✾ ✵★
♠✳✬★❝✻✬★✦ ✬✴✿★ ❀t ❚✾ ◆t ❯ ✪✰✮ t❱❖✾ ✱✩★ ❲❳ ✳✵✦★✭✫★✮ ✱✩✪✱ ✧✩✴✬★ ✱✩★ ✱✩✭★★ ✷ ✳✭✵✴✱✪✬✦ ✳✲
✱✩★✳✭✯ ✩✪✦ ✱✳ ✪❝❝✳✻✰✱ ✲✳✭ ✱✩★✴✭ ❝✩✪✭✪❝✱★✭✴✦✱✴❝ ❝✪✭✵✳✰ ✪✭★ ✪✱ ❇❜ ✱✳ ✳✰★ ✪✰✳✱✩★✭✾ ✱✩★ t❀t
✦✩✪✷★✦ ✪✦ ✧★✬✬❛ ❋★ ✿✰✳✧ ✱✩✪✱ ✱✩★ ✦✩✪✷★✦ ✳✲ ✪✰✸✬★ ✲✳✭ ✱✩★✦★ ✧✴✬✬ ✪✬✦✳ ✵★ ❇❜ ❛ ✺✩✪✱ ✴✦ ✱✩✭★★
❀t ❚✾ ◆t❯✾ ✪✰✮ t❱❖ ♠✳✬★❝✻✬★✦ ✪✭★ ✱★✱✭✪✩★✮✭✪✬✾ ❀✽t ✵✳✰✮✦ ✧✴✬✬ ✵★ ✳✭✴★✰✱★✮ ✪✱ ❇❜ ✱✳ ✳✰★
✷✯✭✪♠✴✮✪✬ ✪✰✮ ✵★✰✱ ✭★✦✷★❝✱✴✫★✬✯❛ ■✱ ✧✳✻✬✮ ✵★ ✪✰✳✱✩★✭❛ ✺✩★ ❫s ✳✭✵✴✱✪✬ ✳✲ ❝✪✭✵✳✰ ✪✰✮ ✱✩★
✱✩★✭★✲✳✭★ ✴✰✱★✭★✦✱✴✰✸ ✱✳ ✲✴✰✮ ✳✻✱ ✴✲ ✱✩★✦★ ✼s ✳✭✵✴✱✪✬ ✳✲ t ✪✭★ ✦✷✩★✭✴❝✪✬✬✯ ✦✯♠♠★✱✭✴❝✪✬
✸★✳♠★✱✭✴❝✪✬ ✦✩✪✷★✦ ❝✪✰ ✵★ ★❅✷✬✪✴✰★✮ ✴✰ ✱★✭♠✦ ✪✰✮ ✱✩★✯ ❝✪✰ ✳✫★✭✬ ✪✷ ✴✰ ✪✰✯ ✮✴✭★❝✱✴✳✰❛
✳✲ ✱✩★ ✳✭✵✴✱✪✬ ✳✫★✭✬✪✷✦❛ ✺✩★✭★✲✳✭★ ✱✩★ ✮✴✭★❝✱✴✳✰ ✳✲ ✱✩★ ✲✳✻✭✱✩ ❀✽t
❨★✱ ✻✦ ✲✴✭✦✱ ❝✳✰✦✴✮★✭ ✱✩★ ❀t ❚ ❩♠★✱✩✪✰★❬ ✵✳✰✮ ❝✪✰✰✳✱ ✵★ ✪✦❝★✭✱✪✴✰★✮❛ ✺✩✴✦ ✮★✦❝✭✴✷✱✴✳✰
♠✳✬★❝✻✬★❛ ✺✩★ ★✬★❝✱✭✳✰✴❝ ❝✳✰✲✴✸✻✭✪✱✴✳✰ ✳✲ ✮✳★✦ ✰✳✱ ✲✴✱ ✴✰ ✧✴✱✩ ✱✩★ ✱★✱✭✪✩★✮✭✪✬ t❀t
❝✪✭✵✳✰ ✴✰ ✴✱✦ ✸✭✳✻✰✮ ✦✱✪✱★ ✴✦ ❭t★❪❫s ❱ ❫♣❱ ✪✰✸✬★✦ ✳✲ ✼❜❇❛❉ ❛ ❀✬★✪✭✬✯✾ ✴✱ ✲✳✬✬✳✧✦ ✱✩✪✱
✧✩✴❝✩ ✴✰ ✱✩★ ★❅❝✴✱★✮ ✦✱✪✱★ ✵★❝✳♠★✦ ❭t★❪ ❫s ❴ ✦ ✴♠✷✬★ ✪✱ ✳♠✴❝ ✳✭✵✴✱ ✪✬ ✳✫★✭✬✪✷ ✮✳★✦ ✰✳✱
❫♣① ❴ ❫♣ ②❴ ❫♣ ③❴❛ ✺✩★ ★✰★✭✸✯ ✭★❣✻✴✭★✮ ✲✳✭ ✱✩✴✦ ✪❝❝✳✻✰✱ ✲✳✭ ✱✩★ ✮✴✭★❝✱✴✳✰✪✬ ❝✩✪✭✪❝✱★✭✴✦✱✴❝✦
★❅❝✴✱✪✱✴✳✰ ✴✦ ❝✳♠✷★✰✦✪✱★✮ ✵✯ ✱✩★ ✭★✬★✪✦★ ✳✲ ✳✲ ✵✳✰✮✦ ✴✰ ❀t ❚❛ ❻✦✴✰✸ ✦✴♠✴✬✪✭ ✷✭✳❝★✮✻✭★
★✰★✭✸✯ ✮✻★ ✱✳ ✳✫★✭✬✪✷ ✵★✱✧★★✰ ✱✩★ ✳✭✵✴✱✪✬✦ ✪✰✮ ✪✭✸✻♠★✰✱✦✾ ✴✱ ❝✪✰ ✵★ ✦★★✰ ✱✩✪✱ ✴✰ ✱✩★

115 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✶ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❝✟✠✡ ☛☞ ✌✍ ✸ ✟✥✎ ✍ ✷❖ ✏☛✑✡❝✒✑✡✠✓ ✔✕✡ ✍✌✍ ✠✟✒❝✡❞ ✔✢♠✡ ❝✕✟❞❛✡✎ ❝✑☛✒✎✠ ✟s☛✜✡ ✟✥✎
✟✥✎ ✍❖✍ ✟✥❛✑✡✠ ✠✕☛✒✑✎ s✡ ✾✵ ✳ ✖✕✗✠ ✗✠ ✗✥ s✡✑☛✘ ✔✕✡ ♠✑✟✥✡ ☛☞ ✔✕✡ ♠✟❞✔✗❝✗♠✟✔✗✥❛ ✟✔☛✏✠✳
✎✗✠✟❛❞✡✡✏✡✥✔ ✘✗✔✕ ✔✕✡ ✟❝✔✒✟✑ s☛✥✎ ✟✥❛✑✡✠
☛☞ ♦✵✙ ✟✥✎ ♦✵✚✳✛ ✗✥ ✔✕✡ ✌✍ ✸ ✟✥✎ ✍ ✷❖
✏☛✑✡❝✒✑✡✠ ❞✡✠♠✡❝✔✗✜✡✑✢✳
✹✣✤✣✹ ❚✦✧★✩ ✪✫ ✬✭★✮✯✰✧✧✱✲✴ ✰✲✺ ✻✰✼✽✮★ ✪✫
✿✪✭✰✯★✲✼ ❀✪✲✺✩
✖✕✡ ❝☛✜✟✑✡✥✔ s☛✥✎ ✏✟✢ s✡ ❝✑✟✠✠✗☞✗✡✎ ✗✥✔☛ ✔✘☛
✔ ✢♠✡ ✠ ✎✡ ♠✡✥ ✎✗✥❛ ✒♠☛✥ ✔ ✕✡ ✔✢♠✡✠ ☛ ☞
☛✜✡❞✑✟♠♠✗✥❛❁
✹✣✤✣✤ ❙✼✮★✲✴✼❡ ✪✫ ❙✱✴❊✰ ✰✲✺ ✧✱ ❀✪✲✺✩
❂✗❃ ❄✗❛✏✟❂❅❃ s☛✥✎✓ ✟✥✎ ❂✗✗❃ ♠✗❂❆❃ s☛✥✎
◗✟✠✗❝✟✑✑✢ ✔✕✡ ✠✔❞✡✥❛✔✕ ☛☞ ✟ s☛✥✎ ✎✡♠✡✥✎✠ ✒♠☛✥
❇✱❉ ❙✱✴❊✰❇❋❉ ●✪✲✺ ❍ ✖✕✗✠ ✔✢♠✡ ☛☞ ❝☛✜✟✑✡✥✔ s☛✥✎ ✔✕✡ ✡♥✔✡✥✔ ☛☞ ☛✜✡❞✑✟♠♠✗✥❛✳ ▲✥ ❝✟✠✡ ☛☞ ✠✗❛✏✟
✗✠ ☞☛❞✏✡✎ s✢ ✔✕✡ ✡✥✎ ✔☛ ✡✥✎ ❂✕✟✥✎■☛✥❃ s☛✥✎✓ ✔✕✡ ☛✜✡❞✑✟♠♠✗✥❛ ☛☞ ☛❞s✗✔✟✑✠ ✔✟t✡✠ ♠✑✟❝✡
☛✜✡❞✑✟♠ ☛☞ s☛✥✎✗✥❛ ☛❞s✗✔✟✑✠ ✟✑☛✥❛ ✔✕✡ ✔☛ ✟ ✑✟❞❛✡❞ ✡♥✔✡✥✔✳ ✍✡✥❝✡✓ ✗✔ ✗✠ ✠✔❞☛✥❛✡❞ ✟✠
✗✥✔✡❞✥✒❝✑✡✟❞ ✟♥✗✠✳ ✖✕✗✠ ✗✠ ❝✟✑✑✡✎ ✟✠ ✕✡✟✎ ❝☛✏♠✟❞✡✎ ✔☛ ✔✕✡ ♠✗ s☛✥✎ ✘✕✡❞✡ ✔✕✡ ✡♥✔✡✥✔ ☛☞
☛✥ ☛✜✡❞✑✟♠ ☛❞ ✟♥✗✟✑ ☛✜✡❞✑✟♠✳ ✖✕✗✠ ❝✟✥ s✡ ☛✜✡❞✑✟♠♠✗✥❛ ☛❝❝✒❞✠ ✔☛ ✟ ✠✏✟✑✑✡❞ ✡♥✔✡✥✔✳
☞☛❞✏✡✎ s✢ ✟✥✢ ☛✥✡ ☛☞ ✔✕✡ ☞☛✑✑☛✘✗✥❛ ✔✢♠✡✠ ❘✒❞✔✕✡❞✓ ✗✔ ✗✠ ✗✏♠☛❞✔✟✥✔ ✔☛ ✥☛✔✡ ✔✕✟✔ ♠✗ s☛✥✎
☛☞ ❝☛✏s✗✥✟✔✗☛✥✠ ☛☞ ✟✔☛✏✗❝ ☛❞s✗✔✟✑✠✳ s✡✔✘✡✡✥ ✔✘☛ ✟✔☛✏✠ ✗✠ ☞☛❞✏✡✎ ✗✥ ✟✎✎✗✔✗☛✥ ✔☛ ✟
⑨ ❏❑❏ ✪✭★✮✯✰✧✧✱✲✴ ❍ ▲✥ ✔✕✗✠ ❝✟✠✡✓ ✔✕✡❞✡ ✗✠ ✠✗❛✏✟ s☛✥✎✳ ▲✔ ✗✠ ✟✑✘✟✢✠ ♠❞✡✠✡✥✔ ✗✥ ✔✕✡
☛✜✡❞✑✟♠ ☛☞ ✔✘☛ ✕✟✑☞ ☞✗✑✑✡✎ ▼■☛❞s✗✔✟✑✠ ✟✑☛✥❛ ✏☛✑✡❝✒✑✡✠ ❝☛✥✔✟✗✥✗✥❛ ✏✒✑✔✗♠✑✡ s☛✥✎ ❂✎☛✒s✑✡
✔✕✡ ✗✥✔✡❞✥✒❝✑✡✟❞ ✟♥✗✠ ✟✠ ✠✕☛✘✥ s✡✑☛✘ ❁ ☛❞ ✔❞✗♠✑✡ s☛✥✎✠❃

✹✣❯ ❱❲❀❳❩❬❩❙❭❚❩✬✻
▲✥ ☛ ❞✎✡ ❞ ✔☛ ✡♥ ♠✑ ✟✗✥ ✔✕✡ ❝✕✟❞✟❝✔✡ ❞✗✠ ✔✗ ❝
❛✡☛✏✡✔❞✗❝✟✑ ✠✕✟♠✡✠ ☛☞ ♠☛✑✢✟✔☛✏✗❝ ✏☛✑✡❝✒✑✡✠
✑✗ t✡ ❧✍ ❪ ✓ ✌✍ ❫ ✟✥ ✎ ✍ ❴❖ ✡ ✔❝✳✓ ❵✟✒✑✗✥❛
⑨ ❏❑◆ ✪✭★✮✯✰✧✧✱✲✴❍ ✖✕✗✠ ✔✢♠✡ ☛☞ ☛✜✡❞✑✟♠ ✗✥✔❞☛✎✒❝✡✎ ✔✕✡ ❝☛✥❝✡♠✔ ☛☞ ✕✢s❞✗✎✗✠✟✔✗☛✥✳
☛❝❝✒❞✠ s✡✔✘✡✡✥ ✕✟✑☞ ☞✗✑✑✡✎ ▼■☛❞s✗✔✟✑✠ ☛☞ ☛✥✡ ❜❝❝☛❞✎✗✥❛ ✔☛ ✕✗✏ ✔✕✡ ✟✔☛✏✗❝ ☛❞s✗✔✟✑✠ ❝☛✏s✗✥✡
✟✔☛✏ ✟✥✎ ✕✟✑☞ ☞✗✑✑✡✎ ♣■☛❞s✗✔✟✑✠ ☛☞ ✟✥☛✔✕✡❞ ✔☛ ☞☛❞✏ ✥✡✘ ✠✡✔ ☛☞ ✡❢✒✗✜✟✑✡✥✔ ☛❞s✗✔✟✑✠ t✥☛✘✥
✟✔☛✏✳ ✟✠ ❡✦●✮✱✺ ✪✮●✱✼✰✯✩✳ ❣✥✑✗t✡ ♠✒❞✡ ☛❞s✗✔✟✑✠✓ ✔✕✡
✕✢s❞✗✎ ☛❞s✗✔✟✑✠ ✟❞✡ ✒✠✡✎ ✗✥ s☛✥✎ ☞☛❞✏✟✔✗☛✥✳
✖✕✡ ♠✕✡✥☛✏✡✥☛✥ ✗✠ t✥☛✘✥ ✟✠ ❡✦●✮✱✺✱✩✰✼✱✪✲
✘✕✗❝✕ ❝✟✥ s✡ ✎✡☞✗✥✡✎ ✟✠ ✔✕✡ ♠❞☛❝✡✠✠ ☛☞
✗✥✔✡❞✏✗♥✗✥❛ ☛☞ ✔✕✡ ☛❞s✗✔✟✑✠ ☛☞ ✠✑✗❛✕✔✑✢ ✎✗☞☞✡❞✡✥✔
✡✥✡❞❛✗✡✠ ✠☛ ✟✠ ✔☛ ❞✡✎✗✠✔❞✗s✒✔✡ ✔✕✡✗❞ ✡✥✡❞❛✗✡✠✓
⑨ ◆P◆ ✪✭★✮✯✰✧✧✱✲✴ ❍ ✖✕✗✠ ✔✢♠✡ ☛☞ ☛✜✡❞✑✟♠ ❞✡✠✒✑✔✗✥❛ ✗✥ ✔✕✡ ☞☛❞✏✟✔✗☛✥ ☛☞ ✥✡✘ ✠✡✔ ☛☞ ☛❞s✗✔✟✑✠
✔✟t✡✠ ♠✑✟❝✡ s✡✔✘✡✡✥ ✕✟✑☞ ☞✗✑✑✡✎ ♣■☛❞s✗✔✟✑✠ ☛☞ ✡❢✒✗✜✟✑✡✥✔ ✡✥✡❞❛✗✡✠ ✟✥✎ ✠✕✟♠✡✳ ❘☛❞ ✡♥✟✏♠✑✡
☛☞ ✔✕✡ ✔✘☛ ✟♠♠❞☛✟❝✕✗✥❛ ✟✔☛✏✠✳ ✘✕✡✥ ☛✥✡ ✇▼ ✟✥✎ ✔✕❞✡✡ ✇♣■☛❞s✗✔✟✑✠ ☛☞ ❝✟❞s☛✥
✕✢s❞✗✎✗✠✡✓ ✔✕✡❞✡ ✗✠ ✔✕✡ ☞☛❞✏✟✔✗☛✥ ☛☞ ☞☛✒❞ ✥✡✘
▼♣ ❫ ✕✢s❞✗✎ ☛❞s✗✔✟✑✠✳
❤✐❥❦qr✉ ✈q✐✉①②q❏ ③✈ ④⑤⑥②❦⑦❦❏✐✉❦③r⑧ ✖✕✡ ✏✟✗✥
☞✡✟✔✒❞✡✠ ☛☞ ✕✢s❞✗✎✗✠✟✔✗☛✥ ✟❞✡ ✟✠ ✒✥✎✡❞ ❁
❂✗✗❃ ✧✱❇❆ ❉ ●✪✲✺ ❍ ▲✥ ✔✕✡ ☞☛❞✏✟✔✗☛✥ ☛☞ ❆ s☛✥✎ ♦✳ ✖✕✡ ✥✒✏s✡❞ ☛☞ ✕✢s❞✗✎ ☛❞s✗✔✟✑✠ ✗✠ ✡❢✒✟✑ ✔☛
✔✕✡ ✟✔☛✏✗❝ ☛❞s✗✔✟✑✠ ☛✜✡❞✑✟♠ ✗✥ ✠✒❝✕ ✟ ✘✟✢ ✔✕✡ ✥✒✏s✡❞ ☛☞ ✔✕✡ ✟✔☛✏✗❝ ☛❞s✗✔✟✑✠ ✔✕✟✔ ❛✡✔
✔✕✟✔ ✔✕✡✗❞ ✟♥✡✠ ❞✡✏✟✗✥ ♠✟❞✟✑✑✡✑ ✔☛ ✡✟❝✕ ✕✢s❞✗✎✗✠✡✎✳
☛ ✔✕✡ ❞ ✟✥ ✎ ♠✡ ❞♠✡ ✥ ✎✗ ❝✒✑ ✟❞ ✔☛ ✔✕✡
✇✳ ✖ ✕✡ ✕✢s❞✗ ✎✗✠ ✡ ✎ ☛ ❞s✗ ✔✟✑✠ ✟❞✡ ✟✑ ✘✟✢✠
✗✥✔✡❞✥✒❝✑✡✟❞ ✟♥✗✠✳ ✖✕✡ ☛❞s✗✔✟✑✠ ☞☛❞✏✡✎ ✎✒✡
✡❢✒✗✜✟✑✡✥✔ ✗✥ ✡✥✡❞❛✢ ✟✥✎ ✠✕✟♠✡✳
✔☛ ✠✗✎✡✘✗✠✡ ☛✜✡❞✑✟♠♠✗✥❛ ❝☛✥✠✗✠✔✠ ☛☞ ✔✘☛

116 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄☎❈✆✝ ✞✟✠✡☎✠☛ ✆✠✡ ✄✟✝✂❈☞✝✆✌ ✍✎✌☞❈✎☞✌✂ ✶✶

✸✏ ❚✑✒ ✑✓✔✕✖✗ ✘✕✔✖✙✚✛✜ ✚✕✒ ❡✘✕✒ ✒✢✢✒❢✙✖✣✒ ✖✤ ✣✚❢✚✤✙ q♣ ✘✕✔✖✙✚✛ ✙✘ ✚❢❢✘✦✤✙ ✢✘✕ ✖✙✜ ✗✖✣✚✛✒✤❢✓✏
✢✘✕❡✖✤♠ ✜✙✚✔✛✒ ✔✘✤✗✜ ✙✑✚✤ ✙✑✒ ✥✦✕✒ ✚✙✘❡✖❢ r✤✒ q❆ ✚✤✗ ✘✤✒ q♣❲✘✕✔✖✙✚✛✜ ♠✒✙ ✑✓✔✕✖✗✖✜✒✗ ✙✘
✘✕✔✖✙✚✛✜✏ ✢✘✕❡ ✙✧✘ ❆♣ ✑✓✔✕✖✗✖✜✒✗ ✘✕✔✖✙✚✛✜✏ ❚✑✒✜✒ ✙✧✘
✹✏ ❚✑✒✜✒ ✑✓✔✕✖✗ ✘✕✔✖✙✚✛✜ ✚✕✒ ✗✖✕✒❢✙✒✗ ✖✤ ✜✥✚❢✒ ❆♣ ✑✓✔✕✖✗ ✘✕✔✖✙✚✛✜ ✚✕✒ ✘✕✖✒✤✙✒✗ ✖✤ ✘✥✥✘✜✖✙✒
✖✤ ✜✘❡✒ ✥✕✒ ✢✒✕✕✒✗ ✗✖✕✒ ❢✙✖✘✤ ✙✘ ✑ ✚✣✒ ✗✖✕✒❢✙✖✘✤ ✢✘✕❡✖✤♠ ✚✤ ✚✤♠✛✒ ✘✢ ❧t❩ ✏ ❳✚❢✑ ✘✢
❡✖✤✖❡✦❡ ✕✒✥✦✛✜✖✘✤ ✔✒✙✧✒✒✤ ✒✛✒❢✙✕✘✤ ✙✑✒ ❆♣ ✑✓✔✕✖✗✖✜✒✗ ✘✕✔✖✙✚✛ ✘✣✒✕✛✚✥✜ ✧✖✙✑ ✙✑✒
✥✚✖✕✜ ✚✤✗ ✙✑✦✜ ✚ ✜✙✚✔✛✒ ✚✕✕✚✤♠✒❡✒✤✙✏ q♣❲✘✕✔✖✙✚✛ ✘✢ ❢✑✛✘✕✖✤✒ ✚❤✖✚✛✛✓ ✚✤✗ ✢✘✕❡ ✙✧✘ ❦✒❲
❚✑✒✕✒ ✢✘✕✒ ★ ✙✑✒ ✙✓✥✒ ✘✢ ✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤ ✉✛ ✜✖♠❡✚ ✔✘✤✗✜✏ ❚✑✖✜ ✖✜ ✜✑✘✧✤ ✖✤ ✈✖♠✏ ✹✏❧❩✏
✖✤✗✖❢✚✙✒✜ ✙✑✒ ♠✒✘❡✒✙✕✓ ✘✢ ✙✑✒ ❡✘✛✒❢✦✛✒✜✏
■✩✪✫✬✭✮✯✭ ✰✫✯✱✲✭✲✫✯✳ ✴✫✬ ✵✷✺✬✲✱✲✳✮✭✲✫✯
✻✖✼ ❚✑✒ ✘✕✔✖✙✚✛✜ ✥✕✒✜✒✤✙ ✖✤ ✙✑✒ ✣✚✛✒✤❢✒ ✜✑✒✛✛
✘✢ ✙✑✒ ✚✙✘❡ ✚✕✒ ✑✓✔✕✖✗✖✜✒✗✏
➏➐
✻✖✖✼ ❚✑✒ ✘✕✔✖✙✚✛✜ ✦✤✗✒✕♠✘✖✤♠ ✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤
✜✑✘✦✛✗ ✑✚✣✒ ✚✛❡✘✜✙ ✒s✦✚✛ ✒✤✒✕♠✓✏
✻✖✖✖✼ P✕✘❡✘✙✖✘✤ ✘✢ ✒✛✒❢✙✕✘✤ ✖✜ ✤✘✙ ✒✜✜✒✤✙✖✚✛
❢✘✤✗✖✙✖✘✤ ✥✕✖✘✕ ✙✘ ✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤✏
✻✖✣✼ ✽✙ ✖✜ ✤✘✙ ✤✒❢✒✜✜✚✕✓ ✙✑✚✙ ✘✤✛✓ ✑✚✛✢ ✢✖✛✛✒✗
✘✕✔✖✙✚✛✜ ✥✚✕✙✖❢✖✥✚✙✒ ✖✤ ✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤✏ ✽✤
✜✘❡✒ ❢✚✜✒✜★ ✒✣✒✤ ✢✖✛✛✒✗ ✘✕✔✖✙✚✛✜ ✘✢ ✣✚✛✒✤❢✒
✜✑✒✛✛ ✙✚✾✒ ✥✚✕✙ ✖✤ ✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤✏
✿❀❁❀❂ ❃✷✪❄✳ ✫✴ ❅✷✺✬✲✱✲✳✮✭✲✫✯ ④⑤⑥⑦⑧⑦⑨⑩ ❶❷❸ ❹❺❻❼❷❽❾❺❿ ❺➀ ➁➂ ➃➄➅❻❾➆➁ ➀❻❺❼ ➁ ❷❿➆
➂ ❺❻➅❾❽❷➇➁➈ ❶➅❸ ❹❺❻❼❷❽❾❺❿ ❺➀ ❽➃➉ ➇❾❿➉❷❻
❚✑✒✕✒ ✚✕✒ ✣✚✕✖✘✦✜ ✙✓✥✒✜ ✘✢ ✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤ ➊➉➋➇➌ ❼❺➇➉➍➎➇➉
✖✤✣✘✛✣✖✤♠ ❆★ ♣ ✚✤✗ ❞ ✘✕✔✖✙✚✛✜✏ ❚✑✒ ✗✖✢✢✒✕✒✤✙
❉■■❊ ❋●✇ ❍❏❑▲▼◆▼❋❖◗▼❘❙ ❯ ✽✤ ✙✑✖✜ ✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤
✙✓✥✒✜ ✘✢ ✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤ ✚✕✒ ✚✜ ✦✤✗✒✕❇
✙✑✒✕✒ ✖✜ ✖✤ ✣✘✛✣✒❡✒✤✙ ✘✢ ✘✤✒ ❆ ✚✤✗ ✙✧✘
❉■❊ ❋● ❍❏❑▲▼ ◆▼ ❋❖◗▼ ❘❙❯ ❚✑ ✖✜ ✙✓✥✒ ✘✢ ♣❲✘✕✔✖✙✚✛✜ ✖✤ ✘✕✗✒✕ ✙✘ ✢✘✕❡ ✙✑✕✒✒ ✒s✦✖✣✚✛✒✤✙
✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤ ✖✤✣✘✛✣✒✜ ✙✑✒ ❡✖❤✖✤♠ ✘✢ ✘✤✒ ❆ ✚✤✗ ❆♣♥ ✑✓✔✕✖✗✖✜✒✗ ✘✕✔✖✙✚✛✜✏ ✈✘✕ ✒❤✚❡✥✛✒★ ✖✤ ❦✉✛①
✘✤✒ ♣ ✘✕✔✖✙✚✛ ✕✒✜✦✛✙✖✤♠ ✖✤ ✙✑✒ ✢✘✕❡✚✙✖✘✤ ✘✢ ✙✧✘ ❡✘✛✒ ❢✦✛✒ ★ ✙✑ ✒ ♠✕ ✘✦✤✗ ✜ ✙✚✙✒ ✒✛✒ ❢✙✕ ✘✤ ✖ ❢
✒s✦✖✣✚✛✒✤✙ ❆♣ ✑✓✔✕✖✗ ✘✕✔✖✙✚✛✜✏ ❚✑✒ ✜✦✖✙✚✔✛✒ ❢✘✤ ✢✖♠✦✕✚✙✖✘✤ ✘✢ ❢✒✤ ✙✕ ✚✛ ✔✘✕ ✘✤ ✚✙✘❡ ✖✜
✘✕✔✖✙✚✛✜ ✢✘✕ ❆♣ ✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤ ✚✕✒ ❆ ✚✤✗ ♣③★ ✖✢ ❧❆♥q❆♥q♣②✏ ✽✤ ✙✑✒ ✒❤❢✖✙✒✗ ✜✙✚✙✒★ ✘✤✒ ✘✢ ✙✑✒ q❆
✙✑✒ ✑✓✔✕✖✗ ✘✕✔✖✙✚✛✜ ✚✕✒ ✙✘ ✛✖✒ ✚✛✘✤♠ ✙✑✒ ❱❲✚❤✖✜✏ ✒✛✒❢✙✕✘✤✜ ✖✜ ✥✕✘❡✘✙✒✗ ✙✘ ✣✚❢✚✤✙ q♣ ✘✕✔✖✙✚✛ ✚✜
❳✚❢✑ ❆♣ ✑✓✔✕✖✗ ✘✕✔✖✙✚✛✜ ✑✚✜ ❨❩❬ ❆❲❢✑✚✕✚❢✙✒✕
✚✤✗ ❨❩❬ ♣❲❢✑✚✕✚❢✙✒✕✏ ❭✦❢✑ ✚ ❡✘✛✒❢✦✛✒ ✖✤
✧✑✖❢✑ ✙✑✒ ❢✒✤✙✕✚✛ ✚✙✘❡ ✖✜ ❆♣❲✑✓✔✕✖✗✖✜✒✗ ✚✤✗
✛✖✤✾✒✗ ✗✖✕✒❢✙✛✓ ✙✘ ✙✧✘ ✘✙✑✒✕ ❢✒✤✙✕✚✛ ✚✙✘❡✜
✥✘✜✜✒✜✜✒✜ ✛✖✤✒✚✕ ♠✒✘❡✒✙✕✓✏ ❚✑✖✜ ✙✓✥✒ ✘✢
✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤ ✖✜ ✚✛✜✘ ✾✤✘✧✤ ✚✜ ✗✖✚♠✘✤✚✛
✑✓✔✕✖✗✖✜✚✙✖✘✤✏
❚✑✒ ✙✧✘ ❆♣ ✑✓✔✕✖✗✜ ✥✘✖✤✙ ✖✤ ✙✑✒ ✘✥✥✘✜✖✙✒
✗✖✕✒❢✙✖✘✤ ✚✛✘✤♠ ✙✑✒ ❱❲✚❤✖✜ ✧✖✙✑ ✥✕✘♦✒❢✙✖✤♠
✥✘✜✖✙✖✣✒ ✛✘✔✒✜ ✚✤✗ ✣✒✕✓ ✜❡✚✛✛ ✤✒♠✚✙✖✣✒ ✛✘✔✒✜★
✧✑✖❢✑ ✥✕✘✣✖✗✒✜ ❡✘✕✒ ✒✢✢✒❢✙✖✣✒ ✘✣✒✕✛✚✥✥✖✤♠
✕✒✜✦✛✙✖✤♠ ✖✤ ✙✑✒ ✢✘✕❡✚✙✖✘✤ ✘✢ ✜✙✕✘✤♠✒✕ ✔✘✤✗✜✏
❪❫✮ ✩✪❴❄ ✫✴ ✩✫❴❄ ✰❵❴❄ ✵✮❛ ✲✯❜ ❋●
✵✷✺✬✲✱✲✳✮✭✲✫✯
❝❄ ❣❴ ✐ ❥ ❚✑✒ ♠✕ ✘✦✤✗ ✜✙ ✚✙✒ ✒✛✒ ❢ ✙✕ ✘✤ ✖❢
❢✘✤✢✖♠✦✕✚✙✖✘✤ ✘✢ ❦✒ ✖✜ ❧❆♥q❆♥✏ ✽✤ ✙✑✒ ✒❤✖✙✒✗ ④⑤⑥⑦⑧⑦⑨⑨ ❹❺❻❼❷❽❾❺❿ ❺➀ ➁➂➌ ➃➄➅❻❾➆➁ ❷❿➆ ❽➃➉ ➊➋➇➑
✜✙✚✙✒ ✘✤✒ ✘✢ ✙✑✒ q❆❲✒✛✒❢✙✕✘✤✜ ✖✜ ✥✕✘❡✘✙✒✗ ✙✘ ❼❺➇➉➍➎➇➉

117 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✶ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨
❥ ♥
❛ ✟❡✠✡☛☞ ✌✍✟✍♦ ✎❛✠ ☞✎✟❡❡ ✡♦✏❛✑✟❡✒ ❡☛❡✓☞✟✍♦✠✔ ✘✟✍✡♦✒ ✠☞❛☞❡ ✑✠ ✖s✷✖ ❧ ❦ ✖ r q ✖ ❧❥t ✎❛✙✑♦✘ ☞✎✟❡❡
❚✎❡✠❡ ☞✎✟❡❡ ✍✟✌✑☞❛☛✠ ✕✍♦❡ ✖s ❛♦✒ ☞✥✍ ✖♣✮ ✡♦✏❛✑✟❡✒ ❡☛❡✓☞✟✍♦✠ ✑♦ ☞✎❡ s♣✸ ✎❤✌✟✑✒ ✍✟✌✑☞❛☛✠
✎❤✌✟✑✒✑✠❡ ☞✍ ✗✍✟♠ ☞✎✟❡❡ s♣✷ ✎❤✌✟✑✒ ✍✟✌✑☞❛☛✠✔ ❛♦✒ ❛ ☛✍♦❡ ✏❛✑✟ ✍✗ ❡☛❡✓☞✟✍♦✠ ✑✠ ✏✟❡✠❡♦☞ ✑♦ ☞✎❡
❚✎❡ ☞✎✟❡❡ ✎❤✌✟✑✒ ✍✟✌✑☞❛☛✠ ✠✍ ✗✍✟♠❡✒ ❛✟❡ ✗✍✡✟☞✎ ✍♦❡✔ ❚✎❡✠❡ ☞✎✟❡❡ ✎❤✌✟✑✒ ✍✟✌✑☞❛☛✠ ✍✙❡✟☛❛✏
✍✟✑❡♦☞❡✒ ✑♦ ❛ ☞✟✑✘✍♦❛☛ ✏☛❛♦❛✟ ❛✟✟❛♦✘❡♠❡♦☞ ❛♦✒ ✥✑☞✎ ✣s ✍✟✌✑☞❛☛✠ ✍✗ ✎❤✒✟✍✘❡♦ ❛☞✍♠✠ ☞✍ ✗✍✟♠
✍✙❡✟☛❛✏ ✥✑☞✎ ✖♣ ✍✟✌✑☞❛☛✠ ✍✗ ✓✎☛✍✟✑♦❡ ☞✍ ✗✍✟♠ ☞✎✟❡❡ ❢✉✿ ✠✑✘♠❛ ✌✍♦✒✠✔ ✈❡ ✾♦✍✥ ☞✎❛☞ ☞✎❡
☞✎✟❡❡ ✚✛✜☛ ✌✍♦✒✠✔ ❚✎❡✟❡✗✍✟❡✢ ✑♦ ✚✜☛ ✸ ✕✭✑✘✔ ✗✍✟✓❡ ✍✗ ✟❡✏✡☛✠✑✍♦ ✌❡☞✥❡❡♦ ❛ ☛✍♦❡ ✏❛✑✟ ❛♦✒ ❛
✹✔✣✣✮✢ ☞✎❡ ✘❡✍♠❡☞✟❤ ✑✠ ☞✟✑✘✍♦❛☛ ✏☛❛♦❛✟ ✥✑☞✎ ✌✍♦✒ ✏❛✑✟ ✑✠ ♠✍✟❡ ☞✎❛♦ ☞✎❡ ✗✍✟✓❡ ✍✗ ✟❡✏✡☛✠✑✍♦
✜☛✚✜☛ ✌✍♦✒ ❛♦✘☛❡ ✍✗ ✣✖✤ ✔ ✌❡☞✥❡❡♦ ☞✥✍ ✌✍♦✒ ✏❛✑✟✠ ✍✗ ❡☛❡✓☞✟✍♦✠✔ ❚✎❡
✦✧✧✧★ ✩ ✪ ✫ ✬✯✰✱✲ ✳✲✩ ✴✵✲ ✺✻✼ ❚✎ ✑✠ ☞ ❤✏❡ ✍✗ ♠✍☛❡✓✡☛❡ ☞✎✡✠ ✘❡☞✠ ✒✑✠☞✍✟☞❡✒ ❛♦✒ ☞✎❡ ✌✍♦✒
✎❤✌✟✑✒✑✠❛☞✑✍♦ ✓❛♦ ✌❡ ❡✽✏☛❛✑♦❡✒ ✌❤ ☞❛✾✑♦✘ ☞✎❡ ❛♦✘☛❡ ✑✠ ✟❡✒✡✓❡✒ ☞✍ ✣✤❄ ✗✟✍♠ ✣✤❅✔❂ ✔ ❚✎❡
❡✽❛♠✏☛❡ ✍✗ ✜✿❀ ♠✍☛❡✓✡☛❡ ✑♦ ✥✎✑✓✎ ☞✎❡✟❡ ✑✠ ✘❡✍♠❡☞✟❤ ✍✗ ✠✡✓✎ ❛ ♠✍☛❡✓✡☛❡ ✥✑☛☛ ✌❡ ✏❤✟❛♠✑✒❛☛
♠✑✽✑♦✘ ✍✗ ✍♦❡ s✛✍✟✌✑☞❛☛ ❛♦✒ ☞✎✟❡❡ ♣✛✍✟✌✑☞❛☛✠ ❛✠ ✠✎✍✥♦ ✑♦ ✭✑✘✔ ✹✔✣✇✔
✍✗ ☞✎❡ ✙❛☛❡♦✓❡ ✠✎❡☛☛ ☞✍ ✗✍✟♠ ✗✍✡✟ s♣✸ ✎❤✌✟✑✒
✍✟✌✑☞❛☛ ✍✗ ❡❁✡✑✙❛☛❡♦☞ ❡♦❡✟✘✑❡✠ ❛♦✒ ✠✎❛✏❡✔
❚✎ ❡✟❡ ✑✠ ✖❂❃ s✛✓✎ ❛✟❛✓☞ ❡✟ ❛♦✒ ❄❂❃ ♣✛
✓✎❛✟❛✓☞❡✟ ✑♦ ❡❛✓✎ s♣ ✸ ✎❤✌✟✑✒ ✍✟✌✑☞❛☛✔ ❚✎❡ ✗✍✡✟
s♣✸ ✎❤✌✟✑✒ ✍✟✌✑☞❛☛✠ ✠✍ ✗✍✟♠❡✒ ❛✟❡ ✒✑✟❡✓☞❡✒
☞✍✥❛✟✒✠ ☞✎❡ ✗✍✡✟ ✓✍✟♦❡✟✠ ✍✗ ☞✎❡ ☞❡☞✟❛✎❡✒✟✍♦✔
❚✎❡ ❛♦✘☛❡ ✌❡☞✥❡❡♦ s♣✸ ✎❤✌✟✑✒ ✍✟✌✑☞❛☛ ✑✠ ✣✤❅✔❂
❛✠ ✠✎✍✥♦ ✑♦ ✭✑✘✔ ✹✔✣✖✔

❋❆❇❉❊❉●④ ■❏❑▲▼◆❖❏P ❏◗ ⑤❴ ❯ ▲❏❪❬❝❜❪❬

✐♦ ✓❛✠❡ ✍✗ ✿✷❣ ♠✍☛❡✓✡☛❡✢ ☞✎❡ ✗✍✡✟ ✍✽❤✘❡♦


✍✟✌✑☞❛☛✠ ✕✍♦❡ ✖s ❛♦✒ ☞✎✟❡❡ ✖♣✮ ✡♦✒❡✟✘✍ s♣✸
✎❤✌✟✑✒✑✠❛☞✑✍♦ ✗✍✟♠✑♦✘ ✗✍✡✟ s♣✸ ✎❤✌✟✑✒ ✍✟✌✑☞❛☛✠
✍✡☞ ✍✗ ✥✎✑✓✎ ☞✥✍ ✓✍♦☞❛✑♦ ✍♦❡ ❡☛❡✓☞✟✍♦ ❡❛✓✎
❛♦✒ ☞✎❡ ✍☞✎❡✟ ☞✥✍ ✓✍♦☞❛✑♦ ❛ ✏❛✑✟ ✍✗ ❡☛❡✓☞✟✍♦✠✔
❚✎❡✠❡ ✗✍✡✟ s♣ ✸ ✎❤✌✟✑✒ ✍✟✌✑☞❛☛✠ ❛✓❁✡✑✟❡ ❛
☞❡☞✟❛✎❡✒✟❛☛ ✘❡✍♠❡☞✟❤✢ ✥ ✑☞✎ ☞✥✍ ✓✍✟♦❡✟✠
✍✓✓✡✏✑❡✒ ✌❤ ✎❤✒✟✍✘❡♦ ❛☞✍♠✠ ✥✎✑☛❡ ☞✎❡ ✍☞✎❡✟

☞✥✍ ✌❤ ☞✎❡ ☛✍♦❡ ✏❛✑✟✠✔ ❚✎❡ ✌✍♦✒ ❛♦✘☛❡ ✑♦ ☞✎✑✠
❞ ❞ ✓ ❛✠❡ ✑✠ ✟❡✒✡✓❡✒ ☞ ✍ ✣✤✹✔❂ ✗ ✟✍♠ ✣✤❅✔❂
✕✭✑✘✔ ✹✔✣✹✮ ❛♦✒ ☞✎❡ ♠✍☛❡✓✡☛❡ ☞✎✡✠ ❛✓❁✡✑✟❡✠ ❛
⑥✛✠✎❛✏❡ ✍✟ ❛♦✘✡☛❛✟ ✘❡✍♠❡☞✟❤✔

❋❆❇❉❊❉●❍ ■❏❑ ▲▼◆❖❏P ❏◗ ❘❙ ❯ ❱❲❳❑❖❩❘ ❳❲ ◆❱ ❬


❝❏▲❳❖P▼◆❖❏P ❏◗ ❘ ❭ ❙① ❭ ❙② ▼P❩ ❙③ ▼◆❏▲❖❝
❏❑❳❖◆▼❪❘ ❏◗ ❝▼❑❳❏P ▼P❩ ◆❱❬ ◗❏❑▲▼◆❖❏P ❏◗
❫❴❵ ▲❏❪❬❝❜❪❬
❚✎❡ ✠☞✟✡✓☞✡✟❡ ✍✗ ❢✿ ✸ ❛♦✒ ✿✷❣ ♠✍☛❡✓✡☛❡✠
✓❛♦ ❛☛✠✍ ✌❡ ❡✽✏☛❛✑♦❡✒ ✥✑☞✎ ☞✎❡ ✎❡☛✏ ✍✗ s♣ ✸
✎❤✌✟✑✒✑✠❛☞✑✍♦✔ ✐♦ ❢✿ ✸✢ ☞✎❡ ✙❛☛❡♦✓❡ ✠✎❡☛☛ ✕✍✡☞❡✟✮
❡☛❡✓☞✟✍♦✑✓ ✓✍♦✗✑✘✡✟❛☞✑✍♦ ✍✗ ♦✑☞✟✍✘❡♦ ✑♦ ☞✎❡ ❋❆❇❉❊❉●❊ ■❏❑▲▼◆❖❏P ❏◗ ❴ ⑦⑧ ▲❏❪❬❝❜❪❬

118 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄☎❈✆✝ ✞✟✠✡☎✠☛ ✆✠✡ ✄✟✝✂❈☞✝✆✌ ✍✎✌☞❈✎☞✌✂ ✶✶

✹✏✑✏✒ ❖✓✔✕✖ ✗✘✙✚✛✜✕✢ ✣✤ s✥✸✱ s✥✷ ✙✦✧ s✥ ◆P✐ ❇❘❑▲❙❚ ❋▲❑❙❆❉●▼ ❋❲ ❡❉■❇ ■❉▲❑❋❅ ❉❆❋❊ ❉▲❡
❍★✩✖✪✧✪✢✙✓✪✣✦ ❏▼❡❚ ❲❋▲ ❊❉✉❙❅❬ ◆P✐❹◆ ▼❙❬❊❉ ❑❋❅❚ ✇❙❆❇ ❆✇❋
❇❘❚▲❋❬❡❅ ❉❆❋❊▼❯ ❵❇❡ ❏❅❇❘❑▲❙❚❙▼❡❚ ❋▲❑❙❆❉●
s✥✫ ✬✭✮✯✰✲✰s✳✴✰✵✺ ✰✺ ✻ ✼✬ ✽ ✾✵✿❀❁❂✿❀❃ ❄❅
❫❥P① ❋▲ ❥P②❴ ❋❲ ❋❅❡ ■❉▲❑❋❅ ❉❆❋❊ ❋❤❡▲●❉❳▼
❡❆❇❉❅❡ ❊❋●❡■❏●❡ ❑❋❆❇ ❆❇❡ ■❉▲❑❋❅ ❉❆❋❊▼
▼❙❚❡✇❙▼❡ ✇❙❆❇ ❆❇❡ ▼❙❊❙●❉▲ ❋▲❑❙❆❉● ❋❲ ❆❇❡ ❋❆❇❡▲
❉▼▼❏❊❡ ◆P◗ ❇❘❑▲❙❚ ▼❆❉❆❡❯ ❱❅❡ ❋❲ ❆❇❡ ❲❋❏▲ ◆P◗
■❉▲❑❋❅ ❉❆❋❊ ❆❋ ❲❋▲❊ ✇❡❉✉ ❦ ❑❋❅❚♦ ✇❇❙■❇
❇❘❑▲❙❚ ❋▲❑❙❆❉●▼ ❋❲ ■❉▲❑❋❅ ❉❆❋❊ ❋❤❡▲●❉❳▼ ❉❨❙❉●●❘
■ ❋❅▼ ❙▼ ❆▼ ❋❲ ❆✇ ❋ ❡❧ ❏❉● ❡●❡■ ❆▲ ❋❅ ■ ●❋❏❚▼
✇❙❆❇ ▼❙❊❙●❉▲ ❋▲❑❙❆❉●▼ ❋❲ ❋❆❇❡▲ ❉❆❋❊ ❆❋ ❲❋▲❊ ❚❙▼❆▲❙❑❏❆❡❚ ❉❑❋❤❡ ❉❅❚ ❑❡●❋✇ ❆❇❡ ❳●❉❅❡ ❋❲
◆P◗❩◆P◗ ▼❙❬❊❉ ❑❋❅❚ ✇❇❙●❡ ❆❇❡ ❋❆❇❡▲ ❆❇▲❡❡ ■❉▲❑❋❅ ❉❅❚ ❇❘❚▲❋❬❡❅ ❉❆❋❊▼❯
❇❘❑▲❙❚ ❋▲❑❙❆❉●▼ ❋❲ ❡❉■❇ ■❉▲❑❋❅ ❉❆❋❊ ❉▲❡ ❏▼❡❚
❵❇❏▼♦ ❙❅ ❡❆❇❡❅❡ ❊❋●❡■❏●❡♦ ❆❇❡ ■❉▲❑❋❅❩
❙❅ ❲❋▲❊❙❅❬ ◆P◗❹◆ ▼❙❬❊❉ ❑❋❅❚▼ ✇❙❆❇ ❇❘❚▲❋❬❡❅
■❉▲❑❋❅ ❑❋❅❚ ■❋❅▼❙▼❆▼ ❋❲ ❋❅❡ ◆P✐ ❹◆P✐ ▼❙❬❊❉
❉❆❋❊▼ ❉▼ ❚❙▼■❏▼▼❡❚ ❙❅ ▼❡■❆❙❋❅ ❛❯❭❯❪❫❙❙❙❴❯
❑❋❅❚ ❉❅❚ ❋❅❡ ❳❙ ❫♥ ❴ ❑❋❅❚ ❑❡❆✇❡❡❅ P ❋▲❑❙❆❉●▼
❵❇❡▲❡❲❋▲❡ ❙❅ ❡❆❇❉❅❡ ❜❹❜ ❑❋❅❚ ●❡❅❬❆❇ ❙▼ ❪❝❛
✇❇❙■❇ ❉▲❡ ❅❋❆ ❏▼❡❚ ❙❅ ❆❇❡ ❇❘❑▲❙❚❙▼❉❆❙❋❅ ❉❅❚
❳❊ ❉❅❚ ❡❉■❇ ❜❹♣ ❑❋❅❚ ●❡❅❬❆❇ ❙▼ ❪❞❢ ❳❊❯
❉▲❡ ❳❡▲❳❡❅❚❙■❏●❉▲ ❆❋ ❆❇❡ ❳●❉❅❡ ❋❲ ❊❋●❡■❏●❡q
s✥✼ ✬✭✮✯✰✲✰s✳✴✰✵✺ ✰✺ ✻✼✬❣❃ ❄❅ ❆❇❡ ❲❋▲❊❉❆❙❋❅ ❆❇❡ ❑❋❅❚ ●❡❅❬❆❇ ❪t❛ ❳❊❯ ❵❇❡ ❜❹♣ ❑❋❅❚ ❙▼
❋❲ ❡❆❇❡❅❡ ❊❋●❡■❏●❡♦ ❋❅❡ ❋❲ ❆❇❡ ◆P✐ ❇❘❑▲❙❚ ◆P✐ ❹◆ ▼❙❬❊❉ ✇❙❆❇ ❑❋❅❚ ●❡❅❬❆❇ ❪❞r ❳❊❯ ❵❇❡
❋▲❑❙❆❉●▼ ❋❲ ■❉▲❑❋❅ ❉❆❋❊ ❋❤❡▲●❉❳▼ ❉❨❙❉●●❘ ✇❙❆❇ ♣❹❜❹♣ ❑❋❅❚ ❉❅❬●❡ ❙▼ ❪❪✈❯❭ ✇❇❙●❡ ❆❇❡ ♣❹❜❹❜
◆P✐ ❇❘❑▲❙❚❙▼❡❚ ❋▲❑❙❆❉● ❋❲ ❉❅❋❆❇❡▲ ■❉▲❑❋❅ ❉❆❋❊ ❉❅❬●❡ ❙▼ ❪❥❪ ❯ ❵❇❡ ❲❋▲❊❉❆❙❋❅ ❋❲ ▼❙❬❊❉ ❉❅❚ ❳❙
❆❋ ❲❋▲❊ ❜❹❜ ▼❙❬❊❉ ❑❋❅❚❯ ♠❇❙●❡ ❆❇❡ ❋❆❇❡▲ ❆✇❋ ❑❋❅❚▼ ❙❅ ❡❆❇❡❅❡ ❙▼ ▼❇❋✇❅ ❙❅ ③❙❬❯ ❛❯❪❝❯

④⑤⑥⑦ ⑧⑦⑨⑩ ❶❷❸❺❻❼❽❷❾ ❷❿ ➀❽➁❺❻ ❻❾➂ ➃❽ ➄❷❾➂➀ ❽❾ ➅❼➆➅❾➅

119 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

s✠ ✡☛☞✌✍✎✍s✏✑✍✒✓ ✍✓ ✔✷✡✷ ✥ ■✕ ✖✗✘ ✙✚✛♠✜✖✢✚✕ ❀❁❂❁❃ ❍❄❅❆❇❉❇❊❋●❇❏❑ ❏▲ ▼◆P◗P❑●❊ ❇❑❘❏◆❘❇❑❙


✚✙ ✘✖✗♦✕✘ ♠✚✣✘✤✦✣✘✧ ★✚✖✗ ✖✗✘ ✤✜✛★✚✕ ✜✖✚♠✩ ✎ ❚❆❅❇●❋◆❊
✦ ✕✉✘✛✪✚ ✫✬✲ ✗♦★ ✛✢ ✉✢✩ ✜✖✢✚ ✕ ✗✜✭✢ ✕✪ ✖✮✚ ❯✗✘ ✘✣✘♠✘✕✖✩ ✵✛✘✩✘✕✖ ✢✕ ✖✗✘ ✖✗✢✛✉ ✵✘✛✢✚✉
✦✕✗♦★✛✢✉✢✩✘✉ ✚✛★✢✖✜✣ ✐✯✰✯✱ ✳✬② ✜✕✉ ✳✬①✴ ✤✚✕✖✜✢✕ ❞ ✚✛★✢✖✜✣✩ ✢✕ ✜✉✉✢✖✢✚✕ ✖✚ ✫ ✜✕✉ ✬
❖✕✘ ✫✬ ✗♦★✛✢✉ ✚✛★✢✖✜✣ ✚✙ ✚✕✘ ✤✜✛★✚✕ ✜✖✚♠ ✚✛★✢✖✜✣✩✴ ❯✗✘ ✘✕✘✛✪♦ ✚✙ ✖✗✘ ❱❞ ✚✛★✢✖✜✣✩ ✜✛✘
✚✭✘✛✣✜✵✩ ✜✸✢✜✣✣♦ ✮✢✖✗ ✫✬ ✗♦★✛✢✉ ✚✛★✢✖✜✣ ✚✙ ✖✗✘ ✤✚♠✵✜✛✜★✣✘ ✖✚ ✖✗✘ ✘✕✘✛✪♦ ✚✙ ✖✗✘ ❱✫ ✜✕✉ ❱✬
✚✛★✢✖✜✣✩✴ ❯✗✘ ✘✕✘✛✪♦ ✚✙ ❱❞ ✚✛★✢✖✜✣✩ ✜✛✘ ✜✣✩✚
✚✖✗✘✛ ✤✜✛★✚✕ ✜✖✚♠ ✖✚ ✙✚✛♠ ✹✺✹ ✩✢✪♠✜ ★✚✕✉✧
✤✚♠✵✜✛✜★✣✘ ✖✚ ✖✗✚✩✘ ✚✙ ✽✫ ✜✕✉ ✽✬ ✚✛★✢✖✜✣✩✴ ❲✩
✮✗✢✣✘ ✖✗✘ ✚✖✗✘✛ ✗♦★✛✢✉✢✩✘✉ ✚✛★✢✖✜✣ ✚✙ ✘✜✤✗
✜ ✤✚✕✩✘❳✦✘✕✤✘ ✖✗✘ ✗♦★✛✢✉✢✩✜✖✢✚✕ ✢✕✭✚✣✭✢✕✪
✤✜✛★✚✕ ✜✖✚♠ ✚✭✘✛✣✜✵✩ ✜✸✢✜✣✣♦ ✮✢✖✗ ✖✗✘ ✗✜✣✙
✘✢✖✗✘✛ ❱✫✧ ❱✬ ✜✕✉ ❱❞ ✚✛ ❱❞✧ ✽✫ ✜✕✉ ✽✬ ✢✩
✙✢✣✣✘✉ ✫ ✚✛★✢✖✜✣ ✚✙ ✗♦✉✛✚✪✘✕ ✜✖✚♠✩ ✙✚✛♠✢✕✪ ✻ ✵✚✩✩✢★✣✘✴ ♣✚✮✘✭✘✛✧ ✩✢✕✤✘ ✖✗✘ ✉✢✙✙✘✛✘✕✤✘ ✢✕
★✚✕✉✩✴ ❜✜✤✗ ✚✙ ✖✗✘ ✖✮✚ ✦✕✗♦★✛✢✉✢✩✘✉ ✬ ✘✕✘✛✪✢✘✩ ✚✙ ❱✬ ✜✕✉ ✽✫ ✚✛★✢✖✜✣✩ ✢✩ ✩✢✪✕✢✙✢✤✜✕✖✧
✚✛★✢✖✜✣✩ ✚✙ ★✚✖✗ ✖✗✘ ✤✜✛★✚✕ ✜✖✚♠✩ ✚✭✘✛✣✜✵✩ ✕✚ ✗♦★✛✢✉✢✩✜✖✢✚✕ ✢✕✭✚✣✭✢✕✪ ❱✬✧ ❱❞ ✜✕✉ ✽✫
✩✢✉✘✮✢✩✘ ✖✚ ✙✚✛♠ ✖✮✚ ✼ ★✚✕✉✩ ★✘✖✮✘✘✕ ✖✗✘ ✚✛★✢✖✜✣✩ ✢✩ ✵✚✩✩✢★✣✘✴
✤✜✛★✚✕ ✜✖✚♠✩✴ ❝✚ ✖✗✘ ✖✛✢✵✣✘ ★✚✕✉ ★✘✖✮✘✘✕ ✖✗✘ ❯✗✘ ✢♠✵✚✛✖✜✕✖ ✗♦★✛✢✉✢✩✜✖✢✚✕ ✩✤✗✘♠✘✩
✖✮✚ ✤✜✛★✚✕ ✜✖✚♠✩ ✢✩ ♠✜✉✘ ✦✵ ✚✙ ✚✕✘ ✩✢✪♠✜ ✢✕✭✚✣✭✢✕✪ ✫✧ ✬ ✜✕✉ ❞ ✚✛★✢✖✜✣✩ ✜✛✘ ✩✦♠♠✜✛✢✩✘✉
✜✕✉ ✖✮✚ ✵✢ ★✚✕✉✩ ✜✩ ✩✗✚✮✕ ✢✕ ❛✢✪✴ ✽✴✾✿✴ ★✘✣✚✮❩

⑧⑨⑩❶❷ ❸❹ ❺❻❼❽❾❿❾➀⑩➁❾❸➂ ➃➁❸➄❾➅ ➆➇⑩➄❶➈❷➀


➄❸➈❷➅➉➈❷➀➊ ➁❻❶❷ ❸❽❼❾➁⑩➈➀
❾❸➂➀
➋➌➍➎➏➐ ✇t③➑ ✇➒t➒③➓➔→ ➣↔↕➓➙↔→➛➜➑➝➞
➟➠➎➡➎➏ ➣➢➤➓➙➠→➛➜➑➝

➥➏↕➦➧➡➎➠ t③➨✇ t➒③➓➩→➒✇ ➢➫➭➞ ➢➙➠➭


➯↕➟➲➏➎➳↕➵➎➠

➋➌➍➎➏➐ ✇t③➨ ✇➒t➒③➓➩→ ➸➏➫➭ ➞ ➺➐➻➫➛


➟➲➏➎➳↕➵➎➠

➻➼➤➎➽➐➵➏➎➠ t③➨✇➑ t➒③➓➩→➒✇➓➔→ ➋➫➾ ➞ ➣➙➏➫➾➜ ➨➝


✇➑ t③➨ ✇➓➔→➒t➒③➓➩→ ➣➙➧➓↔➚➨→➾➜➨➪

➶✍➹ ➘✒✌➴✏✑✍✒✓ ✒➷ ➬✔➮➱ ➶s✠✃✎ ❐☛☞✌✍✎✍s✏✑✍✒✓➹✥


❯✗✘ ✪✛✚✦✕✉ ✩✖✜✖✘ ✜✕✉ ✖✗✘ ✘✸✤✢✖✘✉ ✩✖✜✖✘ ✚✦✖✘✛
✘✣✘✤✖✛✚✕✢✤ ✤✚✕✙✢✪✦✛✜✖✢✚✕✩ ✚✙ ✵✗✚✩✵✗✚✛✦✩
❒❮❰✾ÏÐ ✜✛✘ ✛✘✵✛✘✩✘✕✖✘✉ ★✘✣✚✮✴

❬❭❪❫❴❫❵❡ ❢❣❤❥❦❧♥❣q ❣r t♥✈❥❦ ❦q✇ ③♥ ④❣q✇t ♥q t③Ñ✇ ⑥⑦④❤♥✇ ❣❤④♥❧❦Òt r♥ÒÒ⑤✇ ④⑦ ⑤Ò⑤Ó❧❤❣q ③❦♥❤t
⑤❧⑥⑦q⑤ ✇❣q❦❧⑤✇ ④⑦ r♥Ô⑤ ÕÒ ❦❧❣❥tÖ

120 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄☎❈✆✝ ✞✟✠✡☎✠☛ ✆✠✡ ✄✟✝✂❈☞✝✆✌ ✍✎✌☞❈✎☞✌✂ ✶ ✶

◆✏✑ ✒✓✔ ✕✖✗✔ ✏✘✙✖✒✚✛✜ ✢✐✣✤✣✥ ✏✦✔ s✱ ✒✓✘✔✔ ♣ ✜✖❯ s♣✸❞④ ✓❤✙✘✖❛ ✏✘✙✖✒✚✛✜ ✏✗✔✘✛✚★ ✑✖✒✓ ✜✖✦♥✛❤
✚✦❛ ✏ ✦✔ ❞ ✏✘ ✙✖ ✒✚✛ ✜✧ ✚✘ ✔ ✚✗ ✚✖✛ ✚✙✛ ✔ ✕✏✘ ✏♦♦●★✖✔❛ ✏✘✙✖✒✚✛✜ ✏✕ ✕✛●✏✘✖✦✔ ✚✒✏✩✜ ✒✏ ✕✏✘✩
✓❤✙✘✖❛✖✜✚✒✖✏✦ ✒✏ ❤✖✔✛❛ ✚ ✜✔✒ ✏✕ ✕✖✗✔ s♣✸❞ ✓❤✙✘✖❛ ✜✖❯ ①▲✪ ✜✖♥✩✚ ✙✏✦❛✜✫ ▼✓●✜ ①✪② ✩✏✛✔♦●✛✔ ✓✚✜
✏✘✙✖✒✚✛✜ ✑✓✖♦✓ ✚✘✔ ❛✖✘✔♦✒✔❛ ✒✏✑✚✘❛✜ ✒✓✔ ✕✖✗✔ ✚ ✘✔♥●✛✚✘ ✏♦✒✚✓✔❛✘✚✛ ♥✔✏✩✔✒✘❤ ✚✜ ✜✓✏✑✦ ✖✦
♦✏✘✦✔✘✜ ✏✕ ✚ ✒✘✖♥✏✦✚✛ ✙✖★❤✘✚✩✖❛✚✛ ✚✜ ❛✔★✖♦✒✔❛ ✪✖♥✫ ✬✫✭⑦✫
✖✦ ✒✓✔ ✪✖♥✫ ✬✫✭✮✫

⑧✿⑨❂⑩ ❶❀✾r✷❂✷⑧✼❄✷✺✻

❋✯✰✲ ✳✲✴✵ ❚r✷✹✺✻✼✽ ✾✷✿❀r✼❁✷❂✼✽ ✹❃✺❁❃❄r❀ ✺❅ ❆❇✽❉


❁✺✽❃♠❊✽❃

■✒ ✜✓✏●✛❛ ✙✔ ✦✏✒✔❛ ✒✓✚✒ ✚✛✛ ✒✓✔ ✙✏✦❛ ✚✦♥✛✔✜


✖✦ ✒✘✖♥✏✦✚✛ ✙✖★❤✘✚✩✖❛✚✛ ♥✔✏✩✔✒✘❤ ✚✘✔ ✦✏✒
✔❡●✖✗✚✛✔✦✒✫ ■✦ ❍❏✛❑ ✒✓✔ ✕✖✗✔ s♣✸❞ ✏✘✙✖✒✚✛✜ ✏✕
★✓✏✜★✓✏✘●✜ ✏✗✔✘✛✚★ ✑✖✒✓ ✒✓✔ ✜✖✦♥✛❤ ✏♦♦●★✖✔❛
♣ ✏✘✙✖✒✚✛✜ ✏✕ ♦✓✛✏✘✖✦✔ ✚✒✏✩✜ ✒✏ ✕✏✘✩ ✕✖✗✔ ❍▲❏✛
✜✖♥✩✚ ✙✏✦❛✜✫ ▼✓✘✔✔ ❍▲❏✛ ✙✏✦❛ ✛✖✔ ✖✦ ✏✦✔ ★✛✚✦✔
✚✦❛ ✩✚❖✔ ✚✦ ✚✦♥✛✔ ✏✕ ✭P◗ ✑✖✒✓ ✔✚♦✓ ✏✒✓✔✘❘
✒✓✔✜✔ ✙✏✦❛✜ ✚✘✔ ✒✔✘✩✔❛ ✚✜ ✔❡●✚✒✏✘✖✚✛ ✙✏✦❛✜✫
▼✓✔ ✘✔✩✚✖✦✖✦♥ ✒✑✏ ❍▲❏✛ ✙✏✦❛✜▲✏✦✔ ✛❤✖✦♥ ❋✯✰✲ ✳✲✴➍ ➎♠❄✼❶❃❂r✼✽ ✹❃✺❁❃❄r❀ ✺❅ ➏➐➑ ❁✺✽❃♠❊✽❃
✚✙✏✗✔ ✚✦❛ ✒✓✔ ✏✒✓✔✘ ✛❤✖✦♥ ✙✔✛✏✑ ✒✓✔ ✔❡●✚✒✏✘✖✚✛
★✛✚✦✔✱ ✩✚❖✔ ✚✦ ✚✦♥✛✔ ✏✕ ❙◗ ✑✖✒✓ ✒✓✔ ★✛✚✦✔✫ ❷❸❹ ❺❻❼❽❾❿❼➀➁ ❻➁➂➃➄➀❼ ➄➅❽❻➁➆
▼✓✔✜✔ ✙✏✦❛✜ ✚✘✔ ♦✚✛✛✔❛ ✚❯✖✚✛ ✙✏✦❛✜✫ ❱✜ ✒✓✔ ➇✏✛✔♦●✛✚✘ ✏✘✙✖✒✚✛ ✢➇➈✧ ✒✓✔✏✘❤ ✑✚✜ ❛✔✗✔✛✏★✔❛
✚❯✖✚✛ ✙✏✦❛ ★✚✖✘✜ ✜●✕ ✕✔✘ ✩✏✘✔ ✘✔★●✛✜✖✗✔ ✙❤ ✪✫ ➉●✦❛ ✚✦❛ ➊✫①✫ ➇●✛✛✖❖✔✦ ✖✦ ✭❙③P✫ ▼✓✔
✖✦✒✔✘✚♦✒✖✏✦ ✕✘✏✩ ✒✓✔ ✔❡●✚✒✏✘✖✚✛ ✙✏✦❛ ★✚✖✘✜✱ ✜✚✛✖✔✦✒ ✕✔✚✒●✘✔✜ ✏✕ ✒✓✖✜ ✒✓✔✏✘❤ ✚✘✔ ➋
✒✓✔✘✔✕✏✘✔ ✚❯✖✚✛ ✙✏✦❛✜ ✓✚✗✔ ✙✔✔✦ ✕✏●✦❛ ✒✏ ✙✔
✢✖✧ ▼✓✔ ✔✛✔♦✒✘✏✦✜ ✖✦ ✚ ✩✏✛✔♦●✛✔ ✚✘✔ ★✘✔✜✔✦✒
✜✛✖♥✓✒✛❤ ✛✏✦♥✔✘ ✚✦❛ ✓✔✦♦✔ ✜✛✖♥✓✒✛❤ ✑✔✚❖✔✘ ✒✓✚✦
✖✦ ✒✓✔ ✗✚✘✖✏●✜ ✩✏✛✔♦●✛✚✘ ✏✘✙✖✒✚✛✜ ✚✜ ✒✓✔
✒✓✔ ✔❡●✚✒✏✘✖✚✛ ✙✏✦❛✜❘ ✑✓✖♦✓ ✩✚❖✔✜ ❍❏✛ ❑
✔✛✔♦✒✘✏✦✜ ✏✕ ✚✒✏✩✜ ✚✘✔ ★✘✔✜✔✦✒ ✖✦ ✒✓✔
✩✏✛✔♦●✛✔ ✩✏✘✔ ✘✔✚♦✒✖✗✔✫
✗✚✘✖✏●✜ ✚✒✏✩✖♦ ✏✘✙✖✒✚✛✜✫
❲❳❳❨ ❩❬❭❪❫❴❳❬❵ ❬❜ ❝❩❢ ❲❣❥❦❧q t✉✈❭❳❧❳❣❫❴❳❬❵❨✇
✢✖✖✧ ▼✓✔ ✚✒✏✩✖♦ ✏✘✙✖✒✚✛✜ ✏✕ ♦✏✩★✚✘✚✙✛✔
■✦ ①✪② ✒✓✔ ♦✔✦✒✘✚✛ ✜●✛★✓●✘ ✚✒✏✩ ✓✚✜ ✒✓✔
✔✦✔✘♥✖✔✜ ✚✦❛ ★✘✏★✔✘ ✜❤✩✩✔✒✘❤ ♦✏✩✙✖✦✔
♥✘✏●✦❛ ✜✒✚✒✔ ✏●✒✔✘ ✔✛✔♦✒✘✏✦✖♦ ♦✏✦✕✖♥●✘✚✒✖✏✦
✒✏ ✕✏✘✩ ✩✏✛✔♦●✛✚✘ ✏✘✙✖✒✚✛✜✫
③s④③♣⑤✫ ■✦ ✒✓✔ ✔❯✖✒✔❛ ✜✒✚✒✔ ✒✓✔ ✚✗✚✖✛✚✙✛✔ ✜✖❯
✏✘✙✖✒✚✛✜ ✐✣✤✣✥ ✏✦✔ s✱ ✒✓✘✔✔ ♣ ✚✦❛ ✒✑✏ ❞ ✚✘✔ ✜✖✦♥✛❤ ✢✖✖✖✧ ➌✓✖✛✔ ✚✦ ✔✛✔♦✒✘✏✦ ✖✦ ✚✦ ✚✒✏✩✖♦ ✏✘✙✖✒✚✛ ✖✜
✏ ♦ ♦●★✖ ✔❛ ✙❤ ✔✛ ✔♦✒✘✏ ✦✜✫ ▼✓ ✔✜✔ ✏✘ ✙✖ ✒✚✛ ✜ ✖ ✦✕✛ ●✔✦♦ ✔❛ ✙❤ ✏ ✦✔ ✦●♦✛ ✔ ●✜✱ ✖ ✦ ✚
✓❤✙✘✖❛✖✜✔ ✒✏ ✕✏✘✩ ✜✖❯ ✦✔✑ s♣ ✸ ❞ ④ ✓❤✙✘✖❛ ✩✏✛✔♦●✛✚✘ ✏✘✙✖✒✚✛ ✖✒ ✖✜ ✖✦✕✛●✔✦♦✔❛ ✙❤ ✒✑✏
✏✘✙✖✒✚✛✜✱ ✑✓✖♦✓ ✚✘✔ ★✘✏⑥✔♦✒✔❛ ✒✏✑✚✘❛✜ ✒✓✔ ✜✖❯ ✏✘ ✩✏✘✔ ✦●♦✛✔✖ ❛✔★✔✦❛✖✦♥ ●★✏✦ ✒✓✔
♦✏✘✦✔✘✜ ✏✕ ✚ ✘✔♥●✛✚✘ ✏♦✒✚✓✔❛✘✏✦ ✖✦ ①✪②✫ ▼✓✔✜✔ ✦●✩✙✔✘ ✏✕ ✚✒✏✩✜ ✖✦ ✒✓✔ ✩✏✛✔♦●✛✔✫ ▼✓●✜✱

121 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❛✟ ❛✠✡☛☞✌ ✡✍✎☞✠❛✏ ☞✑ ☛✡✟✡✌✒✟✠✍☞✌ ✓✔☞✏✒ ❛✟♠ ❇P✘ ◗❛✠✔✒☛❛✠☞✌❛✏✏✗♦ ✠✔✒ ✛✡✍☛❛✠☞✡✟ ✡✛


❛ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏ ☞✑ ✖✡✏✗✌✒✟✠✍☞✌✘ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏✑ ☛❛✗ ✎✒ ♠✒✑✌✍☞✎✒♠ ✎✗ ✠✔✒
✭☞✙✚ ❚✔✒ ✟✕☛✎✒✍ ✡✛ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏ ✛✡✍☛✒♠ ✏☞✟✒❛✍ ✌✡☛✎☞✟❛✠☞✡✟ ✡✛ ❛✠✡☛☞✌ ✡✍✎☞✠❛✏✑ ✠✔❛✠ ✌❛✟
☞✑ ✒✐✕❛✏ ✠✡ ✠✔✒ ✟✕☛✎✒✍ ✡✛ ✌✡☛✎☞✟☞✟✜ ✠❛✤✒ ✖✏❛✌✒ ✎✗ ❛♠♠☞✠☞✡✟ ❛✟♠ ✎✗ ✑✕✎✠✍❛✌✠☞✡✟ ✡✛
❛✠✡☛☞ ✌ ✡✍✎☞ ✠❛✏✑✘ ✢✔✒✟ ✠✓ ✡ ❛✠✡☛☞ ✌ ✓❛✙✒ ✛✕✟✌✠☞✡✟✑ ✡✛ ☞✟♠☞✙☞♠✕❛✏ ❛✠✡☛☞✌ ✡✍✎☞✠❛✏✑
✡✍✎☞✠❛✏✑ ✌✡☛✎☞✟✒♦ ✠✓✡ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏✑ ❛✑ ✑✔✡✓✟ ✎✒✏✡✓ ❘
❛✍✒ ✛✡✍☛✒♠✘ ✣✟✒ ☞✑ ✤✟✡✓✟ ❛✑ ❜✥✦✧★✦✩ ❇❙❯ ❱ ❇◆ ❲ ❇P
✪✥✫✬✮✯✫✰✱ ✥✱❜★✲✰✫ ✓✔☞✏✒ ✠✔✒ ✡✠✔✒✍ ☞✑
✌❛✏✏✒♠ ✰✦✲★❜✥✦✧★✦✩ ✪✥✫✬✮✯✫✰✱ ✥✱❜★✲✰✫✘ ❚✔✒✍✒✛✡✍✒♦ ✠✔✒ ✠✓✡ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏✑
❳ ❛✟♠ ❳❩ ❛✍✒ ✛✡✍☛✒♠ ❛✑ ❘
✭✙✚ ❚✔✒ ✎✡✟♠☞✟✜ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏ ✔❛✑ ✏✡✓✒✍
✒✟✒✍✜✗ ❛✟♠ ✔✒✟✌✒ ✜✍✒❛✠✒✍ ✑✠❛✎☞✏☞✠✗ ✠✔❛✟ ❳ ❬ ❇◆ ❲ ❇P
✠✔ ✒ ✌✡✍✍✒ ✑✖✡✟♠☞ ✟✜ ❛ ✟✠☞✎ ✡✟♠☞ ✟✜ ❳❩ ❱ ❇◆ ❭ ❇P
☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏✘ ❚✔✒ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏ ❳ ✛✡✍☛✒♠ ✎✗ ✠✔✒
✭✙☞✚ ❏✕ ✑✠ ❛ ✑ ✠✔ ✒ ✒✏✒ ✌✠✍ ✡✟ ✖✍ ✡✎❛✎☞ ✏☞ ✠✗ ❛♠♠☞✠☞✡✟ ✡✛ ❛✠✡☛☞✌ ✡✍✎☞✠❛✏✑ ☞✑ ✌❛✏✏✒♠ ✠✔✒
♠☞✑✠✍☞✎✕✠☞✡✟ ❛✍✡✕✟♠ ❛ ✟✕✌✏✒✕✑ ☞✟ ❛✟ ❜✥✦ ✧ ★✦ ✩ ✪✥✫✬✮✯✫✰✱ ✥✱ ❜★✲✰✫ ✓ ✔☞ ✏✒ ✠✔ ✒
❛✠✡☛ ☞✑ ✜☞✙✒✟ ✎✗ ❛✟ ❛✠✡☛☞✌ ✡✍✎☞✠❛✏♦ ✠✔✒ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏ ❳❩ ✛✡✍☛✒♠ ✎✗ ✠✔✒ ✑✕✎✠✍❛✌✠☞✡✟
✒✏✒✌✠✍✡✟ ✖✍✡✎❛✎☞✏☞✠✗ ♠☞✑✠✍☞✎✕✠☞✡✟ ❛✍✡✕✟♠ ✡✛ ❛✠✡☛☞✌ ✡✍✎☞✠❛✏ ☞✑ ✌❛✏✏✒♠ ✰✦✲★❜✥✦✧★✦✩
❛ ✜✍✡✕✖ ✡✛ ✟✕✌✏✒☞ ☞✟ ❛ ☛✡✏✒✌✕✏✒ ☞✑ ✜☞✙✒✟ ✪✥✫✬✮✯✫✰✱ ✥✱❜★✲✰✫ ❛✑ ♠✒✖☞✌✠✒♠ ☞✟ ❪☞✜✘ ❫✘❑❴✘
✎✗ ❛ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏✘
✭✙☞☞✚ ❚✔ ✒ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏✑ ✏☞✤✒ ❛✠✡☛☞✌
✡✍✎☞✠❛✏✑ ❛✍✒ ✛☞✏✏✒♠ ☞✟ ❛✌✌✡✍♠❛✟✌✒ ✓☞✠✔ ✠✔✒
✳✴✵✷✳✴ ✖✍☞✟✌☞✖✏✒ ✡✎✒✗☞✟✜ ✠✔✒ ✸❛✕✏☞✹✑
✒❡✌✏✕✑☞✡✟ ✖✍☞✟✌☞✖✏✒ ❛✟♠ ✠✔✒ ✺✕✟♠✹✑ ✍✕✏✒✘
✻✼✽✼✾ ❋✥✱✪✰✲★✥✦ ✥✿ ❀✥✫✬✮✯✫✰✱ ❁✱❜★✲✰✫❂
▲★✦✬✰✱ ❃✥✪❜★✦✰✲ ★✥✦ ✥✿ ❄✲✥✪★✮
④➄ ➅ ❹➆ ➇ ❹➈
❁✱❜★✲✰✫❂ ❖▲❃❄❁❅
❆✌✌✡✍♠☞✟✜ ✠✡ ✓❛✙✒ ☛✒✌✔❛✟☞✌✑♦ ✠✔✒ ❛✠✡☛☞✌
✡✍✎☞✠❛✏✑ ✌❛✟ ✎✒ ✒❡✖✍✒✑✑✒♠ ✎✗ ✓❛✙✒ ✛✕✟✌✠☞✡✟✑ ❹➆ ❹➈
✭❇ ✹✑✚ ✓✔☞✌✔ ✍✒✖✍✒✑✒✟✠ ✠✔✒ ❛☛✖✏☞✠✕♠✒ ✡✛ ✠✔✒
✒✏✒✌✠✍✡✟ ✓❛✙✒✑✘ ❚✔✒✑✒ ❛✍✒ ✡✎✠❛☞✟✒♠ ✛✍✡☛ ✠✔✒ ④ ➉ ❹➆ ➊ ❹➈
✑✡✏✕✠☞✡✟ ✡✛ s✌✔✍❉♠☞✟✜ ✒✍ ✓❛✙✒ ✒✐✕❛✠☞✡✟✘
✺✡✓✒✙✒✍♦ ✑☞✟✌✒ ☞✠ ✌❛✟✟✡✠ ✎✒ ✑✡✏✙✒♠ ✛✡✍ ❛✟✗
✑✗✑✠✒☛ ✌✡✟✠❛☞✟☞✟✜ ☛✡✍✒ ✠✔❛✟ ✡✟✒ ✒✏✒✌✠✍✡✟♦
☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏✑ ✓✔☞✌✔ ❛✍✒ ✡✟✒ ✒✏✒✌✠✍✡✟
✓❛✙✒ ✛✕✟✌✠☞✡✟✑ ✛✡✍ ☛✡✏✒✌✕✏✒✑ ❛✍✒ ♠☞✛✛☞✌✕✏✠ ✠✡ ❵❝❞❢❣❢❤❥ ❦❧♥♣qrt❧✉ ❧✈ ✇❧✉①t✉② ③④⑤ q✉①
✡✎ ✠❛☞ ✟ ♠☞ ✍✒✌✠ ✏✗ ✛✍✡☛ ✠✔ ✒ ✑ ✡✏✕ ✠☞ ✡✟ ✡✛ q✉rt✇❧✉①t✉② ③④⑥⑤ ♣❧⑦⑧⑨⑩⑦q♥ ❧♥✇trq⑦❶ ✇❷ r❸⑧
s✌✔✍❉♠☞✟✜✒✍ ✓❛✙✒ ✒✐✕❛✠☞✡✟✘ ❚✡ ✡✙✒✍✌✡☛✒ ✠✔☞✑ ⑦t✉⑧q♥ ⑨❧♣✇t✉qrt❧✉ ❧✈ qr❧♣t⑨ ❧♥✇trq⑦❶ ❹❺
✖✍✡✎✏✒☛♦ ❛✟ ❛✖✖✍✡❡☞☛❛✠✒ ☛✒✠✔✡♠ ✤✟✡✓✟ ❛✑ q✉① ❹❻ ⑨⑧✉r⑧♥⑧① ❧✉ r❼❧ qr❧♣❶ ❽ q✉① ❾
✫★✦✬✰✱ ✮✥✪❜★✦✰✲★✥✦ ✥✿ ✰✲✥✪★✮ ✥✱❜★✲✰✫❂ ♥⑧❶❿⑧⑨rt➀⑧⑦❷➁
❖▲❃❄❁❅ ✔❛✑ ✎✒✒✟ ❛♠✡✖✠✒♠✘
➂✕❛✏☞✠❛✠☞✙✒✏✗♦ ✠✔✒ ✛✡✍☛❛✠☞✡✟ ✡✛ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍
❊✒ ✠ ✕ ✑ ❛ ✖✖✏✗ ✠✔☞ ✑ ☛ ✒✠✔ ✡♠ ✠ ✡ ✠✔ ✒ ✡✍✎☞✠❛✏✑ ✌❛✟ ✎✒ ✕✟♠✒✍✑✠✡✡♠ ☞✟ ✠✒✍☛✑ ✡✛ ✠✔✒
✔✡☛✡✟✕✌✏✒❛✍ ♠☞❛✠✡☛☞✌ ✔✗♠✍✡✜✒✟ ☛✡✏✒✌✕✏✒✘ ✌✡✟✑✠✍✕✌✠☞✙✒ ✡✍ ♠✒✑✠✍✕✌✠☞✙✒ ☞✟✠✒✍✛✒✍✒✟✌✒ ✡✛ ✠✔✒
●✡✟✑☞♠✒✍ ✠✔✒ ✔✗♠✍✡✜✒✟ ☛✡✏✒✌✕✏✒ ✌✡✟✑☞✑✠☞✟✜ ✒✏✒✌✠✍✡✟ ✓❛✙✒✑ ✡✛ ✠✔✒ ✌✡☛✎☞✟☞✟✜ ❛✠✡☛✑✘ ➃✟ ✠✔✒
✡✛ ✠✓✡ ❛✠✡☛✑ ❆ ❛✟♠ ❍✘ ■❛✌✔ ✔✗♠✍✡✜✒✟ ❛✠✡☛ ✛✡✍☛❛✠☞✡✟ ✡✛ ✎✡✟♠☞✟✜ ☛✡✏✒✌✕✏❛✍ ✡✍✎☞✠❛✏♦ ✠✔✒
☞✟ ✠✔✒ ✜✍✡✕✟♠ ✑✠❛✠✒ ✔❛✑ ✡✟✒ ✒✏✒✌✠✍✡✟ ☞✟ ❑▼ ✠✓✡ ✒✏✒✌✠✍✡✟ ✓❛✙✒✑ ✡✛ ✠✔✒ ✎✡✟♠☞✟✜ ❛✠✡☛✑
✡✍✎☞✠❛✏✘ ❚✔✒ ❛✠✡☛☞✌ ✡✍✎☞✠❛✏✑ ✡✛ ✠✔✒✑✒ ❛✠✡☛✑ ✍✒☞✟✛✡✍✌✒ ✒❛✌✔ ✡✠✔✒✍ ♠✕✒ ✠✡ ✌✡✟✑✠✍✕✌✠☞✙✒
☛❛✗ ✎✒ ✍✒✖✍✒✑✒✟✠✒♠ ✎✗ ✠✔✒ ✓❛✙✒ ✛✕✟✌✠☞✡✟✑ ❇◆ ☞ ✟✠✒✍ ✛✒✍✒✟✌✒ ✓✔☞ ✏✒ ☞ ✟ ✠✔ ✒ ✛✡✍☛❛✠☞ ✡✟ ✡✛

122 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✂✄☎✆❈✝✞ ✟✠✡☛✆✡☞ ✝✡☛ ☎✠✞✄❈✌✞✝✍ ✎✏✍✌❈✏✌✍✄ ✶ ✁

❛✑✒✓✔✕✑✖✓✑✗ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✣ ✒✤✚ ✚✙✚✛✒✢✕✑ ✻✯❀✺✾❄❀✽✷ ✽●✲✴✧ ❍♦ ✛✕✑✥✚✑✒✓✕✑ ③■❛❏✓✦ ✓✦


✇❛✥✚✦ ✛❛✑✛✚✙ ✚❛✛✤ ✕✒✤✚✢ ✖✜✚ ✒✕ ✖✚✦✒✢✜✛✒✓✥✚ ✒❛♠✚✑ ❛✦ ✒✤✚ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ❛❏✓✦✧ s✒ ✓✦ ✓✘❡✕✢✒❛✑✒
✓✑✒✚✢❢✚✢✚✑✛✚✧ ★✦ ❛ ✢✚✦✜✙✒✣ ✒✤✚ ✚✙✚✛✒✢✕✑ ✖✚✑✦✓✒♦ ✒✕ ✑✕✒✚ ✒✤❛✒ ❛✒✕✘✓✛ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✤❛✥✓✑✗ ✦❛✘✚
✓✑ ❛ ✔✕✑✖✓✑✗ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙ ✓✦ ✙✕✛❛✒✚✖ ✕✢ ✑✚❛✢✙♦ ✒✤✚ ✦❛✘✚ ✚✑✚✢✗♦ ✇✓✙✙ ✑✕✒ ✛✕✘✔✓✑✚
✔✚✒✇✚✚✑ ✒✤✚ ✑✜✛✙✚✓ ✕❢ ✒✤✚ ✔✕✑✖✚✖ ❛✒✕✘✦ ✓❢ ✒✤✚♦ ✖✕ ✑✕✒ ✤❛✥✚ ✒✤✚ ✦❛✘✚ ✦♦✘✘✚✒✢♦✧
✔✚✛❛✜✦✚ ✕❢ ✇✤✓✛✤ ✒✤✚ ✢✚❡✜✙✦✓✕✑ ✔✚✒✇✚✚✑ ✒✤✚ ❑✕✢ ✚❏❛✘❡✙✚✣ ❋♣ ▲ ✕✢✔✓✒❛✙ ✕❢ ✕✑✚ ❛✒✕✘ ✛❛✑
✑ ✜✛✙✚✓ ✓✦ ✥ ✚✢♦ ✙✚✦✦ ✇✤✓✙✚ ✓✑ ✛❛✦ ✚ ✕❢ ❛✑ ✛✕✘✔✓✑✚ ✇✓✒✤ ❋♣ ▲ ✕✢✔✓✒❛✙ ✕❢ ✒✤✚ ✕✒✤✚✢ ❛✒✕✘
❛✑✒✓✔✕✑✖✓✑✗ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✣ ✘✕✦✒ ✕❢ ✒✤✚ ✔✜✒ ✑✕✒ ✇✓✒✤ ✒✤✚ ❋♣① ✕✢ ❋♣② ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✔✚✛❛✜✦✚
✚✙✚✛✒✢✕✑ ✖✚✑✦✓✒♦ ✓✦ ✙✕✛❛✒✚✖ ❛✇❛♦ ❢✢✕✘ ✒✤✚ ✕❢ ✒✤✚✓✢ ✖✓❢❢✚✢✚✑✒ ✦♦✘✘✚✒✢✓✚✦✧
✦❡❛✛✚ ✔✚✒✇✚✚✑ ✒✤✚ ✑✜✛✙✚✓✧ s✑❢❛✛✒✣ ✒✤✚✢✚ ✓✦ ❛ ▼✫ ❚✸✺ ✾✯✻✼✲✰✲✰❃ ✽✳✯✻✲✾ ✯✷✼✲✳✽❀✴ ✻❄✴✳
✑✕✖❛✙ ❡✙❛✑✚ ♥✕✑ ✇✤✓✛✤ ✒✤✚ ✚✙✚✛✒✢✕✑ ✖✚✑✦✓✒♦ ✓✦ ✯❤✺✷❀✽◆ ✳✯ ✳✸✺ ✻✽●✲✻❄✻ ✺●✳✺✰✳✧ ❖✢✚❛✒✚✢
③✚✢✕✩ ✔✚✒✇✚✚✑ ✒✤✚ ✑✜✛✙✚✓ ❛✑✖ ✤✚✑✛✚ ✒✤✚ ✒✤✚ ✚❏✒✚✑✒ ✕❢ ✕✥✚✢✙❛❡✣ ✒✤✚ ✗✢✚❛✒✚✢ ✇✓✙✙ ✔✚ ✒✤✚
✢ ✚❡✜✙✦ ✓✕✑ ✔✚✒ ✇✚ ✚✑ ✒ ✤✚ ✑ ✜✛ ✙✚✓ ✓✦ ✤✓✗ ✤✧ ✚✙✚✛✒✢✕✑■✖✚✑✦✓✒♦ ✔✚✒✇✚✚✑ ✒✤✚ ✑✜✛✙✚✓ ✕❢ ❛
❊✙✚✛✒✢✕✑✦ ❡✙❛✛✚✖ ✓✑ ❛ ✔✕✑✖✓✑✗ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✧
✕✢✔✓✒❛✙ ✒✚✑✖ ✒✕ ✤✕✙✖ ✒✤✚ ✑✜✛✙✚✓ ✒✕✗✚✒✤✚✢ ❛✑✖
✹✫✬✫▼ ❚❅◆✺✴ ✯✵ P✯❀✺✾❄❀✽✷ ✿✷✼✲✳✽❀✴
✦✒❛✔✓✙✓✦✚ ❛ ✘✕✙✚✛✜✙✚✧ ✪✤✚✢✚❢✕✢✚✣ ❛ ✔✕✑✖✓✑✗
✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙ ❛✙✇❛♦✦ ❡✕✦✦✚✦✦✚✦ ✙✕✇✚✢ ◗✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✕❢ ✖✓❛✒✕✘✓✛ ✘✕✙✚✛✜✙✚✦ ❛✢✚
✚✑✚✢✗♦ ✒✤❛✑ ✚✓✒✤✚✢ ✕❢ ✒✤✚ ❛✒✕✘✓✛ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✒✤❛✒ ✖✚✦✓✗✑❛✒✚✖ ❛✦ ❘ ♥✦✓✗✘❛✩✣ ❙ ♥❡✓✩✣ ❯ ♥✖✚✙✒❛✩✣ ✚✒✛✧
✤❛✥✚ ✛✕✘✔✓✑✚✖ ✒✕ ❢✕✢✘ ✓✒✧ s✑ ✛✕✑✒✢❛✦✒✣ ✒✤✚ s✑ ✒✤✓✦ ✑✕✘✚✑✛✙❛✒✜✢✚✣ ✒✤✚ ✴ ✲❃✻✽ ❱❘❲
✚✙✚✛✒✢✕✑✦ ❡✙❛✛✚✖ ✓✑ ✒✤✚ ❛✑✒✓✔✕✑✖✓✑✗ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✻✯❀✺✾❄❀✽✷ ✯✷✼✲✳✽❀✴ ✽✷✺ ✴❅✻✻✺✳✷✲✾✽❀ ✽✷✯❄✰✱
✕✢✔✓✒❛✙ ✖✚✦✒❛✔✓✙✓✦✚ ✒✤✚ ✘✕✙✚✛✜✙✚✧ ✪✤✓✦ ✓✦ ✳✸✺ ✼✯✰✱t✽●✲✴ ❳✸✲❀✺ ◆✲ ❱❙
❙❲ ✻✯❀✺✾❄❀✽✷ ✯✷✼✲✳✽❀✴
✔✚✛❛✜✦✚ ✒✤✚ ✘✜✒✜❛✙ ✢✚❡✜✙✦✓✕✑ ✕❢ ✒✤✚ ✚✙✚✛✒✢✕✑✦ ✽✷✺ ✰✯✳ ✴❅✻✻✺✳✷✲✾✽❀✧ ❑✕✢ ✚❏❛✘❡✙✚✣ ✒✤✚ ✙✓✑✚❛✢
✓✑ ✒✤✓✦ ✕✢✔✓✒❛✙ ✓✦ ✘✕✢✚ ✒✤❛✑ ✒✤✚ ❛✒✒✢❛✛✒✓✕✑ ✛✕✘✔✓✑❛✒✓✕✑ ✕❢ ❇✦ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✛✚✑✒✚✢✚✖ ✕✑ ✒✇✕
✔✚✒✇✚✚✑ ✒✤✚ ✚✙✚✛✒✢✕✑✦ ❛✑✖ ✒✤✚ ✑✜✛✙✚✓✣ ✇✤✓✛✤ ✑✜✛✙✚✓ ❡✢✕✖✜✛✚✦ ✒✇✕ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✇✤✓✛✤
✛❛✜✦✚✦ ❛ ✑✚✒ ✓✑✛✢✚❛✦✚ ✓✑ ✚✑✚✢✗♦✧ ❛✢✚ ✦♦✘✘✚✒✢✓✛❛✙ ❛✢✕✜✑✖ ✒✤✚ ✔✕✑✖■❛❏✓✦✧ ❨✜✛✤
s✒ ✘❛♦ ✔✚ ✑✕✒✚✖ ✒✤❛✒ ✒✤✚ ✚✑✚✢✗♦ ✕❢ ✒✤✚ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ❛✢✚ ✕❢ ✒✤✚ ❩ ✒♦❡✚ ❛✑✖ ❛✢✚
❛✑✒✓✔✕✑✖✓✑✗ ✕✢✔✓✒❛✙ ✓✦ ✢❛✓✦✚✖ ❛✔✕✥✚ ✒✤✚ ✚✑✚✢✗♦ ✖✚✦✓✗✑❛✒✚✖ ❛✦ ❘❬❉ ❛✑✖ ❘❭❬❉ ❪❑✓✗✧ ❫✧❋❴♥❛✩✣❡❛✗✚
✕❢ ✒✤✚ ❡❛✢✚✑✒ ❛✒✕✘✓✛ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✒✤❛✒ ✤❛✥✚ ❇❋❫❵✧ ❜✵ ✲✰✳✺✷✰❄✾❀✺✽✷ ✽●✲✴ ✲✴ ✳✽❝✺✰ ✳✯ ✼✺ ✲✰
✛✕✘✔✓✑✚✖ ❛✑✖ ✒✤✚ ✚✑✚✢✗♦ ✕❢ ✒✤✚ ✔✕✑✖✓✑✗ ✳✸✺ ❞t✱✲✷✺✾✳✲✯✰❣ ✲✳ ✾✽✰ ✼✺ ✴✺✺✰ ✳✸✽✳ ✽ ❀✲✰✺✽✷
✕✢✔✓✒❛✙ ✤❛✦ ✔✚✚✑ ✙✕✇✚✢✚✖ ✒✤❛✑ ✒✤✚ ❡❛✢✚✑✒ ✾✯✻✼✲✰✽✳✲✯✰ ✯✵ ✐❥❦t ✯✷✼✲✳✽❀✴ ✯✵ ✳❳✯ ✽✳✯✻✴
✕✢✔✓✒❛✙✦✧ ✪✤✚ ✒✕✒❛✙ ✚✑✚✢✗♦ ✕❢ ✒✇✕ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✽❀✴✯ ◆✷✯✱❄✾✺✴ ✳❳✯ ✴✲❃✻✽ ✻✯❀✺✾❄❀✽✷ ✯✷✼✲✳✽❀✴
✕✢✔✓✒❛✙✦✣ ✤✕✇✚✥✚✢✣ ✢✚✘❛✓✑✦ ✒✤✚ ✦❛✘✚ ❛✦ ✒✤❛✒ ✱✺✴✲❃✰✽✳✺✱ ✽✴ ❘✐❥❦ ✽✰✱ ❘❧✐❥❦✧ ❪❑✓✗✧ ❫✧❋❴♥✔✩❵
✕❢ ✒✇✕ ✕✢✓✗✓✑❛✙ ❛✒✕✘✓✛ ✕✢✔✓✒❛✙✦✧ ◗✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✕✔✒❛✓✑✚✖ ❢✢✕✘ q♣r ❛✑✖
q♣✉ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ❛✢✚ ✑✕✒ ✦♦✘✘✚✒✢✓✛❛✙ ❛✢✕✜✑✖ ✒✤✚
✹✫✬✫✭ ✮✯✰✱✲✳✲✯✰✴ ✵✯✷ ✳✸✺ ✮✯✻✼✲✰✽✳✲✯✰ ✯✵ ✔✕✑✖ ❛❏✓✦ ✔✚✛❛✜✦✚ ✕❢ ✒✤✚ ❡✢✚✦✚✑✛✚ ✕❢ ❡✕✦✓✒✓✥✚
❆✳✯✻✲✾ ✿✷✼✲✳✽❀✴ ✙✕✔✚✦ ❛✔✕✥✚ ❛✑✖ ✑✚✗❛✒✓✥✚ ✙✕✔✚✦ ✔✚✙✕✇ ✒✤✚
✪✤✚ ✙✓✑✚❛✢ ✛✕✘✔✓✑❛✒✓✕✑ ✕❢ ❛✒✕✘✓✛ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✒✕ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ❡✙❛✑✚✧ ❨✜✛✤ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✦✣ ❛✢✚
❢✕✢✘ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✒❛♠✚✦ ❡✙❛✛✚ ✕✑✙♦ ✓❢ ✒✤✚ ✙❛✔✚✙✙✚✖ ❛✦ ❙ ❛✑✖ ❙ ❭ ❪❑✓✗✧ ❫✧❋❴♥✛✩❵✧ ★ ❙ ✔✕✑✖✓✑✗
❢✕✙✙✕✇✓✑✗ ✛✕✑✖✓✒✓✕✑✦ ❛✢✚ ✦❛✒✓✦❢✓✚✖❁ ◗✈ ✤❛✦ ✙❛✢✗✚✢ ✚✙✚✛✒✢✕✑ ✖✚✑✦✓✒♦ ❛✔✕✥✚ ❛✑✖
❂✫ ❚✸✺ ✾✯✻✼✲✰✲✰❃ ✽✳✯✻✲✾ ✯✷✼✲✳✽❀✴ ✻❄✴✳ ✔✚ ✙✕✇ ✒ ✤✚ ✓✑✒ ✚ ✢ ■✑ ✜✛✙✚ ❛✢ ❛❏ ✓✦ ✧ ✪ ✤✚ ❙❭
✸✽❤✺ ✳✸✺ ✴✽✻✺ ✯✷ ✰✺✽✷❀❅ ✳✸✺ ✴✽✻✺ ✺✰✺✷❃❅✧ ❛✑✒✓✔✕✑✖✓✑✗ ◗✈ ✤❛✦ ❛ ✑✕✖✚ ✔✚✒✇✚✚✑ ✒✤✚
✪✤✓✦ ✘✚❛✑✦ ✒✤❛✒ ❇❉ ✕✢✔✓✒❛✙ ✛❛✑ ✛✕✘✔✓✑✚ ✇✓✒✤ ✑✜✛✙✚✓✧
❛✑✕✒✤✚✢ ❇❉ ✕✢✔✓✒❛✙ ✔✜✒ ✑✕✒ ✇✓✒✤ ❋❉ ✕✢✔✓✒❛✙ ✹✫✬✫✹ ④✰✺✷❃❅ ⑤✺❤✺❀ ⑥✲✽❃✷✽✻ ✵✯✷ P✯❀✺✾❄❀✽✷
✔✚✛❛✜✦✚ ✒✤✚ ✚✑✚✢✗♦ ✕❢ ❋❉ ✕✢✔✓✒❛✙ ✓✦ ❛❡❡✢✚✛✓❛✔✙♦ ✿✷✼✲✳✽❀✴
✤✓✗✤✚✢ ✒✤❛✑ ✒✤❛✒ ✕❢ ❇❉ ✕✢✔✓✒❛✙✧ ✪✤✓✦ ✓✦ ✑✕✒
⑦✚ ✤❛✥✚ ✦✚✚✑ ✒✤❛✒ ❇❉ ❛✒✕✘✓✛ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✕✑ ✒✇✕
✒✢✜✚ ✓❢ ✒✤✚ ❛✒✕✘✦ ❛✢✚ ✥✚✢♦ ✖✓❢❢✚✢✚✑✒✧
❛✒✕✘✦ ❢✕✢✘ ✒✇✕ ✘✕✙✚✛✜✙❛✢ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ✖✚✦✓✗✑❛✒✚✖
✭✫ ❚✸✺ ✾✯✻✼✲✰✲✰❃ ✽✳✯✻✲✾ ✯✷✼✲✳✽❀✴ ✻❄✴✳ ❛✦ ❘❇❉ ❛✑✖ ❘❭❇❉✧ s✑ ✒✤✚ ✦❛✘✚ ✘❛✑✑✚✢✣ ✒✤✚ ❋❉
✸✽❤✺ ✳✸✺ ✴✽✻✺ ✴ ❅✻✻✺✳✷❅ ✽✼✯❄ ✳ ✳✸✺ ❛✑✖ ❋♣ ❛✒✕✘✓✛ ✕✢✔✓✒❛✙✦ ♥✚✓✗✤✒ ❛✒✕✘✓✛ ✕✢✔✓✒❛✙✦

123 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

❋✠✡☛ ☞☛✌✍ ✎✏✑✒✏✓✔✕ ✖✑✗ ✘✑✘✔❣✙✘✕ ✏✚ ✛✏✑✗✙✑❣ ✖✑✗ ✖✑✒✙✛✏✑✗✙✑❣ ✜✏✢✘✣✓✢✖✔ ✏✔✛✙✒✖✢✕ ✚✏✔✜✘✗ ✒♠✔✏✓❣♠
✣✏✜✛✙✑✖✒✙✏✑✕ ✏✚ ❝✖✤ ✥✕ ✖✒✏✜✙✣ ✏✔✛✙✒✖✢✕✦ ❝✛✤ ✧★③ ✖✒✏✜✙✣ ✏✔✛✙✒✖✢✕ ✖✑✗ ❝✣✤ ✧★① ✖✒✏✜✙✣ ✏✔✛✙✒✖✢✕✩

♦✪ ✫✬♦ ✭✫♦✮✯✰ ✱✲✳✴ ✵✲✯✴ ✫♦ ✫✷✴ ✸♦✹✹♦✬✲✪✱ ✴✲✱✷✫ ❚✷✴ ✴✪✴✵✱❍ ✹✴✳✴✹✯ ♦✸ ✫✷✴✯✴ ✮♦✹✴✺✻✹✭✵
✮♦✹✴✺✻✹✭✵ ♦✵✼✲✫✭✹✯✽ ♦✵✼✲✫✭✹✯ ✷✭✳✴ ✼✴✴✪ ✾✴✫✴✵✮✲✪✴✾ ✴■❏✴✵✲✮✴✪✫✭✹✹❍
❆✪✫✲✼♦✪✾✲✪✱ ✿❀✯ ❁❂❃❄ ❁❂❃❅❇ ❉❂❃❅❊ ❉❂❃❅② ✸✵♦✮ ✯❏✴✺✫✵♦✯✺♦❏✲✺ ✾✭✫✭ ✸♦✵ ✷♦✮♦✪✻✺✹✴✭✵
✾✲✭✫♦✮✲✺ ✮♦✹✴✺✻✹✴✯ ♦✸ ✯✴✺♦✪✾ ✵♦✬ ✴✹✴✮✴✪✫✯
●♦✪✾✲✪✱ ✿❀✯ ❁❃❄ ❁❃❅❇ ❉❃❅❊ ❉❃❅② ♦✸ ✫✷✴ ❏✴✵✲♦✾✲✺ ✫✭✼✹✴❑ ❚✷✴ ✲✪✺✵✴✭✯✲✪✱ ♦✵✾✴✵ ♦✸

124 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✂✄☎✆❈✝✞ ✟✠✡☛✆✡☞ ✝✡☛ ☎✠✞✄❈✌✞✝✍ ✎✏✍✌❈✏✌✍✄ ✶ ✁

❡✑❡✒✓✔❡✕ ✖✗ ✘✙✒✔✖✚✕ ✛✖✜❡✢✚✜✙✒ ✖✒✣✔✤✙✜✕ ✗✖✒ ✥✷ ❚✴❡ ✒✚✜❡✕ ❛✔✕✢✚✕✕❡❛ ✙✣✖✘❡ ✒❡✓✙✒❛✔✑✓ ✤✴❡
✙✑❛ ✦✷ ✔✕ ✓✔✘❡✑ ✣❡✜✖✧ ★ ✕✤✙✣✔✜✔✤✸ ✖✗ ✤✴❡ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✢✙✑ ✣❡ ✒❡✕✤✙✤❡❛ ✔✑
✤❡✒✛✕ ✖✗ ✣✖✑❛ ✖✒❛❡✒ ✙✕ ✗✖✜✜✖✧✕★ ⑩ ✽✖✕✔✤✔✘❡ ✣✖✑❛
✩✪✫ ✬ ✩✯✪✫ ✬ ✩✭✫ ✬ ✩✯✭✫ ✬✩✭✮③✬❁✰ ✭✮① ❂ ✰ ✭✮② ✱
✖✒❛❡✒ ❁✔✼❡✼✳ ✻s ❶ ✻t✱ ✛❡✙✑✕ ✙ ✕✤✙✣✜❡ ✛✖✜❡✢✚✜❡
✬ ✲✰ ✯✭✮①❂ ✰ ✯✭✮② ✱✬✩✯✭✮③
✧✴✔✜❡ ✙ ✑❡✓✙✤✔✘❡ ❁✔✼❡✼✳ ✻ s✬✻t ✱ ✖✒ ❷❡✒✖ ❁✔✼❡✼✳
❍✖✧❡✘❡✒✳ ✤✴✔✕ ✕❡✵✚❡✑✢❡ ✖✗ ❡✑❡✒✓✸ ✜❡✘❡✜✕ ✖✗ ✻ s ❂ ✻ t ✱ ✣✖✑❛ ✖✒❛❡✒ ✛❡✙✑✕ ✙✑ ✚✑✕✤✙✣✜❡
✛✖✜❡✢✚✜✙✒ ✖✒✣✔✤✙✜✕ ✔✕ ✑✖✤ ✢✖✒✒❡✢✤ ✗✖✒ ✤✴❡ ✛✖✜❡✢✚✜❡✼
✒❡✛✙✔✑✔✑✓ ✛✖✜❡✢✚✜❡✕ r✔✷✳ ✹❡✷✳ ✹✷✳ ✺✷✳ ✻✷✼ ✦✖✒
✔✑✕✤✙✑✢❡✳ ✔✤ ✴✙✕ ✣❡❡✑ ✖✣✕❡✒✘❡❛ ❡✐✽❡✒✔✛❡✑✤✙✜✜✸ ❸❫❪❧④❥ ❞❢ ❪❺❥ ❴❞✈✇
✤✴✙✤ ✗✖✒ ✛✖✜❡✢✚✜❡✕ ✕✚✢✴ ✙✕ ✹✷✳ ✺✷✳ ✻✷ ❡✤✢✼ ✤✴❡ q✑✤❡✓✒✙✜ ✣✖✑❛ ✖✒❛❡✒ ✘✙✜✚❡✕ ✖✗ ❻✳ ❼ ✖✒ ❽
✔✑✢✒❡✙✕✔✑✓ ✖✒❛❡✒ ✖✗ ❡✑❡✒✓✔❡✕ ✖✗ ✘✙✒✔✖✚✕ ✢✖✒✒❡✕✽✖✑❛ ✤✖ ✕✔✑✓✜❡✳ ❛✖✚✣✜❡ ✖✒ ✤✒✔✽✜❡ ✣✖✑❛✕
✛✖✜❡✢✚✜✙✒ ✖✒✣✔✤✙✜✕ ✔✕ ✒❡✕✽❡✢✤✔✘❡✜✸ ✙✕ ✕ ✤✚❛✔❡❛ ✔✑ ✤✴❡ ✢✜✙✕✕✔✢✙✜
✢✖✑✢❡✽✤✼
✩✪✫ ✬ ✩✯✪✫ ✬ ✩✭✫ ✬ ✩✯✭✫ ✬ ❁✰ ✭✮① ❂ ✰ ✭✮② ✱ ✬✩✭✮③
✬ ✲✰ ✯✭✮①❂ ✰ ✯✭✮②✱ ✬ ✩✯✭✮③ ✉❞✈✇❾❜❥✈❿❪❺
❚✴❡ ✔✛✽✖✒✤✙✑✤ ✢✴✙✒✙✢✤❡✒✔✕✤✔✢ ✗❡✙✤✚✒❡ ✖✗ ❚✴❡ ✣✖✑❛ ✖✒❛❡✒ ✣❡✤✧❡❡✑ ✤✧✖ ✙✤✖✛✕ ✔✑ ✙
✤✴✔✕ ✖✒❛❡✒ ✔✕ ✤✴✙✤ ✤✴❡ ✾✿ ✾❀❣❃ ❄❅ ✩ ❆❇ ❉ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✛✙✸ ✣❡ ✤✙➀❡✑ ✙✕ ✙✑ ✙✽✽✒✖✐✔✛✙✤❡
♠❄❊✾❋●❊■❀ ❄❀❏❑▲■❊ ❑▼ ◆❑❣◆✾❀ ▲◆■✿ ▲◆■▲ ❄❅ ✛❡✙✕✚✒❡ ✖✗ ✤✴❡ ✣✖✑❛ ✜❡✑✓✤✴✼ ❚✴❡ ✣✖✑❛ ✜❡✑✓✤✴
✰ ❆❇❖ ■✿P ✰ ◗❇❘ ♠❄❊✾❋●❊■❀ ❄❀❏❑▲■❊▼✼ ❛❡✢✒❡✙✕❡✕ ✙✕ ✣✖✑❛ ✖✒❛❡✒ ✔✑✢✒❡✙✕❡✕✼
❤❫❿✈❥❪❵❦ ✈❫❪❧④❥
❙❯❱❯❲ ❳❊✾❋ ▲❀❄✿ ❑❋ ♦❄✿ ❅❑❣ ●❀■ ▲❑❄✿ ■✿ P
❨❄❊✾❋●❊■❀ ❩✾◆■❬❑❄●❀ q✗ ✙✜✜ ✤✴❡ ✛✖✜❡✢✚✜✙✒ ✖✒✣✔✤✙✜✕ ✔✑ ✙ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✙✒❡
❛ ✖✚✣✜✸ ✖✢✢ ✚✽✔❡❛ ✳ ✤ ✴❡ ✕ ✚✣✕ ✤✙✑✢ ❡ ✔✕
❚✴❡ ❛✔✕✤✒✔✣✚✤✔✖✑ ✖✗ ❡✜❡✢✤✒✖✑✕ ✙✛✖✑✓ ✘✙✒✔✖✚✕
❛✔✙✛✙✓✑❡✤✔✢ ❁✒❡✽❡✜✜❡❛ ✣✸ ✛✙✓✑❡✤✔✢ ✗✔❡✜❛✱✼
✛✖✜❡✢✚✜✙✒ ✖✒✣✔✤✙✜✕ ✔✕ ✢✙✜✜❡❛ ✤✴❡ ✾❊✾❋▲❀❄✿❑❋
❍✖✧❡✘❡✒ ✔✗ ✖✑❡ ✖✒ ✛✖✒❡ ✛✖✜❡✢✚✜✙✒ ✖✒✣✔✤✙✜✕ ✙✒❡
❋❄✿❅❑❣●❀■▲❑❄✿ ❄❅ ▲◆✾ ♠❄❊✾❋●❊✾✼ ✦✒✖✛ ✤✴❡
✕✔✑✓✜✸ ✖✢✢✚✽✔❡❛ ✔✤ ✔✕ ✽✙✒✙✛✙✓✑❡✤✔✢ ❁✙✤✤✒✙✢✤❡❛
❡✜❡✢✤✒✖✑✔✢ ✢✖✑✗✔✓✚✒✙✤✔✖✑ ✖✗ ✤✴❡ ✛✖✜❡✢✚✜❡✳ ✔✤ ✔✕
✣✸ ✛✙✓✑❡✤✔✢ ✗✔❡✜❛✱✳ ❡✼✓✼✳ ✥✷ ✛✖✜❡✢✚✜❡✼
✽✖✕✕✔✣✜❡ ✤✖ ✓❡✤ ✔✛✽✖✒✤✙✑✤ ✔✑✗✖✒✛✙✤✔✖✑ ✙✣✖✚✤
✤✴❡ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✙✕ ❛✔✕✢✚✕✕❡❛ ✣❡✜✖✧✼ ❙❯➁ ❩➂➃➄➅➃➆ ➅➃ ➇➂❨❳ ➈➂❨➂➃➉♦➊❳➋➌
❭❪❫❴❵❜❵❪❝ ❞❢ ❤❞❜❥❦❧❜❥♥♣ q✗ ✻s ✔✕ ✤✴❡ ✑✚✛✣❡✒ ➄➅➋➍➂❨➅♦ ❨➂➊❳♦➉➊❳➇
✖✗ ❡✜❡✢✤✒✖✑✕ ✖✢✢✚✽✸✔✑✓ ✣✖✑❛✔✑✓ ✖✒✣✔✤✙✜✕ ✙✑❛ q✑ ✤✴✔✕ ✕❡✢✤✔✖✑ ✧❡ ✕✴✙✜✜ ❛✔✕✢✚✕✕ ✣✖✑❛✔✑✓ ✔✑
✻t ✤✴❡ ✑✚✛✣❡✒ ✖✢✢✚✽✸✔✑✓ ✤✴❡ ✙✑✤✔✣✖✑❛✔✑✓ ✕✖✛❡ ✴✖✛✖✑✚✢✜❡✙✒ ❛✔✙✤✖✛✔✢ ✛✖✜❡✢✚✜❡✕✼
✖✒✣✔✤✙✜✕✳ ✤✴❡✑ ➎➏ ➐❝✇④❞❿❥✈ ➑❞❜❥❦❧❜❥ ➒➐➓ ➔→ q✤ ✔✕ ✗✖✒✛❡❛ ✣✸
❁✔✱ ✤✴❡ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✔✕ ✕✤✙✣✜❡ ✔✗ ✻s ✔✕ ✓✒❡✙✤❡✒ ✤✴✙✑ ✤✴❡ ✢✖✛✣✔✑✙✤✔✖✑ ✖✗ ✤✧✖ ✴✸❛✒✖✓❡✑ ✙✤✖✛✕✼ ➣✙✢✴
✻t ✳ ✙✑❛ ✴✸❛✒✖✓❡✑ ✙✤✖✛ ✴✙✕ ✖✑❡ ❡✜❡✢✤✒✖✑ ✔✑ ❻✫ ✖✒✣✔✤✙✜✼
❁✔✔✱ ✤✴❡ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✔✕ ✚✑✕✤✙✣✜❡ ✔✗ ✻ s ✔✕ ✜❡✕✕ ❚✴❡✒❡✗✖✒❡✳ ✔✑ ✙✜✜ ✤✴❡✒❡ ✙✒❡ ✤✧✖ ❡✜❡✢✤✒✖✑✕ ✔✑
✤✴✙✑ ✻t✼ ✴✸❛✒✖✓❡✑ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✧✴✔✢✴ ✙✒❡ ✽✒❡✕❡✑✤ ✔✑ ✩✪✫
✛✖✜❡✢✚✜✙✒ ✖✒✣✔✤✙✜✼ ↔✖ ❡✜❡✢✤✒✖✑✔✢ ✢✖✑✗✔✓✚✒✙✤✔✖✑
q✑ ❁✔✱ ✛✖✒❡ ✣✖✑❛✔✑✓ ✖✒✣✔✤✙✜✕ ✙✒❡ ✖✢✢✚✽✔❡❛
✖✗ ✴✸❛✒✖✓❡✑ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✔✕
✙✑❛ ✕✖ ✤✴❡ ✣✖✑❛✔✑✓ ✔✑✗✜✚❡✑✢❡ ✔✕ ✕✤✒✖✑✓❡✒ ✙✑❛ ✙

✕✤✙✣✜❡ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✒❡✕✚✜✤✕✼ q✑ ❁✔✔✱ ✤✴❡ ✙✑✤✔✣✖✑❛✔✑✓ ❍✷ ★ ❁✩✪✫✱
✔✑✗✜✚❡✑✢❡ ✔✕ ✕✤✒✖✑✓❡✒ ✙✑❛ ✤✴❡✒❡✗✖✒❡ ✤✴❡ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ❚✴❡ ✣✖✑❛ ✖✒❛❡✒ ✖✗ ❍ ✷ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✢✙✑ ✣❡
✔✕ ✚✑✕✤✙✣✜❡✼ ✢✙✜✢✚✜✙✤❡❛ ✙✕ ✓✔✘❡✑ ✣❡✜✖✧★
✉❞✈✇ ❞④✇❥④ ➛ ↕ ➝ ➛➙ ➜➝
✹✖✑❛ ✖✒❛❡✒ ❂ ➞
❩❄✿P ❄❀P✾❀ ⑤❏❯❄❯⑥ ❑▼ P✾❅❑✿✾P ■▼ ❄✿✾ ◆■❊❅ ▲◆✾ ➜ ➜
P❑❅❅✾❀✾✿❋✾ ❏✾▲⑦✾✾✿ ▲◆✾ ✿●♠❏✾❀ ❄❅ ✾❊✾❋▲❀❄✿▼
❚✴✔✕ ✛❡✙✑✕ ✤✴✙✤ ✤✴❡ ✤✧✖ ✴✸❛✒✖✓❡✑ ✙✤✖✛✕
⑧❀✾▼✾✿▲ ❑✿ ▲◆✾ ❏❄✿P❑✿❣ ■✿P ▲◆✾ ■✿▲❑❏❄✿P❑✿❣
✙✒❡ ✣✖✑❛❡❛ ✤✖✓❡✤✴❡✒ ✣✸ ✙ ✕✔✑✓✜❡ ✢✖✘✙✜❡✑✤ ✣✖✑❛✼
❄❀❏❑▲■❊▼ ✔✼❡✼✳
❚✴❡ ✣✖✑❛ ❛✔✕✕✖✢✔✙✤✔✖✑ ❡✑❡✒✓✸ ✖✗ ✴✸❛✒✖✓❡✑
✹✖✑❛ ✖✒❛❡✒ ❁✣✼✖✼✱ ❂ ⑨ ❁✻ s❹✻t✱ ✛✖✜❡✢✚✜❡ ✴✙✕ ✣❡❡✑ ✗✖✚✑❛ ✤✖ ✣❡ ➟❽➠ ➀➡ ✛✖✜➢➤

125 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

❛✠✡ ☛☞✠✡ ✌✍✠✎✏✑ ✍✒✓❛✌ ✏☞ ✔✕ ✖✗✘ ✙✚✠✛✍ ✠☞ ✡☞✓☛✌✍ ☛☞✠✡ ✚✠ ♣✯ ✛☞✠♦✚♦✏♦ ☞❡ ☛☞✏✑ ✖✚ ☛☞✠✡♦
✓✠✖❛✚✉✍✡ ✍✌✍✛✏✉☞✠ ✚♦ ✖✉✍♦✍✠✏ ✚✠ ✑✜✡✉☞✎✍✠ ☛✍✛❛✓♦✍ ☞❡ ✏✑✍ ✖✉✍♦✍✠✛✍ ☞❡ ❡☞✓✉ ✍✌✍✛✏✉☞✠♦ ✚✠
✗☞✌✍✛✓✌✍♠ ✏✑✍✉✍❡☞✉✍♠ ✚✏ ✚♦ ✡✚❛✗❛✎✠✍✏✚✛✘ ✏✰☞ ✖✚ ✗☞✌✍✛✓✌❛✉ ☞✉☛✚✏❛✌♦✘ ❪✠ ✗☞♦✏ ☞❡ ✏✑✍ ☞✏✑✍✉
✷✢ ✣✤✥✦✧★ ★✩✥✤✪✧✥✤ ✫✣✤✬ ✮✿ ✭✑✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛ ✗☞✌✍✛✓✌✍♦ ❛ ✡☞✓☛✌✍ ☛☞✠✡ ✚♦ ✗❛✡✍ ✓✖ ☞❡ ❛
✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ☞❡ ✑✍✌✚✓✗ ❛✏☞✗ ✚♦ ❝s ✯✘ ✳❛✛✑ ♦✚✎✗❛ ☛☞✠✡ ❛✠✡ ❛ ✖✚ ☛☞✠✡✘ ❪✠ ❛ ♦✚✗✚✌❛✉ ❡❛♦✑✚☞✠
✑✍✌✚✓✗ ❛✏☞✗ ✛☞✠✏❛✚✠♦ ❤ ✍✌✍✛✏✉☞✠♦♠ ✏✑✍✉✍❡☞✉✍♠ ✏✑✍ ☛☞✠✡✚✠✎ ✚✠ ⑨✯ ✗☞✌✍✛✓✌✍ ✛❛✠ ☛✍ ✡✚♦✛✓♦♦✍✡✘
✚✠ ✐✍✯ ✗☞✌✍✛✓✌✍ ✏✑✍✉✍ ✰☞✓✌✡ ☛✍ ✕ ✍✌✍✛✏✉☞✠♦✘
⑩✢ ❶❷❸❹✤❣ ★✩✥✤✪✧✥✤ ✫❶✬ ✮❥ ✭✑✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛
✭✑✍♦✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠♦ ✰✚✌✌ ☛✍ ❛✛✛☞✗✗☞✡❛✏✍✡ ✚✠ ✱❝s
✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ☞❡ ☞❲✜✎✍✠ ❛✏☞✗ ✚♦ ✸s✯ ❦s✯ ❦❧❺✘
❛✠✡ ✱✲❝s ✗☞✌ ✍✛✓✌ ❛✉ ☞✉☛✚✏ ❛✌ ♦ ✌✍❛✡✚✠✎ ✏ ☞
✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛ ✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠✴ ✳❛✛✑ ☞❲✜✎✍✠ ❛✏☞✗ ✑❛♦ ⑦ ✍✌✍✛✏✉☞✠♦♠ ✑✍✠✛✍♠ ✚✠
✯ ✯ ❻ ✯ ✗☞✌✍✛✓✌✍ ✏✑✍✉✍ ❛✉✍ ❝❼ ✍✌✍✛✏✉☞✠♦✘ ✭✑✍
✐✍✯ ✴ ✵✱✸s✹ ✵✱✲✸s✹
✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛ ✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ☞❡ ❻ ✯ ✗☞✌✍✛✓✌✍♠
❇☞✠✡ ☞✉✡✍✉ ☞❡ ✐✍✯ ✚♦ ✺✵❤ ✻ ❤✹ ✼ ✽ ✏✑✍✉✍❡☞✉✍♠ ✚♦
✐✍✯ ✾❀❁❂❃❄❁❂ ❅s ❆❉❂❊❂❋❀❊❂ ❄●s❆❍■❁❂ ❍●❏ ❏❀❂s
●❀❆ ❂♥❅s❆❑ ❾❽ ❿ ➃ ➂➀➄➅ ❽ ➃ ➂➁➀
❙❅✾❅❁❍❊❁▲▼ ❅❆ ❃❍● ■❂ s❉❀◆● ❆❉❍❆ ❖❂P ✾❀❁❂❃❄❁❂ ➇
✵✱❝s✹✯ ✵✱✲❝s✹✯ ✵✱❤s✹✯ ✵✱✲❤s✹✯ ❍❁s❀ ❏❀❂s ●❀❆ ❂♥❅s❆❑ ➆➌ ➈ ➋ ➊ ➉ ➌ ➈ ☞✉
◗✢ ❘✦❚❯✦✧★ ★✩✥✤✪✧✥✤ ✫❘✦✬ ✮✿ ✭✑✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛
✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ☞❡ ✌✚✏✑✚✓✗ ✚♦ ❝s✯ ♠ ❤s ❱ ✘ ✭✑✍✉✍ ❛✉✍ ➐➎ ➑ ➓ ➏➏
➔ ➎
♦ ✚❲ ✍✌ ✍✛✏ ✉☞✠ ♦ ✚✠ ❳✚ ✯ ✘ ✭✑ ✍ ✍✌ ✍✛ ✏ ✉ ☞✠ ✚✛ ➔➣➍ ↕ ➒↔ ➙ →
✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ☞❡ ❳✚✯ ✗☞✌✍✛✓✌✍♠ ✏✑✍✉✍❡☞✉✍♠ ✚♦
❭✉☞✗ ✏✑✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛ ✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ☞❡ ❻✯
❳✚✯ ✴ ✵✱❝s✹✯ ✵✱✲❝s✹✯ ✵✱❤s✹✯
✗☞✌✍✛✓✌✍ ✚✏ ✚♦ ✛✌✍❛✉ ✏✑❛✏ ✏✍✠ ✍✌✍✛✏✉☞✠♦ ❛✉✍
✭✑✍ ❛☛☞❩✍ ✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ✚♦ ❛✌♦☞ ✰✉✚✏✏✍✠ ❛♦ ✖✉✍♦✍✠✏ ✚✠ ☛☞✠✡✚✠✎ ✗☞✌✍✛✓✌❛✉ ☞✉☛✚✏❛✌♦ ❛✠✡ ♦✚❲
❬❬✵✱❤♦✹✯ ✰✑✍✉✍ ❬❬ ✉✍✖✉✍♦✍✠✏♦ ✏✑✍ ✛✌☞♦✍✡ ❬
✍✌ ✍✛✏ ✉ ☞✠ ♦ ❛✉✍ ✖✉ ✍♦✍✠ ✏ ✚✠ ❛✠ ✏ ✚☛☞✠✡✚✠ ✎
♦✑✍✌✌ ♦✏✉✓✛✏✓✉✍ ✵✱❝s✹✯ ✵✱✲❝s✹✯✘
✗☞✌✍✛✓✌❛✉ ☞✉☛✚✏❛✌♦✘ ❪✏♦ ☛☞✠✡ ☞✉✡✍✉♠ ✏✑✍✉✍❡☞✉✍♠
❭✉☞✗ ✏✑✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛ ✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ☞❡ ❳✚✯ ✚♦
✗☞✌✍✛✓✌✍ ✚✏ ✚♦ ✛✌✍❛✉ ✏✑❛✏ ✏✑✍✉✍ ❛✉✍ ❡☞✓✉
➛➜➝➞ ➜➟➞➠➟ ➡
✍✌✍✛✏✉☞✠♦ ✖✉✍♦✍✠✏ ✚✠ ☛☞✠✡✚✠✎ ✗☞✌✍✛✓✌❛✉
☞✉☛✚✏ ❛✌♦ ❛✠✡ ✏ ✰☞ ✍✌ ✍✛✏ ✉☞✠ ♦ ✖✉✍♦✍✠✏ ✚✠ ✙☞ ✚✠ ☞❲✜✎✍✠ ✗☞✌✍✛✓✌✍♠ ❛✏☞✗♦ ❛✉✍ ✑✍✌✡ ☛✜
❛✠✏✚☛☞✠✡✚✠✎ ✗☞✌✍✛✓✌❛✉ ☞✉☛✚✏❛✌♦✘ ❪✏♦ ☛☞✠✡ ❛ ✡☞✓☛✌✍ ☛☞✠✡✘ ➢☞✉✍☞❩✍✉♠ ✚✏ ✗❛✜ ☛✍ ✠☞✏✍✡ ✏✑❛✏
☞✉✡✍✉♠ ✏✑✍✉✍❡☞✉✍♠ ✚♦ ✺ ✵✕ ✻ ❤✹ ✼ ❝✘ ❪✏ ✗✍❛✠♦ ✚✏ ✛☞✠✏❛✚✠♦ ✏✰☞ ✓✠✖❛✚✉✍✡ ✍✌✍✛✏✉☞✠♦ ✚✠ ➤ ✲❦❧➥
✏✑❛✏ ❳✚✯ ✗☞✌✍✛✓✌✍ ✚♦ ♦✏❛☛✌✍ ❛✠✡ ♦✚✠✛✍ ✚✏ ✑❛♦ ❛✠✡ ➤ ✲❦❧➦ ✗☞✌✍✛✓✌❛✉ ☞✉☛✚✏❛✌♦♠ ✏✑✍✉✍❡☞✉✍♠ ➧➨
✠ ☞ ✓✠✖ ❛✚✉✍✡ ✍✌ ✍✛✏ ✉ ☞✠ ♦ ✚✏ ♦✑ ☞✓✌✡ ☛✍ ➩➫➭➯➲➳➭➯ ➵➸➫➳➭➺ ➻➯ ➼➽➾➽➩➽➚➪➯➶➹➲➘ ➽
✡ ✚❛✗ ❛✎✠ ✍✏ ✚✛ ✘ ❪✠✡✍✍✡ ✡✚❛✗ ❛✎✠ ✍✏ ✚✛ ❳✚ ✯ ➼➾➯➺ ➹ ➲➶➹ ➫➪ ➶➸➽➶ ➲➫➾➾➯ ➵➼ ➫➪➺ ➵ ➶➫
✗☞✌✍✛✓✌✍♦ ❛✉✍ ❫✠☞✰✠ ✏☞ ✍❲✚♦✏ ✚✠ ✏✑✍ ❩❛✖☞✓✉ ➯➴➼➯➾➹➩➯➪➶➽➭ ➫➻➵➯➾➷➽➶➹➫➪✘ ❪✠ ✏✑✚♦ ✰❛✜♠ ✏✑✍
✖✑❛♦✍✘
✏✑✍☞✉✜ ♦✓✛✛✍♦♦❡✓✌✌✜ ✍❲✖✌❛✚✠♦ ✏✑✍ ✖❛✉❛✗❛✎✠✍✏✚✛
❴✢ ❵❜❞❢✩❣ ★✩✥✤✪✧✥✤ ✫❵✬ ✮❥ ✭✑✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛ ✠❛✏✓✉✍ ☞❡ ☞❲✜✎✍✠✘
✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ☞❡ ✛❛✉☛☞✠ ✚♦ ✸s✯ ❦s✯ ❦❧✯✘ ✭✑✍✉✍
✙✚✗✚✌❛✉✌✜♠ ✏✑✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛ ✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠♦ ☞❡
❛✉✍ ✏✰✍✌❩✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠♦ ✚✠ ♣✯ ✘ ✭✑✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠✚✛
✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠ ☞❡ ♣✯ ✗☞✌✍✛✓✌✍♠ ✏✑✍✉✍❡☞✉✍♠ ✚♦ ☞✏✑✍✉ ✑☞✗☞✠✓✛✌✍❛✉ ✡✚❛✏☞✗✚✛ ✗☞✌✍✛✓✌✍♦ ☞❡ ✏✑✍
♦✍✛☞✠✡ ✉☞✰ ☞❡ ✏✑✍ ✖✍✉✚☞✡✚✛ ✏❛☛✌✍ ✛❛✠ ☛✍
q q
♣✯ ✴ r ①t② ✈ r ① ✇t② ✈ r ① ✰✉✚✏✏✍✠✘ ❪✠ ❭✚✎✘✕✘❤❝ ❛✉✍ ✎✚❩✍✠ ✏✑✍ ✗☞✌✍✛✓✌❛✉
2
☞✉☛✚✏❛✌ ☞✛✛✓✖❛✠✛✜ ❛✠✡ ✗☞✌✍✛✓✌❛✉ ✖✉☞✖✍✉✏✚✍♦
☞✉ ⑤⑤ (④③⑥ ) (④ ③ ❡☞✉ ❇✯ ✏✑✉☞✓✎✑ ⑨✍✯✘ ✭✑✍ ♦✍✒✓✍✠✛✍ ☞❡ ➢❻♦ ❛✠✡
✭✑✍ ☛☞✠✡ ☞✉✡✍✉ ☞❡ ♣✯ ✚♦ ✺ ✵⑦ ✻ ✕✹ ✼ ❤ ❛✠✡ ✏✑✍✚✉ ✍✌✍✛✏✉☞✠ ✖☞✖✓✌❛✏✚☞✠ ❛✉✍ ♦✑☞✰✠✘ ✭✑✍ ☛☞✠✡
♣✯ ♦✑☞✓✌✡ ☛✍ ✡✚❛✗❛✎✠✍✏✚✛✘ ⑧✚❛✗❛✎✠✍✏✚✛ ♣✯ ✍✠✍✉✎✜♠ ☛☞✠✡ ✌✍✠✎✏✑♠ ☛☞✠✡ ☞✉✡✍✉♠ ✗❛✎✠✍✏✚✛
✗☞✌✍✛✓✌✍♦ ✑❛❩✍ ✚✠✡✍✍✡ ☛✍✍✠ ✡✍✏✍✛✏✍✡ ✚✠ ✖✉☞✖✍✉✏✚✍♦ ❛✠✡ ❩❛✌✍✠✛✍ ✍✌✍✛✏✉☞✠ ✛☞✠❡✚✎✓✉❛✏✚☞✠
❩❛✖☞✓✉ ✖✑❛♦✍✘ ❪✏ ✚♦ ✚✗✖☞✉✏❛✠✏ ✏☞ ✠☞✏✍ ✏✑❛✏ ❛✖✖✍❛✉ ☛✍✌☞✰ ✏✑✍ ☞✉☛✚✏❛✌ ✡✚❛✎✉❛✗♦✘

126 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✂✄☎✆❈✝✞ ✟✠✡☛✆✡☞ ✝✡☛ ☎✠✞✄❈✌✞✝✍ ✎✏✍✌❈✏✌✍✄ ✶ ✁

❞❢❣❤ ✐❤❥❧ ♠♥ ♣qq✉✈✇①q② ✇①③ ④♣⑤⑥q✉⑤✇⑦ ✈⑦♣✈⑥⑦⑧⑨⑥⑩ ❶♣⑦ ❷❸ ⑧❹⑦♣✉❺❹ ❻⑥❸❼

✹✑✒ ✓✔✕✖✗✘✙✚ ✛✗✚✕✜✚✘ ✸✪✬✤♦✥✦✧ ❜♦✧✬ ✢✳ ✤✦✷✤✦✳✦✧✣✦✬ ❜✪ ✫ ✬♦✣✣✦✬ ✮✢✧✦


◆✢✣✤♦✥✦✧★ ♦✩✪✥✦✧ ✫✧✬ ✭✮✯♦✤✢✧✦ ✫✤✦ ✣❡✦ ❡✢✥✮✪ ✾✿ ✿ ✿❀ s❡✢✮✦ ✫ ✳♦✮✢✬ ✮✢✧✦ ✤✦✷✤✦✳✦✧✣✳ ✣❡✦ ✰♦✱✫✮✦✧✣
✦✮✦✰✣✤♦✧✦✥✫✣✢✱✦ ✦✮✦✲✦✧✣✳✴ ✵❡✦✧ ✣❡✦✪ ✫✤✦ ❜♦✧✬✴ ❚❁❂❃❄ ❁❅❆❇❉❊●■ ❏❉■❆ ❑▲■ ❏● ❆●▼❖■●❆
✫✣✣✫✰❡✦✬ ✣♦ ✫ ❡✪✬✤♦✥✦✧ ✫✣♦✲ ✣♦ ✭♦✤✲ ✰♦✱✫✮✦✧✣ ▲❃ P❁ ● ▲PP❇▲❑ P❖◗● ▼ ❉❇❑● ❝❁ ❖❑❁ ❏❖■ ❆ ❃
❜♦✧✬★ ✣❡✦ ✦✮✦✰✣✤♦✧✳ ♦✭ ✣❡✦ ✰♦✱✫✮✦✧✣ ❜♦✧✬ ✫✤✦ ❁❅❆❇❉❊●■ ▲P❉❘ ❉▼ ❉■● ❘❉❙●❑❂❙● ❝❖P❁ P❁●
✳❡✢✭✣✦✬ ✣♦s✫✤✬✳ ✣❡✦ ✲♦✤✦ ✦✮✦✰✣✤♦✧✦✥✫✣✢✱✦ ●❙●❑P❇❉■●❊▲P❖◗● ▲P❉❘ ❯❱❄ ✗ ❉❇ ✚❲ ❉▼ ▲■❉P❁●❇
✫✣♦✲✴ ❛❡✢✳ ✷✫✤✣✢✫✮✮✪ ✷♦✳✢✣✢✱✦ ✮✪ ✰❡✫✤✥✦ ✬ ❘❉❙●❑❂❙●✑
❡✪✬✤♦✥✦✧ ✫✣♦✲ ✭♦✤✲✳ ✫ ❜♦✧✬ s✢✣❡ ✣❡✦ ♦✣❡✦✤
✹✑✒✑❳ ❨▲❂❃● ❉▼ ❱❉❇❘▲P❖❉■ ❉▼ ✓❅❆❇❉❊●■
✲♦✤✦ ✦✮✦✰✣✤♦✧✦✥✫✣✢✱✦ ✫✣♦✲✴ ❛❡✢✳ ❜♦✧✬ ✢✳
✛❉■❆
❦✧♦s✧ ✫✳ ❡✪✬✤♦✥✦✧ ❜♦✧✬ ✫✧✬ ✢✳ s✦✫❦✦✤ ✣❡✫✧
✣❡✦ ✰♦✱✫✮✦✧✣ ❜♦✧✬✴ t♦✤ ✦✩✫✲✷✮✦★ ✢✧ ✸t ✵❡✦✧ ❡✪ ✬✤♦✥✦ ✧ ✢✳ ❜♦✧ ✬✦ ✬ ✣ ♦ ✳ ✣✤ ♦✧✥ ✮✪
✲♦✮✦✰✯✮✦★ ✣❡✦ ❡✪✬✤♦✥✦✧ ❜♦✧✬ ✦✩✢✳✣✳ ❜✦✣s✦✦✧ ✦✮✦✰✣✤♦✧✦✥✫✣✢✱✦ ✦✮✦✲✦✧✣ ❩❬❭★ ✣❡✦ ✦✮✦✰✣✤♦✧ ✷✫✢✤
❡✪✬✤♦✥✦✧ ✫✣♦✲ ♦✭ ♦✧✦ ✲♦✮✦✰✯✮✦ ✫✧✬ ✭✮✯♦✤✢✧✦ ✳❡✫✤✦✬ ❜✦✣s✦✦✧ ✣❡✦ ✣s♦ ✫✣♦✲✳ ✲♦✱✦✳ ✭✫✤ ✫s✫✪
✫✣♦✲ ♦✭ ✫✧♦✣❡✦✤ ✲♦✮✦✰✯✮✦ ✫✳ ✬✦✷✢✰✣✦✬ ❜✦✮♦s ✺ ✭✤♦✲ ❡✪✬✤♦✥✦✧ ✫✣♦✲✴ ❪✳ ✫ ✤✦✳✯✮✣ ✣❡✦ ❡✪✬✤♦✥✦✧
✫✣♦✲ ❜✦✰♦✲✦✳ ❡✢✥❡✮✪ ✦✮✦✰✣✤♦✷♦✳✢✣✢✱✦ s✢✣❡
✻✼ ✻❾
✽ ✽ ✽❍ ❋ ✤✦✳✷✦✰✣ ✣♦ ✣❡✦ ♦✣❡✦✤ ✫✣♦✲ ❩❬❭✴ r✢✧✰✦ ✣❡✦✤✦ ✢✳
✸✦✤✦★ ❡✪✬✤♦✥✦✧ ❜♦✧✬ ✫✰✣✳ ✫✳ ✫ ❜✤✢✬✥✦ ❜✦✣s✦✦✧ ✬✢✳✷✮✫✰✦✲✦✧✣ ♦✭ ✦✮✦✰✣✤♦✧✳ ✣♦s✫✤✬✳ ❬★ ✣❡✦
✣s♦ ✫✣♦✲✳ s❡✢✰❡ ❡♦✮✬✳ ♦✧✦ ✫✣♦✲ ❜✪ ✰♦✱✫✮✦✧✣ ❡✪✬✤♦✥✦✧ ✫✰❫✯✢✤✦✳ ✭✤✫✰✣✢♦✧✫✮ ✷♦✳✢✣✢✱✦ ✰❡✫✤✥✦
❜♦✧✬ ✫✧✬ ✣❡✦ ♦✣❡✦✤ ❜✪ ❡✪✬✤♦✥✦✧ ❜♦✧✬✴ ✾❴ ❵❀ s❡✢✮✦ ❩❬❭ ✫✣✣✫✢✧ ✭✤✫✰✣✢♦✧✫✮ ✧✦✥✫✣✢✱✦ ✰❡✫✤✥✦

127 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

P◗❹❘❚ ❯❱❳❩ ❬❭❩❪❫❴❩ ❳❵ ❴❱❭ ❞❢❬❣❤❴❳❢❵ ❢❞ ❤ ❥❢❫❤❬ ④⑤r❢❵t ❳❵ ❦❤❩❭ ❢❞ ④➜ ❣❢❫❭❦❪❫❭⑨ ❤❫❦❢❱❢❫ ❢❬
❣❢ ❫❭ ❦❪ ❫❭ ❱❤ ❧❳ ❵♣ ❭ ❫❭ ❦❴ ❬❢❩ ❴❤❴❳ ❦ ❞❢ ❬❦❭ ❢ ❞ q❤❴❭❬ ❣❢❫❭❦❪❫❭❩⑨ ❭❴❦❚
❤❴❴❬❤❦❴❳❢❵ q❱❳❦❱ ❦❤❵ r❭ ❬❭❥❬❭❩❭❵❴❭t ❤❩ ✉ ➇➝➉ ➊➋➌➎➔➏➐➑➍➒➓➑➔➎ →➣↔➎➐↕➍➋ ➙➐➋↔ ➛ ⑦❴ ❳❩
①②①③ ❞❢❬❣❭t q❱❭❵ ❱⑥t❬❢♣❭❵ ❤❴❢❣ ❳❩ ❳❵ r❭❴q❭❭❵
✈ ❾✇ ❾❾
❴❱❭ ❴q❢ ❱❳♣❱❫⑥ ❭❫❭❦❴❬❢❵❭♣❤❴❳❧❭ P➜⑨ ➞⑨ ➟❘ ❤❴❢❣❩
❯❱❭ ❣❤♣❵❳❴❪t❭ ❢❞ ④⑤r❢❵t❳❵♣ t❭❥❭❵t❩ ❢❵ ❥❬❭❩❭❵❴ q❳❴ ❱❳❵ ❴ ❱❭ ❩❤❣❭ ❣❢❫❭ ❦❪❫❭❚ ➜❢❬
❴❱❭ ❥❱⑥❩❳❦❤❫ ❩❴❤❴❭ ❢❞ ❴❱❭ ❦❢❣❥❢❪❵t❚ ⑦❴ ❳❩ ❭⑧❤❣❥❫❭⑨ ❳❵ ➠⑤❵❳❴❬❢❥❱❭❵❢❫ ❴❱❭ ❱⑥t❬❢♣❭❵ ❳❩ ❳❵
❣❤⑧❳❣❪❣ ❳❵ ❴❱❭ ❩❢❫❳t ❩❴❤❴❭ ❤❵t ❣❳❵❳❣❪❣ ❳❵ r❭❴q❭❭❵ ❴❱❭ ❴q❢ ❢⑧⑥♣❭❵ ❤❴❢❣❩❚
❴❱❭ ♣❤❩❭❢❪❩ ❩❴❤❴❭❚ ❯❱❪❩⑨ ❴❱❭ ❱⑥t❬❢♣❭❵ r❢❵t❩
❱❤❧❭ ❩❴❬❢❵♣ ❳❵❞❫❪❭❵❦❭ ❢❵ ❴❱❭ ❩❴❬❪❦❴❪❬❭ ❤❵t
❥❬❢❥❭❬❴❳❭❩ ❢❞ ❴❱❭ ❦❢❣❥❢❪❵t❩❚
⑩❶❷❶❸ ❺❻❼❽❿ ➀➁ ➂➃➄➀➅➆❿
❯❱❭❬❭ ❤❬❭ ❴q❢ ❴⑥❥❭❩ ❢❞ ④⑤r❢❵t❩
P❳❘ ⑦❵❴❭❬❣❢❫❭❦❪❫❤❬ ❱⑥t❬❢♣❭❵ r❢❵t
P❳❳❘ ⑦❵❴❬❤❣❢❫❭❦❪❫❤❬ ❱⑥t❬❢♣❭❵ r❢❵t
➇➈➉ ➊➋➌➍➎➏➐➑➍➒➓➑➔➎ →➣↔➎➐↕➍➋ ➙➐➋↔ ➛ ⑦❴ ❳❩
❞❢❬❣❭t r❭❴q❭❭❵ ❴q❢ t❳❞❞❭❬❭❵❴ ❣❢❫❭❦❪❫❭❩ ❢❞ ❴❱❭ ➡➢➤➥ ➦➥➧➨ ➩❋➫▼❊◆●❏➭❉➯❏❊▼ ➲➳➵▼●➸➭❋ ➺●❋➵❍❋➸ ❍❋
❩❤❣❭ ❢❬ t❳❞❞❭❬❭❵❴ ❦❢❣❥❢❪❵t❩❚ ➜❢❬ ❭⑧❤❣❥❫❭⑨ ●➻❋❍➫▼●➼➲➭❋●❏ ◆●❏➭❉➯❏➭

❙✠✡✡☛☞✌

❑ ss✍✎✏s ✑✒✓s✔ ✒✕s✒✖✗✔ ✒✕✔✘ ✔✗✍ ✙✍✚✗✛✕✒s✙ ✘✑ ✑✘✓✙✛✔✒✘✕ ✘✑ ✍✎✍✚✔✓✘♦✘s✒✔✒✜✍ ✛✕✢ ✍✎✍✚✔✓✘✕✍✖✛✔✒✜✍
✒✘✕s ✓✍✎✛✔✍✢ ✔✗✍ ♦✓✘✚✍ss ✔✘ ✔✗✍ ✛✔✔✛✒✕✙✍✕✔ ✘✑ ✕✘✣✎✍ ✖✛s ✚✘✕✑✒✖✤✓✛✔✒✘✕s ✣✥ ✔✗✍ ✓✍s♦✍✚✔✒✜✍
✒✘✕s✐ ✦✎✍✚✔✓✘s✔✛✔✒✚ ✛✔✔✓✛✚✔✒✘✕ ✣✍✔✧✍✍✕ ✒✘✕s ✒s ✔✗✍ ✚✛✤s✍ ✑✘✓ ✔✗✍✒✓ s✔✛✣✒✎✒✔✥✐ ★✗✒s ✖✒✜✍s ✔✗✍
✚✘✕✚✍♦✔ ✘✑ ❡✩❡✪✫✬✭✮✯✩❡✰✪✱✐
★✗✍ ✑✒✓s✔ ✢✍s✚✓✒♦✔✒✘✕ ✘✑ ✪✭✮✯✩❡✰✫ ❝✭✰✲✳✰✴ ✧✛s ♦✓✘✜✒✢✍✢ ✣✥ ✵✍✧✒s ✒✕ ✔✍✓✙s ✘✑ ✔✗✍ s✗✛✓✒✕✖
✘✑ ✍✎✍✚✔✓✘✕ ♦✛✒✓s ✣✍✔✧✍✍✕ ✛✔✘✙s ✛✕✢ ✗✍ ✓✍✎✛✔✍✢ ✔✗✍ ♦✓✘✚✍ss ✔✘ ✔✗✍ ✛✔✔✛✒✕✙✍✕✔ ✘✑ ✕✘✣✎✍ ✖✛s
✚✘✕✑✒✖✤✓✛✔✒✘✕s ✣✥ ✓✍✛✚✔✒✕✖ ✛✔✘✙s ✛s ✛ ✓✍s✤✎✔ ✘✑ s✗✛✓✒✕✖ ✘✑ ✍✎✍✚✔✓✘✕s✐ ★✗✍ ✵✍✧✒s ✢✘✔ s✥✙✣✘✎s
s✗✘✧ ✔✗✍ ✕✤✙✣✍✓ ✘✑ ✜✛✎✍✕✚✍ ✍✎✍✚✔✓✘✕s ✘✑ ✔✗✍ ✛✔✘✙s ✘✑ ✛ ✖✒✜✍✕ ✍✎✍✙✍✕✔ ✛✕✢ ✵✍✧✒s ✢✘✔
s✔✓✤✚✔✤✓✍s s✗✘✧ ♦✒✚✔✘✓✒✛✎ ✓✍♦✓✍s✍✕✔✛✔✒✘✕s ✘✑ ✣✘✕✢✒✕✖ ✒✕ ✙✘✎✍✚✤✎✍s✐
❆✕ ✒✘✕✒✚ ✚✘✙♦✘✤✕✢ ✒s ♦✒✚✔✤✓✍✢ ✛s ✛ ✔✗✓✍✍✷✢✒✙✍✕s✒✘✕✛✎ ✛✖✖✓✍✖✛✔✒✘✕ ✘✑ ♦✘s✒✔✒✜✍ ✛✕✢
✕✍✖✛✔✒✜✍ ✒✘✕s ✒✕ ✛✕ ✘✓✢✍✓✍✢ ✛✓✓✛✕✖✍✙✍✕✔ ✚✛✎✎✍✢ ✔✗✍ ✚✓✥s✔✛✎ ✎✛✔✔✒✚✍✐ ♥✕ ✛ ✚✓✥s✔✛✎✎✒✕✍ s✘✎✒✢
✔✗✍✓✍ ✒s ✛ ✚✗✛✓✖✍ ✣✛✎✛✕✚✍ ✣✍✔✧✍✍✕ ✔✗✍ ♦✘s✒✔✒✜✍ ✛✕✢ ✕✍✖✛✔✒✜✍ ✒✘✕s✐ ★✗✍ ✚✓✥s✔✛✎ ✎✛✔✔✒✚✍ ✒s
s✔✛✣✒✎✒✸✍✢ ✣✥ ✔✗✍ ❡✰✫✹✯✩✺✱ ✭✻ ✩✯✫✫✳✪❡ ✻✭✬♠✯✫✳✭✰✐
❲✗✒✎✍ ✛ s✒✕✖✎✍ ✚✘✜✛✎✍✕✔ ✣✘✕✢ ✒s ✑✘✓✙✍✢ ✣✥ s✗✛✓✒✕✖ ✘✑ ✛✕ ✍✎✍✚✔✓✘✕ ♦✛✒✓ ✣✍✔✧✍✍✕ ✔✧✘
✛✔✘✙s❛ ✙✤✎✔✒♦✎✍ ✣✘✕✢s ✓✍s✤✎✔ ✑✓✘✙ ✔✗✍ s✗✛✓✒✕✖ ✘✑ ✔✧✘ ✘✓ ✔✗✓✍✍ ✍✎✍✚✔✓✘✕ ♦✛✒✓s✐ ✼✘✙✍ ✣✘✕✢✍✢
✛✔✘✙s ✗✛✜✍ ✛✢✢✒✔✒✘✕✛✎ ♦✛✒✓s ✘✑ ✍✎✍✚✔✓✘✕s ✕✘✔ ✒✕✜✘✎✜✍✢ ✒✕ ✣✘✕✢✒✕✖✐ ★✗✍s✍ ✛✓✍ ✚✛✎✎✍✢ ✎✘✕✍✷
♦✛✒✓s ✘✑ ✍✎✍✚✔✓✘✕s✐ ❆ ✵✍✧✒s ✢✘✔ s✔✓✤✚✔✤✓✍ s✗✘✧s ✔✗✍ ✛✓✓✛✕✖✍✙✍✕✔ ✘✑ ✣✘✕✢✍✢ ♦✛✒✓s ✛✕✢ ✎✘✕✍
♦✛✒✓s ✛✓✘✤✕✢ ✍✛✚✗ ✛✔✘✙ ✒✕ ✛ ✙✘✎✍✚✤✎✍✐ ■♠✺✭✬✫✯✰✫ ✺✯✬✯♠❡✫❡✬✽✾ ✯✽✽✭✪✳✯✫❡✲ ✿✳✫✹ ✪✹❡♠✳✪✯✩
❝✭✰✲✽✾ ✩✳❜❡❀ ❝✭✰✲ ✩❡✰✴✫✹✾ ❝✭✰✲ ✯✰✴✩❡✾ ❝✭✰✲ ❡✰✫✹✯✩✺✱✾ ❝✭✰✲ ✭✬✲❡✬ ✯✰✲ ❝✭✰✲ ✺✭✩✯✬✳✫✱
✹✯✮❡ ✽✳✴✰✳✻✳✪✯✰✫ ❡✻✻❡✪✫ ✭✰ ✫✹❡ ✺✬✭✺❡✬✫✳❡✽ ✭✻ ✪✭♠✺✭❁✰✲✽❂
❆ ✕✤✙✣✍✓ ✘✑ ✙✘✎✍✚✤✎✍s ✛✕✢ ♦✘✎✥✛✔✘✙✒✚ ✒✘✕s ✚✛✕✕✘✔ ✣✍ ✢✍s✚✓✒✣✍✢ ✛✚✚✤✓✛✔✍✎✥ ✣✥ ✛ s✒✕✖✎✍
✵✍✧✒s s✔✓✤✚✔✤✓✍ ✛✕✢ ✛ ✕✤✙✣✍✓ ✘✑ ✢✍s✚✓✒♦✔✒✘✕s ❃✓✍♦✓✍s✍✕✔✛✔✒✘✕s❄ ✣✛s✍✢ ✘✕ ✔✗✍ s✛✙✍ s❅✍✎✍✔✛✎
s✔✓✤✚✔✤✓✍ ✛✓✍ ✧✓✒✔✔✍✕ ✛✕✢ ✔✗✍s✍ ✔✛❅✍✕ ✔✘✖✍✔✗✍✓ ✓✍♦✓✍s✍✕✔ ✔✗✍ ✙✘✎✍✚✤✎✍ ✘✓ ✒✘✕✐ ★✗✒s ✒s ✛ ✜✍✓✥
✒✙♦✘✓✔✛✕✔ ✛✕✢ ✍❇✔✓✍✙✍✎✥ ✤s✍✑✤✎ ✚✘✕✚✍♦✔ ✚✛✎✎✍✢ ✬❡✽✭✰✯✰✪❡✐ ★✗✍ ✚✘✕✔✓✒✣✤✔✒✕✖ s✔✓✤✚✔✤✓✍s ✘✓
❉❊❋●❋❍❉❊❏ ▲●▼◆❖ ✔✛❅✍✕ ✔✘✖✍✔✗✍✓ ✚✘✕s✔✒✔✤✔✍ ✔✗✍ ✓✍s✘✕✛✕✚✍ ✗✥✣✓✒✢ ✧✗✒✚✗ ✓✍♦✓✍s✍✕✔s ✔✗✍
✙✘✎✍✚✤✎✍ ✘✓ ✒✘✕✐

128 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✂✄☎✆❈✝✞ ✟✠✡☛✆✡☞ ✝✡☛ ☎✠✞✄❈✌✞✝✍ ✎✏✍✌❈✏✌✍✄ ✶ ✁

❚✑✒ ❱✓✔✕✖ ♠✗✘✙✚ ✥✛✒✜ ✢✣✤ ✦✤✒✜❡✧★❡✩✪ ★✑✒ ✪✒✣✫✒★✤❡✧✬✭ ✛✑✬✦✒✛ ✣✢ ✫✣✭✒✧✥✭✒✛ ❡✛ ✮✬✛✒✜ ✣✩
★✑✒ ✬✛✛✥✫✦★❡✣✩ ★✑✬★ ✒✭✒✧★✤✣✩ ✦✬❡✤✛ ✤✒✦✒✭ ✒✬✧✑ ✣★✑✒✤ ✬✩✜✯ ★✑✒✤✒✢✣✤✒✯ ★✒✩✜ ★✣ ✤✒✫✬❡✩ ✬✛ ✢✬✤
✬✦✬✤★ ✬✛ ✦✣✛✛❡✮✭✒❛ ✰✧✧✣✤✜❡✩✪ ★✣ ★✑❡✛ ✫✣✜✒✭✯ ✱✲✳✴✵✷✳✸✹ ✺✴✲✱✴✻✹✼ ✽✾ ✿✴✻✴✹✱✽❀✴✿ ❁✼ ✹✴❂✷✳✾✽✲❀✾
❁✴✻❜✴✴❀ ✳✲❀✴ ❂✸✽✹✾ ✸❀✿ ✳✲❀✴ ❂✸✽✹✾ ❃ ✳✲❀✴ ❂✸✽✹✾ ✸❀✿ ❁✲❀✿✽❀✺ ❂✸✽✹✾ ✬✩✜ ❁✲❀✿✽❀✺ ❂✸✽✹✾ ✸❀✿
❁✲❀✿✽❀✺ ❂✸✽✹✾❛ ❚✑✒ ✣✤✜✒✤ ✣✢ ★✑✒✛✒ ✤✒✦✥✭✛❡✣✩✛ ✮✒❡✩✪ ❄ ✭✦❅✭✦ ❆ ✭✦❅✮✦ ❆ ✮✦❅✮✦
❚✑✒ ✈❇❉❊❋●❊ ❍■❋❏ ❑▲▼◆ ❇❖❖P■❇●♦ ★✣ ✧✣◗✬✭✒✩★ ✮✣✩✜❡✩✪ ❡✛ ✮✬✛❡✧✬✭✭❘ ✧✣✩✧✒✤✩✒✜ ♥❡★✑ ★✑✒
✒✩✒✤✪✒★❡✧✛ ✣✢ ✧✣◗✬✭✒✩★ ✮✣✩✜ ✢✣✤✫✬★❡✣✩ ✬✮✣✥★ ♥✑❡✧✑ ★✑✒ ❙✒♥❡✛ ✬✩✜ ❯❲❳❨❩ ✫✣✜✒✭✛ ✬✤✒ ✛❡✭✒✩★❛
❬✬✛❡✧✬✭✭❘ ★✑✒ ❯❬ ★✑✒✣✤❘ ✜❡✛✧✥✛✛✒✛ ✮✣✩✜ ✢✣✤✫✬★❡✣✩ ❡✩ ★✒✤✫✛ ✣✢ ✣◗✒✤✭✬✦ ✣✢ ✣✤✮❡★✬✭✛❛ ❭✣✤
✒❪✬✫✦✭✒ ★✑✒ ✢✣✤✫✬★❡✣✩ ✣✢ ★✑✒ ❫❴ ✫✣✭✒✧✥✭✒ ✢✤✣✫ ★♥✣ ✑❘✜✤✣✪✒✩ ✬★✣✫✛ ❡✩◗✣✭◗✒✛ ★✑✒ ✣◗✒✤✭✬✦ ✣✢
★✑✒ t✾ ✣✤✮❡★✬✭✛ ✣✢ ★✑✒ ★♥✣ ❫ ✬★✣✫✛ ♥✑❡✧✑ ✬✤✒ ✛❡✩✪✭❘ ✣✧✧✥✦❡✒✜❛ ❵★ ❡✛ ✛✒✒✩ ★✑✬★ ★✑✒ ✦✣★✒✩★❡✬✭
✒✩✒✤✪❘ ✣✢ ★✑✒ ✛❘✛★✒✫ ✪✒★✛ ✭✣♥✒✤✒✜ ✬✛ ★✑✒ ★♥✣ ❫ ✬★✣✫✛ ✧✣✫✒ ✩✒✬✤ ★✣ ✒✬✧✑ ✣★✑✒✤❛ ✰★ ★✑✒
✒❝✥❡✭❡✮✤❡✥✫ ❡✩★✒✤❅✩✥✧✭✒✬✤ ✜❡✛★✬✩✧✒ ❞✮✣✩✜ ✜❡✛★✬✩✧✒❢ ★✑✒ ✒✩✒✤✪❘ ★✣✥✧✑✒✛ ✬ ✫❡✩❡✫✥✫❛ ✰✩❘
✬★★✒✫✦★ ★✣ ✮✤❡✩✪ ★✑✒ ✩✥✧✭✒❡ ✛★❡✭✭ ✧✭✣✛✒✤ ✤✒✛✥✭★✛ ❡✩ ✬ ✛✥✜✜✒✩ ❡✩✧✤✒✬✛✒ ❡✩ ✒✩✒✤✪❘ ✬✩✜ ✧✣✩✛✒❝✥✒✩★
✜✒✛★✬✮❡✭❡❣✬★❡✣✩ ✣✢ ★✑✒ ✫✣✭✒✧✥✭✒❛ ❬✒✧✬✥✛✒ ✣✢ ✣✤✮❡★✬✭ ✣◗✒✤✭✬✦ ★✑✒ ✒✭✒✧★✤✣✩ ✜✒✩✛❡★❘ ✮✒★♥✒✒✩ ★✑✒
✩✥✧✭✒❡ ❡✩✧✤✒✬✛✒✛ ♥✑❡✧✑ ✑✒✭✦✛ ❡✩ ✮✤❡✩✪❡✩✪ ★✑✒✫ ✧✭✣✛✒✤❛ ❵★ ❡✛ ✑✣♥✒◗✒✤ ✛✒✒✩ ★✑✬★ ★✑✒ ✬✧★✥✬✭
✮✣✩✜ ✒✩★✑✬✭✦❘ ✬✩✜ ✮✣✩✜ ✭✒✩✪★✑ ◗✬✭✥✒✛ ✬✤✒ ✩✣★ ✣✮★✬❡✩✒✜ ✮❘ ✣◗✒✤✭✬✦ ✬✭✣✩✒ ✬✩✜ ✣★✑✒✤ ◗✬✤❡✬✮✭✒✛
✑✬◗✒ ★✣ ✮✒ ★✬❤✒✩ ❡✩★✣ ✬✧✧✣✥✩★❛
❭✣✤ ✒❪✦✭✬❡✩❡✩✪ ★✑✒ ✧✑✬✤✬✧★✒✤❡✛★❡✧ ✛✑✬✦✒✛ ✣✢ ✦✣✭❘✬★✣✫❡✧ ✫✣✭✒✧✥✭✒✛ ❨✬✥✭❡✩✪ ❡✩★✤✣✜✥✧✒✜
★✑✒ ✧✣✩✧✒✦★ ✣✢ ♦✐❍P❥❏❥❦❇❧❥■❋ ■♣ ❇❧■q❥● ■P❍❥❧❇❉❦❛ ✾❂✯✾❂❴✯ ✾❂r ✑❘✮✤❡✜❡❣✬★❡✣✩✛ ✣✢ ✬★✣✫❡✧ ✣✤✮❡★✬✭✛
✣✢ ❬✒✯ ❬✯s✯ ✉ ✬✩✜ ✇ ✬✤✒ ✥✛✒✜ ★✣ ✒❪✦✭✬❡✩ ★✑✒ ✢✣✤✫✬★❡✣✩ ✬✩✜ ✪✒✣✫✒★✤❡✧✬✭ ✛✑✬✦✒✛ ✣✢ ✫✣✭✒✧✥✭✒✛
✭❡❤✒ ❬✒s✭❴✯ ❬s✭r✯ s❫①✯ ✉❫r ✬✩✜ ❫❴✇❛ ❚✑✒❘ ✬✭✛✣ ✒❪✦✭✬❡✩ ★✑✒ ✢✣✤✫✬★❡✣✩ ✣✢ ✫✥✭★❡✦✭✒ ✮✣✩✜✛ ❡✩
✫✣✭✒✧✥✭✒✛ ✭❡❤✒ s❴❫❴ ✬✩✜ s❴❫①❛
❚✑✒ q■❉❊●②❉❇P ■P❍❥❧❇❉ ❑③④◆ ❧♦❊■P✐ ✜✒✛✧✤❡✮✒✛ ✮✣✩✜❡✩✪ ❡✩ ★✒✤✫✛ ✣✢ ★✑✒ ✧✣✫✮❡✩✬★❡✣✩
✬✩✜ ✬✤✤✬✩✪✫✒✩★ ✣✢ ✬★✣✫❡✧ ✣✤✮❡★✬✭✛ ★✣ ✢✣✤✫ ✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ✣✤✮❡★✬✭✛ ★✑✬★ ✬✤✒ ✬✛✛✣✧❡✬★✒✜ ♥❡★✑ ★✑✒
✫✣✭✒✧✥✭✒ ✬✛ ✬ ♥✑✣✭✒❛ ❚✑✒ ✩✥✫✮✒✤ ✣✢ ✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ✣✤✮❡★✬✭✛ ✬✤✒ ✬✭♥✬❘✛ ✒❝✥✬✭ ★✣ ★✑✒ ✩✥✫✮✒✤ ✣✢
✬★✣✫❡✧ ✣✤✮❡★✬✭✛ ✢✤✣✫ ♥✑❡✧✑ ★✑✒❘ ✬✤✒ ✢✣✤✫✒✜❛ ❬✣✩✜❡✩✪ ✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ✣✤✮❡★✬✭✛ ❡✩✧✤✒✬✛✒ ✒✭✒✧★✤✣✩
✜✒✩✛❡★❘ ✮✒★♥✒✒✩ ★✑✒ ✩✥✧✭✒❡ ✬✩✜ ✬✤✒ ✭✣♥✒✤ ❡✩ ✒✩✒✤✪❘ ★✑✬✩ ★✑✒ ❡✩✜❡◗❡✜✥✬✭ ✬★✣✫❡✧ ✣✤✮❡★✬✭✛❛
✰✩★❡✮✣✩✜❡✩✪ ✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ✣✤✮❡★✬✭✛ ✑✬◗✒ ✬ ✤✒✪❡✣✩ ✣✢ ❣✒✤✣ ✒✭✒✧★✤✣✩ ✜✒✩✛❡★❘ ✮✒★♥✒✒✩ ★✑✒ ✩✥✧✭✒❡
✬✩✜ ✑✬◗✒ ✫✣✤✒ ✒✩✒✤✪❘ ★✑✬✩ ★✑✒ ❡✩✜❡◗❡✜✥✬✭ ✬★✣✫❡✧ ✣✤✮❡★✬✭✛❛
❚✑✒ ✒✭✒✧★✤✣✩❡✧ ✧✣✩✢❡✪✥✤✬★❡✣✩ ✣✢ ★✑✒ ✫✣✭✒✧✥✭✒✛ ❡✛ ♥✤❡★★✒✩ ✮❘ ✢❡✭✭❡✩✪ ✒✭✒✧★✤✣✩✛ ❡✩ ★✑✒
✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ✣✤✮❡★✬✭✛ ❡✩ ★✑✒ ✣✤✜✒✤ ✣✢ ❡✩✧✤✒✬✛❡✩✪ ✒✩✒✤✪❘ ✭✒◗✒✭✛❛ ✰✛ ❡✩ ★✑✒ ✧✬✛✒ ✣✢ ✬★✣✫✛✯ ★✑✒
❨✬✥✭❡ ✒❪✧✭✥✛❡✣✩ ✦✤❡✩✧❡✦✭✒ ✬✩✜ ❫✥✩✜⑤✛ ✤✥✭✒ ✬✤✒ ✬✦✦✭❡✧✬✮✭✒ ✢✣✤ ★✑✒ ✢❡✭✭❡✩✪ ✣✢ ✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ✣✤✮❡★✬✭✛❛
⑥✣✭✒✧✥✭✒✛ ✬✤✒ ✛✬❡✜ ★✣ ✮✒ ✛★✬✮✭✒ ❡✢ ★✑✒ ✩✥✫✮✒✤ ✣✢ ✒✭✧★✤✣✩✛ ❡✩ ✮✣✩✜❡✩✪ ✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ✣✤✮❡★✬✭✛ ❡✛
✪✤✒✬★✒✤ ★✑✬✩ ★✑✬★ ❡✩ ✬✩★❡✮✣✩✜❡✩✪ ✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ✣✤✮❡★✬✭✛❛
⑦✐❏P■⑧❊❋ ❍■❋❏ ❡✛ ✢✣✤✫✒✜ ♥✑✒✩ ✬ ✑❘✜✤✣✪✒✩ ✬★✣✫ ✢❡✩✜✛ ❡★✛✒✭✢ ✮✒★♥✒✒✩ ★♥✣ ✑❡✪✑✭❘
✒✭✒✧★✤✣✩✒✪✬★❡◗✒ ✬★✣✫✛ ✛✥✧✑ ✬✛ ❭✯ ✇ ✬✩✜ ✉❛ ❵★ ✫✬❘ ✮✒ ❡✩★✒✤✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ❞✒❪❡✛★❡✩✪ ✮✒★♥✒✒✩ ★♥✣
✣✤ ✫✣✤✒ ✫✣✭✒✧✥✭✒✛ ✣✢ ★✑✒ ✛✬✫✒ ✣✤ ✜❡✢✢✒✤✒✩★ ✛✥✮✛★✬✩✧✒✛❢ ✣✤ ❡✩★✤✬✫✣✭✒✧✥✭✬✤ ❞✦✤✒✛✒✩★ ♥❡★✑❡✩
★✑✒ ✛✬✫✒ ✫✣✭✒✧✥✭✒❢❛ ❫❘✜✤✣✪✒✩ ✮✣✩✜✛ ✑✬◗✒ ✬ ✦✣♥✒✤✢✥✭ ✒✢✢✒✧★ ✣✩ ★✑✒ ✛★✤✥✧★✥✤✒ ✬✩✜ ✦✤✣✦✒✤★❡✒✛
✣✢ ✫✬✩❘ ✧✣✫✦✣✥✩✜✛❛

⑨⑩⑨❶❷❸❹⑨❹

❺❛t ❳❪✦✭✬❡✩ ★✑✒ ✢✣✤✫✬★❡✣✩ ✣✢ ✬ ✧✑✒✫❡✧✬✭ ✮✣✩✜❛


❺❛❻ ❼✤❡★✒ ❙✒♥❡✛ ✜✣★ ✛❘✫✮✣✭✛ ✢✣✤ ✬★✣✫✛ ✣✢ ★✑✒ ✢✣✭✭✣♥❡✩✪ ✒✭✒✫✒✩★✛ ❄ ⑥✪✯ ✉✬✯ ❬✯ ✇✯ ✉✯ ❬✤❛
❺❛❽ ❼✤❡★✒ ❙✒♥❡✛ ✛❘✫✮✣✭✛ ✢✣✤ ★✑✒ ✢✣✭✭✣♥❡✩✪ ✬★✣✫✛ ✬✩✜ ❡✣✩✛❄

❲ ✬✩✜ ❲❾❿❃ ✰✭ ✬✩✜ ✰✭➀➁❃ ❫ ✬✩✜ ❫
❺❛❺ ➂✤✬♥ ★✑✒ ❙✒♥❡✛ ✛★✤✥✧★✥✤✒✛ ✢✣✤ ★✑✒ ✢✣✭✭✣♥❡✩✪ ✫✣✭✒✧✥✭✒✛ ✬✩✜ ❡✣✩✛ ❄
❫❾ ❲✯ ❲❡s✭➃✯ ❬✒❭❾✯ ➆➇➄➅ ➈ ✯ ❫s✇✇❫

129 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

✹✠✡ ❉☛☞✌✍☛ ✎✏✑☛✑ ✒✓✔☛✠ ✕✒✌✑☛ ✌✑r r✌✖✍✌☞✌✏✗✍✏☛ ✗✍✘ ✔✌✙✌✑✗✑✌✎✍r✠


✹✠✚ ✕✒✌✑☛ ✑✛☛ ☞✗✜✎✓✒✗✢✔☛ ☞✗✏✑✎✒r ☞✎✒ ✑✛☛ ☞✎✒✙✗✑✌✎✍ ✎☞ ✌✎✍✌✏ ✢✎✍✘✠
✹✠✣ ❉✌r✏✓rr ✑✛☛ r✛✗✤☛ ✎☞ ✑✛☛ ☞✎✔✔✎✥✌✍✖ ✙✎✔☛✏✓✔☛r ✓r✌✍✖ ✑✛☛ ✦✧★✩✪ ✙✎✘☛✔✫
❇☛✬✔✷✱ ❇✬✔✸ ✱ ✧✌✬✔✭✱ ✮r✯✺✱ ✰✷✧✱ ✩✰✸
✹✠✲ ✮✔✑✛✎✓✖✛ ✖☛✎✙☛✑✒✌☛r ✎☞ ❆✰✸ ✗✍✘ ✰✷❖ ✙✎✔☛✏✓✔☛r ✗✒☛ ✘✌r✑✎✒✑☛✘ ✑☛✑✒✗✛☛✘✒✗✔✱ ✢✎✍✘
✗✍✖✔☛ ✌✍ ✥✗✑☛✒ ✌r ✔☛rr ✑✛✗✍ ✑✛✗✑ ✎☞ ✗✙✙✎✍✌✗✠ ❉✌r✏✓rr✠
✹✠✳ ✰✎✥ ✘✎ ❍✎✓ ☛✴✤✒☛rr ✑✛☛ ✢✎✍✘ r✑✒☛✍✖✑✛ ✌✍ ✑☛✒✙r ✎☞ ✢✎✍✘ ✎✒✘☛✒ ❞
✹✠✵✻ ❉☛☞✌✍☛ ✑✛☛ ✢✎✍✘ ✔☛✍✖✑✛✠
✹✠✵✵ ★✴✤✔✗✌✍ ✑✛☛ ✌✙✤✎✒✑✗✍✑ ✗r✤☛✏✑r ✎☞ ✒☛r✎✍✗✍✏☛ ✥✌✑✛ ✒☛☞☛✒☛✍✏☛ ✑✎ ✑✛☛ ✾✿✼✽ ❾ ✌✎✍✠
✹✠✵❀ ✰✸✩❖✸ ✏✗✍ ✢☛ ✒☛✤✒☛r☛✍✑☛✘ ✢❍ r✑✒✓✏✑✓✒☛r ✵ ✗✍✘ ❀ r✛✎✥✍ ✢☛✔✎✥✠ ✬✗✍ ✑✛☛r☛ ✑✥✎
r✑✒✓✏✑✓✒☛r ✢☛ ✑✗❡☛✍ ✗r ✑✛☛ ✏✗✍✎✍✌✏✗✔ ☞✎✒✙r ✎☞ ✑✛☛ ✒☛r✎✍✗✍✏☛ ✛❍✢✒✌✘ ✒☛✤✒☛r☛✍✑✌✍✖
✰✸✩❖✸ ❞ ❁☞ ✍✎✑✱ ✖✌✜☛ ✒☛✗r✎✍r ☞✎✒ ✑✛☛ r✗✙☛✠

✹✠✵❂ ✕✒✌✑☛ ✑✛☛ ✒☛r✎✍✗✍✏☛ r✑✒✓✏✑✓✒☛r ☞✎✒ ✧❖✸ ✱ ❆❖✷ ✗✍✘ ◆✿✽❾ ✠
✹✠✵✹ ❯r☛ ❃☛✥✌r r❍✙✢✎✔r ✑✎ r✛✎✥ ☛✔☛✏✑✒✎✍ ✑✒✗✍r☞☛✒ ✢☛✑✥☛☛✍ ✑✛☛ ☞✎✔✔✎✥✌✍✖ ✗✑✎✙r ✑✎ ☞✎✒✙
✏✗✑✌✎✍r ✗✍✘ ✗✍✌✎✍r ✫ ❝✗❄ ❅ ✗✍✘ ✧ ❝✢❄ ✬✗ ✗✍✘ ❖ ❝✏❄ ✮✔ ✗✍✘ ❆✠
✹✠✵✡ ✮✔✑✛✎✓✖✛ ✢✎✑✛ ✬❖✷ ✗✍✘ ✰✷❖ ✗✒☛ ✑✒✌✗✑✎✙✌✏ ✙✎✔☛✏✓✔☛r✱ ✑✛☛ r✛✗✤☛ ✎☞ ✰✷❖ ✙✎✔☛✏✓✔☛ ✌r
✢☛✍✑ ✥✛✌✔☛ ✑✛✗✑ ✎☞ ✬❖✷ ✌r ✔✌✍☛✗✒✠ ★✴✤✔✗✌✍ ✑✛✌r ✎✍ ✑✛☛ ✢✗r✌r ✎☞ ✘✌✤✎✔☛ ✙✎✙☛✍✑✠
✹✠✵✚ ✕✒✌✑☛ ✑✛☛ r✌✖✍✌☞✌✏✗✍✏☛❊✗✤✤✔✌✏✗✑✌✎✍r ✎☞ ✘✌✤✎✔☛ ✙✎✙☛✍✑✠
✹✠✵✣ ❉☛☞✌✍☛ ☛✔☛✏✑✒✎✍☛✖✗✑✌✜✌✑❍✠ ✰✎✥ ✘✎☛r ✌✑ ✘✌☞☞☛✒ ☞✒✎✙ ☛✔☛✏✑✒✎✍ ✖✗✌✍ ☛✍✑✛✗✔✤❍ ❞
✹✠✵✲ ★✴✤✔✗✌✍ ✥✌✑✛ ✑✛☛ ✛☛✔✤ ✎☞ r✓✌✑✗✢✔☛ ☛✴✗✙✤✔☛ ✤✎✔✗✒ ✏✎✜✗✔☛✍✑ ✢✎✍✘✠
✹✠✵✳ ✮✒✒✗✍✖☛ ✑✛☛ ✢✎✍✘r ✌✍ ✎✒✘☛✒ ✎☞ ✌✍✏✒☛✗r✌✍✖ ✌✎✍✌✏ ✏✛✗✒✗✏✑☛✒ ✌✍ ✑✛☛ ✙✎✔☛✏✓✔☛r✫ ❃✌✯✱ ❅✷❖✱
❆✷ ✱ ✧❖✷ ✗✍✘ ✬✔✯✸✠
✹✠❀✻ ❚✛☛ r❡☛✔☛✑✗✔ r✑✒✓✏✑✓✒☛ ✎☞ ✬✰✸✬❖❖✰ ✗r r✛✎✥✍ ✢☛✔✎✥ ✌r ✏✎✒✒☛✏✑✱ ✢✓✑ r✎✙☛ ✎☞ ✑✛☛
✢✎✍✘r ✗✒☛ r✛✎✥✍ ✌✍✏✎✒✒☛✏✑✔❍✠ ✕✒✌✑☛ ✑✛☛ ✏✎✒✒☛✏✑ ❃☛✥✌r r✑✒✓✏✑✓✒☛ ☞✎✒ ✗✏☛✑✌✏ ✗✏✌✘✠

✹✠❀✵ ✮✤✗✒✑ ☞✒✎✙ ✑☛✑✒✗✛☛✘✒✗✔ ✖☛✎✙☛✑✒❍✱ ✗✍✎✑✛☛✒ ✤✎rr✌✢✔☛ ✖☛✎✙☛✑✒❍ ☞✎✒ ✬✰✭ ✌r r❋✓✗✒☛ ✤✔✗✍✗✒
✥✌✑✛ ✑✛☛ ☞✎✓✒ ✰ ✗✑✎✙r ✗✑ ✑✛☛ ✏✎✒✍☛✒r ✎☞ ✑✛☛ r❋✓✗✒☛ ✗✍✘ ✑✛☛ ✬ ✗✑✎✙ ✗✑ ✌✑r ✏☛✍✑✒☛✠
★✴✤✔✗✌✍ ✥✛❍ ✬✰✭ ✌r ✍✎✑ r❋✓✗✒☛ ✤✔✗✍✗✒ ❞
✹✠❀❀ ★✴✤✔✗✌✍ ✥✛❍ ❇☛✰✷ ✙✎✔☛✏✓✔☛ ✛✗r ✗ ●☛✒✎ ✘✌✤✎✔☛ ✙✎✙☛✍✑ ✗✔✑✛✎✓✖✛ ✑✛☛ ❇☛♦✰ ✢✎✍✘r ✗✒☛
✤✎✔✗✒✠
✹✠❀❂ ✕✛✌✏✛ ✎✓✑ ✎☞ ❆✰✸ ✗✍✘ ❆✯✸ ✛✗r ✛✌✖✛☛✒ ✘✌✤✎✔☛ ✙✎✙☛✍✑ ✗✍✘ ✥✛❍ ❞
✹✠❀✹ ✕✛✗✑ ✌r ✙☛✗✍✑ ✢❍ ✛❍✢✒✌✘✌r✗✑✌✎✍ ✎☞ ✗✑✎✙✌✏ ✎✒✢✌✑✗✔r❞ ❉☛r✏✒✌✢☛ ✑✛☛ r✛✗✤☛r ✎☞ s■✱ s■✷ ✱
s■✸ ✛❍✢✒✌✘ ✎✒✢✌✑✗✔r✠
✹✠❀✡ ❉☛r✏✒✌✢☛ ✑✛☛ ✏✛✗✍✖☛ ✌✍ ✛❍✢✒✌✘✌r✗✑✌✎✍ ❝✌☞ ✗✍❍❄ ✎☞ ✑✛☛ ✮✔ ✗✑✎✙ ✌✍ ✑✛☛ ☞✎✔✔✎✥✌✍✖ ✒☛✗✏✑✌✎✍✠
❏❧✾❧✽ ❑ ✾❧ ❾ ▲ ❏❧

130 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❈✁✂✄☎❈✆✝ ✞✟✠✡☎✠☛ ✆✠✡ ✄✟✝✂❈☞✝✆✌ ✍✎✌☞❈✎☞✌✂ ✶ ✶

✹✏✑✒ ■✓ ✔✕✖✗✖ ✘✙✚ ✛✕✘✙✜✖ ✢✙ ✔✕✖ ✕✚✣✗✢✤✢✓✘✔✢✥✙ ✥✦ ✧ ✘✙✤ ★ ✘✔✥✩✓ ✘✓ ✘ ✗✖✓❡✪✔ ✥✦ ✔✕✖ ✦✥✪✪✥✫✢✙✜
✗✖✘✛✔✢✥✙ ✬
✧❇✸ ✰ ★◆ ✸ ✭ ❇✸✧
✹✏✑✮ ❉✗✘✫ ✤✢✘✜✗✘✩✓ ✓✕✥✫✢✙✜ ✔✕✖ ✦✥✗✩✘✔✢✥✙ ✥✦ ✘ ✤✥❡✣✪✖ ✣✥✙✤ ✘✙✤ ✘ ✔✗✢♠✪✖ ✣✥✙✤ ✣✖✔✫✖✖✙
✛✘✗✣✥✙ ✘✔✥✩✓ ✢✙ ❝✷◆✯ ✘✙✤ ❝✷◆✷ ✩✥✪✖✛❡✪✖✓✏
✹✏✑✱ ❲✕✘✔ ✢✓ ✔✕✖ ✔✥✔✘✪ ✙❡✩✣✖✗ ✥✦ ✓✢✜✩✘ ✘✙✤ ♠✢ ✣✥✙✤✓ ✢✙ ✔✕✖ ✦✥✪✪✥✫✢✙✜ ✩✥✪✖✛❡✪✖✓ ✬
✲✘✳ ❝✷◆✷ ✲✣✳ ❝✷◆✯
✹✏✑✴ ❝✥✙✓✢✤✖✗✢✙✜ ✵✺✘✵✢✓ ✘✓ ✔✕✖ ✢✙✔✖✗✙❡✛✪✖✘✗ ✘✵✢✓ ✫✕✢✛✕ ✥❡✔ ✥✦ ✔✕✖ ✦✥✪✪✥✫✢✙✜ ✫✢✪✪ ✙✥✔ ✦✥✗✩
✘ ✓✢✜✩✘ ✣✥✙✤ ✘✙✤ ✫✕✚✬ ✲✘✳ ❛s ✘✙✤ ❛s ✲✣✳ ❛s ✘✙✤ ✑♣ ① ✻ ✲✛✳ ✑♣ ② ✘✙✤ ✑♣ ②
✲✤✳ ❛s ✘✙✤ ✑s✏
✹✏✼✽ ❲✕✢✛✕ ✕✚✣✗✢✤ ✥✗✣✢✔✘✪✓ ✘✗✖ ❡✓✖✤ ✣✚ ✛✘✗✣✥✙ ✘✔✥✩✓ ✢✙ ✔✕✖ ✦✥✪✪✥✫✢✙✜ ✩✥✪✖✛❡✪✖✓ ✬
❝◆ ✸❹❝◆ ✸✻ ✲✣✳ ❝◆ ✸❹❝◆✾❝◆✷✻ ✲✛✳ ❝◆✸✺❝◆✷ ✺✿◆✻ ✲✤✳ ❝◆✸✺❝◆✿ ✲✖✳ ❝◆ ✸❝✿✿◆
✹✏✼❛ ❲✕✘✔ ✤✥ ✚✥❡ ❡✙✤✖✗✓✔✘✙✤ ✣✚ ✣✥✙✤ ♠✘✢✗✓ ✘✙✤ ✪✥✙✖ ♠✘✢✗✓ ✥✦ ✖✪✖✛✔✗✥✙✓ ✬ ■✪✪❡✓✔✗✘✔✖ ✣✚
✜✢❣✢✙✜ ✥✙✖ ✖✵✩✘♠✪✖ ✥✦ ✖✘✛✕ ✔✚♠✖✏
✹✏✼✑ ❉✢✓✔✢✙✜❡✢✓✕ ✣✖✔✫✖✖✙ ✘ ✓✢✜✩✘ ✘✙✤ ✘ ♠✢ ✣✥✙✤✏
✹✏✼✼ ❊✵♠✪✘✢✙ ✔✕✖ ✦✥✗✩✘✔✢✥✙ ✥✦ ◆✷ ✩✥✪✖✛❡✪✖ ✥✙ ✔✕✖ ✣✘✓✢✓ ✥✦ ❣✘✪✖✙✛✖ ✣✥✙✤ ✔✕✖✥✗✚✏
✹✏✼✹ ❲✗✢✔✖ ✔✕✖ ✢✩♠✥✗✔✘✙✔ ✛✥✙✤✢✔✢✥✙✓ ✗✖r❡✢✗✖✤ ✦✥✗ ✔✕✖ ✪✢✙✖✘✗ ✛✥✩✣✢✙✘✔✢✥✙ ✥✦ ✘✔✥✩✢✛ ✥✗✣✢✔✘✪✓
✔✥ ✦✥✗✩ ✩✥✪✖✛❡✪✘✗ ✥✗✣✢✔✘✪✓✏
✹✏✼❀ ❯✓✖ ✩✥✪✖✛❡✪✘✗ ✥✗✣✢✔✘✪ ✔✕✖✥✗✚ ✔✥ ✖✵♠✪✘✢✙ ✫✕✚ ✔✕✖ ✧✖✷ ✩✥✪✖✛❡✪✖ ✤✥✖✓ ✙✥✔ ✖✵✢✓✔✏
✹✏✼✒ ❝✥✩♠✘✗✖ ✔✕✖ ✗✖✪✘✔✢❣✖ ✓✔✘✣✢✪✢✔✚ ✥✦ ✔✕✖ ✦✥✪✪✥✫✢✙✜ ✓♠✖✛✢✖✓ ✘✙✤ ✢✙✤✢✛✘✔✖ ✔✕✖✢✗ ✩✘✜✙✖✔✢✛
♠✗✥♠✖✗✔✢✖✓✻
❖❁ ❂❖ ❃❁ ❂❖ ❄❁ ✲✓❡♠✖✗✥✵✢✤✖✳♦ ❖❁❁ ❄ ✲♠✖✗✥✵✢✤✖✳
✹✏✼✮ ❲✗✢✔✖ ✔✕✖ ✓✢✜✙✢✦✢✛✘✙✛✖ ✥✦ ✘ ♠✪❡✓ ✘✙✤ ✘ ✩✢✙❡✓ ✓✢✜✙ ✓✕✥✫✙ ✢✙ ✗✖♠✗✖✓✖✙✔✢✙✜ ✔✕✖ ✥✗✣✢✔✘✪✓✏
✹✏✼✱ ❉✖✓✛✗✢✣✖ ✔✕✖ ✕✚✣✗✢✤✢✓✘✔✢✥✙ ✢✙ ✛✘✓✖ ✥✦ ❅❝✪❆✏ ❲✕✚ ✘✗✖ ✔✕✖ ✘✵✢✘✪ ✣✥✙✤✓ ✪✥✙✜✖✗ ✘✓
✛✥✩♠✘✗✖✤ ✔✥ ✖r❡✘✔✥✗✢✘✪ ✣✥✙✤✓ ✬
✹✏✼✴ ❉✖✦✢✙✖ ✕✚✤✗✥✜✖✙ ✣✥✙✤✏ ■✓ ✢✔ ✫✖✘❋✖✗ ✥✗ ✓✔✗✥✙✜✖✗ ✔✕✘✙ ✔✕✖ ❣✘✙ ✤✖✗ ❲✘✘✪✓ ✦✥✗✛✖✓✬
✹✏✹✽ ●
❲✕✘✔ ✢✓ ✩✖✘✙✔ ✣✚ ✔✕✖ ✔✖✗✩ ✣✥✙✤ ✥✗✤✖✗ ✬ ❝✘✪✛❡✪✘✔✖ ✔✕✖ ✣✥✙✤ ✥✗✤✖✗ ✥✦ ❞ ★✷♦ ✿✷♦ ✿✷

✘✙✤ ✿✷ ✏

131 C:\ChemistryXI\Unit-4\Unit-4(5)-Lay-3.pmd
7.1.2006 (Final), 13.1.6, 17.1.6, 24.1.6
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❯ ✁✂ ✄

❙✙✚✙❚❙ ✛✜ ✢✚✙✙❚✣

▲▼◆ P◗❘❱❲❳❨❩◆ ❲❨❳❳P❬ ❭◆❪ ❳❨❭P ◗❘❪ ❳❘◗❫


❴❪P ❲◆❨❪▼❵❜❭ ❫❜❨P❝ ❘◗❪❘ ❞❘❪▼◆❜ ❢❨❜❪▼
❢❜◆ ❣❤◗ ❜◆❪❤❜◗P ❥❪ ❪▼◆ ❦❨❝❘❜P ❧▼◆◗q◆ ❥❪ q❨✉◆❬
✈❜ ❪❘ ❱❨❪◆❜P ❪❤✉✇❳❥◗❫ ①❘❱◗ ❪▼◆ ❜❘q❩❭ P❳❘❝◆②
❆☎✆✝✞
❛✓✒✝ ✆✏✟✆✠✡☛☞✌✍ ✆✎☞✟ ✠✌☞✆ ☛✏✠ ✑☞✒✒ ✓✝
③❘① ✈❵ ④❘◗◗❘❜
✝❡✔✒❛☞✌ ✆✎✝
⑨ ✟✆❛✆✝✟ ✏☎ ✝❡☞✟✆✝✌✕✝☞✌✏☎✆✝✞s✟
s❛✆✆✝✞ ✡☞☎☎✝✞✝✌✆✏☎
✓❛✒❛✌✕✝❛✌✡
☎✏✞✕✝✟ ✓✝✆✑✝✝✌✆✎✝✞s❛✒☞✌✆✝✞s✏✒✝✕✠✒❛✞
✝✌✝✞✍☛ ✏☎ ■✤✥✦✧★✩✪✥■✧✤
✔❛✞✆☞✕✒✝✟♣
⑨ ✝❡✔✒❛☞✌
✓✝✎❛✖☞✏✠✞✆✎✝ ✍✏✖✝✞✌☞✌✍ ✫✬ ✭✮✯✰✱✲✳✴ ✳✬✱✵✴ ✶✯ ✷✸✰✯ ✹✯✸✮✬✵ ✸♥✲✳✵ ✵✷✯ ✭✮✲✭✯✮✵✱✯✴
✒❛✑✟✍❛✟✝✟♣
✏☎ ☞✡✝❛✒ ✮✯✹✸✵✯r ✵✲ ✴✱✬✺✹✯ ✭✸✮✵✱✻✹✯ ✲✼ ✽✸✵✵✯✮✾ ✴✳✻✷ ✸✴ ✸✵✲✽✱✻ ✴✱✿✯✾
⑨ ❛✔✔✒ ☛ ✍❛✟ ✒❛✑✟ ☞✌ ✖❛✞☞✏✠✟ ✞✝❛✒ ✒☞☎✝ ✱✲✬✱✿✸✵✱✲✬
✟☞✆✠❛✆☞✏✌✟♣
✯✬✵✷✸✹✭✐✾ ✯✹✯✻✵✮✲✬✱✻ ✻✷✸✮✺✯ r✯✬✴✱✵✐✾ ✽✲✹✯✻✳✹✸✮
✴✷✸✭✯ ✸✬r ✭✲✹✸✮✱✵✐✾ ✯✵✻❀ ❁✲✴✵ ✲✼ ✵✷✯ ✲♥✴✯✮✰✸♥✹✯
✝❡✔✒❛☞✌ ✆✎✝ ✓✝✎❛✖☞✏✠✞ ✏☎ ✞✝❛✒ ✻✷✸✮✸✻✵✯✮✱✴✵✱✻✴
⑨ ✍❛✟✝✟♣ ✲✼ ✻✷✯✽✱✻✸✹ ✴✐✴✵✯✽✴ ✶✱✵✷ ✶✷✱✻✷ ✶✯ ✸✮✯
✼✸✽✱✹✱✸✮ ✮✯✭✮✯✴✯✬✵ ♥✳✹❂ ✭✮✲✭✯✮✵✱✯✴ ✲✼ ✽✸✵✵✯✮✾ ❃❄❅❄❇ ✵✷✯
⑨ ☎✏✞✡✝✟✕✞☞✓✝ ✆✎✝ ✕✏✌✡☞✆☞✏✌✟ ✞✝✗✠☞✞✝✡ ✭✮✲✭✯✮✵✱✯✴ ✸✴✴✲✻✱✸✵✯r ✶✱✵✷ ✸ ✻✲✹✹✯✻✵✱✲✬ ✲✼ ✸ ✹✸✮✺✯ ✬✳✽♥✯✮
✒☞✗✠☞☎❛✕✆☞✏✌ ✏☎ ✍❛✟✝✟♣ ✲✼ ✸✵✲✽✴✾ ✱✲✬✴ ✲✮ ✽✲✹✯✻✳✹✯✴❀ ♦✲✮ ✯❈✸✽✭✹✯✾ ✸✬ ✱✬r✱✰✱r✳✸✹
✞✝❛✒☞✟✝ ✆✎❛✆❛✌✡✆✎✝✞✝
⑨ ✍❛✟✝✏✠✟ ☞✟ ✕✏✌✆☞✌✠☞✆☛ ☞✌ ✽✲✹✯✻✳✹✯ ✲✼ ✸ ✹✱♠✳✱r r✲✯✴ ✬✲✵ ♥✲✱✹ ♥✳✵ ✵✷✯ ♥✳✹❂ ♥✲✱✹✴❀
✒☞✗✠☞✡ ✟✆❛✆✝♣ ❉✲✹✹✯✻✵✱✲✬ ✲✼ ✶✸✵✯✮ ✽✲✹✯✻✳✹✯✴ ✷✸✰✯ ✶✯✵✵✱✬✺ ✭✮✲✭✯✮✵✱✯✴❊
✱✬r✱✰✱r✳✸✹ ✽✲✹✯✻✳✹✯✴ r✲ ✬✲✵ ✶✯✵❀ ❋✸✵✯✮ ✻✸✬ ✯❈✱✴✵ ✸✴ ✱✻✯✾
⑨ ✡☞☎☎✝✞✝✌✆☞❛✆✝
✟✆❛✆✝ ❛✌✡ ✖❛✔✏✠✞✟♣ ✓✝✆✑✝✝✌ ✍❛✟✝✏✠✟ ✶✷✱✻✷ ✱✴ ✸ ✴✲✹✱r❊ ✱✵ ✻✸✬ ✯❈✱✴✵ ✸✴ ✹✱♠✳✱r❊ ✲✮ ✱✵ ✻✸✬ ✯❈✱✴✵ ✱✬
✵✷✯ ✺✸✴✯✲✳✴ ✴✵✸✵✯ ✸✴ ✶✸✵✯✮ ✰✸✭✲✳✮ ✲✮ ✴✵✯✸✽❀ t✷✐✴✱✻✸✹
✝❡✔✒❛☞✌ ✔✞✏✔✝✞✆☞✝✟
⑨ ✆✝✞s✟ ✏☎ ✏☎ ✒☞✗✠☞✡✟ ☞✌ ✭✮✲✭✯✮✵✱✯✴ ✲✼ ✱✻✯✾ ✶✸✵✯✮ ✸✬r ✴✵✯✸✽ ✸✮✯ ✰✯✮✐ r✱✼✼✯✮✯✬✵❀ ✫✬
☞✌✆✝✞s✏✒✝✕✠✒❛✞
❛✆✆✞❛✕✆☞✏✌✟✘ ✸✹✹✵✷✯✵✷✮✯✯ ✴✵✸✵✯✴✲✼✶✸✵✯✮✻✷✯✽✱✻✸✹✻✲✽✭✲✴✱✵✱✲✬✲✼✶✸✵✯✮
✮✯✽✸✱✬✴ ✵✷✯ ✴✸✽✯ ✱❀✯❀✾ ●❍❖❀ ❉✷✸✮✸✻✵✯✮✱✴✵✱✻✴ ✲✼ ✵✷✯ ✵✷✮✯✯
✴✵✸✵✯✴ ✲✼ ✶✸✵✯✮ r✯✭✯✬r ✲✬ ✵✷✯ ✯✬✯✮✺✱✯✴ ✲✼ ✽✲✹✯✻✳✹✯✴ ✸✬r
✲✬ ✵✷✯✽✸✬✬✯✮ ✱✬ ✶✷✱✻✷ ✶✸✵✯✮✽✲✹✯✻✳✹✯✴ ✸✺✺✮✯✺✸✵✯❀❏✸✽✯
✱✴ ✵✮✳✯ ✼✲✮ ✲✵✷✯✮ ✴✳♥✴✵✸✬✻✯✴ ✸✹✴✲❀
❉✷✯✽✱✻✸✹✭✮✲✭✯✮✵✱✯✴✲✼✸✴✳♥✴✵✸✬✻✯r✲✬✲✵ ✻✷✸✬✺✯ ✶✱✵✷
✵✷✯ ✻✷✸✬✺✯ ✲✼ ✱✵✴ ✭✷✐✴✱✻✸✹ ✴✵✸✵✯❊ ♥✳✵ ✮✸✵✯ ✲✼ ✻✷✯✽✱✻✸✹
✮✯✸✻✵✱✲✬✴ r✲ r✯✭✯✬r ✳✭✲✬ ✵✷✯✭✷✐✴✱✻✸✹ ✴✵✸✵✯❀❁✸✬✐ ✵✱✽✯✴
✱✬ ✻✸✹✻✳✹✸✵✱✲✬✴ ✶✷✱✹✯ r✯✸✹✱✬✺ ✶✱✵✷ r✸✵✸✲✼ ✯❈✭✯✮✱✽✯✬✵✴ ✶✯
✮✯♠✳✱✮✯ ❂✬✲✶✹✯r✺✯ ✲✼ ✵✷✯ ✴✵✸✵✯ ✲✼ ✽✸✵✵✯✮❀ ❑✷✯✮✯✼✲✮✯✾ ✱✵
♥✯✻✲✽✯✴ ✬✯✻✯✴✴✸✮✐ ✼✲✮ ✸ ✻✷✯✽✱✴✵ ✵✲ ❂✬✲✶ ✵✷✯ ✭✷✐✴✱✻✸✹

132 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✁✂✁✄❙ ☎✆ ✝✂✁✁✄✞ ✶

❧✟✠✡ ✠☛☞✌☛ ✍✎✏✑✒♥ ✓☛✑ ✔✑☛✟✏☞✎✕✒ ✎✖ ✗✟✓✓✑✒ ☞♥ ✡✎ ☛✟♠♠✑♥ ✓☛✟✓ ✗✎✗✑♥✓✟✒☞❧✚ ✑❧✑✌✓✒✎♥☞✌ ✌☛✟✒✍✑
❞☞✖✖✑✒✑♥✓ ✡✓✟✓✑✡❢ ✘♥ ✓☛☞✡ ✕♥☞✓✙ ✠✑ ✠☞❧❧ ❧✑✟✒♥ ❞☞✡✓✒☞✔✕✓☞✎♥ ☞♥ ✎♥✑ ✎✖ ✓☛✑ ✟✓✎✗✡✙ ✡✟✚ ◗❆❘✙
✗✎✒✑ ✟✔✎✕✓ ✓☛✑✡✑ ✓☛✒✑✑ ♠☛✚✡☞✌✟❧ ✡✓✟✓✑✡ ✎✖ ✔✑✌✎✗✑✡ ✕♥✡✚✗✗✑✓✒☞✌✟❧ ❲❳❨❳❩ ✓☛✑ ✌☛✟✒✍✑ ✌❧✎✕❞
✗✟✓✓✑✒ ♠✟✒✓☞✌✕❧✟✒❧✚ ❧☞✛✕☞❞ ✟♥❞ ✍✟✡✑✎✕✡ ✡✓✟✓✑✡❢ ☞✡ ✗✎✒✑ ✎♥ ✎♥✑ ✡☞❞✑ ✓☛✟♥ ✓☛✑ ✎✓☛✑✒ ♣❯☞✍❢ ❱❢❛ ✔
❚✎ ✔✑✍☞♥ ✠☞✓☛✙ ☞✓ ☞✡ ♥✑✌✑✡✡✟✒✚ ✓✎ ✕♥❞✑✒✡✓✟♥❞ ✟♥❞ ✌✼❢ ❚☛☞✡ ✒✑✡✕❧✓✡ ☞♥ ✓☛✑ ❞✑✏✑❧✎♠✗✑♥✓ ✎✖
✓☛✑ ♥✟✓✕✒✑ ✎✖ ☞♥✓✑✒✗✎❧✑✌✕❧✟✒ ✖✎✒✌✑✡✙ ✗✎❧✑✌✕❧✟✒ ☞♥✡✓✟♥✓✟♥✑✎✕✡ ❞☞♠✎❧✑ ✎♥ ✓☛✑ ✟✓✎✗ ◗❆❘ ✖✎✒ ✟ ✏✑✒✚
☞♥✓✑✒✟✌✓☞✎♥✡ ✟♥❞ ✑✖✖✑✌✓ ✎✖ ✓☛✑✒✗✟❧ ✑♥✑✒✍✚ ✎♥ ✡☛✎✒✓ ✓☞✗✑❢ ❚☛☞✡ ☞♥✡✓✟♥✓✟♥✑✎✕✡ ✎✒ ✓✒✟♥✡☞✑♥✓
✓☛✑ ✗✎✓☞✎♥ ✎✖ ♠✟✒✓☞✌❧✑✡ ✔✑✌✟✕✡✑ ✟ ✔✟❧✟♥✌✑ ❞☞♠✎❧✑ ❞☞✡✓✎✒✓✡ ✓☛✑ ✑❧✑✌✓✒✎♥ ❞✑♥✡☞✓✚ ✎✖ ✓☛✑
✔✑✓✠✑✑♥ ✓☛✑✡✑ ❞✑✓✑✒✗☞♥✑✡ ✓☛✑ ✡✓✟✓✑ ✎✖ ✟ ✎✓☛✑✒ ✟✓✎✗ ◗◆❘✙ ✠☛☞✌☛ ☞✡ ✌❧✎✡✑ ✓✎ ☞✓ ✟♥❞ ✟✡ ✟
✡✕✔✡✓✟♥✌✑❢ ✌✎♥✡✑✛✕✑♥✌✑ ✟ ❞☞♠✎❧✑ ☞✡ ☞♥❞✕✌✑❞ ☞♥ ✓☛✑
✺✜✢ ■✣✤✥✦✧★✩✥✪✫✩✬✦ ✭★✦✪✥✮ ✟✓✎✗ ◗◆❘❢
■✯✰✱✲✳✴✵✱✷✸✵✹✲ ✻✴✲✷✱❝ ✟✒✑ ✓☛✑ ✖✎✒✌✑✡ ✎✖ ❚☛✑ ✓✑✗♠✎✒✟✒✚ ❞☞♠✎❧✑✡ ✎✖ ✟✓✎✗ ◗❆❘ ✟♥❞ ◗◆❘
✟✓✓✒✟✌✓☞✎♥ ✟♥❞ ✒✑♠✕❧✡☞✎♥ ✔✑✓✠✑✑♥ ☞♥✓✑✒✟✌✓☞♥✍ ✟✓✓✒✟✌✓ ✑✟✌☛ ✎✓☛✑✒❢ P☞✗☞❧✟✒❧✚ ✓✑✗♠✎✒✟✒✚ ❞☞♠✎❧✑✡
♠✟✒✓☞✌❧✑✡ ♣✟✓✎✗✡ ✟♥❞ ✗✎❧✑✌✕❧✑✡✼❢ ❚☛☞✡ ✓✑✒✗ ✟✒✑ ☞♥❞✕✌✑❞ ☞♥ ✗✎❧✑✌✕❧✑✡ ✟❧✡✎❢ ❚☛☞✡ ✖✎✒✌✑ ✎✖
❞✎✑✡ ♥✎✓ ☞♥✌❧✕❞✑ ✓☛✑ ✑❧✑✌✓✒✎✡✓✟✓☞✌ ✖✎✒✌✑✡ ✓☛✟✓ ✟✓✓✒✟✌✓☞✎♥ ✠✟✡ ✖☞✒✡✓ ♠✒✎♠✎✡✑❞ ✔✚ ✓☛✑ ❬✑✒✗✟♥
✑❡☞✡✓ ✔✑✓✠✑✑♥ ✓☛✑ ✓✠✎ ✎♠♠✎✡☞✓✑❧✚ ✌☛✟✒✍✑❞ ☞✎♥✡ ♠☛✚✡☞✌☞✡✓ ❯✒☞✓❭ ♦✎♥❞✎♥✙ ✟♥❞ ✖✎✒ ✓☛☞✡ ✒✑✟✡✎♥
✟♥❞ ✓☛✑ ✖✎✒✌✑✡ ✓☛✟✓ ☛✎❧❞ ✟✓✎✗✡ ✎✖ ✟ ✗✎❧✑✌✕❧✑ ✖✎✒✌✑ ✎✖ ✟✓✓✒✟✌✓☞✎♥ ✔✑✓✠✑✑♥ ✓✠✎ ✓✑✗♠✎✒✟✒✚
✓✎✍✑✓☛✑✒ ☞❢✑❢✙ ✌✎✏✟❧✑♥✓ ✔✎♥❞✡❢
❆✓✓✒✟✌✓☞✏✑ ☞♥✓✑✒✗✎❧✑✌✕❧✟✒ ✖✎✒✌✑✡ ✟✒✑ ✽♥✎✠♥
✟✡ ✈✹✯ ✾✱✲ ✿✹✹✵❝ ✻✴✲✷✱❝✙ ☞♥ ☛✎♥✎✕✒ ✎✖ ❀✕✓✌☛
✡✌☞✑♥✓☞✡✓ s✎☛✟♥♥✑✡ ✏✟♥ ❞✑✒ ❁✟✟❧✡ ♣❛❂❃❄❅
❛❇❈❃✼✙ ✠☛✎ ✑❡♠❧✟☞♥✑❞ ✓☛✑ ❞✑✏☞✟✓☞✎♥ ✎✖ ✒✑✟❧
✍✟✡✑✡ ✖✒✎✗ ✓☛✑ ☞❞✑✟❧ ✔✑☛✟✏☞✎✕✒ ✓☛✒✎✕✍☛ ✓☛✑✡✑
✖✎✒✌✑✡❢ ❁✑ ✠☞❧❧ ❧✑✟✒♥ ✟✔✎✕✓ ✓☛☞✡ ❧✟✓✑✒ ☞♥ ✓☛☞✡
✕♥☞✓❢ ✏✟♥ ❞✑✒ ❁✟✟❧✡ ✖✎✒✌✑✡ ✏✟✒✚ ✌✎♥✡☞❞✑✒✟✔❧✚
☞♥ ✗✟✍♥☞✓✕❞✑ ✟♥❞ ☞♥✌❧✕❞✑ ❞☞✡♠✑✒✡☞✎♥ ✖✎✒✌✑✡
✎✒ ♦✎♥❞✎♥ ✖✎✒✌✑✡✙ ❞☞♠✎❧✑❅❞☞♠✎❧✑ ✖✎✒✌✑✡✙ ✟♥❞
❞☞♠✎❧✑❅☞♥❞✕✌✑❞ ❞☞♠✎❧✑ ✖✎✒✌✑✡❢ ❆ ♠✟✒✓☞✌✕❧✟✒❧✚
✡✓✒✎♥✍ ✓✚♠✑ ✎✖ ❞☞♠✎❧✑❅❞☞♠✎❧✑ ☞♥✓✑✒✟✌✓☞✎♥ ☞✡
☛✚❞✒✎✍✑♥ ✔✎♥❞☞♥✍❢ ★✯✵❖ ✹ ✻✱❉ ✱✵✱✳✱✯✰❝ ✷✹✯
❊✹✲✰❋✷❋❊✹✰✱ ❋✯ ●❖✾✲✴❍✱✯ ❏✴✯✾ ✻✴✲✳✹✰❋✴✯❑
✰●✱✲✱✻✴✲✱ ❋✰ ❋❝ ✰✲✱✹✰✱✾ ✹❝ ✹ ❝✱❊✹✲✹✰✱
✷✹✰✱❍✴✲❖✜ ❁✑ ☛✟✏✑ ✟❧✒✑✟❞✚ ❧✑✟✒♥✓ ✟✔✎✕✓ ✓☛☞✡
☞♥✓✑✒✟✌✓☞✎♥ ☞♥ ✐♥☞✓ ▲❢
❆✓ ✓☛☞✡ ♠✎☞♥✓✙ ☞✓ ☞✡ ☞✗♠✎✒✓✟♥✓ ✓✎ ♥✎✓✑ ✓☛✟✓
✟✓✓✒✟✌✓☞✏✑ ✖✎✒✌✑✡ ✔✑✓✠✑✑♥ ✟♥ ☞✎♥ ✟♥❞ ✟ ❞☞♠✎❧✑
✟✒✑ ✽♥✎✠♥ ✟✡ ☞✎♥❅❞☞♠✎❧✑ ✖✎✒✌✑✡ ✟♥❞ ✓☛✑✡✑ ✟✒✑
♥✎✓ ✏✟♥ ❞✑✒ ❁✟✟❧✡ ✖✎✒✌✑✡❢ ❁✑ ✠☞❧❧ ♥✎✠ ❧✑✟✒♥
✟✔✎✕✓ ❞☞✖✖✑✒✑♥✓ ✓✚♠✑✡ ✎✖ ✏✟♥ ❞✑✒ ❁✟✟❧✡ ✖✎✒✌✑✡❢

✺✜✢✜✢ ▼❋❝❊✱✲❝❋✴✯ ✭✴✲✷✱❝ ✴✲ ✩✴✯✾✴✯ ✭✴✲✷✱❝


❆✓✎✗✡ ✟♥❞ ♥✎♥♠✎❧✟✒ ✗✎❧✑✌✕❧✑✡ ✟✒✑ ✑❧✑✌✓✒☞✌✟❧❧✚
✡✚✗✗✑✓✒☞✌✟❧ ✟♥❞ ☛✟✏✑ ♥✎ ❞☞♠✎❧✑ ✗✎✗✑♥✓
✔✑✌✟✕✡✑ ✓☛✑☞✒ ✑❧✑✌✓✒✎♥☞✌ ✌☛✟✒✍✑ ✌❧✎✕❞ ☞✡
✡✚✗✗✑✓✒☞✌✟❧❧✚ ❞☞✡✓✒☞✔✕✓✑❞❢ ◆✕✓ ✟ ❞☞♠✎❧✑ ✗✟✚
❞✑✏✑❧✎♠ ✗✎✗✑♥✓✟✒☞❧✚ ✑✏✑♥ ☞♥ ✡✕✌☛ ✟✓✎✗✡ ✟♥❞
✗✎❧✑✌✕❧✑✡❢ ❚☛☞✡ ✌✟♥ ✔✑ ✕♥❞✑✒✡✓✎✎❞ ✟✡ ✖✎❧❧✎✠✡❢
P✕♠♠✎✡✑ ✠✑ ☛✟✏✑ ✓✠✎ ✟✓✎✗✡ ◗❆❘ ✟♥❞ ◗◆❘ ☞♥ ✓☛✑ ❪❫❴❵ ❜❵❣ ❤❥❦qrt❦❥✉✇ ①✉t②r❦ ✉t ③✉✇④✉✇ ①✉t②r❦
✌❧✎✡✑ ✏☞✌☞♥☞✓✚ ✎✖ ✑✟✌☛ ✎✓☛✑✒ ♣❯☞✍❢ ❱❢❛✟✼❢ ✘✓ ✗✟✚ ⑤r⑥⑦rr✇ ⑧⑥✉⑨❦⑩

133 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

❞✠✡☛☞✌✍ ✠✍ ✎✏☛✑✏ ✒✍ ▲✓✔✕✓✔ ✖✓✗❝✘✳ ✙✏☛✚✛✌✜ ✡✜☛✡☛✜✚✠☛✏✒☞ ✚☛ ✫✬r ✻ ✪ ✑✛✌✜✌ r ✠✍ ✚✛✌ ❞✠✍✚✒✏✣✌
✏✒♥✌ ✢☛✜ ✚✛✠✍ ✢☛✜✣✌ ✠✍ ✕✤✥✦✘✗✥✤✓✔ ✖✓✗❝✘✳ ✧✛✌✍✌ ♣✌✚✑✌✌✏ ✡☛☞✒✜ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍✳ ❏✌✍✠❞✌✍ ❞✠✡☛☞✌✸
✢☛✜✣✌✍ ✒✜✌ ✒☞✑✒❡✍ ✒✚✚✜✒✣✚✠★✌ ✒✏❞ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏ ❞✠✡☛☞✌ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏✪ ✡☛☞✒✜ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍ ✣✒✏
✌✏✌✜❣❡ ✠✍ ✠✏★✌✜✍✌☞❡ ✡✜☛✡☛✜✚✠☛✏✒☞ ✚☛ ✚✛✌ ✍✠♦✚✛ ✠✏ ✚ ✌✜✒ ✣✚ ♣❡ ❍ ☛✏ ❞☛✏ ✢ ☛✜✣ ✌✍ ✒☞ ✍☛✳ ✧✛❛ ✍
✡☛✑✌✜ ☛✢ ✚✛✌ ❞✠✍✚✒✏✣✌ ♣✌✚✑✌✌✏ ✚✑☛ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠✏❣ ✣❛ ♥❛☞✒ ✚✠★✌ ✌✢ ✢ ✌✣ ✚ ✠✍ ✚ ✛✒ ✚ ✚ ✛✌ ✚ ☛✚✒☞ ☛✢
✡✒✜✚✠✣☞✌✍ ✩✠✳✌✳✪ ✫✬r ✻ ✑✛✌✜✌ r ✠✍ ✚✛✌ ❞✠✍✚✒✏✣✌ ✠✏✚✌✜♥☛☞✌✣❛☞✒✜ ✢☛✜✣✌✍ ✠✏ ✡☛☞✒✜ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍
♣✌✚✑✌✌✏ ✚✑☛ ✡✒✜✚✠✣☞✌✍❜✳ ✧✛✌✍✌ ✢☛✜✣✌✍ ✒✜✌ ✠✏✣✜✌✒✍✌✳
✠♥✡☛✜✚✒✏✚ ☛✏☞❡ ✒✚ ✍✛☛✜✚ ❞✠✍✚✒✏✣✌✍ ✩✐✭✮✮ ✡♥❜
✺✯✰✯❑ ❉✤✦✓✲✘▼◆✔✕❖❝✘✕ ❉✤✦✓✲✘ ✵✓✗❝✘✥
✒✏ ❞ ✚✛✌ ✠✜ ♥✒ ❣✏ ✠✚❛ ❞✌ ❞✌ ✡✌✏ ❞✍ ☛✏ ✚ ✛✌
✡☛☞✒✜✠✍✒♣✠☞✠✚❡ ☛✢ ✚✛✌ ✡✒✜✚✠✣☞✌✳ ✧✛✠✍ ✚❡✡✌ ☛✢ ✒✚✚✜✒✣✚✠★✌ ✢☛✜✣✌✍ ☛✡✌✜✒✚✌ ♣✌✚✑✌✌✏
✚✛✌ ✡☛☞✒✜ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍ ✛✒★✠✏❣ ✡✌✜♥✒✏✌✏✚ ❞✠✡☛☞✌
✺✯✰✯✱ ❉✤✦✓✲✘ ✴ ❉✤✦✓✲✘ ✵✓✗❝✘✥ ✒✏❞ ✚✛✌ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍ ☞✒✣✎✠✏❣ ✡✌✜♥✒✏✌✏✚ ❞✠✡☛☞✌✳
✷✠✡☛☞✌✸❞✠✡☛☞✌ ✢☛✜✣✌✍ ✒✣✚ ♣✌✚✑✌✌✏ ✚✛✌ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍ P✌✜♥✒✏✌✏✚ ❞✠✡☛☞✌ ☛✢ ✚✛✌ ✡☛☞✒✜ ♥☛☞✌✣❛☞✌
✡☛✍✍✌✍✍✠✏❣ ✡✌✜♥✒✏✌✏✚ ❞✠✡☛☞✌✳ ♠✏❞✍ ☛✢ ✚✛✌ ✠✏❞❛✣✌✍ ❞✠✡☛☞✌ ☛✏ ✚✛✌ ✌☞✌✣✚✜✠✣✒☞☞❡ ✏✌❛✚✜✒☞
❞✠✡☛☞✌✍ ✡☛✍✍✌✍✍ ✹✡✒✜✚✠✒☞ ✣✛✒✜❣✌✍✼ ✒✏❞ ✚✛✌✍✌ ♥☛☞✌✣❛☞✌ ♣❡ ❞✌✢☛✜♥✠✏❣ ✠✚✍ ✌☞✌✣✚✜☛✏✠✣ ✣☞☛❛❞
✣✛✒✜❣✌✍ ✒✜✌ ✍✛☛✑✏ ♣❡ ✽✜✌✌✎ ☞✌✚✚✌✜ ✾✿❀❁❂ ✩❃❜✳ ✩❊✠❣✳ ✭✳◗❜✳ ✧✛❛✍ ✒✏ ✠✏❞❛✣✌❞ ❞✠✡☛☞✌ ✠✍ ❞✌★✌☞☛✡✌❞
P✒✜✚✠✒☞ ✣✛✒✜❣✌✍ ✒✜✌ ✒☞✑✒❡✍ ☞✌✍✍ ✚✛✒✏ ✚✛✌ ❛✏✠✚ ✠✏ ✚✛✌ ☛✚✛✌✜ ♥☛☞✌✣❛☞✌✳ ❘✏ ✚✛✠✍ ✣✒✍✌ ✒☞✍☛
✌☞✌✣✚✜☛✏✠✣ ✣✛✒✜❣✌ ✩✫✳❄ ✫✮❹❅❆ ❇❜✳ ✧✛✌ ✡☛☞✒✜ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏ ✌✏✌✜❣❡ ✠✍ ✡✜☛✡☛✜✚✠☛✏✒☞ ✚☛ ✫✬r ✻
♥☛☞ ✌ ✣❛☞ ✌✍ ✠✏ ✚✌✜✒ ✣✚ ✑✠✚✛ ✏ ✌ ✠❣✛♣☛❛ ✜✠✏ ❣ ✑✛ ✌✜✌ r ✠✍ ✚✛ ✌ ❞✠✍✚✒✏ ✣✌ ♣✌✚✑ ✌✌✏ ✚✑ ☛
♥☛☞✌✣❛☞✌✍✳ ❊✠❣ ✭✳❋ ✩✒❜ ✍✛☛✑✍ ✌☞✌✣✚✜☛✏ ✣☞☛❛❞ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍✳ ❘✏❞❛✣✌❞ ❞✠✡☛☞✌ ♥☛♥✌✏✚ ❞✌✡✌✏❞✍
❞✠✍✚✜✠♣❛✚✠☛✏ ✠✏ ✚✛✌ ❞✠✡☛☞✌ ☛✢ ✛❡❞✜☛❣✌✏ ✣✛☞☛✜✠❞✌ ❛✡☛✏ ✚✛✌ ❞✠✡☛☞✌ ♥☛♥✌✏✚ ✡✜✌✍✌✏✚ ✠✏ ✚✛✌
✒✏❞ ❊✠❣✳ ✭✳❋ ✩♣❜ ✍✛☛✑✍ ❞✠✡☛☞✌✸❞✠✡☛☞✌ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏ ✡✌✜♥✒✏✌✏✚ ❞✠✡☛☞✌ ✒✏❞ ✚✛✌ ✡☛☞✒✜✠✍✒♣✠☞✠✚❡ ☛✢ ✚✛✌
♣✌✚✑✌✌✏ ✚✑☛ ●❇☞ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍✳ ✧✛✠✍ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏ ✌☞✌✣✚✜✠✣✒☞☞❡ ✏✌❛✚✜✒☞ ♥☛☞✌✣❛☞✌✳ ❙✌ ✛✒★✌ ✒☞✜✌✒❞❡
✠✍ ✍✚✜☛✏❣✌✜ ✚✛✒✏ ✚✛✌ ❍☛✏❞☛✏ ✢☛✜✣✌✍ ♣❛✚ ✠✍ ☞✌✒✜✏✚ ✠✏ ❚✏✠✚ ❯ ✚✛✒✚ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍ ☛✢ ☞✒✜❣✌✜ ✍✠❱✌
✑✌✒✎✌✜ ✚✛✒✏ ✠☛✏✸✠☛✏ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏ ♣✌✣✒❛✍✌ ☛✏☞❡ ✣✒✏ ♣✌ ✌✒✍✠☞❡ ✡☛☞✒✜✠❱✌❞✳ ●✠❣✛ ✡☛☞✒✜✠✍✒♣✠☞✠✚❡
✡✒✜✚✠✒☞ ✣✛✒✜❣✌✍ ✒✜✌ ✠✏★☛☞★✌❞✳ ✧✛✌ ✒✚✚✜✒✣✚✠★✌ ✠✏ ✣ ✜✌✒ ✍✌ ✍ ✚ ✛✌ ✍✚ ✜✌✏ ❣ ✚✛ ☛✢ ✒ ✚✚ ✜✒✣ ✚✠★✌
✢☛✜✣✌ ❞✌✣✜✌✒✍✌✍ ✑✠✚✛ ✚✛✌ ✠✏✣✜✌✒✍✌ ☛✢ ❞✠✍✚✒✏✣✌ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏✍✳
♣✌✚✑✌✌✏ ✚✛✌ ❞✠✡☛☞✌✍✳ ✙✍ ✠✏ ✚✛✌ ✒♣☛★✌ ✣✒✍✌ ✛✌✜✌
✒☞✍☛✪ ✚✛✌ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏ ✌✏✌✜❣❡ ✠✍ ✠✏★✌✜✍✌☞❡
✡✜☛✡☛✜✚✠☛✏✒☞ ✚☛ ❞✠✍✚✒✏ ✣✌ ♣✌✚✑✌✌✏ ✡☛☞✒✜
♥☛☞✌✣❛☞✌✍✳ ✷✠✡☛☞✌✸❞✠✡☛☞✌ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏ ✌✏✌✜❣❡
♣✌✚✑✌✌✏ ✍✚✒✚✠☛✏✒✜❡ ✡☛☞✒✜ ♥☛☞✌✣❛☞✌✍ ✩✒✍ ✠✏
✍☛☞✠❞✍❜ ✠✍ ✡✜☛✡☛✜✚✠☛✏✒☞ ✚☛ ✫✬r ■ ✒✏❞ ✚✛✒✚
♣✌✚✑ ✌✌✏ ✜☛✚✒✚ ✠✏ ❣ ✡☛☞✒ ✜ ♥☛☞ ✌✣❛☞ ✌✍ ✠✍

❲❳❩❬ ❭❬❷ ❢❤⑦t①✇ ⑩ ❤✉③s②✇③ ③❤⑦t①✇ ❤ ✉❦✇❧❴②❦❤t✉


q✇❦❶✇✇✉ ⑦✇❧⑧❴✉✇✉❦ ③❤⑦t①✇ ❴✉③ ❤✉③s②✇③
③❤⑦t①✇
❘✏ ✚✛✠✍ ✣✒✍✌ ✒☞✍☛ ✣❛♥❛☞✒✚✠★✌ ✌✢✢✌✣✚ ☛✢
❞✠✍✡✌✜✍✠☛✏ ✢☛✜✣✌✍ ✒✏❞ ❞✠✡☛☞✌✸✠✏❞❛✣✌❞ ❞✠✡☛☞✌
✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏✍ ✌♦✠✍✚✍✳
✺✯✰✯❸ ❺❻✕✗✓❼✘✔ ❽✓✔✕
❲❳❩❬ ❭❬❪ ❫❴❵ ❢❤❥❦❧❤qs❦❤t✉ t✈ ✇①✇②❦❧t✉ ②①ts③ ❤✉ ④⑤① ⑥ ✙✍ ✒☞✜✌✒❞❡ ♥✌✏✚✠☛✏✌❞ ✠✏ ✍✌✣✚✠☛✏ ✩✭✳✫❜❾ ✚✛✠✍ ✠✍
❴ ⑦t①❴ ❧ ⑧t① ✇②s① ✇⑨ ❫q❵ ❢❤⑦t① ✇⑩③❤⑦t①✇ ✍✡✌✣✠✒☞ ✣✒✍✌ ☛✢ ❞✠✡☛☞✌✸❞✠✡☛☞✌ ✠✏✚✌✜✒✣✚✠☛✏✳ ❙✌
❤✉❦✇❧❴②❦❤t✉ q✇❦❶✇✇✉ ❦❶t ④⑤① ⑧t①✇②s①✇❥ ✛✒★✌ ✒☞✜✌✒❞❡ ☞✌✒✜✏✚ ✒♣☛❛✚ ✚✛✠✍ ✠✏ ❚✏✠✚ ❯✳ ✧✛✠✍

134 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✂✄✂☎❙ ✆✝ ✞✄✂✂☎✟ ✶ ✁

✐✠ ✡☛☞✌✍ ✐✌ ✎✏✑ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠ ✐✌ ✕✏✐✔✏ ✏✐✖✏✓✗ ✘☛✓✙✚ ✎✏✑✒ ✙✘✙✚✎❡ ✳✏✚✑✑ ✠✎✙✎✑✠ ☛✡ ✒✙✎✎✑✚ ✙✚✑ ✎✏✑
◆✛✜✢ ✣✛✜ ☛✚ ✜✛✤ ✥☛✌✍✠ ✙✚✑ ✘✚✑✠✑✌✎❡ ✦✓✎✏☛☞✖✏ ✚✑✠☞✓✎ ☛✡ ✥✙✓✙✌✔✑ ✥✑✎✕✑✑✌ ✐✌✎✑✚✒☛✓✑✔☞✓✙✚
✏✗✍✚☛✖✑✌ ✥☛✌✍✐✌✖ ✐✠ ✚✑✖✙✚✍✑✍ ✙✠ ✥✑✐✌✖ ✓✐✒✐✎✑✍ ✡☛ ✚✔ ✑ ✠ ✙✌✍ ✎ ✏ ✑ ✎ ✏✑✚ ✒✙✓ ✑✌ ✑✚✖ ✗ ☛✡ ✎ ✏ ✑
✎☛ ◆✢ ✣ ✙✌✍ ✤t ✥☞✎ ✠✘✑✔✐✑✠ ✠☞✔✏ ✙✠ ✧✓ ✒✙✗ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠❡
✙✓✠☛ ✘✙✚✎✐✔✐✘✙✎✑ ✐✌ ✏✗✍✚☛✖✑✌ ✥☛✌✍✐✌✖❡ ♦✌✑✚✖✗ ❄✏✑✌ ✒☛✓✑✔☞✓✙✚ ✐✌✎✑✚✙✔✎✐☛✌✠ ✙✚✑ ★✑✚✗
☛✡ ✏✗✍✚☛✖✑✌ ✥☛✌✍ ★✙✚✐✑✠ ✥✑✎✕✑✑✌ ✩✪ ✎☛ ✩✪✪ ✕✑✙❦✢ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠ ✍☛ ✌☛✎ ✔✓✐✌✖ ✎☛✖✑✎✏✑✚ ✎☛ ✒✙❦✑
❦✫ ✒☛✓❹✬❡ ✳✏✐✠ ✐✠ ✭☞✐✎✑ ✙ ✠✐✖✌✐✡✐✔✙✌✎ ✙✒☛☞✌✎ ✓✐✭☞✐✍ ☛✚ ✠☛✓✐✍ ☞✌✓✑✠✠ ✎✏✑✚✒✙✓ ✑✌✑✚✖✗ ✐✠
☛✡ ✑✌✑✚✖✗t ✎✏✑✚✑✡☛✚✑✢ ✏✗✍✚☛✖✑✌ ✥☛✌✍✠ ✙✚✑ ✚✑✍☞✔✑✍ ✥✗ ✓☛✕✑✚✐✌✖ ✎✏✑ ✎✑✒✘✑✚✙✎☞✚✑❡ r✙✠✑✠
✘☛✕✑✚✡☞✓ ✡☛✚✔✑ ✐✌ ✍✑✎✑✚✒✐✌✐✌✖ ✎✏✑ ✠✎✚☞✔✎☞✚✑ ✍☛ ✌☛✎ ✓✐✭☞✐✡✗ ☛✌ ✔☛✒✘✚✑✠✠✐☛✌ ☛✌✓✗✢ ✙✓✎✏☛☞✖✏
✙✌✍ ✘✚☛✘✑✚✎✐✑✠ ☛✡ ✒✙✌✗ ✔☛✒✘☛☞✌✍✠✢ ✡☛✚ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠ ✔☛✒✑ ★✑✚✗ ✔✓☛✠✑ ✎☛ ✑✙✔✏ ☛✎✏✑✚ ✙✌✍
✑✮✙✒✘✓✑ ✘✚☛✎✑✐✌✠ ✙✌✍ ✌☞✔✓✑✐✔ ✙✔✐✍✠❡ ✯✎✚✑✌✖✎✏ ✐✌✎✑✚✒☛✓✑✔☞✓✙✚ ✡☛✚✔✑✠ ☛✘✑✚✙✎✑ ✎☛ ✎✏✑ ✒✙✮✐✒☞✒❡
☛✡ ✎✏✑ ✏✗✍✚☛✖✑✌ ✥☛✌✍ ✐✠ ✍✑✎✑✚✒✐✌✑✍ ✥✗ ✎✏✑ ✜☛✕✑★✑✚✢ ✕✏✑✌ ✎✏✑✚✒✙✓ ✑✌✑✚✖✗ ☛✡ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠
✔☛☞✓☛✒✥✐✔ ✐✌✎✑✚✙✔✎✐☛✌ ✥✑✎✕✑✑✌ ✎✏✑ ✓☛✌✑❝✘✙✐✚ ✐✠ ✚✑✍☞✔✑✍ ✥✗ ✓☛✕✑✚✐✌✖ ✎✏✑ ✎✑✒✘✑✚✙✎☞✚✑t ✎✏✑
✑✓✑✔✎✚☛✌✠ ☛✡ ✎✏✑ ✑✓✑✔✎✚☛✌✑✖✙✎✐★✑ ✙✎☛✒ ☛✡ ☛✌✑ ✖ ✙✠ ✑✠ ✔ ✙✌ ✥✑ ★✑ ✚✗ ✑✙✠✐ ✓✗ ✓✐✭☞✐✡✐ ✑✍❡
✒☛✓✑✔☞✓✑ ✙✌✍ ✎✏✑ ✏✗✍✚☛✖✑✌ ✙✎☛✒ ☛✡ ☛✎✏✑✚ ❩✚✑✍☛✒✐✌✙✌✔✑ ☛✡ ✎✏✑✚✒✙✓ ✑✌✑✚✖✗ ✙✌✍ ✎✏✑
✒☛✓✑✔☞✓✑❡ ✤☛✓✓☛✕✐✌✖ ✍✐✙✖✚✙✒ ✠✏☛✕✠ ✎ ✏✑
✒☛✓✑✔☞✓✙✚ ✐✌✎✑✚✙✔✎✐☛✌ ✑✌✑✚✖✗ ☛✡ ✙ ✠☞✥✠✎✙✌✔✑
✡☛✚✒✙✎✐☛✌ ☛✡ ✏✗✍✚☛✖✑✌ ✥☛✌✍❡
✐✌ ✎✏✚✑✑ ✠✎✙✎✑✠ ✐✠ ✍✑✘✐✔✎✑✍ ✙✠ ✡☛✓✓☛✕✠ ❬
✱✲ ✱✴ ✱✲ ✱✴
❍❾ ✰ ✵ ✵ ✵ ❍❾ ✰
■✌✎✑✚✒☛✓✑✔☞✓✙✚ ✡☛✚✔✑✠ ✍✐✠✔☞✠✠✑✍ ✠☛ ✡✙✚ ✙✚✑
✙✓✓ ✙✎✎✚✙✔✎✐★✑❡ ▼✷✸✹✺✻✸✹✼ ✽✸✼✷ ✹✾✹✿❀ ✿✹❁✻✸✼❂❃✹
❢✷✿✺✹✼ ☛✌ ☛✌✑ ✙✌☛✎✏✑✚❡ ❄✏✑✌ ✎✕☛ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠
✙✚✑ ✥✚☛☞✖✏✎ ✐✌✎☛ ✔✓☛✠✑ ✔☛✌✎✙✔✎ ✕✐✎✏ ✑✙✔✏ ☛✎✏✑✚✢
✎✏✑ ✚✑✘☞✓✠✐☛✌ ✥✑✎✕✑✑✌ ✎✏✑ ✑✓✑✔✎✚☛✌ ✔✓☛☞✍✠ ✙✌✍
✎✏✙✎ ✥✑✎✕✑✑✌ ✎✏✑ ✌☞✔✓✑✐ ☛✡ ✎✕☛ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠
✔☛✒✑✠ ✐✌✎☛ ✘✓✙✗❡ ❅✙✖✌✐✎☞✍✑ ☛✡ ✎✏✑ ✚✑✘☞✓✠✐☛✌
❄✑ ✏✙★✑ ✙✓✚✑✙✍✗ ✓✑✙✚✌✎ ✎✏✑ ✔✙☞✠✑ ✡☛✚ ✎✏✑
✚✐✠✑✠ ★✑✚✗ ✚✙✘✐✍✓✗ ✙✠ ✎✏✑ ✍✐✠✎✙✌✔✑ ✠✑✘✙✚✙✎✐✌✖
✑✮✐✠✎✑✌✔✑ ☛✡ ✎✏✑ ✎✏✚✑✑ ✠✎✙✎✑✠ ☛✡ ✒✙✎✎✑✚❡ ◆☛✕
✎✏✑ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠ ✍✑✔✚✑✙✠✑✠❡ ✳✏✐✠ ✐✠ ✎✏✑ ✚✑✙✠☛✌
✕✑ ✕✐✓✓ ✓✑✙✚✌ ✒☛✚✑ ✙✥☛☞✎ ✖✙✠✑☛☞✠ ✙✌✍ ✓✐✭☞✐✍
✎✏✙✎ ✓✐✭☞✐✍✠ ✙✌✍ ✠☛✓✐✍✠ ✙✚✑ ✏✙✚✍ ✎☛ ✔☛✒✘✚✑✠✠❡
✠✎ ✙✎ ✑✠ ✙✌✍ ✎ ✏✑ ✓✙✕ ✠ ✕ ✏✐✔ ✏ ✖☛ ★✑✚✌ ✎ ✏✑
■✌ ✎✏✑✠✑ ✠✎✙✎✑✠ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠ ✙✚✑ ✙✓✚✑✙✍✗ ✐✌ ✔✓☛✠✑
✥✑✏✙★✐☛☞✚ ☛✡ ✒✙✎✎✑✚ ✐✌ ✎✏✑✠✑ ✠✎✙✎✑✠❡ ❄✑ ✠✏✙✓✓
✔☛✌ ✎ ✙✔✎ t ✎ ✏✑ ✚✑✡☛ ✚✑ ✎ ✏ ✑✗ ✚✑ ✠✐ ✠✎ ✡☞ ✚✎ ✏✑✚
✍✑✙✓ ✕✐✎✏ ✎✏✑ ✠☛✓✐✍ ✠✎✙✎✑ ✐✌ ✔✓✙✠✠ ❞■■❡
✔☛✒✘✚✑✠✠✐☛✌t ✙✠ ✎✏✙✎ ✕☛☞✓✍ ✚✑✠☞✓✎ ✐✌ ✎✏✑
✐✌✔✚✑✙✠✑ ☛✡ ✚✑✘☞✓✠✐★✑ ✐✌✎✑✚✙✔✎✐☛✌✠❡ ❆❇❭ ❚❉❊ ▲●❳❊❘❱❳ ❳❚●❚❊
❆❇❈ ❚❉❊❋▼●❏ ❊❑❊❋▲❖ ✳✏✐ ✠ ✐ ✠ ✎ ✏✑ ✠✐ ✒✘✓✑ ✠✎ ✠✎ ✙✎ ✑ ☛✡ ✒✙✎ ✎ ✑ ✚❡
✳✏✚☛☞✖✏☛☞✎ ☛☞✚ ✓✐✡✑ ✕✑ ✚✑✒✙✐✌ ✐✒✒✑✚✠✑✍ ✐✌
✳✏✑✚✒✙✓ ✑✌✑✚✖✗ ✐✠ ✎✏✑ ✑✌✑✚✖✗ ☛✡ ✙ ✥☛✍✗ ✙✚✐✠✐✌✖
✎✏✑ ☛✔✑✙✌ ☛✡ ✙✐✚ ✕✏✐✔✏ ✐✠ ✙ ✒✐✮✎☞✚✑ ☛✡ ✖✙✠✑✠❡
✡✚☛✒ ✒☛✎✐☛✌ ☛✡ ✐✎✠ ✙✎☛✒✠ ☛✚ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠❡ ■✎ ✐✠
❄✑ ✠✘✑✌✍ ☛☞✚ ✓✐✡✑ ✐✌ ✎✏✑ ✓☛✕✑✚✒☛✠✎ ✓✙✗✑✚ ☛✡
✍✐✚✑✔✎✓✗ ✘✚☛✘☛✚✎✐☛✌✙✓ ✎☛ ✎✏✑ ✎✑✒✘✑✚✙✎☞✚✑ ☛✡ ✎✏✑
✎✏✑ ✙✎✒☛✠✘✏✑✚✑ ✔✙✓✓✑✍ ✎✚☛✘☛✠✘✏✑✚✑✢ ✕✏✐✔✏ ✐✠
✠☞✥✠✎✙✌✔✑❡ ■✎ ✐✠ ✎✏✑ ✒✑✙✠☞✚✑ ☛✡ ✙★✑✚✙✖✑ ❦✐✌✑✎✐✔
✏✑✓✍ ✎☛ ✎✏✑ ✠☞✚✡✙✔✑ ☛✡ ✎✏✑ ✑✙✚✎✏ ✥✗ ✖✚✙★✐✎✙✎✐☛✌✙✓
✑✌✑✚✖✗ ☛✡ ✎✏✑ ✘✙✚✎✐✔✓✑✠ ☛✡ ✎✏✑ ✒✙✎✎✑✚ ✙✌✍ ✐✠
✡☛✚✔✑❡ ✳✏✑ ✎✏✐✌ ✓✙✗✑✚ ☛✡ ✙✎✒☛✠✘✏✑✚✑ ✐✠ ★✐✎✙✓ ✎☛
✎✏☞✠ ✚✑✠✘☛✌✠✐✥✓✑ ✡☛✚ ✒☛★✑✒✑✌✎ ☛✡ ✘✙✚✎✐✔✓✑✠❡
☛☞✚ ✓✐✡✑❡ ■✎ ✠✏✐✑✓✍✠ ☞✠ ✡✚☛✒ ✏✙✚✒✡☞✓ ✚✙✍✐✙✎✐☛✌✠
✳✏✐✠ ✒☛★✑✒✑✌✎ ☛✡ ✘✙✚✎✐✔✓✑✠ ✐✠ ✔✙✓✓✑✍ ✎✏✑✚✒✙✓
✙✌✍ ✔☛✌✎ ✙✐✌✠ ✠☞✥✠✎✙✌✔✑✠ ✓✐❦✑ ✍✐☛✮✗✖✑✌✢
✒☛✎✐☛✌❡
✍✐✌✐✎✚☛✖✑✌✢ ✔✙✚✥☛✌ ✍✐☛✮✐✍✑✢ ✕✙✎✑✚ ★✙✘☛☞✚✢ ✑✎✔❡
❆❇P ◗ ❑❚❊ ❋▼❘ ❏❊ ❯❱ ❏● ❋ ❲ ❘❋ ❯❊ ❳ ✈❨ ❪✑✎ ☞✠ ✌☛✕ ✡☛✔☞✠ ☛☞✚ ✙✎✎✑✌✎✐☛✌ ☛✌ ✎✏✑
❚❉❊❋▼●❏ ◗❑❚❊❋●❯❚◗❘❑❳ ✥✑✏✙★✐☛☞✚ ☛✡ ✠☞✥✠✎✙✌✔✑✠ ✕✏✐✔✏ ✑✮✐✠✎ ✐✌ ✎✏✑
❄✑ ✏✙★✑ ✙✓✚✑✙✍✗ ✓✑✙✚✌✎ ✎✏✙✎ ✐✌✎✑✚✒☛✓✑✔☞✓✙✚ ✖✙✠✑☛☞✠ ✠✎✙✎✑ ☞✌✍✑✚ ✌☛✚✒✙✓ ✔☛✌✍✐✎✐☛✌✠ ☛✡
✡☛✚✔✑✠ ✎✑✌✍ ✎☛ ❦✑✑✘ ✎✏✑ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠ ✎☛✖✑✎✏✑✚ ✥☞✎ ✎✑✒✘✑✚✙✎☞✚✑ ✙✌✍ ✘✚✑✠✠☞✚✑❡ ✦ ✓☛☛❦ ✙✎ ✎✏✑
✎✏✑✚✒✙✓ ✑✌✑✚✖✗ ☛✡ ✎✏✑ ✒☛✓✑✔☞✓✑✠ ✎✑✌✍✠ ✎☛ ❦✑✑✘ ✘✑✚✐☛✍✐✔ ✎✙✥✓✑ ✠✏☛✕✠ ✎✏✙✎ ☛✌✓✗ ✑✓✑★✑✌ ✑✓✑✒✑✌✎✠

135 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

✕❡✏☞✎✒✡❡☛ ✓✏ ☞✛❡ ✥✛✣☛✡✕✌✔ ✥✒✓✥❡✒☞✡❡☛ ✓❢ ✍✌☛❡☛✘


❚✛❡ ❢✡✒☛☞ ✒❡✔✡✌✢✔❡ ♠❡✌☛✎✒❡♠❡✏☞ ✓✏ ✥✒✓✥❡✒☞✡❡☛
✓❢ ✍✌☛❡☛ ✤✌☛ ♠✌✑❡ ✢✣ ✱✏✍✔✓✲s✒✡☛✛ ☛✕✡❡✏☞✡☛☞
❘✓✢❡✒☞ ✳✓✣✔❡ ✡✏ ✴✵✵✷✘ ❚✛❡ ✔✌✤ ✤✛✡✕✛ ✛❡
❢✓✒♠✎✔✌☞❡✑ ✡☛ ♦✏✓✤✏ ✌☛ ✳✓✣✔❡✸☛ ✹✌✤✘ ✹✌☞❡✒
✓✏ ✌☞☞❡♠✥☞☛ ☞✓ ❢✔✣ ✡✏ ✌✡✒ ✤✡☞✛ ☞✛❡ ✛❡✔✥ ✓❢ ✛✓☞
✌✡✒ ✢✌✔✔✓✓✏☛ ♠✓☞✡✧✌☞❡✑ ❛✌✕✕✦✎❡☛ ✻✛✌✒✔❡☛ ✌✏✑
❛✓☛❡ ✥✛ ✹❡ ✤ ✡☛ ●✌ ✣ ✹✎☛ ☛✌✕ ☞ ✓ ✑✡☛✕ ✓✧❡✒
✌✑✑✡☞ ✡✓✏✌✔ ✍✌☛ ✔✌✤☛ ✘ ✻✓✏☞✒✡✢✎☞✡✓✏ ❢✒✓♠
✱ ✧✓✍✌ ✑✒ ✓ ✌✏ ✑ ✓☞ ✛❡ ✒☛ ✥✒ ✓✧ ✡✑❡ ✑ ✔ ✓☞ ✓❢
✡✏❢✓✒♠✌☞✡✓✏ ✌✢✓✎☞ ✍✌☛❡✓✎☛ ☛☞✌☞❡✘

✺★✺★✼ ✽✾✿❀❁❂❃ ✰❄❅ ❆❇❉❁❃❃❊❉❁ ❋ ❍✾❀❊■❁


❏❁❀❄❑▲✾▼❃◆▲❖P
⑥⑦⑧⑩ ❶⑩❷ ❸❹❺❻❺❼ ❺❹❺❽❺❼❾❿ ❾➀➁❾ ❺➂➃❿❾ ➁❿ ➄➁❿❺❿ ◗✏ ☞✛❡ ✢✌☛✡☛ ✓❢ ✛✡☛ ❡✠✥❡✒✡♠❡✏☞☛♥ ❘✓✢❡✒☞ ✳✓✣✔❡
✒❡✌✕✛❡✑ ☞✓ ☞✛❡ ✕✓✏✕✔✎☛✡✓✏ ☞✛✌☞ ❄❑ ❯✾▼❃❑❄▼❑
❡✠✡☛☞ ✌☛ ✍✌☛❡☛ ✎✏✑❡✒ ✏✓✒♠✌✔ ✕✓✏✑✡☞✡✓✏☛
❑❁■❖❁❉❄❑❊❉❁❱ ❑◆❁ ❖❉❁❃❃❊❉❁ ✾❳ ❄ ❳▲❩❁❬
✭✖✡✍ ✗✘✙✚✘
❄■✾❊▼❑ ✭✡✘❡✘♥ ✏✎♠✢❡✒ ✓❢ ♠✓✔❡☛ ❭✚ ✾❳ ❪❄❃
❚✛❡ ✍✌☛❡✓✎☛ ☛☞✌☞❡ ✡☛ ✕✛✌✒✌✕☞❡✒✡✜❡✑ ✢✣ ☞✛❡ ✈❄❉▲❁❃ ▲▼✈❁❉❃❁❀✿ ❅▲❑◆ ▲❑❃ ✈✾❀❊■❁✘ ❚✛✡☛ ✡☛
❢✓✔✔✓✤✡✏✍ ✥✛✣☛✡✕✌✔ ✥✒✓✥❡✒☞✡❡☛✘ ♦✏✓✤✏ ✌☛ ✽✾✿❀❁❂❃ ❀❄❅✘ ❫✌☞✛❡♠✌☞✡✕✌✔✔✣♥ ✡☞ ✕✌✏
⑨ ●✌☛❡☛ ✌✒❡ ✛✡✍✛✔✣ ✕✓♠✥✒❡☛☛✡✢✔❡✘ ✢❡ ✤✒✡☞☞❡✏ ✌☛
⑨ ●✌☛❡☛ ❡✠❡✒☞ ✥✒❡☛☛✎✒❡ ❡✦✎✌✔✔✣ ✡✏ ✌✔✔

✑✡✒❡✕☞✡✓✏☛✘ ♣ ❜ ✭ ✌☞ ✕✓✏☛☞✌✏☞ ❝ ✌✏✑ ❭✚ ✭✗✘✴✚

⑨ ●✌☛❡☛ ✛✌✧❡ ♠✎✕✛ ✔✓✤❡✒ ✑❡✏☛✡☞✣ ☞✛✌✏ ☞✛❡
☛✓✔✡✑☛ ✌✏✑ ✔✡✦✎✡✑☛✘ ❴
✐ ♣ ❣ ❤❞ ✭✗✘✷✚
⑨ ❚✛❡ ✧✓✔✎♠❡ ✌✏✑ ☞✛❡ ☛✛✌✥❡ ✓❢ ✍✌☛❡☛ ✌✒❡ ❵
✏✓☞ ❢✡✠❡✑✘ ❚✛❡☛❡ ✌☛☛✎♠❡ ✧✓✔✎♠❡ ✌✏✑ ☛✛✌✥❡
✓❢ ☞✛❡ ✕✓✏☞✌✡✏❡✒✘ ✤✛❡✒❡ ♦❥ ✡☛ ☞✛❡ ✥✒✓✥✓✒☞✡✓✏✌✔✡☞✣ ✕✓✏☛☞✌✏☞✘ ❚✛❡
⑨ ●✌☛❡☛ ♠✡✠ ❡✧❡✏✔✣ ✌✏✑ ✕✓♠✥✔❡☞❡✔✣ ✡✏ ✌✔✔ ✧✌✔✎❡ ✓❢ ✕✓✏☛☞✌✏☞ ♦ ❥ ✑❡✥❡✏✑☛ ✎✥✓✏ ☞✛❡
✥✒✓✥✓✒☞✡✓✏☛ ✤✡☞✛✓✎☞ ✌✏✣ ♠❡✕✛✌✏✡✕✌✔ ✌✡✑✘ ✌♠✓✎✏☞ ✓❢ ☞✛❡ ✍✌☛♥ ☞❡♠✥❡✒✌☞✎✒❡ ✓❢ ☞✛❡ ✍✌☛
✌✏✑ ☞✛❡ ✎✏✡☞☛ ✡✏ ✤✛✡✕✛ ❦ ✌✏✑ ❧ ✌✒❡ ❡✠✥✒❡☛☛❡✑✘
❙✡♠✥✔✡✕✡☞✣ ✓❢ ✍✌☛❡☛ ✡☛ ✑✎❡ ☞✓ ☞✛❡ ❢✌✕☞ ☞✛✌☞
☞✛❡ ❢✓✒✕❡☛ ✓❢ ✡✏☞❡✒✌✕☞ ✡✓✏ ✢❡☞✤❡❡✏ ☞ ✛❡✡✒ ◗✏ ✒❡✌✒✒✌✏✍✡✏✍ ❡✦✎✌☞✡✓✏ ✭✗✘✷✚ ✤❡ ✓✢☞✌✡✏
♠✓✔❡✕✎✔❡☛ ✌✒❡ ✏❡✍✔✡✍✡✢✔❡✘ ❚✛❡✡✒ ✢❡✛✌✧✡✓✎✒ ✡☛
❦❧ q ♦❥ ✭✗✘r✚
✍✓✧❡✒✏❡✑ ✢✣ ☛✌♠❡ ✍❡✏❡✒✌✔ ✔✌✤☛♥ ✤✛✡✕✛ ✤❡✒❡
✑✡☛✕✓✧❡✒❡✑ ✌☛ ✌ ✒❡☛✎✔☞ ✓❢ ☞✛❡✡✒ ❡✠✥❡✒✡♠❡✏☞✌✔ s☞ ♠❡✌✏☛ ☞✛✌☞ ✌☞ ✕✓✏☛☞✌✏☞ ☞❡♠✥❡✒✌☞✎✒❡♥
☛☞✎✑✡❡☛✘ ❚✛❡☛❡ ✔✌✤☛ ✌✒❡ ✒❡✔✌☞✡✓✏☛✛✡✥☛ ✢❡☞✤❡❡✏ ✥✒✓✑✎✕☞ ✓❢ ✥✒❡☛☛✎✒❡ ✌✏✑ ✧✓✔✎♠❡ ✓❢ ✌ ❢✡✠❡✑
♠❡✌☛✎✒✌✢✔❡ ✥✒✓✥❡✒☞✡❡☛ ✓❢ ✍✌☛❡☛✘ ❙✓♠❡ ✓❢ ☞✛❡☛❡ ✌♠✓✎✏☞ ✓❢ ✍✌☛ ✡☛ ✕✓✏☛☞✌✏☞✘
✥✒✓✥❡✒☞✡❡☛ ✔✡♦❡ ✥✒❡☛☛✎✒❡♥ ✧✓✔✎♠❡♥ ☞❡♠✥❡✒✌☞✎✒❡ s❢ ✌ ❢✡✠❡✑ ✌♠✓✎✏☞ ✓❢ ✍✌☛ ✌☞ ✕✓✏☛☞✌✏☞
✌✏ ✑ ♠✌☛☛ ✌✒❡ ✧❡ ✒✣ ✡♠ ✥✓✒☞✌✏☞ ✢❡✕ ✌✎☛❡ ☞❡♠✥❡✒✌☞✎✒❡ ❝ ✓✕✕✎✥✣✡✏✍ ✧✓✔✎♠❡ ❧ ❥ ✌☞
✒❡✔✌☞✡✓✏☛✛✡✥☛ ✢❡☞✤❡❡✏ ☞✛❡☛❡ ✧✌✒✡✌✢✔❡☛ ✑❡☛✕✒✡✢❡ ✥✒❡☛☛✎✒❡ ❦ ❥ ✎✏✑❡✒✍✓❡☛ ❡✠✥✌✏☛✡✓✏♥ ☛✓ ☞✛✌☞
☛☞✌☞❡ ✓❢ ☞✛❡ ✍✌☛✘ s✏☞❡✒✑❡✥❡✏✑❡✏✕❡ ✓❢ ☞✛❡☛❡ ✧✓✔✎♠❡ ✢❡✕✓♠❡☛ ❧t ✌✏✑ ✥✒❡☛☛✎✒❡ ✢❡✕✓♠❡☛ ❦t♥
✧✌✒✡✌✢✔❡☛ ✔❡✌✑☛ ☞✓ ☞✛❡ ❢✓✒♠✎✔✌☞✡✓✏ ✓❢ ✍✌☛ ✔✌✤☛✘
☞✛❡✏ ✌✕✕✓✒✑✡✏✍ ☞✓ ✳✓✣✔❡✸☛ ✔✌✤ ✉
s✏ ☞✛❡ ✏❡✠☞ ☛❡✕☞✡✓✏ ✤❡ ✤✡✔✔ ✔❡✌✒✏ ✌✢✓✎☞ ✍✌☛
✔✌✤☛✘ ❦ ❧ q ❦ ❧ q ✕✓✏☛☞✌✏☞ ✭✗✘✙✚
❥ ❥ t t
✺★✺ ✩✪✫ ✬✮✯ ✰✮❲✯
④✇ ⑤
❚✛❡ ✍✌☛ ✔✌✤☛ ✤✛✡✕✛ ✤❡ ✤✡✔✔ ☛☞✎✑✣ ✏✓✤ ✌✒❡ ☞✛❡ ③ ② ① ✭✗✘✗✚
✒❡☛✎✔☞ ✓❢ ✒❡☛❡✌✒✕✛ ✕✌✒✒✡❡✑ ✓✏ ❢✓✒ ☛❡✧❡✒✌✔ ④① ⑤✇

136 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✂✄✂☎❙ ✆✝ ✞✄✂✂☎✟ ✶ ✁

❋✠✡☛☞❡ ✌✍✌ ✎✏✑✒✎ ✓✒✑ ✔✑✕✖❡✕✓✠✑✕✗✘ ✒✗✙✎


✑♦ ✡ ☞✗✚✏✠ ✔✗ ✘✘✙ ✚☞❡ ✎❡ ✕✓✠ ✕✡ ✛✑ ✙✘❡ ✜✎ ✘✗✒✍
❋✠✡✍ ✌✍✌ ✢✗✣ ✠✎ ✓✏❡ ✡☞✗✚✏ ✑♦ ❡✤☛✗✓✠✑✕ ✢✌✍✥✣ ✗✓
❞✠♦♦❡☞❡✕✓ ✓❡❢✚❡☞✗✓☛☞❡✎✍ ✦✏❡ ✖✗✘☛❡ ✑♦ ✧★ ♦✑☞
❡✗✔✏ ✔☛☞✖❡ ✠✎ ❞✠♦♦❡☞❡✕✓ ✩❡✔✗☛✎❡ ♦✑☞ ✗ ✡✠✖❡✕
❢✗✎✎ ✑♦ ✡✗✎♠ ✠✓ ✖✗☞✠❡✎ ✑✕✘✙ ✒✠✓✏ ✓❡❢✚❡☞✗✓☛☞❡✍
❊✗✔✏ ✔☛☞✖❡ ✔✑☞☞❡ ✎✚✑ ✕❞✎ ✓✑ ✗ ❞✠♦ ♦❡ ☞❡ ✕✓
✔✑✕✎✓✗✕✓ ✓❡❢✚❡☞✗✓☛☞❡ ✗✕❞ ✠✎ ✧✕✑✒✕ ✗✎ ✗✕
✐✪✫✬✭✮✯✰ ✢✔✑✕✎✓✗✕✓ ✓❡❢✚❡☞✗✓☛☞❡ ✚✘✑✓✣✍ ✱✠✡✏❡☞
✔☛☞✖❡✎ ✔✑☞☞❡✎✚✑✕❞ ✓✑ ✏✠✡✏❡☞ ✓❡❢✚❡☞✗✓☛☞❡✍ ✲✓
✎✏✑☛✘❞ ✩❡ ✕✑✓❡❞ ✓✏✗✓ ✖✑✘☛❢❡ ✑♦ ✓✏❡ ✡✗✎
❞✑☛✩✘❡✎ ✠♦ ✚☞❡✎✎☛☞❡ ✠✎ ✏✗✘✖❡❞✍ ✦✗✩✘❡ ✌✍❛ ✡✠✖❡✎
❡♦♦❡✔✓ ✑♦ ✚☞❡✎✎☛☞❡ ✑✕ ✖✑✘☛❢❡ ✑♦ ✳✍✳✴ ❢✑✘ ✑♦
❈✵✷ ✗✓ ✥✳✳ ✸✍

❋✠✡ ✌✍✌ ✢✩✣ ☞❡✚☞❡✎❡✕✓✎ ✓✏❡ ✡☞✗✚✏ ✩❡✓✒❡❡✕



④⑤⑥⑦ ⑧⑦⑧⑨➈❶ ❷❸❺❻❼ ❽❾ ❻❸❿➀➀➁❸❿➃ ❻ ➄➀➅ ➉❽➊➁➋❿➃ ➉ ❽❾ ♣ ✗✕❞ ✍ ✲✓ ✠✎ ✗ ✎✓☞✗✠✡✏✓ ✘✠✕❡ ✚✗✎✎✠✕✡ ✓✏☞✑☛✡✏
❺ ➂❺➀ ❺➌ ➍➎❾❾❿❸❿➏➌ ➌❿➋❻❿❸❺➌➁❸❿➀➅ ❱
✑☞✠✡✠✕✍ ✱✑✒❡✖❡☞ ✗✓ ✏✠✡✏ ✚☞❡✎✎☛☞❡✎♠ ✡✗✎❡✎
❞❡✖✠✗✓❡ ♦☞✑❢ ✛✑✙✘❡✜✎ ✘✗✒ ✗✕❞ ☛✕❞❡☞ ✎☛✔✏
✔✑✕❞✠✓✠✑✕✎ ✗ ✎✓☞✗✠✡✏✓ ✘✠✕❡ ✠✎ ✕✑✓ ✑✩✓✗✠✕❡❞ ✠✕
✓✏❡ ✡☞✗✚✏✍
❊✺✚❡☞✠❢❡✕✓✎ ✑♦ ✛✑✙✘❡♠ ✠✕ ✗ ✤☛✗✕✓✠✓✗✓✠✖❡
❢✗✕ ✕❡ ☞ ✚☞✑✖ ❡ ✓✏✗ ✓ ✡✗ ✎❡ ✎ ✗ ☞❡ ✏✠✡ ✏✘✙
✔✑❢✚☞❡✎✎✠✩✘❡ ✩❡✔✗☛✎❡ ✒✏❡✕ ✗ ✡✠✖❡✕ ❢✗✎✎ ✑♦
✗ ✡✗✎ ✠✎ ✔✑❢✚☞❡✎✎❡❞♠ ✓✏❡ ✎✗❢❡ ✕☛❢✩❡☞ ✑♦
❢✑✘❡✔☛✘❡✎ ✑✔✔☛✚✙ ✗ ✎❢✗✘✘❡☞ ✎✚✗✔❡✍ ✦✏✠✎ ❢❡✗✕✎
✓✏✗✓ ✡✗✎❡✎ ✩❡✔✑❢❡ ❞❡✕✎❡☞ ✗✓ ✏✠✡✏ ✚☞❡✎✎☛☞❡✍
❆ ☞❡✘✗✓✠✑✕✎✏✠✚ ✔✗✕ ✩❡ ✑✩✓✗✠✕❡❞ ✩❡✓✒❡❡✕
❞❡✕✎✠✓✙ ✗✕❞ ✚☞❡✎✎☛☞❡ ✑♦ ✗ ✡✗✎ ✩✙ ☛✎✠✕✡ ✛✑✙✘❡✜✎
✘✗✒ ❧
✛✙ ❞❡♦✠✕✠✓✠✑✕♠ ❞❡✕✎✠✓✙ ❇✻✜ ✠✎ ☞❡✘✗✓❡❞ ✓✑ ✓✏❡
❢✗✎✎ ❇✼✜ ✗✕❞ ✓✏❡ ✖✑✘☛❢❡ ❇✽✜ ✩✙ ✓✏❡ ☞❡✘✗✓✠✑✕

✿ ❂
✍ ✲♦ ✒❡ ✚☛✓ ✖✗✘☛❡ ✑♦ ✽ ✠✕ ✓✏✠✎ ❡✤☛✗✓✠✑✕
➆ ❱
④⑤⑥⑦ ⑧⑦⑧ ⑨⑩❶ ❷❸❺❻❼ ❽❾ ❻❸❿➀➀➁❸❿ ❽❾ ❺ ➂❺➀➃ ❻ ➄➀➅

❝■❣▲❁ ❤❥❉ ❦♥♥❁qr ❑♥ P❀❁❃❃❄❀❁ ❑s rt❁ ❏❑▲❄▼❁ ❑♥ ●❥●✉ ▼❑▲ ✈✇❯ ①■❃ ■r ②●● ③❥
P❀❁❃❃❄❀❁❅❉●❍ P■ ❏❑▲❄▼❁❅❉●❹◆ ▼◆ ❖❉❅◗ ❘❅▼❹◆ ❚◗❅❉●❯ P■ ▼◆
❲❳❨ ❩❩❲❳❨ ❬❳❭❨ ❲❲❳❪❨
❲❳❫ ❬❭❳❲ ❩❩❳❲ ❲❲❳❴❨
❴❳❫ ❵❪❳❲ ❩❫❳❵ ❲❲❳❪❜
❪❳❨ ❫❵❳❴ ❩❜❳❜ ❲❲❳❫❨
❵❳❨ ❴❜❳❪ ❲❵❳❜ ❲❲❳❪❪
❬❳❨ ❲❬❳❩ ❴❫❳❵ ❲❲❳❪❬
❩❨❳❨ ❲❲❳❪ ❪❪❳❵ ❲❲❳❪❨

137 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

❢✠♦✡ ☛♦☞✌✍✎✏ ✌✑✒ ✍✓✔✑✕✖♦✗✘ ✒✍ ♦✙✕✑✖✗ ✕✚✍


✠✍✌✑✕✖♦✗✏✚✖r✛ ❻◆
❼ ●➀ ❺ ●➁ ❾ ➂❘✛➃➄

✢♠ ✣
❞ ❂✤ ✥ ♣ ★ ✩✪ ♣ ❆✕ ✕✚✖✏ ✏✕✑✬✍✘ ✒✍ ❡✍❢✖✗✍ ✑ ✗✍✒ ✏✫✑✌✍ ♦❢
✦ ❦✜ ✧
✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍ ✏✔✫✚ ✕✚✑✕ ✕ ♥ ♦✗ ✗✍✒ ✏✫✑✌✍ ✖✏
❚✚ ✖✏ ✏✚♦ ✒✏ ✕ ✚✑ ✕ ✑ ✕ ✑ ✫♦ ✗✏✕✑ ✗✕
✬✖✼✍✗ ✙☞ ➅ ★ ✹❣◗✛✺❘ ➆ ✕ ✑✗❡ ✸ ♥ ✒✖✌✌ ✙✍ ✬✖✼✍✗
✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍✘ r✠✍✏✏✔✠✍ ✖✏ ❡✖✠✍✫✕✌☞ r✠♦r♦✠✕✖♦✗✑✌
✙☞ ➅④ ★ ✹❣◗✛✺❘✛ ❚✚✖✏ ✗✍✒ ✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍ ✏✫✑✌✍
✕♦ ✕✚✍ ❡✍✗✏✖✕☞ ♦❢ ✑ ❢✖t✍❡ ✡✑✏✏ ♦❢ ✕✚✍ ✬✑✏✛
✖✏ ✫✑✌✌✍❡ ✕✚✍ ➇✱✰➈✿❀ ✾✱✲❝✱✭❬✾✽✭✱ ❭➉❬✰✱ ♦✠
P✭✮✯✰✱✲ ✳✴✵ ➊✯❭✮✰✽✾✱ ✾✱✲❝✱✭❬✾✽✭✱ ❭➉❬✰✱✛
❆ ✙✑✌✌♦♦✗ ✖✏ ❢✖✌✌✍❡ ✒✖✕✚ ✚☞❡✠♦✬✍✗ ✑✕ ✠♦♦✡ ❚✚✔✏ ✸ ♥ ♦✗ ✕✚✍ ✫✍✌✏✖✔✏ ✏✫✑✌✍ ✖✏ ✍✓✔✑✌ ✕♦
✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍✛ ✷✕ ✒✖✌✌ ✙✔✠✏✕ ✖❢ r✠✍✏✏✔✠✍ ✹❣◗✛✺❘ ➋ ✑✕ ✕✚✍ ✑✙✏♦✌✔✕✍ ✏✫✑✌✍✛ ➌♦✕✍ ✕✚✑✕
✍t✫✍✍❡✏ ✸✛✹ ✙✑✠✛ ✷❢ ✑✕ ✺ ✙✑✠ r✠✍✏✏✔✠✍ ✕✚✍ ❡✍✬✠✍✍ ✏✖✬✗ ✖✏ ✗♦✕ ✔✏✍❡ ✒✚✖✌✍ ✒✠✖✕✖✗✬ ✕✚✍
✬✑✏ ♦✫✫✔r✖✍✏ ✹✛✹❣ ✻ ✼♦✌✔✡✍✘ ✔r✕♦ ✒✚✑✕ ✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍ ✖✗ ✑✙✏♦✌✔✕✍ ✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍ ✏✫✑✌✍✘
✼♦✌✔✡✍ ✫✑✗ ✕✚✍ ✙✑✌✌♦♦✗ ✙✍ ✍tr✑✗❡✍❡ ✈ ✖✛✍✛✘ ➋✍✌✼✖✗ ✏✫✑✌✍✛ ➋✍✌✼✖✗ ✏✫✑✌✍ ♦❢ ✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍
✖✏ ✑✌✏♦ ✫✑✌✌✍❡ ❜❩✱✭✲✮➍➎❀❬✲✿➉ ❭➉❬✰✱ ♦❢
❙✮✰✽✾✿✮❀
✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍ ✑✗❡ ✖✏ ✔✏✍❡ ✖✗ ✑✌✌ ✏✫✖✍✗✕✖❢✖✫
❆✫✫♦✠❡✖✗✬ ✕♦ ☛♦☞✌✍✎✏ ✻✑✒ ♣❁❱❁ ♣❃❱❃ ✒♦✠✩✏✛
✷❢ ♣❄ ✖✏ ✺ ✙✑✠✘ ❱❄ ✒✖✌✌ ✙✍ ✹✛✹❣ ✻ ❚✚✔✏ ✒✍ ✑❡❡ ✹❣◗ ➂✡♦✠✍ r✠✍✫✖✏✍✌☞ ✹❣◗✛✺❘➄
✕♦ ✕ ✚✍ ✫✍ ✌✏✖✔✏ ✕✍ ✡r✍ ✠✑✕ ✔✠✍ ✕♦ ♦ ✙✕✑ ✖✗
❋❇●❇ ✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍ ✑✕ ➋✍✌✼✖✗ ✏✫✑✌✍✛
✷❢ ♣❅ ★ ✸✛✹ ✙✑✠✘ ✕✚✍✗ ●❉ ❊
❋❉ ✷❢ ✒✍ ✒✠✖✕✍ ➅⑤ ★ ✹❣◗✛✺❘ ➆ ✕ ✑✗❡ ➅④ ★ ✹❣◗✛✺❘
■❏❛❑ × ✖✗ ✕✚✍ ✍✓ ✔✑✕✖♦✗ ➂❘✛➃➄ ✒✍ ♦✙✕✑✖✗ ✕✚✍
❖ ●❍ ❊ ★✺✺✛◗❘ ✻ ✠✍✌✑✕✖♦✗✏✚✖r
▲▼◆
➔➒ →
❯✖✗✫✍ ✙✑✌✌♦♦✗ ✙✔✠✏✕✏ ✑✕ ✸✛✹ ✙✑✠ r✠✍✏✏✔✠✍✘ ➓➏ ➑ ➓➐ ➣ ➏
✕✚✍ ✼♦✌✔✡✍ ♦❢ ✙✑✌✌♦♦✗ ✏✚♦✔✌❡ ✙✍ ✌✍✏✏ ✕✚✑✗ ↔ ➒➐ ↕
✺✺✛◗❘ ✻✛
●➀ ➙➀
➛ ❺ ➂❘✛❣➄
✳✴✳✴❲ ❳❩❬✭✰✱❭❪ ❫❬❴ ❵❜✱✲❝✱✭❬✾✽✭✱ ❤ ✐✮✰✽✲✱ ●➁ ➙➁
❥✱✰❬✾✿✮❀❭❩✿❝❧ ❚✚✔✏ ✒✍ ✫✑✗ ✒✠✖✕✍ ✑ ✬✍✗✍✠✑✌ ✍✓✔✑✕✖♦✗ ✑✏
♥✚✑✠✌✍✏ ✑✗❡ q✑☞ ✻✔✏✏✑✫ r✍✠❢♦✠✡✍❡ ✏✍✼✍✠✑✌ ❢♦✌✌♦✒✏✛
✍tr✍✠✖✡✍✗✕✏ ♦✗ ✬✑✏✍✏ ✖✗❡✍r✍✗❡✍✗✕✌☞ ✕♦ ➟➜ ➠➜
✖✡r✠♦✼✍ ✔r♦✗ ✚♦✕ ✑✖✠ ✙✑✌✌♦♦✗ ✕✍✫✚✗♦✌♦✬☞✛ ➞ ➂❘✛➡➄
❚✚✍✖✠ ✖✗✼✍✏✕✖✬✑✕✖♦✗✏ ✏✚♦✒✍❡ ✕✚✑✕ ❢♦✠ ✑ ❢✖t✍❡ ➟➝ ➠➝
✡✑✏✏ ♦❢ ✑ ✬✑✏ ✑✕ ✫♦✗✏✕✑✗✕ r✠✍✏✏✔✠✍✘ ✼♦✌✔✡✍
●➢ ●❍
♦❢ ✑ ✬✑✏ ✖✗✫✠✍✑✏✍✏ ♦✗ ✖✗✫✠✍✑✏✖✗✬ ✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍ ➤ ❊
✑✗❡ ❡✍✫✠✍✑✏✍✏ ♦✗ ✫♦♦✌✖✗✬✛ ❚✚✍☞ ❢♦✔✗❡ ✕✚✑✕ ➙➢ ➙❍
❢♦✠ ✍✑✫✚ ❡✍✬✠✍✍ ✠✖✏✍ ✖✗ ✕✍✡r✍✠✑✕✔✠✍✘ ✼♦✌✔✡✍

s ➫ ⑧ ➥➦➧➨➩ ➂❘✛➯➄
♦❢ ✑ ✬✑✏ ✖✗✫✠✍✑✏✍✏ ✙☞ ♦❢ ✕✚✍ ♦✠✖✬✖✗✑✌ ➭
✉✇①②s③
❚✚✔✏ ❱ ★ ✩❅ ➅ ➂❘✛✺✸➄
✼♦✌✔✡✍ ♦❢ ✕✚✍ ✬✑✏ ✑✕ ✸ ♥✛ ❚✚✔✏ ✖❢ ✼♦✌✔✡✍✏ ♦❢
✕✚✍ ✬✑✏ ✑✕ ✸ ♥ ✑✗❡ ✑✕ ✕ ♥ ✑✠✍ ❱④ ✑✗❡ ❱⑤ ❚✚✍ ✼✑✌✔✍ ♦❢ ✫♦✗✏✕✑✗✕ ✩❅ ✖✏ ❡✍✕✍✠✡✖✗✍❡ ✙☞
✠✍✏r✍✫✕✖✼✍✌☞✘ ✕✚✍✗ ✕✚✍ r✠✍✏✏✔✠✍ ♦❢ ✕✚✍ ✬✑✏✘ ✖✕✏ ✑✡♦✔✗✕ ✑✗❡ ✕✚✍
✔✗✖✕✏ ✖✗ ✒✚✖✫✚ ✼♦✌✔✡✍ ❱ ✖✏ ✍tr✠✍✏✏✍❡✛
❷⑥ ⑧ ❷⑦ ⑨
⑩❶ ➲✓✔✑✕✖♦✗ ➂❘✛✺✸➄ ✖✏ ✕✚✍ ✡✑✕✚✍✡✑✕✖✫✑✌
❻ ✍tr✠✍✏✏✖♦✗ ❢♦✠ ❳❩❬✭✰✱❭❪ ✰❬❴✘ ✒✚✖✫✚ ✏✕✑✕✍✏ ✕✚✑✕
❼ ●❸ ❺ ●❹ ❾■ ❽ ❝✭✱❭❭✽✭✱ ✭✱✲❬✿❀✿❀➳ ➉✮❀❭✾❬❀✾➵ ✾❩✱ ➈✮✰✽✲✱

138 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✂✄✂☎❙ ✆✝ ✞✄✂✂☎✟ ✶ ✁

♦✠ ✡ ✠☛☞✌✍ ✎✡✏✏ ♦ ✠ ✡ ✑✡✏ ☛✏ ✍ ☛✒✌❡✓✔✕ ✐✮✪✚ ✷ ✇ ✛✮✜✺ ❁✚✛✪ ✐✮✢✢ ❧✣ ✪✚✣ ✯✦✢✧✱✣ ✦✥
♣✒♦♣♦✒✓☛♦✖✡✔ ✓♦ ☛✓✏ ✡✗✏♦✔✘✓✌ ✓✌✎♣✌✒✡✓✘✒✌✙ ✪✚✣ ❧✛✢✢✦✦★ ✐✚✣★ ✪✚✣ ✤✚✮✰ ✜✣✛❝✚✣✤ ❃★✩✮✛★
❈✚✛✜✢✣✤ ✥✦✧★✩ ✪✚✛✪ ✥✦✜ ✛✢✢ ✫✛✤✣✤✬ ✛✪ ✛★✭ ✫✮✯✣★ ✦❝✣✛★✬ ✐✚✣✜✣ ✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ✮✤ ✷✿✺✻ ❈ ❍
✰✜✣✤✤✧✜✣✬ ✫✜✛✰✚ ✦✥ ✯✦✢✧✱✣ ✈✲ ✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ✳✮★
❝✣✢✤✮✧✤✴ ✮✤ ✛ ✤✪✜✛✮✫✚✪ ✢✮★✣ ✛★✩ ✦★ ✣✵✪✣★✩✮★✫ ✪✦ ■♦✔✘✓☛♦✖
③✣✜ ✦ ✯ ✦✢✧✱✣✬ ✣ ✛❝ ✚ ✢✮★✣ ✮★✪✣ ✜❝✣✰✪✤ ✪ ✚✣ ❱❏ ❑ ✷ ✇ ❚▲ ❑ ✷✿✺✻ ▼ ✷✸✹
✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ✛✵✮✤ ✛✪ t ✷✸✹✺✻✼ ❈✺ ✽✢✦✰✣✤ ✦✥
❚❏ ❑ ✳✷✹✺● ▼ ✷✸✹✴ ◆ ❑ ✷◗◗✺✻ ◆
✢✮★✣✤ ✦❧✪✛✮★✣✩ ✛✪ ✩✮✥✥✣✜✣★✪ ✰✜✣✤✤✧✜✣ ✛✜✣
✩✮✥✥✣✜✣★✪ ❧✧✪ ✛✪ ③✣✜✦ ✯✦✢✧✱✣ ✛✢✢ ✪✚✣ ✢✮★✣✤ ✱✣✣✪ ❑ ✷◗✿✺● ◆
✪✚✣ ✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ✛✵✮✤ ✛✪ t ✷✸✹✺✻✼ ❈ ✳✾✮✫✺ ✼✺✿✴✺
✾✜✦✱ ❈✚✛✜✢✣✤ ✢✛✐

❳❘ ❳❯

❨❘ ❨❯

❳❘❨❯
❩ ❳❯ ❲
❨❘

❬❭ ×❬
❴ ❳❯ ❲
❬❪❫

❤ ❵ ❛ ❥ ❜❞❢❢❣
❤ ❵❞❢❜❦ ❛

❉✙❉✙♠ ♥ ✡✕ q✘ ✏✏ ✡❡r ✏ q ✡s ✉ P✒✌✏ ✏✘ ✒✌①


②✌✎♣✌✒✡✓✘✒✌ ④✌✔✡✓☛♦✖✏⑤☛♣⑥
⑦✜✣✤✤✧✜✣ ✮★ ✐✣✢✢ ✮★✥✢✛✪✣✩ ✪✭✜✣✤ ✦✥ ✛✧✪✦✱✦❧✮✢✣✤
✮✤ ✛✢✱✦✤✪ ❝✦★✤✪✛★✪✬ ❧✧✪ ✦★ ✛ ✚✦✪ ✤✧✱✱✣✜ ✩✛✭
✪✚✮✤ ✮★❝✜✣✛✤✣✤ ❝✦★✤✮✩✣✜✛❧✢✭ ✛★✩ ✪✭✜✣ ✱✛✭
➅➆➇➈ ➉➈➊ ➋➌➍➎➏➐ ➑➒ ➓➐➏➔➐→➣↔➎→➐ ↕ ➙➛ ➜→➣➔➝ ❧✧✜✤✪ ✮✥ ✰✜✣✤✤✧✜✣ ✮✤ ★✦✪ ✛✩⑧✧✤✪✣✩ ✰✜✦✰✣✜✢✭✺
❊✛❝✚ ✢✮★✣ ✦✥ ✪✚✣ ✯✦✢✧✱✣ ✈✲ ✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ⑨✧✜✮★✫ ✐✮★✪✣✜✤✬ ✦★ ✛ ❝✦✢✩ ✱✦✜★✮★✫ ✦★✣ ✱✛✭
✫✜✛✰✚ ✮✤ ❝✛✢✢✣✩ ☛✏♦✗✡✒✺ ✥✮★✩ ✪✚✣ ✰✜✣✤✤✧✜✣ ✮★ ✪✚✣ ✪✭✜✣✤ ✦✥ ✛ ✯✣✚✮❝✢✣
❖❧✤✣✜✯✛✪✮✦★✤ ✦✥ ❈✚✛✜✢✣✤ ❝✛★ ❧✣ ✮★✪✣✜✰✜✣✪✣✩ ✩✣❝✜✣✛✤✣✩ ❝✦★✤✮✩✣✜✛❧✢✭✺ ❂✚✣ ✱✛✪✚✣✱✛✪✮❝✛✢
✮✥ ✐✣ ✰✧✪ ✪✚✣ ✯✛✢✧✣ ✦✥ ✪ ✮★ ✣❀✧✛✪✮✦★ ✳✼✺✿✴ ✛✤ ✜✣ ✢✛✪ ✮✦★✤ ✚✮✰ ❧✣✪✐ ✣✣★ ✰✜✣ ✤✤ ✧✜ ✣ ✛★✩
t ✷✸✹✺✻✼ ❈✺ ❁✣ ❝✛★ ✤✣✣ ✪✚✛✪ ✪✚✣ ✯✦✢✧✱✣ ✦✥ ✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ✐✛✤ ✫✮✯✣★ ❧✭ ⑩✦✤✣✰✚ ❶✛✭ ✇✧✤✤✛❝
✪✚✣ ✫✛✤ ✛✪ t ✷✸✹✺✻✼ ❈ ✐✮✢✢ ❧✣ ③✣✜✦✺ ❂✚✮✤ ✱✣✛★✤ ✛★✩ ✮✤ ❷★✦✐★ ✛✤ ❶✛✭ ✇✧✤✤✛❝❇✤ ✢✛✐✺ ❃✪ ✤✪✛✪✣✤
✪✚✛✪ ✫✛✤ ✐✮✢✢ ★✦✪ ✣✵✮✤✪✺ ❃★ ✥✛❝✪ ✛✢✢ ✪✚✣ ✫✛✤✣✤ ✫✣✪ ✪✚✛✪ ✡✓ ❡♦✖✏✓✡✖✓ ❸♦✔✘✎✌❹ ♣✒✌✏✏✘✒✌ ♦✠ ✡ ✠☛☞✌✍
✢✮❀✧✮✥✮✣✩ ❧✣✥✦✜✣ ✪✚✮✤ ✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ✮✤ ✜✣✛❝✚✣✩✺ ✡✎♦✘✖✓ ♦✠ ✡ ✑✡✏ ❸✡✒☛✌✏ ✍☛✒✌❡✓✔✕ s☛✓⑤ ✓⑤✌
❂ ✚✣ ✢✦✐✣ ✤✪ ✚ ✭✰✦✪ ✚✣✪ ✮❝ ✛✢ ✦✜ ✮✱ ✛✫ ✮★ ✛✜ ✭ ✓✌✎♣✌✒✡✓✘✒✌✙ ❺✛✪✚✣✱✛✪✮❝✛✢✢✭✬
✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ✛✪ ✐✚✮❝✚ ✫✛✤✣✤ ✛✜✣ ✤✧✰✰✦✤✣✩ ✪✦
➂➀➃
✦❝❝✧✰✭ ③✣✜✦ ✯✦✢✧✱✣ ✮✤ ❝✛✢✢✣✩ ❆✗✏♦✔✘✓✌ ❄✌✒♦✺

❅✢✢ ✫✛✤✣✤ ✦❧✣✭ ❈✚✛✜✢✣✤❇ ✢✛✐ ✛✪ ✯✣✜✭ ✢✦✐ ➁ ❤ ❻❼❽❾❿
✰✜✣✤✤✧✜✣✤ ✛★✩ ✚✮✫✚ ✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣✤✺ ➃
❂✚✮✤ ✜✣✢✛✪✮✦★✤✚✮✰ ❝✛★ ❧✣ ✩✣✜✮✯✣✩ ✥✜✦✱
P✒♦✗✔✌✎ ❉✙❋ ➄✦✭✢✣❇✤ ✢✛✐ ✛★✩ ❈✚✛✜✢✣✤❇ ✇✛✐✺ ⑦✜✣✤✤✧✜✣ ✈✲
❖★ ✛ ✤✚✮✰ ✤✛✮✢✮★✫ ✮★ ✰✛❝✮✥✮❝ ✦❝✣✛★ ✐✚✣✜✣ ✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ✳◆✣✢✯✮★✴ ✫✜✛✰✚ ✛✪ ❝✦★✤✪✛★✪ ✱✦✢✛✜
✪✣✱✰✣✜✛✪✧✜✣ ✮✤ ✷✹✺● ❈ ✬ ✛ ❧✛✢✢✦✦★ ✮✤ ✥✮✢✢✣✩ ✯✦✢✧✱✣ ✮✤ ✤✚✦✐★ ✮★ ✾✮✫✺ ✼✺✸✺ ❊✛❝✚ ✢✮★✣ ✦✥ ✪✚✮✤
✫✜✛✰✚ ✮✤ ❝✛✢✢✣✩ ☛✏♦❡⑤♦✒✌✙

139 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

✿✫✪✪ ✸✫✥✱ ★❛✩★ ★❛✫✬ ✫✬ ★❛✮ ✬✩✰✮ ✥✷✰t✮✵ ✿❛✫✭❛


✿✮ ✭✩✰✮ ✩✭✵✲✬✬ ✿❛✫✪✮ ✱✫✬✭✷✬✬✫✥✴ ✱✮✸✫✥✫★✫✲✥
✲✸ ✩ ④✰✲✪✮✻ ❝❀✥✫★ ✦❁❂
⑤✫ ✥✭✮ ✳ ✲✪✷✰✮ ✲✸ ✩ ✴ ✩✬ ✫✬ ✱✫✵✮✭ ★✪ ✼
♠✵✲♠✲✵★✫✲✥✩✪ ★✲ ★❛✮ ✥✷✰t✮✵ ✲✸ ✰✲✪✮✬⑥ ✲✥✮ ✰✲✪✮
✲✸ ✮✩✭❛ ✴✩✬ ✩★ ✜✚✍✙✎✍✏✎ ✚✗✖✣✗✏✍✚✕✏✗ ✍✙✎
✣✏✗✜✜✕✏✗ ✒⑦⑧⑨✤⑩ ✑✛✔✔ ✢✍✈✗ ✜✍✖✗ ✈☞✔✕✖✗✠
⑦✚✍✙✎✍✏✎ ✚✗✖✣✗✏✍✚✕✏✗ ✍✙✎ ✣✏✗✜✜✕✏✗ ✖✗✍✙✜
❶❷❸✠❹✺ ❺ ✒❻❼❽✤ ✚✗✖✣✗✏✍✚✕✏✗ ✍✙✎ ❹ ❇✍✏ ✒✛✠✗✠❾
✗❿✍❆ ✚✔➀ ❹❻ ➁ ✣ ✍✜❆ ✍✔✤ ✣✏✗✜✜✕ ✏✗✠ ⑧✢ ✗✜✗
✈✍✔✕✗✜ ✍✣✣✏☞❿✛✖✍✚✗ ❅✏✗✗➂✛✙✌ ✚✗✖✣✗✏✍✚✕✏✗
☞❅ ✑✍✚✗✏ ✍✙✎ ✍✚✖☞✜✣✢✗✏✛❆ ✣✏✗✜✜✕✏✗ ✍✚ ✜✗✍
✔✗✈✗✔✠ ☛✚ ⑦⑧⑨ ✖☞✔✍✏ ✈☞✔✕✖✗ ☞❅ ✍✙ ✛✎✗✍✔ ✌✍✜
☞✏ ✍ ❆ ☞✖❇ ✛✙ ✍✚✛☞✙ ☞❅ ✛✎✗✍ ✔ ✌ ✍✜ ✗✜ ✛✜
❶❶✠❷❹❻➃➄ ♦ ✖☞✔➅➆✠
▼✲✪✩✵ ✳✲✪✷✰✮ ✲✸ ✬✲✰✮ ✴✩✬✮✬ ✫✬ ✴✫✳✮✥ ✫✥
❝❉✩t✪✮ ◆❂◗❁❂
➥➦➧➨➩ ➫➭➯ ➲➳➨➦➵ ➸➳➨➺➻➩ ➼➽ ➨➼➾➵➩➚ ➪➩➵ ➻➳➨➩ ➳➶
❲❳❩❬ ❭❬❪ ❫❴❵❜❜❞❴❵ ❢❜ ❣❵❤✐❵❴❥❣❞❴❵ ❧♣q r❴❥✐s ➚➳➻➩ ➹➦➚➩➚ ➦➾ ➯➘➴➭➷➫ ➬ ➦➽➮ ➷ ➧➦➵
❧✉❜✇①s✇❴❵❜q ✇② ❥ r❥❜③ ➱✃➥❐❒➭
➇➈➉➊➋ ➌➌➍➎➏
✺✠✺✠✡ ☛✈☞✌✍✎✏☞ ♦✍✑ ✒✓☞✔✕✖✗ ✘ ☛✖☞✕✙✚
❘✗✔✍✚✛☞✙✜✢✛✣✤ ➐➑➈➒➊➋ ➓➔➊→➔➓➣ ➌➌➍↔↕
■✥ ✦✧✦✦ ■★✩✪✫✩✥ ✬✭✫✮✥★✫✬★ ✯✰✮✱✮✲ ✯✳✲✴✩✱✵✲ ➙➔➋➔➛➈➊➉➣➋ ➌➌➍➜➝
★✵✫✮✱ ★✲ ✭✲✰t✫✥✮ ✭✲✥✭✪✷✬✫✲✥✬ ✲✸ ✹✩✪★✲✥✻✬ ➙➔➊→➞➉➣➋ ➌➌➍➜➝
✩★✲✰✫✭ ★❛✮ ✲✵✼ ✩✥✱ ✽✩✼ ✾✷✬✬✩✭✻✬ ✪✩✿ ✲✸ ➙➔➟➞➓➈➊➉➣➋ ➌➌➍➏➌
✭✲✰t✫✥✫✥✴ ✳✲✪✷✰✮✬ ❝❀✥✫★ ✦❁ ✿❛✫✭❛ ✫✬ ✥✲✿
➠➓➣➑➡ ➉➑➢ ➌➌➍➏➤
❦✥✲✿✥ ✩✬ ✯✳✲✴✩✱✵✲ ✪✩✿❂ ❃✚ ✜✚✍✚✗✜ ✚✢✍✚ ✗❄✕✍✔
✈☞✔✕✖✗✜ ☞❅ ✍✔✔ ✌✍✜✗✜ ✕✙✎✗✏ ✚✢✗ ✜✍✖✗ ❮✷✰t✮✵ ✲✸ ✰✲✪✮✬ ✲✸ ✩ ✴✩✬ ✭✩✥ t✮ ✭✩✪✭✷✪✩★✮✱
❆☞✙✎✛✚✛☞✙✜ ☞❅ ✚✗✖✣✗✏✍✚✕✏✗ ✍✙✎ ✣✏✗✜✜✕✏✗ ✩✬ ✸✲✪✪✲✿✬
❆☞✙✚✍✛✙ ✗❄✕✍✔ ✙✕✖❇✗✏ ☞❅ ✖☞✔✗❆✕✔✗✜✠ ❉❛✫✬
Ð
✰✮✩✥✬ ★❛✩★ ✩✬ ✪✲✥✴ ✩✬ ★❛✮ ★✮✰♠✮✵✩★✷✵✮ ✩✥✱ ♥❰ ❝◆❂✦◗❁
♠✵✮✬✬✷✵✮ ✵✮✰ ✩✫✥ ✭ ✲✥✬ ★✩✥★❡ ★❛✮ ✳✲✪✷✰✮ Ï
✱✮♠✮✥✱✬ ✷♠✲✥ ✥✷✰t✮✵ ✲✸ ✰✲✪✮✭✷✪✮✬ ✲✸ ★❛✮ ✴✩✬ Ñ❛✮✵✮ Ò ❰ ✰ ✩✬ ✬ ✲✸ ★ ❛✮ ✴ ✩✬ ✷ ✥✱✮✵
✲✵ ✫✥ ✲★❛✮✵ ✿ ✲✵✱✬ ✩✰ ✲✷ ✥★ ✲✸ ★ ❛✮ ✴ ✩✬❂ ✫✥✳✮✬★✫✴✩★✫✲✥ ✩✥✱ ▼ ❰ ✰✲✪✩✵ ✰✩✬✬
▼✩★❛✮✰✩★✫✭✩✪✪✼ ✿✮ ✭✩✥ ✿✵✫★✮ ❉❛✷✬❡
❊ ❋ ♥ ✿❛✮✵✮ ♥ ✫✬ ★❛✮ ✥✷✰t✮✵ ✲✸ Ð
✰✲✪✮✬ ✲✸ ★❛✮ ✴✩✬❂ ❊ ❰ ❦Ó ❝◆❂✦Ô❁
Ï
❏ ❱ ❑ ❍● ▲ ❝◆❂✦✦❁ ÕÖ✷✩★✫✲✥ ❝◆❂✦Ô❁ ✭✩✥ t✮ ✵✮✩✵✵✩✥✴✮✱ ✩✬
✸✲✪✪✲✿✬ ×
❉❛✮ ✥✷✰t✮✵ ✲✸ ✰✲✪✮✭✷✪✮✬ ✫✥ ✲✥✮ ✰✲✪✮ ✲✸ ✩
✴✩✬ ❛✩✬ t✮✮✥ ✱✮★✮✵✰✫✥✮✱ ★✲ t✮ ❖❂P◗◗ ✦P❙❚ Ð
▼ ❰ ❦Ó ❰ ❦ÓÙ ❝◆❂✦Ú❁
✩✥✱ ✫✬ ❦✥✲✿✥ ✩✬ ☛✈☞✌✍✎✏☞ ❆☞✙✜✚✍✙✚❂ ❯✲✷ Ø

✯ ÛÜÝ ÞßÝàáâãä äåæçèæßè áä äåáéé âêåÝç ãäÝèë æçè æÞÞéáÝä åâ æéé ìÜÝíáäåßî èæåæ íâßÝ åÜæç èÝìæèÝ âéèï ðç åÜáä èÝêáçáåáâç ñÛò
èÝçâåÝä åÜÝ äæíÝ åÝíÞÝßæåãßÝ âê ó ô õö÷øïùú ûüë ýãå æ äéáþÜåéî ÜáþÜÝß ÞßÝääãßÝ âê ù æåí õùóùïøöú ÿòæüï ❡çÝ íâéÝ âê æçî þæä
âê æ ìâíýáçæåáâç âê þæäÝä âììãÞáÝä ööï♦ùø ✁ ✂ âê àâéãíÝ æå ñÛòï
❙✄☎✆✝☎✞✝ ☎✟✠✡☛✆✄ ✄☛✟☞☛✞☎✄✌✞☛ ☎✆✝ ☞✞☛✍✍✌✞☛ õñ✥Ûòüë ìâçèáåáâçä æßÝ æéäâ ãäÝè áç äâíÝ äìáÝçåáêáì ✎âßÿäï ñ✥Ûò ìâçèáåáâçä
íÝæçä ö ♠ïùú û æçè ù ýæß õáïÝïë Ý✏æìåéî ùó✺ òæüï ✥å ñ✥Ûò õù ýæß æçè ö ♠ïùú ûüë åÜÝ íâéæß àâéãíÝ âê æç áèÝæé þæä áä
ö♦ï÷♠ ✂ íâé ✶ï

140 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✁✂✁✄❙ ☎✆ ✝✂✁✁✄✞ ✶ ✶

❍✟✠✟ ✡❞➄ ☛☞ ✌✍✟ ✎✟✏☞☛✌✑ ✒✓ ✌✍✟ ✔✕☞✖ ✗✟ ❡✕✏ ✌✍☛☞ ✟✙✘✕✌☛✒✏ ✥✟ ❡✕✏ ☞✟✟ ✌✍✕✌ ✕✌ ❡✒✏☞✌✕✏✌
❡✒✏❡❝✘✎✟ ✓✠✒♦ ✟✙✘✕✌☛✒✏ ✚✛✖✜✢✣ ✌✍✕✌ ✌✍✟ ✎✟✏☞☛✌✑ ✌✟♦✤✟✠✕✌✘✠✟ ✕✏✎ ✤✠✟☞☞✘✠✟ ♥ ♦✒❝✟☞ ✒✓ ✕✏✑ ✔✕☞
✒✓ ✕ ✔✕☞ ☛☞ ✎☛✠✟❡✌❝✑ ✤✠✒✤✒✠✌☛✒✏✕❝ ✌✒ ☛✌☞ ♦✒❝✕✠
♦✕☞☞✖ ❲❬❳
✥☛❝❝ ✍✕✈✟ ✌✍✟ ☞✕♦✟ ✈✒❝✘♦✟ ♣✟❡✕✘☞✟ ❨ ❩
❆ ✔✕☞ ✌✍✕✌ ✓✒❝❝✒✥☞ ✦✒✑❝✟➄☞ ❝✕✥✧ ★✍✕✠❝✟☞➄ ❊
❝✕✥ ✕✏✎ ❆✈✒✔✕✎✠✒ ❝✕✥ ☞✌✠☛❡✌❝✑ ☛☞ ❡✕❝❝✟✎ ❛✩ ✕✏✎ ♥✧❘✧❅ ✕✏✎ ▲ ✕✠✟ ❡✒✏☞✌✕✏✌✖ ❀✍☛☞ ✟✙✘✕✌☛✒✏
✥☛❝❝ ♣✟ ✕✤✤❝☛❡✕♣❝✟ ✌✒ ✕✏✑ ✔✕☞✧ ✘✏✎✟✠ ✌✍✒☞✟
✐✪✫❛✬ ✭❛✮✖ ✳✘❡✍ ✕ ✔✕☞ ☛☞ ✍✑✤✒✌✍✟✌☛❡✕❝✖ ✯✌ ☛☞
❡✒✏✎☛✌ ☛✒✏☞ ✥✍✟✏ ♣✟✍✕✈ ☛✒✘✠ ✒✓ ✌ ✍✟ ✔✕☞
✕☞☞✘♦✟✎ ✌✍✕✌ ☛✏✌✟✠♦✒❝✟❡✘❝✕✠ ✓✒✠❡✟☞ ✕✠✟ ✏✒✌
✕✤✤✠ ✒✕❡✍✟☞ ☛✎✟✕❝ ♣✟✍✕✈☛✒✘✠✖ s✒❝✘♦✟ ✒✓
✤✠✟☞✟✏✌ ♣✟✌✥✟✟✏ ✌✍✟ ♦✒❝✟❡✘❝✟☞ ✒✓ ✕✏ ☛✎✟✕❝ ✔✕☞✖ ✒✏ ✟ ♦✒❝ ✟ ✒✓ ✕✏ ☛✎✟✕❝ ✔✕☞ ✘✏✎ ✟✠ ✳❀t
❘✟✕❝ ✔✕☞✟☞ ✓✒❝❝✒✥ ✌✍✟☞✟ ❝✕✥☞ ✒✏❝✑ ✘✏✎✟✠ ❡✒✏✎☛✌☛✒✏☞ ✚✉❵①✖✜✛ ② ✕✏✎ ✜ ♣✕✠ ✤✠✟☞☞✘✠✟✣ ☛☞
❡✟✠✌✕☛✏ ☞✤✟❡☛✓☛❡ ❡✒✏✎☛✌☛✒✏☞ ✥✍✟✏ ✓✒✠❡✟☞ ✒✓ ✉✉✖❵✜③④♠✜ ⑤ ♦✒❝❹⑥✖ s✕❝✘✟ ✒✓ ❘ ✓✒✠ ✒✏✟ ♦✒❝✟ ✒✓
☛✏✌✟✠✕❡✌☛✒✏ ✕✠✟ ✤✠✕❡✌☛❡✕❝❝✑ ✏✟✔❝☛✔☛♣❝✟✖ ✯✏ ✕❝❝ ✕✏ ☛✎✟✕❝ ✔✕☞ ❡✕✏ ♣✟ ❡✕❝❡✘❝✕✌✟✎ ✘✏✎✟✠ ✌✍✟☞✟
✒✌✍✟✠ ☞☛✌✘✕✌☛✒✏☞ ✌✍✟☞✟ ✎✟✈☛✕✌✟ ✓✠✒♦ ☛✎✟✕❝ ❡✒✏✎☛✌☛✒✏☞ ✕☞ ✓✒❝❝✒✥☞ ⑦
♣✟✍✕✈☛✒✘✠✖ ✰✒✘ ✥☛❝❝ ❝✟✕✠✏ ✕♣✒✘✌ ✌✍✟ ✎✟✈☛✕✌☛✒✏☞ ❶
⑧❷❸ ❺❻ ⑨ ⑧
❝✕✌✟✠ ☛✏ ✌✍☛☞ ✘✏☛✌✖ ❼ ❽
⑩❷❾❿➀
✺✱✲ ■✴✵✷✸ ✹✷✻ ✵✼✽✷❚■✾✿
❹⑥ ❹⑥
❴ ♠✖①✜✢ t✕ ♦➁ ② ♦✒❝
❀✍✟ ✌✍✠✟✟ ❝✕✥☞ ✥✍☛❡✍ ✥✟ ✍✕✈✟ ❝✟✕✠✏✌ ✌☛❝❝ ✏✒✥
❹⑥ ❹⑥
❡✕✏ ♣✟ ❡✒♦♣☛✏✟✎ ✌✒✔✟✌✍✟✠ ☛✏ ✕ ☞☛✏✔❝✟ ✟✙✘✕✌☛✒✏ ❴ ♠✖①✜✢ ✜③❹➂ ♣✕✠ ⑤ ② ♦✒❝
✥✍☛❡✍ ☛☞ ✇✏✒✥✏ ✕☞ ✐✪✫❛✬ ✭❛✮ ✫❁❂❛❃✐❄✩✖ ❹⑥ ❹⑥
❴ ♠✖①✜✢ ➃ ② ♦✒❝

❆✌ ❡✒✏☞✌✕✏✌ ❅ ✕✏✎ ♥❇ ❱ ❉ ❋❄●✬✫❏✮ ✸❛❑ ❆✌ ✳❀t ❡✒✏✎ ☛✌ ☛✒✏ ☞ ✘☞ ✟✎ ✟✕✠ ❝☛✟✠
❊ ✚③ ★ ✕✏✎ ✜ ✕✌♦ ✤✠✟☞☞✘✠✟✣✧ ✈✕❝✘✟ ✒✓ ❘ ☛☞
❆✌ ❡✒✏☞✌✕✏✌ ▲ ✕✏✎ ♥❇ ❱ ▼ ❅ ◆❖❛P✬✫✮❏ ✸❛❑ ♠✖✉③✛❵♠ ✜③❹➂ ⑤ ✕✌♦ ② ❹⑥ ♦✒❝❹⑥✖
❆✌ ❡✒✏☞✌✕✏✌ ▲ ✕✏✎ ❅ ◗ ❱ ▼ ♥ ✷❯❄✭❛✪P❄ ✸❛❑ ✯✎✟✕❝ ✔✕☞ ✟✙✘✕✌☛✒✏ ☛☞ ✕ ✠✟❝✕✌☛✒✏ ♣✟✌✥✟✟✏
❀✍✘☞✧ ✓✒✘✠ ✈✕✠☛✕♣❝✟☞ ✕✏✎ ☛✌ ✎✟☞❡✠☛♣✟☞ ✌✍✟ ☞✌✕✌✟ ✒✓
❲❳ ✕✏✑ ✔✕☞✧ ✌✍✟✠✟✓✒✠✟✧ ☛✌ ☛☞ ✕❝☞✒ ❡✕❝❝✟✎ ✫❁❂❛❃✐❄✩
❨ ❉ ✚✛✖✜✛✣ ❄➅ ✮❃❛❃✫✖

❲❳ ⑤✟✌ ✘☞ ✏✒✥ ✔✒ ♣✕❡✇ ✌✒ ✌✍✟ ☛✎✟✕❝ ✔✕☞
❭ ❨ ❩❬ ✚✛✖✜❪✣
❊ ✟✙✘✕✌☛✒✏✖ ❀✍☛☞ ☛☞ ✌✍✟ ✠✟❝✕✌☛✒✏☞✍☛✤ ✓✒✠ ✌✍✟
☞☛♦✘❝✌✕✏✟✒✘☞ ✈✕✠☛✕✌☛✒✏ ✒✓ ✌✍✟ ✈✕✠☛✕♣❝✟☞✖ ✯✓
✥✍✟✠✟ ❘ ☛☞ ✤✠✒✤✒✠✌☛✒✏✕❝☛✌✑ ❡✒✏☞✌✕✏✌✖ ❫✏
✌✟♦✤✟✠✕✌✘✠✟✧ ✈✒❝✘♦✟ ✕✏✎ ✤✠✟☞☞✘✠✟ ✒✓ ✕ ✓☛➆✟✎
✠✟✕✠✠✕✏✔☛✏✔ ✌✍✟ ✟✙✘✕✌☛✒✏ ✚✛✖✜❪✣ ✥✟ ✒♣✌✕☛✏
✕♦✒✘✏✌ ✒✓ ✔✕☞ ✈✕✠✑ ✓✠✒♦ ❅⑥✧ ❱⑥ ✕✏✎ ▲⑥ ✌✒ ❅➂✧
▲❱ ❴ ♥ ❘❅ ✚✛✖✜❵✣
❱➂ ✕✏✎ ▲➂ ✌✍✟✏ ✥✟ ❡✕✏ ✥✠☛✌✟
❤❥
❣ ❜❢ ✚✛✖✜♠✣ ❊➇❨➇
❦❧ ❩ ❲❬ ➈➉
❳➇
❘ ☛☞ ❡✕❝❝✟✎ ✔✕☞ ❡✒✏☞✌✕✏✌✖ ✯✌ ☛☞ ☞✕♦✟ ✓✒✠ ✕❝❝
✔✕☞✟☞✖ ❀✍✟✠✟✓✒✠✟ ☛✌ ☛☞ ✕❝☞✒ ❡✕❝❝✟✎ ✽✩✐❯✫P✮❛✬ ❊➇❨➇ ❊
➋ ❩ ➊ ✚✛✖✜④✣
✹❛✮ ◆❄✩✮❃❛✩❃✖ q✙✘✕✌☛✒✏ ✚✛✖✜❵✣ ☛☞ ❡✕❝❝✟✎ ✐✪✫❛✬ ❳➇ ❳
✭❛✮ ✫❁❂❛❃✐❄✩✱
q✙✘✕✌☛✒✏ ✚✛✖✜④✣ ☛☞ ✕ ✈✟✠✑ ✘☞✟✓✘❝ ✟✙✘✕✌☛✒✏✖
q✙✘✕✌☛✒✏ ✚✛✖✜♠✣ ☞✍✒✥☞ ✌✍✕✌ ✌✍✟ ✈✕❝✘✟ ✒✓ ❘ ✯✓ ✒✘✌ ✒✓ ☞☛➆✧ ✈✕❝✘✟☞ ✒✓ ✓☛✈✟ ✈✕✠☛✕♣❝✟☞ ✕✠✟ ✇✏✒✥✏✧
✎✟✤✟✏✎☞ ✘✤✒✏ ✘✏☛✌☞ ☛✏ ✥✍☛❡✍ ▲✧ ❱ ✕✏✎ ❅ ✕✠✟ ✌ ✍✟ ✈✕ ❝✘✟ ✒✓ ✘✏✇✏ ✒✥✏ ✈✕✠☛✕♣❝✟ ❡✕✏ ♣✟
♦✟✕☞✘✠✟✎✖ ✯✓ ✌✍✠✟✟ ✈✕✠☛✕♣❝✟☞ ☛✏ ✌✍☛☞ ✟✙✘✕✌☛✒✏ ❡✕❝❡✘❝✕✌✟✎ ✓✠✒♦ ✌✍✟ ✟✙✘✕✌☛✒✏ ✚✛✖✜④✣✖ ❀✍☛☞
✕✠✟ ✇✏✒✥✏✧ ✓✒✘✠✌✍ ❡✕✏ ♣✟ ❡✕❝❡✘❝✕✌✟✎✖ r✠✒♦ ✟✙✘✕✌☛✒✏ ☛☞ ✕❝☞✒ ✇✏✒✥✏ ✕☞ ◆❄➌➍✐✩✫✪ ✭❛✮ ✬❛❑✖

141 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

✍✎❖✎⑤ ❘❳☛✴♦✷⑥❯ ⑦❳⑧ ♦❭ P❳✠✴✵❳☛ P✠☞❯❯✳✠☞❯


P✠♦✡☛☞✌ ✍✎✏
❆✑ ✒✓ ✔ ✕✖✗ ✘✙✚ ✛✛ ✜✢ ✣✤ ✥✦✧★★✩✦✧ ✕ ⑨✰✧ ✭✕✱ ✱✕★ ✢✜✦✛✩✭✕✑✧✗ ❜❦ ⑩✜✰✖ ❶✕✭✑✜✖ ✪✖
✤✕★ ✜❣❣✩✥✪✧★ ✙✚✚ ✛✫ ✬✜✭✩✛✧✮ ✯✰✕✑ ✱✪✭✭ t✾✚t✮ ❴✑ ★✑✕✑✧★ ✑✰✕✑ ✴❷☞ ✴♦✴❳☛ ❸✠☞❯❯✳✠☞
❜✧ ✪✑★ ✥✦✧★★✩✦✧ ✕✑ ✕ ✰✧✪✤✰✑ ✱ ✰✧✦✧ ☞❹☞✠✴☞❩ ✡❲ ✴❷☞ ✌✵❹✴✳✠☞ ♦❭ ✷♦✷❺✠☞❳❫✴✵❻☞
✑✧✛✥✧✦✕✑✩✦✧ ✪★ t✚ ✔ ✕✖✗ ✬✜✭✩✛✧ ✜✢ ✑✰✧ ❼❳❯☞❯ ✵❯ ☞❽✳❳☛ ✴♦ ✴❷☞ ❯✳✌ ♦❭ ✴❷☞ ❸❳✠✴✵❳☛
✤✕★ ✪★ ✙✲✚ ✛✫✮ ❸✠☞❯❯✳✠☞❯ ♦❭ ✵✷❩✵❻✵❩✳❳☛ ❼❳❯☞❯ ✪✮✧✮✺ ✑✰✧
❙♦☛✳✴✵♦✷ ✥✦✧★★✩✦✧★ ✱✰✪❣✰ ✑✰✧★✧ ✤✕★✧★ ✱✜✩✭✗ ✧❾✧✦✑ ✪✢
♣✸ ✹ ✘✙✚ ✛✛ ✣✤✺ ❱✸✹ ✙✚✚ ✛✫ ✑✰✧❦ ✱✧✦✧ ✧✖❣✭✜★✧✗ ★✧✥✕✦✕✑✧✭❦ ✪✖ ✑✰✧ ★✕✛✧
✬✜✭✩✛✧ ✕✖✗ ✩✖✗✧✦ ✑✰✧ ★✕✛✧ ❣✜✖✗✪✑✪✜✖★ ✜✢
❚✸ ✹ ✒✓ ✻ ✒✘✼ ✹ ✒✽✾ ✿
✑✧✛✥✧✦✕✑✩✦✧✮ ❴✖ ✕ ✛✪❾✑✩✦✧ ✜✢ ✤✕★✧★✺ ✑✰✧
❱❀ ✹ ✙✲✚ ✛✫ ✕✖✗ ❚❀ ✹ t✚ ✻ ✒✘✼ ✹ ✒✾✼
✥✦✧★★✩✦✧ ✧❾✧✦✑✧✗ ❜❦ ✑✰✧ ✪✖✗✪✬✪✗✩✕✭ ✤✕★ ✪★

❣✕✭✭✧✗ ❸❳✠✴✵❳☛ ❸✠☞❯❯✳✠☞✮ ❿✕✑✰✧✛✕✑✪❣✕✭✭❦✺
❆❣❣✜✦✗✪✖✤ ✑✜ ✔✜✛❜✪✖✧✗ ✤✕★ ✭✕✱
♣➀➁➂➃➄ ✹ ♣✸✻♣❀✻♣➅✻✮✮✮✮✮✮✇✕✑ ❣✜✖★✑✕✖✑ ❚✺ ❱① ✇✓✮✒✼①
❄❁❅❁ ❄ ❅
❃ ❂ ❂ ✱✰✧✦✧ ♣➀➁➂➃➄ ✪★ ✑✰✧ ✑✜✑✕✭ ✥✦✧★★✩✦✧ ✧❾✧✦✑✧✗
❇❁ ❇❂
❜❦ ✑✰✧ ✛✪❾✑✩✦✧ ✜✢ ✤✕★✧★ ✕✖✗ ♣✸✺ ♣❀ ✺ ♣ ➅ ✧✑❣✮ ✕✦✧
❄❉❅❉❇❊ ✥✕✦✑✪✕✭ ✥✦✧★★✩✦✧★ ✜✢ ✤✕★✧★✮
❋ ❄❊ ❃
❇❉❅❊ ➆✕★✧★ ✕✦✧ ✤✧✖✧✦✕✭✭❦ ❣✜✭✭✧❣✑✧✗ ✜✬✧✦ ✱✕✑✧✦
✕✖✗ ✑✰✧✦✧✢✜✦✧ ✕✦✧ ✛✜✪★✑✮ ➇✦✧★★✩✦✧ ✜✢ ✗✦❦ ✤✕★
● ■❏❑ ♠ ❣✕✖ ❜✧ ❣✕✭❣✩✭✕✑✧✗ ❜❦ ★✩❜✑✦✕❣✑✪✖✤ ✬✕✥✜✩✦
▲ ◆❍ ▼
✥✦✧★★✩✦✧ ✜✢ ✱✕✑✧✦ ✢✦✜✛ ✑✰✧ ✑✜✑✕✭ ✥✦✧★★✩✦✧ ✜✢
✹ ✙✘✙✮✙ ✛✛ ✣✤ ✑✰✧ ✛✜✪★✑ ✤✕★ ✱✰✪❣✰ ❣✜✖✑✕✪✖★ ✱✕✑✧✦ ✬✕✥✜✩✦★
✕✭★✜✮ ➇✦✧★★✩✦✧ ✧❾✧✦✑✧✗ ❜❦ ★✕✑✩✦✕✑✧✗ ✱✕✑✧✦
✬✕✥✜✩✦ ✪★ ❣✕✭✭✧✗ ❳❽✳☞♦✳❯ ✴☞✷❯✵♦✷✮ ❆❵✩✧✜✩★
✍✎❖✎◗ ❘ ☞✷❯✵ ✴❲ ❳✷❩ ❬♦ ☛❳✠ ❬❳❯ ❯ ♦❭ ❳
✑✧✖★✪✜✖ ✜✢ ✱✕✑✧✦ ✕✑ ✗✪✢✢✧✦✧✖✑ ✑✧✛✥✧✦✕✑✩✦✧★ ✪★
❪❳❯☞♦✳❯ ❙✳✡❯✴❳✷❫☞
✤✪✬✧✖ ✪✖ ⑨✕❜✭✧ ✓✮✼✮
❴✗✧✕✭ ✤✕★ ✧❵✩✕✑✪✜✖ ❣✕✖ ❜✧ ✦✧✕✦✦✕✖✤✧✗ ✕★
✢✜✭✭✜✱★❢ ♣➈➉➊ ➋➃➌ ✹ ♣➀➁➂➃➄ ➍ ❆❵✩✧✜✩★ ✑✧✖★✪✜✖ ✇✓✮✒✲①

♥ ❞ ➎➏➐➑➒ ➓➔→ ➣↔↕➒➙↕➛ ➎➒➜➛➝➙➜ ➙➞ ➟➏➠➒➡ ➢➤➏➥➙↕➡


❛ ➦➡➒➛➛↕➡➒➧ ➏➛ ➏ ➨↕➜➩➠➝➙➜ ➙➞
❡ ❝❤ ➎➒➫➥➒➡➏➠↕➡➒
q
✐✧✥✭✕❣✪✖✤ ❥ ❜❦ ✺ ✱✧ ✤✧✑

✈ ❄
r ✇✓✮✒✚①
s❅ ✉❇

② ❄
r ✇✱✰✧✦✧ ③ ✪★ ✑✰✧ ✗✧✖★✪✑❦① ✇✓✮✒t①
s ✉❇
➭➯➲➳➵➯➸ ➺➲➻➼➼➽➲➻ ➵➾ ➳➻➲➚➼ ➪➶ ➚➪➸➻ ➶➲➯➹➳➵➪➾
④✖ ✦✧✕✦✦✕✖✤✪✖✤ ✧❵✩✕✑✪✜✖ ✇✓✮✒t① ✱✧ ✤✧✑ ✑✰✧
✦✧✭✕✑✪✜✖★✰✪✥ ✢✜✦ ❣✕✭❣✩✭✕✑✪✖✤ ✛✜✭✕✦ ✛✕★★ ✜✢ ✕ ➘✩✥✥✜★✧ ✕✑ ✑✰✧ ✑✧✛✥✧✦✕✑✩✦✧ ⑨✺ ✑✰✦✧✧ ✤✕★✧★✺
✤✕★✮ ✧✖❣✭✜★✧✗ ✪✖ ✑✰✧ ✬✜✭✩✛✧ ❱✺ ✧❾✧✦✑ ✥✕✦✑✪✕✭
✥✦✧★★✩✦✧ ♣✸✺ ♣ ❀ ✕✖✗ ♣➅ ✦✧★✥✧❣✑✪✬✧✭❦✮ ✑✰✧✖✺
② ✉❇
s❃ ✇✓✮✒✒① ♥ ❝❤
❄ ❞➴ ❛ ➴ ✇✓✮✒✓①

142 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✂✄✂☎❙ ✆✝ ✞✄✂✂☎✟ ✶ ✁

♥ ✷ ❘✠
♣✷ ❂ ✥✡☛☞✌✍ ❦❧♠q r
❱ ● ❾❉
s✉ r ✈②③
♥ ✸ ❘✠ ✰ ☞☛☞❢ ✚✜✣
♣✸ ❂ ✥✡☛☞✎✍
❱ ❥❡✚✛✑✒ ✜✢ ✚✜✣✑✤ ✜✢ ✗✑✜✗
✇✏✑✒✑ ✓✔ ✓✕ ✖✗✘ ✓✙ ✖✒✑ ✗❡✚✛✑✒ ✜✢ ✚✜✣✑✤ ✜✢ ④q❦♠⑤ r
t✏✑✤✑ ✦✖✤✑ ✤☛ ✧✏❡✤★ ✑✩✪✒✑ ✤✤✫✜✗ ✢✜✒ t✜t✖✣ ● ❾❉
✉❧ r ✈②③
✪✒✑✤✤❡✒✑ ✇✫✣✣ ✛✑
✰ ✵☛⑥✎✡ ✚✜✣
✬❚♦✭✮✯ ✰ ✬✔ ✱ ✬✕ ✱ ✬ ✙
⑦✜✣✑ ✢✒✖❏t✫✜✗ ✜✢ ✘✫✜✩✺✦✑✗
❘✠ ❘ ⑧⑨⑧⑩
✳ ♥✲ ✴ ♥✷ ✳
❱ ⑧⑨⑧⑩ ✴ ❶⑨❷❸❹
❘✠ ⑧⑨⑧⑩
✰ ✥✓✔ ✱ ✓✕ ✱ ✓✙✍ ✥✡☛☞✵✍ ✳
❱ ⑩❺⑨❹❶❹
❖✗ ✘✫✹✫✘✫✗✦ ✬✔ ✛✺ ✬ ✭♦✭✮✯ ✇✑ ✦✑t ✰ ❞☛☞❢
❇✻ ❄ ❈ ❶⑨❷❸❹
❁❅ ⑦✜✣✑ ✢✒✖❏t✫✜✗ ✜✢ ✗✑✜✗ ✳
❇ ✼✽✼✾✿ ❆ ❈✻ ❃❈ ❀ ⑧⑨⑧⑩ ✴ ❶⑨❷❸❹

✰ ❞☛✎▼
■❉ ❜✣t✑✒✗✖t✫✹✑✣✺★

■❉ ❍■ ❊ ❍■ ❋ ✚✜✣✑ ✢✒✖❏t✫✜✗ ✜✢ ✗✑✜✗ ✰ ❢❻ ❞☛☞❢ ✰ ❞☛✎▼
✇✏✑✒✑ ✗ ✰ ✗✔✱✗✕✱✗✙ ❼✖✒t✫✖✣ ✪✒✑✤✤❡✒✑ ✰ ✚✜✣✑ ✢✒✖❏t✫✜✗
①✔ ✫✤ ❏✖✣✣✑✘ ✚✜✣✑ ✢✒✖❏t✫✜✗ ✜✢ ✢✫✒✤t ✦✖✤☛ ✜✢ ✖ ✦✖✤ t✜t✖✣ ✪✒✑✤✤❡✒✑
✧✏❡✤★ ✬✔ ✰ ①✔ ✬✭♦✭✮✯
❽ ❼✖✒t✫✖✣ ✪✒✑✤✤❡✒✑ ✰ ❞☛☞❢ ✥☞✡ ✛✖✒✍
❑✫✚✫✣✖✒✣✺ ✢✜✒ ✜t✏✑✒ t✇✜ ✦✖✤✑✤ ✇✑ ❏✖✗ ✇✒✫t✑
✜✢ ✜✩✺✦✑✗ ✰ ✡☛☞✡ ✛✖✒
✬✕ ✰ ①✕ ✬✭♦✭✮✯ ✖✗✘ ✬ ✙ ✰ ①✙ ✬ ✭♦✭✮✯
❼✖✒t✫✖✣ ✪✒✑✤✤❡✒✑ ✰ ❞☛✎▼ ✥☞✡ ✛✖✒✍
✧✏❡✤ ✖ ✦✑✗✑✒✖✣ ✑▲❡✖t✫✜✗ ❏✖✗ ✛✑ ✇✒✫tt✑✗ ✖✤
✜✢ ✗✑✜✗ ✰ ❢▼☛✎✡ ✛✖✒
✬✐ ✰ ①✐ ✬ ✭♦✭✮✯ ✥✡☛☞▼✍

✇✏✑✒✑ ✬✐ ❛✓◆ ①✐ ✖✒✑ ✪✖✒t✫✖✣ ✪✒✑✤✤❡✒✑ ✖✗✘ ✚✜✣✑


✢✒✖❏t✫✜✗ ✜✢ ✫✭P ✦✖✤ ✒✑✤✪✑❏t✫✹✑✣✺☛ ◗✢ t✜t✖✣ ✪✒✑✤✤❡✒✑ ❫❴❿ ➀➁➂➃➄➁➅ ➆➇➈➃➅➉➈➊➋ ➄➌➃➇➋➍ ➇➎
✜✢ ✖ ✚✫✩t❡✒✑ ✜✢ ✦✖✤✑✤ ✫✤ ❯✗✜✇✗★ t✏✑ ✑▲❡✖t✫✜✗ ➏➊➐➃➐
✥✡☛☞▼✍ ❏✖✗ ✛✑ ❡✤✑✘ t✜ ✢✫✗✘ ✜❡t ✪✒✑✤✤❡✒✑ ✑✩✑✒t✑✘ ❑✜ ✢✖✒ ✇✑ ✏✖✹✑ ✣✑✖✒✗t t✏✑ ✣✖✇✤ ✥✑☛✦☛★ ➑✜✺✣✑➒✤
✛✺ ✫✗✘✫✹✫✘❡✖✣ ✦✖✤✑✤☛ ✣✖✇★ ➓✏✖✒✣✑✤➒ ✣✖✇ ✑t❏☛✍ ✇✏✫❏✏ ✖✒✑ ❏✜✗❏✫✤✑
✤t✖t✑✚✑✗t✤ ✜✢ ✑✩✪✑✒✫✚✑✗t✖✣ ✢✖❏t✤ ✜✛✤✑✒✹✑✘ ✫✗
❲❳❨❩❬❭❪ ❫❴❵ t✏✑ ✣✖✛✜✒✖t✜✒✺ ✛✺ t✏✑ ✤❏✫✑✗t✫✤t✤☛ ➓✜✗✘❡❏t✫✗✦
❜ ✗✑✜✗❝✘✫✜✩✺✦✑✗ ✚✫✩t ❡✒✑ ❏✜✗t ✖✫✗✤ ❏✖✒✑✢❡✣ ✑✩✪✑✒✫✚✑✗t✤ ✫✤ ✖✗ ✫✚✪✜✒t✖✗t ✖✤✪✑❏t
✎❞☛✌ ✦ ✘✫✜✩✺✦✑✗ ✖✗✘ ❢✌✎☛✡ ✦ ✗✑✜✗☛ ◗✢ ✜✢ ✤❏✫✑✗t✫✢✫❏ ✚✑t✏✜✘ ✖✗✘ ✫t t✑✣✣✤ ❡✤ ✏✜✇ t✏✑
✪✒✑✤✤❡✒✑ ✜✢ t✏✑ ✚✫✩t❡✒✑ ✜✢ ✦✖✤✑✤ ✫✗ t✏✑ ✪✖✒t✫❏❡✣✖✒ ✤✺✤t✑✚ ✫✤ ✛✑✏✖✹✫✗✦ ❡✗✘✑✒ ✘✫✢✢✑✒✑✗t
❏✺✣✫✗✘✑✒ ✫✤ ☞✡ ✛✖✒☛ ❣✏✖t ✫✤ t✏✑ ✪✖✒t✫✖✣ ❏✜✗✘✫t✫✜✗✤☛ ➔✜✇✑✹✑✒★ ✜✗❏✑ t✏✑ ✑✩✪✑✒✫✚✑✗t✖✣
✪✒✑✤✤❡✒✑ ✜✢ ✘✫✜✩✺✦✑✗ ✖✗✘ ✗✑✜✗ ✫✗ t✏✑ ✢✖❏t✤ ✖✒✑ ✑✤t✖✛✣✫✤✏✑✘★ ✖ ✤❏✫✑✗t✫✤t ✫✤ ❏❡✒✫✜❡✤ t✜
✚✫✩t❡✒✑ ❤ ❯✗✜✇ ✇✏✺ t✏✑ ✤✺✤t✑✚ ✫✤ ✛✑✏✖✹✫✗✦ ✫✗ t✏✖t ✇✖✺☛
❥❡✚✛✑✒ ✜✢ ✚✜✣✑✤ ✜✢ ✘✫✜✩✺✦✑✗ →✜✒ ✑✩✖✚✪✣✑★ ✦✖✤ ✣✖✇✤ ✏✑✣✪ ❡✤ t✜ ✪✒✑✘✫❏t t✏✖t
✪✒✑✤✤❡✒✑ ✫✗❏✒✑✖✤✑✤ ✇✏✑✗ ✇✑ ❏✜✚✪✒✑✤✤ ✦✖✤✑✤

143 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ❈✁✂✄☎✆✝✞❨

❜✟✠ ✡☛ ✡☞✟✌✍ ✌✎✏☛ ✠☞ ✏✑☞✡ ✡✒✓✠ ✒✓✔✔☛✑✕ ✓✠ ♠☞✠✎☞✑ ☞✤ ♠☞✌☛✖✟✌☛✕ ✡✎✌✌ ✕✠☞✔ ✓✑✍ ✙✓✕☛✕
♠☞✌☛✖✟✌✓✗ ✌☛✘☛✌ ✡✒☛✑ ✓ ✙✓✕ ✎✕ ✖☞♠✔✗☛✕✕☛✍ ❡ ✚ ✡✎✌✌ ✕☛✠✠✌☛ ✍☞✡✑✛ ♦✒✎✕ ✎✕ ✖☞✑✠✗✓✗t ✠☞ ✡✒✓✠
✠✒ ☛☞✗t ✎ ✕ ✖ ☞✑ ✕✠✗ ✟✖✠☛✍ ✠ ☞ ✓✑ ✕✡☛✗ ✕✟✖✒ ✎✕ ✓✖✠✟✓✌✌t ☞❜✕☛✗✘☛✍✛
q✟☛✕✠✎☞✑✕✛ ✚ ✠✒☛☞✗t ✎✕ ✓ ♠☞✍☛✌ ✜✎✛☛✛✢ ✓ ♠☛✑✠✓✌ ⑨ ✚✠ ✓✑t ✔✓✗✠✎✖✟✌✓✗ ✠✎♠☛✢ ✍✎✤✤☛✗☛✑✠ ✔✓✗✠✎✖✌☛✕
✔✎✖✠✟✗☛✣ ✠✒✓✠ ☛✑✓❜✌☛✕ ✟✕ ✠☞ ❜☛✠✠☛✗ ✟✑✍☛✗✕✠✓✑✍ ✎✑ ✠✒☛ ✙✓✕ ✒✓✘☛ ✍✎✤✤☛✗☛✑✠ ✕✔☛☛✍✕ ✓✑✍ ✒☛✑✖☛
☞✟✗ ☞❜✕☛✗✘✓✠✎☞✑✕✛ ♦✒☛ ✠✒☛☞✗t ✠✒✓✠ ✓✠✠☛♠✔✠✕ ✍✎ ✤ ✤☛✗ ☛✑ ✠ ✏✎✑ ☛✠✎ ✖ ☛✑ ☛✗✙✎ ☛✕✛ ♦✒✎ ✕
✠☞ ☛✌✟✖✎✍✓✠☛ ✠✒☛ ❜☛✒✓✘✎☞✟✗ ☞✤ ✙✓✕☛✕ ✎✕ ✏✑☞✡✑ ✓✕✕✟♠✔✠✎☞✑ ✎✕ ✗☛✓✕☞✑✓❜✌☛ ❜☛✖✓✟✕☛ ✓✕ ✠✒☛
✓✕ ✏✎✑☛✠✎✖ ♠☞✌☛✖✟✌✓✗ ✠✒☛☞✗t✛ ✔✓✗✠✎✖✌☛✕ ✖☞✌✌✎✍☛✢ ✡☛ ☛✥✔☛✖✠ ✠✒☛✎✗ ✕✔☛☛✍ ✠☞
✚✕✕✟♠✔✠✎☞✑✕ ☞✗ ✔☞✕✠✟✌✓✠☛✕ ☞✤ ✠✒☛ ✏✎✑☛✠✎✖❆ ✖✒✓✑✙☛✛ ❝✘☛✑ ✎✤ ✎✑✎✠✎✓✌ ✕✔☛☛✍ ☞✤ ✓✌✌ ✠✒☛
♠☞✌☛✖✟✌✓✗ ✠✒☛☞✗t ☞✤ ✙✓✕☛✕ ✓✗☛ ✙✎✘☛✑ ❜☛✌☞✡✛ ✔✓✗ ✠✎ ✖ ✌☛✕ ✡✓✕ ✕ ✓♠☛✢ ✠ ✒☛ ♠☞✌☛✖✟✌✓✗
♦✒☛✕☛ ✔☞✕✠✟✌✓✠☛✕ ✓✗☛ ✗☛✌✓✠☛✍ ✠☞ ✓✠☞♠✕ ✓✑✍ ✖☞✌✌✎✕✎☞✑✕ ✡✎✌✌ ✍✎✕✗✟✔✠ ✠✒✎✕ ✟✑✎✤☞✗♠✎✠t✛
♠☞✌☛✖✟✌☛✕ ✡✒✎✖✒ ✖✓✑✑☞✠ ❜☛ ✕☛☛✑✢ ✒☛✑✖☛ ✎✠ ✎✕ ✦☞✑✕☛q✟☛✑✠✌t ✠✒☛ ✔✓✗✠✎✖✌☛✕ ♠✟✕✠ ✒✓✘☛
✕✓✎✍ ✠☞ ✔✗☞✘✎✍☛ ✓ ♠✎✖✗☞✕✖☞✔✎✖ ♠☞✍☛✌ ☞✤ ✙✓✕☛✕✛ ✍✎✤✤☛✗☛✑✠ ✕✔☛☛✍✕✢ ✡✒✎✖✒ ✙☞ ☞✑ ✖✒✓✑✙✎✑✙
✖☞✑✕✠✓✑✠✌t✛ ❛✠ ✎✕ ✔☞✕✕✎❜✌☛ ✠☞ ✕✒☞✡ ✠✒✓✠
⑨ ●✓✕☛✕ ✖☞✑✕✎✕✠ ☞✤ ✌✓✗✙☛ ✑✟♠❜☛✗ ☞✤ ✎✍☛✑✠✎✖✓✌
✠✒☞✟✙ ✒ ✠✒☛ ✎✑ ✍✎ ✘✎ ✍✟✓✌ ✕✔☛☛ ✍✕ ✓✗ ☛
✔✓✗✠✎✖✌☛✕ ✜✓✠☞♠✕ ☞✗ ♠☞✌☛✖✟✌☛✕✣ ✠✒✓✠ ✓✗☛ ✕☞
✖✒✓✑✙✎✑✙✢ ✠✒☛ ✍✎✕✠✗✎❜✟✠✎☞✑ ☞✤ ✕✔☛☛✍✕
✕♠✓✌✌ ✓✑✍ ✕☞ ✤✓✗ ✓✔✓✗✠ ☞✑ ✠✒☛ ✓✘☛✗✓✙☛ ✠✒✓✠
✗ ☛♠✓✎✑ ✕ ✖ ☞✑ ✕✠ ✓✑ ✠ ✓✠ ✓ ✔✓✗ ✠✎ ✖✟✌✓✗
✠✒☛ ✓✖✠✟✓✌ ✘☞✌✟♠☛ ☞✤ ✠✒☛ ♠☞✌☛✖✟✌☛✕ ✎✕
✠☛♠✔☛✗✓✠✟✗☛✛
✑☛✙✌✎✙✎❜✌☛ ✎✑ ✖☞♠✔✓✗✎✕☞✑ ✠☞ ✠✒☛ ☛♠✔✠t
✕✔✓✖☛ ❜☛✠✡☛☛✑ ✠✒☛♠✛ ♦✒☛t ✓✗☛ ✖☞✑✕✎✍☛✗☛✍ ⑨ ❛✤ ✓ ♠☞✌☛✖✟✌☛ ✒✓✕ ✘✓✗✎✓❜✌☛ ✕✔☛☛✍✢ ✠✒☛✑ ✎✠
✓✕ ✔☞✎✑ ✠ ♠✓✕ ✕☛✕ ✛ ♦ ✒✎ ✕ ✓✕ ✕✟♠✔✠✎ ☞✑ ♠✟✕✠ ✒✓✘☛ ✓ ✘✓✗✎✓❜✌☛ ✏✎✑☛✠✎✖ ☛✑☛✗✙t✛
☛✥✔✌✓✎✑✕ ✠✒☛ ✙✗☛✓✠ ✖☞♠✔✗☛✕✕✎❜✎✌✎✠t ☞✤ ✙✓✕☛✕✛ ❯✑✍☛✗ ✠✒☛✕☛ ✖✎✗✖✟♠✕✠✓✑✖☛✕✢ ✡☛ ✖✓✑ ✠✓✌✏
☞✑✌t ✓❜☞✟✠ ✓✘☛✗✓✙☛ ✏✎✑☛✠✎✖ ☛✑☛✗✙t✛ ❛✑
⑨ ♦✒☛✗☛ ✎✕ ✑☞ ✤☞✗✖☛ ☞✤ ✓✠✠✗✓✖✠✎☞✑ ❜☛✠✡☛☛✑ ✠✒☛
✏✎✑☛✠✎✖ ✠✒☛☞✗t ✎✠ ✎✕ ✓✕✕✟♠☛✍ ✠✒✓✠ ✓✘☛✗✓✙☛
✔✓✗✠✎✖✌☛✕ ☞✤ ✓ ✙✓✕ ✓✠ ☞✗✍✎✑✓✗t ✠☛♠✔☛✗✓✠✟✗☛
✏✎✑☛✠✎✖ ☛✑☛✗✙t ☞✤ ✠✒☛ ✙✓✕ ♠☞✌☛✖✟✌☛✕ ✎✕
✓✑ ✍ ✔✗ ☛✕✕✟✗ ☛✛ ♦✒☛ ✕✟✔✔☞✗✠ ✤☞✗ ✠✒✎ ✕
✍✎✗☛✖✠✌t ✔✗☞✔☞✗✠✎☞✑✓✌ ✠☞ ✠✒☛ ✓❜✕☞✌✟✠☛
✓✕✕✟♠✔✠✎☞✑ ✖☞♠☛✕ ✤✗☞♠ ✠✒☛ ✤✓✖✠ ✠✒✓✠
✠☛♠✔☛✗✓✠✟✗☛✛ ❛✠ ✎✕ ✕☛☛✑ ✠✒✓✠ ☞✑ ✒☛✓✠✎✑✙ ✓
✙✓✕☛✕ ☛✥✔✓✑✍ ✓✑✍ ☞✖✖✟✔t ✓✌✌ ✠✒☛ ✕✔✓✖☛
✙✓✕ ✓✠ ✖☞✑✕✠✓✑✠ ✘☞✌✟♠☛✢ ✠✒☛ ✔✗☛✕✕✟✗☛
✓✘✓✎✌✓❜✌☛ ✠☞ ✠✒☛♠✛
✎✑✖✗☛✓✕☛✕✛ ✐✑ ✒☛✓✠✎✑✙ ✠✒☛ ✙✓✕✢ ✏✎✑☛✠✎✖
⑨ P✓✗✠✎✖✌☛✕ ☞✤ ✓ ✙✓✕ ✓✗☛ ✓✌✡✓t✕ ✎✑ ✖☞✑✕✠✓✑✠ ☛✑☛✗✙t ☞✤ ✠✒☛ ✔✓✗✠✎✖✌☛✕ ✎✑✖✗☛✓✕☛✕ ✓✑✍ ✠✒☛✕☛
✓✑✍ ✗✓✑✍☞♠ ♠☞✠✎☞✑✛ ❛✤ ✠✒☛ ✔✓✗✠✎✖✌☛✕ ✡☛✗☛ ✕✠✗✎✏☛ ✠✒☛ ✡✓✌✌✕ ☞✤ ✠✒☛ ✖☞✑✠✓✎✑☛✗ ♠☞✗☛
✓✠ ✗☛✕✠ ✓✑✍ ☞✖✖✟✔✎☛✍ ✤✎✥☛✍ ✔☞✕✎✠✎☞✑✕✢ ✠✒☛✑ ✤✗☛q✟☛✑✠✌t ✠✒✟✕ ☛✥☛✗✠✎✑✙ ♠☞✗☛ ✔✗☛✕✕✟✗☛✛
✓ ✙✓✕ ✡☞✟✌✍ ✒✓✘☛ ✒✓✍ ✓ ✤✎✥☛✍ ✕✒✓✔☛ ✡✒✎✖✒
❑✎✑☛✠✎✖ ✠✒☛☞✗t ☞✤ ✙✓✕☛✕ ✓✌✌☞✡✕ ✟✕ ✠☞ ✍☛✗✎✘☛
✎✕ ✑☞✠ ☞❜✕☛✗✘☛✍✛
✠✒☛☞✗☛✠✎✖✓✌✌t✢ ✓✌✌ ✠✒☛ ✙✓✕ ✌✓✡✕ ✕✠✟✍✎☛✍ ✎✑ ✠✒☛
⑨ P✓✗✠✎✖✌☛✕ ☞✤ ✓ ✙✓✕ ♠☞✘☛ ✎✑ ✓✌✌ ✔☞✕✕✎❜✌☛ ✔✗ ☛✘✎ ☞✟✕ ✕☛✖✠✎ ☞✑ ✕✛ ✦✓✌✖ ✟✌✓✠✎ ☞✑ ✕ ✓✑ ✍
✍✎✗☛✖✠✎☞✑✕ ✎✑ ✕✠✗✓✎✙✒✠ ✌✎✑☛✕✛ ❞✟✗✎✑✙ ✠✒☛✎✗ ✔✗☛✍✎✖✠✎☞✑✕ ❜✓✕☛✍ ☞✑ ✏✎✑☛✠✎✖ ✠✒☛☞✗t ☞✤ ✙✓✕☛✕
✗✓✑✍☞♠ ♠☞✠✎☞✑✢ ✠✒☛t ✖☞✌✌✎✍☛ ✡✎✠✒ ☛✓✖✒ ✓✙✗☛☛ ✘☛✗ t ✡☛✌✌ ✡✎ ✠✒ ✠✒☛ ☛✥✔☛✗✎♠☛✑ ✠✓✌
☞✠✒☛✗ ✓✑✍ ✡✎✠✒ ✠✒☛ ✡✓✌✌✕ ☞✤ ✠✒☛ ✖☞✑✠✓✎✑☛✗✛ ☞❜✕☛✗ ✘ ✓✠✎ ☞✑ ✕ ✓✑ ✍ ✠✒✟✕ ☛✕✠ ✓❜✌✎ ✕ ✒ ✠✒ ☛
P✗☛✕✕✟✗☛ ✎✕ ☛✥☛✗✠☛✍ ❜t ✠✒☛ ✙✓✕ ✓✕ ✓ ✗☛✕✟✌✠ ✖☞✗✗☛✖✠✑☛✕✕ ☞✤ ✠✒✎✕ ♠☞✍☛✌✛
☞✤ ✖☞✌✌✎✕✎☞✑ ☞✤ ✠✒☛ ✔✓✗✠✎✖✌☛✕ ✡✎✠✒ ✠✒☛ ✡✓✌✌✕
☞✤ ✠✒☛ ✖☞✑✠✓✎✑☛✗✛ ✺✳✽ ❇✧★✩❱✪ ✫✬✭ ✫✮ ✭✧✩✯ ✰✩ ✱✧ ✱✲
❉✧❱✪ ✩❚✪ ✫✴ ✮ ✭✫✵ ✪❉ ✧✩ ✯ ✰✩ ✱
⑨ ✦☞✌✌✎✕✎☞✑✕ ☞✤ ✙✓✕ ♠☞✌☛✖✟✌☛✕ ✓✗☛ ✔☛✗✤☛✖✠✌t
❇✧★✩❱✪✫✬✭
☛✌✓✕✠✎✖✛ ♦✒✎✕ ♠☛✓✑✕ ✠✒✓✠ ✠☞✠✓✌ ☛✑☛✗✙t ☞✤
♠☞✌☛✖✟✌☛✕ ❜☛✤☞✗☛ ✓✑✍ ✓✤✠☛✗ ✠✒☛ ✖☞✌✌✎✕✎☞✑ ✐✟✗ ✠✒☛☞✗✎✠✎✖✓✌ ♠☞✍☛✌ ☞✤ ✙✓✕☛✕ ✖☞✗✗☛✕✔☞✑✍✕
✗☛♠✓✎✑✕ ✕✓♠☛✛ ♦✒☛✗☛ ♠✓t ❜☛ ☛✥✖✒✓✑✙☛ ☞✤ ✘☛✗t ✡☛✌✌ ✡✎✠✒ ✠✒☛ ☛✥✔☛✗✎♠☛✑✠✓✌ ☞❜✕☛✗✘✓✠✎☞✑✕✛
☛✑☛✗✙t ❜☛✠✡☛☛✑ ✖☞✌✌✎✍✎✑✙ ♠☞✌☛✖✟✌☛✕✢ ✠✒☛✎✗ ❞✎✤✤✎✖✟✌✠t ✓✗✎✕☛✕ ✡✒☛✑ ✡☛ ✠✗t ✠☞ ✠☛✕✠ ✒☞✡ ✤✓✗
✎✑✍✎✘✎✍✟✓✌ ☛✑☛✗✙✎☛✕ ♠✓t ✖✒✓✑✙☛✢ ❜✟✠ ✠✒☛ ✠✒☛ ✗☛✌✓✠✎☞✑ ♣✷ ✸ ♥❘✹ ✗☛✔✗☞✍✟✖☛ ✓✖✠✟✓✌
✕✟♠ ☞✤ ✠✒☛✎✗ ☛✑☛✗✙✎☛✕ ✗☛♠✓✎✑✕ ✖☞✑✕✠✓✑✠✛ ✔✗☛✕✕✟✗☛❆✘☞✌✟♠☛❆✠☛♠✔☛✗✓✠✟✗☛ ✗☛✌✓✠✎☞✑✕✒✎✔ ☞✤
❛✤ ✠✒☛✗☛ ✡☛✗☛ ✌☞✕✕ ☞✤ ✏✎✑☛✠✎✖ ☛✑☛✗✙t✢ ✠✒☛ ✙✓✕☛✕✛ ♦☞ ✠☛✕✠ ✠✒✎✕ ✔☞✎✑✠ ✡☛ ✔✌☞✠ ♣✷ ✈✻ ♣ ✔✌☞✠

144 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✂✄✂☎❙ ✆✝ ✞✄✂✂☎✟ ✶ ✁

♦✠ ✡☛☞✌☞ ✍✌✎☛✏☞✌ ☛✑ ✎♦✒☞✑☛✒✑ ✑✌✓✔✌✕☛✑✏✕✌❡ ✑❣✌♦✕✌✑✗✎☛✘✘✛ ✎☛✘✎✏✘☛✑✌✣ ✠✕♦✓ ✚♦✛✘✌✜☞ ✘☛✥ ✙✗✣✌☛✘
♣✖ ✥✗✘✘ ✍✌ ✎♦✒☞✑☛✒✑ ✙✚♦✛✘✌✜☞ ✘☛✥✢ ☛✒✣ ♣✖ ✈✤ ♣ ✡☛☞✢ ☞❣♦✏✘✣ ✎♦✗✒✎✗✣✌★ ✩✗✡ ✪★✰ ☞❣♦✥☞ ✑❣✌☞✌
✡✕☛✔❣ ☛✑ ☛✘✘ ✔✕✌☞☞✏✕✌☞ ✥✗✘✘ ✍✌ ☛ ☞✑✕☛✗✡❣✑ ✘✗✒✌ ✔✘♦✑☞★ ✱✑ ✗☞ ☛✔✔☛✕✌✒✑ ✑❣☛✑ ☛✑ ✬✌✕✛ ❣✗✡❣ ✔✕✌☞☞✏✕✌
✔☛✕☛✘✘✌✘ ✑♦ ✦✧☛✦✗☞★ ✩✗✡★ ✪★✫ ☞❣♦✥☞ ☞✏✎❣ ☛ ✔✘♦✑ ✑❣✌ ✓✌☛☞✏✕✌✣ ✬♦✘✏✓✌ ✗☞ ✓♦✕✌ ✑❣☛✒ ✑❣✌
✎♦✒☞✑✕✏✎✑✌✣ ✠✕♦✓ ☛✎✑✏☛✘ ✣☛✑☛ ✠♦✕ ☞✌✬✌✕☛✘ ✡☛☞✌☞ ✎☛✘✎ ✏✘☛✑ ✌✣ ✬♦✘ ✏✓ ✌★ ❝✑ ✘♦ ✥ ✔✕ ✌ ☞☞✏✕ ✌ ☞❡
☛✑ ❛✭✮ ✯★ ✓✌☛☞✏✕✌✣ ☛✒✣ ✎☛✘✎✏✘☛✑✌✣ ✬♦✘✏✓✌☞ ☛✔✔✕♦☛✎❣
✌☛✎❣ ♦✑❣✌✕★

❋✲✳✴ ✵✴✷ P✸✹✺ ✹✻ ✼✽ ✾✿ ✼ ✻✹❀ ❀❁❂✸ ❃❂✿ ❂❄❅ ❋✲✳✴ ✵✴❆ P✸✹✺ ✹✻ ✼❀❁✿✿❇❀❁ ✾✿ ✾✹✸❇❈❁ ✻✹❀ ❀❁❂✸ ❃❂✿
✐❅❁❂✸ ❃❂✿ ❂❄❅ ✐❅❁❂✸ ❃❂✿
✱✑ ✎☛✒ ✍✌ ☞✌✌✒ ✌☛☞✗✘✛ ✑❣☛✑ ☛✑ ✎♦✒☞✑☛✒✑ ✱✑ ✗☞ ✠♦✏✒✣ ✑❣☛✑ ✕✌☛✘ ✡☛☞✌☞ ✣♦ ✒♦✑ ✠♦✘✘♦✥❡
✑✌✓✔✌✕☛✑✏✕✌ ♣✖ ✈✤ ♣ ✔✘♦✑ ✠♦✕ ✕✌☛✘ ✡☛☞✌☞ ✗☞ ✒♦✑ ✚♦✛✘✌✜☞ ✘☛✥❡ ●❣☛✕✘✌☞ ✘☛✥ ☛✒✣ ❝✬♦✡☛✣✕♦ ✘☛✥
☛ ☞✑✕☛✗✡❣✑ ✘✗✒✌★ ❉❣✌✕✌ ✗☞ ☛ ☞✗✡✒✗✠✗✎☛✒✑ ✣✌✬✗☛✑✗♦✒ ✔✌✕ ✠✌✎✑✘✛ ✏✒✣✌✕ ☛✘✘ ✎♦✒✣✗✑✗♦✒☞★ ❢♦✥ ✑✥♦
✠✕♦✓ ✗✣✌☛✘ ✍✌❣☛✬✗♦✏✕★ ❉✥♦ ✑✛✔✌☞ ♦✠ ✎✏✕✬✌☞ ☛✕✌ r✏✌☞✑✗♦✒☞ ☛✕✗☞✌★
☞✌✌✒★✱✒ ✑❣✌ ✎✏✕✬✌☞ ✠♦✕ ✣✗❣✛✣✕♦✡✌✒ ☛✒✣ ❣✌✘✗✏✓❡ ✙✗✢ ❲❣✛ ✣♦ ✡☛☞✌☞ ✣✌✬✗☛✑✌ ✠✕♦✓ ✑❣✌ ✗✣✌☛✘
☛☞ ✑❣✌ ✔✕✌☞☞✏✕✌ ✗✒✎✕✌☛☞✌☞ ✑❣✌ ✬☛✘✏✌ ♦✠ ♣✖ ☛✘☞♦ ✍✌❣☛✬✗♦✏✕❜
✗✒✎✕✌☛☞✌☞★ ❉❣✌ ☞✌✎♦✒✣ ✑✛✔✌ ♦✠ ✔✘♦✑ ✗☞ ☞✌✌✒ ✗✒
✙✗✗✢ ❲❣☛✑ ☛✕✌ ✑❣✌ ✎♦✒✣✗✑✗♦✒☞ ✏✒✣✌✕ ✥❣✗✎❣
✑❣✌ ✎☛☞✌ ♦✠ ♦✑❣✌✕ ✡☛☞✌☞ ✘✗t✌ ✎☛✕✍♦✒ ✓♦✒♦✦✗✣✌
✡☛☞✌☞ ✣✌✬✗☛✑✌ ✠✕♦✓ ✗✣✌☛✘✗✑✛❜
☛✒✣ ✓✌✑❣☛✒✌★ ✱✒ ✑❣✌☞✌ ✔✘♦✑☞ ✠✗✕☞✑ ✑❣✌✕✌ ✗☞ ☛
✒✌✡☛✑✗✬✌ ✣✌✬✗☛✑✗♦✒ ✠✕♦✓ ✗✣✌☛✘ ✍✌❣☛✬✗♦✏✕❡ ✑❣✌ ❲✌ ✡✌✑ ✑❣✌ ☛✒☞✥✌✕ ♦✠ ✑❣✌ ✠✗✕☞✑ r✏✌☞✑✗♦✒ ✗✠
♣✖ ✬☛✘✏✌ ✣✌✎✕✌☛☞✌☞ ✥✗✑❣ ✗✒✎✕✌☛☞✌ ✗✒ ✔✕✌☞☞✏✕✌ ✥✌ ✘♦♦t ✗✒✑♦ ✔♦☞✑✏✘☛✑✌☞ ♦✠ t✗✒✌✑✗✎ ✑❣✌♦✕✛ ♦✒✎✌
☛ ✒✣ ✕ ✌☛✎ ❣ ✌☞ ✑♦ ☛ ✓✗ ✒✗✓ ✏✓ ✬☛✘ ✏✌ ☛✡☛✗✒★ ❲✌ ✠✗✒✣ ✑❣☛✑ ✑✥♦ ☛☞☞✏✓✔✑✗♦✒☞ ♦✠ ✑❣✌
✎❣☛✕☛✎✑✌✕✗☞✑✗✎ ♦✠ ☛ ✡☛☞★ ❝✠✑✌✕ ✑❣☛✑ ♣✖ ✬☛✘✏✌ t✗✒✌✑✗✎ ✑❣✌♦✕✛ ✣♦ ✒♦✑ ❣♦✘✣ ✡♦♦✣★ ❉❣✌☞✌ ☛✕✌
☞✑☛✕✑☞ ✗✒✎✕✌☛☞✗✒✡★ ❉❣✌ ✎✏✕✬✌ ✑❣✌✒ ✎✕♦☞☞✌☞ ✑❣✌ ✙☛✢ ❉❣✌✕✌ ✗☞ ✒♦ ✠♦✕✎✌ ♦✠ ☛✑✑✕☛✎✑✗♦✒ ✍✌✑✥✌✌✒ ✑❣✌
✘✗✒✌ ✠♦✕ ✗✣✌☛✘ ✡☛☞ ☛✒✣ ☛✠✑✌✕ ✑❣☛✑ ☞❣♦✥☞ ✔♦☞✗✑✗✬✌ ✓♦✘✌✎✏✘✌☞ ♦✠ ☛ ✡☛☞★
✣✌✬✗☛✑✗♦✒ ✎♦✒✑✗✒✏♦✏☞✘✛★ ✱✑ ✗☞ ✑❣✏☞❡ ✠♦✏✒✣ ✑❣☛✑ ✙✍✢ ❱♦✘✏✓✌ ♦✠ ✑❣✌ ✓♦✘✌✎ ✏✘✌☞ ♦✠ ☛ ✡☛☞ ✗☞
✕✌☛✘ ✡☛☞✌☞ ✣♦ ✒♦✑ ✠♦✘✘♦✥ ✗✣✌☛✘ ✡☛☞ ✌r✏☛✑✗♦✒ ✒✌✡✘✗✡✗✍✘✛ ☞✓☛✘✘ ✗✒ ✎♦✓✔☛✕✗☞♦✒ ✑♦ ✑❣✌ ☞✔☛✎✌
✔✌✕✠✌✎✑✘✛ ✏✒✣✌✕ ☛✘✘ ✎♦✒✣✗✑✗♦✒☞★ ♦✎✎✏✔✗✌✣ ✍✛ ✑❣✌ ✡☛☞★
❊✌✬✗☛✑✗♦✒ ✠✕♦✓ ✗✣✌☛✘ ✍✌❣☛✬✗♦✏✕ ☛✘☞♦ ✱✠ ☛☞☞✏✓✔✑✗♦✒ ✙☛✢ ✗☞ ✎♦✕✕✌✎✑❡ ✑❣✌ ✡☛☞ ✥✗✘✘
✍✌✎♦✓✌☞ ☛✔✔☛✕✌✒✑ ✥❣✌✒ ✔✕✌☞☞✏✕✌ ✈✤ ✬♦✘✏✓✌ ✒✌✬✌✕ ✘✗r✏✗✠✛★ ♥♦✥✌✬✌✕❡ ✥✌ t✒♦✥ ✑❣☛✑ ✡☛☞✌☞
✔✘♦✑ ✗☞ ✣✕☛✥✒★ ❉❣✌ ✔✕✌☞☞✏✕✌ ✈✤ ✬♦✘✏✓✌ ✔✘♦✑ ♦✠ ✣♦ ✘✗r✏✗✠✛ ✥❣✌✒ ✎♦♦✘✌✣ ☛✒✣ ✎♦✓✔✕✌☞☞✌✣★ ❝✘☞♦❡
✌✦✔ ✌✕✗✓ ✌✒✑ ☛✘ ✣☛✑ ☛ ✙✕ ✌☛✘ ✡☛ ☞✢ ☛ ✒✣ ✑ ❣☛✑ ✘✗r✏✗✣☞ ✠♦✕✓✌✣ ☛✕✌ ✬✌✕✛ ✣✗✠✠✗✎✏✘✑ ✑♦ ✎♦✓✔✕✌☞☞★

145 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

❚✜✢✣ ✤✥✦✧✣ ★✜✦★ ✩✪✫✬✥✣ ✪✩ ✫✥✭✮✯✣✢✪✧ ✦✫✥ ✱✦✧ ✰✥✫ ❪✦✦✯✣ ✬✪✧✣★✦✧★✣ ✦✧✰ ★✜✥✢✫ ✱✦✯✮✥
✭✪♣✥✫✩✮✯ ✥✧✪✮❢✜ ✦✧✰ ✭✫✥✱✥✧★ ✣✲✮✦✣✜✢✧❢ ✪✩ ✰✥✭✥✧✰✣ ✪✧ ★✜✥ ✬✜✦✫✦✬★✥✫✢✣★✢✬ ✪✩ ✦ ❢✦✣✳ ❞✦✯✮✥
✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ✢✧ ★✢✧♠ ✱✪✯✮✤✥✳ ✴✩ ✦✣✣✮✤✭★✢✪✧ ✵✷✸ ✪✩ ❴✦ ❵ ✢✣ ✤✥✦✣ ✮✫✥ ✪✩ ✤✦ ❢✧✢★ ✮✰✥ ✪✩
✢✣ ✬✪✫✫✥✬★✐ ★✜✥ ✭✫✥✣✣✮✫✥ ✈✹ ✱✪✯✮✤✥ ❢✫✦✭✜ ✪✩ ✢✧★✥✫✤✪✯✥✬✮✯✦✫ ✦★★✫✦✬★✢✱✥ ✩✪✫✬✥✣ ♣✢★✜✢✧ ★✜✥ ❢✦✣
✥ ✺✭✥✫✢✤✥✧★ ✦✯ ✰✦★✦ ✵✫✥✦✯ ❢✦✣ ✸ ✦✧ ✰ ★ ✜✦★ ✦✧✰ ✢✣ ✢✧✰✥✭✥✧✰✥✧★ ✪✩ ★✥✤✭✥✫✦★✮✫✥ ✦✧✰
★✜✥✪✫✢★✢✬✦✯✯♠ ✬✦✯✬✮✯✦★✥✰ ✩✫✪✤ ♦✪♠✯✥✣ ✯✦♣ ✵✢✰✥✦✯ ✭✫✥✣✣✮✫✥✳
❢✦✣✸ ✣✜✪✮✯✰ ✬✪✢✧✬✢✰✥✳ ✻✯✣ ✪✐ ✦★ ✱✥✫ ♠ ✯ ✪♣ ★✥ ✤ ✭✥ ✫✦★ ✮✫✥ ✐
❘✥✦✯ ❢✦✣✥✣ ✣✜✪♣ ✰✥✱✢✦★✢✪✧✣ ✩✫✪✤ ✢✰✥✦✯ ❢✦✣ ✢✧★✥✫✤✪✯✥✬✮✯✦✫ ✩✪✫✬✥✣ ✷✥✬✪✤✥ ✣✢❢✧✢✩✢✬✦✧★✳ ✻✣
✯✦♣ ✷✥✬✦✮✣✥ ✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ✢✧★✥✫✦✬★ ♣✢★✜ ✥✦✬✜ ★✜✥ ✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ★✫✦✱✥✯ ♣✢★✜ ✯✪♣ ✦✱✥✫✦❢✥ ✣✭✥✥✰✐
✪★✜✥✫✳ ✻★ ✜✢❢✜ ✭✫✥✣✣✮✫✥✣ ✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ✪✩ ❢✦✣✥✣ ★✜✥✣✥ ✬✦✧ ✷✥ ✬✦✭★✮✫✥✰ ✷♠ ✪✧✥ ✦✧✪★✜✥✫ ✰✮✥ ★✪
✦✫✥ ✱✥✫♠ ✬✯✪✣✥ ★ ✪ ✥✦✬✜ ✪★✜✥✫✳ ✼✪✯✥✬✮✯✦✫ ✦★★✫✦✬★✢✱✥ ✩✪✫✬✥✣✳ ❘✥✦✯ ❢✦✣✥✣ ✣✜✪♣ ✢✰✥✦✯
✢✧★✥✫✦✬★✢✪✧✣ ✣★✦✫★ ✪✭✥✫✦★✢✧❢✳ ✻★ ✜✢❢✜ ✭✫✥✣✣✮✫✥✐ ✷✥✜✦✱✢✪✮✫ ♣✜✥✧ ✬✪✧✰✢★✢✪✧✣ ✪✩ ★✥✤✭✥✫✦★✮✫✥
✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ✰✪ ✧✪★ ✣★✫✢✽✥ ★✜✥ ♣✦✯✯✣ ✪✩ ★✜✥ ✦✧✰ ✭✫✥✣✣✮✫✥ ✦✫✥ ✣✮✬✜ ★✜✦★ ★✜✥ ✢✧★✥✫✤✪✯✥✬✮✯✦✫
✬✪✧★✦✢✧✥✫ ♣✢★✜ ✩✮✯✯ ✢✤✭✦✬★ ✷✥✬✦✮✣✥ ★✜✥✣✥ ✦✫✥ ✩✪✫✬✥✣ ✦✫✥ ✭✫✦✬★✢✬✦✯✯♠ ✧✥❢✯✢❢✢✷✯✥✳ ❚✜✥ ✫✥✦✯ ❢✦✣✥✣
✰✫✦❢❢✥✰ ✷✦✬✽ ✷♠ ✪★✜✥✫ ✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ✰✮✥ ★✪ ✣ ✜ ✪♣ ✢ ✰✥✦✯ ✷✥ ✜✦✱✢ ✪✮✫ ♣ ✜✥✧ ✭✫✥✣✣ ✮✫✥
✤✪✯✥✬✮✯✦✫ ✦★★✫✦✬★✢✱✥ ✩✪✫✬✥✣✳ ❚✜✢✣ ✦✩✩✥✬★✣ ★✜✥ ✦✭✭✫✪✦✬✜✥✣ ❜✥✫✪✳
✭✫✥✣✣✮✫✥ ✥✺✥✫★✥✰ ✷♠ ★✜✥ ✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ✪✧ ★✜✥ ♣✦✯✯✣ ❚✜✥ ✰✥✱✢✦★✢✪✧ ✩✫✪✤ ✢✰✥✦✯ ✷✥✜✦✱✢✪✮✫ ✬✦✧
✪✩ ★✜✥ ✬✪✧★✦✢✧✥✫✳ ❚✜✮✣✐ ★✜✥ ✭✫✥✣✣✮✫✥ ✥✺✥✫★✥✰ ✷✥ ✤✥✦✣✮✫✥✰ ✢✧ ★✥✫✤✣ ✪✩ ❝❣❤❥❦❧qqt✉t✇t①②
✷♠ ★✜✥ ❢✦✣ ✢✣ ✯✪♣✥✫ ★✜✦✧ ★✜✥ ✭✫✥✣✣✮✫✥ ✥✺✥✫★✥✰ ③④❝①❣❦ ⑤✐ ♣✜✢✬✜ ✢✣ ★✜✥ ✫✦★✢✪ ✪✩ ✭✫✪✰✮✬★ ⑥● ✦✧✰
✷♠ ★✜✥ ✢✰✥✦✯ ❢✦✣✳ ♥❘⑦✳ ✼✦★✜✥✤✦★✢✬✦✯✯♠
⑩❶
❅ ✿❀❁❃❄ ❂ ❅r❁❃❄ ✾ ✵❆✳❇❉✸ ❷ ⑧ ✵❆✳❇❻✸
❸ ⑨❺
✪✷✣✥✫✱✥✰ ✬✪✫✫✥✬★✢✪✧ ❼✪✫ ✢✰✥✦✯ ❢✦✣ ⑤ ❽ ■ ✦★ ✦✯✯ ★✥✤✭✥✫✦★✮✫✥✣
✭✫✥✣✣✮✫✥ ★✥✫✤ ✦✧✰ ✭✫✥✣✣✮✫✥✣ ✷✥✬✦✮✣✥ ⑥● ♥ ❘⑦✳ ❚✜✥ ❢✫✦✭✜
❍✥✫✥✐ ✦ ✢✣ ✦ ✬✪✧✣★✦✧★✳ ✪✩ ⑤ ✈✹ ⑥ ♣✢✯✯ ✷✥ ✦ ✣★✫✦✢❢✜★ ✯✢✧✥ ✭✦✫✦✯✯✥✯ ★✪
❘✥✭✮✯✣✢✱✥ ✩✪✫✬✥✣ ✦✯✣✪ ✷✥✬✪✤✥ ✣✢❢✧✢✩✢✬✦✧★✳ ✭✫✥✣✣✮✫✥ ✦✺✢✣ ✵❼✢❢✳ ❆✳■❉✸✳ ❼✪✫ ❢✦✣✥✣ ♣✜✢✬✜
❘✥ ✭✮✯✣✢✱✥ ✢✧★✥✫✦✬★✢✪✧✣ ✦✫✥ ✣ ✜✪✫★ ❊✫✦✧❢✥ ✰✥✱✢✦★✥ ✩✫✪✤ ✢✰✥✦✯✢★♠✐ ✱✦✯✮✥ ✪✩ ⑤ ✰✥✱✢✦★✥✣ ✩✫✪✤
✢✧★ ✥✫✦ ✬★✢ ✪✧✣ ✦✧ ✰ ✦✫✥ ✣ ✢ ❢✧✢ ✩✢✬✦✧★ ♣ ✜✥✧ ✮✧✢★♠✳ ✻★ ✱✥✫♠ ✯✪♣ ✭✫✥✣✣✮✫✥✣ ✦✯✯ ❢✦✣✥✣ ✣✜✪♣✧
✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ✦✫✥ ✦✯✤✪✣★ ✢✧ ✬✪✧★✦✬★✳ ❚✜✢✣ ✢✣ ★✜✥
✣✢★✮✦★✢✪✧ ✦★ ✜✢❢✜ ✭✫✥✣✣✮✫✥✳ ❚✜✥ ✫✥✭✮✯✣✢✱✥
✩✪✫✬✥✣ ✬✦✮✣✥ ★✜✥ ✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ★✪ ✷✥✜✦✱✥ ✦✣ ✣✤✦✯✯
✷✮★ ✢✤ ✭✥✧✥★✫✦✷✯✥ ✣✭✜✥✫✥✣✳ ❚✜✥ ✱ ✪✯✮✤✥
✪✬✬✮✭✢✥✰ ✷♠ ★✜✥ ✤✪✯✥✬✮✯✥✣ ✦✯✣✪ ✷✥✬✪✤✥✣
✣✢❢✧✢✩✢✬✦✧★ ✷✥✬✦✮✣✥ ✢✧✣★✥✦✰ ✪✩ ✤✪✱✢✧❢ ✢✧
✱✪✯✮✤✥ ●✐ ★✜✥✣✥ ✦✫✥ ✧✪♣ ✫✥✣★✫✢✬★✥✰ ★✪ ✱✪✯✮✤✥
✵●❹♥✷✸ ♣✜✥✫✥ ♥✷ ✢✣ ✦✭✭✫✪✺✢✤✦★✥✯♠ ★✜✥ ★✪★✦✯
✱ ✪✯ ✮✤✥ ✪✬ ✬✮✭✢✥ ✰ ✷♠ ★ ✜✥ ✤ ✪✯✥ ✬✮✯✥ ✣
★✜✥✤✣✥✯✱✥✣✳ ❍✥✫✥✐ ✷ ✢✣ ✦ ✬✪✧✣★✦✧★✳ ❍✦✱✢✧❢
★✦✽✥✧ ✢✧★ ✪ ✦ ✬✬✪✮✧★ ★ ✜✥ ✬✪✫✫✥✬★✢✪✧✣ ✩✪✫
✭✫✥✣✣✮✫✥ ✦✧✰ ✱✪✯✮✤✥✐ ♣✥ ✬✦✧ ✫✥♣✫✢★✥ ✥✲✮✦★✢✪✧
✵❆✳■❏✸ ✦✣

◆ ▲ ❖
▼❳
◗ ❩ P ▲ ❙ ❑❬ ❾ ✵❆✳❇■✸
❯ ❬ ❲
❭✲✮✦★✢✪✧ ✵❆✳❇■✸ ✢✣ ✽✧✪♣✧ ✦✣ ✱✦✧ ✰✥✫ ❪✦✦✯✣
✥✲✮✦★✢✪✧✳ ✴✧ ★✜✢✣ ✥✲✮✦★✢✪✧ ♥ ✢✣ ✧✮✤✷✥✫ ✪✩ ❋✠✡☛ ☞☛✌✍ ❱❛✎✏❛✑✏✒✓ ✒✔ ✕✒✖✗✎❡✘✘✏✙✏✚✏✑✛ ✔❛✕✑✒✎ ✔✒✎
✤✪✯✥✣ ✪✩ ★✜✥ ❢✦✣✳ ❫✪✧✣★✦✧★✣ ✦ ✦✧✰ ✷ ✦✫✥ ✬✦✯✯✥✰ ✘✒✖❡ s❛✘❡✘

146 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✂✄✂☎❙ ✆✝ ✞✄✂✂☎✟ ✶ ✁

❤✠✡☛ ☞ ✎✌ ✠✥✍ ✏☛❤✠✡☛ ✠✑ ✒✍☛✠✓ ✔✠✑✕ ✖✗ ❤✒✔❤ ✔✠✑☛✜❡✑ ✑✗✠✗☛ ✠✥✍ ✓✒❋❡✒✍ ✑✗✠✗☛ ✠✥✍ ✗❤✠✗ ✓✒❋❡✒✍✑
♣✘☛✑✑❡✘☛ ✠✓✓ ✗❤☛ ✔✠✑☛✑ ❤✠✡☛ ☞ ✙ ✚✕ ✛❤☛✑☛ ✠✘☛ ♠✠✹ ✏☛ ❢✜✥✑✒✍☛✘☛✍ ✠✑ ❢✜✥✗✒✥❡✠✗✒✜✥ ✜✢ ✔✠✑
♠✜✘☛ ✍✒✢✢✒❢❡✓✗ ✗✜ ❢✜♠♣✘☛✑✑✕ ✖✗ ✒✥✗☛✘♠☛✍✒✠✗☛ ♣❤✠✑☛ ✒✥✗✜ ✠ ✘☛✔✒✜✥ ✜✢ ✑♠✠✓✓ ✡✜✓❡♠☛✑ ✠✥✍ ✡☛✘✹
♣✘☛✑✑❡✘☛✑✣ ♠✜✑✗ ✔✠✑☛✑ ❤✠✡☛ ☞ ✤ ✚✕ ❚✦✧★ ✩✪★✫★ ❤✒✔❤ ♠✜✓☛❢❡✓✠✘ ✠✗✗✘✠❢✗✒✜✥✕ ❏☛ ✸✒✓✓ ✠✓✑✜ ✑☛☛
★✦s✬ ✭✮✫✪✯ ✰✫✦✪✱✭s✧✲ ✬✦✫✳ ✴✦✫ ✱s✯✧✵✫ ❤✜✸ ✸☛ ❢✠✥ ❡✑☛ ✒✑✜✗❤☛✘♠✑ ✜✢ ✔✠✑☛✑ ✢✜✘
s♦♦✧✷✭✫✮ ✭★ ✯✪✲✩✫ ★s ✴✦✪✴ ✴✦✫ ✱s✯✧✵✫ s❣ ✴✦✫ ♣✘☛✍✒❢✗✒✥✔ ✗❤☛ ❢✜✥✍✒✗✒✜✥✑ ✢✜✘ ✓✒❋❡✒✢✠❢✗✒✜✥ ✜✢
✵s✯✫♦✧✯✫★ ♦✪✳ ✰✫ ✳✫✩✯✫♦✴✫✮ ✭✳ ♦s✵✷✪✲✭★s✳ ✔✠✑☛✑✕
✴s ✭✴t ■✥ ✜✗❤☛✘ ✸✜✘✍✑✣ ✗❤☛ ✏☛❤✠✡✒✜❡✘ ✜✢ ✗❤☛
❑t▲ ◆❖P◗❖❯❱❲❚❖❳❨ ❳❯ ❬❱❭❪❭
✔✠✑ ✏☛❢✜♠☛✑ ♠✜✘☛ ✒✍☛✠✓ ✸❤☛✥ ♣✘☛✑✑❡✘☛ ✒✑ ✡☛✘✹
✓✜✸✕ ❧♣✗✜ ✸❤✠✗ ♣✘☛✑✑❡✘☛ ✠ ✔✠✑ ✸✒✓✓ ✢✜✓✓✜✸ ✗❤☛ ❍✒✘✑✗ ❢✜♠♣✓☛✗☛ ✍✠✗✠ ✜✥ ♣✘☛✑✑❡✘☛ ❫ ✡✜✓❡♠☛ ❫
✒✍☛✠✓ ✔✠✑ ✓✠✸✣ ✍☛♣☛✥✍✑ ❡♣✜✥ ✥✠✗❡✘☛ ✜✢ ✗❤☛ ✗☛♠♣☛✘✠✗❡✘☛ ✘☛✓✠✗✒✜✥✑ ✜✢ ✠ ✑❡✏✑✗✠✥❢☛ ✒✥ ✏✜✗❤
✔✠✑ ✠✥✍ ✒✗✑ ✗☛♠♣☛✘✠✗❡✘☛✕ ✛❤☛ ✗☛♠♣☛✘✠✗❡✘☛ ✠✗ ✔✠✑☛✜❡✑ ✠✥✍ ✓✒❋❡✒✍ ✑✗✠✗☛ ✸✠✑ ✜✏✗✠✒✥☛✍ ✏✹
✸❤✒❢❤ ✠ ✘☛✠✓ ✔✠✑ ✜✏☛✹✑ ✒✍☛✠✓ ✔✠✑ ✓✠✸ ✜✡☛✘ ✠✥ ✛❤✜♠✠✑ ✖✥✍✘☛✸✑ ✜✥ ❢✠✘✏✜✥ ✍✒✜❝✒✍☛✕ ❴☛
✠♣♣✘☛❢✒✠✏✓☛ ✘✠✥✔☛ ✜✢ ♣✘☛✑✑❡✘☛ ✒✑ ❢✠✓✓☛✍ ❇s✺✯✫ ♣✓✜✗✗☛✍ ✒✑✜✗❤☛✘♠✑ ✜✢ ❢✠✘✏✜✥ ✍✒✜❝✒✍☛ ✠✗ ✡✠✘✒✜❡✑
✴✫✵✷✫✲✪✴✧✲✫ s✲ ❇s✺✯✫ ✷s✭✳✴t ✻✜✹✓☛ ♣✜✒✥✗ ✜✢ ✗☛♠♣☛✘✠✗❡✘☛✑ ❅❍✒✔✕ ❆✕✚✚❉✕ ❵✠✗☛✘ ✜✥ ✒✗ ✸✠✑ ✢✜❡✥✍
✠ ✔✠✑ ✍☛♣☛✥✍✑ ❡♣✜✥ ✒✗✑ ✥✠✗❡✘☛✕ ✖✏✜✡☛ ✗❤☛✒✘ ✗❤✠✗ ✘☛✠✓ ✔✠✑☛✑ ✏☛❤✠✡☛ ✒✥ ✗❤☛ ✑✠♠☛ ♠✠✥✥☛✘
✻✜ ✹✓ ☛ ♣✜ ✒✥ ✗✣ ✘☛✠✓ ✔✠✑ ☛✑ ✑ ❤✜ ✸ ♣✜✑ ✒✗ ✒✡☛ ✠✑ ❢✠✘✏✜✥ ✍✒✜❝✒✍☛✕ ✖✥✍✘☛✸✑ ✥✜✗✒❢☛✍ ✗❤✠✗ ✠✗
✍☛✡✒✠✗✒✜✥✑ ✢✘✜♠ ✒✍☛✠✓✒✗✹ ✠✥✍ ❩ ✡✠✓❡☛✑ ✠✘☛ ❤✒✔❤ ✗☛♠♣☛✘✠✗❡✘☛✑ ✒✑✜✗❤☛✘♠✑ ✓✜✜❛ ✓✒❛☛ ✗❤✠✗
✔✘☛✠✗☛✘ ✗❤✠✥ ✜✥☛✕ ✛❤☛ ✢✜✘❢☛✑ ✜✢ ✠✗✗✘✠❢✗✒✜✥ ✜✢ ✠✥ ✒✍☛✠✓ ✔✠✑ ✠✥✍ ✗❤☛ ✔✠✑ ❢✠✥✥✜✗ ✏☛ ✓✒❋❡✒✢✒☛✍
✏☛✗✸☛☛✥ ✗❤☛ ♠✜✓☛❢❡✓☛✑ ✠✘☛ ✡☛✘✹ ✢☛☛✏✓☛✕ ✻☛✓✜✸ ☛✡ ☛✥ ✠✗ ✡ ☛✘✹ ❤✒✔❤ ♣✘☛✑✑❡ ✘ ☛✕ ✖✑ ✗❤ ☛
✻✜✹✓☛ ✗☛♠♣☛✘✠✗❡✘☛ ✘☛✠✓ ✔✠✑☛✑ ✢✒✘✑✗ ✑❤✜✸ ✗☛♠♣☛✘✠✗❡✘☛ ✒✑ ✓✜✸☛✘☛✍✣ ✑❤✠♣☛ ✜✢ ✗❤☛ ❢❡✘✡☛
✍☛❢✘☛✠✑☛ ✒✥ ❩ ✡✠✓❡☛ ✸✒✗❤ ✒✥❢✘☛✠✑✒✥✔ ♣✘☛✑✑❡✘☛✣ ❢ ❤✠✥✔☛✑ ✠✥✍ ✍✠✗✠ ✑ ❤✜✸✑ ❢✜✥✑✒✍☛✘✠✏✓☛
✸❤✒❢❤ ✘☛✠❢❤☛✑ ✠ ♠✒✥✒♠❡♠ ✡✠✓❡☛✕ ✼✥ ✢❡✘✗❤☛✘ ✍☛✡✒✠✗✒✜✥ ✢✘✜♠ ✒✍☛✠✓ ✏☛❤✠✡✒✜❡✘✕ ✖✗ ❈❜✕❞❥ ❦
✒✥❢✘☛✠✑☛ ✒✥ ♣✘☛✑✑❡✘☛✣ ✗❤☛ ✡✠✓❡☛ ✜✢ ❩ ✒✥❢✘☛✠✑☛✑
❢✜✥✗✒✥❡✜❡✑✓✹✕ ✖✏✜✡☛ ☛❝♣✓✠✥✠✗✒✜✥ ✑❤✜✸✑ ✗❤✠✗
✠✗ ✓✜✸ ♣✘☛✑✑❡✘☛ ✠✥✍ ❤✒✔❤ ✗☛♠♣☛✘✠✗❡✘☛ ✔✠✑☛✑
✑❤✜✸ ✒✍☛✠✓ ✏☛❤✠✡✒✜❡✘✕ ✛❤☛✑☛ ❢✜✥✍✒✗✒✜✥✑ ✠✘☛
✍✒✢✢☛✘☛✥✗ ✢✜✘ ✍✒✢✢☛✘☛✥✗ ✔✠✑☛✑✕
▼✜ ✘☛ ✒✥ ✑ ✒✔❤✗ ✒✑ ✜ ✏✗ ✠✒✥ ☛✍ ✒✥ ✗ ❤☛
✑✒✔✥✒✢✒❢✠✥❢☛ ✜✢ ❩ ✒✢ ✸☛ ✥✜✗☛ ✗❤☛ ✢✜✓✓✜✸✒✥✔
✍☛✘✒✡✠✗✒✜✥
❀❁r✽✾✿
❃ ❂ ❅❆✕❈❈❉
♥ ❘❄
■✢ ✗❤☛ ✔✠✑ ✑ ❤✜✸✑ ✒✍☛✠✓ ✏☛❤✠✡✒✜❡ ✘ ✗❤☛✥
♥ ❘❄ ♥❘❄
❁✐❊✽✾✿ ❂ ✕ ✼✥ ♣❡✗✗✒✥✔ ✗❤✒✑ ✡✠✓❡☛ ✜✢
❀ ❀
✒✥ ☛❋❡✠✗✒✜✥ ❅❆✕❈❈❉ ✸☛ ❤✠✡☛
❁r✽✾✿
❃ ❂ ❅❆✕❈●❉
❁ ✐❊✽✾✿
❍✘✜♠ ☛❋❡✠✗✒✜✥ ❅❆✕❈●❉ ✸☛ ❢✠✥ ✑☛☛ ✗❤✠✗
❢✜♠♣✘☛✑✑✒✏✒✓✒✗✹ ✢✠❢✗✜✘ ✒✑ ✗❤☛ ✘✠✗✒✜ ✜✢ ✠❢✗❡✠✓
♠✜✓✠✘ ✡✜✓❡♠☛ ✜✢ ✠ ✔✠✑ ✗✜ ✗❤☛ ♠✜✓✠✘ ✡✜✓❡♠☛ ✜✢
✒✗✣ ✒✢ ✒✗ ✸☛✘☛ ✠✥ ✒✍☛✠✓ ✔✠✑ ✠✗ ✗❤✠✗ ✗☛♠♣☛✘✠✗❡✘☛
✠✥✍ ♣✘☛✑✑❡✘☛✕
■✥ ✗❤☛ ✢✜✓✓✜✸✒✥✔ ✑☛❢✗✒✜✥✑ ✸☛ ✸✒✓✓ ✑☛☛ ✗❤✠✗ q✉✈✇ ①✇②② ③④⑤⑥⑦⑧⑨⑩④ ⑤❶ ❷❸⑨❹⑤❺ ❻❼⑤❽❼❻⑧ ❸⑥ ❾❸⑨❼⑤❿④
✒✗ ✒✑ ✥✜✗ ♣✜✑✑✒✏✓☛ ✗✜ ✍✒✑✗✒✥✔❡✒✑❤ ✏☛✗✸☛☛✥ ⑥⑧⑩➀⑧⑨❸⑥❿⑨⑧④

147 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

❝✠✡☛☞✌ ✍✎☞✏✎ ✍✑ ✡✑♠✠✎✌ ✒ ✓✠✒ ✔✕✖☞ ✗✘ ❝☞☞✦✑✍ ☛✑✦☞✺ ✖❛✑✎✡ ❝✡✎✖✎❝✠✦ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ❞☞✡
✠✖♠☞✒✕❛✑✡✎❝ ✕✡✑✒✒✔✡✑❡ ✙✚☞✎✌✖ ✛ ✎✌ ✜✎✓❡ ✢❡✣✣✤❡ ✦✎✧✔✎❞✎❝✠✖✎☞✌❡ ✬✡✎✖✎❝✠✦ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ☞❞ ✠ ✓✠✒ ✎✒
❆✖ ✗✘ ✠✖♠☞✒✕❛✑✡✎❝ ✕✡✑✒✒✔✡✑✥ ✦✎✧✔✎✍ ❝✠✡☛☞✌ ❛✎✓❛✑✒✖ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ✠✖ ✺❛✎❝❛ ✦✎✧✔✎❞✠❝✖✎☞✌ ☞❞
✍✎☞✏✎✍✑ ✠✕✕✑✠✡✒ ❞☞ ✡ ✖❛✑ ❞✎✡✒ ✖ ✖✎♠✑❡ ★❛✑ ✖❛✑ ✓✠✒ ❞✎✡✒✖ ☞❝❝✔✡✒❡ ▲✎✧✔✎❞✠❝✖✎☞✌ ☞❞ ✒☞ ❝✠✦✦✑✍
✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ✘✩❡✪✫ ✬ ✎✒ ❝✠✦✦✑✍ ✭✮✯✰✯✭✱✲ ✕✑✡♠✠✌✑✌✖ ✓✠✒✑✒ ✙✎❡✑❡✥ ✓✠✒✑✒ ✺❛✎❝❛ ✒❛☞✺
✰t✳✴t✮✱✰✵✮t ✷❚✸✹ ☞❞ ❝✠✡☛☞✌ ✍✎☞✏✎✍✑❡ ★❛✎✒ ✎✒ ❝☞✌✖✎✌✔☞✔✒ ✕☞✒✎✖✎✻✑ ✍✑✻✎✠✖✎☞✌ ✎✌ ❋ ✻✠✦✔✑✤
✖❛✑ ❛✎✓❛✑✒✖ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ✠✖ ✺❛✎❝❛ ✦✎✧✔✎✍ ✡✑✧✔✎✡✑✒ ❝☞☞✦✎✌✓ ✠✒ ✺✑✦✦ ✠✒ ❝☞✌✒✎✍✑✡✠☛✦✑
❝✠✡☛☞✌ ✍✎☞✏✎ ✍✑ ✎✒ ☞☛✒ ✑✡✻✑✍❡ ❆☛☞✻✑ ✖❛✎✒ ❝☞ ♠✕ ✡✑✒✒✎☞✌❡ ✬☞ ♠✕ ✡✑✒ ✒✎☞✌ ☛✡✎✌ ✓✒ ✖❛ ✑
✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ✎✖ ✎✒ ✓✠✒❡ ✼☞✦✔♠✑ ☞❞ ☞✌✑ ♠☞✦✑ ☞❞ ♠☞✦✑❝✔✦✑✒ ✎✌ ❝✦☞✒✑ ✻✎❝✎✌✎✖❀ ✠✌✍ ❝☞☞✦✎✌✓ ✒✦☞✺✒
✖❛✑ ✓✠✒ ✠✖ ❝✡✎✖✎❝✠✦ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ✎✒ ❝✠✦✦✑✍ ✍☞✺✌ ✖❛✑ ♠☞✻✑♠✑✌✖ ☞❞ ♠☞✦✑❝✔✦✑✒ ✖❛✑✡✑❞☞✡✑✥
✭✮✯✰✯✭✱✲ ✽✾✲✵✳t ✷❱✸✹ ✠✌✍ ✕✡✑✒✒✔✡✑ ✠✖ ✖❛✎✒ ✎✌✖✑✡♠☞✦✑❝✔✦✠✡ ✎✌✖✑✡✠❝✖✎☞✌✒ ♠✠❀ ❛☞✦✍ ✖❛✑
✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ✎✒ ❝✠✦✦✑✍ ✭✮✯✰✯✭✱✲ ✴✮t✿✿✵✮t ✷♣✸✹❡ ❝✦☞✒✑✦❀ ✠✌✍ ✒✦☞✺✦❀ ♠☞✻✎✌✓ ♠☞✦✑❝✔✦✑✒ ✖☞✓✑✖❛✑✡
★❛✑ ❝✡✎✖✎❝✠✦ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑✥ ✕✡✑✒✒✔✡✑ ✠✌✍ ✻☞✦✔♠✑ ✠✌✍ ✖❛✑ ✓✠✒ ✦✎✧✔✎❞✎✑✒❡
✠✡✑ ❝✠✦✦✑✍ ❝✡✎✖✎❝✠✦ ❝☞✌✒✖✠✌✖✒❡ ✜✔✡✖❛✑✡ ✎✌❝✡✑✠✒✑
■✖ ✎✒ ✕☞✒✒✎☛✦✑ ✖☞ ❝❛✠✌✓✑ ✠ ✓✠✒ ✎✌✖☞ ✦✎✧✔✎✍
✎✌ ✕✡✑✒✒✔✡✑ ✒✎♠✕✦❀ ❝☞♠✕✡✑✒✒✑✒ ✖❛✑ ✦✎✧✔✎✍
☞✡ ✠ ✦✎✧✔✎✍ ✎✌✖☞ ✓✠✒ ☛❀ ✠ ✕✡☞❝✑✒✒ ✎✌ ✺❛✎❝❛
❝✠✡☛☞✌ ✍✎☞✏✎✍✑ ✠✌✍ ✖❛✑ ❝✔✡✻✑ ✡✑✕✡✑✒✑✌✖✒ ✖❛✑
✠✦✺✠❀✒ ✠ ✒✎✌✓✦✑ ✕❛✠✒✑ ✎✒ ✕✡✑✒✑✌✖❡ ✜☞✡ ✑✏✠♠✕✦✑
❝☞♠✕✡✑✒✒✎☛✎✦✎✖❀ ☞❞ ✖❛✑ ✦✎✧✔✎✍❡ ★❛✑ ✒✖✑✑✕ ✦✎✌✑
✎✌ ✜✎✓❡ ✢❡✣✣ ✺✑ ❝✠✌ ♠☞✻✑ ❞✡☞♠ ✕☞✎✌✖ ❆ ✖☞ ✜
✡✑✕✡✑✒✑✌✖✒ ✖❛✑ ✎✒☞✖❛✑✡♠ ☞❞ ✦✎✧✔✎✍❡ ✛✻✑✌ ✠
✻✑✡✖✎❝✠✦✦❀ ☛❀ ✎✌❝✡✑✠✒✎✌✓ ✖❛✑ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑✥ ✖❛✑✌
✒✦✎✓❛✖ ❝☞♠✕✡✑✒✒✎☞✌ ✡✑✒✔✦✖✒ ✎✌ ✒✖✑✑✕ ✡✎✒✑ ✎✌
✺✑ ❝✠✌ ✡✑✠❝❛ ✖❛✑ ✕☞✎✌✖ ● ☛❀ ❝☞♠✕✡✑✒✒✎✌✓ ✖❛✑
✕✡✑✒✒✔✡✑ ✎✌✍✎❝✠✖✎✌✓ ✻✑✡❀ ✦☞✺ ❝☞♠✕✡✑✒✒✎☛✎✦✎✖❀
✓✠✒ ✠✖ ✖❛✑ ❝☞✌✒✖✠✌✖ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ✠✦☞✌✓ ✖❛✎✒
☞❞ ✖❛✑ ✦✎✧✔✎✍❡ ♦✑✦☞✺ ✘✩❡✪✫ ✬✥ ✖❛✑ ☛✑❛✠✻✎☞✔✡
✎✒☞✖❛✑✡♠ ✙✎✒☞✖❛✑✡♠ ✠✖ ✘✣❡✣ ✬✤❡ ★❛✑ ✕✡✑✒✒✔✡✑
☞❞ ✖❛✑ ✓✠✒ ☞✌ ❝☞♠✕✡✑✒✒✎☞✌ ✎✒ ✧✔✎✖✑ ✍✎❞❞✑✡✑✌✖❡
✺✎✦✦ ✎✌❝✡✑✠✒✑❡ ✇☞✺ ✺✑ ❝✠✌ ♠☞✻✑ ✻✑✡✖✎❝✠✦✦❀
❆✖ ❁✣❡✢ ✬✥ ❝✠✡☛☞✌ ✍✎☞✏✎✍✑ ✡✑♠✠✎✌✒ ✠✒ ✠ ✓✠✒
✍☞✺✌ ✖☞✺✠✡✍✒ ❣ ☛❀ ✦☞✺✑✡✎✌✓ ✖❛✑ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑❡
☞✌✦❀ ✔✕✖☞ ✕☞✎✌✖ ♦❡ ❆✖ ✕☞✎✌✖ ♦✥ ✦✎✧✔✎✍ ☞❞ ✠
❆✒ ✒☞☞✌ ✠✒ ✺✑ ❝✡☞✒✒ ✖❛✑ ✕☞✎✌✖ ❍ ☞✌ ✖❛✑ ❝✡✎✖✎❝✠✦
✕ ✠✡✖✎ ❝✔ ✦✠✡ ✻☞ ✦✔ ♠✑ ✠✕✕✑ ✠✡✒❡ ✜✔ ✡✖ ❛✑✡
✎✒☞✖❛✑✡♠ ✺✑ ✓✑✖ ✦✎✧✔✎✍❡ ❏✑ ✑✌✍ ✔✕ ✺✎✖❛ ✦✎✧✔✎✍
❝☞♠✕✡✑✒✒✎☞✌ ✍☞✑✒ ✌☞✖ ❝❛✠✌✓✑ ✖❛✑ ✕✡✑✒✒✔✡✑❡
☛✔✖ ✎✌ ✖❛✎✒ ✒✑✡✎✑✒ ☞❞ ❝❛✠✌✓✑✒ ✺✑ ✍☞ ✌☞✖ ✕✠✒✒
▲✎✧✔✎✍ ✠✌✍ ✓✠✒✑☞✔✒ ❝✠✡☛☞✌ ✍✎☞✏✎✍✑ ❝☞✑✏✎✒✖
✖❛✡☞✔✓❛ ✖✺☞❑✕❛✠✒✑ ✡✑✓✎☞✌❡ ■❞ ✕✡☞❝✑✒✒ ✎✒ ❝✠✡✡✎✑✍
✠✌✍ ❞✔✡✖❛✑✡ ✠✕✕✦✎❝✠✖✎☞✌ ☞❞ ✕✡✑✒✒✔✡✑ ✡✑✒✔✦✖✒
☞✔✖ ✠✖ ✖❛✑ ❝✡✎✖✎❝✠✦ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑✥ ✒✔☛✒✖✠✌❝✑
✎✌ ✖❛✑ ❝☞✌✍✑✌✒✠✖✎☞✌ ☞❞ ♠☞✡✑ ✓✠✒ ✔✌✖✎✦ ✖❛✑
✠✦✺✠❀✒ ✡✑♠✠✎✌✒ ✎✌ ☞✌✑ ✕❛✠✒✑❡
✕☞✎✌✖ ✬ ✎✒ ✡✑✠❝❛✑✍❡ ❆✖ ✕☞✎✌✖ ✬✥ ✠✦✦ ✖❛✑ ✓✠✒ ❛✠✒
☛✑✑✌ ❝☞✌✍✑✌✒✑✍ ✠✌✍ ❞✔✡✖❛✑✡ ✠✕✕✦✎❝✠✖✎☞✌ ☞❞ ★❛✔✒ ✖❛✑✡✑ ✎✒ ❝☞✌✖✎✌✔✎✖❀ ☛✑✖✺✑✑✌ ✖❛✑
✕✡✑✒✒✔✡✑ ♠✑✡✑✦❀ ❝☞♠✕✡✑✒✒✑✒ ✖❛✑ ✦✎✧✔✎✍ ✠✒ ✓✠✒✑☞✔✒ ✠✌✍ ✦✎✧✔✎✍ ✒✖✠✖✑❡ ★❛✑ ✖✑✡♠ ❞✦✔✎✍ ✎✒
✒❛☞✺✌ ☛❀ ✒✖✑✑✕ ✦✎✌✑❡ ❆ ✒✦✎✓❛✖ ❝☞♠✕✡✑✒✒✎☞✌ ✔✒✑✍ ❞☞✡ ✑✎✖❛✑✡ ✠ ✦✎✧✔✎✍ ☞✡ ✠ ✓✠✒ ✖☞ ✡✑❝☞✓✌✎✒✑
❞✡☞♠ ✻☞✦✔♠✑ ❂❃ ✖☞ ❂❄ ✡✑✒✔✦✖✒ ✎✌ ✒✖✑✑✕ ✡✎✒✑ ✎✌ ✖❛✎✒ ❝☞✌✖✎✌✔✎✖❀❡ ★❛✔✒ ✠ ✦✎✧✔✎✍ ❝✠✌ ☛✑ ✻✎✑✺✑✍
✕✡✑✒✒✔✡✑ ❞✡☞♠ ❅❃ ✖☞ ❅❄ ✙✜✎✓❡ ✢❡✣✣✤❡ ♦✑✦☞✺ ✘✩❡✪✫ ✠✒ ✠ ✻✑✡❀ ✍✑✌✒✑ ✓✠✒❡ ▲✎✧✔✎✍ ✠✌✍ ✓✠✒ ❝✠✌ ☛✑
✬ ✙❝✡✎✖✎❝✠✦ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑✤ ✑✠❝❛ ❝✔✡✻✑ ✒❛☞✺✒ ✖❛✑ ✍✎✒✖✎✌✓✔✎✒❛✑✍ ☞✌✦❀ ✺❛✑✌ ✖❛✑ ❞✦✔✎✍ ✎✒ ☛✑✦☞✺ ✎✖✒
✒✎♠✎✦✠✡ ✖✡✑✌✍❡ ❇✌✦❀ ✦✑✌✓✖❛ ☞❞ ✖❛✑ ❛☞✡✎❉☞✌✖✠✦ ❝✡✎✖✎❝✠✦ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ✠✌✍ ✎✖✒ ✕✡✑✒✒✔✡✑ ✠✌✍
✦✎✌✑ ✎✌❝✡✑✠✒✑✒ ✠✖ ✦☞✺✑✡ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑✒❡ ❆✖ ✻☞✦✔♠✑ ✦✎✑ ✔✌✍✑✡ ✖❛✑ ✍☞♠✑✥ ✒✎✌❝✑ ✎✌ ✖❛✠✖
❝✡✎✖✎ ❝✠✦ ✕☞✎✌ ✖ ❛☞ ✡✎❉☞✌✖✠✦ ✕☞ ✡✖✎☞✌ ☞❞ ✖❛✑ ✒✎✖✔✠✖✎☞✌ ✦✎✧✔✎✍ ✠✌✍ ✓✠✒ ✠✡✑ ✎✌ ✑✧✔✎✦✎☛✡✎✔♠
✎✒☞✖❛✑✡♠ ♠✑✡✓✑✒ ✎✌✖☞ ☞✌✑ ✕☞✎✌✖❡ ★❛✔✒ ✺✑ ✒✑✑ ✠✌✍ ✠ ✒✔✡❞✠❝✑ ✒✑✕✠✡✠✖✎✌✓ ✖❛✑ ✖✺☞ ✕❛✠✒✑✒ ✎✒
✖❛✠✖ ✠ ✕☞✎✌✖ ✦✎❊✑ ❆ ✎✌ ✖❛✑ ✜✎✓❡ ✢❡✣✣ ✡✑✕✡✑✒✑✌✖✒ ✻✎✒✎☛✦✑❡ ■✌ ✖❛✑ ✠☛✒✑✌❝✑ ☞❞ ✖❛✎✒ ✒✔✡❞✠❝✑ ✖❛✑✡✑ ✎✒
✓✠✒✑☞✔✒ ✒✖✠✖✑❡ ❆ ✕☞✎✌✖ ✦✎❊✑ ❣ ✡✑✕✡✑✒✑✌✖✒ ✦✎✧✔✎✍ ✌☞ ❞✔✌ ✍✠♠✑✌ ✖✠✦ ✺ ✠❀ ☞ ❞ ✍✎✒ ✖✎✌ ✓✔✎✒ ❛✎✌ ✓
✒✖✠✖✑ ✠✌✍ ✠ ✕☞✎✌✖ ✔✌✍✑✡ ✖❛✑ ✍☞♠✑ ✒❛✠✕✑✍ ✠✡✑✠ ☛✑✖✺✑✑✌ ✖✺☞ ✒✖✠✖✑✒❡ ❆✖ ❝✡✎✖✎❝✠✦ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑✥
✡✑✕✡✑✒✑✌✖✒ ✑✏✎✒✖✑✌❝✑ ☞❞ ✦✎✧✔✎✍ ✠✌✍ ✓✠✒✑☞✔✒ ✦✎✧✔✎✍ ✕✠✒✒✑✒ ✎✌✖☞ ✓✠✒✑☞✔✒ ✒✖✠✖✑ ✎♠✕✑✡❝✑✕✖✎☛✦❀
❝✠✡☛☞✌ ✍✎☞✏✎✍✑ ✎✌ ✑✧✔✎✦✎☛✡✎✔♠❡ ❆✦✦ ✖❛✑ ✓✠✒✑✒ ✠✌✍ ❝☞✌✖✎✌✔☞✔✒✦❀▼ ✖❛✑ ✒✔✡❞✠❝✑ ✒✑✕✠✡✠✖✎✌✓ ✖✺☞
✔✕☞✌ ❝☞♠✕✡✑✒✒✎☞✌ ✠✖ ❝☞✌✒✖✠✌✖ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ✕❛✠✒✑✒ ✍✎✒✠✕✕✑✠✡✒ ✙◆✑❝✖✎☞✌ ✢❡✣✩❡✣✤❡ ❆ ✓✠✒
✙✎✒☞✖❛✑✡♠✠✦ ❝☞♠✕✡✑✒✒✎☞✌✤ ✒❛☞✺ ✖❛✑ ✒✠♠✑ ☛✑✦☞✺ ✖❛✑ ❝✡✎✖✎❝✠✦ ✖✑♠✕✑✡✠✖✔✡✑ ❝✠✌ ☛✑ ✦✎✧✔✎❞✎✑✍
☛✑❛✠✻✎☞✔✡ ✠✒ ✒❛☞✺✌ ☛❀ ❝✠✡☛☞✌ ✍✎☞✏✎✍✑❡ ❆✦✒☞ ☛❀ ✠✕✕✦❀✎✌✓ ✕✡✑✒✒✔✡✑✥ ✠✌✍ ✎✒ ❝✠✦✦✑✍ ✽✱✴✾✵✮ ☞❞
✠☛☞✻✑ ✍✎✒❝✔✒✒✎☞✌ ✒❛☞✺✒ ✖❛✠✖ ✓✠✒✑✒ ✒❛☞✔✦✍ ☛✑ ✖❛✑ ✒✔☛✒✖✠✌❝✑❡ ✬✠✡☛☞✌ ✍✎☞✏✎✍✑ ✓✠✒ ☛✑✦☞✺ ✎✖✒

148 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✂✄✂☎❙ ✆✝ ✞✄✂✂☎✟ ✶ ✁

❝✠✡☛✡❝☞✌ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍ ✡❡ ❝☞✌✌✍✒ ❝☞✠✓✔✕ ✒✡✔✖✡✒✍ ❡✍❝☛✡✔✕❡ s✍ s✡✌✌ ✌✔✔✜ ✡✕☛✔ ❡✔✎✍ ✔✘ ☛✢✍ ✏✢✣❡✡❝☞✌
✈☞✏✔✑✠✳ ✗✠✡☛✡❝☞✌ ❝✔✕❡☛☞✕☛❡ ✘✔✠ ❡✔✎✍ ❝✔✎✎✔✕ ✏✠✔✏✍✠☛✡✍❡ ✔✘ ☛✢✍ ✌✡♦✑✡✒❡ ❡✑❝✢ ☞❡ ✈☞✏✔✑✠
❡✑✓❡☛☞✕❝✍❡ ☞✠✍ ✙✡✈✍✕ ✡✕ ✚☞✓✌✍ ❛✳✛✳ ✏✠✍❡❡✑✠✍✤ ❡✑✠✘☞❝✍ ☛✍✕❡✡✔✕ ☞✕✒ ✈✡❡❝✔❡✡☛✣✳
❚❅❇❉❊ ❋●❍ ❏r❑▲❑▼❅❉ ❏◆❖P▲❅ ❖▲P ◗◆r ❘◆❯❊ ✺✥✦✧✥✦ ★✩✪✫✬✭ ✮✭✯✰✰✬✭✯
❘❱❇P▲❅❖▼❊P
■✘ ☞✕ ✍✈☞❝✑☞☛✍✒ ❝✔✕☛☞✡✕✍✠ ✡❡ ✏☞✠☛✡☞✌✌✣ ✘✡✌✌✍✒ s✡☛✢
☞ ✌✡♦✑✡✒✤ ☞ ✏✔✠☛✡✔✕ ✔✘ ✌✡♦✑✡✒ ✍✈☞✏✔✠☞☛✍❡ ☛✔ ✘✡✌✌
☛✢✍ ✠✍✎☞✡✕✡✕✙ ✈✔✌✑✎✍ ✔✘ ☛✢✍ ❝✔✕☛☞✡✕✍✠ s✡☛✢
✈☞✏✔✑✠✳ ■✕✡☛✡☞✌✌✣ ☛✢✍ ✌✡♦✑✡✒ ✍✈☞✏✔✠☞☛✍❡ ☞✕✒
✏✠✍❡❡✑✠✍ ✍✖✍✠☛✍✒ ✓✣ ✈☞✏✔✑✠❡ ✔✕ ☛✢✍ s☞✌✌❡ ✔✘
☛✢✍ ❝✔✕☛☞✡✕✍✠ t✈☞✏✔✑✠ ✏✠✍❡❡✑✠✍✱ ✡✕❝✠✍☞❡✍❡✳
❆✘☛✍✠ ❡✔✎✍ ☛✡✎✍ ✡☛ ✓✍❝✔✎✍❡ ❝✔✕❡☛☞✕☛✤ ☞✕
✍♦✑✡✌✡✓✠✡✑✎ ✡❡ ✍❡☛☞✓✌✡❡✢✍✒ ✓✍☛s✍✍✕ ✌✡♦✑✡✒
✏✢☞❡✍ ☞✕✒ ✈☞✏✔✑✠ ✏✢☞❡✍✳ ♣☞✏✔✑✠ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ☞☛
☛✢✡❡ ❡☛☞✙✍ ✡❡ ✜✕✔s✕ ☞❡ ✯✲✬✴✵✴✷✭✴✬✸ ✹✩✪✫✬✭
✪✭✯✰✰✬✭✯ ✫✭ ✰✩✻✬✭✩✻✯✼ ✹✩✪✫✬✭ ✪✭✯✰✰✬✭✯✥✳
✽✡✕❝✍ ✏✠✔❝✍❡❡ ✔✘ ✈☞✏✔✑✠✡❡☞☛✡✔✕ ✡❡ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍
✒ ✍✏✍ ✕✒ ✍✕☛❞ ☛✢ ✍ ☛✍✎✏ ✍✠☞ ☛✑ ✠ ✍ ✎✑ ❡☛ ✓✍
✮✭✫✷✵✯✸ ✺✥✺ ✎✍✕☛✡ ✔✕✍✒ s✢✡ ✌✍ ✠✍✏✔✠☛✡ ✕✙ ☛✢ ✍ ✈☞✏✔✑ ✠
❳☞❡✍❡ ✏✔❡❡✍❡❡ ❝✢☞✠☞❝☛✍✠✡❡☛✡❝ ❝✠✡☛✡❝☞✌ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ✔✘ ☞ ✌✡♦✑✡✒✳
☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍ s✢✡❝✢ ✒✍✏✍✕✒❡ ✑✏✔✕ ☛✢✍ ❲✢✍✕ ☞ ✌✡♦✑✡✒ ✡❡ ✢✍☞☛✍✒ ✡✕ ☞✕ ✔✏✍✕ ✈✍❡❡✍✌✤
✎☞✙✕✡☛✑✒✍ ✔✘ ✡✕☛✍✠✎✔✌✍❝✑✌☞✠ ✘✔✠❝✍❡ ☛✢✍ ✌✡♦✑✡✒ ✈☞✏✔✑✠✡❡✍❡ ✘✠✔✎ ☛✢✍ ❡✑✠✘☞❝✍✳ ❆☛ ☛✢✍
✓✍☛s✍✍✕ ☛✢✍ ✙☞❡ ✏☞✠☛✡❝✌✍❡✳ ✗✠✡☛✡❝☞✌ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍ ☞☛ s✢✡❝✢ ✈☞✏✔✑✠ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ✔✘ ☛✢✍
☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍❡ ✔✘ ☞✎✎✔✕✡☞ ☞✕✒ ❝☞✠✓✔✕ ✌✡♦✑✡✒ ✓✍❝✔✎✍❡ ✍♦✑☞✌ ☛✔ ☛✢✍ ✍✖☛✍✠✕☞✌ ✏✠✍❡❡✑✠✍✤
✒✡✔✖✡✒✍ ☞✠✍ ✛✐❛✳❛ ❂ ☞✕✒ ❈✐✛✳✿✐ ❂ ✈☞✏✔✑✠✡❡☞☛✡✔✕ ❝☞✕ ✔❝❝✑✠ ☛✢✠✔✑✙✢✔✑☛ ☛✢✍ ✓✑✌✜
✠✍❡✏✍❝☛✡✈✍✌✣✳ ❲✢✡❝✢ ✔✘ ☛✢✍❡✍ ✙☞❡✍❡ s✡✌✌ ✔✘ ☛✢✍ ✌✡♦✑✡✒ ☞✕✒ ✈☞✏✔✑✠❡ ✍✖✏☞✕✒ ✘✠✍✍✌✣ ✡✕☛✔
✌✡♦✑✡✘✣ ✘✡✠❡☛ s✢✍✕ ✣✔✑ ❡☛☞✠☛ ❝✔✔✌✡✕✙ ✘✠✔✎ ☛✢✍ ❡✑✠✠✔✑✕✒✡✕✙❡✳ ✚✢✍ ❝✔✕✒✡☛✡✔✕ ✔✘ ✘✠✍✍
❛✐✐ ❂ ☛✔ ☛✢✍✡✠ ❝✠✡☛✡❝☞✌ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍ ❨ ✈☞✏✔✑✠✡❡☞☛✡✔✕ ☛✢✠✔✑✙✢✔✑☛ ☛✢✍ ✌✡♦✑✡✒ ✡❡ ❝☞✌✌✍✒
❩✫✵✬✻✴✫♥ ✓✔✡✌✡✕✙✳ ✚✢✍ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍ ☞☛ s✢✡❝✢ ✈☞✏✔✑✠
❆✎✎✔✕✡☞ s✡✌✌ ✌✡♦✑✡✘✣ ✘✡✠❡☛ ✓✍❝☞✑❡✍ ✡☛❡ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ✔✘ ✌✡♦✑✡✒ ✡❡ ✍♦✑☞✌ ☛✔ ☛✢✍ ✍✖☛✍✠✕☞✌
❝✠✡☛✡❝☞✌ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍ s✡✌✌ ✓✍ ✠✍☞❝✢✍✒ ✘✡✠❡☛✳ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ✡❡ ❝☞✌✌✍✒ ✓✔✡✌✡✕✙ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍ ☞☛ ☛✢☞☛
❬✡♦✑✡✘☞❝☛✡✔✕ ✔✘ ✗❭❪ s✡✌✌ ✠✍♦✑✡✠✍ ✎✔✠✍ ✏✠✍❡❡✑✠✍✳ ♣☞✏✔✑✠ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ✔✘ ❡✔✎✍ ❝✔✎✎✔✕
❝✔✔✌✡✕✙✳ ✌✡♦✑✡✒❡ ☞☛ ✈☞✠✡✔✑❡ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍❡ ✡❡ ✙✡✈✍✕ ✡✕
t ✾✡✙ ✳ ❛✳✿❀✱ ✳ ❆☛ ✿ ☞☛✎ ✏✠✍❡❡✑ ✠✍ ✓✔✡ ✌✡ ✕✙
☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍ ✡❡ ❝☞✌✌✍✒ ♥✫✭✸✩✵ ✷✫✴✵✴♥♠ ✪✫✴♥✻✳
✺✥✦✧ ❫❴❵❜❴❢ ❩❣❤❣❥
■✘ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ✡❡ ✿ ✓☞✠ ☛✢✍✕ ☛✢✍ ✓✔✡✌✡✕✙ ✏✔✡✕☛ ✡❡
■✕☛✍✠✎✔✌✍❝✑✌☞✠ ✘✔✠❝✍❡ ☞✠✍ ❡☛✠✔✕✙✍✠ ✡✕ ✌✡♦✑✡✒ ❝☞✌✌✍✒ ✰✻✩♥✼✩✭✼ ✷✫✴✵✴♥♠ ✪✫✴♥✻ ✔✘ ☛✢✍ ✌✡♦✑✡✒✳
❡☛☞☛✍ ☛✢☞✕ ✡✕ ✙☞❡✍✔✑❡ ❡☛☞☛✍✳ ❦✔✌✍❝✑✌✍❡ ✡✕ ✽☛☞✕✒☞✠✒ ✓✔✡✌✡✕✙ ✏✔✡✕☛ ✔✘ ☛✢✍ ✌✡♦✑✡✒ ✡❡ ❡✌✡✙✢☛✌✣
✌✡♦✑✡✒❡ ☞✠✍ ❡✔ ❝✌✔❡✍ ☛✢☞☛ ☛✢✍✠✍ ✡❡ ✈✍✠✣ ✌✡☛☛✌✍ ✌✔s✍✠ ☛✢☞✕ ☛✢✍ ✕✔✠✎☞✌ ✓✔✡✌✡✕✙ ✏✔✡✕☛ ✓✍❝☞✑❡✍
✍✎✏☛✣ ❡✏☞❝✍ ✓✍☛s✍✍✕ ☛✢✍✎ ☞✕✒ ✑✕✒✍✠ ✕✔✠✎☞✌ ✿ ✓☞✠ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ✡❡ ❡✌✡✙✢☛✌✣ ✌✍❡❡ ☛✢☞✕ ✿ ☞☛✎
❝✔✕✒✡☛✡✔✕❡ ✌✡♦✑✡✒❡ ☞✠✍ ✒✍✕❡✍✠ ☛✢☞✕ ✙☞❡✍❡✳ ✏✠✍❡❡✑✠✍✳ ✚✢✍ ✕✔✠✎☞✌ ✓✔✡✌✡✕✙ ✏✔✡✕☛ ✔✘ s☞☛✍✠
❦✔✌✍❝✑✌✍❡ ✔✘ ✌✡♦✑✡✒❡ ☞✠✍ ✢✍✌✒ ☛✔✙✍☛✢✍✠ ✓✣ ✡❡ ✿✐✐ ✗ t❈❁❈ ❂✱✤ ✡☛❡ ❡☛☞✕✒☞✠✒ ✓✔✡✌✡✕✙ ✏✔✡✕☛
☞☛☛✠☞❝☛✡✈✍ ✡✕☛✍✠✎✔✌✍❝✑✌☞✠ ✘✔✠❝✍❡✳ ❬✡♦✑✡✒❡ ✢☞✈✍ ✡❡ ❃❃✳❄ ✗ t❈❁❀✳❄ ❂✱✳
✒✍✘✡✕✡☛✍ ✈✔✌✑✎✍ ✓✍❝☞✑❡✍ ✎✔✌✍❝✑✌✍❡ ✒✔ ✕✔☛ ❆☛ ✢✡✙✢ ☞✌☛✡☛✑✒✍❡ ☞☛✎✔❡✏✢✍✠✡❝ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ✡❡
❡✍✏☞✠☞☛✍ ✘✠✔✎ ✍☞❝✢ ✔☛✢✍✠✳ ❧✔s✍✈✍✠✤ ✎✔✌✍❝✑✌✍❡ ✌✔s✳ ✚✢✍✠✍✘✔✠✍ ✌✡♦✑✡✒❡ ☞☛ ✢✡✙✢ ☞✌☛✡☛✑✒✍❡ ✓✔✡✌
✔✘ ✌✡♦✑✡✒❡ ❝☞✕ ✎✔✈✍ ✏☞❡☛ ✔✕✍ ☞✕✔☛✢✍✠ ✘✠✍✍✌✣✤ ☞☛ ✌✔s✍✠ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍❡ ✡✕ ❝✔✎✏☞✠✡❡✔✕ ☛✔ ☛✢☞☛
☛✢✍✠✍✘✔✠✍✤ ✌✡♦✑✡✒❡ ❝☞✕ ✘✌✔s✤ ❝☞✕ ✓✍ ✏✔✑✠✍✒ ☞✕✒ ☞ ☛ ❡✍☞ ✌✍✈ ✍✌✳ ✽✡ ✕ ❝✍ s☞ ☛✍✠ ✓✔✡ ✌❡ ☞ ☛ ✌✔s
❝☞✕ ☞❡❡✑✎✍ ☛✢✍ ❡✢☞✏✍ ✔✘ ☛✢✍ ❝✔✕☛☞✡✕✍✠ ✡✕ ☛✍✎✏✍✠☞☛✑✠✍ ✔✕ ✢✡✌✌❡✤ ☛✢✍ ✏✠✍❡❡✑✠✍ ❝✔✔✜✍✠ ✡❡
s✢✡❝✢ ☛✢✍❡✍ ☞✠✍ ❡☛✔✠✍✒✳ ■✕ ☛✢✍ ✘✔✌✌✔s✡✕✙ ✑❡✍✒ ✘✔✠ ❝✔✔✜✡✕✙ ✘✔✔✒✳ ■✕ ✢✔❡✏✡☛☞✌❡ ❡✑✠✙✡❝☞✌

149 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

✺✰✱✲✰✳ ✴✭✥❢★✤✪ ✵✪✷✸✦✹✷


■☛ ✐✡ ✇✎❡❡ ✻✠✓✇✠ ✚✏✔☛ ☛✖✏☛ ❡✐✜✌✐✒✡ ✏✡✡✌✍✎ ☛✖✎
✡✖✏✙✎ ✓✚ ☛✖✎ ✔✓✠☛✏✐✠✎☞❝ ❲✖✛ ✐✡ ✐☛ ☛✖✎✠ ✡✍✏❡❡
✒☞✓✙✡ ✓✚ ✍✎☞✔✌☞✛ ✚✓☞✍ ✡✙✖✎☞✐✔✏❡ ✗✎✏✒ ✐✠✡☛✎✏✒
✓✚ ✡✙☞✎✏✒✐✠✘ ✓✠ ☛✖✎ ✡✌☞✚✏✔✎❝ ❲✖✛ ✒✓ ✙✏☞☛✐✔❡✎✡
✓✚ ✡✓✐❡ ✏☛ ☛✖✎ ✗✓☛☛✓✍ ✓✚ ☞✐✕✎☞ ☞✎✍✏✐✠ ✡✎✙✏☞✏☛✎✒
✗✌☛ ☛✖✎✛ ✡☛✐✔✻ ☛✓✘✎☛✖✎☞ ✇✖✎✠ ☛✏✻✎✠ ✓✌☛ ❜ ❲✖✛
✒✓✎✡ ✏ ❡✐✜✌✐✒ ☞✐✡✎ ❞✓☞ ✚✏❡❡✼ ✐✠ ✏ ☛✖✐✠ ✔✏✙✐❡❡✏☞✛
✏✡ ✡✓✓✠ ✏✡ ☛✖✎ ✔✏✙✐❡❡✏☞✛ ☛✓✌✔✖✎✡ ☛✖✎ ✡✌☞✚✏✔✎
✓✚ ☛✖✎ ❡✐✜✌✐✒ ❜ ✢❡❡ ☛✖✎✡✎ ✙✖✎✠✓✍✎✠✏ ✏☞✎ ✔✏✌✡✎✒
✒✌✎ ☛✓ ☛✖✎ ✔✖✏☞✏✔☛✎☞✐✡☛✐✔ ✙☞✓✙✎☞☛✛ ✓✚ ❡✐✜✌✐✒✡♦
✔✏❡❡✎✒ ✸✭✥❢★✤✪ ✧✪✷✸✦✹✷❝ ✢ ✍✓❡✎✔✌❡✎ ✐✠ ☛✖✎
✗✌ ❡✻ ✓✚ ❡✐✜✌ ✐✒ ✎✣ ✙✎☞ ✐✎ ✠✔✎ ✡ ✎✜✌✏ ❡
✐✠☛✎☞✍✓❡✎✔✌❡✏☞ ✚✓☞✔✎✡ ✚☞✓✍ ✏❡❡ ✡✐✒✎✡❝ ❛✖✎
✍✓❡✎✔✌❡✎♦ ☛✖✎☞✎✚✓☞✎ ✒✓✎✡ ✠✓☛ ✎✣✙✎☞✐✎✠✔✎ ✏✠✛
✠✎☛ ✚✓☞✔✎❝ ❇✌☛ ✚✓☞ ☛✖✎ ✍✓❡✎✔✌❡✎ ✓✠ ☛✖✎ ✡✌☞✚✏✔✎
✓✚ ❡✐✜✌✐✒♦ ✠✎☛ ✏☛☛☞✏✔☛✐✕✎ ✚✓☞✔✎ ✐✡ ☛✓✇✏☞✒✡ ☛✖✎
✐✠☛✎☞✐✓☞ ✓✚ ☛✖✎ ❡✐✜✌✐✒ ❞✽✐✘❝ ✮❝✾✿✼♦ ✒✌✎ ☛✓ ☛✖✎
✍✓❡✎✔✌ ❡✎✡ ✗✎❡✓✇ ✐☛❝ ♠✐✠✔✎ ☛ ✖✎☞ ✎ ✏☞✎ ✠✓
✍✓❡✎✔✌❡✎✡ ✏✗✓✕✎ ✐☛❝
▲✐✜✌✐✒✡ ☛✎✠✒ ☛✓ ✍✐✠✐✍✐✑✎ ☛✖✎✐☞ ✡✌☞✚✏✔✎
✏☞✎✏❝ ❛✖✎ ✍✓❡✎✔✌❡✎✡ ✓✠ ☛✖✎ ✡✌☞✚✏✔✎ ✎✣✙✎☞✐✎✠✔✎
✏ ✠✎☛ ✒✓✇✠✇✏☞✒ ✚✓☞✔✎ ✏✠✒ ✖✏✕✎ ✍✓☞✎ ✎✠✎☞✘✛
☛✖✏✠ ☛✖✎ ✍✓❡✎✔✌❡✎✡ ✐✠ ☛✖✎ ✗✌❡✻♦ ✇✖✐✔✖ ✒✓ ✠✓☛
✎✣✙✎☞✐✎✠✔✎ ✏✠✛ ✠✎☛ ✚✓☞✔✎❝ ❛✖✎☞✎✚✓☞✎♦ ❡✐✜✌✐✒✡
☛✎✠✒ ☛✓ ✖✏✕✎ ✍✐✠✐✍✌✍ ✠✌✍✗✎☞ ✓✚ ✍✓❡✎✔✌❡✎✡
✏☛ ☛✖✎✐☞ ✡✌☞✚✏✔✎❝ ■✚ ✡✌☞✚✏✔✎ ✓✚ ☛✖✎ ❡✐✜✌✐✒ ✐✡
❋❀❁❂ ❃❂❄❅ ❱❆❉❊●❍ ❉❍❏❑❑●❍❏ ▼❑ ◆❏❖❉❏❍❆◆●❍❏ P●❍▼❏
❊◗ ❑❊❖❏ P❊❖❖❊❘ ❙❚❯●❚❳❑❩ ✐✠✔☞✎✏✡✎✒ ✗✛ ✙✌❡❡✐✠✘ ✏ ✍✓❡✎✔✌❡✎ ✚☞✓✍ ☛✖✎ ✗✌❡✻♦
✏☛☛☞✏✔☛✐✕✎ ✚✓☞✔✎✡ ✇✐❡❡ ✖✏✕✎ ☛✓ ✗✎ ✓✕✎☞✔✓✍✎❝ ❛✖✐✡
✐✠✡☛☞✌✍✎✠☛✡ ✏☞✎ ✡☛✎☞✐❡✐✑✎✒ ✐✠ ✏✌☛✓✔❡✏✕✎✡ ✐✠ ✇✐❡❡ ☞✎✜✌✐☞✎ ✎✣✙✎✠✒✐☛✌☞✎ ✓✚ ✎✠✎☞✘✛❝ ❛✖✎ ✎✠✎☞✘✛
✇✖✐✔✖ ✗✓✐❡✐✠✘ ✙✓✐✠☛ ✓✚ ✇✏☛✎☞ ✐✡ ✐✠✔☞✎✏✡✎✒ ✗✛ ☞✎✜✌✐☞✎✒ ☛✓ ✐✠✔☞✎✏✡✎ ☛✖✎ ✡✌☞✚✏✔✎ ✏☞✎✏ ✓✚ ☛✖✎
✐✠ ✔☞ ✎✏ ✡ ✐✠✘ ☛ ✖ ✎ ✙☞ ✎✡✡✌☞ ✎ ✏✗✓✕ ✎ ☛ ✖✎
❡✐✜✌✐✒ ✗✛ ✓✠✎ ✌✠✐☛ ✐✡ ✒✎✚✐✠✎✒ ✏✡ ✡✌☞✚✏✔✎ ✎✠✎☞✘✛❝
✏☛✍✓✡✙✖✎☞✐✔ ✙☞✎✡✡✌☞✎ ✗✛ ✌✡✐✠✘ ✏ ✇✎✐✘✖☛
✔✓✕✎☞✐✠✘ ☛✖✎ ✕✎✠☛❝
❇✓✐❡✐✠✘ ✒✓✎✡ ✠✓☛ ✓✔✔✌☞ ✇✖✎✠ ❡✐✜✌✐✒ ✐✡
✖✎✏☛ ✎✒ ✐✠ ✏ ✔❡✓✡✎✒ ✕ ✎✡✡✎❡❝ ❤ ✠ ✖✎✏☛ ✐✠✘
✔✓✠☛✐✠✌✓✌✡❡✛ ✕✏✙✓✌☞ ✙☞✎✡✡✌☞✎ ✐✠✔☞✎✏✡✎✡❝ ✢☛
✚✐☞✡☛ ✏ ✔❡✎✏☞ ✗✓✌✠✒✏☞✛ ✐✡ ✕✐✡✐✗❡✎ ✗✎☛✇✎✎✠ ❡✐✜✌✐✒
✏✠✒ ✕✏✙✓✌☞ ✙✖✏✡✎ ✗✎✔✏✌✡✎ ❡✐✜✌✐✒ ✐✡ ✍✓☞✎
✒✎✠✡✎ ☛✖✏✠ ✕✏✙✓✌☞❝ ✢✡ ☛✖✎ ☛✎✍✙✎☞✏☛✌☞✎
✐✠✔☞✎✏✡✎✡ ✍✓☞✎ ✏✠✒ ✍✓☞✎ ✍✓❡✎✔✌❡✎✡ ✘✓ ☛✓
✕✏✙✓✌☞ ✙✖✏✡✎ ✏✠✒ ✒✎✠✡✐☛✛ ✓✚ ✕✏✙✓✌☞✡ ☞✐✡✎✡❝
✢☛ ☛✖✎ ✡✏✍✎ ☛✐✍✎ ❡✐✜✌✐✒ ✗✎✔✓✍✎✡ ❡✎✡✡ ✒✎✠✡✎❝
■☛ ✎✣✙✏✠✒✡ ✗✎✔✏✌✡✎ ✍✓❡✎✔✌❡✎✡ ✍✓✕✎ ✏✙✏☞☛❝
❲✖✎✠ ✒✎✠✡✐☛✛ ✓✚ ❡✐✜✌✐✒ ✏✠✒ ✕✏✙✓✌☞✡ ✗✎✔✓✍✎✡
☛✖✎ ✡✏✍✎t ☛✖✎ ✔❡✎✏☞ ✗✓✌✠✒✏☞✛ ✗✎☛✇✎✎✠ ❡✐✜✌✐✒
✏✠✒ ✕✏✙✓✌☞✡ ✒✐✡✏✙✙✎✏☞✡❝ ❛✖✐✡ ☛✎✍✙✎☞✏☛✌☞✎ ✐✡ ❋❀❁❂ ❃❂❄❬ ❭❊❍P❏❑ ❆P◆❚❘❪ ❊❘ ❆ ❖❊❙❏P●❙❏ ❊❘ ❙❚❯●❚❳
✔✏❡❡✎✒ ✤✥✦✧✦✤★✩ ✧✪✫✬✪✥★✧✭✥✪ ✏✗✓✌☛ ✇✖✐✔✖ ✇✎ ❑●❍◗❆P❏ ❆❘❳ ❊❘ ❆ ❖❊❙❏P●❙❏ ❚❘❑❚❳❏ ◆❫❏
✖✏✕✎ ✏❡☞✎✏✒✛ ✒✐✡✔✌✡✡✎✒ ✐✠ ✡✎✔☛✐✓✠ ✮❝✯❝ ❙❚❯●❚❳

150 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✁✂✁✄❙ ☎✆ ✝✂✁✁✄✞ ✶ ✶

■✟✠ ✡☛☞✌✍✠☛✎✍✠ ✏✑✌ ❡ ☞❹✒✳ ✓✔✑❢✏✕✌ ✟✌✍✠☛✎✍ ☛✠ ✎❢ ✔✗✗✌✑ ✘✏✚✌✑✠ ☛✍✕✑✌✏✠✌✠ ✏✠ ✟❞✌ ✡☛✠✟✏✍✕✌ ✎❢
✡✌❢☛✍✌✡ ✏✠ ✟❞✌ ❢✎✑✕✌ ✏✕✟☛✍✖ ✗✌✑ ✔✍☛✟ ✘✌✍✖✟❞ ✘✏✚✌✑✠ ❢✑✎☞ ✟❞✌ ❢☛✤✌✡ ✘✏✚✌✑ ☛✍✕✑✌✏✠✌✠✳ ❚❞☛✠
✗✌✑✗✌✍✡☛✕✔✘✏✑ ✟✎ ✟❞✌ ✘☛✍✌ ✡✑✏♣✍ ✎✍ ✟❞✌ ✠✔✑❢✏✕✌ ✟✚✗✌ ✎❢ ❢✘✎♣ ☛✍ ♣❞☛✕❞ ✟❞✌✑✌ ☛✠ ✏ ✑✌✖✔✘✏✑
✎❢ ✘☛♦✔☛✡✳ ■✟ ☛✠ ✡✌✍✎✟✌✡ ✙✚ ✛✑✌✌✜ ✘✌✟✟✌✑ ✢ ✖✑✏✡✏✟☛✎✍ ✎❢ ✇✌✘✎✕☛✟✚ ☛✍ ✗✏✠✠☛✍✖ ❢✑✎☞ ✎✍✌ ✘✏✚✌✑
✭✛✏☞☞✏✣✳ ■✟ ❞✏✠ ✡☛☞✌✍✠☛✎✍✠ ✎❢ ✜✖ ✠❹✒ ✏✍✡ ☛✍ ✟✎ ✟❞✌ ✍✌✤✟ ☛✠ ✕✏✘✘✌✡ ✵✷✸✐✹✷✻ ✼✵✱✽✳ ■❢ ♣✌
✓■ ✔✍☛✟ ☛✟ ☛✠ ✌✤✗✑✌✠✠✌✡ ✏✠ ✥ ☞❹✦✳ ❚❞✌ ✘✎♣✌✠✟ ✕ ❞✎✎ ✠✌ ✏✍✚ ✘✏✚✌✑ ☛✍ ✟❞✌ ❢ ✘✎♣☛✍✖ ✘☛♦✔☛✡
✌✍✌✑✖✚ ✠✟✏✟✌ ✎❢ ✟❞✌ ✘☛♦✔☛✡ ♣☛✘✘ ✙✌ ♣❞✌✍ ✠✔✑❢✏✕✌ ✭✾☛✖✳✿✳❀❁✣t ✟❞✌ ✘✏✚✌✑ ✏✙✎✇✌ ☛✟ ✏✕✕✌✘✌✑✏✟✌✠ ☛✟✠
✏✑✌✏ ☛✠ ☞☛✍☛☞✔☞✳ ✓✗❞✌✑☛✕✏✘ ✠❞✏✗✌ ✠✏✟☛✠❢☛✌✠ ❢✘✎♣ ✏✍✡ ✟❞✌ ✘✏✚✌✑ ✙✌✘✎♣ ✟❞☛✠ ✑✌✟✏✑✡✠ ☛✟✠ ❢✘✎♣✳
✟❞☛✠ ✕✎✍✡☛✟☛✎✍t ✟❞✏✟ ☛✠ ♣❞✚ ☞✌✑✕✔✑✚ ✡✑✎✗✠ ✏✑✌
✠✗❞✌✑☛✕✏✘ ☛✍ ✠❞✏✗✌✳ ❚❞☛✠ ☛✠ ✟❞✌ ✑✌✏✠✎✍ ✟❞✏✟
✠❞✏✑✗ ✖✘✏✠✠ ✌✡✖✌✠ ✏✑✌ ❞✌✏✟✌✡ ❢✎✑ ☞✏✜☛✍✖ ✟❞✌☞
✠☞✎✎✟❞✳ s✍ ❞✌✏✟☛✍✖t ✟❞✌ ✖✘✏✠✠ ☞✌✘✟✠ ✏✍✡ ✟❞✌
✠✔✑❢✏✕✌ ✎❢ ✟❞✌ ✘☛♦✔☛✡ ✟✌✍✡✠ ✟✎ ✟✏✜✌ ✟❞✌ ✑✎✔✍✡✌✡
✠❞✏✗✌ ✏✟ ✟❞✌ ✌✡✖✌✠t ♣❞☛✕❞ ☞✏✜✌✠ ✟❞✌ ✌✡✖✌✠
✠☞✎✎✟❞✳ ❚❞☛✠ ☛✠ ✕✏✘✘✌✡ ❢☛✑✌ ✗✎✘☛✠❞☛✍✖ ✎❢ ✖✘✏✠✠✳
▲☛♦✔☛✡ ✟✌✍✡✠ ✟✎ ✑☛✠✌ ✭✎✑ ❢✏✘✘✣ ☛✍ ✟❞✌ ✕✏✗☛✘✘✏✑✚
✙✌✕✏✔✠✌ ✎❢ ✠✔✑❢✏✕✌ ✟✌✍✠☛✎✍✳ ▲☛♦✔☛✡✠ ♣✌✟ ✟❞✌
✟❞☛✍✖✠ ✙✌✕✏✔✠✌ ✟❞✌✚ ✠✗✑✌✏✡ ✏✕✑✎✠✠ ✟❞✌☛✑ ❋❂❃❄ ❅❄❆❇ ●❈❉❊❉❍❏❑▼ ❑◆ ❖P◗❑❘❏❍❯ ❏▼ ❍❱P ◗❉❲❏▼❉❈ ◆◗❑❳
✠✔✑❢✏✕✌✠ ✏✠ ✟❞☛✍ ❢☛✘☞✳ ✧✎☛✠✟ ✠✎☛✘ ✖✑✏☛✍✠ ✏✑✌
✗✔✘✘✌✡ ✟✎✖✌✟❞✌✑ ✙✌✕✏✔✠✌ ✠✔✑❢✏✕✌ ✏✑✌✏ ✎❢ ✟❞☛✍ ■❢ ✟❞✌ ✇✌✘✎✕☛✟✚ ✎❢ ✟❞✌ ✘✏✚✌✑ ✏✟ ✏ ✡☛✠✟✏✍✕✌ ✡❨
❢☛✘☞ ✎❢ ♣✏✟✌✑ ☛✠ ✑✌✡✔✕✌✡✳ ■✟ ☛✠ ✠✔✑❢✏✕✌ ✟✌✍✠☛✎✍ ☛✠ ✕❞✏✍✖✌✡ ✙✚ ✏ ✇✏✘✔✌ ✡✔ ✟❞✌✍ ✇✌✘✎✕☛✟✚
♣❞☛✕❞ ✖☛✇✌✠ ✠✟✑✌✟✕❞☛✍✖ ✗✑✎✗✌✑✟✚ ✟✎ ✟❞✌ ✠✔✑❢✏✕✌
❩❬
✎❢ ✏ ✘☛♦✔☛✡✳ s✍ ❢✘✏✟ ✠✔✑❢✏✕✌t ✡✑✎✗✘✌✟✠ ✏✑✌ ✖✑✏✡☛✌✍✟ ☛✠ ✖☛✇✌✍ ✙✚ ✟❞✌ ✏☞✎✔✍✟ ✳ ❪ ❢✎✑✕✌
✠✘☛✖❞✟✘✚ ❢✘✏✟✟✌✍✌✡ ✙✚ ✟❞✌ ✌❢❢✌✕✟ ✎❢ ✖✑✏✇☛✟✚★ ✙✔✟ ❩❭
☛✍ ✟❞✌ ✖✑✏✇☛✟✚ ❢✑✌✌ ✌✍✇☛✑✎✍☞✌✍✟✠ ✡✑✎✗✠ ✏✑✌ ☛✠ ✑✌♦✔☛✑✌✡ ✟✎ ☞✏☛✍✟✏☛✍ ✟❞✌ ❢✘✎♣ ✎❢ ✘✏✚✌✑✠✳ ❚❞☛✠
✗✌✑❢✌✕✟✘✚ ✠✗❞✌✑☛✕✏✘✳ ❢✎✑✕✌ ☛✠ ✗✑✎✗✎✑✟☛✎✍✏✘ ✟✎ ✟❞✌ ✏✑✌✏ ✎❢ ✕✎✍✟✏✕✟ ✎❢
✘✏✚✌✑✠ ✏✍✡ ✇✌✘✎✕☛✟✚ ✖✑✏✡☛✌✍✟ ☛✳✌✳
❚❞✌ ☞✏✖✍☛✟✔✡✌ ✎❢ ✠✔✑❢✏✕✌ ✟✌✍✠☛✎✍ ✎❢ ✏
✘☛♦✔☛✡ ✡✌✗✌✍✡✠ ✎✍ ✟❞✌ ✏✟✟✑✏✕✟☛✇✌ ❢✎✑✕✌ ✠ ❫ ❵ ❴ ✭❪ ☛✠ ✟❞✌ ✏✑✌✏ ✎❢ ✕✎✍✟✏✕✟✣
✙✌✟♣✌✌✍ ✟❞✌ ☞✎✘✌✕✔✘✌✠✳ ❜❞✌✍ ✟❞✌ ✏✟✟✑✏✕✟☛✇✌
❩❬ ❩❬
❢✎✑✕✌✠ ✏✑✌ ✘✏✑✖✌t ✟❞✌ ✠✔✑❢✏✕✌ ✟✌✍✠☛✎✍ ☛✠ ✘✏✑✖✌✳ ❛ ❝ ✭♣❞✌✑✌t☛✠ ✇✌✘✎✕☛✟✚ ✖✑✏✡☛✌✍✟★
■✍✕✑✌✏✠✌ ☛✍ ✟✌☞✗✌✑✏✟✔✑✌ ☛✍✕✑✌✏✠✌✠ ✟❞✌ ✜☛✍✌✟☛✕ ❩❭ ❩❭
✌✍✌✑✖✚ ✎❢ ✟❞✌ ☞✎✘✌✕✔✘✌✠ ✏✍✡ ✌❢❢✌✕✟☛✇✌✍✌✠✠ ✎❢ ✟❞✌ ✕❞✏✍✖✌ ☛✍ ✇✌✘✎✕☛✟✚ ♣☛✟❞ ✡☛✠✟✏✍✕✌✣
☛✍✟✌✑☞✎✘✌✕✔✘✏✑ ✏✟✟✑✏✕✟☛✎✍ ✡✌✕✑✌✏✠✌✠t ✠✎
❩❬
✠✔✑❢✏✕✌ ✟✌✍✠☛✎✍ ✡✌✕✑✌✏✠✌✠ ✏✠ ✟❞✌ ✟✌☞✗✌✑✏✟✔✑✌ ❣ ❝ ❤❥
☛✠ ✑✏☛✠✌✡✳ ❩❭
❩❬
✺✩✪✫✩✬ ✮✐✯✰✱✯✐✲✴ ❦ ❛ ♠ ♥❤
❩❭
■✟ ☛✠ ✎✍✌ ✎❢ ✟❞✌ ✕❞✏✑✏✕✟✌✑☛✠✟☛✕ ✗✑✎✗✌✑✟☛✌✠ ✎❢
✘☛♦✔☛✡✠✳ ❧☛✠✕✎✠☛✟✚ ☛✠ ✏ ☞✌✏✠✔✑✌ ✎❢ ✑✌✠☛✠✟✏✍✕✌ ➃ q ➄ ☛✠ ✗✑✎✗✎✑✟☛✎✍✏✘☛✟✚ ✕✎✍✠✟✏✍✟ ✏✍✡ ☛✠
✟✎ ❢✘✎♣ ♣❞☛✕❞ ✏✑☛✠✌✠ ✡✔✌ ✟✎ ✟❞✌ ☛✍✟✌✑✍✏✘ ✕✏✘✘✌✡ ✰✱r✼✼✐✰✐r✹✲ ✱✼ ✉✐✯✰✱✯✐✲✴✳ ❧☛✠✕✎✠☛✟✚
❢✑☛✕✟☛✎✍ ✙✌✟♣✌✌✍ ✘✏✚✌✑✠ ✎❢ ❢✘✔☛✡ ✏✠ ✟❞✌✚ ✠✘☛✗ ✕✎✌❢❢☛✕☛✌✍✟ ☛✠ ✟❞✌ ❢✎✑✕✌ ♣❞✌✍ ✇✌✘✎✕☛✟✚ ✖✑✏✡☛✌✍✟
✗✏✠✟ ✎✍✌ ✏✍✎✟❞✌✑ ♣❞☛✘✌ ✘☛♦✔☛✡ ❢✘✎♣✠✳ ✓✟✑✎✍✖ ☛✠ ✔✍☛✟✚ ✏✍✡ ✟❞✌ ✏✑✌✏ ✎❢ ✕✎✍✟✏✕✟ ☛✠ ✔✍☛✟ ✏✑✌✏✳
☛✍✟✌✑☞✎✘✌✕✔✘✏✑ ❢✎✑✕✌✠ ✙✌✟♣✌✌✍ ☞✎✘✌✕✔✘✌✠ ❞✎✘✡ ❚❞✔✠ ➃ q ➄ ☛✠ ☞✌✏✠✔✑✌ ✎❢ ✇☛✠✕✎✠☛✟✚✳ ✓■ ✔✍☛✟ ✎❢
✟❞✌☞ ✟✎✖✌✟❞✌✑ ✏✍✡ ✑✌✠☛✠✟ ☞✎✇✌☞✌✍✟ ✎❢ ✘✏✚✌✑✠ ✇☛✠✕✎✠☛✟✚ ✕✎✌❢❢☛✕☛✌✍✟ ☛✠ ❀ ✍✌♣✟✎✍ ✠✌✕✎✍✡ ✗✌✑
✗✏✠✟ ✎✍✌ ✏✍✎✟❞✌✑✳ ✠♦✔✏✑✌ ☞✌✟✑✌ ✭✥ ✠ ☞ ❹✒✣ ✈ ✗✏✠✕✏✘ ✠✌✕✎✍✡
❜❞✌✍ ✏ ✘☛♦✔☛✡ ❢✘✎♣✠ ✎✇✌✑ ✏ ❢☛✤✌✡ ✠✔✑❢✏✕✌t ✭①✏ ✠ ✈ ❀✜✖ ☞❹✦✠❹✦✣✳ ■✍ ✕✖✠ ✠✚✠✟✌☞ ✟❞✌ ✔✍☛✟ ✎❢
✟❞✌ ✘✏✚✌✑ ✎❢ ☞✎✘✌✕✔✘✌✠ ☛✍ ✟❞✌ ☛☞☞✌✡☛✏✟✌ ✕✎✌❢❢☛✕☛✌✍✟ ✎❢ ✇☛✠✕✎✠☛✟✚ ☛✠ ✗✎☛✠✌ ✭✍✏☞✌✡ ✏❢✟✌✑
✕✎✍✟✏✕✟ ✎❢ ✠✔✑❢✏✕✌ ☛✠ ✠✟✏✟☛✎✍✏✑✚✳ ❚❞✌ ✇✌✘✎✕☛✟✚ ✖✑✌✏✟ ✠✕☛✌✍✟☛✠✟ ❡✌✏✍ ▲✎✔☛✠✌ ①✎☛✠✌✔☛✘✘✌✣✳

151 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟❨

✠ ✡☛☞✌✍ ✎ ✠ ✏ ✑✒❹✓✌❹✓ ✎ ✠✥❹✓❦✏ ✒❹✓✌❹✓ ❚✗✍✌✍ ★✍✑☛✒✍ ✖✗☞✑❦✍✔ ✕✖ ✖✗✍ ★☛✖✖☛✒ ✖✗✕♦ ✕✖
●✔✍✕✖✍✔ ✖✗✍ ✘☞✌✑☛✌☞✖✙✚ ✖✗✍ ✒☛✔✍ ✌✛☛✜✛✙ ✖✗✍ ✖✗✍ ✖☛✡✦
✛☞❧✢☞✣ ✤✛☛✜✌✦ ✧✙✣✔☛✏✍♦ ★☛♦✣☞♦✏ ✕♦✣ ✘✕♦ ✣✍✔ ❱☞✌✑☛✌☞✖✙ ☛✤ ✛☞❧✢☞✣✌ ✣✍✑✔✍✕✌✍✌ ✕✌ ✖✗✍
❲✕✕✛✌ ✤☛✔✑✍✌ ✕✔✍ ✌✖✔☛♦✏ ✍♦☛✢✏✗ ✖☛ ✑✕✢✌✍ ✗☞✏✗ ✖✍✒✡✍✔ ✕✖✢✔ ✍ ✔☞✌✍ ✌ ★✍✑ ✕✢ ✌✍ ✕✖ ✗☞ ✏✗
✘☞✌✑☛✌☞✖✙✦ ●✛✕✌✌ ☞✌ ✕♦ ✍✈✖✔✍✒✍✛✙ ✘☞✌✑☛✢✌ ✛☞❧✢☞✣✦
✖✍✒✡✍✔✕✖✢✔✍ ✒☛✛✍✑✢✛✍✌ ✗✕✘✍ ✗☞✏✗ ❦☞♦✍✖☞✑
■✖ ☞✌ ✌☛ ✘☞✌✑☛✢✌ ✖✗✕✖ ✒✕♦✙ ☛✤ ☞✖✌ ✡✔☛✡✍✔✖☞✍✌
✍♦✍✔✏✙ ✕♦✣ ✑✕♦ ☛✘✍✔✑☛✒✍ ✖✗✍ ☞♦✖✍✔✒☛✛✍✑✢✛✕✔
✔✍✌✍✒★✛✍ ✌☛✛☞✣✌✦ ✧☛✜✍✘✍✔✚ ✡✔☛✡✍✔✖✙ ☛✤ ✤✛☛✜ ☛✤
✤☛✔✑✍✌ ✖☛ ✌✛☞✡ ✡✕✌✖ ☛♦✍ ✕♦☛✖✗✍✔ ★✍✖✜✍✍♦ ✖✗✍
✏✛✕✌✌ ✑✕♦ ★✍ ✍✈✡✍✔☞✍♦✑✍✣ ★✙ ✒✍✕✌✢✔☞♦✏ ✖✗✍
✛✕✙✍✔✌✦
✖✗☞✑❦♦✍✌✌ ☛✤ ✜☞♦✣☛✜✡✕♦✍✌ ☛✤ ☛✛✣ ★✢☞✛✣☞♦✏✌✦

❙✩✪✪✫✬✭

✮✯✰✱✲♠✳✴✱✵✷✴✸✲ ✹✳✲✵✱❝ ✳✺✱✲✸✰✱ ✻✱✰✼✱✱✯ ✰✽✱ ✺✸✲✰✾✵✴✱❝ ✳✹ ♠✸✰✰✱✲✿ ❀✽✱❝✱ ✹✳✲✵✱❝ ❁✾✹✹✱✲ ✹✲✳♠ ✺✷✲✱
✱✴✱✵✰✲✳❝✰✸✰✾✵ ✹✳✲✵✱❝ ✰✽✸✰ ✱❂✾❝✰ ✻✱✰✼✱✱✯ ✰✼✳ ✳✺✺✳❝✾✰✱✴❃ ✵✽✸✲❣✱❁ ✾✳✯❝✿ ❄✴❝✳❅ ✰✽✱❝✱ ❁✳ ✯✳✰ ✾✯✵✴✷❁✱
✹✳✲✵✱❝ ✰✽✸✰ ✽✳✴❁ ✸✰✳♠❝ ✳✹ ✸ ✵✳❢✸✴✱✯✰ ♠✳✴✱✵✷✴✱ ✰✳❣✱✰✽✱✲ ✰✽✲✳✷❣✽ ✵✳❢✸✴✱✯✰ ✻✳✯❁✿ ❆✳♠✺✱✰✾✰✾✳✯
✻✱✰✼✱✱✯ ✰✽✱✲♠✸✴ ✱✯✱✲❣❃ ✸✯❁ ✾✯✰✱✲♠✳✴✱✵✷✴✸✲ ✾✯✰✱✲✸✵✰✾✳✯❝ ❁✱✰✱✲♠✾✯✱❝ ✰✽✱ ❝✰✸✰✱ ✳✹ ♠✸✰✰✱✲✿
➁❇✷✴❉❊ ✺✲✳✺✱✲✰✾✱❝ ✳✹ ♠✸✰✰✱✲ ❝✷✵✽ ✸❝ ✻✱✽✸❢✾✳✷✲ ✳✹ ❣✸❝✱❝❅ ✵✽✸✲✸✵✰✱✲✾❝✰✾✵❝ ✳✹ ❝✳✴✾❁❝ ✸✯❁ ✴✾❋✷✾❁❝
✸✯❁ ✵✽✸✯❣✱ ✳✹ ❝✰✸✰✱ ❁✱✺✱✯❁ ✷✺✳✯ ✱✯✱✲❣❃ ✳✹ ✵✳✯❝✰✾✰✷✱✯✰ ✺✸✲✰✾✵✴✱❝ ✸✯❁ ✰✽✱ ✰❃✺✱ ✳✹ ✾✯✰✱✲✸✵✰✾✳✯
✻✱✰✼✱✱✯ ✰✽✱♠✿ ❆✽✱♠✾✵✸✴ ✺✲✳✺✱✲✰✾✱❝ ✳✹ ✸ ❝✷✻❝✰✸✯✵✱ ❁✳ ✯✳✰ ✵✽✸✯❣✱ ✼✾✰✽ ✵✽✸✯❣✱ ✳✹ ❝✰✸✰✱❅ ✻✷✰
✰✽✱ ✲✱✸✵✰✾❢✾✰❃ ❁✱✺✱✯❁❝ ✷✺✳✯ ✰✽✱ ✺✽❃❝✾✵✸✴ ❝✰✸✰✱✿
❍✳✲✵✱❝ ✳✹ ✾✯✰✱✲✸✵✰✾✳✯ ✻✱✰✼✱✱✯ ❣✸❝ ♠✳✴✱✵✷✴✱❝ ✸✲✱ ✯✱❣✴✾❣✾✻✴✱ ✸✯❁ ✸✲✱ ✸✴♠✳❝✰ ✾✯❁✱✺✱✯❁✱✯✰
✳✹ ✰✽✱✾✲ ✵✽✱♠✾✵✸✴ ✯✸✰✷✲✱✿ ✮✯✰✱✲❁✱✺✱✯❁✱✯✵✱ ✳✹ ❝✳♠✱ ✳✻❝✱✲❢✸✻✴✱ ✺✲✳✺✱✲✰✾✱❝ ✯✸♠✱✴❃ ✺✲✱❝❝✷✲✱❅
❢✳✴✷♠✱❅ ✰✱♠✺✱✲✸✰✷✲✱ ✸✯❁ ♠✸❝❝ ✴✱✸❁❝ ✰✳ ❁✾✹✹✱✲✱✯✰ ❣✸❝ ✴✸✼❝ ✳✻✰✸✾✯✱❁ ✹✲✳♠ ✱❂✺✱✲✾♠✱✯✰✸✴
❝✰✷❁✾✱❝ ✳✯ ❣✸❝✱❝✿ ❏❑▲▼◆❖P ▼◗❘ ❝✰✸✰✱❝ ✰✽✸✰ ✷✯❁✱✲ ✾❝✳✰✽✱✲♠✸✴ ✵✳✯❁✾✰✾✳✯❅ ✺✲✱❝❝✷✲✱ ✳✹ ✸ ✹✾❂✱❁
✸♠✳✷✯✰ ✳✹ ✸ ❣✸❝ ✾❝ ✾✯❢✱✲❝✱✴❃ ✺✲✳✺✳✲✰✾✳✯✸✴ ✰✳ ✾✰❝ ❢✳✴✷♠✱✿ ❯❳◗❩▼◆P❖ ▼◗❘ ✾❝ ✸ ✲✱✴✸✰✾✳✯❝✽✾✺
✻✱✰✼✱✱✯ ❢✳✴✷♠✱ ✸✯❁ ✸✻❝✳✴✷✰✱ ✰✱♠✺✱✲✸✰✷✲✱ ✷✯❁✱✲ ✾❝✳✻✸✲✾✵ ✵✳✯❁✾✰✾✳✯✿ ✮✰ ❝✰✸✰✱❝ ✰✽✸✰ ❢✳✴✷♠✱
✳✹ ✸ ✹✾❂✱❁ ✸♠✳✷✯✰ ✳✹ ❣✸❝ ✾❝ ❁✾✲✱✵✰✴❃ ✺✲✳✺✳✲✰✾✳✯✸✴ ✰✳ ✾✰❝ ✸✻❝✳✴✷✰✱ ✰✱♠✺✱✲✸✰✷✲✱ ❬❪ ❴ ❫ ❭ ✿ ✮✹
❝✰✸✰✱ ✳✹ ✸ ❣✸❝ ✾❝ ✲✱✺✲✱❝✱✯✰✱❁ ✻❃ ♣❵❅ ❛❵ ✸✯❁ ❜❵ ✸✯❁ ✾✰ ✵✽✸✯❣✱❝ ✰✳ ❝✰✸✰✱ ✸✰ ♣❞❅ ❛❞ ✸✯❁ ❜❞❅ ✰✽✱✯
✲✱✴✸✰✾✳✯❝✽✾✺ ✻✱✰✼✱✱✯ ✰✽✱❝✱ ✰✼✳ ❝✰✸✰✱❝ ✾❝ ❣✾❢✱✯ ✻❃ ✵✳♠✻✾✯✱❁ ❣✸❝ ✴✸✼ ✸✵✵✳✲❁✾✯❣ ✰✳ ✼✽✾✵✽
✐❡❥❡ ✐ ❥
q ❤ ❤ ✿ ❄✯❃ ✳✯✱ ✳✹ ✰✽✱ ❢✸✲✾✸✻✴✱❝ ✳✹ ✰✽✾❝ ❣✸❝ ✵✸✯ ✻✱ ✹✳✷✯❁ ✳✷✰ ✾✹ ✳✰✽✱✲ ✹✾❢✱ ❢✸✲✾✸✻✴✱❝
♥❡ ♥❤
✸✲✱ ❉✯✳✼✯✿ rs❑t◗✉❩❑ ▼◗❘ ❝✰✸✰✱❝ ✰✽✸✰ ✱❋✷✸✴ ❢✳✴✷♠✱❝ ✳✹ ✸✴✴ ❣✸❝✱❝ ✷✯❁✱✲ ❝✸♠✱ ✵✳✯❁✾✰✾✳✯❝ ✳✹
✰✱♠✺✱✲✸✰✷✲✱ ✸✯❁ ✺✲✱❝❝✷✲✱ ✵✳✯✰✸✾✯ ✱❋✷✸✴ ✯✷♠✻✱✲ ✳✹ ♠✳✴✱✵✷✴✱❝✿ ✇◗▼①❑②❖P ▼◗❘ ❑③ ④◗❩①⑤◗▼
④❩◆PP⑥❩◆ ❝✰✸✰✱❝ ✰✽✸✰ ✰✳✰✸✴ ✺✲✱❝❝✷✲✱ ✱❂✱✲✰✱❁ ✻❃ ✸ ♠✾❂✰✷✲✱ ✳✹ ✯✳✯⑦✲✱✸✵✰✾✯❣ ❣✸❝✱❝ ✾❝ ✱❋✷✸✴ ✰✳
✰✽✱ ❝✷♠ ✳✹ ✺✸✲✰✾✸✴ ✺✲✱❝❝✷✲✱❝ ✱❂✱✲✰✱❁ ✻❃ ✰✽✱♠✿ ❀✽✷❝ ♣ ⑧ ♣❵⑨♣❞⑨♣⑩⑨ ✿✿✿ ✿ ❶✱✴✸✰✾✳✯❝✽✾✺ ✻✱✰✼✱✱✯
✺✲✱❝❝✷✲✱❅ ❢✳✴✷♠✱❅ ✰✱♠✺✱✲✸✰✷✲✱ ✸✯❁ ✯✷♠✻✱✲ ✳✹ ♠✳✴✱❝ ✳✹ ✸ ❣✸❝ ❁✱❝✵✲✾✻✱❝ ✾✰❝ ❝✰✸✰✱ ✸✯❁ ✾❝
✵✸✴✴✱❁ ✱❋✷✸✰✾✳✯ ✳✹ ❝✰✸✰✱ ✳✹ ✰✽✱ ❣✸❝✿ ❷❋✷✸✰✾✳✯ ✳✹ ❝✰✸✰✱ ✹✳✲ ✾❁✱✸✴ ❣✸❝ ✾❝ ♣❛❸❺❶❜❅ ✼✽✱✲✱ ❶ ✾❝ ✸
❣✸❝ ✵✳✯❝✰✸✯✰ ✸✯❁ ✾✰❝ ❢✸✴✷✱ ❁✱✺✱✯❁❝ ✷✺✳✯ ✷✯✾✰❝ ✵✽✳❝✱✯ ✹✳✲ ✺✲✱❝❝✷✲✱❅ ❢✳✴✷♠✱ ✸✯❁ ✰✱♠✺✱✲✸✰✷✲✱✿
❄✰ ✽✾❣✽ ✺✲✱❝❝✷✲✱ ✸✯❁ ✴✳✼ ✰✱♠✺✱✲✸✰✷✲✱ ✾✯✰✱✲♠✳✴✱✵✷✴✸✲ ✹✳✲✵✱❝ ❝✰✸✲✰ ✳✺✱✲✸✰✾✯❣ ❝✰✲✳✯❣✴❃
✻✱✰✼✱✱✯ ✰✽✱ ♠✳✴✱✵✷✴✱❝ ✳✹ ❣✸❝✱❝ ✻✱✵✸✷❝✱ ✰✽✱❃ ✵✳♠✱ ✵✴✳❝✱ ✰✳ ✱✸✵✽ ✳✰✽✱✲✿ ❻✯❁✱✲ ❝✷✾✰✸✻✴✱
✰✱♠✺✱✲✸✰✷✲✱ ✸✯❁ ✺✲✱❝❝✷✲✱ ✵✳✯❁✾✰✾✳✯❝ ❣✸❝✱❝ ✵✸✯ ✻✱ ✴✾❋✷✾✹✾✱❁✿ ❼✾❋✷✾❁❝ ♠✸❃ ✻✱ ✵✳✯❝✾❁✱✲✱❁ ✸❝
✵✳✯✰✾✯✷✸✰✾✳✯ ✳✹ ❣✸❝ ✺✽✸❝✱ ✾✯✰✳ ✸ ✲✱❣✾✳✯ ✳✹ ❝♠✸✴✴ ❢✳✴✷♠✱ ✸✯❁ ❢✱✲❃ ❝✰✲✳✯❣ ♠✳✴✱✵✷✴✸✲ ✸✰✰✲✸✵✰✾✳✯❝✿
❽✳♠✱ ✺✲✳✺✱✲✰✾✱❝ ✳✹ ✴✾❋✷✾❁❝ ❾❿➀❿➂ ❝✷✲✹✸✵✱ ✰✱✯❝✾✳✯ ✸✯❁ ❢✾❝✵✳❝✾✰❃ ✸✲✱ ❁✷✱ ✰✳ ❝✰✲✳✯❣ ✾✯✰✱✲♠✳✴✱✵✷✴✸✲
✸✰✰✲✸✵✰✾❢✱ ✹✳✲✵✱❝✿

➃➄➃✬➅➆❙➃❙

➇✿➈ ➉✽✸✰ ✼✾✴✴ ✻✱ ✰✽✱ ♠✾✯✾♠✷♠ ✺✲✱❝❝✷✲✱ ✲✱❋✷✾✲✱❁ ✰✳ ✵✳♠✺✲✱❝❝ ➇➊➊ ❁♠➋ ✳✹ ✸✾✲ ✸✰ ➈ ✻✸✲
✰✳ ➌➊➊ ❁♠➋ ✸✰ ➍➊ ❆➎

152 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5(4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❙✂✄✂☎❙ ✆✝ ✞✄✂✂☎✟ ✶ ✁

✺✠✡ ❆ ☛☞✌✌☞✍ ✎✏ ✑✡✒ ✓✔ ✕✖✗✖✕✘✙✚ ✕✎✛✙✖✘✛✌ ✖ ✕☞✜✙✖✘✛ ✖✓✎✢✛✙ ✎✏ ✣✖✌ ✖✙ ✤✺ ❈ ✖✛✥ ✑✠✡ ✦✖✜
✗✜☞✌✌✢✜☞✠ ♣✧☞ ✣✖✌ ✘✌ ✙✜✖✛✌✏☞✜✜☞✥ ✙✎ ✖✛✎✙✧☞✜ ☛☞✌✌☞✍ ✎✏ ☛✎✍✢✓☞ ✑★✒ ✓✔ ✖✙ ✤✺ ❈✠ ✩✧✖✙
✇✎✢✍✥ ✦☞ ✘✙✌ ✗✜☞✌✌✢✜☞✪
✺✠✤ ❯✌✘✛✣ ✙✧☞ ☞✫✢✖✙✘✎✛ ✎✏ ✌✙✖✙☞ ✬✭❂♥❘❚❀ ✌✧✎✇ ✙✧✖✙ ✖✙ ✖ ✣✘☛☞✛ ✙☞✓✗☞✜✖✙✢✜☞ ✥☞✛✌✘✙✚ ✎✏ ✖
✣✖✌ ✘✌ ✗✜✎✗✎✜✙✘✎✛✖✍ ✙✎ ✣✖✌ ✗✜☞✌✌✢✜☞ ✬✠
✺✠✮ ❆✙ ✒ ❈✯ ✙✧☞ ✥☞✛✌✘✙✚ ✎✏ ✖ ✕☞✜✙✖✘✛ ✎✰✘✥☞ ✎✏ ✖ ✣✖✌ ✖✙ ✡ ✦✖✜ ✘✌ ✌✖✓☞ ✖✌ ✙✧✖✙ ✎✏ ✥✘✛✘✙✜✎✣☞✛
✖✙ ✺ ✦✖✜✠ ✩✧✖✙ ✘✌ ✙✧☞ ✓✎✍☞✕✢✍✖✜ ✓✖✌✌ ✎✏ ✙✧☞ ✎✰✘✥☞✪
✺✠✺ P✜☞✌✌✢✜☞ ✎✏ ✑ ✣ ✎✏ ✖✛ ✘✥☞✖✍ ✣✖✌ ❆ ✖✙ ✡✱ ❈ ✘✌ ✏✎✢✛✥ ✙✎ ✦☞ ✡ ✦✖✜✠ ✩✧☞✛ ✡ ✣ ✎✏ ✖✛✎✙✧☞✜
✘✥☞✖✍ ✣✖✌ ✐ ✘✌ ✘✛✙✜✎✥✢✕☞✥ ✘✛ ✙✧☞ ✌✖✓☞ ✏✍✖✌♦ ✖✙ ✌✖✓☞ ✙☞✓✗☞✜✖✙✢✜☞ ✙✧☞ ✗✜☞✌✌✢✜☞
✦☞✕✎✓☞✌ ✤ ✦✖✜✠ ✳✘✛✥ ✖ ✜☞✍✖✙✘✎✛✌✧✘✗ ✦☞✙✇☞☞✛ ✙✧☞✘✜ ✓✎✍☞✕✢✍✖✜ ✓✖✌✌☞✌✠
✺✠✻ ♣✧☞ ✥✜✖✘✛ ✕✍☞✖✛☞✜✯ ✲✜✖✘✛☞✰ ✕✎✛✙✖✘✛✌ ✌✓✖✍✍ ✦✘✙✌ ✎✏ ✖✍✢✓✘✛✢✓ ✇✧✘✕✧ ✜☞✖✕✙ ✇✘✙✧ ✕✖✢✌✙✘✕
✌✎✥✖ ✙✎ ✗✜✎✥✢✕☞ ✥✘✧✚✥✜✎✣☞✛✠ ✩✧✖✙ ☛✎✍✢✓☞ ✎✏ ✥✘✧✚✥✜✎✣☞✛ ✖✙ ✡✒ ❈ ✖✛✥ ✎✛☞ ✦✖✜ ✇✘✍✍
✦☞ ✜☞✍☞✖✌☞✥ ✇✧☞✛ ✒✠✑✺✣ ✎✏ ✖✍✢✓✘✛✢✓ ✜☞✖✕✙✌✪
✺✠✱ ✩✧✖✙ ✇✘✍✍ ✦☞ ✙✧☞ ✗✜☞✌✌✢✜☞ ☞✰☞✜✙☞✥ ✦✚ ✖ ✓✘✰✙✢✜☞ ✎✏ ✤✠✡ ✣ ✎✏ ✓☞✙✧✖✛☞ ✖✛✥ ✮✠✮ ✣ ✎✏
✕✖✜✦✎✛ ✥✘✎✰✘✥☞ ✕✎✛✙✖✘✛☞✥ ✘✛ ✖ ❝ ✥✓✸ ✏✍✖✌♦ ✖✙ ✡✱ ❈ ✪
✺✠★ ✩✧✖✙ ✇✘✍✍ ✦☞ ✙✧☞ ✗✜☞✌✌✢✜☞ ✎✏ ✙✧☞ ✣✖✌☞✎✢✌ ✓✘✰✙✢✜☞ ✇✧☞✛ ✒✠✺ ✔ ✎✏ ❡✷ ✖✙ ✒✠★ ✦✖✜ ✖✛✥
✡✠✒ ✔ ✎✏ ✥✘✎✰✚✣☞✛ ✖✙ ✒✠✱ ✦✖✜ ✖✜☞ ✘✛✙✜✎✥✢✕☞✥ ✘✛ ✖ ✑✔ ☛☞✌✌☞✍ ✖✙ ✡✱ ❈✪
✺✠❝ ✲☞✛✌✘✙✚ ✎✏ ✖ ✣✖✌ ✘✌ ✏✎✢✛✥ ✙✎ ✦☞ ✺✠✮✻ ✣❉✥✓✸ ✖✙ ✡✱ ❈ ✖✙ ✡ ✦✖✜ ✗✜☞✌✌✢✜☞✠ ✩✧✖✙ ✇✘✍✍ ✦☞
✘✙✌ ✥☞✛✌✘✙✚ ✖✙ ✴♣P✪
✺✠✑✒ ✤✮✠✒✺ ✓✔ ✎✏ ✗✧✎✌✗✧✎✜✢✌ ☛✖✗✎✢✜ ✇☞✘✣✧✌ ✒✠✒✻✡✺ ✣ ✖✙ ✺✮✻ ❈ ✖✛✥ ✒✠✑ ✦✖✜ ✗✜☞✌✌✢✜☞✠
✩✧✖✙ ✘✌ ✙✧☞ ✓✎✍✖✜ ✓✖✌✌ ✎✏ ✗✧✎✌✗✧✎✜✢✌✪
✺✠✑✑ ❆ ✌✙✢✥☞✛✙ ✏✎✜✣✎✙ ✙✎ ✖✥✥ ✙✧☞ ✜☞✖✕✙✘✎✛ ✓✘✰✙✢✜☞ ✙✎ ✙✧☞ ✜✎✢✛✥ ✦✎✙✙✎✓☞✥ ✏✍✖✌♦ ✖✙ ✡✱ ❈
✦✢✙ ✘✛✌✙☞✖✥ ✧☞❉✌✧☞ ✗✍✖✕☞✥ ✙✧☞ ✏✍✖✌♦ ✎✛ ✙✧☞ ✏✍✖✓☞✠ ❆✏✙☞✜ ✖ ✍✖✗✌☞ ✎✏ ✙✘✓☞✯ ✧☞ ✜☞✖✍✘❜☞✥
✧✘✌ ✓✘✌✙✖♦☞✯ ✖✛✥ ✢✌✘✛✣ ✖ ✗✚✜✎✓☞✙☞✜ ✧☞ ✏✎✢✛✥ ✙✧☞ ✙☞✓✗☞✜✖✙✢✜☞ ✎✏ ✙✧☞ ✏✍✖✌♦ ✇✖✌ ✮✱✱
❈✠ ✩✧✖✙ ✏✜✖✕✙✘✎✛ ✎✏ ✖✘✜ ✇✎✢✍✥ ✧✖☛☞ ✦☞☞✛ ☞✰✗☞✍✍☞✥ ✎✢✙✪
✺✠✑✡ ❈✖✍✕✢✍✖✙☞ ✙✧☞ ✙☞✓✗☞✜✖✙✢✜☞ ✎✏ ✮✠✒ ✓✎✍ ✎✏ ✖ ✣✖✌ ✎✕✕✢✗✚✘✛✣ ✺ ✥✓✸ ✖✙ ✤✠✤✡ ✦✖✜✠
✵❘ ❂ ✒✠✒★✤ ✦✖✜ ✥✓✸ ✹ ✼ ✓✎✍ ✼✽✠
✺✠✑✤ ❈✖✍✕✢✍✖✙☞ ✙✧☞ ✙✎✙✖✍ ✛✢✓✦☞✜ ✎✏ ☞✍☞✕✙✜✎✛✌ ✗✜☞✌☞✛✙ ✘✛ ✑✠✮ ✣ ✎✏ ✥✘✛✘✙✜✎✣☞✛ ✣✖✌✠
✺✠✑✮ ❡✎✇ ✓✢✕✧ ✙✘✓☞ ✇✎✢✍✥ ✘✙ ✙✖♦☞ ✙✎ ✥✘✌✙✜✘✦✢✙☞ ✎✛☞ ❆☛✎✣✖✥✜✎ ✛✢✓✦☞✜ ✎✏ ✇✧☞✖✙ ✣✜✖✘✛✌✯
✘✏ ✑✒ ✼✾ ✣✜✖✘✛✌ ✖✜☞ ✥✘✌✙✜✘✦✢✙☞✥ ☞✖✕✧ ✌☞✕✎✛✥ ✪
✺✠✑✺ ❈✖✍✕✢✍✖✙☞ ✙✧☞ ✙✎✙✖✍ ✗✜☞✌✌✢✜☞ ✘✛ ✖ ✓✘✰✙✢✜☞ ✎✏ ★ ✣ ✎✏ ✥✘✎✰✚✣☞✛ ✖✛✥ ✮ ✣ ✎✏ ✥✘✧✚✥✜✎✣☞✛
✕✎✛✏✘✛☞✥ ✘✛ ✖ ☛☞✌✌☞✍ ✎✏ ✑ ✥✓✸ ✖✙ ✡✱ ❈✠ ❘ ❂ ✒✠✒★✤ ✦✖✜ ✥✓✸ ✹ ✼ ✓✎✍ ✼✠
✺✠✑✻ P✖✚ ✍✎✖✥ ✘✌ ✥☞✏✘✛☞✥ ✖✌ ✙✧☞ ✥✘✏✏☞✜☞✛✕☞ ✦☞✙✇☞☞✛ ✙✧☞ ✓✖✌✌ ✎✏ ✥✘✌✗✍✖✕☞✥ ✖✘✜ ✖✛✥ ✙✧☞
✓✖✌✌ ✎✏ ✙✧☞ ✦✖✍✍✎✎✛✠ ❈✖✍✕✢✍✖✙☞ ✙✧☞ ✗✖✚ ✍✎✖✥ ✇✧☞✛ ✖ ✦✖✍✍✎✎✛ ✎✏ ✜✖✥✘✢✌ ✑✒ ✓✯ ✓✖✌✌
✑✒✒ ♦✣ ✘✌ ✏✘✍✍☞✥ ✇✘✙✧ ✧☞✍✘✢✓ ✖✙ ✑✠✻✻ ✦✖✜ ✖✙ ✡✱ ❈✠ ✵✲☞✛✌✘✙✚ ✎✏ ✖✘✜ ❂ ✑✠✡ ♦✣ ✓ ✸ ✖✛✥
❘ ❂ ✒✠✒★✤ ✦✖✜ ✥✓✸ ✹ ✼ ✓✎✍ ✼✽✠
✺✠✑✱ ❈✖✍✕✢✍✖✙☞ ✙✧☞ ☛✎✍✢✓☞ ✎✕✕✢✗✘☞✥ ✦✚ ★✠★ ✣ ✎✏ ❈❛✷ ✖✙ ✤✑✠✑ ❈ ✖✛✥ ✑ ✦✖✜ ✗✜☞✌✌✢✜☞✠
❘ ❂ ✒✠✒★✤ ✦✖✜ ✔ ✹ ✼ ✓✎✍ ✼✠
✺✠✑★ ✡✠❝ ✣ ✎✏ ✖ ✣✖✌ ✖✙ ❝✺ ❈ ✎✕✕✢✗✘☞✥ ✙✧☞ ✌✖✓☞ ☛✎✍✢✓☞ ✖✌ ✒✠✑★✮ ✣ ✎✏ ✥✘✧✚✥✜✎✣☞✛ ✖✙ ✑✱ ❈✯
✖✙ ✙✧☞ ✌✖✓☞ ✗✜☞✌✌✢✜☞✠ ✩✧✖✙ ✘✌ ✙✧☞ ✓✎✍✖✜ ✓✖✌✌ ✎✏ ✙✧☞ ✣✖✌✪
✺✠✑❝ ❆ ✓✘✰✙✢✜☞ ✎✏ ✥✘✧✚✥✜✎✣☞✛ ✖✛✥ ✥✘✎✰✚✣☞✛ ✖✙ ✎✛☞ ✦✖✜ ✗✜☞✌✌✢✜☞ ✕✎✛✙✖✘✛✌ ✡✒✿ ✦✚ ✇☞✘✣✧✙
✎✏ ✥✘✧✚✥✜✎✣☞✛✠ ❈✖✍✕✢✍✖✙☞ ✙✧☞ ✗✖✜✙✘✖✍ ✗✜☞✌✌✢✜☞ ✎✏ ✥✘✧✚✥✜✎✣☞✛✠
✺✠✡✒ ✩✧✖✙ ✇✎✢✍✥ ✦☞ ✙✧☞ ✴❲ ✢✛✘✙ ✏✎✜ ✙✧☞ ✫✢✖✛✙✘✙✚ ✬✭ ✷❚ ✷❉♥ ✪
✺✠✡✑ ❲✛ ✙☞✜✓✌ ✎✏ ❈✧✖✜✍☞✌♠ ✍✖✇ ☞✰✗✍✖✘✛ ✇✧✚ ❁✡✱✤ ❈ ✘✌ ✙✧☞ ✍✎✇☞✌✙ ✗✎✌✌✘✦✍☞ ✙☞✓✗☞✜✖✙✢✜☞✠
✺✠✡✡ ❈✜✘✙✘✕✖✍ ✙☞✓✗☞✜✖✙✢✜☞ ✏✎✜ ✕✖✜✦✎✛ ✥✘✎✰✘✥☞ ✖✛✥ ✓☞✙✧✖✛☞ ✖✜☞ ✤✑✠✑ ❈ ✖✛✥ ❁★✑✠❝ ❈
✜☞✌✗☞✕✙✘☛☞✍✚✠ ✩✧✘✕✧ ✎✏ ✙✧☞✌☞ ✧✖✌ ✌✙✜✎✛✣☞✜ ✘✛✙☞✜✓✎✍☞✕✢✍✖✜ ✏✎✜✕☞✌ ✖✛✥ ✇✧✚✪
✺✠✡✤ ❊✰✗✍✖✘✛ ✙✧☞ ✗✧✚✌✘✕✖✍ ✌✘✣✛✘✏✘✕✖✛✕☞ ✎✏ ☛✖✛ ✥☞✜ ✩✖✖✍✌ ✗✖✜✖✓☞✙☞✜✌✠

153 C:\ChemistryXI\Unit-5\Unit-5 (4)-Lay-2.pmd 14.1.6 (Final), 17.1.6, 24.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

➠➡➢➤ ➥

❚✣✤✥✦✧★✩✪✫✦✬✭✮

■✯ ✰✱ ✯✲✳ ✴✵✶✷ ✸✲✷✱✰✹✺✶ ✯✲✳✴✼✷ ✴✽ ✾✵✰✿✳✼✱✺✶ ✹✴✵✯✳✵✯ ✹✴✵✹✳✼✵✰✵❀

✇✲✰✹✲ ■ ✺❁ ✹✴✵✿✰✵✹✳❂ ✯ ✲✺✯❃ ✇✰✯ ✲✰✵ ✯ ✲✳ ✽✼✺❁✳✇✴✼❄ ✴✽ ✯ ✲✳

✺✸✸✶✰✹✺❛✰✶✰✯✷ ✴✽ ✰✯✱ ❛✺✱✰✹ ✹✴✵✹✳✸✯✱❃ ✰✯ ✇✰✶✶ ✵✳✿✳✼ ❛✳ ✴✿✳✼✯✲✼✴✇✵❅

❉❊❋●❍ s❋❏❑▼◆❖P ❋◗◆ s ❯❖◆❋❘ ▼❙❏ ❱◆❲❲


❜● ❳❜❲● ❋❙
❆✶❛✳✼✯ ❇✰✵✱✯✳✰✵

⑨ ●❡❨❲❳◆❖ ❋◗● ❋●❍❩s ❬ s▼s❋●❩ ❳❖❑


s❏❍❍❙❏❖❑◆❖Ps❭

⑨ ❑◆ s❞❍◆❩◆❖❳❋● ❜●❋❱●●❖ ❞❲ ❙s●❘


❙❨●❖ ❳❖❑ ◆s❙❲❳❋●❑ s▼s❋●❩s❭

⑨ ●❡❨❲❳◆❖ ◆❖❋●❍❖❳❲ ●❖●❍P▼❘ ❱❙❍❪ ♥♦♣qrt✉① ♣②♣③④⑤ ⑥⑦⑧③♣⑩ ❶⑤ q⑧①♣t❷①♣⑥ t✉② ❶♣ ③♣①♣✉⑥♣⑩ ✉⑥ ♦♣✉⑦
❳❖❑ ◗●❳❋❭
⑩❷③r②④ t♦♣qrt✉① ③♣✉t⑦r⑧②⑥ ❸♦♣② ✉ ❹❷♣① ①r❺♣ q♣⑦♦✉②♣❻ t⑧⑧❺r②④
⑨ s❋❳ ❋ ● ❊◆ ❍ s❋ ❲❳❱ ❙❊
④✉⑥ ⑧③ t⑧✉① ❶❷③ ②⑥ r② ✉r③❼ ❽♦♣ t♦♣qrt✉① ♣②♣③④⑤ q✉⑤ ✉①⑥⑧ ❶♣
❋◗●❍❩❙❑▼❖❳❩◆❞s ❳❖❑ ●❡❨❍●ss
❷⑥♣⑩ ⑦⑧ ⑩⑧ q♣t♦✉②rt✉① ❸⑧③❺ ❸♦♣② ✉ ❹❷♣① ❶❷③②⑥ r② ✉② ♣②④r②♣
◆❋ ❩❳❋◗●❩❳❋◆❞❳❲❲▼❭
⑧③ ⑦⑧ ❾③⑧❿r⑩♣ ♣①♣t⑦③rt✉① ♣②♣③④⑤ ⑦♦③⑧❷④♦ ✉ ④✉①❿✉②rt t♣①① ①r❺♣
⑨ ❞❳❲❞❏❲❳❋● ●❖●❍P▼ ❞◗❳❖P● s ❳s
❱❙❍❪ ❳❖❑ ◗●❳❋ ❞❙❖❋❍◆❜❏❋◆❙❖s ⑩③⑤ t♣①①❼ ❽♦❷⑥❻ ❿✉③r⑧❷⑥ ❹⑧③q⑥ ⑧❹ ♣ ②♣③④⑤ ✉③♣ r②⑦♣③③♣①✉⑦♣⑩ ✉②⑩

◆❖ ❞◗●❩◆❞❳❲ s▼s❋●❩s❭ ❷②⑩♣③ t♣③⑦✉r② t⑧②⑩r⑦r⑧②⑥❻ ⑦♦♣⑥♣ q✉⑤ ❶♣ ⑦③✉②⑥❹⑧③q♣ ⑩ ❹③⑧q

⑨ ●❡❨❲❳◆❖ s❋❳❋● ❊❏❖❞❋◆❙❖s❬ ❫❘ ❴❵ ⑧ ②♣ ❹ ⑧③ q r②⑦ ⑧ ✉ ② ⑧ ⑦♦ ♣ ③❼ ❽♦ ♣ ⑥⑦ ❷ ⑩⑤ ⑧❹ ⑦♦ ♣ ⑥♣ ♣ ②♣③④⑤

⑨ ❞❙❍❍●❲❳❋● ❝❫ ❳❖❑ ❝❴❭ ⑦③✉②⑥❹⑧③q✉⑦r⑧②⑥ ❹⑧③q⑥ ⑦♦♣ ⑥❷❶➀♣t⑦ q✉⑦⑦♣③ ⑧❹ ⑦♦♣③q⑧⑩⑤②✉qrt⑥❼

⑨ ❩●❳s❏❍● ●❡❨●❍◆❩●❖❋❳❲❲ ▼ ❝❫ ❽♦♣ ①✉❸⑥ ⑧❹ ⑦♦♣③q⑧⑩⑤②✉qrt⑥ ⑩♣✉① ❸r⑦♦ ♣②♣③④⑤ t♦✉②④♣⑥ ⑧❹


❳❖❑ ❝❴❭
q✉t③⑧⑥t⑧❾rt ⑥⑤⑥⑦♣q⑥ r②❿⑧①❿r②④ ✉ ①✉③④♣ ②❷q❶♣③ ⑧❹ q⑧①♣t❷①♣⑥

⑨ ❑●❊◆❖● s❋❳❖❑❳❍❑ s❋❳❋●s ❊❙❍ ❝❴❭ ③✉⑦♦♣③ ⑦♦✉② qrt③⑧⑥t⑧❾rt ⑥⑤⑥⑦♣q⑥ t⑧②⑦✉r②r②④ ✉ ❹♣❸ q⑧①♣t❷①♣⑥❼

⑨ ❞❳❲❞❏❲❳❋● ●❖❋◗❳❲❨▼ ❞◗❳❖P●s ❊❙❍ ❽♦♣③q⑧⑩⑤②✉qrt⑥ r⑥ ②⑧⑦ t⑧②t♣③②♣⑩ ✉❶⑧❷⑦ ♦⑧❸ ✉②⑩ ✉⑦ ❸♦✉⑦
✈❳❍◆❙❏s ❋▼❨●s ❙❊ ❍●❳❞❋◆❙❖s❭
③✉⑦♣ ⑦♦♣ ⑥♣ ♣②♣③④⑤ ⑦③✉②⑥❹⑧③q✉⑦r⑧②⑥ ✉③♣ t✉③③r♣⑩ ⑧❷⑦❻ ❶❷⑦ r⑥
⑨ s❋❳❋● ❳❖❑ ❳❨❨❲▼ ❢●ss❣s ❲❳❱ ❙❊
❶✉⑥♣⑩ ⑧② r②r⑦r✉① ✉②⑩ ❹r②✉① ⑥⑦✉⑦♣⑥ ⑧❹ ✉ ⑥⑤⑥⑦♣q ❷②⑩♣③④⑧r②④ ⑦♦♣
❞❙❖s❋❳❖❋ ◗●❳❋ s❏❩❩❳❋◆❙❖❭
t♦✉②④♣❼ ➁✉❸⑥ ⑧❹ ⑦♦♣③q⑧⑩⑤②✉qrt⑥ ✉❾❾①⑤ ⑧②①⑤ ❸♦♣② ✉ ⑥⑤⑥⑦♣q
⑨ ❑◆❊❊●❍●❖❋◆❳❋● ❜●❋❱●●❖ ●❡❋●❖s◆✈●
r⑥ r② ♣➂❷r①r❶③r❷q ⑧③ q⑧❿♣⑥ ❹③⑧q ⑧②♣ ♣➂❷r①r❶③r❷q ⑥⑦✉⑦♣ ⑦⑧
❳❖❑ ◆❖❋●❖s◆✈● ❨❍❙❨●❍❋◆●s❭
✉②⑧⑦♦♣③ ♣➂❷r①r❶③r❷q ⑥⑦✉⑦♣ ❼ ➃✉t③⑧⑥t⑧❾rt ❾③ ⑧❾♣③⑦r♣ ⑥ ①r❺♣
⑨ ❑●❊◆❖● s❨❙❖❋❳❖●❙❏s ❳❖❑ ❖❙❖❤
s❨❙❖❋❳❖●❙❏s ❨❍❙❞●ss●s❭ ❾③♣⑥⑥❷③♣ ✉②⑩ ⑦♣q❾♣③✉⑦❷③♣ ⑩⑧ ②⑧⑦ t♦✉②④♣ ❸r⑦♦ ⑦rq♣ ❹⑧③ ✉

⑨ ● ❡ ❨❲ ❳ ◆ ❖ ● ❖❋ ❍ ❙ ❨ ▼ ❳s ❳ ⑥⑤⑥⑦♣q r② ♣➂❷r①r❶③r❷q ⑥⑦✉⑦♣❼ ➄② ⑦♦r⑥ ❷②r⑦❻ ❸♣ ❸⑧❷①⑩ ①r❺♣ ⑦⑧

❋◗●❍❩❙❑▼❖❳❩◆❞ s❋❳❋● ❊❏❖❞❋◆❙❖ ✉ ② ⑥ ❸♣ ③ ⑥ ⑧q♣ ⑧❹ ⑦♦♣ r q❾ ⑧ ③ ⑦ ✉ ② ⑦ ➂ ❷♣ ⑥⑦ r ⑧ ② ⑥ ⑦ ♦ ③ ⑧ ❷④ ♦


❳❖❑ ❳❨❨❲▼ ◆❋ ❊❙❍ s❨❙❖❋❳❖●◆❋▼❭
⑦♦♣③q⑧⑩⑤②✉qrt⑥❻ ①r❺♣➅
⑨ ●❡❨❲❳◆❖ ✐◆❜❜s ●❖●❍P▼ ❞◗❳❖P●
❥❝❦❧❭ ➆➇➈ ➉➇ ➈➊ ➉➊➋➊➌ ➍➎➏➊ ➋➐➊ ➊➏➊➌➑➒ ➓➐➔➏➑➊→ ➎➏➣➇↔➣➊➉ ➎➏ ➔

⑨ ●s❋❳❜❲◆s◗ ❍●❲❳❋◆❙❖s◗◆❨ ❜●❋❱●●❖ ➓➐➊➍➎➓➔↔ ➌➊➔➓➋➎➇➏↕➙➌➇➓➊→→➛ ➜➎↔↔ ➎➋ ➇➓➓➝➌ ➇➌ ➏➇➋➛

❝❦ ❳❖❑ s❨❙❖❋❳❖●◆❋▼❘ ❝❦ ❳❖❑


➜➐➔➋ ➉➌➎➣➊→ ➔ ➓➐➊➍➎➓➔↔ ➌➊➔➓➋➎➇➏↕➙➌➇➓➊→→➛
●♠❏◆❲◆❜❍◆❏❩ ❞❙❖s❋❳❖❋❵

➞➇ ➈➐➔➋ ➊➟➋➊➏➋ ➉➇ ➋➐➊ ➓➐➊➍➎➓➔↔ ➌➊➔➓➋➎➇➏→ ➙➌➇➓➊➊➉➛

❈ ✁❈✂✄☎✆✝✞✟✠ ✡☛✁☞✌✆✞ ✻✁☞✌✆✞ ✻✍✎✏ ▲✑✠ ✻✒✓☎✔ ✕✒✖✒✗✘✘ ✻ ✍✙✆✌✑✚✏✛ ✖✘✒✖✒✻✛ ✖✎✒✖✒✻✛ ✖✜✒✖✒✻✛ ✖✢✒✖✒✻✛ ✗✜✒✖✒✻✛ ✖✢✒✗✒✻

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✺✺

✭✮✯ ✰✱✲✳✴✵✶✷✸✹✴✼✽ ✾✰✹✰✲ ♦❡ ❀❡✿❊ ❋❀ ❁❉✿●❁❂✿❀❍❏ ❝❇❡ P✿❊❊ ❃❇✿❃ ❄❡■✿❀✿❃❡❄


❲❡ ✿❀❡ ❁❂❃❡❀❡❄❃❡❅ ❁❂ ❆❇❡❉❁❆✿❊ ❀❡✿❆❃❁❋❂❄ ✿❂❅ ❃❇❡ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉ ◆❀❋❉ ❃❇❡ ❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄ ❁❄ ❆✿❊❊❡❅
❡❂❡❀●❍ ❆❇✿❂●❡❄ ✿❆❆❋❉■✿❂❍❁❂● ❃❇❡❉❏ ❑❂ ❋❀❅❡❀ q❴❪❬❭❩❫❯❏ ❝❇❁❄ ❁❄ ❅❡❄❁●❂❡❅ ❃❋ ✿❊❊❋P ▼❄ ❃❋
❃❋ t▼✿❂❃❁◆❍ ❃❇❡❄❡ ❡❂❡❀●❍ ❆❇✿❂●❡❄❖ P❡ ❂❡❡❅ ❃❋ ❆❋❂❃❀❋❊ ✿❂❅ s❡❡■ ❃❀✿❆s ❋◆ ✿❊❊ ❉❋◗❡❉❡❂❃❄ ❋◆
❄❡■✿❀✿❃❡ ❃❇❡ ❄❍ ❄❃❡❉ P❇❁ ❆❇ ❁❄ ▼❂❅❡❀ ❉✿❃❃❡❀ ✿❂❅ ❡❂❡❀●❍ ❁❂ ❋❀ ❋▼❃ ❋◆ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉❏
❋♦❄❡❀◗✿❃❁❋❂❄❖ ◆❀❋❉ ❀❡❉✿❁❂❁❂● ■✿❀❃ ❋◆ ❃❇❡ ✭✮✯✮r ✰❯✉❙❱ ❴✈ ❳❘❙ ✾❯❱❳❙❨
▼❂❁◗❡❀❄❡❏ ❲❡❖ ◆▼❀❃❇❡❀ ❆❊✿❄❄❁◆❍ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉❄ ✿❆❆❋❀❅❁❂● ❃❋
✭✮✯✮✯ ✰❘❙ ✾❯❱❳❙❨ ❩❬❭ ❳❘❙ ✾❪❫❫❴❪❬❭❵❬❛❱ ❃❇❡ ❉❋◗❡❉❡❂❃❄ ❋◆ ❉✿❃❃❡❀ ✿❂❅ ❡❂❡❀●❍ ❁❂ ❋❀ ❋▼❃
❋◆ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉❏
❜ ❱❯❱❳❙❨ ❁❂ ❃❇❡❀❉❋❅❍❂✿❉❁❆❄ ❀❡◆❡❀❄ ❃❋ ❃❇✿❃
■✿❀❃ ❋◆ ▼❂❁◗❡❀❄❡ ❁❂ P❇❁❆❇ ❋♦❄❡❀◗✿❃❁❋❂❄ ✿❀❡ ①② ③④⑤⑥ ⑦⑧⑨⑩⑤❶
❉✿❅❡ ✿❂❅ ❀❡❉✿❁❂❁❂● ▼❂❁◗❡❀❄❡ ❆❋❂❄❃❁❃▼❃❡❄ ❃❇❡ ❑❂ ✿❂ ❋■❡❂ ❄❍❄❃❡❉❖ ❃❇❡❀❡ ❁❄ ❡❥❆❇✿❂●❡ ❋◆ ❡❂❡❀●❍
❱❪❫❫❴❪❬❭❵❬❛❱✮ ❝❇❡ ❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄ ❁❂❆❊▼❅❡ ✿❂❅ ❉✿❃❃❡❀ ♦❡❃P❡❡❂ ❄❍❄❃❡❉ ✿❂❅ ❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄
❡◗❡❀❍❃❇❁❂● ❋❃❇❡❀ ❃❇✿❂ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉❏ ❞❍❄❃❡❉ ✿❂❅ ❷✐❁●❏ ♠❏❸ ❧✿♣❹❏ ❝❇❡ ■❀❡❄❡❂❆❡ ❋◆ ❀❡✿❆❃✿❂❃❄ ❁❂ ✿❂
❃❇❡ ❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄ ❃❋●❡❃❇❡❀ ❆❋❂❄❃❁❃▼❃❡ ❃❇❡ ❋■❡❂ ♦❡✿s❡❀ ❁❄ ✿❂ ❡❥✿❉■❊❡ ❋◆ ✿❂ ❋■❡❂ ❄❍❄❃❡❉❺❏
▼❂❁◗❡❀❄❡ ❏ ❤❡❀❡ ❃❇❡ ♦❋▼❂❅✿❀❍ ❁❄ ✿❂ ❁❉✿●❁❂✿❀❍ ❄▼❀◆✿❆❡
❝❇❡ ▼❂❁◗❡❀❄❡ ❢ ❝❇❡ ❄❍❄❃❡❉ ❣ ❝❇❡ ❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄ ❡❂❆❊❋❄❁❂● ❃❇❡ ♦❡✿s❡❀ ✿❂❅ ❀❡✿❆❃✿❂❃❄❏
❤❋P❡◗❡❀❖ ❃❇❡ ❡❂❃❁❀❡ ▼❂❁◗❡❀❄❡ ❋❃❇❡❀ ❃❇✿❂ ❃❇❡ ❻② ❼❽❾⑨⑤❿ ⑦⑧⑨⑩⑤❶
❄❍❄❃❡❉ ❁❄ ❂❋❃ ✿◆◆❡❆❃❡❅ ♦❍ ❃❇❡ ❆❇✿❂●❡❄ ❃✿s❁❂● ❑❂ ✿ ❆❊❋❄❡❅ ❄❍❄❃❡❉❖ ❃❇❡❀❡ ❁❄ ❂❋ ❡❥❆❇✿❂●❡ ❋◆
■❊✿❆❡ ❁❂ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉❏ ❝❇❡❀❡◆❋❀❡❖ ◆❋❀ ✿❊❊ ■❀✿❆❃❁❆✿❊ ❉✿❃❃❡❀❖ ♦▼❃ ❡❥❆❇✿❂●❡ ❋◆ ❡❂❡❀●❍ ❁❄ ■❋❄❄❁♦❊❡
■▼❀■❋❄❡❄❖ ❃❇❡ ❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄ ✿❀❡ ❃❇✿❃ ■❋❀❃❁❋❂ ♦❡❃P❡❡❂ ❄❍❄❃❡❉ ✿❂❅ ❃❇❡ ❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄
❋◆ ❃❇❡ ❀❡❉✿❁❂❁❂● ▼❂❁◗❡❀❄❡ P❇❁❆❇ ❆✿❂ ❁❂❃❡❀✿❆❃ ❷✐❁●❏ ♠❏❸ ❧♦♣❹❏ ❝❇❡ ■❀❡❄❡❂❆❡ ❋◆ ❀❡✿❆❃✿❂❃❄ ❁❂ ✿
P❁❃❇ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉❏ ✇❄▼✿❊❊❍❖ ❃❇❡ ❀❡●❁❋❂ ❋◆ ❄■✿❆❡ ❆❊❋❄❡❅ ◗❡❄❄❡❊ ❉✿❅❡ ❋◆ ❆❋❂❅▼❆❃❁❂● ❉✿❃❡❀❁✿❊ ❡❏●❏❖
❁❂ ❃❇❡ ❂❡❁●❇♦❋▼❀❇❋❋❅ ❋◆ ❃❇❡ ❄❍ ❄❃❡❉ ❆❋■■❡❀ ❋❀ ❄❃❡❡❊ ❁❄ ✿❂ ❡❥✿❉■❊❡ ❋◆ ✿ ❆❊❋❄❡❅
❆❋❂❄❃❁❃▼❃❡❄ ❁❃❄ ❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄❏ ❄❍❄❃❡❉❏
✐❋❀ ❡❥✿❉■❊❡❖ ❁◆ P❡ ✿❀❡ ❄❃▼❅❍❁❂● ❃❇❡ ❀❡✿❆❃❁❋❂
♦❡❃P❡❡❂ ❃P❋ ❄▼♦❄❃✿❂❆❡❄ ❜ ✿❂❅ ❦ s❡■❃ ❁❂ ✿
♦❡✿s❡❀❖ ❃❇❡ ♦❡✿s❡❀ ❆❋❂❃✿❁❂❁❂● ❃❇❡ ❀❡✿❆❃❁❋❂
❉❁❥❃▼❀❡ ❁❄ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉ ✿❂❅ ❃❇❡ ❀❋❋❉ P❇❡❀❡ ❃❇❡
♦❡✿s❡❀ ❁❄ s❡■❃ ❁❄ ❃❇❡ ❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄ ❧✐❁●❏ ♠❏♥♣❏

➀➁➂➃ ➄➃➣ ↔➓➎➒➈➔ ➐➉➏ ➒↕➈ ➎➙➛➛➍➙➉➏➑➉➜➎


➝❋❃❡ ❃❇✿❃ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉ ❉✿❍ ♦❡ ❅❡◆❁❂❡❅ ♦❍
■❇❍❄❁❆✿❊ ♦❋▼❂❅✿❀❁❡❄❖ ❊❁s❡ ♦❡✿s❡❀ ❋❀ ❃❡❄❃ ❃▼♦❡❖
❋❀ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉ ❉✿❍ ❄❁❉■❊❍ ♦❡ ❅❡◆❁❂❡❅ ♦❍ ✿ ❄❡❃
❋◆ ➞✿❀❃❡❄❁✿❂ ❆❋❋❀❅❁❂✿❃❡❄ ❄■❡❆❁◆❍❁❂● ✿
■✿❀❃❁❆▼❊✿❀ ◗❋❊▼❉❡ ❁❂ ❄■✿❆❡❏ ❑❃ ❁❄ ❂❡❆❡❄❄✿❀❍ ❃❋
❃❇❁❂s ❋◆ ❃❇❡ ❄❍❄❃❡❉ ✿❄ ❄❡■✿❀✿❃❡❅ ◆❀❋❉ ❃❇❡
❄▼❀❀❋▼❂❅❁❂●❄ ♦❍ ❄❋❉❡ ❄❋❀❃ ❋◆ P✿❊❊ P❇❁❆❇ ❉✿❍ ➀➁➂➃ ➄➃➅ ➆➇➈➉➊ ➋➌➍➎➈➏ ➐➉➏ ➑➎➍➌➐➒➈➏ ➎➓➎➒➈➔➎→
❺ ➟➠ ➡➢➤➥➦ ➧➨➩➠ ➡➧➢➫➠➭ ➢➭➥➯ ➲➧➠ ➳➠➨➡➲➨➭➲➫ ➨➫ ➫➯➫➲➠➵ ➲➧➠➭ ➸➨➥➥➫ ➢➺ ➲➧➠ ➻➠➨➼➠➳➫ ➸➽➥➥ ➨➡➲ ➨➫ ➻➢➤➭➦➨➳➯➾

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✤✜✥✜✦✧✧✻ ✘★✏✗✛✩✚✪ ✥✧✜✥✜✻✪ ✥✙✜✥✜✻✪ ✥✫✜✥✜✻✪ ✥✬✜✥✜✻✪ ✦✫✜✥✜✻✪ ✥✬✜✦✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

✸✪ ✫✬✭✮✯✰✱✲ ✳✴✬✰✱✵ ✹ qs✹✷✿✺✿❂ ●❅✺❉❅ ❆❀❙❆❀✼❀✷✿✼ ✿❅❀ ✿✽✿✹✾ ❀✷❀❆❊❂


■✷ ✹✷ ✺✼✽✾✹✿❀❁ ✼❂✼✿❀❃❄ ✿❅❀❆❀ ✺✼ ✷✽ ❀❇❉❅✹✷❊❀ ✽❋ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❑ ■✿ ❃✹❂ ❡❀ ❉❅❀❃✺❉✹✾❄ ❀✾❀❉✿❆✺❉✹✾❄
❀✷❀❆❊❂ ✽❆ ❃✹✿✿❀❆ ❡❀✿●❀❀✷ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃ ✹✷❁ ✿❅❀ ❃❀❉❅✹✷✺❉✹✾ ✽❆ ✹✷❂ ✽✿❅❀❆ ✿❂❙❀ ✽❋ ❀✷❀❆❊❂ ❂✽s
✼s❆❆✽s✷❁✺✷❊✼ ❍❏✺❊❑ ▼❑◆ ❖❉P◗❑ ❘❅❀ ❙❆❀✼❀✷❉❀ ✽❋ ❃✹❂ ✿❅✺✷r ✽❋❄ ✿❅❀ ✼s❃ ✽❋ ✹✾✾ ✿❅❀✼❀ ✺✼ ✿❅❀ ❀✷❀❆❊❂
❆❀✹❉✿✹✷✿✼ ✺✷ ✹ ✿❅❀❆❃✽✼ ❋✾✹✼r ✽❆ ✹✷❂ ✽✿❅❀❆ ❉✾✽✼❀❁ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❑ ■✷ ✿❅❀❆❃✽❁❂✷✹❃✺❉✼❄ ●❀ ❉✹✾✾ ✺✿
✺✷✼s✾✹✿❀❁ ✐❀✼✼❀✾ ✺✼ ✹✷ ❀❇✹❃❙✾❀ ✽❋ ✹✷ ✺✼✽✾✹✿❀❁ ✿❅❀ ✺✷✿❀❆✷✹✾ ❀✷❀❆❊❂❄ ⑧ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❄ ●❅✺❉❅ ❃✹❂
✼❂✼✿❀❃❑ ❉❅✹✷❊❀❄ ●❅❀✷
❚❯❱❯❲ ❳❨❩ ❬❭❪❭❩ ❫❴ ❭❨❩ ❬❵❛❭❩❜ ⑨ ❅❀✹✿ ❙✹✼✼❀✼ ✺✷✿✽ ✽❆ ✽s✿ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❄
❘❅❀ ✼❂✼✿❀❃ ❃s✼✿ ❡❀ ❁❀✼❉❆✺❡❀❁ ✺✷ ✽❆❁❀❆ ✿✽ ❃✹r❀ ⑨ ●✽❆r ✺✼ ❁✽✷❀ ✽✷ ✽❆ ❡❂ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❄
✹✷❂ s✼❀❋s✾ ❉✹✾❉s✾✹✿✺✽✷✼ ❡❂ ✼❙❀❉✺❋❂✺✷❊ ⑨ ❃✹✿✿❀❆ ❀✷✿❀❆✼ ✽❆ ✾❀✹✐❀✼ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❑
qs✹✷✿✺✿✹✿✺✐❀✾❂ ❀✹❉❅ ✽❋ ✿❅❀ ❙❆✽❙❀❆✿✺❀✼ ✼s❉❅ ✹✼ ❘❅❀✼❀ ✼❂✼✿❀❃✼ ✹❆❀ ❉✾✹✼✼✺❋✺❀❁ ✹❉❉✽❆❁✺✷❊✾❂ ✹✼
✺✿✼ ❙❆❀✼✼s❆❀ ❖♣P❄ ✐✽✾s❃❀ ❖❝ P❄ ✹✷❁ ✿❀❃❙❀❆✹✿s❆❀ ❂✽s ❅✹✐❀ ✹✾❆❀✹❁❂ ✼✿s❁✺❀❁ ✺✷ ✼❀❉✿✺✽✷ ▼❑⑩❑◆❑
❖❞ P ✹✼ ●❀✾✾ ✹✼ ✿❅❀ ❉✽❃❙✽✼✺✿✺✽✷ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❑
❢❀ ✷❀❀❁ ✿✽ ❁❀✼❉❆✺❡❀ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃ ❡❂ ✼❙❀❉✺❋❂✺✷❊ ❶✯❷ ❸✭❹❺
✺✿ ❡❀❋✽❆❀ ✹✷❁ ✹❋✿❀❆ ✿❅❀ ❉❅✹✷❊❀❑ ❣✽s ●✽s✾❁ ❆❀❉✹✾✾
❋❆✽❃ ❂✽s❆ ❤❅❂✼✺❉✼ ❉✽s❆✼❀ ✿❅✹✿ ✿❅❀ ✼✿✹✿❀ ✽❋ ✹ ❻❀✿ s✼ ❋✺❆✼✿ ❀❇✹❃✺✷❀ ✹ ❉❅✹✷❊❀ ✺✷ ✺✷✿❀❆✷✹✾
✼❂✼✿❀❃ ✺✷ ❃❀❉❅✹✷✺❉✼ ✺✼ ❉✽❃❙✾❀✿❀✾❂ ✼❙❀❉✺❋✺❀❁ ✹✿ ❀✷❀❆❊❂ ❡❂ ❁✽✺✷❊ ●✽❆r❑ ❢❀ ✿✹r❀ ✹ ✼❂✼✿❀❃
✹ ❊✺✐❀✷ ✺✷✼✿✹✷✿ ✽❋ ✿✺❃❀❄ ❡❂ ✿❅❀ ❙✽✼✺✿✺✽✷ ✹✷❁ ❉✽✷✿✹✺✷✺✷❊ ✼✽❃❀ qs✹✷✿✺✿❂ ✽❋ ●✹✿❀❆ ✺✷ ✹
✐❀✾✽❉✺✿❂ ✽❋ ❀✹❉❅ ❃✹✼✼ ❙✽✺✷✿ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❑ ■✷ ✿❅❀❆❃✽✼ ❋✾✹✼r ✽❆ ✺✷ ✹✷ ✺✷✼s✾✹✿❀❁ ❡❀✹r❀❆❑ ❘❅✺✼
✿❅❀❆❃✽❁❂✷✹❃✺❉✼❄ ✹ ❁✺❋❋❀❆❀✷✿ ✹✷❁ ❃s❉❅ ✼✺❃❙✾❀❆ ●✽s✾❁ ✷✽✿ ✹✾✾✽● ❀❇❉❅✹✷❊❀ ✽❋ ❅❀✹✿ ❡❀✿●❀❀✷ ✿❅❀
❉✽✷❉❀❙✿ ✽❋ ✿❅❀ ✼✿✹✿❀ ✽❋ ✹ ✼❂✼✿❀❃ ✺✼ ✺✷✿❆✽❁s❉❀❁❑ ✼❂✼✿❀❃ ✹✷❁ ✼s❆❆✽s✷❁✺✷❊✼ ✿❅❆✽s❊❅ ✺✿✼
■✿ ❁✽❀✼ ✷✽✿ ✷❀❀❁ ❁❀✿✹✺✾❀❁ r✷✽●✾❀❁❊❀ ✽❋ ❃✽✿✺✽✷ ❡✽s✷❁✹❆❂ ✹✷❁ ●❀ ❉✹✾✾ ✿❅✺✼ ✿❂❙❀ ✽❋ ✼❂✼✿❀❃ ✹✼
✽❋ ❀✹❉❅ ❙✹❆✿✺❉✾❀ ❡❀❉✹s✼❀❄ ●❀ ❁❀✹✾ ●✺✿❅ ✹✐❀❆✹❊❀ ❪❼♠❪t❪❭♠❧❑ ❘❅❀ ❃✹✷✷❀❆ ✺✷ ●❅✺❉❅ ✿❅❀ ✼✿✹✿❀ ✽❋
❃❀✹✼s❆✹❡✾❀ ❙❆✽❙❀❆✿✺❀✼ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❑ ❢❀ ✼❙❀❉✺❋❂ ✼s❉❅ ✹ ✼❂✼✿❀❃ ❃✹❂ ❡❀ ❉❅✹✷❊❀❁ ●✺✾✾ ❡❀ ❉✹✾✾❀❁
✿❅❀ ✼✿✹✿❀ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃ ❡❂ ❛❭❪❭❩ ❴❥❦❧❭♠❫❦❛ ✽❆ ✹❁✺✹❡✹✿✺❉ ❙❆✽❉❀✼✼❑ ❽❁✺✹❡✹✿✺❉ ❙❆✽❉❀✼✼ ✺✼ ✹
❛❭❪❭❩ ♥❪♦♠❪t✉❩❛❑ ❙❆✽❉❀✼✼ ✺✷ ●❅✺❉❅ ✿❅❀❆❀ ✺✼ ✷✽ ✿❆✹✷✼❋❀❆ ✽❋ ❅❀✹✿
❘❅❀ ❛❭❪❭❩ ✽❋ ✹ ✿❅❀❆❃✽❁❂✷✹❃✺❉ ✼❂✼✿❀❃ ✺✼ ❡❀✿●❀❀✷ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃ ✹✷❁ ✼s❆❆✽s✷❁✺✷❊✼❑ ❾❀❆❀❄
❁❀✼❉❆✺❡❀❁ ❡❂ ✺✿✼ ❃❀✹✼s❆✹❡✾❀ ✽❆ ❃✹❉❆✽✼❉✽❙✺❉ ✿❅❀ ●✹✾✾ ✼❀❙✹❆✹✿✺✷❊ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃ ✹✷❁ ✿❅❀
❖❡s✾rP ❙❆✽❙❀❆✿✺❀✼❑ ❢❀ ❉✹✷ ❁❀✼❉❆✺❡❀ ✿❅❀ ✼✿✹✿❀ ✽❋ ✼s❆❆✽s✷❁✺✷❊✼ ✺✼ ❉✹✾✾❀❁ ✿❅❀ ✹❁✺✹❡✹✿✺❉ ●✹✾✾
✹ ❊✹✼ ❡❂ qs✽✿✺✷❊ ✺✿✼ ❙❆❀✼✼s❆❀ ❖♣P❄ ✐✽✾s❃❀ ❖❝P❄ ❖❏✺❊ ▼❑❿P❑
✿❀❃❙❀❆✹✿s❆❀ ❖❞ P❄ ✹❃✽s✷✿ ❖✈P ❀✿❉❑ ✇✹❆✺✹❡✾❀✼ ✾✺r❀
♣❄ ❝❄ ❞ ✹❆❀ ❉✹✾✾❀❁ ❛❭❪❭❩ ♥❪♦♠❪t✉❩❛ ✽❆ ❛❭❪❭❩
❴❥❦❧❭♠❫❦❛ ❡❀❉✹s✼❀ ✿❅❀✺❆ ✐✹✾s❀✼ ❁❀❙❀✷❁ ✽✷✾❂
✽✷ ✿❅❀ ✼✿✹✿❀ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃ ✹✷❁ ✷✽✿ ✽✷ ❅✽● ✺✿ ✺✼
❆❀✹❉❅❀❁❑ ■✷ ✽❆❁❀❆ ✿✽ ❉✽❃❙✾❀✿❀✾❂ ❁❀❋✺✷❀ ✿❅❀ ✼✿✹✿❀
✽❋ ✹ ✼❂✼✿❀❃ ✺✿ ✺✼ ✷✽✿ ✷❀❉❀✼✼✹❆❂ ✿✽ ❁❀❋✺✷❀ ✹✾✾ ✿❅❀
❙❆✽❙❀❆✿✺❀✼ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃① ✹✼ ✽✷✾❂ ✹ ❉❀❆✿✹✺✷
✷s❃❡❀❆ ✽ ❋ ❙❆✽❙❀❆✿✺❀✼ ❉✹✷ ❡❀ ✐✹❆✺❀❁
✺✷❁❀❙❀✷❁❀✷✿✾❂❑ ❘❅✺✼ ✷s❃❡❀❆ ❁❀❙❀✷❁✼ ✽✷ ✿❅❀
✷✹✿s❆❀ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃❑ ②✷❉❀ ✿❅❀✼❀ ❃✺✷✺❃s❃
✷s❃❡❀❆ ✽❋ ❃✹❉❆✽✼❉✽❙✺❉ ❙❆✽❙❀❆✿✺❀✼ ✹❆❀ ❋✺❇❀❁❄
✽✿❅❀❆✼ ✹s✿✽❃✹✿✺❉✹✾✾❂ ❅✹✐❀ ❁❀❋✺✷✺✿❀ ✐✹✾s❀✼❑
❘❅❀ ✼✿✹✿❀ ✽❋ ✿❅❀ ✼s❆❆✽s✷❁✺✷❊✼ ❉✹✷ ✷❀✐❀❆ ➀➁➂➃ ➄➃➅ ➆➇ ➈➉➊➈➋➈➌➊➍ ➎➏➎➌➐➑ ➒➓➊➍➓ ➉➔➐➎ ➇➔➌
❡❀ ❉✽❃❙✾❀✿❀✾❂ ✼❙❀❉✺❋✺❀❁① ❋✽❆✿s✷✹✿❀✾❂ ✺✿ ✺✼ ✷✽✿ →➐➣➑➊➌ ➌➓➐ ➌➣➈➇➎↔➐➣ ➔↔ ➓➐➈➌ ➌➓➣➔↕➙➓ ➊➌➎
✷❀❉❀✼✼✹❆❂ ✿✽ ❁✽ ✼✽❑ ➋➔↕➇➉➈➣➏➛
❚❯❱❯③ ❳❨❩ ④❦❭❩♦❦❪✉ ⑤❦❩♦⑥❵ ❪❛ ❪ ❬❭❪❭❩ ❻❀✿ s✼ ❡❆✺✷❊ ✿❅❀ ❉❅✹✷❊❀ ✺✷ ✿❅❀ ✺✷✿❀❆✷✹✾
⑦❥❦❧❭♠❫❦ ❀✷❀❆❊❂ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃ ❡❂ ❁✽✺✷❊ ✼✽❃❀ ●✽❆r ✽✷
❢❅❀✷ ●❀ ✿✹✾r ✹❡✽s✿ ✽s❆ ❉❅❀❃✺❉✹✾ ✼❂✼✿❀❃ ✺✿❑ ❻❀✿ s✼ ❉✹✾✾ ✿❅❀ ✺✷✺✿✺✹✾ ✼✿✹✿❀ ✽❋ ✿❅❀ ✼❂✼✿❀❃ ✹✼
✾✽✼✺✷❊ ✽❆ ❊✹✺✷✺✷❊ ❀✷❀❆❊❂❄ ●❀ ✷❀❀❁ ✿✽ ✺✷✿❆✽❁s❉❀ ✼✿✹✿❀ ❽ ✹✷❁ ✺✿✼ ✿❀❃❙❀❆✹✿s❆❀ ✹✼ ❞➜❑ ❻❀✿ ✿❅❀

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✠☛✕✖✎✑ ✠✻✗✘ ▲✙✓ ✠✚✛✍✜ ✢✚✶✚✣✤✤✠ ✻✥✎✖✙✦✘✧ ✶✤✚✶✚✠✧ ✶✗✚✶✚✠✧ ✶★✚✶✚✠✧ ✶✩✚✶✚✠✧ ✣★✚✶✚✠✧ ✶✩✚✣✚✠
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✺✼

✐✬✭✮✯✬✰✱ ✮✬✮✯✲✳ ✴✵ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸ ✐✬ ✷✭✰✭✮ ✹ ✽✮ ✭✶✮ ❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮ ✐✷ ✐✬✾✮❍✮✬✾✮✬✭ ✴✵


❝✰✱✱✮✾ ❯❆✿ ❀✮ ❝✰✬ ❝✶✰✬✲✮ ✭✶✮ ✷✭✰✭✮ ✴✵ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸ ✭✶✮ ✯✴t✭✮ ✭✰❡✮✬✿ ❷✴✱t✸✮ ✴✵ ❁✰✭✮✯ ✐✬ ✰ ❍✴✬✾❊
✐✬ ✭❁✴ ✾✐✵✵✮✯✮✬✭ ❁✰✳✷✿ ✵✴✯ ✮❭✰✸❍✱✮❊ ✐✷ ✰ ✷✭✰✭✮ ✵t✬❝✭✐✴✬❊ ✽✮❝✰t✷✮
❖❂❃ ❄❅❇❉ ❀✮ ✾✴ ✷✴✸✮ ✸✮❝✶✰✬✐❝✰✱ ❁✴✯❡❊ ✷✰✳ ❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ❪✴✱t✸✮ ✴✵ ✐✭✷ ❁✰✭✮✯ ✐✷ ✐✬✾✮❍✮✬✾✮✬✭
❋ ❡●❊ ✽✳ ✯✴✭✰✭✐✬✲ ✰ ✷✮✭ ✴✵ ✷✸✰✱✱ ❍✰✾✾✱✮✷ ✰✬✾ ✴✵ ✭✶✮ ✯✴t✭✮ ✽✳ ❁✶✐❝✶ ❁✰✭✮✯ ✐✷ ✵✐✱✱✮✾ ✐✬ ✭✶✮
✭✶✮✯✮✽✳ ❝✶t✯✬✐✬✲ ❁✰✭✮✯✿ ■✮✭ ✭✶✮ ✬✮❁ ✷✭✰✭✮ ✽✮ ❍✴✬✾❊ ✮✐✭✶✮✯ ✽✳ ✯✰✐✬ ✴✯ ✽✳ ✭t✽✮❁✮✱✱ ✴✯ ✽✳ ✽✴✭✶❊
❝✰✱✱✮✾ ❏ ✷✭✰✭✮ ✰✬✾ ✐✭✷ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮❊ ✰✷ ❑▼✿ ◆✭ ✐✷ ❸❺❻ ❼❃❅❽
✵✴t✬✾ ✭✶✰✭ ❑ ▼ P ❑ ❆ ✰✬✾ ✭✶✮ ❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ❀✮ ❝✰✬ ✰✱✷✴ ❝✶✰✬✲✮ ✭✶✮ ✐✬✭✮✯✬✰✱ ✮✬✮✯✲✳ ✴✵ ✰
✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮❊ ◗❑ ❘ ❑ ▼❹❑❆✿ ■✮✭ ✭✶✮ ✐✬✭✮✯✬✰✱ ✷✳✷✭✮✸ ✽✳ ✭✯✰✬✷✵✮✯ ✴✵ ✶✮✰✭ ✵✯✴✸ ✭✶✮
✮✬✮✯✲✳ ✴✵ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸ ✐✬ ✷✭✰✭✮ ❏ ✽✮ ❯▼ ✰✬✾ ✭✶✮ ✷t✯✯✴t✬✾✐✬✲✷ ✭✴ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸ ✴✯ ❪✐❝✮❾❪✮✯✷✰
❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ✐✬✭✮✯✬✰✱ ✮✬✮✯✲✳❊ ◗❯ ❘❯▼❹ ❯❆✿ ❁✐✭✶✴t✭ ✮❭❍✮✬✾✐✭t✯✮ ✴✵ ❁✴✯❡✿ s✶✐✷ ✮❭❝✶✰✬✲✮
❙❃❱❲❂❳ ❄❅❇❉ ❀✮ ✬✴❁ ✾✴ ✰✬ ✮❨t✰✱ ✰✸✴t✬✭ ✴✵ ✮✬✮✯✲✳❊ ❁✶✐❝✶ ✐✷ ✰ ✯✮✷t✱✭ ✴✵ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮
❩✐✿✮✿❊ ❋❡●❬ ✮✱✮❝✭✯✐❝✰✱ ❁✴✯❡ ❁✐✭✶ ✭✶✮ ✶✮✱❍ ✴✵ ✰✬ ✾✐✵✵✮✯✮✬❝✮ ✐✷ ❝✰✱✱✮✾ ✶✮✰✭❊ ❿✿ ■✮✭ t✷ ❝✴✬✷✐✾✮✯
✐✸✸✮✯✷✐✴✬ ✯✴✾ ✰✬✾ ✬✴✭✮ ✾✴❁✬ ✭✶✮ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮ ✽✯✐✬✲✐✬✲ ✰✽✴t✭ ✭✶✮ ✷✰✸✮ ❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮
❝✶✰✬✲✮✿ ❀✮ ✵✐✬✾ ✭✶✰✭ ✭✶✮ ❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ❩✭✶✮ ✷✰✸✮ ✐✬✐✭✐✰✱ ✰✬✾ ✵✐✬✰✱ ✷✭✰✭✮✷ ✰✷ ✽✮✵✴✯✮ ✐✬
✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮ ✐✷ ✷✰✸✮ ✰✷ ✐✬ ✭✶✮ ✮✰✯✱✐✮✯ ❝✰✷✮❊ ✷✰✳❊ ✷✮❝✭✐✴✬ ➀✿❋✿❵ ❩✰❬ ✽✳ ✭✯✰✬✷✵✮✯ ✴✵ ✶✮✰✭ ✭✶✯✴t✲✶
❑ ▼ ❹ ❑❆✿ ✭✶✮✯✸✰✱✱✳ ❝✴✬✾t❝✭✐✬✲ ❁✰✱✱✷ ✐✬✷✭✮✰✾ ✴✵
✰✾✐✰✽✰✭✐❝ ❁✰✱✱✷ ❩⑧✐✲✿ ➀✿❵❬✿
◆✬ ✵✰❝✭❊ ✭✶✮ ✮❭❍✮✯✐✸✮✬✭✷ ✐✬ ✭✶✮ ✰✽✴❪✮
✸✰✬✬✮✯ ❁✮✯✮ ✾✴✬✮ ✽✳ ●✿ ❫✿ ●✴t✱✮ ✽✮✭❁✮✮✬
❋❴❵❛❹❜❛ ✰✬✾ ✶✮ ❁✰✷ ✰✽✱✮ ✭✴ ✷✶✴❁ ✭✶✰✭ ✰ ✲✐❪✮✬
✰✸✴t✬✭ ✴✵ ❁✴✯❡ ✾✴✬✮ ✴✬ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸❊ ✬✴ ✸✰✭✭✮✯
✶✴❁ ✐✭ ❁✰✷ ✾✴✬✮ ❩✐✯✯✮✷❍✮❝✭✐❪✮ ✴✵ ❍✰✭✶❬ ❍✯✴✾t❝✮✾
✭✶✮ ✷✰✸✮ ❝✶✰✬✲✮ ✴✵ ✷✭✰✭✮❊ ✰✷ ✸✮✰✷t✯✮✾ ✽✳ ✭✶✮
❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ✭✶✮ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮ ✴✵ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸✿
❞✴❊ ✐✭ ✷✮✮✸✷ ✰❍❍✯✴❍✯✐✰✭✮ ✭✴ ✾✮✵✐✬✮ ✰
❨t✰✬✭✐✭✳❊ ✭✶✮ ✐✬✭✮✯✬✰✱ ✮✬✮✯✲✳ ❯❊ ❁✶✴✷✮ ❪✰✱t✮
✐✷ ❝✶✰✯✰❝✭✮✯✐✷✭✐❝ ✴✵ ✭✶✮ ✷✭✰✭✮ ✴✵ ✰ ✷✳✷✭✮✸❊
❁✶✮✯✮✽✳ ✭✶✮ ✰✾✐✰✽✰✭✐❝ ❁✴✯❡❊ ❁❢❣ ✯✮❨t✐✯✮✾ ✭✴
✽✯✐✬✲ ✰✽✴t✭ ✰ ❝✶✰✬✲✮ ✴✵ ✷✭✰✭✮ ✐✷ ✮❨t✰✱ ✭✴ ✭✶✮ ➁➂➃➄ ➅➄➆ ➇ ➈➉➈➊➋➌ ➍➎➏➐➎ ➑➒➒➓➍➈ ➎➋➑➊ ➊➔➑→➈➣➋➔
✾✐✵✵✮✯✮✬❝✮ ✽✮✭❁✮✮✬ ✭✶✮ ❪✰✱t✮ ✴✵ ❯ ✐✬ ✴✬✮ ✷✭✰✭✮ ➊➎➔➓↔↕➎ ➏➊➈ ➙➓↔→➛➑➔➉➜
✰✬✾ ✭✶✰✭ ✐✬ ✰✬✴✭✶✮✯ ✷✭✰✭✮❊ ◗❯ ❤❥❦❥❧
❀✮ ✭✰❡✮ ❁✰✭✮✯ ✰✭ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮❊ ❑❆ ✐✬ ✰
♣r ♦ r ♠ q r ♥ ♦ ❝✴✬✭✰✐✬✮✯ ✶✰❪✐✬✲ ✭✶✮✯✸✰✱✱✳ ❝✴✬✾t❝✭✐✬✲ ❁✰✱✱✷❊
s✶✮✯✮✵✴✯✮❊ ✐✬✭✮✯✬✰✱ ✮✬✮✯✲✳❊ ❯❊ ✴✵ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸ ✷✰✳ ✸✰✾✮ t❍ ✴✵ ❝✴❍❍✮✯ ✰✬✾ ✮✬❝✱✴✷✮ ✐✭ ✐✬ ✰ ✶t✲✮
✐✷ ✰ ✷✭✰✭✮ ✵t✬❝✭✐✴✬✿ ✶✮✰✭ ✯✮✷✮✯❪✴✐✯ ✰✭ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮❊ ❑ ▼✿ s✶✮ ✶✮✰✭
s✶✮ ❍✴✷✐✭✐❪✮ ✷✐✲✬ ✮❭❍✯✮✷✷✮✷ ✭✶✰✭ ❁✉✈ ✐✷ ✰✽✷✴✯✽✮✾ ✽✳ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸ ❩❁✰✭✮✯❬❊ ❿ ❝✰✬ ✽✮
❍✴✷✐✭✐❪✮ ❁✶✮✬ ❁✴✯❡ ✐✷ ✾✴✬✮ ✇① ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸✿ ✸✮✰✷t✯✮✾ ✐✬ ✭✮✯✸✷ ✴✵ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮ ✾✐✵✵✮✯✮✬❝✮ ❊
❞✐✸✐✱✰✯✱✳❊ ✐✵ ✭✶✮ ❁✴✯❡ ✐✷ ✾✴✬✮ ②③ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸❊❁✉✈ ❑ ▼ ❹ ❑❆✿ ◆✬ ✭✶✐✷ ❝✰✷✮ ❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ✐✬✭✮✯✬✰✱ ✮✬✮✯✲✳❊
❁✐✱✱ ✽✮ ✬✮✲✰✭✐❪✮✿ ◗❯❘ ❿❊ ❁✶✮✬ ✬✴ ❁✴✯❡ ✐✷ ✾✴✬✮ ✰✭ ❝✴✬✷✭✰✬✭
❪✴✱t✸✮✿
④✰✬ ✳✴t ✬✰✸✮ ✷✴✸✮ ✴✭✶✮✯ ✵✰✸✐✱✐✰✯ ✷✭✰✭✮
✵t✬❝✭✐✴✬✷⑤ ❞✴✸✮ ✴✵ ✴✭✶✮✯ ✵✰✸✐✱✐✰✯ ✷✭✰✭✮ ❑➝❦ ❿ ❤➞ ⑦➟➞❤➠❤➡❦❧ ➢➝❦➤ ➝❦➥➠ ❤➞ ➠➦➥➤➞➧❦➦➦❦➨
✵t✬❝✭✐✴✬✷ ✰✯✮ ⑥❊ ⑦❊ ✰✬✾ ❑✿ ⑧✴✯ ✮❭✰✸❍✱✮❊ ✐✵ ❁✮ ➧➦➟➩ ➠➝❦ ➞➫➦➦➟➫➤➨❤➤➭➞ ➠➟ ➠➝❦ ➞➯➞➠❦➩ ➥➤➨ ❿ ❤➞
✽✯✐✬✲ ✰ ❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮ ✴✵ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸ ➤❦➭➥➠❤➡❦ ➢➝❦➤ ➝❦➥➠ ❤➞ ➠➦➥➤➞➧❦➦➦❦➨ ➧➦➟➩
✵✯✴✸ ⑨❜ ④ ✭✴ ⑩❜ ④❊ ✭✶✮ ❝✶✰✬✲✮ ✐✬ ✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮ ➞➯➞➠❦➩ ➠➟ ➠➝❦ ➞➫➦➦➟➫➤➨❤➤➭➞❥
✐✷ ⑩❜ ④❹⑨❜ ④ ❘ ❶❋❛ ④❊ ❁✶✮✭✶✮✯ ❁✮ ✲✴ ✷✭✯✰✐✲✶✭
t❍ ✭✴ ⑩❜ ④ ✴✯ ❁✮ ❝✴✴✱ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸ ✵✴✯ ✰ ✵✮❁ ❸❱❻ ➲➳❃ ➵❃❂❃➸❅➺ ❱❅➻❃
✾✮✲✯✮✮✷❊ ✭✶✮✬ ✭✰❡✮ ✭✶✮ ✷✳✷✭✮✸ ✭✴ ✭✶✮ ✵✐✬✰✱ ■✮✭ t✷ ❝✴✬✷✐✾✮✯ ✭✶✮ ✲✮✬✮✯✰✱ ❝✰✷✮ ✐✬ ❁✶✐❝✶ ✰
✭✮✸❍✮✯✰✭t✯✮✿ s✶t✷❊ ❑ ✐✷ ✰ ✷✭✰✭✮ ✵t✬❝✭✐✴✬ ✰✬✾ ❝✶✰✬✲✮ ✴✵ ✷✭✰✭✮ ✐✷ ✽✯✴t✲✶✭ ✰✽✴t✭ ✽✴✭✶ ✽✳

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✤✜✥✜✦✧✧✻ ✘★✏✗✛✩✚✪ ✥✧✜✥✜✻✪ ✥✙✜✥✜✻✪ ✥✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✥✜✻✪ ✦✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✦✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

❞✫✬✭✮ ✯✫✰✱ ✲✭❞ ✳✴ ✵✰✲✭✷✸✹✰ ✫✸ ✺✹✲✵✼ ✽✹ ✯✰✬✵✹ ⑨❘❖⑩◆❏❘❨


❝✺✲✭✮✹ ✬✭ ✬✭✵✹✰✭✲✾ ✹✭✹✰✮✴ ✸✫✰ ✵✺✬✷ ❝✲✷✹ ✲✷✿ ❃✬❆ ❀ ❯ ❁ ✯ ❶❷❉ ✯✲✾✾ ✬✷ ✲❞✬✲✳✲✵✬❝
❀❯ ❁ q ❂ ✯ ❃❄✼❅❆ ❃✬✬❆ ❀ ❯ ❁ ❸ q❉ ✵✺✹✰●✲✾✾✴ ❝✫✭❞♦❝✵✬✭✮ ✯✲✾✾✷
❋✫✰ ✲ ✮✬❇✹✭ ❝✺✲✭✮✹ ✬✭ ✷✵✲✵✹❉ q ✲✭❞ ✯ ❝✲✭ ❃✬✬✬❆❀ ❯ ❁ q ❸ ✯❉ ❝✾✫✷✹❞ ✷✴✷✵✹●✼
❇✲✰✴ ❞✹✈✹✭❞✬✭✮ ✫✭ ✺✫✯ ✵✺✹ ❝✺✲✭✮✹ ✬✷ ❝✲✰✰✬✹❞
✫♦✵✼ ❊✫✯✹❇✹✰❉ q ❂✯ ❁ ❀❯ ✯✬✾✾ ❞✹✈✹✭❞ ✫✭✾✴ ✫✭ ②③❹ ❺✇✇❻❼❽❺❾❼❿s⑨
✬✭✬✵✬✲✾ ✲✭❞ ✸✬✭✲✾ ✷✵✲✵✹✼ ✐✵ ✯✬✾✾ ✳✹ ✬✭❞✹✈✹✭❞✹✭✵ ✫✸ ➀✲✭✴ ❝✺✹●✬❝✲✾ ✰✹✲❝✵✬✫✭✷ ✬✭❇✫✾❇✹ ✵✺✹ ✮✹✭✹✰✲✵✬✫✭
✵✺✹ ✯✲✴ ✵✺✹ ❝✺✲✭✮✹ ✬✷ ❝✲✰✰✬✹❞ ✫♦✵✼ ✐✸ ✵✺✹✰✹ ✬✷ ✫✸ ✮✲✷✹✷ ❝✲✈✲✳✾✹ ✫✸ ❞✫✬✭✮ ●✹❝✺✲✭✬❝✲✾ ✯✫✰✱ ✫✰
✭✫ ✵✰✲✭✷✸✹✰ ✫✸ ✹✭✹✰✮✴ ✲✷ ✺✹✲✵ ✫✰ ✲✷ ✯✫✰✱ ✵✺✹ ✮✹✭✹✰✲✵✬✫✭ ✫✸ ✺✹✲✵✼ ✐✵ ✬✷ ✬●✈✫✰✵✲✭✵ ✸✫✰ ♦✷ ✵✫
❃✬✷✫✾✲✵✹❞ ✷✴✷✵✹●❆ ✬✼✹✼❉ ✬✸ ✯ ❁ ❍ ✲✭❞ q ❁ ❍❉ ✵✺✹✭ ■♦✲✭✵✬✸✴ ✵✺✹✷✹ ❝✺✲✭✮✹✷ ✲✭❞ ✰✹✾✲✵✹ ✵✺✹● ✵✫ ✵✺✹
❀ ❯ ❁ ❍✼ ❝✺✲✭✮✹✷ ✬✭ ✵✺✹ ✬✭✵✹✰✭✲✾ ✹✭✹✰✮✴✼ ➁✹✵ ♦✷ ✷✹✹ ✺✫✯➂
❚✺✹ ✹■♦✲✵✬✫✭ ❄✼❅ ✬✼✹✼❉ ❀❯ ❁ q ❂ ✯ ✬✷ ②③❹③④ ➃❘❑➄
●✲✵✺✹●✲✵✬❝✲✾ ✷✵✲✵✹●✹✭✵ ✫✸ ✵✺✹ ❢❏❑▼◆ ❖P◗ ❘❢ ❋✬✰✷✵ ✫✸ ✲✾✾❉ ✾✹✵ ♦✷ ❝✫✭❝✹✭✵✰✲✵✹ ✫✭ ✵✺✹ ✭✲✵♦✰✹ ✫✸
◆t❙❑❱❘❲❳❨P❱❏❩▼❉ ✯✺✬❝✺ ✷✵✲✵✹✷ ✵✺✲✵ ✯✫✰✱ ✲ ✷✴✷✵✹● ❝✲✭ ❞✫✼ ✽✹ ✯✬✾✾ ❝✫✭✷✬❞✹✰ ✫✭✾✴
❬❭❪ ❪❫❪❴❵❛ ❜❡ ❣❫ ❤❥❜❦❣❧❪♠ ❥❛❥❧❪♥ ❤❥ ●✹❝✺✲✭✬❝✲✾ ✯✫✰✱ ✬✼✹✼❉ ✈✰✹✷✷♦✰✹➅❇✫✾♦●✹ ✯✫✰✱✼
♣❜❫❥❧❣❫❧r ❋✫✰ ♦✭❞✹✰✷✵✲✭❞✬✭✮ ✈✰✹✷✷♦✰✹➅❇✫✾♦●✹
✐✵ ✬✷ ❝✫●●✫✭✾✴ ✷✵✲✵✹❞ ✲✷ ✵✺✹ ✾✲✯ ✫✸ ✯✫✰✱❉ ✾✹✵ ♦✷ ❝✫✭✷✬❞✹✰ ✲ ❝✴✾✬✭❞✹✰ ✯✺✬❝✺
❝✫✭✷✹✰❇✲✵✬✫✭ ✫✸ ✹✭✹✰✮✴ ✬✼✹✼❉ ✹✭✹✰✮✴ ❝✲✭ ✭✹✬✵✺✹✰ ❝✫✭✵✲✬✭✷ ✫✭✹ ●✫✾✹ ✫✸ ✲✭ ✬❞✹✲✾ ✮✲✷ ✸✬✵✵✹❞ ✯✬✵✺ ✲
✳✹ ❝✰✹✲✵✹❞ ✭✫✰ ✳✹ ❞✹✷✵✰✫✴✹❞✼ ✸✰✬❝✵✬✫✭✾✹✷✷ ✈✬✷✵✫✭✼ ❚✫✵✲✾ ❇✫✾♦●✹ ✫✸ ✵✺✹ ✮✲✷ ✬✷
➆➇ ✲✭❞ ✈✰✹✷✷♦✰✹ ✫✸ ✵✺✹ ✮✲✷ ✬✭✷✬❞✹ ✬✷ ➈✼ ✐✸
s❘◆❙✉ ❚✺✹✰✹ ✬✷ ❝✫✭✷✬❞✹✰✲✳✾✹ ❞✬✸✸✹✰✹✭❝✹ ✳✹✵✯✹✹✭ ✹⑥✵✹✰✭✲✾ ✈✰✹✷✷♦✰✹ ✬✷ ➈ ➉➊ ✯✺✬❝✺ ✬✷ ✮✰✹✲✵✹✰ ✵✺✲✭
✵✺✹ ❝✺✲✰✲❝✵✹✰ ✫✸ ✵✺✹ ✵✺✹✰●✫❞✴✭✲●✬❝ ✈✰✫✈✹✰✵✴ ➈❉ ✈✬✷✵✫✭ ✬✷ ●✫❇✹❞ ✬✭✯✲✰❞ ✵✬✾✾ ✵✺✹ ✈✰✹✷✷♦✰✹
✹✭✹✰✮✴ ✲✭❞ ✵✺✲✵ ✫✸ ✲ ●✹❝✺✲✭✬❝✲✾ ✈✰✫✈✹✰✵✴ ✷♦❝✺ ✬✭✷✬❞✹ ✳✹❝✫●✹✷ ✹■♦✲✾ ✵✫ ➈ ➉➊✼ ➁✹✵ ✵✺✬✷ ❝✺✲✭✮✹
✲✷ ❇✫✾♦●✹✼ ✽✹ ❝✲✭ ✷✈✹❝✬✸✴ ✲✭ ♦✭✲●✳✬✮♦✫♦✷
❃✲✳✷✫✾♦✵✹❆ ❇✲✾♦✹ ✸✫✰ ❇✫✾♦●✹ ✫✸ ✲ ✷✴✷✵✹● ✬✭ ✲
✈✲✰✵✬❝♦✾✲✰ ✷✵✲✵✹❉ ✳♦✵ ✭✫✵ ✵✺✹ ✲✳✷✫✾♦✵✹ ❇✲✾♦✹ ✫✸
✵✺✹ ✬✭✵✹✰✭✲✾ ✹✭✹✰✮✴✼ ❊✫✯✹❇✹✰❉ ✯✹ ❝✲✭ ●✹✲✷♦✰✹
✫✭✾✴ ✵✺✹ ❝✺✲✭✮✹✷ ✬✭ ✵✺✹ ✬✭✵✹✰✭✲✾ ✹✭✹✰✮✴❉ ❀❯ ✫✸
✵✺✹ ✷✴✷✵✹●✼
✇❑❘①❖❙❱ ②③④
⑤⑥✈✰✹✷✷ ✵✺✹ ❝✺✲✭✮✹ ✬✭ ✬✭✵✹✰✭✲✾ ✹✭✹✰✮✴ ✫✸
✲ ✷✴✷✵✹● ✯✺✹✭
❃✬❆ ⑦✫ ✺✹✲✵ ✬✷ ✲✳✷✫✰✳✹❞ ✳✴ ✵✺✹ ✷✴✷✵✹●
✸✰✫● ✵✺✹ ✷♦✰✰✫♦✭❞✬✭✮✷❉ ✳♦✵ ✯✫✰✱ ❃✯❆
✬✷ ❞✫✭✹ ✫✭ ✵✺✹ ✷✴✷✵✹●✼ ✽✺✲✵ ✵✴✈✹ ✫✸
✯✲✾✾ ❞✫✹✷ ✵✺✹ ✷✴✷✵✹● ✺✲❇✹ ⑧
❃✬✬❆ ⑦✫ ✯✫✰✱ ✬✷ ❞✫✭✹ ✫✭ ✵✺✹ ✷✴✷✵✹●❉ ✳♦✵
q ✲●✫♦✭✵ ✫✸ ✺✹✲✵ ✬✷ ✵✲✱✹✭ ✫♦✵ ✸✰✫●
✵✺✹ ✷✴✷✵✹● ✲✭❞ ✮✬❇✹✭ ✵✫ ✵✺✹
✷♦✰✰✫♦✭❞✬✭✮✷✼ ✽✺✲✵ ✵✴✈✹ ✫✸ ✯✲✾✾ ❞✫✹✷
✵✺✹ ✷✴✷✵✹● ✺✲❇✹⑧
❃✬✬✬❆ ✯ ✲●✫♦✭✵ ✫✸ ✯✫✰✱ ✬✷ ❞✫✭✹ ✳✴ ✵✺✹ ➋➌➍➎ ➏➎➐➑➒➓ ➔→➣↔ ↕→➙➛ →➙ ➜➙ ➝↕➛➜➞ ➟➜➠ ➝➙ ➜
✷✴✷✵✹● ✲✭❞ q ✲●✫♦✭✵ ✫✸ ✺✹✲✵ ✬✷ ➡➢➞➝➙↕➛➣ ➤➥➛➙ ➝➦ ➝➠ ➡→➧➨➣➛➠➠➛↕ ➩➢ ➜
✷♦✈✈✾✬✹❞ ✵✫ ✵✺✹ ✷✴✷✵✹●✼ ✽✺✲✵ ✵✴✈✹ ✫✸ ➡→➙➠➦➜➙➦ ➛➫➦➛➣➙➜➞ ➨➣➛➠➠➭➣➛➯ ➨ ➲➳
✷✴✷✵✹● ✯✫♦✾❞ ✬✵ ✳✹⑧ ➵➝➙ ➠➝➙➟➞➛ ➠➦➛➨➸ ➝➠ ➛➺➭➜➞ ➦→ ➦➥➛ ➠➥➜↕➛↕
➜➣➛➜➻

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✻☛✕✖✎✑ ✻✗✘✙ ▲✚✓ ✻✛✜✍✢ ✣✛✶✛✤✥✥✻ ✗✦✎✖✚✧✙★ ✶✥✛✶✛✻★ ✶✘✛✶✛✻★ ✶✩✛✶✛✻★ ✶✪✛✶✛✻★ ✤✩✛✶✛✻★ ✶✪✛✤✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✺✾

❜✬ ✭✮✯✰✬✱✬✲ ✰✳ ✭ ✴✰✳✵✶✬ ✴✷✬✸ ✭✳✲ ✷✯✬ ✹✰✳✭✶ ❳✹ ✷✯✬ ✸❁✬✴✴✼❁✬ ✰✴ ✳✈✷ ✮✈✳✴✷✭✳✷ ❜✼✷ ✮✯✭✳✵✬✴
✱✈✶✼✽✬ ❜✬ ❱❢ ✿ ❀✼❁✰✳✵ ✷✯✰✴ ✮✈✽✸❁✬✴✴✰✈✳❂ ✲✼❁✰✳✵ ✷✯✬ ✸❁✈✮✬✴✴ ✴✼✮✯ ✷✯✭✷ ✰✷ ✰✴ ✭✶■✭❨✴
✴✼✸✸✈✴✬ ✸✰✴✷✈✳ ✽✈✱✬✴ ✭ ✲✰✴✷✭✳✮✬❂ ❧ ✭✳✲ ✰✴ ✰✳✹✰✳✰✷✬✴✰✽✭✶✶❨ ✵❁✬✭✷✬❁ ✷✯✭✳ ✷✯✬ ✸❁✬✴✴✼❁✬ ✈✹ ✷✯✬
✮❁✈✴✴❝✴✬✮✷✰✈✳✭✶ ✭❁✬✭ ✈✹ ✷✯✬ ✸✰✴✷✈✳ ✰✴ ❃ ✵✭✴❂ ✷✯✬✳❂ ✭✷ ✬✭✮✯ ✴✷✭✵✬ ✈✹ ✮✈✽✸❁✬✴✴✰✈✳❂ ✷✯✬
❬❋✰✵✿ ❄✿❅❆✭❇❉✿ ✱✈✶✼✽✬ ✲✬✮❁✬✭✴✬✴ ❜❨ ✭✳ ✰✳✹✰✳✰✷✬✴✰✽✭✶ ✭✽✈✼✳✷❂
✷✯✬✳❂ ✱✈✶✼✽✬ ✮✯✭✳✵✬ t ❧ ❃ t ❊❱ t ❆❱● ❍ ❱✐ ❇ ❦❱✿ ❳✳ ✴✼✮✯ ✭ ✮✭✴✬ ■✬ ✮✭✳ ✮✭✶✮✼✶✭✷✬ ✷✯✬ ■✈❁❡
✲✈✳✬ ✈✳ ✷✯✬ ✵✭✴ ❜❨ ✷✯✬ ❁✬✶✭✷✰✈✳
❏❑r
❲✬ ✭✶✴✈ ❡✳✈■❂ ♣r▼◆◆❖r▼ P ✉q
❛r ✇♠♥ ♦ ③①② ④⑤ ❆ ❄✿⑥❇
◗✯✬❁✬✹✈❁✬❂ ✹✈❁✮✬ ✈✳ ✷✯✬ ✸✰✴✷✈✳ t ❘❙❯ ✿ ❃ ✉s
❳✹ ■ ✰✴ ✷✯✬ ■✈❁❡ ✲✈✳✬ ✈✳ ✷✯✬ ✴❨✴✷✬✽ ❜❨ ❵✬❁✬❂ ❘❩❭ ✭✷ ✬✭✮✯ ✴✷✭✵✬ ✰✴ ✬❴✼✭✶ ✷✈ ❆❘✐⑦ ⑧ ❦❘❇ ✰✳
✽✈✱✬✽✬✳✷ ✈✹ ✷✯✬ ✸✰✴✷✈✳ ✷✯✬✳ ✮✭✴✬ ✈✹ ✮✈✽✸❁✬✴✴✰✈✳ ❬❋✰✵✿ ❄✿❅❆✮❇❉✿ ❳✳ ✭✳
■ t ✹✈❁✮✬ × ✲✰✴✷✭✳✮✬ t ❘❩❭ ✿ ❃ ✿❧ ✬❫✸✭✳✴✰✈✳ ✸❁✈✮✬✴✴ ✼✳✲✬❁ ✴✰✽✰✶✭❁ ✮✈✳✲✰✷✰✈✳✴❂
t ❘❩❭ ✿ ❆❍❊❱❇ t ❍ ❘ ❙❯ ❊❱ t ❍ ❘❙❯ ❆❱● ❍ ❱✐ ❇ ❆❄✿❪❇ ✷✯✬ ✬❫✷✬❁✳✭✶ ✸❁✬✴✴✼❁✬ ✰✴ ✭✶■✭❨✴ ✶✬✴✴ ✷✯✭✳ ✷✯✬
✸❁✬✴✴✼❁✬ ✈✹ ✷✯✬ ✴❨✴✷✬✽ ✰✿✬✿❂ ❘❩❭ t ❆❘✐⑦ ❦❘❇✿ ❳✳
◗✯✬ ✳✬✵✭✷✰✱✬ ✴✰✵✳ ✈✹ ✷✯✰✴ ✬❫✸❁✬✴✴✰✈✳ ✰✴ ✵✬✳✬❁✭✶ ✮✭✴✬ ■✬ ✮✭✳ ■❁✰✷✬❂ ❘❩❭ t ❆❘✐⑦ ⑧ ❦❘❇✿ ⑨✼✮✯
❁✬❴✼✰❁✬✲ ✷✈ ✈❜✷✭✰✳ ✮✈✳✱✬✳✷✰✈✳✭✶ ✴✰✵✳ ✹✈❁ ■❂ ✸❁✈✮✬✴✴✬✴ ✭❁✬ ✮✭✶✶✬✲ ❁✬✱✬❁✴✰❜✶✬ ✸❁✈✮✬✴✴✬✴✿
■✯✰✮✯ ■✰✶✶ ❜✬ ✸✈✴✰✷✰✱✬✿ ❳✷ ✰✳✲✰✮✭✷✬✴ ✷✯✭✷ ✰✳ ✮✭✴✬ ⑩ ❶❷❸❹❺❻❻ ❸❷ ❹❼❽❿➀❺ ➁❻ ❻❽➁➂ ➃❸ ➄❺
✈✹ ✮✈✽✸❁✬✴✴✰✈✳ ■✈❁❡ ✰✴ ✲✈✳✬ ✈✳ ✷✯✬ ✴❨✴✷✬✽✿ ❷❺➅❺❷❻➁➄➆❺➇ ➁➈ ❽ ❹❼❽❿➀❺ ➁❻ ➄❷❸➉➀❼➃ ❸➉➃ ➁❿
❵✬❁✬ ❆❱● ❍ ❱✐ ❇ ■✰✶✶ ❜✬ ✳✬✵✭✷✰✱✬ ✭✳✲ ✳✬✵✭✷✰✱✬ ❻➉❹❼ ❽ ➊❽➋ ➃❼❽➃ ➃❼❺ ❶❷❸❹❺❻❻ ❹❸➉➆➂➇ ❽➃ ❽❿➋
✽✼✶✷✰✸✶✰✬✲ ❜❨ ✳✬✵✭✷✰✱✬ ■✰✶✶ ❜✬ ✸✈✴✰✷✰✱✬✿ ❵✬✳✮✬ ➌❸➌❺❿➃➇ ➄❺ ❷❺➅❺❷❻❺➂ ➄➋ ❽❿ ➁❿➈➁❿➁➃❺❻➁➌❽➆
✷✯✬ ✴✰✵✳ ✈❜✷✭✰✳✬✲ ✹✈❁ ✷✯✬ ■✈❁❡ ■✰✶✶ ❜✬ ✸✈✴✰✷✰✱✬✿ ❹❼❽❿➀❺➍ ⑩ ❷❺➅❺❷❻➁➄➆❺ ❶❷❸❹❺❻❻ ❶❷❸❹❺❺➂❻
❳✹ ✷✯✬ ✸❁✬✴✴✼❁✬ ✰✴ ✳✈✷ ✮✈✳✴✷✭✳✷ ✭✷ ✬✱✬❁❨ ➁❿➈➁❿➁➃❺➆➋ ❻➆❸➊➆➋ ➄➋ ❽ ❻❺❷➁❺❻ ❸➈ ❺➎➉➁➆➁➄❷➁➉➌
✴✷✭✵✬ ✈✹ ✮✈✽✸❁✬✴✴✰✈✳❂ ❜✼✷ ✮✯✭✳✵✬✴ ✰✳ ✳✼✽❜✬❁ ❻➃❽➃❺❻ ❻➉❹❼ ➃❼❽➃ ❻➋❻➃❺➌ ❽❿➂ ➃❼❺
✈✹ ✹✰✳✰✷✬ ✴✷✬✸✴❂ ■✈❁❡ ✲✈✳✬ ✈✳ ✷✯✬ ✵✭✴ ■✰✶✶ ❜✬ ❻➉❷❷❸➉❿➂➁❿➀❻ ❽❷❺ ❽➆➊❽➋❻ ➁❿ ❿❺❽❷
✴✼✽✽✬✲ ✈✱✬❁ ✭✶✶ ✷✯✬ ✴✷✬✸✴ ✭✳✲ ■✰✶✶ ❜✬ ✬❴✼✭✶ ❺➎➉➁➆➁➄❷➁➉➌ ➊➁➃❼ ❺❽❹❼ ❸➃❼❺❷➍ ➏❷❸❹❺❻❻❺❻
✷✈ ❾ ❤ ❞ ❥❣ ❬❋✰✵✿ ❄✿❅ ❆❜❇❉

➐➑➒➓ ➔➓→ ➣↔↕ ➙➛➜➙➝➞➟ ➠➡➢➤ ➙➥➢➦➦➧➥➢ ➨➦ ➤➞➟ ➩➞➤➦➟➫➤➟


➐➑➒➓ ➔➓→ ➣➘↕ ➙➛➜➙➝➞➟ ➠➡➢➤ ➙➥➢➦➦➧➥➢ ➨➦ ➤➞➟ ➩➞➤➦➟➫➤➟ ➫➤➭ ➩➡➫➤➯➢➦ ➨➤ ➨➤➲➨➤➨➟➢ ➦➟➢➙➦
➫➤➭ ➩➡➫➤➯➢➦ ➨➤ ➲➨➤➨➟➢ ➦➟➢➙➦ ➭➧➥➨➤➯ ➳➥➢➵➢➥➦➨➸➝➢ ➩➞➤➭➨➟➨➞➤➦➺ ➭➧➥➨➤➯
➩➞➻➙➥➢➦➦➨➞➤ ➲➥➞➻ ➨➤➨➟➨➫➝ ➵➞➝➧➻➢➼ ➛➽ ➟➞ ➩➞➻➙➥➢➦➦➨➞➤ ➲➥➞➻ ➨➤➨➟➨➫➝ ➵➞➝➧➻➢➼ ➛➽ ➟➞
➲➨➤➫➝ ➵➞➝➧➻➢➼ ➛➾ ➚ ➪➞➥➶ ➭➞➤➢ ➞➤ ➟➡➢ ➯➫➦ ➲➨➤➫➝ ➵➞➝➧➻➢➼ ➛➾ ➚ ➪➞➥➶ ➭➞➤➢ ➞➤ ➟➡➢ ➯➫➦
➨➦ ➥➢➙➥➢➦➢➤➟➢➭ ➸➹ ➟➡➢ ➦➡➫➭➢➭ ➫➥➢➫➚ ➨➦ ➥➢➙➥➢➦➢➤➟➢➭ ➸➹ ➟➡➢ ➦➡➫➭➢➭ ➫➥➢➫➚

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✾✜✥✜✤✦✦✻ ✘✧✏✗✛★✚✩ ✥✦✜✥✜✻✩ ✥✙✜✥✜✻✩ ✥✪✜✥✜✻✩ ✥✫✜✥✜✻✩ ✤✪✜✥✜✻✩ ✥✫✜✤✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

♦✩✪✫✬ ✩✪✭✮ ✬✫✯✫✬✰✱✲✳✫ ✴✬♦✵✫✰✰✫✰ ✭✬✫ ✷✮♦✸✮ ➚➞➠➪➶↕↔➹➜➘ ➜➝➴ ➷↔↕↕ ↕➙➛➜➝➞➟➠➝ ➠➷ ➜➝
✭✰ ✱✬✬✫✯✫✬✰✱✲✳✫ ✴✬♦✵✫✰✰✫✰❛ ➟➴↕➜➘ ➬➜➞
■✹ ✺✼✽✾✿❀❁❂❃❄ ❅✽ ❆❇✺✽ ❉❂❊❋●✽✾❀ ❁✼❇❁ ✺❇✹ ✉❊❂ ✿❀❊❁✼✽❂✾❇● ❦③ ① ✺❊✹❀❁❇✹❁♠ ✽t❉❇✹❀✿❊✹ ❊❆ ❇✹
❋✽ ❀❊●❜✽❍ ✿❆ ❅✽ ❂✽●❇❁✽ ❁✼✽ ❅❊❂❏ ❁✽❂✾ ❁❊ ❁✼✽ ✿❍✽❇● ◗❇❀ ✿✹❁❊ ❜❇✺rr✾ ➮ ❅ ① ➑ ❀✿✹✺✽ ❝ ➤➥ ① ➑❚
✱✮✩✫✬✮✭✳ ✴✬✫✰✰❡✬✫ ♦❑ ✩✪✫ ✰▼✰✩✫◆❛ ❖✽ ✺❇✹ ➱●❀❊❄ ✃❊r●✽ ❍✽❁✽❂✾✿✹✽❍ ✽t❉✽❂✿✾✽✹❁❇●●❃ ❁✼❇❁
❂✽●❇❁✽ ❅❊❂❏ ❁❊ ✿✹❁✽❂✹❇● ❉❂✽❀❀r❂✽ ❊❆ ❁✼✽ ❀❃❀❁✽✾ ➼ ① ➑➮ ❁✼✽❂✽❆❊❂✽❄ ➨➻ ① ➑
r✹❍✽❂ ✬✫✯✫✬✰✱✲✳✫ ✵♦✮P✱✩✱♦✮✰ ❋❃ ❅❂✿❁✿✹◗ ➢❘r❇❁✿❊ ✹ ❙❚➦❄ ❒ Ï ❮ Ð ❰ ❐ ✺❇✹ ❋✽
✽❘r❇❁✿❊✹ ❙❚❯ ❇❀ ❆❊●●❊❅❀❱ ✽t❉❂✽❀❀✽❍ ❆❊❂ ✿❀❊❁✼✽❂✾❇● ✿❂❂✽❜✽❂❀✿❋●✽ ❇✹❍
❩❢ ❂✽❜✽❂❀✿❋●✽ ✺✼❇✹◗✽❀ ❇❀ ❆❊●●❊❅❀❱
✇ ❬❭❪ ❲ ❳ ❨ ♣❭❫ ❞ ➦❚ ✉❊❂ ✿❀❊❁✼✽❂✾❇● ✿❂❂✽❜✽❂❀✿❋●✽ ✺✼❇✹◗✽
❩✐ ➼ ① ➏ ❅ ① ❝ ➤➥ ❦❣Ñ ❣q ♠
❴✿✹✺✽ ❵❝ ❵❣ ✿❀ ❜✽❂❃ ❀✾❇●● ❅✽ ✺❇✹ ❅❂✿❁✽ ➐❚ ✉❊❂ ✿❀❊❁✼✽❂✾❇● ❂✽❜✽❂❀✿❋●✽ ✺✼❇✹◗✽
❩❢ ÔÒ
✇ ❬❭❪ ❲ ❳ ❨ ♣❤❥ ❞ ❦❙❚❧♠ ➼ ① ➏ ❅ ① ✈②③ ●✹ Ô
❩✐ Ó
➔➒
♥❊❅❄ ❁✼✽ ❉❂✽❀❀r❂✽ ❊❆ ❁✼✽ ◗❇❀ ❦❝qs ❅✼✿✺✼ ❅✽ ① ➐❚❯➑❯ ✈②③ ●❊◗ ➔
✺❇✹ ❅❂✿❁✽ ❇❀ ❝ ✹❊❅♠ ✺❇✹ ❋✽ ✽t❉❂✽❀❀✽❍ ✿✹ ❁✽❂✾❀ ➓
❊❆ ✿❁❀ ❜❊●r✾✽ ❁✼❂❊r◗✼ ◗❇❀ ✽❘r❇❁✿❊✹❚ ✉❊❂ ✈ ✾❊● ❯❚ ✉❊❂ ❇❍✿❇❋❇❁✿✺ ✺✼❇✹◗✽❄ ➼ ① ➑❄
❊❆ ❇✹ ✿❍✽❇● ◗❇❀ ✿❚✽❚❄ ❝❣ ①✈②③ ➨➻ ① ❅ÕÖ
⑦④⑧
⑤⑨ ⑥ ×✬♦✲✳✫◆ Ø❛Ù

❶❷❸❹❸❺❻❹❸❼ ❽❾ ❿❻➀➁❾❽➀❾ ❾❸➂➃❸❹❽❾➄❹❸ ➅➆➁❻❾❷❸❹➂❽➇ Ú❅❊ ●✿❁❂✽❀ ❊❆ ❇✹ ✿❍✽❇● ◗❇❀ ❇❁ ❇ ❉❂✽❀❀r❂✽ ❊❆
➃❹❻❿❸➁➁➈❼ ➦➑ ❇❁✾ ✽t❉❇✹❍❀ ✿❀❊❁✼✽❂✾❇●●❃ ✿✹❁❊ ❇
❩❢ ❜❇✺rr✾ r✹❁✿● ✿❁❀ ❁❊❁❇● ❜❊●r✾✽ ✿❀ ➦➑ ●✿❁❂✽❀❚
✇ ➉➊➋ ❲ ❳ ❨ ➍➌➎ Û❊❅ ✾r✺✼ ✼✽❇❁ ✿❀ ❇❋❀❊❂❋✽❍ ❇✹❍ ✼❊❅
❩✐ ✾r✺✼ ❅❊❂❏ ✿❀ ❍❊✹✽ ✿✹ ❁✼✽ ✽t❉❇✹❀✿❊✹ Ü
Ý♦✳❡✩✱♦✮
➔➒
① ➏ ➐❚❯➑❯ ✈②③ ●❊◗ ➔ ❦❙❚→♠ ❖✽ ✼❇❜✽ ➼ ① ➏ ❅ ① ❝➤➥ ❦➦➑ ➏ ➐♠ ① ➑❦Þ♠ ① ➑
➓ ♥❊ ❅❊❂❏ ✿❀ ❍❊✹✽➮ ✹❊ ✼✽❇❁ ✿❀ ❇❋❀❊❂❋✽❍❚
➣↔↕↕ ↕➙➛➜➝➞➟➠➝➡ ➢t❉❇✹❀✿❊✹ ❊❆ ❇ ◗❇❀ ✿✹
❜❇✺rr✾ ❦❝➤➥ ① ➑♠ ✿❀ ✺❇●●✽❍ ❆❂✽✽ ✽t❉❇✹❀✿❊✹❚ ♥❊ ×✬♦✲✳✫◆ Ø❛ß
❅❊❂❏ ✿❀ ❍❊✹✽ ❍r❂✿✹◗ ❆❂✽✽ ✽t❉❇✹❀✿❊✹ ❊❆ ❇✹ ✿❍✽❇● à❊✹❀✿❍✽❂ ❁✼✽ ❀❇✾✽ ✽t❉❇✹❀✿❊✹❄ ❋r❁ ❁✼✿❀
◗❇❀ ❅✼✽❁✼✽❂ ❁✼✽ ❉❂❊✺✽❀❀ ✿❀ ❂✽❜✽❂❀✿❋●✽ ❊❂ ❁✿✾✽ ❇◗❇✿✹❀❁ ❇ ✺❊✹❀❁❇✹❁ ✽t❁✽❂✹❇● ❉❂✽❀❀r❂✽
✿❂❂✽❜✽❂❀✿❋●✽ ❦✽❘r❇❁✿❊✹ ❙❚➐ ❇✹❍ ❙❚❯♠❚ ❊❆ ➦ ❇❁✾❚
♥❊❅❄ ❅✽ ✺❇✹ ❅❂✿❁✽ ✽❘r❇❁✿❊✹ ❙❚➦ ✿✹ ✹r✾❋✽❂ Ý♦✳❡✩✱♦✮
❊❆ ❅❇❃❀ ❍✽❉✽✹❍✿✹◗ ❊✹ ❁✼✽ ❁❃❉✽ ❊❆ ❉❂❊✺✽❀❀✽❀❚ ❖✽ ✼❇❜✽ ➼ ① ➏ ❅ ① ❝ ➤➥ ❦Þ♠ ① Þ ●✿❁❂✽á❇❁✾
➧✽❁ r❀ ❀r❋❀❁✿❁r❁✽ ❅ ① ➏ ❝➤➥➨❣ ❦✽❘❚ ❙❚➐♠ ✿✹ ×✬♦✲✳✫◆ Ø❛â
✽❘r❇❁✿❊✹ ❙❚➦❄ ❇✹❍ ❅✽ ◗✽❁ à❊✹❀✿❍✽❂ ❁✼✽ ❀❇✾✽ ✽t❉❇✹❀✿❊✹❄ ❁❊ ❇ ❆✿✹❇●
➩➳ ➫ ➵ ➭ ➸ ➯➲ ➩➺ ❜❊●r✾✽ ❊❆ ➦➑ ●✿❁❂✽❀ ✺❊✹❍r✺❁✽❍ ❂✽❜✽❂❀✿❋●❃❚
Ý♦✳❡✩✱♦✮
■❆ ❇ ❉❂❊✺✽❀❀ ✿❀ ✺❇❂❂✿✽❍ ❊r❁ ❇❁ ✺❊✹❀❁❇✹❁ ❜❊●r✾✽
❦➨❣ ① ➑♠❄ ❁✼✽✹ ãä
❖✽ ✼❇❜✽ ➼ ① ➏ ❅ ① ➐❚❯➑❯ ➦➑ åæç
➨➻ ① ➼➽ è
❁✼✽ ❀r❋❀✺❂✿❉❁ ➾ ✿✹ ➼➽ ❍✽✹❊❁✽❀ ❁✼❇❁ ✼✽❇❁ ✿❀ ① ➦❙❚➦ ●✿❁❂✽á❇❁✾
❀r❉❉●✿✽❍ ❇❁ ✺❊✹❀❁❇✹❁ ❜❊●r✾✽❚

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✟☛✕✖✎✑ ✟✻✗✘ ▲✙✓ ✟✚✛✍✜ ✢✚✶✚✣✠✠✟ ✻✤✎✖✙✥✘✦ ✶✠✚✶✚✟✦ ✶✗✚✶✚✟✦ ✶✧✚✶✚✟✦ ✶★✚✶✚✟✦ ✣✧✚✶✚✟✦ ✶★✚✣✚✟
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✻✥

✭✮✯✮✯ ✰✱✲✳✴✵✶✷✸ ❍ ❫❍ ➉➊ ✶➏➊➉✲➉➍➋ ➎➏➐ ➋✱→➏✲✳➋➐➒➉➓ ➐➋✴➓✲➉➏✱➊


✹✺✼ ✽ ✾✿❀❁✾❂ ❃❀❄ ✿❅✺❅❀ ❁✾❃❆❅❇❉❃ ➔✳➉➓✳ ✴↔➊➏➐↔ ✳➋✴✲ ➎➐➏➒ ✲✳➋ ➊➣➐➐➏➣✱→➉✱➌➊✮
❲❡ ❊❋●■ ❏❑▼❏ ❏❑❡ ❑❡▼❏ ▼◆❖●P◆❡◗ ▼❏ ❘●❋❖❏▼❋❏ ➁❏ ❘●❋❖❏▼❋❏ ✈●❙❯❱❡ ❢❫✉ ❵ ↕✐❪ ❫❴ ❵ q❛❪
✈●❙❯❱❡ ❳❖ ❡❨❯▼❙ ❏● ❘❑▼❋❩❡ ❳❋ ❏❑❡ ❳❋❏❡P❋▼❙ ❏❑❡P❡❝●P❡ ❡❨❯▼❏❳●❋ ❣❭➆ ◆❡❘●❱❡❖
❡❋❡P❩❬ ❳❭❡❭❪ ❫❴ ❵ q❛❭ ❜❯❏ ❱●❖❏ ●❝ ❘❑❡❱❳❘▼❙ ❫⑧ ❵ ❫❴ ❵ q❛
P❡▼❘❏❳●❋❖ ▼P❡ ❘▼PP❳❡◗ ●❯❏ ❋●❏ ▼❏ ❘●❋❖❏▼❋❏
✈●❙❯❱❡❪ ◆❯❏ ❳❋ ❝❙▼❖❊❖ ●P ❏❡❖❏ ❏❯◆❡❖ ❯❋◗❡P ➂❑❡ ◗❳❝❝❡P❡❋❘❡ ◆❡❏■❡❡❋ ❫⑧ ▼❋◗ ❫❴ ❳❖ ❋●❏
❘●❋❖❏▼❋❏ ▼❏❱●❖❞❑❡P❳❘ ❞P❡❖❖❯P❡❭ ❲❡ ❋❡❡◗ ❏● ❯❖❯▼❙❙❬ ❖❳❩❋❳❝❳❘▼❋❏ ❝●P ❖❬❖❏❡❱❖ ❘●❋❖❳❖❏❳❋❩ ●❝
◗❡❝❳❋❡ ▼❋●❏❑❡P ❖❏▼❏❡ ❝❯❋❘❏❳●❋ ■❑❳❘❑ ❱▼❬ ◆❡ ●❋❙❬ ❖●❙❳◗❖ ▼❋◗ ➙ ●P ❙❳❨❯❳◗❖❭ ➅●❙❳◗❖ ▼❋◗ ❙❳❨❯❳◗❖
❖❯❳❏▼◆❙❡ ❯❋◗❡P ❏❑❡❖❡ ❘●❋◗❳❏❳●❋❖❭ ◗● ❋●❏ ❖❯❝❝❡P ▼❋❬ ❖❳❩❋❳❝❳❘▼❋❏ ✈●❙❯❱❡ ❘❑▼❋❩❡❖
❯❞●❋ ❑❡▼❏❳❋❩❭ ➂❑❡ ◗❳❝❝❡P❡❋❘❡❪ ❑●■❡✈❡P❪
❲❡ ❱▼❬ ■P❳❏❡ ❡❨❯▼❏❳ ●❋ ❢❣❭❤✐ ▼❖ ◆❡❘●❱❡❖ ❖❳❩❋❳❝❳❘▼❋❏ ■❑❡❋ ❩▼❖❡❖ ▼P❡ ❳❋✈●❙✈❡◗❭
❥❧ ❦ ♠ ♣ ❾ ♥❥♦ ▼❏ ❘●❋❖❏▼❋❏ ❞P❡❖❖❯P❡❪ ■❑❡P❡ ①❡❏ ❯❖ ❘●❋❖❳◗❡P ▼ P❡▼❘❏❳●❋ ❳❋✈●❙✈❳❋❩ ❩▼❖❡❖❭ ➇❝
qr ❳❖ ❑❡▼❏ ▼◆❖●P◆❡◗ ◆❬ ❏❑❡ ❖❬❖❏❡❱ ▼❋◗ st ❫✉ ✉➛ ❳❖ ❏❑❡ ❏●❏▼❙ ✈●❙❯❱❡ ●❝ ❏❑❡ ❩▼❖❡●❯❖ P❡▼❘❏▼❋❏❖❪
P❡❞P❡❖❡❋❏ ❡✇❞▼❋❖❳●❋ ■●P❊ ◗●❋❡ ◆❬ ❏❑❡ ❖❬❖❏❡❱❭ ✉➜ ❳❖ ❏❑❡ ❏●❏▼❙ ✈●❙❯❱❡ ●❝ ❏❑❡ ❩▼❖❡●❯❖ ❞P●◗❯❘❏❖❪
①❡❏ ❯❖ P❡❞P❡❖❡❋❏ ❏❑❡ ❳❋❳❏❳▼❙ ❖❏▼❏❡ ◆❬ ❷➝ ❳❖ ❏❑❡ ❋❯❱◆❡P ●❝ ❱●❙❡❖ ●❝ ❩▼❖❡●❯❖ P❡▼❘❏▼❋❏❖
❖❯◆❖❘P❳❞❏ ❤ ▼❋◗ ❝❳❋▼❙ ❖❏▼❏❡ ◆❬ ② ▼❋◗ ❷➞ ❳❖ ❏❑❡ ❋❯❱◆❡P ●❝ ❱●❙❡❖ ●❝ ❩▼❖❡●❯❖
❲❡ ❘▼❋ P❡■P❳❏❡ ❏❑❡ ▼◆●✈❡ ❡❨❯▼❏❳●❋ ▼❖ ❞P●◗❯❘❏❖❪ ▼❙❙ ▼❏ ❘●❋❖❏▼❋❏ ❞P❡❖❖❯P❡ ▼❋◗
❏❡❱❞❡P▼❏❯P❡❪ ❏❑❡❋ ❯❖❳❋❩ ❏❑❡ ❳◗❡▼❙ ❩▼❖ ❙▼■❪ ■❡
❴③s❴④ ❵ qr s t ❢✉③ s ✉④ ✐ ■P❳❏❡❪
⑤❋ P❡▼PP▼❋❩❳❋❩❪ ■❡ ❩❡❏
t✉➝ ❵ ❷➝➈➟
qr ❵ ❢❴③ ⑥ t✉③✐ s ❢❴④ ⑥ t✉④✐ ❢❣❭❣✐
⑦●■ ■❡ ❘▼❋ ◗❡❝❳❋❡ ▼❋●❏❑❡P ❏❑❡P❱●◗❬❋▼❱❳❘ ▼❋◗ t✉➞ ❵ ❷➞➈➟
❝❯❋❘❏❳●❋❪ ❏❑❡ ❡❋❏❑▼❙❞❬ ⑧ ⑨⑩P❡❡❊ ■●P◗ ➂❑❯❖❪ t✉➞ s t✉➝ ❵ ❷➞➈➟ s ❷➝➈➟ ❵ ❢❷➞s❷➝✐➈➟
❶❷❸❹❺❻t❼❶❷❪ ❏● ■▼P❱ ●P ❑❡▼❏ ❘●❋❏❡❋❏❽ ▼❖ ❿
⑧ ❵ ❴ ⑥ t✉ ❢❣❭➀✐ ●P t ❢✉➞ s ✉➝✐ ❵ ❢❷➞ s ❷➝✐ ➈➟
❖●❪ ❡❨❯▼❏❳●❋ ❢❣❭❣✐ ◆❡❘●❱❡❖ ●P t ❫✉ ❵ ❫❷➠➈➟ ❢❣❭➡✐
qr❵ ⑧③ s ⑧④ ❵ ❫⑧ ➃❡P❡❪ ❫❷➠ P❡❝❡P❖ ❏● ❏❑❡ ❋❯❱◆❡P ●❝ ❱●❙❡❖ ●❝
➁❙❏❑●❯❩❑ q ❳❖ ▼ ❞▼❏❑ ◗❡❞❡❋◗❡❋❏ ❝❯❋❘❏❳●❋❪ ❩▼❖❡●❯❖ ❞P●◗❯❘❏❖ ❱❳❋❯❖ ❏❑❡ ❋❯❱◆❡P ●❝ ❱●❙❡❖
⑧ ❳❖ ▼ ❖❏▼❏❡ ❝❯❋❘❏❳●❋ ◆❡❘▼❯❖❡ ❳❏ ◗❡❞❡❋◗❖ ●❋ ❴❪ ●❝ ❩▼❖❡●❯❖ P❡▼❘❏▼❋❏❖❭
t ▼❋◗ ✉❪ ▼❙❙ ●❝ ■❑❳❘❑ ▼P❡ ❖❏▼❏❡ ❝❯❋❘❏❳●❋❖❭ ➅❯◆❖❏❳❏❯❏❳❋❩ ❏❑❡ ✈▼❙❯❡ ●❝ t❫✉ ❝P●❱
➂❑❡P❡❝●P❡❪ ❫⑧ ❳❖ ❳❋◗❡❞❡❋◗❡❋❏ ●❝ ❞▼❏❑❭ ➃❡❋❘❡❪ ❡❨❯▼❏❳●❋ ❣❭➡ ❳❋ ❡❨❯▼❏❳●❋ ❣❭➆❪ ■❡ ❩❡❏
qr ❳❖ ▼❙❖● ❳❋◗❡❞❡❋◗❡❋❏ ●❝ ❞▼❏❑❭
➄●P ❝❳❋❳❏❡ ❘❑▼❋❩❡❖ ▼❏ ❘●❋❖❏▼❋❏ ❞P❡❖❖❯P❡❪ ■❡ ❫⑧ ❵ ❫❴ ⑥ ❫❷➠➈➟ ❢❣❭❤↕✐
❘▼❋ ■P❳❏❡ ❡❨❯▼❏❳●❋ ❣❭➀ ▼❖ ➂❑❡ ❡❨❯▼❏❳●❋ ❣❭❤↕ ❳❖ ❯❖❡❝❯❙ ❝●P ❘▼❙❘❯❙▼❏❳❋❩
❫⑧ ❵ ❫❴ ⑥ ❫t✉ ❫⑧ ❝P●❱ ❫❴ ▼❋◗ ➢❼➤❶ ➢❶➥➦❺❭
➅❳❋❘❡ t ❳❖ ❘●❋❖❏▼❋❏❪ ■❡ ❘▼❋ ■P❳❏❡ ➧➐➏↔✵➋➒ ✭✮➨
❫⑧ ❵ ❫❴ ⑥ t❫✉ ❢❣❭➆✐ ➇❝ ■▼❏❡P ✈▼❞●❯P ❳❖ ▼❖❖❯❱❡◗ ❏● ◆❡ ▼ ❞❡P❝❡❘❏
➇❏ ❳❖ ❳❱❞●P❏▼❋❏ ❏● ❋●❏❡ ❏❑▼❏ ■❑❡❋ ❑❡▼❏ ❳❖ ❩▼❖❪ ❱●❙▼P ❡❋❏❑▼❙❞❬ ❘❑▼❋❩❡ ❝●P
▼◆❖●P◆❡◗ ◆❬ ❏❑❡ ❖❬❖❏❡❱ ▼❏ ❘●❋❖❏▼❋❏ ❞P❡❖❖❯P❡❪ ✈▼❞●❯P❳❖▼❏❳●❋ ●❝ ❤ ❱●❙ ●❝ ■▼❏❡P ▼❏ ❤◆▼P
■❡ ▼P❡ ▼❘❏❯▼❙❙❬ ❱❡▼❖❯P❳❋❩ ❘❑▼❋❩❡❖ ❳❋ ❏❑❡ ▼❋◗ ❤↕↕ ➩ ❳❖ ➫❤❊➭ ❱●❙➯④ ❭ ➩▼❙❘❯❙▼❏❡ ❏❑❡
❡❋❏❑▼❙❞❬❭ ❳❋❏❡P❋▼❙ ❡❋❡P❩❬ ❘❑▼❋❩❡❪ ■❑❡❋
➈❡❱❡❱◆❡P ❫⑧ ❵ qr❪ ❑❡▼❏ ▼◆❖●P◆❡◗ ◆❬ ❏❑❡ ❢❳✐ ❤ ❱●❙ ●❝ ■▼❏❡P ❳❖ ✈▼❞●P❳❖❡◗ ▼❏ ❤ ◆▼P
❖❬❖❏❡❱ ▼❏ ❘●❋❖❏▼❋❏ ❞P❡❖❖❯P❡❭ ❞P❡❖❖❯P❡ ▼❋◗ ❤↕↕ ➩❭
❫❍ ➉➊ ✱➋➌✴✲➉➍➋ ➎➏➐ ➋➑➏✲✳➋➐➒➉➓ ➐➋✴➓✲➉➏✱➊ ❢❳❳✐ ❤ ❱●❙ ●❝ ■▼❏❡P ❳❖ ❘●❋✈❡P❏❡◗ ❳❋❏● ❳❘❡❭
➔✳➉➓✳ ➋➍➏✵➍➋ ✳➋✴✲ →➣➐➉✱➌ ✲✳➋ ➐➋✴➓✲➉➏✱ ✴✱→

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✤✜✥✜✦✧✧✻ ✘★✏✗✛✩✚✪ ✥✧✜✥✜✻✪ ✥✙✜✥✜✻✪ ✥✫✜✥✜✻✪ ✥✬✜✥✜✻✪ ✦✫✜✥✜✻✪ ✥✬✜✦✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

❙✩✪✫✬✭✩✮ ✳✷◆✈✴→● ✴✷✵✳ ⑥✷❅▼ ➼➥✰✹❢ ➽❢➽ ✯❑✱➾ ✸♦❖ ✳✷■ ♦✸✴

✯✰✱ ✲✳✴ ✵✳✷✸✹✴ ❍✾ ✿ ✺❧ ✼ ✽ ❍✾ ✳✷◆➤ ♦➤ ▼✳✴ ♦❅✰✹✰✸✷◆ ✈♦◆❏r✴● ● ❑❏▼ ▼✳✴

▼✴r⑥✴❅✷▼❏❅✴ ❖✰◆◆ ■▼✰◆◆ ❅✴r✷✰✸ ▼✳✴ ■✷r✴ ✰❢✴❢● ➻❢
❀❃ ❁ ❀❄ ❂ ❀♥ ➔▼ ✰■ ✵◆✴✷❅ ▼✳✷▼ ✈♦◆❏r✴ ✰■ ✷✸ ✴↔▼✴✸■✰✈✴ ⑥❅♦⑥✴❅▼➣
✷✸→ ▼✴r⑥✴❅✷▼❏❅✴ ✰■ ✷✸ ✰✸▼✴✸■✰✈✴ ⑥❅♦⑥✴❅▼➣❢
♦❅ ❆❯ ❇ ❆❉ ❊ ❀♥ ❣ ❘❋ ● ■❏❑■▼✰▼❏▼✰✸✹ ▼✳✴
✈✷◆❏✴■● ❖✴ ✹✴▼
❩❭ ❬ P◗❚❱❱ ❦❲
× ❳❚❨ ❲
❪ ❫❴❵❛❛ ❜❝ ♠
❇ ❞❡❢❤✐❥ ♣q r♦◆❹s ➶➹➘➴ ➷➴➷➬➮➱ ✃ ❐❒❮ ❒❰ ÏÐÑÒÓÔ Õ ❒ÖØ ❰ÔÓÙÔÚ❒❰ÒÚÔ Û
✯✰✰✱ ✲✳✴ ✵✳✷✸✹✴ ①✇ ② t④ ✉ ③ ①✇ ②
✲✳✴❅✴ ✰■ ✸✴✹◆✰✹✰❑◆✴ ✵✳✷✸✹✴ ✰✸ ✈♦◆❏r✴●
⑤♦● ❖✴ ✵✷✸ ⑥❏▼ ⑩ ⑦❶ ⑧ ❀♥ ⑨ ❘❋ ✰✸ ▼✳✰■
✵✷■✴●
❷❺ ❸ ❷ ❻
❼❽❾ ❿➁ ➀ ❫❴❵ ➶➹➘➴ ➷➴➷ ➬Ü➱ Ý❒Ú❰Þ❰ÞÐÖß Ô❒àá Ù❒Ú❰ á❒ÏÞÖ❐ á❒Ñâ ❰áÔ
ÏÐÑÒÓÔ Ðâ ❰áÔ ❐❒❮
➂➃➄ ➅➆➇➈➉➊➋➌➈ ➍➉➎ ➏➉➇➈➉➊➋➌➈ ➐➑➒➓➈➑➇➋➈➊ ➂ã➄ ä➈➍➇ å➍➓➍ã➋➇æ
➔✸ ▼✳✴❅r♦→➣✸✷r✰✵■● ✷ →✰■▼✰✸✵▼✰♦✸ ✰■ r✷→✴ ➔✸ ▼✳✰■ ■❏❑ç■✴✵▼✰♦✸● ◆✴▼ ❏■ ■✴✴ ✳♦❖ ▼♦ r✴✷■❏❅✴
❑✴▼❖✴✴✸ ✴↔▼✴✸■✰✈✴ ⑥❅♦⑥✴❅▼✰✴■ ✷✸→ ✰✸▼✴✸■✰✈✴ ✳✴✷▼ ▼❅✷✸■➤✴❅❅✴→ ▼♦ ✷ ■➣■▼✴r❢ ✲✳✰■ ✳✴✷▼ ✷⑥⑥✴✷❅■
⑥❅♦⑥✴❅▼✰✴■❢ ↕✸ ➙➛✬➙✮➜✭➝➙ ➞➟✩➞➙➟✬➠ ✰■ ✷ ✷■ ✷ ❅✰■✴ ✰✸ ▼✴r⑥✴❅✷▼❏❅✴ ♦➤ ▼✳✴ ■➣■▼✴r ✰✸ ✵✷■✴
⑥❅♦⑥✴❅▼➣ ❖✳♦■✴ ✈✷◆❏✴ →✴⑥✴✸→■ ♦✸ ▼✳✴ ➡❏✷✸▼✰▼➣ ♦➤ ✳✴✷▼ ✷❑■♦❅❑✴→ ❑➣ ▼✳✴ ■➣■▼✴r❢
♦❅ ■✰➢✴ ♦➤ r✷▼▼✴❅ ⑥❅✴■✴✸▼ ✰✸ ▼✳✴ ■➣■▼✴r❢ ➥♦❅ ✲✳✴ ✰✸✵❅✴✷■✴ ♦➤ ▼✴r⑥✴❅✷▼❏❅✴ ✰■ ⑥❅♦⑥♦❅▼✰♦✸✷◆
✴↔✷r⑥◆✴● r✷■■● ✈♦◆❏r✴● ✰✸▼✴❅✸✷◆ ✴✸✴❅✹➣● ▼♦ ▼✳✴ ✳✴✷▼ ▼❅✷✸■➤✴❅❅✴→
✴✸▼✳✷◆⑥➣● ✳✴✷▼ ✵✷⑥✷✵✰▼➣● ✴▼✵❢ ✷❅✴ ✴↔▼✴✸■✰✈✴
⑥❅♦⑥✴❅▼✰✴■❢ ë è ìíîïï é êð
✲✳♦■✴ ⑥❅♦⑥✴❅▼✰✴■ ❖✳✰✵✳ →♦ ✸♦▼ →✴⑥✴✸→ ♦✸ ✲✳✴ r✷✹✸✰▼❏→✴ ♦➤ ▼✳✴ ✵♦✴➤➤✰✵✰✴✸▼ →✴⑥✴✸→■
▼✳✴ ➡❏✷✸▼✰▼➣ ♦❅ ■✰➢✴ ♦➤ r✷▼▼✴❅ ⑥❅✴■✴✸▼ ✷❅✴ ♦✸ ▼✳✴ ■✰➢✴● ✵♦r⑥♦■✰▼✰♦✸ ✷✸→ ✸✷▼❏❅✴ ♦➤ ▼✳✴
♣✸♦❖✸ ✷■ ✭✮✬➙✮➜✭➝➙ ➞➟✩➞➙➟✬✭➙➜❢ ➥♦❅ ✴↔✷r⑥◆✴ ■➣■▼✴r❢ ñ✴ ✵✷✸ ✷◆■♦ ❖❅✰▼✴ ✰▼ ✷■ ò ❇ ➸ ❆➻
▼✴r⑥✴❅✷▼❏❅✴● →✴✸■✰▼➣● ⑥❅✴■■❏❅✴ ✴▼✵❢ ✷❅✴ ✲✳✴ ✵♦✴➤➤✰✵✰✴✸▼● ➸ ✰■ ✵✷◆◆✴→ ▼✳✴ ✳✴✷▼ ✵✷⑥✷✵✰▼➣❢
✰✸▼✴✸■✰✈✴ ⑥❅♦⑥✴❅▼✰✴■❢ ↕ r♦◆✷❅ ⑥❅♦⑥✴❅▼➣● ➦➧● ✰■ ✲✳❏■● ❖✴ ✵✷✸ r✴✷■❏❅✴ ▼✳✴ ✳✴✷▼ ■❏⑥⑥◆✰✴→
▼✳✴ ✈✷◆❏✴ ♦➤ ✷✸ ✴↔▼✴✸■✰✈✴ ⑥❅♦⑥✴❅▼➣ ➦ ♦➤ ▼✳✴ ❑➣ r♦✸✰▼♦❅✰✸✹ ▼✳✴ ▼✴r⑥✴❅✷▼❏❅✴ ❅✰■✴● ⑥❅♦✈✰→✴→
■➣■▼✴r ➤♦❅ ➨ r♦◆ ♦➤ ▼✳✴ ■❏❑■▼✷✸✵✴❢ ➔➤ ➩ ✰■ ▼✳✴ ❖✴ ♣✸♦❖ ▼✳✴ ✳✴✷▼ ✵✷⑥✷✵✰▼➣❢
➭ ñ✳✴✸ ➸ ✰■ ◆✷❅✹✴● ✷ ✹✰✈✴✸ ✷r♦❏✸▼ ♦➤ ✳✴✷▼
✷r♦❏✸▼ ♦➤ r✷▼▼✴❅● ➭ ➫ ➯ ✰■ ✰✸→✴⑥✴✸→✴✸▼ ♦➤
➲ ❅✴■❏◆▼■ ✰✸ ♦✸◆➣ ✷ ■r✷◆◆ ▼✴r⑥✴❅✷▼❏❅✴ ❅✰■✴❢ ñ✷▼✴❅
▼✳✴ ✷r♦❏✸▼ ♦➤ r✷▼▼✴❅❢ ➳▼✳✴❅ ✴↔✷r⑥◆✴■ ✷❅✴ ✳✷■ ✷ ◆✷❅✹✴ ✳✴✷▼ ✵✷⑥✷✵✰▼➣ ✰❢✴❢● ✷ ◆♦▼ ♦➤ ✴✸✴❅✹➣ ✰■
r♦◆✷❅ ✈♦◆❏r✴● ➵➧ ✷✸→ r♦◆✷❅ ✳✴✷▼ ✵✷⑥✷✵✰▼➣● ➸➧❢ ✸✴✴→✴→ ▼♦ ❅✷✰■✴ ✰▼■ ▼✴r⑥✴❅✷▼❏❅✴❢
➺✴▼ ❏■ ❏✸→✴❅■▼✷✸→ ▼✳✴ →✰■▼✰✸✵▼✰♦✸ ❑✴▼❖✴✴✸ ➸ ✰■ →✰❅✴✵▼◆➣ ⑥❅♦⑥♦❅▼✰♦✸✷◆ ▼♦ ✷r♦❏✸▼ ♦➤
✴↔▼✴✸■✰✈✴ ✷✸→ ✰✸▼✴✸■✰✈✴ ⑥❅♦⑥✴❅▼✰✴■ ❑➣ ■❏❑■▼✷✸✵✴❢ ✲✳✴ r♦◆✷❅ ✳✴✷▼ ✵✷⑥✷✵✰▼➣ ♦➤ ✷
✵♦✸■✰→✴❅✰✸✹ ✷ ✹✷■ ✴✸✵◆♦■✴→ ✰✸ ✷ ✵♦✸▼✷✰✸✴❅ ♦➤
✈♦◆❏r✴ ➵ ✷✸→ ✷▼ ▼✴r⑥✴❅✷▼❏❅✴ ➻ ➼➥✰✹❢ ➽❢➽✯✷✱➾❢ õû ö
➺✴▼ ❏■ r✷♣✴ ✷ ⑥✷❅▼✰▼✰♦✸ ■❏✵✳ ▼✳✷▼ ✈♦◆❏r✴ ✰■ ■❏❑■▼✷✸✵✴● ➸ó ô ÷ ü ø ● ✰■ ▼✳✴ ✳✴✷▼ ✵✷⑥✷✵✰▼➣ ➤♦❅
ù ú

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✟☛✕✖✎✑ ✟✻✗✘ ▲✙✓ ✟✚✛✍✜ ✢✚✶✚✠✣✣✟ ✻✤✎✖✙✥✘✦ ✶✣✚✶✚✟✦ ✶✗✚✶✚✟✦ ✶✧✚✶✚✟✦ ✶★✚✶✚✟✦ ✠✧✚✶✚✟✦ ✶★✚✠✚✟
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✻✸

♦✬✭ ✮♦✯✭ ♦✰ ✱✲✭ ✳✴✵✳✱✶✬✷✭ ✶✬✹ ✺✳ ✱✲✭ ✼✴✶✬✱✺✱✽ ✲✭✶✱ ✷✶✿✶✷✺✱✽ ♦✰ ✱✲✭ ✯✺✼✴✺✹ ✺✬ t✲✺✷✲ ✷✶✯♦✾✺✮✭✱✭✾
♦✰ ✲✭✶✱ ✬✭✭✹✭✹ ✱♦ ✾✶✺✳✭ ✱✲✭ ✱✭✮✿✭✾✶✱✴✾✭ ♦✰ ♦✬✭ ✺✳ ✺✮✮✭✾✳✭✹ ✶✬✹ ✱✲✭ ✲✭✶✱ ✷✶✿✶✷✺✱✽ ♦✰
✮♦✯✭ ✵✽ ♦✬✭ ✹✭♠✾✭✭ ✷✭✯✳✺✴✳ ❀♦✾ ♦✬✭ ❁✭✯❂✺✬❃❄ ✷✶✯♦✾✺✮✭✱✭✾❅ ✺✱ ✺✳ ✿♦✳✳✺✵✯✭ ✱♦ ✹✭✱✭✾✮✺✬✭ ✱✲✭ ✲✭✶✱
❙✿✭✷✺✰✺✷ ✲✭✶✱❅ ✶✯✳♦ ✷✶✯✯✭✹ ✳✿✭✷✺✰✺✷ ✲✭✶✱ ✷✶✿✶✷✺✱✽ ✭❂♦✯ ❂✭✹ ✺✬ ✱✲✭ ✿✾♦✷✭✳✳ ✵✽ ✮✭✶✳✴✾✺✬♠
✺✳ ✱✲✭ ✼✴✶✬✱✺✱✽ ♦✰ ✲✭✶✱ ✾✭✼✴✺✾✭✹ ✱♦ ✾✶✺✳✭ ✱✲✭ ✱✭✮✿✭✾✶✱✴✾✭ ✷✲✶✬♠✭✳❄ ➭✭✶✳✴✾✭✮✭✬✱✳ ✶✾✭
✱✭✮✿✭✾✶✱✴✾✭ ♦✰ ♦✬✭ ✴✬✺✱ ✮✶✳✳ ♦✰ ✶ ✳✴✵✳✱✶✬✷✭ ✮✶✹✭ ✴✬✹✭✾ ✱t♦ ✹✺✰✰✭✾✭✬✱ ✷♦✬✹✺✱✺♦✬✳⑤
✵✽ ♦✬✭ ✹✭♠✾✭✭ ✷✭✯✳✺✴✳ ❀♦✾ ♦✬✭ ❁✭✯❂✺✬❃❄ ❜♦✾ ✺❃ ✶✱ ✷♦✬✳✱✶✬✱ ❂♦✯✴✮✭❅ q➯
✰✺✬✹✺✬♠ ♦✴✱ ✱✲✭ ✲✭✶✱❅ q❅ ✾✭✼✴✺✾✭✹ ✱♦ ✾✶✺✳✭ ✱✲✭ ✺✺❃ ✶✱ ✷♦✬✳✱✶✬✱ ✿✾✭✳✳✴✾✭❅ q✐
✱✭✮✿✭✾✶✱✴✾✭✳ ♦✰ ✶ ✳✶✮✿✯✭❅ t✭ ✮✴✯✱✺✿✯✽ ✱✲✭
✳✿✭✷✺✰✺✷ ✲✭✶✱ ♦✰ ✱✲✭ ✳✴✵✳✱✶✬✷✭❅ ✷❅ ✵✽ ✱✲✭ ✮✶✳✳ ◆❲❖ ❆➍ ➲❘❲❭➳❯❘➲❘❬❳❭
✮❅ ✶✬✹ ✱✭✮✿✭✾✶✱✴✾✭✳ ✷✲✶✬♠✭❅ ❆❇ ✶✳ ❜♦✾ ✷✲✭✮✺✷✶✯ ✾✭✶✷✱✺♦✬✳❅ ✲✭✶✱ ✶✵✳♦✾✵✭✹ ✶✱
✷♦✬✳✱✶✬✱ ❂♦✯✴✮✭❅ ✺✳ ✮✭✶✳✴✾✭✹ ✺✬ ✶ ✵♦✮✵
● ❉ ❍ ❊ ■ ❊ ❋❏ ❀❑❄▼▼❃ ✷✶✯♦✾✺✮✭✱✭✾ ❀❜✺♠❄ ❑❄➵❃❄ ➸✭✾✭❅ ✶ ✳✱✭✭✯ ❂✭✳✳✭✯ ❀✱✲✭
◆❞❖ P◗❘ ❯❘❱❲❳❨❩❬❭◗❨❪ ❫❘❳❴❘❘❬ ❵♣ ❲❬❞ ❵❛ ❝❩❯ ✵♦✮✵❃ ✺✳ ✺✮✮✭✾✳✭✹ ✺✬ ✶ t✶✱✭✾ ✵✶✱✲❄ ④✲✭ t✲♦✯✭
❲❬ ❨❞❘❲❱ ❡❲❭ ✹✭❂✺✷✭ ✺✳ ✷✶✯✯✭✹ ✷✶✯♦✾✺✮✭✱✭✾❄ ④✲✭ ✳✱✭✭✯ ❂✭✳✳✭✯ ✺✳
❢✱ ✷♦✬✳✱✶✬✱ ❂♦✯✴✮✭❅ ✱✲✭ ✲✭✶✱ ✷✶✿✶✷✺✱✽❅ ❣ ✺✳ ✺✮✮✭✾✳✭✹ ✺✬ t✶✱✭✾ ✵✶✱✲ ✱♦ ✭✬✳✴✾✭ ✱✲✶✱ ✬♦ ✲✭✶✱
✹✭✬♦✱✭✹ ✵✽ ❣❤ ✶✬✹ ✶✱ ✷♦✬✳✱✶✬✱ ✿✾✭✳✳✴✾✭❅ ✱✲✺✳ ✺✳ ✯♦✳✱ ✱♦ ✱✲✭ ✳✴✾✾♦✴✬✹✺✬♠✳❄ ❢ ✷♦✮✵✴✳✱✺✵✯✭
✺✳ ✹✭✬♦✱✭✹ ✵✽ ❣✐ ❄ ❥✭✱ ✴✳ ✰✺✬✹ ✱✲✭ ✾✭✯✶✱✺♦✬✳✲✺✿ ✳✴✵✳✱✶✬✷✭ ✺✳ ✵✴✾✬✱ ✺✬ ✿✴✾✭ ✹✺♦→✽♠✭✬ ✳✴✿✿✯✺✭✹
✵✭✱t✭✭✬ ✱✲✭ ✱t♦❄ ✺✬ ✱✲✭ ✳✱✭✭✯ ✵♦✮✵❄ ➸✭✶✱ ✭❂♦✯❂✭✹ ✹✴✾✺✬♠ ✱✲✭
❦✭ ✷✶✬ t✾✺✱✭ ✭✼✴✶✱✺♦✬ ✰♦✾ ✲✭✶✱❅ q ✾✭✶✷✱✺♦✬ ✺✳ ✱✾✶✬✳✰✭✾✾✭✹ ✱♦ ✱✲✭ t✶✱✭✾ ✶✾♦✴✬✹ ✱✲✭
✵♦✮✵ ✶✬✹ ✺✱✳ ✱✭✮✿✭✾✶✱✴✾✭ ✺✳ ✮♦✬✺✱♦✾✭✹❄ ❙✺✬✷✭
✶✱ ✷♦✬✳✱✶✬✱ ❂♦✯✴✮✭ ✶✳ q❤ ❧ ✉ s ♥✈ r ♥✇ ✱✲✭ ✵♦✮✵ ✷✶✯♦✾✺✮✭✱✭✾ ✺✳ ✳✭✶✯✭✹❅ ✺✱✳ ❂♦✯✴✮✭ ✹♦✭✳
✬♦✱ ✷✲✶✬♠✭ ✺❄✭❄❅ ✱✲✭ ✭✬✭✾♠✽ ✷✲✶✬♠✭✳ ✶✳✳♦✷✺✶✱✭✹
✶✱ ✷♦✬✳✱✶✬✱ ✿✾✭✳✳✴✾✭ ✶✳ q✐ ❧ ② ① ❋❏ ❉ ❋③ t✺✱✲ ✾✭✶✷✱✺♦✬✳ ✶✾✭ ✮✭✶✳✴✾✭✹ ✶✱ ✷♦✬✳✱✶✬✱
④✲✭ ✹✺✰✰✭✾✭✬✷✭ ✵✭✱t✭✭✬ ❣✐ ✶✬✹ ❣❤ ✷✶✬ ✵✭ ❂♦✯✴✮✭❄ ➺✬✹✭✾ ✱✲✭✳✭ ✷♦✬✹✺✱✺♦✬✳❅ ✬♦ t♦✾❁ ✺✳
✹✭✾✺❂✭✹ ✰♦✾ ✶✬ ✺✹✭✶✯ ♠✶✳ ✶✳⑤
❜♦✾ ✶ ✮♦✯✭ ♦✰ ✶✬ ✺✹✭✶✯ ♠✶✳❅ ❆⑥ ❧ ❆⑦ ⑧ ❆❀⑨⑩ ❃
❧ ❆⑦ ⑧ ❆❀❶❇ ❃
❧ ❆⑦ ⑧ ❶❆❇
❸ ❋③ ❉ ❋❺ ❹ ❷ ❀❑❄▼❻❃
❼✬ ✿✴✱✱✺✬♠ ✱✲✭ ❂✶✯✴✭✳ ♦✰ ❆⑥ ✶✬✹ ❆⑦❅
t✭ ✲✶❂✭
② ① ❋❏ ❉ ②❽ ❋❏
② ① ❉ ②❽ ❹ ❷
② ① ❾ ②❽ ❉ ❷ ❀❑❄▼❿❃

➀➁➂ ➃➄➅➆➇➈➄➃➄➉➊ ➋➌ ❆➍ ➅➉➎ ❆➏➐


➑➅➒➋➈➓➃➄➊➈➔
❦✭ ✷✶✬ ✮✭✶✳✴✾✭ ✭✬✭✾♠✽ ✷✲✶✬♠✭✳ ✶✳✳♦✷✺✶✱✭✹
t✺✱✲ ✷✲✭✮✺✷✶✯ ♦✾ ✿✲✽✳✺✷✶✯ ✿✾♦✷✭✳✳✭✳ ✵✽ ✶✬
✭→✿✭✾✺✮✭✬✱✶✯ ✱✭✷✲✬✺✼✴✭ ✷✶✯✯✭✹ ✷✶✯♦✾✺✮✭✱✾✽❄ ➣✬
✷✶✯♦✾✺✮✭✱✾✽❅ ✱✲✭ ✿✾♦✷✭✳✳ ✺✳ ✷✶✾✾✺✭✹ ♦✴✱ ✺✬ ✶
❂✭✳✳✭✯ ✷✶✯✯✭✹ ✷✶✯♦✾✺✮✭✱✭✾❅ t✲✺✷✲ ✺✳ ✺✮✮✭✾✳✭✹
✺✬ ✶ ❁✬♦t✬ ❂♦✯✴✮✭ ♦✰ ✶ ✯✺✼✴✺✹❄ ↔✬♦t✺✬♠ ✱✲✭ ↕➙➛➜ ➝➜➞ ➟➠➡➢ ➤➥➦➠➧➨➡➩➫➩➧

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✸✙ ▲✚✔ ✻✛✜✎✢ ✣✛✥✛✤✦✦✻ ✘✧✏✗✚★✙✩ ✥✦✛✥✛✻✩ ✥✸✛✥✛✻✩ ✥✪✛✥✛✻✩ ✥✫✛✥✛✻✩ ✤✪✛✥✛✻✩ ✥✫✛✤✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

❞✩✪✫ ✬✭ ✮✯✫ ✰✫✬✱✮✲✩✪ ✲✭ ✱✬✰✰✲✫❞ ✩✳✮ ✬✮ ✱✩✪✭✮✬✪✮ ❛❡❢❣❤❥❦ ❧♠❧


✈✩✴✳✵✫ ✲✪ ✮✯✫ ✷✩✵✷ ✱✬✴✩✰✲✵✫✮✫✰✸ ✹✈✫✪ ✺✩✰
✰✫✬✱✮✲✩✪✭ ✲✪✈✩✴✈✲✪r r✬✭✫✭✼ ✮✯✫✰✫ ✲✭ ✪✩ ✽✩✰✾ ❆r ✩✺ r✰✬❃✯✲✮✫ ✲✭ ✷✳✰✪✮ ✲✪ ✬ ✷✩✵✷
❞✩✪✫ ✬✭ ✿❱ ❀ ❁✸ ❂✫✵❃✫✰✬✮✳✰✫ ✱✯✬✪r✫ ✩✺ ✮✯✫ ✱✬✴✩✰✲✵✫✮✫✰ ✲✪ ✫❴✱✫✭✭ ✩✺ ✩❴❝r✫✪ ✬✮ ♥♦❘ s
✱✬✴✩✰✲✵✫✮✫✰ ❃✰✩❞✳✱✫❞ ✷❝ ✮✯✫ ✱✩✵❃✴✫✮✫❞ ✬✪❞ ❆ ✬✮✵✩✭❃✯✫✰✲✱ ❃✰✫✭✭✳✰✫ ✬✱✱✩✰❞✲✪r ✮✩
✰✫✬✱✮✲✩✪ ✲✭ ✮✯✫✪ ✱✩✪✈✫✰✮✫❞ ✮✩ q❄✼ ✷❝ ✳✭✲✪r ✮✯✫ ✮✯✫ ✫t✳✬✮✲✩✪
✾✪✩✽✪ ✯✫✬✮ ✱✬❃✬✱✲✮❝ ✩✺ ✮✯✫ ✱✬✴✩✰✲✵✫✮✫✰ ✽✲✮✯ ✉ ♣r✰✬❃✯✲✮✫◗ ✇ ①② ♣r◗ ③ ✉①② ♣r◗
✮✯✫ ✯✫✴❃ ✩✺ ✫t✳✬✮✲✩✪ ❅✸❆❆✸ ④✳✰✲✪r ✮✯✫ ✰✫✬✱✮✲✩✪✼ ✮✫✵❃✫✰✬✮✳✰✫ ✰✲✭✫✭
❇❉❊ ✿❍ ❋●■❏❑▼●❋●◆❖❏ ✺✰✩✵ ♥♦❘ s ✮✩ ♥♦♦ s✸ ❫✺ ✮✯✫ ✯✫✬✮ ✱✬❃✬✱✲✮❝
P✫✬✭✳✰✫✵✫✪✮ ✩✺ ✯✫✬✮ ✱✯✬✪r✫ ✬✮ ✱✩✪✭✮✬✪✮ ✩✺ ✮✯✫ ✷✩✵✷ ✱✬✴✩✰✲✵✫✮✫✰ ✲✭ ♥❁✸⑤✾⑥⑦s✼
❃✰✫✭✭✳✰✫ ♣r✫✪✫✰✬✴✴❝ ✳✪❞✫✰ ✬✮✵✩✭❃✯✫✰✲✱ ✽✯✬✮ ✲✭ ✮✯✫ ✫✪✮✯✬✴❃❝ ✱✯✬✪r✫ ✺✩✰ ✮✯✫ ✬✷✩✈✫
❃✰✫✭✭✳✰✫◗ ✱✬✪ ✷✫ ❞✩✪✫ ✲✪ ✬ ✱✬✴✩✰✲✵✫✮✫✰ ✭✯✩✽✪ ✰✫✬✱✮✲✩✪ ✬✮ ♥♦❘ s ✬✪❞ ❆ ✬✮✵⑧
✲✪ ✐✲r✸ ❅✸❘✸ ❙✫ ✾✪✩✽ ✮✯✬✮ ❚❳ ❯ ❨ ❲ ♣✬✮ ⑨❢❤⑩❶❷❢❸
✱✩✪✭✮✬✪✮ ❩◗ ✬✪❞✼ ✮✯✫✰✫✺✩✰✫✼ ✯✫✬✮ ✬✷✭✩✰✷✫❞ ✩✰ ❜✳❃❃✩✭✫ q ✲✭ ✮✯✫ t✳✬✪✮✲✮❝ ✩✺ ✯✫✬✮ ✺✰✩✵
✫✈✩✴✈✫❞✼ q❬ ✬✮ ✱✩✪✭✮✬✪✮ ❃✰✫✭✭✳✰✫ ✲✭ ✬✴✭✩ ✱✬✴✴✫❞ ✮✯✫ ✰✫✬✱✮✲✩✪ ✵✲❴✮✳✰✫ ✬✪❞ ❹❄ ✲✭ ✮✯✫ ✯✫✬✮
✮✯✫ ✯✫✬✮ ✩✺ ✰✫✬✱✮✲✩✪ ✩✰ ✫✪✮✯✬✴❃❝ ✩✺ ✰✫✬✱✮✲✩✪✼ ✿❭❪✸ ✱✬❃✬✱✲✮❝ ✩✺ ✮✯✫ ✱✬✴✩✰✲✵✫✮✫✰✼ ✮✯✫✪ ✮✯✫
❫✪ ✬✪ ✫❴✩✮✯✫✰✵✲✱ ✰✫✬✱✮✲✩✪✼ ✯✫✬✮ ✲✭ ✫✈✩✴✈✫❞✼ t✳✬✪✮✲✮❝ ✩✺ ✯✫✬✮ ✬✷✭✩✰✷✫❞ ✷❝ ✮✯✫
✬✪❞ ✭❝✭✮✫✵ ✴✩✭✫✭ ✯✫✬✮ ✮✩ ✮✯✫ ✭✳✰✰✩✳✪❞✲✪r✭✸ ✱✬✴✩✰✲✵✫✮✫✰✸
❂✯✫✰✫✺✩✰✫✼ q❵ ✽✲✴✴ ✷✫ ✪✫r✬✮✲✈✫ ✬✪❞ ✿❭ ❪ ✽✲✴✴ ✬✴✭✩ q ❀ ❹❄ ✿❺
✷✫ ✪✫r✬✮✲✈✫✸ ❜✲✵✲✴✬✰✴❝ ✲✪ ✬✪ ✫✪❞✩✮✯✫✰✵✲✱
✰✫✬✱✮✲✩✪✼ ✯✫✬✮ ✲✭ ✬✷✭✩✰✷✫❞✼ q❬ ✲✭ ❃✩✭✲✮✲✈✫ ✬✪❞ ❻✳✬✪✮✲✮❝ ✩✺ ✯✫✬✮ ✺✰✩✵ ✮✯✫ ✰✫✬✱✮✲✩✪ ✽✲✴✴
✿❭ ❪ ✽✲✴✴ ✷✫ ❃✩✭✲✮✲✈✫✸ ✯✬✈✫ ✮✯✫ ✭✬✵✫ ✵✬r✪✲✮✳❞✫ ✷✳✮ ✩❃❃✩✭✲✮✫
✭✲r✪ ✷✫✱✬✳✭✫ ✮✯✫ ✯✫✬✮ ✴✩✭✮ ✷❝ ✮✯✫ ✭❝✭✮✫✵
♣✰✫✬✱✮✲✩✪ ✵✲❴✮✳✰✫◗ ✲✭ ✫t✳✬✴ ✮✩ ✮✯✫ ✯✫✬✮
r✬✲✪✫❞ ✷❝ ✮✯✫ ✱✬✴✩✰✲✵✫✮✫✰✸
❾ ❼ ➁ ❿❽ ➂ ➃➀ ➄
➄➁
♣➅✫✰✫✼ ✪✫r✬✮✲✈✫ ✭✲r✪ ✲✪❞✲✱✬✮✫✭ ✮✯✫
✫❴✩✮✯✫✰✵✲✱ ✪✬✮✳✰✫ ✩✺ ✮✯✫ ✰✫✬✱✮✲✩✪◗
❂✯✳✭✼ ✿➆ ✺✩✰ ✮✯✫ ✱✩✵✷✳✭✮✲✩✪ ✩✺ ✮✯✫ ❆r ✩✺
r✰✬❃✯✲✮✫ ❀ ➇ ♥❁✸⑤ ✾⑥s ➈➉
✐✩✰ ✱✩✵✷✳✭✮✲✩✪ ✩✺ ❆ ✵✩✴ ✩✺ r✰✬❃✯✲✮✫✼
➋➌➍➎ ➏ ➐➑➒ ➔➊


❀ ➇ ♥✸→❘ ❆❁② ✾⑥ ✵✩✴➈➉

❧♠➣ ↔↕➙➛➜➝❛➞ ➟➛➜↕➠↔➡ ✿ ➢❍ ➤➥ ➜


➦↔➜➟➙➧➤↕ ➨ ➦↔➜➟➙➧➤↕ ↔↕➙➛➜➝❛➞
❫✪ ✬ ✱✯✫✵✲✱✬✴ ✰✫✬✱✮✲✩✪✼ ✰✫✬✱✮✬✪✮✭ ✬✰✫ ✱✩✪✈✫✰✮✫❞
✲✪✮✩ ❃✰✩❞✳✱✮✭ ✬✪❞ ✲✭ ✰✫❃✰✫✭✫✪✮✫❞ ✷❝✼
➩✫✬✱✮✬✪✮✭ ➫ ➭✰✩❞✳✱✮✭
❂✯✫ ✫✪✮✯✬✴❃❝ ✱✯✬✪r✫ ✬✱✱✩✵❃✬✪❝✲✪r ✬
➺➻➼➽ ➾➽➚ ➪➶➹➘➴➷➬➮➱➮➴ ✃➘➴ ➬➮➶❐❒➴➷❮❰ Ï➮➶➱ ÐÏ➶❮❰➮❐ ✰✫✬✱✮✲✩✪ ✲✭ ✱✬✴✴✫❞ ✮✯✫ ❡❥➯➲❶❷❢❸ ❥❸❶➳➯❤➵➸✸ ❂✯✫
➶➱ Ð➘❮❐➱➶❮➱ Ñ➴➮❐❐❒➴➮ Ò➶➱➬➘❐ÑÏ➮➴➷Ð ✫✪✮✯✬✴❃❝ ✱✯✬✪r✫ ✩✺ ✬ ✱✯✫✵✲✱✬✴ ✰✫✬✱✮✲✩✪✼ ✲✭
Ñ➴➮❐❐❒➴➮ÓÔ r✲✈✫✪ ✷❝ ✮✯✫ ✭❝✵✷✩✴ ✿❭ ❪

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✟☛✕✖✎✑ ✟✻✗✘ ▲✙✓ ✟✚✛✍✜ ✢✚✶✚✣✤✤✟ ✻✥✎✖✙✦✘✧ ✶✤✚✶✚✟✧ ✶✗✚✶✚✟✧ ✶✠✚✶✚✟✧ ✶★✚✶✚✟✧ ✣✠✚✶✚✟✧ ✶★✚✣✚✟
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✻✺

✭r ❍ ✮ ✯✰✱✲ ✳✴ ✵✶✷✸✹✼✽✾✵✰ ✳✴ ✽✿✳❀✱❁✷✰❂ ❃ ✯✰✱✲ ✲✵✼✷✾✶❖❋ ➞✳✿✲✹✼✼❑ ✷✸✾✰ ✲✵✼✷✾✶❖ ✷✹➓✵✰ ✽✼✹❁✵ ✹✷
✳✴ ✵✶✷✸✹✼✽✾✵✰ ✳✴ ✿✵✹❁✷✹✶✷✰❂ ❁✳✶✰✷✹✶✷ ✽✿✵✰✰✱✿✵ ✯✹✷✲✳✰✽✸✵✿✾❁ ✽✿✵✰✰✱✿✵❂ ✹✶❀
❀✱✿✾✶❖ ✽✸✹✰✵ ❁✸✹✶❖✵❯ ✷✵✲✽✵✿✹✷✱✿✵ ✿✵✲✹✾✶✰
❇ ❉ ❛ ✐ ❆ ❄❅♦❞✉❝ts ✯❊❋●■❂ ❁✳✶✰✷✹✶✷ ✯✹✷ ❨➟➠ ❜❂❋

➢➡➤➥➦➧ ➨ ➢➡➤
✯❏✵✿✵ ✰❑✲▼✳✼ ◆ ✯✰✾❖✲ ✹❂ ✾✰ ✱✰✵❀ ✴✳✿
✰✱✲✲✹✷✾✳✶ ✹✶❀ ✹P ✹✶❀ ▼P ✹✿✵ ✷✸✵ ✰✷✳✾❁✸✾✳✲✵✷✿✾❁ ❏✵✿✵ ✭➩➫➭❍ ✾✰ ✵✶✷✸✹✼✽❑ ✳✴ ✴✱✰✾✳✶ ✾✶ ✰✷✹✶❀✹✿❀
❁✳✵✴✴✾❁✾✵✶✷✰ ✳✴ ✷✸✵ ✽✿✳❀✱❁✷✰ ✹✶❀ ✿✵✹❁✷✹✶✷✰ ✰✷✹✷✵❋ ❢✴ ✇✹✷✵✿ ✴✿✵✵➯✵✰❯ ✷✸✵✶ ✽✿✳❁✵✰✰ ✾✰ ✿✵◗✵✿✰✵❀
✿✵✰✽✵❁✷✾◗✵✼❑ ✾✶ ✷✸✵ ▼✹✼✹✶❁✵❀ ❁✸✵✲✾❁✹✼ ✹✶❀ ✵❡✱✹✼ ✹✲✳✱✶✷ ✳✴ ✸✵✹✷ ✾✰ ❖✾◗✵✶ ✳✴✴ ✷✳ ✷✸✵
✵❡✱✹✷✾✳✶❋ ❘✳✿ ✵❙✹✲✽✼✵❯ ✴✳✿ ✷✸✵ ✿✵✹❁✷✾✳✶ ✰✱✿✿✳✱✶❀✾✶❖✰❋
❱❏❲ ✯❖❂ ❳ ❨❩❬ ✯❖❂ ❭ ❱❩❬ ✯❖❂ ❳ ❨❏❬❩ ✯❧❂ ❶❷❸ ❸❼❺❷❻❿➀➁ ➄❷❻❼➆❸ ❺❷❻❺ ❻➄➄➂➋➀❻❼➅❸❹
➋❸❿❺➅❼➆ ➂➃ ➂❼❸ ➋➂❿❸ ➂➃ ❻ ❹➂❿➅❽ ❹➈➉❹❺❻❼➄❸
❪❅ ❆ ❇ ❉ ❛ ✐ ❆ ❄ ➅❼ ❹❺❻❼❽❻❾❽ ❹❺❻❺❸ ➅❹ ➄❻❿❿❸❽ ❹❺❻❼❽❻❾❽
✐ ❸❼❺❷❻❿➀➁ ➂➃ ➃➈❹➅➂❼ ➂❾ ➋➂❿❻❾ ❸❼❺❷❻❿➀➁ ➂➃
✮ ❫❍♠ ✯❱❩❬ ❯❖❂ ❳ ❨❍♠ ✯❏❬❩❯ ❧❂❴❃ ❫❍♠ ✯❱❏❲ ❯ ❖❂ ➃➈❹➅➂❼➲ ✭➳➵➸➺ ➻➊
❳ ❨❍♠ ✯❩❬❯ ❖❂❴ ➼✵✼✷✾✶❖ ✳✴ ✹ ✰✳✼✾❀ ✾✰ ✵✶❀✳✷✸✵✿✲✾❁❯ ✰✳ ✹✼✼
✇✸✵✿✵ ❍♠ ✾✰ ✷✸✵ ✲✳✼✹✿ ✵✶✷✸✹✼✽❑❋ ✵✶✷✸✹✼✽✾✵✰ ✳✴ ✴✱✰✾✳✶ ✹✿✵ ✽✳✰✾✷✾◗✵❋ ➽✹✷✵✿ ✿✵❡✱✾✿✵✰
❵✶✷✸✹✼✽❑ ❁✸✹✶❖✵ ✾✰ ✹ ◗✵✿❑ ✱✰✵✴✱✼ ❡✱✹✶✷✾✷❑❋ ✸✵✹✷ ✴✳✿ ✵◗✹✽✳✿✹✷✾✳✶❋ ➾✷ ❁✳✶✰✷✹✶✷ ✷✵✲✽✵✿✹✷✱✿✵
❜✶✳✇✼✵❀❖✵ ✳✴ ✷✸✾✰ ❡✱✹✶✷✾✷❑ ✾✰ ✿✵❡✱✾✿✵❀ ✇✸✵✶ ✳✴ ✾✷✰ ▼✳✾✼✾✶❖ ✽✳✾✶✷ ➚➪ ✹✶❀ ✹✷ ❁✳✶✰✷✹✶✷ ✽✿✵✰✰✱✿✵➶
✳✶✵ ✶✵✵❀✰ ✷✳ ✽✼✹✶ ✷✸✵ ✸✵✹✷✾✶❖ ✳✿ ❁✳✳✼✾✶❖ ➘➹ ➴➷➬➮ ➱ ➘ ➹ ➴
✿✵❡✱✾✿✵❀ ✷✳ ✲✹✾✶✷✹✾✶ ✹✶ ✾✶❀✱✰✷✿✾✹✼ ❁✸✵✲✾❁✹✼
✿✵✹❁✷✾✳✶ ✹✷ ❁✳✶✰✷✹✶✷ ✷✵✲✽✵✿✹✷✱✿✵❋ ❢✷ ✾✰ ✹✼✰✳ ✭✃❐❒❍ ✾✰ ✷✸✵ ✰✷✹✶❀✹✿❀ ✵✶✷✸✹✼✽❑ ✳✴ ◗✹✽✳✿✾➯✹✷✾✳✶❋
✿✵❡✱✾✿✵❀ ✷✳ ❁✹✼❁✱✼✹✷✵ ✷✵✲✽✵✿✹✷✱✿✵ ❀✵✽✵✶❀✵✶❁✵ ❮➋➂➈❼❺ ➂➃ ❷❸❻❺ ❾❸❰➈➅❾❸❽ ❺➂ Ï❻➀➂❾➅Ð❸
✳✴ ✵❡✱✾✼✾▼✿✾✱✲ ❁✳✶✰✷✹✶✷❋ ➂❼❸ ➋➂❿❸ ➂➃ ❻ ❿➅❰➈➅❽ ❻❺ ➄➂❼❹❺❻❼❺
❣❤❥ ❦♥❤♣q❤✈q ①♣♥②❤③④⑤ ⑥⑦ ✈①❤⑧♥⑨⑥♣⑩ ❺❸➋➀❸❾❻❺➈❾❸ ❻❼❽ ➈❼❽❸❾ ❹❺❻❼❽❻❾❽ ➀❾❸❹❹➈❾❸
❵✶✷✸✹✼✽❑ ✳✴ ✹ ✿✵✹❁✷✾✳✶ ❀✵✽✵✶❀✰ ✳✶ ✷✸✵ Ñ➌➉❻❾Ò ➅❹ ➄❻❿❿❸❽ ➅❺❹ ❹❺❻❼❽❻❾❽ ❸❼❺❷❻❿➀➁ ➂➃
❁✳✶❀✾✷✾✳✶✰ ✱✶❀✵✿ ✇✸✾❁✸ ✹ ✿✵✹❁✷✾✳✶ ✾✰ ❁✹✿✿✾✵❀ Ï❻➀➂❾➅Ð❻❺➅➂❼ ➂❾ ➋➂❿❻❾ ❸❼❺❷ ❻❿➀➁ ➂➃
✳✱✷❋ ❢✷ ✾✰❯ ✷✸✵✿✵✴✳✿✵❯ ✶✵❁✵✰✰✹✿❑ ✷✸✹✷ ✇✵ ✲✱✰✷ Ï❻➀➂❾➅Ð❻❺➅➂❼➲ ✭ÓÔÕ➺ ➻ ➊
✰✽✵❁✾✴❑ ✰✳✲✵ ✰✷✹✶❀✹✿❀ ❁✳✶❀✾✷✾✳✶✰❋ ❶❷❸
❹❺❻❼❽❻❾❽ ❸❼❺❷❻❿➀➁ ➂➃ ❾❸❻➄❺➅➂❼ ➅❹ ❺❷❸ ➔✱▼✼✾✲✹✷✾✳✶ ✾✰ ❀✾✿✵❁✷ ❁✳✶◗✵✿✰✾✳✶ ✳✴ ✹ ✰✳✼✾❀
❸❼❺❷❻❿➀➁ ➄❷❻❼➆❸ ➃➂❾ ❻ ❾❸❻➄❺➅➂❼ ➇❷❸❼ ❻❿❿ ✾✶✷✳ ✾✷✰ ◗✹✽✳✱✿❋ ➔✳✼✾❀ ❱❩Ö ✳✿ ×❀✿❑ ✾❁✵Ø ✰✱▼✼✾✲✵✰
❺❷❸ ➀❻❾❺➅➄➅➀❻❺➅❼➆ ❹➈➉❹❺❻❼➄❸❹ ❻❾❸ ➅❼ ❺❷❸➅❾ ✹✷ ●➍➐❜ ✇✾✷✸ ✭ ➭➫Ù ❍ ✮❨➐❋❨ ➓Ú ✲✳✼ ÛÜ ➏
❹❺❻❼❽❻❾❽ ❹❺❻❺❸❹➊ ✶✹✽✸✷✸✹✼✵✶✵ ✰✱▼✼✾✲✵✰ ✰✼✳✇✼❑ ✹✶❀ ✴✳✿ ✷✸✾✰
❶❷❸ ❹❺❻❼❽❻❾❽ ❹❺❻❺❸ ➂➃ ❻ ❹➈➉❹❺❻❼➄❸ ❻❺ ❻ åáâã ä V æ ÝÞßà ❋
❹➀❸➄➅➃➅❸❽ ❺❸➋➀❸❾❻❺➈❾❸ ➅❹ ➅❺❹ ➀➈❾❸ ➃➂❾➋ ❻❺ ç❺❻❼❽❻❾❽ ❸❼❺❷❻❿➀➁ ➂➃ ❹➈➉❿➅➋❻❺➅➂❼➲
➌ ➉❻❾➊ ❘✳✿ ✵❙✹✲✽✼✵❯ ✷✸✵ ✰✷✹✶❀✹✿❀ ✰✷✹✷✵ ✳✴ ✼✾❡✱✾❀ ✭➭➫Ù❍ ➅❹ ❺❷❸ ➄❷❻❼➆❸ ➅❼ ❸❼❺❷❻❿➀➁ ➇❷❸❼ ➂❼❸
✵✷✸✹✶✳✼ ✹✷ ❨➍➎ ❜ ✾✰ ✽✱✿✵ ✼✾❡✱✾❀ ✵✷✸✹✶✳✼ ✹✷ ➋➂❿❸ ➂➃ ❻ ❹➂❿➅❽ ❹➈➉❹❺❻❼➄❸ ❹➈➉❿➅➋❸❹ ❻❺ ❻
● ▼✹✿➏ ✰✷✹✶❀✹✿❀ ✰✷✹✷✵ ✳✴ ✰✳✼✾❀ ✾✿✳✶ ✹✷ ➐➑➑ ❜ ✾✰ ➄➂❼❹❺❻❼❺ ❺❸➋➀❸❾❻❺➈❾❸ ❻❼❽ ➈❼❽❸❾ ❹❺❻❼❽❻❾❽
✽✱✿✵ ✾✿✳✶ ✹✷ ● ▼✹✿❋ ➒✰✱✹✼✼❑ ❀✹✷✹ ✹✿✵ ✷✹➓✵✶ ✹✷ ➀❾❸❹❹➈❾❸ Ñ➌➉❻❾Ò➊
❨➍➎ ❜❋
è✸✵ ✲✹❖✶✾✷✱❀✵ ✳✴ ✷✸✵ ✵✶✷✸✹✼✽❑ ❁✸✹✶❖✵
➔✷✹✶❀✹✿❀ ❁✳✶❀✾✷✾✳✶✰ ✹✿✵ ❀✵✶✳✷✵❀ ▼❑ ✹❀❀✾✶❖
❀✵✽✵✶❀✰ ✳✶ ✷✸✵ ✰✷✿✵✶❖✷✸ ✳✴ ✷✸✵ ✾✶✷✵✿✲✳✼✵❁✱✼✹✿
✷✸✵ ✰✱✽✵✿✰❁✿✾✽✷ V ✷✳ ✷✸✵ ✰❑✲▼✳✼ ✭❍❯ ✵❋❖❋❯ ➣→ V ✾✶✷✵✿✹❁✷✾✳✶✰ ✾✶ ✷✸✵ ✰✱▼✰✷✹✶❁✵ ✱✶❀✵✿❖✳✾✶❖ ✷✸✵
❣↔❥ ↕♣♥②❤③④⑤ ⑧② ❤♣➙①⑩ q➛✈⑨♣➙ ④②❤⑩① ✽✸✹✰✵ ✷✿✹✶✰✴✳✲✹✷✾✳✶✰❋ ❘✳✿ ✵❙✹✲✽✼✵❯ ✷✸✵ ✰✷✿✳✶❖
♥✈❤♣⑩⑦⑥✈➜❤♥⑨⑥♣⑩ ✸❑❀✿✳❖✵✶ ▼✳✶❀✰ ▼✵✷✇✵✵✶ ✇✹✷✵✿ ✲✳✼✵❁✱✼✵✰ ✸✳✼❀
➝✸✹✰✵ ✷✿✹✶✰✴✳✿✲✹✷✾✳✶✰ ✹✼✰✳ ✾✶◗✳✼◗✵ ✵✶✵✿❖❑ ✷✸✵✲ ✷✾❖✸✷✼❑ ✾✶ ✼✾❡✱✾❀ ✽✸✹✰✵❋ ❘✳✿ ✹✶ ✳✿❖✹✶✾❁
❁✸✹✶❖✵✰❋ ❢❁✵❯ ✴✳✿ ✵❙✹✲✽✼✵❯ ✿✵❡✱✾✿✵✰ ✸✵✹✷ ✴✳✿ ✼✾❡✱✾❀❯ ✰✱❁✸ ✹✰ ✹❁✵✷✳✶✵❯ ✷✸✵ ✾✶✷✵✿✲✳✼✵❁✱✼✹✿

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✤✜✥✜✦✧✧✻ ✘★✏✗✛✩✚✪ ✥✧✜✥✜✻✪ ✥✙✜✥✜✻✪ ✥✫✜✥✜✻✪ ✥✬✜✥✜✻✪ ✦✫✜✥✜✻✪ ✥✬✜✦✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✟ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

ýþÿ❛ ✁✂✄ ☎✆þ✝✞þ✟✞ ❞✝✆✠þ❛✡☛ ☞✠þ✝✌ ✍ ✎✏ ✑✒✍✓✎✝ þ✝✞ ✔þ✡✎✟✓✍þ✆✓✎✝

①❚❢ ✲✯❞ ❚â ✲✱✭ ❃✭✬✰✩✯✵ ✲✯❞ ❛✫✩✬✩✯✵ ✪✫✩✯✰✴✿ ✱✭✴✪✭✳✰✩❁✭✬✸②


❞✩✪✫✬✭✮❞✩✪✫✬✭ ✩✯✰✭✱✲✳✰✩✫✯✴ ✲✱✭ ✴✩✵✯✩✷✩✳✲✯✰✬✸
✇✭✲✹✭✱✺ ✼✽✾✴✿ ✩✰ ✱✭❀✾✩✱✭✴ ✬✭✴✴ ✽✭✲✰ ✰✫ ❁✲✪✫✱✩✴✭ ➍ ❿➀➁ ➏ V ➎ ➍➃ ➂ ➄
❂ ❃✫✬ ✫✷ ✲✳✭✰✫✯✭ ✰✽✲✯ ✩✰ ❞✫✭✴ ✰✫ ❁✲✪✫✱✩❄✭ ❂ ❃✫✬ ➎ ➅➆➇➅➈➉➊➆➋ ➌
✫✷ ✇✲✰✭✱✺ ✼✲❛✬✭ ❅✺❂ ✵✩❁✭✴ ❁✲✬✾✭✴ ✫✷ ✴✰✲✯❞✲✱❞
✭✯✰✽✲✬✪✸ ✳✽✲✯✵✭✴ ✫✷ ✷✾✴✩✫✯ ✲✯❞ ❁✲✪✫✱✩✴✲✰✩✫✯ ↔➙➛➜➝ V ↕ ➐➑➒➓
✷✫✱ ✴✫❃✭ ✴✾❛✴✰✲✯✳✭✴✺ ↕ ➔→➒➣
P❆❇❉❊❋● ❍■❏
➞➟➠ ➡➢➤➥➦➤➧➦ ➨➥➢➩➤➫➭➯ ➲➳ ➳➲➧➵➤➢➸➲➥
❑ ✴✇✩❃❃✭✱ ✳✫❃✩✯✵ ✫✾✰ ✷✱✫❃ ✲ ✪✫✫✬ ✩✴
✳✫❁✭✱✭❞ ✇✩✰✽ ✲ ✷✩✬❃ ✫✷ ✇✲✰✭✱ ✇✭✩✵✽✩✯✵ ➺➻❋ ➼❝➽❢➾➽❆➾ ❋❢❝➻➽❊➚➪ ➶➻➽❢➹❋ ➘❇❆ ❝➻❋
✲❛✫✾✰ ❂▼✵✺ ◆✫✇ ❃✾✳✽ ✽✭✲✰ ❃✾✴✰ ❛✭ ➘❇❆●➽❝❡❇❢ ❇➘ ❇❢❋ ●❇❊❋ ❇➘ ➽ ➶❇●➚❇❜❢➾ ➘❆❇●
✴✾✪✪✬✩✭❞ ✰✫ ✭❁✲✪✫✱✲✰✭ ✰✽✩✴ ✇✲✰✭✱ ✲✰ ❡❝➼ ❋❊❋●❋❢❝➼ ❡❢ ❝➻❋❡❆ ●❇➼❝ ➼❝➽❉❊❋ ➼❝➽❝❋➼ ❇➘
❖◗▼ ❘ ❙ ❚✲✬✳✾✬✲✰✭ ✰✽✭ ✩✯✰✭✱✯✲✬ ✭✯✭✱✵✸ ✫✷ ➽➹➹❆❋➹➽❝❡❇❢ ➴➽❊➼❇ ➷❢❇➬❢ ➽➼ ❆❋➘❋❆❋❢➶❋
❁✲✪✫✱✩✴✲✰✩✫✯ ✲✰ ❂✈✈ ❚✺ ➼❝➽❝❋➼➮ ❡➼ ➶➽❊❊❋➾ ❵❝➽❢➾➽❆➾ ➱❇❊➽❆ ✃❢❝➻➽❊➚➪
❇➘ ❐❇❆●➽❝❡❇❢■ ❒❝➼ ➼➪●❉❇❊ ❡➼ ❮❰ Ï Ð✿ ✇✽✭✱✭
❨ ❯❱❲ ❳V ✷✫✱ ✇✲✰✭✱ ✰✽✭ ✴✾❛✴✳✱✩✪✰ Ñ Ò Ó ✩✯❞✩✳✲✰✭✴ ✰✽✲✰ ✫✯✭ ❃✫✬✭ ✫✷
✰✽✭ ✳✫❃✪✫✾✯❞ ✩✯ ❀✾✭✴✰✩✫✯ ✽✲✴ ❛✭✭✯ ✷✫✱❃✭❞ ✩✯
✲✰ ❩❬❩❘ ❭ ❪✈✺❅❅ ✹❫ ❃✫✬❹❴ ✩✰✴ ✴✰✲✯❞✲✱❞ ✴✰✲✰✭ ✷✱✫❃ ✩✰✴ ✭✬✭❃✭✯✰✴ ✩✯ ✰✽✭✩✱
❵❇❊❜❝❡❇❢ ❃✫✴✰ ✴✰✲❛✬✭ ✴✰✲✰✭✴ ✫✷ ✲✵✵✱✭✵✲✰✩✫✯✺ ✼✽✭ ✱✭✷✭✱✭✯✳✭
❣✭ ✳✲✯ ✱✭✪✱✭✴✭✯✰ ✰✽✭ ✪✱✫✳✭✴✴ ✫✷ ✴✰✲✰✭ ✫✷ ✲✯ ✭✬✭❃✭✯✰ ✩✴ ✩✰✴ ❃✫✴✰ ✴✰✲❛✬✭ ✴✰✲✰✭ ✫✷
✭❁✲✪✫✱✲✰✩✫✯ ✲✴ ✲✵✵✱✭✵✲✰✩✫✯ ✲✰ ❖Ô ❚ ✲✯❞ ❂ ❛✲✱ ✪✱✭✴✴✾✱✭✺
❤ Õ✫✱ ✭Ö✲❃✪✬✭✿ ✰✽✭ ✱✭✷✭✱✭✯✳✭ ✴✰✲✰✭ ✫✷ ❞✩✽✸❞✱✫✵✭✯
❥❦ ❧ ♠✐♥♦♣q rr ✩✴ ◆t ✵✲✴ ✲✯❞ ✰✽✫✴✭ ✫✷ ❞✩✫Ö✸✵✭✯✿ ✳✲✱❛✫✯ ✲✯❞
s✫✺ ✫✷ ❃✫✬✭✴ ✩✯ ❂▼ ✵ ◆t✉①✬② ✩✴ ✴✾✬✪✽✾✱ ✲✱✭ ✉ t ✵✲✴✿ ❚ ×ØÙÚÛÜÝÞ ✲✯❞ ß ØÛàáâÜã
④⑤⑥ ✱✭✴✪✭✳✰✩❁✭✬✸✺ ß✫❃✭ ✱✭✲✳✰✩✫✯✴ ✇✩✰✽ ✴✰✲✯❞✲✱❞
⑩ ⑩ ❃✫✬✲✱ ✭✯✰✽✲✬✪✩✭✴ ✫✷ ✷✫✱❃✲✰✩✫✯ ✲✱✭ ✵✩❁✭✯ ❛✭✬✫✇✺
④⑤ ⑥ ⑦⑧⑨ ❾③
åä æçè î éê ä æç
❶❸❺❻❼ ❷ ❶❸❺❻ ❽ V
ï ò ó V ð ñëìí
①✲✴✴✾❃✩✯✵ ✴✰✭✲❃ ❛✭✽✲❁✩✯✵ ✲✴ ✲✯ ✩❞✭✲✬
✵✲✴②✺ ❚ ①✵✱✲✪✽✩✰✭✿ ✴② ûõöô ÷øù ü úö

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✄✡✔✕✍✏ ✟✡✔✕✍✏ ✟✻✖✗ ▲✘✒ ✟✙✚✌✛ ✜✙✶✙✢✣✣✟ ✻✤✍✕✘✥✗✦ ✶✣✙✶✙✟✦ ✶✖✙✶✙✟✦ ✶✧✙✶✙✟✦ ✶★✙✶✙✟✦ ✢✧✙✶✙✟✦ ✶★✙✢✙✟
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✻✼

⑧⑨⑩❶❷ ❸❹❺ ❻❼⑨❽❿⑨➀❿ ➁➂❶⑨➀ ➃❽❼➄⑨❶➅➆❷➇ ➂➈ ➉➂➀➊⑨❼➆➂❽ ➋➌➌➍ ➎➏➐ ⑨❼ ❺➑➒➓ ➂➈ ⑨


➉❷➔ ❻❷❶❷→❼❷❿ ❻➣⑩➇❼⑨❽→❷➇

✯ ❢ ❍ V ✰ ❾✬✭✮✽ ✿❀ ❆❃✾ ❅❆ ❊❆✾❋❅●❂❏ ❃❑ ❑❃❄❁❅✾✿❃❆ ❃❑ ❘❅●❘✿❇❁


❘❅❄❡❃❆❅✾❊▼ ❀✿❆❘❊ ❘❅●❘✿❇❁ ❘❅❄❡❃❆❅✾❊ ❋❅❀ ❡❊❊❆
✷✳ ✱ ❣✴✵♣✶✐✸✹✺s ✲ ❑❃❄❁❊❉ ❑❄❃❁ ❃✾❋❊❄ ❘❃❁❂❃❇❆❉❀▼ ❅❆❉ ❆❃✾ ❑❄❃❁
✿✾❀ ❘❃❆❀✾✿✾❇❊❆✾ ❊●❊❁❊❆✾❀❲ ❞●❀❃▼ ❑❃❄ ✾❋❊ ❄❊❅❘✾✿❃❆
❝✿❯❊❆ ❡❊●❃❙▼ ❊❆✾❋❅●❂❏ ❘❋❅❆❝❊ ✿❀ ❆❃✾ ❀✾❅❆❉❅❄❉
■✾ ✿❀ ✿❁❂❃❄✾❅❆✾ ✾❃ ❇❆❉❊❄❀✾❅❆❉ ✾❋❅✾ ❅ ❊❆✾❋❅●❂❏ ❃❑ ❑❃❄❁❅✾✿❃❆▼ ◆ ❖P ❑❃❄ ❤❥❄❦❝❧❲
❀✾❅❆❉❅❄❉ ❁❃●❅❄ ❊❆✾❋❅●❂❏ ❃❑ ❑❃❄❁❅✾✿❃❆▼ ◆❖ P ▼
✿❀ ◗❇❀✾ ❅ ❀❂❊❘✿❅● ❘❅❀❊ ❃❑ ◆rP ▼ ❙❋❊❄❊ ❃❆❊ ❁❃●❊ ♥ ♠ ♦qt ② ✉✈♠ ♦① t ③
❃❑ ❅ ❘❃❁❂❃❇❆❉ ✿❀ ❑❃❄❁❊❉ ❑❄❃❁ ✿✾❀ ❘❃❆❀✾✿✾❇❊❆✾
❊●❊❁❊❆✾❀▼ ❅❀ ✿❆ ✾❋❊ ❅❡❃❯❊ ✾❋❄❊❊ ❊❱❇❅✾✿❃❆❀▼ ❤❊❄❊ ✾❙❃ ❁❃●❊❀▼ ✿❆❀✾❊❅❉ ❃❑ ❃❆❊ ❁❃●❊ ❃❑ ✾❋❊
❙❋❊❄❊ ✇ ❁❃● ❃❑ ❊❅❘❋▼ ❙❅✾❊❄▼ ❁❊✾❋❅❆❊ ❅❆❉ ❂❄❃❉❇❘✾ ✿❀ ❑❃❄❁❊❉ ❑❄❃❁ ✾❋❊ ❊●❊❁❊❆✾❀▼ ✿❲❊❲▼
❊✾❋❅❆❃● ✿❀ ❑❃❄❁❊❉❲ ■❆ ❘❃❆✾❄❅❀✾▼ ✾❋❊ ❊❆✾❋❅●❂❏
❘❋❅❆❝❊ ❑❃❄ ❅❆ ❊❳❃✾❋❊❄❁✿❘ ❄❊❅❘✾✿❃❆❨ ✯⑤ ❍ V ✰ ④✯ ❢ ❍ ❲
❬❭❪❫❴❵ ❛ ❬❪ ❩ ❫ ⑥❋❊❄❊❑❃❄❊▼ ❡❏ ❉✿❯✿❉✿❆❝ ❅●● ❘❃❊❑❑✿❘✿❊❆✾❀ ✿❆ ✾❋❊
✯ ❢ ❍ V ✰ ❾❜✬✽ ❡❅●❅❆❘❊❉ ❊❱❇❅✾✿❃❆ ❡❏ ⑦▼ ❊❳❂❄❊❀❀✿❃❆ ❑❃❄

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✤✜✥✜✦✧✧✻ ✘★✏✗✛✩✚✪ ✥✧✜✥✜✻✪ ✥✙✜✥✜✻✪ ✥✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✥✜✻✪ ✦✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✦✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

❡✪✫✬✭✮✯✰ ✱✲ ✲✱✳✴✭✫✵✱✪ ✱✲ ✷✸✳ ✹✺✼ ✵✽ ✾✳✵✫✫❡✪ ✭✽ ✹✭✮✱✪✺✾✵✫✬ ✭✮✮✱✫✳✱✯✵❝ ✽✫✭✫❡✼ ✱✲ ✫✬❡ ✽❆❇✽✫✭✪❝❡ ✵✪
✭✪ ❡✇❆✭✫✵✱✪● ➏✱✳ ❡◆✭✴✯✮❡➐
➼❀ ✿ ❁❣❂ ❄ ➼❃r✿
➓➑ ➔➒→➔➣➙ ↔ ➛ ↕
❙✫✭✪❅✭✳❅ ❡✪✫✬✭✮✯✵❡✽ ✱✲ ✲✱✳✴✭✫✵✱✪ ✱✲ ✽✱✴❡
❝✱✴✴✱✪ ✽❆❇✽✫✭✪❝❡✽ ✭✳❡ ✺✵❉❡✪ ✵✪ ❊✭❇✮❡ ❋●❍● ❊✬❡ ✭❇✱❉❡ ❡✇❆✭✫✵✱✪ ❅❡✽❝✳✵❇❡✽ ✫✬❡
✸✰ ❝✱✪❉❡✪✫✵✱✪■ ✽✫✭✪❅✭✳❅ ❡✪✫✬✭✮✯✰ ✲✱✳ ❝✱✴❇❆✽✫✵✱✪ ✱✲ ✮✵✇❆✵❅ ❡✫✬✭✪✱✮ ✭✫ ❝✱✪✽✫✭✪✫
✲✱✳✴✭✫✵✱✪■ ❏❢ ❑ ■ ✱✲ ✭✪ ❡✮❡✴❡✪✫ ✵✪ ✳❡✲❡✳❡✪❝❡ ✫❡✴✯❡✳✭✫❆✳❡ ✭✪❅ ✯✳❡✽✽❆✳❡● ❊✬❡ ✪❡✺✭✫✵❉❡ ✽✵✺✪
✽✫✭✫❡■ ✵●❡●■ ✵✫✽ ✴✱✽✫ ✽✫✭❇✮❡ ✽✫✭✫❡ ✱✲ ✭✺✺✳❡✺✭✫✵✱✪ ✱✲ ❡✪✫✬✭✮✯✰ ❝✬✭✪✺❡ ✵✪❅✵❝✭✫❡✽ ✫✬✭✫ ✫✬✵✽ ✵✽ ✭✪
✵✽ ✫✭✐❡✪ ✭✽ ▼❡✳✱● ❡◆✱✫✬❡✳✴✵❝ ✳❡✭❝✫✵✱✪●
❙❆✯✯✱✽❡■ ✰✱❆ ✭✳❡ ✭ ❝✬❡✴✵❝✭✮ ❡✪✺✵✪❡❡✳ ✭✪❅ ➜✫ ✾✱❆✮❅ ❇❡ ✪❡❝❡✽✽✭✳✰ ✫✱ ✳❡✴❡✴❇❡✳ ✫✬❡
✾✭✪✫ ✫✱ ✐✪✱✾ ✬✱✾ ✴❆❝✬ ✬❡✭✫ ✵✽ ✳❡✇❆✵✳❡❅ ✫✱ ✲✱✮✮✱✾✵✪✺ ❝✱✪❉❡✪✫✵✱✪✽ ✳❡✺✭✳❅✵✪✺ ✫✬❡✳✴✱➝
❅❡❝✱✴✯✱✽❡ ❝✭✮❝✵❆✴ ❝✭✳❇✱✪✭✫❡ ✫✱ ✮✵✴❡ ✭✪❅ ❝✬❡✴✵❝✭✮ ❡✇❆✭✫✵✱✪✽●
❝✭✳❇✱✪ ❅✵✱◆✵❅❡■ ✾✵✫✬ ✭✮✮ ✫✬❡ ✽❆❇✽✫✭✪❝❡✽ ✵✪ ✫✬❡✵✳
✽✫✭✪❅✭✳❅ ✽✫✭✫❡● ❫● ❊✬❡ ❝✱❡✲✲✵❝✵❡✪✫✽ ✵✪ ✭ ❇✭✮✭✪❝❡❅ ✫✬❡✳✴✱➝
❝✬❡✴✵❝✭✮ ❡✇❆✭✫✵✱✪ ✳❡✲❡✳ ✫✱ ✫✬❡ ✪❆✴❇❡✳ ✱✲
P◗P❘❖ ❚s❯ ❱ P ✴✱✮❡✽ ✹✪❡❉❡✳ ✴✱✮❡❝❆✮❡✽✼ ✱✲ ✳❡✭❝✫✭✪✫✽ ✭✪❅
✷❡✳❡■ ✾❡ ❝✭✪ ✴✭✐❡ ❆✽❡ ✱✲ ✽✫✭✪❅✭✳❅ ❡✪✫✬✭✮✯✰ ✯✳✱❅❆❝✫✽ ✵✪❉✱✮❉❡❅ ✵✪ ✫✬❡ ✳❡✭❝✫✵✱✪●
✱✲ ✲✱✳✴✭✫✵✱✪ ✭✪❅ ❝✭✮❝❆✮✭✫❡ ✫✬❡ ❡✪✫✬✭✮✯✰ ❍● ❊✬❡ ✪❆✴❡✳✵❝✭✮ ❉✭✮❆❡ ✱✲ ❏➍❑ ✳❡✲❡✳✽ ✫✱ ✫✬❡
❝✬✭✪✺❡ ✲✱✳ ✫✬❡ ✳❡✭❝✫✵✱✪● ❊✬❡ ✲✱✮✮✱✾✵✪✺ ✺❡✪❡✳✭✮ ✪❆✴❇❡✳ ✱✲ ✴✱✮❡✽ ✱✲ ✽❆❇✽✫✭✪❝❡✽ ✽✯❡❝✵✲✵❡❅
❡✇❆✭✫✵✱✪ ❝✭✪ ❇❡ ❆✽❡❅ ✲✱✳ ✫✬❡ ❡✪✫✬✭✮✯✰ ❝✬✭✪✺❡ ❇✰ ✭✪ ❡✇❆✭✫✵✱✪● ❙✫✭✪❅✭✳❅ ❡✪✫✬✭✮✯✰ ❝✬✭✪✺❡
❝✭✮❝❆✮✭✫✵✱✪● ❏➍❑ ✾✵✮✮ ✬✭❉❡ ❆✪✵✫✽ ✭✽ ✐⑧ ✴✱✮❹⑨●
❬❲ ❩ V ❭ ❪ ❛❳ ❬ ❨ ❩ V ❊✱ ✵✮✮❆✽✫✳✭✫❡ ✫✬❡ ❝✱✪❝❡✯✫■ ✮❡✫ ❆✽ ❝✱✪✽✵❅❡✳
❳ ✫✬❡ ❝✭✮❝❆✮✭✫✵✱✪ ✱✲ ✬❡✭✫ ✱✲ ✳❡✭❝✫✵✱✪ ✲✱✳ ✫✬❡
✹❋●❫❴✼ ✲✱✮✮✱✾✵✪✺ ✳❡✭❝✫✵✱✪ ➐
✾✬❡✳❡ ✭ ✭✪❅ ❇ ✳❡✯✳❡✽❡✪✫ ✫✬❡ ❝✱❡✲✲✵❝✵❡✪✫✽ ✱✲ ✫✬❡
✯✳✱❅❆❝✫✽ ✭✪❅ ✳❡✭❝✫✭✪✫✽ ✵✪ ✫✬❡ ❇✭✮✭✪❝❡❅ ➢➤➠❘➡ ➞ s ➟ ➧ ➥➦
❡✇❆✭✫✵✱✪● ❵❡✫ ❆✽ ✭✯✯✮✰ ✫✬❡ ✭❇✱❉❡ ❡✇❆✭✫✵✱✪ ✲✱✳ ➏✳✱✴ ✫✬❡ ❊✭❇✮❡ ✹❋●❍✼ ✱✲ ✽✫✭✪❅✭✳❅ ❡✪✫✬✭✮✯✰ ✱✲
❅❡❝✱✴✯✱✽✵✫✵✱✪ ✱✲ ❝✭✮❝✵❆✴ ❝✭✳❇✱✪✭✫❡● ✷❡✳❡■ ✲✱✳✴✭✫✵✱✪ ✹❏❢ ❑ ✼■ ✾❡ ✲✵✪❅ ➐
❝✱❡✲✲✵❝✵❡✪✫✽ ❜✭❞ ✭✪❅ ❜❇❞ ✭✳❡ ❫ ❡✭❝✬●
❊✬❡✳❡✲✱✳❡■ ➺ ➳ ➵ V ➨ ➭➫➯➲➸ ➩ ④ ➻❍⑥❴●⑥⑦ ✐⑧ ✴✱✮❹⑨➽

❦❧ ♥ V ❤ ❦ ♠ ♥ V ❥ ➺ ➳ ➵ V ➾ ➪➶➫ ➯➚ ➲➹ ④ ➻ ⑥❍➘●❍ ✐⑧ ✴✱✮❹⑨➽

➴➷➬➮ Ï ❮ ❰ V ➱✃❐
Ï ❮ ❰ V ➱❒
♦♣q ❾ t✉✈①♣ ②③
❊✬❡✪■
④ ❫⑤⑥●⑦ ✐⑧ ✴✱✮❹⑨ Ó Ñ Ò ÐV ④ ⑦✹➻❍⑥❴●⑥⑦ ✐⑧ ✴✱✮❹⑨✼
❊✬❆✽■ ✫✬❡ ❅❡❝✱✴✯✱✽✵✫✵✱✪ ✱✲ ⑩✭⑩❶❷ ✹✽✼ ✵✽ ✭✪ ➻ ❫✹➻ ⑥❍➘●❍ ✐⑧ ✴✱✮❹⑨ ✼
❡✪❅✱✫✬❡✳✴✵❝ ✯✳✱❝❡✽✽ ✭✪❅ ✰✱❆ ✬✭❉❡ ✫✱ ✬❡✭✫ ✵✫ ④ ✹➻⑥❴⑤●❴ Ô ⑥❍➘●❍✼ ✐⑧ ✴✱✮❹⑨
✲✱✳ ✺❡✫✫✵✪✺ ✫✬❡ ❅❡✽✵✳❡❅ ✯✳✱❅❆❝✫✽● ④ ➻⑦⑦●⑦ ✐⑧ ✴✱✮❹⑨
❸❺❻ ❼❽❿➀➁➂➃❽❿➁➄➃➅➆ ❿➇➈➅➉➄➂➊➋ Õ✱✫❡ ✫✬✭✫ ✫✬❡ ❝✱❡✲✲✵❝✵❡✪✫✽ ❆✽❡❅ ✵✪ ✫✬❡✽❡
➌ ❇✭✮✭✪❝❡❅ ❝✬❡✴✵❝✭✮ ❡✇❆✭✫✵✱✪ ✫✱✺❡✫✬❡✳ ✾✵✫✬ ❝✭✮❝❆✮✭✫✵✱✪✽ ✭✳❡ ✯❆✳❡ ✪❆✴❇❡✳✽■ ✾✬✵❝✬ ✭✳❡
✫✬❡ ❉✭✮❆❡ ✱✲ ✵✫✽ ❏➍❑ ✵✽ ❝✭✮✮❡❅ ✭ ✫✬❡✳✴✱❝✬❡✴✵❝✭✮ ❡✇❆✭✮ ✫✱ ✫✬❡ ✳❡✽✯❡❝✫✵❉❡ ✽✫✱✵❝✬✵✱✴❡✫✳✵❝
❡✇❆✭✫✵✱✪● ➎❡ ✽✯❡❝✵✲✰ ✫✬❡ ✯✬✰✽✵❝✭✮ ✽✫✭✫❡ ❝✱❡✲✲✵❝✵❡✪✫✽● ❊✬❡ ❆✪✵✫ ✲✱✳ ❏ ➍❑ ✵✽

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✟☛✕✖✎✑ ✟✻✗✘ ▲✙✓ ✟✚✛✍✜ ✢✚✶✚✣✤✤✟ ✻✥✎✖✙✦✘✧ ✶✤✚✶✚✟✧ ✶✗✚✶✚✟✧ ✶★✚✶✚✟✧ ✶✩✚✶✚✟✧ ✣★✚✶✚✟✧ ✶✩✚✣✚✟
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✻✾

❦✬ ✭✮✯❹✰✱ ✲✳✴✵✳ ✭✶✷✸✹ ✺✼✽ ✿❀❁✼ ❀❂ ✽✼❃❄❅❆❀❇❉ ➘✮✸✹✴▼✶■ ❋✳✶ ✶✸❋✳✷✯♣❏ ✵✳✷✸❶✶ ◆✮■ ❋✳✶
❖✸✵✶ ✲✶ ❊✷✯✷✸✵✶ ❋✳✶ ✵✳✶✭✴✵✷✯ ✶●❍✷❋✴✮✸ ✴✸ ✷ ■✶✷✵❋✴✮✸
♣✷■❋✴✵❍✯✷■ ✲✷❏✱ ✷✹ ✷❊✮❑✶✱ ❋✳✴✹ ▼✶◆✴✸✶✹ ❋✳✶ ✿❀❁✼
❀❂ ✽✼❃❄❅❆❀❇❉ P◆ ✲✶ ✳✷▼ ❊✷✯✷✸✵✶▼ ❋✳✶ ✶●❍✷❋✴✮✸ ➬ ➴ ➮➱✃❐❒❮❰ÏÐÑ ➷
▼✴◆◆✶■✶✸❋✯❏✱ ◆✮■ ✶❞✷✭♣✯✶✱
❱ ❲ Ò✯❋✳✮❍❶✳ ➘❖♥❶② ✴✹ ❋✳✶ ✭✷Ó✮■ ♣■✮▼❍✵❋✱ ✹✮✭✶
❳❨ ❙❩❯ ◗ s ❘ ❭ ➘❖Ô ❶✷✹ ✴✹ ✷✯✲✷❏✹ ♣■✮▼❍✵✶▼ ✴✸ ❋✳✴✹ ■✶✷✵❋✴✮✸❉
❬ ❬
➞✳✶■✶◆✮■✶✱ ✲✶ ✵✷✸✸✮❋ ✭✶✷✹❍■✶ ✶✸❋✳✷✯♣❏ ✵✳✷✸❶✶
❋✳✶✸ ❋✳✴✹ ✷✭✮❍✸❋ ✮◆ ■✶✷✵❋✴✮✸ ✲✮❍✯▼ ❊✶ ✮✸✶ ◆✮■ ❋✳✶ ✷❊✮❑✶ ■✶✷✵❋✴✮✸ ▼✴■✶✵❋✯❏❉ ➟✮✲✶❑✶■✱ ✴◆ ✲✶
✭✮✯✶ ✮◆ ■✶✷✵❋✴✮✸ ✷✸▼ ❪r❫ ✲✮❍✯▼ ❊✶
✵✷✸ ◆✴✸▼ ✹✮✭✶ ✮❋✳✶■ ■✶✷✵❋✴✮✸✹ ✴✸❑✮✯❑✴✸❶ ■✶✯✷❋✶▼
❲ ✹♣✶✵✴✶✹✱ ✴❋ ✴✹ ♣✮✹✹✴❊✯✶ ❋✮ ✵✷✯✵❍✯✷❋✶ ❋✳✶ ✶✸❋✳✷✯♣❏
❛❝ ❡ ❙ ❵ ❴ ❜ ❬
V

❬ ✵✳✷✸❶✶ ◆✮■ ❋✳✶ ✷❊✮❑✶ ■✶✷✵❋✴✮✸❉


➡✶❋ ❍✹ ✵✮✸✹✴▼✶■ ❋✳✶ ◆✮✯✯✮✲✴✸❶ ■✶✷✵❋✴✮✸✹Õ

❜ ❢ ❜ ❣❬❤✐❬ ❥❧
❬ Ø Ö ❽ÙÚÛÜÝÞßàá ×
♠ ♥♦ qt✉❉✈ ✇ q①t❉①② ❦✬ ✭✮✯❹✰ ♥✴②

♠ ♦①③❉③ ❦✬ ✭✮✯❹✰ ♠ ④ ⑧⑥ ⑦⑤
V
å
P❋ ✹✳✮✲✹ ❋✳✷❋ ✶✸❋✳✷✯♣❏ ✴✹ ✷✸ ✶❞❋✶✸✹✴❑✶ ●❍✷✸❋✴❋❏❉ æç â è ã ê çä â
é ♥✴✴②
⑨❉ ⑩✳✶✸ ✷ ✵✳✶✭✴✵✷✯ ✶●❍✷❋✴✮✸ ✴✹ ■✶❑✶■✹✶▼✱ ❋✳✶
❑✷✯❍✶ ✮◆ ❪r❫ ✴✹ ■✶❑✶■✹✶▼ ✴✸ ✹✴❶✸❉ ❷✮■
✶❞✷✭♣✯✶ ⑩✶ ✵✷✸ ✵✮✭❊✴✸✶ ❋✳✶ ✷❊✮❑✶ ❋✲✮ ■✶✷✵❋✴✮✸✹
✴✸ ✹❍✵✳ ✷ ✲✷❏ ✹✮ ✷✹ ❋✮ ✮❊❋✷✴✸ ❋✳✶ ▼✶✹✴■✶▼
❻ ❺ ❼❽❾ ➁ ❿➀ ❺ ❸ ❽ ■✶✷✵❋✴✮✸❉ ➞✮ ❶✶❋ ✮✸✶ ✭✮✯✶ ✮◆ ➘❖♥❶② ✮✸ ❋✳✶ ■✴❶✳❋✱
✲✶ ■✶❑✶■✹✶ ✶●❍✷❋✴✮✸ ♥✴✴②❉ P✸ ❋✳✴✹✱ ✳✶✷❋ ✴✹
✷❊✹✮■❊✶▼ ✴✸✹❋✶✷▼ ✮◆ ❊✶✴✸❶ ■✶✯✶✷✹✶▼✱ ✹✮ ✲✶
➄➅➆➂ ➇➈➉ ➊ ➅ ➃ ✵✳✷✸❶✶ ✹✴❶✸ ✮◆ ❪r❫ ❑✷✯❍✶

í❩❙ ë î ì ï í❩
➋➌➍ ➎➌➏➏➐➏ ➑➒➓ ➔→ ➣➔↔➏↕➒↔↕ ➎➌➒↕
➙➛➜➜➒↕➝➔↔ öô õ V ÷ ø ðñòó ♥✴✴✴②
⑩✶ ❦✸✮✲ ❋✳✷❋ ✶✸❋✳✷✯♣❏ ✴✹ ✷ ✹❋✷❋✶ ◆❍✸✵❋✴✮✸✱
❋✳✶■✶◆✮ ■✶ ❋✳✶ ✵✳✷✸❶✶ ✴✸ ✶✸❋✳✷✯ ♣❏ ✴✹ Ò▼▼✴✸❶ ✶●❍✷❋✴✮✸ ♥✴② ✷✸▼ ♥✴✴✴②✱ ✲✶ ❶✶❋ ❋✳✶
✴✸▼✶♣✶✸▼✶✸❋ ✮◆ ❋✳✶ ♣✷❋✳ ❊✶❋✲✶✶✸ ✴✸✴❋✴✷✯ ✹❋✷❋✶ ▼✶✹✴■✶▼ ✶●❍✷❋✴✮✸✱
♥■✶✷✵❋✷✸❋✹② ✷✸▼ ◆✴✸✷✯ ✹❋✷❋✶ ♥♣■✮▼❍✵❋✹②❉ P✸ ✮❋✳✶■
✲✮■▼✹✱ ✶✸❋✳✷✯♣❏ ✵✳✷✸❶✶ ◆✮■ ✷ ■✶✷✵❋✴✮✸ ✴✹ ❋✳✶ í ù îûüýþÿt❨✱ s ú
✹✷✭✶ ✲✳✶❋✳✶■ ✴❋ ✮✵✵❍■✹ ✴✸ ✮✸✶ ✹❋✶♣ ✮■ ✴✸ ✷
✹✶■✴✶✹ ✮◆ ✹❋✶♣✹❉ ➞✳✴✹ ✭✷❏ ❊✶ ✹❋✷❋✶▼ ✷✹ ◆✮✯✯✮✲✹
✴✸ ❋✳✶ ◆✮■✭ ✮◆ ➟✶✹✹➠✹ ➡✷✲❉ ◆✮■ ✲✳✴✵✳ ✂r ❍ V ❂ ❸ ❿✾
➢➤ ➥ ➦➧➥➨➩➫➭➯ ➩➥➲➧➳ ➵➸➥➨➧ ➫➯ ➳➧➺➧➦➥➸ ➳➩➧➵➳ ♠ ♦ ①①✁❉✄ ❦✬ ✭✮✯❹✰
➩➻➧➯ ➫➩➳ ➳➩➥➯➼➥➦➼ ➦➧➥➨➩➫➭➯ ➧➯➩➻➥➸➵➽ ➫➳ ➩➻➧ P✸ ❶✶✸✶■✷✯✱ ✴◆ ✶✸❋✳✷✯♣❏ ✮◆ ✷✸ ✮❑✶■✷✯✯ ■✶✷✵❋✴✮✸
➳➾➚ ➭➤ ➩➻➧ ➳➩➥➯➼➥➦➼ ➧➯➩➻➥➸➵➫➧➳ ➭➤ ➩➻➧ Ò☎❇ ✷✯✮✸❶ ✮✸✶ ■✮❍❋✶ ✴✹ ❪r❫ ✷✸▼ ❪r❫✰✱ ❪r❫Ô✱
➫➯➩➧➦➚➧➼➫➥➩➧ ➦➧➥➨➩➫➭➯➳ ➫➯➩➭ ➪➻➫➨➻ ➩➻➧ ❪r❫✸❉❉❉❉❉ ■✶♣■✶✹✶✸❋✴✸❶ ✶✸❋✳✷✯♣✴✶✹ ✮◆ ■✶✷✵❋✴✮✸✹
➭➺➧➦➥➸➸ ➦➧➥➨➩➫➭➯ ➚➥➽ ➶➧ ➼➫➺➫➼➧➼ ➥➩ ➩➻➧ ➳➥➚➧
➩➧➚➵➧➦➥➩➾➦➧➹ ✯✶✷▼✴✸❶ ❋✮ ✹✷✭✶ ♣■✮▼❍✵❋✱ ❇ ✷✯✮✸❶ ✷✸✮❋✳✶■
■✮❍❋✶✱❋✳✶✸ ✲✶ ✳✷❑✶
➡✶❋ ❍✹ ❍✸▼✶■✹❋✷✸▼ ❋✳✶ ✴✭♣✮■❋✷✸✵✶ ✮◆ ❋✳✴✹
✯✷✲ ✲✴❋✳ ❋✳✶ ✳✶✯♣ ✮◆ ✷✸ ✶❞✷✭♣✯✶❉ ❪r❫ ♠ ❪r❫✰ ✇ ❪r❫Ô ✇ ❪r❫✸ ❉❉❉ ♥③❉①③②

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✾✜✥✜✤✦✦✻ ✘✧✏✗✛★✚✩ ✥✦✜✥✜✻✩ ✥✙✜✥✜✻✩ ✥✪✜✥✜✻✩ ✥✫✜✥✜✻✩ ✤✪✜✥✜✻✩ ✥✫✜✤✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

■✹ ✾❄❀ ❣❂ ●❂❉●❂✽❂❀✹❂❥ ❄✽❽ ✾✿❅❣❤✽✹✼✿❀❦ ❢➙ ➦♦❃♣ ❄❀❥ ⑧ ➦➙ ♦➤♣ ❄●❂


✂r❍ ❉●✿❥❤✾❂❥ ❄❀❥ ➧❷❸➨❍➊ r❻ ✿s ❆❂❄✹ ✼✽
❆ ❇ ❇✼❣❂●❄✹❂❥❍ ❢❄❇✾❤❇❄✹❂ ✹❆❂ ✽✹❄❀❥❄●❥ ❂❀✹❆❄❇❉❋
✿s s✿●❅❄✹✼✿❀❦ ❜➩ ➫ ✿s ❣❂❀➜❂❀❂❍ ♠✹❄❀❥❄●❥
✂r❍✶ ✂r❍✸ ❂❀✹❆❄❇❉✼❂✽ ✿s s✿●❅❄✹✼✿❀ ✿s ❢➙ ➦♦❃♣ ❄❀❥
✂r❍✷ ➯➭➲➳➵➸ ❄●❂ ➺➧➡➧❍❹ r❻ ❅✿❇➻⑨ ❄❀❥ ➺ ❷❺❹❍❺➧
❈ ❉
r❻ ❅✿❇➻⑨ ●❂✽❉❂✾✹✼❁❂❇❋❍
✩✳✺ ❊✪✫✬✭✮✯✰❊✱ ✲✴✵ ✷✰✲✲❊✵❊✪✫ ✫✸✯❊✱ ✱⑤➞⑥✇➼⑤①
✴✲ ✵❊✭❖✫✰✴✪✱ ♥❆❂ s✿●❅❄✹✼✿❀ ●❂❄✾✹✼✿❀ ✿s ❣❂❀❂➜❂❀❂ ✼✽
■✹ ✼✽ ✾✿❀❁❂❀✼❂❀✹ ✹✿ ❃✼❁❂ ❀❄❅❂ ✹✿ ❂❀✹❆❄❇❉✼❂✽ ❃✼❁❂❀ ❣❋ ❽
✽❉❂✾✼s❋✼❀❃ ✹❆❂ ✹❋❉❂✽ ✿s ●❂❄✾✹✼✿❀✽❍
❏❛❑ ❙▼❛◆P❛◗P ❘◆▼❚❛❯❱❲ ❳❨ ❩❳❬❭❪❫▼❴❳◆ ➚➪ ➽ ➶➹➘➴➷➬➮➱ ➾
❏❫❲❬❭❳❯ ❵ ❜❝❞ ❡❑
❢✿❅❣❤✽✹✼✿❀ ●❂❄✾✹✼✿❀✽ ❄●❂ ❂✐✿✹❆❂●❅✼✾ ✼❀ ♥❆❂ ❂❀✹❆❄❇❉❋ ✿s ✾✿❅❣❤✽✹✼✿❀ ✿s ➤ ❅✿❇ ✿s
❀❄✹❤●❂❍ ♥❆❂✽❂ ❄●❂ ✼❅❉✿●✹❄❀✹ ✼❀ ✼❀❥❤✽✹●❋❦ ❣❂❀➜❂❀❂ ✼✽ ❽
●✿✾r❂✹●❋❦ ❄❀❥ ✿✹❆❂● ❧❄❇r✽ ✿s ❇✼s❂❍ ♠✹❄❀❥❄●❥
❂❀✹❆❄❇❉❋ ✿s ✾✿❅❣❤✽✹✼✿❀ ✼✽ ❥❂s✼❀❂❥ ❄✽ ✹❆❂ ❮❰
Ï❒ Ð❒ ✃ Ñ ❐ Ö Ò
❂❀✹❆❄❇❉❋ ✾❆❄❀❃❂ ❉❂● ❅✿❇❂ ♦✿● ❉❂● ❤❀✼✹ ❄❅✿❤❀✹♣ Ó
✿s ❄ ✽❤❣✽✹❄❀✾❂❦ ❧❆❂❀ ✼✹ ❤❀❥❂●❃✿❂✽ ✾✿❅❣❤✽✹✼✿❀ ×Ô Õ
❄❀❥ ❄❇❇ ✹❆❂ qt✉✈✇✉①✇② ✉①③ ④q⑤③⑥✈✇② ❣❂✼❀❃ ✼❀
✹❆❂✼● ✽✹❄❀❥❄●❥ ✽✹❄✹❂✽ ❄✹ ✹❆❂ ✽❉❂✾✼s✼❂❥ ♥❆❂ ❂❀✹❆❄❇❉❋ ✿s s✿●❅❄✹✼✿❀ ✿s ➤ ❅✿❇ ✿s
✹❂❅❉❂●❄✹❤●❂❍ ❢➙➦♦❃♣ ❽
❢✿✿r✼❀❃ ❃❄✽ ✼❀ ✾❋❇✼❀❥❂●✽ ✾✿❀✹❄✼❀✽ ❅✿✽✹❇❋ ➪ Ø ➶➹➘➴➷➬➮➱ Ù Ü
❣❤✹❄❀❂ ♦❢⑦⑧⑨⑩♣❍ ❶❤●✼❀❃ ✾✿❅❉❇❂✹❂ ✾✿❅❣❤✽✹✼✿❀ ÝÚ ÛV
✿s ✿❀❂ ❅✿❇❂ ✿s ❣❤✹❄❀❂❦ ❷❸❹❺ r❻ ✿s ❆❂❄✹ ✼✽
●❂❇❂❄✽❂❥❍ ❼❂ ✾❄❀ ❧●✼✹❂ ✹❆❂ ✹❆❂●❅✿✾❆❂❅✼✾❄❇ ♥❆❂ ❂❀✹❆❄❇❉❋ ✿s s✿●❅❄✹✼✿❀ ✿s ➤ ❅✿❇ ✿s
●❂❄✾✹✼✿❀✽ s✿● ✹❆✼✽ ❄✽❽ ⑧➦➙♦❇♣ ✼✽ ❽
➁➂ ❮
➃❾ ➄❿➀ ➅➆➇ ➉ Ðà Þ á ß Ö Ò à Þ
➈ Ó
×â ÕV ã ä
♠✼❅✼❇❄●❇❋❦ ✾✿❅❣❤✽✹✼✿❀ ✿s ❃❇❤✾✿✽❂ ❃✼❁❂✽ ✿❤✹ ❅❤❇✹✼❉❇❋✼❀❃ ❂➌❀❍ ♦✼✼✼♣ ❣❋ ❸ ❄❀❥ ❂➌❀❍ ♦✼❁♣
❷❺➊❷❍➊ r❻➋❅✿❇ ✿s ❆❂❄✹❦ s✿● ❧❆✼✾❆ ✹❆❂ ✿❁❂●❄❇❇ ❣❋ ➧ ❧❂ ❃❂✹❽
❂➌❤❄✹✼✿❀ ✼✽ ❽ çè å éêëìíîïð æ
➐➍ ➑➎➏➒➍ ➓➔→ ↔ ➣ ñ

➙❤● ❣✿❥❋ ❄❇✽✿ ❃❂❀❂●❄✹❂✽ ❂❀❂●❃❋ s●✿❅ s✿✿❥ ô
ô➯➭ ò õ ó ÷ ➲➭
❣❋ ✹❆❂ ✽❄❅❂ ✿❁❂●❄❇❇ ❉●✿✾❂✽✽ ❄✽ ✾✿❅❣❤✽✹✼✿❀❦ ö
❄❇✹❆✿❤❃❆ ✹❆❂ s✼❀❄❇ ❉●✿❥❤✾✹✽ ❄●❂ ❉●✿❥❤✾❂❥ ❄s✹❂● ø
❄ ✽❂●✼❂✽ ✿s ✾✿❅❉❇❂✐ ❣✼✿➛✾❆❂❅✼✾❄❇ ●❂❄✾✹✼✿❀✽
✼❀❁✿❇❁✼❀❃ ❂❀➜❋❅❂✽❍ ♠❤❅❅✼❀❃ ❤❉ ✹❆❂ ❄❣✿❁❂ ✹❧✿ ❂➌❤❄✹✼✿❀✽ ❽

✯q⑤➝➞t➟ ✩✳➠ ûü ù ýþÿ♣❤✐t❡ ú ✰


♥❆❂ ✾✿❅❣❤✽✹✼✿❀ ✿s ✿❀❂ ❅✿❇❂ ✿s ❣❂❀➜❂❀❂
✹❄r❂✽ ❉❇❄✾❂ ❄✹ ❷➡❺ ➢ ❄❀❥ ➤ ❄✹❅❍ ➥s✹❂●

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✻☛✕✖✎✑ ✻✗✘✙ ▲✚✓ ✻✛✜✍✢ ✣✛✶✛✤✠✠✻ ✗✥✎✖✚✦✙✧ ✶✠✛✶✛✻✧ ✶✘✛✶✛✻✧ ✶★✛✶✛✻✧ ✶✟✛✶✛✻✧ ✤★✛✶✛✻✧ ✶✟✛✤✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✼✥

➠ ➤ ➥ V ➡ ➢➜➝➞➟ ✭✐✮ ❇✬✯✰ ✰✐✱✱✬✲✐✳✴✐✬✯ ✵✯✴✶✳✷✸✹


✭✐✐✮ ▼✵✳✯ ✺✬✯✰ ✵✯✴✶✳✷✸✹
➦✵❝✵✿✱✐✯P ✵✈✾✳✴✐✬✯ ✭✐✐✮❲ ✽✵✴ ✾✱ ✰✐✱✲✾✱✱ ✴✶✵✱✵ ✴✵✿❀✱ ❁✐✴✶ ✿✵❂✵✿✵✯✲✵
✴✬ ✰✐✳✴✬❀✐✲ ✳✯✰ ✸✬✷✹✳✴✬❀✐✲ ❀✬✷✵✲✾✷✵✱t
➫➭➯➩ ➧ ➲ ➨ ➻ ➳➵➩ ❉❃❄❅❆❊❃❋ ●❆❍■❋❏❍■❑◆ ❖✬✯✱✐✰✵✿ ✴✶✵ ❂✬✷✷✬❁✐✯P
➼➸ ➺V ✸✿✬✲✵✱✱ ✐✯ ❁✶✐✲✶ ✴✶✵ ✺✬✯✰✱ ✐✯ ✬✯✵ ❀✬✷✵ ✬❂
✰✐✶✹✰✿✬P✵✯ P✳✱ ✭❞◗✮ ✳✿✵ ✺✿✬❘✵✯❙
➽✰✰✐✯P ✵✈✾✳✴✐✬✯✱ ✭❝✮ ✳✯✰ ✭❝✐✮q ❁✵ P✵✴ ❞◗ ✭P✮ ❯ ❱❞✭P✮ ❲ ❳❨❩❨❬ ❭ ❪❫❴t❵ ❘❛ ❀✬✷❩❹
➪➶ ➾ ➹➘➴➷➬➮➱✃ ➚ ❜✶✵ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✲✶✳✯P✵ ✐✯❝✬✷❝✵✰ ✐✯ ✴✶✐✱ ✸✿✬✲✵✱✱
✐✱ ✴✶✵ ✺✬✯✰ ✰✐✱✱✬✲✐✳✴✐✬✯ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✬❂ ❞❡❞ ✺✬✯✰t
❜✶✵ ✺✬✯✰ ✰✐✱✱✬✲✐✳✴✐✬✯ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✐✱ ✴✶✵ ✲✶✳✯P✵
✐✯ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ❁✶✵✯ ✬✯✵ ❀✬✷✵ ✬❂ ✲✬❝✳✷✵✯✴ ✺✬✯✰✱
❐❒❮ ❰Ï❅Ð❄❍Ñs ❆Ò ❄❅❆❊❃Ó❄❅❃❆Ï ✬❂ ✳ P✳✱✵✬✾✱ ✲✬❝✳✷✵✯✴ ✲✬❀✸✬✾✯✰ ✐✱ ✺✿✬❘✵✯ ✴✬
❐❑s❊❒❆❍◆ ❳ÔÕ Ö× ❂✬✿❀ ✸✿✬✰✾✲✴✱ ✐✯ ✴✶✵ P✳✱ ✸✶✳✱✵t
❖✬✯✱✐✰✵✿ ✴✶✵ ❂✬✷✷✬❁✐✯P ✵❥✳❀✸✷✵ ✬❂ ✳✴✬❀✐❣✳✴✐✬✯ ❢✬✴✵ ✴✶✳✴ ✐✴ ✐✱ ✴✶✵ ✱✳❀✵ ✳✱ ✴✶✵ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✬❂
✬❂ ✰✐✶✹✰✿✬P✵✯ ✳✴✬❀✐❣✳✴✐✬✯ ✬❂ ✰✐✶✹✰✿✬P✵✯t ❜✶✐✱ ✐✱ ✴✿✾✵ ❂✬✿ ✳✷✷
❞◗ ✭P✮ ❯ ❱❞✭P✮❲ ❳Ø❬ ❭ ❪❫❴t❵ ❘❛ ❀✬✷❩❹ ✰✐✳✴✬❀✐✲ ❀✬✷✵✲✾✷✵✱t ❤✬✿ ✵❥✳❀✸✷✵❙
Ù✬✾ ✲✳✯ ✱✵✵ ✴✶✳✴ ❞ ✳✴✬❀✱ ✳✿✵ ❂✬✿❀✵✰ ✺✹ ❖✷◗✭P✮ ❯ ❱❖✷✭P✮ ❲ ❳❦❩❦❧❬ ❭ ❱❪❱ ❘❛ ❀✬✷❩❹
✺✿✵✳❘✐✯P ❞❡❞ ✺✬✯✰✱ ✐✯ ✰✐✶✹✰✿✬P✵✯t ❜✶✵
✵✯✴✶✳✷✸✹ ✲✶✳✯P✵ ✐✯ ✴✶✐✱ ✸✿✬✲✵✱✱ ✐✱ ❘✯✬❁✯ ✳✱ ♠◗ ✭P✮ ❯ ❱♠✭P✮ ❲ ❳♥ ♥❬ ❭ ❪❱♦ ❘❛ ❀✬✷❩❹
✵✯✴✶✳✷✸✹ ✬❂ ✳✴✬❀✐❣✳✴✐✬✯q ❳Ø ❬ t ♣✴ ✐✱ ✴✶✵ ♣✯ ✴✶✵ ✲✳✱✵ ✬❂ ✸✬✷✹✳✴✬❀✐✲ ❀✬✷✵✲✾✷✵✱q ✺✬✯✰
✵✯✴✶✳✷✸✹ ✲✶✳✯P✵ ✬✯ ✺✿✵✳❘✐✯P ✬✯✵ ❀✬✷✵ ✬❂ ✰✐✱✱✬✲✐✳✴✐✬✯ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✐✱ ✰✐❂❂✵✿✵✯✴ ❂✬✿ ✰✐❂❂✵✿✵✯✴
✺✬✯✰✱ ✲✬❀✸✷✵✴✵✷✹ ✴✬ ✬✺✴✳✐✯ ✳✴✬❀✱ ✐✯ ✴✶✵ P✳✱ ✺✬✯✰✱ ❁✐✴✶✐✯ ✴✶✵ ✱✳❀✵ ❀✬✷✵✲✾✷✵t
✸✶✳✱✵t r❆❍s❄❅❆❊❃❋ ●❆❍■❋❏❍■❑◆ ✽✵✴ ✾✱ ✯✬❁ ✲✬✯✱✐✰✵✿
♣✯ ✲✳✱✵ ✬❂ ✰✐✳✴✬❀✐✲ ❀✬✷✵✲✾✷✵✱q ✷✐❘✵ ✳ ✸✬✷✹✳✴✬❀✐✲ ❀✬✷✵✲✾✷✵ ✷✐❘✵ ❀✵✴✶✳✯✵q ❖❞✉t ❜✶✵
✰✐✶✹✰✿✬P✵✯ ✭P✐❝✵✯ ✳✺✬❝✵✮q ✴✶✵ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✬❂ ✬❝✵✿✳✷✷ ✴✶✵✿❀✬✲✶✵❀✐✲✳✷ ✵✈✾✳✴✐✬✯ ❂✬✿ ✐✴✱
✳✴✬❀✐❣✳✴✐✬✯ ✐✱ ✳✷✱✬ ✴✶✵ ✺✬✯✰ ✰✐✱✱✬✲✐✳✴✐✬✯ ✳✴✬❀✐❣✳✴✐✬✯ ✿✵✳✲✴✐✬✯ ✐✱ P✐❝✵✯ ✺✵✷✬❁❙
✵✯✴✶✳✷✸✹t ❜✶✵ ✬✴✶✵✿ ✵❥✳❀✸✷✵✱ ✬❂ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✬❂
✳✴✬❀✐❣✳✴✐✬✯ ✲✳✯ ✺✵ ①② ✇ ③④⑤ ⑥ ①③④
❖❞✉✭P✮ ❯ ❖✭P✮ Ú ❪❞✭P✮❲ ❳Ø❬ ❭ ÛÜÜ❴ ❘❛ ❀✬✷❩❹
❢✬✴✵ ✴✶✳✴ ✴✶✵ ✸✿✬✰✾✲✴✱ ✳✿✵ ✬✯✷✹ ➍➒➐➋Ý ✬❂ ❖ ♣✯ ❀✵✴✶✳✯✵q ✳✷✷ ✴✶✵ ❂✬✾✿ ❖ ❡ ❞ ✺✬✯✰✱ ✳✿✵
✳✯✰ ❞ ✐✯ P✳✱✵✬✾✱ ✸✶✳✱✵t ❢✬❁ ✱✵✵ ✴✶✵ ❂✬✷✷✬❁✐✯P ✐✰✵✯✴✐✲✳✷ ✐✯ ✺✬✯✰ ✷✵✯P✴✶ ✳✯✰ ✵✯✵✿P✹t ❞✬❁✵❝✵✿q
✿✵✳✲✴✐✬✯❙ ✴✶✵ ✵✯✵✿P✐✵✱ ✿✵✈✾✐✿✵✰ ✴✬ ✺✿✵✳❘ ✴✶✵ ✐✯✰✐❝✐✰✾✳✷
❢✳✭✱✮ ❯ ❢✳✭P✮ ❲ ❳Ø❬ ❭ Û❵♦t❪ ❘❛ ❀✬✷❩❹ ❖ ❡ ❞ ✺✬✯✰✱ ✐✯ ✵✳✲✶ ✱✾✲✲✵✱✱✐❝✵ ✱✴✵✸ ✰✐❂❂✵✿ ❙
♣✯ ✴✶✐✱ ✲✳✱✵q ✴✶✵ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✬❂ ✳✴✬❀✐❣✳✴✐✬✯ ✐✱ ⑨⑩⑦ ❶❷❸ ❺ ⑨⑩⑧❶
✱✳❀✵ ✳✱ ✴✶✵ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✬❂ ✱✾✺✷✐❀✳✴✐✬✯t
❽❾❻ ❿➀➁ ➂ ❽❾❼ ❿➀
❐❋❮ Þ❆Ïß ❰Ï❅Ð❄❍Ñs ❐❑s❊❒❆❍◆ ❳àáâãÕ Ö×
❖✶✵❀✐✲✳✷ ✿✵✳✲✴✐✬✯✱ ✐✯❝✬✷❝✵ ✴✶✵ ✺✿✵✳❘✐✯P ✳✯✰ ➄➅➃ ➆➇➈ ➉ ➄➅➆➇
❀✳❘✐✯P ✬❂ ✲✶✵❀✐✲✳✷ ✺✬✯✰✱t ä✯✵✿P✹ ✐✱ ✿✵✈✾✐✿✵✰
✴✬ ✺✿✵✳❘ ✳ ✺✬✯✰ ✳✯✰ ✵✯✵✿P✹ ✐✱ ✿✵✷✵✳✱✵✰ ❁✶✵✯ ⑨⑩❶❷❸ ❺ ⑨❶❷❸ ➊
✳ ✺✬✯✰ ✐✱ ❂✬✿❀✵✰t ♣✴ ✐✱ ✸✬✱✱✐✺✷✵ ✴✬ ✿✵✷✳✴✵ ✶✵✳✴ ❜✶✵✿✵❂✬✿✵q
✬❂ ✿✵✳✲✴✐✬✯ ✴✬ ✲✶✳✯P✵✱ ✐✯ ✵✯✵✿P✹ ✳✱✱✬✲✐✳✴✵✰
❁✐✴✶ ✺✿✵✳❘✐✯P ✳✯✰ ❀✳❘✐✯P ✬❂ ✲✶✵❀✐✲✳✷ ✺✬✯✰✱t ⑨⑩⑦ ❶❷❸ ❺ ⑨❶❷❸
å✐✴✶ ✿✵❂✵✿✵✯✲✵ ✴✬ ✴✶✵ ✵✯✴✶✳✷✸✹ ✲✶✳✯P✵✱
✳✱✱✬✲✐✳✴✵✰ ❁✐✴✶ ✲✶✵❀✐✲✳✷ ✺✬✯✰✱q ✴❁✬ ✰✐❂❂✵✿✵✯✴ ♣✯ ✱✾✲✶ ✲✳✱✵✱ ❁✵ ✾✱✵ ➋➌➍➎ ➏➐➎➑ ➌➎➒➓➍➔→➣
✴✵✿❀✱ ✳✿✵ ✾✱✵✰ ✐✯ ✴✶✵✿❀✬✰✹✯✳❀✐✲✱t ➐↔ ↕ ➙ ➛ ➏➐➎➑t

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✤✜✥✜✦✧✧✻ ✘★✏✗✛✩✚✪ ✥✧✜✥✜✻✪ ✥✙✜✥✜✻✪ ✥✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✥✜✻✪ ✦✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✦✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

❋✩✪ ✫✬✭✮✯✰✫ ✱✲ ✳✴✹✵ ✷✸✺✼❍ ✱✽ ✾✭✰✾✿✰✭❀✫❁ ✭✽❂ ✯✪✩❁✿✾❀✽ ✱✲ ❚✭✽ ✯◆✭✽✫ ✪✫✭✾❀✱✩✲✽ ✭✽❂
❇ ❃❾ ❄ ❉ ❅
V
❆❇ ✐❢ ❤ V ❥ ❧ ❝❞♥
❊ ●■❏ ❑▼ ✮✩✰✺❹ ❦❧❝
❲✫ ❡✱✲❁ ❀◆✭❀ ✮✫✭✲ ✳❖✴ P✩✲❁ ✫✲❀◆✭✰✯◗ ✱✲ ♦❏❘■♣q❭❭
✮✫❀◆✭✲✫ ✱✽ ●■❏ ❑▼♠✮✩✰❘ ❙❀ ◆✭✽ P✫✫✲ ❡✩✿✲❁ ❀◆✭❀ ❣◆✱✽ ✪✫✰✭❀✱✩✲✽◆✱✯ ✱✽ ✯✭✪❀✱✾✿✰✭✪✰◗ ✮✩✪✫
✮✫✭✲ ✳❖✴ P✩✲❁ ✫✲❀◆✭✰✯✱✫✽ ❁✱❡❡✫✪ ✽✰✱❚◆❀✰◗ ❡✪✩✮ ✿✽✫❡✿✰ ❴◆✫✲ ❀◆✫ ✪✫❜✿✱✪✫❁ ✈✭✰✿✫✽ ✩❡ ✷s ❍ ✭✪✫
✾✩✮✯✩✿✲❁ ❀✩ ✾✩✮✯✩✿✲❁✵ ✭✽ ✱✲ ✲✩❀ ✭✈✭✱✰✭P✰✫❘ ❣◆✫ ✲✫❀ ✫✲❀◆✭✰✯◗ ✾◆✭✲❚✫ ✩❡ ✭
❳❨❯ ❳❨ ❱ ❳❩❬❳❨ ✫❀✾✵ P✿❀ ✱❀ ❁✩✫✽ ✲✩❀ ❁✱❡❡✫✪ ✪✫✭✾❀✱✩✲ ✱✽ ❀◆✫ ✭✮✩✿✲❀ ✩❡ ✫✲✫✪❚◗ ✪✫❜✿✱✪✫❁ ❀✩
✱✲ ✭ ❚✪✫✭❀ ❁✫✭✰❭❘ ❪✽✱✲❚ ✴✫✽✽❫✽ ✰✭❴✵ P✩✲❁ P✪✫✭❑ ✭✰✰ ❀◆✫ P✩✲❁✽ ✱✲ ❀◆✫ ✪✫✭✾❀✭✲❀ ✮✩✰✫✾✿✰✫✽
✫✲❀◆✭✰✯✱✫✽ ✾✭✲ P✫ ✾✭✰✾✿✰✭❀✫❁❘ ❵✩✲❁ ✫✲❀◆✭✰✯◗ ✮✱✲✿✽ ❀◆✫ ✭✮✩✿✲❀ ✩❡ ✫✲✫✪❚◗ ✪✫❜✿✱✪✫❁ ❀✩ P✪✫✭❑
✈✭✰✿✫✽ ✩❡ ✽✩✮✫ ✽✱✲❚✰✫ ✭✲❁ ✮✿✰❀✱✯✰✫ P✩✲❁✽ ✭✪✫ ✭✰✰ ❀◆✫ P✩✲❁✽ ✱✲ ❀◆✫ ✯✪✩❁✿✾❀ ✮✩✰✫✾✿✰✫✽❘
❚✱✈✫✲ ✱✲ ❣✭P✰✫ ❏❘❛❘ ❣◆✫ ✪✫✭✾❀✱✩✲ ✫✲❀◆✭✰✯✱✫✽ ✭✪✫ t✫✮✫✮P✫✪ ❀◆✭❀ ❀◆✱✽ ✪✫✰✭❀✱✩✲✽◆✱✯ ✱✽
✈✫✪◗ ✱✮✯✩✪❀✭✲❀ ❜✿✭✲❀✱❀✱✫✽ ✭✽ ❀◆✫✽✫ ✭✪✱✽✫ ❡✪✩✮ ✭✯✯✪✩✬✱✮✭❀✫ ✭✲❁ ✱✽ ✈✭✰✱❁ ❴◆✫✲ ✭✰✰ ✽✿P✽❀✭✲✾✫✽
❀◆✫ ✾◆✭✲❚✫✽ ❀◆✭❀ ✭✾✾✩✮✯✭✲◗ ❀◆✫ P✪✫✭❑✱✲❚ ✩❡ ♦✪✫✭✾❀✭✲❀✽ ✭✲❁ ✯✪✩❁✿✾❀✽q ✱✲ ❀◆✫ ✪✫✭✾❀✱✩✲ ✭✪✫ ✱✲
✩✰❁ P✩✲❁✽ ✭✲❁ ❡✩✪✮✭❀✱✩✲ ✩❡ ❀◆✫ ✲✫❴ P✩✲❁✽❘ ❲✫ ❚✭✽✫✩✿✽ ✽❀✭❀✫❘
✾✭✲ ✯✪✫❁✱✾❀ ✫✲❀◆✭✰✯◗ ✩❡ ✭ ✪✫✭✾❀✱✩✲ ✱✲ ❚✭✽ ✯◆✭✽✫✵ ✉✇① ②③④⑤⑥⑦⑧⑨ ⑩❶ ❷⑩⑦❸④❺⑩③ ✉❻⑨❼❽⑩⑦ ❿ ✷➀➁➂➃ ➄ ①
✱❡ ❴✫ ❑✲✩❴ ❁✱❡❡✫✪✫✲❀ P✩✲❁ ✫✲❀◆✭✰✯✱✫✽❘ ❣◆✫
✽❀✭✲❁✭✪❁ ✫✲❀◆✭✰✯◗ ✩❡ ✪✫✭✾❀✱✩✲✵ ✷r❍ ✱✽ ✪✫✰✭❀✫❁ ➅✲❀◆✭✰✯◗ ✩❡ ✽✩✰✿❀✱✩✲ ✩❡ ✭ ✽✿P✽❀✭✲✾✫ ✱✽ ❀◆✫
❀✩ P✩✲❁ ✫✲❀◆✭✰✯✱✫✽ ✩❡ ❀◆✫ ✪✫✭✾❀✭✲❀✽ ✭✲❁ ✫✲❀◆✭✰✯◗ ✾◆✭✲❚✫ ❴◆✫✲ ✩✲✫ ✮✩✰✫ ✩❡ ✱❀ ❁✱✽✽✩✰✈✫✽

ÔÕÖ×Ø ÙÚÛÜÕÝ ÞßàØ áØÕâ Þãâä×Ø åßâæ çâèéÕ×êãØë ãâ ìí àß×îï


➼ ➽ ➾ ➚ ➪ ➶➹ ➘ ➶ ➽➴ ➷➬ ➮
➱✃❐ ➱❒➱ ✃❮❰ ➱❐➱ Ï❐❰ Ð❰✃ ✃❒❮ ✃✃❰ ➱✃❒ ✃❐❮ Ð❰Ñ ➼
✃➱Ñ Ð❰✃ ✃Ï❒ ➱✃❰ Ð❮❰ Ð❐➱ ÐÏ❰ ✃✃Ò ÐÑ❐ Ð✃❮ ➽
❒Ï❰ ÐÒ❒ ÐÑÐ Ó ÐÒ❰ Ó ÐÒ❒ Ð➱✃ Ó ➾
❒✃❮ ❒❮➱ ✃❐❮ ✃Ï❒ Ó ÐÒÏ Ó ÐÒ❒ ➚
❒Ï❰ Ï➱Ò ➱❰Ò ✃ÐÑ ÐÏÏ ❒❰Ñ Ó ➪
❒Ñ❐ Ð❒✃ ÐÐ❐ ✃❐Ò Ð❮❰ Ð❒✃ ➶➹
Ð❒✃ Ð✃Ò ✃✃❒ ÐÑÐ Ð❒✃ ➘
Ð❒✃ ÐÏ❒ Ð❒✃ Ó ➶
Ð➱✃ Ð❒❮ ÐÒ❰ ➽➴
❒❰Ð ❒❮Ò ➷➬
❒Ï❒ ➮

ÔÕÖ×Ø ÙÚÛÜÖÝ ÞßàØ áØÕâ áò×èãê×Ø åßâæ çâèéÕ×êãØë ãâ ìí àß×îï


➾ð➾ ➱❒❮ ➽ð➽ ❐❒❒ ➚ð➚ ➱❰❮
➾ñ➾ ❰➱❐ ➽ñ ➽ ❮✃Ñ
➽ð➾ ❐❒Ï ➽ð➚ Ñ➱❒
➽ñ➾ ❮❰❒ ➽ñ➚ ❒ÒÑÒ

➆ ó➔➎➊ ➎➏➐➎ ➌➓↕→➔➑ ➋➌➊➣ ➈➔↔ →➔➍➣ ➣➙➌➌➔➦➙➐➎➙➔➍ ➊➍➎➏➐➑➒➓ ➐➍➣ ↕➊➐➍ →➔➍➣ ➊➍➎➏➐➑➒➓ ➙➌ ➎➏➊ ➌➐↕➊ô
➆➆ ➇➈ ➉➊ ➋➌➊ ➊➍➎➏➐➑➒➓ ➔➈ →➔➍➣ ➈➔↔↕➐➎➙➔➍➛ ➜➝➞ ➟ ➠➡➢➤ ➥➛ ➉➏➙➦➏ ➙➌ ➎➏➊ ➊➍➎➏➐➑➒➓ ➦➏➐➍➧➊ ➉➏➊➍ ➔➍➊ ↕➔➑➊ ➔➈ ➐ ➒➐↔➎➙➦➋➑➐↔ ➎➓➒➊ ➔➈
→➔➍➣ ➙➌ ➈➔↔↕➊➣ ➈↔➔↕ ➧➐➌➊➔➋➌ ➐➎➔↕➛ ➎➏➊➍ ➸➨ ➵ ➺ ➻ ➸ ➩ ➵ ➫➭➯➲➳
V V

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✻☛✕✖✎✑ ✻✗✘✙ ▲✚✓ ✻✛✜✍✢ ✣✛✶✛✠✤✤✻ ✗✥✎✖✚✦✙✧ ✶✤✛✶✛✻✧ ✶✘✛✶✛✻✧ ✶★✛✶✛✻✧ ✶✟✛✶✛✻✧ ✠★✛✶✛✻✧ ✶✟✛✠✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✼✸

✐✫ ✬ ✭✮✯✰✐✱✐✯✲ ✬✳✴✵✫✶ ✴✱ ✭✴✷✹✯✫✶✺ ✽✾✯ ✯✫✶✾✬✷✮✿


✴✱ ✭✴✷✵✶✐✴✫ ✬✶ ✐✫✱✐✫✐✶✯ ✲✐✷✵✶✐✴✫ ✐✭ ✶✾✯ ✯✫✶✾✬✷✮✿ ❴❵ ❡ ❛❜ ❢ ❪ ❞ ❫ ❣ ❴
✰✾✬✫❝✯ ✴❀✭✯❁✹✯✲ ✴✫ ✲✐✭✭✴✷✹✐✫❝ ✶✾✯ ✭✵❀✭✶✬✫✰✯ ❤
✐✫ ✬✫ ✐✫✱✐✫✐✶✯ ✬✳✴✵✫✶ ✴✱ ✭✴✷✹✯✫✶ ❂✾✯✫ ✶✾✯
✐✫✶✯❁✬✰✶✐✴✫✭ ❀✯✶❂✯✯✫ ✶✾✯ ✐✴✫✭ ❃✴❁ ✭✴✷✵✶✯ ❥✐✫✰✯ ✐✶ ✐✭ ✐✳✮✴✭✭✐❀✷✯ ✶✴ ✲✯✶✯❁✳✐✫✯ ✷✬✶✶✐✰✯
✳✴✷✯✰✵✷✯✭♠ ✬❁✯ ✫✯❝✷✐❝✐❀✷✯✺ ✯✫✶✾✬✷✮✐✯✭ ✲✐❁✯✰✶✷✿ ❀✿ ✯❦✮✯❁✐✳✯✫✶s ❂✯ ✵✭✯ ✬✫
✐✫✲✐❁✯✰✶ ✳✯✶✾✴✲ ❂✾✯❁✯ ❂✯ ✰✴✫✭✶❁✵✰✶ ✬✫
❲✾✯✫ ✬✫ ✐✴✫✐✰ ✰✴✳✮✴✵✫✲ ✲✐✭✭✴✷✹✯✭ ✐✫ ✬ ✯✫✶✾✬✷✮✿ ✲✐✬❝❁✬✳ ✰✬✷✷✯✲ ✬ ❧♥♣qrt✉✈✇♣ ①②③④✇
✭✴✷✹✯✫✶s ✶✾✯ ✐✴✫✭ ✷✯✬✹✯ ✶✾✯✐❁ ✴❁✲✯❁✯✲ ✮✴✭✐✶✐✴✫✭ ❃⑤✐❝✺ ⑥✺⑦♠✺
✴✫ ✶✾✯ ✰❁✿✭✶✬✷ ✷✬✶✶✐✰✯✺ ✽✾✯✭✯ ✬❁✯ ✫✴❂ ✳✴❁✯ ✱❁✯✯ ✐✫ ⑧✯✶ ✵✭ ✫✴❂ ✰✬✷✰✵✷✬✶✯ ✶✾✯ ✷✬✶✶✐✰✯ ✯✫✶✾✬✷✮✿
✭✴✷✵✶✐✴✫✺ ❄✵✶ ✭✴✷✹✬✶✐✴✫ ✴✱ ✶✾✯✭✯ ✐✴✫✭ ❃✾✿✲❁✬✶✐✴✫ ✴✱ ⑨✬⑩❶✷❹❃✭♠ ❀✿ ✱✴✷✷✴❂✐✫❝ ✭✶✯✮✭ ❝✐✹✯✫ ❀✯✷✴❂ ❷
✐✫ ✰✬✭✯ ✭✴✷✹✯✫✶ ✐✭ ❂✬✶✯❁♠ ✬✷✭✴ ✴✰✰✵❁✭ ✬✶ ✶✾✯ ✭✬✳✯
✶✐✳✯✺ ✽✾✐✭ ✐✭ ✭✾✴❂✫ ✲✐✬❝❁✬✳✳✬✶✐✰✬✷✷✿s ✱✴❁ ✬✫ ❸✺ ❺❻❼❽❾ ➀ ❺❻❼❿❾ s ➁➂➃➄➅➆➇➈➅➉➊ ➉➋ ➁➉➌➅➂➆
✐✴✫✐✰ ✰✴✳✮✴✵✫✲s ❅❄ ❃✭♠ ➆➍➈➇➄➎ ➓→➣↔ ↕ V ➔ ➏➐➑➒
➙✺ ➛➜➝➞➟ ➡ ➛➜ ➠ ➝➞ s ✶✾✯ ✐➉➊➅➢➇➈➅➉➊ ➉➋
➁➉➌➅➂➆ ➇➈➉➆➁s ✐✴✫✐➤✬✶✐✴✫ ✯✫✶✾✬✷✮✿
➥➦➧ ➨ ➩⑦⑥ ➫➭ ✳✴✷ ➯

➲✺ ➸➺ ➻➼➽ ➚ ➸➺➻ s ✶✾✯ ➌➅➁➁➉➪➅➇➈➅➉➊ ➉➋
➾ ➳
➪➶➄➉➹➅➊➍s ✶✾✯ ❁✯✬✰✶✐✴✫ ✯✫✶✾✬✷✮✿ ✐✭ ✾✬✷✱ ✶✾✯

✽✾✯ ✯✫✶✾✬✷✮✿ ✴✱ ✭✴✷✵✶✐✴✫ ✴✱ ❅❄❃✭♠s ➥➘➴➷➧ s ✐✫


❂✬✶✯❁ ✐✭s ✶✾✯❁✯✱✴❁✯s ✲✯✶✯❁✳✐✫✯✲ ❀✿ ✶✾✯ ✭✯✷✯✰✶✐✹✯
✹✬✷✵✯✭ ✴✱ ✶✾✯ ✷✬✶✶✐✰✯ ✯✫✶✾✬✷✮✿s➥➷➬➮➮➦➱✃➧ ✬✫✲
✯✫✶✾✬✷✮✿ ✴✱ ✾✿✲❁✬✶✐✴✫ ✴✱ ✐✴✫✭s ➥❐❒❮➧ ✬✭
ÏÐÑÒ Ø V ❰ ÏÒÓÔÔÕÖ× Ø
⑤✴❁ ✳✴✭✶ ✴✱ ✶✾✯ ✐✴✫✐✰ ✰✴✳✮✴✵✫✲✭s ➥➘➴➷ ➧ ✐✭
✮✴✭✐✶✐✹✯ ✬✫✲ ✶✾✯ ✲✐✭✭✴✰✐✬✶✐✴✫ ✮❁✴✰✯✭✭ ✐✭
✯✫✲✴✶✾✯❁✳✐✰✺ ✽✾✯❁✯✱✴❁✯ ✶✾✯ ✭✴✷✵❀✐✷✐✶✿ ✴✱ ✳✴✭✶
✭✬✷✶✭ ✐✫ ❂✬✶✯❁ ✐✫✰❁✯✬✭✯✭ ❂✐✶✾ ❁✐✭✯ ✴✱
✶✯✳✮✯❁✬✶✵❁✯✺ Ù✱ ✶✾✯ ✷✬✶✶✐✰✯ ✯✫✶✾✬✷✮✿ ✐✭ ✹✯❁✿
✾✐❝✾s ✶✾✯ ✲✐✭✭✴✷✵✶✐✴✫ ✴✱ ✶✾✯ ✰✴✳✮✴✵✫✲ ✳✬✿ ✫✴✶
✶✬➫✯ ✮✷✬✰✯ ✬✶ ✬✷✷✺ ❲✾✿ ✲✴ ✳✬✫✿ ✱✷✵✴❁✐✲✯✭ ✶✯✫✲
✶✴ ❀✯ ✷✯✭✭ ✭✴✷✵❀✷✯ ✶✾✬✫ ✶✾✯ ✰✴❁❁✯✭✮✴✫✲✐✫❝
✰✾✷✴❁✐✲✯✭Ú Û✭✶✐✳✬✶✯✭ ✴✱ ✶✾✯ ✳✬❝✫✐✶✵✲✯✭ ✴✱
✯✫✶✾✬✷✮✿ ✰✾✬✫❝✯✭ ✳✬✿ ❀✯ ✳✬✲✯ ❀✿ ✵✭✐✫❝ ✶✬❀✷✯✭
✴✱ ❀✴✫✲ ✯✫✯❁❝✐✯✭ ❃✯✫✶✾✬✷✮✐✯✭♠ ✬✫✲ ✷✬✶✶✐✰✯
✯✫✯❁❝✐✯✭ ❃✯✫✶✾✬✷✮✐✯✭♠✺
ÜÝÞÞßàá âãÞäÝåæç
✽✾✯ ✷✬✶✶✐✰✯ ✯✫✶✾✬✷✮✿ ✴✱ ✬✫ ✐✴✫✐✰ ✰✴✳✮✴✵✫✲ ✐✭
✶✾✯ ✯✫✶✾✬✷✮✿ ✰✾✬✫❝✯ ❂✾✐✰✾ ✴✰✰✵❁✭ ❂✾✯✫ ✴✫✯
✳✴✷✯ ✴✱ ✬✫ ✐✴✫✐✰ ✰✴✳✮✴✵✫✲ ✲✐✭✭✴✰✐✬✶✯✭ ✐✫✶✴ ✐✶✭ ❋❆❇❉ ❊❉● ❍■❏❑▼◆❖P ◗❘▼❙❯▼❱ ❳❨❯ ◆▼❏❏❘❩❬ ❬■❏❑▼◆❖P
✐✴✫✭ ✐✫ ❝✬✭✯✴✵✭ ✭✶✬✶✯✺ ❨❳ ♦▼❭◆

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✸✙ ▲✚✔ ✻✛✜✎✢ ✣✛✥✛✤✦✦✻ ✘✧✏✗✚★✙✩ ✥✦✛✥✛✻✩ ✥✸✛✥✛✻✩ ✥✪✛✥✛✻✩ ✥✼✛✥✛✻✩ ✤✪✛✥✛✻✩ ✥✼✛✤✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

❜✩✪✫ ✫✬✭✭✩✮✬✯✰✬✩✪ ✱✪✰✲✯✳✴✵✷ ✐✪✰✱❝✪✯✳ ✱✪✱❝❘✵ ✬✭ ✭P✯✳✳✱❝ ❜✵ rs◗ ❧ ❜✱✮✯♦✭✱


✸ ❚❏❱ ❳ rq ✯✪✫ ✬✭ ✱✉♦✯✳ ✰✩ ✈ ✇❬❩ ❪❫ P✩✳①②✷
✺✽✾♥❞ ❍ V ✼ ✸✹ ✷ ③✩❦ ❦✱ ♦✭✱ ✰✲✱ ❛✯✳♦✱ ✩❥ ✳✯✰✰✬✮✱ ✱✪✰✲✯✳✴✵ ✰✩

✮✯✳✮♦✳✯✰✱ ✱✪✰✲✯✳✴✵ ✩❥ ✭✩✳♦✰✬✩✪ ❥❝✩P ✰✲✱
✿✷ ❁❂❃❣❄ ❅ ❡ ❾❀❃❣❄ ❆ ❇❉❇❊❋●■❏ ❑▼◆❏❇❖ ❜✵ ✱♠✴❝✱✭✭✬✩✪④
✮✲✳✩❝✬✪✱ ✯✰✩P✭✷ ◗✲✱ ✱✳✱✮✰❝✩✪ ❘✯✬✪ ✱✪✰✲✯✳✴✵❙
❚❯❱❲ ❳ ❨❩✿❬✷❭ ❪❫ P✩✳❹❴✷ ❸⑤⑥⑦ ❷ V ❺ ❸⑦⑧⑨⑨⑩❶
❵✩♦ ✲✯❛✱ ✳✱✯❝✪✰ ✯❜✩♦✰ ✬✩✪✬❢✯✰✬✩✪ ✱✪✰✲✯✳✴✵ ❻✩❝ ✩✪✱ P✩✳✱ ✩❥ ③✯❼✳❧✭q❙
✯✪✫ ✱✳✱✮✰❝✩✪ ❘✯✬✪ ✱✪✰✲✯✳✴✵ ✬✪ ❤✪✬✰ ❩✷ ✐✪ ✳✯✰✰✬✮✱ ✱✪✰✲✯✳✴✵ ❳ ✈ ✇❬❬ ❪❫ P✩✳①②
❥✯✮✰❙ ✰✲✱✭✱ ✰✱❝P✭ ✲✯❛✱ ❜✱✱✪ ✰✯❪✱✪ ❥❝✩P ✯✪✫ ❚❽❿➀❲ ❳ ❨ ✇❬✿ ❪❫ P✩✳①②❧ ❥❝✩P ✰✲✱
✰✲✱❝P✩✫✵✪✯P✬✮✭✷ t✯❝✳✬✱❝ ✰✱❝P✭❙ ✬✩✪✬❢✯✰✬✩✪ ✳✬✰✱❝✯✰♦❝✱q
✱✪✱❝❘✵ ✯✪✫ ✱✳✱✮✰❝✩✪ ✯❥❥✬✪✬✰✵ ❦✱❝✱ ✬✪ ✴❝✯✮✰✬✮✱ ❚➁➂➃ ❲ ❳ ✈ ✇❬❬ ❪❫ P✩✳ ①② ❨ ✇❬✿ ❪❫ P✩✳ ①②
✬✪ ✴✳✯✮✱ ✩❥ ✰✲✱ ✯❜✩❛✱ ✰✱❝P✭ ❧✭✱✱ ✰✲✱ ❜✩♠ ❥✩❝ ❳ ✈ ✿ ❪❫ P✩✳①②
♣♦✭✰✬❥✬✮✯✰✬✩✪q✷ ◗✲✱ ✫✬✭✭✩✳♦✰✬✩✪ ✩❥ ③✯❼✳❧✭q ✬✭ ✯✮✮✩P✴✯✪✬✱✫
❜✵ ❛✱❝✵ ✳✬✰✰✳✱ ✲✱✯✰ ✮✲✯✪❘✱✷
→➣↔↕➙➛➜↕➣↔ ➝↔➞➟➠➡ ➛↔➢ ➝➤➞➥➜➟➣↔ ➦➧➧↕↔↕➜➡
➄➅➄ ➆➇➈➉➊➋➉➌➍➊➎
➨➩➫➭➯➲➳➭➩➫ ➵➫➵➸➺➻ ➲➫➼ ➵➽➵➾➳➸➩➫ ➲➚➚➭➫➭➳➻ ➲➸➵
➼➵➚➭➫➵➼ ➲➳ ➲➪➶➩➽➹➳➵ ➯➵➸➩➘ ➴➳ ➲➫➻ ➩➳➷➵➸ ◗✲✱ ❥✬❝✭✰ ✳✯❦ ✩❥ ✰✲✱❝P✩✫✵✪✯P✬✮✭ ✰✱✳✳✭ ♦✭ ✯❜✩♦✰
➳➵➬➮➵➸➲➳➹➸ ➵➱ ➷➵➲➳ ➾➲➮➲➾➭➳➭➵➶ ➚➩➸ ➳➷➵ ✰✲✱ ❝✱✳✯✰✬✩✪✭✲✬✴ ❜✱✰❦✱✱✪ ✰✲✱ ✲✱✯✰ ✯❜✭✩❝❜✱✫
➸➵➲➾➳➲➫➳➶ ➲➫➼ ➳➷➵ ➮➸➩➼➹➾➳➶ ➷➲✃➵ ➳➩ ➪➵ ✯✪✫ ✰✲✱ ❦✩❝❪ ✴✱❝❥✩❝P✱✫ ✩✪ ✩❝ ❜✵ ✯ ✭✵✭✰✱P✷ ✐✰
➳➲❐➵➫ ➭➫➳➩ ➲➾➾➩➹➫➳➘ ❒➫➳➷➲➽➮➭➵➶ ➩➚ ➸➵➲➾➳➭➩➫➶ ✴♦✰✭ ✪✩ ❝✱✭✰❝✬✮✰✬✩✪✭ ✩✪ ✰✲✱ ✫✬❝✱✮✰✬✩✪ ✩❥ ✲✱✯✰
➚➩➸ ❥✳✩❦✷ ➏✩❦✱❛✱❝❙ ✰✲✱ ❥✳✩❦ ✩❥ ✲✱✯✰ ✬✭ ♦✪✬✫✬❝✱✮✰✬✩✪✯✳
❮❰➺Ï Ð ❮Ñ❰➺Ï Ò ➵Ó ❰➚➩➸ ➭➩➫➭➯➲➳➭➩➫Ï ❥❝✩P ✲✬❘✲✱❝ ✰✱P✴✱❝✯✰♦❝✱ ✰✩ ✳✩❦✱❝ ✰✱P✴✱❝✯✰♦❝✱✷
❮❰➺Ï Ò ➵Ó Ð ❮ Ó❰➺Ï ❰➚➩➸ ➵➽➵➾➳➸➩➫ ➺➲➭➫Ï ✐✪ ❥✯✮✰❙ ✯✳✳ ✪✯✰♦❝✯✳✳✵ ✩✮✮♦❝❝✬✪❘ ✴❝✩✮✱✭✭✱✭
➲➳ ➳➵➬➮➵➸➲➳➹➸➵➱ Ô ➭➶ ❦✲✱✰✲✱❝ ✮✲✱P✬✮✯✳ ✩❝ ✴✲✵✭✬✮✯✳ ❦✬✳✳ ✰✱✪✫ ✰✩
Ü ✴❝✩✮✱✱✫ ✭✴✩✪✰✯✪✱✩♦✭✳✵ ✬✪ ✩✪✱ ✫✬❝✱✮✰✬✩✪ ✩✪✳✵✷
❻✩❝ ✱♠✯P✴✳✱❙ ✯ ❘✯✭ ✱♠✴✯✪✫✬✪❘ ✰✩ ❥✬✳✳ ✰✲✱
ÕÖ× ❰Ô Ï Ø ÕÖ× ❰ÙÏ Ò â áÝ ß Þ Ûà
V

Ú ✯❛✯✬✳✯❜✳✱ ❛✩✳♦P✱❙ ❜♦❝✪✬✪❘ ✮✯❝❜✩✪ ✬✪ ✫✬✩♠✵❘✱✪


ã➷➵ ✃➲➽➹➵ ➩➚ äå ➚➩➸ ➵➲➾➷ ➶➮➵➾➭➵➶ ➭➫ ➳➷➵ ❘✬❛✬✪❘ ✮✯❝❜✩✪ ✫✬✩♠✬✫✱✷
➲➪➩✃➵ ➸➵➲➾➳➭➩➫ ➭➶ æçè é ❰äê Ø ëçèéÏ ➐♦✰ ✲✱✯✰ ❦✬✳✳ ✪✩✰ ❥✳✩❦ ❥❝✩P ✮✩✳✫✱❝ ❜✩✫✵ ✰✩
ì➩➱ ÕÖäí Ø Ò æçè é ❰➚➩➸ ➭➩➫➭➯➲➳➭➩➫Ï ❦✯❝P✱❝ ❜✩✫✵ ✩✪ ✬✰✭ ✩❦✪❙ ✰✲✱ ❘✯✭ ✬✪ ✯ ✮✩✪✰✯✬✪✱❝
ÕÖäí Ø î æçè é ❰➚➩➸ ➵➽➵➾➳➸➩➫ ➺➲➭➫Ï ❦✬✳✳ ✪✩✰ ✭✴✩✪✰✯✪✱✩♦✭✳✵ ✮✩✪✰❝✯✮✰ ✬✪✰✩ ✩✪✱ ✮✩❝✪✱❝
ã➷➵➸➵➚➩➸➵➱ ✩❝ ✮✯❝❜✩✪ ✫✬✩♠✬✫✱ ❦✬✳✳ ✪✩✰ ❥✩❝P ✮✯❝❜✩✪ ✯✪✫
ÕÖ× ❰➭➩➫➭➯➲➳➭➩➫ ➵➫➳➷➲➽➮➻q ✫✬✩♠✵❘✱✪ ✭✴✩✪✰✯✪✱✩♦✭✳✵✷ ◗✲✱✭✱ ✯✪✫ P✯✪✵
❳ ïð ❧✬✩✪✬❢✯✰✬✩✪ ✱✪✱❝❘✵q ✈ ñòr só ✩✰✲✱❝ ✭✴✩✪✰✯✪✱✩♦✭✳✵ ✩✮✮♦❝❝✬✪❘ ✮✲✯✪❘✱✭ ✭✲✩❦
ÕÖ× ❰➵➽➵➾➳➸➩➫ ➺➲➭➫ ➵➫➳➷➲➽➮➻Ï ♦✪✬✫✬❝✱✮✰✬✩✪✯✳ ✮✲✯✪❘✱✷ ➑✱ P✯✵ ✯✭❪ ➒❦✲✯✰ ✬✭ ✰✲✱
Ø î ➴❰ ➵➽➵➾➳➸➩➫ ➲➚➚➭➫➭➳➻Ï î æçè éÔ ✫❝✬❛✬✪❘ ❥✩❝✮✱ ✩❥ ✭✴✩✪✰✯✪✱✩♦✭✳✵ ✩✮✮♦❝❝✬✪❘
✮✲✯✪❘✱✭ ➓ ➑✲✯✰ ✫✱✰✱❝P✬✪✱✭ ✰✲✱ ✫✬❝✱✮✰✬✩✪ ✩❥ ✯
ñ✷ ôõ û ö÷ø ý ùú ü ö÷ ✭✴✩✪✰✯✪✱✩♦✭ ✮✲✯✪❘✱ ➓ ✐✪ ✰✲✬✭ ✭✱✮✰✬✩✪❙ ❦✱ ✭✲✯✳✳
◗✲✱ ✭✱✉♦✱✪✮✱ ✩❥ ✭✰✱✴✭ ✬✭ ✭✲✩❦✪ ✬✪ ❻✬❘✷ ❭✷þ❙ ✱✭✰✯❜✳✬✭✲ ✭✩P✱ ✮❝✬✰✱❝✬✩✪ ❥✩❝ ✰✲✱✭✱ ✴❝✩✮✱✭✭✱✭
✯✪✫ ✬✭ ❪✪✩❦✪ ✯✭ ✯ ➐✩❝✪ÿ➏✯❜✱❝ ✮✵✮✳✱✷ ◗✲✱ ❦✲✱✰✲✱❝ ✰✲✱✭✱ ❦✬✳✳ ✰✯❪✱ ✴✳✯✮✱ ✩❝ ✪✩✰✷
✬P✴✩❝✰✯✪✮✱ ✩❥ ✰✲✱ ✮✵✮✳✱ ✬✭ ✰✲✯✰❙ ✰✲✱ ✭♦P ✩❥ ➔✱✰ ♦✭ ❥✬❝✭✰ ♦✪✫✱❝✭✰✯✪✫ ❦✲✯✰ ✫✩ ❦✱ P✱✯✪
✰✲✱ ✱✪✰✲✯✳✴✵ ✮✲✯✪❘✱✭ ❝✩♦✪✫ ✯ ✮✵✮✳✱ ✬✭ ❢✱❝✩✷ ❜✵ ✭✴✩✪✰✯✪✱✩♦✭ ❝✱✯✮✰✬✩✪ ✩❝ ✮✲✯✪❘✱ ➓ ❵✩♦ P✯✵
❆✴✴✳✵✬✪❘ ➏✱✭✭ ✭ ✳✯❦❙ ❦✱ ❘✱✰❙ ✰✲✬✪❪ ❜✵ ✵✩♦❝ ✮✩PP✩✪ ✩❜✭✱❝❛✯✰✬✩✪ ✰✲✯✰
V ✭✴✩✪✰✯✪✱✩♦✭ ❝✱✯✮✰✬✩✪ ✬✭ ✩✪✱ ❦✲✬✮✲ ✩✮✮♦❝✭
✬PP✱✫✬✯✰✱✳✵ ❦✲✱✪ ✮✩✪✰✯✮✰ ✬✭ P✯✫✱ ❜✱✰❦✱✱✪ ✰✲✱
✂ ❍ ✄ ✹✁✁
❧❛tt☎❝❡

☞ ☛
V
✌ ❅ ✼ ❝✱✯✮✰✯✪✰✭✷ ◗✯❪✱ ✰✲✱ ✮✯✭✱ ✩❥ ✮✩P❜✬✪✯✰✬✩✪ ✩❥
✲✵✫❝✩❘✱✪ ✯✪✫ ✩♠✵❘✱✪✷ ◗✲✱✭✱ ❘✯✭✱✭ P✯✵ ❜✱
✆✝✞✞✟✠✡

❥✩❝ ◆✍❁❂❃ ❄ ❆ s ◆✍ P✬♠✱✫ ✯✰ ❝✩✩P ✰✱P✴✱❝✯✰♦❝✱ ✯✪✫ ✳✱❥✰ ❥✩❝ P✯✪✵

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✻☛✕✖✎✑ ✻✗✘✙ ▲✚✓ ✻✛✜✍✢ ✣✛✶✛✤✥✥✻ ✗✦✎✖✚✧✙★ ✶✥✛✶✛✻★ ✶✘✛✶✛✻★ ✶✠✛✶✛✻★ ✶✟✛✶✛✻★ ✤✠✛✶✛✻★ ✶✟✛✤✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✼✺

②✬✭✮✯ ✰✱✲✳✴✵✲ ✴✶✯✬✮✷✱✸✹ ✭✸② ✽✬✮✾✬✽✲✱✶✿✬


✾✳✭✸✹✬❝ ❀✿✲✳✴✵✹✳ ✲✳✬ ✮✬✭✾✲✱✴✸ ✱✯ ✲✭❁✱✸✹ ✽✿✭✾✬
✶✬✲✰✬✬✸ ✲✳✬❜❂ ✱✲ ✱✯ ✭✲ ✭✸ ✬❃✲✮✬❜✬✿② ✯✿✴✰ ✮✭✲✬❝
■✲ ✱✯ ✯✲✱✿✿ ✾✭✿✿✬❄ ✯✽✴✸✲✭✸✬✴✵✯ ✮✬✭✾✲✱✴✸❝ ❅✴
✯✽✴✸✲✭✸✬✱✲② ❜✬✭✸✯ ➃❆❇❉❊❋● ❍❆❏ ❑▼❍❏❋❍❊❇◆ ❍▼
❑♣▼♦❏❏❖ P❊❍❆▼◗❍ ❍❆❏ ❇❘❘❊❘❍❇❋♦❏ ▼❙ ❏❯❍❏♣❋❇◆
❇●❏❋♦❛❱❝ ❲✴✰✬✷✬✮❂ ✱✲ ❄✴✬✯ ✸✴✲ ✲✬✿✿ ✭✶✴✵✲ ✲✳✬
✮✭✲✬ ✴r ✲✳✬ ✮✬✭✾✲✱✴✸ ✴✮ ✽✮✴✾✬✯✯❝ ❀✸✴✲✳✬✮ ✭✯✽✬✾✲
✴r ✯✽✴✸✲✭✸✬✴✵✯ ✮✬✭✾✲✱✴✸ ✴✮ ✽✮✴✾✬✯✯❂ ✭✯ ✰✬ ✯✬✬
✱✯ ✲✳✭✲ ✲✳✬✯✬ ✾✭✸✸✴✲ ✮✬✷✬✮✯✬ ✲✳✬✱✮ ❄✱✮✬✾✲✱✴✸ ✴✸
✲✳✬✱✮ ✴✰✸❝ t✬ ❜✭② ✯✵❜❜✭✮✱✯✬ ✱✲ ✭✯ r✴✿✿✴✰✯❡
❳ ❨❩❬❭❪❫❭❴❬❵❨ ❩❞❬❢❴❨❨ ❣❨ ❫❭
❣❞❞❴✐❴❞❨❣❤❥❴ ❩❞❬❢❴❨❨ ❫❭❦ ❧❫♠ ❬❭❥♠ ❤❴
❞❴✐❴❞❨❴❦ ❤♠ ❨❬❧❴ ❴♥❪❴❞❭❫❥ ❫q❴❭❢♠s ➣↔↕➙ ➛➙➜➝ ➞➟➠ ➡➢➤➥➦➧➨➩ ➫➭➦➯➲➦➳ ➵➸➲ ➺➻➸➤➥➺➲➳➭➼
➲➺➦➼➤➭➸➢➽
✉❫✈ ✇❨ ❦❴❢❞❴❫❨❴ ❣❭ ❴❭❪①❫❥❩♠ ❫ ❢❞❣❪❴❞❣❬❭ ③❬❞
❨❩❬❭❪❫❭❴❣❪♠ ④ ➉❶✹✮✭✽✳✱✲✬❂ ✯❷ ❸ ➋ ❅❶✿❷ ➎ ➉❅⑩❶✿❷❽
■r ✰✬ ✬❃✭❜✱✸✬ ✲✳✬ ✽✳✬✸✴❜✬✸✴✸ ✿✱❁✬ r✿✴✰ ✴r ❾❿ ➀ ❻ ❸➅➋➏❝➐ ❁➆ ❜✴✿➇➈
✰✭✲✬✮ ❄✴✰✸ ✳✱✿✿ ✴✮ r✭✿✿ ✴r ✭ ✯✲✴✸✬ ✴✸ ✲✴ ✲✳✬ ➑✳✬✯✬ ✮✬✭✾✲✱✴✸✯ ✲✳✴✵✹✳ ✬✸❄✴✲✳✬✮❜✱✾❂ ✭✮✬
✹✮✴✵✸❄❂ ✰✬ r✱✸❄ ✲✳✭✲ ✲✳✬✮✬ ✱✯ ✭ ✸✬✲ ❄✬✾✮✬✭✯✬ ✱✸ ✯✽✴✸✲✭✸✬✴✵✯❝ ➑✳✬ ✱✸✾✮✬✭✯✬ ✱✸ ✬✸✲✳✭✿✽② ❜✭② ✶✬
✽✴✲✬✸✲✱✭✿ ✬✸✬✮✹② ✱✸ ✲✳✬ ❄✱✮✬✾✲✱✴✸ ✴r ✾✳✭✸✹✬❝ ⑤② ✮✬✽✮✬✯✬✸✲✬❄ ✴✸ ✭✸ ✬✸✲✳✭✿✽② ❄✱✭✹✮✭❜ ✭✯ ✯✳✴✰✸
✭✸✭✿✴✹②❂ ✰✬ ❜✭② ✶✬ ✲✬❜✽✲✬❄ ✲✴ ✯✲✭✲✬ ✲✳✭✲ ✭ ✱✸ ⑥✱✹❝ ➄❝➅➒❶✶❷❝
✾✳✬❜✱✾✭✿ ✮✬✭✾✲✱✴✸ ✱✯ ✯✽✴✸✲✭✸✬✴✵✯ ✱✸ ✭ ✹✱✷✬✸
❄✱✮✬✾✲✱✴✸❂ ✶✬✾✭✵✯✬ ❄✬✾✮✬✭✯✬ ✱✸ ✬✸✬✮✹② ✳✭✯
✲✭❁✬✸ ✽✿✭✾✬❂ ✭✯ ✱✸ ✲✳✬ ✾✭✯✬ ✴r ✬❃✴✲✳✬✮❜✱✾
✮✬✭✾✲✱✴✸✯❝ ⑥✴✮ ✬❃✭❜✽✿✬❡
⑦ ❹
⑨ ❶✹❷ ❸ ❲⑩❶✹❷ ❻ ⑨❲❼❶✹❷ ❽
⑧ ⑩ ❺
❾❿ ➀ ❻ ➁ ➂➄❝➅ ❁➆ ❜✴✿➇➈
⑦ ⑦
❲⑩❶✹❷ ❸ ➉✿⑩❶✹❷ ❻ ❲➉✿ ❶✹❷ ❽
⑧ ⑧
❾❿ ➀ ❻ ➁ ➊➋❝➌➋ ❁➆ ❜✴✿➇➈

❲⑩❶✹❷ ❸ ➍⑩❶✹❷ ➎ ❲⑩➍❶✿❷ ❽
⑧ ➣↔↕➙ ➛➙➜➝ ➞➾➠ ➡➢➤➥➦➧➨➩ ➫➭➦➯➲➦➳ ➵➸➲ ➺➢➫➸➤➥➺➲➳➭➼
❾❿ ➀ ❻ ➁➋➏➐❝➏ ❁➆ ❜✴✿➇➈ ➲➺➦➼➤➭➸➢➽
➑✳✬ ❄✬✾✮✬✭✯✬ ✱✸ ✬✸✲✳✭✿✽② ✱✸ ✽✭✯✯✱✸✹ r✮✴❜
✮✬✭✾✲✭✸✲✯ ✲✴ ✽✮✴❄✵✾✲✯ ❜✭② ✶✬ ✯✳✴✰✸ r✴✮ ✭✸② ➑✳✬✮✬r✴✮✬❂ ✱✲ ✶✬✾✴❜✬✯ ✴✶✷✱✴✵✯ ✲✳✭✲ ✰✳✱✿✬
✬❃✴✲✳✬✮❜✱✾ ✮✬✭✾✲✱✴✸ ✴✸ ✭✸ ✬✸✲✳✭✿✽② ❄✱✭✹✮✭❜ ❄✬✾✮✬✭✯✬ ✱✸ ✬✸✲✳✭✿✽② ❜✭② ✶✬ ✭ ✾✴✸✲✮✱✶✵✲✴✮②
✭✯ ✯✳✴✰✸ ✱✸ ⑥✱✹❝ ➄❝➅➒❶✭❷❝ r✭✾✲✴✮ r✴✮ ✯✽✴✸✲✭✸✬✱✲②❂ ✶✵✲ ✱✲ ✱✯ ✸✴✲ ✲✮✵✬ r✴✮ ✭✿✿
➑✳✵✯❂ ✲✳✬ ✽✴✯✲✵✿✭✲✬ ✲✳✭✲ ❄✮✱✷✱✸✹ r✴✮✾✬ r✴✮ ✭ ✾✭✯✬✯❝
✾✳✬❜✱✾✭✿ ✮✬✭✾✲✱✴✸ ❜✭② ✶✬ ❄✵✬ ✲✴ ❄✬✾✮✬✭✯✬ ✱✸ ✉❤✈ ➚❭❪❞❬❩♠ ❫❭❦ ❨❩❬❭❪❫❭❴❣❪♠
✬✸✬✮✹② ✯✴✵✸❄✯ ➓✮✬✭✯✴✸✭✶✿✬➔ ✭✯ ✲✳✬ ✶✭✯✱✯ ✴r ➑✳✬✸❂ ✰✳✭✲ ❄✮✱✷✬✯ ✲✳✬ ✯✽✴✸✲✭✸✬✴✵✯ ✽✮✴✾✬✯✯ ✱✸
✬✷✱❄✬✸✾✬ ✯✴ r✭✮ → ✭ ✹✱✷✬✸ ❄✱✮✬✾✲✱✴✸ ➪ ➶✬✲ ✵✯ ✬❃✭❜✱✸✬ ✯✵✾✳ ✭ ✾✭✯✬
⑨✴✰ ✿✬✲ ✵✯ ✬❃✭❜✱✸✬ ✲✳✬ r✴✿✿✴✰✱✸✹ ✮✬✭✾✲✱✴✸✯❡ ✱✸ ✰✳✱✾✳ ❾➀ ❻ ➒ ✱❝✬❝❂ ✲✳✬✮✬ ✱✯ ✸✴ ✾✳✭✸✹✬ ✱✸
⑦ ✬✸✲✳✭✿✽②❂ ✶✵✲ ✯✲✱✿✿ ✲✳✬ ✽✮✴✾✬✯✯ ✱✯ ✯✽✴✸✲✭✸✬✴✵✯❝
➍ ➎
⑧ ⑨⑩❶✹❷ ❸ ⑩❶✹❷ ⑨➍⑩❶✹❷❽ ➶✬✲ ✵✯ ✾✴✸✯✱❄✬✮ ❄✱rr✵✯✱✴✸ ✴r ✲✰✴ ✹✭✯✬✯ ✱✸✲✴
❾❿ ➀ ❻ ❸➌➌❝➋ ❁➆ ❜✴✿➇➈ ✬✭✾✳ ✴✲✳✬✮ ✱✸ ✭ ✾✿✴✯✬❄ ✾✴✸✲✭✱✸✬✮ ✰✳✱✾✳ ✱✯

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✤✜✥✜✦✧✧✻ ✘★✏✗✛✩✚✪ ✥✧✜✥✜✻✪ ✥✙✜✥✜✻✪ ✥✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✥✜✻✪ ✦✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✦✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

✐✩✪✫✬✭✮✯ ✰✱✪✲ ✭✳✮ ✩✴✱✱✪✴✵✯✐✵✷✩ ✬✩ ✩✳✪✸✵ ✐✵ ❆✭ ✭✳✐✩ ✽✪✐✵✭✾ ✸✮ ✐✵✭✱✪✯✴✿✮ ✬✵✪✭✳✮✱


❋✐✷✹ ✺✹✼✼✹ ✭✳✮✱✲✪✯t✵✬✲✐✿ ✰✴✵✿✭✐✪✵✾ ❡❀❁❂❃❄❅ ✯✮✵✪✭✮✯ ✬✩
❙✹ ❇✳✮ ✬❉✪❊✮ ✲✮✵✭✐✪✵✮✯ ✯✐✩✪✱✯✮✱ ✐✩ ✭✳✮
✲✬✵✐✰✮✩✭✬✭✐✪✵ ✪✰ ✮✵✭✱✪✽t✹ ❇✪ ✰✪✱✲ ✬ ✲✮✵✭✬✫
✽✐✿✭✴✱✮✾ ✪✵✮ ✿✬✵ ✭✳✐✵♣ ✪✰ ✮✵✭✱✪✽t ✬✩ ✬ ✲✮✬✩✴✱✮
✪✰ ✭✳✮ ✯✮✷✱✮✮ ✪✰ ✱✬✵✯✪✲✵✮✩✩ ✪✱ ✯✐✩✪✱✯✮✱ ✐✵ ✭✳✮
✩t✩✭✮✲✹ ❇✳✮ ✷✱✮✬✭✮✱ ✭✳✮ ✯✐✩✪✱✯✮✱ ✐✵ ✬✵ ✐✩✪✫✬✭✮✯
✩t✩✭✮✲✾ ✭✳✮ ✳✐✷✳✮✱ ✐✩ ✭✳✮ ✮✵✭✱✪✽t✹ ❆✩ ✰✬✱ ✬✩ ✬
✿✳✮✲✐✿✬✫ ✱✮✬✿✭✐✪✵ ✐✩ ✿✪✵✿✮✱✵✮✯✾ ✭✳✐✩ ✮✵✭✱✪✽t
✿✳✬✵✷✮ ✿✬✵ ❉✮ ✬✭✭✱✐❉✴✭✮✯ ✭✪ ✱✮✬✱✱✬✵✷✮✲✮✵✭ ✪✰
✬✭✪✲✩ ✪✱ ✐✪✵✩ ✰✱✪✲ ✪✵✮ ✽✬✭✭✮✱✵ ✐✵ ✭✳✮ ✱✮✬✿✭✬✵✭✩
✭✪ ✬✵✪✭✳✮✱ ●✐✵ ✭✳✮ ✽✱✪✯✴✿✭✩❍✹ ■✰ ✭✳✮ ✩✭✱✴✿✭✴✱✮
✪✰ ✭✳✮ ✽✱✪✯✴✿✭✩ ✐✩ ❊✮✱t ✲✴✿✳ ✯✐✩✪✱✯✮✱✮✯ ✭✳✬✵
✭✳✬✭ ✪✰ ✭✳✮ ✱✮✬✿✭✬✵✭✩✾ ✭✳✮✱✮ ✸✐✫✫ ❉✮ ✬ ✱✮✩✴✫✭✬✵✭
✐✵✿✱✮✬✩✮ ✐✵ ✮✵✭✱✪✽t✹ ❇✳✮ ✿✳✬✵✷✮ ✐✵ ✮✵✭✱✪✽t
✬✿✿✪✲✽✬✵t✐✵✷ ✬ ✿✳✮✲✐✿✬✫ ✱✮✬✿✭✐✪✵ ✲✬t ❉✮
✮✩✭✐✲✬✭✮✯ ❏✴✬✫✐✭✬✭✐❊✮✫t ❉t ✬ ✿✪✵✩✐✯✮✱✬✭✐✪✵ ✪✰
✭✳✮ ✩✭✱✴✿✭✴✱✮✩ ✪✰ ✭✳✮ ✩✽✮✿✐✮✩ ✭✬♣✐✵✷ ✽✬✱✭ ✐✵ ✭✳✮
✱✮✬✿✭✐✪✵✹ r✮✿✱✮✬✩✮ ✪✰ ✱✮✷✴✫✬✱✐✭t ✐✵ ✩✭✱✴✿✭✴✱✮
✸✪✴✫✯ ✲✮✬✵ ✐✵✿✱✮✬✩✮ ✐✵ ✮✵✭✱✪✽t✹ ❋✪✱ ✬ ✷✐❊✮✵
✩✴❉✩✭✬✵✿✮✾ ✭✳✮ ✿✱t✩✭✬✫✫✐✵✮ ✩✪✫✐✯ ✩✭✬✭✮ ✐✩ ✭✳✮
✩✭✬✭✮ ✪✰ ✫✪✸✮✩✭ ✮✵✭✱✪✽t ●✲✪✩✭ ✪✱✯✮✱✮✯❍✾ ❇✳✮
✷✬✩✮✪✴✩ ✩✭✬✭✮ ✐✩ ✩✭✬✭✮ ✪✰ ✳✐✷✳✮✩✭ ✮✵✭✱✪✽t✹
❣❥❦❧ ♠❧♥♥ ♦✉✈✈✇①✉②③ ②✈ ④⑤② ⑥⑦①⑧① ◆✪✸ ✫✮✭ ✴✩ ✭✱t ✭✪ ❏✴✬✵✭✐✰t ✮✵✭✱✪✽t✹ ❑✵✮ ✸✬t
✭✪ ✿✬✫✿✴✫✬✭✮ ✭✳✮ ✯✮✷✱✮✮ ✪✰ ✯✐✩✪✱✯✮✱ ✪✱ ✿✳✬✪✭✐✿
❇✳✮ ✭✸✪ ✷✬✩✮✩✾ ✩✬t✾ ✷✬✩ ❆ ✬✵✯ ✷✬✩ ⑨ ✬✱✮ ✯✐✩✭✱✐❉✴✭✐✪✵ ✪✰ ✮✵✮✱✷t ✬✲✪✵✷ ✲✪✫✮✿✴✫✮✩ ✸✪✴✫✯
✱✮✽✱✮✩✮✵✭✮✯ ❉t ❉✫✬✿♣ ✯✪✭✩ ✬✵✯ ✸✳✐✭✮ ✯✪✭✩ ❉✮ ✭✳✱✪✴✷✳ ✩✭✬✭✐✩✭✐✿✬✫ ✲✮✭✳✪✯ ✸✳✐✿✳ ✐✩ ❉✮t✪✵✯
✱✮✩✽✮✿✭✐❊✮✫t ✬✵✯ ✩✮✽✬✱✬✭✮✯ ❉t ✬ ✲✪❊✬❉✫✮ ✭✳✮ ✩✿✪✽✮ ✪✰ ✭✳✐✩ ✭✱✮✬✭✲✮✵✭✹ ❑✭✳✮✱ ✸✬t ✸✪✴✫✯
✽✬✱✭✐✭✐✪✵ ⑩❋✐✷✹ ✺✹✼✼ ●✬❍❶✹ ❲✳✮✵ ✭✳✮ ✽✬✱✭✐✭✐✪✵ ✐✩ ❉✮ ✭✪ ✱✮✫✬✭✮ ✭✳✐✩ ✽✱✪✿✮✩✩ ✭✪ ✭✳✮ ✳✮✬✭ ✐✵❊✪✫❊✮✯ ✐✵
✸✐✭✳✯✱✬✸✵ ⑩❋✐✷✹✺✹✼✼● ❉❍❶✾ ✭✳✮ ✷✬✩✮✩ ❉✮✷✐✵ ✭✪ ✬ ✽✱✪✿✮✩✩ ✸✳✐✿✳ ✸✪✴✫✯ ✲✬♣✮ ✮✵✭✱✪✽t ✬
✯✐✰✰✴✩✮ ✐✵✭✪ ✮✬✿✳ ✪✭✳✮✱ ✬✵✯ ✬✰✭✮✱ ✬ ✽✮✱✐✪✯ ✪✰ ✭✳✮✱✲✪✯t✵✬✲✐✿ ✿✪✵✿✮✽✭✹ ▼✵✭✱✪✽t✾ ✫✐♣✮ ✬✵t
✭✐✲✮✾ ✯✐✰✰✴✩✐✪✵ ✸✐✫✫ ❉✮ ✿✪✲✽✫✮✭✮✹ ✪✭✳✮✱ ✭✳✮✱✲✪✯t✵✬✲✐✿ ✽✱✪✽✮✱✭t ✩✴✿✳ ✬✩
❷✮✭ ✴✩ ✮❝✬✲✐✵✮ ✭✳✮ ✽✱✪✿✮✩✩✹ ⑨✮✰✪✱✮ ✐✵✭✮✱✵✬✫ ✮✵✮✱✷t ❯ ✬✵✯ ✮✵✭✳✬✫✽t ❖ ✐✩ ✬ ✩✭✬✭✮
✽✬✱✭✐✭✐✪✵✾ ✐✰ ✸✮ ✸✮✱✮ ✭✪ ✽✐✿♣ ✴✽ ✭✳✮ ✷✬✩ ✰✴✵✿✭✐✪✵ ✬✵✯ P❙ ✐✩ ✐✵✯✮✽✮✵✯✮✵✭ ✪✰ ✽✬✭✳✹
✲✪✫✮✿✴✫✮✩ ✰✱✪✲ ✫✮✰✭ ✿✪✵✭✬✐✵✮✱✾ ✸✮ ✸✪✴✫✯ ❉✮ ❲✳✮✵✮❊✮✱ ✳✮✬✭ ✐✩ ✬✯✯✮✯ ✭✪ ✭✳✮ ✩t✩✭✮✲✾ ✐✭
✩✴✱✮ ✭✳✬✭ ✭✳✮✩✮ ✸✐✫✫ ❉✮ ✲✪✫✮✿✴✫✮✩ ✪✰ ✷✬✩ ❆ ✬✵✯ ✐✵✿✱✮✬✩✮✩ ✲✪✫✮✿✴ ✫✬✱ ✲✪✭✐✪✵✩ ✿✬✴ ✩✐✵✷
✩✐✲✐✫✬✱✫t ✐✰ ✸✮ ✸✮✱✮ ✭✪ ✽✐✿♣ ✴✽ ✭✳✮ ✷✬✩ ✐✵✿✱✮✬✩✮✯ ✱✬✵✯✪✲✵✮✩✩ ✐✵ ✭✳✮ ✩t✩✭✮✲✹ ❇✳✴✩
✲✪✫✮✿✴✫✮✩ ✰✱✪✲ ✱✐✷✳✭ ✿✪✵✭✬✐✵✮✱✾ ✸✮ ✸✪✴✫✯ ❉✮ ❤❡◗❁ ❘q❚ ❤◗❱ ❂◗❀❳❃❨❩❱❩❀❬ ❩❀❭❪❫❡❀❴❡ ✪✵ ✭✳✮
✩✴✱✮ ✭✳✬✭ ✭✳✮✩✮ ✸✐✫✫ ❉✮ ✲✪✫✮✿✴✫✮✩ ✪✰ ✷✬✩ ⑨✹ ⑨✴✭✾ ✩t✩✭✮✲✹ s✬✵ ✸✮ ✭✳✮✵ ✮❏✴✬✭✮ P❙ ✸✐✭✳ ❵ ❛ ❲✬✐✭ ❜
✐✰ ✸✮ ✸✮✱✮ ✭✪ ✽✐✿♣ ✴✽ ✲✪✫✮✿✴✫✮✩ ✰✱✪✲ ✿✪✵✭✬✐✵✮✱ ▼❝✽✮✱✐✮✵✿✮ ✩✴✷✷✮✩✭✩ ✴✩ ✭✳✬✭ ✭✳✮ ✯✐✩✭✱✐❉✴✭✐✪✵
✸✳✮✵ ✽✬✱✭✐✭✐✪✵ ✐✩ ✱✮✲✪❊✮✯✾ ✸✮ ✬✱✮ ✵✪✭ ✩✴✱✮ ✪✰ ✳✮✬✭ ✬✫✩✪ ✯✮✽✮✵✯✩ ✪✵ ✭✳✮ ✭✮✲✽✮✱✬✭✴✱✮ ✬✭
✸✳✮✭✳✮✱ ✭✳✮ ✲✪✫✮✿✴✫✮✩ ✽✐✿♣✮✯ ✬✱✮ ✪✰ ✷✬✩ ❆ ✪✱ ✸✳✐✿✳ ✳✮✬✭ ✐✩ ✬✯✯✮✯ ✭✪ ✭✳✮ ✩t✩✭✮✲✹ ❆ ✩t✩✭✮✲
✷✬✩ ⑨✹ ❲✮ ✩✬t ✭✳✬✭ ✭✳✮ ✩t✩✭✮✲ ✳✬✩ ❉✮✿✪✲✮ ✫✮✩✩ ✬✭ ✳✐✷✳✮✱ ✭✮✲✽✮✱✬✭✴✱✮ ✳✬✩ ✷✱✮✬✭✮✱ ✱✬✵✯✪✲✵✮✩✩
✽✱✮✯✐✿✭✬❉✫✮ ✪✱ ✲✪✱✮ ✿✳✬✪✭✐✿✹ ✐✵ ✐✭ ✭✳✬✵ ✪✵✮ ✬✭ ✫✪✸✮✱ ✭✮✲✽✮✱✬✭✴✱✮✹ ❇✳✴✩✾
❲✮ ✲✬t ✵✪✸ ✰✪✱✲✴✫✬✭✮ ✬✵✪✭✳✮✱ ✽✪✩✭✴✫✬✭✮❸ ❁❡❨❄❡❂◗❁❫❂❡ ❩❱ ❁❤❡ ❨❡◗❱❫❂❡ ❃❭ ◗❞❡❂◗❬❡
✐✵ ✬✵ ✐✩✪✫✬✭✮✯ ✩t✩✭✮✲✾ ✭✳✮✱✮ ✐✩ ✬✫✸✬t✩ ✬ ❴❤◗❃❁❩❴ ❨❃❁❩❃❀ ❃❭ ❄◗❂❁❩❴❪❡❱ ❩❀ ❁❤❡ ❱❅❱❁❡❨✹
✭✮✵✯✮✵✿t ✰✪✱ ✭✳✮ ✩t✩✭✮✲✩❹ ✮✵✮✱✷t ✭✪ ❉✮✿✪✲✮ ❢✮✬✭ ✬✯✯✮✯ ✭✪ ✬ ✩t✩✭✮✲ ✬✭ ✫✪✸✮✱ ✭✮✲✽✮✱✬✭✴✱✮
✲✪✱✮ ✯✐✩✪✱✯✮✱✮✯ ✪✱ ✿✳✬✪✭✐✿ ✬✵✯ ✭✳✐✩ ✿✪✴✫✯ ❉✮ ✿✬✴✩✮✩ ✷✱✮✬✭✮✱ ✱✬✵✯✪✲✵✮✩✩ ✭✳✬✵ ✸✳✮✵ ✭✳✮
✬ ✿✱✐✭✮✱✐✪✵ ✰✪✱ ✩✽✪✵✭✬✵✮✪✴✩ ✿✳✬✵✷✮ ❜ ✩✬✲✮ ❏✴✬✵✭✐✭t ✪✰ ✳✮✬✭ ✐✩ ✬✯✯✮✯ ✭✪ ✐✭ ✬✭ ✳✐✷✳✮✱

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✠☛✕✖✎✑ ✠✻✗✘ ▲✙✓ ✠✚✛✍✜ ✢✚✶✚✣✤✤✠ ✻✥✎✖✙✦✘✧ ✶✤✚✶✚✠✧ ✶✗✚✶✚✠✧ ✶★✚✶✚✠✧ ✶✟✚✶✚✠✧ ✣★✚✶✚✠✧ ✶✟✚✣✚✠
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✼✼

t✬✭✮✬✯✰t✱✯✬✲ ✳✴✵✶ ✶✱✷✷✬✶t✶ t✴✰t t✴✬ ✬✸t✯✹✮✺ ❍✵✵▼ ⑧t ❛ ⑨❴ t✴✬ ❝✹✸t✵t✱✬✸t ✮✰✯t✵❝✾✬✶ ✰✯✬
❝✴✰✸✷✬ ✵✶ ✵✸✽✬✯✶✬✾✺ ✮✯✹✮✹✯t✵✹✸✰✾ t✹ t✴✬ ✶t✰t✵❝ ✰✸❀ ✬✸t✯✹✮✺ ✵✶ ✭✵✸✵✭✱✭✲ ➈❃
t✬✭✮✬✯✰t✱✯✬✲ ✿❙ ✵✶ ✯✬✾✰t✬❀ ❁✵t✴ q ✰✸❀ ❂ ❃✹✯ ✰ t✬✭✮✬✯✰t✱✯✬ ✵✶ ✯✰✵✶✬❀ t✹ ❏❏⑩ ⑨❴ t✴✬✶✬
✯✬✽✬✯✶✵r✾✬ ✯✬✰❝t✵✹✸ ✰✶ ❄ r✬✷✵✸ t✹ ✭✹✽✬ ✰✸❀ ✹✶❝✵✾✾✰t✬ ✰r✹✱t
❋ t✴✬✵✯ ✬❫✱✵✾✵r✯✵✱✭ ✮✹✶✵t✵✹✸✶ ✵✸ t✴✬
✿❅ ❆ ❇❉❊ ❍■✲❏❑▼ ✾✰tt✵❝✬ ✰✸❀ ✶✺✶t✬✭ r✬❝✹✭✬✶ ✭✹✯✬

✳✴✬ t✹t✰✾ ✬✸t✯✹✮✺ ❝✴✰✸✷✬ ❍ ✿❙◆❖◆P◗▼ ❃✹✯ t✴✬ ❀✵✶✹✯❀✬✯✬❀❴ t✴✬✯✬❃✹✯✬ ✬✸t✯✹✮✺
✶✺✶t✬✭ ✰✸❀ ✶✱✯✯✹✱✸❀✵✸✷✶ ✹❃ ✰ ✶✮✹✸t✰✸✬✹✱✶ ✵✸❝✯✬✰✶✬✶✲
✮✯✹❝✬✶✶ ✵✶ ✷✵✽✬✸ r✺ ❍✵✵✵▼ ➉✬✰❝t✰✸t❴ ➊✰➋➌➍➎ ✵✶ ✰ ✶✹✾✵❀ ✰✸❀ ✵t
✴✰✶ ✾✹❁ ✬✸t✯✹✮✺✲ ⑧✭✹✸✷ ✮✯✹❀✱❝t✶
❩❨❘❯❘❱❲ ❬ ❩❨ s❳s❘❡ ❍■✲❏❭▼ t✴✬✯✬ ✰✯✬ ✹✸✬ ✶✹✾✵❀ ✰✸❀ t❁✹ ✷✰✶✬✶✲
❪✴✬✸ ✰ ✶✺✶t✬✭ ✵✶ ✵✸ ✬❫✱✵✾✵r✯✵✱✭❴ t✴✬ ✳✴✬✯✬❃✹✯✬❴ t✴✬ ✮✯✹❀✱❝t✶ ✯✬✮✯✬✶✬✸t ✰
✬✸t✯✹✮✺ ✵✶ ✭✰❵✵✭✱✭❴ ✰✸❀ t✴✬ ❝✴✰✸✷✬ ✵✸ ❝✹✸❀✵t✵✹✸ ✹❃ ✴✵✷✴✬✯ ✬✸t✯✹✮✺✲
✬✸t✯✹✮✺❴ ✿❙ ❆ ❛✲ ❍✵✽▼ ➋✬✯✬ ✹✸✬ ✭✹✾✬❝✱✾✬ ✷✵✽✬✶ t❁✹ ✰t✹✭✶
❪✬ ❝✰✸ ✶✰✺ t✴✰t ✬✸t✯✹✮✺ ❃✹✯ ✰ ✶✮✹✸t✰✸✬✹✱✶ ✵✲✬✲❴ ✸✱✭r✬✯ ✹❃ ✮✰✯t✵❝✾✬✶ ✵✸❝✯✬✰✶✬✶
✮✯✹❝✬✶✶ ✵✸❝✯✬✰✶✬✶ t✵✾✾ ✵t ✯✬✰❝✴✬✶ ✭✰❵✵✭✱✭ ✰✸❀ ✾✬✰❀✵✸✷ t✹ ✭✹✯✬ ❀✵✶✹✯❀✬✯✬❀ ✶t✰t✬✲
✰t ✬❫✱✵✾✵r✯✵✱✭ t✴✬ ❝✴✰✸✷✬ ✵✸ ✬✸t✯✹✮✺ ✵✶ ❜✬✯✹✲ ✳❁✹ ✭✹✾✬✶ ✹❃ ➋ ✰t✹✭✶ ✴✰✽✬ ✴✵✷✴✬✯
❅✵✸❝✬ ✬✸t✯✹✮✺ ✵✶ ✰ ✶t✰t✬ ✮✯✹✮✬✯t✺❴ ❁✬ ❝✰✸ ✬✸t✯✹✮✺ t✴✰✸ ✹✸✬ ✭✹✾✬ ✹❃ ❀✵✴✺❀✯✹✷✬✸
❝✰✾❝✱✾✰t✬ t✴✬ ❝✴✰✸✷✬ ✵✸ ✬✸t✯✹✮✺ ✹❃ ✰ ✯✬✽✬✯✶✵r✾✬ ✭✹✾✬❝✱✾✬✲
✮✯✹❝✬✶✶ r✺ ♥♦♣✈✇①② ③④➏➐
❥ ➑✹✯ ✹❵✵❀✰t✵✹✸ ✹❃ ✵✯✹✸❴
✿❅❞❢❞ ❆ s❳s ❣❤❡✐
❦ ➔→➣ ➒ ↔ ➓ ♠ ↕❽ ➀ ➒
❪✬ ❃✵✸❀ t✴✰t r✹t✴ ❃✹✯ ✯✬✽✬✯✶✵r✾✬ ✰✸❀ ✬✸t✯✹✮✺ ❝✴✰✸✷✬ ✵✶ ➙ ⑩➛❭✲➛ ➜⑨➝➞✭✹✾➝➞✰t
✵✯✯✬✽✬✯✶✵r✾✬ ✬❵✮✰✸✶✵✹✸ ❃✹✯ ✰✸ ✵❀✬✰✾ ✷✰✶❴ ✱✸❀✬✯ ➟❭❑ ⑨✲ ➈✸✶✮✵t✬ ✹❃ ✸✬✷✰t✵✽✬ ✬✸t✯✹✮✺ ❝✴✰✸✷✬
✵✶✹t✴✬✯✭✰✾ ❝✹✸❀✵t✵✹✸✶❴ ✿❧ ❆ ❛❴ r✱t ✿❙◆❖◆P◗ ✵✲✬✲❴ ✹❃ t✴✵✶ ✯✬✰❝t✵✹✸❴ ❁✴✺ ✵✶ t✴✬ ✯✬✰❝t✵✹✸
❩❨ s❳s ♠ ❩❨ s✉❤❤ ✵✶ ✸✹t ❜✬✯✹ ❃✹✯ ✵✯✯✬✽✬✯✶✵r✾✬ ✶✮✹✸t✰✸✬✹✱✶➠
✮✯✹❝✬✶✶✲ ✳✴✱✶❴ ✿❧ ❀✹✬✶ ✸✹t ❀✵✶❝✯✵✭✵✸✰t✬ ❍✿ ➡➢ ❃✹✯ t✴✵✶ ✯✬✰❝t✵✹✸ ✵✶
r✬t❁✬✬✸ ✯✬✽✬✯✶✵r✾✬ ✰✸❀ ✵✯✯✬✽✬✯✶✵r✾✬ ✮✯✹❝✬✶✶❴ ➙❏■➛❑ ❏❛➎ ➜ ✭✹✾➝➞▼
❁✴✬✯✬✰✶ ✿❙ ❀✹✬✶✲ ➃♣✇➄➅➆♣➇
➍✸✬ ❀✬❝✵❀✬✶ t✴✬ ✶✮✹✸t✰✸✬✵t✺ ✹❃ ✰ ✯✬✰❝t✵✹✸
♥♦♣✈✇①② ③④⑤ r✺ ❝✹✸✶✵❀✬✯✵✸✷
⑥✯✬❀✵❝t ✵✸ ❁✴✵❝✴ ✹❃ t✴✬ ❃✹✾✾✹❁✵✸✷❴ ✬✸t✯✹✮✺
✵✸❝✯✬✰✶✬✶⑦❀✬❝✯✬✰✶✬✶ ❄ ➯➭➥➦➥➧➨ ➤ ➯➭➩➫➩ ➲ ④ ➑✹✯ ❝✰✾❝✱✾✰t✵✸✷
❍✵▼ ⑧ ✾✵❫✱✵❀ ❝✯✺✶t✰✾✾✵❜✬✶ ✵✸t✹ ✰ ✶✹✾✵❀✲ ✿❙ ➳➵➡➡❴ ❁✬ ✴✰✽✬ t✹ ❝✹✸✶✵❀✬✯ t✴✬ ✴✬✰t
❍✵✵▼ ✳✬✭✮✬✯✰t✱✯✬ ✹❃ ✰ ❝✯✺✶t✰✾✾✵✸✬ ✶✹✾✵❀ ✵✶ ✰r✶✹✯r✬❀ r✺ t✴✬ ✶✱✯✯✹✱✸❀✵✸✷✶ ❁✴✵❝✴ ✵✶
✯✰✵✶✬❀ ❃✯✹✭ ❛ ⑨ t✹ ❏❏⑩ ⑨✲ ✬❫✱✰✾ t✹ ➙ ✿➡➢ ➸ ⑧t t✬✭✮✬✯✰t✱✯✬ ✳❴ ✬✸t✯✹✮✺
❝✴✰✸✷✬ ✹❃ t✴✬ ✶✱✯✯✹✱✸❀✵✸✷✶ ✵✶
❶ ✵✵✵ ❷ ❸❹❺❻❼❽ ❩➻
❩❨ s✉❤❤ ❬ ➺ ❤

❍✵✽▼ ❻ ➀ ❾ ➁ ❿ ➂ ❸❻ ❾ ➁ ➼ ➺➽➾➔➚ ➹➽➪
❬➺
➃♣✇➄➅➆♣➇ ❸➶
❍✵▼ ⑧❃t✬✯ ❃✯✬✬❜✵✸✷❴ t✴✬ ✭✹✾✬❝✱✾✬✶ ✰tt✰✵✸ ✰✸ ❒ ➴➴➷➬ ➮➱ ❐➘✃
✹✯❀✬✯✬❀ ✶t✰t✬ ✰✸❀ t✴✬✯✬❃✹✯✬❴ ✬✸t✯✹✮✺ ✳✴✱✶❴ t✹t✰✾ ✬✸t✯✹✮✺ ❝✴✰✸✷✬ ❃✹✯ t✴✵✶
❀✬❝✯✬✰✶✬✶✲ ✯✬✰❝t✵✹✸

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✤✜✥✜✦✧✧✻ ✘★✏✗✛✩✚✪ ✥✧✜✥✜✻✪ ✥✙✜✥✜✻✪ ✥✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✥✜✻✪ ✦✫✜✥✜✻✪ ✥✼✜✦✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

✭r ❙✬♦✬❛❧ ✮ ✺✺✪✫ ❏ ➓✼✽ ❫❀✾ ❇✸ ❅✼❆✸✷❤❀❄ ✵✼✽ ❻➃ ✷✸ ❄❀❫✿✾❀❤ ✾✼


❄❀✿❅✾✷✼❆ ✸s✼❆✾✿❆❀✷✾❬❉
❂ ✹✯✰✱✲✳ ✴❑ ❾ ❩❀ ➔❆✼✽❪
❚✵✷✸ ✸✵✼✽✸ ✾✵✿✾ ✾✵❀ ✿❁✼❃❀ ❄❀✿❅✾✷✼❆ ✷✸ ❵❜t❞t❢❣ ➈ ❵❜④⑤④ → ❵❜④➣↔↔
✸s✼❆✾✿❆❀✼❇✸❉
❥❡ ✾✵❀ ✸❬✸✾❀❭ ✷✸ ✷❆ ✾✵❀❄❭✿❫ ❀➂❇✷❫✷❁❄✷❇❭ ✽✷✾✵
✾✵❀ ✸❇❄❄✼❇❆❤✷❆❴❪ ✾✵❀❆ ✾✵❀ ✾❀❭s❀❄✿✾❇❄❀ ✼❡ ✾✵❀
❊❝❋ ●❍■■▼ ◆❖◆P◗❘ ❯❖❱ ▼❲❳❖❨❯❖◆❍❨❘ ✸❇❄❄✼❇❆❤✷❆❴ ✷✸ ✸✿❭❀ ✿✸ ✾✵✿✾ ✼❡ ✾✵❀ ✸❬✸✾❀❭❉
❩❀ ✵✿❃❀ ✸❀❀❆ ✾✵✿✾ ❡✼❄ ✿ ✸❬✸✾❀❭❪ ✷✾ ✷✸ ✾✵❀ ✾✼✾✿❫ ❸❫✸✼❪ ✷❆❅❄❀✿✸❀ ✷❆ ❀❆✾✵✿❫s❬ ✼❡ ✾✵❀ ✸❇❄❄✼❇❆❤✷❆❴
❀❆✾❄✼s❬ ❅✵✿❆❴❀❪ ❵❜t❞t❢❣ ✽✵✷❅✵ ❤❀❅✷❤❀✸ ✾✵❀ ✷✸ ❀➂❇✿❫ ✾✼ ❤❀❅❄❀✿✸❀ ✷❆ ✾✵❀ ❀❆✾✵✿❫s❬ ✼❡ ✾✵❀
✸s✼❆✾✿❆❀✷✾❬ ✼❡ ✾✵❀ s❄✼❅❀✸✸❉ ✐❇✾ ❭✼✸✾ ✼❡ ✾✵❀ ✸❬✸✾❀❭❉
❅✵❀❭✷❅✿❫ ❄❀✿❅✾✷✼❆✸ ❡✿❫❫ ✷❆✾✼ ✾✵❀ ❅✿✾❀❴✼❄❬ ✼❡ ❚✵❀❄❀❡✼❄❀❪ ❀❆✾❄✼s❬ ❅✵✿❆❴ ❀ ✼❡
❀✷✾✵❀❄ ❅❫✼✸❀❤ ✸❬✸✾❀❭✸ ✼❄ ✼s❀❆ ✸❬✸✾❀❭✸❉ ✸❇❄❄✼❇❆❤✷❆❴✸❪
❚✵❀❄❀❡✼❄❀❪ ❡✼❄ ❭✼✸✾ ✼❡ ✾✵❀ ❅✵❀❭✷❅✿❫ ❄❀✿❅✾✷✼❆✸
✾✵❀❄❀ ✿❄❀ ❅✵✿❆❴❀✸ ✷❆ ❁✼✾✵ ❀❆✾✵✿❫s❬ ✿❆❤ ➙➞ ➛➜➝➝
❀❆✾❄✼s❬❉ ❥✾ ✷✸ ❅❫❀✿❄ ❡❄✼❭ ✾✵❀ ❤✷✸❅❇✸✸✷✼❆ ✷❆ ➙➟➛➜➝➝ ↕

s❄❀❃✷✼❇✸ ✸❀❅✾✷✼❆✸ ✾✵✿✾ ❆❀✷✾✵❀❄ ❤❀❅❄❀✿✸❀ ✷❆
❀❆✾✵✿❫s❬ ❆✼❄ ✷❆❅❄❀✿✸❀ ✷❆ ❀❆✾❄✼s❬ ✿❫✼❆❀ ❅✿❆ ➡➫➤➥➤➦➧ ➢ ➡➫➨➩➨
❤❀✾❀❄❭✷❆❀ ✾✵❀ ❤✷❄❀❅✾✷✼❆ ✼❡ ✸s✼❆✾✿❆❀✼❇✸ ❅✵✿❆❴❀
❡✼❄ ✾✵❀✸❀ ✸❬✸✾❀❭✸❉ ➭❀✿❄❄✿❆❴✷❆❴ ✾✵❀ ✿❁✼❃❀ ❀➂❇✿✾✷✼❆➋
❦✼❄ ✾✵✷✸ s❇❄s✼✸❀❪ ✽❀ ❤❀❡✷❆❀ ✿ ❆❀✽ q❵❜t❞t❢❣ ➈ q❵❜④⑤④ ➉ ❵♣④⑤④
✾✵❀❄❭✼❤❬❆✿❭✷❅ ❡❇❆❅✾✷✼❆ ✾✵❀ ♠✷❁❁✸ ❀❆❀❄❴❬ ✼❄
♠✷❁❁✸ ❡❇❆❅✾✷✼❆❪ ♥❪ ✿✸ ❦✼❄ ✸s✼❆✾✿❆✷✼❇✸ s❄✼❅❀✸✸❪ ➲➼➵➸➵➺➻ ➳ ➯ ❪ ✸✼
♥ ♣ q❜ ✉✈❉✇①② q❵❜④⑤④ ➉ ❵♣④⑤④ ➾ ➽
♠✷❁❁✸ ❡❇❆❅✾✷✼❆❪ ♥ ✷✸ ✿❆ ❀③✾❀❆✸✷❃❀ s❄✼s❀❄✾❬
✿❆❤ ✿ ✸✾✿✾❀ ❡❇❆❅✾✷✼❆❉ ➪ ➶ ➚ ➹➷ ➘➴➘ ➶ ➬
❚✵❀ ❅✵✿❆❴❀ ✷❆ ♠✷❁❁✸ ❀❆❀❄❴❬ ❡✼❄ ✾✵❀ ✸❬✸✾❀❭❪ ❿✸✷❆❴ ❀➂❇✿✾✷✼❆ ✈❉✇➇❪ ✾✵❀ ✿❁✼❃❀ ❀➂❇✿✾✷✼❆ ❅✿❆
❵♥④⑤④ ❅✿❆ ❁❀ ✽❄✷✾✾❀❆ ✿✸ ❁❀ ✽❄✷✾✾❀❆ ✿✸
❶⑨⑦⑧⑦ ⑥ ❶⑩⑦⑧⑦ ❷ ➮➍➱ ➾ ➽
❸✾ ❅✼❆✸✾✿❆✾ ✾❀❭s❀❄✿✾❇❄❀❪ ❻❺ ❼ ❹ ➍➱ ✃ ➍❐ ➮ ➎ ➍ ✉✈❉✇✇②
❵♣④⑤④ ✷✸ ✾✵❀ ❀❆✾✵✿❫s❬ ❅✵✿❆❴❀ ✼❡ ✿ ❄❀✿❅✾✷✼❆❪
❽ ❶⑨⑦⑧⑦ ⑥ ❶⑩⑦⑧ q❵❜④⑤④ ✷✸ ✾✵❀ ❀❆❀❄❴❬ ✽✵✷❅✵ ✷✸ ❆✼✾ ✿❃✿✷❫✿❁❫❀ ✾✼
❿✸❇✿❫❫❬ ✾✵❀ ✸❇❁✸❅❄✷s✾ ➀✸❬✸✾❀❭➁ ✷✸ ❤❄✼ss❀❤ ❤✼ ❇✸❀❡❇❫ ✽✼❄➔❉ ❒✼ ❵♥ ✷✸ ✾✵❀ ❆❀✾ ❀❆❀❄❴❬
✿❆❤ ✽❀ ✸✷❭s❫❬ ✽❄✷✾❀ ✾✵✷✸ ❀➂❇✿✾✷✼❆ ✿✸ ✿❃✿✷❫✿❁❫❀ ✾✼ ❤✼ ❇✸❀❡❇❫ ✽✼❄➔ ✿❆❤ ✷✸ ✾✵❇✸ ✿
❭❀✿✸❇❄❀ ✼❡ ✾✵❀ ➀❡❄❀❀ ❀❆❀❄❴❬➁❉ ❦✼❄ ✾✵✷✸ ❄❀✿✸✼❆❪ ✷✾
❻➃ ❼ ❻➄ ➆ ❺ ❻➅ ✉✈❉✇➇② ✷✸ ✿❫✸✼ ➔❆✼✽❆ ✿✸ ✾✵❀ ❡❄❀❀ ❀❆❀❄❴❬ ✼❡ ✾✵❀ ❄❀✿❅✾✷✼❆❉
❚✵❇✸❪ ♠✷❁❁✸ ❀❆❀❄❴❬ ❅✵✿❆❴❀ ➈ ❀❆✾✵✿❫s❬
❅✵✿❆❴❀ ➉ ✾❀❭s❀❄✿✾❇❄❀ ❀❆✾❄✼s❬ ❅✵✿❆❴❀❪ ✿❆❤ ❵♥ ❴✷❃❀✸ ✿ ❅❄✷✾❀❄✷✿ ❡✼❄ ✸s✼❆✾✿❆❀✷✾❬ ✿✾
❅✼❆✸✾✿❆✾ s❄❀✸✸❇❄❀ ✿❆❤ ✾❀❭s❀❄✿✾❇❄❀❉
✷✸ ❄❀❡❀❄❄❀❤ ✾✼ ✿✸ ✾✵❀ ♠✷❁❁✸ ❀➂❇✿✾✷✼❆❪ ✼❆❀ ✼❡ ✾✵❀
❭✼✸✾ ✷❭s✼❄✾✿❆✾ ❀➂❇✿✾✷✼❆✸ ✷❆ ❅✵❀❭✷✸✾❄❬❉ ➊❀❄❀❪ ✉✷② ❥❡ ❵♥ ✷✸ ❆❀❴✿✾✷❃❀ ✉❮ ①②❪ ✾✵❀ s❄✼❅❀✸✸ ✷✸
✽❀ ✵✿❃❀ ❅✼❆✸✷❤❀❄❀❤ ❁✼✾✵ ✾❀❄❭✸ ✾✼❴❀✾✵❀❄ ❡✼❄ ✸s✼❆✾✿❆❀✼❇✸❉
✸s✼❆✾✿❆❀✷✾❬➋ ❀❆❀❄❴❬ ✉✷❆ ✾❀❄❭✸ ✼❡ ❵♣② ✿❆❤ ✉✷✷② ❥❡ ❵♥ ✷✸ s✼✸✷✾✷❃❀ ✉❰ ①②❪ ✾✵❀ s❄✼❅❀✸✸ ✷✸ ❆✼❆
❀❆✾❄✼s❬ ✉❵❜❪ ✿ ❭❀✿✸❇❄❀ ✼❡ ❤✷✸✼❄❤❀❄② ✿✸ ✸s✼❆✾✿❆❀✼❇✸❉
✷❆❤✷❅✿✾❀❤ ❀✿❄❫✷❀❄❉ ➌✷❭❀❆✸✷✼❆✿❫❫❬ ✷❡ ✽❀ ✿❆✿❫❬✸❀❪ ÏÐÑÒ Ó ❥❡ ✿ ❄❀✿❅✾✷✼❆ ✵✿✸ ✿ s✼✸✷✾✷❃❀ ❀❆✾✵✿❫s❬
✽❀ ❡✷❆❤ ✾✵✿✾ ❵♥ ✵✿✸ ❇❆✷✾✸ ✼❡ ❀❆❀❄❴❬ ❁❀❅✿❇✸❀❪ ❅✵✿❆❴❀ ✿❆❤ s✼✸✷✾✷❃❀ ❀❆✾❄✼s❬ ❅✵✿❆❴❀❪ ✷✾ ❅✿❆ ❁❀
❁✼✾✵ ❵♣ ✿❆❤ ✾✵❀ ➎ ➍➏ ✿❄❀ ❀❆❀❄❴❬ ✾❀❄❭✸❪ ✸✷❆❅❀ ✸s✼❆✾✿❆❀✼❇✸ ✽✵❀❆ q❵❜ ✷✸ ❫✿❄❴❀ ❀❆✼❇❴✵ ✾✼
q❵❜ ➈ ✉➐② ✉➑➒➐② ➈ ➑❉ ✼❇✾✽❀✷❴✵ ❵♣❉ ❚✵✷✸ ❅✿❆ ✵✿ss❀❆ ✷❆ ✾✽✼ ✽✿❬✸Ô

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✻☛✕✖✎✑ ✻✗✘✙ ▲✚✓ ✻✛✜✍✢ ✣✛✶✛✤✥✥✻ ✗✦✎✖✚✧✙★ ✶✥✛✶✛✻★ ✶✘✛✶✛✻★ ✶✩✛✶✛✻★ ✶✟✛✶✛✻★ ✤✩✛✶✛✻★ ✶✟✛✤✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✼✾

✭✫✬ ✮✯✰ ✱✲✳✴✵✴✶✰ ✰✷✵✸✲✱✹ ✺✯✫✷✽✰ ✲✿ ✵✯✰ ✳✹✳✵✰❀ ✫✵ ✰❞❆✴❂✴❝✸✴❆❀ ✵✯✰ ✿✸✰✰ ✰✷✰✸✽✹ ✲✿ ✵✯✰ ✳✹✳✵✰❀ ✴✳
✺✫✷ ❝✰ ❁✳❀✫❂❂❃ ✴✷ ❄✯✴✺✯ ✺✫✳✰ ❅ ❀❆✳✵ ❝✰ ❂✫✸✽✰❇ ❀✴✷✴❀❆❀❇ ✇✿ ✴✵ ✴✳ ✷✲✵❉ ✵✯✰ ✳✹✳✵✰❀ ❄✲❆❂❛
✭❝✬ ✮✯✰ ✱✲✳✴✵✴✶✰ ✰✷✵✸✲✱✹ ✺✯✫✷✽✰ ✲✿ ✵✯✰ ✳✹✳✵✰❀ ✳✱✲✷✵✫✷✰✲❆✳❂✹ ✺✯✫✷✽✰ ✵✲ ✺✲✷✿✴✽❆✸✫✵✴✲✷ ✲✿
✺✫✷ ❝✰ ❃❂✫✸✽✰❃❉ ✴✷ ❄✯✴✺✯ ✺✫✳✰ ❅ ❀✫✹ ❝✰ ✳❀✫❂❂❇ ❂✲❄✰✸ ✿✸✰✰ ✰✷✰✸✽✹❇
✮✯✰ ✿✲✸❀✰✸ ✴✳ ✲✷✰ ✲✿ ✵✯✰ ✸✰✫✳✲✷✳ ❄✯✹ ✸✰✫✺✵✴✲✷✳ ❵✲❉ ✵✯✰ ✺✸✴✵✰✸✴✲✷ ✿✲✸ ✰❞❆✴❂✴❝✸✴❆❀
✫✸✰ ✲✿✵✰✷ ✺✫✸✸✴✰❛ ✲❆✵ ✫✵ ✯✴✽✯ ✵✰❀✱✰✸✫✵❆✸✰❇ ❢ ❥ ❣ ❤ ❥ ✐ ❦ ✴✳
✮✫❝❂✰ ❊❇❋ ✳❆❀❀✫✸✴✳✰✳ ✵✯✰ ✰✿✿✰✺✵ ✲✿ ✵✰❀✱✰✸✫✵❆✸✰
✲✷ ✳✱✲✷✵✫✷✰✴✵✹ ✲✿ ✸✰✫✺✵✴✲✷✳❇ ❧r♠ ♥ ♦
♣✴❝❝✳ ✰✷✰✸✽✹ ✿✲✸ ✫ ✸✰✫✺✵✴✲✷ ✴✷ ❄✯✴✺✯ ✫❂❂
●❍■ ❏❑▼▼◆ ❖P❖◗❏❘ ❙❯❱P❏❖ ❱P❲ ✸✰✫✺✵✫✷✵✳ ✫✷❛ ✱✸✲❛❆✺✵✳ ✫✸✰ ✴✷ ✳✵✫✷❛✫✸❛ ✳✵✫✵✰❉
❖❳❨❑❩❑▼◗❑❨❬ ❧r♠ ✴✳ ✸✰❂✫✵✰❛ ✵✲ ✵✯✰ ✰❞❆✴❂✴❝✸✴❆❀ ✺✲✷✳✵✫✷✵ ✲✿
❭✰ ✯✫✶✰ ✳✰✰✷ ✯✲❄ ✫ ❡✷✲❄❂✰❛✽✰ ✲✿ ✵✯✰ ✳✴✽✷ ✫✷❛ ✵✯✰ ✸✰✫✺✵✴✲✷ ✫✳ ✿✲❂❂✲❄✳❪
❀✫✽✷✴✵❆❛✰ ✲✿ ✵✯✰ ✿✸✰✰ ✰✷✰✸✽✹ ✺✯✫✷✽✰ ✲✿ ✫ ♦ ♥ ❧r♠ q ➃❅ ❂✷ s
✺✯✰❀✴✺✫❂ ✸✰✫✺✵✴✲✷ ✫❂❂✲❄✳❪
✲✸ ❧r♠ ♥ t ➃❅ ❂✷ s
✭✴✬ ❫✸✰❛✴✺✵✴✲✷ ✲✿ ✵✯✰ ✳✱✲✷✵✫✷✰✴✵✹ ✲✿ ✵✯✰
✺✯✰❀✴✺✫❂ ✸✰✫✺✵✴✲✷❇ ✲✸ ❧r♠ ♥ t ✉❇✈♦✈ ➃❅ ❂✲✽ s ✭❊❇✉✈✬
✭✴✴✬ ❫✸✰❛✴✺✵✴✲✷ ✲✿ ✵✯✰ ❆✳✰✿❆❂ ❄✲✸❡ ✵✯✫✵ ✺✲❆❂❛ ❝✰ ❭✰ ✫❂✳✲ ❡✷✲❄ ✵✯✫✵
✰❴✵✸✫✺✵✰❛ ✿✸✲❀ ✴✵❇ ⑤② ③ V ① ⑤② ④ V ❾ ✭❊❇✉❋✬
❵✲ ✿✫✸ ❄✰ ✯✫✶✰ ✺✲✷✳✴❛✰✸✰❛ ✿✸✰✰ ✰✷✰✸✽✹ ⑥✲✸ ✳✵✸✲✷✽❂✹ ✰✷❛✲✵✯✰✸❀✴✺ ✸✰✫✺✵✴✲✷✳❉ ✵✯✰
✺✯✫✷✽✰✳ ✴✷ ✴✸✸✰✶✰✸✳✴❝❂✰ ✸✰✫✺✵✴✲✷✳❇ ❜✰✵ ❆✳ ✷✲❄ ✶✫❂❆✰ ✲✿ ❧r⑦ ❀✫✹ ❝✰ ❂✫✸✽✰ ✫✷❛ ✱✲✳✴✵✴✶✰❇ ✇✷
✰❴✫❀✴✷✰ ✵✯✰ ✿✸✰✰ ✰✷✰✸✽✹ ✺✯✫✷✽✰✳ ✴✷ ✸✰✶✰✸✳✴❝❂✰ ✳❆✺✯ ✫ ✺✫✳✰❉ ✶✫❂❆✰ ✲✿ s ❄✴❂❂ ❝✰ ❀❆✺✯ ✳❀✫❂❂✰✸
✸✰✫✺✵✴✲✷✳❇ ✵✯✫✷ ⑧ ✫✷❛ ✵✯✰ ✸✰✫✺✵✴✲✷ ✴✳ ❆✷❂✴❡✰❂✹ ✵✲ ✿✲✸❀
❁➃✰✶✰✸✳✴❝❂✰❃ ❆✷❛✰✸ ✳✵✸✴✺✵ ✵✯✰✸❀✲❛✹✷✫❀✴✺ ❀❆✺✯ ✱✸✲❛❆✺✵❇ ✇✷ ✺✫✳✰ ✲✿ ✰❴✲✵✯✰✸❀✴✺ ✸✰✫✺✵✴✲✷✳❉
✳✰✷✳✰ ✴✳ ✫ ✳✱✰✺✴✫❂ ❄✫✹ ✲✿ ✺✫✸✸✹✴✷✽ ✲❆✵ ✫ ✱✸✲✺✰✳✳ ❧r⑦ ✴✳ ❂✫✸✽✰ ✫✷❛ ✷✰✽✫✵✴✶✰❉ ✫✷❛ ❧r♠ ✴✳ ❂✴❡✰❂✹ ✵✲
✳❆✺✯ ✵✯✫✵ ✳✹✳✵✰❀ ✴✳ ✫✵ ✫❂❂ ✵✴❀✰✳ ✴✷ ✱✰✸✿✰✺✵ ❝✰ ❂✫✸✽✰ ✫✷❛ ✷✰✽✫✵✴✶✰ ✵✲✲❇ ✇✷ ✳❆✺✯ ✺✫✳✰✳❉ s ❄✴❂❂
✰❞❆✴❂✴❝✸✴❆❀ ❄✴✵✯ ✴✵✳ ✳❆✸✸✲❆✷❛✴✷✽✳❇ ❭✯✰✷ ❝✰ ❀❆✺✯ ❂✫✸✽✰✸ ✵✯✫✷ ⑧❇ ❭✰ ❀✫✹ ✰❴✱✰✺✵ ✳✵✸✲✷✽❂✹
✫✱✱❂✴✰❛ ✵✲ ✫ ✺✯✰❀✴✺✫❂ ✸✰✫✺✵✴✲✷❉ ✵✯✰ ✵✰✸❀ ✰❴✲✵✯✰✸❀✴✺ ✸✰✫✺✵✴✲✷✳ ✵✲ ✯✫✶✰ ✫ ❂✫✸✽✰ s❉ ✫✷❛
❁✸✰✶✰✸✳✴❝❂✰❃ ✴✷❛✴✺✫✵✰✳ ✵✯✫✵ ✫ ✽✴✶✰✷ ✸✰✫✺✵✴✲✷ ✺✫✷ ✯✰✷✺✰ ✺✫✷ ✽✲ ✵✲ ✷✰✫✸ ✺✲❀✱❂✰✵✴✲✷❇ ❧r♠ ✫❂✳✲
✱✸✲✺✰✰❛ ✴✷ ✰✴✵✯✰✸ ❛✴✸✰✺✵✴✲✷ ✳✴❀❆❂✵✫✷✰✲❆✳❂✹❉ ✳✲ ❛✰✱✰✷❛✳ ❆✱✲✷ ❧r⑨ ❉ ✴✿ ✵✯✰ ✺✯✫✷✽✰✳ ✴✷ ✵✯✰
✵✯✫✵ ✫ ❛✹✷✫❀✴✺ ✰❞❆✴❂✴❝✸✴❆❀ ✴✳ ✳✰✵ ❆✱❇ ✮✯✴✳ ✰✷✵✸✲✱✹ ✲✿ ✸✰✫✺✵✴✲✷ ✴✳ ✫❂✳✲ ✵✫❡✰✷ ✴✷✵✲ ✫✺✺✲❆✷✵❉
❀✰✫✷✳ ✵✯✫✵ ✵✯✰ ✸✰✫✺✵✴✲✷✳ ✴✷ ❝✲✵✯ ✵✯✰ ❛✴✸✰✺✵✴✲✷✳ ✵✯✰ ✶✫❂❆✰ ✲✿ s ✲✸ ✰❴✵✰✷✵ ✲✿ ✺✯✰❀✴✺✫❂ ✸✰✫✺✵✴✲✷
✳✯✲❆❂❛ ✱✸✲✺✰✰❛ ❄✴✵✯ ✫ ❛✰✺✸✰✫✳✰ ✴✷ ✿✸✰✰ ✰✷✰✸✽✹❉ ❄✴❂❂ ✫❂✳✲ ❝✰ ✫✿✿✰✺✵✰❛❉ ❛✰✱✰✷❛✴✷✽ ❆✱✲✷ ❄✯✰✵✯✰✸
❄✯✴✺✯ ✳✰✰❀✳ ✴❀✱✲✳✳✴❝❂✰❇ ✇✵ ✴✳ ✱✲✳✳✴❝❂✰ ✲✷❂✹ ✴✿ ❧r⑨ ✴✳ ✱✲✳✴✵✴✶✰ ✲✸ ✷✰✽✫✵✴✶✰❇
➧➨➩➫➭ ➯➲➳ ➵➸➸➭➺➻ ➼➸ ➧➭➽➾➭➚➨➻➪➚➭ ➼➶ ➹➾➼➶➻➨➶➭➘➻➴ ➼➸ ➷➭➨➺➻➘➼➶➬
❧r⑦ ❧r⑨ ❧r♠ ⑩❶❷❸❹❺❻❼❺❽❿➀
➁ ➂ ➁ ➄❶➅❸❼❺❽❿ ❷❻❽❿❼➅❿❶❽➆❷ ➅❼ ➅➇➇ ❼❶➈❻❶❹➅❼➆❹❶
➁ ➁ ➁ ➉➅❼ ➇❽➊ ➋ ➌ ➄❶➅❸❼❺❽❿ ❷❻❽❿❼➅❿❶❽➆❷ ➅❼ ➇❽➊ ❼❶➈❻❶❹➅❼➆❹❶
➁ ➁ ➂ ➉➅❼ ➍❺➎➍ ➋ ➌ ➄❶➅❸❼❺❽❿ ❿❽❿❷❻❽❿❼➅❿❶❽➆❷ ➅❼ ➍❺➎➍ ❼❶➈❻❶❹➅❼➆❹❶
➂ ➂ ➂ ➉➅❼ ➇❽➊ ➋ ➌ ➄❶➅❸❼❺❽❿ ❿❽❿❷❻❽❿❼➅❿❶❽➆❷ ➅❼ ➇❽➊ ❼❶➈❻❶❹➅❼➆❹❶
➂ ➂ ➁ ➉➅❼ ➍❺➎➍ ➋ ➌ ➄❶➅❸❼❺❽❿ ❷❻❽❿❼➅❿❶❽➆❷ ➅❼ ➍❺➎➍ ❼❶➈❻❶❹➅❼➆❹❶
➂ ➁ ➂ ➉➅❼ ➅➇➇ ➋ ➌ ➄❶➅❸❼❺❽❿ ❿❽❿❷❻❽❿❼➅❿❶❽➆❷ ➅❼ ➅➇➇ ❼❶➈❻❶❹➅❼➆❹❶❷

➏ ➐➑➒ ➓➒➔→ ➣↔↕ ➓➒→➙➒➔➛➓➜➔➒ ➛➝➞ ➑➟➠➑ ➓➒→➙➒➔➛➓➜➔➒ ➛➔➒ ➔➒➣➛➓➟➡➒➢ ➤↔➔ ➛ ➙➛➔➓➟➥➜➣➛➔ ➔➒➛➥➓➟↔➝➦ ➑➟➠➑ ➓➒→➙➒➔➛➓➜➔➒ ➥↔➜➣➞ ➒➡➒➝
→➒➛➝ ➔↔↔→ ➓➒→➙➒➔➛➓➜➔➒➢

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✾✜✥✜✤✦✦✻ ✘✧✏✗✛★✚✩ ✥✦✜✥✜✻✩ ✥✙✜✥✜✻✩ ✥✪✜✥✜✻✩ ✥✼✜✥✜✻✩ ✤✪✜✥✜✻✩ ✥✼✜✤✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

❯✪✫✬✭ ✮✯✰✱✲✫✳✬ ✴✵✷✸✹✺✼


✴✫✺ ■✲ ✫✪ ✽✳✪✪✫✾✿✮ ✲✳ ✳✾✲✱✫✬ ✱✬ ✮✪✲✫❀✱✲✮ ✳❁ ❂● V ➄ ➅➆➇➈➉ ×

❁❢✳❀ ✲❃✮ ❀✮✱✪✰❢✮❀✮✬✲ ✳❁ ❂❍ V ✱✬❄ ❂❙ V ✼ ➊➈➇➋➇ ➄ ➌➈➇➆➍
✱✬❄ ✲❃✮✬ ❛✱✿❛✰✿✱✲✮ ❑ ✱✲ ✱✬❅ ✲✮❀✽✮❢✱✲✰❢✮ ❧ ✸✷❱❪
❁✳❢ ✮❛✳✬✳❀✫❛ ❅✫✮✿❄✪ ✳❁ ✲❃✮ ✽❢✳❄✰❛✲✪✷ ➎✮✬❛✮ ❑ ❧ ✱✬✲✫✿✳✭ ✸✷❱❪ ❧ ✸✷✹ ❴❵❨✷
✴✫✫✺ ■❁ ❆ ✫✪ ❀✮✱✪✰❢✮❄ ❄✫❢✮❛✲✿❅ ✫✬ ✲❃✮ ✿✱✾✳❢✱✲✳❢❅✼ P❇❉❊❋❏▼ ◆❖◗➏
✈✱✿✰✮ ✳❁ ❂● ✱✲ ✱✬❅ ✳✲❃✮❢ ✲✮❀✽✮❢✱✲✰❢✮ ❛✱✬
✾✮ ❛✱✿❛✰✿✱✲✮❄✷ ➐✲ ✵❵ ❘✼ ❄✫✬✫✲❢✳✭✮✬ ✲✮✲❢✳❚✫❄✮ ✫✪ ❁✫❁✲❅
✽✮❢❛✮✬✲ ❄✫✪✪✳❛✫✱✲✮❄✷ ❘✱✿❛✰✿✱✲✮ ✲❃✮
P❇❉❊❋❏▼ ◆❖◗◗ ✪✲✱✬❄✱❢❄ ❁❢✮✮ ✮✬✮❢✭❅ ❛❃✱✬✭✮ ✱✲ ✲❃✫✪
❘✱✿❛✰✿✱✲✮ ❂r● ❁✳❢ ❛✳✬✈✮❢✪✫✳✬ ✳❁ ✳❚❅✭✮✬ ✲✮❀✽✮❢✱✲✰❢✮ ✱✬❄ ✱✲ ✳✬✮ ✱✲❀✳✪✽❃✮❢✮✷
✲✳ ✳t✳✬✮✼ ❱❲✸ ❳❨✴✭✺ ❩ ❳❬✴✭✺ ✱✲ ✸❭❪ ❆✷ ✫❁ ❑♣ ❝❉❋❞❡❣❉❤
❁✳❢ ✲❃✫✪ ❛✳✬✈✮❢✪✫✳✬ ✫✪ ✸✷✹❫ ❴❵ ❹❨❜ ✷ ➑❨❳➒✴✭✺ ✸➑❳❨✴✭✺
❝❉❋❞❡❣❉❤ ■❁ ➑ ❨❳➒ ✫✪ ➓❵➔ ❄✫✪✪✳❛✫✱✲✮❄✼ ✲❃✮ ❀✳✿✮
✐✮ ❥✬✳❦ ❂r● ❧ ♠ ✸✷❱❵❱ ♥♦ ✿✳✭ ❑ ♣ ✱✬❄ ❁❢✱❛✲✫✳✬ ✳❁ ✾✳✲❃ ✲❃✮ ✪✰✾✪✲✱✬❛✮✪ ✫✪ ✭✫✈✮✬
♥ ❧ ❪✷❱❴✹ q❆❹s ❀✳✿❹s ✾❅
✉❃✮❢✮❁✳❢✮✼ ❂r● ❧ ➙ ↔→↕➣ ❧ ➛ ➟ ➜➝➞ ➡ ➦ ➤➥➢ ❧ ➧ ➨ ➜➝➞
♠ ✸✷❱❵❱ ✴❪✷❱❴✹ q ❆❹s ❀✳✿❹s✺ ➛ ➠ ➜➝➞ ➛ ➠ ➜➝➞
✴✸❭❪ ❆✺ ✴✿✳✭ ✸✷✹❫ ❴❵❹❨❜✺
❧ ❴✵❱❵❵❵ q ❀✳✿❹s ➫ ➤➢➥➩ ❧ ➭➯➲ ➼ ➳ ➵➸➺➻ ➫ ➤➥➢ ❧
❧ ❴✵❱ ❥q ❀✳✿❹s✷ ➳➯➲
P❇❉❊❋❏▼ ◆❖◗✇ ➳
➼ ➳ ➵➸➺➯
①✫✬❄ ✳✰✲ ✲❃✮ ✈✱✿✰✮ ✳❁ ✮✯✰✫✿✫✾❢✫✰❀ ❛✳✬✪✲✱✬✲ ➳➯➲
✉❃✮ ✮✯✰✫✿✫✾❢✫✰❀ ❛✳✬✪✲✱✬✲ ❑ ♣ ✫✪ ✭✫✈✮✬ ✾❅
❁✳❢ ✲❃✮ ❁✳✿✿✳❦✫✬✭ ❢✮✱❛✲✫✳✬ ✱✲ ✸❭❪ ❆✷

⑤⑥⑦④ ② ⑧ ③ ❶ ⑨⑩ ✷ ➽ ➮ ➹➘➚ ➾
❑♣ ❧ ➬
➮ ➹➚➘ ➪ ➴➆➈➷
❷✲✱✬❄✱❢❄ ❸✫✾✾✪ ✮✬✮❢✭❅ ❛❃✱✬✭✮✼ ❂r● ✱✲ ❧ ❴✷❱❱ ✱✲❀✷
✲❃✮ ✭✫✈✮✬ ✲✮❀✽✮❢✱✲✰❢✮ ✫✪ ♠❴❱✷✵ ❥q ❀✳✿❹s✷ ❷✫✬❛✮
❂r● ❧ ♠♥♦ ✿✬ ❑ ♣
❝❉❋❞❡❣❉❤
❺ ➃➀ ➁ V ❂r● ❧ ✴♠ ❪✷❱❴✹ q❆❹s ❀✳✿❹s✺ ✴❱❱❱ ❆✺
✐✮ ❥✬✳❦✼ ✿✳✭ ❑ ❧ ✴✸✷❱❵❱✺ ✴❵✷❴✸❱❭✺
❻❼❽❾❽❿➂ ❧ ♠ ❫✵❱✷❪ ❥q ❀✳✿❹s

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✻☛✕✖✎✑ ✻✗✘✙ ▲✚✓ ✻✛✜✍✢ ✣✛✶✛✤✠✠✻ ✗✥✎✖✚✦✙✧ ✶✠✛✶✛✻✧ ✶✘✛✶✛✻✧ ✶★✛✶✛✻✧ ✶✩✛✶✛✻✧ ✤★✛✶✛✻✧ ✶✩✛✤✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✽✥

❙✭✮✮✯✰✱

✲✳✴✵✶✷✸✹✺✼✶✾✿❀ ✸✴✼❁❀ ❂✾❃✳ ✴✺✴✵❄✹ ✿✳✼✺❄✴❀ ✾✺ ✿✳✴✶✾✿✼❁ ✷✵ ❅✳✹❀✾✿✼❁ ❅✵✷✿✴❀❀✴❀ ✼✺✸


✴✺✼❡❁✴❀ ❆❀ ❃✷ ❀❃❆✸✹ ❃✳✴❀✴ ✿✳✼✺❄✴❀ ❇❆✼✺❃✾❃✼❃✾❉✴❁✹ ✼✺✸ ❃✷ ✶✼❊✴ ❆❀✴❋❆❁ ❅✵✴✸✾✿❃✾✷✺❀● ❍✷✵
❃✳✴❀✴ ❅❆✵❅✷❀✴❀t ❂✴ ✸✾❉✾✸✴ ❃✳✴ ❆✺✾❉✴✵❀✴ ✾✺❃✷ ❃✳✴ ❀✹❀❃✴✶ ✼✺✸ ❃✳✴ ❀❆✵✵✷❆✺✸✾✺❄❀● ■✳✴✶✾✿✼❁
✷✵ ❅✳✹❀✾✿✼❁ ❅✵✷✿✴❀❀✴❀ ❁✴✼✸ ❃✷ ✴❉✷❁❆❃✾✷✺ ✷✵ ✼❡❀✷✵❅❃✾✷✺ ✷❋ ✳✴✼❃ ♦q❏t ❅✼✵❃ ✷❋ ❂✳✾✿✳ ✶✼✹ ❡✴
✿✷✺❉✴✵❃✴✸ ✾✺❃✷ ❂✷✵❊ ♦❂❏● ✲✳✴❀✴ ❇❆✼✺❃✾❃✾✴❀ ✼✵✴ ✵✴❁✼❃✴✸ ❃✳✵✷❆❄✳ ❃✳✴ ❢❑▼◆❖ P◗❘ ❯❢
❖❱❲▼❳❯❨❩❬◗❳❑❭◆ ❉✾✼ ❪❫ ❴ q ❵ ❂● ❪❫t ✿✳✼✺❄✴ ✾✺ ✾✺❃✴✵✺✼❁ ✴✺✴✵❄✹t ✸✴❅✴✺✸❀ ✷✺ ✾✺✾❃✾✼❁ ✼✺✸
❋✾✺✼❁ ❀❃✼❃✴❀ ✷✺❁✹ ✼✺✸ ✾❀ ✼ ❀❃✼❃✴ ❋❆✺✿❃✾✷✺t ❂✳✴✵✴✼❀ q ✼✺✸ ❂ ✸✴❅✴✺✸ ✷✺ ❃✳✴ ❅✼❃✳ ✼✺✸ ✼✵✴
✺✷❃ ❃✳✴ ❀❃✼❃✴ ❋❆✺✿❃✾✷✺❀● ♥✴ ❋✷❁❁✷❂ ❀✾❄✺ ✿✷✺❉✴✺❃✾✷✺❀ ✷❋ q ✼✺✸ ❂ ❡✹ ❄✾❉✾✺❄ ❃✳✴ ❅✷❀✾❃✾❉✴ ❀✾❄✺
❃✷ ❃✳✴❀✴ ❇❆✼✺❃✾❃✾✴❀ ❂✳✴✺ ❃✳✴❀✴ ✼✵✴ ✼✸✸✴✸ ❃✷ ❃✳✴ ❀✹❀❃✴✶● ♥✴ ✿✼✺ ✶✴✼❀❆✵✴ ❃✳✴ ❃✵✼✺❀❋✴✵ ✷❋
✳✴✼❃ ❋✵✷✶ ✷✺✴ ❀✹❀❃✴✶ ❃✷ ✼✺✷❃✳✴✵ ❂✳✾✿✳ ✿✼❆❀✴❀ ❃✳✴ ✿✳✼✺❄✴ ✾✺ ❃✴✶❅✴✵✼❃❆✵✴● ✲✳✴ ✶✼❄✺✾❃❆✸✴
✷❋ ✵✾❀✴ ✾✺ ❃✴✶❅✴✵✼❃❆✵✴ ✸✴❅✴✺✸❀ ✷✺ ❃✳✴ ✳✴✼❃ ✿✼❅✼✿✾❃✹ ♦❛❏ ✷❋ ✼ ❀❆❡❀❃✼✺✿✴● ✲✳✴✵✴❋✷✵✴t ✳✴✼❃
✼❡❀✷✵❡✴✸ ✷✵ ✴❉✷❁❉✴✸ ✾❀ q ❴ ❛❪❜● ♥✷✵❊ ✿✼✺ ❡✴ ✶✴✼❀❆✵✴✸ ❡✹ ❂ ❴ ❝♣❞❣❪❤t ✾✺ ✿✼❀✴ ✷❋ ✴✐❅✼✺❀✾✷✺
✷❋ ❄✼❀✴❀● ❥✺✸✴✵ ✵✴❉✴✵❀✾❡❁✴ ❅✵✷✿✴❀❀t ❂✴ ✿✼✺ ❅❆❃ ♣❞❣ ❴ ♣ ❋✷✵ ✾✺❋✾✺✾❃✴❀✾✶✼❁ ✿✳✼✺❄✴❀ ✾✺ ❃✳✴
❉✷❁❆✶✴ ✶✼❊✾✺❄ ❂r❦✈ ❴ ❝ ♣ ✸❤● ❧✺ ❃✳✾❀ ✿✷✺✸✾❃✾✷✺t ❂✴ ✿✼✺ ❆❀✴ ❄✼❀ ✴❇❆✼❃✾✷✺t ♣❤ ❴ ♠s❜●
✉❃ ✿✷✺❀❃✼✺❃ ❉✷❁❆✶✴t ❂ ❴ ✇t ❃✳✴✺ ❪❫ ❴ q① t ✳✴✼❃ ❃✵✼✺❀❋✴✵ ✼❃ ✿✷✺❀❃✼✺❃ ❉✷❁❆✶✴● ②❆❃ ✾✺
❀❃❆✸✹ ✷❋ ✿✳✴✶✾✿✼❁ ✵✴✼✿❃✾✷✺❀t ❂✴ ❆❀❆✼❁❁✹ ✳✼❉✴ ✿✷✺❀❃✼✺❃ ❅✵✴❀❀❆✵✴● ♥✴ ✸✴❋✾✺✴ ✼✺✷❃✳✴✵
❀❃✼❃✴ ❋❆✺✿❃✾✷✺ ❲❬❖❱◗P③❩● ④✺❃✳✼❁❅✹ ✿✳✼✺❄✴t ❪⑤ ❴ ❪❫ ❵ ❪♠⑥s❜t ✿✼✺ ❡✴ ❋✷❆✺✸ ✸✾✵✴✿❃❁✹ ❋✵✷✶
❃✳✴ ✳✴✼❃ ✿✳✼✺❄✴❀ ✼❃ ✿✷✺❀❃✼✺❃ ❅✵✴❀❀❆✵✴t ❪⑤ ❴ q⑦●
✲✳✴✵✴ ✼✵✴ ❉✼✵✾✴❃✾✴❀ ✷❋ ✴✺❃✳✼❁❅✹ ✿✳✼✺❄✴❀● ■✳✼✺❄✴❀ ✷❋ ❅✳✼❀✴ ❀❆✿✳ ✼❀ ✶✴❁❃✾✺❄t
❉✼❅✷✵✾⑧✼❃✾✷✺ ✼✺✸ ❀❆❡❁✾✶✼❃✾✷✺ ❆❀❆✼❁❁✹ ✷✿✿❆✵ ✼❃ ✿✷✺❀❃✼✺❃ ❃✴✶❅✴✵✼❃❆✵✴ ✼✺✸ ✿✼✺ ❡✴
✿✳✼✵✼✿❃✴✵✾⑧✴✸ ❡✹ ✴✺❃✳✼❁❅✹ ✿✳✼✺❄✴❀ ❂✳✾✿✳ ✼✵✴ ✼❁❂✼✹❀ ❅✷❀✾❃✾❉✴● ④✺❃✳✼❁❅✹ ✷❋ ❋✷✵✶✼❃✾✷✺t
✿✷✶❡❆❀❃✾✷✺ ✼✺✸ ✷❃✳✴✵ ✴✺❃✳✼❁❅✹ ✿✳✼✺❄✴❀ ✿✼✺ ❡✴ ✿✼❁✿❆❁✼❃✴✸ ❆❀✾✺❄ ⑨❲◆◆⑩◆ P◗❘● ④✺❃✳✼❁❅✹
✿✳✼✺❄✴ ❋✷✵ ✿✳✴✶✾✿✼❁ ✵✴✼✿❃✾✷✺❀ ✿✼✺ ❡✴ ✸✴❃✴✵✶✾✺✴✸ ❡✹
❷❺ ❽ ❸ ❹ ❶ ❾ ❻ ❷ ❼ ❽

✼✺✸ ✾✺ ❄✼❀✴✷❆❀ ❀❃✼❃✴ ❡✹
❪❿⑤ ❴ ➀ ➁➂♠➃ ➄♠➅➆➇➈♣➉➄➊ ➂➋ ➅➆➄ ➌➄➇➍➅➇♠➅➊ ❝ ➀ ➁➂♠➃ ➄♠➅➆➇➈♣➉➄➊ ➂➋ ➅➆➄ ♣➌➂➃➎➍➅➊
❍✾✵❀❃ ❁✼❂ ✷❋ ❃✳✴✵✶✷✸✹✺✼✶✾✿❀ ✸✷✴❀ ✺✷❃ ❄❆✾✸✴ ❆❀ ✼❡✷❆❃ ❃✳✴ ✸✾✵✴✿❃✾✷✺ ✷❋ ✿✳✴✶✾✿✼❁
✵✴✼✿❃✾✷✺❀ ✾●✴●t ❂✳✼❃ ✾❀ ❃✳✴ ✸✵✾❉✾✺❄ ❋✷✵✿✴ ✷❋ ✼ ✿✳✴✶✾✿✼❁ ✵✴✼✿❃✾✷✺● ❍✷✵ ✾❀✷❁✼❃✴✸ ❀✹❀❃✴✶❀t
❪❫ ❴ ✇● ♥✴ ✸✴❋✾✺✴ ✼✺✷❃✳✴✵ ❀❃✼❃✴ ❋❆✺✿❃✾✷✺t ➏t ❲❬❖▼❯③❩ ❋✷✵ ❃✳✾❀ ❅❆✵❅✷❀✴● ➐❬❖▼❯③❩ ✾❀ ✼
✶✴✼❀❆✵✴ ✷❋ ✸✾❀✷✵✸✴✵ ✷✵ ✵✼✺✸✷✶✺✴❀❀● ❍✷✵ ✼ ❀❅✷✺❃✼✺✴✷❆❀ ✿✳✼✺❄✴t ❃✷❃✼❁ ✴✺❃✵✷❅✹ ✿✳✼✺❄✴ ✾❀
❅✷❀✾❃✾❉✴● ✲✳✴✵✴❋✷✵✴t ❋✷✵ ✼✺ ✾❀✷❁✼❃✴✸ ❀✹❀❃✴✶t ❪❫ ❴ ✇t ❪➏ ➑ ✇t ❀✷ ✴✺❃✵✷❅✹ ✿✳✼✺❄✴ ✸✾❀❃✾✺❄❆✾❀✳✴❀
✼ ❀❅✷✺❃✼✺✴✷❆❀ ✿✳✼✺❄✴t ❂✳✾❁✴ ✴✺✴✵❄✹ ✿✳✼✺❄✴ ✸✷✴❀ ✺✷❃● ④✺❃✵✷❅✹ ✿✳✼✺❄✴❀ ✿✼✺ ❡✴ ✶✴✼❀❆✵✴✸
→ →
❡✹ ❃✳✴ ✴❇❆✼❃✾✷✺ ❪➏ ❴ ➣➒➓➔ ❋✷✵ ✼ ✵✴❉✴✵❀✾❡❁✴ ❅✵✷✿✴❀❀● ➣↔↕➙ ✾❀ ✾✺✸✴❅✴✺✸✴✺❃ ✷❋ ❅✼❃✳●
■✳✴✶✾✿✼❁ ✵✴✼✿❃✾✷✺❀ ✼✵✴ ❄✴✺✴✵✼❁❁✹ ✿✼✵✵✾✴✸ ✼❃ ✿✷✺❀❃✼✺❃ ❅✵✴❀❀❆✵✴t ❀✷ ❂✴ ✸✴❋✾✺✴ ✼✺✷❃✳✴✵
❀❃✼❃✴ ❋❆✺✿❃✾✷✺ ➛❑➜➜◆ ❲❬❲▼➝❩t ➞t ❂✳✾✿✳ ✾❀ ✵✴❁✼❃✴✸ ❃✷ ✴✺❃✵✷❅✹ ✼✺✸ ✴✺❃✳✼❁❅✹ ✿✳✼✺❄✴❀ ✷❋
❃✳✴ ❀✹❀❃✴✶ ❡✹ ❃✳✴ ✴❇❆✼❃✾✷✺➟
❪ ❿ ➞ ❴ ❪ ❿⑤ ❝ ❜ ❪ ❿ ➏
❍✷✵ ✼ ❀❅✷✺❃✼✺✴✷❆❀ ✿✳✼✺❄✴t ❪➞➠➡➠ ➢ ✇ ✼✺✸ ✼❃ ✴❇❆✾❁✾❡✵✾❆✶t ❪➞➤➥➤ ❴ ✇●
➦❃✼✺✸✼✵✸ ➧✾❡❡❀ ✴✺✴✵❄✹ ✿✳✼✺❄✴ ✾❀ ✵✴❁✼❃✴✸ ❃✷ ✴❇❆✾❁✾❡✵✾❆✶ ✿✷✺❀❃✼✺❃ ❡✹
❪❿➞ ❴ ❝ s❜ ❁✺ ➨●
➩ ✿✼✺ ❡✴ ✿✼❁✿❆❁✼❃✴✸ ❋✵✷✶ ❃✳✾❀ ✴❇❆✼❃✾✷✺t ✾❋ ❂✴ ❊✺✷❂ ❪❿➞ ❂✳✾✿✳ ✿✼✺ ❡✴ ❋✷❆✺✸ ❋✵✷✶
➳➫➭ V ➵ ➳➫ ➯ V ➸ ➲ ● ✲✴✶❅✴✵✼❃❆✵✴ ✾❀ ✼✺ ✾✶❅✷✵❃✼✺❃ ❋✼✿❃✷✵ ✾✺ ❃✳✴ ✴❇❆✼❃✾✷✺● ➺✼✺✹ ✵✴✼✿❃✾✷✺❀
❂✳✾✿✳ ✼✵✴ ✺✷✺➻❀❅✷✺❃✼✺✴✷❆❀ ✼❃ ❁✷❂ ❃✴✶❅✴✵✼❃❆✵✴t ✼✵✴ ✶✼✸✴ ❀❅✷✺❃✼✺✴✷❆❀ ✼❃ ✳✾❄✳
❃✴✶❅✴✵✼❃❆✵✴ ❋✷✵ ❀✹❀❃✴✶❀ ✳✼❉✾✺❄ ❅✷❀✾❃✾❉✴ ✴✺❃✵✷❅✹ ✷❋ ✵✴✼✿❃✾✷✺●

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✙✚ ▲✛✔ ✻✜✢✎✣ ✤✜✥✜✦✧✧✻ ✘★✏✗✛✩✚✪ ✥✧✜✥✜✻✪ ✥✙✜✥✜✻✪ ✥✫✜✥✜✻✪ ✥✬✜✥✜✻✪ ✦✫✜✥✜✻✪ ✥✬✜✦✜✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

❊✪❊✫✬✭✮❊✮

✯✳✰ ✱✲✴✴✵✷ ✸✲✷ ✹✴✺✺✷✹✸ ✼✽✵✾✷✺✳ ✿ ✸✲✷✺♠✴❀❁✽✼♠❂✹ ✵✸✼✸✷ ❃❄✽✹✸❂✴✽ ❂✵ ✼


q❄✼✽✸❂✸❁
❅❂❆ ❄✵✷❀ ✸✴ ❀✷✸✷✺♠❂✽✷ ✲✷✼✸ ✹✲✼✽✉✷✵
❅❂❂❆ ✾✲✴✵✷ ✇✼❇❄✷ ❂✵ ❂✽❀✷❉✷✽❀✷✽✸ ✴❃ ❉✼✸✲
❅❂❂❂❆ ❄✵✷❀ ✸✴ ❀✷✸✷✺♠❂✽✷ ❉✺✷✵✵❄✺✷ ✇✴❇❄♠✷ ✾✴✺❋
❅❂✇❆ ✾✲✴✵✷ ✇✼❇❄✷ ❀✷❉✷✽❀✵ ✴✽ ✸✷♠❉✷✺✼✸❄✺✷ ✴✽❇❁✳
✯✳● ❍✴✺ ✸✲✷ ❉✺✴✹✷✵✵ ✸✴ ✴✹✹❄✺ ❄✽❀✷✺ ✼❀❂✼■✼✸❂✹ ✹✴✽❀❂✸❂✴✽✵❏ ✸✲✷ ✹✴✺✺✷✹✸
✹✴✽❀❂✸❂✴✽ ❂✵❝
❅❂❆ ❑❚ ▼ ◆
❅❂❂❆ ❑♣ ▼ ◆
❅❂❂❂❆ ❖ ▼ ◆
❅❂✇❆ ✾ ▼ ◆
✯✳P ◗✲✷ ✷✽✸✲✼❇❉❂✷✵ ✴❃ ✼❇❇ ✷❇✷♠✷✽✸✵ ❂✽ ✸✲✷❂✺ ✵✸✼✽❀✼✺❀ ✵✸✼✸✷✵ ✼✺✷❝
❅❂❆ ❄✽❂✸❁
❅❂❂❆ ③✷✺✴
❅❂❂❂❆ ❘ ◆
❅❂✇❆ ❀❂❃❃✷✺✷✽✸ ❃✴✺ ✷✼✹✲ ✷❇✷♠✷✽✸
✯✳❙ ❑❯ ✴❃ ✹✴♠■❄✵✸❂✴✽ ✴❃ ♠✷✸✲✼✽✷ ❂✵ ♦ ❱ ❋❲ ♠✴❇❹❳✳ ◗✲✷ ✇✼❇❄✷ ✴❃ ❑❨ ❂✵
❅❂❆ ▼ ❑❯
❅❂❂❆ ❩ ❑❯
❅❂❂❂❆ ❘ ❑❯
❅❂✇❆ ▼ ◆
✯✳❬ ◗✲✷ ✷✽✸✲✼❇❉❁ ✴❃ ✹✴♠■❄✵✸❂✴✽ ✴❃ ♠✷✸✲✼✽✷❏ ✉✺✼❉✲❂✸✷ ✼✽❀ ❀❂✲❁❀✺✴✉✷✽
✼✸ ●❛❭ ❪ ✼✺✷❏ ♦❭❛◆✳P ❋❲ ♠✴❇❹❳ ♦P❛P✳❬ ❋❲ ♠✴❇❹❳❏ ✼✽❀ ♦●❭❬✳❭ ❋❲ ♠✴❇❹❳
✺✷✵❉✷✹✸❂✇✷❇❁✳ r✽✸✲✼❇❉❁ ✴❃ ❃✴✺♠✼✸❂✴✽ ✴❃ ✱❫❴❅✉❆ ✾❂❇❇ ■✷
❅❂❆ ♦❵❙✳❭ ❋❲ ♠✴❇❹❳ ❅❂❂❆ ♦❬●✳●❵ ❋❲ ♠✴❇❹❳
❅❂❂❂❆ ❜❵❙✳❭ ❋❲ ♠✴❇❹❳ ❅❂✇❆ ❜❬●✳●✯ ❋❲ ♠✴❇❹❳✳
✯✳✯ ✿ ✺✷✼✹✸❂✴✽❏ ✿ ❜ ❞ ❡ ✱ ❜ ❢ ❜ q ❂✵ ❃✴❄✽❀ ✸✴ ✲✼✇✷ ✼ ❉✴✵❂✸❂✇✷ ✷✽✸✺✴❉❁
✹✲✼✽✉✷✳ ◗✲✷ ✺✷✼✹✸❂✴✽ ✾❂❇❇ ■✷
❅❂❆ ❉✴✵✵❂■❇✷ ✼✸ ✲❂✉✲ ✸✷♠❉✷✺✼✸❄✺✷
❅❂❂❆ ❉✴✵✵❂■❇✷ ✴✽❇❁ ✼✸ ❇✴✾ ✸✷♠❉✷✺✼✸❄✺✷
❅❂❂❂❆ ✽✴✸ ❉✴✵✵❂■❇✷ ✼✸ ✼✽❁ ✸✷♠❉✷✺✼✸❄✺✷
❅✇❆ ❉✴✵✵❂■❇✷ ✼✸ ✼✽❁ ✸✷♠❉✷✺✼✸❄✺✷
✯✳❵ ❣✽ ✼ ❉✺✴✹✷✵✵❏ ❵◆✰ ❲ ✴❃ ✲✷✼✸ ❂✵ ✼■✵✴✺■✷❀ ■❁ ✼ ✵❁✵✸✷♠ ✼✽❀ P❛❙ ❲ ✴❃
✾✴✺❋ ❂✵ ❀✴✽✷ ■❁ ✸✲✷ ✵❁✵✸✷♠✳ ❤✲✼✸ ❂✵ ✸✲✷ ✹✲✼✽✉✷ ❂✽ ❂✽✸✷✺✽✼❇ ✷✽✷✺✉❁
❃✴✺ ✸✲✷ ❉✺✴✹✷✵✵✐
✯✳❭ ◗✲✷ ✺✷✼✹✸❂✴✽ ✴❃ ✹❁✼✽✼♠❂❀✷❏ ❥❫❦✱❥ ❅✵❆❏ ✾❂✸✲ ❀❂✴❧❁✉✷✽ ✾✼✵ ✹✼✺✺❂✷❀
✴❄✸ ❂✽ ✼ ■✴♠■ ✹✼❇✴✺❂♠✷✸✷✺❏ ✼✽❀ ❑❯ ✾✼✵ ❃✴❄✽❀ ✸✴ ■✷ ♦❵❙●✳❵ ❋❲ ♠✴❇❹❳
✼✸ ●❛❭ ❪✳ ✱✼❇✹❄❇✼✸✷ ✷✽✸✲✼❇❉❁ ✹✲✼✽✉✷ ❃✴✺ ✸✲✷ ✺✷✼✹✸❂✴✽ ✼✸ ●❛❭ ❪✳

❥❫❦✱❥❅✉❆ ❜ s t❦❅✉❆ ❡ ❥❦❅✉❆ ❜ ✱t❦❅✉❆ ❜ ❫❦t❅❇❆

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✻☛✕✖✎✑ ✻✗✘✙ ▲✚✓ ✻✛✜✍✢ ✣✛✶✛✠✤✤✻ ✗✥✎✖✚✦✙✧ ✶✤✛✶✛✻✧ ✶✘✛✶✛✻✧ ✶★✛✶✛✻✧ ✶✩✛✶✛✻✧ ✠★✛✶✛✻✧ ✶✩✛✠✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❚ ✁✂✄☎✆✝✞✟✄✠✡☛ ✥✽✸

✬✭✮ ✯✰✱✲✳✱✰✴✵ ✴✶✵ ✷✳✹✺✵✼ ✾✿ ❀❁ ✾✿ ✶✵✰✴ ✷✵✲✵❂❂✰✼❃ ✴✾ ✼✰❄❂✵ ✴✶✵ ✴✵✹❅✵✼✰✴✳✼✵


✾✿ ✬♦✭♦ ❆ ✾✿ ✰✱✳✹❄✷❄✳✹ ✿✼✾✹ ❇❉ ✯ ✴✾ ❉❉ ✯✭ ❊✾✱✰✼ ✶✵✰✴ ✲✰❅✰✲❄✴❃ ✾✿ ❋✱
❄❂ ✐● ❁ ✹✾✱❹❍ ■❹❍✭
✬✭❏♦ ✯✰✱✲✳✱✰✴✵ ✴✶✵ ✵✷✴✶✰✱❅❃ ✲✶✰✷❆✵ ✾✷ ✿✼✵✵❑❄✷❆ ✾✿ ❏✭♦ ✹✾✱ ✾✿ ▼✰✴✵✼
✰✴❏♦✭♦ ✯ ✴✾ ❄✲✵ ✰✴ ◆❏♦✭♦ ✯✭ ❖❢P◗❘ ❙ ✬✭♦❇ ❀❁ ✹✾✱❹❍ ✰✴ ♦ ✯✭
❯♣ ❱❲❳❨❩✱❬❭ ❙ ❪❉✭❇ ❁ ✹✾✱❹❍ ■❹❍
❯♣ ❱❲❳❨❩❂❬❭ ❙ ❇✬✭❫ ❁ ✹✾✱❹❍ ■❹❍
✬✭❏❏ ❴✷✴✶✰✱❅❃ ✾✿ ✲✾✹✺✳❂✴❄✾✷ ✾✿ ✲✰✼✺✾✷ ✴✾ ✯❨❳ ❄❂ ◆❇✮❇✭❉ ❀❁ ✹✾✱❹❍✭ ✯✰✱✲✳✱✰✴✵
✴✶✵ ✶✵✰✴ ✼✵✱✵✰❂✵t ✳❅✾✷ ✿✾✼✹✰✴❄✾✷ ✾✿ ❇❉✭✐ ❆ ✾✿ ✯❨❳ ✿✼✾✹ ✲✰✼✺✾✷ ✰✷t
t❄✾❞❃❆✵✷ ❆✰❂✭
✬✭❏✐ ❴✷✴✶✰✱❅❄✵❂ ✾✿ ✿✾✼✹✰✴❄✾✷ ✾✿ ✯❨❩❆❬❵ ✯❨❳❩❆❬❵ ❛❳❨❩❆❬ ✰✷t ❛❳❨❜❩❆❬ ✰✼✵ ◆❏❏♦❵
◆ ❇✮❇❵ ❫❏ ✰✷t ✮✭❪ ❀❁ ✹✾✱❹❍ ✼✵❂❅✵✲✴❄❝✵✱❃✭ ❡❄✷t ✴✶✵ ❝✰✱✳✵ ✾✿ ❖r❘ ✿✾✼ ✴✶✵
✼✵✰✲✴❄✾✷❣
❛❳❨❜❩❆❬ ❤ ❇✯❨❩❆❬ ❥ ❛❳❨❩❆❬ ❤ ❇✯❨❳❩❆❬
✬✭❏❇ ❦❄❝✵✷
❛❳❩❆❬ ❤ ❇❲❳❩❆❬ ❥ ✐❛❲❧❩❆❬ ♠ ❖r❘ ❙ ◆✮✐✭● ❀❁ ✹✾✱❹❍
♥✶✰✴ ❄❂ ✴✶✵ ❂✴✰✷t✰✼t ✵✷✴✶✰✱❅❃ ✾✿ ✿✾✼✹✰✴❄✾✷ ✾✿ ❛❲❧ ❆✰❂q
✬✭❏● ✯✰✱✲✳✱✰✴✵ ✴✶✵ ❂✴✰✷t✰✼t ✵✷✴✶✰✱❅❃ ✾✿ ✿✾✼✹✰✴❄✾✷ ✾✿ ✯❲❧❨❲❩✱❬ ✿✼✾✹ ✴✶✵
✿✾✱✱✾▼❄✷❆ t✰✴✰❣
s
✯❲❧❨❲ ❩✱❬ ❤ ✉ ❨❳❩❆❬ ❥ ✯❨❳❩❆❬ ❤ ✐❲❳❨❩✱❬ ♠ ❖r❘ ❙ ◆❪✐✬ ❀❁ ✹✾✱❹❍
✯❩❆❬ ❤ ❨❳❩❆❬ ❥ ✯❨❳❩❆❬ ♠ ❖✈❘ ❙ ◆❇✮❇ ❀❁ ✹✾✱❹❍

❲❳❩❆❬ ❤ ✉ ❨❳❩❆❬ ❥ ❲❳❨❩✱❬ ♠ ❖ ❢ ❘ ❙ ◆✐❫✬ ❀❁ ✹✾✱❹❍✭
✬✭❏❉ ✯✰✱✲✳✱✰✴✵ ✴✶✵ ✵✷✴✶✰✱❅❃ ✲✶✰✷❆✵ ✿✾✼ ✴✶✵ ❅✼✾✲✵❂❂
✯✯✱❜❩❆❬ ❥ ✯❩❆❬ ❤ ● ✯✱❩❆❬
✰✷t ✲✰✱✲✳✱✰✴✵ ✺✾✷t ✵✷✴✶✰✱❅❃ ✾✿ ✯ ◆ ✯✱ ❄✷ ✯✯✱❜❩❆❬✭
❖①②♣❘ ❩✯✯✱❜❬ ❙ ❇♦✭❉ ❀❁ ✹✾✱❹❍✭
❖❢❘ ❩✯✯✱❜❬ ❙ ◆❏❇❉✭❉ ❀❁ ✹✾✱❹❍✭
❖②❘ ❩✯❬ ❙ ❪❏❉✭♦ ❀❁ ✹✾✱❹❍ ❵ ▼✶✵✼✵ ❖②❘ ❄❂ ✵✷✴✶✰✱❅❃ ✾✿ ✰✴✾✹❄❂✰✴❄✾✷
❖②❘ ❩✯✱❳❬ ❙ ✐●✐ ❀❁ ✹✾✱❹❍
✬✭❏✬ ❡✾✼ ✰✷ ❄❂✾✱✰✴✵t ❂❃❂✴✵✹❵ ❖③ ❙ ♦❵ ▼✶✰✴ ▼❄✱✱ ✺✵ ❖④ q
✬✭❏❪ ❡✾✼ ✴✶✵ ✼✵✰✲✴❄✾✷ ✰✴ ✐✮❫ ■❵
✐❋ ❤ ⑤ ❥ ✯
❖❘ ❙ ●♦♦ ❀❁ ✹✾✱❹❍ ✰✷t ❖④ ❙ ♦✭✐ ❀❁ ■❹❍ ✹✾✱❹❍
❋✴ ▼✶✰✴ ✴✵✹❅✵✼✰✴✳✼✵ ▼❄✱✱ ✴✶✵ ✼✵✰✲✴❄✾✷ ✺✵✲✾✹✵ ❂❅✾✷✴✰✷✵✾✳❂
✲✾✷❂❄t✵✼❄✷❆ ❖❘ ✰✷t ❖④ ✴✾ ✺✵ ✲✾✷❂✴✰✷✴ ✾❝✵✼ ✴✶✵ ✴✵✹❅✵✼✰✴✳✼✵ ✼✰✷❆✵✭
✬✭❏❫ ❡✾✼ ✴✶✵ ✼✵✰✲✴❄✾✷❵
✐ ✯✱❩❆❬ ❥ ✯✱❳❩❆❬❵ ▼✶✰✴ ✰✼✵ ✴✶✵ ❂❄❆✷❂ ✾✿ ❖❘ ✰✷t ❖④ q
✬✭❏✮ ❡✾✼ ✴✶✵ ✼✵✰✲✴❄✾✷
✐ ❋❩❆❬ ❤ ⑤❩❆❬ ❥ ✐⑥❩❆❬
❖③ ❙ ◆❏♦✭❉ ❀❁ ✰✷t ❖④ ❙ ◆●●✭❏ ❁■❹❍✭
✯✰✱✲✳✱✰✴✵ ❖⑦ ✿✾✼ ✴✶✵ ✼✵✰✲✴❄✾✷❵ ✰✷t ❅✼✵t❄✲✴ ▼✶✵✴✶✵✼ ✴✶✵ ✼✵✰✲✴❄✾✷
✹✰❃ ✾✲✲✳✼ ❂❅✾✷✴✰✷✵✾✳❂✱❃✭

✡❈☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✠☞✖✗✏✒ ✻☞✖✗✏✒ ✻✘✸✙ ▲✚✔ ✻✛✜✎✢ ✣✛✥✛✤✦✦✻ ✘✧✏✗✚★✙✩ ✥✦✛✥✛✻✩ ✥✸✛✥✛✻✩ ✥✪✛✥✛✻✩ ✥✫✛✥✛✻✩ ✤✪✛✥✛✻✩ ✥✫✛✤✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶✟✠ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

✪✫✬✭ ❚✮✯ ✯✰✱✲✳✲✴✵✲✱✷ ✸✹✺✼✽✾✺✽ ✿✹✵ ✾ ✵✯✾✸✽✲✹✺ ✲✼ ❀✭✫ ❁✮✾✽ ❂✲✳✳ ✴✯ ✽✮✯ ❃✾✳✱✯
✹✿ ❄● ❅ ❆ ❇ ❉✫❊❀❋ ❍■❹❏ ✷✹✳❹❏❑ ❚ ❇ ❊✭✭ ■✫
✪✫✬❀ ▼✹✷✷✯✺✽ ✹✺ ✽✮✯ ✽✮✯✵✷✹◆❖✺✾✷✲✸ ✼✽✾✴✲✳✲✽❖ ✹✿ P◗❘❙❯❑ ❙✲❃✯✺
❱ ❱ ❹❏
❲ P❳❘❙❯ ❨ ❲ ◗❳❘❙❯ ❩ P◗❘❙❯ ❬ ❄r❭ ❇ ❪✭ ❫❍ ✷✹✳

P◗❘❙❯ ❨ ❲ ◗❳❘❙❯ ❩ P◗❳❘❙❯ ❴ ❄r❭ ❇ ❵❛❋ ❫❍ ✷✹✳❹❏
✪✫✬✬ ▼✾✳✸✱✳✾✽✯ ✽✮✯ ✯✺✽✵✹❜❖ ✸✮✾✺❙✯ ✲✺ ✼✱✵✵✹✱✺◆✲✺❙✼ ❂✮✯✺ ❀✫✭✭ ✷✹✳ ✹✿
❝❳◗❘✳❯ ✲✼ ✿✹✵✷✯◆ ✱✺◆✯✵ ✼✽✾✺◆✾✵◆ ✸✹✺◆✲✽✲✹✺✼✫ ❄❢ ❭ ❇ ❵✬❉✪ ❫❍ ✷✹✳❹❏✫

❈✡☛❈☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✄☛✕✖✎✑ ✻☛✕✖✎✑ ✻✗✘✙ ▲✚✓ ✻✛✜✍✢ ✣✛✶✛✤✥✥✻ ✗✦✎✖✚✧✙★ ✶✥✛✶✛✻★ ✶✘✛✶✛✻★ ✶✠✛✶✛✻★ ✶✩✛✶✛✻★ ✤✠✛✶✛✻★ ✶✩✛✤✛✻
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❯✢✣✤ ✥

❊✦✧★✩★✪✫★✧✬

✭✮✯✰✱✲✳✴ ✯✵✶✱✴✱✷✸✱✳ ✳✸✯ ✱✰✺✻✸✽✳✾✽ ✱✾ ✾✶✰✯✸✻✶✿ ✷✱✻✴✻❀✱✲✳✴

✳✾❛ ✯✾❁ ✱✸ ✻✾ ✰✯✾✽ ✳✴ ✺✸✻✲✯✿✿ ✯✿❂ ❃✻✸ ✯❄✳✰✺✴ ✯❅ ✯✵✶ ✱✴ ✱✷✸✱✳

✱✾❁✻✴❁ ✱✾❀ ✐ ✰✻✴✯✲✶✴✯✿ ✳✾❛ ✽✮✯ ✺✸✻✽✯✱✾ ✮✯✰✻❀✴✻✷✱✾ ✺✴✳❇ ✳



❥❦♥♦♣ q♥rst✉✈✇ ♥①✉q r✈✉♥ t②r ③✉④④ ⑤♦
✲✸✶✲ ✱✳✴ ✸✻✴✯ ✱✾ ✽ ✮✯ ✽✸✳✾✿✺✻✸✽ ✳✾❛ ❛✯✴✱❁✯✸❇ ✻❝ ✐ ❝✸✻✰ ✻✶✸

⑥⑤④♦ ♥②
✴✶✾ ❀✿ ✽✻ ✻✶✸ ✰✶✿✲✴✯✿❂ ❧✱✰✱✴✳✸ ✯✵✶ ✱✴ ✱✷✸ ✱✳ ✱✾❁ ✻✴❁✱✾ ❀ ✭✐
⑨ ✉s ♦✈ ♥ ✉❦t st ✈ ⑥ ⑦ ✉⑧ ✈ ⑥ ♥r♣ ♦ ②❦
✰✻✴✯✲✶✴✯✿ ✳✾❛ ✮✯✰✻❀✴✻✷✱✾ ✳✲✲✻✶✾✽ ❝✻✸ ✽ ✮✯ ✽✻❄✱✲✱✽❇ ✻❝ ✭✐❂
♦⑩r✉④✉⑤♣✉r⑦ ✉✈❶②④❶♦s ✉✈ ❷①tq✉⑧⑥④

⑥✈s ⑧①♦⑦✉⑧ ⑥④ ❷♣②⑧ ♦qq♦q❸ ❲ ✮✯✾ ✳ ✴ ✱✵✶ ✱❛ ✯❁ ✳✺ ✻✸ ✳✽ ✯✿ ✱✾ ✳ ✲ ✴ ✻✿ ✯❛ ✲ ✻✾ ✽ ✳✱✾ ✯✸❅

⑨ q♥⑥♥♦ ♥①♦ ④⑥③ ②❦ ♦⑩r✉④✉⑤♣✉r⑦❸ ✰✻✴✯✲✶✴✯✿ ♠✱✽✮ ✸✯✴✳✽ ✱❁✯✴❇ ✮✱❀✮✯✸ ❉✱✾✯✽✱✲ ✯✾✯✸❀❇ ✯✿✲✳✺✯ ✽✮✯

⑨ ♦❹❷ ④ ⑥ ✉ ✈ ⑧ ① ⑥♣ ⑥⑧ ♥ ♦♣ ✉ q ♥ ✉⑧ q ②❦
✴✱✵✶✱❛ ✿✶✸❝✳✲ ✯ ✱✾✽✻ ✽✮✯ ❁✳✺✻✶✸ ✺✮✳✿ ✯ ✳✾❛ ✾✶✰✷✯✸ ✻❝ ✴✱✵✶✱❛
♦⑩r✉④✉⑤♣✉⑥ ✉✈❶②④❶♦s ✉✈ ❷①tq✉⑧⑥④
✰✻✴✯✲✶✴✯✿ ❝✸✻✰ ✽✮✯ ❁✳✺✻✶✸ ✺✮✳✿✯ ✿✽✸✱❉✯ ✽✮✯ ✴✱✵✶✱❛ ✿✶✸❝✳✲✯
⑥✈s ⑧①♦⑦✉⑧ ⑥④ ❷♣②⑧ ♦qq♦q❸
✳✾❛ ✳✸✯ ✸✯✽✳✱✾✯❛ ✱✾ ✽✮✯ ✴✱✵✶✱❛ ✺✮✳✿✯❂ ❋✽ ❀✱❁✯✿ ✸✱✿✯ ✽✻ ✳ ✲✻✾✿✽✳✾✽
⑨ ③♣ ✉♥♦ ♦❹ ❷♣ ♦ q q ✉② ✈ q ❦②♣

♦⑩r✉④✉⑤♣✉r⑦ ⑧②✈q♥⑥✈♥q❸ ❁✳✺✻✶✸ ✺✸✯✿✿✶✸✯ ✷✯✲✳✶✿✯ ✻❝ ✳✾ ❡●❍■❏■❑▼■❍◆ ✱✾ ♠✮✱✲✮ ✽✮✯

⑨ ♦q♥⑥⑤④✉q① ⑥ ♣♦④⑥♥✉②✈q①✉❷ ⑤♦♥③♦♦✈ ✾✶✰✷✯✸ ✻❝ ✰✻✴✯✲✶✴✯✿ ✴✯✳❁✱✾❀ ✽✮✯ ✴✱✵✶✱❛ ✯✵✶✳✴✿ ✽✮✯ ✾✶✰✷✯✸
❺❻ ⑥✈s ❺ ❼ ❽
✸✯✽✶✸✾✱✾❀ ✽✻ ✴✱✵✶✱❛ ❝✸✻✰ ✽✮✯ ❁✳✺✻✶✸❂ ❲✯ ✿✳❇ ✽✮✳✽ ✽✮✯ ✿❇✿✽✯✰
⑨ ♦❹ ❷④ ⑥ ✉ ✈ ❶ ⑥♣ ✉② r q ❦ ⑥⑧ ♥②♣ q ♥① ⑥ ♥
✮✳✿ ✸✯✳✲✮✯❛ ❖P◗❘❙❘❚❱❘◗❳ ❨❩❬❩❖ ✳✽ ✽✮✱✿ ✿✽✳❀✯❂ ❭✻♠✯❁✯✸❅ ✽✮✱✿
⑥❦❦♦⑧♥ ♥①♦ ♦⑩r✉④✉⑤♣✉r⑦ q♥⑥♥♦ ②❦ ⑥

♣♦⑥⑧ ♥✉②✈❸ ✱✿ ✾✻✽ ✿✽ ✳✽✱✲ ✯✵✶✱✴✱✷✸✱✶✰ ✳✾❛ ✽✮✯✸✯ ✱✿ ✳ ✴✻✽ ✻❝ ✳✲✽✱❁✱✽❇ ✳✽ ✽✮✯

⑨ ⑧④⑥qq✉❦t qr⑤q♥⑥✈⑧♦q ⑥q ⑥⑧✉sq ②♣ ✷✻✶✾❛✳✸❇ ✷✯✽♠ ✯✯✾ ✽✮✯ ✴✱✵✶✱❛ ✳✾❛ ✽✮✯ ❁✳✺✻✶✸❂ ❪✮✶✿❅ ✳✽

⑤⑥q♦q ⑥⑧⑧②♣s✉✈✇ ♥② ❥♣♣①♦✈✉rq❾


❡●❍■❏■❑▼■❍◆❅ ✽✮✯ ✸✳✽✯ ✻❝ ✯❁ ✳✺✻✸✳✽✱✻✾ ✱✿ ✯✵✶✳✴ ✽ ✻ ✽✮✯ ✸✳✽✯ ✻❝
❿♣② ✈q♥♦s➀ ➁②③♣ t ⑥✈s ➁ ♦③ ✉ q
✲✻✾❛✯✾✿✳✽✱✻✾❂ ❋✽ ✰✳❇ ✷✯ ✸✯✺✸✯✿✯✾✽ ✯❛ ✷❇
⑧②✈⑧♦❷♥q❸

⑨ ⑧④⑥qq✉❦t ⑥⑧✉sq ⑥✈s ⑤⑥q♦q ⑥q ③♦⑥➂ ❭ ✐ ❫✴❴ ❭ ✐ ❫❁✳✺❴


❆ ❆
②♣ q ♥♣② ✈ ✇ ✉✈ ♥♦♣ ⑦ q ②❦ ♥① ♦ ✉♣
❪✮✯ ❛✻✶✷✴✯ ✮✳✴❝ ✳✸✸✻♠✿ ✱✾❛✱✲✳✽✯ ✽✮✳✽ ✽ ✮✯ ✺✸✻✲✯✿✿✯✿ ✱✾
✉②✈✉➃⑥♥✉②✈ ⑧②✈q♥⑥✈♥q❸
✷✻✽✮ ✽✮✯ ❛✱✸✯✲✽✱✻✾✿ ✳✸✯ ❀✻✱✾❀ ✻✾ ✿✱✰✶✴✽✳✾✯✻✶✿✴❇❂ ❪✮✯ ✰✱❄✽✶✸✯
⑨ ♦❹❷ ④ ⑥ ✉ ✈ ♥① ♦ s♦ ❷ ♦ ✈ s ♦ ✈⑧ ♦ ②❦

s♦✇♣ ♦♦ ②❦ ✉② ✈ ✉➃ ⑥ ♥ ✉ ② ✈ ②✈ ✻❝ ✸✯✳✲✽✳✾✽✿ ✳✾❛ ✺✸✻❛✶✲✽✿ ✱✾ ✽✮✯ ✯✵✶✱✴✱✷✸✱✶✰ ✿✽✳✽✯ ✱✿ ✲✳✴✴✯❛

⑧②✈⑧ ♦✈♥♣⑥♥✉②✈ ②❦ ♥①♦ ♦④♦⑧♥♣②④t♥♦ ✳✾ ❖P◗❘❙❘❚❱❘◗❳ ❳❘❵❩◗❱❖❂


⑥✈s ♥①⑥♥ ②❦ ♥①♦ ⑧②⑦⑦②✈ ✉②✈❸
❜✵✶ ✱✴✱✷✸✱✶ ✰ ✲ ✳✾ ✷✯ ✯✿✽ ✳✷✴ ✱✿ ✮✯❛ ❝✻✸ ✷✻✽ ✮ ✺✮❇✿ ✱✲ ✳✴
⑨ s♦ q⑧ ♣ ✉⑤ ♦ ❷➄ q⑧ ⑥④ ♦ ❦②♣

♣ ♦❷♣ ♦ q ♦ ✈ ♥ ✉ ✈ ✇ ①t s♣② ✇ ♦✈ ✉② ✈ ✺✸✻✲✯✿✿✯✿ ✳✾❛ ✲✮✯✰✱✲✳✴ ✸✯✳✲✽✱✻✾✿❂ ❪✮✯ ✸✯✳✲✽✱✻✾ ✰✳❇ ✷✯ ❝✳✿✽

⑧②✈⑧♦✈♥♣ ⑥♥✉②✈❸ ✻✸ ✿✴✻♠ ❛✯✺✯✾❛✱✾❀ ✻✾ ✽✮✯ ✯❄✺✯✸✱✰✯✾✽✳✴ ✲✻✾❛✱✽ ✱✻✾✿ ✳✾❛ ✽✮✯
⑨ ♦❹❷④⑥✉✈ ✉②✈✉q⑥♥✉②✈ ②❦ ③⑥♥♦♣ ⑥✈s
✾✳✽✶✸✯ ✻❝ ✽✮✯ ✸✯✳✲✽✳✾✽✿❂ ❲✮✯✾ ✽✮✯ ✸✯✳✲✽✳✾✽✿ ✱✾ ✳ ✲✴✻✿✯❛ ❁✯✿✿✯✴
✉♥q sr♦④ ♣②④♦ ⑥q ⑥⑧✉s ⑥✈s ⑤⑥q♦❸
✳✽ ✳ ✺✳✸✽✱✲✶✴✳✸ ✽ ✯✰✺✯✸✳✽✶✸✯ ✸✯✳✲✽ ✽✻ ❀✱❁✯ ✺✸✻❛✶✲✽✿❅ ✽✮✯
⑨ s♦q⑧♣✉⑤♦ ✉②✈✉⑧ ❷♣②sr⑧♥ ➅❺ ➆ ➇ ⑥✈s

❷❺ ➆ ➈➉➊ ➋➌➍➎➊❽ ✲✻✾✲✯✾✽✸✳✽✱✻✾✿ ✻❝ ✽ ✮✯ ✸✯✳✲✽✳✾✽✿ ❉✯✯✺ ✻✾ ❛✯✲✸✯✳✿✱✾❀❅ ♠✮✱✴✯

⑨ ⑥ ❷❷ ♣ ♦⑧ ✉ ⑥ ♥ ♦ r q♦ ②❦ ⑤ r ❦❦ ♦♣ ✽✮✻✿✯ ✻❝ ✺✸✻❛✶✲✽✿ ❉✯✯✺ ✻✾ ✱✾✲✸✯✳✿✱✾❀ ❝✻✸ ✿✻✰✯ ✽✱✰✯ ✳❝✽✯✸

q②④r♥✉②✈q❸
♠✮✱✲✮ ✽✮✯✸✯ ✱✿ ✾✻ ✲ ✮✳✾❀✯ ✱✾ ✽✮✯ ✲✻✾✲✯✾✽✸✳✽✱✻✾✿ ✻❝ ✯✱✽✮✯✸ ✻❝
⑨ ⑧ ⑥④ ⑧ r ④ ⑥ ♥ ♦ q② ④ r ⑤ ✉④ ✉ ♥t ❷ ♣ ② sr ⑧ ♥
✽✮✯ ✸✯✳✲✽ ✳✾✽✿ ✻✸ ✺✸✻❛✶✲✽✿❂ ❪✮✱✿ ✿✽✳❀✯ ✻❝ ✽✮✯ ✿❇✿✽✯✰ ✱✿ ✽✮✯
⑧②✈q♥⑥✈♥➏
❞❢❣❬❳❘❤ ❖P◗❘❙❘❚❱❘◗❳ ✳✾❛ ✽✮✯ ✸✳✽✯✿ ✻❝ ✽✮✯ ❝✻✸♠✳✸❛ ✳✾❛

❈ ✁❈✂✄☎✆✝✞✟✠ ✡☛✁☞✌✆✞ ✼✁☞✌✆✞ ✼ ▲✍✠ ✹✎✏☎✑ ✒✓✎✒✎✔ ✕✖✆✌✍✗✘✙ ✒✹✎✒✎✔✙ ✒✚✎✒✎✔✙ ✛✜✎✒✎✜✙ ✒✼✎✛✎✔

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

r✭✮✭r✯✭ r✭✰✱✲✳✴✵✯ ✷✭✱✴✸✭ ✭✺✻✰✽✾ ✿✲ ✳✯ ❀✻✭ ✲✴ ✰✵ ❀ ✲ t✭ ✰✲ ✸✴✯s t✭ r ✳✱ sr✭✯ ✯ ✻r✭ ✰r✭ ✳✵


✲t✳✯ ❀❁✵✰✸✳✱ ✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✯✲✰❂✭ ✲t✰✲ ✲t✭r✭ ✳✯ ✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✯✲✰✲✭ ✰✵❀ ✲t✭ ✯❁✯✲✭✸ ✯t✴❡✯
✵✴ ✱t✰✵❂✭ ✳✵ ✲t✭ ✱✴✵✱✭✵✲r✰✲✳✴✵✯ ✴♥ ✮✰r✳✴✻✯ ✳✵✲✭r✭✯✲✳✵❂ ✱t✰r✰✱✲✭r✳✯✲✳✱ ♥✭✰✲✻r✭✯✾ ⑤✭ ✴✷✯✭r✮✭
✯s✭✱✳✭✯ ✳✵ ✲t✭ r✭✰✱✲✳✴✵ ✸✳❃✲✻r✭✾ ❄✰✯✭❀ ✴✵ ✲t✭ ✲t✰✲ ✲t✭ ✸✰✯✯ ✴♥ ✳✱✭ ✰✵❀ ❡✰✲✭r ❀✴ ✵✴✲ ✱t✰✵❂✭
✭❃✲✭✵✲ ✲✴ ❡t✳✱t ✲t✭ r✭✰✱✲✳✴✵✯ sr✴✱✭✭❀❅ ✲t✭ ✯✲✰✲✭ ❡✳✲t ✲✳✸✭ ✰✵❀ ✲t✭ ✲✭✸s✭r✰✲✻r✭ r✭✸✰✳✵✯
✴♥ ❝❆❇❉❊❝❋● ❇❍■❊●❊❏❑❊■❉ ✳✵ ✰ ✱t✭✸✳✱✰✽ ✱✴✵✯✲✰✵✲✾ ⑥✴❡✭✮✭r❅ ✲t✭ ✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✳✯ ✵✴✲
r✭✰✱✲✳✴✵ ✸✰❁ ✷✭ ✱✽✰✯✯✳♥✳✭❀ ✳✵ ✲tr✭✭ ❂r✴✻s✯✾ ✯✲✰✲✳✱✾ ❚t✭ ✳✵✲✭✵✯✭ ✰✱✲✳✮✳✲❁ ✱✰✵ ✷✭ ✵✴✲✳✱✭❀ ✰✲
▼✳◆ ❚t✭ r✭✰✱✲✳✴✵✯ ✲t✰✲ sr✴✱✭✭❀ ✵✭✰r✽❁ ✲✴ ✲ t✭ ✷✴ ✻✵ ❀✰r ❁ ✷✭✲ ❡✭ ✭✵ ✳✱ ✭ ✰✵ ❀ ❡ ✰✲✭ r✾
✱ ✴✸s ✽✭ ✲ ✳✴✵ ✰✵ ❀ ✴✵ ✽ ❁ ✵ ✭ ❂ ✽✳❂✳✷✽✭ ⑦✴✽✭✱✻✽✭✯ ♥r✴✸ ✲t✭ ✽✳✺✻✳❀ ❡✰✲✭r ✱✴✽✽✳❀✭ ✰❂✰✳✵✯✲
✱✴✵✱✭✵✲r✰✲✳✴✵✯ ✴♥ ✲t✭ r✭✰✱✲✰✵✲✯ ✰r✭ ✽✭♥✲✾ ✿✵ ✳✱✭ ✰✵❀ ✰❀t✭r✭ ✲✴ ✳✲ ✰✵❀ ✯✴✸✭ ✸✴✽✭✱✻✽✭✯ ✴♥ ✳✱✭
✯✴✸✭ ✱✰✯✭✯❅ ✳✲ ✸✰❁ ✵✴✲ ✷✭ ✭✮✭✵ s✴✯✯✳✷✽✭ ✲✴ ✭✯✱✰s✭ ✳✵✲✴ ✽✳✺✻✳❀ st✰✯✭✾ ❚t✭r✭ ✳✯ ✵✴ ✱t✰✵❂✭
❀✭✲✭✱✲ ✲t✭✯✭ ✭❃s✭r✳✸✭✵✲✰✽✽❁✾ ✴♥ ✸✰✯✯ ✴♥ ✳✱✭ ✰✵❀ ❡✰✲✭r❅ ✰✯ ✲t✭ r✰✲✭✯ ✴♥ ✲r✰✵✯♥✭r
✴♥ ✸✴✽✭✱✻✽✭✯ ♥r✴✸ ✳✱✭ ✳✵✲✴ ❡✰✲✭r ✰✵❀ ✴♥ r✭✮✭r✯✭
▼✳✳◆ ❚t✭ r✭✰✱✲✳✴✵✯ ✳✵ ❡t✳✱t ✴✵✽❁ ✯✸✰✽✽ ✰✸✴✻✵✲✯
✲r✰✵✯♥✭r ♥r✴✸ ❡✰✲✭r ✳✵✲✴ ✳✱✭ ✰r✭ ✭✺✻✰✽ ✰✲
✴♥ sr✴❀✻✱✲✯ ✰r✭ ♥✴r✸✭❀ ✰✵❀ ✸✴✯✲ ✴♥ ✲t✭
✰✲✸✴✯st✭r✳✱ sr✭✯✯✻r✭ ✰✵❀ ①②③ ④✾
r✭ ✰✱✲ ✰✵✲ ✯ r ✭✸ ✰✳✵ ✻✵✱ t✰✵ ❂✭ ❀ ✰✲
✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✯✲✰❂✭✾ ✿✲ ✳✯ ✴✷✮✳✴✻✯ ✲t✰✲ ✳✱✭ ✰✵❀ ❡✰✲✭r ✰r✭ ✳✵
✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✴✵✽❁ ✰✲ s✰r✲✳✱✻✽✰r ✲✭✸s✭r✰✲✻r✭
▼✳✳✳◆ ❚t✭ r✭✰✱✲✳✴✵✯ ✳✵ ❡t✳✱t ✲t✭ ✱✴✵✱✭✵✲r✰✲✳✴✵✯
✰✵❀ sr✭✯✯✻r✭✾ ⑧⑨⑩ ❶❷❸ ❹❺⑩❧ ❻❺❼❻❽❶❷❾❧ ❶❽
✴ ♥ ✲ t✭ r✭ ✰✱✲ ✰✵✲ ✯ ✰✵ ❀ sr✴ ❀✻✱ ✲✯ ✰r✭
❶❽❿⑨❻❹➀❧⑩➁❾ ❹⑩❧❻❻❺⑩❧q ❽➀❧ ❽❧❿❹❧⑩❶❽❺⑩❧ ❶❽
✱✴✸s✰r ✰✷✽✭❅ ❡t✭✵ ✲ t✭ ✯ ❁✯✲✭✸ ✳✯ ✳✵
➂➀➁❾➀ ❽➀❧ ❻⑨➃➁➄ ❶❷➄ ➃➁➅❺➁➄ ❹➀❶❻❧❻ ❶⑩❧ ❶❽
✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸✾
❧➅❺➁➃➁❼⑩➁❺❿ ➁❻ ❾❶➃➃❧➄ ❽➀❧ ❷⑨⑩❿❶➃ ❿❧➃❽➁❷♦ ❹⑨➁❷❽
❚t✭ ✭❃✲✭✵✲ ✴♥ ✰ r✭✰✱✲✳✴✵ ✳✵ ✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ⑨⑩ ❷⑨⑩ ❿❶➃ ➆⑩❧❧➇➁❷♦ ❹⑨➁❷❽ ⑨➆ ❽➀❧ ❻❺❼❻❽❶❷❾❧✾
✮✰r✳✭✯ ❡✳✲t ✲t✭ ✭❃s✭r✳✸✭✵✲✰✽ ✱✴✵❀✳✲✳✴✵✯ ✯✻✱t ❚t✭ ✯❁✯✲✭✸ t✭r✭ ✳✯ ✳✵ ❀❁✵✰✸✳✱ ✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✰✵❀
✰✯ ✱✴✵✱✭✵✲r✰✲✳✴✵✯ ✴♥ r✭✰✱✲✰✵✲✯❅ ✲✭✸s✭r✰✲✻r✭❅ ❡✭ ✱✰✵ ✳✵♥✭r ✲t✭ ♥✴✽✽✴❡✳✵❂➈
✭✲✱✾ ❖s✲✳✸✳✯✰✲✳✴✵ ✴♥ ✲t✭ ✴s✭r✰✲✳✴✵✰✽ ✱✴✵❀✳✲✳✴✵✯
▼✳◆ ❄✴✲ t ✲ t✭ ✴ss✴✯ ✳✵ ❂ sr✴✱✭✯✯✭✯ ✴✱✱ ✻r
✳✯ ✮✭r❁ ✳✸s✴r✲✰✵✲ ✳✵ ✳✵❀✻✯✲r❁ ✰✵❀ ✽✰✷✴r✰✲✴r❁
✯✳✸✻✽✲✰✵✭✴✻✯✽❁✾
✯✴ ✲ t✰✲ ✭ ✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✳✯ ♥✰✮✴r✰✷✽✭ ✳✵ ✲ t✭
❀✳r✭✱✲ ✳✴✵ ✴♥ ✲t✭ ❀✭✯✳r✭ ❀ sr✴❀✻✱✲✾ ❞✴✸✭ ▼✳✳◆ ❄✴✲t ✲t✭ sr✴✱✭✯✯✭✯ ✴✱✱✻r ✰✲ ✲t✭ ✯✰✸✭ r✰✲✭
✳✸s✴r✲✰✵✲ ✰✯s✭✱✲✯ ✴♥ ✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✳✵✮✴✽✮✳✵❂ ✯✴ ✲t✰✲ ✲t✭ ✰✸✴✻✵✲ ✴♥ ✳✱✭ ✰✵❀ ❡✰✲✭r
st❁✯✳✱✰✽ ✰✵❀ ✱t✭✸✳✱✰✽ sr✴✱✭✯✯✭✯ ✰r✭ ❀✭✰✽✲ ✳✵ r✭✸✰✳✵✯ ✱✴✵✯✲✰✵✲✾
✲t✳✯ ✻✵✳✲ ✰✽✴✵❂ ❡✳✲t ✲t✭ ✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✳✵✮✴✽✮✳✵❂ ◗❘❙❘➉ ❨❊❍■❊✉✈➊❋♣✐■❑ ❯❍■❊●❊❏❑❊■❉
✳✴✵✯ ✳✵ ✰✺✻✭✴✻✯ ✯✴✽✻✲✳✴✵✯ ❡t✳✱t ✳✯ ✱✰✽✽✭❀ ✰✯
❚t✳✯ ✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ✱✰✵ ✷✭ ✷✭✲✲✭r ✻✵❀✭r✯✲✴✴❀ ✳♥
❊✐P❊❝ ❇❍■❊●❊❏❑❊■❉✾
❡✭ ✱✴✵✯✳❀✭r ✲t✭ ✭❃✰✸s✽✭ ✴♥ ✰ ✲r✰✵✯s✰r✭✵✲ ✷✴❃
◗❘❙ ❯❱ ❲❳❨ ❳❩❬ ❳❲❭ ❳❪ ❫❴❵ ❛ ❳❜❢❨ ✱✰rr❁✳✵❂ ✰ ➋➌✲✻✷✭ ❡✳✲t ✸✭r✱✻r❁ ▼✸✰✵✴✸✭✲✭r◆✾
❫❬❣❜❯❛❛❯❛ ➍r❁✳✵❂ ✰❂✭✵✲ ✽✳✇✭ ✰✵t❁❀r✴✻✯ ✱✰✽✱✳✻✸ ✱t✽✴r✳❀✭
❚t✭ ✱t✰r✰✱✲✭r✳✯✲✳✱✯ ✴♥ ✯❁✯✲✭✸ ✰✲ ✭✺✻✳✽✳✷r✳✻✸ ▼✴r st✴✯st✴r✻✯ s✭✵✲✰➌✴❃✳❀✭◆ ✳✯ s✽✰✱✭❀ ♥✴r ✰
✰r✭ ✷✭✲✲✭r ✻✵❀✭r✯✲✴✴❀ ✳♥ ❡✭ ✭❃✰✸✳✵✭ ✯✴✸✭ ♥✭❡ t✴✻r✯ ✳✵ ✲t✭ ✷✴❃✾ ➎♥✲✭r r✭✸✴✮✳✵❂ ✲t✭
st❁✯ ✳✱ ✰✽ sr✴✱✭✯✯✭✯ ✾ ❚t✭ ✸✴✯✲ ♥✰✸ ✳✽✳✰r ❀r❁✳✵❂ ✰❂✭✵✲ ✷❁ ✲✳✽✲✳✵❂ ✲t✭ ✷✴❃ ✴✵ ✴✵✭ ✯✳❀✭❅ ✰
✭ ❃ ✰✸s✽✭✯ ✰r✭ ♣❆ ❋❤ ❇ ❥ ❑❋P ❤ ❦ ✐❑❉❋❥ ❊✐P ❡✰✲✱t ❂✽✰✯✯ ▼✴r s✭✲r✳ ❀✳✯t◆ ✱✴✵✲✰✳✵✳✵❂ ❡✰✲✭r ✳✯
♣❑✐❝❇❤❤❇❤❅ ❧♠♦♠q ✺✻✳✱✇✽❁ s✽✰✱✭❀ ✳✵✯✳❀✭ ✲t✭ ✷✴❃✾ ✿✲ ❡✳✽✽ ✷✭
✴✷✯✭r✮✭❀ ✲t✰✲ ✲t✭ ✸✭r✱✻r❁ ✽✭✮✭✽ ✳✵ ✲t✭ r✳❂t✲
✯✴✽✳❀ ✽✳✺✻✳❀ ✽✳✸✷ ✴♥ ✲t✭ ✸✰✵✴✸✭✲✭r ✯✽✴❡✽❁ ✳✵✱r✭✰✯✭✯ ✰✵❀
✽✳✺✻✳❀ ❂✰✯ ♥✳✵✰✽✽❁ ✰✲✲✰✳✵✯ ✰ ✱✴✵✯✲✰✵✲ ✮✰✽✻✭❅ ✲t✰✲ ✳✯❅ ✲t✭
✯✴✽✳❀ ❂✰✯ sr✭✯✯✻r✭ ✳✵✯✳❀✭ ✲t✭ ✷✴❃ ✳✵✱r✭✰✯✭✯ ✰✵❀ r✭✰✱t✭✯
✰ ✱✴✵✯✲✰✵✲ ✮✰✽✻✭✾ ➎✽✯✴ ✲t✭ ✮✴✽✻✸✭ ✴♥ ❡✰✲✭r ✳✵
◗❘❙❘❙ ❛✐●❊✉✈❨❊❍■❊✉ ❯❍■❊●❊❏❑❊■❉ ✲t✭ ❡✰✲✱t ❂✽✰✯✯ ❀✭✱r✭✰✯✭✯ ▼➏✳❂✾ ②✾➐◆✾ ✿✵✳✲✳✰✽✽❁
✿✱✭ ✰✵❀ ❡✰✲✭r ✇✭s✲ ✳✵ ✰ s✭r♥✭✱✲✽❁ ✳✵✯✻✽✰✲✭❀ ✲t✭r✭ ❡✰✯ ✵✴ ❡✰✲✭r ✮✰s✴✻r ▼✴r ✮✭r❁ ✽✭✯✯◆ ✳✵✯✳❀✭
✲t✭r✸✴✯ ♥✽✰✯✇ ▼✵✴ ✭❃✱t✰✵❂✭ ✴♥ t✭✰✲ ✷✭✲❡✭✭✵ ✲t✭ ✷✴❃✾ ➎✯ ❡✰✲✭r ✭✮✰s✴r✰✲✭❀ ✲t✭ sr✭✯✯✻r✭ ✳✵
✳✲✯ ✱✴✵✲✭✵✲✯ ✰✵❀ ✲t✭ ✯✻rr✴✻✵❀✳✵❂✯◆ ✰✲ ①②③④ ✲t✭ ✷✴❃ ✳✵✱r✭✰✯✭❀ ❀✻✭ ✲✴ ✰❀❀✳✲✳✴✵ ✴♥ ❡✰✲✭r

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✶ ✁

❤❥❦❧♥❧♦ qs✉✇①②③④⑤ s⑥①③⑦③⑧②③①⑨ ⑩✉❶❷①② ❶②s✇✇①②s ❷❸ ❹✉❺s② ✉❺ ✉ ❻❷④✇❺✉④❺ ❺s⑨❶s②✉❺①②s

♠✫✬✭✮✯✬✭✰ ✱✲✳✫ ✳✴✭ ✵✷✰✭✫✯✰ ✸✴✷✰✭ ✱✲✰✱✺✭ ✳✴✭ ✺✱✰✸✭✿✰✭✺ ✱✲✳✫ ✬✷✿✵✭ ❁✫✬✯♠✭ ✫❀ ✳✴✭ ✿✫✫♠✽ ❋✰ ✷
❜✫✻✽ ✾✴✭ ✿✷✳✭ ✫❀ ✭❁✷✸✫✿✷✳✱✫✲ ✱✰ ✮✫✲✰✳✷✲✳✽ ✮✫✲✰✭❡✯✭✲✮✭ ✳✴✭ ✿✷✳✭ ✫❀ ✮✫✲✺✭✲✰✷✳✱✫✲ ❀✿✫♠
❍✫❂✭❁✭✿❃ ✳✴✭ ✿✷✳✭ ✫❀ ✱✲✮✿✭✷✰✭ ✱✲ ✸✿✭✰✰✯✿✭ ❁✷✸✫✯✿ ✳✫ ✬✱❡✯✱✺ ✰✳✷✳✭ ✱✰ ♠✯✮✴ ✬✭✰✰ ✳✴✷✲ ✳✴✭
✺✭✮✿✭✷✰✭✰ ❂✱✳✴ ✳✱♠✭ ✺✯✭ ✳✫ ✮✫✲✺✭✲✰✷✳✱✫✲ ✫❀ ✿✷✳✭ ✫❀ ✭❁✷✸✫✿✷✳✱✫✲✽ ✾✴✭✰✭ ✷✿✭ ✫✸✭✲ ✰❅✰✳✭♠✰
❁✷✸✫✯✿ ✱✲✳✫ ❂✷✳✭✿✽ ❄✱✲✷✬✬❅ ✱✳ ✬✭✷✺✰ ✳✫ ✷✲ ✷✲✺ ✱✳ ✱✰ ✲✫✳ ✸✫✰✰✱❜✬✭ ✳✫ ✿✭✷✮✴ ✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠ ✱✲
✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠ ✮✫✲✺✱✳✱✫✲ ❂✴✭✲ ✳✴✭✿✭ ✱✰ ✲✫ ✲✭✳ ✷✲ ✫✸✭✲ ✰❅✰✳✭♠✽
✭❁✷✸✫✿✷✳✱✫✲✽ ✾✴✱✰ ✱♠✸✬✱✭✰ ✳✴✷✳ ✳✴✭ ✲✯♠❜✭✿ ✫❀ t✷✳✭✿ ✷✲✺ ❂✷✳✭✿ ❁✷✸✫✯✿ ✷✿✭ ✱✲ ✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠
❂✷✳✭✿ ♠✫✬✭✮✯✬✭✰ ❀✿✫♠ ✳✴✭ ✵✷✰✭✫✯✰ ✰✳✷✳✭ ✱✲✳✫ ✸✫✰✱✳✱✫✲ ✷✳ ✷✳♠✫✰✸✴✭✿✱✮ ✸✿✭✰✰✯✿✭ ❇❝✽■❝❏ ❜✷✿❉
✳✴ ✭ ✬✱ ❡✯✱✺ ✰✳ ✷✳ ✭ ✷✬✰✫ ✱✲✮✿ ✭✷✰ ✭✰ ✳✱✬✬ ✳✴ ✭ ✷✲✺ ✷✳ ❝■■ ❑ ✱✲ ✷ ✮✬✫✰✭✺ ❁✭✰✰✭✬✽ ✾✴✭ ❜✫✱✬✱✲✵
✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠ ✱✰ ✷✳✳✷✱✲✭✺ ✱✽✭✽❃ ✸✫✱✲✳ ✫❀ ❂✷✳✭✿ ✱✰ ❝■■ ❑ ✷✳ ❝✽■❝❏ ❜✷✿ ✸✿✭✰✰✯✿✭✽
✿✷✳✭ ✫❀ ✭❁✷✸✫✿✷✳✱✫✲r ✿✷✳✭ ✫❀ ✮✫✲✺✭✲✰✷✳✱✫✲ ❄✫✿ ✷✲❅ ✸✯✿✭ ✬✱❡✯✱✺ ✷✳ ✷✳♠✫✰✸✴✭✿✱✮ ✸✿✭✰✰✯✿✭
❍❆❖❇✬❉ ❍❆❖ ❇❁✷✸❉ ❇❝✽■❝❏ ❜✷✿❉ ✳✴✭ ✳✭♠✸✭✿✷✳✯✿✭ ✷✳ ❂✴✱✮✴ ✳✴✭
✬✱❡✯✱✺ ✷✲✺ ❁✷✸✫✯✿✰ ✷✿✭ ✷✳ ✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠ ✱✰ ✮✷✬✬✭✺
❋✳ ✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠ ✳✴✭ ✸✿✭✰✰✯✿✭ ✭✻✭✿✳✭✺ ❜❅ ✳✴✭
❜✫✱✬✱✲✵ ✸✫✱✲✳ ✫❀ ✳✴✭ ✬✱❡✯✱✺✽ ✐✳ ✺✭✸✭✲✺✰ ✫✲ ✳✴✭
❂✷✳✭✿ ♠✫✬✭✮✯✬✭✰ ✷✳ ✷ ✵✱❁✭✲ ✳✭♠✸✭✿✷✳✯✿✭
✷✳♠✫✰✸✴✭✿✱✮ ✸✿✭✰✰✯✿✭✽ ❛✫✱✬✱✲✵ ✸✫✱✲✳ ✫❀ ✷ ✬✱❡✯✱✺
✿✭♠✷✱✲✰ ✮✫✲✰✳✷✲✳ ✷✲✺ ✱✰ ✮✷✬✬✭✺ ✳✴✭ ✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠
✺✭✸✭✲✺✰ ✫✲ ✳✴✭ ✷✬✳✱✳✯✺✭ ✫❀ ✳✴✭ ✸✬✷✮✭♣ ✷✳ ✴✱✵✴
❁✷✸✫✯✿ ✸✿✭✰✰✯✿✭ ✫❀ ❂✷✳✭✿ ❇✫✿ ✈✯✰✳ ❁✷✸✫✯✿
✷✬✳✱✳✯✺✭ ✳✴✭ ❜✫✱✬✱✲✵ ✸✫✱✲✳ ✺✭✮✿✭✷✰✭✰✽
✸✿✭✰✰✯✿✭ ✫❀ ❂✷✳✭✿❉♣ ❁✷✸✫✯✿ ✸✿✭✰✰✯✿✭ ✫❀ ❂✷✳✭✿
✱✲✮✿✭✷✰✭✰ ❂✱✳✴ ✳✭♠✸✭✿✷✳✯✿✭✽ ✐❀ ✳✴✭ ✷❜✫❁✭ ▼◆P◆◗ ❙❘❚❯❱ ❲ ❳❨❩❘❬❭ ❪❫❬❯❚❯❴❭❯❬❵
✭✻✸✭✿✱♠✭✲✳ ✱✰ ✿✭✸✭✷✳✭✺ ❂✱✳✴ ♠✭✳✴❅✬ ✷✬✮✫✴✫✬❃ ●✭✳ ✯✰ ✲✫❂ ✮✫✲✰✱✺✭✿ ✳✴✭ ✰❅✰✳✭♠✰ ❂✴✭✿✭ ✰✫✬✱✺✰
✷✮✭✳✫✲✭ ✷✲✺ ✭✳✴✭✿❃ ✱✳ ✱✰ ✫❜✰✭✿❁✭✺ ✳✴✷✳ ✺✱❀❀✭✿✭✲✳ ✰✯❜✬✱♠✭ ✳✫ ❁✷✸✫✯✿ ✸✴✷✰✭✽ ✐❀ ❂✭ ✸✬✷✮✭ ✰✫✬✱✺
✬✱❡✯✱✺✰ ✴✷❁✭ ✺✱❀❀✭✿✭✲✳ ✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠ ❁✷✸✫✯✿ ✱✫✺✱✲✭ ✱✲ ✷ ✮✬✫✰✭✺ ❁✭✰✰✭✬❃ ✷❀✳✭✿ ✰✫♠✭✳✱♠✭ ✳✴✭
✸✿✭✰✰✯✿✭✰ ✷✳ ✳✴✭ ✰✷♠✭ ✳✭♠✸✭✿✷✳✯✿✭❃ ✷✲✺ ✳✴✭ ❁✭✰✰✭✬ ✵✭✳✰ ❀✱✬✬✭✺ ✯✸ ❂✱✳✴ ❁✱✫✬✭✳ ❁✷✸✫✯✿ ✷✲✺ ✳✴✭
✬✱❡✯✱✺ ❂✴✱✮✴ ✴✷✰ ✷ ✴✱✵✴✭✿ ❁✷✸✫✯✿ ✸✿✭✰✰✯✿✭ ✱✰ ✱✲✳✭✲✰✱✳❅ ✫❀ ✮✫✬✫✯✿ ✱✲✮✿✭✷✰✭✰ ❂✱✳✴ ✳✱♠✭✽ ❋❀✳✭✿
♠✫✿✭ ❁✫✬✷✳✱✬✭ ✷✲✺ ✴✷✰ ✷ ✬✫❂✭✿ ❜✫✱✬✱✲✵ ✸✫✱✲✳✽ ✮✭✿✳✷✱✲ ✳✱♠✭ ✳✴✭ ✱✲✳✭✲✰✱✳❅ ✫❀ ✮✫✬✫✯✿ ❜✭✮✫♠✭✰
✐❀ ❂ ✭ ✭✻ ✸✫✰ ✭ ✳ ✴✿ ✭ ✭ ❂ ✷✳ ✮✴ ✵✬ ✷✰ ✰ ✭✰ ✮✫✲✰✳✷✲✳ ✷✲✺ ✷✳ ✳✴✱✰ ✰✳✷✵✭ ✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠ ✱✰
✮✫✲✳✷✱✲✱✲✵ ✰✭✸✷✿✷✳✭✬❅ ❝♠● ✭✷✮✴ ✫❀ ✷✮✭✳✫✲✭❃ ✷✳✳✷✱✲✭✺✽ ❍✭✲✮✭ ✰✫✬✱✺ ✱✫✺✱✲✭ ✰✯❜✬✱♠✭✰ ✳✫ ✵✱❁✭
✭✳✴❅✬ ✷✬✮✫✴✫✬❃ ✷✲✺ ❂✷✳✭✿ ✳✫ ✷✳♠✫✰✸✴✭✿✭ ✷✲✺ ✱✫ ✺✱ ✲ ✭ ❁✷✸✫✯✿ ✷✲✺ ✳ ✴ ✭ ✱✫✺✱✲ ✭ ❁ ✷✸✫✯✿
✿✭✸✭✷✳ ✳✴✭ ✭✻✸✭✿✱♠✭✲✳ ❂✱✳✴ ✺✱❀❀✭✿✭✲✳ ❁✫✬✯♠✭✰ ✮ ✫✲✺ ✭✲ ✰ ✭✰ ✳✫ ✵✱ ❁ ✭ ✰✫ ✬✱✺ ✱✫✺✱✲ ✭✽ ✾✴ ✭
✫❀ ✳✴✭ ✬✱❡✯✱✺✰ ✱✲ ✷ ❂✷✿♠✭✿ ✿✫✫♠❃ ✱✳ ✱✰ ✫❜✰✭✿❁✭✺ ✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠ ✮✷✲ ❜✭ ✿✭✸✿✭✰✭✲✳✭✺ ✷✰❃
✳✴✷✳ ✱✲ ✷✬✬ ✰✯✮✴ ✮✷✰✭✰ ✳✴✭ ✬✱❡✯✱✺ ✭❁✭✲✳✯✷✬✬❅
✐❆❇✰✫✬✱✺❉ ✐❆ ❇❁✷✸✫✯✿❉
✺✱✰✷✸✸✭✷✿✰ ✷✲✺ ✳✴✭ ✳✱♠✭ ✳✷❞✭✲ ❀✫✿ ✮✫♠✸✬✭✳✭
✭❁✷✸✫✿✷✳✱✫✲ ✺✭✸✭✲✺✰ ✫✲ ❇✱❉ ✳✴✭ ✲✷✳✯✿✭ ✫❀ ✳✴✭ ❖✳✴✭✿ ✭✻✷♠✸✬✭✰ ✰✴✫❂✱✲✵ ✳✴✱✰ ❞✱✲✺ ✫❀
✬✱❡✯✱✺❃ ❇✱✱❉ ✳✴✭ ✷♠✫✯✲✳ ✫❀ ✳✴✭ ✬✱❡✯✱✺ ✷✲✺ ❇✱✱✱❉ ✳✴✭ ✭❡✯✱✬✱❜✿✱✯♠ ✷✿✭❃
✳✭♠✸✭✿✷✳✯✿✭✽ t✴✭✲ ✳✴✭ ❂✷✳✮✴ ✵✬✷✰✰ ✱✰ ✫✸✭✲ ✳✫ ❑✷♠✸✴✫✿ ❇✰✫✬✱✺❉ ❑✷♠✸✴✫✿ ❇❁✷✸✫✯✿❉
✳✴✭ ✷✳♠✫✰✸✴✭✿✭❃ ✳✴✭ ✿✷✳✭ ✫❀ ✭❁✷✸✫✿✷✳✱✫✲
✿✭♠✷✱✲✰ ✮✫✲✰✳✷✲✳ ❜✯✳ ✳✴✭ ♠✫✬✭✮✯✬✭✰ ✷✿✭ ❢❍❣❑✬ ❇✰✫✬✱✺❉ ❢❍❣❑✬ ❇❁✷✸✫✯✿❉

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

✬✭✮✭✯ ❊✰✱✲✳✲✴✵✲✱✷ ✸♥✺✻✳✺✲♥✽ ✾✲✿✿✻✳✱❀✲✻♥ ✻❁ ⑩✵❅✿✿✱✵❅ ✻❁ ❀⑦❅ ✽❄✿ ❄✴✻✺❅ ❀⑦❅ ✿✻✳✺❅♥❀✭ ❤❪❩❴
❙✻✳✲❂ ✻✵ ❃❄✿❅✿ ✲♥ ❆✲✰✱✲❂✿ ❫❯P ❱❖❭ ❞❡❬❚ ❡❫ ❴ ❡❴ ◗❩❭ ❪ ❩❖ ❬❚❡❫ ❴❡ P❘
❇❉❋●❍■ ●❏ ❋●❑▼●❍■ ❭❡❯❨❡❚❫❭❱❚❡t ❤❪❡ ❴P❞❫ ◗❫❭❡❚ sP❭❭❵❡ ❩❴ ❴❡❫❵❡❞
❱❖❞❡❚ ❨❚❡❴❴❱❚❡ P❘ ❝❫❴ ◗❪❡❖ ❩❭❴ ❴P❵❱s❩❵❩❭❜ ❩❖
❲❡ ◆❖P◗ ❘❚P❯ P❱❚ ❡❳❨❡❚❩❡❖❬❡ ❭❪❫❭ ◗❡ ❬❫❖
◗❫❭❡❚ ❩❴ ❪❩❝❪t ❶❴ ❴PP❖ ❫❴ ❭❪❡ sP❭❭❵❡ ❩❴ P❨❡❖❡❞❣
❞❩❴❴P❵❛❡ P❖❵❜ ❫ ❵❩❯❩❭❡❞ ❫❯P❱❖❭ P❘ ❴❫❵❭ P❚ ❴❱❝❫❚
❴P❯❡ P❘ ❭❪❡ ❞❩❴❴P❵❛❡❞ ❬❫❚sP❖ ❞❩P❳❩❞❡ ❝❫❴
❩❖ ❫ ❝ ❩❛ ❡❖ ❫❯ P❱❖❭ P ❘ ◗❫❭ ❡ ❚ ❫❭ ❚PP❯
❡❴❬❫❨❡❴ ❭P ❚❡❫❬❪ ❫ ❖❡◗ ❡✐❱❩❵❩s❚❩❱❯ ❬P❖❞❩❭❩P❖
❭❡❯❨❡❚❫❭❱❚❡t ❢❘ ◗❡ ❯❫◆❡ ❫ ❭❪❩❬◆ ❴❱❝❫❚ ❴❜❚❱❨
❚❡✐❱❩❚❡❞ ❘P❚ ❭❪❡ ❵P◗❡❚ ❨❚❡❴❴❱❚❡❣ ❖❫❯❡❵❜ ❩❭❴
❴P❵❱❭❩P❖ s❜ ❞❩❴❴P❵❛❩❖❝ ❴❱❝❫❚ ❫❭ ❫ ❪❩❝❪❡❚
❨❫❚❭❩❫❵ ❨❚❡❴❴❱❚❡ ❩❖ ❭❪❡ ❫❭❯P❴❨❪❡❚❡t ❤❪❩❴ ❩❴ ❪P◗
❭❡❯❨❡❚❫❭❱❚❡❣ ❴❱❝❫❚ ❬❚❜❴❭❫❵❴ ❴❡❨❫❚❫❭❡ P❱❭ ❩❘ ◗❡
❭❪❡ ❴P❞❫ ◗❫❭❡❚ ❩❖ sP❭❭❵❡ ◗❪❡❖ ❵❡❘❭ P❨❡❖ ❭P ❭❪❡
❬PP❵ ❭❪❡ ❴❜❚❱❨ ❭P ❭❪❡ ❚PP❯ ❭❡❯❨❡❚❫❭❱❚❡t ❲❡
❫❩❚ ❘P❚ ❴P❯❡ ❭❩❯❡❣ ❭❱❚❖❴ ❷❘❵❫❭⑤t ❢❭ ❬❫❖ s❡
❬❫❵❵ ❩❭ ❫ ❴❫❭❱❚❫❭❡❞ ❴P❵❱❭❩P❖ ◗❪❡❖ ❖P ❯P❚❡ P❘
❝❡❖❡❚❫❵❩❴❡❞ ❭❪❫❭♠
❴P❵❱❭❡ ❬❫❖ s❡ ❞❩❴❴P❵❛❡❞ ❩❖ ❩❭ ❫❭ ❫ ❝❩❛❡❖
❭❡❯❨❡❚❫❭❱❚❡t ❤❪❡ ❬P❖❬❡❖❭❚❫❭❩P❖ P❘ ❭❪❡ ❴P❵❱❭❡ ❦❩❧ ❸P❚ ❴P❵❩❞ ❵❩✐❱❩❞ ❡✐❱❩❵❩s❚❩❱❯❣ ❭❪❡❚❡ ❩❴
❩❖ ❫ ❴❫❭❱❚❫❭❡❞ ❴P❵❱❭❩P❖ ❞❡❨❡❖❞❴ ❱❨P❖ ❭❪❡ P❖❵❜ P❖❡ ❭❡❯❨❡❚❫❭❱❚❡ ❦❯❡❵❭❩❖❝ ❨P❩❖❭❧ ❫❭
❭❡❯❨❡❚❫❭❱❚❡t ❢❖ ❫ ❴❫❭❱❚❫❭❡❞ ❴P❵❱❭❩P❖❣ ❫ ❹ ❫❭❯ ❦❹t❺❹❻ s❫❚❧ ❫❭ ◗❪❩❬❪ ❭❪❡ ❭◗P ❨❪❫❴❡❴
❞❜❖❫❯❩❬ ❡✐❱❩❵❩s❚❩❱❯ ❡❳❩❭❴ s❡❭◗❡❡❖ ❭❪❡ ❴P❵❱❭❡ ❬❫❖ ❬P❡❳❩❴❭t ❢❘ ❭❪❡❚❡ ❩❴ ❖P ❡❳❬❪❫❖❝❡ P❘ ❪❡❫❭
❯P❵❡❬❱❵❡❴ ❩❖ ❭❪❡ ❴P❵❩❞ ❴❭❫❭❡ ❫❖❞ ❩❖ ❭❪❡ ❴P❵❱❭❩P❖♠ ◗❩❭❪ ❭❪❡ ❴❱❚❚P❱❖❞❩❖❝❴❣ ❭❪❡ ❯❫❴❴ P❘ ❭❪❡ ❭◗P
❥❱❝❫❚ ❦❴P❵❱❭❩P❖❧ ❥❱❝❫❚ ❦❴P❵❩❞❧❣ ❫❖❞ ❨❪❫❴❡❴ ❚❡❯❫❩❖❴ ❬P❖❴❭❫❖❭t
❭❪❡ ❚❫❭❡ P❘ ❞❩❴❴P❵❱❭❩P❖ P❘ ❴❱❝❫❚ ♦ ❚❫❭❡ P❘ ❦❩❩❧ ❸P❚ ❵❩✐❱❩❞ ❛❫❨P❱❚ ❡✐❱❩❵❩s❚❩❱❯❣ ❭❪❡
❬❚❜❴❭❫❵❵❩❴❫❭❩P❖ P❘ ❴❱❝❫❚t ❛❫❨P❱❚ ❨❚❡❴❴❱❚❡ ❩❴ ❬P❖❴❭❫❖❭ ❫❭ ❫ ❝❩❛❡❖
♣✐❱❫❵❩❭❜ P❘ ❭❪❡ ❭◗P ❚❫❭❡❴ ❫❖❞ ❞❜❖❫❯❩❬ ❭❡❯❨❡❚❫❭❱❚❡t
❖❫❭❱❚❡ P❘ ❡✐❱❩❵❩s❚❩❱❯ ❪❫❴ s❡❡❖ ❬P❖❘❩❚❯❡❞ ◗❩❭❪ ❦❩❩❩❧ ❸P❚ ❞❩❴❴P❵❱❭❩P❖ P❘ ❴P❵❩❞❴ ❩❖ ❵❩✐❱❩❞❴❣ ❭❪❡
❭❪❡ ❪❡❵❨ P❘ ❚❫❞❩P❫❬❭❩❛❡ ❴❱❝❫❚t ❢❘ ◗❡ ❞❚P❨ ❴P❯❡ ❴P❵❱ s❩❵ ❩❭❜ ❩❴ ❬P❖ ❴❭ ❫❖❭ ❫❭ ❫ ❝ ❩❛❡❖
❚❫❞❩P❫❬❭❩❛❡ ❴❱❝❫❚ ❩❖❭P ❴❫❭❱❚❫❭❡❞ ❴P❵❱❭❩P❖ P❘ ❭❡❯❨❡❚❫❭❱❚❡t
❖P❖q❚❫❞❩P❫❬❭❩❛❡ ❴❱❝❫❚❣ ❭❪❡❖ ❫❘❭❡❚ ❴P❯❡ ❭❩❯❡ ❦❩❛❧ ❸P❚ ❞❩❴❴P❵❱❭❩P❖ P❘ ❝❫❴❡❴ ❩❖ ❵❩✐❱❩❞❴❣ ❭❪❡
❚❫❞❩P❫❬❭❩❛❩❭❜ ❩❴ Ps❴❡❚❛❡❞ sP❭❪ ❩❖ ❭❪❡ ❴P❵❱❭❩P❖ ❬P❖ ❬❡❖ ❭ ❚❫❭ ❩P❖ P❘ ❫ ❝ ❫❴ ❩❖ ❵ ❩✐❱ ❩❞ ❩❴
❫❖❞ ❩❖ ❭❪❡ ❴P❵❩❞ ❴❱❝❫❚t ❢❖❩❭❩❫❵❵❜ ❭❪❡❚❡ ◗❡❚❡ ❖P ❨❚P ❨P ❚❭ ❩P❖ ❫❵ ❭P ❭❪❡ ❨❚❡❴ ❴❱ ❚❡
❚❫❞❩P❫❬❭❩❛❡ ❴❱❝❫❚ ❯P❵❡❬❱❵❡❴ ❩❖ ❭❪❡ ❴P❵❱❭❩P❖ ❦❬P❖❬❡❖❭❚❫❭❩P❖❧ P❘ ❭❪❡ ❝❫❴ P❛❡❚ ❭❪❡ ❵❩✐❱❩❞t
s❱❭ ❞❱❡ ❭P ❞❜❖❫❯❩❬ ❖❫❭❱❚❡ P❘ ❡✐❱❩❵❩s❚❩❱❯❣ ❤❪❡❴❡ Ps❴❡❚❛❫❭❩P❖❴ ❫❚❡ ❴❱❯❯❫❚❩❴❡❞ ❩❖
❭❪❡❚❡ ❩❴ ❡❳❬❪❫❖❝❡ s❡❭◗❡❡❖ ❭❪❡ ❚❫❞❩P❫❬❭❩❛❡ ❫❖❞ ❤❫s❵❡ ❼t❹
❖P❖q❚❫❞❩P❫❬❭❩❛❡ ❴❱❝❫❚ ❯P❵❡❬❱❵❡❴ s❡❭◗❡❡❖ ❭❪❡ ➤➥➦➧➨ ➩➫➭ ➯➲➳➨ ➵ ➨➥➸➺➻ ➨➼ ➲➽ ➾➚➪ ➼➶➹➥➧
❭◗P ❨❪❫❴❡❴t ❤❪❡ ❚❫❭❩P P❘ ❭❪❡ ❚❫❞❩P❫❬❭❩❛❡ ❭P ❖P❖q ➘➴➺➶➧➶➦➻➶➥
❚❫❞❩P❫❬❭❩❛❡ ❯P❵❡❬❱❵❡❴ ❩❖ ❭❪❡ ❴P❵❱❭❩P❖ ❩❖❬❚❡❫❴❡❴
➾➻➲➹➨➼➼ ➷➲➬➹➧➺➼➶➲➬
❭❩❵❵ ❩❭ ❫❭❭❫❩❖❴ ❫ ❬P❖❴❭❫❖❭ ❛❫❵❱❡t
r✉■✈■ ●❏ ❋●❑▼●❍■ ❽❾❿➀❾➁ ➂➃➄➅➀➆ ➊➈➇ ➉ ➋➅➌➍➎➃➌➎ ➃➎ ➏❾➐➑➌
❲❪❡❖ ❫ ❴P❞❫ ◗❫❭❡❚ sP❭❭❵❡ ❩❴ P❨❡❖❡❞❣ ❴P❯❡ P❘ ➒➓➔ →➣↔ ➒➓➔ →➏↔ ➎➑↕➄➑➆➃➎➀➆➑
❭❪❡ ❬❫❚sP❖ ❞❩P❳❩❞❡ ❝❫❴ ❞❩❴❴P❵❛❡❞ ❩❖ ❩❭ ❘❩✇✇❡❴ ➙➅➣❾➁ ❽❾❿➀❾➁ ➛➑➣➎❾➌➏ ➄➅❾➌➎ ❾➍ ➜❾➝➑➁ ➃➎
P❱❭ ❚❫❨❩❞❵❜t ❤❪❡ ❨❪❡❖P❯❡❖P❖ ❫❚❩❴❡❴ ❞❱❡ ❭P ➒➓➔ →➍↔ ➒➓➔ →➣↔ ➋➅➌➍➎➃➌➎ ➄➆➑➍➍➀➆➑
❞❩❘❘❡❚❡❖❬❡ ❩❖ ❴P❵❱s❩❵❩❭❜ P❘ ❬❫❚sP❖ ❞❩P❳❩❞❡ ❫❭
➙➅➣➀➎➑→➍↔ ➙➅➣➀➎➑ ➞➅➌➋➑➌➎➆➃➎❾➅➌ ➅➜ ➍➅➣➀➎➑
❞❩❘❘❡❚❡❖❭ ❨❚❡❴❴❱❚❡❴t ❤❪❡❚❡ ❩❴ ❡✐❱❩❵❩s❚❩❱❯ →➍➅➣➀➎❾➅➌↔ ❾➌ ➍➅➣➀➎❾➅➌ ❾➍ ➋➅➌➍➎➃➌➎
s❡❭◗❡❡❖ ❭❪❡ ❯P❵❡❬❱❵❡❴ ❩❖ ❭❪❡ ❝❫❴❡P❱❴ ❴❭❫❭❡ ➙➀➏➃➆→➍↔ ➙➀➏➃➆ ➃➎ ➃ ➏❾➐➑➌ ➎➑↕➄➑➆➃➎➀➆➑
❫❖❞ ❭❪❡ ❯P❵❡❬❱❵❡❴ ❞❩❴❴P❵❛❡❞ ❩❖ ❭❪❡ ❵❩✐❱❩❞ →➍➅➣➀➎❾➅➌↔
❱❖❞❡❚ ❨❚❡❴❴❱❚❡ ❩t❡t❣
➟➃➍→➏↔ ➟➃➍ →➃❿↔ ➠➏➃➍ →➃❿↔ ➡➢ ➠➏➃➍ →➏↔ ➡ ❾➍
①②③❦❝❫❴❧ ①② ③❦❩❖ ❴P❵❱❭❩P❖❧ ➋➅➌➍➎➃➌➎ ➃➎ ➃ ➏❾➐➑➌
❤❪❩❴ ❡✐❱❩❵❩s❚❩❱❯ ❩❴ ❝P❛❡❚❖❡❞ s❜ ④❡❖❚❜⑤❴ ➎➑↕➄➑➆➃➎➀➆➑
❵❫◗❣ ⑥⑦✲⑧⑦ ✿❀❄❀❅✿ ❀⑦❄❀ ❀⑦❅ ✷❄✿✿ ✻❁ ❄ ✽❄✿ ➞➔➓→➏↔ ➞➔➓→➃❿↔ ➠➞➔ ➓ →➃❿↔ ➡➢ ➠➞➔ ➓ →➏↔ ➡ ❾➍
❂✲✿✿✻✳✺❅❂ ✲♥ ❄ ✽✲✺❅♥ ✷❄✿✿ ✻❁ ❄ ✿✻✳✺❅♥❀ ❄❀ ➋ ➅➌➍➎➃➌➎ ➃➎ ➃ ➏ ❾➐➑➌
❄♥⑨ ❀❅✷⑩❅✵❄❀✱✵❅ ✲✿ ⑩✵✻⑩✻✵❀✲✻♥❄✳ ❀✻ ❀⑦❅ ➎➑↕➄➑➆➃➎➀➆➑

✠✡☛✠☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✕☛✖✗✎✑ ✼☛✖✗✎✑ ✼ ▲✘✓ ✹✙✚✍✛ ✜✢✙✜✙✣ ✤✥✎✗✘✦✧★ ✜✹✙✜✙✣ ✜✩✙✜✙✣★ ✪✫✙✜✙✫★ ✜✼✙✪✙✣

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✶ ✁

✫✬✭✬✮ ●✯✰✯✱✲✳ ✴✵✲✱✲✷✸✯✱✺✻✸✺✷✻ ✽✾ ✿❀❁✺✳✺❂✱✺✲


■✰❃✽✳❃✺✰❄ ❅✵❆✻✺✷✲✳ ❅✱✽✷✯✻✻✯✻
❋❇❉ ❍❏❑ ▼❏◆❖P◗❘❙ ▼❉❇◗❑❖❖❑❖ ❚P❖◗❯❖❖❑❚ ❘❱❇❲❑❳
❢❇❙❙❇❨P❩❬ ◗❏❘❉❘◗❍❑❉P❖❍P◗❖ ❘❉❑ ◗❇❭❭❇❩ ❍❇ ❍❏❑
❖◆❖❍❑❭ ❘❍ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭❪
❫P❴ ❵s❯P❙P❱❉P❯❭ P❖ ▼❇❖❖P❱❙❑ ❇❩❙◆ P❩ ❘ ◗❙❇❖❑❚
❖◆❖❍❑❭ ❘❍ ❘ ❬P❲❑❩ ❍❑❭▼❑❉❘❍❯❉❑❛
❫PP❴ ❜❇❍❏ ❍❏❑ ❇▼▼❇❖P❩❬ ▼❉❇◗❑❖❖❑❖ ❇◗◗❯❉ ❘❍ ❍❏❑
❖❘❭❑ ❉❘❍❑ ❘❩❚ ❍❏❑❉❑ P❖ ❘ ❚◆❩❘❭P◗ ❱❯❍
❖❍❘❱❙❑ ◗❇❩❚P❍P❇❩❛
❫PPP❴ ❝❙❙ ❭❑❘❖❯❉❘❱❙❑ ▼❉❇▼❑❉❍P❑❖ ❇❢ ❍❏❑ ❖◆❖❍❑❭
❉❑❭❘P❩ ◗❇❩❖❍❘❩❍❛
❫P❲❴ ❞❏❑❩ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭ P❖ ❘❍❍❘P❩❑❚ ❢❇❉ ❘ ▼❏◆❖P◗❘❙
▼❉❇◗❑❖❖❳ P❍ P❖ ◗❏❘❉❘◗❍❑❉P❖❑❚ ❱◆ ◗❇❩❖❍❘❩❍
➁➂➃➄ ➅➄➆ ➇➈➈➉➊➋➌➍➋➈ ➎➏ ➐➑➍➌➊➐➉➒ ➍➓➔➊➒➊→➣➊➔➌↔
❲❘❙❯❑ ❇❢ ❇❩❑ ❇❢ P❍❖ ▼❘❉❘❭❑❍❑❉❖ ❘❍ ❘ ❬P❲❑❩
❍❑❭▼❑ ❉❘ ❍❯ ❉❑❛ t❘❱❙ ❑ ❡ ❛❣ ❙P❖ ❍❖ ❖❯◗ ❏
s❯❘❩❍P❍P❑❖❛ ❖❘❭❑ ❉❘❍❑ ❘❩❚ ❍❏❑ ❖◆❖❍❑❭ ❉❑❘◗❏❑❖ ❘ ❖❍❘❍❑ ❇❢
❫❲❴ t❏❑ ❭❘❬❩P❍❯❚❑ ❇❢ ❖❯◗❏ s❯❘❩❍P❍P❑❖ ❘❍ ❘❩◆ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭❛
❖❍❘❬❑ P❩❚P◗❘❍❑❖ ❍❏❑ ❑❤❍❑❩❍ ❍❇ ❨❏P◗❏ ❍❏❑ ↕P❭P❙❘❉❙◆❳ ❍❏❑ ❉❑❘◗❍P❇❩ ◗❘❩ ❉❑❘◗❏ ❍❏❑ ❖❍❘❍❑
❉❑❘◗❍P❇❩ ❏❘❖ ▼❉❇◗❑❑❚❑❚ ❱❑❢❇❉❑ ❉❑❘◗❏P❩❬ ❇❢ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭ ❑❲❑❩ P❢ ❨❑ ❖❍❘❉❍ ❨P❍❏ ❇❩❙◆ ❾ ❘❩❚
❑s❯P❙P❱❉P❯❭❛ ❿➙ ❍❏❘❍ P❖❳ ❩❇ ❝ ❘❩❚ ❜ ❱❑P❩❬ ▼❉❑❖❑❩❍ P❩P❍P❘❙❙◆❳
✫✬✐ ✿❥❦■❧■♠♥■❦♦ ■♣ ✴q✿♦■✴r❧ ❘❖ ❍❏❑ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭ ◗❘❩ ❱❑ ❉❑❘◗❏❑❚ ❢❉❇❭ ❑P❍❏❑❉
❅♥✉✴✿✈✈✿✈ ✇ ①②♣r♦■✴ ❚P❉❑◗❍P❇❩❛
✿❥❦■❧■♠♥■❦♦ t❏ ❑ ❚◆ ❩❘❭P◗ ❩❘ ❍❯ ❉❑ ❇❢ ◗ ❏ ❑❭P ◗❘❙
❝❩❘❙❇❬❇❯❖ ❍❇ ❍❏❑ ▼❏◆❖P◗❘❙ ❖◆❖❍❑❭❖ ◗❏❑❭P◗❘❙ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭ ◗❘❩ ❱❑ ❚❑❭❇❩❖❍❉❘❍❑❚ P❩ ❍❏❑
❖◆❩❍❏❑❖P❖ ❇❢ ❘❭❭❇❩P❘ ❱◆ ➛❘❱❑❉➜❖ ▼❉❇◗❑❖❖❛ ➝❩
❉❑❘◗❍P❇❩❖ ❘❙❖❇ ❘❍❍❘P❩ ❘ ❖❍❘❍❑ ❇❢ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭❛
❘ ❖❑❉P❑❖ ❇❢ ❑❤▼❑❉P❭❑❩❍❖❳ ➛❘❱❑❉ ❖❍❘❉❍❑❚ ❨P❍❏
t❏❑❖❑ ❉❑❘◗❍P❇❩❖ ◗❘❩ ❇◗◗❯❉ ❱❇❍❏ P❩ ❢❇❉❨❘❉❚ ❘❩❚
③❩❇❨❩ ❘❭❇❯❩❍❖ ❇❢ ❚P❩P❍❉❇❬❑❩ ❘❩❚ ❚P❏◆❚❉❇❬❑❩
❱❘◗③❨❘❉❚ ❚P❉❑◗❍P❇❩❖❛ ❞❏❑❩ ❍❏❑ ❉❘❍❑❖ ❇❢ ❍❏❑
❭❘P❩❍❘P❩❑❚ ❘❍ ❏P❬❏ ❍❑❭▼❑❉❘❍❯❉❑ ❘❩❚ ▼❉❑❖❖❯❉❑
❢❇❉❨❘❉❚ ❘❩❚ ❉❑❲❑❉❖❑ ❉❑❘◗❍P❇❩❖ ❱❑◗❇❭❑ ❑s❯❘❙❳
❘❩❚ ❘❍ ❉❑❬❯❙❘❉ P❩❍❑❉❲❘❙❖ ❚❑❍❑❉❭P❩❑❚ ❍❏❑
❍❏❑ ◗❇❩◗❑❩❍❉❘❍P❇❩❖ ❇❢ ❍❏❑ ❉❑❘◗❍❘❩❍❖ ❘❩❚ ❍❏❑
❘❭ ❇❯ ❩❍ ❇❢ ❘❭ ❭ ❇❩P ❘ ▼ ❉❑❖ ❑❩❍ ❛ ➛ ❑ ❨❘❖
▼❉❇❚❯◗❍❖ ❉❑❭❘P❩ ◗❇❩❖❍❘❩❍❛ t❏P❖ P❖ ❍❏❑ ❖❍❘❬❑ ❇❢
❖ ❯◗◗ ❑❖ ❖ ❢❯ ❙ P ❩ ❚❑❍ ❑❉❭ P ❩P ❩ ❬ ❘❙❖ ❇ ❍❏ ❑
◗❏❑❭P◗❘❙ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭❛ t❏P❖ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭ P❖
◗❇❩◗❑❩❍❉❘❍P❇❩ ❇❢ ❯❩❉❑❘◗❍❑❚ ❚P❏◆❚❉❇❬❑❩ ❘❩❚
④⑤⑥⑦⑧⑨⑩ P❩ ❩❘❍❯❉❑ ❘❖ P❍ ◗❇❩❖P❖❍❖ ❇❢ ❘ ❶❷❸❹⑦❸④
❚P❩P❍❉❇❬❑❩❛ ❋P❬❛ ❡❛➞ ❫▼❘❬❑ ❣➟❣❴ ❖❏❇❨❖ ❍❏❘❍ ❘❢❍❑❉
❉❑❘◗❍P❇❩ P❩ ❨❏P◗❏ ❍❏❑ ❉❑❘◗❍❘❩❍❖ ❬P❲❑ ▼❉❇❚❯◗❍❫❖❴ ❘ ◗❑❉❍❘P❩ ❍P❭❑ ❍❏❑ ◗❇❭▼❇❖P❍P❇❩ ❇❢ ❍❏❑ ❭P❤❍❯❉❑
❘❩❚ ❸❺❻❺❸❼❺ ❉❑❘◗❍P❇❩ P❩ ❨❏P◗❏ ▼❉❇❚❯◗❍❫❖❴ ❬P❲❑❖ ❉❑❭❘P❩❖ ❍❏❑ ❖❘❭❑ ❑❲❑❩ ❍❏❇❯❬❏ ❖❇❭❑ ❇❢ ❍❏❑
❍❏❑ ❇❉P❬P❩❘❙ ❉❑❘◗❍❘❩❍❖❛ ❉❑❘◗❍❘❩❍❖ ❘❉❑ ❖❍P❙❙ ▼❉❑❖❑❩❍❛ t❏P❖ ◗❇❩❖❍❘❩◗◆ P❩
❋❇❉ ❘ ❱❑❍❍❑❉ ◗ ❇❭▼❉❑❏❑❩❖P❇❩❳ ❙❑❍ ❯❖ ◗❇❭▼❇❖P❍P❇❩ P❩❚P◗❘❍❑❖ ❍❏❘❍ ❍❏❑ ❉❑❘◗❍P❇❩ ❏❘❖
◗❇❩❖P❚❑❉ ❘ ❬❑❩❑❉❘❙ ◗❘❖❑ ❇❢ ❘ ❉❑❲❑❉❖P❱❙❑ ❉❑❘◗❍P❇❩❳ ❉❑❘◗❏❑❚ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭❛ ➝❩ ❇❉❚❑❉ ❍❇ ❯❩❚❑❉❖❍❘❩❚
❝❽❜ ❾❽❿ ❍❏❑ ❚◆❩❘❭P◗ ❩❘❍❯❉❑ ❇❢ ❍❏❑ ❉❑❘◗❍P❇❩❳ ❖◆❩❍❏❑❖P❖
❇❢ ❘❭❭❇❩P❘ P❖ ◗❘❉❉P❑❚ ❇❯❍ ❨P❍❏ ❑❤❘◗❍❙◆ ❍❏❑
❞P ❍❏ ▼❘❖❖ ❘ ❬❑ ❇❢ ❍P❭ ❑❳ ❍ ❏❑❉ ❑ P❖
❖❘❭❑ ❖❍❘❉❍P❩❬ ◗❇❩❚P❍P❇❩❖ ❫❇❢ ▼❘❉❍P❘❙ ▼❉❑❖❖❯❉❑
❘◗◗❯❭❯❙❘❍P❇❩ ❇❢ ❍❏❑ ▼❉❇❚❯◗❍❖ ❾ ❘❩❚ ❿ ❘❩❚
❘❩❚ ❍❑❭▼❑❉❘❍❯❉❑❴ ❱❯❍ ❯❖P❩❬ ❿➠ ❫❚❑❯❍❑❉P❯❭❴
❚❑▼❙❑❍P❇❩ ❇❢ ❍❏❑ ❉❑❘◗❍❘❩❍❖ ❝ ❘❩❚ ❜ ❫❋P❬❛ ❡❛➀❴❛ P❩ ▼❙❘◗❑ ❇❢ ➛➠❛ t❏❑ ❉❑❘◗❍P❇❩ ❭P❤❍❯❉❑❖ ❖❍❘❉❍P❩❬
t❏P❖ ❙❑❘❚❖ ❍❇ ❘ ❚❑◗❉❑❘❖❑ P❩ ❍❏❑ ❉❘❍❑ ❇❢ ❢❇❉❨❘❉❚ ❑P❍❏❑❉ ❨P❍❏ ➛➠ ❇❉ ❿➠ ❉❑❘◗❏ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭ ❨P❍❏
❉❑❘◗❍P❇❩ ❘❩❚ ❘❩ P❩◗❉❑❘❖❑ P❩ ❏❑ ❉❘❍❑ ❇❢ ❍❏❑ ❍❏❑ ❖❘❭❑ ◗❇❭▼❇❖P❍P❇❩❳ ❑❤◗❑▼❍ ❍❏❘❍ ❿➠ ❘❩❚ ➡❿➢
❉❑❲❑❉❖❑ ❉❑❘◗❍P❇❩❳ ❘❉❑ ▼❉❑❖❑❩❍ P❩❖❍❑❘❚ ❇❢ ➛➤ ❘❩❚ ➡➛➢❛ ❝❢❍❑❉
❵❲❑❩❍❯❘❙❙◆❳ ❍❏❑ ❍❨❇ ❉❑❘◗❍P❇❩❖ ❇◗◗❯❉ ❘❍ ❍❏❑ ❑s❯P❙P❱❉P❯❭ P❖ ❘❍❍❘P❩❑❚❳ ❍❏❑❖❑ ❍❨❇ ❭P❤❍❯❉❑❖

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

❉✭✮✯✰✱✲ ✳✴✵✱✷✱✸✺✱✵✰ ✻ ✽ ✾✿✵❀❁✮✿❂❃ ✽✲✿✱❄✱✿✭


❊❅❆❇❋❇●❍❇❆■ ❏❑▼◆❑▼❍ ❇❖ P ◗❑❘❙❇❚P❋ ❯❍ ❇❖ P ❚❑▼■❇❚P❋ ❙❘❙◆▼■❱ ❇❙ P❋❏P❘❙ ❯❲ ❳❘❖P■❇❚
❖P◆❆❍▼♥ ❨❑❇❙ ❚P❖ ●▼ ❳▼■❯❖❙◆❍P◆▼❳ ●❘ ◆❑▼ ❆❙▼ ❯❲ ❍P❳❇❯P❚◆❇❩▼ ❇❙❯◆❯◗▼❙♥ ❨❑❇❙ ❇❙ ❖❯◆ ❲▼P❙❇●❋▼
❇❖ P ❙❚❑❯❯❋ ❋P●❯❍P◆❯❍❘♥ ✐❯❏▼❩▼❍ ◆❑❇❙ ❚❯❖❚▼◗◆ ❚P❖ ●▼ ▼P❙❇❋❘ ❚❯■◗❍▼❑▼❖❳▼❳ ●❘ ◗▼❍❲❯❍■❇❖❬
◆❑▼ ❲❯❋❋❯❏❇❖❬ P❚◆❇❩❇◆❘♥ ❨❑▼ P❚◆❇❩❇◆❘ ❚P❖ ●▼ ◗▼❍❲❯❍■▼❳ ❇❖ P ❬❍❯❆◗ ❯❲ t ❯❍ ❭ ❙◆❆❳▼❖◆❙♥
❨P❪▼ ◆❏❯ ❫❴❴■❵ ■▼P❙❆❍❇❖❬ ❚❘❋❇❖❳▼❍❙ ❛■P❍❪▼❳ P❙ ❫ P❖❳ ❜❝ P❖❳ ◆❏❯ ❬❋P❙❙ ◆❆●▼❙
▼P❚❑ ❯❲ ❡❴ ❚■ ❋▼❖❬◆❑♥ ❞❇P■▼◆▼❍ ❯❲ ◆❑▼ ◆❆●▼❙ ■P❘ ●▼ ❙P■▼ ❯❍ ❳❇❲❲▼❍▼❖◆ ❇❖ ◆❑▼ ❍P❖❬▼ ❯❲
❡❢t■■♥ ❣❇❋❋ ❖▼P❍❋❘ ❑P❋❲ ❯❲ ◆❑▼ ■▼P❙❆❍❇❖❬ ❚❘❋❇❖❳▼❍ ❢❫ ❏❇◆❑ ❚❯❋❯❆❍▼❳ ❏P◆▼❍ ❛❲❯❍ ◆❑❇❙
◗❆❍◗❯❙▼ P❳❳ P ❚❍❘❙◆P❋ ❯❲ ◗❯◆P❙❙❇❆■ ◗▼❍■P❖❬P❖P◆▼ ◆❯ ❏P◆▼❍❝ P❖❳ ❪▼▼◗ ❙▼❚❯❖❳ ❚❘❋❇❖❳▼❍
❛❖❆■●▼❍ ❜❝ ▼■◗◆❘♥
❤❆◆ ❯❖▼ ◆❆●▼ ❇❖ ❚❘❋❇❖❳▼❍ ❫ P❖❳ ❙▼❚❯❖❳ ❇❖ ❚❘❋❇❖❳▼❍ ❜♥ ❥■■▼❍❙▼ ❯❖▼ ◆❆●▼ ❇❖ ❚❘❋❇❖❳▼❍
❫❱ ❚❋❯❙▼ ❇◆❙ ❆◗◗▼❍ ◆❇◗ ❏❇◆❑ P ❲❇❖❬▼❍ P❖❳ ◆❍P❖❙❲▼❍ ◆❑▼ ❚❯❋❯❆❍▼❳ ❏P◆▼❍ ❚❯❖◆P❇❖▼❳ ❇❖ ❇◆❙
❋❯❏▼❍ ◗❯❍◆❇❯❖ ◆❯ ❚❘❋❇❖❳▼❍ ❜♥ ❧❙❇❖❬ ❙▼❚❯❖❳ ◆❆●▼❱ ❪▼◗◆ ❇❖ ❜ ❦♠ ❚❘❋❇❖❳▼❍❱ ◆❍P❖❙❲▼❍ ◆❑▼ ❚❯❋❯❆❍▼❳
❏P◆▼❍ ❇❖ P ❙❇■❇❋P❍ ■P❖❖▼❍ ❲❍❯■ ❚❘❋❇❖❳▼❍ ❜ ◆❯ ❚❘❋❇❖❳▼❍ ❫♥ ❥❖ ◆❑❇❙ ❏P❘ ❪▼▼◗ ❯❖ ◆❍P❖❙❲▼❍❍❇❖❬
❚❯❋❯❆❍▼❳ ❏P◆▼❍ ❆❙❇❖❬ ◆❑▼ ◆❏❯ ❬❋P❙❙ ◆❆●▼❙ ❲❍❯■ ❚❘❋❇❖❳▼❍ ❫ ◆❯ ❜ P❖❳ ❲❍❯■ ❜ ◆❯ ❫ ◆❇❋❋ ❘❯❆
❖❯◆❇❚▼ ◆❑P◆ ◆❑▼ ❋▼❩▼❋ ❯❲ ❚❯❋❯❆❍▼❳ ❏P◆▼❍ ❇❖ ●❯◆❑ ◆❑▼ ❚❘❋❇❖❳▼❍❙ ●▼❚❯■▼❙ ❚❯❖❙◆P❖◆♥
❥❲ ❘❯❆ ❚❯❖◆❇❖❆▼ ❇❖◆▼❍◆❍P❖❙❲▼❍❍❇❖❬ ❚❯❋❯❆❍▼❳ ❙❯❋❆◆❇❯❖ ●▼◆❏▼▼❖ ◆❑▼ ❚❘❋❇❖❳▼❍❙❱ ◆❑▼❍▼ ❏❇❋❋
❖❯◆ ●▼ P❖❘ ❲❆❍◆❑▼❍ ❚❑P❖❬▼ ❇❖ ◆❑▼ ❋▼❩▼❋❙ ❯❲ ❚❯❋❯❆❍▼❳ ❏P◆▼❍ ❇❖ ◆❏❯ ❚❘❋❇❖❳▼❍❙♥ ❥❲ ❏▼ ◆P❪▼
P❖P❋❯❬❘ ❯❲ ♦❋▼❩▼❋♣ ❯❲ ❚❯❋❯❆❍▼❳ ❏P◆▼❍ ❏❇◆❑ ♦❚❯❖❚▼❖◆❍P◆❇❯❖♣ ❯❲ ❍▼P❚◆P❖◆❙ P❖❳ ◗❍❯❳❆❚◆❙ ❇❖ ◆❑▼
◆❏❯ ❚❘❋❇❖❳▼❍❙❱ ❏▼ ❚P❖ ❙P❘ ◆❑▼ ◗❍❯❚▼❙❙ ❯❲ ◆❍P❖❙❲▼❍❱ ❏❑❇❚❑ ❚❯❖◆❇❖❆▼❙ ▼❩▼❖ P❲◆▼❍ ◆❑▼ ❚❯❖❙◆P❖❚❘
❯❲ ❋▼❩▼❋❱ ❇❙ ❇❖❳❇❚P◆❇❩▼ ❯❲ ❳❘❖P■❇❚ ❖P◆❆❍▼ ❯❲ ◆❑▼ ◗❍❯❚▼❙❙♥ ❥❲ ❏▼ ❍▼◗▼P◆ ◆❑▼ ▼q◗▼❍❇■▼❖◆ ◆P❪❇❖❬
◆❏❯ ◆❆●▼❙ ❯❲ ❳❇❲❲▼❍▼❖◆ ❳❇P■▼◆▼❍❙ ❏▼ ❲❇❖❳ ◆❑P◆ P◆ ▼❅❆❇❋❇●❍❇❆■ ◆❑▼ ❋▼❩▼❋ ❯❲ ❚❯❋❯❆❍▼❳ ❏P◆▼❍ ❇❖
◆❏❯ ❚❘❋❇❖❳▼❍❙ ❇❙ ❳❇❲❲▼❍▼❖◆♥ ✐❯❏ ❲P❍ ❳❇P■▼◆▼❍❙ P❍▼ ❍▼❙◗❯❖❙❇●❋▼ ❲❯❍ ❚❑P❖❬▼ ❇❖ ❋▼❩▼❋❙ ❇❖ ◆❏❯
❚❘❋❇❖❳▼❍❙r ❊■◗◆❘ ❚❘❋❇❖❳▼❍ ❛❜❝ ❇❙ P❖ ❇❖❳❇❚P◆❯❍ ❯❲ ❖❯ ◗❍❯❳❆❚◆ ❇❖ ❇◆ P◆ ◆❑▼ ●▼❬❇❖❖❇❖❬♥

s✉✈✇①✇② ③④⑤⑥⑦⑧⑨⑩❶⑨❷⑦❸ ❹❺⑦❶⑤❷❻ ⑦❶⑨❼⑩④ ⑥❽ ④❾❼❷❿❷➀⑩❷❼⑤➁ ➂❶➃ ❷⑦❷⑨❷❶❿ ⑧⑨❶❸④ ➂➀➃ ❽❷⑦❶❿ ⑧⑨❶❸④ ❶❽⑨④⑩ ⑨➄④
④❾❼❷❿❷➀⑩❷❼⑤ ❷⑧ ❶⑨⑨❶❷⑦④❹➁

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✁✂✄☎✄✆✝✄✂✞ ✶ ✶

✷✪✫✸✭✬✮ ✪✯✭✬✮ ✰ ✱✫✯✭✬✮


❙✲✳✲✴✵✺✴✻ ✴✽✾ ✿❀ ❁❂❃❀✲❄✽✺ ✾❅✽ ✺✽✵❁✾✲❂❃❆
✫✯✭✬✮ ✰ ❇✯✭✬✮ ✷✫❇✭✬✮❉ ❇❋ ●✽ ❀✾✵✺✾ ●✲✾❅ ✽❍✿✵✴
✲❃✲✾✲✵✴ ❁❂❃❁✽❃✾✺✵✾✲❂❃ ❂❋ ✫✯ ✵❃❄ ❇ ✯❆ ✾❅✽ ✺✽✵❁✾✲❂❃
♣✺❂❁✽✽❄❀ ✲❃ ✾❅✽ ❋❂✺●✵✺❄ ❄✲✺✽❁✾✲❂❃ ✵❃❄ ✾❅✽
❁❂❃❁✽❃✾✺✵✾✲❂❃ ❂❋ ✫✯ ✵❃❄ ❇✯ ❄✽❁✺✽✵❀✽❀ ●❅✲✴✽ ✾❅✵✾
❂❋ ✫❇ ✲❃❁✺✽✵❀✽❀❆ ✿❃✾✲✴ ✵✴✴ ❂❋ ✾❅✽❀✽ ♦✽❁❂✳✽
❁❂❃❀✾✵❃✾ ✵✾ ✽❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳ ✭❝✲✬❉ ■❉❏✮❉ ❑✽ ❁✵❃ ✵✴❀❂
❀✾✵✺✾ ●✲✾❅ ✫❇ ✵✴❂❃✽ ✵❃❄ ✳✵s✽ ✾❅✽ ✺✽✵❁✾✲❂❃ ✾❂
♣✺ ❂❁ ✽✽ ❄ ✲ ❃ ✾ ❅✽ ✺✽ ▼✽✺❀ ✽ ❄✲✺✽ ❁✾ ✲ ❂❃◆ ✾ ❅✽
❁ ❂❃❁✽ ❃✾✺✵✾ ✲❂❃ ❂❋ ✫❇ ●✲✴✴ ❄✽❁✺✽✵❀✽ ✵ ❃❄
❁❂❃❁✽❃✾✺✵✾✲❂❃ ❂❋ ✫✯ ✵❃❄ ❇✯ ●✲✴✴ ✲❃❁✺✽✵❀✽ ✿❃✾✲✴
✾❅✽✻ ✵✴✴ ♦✽❁❂✳✽ ❁❂❃❀✾✵❃✾ ●❅✽❃ ✽❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳ ✲❀
✺✽✵❁❅✽❄ ✭❝✲✬❉■❉❏✮❉ ❇❋ ✾❂✾✵✴ ❃✿✳♦✽✺ ❂❋ ✫ ✵❃❄ ❇
✵✾❂✳❀ ✵✺✽ ❀✵✳✽ ✲❃ ✵ ✬✲▼✽❃ ▼❂✴✿✳✽❆ ✾❅✽ ❀✵✳✽
✽❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳ ✳✲❡✾✿✺✽ ✲❀ ❂♦✾✵✲❃✽❄ ●❅✽✾❅✽✺ ●✽
♠♥q ✉✈✇ ①②③④⑤⑥④⑦⑧ ⑦⑨ ②⑩❶④❷④❸❹④❶❺ ⑨⑦❹ ⑥❻② ❹②❼⑤⑥④⑦⑧ ❀✾✵✺✾ ✲✾ ❋✺❂✳ ♣✿✺✽ ✺✽✵❁✾✵❃✾❀ ❂✺ ♣✿✺✽ ♣✺❂❄✿❁✾❉
➀ ❿ ❽ ➁ ❾ ➄ ➂➃ ❿ ❽ ➁

✭✫ ✯❆ ✪ ✯❆ ✪✫ ✸ ✵❃❄ ❖ ✯❆ ✪ ✯❆ ✪❖ ✸✮ ✵✺✽ ✳✲❡✽❄


✾❂✬✽✾❅✽✺ ✵❃❄ ✴✽❋✾ ❋❂✺ ✵ ●❅✲✴✽❉ t✵✾✽✺❆ ●❅✽❃ ✾❅✲❀
✳✲❡✾✿✺✽ ✲❀ ✵❃✵✴✻❀✽❄❆ ✲✾ ✲❀ ❋❂✿❃❄ ✾❅✵✾ ✾❅✽
❁❂❃❁✽❃✾✺✵✾✲❂❃ ❂❋ ✵✳✳❂❃✲✵ ✲❀ P✿❀✾ ✾❅✽ ❀✵✳✽ ✵❀
♦✽❋❂✺✽❉ ✫❂●✽ ▼✽✺❆ ●❅✽ ❃ ✾ ❅✲❀ ✳✲❡✾✿✺✽ ✲❀
✵❃✵✴✻❀✽❄ ♦✻ ✵ ✳✵❀❀ ❀♣✽❁✾✺❂✳✽✾✽✺❆ ✲✾ ✲❀ ❋❂✿❃❄
✾❅✵✾ ✵✳✳❂❃✲✵ ✵❃❄ ✵✴✴ ❄✽✿✾✽✺✲✿✳ ❁❂❃✾✵✲❃✲❃✬
❋❂✺✳❀ ❂❋ ✵✳✳❂❃✲✵ ✭✪✫✸❆ ✪✫✯❖❆ ✪✫❖✯ ✵❃❄ ✪❖✸✮
✵❃❄ ❄✲❅✻❄✺❂✬✽❃ ✵❃❄ ✲✾❀ ❄✽✿✾✺✵✾✽❄ ❋❂✺✳❀
✭✫✯❆ ✫❖ ✵❃❄ ❖ ✯✮ ✵✺✽ ♣✺✽❀✽❃✾❉ ◗❅✿❀ ❂❃✽ ❁✵❃
❁❂❃❁✴✿❄✽ ✾❅✵✾ ❀❁✺✵✳♦✴✲❃✬ ❂❋ ✫ ✵❃❄ ❖ ✵✾❂✳❀
✲ ❃ ✾ ❅✽ ✳ ❂✴✽❁ ✿✴✽ ❀ ✳✿ ❀✾ ✺✽❀ ✿✴✾ ❋✺ ❂✳ ✵
❁❂❃✾✲❃✿✵✾✲❂❃ ❂❋ ✾❅✽ ❋❂✺●✵✺❄ ✵❃❄ ✺✽▼✽✺❀✽
✺✽✵❁✾✲❂❃❀ ✲❃ ✾❅✽ ✳✲❡✾✿✺✽❉ ❇❋ ✾❅✽ ✺✽✵❁✾✲❂❃ ❅✵❄
❀ ✲✳ ♣✴✻ ❀✾ ❂♣♣✽ ❄ ●❅✽ ❃ ✾ ❅✽✻ ✺✽✵❁ ❅✽ ❄
✽❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳❆ ✾❅✽❃ ✾❅✽✺✽ ●❂✿✴❄ ❅✵▼✽ ♦✽✽❃ ❃❂ ♠♥q✈✉✈➅ ➆❻②❺④⑤❼❷ ②⑩❶④❷④❸❹④❶❺ ④⑧ ⑥❻② ❹②❼⑤⑥④⑦⑧
✳✲❡✲❃✬ ❂❋ ✲❀❂✾❂♣✽❀ ✲❃ ✾❅✲❀ ●✵✻❉ ➇✯➈➉➊ ➋ ➌✯➈➉➊ ➍➇➌➈➉➊ ⑤❼⑧ ❸② ❼⑥⑥❼④⑧②➎
❯❀✽ ❂❋ ✲❀❂✾❂♣✽ ✭❄✽✿✾✽✺✲✿✳✮ ✲❃ ✾❅✽ ❋❂✺✳✵✾✲❂❃ ⑨❹⑦❺ ②④⑥❻②❹ ➎④❹②⑤⑥④⑦⑧
❂❋ ✵✳✳❂❃✲✵ ❁✴✽✵✺✴✻ ✲❃❄✲❁✵✾✽❀ ✾❅✵✾ ❘❚❱❲❳❘❨❩ ➏❦➐ ➑➒➓ ➔→ ➣↔↕➙➛➣➒➑ ↕➜➝➛➑➛➞➟➛➝➙
r❱❨❘❬❳❭❪❫ r❱❨❘❚ ❨ ❫❬❨❬ ❱ ❭❴ ❵ ❛❪❨ ❲❳❘ ➒➠➡ ↕➜➝➛➑➛➞➟➛➝➙ ➣➔➠➢➤➒➠➤
❱❜❞❳❩❳❢r❳❞❲ ❳❪ ❣❚❳❘❚ ❬❚❱ r❨❬❱❫ ❭❴ ❴❭r❣❨r❵
➥ ✳✲❡✾✿✺✽ ❂❋ ✺✽✵❁✾✵❃✾❀ ✵❃❄ ♣✺❂❄✿❁✾❀ ✲❃ ✾❅✽
❨❪❵ r❱❤❱r❫❱ r❱❨❘❬❳❭❪❫ ❨r❱ ❱❜❞❨❩ ❨❪❵ ❬❚❱r❱
✽❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳ ❀✾✵✾✽ ✲❀ ❁✵✴✴✽❄ ✵❃ ✽❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳
❳❫ ❪❭ ❪❱❬ ❘❚❨❪✐❱ ❳❪ ❘❭❲❥❭❫❳❬❳❭❪❦
✳✲❡✾✿✺✽❉ ❇❃ ✾❅✲❀ ❀✽❁✾✲❂❃ ●✽ ❀❅✵✴✴ ✵❄❄✺✽❀❀ ✵
❧❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳ ❁✵❃ ♦✽ ✵✾✾✵✲❃✽❄ ❋✺❂✳ ♦❂✾❅ ❃✿✳♦✽✺ ❂❋ ✲✳♣❂✺✾✵❃✾ ❍✿✽❀✾✲❂❃❀ ✵♦❂✿✾ ✾❅✽
❀✲❄✽❀❆ ●❅✽✾❅✽✺ ●✽ ❀✾✵✺✾ ✺✽✵❁✾✲❂❃ ♦✻ ✾✵s✲❃✬❆ ❁❂✳♣❂❀✲✾✲❂❃ ❂❋ ✽❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳ ✳✲❡✾✿✺✽❀➦ ❑❅✵✾ ✲❀
✫✯✭✬✮ ✵❃❄ ✪ ✯✭✬✮ ✵❃❄ ✬✽✾ ✪✫✸✭✬✮ ❂✺ ♦✻ ✾✵s✲❃✬ ✾❅✽ ✺✽✴✵✾✲❂❃❀❅✲♣ ♦✽✾●✽✽❃ ✾❅✽ ❁❂❃❁✽❃✾✺✵✾✲❂❃❀ ❂❋
✪✫ ✸✭✬✮ ✵❃❄ ❄✽❁❂✳♣❂❀✲❃✬ ✲✾ ✲❃✾❂ ✪✯✭✬✮ ✵❃❄ ✺✽✵❁✾✵❃✾❀ ✵❃❄ ♣✺❂❄✿❁✾❀ ✲❃ ✵❃ ✽❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳
✫✯✭✬✮❉ ✳✲❡✾✿✺✽➧ ✫❂● ❁✵❃ ●✽ ❄✽✾✽✺✳✲❃✽ ✽❍✿✲✴✲♦✺✲✿✳
✪✯✭✬✮ ✰ ✱✫✯✭✬✮ ✷✪✫✸✭✬✮ ❁❂❃❁✽❃✾✺✵✾✲❂❃❀ ❋✺❂✳ ✲❃✲✾✲✵✴ ❁❂❃❁✽❃✾✺✵✾✲❂❃❀➧

❈✟✠❈✡☛☞✌✍✎✏✑ ✒✓✠✔✕✌✎ ✼✠✔✕✌✎ ✼ ▲✖✑ ✹✗✘☞✙ ✚✛✗✚✗✜ ✢✣✌✕✖✤✥✦ ✚✹✗✚✗✜✦ ✚✧✗✚✗✜✦ ★✩✗✚✗✩✦ ✚✼✗★✗✜

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

❲✭✮✯ ✰✮✱✯✲✳✴ ✱✮✵ ✷✸ ✸✺✻✽✲✾✯✸✿ ✯✲ ✮✽✯✸✳ ✯✭✸ ➃✾✺ ✴✸✯✴ ✲✰ ✸✺✻✸✳✾❝✸✵✯✴ ❧✾✯✭ ❛✮✳❅✾✵❄ ✾✵✾✯✾✮✽
✱✲❝✻✲✴✾✯✾✲✵ ✲✰ ✮✵ ✸❀❁✾✽✾✷✳✾❁❝ ❝✾✺✯❁✳✸❂ ❃✭✸ ✱✲✵✿✾✯✾✲✵✴ ❧✸✳✸ ✻✸✳✰✲✳❝✸✿❉ ✴✯✮✳✯✾✵❄ ❧✾✯✭ ✲✵✽❅
✽✮✴✯ ❀❁✸✴✯✾✲✵ ✾✵ ✻✮✳✯✾✱❁✽✮✳ ✾✴ ✾❝✻✲✳✯✮✵✯ ❧✭✸✵ ❄✮✴✸✲❁✴ ❆ ❇ ✮✵✿ ❾❇ ✾✵ ✮ ✴✸✮✽✸✿ ✳✸✮✱✯✾✲✵ ❛✸✴✴✸✽
✱✭✲✲✴✾✵❄ ✱✲✵✿✾✯✾✲✵✴ ✰✲✳ ✴❅✵✯✭✸✴✾✴ ✲✰ ✾✵✿❁✴✯✳✾✮✽ ✾✵ ✰✾✳✴✯ ✰✲❁✳ ✸✺✻✸✳✾❝✸✵✯✴ q♦❉ ➂❉ ❿ ✮✵✿ ❯s ✮✵✿
✱✭✸❝✾✱✮✽✴ ✴❁✱✭ ✮✴ ❆❇❉ ❊❆❋❉ ●✮❍ ✸✯✱■ ✲✵✽❅ ❆❾ ✾✵ ✲✯✭✸✳ ✯❧✲ ✸✺✻✸✳✾❝✸✵✯✴ q➄ ✮✵✿ ❚s■
❃✲ ✮✵✴❧✸✳ ✯✭✸✴✸ ❀❁✸✴✯✾✲✵✴❉ ✽✸✯ ❁✴ ✱✲✵✴✾✿✸✳ ➅✺✻✸✳✾❝✸✵✯ ♦❉ ➂❉ ❿ ✮✵✿ ❯ ❧✸✳✸ ✻✸✳✰✲✳❝✸✿
✮ ❄✸✵✸✳✮✽ ✳✸❛✸✳✴✾✷✽✸ ✳✸✮✱✯✾✲✵❏ ✯✮❺✾✵❄ ✿✾✰✰✸✳✸✵✯ ✱✲✵✱✸✵✯✳✮✯✾✲✵✴ ✲✰ ❆ ❇ ✮✵✿ ➆ ✲✳
❑▼◆ ●▼❖ ❾❇❉ ✮✵✿ ❧✾✯✭ ✯✾❝✸ ✾✯ ❧✮✴ ✲✷✴✸✳❛✸✿ ✯✭✮✯ ✾✵✯✸✵✴✾✯❅
❧✭✸✳✸ ❑ ✮✵✿ ◆ ✮✳✸ ✯✭✸ ✳✸✮✱✯✮✵✯✴❉ ● ✮✵✿ ❖ ✮✳✸ ✲✰ ✯✭✸ ✻❁✳✻✽✸ ✱✲✽✲❁✳ ✳✸❝✮✾✵✸✿ ✱✲✵✴✯✮✵✯ ✮✵✿
✯✭✸ ✻✳✲✿❁✱✯✴ ✾✵ ✯✭✸ ✷✮✽✮✵✱✸✿ ✱✭✸❝✾✱✮✽ ✸❀❁✾✽✾✷✳✾❁❝ ❧✮✴ ✮✯✯✮✾✵✸✿■ ➃✾❝✾✽✮✳✽❅❉ ✰✲✳
✸❀❁✮✯✾✲✵■ ❍✵ ✯✭✸ ✷✮✴✾✴ ✲✰ ✸✺✻✸✳✾❝✸✵✯✮✽ ✴✯❁✿✾✸✴ ✸✺✻✸✳✾❝✸✵✯✴ ➄ ✮✵✿ ❚❉ ✯✭✸ ✸❀❁✾✽✾✷✳✾❁❝ ❧✮✴
✲✰ ❝✮✵❅ ✳✸❛✸✳✴✾✷✽✸ ✳✸✮✱✯✾✲✵✴❉ ✯✭✸ ❊✲✳❧✸❄✾✮✵ ✮✯✯✮✾✵✸✿ ✰✳✲❝ ✯✭✸ ✲✻✻✲✴✾✯✸ ✿✾✳✸✱✯✾✲✵■
✱✭✸❝✾✴✯✴ ●✮✯✲ P✮✺✾❝✾✽✽✾✮✵ ◗❁✽✿✷✸✳❄ ✮✵✿ ❘✸✯✸✳ ❖✮✯✮ ✲✷✯ ✮✾✵✸ ✿ ✰✳✲ ❝ ✮✽✽ ✴✾✺ ✴✸ ✯ ✴ ✲✰
❲✮✮❄✸ ✻✳ ✲✻✲✴✸ ✿ ✾✵ ♦❙❚❯ ✯ ✭✮✯ ✯✭✸ ✸✺✻✸✳✾❝✸✵✯✴ ✮✳✸ ❄✾❛✸✵ ✾✵ ❃✮✷✽✸ r■➂■
✱✲✵✱✸✵✯✳✮✯✾✲✵✴ ✾✵ ✮✵ ✸❀❁✾✽✾✷✳✾❁❝ ❝✾✺✯❁✳✸ ✮✳✸ ❾✯ ✾✴ ✸❛✾✿✸✵✯ ✰✳✲❝ ✯✭✸ ✸✺✻✸✳✾❝✸✵✯✴ ♦❉ ➂❉ ❿
✳✸ ✽ ✮✯✸✿ ✷❅ ✯ ✭✸ ✰✲✽✽ ✲❧ ✾✵ ❄ ❡❱❳ ❨❩❨❬❭❨❳ ❪
✮✵✿ ❯ ✯✭✮✯ ✵❁❝✷✸✳ ✲✰ ❝✲✽✸✴ ✲✰ ✿✾✭❅✿✳✲❄✸✵
❡❱❳❫❴❨❵❜❞
✳✸✮✱✯✸✿ ➇ ✵❁❝✷✸✳ ✲✰ ❝✲✽✸✴ ✲✰ ✾✲✿✾✵✸ ✳✸✮✱✯✸✿ ➇
❢❤❣❢ ✐❣ ➼ q✵❁❝✷✸✳ ✲✰ ❝✲✽✸✴ ✲✰ ❆❾ ✰✲✳❝✸✿s■ ❑✽✴✲❉
♣♥ ♠ qr■♦s
❢ ❥ ❣❢ ❦❣ ✸✺✻✸✳✾❝✸✵✯✴ ➄ ✮✵✿ ❚ ✾✵✿✾✱✮✯✸ ✯✭✮✯❉
❧✭✸✳✸ t✉ ✾✴ ✯✭✸ ✈✇①②③②④⑤②①⑥ ⑦⑧⑨⑩❶❷⑨❶ ✮✵✿ ✯✭✸ ➈❆ ❇q❄s➉➊➋ ➇ ➈❾❇q❄s➉➊➋
✸✺✻✳✸✴✴✾✲✵ ✲✵ ✯✭✸ ✳✾❄✭✯ ✴✾✿✸ ✾✴ ✱✮✽✽✸✿ ✯✭✸
✈✇①②③②④⑤②①⑥ ⑦⑧⑨⑩❶❷⑨❶ ✈❸❹⑤✈⑩⑩②⑧⑨■ ➀✵✲❧✾✵❄ ✯✭✸ ✮✷✲❛✸ ✰✮✱✯✴❉ ✾✵ ✲✳✿✸✳ ✯✲
❃✭✸ ✸❀❁✾✽✾✷✳✾❁❝ ✸❀❁✮✯✾✲✵ ✾✴ ✮✽✴✲ ❺✵✲❧✵ ✮✴ ✸ ✴✯ ✮✷✽ ✾✴✭ ✮ ✳✸✽ ✮✯✾✲ ✵✴✭ ✾✻ ✷✸ ✯❧ ✸✸ ✵
✯✭✸ ③❷❻ ⑧❼ ⑥❷⑩⑩ ❷⑦❶②⑧⑨ ✷✸✱✮❁✴✸ ✾✵ ✯✭✸ ✸✮✳✽❅ ✱✲✵✱✸✵✯✳✮✯✾✲✵✴ ✲✰ ✯✭✸ ✳✸✮✱✯✮✵✯✴ ✮✵✿ ✻✳✲✿❁✱✯✴❉
✿✮❅✴ ✲✰ ✱✭✸❝✾✴✯✳❅❉ ✱✲✵✱✸✵✯✳✮✯✾✲✵ ❧✮✴ ✱✮✽✽✸✿ ✴✸❛✸✳✮✽ ✱✲❝✷✾✵✮✯✾✲✵✴ ✱✮✵ ✷✸ ✯✳✾✸✿■ ➌✸✯ ❁✴
➁✮✱✯✾❛✸ ❝✮✴✴❽■ ❾✵ ✲✳✿✸✳ ✯✲ ✮✻✻✳✸✱✾✮✯✸ ✯✭✸✾✳ ❧✲✳❺ ✱✲✵✴✾✿✸✳ ✯✭✸ ✴✾❝✻✽✸ ✸✺✻✳✸✴✴✾✲✵❉
✷✸✯✯✸✳❉ ✽✸✯ ❁✴ ✱✲✵✴✾✿✸✳ ✳✸✮✱✯✾✲✵ ✷✸✯❧✸✸✵
➈❆❾q❄s➉➊➋ ➆ ➈❆ ❇q❄s➉➊➋ ➈❾ ❇q❄s➉➊➋
❄✮✴✸✲❁✴ ❆❇ ✮✵✿ ❾❇ ✱✮✳✳✾✸✿ ✲❁✯ ✾✵ ✮ ✴✸✮✽✸✿ ❛✸✴✴✸✽
✮✯ r❿♦➀■ ❾✯ ✱✮✵ ✷✸ ✴✸✸✵ ✰✳✲❝ ❃✮✷✽✸ r■❿ ✯✭✮✯ ✾✰ ❧✸
❆ ❇q❄s ▼ ❾ ❇q❄s ➂❆❾q❄s ✻❁✯ ✯✭✸ ✸❀❁✾✽✾✷✳✾❁❝ ✱✲✵✱✸✵✯✳✮✯✾✲✵✴ ✲✰ ✯✭✸
♦ ❝✲✽ ♦ ❝✲✽ ➂ ❝✲✽ ✳✸✮✱✯✮✵✯✴ ✮✵✿ ✻✳✲✿❁✱✯✴❉ ✯✭✸ ✮✷✲❛✸ ✸✺✻✳✸✴✴✾✲✵

➍➎➏➐➑ ➒➓➔ →➣↔↕↔➎➐ ➎➣➙ ➛➜➝↔➐↔➏➞↔➝➟ ➠➡➣➢➑➣↕➞➎↕↔➡➣➤ ➡➥ ➦➧➨ →➧ ➎➣➙ ➦→

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✶ ✁

➒➓➔→➣ ↔↕➙ ➛➜➝➞ ➣➟ ➟➠➡➢ ➤➢ ➥ ➡→➥ ➠➢ ➦ ➧➨ ➣ ❉t✷ ✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯ ✰♦✱✫✲✭✱✲ ✬♦✮ ✭ ❁✷✱✷✮✭✈
➛➩➫➠→➠➔➞➠➫➭ ➯➡➢ ➲➣➢➧➞➓➧➠➡➢ ➡➳ ✮✷✭✰✲✐♦✱✺
➵➣➓➲➧➓➢➧➟
➸➺➻➦➽ ➾ ➤➺➻➦➽ ➚➸➤➻➦➽ ✭⑨ ■ ❋⑩ ✰❶ ■ ✻❷
✐✫ ✷✽✾✮✷✫✫✷✻ ✭✫✺
❸ ❺ ❻ ❼
▼◆ ❖ ❬❶❃ ❬❷❃ ❆ ❬⑨❃ ❬⑩❃ ❀●✳❽❂
✵t✷✮✷ ❬⑨❃✺ ❬⑩❃✺ ❬❶❃ ✭✱✻ ❬❷❃ ✭✮✷ ✲t✷ ✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯
✰♦✱✰✷✱✲✮✭✲✐♦✱✫ ♦✬ ✲t✷ ✮✷✭✰✲✭✱✲✫ ✭✱✻ ✾✮♦✻❇✰✲✫✳
❾❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯ ✰♦✱✫✲✭✱✲ ✬♦✮ ✲t✷ ✮✷✭✰✲✐♦✱✺
❽❿✴➀❀❁❂ ■ ➁➂ ❄❀❁❂ ❽❿➂❀❁❂ ■ ➃✴❄➂❀❁❂ ✐✫
✵✮✐✲✲✷✱ ✭✫
➄ ➅ ➄ ➆
▼◆ ❖ ❬❿➂❃ ❬✴❄➂❃ ❆ ❬❿✴➀❃ ❬➂❄❃
➇♦✈✭✮ ✰♦✱✰✷✱✲✮✭✲✐♦✱ ♦✬ ✻✐✬✬✷✮✷✱✲ ✫✾✷✰✐✷✫ ✐✫
✐✱✻✐✰✭✲✷✻ ❋❛ ✷✱✰✈♦✫✐✱❁ ✲t✷✫✷ ✐✱ ✫❝❇✭✮✷ ❋✮✭✰❚✷✲
✐✫ ✬✭✮ ✬✮♦✯ ✰♦✱✫✲✭✱✲✳ ✴♦✵✷✸✷✮✺ ✐✬ ✵✷ ✰♦✱✫✐✻✷✮
✭✱✻✺ ✭✫ ✯✷✱✲✐♦✱✷✻ ✭❋♦✸✷✺ ✐✲ ✐✫ ✐✯✾✈✐✷✻ ✲t✭✲
✲t✷ ✷✽✾✮✷✫✫✐♦✱✺ ✲t✷✫✷ ✭✮✷ ✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯ ✰♦✱✰✷✱✲✮✭✲✐♦✱✫✳ ❱t✐✈✷
❬✴✿❀❁❂❃❄❡❅ ❆ ❬✴❄❀❁❂❃❡❅ ❬✿❄❀❁❂❃❡❅ ✵✮✐✲✐✱❁ ✷✽✾✮✷✫✫✐♦✱ ✬♦✮ ✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯ ✰♦✱✫✲✭✱✲✺
✵✷ ✬✐✱✻ ✲t✭✲ ✲t✐✫ ✷✽✾✮✷✫✫✐♦✱ ❁✐✸✷✫ ✰♦✱✫✲✭✱✲ ✫❛✯❋♦✈ ✬♦✮ ✾t✭✫✷✫ ❀✫✺ ✈✺ ❁❂ ✭✮✷ ❁✷✱✷✮✭✈✈❛
✸✭✈❇✷ ❀✭✫ ✫t♦✵✱ ✐✱ ❉✭❋✈✷ ●✳❍❂ ✐✱ ✭✈✈ ✲t✷ ✫✐✽ ✐❁✱♦✮✷✻✳
✰✭✫✷✫✳ ✿✲ ✰✭✱ ❋✷ ✫✷✷✱ ✲t✭✲ ✐✱ ✲t✐✫ ✷✽✾✮✷✫✫✐♦✱ ❳✷✲ ❇✫ ✵✮✐✲✷ ✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯ ✰♦✱✫✲✭✱✲ ✬♦✮ ✲t✷
✲t✷ ✾♦✵✷✮ ♦✬ ✲t✷ ✰♦✱✰✷✱✲✮✭✲✐♦✱ ✬♦✮ ✮✷✭✰✲✭✱✲✫ ✮✷✭✰✲✐♦✱✺ ✴❄❀❁❂ ■ ✿❄❀❁❂ ❏✴✿❀❁❂ ❀●✳➁❂
✭✱✻ ✾✮♦✻❇✰✲✫ ✭✮✷ ✭✰✲❇✭✈✈❛ ✲t✷ ✫✲♦✐✰t✐♦✯✷✲✮✐✰ ❄
✭✫✺ ▼◆ ❖ ❬✴✿❃ ❆ ❬✴❄❃ ❬✿❄❃ ❖ ✽ ❀●✳➃❂
✰♦✷✬✬✐✰✐✷✱✲✫ ✐✱ ✲t✷ ✷❝❇✭✲✐♦✱ ✬♦✮ ✲t✷ ✰t✷✯✐✰✭✈
❉t✷ ✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯ ✰♦✱✫✲✭✱✲ ✬♦✮ ✲t✷ ✮✷✸✷✮✫✷
✮✷✭✰✲✐♦✱✳ ❉t❇✫✺ ✬♦✮ ✲t✷ ✮✷✭✰✲✐♦✱ ✴❄❀❁❂ ■ ✿❄❀❁❂
❏✴✿❀❁❂✺ ✬♦✈✈♦✵✐✱❁ ✷❝❇✭✲✐♦✱ ●✳❑✺ ✲t✷ ✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯ ✮✷✭✰✲✐♦✱✺ ❏✴✿❀❁❂ ✴❄❀❁❂ ■ ✿❄❀❁❂✺ ✭✲ ✲t✷ ✫✭✯✷
✰♦✱✫✲✭✱✲ ▼◆ ✐✫ ✵✮✐✲✲✷✱ ✭✫✺ ✲✷✯✾✷✮✭✲❇✮✷ ✐✫✺
P ▼➈◆ ❖ ❬✴❄❃ ❬✿❄❃ ❆ ❬✴✿❃❄ ❖ ❑❆ ✽ ❖ ❑ ❆ ▼◆ ❀●✳●❂
▼◆ ❖ ❬✴✿❀❁❂❃❡❅ ❆ ❬✴❄❀❁❂❃❡❅ ❬✿❄❀❁❂❃❡❅ ❀●✳❏❂

❉t❇✫✺ ▼ ◆ ❖ ❑ ❆ ▼◆ ❀●✳➉❂
◗✷✱✷✮✭✈✈❛ ✲t✷ ✫❇❋✫✰✮✐✾✲ ❘✷❝❙ ❀❇✫✷✻ ✬♦✮
✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯❂ ✐✫ ♦✯✐✲✲✷✻ ✬✮♦✯ ✲t✷ ✰♦✱✰✷✱✲✮✭✲✐♦✱ ⑥✇❥❴✉❴s❤❴❥❢ ♣♠❞r❭❪❞❭ q♠❤ ❭❧❜ ❤❜❵❜❤r❜
✲✷✮✯✫ ✳ ✿✲ ✐✫ ✲✭❚✷✱ ✬♦✮ ❁✮✭✱ ✲✷✻ ✲t✭✲ ✲t✷ ❤❜❪♣❭❴♠❞ ❴r ❭❧❜ ❴❞❵❜❤r❜ ♠q ❭❧❜ ❜✇❥❴✉❴s❤❴❥❢
✰♦✱✰✷✱✲✮✭✲✐♦✱✫ ✐✱ ✲t✷ ✷✽✾✮✷✫✫✐♦✱ ✬♦✮ ▼❯ ✭✮✷ ♣♠❞r❭❪❞❭ q♠❤ ❭❧❜ ❤❜❪♣❭❴♠❞ ❴❞ ❭❧❜ q♠❤⑤❪❤♥
✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯ ✸✭✈❇✷✫✳ ❱✷✺ ✲t✷✮✷✬♦✮✷✺ ✵✮✐✲✷✺ ♥❴❤❜♣❭❴♠❞②
▼◆ ❖ ❬✴✿❀❁❂❃❄ ❆ ❬✴❄❀❁❂❃ ❬✿❄❀❁❂❃ ❀●✳❍❂ ✿✬ ✵✷ ✰t✭✱❁✷ ✲t✷ ✫✲♦✐✰t✐♦✯✷✲✮✐✰ ✰♦✷✬✬✐✰✐✷✱✲✫
✐✱ ✭ ✰t✷✯✐✰✭✈ ✷❝❇✭✲✐♦✱ ❋❛ ✯❇✈✲✐✾✈❛✐✱ ❁
❉t✷ ✫❇❋✫✰✮✐✾✲ ❘❲❙ ✐✱✻✐✰✭✲✷✫ ✲t✭✲ ▼ ◆ ✐✫
✲t✮♦❇❁t♦❇✲ ❋❛ ✭ ✬✭✰✲♦✮ ✲t✷✱ ✵✷ ✯❇✫✲ ✯✭❚✷
✷✽✾✮✷✫✫✷✻ ✐✱ ✰♦✱✰✷✱✲✮✭✲✐♦✱✫ ♦✬ ✯♦✈ ❳❹❨✳
✫❇✮✷ ✲t✭✲ ✲t✷ ✷✽✾✮✷✫✫✐♦✱ ✬♦✮ ✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯
❩❭ ❪ ❫❴❵❜❞ ❭❜❢❣❜❤❪❭❥❤❜❦ ❭❧❜ ❣❤♠♥❥♣❭ ♠q ✰♦✱✫✲✭✱✲ ✭✈✫♦ ✮✷✬✈✷✰✲✫ ✲t✭✲ ✰t✭✱❁✷✳ ➊♦✮
♣♠❞♣❜❞❭❤❪❭❴♠❞r ♠q ❭❧❜ ❤❜❪♣❭❴♠❞ ❣❤♠♥❥♣❭r ✷✽✭✯✾✈✷✺ ✐✬ ✲t✷ ✮✷✭✰✲✐♦✱ ❀●✳➁❂ ✐✫ ✵✮✐✲✲✷✱ ✭✫✺
❤❪❴r❜♥ ❭♠ ❭❧❜ ❤❜r❣❜♣❭❴❵❜ r❭♠❴♣❧❴♠❢❜❭❤❴♣
♣♠❜qq❴♣❴❜❞❭ ❴❞ ❭❧❜ s❪✉❪❞♣❜♥ ♣❧❜❢❴♣❪✉ ➼ ✴❄❀❁❂ ■ ➼ ✿❄❀❁❂ ✴✿❀❁❂ ❀●✳➋❂
❜ ✇❥❪❭❴♠❞ ♥❴❵❴ ♥❜ ♥ s① ❭❧❜ ❣ ❤♠ ♥❥♣ ❭ ♠q ✲t✷ ✷❝❇✐✈✐❋✮✐❇✯ ✰♦✱✫✲✭✱✲ ✬♦✮ ✲t✷ ✭❋♦✸✷ ✮✷✭✰✲✐♦✱
♣♠❞♣❜❞❭❤❪❭❴♠❞r ♠q ❭❧❜ ❤❜❪♣❭❪❞❭r ❤❪❴r❜♥ ❭♠ ✐✫ ❁✐✸✷✱ ❋❛
❭❧❜❴❤ ❴❞♥❴❵❴♥❥❪✉ r❭♠❴♣❧❴♠❢❜❭❤❴♣ ♣♠❜qq❴♣❴❜❞❭r ➍➎P ➍➎P P ➍➎P
▼➌◆ ❖ ❬✴✿❃ ❆ ❬✴❄❃ ❬✿❄❃ ❖ ➏❬✴✿❃ ❆ ❬✴❄❃❬✿❄❃➐
❧❪r ❪ ♣♠❞r❭❪❞❭ ❵❪✉❥❜② ③❧❴r ❴r ④❞♠⑤❞ ❪r
➍➎P ➍➎P
❭❧❜ ⑥✇❥❴✉❴s❤❴❥❢ ⑦❪⑤ ♠❤ ⑦❪⑤ ♠q ⑧❧❜❢❴♣❪✉ ❖✽ ❖ ▼❯ ❀●✳❑➑❂
⑥✇❥❴✉❴s❤❴❥❢② ➂✱ ✯❇✈✲✐✾✈❛✐✱❁ ✲t✷ ✷❝❇✭✲✐♦✱ ❀●✳➁❂ ❋❛ ✱✺ ✵✷ ❁✷✲

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

♥✭✷✮✯✰ ✱ ♥✲✷✮✯✰ ✳♥✭✲✮✯✰ ✮✴✵✸✸✰ ❖PP◗✵ ❘✺❋❊ ◆❃❄❄ ❅✻ ❑❙ ✾✿✽ ❊✺✻ ✽✻❋❇❊❃✿♥
❚✺✻✽✻✾✿✽✻❀ ✻❁❂❃❄❃❅✽❃❂❆ ❇✿♥❉❊❋♥❊ ✾✿✽ ❊✺✻ ❯✷✮✯✰ ✱ ❱✷✮✯✰ ✳❯❱✮✯✰

✽✻❋❇❊❃✿♥ ❃❉ ✻❁❂❋❄ ❊✿ ❑❝ ✵ ❚✺✻❉✻ ✾❃♥❍❃♥✯❉ ❋✽✻
❲❳❨❩❬❭❳❪
❉❂❆❆❋✽❃❉✻❍ ❃♥ ❚❋❅❄✻ ✴✵s✵ ✲❊ ❉✺✿❂❄❍ ❅✻ ♥✿❊✻❍
❊✺❋❊ ❅✻❇❋❂❉✻ ❊✺✻ ✻❁❂❃❄❃❅✽❃❂❆ ❇✿♥❉❊❋♥❊❉ ❑❝ ❋♥❍ ❫✿✽ ❊✺✻ ✽✻❋❇❊❃✿♥ ✻❁❂❃❄❃❅✽❃❂❆ ❇✿♥❉❊❋♥❊❀
❑ ■❝ ✺❋❏✻ ❍❃✾✾✻✽✻♥❊ ♥❂❆✻✽❃❇❋❄ ❏❋❄❂✻❉❀ ❃❊ ❃❉ ❑❴ ❇❋♥ ❅✻ ◆✽❃❊❊✻♥ ❋❉❀
❃❆✐✿✽❊❋♥❊ ❊✿ ❉✐✻❇❃✾▼ ❊✺✻ ✾✿✽❆ ✿✾ ❊✺✻ ❅❋❄❋♥❇✻❍ ❜
❇✺✻❆❃❇❋❄ ✻❁❂❋❊❃✿♥ ◆✺✻♥ ❁❂✿❊❃♥✯ ❊✺✻ ❏❋❄❂✻ ✿✾ ❵ ❞❡❛
❤❣ ❢
❋♥ ✻❁❂❃❄❃❅✽❃❂❆ ❇✿♥❉❊❋♥❊✵ ❵ ❞ ❜ ❛❵ ❡ ❜
✃❐❒❮❰ ÏÐÑ Ò❰❮❐ÓÔÕÖØ ❒❰ÓÙ❰❰Ö ÚÛÜÔ❮Ô❒ÝÔÜÞ
ßÕÖØÓ❐ÖÓØ àÕÝ ❐ á❰Ö❰Ý❐❮ Ò❰❐âÓÔÕÖ ❥ ❧♠♦ ×
❐Öã ÔÓØ äÜ❮ÓÔå❮❰ØÐ ♣
❥ q♠r × tr ❾❦ ✉
ßæ❰ÞÔâ❐❮ ❰ÛÜ❐ÓÔÕÖ ÚÛÜÔ❮Ô❒ÝÔÜÞ
âÕÖØÓ❐ÖÓ ✈ P✵✇✳✳
çèéêë ìíéî ï
①②③ ④⑤⑥⑤⑦⑧⑨⑧⑤⑩❲ ⑧❶⑩❷❸❷❹❺❷❻
ìíéðî çèéêë ïñò óôõöï÷ ø
✲♥ ❋ ✺✿❆✿✯✻♥✻✿❂❉ ❉▼❉❊✻❆❀ ❋❄❄ ❊✺✻ ✽✻❋❇❊❋♥❊❉
ùç è é ùê ë ùì í é ùðî ïúò ó ôï÷û ø ❋♥❍ ✐✽✿❍❂❇❊❉ ❋✽✻ ❃♥ ❊✺✻ ❉❋❆✻ ✐✺❋❉✻✵ ❫✿✽
✻❼ ❋❆✐ ❄✻❀ ❃♥ ❊ ✺ ✻ ✯ ❋❉✻✿❂ ❉ ✽ ✻❋❇ ❊ ❃✿ ♥❀
❯ ✷✮✯✰ ✱ ❽✭✷✮✯✰ ✳❯✭❿✮✯✰❀ ✽✻❋❇❊❋♥❊❉ ❋♥❍
➝➇❳➆❨➌➈ ①②➄ ✐✽✿❍❂❇❊❉ ❋✽✻ ❃♥ ❊✺✻ ✺✿❆✿✯✻♥✻✿❂❉ ✐✺❋❉✻✵
❚✺✻ ✾✿❄❄✿ ◆❃♥✯ ❇✿♥❇ ✻♥❊✽❋❊ ❃✿♥❉ ◆✻✽✻ ➀❃❆❃❄❋✽❄▼❀ ✾✿✽ ❊✺✻ ✽✻❋❇❊❃✿♥❉❀
✿❅❊❋❃♥✻❍ ✾✿✽ ❊✺✻ ✾✿✽❆❋❊❃✿♥ ✿✾ ❯✭❿ ✾✽✿❆ ❯✷ ➁✭❿➁❱❱➁✷✭➂ ✮❋❁✰ ✱ ✭✷❱ ✮❄✰ ➁✭❿➁❱❱✭ ✮❋❁✰
❋♥ ❍ ✭ ✷ ❋❊ ✻ ❁❂ ❃❄❃❅✽ ❃❂ ❆ ❋❊ ➞PP ◗✵ ✱ ➁✷✭➂❱✭ ✮❋❁✰
➟❯ ✷➠ ✈ ✸✵➞ ✸P➡✷➢✵ ➟✭✷➠ ✈ ❽✵P ✸P➡✷ ➢ ❋♥❍
➟❯✭❿➠ ✈ ✸✵✳ ✸P➡✷➢✵ ➁❋❄❇❂❄❋❊✻ ✻❁❂❃❄❃❅✽❃❂❆ ❋♥❍❀ ❫✻❿➃ ✮❋❁✰ ✱ ➀➁❯ ✮❋❁✰ ❫✻✮➀➁❯✰✷➃ ✮❋❁✰
❇✿♥❉❊❋♥❊✵ ❋❄❄ ❊ ✺✻ ✽ ✻❋❇❊ ❋♥❊ ❉ ❋♥❍ ✐✽✿ ❍❂❇❊ ❉ ❋✽ ✻ ❃♥
❲❳❨❩❬❭❳❪ ✺✿❆✿✯✻♥✻✿❂❉ ❉✿❄❂❊❃✿♥ ✐✺❋❉✻✵ ❘✻ ❉✺❋❄❄ ♥✿◆
❚✺✻ ✻❁❂❃❄❃❅✽❃❂❆ ❇✿♥❉❊❋♥❊ ✾✿✽ ❊✺✻ ✽✻❋❇❊❃✿♥❀ ❇✿♥❉❃❍✻✽ ✻❁❂❃❄❃❅✽❃❂❆ ❇✿♥❉❊❋♥❊ ✾✿✽ ❉✿❆✻
✺✿❆✿✯✻♥✻✿❂❉ ✽✻❋❇❊❃✿♥❉✵
❯ ✷✮✯✰ ✱ ❽✭✷✮✯✰ ✳❯✭❿✮✯✰ ❇❋♥ ❅✻ ◆✽❃❊❊✻♥
❋❉❀ ①②③②➄ ⑧➅❩❭❨❭➆➇❭❩➈ ➉❳❪➊❬➋❪❬ ❭❪ ⑦➋➊➌❳❩➊
❲➍➊❬➌➈➊
➯➲ ➨➩➦ ➀✿ ✾❋✽ ◆✻ ✺❋❏✻ ✻❼✐✽✻❉❉✻❍ ✻❁❂❃❄❃❅✽❃❂❆ ❇✿♥❉❊❋♥❊
➺➸ ➫ ✿✾ ❊ ✺ ✻ ✽ ✻❋❇ ❊ ❃✿ ♥❉ ❃♥ ❊ ✻✽❆ ❉ ✿✾ ❆ ✿ ❄❋✽
➯➲ ➨ ➧ ➤ ➭ ➥ ➳➵
❇✿♥❇✻♥❊✽❋❊❃✿♥ ✿✾ ❊✺✻ ✽✻❋❇❊❋♥❊❉ ❋♥❍ ✐✽✿❍❂❇❊❉❀
❋♥❍ ❂❉✻❍ ❉▼❆❅✿❄❀ ❑❝ ✾✿✽ ❃❊✵ ❫✿✽ ✽✻❋❇❊❃✿♥❉
❃♥❏✿❄❏❃♥✯ ✯❋❉✻❉❀ ✺✿◆✻❏✻✽❀ ❃❊ ❃❉ ❂❉❂❋❄❄▼ ❆✿✽✻
➻➾➚➪ ➷
➶ ❇✿♥❏✻♥❃✻♥❊ ❊✿ ✻❼✐✽ ✻❉❉ ❊ ✺✻ ✻❁❂ ❃❄❃❅✽ ❃❂❆
➴➽
➻➾➚➹ ➷ ➾➘ ➼ ➻ ❇✿♥❉❊❋♥❊ ❃♥ ❊✻✽❆❉ ✿✾ ✐❋✽❊❃❋❄ ✐✽✻❉❉❂✽✻✵
❚✺✻ ❃❍✻❋❄ ✯❋❉ ✻❁❂❋❊❃✿♥ ❃❉ ◆✽❃❊❊✻♥ ❋❉❀
✈ P✵✸P✇ ✸P➬ ✈ ✸✵P✇ ✸P❿
➎➏ ✈ ➐➑➒
➝➇❳➆❨➌➈ ①②➮

➱❊ ✻❁❂❃❄❃❅✽❃❂❆❀ ❊✺✻ ❇✿♥❇✻♥❊✽❋❊❃✿♥❉ ✿✾ → ↔ ➓ ➔↕
❯ ✷✈❽✵P ✸P ➡❿➢❀ ❱✷ ✈ s✵✳ ✸P➡❿➢ ❋♥❍ ➙
❯❱✈ ✳✵❖ ✸P ➡❿➢ ❃♥ ❋ ❉✻❋❄✻❍ ❏✻❉❉✻❄ ❋❊ ✭✻✽✻❀ ➎ ❃❉ ❊✺✻ ✐✽✻❉❉❂✽✻ ❃♥ ➛❋❀ ➐ ❃❉ ❊✺✻ ♥❂❆❅✻✽
✿✾ ❆✿❄✻❉ ✿✾ ❊✺✻ ✯❋❉❀ ➏ ❃❉ ❊✺✻ ❏✿❄❂❆✻ ❃♥ ➜❿ ❋♥❍

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✶ ✁

❚ ✫✬ ✭✮✯ ✭✯✰✱✯✲✳✭✴✲✯ ✫✵ ✷✯✸✺✫✵ ↕


➩➭ ➙➛ ↔ ➦ ➜ ➧ ➫➯ ➨
✻✮✯✲✯✽✾✲✯✿ ➡
♥❀❱ ✫✬ ❁✾✵❁✯✵✭✲✳✭✫✾✵ ✯❂✱✲✯✬✬✯❃ ✫✵ ✰✾✸❀♠❄ ➩➭ ➙ ↕ ➦ ➜ ➧ ➫➯ ➩➭ ➲ ↕
■✽ ❁✾✵❁✯✵✭✲✳✭✫✾✵ ❁✿ ✫✬ ✫✵ ✰✾✸❀❅ ✾✲ ✰✾✸❀❞♠❄✿
✳✵❃ ♣ ✫✬ ✫✵ ❆✳✲ ✭✮✯✵ t✉ ❧ ➸ ➵ ❧ ✇ ♦ ➳ ❩②❏P➺❬
♣ ❇ ❉❘❚✿ ➻✫✰✫✸✳✲✸➇✿ ✽✾✲ ✳ ●✯✵✯✲✳✸ ✲✯✳❁✭✫✾✵
❲✯ ❁✳✵ ✳✸✬✾ ❡✲✫✭✯ ♣ ❇ ❋●✳✬❍❘❚❏ ➼➽ ➾ ➚➪ ➶➹ ➾ ➘➴
❑✯✲✯✿ ❘❇ ▼❏▼◆❖P ❆✳✲ ✸✫✭✲✯❀✰✾✸ ✷
➱ ➮
◗✭ ❁✾✵✬✭✳✵✭ ✭✯✰✱✯✲✳✭✴✲✯✿ ✭✮✯ ✱✲✯✬✬✴✲✯ ✾✽ ➷ ➂❐ ➬ ➷ ➂ ✃
✭✮✯ ●✳✬ ✫✬ ✱✲✾✱✾✲✭✫✾✵✳✸ ✭✾ ✫✭✬ ❁✾✵❁✯✵✭✲✳✭✫✾✵ ✫❏✯❏✿ ➃➁ ➀ ❒ ❮
➷➂Ï ➬➷➂❰
♣ ❙ ❋●✳✬❍
Ù Ú
❯✾✲ ✲✯✳❁✭✫✾✵ ✫✵ ✯❳✴✫✸✫❆✲✫✴✰ Ð ÓÑ Ð ÔÑ
Ø Û Ü Ò ÕÝ
❑❨❩●❬ ❭ ■❨❩●❬ ❪❑■❩●❬ Ð Ö Ñ Ð× Ñ
❲✯ ❁✳✵ ❡✲✫✭✯ ✯✫✭✮✯✲
Ù Ú
Þ Óß Þ Ôß
❤✐ ❛❜ ❫ Ø Û Ü à ÕÝ ❩②❏Pá❬
❧❝ ❢ Þ Ö ß Þ× ß
❤✐ ❛❵ ❫ ❣ ❴ ❥❦
❡✮✯✲✯ â♥ ❇ ❩✵✴✰❆✯✲ ✾✽ ✰✾✸✯✬ ✾✽ ●✳✬✯✾✴✬
♦ ①✈ ✱✲✾❃✴❁✭✬❬ ã ❩✵✴✰❆✯✲ ✾✽ ✰✾✸✯✬ ✾✽ ●✳✬✯✾✴✬
t✉ ❧ ✇ ❢ ❩②❏P❪❬
q ① ✈s r ✲✯✳❁✭✳✵✭✬❬ ✫✵ ✭✮✯ ❆✳✸✳✵❁✯❃ ❁✮✯✰✫❁✳✸ ✯❳✴✳✭✫✾✵❏
❩■✭ ✫✬ ✵✯❁✯✬✬✳✲➇ ✭✮✳✭ ❡✮✫✸✯ ❁✳✸❁✴✸✳✭✫✵● ✭✮✯ ✺✳✸✴✯
③④✉⑤⑥⑦✉⑧ ⑨⑩❶❷ ✾✽ ➄➅✿ ✱✲✯✬✬✴✲✯ ✬✮✾✴✸❃ ❆✯ ✯❂✱✲✯✬✬✯❃ ✫✵ ❆✳✲ ✳✬
✬✭✳✵❃✳✲❃ ✬✭✳✭✯ ✫✬ P❆✳✲❬❏ ❲✯ ✮✳✺✯ ä✵✾❡✵ ✽✲✾✰
å✵✫✭ P✿
ç
P✱✳✬❁✳✸✿ æ✳❇P➈✰ ✿ ✳✵❃ P❆✳✲ ❇ P▼è æ✳
✻✮✯✲✯✽✾✲✯✿ ➄➅ ✺✳✸✴✯✬ ✽✾✲ ✳ ✽✯❡ ✬✯✸✯❁✭✯❃ ✲✯✳❁✭✫✾✵✬ ✳✭
❽ ❃✫✽✽✯✲✯✵✭ ✭✯✰✱✯✲✳✭✴✲✯✬ ✳✲✯ ●✫✺✯✵ ✫✵ ✻✳❆✸✯ ②❏á
❸ ➂ ❾❿ ❹
➃➁ ➀ éêëìí îïð ñòóôìôëõôóö ÷øùúûêùûúü ý þ ÿøõ ê
❺ ➂ ❾❼ ❻ ❺ ➂ ❿ ❼ ❋í ✁íìí✂ûí✄ ☎íê✂ûôøùú

❤✐ ❛❜ ❫ ❣ ❴ ❥❦
❢ ❩②❏P❖❬
❤✐ ❛❵ ❫ ❣ ❴ ❥❦ ❤✐ ❜❵
■✵ ✭ ✮✫✬ ✯ ❂ ✳✰✱✸✯✿ ➄ ➅ ❇ ➄ ➆ ✫❏✯ ❏✿ ❆ ✾✭ ✮
✯❳✴✫✸✫❆✲✫✴✰ ❁✾✵✬✭✳✵✭✬ ✳✲✯ ✯❳✴✳✸❏ ❑✾❡✯✺✯✲✿ ✭✮✫✬
✫✬ ✵✾✭ ✳✸❡✳➇✬ ✭✮✯ ❁✳✬✯❏ ❯✾✲ ✯❂✳✰✱✸✯ ✫✵ ✲✯✳❁✭✫✾✵
➈❨❩●❬ ❭ ❖❑❨❩●❬ ❪➈❑❄❩●❬

➉ ➓ ➐➑ ➍ ➊
➔➒ ➏
➋ ➓ ➐➎ ➌ ➋ ➓ ➑ P✆✝✞✟✠✡ ☛☞✌
æ✍✸ è✿ æ✍✸ ❄ ✳✵❃ ✍✸ ❨ ✳✲✯ ✳✭ ✯❳✴✫✸✫❆✲✫✴✰ ✳✭
➟➠ ➙➛ ↔ → á▼▼ ✷ ✳✵❃ ✮✳✺✫✵● ❁✾✵❁✯✵✭✲✳✭✫✾✵ P❏á✺✎
➡ æ✍✸ ❄✿ P❏á✺✎ ✍✸ ❨ ✳✵❃ P❏➺P ✎ æ✍✸ è❏
➠➟ ➙ ↕ → ➜ ➣ ➢➤ ➝➥ ➞

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

✭✮✯✰✱✯✮✲✳ ❑❝ ✴✵✷ ✲✸✳ ✷✳✮✰✲✺✵✻✽ ✲✸✳ ■✮✯✱✳ ❣❞s➁❜ ●✸✵✱✯♦ ❊✳ ✻✳❦✯✳✰✲✳♦


P✭✯✾ P✭✯✿ ❀ ✭✯❁ ❊✳✰✮✱●✳ ✺✲ r✺✯✯ ❦✺■✳ ✰✵✻✰✳✻✲✷✮✲✺✵✻ ✵✴ ✲✸✳
❙❂❃❄❅❆❂❇ ✷✳✮✰✲✮✻✲ r✸✺✰✸ ✺● ❋✵✷✳ ✲✸✮✻ ✺✻✺✲✺✮✯
❚✸✳ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋ ✰✵✻●✲✮✻✲ ❑❍ ✴✵✷ ✲✸✳ ✮❊✵■✳ ✰✵✻✰✳✻✲✷✮✲✺✵✻❞
✷✳✮✰✲✺✵✻ ✰✮✻ ❊✳ r✷✺✲✲✳✻ ✮●✽ ♥✳✻✰✳ ✲✸✳ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋ ✰✵✻✰✳✻✲✷✮✲✺✵✻● ✮✷✳✽
➂✭✐❁➃ ❛ ➂♥❁➄➃ ❛ ② ❛ ❣❞❣❽➀ t
❬ ◗❘❧▼ ❪❏ ❘
❯◆ ❱ ➂✭✐➃ ❛ ➂♥❁✐➃ ❛ ❣❞s ❹ ❣❞❣❽➀ ❛ ❣❞❣⑥⑥ t
❬ ◗❘❧❖ ❪
❲❳❂❨❃❩❭ ❫❴➅
❲❳❂❨❃❩❭ ❫❴❵
✉✵✷ ✲✸✳ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋✽
❚✸✳ ■✮✯✱✳ ✵✴ ❑ ❝ ❛ ❜❞❡❜ ✮✲ ❢❣❣❤ ✴✵✷ ✲✸✳
✷✳✮✰✲✺✵✻✽ ❡➆✐✭✯❥❦♠ ❡➆✐❥❦♠ ❀ ✭✯❁❥❦♠
✭✐ ❥❦♠ ❀ ♥❁✐ ❥❦♠ ✭✐❁ ❥❦♠ ❀ ♥❁ ❥❦♠ ✲✸✳ ■✮✯✱✳ ✵✴ ✲✸✳ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋ ✰✵✻●✲✮✻✲✽ ❑ ❝
✺● ⑥❞➀➇ s❣ ➈➉ ✮✲ s❣❽➁ ❤❞ ✭✮✯✰✱✯✮✲✳ ✲✸✳ ❑➊
✭✮✯✰✱✯✮✲✳ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋ ✰✵✻✰✳✻✲✷✮✲✺✵✻● ✵✴
✴✵✷ ✲✸✳ ✷✳✮✰✲✺✵✻ ✮✲ ✲✸✺● ✲✳❋q✳✷✮✲✱✷✳➋
✭✐❁✽ ♥❁✽ ✭✐ ✮✻♦ ♥❁✐ ✮✲ ❢❣❣ ❤✽ ✺✴ ✵✻✯♣ ✭✐
✮✻ ♦ ♥ ❁ ✐ ✮ ✷✳ q✷✳ ●✳✻ ✲ ✺✻✺ ✲✺✮ ✯ ✯♣ ✮✲ ❙❂❃❄❅❆❂❇
✰✵✻✰✳✻✲✷✮✲✺✵✻● ✵✴ ❣❞s❣t ✳✮✰✸❞ ➌✳ ➍✻✵r ✲✸✮✲✽
❙❂❃❄❅❆❂❇ ➑➒
❑ ➎ ❛ ❑ ❝❥➏➐♠
✉✵✷ ✲✸✳ ✷✳✮✰✲✺✵✻✽ ✉✵✷ ✲✸✳ ✮❊✵■✳ ✷✳✮✰✲✺✵✻✽
✭✐ ❥❦♠ ❀ ♥❁✐ ❥❦♠ ✭✐❁ ❥❦♠ ❀ ♥❁ ❥❦♠ ➓➔ ❛ ❥❡❀s♠ ❹ ❡ ❛ s
✈✻✺✲✺✮✯ ✰✵✻✰✳✻✲✷✮✲✺✵✻✇ ❑ ➎ ❛ ⑥❞➀➇ s❣➈➉ ❥❣❞❣❢⑥s s❣❽➁♠
❣❞st ❣❞st ❣ ❣ ❑ ➎ ❛ ❣❞❣⑥⑥
①✳✲ ② ❋✵✯✳ ✵✴ ✳✮✰✸ ✵✴ ✲✸✳ q✷✵♦✱✰✲ ❊✳ ✴✵✷❋✳♦❞
③✲ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋✇
❫❴➅ →➣↔➣↕➙➛➣➜➣➙➝❙ ➣➞➝➟➠➟➡↕➟➢
❥❣❞s④②♠ t ❥❣❞s④②♠ t ②t ②t
➤❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋ ✺✻ ✮ ●♣●✲✳❋ ✸✮■✺✻❦ ❋✵✷✳ ✲✸✮✻ ✵✻✳
r✸✳✷✳ ② ✺● ✲✸✳ ✮❋✵✱✻✲ ✵✴ ✭✐ ❁ ✮✻♦ ♥ ❁ ✮✲ q✸✮●✳ ✺● ✰✮✯✯✳♦ ✸✳✲✳✷✵❦✳✻✳✵✱● ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋❞
✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋❞ ❚✸✳ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋ ❊✳✲r✳✳✻ r✮✲✳✷ ■✮q✵✱✷ ✮✻♦
♥✳✻✰✳✽ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋ ✰✵✻●✲✮✻✲ ✰✮✻ ❊✳ ✯✺❉✱✺♦ r✮✲✳✷ ✺✻ ✮ ✰✯✵●✳♦ ✰✵✻✲✮✺✻✳✷ ✺● ✮✻
r✷✺✲✲✳✻ ✮●✽ ✳②✮❋q✯✳ ✵✴ ✸✳✲✳✷✵❦✳✻✳✵✱● ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋❞
❑ ❝ ❛ ②❁⑤❥❣❞s④②♠❁ ❛ ❜❞❡❜ ♥❁✐❥✯♠ ♥❁✐❥❦♠
②❁ ❛ ❜❞❡❜❥❣❞❣s ❀ ②❁④❣❞❡②♠
✈✻ ✲✸✺● ✳②✮❋q✯✳✽ ✲✸✳✷✳ ✺● ✮ ❦✮● q✸✮●✳ ✮✻♦ ✮
②❁ ❛ ❣❞❣❜❡❜ ❀ ❜❞❡❜②❁ ④❣❞❢❜❢② ✯✺❉✱✺♦ q✸✮●✳❞ ✈✻ ✲✸✳ ●✮❋✳ r✮♣✽ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋
⑥❞❡❜②❁ ❹ ❣❞❢❜❢② ❀ ❣❞❣❜❡❜ ❛ ❣ ❊✳✲r✳✳✻ ✮ ●✵✯✺♦ ✮✻♦ ✺✲● ●✮✲✱✷✮✲✳♦ ●✵✯✱✲✺✵✻✽
✮ ❛ ⑥❞❡❜✽ ❊ ❛ ❹ ❣❞❢❜❢✽ ✰ ❛ ❣❞❣❜❡❜ ✭✮❥✐♥♠❁ ❥●♠ ❀ ❥✮❉♠ ✭✮❁➥ ❥✮❉♠ ❀ ❡✐♥➈❥✮❉♠
❥✴✵✷ ❉✱✮♦✷✮✲✺✰ ✳❉✱✮✲✺✵✻ ✮②❁ ❀ ❊② ❀ ✰ ❛ ❣✽
✺● ✮ ✸✳✲✳✷✵❦✳✻✳✵✱● ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋❞
⑦ ♥✳✲✳✷✵❦✳✻✳✵✱● ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✮ ✵✴✲✳✻ ✺✻■✵✯■✳ q✱✷✳
❾⑧❷ ⑧
⑨❸ ●✵✯✺♦● ✵✷ ✯✺❉✱✺♦●❞ ➌✳ ✰✮✻ ●✺❋q✯✺✴♣ ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✱❋
⑩❶ ✳②q✷✳●●✺✵✻● ✴✵✷ ✲✸✳ ✸✳✲✳✷✵❦✳✻✳✵✱● ✳❉✱✺✯✺❊✷✺✮
② ❛ ❣❞❢❜❢❺❻❥❣❞❢❜❢♠❁❹ ❜❥⑥❞❡❜♠❥❣❞❣❜❡❜♠❼ ✺✻■✵✯■✺✻❦ ✮ q✱✷✳ ✯✺❉✱✺♦ ✵✷ ✮ q✱✷✳ ●✵✯✺♦✽ ✮● ✲✸✳
❥⑥❞❡❜ ❡♠ ❋✵✯✮✷ ✰✵✻✰✳✻✲✷✮✲✺✵✻ ✵✴ ✮ q✱✷✳ ●✵✯✺♦ ✵✷ ✯✺❉✱✺♦
② ❛ ❥❣❞❢❜❢ ❺ ❣❞❜ss❢♠❼ ❽❞❜❢ ✺● ✰✵✻●✲✮✻✲ ❥✺❞✳❞✽ ✺✻♦✳q✳✻♦✳✻✲ ✵✴ ✲✸✳ ✮❋✵✱✻✲
②❿ ❛ ❥❣❞❢❜❢ ❹ ❣❞❜ss❢♠❼❽❞❜❢ ❛ ❣❞❣❽➀ q✷✳●✳✻✲♠❞ ✈✻ ✵✲✸✳✷ r✵✷♦● ✺✴ ✮ ●✱❊●✲✮✻✰✳ ➦➧➨ ✺●
✺✻■✵✯■✳♦✽ ✲✸✳✻ ➂➧❥●♠➃ ✮✻♦ ➂➧❥✯♠➃ ✮✷✳ ✰✵✻●✲✮✻✲✽
②❁ ❛ ❥❣❞❢❜❢ ❀ ❣❞❜ss❢♠❼❽❞❜❢ ❛ ❣❞s➁❜
r✸✮✲✳■✳✷ ✲✸✳ ✮❋✵✱✻✲ ✵✴ ➦➧➨ ✺● ✲✮➍✳✻❞ ✭✵✻✲✷✮✷♣

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✶ ✁

t✫ t✬✭✮✯ ✰✱✲✳✴✵ ✷✸✺ ✰✱✲✷✻✴✵ ✽✭✾✾ ✿✷❀❁ ✷✮ t✬❂ ✐✬ ✭ ✮ ✮✬ ✫✽ ✮ t✬✷ t ✷ t ✷ ✇✷❀ t✭❉ ❃✾✷❀
✷❛✫❃✸t ✫❄ ✱ ✭✸ ✷ ✳✭✿❂✸ ✿✫✾❃❛❂ ✿✷❀✭❂✮❅ ❆❂t ❃✮ t❂❛✇❂❀✷t❃❀❂✯ t✬❂❀❂ ✭✮ ✷ ❉✫✸✮t✷✸t ❉✫✸❉❂✸t❀✷t✭✫✸
t✷❇❂ t✬❂❀❛✷✾ ✺✭✮✮✫❉✭✷t✭✫✸ ✫❄ ❉✷✾❉✭❃❛ ❉✷❀❋✫✸✷t❂ ✫❀ ✇❀❂✮✮❃❀❂ ✫❄ ❍■◆ ✭✸ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛ ✽✭t✬ ❍✷■✲✮✴
✽✬✭❉✬ ✭✮ ✷✸ ✭✸t❂❀❂✮t✭✸✳ ✷✸✺ ✭❛✇✫❀t✷✸t ❂●✷❛✇✾❂ ✷✸✺ ❍✷❍■❏✲✮✴❅ ❥●✇❂❀✭❛❂✸t✷✾✾❁ ✭t ✬✷✮ ❋❂❂✸
✫❄ ✬❂t❂❀✫✳❂✸❂✫❃✮ ❉✬❂❛✭❉✷✾ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛❅ ❄✫❃✸✺ t✬✷t ✷t PP❦❦ ❧✯ t✬❂ ✇❀❂✮✮❃❀❂ ✫❄ ❍■◆ ✭✸
❍✷❍■❏ ✲✮✴ ❑ ❍✷■ ✲✮✴ ▼ ❍■◆ ✲✳✴ ✲❖❅P◗✴ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛ ✽✭t✬ ❍✷❍■ ❏✲✮✴ ✷✸✺ ❍✷■✲✮✴✯ ✭✮
♠❅❦ P❦♥ q✷❅ ✐✬❂❀❂❄✫❀❂✯ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛ ❉✫✸✮t✷✸t
■✸ t✬❂ ❋✷✮✭✮ ✫❄ t✬❂ ✮t✫✭❉✬✭✫❛❂t❀✭❉ ❂✻❃✷t✭✫✸✯ ✷t PP❦❦❧ ❄✫❀ t✬❂ ✷❋✫✿❂ ❀❂✷❉t✭✫✸ ✭✮r
✽❂ ❉✷✸ ✽❀✭t❂✯
⑤ ④ ③ ⑥ ✈①✉ ③ ②
❲❳❚❯❱ ❘ s ❙ ❬✭❛✭✾✷❀✾❁✯ ✭✸ t✬❂ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛ ❋❂t✽❂❂✸
❩❝ ❨ ✸✭❉❇❂✾✯ ❉✷❀❋✫✸ ❛✫✸✫●✭✺❂ ✷✸✺ ✸✭❉❇❂✾ ❉✷❀❋✫✸❁✾
❲❳❚❯❚
✲❃✮❂✺ ✭✸ t✬❂ ✇❃❀✭❄✭❉✷t✭✫✸ ✫❄ ✸✭❉❇❂✾✴✯
❬✭✸❉❂ ✰❍✷❍■ ❏✲✮✴✵ ✷✸✺ ✰❍✷■✲✮✴✵ ✷❀❂ ❋✫t✬ ⑦✭ ✲✮✴ ▼ ⑧ ❍■ ✲✳✴ ⑦✭✲❍■✴⑨ ✲✳✴✯
❉✫✸✮t✷✸t✯ t✬❂❀❂❄✫❀❂ ❛✫✺✭❄✭❂✺ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛
t✬❂ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛ ❉✫✸✮t✷✸t ✭✮ ✽❀✭tt❂✸ ✷✮
❉✫✸✮t✷✸t ❄✫❀ t✬❂ t✬❂❀❛✷✾ ✺❂❉✫❛✇✫✮✭t✭✫✸ ✫❄
❉✷✾❉✭❃❛ ❉✷❀❋✫✸✷t❂ ✽✭✾✾ ❋❂ ❾❿ ❺❻ ⑩ ❼❽ ❶
➂➁ ➀ ❹
❭❪ ❫ ✰❍■◆✲✳✴✵ ✲❖❅P❖✴ ❷ ❼❽ ❸
♦❵ ❢ ♣ ❜ ❣❞❡ ❴ ✲❖❅P❤✴ ➃t ❛ ❃ ✮t ❋❂ ❀❂ ❛❂❛ ❋❂ ❀❂ ✺ t✬✷ t ✭ ✸
✬❂t❂❀✫✳❂✸❂✫❃✮ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛ ✇❃❀❂ ✮✫✾✭✺✮ ✫❀
➧➨➩➫➭ ➯➲ ➳➵➸➩➺➩➻➼➩➸➽ ➾➯➨➭➫➚➨➫ ✾✭✻❃✭✺✮ ❛❃✮t ❋❂ ✇❀❂✮❂✸t ✲✬✫✽❂✿❂❀ ✮❛✷✾✾ ✭t ❛✷❁
➪➶➹ ➘➴➷➬➹ ➮➱ ➹✃➬❐➷❐❒❮❐➬❰ Ï➮ÐÑÒ➴ÐÒ ÓÔ Ï➴Ð ❋❂✴ ❄✫❀ t✬❂ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛ t✫ ❂●✭✮t✯ ❋❃t t✬❂✭❀
❒➹ Ï➴➷ Ï➬➷➴Ò ➹Õ ❒Ö Ñ➬ ❒ÑÒ❐Ò➬Ò ❐Ð× Ò➶➹ ❉✫✸❉❂✸t❀✷t✭✫✸✮ ✫❀ ✇✷❀t✭✷✾ ✇❀❂✮✮❃❀❂ ✺✫ ✸✫t
Ï➮ÐÏ➹ÐÒ❮➴Ò❐➮Ð Ò➹❮❰Ñ ❐Ð ❰➮➷ØÙ ➴ÐÕ ➱➮❮ ÓÚ ✷✇✇❂✷❀ ✭✸ t✬❂ ❂●✇❀❂✮✮✭✫✸ ✫❄ t✬❂ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛
Û➴❮Ò❐➴➷ Û❮➹ÑÑ➬❮➹ ❐Ñ Ñ➬❒ÑÒ❐Ò➬Ò➹Õ ❐Ð Ü➴Ý ÞÜ➴Ý ❉✫✸✮t✷✸t❅ ➃✸ t✬❂ ❀❂✷❉t✭✫✸✯
❒➴ ❮ ➮❮ ➴Ò ❰ß ➪➶ ❐Ñ ❮➹Ñ➬ ➷Ò Ñ ❐Ð ➬ Ð❐Ò Ñ ➮➱
➄✳ ◆■✲✮✴ ▼ ♠➅⑦■❏✲✷✻✴ ♠➄✳⑦■❏✲✷✻✴ ▼➅ ◆■✲✾✴
➹✃➬❐➷❐❒❮❐➬❰ Ï➮ÐÑÒ➴ÐÒ ❒➴Ñ➹Õ ➮Ð ❰➮➷➴❮❐ÒÖ ➮❮
Û❮➹ÑÑ➬❮➹Ý ➬Ð➷➹ÑÑ Ò➶➹ ➹àÛ➮Ð➹ÐÒÑ ➮➱ ❒➮Ò➶ Ò➶➹
Ð➬❰➹❮➴Ò➮❮ ➴ÐÕ Õ➹Ð➮❰❐Ð➴Ò➮❮ ➴❮➹ Ñ➴❰➹ß ➆ ➉➊❺❽ ➈
➂➁ ➋
á➮❮ Ò➶➹ ❮➹➴ÏÒ❐➮ÐÑÝ ➆ ➌❺❽ ➈ ➇
âãä×å æ çãä×å èâçÝ ÓÔ ➴ÐÕ ÓÚ ➶➴➘➹ Ð➮ ➬Ð❐Òß
➍➎➏➐➑➒➓ ➔→➣
éãêëä×å èéêã ä×åÝ ÓÔ ➶➴Ñ ➬Ð❐Ò ❰➮➷ØÙ
➴ÐÕ ÓÚ ➶➴Ñ ➬Ð❐Ò ❒➴❮ ✐✬❂ ✿✷✾❃❂ ✫❄ ❭↔ ❄✫❀ t✬❂ ❀❂✷❉t✭✫✸✯
ì✃➬ ❐➷❐❒❮❐➬ ❰ Ï➮ÐÑÒ➴ÐÒ Ñ Ï➴Ð ➴➷ Ñ➮ ❒➹ ❍■◆ ✲✳✴ ▼ ❍ ✲✮✴ ♠❍■ ✲✳✴
➹àÛ❮➹ÑÑ➹Õ ➴Ñ Õ❐❰➹ÐÑ❐➮Ð➷➹ÑÑ ✃➬➴ÐÒ❐Ò❐➹Ñ ❐➱
Ò➶ ➹ ÑÒ➴Ð Õ➴❮Õ ÑÒ➴Ò ➹ ➮➱ ❮➹➴ÏÒ➴ÐÒ Ñ ➴Ð Õ ✭✮ ↕❅❦ ✷t P❦❦❦ ❧❅ ➃❄ ✭ ✸✭ t✭✷✾ ✾ ❁
Û❮➮Õ➬ÏÒÑ ➴❮➹ ÑÛ➹Ï❐➱❐➹Õß á➮❮ ➴ Û➬❮➹ ×➴ÑÝ Ò➶➹ ❣❞❡ ❴ ❜ ➙➛➜➝ ❋✷❀ ✷✸✺ ❣ ❞❡ ❫ ❦ ❋✷❀ ✷✸✺ ✇❃❀❂
ÑÒ➴ÐÕ➴❮Õ ÑÒ➴Ò➹ ❐Ñ í❒➴❮ß ➪➶➹❮➹➱➮❮➹ ➴ Û❮➹ÑÑ➬❮➹
➮➱ î ❒➴❮ ❐Ð ÑÒ➴ÐÕ➴❮Õ ÑÒ➴Ò➹ Ï➴Ð ❒➹ ➹àÛ❮➹ÑÑ➹Õ ✳ ❀✷✇✬✭ t❂ ✭ ✮ ✇❀❂ ✮❂ ✸t✯ ❉✷✾❉ ❃✾✷ t❂ t✬ ❂
➴ Ñ î ❒➴❮Ø í ❒➴ ❮ ï î Ý ð➶❐Ï➶ ❐Ñ ➴ ❂✻❃✭✾✭❋❀✭❃❛ ✇✷❀t✭✷✾ ✇❀❂✮✮❃❀❂✮ ✫❄ ❍■ ✷✸✺
Õ❐❰➹ÐÑ❐➮Ð➷➹ÑÑ Ð➬❰❒➹❮ß ñÒ➴ÐÕ➴❮Õ ÑÒ➴Ò➹ äÏòå ❍■◆❅
➱➮❮ ➴ Ñ➮➷➬Ò➹ ❐Ñ í ❰➮➷➴❮ Ñ➮➷➬Ò❐➮Ð ➴ÐÕ ➴➷➷
➞➏➑➟➠➡➏➢
Ï➮ÐÏ➹ÐÒ❮➴Ò ❐➮ÐÑ Ï➴Ð ❒➹ ❰➹➴Ñ➬ ❮➹Õ ð❐Ò➶
❮➹ÑÛ➹ÏÒ Ò ➮ ❐Ò ß ➪➶➹ Ð➬ ❰➹❮❐Ï➴➷ ➘➴➷➬ ➹ ➮➱ ➤✫❀ t✬❂ ❀❂✷❉t✭✫✸✯
➹✃➬ ❐➷ ❐❒❮❐➬ ❰ Ï➮ÐÑÒ➴ÐÒ Õ➹Û➹Ð ÕÑ ➮Ð Ò➶ ➹ ✾❂t ➥●➦ ❋❂ t✬❂ ✷❛✫❃✸t ✫❄ ❍■◆ ❀❂✷❉t❂✺✯ t✬❂✸
ÑÒ➴Ð Õ➴ ❮Õ ÑÒ➴Ò➹ Ï➶➮Ñ➹Ðß ➪➶➬ ÑÝ ❐Ð Ò➶❐Ñ
ÑÖÑÒ➹❰ ❒➮Ò➶ ÓÚ ➴ÐÕ ÓÔ ➴❮➹ Õ❐❰➹ÐÑ❐➮Ð➷➹ÑÑ ❍■◆✲✳✴ ▼ ❍✲✮✴ ♠❍■✲✳✴
✃➬➴ÐÒ❐Ò❐➹Ñ ❒➬Ò ➶➴➘➹ Õ❐➱➱➹❮➹ÐÒ Ð➬❰➹❮❐Ï➴➷ ➃✸✭t✭✷✾
➘➴➷➬➹Ñ Õ➬➹ Ò➮ Õ❐➱➱➹❮➹ÐÒ ÑÒ➴ÐÕ➴❮Õ ÑÒ➴Ò➹Ñß ✇❀❂✮✮❃❀❂r ❦❅⑧❤ ❋✷❀ ❦

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✶ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

❆✭ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵✷ ❩✻ ❡❝✮ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵❭✭❂❵✭ ● ❴❫✴ ❂ ✴✮❂◗✭✱❫❵


✱❭ ✴✮✲❂✭✮❺ ✭❫ ✭❝✮ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵❭✭❂❵✭
✸✺✻✽✾ ✿ ❀❁✳❂✴ ❃❀ ✳❂✴
❫❴ ✭❝✮ ◗❫✴✴✮❭❢❫❵❺✱❵♥ ✴✮❂◗✭✱❫❵❛ ❞❝❫❭✮

❋ ✮✯✰❂✭✱❫❵ ✱❭ ❫✳✭❂✱❵✮❺ ✳❼ ✵✰✲✭✱❢✲❼✱❵♥ ❫✴
❑ ♣ ❇ ❉❊
❋❉❊ ❄ ❺✱❪✱❺✱❵♥ ✭❝✮ ✮✯✰❂✭✱❫❵ ❴❫✴ ✭❝✮ ❫✴✱♥✱❵❂✲
✴✮❂◗✭✱❫❵ ✳❼ ❂ ❭✵❂✲✲ ✱❵✭✮♥✮✴✻
●❍ ■ ✸❃❀❁ ❏▼✸✺✻✽✾ ✿ ❀❁ ■ ◆ ❽✮✭ ✰❭ ◗❫❵❭✱❺✮✴ ❂❢❢✲✱◗❂✭✱❫❵❭ ❫❴ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵
✽❀ ❏ ■ ◆✸✺✻✽✾ ✿ ❀❁ ◗❫❵❭✭❂❵✭ ✭❫✷
✽❀ ❏ ■ ❖✻✽✽ ✿ ❀ ❿ ❢✴✮❺✱◗✭ ✭❝✮ ✮❀✭✮❵✭ ❫❴ ❂ ✴✮❂◗✭✱❫❵ ❫❵ ✭❝✮
✽❀ ❏ P ◆❀ ✿ ❖✻✽✽ ■ ✺ ✳❂❭✱❭ ❫❴ ✱✭❭ ✵❂♥❵✱✭✰❺✮❛
❂ ■ ✽❛ ✳ ■ ◆❛ ◗ ■ ✿❖✻✽✽ ❿ ❢✴✮❺✱◗✭ ✭❝✮ ❺✱✴✮◗✭✱❫❵ ❫❴ ✭❝✮ ✴✮❂◗✭✱❫❵❛ ❂❵❺

❘ ❿ ◗❂✲◗✰✲❂✭✮ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵◗✮❵✭✴❂✭✱❫❵❭✻


❾❜ ❯ ❜
①❱ ♦qrq➀ t➁➂➃➄➅➆➄➇➈ ➆➉➂ ⑦➊➆➂➇➆ ➋➌ ➍ ❶➂➍➅➆➄➋➇
❙❚
❡❝✮ ❵✰✵✮✴✱◗❂✲ ❪❂✲✰✮ ❫❴ ✭❝✮ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵
■ ❲✿◆ ❳ ❨✸◆❁ ❏✿ ✽✸✽❁✸✿❖✻✽✽❁❹▼❃ ✽
◗❫❵❭✭❂❵✭ ❴❫✴ ❂ ✴✮❂◗✭✱❫❵ ✱❵❺✱◗❂✭✮❭ ✭❝✮ ✮❀✭✮❵✭ ❫❴
■ ✸✿◆ ❳ ❩✻❬❬❁▼✾ ✭❝✮ ✴✮❂◗✭✱❫❵✻ ❸✰✭ ✱✭ ✱❭ ✱✵❢❫✴✭❂❵✭ ✭❫ ❵❫✭✮ ✭❝❂✭
■ ✸✿◆ P ❩✻❬❬❁▼ ✾ ✸❂❭ ❪❂✲✰✮ ❫❴ ❀ ◗❂❵❵❫✭ ✳✮ ❂❵ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ❺❫✮❭ ❵❫✭ ♥✱❪✮ ❂❵❼ ✱❵❴❫✴✵❂✭✱❫❵
❵✮♥❂✭✱❪✮ ❝✮❵◗✮ ❞✮ ❵✮♥✲✮◗✭ ✭❝❂✭ ❪❂✲✰✮❁ ❂✳❫✰✭ ✭❝✮ ➎➏➐➑ ❂✭ ❞❝✱◗❝ ✭❝✮ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ✱❭
❀ ■ ❃✻❬❬▼✾ ■ ✺✻◆◆ ✴✮❂◗❝✮❺✻ ❡❝✮ ✵❂♥❵✱✭✰❺✮ ❫❴ ●➒ ❫✴ ●❍ ✱❭ ❺✱✴✮◗✭✲❼
❢✴❫❢❫✴✭✱❫❵❂✲ ✭❫ ✭❝✮ ◗❫❵◗✮❵✭✴❂✭✱❫❵❭ ❫❴ ❢✴❫❺✰◗✭❭
❡❝✮ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ❢❂✴✭✱❂✲ ❢✴✮❭❭✰✴✮❭ ❂✴✮❛
✸❂❭ ✭❝✮❭ ✮ ❂❢❢✮❂ ✴ ✱❵ ✭❝✮ ❵✰✵✮ ✴❂ ✭❫ ✴ ❫❴
✐❣❤ ■ ❃❀ ■ ❃ ✺✻◆◆ ■ ✺✻❬❬ ✳❂✴ ✮ ✯ ✰✱✲✱✳ ✴✱✰✵ ◗❫ ❵❭ ✭❂ ❵✭ ✮ ❀ ❢✴✮❭ ❭ ✱❫ ❵❁ ❂ ❵❺
✱❵❪✮✴❭✮✲❼ ❢✴❫❢❫✴✭✱❫❵❂✲ ✭❫ ✭❝✮ ◗❫❵◗✮❵✭✴❂✭✱❫❵❭ ❫❴
♠❦❧ ■ ✺✻✽✾ ✿ ❀ ■ ✺✻✽✾ ✿ ✺✻◆◆ ■ ✺✻❖❩ ✳❂✴ ✭❝✮ ✴✮❂◗ ✭❂ ❵ ✭❭ ✸ ✭❝✮ ❭✮ ❂ ❢❢✮ ❂ ✴ ✱❵ ✭❝ ✮

❺✮❵❫✵✱❵❂✭❫✴❁✻ ❡❝✱❭ ✱✵❢✲✱✮❭ ✭❝❂✭ ❂ ❝✱♥❝ ❪❂✲✰✮
❫❴ ● ✱❭ ❭✰♥♥✮❭✭✱❪✮ ❫❴ ❂ ❝✱♥❝ ◗❫❵◗✮❵✭✴❂✭✱❫❵ ❫❴
♦qr stt✉✈✇s②✈ ③④⑤ ③⑥ ⑦⑧⑨✈✉✈⑩❶✈⑨❷
❢✴❫❺✰◗✭❭ ❂❵❺ ❪✱◗✮➓❪✮✴❭❂✻
✇③④⑤②s④②⑤
➔✮ ◗❂❵ ✵❂→✮ ✭❝✮ ❴❫✲✲❫❞✱❵♥ ♥✮❵✮✴❂✲✱❭❂✭✱❫❵❭
❸✮❴❫ ✴✮ ◗❫❵❭ ✱❺✮ ✴✱❵♥ ✭❝✮ ❂❢❢✲✱◗❂ ✭✱❫❵❭ ❫❴ ◗❫❵◗✮✴❵✱❵♥ ✭❝✮ ◗❫✵❢❫❭✱✭✱❫❵ ❫❴
✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵❭✭❂❵✭❭❛ ✲✮✭ ✰❭ ❭✰✵✵❂✴✱❭✮ ✭❝✮ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ✵✱❀✭✰✴✮❭✷
✱✵❢❫✴✭❂❵✭ ❴✮❂✭✰✴✮❭ ❫❴ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵❭✭❂❵✭❭ ❂❭
❴❫✲✲❫❞❭✷ ❿ ➣❴ ●➒ ↔ ❖✺↕❛ ❢✴❫❺✰◗✭❭ ❢✴✮❺❫✵✱❵❂✭✮ ❫❪✮✴
✴✮❂◗✭❂❵✭❭❛ ✱✻✮✻❛ ✱❴ ●➒ ✱❭ ❪✮✴❼ ✲❂✴♥✮❛ ✭❝✮ ✴✮❂◗✭✱❫❵
❖✻ ❻✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵❭✭❂❵✭ ✱❭ ❂❢❢✲✱◗❂✳✲✮ ❫❵✲❼ ❢✴❫◗✮✮❺❭ ❵✮❂✴✲❼ ✭❫ ◗❫✵❢✲✮✭✱❫❵✻ ➙❫❵❭✱❺✮✴
❞❝✮❵ ◗❫❵◗✮❵✭✴❂✭✱❫❵❭ ❫❴ ✭❝✮ ✴✮❂◗✭❂❵✭❭ ❂❵❺
✭❝✮ ❴❫✲✲❫❞✱❵♥ ✮❀❂✵❢✲✮❭✷
❢✴❫❺✰◗✭❭ ❝❂❪✮ ❂✭✭❂✱❵✮❺ ✭❝✮✱✴ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵
❭✭❂✭✮✻ ✸❂❁ ❡❝✮ ✴✮❂◗✭✱❫❵ ❫❴ ➛ ❏ ❞✱✭❝ ➜❏ ❂✭ ❩✺✺ ➝ ❝❂❭ ❂
❪✮✴❼ ✲❂✴♥✮ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗ ❫ ❵ ❭ ✭ ❂ ❵ ✭ ❛
❃✻ ❡❝✮ ❪❂✲✰✮ ❫❴ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵❭✭❂❵✭ ✱❭
✱❵❺✮❢✮❵❺✮❵✭ ❫❴ ✱❵✱✭✱❂✲ ◗❫❵◗✮❵✭✴❂✭✱❫❵❭ ❫❴ ✭❝✮ ●➒ ■ ❃✻✽ ❖✺➞➟✻
✴✮❂◗✭❂❵✭❭ ❂❵❺ ❢✴❫❺✰◗✭❭✻ ✸✳❁ ➛ ❏✸♥❁ P ➙✲ ❏✸♥❁ ❃➛➙✲✸♥❁ ❂✭ ◆✺✺➝ ❝❂❭
◆✻ ❻✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵❭✭❂❵✭ ✱❭ ✭✮✵❢✮✴❂✭✰✴✮ ●➒ ■ ✽✻✺ ❖✺↕➠✻
❺✮❢✮❵❺✮❵✭ ❝❂❪✱❵♥ ❫❵✮ ✰❵✱✯✰✮ ❪❂✲✰✮ ❴❫✴ ❂
❢❂✴✭✱◗✰✲❂✴ ✴✮❂◗✭✱❫❵ ✴✮❢✴✮❭✮ ❵✭✮❺ ✳❼ ❂ ✸◗❁ ➛ ❏✸♥❁ P ❸✴ ❏✸♥❁ ❃➛❸✴ ✸♥❁ ❂✭ ◆✺✺ ➝❛
✳❂✲❂❵◗✮❺ ✮✯✰❂✭✱❫❵ ❂✭ ❂ ♥✱❪✮❵ ✭✮✵❢✮✴❂✭✰✴✮✻ ●➡ ■ ❩✻✽ ❖✺➠➢
✽✻ ❡❝✮ ✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵❭✭❂❵✭ ❴❫✴ ✭❝✮ ✴✮❪✮✴❭✮ ❿ ➣❴ ●➡ ➤ ❖✺➥↕❛ ✴✮❂◗✭❂❵✭❭ ❢✴✮❺❫✵✱❵❂✭✮ ❫❪✮✴
✴✮❂◗✭✱❫❵ ✱❭ ✮✯✰❂✲ ✭❫ ✭❝✮ ✱❵❪✮✴❭✮ ❫❴ ✭❝✮ ❢✴❫❺✰◗✭❭❛ ✱✻✮✻❛ ✱❴ ●➡ ✱❭ ❪✮✴❼ ❭✵❂✲✲❛ ✭❝✮ ✴✮❂◗✭✱❫❵
✮✯✰✱✲✱✳✴✱✰✵ ◗❫❵❭✭❂❵✭ ❴❫✴ ✭❝✮ ❴❫✴❞❂✴❺ ❢✴❫◗✮✮❺❭ ✴❂✴✮✲❼✻ ➙❫❵❭✱❺✮✴ ✭❝✮ ❴❫✲✲❫❞✱❵♥
✴✮❂◗✭✱❫❵✻ ✮❀❂✵❢✲✮❭✷

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✁✂✄☎✄✆✝✄✂✞ ✶

✭❛✮ ❚✪✫ ✬✫✯✰✱✲✰✳✴✵✴✰✷ ✰✸ ✺✻❖ ✴✷✵✰ ✺✻ ❛✷✬ ❖✻ ❲✸ ❵❜ ❉ ❑❇❝ ✵✪✫ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ✱✴❩✵❅❁✫ ✴✳ ❛❃❁✫❛✬❂
❛✵ ✽✾✾ ✿ ✪❛✳ ❛ ❀✫❁❂ ✳✱❛❃❃ ✫❄❅✴❃✴❆❁✴❅✱ ❛✵ ✫❄❅✴❃✴❆❁✴❅✱●
✯✰✷✳✵❛✷✵❝ ❑❇ ❉ ❋●❍ ❍✾ ■❏ ❳✰✷✳✴✬✫❁ ✵✪✫ ▼❛✳✫✰❅✳ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ✰✸ ✺ ✻
✭❆✮ ◆✻✭▼✮ P ❖✻✭▼✮ ◗◆❖✭▼✮❝ ❨✴✵✪ ❲✻❝
❛✵ ◗❘❙ ✿ ✪❛✳ ❑❇ ❉ ❋●❙ ❍✾ ❹❯❱● ✺✻ ✭▼✮ P ❲✻✭▼✮ ◗✺❲✭▼✮❞ ❑❇ ❉ ✽❪●✾ ❛✵ ❪✾✾ ✿●
❡❅✲✲✰✳✫ ❨✫ ✪❛❀✫ ✱✰❃❛❁ ✯✰✷✯✫✷✵❁❛✵✴✰✷✳
⑨ ❲✸ ❑ ❇ ✴✳ ✴✷ ✵✪✫ ❁❛✷▼✫ ✰✸ ❍✾ ❹❯ ✵✰ ❍✾ ❯❝
❢✺✻❣t❉✾●❍✾❤❝ ❢❲✻❣t ❉ ✾●◗✾ ❤ ❛✷✬ ❢✺❲❣t ❉ ✾●❋✾ ❤●
❛✲✲❁✫✯✴❛❆❃✫ ✯✰ ✷✯✫ ✷✵ ❁❛✵ ✴✰ ✷✳ ✰✸ ❆✰✵ ✪
❁✫❛✯✵❛✷✵✳ ❛✷✬ ✲❁✰✬❅✯✵✳ ❛❁✫ ✲❁✫✳✫✷✵● ✭✵✪✫ ✳❅❆✳✯❁✴✲✵ ✵ ✰✷ ✵✪✫ ✯✰✷✯✫✷✵❁❛✵✴✰✷ ✳❂✱❆✰❃✳
❳✰✷✳✴✬✫❁ ✵✪✫ ✸✰❃❃✰❨✴✷▼ ✫❩❛✱✲❃✫✳❬ ✱✫❛✷✳ ✵✪❛✵ ✵✪✫ ✯✰✷✯✫✷✵❁❛✵✴✰✷✳ ❨✫❁✫ ✱✫❛✳❅❁✫✬
❛✵ ✳✰✱✫ ❛❁❆✴✵❁❛❁❂ ✵✴✱✫ ✵❝ ✷✰✵ ✷✫✯✫✳✳❛❁✴❃❂ ❛✵
✭❛✮ ❭✰❁ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ✰✸ ✺✻ ❨✴✵✪ ❲✻ ✵✰ ▼✴❀✫ ✺❲❝
✫❄❅✴❃✴❆❁✴❅✱✮●
❑❇ ❉ ✽❪●✾ ❛✵ ❪✾✾✿●
❚✪❅✳❝ ✵✪✫ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ❄❅✰✵✴✫✷✵❝ ❵❜ ❛✵ ✵✪✴✳ ✳✵❛▼✫
✭❆✮ ❫❃✳✰❝ ▼❛✳ ✲✪❛✳✫ ✬✫✯✰✱✲✰✳✴✵✴✰✷ ✰✸ ◆✻❖■ ✵✰ ✰✸ ✵✪✫ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ✴✳ ▼✴❀✫✷ ❆❂❝
◆❖✻ ✴✳ ❛✷✰✵✪✫❁ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ❨✴✵✪ ❛ ❀❛❃❅✫ ❵❜ ❉ ❢✺❲❣t✻ ✐ ❢✺✻❣t ❢❲✻❣t ❉ ✭✾●❋✾✮✻✐ ✭✾●❍✾✮ ✭✾●◗✾✮
✰✸ ❑❇ ❉ ❋●❴❋ ❍✾ ❹❯ ❛✵ ◗✽ ❳ ❨✪✴✯✪ ✴✳ ✷✫✴✵✪✫❁
❉ ❙●✾
✵✰✰ ✳✱❛❃❃ ✷✰❁ ✵✰✰ ❃❛❁▼✫● ✺✫✷✯✫❝
✫❄❅✴❃✴❆❁✴❅✱ ✱✴❩✵❅❁✫✳ ✯✰✷✵❛✴✷ ❛✲✲❁✫✯✴❛❆❃✫ ◆✰❨❝ ✴✷ ✵✪✴✳ ✯❛✳✫❝ ❵❇ ✭❙●✾✮ ✬✰✫✳ ✷✰✵ ✫❄❅❛❃
✯✰✷✯✫✷✵❁❛✵✴✰✷✳ ✰✸ ❆✰✵✪ ◆✻❖■ ❛✷✬ ◆❖✻● ❑❇ ✭✽❪●✾✮❝ ✳✰ ✵✪✫ ✱✴❩✵❅❁✫ ✰✸ ✺✻✭▼✮❝ ❲✻✭▼✮ ❛✷✬ ✺❲✭▼✮
✴✳ ✷✰✵ ❛✵ ✫❄❅✴❃✴❆❁✴❅✱❞ ✵✪❛✵ ✴✳❝ ✱✰❁✫ ✺ ✻✭▼✮ ❛✷✬
❚✪✫✳✫ ▼✫✷✫❁❛❁❃✴✳❛✵✴✰✷✳ ❛❁✫ ✴❃❃❅✳✵❁❛✵✫✬ ✴✷
❲✻✭▼✮ ❨✴❃❃ ❁✫❛✯✵ ✵✰ ✸✰❁✱ ✱✰❁✫ ✺❲✭▼✮ ❛✷✬ ✵✪✫✴❁
❭✴▼● ❪●❴
✯✰✷✯✫✷✵❁❛✵✴✰✷✳ ❨✴❃❃ ✬✫✯❁✫❛✳✫ ✵✴❃❃ ❵❇ ❉ ❑❇●
❚✪✫ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ❄❅✰✵✴✫✷✵❝ ❵❇ ✴✳ ❅✳✫✸❅❃ ✴✷
✲❁✫✬✴✯✵✴ ✷▼ ✵✪✫ ✬✴ ❁✫✯✵✴✰✷ ✰✸ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ❆❂
✯✰✱✲❛❁✴✷▼ ✵✪✫ ❀❛❃❅✫✳ ✰✸ ❵❇ ❛✷✬ ❑❇●
❚✪ ❅✳❝ ❨✫ ✯❛ ✷ ✱❛ ❥✫ ✵ ✪✫ ✸✰❃ ❃✰ ❨✴ ✷▼
▼✫✷✫❁❛❃✴✳❛✵✴✰✷✳ ✯✰✷✯✫❁✷✴✷▼ ✵✪✫ ✬✴❁✫✯✵✴✰✷ ✰✸ ✵✪✫
❦❧♠♥♦♥♣ qrsr✉✈r✉✇r ①② r③④r✉④ ①② ⑤r⑥✇④⑦①✉ ①✉ ⑧⑩ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ✭❭✴▼● ❪●❪✮ ❬

❶❷❸❷❺ ❻❼❽❾❿➀➁❿➂➃ ➁➄❽ ➅❿❼❽➀➁❿➆➂ ➆➇ ➁➄❽


➈❽➉➀➁❿➆➂
❚✪✫ ✫❄❅✴❃✴❆❁✴❅✱ ✯✰✷✳✵❛✷✵ ✪✫❃✲✳ ✴✷ ✲❁✫✬✴✯✵✴✷▼
✵✪✫ ✬✴❁✫✯✵✴✰✷ ✴✷ ❨✪✴✯✪ ❛ ▼✴❀✫✷ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ❨✴❃❃
✲❁✰✯✫✫✬ ❛✵ ❛✷❂ ✳✵❛▼✫● ❭✰❁ ✵✪✴✳ ✲❅❁✲✰✳✫❝ ❨✫
✯❛❃✯❅❃❛✵✫ ✵✪✫ ❼❽➉➀➁❿➆➂ ➊➋➆➁❿❽➂➁ ➌● ❚✪✫
❁✫ ❛✯✵ ✴✰ ✷ ❄❅ ✰✵✴ ✫ ✷✵ ❝ ❵ ✭❵ ❜ ❨✴✵ ✪ ✱✰❃❛ ❁
✯✰✷✯✫✷✵❁❛✵✴✰✷✳ ❛✷✬ ❵➍ ❨✴✵✪ ✲❛❁✵✴❛❃ ✲❁✫✳✳❅❁✫✳✮ ❦❧♠♥ ♦♥♦ ➣⑤r✈⑦✇④⑦✉↔ ④↕r ✈⑦⑤r✇④⑦①✉ ①② ④↕r ⑤r⑥✇④⑦①✉
✴✳ ✬✫✸✴✷✫✬ ✴✷ ✵✪✫ ✳❛✱✫ ❨❛❂ ❛✳ ✵✪✫ ✫❄❅✴❃✴❆❁✴❅✱
✯✰✷✳✵❛✷✵ ❑❇ ✫❩✯✫✲✵ ✵✪❛✵ ✵✪✫ ✯✰✷✯✫✷✵❁❛✵✴✰✷✳ ✴✷ ⑨ ❲✸ ❵➐ → ❑❜❝ ✷✫✵ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ▼✰✫✳ ✸❁✰✱ ❃✫✸✵ ✵✰ ❁✴▼✪✵
❵❜ ❛❁✫ ✷✰✵ ✷✫✯✫✳✳❛❁✴❃❂ ✫❄❅✴❃✴❆❁✴❅✱ ❀❛❃❅✫✳● ⑨ ❲✸ ❵➐ ➔ ❑❜❝ ✷✫✵ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ▼✰✫✳ ✸❁✰✱ ❁✴▼✪✵ ✵✰
❭✰❁ ❛ ▼✫✷✫❁❛❃ ❁✫❛✯✵✴✰✷❬ ❃✫✸✵●
⑨ ❲✸ ❵❜ ❉ ❑❜❝ ✷✰ ✷✫✵ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ✰✯✯❅❁✳●
❛❫P❆➎ ✯❳P✬➏ ✭❪●❍❘✮
➐ ➑ ➒
❵❜ ❉ ❢❳❣ ❢➏❣ ✐ ❢❫❣ ❢➎❣ ➓ ✭❪●◗✾✮ ❻❼➆➙➛❽➜ ❶❷❶
❚✪✫✷❝ ❚✪✫ ❀❛❃❅✫ ✰✸ ❑❜ ✸✰❁ ✵✪✫ ❁✫❛✯✵✴✰✷
❲✸ ❵❜ ➔ ❑❇❝ ✵✪✫ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ❨✴❃❃ ✲❁✰✯✫✫✬ ✴✷ ✵✪✫ ◗❫ ➎ P ❳ ✴✳ ◗ ❍✾❹❯● ❫✵ ❛ ▼✴❀✫✷ ✵✴✱✫❝
✬✴❁✫✯✵✴✰✷ ✰✸ ❁✫❛✯✵❛✷✵✳ ✭❁✫❀✫❁✳✫ ❁✫❛✯✵✴✰✷✮● ✵✪✫ ✯✰✱✲✰✳✴✵✴✰✷ ✰✸ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ✱✴❩✵❅❁✫ ✴✳
❲✸ ❵❜ → ❑❇❝ ✵✪✫ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ❨✴❃❃ ✲❁✰✯✫✫✬ ✴✷ ✵✪✫ ❢❫❣ ❉ ❢➎❣ ❉ ❢❳❣ ❉ ➝ ❍✾❹■ ❤● ❲✷ ❨✪✴✯✪
✬✴❁✫✯✵✴✰✷ ✰✸ ✵✪✫ ✲❁✰✬❅✯✵✳ ✭✸✰❁❨❛❁✬ ❁✫❛✯✵✴✰✷✮● ✬✴❁✫✯✵✴✰✷ ✵✪✫ ❁✫❛✯✵✴✰✷ ❨✴❃❃ ✲❁✰✯✫✫✬➞

❈✟✠❈✡☛☞✌✍✎✏✑ ✒✓✠✔✕✌✎ ✼✠✔✕✌✎ ✼ ▲✖✑ ✹✗✘☞✙ ✚✛✗✚✗✜ ✢✣✌✕✖✤✥✦ ✚✹✗✚✗✜✦ ✚✧✗✚✗✜✦ ★✩✗✚✗✩✦ ✚✼✗★✗✜

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

❙❇❉❊❋●❇❍ ❚✬✭ ✮✯✮✰✱ ✲✳✭✴✴✵✳✭ ✰✮ ✭✶✵✸✱✺✳✸✵✻ ✽✰✴


➏✯✳ ✮✬✭ ✳✭✰❅✮✸✯✾ ✮✬✭ ✳✭✰❅✮✸✯✾ ✶✵✯✮✸✭✾✮ ➐❝ ❢✯✵✾✿ ✮✯ ✺✭ ❀❁❂❃ ✺✰✳❁ ❄✰✱❅✵✱✰✮✭ ❑❝❆ ❑♣ ✰✾✿
✸✴ ❪✸❖✭✾ ✺➑❆ ✲✰✳✮✸✰✱ ✲✳✭✴✴✵✳✭ ✰✮ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻❁

➐ ❝ ▼ ➒➓➔➒❄➔❵ ➒❧➔✐ ❙❇❉❊❋●❇❍


✰✴ ➒❧➔ ▼ ➒➓➔ ▼ ➒❄➔ ▼ ❫ ❂❛ ❹❬ ❱ ❲✭ ❡✾✯✽ ■❏ ▼ ♥❘◆
➐ ❝ ▼ P❫ ❂❛ ❹❬◗P❫ ❂❛ ❹❬◗ ❵ P❫ ❂❛ ❹❬◗✐ ▼ ❂ ❚✯✮✰✱ ❖✯✱✵✻✭ P❏ ◗ ▼ ❂ ❯
✰✴ ➐❝ → ❑❝ ✴✯ ✮✬✭ ✳✭✰❅✮✸✯✾ ✽✸✱✱ ✲✳✯❅✭✭✿ ✸✾ ❱✯✱✭❅✵✱✰✳ ✻✰✴✴ ✯❢ ❳❨❩❬ ▼ ❀❭ ❪
✮✬✭ ✳✭❖✭✳✴✭ ✿✸✳✭❅✮✸✯✾❁ ❳✵✻✺✭✳ ✯❢ ✻✯✱✭✴ ▼ ❂❫❁❴❪❵❀❭ ❪ ▼ ❛❁❂❃

➊➋➣➋↔ ↕➙❉➛❊❉➙❋●❍➜ ➝➞❊●❉●➇➆●❊➉ ✯❢ ✮✬✭ ❪✰✴ P♥◗


↕❇❍➛➈❍❋➆➙❋●❇❍➟ ❜✰✴ ❅✯✾✴✮✰✾✮ P❘◗ ▼ ❛❁❛❴❫ ✺✰✳ ❯ ✻✯✱❹❞❣❹❞
❥✾ ❅✰✴✭ ✯❢ ✰ ✲✳✯✺✱✭✻ ✸✾ ✽✬✸❅✬ ✽✭ ❡✾✯✽ ✮✬✭ ❚✭✻✲✭✳✰✮✵✳✭ P◆ ◗ ▼ ❤❛❛ ❣
✸✾✸✮✸✰✱ ❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾✴ ✺✵✮ ✿✯ ✾✯✮ ❡✾✯✽ ✰✾➑ ✯❢ ■❏ ▼ ♥❘◆
✮✬✭ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻ ❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾✴❆ ✮✬✭ ❢✯✱✱✯✽✸✾❪ ■ ❂❯ ▼ ❛❁❂❃ ✻✯✱ ❛❁❛❴❫ ✺✰✳ ❯ ✻✯✱❹❞ ❣❹❞
✮✬✳✭✭ ✴✮✭✲✴ ✴✬✰✱✱ ✺✭ ❢✯✱✱✯✽✭✿❦ ❤❛❛ ❣
❙❋➈➠ ➡➋ ❲✳✸✮✭ ✮✬✭ ✺✰✱✰✾❅✭✿ ✭✶✵✰✮✸✯✾ ❢✯✳ ✮✬✭ ■ ▼ ❤❁❀❴ ✺✰✳
✳✭✰❅✮✸✯✾❁ ❳✐❩❬ ❭❳❩✐
❙❋➈➠ ➢➋ ➤✾✿✭✳ ✮✬✭ ✺✰✱✰✾❅✭✿ ✭✶✵✰✮✸✯✾❆ ✻✰❡✭ ✰ ❥✾✸✮✸✰✱ ✲✳✭✴✴✵✳✭❦ ❤❁❀❴ ✺✰✳ ❛
✮✰✺✱✭ ✮✬✰✮ ✱✸✴✮✴ ❢✯✳ ✭✰❅✬ ✴✵✺✴✮✰✾❅✭ ✸✾❖✯✱❖✭✿ ✸✾
❧✮ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻❦ P❤❁❀❴ ♠ ♦◗ ✺✰✳ ❭♦ ✺✰✳
✮✬✭ ✳✭✰❅✮✸✯✾❦
q✭✾❅✭❆
P✰◗ ✮✬✭ ✸✾✸✮✸✰✱ ❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾❆
■trts✉ ✰✮ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻ ▼ ④ ①✈②✇ ③ ④ ①② ✈
P✺◗ ✮✬✭ ❅✬✰✾❪✭ ✸✾ ❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾ ✯✾ ❪✯✸✾❪ ✮✯
✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻❆ ✰✾✿ ❀❁❂❃ ▼ P❤❁❀❴ ♠ ♦◗ ⑤ ❭♦
P❅◗ ✮✬✭ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻ ❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾❁ ❀❁❂❃ ▼ ❤❁❀❴ ⑤ ♦
❥✾ ❅✯✾✴✮✳✵❅✮✸✾❪ ✮✬✭ ✮✰✺✱✭❆ ✿✭❢✸✾✭ ♦ ✰✴ ✮✬✭ ♦ ▼ ❀❁❂❃ ♠ ❤❁❀❴ ▼ ❤❁❂⑥ ✺✰✳
❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾ P✻✯✱❵❯◗ ✯❢ ✯✾✭ ✯❢ ✮✬✭ ✴✵✺✴✮✰✾❅✭✴
⑦✰✳✮✸✰✱ ✲✳✭✴✴✵✳✭✴ ✰✮ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻ ✰✳✭❆
✮✬✰✮ ✳✭✰❅✮✴ ✯✾ ❪✯✸✾❪ ✮✯ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻❆ ✮✬✭✾ ✵✴✭
✮✬✭ ✴✮✯✸❅✬✸✯✻✭✮✳➑ ✯❢ ✮✬✭ ✳✭✰❅✮✸✯✾ ✮✯ ✿✭✮✭✳✻✸✾✭ ④ ⑧ ✈⑨✇ ▼ ❤❁❀❴ ♠ ❤❁❂⑥ ▼ ❛❁❴❂✺✰✳
✮✬✭ ❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾✴ ✯❢ ✮✬✭ ✯✮✬✭✳ ✴✵✺✴✮✰✾❅✭✴ ✸✾
④ ⑧⑨✈ ▼ ❭♦ ▼ ❭ ❤❁❂⑥ ▼ ❴❁❫❤ ✺✰✳
✮✭✳✻✴ ✯❢ ♦❁

❙ ❋➈➠ ↔ ➋ ➥✵ ✺✴ ✮ ✸✮✵ ✮✭ ✮✬✭ ✭ ✶✵ ✸✱ ✸✺✳ ✸✵✻ ❿ ❼ ❺ ⑩ ➀ ❽❾ ❷ ❶ ❻
❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾✴ ✸✾✮✯ ✮✬✭ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻ ✭✶✵✰✮✸✯✾
❢✯✳ ✮✬✭ ✳✭✰❅✮✸✯✾ ✰✾✿ ✴✯✱❖✭ ❢✯✳ ♦❁ ❥❢ ➑✯✵ ✰✳✭ ✮✯ ▼ P❴❁❫❤◗✐❵❛❁❴❂ ▼ ❴❃❁❴⑥
➂➃
✴✯✱ ❖✭ ✰ ✶✵✰✿✳✰✮✸❅ ✭ ✶✵✰✮✸✯✾ ❅✬✯✯✴✭ ✮✬✭ ❑♣ ▼ ❑➁P❘◆◗
✻✰✮✬✭✻✰✮✸❅✰✱ ✴✯✱✵✮✸✯✾ ✮✬✰✮ ✻✰❡✭✴ ❅✬✭✻✸❅✰✱ ❴❃❁❴⑥ ▼ ❑❝P❛❁❛❴❫ ❤❛❛◗❞
✴✭✾✴✭❁ ❑❝ ▼ ❭❁❃❴➄ ▼ ❭❁➄
❙ ❋➈➠ ➦ ➋ ❄✰✱ ❅✵✱✰ ✮✭ ✮✬✭ ✭ ✶✵ ✸✱ ✸✺✳ ✸✵✻
❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾✴ ❢✳✯✻ ✮✬✭ ❅✰✱❅✵✱✰✮✭✿ ❖✰✱✵✭ ✯❢ ♦❁ ➅➆❇➇❉➈➉ ➊➋➌
❙❋➈➠ ➧➋ ❄✬✭❅❡ ➑✯✵✳ ✳✭✴✵✱✮✴ ✺➑ ✴✵✺✴✮✸✮✵✮✸✾❪ ❫❁❛❛ ✻✯✱ ✯❢ ⑦❄✱➍ ❡✭✲✮ ✸✾ ❂❯ ❅✱✯✴✭✿ ✳✭✰❅✮✸✯✾
✮✬✭✻ ✸✾✮✯ ✮✬✭ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻ ✭✶✵✰✮✸✯✾❁ ❖✭✴✴✭✱ ✽✰✴ ✰✱✱✯✽✭✿ ✮✯ ✰✮✮✰✸✾ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻
✰✮ ❫❴❛❣❁ ❄✰✱❅✵✱✰✮✭ ❅✯✻✲✯✴✸✮✸✯✾ ✯❢ ✮✬✭
➅➆❇➇❉➈➉ ➊➋➨ ✻✸♦✮✵✳✭ ✰✮ ✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻❁ ❑❝▼ ❂❁❴❛
❂❫❁❴❪ ✯❢ ❳✐❩❬ ✽✰✴ ✲✱✰❅✭✿ ✸✾ ✰ ❂❯ ✳✭✰❅✮✸✯✾ ❙❇❉❊❋●❇❍
❖✭✴✴✭✱ ✰✮ ❤❛❛❣ ✰✾✿ ✰✱✱✯✽✭✿ ✮✯ ✰✮✮✰✸✾ ⑦❄✱➍ ⑦❄✱ ➎ ⑤ ❄✱✐
✭✶✵✸✱✸✺✳✸✵✻ ❥✾✸✮✸✰✱
❳ ✐❩❬ P❪◗ ❭❳❩✐ P❪◗ ❅✯✾❅✭✾✮✳✰✮✸✯✾❦ ❫❁❛ ❛ ❛

✠✡☛✠☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✕☛✖✗✎✑ ✼☛✖✗✎✑ ✼ ▲✘✓ ✹✙✚✍✛ ✜✢✙✜✙✣ ✤✥✎✗✘✦✧★ ✜✹✙✜✙✣ ✜✩✙✜✙✣★ ✪✫✙✜✙✫★ ✜✼✙✪✙✣

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✷ ✁

✫✬✭ ✮ ✯✰✱ ✰✲ ✳✴✱✺ ✵✬ ✶✸✻✻✰✽✸✾✭✬✶✿ ➈ ➃ ➄ ➅➆ ➁➂➇


V
❄❽◆❹❅❉
❆✭ ✬❀❁✸✱✸✵❂✸❁✯❃
❄❅❇✮❉ ✮ ✮ ④✬②✽✬✿ ❁✻✸②⑧ ✭✈✬ ✬❀❁✾✭✸✰② ❄❽◆❹❅❉✿ ✭✈✬
❂✬✾✽✭✸✰② ✻③✰②✭✾②✬✸✭⑥ ✽✾② ✵✬ ✸②✭✬❂③❂✬✭✬✶ ✸②
❑❝ ❋ ●✳✴✱❍❪●✴✱■❪❏●✳✴✱✺❪
✭✬❂✯✻ ✰✲ ✭✈✬ ✇✾✱❁✬ ✰✲ ⑩❶ ◆
▼◆❖ ❋ ✮■❏ ❄❅ P ✮❉ ❸ ❷✲ ⑩❶ ➉ ❚✿ ✭✈✬② P⑩❶ ❏❻❿ ✸✻ ③✰✻✸✭✸✇✬✿ ✾②✶
✮■ ◗ ▼◆❖✮ P ❘◆❙ ❋ ❚ ➍➎ V ➊➋➏ ➐▼✿ ✯✾➀✸②⑧ ❑ ➐▼✿ ⑤✈✸✽✈ ✸✯③✱✸✬✻

✮ ❋ ●P▼◆❖ ① ❯❄▼◆❖❉■ P ❙❄P❘◆❙❉❪❏❹ ✾ ✻③✰②✭✾②✬✰❁✻ ❂✬✾✽✭✸✰② ✰❂ ✭✈✬ ❂✬✾✽✭✸✰②
✮ ❋ ●P▼◆❖ ① ❯❅◆❹❙ ◗ ❹▼◆❱❪❏❹ ⑤✈✸✽✈ ③❂✰✽✬✬✶✻ ✸② ✭✈✬ ✲✰❂⑤✾❂✶ ✶✸❂✬✽✭✸✰② ✭✰
✻❁✽✈ ✾② ✬✮✭✬②✭ ✭✈✾✭ ✭✈✬ ③❂✰✶❁✽✭✻ ✾❂✬
✮ ❋ ●P▼◆❖ ① ❙◆❲❖❪❏❹ ③❂✬✻✬②✭ ③❂✬✶✰✯✸②✾②✭✱⑥◆
✮ ❋ ●P▼◆❖ ◗ ❙◆❲❖❪❏❹ ❋ ▼◆❘❲ ❸ ❷✲ ⑩❶ ➐ ❚✿ ✭✈✬② P⑩❶ ❏❻❿ ✸✻ ②✬⑧✾✭✸✇✬✿ ✾②✶
●✳✴✱✺❪ ❋ ❅◆❚ P ✮ ❋ ❅ P▼◆❘❲ ❋ ▼◆❙▼ ❳ ➍➎ V ➊➋➏ ➉ ▼✿ ✭✈✾✭ ✸✻ ✿ ❑ ➉ ▼✿ ⑤✈✸✽✈ ✸✯③✱✸✬✻

●✳✴✱❍❪ ❋ ●✴✱■❪ ❋ ✮ ❋ ▼◆❘❲ ❳ ✾ ②✰②❇✻③✰②✭✾②✬✰❁✻ ❂✬✾✽✭✸✰② ✰❂ ✾ ❂✬✾✽✭✸✰②
⑤✈✸✽✈ ③❂✰✽✬✬✶✻ ✸② ✭✈✬ ✲✰❂⑤✾❂✶ ✶✸❂✬✽✭✸✰② ✭✰
❨❩❨ ❬❭❫❴❵❛❜❞❡❢❛❣ ❤❭❵✐❭❭❞ ✻❁✽✈ ✾ ✻✯✾✱✱ ✶✬⑧❂✬✬ ✭✈✾✭ ✰②✱⑥ ✾ ✇✬❂⑥ ✯✸②❁✭✬
❭❥❦❛❫❛❤❬❛❦❧ ♠❜❞❡❵❴❞❵ ♥♦ ❀❁✾②✭✸✭⑥ ✰✲ ③❂✰✶❁✽✭ ✸✻ ✲✰❂✯✬✶◆
❬❭❴♠❵❛❜❞ ❥❦❜❵❛❭❞❵ ♣ ❴❞q
❣➑➒➓➔→➣ ❨❩↔↕
r❛❤❤❡ ❭❞❭❬rs t
✉✈✬ ✇✾✱❁✬ ✰✲ ⑩❶ ✲✰❂ ✭✈✬ ③✈✰✻③✈✰❂⑥✱✾✭✸✰②
✉✈✬ ✇✾✱❁✬ ✰✲ ❑❝ ✲✰❂ ✾ ❂✬✾✽✭✸✰② ✶✰✬✻ ②✰✭ ✶✬③✬②✶
✰✲ ⑧✱❁✽✰✻✬ ✸② ⑧✱⑥✽✰✱⑥✻✸✻ ✸✻ ▼❅◆❖ ➀➙❏✯✰✱◆
✰② ✭✈✬ ❂✾✭✬ ✰✲ ✭✈✬ ❂✬✾✽✭✸✰②◆ ④✰⑤✬✇✬❂✿ ✾✻ ⑥✰❁
➛✸②✶ ✭✈✬ ✇✾✱❁✬ ✰✲ ❑❝ ✾✭ ❹❲❖ ➜◆
✈✾✇✬ ✻✭❁✶✸✬✶ ✸② ⑦②✸✭ ❱✿ ✸✭ ✸✻ ✶✸❂✬✽✭✱⑥ ❂✬✱✾✭✬✶
✭✰ ✭✈✬ ✭✈✬❂✯✰✶⑥②✾✯✸✽✻ ✰✲ ✭✈✬ ❂✬✾✽✭✸✰② ✾②✶ ❡➒➔➝➞➟➒➠
✸② ③✾❂✭✸✽❁✱✾❂✿ ✭✰ ✭✈✬ ✽✈✾②⑧✬ ✸② ⑨✸✵✵✻ ✬②✬❂⑧⑥✿ ⑩❶ ❋ ▼❅◆❖ ➀➙❏✯✰✱ ❋ ▼❅◆❖ ▼❚❍➙❏✯✰✱
⑩❶◆ ❷✲✿ ❆✱✻✰✿ ⑩❶ ❋ P ❻✉ ✱②❑❝
❸ ⑩❶ ✸✻ ②✬⑧✾✭ ✸✇✬✿ ✭✈✬② ✭✈✬ ❂✬✾✽✭ ✸✰② ✸✻ ④✬②✽✬✿ ✱② ❑❝ ❋ P▼❅◆❖ ▼❚❍ ➙❏✯✰✱
✻③✰②✭✾②✬✰❁✻ ✾②✶ ③❂✰✽✬✬✶✻ ✸② ✭✈✬ ✲✰❂⑤✾❂✶ ➡ ➡
❄❖◆❅▼❙ ➙ ✯✰✱ ➜ ❹❲❖ ➜❉
✶✸❂✬✽✭✸✰②◆
✱② ❑➢ ❋ P ❘◆❘❱❲
❸ ⑩❶ ✸✻ ③✰✻✸✭✸✇✬✿ ✭✈✬② ❂✬✾✽✭✸✰② ✸✻ ✽✰②✻✸✶✬❂✬✶
❑➢ ❋ ✬➤✺➥✺➦➧
②✰②❇✻③✰②✭✾②✬✰❁✻◆ ❷②✻✭✬✾✶✿ ✾✻ ❂✬✇✬❂✻✬
❂✬✾✽✭✸✰② ⑤✰❁✱✶ ✈✾✇✬ ✾ ②✬⑧✾✭✸✇✬ ⑩❶✿ ✭✈✬ ❑➢ ❋ ❅◆❖▼ ▼❚ ➤❍
③❂✰✶❁✽✭✻ ✰✲ ✭✈✬ ✲✰❂⑤✾❂✶ ❂✬✾✽✭✸✰② ✻✈✾✱✱ ✵✬ ❣➑➒➓➔→➣ ❨❩↔↔
✽✰②✇✬❂✭✬✶ ✭✰ ✭✈✬ ❂✬✾✽✭✾②✭✻◆
④⑥✶❂✰✱⑥✻✸✻ ✰✲ ✻❁✽❂✰✻✬ ⑧✸✇✬✻✿
❸ ⑩❶ ✸✻ ❚✿ ❂✬✾✽✭✸✰② ✈✾✻ ✾✽✈✸✬✇✬✶ ✬❀❁✸✱✸✵❂✸❁✯❺
✾✭ ✭✈✸✻ ③✰✸②✭✿ ✭✈✬❂✬ ✸✻ ②✰ ✱✰②⑧✬❂ ✾②⑥ ✲❂✬✬ ➨❁✽❂✰✻✬ ◗ ④■➩ ⑨✱❁✽✰✻✬ ◗ ➛❂❁✽✭✰✻✬
✬②✬❂⑧⑥ ✱✬✲✭ ✭✰ ✶❂✸✇✬ ✭✈✬ ❂✬✾✽✭✸✰②◆ ➫❀❁✸✱✸✵❂✸❁✯ ✽✰②✻✭✾②✭ ❑❝ ✲✰❂ ✭✈✬ ❂✬✾✽✭✸✰②
❆ ✯✾✭ ✈✬ ✯✾✭ ✸✽✾ ✱ ✬ ✮③ ❂✬✻ ✻ ✸ ✰② ✰✲ ✭ ✈ ✸✻ ✸✻ ❹ ▼❚➭❍ ✾✭ ❅❚❚➜◆ ✴✾✱✽❁✱✾✭✬ ⑩❶ ✾✭
✭✈✬❂✯✰✶⑥②✾✯✸✽ ✇✸✬⑤ ✰✲ ✬❀❁✸✱✸✵❂✸❁✯ ✽✾② ✵✬ ❅❚❚➜◆
✶✬✻✽❂✸✵✬✶ ✵⑥ ✭✈✬ ✲✰✱✱✰⑤✸②⑧ ✬❀❁✾✭✸✰②❃ ❡➒➔➝➞➟➒➠
⑩❶ ❋ ⑩❶ ◗ ❻✉ ✱②❼ ❄❽◆❹▼❉ ⑩❶ ❋ P ❻❿ ✱②❑❝
⑤✈✬❂✬✿ ❶ ✸✻ ✻✭✾②✶✾❂✶ ⑨✸✵✵✻ ✬②✬❂⑧⑥◆ ⑩❶ ❋ P ❖◆❅▼❙➙ ✯✰✱➤➭➜➤➭
❆✭ ✬❀❁✸✱✸✵❂✸❁✯✿ ⑤✈✬② ⑩❶ ❋ ❚ ✾②✶ ❼ ❋ ❑❾✿ ❅❚❚➜ ✱②❄❹ ▼❚➭❍❉
✭✈✬ ✬❀❁✾✭✸✰② ❄❽◆❹▼❉ ✵✬✽✰✯✬✻✿ ⑩❶ ❋ P ❽◆❱❙ ▼❚➯ ➙ ✯✰✱➤➭
⑩❶ ❋ ⑩❶ ◗ ❻❿ ✱② ❑ ❋ ❚
⑩❶ ❋ P ❻❿ ✱②❑ ❄❽◆❹❹❉ ❨❩➲ ➳❴♠❵❜❬❡ ❴➳➳❭♠❵❛❞r ❭❥❦❛❫❛❤❬❛❴
✱②❑ ❋ P ⑩❶ ❏ ❻❿ ➩②✬ ✰✲ ✭✈✬ ③❂✸②✽✸③✾✱ ⑧✰✾✱✻ ✰✲ ✽✈✬✯✸✽✾✱ ✻⑥②✭✈✬✻✸✻
✉✾➀✸②⑧ ✾②✭✸✱✰⑧ ✰✲ ✵✰✭✈ ✻✸✶✬✻✿ ⑤✬ ⑧✬✭✿ ✸✻ ✭✰ ✯✾✮✸✯✸✻✬ ✭✈✬ ✽✰②✇✬❂✻✸✰② ✰✲ ✭✈✬ ❂✬✾✽✭✾②✭✻

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✷ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

t● ❍■●❏❑▼t◆ ❖P◗❘❙ ❚◗❯◗❚◗❱◗❯❲ tP❙ ❙❳❍❙❯❏◗t❑■❙ ➳➵➛✉⑩ ③➛✉ ⑧⑨⑩⑧✉⑩③⑥q③②⑨⑩ ⑨➸ q⑩➞ ⑨➸ ③➛✉
●♦ ❙❯❙■❲❨❩ ❬P◗◆ ◗❚❍❘◗❙◆ ❚❭❳◗❚❑❚ ❨◗❙❘❏ ●♦ ⑥✉q⑧③q⑩③➜ ⑨⑥ ⑤⑥⑨⑦✇⑧③➜ ②⑩ q ⑥✉q⑧③②⑨⑩ q③
❍■●❏❑▼t◆ ❭t ❚◗❘❏ t❙❚❍❙■❭t❑■❙ ❭❯❏ ❍■❙◆◆❑■❙ ✉✈✇②①②➝⑥②✇♥ ②➜ ⑧➛q⑩➺✉⑦➻ ③➛✉ ⑧⑨♥⑤⑨➜②③②⑨⑩
▼●❯❏◗t◗●❯◆❩ ❪♦ ◗t ❏●❙◆ ❯●t P❭❍❍❙❯❫ tP❙❯ tP❙ ⑨➸ ③➛✉ ✉✈✇②①②➝⑥②✇♥ ♥②➼③✇⑥✉ ⑧➛q⑩➺✉➜ ➜⑨ q➜
❙❳❍❙■◗❚❙❯t❭❘ ▼●❯❏◗t◗●❯◆ ❯❙❙❏ t● ❡❙ ❭❏❴❑◆t❙❏❩ ③⑨ ♥②⑩②♥②➽✉ ③➛✉ ✉➸➸✉⑧③ ⑨➸ ⑧⑨⑩⑧✉⑩③⑥q③②⑨⑩
❵●■ ❙❳❭❚❍❘❙❫ ◗❯ tP❙ ❛❭❡❙■ ❍■●▼❙◆◆ ♦●■ tP❙ ⑧➛q⑩➺✉➜➾➟
◆❨❯tP❙◆◗◆ ●♦ ❭❚❚●❯◗❭ ♦■●❚ s❜ ❭❯❏ ❛❜❫ tP❙ ➩❙t ❑◆ t❭❧❙ tP❙ ■❙❭▼t◗●❯❫
▼P●◗▼❙ ●♦ ❙❳❍❙■◗❚❙❯t❭❘ ▼●❯❏◗t◗●❯◆ ◗◆ ●♦ ■❙❭❘
❛ ❜➚❲➪ ➶ ❪❜➚❲➪ ➹❛❪➚❲➪
❙ ▼ ●❯ ●❚◗▼ ◗ ❚❍●■t❭ ❯▼ ❙❩ ❞❯ ❯❑❭ ❘ ❖ ●■❘❏
❍■●❏❑▼t◗●❯ ●♦ ❭❚❚●❯◗❭ ◗◆ ❭❡●❑t P❑❯❏■❙❏ ❪♦ ❛❜ ◗◆ ❭❏❏❙❏ t● tP❙ ■❙❭▼t◗●❯ ❚◗❳t❑■❙ ❭t
❚◗❘❘◗●❯ t●❯❙◆❫ ❍■◗❚❭■◗❘❨ ♦●■ ❑◆❙ ❭◆ ♦❙■t◗❘◗❱❙■◆❩ ❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚❫ tP❙❯ tP❙ ❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚ ●♦ tP❙
■❙❭▼t◗●❯ ◗◆ ❏◗◆t❑■❡❙❏❩ ❪❯ ●■❏❙■ t● ■❙◆t●■❙ ◗t❫ tP❙
❢❣❑◗❘◗❡■◗❑❚ ▼●❯◆t❭❯t❫ ❤✐ ◗◆ ◗❯❏❙❍❙❯❏❙❯t ●♦
■❙❭▼t◗●❯ ❍■●▼❙❙❏◆ ◗❯ ❭ ❏◗■❙▼t◗●❯ ❖P❙■❙◗❯ ❛❜ ◗◆
◗❯◗t◗❭❘ ▼●❯▼❙❯t■❭t◗●❯◆❩ ❥❑t ◗♦ ❭ ◆❨◆t❙❚ ❭t
▼●❯◆❑❚❙❏❫ ◗❩❙❩❫ ❚●■❙ ●♦ ❛❜ ❭❯❏ ❪❜ ■❙❭▼t t● ♦●■❚
❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚ ◗◆ ◆❑❡❴❙▼t❙❏ t● ❭ ▼P❭❯❲❙ ◗❯ tP❙
❛❪ ❭❯❏ ♦◗❯❭❘❘❨ tP❙ ❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚ ◆P◗♦t◆ ◗❯ ■◗❲Pt
▼●❯▼❙❯t■❭t◗●❯ ●♦ ●❯❙ ●■ ❚●■❙ ●♦ tP❙ ■❙❭▼t◗❯❲
➚♦●■❖❭■❏➪ ❏◗ ■❙▼ t◗ ●❯ ➚ ❵◗❲❩➘❩➴➪❩ ❬P◗◆ ◗◆ ◗ ❯
◆❑❡◆t❭❯▼❙◆❫ tP❙❯ tP❙ ◆❨◆t❙❚ ◗◆ ❯● ❘●❯❲❙■ ❭t
❭▼▼●■❏❭❯▼❙ ❖◗tP tP❙ ➩❙ ➫P❭t❙❘◗❙■➭◆ ❍■◗❯▼◗❍❘❙
❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚❦ ❭❯❏ ❯❙t ■❙❭▼t◗●❯ t❭❧❙◆ ❍❘❭▼❙ ◗❯
❖P◗▼P ◗❚❍❘◗❙◆ tP❭t ◗❯ ▼❭◆❙ ●♦ ❭❏❏◗t◗●❯ ●♦ ❭
◆●❚❙ ❏◗■❙▼t◗●❯ ❑❯t◗❘ tP❙ ◆❨◆t❙❚ ■❙t❑■❯◆ t●
■❙❭▼t❭❯t➧❍■●❏❑▼t❫ ❭ ❯❙❖ ❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚ ❖◗❘❘ ❡❙
❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚ ●❯▼❙ ❭❲❭◗❯❩ ♠◗❚◗❘❭■❘❨❫ ❭ ▼P❭❯❲❙ ◗❯
◆❙t ❑❍ ◗❯ ❖P◗▼P tP❙ ▼●❯▼❙❯t■❭t◗●❯ ●♦ tP❙
t❙❚❍❙■❭t❑■❙ ●■ ❍■❙◆◆❑■❙ ●♦ tP❙ ◆❨◆t❙❚ ❚❭❨
■❙❭▼t❭❯t➧❍■●❏❑▼t ◆P●❑❘❏ ❡❙ ❘❙◆◆ tP❭❯ ❖P❭t ◗t
❭❘◆● ❭❘t❙■ tP❙ ❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚❩ ❪❯ ●■❏❙■ t● ❏❙▼◗❏❙
❖❭◆ ❭♦t❙■ tP❙ ❭❏❏◗t◗●❯ ❡❑t ❚●■❙ tP❭❯ ❖P❭t ◗t
❖P❭t ▼●❑■◆❙ tP❙ ■❙❭▼t◗●❯ ❭❏●❍t◆ ❭❯❏ ♥qr✉ q
❖❭◆ ◗❯ tP❙ ●■◗❲◗❯❭❘ ❚◗❳t❑■❙❩
✈✇q①②③q③②④✉ ⑤⑥✉⑦②⑧③②⑨⑩ ❭❡●❑t tP❙ ❙♦♦❙▼t ●♦ ❭
▼P❭❯❲❙ ◗❯ ▼●❯❏◗t◗●❯◆ ●❯ ❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚ ❖❙ ❑◆❙
❶❷ ❸❹❺❻❷❼❽❷❾❿➀ ➁❾❽➂➃❽➁❼❷❩ ❪t ◆t❭t❙◆ tP❭t ❭
➄➅➆ ➇➈➉ ➊ ➇ ➆ ➇➋ ➌➍ ➎ ➅➉ ➍ ➆ ➄➎➌➏➐ ➎ ➅➆ ➎
➑➉➎➉➏➒➊➇➉ ➎➅➉ ➉➓➔➊→➊➣➏➊➔➒ ➄➌➇➑➊➎➊➌➇➐ ➌➍ ➆
➐➋➐➎➉➒ ↔➊→→ ➄➆➔➐➉ ➎➅➉ ➐➋➐➎➉➒ ➎➌ ➄➅➆➇➈➉
➊➇ ➐➔➄➅ ➆ ➒➆➇➇➉➏ ➐➌ ➆➐ ➎➌ ➏➉➑➔➄➉ ➌➏ ➎➌
➄➌➔➇➎➉➏➆➄➎ ➎➅➉ ➉➍➍➉➄➎ ➌➍ ➎➅➉ ➄➅➆➇➈➉↕ ➙➛②➜
②➜ q⑤⑤①②⑧q➝①✉ ③⑨ q①① ⑤➛➞➜②⑧q① q⑩⑦ ⑧➛✉♥②⑧q①
✉✈✇②①②➝⑥②q➟
➠❙ ◆P❭❘❘ ❯●❖ ❡❙ ❏◗◆▼❑◆◆◗❯❲ ♦❭▼t●■◆ ❖P◗▼P
▼❭❯ ◗❯♦❘❑❙❯▼❙ tP❙ ❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚❩
➡↕➢↕➤ ➥➍➍➉➄➎ ➌➍ ➦➌➇➄➉➇➎➏➆➎➊➌➇ ➦➅➆➇➈➉
❪❯ ❲❙❯❙■❭❘❫ ❖P❙❯ ❙❣❑◗❘◗❡■◗❑❚ ◗◆ ❏◗◆t❑■❡❙❏ ❡❨
tP❙ ❭ ❏❏◗t◗●❯➧■❙ ❚●➨❭ ❘ ●♦ ❭❯❨ ■❙❭▼ t❭ ❯t➧
❍■●❏❑▼t◆❫ ➩❙ ➫P❭t❙❘◗❙■➭◆ ❍■◗❯▼◗❍❘❙ ❍■❙❏◗▼t◆ tP❭t➯
➲ ❬P❙ ▼●❯▼❙❯t■❭t◗●❯ ◆t■❙◆◆ ●♦ ❭❯ q⑦⑦✉⑦
■❙❭▼t❭❯t➧❍■●❏❑▼t ◗◆ ■❙❘◗❙➨❙❏ ❡❨ ❯❙t ■❙❭▼t◗●❯ ❋✬✭✮ ✯✮✰ ❊✱✱✲✳✴ ✵✱ ✶✸✸✺✴✺✵✻ ✵✱ ✽✾ ✵✻ ✳✿✶✻❀✲ ✵✱
◗❯ tP❙ ❏◗■❙▼t◗●❯ tP❭t ▼●❯◆❑❚❙◆ tP❙ ❭❏❏❙❏ ✳✵✻✳✲✻✴❝✶✴✺✵✻ ✱✵❝ ✴✿✲ ❝✲✶✳✴✶✻✴❁ ✶✻✸
◆❑❡◆t❭❯▼❙❩ ♣❝ ✵✸❂ ✳✴❁ ✺✻ ✴✿ ✲ ❝ ✲✶✳✴✺ ✵✻❃
➲ ❬P❙ ▼●❯▼❙❯t■❭t◗●❯ ◆t■❙◆◆ ●♦ ❭ ⑥✉♥⑨④✉⑦ ✽❄❅❀❆ ❇ ❉❄ ❅❀❆ ❄✽❉❅❀❆
■❙❭▼t❭❯t➧❍■●❏❑▼t ◗◆ ■❙❘◗❙➨❙❏ ❡❨ ❯❙t ■❙❭▼t◗●❯
◗❯ tP❙ ❏◗■❙▼t◗●❯ tP❭t ⑥✉⑤①✉⑩②➜➛✉➜ tP❙ ❬P❙ ◆❭❚❙ ❍●◗❯t ▼❭❯ ❡❙ ❙❳❍❘❭◗❯❙❏ ◗❯ t❙■❚◆
■❙❚●➨❙❏ ◆❑❡◆t❭❯▼❙❩ ●♦ tP❙ ■❙❭▼t◗●❯ ❣❑●t◗❙❯t❫ ➷✐❫

●■ ◗❯ ●tP❙■ ❖●■❏◆❫ ➷✐ ➬ ➮❛❪➱ ➧ ➮❛❜➱➮❪❜➱

✠✡☛✠☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✕☛✖✗✎✑ ✼☛✖✗✎✑ ✼ ▲✘✓ ✹✙✚✍✛ ✜✢✙✜✙✣ ✤✥✎✗✘✦✧★ ✜✹✙✜✙✣ ✜✩✙✜✙✣★ ✪✫✙✜✙✫★ ✜✼✙✪✙✣

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✷ ✁

❆✫✫✬✭✬✮✯ ✮✰ ✱✲✫✳✮✴✵✯ ✶✭ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾ ✳✵✿✺✻✭✿ ✳✵ ❇✻✵ ✯✬✿✱ ✭✱✵ ❴✵ ■❵ ✬ ✮✯✿ ❁ ❺✵ t✶✺✿ ✵ ✭✱ ✵


✬✯ ✐✶✻✺✵ ✮✰ ◗❝ ✽✵✬✯✴ ✻✵✿✿ ✭✱✶✯ ❑❀ ❁ ❂✱✺✿❃ ✬✯ ✮✳✫✵✳ t✮✯t✵✯✭✳✶✭✬✮✯ ✮✰ ❞❴✵●❅❉❜❍❡❏❵ ✫✵t✳✵✶✿✵✿❃ ✭✱✵
✭✮ ✶✭✭✶✬✯ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾ ✶✴✶✬✯ ✳✵✶t✭✬✮✯ ✾✮✐✵✿ ✬✯ ✬✯✭✵✯✿✬✭✲ ✮✰ ✳✵✫ t✮✻✮✺✳ ✫✵t✳✵✶✿✵✿❁
✭✱✵ ✰✮✳❄✶✳✫ ✫✬✳✵t✭✬✮✯❁ ❅✬✾✬✻✶✳✻✲❃ ❄✵ t✶✯ ✿✶✲ ❆✫✫✬✭✬✮✯ ✮✰ ✶✸❁ ❶✴❉✻❏ ✶✻✿✮ ✫✵t✳✵✶✿✵✿ ✳✵✫
✭✱✶✭ ✳✵✾✮✐✶✻ ✮✰ ✶ ❇✳✮✫✺t✭ ✶✻✿✮ ✽✮✮✿✭✿ ✭✱✵ t✮✻✮✺✳ ✽✵t✶✺✿✵ ❶✴❏❵ ✳✵✶t✭✿ ❄✬✭✱ ❅❉❜ ✬✮✯✿ ✭✮
✰✮✳❄ ✶✳✫ ✳✵ ✶t✭ ✬✮✯ ✶✯✫ ✬✯ t✳✵ ✶✿✵ ✿ ✭✱ ✵ ✰✮✳✾ ✿✭✶✽✻✵ t✮✾❇✻✵❢ ✬✮✯ ❞❶✴●❅❉❜❍❷❡❏❸❁ ❻✵✾✮✐✶✻
t✮✯t✵✯✭✳✶✭✬✮✯ ✮✰ ✭✱✵ ❇✳✮✫✺t✭✿ ✶✯✫ ✭✱✬✿ ✱✶✿ ✮✰ ✰✳✵✵ ❅❉❜ ●✶✸❍ ✿✱✬✰✭✿ ✭✱✵ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾ ✬✯
✴✳✵✶✭ t✮✾✾✵✳t✬✶✻ ✶❇❇✻✬t✶✭✬✮✯ ✬✯ t✶✿✵✿ ✮✰ ✵✸✺✶✭✬✮✯ ●❥❁❧♠❍ ✰✳✮✾ ✳✬✴✱✭ ✭✮ ✻✵✰✭ ✭✮ ✳✵❇✻✵✯✬✿✱
✳✵✶t✭✬✮✯✿❃ ❄✱✵✳✵ ✭✱✵ ❇✳✮✫✺t✭ ✬✿ ✶ ✴✶✿ ✮✳ ✶ ❅❉❜ ✬✮✯✿❁ ❆✫✫✬✭✬✮✯ ✮✰ ❇✮✭✶✿✿✬✺✾ ✭✱✬✮t✲✶✯✶✭✵
✐✮✻✶✭✬✻✵ ✿✺✽✿✭✶✯t✵❁ ✈✯ t✶✿✵ ✮✰ ✾✶✯✺✰✶t✭✺✳✵ ✮✰ ✮✯ ✭✱✵ ✮✭✱✵✳ ✱✶✯✫ ✬✯t✳✵✶✿✵✿ ✭✱✵ t✮✻✮✺✳
✶✾✾✮✯✬✶❃ ✶✾✾✮✯✬✶ ✬✿ ✻✬✸✺✬✰✬✵✫ ✶✯✫ ✳✵✾✮✐✵✫ ✬✯✭✵✯✿✬✭✲ ✮✰ ✭✱✵ ✿✮✻✺✭✬✮✯ ✶✿ ✬✭ ✿✱✬✰✭ ✭✱✵
✰✳✮✾ ✭✱✵ ✳✵✶t✭✬✮✯ ✾✬❢✭✺✳✵ ✿✮ ✭✱✶✭ ✳✵✶t✭✬✮✯ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾ ✭✮ ✳✬✴✱✭❁
❦✵✵❇✿ ✾✮✐✬✯✴ ✬✯ ✰✮✳❄✶✳✫ ✫✬✳✵t✭✬✮✯❁ ❅✬✾✬✻✶✳✻✲❃
✬✯ ✭✱✵ ✻✶✳✴✵ ✿t✶✻✵ ❇✳✮✫✺t✭✬✮✯ ✮✰ ❉✶❋ ●✺✿✵✫ ✶✿ ❼❽❾❽❿ ➀➁➁➂➃➄ ➅➁ ➆➇➂➈➈➉➇➂ ➊➋➌➍➎➂
✬✾❇✮✳✭✶✯✭ ✽✺✬✻✫✬✯✴ ✾✶✭✵✳✬✶✻❍ ✰✳✮✾ ❉✶❉❋ ■❃ ❆ ❇✳✵✿✿✺✳✵ t✱✶✯✴✵ ✮✽✭✶✬✯✵✫ ✽✲ t✱✶✯✴✬✯✴ ✭✱✵
t✮✯✿✭✶✯✭ ✳✵✾✮✐✶✻ ✮✰ ❉❋❏ ✰✳✮✾ ✭✱✵ ❦✬✻✯ ✫✳✬✐✵✿ ✐✮✻✺✾✵ t✶✯ ✶✰✰✵t✭ ✭✱✵ ✲✬✵✻✫ ✮✰ ❇✳✮✫✺t✭✿ ✬✯ t✶✿✵
✭✱✵ ✳✵✶t✭✬✮✯ ✭✮ t✮✾❇✻✵✭✬✮✯❁ ✈✭ ✿✱✮✺✻✫ ✽✵ ✮✰ ✶ ✴✶✿✵✮✺✿ ✳✵✶t✭✬✮✯ ❄✱✵✳✵ ✭✱✵ ✭✮✭✶✻ ✯✺✾✽✵✳
✳✵✾✵✾✽✵✳✵✫ ✭✱✶✭ t✮✯✭✬✯✺✮✺✿ ✳✵✾✮✐✶✻ ✮✰ ✶ ✮✰ ✾✮✻✵✿ ✮✰ ✴✶✿✵✮✺✿ ✳✵✶t✭✶✯✭✿ ✶✯✫ ✭✮✭✶✻
❇✳✮✫✺t✭ ✾✶✬✯✭✶✬✯✿ ◗▼ ✶✭ ✶ ✐✶✻✺✵ ✻✵✿✿ ✭✱✶✯ ❑ ❀ ✯✺✾✽✵✳ ✮✰ ✾✮✻✵✿ ✮✰ ✴✶✿✵✮✺✿ ❇✳✮✫✺t✭✿ ✶✳✵
✶✯✫ ✳✵✶t✭✬✮✯ t✮✯✭✬✯✺✵✿ ✭✮ ✾✮✐✵ ✬✯ ✭✱✵ ✰✮✳❄✶✳✫ ✫✬✰✰✵✳✵✯✭❁ ✈✯ ✶❇❇✻✲✬✯✴ ⑩✵ ❉✱✶✭✵✻✬✵✳❹✿ ❇✳✬✯t✬❇✻✵
✫✬✳✵t✭✬✮✯❁ ✭✮ ✶ ✱✵✭✵✳✮✴✵✯✵✮✺✿ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾ ✭✱✵ ✵✰✰✵t✭ ✮✰
◆❖❖P❘❙ ❚❖ ❯❚❱❘P❱❙❲❳❙❨❚❱ ❩ ❬❱ P❭❪P❲❨❫P❱❙ ❇✳✵✿✿✺✳✵ t✱✶✯✴✵✿ ✮✯ ✿✮✻✬✫✿ ✶✯✫ ✻✬✸✺✬✫✿ t✶✯
✽✵ ✬✴ ✯ ✮✳✵ ✫ ✽✵ t ✶✺✿ ✵ ✭✱✵ ✐✮ ✻✺ ✾✵ ● ✶✯✫
❂✱✬✿ t✶✯ ✽✵ ✫✵✾✮✯✿✭✳✶✭✵✫ ✽✲ ✭✱✵ ✰✮✻✻✮❄✬✯✴
t✮✯t✵✯✭✳✶✭✬✮✯❍ ✮✰ ✶ ✿✮✻✺✭✬✮✯➏✻✬✸✺✬✫ ✬✿ ✯✵✶✳✻✲
✳✵✶t✭✬✮✯r
✬✯✫✵❇✵✯✫✵✯✭ ✮✰ ❇✳✵✿✿✺✳✵❁
❣❤
❴✵■❵●✶✸❍❛ ❅❉❜ ●✶✸❍ ❞❴✵●❅❉❜❍❡ ●✶✸❍ ●❥❁❧♠❍ ❉✮✯✿✬✫✵✳ ✭✱✵ ✳✵✶t✭✬✮✯❃
✲✵✻✻✮❄ t✮✻✮✺✳✻✵✿✿ ✫✵✵❇ ✳✵✫ ❉❋●✴❍ ❛ ➐❶❏●✴❍ ❉❶❷●✴❍ ❛ ❶❏❋●✴❍
②qs ♥ ✉ ❶✵✳✵❃ ♠ ✾✮✻ ✮✰ ✴✶✿✵✮✺✿ ✳✵✶t✭✶✯✭✿ ●❉❋ ❛ ➐❶❏❍
③ ✽✵t✮✾✵ ❧ ✾✮✻ ✮✰ ✴✶✿✵✮✺✿ ❇✳✮✫✺t✭✿ ●❉❶❷ ❛
⑤④ ✇ ●❥❁❧⑥❍
②③qs ♦♣ ♥ ① ❶❏❋❍❁ ❅✺❇❇✮✿✵ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾ ✾✬❢✭✺✳✵ ●✰✮✳ ✶✽✮✐✵
✳✵✶t✭✬✮✯❍ ❦✵❇✭ ✬✯ ✶ t✲✻✬✯✫✵✳ ✰✬✭✭✵✫ ❄✬✭✱ ✶ ❇✬✿✭✮✯
❆ ✳✵✫✫✬✿✱ t✮✻✮✺✳ ✶❇❇✵✶✳✿ ✮✯ ✶✫✫✬✯✴ ✭❄✮ ✶✭ t✮✯✿✭✶✯✭ ✭✵✾❇✵✳✶✭✺✳✵ ✬✿ t✮✾❇✳✵✿✿✵✫ ✭✮ ✮✯✵
✫✳✮❇✿ ✮✰ ⑦❁⑦⑦❧ ⑧ ❇✮✭✶✿✿✬✺✾ ✭✱✬✮t✲✯✶✭✵ ✱✶✻✰ ✮✰ ✬✭✿ ✮✳✬✴✬✯✶✻ ✐✮✻✺✾✵❁ ❂✱✵✯❃ ✭✮✭✶✻ ❇✳✵✿✿✺✳✵
✿✮✻✺✭✬✮✯ ✭✮ ⑨ ✾⑩ ✮✰ ⑦❁❧ ⑧ ✬✳✮✯●✈✈✈❍ ✯✬✭✳✶✭✵ ❄ ✬✻✻ ✽✵ ✫✮✺ ✽✻✵ ✫ ● ✶t t✮ ✳✫✬ ✯✴ ✭✮
✿✮✻✺✭✬✮✯ ✫✺✵ ✭✮ ✭✱✵ ✰✮✳✾✶✭✬✮✯ ✮✰ ❞❴✵●❅❉❜❍❡❏❵❁ ➑➒ ➓ t✮✯✿✭✶✯✭❍❁ ❂✱✵ ❇✶✳✭✬✶✻ ❇✳✵✿✿✺✳✵ ✶✯✫
❂✱✵ ✬✯✭✵✯✿✬✭✲ ✮✰ ✭✱✵ ✳✵✫ t✮✻✮✺✳ ✽✵t✮✾✵✿ ✭✱✵✳✵✰✮✳✵❃ t✮✯t✵✯✭✳✶✭✬✮✯ ✮✰ ✳✵✶t✭✶✯✭✿ ✶✯✫
t✮✯✿✭✶✯✭ ✮✯ ✶✭✭✶✬✯✬✯✴ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾❁ ❂✱✬✿ ❇✳✮✫✺t✭✿ ✱✶✐✵ t✱✶✯✴✵✫ ✶✯✫ ✭✱✵ ✾✬❢✭✺✳✵ ✬✿ ✯✮
✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾ t✶✯ ✽✵ ✿✱✬✰✭✵✫ ✬✯ ✵✬✭✱✵✳ ✰✮✳❄✶✳✫ ✻✮✯✴✵✳ ✶✭ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾❁ ❂✱✵ ✫✬✳✵t✭✬✮✯ ✬✯ ❄✱✬t✱
✮✳ ✳✵✐✵✳✿✵ ✫✬✳✵t✭✬✮✯✿ ✫✵❇✵✯✫✬✯✴ ✮✯ ✮✺✳ t✱✮✬t✵ ✭✱✵ ✳✵✶t✭✬✮✯ ✴✮✵✿ ✭✮ ✳✵➔✵✿✭✶✽✻✬✿✱ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾
✮✰ ✶✫✫✬✯✴ ✶ ✳✵✶t✭✶✯✭ ✮✳ ✶ ❇✳✮✫✺t✭❁ ❂✱✵ t✶✯ ✽✵ ❇✳✵✫✬t✭✵✫ ✽✲ ✶❇❇✻✲✬✯✴ ✭✱✵ ⑩✵ ❉✱✶✭✵✻✬✵✳❹✿
✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾ t✶✯ ✽✵ ✿✱✬✰✭✵✫ ✬✯ ✭✱✵ ✮❇❇✮✿✬✭✵ ❇✳✬✯t✬❇✻✵❁ ❅✬✯t✵ ❇✳✵✿✿✺✳✵ ✱✶✿ ✫✮✺✽✻✵✫❃ ✭✱✵
✫✬✳✵t✭✬✮✯ ✽✲ ✶✫✫✬✯✴ ✳✵✶✴✵✯✭✿ ✭✱✶✭ ✳✵✾✮✐✵ ❴✵■❵ ✵✸✺ ✬✻✬✽✳✬✺✾ ✯✮❄ ✿✱ ✬✰✭✿ ✬✯ ✭✱✵ ✰✮✳❄✶✳✫
✮✳ ❅❉❜ ✬✮✯✿❁ ❴✮✳ ✵❢✶✾❇✻✵❃ ✮❢✶✻✬t ✶t✬✫ ✫✬✳✵t✭✬✮✯❃ ✶ ✫✬✳✵t✭✬✮✯ ✬✯ ❄✱✬t✱ ✭✱✵ ✯✺✾✽✵✳ ✮✰
●❶❏❉❏❋ ❷❍❃ ✳✵✶t✭✿ ❄✬✭✱ ❴✵■❵ ✬✮✯✿ ✭✮ ✰✮✳✾ ✭✱✵ ✾✮✻✵✿ ✮✰ ✭✱✵ ✴✶✿ ✮✳ ❇✳✵✿✿✺✳✵ ✫✵t✳✵✶✿✵✿ ●❄✵
✿ ✭✶✽✻✵ t✮✾❇✻✵ ❢ ✬✮✯ ❞ ❴✵ ●❉ ❏ ❋ ❷❍ ■ ❡ ■❸ ❃ ✭✱ ✺✿ ❦✯✮❄ ❇✳✵✿✿✺✳✵ ✬✿ ❇✳✮❇✮✳✭✬✮✯✶✻ ✭✮ ✾✮✻✵✿ ✮✰ ✭✱✵
✫✵t✳✵✶✿✬✯✴ ✭✱✵ t✮✯t✵✯✭✳✶✭✬✮✯ ✮✰ ✰✳✵✵ ❴✵■❵●✶✸❍❁ ✴✶✿❍❁ ❂✱✬✿ t✶✯ ✶✻✿✮ ✽✵ ✺✯✫✵✳✿✭✮✮✫ ✽✲ ✺✿✬✯✴
✈✯ ✶tt✮✳✫✶✯t✵ ❄✬✭✱ ✭✱✵ ⑩✵ ❉✱✶✭✵✻✬✵✳❹✿ ❇✳✬✯t✬❇✻✵❃ ✳✵✶t✭✬✮✯ ✸✺✮✭✬✵✯✭❃ ◗❝❁ ⑩✵✭ ❞❉❋❡❃ ❞❶❏❡❃ ❞❉❶❷❡ ✶✯✫
✭✱✵ t✮✯t✵✯✭✳✶✭✬✮✯ ✿✭✳✵✿✿ ✮✰ ✳✵✾✮✐✵✫ ❴✵■❵ ✬✿ ❞ ❶ ❏ ❋❡ ✽✵ ✭✱✵ ✾✮ ✻✶✳ t ✮✯t✵ ✯ ✭✳✶✭ ✬✮✯✿ ✶✭
✳✵✻✬✵✐✵✫ ✽✲ ✫✬✿✿✮t✬✶✭✬✮✯ ✮✰ ❞❴✵●❅❉❜❍❡ ❏❵ ✭✮ ✵✸✺✬✻✬✽✳✬✺✾ ✰✮✳ ✾✵✭✱✶✯✶✭✬✮✯ ✳✵✶t✭✬✮✯❁ →✱✵✯

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

✈❑▼◆❖P ❑◗ ❘❙P ❚P❯❱❘❲❑❳ ❖❲❨❘◆❚P ❲❩ ❙❯▼✈P❬❭ ❘❙P ➙❚❑❬◆❱❘❲❑❳ ❑◗ ❯❖❖❑❳❲❯ ❯❱❱❑❚❬❲❳r ❘❑ ❘❙P
♣❯❚❘❲❯▼ ♣❚P❩❩◆❚P ❯❳❬ ❘❙P ❱❑❳❱P❳❘❚❯❘❲❑❳ ❯❚P ❚P❯❱❘❲❑❳❭
❬❑◆❞▼P❬❪ ❫P ❑❞❘❯❲❳ ❘❙P ❚P❯❱❘❲❑❳ ❡◆❑❘❲P❳❘ ❞❴ ➛⑩⑥r⑦ ⑧ ➜→⑩⑥r⑦ ❶➛→➝⑥r⑦ ➞
❚P♣▼❯❱❲❳r P❯❱❙ P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❱❑❳❱P❳❘❚❯❘❲❑❳ ❞❴
❬❑◆❞▼P ❲❘❩ ✈❯▼◆P❪ ➣↔➟ ➠ ➡❶❪➜➢ ➊➤ ❖❑▼➥➦
❲❩ ❯❳ P ❨❑❘ ❙P❚❖❲❱ ♣❚❑❱P❩❩❪ q❱❱❑❚❬❲❳r ❘❑
✐❥❝❢❜ ❵ ❣ ❛ ➧P ⑤❙❯❘ P ▼ ❲P❚ ➨❩ ♣❚ ❲❳ ❱❲♣▼P ❭ ❚ ❯❲❩ ❲❳r ❘ ❙P
♦♥ ❦ ❘P❖♣P❚❯❘◆❚P ❩❙❲◗❘❩ ❘❙P P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❘❑ ▼P◗❘ ❯❳❬
✐❥ ❝❤ ❵ ❣ ❛ ❧♠
❬P❱❚P❯❩P❩ ❘❙P P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❱❑❳❱P❳❘❚❯❘❲❑❳ ❑◗
q❩ s✉ ✇ ①② ❭ ❘❙P ❚P❯❱❘❲❑❳ ♣❚❑❱PP❬❩ ❲❳ ❘❙P ❯❖❖❑❳❲❯❪ ④❳ ❑❘❙P❚ ③❑❚❬❩❭ ▼❑③ ❘P❖♣P❚❯❘◆❚P ❲❩
◗❑❚③❯❚❬ ❬❲❚P❱❘❲❑❳❪ ◗❯✈❑◆❚❯❞▼P ◗❑❚ ❙❲r❙ ❴❲P▼❬ ❑◗ ❯❖❖❑❳❲❯❭ ❞◆❘
④❳ ❚P❯❱❘❲❑❳ ⑤⑥❩⑦ ⑧ ⑤⑨⑩⑥r⑦ ❶⑤⑨⑥r⑦❭ ③❙P❳ ♣❚❯❱❘❲❱❯▼▼❴ ✈P❚❴ ▼❑③ ❘P❖♣P❚❯❘◆❚P❩ ❩▼❑③ ❬❑③❳
♣❚P❩❩◆❚P ❲❩ ❲❳❱❚P❯❩P❬❭ ❘❙P ❚P❯❱❘❲❑❳ r❑P❩ ❲❳ ❘❙P ❘❙P ❚P❯❱❘❲❑❳ ❯❳❬ ❘❙◆❩ ❯ ❱❯❘❯▼❴❩❘ ❲❩ ◆❩P❬❪
❚P✈P❚❩P ❬❲❚P❱❘❲❑❳ ❞P❱❯◆❩P ❘❙P ❳◆❖❞P❚ ❑◗ ❖❑▼P❩ ➩➫➫➭➯➲ ➳➫ ➵➭➸➺➭➻➼➲➽➻➭ ➾ ➚➪ ➭➶➺➭➻➹➸➭➪➲
❑◗ r❯❩ ❲❳❱❚P❯❩P❩ ❲❳ ❘❙P ◗❑❚③❯❚❬ ❬❲❚P❱❘❲❑❳❪ ➘◗◗P❱❘ ❑◗ ❘P❖♣P❚❯❘◆❚P ❑❳ P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❱❯❳ ❞P
❬P❖❑❳❩❘❚❯❘P❬ ❞❴ ❘❯➊❲❳r ➛⑨⑩ r❯❩ ⑥❞❚❑③❳ ❲❳
❷❸❹❸❺ ❻❼❼❽❾❿ ➀❼ ➁➂❽➃❿ ➄➅➆ ➇➈➈➉❿➉➀➂
❱❑▼❑◆❚ ⑦ ③ ❙❲❱❙ ❬❲❖P❚ ❲❩P ❩ ❲❳❘ ❑ ➛ ⑩ ⑨ ➴ r ❯❩
④◗ ❘❙P ✈❑▼◆❖P ❲❩ ➊P♣❘ ❱❑❳❩❘❯❳❘ ❯❳❬ ❯❳ ❲❳P❚❘ r❯❩ ⑥❱❑▼❑◆❚▼P❩❩⑦❪
❩◆❱❙ ❯❩ ❯❚r❑❳ ❲❩ ❯❬❬P❬ ③❙❲❱❙ ❬❑P❩ ❳❑❘ ❘❯➊P
❶➛⑨⑩⑥r⑦ ➛⑩⑨➴⑥r⑦➞ ➣↔ ➟ ➠➷➬❪❶ ➊➤ ❖❑▼➥➦
♣❯❚❘ ❲❳ ❘❙P ❚P❯❱❘❲❑❳❭ ❘❙P P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❚P❖❯❲❳❩
◆❳❬❲❩❘◆❚❞P❬❪ ④❘ ❲❩ ❞P❱❯◆❩P ❘❙P ❯❬❬❲❘❲❑❳ ❑◗ ❯❳ ➛⑨ ⑩ r❯❩ ♣❚P♣❯❚P❬ ❞❴ ❯❬❬❲❘❲❑❳ ❑◗ ⑤◆
❲❳P❚❘ r❯❩ ❯❘ ❱❑❳❩❘❯❳❘ ✈❑▼◆❖P ❬❑P❩ ❳❑❘ ❱❙❯❳rP ❘◆❚❳❲❳r❩ ❘❑ ❱❑❳❱❪ →➛⑨➝ ❲❩ ❱❑▼▼P❱❘P❬ ❲❳ ❘③❑
❘ ❙P ♣❯❚❘ ❲❯▼ ♣❚ P❩ ❩◆❚P ❩ ❑❚ ❘ ❙P ❖ ❑▼❯❚ ➷ ❖➧ ❘P❩❘ ❘◆❞P❩ ⑥P❳❩◆❚❲❳r ❩❯❖P ❲❳❘P❳❩❲❘❴ ❑◗
❱❑❳❱P❳❘❚❯❘❲❑❳❩ ❑◗ ❘❙P ❩◆❞❩❘❯❳❱P ❲❳✈❑▼✈P❬ ❲❳ ❘❙P ❱❑▼❑◆❚ ❑◗ r❯❩ ❲❳ P❯❱❙ ❘◆❞P⑦ ❯❳❬ ❩❘❑♣♣P❚ ❩P❯▼P❬
❚P❯❱❘❲❑❳❪ ➋❙P ❚P❯❱❘❲❑❳ ❡◆❑❘❲P❳❘ ❱❙❯❳rP❩ ❑❳▼❴ ③❲❘❙ ❯❚❯▼❬❲❘P❪ ➋❙❚PP ❶➷➮ ❖➧ ❞P❯➊P❚❩ ➱❭ ❶ ❯❳❬
❲◗ ❘❙P ❯❬❬P❬ r❯❩ ❲❩ ❯ ❚P❯❱❘❯❳❘ ❑❚ ♣❚❑❬◆❱❘ ➜ ❱❑❳❘❯❲❳❲❳r ◗❚PP✃❲❳r ❖❲❨❘◆❚P❭ ③❯❘P❚ ❯❘ ❚❑❑❖
❲❳✈❑▼✈P❬ ❲❳ ❘❙P ❚P❯❱❘❲❑❳❪ ❘ P❖ ♣P ❚ ❯❘◆❚ P ❯❳❬ ❙ ❑❘ ③ ❯❘ P❚ ⑥➜❐➜ ❒ ⑦❭
❚P❩♣P❱❘❲✈P▼❴❭ ❯❚P ❘❯➊P❳ ⑥❮❲r❪ ➬❪➡⑦❪ ❰❑❘❙ ❘❙P ❘P❩❘
❷❸❹❸➌ ❻❼❼❽❾❿ ➀❼ ➍❽➎➏❽➃➅❿➐➃❽ ➑➒➅➂➓❽ ❘◆❞P❩ ❯❚P ♣▼❯❱P❬ ❲❳ ❞P❯➊P❚ ❶ ◗❑❚ ➢Ï➱➮ ❖❲❳◆❘P❩❪
❫❙P❳P✈P❚ ❯❳ P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❲❩ ❬❲❩❘◆❚❞P❬ ❞❴ ❯ q◗❘P❚ ❘❙❲❩ ❑❳P ❲❩ ♣▼❯❱P❬ ❲❳ ❞P❯➊P❚ ➱ ❯❳❬ ❘❙P
❱❙❯❳rP ❲❳ ❘❙P ❱❑❳❱P❳❘❚❯❘❲❑❳❭ ♣❚P❩❩◆❚P ❑❚ ❑❘❙P❚ ❲❳ ❞P❯➊P❚ ➜❪ ➋❙P P◗◗P❱❘ ❑◗ ❘P❖♣P❚❯❘◆❚P
✈❑▼◆❖P❭ ❘❙P ❱❑❖♣❑❩❲❘❲❑❳ ❑◗ ❘❙P P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❑❳ ❬❲❚P❱❘❲❑❳ ❑◗ ❚P❯❱❘❲❑❳ ❲❩ ❬P♣❲❱❘P❬ ✈P❚❴ ③P▼▼
❖ ❲❨❘◆❚P ❱❙❯❳rP❩ ❞P ❱❯◆❩P ❘ ❙P ❚P ❯❱❘ ❲❑❳ ❲❳ ❘❙❲❩ P❨♣P❚❲❖P❳❘❪ q❘ ▼❑③ ❘P❖♣P❚❯❘◆❚P❩ ❲❳
❡◆❑❘❲P❳❘❭ s✉ ❳❑ ▼❑❳rP❚ P❡◆❯▼❩ ❘❙P P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❞P❯➊P❚ ➱❭ ❘❙P ◗❑❚③❯❚❬ ❚P❯❱❘❲❑❳ ❑◗ ◗❑❚❖❯❘❲❑❳ ❑◗
❱❑❳❩❘❯❳❘❭ ① ➔❪ →❑③P✈P❚❭ ③❙P❳ ❯ ❱❙❯❳rP ❲❳ ➛⑩⑨➴ ❲❩ ♣❚P◗P❚❚P❬❭ ❯❩ ❚P❯❱❘❲❑❳ ❲❩ P❨❑❘❙P❚❖❲❱❭ ❯❳❬
❘P❖♣P❚❯❘◆❚P ❑❱❱◆❚❩❭ ❘❙P ✈❯▼◆P ❑◗ P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❘❙◆❩❭ ❲❳❘P❳❩❲❘❴ ❑◗ ❞❚❑③❳ ❱❑▼❑◆❚ ❬◆P ❘❑ ➛⑨ ⑩
❱❑❳❩❘❯❳❘❭ ①② ❲❩ ❱❙❯❳rP❬❪ ❬P ❱❚P ❯❩ P❩ ❪ ❫ ❙❲ ▼P ❲ ❳ ❞P ❯➊P❚ ➜ ❭ ❙❲r ❙
❘P❖♣P❚❯❘◆❚P ◗❯✈❑◆❚❩ ❘❙P ❚P✈P❚❩P ❚P❯❱❘❲❑❳ ❑◗
④❳ rP❳P❚❯▼❭ ❘❙P ❘P❖♣P❚❯❘◆❚P ❬P♣P❳❬P❳❱P ❑◗
❘❙P P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❱❑❳❩❘❯❳❘ ❬P♣P❳❬❩ ❑❳ ❘❙P ❩❲r❳
❑◗ ➣↔ ◗❑❚ ❘❙P ❚P❯❱❘❲❑❳❪
↕ ➋❙P P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❱❑❳❩❘❯❳❘ ◗❑❚ ❯❳ P❨❑❘❙P❚❖❲❱
❚P❯❱❘❲❑❳ ⑥❳Pr❯❘❲✈P ➣↔⑦ ❬P❱❚P❯❩P❩ ❯❩ ❘❙P
❘P❖♣P❚❯❘◆❚P ❲❳❱❚P❯❩P❩❪
↕ ➋❙P P ❡◆ ❲▼❲❞❚ ❲◆ ❖ ❱❑❳❩❘ ❯❳❘ ◗ ❑❚ ❯❳
P ❳❬❑❘ ❙P❚❖ ❲❱ ❚P ❯❱❘ ❲❑❳ ⑥ ♣❑❩ ❲❘ ❲ ✈P ➣↔ ⑦
❲❳❱❚P❯❩P❩ ❯❩ ❘❙P ❘P❖♣P❚❯❘◆❚P ❲❳❱❚P❯❩P❩❪
➋P ❖ ♣P❚ ❯❘ ◆❚P ❱ ❙❯❳rP❩ ❯◗◗P ❱❘ ❘ ❙P ❋✭✮✯ ✰✯✱ ❊✲✲✳✴✵ ✶✲ ✵✳✸✺✳✻✽✵✾✻✳ ✶✿ ✳❀✾❁❂❁❃✻❁✾✸ ✲✶✻
P❡◆❲▼❲❞❚❲◆❖ ❱❑❳❩❘❯❳❘ ❯❳❬ ❚❯❘P❩ ❑◗ ❚P❯❱❘❲❑❳❩❪ ✵t✳ ✻✳✽✴✵❁✶✿❄ ❅❆❇❉ ●❍■ ❆❉ ❇❏ ●❍■

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✷ ✁

❢✫✬✭✮✯✰✫✱ ✫❢ ✲✳✴ ✮✱✵ ✯✶✸✺✻ ✯✶✽ ✾✬✫✿✱ ❀✫❁✫✸✬ ③✰✭✰❁✮✬❁s✻ ✰✱ ✭✮✱✸❢✮❀✯✸✬✽ ✫❢ ✺✸❁❃✶✸✬✰❀
✰✱✯✽✱✺✰❢✰✽✺✐ ✮❀✰✵ ✾s ⑦⑧⑨⑩❶⑦⑩ ❷❸⑧⑦❹❺❺✻
❂❢❢✽❀✯ ✫❢ ✯✽✭❃✽✬✮✯✸✬✽ ❀✮✱ ✮❁✺✫ ✾✽ ✺✽✽✱ ✰✱ ⑥③✳✴❅❭❖ ❍ ✳✴❅❭❖ ⑥③✳❉❅❭❖❻ ❼❽ ❾ ❿✐➀ ❿⑤✴❇
✮✱ ✽✱✵✫✯✶✽✬✭✰❀ ✬✽✮❀✯✰✫✱✻ ✯✶✫✸❭✶ ✯✶✽ ✉✮❁✸✽ ✫❢ ❼ ✰✺ ✺✸❭❭✽✺✯✰✉✽ ✫❢ ✬✽✮❀✯✰✫✱
❉❋ ✴❑
❬❄✫❅❆✴✳❖ ❇❪ ❅✮●❖ ❍ ■❄❁ ❅✮●❖ ❬❄✫❄❁❏❪ ❅✮●❖ ❍ ❭✫✰✱❭ ✯✫ ❀✫✭❃❁✽✯✰✫✱✻ ✾✸✯ ❃✬✮❀✯✰❀✮❁❁s ✯✶✽
▼❆✴✳❅❁❖ ✫♠✰✵✮✯✰✫✱ ✫❢ ③✳✴ ✯✫ ③✳❉ ✰✺ ✉✽✬s ✺❁✫✿✐ ➁✶✸✺✻
♣◆P◗ ❝❘❙❘❚❯❙❱❲❲ ❜❙❚❱ ❃❁✮✯✰✱✸✭ ✫✬ ✵✰✉✮✱✮✵✰✸✭ ❃✽✱✯✮➂✫♠✰✵✽ ❅➃✴✳ ➄❖ ✰✺
❳✯ ✬✫✫✭ ✯✽✭❃✽✬✮✯✸✬✽✻ ✯✶✽ ✽●✸✰❁✰✾✬✰✸✭ ✸✺✽✵ ✮✺ ❀✮✯✮❁s✺✯ ✯✫ ✰✱❀✬✽✮✺✽ ✯✶✽ ✬✮✯✽ ✫❢ ✯✶✽
✭✰♠✯✸✬✽ ✰✺ ✾❁✸✽ ✵✸✽ ✯✫ ❬❄✫❄❁ ❏❪✴❑✐ ❨✶✽✱ ❀✫✫❁✽✵ ✬✽✮❀✯✰✫✱✐
✰✱ ✮ ❢✬✽✽❩✰✱❭ ✭✰♠✯✸✬✽✻ ✯✶✽ ❀✫❁✫✸✬ ✫❢ ✯✶✽ ✭✰♠✯✸✬✽ ➅❦❥❣➆ ✈❢ ✮ ✬✽✮❀✯✰✫✱ ✶✮✺ ✮✱ ✽♠❀✽✽✵✰✱❭❁s ✺✭✮❁❁
✯✸✬✱✺ ❃✰✱t ✵✸✽ ✯✫ ❬❄✫❅❆✴✳❖❇❪❉❋✐ ❼✻ ✮ ❀✮✯✮❁s✺✯ ✿✫✸❁✵ ✾✽ ✫❢ ❁✰✯✯❁✽ ✶✽❁❃✐
❫❴❵❴❛ ❞❡❡❣❤❥ ❦❡ ❧ ♥❧❥❧♦qr❥
❫❴➇ ➈➉➅➈♥ ❞➊➋➈➌➈➍➎➈➋➏ ➈➅ ➐➉➌➋➑➈➉➅
❳ ❀✮✯✮❁s✺✯ ✰✱❀✬✽✮✺✽✺ ✯✶✽ ✬✮✯✽ ✫❢ ✯✶✽ ❀✶✽✭✰❀✮❁
➒✱✵✽✬ ✯✶✽ ✽❢❢✽❀✯ ✫❢ ❀✶✮✱❭✽ ✫❢ ❀✫✱❀✽✱✯✬✮✯✰✫✱ ✫✱
✬✽✮❀✯✰✫✱ ✾s ✭✮t✰✱❭ ✮✉✮✰❁✮✾❁✽ ✮ ✱✽✿ ❁✫✿ ✽✱✽✬❭s
✯ ✶✽ ✵✰✬✽❀✯ ✰✫✱ ✫ ❢ ✽●✸✰❁✰✾✬✰✸✭✻ s✫✸ ✶✮✉✽
❃✮✯✶✿✮s ❢✫✬ ✯✶✽ ❀✫✱✉✽✬✺✰✫✱ ✫❢ ✬✽✮❀✯✮✱✯✺ ✯✫
✰✱❀✰✵✽✱✯❁s ❀✫✭✽ ✮❀✬✫✺✺ ✿✰✯✶ ✯✶✽ ❢✫❁❁✫✿✰✱❭
❃✬✫✵✸❀✯✺✐ ✈✯ ✰✱❀✬✽✮✺✽✺ ✯✶✽ ✬✮✯✽ ✫❢ ❢✫✬✿✮✬✵ ✮✱✵
✽●✸✰❁✰✾✬✰✸✭ ✿✶✰❀✶ ✰✱✉✫❁✉✽✺ ✰✫✱✺➓
✬✽✉✽✬✺✽ ✬✽✮❀✯✰✫✱✺ ✯✶✮✯ ❃✮✺✺ ✯✶✬✫✸❭✶ ✯✶✽ ✺✮✭✽
✯ ✬ ✮✱ ✺ ✰✯ ✰✫✱ ✺✯ ✮✯ ✽ ✮✱ ✵ ✵✫✽ ✺ ✱ ✫✯ ✮ ❢❢✽❀ ✯ ②✽❉❋ ❅✮●❖ ❍ ③❄✲❑❅✮●❖ ❬②✽❅③❄✲❖❪✴❋ ❅✮●❖
✽●✸✰❁✰✾✬✰✸✭✐ ❄✮✯✮❁s✺✯ ❁✫✿✽✬✺ ✯✶✽ ✮❀✯✰✉✮✯✰✫✱ ➁✶✽✬✽ ✮✬✽ ✱✸✭✽✬✫✸✺ ✽●✸✰❁✰✾✬✰✮ ✯✶✮✯ ✰✱✉✫❁✉✽
✽✱✽✬❭s ❢✫✬ ✯✶✽ ❢✫✬✿✮✬✵ ✮✱✵ ✬✽✉✽✬✺✽ ✬✽✮❀✯✰✫✱✺ ✰✫✱✺ ✫✱❁s✐ ✈✱ ✯✶✽ ❢✫❁❁✫✿✰✱❭ ✺✽❀✯✰✫✱✺ ✿✽ ✿✰❁❁
✾s ✽♠✮❀✯❁s ✯✶✽ ✺✮✭✽ ✮✭✫✸✱✯✐ ❄✮✯✮❁s✺✯ ✵✫✽✺ ✱✫✯ ✺✯✸✵s ✯✶✽ ✽●✸✰❁✰✾✬✰✮ ✰✱✉✫❁✉✰✱❭ ✰✫✱✺✐ ✈✯ ✰✺ ✿✽❁❁
✮❢❢✽❀✯ ✯✶✽ ✽●✸✰❁✰✾✬✰✸✭ ❀✫✭❃✫✺✰✯ ✰✫✱ ✫❢ ✮ t✱✫✿✱ ✯✶✮✯ ✯✶✽ ✮●✸✽✫✸✺ ✺✫❁✸✯✰✫✱ ✫❢ ✺✸❭✮✬
✬✽✮❀✯✰✫✱ ✭✰♠✯✸✬✽✐ ✈✯ ✵✫✽✺ ✱✫✯ ✮❃❃✽✮✬ ✰✱ ✯✶✽ ✵✫✽✺ ✱✫✯ ❀✫✱✵✸❀✯ ✽❁✽❀✯✬✰❀✰✯s✐ ❆✫✿✽✉✽✬✻ ✿✶✽✱
✾✮❁ ✮✱❀ ✽ ✵ ❀ ✶✽ ✭✰❀ ✮❁ ✽● ✸✮✯ ✰✫✱ ✫✬ ✰✱ ✯ ✶✽ ❀✫✭✭✫✱ ✺✮❁✯ ❅✺✫✵✰✸✭ ❀✶❁✫✬✰✵✽❖ ✰✺ ✮✵✵✽✵ ✯✫
✽●✸✰❁✰✾✬✰✸✭ ❀✫✱✺✯✮✱✯ ✽♠❃✬✽✺✺✰✫✱✐ ✿✮✯✽✬ ✰✯ ❀✫✱ ✵✸❀✯ ✺ ✽❁✽❀✯✬✰❀✰✯s✐ ❳❁ ✺✫ ✻ ✯✶✽
✇✽✯ ✸✺ ❀✫✱✺✰✵✽✬ ✯✶✽ ❢✫✬✭✮✯✰✫✱ ✫❢ ✲❆❉ ❢✬✫✭ ❀✫✱✵✸❀✯✮✱❀✽ ✫❢ ✽❁✽❀✯✬✰❀✰✯s ✰✱❀✬✽✮✺✽✺ ✿✰✯✶ ✮✱
✵✰✱✰✯✬✫❭✽✱ ✮✱✵ ✵✰✶s✵✬✫❭✽✱ ✿✶✰❀✶ ✰✺ ✶✰❭✶❁s ✰✱❀✬✽✮✺✽ ✰✱ ❀✫✱❀✽✱✯✬✮✯✰✫✱ ✫❢ ❀✫✭✭✫✱ ✺✮❁✯✐
✽♠✫✯✶✽✬✭✰❀ ✬✽ ✮❀✯✰✫✱ ✮✱✵ ❃✬✫❀✽✽✵✺ ✿✰✯ ✶ ➔✰❀✶✮✽❁ ②✮✬✮✵✮s ❀❁✮✺✺✰❢✰✽✵ ✯✶✽ ✺✸✾✺✯✮✱❀✽✺ ✰✱✯✫
✵✽❀✬✽✮✺✽ ✰✱ ✯✫✯✮❁ ✱✸✭✾✽✬ ✫❢ ✭✫❁✽✺ ❢✫✬✭✽✵ ✮✺ ✯✿✫ ❀✮✯✽❭✫✬✰✽✺ ✾✮✺✽✵ ✫✱ ✯✶✽✰✬ ✮✾✰❁✰✯s ✯✫ ❀✫✱✵✸❀✯
❀✫✭❃✮✬✽✵ ✯✫ ✯✶✽ ✬✽✮❀✯✮✱✯✺✐ ❂●✸✰❁✰✾✬✰✸✭ ✽❁✽❀✯✬ ✰❀✰✯s✐ ✳✱✽ ❀ ✮✯✽❭✫✬s ✫❢ ✺✸✾✺✯ ✮✱❀✽✺
❀✫✱✵✸❀✯ ✽❁✽❀✯✬✰❀✰✯s ✰✱ ✯✶✽✰✬ ✮●✸✽✫✸✺ ✺✫❁✸✯✰✫✱✺
❀ ✫✱ ✺✯ ✮✱ ✯ ✵✽ ❀✬ ✽ ✮✺✽ ✺ ✿ ✰✯ ✶ ✰✱ ❀✬✽ ✮✺✽ ✰✱
✮✱✵ ✮✬✽ ❀✮❁❁✽✵ ❹→❹⑦⑩❸⑧→➣⑩❹❺ ✿✶✰❁✽ ✯✶✽ ✫✯✶✽✬ ✵✫
✯✽ ✭❃✽ ✬✮✯ ✸✬✽✐ ❳✯ ❁✫ ✿ ✯ ✽ ✭❃✽ ✬ ✮✯ ✸✬✽ ✬✮✯ ✽
✱✫✯ ✮✱ ✵ ✮✬✽ ✯ ✶✸✺ ✻ ✬✽ ❢✽✬✬✽ ✵ ✯ ✫ ✮✺ ⑨⑧⑨
✵✽❀✬✽✮✺✽✺ ✮✱✵ ✰✯ ✯✮t✽✺ ❁✫✱❭ ✯✰✭✽ ✯✫ ✬✽✮❀✶ ✮✯
❹→❹⑦⑩❸⑧ →➣⑩❹❺✐ ② ✮✬✮✵✮s ❢✸✬✯ ✶✽✬ ❀❁ ✮✺✺✰❢✰✽ ✵
✽●✸✰❁✰✾✬✰✸✭✻ ✿✶✽✬✽✮✺ ✶✰❭✶ ✯✽✭❃✽✬✮✯✸✬✽✺ ❭✰✉✽
✽❁✽❀✯✬✫❁s✯✽✺ ✰✱✯✫ ❺⑩❸⑧⑨↔ ✮✱✵ ↕❹❶➙ ✽❁✽❀✯✬✫❁s✯✽✺✐
✺✮✯✰✺❢✮❀✯✫✬s ✬✮✯✽✺ ✾✸✯ ❃✫✫✬ s✰✽❁✵✺✐
③✯✬✫✱❭ ✽❁✽❀✯✬✫❁s✯✽✺ ✫✱ ✵✰✺✺✫❁✸✯✰✫✱ ✰✱ ✿✮✯✽✬ ✮✬✽
①✽✬✭✮✱ ❀✶✽✭✰✺✯✻ ②✬✰✯❩ ❆✮✾✽✬ ✵✰✺❀✫✉✽✬✽✵ ✰✫✱✰❩✽✵ ✮❁✭✫✺✯ ❀✫✭❃❁✽✯✽❁s✻ ✿✶✰❁✽ ✯✶✽ ✿✽✮t
✯✶✮✯ ✮ ❀✮✯✮❁s✺✯ ❀✫✱✺✰✺✯✰✱❭ ✫❢ ✰✬✫✱ ❀✮✯✮❁s✺✽ ✯✶✽ ✽❁✽❀✯✬✫❁s✯✽✺ ✮✬✽ ✫✱❁s ❃✮✬✯✰✮❁❁s ✵✰✺✺✫❀✰✮✯✽✵✐ ②✫✬
✬✽✮❀✯✰✫✱ ✯✫ ✫❀❀✸✬ ✮✯ ✮ ✺✮✯✰✺❢✮❀✯✫✬s ✬✮✯✽ ✮✯ ✽♠✮✭❃❁✽✻ ✮✱ ✮●✸✽✫✸✺ ✺✫❁✸✯✰✫✱ ✫❢ ✺✫✵✰✸✭
✯ ✽ ✭❃✽ ✬ ✮✯ ✸✬ ✽ ✺✻ ✿✶✽✬✽ ✯ ✶✽ ✽ ● ✸✰❁ ✰✾✬ ✰✸✭ ❀✶❁✫✬✰✵✽ ✰✺ ❀✫✭❃✬✰✺✽✵ ✽✱✯✰✬✽❁s ✫❢ ✺✫✵✰✸✭ ✰✫✱✺
❀✫✱❀✽✱✯✬✮✯✰✫✱ ✫❢ ✲❆❉ ✰✺ ✬✽✮✺✫✱✮✾❁s ❢✮✉✫✸✬✮✾❁✽✐ ✮✱✵ ❀✶❁✫✬✰✵✽ ✰✫✱✺✻ ✿✶✰❁✽ ✯✶✮✯ ✫❢ ✮❀✽✯✰❀ ✮❀✰✵
③✰✱❀✽ ✯✶✽ ✱✸✭✾✽✬ ✫❢ ✭✫❁✽✺ ❢✫✬✭✽✵ ✰✱ ✯✶✽ ✭✮✰✱❁s ❀✫✱✯ ✮✰✱ ✺ ✸✱ ✰✫✱ ✰❩✽ ✵ ✮❀✽✯ ✰❀ ✮❀ ✰✵
✬✽✮❀✯✰✫✱ ✰✺ ❁✽✺✺ ✯✶✮✱ ✯✶✫✺✽ ✫❢ ✬✽✮❀✯✮✱✯✺✻ ✯✶✽ ✭✫❁✽❀✸❁✽✺ ✮✱✵ ✫✱❁s ✺✫✭✽ ✮❀✽✯✮✯✽ ✰✫✱✺ ✮✱✵
s✰✽❁✵ ✫❢ ✲❆❉ ❀✮✱ ✾✽ ✰✭❃✬✫✉✽✵ ✾s ✰✱❀✬✽✮✺✰✱❭ ❃✬✫✯✫✱✺✐ ➁✶✰✺ ✰✺ ✾✽❀✮✸✺✽ ✯✶✽✬✽ ✰✺ ✮❁✭✫✺✯ ❿⑤⑤➛
✯✶✽ ❃✬✽✺✺✸✬✽✐ ✰✫✱✰❩✮✯✰✫✱ ✰✱ ❀✮✺✽ ✫❢ ✺✫✵✰✸✭ ❀✶❁✫✬✰✵✽ ✮✺
✳❃✯✰✭✸✭ ❀✫✱✵✰✯✰✫✱✺ ✫❢ ✯✽✭❃✽✬✮✯✸✬✽ ✮✱✵ ❀✫✭❃✮✬✽✵ ✯✫ ❁✽✺✺ ✯✶✮✱ ④➛ ✰✫✱✰❩✮✯✰✫✱ ✫❢ ✮❀✽✯✰❀
❃✬✽✺✺✸✬✽ ❢✫✬ ✯✶✽ ✺s✱✯✶✽✺✰✺ ✫❢ ✲❆ ❉ ✸✺✰✱❭ ✮❀✰✵ ✿✶✰❀✶ ✰✺ ✮ ✿✽✮t ✽❁✽❀✯✬✫❁s✯✽✐ ✈✯ ✺✶✫✸❁✵ ✾✽
❀✮✯✮❁s✺✯ ✮✬✽ ✮✬✫✸✱✵ ④⑤⑤ ❄ ✮✱✵ ⑥⑤⑤ ✮✯✭✐ ✱✫✯✽✵ ✯✶✮✯ ✰✱ ✿✽✮t ✽❁✽❀✯✬✫❁s✯✽✺✻ ✽●✸✰❁✰✾✬✰✸✭ ✰✺

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

❡■❏❑▼❖P■◗❡❘ ▼❡❏❙❡❡❚ P❯❚■ ❑❚❘ ❏◗❡ ❱❚P❯❚P❲❡❘ ❡➈P■❏■ P❚ ■❯❖P❘ ■❏❑❏❡ ❑■ ❑ ❳❖❱■❏❡❴ ❯❪ ❭❯■P❏P❵❡❖❬
♠❯❖❡❳❱❖❡■❨ ❩◗P■ ❏❬❭❡ ❯❪ ❡❫❱P❖P▼❴P❱♠ P❚❵❯❖❵P❚❛ ❳◗❑❴❛❡❘ ■❯❘P❱♠ P❯❚■ ❑❚❘ ❚❡❛❑❏P❵❡❖❬ ❳◗❑❴❛❡❘
P❯❚■ P❚ ❑❫❱❡❯❱■ ■❯❖❱❏P❯❚ P■ ❳❑❖❖❡❘ ✐❜❝✐❞ ❳◗❖❯❴P❘❡ P❯❚■ ❙◗P❳◗ ❑❴❡ ◗❡❖❘ ❏❯❛❡❏◗❡❴ ❘❱❡ ❏❯
❢❣❥✐❦✐❧♥✐❥♦❨ ♣❳P❘■q ▼❑■❡■ ❑❚❘ ■❑❖❏■ ❳❯♠❡ ❡❖❡❳❏❴❯■❏❑❏P❳ P❚❏❡❴❑❳❏P❯❚■ ▼❡❏❙❡❡❚ ❯❭❭❯■P❏❡❖❬
❱❚❘❡❴ ❏◗❡ ❳❑❏❡❛❯❴❬ ❯❪ ❡❖❡❳❏❴❯❖❬❏❡■ ❑❚❘ ♠❑❬ ❑❳❏ ❳◗❑❴❛❡❘ ■❭❡❳P❡■ ➌➏P❛❨➐❨❸➑➍❨ ❩◗❡ ❡❖❡❳❏❴❯■❏❑❏P❳
❑■ ❡P❏◗❡❴ ■❏❴❯❚❛ ❯❴ ❙❡❑r ❡❖❡❳❏❴❯❖❬❏❡■❨ ❪❯❴❳❡■ ▼❡❏❙❡❡❚ ❏❙❯ ❳◗❑❴❛❡■ ❑❴❡ P❚❵❡❴■❡❖❬
❭❴❯❭❯❴❏P❯❚❑❖ ❏❯ ❘P❡❖❡❳❏❴P❳ ❳❯❚■❏❑❚❏ ❯❪ ❏◗❡
st✉✈ ✇①②③④⑤ ⑥✇④⑦④ ✇⑧③ ④✇⑨⑩④ ♠❡❘P❱♠❨ ➉❑❏❡❴q ❑ ❱❚P❵❡❴■❑❖ ■❯❖❵❡❚❏q ❭❯■■❡■■❡■
♣❳P❘■q ▼❑■❡■ ❑❚❘ ■❑❖❏■ ❪P❚❘ ❙P❘❡■❭❴❡❑❘ ❑ ❵❡❴❬ ◗P❛◗ ❘P❡❖❡❳❏❴P❳ ❳❯❚■❏❑❚❏ ❯❪ ➒➑❨ ❩◗❱■q
❯❳❳❱❴❴❡❚❳❡ P❚ ❚❑❏❱❴❡❨ ❶❬❘❴❯❳◗❖❯❴P❳ ❑❳P❘ ❙◗❡❚ ■❯❘P❱♠ ❳◗❖❯❴P❘❡ P■ ❘P■■❯❖❵❡❘ P❚ ❙❑❏❡❴q
❭❴❡■❡❚❏ P❚ ❏◗❡ ❛❑■❏❴P❳ ❷❱P❳❡ P■ ■❡❳❴❡❏❡❘ ▼❬ ❏◗❡ ❏◗❡ ❡❖❡❳❏❴❯■❏❑❏P❳ P❚❏❡❴❑❳❏P❯❚■ ❑❴❡ ❴❡❘❱❳❡❘ ▼❬ ❑
❖P❚P❚❛ ❯❪ ❯❱❴ ■❏❯♠❑❳◗ P❚ ❑ ■P❛❚P❪P❳❑❚❏ ❑♠❯❱❚❏ ❪❑❳❏❯❴ ❯❪ ➒➑ ❑❚❘ ❏◗P■ ❪❑❳P❖P❏❑❏❡■ ❏◗❡ P❯❚■ ❏❯ ♠❯❵❡
❯❪ ❸❨❹❺❸❨❻ ❼❽❘❑❬ ❑❚❘ P■ ❡■■❡❚❏P❑❖ ❪❯❴ ❘P❛❡■❏P❵❡ ❪❴❡❡❖❬ P❚ ❏◗❡ ■❯❖❱❏P❯❚❨ ♣❖■❯q ❏◗❡❬ ❑❴❡ ❙❡❖❖❺
❭❴❯❳❡■■❡■❨ ♣❳❡❏P❳ ❑❳P❘ P■ r❚❯❙❚ ❏❯ ▼❡ ❏◗❡ ♠❑P❚ ■❡❭❑❴❑❏❡❘ ❘❱ ❡ ❏❯ ◗❬❘❴❑❏P❯❚ ❙P❏◗ ❙❑❏❡❴
❳❯❚■❏P❏❱❡❚❏ ❯❪ ❵P❚❡❛❑❴❨ ❼❡♠❯❚ ❑❚❘ ❯❴❑❚❛❡ ♠❯❖❡❳❱❖❡■❨
❷❱P❳❡■ ❳❯❚❏❑P❚ ❳P❏❴P❳ ❑❚❘ ❑■❳❯❴▼P❳ ❑❳P❘■q ❑❚❘
❏❑❴❏❑❴P❳ ❑❳P❘ P■ ❪❯❱❚❘ P❚ ❏❑♠❑❴P❚❘ ❭❑■❏❡❨ ♣■
♠❯■❏ ❯❪ ❏◗❡ ❑❳P❘■ ❏❑■❏❡ ■❯❱❴q ❏◗❡ ❙❯❴❘ ❾❑❳P❘❿
◗❑■ ▼❡❡❚ ❘❡❴P❵❡❘ ❪❴❯♠ ❑ ❖❑❏P❚ ❙❯❴❘ ❾➀➁➂➃➄➅➆
♠❡❑❚P❚❛ ■❯❱❴❨ ♣❳P❘■ ❑❴❡ r❚❯❙❚ ❏❯ ❏❱❴❚ ▼❖❱❡
❖P❏♠❱■ ❭❑❭❡❴ P❚❏❯ ❴❡❘ ❑❚❘ ❖P▼❡❴❑❏❡ ❘P◗❬❘❴❯❛❡❚
❯❚ ❴❡❑❳❏P❚❛ ❙P❏◗ ♠❡❏❑❖■❨ ➇P♠P❖❑❴❖❬q ▼❑■❡■ ❑❴❡
r❚❯❙❚ ❏❯ ❏❱❴❚ ❴❡❘ ❖P❏♠❱■ ❭❑❭❡❴ ▼❖❱❡q ❏❑■❏❡
▼P❏❏❡❴ ❑❚❘ ❪❡❡❖ ■❯❑❭❬❨ ♣ ❳❯♠♠❯❚ ❡➈❑♠❭❖❡ ❯❪ ❑
▼❑■❡ P■ ❙❑■◗P❚❛ ■❯❘❑ ❱■❡❘ ❪❯❴ ❙❑■◗P❚❛
❭❱❴❭❯■❡■❨ ➉◗❡❚ ❑❳P❘■ ❑❚❘ ▼❑■❡■ ❑❴❡ ♠P➈❡❘ P❚
❏◗❡ ❴P❛◗❏ ❭❴❯❭❯❴❏P❯❚ ❏◗❡❬ ❴❡❑❳❏ ❙P❏◗ ❡❑❳◗ ❯❏◗❡❴
❏ ❯ ❛ P❵❡ ➅➀➊➋➅❨ ➇ ❯♠❡ ❳ ❯♠♠❯❚ ❖ ❬ r❚ ❯❙❚ ❋✭✮✯✰✯✱✲ ❉✳✴✴✵✶✸✺✳✵✻ ✵✽ ✴✵✾✳✸✿ ❀❁✶✵❂✳✾❃ ✳✻ ❄❅✺❃❂❆
❡➈❑♠❭❖❡■ ❯❪ ■❑❖❏■ ❑❴❡ ■❯❘P❱♠ ❳◗❖❯❴P❘❡q ▼❑❴P❱♠ ◆❅❇ ❅✻✾ ❊✶ ✳✵✻✴ ❅❂❃ ✴✺❅●✶✳✴❃✾ ●❍ ✺❁❃✳❂
■❱❖❭◗❑❏❡q ■❯❘P❱♠ ❚P❏❴❑❏❡❨ ➇❯❘P❱♠ ❳◗❖❯❴P❘❡ ❁❍✾❂❅✺✳✵✻ ❄✳✺❁ ❤✵✶❅❂ ❄❅✺❃❂ ✿✵✶❃❀✸✶❃✴❆
➌❳❯♠♠❯❚ ■❑❖❏ ➍ P■ ❑❚ P♠❭❯❴❏❑❚❏ ❳❯♠❭❯❚❡❚❏ ❯❪ Ó❯♠❭❑❴P❚❛q ❏◗❡ P❯❚P❲❑❏P❯❚ ❯❪ ◗❬❘❴❯❳◗❖❯❴P❳
❯❱❴ ❘P❡❏ ❑❚❘ P■ ❪❯❴♠❡❘ ▼❬ ❴❡❑❳❏P❯❚ ▼❡❏❙❡❡❚ ❑❳P❘ ❙P❏◗ ❏◗❑❏ ❯❪ ❑❳❡❏P❳ ❑❳P❘ P❚ ❙❑❏❡❴ ❙❡ ❪P❚❘
◗❬❘❴❯❳◗❖❯❴P❳ ❑❳P❘ ❑❚❘ ■❯❘P❱♠ ◗❬❘❴❯➈P❘❡❨ ➎❏ ❏◗❑❏ ❏◗❯❱❛◗ ▼❯❏◗ ❯❪ ❏◗❡♠ ❑❴❡ ❭❯❖❑❴ ❳❯❵❑❖❡❚❏

➓➔→➔➣➔↔ ↕➔➙ ➛➜→➝ ➝➞➔→ ➟➜➝➣➜➝ ➠➝➡➜ ➔ ➢➔➤➠➥↔ ➜➢ ➦➞→↔ ➥➠➤➠➡➞➣ ➤➞➔➝➙➧ ➨➡ ➡➩➞ ➔➫➞ ➜➢ ➭➯ ➩➞
↕➔➙ ➔➝ ➔➲➲→➞➝➡➠➳➞ ➡➜ ➔ ➵➠➝➣ ➛➜➜➵➛➠➝➣➞→ ↕➩➜ ➔➥➥➜↕➞➣ ➓➔→➔➣➔↔ ➡➜ →➞➔➣ ➡➩➞ ➛➜➜➵➙ ➩➞
↕➔➙ ➛➠➝➣➠➝➫➧ ➸➩→➜➺➫➩ ➔ ➢➜→➡➺➝➔➡➞ ➳➩➔➝➳➞ ➩➞ ➛➞➳➔➤➞ ➥➔➛➜→➔➡➜→↔ ➔➙➙➠➙➡➔➝➡ ➡➜ ➻➔➦↔➼ ➔➝➣
➣➺→➠➝➫ ➭➽➭➾➚➯➼ ➓➔→➔➣➔↔ ➔➳➳➜➤➲➔➝➠➞➣ ➩➠➤ ➡➜ ➡➩➞ ➪➜➝➡➠➝➞➝➡➧ ➻➺→➠➝➫ ➡➩➠➙ ➡→➠➲ ➩➞ ➫➔➠➝➞➣
➤➺➳➩ ➢→➜➤ ➡➩➞ ➞➶➲➞→➠➞➝➳➞ ➜➢ ➳➜➤➠➝➫ ➠➝➡➜ ➳➜➝➡➔➳➡ ↕➠➡➩ ➤➔➝↔ ➜➢ ➡➩➞ ➥➞➔➣➠➝➫ ➙➳➠➞➝➡➠➙➡➙ ➜➢
➡➩➞ ➡➠➤➞➧ ➹➝ ➭➽➘➴➼ ➩➞ ➙➺➳➳➞➞➣➞➣ ➻➔➦↔ ➔➙ ➻➠→➞➳➡➜→ ➜➢ ➡➩➞ ➷➜↔➔➥ ➹➝➙➡➠➡➺➡➠➜➝ ➥➔➛➜→➔➡➜→➠➞➙➼
➔➝➣ ➠➝ ➭➽➾➾ ➩➞ ➔➥➙➜ ➛➞➳➔➤➞ ➡➩➞ ➢➠→➙➡ ➓➺➥➥➞→➠➔➝ ➬→➜➢➞➙➙➜→ ➜➢ ➪➩➞➤➠➙➡→↔➧ ➓➔→➔➣➔↔➮➙ ➢➠→➙➡ ❒➠➳➩➔➞➥ ➓➔→➔➣➔↔
➠➤➲➜→➡➔➝➡ ↕➜→➵ ↕➔➙ ➜➝ ➔➝➔➥↔➡➠➳➔➥ ➳➩➞➤➠➙➡→↔➧ ➨➢➡➞→ ➭➽➘➭ ➤➺➳➩ ➜➢ ➩➠➙ ↕➜→➵ ↕➔➙ ➜➝ ❮➭❰Ï➭Ð➭➽Ñ❰Ò
➞➥➞➳➡→➠➳➠➡↔ ➔➝➣ ➤➔➫➝➞➡➠➙➤ ➔➝➣ ➣➠➢➢➞→➞➝➡ ➞➥➞➳➡→➜➤➔➫➝➞➡➠➳ ➲➩➞➝➜➤➞➝➔➧ ➱➠➙ ➠➣➞➔➙ ➩➔➦➞ ➥➞➣ ➡➜ ➡➩➞ ➞➙➡➔➛➥➠➙➩➤➞➝➡
➜➢ ➤➜➣➞→➝ ➢➠➞➥➣ ➡➩➞➜→↔➧ ➱➞ ➣➠➙➳➜➦➞→➞➣ ➩➠➙ ➡↕➜ ➥➔↕➙ ➜➢ ➞➥➞➳➡→➜➥↔➙➠➙ ➠➝ ➭➽➾➯➧ ➓➔→➔➣➔↔ ↕➔➙ ➔ ➦➞→↔ ➤➜➣➞➙➡
➔➝➣ ➵➠➝➣ ➩➞➔→➡➞➣ ➲➞→➙➜➝➧ ➱➞ ➣➞➳➥➠➝➞➣ ➔➥➥ ➩➜➝➜➺→➙ ➔➝➣ ➔➦➜➠➣➞➣ ➙➳➠➞➝➡➠➢➠➳ ➳➜➝➡→➜➦➞→➙➠➞➙➧ ➱➞ ➲→➞➢➞→→➞➣ ➡➜
↕➜→➵ ➔➥➜➝➞ ➔➝➣ ➝➞➦➞→ ➩➔➣ ➔➝↔ ➔➙➙➠➙➡➔➝➡➧ ➱➞ ➣➠➙➙➞➤➠➝➔➡➞➣ ➙➳➠➞➝➳➞ ➠➝ ➔ ➦➔→➠➞➡↔ ➜➢ ↕➔↔➙ ➠➝➳➥➺➣➠➝➫ ➩➠➙
➓→➠➣➔↔ ➞➦➞➝➠➝➫ ➣➠➙➳➜➺→➙➞➙➼ ↕➩➠➳➩ ➩➞ ➢➜➺➝➣➞➣ ➔➡ ➡➩➞ ➷➜↔➔➥ ➹➝➙➡➠➡➺➡➠➜➝➧ ➱➞ ➩➔➙ ➛➞➞➝ ➦➞→↔ ➢➔➤➜➺➙ ➢➜→ ➩➠➙
➪➩→➠➙➡➤➔➙ ➥➞➳➡➺→➞ ➜➝ ➡➩➞ ✃➪➩➞➤➠➳➔➥ ➱➠➙➡➜→↔ ➜➢ ➔ ➪➔➝➣➥➞➮➧ ➱➞ ➲➺➛➥➠➙➩➞➣ ➝➞➔→➥↔ ➯➴❐ ➙➳➠➞➝➡➠➢➠➳ ➲➔➲➞→➙➧

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✷ ✁

♠✫✬✭✮✯✬✭✰✱ ✲✫✳♠✭✳ ✴✰ ✮✫♠✵✬✭✶✭✬✸ ✴✫✺✴✻✭✽ ✴✺✶✫


✴✶✰ ✮✫✺✰✶✴✶✯✭✺✶ ✴✫✺✰✱ ✐✾✴✬✭ ✶✾✭ ✬✿✶✶✭✳ ✴✰ ✫✺✬✸ ➣↔↕➙➛➜➝➞➟ ➠➜↕ ➣↔↕➙➛➡↔➢ ➤➛➜➥
✵✿✳✶✴✿✬✬✸ ✴✫✺✴✻✭✽ ♣❀ ❁❂❃❄ ❅✾✭ ✭❆✶✭✺✶ ✶✫ ✐✾✴✮✾ ➦➧➨➩➫➭➯➲ ➳➫➲ ➵➧ ➳➸➺➯➻➼ ➳➺ ➽ ➵➽➩➯ ➾➩➫➸➫➲ ➚➳➸➪
✴✫✺✴✻✿✶✴✫✺ ✫✮✮✯✳✰ ✽✭✵✭✺✽✰ ✯✵✫✺ ✶✾✭ ✰✶✳✭✺❇✶✾ ➶➯➩ ➧ ➺ ➹➽➻➻ ➺➳➘➯ ➴➷➬➮ ➱✃❐ ➹ ➩➽➨➳❒➺ ❮ ➽➲➨
✫✲ ✶✾✭ ♦✫✺✽ ✿✺✽ ✶✾✭ ✭❆✶✭✺✶ ✫✲ ✰✫✬❉✿✶✴✫✺ ✫✲ ✴✫✺✰ ➳➲➸➯➲➺➯ ➯➻➯❰➸➩➳❰ ➼➳➯➻➨Ï ➵➳➲➨➺ ➳➸➺➯➻➼ ➚➳➸➪ ➸➪➯
✵✳ ✫✽✯✮✭✽❄ ❅✾✭ ✶✭✳ ♠✰ ✽✴✰✰ ✫✮✴✿✶✴ ✫✺ ✿ ✺✽ ➚➽➸➯➩ ➹➫➻➯❰❒➻➯ ➽➸ ➫➲➯ ➫➼ ➸➪➯ ➸➚➫ ➽➶➽➳➻➽➵➻➯
✴✫✺✴✻✿✶✴✫✺ ✾✿❉✭ ✭✿✳✬✴✭✳ ♦✭✭✺ ✯✰✭✽ ✐✴✶✾ ✽✴✲✲✭✳✭✺✶ ➻➫➲➯ ➾➽➳➩➺ ➫➲ ➳➸ ➭➳➶➳➲➭ ➦ÐÑÒÓ Ô➪➳➺ ➺➾➯❰➳➯➺
♠✭✿✺✴✺❇❄ ❋✴✰✰✫✮✴✿✶✴✫✺ ✳✭✲✭✳✰ ✶✫ ✶✾✭ ✵✳✫✮✭✰✰ ✫✲ ➪➽➺ ➵➯➯➲ ➨➯➸➯❰➸➯➨ ➳➲ ➹➽➲➧ ❰➫➹➾➫❒➲➨➺
➴➯Ó➭ÓÏ ➦ÐÑÒÕ➻ ➱❮ ➳➲ ➸➪➯ ➺➫➻➳➨ ➺➸➽➸➯Ó Ö➲ ➽×❒➯➫❒➺
✰✭✵✿✳✿✶✴✫✺ ✫✲ ✴✫✺✰ ✴✺ ✐✿✶✭✳ ✿✬✳✭✿✽✸ ✭❆✴✰✶✴✺❇ ✿✰
➺➫➻❒➸➳➫➲ ➸➪➯ ➪➧➨➩➫➲➳❒ ➹ ➳➫➲ ➳➺ ➼❒➩➸➪➯➩
✰✯✮✾ ✴✺ ✶✾✭ ✰✫✬✴✽ ✰✶✿✶✭ ✫✲ ✶✾✭ ✰✫✬✯✶✭✱ ✿✰ ✴✺
➪➧➨➩➽➸➯➨ ➸➫ ➭➳➶➯ ➺➾➯❰➳➯➺ ➻➳Ø➯ ➦❐ÑÙÚÏ ➦ÛÑÐÒ ➽➲➨
✰✫✽✴✯♠ ✮✾✬✫✳✴✽✭❄ s✺ ✶✾✭ ✫✶✾✭✳ ✾✿✺✽✱ ✴✫✺✴✻✿✶✴✫✺ ➦ÜÑÝÒÓ Þ➳➹➳➻➽➩➻➧ ➸➪➯ ➪➧➨➩➫ß➧➻ ➳➫➲ ➳➺ ➪➧➨➩➽➸➯➨
✮✫✳✳✭✰✵✫✺✽✰ ✶✫ ✿ ✵✳✫✮✭✰✰ ✴✺ ✐✾✴✮✾ ✿ ✺✭✯✶✳✿✬ ➸➫ ➭➳➶➯ ➺➯➶➯➩➽➻ ➳➫➲➳❰ ➺➾➯❰➳➯➺ ➻➳Ø➯ ➦ÐÑ ÙàÏ ➦❐ÑÐà
♠✫✬✭✮✯✬✭ ✰✵✬✴✶✰ ✴✺✶✫ ✮✾✿✳❇✭✽ ✴✫✺✰ ✴✺ ✶✾✭ ➽➲➨ ➦ÛÑÝà ➯➸❰Ó
✰✫✬✯✶✴✫✺❄ ●✭✳✭✱ ✐✭ ✰✾✿✬✬ ✺✫✶ ✽✴✰✶✴✺❇✯✴✰✾
♦✭✶✐✭✭✺ ✶✾✭ ✶✐✫ ✿✺✽ ✯✰✭ ✶✾✭ ✶✐✫ ✶✭✳♠✰
✴✺✶✭✳✮✾✿✺❇✭✿♦✬✸❄
❍■❏❑■❏ ▼◆◆❖P◗❘❙❚ ❯❱◗❲P❳❨ ❱❩ ▼❲❘❬❚ ❭◗❬
❪❭❚P❚
❫✮✮✫✳✽✴✺❇ ✶✫ ❫✳✳✾✭✺✴✯✰ ✶✾✭✫✳✸✱ ❛❴❵❜❝ ❛❞❡ ➣áâãä
❝❢❣❝❤❛❥❴❡❝ ❤❦❛❤ ❜❵❝❝❧❴❵❛❤❡❝ ❵❥ ♥❛❤❡❞ ❤❧ q❵r❡

❦t❜❞ ❧q❡❥ ❵❧❥❝ ✉ ✇❛①② ❛❥❜ ❣❛❝❡❝ ❛❞❡
❍■❏❑■➅ ➆❖P ❪◆➇◗❚❨P❬➈➉❱➊◆❻ ▼❲❘❬❚ ❭◗❬
❝❢❣❝ ❤❛❥❴❡❝ ❤❦❛❤ ③❞❧❜❢❴❡ ❦t❜❞ ❧④t⑤ ❵ ❧❥❝ ❪❭❚P❚
s● ♣✿⑥❃❄ ❅✾✭ ✴✫✺✴✻✿✶✴✫✺ ✫✲ ✿✺ ✿✮✴✽ ●⑦ ♣✿⑥❃ ✮✿✺
♦✭ ✳✭✵✳✭✰✭✺✶✭✽ ♦✸ ✶✾✭ ✲✫✬✬✫✐✴✺❇ ✭⑥✯✿✶✴✫✺✰⑧ ❅✾✭ ❋✿✺✴✰✾ ✮✾✭♠✴✰✶✱ ➋✫✾✿✺✺✭✰ ➌✳➍✺✰✶✭✽ ✿✺✽
✈ ❹ ✶✾✭ ➎✺❇✬✴✰✾ ✮✾✭♠✴✰✶✱ ❅✾✫♠✿✰ ➄❄ ➏✫✐✳✸ ❇✿❉✭ ✿
●⑦ ♣✿⑥❃ ⑨ ● ♣✿⑥❃ ⑩ ⑦ ♣✿⑥❃ ♠✫✳✭ ❇✭✺✭✳✿✬ ✽✭✲✴✺✴✶✴✫✺ ✫✲ ✿✮✴✽✰ ✿✺✽ ♦✿✰✭✰❄
✫✳ ❫✮✮✫✳✽✴✺❇ ✶✫ ➌✳➍✺✰✶✭✽➐➏✫✐✳✸ ✶✾✭✫✳✸✱ ❛❴❵❜ ❵❝
✈ ❹
●⑦♣✿⑥❃ ⑩ ●❶s♣✬❃ ⑨ ●❷s ♣✿⑥❃ ⑩ ⑦ ♣✿⑥❃ ❛ ❝❢❣❝❤❛❥❴❡ ❤❦❛❤ ❵❝ ❴❛③❛❣⑤❡ ❧➑ ❜❧❥❛❤❵❥q ❛
❫ ♦✿✳✭ ✵✳✫✶✫✺✱ ● ❸ ✴✰ ❉✭✳✸ ✳✭✿✮✶✴❉✭ ✿✺✽ ❦t❜❞❧q❡❥ ❵❧❥ ✉ ➒ ❛❥❜ ❣❛❝❡❝ ❛❞❡ ❝❢❣❝❤❛❥❴❡❝
✮✿✺✺✫✶ ✭❆✴✰✶ ✲✳✭✭✬✸ ✴✺ ✿⑥✯✭✫✯✰ ✰✫✬✯✶✴✫✺✰❄ ❅✾✯✰✱ ❴❛③❛❣⑤❡ ❧➑ ❛❴❴❡③❤❵❥q ❛ ❦t❜❞❧q❡❥ ❵❧❥➓ ✉ ❸❄ ➁✺
✴✶ ♦✫✺✽✰ ✶✫ ✶✾✭ ✫❆✸❇✭✺ ✿✶✫♠ ✫✲ ✿ ✰✫✬❉✭✺✶ ✐✿✶✭✳ ✰✾✫✳✶✱ ✿✮✴✽✰ ✿✳✭ ✵✳✫✶✫✺ ✽✫✺✫✳✰ ✿✺✽ ♦✿✰✭✰ ✿✳✭
♠✫✬✭✮ ✯✬✭ ✶ ✫ ❇✴❉ ✭ ❤❞ ❵ q❧❥❛ ⑤ ③ t❞❛❺❵ ❜❛ ⑤ ✵✳✫✶✫✺ ✿✮✮✭✵✶✫✳✰❄
✈ ✈
❖❻❬◆❱◗❘❙❼ ❘❱◗✱ ●❷s ❽❾● ♣●❶s❃❿ ➀ ♣✰✭✭ ♦✫❆❃❄ ➔✫✺✰✴✽✭✳ ✶✾✭ ✭❆✿♠✵✬✭ ✫✲ ✽✴✰✰✫✬✯✶✴✫✺ ✫✲ →●❷
✈ ✈
➁✺ ✶✾✴✰ ✮✾✿✵✶✭✳ ✐✭ ✰✾✿✬✬ ✯✰✭ ● ♣✿⑥❃ ✿✺✽ ●❷s ♣✿⑥❃ ✴✺ ●❶s ✳✭✵✳✭✰✭✺✶✭✽ ♦✸ ✶✾✭ ✲✫✬✬✫✐✴✺❇ ✭⑥✯✿✶✴✫✺⑧
✴✺✶✭✳✮✾✿✺❇✭✿♦✬✸ ✶✫ ♠✭✿✺ ✶✾✭ ✰✿♠✭ ✴❄✭❄✱ ✿
✾✸✽✳✿✶✭✽ ✵✳✫✶✫✺❄
➂✴♠✴✬✿✳✬✸✱ ✿ ♦✿✰✭ ♠✫✬✭✮✯✬✭ ✬✴➃✭ ➄s●
✴✫✺✴✻✭✰ ✴✺ ✿⑥✯✭✫✯✰ ✰✫✬✯✶✴✫✺ ✿✮✮✫✳✽✴✺❇ ✶✫ ✶✾✭
✭⑥✯✿✶✴✫✺⑧

➄s●♣✿⑥❃ ⑨ ➄ ♣✿⑥❃ ⑩ s● ♣✿⑥❃
❅✾✭ ✾✸✽✳✫❆✸✬ ✴✫✺ ✿✬✰✫ ✭❆✴✰✶✰ ✴✺ ✶✾✭ ✾✸✽✳✿✶✭✽
✲✫✳♠ ✴✺ ✶✾✭ ✿⑥✯✭✫✯✰ ✰✫✬✯✶✴✫✺❄ ❫✳✳✾✭✺✴✯✰
✮✫✺✮✭✵✶ ✫✲ ✿✮✴✽ ✿✺✽ ♦✿✰✭✱ ✾✫✐✭❉✭✳✱ ✰✯✲✲✭✳✰ ❅✾✭ ♦✿✰✴✮ ✰✫✬✯✶✴✫✺ ✴✰ ✲✫✳♠✭✽ ✽✯✭ ✶✫ ✶✾✭
✲✳✫♠ ✶✾✭ ✬✴♠✴✶✿✶✴✫✺ ✫✲ ♦✭✴✺❇ ✿✵✵✬✴✮✿♦✬✭ ✫✺✬✸ ✶✫ ✵✳✭✰✭✺✮✭ ✫✲ ✾✸✽✳✫❆✸✬ ✴✫✺✰❄ ➁✺ ✶✾✴✰ ✳✭✿✮✶✴✫✺✱
✿⑥✯✭✫✯✰ ✰✫✬✯✶✴✫✺✰ ✿✺✽ ✿✬✰✫✱ ✽✫✭✰ ✺✫✶ ✿✮✮✫✯✺✶ ✐✿✶✭✳ ♠✫✬✭✮✯✬✭ ✿✮✶✰ ✿✰ ✵✳✫✶✫✺ ✽✫✺✫✳ ✿✺✽
✲✫✳ ✶✾✭ ♦✿✰✴✮✴✶✸ ✫✲ ✰✯♦✰✶✿✺✮✭✰ ✬✴➃✭✱ ✿♠♠✫✺✴✿ ✿♠♠✫✺✴✿ ♠✫✬✭✮✯✬✭ ✿✮✶✰ ✿✰ ✵✳✫✶✫✺ ✿✮✮✭✵✶✫✳
✐✾✴✮✾ ✽✫ ✺✫✶ ✵✫✰✰✭✰✰ ✿ ✾✸✽✳✫❆✸✬ ❇✳✫✯✵❄ ✿✺✽ ✿✳✭ ✶✾✯✰✱ ✮✿✬✬✭✽ ➏✫✐✳✸➐➌✳➍✺✰✶✭✽ ✿✮✴✽ ✿✺✽

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

✲✳✳✴✱✯✵✶✸ ❆✮✸ ❄❅✳✯ ✯✱✮✳ ❇❉❉✸✮❊✮❋ ❙❆✱●✱✯❍ ■✱ ❉✳✱✸✱✯✰✱● ✴✵✸ ✰✴✱✸✵✸❋ ❅✯ ✰✴✱ ❏❅✯●✶❏✰✵✭✵✰✵✱✸
❅♦ ✱❊✱❏✰✳❅❊❑✰✱ ✸❅❊✶✰✵❅✯✸❋ ✰❅ ✰✴✱ ❇✯✵✭✱✳✸✵✰❑ ❅♦ ❇❉❉✸✮❊✮ ✵✯ ✻✽✽▼❍ ◆❅✳ ✰✴✱ ✯✱❖✰ ♦✵✭✱ ❑✱✮✳✸ ✴✱
✰✳✮✭✱❊❊✱● ✱❖✰✱✯✸✵✭✱❊❑ ✮✯● ✭✵✸✵✰✱● ✮ ✯✶t❄✱✳ ❅♦ ✳✱✸✱✮✳❏✴ ❏✱✯✰✱✳✸ ✵✯ P✶✳❅❉✱❍ ◗✯ ✻✽✿✾ ✴✱ ❆✮✸
✮❉❉❅✵✯✰✱● ❉✳❅♦✱✸✸❅✳ ❅♦ ❉✴❑✸✵❏✸ ✮✰ ✰✴✱ ✯✱❆❊❑ ♦❅✳t✱● ❇✯✵✭✱✳✸✵✰❑ ❅♦ ❙✰❅❏❛✴❅❊t❋ ✸✱✳✭✵✯❘ ✵✰✸
✳✱❏✰❅✳ ♦✳❅t ✻✽✿❂ ✰❅ ✻✿r❁❍ ◆✳❅t ✻✿r✾ ✶✯✰✵❊ ✴✵✸ ●✱✮✰✴ ✴✱ ❆✮✸ ❚✵✳✱❏✰❅✳ ❅♦ ❉✴❑✸✵❏✮❊ ❏✴✱t✵✸✰✳❑
✮✰ ✰✴✱ ❯❅❄✱❊ ◗✯✸✰✵✰✶✰✱ ✵✯ ❙✰❅❏❛✴❅❊t❍ ■✱ ❏❅✯✰✵✯✶✱● ✰❅ ❆❅✳❛ ♦❅✳ t✮✯❑ ❑✱✮✳✸ ❅✯ ✱❊✱❏✰✳❅❊❑✰✵❏
✸❅❊✶✰✵❅✯✸❍ ◗✯ ✻✽✿✿ ✴✱ ●✵✸❏✶✸✸✱● ✰✴✱ ✰✱t❉✱✳✮✰✶✳✱ ●✱❉✱✯●✱✯❏✱ ❅♦ ✳✱✮❏✰✵❅✯ ✳✮✰✱✸ ❅✯ ✰✴✱
❄✮✸✵✸ ❅♦ ✮✯ ✱❜✶✮✰✵❅✯❋ ✯❅❆ ✶✸✶✮❊❊❑ ❛✯❅❆✯ ✮✸ ✲✳✳✴✱✯✵✶✸ ✱❜✶✮✰✵❅✯❍
■✱ ❆ ❅✳❛✱ ● ✵✯ ✮ ✭✮✳✵✱✰❑ ❅♦ ♦✵✱❊●✸❋ ✮✯● t✮ ●✱ ✵t❉❅✳✰✮✯✰ ❏❅✯✰✳✵❄✶✰✵❅✯✸ ✰❅
❙✭✮✯✰✱ ✲✳✳✴✱✯✵✶✸ ✵tt✶✯❅❏✴✱t✵✸✰✳❑❋ ❏❅✸t❅❊❅❘❑❋ ✰✴✱ ❅✳✵❘✵✯ ❅♦ ❊✵♦✱❋ ✮✯● ✰✴✱ ❏✮✶✸✱✸ ❅♦ ✵❏✱ ✮❘✱❍ ■✱ ❆✮✸ ✰✴✱
✺✻✽✾✿❀✻✿❁❂❃ ♦✵✳✸✰ ✰❅ ●✵✸❏✶✸✸ ✰✴✱ ❢❘✳✱✱✯ ✴❅✶✸✱ ✱♦♦✱❏✰❱ ❏✮❊❊✵✯❘ ❄❑ ✰✴✮✰ ✯✮t✱❍ ■✱ ✳✱❏✱✵✭✱● ❯❅❄✱❊ ❲✳✵❳✱ ✵✯
❨✴✱t✵✸✰✳❑ ✵✯ ✻✿r❩ ♦❅✳ ✴✵✸ ✰✴✱❅✳❑ ❅♦ ✱❊✱❏✰✳❅❊❑✰✵❏ ●✵✸✸❅❏✵✮✰✵❅✯ ✮✯● ✵✰✸ ✶✸✱ ✵✯ ✰✴✱ ●✱✭✱❊❅❉t✱✯✰
❅♦ ❏✴✱t✵✸✰✳❑❍

❬❭❪❫❴ ❵❫❪❝❫❞❡❣❤❫✐❥❦ ❧♠ ❡♥❫ ❵❫❤❫❵❪❫ ❵❫❭❞❡❣♣♠❴ qs ❭✇✇♣♠❣❭ ❣❡ ❭❞❡❪ ❭❪ ❭♠ ❭❞❣✈ ❬❥ ✈♣♠❭❡❣♠➇ ❭



❣❪ ❡❵❭♠❪✉❫❵❵❫✈ ✉❵♣✇ ①q② ❡♣ ④q ❦ ❧♠ ❡♥❣❪ ❞❭❪❫❴ ❝❵♣❡♣♠❦
s
①q② ❭❞❡❪ ❭❪ ❭ ⑤❵♣♠❪❡❫✈ ❭❞❣✈ ⑥♥❣✐❫ ④q ❭❞❡❫✈
➜➄❶➁➝❽➞ ➟➔➠➡
❭❪ ❭ ⑤❵⑦♠❪❡❫✈ ❬❭❪❫❦ ⑧♥❫ ❭❞❣✈⑨❬❭❪❫ ❝❭❣❵ ❡♥❭❡
✈❣✉✉❫❵❪ ♣♠✐❥ ❬❥ ♣♠❫ ❝❵♣❡♣♠ ❣❪ ❞❭✐✐❫✈ ❭ ⑩❶❷❸❹❺❻❼❽ ➢♥❭❡ ⑥❣✐✐ ❬❫ ❡♥❫ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❬❭❪❫❪ ✉♣❵ ❡♥❫
❻⑩❾❿➀➁❻➂❽ ➃❻❾➄❦ ⑧♥❫❵❫✉♣❵❫❴ ④q ❣❪ ❞❭✐✐❫✈ ❡♥❫ ✉♣✐✐♣⑥❣♠➇ ⑤❵⑦♠❪❡❫✈ ❭❞❣✈❪➤ q➥❴ q➈➦④② ❭♠✈
s q➣④➉ ➧
❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❬❭❪❫ ♣✉ ❭♠ ❭❞❣✈ q➈④ ❭♠✈ ①q② ❣❪
❞❭✐✐❫✈ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❭❞❣✈ ♣✉ ❡♥❫ ❬❭❪❫ ①q ➉❦ ❧✉ ➨❶➝❹❼❾❶❷
⑤❵⑦♠❪❡❫✈ ❭❞❣✈ ❣❪ ❭ ❪❡❵♣♠➇ ❭❞❣✈ ❡♥❫♠ ❾❼➂ ⑧♥❫ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❬❭❪❫❪ ❪♥♣➆✐✈ ♥❭❤❫ ♣♠❫
⑩❶❷❸❹❺❻❼❽ ➁❻➂❽ ❾➂ ❻ ➊❽❻➋ ➁❻➂❽ ❻❷❿ ➌➍➎➏➐ ❝❵♣❡♣♠ ✐❫❪❪ ❣♠ ❫❭❞♥ ❞❭❪❫ ❭♠✈ ❡♥❫❵❫✉♣❵❫ ❡♥❫
➌➏➑➒➓➔ ❧❡ ✇❭❥ ❬❫ ♠♣❡❫✈ ❡♥❭❡ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❭❞❣✈ ❞♣❵❵❫❪❝♣♠✈❣♠➇ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❬❭❪❫❪ ❭❵❫➤ ➥ ❴
♥❭❪ ♣♠❫ ❫→❡❵❭ ❝❵♣❡♣♠ ❭♠✈ ❫❭❞♥ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❬❭❪❫ q➦④② ❭♠✈ ➣④➉➈➩ ❵❫❪❝❫❞❡❣❤❫✐❥❦
♥❭❪ ♣♠❫ ✐❫❪❪ ❝❵♣❡♣♠❦ ➜➄❶➁➝❽➞ ➟➔➠➫
➣♣♠❪❣✈❫❵ ❡♥❫ ❫→❭✇❝✐❫ ♣✉ ❣♣♠❣↔❭❡❣♣♠ ♣✉ ➢❵❣❡❫ ❡♥❫ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❭❞❣✈❪ ✉♣❵ ❡♥❫ ✉♣✐✐♣⑥❣♠➇
♥❥✈❵♣❞♥✐♣❵❣❞ ❭❞❣✈ ❣♠ ⑥❭❡❫❵❦ q➣✐↕❭➙➛ ❭❞❡❪ ❭❪ ❭♠ ➩
⑤❵⑦♠❪❡❫✈ ❬❭❪❫❪➤ ①q➈ ❴ ①q➉ ❭♠✈ q➣④④ ❦
❭❞❣✈ ❬❥ ✈♣♠❭❡❣♠➇ ❭ ❝❵♣❡♣♠ ❡♣ q➈④ ✇♣✐❫❞➆✐❫
➨❶➝❹❼❾❶❷
⑥♥❣❞♥ ❭❞❡❪ ❭❪ ❭ ❬❭❪❫❦
⑧♥❫ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❭❞❣✈ ❪♥♣➆✐✈ ♥❭❤❫ ♣♠❫ ❫→❡❵❭
❝❵♣❡♣♠ ❣♠ ❫❭❞♥ ❞❭❪❫ ❭♠✈ ❡♥❫❵❫✉♣❵❫ ❡♥❫
❞♣❵❵❫❪❝♣♠✈❣♠➇ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❭❞❣✈❪ ❭❵❫➤ ①q➉❴
s
①q② ❭♠✈ q➣④④q ❵❫❪❝❫❞❡❣❤❫✐❥❦
➜➄❶➁➝❽➞ ➟➔➠➭
⑧♥❫ ❪❝❫❞❣❫❪➤ q ➈④❴ q➣④➉ ❴ q➦④② ❭♠✈ ①q➉
❞❭♠ ❭❞❡ ❬♣❡♥ ❭❪ ⑤❵♣♠❪❡❫✈ ❭❞❣✈❪ ❭♠✈ ❬❭❪❫❪❦
➥♣❵ ❫❭❞♥ ❞❭❪❫ ➇❣❤❫ ❡♥❫ ❞♣❵❵❫❪❝♣♠✈❣♠➇
❧❡ ❞❭♠ ❬❫ ❪❫❫♠ ❣♠ ❡♥❫ ❭❬♣❤❫ ❫➙➆❭❡❣♣♠❴ ❡♥❭❡ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❭❞❣✈ ❭♠✈ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❬❭❪❫❦
⑥❭❡❫❵ ❭❞❡❪ ❭❪ ❭ ❬❭❪❫ ❬❫❞❭➆❪❫ ❣❡ ❭❞❞❫❝❡❪ ❡♥❫ ➨❶➝❹❼❾❶❷
❝❵♣❡♣♠❦ ⑧♥❫ ❪❝❫❞❣❫❪ q➉④ s ❣❪ ❝❵♣✈➆❞❫✈ ⑥♥❫♠
⑧♥❫ ❭♠❪⑥❫❵ ❣❪ ➇❣❤❫♠ ❣♠ ❡♥❫ ✉♣✐✐♣⑥❣♠➇ ⑧❭❬✐❫➤
⑥❭❡❫❵ ❭❞❞❫❝❡❪ ❭ ❝❵♣❡♣♠ ✉❵♣✇ q➣✐❦ ⑧♥❫❵❫✉♣❵❫❴
➣✐ ❣❪ ❭ ❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❬❭❪❫ ♣✉ q➣✐ ❭♠✈ q➣✐ ❣❪ ❡♥❫ ➨➃❽⑩❾❽➂ ➯❶❷❸❹❺❻❼❽ ➯❶❷❸❹❺❻❼❽
❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❭❞❣✈ ♣✉ ❬❭❪❫ ➣✐ ❦ ➦❣✇❣✐❭❵✐❥❴ q➈④ ❣❪ ❭ ❻⑩❾❿ ➁❻➂❽
③ ③
❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❬❭❪❫ ♣✉ ❭♠ ❭❞❣✈ q➉④ ❭♠✈ q➉④ ❣❪ ❭ q➈④ q➉④ s ④q
❞♣♠➅➆➇❭❡❫ ❭❞❣✈ ♣✉ ❬❭❪❫ q ➈④❦ q➣④➉ q➈➣④➉ ➣④➉➈➩
❧❡ ❣❪ ❣♠❡❫❵❫❪❡❣♠➇ ❡♣ ♣❬❪❫❵❤❫ ❡♥❫ ✈➆❭✐ ❵♣✐❫ ♣✉ q➦④② q➈➦④② ➦④②➈➩
⑥❭❡❫❵ ❭❪ ❭♠ ❭❞❣✈ ❭♠✈ ❭ ❬❭❪❫❦ ❧♠ ❞❭❪❫ ♣✉ ❵❫❭❞❡❣♣♠
①q➉ ①q②s ①q➈
⑥❣❡♥ q➣✐ ⑥❭❡❫❵ ❭❞❡❪ ❭❪ ❭ ❬❭❪❫ ⑥♥❣✐❫ ❣♠ ❞❭❪❫ ♣✉

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✷ ✁

✫✬✭✮✬✯ ✰✱✲✳✴ ✵✶✳✸✴ ✺✻✸ ✽✺✴✱✴ ❴❣❍❩❭❬❴❥❭❩❃❬ ❏❬❃❍ ❷❦✇❥❸❪ ❴❣❍❩❭❜❩❭❵❃❬ ❏❬❃❍
●✾✿✾ ❀❁❂❃❄ ❃❅ ❆❇❉❋ ❍❁■❃❅❁❍ ❏❅ ❛❑▼◆ ❛❖ ❛ ❷❦❞❩❸❪ ❴❣❩❍❭❃❭❍❃❬ ❏❬❃❍ ❷❦➋❸❪ ❅❃❫❩❃❬ ❏❬❃❍ ❷❦✿④♥❸
❖sP❑▼P❖ ◗❘▼❑❘ ❛❑❑Ps❙❖ P❚P❑❙❯❱❲ s❛▼❯ ❛❲◆ ❳❛❖P ❏❅❍ ❄❝❥❤❴❝❩❃❬ ❏❬❃❍ ❷❦③➉④➊❸ ❏❩❁ ❫❁❩❵❁❍ ❖❙❯❱❲➌
◗❘▼❑❘ ◆❱❲❛❙P❖ ❛❲ P❚P❑❙❯❱❲ s❛▼❯✾ ❨❄ ■❏❩ ❏❄ ❜❁❬ ❏❝❄ ❁ ❫ ❴❁ ❣ ❏❩ ❁ ❏❥❵❭❄ ❫ ❬❭❵ ❤❥ ❁ ❫❁❥ ❣
❜❏❄❁❄ ❏❩❁ ❬❭❅❬❁❩❅❁❍❪ ❫❴❁❩❁ ❃❄ ❅❭❫ ❵❝❬❴ ❍❃❄❄❭❬❃❏❫❁❍ ❃❅❫❭ ❫❴❁❃❩ ❬❭❅❄❫❃❫❝❁❅❫ ❃❭❅❄ ❃❅ ❏❅
❍❃■■❁❩❁❅❬❁ ❜❁❫❂❁❁❅ ❞❩❡❅❄❫❁❍❢❀❭❂❩❣ ❏❅❍ ❀❁❂❃❄ ❏➈❝❁❭❝❄ ❵❁❍❃❝❵❪ ❫❴❁❩❁❜❣ ❏❬❫❃❅♦ ❏❄ ❤❩❭❫❭❅
❬❭❅❬❁❤❫❄❪ ❏❄ ❫❴❁ ❜❏❄❁ ❤❩❭✐❃❍❁❄ ❏ ❥❭❅❁ ❤❏❃❩ ❃❅ ❷❦ ①❸ ❍❭❅❭❩❄✾ ➉❃❵❃❥❏❩❥❣❪ ❄❫❩❭❅♦ ❜❏❄❁❄ ❥❃✈❁
❜❭❫❴ ❫❴❁ ❬❏❄❁❄✾ ❦❭❂❁✐❁❩❪ ❃❅ ❀❁❂❃❄ ❬❭❅❬❁❤❫ ❥❃❫❴❃❝❵ ❴❣❍❩❭❧❃❍❁ ❷❀❃④❦❸❪ ❄❭❍❃❝❵ ❴❣❍❩❭❧❃❍❁
❵❏❅❣ ❏❬❃❍❄ ❍❭ ❅❭❫ ❴❏✐❁ ❤❩❭❫❭❅✾ ❨ ❫❣❤❃❬❏❥ ❷✿❏④❦❸❪ ❤❭❫❏❄❄❃❝❵ ❴❣❍❩❭❧❃❍❁ ❷➍④❦❸❪ ❬❏❁❄❃❝❵
❁❧❏❵❤❥❁ ❃❄ ❩❁❏❬❫❃❭❅ ❭■ ❁❥❁❬❫❩❭❅ ❍❁■❃❬❃❁❅❫ ❄❤❁❬❃❁❄ ❴❣❍❩❭❧❃❍❁ ❷✇❄④❦❸ ❏❅❍ ❜❏❩❃❝❵ ❴❣❍❩❭❧❃❍❁
❞♠♥ ❂❃❫❴ ✿❦♥✾ ❞❏❷④❦❸③ ❏❩❁ ❏❥❵❭❄❫ ❬❭❵❤❥❁❫❁❥❣ ❍❃❄❄❭❬❃❏❫❁❍ ❃❅❫❭
❞♠♥ ❍❭❁❄ ❅❭❫ ❴❏✐❁ ❏ ❤❩❭❫❭❅ ❜❝❫ ❄❫❃❥❥ ❏❬❫❄ ❃❭❅❄ ❃❅ ❏❅ ❏➈❝❁❭❝❄ ❵❁❍❃❝❵ ♦❃✐❃❅♦ ❴❣❍❩❭❧❣❥
❏❄ ❏❅ ❏❬❃❍ ❏❅❍ ❩❁❏❬❫❄ ❂❃❫❴ ✿❦♥ ❜❣ ❏❬❬❁❤❫❃❅♦ ❃❭❅❄❪ ④❦ ✾ ❨❬❬❭❩❍❃❅♦ ❫❭ ❨❩❩❴❁❅❃❝❄ ❬❭❅❬❁❤❫
❃❫❄ ❥❭❅❁ ❤❏❃❩ ❭■ ❁❥❁❬❫❩❭❅❄✾ ♣❴❁ ❩❁❏❬❫❃❭❅ ❬❏❅ ❜❁ ❫❴❁❣ ❏❩❁ ❄❫❩❭❅♦ ❏❬❃❍❄ ❏❅❍ ❜❏❄❁❄ ❏❄ ❫❴❁❣ ❏❩❁

❩❁❤❩❁❄❁❅❫❁❍ ❜❣❪ ❏❜❥❁ ❫❭ ❬❭❵❤❥❁❫❁❥❣ ❍❃❄❄❭❬❃❏❫❁ ❏❅❍ ❤❩❭❍❝❬❁ ❦♥④
❏❅❍ ④❦ ❃❭❅❄ ❩❁❄❤❁❬❫❃✐❁❥❣ ❃❅ ❫❴❁ ❵❁❍❃❝❵✾
❞♠♥ q r✿❦ ♥ t ❞♠♥r✿❦♥ ❨❥❫❁❩❅❏❫❃✐❁❥❣❪ ❫❴❁ ❄❫❩❁❅♦❫❴ ❭■ ❏❅ ❏❬❃❍ ❭❩ ❜❏❄❁
✉❥❁❬❫❩❭❅ ❍❁■❃❬❃❁❅❫ ❄❤❁❬❃❁❄ ❥❃✈❁ ❨❥✇❥ ♥❪ ✇❭♥①❪ ❵❏❣ ❏❥❄❭ ❜❁ ♦❏❝♦❁❍ ❃❅ ❫❁❩❵❄ ❭■ ❞❩❡❅❄❫❁❍❢
③①
②♦ ❪ ❁❫❬✾ ❬❏❅ ❏❬❫ ❏❄ ❀❁❂❃❄ ❏❬❃❍❄ ❂❴❃❥❁ ❄❤❁❬❃❁❄ ❀❭❂❩❣ ❬❭❅❬❁❤❫ ❭■ ❏❬❃❍❄ ❏❅❍ ❜❏❄❁❄❪ ❂❴❁❩❁❃❅ ❏
❥❃✈❁ ❦③④❪ ✿❦♥❪ ④❦ ❁❫❬✾ ❂❴❃❬❴ ❬❏❅ ❍❭❅❏❫❁ ❏ ❤❏❃❩ ❄❫❩❭❅♦ ❏❬❃❍ ❵❁❏❅❄ ❏ ♦❭❭❍ ❤❩❭❫❭❅ ❍❭❅❭❩ ❏❅❍ ❏
❭■ ❁❥❁❬❫❩❭❅❄❪ ❬❏❅ ❏❬❫ ❏❄ ❀❁❂❃❄ ❜❏❄❁❄✾ ❄❫❩❭❅♦ ❜❏❄❁ ❃❵❤❥❃❁❄ ❏ ♦❭❭❍ ❤❩❭❫❭❅ ❏❬❬❁❤❫❭❩✾
✇❭❅ ❄ ❃❍❁❩❪ ❫ ❴❁ ❏❬ ❃❍❢ ❜❏❄ ❁ ❍❃❄ ❄❭ ❬ ❃❏❫ ❃❭❅
⑤⑥⑦⑧⑨✱⑩ ✫✬✭❶ ❁➈❝❃❥❃❜❩❃❝❵ ❭■ ❏ ❂❁❏✈ ❏❬❃❍ ❦❨❪
✇❥❏❄❄❃■❣ ❫❴❁ ■❭❥❥❭❂❃❅♦ ❄❤❁❬❃❁❄ ❃❅❫❭ ❀❁❂❃❄
❦❨❷❏➈❸ q ❦③④❷❥❸ ❦♥④① ❷❏➈❸ q ❨ ❷❏➈❸
❏❬❃❍❄ ❏❅❍ ❀❁❂❃❄ ❜❏❄❁❄ ❏❅❍ ❄❴❭❂ ❴❭❂
❫❴❁❄❁ ❏❬❫ ❏❄ ❄❝❬❴r ❬❭❅➎❝♦❏❫❁ ❬❭❅➎❝♦❏❫❁
❹ ❏❬❃❍ ❜❏❄❁ ❏❬❃❍ ❜❏❄❁
❷❏❸ ❦④ ❷❜❸♠ ❷❬❸ ❦ ❷❍❸ ❞✇❥ ♥
➋❅ ❄❁❬❫❃❭❅ ➏✾❆➐✾❉ ❂❁ ❄❏❂ ❫❴❏❫ ❏❬❃❍ ❷❭❩ ❜❏❄❁❸
❺⑦⑨❻❼✳⑦✻
❍❃❄❄❭❬❃❏❫❃❭❅ ❁➈❝❃❥❃❜❩❃❝❵ ❃❄ ❍❣❅❏❵❃❬ ❃❅✐❭❥✐❃❅♦
❷❏❸ ❦❣❍❩❭❧❣❥ ❃❭❅ ❃❄ ❏ ❀❁❂❃❄ ❜❏❄❁ ❏❄ ❃❫ ❬❏❅ ❏ ❫❩❏❅❄■❁❩ ❭■ ❤❩❭❫❭❅ ❃❅ ■❭❩❂❏❩❍ ❏❅❍ ❩❁✐❁❩❄❁

❍❭❅❏❫❁ ❏❅ ❁❥❁❬❫❩❭❅ ❥❭❅❁ ❤❏❃❩ ❷r④❦ ❸✾ ❍❃❩❁❬❫❃❭❅❄✾ ✿❭❂❪ ❫❴❁ ➈❝❁❄❫❃❭❅ ❏❩❃❄❁❄ ❫❴❏❫ ❃■ ❫❴❁
❷❜❸ ♠❥❭❝❩❃❍❁ ❃❭❅ ❏❬❫❄ ❏❄ ❏ ❀❁❂❃❄ ❜❏❄❁ ❏❄ ❁➈❝❃❥❃❜❩❃❝❵ ❃❄ ❍❣❅❏❵❃❬ ❫❴❁❅ ❂❃❫❴ ❤❏❄❄❏♦❁ ❭■
❃❫ ❬❏❅ ❍❭❅❏❫❁ ❏❅❣ ❭❅❁ ❭■ ❃❫❄ ■❭❝❩ ❫❃❵❁ ❂❴❃❬❴ ❍❃❩❁❬❫❃❭❅ ❃❄ ■❏✐❭❝❩❁❍➑ ➒❴❏❫ ❃❄ ❫❴❁
❁❥❁❬❫❩❭❅ ❥❭❅❁ ❤❏❃❩❄✾ ❍❩❃✐❃❅♦ ■❭❩❬❁ ❜❁❴❃❅❍ ❃❫➑ ➋❅ ❭❩❍❁❩ ❫❭ ❏❅❄❂❁❩
❷❬❸ ❨ ❤❩❭❫❭❅ ❃❄ ❏ ❀❁❂❃❄ ❏❬❃❍ ❏❄ ❃❫ ❬❏❅ ❫❴❁❄❁ ➈❝❁❄❫❃❭❅❄ ❂❁ ❄❴❏❥❥ ❍❁❏❥ ❃❅❫❭ ❫❴❁ ❃❄❄❝❁ ❭■
❏❬❬❁❤❫ ❏ ❥❭❅❁ ❤❏❃❩ ❭■ ❁❥❁❬❫❩❭❅❄ ■❩❭❵ ❬❭❵❤❏❩❃❅♦ ❫❴❁ ❄❫❩❁❅♦❫❴❄ ❭■ ❫❴❁ ❫❂❭ ❏❬❃❍❄ ❷❭❩
❜❏❄❁❄ ❥❃✈❁ ❴❣❍❩❭❧❣❥ ❃❭❅ ❏❅❍ ■❥❝❭❩❃❍❁ ❜❏❄❁❄❸ ❃❅✐❭❥✐❁❍ ❃❅ ❫❴❁ ❍❃❄❄❭❬❃❏❫❃❭❅ ❁➈❝❃❥❃❜❩❃❝❵✾
❃❭❅✾ ✇❭❅❄❃❍❁❩ ❫❴❁ ❫❂❭ ❏❬❃❍❄ ❦❨ ❏❅❍ ❦♥④① ❤❩❁❄❁❅❫
❷❍❸ ❞✇❥♥ ❏❬❫❄ ❏❄ ❏ ❀❁❂❃❄ ❏❬❃❍ ❏❄ ❃❫ ❬❏❅ ❃❅ ❫❴❁ ❏❜❭✐❁ ❵❁❅❫❃❭❅❁❍ ❏❬❃❍❢❍❃❄❄❭❬❃❏❫❃❭❅
❏❬❬❁❤❫ ❏ ❥❭❅❁ ❤❏❃❩ ❭■ ❁❥❁❬❫❩❭❅❄ ■❩❭❵ ❁➈❝❃❥❃❜❩❃❝❵✾ ➒❁ ❴❏✐❁ ❫❭ ❄❁❁ ❂❴❃❬❴ ❏❵❭❅♦❄❫
❄❤❁❬❃❁❄ ❥❃✈❁ ❏❵❵❭❅❃❏ ❭❩ ❏❵❃❅❁ ❫❴❁❵ ❃❄ ❏ ❄❫❩❭❅♦❁❩ ❤❩❭❫❭❅ ❍❭❅❭❩✾ ➒❴❃❬❴❁✐❁❩
❵❭❥❁❬❝❥❁❄✾ ❁❧❬❁❁❍❄ ❃❅ ❃❫❄ ❫❁❅❍❁❅❬❣ ❭■ ❍❭❅❏❫❃❅♦ ❏ ❤❩❭❫❭❅
❭✐❁❩ ❫❴❁ ❭❫❴❁❩ ❄❴❏❥❥ ❜❁ ❫❁❩❵❁❍ ❏❄ ❫❴❁ ❄❫❩❭❅♦❁❩
❏❬❃❍ ❏❅❍ ❫❴❁ ❁➈❝❃❥❃❜❩❃❝❵ ❂❃❥❥ ❄❴❃■❫ ❃❅ ❫❴❁
✫✬✭✭ ❾❿➀❾➁✵➂❾❿➀ ❿➃ ✵➄❾➅❺ ✵➀➅ ✽✵❺➆❺
❍❃❩❁❬❫❃❭❅ ❭■ ❂❁❏✈❁❩ ❏❬❃❍✾ ➉❏❣❪ ❃■ ❦❨ ❃❄ ❏
❨❩❩❴❁❅❃❝❄ ❬❭❅❬❁❤❫ ❭■ ❏❬❃❍❄ ❏❅❍ ❜❏❄❁❄ ❜❁❬❭❵❁❄ ❄❫❩❭❅♦❁❩ ❏❬❃❍ ❫❴❏❅ ❦♥④①❪ ❫❴❁❅ ❦❨ ❂❃❥❥ ❍❭❅❏❫❁
❝❄❁■❝❥ ❃❅ ❬❏❄❁ ❭■ ❃❭❅❃➇❏❫❃❭❅ ❭■ ❏❬❃❍❄ ❏❅❍ ❜❏❄❁❄ ❤❩❭❫❭❅❄ ❏❅❍ ❅❭❫ ❦♥④①❪ ❏❅❍ ❫❴❁ ❄❭❥❝❫❃❭❅ ❂❃❥❥
❏❄ ❵❭❄❫❥ ❣ ❃❭❅ ❃➇❏❫❃❭❅❄ ❃❅ ❬❴❁❵ ❃❬❏❥ ❏❅❍ ❵ ❏❃❅❥ ❣ ❬❭❅ ❫❏❃❅ ❨ ❏❅ ❍ ❦ ♥ ④ ① ❃❭❅❄✾ ♣❴❁
❜❃❭❥❭♦❃❬❏❥ ❄❣❄❫❁❵❄ ❭❬❬❝❩ ❃❅ ❏➈❝❁❭❝❄ ❵❁❍❃❝❵✾ ❁ ➈❝ ❃❥ ❃❜❩ ❃❝❵ ❵❭ ✐ ❁❄ ❃❅ ❫❴❁ ❍❃❩❁ ❬❫❃❭❅ ❭ ■
➉❫❩❭❅♦ ❏❬❃❍❄ ❥❃✈❁ ❤❁❩❬❴❥❭❩❃❬ ❏❬❃❍ ❷❦✇❥④➊❸❪ ■❭❩❵❏❫❃❭❅ ❭■ ❂❁❏✈❁❩ ❏❬❃❍ ❏❅❍ ❂❁❏✈❁❩ ❜❏❄❁

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

❜✭✮✯✰✱✭ t✲✳ ✴t✵✶✸✺✳✵ ✻✽✾✿ ✿✶✸✻t✳✴ ✻ ❀✵✶t✶✸ ❱❫❳♣❆❩ ⑨ ❱❫❳♣❆❩ ❱❪❳➈♣✯❞❩ ⑨ ❳❱⑧♣✯❞❩
t✶ t✲✳ ✴t✵✶✸✺✳✵ ❁✻✴✳❂
✯✮❍❏ ❜✯✱✭ ✮❅❋❴✰●✯❃✭ ✮❅❋❴✰●✯❃✭
■❃ ❄❅❆❆❅❇✱ ❃❉✯❃ ✯✱ ✯ ✱❃❊❅❋● ✯✮❍❏ ❏❍✱✱❅✮❍✯❃✭✱ ✯✮❍❏ ❜✯✱✭
✮❅❝❑❆✭❃✭❆▼ ❍❋ ❇✯❃✭❊◆ ❃❉✭ ❊✭✱✰❆❃❍❋● ❜✯✱✭ ❄❅❊❝✭❏
♠❉✭ ❏❍✱✱❅✮❍✯❃❍❅❋ ✮❅❋✱❃✯❋❃ ❍✱ ❊✭❑❊✭✱✭❋❃✭❏ ❜▼◆
❇❅✰❆❏ ❜✭ ✇✭❊▼ ❇✭✯❖ ❍❂✭❂◆ ✴t✵✶✸✺ ✻✽✾✿✴ ✲✻s✳
s✳✵✈ P✳✻◗ ✽✶✸❘❙✺✻t✳ ❁✻✴✳✴❚ ❯❃❊❅❋● ✯✮❍❏✱ ❆❍❖✭ ➉ ➊ ➋❱❪❳➈ ➌ ➋❳❱ ➌ ➍ ➋❱❫❳➌ ♣➃❂➆➎❩
❑✭❊✮❉❆❅❊❍✮ ✯✮❍❏ ♣❱❲❆❳ ❨❩◆ ❉▼❏❊❅✮❉❆❅❊❍✮ ✯✮❍❏ ♠❉✭ ✮❅❋✮✭❋❃❊✯❃❍❅❋ ❅❄ ❇✯❃✭❊ ❍✱ ❅❝❍❃❃✭❏ ❄❊❅❝
♣❱❲❆❩◆ ❉▼❏❊❅❜❊❅❝❍✮ ✯✮❍❏ ♣❱❬❊❩◆ ❉▼❏❊❅❍❅❏❍✮ ✯✮❍❏ ❃❉✭ ❏✭❋❅❝❍❋✯❃❅❊ ✯✱ ❇✯❃✭❊ ❍✱ ✯ ❑✰❊✭ ❆❍❞✰❍❏ ✯❋❏
♣❱■❩◆ ❋❍❃❊❍✮ ✯✮❍❏ ♣❱❭❳❪❩ ✯❋❏ ✱✰❆❑❉✰❊❍✮ ✯✮❍❏ ❍❃✱ ✮❅❋✮✭❋❃❊✯❃❍❅❋ ❊✭❝✯❍❋✱ ✮❅❋✱❃✯❋❃❂ ➋❱❫❳➌ ❍✱
♣❱❫❯❳❨❩ ❇❍❆❆ ●❍✇✭ ✮❅❋❴✰●✯❃✭ ❜✯✱✭ ❍❅❋✱ ❲❆❳❨ ◆ ❲❆◆ ❍❋✮❅❊❑❅❊✯❃✭❏ ❇❍❃❉❍❋ ❃❉✭ ✭❞✰❍❆❍❜❊❍✰❝ ✮❅❋✱❃✯❋❃
❬❊ ◆ ■ ◆ ❭❳❪ ✯❋❏ ❱❯❳❨ ◆ ❇❉❍✮❉ ✯❊✭ ❝✰✮❉ ❇✭✯❖✭❊ ❃❅ ●❍✇✭ ✯ ❋✭❇ ✮❅❋✱❃✯❋❃◆ ➉➏◆ ❇❉❍✮❉ ❍✱ ✮✯❆❆✭❏ ❃❉✭
❜✯✱✭✱ ❃❉✯❋ ❱❫❳❂ ❯❍❝❍❆✯❊❆▼ ✯ ✇✭❊▼ ✱❃❊❅❋● ❜✯✱✭ ✾✶✸✾✽ ❀✵✶✿❙✽t ✶❿ P✻t✳✵❂
❇❅✰❆❏ ●❍✇✭ ✯ ✇✭❊▼ ❇✭✯❖ ✮❅❋❴✰●✯❃✭ ✯✮❍❏❂ ❳❋ ❃❉✭ ❷
➉➐ ➊ ➋❱ ➌➋❳❱ ➌ ♣➃❂➆➃❩
❅❃❉✭❊ ❉✯❋❏◆ ✯ ❇✭✯❖ ✯✮❍❏ ✱✯▼ ❱♦ ❍✱ ❅❋❆▼ ❑✯❊❃❍✯❆❆▼ ❷
❏❍✱✱❅✮❍✯❃✭❏ ❍❋ ✯❞✰✭❅✰✱ ❝✭❏❍✰❝ ✯❋❏ ❃❉✰✱◆ ❃❉✭ ♠❉✭ ✮❅❋✮✭❋❃❊✯❃❍❅❋ ❅❄ ❱ ❉✯✱ ❜✭✭❋ ❄❅✰❋❏
✱❅❆✰❃❍❅❋ ❝✯❍❋❆▼ ✮❅❋❃✯❍❋✱ ✰❋❏❍✱✱❅✮❍✯❃✭❏ ❱♦ ❅✰❃ ✭⑦❑✭❊❍❝✭❋❃✯❆❆▼ ✯✱ ➄❂➅ ➄➅⑧➑ ➒ ✯❃ ➆➓➔ →❂
❝❅❆✭✮✰❆✭✱❂ ♠▼❑❍✮✯❆ ❇✭✯❖ ✯✮❍❏✱ ✯❊✭ ❋❍❃❊❅✰✱ ✯✮❍❏ ♦❋❏◆ ✯✱ ❏❍✱✱❅✮❍✯❃❍❅❋ ❅❄ ❇✯❃✭❊ ❑❊❅❏✰✮✭✱ ✭❞✰✯❆
♣❱❭❳❫❩◆ ❉▼❏❊❅❄❆✰❅❊❍✮ ✯✮❍❏ ♣❱❵❩ ✯❋❏ ✯✮✭❃❍✮ ✯✮❍❏ ❋✰❝❜✭❊ ❅❄ ❱➈ ✯❋❏ ❳❱ ❍❅❋✱◆ ❃❉✭ ✮❅❋✮✭❋❃❊✯❃❍❅❋

♣❲❱❪❲❳❳❱❩❂ ■❃ ✱❉❅✰❆❏ ❜✭ ❋❅❃✭❏ ❃❉✯❃ ❃❉✭ ❛❡❢❣ ❅❄ ❉▼❏❊❅⑦▼❆ ❍❅❋✱◆ ➋❳❱ ➌ ➊ ➋❱ ➌ ➊ ➄❂➅ ➄➅ ⑧➑ ➒❂
❢❤✐❥❦ ❧❢♥❡ ♥❡qr ❦✉q①②③ ❤①②④⑤③❢✉❡ ⑥❢❦❡❦❂ ❵❅❊ ♠❉✰✱◆ ❃❉✭ ✇✯❆✰✭ ❅❄ ➉➏ ✯❃ ➆➓➔→◆
❫⑧ ❷
✭⑦✯❝❑❆✭◆ ❭❱❫ ◆ ❳ ✯❋❏ ❱ ✯❊✭ ✇✭❊▼ ●❅❅❏ ❑❊❅❃❅❋ ➉ ➏ ➊ ➋❱❪❳ ➌➋❳❱ ➌ ➊ ♣➄ ➄➅⑧➑❩❫ ➊ ➄ ➄➅⑧➣❨ ➒ ❫
✯✮✮✭❑❃❅❊✱ ✯❋❏ ❃❉✰✱◆ ❝✰✮❉ ✱❃❊❅❋●✭❊ ❜✯✱✭✱ ❃❉✯❋ ♣➃❂➆➔❩
❱❫❳❂
♠❉✭ ✇✯❆✰✭ ❅❄ ➉ ➏ ❍✱ ❃✭❝❑✭❊✯❃✰❊✭ ❏✭❑✭❋❏✭❋❃
❲✭❊❃✯❍❋ ❇✯❃✭❊ ✱❅❆✰❜❆✭ ❅❊●✯❋❍✮ ✮❅❝❑❅✰❋❏✱ ✯✱ ❍❃ ❍✱ ✯❋ ✭❞✰❍❆❍❜❊❍✰❝ ✮❅❋✱❃✯❋❃❂
❆❍❖✭ ❑❉✭❋❅❆❑❉❃❉✯❆✭❍❋ ✯❋❏ ❜❊❅❝❅❃❉▼❝❅❆ ❜❆✰✭
♠❉✭ ❏✭❋✱❍❃▼ ❅❄ ❑✰❊✭ ❇✯❃✭❊ ❍✱ ➄➅➅➅ ● ➍ ↔
❜✭❉✯✇✭ ✯✱ ❇✭✯❖ ✯✮❍❏✱ ✯❋❏ ✭⑦❉❍❜❍❃ ❏❍❄❄✭❊✭❋❃
✯❋❏ ❍❃✱ ❝❅❆✯❊ ❝✯✱✱ ❍✱ ➄➔❂➅ ● ➍❝❅❆❂ ❵❊❅❝ ❃❉❍✱
✮❅❆❅✰❊✱ ❍❋ ❃❉✭❍❊ ✯✮❍❏ ♣❱■❋❩ ✯❋❏ ✮❅❋❴✰●✯❃✭ ❜✯✱✭
❃❉✭ ❝❅❆✯❊❍❃▼ ❅❄ ❑✰❊✭ ❇✯❃✭❊ ✮✯❋ ❜✭ ●❍✇✭❋ ✯✱◆
♣■❋ ❩ ❄❅❊❝✱❂
❷ ➋❱❫❳➌ ➊ ♣➄➅➅➅ ● ➍↔❩♣➄ ❝❅❆➍➄➔❂➅ ●❩ ➊ ↕↕❂↕↕ ➒❂
❱■❋♣✯❞❩ ⑨ ❱⑩❳♣❆❩ ❱❶❳ ♣✯❞❩ ⑨ ■❋ ♣✯❞❩
✯✮❍❏ ✮❅❋❴✰●✯❃✭ ✮❅❋❴✰●✯❃✭ ♠❉✭❊✭❄❅❊✭◆ ❃❉✭ ❊✯❃❍❅ ❅❄ ❏❍✱✱❅✮❍✯❃✭❏ ❇✯❃✭❊ ❃❅ ❃❉✯❃
❍❋❏❍✮✯❃❅❊ ✯✮❍❏ ❜✯✱✭ ❅❄ ✰❋❏❍✱✱❅✮❍✯❃✭❏ ❇✯❃✭❊ ✮✯❋ ❜✭ ●❍✇✭❋ ✯✱➇
➙ ➙
✮❅❆❅✰❊ ♦ ✮❅❆❅✰❊❬ ➄➅⑧➑ ➍ ♣↕↕❂↕↕❩ ➊ ➄❂➔ ➄➅ ❅❊ ➛ ➆ ❍❋ ➄➅ ♣❃❉✰✱◆
❯✰✮❉ ✮❅❝❑❅✰❋❏✱ ✯❊✭ ✰✱✭❄✰❆ ✯✱ ❍❋❏❍✮✯❃❅❊✱ ✭❞✰❍❆❍❜❊❍✰❝ ❆❍✭✱ ❝✯❍❋❆▼ ❃❅❇✯❊❏✱ ✰❋❏❍✱✱❅✮❍✯❃✭❏

❍❋ ✯✮❍❏❸❜✯✱✭ ❃❍❃❊✯❃❍❅❋✱◆ ✯❋❏ ❄❍❋❏❍❋● ❅✰❃ ❱ ❍❅❋ ❇✯❃✭❊❩
✮❅❋✮✭❋❃❊✯❃❍❅❋❂
➂✭ ✮✯❋ ❏❍✱❃❍❋●✰❍✱❉ ✯✮❍❏❍✮◆ ❋✭✰❃❊✯❆ ✯❋❏
❹❚❺❺❚❺ ❻✲✳ ❼✶✸✾❽✻t✾✶✸ ❾✶✸✴t✻✸t ✶❿ ➀✻t✳✵ ❜✯✱❍✮ ✯❞✰✭❅✰✱ ✱❅❆✰❃❍❅❋✱ ❜▼ ❃❉✭ ❊✭❆✯❃❍✇✭ ✇✯❆✰✭✱
✻✸✿ ✾t✴ ❼✶✸✾✽ ➁✵✶✿❙✽t ❅❄ ❃❉✭ ❱❪❳➈ ✯❋❏ ❳❱⑧ ✮❅❋✮✭❋❃❊✯❃❍❅❋✱➇
❯❅❝✭ ✱✰❜✱❃✯❋✮✭✱ ❆❍❖✭ ❇✯❃✭❊ ✯❊✭ ✰❋❍❞✰✭ ❍❋ ❃❉✭❍❊ ♦✮❍❏❍✮➇ ➋❱❪❳➈ ➌ ➜ ➋❳❱ ➌
✯❜❍❆❍❃▼ ❅❄ ✯✮❃❍❋● ❜❅❃❉ ✯✱ ✯❋ ✯✮❍❏ ✯❋❏ ✯ ❜✯✱✭❂ ❭✭✰❃❊✯❆➇ ➋❱❪❳➈ ➌ ➊ ➋❳❱ ➌
➂✭ ❉✯✇✭ ✱✭✭❋ ❃❉❍✱ ❍❋ ✮✯✱✭ ❅❄ ❇✯❃✭❊ ❍❋ ✱✭✮❃❍❅❋
❬✯✱❍✮ ➇ ➋❱❪ ❳➈➌ ➝ ➋❳❱ ➌
➃❂➄➅❂➆❂ ■❋ ❑❊✭✱✭❋✮✭ ❅❄ ✯❋ ✯✮❍❏◆ ❱♦ ❍❃ ✯✮✮✭❑❃✱ ✯
❑❊❅❃❅❋ ✯❋❏ ✯✮❃✱ ✯✱ ❃❉✭ ❜✯✱✭ ❇❉❍❆✭ ❍❋ ❃❉✭ ❹❚❺❺❚➞ ❻✲✳ ❀➟ ➠✽✻➡✳
❑❊✭✱✭❋✮✭ ❅❄ ✯ ❜✯✱✭◆ ❬ ❍❃ ✯✮❃✱ ✯✱ ✯❋ ✯✮❍❏ ❜▼
❱▼❏❊❅❋❍✰❝ ❍❅❋ ✮❅❋✮✭❋❃❊✯❃❍❅❋ ❍❋ ❝❅❆✯❊❍❃▼ ❍✱
❏❅❋✯❃❍❋● ✯ ❑❊❅❃❅❋❂ ■❋ ❑✰❊✭ ❇✯❃✭❊◆ ❅❋✭ ❱❫❳
❝❅❊✭ ✮❅❋✇✭❋❍✭❋❃❆▼ ✭⑦❑❊✭✱✱✭❏ ❅❋ ✯ ❆❅●✯❊❍❃❉❝❍✮
❝❅❆✭✮✰❆✭ ❏❅❋✯❃✭✱ ❑❊❅❃❅❋ ✯❋❏ ✯✮❃✱ ✯✱ ✯❋ ✯✮❍❏
✱✮✯❆✭ ❖❋❅❇❋ ✯✱ ❃❉✭ ❀➟ ✴✽✻➡✳❂ ♠❉✭ ❑❱ ❅❄ ✯
✯❋❏ ✯❋❅❃❉✭❊ ❇✯❃✭❊ ❝❅❆✭✮✰❆✭✱ ✯✮✮✭❑❃✱ ✯ ❑❊❅❃❅❋
✱❅❆✰❃❍❅❋ ❍✱ ❏✭❄❍❋✭❏ ✯✱ ❃❉✭ ❋✭●✯❃❍✇✭ ❆❅●✯❊❍❃❉❝
✯❋❏ ✯✮❃✱ ✯✱ ✯ ❜✯✱✭ ✯❃ ❃❉✭ ✱✯❝✭ ❃❍❝✭❂ ♠❉✭
❃❅ ❜✯✱✭ ➄➅ ❅❄ ❃❉✭ ✯✮❃❍✇❍❃▼ ➢ ➦ ➥ ➧ ➤ ❅❄ ❉▼❏❊❅●✭❋
❄❅❆❆❅❇❍❋● ✭❞✰❍❆❍❜❊❍✰❝ ✭⑦❍✱❃✱➇

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✁✂✄☎✄✆✝✄✂✞ ✷

✐✪✫✬ ✭✫ ✮✐✯✰✱✲ ✳✪✯✰✱✐✪✫✳ ✴✵ ✶✬✶✸ ✺✻✽ ✾✿✱✐❀✐✱❁ ✪❂ ✿❤✾✫❄✲ ✐✫ ♠❅ ❋❁ ✈✰✳✱ ✪✫✲ ✰✫✐✱ ✾✯✳✪ ❉✲✾✫✳
❆ ✿❤✾✫❄✲ ✐✫ ●❅❘❪ ❋❁ ✾ ❂✾✿✱✪❃ ✪❂ ✸✶✬ ❲✐❉✐✯✾❃✯❁✽ P❤✲✫
❤❁✮❃✪❄✲✫ ✐✪✫ ✴❅ ✻ ✐✳ ✲❇✰✾✯ ✐✫ ❉✾❄✫✐✱✰✮✲ ✱✪

❉✪✯✾❃✐✱❁ ❃✲♠❃✲✳ ✲✫✱ ✲✮ ❋❁ ●❅ ❪✬ ✭✱ ✳❤✪ ✰✯✮ ✱❤✲ ❤❁✮❃✪❄✲✫ ✐✪✫ ✿✪✫✿✲✫✱❃✾✱✐✪✫✽ ●❅❘ ❪ ✿❤✾✫❄✲✳
❋✲ ✫✪✱✲✮ ✱❤✾✱ ✾✿✱✐❀✐✱❁ ❤✾✳ ✫✪ ✰✫✐✱✳ ✾✫✮ ✐✳ ❋❁ ✾ ❂✾✿✱✪❃ ✪❂ ✸✶✶✽ ✱❤✲ ❀✾✯✰✲ ✪❂ ♠❅ ✿❤✾✫❄✲✳ ❋❁
✮✲❂✐✫✲✮ ✾✳❞ ✇ ✰✫✐✱✳✬ ♦✪P ❁✪✰ ✿✾✫ ❃✲✾✯✐✳✲ P❤❁ ✱❤✲ ✿❤✾✫❄✲
✐✫ ♠❅ P✐✱❤ ✱✲❉♠✲❃✾✱✰❃✲ ✐✳ ✪❂✱✲✫ ✐❄✫✪❃✲✮✬
❛ ❍ ■ ❏ ●❅❆ ❪ ❑ ❉✪✯ ▼❹◆
✺✲✾✳✰❃✲❉✲✫✱ ✪❂ ♠❅ ✪❂ ✾ ✳✪✯✰✱✐✪✫ ✐✳ ❀✲❃❁
❖❃✪❉ ✱❤✲ ✮✲❂✐✫✐✱✐✪✫ ✪❂ ♠❅✽ ✱❤✲ ❂✪✯✯✪P✐✫❄ ✲✳✳✲✫✱✐✾✯ ✾✳ ✐✱✳ ❀✾✯✰✲ ✳❤✪✰✯✮ ❋✲ r✫✪P✫ P❤✲✫
✿✾✫ ❋✲ P❃✐✱✱✲✫✽ ✮✲✾ ✯ ✐✫ ❄ P ✐✱ ❤ ❋✐✪ ✯✪ ❄ ✐✿✾ ✯ ✾✫ ✮ ✿ ✪✳ ❉ ✲✱ ✐✿

♠❅ ❏ ♣ ✯✪❄ ✾ ◗❘ ❏ ♣ ✯✪❄ ❙●❅ ❪ ❑ ❉✪✯ ▼❹◆⑥ ✾♠♠✯✐✿✾✱✐✪✫✳✬ ❚❤✲ ♠❅ ✪❂ ✾ ✳✪✯✰✱✐✪✫ ✿✾✫ ❋✲ ❂✪✰✫✮
❱ ❃✪✰❄❤✯❁ P✐✱❤ ✱❤✲ ❤✲✯♠ ✪❂ ♠❅ ♠✾♠✲❃ ✱❤✾✱ ❤✾✳
❚❤✰✳✽ ✾✫ ✾✿✐✮✐✿ ✳✪✯✰✱✐✪✫ ✪❂ ❅❯✯ ✴✸✶ ✺✻
✮✐❂❂✲❃✲✫✱ ✿✪✯✪✰❃ ✐✫ ✳✪✯✰✱✐✪✫✳ ✪❂ ✮✐❂❂✲❃✲✫✱ ♠❅✬
P✐✯✯ ❤✾❀✲ ✾ ♠❅ ❏ ✇✬ ❲✐❉✐✯✾❃✯❁✽ ✾ ❋✾✳✐✿ ✳✪✯✰✱✐✪✫
❨ ❆ ♦✪P①✾①✮✾❁✳ ♠❅ ♠✾♠✲❃ ✐✳ ✾❀✾✐✯✾❋✯✲ P✐✱❤ ❂✪✰❃
✪❂ ♦✾❳❅ ❤✾❀✐✫❄ ●❳❅ ❪ ❏✸✶ ✺ ✾✫✮ ●❅ ❩❳ ❪ ❏
❬❭ ✳✱❃✐♠✳ ✪✫ ✐✱✬ ❚❤✲ ✮✐❂❂✲❃✲✫✱ ✳✱❃✐♠✳ ❤✾❀✲ ✮✐❂❂✲❃✲✫✱
✸✶ ✺ P✐✯✯ ❤✾❀✲ ✾ ♠❅ ❏ ✸✶✬ ❫✱ ✇❴ ❯✽ ♠✰❃✲ ✿✪✯✪✰❃✳ ✴❖✐❄✬ ❜✬✸✸✻ ✾✱ ✱❤✲ ✳✾❉✲ ♠❅✬ ❚❤✲ ♠❅ ✐✫
P✾✱✲❃ ❤✾✳ ✾ ✿✪✫✿✲✫✱❃✾✱✐✪✫ ✪❂ ❤❁✮❃✪❄✲✫ ✐✪✫✳✽ ✱❤✲ ❃✾✫❄✲ ✪❂ ✸①✸t ✿✾✫ ❋✲ ✮✲✱✲❃❉✐✫✲✮ P✐✱❤ ✾✫
❆ ❵
●❅ ❪ ❏ ✸✶ ✺✬ ❅✲✫✿✲✽ ✱❤✲ ♠❅ ✪❂ ♠✰❃✲ P✾✱✲❃ ✐✳ ✾✿✿✰❃✾✿❁ ✪❂ ②✶✬❴ ✰✳✐✫❄ ♠❅ ♠✾♠✲❃✬
❄✐❀✲✫ ✾✳❞

♠❅ ❏ ♣✯✪❄✴✸✶ ✻ ❏ ❜
❫✿✐✮✐✿ ✳✪✯✰✱✐✪✫✳ ♠✪✳✳✲✳✳ ✾ ✿✪✫✿✲✫✱❃✾✱✐✪✫

✪❂ ❤❁✮❃✪❄✲✫ ✐✪✫✳✽ ●❅ ❪ ❝ ✸✶ ❹❡ ✺✽ P❤✐✯✲ ❋✾✳✐✿
✳✪✯✰✱✐✪✫✳ ♠✪✳✳✲✳✳ ✾ ✿✪✫✿✲✫✱❃✾✱✐✪✫ ✪❂ ❤❁✮❃✪❄✲✫

✐✪✫✳✽ ●❅ ❪ ✵ ✸✶❹❡ ✺✬ ✱❤✰✳✽ P✲ ✿✾✫ ✳✰❉❉✾❃✐✳✲
③④⑤⑦⑧⑦⑨⑨ ⑩❶❷❸❺❸❻❼ ❽❾❿➀ ➁➂➃❼ ➄❿❼❾❸➄ ❿➀❺❿ ➅❺➆
✱❤✾✱ ➀❺➇❻ ➈❾➁➁❻❼❻➉❿ ➊➂➋➂➃❼➄ ❺❿ ❿➀❻ ➄❺➅❻ ⑩❶
❫✿✐✮✐✿ ✳✪✯✰✱✐✪✫ ❤✾✳ ♠❅ ✵ ❜
❢✾✳✐✿ ✳✪✯✰✱✐✪✫ ❤✾✳ ♠❅ ❝ ❜ ❖✪❃ ❄❃✲✾✱✲❃ ✾✿✿✰❃✾✿❁ ♠❅ ❉✲✱✲❃✳ ✾❃✲ ✰✳✲✮✬
♠❅ ❉✲✱✲❃ ✐✳ ✾ ✮✲❀✐✿✲ ✱❤✾✱ ❉✲✾✳✰❃✲✳ ✱❤✲
♦✲✰✱❃✾✯ ✳✪✯✰✱✐✪✫ ❤✾✳ ♠❅ ❏ ❜
♠❅①✮✲♠✲✫✮✲✫✱ ✲✯✲✿✱❃✐✿✾✯ ♠✪✱✲✫✱✐✾✯ ✪❂ ✱❤✲ ✱✲✳✱
♦✪P ✾❄✾✐✫✽ ✿✪✫✳✐✮✲❃ ✱❤✲ ✲❇✰✾✱✐✪✫ ✴❜✬✇❣✻ ✾✱
✳✪✯✰✱✐✪✫ P✐✱❤✐✫ ✶✬✶✶✸ ♠❃✲✿✐✳✐✪✫✬ ♠❅ ❉✲✱✲❃✳ ✪❂
✇❥❣ ❦
❆ ✱❤✲ ✳✐➌✲ ✪❂ ✾ P❃✐✱✐✫❄ ♠✲✫ ✾❃✲ ✫✪P ✾❀✾✐✯✾❋✯✲ ✐✫
❧♥ ❏ ●❅ ❩❳ ❪ ●❳❅ ❪ ❏ ✸✶❹◆q ✱❤✲ ❉✾❃r✲✱✬ ❚❤✲ ♠❅ ✪❂ ✳✪❉✲ ❀✲❃❁ ✿✪❉❉✪✫
❚✾r✐✫❄ ✫✲❄✾✱✐❀✲ ✯✪❄✾❃✐✱❤❉ ✪✫ ❋✪✱❤ ✳✐✮✲✳ ✳✰❋✳✱✾✫✿✲✳ ✾❃✲ ❄✐❀✲✫ ✐✫ ❚✾❋✯✲ ❜✬❴ ✴♠✾❄✲ ✇✸✇✻✬
✪❂ ✲❇✰✾✱✐✪✫✽ P✲ ✪❋✱✾✐✫
➍➎➏➐➑➒➓ ➔→➣↔
♣✯✪❄ ❧♥ ❏ ♣ ✯✪❄ ❙●❅ ❩❳❘❪ ●❳❅ ❪⑥
❚❤✲ ✿✪✫✿✲✫✱❃✾✱✐✪✫ ✪❂ ❤❁✮❃✪❄✲✫ ✐✪✫ ✐✫ ✾
❏ ♣ ✯✪❄ ●❅ ❩❳❘ ❪ ♣ ✯✪❄ ●❳❅ ❪ ✳✾❉♠✯✲ ✪❂ ✳✪❂✱ ✮❃✐✫r ✐✳ ↕✬❣ ✸✶❹❩✺✬ P❤✾✱
❏ ♣ ✯✪❄ ✸✶ ❹◆q ✐✳ ✐✱✳ ♠❅ ➙
♠❧♥ ❏ ♠❅ s ♠❳❅ ❏ ✸t ✴❜✬✇❥✻ ➛➏➑➜➝➞➏➟
♦✪✱✲ ✱❤✾✱ ✾✯✱❤✪✰❄❤ ❧♥ ❉✾❁ ✿❤✾✫❄✲ P✐✱❤ ♠❅ ❏ ♣ ✯✪❄●↕✬❣ ✸✶ ❹❩ ❪
✱ ✲❉♠✲❃✾✱ ✰❃✲ ✱❤✲ ❀✾ ❃✐✾✱✐✪✫✳ ✐✫ ♠❅ P ✐✱ ❤ ❏ ♣ ❙✯✪❄●↕✬❣❪ s ✯✪❄●✸✶ ❹❩ ❪⑥
✱✲❉♠✲❃✾✱✰❃✲ ✾❃✲ ✳✪ ✳❉✾✯✯ ✱❤✾✱ P✲ ✪❂✱✲✫
❏ ♣ ❙✴✶✬❴❣✻ s ✴♣ ↕✬✶✻⑥ ❏ ♣ ❙ ♣ ✇✬t✇⑥ ❏ ✇✬t✇
✐❄✫✪❃✲ ✐✱✬
❚❤✲❃✲❂✪❃✲✽ ✱❤✲ ♠❅ ✪❂ ✱❤✲ ✳✪❂✱ ✮❃✐✫r ✐✳ ✇✬t✇
♠❧ ♥ ✐✳ ✾ ❀✲❃❁ ✐❉♠✪❃✱✾✫✱ ❇✰✾✫✱✐✱❁ ❂✪❃
✾✫✮ ✐✱ ✿✾✫ ❋✲ ✐✫❂✲❃❃✲✮ ✱❤✾✱ ✐✱ ✐✳ ✾✿✐✮✐✿✬
✾❇✰✲✪✰✳ ✳✪✯✰✱✐✪✫✳ ✾✫✮ ✿✪✫✱❃✪✯✳ ✱❤✲ ❃✲✯✾✱✐❀✲
✿✪✫✿✲✫✱❃✾✱✐✪✫✳ ✪❂ ❤❁✮❃✪❄✲✫ ✾✫✮ ❤❁✮❃✪✉❁✯ ✐✪✫✳ ➍➎➏➐➑➒➓ ➔→➣➔

✾✳ ✱❤✲✐❃ ♠❃✪✮✰✿✱ ✐✳ ✾ ✿✪✫✳✱✾✫✱✬ ✭✱ ✳❤✪✰✯✮ ❋✲ ❯✾✯✿✰✯✾✱✲ ♠❅ ✪❂ ✾ ✸✬✶ ✸✶ ✺ ✳✪✯✰✱✐✪✫
✫✪✱✲✮ ✱❤✾✱ ✾✳ ✱❤✲ ♠❅ ✳✿✾✯✲ ✐✳ ✯✪❄✾❃✐✱❤❉✐✿✽ ✾ ✪❂ ❅❯✯✬

❈✟✠❈✡☛☞✌✍✎✏✑ ✒✓✠✔✕✌✎ ✼✠✔✕✌✎ ✼ ▲✖✑ ✹✗✘☞✙ ✚✛✗✚✗✜ ✢✣✌✕✖✤✥✦ ✚✹✗✚✗✜✦ ✚✧✗✚✗✜✦ ★✩✗✚✗✩✦ ✚✼✗★✗✜

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✷ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

❚✬✭✮✯ ✰✱î ❚✳✯ ïð ✵✿ ❀✵❁✯ ✽✵❁❁✵✶ ❀ñ✭✾✻✬✶❙✯✾

ò✬❁✯ ✵✿ ✻✳✯ ó✮ñ✸❂ ïð ò✬❁✯ ✵✿ ✻✳✯ ó✮ñ✸❂ ïð

ô❦❜◗▼❦❜♥❏ ❝◆P◗❜❘◆❧ ◆❖ ❵❦❞❍ õ❪❭ qP❦❯ö ✐◆❖❖♥♥ ❭❬❫


❫❬❪ ÷ ❵❦❞❍ ❝◆P◗❜❘◆❧ ❪❩ ø◆❤❦❜◆ ù◗❘❯♥ õ❣❬ú
û❘❤♥ ü❦❜♥▼ ❪❫❬❭ ô◆❖❜ ❏▼❘❧ö❝ ❦❧❏ ý❘❧♥þ❦▼ õ❩❬❫
÷❘Pö ◆❖ ❤❦þ❧♥❝❘❦ ❪❫ û♥❤◆❧ ù◗❘❯♥ õú❬ú
ÿþþ ü✈❘❜♥❊ ❝♥❦ ü❦❜♥▼ ♣❬❥ ●❦❝❜▼❘❯ ù◗❘❯♥ õ❪❬ú
❍◗❤❦❧ ❜P◆◆❏ ♣❬❣ ❪÷ ❍✐P ❝◆P◗❜❘◆❧ õ❫
÷❘Pö t❬❥ ✐◆❧❯♥❧❜▼❦❜♥❏ ❍✐P õ⑦❪❬❫
❍◗❤❦❧ ô❦P❘ý❦ t❬❣

⑥⑦⑧⑨⑩❶⑦❷ ➝↔➞ ➠➒➂➞➒ →↔➣ ➒➜➑ ➂➯↔➦➑ ➢➟➠➝➭➠➠➑ ➢ ➂➝➟➢Ø


➁ ➢➟➠➠↔➝➟➂➒➟↔➞ ➑➃➭➟❾➟➯➣➟➭↕➲
❸❺❻❼ ❽❾❿ ❺➀❼ ❽➂➃❿ ➄ ❼❺ ❽➂➃❿
➅Û ➇ ➝❻×❻ Ü ➝❽➋Ø×❿ ➇ ➝×❻ Ü ➋Ø×
➅➆ ➇ ➈❼❺ ➉➈❺➀❼➊➉
➅Û ➟➠ ➝➂❾❾➑➢ ➒➜➑ Ò❶❐❐⑦Ñ❶➱⑩❶⑦❷ ⑦Ý ❶⑦❷❶➮➱⑩❶⑦❷
➇ ➋➌➍➎➏ Ñ⑦❷❐⑩➱❷⑩ ↔→ ➂➝➟➢ ❺Õ➙ ➩➒ ➝➂➞ ➯➑ ➣➑➾➣➑➠➑➞➒➑➢

➐➑➒➓ ➔ ➇ ➈❼❺ ➉ ➇ ➈❺➀❼ ➉ →➣↔↕ ❺❻❼➙ ➛➜➑ ❺➀❼➊ ➂❾➒➑➣➞➂➒➟➦➑❾➫ ➟➞ ➒➑➣↕➠ ↔→ ↕↔❾➂➣ ➝↔➞➝➑➞➒➣➂➒➟↔➞
➝↔➞➝➑➞➒➣➂➒➟↔➞ ➟➠ ➡➑➞➑➣➂➒➑➢ ❽➟❿ →➣↔↕ ➂➠ →↔❾❾↔Ó➠➓
➒➜➑ ➟↔➞➟➤➂➒➟↔➞ ↔→ ❺➥❾ ➢➟➠➠↔❾➦➑➢ ➟➙➑➙➓ ➁
➅Û ➇ ➈❺ ➉➈Õ ➉ Ü ➈❺Õ➉ ❽➚➙Þ➌❿

❺➥❾❽➂➃❿ ➄ ❺➧❼❽❾❿ ❺➨❼ ❽➂➃❿ ➄ ➥❾ ❽➂➃❿➓ Ð⑩ ➱ ß❶à❰❷ ⑩❰áâ❰Ý➱⑩⑨Ý❰ ãä å æ ❶❐ ➱
➂➞➢ ❽➟➟❿ →➣↔↕ ➟↔➞➟➤➂➒➟↔➞ ↔→ ❺❻❼➙ ➩➞ ➒➜➑➠➑ á❰➱❐⑨Ý❰ ⑦❒ ⑩ç❰ ❐⑩Ý❰❷ß⑩ç ⑦❒ ⑩ç❰ ➱Ñ❶Ò èé
➦➑➣➫ ➢➟❾➭➒➑ ➠↔❾➭➒➟↔➞➠➓ ➯↔➒➜ ➠↔➭➣➝➑➠ ↔→ ❶➘❰➘ä ⑧➱Ýß❰Ý ⑩ç❰ à➱⑧⑨❰ ⑦❒ åæä ⑩ç❰ ❐⑩Ý⑦❷ß❰Ý ❶❐
❺➀ ❼➊ ↕➭➠➒ ➯➑ ➝↔➞➠➟➢➑➣➑➢➲ ⑩ç❰ ➱Ñ❶Ò➘ åæ ❶❐ ➱ Ò❶á❰❷❐❶⑦❷⑧❰❐❐ ê⑨➱❷⑩❶⑩ë

➈❺➀ ❼➊➉ ➇ ➋➌ ➄ ➔ ì❶⑩ç ⑩ç❰ ⑨❷Ò❰Ý❐⑩➱❷Ò❶❷ß ⑩ç➱⑩ ⑩ç❰ ❐⑩➱❷Ò➱ÝÒ
➳ ➵➸ ❐⑩➱⑩❰ Ñ⑦❷Ñ❰❷⑩Ý➱⑩❶⑦❷ ⑦❒ ➱⑧⑧ ❐â❰Ñ❶❰❐ ❶❐ ➴í➘
➅➆ ➇ ❽➋➌ ➄ ➔❿❽➔❿ ➇ ➋➌
➳ ➛➜➑ ➦➂❾➭➑➠ ↔→ ➒➜➑ ➟↔➞➟➤➂➒➟↔➞ ➝↔➞➠➒➂➞➒➠ ↔→
↔➣ ➔❻ ➄ ➋➌ ➔ ➺ ➋➌➍➎➏ ➇ ➌
➳ ➠↔↕➑ ➠➑❾➑ ➝➒➑ ➢ Ó➑ ➂Ô ➂➝➟➢➠ ➂➣➑ ➡➟➦➑➞ ➟➞
➈❼❺ ➉ ➇ ➔ ➇ ➻➙➼ ➋➌ ➛➂➯❾➑ ➚➙➪➙
➽↔➓ ➾❼❺ ➇ ➚➙➌❸ ➂➞➢ ➾❺ ➇ ➪➙➻➶ ❚✬✭✮✯ ✰✱✲ ❚✳✯ ✴✵✶✸✺✬✻✸✵✶ ✽✵✶✾✻✬✶✻✾ ✵✿ ❀✵❁✯
❀✯✮✯❙✻✯❂ ❃✯✬❡ ❄❙✸❂✾ ❅✬✻ ❆❇❉❊❋
➹➘➴➴➘➷ ➬⑦❷❶➮➱⑩❶⑦❷ ✃⑦❷❐⑩➱❷⑩❐ ⑦❒ ❮❰➱Ï ÐÑ❶Ò❐
❄❙✸❂ ✴✵✶✸✺✬✻✸✵✶ ✽✵✶✾✻✬✶✻■
➥↔➞➠➟➢➑➣ ➂ Ó➑➂Ô ➂➝➟➢ ❺Õ ➒➜➂➒ ➟➠ ➾➂➣➒➟➂❾❾➫
❑❛
➟↔ ➞ ➟➤➑ ➢ ➟➞ ➒➜➑ ➂➃➭➑ ↔➭ ➠ ➠↔❾ ➭ ➒ ➟↔➞➙ ➛➜ ➑
➑➃➭➟❾➟➯➣➟➭↕ ➝➂➞ ➯➑ ➑➔➾➣➑➠➠➑➢ ➯➫➲ ❍●❏▼◆❖P◗◆▼❘❯ ❱❯❘❏ ❲❍❳❨ ❩❬❭ ❪❫ ❹❴
❺Õ❽➂➃❿ ➄ ❺❻❼❽❾❿

❺➀❼ ❽➂➃❿ ➄ Õ ❽➂➃❿ ❵❘❜▼◆◗❝ ❱❯❘❏ ❲❍❵❞❢❨ ❣❬❭ ❪❫ ❹❴
➩➞➟➒➟➂❾ ❳◆▼❤❘❯ ❱❯❘❏ ❲❍✐❞❞❍❨ ❪❬❥ ❪❫ ❹❴
➝↔➞➝➑➞➒➣➂➒➟↔➞ ❽Ö❿ ❵❘❦❯❘❧ ❲✐♠❍ ❴❵✐❞❞❍❨ ❪❬❭ ❪❫ ❹♠
➝ ➌ ➌ ❱❯♥❜❘❯ ❱❯❘❏ ❲✐❍ ♦✐❞❞❍❨ ❪❬♣❣ ❪❫ ❹♠
➐➑➒ × ➯➑ ➒➜➑ ➑➔➒➑➞➒ ↔→ ➟↔➞➟➤➂➒➟↔➞
q♥❧r◆❘❯ ❱❯❘❏ ❲✐s❍♠ ✐❞❞❍❨ t❬❭ ❪❫ ❹♠
➥➜➂➞➡➑ ❽Ö❿
Ø➝× ➄➝× ➄➝× ❍●✉◆❯✈P◆▼◆◗❝ ❱❯❘❏ ❲❍✐✇❞❨ ❩❬❫ ❪❫ ❹①
Ù➃➭➟❾➟➯➣➟➭↕ ➝↔➞➝➑➞➒➣➂➒➟↔➞ ❽Ö❿ ❍●❏▼◆❯●❦❧❘❯ ❱❯❘❏ ❲❍✐❵❨ ❣❬② ❪❫ ❹③④
➝Ø➝× ➝× ➝× ⑤✈♥❧◆P ❲✐s❍♠ ❞❍❨ ❪❬❩ ❪❫ ❹③④
❺➑ ➣➑ ➓ ➝ ➇ ➟➞ ➟➒ ➟➂❾ ➝↔ ➞ ➝➑ ➞ ➒➣ ➂➒➟↔ ➞ ↔ → ➒➜➑
➭➞➢➟➠➠↔➝➟➂➒➑➢ ➂➝➟➢➓ ❺Õ ➂➒ ➒➟↕➑➓ ➒ ➇ ➌➙ × ➇ ➑➔➒➑➞➒ ➛➜➑ ➾❺ ➠➝➂❾➑ →↔➣ ➒➜➑ ➜➫ ➢➣↔ ➡➑➞ ➟↔➞
➭➾ ➒↔ Ó➜➟➝➜ ❺Õ ➟➠ ➟↔➞➟➤➑➢ ➟➞➒↔ ➟↔➞➠➙ Ú➠➟➞➡ ➝↔➞➝➑➞➒➣➂➒➟↔➞ ➜➂➠ ➯➑➑➞ ➠↔ ➭➠➑→➭❾ ➒➜➂➒ ➯➑➠➟➢➑➠
➒➜➑➠➑ ➞↔➒➂➒➟↔➞➠➓ Ó➑ ➝➂➞ ➢➑➣➟➦➑ ➒➜➑ ➑➃➭➟❾➟➯➣➟➭↕ ➾➅✇➓ ➟➒ ➜➂➠ ➯➑➑➞ ➑➔➒➑➞➢➑➢ ➒↔ ↔➒➜➑➣ ➠➾➑➝➟➑➠ ➂➞➢

✠✡☛✠☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✕☛✖✗✎✑ ✼☛✖✗✎✑ ✼ ▲✘✓ ✹✙✚✍✛ ✜✢✙✜✙✣ ✤✥✎✗✘✦✧★ ✜✹✙✜✙✣ ✜✩✙✜✙✣★ ✪✫✙✜✙✫★ ✜✼✙✪✙✣

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✷ ✁

q✫✬✭✮✯✮✯✰✱✲ ✳✴✫✱✵ ✶✰ ✴✬✸✰✺ ❙rt⑥P⑦r⑧


♣❑❛ ✻ ✽✾✿❀ ❁❑❛❂ ❁❃✲❄❅❂ ✳✴✰ ❋✿✾✾✿✶✯✭❀ ♣❍✿✮✿✭ ✮❍✬✭✱❋✰❍ ❍✰✬❉✮✯✿✭✱ ✬❍✰
❆✭✿✶✯✭❀ ✮✴✰ ✯✿✭✯❇✬✮✯✿✭ ❉✿✭✱✮✬✭✮✵ ❑ ❛ ✿❋ ✬✭ ♣✿✱✱✯■✾✰✺
✬❉✯● ✬✭● ✯✮✱ ✯✭✯✮✯✬✾ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭✵ ❉✵ ✯✮ ✯✱ ❅❂ ♦✇ ⑨ ♦⑩✐ ♦❤✐❥ ⑨ ✇
♣✿✱✱ ✯■✾✰ ✮✿ ❉ ✬✾❉ ✫✾✬✮ ✰ ✮✴ ✰ ✰ q✫✯✾ ✯■❍ ✯✫❏
❑ ❛ ✻ ❄✲① ❅②❹③
❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭ ✿❋ ✬✾✾ ✱♣✰❉✯✰✱ ✬✭● ✬✾✱✿ ✮✴✰ ●✰❀❍✰✰ ⑤
①❂ ♦⑩✐ ⑨ ♦⑩✐ ♦❤✐ ⑨ ✐♦
✿❋ ✯✿✭✯❇✬✮✯✿✭ ✿❋ ✮✴✰ ✬❉✯● ✬✭● ✮✴✰ ♣♦ ✿❋ ✮✴✰
❑ ❶ ✻ ❅✲② ❅②❹❷③
✱✿✾✫✮✯✿✭✲
▼✱ ❑ ❛ ❸❸ ❑ ❶✵ ❣❅❦ ✯✱ ✮✴✰ ♣❍✯✭❉✯♣✾✰ ❍✰✬❉✮✯✿✭✲
▼ ❀✰✭✰❍✬✾ ✱✮✰♣◆✶✯✱✰ ✬♣♣❍✿✬❉✴ ❉✬✭ ■✰
♦✇ ⑨ ♦⑩✐ ♦❤✐❥ ⑨ ✇
✬●✿♣✮✰● ✮✿ ✰✸✬✾✫✬✮✰ ✮✴✰ ♣♦ ✿❋ ✮✴✰ ✶✰✬❖
❫✭✯✮✯✬✾
✰✾✰❉✮❍✿✾❡✮✰ ✬✱ ❋✿✾✾✿✶✱✺
❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭ ❁④❂
❙P◗❘ ❚✲ ✳✴✰ ✱♣✰❉✯✰✱ ♣❍✰✱✰✭✮ ■✰❋✿❍✰ ●✯✱✱✿❉✯✬✮✯✿✭ ②✲②① ② ②
✬❍✰ ✯ ●✰ ✭✮ ✯❋✯✰ ● ✬✱ ❯❍❱✭✱ ✮ ✰●◆❲✿✶ ❍❡ ❴✴✬✭❀✰ ❁④❂
✬❉✯●✱ ❳ ■✬✱✰✱✲ ✽②✲②①❵ ⑨②✲②①❵ ⑨②✲②①❵
❙P◗❘ ❨❩ ❯✬✾✬✭❉✰● ✰q✫✬✮✯✿✭✱ ❋✿❍ ✬✾✾ ♣✿✱✱✯■✾✰ ❪q✫✯✾✯■❍✯✫❏
❍✰✬❉✮✯✿✭✱ ✯✲✰✲✵ ✶✯✮✴ ✬ ✱♣✰❉✯✰✱ ✬❉✮✯✭❀ ■✿✮✴ ✬✱ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭ ❁④❂
✬❉✯● ✬✱ ✶✰✾✾ ✬✱ ■✬✱✰ ✬❍✰ ✶❍✯✮✮✰✭✲ ②✲②① ✽ ②✲②① ❵ ②✲②① ❵ ②✲②①❵
❙P◗❘ ❬❩ ✳✴✰ ❍✰✬❉✮✯✿✭ ✶✯✮✴ ✮✴✰ ✴✯❀✴✰❍ ❑ ❛ ✯✱ ❝✫■✱✮✯✮✫✮✯✭❀ ✰q✫✯✾✯■❍✯✫❏ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭✱
✯●✰✭✮✯❋✯✰● ✬✱ ✮✴✰ ♣❍✯❏✬❍❡ ❍✰✬❉✮✯✿✭ ✶✴✯✾✱✮ ✮✴✰ ✯✭ ✮✴✰ ✰q✫✯✾✯■❍✯✫❏ ❍✰✬❉✮✯✿✭ ❋✿❍ ♣❍✯✭❉✯♣✬✾
✿✮✴✰❍ ✯✱ ✬ ✱✫■✱✯●✯✬❍❡ ❍✰✬❉✮✯✿✭✲ ❍✰✬❉✮✯✿✭ ❀✯✸✰✱✺
❙P◗❘ ❭❩ ❪✭✾✯✱✮ ✯✭ ✬ ✮✬■✫✾✬❍ ❋✿❍❏ ✮✴✰ ❋✿✾✾✿✶✯✭❀ ❑ ❛ ✻ ❁②✲②①❵❂ ⑩ ❳ ❁②✲②① ✽ ②✲②①❵❂
✸✬✾✫✰✱ ❋✿❍ ✰✬❉✴ ✿❋ ✮✴✰ ✱♣✰❉✯✰✱ ✯✭ ✮✴✰ ♣❍✯❏✬❍❡ ✻ ②✲②① ❵ ⑩ ❳ ❁❅ ✽❵❂ ✻ ❄✲① ❅②❹③
❍✰✬❉✮✯✿✭ ❺✰ ✿ ■✮✬✯✭ ✮✴✰ ❋✿ ✾✾✿✶ ✯✭❀ q✫✬●❍✬✮✯❉
❁✬❂ ❫✭✯✮✯✬✾ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭✵ ❉✲ ✰q✫✬✮✯✿✭✺
❁■❂ ❴✴✬✭❀✰ ✯✭ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭ ✿✭ ♣❍✿❉✰✰●✯✭❀ ✮✿ ❵ ⑩ ⑨ ❅✲❻ ❅② ❹⑩❵ ✽ ❅✲❻ ❅②❹⑩ ✻ ②
✰q✫✯✾✯■❍✯✫❏ ✯✭ ✮✰❍❏✱ ✿❋ ❵✵ ●✰❀❍✰✰ ✿❋ ✳✴✰ q✫✬●❍✬✮✯❉ ✰q✫✬✮✯✿✭ ✯✭ ❵ ❉✬✭ ■✰ ✱✿✾✸✰●
✯✿✭✯❇✬✮✯✿✭✲ ✬✭● ✮✴✰ ✮✶✿ ✸✬✾✫✰✱ ✿❋ ✮✴✰ ❍✿✿✮✱ ✬❍✰✺
❁❉❂ ❪q✫✯✾✯■❍✯✫❏ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭✲ ❵ ✻ ⑨ ②✲❅① ✬✭● ✽ ②✲❅①
❙P◗❘ ❜❩ ❝✫■✱✮✯✮✫✮✰ ✰q✫✯✾✯■❍✯✫❏ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭✱ ✳✴✰ ✭✰❀✬✮✯✸✰ ❍✿✿✮ ✯✱ ✭✿✮ ✬❉❉✰♣✮✬■✾✰ ✬✭●
✯✭✮✿ ✰q✫✯✾✯■❍✯✫❏ ❉✿✭✱✮✬✭✮ ✰q✫✬✮✯✿✭ ❋✿❍ ✴✰✭❉✰✵
♣❍✯✭❉✯♣✬✾ ❍✰✬❉✮✯✿✭ ✬✭● ✱✿✾✸✰ ❋✿❍ ❵✲ ❵ ✻ ②✲❅①
❙P◗❘ ❞❩ ❴✬✾❉✫✾✬✮✰ ✮✴✰ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭ ✿❋ ✱♣✰❉✯✰✱ ✳✴✯✱ ❏✰✬✭✱ ✮✴✬✮ ✮✴✰ ●✰❀❍✰✰ ✿❋ ✯✿✭✯❇✬✮✯✿✭✵
✯✭ ♣❍✯✭❉✯♣✬✾ ❍✰✬❉✮✯✿✭✲ ❵ ✻ ②✲❅①✵ ✮✴✰✭ ✰q✫✯✾✯■❍✯✫❏ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭✱

✿❋ ✿✮✴✰❍ ✱♣✰❉✯✰✱ ✸✯❇✲✵ ♦✇✵ ✇ ✬✭● ♦❤✐ ✬❍✰
❙P◗❘ ❢❩ ❴✬✾❉✫✾✬✮✰ ♣♦ ✻ ✽ ✾✿❀❣♦❤✐❥❦
❀✯✸✰✭ ■❡✺
✳✴✰ ✬■✿✸✰ ❏✰✭✮✯✿✭✰● ❏✰✮✴✿●✿✾✿❀❡ ✴✬✱
❣♦❤✐❥❦ ✻ ❣✇ ❦ ✻ ❉❵ ✻ ②✲②① ②✲❅①
■✰✰✭ ✰✾✫❉✯●✬✮✰● ✯✭ ✮✴✰ ❋✿✾✾✿✶✯✭❀ ✰❧✬❏♣✾✰✱✲
✻ ①✲❼ ❅②❹❤ ④
♠♥rst◗✉ ❢❩❚✈ ❣♦✇❦ ✻ ❉❁❅ ✽ ❵❂ ✻ ②✲②① ❁❅ ✽ ②✲❅①❂
✳✴ ✰ ✯✿ ✭✯❇ ✬✮ ✯✿ ✭ ❉ ✿ ✭✱ ✮ ✬✭✮ ✿ ❋ ♦✇ ✯✱ ✻ ❅❃✲❻ ❅②❽❤ ④
❄✲① ❅② ❹③✲ ❴✬✾❉✫✾✬✮✰ ✮✴✰ ●✰❀ ❍✰✰ ✿❋ ♣♦ ✻ ✽ ✾✿❀❣♦❥❦ ✻ ✽✾✿❀❁①✲❼ ❅② ❹❤❂ ✻ ①✲❻①
●✯✱✱✿❉✯✬✮✯✿✭ ✿❋ ♦✇ ✯✭ ✯✮✱ ②✲②① ④ ✱✿✾✫✮✯✿✭✲
❴✬✾❉✫✾✬✮✰ ✮✴✰ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭ ✿❋ ✬✾✾ ✱♣✰❉✯✰✱ ♠♥rst◗✉ ❢❩❚❾
⑤ ✳✴✰ ♣♦ ✿❋ ②✲❅④ ❏✿✭✿■✬✱✯❉ ✬❉✯● ✯✱ ❼✲❿②✲
♣❍✰✱✰✭✮ ❁♦❤✐ ✵ ✇ ✬✭● ♦✇❂ ✯✭ ✮✴✰ ✱✿✾✫✮✯✿✭

✬✭● ✯✮✱ ♣♦✲ ❴✬✾❉✫✾✬✮✰ ✮✴✰ ❉✿✭❉✰✭✮❍✬✮✯✿✭ ✿❋ ✱♣✰❉✯✰✱ ♦ ✵

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

③ ④⑤⑥ ⑦③ ④⑧ ⑨⑩❶❷❸❷❺❻❷❶❼❽ ③❸❾❿➀ ⑥⑨⑧⑨❻❼❷⑤⑨ ➼⑨❻➇⑨⑤⑧ ⑥❷❾❾❿➇❷④⑧❷❿⑤


⑧➁⑨ ➂④❸❶⑨ ❿➃ ➄➅ ④⑤⑥ ➆➄➅ ❿➃ ⑧➁⑨ ❼❿⑤❿❺④❾❷➇ ➏ à➒⑦×Õ❸➔➶➹➘➘➴➷➹➤➬➧➶ ➦ ➒⑦×Õ❸➔å➮➶➹➘➘➴➷➹➤➬➧➶ á ↔↕↕
④➇❷⑥❽
➏ ↔❽ä↔ ↔↕➙Ü ➦ ↕❽↕➸ ➏ ↔❽✃➢ ➱❽
➈➉➊➋➌➍➉➎
➓ ➆⑦ ➏ ➐❸❿➑➯↔❽ä↔ ↔↕➙Ü➲ ➏ ❐❽➸Ù❽
➆⑦ ➏ ➐ ❸❿➑ ➒⑦ ➔
→➁⑨❻⑨➃❿❻⑨➀ ➒⑦➣➔ ➏ ↔↕ ➙➛➜ ➏ ↔↕ ➙➝➞➟➠ ÑÒææÒç è➉➎➍éê➌➍➉➎ ➉ë ìÏêí îêïÏï
➏ ➡❽↔➢ ↔↕ ➙➟ →➁⑨ ❷❿⑤❷Ø④⑧❷❿⑤ ❿➃ ❺④❾⑨ Ö×⑦ ➇④⑤ ❺⑨ ❻⑨➆❻⑨❾⑨⑤⑧⑨⑥
➒⑦➣➔ ➏ ➒③ ➔ ➏ ➡❽↔➢ ↔↕ ➙➟ ❺➺ ⑨⑩❶④⑧❷❿⑤➪
Ö×⑦➯④⑩➲ Ö➣➯④⑩➲ Û ×⑦ ➯④⑩➲
→➁❶❾➀ ➄➤ ➏ ➒⑦➣➔➒③➥➔ ➦ ➒⑦③➔
Ý⑤ ④ ➾⑨④➚ ❺④❾⑨ ⑧➁⑨❻⑨ ❷❾ ➆④❻⑧❷④❸ ❷❿⑤❷Ø④⑧❷❿⑤
➒⑦③➔➧➨➩➫➭ ➏ ↕❽↔ ➐ ➯➡❽↔➢ ↔↕➥➟➲ ↕❽↔
❿➃ Ö×⑦ ❷⑤⑧❿ Ö➣ ④⑤⑥ ×⑦ ➀ ⑧➁⑨ ➇④❾⑨ ❷❾ ❾❷❼❷❸④❻ ⑧❿
➄ ➤ ➏ ➯➡❽↔➢ ↔↕➙➟➲➳ ➦ ↕❽↔ ➏ ↔❽↕ ↔↕➙➵ ⑧➁④⑧ ❿➃ ④➇❷⑥ð⑥❷❾❾❿➇❷④⑧❷❿⑤ ⑨⑩❶❷❸❷❺❻❷❶❼❽ →➁⑨
➆➄➤ ➏ ➐ ❸❿➑➯↔↕➙➵➲ ➏ ➸ ⑨⑩❶❷❸❷❺❻❷❶❼ ➇❿⑤❾⑧④⑤⑧ ➃❿❻ ❺④❾⑨ ❷❿⑤❷Ø④⑧❷❿⑤ ❷❾
➇④❸❸⑨⑥ ❰êïÏ ➍➉➎➍éê➌➍➉➎ ñ➉➎ï➌ê➎➌ ④⑤⑥ ❷❾
③❸⑧⑨❻⑤④⑧❷➂⑨❸➺➀ ➻➼⑨❻➇⑨⑤⑧ ⑥❷❾❾❿➇❷④⑧❷❿⑤➽ ❷❾
❻⑨➆❻⑨❾⑨⑤⑧⑨⑥ ❺➺ ➄➫❽ Ý⑧ ➇④⑤ ❺⑨ ⑨Þ➆❻⑨❾❾⑨⑥ ❷⑤ ⑧⑨❻❼❾
④⑤❿⑧➁⑨❻ ❶❾⑨➃❶❸ ❼⑨⑧➁❿⑥ ➃❿❻ ❼⑨④❾❶❻⑨ ❿➃
❿➃ ➇❿⑤➇⑨⑤⑧❻④⑧❷❿⑤ ❷⑤ ❼❿❸④❻❷⑧➺ ❿➃ ➂④❻❷❿❶❾ ❾➆⑨➇❷⑨❾
❾⑧❻⑨⑤➑⑧➁ ❿➃ ④ ➾⑨④➚ ④➇❷⑥ ④⑤⑥ ❷❾ ➑❷➂⑨⑤ ④❾➪
❷⑤ ⑨⑩❶❷❸❷❺❻❷❶❼ ❺➺ ⑧➁⑨ ➃❿❸❸❿➾❷⑤➑ ⑨⑩❶④⑧❷❿⑤➪
➼⑨❻➇⑨⑤⑧ ⑥❷❾❾❿➇❷④⑧❷❿⑤
➄➫ ➏ ➒Ö➣➔➒×⑦ ➔ ➦ ➒Ö×⑦➔ ➯✃❽➡➡➲
➏ ➒⑦③➔➶➹➘➘➴➷➹➤➬➧➶➦➒⑦③➔➹➮➹➬➹➤➩ ↔↕↕➱ ➯✃❽➡❐➲ ③❸⑧⑨❻⑤④⑧❷➂⑨❸➺➀ ❷➃ ➇ ➏ ❷⑤❷⑧❷④❸ ➇❿⑤➇⑨⑤⑧❻④⑧❷❿⑤ ❿➃
❺④❾⑨ ④⑤⑥ ò ➏ ⑥⑨➑❻⑨⑨ ❿➃ ❷❿⑤❷Ø④⑧❷❿⑤ ❿➃ ❺④❾⑨ ❷❽⑨❽
❒❮➉❰➊ÏÐ ÑÒÓÔ
⑧➁⑨ ⑨Þ⑧⑨⑤⑧ ⑧❿ ➾➁❷➇➁ ⑧➁⑨ ❺④❾⑨ ❷❿⑤❷Ø⑨❾❽ ó➁⑨⑤
Õ④❸➇❶❸④⑧⑨ ⑧➁⑨ ➆⑦ ❿➃ ↕❽↕➸Ö ❾❿❸❶⑧❷❿⑤ ❿➃ ⑨⑩❶❷❸❷❺❻❷❶❼ ❷❾ ❻⑨④➇➁⑨⑥➀ ⑧➁⑨ ⑨⑩❶❷❸❷❺❻❷❶❼
➁➺➆❿➇➁❸❿❻❿❶❾ ④➇❷⑥➀ ⑦×Õ❸❽ →➁⑨ ❷❿⑤❷Ø④⑧❷❿⑤ ➇❿⑤❾⑧④⑤⑧ ➇④⑤ ❺⑨ ➾❻❷⑧⑧⑨⑤ ④❾➪
➇❿ ⑤❾⑧④⑤⑧ ❿ ➃ ⑧➁⑨ ④➇❷⑥ ❷❾ ❐❽Ù ↔↕ ➙➟ ❽
➄ô ➏ ➯➇ò➲➳ ➦ ➇ ➯↔ðò➲ ➏ ➇ò➳ ➦ ➯↔ðò➲
Ú⑨⑧⑨❻❼❷⑤⑨ ⑧➁⑨ ➆⑨❻➇⑨⑤⑧ ⑥❷❾❾❿➇❷④⑧❷❿⑤ ❿➃
⑦×Õ❸❽ →➁⑨ ➂④❸❶⑨❾ ❿➃ ⑧➁⑨ ❷❿⑤❷Ø④⑧❷❿⑤ ➇❿⑤❾⑧④⑤⑧❾ ❿➃
❾❿❼⑨ ❾⑨❸⑨➇⑧⑨⑥ ➾⑨④➚ ❺④❾⑨❾➀ ➄ô ④❻⑨ ➑❷➂⑨⑤ ❷⑤
➈➉➊➋➌➍➉➎
→④❺❸⑨ ✃❽✃❽
⑦×Õ❸➯④⑩➲ Û ⑦➳× ➯❸➲ ⑦Ü× ➣➯④⑩➲ Û Õ❸×➙➯④⑩➲
❚✭✮✯✰ ✱✲✱ ❚✳ ✰ ✴✭✯❛ ✰✵ ✶✸ ✺✳ ✰ ✻✶ ✽✾✿ ✭✺✾ ✶ ✽
Ý⑤❷⑧❷④❸ ➇❿⑤➇⑨⑤⑧❻④⑧❷❿⑤ ➯Ö➲ ❀✶✽✵✺✭✽✺ ✶✸ ❁✶❂✰ ❃✰✭❡ ❄✭✵✰✵ ✭✺
↕❽↕➸ ↕ ↕ ❅❆❇ ❉
Õ➁④⑤➑⑨ ⑧❿ ❻⑨④➇➁
❄✭✵✰ ❑❜
⑨⑩❶❷❸❷❺❻❷❶❼ ➇❿⑤➇⑨⑤⑧❻④⑧❷❿⑤
➯Ö➲ ❊❋●❍■❏▼◆❖●❋P❍◗ ❘❙❯❱❲❳❨❯ ❩❬❭ ❪❫❹❴
➐Þ ÛÞ ÛÞ ❵❝❋❍■❏▼◆❖●❋P❍◗ ❘❙❞ ❯❢❲❣❨ ❤❬❭❩ ❪❫ ❹❢
⑨⑩❶❷❸❷❺❻❷❶❼ ➇❿⑤➇⑨⑤⑧④❻⑧❷❿⑤ ➯Ö➲ ✐●●❥P❋❖◗ ❨❯❣ ❥❝ ❨❯❴❦❯ ❪❬❧❧ ❪❫ ❹❢
♠♥❋P❋P❍◗ ❘✐ ♦◆❖P■ ♦❝❥♣♥q■❲ ❪❬❪❫ ❪❫ ❹r
↕❽↕➸ ➐ Þ Þ Þ
➣ ➙
➄ß ➏ à➒⑦Ü× ➔➒Õ❸× ➔ ➦ ➒⑦×Õ❸➔á s▼❝❋♣❋P❍◗ ❙❢❯❢❨ ❪❬❧❧ ❪❫ ❹t
➏ Þ➳ ➦ ➯↕❽↕➸ ➐Þ➲ ✐P❋◆❋P❍◗ ❙r❯❢❨❯❞ ❭❬✉❧ ❪❫ ❹✈✇
③❾ Þ ââ ↕❽↕➸➀ ⑧➁⑨❻⑨➃❿❻⑨ ↕❽↕➸ ➐ Þ ↕❽↕➸ ①❝❍❖◗ ❙❦ ❘❨❯❞❲❞ ❪❬② ❪❫ ❹✈❴
Þ➳ ➦ ↕❽↕➸ ➏ ❐❽Ù ↔↕➙➟
Ö④⑤➺ ❿❻➑④⑤❷➇ ➇❿❼➆❿❶⑤⑥❾ ❸❷➚⑨ õö÷øùú ④❻⑨
Þ➳ ➏ ❐❽↕ ↔↕➙ã➀ ⑧➁❶❾➀ Þ ➏ ↔❽ä↔ ↔↕➙Ü ➾⑨④➚ ❺④❾⑨❾❽ ③❼❷⑤⑨❾ ④ ❻⑨ ⑥⑨❻❷➂④⑧❷➂⑨❾ ❿➃
➒⑦➣➔ ➏ ↔❽ä↔ ↔↕➙Ü Ö❽ ④❼❼❿⑤❷④ ❷⑤ ➾➁❷➇➁ ❿⑤⑨ ❿❻ ❼❿❻⑨ ➁➺⑥❻❿➑⑨⑤
④⑧❿❼❾ ④❻⑨ ❻⑨➆❸④➇⑨⑥ ❺➺ ④⑤❿⑧➁⑨❻ ➑❻❿❶➆❽ û❿❻
→➁⑨❻⑨➃❿❻⑨➀
⑨Þ④❼➆❸⑨➀ ❼⑨⑧➁➺❸④❼❷⑤⑨➀ ➇❿⑥⑨❷⑤⑨➀ ⑩❶❷⑤❷⑤⑨ ④⑤⑥

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✷ ✁

♥✫✬✭✮✫♥✯ ✰✱✱ ✲✯✳✰✴✯ ✰✵ ✴✯✶✸ ✺✯✰✻ ✲✰✵✯✵ ✽✾✯ ✮✭ ❑❜ ❖ s❵❹●⑨⑦⑤ ❖ s✿◗◗ s❵❹⑤ ❛
✮✳✯✫✶ ✴✯✶✸ ✵t✰✱✱ ❑❜✿ ❀tt✭♥✫✰ ❁✶✭✽✾✬✯✵ ❂❃❹ ❍ ❹
◆❃❅ ❉ ❃ ❋❂ ◆❃ ● ❉ ❂❃
✫♥ ✰✐✾✯✭✾✵ ✵✭✱✾✮✫✭♥❄
❍ ⑩♥✫✮✫✰✱ ✬✭♥✬✯♥✮✶✰✮✫✭♥ ❆❛❇
◆❃❅❆✰✐❇ ❉ ❃ ❋❂❆✱❇ ◆❃● ❆✰✐❇ ❉ ❂❃ ❆✰✐❇
❵✿s❵ ❵✿⑧❵ ❵
❚✳✯ ❁❃ ✵✬✰ ✱✯ ■✭ ✶ ✮ ✳✯ ✳✸ ✽✶✭ ❏✯♥ ✫✭ ♥
✬✭♥✬✯♥✮✶✰✮✫✭♥ ✳✰✵ ✲✯✯♥ ✯❝✮✯♥✽✯✽ ✮✭ ❏✯✮❄ ❢✳✰♥❏✯ ✮✭ ✶✯✰✬✳
❁❑▼ ❖ P✱✭❏ ❆❑▼❇ ❆◗✿❘❙❇ ✯✐✾✫✱✫✲✶✫✾t ❆❛❇
P❝ ❉❝ ❉❝
❯❱❲❳❨❩❬ ❭❪❫❴ ❀✮ ✯✐✾✫✱✫✲✶✫✾t ❆❛❇
❚✳✯ ❁❃ ✭■ ❵✿❵❵❙❛ ✳✸✽✶✰❞✫♥✯ ✵✭✱✾✮✫✭♥ ✫✵ ❵✿s❵ P ❝ ❵✿⑧❵ ❉ ❝ ❝
❡✿◗✿ ❢✰✱✬✾✱✰✮✯ ✫✮✵ ✫✭♥✫❞✰✮✫✭♥ ✬✭♥✵✮✰♥✮ ❑❜ ♠ ❹
❑❜ ❖ q◆❃● rq❂❃ r ② q◆❃❅r
✰♥✽ ❁❑❜✿
❖ ❆❵✿⑧❵ ❉ ❝❇❆❝❇ ② ❆❵✿s P ❝❇ ❖ s✿◗◗ s❵❹⑤
❣❲❨❤❥❦❲❧
❀✵ ❑❜ ✫✵ ✵t✰✱✱⑥ ✺✯ ✬✰♥ ♥✯❏✱✯✬✮ ❝ ✫♥
◆❃ ❋◆❃ ❋ ❉ ❃ ❋❂ ◆❃ ❋◆❃❅♠ ❉ ❂❃ ✬✭t❁✰✶✫✵✭♥ ✮✭ ❵✿s❛ ✰♥✽ ❵✿⑧❛✿ ❚✳✾✵⑥
♦✶✭ t ✮✳✯ ❁❃ ✺✯ ✬✰♥ ✬✰✱✬✾ ✱✰✮ ✯ ✮ ✳✯ q❂❃ r ❖ ❝ ❖ ❵✿④④ s❵❹⑤
✳✸✽✶✭❏✯♥ ✫✭♥ ✬✭♥✬✯♥✮✶✰✮✫✭♥✿ ♣♥✭✺✫♥❏
❚✳✯✶✯■✭✶✯⑥ q❃ ♠r ❖ s✿s⑧ s❵❹❶
✳✸✽✶✭❏✯♥ ✫✭♥ ✬✭♥✬✯♥✮✶✰✮✫✭♥ ✰♥✽ ✮✳✯ ✫✭♥✫✬
❁✶✭✽✾✬✮ ✭■ ✺✰✮✯✶ ✺✯ ✬✰♥ ✬✰✱✬✾✱✰✮✯ ✮✳✯ ❁❃ ❖ P ✱✭❏q❃ ♠r ❖ ④✿❡③✿
✬✭♥✬✯♥✮✶✰✮✫✭♥ ✭■ ✳✸✽✶✭❝✸✱ ✫✭♥✵✿ ❚✳✾✵ ✺✯
✳✰✴✯❄ ❭❪❴❴❪❷ ❸❩❨❺❥❦❲❧ ❳❩❥❻❩❩❧ ❼ ❽ ❺❧❾ ❼❿
q❃♠r ❖ ✰♥✮✫✱✭❏ ❆P❁❃❇ ❀✵ ✵✯✯♥ ✯✰✶✱✫✯✶ ✫♥ ✮✳✫✵ ✬✳✰❁✮✯✶⑥ ❑ ➀ ✰♥✽ ❑ ➁
❖ ✰♥✮✫✱✭❏ ❆P❡✿◗❇ ❖ s✿✉◗ s❵❹✈✇ ✶✯❁✶✯✵✯♥✮ ✮✳✯ ✵✮✶✯♥❏✮✳ ✭■ ✰♥ ✰✬✫✽ ✰♥✽ ✰ ✲✰✵✯⑥
✶✯✵❁✯✬✮✫✴✯✱✸✿ ⑩♥ ✬✰✵✯ ✭■ ✰ ✬✭♥➂✾❏✰✮✯ ✰✬✫✽➃✲✰✵✯
q❂❃❹r ❖ ❑① ② q❃ ♠r ❖ s s❵❹✈● ② s✿✉◗ s❵❹✈✇
❁✰✫✶⑥ ✮✳✯✸ ✰✶✯ ✶✯✱✰✮✯✽ ✫♥ ✰ ✵✫t❁✱✯ t✰♥♥✯✶ ✵✭
❖ ③✿❡④ s❵❹⑤ ✮✳✰✮ ✫■ ✭♥✯ ✫✵ ✻♥✭✺♥⑥ ✮✳✯ ✭✮✳✯✶ ✬✰♥ ✲✯ ✽✯✽✾✬✯✽✿
❚✳✯ ✬✭♥✬✯♥✮✶✰✮✫✭♥ ✭■ ✮✳✯ ✬✭✶✶✯✵❁✭♥✽✫♥❏ ❍
❢✭♥✵✫✽✯✶✫♥❏ ✮✳✯ ✯❝✰t❁✱✯ ✭■ ◆❃ ● ✰♥✽ ◆❃ ❅
✳✸✽✶✰❞✫♥✫✾t ✫✭♥ ✫✵ ✰✱✵✭ ✮✳✯ ✵✰t✯ ✰✵ ✮✳✰✮ ✺✯ ✵✯✯⑥
✭■ ✳✸✽✶✭❝✸✱ ✫✭♥✿ ❚✳✯ ✬✭♥✬✯♥✮✶✰✮✫✭♥ ✭■ ◆❃ ●♠❆✰✐❇ ❉ ❃ ❋❂❆✱❇ ❃❅❂ ♠❆✰✐❇ ❉ ◆❃❅❆✰✐❇
✲✭✮✳ ✮✳✯✵✯ ✫✭♥✵ ✫✵ ✴✯✶✸ ✵t✰✱✱ ✵✭ ✮✳✯
❑➄ ❖ q❃❅❂ ♠rq ◆❃❅r ② q◆❃ ●♠r ❖ ③✿✉ s❵❹✈✇
✬✭♥✬✯♥✮✶✰✮✫✭♥ ✭■ ✮✳✯ ✾♥✽✫✵✵✭✬✫✰✮✯✽ ✲✰✵✯
✬✰♥ ✲✯ ✮✰✻✯♥ ✯✐✾✰✱ ✮✭ ❵✿❵❵❙❛✿ ◆❃❅❆✰✐❇ ❉ ❃ ❋❂❆✱❇ ◆❃●♠❆✰✐❇ ❉ ❂❃ ❆✰✐❇
❚✳✾✵⑥ ❑❜ ❖q ◆❃ ●♠rq ❂❃ r ② ◆❃❅ ❖ s✿④ s❵❹⑤

❑❜ ❖ q◆❃❋◆❃❅ rq❂❃ r ② q◆❃❋◆❃❋r ◆✯✮❄ ⑧ ❃ ❋❂❆✱❇ ❃❅❂ ♠❆✰✐❇ ❉ ❂❃ ❆✰✐❇
❹✈●
❖ ❆③✿❡④ s❵❹⑤❇❋ ② ❵✿❵❵❙ ❖ ④✿❡✉ s❵❹⑦ ❑① ❖ q❃❅❂ ♠rq ❂❃ r ❖ s✿❵ s❵ ❛

❁❑❜ ❖ P✱✭❏❑❜ ❖ P✱✭❏❆④✿❡✉ s❵❹⑦❇ ❖ ✉✿❵❙✿ ➅✳✯✶✯⑥ ❑➄ ✶✯❁✶✯✵✯♥✮✵ ✮✳✯ ✵✮✶✯♥❏✮✳ ✭■ ◆❃ ● ✰✵
✰♥ ✰✬✫✽ ✰♥✽ ❑❜ ✶✯❁✶✯✵✯♥✮✵ ✮✳✯ ✵✮✶✯♥❏✮✳ ✭■ ◆❃❅
❯❱❲❳❨❩❬ ❭❪❫❫ ✰✵ ✰ ✲✰✵✯✿
❢✰✱✬✾✱✰✮✯ ✮✳✯ ❁❃ ✭■ ✵✭✱✾✮✫✭♥ ■✭✶t✯✽ ✭♥ ⑩✮ ✬✰♥ ✲✯ ✵✯✯♥ ■✶✭t ✮✳✯ ♥✯✮ ✶✯✰✬✮✫✭♥ ✮✳✰✮
t✫❝✫♥❏ ❵✿⑧❛ ◆❃ ●❢✱ ✰♥✽ ❵✿s❛ ◆❃❅✿ ❚✳✯ ✮✳✯ ✯✐✾✫✱✫✲✶✫✾t ✬✭♥✵✮✰♥✮ ✫✵ ✯✐✾✰✱ ✮✭ ✮✳✯
❁❂❃ ✭■ ✰tt✭♥✫✰ ✵✭✱✾✮✫✭♥ ✫✵ ❙✿◗③✿ ❁✶✭✽✾✬✮ ✭■ ✯✐✾✫✱✫✲✶✫✾t ✬✭♥✵✮✰♥✮✵ ❑ ➄ ✰♥✽ ❑ ❜
❣❲❨❤❥❦❲❧ ■✭✶ ✮✳✯ ✶✯✰✬✮✫✭♥✵ ✰✽✽✯✽✿ ❚✳✾✵⑥
❍ ❍
◆❃❅ ❉ ❃ ❋❂ ◆❃ ●

❉ ❂❃ ❑ ➄ ❑ ❜ ❖ ➆q❃❅❂ ♠rq ◆❃❅r ② q◆❃ ● r➇ ➆q◆❃ ● r
q ❂❃ r ② q◆❃❅r➇
❚✳✯ ✫✭♥✫❞✰✮✫✭♥ ✬✭♥✵✮✰♥✮ ✭■ ◆❃❅⑥

❖ q❃❅❂ rq ❂❃ r ❖ ❑➈
❑❜ ❖ ✰♥✮✫✱✭❏ ❆P❁❑❜❇ ✫✿✯✿
❖ ❆③✿✉❝s❵❹✈✇❇ ❆s✿④ s❵❹⑤❇ ❖ s✿❵ s❵❹✈● ❛

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

❚✭✮✯ ✰ ✱✲ ✳✴ ✴✵✶ ✴ ✲✸✴✸ ✶ ✺ ✻ ✱✽✴ ✱ ➇


➜➃➝ ➂ ➃❩➄ ➜➃➞ ➂ ➄➃
❣✴✲✴✾✱✿✮✯✱✶✮✺✲❀ ❁❂❃ ❃❡❄❅❆❅❇❉❅❄❊ ❋●❍■❏❑❍❏ ▼●❉
➟✴ ❤✯✴ ✴❿❤✱✶✮✺✲ ❭❧❀❪❪❴ ✶✺ ✰✱✿✰❤✿✱✶✴
❑ ❍❃❏ ❉❃❑❋❏❅●❍ ●❇❏❑❅❍❃❛ ❑▼❏❃❉ ❑❛❛❅❍◆ ❏❖●
P●❉ ❊●❉❃◗ ❉❃❑❋❏❅●❍■ ❃❡❄❑❆■ ❏❂❃ ❘❉●❛❄❋❏ ●▼ ✭❜✸✾✺✵❜✿ ✮✺✲ ✰✺✲✰✴✲✶✾✱✶✮✺✲❝
❏❂❃ ❃❡❄❅❆❅❇❉❅❄❊ ❋●❍■❏❑❍❏■ ▼●❉ ❅❍❛❅t❅❛❄❑❆ ➆➄➃ ➈ ❳ ✰ ➠ ❳ ↕❀↕❫ ➠
❉❃❑❋❏❅●❍■r ❙❦ ❳ ↕❀↕❫ ➠❩ ➉ ❭➌ ➡ ➠❴
❙ ❯❱❲ ❳ ❙❨
❙❩ ❬❬ ❭❪❀❪❫❴ ❚✭✴ ❾✱✿❤✴ ✺❞ ➠ ✮✯ ✯✻✱✿✿❝ ✶✭✴✾✴❞✺✾✴ ✶✭✴
❵✮✻✮✿✱✾✿❜❝ ✮✲ ✰✱✯✴ ✺❞ ✱ ✰✺✲❢❤❣✱✶✴ ✱✰✮✸✐✳✱✯✴ ❿❤✱✸✾✱✶✮✰ ✴❿❤✱✶✮✺✲ ✰✱✲ ✳✴ ✯✮✻♣✿✮❞✮✴✸ ✳❜
♣✱✮✾❝ ✲✴❣✿✴✰✶✮✲❣ ➠ ✮✲ ✰✺✻♣✱✾✮✯✺✲ ✶✺ ➌ ✮✲ ✶✭✴
❙❥
❙❦ ❳ ❙✇ ❭❧❀❪♠❴ ✸✴✲✺✻✮✲✱✶✺✾ ✺✲ ✾✮❣✭✶ ✭✱✲✸ ✯✮✸✴ ✺❞ ✶✭✴
♥✲✺♦✮✲❣ ✺✲✴❝ ✶✭✴ ✺✶✭✴✾ ✰✱✲ ✳✴ ✺✳✶✱✮✲✴✸❀ q✶ ✴❿❤✱✶✮✺✲❝
✯✭✺❤✿✸ ✳✴ ✲✺✶✴✸ ✶✭✱✶ ✱ s✉✈①②③ ④⑤⑥⑦ ⑧⑥⑨⑨ ⑩④❶❷ ❚✭❤✯❝
④ ⑧❷④❸ ⑤①②❹❺③④✉❷ ❻④s❷ ④②⑦ ❶⑥⑤❷ ❶❷✈s④❼
❙❦ ❳ ✰ ➠❩ ✺✾ ➠ ❳ ➢ ❭➌❀❧❧ ➌↕➤➥ ➉ ↕❀↕❫❴
❽✿✶ ✴✾ ✲✱✶ ✮❾✴✿❜ ❝ ✶ ✭✴ ✱✳✺ ❾✴ ✴✵♣✾✴✯✯✮✺ ✲
❳ ↕❀↕➌➐❀
❙✇ ❳ ❙❥ ❙ ❦ ❝ ✰✱✲ ✱✿✯✺ ✳✴ ✺✳✶✱✮✲✴✸ ✳❜
✰✺✲✯✮✸✴✾✮✲❣ ✶✭✴ ✳✱✯✴✐✸✮✯✯✺✰✮✱✶✮✺✲ ✴❿❤✮✿✮✳✾✮❤✻ ➆➄➃ ➈ ❳ ✰ ➠ ❳ ↕❀↕❫ ↕❀↕➌➐ ❳ ➏❀➍ ➌↕➤➞➙❀
✾✴✱✰✶✮✺✲➀ ➆➃➅➈ ❳ ❙✇ ➉ ➆➄➃ ➈ ❳ ➌↕➤❨➞ ➉ ❭➏❀➍ ➌↕➤➞❴
➁❭✱❿❴ ➂ ➃❩➄❭✿❴ ➁➃➅❭✱❿❴ ➂ ➄➃ ❭✱❿❴ ❳ ➌❀↕♠ ➌↕➤❨❨

❙ ❦ ❳ ➆➁➃ ➈➆➄➃ ➈ ➉ ➆➁➈ ♣➃ ❳ ➡✿✺❣❭➌❀↕♠ ➌↕➤❨❨❴ ❳ ➌↕❀➏❧❀
❽✯ ✶✭✴ ✰✺✲✰✴✲✶✾✱✶✮✺✲ ✺❞ ♦✱✶✴✾ ✾✴✻✱✮✲✯ ➜✺♦❝ ❤✯✮✲❣ ✶✭✴ ✾✴✿✱✶✮✺✲ ❞✺✾ ✰✺✲❢❤❣✱✶✴
✰✺✲✯✶ ✱✲✶ ✮✶ ✭✱✯ ✳✴✴✲ ✺ ✻✮✶✶✴✸ ❞✾✺✻ ✶✭✴
✱✰✮✸✐✳✱✯✴ ♣✱✮✾❝
✸✴✲✺✻✮✲✱✶✺✾ ✱✲✸ ✮✲✰✺✾♣✺✾✱✶✴✸ ♦✮✶✭✮✲ ✶✭✴
✸✮✯✯✺✰✮✱✶✮✺✲ ✰✺✲✯✶✱✲✶❀ ❚✭✴✲ ✻❤✿✶✮♣✿❜✮✲❣ ✱✲✸ ❙❥ ❙❦ ❳ ❙✇
✸✮❾✮✸✮✲❣ ✶✭✴ ✱✳✺❾✴ ✴✵♣✾✴✯✯✮✺✲ ✳❜ ➆➃➅➈❝ ♦✴ ❣✴✶➀ ❤✯✮ ✲❣ ✶ ✭✴ ❾✱✿❤ ✴ ✺❞ ❙ ❦ ✺ ❞ ➜➃ ➝ ❞✾✺ ✻
➇ ➇ ➇ ❚✱✳✿✴ ❧❀❧❀
❙❦ ❳ ➆➁➃ ➈➆➄➃ ➈➆➃ ➈ ➉ ➆➁➈➆➃ ➈
➇ ➇ ➇ ➟✴ ✰✱✲ ✸✴✶✴✾✻✮✲✴ ✶✭✴ ✰✺✲✰✴✲✶✾✱✶✮✺✲ ✺❞
❳➊➆ ➄➃ ➈➆➃ ➈➋➊➆➁➃ ➈ ➉ ➆➁➈➆➃ ➈➋

❳ ❙✇ ➉ ❙ ❥ ✰✺✲❢❤❣✱✶✴ ✱✰✮✸ ➜➃➞
✺✾ ❙ ❥ ❙ ❦ ❳ ❙ ✇ ❙ ➦ ❳ ❙✇ ➉ ❙❦ ❳ ➌↕➤❨➞ ➉ ➌❀❧❧ ➌↕➤➥
q✶ ✻✱❜ ✳✴ ✲✺✶✴✸ ✶✭✱✶ ✮❞ ♦✴ ✶✱✽✴ ✲✴❣✱✶✮❾✴ ❳ ❫❀♠➍ ➌↕➤❨➧❀
✿✺❣✱✾✮✶✭✻ ✺❞ ✳✺✶✭ ✯✮✸✴✯ ✺❞ ✶✭✴ ✴❿❤✱✶✮✺✲❝ ✶✭✴✲
♣❙ ❾✱✿❤✴✯ ✺❞ ✶✭✴ ✰✺✲❢❤❣✱✶✴ ✱✰✮✸ ✱✲✸ ✳✱✯✴ ✱✾✴ ➒➓➨➨➓➩ ➫❅➭ ❑❍❛ ➑●❆➯❇❑■❅❋ ➲❋❅❛■ ❑❍❛ ➫❅➭ ❑❍❛
✾✴✿✱✶✴✸ ✶✺ ✴✱✰✭ ✺✶✭✴✾ ✳❜ ✶✭✴ ✴❿❤✱✶✮✺✲➀ ➑●❆➯❑❋❅❛❅❋ ➳❑■❃■
♣❙ ❥ ➂ ♣❙ ❦ ❳ ♣❙ ✇ ❳ ➌➍ ❭✱✶ ➎➏➐♥❴ ❵✺✻✴ ✺❞ ✶✭✴ ✱✰✮✸✯ ✿✮✽✴ ✺✵✱✿✮✰ ✱✰✮✸❝ ✯❤✿♣✭❤✾✮✰
✱✰✮✸ ✱✲✸ ♣✭✺✯♣✭✺✾✮✰ ✱✰✮✸✯ ✭✱❾✴ ✻✺✾✴ ✶✭✱✲ ✺✲✴
➑❉●❇❆❃❊ ➒➓➔→ ✮✺✲✮↔✱✳✿✴ ♣✾✺✶✺✲ ♣✴✾ ✻✺✿✴✰❤✿✴ ✺❞ ✶✭✴ ✱✰✮✸❀
❵❤✰ ✭ ✱✰✮ ✸✯ ✱✾✴ ✽✲✺♦✲ ✱✯ ♣✺✿❜✳✱✯✮✰ ✺✾
➣✴✶✴✾✻✮✲✴ ✶✭✴ ✸✴❣✾✴✴ ✺❞ ✮✺✲✮↔✱✶✮✺✲ ✱✲✸ ♣➃
♣✺✿❜♣✾✺✶✮✰ ✱✰✮✸✯❀
✺❞ ✱ ↕❀↕❫➙ ✺❞ ✱✻✻✺✲✮✱ ✯✺✿❤✶✮✺✲❀ ❚✭✴ ❚✭✴ ✮✺✲✮↔✱✶✮✺✲ ✾✴✱✰✶✮✺✲✯ ❞✺✾ ✴✵✱✻♣✿✴ ❞✺✾ ✱
✮✺✲✮↔✱✶✮✺✲ ✰✺✲✯✶✱✲✶ ✺❞ ✱✻✻✺✲✮✱ ✰✱✲ ✳✴ ⑦⑥❻④s⑥⑤ ④⑤⑥⑦ ➃ ❩ ➵ ✱✾✴ ✾✴♣✾✴✯✴✲✶✴✸ ✳❜ ✶✭✴
✶✱✽✴✲ ❞✾✺✻ ❚✱✳✿✴ ❧❀❧❀ ❽✿✯✺❝ ✰✱✿✰❤✿✱✶✴ ✶✭✴ ✴❿❤✱✶✮✺✲✯➀
✮✺✲✮✰ ✰✺✲✯✶✱✲✶ ✺❞ ✶✭✴ ✰✺✲❢❤❣✱✶✴ ✱✰✮✸ ✺❞ ➇
➃➸➵❭✱❿❴ ➃ ❭✱❿❴ ➂ ➃➵ ❭✱❿❴
✱✻✻✺✲✮✱❀ ➇ ➸
➃➵ ❭✱❿❴ ➃ ❭✱❿❴ ➂ ➵ ❭✱❿❴
➛●❆❄❏❅●❍ ❽ ✲✸ ✶ ✭✴ ✰✺✾✾ ✴✯ ♣✺ ✲✸✮ ✲❣ ✴ ❿❤✮✿✮✳✾✮❤ ✻
❚ ✭ ✴ ✮✺ ✲✮↔ ✱✶✮ ✺ ✲ ✺ ❞ ➜➃ ➝ ✮ ✲ ♦✱✶ ✴✾ ✮ ✯ ✰✺✲✯✶✱✲✶✯ ✱✾✴ ❣✮❾✴✲ ✳✴✿✺♦➀
✾✴♣✾✴✯✴✲✶✴✸ ✳❜ ✴❿❤✱✶✮✺✲➀ ➼ ➻ ❳ ➊➆➃➅➈➆➃➵➤➈➋ ➉ ➆➃ ➵➈ ✱✲✸
➺ ❩

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✷ ✁

❑ ❛ ✬ ✭✮✯✰❪✮✱✲✳❪✴ ✵ ✮✯✱✳❪ ❩✿ ♣❍✿❍✶✾❃✸ ❯❅❍✿ ❉❄✶❍✿♣❄❅ ❋❆ ✯❬❭ ❖❋✿❀



❀❍❂✶❍✾❉❍❉✸ ❄❅✾❄ ❇❉✸ ❄❅❍ ❍✿❍✶♣❏ ✶❍❞❱❇✶❍❀ ❄❋ ❖✶❍✾P
✯❍✶❍✸ ✽ ✻✺ ✾✿❀ ✽ ✻❁ ✾✶❍ ❂✾❃❃❍❀ ❄❅❍ ❆❇✶❉❄ ✾✿❀ ❉❍❂❋✿❀
❄❅❍ ❖❋✿❀ ❀❍❂✶❍✾❉❍❉✸ ✯❭ ❖❍❂❋◆❍❉ ✾ ❉❄✶❋✿♣❍✶
❇❋✿❇✐✾❄❇❋✿ ❂❋✿❉❄✾✿❄❉ ✶❍❉●❍❂❄❇■❍❃❏ ❋❆ ❄❅❍ ✾❂❇❀ ✯✲
✾❂❇❀❳ ❭❃❉❋✸ ❯❅❍✿ ❄❅❍ ✯❬❭ ❖❋✿❀ ❖❍❂❋◆❍❉ ◆❋✶❍
✱❳ ▼❇◆❇❃✾✶❃❏✸ ❆❋✶ ❄✶❇❖✾❉❇❂ ✾❂❇❀❉ ❃❇P❍ ✯◗❘❙❚ ❯❍
●❋❃✾✶ ❇❳❍❳✸ ❄❅❍ ❍❃❍❂❄✶❋✿❍♣✾❄❇■❇❄❏ ❀❇❆❆❍✶❍✿❂❍
❅✾■❍ ❄❅✶❍❍ ❇❋✿❇✐✾❄❇❋✿ ❂❋✿❉❄✾✿❄❉❳ ❤❅❍ ■✾❃❱❍❉ ❋❆
❖❍❄❯❍❍✿ ❄❅❍ ✾❄❋◆❉ ✯ ✾✿❀ ❭ ❇✿❂✶❍✾❉❍❉ ✾✿❀
❄❅❍ ❇❋✿❇✐✾❄❇❋✿ ❂❋✿❉❄✾✿❄❉ ❆❋✶ ❉❋◆❍ ❂❋◆◆❋✿
❄❅❍✶❍ ❇❉ ◆✾✶P❍❀ ❂❅✾✶♣❍ ❉❍●✾✶✾❄❇❋✿✸ ❂❃❍✾■✾♣❍
●❋❃❏●✶❋❄❇❂ ✾❂❇❀❉ ✾✶❍ ♣❇■❍✿ ❇✿ ❤✾❖❃❍ ❲❳❨❳
❋❆ ❄❅❍ ❖❋✿❀ ❖❍❂❋◆❍❉ ❍✾❉❇❍✶ ❄❅❍✶❍❖❏ ❇✿❂✶❍✾❉❇✿♣
➁➂➃➄➅ ➆➇➈ ➁➉➅ ➊➋➌➍➎➂➏➍➋➌ ➐➋➌➑➏➂➌➏➑ ➋➒ ➓➋➔➅ ❄❅❍ ✾❂❇❀❇❄❏❳
➐➋➔➔➋➌ →➋➄➣↔↕➋➏➍➙ ➛➙➍➜➑ ➝➞➟➈➠➡
❫❱ ❄ ❇ ❄ ❉ ❅ ❋❱❃❀ ❖❍ ✿ ❋❄❍❀ ❄❅✾ ❄ ❯❅❇ ❃ ❍
❂❋◆●✾✶❇✿♣ ❍❃❍◆❍✿❄❉ ❇✿ ❄❅❍ ❉✾◆❍ ❣❴❵❜❝ ❋❆ ❄❅❍
●❍✶❇❋❀❇❂ ❄✾❖❃❍✸ ✯❬❭ ❖❋✿❀ ❉❄✶❍✿♣❄❅ ❇❉ ✾ ◆❋✶❍
❇◆●❋✶❄✾✿❄ ❆✾❂❄❋✶ ❇✿ ❀❍❄❍✶◆❇✿❇✿♣ ✾❂❇❀❇❄❏ ❄❅✾✿
❇❄❉ ●❋❃✾✶ ✿✾❄❱✶❍❳ ❭❉ ❄❅❍ ❉❇✐❍ ❋❆ ❭ ❇✿❂✶❍✾❉❍❉
❀❋❯✿ ❄❅❍ ♣✶❋❱●✸ ✯❬❭ ❖❋✿❀ ❉❄✶❍✿♣❄❅ ❀❍❂✶❍✾❉❍❉
✾✿❀ ❉❋ ❄❅❍ ✾❂❇❀ ❉❄✶❍✿♣❄❅ ❇✿❂✶❍✾❉❍❉❳ ❡❋✶
❍❢✾◆●❃❍✸
▼❇✐❍ ❇✿❂✶❍✾❉❍❉
❩❄ ❂✾✿ ❖❍ ❉❍❍✿ ❄❅✾❄ ❅❇♣❅❍✶ ❋✶❀❍✶ ❇❋✿❇✐✾❄❇❋✿ ✯❡ ❥❥ ✯❦❃ ❥❥ ✯❫✶ ❥❥ ✯❩
❂❋✿❉❄✾✿❄❉ ➢ ✽ ✻❁ ➦ ✽ ✻➥ ➤ ✾✶❍ ❉◆✾❃❃❍✶ ❄❅✾✿ ❄❅❍
❭❂❇❀ ❉❄✶❍✿♣❄❅ ❇✿❂✶❍✾❉❍❉
❃❋❯❍✶ ❋✶❀❍✶ ❇❋✿❇✐✾❄❇❋✿ ❂❋✿❉❄✾✿❄ ❻ ✽ ✻✺ ❼ ❋❆ ✾ ▼❇◆❇❃✾✶❃❏✸ ✯✲▼ ❇❉ ❉❄✶❋✿♣❍✶ ✾❂❇❀ ❄❅✾✿ ✯✲ ❙❳
●❋❃❏●✶❋❄❇❂ ✾❂❇❀❳ ❤❅❍ ✶❍✾❉❋✿ ❆❋✶ ❄❅❇❉ ❇❉ ❄❅✾❄ ❇❄ ❇❉ ❫❱❄✸ ❯❅❍✿ ❯❍ ❀❇❉❂❱❉❉ ❍❃❍◆❍✿❄❉ ❇✿ ❄❅❍ ❉✾◆❍
◆❋✶❍ ❀❇❆❆❇❂❱❃❄ ❄❋ ✶❍◆❋■❍ ✾ ●❋❉❇❄❇■❍❃❏ ❂❅✾✶♣❍❀ ❴❵r ❋❆ ❄❅❍ ●❍✶❇❋❀❇❂ ❄✾❖❃❍✸ ✯❬❭ ❖❋✿❀ ●❋❃✾✶❇❄❏
●✶❋❄❋✿ ❆✶❋◆ ✾ ✿❍♣✾❄❇■❍ ❇❋✿ ❀❱❍ ❄❋ ❍❃❍❂❄✶❋❉❄✾❄❇❂
❖❍❂❋◆❍❉ ❄❅❍ ❀❍❂❇❀❇✿♣ ❆✾❂❄❋✶ ❆❋✶ ❀❍❄❍✶◆❇✿❇✿♣
❆❋✶❂❍❉❳ ❤❅❇❉ ❂✾✿ ❖❍ ❉❍❍✿ ❇✿ ❄❅❍ ❂✾❉❍ ❋❆ ✶❍◆❋■❇✿♣
❄❅❍ ✾❂❇❀ ❉❄✶❍✿♣❄❅❳ ❭❉ ❄❅❍ ❍❃❍❂❄✶❋✿❍♣✾❄❇■❇❄❏ ❋❆ ❭
✾ ●✶❋❄❋✿ ❆✶❋◆ ❄❅❍ ❱✿❂❅✾✶♣❍❀ ✯ ✲ ❦❙ ◗ ✾❉
❇✿❂✶❍✾❉❍❉✸ ❄❅❍ ❉❄✶❍✿♣❄❅ ❋❆ ❄❅❍ ✾❂❇❀ ✾❃❉❋
❂❋◆●✾✶❍❀ ❆✶❋◆ ✾ ✿❍♣✾❄❇■❍❃❏ ❂❅✾✶♣❍❀ ✯❦❙◗ ❳
❇✿❂✶❍✾❉❍❉❳ ❡❋✶ ❍❢✾◆●❃❍✸
▼❇◆❇❃✾✶❃❏✸ ❇❄ ❇❉ ◆❋✶❍ ❀❇❆❆❇❂❱❃❄ ❄❋ ✶❍◆❋■❍ ✾ ●✶❋❄❋✿
➨ ❧❃❍❂❄✶❋✿❍♣✾❄❇■❇❄❏ ❋❆ ❭ ❇✿❂✶❍✾❉❍❉
❆✶❋◆ ✾ ❀❋❱❖❃❏ ❂❅✾✶♣❍❀ ✯❘❙ ➧ ✾✿❇❋✿ ✾❉
❂❋◆●✾✶❍❀ ❄❋ ✯✲❘❙❚ ❳ ❦✯❚ ❥ ♠✯◗ ❥ ✯✲ ❙ ❥ ✯❡
❘❋❃❏●✶❋❄❇❂ ✾❂❇❀ ❉❋❃❱❄❇❋✿❉ ❂❋✿❄✾❇✿ ✾ ◆❇❢❄❱✶❍
✲➩ ❭❂❇❀ ❉❄✶❍✿♣❄❅ ❇✿❂✶❍✾❉❍❉
❋❆ ✾❂❇❀❉ ❃❇P❍ ✯✲❭✸ ✯❭ ✾✿❀ ❭ ❇✿ ❂✾❉❍ ❋❆ ✾
❀❇●✶❋❄❇❂ ✾❂❇❀❳ ✯✲❭ ❖❍❇✿♣ ✾ ❉❄✶❋✿♣ ✾❂❇❀✸ ❄❅❍ ♥♦qq♦s t✉✈✈✉✇ ①✉✇ ②③③ ④⑤ ⑥ ⑦✇ ⑥⑧④
●✶❇◆✾✶❏ ✶❍✾❂❄❇❋✿ ❇✿■❋❃■❍❉ ❄❅❍ ❀❇❉❉❋❂❇✾❄❇❋✿ ❋❆ ①✉✇⑦⑨⑩⑥⑦✉✇ ✉③ ❶⑤⑦❷❸ ⑩✇❷ ❹⑩❸④❸
✯✲ ❭✸ ✾✿❀ ✯◗❙✰ ❇✿ ❄❅❍ ❉❋❃❱❄❇❋✿ ❂❋◆❍❉ ◆✾❇✿❃❏ ❦❋✿❉❇❀❍✶ ✾✿ ❍❢✾◆●❃❍ ❋❆ ✾❂❍❄❇❂ ✾❂❇❀ ❀❇❉❉❋❂❇✾❄❇❋✿
❆✶❋◆ ❄❅❍ ❆❇✶❉❄ ❀❇❉❉❋❂❇✾❄❇❋✿ ❉❄❍●❳ ❍❞❱❇❃❇❖✶❇❱◆ ✶❍●✶❍❉❍✿❄❍❀ ✾❉❺
♥♦qq♦♥ ➫⑩⑤⑥✉➭❸ ❶③③④⑤⑥⑦✇➯ ❶⑤⑦❷ ➲⑥➭④✇➯⑥⑧ ❦✯◗❦❙❙✯❻✾❞❼ ✯✰❻✾❞❼ ❽ ❦✯◗ ❦❙❙ ❻✾❞❼
✯✾■❇✿♣ ❀❇❉❂❱❉❉❍❀ ❞❱✾✿❄❇❄✾❄❇■❍❃❏ ❄❅❍ ❉❄✶❍✿♣❄❅❉ ❋✶ ✯❭❂❻✾❞❼ ✯✰ ❻✾❞❼ ❽ ❭❂ ❻✾❞❼
❋❆ ✾❂❇❀❉ ✾✿❀ ❖✾❉❍❉✸ ❯❍ ❂❋◆❍ ❄❋ ✾ ❉❄✾♣❍ ❯❅❍✶❍
❯❍ ❂✾✿ ❂✾❃❂❱❃✾❄❍ ❄❅❍ ●✯ ❋❆ ✾ ♣❇■❍✿ ✾❂❇❀ ❾❿ ✬ ✮✯✰❪✮❭❂ ❪ ✵ ✮✯❭❂❪
❉❋❃❱❄❇❋✿❳ ❫❱❄✸ ❄❅❍ ❂❱✶❇❋❉❇❄❏ ✶❇❉❍❉ ✾❖❋❱❄ ❯❅❏ ❭❀❀❇❄❇❋✿ ❋❆ ✾❂❍❄✾❄❍ ❇❋✿❉ ❄❋ ✾✿ ✾❂❍❄❇❂ ✾❂❇❀
❉❅❋❱❃❀ ❉❋◆❍ ✾❂❇❀❉ ❖❍ ❉❄✶❋✿♣❍✶ ❄❅✾✿ ❋❄❅❍✶❉➳ ❉ ❋❃ ❱❄❇ ❋✿ ✶ ❍❉ ❱❃ ❄❉ ❇ ✿ ❀ ❍❂ ✶ ❍✾❉ ❇✿♣ ❄❅ ❍
➵❅✾❄ ❆✾❂❄❋✶❉ ✾✶❍ ✶❍❉●❋✿❉❇❖❃❍ ❆❋✶ ◆✾P❇✿♣ ❄❅❍◆ ❂❋✿❂❍✿❄✶✾❄❇❋✿ ❋❆ ❅❏❀✶❋♣❍✿ ❇❋✿❉✸ ✮✯✰ ❪❳ ❭❃❉❋✸ ❇❆
❉❄✶❋✿♣❍✶➳ ❤❅❍ ✾✿❉❯❍✶ ❃❇❍❉ ❇✿ ❇❄❉ ❖❍❇✿♣ ✾ ✯✰ ❇❋✿❉ ✾✶❍ ✾❀❀❍❀ ❆✶❋◆ ✾✿ ❍❢❄❍✶✿✾❃ ❉❋❱✶❂❍ ❄❅❍✿
❂❋◆●❃❍❢ ●❅❍✿❋◆❍✿❋✿❳ ❫❱❄✸ ❖✶❋✾❀❃❏ ❉●❍✾P❇✿♣ ❄❅❍ ❍❞❱❇❃❇❖✶❇❱◆ ◆❋■❍❉ ❇✿ ❄❅❍ ❀❇✶❍❂❄❇❋✿ ❋❆
❯❍ ❂✾✿ ❉✾❏ ❄❅✾❄ ❄❅❍ ❍❢❄❍✿❄ ❋❆ ❀❇❉❉❋❂❇✾❄❇❋✿ ❋❆ ❱✿❀❇❉❉❋❂❇✾❄❍❀ ✾❂❍❄❇❂ ✾❂❇❀ ❇❳❍❳✸ ❇✿ ✾ ❀❇✶❍❂❄❇❋✿ ❋❆
✾✿ ✾❂❇❀ ❀❍●❍✿❀❉ ❋✿ ❄❅❍ ❸⑥➭④✇➯⑥⑧ ✾✿❀ ➸✉➺⑩➭⑦⑥➻ ✶❍❀❱❂❇✿♣ ❄❅❍ ❂❋✿❂❍✿❄✶✾❄❇❋✿ ❋❆ ❅❏❀✶❋♣❍✿ ❇❋✿❉✸
❋❆ ❄❅❍ ✯❬❭ ❖❋✿❀❳ ➀
✮✯ ❪❳ ❤❅❇❉ ●❅❍✿❋◆❍✿❋✿ ❇❉ ✾✿ ❍❢✾◆●❃❍ ❋❆

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

❝✭✮✮✭✯ ✰✭✯ ✱✲✲✱❝✳✴ ✵✶ ✸✺✻ ✽✾ ✿✾❀❁✻✾✿ ✺❂ ✺


♣s❄❂❍ ❲ ❪ ❤✴❸❸ ❤r❹⑦ ❪ ❫⑨❖❹❴
❂s❁❀✶ ❁✻ ✾❃❄❁❅❁✽❆❁❄❇ ❉✻ ✺✿✿❁✻❊ ✺ ❂❄✽❂✶✺✻✸✾
✶s✺✶ t❆❉❋❁✿✾❂ ❇❉❆✾ ❉❀ ✺✻ ❁❉✻❁✸ ❂t✾✸❁✾❂ ✺❅❆✾✺✿● ♣s✾❆✾❀❉❆✾❍❫❖❯❴ ❪ ❭❺ ❵ ❫⑨❖❹❴ ❪ ❤r❹❻❶ ❵
t❆✾❂✾✻✶ ❁✻ ✶s✾ ✿❁❂❂❉✸❁✺✶❁❉✻ ✾❃❄❁❅❁✽❆❁❄❇✴ ♣s❄❂❍ ❙❤✴❸❸ ❤r❹⑦❚ ❪ ▼✴P❤ ❤r❹❻⑧
✇✾ ✸✺✻ ❂✺● ✶s✺✶ ✸❉❇❇❉✻ ❁❉✻ ✾❀❀✾✸✶ ❁❂ ✺ t❖ ❪ ❨❅❉❊❙▼✴P ❤r❹❻⑧❚ ❪ ❤❤✴❤②
ts✾✻❉❇✾✻❉✻ ✽✺❂✾✿ ❉✻ ✶s✾ ■✾ ❏s✺✶✾❅❁✾❆❑❂ ⑨✻ ✺✿✿❁✶❁❉✻ ❉❀ ②P ❇■ ❉❀ r✴❤◗ ❖❏❅
t❆❁✻✸❁t❅✾ ✿❁❂✸❄❂❂✾✿ ❁✻ ❂✾✸✶❁❉✻ ▼✴◆✴
❂❉❅❄✶❁❉✻ ❙❁✴✾✴❍ ②✴P ❇❇❉❅ ❉❀ ❖❏❅❚ ✶❉ Pr ❇■
✵✻ ❉❆✿✾❆ ✶❉ ✾❋✺❅❄✺✶✾ ✶s✾ t❖ ❉❀ ✶s✾ ❂❉❅❄✶❁❉✻ ❉❀ r✴❤◗ ✺❇❇❉✻❁✺ ❂❉❅❄✶❁❉✻ ❙❁✴✾✴❍ P ❇❇❉❅
❆✾❂❄❅✶❁✻❊ ❉✻ ✺✿✿❁✶❁❉✻ ❉❀ r✴rP◗ ✺✸✾✶✺✶✾ ❁❉✻ ✶❉ ❉❀ ⑥❖⑦❚❍ ②✴P ❇❇❉❅ ❉❀ ✺❇❇❉✻❁✺ ❇❉❅✾✸❄❅✾❂
r✴rP◗ ✺✸✾✶❁✸ ✺✸❁✿ ❂❉❅❄✶❁❉✻❍ ✇✾ ❂s✺❅❅ ✸❉✻❂❁✿✾❆ ✺❆✾ ✻✾❄✶❆✺❅❁❳✾✿✴ ♣s✾ ❆✾❂❄❅✶❁✻❊ ▼P ❇■
✶s✾ ✺✸✾✶❁✸ ✺✸❁✿ ✿❁❂❂❉✸❁✺✶❁❉✻ ✾❃❄❁❅❁✽❆❁❄❇ ❉✻✸✾ ❂❉ ❅❄✶❁❉ ✻ ✸❉ ✻✶✺❁ ✻❂ ✶ s✾ ❆✾ ❇✺❁ ✻❁ ✻ ❊
✺❊✺❁✻❍ ❄✻✻✾❄✶❆✺❅❁❳✾✿ ②✴P ❇❇❉❅ ❉❀ ⑥❖⑦ ❇❉❅✾✸❄❅✾❂

❖❘✸❙✺❃❚ ❖❯ ❙✺❃❚ ❱ ❘✸ ❙✺❃❚ ✺✻✿ ②✴P ❇❇❉❅ ❉❀ ⑥❖❶ ✴

✵✻❁✶❁✺❅ ✸❉✻✸✾✻✶❆✺✶❁❉✻ ❙◗❚ ⑥❖⑦ ❱ ❖❏❅ ⑩ ⑥❖❶ ❱ ❏❅
r✴rP r r✴rP ②✴P ②✴P r r
■✾✶ ❲ ✽✾ ✶s✾ ✾❲✶✾✻✶ ❉❀ ❁❉✻❁❳✺✶❁❉✻ ❉❀ ✺✸✾✶❁✸ ❘✶ ✾❃❄❁❅❁✽❆❁❄❇
✺✸❁✿✴ r r ②✴P ②✴P
❏s✺✻❊✾ ❁✻ ✸❉✻✸✾✻✶❆✺✶❁❉✻ ❙◗❚ ♣s✾ ❆✾❂❄❅✶❁✻❊ ▼P ❇■ ❉❀ ❂❉❅❄✶❁❉✻ ✸❉✻✶✺❁✻❂

❨❲ ❱❲ ❱❲ ②✴P ❇❇❉❅ ❉❀ ⑥❖❶ ❁❉✻❂ ❙❁✴✾✴❍ r✴r❸❸ ◗❚ ✺✻✿
②✴P ❇❇❉❅ ❙❁✴✾✴❍ r✴r❸❸ ◗ ❚ ❉❀ ❄✻✾❄✶❆✺❅❁❂✾✿
❩❃❄❁❅❁✽❆❁❄❇ ✸❉✻✸✾✻✶❆✺✶❁❉✻ ❙◗❚
⑥❖⑦ ❇❉❅✾✸❄❅✾❂✴ ♣s❁❂ ⑥❖⑦ ✾❲❁❂✶❂ ❁✻ ✶s✾
r✴rP❬❲ ❲ r✴rP❱❲ ❀❉❅❅❉✇❁✻❊ ✾❃❄❁❅❁✽❆❁❄❇❽
♣s✾❆✾❀❉❆✾❍ ❼
⑥❖❶⑨❖ ⑥❖❶ ❱ ⑨❖
❭❛❪ ❫❖❯ ❴❫❘✸ ❴❵❫❖ ❘✸❴ ❪ ❜❙r✴rP❱❲❚❙❲❚❞❵❙r✴rP❬❲❚
r✴r❸❸◗ ❨ ● ● ●
❘❂ ❭❛ ❁❂ ❂❇✺❅❅ ❀❉❆ ✺ ❋✾❆● ✇✾✺❡ ✺✸❁✿❍ ❲❢❢r✴rP✴ ❼
✇s✾❆✾❍ ● ❪ ❫⑨❖ ❴ ❪ ❫⑥❖❶ ❴
❖✾✻✸✾❍ ❙r✴rP ❱ ❲❚ ❣ ❙r✴rP ❨ ❲❚ ❣ r✴rP
♣ s✾ ❀❁ ✻✺ ❅ ▼P ❇ ■ ❂❉ ❅❄✶ ❁❉ ✻ ✺❀✶✾ ❆
♣s❄❂❍
✻✾ ❄✶ ❆✺ ❅❁ ❂✺✶ ❁❉ ✻ ✺ ❅ ❆✾✺ ✿● ✸ ❉ ✻✶ ✺❁ ✻❂
❤✴◆ ❤r❹✐ ❪ ❙❲❚ ❙r✴rP ❱ ❲❚ ❵ ❙r✴rP ❨ ❲❚ ❼
②✴P ❇ ❇❉❅ ⑥❖❶ ❁❉✻❂ ❙❁✴✾✴ r✴r❸❸◗❚❍ ✶s❄❂
❥ ❼
❪ ❲❙r✴rP❚ ❵ ❙r✴rP❚ ❪ ❲ ❪ ❫❖❯❴ ❪ ❤✴◆ ❤r ◗ ✶❉✶✺❅ ✸❉✻✸✾✻✶❆✺✶❁❉✻ ❉❀ ⑥❖❶ ❁❉✻❂ ❁❂ ❊❁❋✾✻ ✺❂❽

t❖ ❪ ❨ ❅❉❊❙❤✴◆ ❤r❹✐❚ ❪ ❦✴▼❦ ❫⑥❖❶ ❴ ❪ r✴r❸❸ ❱ ●
❘❂ ● ❁❂ ❂❇✺❅❅❍ ❫⑥❖❶⑨❖❴ r✴r❸❸ ◗ ✺✻✿
❧♠✭♥♦✱✮ q✉✈① ❫⑥❖❶❯❴ r✴r❸❸◗✴
❏✺❅✸❄❅✺✶✾ ✶s✾ t❖ ❉❀ ✺ r✴❤r◗ ✺❇❇❉✻❁✺ ❾✾ ❡✻❉✇❍
❂❉❅❄✶❁❉✻✴ ❏✺❅✸❄❅✺✶✾ ✶s✾ t❖ ✺❀✶✾❆ Pr✴r ❇■ ❼
❭③ ❪ ❫⑥❖❶ ❴❫⑨❖ ❴ ❵ ❫⑥❖❶⑨❖❴
❉❀ ✶s❁❂ ❂❉❅❄✶❁❉✻ ❁❂ ✶❆✾✺✶✾✿ ✇❁✶s ②P✴r ❇■ ❉❀
r✴❤r◗ ❖❏❅✴ ♣s✾ ✿❁❂❂❉✸❁✺✶❁❉✻ ✸❉✻❂✶✺✻✶ ❉❀ ❪ ●❙r✴r❸❸❚❵❙r✴r❸❸❚ ❪ ❤✴▼▼ ❤r❹✐ ◗
✺❇❇❉✻❁✺❍ ❭ ③ ❪ ❤✴▼▼ ❤r❹✐ ♣s❄❂❍ ● ❪ ❤✴▼▼ ❤r❹✐ ❪ ❫⑨❖ ❴
④✭♦⑤✳✰✭✯ ❫❖❯❴ ❪ ❤r❹❻❶ ❵ ❤✴▼▼ ❤r❹✐ ❪ r✴P❿ ❤r❹➀
⑥❖⑦ ❱ ❖⑧⑨ ⑩ ⑥❖❶❯ ❱ ⑨❖❹ ❖✾✻✸✾❍ t❖ ❪ ➁✴②❦
❭③ ❪ ❫⑥❖❶❯❴❫⑨❖❹❴ ❵ ❫⑥❖⑦❴ ❪ ❤✴▼▼ ❤r❹✐
q✉➂➂✉➃ ➄➅➆♠✭♦➅➇✰➇ ✭✲ ④➈♦✳➇ ➈✯➆ ✳➉✱ ➊➄ ✭✲
❷✾❀❉❆✾ ✻✾❄✶❆✺❅❁❳✺✶❁❉✻❍
✳➉✱✰♠ ④✭♦⑤✳✰✭✯➇
❫⑥❖❶❯❴ ❪ ❫⑨❖ ❴ ❪ ❲
➋✺❅✶❂ ❀❉❆❇✾✿ ✽● ✶s✾ ❆✾✺✸✶❁❉✻❂ ✽✾✶✇✾✾✻ ✺✸❁✿❂
❫⑥❖⑦❴ ❪ r✴❤r ❨ ❲ r✴❤r
✺✻✿ ✽✺❂✾❂ ❁✻ ✿✾❀❁✻❁✶✾ t❆❉t❉❆✶❁❉✻❂❍ ❄✻✿✾❆❊❉
❲ ❵ r✴❤r ❪ ❤✴▼▼ ❤r❹✐

❁❉✻❁❳✺✶❁❉✻ ❁✻ ✇✺✶✾❆✴ ♣s✾ ✸✺✶❁❉✻❂❵✺✻❁❉✻❂ ❀❉❆❇✾✿

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✂✄☎✆☎✝✞☎✄✟ ✷ ✁

♦✫ ✬♦✫✬✭✮✯✬♦✫ ♦✰ ✱✮✲✯✱ ✳✬✯✴✳✵ ✳✶✬✱✯ ✮✱ ✴✸✺✵✮✯✳✺ ✬✫✽✵✳✮✱✳✺ ♦✰ ❤ ❚ ✬♦✫ ✽♦✫✽✳✫✯✵✮✯✬♦✫ ✬✫ ✱♦✲✻✯✬♦✫


✬♦✫✱ ✬✫ ✮✐✻✳♦✻✱ ✱♦✲✻✯✬♦✫✱ ♦✵ ✬✫✯✳✵✮✽✯ ✾✬✯✴ ✇✮s✬✫❀ ✯✴✳ ✱♦✲✻✯✬♦✫ ✮✽✬✺✬✽❞ ❃✴✻✱❄ ✯✴✳ ✿❤ ♦✰
✾✮✯✳✵ ✯♦ ✵✳✰♦✵✇ ✽♦✵✵✳✱✿♦✫✺✬✫❀ ✮✽✬✺✱❁❂✮✱✳✱ ❅❤P ❉✲ ✱♦✲✻✯✬♦✫ ✬✫ ✾✮✯✳✵ ✬✱ ✲✳✱✱ ✯✴✮✫ ♣❞
✺✳✿✳✫✺✬✫❀ ✻✿♦✫ ✯✴✳ ✫✮✯✻✵✳ ♦✰ ✱✮✲✯✱❞ ❃✴✳ ✲✮✯✳✵ ❉♦✫✱✬✺✳✵ ✯✴✳ ✴✸✺✵♦✲✸✱✬✱ ♦✰ ❉❤❖❉■■❅❤P ✱✮✲✯
✿✵♦✽✳✱✱ ♦✰ ✬✫✯✳✵✮✽✯✬♦✫ ❂✳✯✾✳✳✫ ✾✮✯✳✵ ✮✫✺ ✰♦✵✇✳✺ ✰✵♦✇ ✾✳✮s ✮✽✬✺ ✮✫✺ ✾✳✮s ❂✮✱✳❞ ❃✴✳
✽✮✯✬♦✫✱❁✮✫✬♦✫✱ ♦✵ ❂♦✯✴ ♦✰ ✱✮✲✯✱ ✬✱ ✽✮✲✲✳✺ ✬♦✫✱ ✰♦✵✇✳✺ ✻✫✺✳✵❀♦ ✴✸✺✵♦✲✸✱✬✱ ✮✱ ✰♦✲✲♦✾◆
✴✸✺✵♦✲✸✱✬✱❞ ❃✴✳ ✿❤ ♦✰ ✯✴✳ ✱♦✲✻✯✬♦✫ ❀✳✯✱ ✮✰✰✳✽✯✳✺ ❆
❆ ❆ ❉❤❖ ❉■■ ❙ ❅❤P ❙ ❤❱■ ❉❤❖❉■■❤ ❙
❂✸ ✯✴✬✱ ✬✫✯✳✵✮✽✯✬♦✫❞ ❃✴✳ ✽✮✯✬♦✫✱ ❜✳❞❀❞❄ ❅✮ ❄ ❇ ❄ ❅❤P■❤
❋❆ ❋❆
❉✮ ❄ ●✮ ❄ ✳✯✽❞❍ ♦✰ ✱✯✵♦✫❀ ❂✮✱✳✱ ✮✫✺ ✮✫✬♦✫✱
❉❤❖❉■■❤ ✮✫✺ ❅❤P ■❤❄ ✮✲✱♦ ✵✳✇✮✬✫ ✬✫✯♦
❜✳❞❀❞❄ ❉✲ ❄ ●✵ ❄ ❅■❏❄ ❉✲■❑ ✳✯✽❞❍ ♦✰ ✱✯✵♦✫❀ ✮✽✬✺✱
✿✮✵✯✬✮✲✲✸ ✺✬✱✱♦✽✬✮✯✳✺ ✰♦✵✇◆
✱✬✇✿✲✸ ❀✳✯ ✴✸✺✵✮✯✳✺ ❂✻✯ ✺♦ ✫♦✯ ✴✸✺✵♦✲✸✱✳❄ ✮✫✺ ❹
✯✴✳✵✳✰♦✵✳ ✯✴✳ ✱♦✲✻✯✬♦✫✱ ♦✰ ✱✮✲✯✱ ✰♦✵✇✳✺ ✰✵♦✇ ❉❤❖❉■■❤ ❉❤❖❉■■ ❙ ❤ ❚
✱✯✵♦✫❀ ✮✽✬✺✱ ✮✫✺ ❂✮✱✳✱ ✮✵✳ ✫✳✻✯✵✮✲ ✬❞✳❞❄ ✯✴✳✬✵ ❆
❅❤P■❤ ❅❤P ❙ ■❤
✿❤ ✬✱ ♣❞ ❤♦✾✳▼✳✵❄ ✯✴✳ ♦✯✴✳✵ ✽✮✯✳❀♦✵✸ ♦✰ ✱✮✲✯✱ ❤❱ ■ ❤ ❚ ❙ ■❤
✺♦ ✻✫✺✳✵❀♦ ✴✸✺✵♦✲✸✱✬✱❞
❲✬✯✴♦✻✯ ❀♦✬✫❀ ✬✫✯♦ ✺✳✯✮✬✲✳✺ ✽✮✲✽✻✲✮✯✬♦✫❄ ✬✯
❲✳ ✫♦✾ ✽♦✫✱✬✺✳✵ ✯✴✳ ✴✸✺✵♦✲✸✱✬✱ ♦✰ ✯✴✳ ✱✮✲✯✱ ✽✮✫ ❂✳ ✱✮✬✺ ✯✴✮✯ ✺✳❀✵✳✳ ♦✰ ✴✸✺✵♦✲✸✱✬✱ ✬✱
♦✰ ✯✴✳ ✰♦✲✲♦✾✬✫❀ ✯✸✿✳✱ ◆ ✬✫✺✳✿✳✫✺✳✫✯ ♦✰ ✽♦✫✽✳✫✯✵✮✯✬♦✫ ♦✰ ✱♦✲✻✯✬♦✫❄ ✮✫✺
❜✬❍ ✱✮✲✯✱ ♦✰ ✾✳✮s ✮✽✬✺ ✮✫✺ ✱✯✵♦✫❀ ❂✮✱✳ ✳❞❀❞❄ ✿❤ ♦✰ ✱✻✽✴ ✱♦✲✻✯✬♦✫✱ ✬✱ ✺✳✯✳✵✇✬✫✳✺ ❂✸ ✯✴✳✬✵ ✿❳
❉❤❖❉■■❅✮❞ ▼✮✲✻✳✱◆
❜✬✬❍ ✱✮✲✯✱ ♦✰ ✱✯✵♦✫❀ ✮✽✬✺ ✮✫✺ ✾✳✮s ❂✮✱✳ ✳❞❀❞❄ ✿❤ ❨ ♣ ❙ ① ❜✿❳② ③ ✿❳✈❍ ❜♣❞④❬❍
❅❤P❉✲❄ ✮✫✺ ❃✴✳ ✿❤ ♦✰ ✱♦✲✻✯✬♦✫ ✽✮✫ ❂✳ ❀✵✳✮✯✳✵ ✯✴✮✫ ♣❄
❜✬✬✬❍ ✱✮✲✯✱ ♦✰ ✾✳✮s ✮✽✬✺ ✮✫✺ ✾✳✮s ❂✮✱✳❄ ✳❞❀❞❄ ✬✰ ✯✴✳ ✺✬✰✰✳✵✳✫✽✳ ✬✱ ✿♦✱✬✯✬▼✳ ✮✫✺ ✬✯ ✾✬✲✲ ❂✳ ✲✳✱✱
❉❤❖❉■■❅❤P❞ ✯✴✮✫ ♣❄ ✬✰ ✯✴✳ ✺✬✰✰✳✵✳✫✽✳ ✬✱ ✫✳❀✮✯✬▼✳❞
◗✫ ✯✴✳ ✰✬✵✱✯ ✽✮✱✳❄ ❉❤❖❉■■❅✮ ❂✳✬✫❀ ✮ ✱✮✲✯ ♦✰
⑤⑥⑦⑧⑨⑩❶ ❷❸❺❻
✾✳✮s ✮✽✬✺❄ ❉❤❖❉■■❤ ✮✫✺ ✱✯✵♦✫❀ ❂✮✱✳❄ ❅✮■❤
❀✳✯✱ ✽♦✇✿✲✳✯✳✲✸ ✬♦✫✬✱✳✺ ✬✫ ✮✐✻✳♦✻✱ ✱♦✲✻✯✬♦✫❞ ❃✴ ✳ ✿❳ ② ♦✰ ✮ ✽✳✯✬ ✽ ✮ ✽✬ ✺ ✮✫ ✺ ✿❳ ❼ ♦✰
✮✇✇♦✫✬✻✇ ✴✸✺✵♦✶✬✺✳ ✮✵✳ ❽❞♣❾ ✮✫✺ ❽❞♣❿
❉❤❖❉■■❅✮❜✮✐❍ ❘ ❉❤❖❉■■❹ ❜✮✐❍❙ ❅✮ ❚❜✮✐❍
✵ ✳✱ ✿✳ ✽✯✬▼ ✳✲ ✸❞ ❉✮✲ ✽ ✻✲✮ ✯ ✳ ✯✴ ✳ ✿❤ ♦✰
❯✽✳✯✮✯✳ ✬ ♦✫ ✯✴✻✱ ✰ ♦✵ ✇✳✺ ✻✫ ✺✳✵❀ ♦✳✱
✮✇✇♦✫✬✻✇ ✮✽✳✯✮✯✳ ✱♦✲✻✯✬♦✫❞
✴✸✺✵♦✲✸✱✬✱ ✬✫ ✾✮✯✳✵ ✯♦ ❀✬▼✳ ✮✽✳✯✬✽ ✮✽✬✺ ✮✫✺ ■❤❹
✬♦✫✱ ➀⑦⑨➁➂➃⑦➄
❹ ❹ ✿❤ ❨ ♣ ❙ ① ➅✿❳② ③ ✿❳ ✈➆
❉❤❖❉■■ ❜✮✐❍❙❤❱■❜✲❍ ❉❤❖❉■■❤❜✮✐❍❙■❤ ❜✮✐❍
❯✽✳✯✬✽ ✮ ✽✬ ✺ ❂✳✬✫❀ ✮ ✾✳✮s ✮ ✽✬ ✺ ❨ ♣ ❙ ① ➅❽❞♣❾ ③ ❽❞♣❿➆
❜❳❛ ❨ ❩❞❬ ❩❭❹❪❍ ✵✳✇✮✬✫✱ ✇✮✬✫✲✸ ✻✫✬♦✫✬✱✳✺ ✬✫ ❨ ♣ ❙ ① ➅❭❞❭❩➆ ❨ ♣ ❙ ❭❞❭❭❿ ❨ ♣❞❭❭❿

✱♦✲✻✯✬♦✫❞ ❃✴✬✱ ✵✳✱✻✲✯✱ ✬✫ ✬✫✽✵✳✮✱✳ ♦✰ ■❤ ✬♦✫
✽♦✫✽✳✫✯✵✮✯✬♦✫ ✬✫ ✱♦✲✻✯✬♦✫ ✇✮s✬✫❀ ✬✯ ✮✲s✮✲✬✫✳❞ ❷❸➇❺ ➈➉➊➊➋➌ ➀➍➎➉➏➐➍➑➀
❃✴✳ ✿❤ ♦✰ ✱✻✽✴ ✮ ✱♦✲✻✯✬♦✫ ✬✱ ✇♦✵✳ ✯✴✮✫ ♣❞
➒✮✫✸ ❂♦✺✸ ✰✲✻✬✺✱ ✳❞❀❞❄ ❂✲♦♦✺ ♦✵ ✻✵✬✫✳ ✴✮▼✳
❫✬✇✬✲✮✵✲✸❄ ❅❤P❉✲ ✰♦✵✇✳✺ ✰✵♦✇ ✾✳✮s ❂✮✱✳❄ ✺✳✰✬✫✬✯✳ ✿❤ ✮✫✺ ✮✫✸ ✺✳▼✬✮✯✬♦✫ ✬✫ ✯✴✳✬✵ ✿❤
❅❤ P ■❤ ✮✫✺ ✱ ✯✵ ♦✫❀ ✮✽✬ ✺❄ ❤❉✲❄ ✬✫ ✾✮✯✳✵ ✬✫✺✬✽✮✯✳✱ ✇✮✲✰✻✫✽✯✬♦✫✬✫❀ ♦✰ ✯✴✳ ❂♦✺✸❞ ❃✴✳
✺✬✱✱♦✽✬✮✯✳✱ ✽♦✇✿✲✳✯✳✲✸❞ ✽♦✫✯✵♦✲ ♦✰ ✿❤ ✬✱ ✮✲✱♦ ▼✳✵✸ ✬✇✿♦✵✯✮✫✯ ✬✫ ✇✮✫✸
❅❤ P❉✲❜✮✐❍ ❘ ❵❝❡❴ ❜✮✐❍ ❙❉✲ ❜✮✐❍ ✽✴✳✇✬✽✮✲ ✮✫✺ ❂✬♦✽✴✳✇✬✽✮✲ ✿✵♦✽✳✱✱✳✱❞ ➒✮✫✸
❯✇✇♦✫✬✻✇ ✬♦✫✱ ✻✫✺✳✵❀♦ ✴✸✺✵♦✲✸✱✬✱ ✾✬✯✴ ✇✳✺✬✽✮✲ ✮✫✺ ✽♦✱✇✳✯✬✽ ✰♦✵✇✻✲✮✯✬♦✫✱ ✵✳✐✻✬✵✳
✾✮✯✳✵ ✯♦ ✰♦✵✇ ❅❤P■❤ ✮✫✺ ❤ ❚ ✬♦✫✱ ✯✴✮✯ ✯✴✳✱✳ ❂✳ s✳✿✯ ✮✫✺ ✮✺✇✬✫✬✱✯✳✵✳✺ ✮✯ ✮
❧♠t❥ ❢ ♥q ❣ ✉ ♠❦r ✿✮✵✯✬✽✻✲✮✵ ✿❤❞ ➏➓⑩ ➔⑦⑨➁➂➃⑦➄➔ →➓➃➣➓ ⑥⑩➔➃➔➂
❯✇✇♦✫✬✻✇ ✴✸✺✵♦✶✬✺✳ ✬✱ ✮ ✾✳✮s ❂✮✱✳ ➣➓↔➄↕⑩ ➃➄ ➙➛ ⑦➄ ➜➃⑨➁➂➃⑦➄ ⑦⑥ →➃➂➓ ➂➓⑩
❜❳✈ ❨ ❩❞♣♣ ❩❭❹❪❍ ✮✫✺ ✯✴✳✵✳✰♦✵✳ ✵✳✇✮✬✫✱ ✮✲✇♦✱✯ ↔➜➜➃➂➃⑦➄ ⑦➝ ➔❶↔⑨⑨ ↔❶⑦➁➄➂➔ ⑦➝ ↔➣➃➜ ⑦⑥ ↔⑨➞↔⑨➃
✻✫✬ ♦✫✬✱ ✳✺ ✬✫ ✱ ♦✲ ✻✯✬ ♦✫❞ ❃✴✬✱ ✵ ✳✱ ✻✲ ✯✱ ✬✫ ↔⑥⑩ ➣↔⑨⑨⑩➜ ➈➁➝➝⑩⑥ ➀⑦⑨➁➂➃⑦➄➔❸ ●✻✰✰✳✵ ✱♦✲✻✯✬♦✫✱

❈✠✡❈☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢✧ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷✷ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

♦✬ ✭✮♦✯✮ ✰✱ ✲✳✮ ✴✵ ✰✶✵✰✳✶✵✸ ✬✶♦✺ ✻✽✵ ❪✵ ❀✽✳❦❦ ✮♦✯ ✲♦✮❀✿✸✵✶ ✻✽✵ ✵❥❅✿❦✿✴✶✿❅✺
✭✮♦✯❦✵✸✾✵ ♦✬ ✰❑ ❛ ♦✬ ✻✽✵ ✳✲✿✸ ♦✶ ✰❑ ♦✬ ✴✳❀✵ ✴✵✻✯✵✵✮ ✻✽✵ ❀✰✳✶✿✮✾❦❁ ❀♦❦❅✴❦✵ ✿♦✮✿✲ ❀✳❦✻ ✳✮✸

✳✮✸ ✴❁ ✲♦✮✻✶♦❦❦✿✮✾ ✻✽✵ ✶✳✻✿♦ ♦✬ ✻✽✵ ❀✳❦✻ ✳✮✸ ✳✲✿✸ ✿✻❀ ❀✳✻❅✶✳✻✵✸ ✳❥❅✵♦❅❀ ❀♦❦❅✻✿♦✮❂
♦✶ ❀✳❦✻ ✳✮✸ ✴✳❀✵❂ ❃ ✺✿❄✻❅✶✵ ♦✬ ✳✲✵✻✿✲ ✳✲✿✸ ✳✮✸
●❍■❏❍■ ❙❻❼❽❾❿❼❿➀➁ ❩➂❻➃❽➄➀ ➅❻➆➇➀➈➆➀
❀♦✸✿❅✺ ✳✲✵✻✳✻✵ ✳✲✻❀ ✳❀ ✴❅✬✬✵✶ ❀♦❦❅✻✿♦✮ ✳✶♦❅✮✸
✰✱ ♣❂❆❇ ✳✮✸ ✳ ✺✿❄✻❅✶✵ ♦✬ ✳✺✺♦✮✿❅✺ ✲✽❦♦✶✿✸✵ ➉✵✻ ❅❀ ✮♦✯ ✽✳❫✵ ✳ ❀♦❦✿✸ ❦✿✭✵ ✴✳✶✿❅✺ ❀❅❦✰✽✳✻✵
✳✮✸ ✳✺✺♦✮✿❅✺ ✽❁✸✶♦❄✿✸✵ ✳✲✻❀ ✳❀ ✳ ✴❅✬✬✵✶ ✿✮ ✲♦✮✻✳✲✻ ✯✿✻✽ ✿✻❀ ❀✳✻❅✶✳✻✵✸ ✳❥❅✵♦❅❀ ❀♦❦❅✻✿♦✮❂
✳✶♦❅✮✸ ✰✱ ❉❂❊❇❂ ❋♦❅ ✯✿❦❦ ❦✵✳✶✮ ✺♦✶✵ ✳✴♦❅✻ ❞✽✵ ✵❥❅✿❦✿✴✶✿❅✺ ✴✵✻✯✵✵✮ ✻✽✵ ❅✮✸✿❀♦❦❫✵✸ ❀♦❦✿✸
✴❅✬✬✵✶ ❀♦❦❅✻✿♦✮❀ ✿✮ ✽✿✾✽✵✶ ✲❦✳❀❀✵❀❂ ✳✮✸ ✻✽✵ ✿♦✮❀ ✿✮ ✳ ❀✳✻❅✶✳✻✵✸ ❀♦❦❅✻✿♦✮ ✲✳✮ ✴✵
✶✵✰✶✵❀✵✮✻✵✸ ✴❁ ✻✽✵ ✵❥❅✳✻✿♦✮➊
●❍■❏ ❙ ▼◆ ❖P◗ ◆◗ ❘❚ ❯❱ ❖◗ ◆◗ P❲◗ ❳ ▼❨
❙❩❳❲◗❬❭◆❚ ❙▼◆❖P◆❯ ❙❳◆❘❙ ➋✳✐❝ ➌❴❀❵ ➋✳➍➎ ❴✳❥❵ ➏ ✐❝ ➌➍➐❴✳❥❵❣

❪✵ ✽✳❫✵ ✳❦✶✵✳✸❁ ✭✮♦✯✮ ✻✽✳✻ ✻✽✵ ❀♦❦❅✴✿❦✿✻❁ ♦✬ ❞✽✵ ✵❥❅✿❦✿✴✶✿❅✺ ✲♦✮❀✻✳✮✻ ✿❀ ✾✿❫✵✮ ✴❁ ✻✽✵
✿♦✮✿✲ ❀♦❦✿✸❀ ✿✮ ✯✳✻✵✶ ❫✳✶✿✵❀ ✳ ✾✶✵✳✻ ✸✵✳❦❂ ✐♦✺✵ ✵❥❅✳✻✿♦✮➊
♦✬ ✻✽✵❀✵ ❴❦✿✭✵ ✲✳❦✲✿❅✺ ✲✽❦♦✶✿✸✵❵ ✳✶✵ ❀♦ ❀♦❦❅✴❦✵
❑ ➑ ➒➓➋✳➍➎ ➔➓✐❝ ➌➍➐➔→ ➣ ➓➋✳✐❝➌➔
✻✽✳✻ ✻✽✵❁ ✳✶✵ ✽❁✾✶♦❀✲♦✰✿✲ ✿✮ ✮✳✻❅✶✵ ✳✮✸ ✵❫✵✮
✳✴❀♦✶✴ ✯✳✻✵✶ ❫✳✰♦❅✶ ✬✶♦✺ ✳✻✺♦❀✰✽✵✶✵❂ ❝✻✽✵✶❀ ❡♦✶ ✳ ✰❅ ✶✵ ❀ ♦❦✿✸ ❀ ❅✴❀✻ ✳✮ ✲✵ ✻✽ ✵
❴❀❅✲✽ ✳❀ ❦✿✻✽✿❅✺ ✬❦❅♦✶✿✸✵❵ ✽✳❫✵ ❀♦ ❦✿✻✻❦✵ ✲♦✮✲✵✮✻✶✳✻✿♦✮ ✶✵✺✳✿✮❀ ✲♦✮❀✻✳✮✻ ✳✮✸ ✯✵ ✲✳✮
❀♦❦❅✴✿❦✿✻❁ ✻✽✳✻ ✻✽✵❁ ✳✶✵ ✲♦✺✺♦✮❦❁ ✻✵✶✺✵✸ ✳❀ ✯✶✿✻✵
✿✮❀♦❦❅✴❦✵❂ ❞✽✵ ❀♦❦❅✴✿❦✿✻❁ ✸✵✰✵✮✸❀ ♦✮ ✳ ✮❅✺✴✵✶ ❑↔↕ ➑ ➙➓➋✳✐❝ ➌➔ ➑ ➓➋✳➍➎ ➔➓✐❝ ➌➍➐➔ ❴❆❂➛❉❵
♦✬ ✬✳✲✻♦✶❀ ✿✺✰♦✶✻✳✮✻ ✳✺♦✮✾❀✻ ✯✽✿✲✽ ✳✶✵ ✻✽✵ ❪✵ ✲✳❦❦ ❑↔↕ ✻✽✵ ➜➝➞➟➠➡➞➡➢➤ ➥➦➝➧➟➨➢ ➨➝➩➜➢➫➩➢
❦✳✻✻✿✲✵ ✵✮✻✽✳❦✰❁ ♦✬ ✻✽✵ ❀✳❦✻ ✳✮✸ ✻✽✵ ❀♦❦❫✳✻✿♦✮ ♦✶ ❀✿✺✰❦❁ ➜➝➞➟➠➡➞➡➢➤ ➥➦➝➧➟➨➢❂ ❞✽✵ ✵❄✰✵✶✿✺✵✮✻✳❦
✵✮✻✽✳❦✰❁ ♦✬ ✻✽✵ ✿♦✮❀ ✿✮ ✳ ❀♦❦❅✻✿♦✮❂ ❡♦✶ ✳ ❀✳❦✻ ✻♦ ❫✳❦❅✵ ♦✬ ❑↔↕ ✿✮ ✳✴♦❫✵ ✵❥❅✳✻✿♦✮ ✳✻ ❊❉➭➙ ✿❀
✸✿❀❀♦❦❫✵ ✿✮ ✳ ❀♦❦❫✵✮✻ ✻✽✵ ❀✻✶♦✮✾ ✬♦✶✲✵❀ ♦✬ ➐➳➵
➯❂➯ ➯➲ ❂ ❞✽✿❀ ✺✵✳✮❀ ✻✽✳✻ ✬♦✶ ❀♦❦✿✸ ✴✳✶✿❅✺
✳✻✻✶✳✲✻✿♦✮ ✴✵✻✯✵✵✮ ✿✻❀ ✿♦✮❀ ❴❦✳✻✻✿✲✵ ✵✮✻✽✳❦✰❁❵ ❀❅❦✰✽✳✻✵ ✿✮ ✵❥❅✿❦✿✴✶✿❅✺ ✯✿✻✽ ✿✻❀ ❀✳✻❅✶✳✻✵✸
✺❅ ❀✻ ✴✵ ♦❫✵ ✶✲♦ ✺✵ ✴ ❁ ✻ ✽✵ ✿♦✮ ♠❀ ♦❦❫✵✮ ✻ ❀♦❦❅✻✿♦✮❣ ✻✽✵ ✰✶♦✸❅✲✻ ♦✬ ✻✽✵ ✲♦✮✲✵✮✻✶✳✻✿♦✮❀ ♦✬
✿✮✻✵✶✳✲✻✿♦✮❀❂ ❞✽✵ ❀♦❦❫✳✻✿♦✮ ✵✮✻✽✳❦✰❁ ♦✬ ✿♦✮❀ ✿❀ ✴✳✶✿❅✺ ✳✮✸ ❀❅❦✰✽✳✻✵ ✿♦✮❀ ✿❀ ✵❥❅✳❦ ✻♦ ✿✻❀
✶✵✬✵✶✶✵✸ ✻♦ ✿✮ ✻✵✶✺❀ ♦✬ ❀♦❦❫✳✻✿♦✮ ✯✽✿✲✽ ✿❀ ✳❦✯✳❁❀ ❀ ♦❦❅✴ ✿❦✿✻ ❁ ✰✶♦✸❅ ✲✻ ✲ ♦✮❀ ✻ ✳✮✻ ❂ ❞✽ ✵
✮✵✾✳✻✿❫✵ ✿❂✵❂ ✵✮✵✶✾❁ ✿❀ ✶✵❦✵✳❀✵✸ ✿✮ ✻✽✵ ✰✶♦✲✵❀❀ ✲♦✮✲✵✮✻✶✳✻✿♦✮❀ ♦✬ ✻✽✵ ✻✯♦ ✿♦✮❀ ✯✿❦❦ ✴✵ ✵❥❅✳❦ ✻♦
♦✬ ❀♦❦❫✳✻✿♦✮❂ ❞✽✵ ✳✺♦❅✮✻ ♦✬ ❀♦❦❫✳✻✿♦✮ ✵✮✻✽✳❦✰❁ ✻✽✵ ✺♦❦✳✶ ❀♦❦❅✴✿❦✿✻❁ ♦✬ ✻✽✵ ✴✳✶✿❅✺ ❀❅❦✰✽✳✻✵❂ ❢✬
✸✵✰✵✮✸❀ ♦✮ ✻✽✵ ✮✳✻❅✶✵ ♦✬ ✻✽✵ ❀♦❦❫✵✮✻❂ ❢✮ ✲✳❀✵ ✺♦❦✳✶ ❀♦❦❅✴✿❦✿✻❁ ✿❀ ✐❣ ✻✽✵✮
♦✬ ✳ ✮♦✮♠✰♦❦✳✶ ❴✲♦❫✳❦✵✮✻❵ ❀♦❦❫✵✮✻❣ ❀♦❦❫✳✻✿♦✮
➯❂➯ ➯➲➐➳➵ ➑ ❴✐❵❴✐❵ ➑ ✐➍
✵✮✻✽✳❦✰❁ ✿❀ ❀✺✳❦❦ ✳✮✸ ✽✵✮✲✵❣ ✮♦✻ ❀❅✬✬✿✲✿✵✮✻ ✻♦
♦❫✵ ✶✲♦✺✵ ❦✳✻ ✻ ✿✲✵ ✵✮ ✻✽ ✳❦✰❁ ♦✬ ✻ ✽✵ ❀ ✳❦✻ ❂ ♦✶ ✐ ➑ ➯❂➲❇ ➯➲➐➸❂
❤♦✮❀✵❥❅✵✮✻❦❁❣ ✻✽✵ ❀✳❦✻ ✸♦✵❀ ✮♦✻ ✸✿❀❀♦❦❫✵ ✿✮ ❞✽❅❀❣ ✺♦❦✳✶ ❀♦❦❅✴✿❦✿✻❁ ♦✬ ✴✳✶✿❅✺ ❀❅❦✰✽✳✻✵
✮♦✮♠✰♦❦✳✶ ❀♦❦❫✵✮✻❂ ❃❀ ✳ ✾✵✮✵✶✳❦ ✶❅❦✵ ❣ ✬♦✶ ✳ ❀✳❦✻ ✯✿❦❦ ✴✵ ✵❥❅✳❦ ✻♦ ➯❂➲❇ ➯➲➐➸ ✺♦❦ ➉➐➳❂
✻♦ ✴✵ ✳✴❦✵ ✻♦ ✸✿❀❀♦❦❫✵ ✿✮ ✳ ✰✳✶✻✿✲❅❦✳✶ ❀♦❦❫✵✮✻ ❃ ❀✳❦✻ ✺✳❁ ✾✿❫✵ ♦✮ ✸✿❀❀♦✲✿✳✻✿♦✮ ✻✯♦ ♦✶ ✺♦✶✵
✿✻❀ ❀♦❦❫✳✻✿♦✮ ✵✮✻✽✳❦✰❁ ✺❅❀✻ ✴✵ ✾✶✵✳✻✵✶ ✻✽✳✮ ✿✻❀ ✻✽✳✮ ✻✯♦ ✳✮✿♦✮❀ ✳✮✸ ✲✳✻✿♦✮❀ ✲✳✶✶❁✿✮✾ ✸✿✬✬✵✶✵✮✻
❦✳✻✻✿✲✵ ✵✮✻✽✳❦✰❁ ❀♦ ✻✽✳✻ ✻✽✵ ❦✳✻✻✵✶ ✺✳❁ ✴✵ ✲✽✳✶✾✵❀❂ ❡♦✶ ✵❄✳✺✰❦✵❣ ✲♦✮❀✿✸✵✶ ✳ ❀✳❦✻ ❦✿✭✵
♦❫✵ ✶✲♦✺✵ ✴❁ ✬ ♦✶ ✺✵ ✶❂ ❧✳✲✽ ❀ ✳❦✻ ✽ ✳❀ ✿✻❀ ➺➡➦➨➝➩➡➟➻ ➥➼➝➜➥➼➫➢➽ ♦✬ ✺♦❦✵✲❅❦✳✶ ✬♦✶✺❅❦✳
✲✽✳✶✳✲✻✵✶✿❀✻✿✲ ❀♦❦❅✴✿❦✿✻❁ ✯✽✿✲✽ ✸✵✰✵✮✸❀ ♦✮ ➚➪ ➶
❴➾✶ ❵ ➶❴➹❝➚ ❵➚❂ ❢✻ ✸✿❀❀♦✲✿✳✻✵❀ ✿✮✻♦ ➛ ➘✿✶✲♦✮✿❅✺
✻✵✺✰✵✶✳✻❅✶✵❂ ❪✵ ✲❦✳❀❀✿✬❁ ❀✳❦✻❀ ♦✮ ✻✽✵ ✴✳❀✿❀ ♦✬ ✲✳✻✿♦✮❀ ♦✬ ✲✽✳✶✾✵ ➏♣ ✳✮✸ ♣ ✰✽♦❀✰✽✳✻✵ ✳✮✿♦✮❀
✻✽✵✿✶ ❀♦❦❅✴✿❦✿✻❁ ✿✮ ✻✽✵ ✬♦❦❦♦✯✿✮✾ ✻✽✶✵✵ ✲✳✻✵✾♦✶✿✵❀❂ ♦✬ ✲✽ ✳✶✾✵ ➴➛❂ ❢✬ ✻✽✵ ✺♦❦✳✶ ❀ ♦❦❅✴✿❦✿✻ ❁ ♦✬
♥qrst✉✈✇ ① ②✉③④⑤③s ②✉③④⑤⑥③⑥r✇ ⑦ ⑧⑨⑩❶ ➘✿✶✲♦✮✿❅✺ ✰✽♦❀✰✽✳✻✵ ✿❀ ✐❣ ✻✽✵✮ ✿✻ ✲✳✮ ✴✵ ❀✵✵✮
✬✶♦✺ ✻✽✵ ❀✻♦✿✲✽✿♦✺✵✻✶❁ ♦✬ ✻✽✵ ✲♦✺✰♦❅✮✸ ✻✽✳✻
♥qrst✉✈✇ ①① ②③⑥t❷r③✇ ⑧⑨⑧⑩❶❸②✉③④⑤⑥③⑥r✇❸ ⑧⑨⑩❶
②✉③④⑤③s ➓➾✶➌➎ ➔ ➑ ➛✐ ✳✮✸ ➓➹❝➌➷➐ ➔ ➑ ♣✐

♥qrst✉✈✇ ①①① ②❹q✈⑥❺t③✇ ②✉③④⑤⑥③⑥r✇ ❸ ⑧⑨⑧⑩❶ ✳✮✸ ❑↔↕ ➑ ❴➛✐❵ ➷ ❴♣✐❵ ➌ ➑ ➬❉➯❊ ❴✐❵➮
②✉③④⑤③s ♦✶ ✐ ➑ ➒❑↔↕ ➣ ❴➛➷ ♣➌❵→ ➳➱➮ ➑ ❴❑↔↕ ➣ ➬❉➯❊❵ ➳➱➮

✠✡☛✠☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✕☛✖✗✎✑ ✼☛✖✗✎✑ ✼ ▲✘✓ ✹✙✚✍✛ ✜✢✙✜✙✣ ✤✥✎✗✘✦✧★ ✜✹✙✜✙✣ ✜✩✙✜✙✣★ ✪✫✙✜✙✫★ ✜✼✙✪✙✣

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✁✂✄☎✄✆✝✄✂✞ ✷✷

❆ ✪✫✬✭✮ ✪✯✬✰ ✫ ✱ ✰ ✲✳ ✴✳✵✳✶✯ ✬ ✱✫✶✸✺✬✯ ➆➇➈➉➊ ➋➌➍ ➆➎➊ ➏➐➉➑➈➒➉➒➓➔ →➣➐↔➑↕➓ ➙➐➛➜➓➇➛➓➜➝
♣✽ q ✾ ➞➟➠ ➐➡ ➏➐➢➊ ➙➐➢➢➐➛ ➤➐➛➒↕ ➏➇➉➓➜ ➇➓
▼ ① ✻ ② ✇✭✰✲ ✸✫✬✯✶ ✪✫✬✺✿✭✬✭✰❀ ❁ ✭✵ ✳❂✺✭✬✭✿✶✭✺✸
✇✭✰✲ ✭✰✪ ✪✯✰✺✶✯✰✳✮ ✪✫✬✺✰✭✫✵ ✸✯❀ ✿✳ ✶✳❃✶✳✪✳✵✰✳✮ ➥➍➦➧➌
✿❀ ✰✲✳ ✳❂✺✯✰✭✫✵❜
❍■ ❑◆
❄ ❅❳ ❇ ❉✪❋ ●❄ ❉✯❂❋ ❏ ❀❳ ❉✯❂❋
❉✇✲✳✶✳ ● ❃■ ❖ ❀ ❂◆❋
❆✵✮ ✭✰✪ ✪✫✬✺✿✭✬✭✰❀ ❃✶✫✮✺P✰ P✫✵✪✰✯✵✰ ✭✪ ✴✭◗✳✵
✿❀❜
❍■ ❙ ❑◆ ❚ ❙ ❚
❘s❍ ❖ ❬❄ ❪ ❬❳ ❪ ❖ ❉●❁❋ ❉❀❁❋ ❉❯❱❲❨❋

❖● ❱❀ ❱❁ ❚ ❩❙ ■ ❚❭
❁❩❙ ■ ❚❭ ❖ ❘s❍ ❫ ●❙ ❱ ❀ ❚
❁ ❖ ❉❘s❍ ❫ ●❙ ❱ ❀ ❚❋❴ ❵ ❙ ■ ❚ ❉❯❱❲❛❋
❝✲✳ ✰✳✶✸ ❘s❍ ✭✵ ✳❂✺✯✰✭✫✵ ✭✪ ✴✭◗✳✵ ✿❀ ❞s❍
❉✪✳P✰✭✫✵ ❯❱❡❱❢❋ ✇✲✳✵ ✰✲✳ P✫✵P✳✵✰✶✯✰✭✫✵ ✫✱ ✫✵✳
✫✶ ✸✫✶✳ ✪❃✳P✭✳✪ ✭✪ ✵✫✰ ✰✲✳ P✫✵P✳✵✰✶✯✰✭✫✵ ✺✵✮✳✶
✳❂✺✭✬✭✿✶✭✺✸❱ ❣✿◗✭✫✺✪✬❀ ✺✵✮✳✶ ✳❂✺✭✬✭✿✶✭✺✸
P✫✵✮✭✰✭✫✵✪ ❘s❍ ❖ ❞s❍ ✿✺✰ ✫✰✲✳✶✇✭✪✳ ✭✰ ✴✭◗✳✪ ✰✲✳
✮✭✶✳P✰✭✫✵ ✫✱ ✰✲✳ ❃✶✫P✳✪✪✳✪ ✫✱ ❃✶✳P✭❃✭✰✯✰✭✫✵ ✫✶
✮✭✪✪✫✬✺✰✭✫✵❱ ❝✲✳ ✪✫✬✺✿✭✬✭✰❀ ❃✶✫✮✺P✰ P✫✵✪✰✯✵✰✪
✫✱ ✯ ✵✺✸✿✳✶ ✫✱ P✫✸✸✫✵ ✪✯✬✰✪ ✯✰ ❢♦❤✐ ✯✶✳ ✴✭◗✳✵
✭✵ ❝✯✿✬✳ ❯❱♦❱

❥❦❧♠♥rt ✉✈③④
⑤✯✬P✺✬✯✰✳ ✰✲✳ ✪✫✬✺✿✭✬✭✰❀ ✫✱ ❆⑥ ❳ ⑦ ✭✵ ❃✺✶✳
✇✯✰✳✶⑧ ✯✪✪✺✸✭✵✴ ✰✲✯✰ ✵✳✭✰✲✳✶ ⑨✭✵✮ ✫✱ ✭✫✵
✶✳✯P✰✪ ✇✭✰✲ ✇✯✰✳✶❱ ❝✲✳ ✪✫✬✺✿✭✬✭✰❀ ❃✶✫✮✺P✰
✫✱ ❆ ⑥ ❳ ⑦⑧ ❘s❍ ❖ ❛❱❛ ❛❨◆⑥⑦❱
⑩❧♥❶❷❸❧❹
❆⑥❳⑦ ❺ ❢❆ ⑦■ ❏ ❻❳⑥◆
❘s❍ ❖ ❬❆ ⑦■ ❪⑥ ❬❳⑥◆❪⑦ ❖ ❛❱❛ ❛❨◆⑥⑦
❼✱ ❁ ❖ ✪✫✬✺✿✭✬✭✰❀ ✫✱ ❆ ⑥ ❳ ⑦⑧ ✰✲✳✵
❬❆ ⑦■ ❪ ❖ ❢❁❽ ❬❳⑥◆❪ ❖ ❻❁
✰✲✳✶✳✱✫✶✳⑧ ❘s❍ ❖ ❉❢❁❋⑥❉❻❁❋⑦ ❖ ❛❨❤❁❾
❖ ❛❱❛ ❛❨◆⑥⑦
✰✲✺✪⑧ ❁❾ ❖ ❛ ❛❨◆⑥❾
❁ ❖ ❛❱❨ ❛❨◆❾ ✸✫✬❫❿❱
❥❦❧♠♥rt ✉✈③✉
❝✲✳ ◗✯✬✺✳✪ ✫✱ ❘s❍ ✫✱ ✰✇✫ ✪❃✯✶✭✵✴✬❀ ✪✫✬✺✿✬✳
✪✯✬✰✪ ➀✭❉❣➁❋⑥ ✯✵✮ ❆✴⑤➀ ✯✶✳ ❢❱❨ ❛❨◆❴❾
✯✵✮ ❡ ❨◆❴➂ ✶✳✪❃✳P✰✭◗✳✬❀❱ ➃✲✭P✲ ✪✯✬✰ ✭✪
✸✫✶✳ ✪✫✬✺✿✬✳➄ ➅●❃✬✯✭✵❱
⑩❧♥❶❷❸❧❹
❆✴⑤➀ ❆✴■ ❏ ⑤➀

❈✟✠❈✡☛☞✌✍✎✏✑ ✒✓✠✔✕✌✎ ✼✠✔✕✌✎ ✼ ▲✖✑ ✹✗✘☞✙ ✚✛✗✚✗✜ ✢✣✌✕✖✤✥✦ ✚✹✗✚✗✜✦ ✚✧✗✚✗✜✦ ★✩✗✚✗✩✦ ✚✼✗★✗✜

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷✷✷ ❈ ✁✂✄☎✆✝✞

❑s❏ ❅ ❖P✈✴❪❖➉✱❹❪ ❅ ➊ ❊❇❹▼➋ ❙ ✫✬✭✮✯ ✬✰ ✱✲✳✴ ✵✶✸ ✺❙ ✫✬✭✮✯ ✬✰ ✻✽ ✾ ✿❀❁


❁t❂ ❁✬❁✵✭ ❃✬✶❃❂✶❁❄✵❁✲✬✶ ✬✰ ✻✽ ❅ ❆❇❉❊❇ ❋
✱✲❆✻✽●✳ ✱✲✳✴ ❋ ✺✻✽❹ ✺❙● ✫✬✭✮✯ ✿❂❃✵❀❍❂ ❁t❂ ❍✬✭❀❁✲✬✶ ✵✭❄❂✵✸■
❑s❏ ❅ ❖✱✲✳✴❪❖✻✽❹❪✳ ❅ ✺ ❊❇❹▼◆ ❃✬✶❁✵✲✶❍ ❇❉❊❇ ✫✬✭✮✯ ✬✰ ✻✽❹ ✰❄✬✫ ✱✵✻✽❉
✯❂❁ ❖P✈✴❪ ❅ ❙▼✾ ❁t❂✶ ❖➉✱➌❪ ❅ ❙▼ ❑s❏ ❅ ✺❉❇ ❊❇❹▼◆ ❅ ❖✱✲✳✴❪ ❖✻✽ ❪✳
✯❂❁ ❖✱✲✳✴❪ ❅ ❙✳✾ ❁t❂✶ ❖✻✽❹❪ ❅ ✺❙✳ ❅ ❆❙● ❆❇❉❊❇ ❋ ✺❙●✳
❙▼✳ ❅ ➊ ❊❇❹▼➋ ✾ ❙▼ ❅ ➇❉➍ ❊❇❹➎ P❍ ❑s❏ ✲❍ ❍✫✵✭✭✾ ✺❙ ◗◗ ❇❉❊❇✾
❆❙✳●❆✺❙✳●✳ ❅ ✺ ❊❇❹▼◆✾ ❙✳ ❅ ❇❉➏➍ ❊❇ ❹➐ ❁t❀❍✾ ❆❇❉❊❇ ❋ ✺❙● ❘ ❇❉❊❇
✱✲❆✻✽●✳ ✲❍ ✫✬❄❂ ❍✬✭❀✿✭❂ ❁t✵✶ P✈➉✱❉ ✽❂✶❃❂✾
✺❉❇ ❊❇ ❹▼◆ ❅ ❙ ❆❇❉❊❇●✳
➑➒➓➔➒→ ➣↔↕↕↔➙ ➛↔➙ ➜➝➝➞➟➠ ↔➙ ➡↔➢➤➥➦➢➦➠➧
↔➝ ➛↔➙➦➟ ➡➨➢➠➩ ❙ ❅ ✺❉❇ ❊❇❹▼❚ ❯ ❅ ❖✱✲✳✴❪
➅❁ ✲❍ ❂➫♣❂❃❁❂✸ ✰❄✬✫ ✯❂ ➉t✵❁❂✭✲❂❄➄❍ ♣❄✲✶❃✲♣✭❂ ❁t✵❁ ❱t❂ ❍✬✭❀✿✲✭✲❁■ ✬✰ ❍✵✭❁❍ ✬✰ ❲❂✵❳ ✵❃✲✸❍ ✭✲❳❂
✲✰ ❲❂ ✲✶❃❄❂✵❍❂ ❁t❂ ❃✬✶❃❂✶❁❄✵❁✲✬✶ ✬✰ ✵✶■ ✬✶❂ ✬✰ ♣t✬❍♣t✵❁❂❍ ✲✶❃❄❂✵❍❂❍ ✵❁ ✭✬❲❂❄ ♣✽❉ ❱t✲❍ ✲❍
❁t❂ ✲✬✶❍✾ ✲❁ ❍t✬❀✭✸ ❃✬✫✿✲✶❂ ❲✲❁t ❁t❂ ✲✬✶ ✬✰ ✲❁❍ ✿❂❃✵❀❍❂ ✵❁ ✭✬❲❂❄ ♣✽ ❁t❂ ❃✬✶❃❂✶❁❄✵❁✲✬✶ ✬✰ ❁t❂
✬♣♣✬❍✲❁❂ ❃t✵❄✈❂ ✵✶✸ ❍✬✫❂ ✬✰ ❁t❂ ❍✵✭❁ ❲✲✭✭ ✿❂ ✵✶✲✬✶ ✸❂❃❄❂✵❍❂❍ ✸❀❂ ❁✬ ✲❁❍ ♣❄✬❁✬✶✵❁✲✬✶❉ ❱t✲❍
♣❄❂❃✲♣✲❁✵❁❂✸ ❁✲✭✭ ✬✶❃❂ ✵✈✵✲✶ ❑s❏ ❅ ❨s❏❉ ❙✲✫✲✭✵❄✭■✾ ✲✶ ❁❀❄✶ ✲✶❃❄❂✵❍❂ ❁t❂ ❍✬✭❀✿✲✭✲❁■ ✬✰ ❁t❂ ❍✵✭❁ ❍✬
✲✰ ❁t❂ ❃✬✶❃❂✶❁❄✵❁✲✬✶ ✬✰ ✬✶❂ ✬✰ ❁t❂ ✲✬✶❍ ✲❍ ❁t✵❁ ❑s❏ ❅ ❨s❏❉ ❩❂ t✵❡❂ ❁✬ ❍✵❁✲❍✰■ ❁❲✬ ❂❬❀✲✭✲✿❄✲✵
✸❂❃❄❂✵❍❂✸✾ ✫✬❄❂ ❍✵✭❁ ❲✲✭✭ ✸✲❍❍✬✭❡❂ ❁✬ ✲✶❃❄❂✵❍❂ ❍✲✫❀✭❁✵✶❂✬❀❍✭■ ✲❉❂❉✾
❁t❂ ❃✬✶❃❂✶❁❄✵❁✲✬✶ ✬✰ ✿✬❁t ❁t❂ ✲✬✶❍ ❁✲✭✭ ✬✶❃❂
✵✈✵✲✶ ❑s❏ ❅ ❨s❏❉ ❱t✲❍ ✲❍ ✵♣♣✭✲❃✵✿✭❂ ❂❡❂✶ ❁✬ ❑s❏ ❅ ❖❯✴❪ ❖❭❹❪✾
❍✬✭❀✿✭❂ ❍✵✭❁❍ ✭✲❳❂ ❍✬✸✲❀✫ ❃t✭✬❄✲✸❂ ❂➫❃❂♣❁ ❁t✵❁ ❵❛ ❫ ❜❝ ❴ ❵❞
✸❀❂ ❁✬ t✲✈t❂❄ ❃✬✶❃❂✶❁❄✵❁✲✬✶❍ ✬✰ ❁t❂ ✲✬✶❍✾ ❲❂
❀❍❂ ❁t❂✲❄ ✵❃❁✲❡✲❁✲❂❍ ✲✶❍❁❂✵✸ ✬✰ ❁t❂✲❄ ✫✬✭✵❄✲❁✲❂❍ ♠♥✐❧ ❢ ❥q ❣
✲✶ ❁t❂ ❂➫♣❄❂❍❍✲✬✶ ✰✬❄ ❨s❏❉ ❱t❀❍ ✲✰ ❲❂ ❁✵❳❂ ✵ r❤ ♦
❍✵❁❀❄✵❁❂✸ ❍✬✭❀❁✲✬✶ ✬✰ ❍✬✸✲❀✫ ❃t✭✬❄✲✸❂ ✵✶✸ ♠♥✐❦
♣✵❍❍ ✽➉✭ ✈✵❍ ❁t❄✬❀✈t ✲❁✾ ❁t❂✶ ❍✬✸✲❀✫ ❃t✭✬❄✲✸❂ ❖❭ ❪ ✮ ❖✽❭❪ ❅ ❑✉ ✮ ❖✽✴❪
✲❍ ♣❄❂❃✲♣✲❁✵❁❂✸ ✸❀❂ ❁✬ ✲✶❃❄❂✵❍❂✸ ❃✬✶❃❂✶❁❄✵❁✲✬✶ ❱✵❳✲✶✈ ✲✶❡❂❄❍❂ ✬✰ ✿✬❁t ❍✲✸❂ ✵✶✸ ✵✸✸✲✶✈ ❊
❆✵❃❁✲❡✲❁■● ✬✰ ❃t✭✬❄✲✸❂ ✲✬✶ ✵❡✵✲✭✵✿✭❂ ✰❄✬✫ ❁t❂ ❲❂ ✈❂❁
✸✲❍❍✬❃✲✵❁✲✬✶ ✬✰ ✽➉✭❉ ❙✬✸✲❀✫ ❃t✭✬❄✲✸❂ ❁t❀❍
✬✿❁✵✲✶❂✸ ✲❍ ✬✰ ❡❂❄■ t✲✈t ♣❀❄✲❁■ ✵✶✸ ❲❂ ❃✵✶ ✈❂❁ ✇③④ ① ⑦⑧③ ⑥
❄✲✸ ✬✰ ✲✫♣❀❄✲❁✲❂❍ ✭✲❳❂ ❍✬✸✲❀✫ ✵✶✸ ✫✵✈✶❂❍✲❀✫ ⑨⑤ ⑩
❍❀✭♣t✵❁❂❍❉ ❱t❂ ❃✬✫✫✬✶ ✲✬✶ ❂✰✰❂❃❁ ✲❍ ✵✭❍✬ ❀❍❂✸ ✇④① ❶②
✰✬❄ ✵✭✫✬❍❁ ❃✬✫♣✭❂❁❂ ♣❄❂❃✲♣✲❁✵❁✲✬✶ ✬✰ ✵ ♣✵❄❁✲❃❀✭✵❄
✲✬✶ ✵❍ ✲❁❍ ❍♣✵❄✲✶✈✭■ ❍✬✭❀✿✭❂ ❍✵✭❁✾ ❲✲❁t ❡❂❄■ ✭✬❲ ❷ ❵❛ ❸ ❼ ❺❽❵ ❾ ❻❿

❡✵✭❀❂ ✬✰ ❍✬✭❀✿✲✭✲❁■ ♣❄✬✸❀❃❁ ✰✬❄ ✈❄✵❡✲✫❂❁❄✲❃ ❺❽ ❛ ❾ ❻❿
❂❍❁✲✫✵❁✲✬✶❉ ❱t❀❍ ❲❂ ❃✵✶ ♣❄❂❃✲♣✲❁✵❁❂ ❍✲✭❡❂❄ ✲✬✶
✵❍ ❍✲✭❡❂❄ ❃t✭✬❄✲✸❂✾ ✰❂❄❄✲❃ ✲✬✶ ✵❍ ✲❁❍ t■✸❄✬➫✲✸❂ ✱✬❲✾ ✵✈✵✲✶ ❁✵❳✲✶✈ ✲✶❡❂❄❍❂✾ ❲❂ ✈❂❁
❆✬❄ t■✸❄✵❁❂✸ ✰❂❄❄✲❃ ✬➫✲✸❂● ✵✶✸ ✿✵❄✲❀✫ ✲✬✶ ✵❍ ❖❭ ❪ ✮ ➁❖❭ ❪ ❋ ❖✽❭❪➂ ❅ ✰ ❅ ❑✉ ✮ ❆❑✉ ❋ ❖✽✴❪● ✵✶✸ ✲❁
✲❁❍ ❍❀✭♣t✵❁❂ ✰✬❄ ❬❀✵✶❁✲❁✵❁✲❡❂ ❂❍❁✲✫✵❁✲✬✶❍❉ ❃✵✶ ✿❂ ❍❂❂✶ ❁t✵❁ ➃✰➄ ✸❂❃❄❂✵❍❂❍ ✵❍ ♣✽ ✸❂❃❄❂✵❍❂❍❉
➭➯↔➥➢➞↕ ➑➒→➲ ➅✰ ❙ ✲❍ ❁t❂ ❍✬✭❀✿✲✭✲❁■ ✬✰ ❁t❂ ❍✵✭❁ ✵❁ ✵ ✈✲❡❂✶ ♣✽
➉✵✭❃❀✭✵❁❂ ❁t❂ ✫✬✭✵❄ ❍✬✭❀✿✲✭✲❁■ ✬✰ ✱✲❆✻✽●✳ ❁t❂✶
✲✶ ❇❉❊❇ ❯ ✱✵✻✽❉ ❱t❂ ✲✬✶✲❃ ♣❄✬✸❀❃❁ ✬✰ ❑s❏ ❅ ❖❙❪ ❖✰ ❙❪ ❅ ❙✳ ➁❑✉ ✮ ❆❑✉ ❋ ❖✽✴❪●➂ ✵✶✸
✱✲❆✻✽●✳ ✲❍ ✺❉❇ ❊❇❹▼◆❉ ❙ ❅ ➁❑s❏ ❆❖✽✴❪ ❋ ❑✉ ● ✮ ❑✉ ➂▼➆✳
➡↔➢➤➠➦↔➙ ❆➇❉➈✺●
✯❂❁ ❁t❂ ❍✬✭❀✿✲✭✲❁■ ✬✰ ✱✲❆✻✽●✳ ✿❂ ❂❬❀✵✭ ❁✬ ❙❉ ❱t❀❍ ❍✬✭❀✿✲✭✲❁■ ❙ ✲✶❃❄❂✵❍❂❍ ❲✲❁t ✲✶❃❄❂✵❍❂
➳✲❍❍✬✭❀❁✲✬✶ ✬✰ ❙ ✫✬✭✮✯ ✬✰ ✱✲❆✻✽●✳ ♣❄✬❡✲✸❂❍ ✲✶ ❖✽✴❪ ✬❄ ✸❂❃❄❂✵❍❂ ✲✶ ♣✽❉

✟✠✡✟☛☞✌✍✎✏✑✒ ✓✔✡✕✖✍✏ ✼✡✕✖✍✏ ✼ ▲✗✒ ✹✘✙✌✚ ✛✜✘✛✘✢ ✣✤✍✖✗✥✦✧ ✛✹✘✛✘✢ ✛★✘✛✘✢✧ ✩✪✘✛✘✪✧ ✛✼✘✩✘✢

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✁✂✄☎✄✆✝✄✂✞ ✷✷

❙✪✫✫✬✭✮

❲✯✰✱ ✲✯✰ ✱✳✴✵✰✶ ✸✺ ✴✸✻✰✽✳✻✰✾ ✻✰✿❀❁✱❂ ✲✯✰ ✻❁❃✳❁❄ ✲✸ ❀✿❅✸✳✶ ✰❃✳✿✻✾ ✲✯✰ ✱✳✴✵✰✶ ✸✺
✴✸✻✰✽✳✻✰✾ ✶✰✲✳✶✱❁✱❂ ✲✸ ✲✯✰ ✻❁❃✳❁❄ ✺✶✸✴ ❀✿❅✸✳✶❆ ✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ❁✾ ✾✿❁❄ ✲✸ ✵✰ ✿✲✲✿❁✱✰❄ ✿✱❄ ❁✾
❄❞✱✿✴❁✽ ❁✱ ✱✿✲✳✶✰❇ ❉❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ✽✿✱ ✵✰ ✰✾✲✿✵✻❁✾✯✰❄ ✺✸✶ ✵✸✲✯ ❅✯❞✾❁✽✿✻ ✿✱❄ ✽✯✰✴❁✽✿✻
❅✶✸✽✰✾✾✰✾ ✿✱❄ ✿✲ ✲✯❁✾ ✾✲✿❂✰ ✶✿✲✰ ✸✺ ✺✸✶♣✿✶❄ ✿✱❄ ✶✰❀✰✶✾✰ ✶✰✿✽✲❁✸✱✾ ✿✶✰ ✰❃✳✿✻❇ ❋●❍■❏■❑▼■❍◆
❝❖P◗❘❚P❘❆ ❯❱ ❁✾ ✰❳❅✶✰✾✾✰❄ ✿✾ ✲✯✰ ✽✸✱✽✰✱✲✶✿✲❁✸✱ ✸✺ ❅✶✸❄✳✽✲✾ ❄❁❀❁❄✰❄ ✵❞ ✶✰✿✽✲✿✱✲✾❆ ✰✿✽✯
✲✰✶✴ ✶✿❁✾✰❄ ✲✸ ✲✯✰ ✾✲✸❁✽✯❁✸✴✰✲✶❁✽ ✽✸✰✺✺❁✽❁✰✱✲❇
❨✸✶ ✶✰✿✽✲❁✸✱❆ ✿ ❩ ❬ ✵ ❭ ✽ ❪ ❬❄ ❫
❴❵ ❛ ❜❪❡❢❜❫❡❣❤❜❩❡✐ ❜❭❡❥
❉❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ✽✸✱✾✲✿✱✲ ✯✿✾ ✽✸✱✾✲✿✱✲ ❀✿✻✳✰ ✿✲ ✿ ✺❁❳✰❄ ✲✰✴❅✰✶✿✲✳✶✰ ✿✱❄ ✿✲ ✲✯❁✾ ✾✲✿❂✰
✿✻✻ ✲✯✰ ✴✿✽✶✸✾✽✸❅❁✽ ❅✶✸❅✰✶✲❁✰✾ ✾✳✽✯ ✿✾ ✽✸✱✽✰✱✲✶✿✲❁✸✱❆ ❅✶✰✾✾✳✶✰❆ ✰✲✽❇ ✵✰✽✸✴✰ ✽✸✱✾✲✿✱✲❇
❨✸✶ ✿ ❂✿✾✰✸✳✾ ✶✰✿✽✲❁✸✱ ✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ✽✸✱✾✲✿✱✲ ❁✾ ✰❳❅✶✰✾✾✰❄ ✿✾ ❴❦ ✿✱❄ ❁✾ ♣✶❁✲✲✰✱ ✵❞ ✶✰❅✻✿✽❁✱❂
✽✸✱✽✰✱✲✶✿✲❁✸✱ ✲✰✶✴✾ ✵❞ ❅✿✶✲❁✿✻ ❅✶✰✾✾✳✶✰✾ ❁✱ ❴❧ ✰❳❅✶✰✾✾❁✸✱❇ ♠✯✰ ❄❁✶✰✽✲❁✸✱ ✸✺ ✶✰✿✽✲❁✸✱ ✽✿✱
✵✰ ❅✶✰❄❁✽✲✰❄ ✵❞ ✶✰✿✽✲❁✸✱ ❃✳✸✲❁✰✱✲ ♥♦ ♣✯❁✽✯ ❁✾ ✰❃✳✿✻ ✲✸ ❴❧ ✿✲ ✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴❇ qr st❚❘r❏■r▼✉◗
✈▼■ P❝■✈❏r ✾✲✿✲✰✾ ✲✯✿✲ ✲✯✰ ✽✯✿✱❂✰ ❁✱ ✿✱❞ ✺✿✽✲✸✶ ✾ ✳✽✯ ✿✾ ✲✰✴❅✰✶✿✲✳✶✰❆ ❅✶✰✾✾✳✶✰❆
✽✸✱✽✰✱✲✶✿✲❁✸✱❆ ✰✲✽❇ ♣❁✻✻ ✽✿✳✾✰ ✲✯✰ ✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ✲✸ ✾✯❁✺✲ ❁✱ ✾✳✽✯ ✿ ❄❁✶✰✽✲❁✸✱ ✾✸ ✿✾ ✲✸ ✶✰❄✳✽✰
✸✶ ✽✸✳✱✲✰✶✿✽✲ ✲✯✰ ✰✺✺✰✽✲ ✸✺ ✲✯✰ ✽✯✿✱❂✰❇ ✇✲ ✽✿✱ ✵✰ ✳✾✰❄ ✲✸ ✾✲✳❄❞ ✲✯✰ ✰✺✺✰✽✲ ✸✺ ❀✿✶❁✸✳✾
✺✿✽✲✸✶✾ ✾✳✽✯ ✿✾ ✲✰✴❅✰✶✿✲✳✶✰❆ ✽✸✱✽✰✱✲✶✿✲❁✸✱❆ ❅✶✰✾✾✳✶✰❆ ✽✿✲✿✻❞✾✲ ✿✱❄ ❁✱✰✶✲ ❂✿✾✰✾ ✸✱ ✲✯✰
❄❁✶✰✽✲❁✸✱ ✸✺ ✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ✿✱❄ ✲✸ ✽✸✱✲✶✸✻ ✲✯✰ ❞❁✰✻❄ ✸✺ ❅✶✸❄✳✽✲✾ ✵❞ ✽✸✱✲✶✸✻✻❁✱❂ ✲✯✰✾✰ ✺✿✽✲✸✶✾❇
s❚❘❚❏①◗❘ ❄✸✰✾ ✱✸✲ ✰✺✺✰✽✲ ✲✯✰ ✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ✽✸✴❅✸✾❁✲❁✸✱ ✸✺ ✿ ✶✰✿✽✲❁✸✱ ✴❁❳✲✳✶✰ ✵✳✲ ❁✱✽✶✰✿✾✰✾
✲✯✰ ✶✿✲✰ ✸✺ ✽✯✰✴❁✽✿✻ ✶✰✿✽✲❁✸✱ ✵❞ ✴✿②❁✱❂ ✿❀✿❁✻✿✵✻✰ ✿ ✱✰♣ ✻✸♣✰✶ ✰✱✰✶❂❞ ❅✿✲✯♣✿❞ ✺✸✶
✽✸✱❀✰✶✾❁✸✱ ✸✺ ✶✰✿✽✲✿✱✲✾ ✲✸ ❅✶✸❄✳✽✲✾ ✿✱❄ ❀❁✽✰③❀✰✶✾✿❇
❩✻✻ ✾✳✵✾✲✿✱✽✰✾ ✲✯✿✲ ✽✸✱❄✳✽✲ ✰✻✰✽✲✶❁✽❁✲❞ ❁✱ ✿❃✳✰✸✳✾ ✾✸✻✳✲❁✸✱✾ ✿✶✰ ✽✿✻✻✰❄ r❏r❝❘▼❖❏①❘r◗❇
❩✽❁❄✾❆ ✵✿✾✰✾ ✿✱❄ ✾✿✻✲✾ ✿✶✰ ✰✻✰✽✲✶✸✻❞✲✰✾ ✿✱❄ ✲✯✰ ✽✸✱❄✳✽✲❁✸✱ ✸✺ ✰✻✰✽✲✶❁✽❁✲❞ ✵❞ ✲✯✰❁✶ ✿❃✳✰✸✳✾
✾✸✻✳✲❁✸✱✾ ❁✾ ❄✳✰ ✲✸ ✿✱❁✸✱✾ ✿✱❄ ✽✿✲❁✸✱✾ ❅✶✸❄✳✽✰❄ ✵❞ ✲✯✰ ④■◗◗❖❝■❚❘■❖P ❖▼ ■❖P■⑤❚❘■❖P ❖⑥
r❏r❝❘▼❖❏①❘r◗ ❁✱ ✿❃✳✰✸✳✾ ✾✸✻✳✲❁✸✱❇ ♠✯✰ ✾✲✶✸✱❂ ✰✻✰✽✲✶✸✻❞✲✰✾ ✿✶✰ ✽✸✴❅✻✰✲✰✻❞ ❄❁✾✾✸✽❁✿✲✰❄❇ ✇✱
♣✰✿② ✰✻✰✽✲✶✸✻❞✲✰✾ ✲✯✰✶✰ ❁✾ ✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ✵✰✲♣✰✰✱ ✲✯✰ ❁✸✱✾ ✿✱❄ ✲✯✰ ✳✱❁✸✱❁⑦✰❄ ✰✻✰✽✲✶✸✻❞✲✰
✴✸✻✰✽✳✻✰✾❇ ❩✽✽✸✶❄❁✱❂ ✲✸ ⑧▼▼trP■❍◗⑨ ❚❝■④◗ ❂❁❀✰ ✯❞❄✶✸❂✰✱ ❁✸✱✾ ♣✯❁✻✰ ✵✿✾✰✾ ❅✶✸❄✳✽✰
✯❞❄✶✸❳❞✻ ❁✸✱✾ ❁✱ ✲✯✰❁✶ ✿❃✳✰✸✳✾ ✾✸✻✳✲❁✸✱✾❇ ⑩▼❶P◗❘r④❷q❖❸▼① ✸✱ ✲✯✰ ✸✲✯✰✶ ✯✿✱❄❆ ❄✰✺❁✱✰❄
✿✱ ✿✽❁❄ ✿✾ ✿ ❅✶✸✲✸✱ ❄✸✱✸✶ ✿✱❄ ✿ ✵✿✾✰ ✿✾ ✿ ❅✶✸✲✸✱ ✿✽✽✰❅✲✸✶❇ ❲✯✰✱ ✿ ❭✶❹✱✾✲✰❄③❺✸♣✶❞
✿✽❁❄ ✶✰✿✽✲✾ ♣❁✲✯ ✿ ✵✿✾✰❆ ❁✲ ❅✶✸❄✳✽✰✾ ❁✲✾ ✽✸✱❻✳❂✿✲✰ ✵✿✾✰ ✿✱❄ ✿ ✽✸✱❻✳❂✿✲✰ ✿✽❁❄ ✽✸✶✶✰✾❅✸✱❄❁✱❂
✲✸ ✲✯✰ ✵✿✾✰ ♣❁✲✯ ♣✯❁✽✯ ❁✲ ✶✰✿✽✲✾❇ ♠✯✳✾ ✿ ❝❖P❼❍❽❚❘r ✈❚■▼ ❖⑥ ❚❝■④❷❑❚◗r ❄❁✺✺✰✶✾ ✸✱✻❞ ✵❞ ✸✱✰
❅✶✸✲✸✱❇ qr❸■◗ ✺✳✶✲✯✰✶ ❂✰✱✰✶✿✻❁✾✰❄ ✲✯✰ ❄✰✺❁✱❁✲❁✸✱ ✸✺ ✿✱ ✿✽❁❄ ✿✾ ✿✱ ✰✻✰✽✲✶✸✱ ❅✿❁✶ ✿✽✽✰❅✲✸✶
✿✱❄ ✿ ✵✿✾✰ ✿✾ ✿✱ ✰✻✰✽✲✶✸✱ ❅✿❁✶ ❄✸✱✸✶❇ ♠✯✰ ✰❳❅✶✰✾✾❁✸✱✾ ✺✸✶ ❁✸✱❁⑦✿✲❁✸✱ ❾✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴❿
✽✸✱✾✲✿✱✲✾ ✸✺ ♣✰✿② ✿✽❁❄✾ ❾❴➀❿ ✿✱❄ ♣✰✿② ✵✿✾✰✾ ❾❴➁❿ ✿✶✰ ❄✰❀✰✻✸❅✰❄ ✳✾❁✱❂ ❩✶✶✯✰✱❁✳✾ ❄✰✺❁✱❁✲❁✸✱❇
♠✯✰ ❄✰❂✶✰✰ ✸✺ ❁✸✱❁⑦✿✲❁✸✱ ✿✱❄ ❁✲✾ ❄✰❅✰✱❄✰✱✽✰ ✸✱ ✽✸✱✽✰✱✲✶✿✲❁✸✱ ✿✱❄ ✽✸✴✴✸✱ ❁✸✱ ✿✶✰
❄❁✾✽✳✾✾✰❄❇ ♠✯✰ ✈➂ ◗❝❚❏r ❾❅➃ ❛ ③✻✸❂❜➃➄❡❿ ✺✸✶ ✲✯✰ ✯❞❄✶✸❂✰✱ ❁✸✱ ✽✸✱✽✰✱✲✶✿✲❁✸✱ ❾✿✽✲❁❀❁✲❞❿ ✯✿✾
✵✰✰✱ ❁✱✲✶✸❄✳✽✰❄ ✿✱❄ ✰❳✲✰✱❄✰❄ ✲✸ ✸✲✯✰✶ ❃✳✿✱✲❁✲❁✰✾ ❾❅➅➃ ❛ ➆ ✻✸❂❜➅➃➇❡❿ ➈ ❅❴➀ ❛ ➆✻✸❂❜➉ ➀❡ ➈
❅❴➁ ❛ ➆✻✸❂❜❴➁❡➈ ✿✱❄ ❅❴➊ ❛ ➆✻✸❂❜❴➊❡ ✰✲✽❇❿❇ ♠✯✰ ❁✸✱❁⑦✿✲❁✸✱ ✸✺ ♣✿✲✰✶ ✯✿✾ ✵✰✰✱ ✽✸✱✾❁❄✰✶✰❄ ✿✱❄
♣✰ ✱✸✲✰ ✲✯✿✲ ✲✯✰ ✰❃✳✿✲❁✸✱➋ ❅➃ ❬ ❅➅➃ ❛ ❅➉ ➊ ❁✾ ✿✻♣✿❞✾ ✾✿✲❁✾✺❁✰❄❇ ♠✯✰ ✾✿✻✲✾ ✸✺ ✾✲✶✸✱❂ ✿✽❁❄
✿✱❄ ♣✰✿② ✵✿✾✰❆ ♣✰✿② ✿✽❁❄ ✿✱❄ ✾✲✶✸✱❂ ✵✿✾✰❆ ✿✱❄ ♣✰✿② ✿✽❁❄ ✿✱❄ ♣✰✿② ✵✿✾✰ ✳✱❄✰✶❂✸
✯❞❄✶✸✻❞✾❁✾ ❁✱ ✿❃✳✰✸✳✾ ✾✸✻✳✲❁✸✱❇♠✯✰ ❄✰✺❁✱❁✲❁✸✱ ✸✺ ❑❍⑥⑥r▼ ◗❖❏❍❘■❖P◗❆ ✿✱❄ ✲✯✰❁✶ ❁✴❅✸✶✲✿✱✽✰
✿✶✰ ❄❁✾✽✳✾✾✰❄ ✵✶❁✰✺✻❞❇ ♠✯✰ ✾✸✻✳✵❁✻❁✲❞ ✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ✸✺ ✾❅✿✶❁✱❂✻❞ ✾✸✻✳✵✻✰ ✾✿✻✲✾ ❁✾ ❄❁✾✽✳✾✾✰❄
✿✱❄ ✲✯✰ ✰❃✳❁✻❁✵✶❁✳✴ ✽✸✱✾✲✿✱✲ ❁✾ ❁✱✲✶✸❄✳✽✰❄ ✿✾ ◗❖❏❍❑■❏■❘① ✈▼❖④❍❝❘ ❝❖P◗❘❚P❘ ❾❴➌➍❿❇ ✇✲✾
✶✰✻✿✲❁✸✱✾✯❁❅ ♣❁✲✯ ✾✸✻✳✵❁✻❁✲❞ ✸✺ ✲✯✰ ✾✿✻✲ ❁✾ ✰✾✲✿✵✻❁✾✯✰❄❇ ♠✯✰ ✽✸✱❄❁✲❁✸✱✾ ✸✺ ❅✶✰✽❁❅❁✲✿✲❁✸✱ ✸✺
✲✯✰ ✾✿✻✲ ✺✶✸✴ ✲✯✰❁✶ ✾✸✻✳✲❁✸✱✾ ✸✶ ✲✯✰❁✶ ❄❁✾✾✸✻✳✲❁✸✱ ❁✱ ♣✿✲✰✶ ✿✶✰ ♣✸✶②✰❄ ✸✳✲❇ ♠✯✰ ✶✸✻✰ ✸✺
✽✸✴✴✸✱ ❁✸✱ ✿✱❄ ✲✯✰ ✾✸✻✳✵❁✻❁✲❞ ✸✺ ✾❅✿✶❁✱❂✻❞ ✾✸✻✳✵✻✰ ✾✿✻✲✾ ❁✾ ✿✻✾✸ ❄❁✾✽✳✾✾✰❄❇

❈✟✠❈✡☛☞✌✍✎✏✑ ✒✓✠✔✕✌✎ ✼✠✔✕✌✎ ✼ ▲✖✑ ✹✗✘☞✙ ✚✛✗✚✗✜ ✢✣✌✕✖✤✥✦ ✚✹✗✚✗✜✦ ✚✧✗✚✗✜✦ ★✩✗✚✗✩✦ ✚✼✗★✗✜

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷✷ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

❙✬✭✭✮❙✯✮✰ ✱✲✯✳✴✳✯✳✮❙ ✵✶✸ ❙✯✬✰✮✺✯❙ ✸✮✭✱✸✰✳✺✭ ✯✻✳❙ ✬✺✳✯


✽❛✾ ❚✿❀ ❁❂❃❄❀❅❂ ❆❛❇ ❃❁❀ ❉❊ ❉❛❉❀❋ ●❅ ❄❀❂❀❋❆●❅●❅❍ ❂✿❀ ❉❊ ■❏ ❏❋❀❁✿ ❑❃●▼❀❁ ■❏ ◆❛❋●■❃❁
◆❀❍❀❂❛✈❖❀❁ ❛❅❄ ❏❋❃●❂❁P ❁■❏❂ ❄❋●❅◗❁P ✈■❄❇ ❏❖❃●❄❁ ❛❅❄ ❛❖❁■ ❂✿❛❂ ■❏ ❘❛❂❀❋ ❁❛❆❉❖❀❁ ❛◆❛●❖❛✈❖❀❯
✽✈✾ ❚✿❀ ❉❊ ❉❛❉❀❋ ❆❛❇ ❛❖❁■ ✈❀ ❃❁❀❄ ❂■ ❄❀❂❀❋❆●❅❀ ❂✿❀ ❉❊ ■❏ ❄●❏❏❀❋❀❅❂ ❁❛❖❂ ❁■❖❃❂●■❅❁ ❛❅❄
❏❋■❆ ❂✿❛❂ ✿❀❢❁✿❀ ❆❛❇ ❄❀❂❀❋❆●❅❀ ●❏ ❂✿❀❁❀ ❛❋❀ ❏■❋❆❀❄ ❏❋■❆ ❁❂❋■❅❍❢❘❀❛◗ ❛▼●❄❁ ❛❅❄
✈❛❁❀❁❯
✽▼✾ ❚✿❀❇ ❆❛❇ ❉❋❀❉❛❋❀ ❁■❆❀ ✈❃❏❏❀❋ ❁■❖❃❂●■❅❁ ✈❇ ❆●❱●❅❍ ❂✿❀ ❁■❖❃❂●■❅❁ ■❏ ❁■❄●❃❆ ❛▼❀❂❛❂❀
❛❅❄ ❛▼❀❂●▼ ❛▼●❄ ❛❅❄ ❄❀❂❀❋❆●❅❀ ❂✿❀●❋ ❉❊ ❃❁●❅❍ ❉❊ ❉❛❉❀❋❯
✽❄✾ ❚✿❀❇ ❆❛❇ ✈❀ ❉❋■◆●❄❀❄ ❘●❂✿ ❄●❏❏❀❋❀❅❂ ●❅❄●▼❛❂■❋❁ ❂■ ■✈❁❀❋◆❀ ❂✿❀●❋ ▼■❖■❃❋❁ ●❅ ❁■❖❃❂●■❅❁
■❏ ◆❛❋❇●❅❍ ❉❊❯
✽❀✾ ❚✿❀❇ ❆❛❇ ❉❀❋❏■❋❆ ❁■❆❀ ❛▼●❄❲✈❛❁❀ ❂●❂❋❛❂●■❅❁ ❃❁●❅❍ ●❅❄●▼❛❂■❋❁❯
✽❏✾ ❚✿❀❇ ❆❛❇ ■✈❁❀❋◆❀ ▼■❆❆■❅ ●■❅ ❀❏❏❀▼❂ ■❅ ❂✿❀ ❁■❖❃✈●❖●❂❇ ■❏ ❁❉❛❋●❅❍❖❇ ❁■❖❃✈❖❀ ❁❛❖❂❁❯
✽❍✾ ❳❏ ❉❊ ❆❀❂❀❋ ●❁ ❛◆❛●❖❛✈❖❀ ●❅ ❂✿❀●❋ ❁▼✿■■❖P ❂✿❀❇ ❆❛❇ ❆❀❛❁❃❋❀ ❂✿❀ ❉❊ ❘●❂✿ ●❂ ❛❅❄ ▼■❆❉❛❋❀
❂✿❀ ❋❀❁❃❖❂❁ ■✈❂❛●❅❀❄ ❘●❂✿ ❂✿❛❂ ■❏ ❂✿❀ ❉❊ ❉❛❉❀❋❯

❨❩❨❬❭❪❫❨❫

❴❯❵ ❜ ❖●❝❃●❄ ●❁ ●❅ ❀❝❃●❖●✈❋●❃❆ ❘●❂✿ ●❂❁ ◆❛❉■❃❋ ●❅ ❛ ❁❀❛❖❀❄ ▼■❅❂❛●❅❀❋ ❛❂ ❛ ❏●❱❀❄


❂❀❆❉❀❋❛❂❃❋❀❯ ❚✿❀ ◆■❖❃❆❀ ■❏ ❂✿❀ ▼■❅❂❛●❅❀❋ ●❁ ❁❃❄❄❀❅❖❇ ●❅▼❋❀❛❁❀❄❯
❛✾ ❞✿❛❂ ●❁ ❂✿❀ ●❅●❂●❛❖ ❀❏❏❀▼❂ ■❏ ❂✿❀ ▼✿❛❅❍❀ ■❅ ◆❛❉■❃❋ ❉❋❀❁❁❃❋❀❡
✈✾ ❊■❘ ❄■ ❋❛❂❀❁ ■❏ ❀◆❛❉■❋❛❂●■❅ ❛❅❄ ▼■❅❄❀❅❁❛❂●■❅ ▼✿❛❅❍❀ ●❅●❂●❛❖❖❇❡
▼✾ ❞✿❛❂ ✿❛❉❉❀❅❁ ❘✿❀❅ ❀❝❃●❖●✈❋●❃❆ ●❁ ❋❀❁❂■❋❀❄ ❏●❅❛❖❖❇ ❛❅❄ ❘✿❛❂ ❘●❖❖ ✈❀ ❂✿❀ ❏●❅❛❖
◆❛❉■❃❋ ❉❋❀❁❁❃❋❀❡
❴❯❣ ❞✿❛❂ ●❁ ❤✐ ❏■❋ ❂✿❀ ❏■❖❖■❘●❅❍ ❀❝❃●❖●✈❋●❃❆ ❘✿❀❅ ❂✿❀ ❀❝❃●❖●✈❋●❃❆ ▼■❅▼❀❅❂❋❛❂●■❅ ■❏
❀❛▼✿ ❁❃✈❁❂❛❅▼❀ ●❁❥ ❦❧♠♥♦♣ q❯rqsP ❦♠♥♦ ♣ q❯t❣s ❛❅❄ ❦❧♠✉♦ ♣ ❵❯✇qs ❡
❣❧♠♥✽❍✾ ① ♠♥✽❍✾ ❣❧♠✉✽❍✾
❴❯② ❜❂ ❛ ▼❀❋❂❛●❅ ❂❀❆❉❀❋❛❂❃❋❀ ❛❅❄ ❂■❂❛❖ ❉❋❀❁❁❃❋❀ ■❏ ❵q③④❛P ●■❄●❅❀ ◆❛❉■❃❋ ▼■❅❂❛●❅❁ ⑤q⑥
✈❇ ◆■❖❃❆❀ ■❏ ❳ ❛❂■❆❁
❳♥ ✽❍✾ ❣❳ ✽❍✾
⑦❛❖▼❃❖❛❂❀ ❤⑧ ❏■❋ ❂✿❀ ❀❝❃●❖●✈❋●❃❆❯
❴❯⑤ ❞❋●❂❀ ❂✿❀ ❀❱❉❋❀❁❁●■❅ ❏■❋ ❂✿❀ ❀❝❃●❖●✈❋●❃❆ ▼■❅❁❂❛❅❂P ❤⑨ ❏■❋ ❀❛▼✿ ■❏ ❂✿❀ ❏■❖❖■❘●❅❍
❋❀❛▼❂●■❅❁❥
✽●✾ ❣⑩♠⑦❖ ✽❍✾ ❣⑩♠ ✽❍✾ ① ⑦❖♥ ✽❍✾
✽●●✾ ❣⑦❃✽⑩♠✉✾♥ ✽❁✾ ❣⑦❃♠ ✽❁✾ ① ⑤⑩♠♥ ✽❍✾ ① ♠♥ ✽❍✾
✽●●●✾ ⑦❊ ✉⑦♠♠⑦♥❊ ③✽❛❝✾ ① ❊♥♠✽❖✾ ⑦❊ ✉⑦♠♠❊ ✽❛❝✾ ① ⑦♥❊ ③♠❊ ✽❛❝✾
✽●◆✾ ❶❀✉❷ ✽❛❝✾ ① ②♠❊❹ ✽❛❝✾ ❶❀✽♠❊✾ ✉ ✽❁✾
✽◆✾ ❳♥ ✽❁✾ ① ❸❶ ♥ ❣❳❶ ③
❴❯❸ ❶●❅❄ ■❃❂ ❂✿❀ ◆❛❖❃❀ ■❏ ❤❺ ❏■❋ ❀❛▼✿ ■❏ ❂✿❀ ❏■❖❖■❘●❅❍ ❀❝❃●❖●✈❋●❛ ❏❋■❆ ❂✿❀ ◆❛❖❃❀ ■❏ ❤❻❥
✽●✾ ❣⑩♠⑦❖ ✽❍✾ ❣⑩♠ ✽❍✾ ① ⑦❖♥ ✽❍✾❼ ❤❻♣ ❵❯t ❵q❽♥ ❛❂ ❸qq ❾
✽●●✾ ⑦❛⑦♠✉ ✽❁✾ ⑦❛♠✽❁✾ ① ⑦♠♥✽❍✾❼ ❤❻♣ ❵r❴ ❛❂ ❵q❴② ❾
❴❯r ❶■❋ ❂✿❀ ❏■❖❖■❘●❅❍ ❀❝❃●❖●✈❋●❃❆P ❤❺♣ r❯② ❵q❿➀ ❛❂ ❵qqq ❾
➁➂ ➃➄➅ ➆ ➂➇ ➃➄➅ ➁➂➈ ➃➄➅ ➆ ➂➈ ➃➄➅

✠✡☛✠☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✕☛✖✗✎✑ ✼☛✖✗✎✑ ✼ ▲✘✓ ✹✙✚✍✛ ✜✢✙✜✙✣ ✤✥✎✗✘✦✧★ ✜✹✙✜✙✣ ✜✩✙✜✙✣★ ✪✫✙✜✙✫★ ✜✼✙✪✙✣

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✁✂✄☎✄✆✝✄✂✞ ✷✷

❇✪✫✬ ✫✬✭ ✮✪✯✰✱✯✲ ✱✳✲ ✯✭✴✭✯✵✭ ✯✭✱✶✫✸✪✳✵ ✸✳ ✫✬✭ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✱✯✭ ✭✽✭✿✭✳✫✱✯❀
✾✸✿✪✽✭✶✻✽✱✯ ✯✭✱✶✫✸✪✳✵❜ ❁✬✱✫ ✸✵ ❑❝❂ ✮✪✯ ✫✬✭ ✯✭✴✭✯✵✭ ✯✭✱✶✫✸✪✳❃
❄❜❄ ❅❆❉✽✱✸✳ ✰✬❀ ❉✻✯✭ ✽✸✺✻✸✲✵ ✱✳✲ ✵✪✽✸✲✵ ✶✱✳ ✾✭ ✸❋✳✪✯✭✲ ✰✬✸✽✭ ✰✯✸✫✸✳❋ ✫✬✭ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿
✶✪✳✵✫✱✳✫ ✭❆❉✯✭✵✵✸✪✳❃
❄❜● ❘✭✱✶✫✸✪✳ ✾✭✫✰✭✭✳ ❍■ ✱✳✲ ❏■▼ ✫✱◆✭✵ ❉✽✱✶✭ ✱✵ ✮✪✽✽✪✰✵❖
P❍■ ◗❋❙ ❚ ❏■ ◗❋❙ P❍■❏ ◗❋❙
❯✮ ✱ ✿✸❆✫✻✯✭ ✪✮ ❱❜❲●P ✿✪✽ ❍■ ✱✳✲ ❱❜❳❨❨ ✿✪✽ ✪✮ ❏■ ✸✵ ❉✽✱✶✭✲ ✸✳ ✱ ❩❱ ❬ ✯✭✱✶✫✸✪✳
✴✭✵✵✭✽ ✱✳✲ ✱✽✽✪✰✭✲ ✫✪ ✮✪✯✿ ❍■❏ ✱✫ ✱ ✫✭✿❉✭✯✱✫✻✯✭ ✮✪✯ ✰✬✸✶✬ ❑❭❪ P❜❱ ❩❱ ▼❹❫ ❂
✲✭✫✭✯✿✸✳✭ ✫✬✭ ✶✪✿❉✪✵✸✫✸✪✳ ✪✮ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✿✸❆✫✻✯✭❜
❄❜❳ ❍✸✫✯✸✶ ✪❆✸✲✭ ✯✭✱✶✫✵ ✰✸✫✬ ❇✯■ ✱✳✲ ❋✸✴✭✵ ✳✸✫✯✪✵❀✽ ✾✯✪✿✸✲✭ ✱✵ ❉✭✯ ✯✭✱✶✫✸✪✳ ❋✸✴✭✳
✾✭✽✪✰❖
P❍❏ ◗❋❙ ❚ ❇✯■ ◗❋❙ P❍❏❇✯ ◗❋❙
❁✬✭✳ ❱❜❱●❄ ✿✪✽ ✪✮ ❍❏ ✱✳✲ ❱❜❱❲❨❄ ✿✪✽ ✪✮ ❇✯■ ✱✯✭ ✿✸❆✭✲ ✸✳ ✱ ✶✽✪✵✭✲ ✶✪✳✫✱✸✳✭✯ ✱✫
✶✪✳✵✫✱✳✫ ✫✭✿❉✭✯✱✫✻✯✭❂ ❱❜❱❴❩● ✿✪✽ ✪✮ ❍❏❇✯ ✸✵ ✪✾✫✱✸✳✭✲ ✱✫ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿❜ ❵✱✽✶✻✽✱✫✭
✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✱✿✪✻✳✫ ✪✮ ❍❏ ✱✳✲ ❇✯■ ❜

❄❜❩❱ ❛✫ ❲❴❱❞❂ ❑♣❪ P❜❱ ❩❱❡❢❣✾✱✯ ✮✪✯ ✫✬✭ ❋✸✴✭✳ ✯✭✱✶✫✸✪✳ ✱✫ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿❜
P❤❏■ ◗❋❙ ❚ ❏■◗❋❙ P❤❏❹ ◗❋❙
❁✬✱✫ ✸✵ ❑✐ ✱✫ ✫✬✸✵ ✫✭✿❉✭✯✱✫✻✯✭ ❃
❄❜❩❩ ❛ ✵✱✿❉✽✭ ✪✮ ❥❯◗❋❙ ✸✵ ❉✽✱✶✭✲ ✸✳ ✮✽✱✵◆ ✱✫ ✱ ❉✯✭✵✵✻✯✭ ✪✮ ❱❜P ✱✫✿❜ ❛✫ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✫✬✭
❉✱✯✫✸✱✽ ❉✯✭✵✵✻✯✭ ✪✮ ❥❯◗❋❙ ✸✵ ❱❜❱❲ ✱✫✿❜ ❁✬✱✫ ✸✵ ❑❦ ✮✪✯ ✫✬✭ ❋✸✴✭✳ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ❃
P❥❯ ◗❋❙ ❥■ ◗❋❙ ❚ ❯■ ◗❋❙
❄❜❩P ❛ ✿✸❆✫✻✯✭ ✪✮ ❩❜❴❄ ✿✪✽ ✪✮ ❍■ ❂ ❩❜❳P ✿✪✽ ✪✮ ❥■ ✱✳✲ ●❜❩❨ ✿✪✽ ✪✮ ❍❥❹ ✸✵ ✸✳✫✯✪✲✻✶✭✲ ✸✳✫✪
✱ P❱ ❬ ✯✭✱✶✫✸✪✳ ✴✭✵✵✭✽ ✱✫ ❴❱❱ ❞❜ ❛✫ ✫✬✸✵ ✫✭✿❉✭✯✱✫✻✯✭❂ ✫✬✭ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✶✪✳✵✫✱✳✫❂
❑❭ ✮✪✯ ✫✬✭ ✯✭✱✶✫✸✪✳ ❍■ ◗❋❙ ❚ ❨❥■ ◗❋❙ P❍❥❹ ◗❋❙ ✸✵ ❩❜❄ ❩❱■ ❜ ❯✵ ✫✬✭ ✯✭✱✶✫✸✪✳ ✿✸❆✫✻✯✭
✱✫ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿❃ ❯✮ ✳✪✫❂ ✰✬✱✫ ✸✵ ✫✬✭ ✲✸✯✭✶✫✸✪✳ ✪✮ ✫✬✭ ✳✭✫ ✯✭✱✶✫✸✪✳❃
❄❜❩❨ ❧✬✭ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✶✪✳✵✫✱✳✫ ✭❆❉✯✭✵✵✸✪✳ ✮✪✯ ✱ ❋✱✵ ✯✭✱✶✫✸✪✳ ✸✵❂
r
♠ st❹ ♥ ♦✉■
✇✐ ✈ r
♦s✉ q ♦t■ ✉
❁✯✸✫✭ ✫✬✭ ✾✱✽✱✳✶✭✲ ✶✬✭✿✸✶✱✽ ✭✺✻✱✫✸✪✳ ✶✪✯✯✭✵❉✪✳✲✸✳❋ ✫✪ ✫✬✸✵ ✭❆❉✯✭✵✵✸✪✳❜
❄❜❩❲ ❏✳✭ ✿✪✽✭ ✪✮ ❥■❏ ✱✳✲ ✪✳✭ ✿✪✽✭ ✪✮ ❵❏ ✱✯✭ ✫✱◆✭✳ ✸✳ ❩❱ ❬ ✴✭✵✵✭✽ ✱✳✲ ✬✭✱✫✭✲ ✫✪
❄P❴ ❞❜ ❛✫ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ❲❱① ✪✮ ✰✱✫✭✯ ◗✾❀ ✿✱✵✵❙ ✯✭✱✶✫✵ ✰✸✫✬ ❵❏ ✱✶✶✪✯✲✸✳❋ ✫✪ ✫✬✭
✭✺✻✱✫✸✪✳❂
❥■❏ ◗❋❙ ❚ ❵❏ ◗❋❙
❥■ ◗❋❙ ❚ ❵❏■ ◗❋❙
❵✱✽✶✻✽✱✫✭ ✫✬✭ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✶✪✳✵✫✱✳✫ ✮✪✯ ✫✬✭ ✯✭✱✶✫✸✪✳❜
❄❜❩❴ ❛✫ ❄❱❱ ❞❂ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✶✪✳✵✫✱✳✫ ✮✪✯ ✫✬✭ ✯✭✱✶✫✸✪✳❖
❥■ ◗❋❙ ❚ ❯■ ◗❋❙ P❥❯ ◗❋❙
▼❡
✸✵ ❴❲❜●❜ ❯✮ ❱❜❴ ✿✪✽ ❬ ✪✮ ❥❯◗❋❙ ✸✵ ❉✯✭✵✭✳✫ ✱✫ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✱✫ ❄❱❱ ❞❂ ✰✬✱✫ ✱✯✭ ✫✬✭
✶✪✳✶✭✳✫✯✱✫✸✪✳ ✪✮ ❥■ ◗❋❙ ✱✳✲ ❯■ ◗❋❙ ✱✵✵✻✿✸✳❋ ✫✬✱✫ ✰✭ ✸✳✸✫✸✱✽✽❀ ✵✫✱✯✫✭✲ ✰✸✫✬ ❥❯◗❋❙ ✱✳✲
✱✽✽✪✰✭✲ ✸✫ ✫✪ ✯✭✱✶✬ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✱✫ ❄❱❱ ❞❃
❄❜❩② ❁✬✱✫ ✸✵ ✫✬✭ ✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✶✪✳✶✭✳✫✯✱✫✸✪✳ ✪✮ ✭✱✶✬ ✪✮ ✫✬✭ ✵✻✾✵✫✱✳✶✭✵ ✸✳ ✫✬✭
✭✺✻✸✽✸✾✯✸✻✿ ✰✬✭✳ ✫✬✭ ✸✳✸✫✸✱✽ ✶✪✳✶✭✳✫✯✱✫✸✪✳ ✪✮ ❯❵✽ ✰✱✵ ❱❜❄● ③ ❃
P❯❵✽ ◗❋❙ ❯■ ◗❋❙ ❚ ❵✽■ ◗❋❙④ ❑✐ ❪ ❱❜❩❲

❈✟✠❈✡☛☞✌✍✎✏✑ ✒✓✠✔✕✌✎ ✼✠✔✕✌✎ ✼ ▲✖✑ ✹✗✘☞✙ ✚✛✗✚✗✜ ✢✣✌✕✖✤✥✦ ✚✹✗✚✗✜✦ ✚✧✗✚✗✜✦ ★✩✗✚✗✩✦ ✚✼✗★✗✜

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷✷ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

✬✭✮✬ ❑♣ ❂ ✯✭✯✰ ✱✲✳ ✱✲ ✴✵✵ ✶ ✸✺✻ ✲✽✾ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳ ❅✽✺❆❇ ❄✾❃✺❆✭ ❉✽✱✲ ❁❅ ✲✽✾ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳
❝✺❇❝✾❇✲✻✱✲❁✺❇ ✺✸ ❊❋❍● ❆✽✾❇ ❁✲ ❁❅ ■❃✱❝✾❏ ❁❇ ✱ ✸❃✱❅▼ ✱✲ ✰✭✯ ✱✲✳ ■✻✾❅❅❀✻✾ ✱❇❏ ✱❃❃✺❆✾❏
✲✺ ❝✺✳✾ ✲✺ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳t
❊❋❍● ◆❖P ❊❋❍◗ ◆❖P ❘ ❍ ❋ ◆❖P
✬✭✮✴ ❙✲✽❚❃ ✱❝✾✲✱✲✾ ❁❅ ✸✺✻✳✾❏ ❄❚ ✲✽✾ ✻✾✱❝✲❁✺❇ ❄✾✲❆✾✾❇ ✾✲✽✱❇✺❃ ✱❇❏ ✱❝✾✲❁❝ ✱❝❁❏ ✱❇❏ ✲✽✾
✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳ ❁❅ ✻✾■✻✾❅✾❇✲✾❏ ✱❅❡
❊❍ ❯❊❱❱❍ ◆❃P ❘ ❊❋❍❲ ❱❍ ◆❃P ❊❍ ❯❊❱❱❊❋❍❲ ◆❃P ❘ ❍ ❋❱ ◆❃P
◆❁P ❉✻❁✲✾ ✲✽✾ ❝✺❇❝✾❇✲✻✱✲❁✺❇ ✻✱✲❁✺ ◆✻✾✱❝✲❁✺❇ ✿❀✺✲❁✾❇✲Pr ❳❨r ✸✺✻ ✲✽❁❅ ✻✾✱❝✲❁✺❇ ◆❇✺✲✾❡
❆✱✲✾✻ ❁❅ ❇✺✲ ❁❇ ✾✇❝✾❅❅ ✱❇❏ ❁❅ ❇✺✲ ✱ ❅✺❃❩✾❇✲ ❁❇ ✲✽❁❅ ✻✾✱❝✲❁✺❇P
◆❁❁P ❬✲ ❭✵❪ ✶r ❁✸ ✺❇✾ ❅✲✱✻✲❅ ❆❁✲✽ ✮✭✯✯ ✳✺❃ ✺✸ ✱❝✾✲❁❝ ✱❝❁❏ ✱❇❏ ✯✭✮✴ ✳✺❃ ✺✸ ✾✲✽✱❇✺❃r
✲✽✾✻✾ ❁❅ ✯✭✮✬✮ ✳✺❃ ✺✸ ✾✲✽❚❃ ✱❝✾✲✱✲✾ ❁❇ ✲✽✾ ✸❁❇✱❃ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳ ✳❁✇✲❀✻✾✭ ❊✱❃❝❀❃✱✲✾
✲✽✾ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳ ❝✺❇❅✲✱❇✲✭
◆❁❁❁P ❫✲✱✻✲❁❇❖ ❆❁✲✽ ✯✭❴ ✳✺❃ ✺✸ ✾✲✽✱❇✺❃ ✱❇❏ ✮✭✯ ✳✺❃ ✺✸ ✱❝✾✲❁❝ ✱❝❁❏ ✱❇❏ ✳✱❁❇✲✱❁❇❁❇❖
❁✲ ✱✲ ❭✵❪ ✶r ✯✭❭✮✰ ✳✺❃ ✺✸ ✾✲✽❚❃ ✱❝✾✲✱✲✾ ❁❅ ✸✺❀❇❏ ✱✸✲✾✻ ❅✺✳✾✲❁✳✾✭ ❍✱❅ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳
❄✾✾❇ ✻✾✱❝✽✾❏t
✬✭✮✵ ❬ ❅✱✳■❃✾ ✺✸ ■❀✻✾ ❵❊❃❲ ❆✱❅ ❁❇✲✻✺❏❀❝✾❏ ❁❇✲✺ ✱❇ ✾❩✱❝❀✱✲✾❏ ❩✾❅❅✾❃ ✱✲ ✰✬❪ ✶✭ ❬✸✲✾✻
✾✿ ❀❁❃ ❁❄✻❁❀✳ ❆ ✱❅ ✱✲✲ ✱❁❇ ✾❏r ❝✺❇ ❝✾❇✲ ✻✱✲❁✺❇ ✺ ✸ ❵ ❊❃ ❲ ❆ ✱❅ ✸✺❀❇❏ ✲✺ ❄✾
✯✭❴ ✮✯ ❹❛ ✳✺❃ ♠❹❛✭ ❜✸ ❩✱❃❀✾ ✺✸ ❑❞ ❁❅ ✴✭❪ ✮✯ ❹❯r ❆✽✱✲ ✱✻✾ ✲✽✾ ❝✺❇❝✾❇✲✻✱✲❁✺❇❅ ✺✸ ❵❊❃ ❯
✱❇❏ ❊❃ ❋ ✱✲ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳t
❵❊❃❲ ◆❖P ❵❊❃❯ ◆❖P ❘ ❊❃❋◆❖P
✬✭❭✯ ❱❇✾ ✺✸ ✲✽✾ ✻✾✱❝✲❁✺❇ ✲✽✱✲ ✲✱▼✾❅ ■❃✱❝✾ ❁❇ ■✻✺❏❀❝❁❇❖ ❅✲✾✾❃ ✸✻✺✳ ❁✻✺❇ ✺✻✾ ❁❅ ✲✽✾
✻✾❏❀❝✲❁✺❇ ✺✸ ❁✻✺❇◆❜❜P ✺✇❁❏✾ ❄❚ ❝✱✻❄✺❇ ✳✺❇✺✇❁❏✾ ✲✺ ❖❁❩✾ ❁✻✺❇ ✳✾✲✱❃ ✱❇❏ ❊❱❋✭
❢✾❱ ◆❅P ❘ ❊❱ ◆❖P ❢✾ ◆❅P ❘ ❊❱❋ ◆❖P❣ ❑♣ ❂ ✯✭❭❤❴ ✱✲✳ ✱✲ ✮✯❴✯✶
❉✽✱✲ ✱✻✾ ✲✽✾ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳ ■✱✻✲❁✱❃ ■✻✾❅❅❀✻✾❅ ✺✸ ❊❱ ✱❇❏ ❊❱ ❋ ✱✲ ✮✯❴✯ ✶ ❁✸ ✲✽✾
❁❇❁✲❁✱❃ ■✱✻✲❁✱❃ ■✻✾❅❅❀✻✾❅ ✱✻✾❡ ✐❥❦ ❂ ✮✭✰ ✱✲✳ ✱❇❏ q ♥♦❧ ❂ ✯✭✴✯ ✱✲✳t
✬✭❭✮ ❙✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳ ❝✺❇❅✲✱❇✲r ❑s ✸✺✻ ✲✽✾ ✻✾✱❝✲❁✺❇
✉❋ ◆❖P ❘ ❪❍ ❋ ◆❖P ❭✉❍ ❯ ◆❖P ✱✲ ❴✯✯ ✶ ❁❅ ✯✭✯❤✮
❬✲ ✱ ■✱✻✲❁❝❀❃✱✻ ✲❁✳✾r ✲✽✾ ✱❇✱❃❚❅❁❅ ❅✽✺❆❅ ✲✽✱✲ ❝✺✳■✺❅❁✲❁✺❇ ✺✸ ✲✽✾ ✻✾✱❝✲❁✺❇ ✳❁✇✲❀✻✾
❁❅ ❪✭✯ ✳✺❃ ♠❹❛ ✉❋r ❭✭✯ ✳✺❃ ♠❹❛ ❍ ❋ ✱❇❏ ✯✭❴ ✳✺❃ ♠❹❛ ✉❍ ❯✭ ❜❅ ✲✽✾ ✻✾✱❝✲❁✺❇ ✱✲ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳t
❜✸ ❇✺✲ ❁❇ ❆✽❁❝✽ ❏❁✻✾❝✲❁✺❇ ❏✺✾❅ ✲✽✾ ✻✾✱❝✲❁✺❇ ✲✾❇❏ ✲✺ ■✻✺❝✾✾❏ ✲✺ ✻✾✱❝✽ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳t
✬✭❭❭ ✈✻✺✳❁❇✾ ✳✺❇✺❝✽❃✺✻❁❏✾r ✈✻❊❃ ❏✾❝✺✳■✺❅✾❅ ❁❇✲✺ ❄✻✺✳❁❇✾ ✱❇❏ ❝✽❃✺✻❁❇✾ ✱❇❏ ✻✾✱❝✽✾❅
✲✽✾ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳❡
❭✈✻❊❃ ◆❖P ✈✻❋ ◆❖P ❘ ❊❃ ❋ ◆❖P
✸✺✻ ❆✽❁❝✽ ❑❞❂ ❪❭ ✱✲ ❴✯✯ ✶✭ ❜✸ ❁❇❁✲❁✱❃❃❚ ■❀✻✾ ✈✻❊❃ ❁❅ ■✻✾❅✾❇✲ ✱✲ ✱ ❝✺❇❝✾❇✲✻✱✲❁✺❇ ✺✸
❪✭❪ ✮✯ ❹❯ ✳✺❃ ♠❹❛r ❆✽✱✲ ❁❅ ❁✲❅ ✳✺❃✱✻ ❝✺❇❝✾❇✲✻✱✲❁✺❇ ❁❇ ✲✽✾ ✳❁✇✲❀✻✾ ✱✲ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳t
✬✭❭❪ ❬✲ ✮✮❭✬ ✶ ✱❇❏ ✮ ✱✲✳ ■✻✾❅❅❀✻✾r ✱ ❖✱❅✾✺❀❅ ✳❁✇✲❀✻✾ ✺✸ ❊❱ ✱❇❏ ❊❱❋ ❁❇ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳
❆❁✲✽ ❅✺❁❃❏ ❝✱✻❄✺❇ ✽✱❅ ✵✯✭❴❴ ① ❊❱ ❄❚ ✳✱❅❅
❊ ◆❅P ❘ ❊❱❋ ◆❖P ❭❊❱ ◆❖P
❊✱❃❝❀❃✱✲✾ ❑❨ ✸✺✻ ✲✽❁❅ ✻✾✱❝✲❁✺❇ ✱✲ ✲✽✾ ✱❄✺❩✾ ✲✾✳■✾✻✱✲❀✻✾✭
✬✭❭✰ ❊✱❃❝❀❃✱✲✾ ✱P ②③ ✱❇❏ ❄P ✲✽✾ ✾✿❀❁❃❁❄✻❁❀✳ ❝✺❇❅✲✱❇✲ ✸✺✻ ✲✽✾ ✸✺✻✳✱✲❁✺❇ ✺✸ ✉❱ ❋ ✸✻✺✳
✉❱ ✱❇❏ ❱❋ ✱✲ ❭✵✴✶
✉❱ ◆❖P ❘ ④ ❱❋ ◆❖P ✉❱❋ ◆❖P
❆✽✾✻✾
②⑤③ ◆✉❱❋P ❂ ❴❭✭✯ ▼⑥⑦✳✺❃

✠✡☛✠☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✕☛✖✗✎✑ ✼☛✖✗✎✑ ✼ ▲✘✓ ✹✙✚✍✛ ✜✢✙✜✙✣ ✤✥✎✗✘✦✧★ ✜✹✙✜✙✣ ✜✩✙✜✙✣★ ✪✫✙✜✙✫★ ✜✼✙✪✙✣

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✁✂✄☎✄✆✝✄✂✞ ✷✷

✪❢● ✫✬✭✮ ✯ ✰✱✲✳ ✴✵✶✸✺✻


✪❢● ✫✭✽✮ ✯ ✳ ✴✵✶✸✺✻
✱✲✾✿ ❉✺❀❁ ❂❃❀ ❄❅✸❆❀❇ ✺❋ ✸✺✻❀❁ ✺❋ ❇❀❍■❂❏✺❄ ❑❇✺▼❅■❂❁ ❏❄■❇❀❍❁❀◆ ▼❀■❇❀❍❁❀ ✺❇ ❇❀✸❍❏❄
❁❍✸❀ s❃❀❄ ❀❍■❃ ✺❋ ❂❃❀ ❋✺✻✻✺s❏❄❖ ❀P❅❏✻❏❆❇❏❍ ❏❁ ❁❅❆◗❀■❂❀▼ ❂✺ ❍ ▼❀■❇❀❍❁❀ ❏❄ ❑❇❀❁❁❅❇❀
❆❜ ❏❄■❇❀❍❁❏❄❖ ❂❃❀ ❘✺✻❅✸❀❙
✫❍✮ ❚❯✻❱ ✫❖✮ ❚❯✻❲ ✫❖✮ ❳ ❯✻✽ ✫❖✮
✫❆✮ ❯❍✭ ✫❁✮ ❳ ❯✭✽ ✫❖✮ ❯❍❯✭❲ ✫❁✮
✫■✮ ❨❩❀ ✫❁✮ ❳ ❬❭✽ ✭ ✫❖✮ ❩❀❲✭❪ ✫❁✮ ❳ ❬❭✽ ✫❖✮
✱✲✾❫ ❴❃❏■❃ ✺❋ ❂❃❀ ❋✺✻✻✺s❏❄❖ ❇❀❍■❂❏✺❄❁ s❏✻✻ ❖❀❂ ❍❋❋❀■❂❀▼ ❆❜ ❏❄■❇❀❍❁❏❄❖ ❂❃❀ ❑❇❀❁❁❅❇❀❙
❵✻❁✺◆ ✸❀❄❂❏✺❄ s❃❀❂❃❀❇ ■❃❍❄❖❀ s❏✻✻ ■❍❅❁❀ ❂❃❀ ❇❀❍■❂❏✺❄ ❂✺ ❖✺ ❏❄❂✺ ❋✺❇s❍❇▼ ✺❇
❆❍■✴s❍❇▼ ▼❏❇❀■❂❏✺❄✲
✫❏✮ ❯✭❯✻✽ ✫❖✮ ❯✭ ✫❖✮ ❳ ❯✻✽ ✫❖✮
✫❏❏✮ ❯❭ ❪ ✫❖✮ ❳ ✾❛✽ ✫❖✮ ❯❛✽ ✫❖✮ ❳ ✾❭✽ ❛ ✫❖✮
✫❏❏❏✮ ❯✭✽ ✫❖✮ ❳ ❯ ✫❁✮ ✾❯✭ ✫❖✮
✫❏❘✮ ✾❭✽ ✫❖✮ ❳ ❯✭ ✫❖✮ ❯❭❲✭❭ ✫❖✮
✫❘✮ ❯❍❯✭❲ ✫❁✮ ❯❍✭ ✫❁✮ ❳ ❯✭✽ ✫❖✮
✫❘❏✮ ❬ ✬❭ ❲ ✫❖✮ ❳ ✿✭✽ ✫❖✮ ❬✬✭ ✫❖✮ ❳ ❫❭✽ ✭✫❖✮
✱✲✾✱ ❝❃❀ ❀P❅❏✻❏❆❇❏❅✸ ■✺❄❁❂❍❄❂ ❋✺❇ ❂❃❀ ❋✺✻✻✺s❏❄❖ ❇❀❍■❂❏✺❄ ❏❁ ❞✲❫ ❞✳❱ ❍❂ ❞✳✾❬❡
❭✽✫❖✮ ❳ ❣❇✽ ✫❖✮ ✾❭❣❇✫❖✮
❩❏❄▼ ❂❃❀ ❀P❅❏✻❏❆❇❏❅✸ ❑❇❀❁❁❅❇❀ ✺❋ ❍✻✻ ❖❍❁❀❁ ❏❋ ❞✳✲✳ ❆❍❇ ✺❋ ❭❣❇ ❏❁ ❏❄❂❇✺▼❅■❀▼ ❏❄❂✺ ❍
❁❀❍✻❀▼ ■✺❄❂❍❏❄❀❇ ❍❂ ❞✳✾❬❡✲
✱✲✾✰ ❉❏❃❜▼❇✺❖❀❄ ❖❍❁ ❏❁ ✺❆❂❍❏❄❀▼ ❋❇✺✸ ❄❍❂❅❇❍✻ ❖❍❁ ❆❜ ❑❍❇❂❏❍✻ ✺❤❏▼❍❂❏✺❄ s❏❂❃ ❁❂❀❍✸ ❍❁
❑❀❇ ❋✺✻✻✺s❏❄❖ ❀❄▼✺❂❃❀❇✸❏■ ❇❀❍■❂❏✺❄♣
❯❭ ❪ ✫❖✮ ❳ ❭✽ ✭ ✫❖✮ ❯✭ ✫❖✮ ❳ ❨❭✽ ✫❖✮
✫❍✮ ❴❇❏❂❀ ❍❁ ❀❤❑❇❀❁❁❏✺❄ ❋✺❇ ✐❥ ❋✺❇ ❂❃❀ ❍❆✺❘❀ ❇❀❍■❂❏✺❄✲
✫❆✮ ❭✺s s❏✻✻ ❂❃❀ ❘❍✻❅❀❁ ✺❋ ✐ ❥ ❍❄▼ ■✺✸❑✺❁❏❂❏✺❄ ✺❋ ❀P❅❏✻❏❆❇❏❅✸ ✸❏❤❂❅❇❀ ❆❀ ❍❋❋❀■❂❀▼
❆❜
✫❏✮ ❏❄■❇❀❍❁❏❄❖ ❂❃❀ ❑❇❀❁❁❅❇❀
✫❏❏✮ ❏❄■❇❀❍❁❏❄❖ ❂❃❀ ❂❀✸❑❀❇❍❂❅❇❀
✫❏❏❏✮ ❅❁❏❄❖ ❍ ■❍❂❍✻❜❁❂ ❙
✱✲✾❦ ❉❀❁■❇❏❆❀ ❂❃❀ ❀❋❋❀■❂ ✺❋ ♣
❍✮ ❍▼▼❏❂❏✺❄ ✺❋ ❭✽
❆✮ ❍▼▼❏❂❏✺❄ ✺❋ ❯❭❲✭❭
■✮ ❇❀✸✺❘❍✻ ✺❋ ❯✭
▼✮ ❇❀✸✺❘❍✻ ✺❋ ❯❭❲✭❭
✺❄ ❂❃❀ ❀P❅❏✻❏❆❇❏❅✸ ✺❋ ❂❃❀ ❇❀❍■❂❏✺❄♣
✾❭✽✫❖✮ ❳ ❯✭ ✫❖✮ ❯❭ ❲✭❭ ✫❖✮
✱✲❨✳ ❵❂ ❬✱❨ ❡◆ ❀P❅❏✻❏❆❇❏❅✸ ■✺❄❁❂❍❄❂ ✐❧ ❋✺❇ ▼❀■✺✸❑✺❁❏❂❏✺❄ ✺❋ ❑❃✺❁❑❃✺❇❅❁ ❑❀❄❂❍■❃✻✺❇❏▼❀◆
❚❯✻❱ ❏❁ ✰✲❨ ❞✳♠❲✲ ♥❋ ▼❀■✺✸❑✺❁❏❂❏✺❄ ❏❁ ▼❀❑❏■❂❀▼ ❍❁◆
❚❯✻❱ ✫❖✮ ❚❯✻❲ ✫❖✮ ❳ ❯✻✽ ✫❖✮ ✪r♦ ✯ ❞✾❬✲✳ ✴✵ ✸✺✻❹q
❍✮ s❇❏❂❀ ❍❄ ❀❤❑❇❀❁❁❏✺❄ ❋✺❇ ✐ t ❋✺❇ ❂❃❀ ❇❀❍■❂❏✺❄✲
❆✮ s❃❍❂ ❏❁ ❂❃❀ ❘❍✻❅❀ ✺❋ ✐ t ❋✺❇ ❂❃❀ ❇❀❘❀❇❁❀ ❇❀❍■❂❏✺❄ ❍❂ ❂❃❀ ❁❍✸❀ ❂❀✸❑❀❇❍❂❅❇❀ ❙

❈✟✠❈✡☛☞✌✍✎✏✑ ✒✓✠✔✕✌✎ ✼✠✔✕✌✎ ✼ ▲✖✑ ✹✗✘☞✙ ✚✛✗✚✗✜ ✢✣✌✕✖✤✥✦ ✚✹✗✚✗✜✦ ✚✧✗✚✗✜✦ ★✩✗✚✗✩✦ ✚✼✗★✗✜

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷✷ ❈✁✂✄☎✆✝✞✟

❝✮ ✇✬✭✯ ✇✰✱✲✳ ✴✵ ✯✬✵ ✵✶✶✵❝✯ ✰✸ ❑✺ ✻✶ ✽✻✮ ✾✰✿✵ ❀❁✲❂ ✻❃ ✭✳✳✵✳ ✽✻✻✮ ❄✿✵❃❃✱✿✵ ✻❃ ✻✸❝✿✵✭❃✵✳
✽✻✻✻✮ ✯✬✵ ✯✵✾❄✵✿✭✯✱✿✵ ✻❃ ✻✸❝✿✵✭❃✵✳ ❅
❆❇❉❊ ❋✻✬●✳✿✰❍✵✸ ❍✭❃ ✱❃✵✳ ✻✸ ■✭✴✵✿❏❃ ❄✿✰❝✵❃❃ ✻❃ ❄✿✰✳✱❝✵✳ ✴● ✿✵✭❝✯✻✸❍ ✾✵✯✬✭✸✵ ✶✿✰✾
✸✭✯✱✿✭✲ ❍✭❃ ✇✻✯✬ ✬✻❍✬ ✯✵✾❄✵✿✭✯✱✿✵ ❃✯✵✭✾❇ ♥✬✵ ✶✻✿❃✯ ❃✯✭❍✵ ✰✶ ✯✇✰ ❃✯✭❍✵ ✿✵✭❝✯✻✰✸
✻✸✐✰✲✐✵❃ ✯✬✵ ✶✰✿✾✭✯✻✰✸ ✰✶ ❁▼ ✭✸✳ ■ ◆❇ ❖✸ ❃✵❝✰✸✳ ❃✯✭❍✵P ❁▼ ✶✰✿✾✵✳ ✻✸ ✶✻✿❃✯ ❃✯✭❍✵ ✻❃
✿✵✭❝✯✵✳ ✇✻✯✬ ✾✰✿✵ ❃✯✵✭✾ ✻✸ ✇✭✯✵✿ ❍✭❃ ❃✬✻✶✯ ✿✵✭❝✯✻✰✸P
❁▼ ✽❍✮ ◗ ■ ◆▼ ✽❍✮ ❁▼◆ ✽❍✮ ◗ ■ ◆ ✽❍✮
❖✶ ✭ ✿✵✭❝✯✻✰✸ ✐✵❃❃✵✲ ✭✯ ❘❙❙ ❁ ✻❃ ❝✬✭✿❍✵✳ ✇✻✯✬ ✭✸ ✵❚✱✻✾✰✲✭✿ ✾✻❯✯✱✿✵ ✰✶ ❁▼ ✭✸✳
❃✯✵✭✾ ❃✱❝✬ ✯✬✭✯ ♣ ❲❳ ❪ ♣ ❨❱ ❳ ❪ ❩❬❭ ✴✭✿P ✇✬✭✯ ✇✻✲✲ ✴✵ ✯✬✵ ❄✭✿✯✻✭✲ ❄✿✵❃❃✱✿✵ ✰✶ ■ ◆ ✭✯
✵❚✱✻✲✻✴✿✻✱✾❅ ❑❫❴ ❊❙❇❊ ✭✯ ❘❙❙ ❁
❆❇❉❵ ❀✿✵✳✻❝✯ ✇✬✻❝✬ ✰✶ ✯✬✵ ✶✰✲✲✰✇✻✸❍ ✿✵✭❝✯✻✰✸ ✇✻✲✲ ✬✭✐✵ ✭❄❄✿✵❝✻✭✴✲✵ ❝✰✸❝✵✸✯✿✭✯✻✰✸ ✰✶
✿✵✭❝✯✭✸✯❃ ✭✸✳ ❄✿✰✳✱❝✯❃r
✭✮ ❁✲◆ ✽❍✮ ❵❁✲ ✽❍✮ ❑❛ ❴ ❜ ❊❙❹❞❡
✴✮ ❁✲ ◆ ✽❍✮ ◗ ❵❢▼ ✽❍✮ ❵❢▼❁✲ ✽❍✮ ❑ ✺ ❴ ❉❇❆ ❊❙❣
❝✮ ❁✲◆ ✽❍✮ ◗ ❵❢▼◆ ✽❍✮ ❵❢▼◆❁✲ ✽❍✮ ❑❤ ❴ ❊❇❥
❆❇❉❉ ♥✬✵ ✐✭✲✱✵ ✰✶ ❑❛ ✶✰✿ ✯✬✵ ✿✵✭❝✯✻✰✸ ❉▼◆ ✽❍✮ ❵▼❞ ✽❍✮ ✻❃ ❵❇❙ ❊❙❹❂❦ ✭✯ ❵❜ ❁❇ ❖✶ ✯✬✵
✵❚✱✻✲✻✴✿✻✱✾ ❝✰✸❝✵✸✯✿✭✯✻✰✸ ✰✶ ▼ ◆ ✻✸ ✭✻✿ ✭✯ ❵❜ ❁ ✻❃ ❊❇❧ ❊❙ ❹◆ P ✇✬✭✯ ✻❃ ✯✬✵
❝✰✸❝✵✸✯✿✭✯✻✰✸ ✰✶ ▼❞❅
❆❇❉❘ ♥✬✵ ✿✵✭❝✯✻✰✸P ❁▼✽❍✮ ◗ ❉■ ◆✽❍✮ ❁■♠✽❍✮ ◗ ■ ◆▼✽❍✮
✻❃ ✭✯ ✵❚✱✻✲✻✴✿✻✱✾ ✭✯ ❊❉❙❙ ♦ ✻✸ ✭ ❊q ✶✲✭❃s❇ ❖✯ ✭✲❃✰ ❝✰✸✯✭✻✸ ❙❇❉❙ ✾✰✲ ✰✶ ❁▼P ❙❇❊❙ ✾✰✲
✰✶ ■ ◆ ✭✸✳ ❙❇❙❵ ✾✰✲ ✰✶ ■◆▼ ✭✸✳ ✭✸ ✱✸s✸✰✇✸ ✭✾✰✱✸✯ ✰✶ ❁■♠ ✻✸ ✯✬✵ ✶✲✭❃s❇ ❋✵✯✵✿✾✻✸✵
✯✬✵ ❝✰✸❝✵✸✯✿✭✯✻✰✸ ✰✶ ❁■♠ ✻✸ ✯✬✵ ✾✻❯✯✱✿✵❇ ♥✬✵ ✵❚✱✻✲✻✴✿✻✱✾ ❝✰✸❃✯✭✸✯P ❑❛ ✶✰✿ ✯✬✵
✿✵✭❝✯✻✰✸ ✭✯ ✯✬✵ ❍✻✐✵✸ ✯✵✾❄✵✿✭✯✱✿✵ ✻❃ ❉❇t❙❇
❆❇❉❜ ✉✬✭✯ ✻❃ ✾✵✭✸✯ ✴● ✯✬✵ ❝✰✸✈✱❍✭✯✵ ✭❝✻✳①✴✭❃✵ ❄✭✻✿❅ ②✻✸✳ ✯✬✵ ❝✰✸✈✱❍✭✯✵ ✭❝✻✳③✴✭❃✵
✶✰✿ ✯✬✵ ✶✰✲✲✰✇✻✸❍ ❃❄✵❝✻✵❃r
■❢▼◆P ❁❢④P ■❁✲▼♠⑤ ② ④P ▼■④ P ❁▼❞⑥④ P ✭✸✳ ⑦⑥④
❆❇❉❧ ⑨ ⑨
✉✬✻❝✬ ✰✶ ✯✬✵ ✶✰✲✲✰✇✻✸❍❃ ✭✿✵ q✵✇✻❃ ✭❝✻✳❃❅ ■ ◆▼P ⑧②❞ P ■ P ✭✸✳ ❢■♠
❆❇❉❆ ✉✬✭✯ ✇✻✲✲ ✴✵ ✯✬✵ ❝✰✸✈✱❍✭✯✵ ✴✭❃✵❃ ✶✰✿ ✯✬✵ ⑧✿ö✸❃✯✵✳ ✭❝✻✳❃r ■②P ■ ◆⑦▼♠ ✭✸✳ ■❁▼❞❅
⑩ ④
❆❇❉❥ ✉✿✻✯✵ ✯✬✵ ❝✰✸✈✱❍✭✯✵ ✭❝✻✳❃ ✶✰✿ ✯✬✵ ✶✰✲✲✰✇✻✸❍ ⑧✿ö✸❃✯✵✳ ✴✭❃✵❃r ❢■◆ P ❢■❞ ✭✸✳ ■❁▼▼ ❇
❆❇❉t ④ ④
♥✬✵ ❃❄✵❝✻✵❃r ■ ◆▼P ■❁▼❞ P ■⑦▼♠ ✭✸✳ ❢■ ❞ ❝✭✸ ✭❝✯ ✴✰✯✬ ✭❃ ⑧✿ö✸❃✯✵✳ ✭❝✻✳❃ ✭✸✳
✴✭❃✵❃❇ ②✰✿ ✵✭❝✬ ❝✭❃✵ ❍✻✐✵ ✯✬✵ ❝✰✿✿✵❃❄✰✸✳✻✸❍ ❝✰✸✈✱❍✭✯✵ ✭❝✻✳ ✭✸✳ ✴✭❃✵❇
❆❇❘❙ ❁✲✭❃❃✻✶● ✯✬✵ ✶✰✲✲✰✇✻✸❍ ❃❄✵❝✻✵❃ ✻✸✯✰ q✵✇✻❃ ✭❝✻✳❃ ✭✸✳ q✵✇✻❃ ✴✭❃✵❃ ✭✸✳ ❃✬✰✇ ✬✰✇
✯✬✵❃✵ ✭❝✯ ✭❃ q✵✇✻❃ ✭❝✻✳③✴✭❃✵r ✽✭✮ ▼■ ④ ✽✴✮ ② ④ ✽❝✮ ■ ❶ ✽✳✮ ⑧❁✲❞ ❇
❆❇❘❊ ♥✬✵ ❝✰✸❝✵✸✯✿✭✯✻✰✸ ✰✶ ✬●✳✿✰❍✵✸ ✻✰✸ ✻✸ ✭ ❃✭✾❄✲✵ ✰✶ ❃✰✶✯ ✳✿✻✸s ✻❃ ❉❇❥ ❊❙❹❞ ❷❇ ✇✬✭✯
✻❃ ✻✯❃ ❄■❅
❆❇❘❵ ♥✬✵ ❄■ ✰✶ ✭ ❃✭✾❄✲✵ ✰✶ ✐✻✸✵❍✭✿ ✻❃ ❉❇❆❧❇ ❁✭✲❝✱✲✭✯✵ ✯✬✵ ❝✰✸❝✵✸✯✿✭✯✻✰✸ ✰✶ ✬●✳✿✰❍✵✸
✻✰✸ ✻✸ ✻✯❇
❆❇❘❉ ♥✬✵ ✻✰✸✻❸✭✯✻✰✸ ❝✰✸❃✯✭✸✯ ✰✶ ■②P ■❁▼▼■ ✭✸✳ ■❁❢ ✭✯ ❵t❥♦ ✭✿✵ ❧❇❥ ❊❙ ❹♠ P
❊❇❥ ❊❙❹♠ ✭✸✳ ❘❇❥ ❊❙❹❡ ✿✵❃❄✵❝✯✻✐✵✲●❇ ❁✭✲❝✱✲✭✯✵ ✯✬✵ ✻✰✸✻❸✭✯✻✰✸ ❝✰✸❃✯✭✸✯❃ ✰✶ ✯✬✵
❝✰✿✿✵❃❄✰✸✳✻✸❍ ❝✰✸✈✱❍✭✯✵ ✴✭❃✵❇
❆❇❘❘ ♥✬✵ ✻✰✸✻❸✭✯✻✰✸ ❝✰✸❃✯✭✸✯ ✰✶ ❄✬✵✸✰✲ ✻❃ ❊❇❙ ❊❙❹❺❦ ❇ ✉✬✭✯ ✻❃ ✯✬✵ ❝✰✸❝✵✸✯✿✭✯✻✰✸ ✰✶
❄✬✵✸✰✲✭✯✵ ✻✰✸ ✻✸ ❙❇❙❜ ❷ ❃✰✲✱✯✻✰✸ ✰✶ ❄✬✵✸✰✲❅ ✉✬✭✯ ✇✻✲✲ ✴✵ ✻✯❃ ✳✵❍✿✵✵ ✰✶ ✻✰✸✻❸✭✯✻✰✸
✻✶ ✯✬✵ ❃✰✲✱✯✻✰✸ ✻❃ ✭✲❃✰ ❙❇❙❊❷ ✻✸ ❃✰✳✻✱✾ ❄✬✵✸✰✲✭✯✵❅
❆❇❘❜ ♥✬✵ ✶✻✿❃✯ ✻✰✸✻❸✭✯✻✰✸ ❝✰✸❃✯✭✸✯ ✰✶ ■ ◆⑦ ✻❃ t❇❊ ❊❙❹❣ ❇ ❁✭✲❝✱✲✭✯✵ ✯✬✵ ❝✰✸❝✵✸✯✿✭✯✻✰✸ ✰✶

■⑦ ✻✰✸ ✻✸ ✻✯❃ ❙❇❊❷ ❃✰✲✱✯✻✰✸❇ ■✰✇ ✇✻✲✲ ✯✬✻❃ ❝✰✸❝✵✸✯✿✭✯✻✰✸ ✴✵ ✭✶✶✵❝✯✵✳ ✻✶ ✯✬✵ ❃✰✲✱✯✻✰✸

✠✡☛✠☞✌✍✎✏✑✒✓ ✔✕☛✖✗✎✑ ✼☛✖✗✎✑ ✼ ▲✘✓ ✹✙✚✍✛ ✜✢✙✜✙✣ ✤✥✎✗✘✦✧★ ✜✹✙✜✙✣ ✜✩✙✜✙✣★ ✪✫✙✜✙✫★ ✜✼✙✪✙✣

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❊✁✂✄☎✄✆✝✄✂✞ ✷✷

✐✪ ✫✬✭✮ ✐✯ ✰✱✲ ✳✲✪✴ ✵ ✶✸ ✺✻✽ ✪✽ ✾✴✯✿ ✿ ✐✪✪✴✾✐✳✺ ✐✴✯ ✾✴✯✪✺✳✯✺ ✴✸ ✰ ❀ ❙ ✐✪


✭✬❁ ✭✫❹❂❃❄ ✾✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✾✴✯✾✽✯✺❆✳✺✐✴✯ ✴✸ ❙❀❹ ❅✯✿✽❆ ❇✴✺✻ ✾✴✯✿✐✺✐✴✯✪✬
❉✬❋● ❚✻✽ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✾✴✯✪✺✳✯✺ ✴✸ ✳✾✽✺✐✾ ✳✾✐✿ ✐✪ ✭✬❉❋ ✭✫ ❹■ ✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✿✽❏❆✽✽ ✴✸
✿✐✪✪✴✾✐✳✺✐✴✯ ✴✸ ✳✾✽✺✐✾ ✳✾✐✿ ✐✯ ✐✺✪ ✫✬✫❞ ✮ ✪✴✲❅✺✐✴✯✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✾✴✯✾✽✯✺❆✳✺✐✴✯ ✴✸
✳✾✽✺✳✺✽ ✐✴✯ ✐✯ ✺✻✽ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✳✯✿ ✐✺✪ ❛✰✬
❉✬❋❉ ✶✺ ✻✳✪ ❇✽✽✯ ✸✴❅✯✿ ✺✻✳✺ ✺✻✽ ❛✰ ✴✸ ✳ ✫✬✫✭✮ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✴✸ ✳✯ ✴❆❏✳✯✐✾ ✳✾✐✿ ✐✪ ❋✬✭❞✬
✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✾✴✯✾✽✯✺❆✳✺✐✴✯ ✴✸ ✺✻✽ ✳✯✐✴✯❄ ✺✻✽ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✾✴✯✪✺✳✯✺ ✴✸ ✺✻✽ ✳✾✐✿
✳✯✿ ✐✺✪ ❛❑▼✬
❉✬❋◆ ❖✪✪❅P✐✯❏ ✾✴P❛✲✽✺✽ ✿✐✪✪✴✾✐✳✺✐✴✯❄ ✾✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ❛✰ ✴✸ ✺✻✽ ✸✴✲✲✴◗✐✯❏ ✪✴✲❅✺✐✴✯✪❘
❯✳❱ ✫✬✫✫❲ ✮ ✰✱✲ ❯❇❱ ✫✬✫✫❞ ✮ ❳✳❨✰ ❯✾❱ ✫✬✫✫❁ ✮ ✰❩❆ ❯✿❱ ✫✬✫✫❁ ✮ ❬❨✰
❉✬❋❭ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ❛✰ ✴✸ ✺✻✽ ✸✴✲✲✴◗✐✯❏ ✪✴✲❅✺✐✴✯✪❘
✳❱ ❁ ❏ ✴✸ ❚✲❨✰ ✿✐✪✪✴✲❪✽✿ ✐✯ ◗✳✺✽❆ ✺✴ ❏✐❪✽ ❁ ✲✐✺❆✽ ✴✸ ✪✴✲❅✺✐✴✯✬
❇❱ ✫✬❲ ❏ ✴✸ ✱✳❯❨✰❱❀ ✿✐✪✪✴✲❪✽✿ ✐✯ ◗✳✺✽❆ ✺✴ ❏✐❪✽ ❞✫✫ P❫ ✴✸ ✪✴✲❅✺✐✴✯✬
✾❱ ✫✬❲ ❏ ✴✸ ❳✳❨✰ ✿✐✪✪✴✲❪✽✿ ✐✯ ◗✳✺✽❆ ✺✴ ❏✐❪✽ ❁✫✫ P❫ ✴✸ ✪✴✲❅✺✐✴✯✬
✿❱ ✭P❫ ✴✸ ✭❲✬● ✮ ✰✱✲ ✐✪ ✿✐✲❅✺✽✿ ◗✐✺✻ ◗✳✺✽❆ ✺✴ ❏✐❪✽ ✭ ✲✐✺❆✽ ✴✸ ✪✴✲❅✺✐✴✯✬
❉✬❞✫ ❚✻✽ ✿✽❏❆✽✽ ✴✸ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✴✸ ✳ ✫✬✭✮ ❇❆✴P✴✳✾✽✺✐✾ ✳✾✐✿ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✐✪ ✫✬✭❲❁✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽
✺✻✽ ❛✰ ✴✸ ✺✻✽ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✳✯✿ ✺✻✽ ♣❑❴ ✴✸ ❇❆✴P✴✳✾✽✺✐✾ ✳✾✐✿✬
❉✬❞✭ ❚✻✽ ❛✰ ✴✸ ✫✬✫✫❞✮ ✾✴✿✽✐✯✽ ❯✱❂❵✰❀❂❳❨❃❱ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✐✪ ❭✬❭❞✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✐✺✪ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯
✾✴✯✪✺✳✯✺ ✳✯✿ ❛❑ ❜✬
❉✬❞❁ ❝✻✳✺ ✐✪ ✺✻✽ ❛✰ ✴✸ ✫✬✫✫✭✮ ✳✯✐✲✐✯✽ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✵ ❚✻✽ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✾✴✯✪✺✳✯✺ ✴✸ ✳✯✐✲✐✯✽
✾✳✯ ❇✽ ✺✳❡✽✯ ✸❆✴P ❚✳❇✲✽ ❉✬❉✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✿✽❏❆✽✽ ✴✸ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✴✸ ✳✯✐✲✐✯✽ ✐✯ ✺✻✽
✪✴✲❅✺✐✴✯✬ ❖✲✪✴ ✾✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✾✴✯✪✺✳✯✺ ✴✸ ✺✻✽ ✾✴✯s❅❏✳✺✽ ✳✾✐✿ ✴✸ ✳✯✐✲✐✯✽✬
❉✬❞❲ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✿✽❏❆✽✽ ✴✸ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✴✸ ✫✬✫❞✮ ✳✾✽✺✐✾ ✳✾✐✿ ✐✸ ✐✺✪ ❛❑❴ ❪✳✲❅✽ ✐✪ ❋✬❉❋✬
✰✴◗ ✐✪ ✺✻✽ ✿✽❏❆✽✽ ✴✸ ✿✐✪✪✴✾✐✳✺✐✴✯ ✳✸✸✽✾✺✽✿ ◗✻✽✯ ✐✺✪ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✳✲✪✴ ✾✴✯✺✳✐✯✪
❯✳❱ ✫✬✫✭✮ ❯❇❱ ✫✬✭✮ ✐✯ ✰✱✲ ✵
❉✬❞❋ ❚✻✽ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✾✴✯✪✺✳✯✺ ✴✸ ✿✐P✽✺✻❢✲✳P✐✯✽ ✐✪ ❞✬❋ ✭✫ ❹❣✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✐✺✪ ✿✽❏❆✽✽ ✴✸
✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✐✯ ✐✺✪ ✫✬✫❁✮ ✪✴✲❅✺✐✴✯✬ ❝✻✳✺ ❛✽❆✾✽✯✺✳❏✽ ✴✸ ✿✐P✽✺✻❢✲✳P✐✯✽ ✐✪ ✐✴✯✐❍✽✿ ✐✸
✺✻✽ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✐✪ ✳✲✪✴ ✫✬✭✮ ✐✯ ❳✳❨✰✵
❉✬❞❞ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✻❢✿❆✴❏✽✯ ✐✴✯ ✾✴✯✾✽✯✺❆✳✺✐✴✯ ✐✯ ✺✻✽ ✸✴✲✲✴◗✐✯❏ ❇✐✴✲✴❏✐✾✳✲ ✸✲❅✐✿✪ ◗✻✴✪✽
❛✰ ✳❆✽ ❏✐❪✽✯ ❇✽✲✴◗❘
❯✳❱ ✰❅P✳✯ P❅✪✾✲✽♠✸✲❅✐✿❄ ●✬◆❲ ❯❇❱ ✰❅P✳✯ ✪✺✴P✳✾✻ ✸✲❅✐✿❄ ✭✬❁
❯✾❱ ✰❅P✳✯ ❇✲✴✴✿❄ ❉✬❲◆ ❯✿❱ ✰❅P✳✯ ✪✳✲✐❪✳❄ ●✬❋✬
❉✬❞● ❚✻✽ ❛✰ ✴✸ P✐✲❡❄ ❇✲✳✾❡ ✾✴✸✸✽✽❄ ✺✴P✳✺✴ s❅✐✾✽❄ ✲✽P✴✯ s❅✐✾✽ ✳✯✿ ✽❏❏ ◗✻✐✺✽ ✳❆✽ ●✬◆❄
❞✬✫❄ ❋✬❁❄ ❁✬❁ ✳✯✿ ❉✬◆ ❆✽✪❛✽✾✺✐❪✽✲❢✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✾✴❆❆✽✪❛✴✯✿✐✯❏ ✻❢✿❆✴❏✽✯ ✐✴✯
✾✴✯✾✽✯✺❆✳✺✐✴✯ ✐✯ ✽✳✾✻✬
❉✬❞❉ ✶✸ ✫✬❞●✭ ❏ ✴✸ ❬❨✰ ✐✪ ✿✐✪✪✴✲❪✽✿ ✐✯ ◗✳✺✽❆ ✺✴ ❏✐❪✽ ❁✫✫ P❫ ✴✸ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✳✺ ❁❭◆ ❬✬
✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✾✴✯✾✽✯✺❆✳✺✐✴✯✪ ✴✸ ❛✴✺✳✪✪✐❅P❄ ✻❢✿❆✴❏✽✯ ✳✯✿ ✻❢✿❆✴❤❢✲ ✐✴✯✪✬ ❝✻✳✺
✐✪ ✐✺✪ ❛✰✵
❉✬❞◆ ❚✻✽ ✪✴✲❅❇✐✲✐✺❢ ✴✸ ❙❆❯❨✰❱ ❥ ✳✺ ❁❭◆ ❬ ✐✪ ✭❭✬❁❲ ❏❦❫ ✴✸ ✪✴✲❅✺✐✴✯✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽
✾✴✯✾✽✯✺❆✳✺✐✴✯✪ ✴✸ ✪✺❆✴✯✺✐❅P ✳✯✿ ✻❢✿❆✴❤❢✲ ✐✴✯✪ ✳✯✿ ✺✻✽ ❛✰ ✴✸ ✺✻✽ ✪✴✲❅✺✐✴✯✬
❉✬❞❭ ❚✻✽ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✾✴✯✪✺✳✯✺ ✴✸ ❛❆✴❛✳✯✴✐✾ ✳✾✐✿ ✐✪ ✭✬❲❁ ✭✫ ❹■ ✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✿✽❏❆✽✽ ✴✸
✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✴✸ ✺✻✽ ✳✾✐✿ ✐✯ ✐✺✪ ✫✬✫❞✮ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✳✯✿ ✳✲✪✴ ✐✺✪ ❛✰✬ ❝✻✳✺ ◗✐✲✲ ❇✽ ✐✺✪
✿✽❏❆✽✽ ✴✸ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✐✸ ✺✻✽ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✐✪ ✫✬✫✭✮ ✐✯ ✰✱✲ ✳✲✪✴✵
❉✬●✫ ❚✻✽ ❛✰ ✴✸ ✫✬✭✮ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✴✸ ✾❢✳✯✐✾ ✳✾✐✿ ❯✰✱❳❨❱ ✐✪ ❁✬❲❋✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯
✾✴✯✪✺✳✯✺ ✴✸ ✺✻✽ ✳✾✐✿ ✳✯✿ ✐✺✪ ✿✽❏❆✽✽ ✴✸ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✐✯ ✺✻✽ ✪✴✲❅✺✐✴✯✬
❉✬●✭ ❚✻✽ ✐✴✯✐❍✳✺✐✴✯ ✾✴✯✪✺✳✯✺ ✴✸ ✯✐✺❆✴❅✪ ✳✾✐✿ ✐✪ ❋✬❞ ✭✫❹❣ ✬ ✱✳✲✾❅✲✳✺✽ ✺✻✽ ❛✰ ✴✸ ✫✬✫❋ ✮
✪✴✿✐❅P ✯✐✺❆✐✺✽ ✪✴✲❅✺✐✴✯ ✳✯✿ ✳✲✪✴ ✐✺✪ ✿✽❏❆✽✽ ✴✸ ✻❢✿❆✴✲❢✪✐✪✬

❈✟✠❈✡☛☞✌✍✎✏✑ ✒✓✠✔✕✌✎ ✼✠✔✕✌✎ ✼ ▲✖✑ ✹✗✘☞✙ ✚✛✗✚✗✜ ✢✣✌✕✖✤✥✦ ✚✹✗✚✗✜✦ ✚✧✗✚✗✜✦ ★✩✗✚✗✩✦ ✚✼✗★✗✜

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

✭✮✯✰ ❆ ✱✮✱✰ ▼ s✲✳✴✵✶✲✸ ✲✺ ✻✽✾✶✿✶✸✶✴❀ ❁✽✿✾✲❂❁✳✲✾✶✿❃ ❁❄s ✻❅ ❇ ❉✮❊❊✮ ❋❄✳❂✴✳❄✵❃ ✵❁❃


✶✲✸✶✐❄✵✶✲✸ ❂✲✸s✵❄✸✵ ✲✺ ✻✽✾✶✿✶✸❃✮
✭✮✯❉ P✾❃✿✶❂✵ ✶✺ ✵❁❃ s✲✳✴✵✶✲✸s ✲✺ ✵❁❃ ✺✲✳✳✲●✶✸❍ s❄✳✵s ❄✾❃ ✸❃✴✵✾❄✳■ ❄❂✶✿✶❂ ✲✾ ❏❄s✶❂❑
◆❄❋✳■ ❖◗✾■ ◆❄❋◆■ ◆❅❘◆❙❚■ ◆❄◆❙❯ ❄✸✿ ❖❱
✭✮✯❊ ❲❁❃ ✶✲✸✶✐❄✵✶✲✸ ❂✲✸s✵❄✸✵ ✲✺ ❂❁✳✲✾✲❄❂❃✵✶❂ ❄❂✶✿ ✶s ❳✮❉❨ ❳✱❹❚✮ ❩❁❄✵ ●✶✳✳ ❏❃ ✵❁❃ ✻❅ ✲✺
✱✮❳▼ ❄❂✶✿ ❄✸✿ ✶✵s ✱✮❳▼ s✲✿✶✴❀ s❄✳✵ s✲✳✴✵✶✲✸❬
✭✮✯❨ ❭✲✸✶❂ ✻✾✲✿✴❂✵ ✲✺ ●❄✵❃✾ ❄✵ ❉❳✱ ❖ ✶s ✰✮✭ ❳✱❹❪❘✮ ❩❁❄✵ ✶s ✵❁❃ ✻❅ ✲✺ ✸❃✴✵✾❄✳ ●❄✵❃✾ ❄✵
✵❁✶s ✵❃❀✻❃✾❄✵✴✾❃❬
✭✮✯✯ ❋❄✳❂✴✳❄✵❃ ✵❁❃ ✻❅ ✲✺ ✵❁❃ ✾❃s✴✳✵❄✸✵ ❀✶❫✵✴✾❃s❑
❄❴ ❳✱ ❀❵ ✲✺ ✱✮✰▼ ❋❄❛❙❅❴❯ ❜ ✰❨ ❀❵ ✲✺ ✱✮❳▼ ❅❋✳
❏❴ ❳✱ ❀❵ ✲✺ ✱✮✱❳▼ ❅❯ ❝❙❘ ❜ ❳✱ ❀❵ ✲✺ ✱✮✱❳▼ ❋❄❛❙❅❴❯
❂❴ ❳✱ ❀❵ ✲✺ ✱✮❳▼ ❅❯ ❝❙❘ ❜ ❳✱ ❀❵ ✲✺ ✱✮❳▼ ❖❙❅
✭✮✯✭ ❞❃✵❃✾❀✶✸❃ ✵❁❃ s✲✳✴❏✶✳✶✵✶❃s ✲✺ s✶✳❡❃✾ ❂❁✾✲❀❄✵❃■ ❏❄✾✶✴❀ ❂❁✾✲❀❄✵❃■ ✺❃✾✾✶❂ ❁✽✿✾✲❫✶✿❃■
✳❃❄✿ ❂❁✳✲✾✶✿❃ ❄✸✿ ❀❃✾❂✴✾✲✴s ✶✲✿✶✿❃ ❄✵ ✰❧❢❖ ✺✾✲❀ ✵❁❃✶✾ s✲✳✴❏✶✳✶✵✽ ✻✾✲✿✴❂✵
❂✲✸s✵❄✸✵s ❍✶❡❃✸ ✶✸ ❲❄❏✳❃ ✭✮❧✮ ❞❃✵❃✾❀✶✸❃ ❄✳s✲ ✵❁❃ ❀✲✳❄✾✶✵✶❃s ✲✺ ✶✸✿✶❡✶✿✴❄✳ ✶✲✸s✮
✭✮✯❢ ❲❁❃ s✲✳✴❏✶✳✶✵✽ ✻✾✲✿✴❂✵ ❂✲✸s✵❄✸✵ ✲✺ ❆❍ ❯ ❋✾❙ ❘ ❄✸✿ ❆❍◗✾ ❄✾❃ ❳✮❳ ❳✱❹❪❯ ❄✸✿
❨✮✱ ❳✱❹❪❚ ✾❃s✻❃❂✵✶❡❃✳✽✮ ❋❄✳❂✴✳❄✵❃ ✵❁❃ ✾❄✵✶✲ ✲✺ ✵❁❃ ❀✲✳❄✾✶✵✶❃s ✲✺ ✵❁❃✶✾ s❄✵✴✾❄✵❃✿
s✲✳✴✵✶✲✸s✮
✭✮✯❧ ❣❤✴❄✳ ❡✲✳✴❀❃s ✲✺ ✱✮✱✱✰ ▼ s✲✳✴✵✶✲✸s ✲✺ s✲✿✶✴❀ ✶✲✿❄✵❃ ❄✸✿ ❂✴✻✾✶❂ ❂❁✳✲✾❄✵❃ ❄✾❃
❀✶❫❃✿ ✵✲❍❃✵❁❃✾✮ ❩✶✳✳ ✶✵ ✳❃❄✿ ✵✲ ✻✾❃❂✶✻✶✵❄✵✶✲✸ ✲✺ ❂✲✻✻❃✾ ✶✲✿❄✵❃❬ ❛❱✲✾ ❂✴✻✾✶❂ ✶✲✿❄✵❃
❥❦♠ ❇ ✭✮❊ ❳✱❹♥ ❴✮
✭✮✭✱ ❲❁❃ ✶✲✸✶✐❄✵✶✲✸ ❂✲✸s✵❄✸✵ ✲✺ ❏❃✸✐✲✶❂ ❄❂✶✿ ✶s ✯✮❊✯ ❳✱❹♦ ❄✸✿ ❥ ❦♠ ✺✲✾ s✶✳❡❃✾ ❏❃✸✐✲❄✵❃
✶s ✰✮❨ ❳✱❹❪❚✮ ❅✲● ❀❄✸✽ ✵✶❀❃s ✶s s✶✳❡❃✾ ❏❃✸✐✲❄✵❃ ❀✲✾❃ s✲✳✴❏✳❃ ✶✸ ❄ ❏✴✺✺❃✾ ✲✺ ✻❅
❉✮❳❧ ❂✲❀✻❄✾❃✿ ✵✲ ✶✵s s✲✳✴❏✶✳✶✵✽ ✶✸ ✻✴✾❃ ●❄✵❃✾❬
✭✮✭❳ ❩❁❄✵ ✶s ✵❁❃ ❀❄❫✶❀✴❀ ❂✲✸❂❃✸✵✾❄✵✶✲✸ ✲✺ ❃❤✴✶❀✲✳❄✾ s✲✳✴✵✶✲✸s ✲✺ ✺❃✾✾✲✴s s✴✳✻❁❄✵❃
❄✸✿ s✲✿✶✴❀ s✴✳✻❁✶✿❃ s✲ ✵❁❄✵ ●❁❃✸ ❀✶❫❃✿ ✶✸ ❃❤✴❄✳ ❡✲✳✴❀❃s■ ✵❁❃✾❃ ✶s ✸✲
✻✾❃❂✶✻✶✵❄✵✶✲✸ ✲✺ ✶✾✲✸ s✴✳✻❁✶✿❃❬ ❛❱✲✾ ✶✾✲✸ s✴✳✻❁✶✿❃■ ❥ ❦♠ ❇ ✯✮❉ ❳✱❹❪♥ ❴✮
✭✮✭✰ ❩❁❄✵ ✶s ✵❁❃ ❀✶✸✶❀✴❀ ❡✲✳✴❀❃ ✲✺ ●❄✵❃✾ ✾❃❤✴✶✾❃✿ ✵✲ ✿✶ss✲✳❡❃ ❳❍ ✲✺ ❂❄✳❂✶✴❀ s✴✳✻❁❄✵❃
❄✵ ✰❧❢ ❖❬ ❛❱✲✾ ❂❄✳❂✶✴❀ s✴✳✻❁❄✵❃■ ❥ ❦♠ ✶s ❧✮❳ ❳✱❹♣ ❴✮
✭✮✭❉ ❲❁❃ ❂✲✸❂❃✸✵✾❄✵✶✲✸ ✲✺ s✴✳✻❁✶✿❃ ✶✲✸ ✶✸ ✱✮❳▼ ❅❋✳ s✲✳✴✵✶✲✸ s❄✵✴✾❄✵❃✿ ●✶✵❁ ❁✽✿✾✲❍❃✸
s✴✳✻❁✶✿❃ ✶s ❳✮✱ ❳✱❹❪q ▼✮ ❭✺ ❳✱ ❀❵ ✲✺ ✵❁✶s ✶s ❄✿✿❃✿ ✵✲ ❨ ❀❵ ✲✺ ✱✮✱❊ ▼ s✲✳✴✵✶✲✸ ✲✺
✵❁❃ ✺✲✳✳✲●✶✸❍❑ ❱❃❝❙ ❘ ■ ▼✸❋✳❯ ■ r✸❋✳❯ ❄✸✿ ❋✿❋✳❯ ✮ ✶✸ ●❁✶❂❁ ✲✺ ✵❁❃s❃ s✲✳✴✵✶✲✸s
✻✾❃❂✶✻✶✵❄✵✶✲✸ ●✶✳✳ ✵❄t❃ ✻✳❄❂❃❬

✡☛☞✡✌✍✎✏✑✒✓✔ ✕✖☞✗✘✏✒ ✼☞✗✘✏✒ ✼ ▲✙✔ ✹✚✛✎✜ ✢✣✚✢✚✤ ✥✦✏✘✙✧★✩ ✢✹✚✢✚✤ ✢✪✚✢✚✤✩ ✫✬✚✢✚✬✩ ✢✼✚✫✚✤

www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✂✄☎✆✝✄ ✷ ✁

■❏❑▼◆❖ P◗ ❘◗❱◆ ❘◆❲◆❳P◆❨ ❩❖◗❬❲◆❱❑

❯✞✟✠ ✡

❹✌ ❹✌
✶☛✶☞ ⑦ ✶✺ ✶✵ ✥ ✍ ✶☛✎✺ ✶✵ ♠
❹✑ ❹✓ ❹✑ ❹✕
✶☛✶✏ ✭✐✮ ✹☛✏ × ✶✵ ✭✐✐✮ ✎☛✒✹ × ✶✵ ✭✐✐✐✮ ✏☛✵✵✏ × ✶✵ ✭✐✔✮ ✺☛✵✵✵ × ✶✵
❹✖
✭✔✮ ✻☛✵✵✶✎ × ✶✵
✶☛✶✗ ✭✐✮ ✎ ✭✐✐✮ ✒ ✭✐✐✐✮ ✹ ✭✐✔✮ ✒
✭✔✮ ✹ ✭✔✐✮ ✺
✶☛✎✵ ✭✐✮ ✒✹☛✎ ✭✐✐✮ ✶✵☛✹ ✭✐✐✐✮ ✵☛✵✹✻✵ ✭✐✔✮ ✎✏✶✵
✶☛✎✶ ✭❛✮ ❧❛✘ ✙✚ ✛✜❧✢✐✣❧✤ ✣✦✙✣✙✦✢✐✙✧ ✭❜✮ ✭✐✮ ★✧✩ ✿ ✭✶✵✪ ✛✛✍ ✶✵✫✓ ✣✛✮
✭✐✐✮ ★✧✩ ✿ ✭✶✵✪ ❦✥✍ ✶✵✾ ✧✥✮
✑ ✑ ✑
✭✐✐✐✮ ★✧✩ ✿ ✭✶✵✬ ▲✍ ✶✵✬ ❞✛ ✮
✶☛✎✎ ✻☛✵✵ × ✶✵❹✫ ✛ ❂✵☛✻✵✵ ✛
✶☛✎✒ ✭✐✮ ❇ ✐✩ ❧✐✛✐✢✐✧✥ ✭✐✐✮ ★ ✐✩ ❧✐✛✐✢✐✧✥
✭✐✐✐✮ ❙✢✙✐✯✰✐✙✛✤✢✦✐✯ ✛✐✱✢✜✦✤ ✬✲✙ ✭✐✔✮ ❇ ✐✩ ❧✐✛✐✢✐✧✥
✭✔✮ ★ ✐✩ ❧✐✛✐✢✐✧✥
✶☛✎✹ ✭✐✮ ✎✺☞✶ ✥ ✭✐✐✮ ✹✎✏☛✺✥
✭✐✐✐✮ ❍✳❞✦✙✥✤✧ ✘✐❧❧ ✦✤✛❛✐✧ ✜✧✦✤❛✯✢✤❞✴ ✺☞✶☛✺ ✥
✶☛✎✻ ❚✤✧ ✔✙❧✜✛✤✩
❹✫✫ ❹✓ ❹✕
✶☛✎☞ ✭✐✮ ✎☛✏☞ × ✶✵ ✣✛ ✭✐✐✮ ✶☛✺✶✺ × ✶✵ ✩ ✭✐✐✐✮ ✎☛✺✒✻✺ × ✶✵ ❦✥
❹✕✑
✶☛✒✵ ✶☛✗✗✎✻✺ × ✶✵ ✥
✶☛✒✶ ✭✐✮ ✒ ✭✐✐✮ ✹ ✭✐✐✐✮ ✹
✶☛✒✎ ✒✗☛✗✹✏ ✥ ✛✙❧❹✫
❹✕✓ ❹✕✌
✶☛✒✒ ✭✐✮ ✒☛✶✒✶ ✶✵ ❛✢✙✛✩ ✭✐✐✮ ✶✒ ❛✢✙✛✩ ✭✐✐✐✮ ☞☛✏✎✏✻ ✶✵ ❛✢✙✛✩
❹✫
❊✛✣✐✦✐✯❛❧ ✚✙✦✛✜❧❛ ✸❍✍ ✛✙❧❛✦ ✛❛✩✩ ✎✎☛✵ ✥ ✛✙❧ ✍ ✛✙❧✤✯✜❧❛✦ ✚✙✦✛✜❧❛ ✸✕ ❍✕
✶☛✒✹
✶☛✒✺ ✵☛✗✹ ✥ ✸❛✸✼✑
✶☛✒✻ ✏☛✹✵ ✥ ❍✸❧

❯✞✟✠ ✽

✎☛✶ ✭✐✮ ✶☛✵✗✗ ✶✵❀❁ ✤❧✤✯✢✦✙✧✩ ✭✐✐✮ ✺☛✹✏ ✶✵ ❁ ❦✥✍ ✗☛✻✺ ✶✵❃✸
✎☛✎ ✭✐✮ ✻☛✵✎✎ ✶✵❀❃ ✤❧✤✯✢✦✙✧✩
✭✐✐✮ ✭❛✮ ✎☛✹✵✏✏ ✶✵❀❄ ✧✤✜✢✦✙✧✩ ✭❜✮ ✹☛✵✒✹☞ ✶✵ ❅ ❦✥
✭✐✐✐✮ ✭❛✮ ✶☛✎✵✹✹ ✶✵❀❀ ✣✦✙✢✙✧✩ ✭❜✮ ✎☛✵✶✺ ✶✵ ❈ ❦✥
✎☛✒ ☞✍✻✿ ✏✍✏✿ ✶✎✍✶✎✿ ✒✵✍✎✻✿ ✺✵✍ ✒✏
✎☛✹ ✭✐✮ ✸❧ ✭✐✐✮ ❉ ✭✐✐✐✮ ❇✤
✎☛✺ ✺☛✶☞ ✶✵❄❃ ✩ ❄✍ ✶☛☞✎ ✶✵❅✛ ❄
✎☛✻ ✭✐✮ ✶☛✗✏✏ ✶✵ ❄❋ ● ✭✐✐✮ ✒☛✗✏ ✶✵ ❄❈ ●

245 C:\ChemistryXI\Ans ers\Ans ers-(1).pmd, 18.1.6, 19.1.5, 25.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

✡✳✼ ✻✳☛ ✥☛ ☞ ✌✍ ✎✳☛ ✥☛✾ ✏ ✶ ❛✑✒ ✥✻✳✻✻ ✌ ✶


✡✳✽ ✡✳☛✥✡ ✥☛✶✓ ✔✕✖✗✖✑✏
✡✳✘ ✭✙✚ ✛✳✘✼ ✥☛ ✶✾ ✜ ✭✢✳✥☛ ✣✤✚✦ ✭✙✙✚ ☛✳✘✼ ✣✤ ✭✙✙✙✚ ✎✳✽✛ ✥☛✺ ✌ ✏ ✶
✡✳✥☛ ✛✘✛ ✹✜ ✌✖✧ ✶
✡✳✥✥ ✼✳✥✽ ✥☛✶✾✏ ✶
✡✳✥✡ ✛✳✛✥ ✥☛✶★✏ ✶ ✍ ✡✳✘✥ ✥☛ ✶✾✜
✡✳✥✢ ✛✽✻ ✑✌
✡✳✥✛ ✽✳✼✡ ✥☛ ☞✩✜
✡✳✥✎ ✥✎ ✣✌✌✙✏✏✙✖✑ ✧✙✑✣✏
✡✳✥✻ ✭✙✚ ✽✳✼✡ ✥☛ ☞✩✜ ✭✙✙✚ ✥✳✢✡✡✎ ✑✌
✡✳✥✼ ✥✳✎✡✢ ✥☛ ✌ ✓ ✶
✡✳✥✽ ✡✳☛✽ ✥☛ ✶✶ ✣✪✫✏✍ ✘✎✻ ➴
✡✳✥✘ ✢✻✛✼➴
✡✳✡☛ ✢✳✎✎ ✥☛ ✶✶✌
✡✳✡✥ ✽✘✻✼➴
✡✳✡✡ ◆❛✰✍ ✱✫☞✰✍ ✬❛☞✰✦ ❀✪✍ ✮☞ ❛✑✒ ✯✰
✡✳✡✢ ✭✙✚ ✭❛✚ ✥✏☞ ✭✲✚ ✥✏☞ ✡✏☞ ✡✔✓✦ ✭✴✚ ✥✏☞✡✏☞ ✡✔✓ ✭✒✚ ✥✏☞✡✏☞ ✡✔✓
✡✳✡✛ ✑✵✎
✡✳✡✎ ✑ ✵ ✢✦ ❧ ✵ ✡✦ ✌✸ ✵ ✿✡✍ ✿✥✍ ☛✍ ❁✥✍ ❁✡ ✭❛✑❂ ✖✑✣ ❃❛✧❄✣✚
✡✳✡✻ ✭✙✚ ✡✘ ✔✪✖✗✖✑✏
✡✳✡✼ ✥✍ ✡✍ ✥✎
✡✳✡✽ ✭✙✚ ❧ ✌✸
☛ ☛
✥ ✿✥✍☛✍❁✥
✡ ✿✡✍✿✥✍☛✍❁✥✍❁✡
✭✙✙✚ ❧ ✵ ✡✦ ✌✶✵✿✡✍ ✿✥✍☛✍❁✥✍❁✡
✭✙✙✙✚ ✡s✍ ✡♣
✡✳✡✘ ✭❛✚ ✥s✍ ✭✲✚ ✢♣✍ ✭✴✚ ✛❞ ❛✑✒ ✭✒✚ ✛❢
✡✳✢☛ ✭❛✚✍ ✭✴✚ ❛✑✒ ✭✣✚ ❛✪✣ ✑✖✗ ✔✖✏✏✙✲✧✣
✡✳✢✥ ✭❛✚ ✥✻ ✣✧✣✴✗✪✖✑✏ ✭✲✚ ✡ ✣✧✣✴✗✪✖✑✏
✡✳✢✢ ♥ ✵ ✡ ✗✖ ✑ ✵ ✥
✡✳✢✛ ✽✳✼✡ ✥☛ ✶❅✜
✡✳✢✎ ✥✳✢✢ ✥☛✾
✡✳✢✻ ✻ ✑✌
✡✳✢✼ ✭❛✚ ✥✳✢ ✥☛★ ✔✌ ✭✲✚ ✥✳✡✢ ✥☛✓
✡✳✢✽ ✥✎✻✢
✡✳✢✘ ✽
✡✳✛☛ ✱✖✪✣ ✑❄✌✲✣✪ ✖▼ ✯✿✔❛✪✗✙✴✧✣✏ ❆✙✧✧ ✔❛✏✏ ❛✏ ✗✕✣ ✑❄✴✧✣❄✏ ✖▼ ✗✕✣ ✧✙✫✕✗✣✪ ❛✗✖✌✏ ✙✏ ✏✌❛✧✧✍
✏✌❛✧✧✣✪ ✑❄✌✲✣✪ ✖▼ ✯✿✔❛✪✗✙✴✧✣✏ ❆✙✧✧ ✲✣ ✒✣▼✧✣✴✗✣✒ ❛✏ ❛ ✑❄✌✲✣✪ ✖▼ ✔✖✏✙✗❃✣ ✴✕❛✪✫✣✏ ✙✏
✧✣✏✏ ✗✕❛✑ ✖✑ ✗✕✣ ✧✙✫✕✗✣✪ ✑❄✴✧✣✙✳
✡✳✛✥ ❋✖✪ ❛ ✫✙❃✣✑ ✣✧✣✌✣✑✗ ✗✕✣ ✑❄✌✲✣✪ ✖▼ ✔✪✖✑✗✖✑✏ ✙✏ ✗✕✣ ✏❛✌✣ ▼✖✪ ✗✕✣ ✙✏✖✗✖✔✣✏✍ ❆✕✣✪✣❛✏
✗✕✣ ✌❛✏✏ ✑❄✌✲✣✪ ✴❛✑ ✲✣ ✒✙▼▼✣✪✣✑✗ ▼✖✪ ✗✕✣ ✫✙❃✣✑ ❛✗✖✌✙✴ ✑❄✌✲✣✪✳
❊●
✡✳✛✡ ❇❉ ❍✪

246 C:\ChemistryXI\Ans ers\Ans ers-(1).pmd, 18.1.6, 19.1.5, 25.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✂✄☎✆✝✄ ✷ ✁

✞✟✠✡ ✸☛ ❾✶
✶☛ ❈☞
✞✟✠✠ ✺✌ ❋✎ ✸ ✰
✍✌
✞✟✠✏ ✑✒✓✔✕✖ ✗✘✙✓ ✚ ✛✜✗✘✙✓ ✚ ✘✔✢✣✗ ✖✒✤✒✥✗ ✚ ✔✕✖✗✒✦✘✧✣ ✚ ★✩
✞✟✠✪ ✡✟✡ ✫✬✼ ✭
✞✟✠✮ ✯✘✱ ✠✟✹✮ ✫✬✲✳ ✓ ✲ ✯✢✱ ✾✟✬ ✫✬✴ ✔ ✯✖✱ ✡✞✟✞✮ ✫✬ ✵✻ ✭
✯❞✱ ✪✟✞ ✫✬ ✲✽
✞✟✠✹ ✫✬
✞✟✠✾ ✹✟✹✞✹ ✫✬ ✲✻ ✭
✞✟✏✬ ✡✟✠✪ ✫✬ ✵✵ ✭
✞✟✏✫ ✯✘✱ ✪✏✞ ✿✔ ✯✢✱ ✠✟✏✾✹ ✫✬✲✳ ✓ ✲
✯✖✱ ✡✟✾✮ ✫✬ ✲❀ ✭❁ ✾✟✡✡ ✫✬✽ ✔✓ ✲
✞✟✏✡ ✠✟✡ ✣❂
✞✟✏✠ ✮✟✪ ✫✬❀ ✣❂
✞✟✏✏ ✕✿✐✗✘✗✣❞❁ ✏
✞✟✏✪ ✠✏✡ ❃✔
✞✟✏✮ ✠✬✬ ❃✔
✞✟✏✹ ✾✟✹✾ ✔✓ ✲
✞✟✏✾ ✡✡✞ ❃✔
✞✟✪✬ ✫✟✏✫ ✫✬ ✵✼ ✔
✞✟✪✫ ✑✘✿ ✿✒❄ ✢✣ ❞✣✐✕✿✣❞ ✘✓ ❄❅✣ ✘✖❄✥✘✤ ✔✘❇✿✕❄✥❞✣ ✕✓ ✓✔✘✤✤✣✗ ❄❅✘✿ ✥✿✖✣✗❄✘✕✿✕❄✙✟
✞✟✪✞ ✯✧✱ ✚ ✯✕✕✱ ❉ ✯✕✧✱ ✚ ✯✧✕✱ ❉ ✯✕✕✕✱ ✚ ✯✕✱
✞✟✪✡ ✠♣
✞✟✪✠ ✯✕✱ ✞s ✯✕✕✱ ✠❊ ✯✕✕✕✱ ✡♣
✞✟✪✏ ❙✕
✞✟✪✪ ✯✘✱ ✡ ✯✢✱ ✞ ✯✖✱ ✪
✯❞✱ ✠ ✯✣✱ ③✣✗✒
✞✟✪✮ ✫✪

❯●❍■ ❏
✏✟✫ ✞✟✏ ✢✘✗
✏✟✞ ✬✟✹ ✢✘✗
✏✟✠ ✮✬ ❇❑✔✒✤
✏✟✏ ✩▲ ❉ ✠✩▼
✏✟✪ ✞✬✞✟✏ ✔◆
✏✟✮ ✹✟✡✫✠ ✫✬✳ ❖✘
✏✟✹ ✫✟✹ ✢✘✗
✏✟✾ ✡❇❑❞✔❀
✏✟✫✬ ✫✞✠✮✟✮ ❇
✏✟✫✫ ✡❑✏
✏✟✫✞ ✏✬ P
✏✟✫✡ ✠✟✞✫✏✠ ✫✬✵❀ ✣✤✣✖❄✗✒✿✓

247 C:\ChemistryXI\Ans ers\Ans ers-(1).pmd, 18.1.6, 19.1.5, 25.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

✺✡☛☞ ☛✡✶✌✶✺✍ ☛✌✻ ✥✎✏✑


✺✡☛✺ ✺✍✡✌✒✺ ✓✏✑
✺✡☛✍ ✸✔☛☛✡☛ ✕✖
✺✡☛✗ ✺✡✌✺ ✘
✺✡☛✔ ☞✌ ✖ ✙♦❧ ✚
✺✡☛✶ ✌✡✔ ✓✏✑

❯✛✜✢ ✣
✍✡☛ ✭✤✤✦
✍✡✒ ✭✤✤✤✦
✍✡✸ ✭✤✤✦
✍✡☞ ✭✤✤✤✦
✍✡✺ ✭✤✦
✍✡✍ ✭✤✧✦
✍✡✗ q ★ ✩ ✗✌☛ ✪
✇ ★ ✫ ✸✶☞ ✪✬ ✮✤✯✰✎ ✇♦✑✕ ✤✮ ✱♦✯✎ ✓✥ ✲✳✎ ✮✥✮✲✎✙
✴✵ ★ ✸✌✗ ✪
✍✡✔ ✫ ✗☞☛✡✺ ✕✪
✍✡✶ ☛✡✌✶ ✕✪
✍✡☛✌ ✴❍ ★ ✫✺✡✍✺ ✕✪ ✙♦❧❹✹
✍✡☛☛ ✫ ✸☛✺ ✕✪
✍✡☛✒ ✴r❍ ★ ✫✗✗✔ ✕✪
✍✡☛✸ ✫ ☞✍✡✒ ✕✪ ✙♦❧ ❹✹
✍✡☛☞ ✫ ✒✸✶ ✕✪ ✙♦❧ ❹✹
✍✡☛✺ ✸✒✗ ✕✪ ✙♦❧ ❹✹
✍✡☛✍ ✴❙ ✼ ✌
✍✡☛✗ ✒✌✌ ✽
✍✡☛✔ ✴❍ ✤✮ ✯✎✖✏✲✤✧✎ ✭✓♦✯✱ ✎✯✎✑✖✥ ✤✮ ✑✎❧✎✏✮✎✱✦ ✏✯✱ ✴❙ ✤✮ ✯✎✖✏✲✤✧✎ ✭✾✳✎✑✎ ✤✮ ❧✎✮✮
✑✏✯✱♦✙✯✎✮✮ ✏✙♦✯✖ ✲✳✎ ✙♦❧✎✰✿❧✎✮ ✲✳✏✯ ✏✙♦✯✖ ✲✳✎ ✏✲♦✙✮✦
✍✡☛✶ ✌✡☛✍☞ ✕✪✬ ✲✳✎ ✑✎✏✰✲✤♦✯ ✤✮ ✯♦✲ ✮❀♦✯✲✏✯✎♦✿✮✡
✍✡✒✌ ✫✺✺✡✒✗ ✕✪ ✙♦❧ ❹✹
✍✡✒☛ ◆❁✭✖✦ ✤✮ ✿✯✮✲✏✓❧✎✬ ✓✿✲ ◆❁❂ ✭✖✦ ✤✮ ❃♦✑✙✎✱✡
✍✡✒✒ ❄s❅rr ★ ✩ ✒✔✍ ✕✪ ✙♦❧❹✹
✴❆s❅rr ★ ✶✺✶✡✗✸ ✪ ✽❹✹

❯✛✜✢ ❇

✗✡✒ ☛✒✡✒✸✗ ✙♦❧✘❹✹


✗✡✸ ✒✡✍✗ ❉ ☛✌❊
✗✡✺ ✭✤✦ ☞✡☞ ☛✌❹❊ ✭✤✤✦ ☛✡✶✌
✗✡✍ ☛✡✺✶ ☛✌❹✹❋
✗✡✔ ❬◆❂❪ ★ ✌✡✌☞✔✒ ✙♦❧✘❹✹✬ ❬❁❂ ❪ ★ ✌✡✌✶✸✸ ✙♦❧✘❹✹✬ ❬◆❂❁❪ ★ ✍✡✍ ☛✌❹❂✹ ✙♦❧✘❹✹
✗✡✶ ✌✡✌✸✺✺✙♦❧ ♦❃ ◆❁ ✏✯✱ ✌✡✌☛✗✔✙♦❧ ♦❃ ●✑❂

248 C:\ChemistryXI\Ans ers\Ans ers-(1).pmd, 18.1.6, 19.1.5, 25.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✂✄☎✆✝✄ ✷ ✁

✼✞✟✠ ✼✞✡✼ ✟✠ ✶✶ ✥❹✶


✼✞✟✟ ✡✞✠
✼✞✟☛ ◗❝ ☞ ☛✞✌✼ ✟✠✸✞ ✳✍✎ ✏✑✒✓✔✕✍✖ ✕✗ ✖✍✔ ✒✔ ✑✘✙✕✚✕✛✏✕✙✜✞
✼✞✟✡ ✠✞✡✡
✼✞✟✢ ✠✞✠✵✣ ✜✍✚✤❹✶ ✑✒✓✦ ✍✧ ★✩ ✒✖✪ ✫✩
✼✞✟✵ ❬✫✩❪ ☞ ❬✬✚✩❪ ☞ ✠✞☛✟ ✥✎ ❬✫✬✚❪ ☞ ✠✞✭✵ ✥
✼✞✟✼ ❬✬✩★✻❪ ❡✮ ☞ ✭✞✵☛ ✒✔✜
✼✞✟✣ ✯✕✰ ❬✬★ ✸✬❈❈✬✩★✺❪❬★✩ ❈❪ ❖ ❬✬★ ✸✬❈❈★❪❬✬✩★ ✺❈★❪
✯✕✕✰ ☛☛✞✌ ✯✕✕✕✰ ✱✒✚✙✑ ✍✧ ◗❝ ✕✗ ✚✑✗✗ ✔✦✒✖ ✲❝ ✔✦✑✏✑✧✍✏✑ ✑✘✙✕✚✕✛✏✕✙✜ ✕✗ ✖✍✔ ✒✔✔✒✕✖✑✪✞
✼✞✟✌ ✠✞✠☛✜✍✚✤ ❹✶ ✧✍✏ ✛✍✔✦✞
✼✞☛✠ ❬✴✹✽❪ ☞ ✟✞✼✭✌✒✔✜✎ ❬✴✹✽✩❪ ☞ ✠✞✡✵✟✒✔✜✞
✼✞☛✟ ✳✍✎ ✔✦✑ ✏✑✒✓✔✕✍✖ ◆✏✍✓✑✑✪✗ ✔✍ ✧✍✏✜ ✜✍✏✑ ◆✏✍✪✙✓✔✗✞
✼✞☛☛ ✭ ✟✠ ❹✾ ✜✍✚✤❹✶
✼✞☛✭ ✟✡✞✠
✼✞☛✡ ✒✰ ❛ ✭✢✞✠✿❀✎ ✛✰ ✟✞✭✵✢ ✟✠✻
✼✞☛✼ ❬✴❍✩❪ ❡✮ ☞ ❬✴❇❁✩❪ ❡✮ ☞ ☛✞✢ ✟✠ ❹✩ ✛✒✏✎ ❬✴❍❇❁❪ ☞ ✟✠✞✠ ✛✒✏
✼✞✭✠ ✛✰ ✟☛✠✞✡✣
✼✞✭✟ ❬★✩❪ ❡✮ ☞ ✠✞✌✵ ✛✒✏
✼✞✭✭ ☛✞✣✵ ✟✠ ❹✩❂ ✥
✼✞✭✡ ✢✞✣✢❃✟✠ ❹✩
✼✞✭✢ ✳❈✩ ❹✎ ★✬✳✎ ✬✚❈✾✎ ★❄✎ ★✩ ❈✎ ★✬❈✸❹✎ ★❅❹
✼✞✭✵ ❉❄✸✎ ★❊✎ ✳★ ✾❊
✼✞✭✼ ❄❹✎ ★❅❈✾❹✎ ✬❈✸✩❹
✼✞✭✣ ✳★ ✸✎ ✳★ ✾❊✎ ★✬❈❈★
✼✞✡✟ ☛✞✡☛
✼✞✡☛ ✟✞✼ ❃ ✟✠ ❹✾✥

✼✞✡✭ ❄ ☞ ✟✞✢ ❃ ✟✠ ❹✶✶✎ ★✬❈❈❹☞ ✢✞✵ ✟✠ ❹✶✶✎ ✬✳❹☞ ☛✞✠✣ ❃ ✟✠ ❹✻
✼✞✡✡ ❬◆✦✑✖✒✔✑ ✕✍✖❪☞ ☛✞☛ ✟✠ ❹✻ ✎ ◆★☞ ✢✞✵✢✎ ❋☞ ✡✞✡✼ ✟✠ ❹✺✞ ◆★ ✍✧ ✠✞✠✟✥ ✗✍✪✕✙✜ ◆✦✑✖✒✔✑
✗✍✚✙✔✕✍✖☞ ✌✞✭✠✞

✼✞✡✢ ❬★❅ ❪☞ ✌✞✢✡ ❃ ✟✠ ❹✺✎ ✕✖ ✠✞✟✥ ★✬✚ ❬★❅❹❪ ☞ ✌✞✟ ✟✠ ❹❂✥✎ ❬❅✩❹❪☞ ✟✞☛ ✟✠ ❹✶✸✥✎ ✕✖ ✠✞✟✥
★✬✚ ❬❅✩❹❪☞ ✟✞✠✌ ✟✠ ❹✶■✥
✼✞✡✵ ❬❏✓ ❹❪☞ ✠✞✠✠✠✌✭✎ ◆★☞ ✭✞✠✭
✼✞✡✼ ❬❏❹❪ ☞ ✼✞✠✣ ❃✟✠ ❹✺✥✎ ✲❑ ☞ ✢✞✠✣ ✟✠❹▲✎ ◆✲❑ ☞ ✵✞☛✌
✼✞✡✣ ✒✰ ☛✞✢☛ ✛✰ ✟✟✞✼✠ ✓✰ ☛✞✼✠ ✪✰ ✟✟✞✭✠
✼✞✡✌ ✒✰ ✟✟✞✵✢ ✛✰ ✟☛✞☛✟ ✓✰ ✟☛✞✢✼ ✓✰ ✟✞✣✼
✼✞✢✠ ◆★ ☞ ✟✞✣✣✎ ◆✲❑ ☞ ☛✞✼✠
✼✞✢✟ ✲❜ ☞ ✟✞✵ ✟✠ ❹✻ ✎ ◆✲ ❜ ☞ ✢✞✣
✼✞✢☛ ▼ ☞ ✵✞✢✭ ✟✠ ❹✾✎ ✲❑ ☞ ☛✞✭✡ ✟✠ ❹✺
✼✞✢✭ ✒✰ ✠✞✠✠✟✣ ✛✰ ✠✞✠✠✠✟✣
✼✞✢✡ ▼ ☞ ✠✞✠✠✢✡
✼✞✢✢ ✒✰ ✟✞✡✣ ✟✠ ❹▲✥✎ ✛✰ ✠✞✠✵✭ ✓✰ ✡✞✟✼ ✟✠ ❹❂✥ ✪✰ ✭✞✌✣ ✟✠ ❹▲
✼✞✢✵ ✒✰ ✟✞✢ ✟✠ ✥✎ ❹▲ ❹✺
✛✰ ✟✠ ✥✎ ✓✰ ✵✞✭✟ ✟✠ ✥ ❹✺ ✪✰ ✵✞✭✟ ✟✠ ❹✸✥
✼✞✢✼ ❬✲ ❊❪ ☞ ❬❈★ ❹❪ ☞ ✠✞✠✢✥✎ ❬★ ❊❪ ☞ ☛✞✠ ✟✠ ❹✶✸✥

249 C:\ChemistryXI\Ans ers\Ans ers-(1).pmd, 18.1.6, 19.1.5, 25.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✷ ✁ ❈✂✄☎✆✝✞✟✠

✼✡☛☞ ❬✌✍ ✎✏❪ ✑ ✒✡✓☛☞✓✔✕ ❬✖✗❹❪ ✑ ✒✡✘✓✙✚✔ ✕ ✛✗ ✑ ✓✘✡☛✒


✼✡☛✜ ✢ ✑ ✓✡✙✘ ✓✒❹✎✕ ✛✗ ✑ ✘✡✒✜✡ ✱✣ ✛✍✤✥✤✣✦✤ ✧★ ✒✡✒✓✔ ✗✩✪✕ ✢ ✑ ✓✡✘✚ ✓✒❹✫
✼✡✙✒ ❑❛ ✑ ✚✡✒✜ ✓✒❹✬ ✭✣✮ ✮✤✯✍✤✤ ✧★ ✰✧✣✰✲✭✳✰✧✣ ✑ ✒✡✒✴☛✼
✼✡✙✓ ✛✗ ✑ ✼✡✜✼✡ ♣✤✯✍✤✤ ✧★ ✵✶✮✍✧✪✶✥✰✥ ✑ ✚✡✘✙ ✓✒❹✸
✼✡✙✚ ❑❜ ✑ ✓✡☛ ✓✒❹✹
✼✡✙✘ ◆✭✩✪✕ ❑✺✍ ✥✧✪✻✳✰✧✣✥ ✭✍✤ ✣✤✻✳✍✭✪✕ ◆✭✩◆✕ ◆✭◆✖ ✎ ✭✣✮ ❑✽ ✥✧✪✻✳✰✧✣✥ ✭✍✤ ✾✭✥✰✦ ✭✣✮
◆✗✬ ◆✖✫ ✥✧✪✻✳✰✧✣ ✰✥ ✭✦✰✮✰✦✡
✼✡✙✴ ✿✭❀ ✛✗ ✧★ ✭✦✰✮ ✥✧✪✻✳✰✧✣✑ ✓✡✜✴ ✿✾❀ ✰✳✥ ✥✭✪✳ ✥✧✪✻✳✰✧✣✑ ✚✡☞✼
✼✡✙☛ ✛✗ ✑ ✙✡✼☞
✼✡✙✙ ✭❀ ✓✓✡✚ ✾❀ ✼✡✒✒ ✦❀ ✘✡✒✒
✼✡✙✼ ✌✰✪❙✤✍ ✦✵✍✧❁✭✳✤ ✌✑ ✒✡✙☛ ✓✒❹✬ ✔▼ ✔✧✪✭✍✰✳✶ ✧★ ❂✯✏ ✑ ✓✡✘✒ ❃ ✓✒❹✬ ✔
✔✧✪✭✍✰✳✶ ✧★ ✩✍✖✬ ✎❹ ✑ ✒✡✙☛ ✓✒❹✬ ✔▼ ✺✭✍✰✻❁ ✩✵✍✧❁✭✳✤ ✌ ✑ ✓✡✓ ✓✒❹✸ ✔▼ ✔✧✪✭✍✰✳✶ ✧★
✺✭ ✎✏ ✭✣✮ ✩✍✖✬ ✎❹ ✤✭✦✵ ✰✥ ✓✡✓ ✓✒❹✸ ✔▼ ✽✤✍✍✰✦ ✗✶✮✍✧❃✰✮✤ ✌ ✑ ✓✡✘✜ ✓✒❹❄❅✔▼
✔✧✪✭✍✰✳✶ ✧★ ✽✤✫✏ ✑ ✓✡✘✜ ✓✒❹❄❅✔▼ ✔✧✪✭✍✰✳✶ ✧★ ❬✖✗❹❪ ✑ ✴✡✓✼ ✓✒❹❄❅✔
▲✤✭✮ ✩✵✪✧✍✰✮✤ ✌ ✑ ✓✡☛✜ ✓✒❹✎✔▼ ✔✧✪✭✍✰✳✶ ✧★ ❆✾✎✏ ✑ ✓✡☛✜ ✓✒❹✎✔
✔✧✪✭✍✰✳✶ ✧★ ✩✪❹ ✑ ✘✡✓☞ ✓✒❹✎✔▼ ✔✤✍✦✻✍✧✻✥ ✱✧✮✰✮✤ ✌ ✑ ✚✡✚✴ ✓✒❹❄❅✔▼
✔✧✪✭✍✰✳✶ ✧★ ✗✯ ✎✎✏ ✑ ✚✡✚✴ ✓✒❹❄❅✔ ✭✣✮ ❁✧✪✭✍✰✳✶ ✧★ ✱❹ ✑ ✴✡✴☞ ✓✒❹❄❅✔
✼✡✙☞ ✌✰✪❙✤✍ ✦✵✍✧❁✭✳✤ ✰✥ ❁✧✍✤ ✥✧✪✻✾✪✤ ✭✣✮ ✳✵✤ ✍✭✳✰✧ ✧★ ✳✵✤✰✍ ❁✧✪✭✍✰✳✰✤✥ ✑ ✜✓✡✜
✼✡✙✜ ◆✧ ✛✍✤✦✰✛✰✳✭✳✤
✼✡✼✒ ✌✰✪❙✤✍ ✾✤✣✲✧✭✳✤ ✰✥ ✘✡✘✓✼ ✳✰❁✤✥ ❁✧✍✤ ✥✧✪✻✾✪✤ ✭✳ ✪✧❇✤✍ ✛✗
✼✡✼✓ ❚✵✤ ✵✰✯✵✤✥✳ ❁✧✪✭✍✰✳✶ ★✧✍ ✳✵✤ ✥✧✪✻✳✰✧✣ ✰✥ ✚✡☛ ✓✒❹✹ ✔
✼✡✼✚ ✚✡✴✙ ✪✰✳✍✤ ✧★ ❇✭✳✤✍
✼✡✼✘ ❆✍✤✦✰✛✰✳✭✳✰✧✣ ❇✰✪✪ ✳✭P✤ ✛✪✭✦✤ ✰✣ ✦✭✮❁✰✻❁ ✦✵✪✧✍✰✮✤ ✥✧✪✻✳✰✧✣

250 C:\ChemistryXI\Ans ers\Ans ers-(1).pmd, 18.1.6, 19.1.5, 25.1.6


www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✛✛✜✢✣✤✥ ✘✙✚

⑦⑧⑧⑨⑩❶❷❸ ❹

❧♥♣qsq✉q✈s✇ ✈♣ ✉①♥ ②③ ④⑤✇♥ ⑥sq✉✇

▼✦✧★✦ ✭✩✪✫ ✬✮✯ ✩✯✰✱✯ ✲✳ ✰✮✯ ✴✯✵✶✰✮ ✸✹ ✺✻✰✮ ✰✱✻✼✯✴✴✯✽ ✾✿ ✴✲✶✮✰ ✲✵ ✼✻❀❁❁✩ ✽❁✱✲✵✶ ✻ ✰✲✩✯
✲✵✰✯✱✼✻✴ ✸✹ ✐❂❃❄❄ ❅❄❃ ❇❈❉ ✸✹ ✻ ✳✯❀✸✵✽ ✭✐❅t❊ ❋●❍■❏ ✐❄❉❑✪▲
◆❖P◗❘★❙❚ ✭❯✶✪✫ ✬✮✯ ❯✲✴✸✶✱✻✩ ✲✳ ✰✮✯ ❁✵✲✰ ✸✹ ✩✻✳✳❱ ✲✰ ✲✳ ✯❲❁✻✴ ✰✸ ✰✮✯ ✩✻✳✳ ✸✹ ✰✮✯
✲✵✰✯✱✵✻✰✲✸✵✻✴ ✺✱✸✰✸✰✿✺✯ ✸✹ ✰✮✯ ❯✲✴✸✶✱✻✩ ✭❑r❳ ❋●❍■❏ ✐❄❨✐✪▲
❩✦❬◗❭❪ ✭✳✪✫ ✬✮✯ ✳✯❀✸✵✽ ✲✳ ✰✮✯ ✽❁✱✻✰✲✸✵ ✸✹ ❄✐❄❃❫❑✐❅❅❨ ✺✯✱✲✸✽✳ ✸✹ ✰✮✯ ✱✻✽✲✻✰✲✸✵
❀✸✱✱✯✳✺✸✵✽✲✵✶ ✰✸ ✰✮✯ ✰✱✻✵✳✲✰✲✸✵ ✾✯✰❝✯✯✵ ✰✮✯ ✰❝✸ ✮✿✺✯✱✹✲✵✯ ✴✯✼✯✴✳ ✸✹ ✰✮✯ ✶✱✸❁✵✽ ✳✰✻✰✯
✸✹ ✰✮✯ ❀✻✯✳✲❁✩♦✐❑❑ ✻✰✸✩ ✭✐❑t❊ ❋●❍■❏ ✐❄❫❅✪▲
❴❚❵✦★✦ ✭❛✪✫ ✬✮✯ ✻✩✺✯✱✯ ✲✳ ✰✮✻✰ ❀✸✵✳✰✻✵✰ ❀❁✱✱✯✵✰ ❝✮✲❀✮❏ ✲✹ ✩✻✲✵✰✻✲✵✯✽ ✲✵ ✰❝✸ ✳✰✱✻✲✶✮✰
✺✻✱✻✴✴✯✴ ❀✸✵✽❁❀✰✸✱✳ ✸✹ ✲✵✹✲✵✲✰✯ ✴✯✵✶✰✮❏ ✸✹ ✵✯✶✴✲✶✲✾✴✯ ❀✲✱❀❁✴✻✱ ❀✱✸✳✳♦✳✯❀✰✲✸✵❏ ✻✵✽ ✺✴✻❀✯✽
✐ ✩✯✰✱✯ ✻✺✻✱✰ ✲✵ ✼✻❀❁❁✩❏ ❝✸❁✴✽ ✺✱✸✽❁❀✯ ✾✯✰❝✯✯✵ ✰✮✯✳✯ ❀✸✵✽❁❀✰✸✱✳ ✻ ✹✸✱❀✯ ✯❲❁✻✴ ✰✸
❃ ✐❨ ❜ ❞✯❝✰✸✵ ✺✯✱ ✩✯✰✱✯ ✸✹ ✴✯✵✶✰✮ ✭❄t❊ ❋●❍■❏ ✐❄❇❉✪▲
◆✦P❡❖❭ ✭❢✪✫ ✬✮✯ ❯✯✴✼✲✵❏ ❁✵✲✰ ✸✹ ✰✮✯✱✩✸✽✿✵✻✩✲❀ ✰✯✩✺✯✱✻✰❁✱✯❏ ✲✳ ✰✮✯ ✹✱✻❀✰✲✸✵ ✐❂❃❅❑▲✐❫
✸✹ ✰✮✯ ✰✮✯✱✩✸✽✿✵✻✩✲❀ ✰✯✩✺✯✱✻✰❁✱✯ ✸✹ ✰✮✯ ✰✱✲✺✴✯ ✺✸✲✵✰ ✸✹ ❝✻✰✯✱ ✭✐❑t❊ ❋●❍■❏ ✐❄❫❅✪▲
▼◗P✦ ✭✩✸✴✪✫ ✬✮✯ ✩✸✴✯ ✲✳ ✰✮✯ ✻✩✸❁✵✰ ✸✹ ✳❁✾✳✰✻✵❀✯ ✸✹ ✻ ✳✿✳✰✯✩ ❝✮✲❀✮ ❀✸✵✰✻✲✵✳ ✻✳
✩✻✵✿ ✯✴✯✩✯✵✰✻✱✿ ✯✵✰✲✰✲✯✳ ✻✳ ✰✮✯✱✯ ✻✱✯ ✻✰✸✩✳ ✲✵ ❨▲❨✐❃ ❯✲✴✸✶✱✻✩ ✸✹ ❀✻✱✾✸✵♦✐❃▲ ♠✮✯✵
✰✮✯ ✩✸✴✯ ✲✳ ❁✳✯✽❏ ✰✮✯ ✯✴✯✩✯✵✰✻✱✿ ✯✵✰✲✰✲✯✳ ✩❁✳✰ ✾✯ ✳✺✯❀✲✹✲✯✽ ✻✵✽ ✩✻✿ ✾✯ ✻✰✸✩✳❏
✩✸✴✯❀❁✴✯✳❏ ✲✸✵✳❏ ✯✴✯❀✰✱✸✵✳❏ ✸✰✮✯✱ ✺✻✱✰✲❀✴✯✳❏ ✸✱ ✳✺✯❀✲✹✲✯✽ ✶✱✸❁✺✳ ✸✹ ✳❁❀✮ ✺✻✱✰✲❀✴✯✳
✭✐❇t❊ ❋●❍■❏ ✐❄❅✐✪▲
❣❙❭❪✦P❙ ✭❀✽✪✫ ✬✮✯ ❀✻✵✽✯✴✻ ✲✳ ✰✮✯ ✴❁✩✲✵✸❁✳ ✲✵✰✯✵✳✲✰✿❏ ✲✵ ✻ ✶✲✼✯✵ ✽✲✱✯❀✰✲✸✵❏ ✸✹ ✻ ✳✸❁✱❀✯
✰✮✻✰ ✯✩✲✰✳ ✩✸✵✸❀✮✱✸✩✻✰✲❀ ✱✻✽✲✻✰✲✸✵ ✸✹ ✹✱✯❲❁✯✵❀✿ ❈❇❨ ✐❨❤❥ ✮✯✱✰❦ ✻✵✽ ✰✮✻✰ ✮✻✳ ✻
✱✻✽✲✻✵✰ ✲✵✰✯✵✳✲✰✿ ✲✵ ✰✮✻✰ ✽✲✱✯❀✰✲✸✵ ✸✹ ✭✐❂❫❉❑✪ ❝✻✰✰ ✺✯✱ ✳✰✯✱✻✽✲✻✵ ✭✐❫t❊ ❋●❍■❏ ✐❄❅❄✪▲
✭✬✮✯ ✳✿✩✾✸✴✳ ✴✲✳✰✯✽ ✮✯✱✯ ✻✱✯ ✲✵✰✯✱✵✻✰✲✸✵✻✴✴✿ ✻✶✱✯✯✽ ✻✵✽ ✳✮✸❁✴✽ ✵✸✰ ✾✯ ❀✮✻✵✶✯✽ ✲✵
✸✰✮✯✱ ✴✻✵✶❁✻✶✯✳ ✸✱ ✳❀✱✲✺✰✳✪▲

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✁✖✕✁✕✗
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✘✙✘ ❈✚✛✜✢✣✤✥✦

➛➜➜➝➞➟➠➡ ➢➢

➆➇➈➉➈➊➋➌➍ ➋➎➈➏➐ ➑➋➒➉➏➓ ➔→➉➣➈➐ ↔➊↕ ➙➒➇↔➐ ➙↔➌➌

❊✧★✩★✪✫ ❙✬✩✭✮✧ ❆✫✮✩✯✰ ▼✮✧✱✲ ①②③④③⑤⑥ ⑦⑧④⑨⑩② ❶⑥⑩④❷❸ ❺⑩②❻❼


◆✳✩✭★✲ ✩✱♠♠✴ ❽❾④⑨③❼ ④❻❿❿➀
✵✶ ✩✮✧❹✸✹ ➁➂ ④⑩②➃➄➅
✺✻✼✽✾✽✿❀ ✺✻ ❁❂ ❃❃❄❅❇❉ ❥■❏✻✿❏❘ ❞❯ ❁❇ ❃❇❇❅❑❂
✺❋✿❀✽✾✽✿❀ ✺❋ ●❉ ❃❍❅❂❁ ❥◗❋❘❜❭■✾✿❀ ❥◗ ❖❃ ❂❑❅❂❖
✺❀■❏✽✻✽✿❀ ✺❀ ❂❑ ▲❃❖❉P ❧■◗❭❘❀✽✿❀ ❧❭ ❍❇ ●❖❖❅❃❖
✺✾✼✽❀◗✾❘ ❚❜ ❑● ●❃●❅❄❑ ❧■◗✾ ❧■ ●❇ ❃❇❅●❁
✺❏❯◗✾ ✺❏ ●❁ ❉❂❅❂❑ ❧■❫✼✿✾✽✿❀ ❧❫ ❂❉ ▲❃❉❄❅❇❑P
✺❏❱■✾✽✻ ✺❱ ❉❉ ❄❖❅❂❃ ❧✽✻❨■❋ ❧✽ ❃❁ ❑❁❅❄●
✺❱✼❲✼✽✾■ ✺✼ ❁❑ ❃●❇ ❧✽◗❜✽✿❀ ❧❜ ❖● ❂❃❅❂●
❳❲❏✽✿❀ ❳❲ ❑❍ ●❉❄❅❉❖ ❧✽✼❏◗❯■✾ ❧ ❄ ●❖❅❇❇❍❄
❳■❏❨■❋✽✿❀ ❳❨ ❂❄ ▲❃❖❄P ❧◗❜■❋✽✿❀ ❧◗ ●❇❃ ▲❃❑❂P
❳■❏❘❋❋✽✿❀ ❳■ ❖ ❂❅❇● ♥❱❀✽✿❀ ♥❱ ❄❍ ●❂❇❅❃
❳✽❱❀✿✼❩ ❳✽ ❁❉ ❃❇❁❅❂❁ ♥♦❘❯■✾ ♥ ❁ ●❍❅❇❇
❳◗❩❏✽✿❀ ❳❩ ●❇❄ ▲❃❍❖P ✐❲❋❋❲❭✽✿❀ ✐❭ ❖❍ ●❇❍❅❖
❳◗❏◗✾ ❳ ❑ ●❇❅❁● ✐❩◗❱❫❩◗❏✿❱ ✐ ●❑ ❉❇❅❂❄
❳❏◗❀✽✾■ ❳❏ ❉❑ ❄❂❅❂● ✐❋❲✼✽✾✿❀ ✐✼ ❄❁ ●❂❑❅❇❂
❬❲❭❀✽✿❀ ❬❭ ❖❁ ●●❃❅❖❇ ✐❋✿✼◗✾✽✿❀ ✐✿ ❂❖ ▲❃❖❖P
❬❲■❱✽✿❀ ❬❱ ❑❑ ●❉❃❅❂● ✐◗❋◗✾✽✿❀ ✐◗ ❁❖ ❃●❇
❬❲❋✻✽✿❀ ❬❲ ❃❇ ❖❇❅❇❁ ✐◗✼❲❱❱✽✿❀ ❢ ●❂ ❉❂❅●❇
❬❲❋✽❪◗❏✾✽✿❀ ❬❪ ❂❁ ❃❑●❅❇❁ ✐❏❲❱■◗❭❘❀✽✿❀ ✐❏ ❑❂ ●❖❇❅❂●
❬❲❏❜◗✾ ❬ ❍ ●❃❅❇● ✐❏◗❀■✼❩✽✿❀ ✐❀ ❍● ▲●❖❑P
❬■❏✽✿❀ ❬■ ❑❁ ●❖❇❅●❃ ✐❏◗✼❲✻✼✽✾✽✿❀ ✐❲ ❂● ❃❉●❅❇❖
❬❩❋◗❏✽✾■ ❬❋ ●❄ ❉❑❅❖❑ ♣❲❭✽✿❀ ♣❲ ❁❁ ▲❃❃❍P
❬❩❏◗❀✽✿❀ ❬❏ ❃❖ ❑❃❅❇❇ ♣❲❭◗✾ ♣✾ ❁❍ ▲❃❃❃P
❬◗❜❲❋✼ ❬◗ ❃❄ ❑❁❅❂❉ ♣❩■✾✽✿❀ ♣■ ❄❑ ●❁❍❅❃
❬◗❫❫■❏ ❬✿ ❃❂ ❍❉❅❑❖ ♣❩◗❭✽✿❀ ♣❩ ❖❑ ●❇❃❅❂●
❬✿❏✽✿❀ ❬❀ ❂❍ ❃❖❄❅❇❄ ♣✿❜✽❭✽✿❀ ♣❜ ❉❄ ❁❑❅❖❄
❴✿❜✾✽✿❀ ❴❜ ●❇❑ ▲❃❍❉P ♣✿✼❩■✾✽✿❀ ♣✿ ❖❖ ●❇●❅❇❄
❴❘❱❫❏◗❱✽✿❀ ❴❘ ❍❍ ●❍❃❅❑❇ ♣✿✼❩■❏❪◗❏❭✽✿❀ ♣❪ ●❇❖ ▲❃❍●P
❵✽✾❱✼■✽✾✽✿❀ ❵❱ ❂❂ ▲❃❑❃P ❚❲❀❲❏✽✿❀ ❚❀ ❍❃ ●❑❇❅❉❑
❵❏❜✽✿❀ ❵❏ ❍❁ ●❍❄❅❃❍ ❚✻❲✾❭✽✿❀ ❚✻ ❃● ❖❖❅❂❍
❵✿❏◗❫✽✿❀ ❵✿ ❍❉ ●❑●❅❂❍ ❚■❲❜◗❏❯✽✿❀ ❚❯ ●❇❍ ▲❃❍❍P
❛■❏❀✽✿❀ ❛❀ ●❇❇ ▲❃❑❄❅●❇P ❚■❋■✾✽✿❀ ❚■ ❉❖ ❄❁❅❂❍
❛❋✿◗❏✽✾■ ❛ ❂ ●❂❅❇❇ ❚✽❋✽✻◗✾ ❚✽ ●❖ ❃❁❅❇❁
❛❏❲✾✻✽✿❀ ❛❏ ❁❄ ▲❃❃❉P ❚✽❋❦■❏ ✺❯ ❖❄ ●❇❄❅❁❄
❝❲❭◗❋✽✾✽✿❀ ❝❭ ❍❖ ●❑❄❅❃❑ ❚◗❭✽✿❀ ❧❲ ●● ❃❃❅❂❂
❝❲❋❋✽✿❀ ❝❲ ❉● ❍❂❅❄❃ ❚✼❏◗✾✼✽✿❀ ❚❏ ❉❁ ❁❄❅❍❃
❝■❏❀❲✾✽✿❀ ❝■ ❉❃ ❄❃❅❍● ❚✿❋❫❩✿❏ ❚ ●❍ ❉❃❅❇❍
❝◗❋❭ ✺✿ ❄❂ ●❂❍❅❂❄ q❲✾✼❲❋✿❀ q❲ ❄❉ ●❁❇❅❂❑
❞❲❪✾✽✿❀ ❞❪ ❄❃ ●❄❁❅❖❂ q■✻❩✾■✼✽✿❀ q✻ ❖❉ ▲❂❁❅❂●P
❞❲❱❱✽✿❀ ❞❱ ●❇❁ ▲❃❍❂P q■❋❋✿❏✽✿❀ q■ ❑❃ ●❃❄❅❍❇
❞■❋✽✿❀ ❞■ ❃ ❖❅❇❇ q■❏❜✽✿❀ q❜ ❍❑ ●❑❁❅❂❃
❞◗❋❀✽✿❀ ❞◗ ❍❄ ●❍❖❅❂❉ q❩❲❋❋✽✿❀ q❋ ❁● ❃❇❖❅❉❄
❞❘❭❏◗❯■✾ ❞ ● ●❅❇❇❄❂ q❩◗❏✽✿❀ q❩ ❂❇ ❃❉❃❅❇❖
❡✾❭✽✿❀ ❡✾ ❖❂ ●●❖❅❁❃ q❩✿❋✽✿❀ q❀ ❍❂ ●❍❁❅❂❉
❡◗❭✽✾■ ❡ ❑❉ ●❃❍❅❂❇ q✽✾ ❚✾ ❑❇ ●●❁❅❍❂
❡❏✽❭✽✿❀ ❡❏ ❄❄ ●❂❃❅❃ q✽✼❲✾✽✿❀ q✽ ❃❃ ❖❄❅❁❁
❡❏◗✾ ❛■ ❃❍ ❑❑❅❁❑ q✿✾❯❱✼■✾ r ❄❖ ●❁❉❅❁❑
❢❏❘❫✼◗✾ ❢❏ ❉❍ ❁❉❅❁❇ s✾✿✾❜✽✿❀ s✿❜ ●●❃ ▲❃❄❄P
❣❲✾✼❩❲✾✿❀ ❣❲ ❑❄ ●❉❁❅❂● s✾✿✾✾✽❋✽✿❀ s✿✾ ●●❇ ▲❃❍❂P
❣❲❤❏■✾✻✽✿❀ ❣❏ ●❇❉ ▲❃❍❃❅●P s✾✿✾✿✾✽✿❀ s✿✿ ●●● ▲❃❄❃P
❣■❲❭ ✐❜ ❁❃ ❃❇❄❅●❂ s❏❲✾✽✿❀ s ❂❃ ❃❉❁❅❇❉
❣✽✼❩✽✿❀ ❣✽ ❉ ❍❅❂❖ t❲✾❲❭✽✿❀ t ❃❉ ❑❇❅❂❖
❣✿✼■✼✽✿❀ ❣✿ ❄● ●❄❖❅❂❍ ✉■✾◗✾ ✉■ ❑❖ ●❉●❅❉❇
❥❲❯✾■❱✽✿❀ ❥❯ ●❃ ❃❖❅❉● ✈✼✼■❏❜✽✿❀ ✈❜ ❄❇ ●❄❉❅❇❖
❥❲✾❯❲✾■❱■ ❥✾ ❃❑ ❑❖❅❂❖ ✈✼✼❏✽✿❀ ✈ ❉❂ ❁❁❅❂●
❥■✽✼✾■✽✿❀ ❥✼ ●❇❂ ▲❃❍❁P ✇✽✾✻ ✇✾ ❉❇ ❍❑❅❉❄
❥■✾❭■❋■❦✽✿❀ ❥❭ ●❇● ❃❑❁❅●❇ ✇✽❏✻◗✾✽✿❀ ✇❏ ❖❇ ❂●❅❃❃
q❩■ ❦❲❋✿■ ❯✽❦■✾ ✽✾ ❫❲❏■✾✼❩■❱✽❱ ✽❱ ✼❩■ ❀◗❋❲❏ ❀❲❱❱ ◗❪ ✼❩■ ✽❱◗✼◗❫■ ◗❪ ❋❲❏❯■❱✼ ❨✾◗❤✾ ❩❲❋❪ ❋✽❪■❅

✷ ✷ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✎✆✏✑✞✒✄✍✎✎✆✏✓✞✓✔✎✝✑ ✕✖✔✕✔✗
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✚✚✛✜✢✣✤ ✘✙✙
④⑤⑤⑥⑦⑧⑨⑩ ❶❶❶

✥✳ ❙✦✧★✩✪✩★ ✫✬✭ ✮✯✰✫✱ ✲✧✫✴ ✵✫✦✫★✩✴✩✧✶ ✪✯✱ ❙✯✸✧ ❙✹✺✶✴✫✬★✧✶ ✫✴ ✻✼✽ ✾ ✫✬✭
✯✬✧ ✥✴✸✯✶✦♦✧✱✩★ ✿✱✧✶✶✹✱✧
❙✹✺✶✴✫✬★✧ ❙✦✧★✩✪✩★ ✲✧✫✴ ✵✫✦✫★✩✴❀ ✮✯✰✫✱ ✲✧✫✴ ✵✫✦✫★✩✴❀
❁❂❃❄❅ ❁❂❃✸✯✰❅
❛✐r ❇❈❉❊❇ ❊❇❈❋
✇❛●❍r ■❏✐❑▲✐▼◆ ❖❈P❋❖ ❉◗❈❖
❛❘❘❚❯✐❛ ■❱❛❲◆ ❊❈❇❳ ❨◗❈P
❤❩▼r❚❱❍❯ ❬❤❏❚r✐▼❍ ❇❈❉❭❉ ❊❭❈P
❤❩▼r❚❱❍❯ ❪r❚❘✐▼❍ ❇❈❨❳❇ ❊❭❈P
❛❘❘❚❯✐❛ ■❏✐❑▲✐▼◆ ❖❈❉❇ ❉❭❈❭
❍●❤❩❏ ❛❏❬❚❤❚❏ ■❏✐❑▲✐▼◆ ❊❈❖❳ PP❨❈P❳
❍●❤❩❏❍❯❍ ❱❏❩❬❚❏ ■❏✐❑▲✐▼◆ ❊❈❖❊ P◗❊❈◗❊
✇❛●❍r ■❲❚❏✐▼◆ ❊❈❇❳ ❨❉❈❇❋
❬❛r❪❚❯ ●❍●r❛❬❤❏❚r✐▼❍ ■❏✐❑▲✐▼◆ ❇❈❋❳P P❨❊❈◗❭
❬❤❏❚r❚❝❏▲❚r❚❬❛r❪❚❯ ■❫❫❏❴❵❴◆ ❇❈◗❭❋❇ ❉❊❈❨◗
❚❜❚❯❍ ❇❈❋P❉ ❨❭❈❊
❯❍❚❯ P❈❇❨ ❊❇❈❉
❬❤❏❚r✐❯❍ ❇❈❖❉❉ ❨❨❈❋
❪r❚❘✐❯❍ ❇❈❖❉❨ ❉◗❈❳
✐r❚❯ ❇❈❖❳❇ ❊◗❈P
❬❚❞❞❍r ❇❈❨❋◗ ❊❖❈❉
❛❏▲❘✐❯✐▲❘ ❇❈❭❇❊ ❊❖❈❨◗
❱❚❏▼ ❇❈P❊❋ ❊◗❈❊
❱r❛❞❤✐●❍ ❇❈❉❊❇ ❋❈❳◗

❡✳ ✮✯✰✫✱ ✲✧✫✴ ✵✫✦✫★✩✴✩✧✶ ✪✯✱ ❙✯✸✧ ❢✫✶✧✶ ❁❂❃✸✯✰❅


❢✫✶ ❣♣ ❣✈ ❣♣ ❥ ❣✈ ❣♣ ❦ ❣✈
✮✯✬✫✴✯✸✩★❧
❤❍❏✐▲❘ ❊❇❈❭ P❊❈❋ ❋❈❊❋ P❈❳❨
❛r❱❚❯ ❊❇❈❋ P❊❈◗ ❋❈❨❨ P❈❳❳
✐❚▼✐❯❍ ❊❇❈❭ P❊❈❳ ❋❈❨❉ P❈❳❳
❘❍r❬▲r❩ ❊❇❈❋ P❊❈◗ ❋❈❨❨ P❈❳❳
♠✩✫✴✯✸✩★♥
❤❩▼r❚❱❍❯ ❊❋❈❳ ❊❇❈❊ ❋❈❨❨ P❈❖P
❚q❩❱❍❯ ❊❭❈P ❊❇❈❋ ❋❈❨❨ P❈❨❭
❯✐●r❚❱❍❯ ❊❭❈❇ ❊❇❈❉ ❋❈❨❇ P❈❖❇
❤❩▼r❚❱❍❯ ❬❤❏❚r✐▼❍ ❊❭❈❳ ❊P❈❇ ❋❈❳❇ P❈❨❭
❬❛r❪❚❯ ❘❚❯❚q✐▼❍ ❊❭❈❇ ❊P❈❇ ❋❈❇❇ P❈❖P
s✱✩✫✴✯✸✩★♥
❯✐●r❚▲❲ ❚q✐▼❍ ❨❭❈❇ ❨❇❈◗ ❋❈◗❇ P❈❊❋
❬❛r❪❚❯ ▼✐❚q✐▼❍ ❨❉❈◗ ❊❭❈❇ ❋❈◗❇ P❈❊❭
✿✯✰❀✫✴✯✸✩★♥
❍●❤❛❯❍ ◗❨❈❊ ❖❖❈❳ ❋❈❳❇ P❈P❭
t✉r❛❯❲❏❛●✐❚❯❛❏ ①✐❯❍●✐❬ ❍❯❍r❱❩ ❚❯❏❩❈
♥✉r❛❯❲❏❛●✐❚❯❛❏② ③✐❪r❛●✐❚❯❛❏ ❛❯▼ r❚●❛●✐❚❯❛❏ ❍❯❍r❱❩❈

✷ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✎✆✏✑✞✒✄✍✎✎✆✏✓✞✓✔✎✝✑ ✕✖✔✕✔✗
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✙✚✛ ❈✜✢✣✤✥✦✧★

➑➒➒➓➔→➣↔ ↕➙

P✩✪✫✬✭✮✯ ✰✱✲✫✳✮✲✳✫

◗✴✵✶✸✹✸✺ ❙✺✻✼✽✾ ❚✿✵❀✹✸✹✽✶✵✾ ❁✶✹✸❂ ❙■ ❁✶✹✸❂


❆❃❃❄❅❄❇❉❊❋●❍ ●❏ ❑❇❉▲❋❊▼ ❣ ◆❖❘❯❱ ❃❲❳❨ ◆❯❖❘❱ ❲❳❨
❆❊●❲❋❃ ❲❉❨❨ ❩❍❋❊ ❬❭❳❭❪ ❉❲❩ ❭❯❱❱❘❱ × ❭❘ ❫❴ ❑ ❭❯❱❱❘❱ × ❭❘ ❫❵ ❛❑
❊t❄ ❲❉❨❨ ●❏ ❜❫❝ ❉❊●❲❞ ●❇ ❩
❆▲●❑❉❡❇● ❃●❍❨❊❉❍❊ ❢❤ ❱❯❘❪❪ ×❭❘❫✐ ❱❯❘❪❪ × ❭❘❫✐
♣❉❇❊❋❃❅❄❨❳❲●❅ ♣❉❇❊❋❃❅❄❨❳❲●❅
❥●t❇ ❇❉❡❋❩❨ ❦♦ ❘❯❧❪◆❭❖ ♠ ❧❯❪◆❭❖ × ❭❘ ❜❜ ❲
❧❯❪◆❭❖ × ❭❘ ♥ ❃❲
❥●❅❊q❲❉❍❍ ❃●❍❨❊❉❍❊ r ❭❯s❖❘✉ × ❭❘ ❜✈ ❄❇❑❳✇ ❭❯s❖❘✉ × ❭❘ ❫✐ ①❳✇
❝t❉❇❑❄②❊●②❲❉❨❨ ③④⑤ ❭❯✉❧❖❖ ×❅❘⑥ ❃●❩❅●❲⑦❳❑ ❭❯✉❧❖❖ × ❭❘❜❜ ❝❳❛❑
❇❉❊❋● ●❏ ❄❅❄❃❊❇●❍
⑧❅❄❃❊❇●❍❋❃ ❃t❉❇❑❄ ③ ❭❯❱❘❪❭◆ × ❭❘ ❜♥ ❃●❩❅●❲⑦ ❭❯❱❘❪❭◆ × ❭❘ ❜♥ ❝
⑨❯❖❘ss × ❭❘ ❜♥ ❄❨❩
⑧❅❄❃❊❇●❍ ❇❄❨❊ ❲❉❨❨ ⑤⑩ ◆❯❭❘◆❧❪ ×❭❘ ❫⑥ ❑ ◆❯❭❘◆❧❪ ×❭❘ ✐❜ ❛❑
❘❯❘❘❘❧⑨❖❧◆ ❩
❶❉❇❉❡❉▼ ❃●❍❨❊❉❍❊ ❷ ◆❱❸⑨❖✉ ❃●❩❅●❲⑦❨❳❄❹ ◆❱❸⑨❖✉ ❝❳❲●❅ ❄
❪s❯❘❱ ❛❃❉❅❳▲●❅❊❯ ❄❹ ◆❱❸⑨❖✉ ①❳❺❯❲●❅ ❄
3
L atm a dm
❻❉❨ ❃●❍❨❊❉❍❊ ❼ 0.8206 8.3145
m l m l

al
1.987 ❖❯s❭⑨❧ ①❳❲●❅❯✇
m l
❽●❅❉❇ ▲●❅❩❲❄ ❬❾❿➀❞ ➁➂ ❪❪❯✉❭❘◆❖❭ ➃❳❲●❅ ❪❪❯✉❭❘◆❖❭ × ❭❘ ✐ ❲✐❳❲●❅
❪❪❯✉❭❘◆❖❭ ❡❲✐❳❲●❅
➄❄❩❊❇●❍ ❇❄❨❊ ❲❉❨❨ ⑤➅ ❭❯❱✉⑨◆❧ × ❭❘ ❫❴ ❑ ❭❯❱✉⑨◆❧ × ❭❘ ❫❵ ❛❑
❭❯❘❘❖❱❱❧ ❩
➀❅❉❍❃❛ ❃●❍❨❊❉❍❊ ➆ ❱❯❱❪❱❪ × ❭❘ ❫❵ ❄❇❑❨ ❱❯❱❪❱❪ × ❭❘ ✐❴ ① ❨
➀❇●❊●❍ ❇❄❨❊ ❲❉❨❨ ⑤➇ ❫❴
❭❯❱✉❪❱ ×❭❘ ❑ ❭❯❱✉❪❱ ×❭❘ ❫❵ ❛❑
❭❯❘❘✉❪✉✉ ❩
➈▼❡⑦❄❇❑ ❃●❍❨❊❉❍❊ ❼➉ s❯❪❖◆ × ❭❘❜➊ ❃▼❃❅❄❨❳❨ ❭❯❘◆✉⑨ × ❭❘❵ ❲ ❜
❪❯❭✉◆◆ × ❭❘ ❜❜ ❄❇❑ ❪❯❭✉◆◆ × ❭❘ ❜⑥ ①
❾♣❄❄❡ ●❏ ❅❋❑t❊ ➋ ❪❯◆◆✉◆ ×❭❘❜➌ ❃❲❳❨ ❪❯◆◆✉◆ × ❭❘⑥ ❲❳❨
❬❋❍ ❉ ▲❉❃❩❩❲❞ ❬❭❖❱❸❪❖❭ ❲❋❅❄❨❳❨❄❃●❍❡❞

➍ ➎ s❯❭⑨❭❱ ❪❯s❘s ❼ ➎ ⑨❯❧✉❱ ❃❉❅❳❲●❅ ✇ ➎ ❭◆❯❭❧ ①❳❲●❅ ✇


③ ➎ ❪❯✉❭❖❪❖ ❪❯s❘s ❼➏ ❬❉❊ ❪❧ ❝❞ ➎ ❭s❱⑨ ❃❉❅❳❲●❅ ➎ ❧✉❘◆ ①❳❲●❅
❅❍ ➐ ➎ ❪❯s❘s ❅●❑ ➐

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✖✗✕✖✕✘
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✜✜✢✣✤✥✦ ✙✚✛

➨➩➩➫➭➯➲➳ ➵

➓➔→➣ ↔↕➣➙➛➜ ➝➔➞➟➣➠↕➡➔➞ ➢➤➥➧➔➠↕

❈✧★★✧✩ ✪✩✫✬ ✧✭ ✮✯✰✰ ✯✩✱ ✲❡✫✳✴✬ ❈✧★★✧✩ ✪✩✫✬✰ ✧✭ ✇❡✩✳✬✴


✶ ✵✧✸✩✱ ✹ ✺✻✼✽✻✾ ✳✿✯★✰ ✶ ✫✩①✴ ✹ ②✽✻✺ ①❡✩✬✫★❡✬✿❡✰ ③❡④✯①✬♦❢⑤
❀ ❁❂❃❄❅ ❇ ❉❊❋●❊❍ ■❏❑▲▼ ❇ ◆●❉❊❋❊❍ ❖P◗❂■❏❑▲ ❀ ▲P◗❙ ❇ ❊❘❜◆ ❛❙❙❯ ❇ ❀●❱◆❍ ❖P◗❂▲❙❯❏❙▼
❀ ❖P◗❂■❏❑▲ ❇ ❀◆◆◆ ■❏❑▲▼ ❇ ❘●❘◆❊ ❁❂❃❄❅▼ ❀ ⑥❑❏❅ ❇ ❋❱ P❄❚✐❙▼ ❇ ◆●❍❀❉❉ ▲❙❯❏❙
❀ ■❏❑▲ ❇ ❀◆ ❅❙❚P■❏❑▲▼ ❇ ❀◆◆ ❚❙❄❯P■❏❑▲▼ ❀ ▲❙❯❏❙ ❇ ❀◆◆ ❚❙❄❯P▲❙❯❏❙▼ ❇ ❋❍●❋❝ P❄❚✐❙▼
❇ ❀◆◆◆ ▲P◗◗P■❏❑▲▼ ❇ ❋●❘❜❀ ❛❙❙❯
❀ ■❏❑▲ ❇ ❱●◆❘❘ × ❀◆❲❳ ❑❯❂▲P❚ ▲❑▼▼ ❃❄P❯▼ ❂❏ ❃ ❇ ❀●◆❍❉ ⑥❑❏❅▼
❀ ❑❯❂▲P❚ ▲❑▼▼ ❃❄P❯ ❇ ❀●❱❱◆❱ × ❀◆❹❲❨ ■❏❑▲ ❀ ❖P◗❂▲❙❯❏❙ ❇ ❀◆◆◆ ▲❙❯❏❙▼ ❇ ❀◆❍❉ ⑥❑❏❅▼
❀ ▲❙❯❏P❚ ❯❂❄❄❙ ❇ ❀◆◆◆ ❖P◗❂■❏❑▲▼ ❇ ◆●❱❘❀❊ ▲P◗❙
❇ ❘❘◆❊ ❁❂❃❄❅▼ ❀ ⑦❄■▼❯❏❂▲ ❇ ❀●◆ × ❀◆❹q ❚❙❄❯P▲❙❯❏❙
❇ ◆●❀◆ ❄❑❄❂▲❙❯❏❙
❈✧★★✧✩ ✪✩✫✬ ✧✭ ❩✧♦✸★❡ ❇ ❀●◆ × ❀◆❹♠✈ ▲❙❯❏❙
✶ ❬✸✯✿✬ ✹ ❭✽✾✺❪✼ ♦✫✬✿❡ ❇ ❋●❍❋❝ × ❀◆❹♥ P❄❚✐
✶ ♦✫✬✿❡ ✹ ✶✽❭✻❪ ❬✸✯✿✬✰
❀ ◗P❯❏❙ ❇ ❀ ❚❃❫P❚ ❅❙❚P▲❙❯❏❙ ❇ ❀◆◆◆ ❚❃❫P❚ ❈✧★★✧✩ ✪✩✫✬✰ ✧✭ ⑧✧✿①❡⑨ ✯✩✱ ⑩✿❡✰✰✸✿❡
❚❙❄❯P▲❙❯❏❙▼ ❇ ◆●◆◆❀ ❚❃❫P❚ ▲❙❯❏❙ ❀ ❑❯▲❂▼❁✐❙❏❙ ❇ ❝❱◆ ▲P◗◗P▲❙❯❏❙▼ ❂❛ ▲❙❏❚❃❏⑥
❀ ▲P◗◗P◗P❯❏❙ ❇ ❀ ❚❃❫P❚ ❚❙❄❯P▲❙❯❏❙ ❇ ◆●◆◆❀ ◗P❯❏❙ ❇ ❀●◆❀❋ × ❀◆❶ ❁❑▼❚❑◗▼
❇ ❀●◆❊❱ × ❀◆❴❳ ❵❃❑❏❯ ❇ ❀❉●❝◆ ❁❂❃❄❅▼ ❁❙❏ ▼❵❃❑❏❙ P❄❚✐
❀ ❚❃❫P❚ ❛❂❂❯ ❇ ❘❜●❋❀❱ ◗P❯❏❙▼ ❇ ❘❍●❍◆❘ ❵❃❑❏❯▼ ❀ ❫❑❏ ❇ ❀◆❶ ❁❑▼❚❑◗▼
❇ ❝●❉❝❊ ■❑◗◗❂❄▼ ❀ ❯❂❏❏ ❇ ❀ ▲P◗◗P▲❙❯❏❙ ❂❛ ▲❙❏❚❃❏⑥
❀ ❁❑▼❚❑◗ ❇ ❀ ❖■s▲▼❲ ❇ ❀ ❷s▲❲
❈✧★★✧✩ ✪✩✫✬✰ ✧✭ ❞✩❡✿✳❢
✶ ❣✧✸♦❡ ✹ ✶ × ✶❭❤ ❡✿✳✰ ❸❡★✵❡✿✯✬✸✿❡
❀ ❯✐❙❏▲❂❚✐❙▲P❚❑◗ ❚❑◗❂❏P❙❥❥ ❺❻ ❼✯✰❡ ✪✩✫✬❽ ❾❡♦❿✫✩ ③❾⑤
❇ ❉●❀❜❉ ❦❂❃◗❙▼ ➀ ❇ ❘❝❋●❀❊ ➁
❇ ❉●❀❜❉ × ❀◆❧ ❙❏■▼ ➀ ❇ ➁ ➂ ❘❝❋●❀❊
❇ ❉●❀❘❍ × ❀◆❹❲ ◗P❯❏❙ ❑❯▲❂▼❁✐❙❏❙▼ ➃ ❇ ❀●❜➄ ➁➅ ➂ ❋❘
❇ ❘●❱❀❘ × ❀◆♠♥ ❙◗❙❚❯❏❂❄ ♣❂◗❯▼
❀ ❙❏■▼ ❇ ❀ × ❀◆❹❧ ❦❂❃◗❙ ❇ ❘●❋❍◆❀ × ❀◆❹q ❚❑◗❂❏P❙ ➦➉ ➎ ➦➆ ➍ ➇➈
❀ ❙◗❙❚❯❏❂❄ ♣❂◗❯ ❇ ❀●❱◆❘❘ × ❀◆❹♠♥ ❦❂❃◗❙ ➊➋➌
❇ ❀●❱◆❘❘ × ❀◆❹♠❲ ❙❏■
❇ ❍❱●❉❜❝ ❖rs▲❂◗t
❀ ◗P❯❏❙ ❑❯▲❂▼❁✐❙❏❙ ❇ ❘❉●❘❀❝ ❚❑◗❂❏P❙▼
❇ ❀◆❀●❋❘ ❦❂❃◗❙▼
❇ ❀●◆❀❋❘ ×❀◆ ♥ ❙❏■▼
❀ ✉❏P❯P▼✐ ❯✐❙❏▲❑◗ ❃❄P❯ ❇ ❀◆❊❊●◆❱ ❦❂❃◗❙▼
❇ ❀●◆❊❊◆❱ ×❀◆♠✈ ❙❏■▼
❇ ❘❊❘●❘ ❚❑◗❂❏P❙▼
❥ ➃❂❏❚❙➏ ❀ ❄❙➐❯❂❄ ➄❷➅ ❇ ❀ ❖■ ▲s▼❲➑ P●❙●➑❯✐❙ ❛❂❏❚❙ ❯✐❑❯➑ ➐✐❙❄ ❑❁❁◗P❙❅ ❛❂❏ ❀ ▼❙❚❂❄❅➑ ■P♣❙▼ ❑
❀ ❖P◗❂■❏❑▲ ▲❑▼▼ ❑ ♣❙◗❂❚P❯⑥ ❂❛ ❀ ▲❙❯❏❙ ❁❙❏ ▼❙❚❂❄❅●
❥❥ ➒✐❙ ❑▲❂❃❄❯ ❂❛ ✐❙❑❯ ❏❙❵❃P❏❙❅ ❯❂ ❏❑P▼❙ ❯✐❙ ❯❙▲❁❙❏❑❯❃❏❙ ❂❛ ❂❄❙ ■❏❑▲ ❂❛ ➐❑❯❙❏ ❛❏❂▲ ❀❉●❊✈➁ ❯❂
❀❊●❊✈ ➁●
t ❷❂❯❙ ❯✐❑❯ ❯✐❙ ❂❯✐❙❏ ❃❄P❯▼ ❑❏❙ ❁❙❏ ❁❑❏❯P❚◗❙ ❑❄❅ ▲❃▼❯ ❫❙ ▲❃◗❯P❁◗P❙❅ ❫⑥ ❱●◆❘❘ ×❀◆❲❳ ❯❂ ❫❙ ▼❯❏P❚❯◗⑥
❚❂▲❁❑❏❑❫◗❙●

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✖✗✕✖✕✘
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✘✙✚ ❈✛✜✢✣✤✥✦✧

➓➔➔→➣↔↕➙ ➛➜

➁➂➃➄➅➆➇➈➉➊➅➋➌ ➍➊➎➊ ➊➎ ➏➐➑ ➒

■★✩✪✫✬★■✭ ✮✯✰✮✱✬★✭❆✮
❙✲✳✴✵✶✸✹✺ ❊✸✵✻✶✼✽✾ ♦✿ ✿♦❢❀✶✵❁♦✸❂ ●❁✳✳✴ ❊✸✺❢❃✾ ♦✿ ✿♦❢❀✶✵❁♦✸❂ ❊✸✵❢♦✽✾❂❄
❅❇❍J❉ ❋❏❑ ❀♦✼❹▲▼ ❅❇◆J❉ ❋❏❑ ❀♦✼❹▲▼ ❖J❉❋❑ P❹▲ ❀♦✼❹▲▼
◗❘❚❯❱❲❱❚❯
❳❨❩❬❭ ❪ ❪ ❫❴❵❛❛
❳❨❜❝❩❞❡❭ ❣ ❤❫✐❵❥ ❣✐❴❦❵❫ ❣❛❫❦❵❥
❳❨❧♠❜❩❬❭ ❣❦♥❥❤❵❥ ❣❦❤❴❫❵❛ ❤❪❵♣❫
❳❨❩♠q❭❜❩❬❭ ❣❦❫❥♥ ❸ ❸
❳❨r❨❜❩❬❭ ❣❥❪✐❵❫ ❣♥❫❴❵❴ ❦❦❪❵♥❥
◗❲s❱❯t❲✉
✈✇q❜❩①❭ ❦✐❤❵❦❦ ❦✐❥❵❥❤ ❫❛❫❵❥❴
✈✇r❨❜❩①❭ ❣❛❦❛❵❴ ❣❛❪❦❵❫ ❛❛❥❵❴❪
✈✇r❨②❩①❭ ❣❛♣✐❵❛✐ ❣❛❛✐❵❫♣ ✐❪❦❵♣✐
◗③④⑤❲❱⑥
❳❬❩❬❭⑦ ①⑧❞⑨ ❪ ❪ ❛❤❵❦
❳❬❧✈❜❩❬❭ ❣❦♥♣❵❪ ❣❦♥❴❵♥ ❦♥❛❵♥
❳❬♠⑩❜❶❩❞❡❭ ❣❴❴❴❵❦✐ ❣♥✐❴❵✐❦ ❣❦♥❫❵❴
❷❺③❱❚❯
❻❞❩❬❭ ❪ ❪ ♥❫❵❴
❻❞❧❝❩❞❡❭ ❣❤❛❥❵♥✐ ❣❤♥❪❵❥❥ ♣❵♥
❻❞♠❩❬❭ ❣❤❤❛❵❤ ❣❤❫❤❵❦ ❥❪❵✐❫
❻❞r♠❜❩❬❭ ❣❦❫❦♥❵❛ ❣❦❦❛❥❵♥ ❦❦❫❵❦
❻❞r♠❜❩❞❡❭ ❣❦❫❦✐❵❥❴ ❣❦❪❴❴❵❤♣ ❣✐❥❵❛
❷t③t❲
❻❩❬❭ ❪ ❪ ❤❵❴♥
❻❧♠❜❩❬❭ ❣❦❫❥❫❵❴ ❣❦❦♣❛❵❥ ❤❛❵♣❥
❻❼❜❩①❭ ❣❦❦❛❥❵❪ ❣❦❦❫❪❵❛ ❫❤✐❵❦❫
❷③t❯❱❲⑤
❻⑧❧❩❨❭ ❪ ❪ ❦❤❫❵❫❛
❻⑧❧❩①❭ ❛❪❵♣❦ ❛❵❦❦ ❫✐❤❵✐♥
❻⑧❩①❭ ❦❦❦❵❴❴ ❴❫❵✐❪ ❦❥❤❵❪❫
❻⑧❶❩❞❡❭ ❣❦❫❦❵❤❤ ❣❦❪❛❵♣♥ ❴❫❵✐
q❻⑧❩①❭ ❣❛♥❵✐❪ ❣❤❛❵✐❤ ❦♣❴❵❥❪
❻⑧❼❜❩①❭ ❣❫❤❤❵♥❪ ❣❫❫♣❵✐❛ ❫♣❫❵❤❛
❽❺❘⑥❱❚❯
r❞❩❬❭ ❪ ❪ ✐❦❵✐❫
r❞❩①❭ ❦❥❴❵❫ ❦✐✐❵❛ ❦❤✐❵❴❴
r❞❧❝❩❞❡❭ ❣❤✐❫❵❴❛ ❣❤❤❛❵❤❴ ❣❤❛❵❦
❾⑥t❲s❱❲❚⑤❿➀

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✖✗✕✖✕✁
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✜✜✢✣✤✥✦ ✙✚✛

❜❝❞❡❢❣❤✐❥ ❦❤❢❧❣♠♥♦ ♣q q♣rs❣❢t♣❤✉ ✈t❞❞❡ ❦❤❥r✇♦ ♣q q♣rs❣❢t♣❤✉ ❦❤❢r♣♥♦✉①


②③④J⑤ ⑥⑦⑧ s♣♠⑨⑩❶ ②③❷J⑤ ⑥⑦⑧ s♣♠⑨⑩❶ ❸J⑤⑥⑧ ❺⑨⑩ s♣♠⑨⑩❶

❈✧★✩✪✫✬ ✭✮✯✰✱✲✰✳✴✵✶
✸✹✺✭✻✶ ❹✼✽✾✿❀❁ ❹✼❀❂✿❀✽ ✽❁✿❃✾
✸✹✭✺❄✶❅✭✻✶ ❹❁❇✼✿❀❁ ❹❇❁❇✿❂❁ ❇✽✿✽❁
✸✹✭✺❄✶ ❅✭✹❉✶ ❹❊❀❀❋✿❇❋ ❹❇✼❇✿❀❃ ❹❃❂✿✾
✸✹✸✺●✭✻✶❍ ✮✹■✮✲✱✴ ❹❊❋❀✼✿❁❋ ❹❊❊❋❇✿❇ ❁❋✿❁
✸✹✸✺●✭✻✶❍ ✹❏✹❑✯✰✲✱✴ ❹❊❋❀❃✿❊ ❹❊❊❋❃✿❇ ❇❇✿❃
✸✹✸✺●✭✹❉✶ ❹❊❋❊❁✿❁❃ ❹❊❀❇❊✿✽❁ ❹❊❊❀✿❀
✸✹▲ ❅✭✻✶ ❹❊❋❊❁✿✼ ❹❊❊✼❃✿✽ ✼❇✿❇❃
✸✹▲ ❅✭✹❉✶ ❹❊❋❀❇✿❀❁ ❹❊❊❊❊✿❊✾ ❹❇❀✿❇
✸✹✸■❅✭✻✶ ❹❃❁✾✿❇ ❹❃❂❇✿❊ ❊❀❂✿✼
✸✹✸■❅✭✹❉✶ ❹❇❃❃✿❊ ❹❇❊✼✿❀ ✾❁✿❇
✸✹▼❏ ❅✭✻✶ ❹✼❇❋✿❇ ❹✼✼✽✿✼ ❊✽❀
✸✹✸❅✭✻✶ ❹✾❁✿❇ ❹✼❂✿❁ ✼❁✿❁✼
✸✹◆✭✻✶ ❹❂❇❋✿❂ ❹❂❃❃✿❂ ✾✼✿✾
✸✹◆✺❖✭✻✶ ❹❊❂✽❂✿❊❊ ❹❊✽❋❊✿❃❁ ❊❀✼✿❃
✸✹◆✺❖✭✹❉✶ ❹❊❂✾❋✿❊❀ ❹❊❋❁❇✿❊❀ ❹✽✽✿❊
❈✧P◗❘❙❚❚
✸✭✻✶❍ ❑❏✹❯❱✲✱✴ ❀ ❀ ✾✿❃❂❀
✸✭✻✶❍ ✵✲✹❲✯✰✵ ❊✿❇❁✾ ❋✿❁❀❀ ❋✿✽❃❃
✸✭❑✶ ❃❊✼✿✼❇ ✼❃❊✿❋✼ ❊✾❇✿❊❀
✸✺✭❑✶ ❹❊❊❀✿✾✽ ❹❊✽❃✿❊❃ ❊❁❃✿✼❃
✸✺❅✭❑✶ ❹✽❁✽✿✾❊ ❹✽❁❂✿✽✼ ❋❊✽✿❃❂
✸✺●❅❳✭✹❉✶ ❹✼❃❃✿❊❂ ❹✾❋❃✿❇❊ ❹✾✼✿❁
✸✸■❖✭■✶ ❹❊✽✾✿❂❂ ❹✼✾✿❋❊ ❋❊✼✿❂❀
✸◆ ❅✭■✶ ❇❁✿❃❀ ✼✾✿❋❃ ❊✾❊✿✽❂
❄✸❨✭❑✶ ❊✽✾✿❊ ❊❋❂✿❃ ❋❀❊✿❃❇
❄✸❨✭■✶ ❊❀❇✿❇❃ ❊❋❂✿❁❃ ❊❊❋✿❇❂
❈❩P✪✫✬
✸✴✭✻✶ ❀ ❀ ❃❋✿❀
✸✴●❬✭✹❉✶ ❹✼❁✼✿❋ ❹✼❃❋✿❀ ❹❋❀✾
✸✴❖❬✭✹❉✶ ❹✾✽❃✿❋ ❹✾❀✽✿❇ ❹✽❀❊
❈❭★❘P✪❙❩
✸■❅✭❑✶ ❀ ❀ ❋❋✽✿❀❃
✸■✭❑✶ ❊❋❊✿✼❇ ❊❀✾✿✼❇ ❊✼✾✿❋❀
✸■❳✭✹❉✶ ❹❊✼❃✿❊✼ ❹❊✽❊✿❋✽ ✾✼✿✾
❄✸■✭❑✶ ❹❁❋✿✽❊ ❹❁✾✿✽❀ ❊❇✼✿❁❊
❄✸■✭✹❉✶ ❹❊✼❃✿❊✼ ❹❊✽❊✿❋✽ ✾✼✿✾
❈❘❪❪❩P
✸✳✭✻✶ ❀ ❀ ✽✽✿❊✾
✸✳❬✭✹❉✶ ❃❊✿✼❃ ❂❁✿❁❇ ❂❀✿✼
✸✳❅❬✭✹❉✶ ✼❂✿❃❃ ✼✾✿❂❁ ❹❁❁✿✼
✸✳❅✺✭✹❉✶ ❹❊✼❇✿✼ ❹❊❂✼✿❀ ❁✽✿❊❂
✸✳✺✭✻✶ ❹❊✾❃✿✽ ❹❊❋❁✿❃ ❂❋✿✼✽
✸✳◆✺❖✭✻✶ ❹❃❃❊✿✽✼ ❹✼✼❊✿❇ ❊❀❁
✸✳◆✺❖✿✾❄❅✺✭✻✶ ❹❋❋❃❁✿❃ ❹❊❇❃❁✿❃ ✽❀❀✿❂
❚❚ ❻❼❽ ❼❽❾❿➀➁➂ ➂❼➃➄❼➅➀➆➇➈ ❿ ➇➉➄❿❽❿➊➉ ➊❿➋➌➉ ➁➇ ➄❽❼➍➁➆➉➆ ➁➀ ➂❼➀➊➁➀➅❿➊➁❼➀➎ ❫✩❘❙❴✪❙✫❩❵❛

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✖✗✕✖✕✘
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✙✚✛ ❈✜✢✣✤✥✦✧★

❥❦❧♠♥♦♣qr s♣♥t♦✉✈✇ ①② ②①③④♦♥⑤①♣⑥ ⑦⑤❧❧♠ s♣r③⑧✇ ①② ②①③④♦♥⑤①♣⑥ s♣♥③①✈✇⑥⑨


⑩❶❷J❺ ❻❼❽ ④①✉❾❿➀ ⑩ ❶➁J❺ ❻❼❽ ④①✉❾❿➀ ➂J❺❻❽ ➃❾❿ ④①✉❾❿➀

❉✩✪✫✩✬✭✪✮
✯✰✱❣✲ ✵ ✵ ✶✳✳✴✸✹
✯✰❖✱❣✲ ❹✺✳✸✴✺✵ ❹✺✻✳✴✼✳ ✶✸✽✴✻✳
✯✰❖✱✾✲ ❹✺✸✳✴✹✵ ❹✺✳✻✴✳✳ ✿✼✴✸✳
❋❀✪❁✬✭❂✩
❃✰✱❣✲ ✵ ✵ ✺✵✺✴✿✽
❃❄✱❅❆✲ ❹✻✻✺✴✹✻ ❹✺✿✽✴✿✸ ❹✶✻✴✽
❍❃✱❣✲ ❹✺✿✶✴✶ ❹✺✿✻✴✺ ✶✿✻✴✿✽
❍❃✱❅❆✲ ❹✻✻✺✴✹✻ ❹✺✿✽✴✿✸ ❹✶✻✴✽
❇❊●✬❁■✩❂ ✱❏❑❑ ❅✾❏▲ ✯❑▼◆❑P◗▼❘✲
❍✰✱❣✲ ✵ ✵ ✶✻✵✴✹✽
❍✱❣✲ ✺✶✿✴✸✿ ✺✵✻✴✺✼ ✶✶✳✴✿✶
❍❙✱❅❆✲ ✵ ✵ ✵
❍✰❖✱✾✲ ❹✺✽✼✴✽✻ ❹✺✻✿✴✶✻ ✹✸✴✸✶
❍✰❖✱❣✲ ❹✺✳✶✴✽✺ ❹✺✺✽✴✼✿ ✶✽✽✴✽✻
❍✰❖✰✱✾✲ ❹✶✽✿✴✿✽ ❹✶✺✵✴✻✼ ✶✵✸✴✹
❍✰❖✰✱❅❆✲ ❹✶✸✶✴✶✿ ❹✶✻✳✴✵✻ ✶✳✻✴✸
❚❁●✭❂✩
❯✰✱❏✲ ✵ ✵ ✶✶✹✴✶✳
❯✰✱❣✲ ✹✺✴✳✳ ✶✸✴✻✻ ✺✹✵✴✹✸
❯❄✱❅❆✲ ❹✼✼✴✶✸ ❹✼✶✴✼✿ ✶✶✶✴✻
❍❯✱❣✲ ✺✹✴✳✽ ✶✴✿✵ ✺✵✹✴✼✸
❚✬❁❂
❃❑✱❏✲ ✵ ✵ ✺✿✴✺✽
❃❑✰❙✱❅❆✲ ❹✽✸✴✶ ❹✿✽✴✸✵ ❹✶✻✿✴✿
❃❑❱❙✱❅❆✲ ❹✳✽✴✼ ❹✳✴✿ ❹✻✶✼✴✸
❃❑❱❖❲✱❏✲❳ ❘❅❣❨❑◆◗◆❑ ❹✶✶✶✽✴✳ ❹✶✵✶✼✴✳ ✶✳✹✴✳
❃❑✰❖❱✱❏✲❳ ❩❅❑❘❅◆◗◆❑ ❹✽✺✳✴✺ ❹✿✳✺✴✺ ✽✿✴✳✵
❃❑❬✱❏❳❭✲ ❹✶✵✵✴✵ ❹✶✵✵✴✳ ✹✵✴✺✸
❃❑❬✱❅❆✲ ❸ ✹✴✸ ❸
❃❑❬✰✱❏✲ ❹✶✿✽✴✺ ❹✶✹✹✴✸ ✼✺✴✸✻
❪✩❫●
❴❵✱❏✲ ✵ ✵ ✹✳✴✽✶
❴❵✰❙✱❅❆✲ ❹✶✴✿ ❹✺✳✴✳✻ ✶✵✴✼
❴❵❖✰✱❏✲ ❹✺✿✿✴✳ ❹✺✶✿✴✻✻ ✹✽✴✹
❴❵❬❖❲✱❏✲ ❹✸✶✸✴✸✳ ❹✽✶✻✴✶✳ ✶✳✽✴✼✿
❴❵❛P✰✱❏✲ ❹✺✿✽✴✿ ❹✺✹✶✴✸✺ ✶✹✶✴✼
❴❵❛P✰✱❅❆✲ ❹✺✳✳✴✽ ❹✺✻✺✴✻✳ ✶✿✼✴✻
❜❫■❂✩❝✭✪✮
❞❣✱❏✲ ✵ ✵ ✻✺✴✹✽
❞❣✱❣✲ ✶✳✿✴✿✵ ✶✶✻✴✶✵ ✶✳✽✴✹✼
❞❣✰❙✱❅❆✲ ❹✳✹✹✴✽✼ ❹✳✼✳✴✽ ❹✶✻✽✴✶
❞❣❖✱❏✲ ❹✹✵✶✴✿✵ ❹✼✹✸✴✳✻ ✺✹✴✸✳
❞❣❡❖❱✱❏✲ ❹✶✵✸✼✴✽ ❹✶✵✶✺✴✶ ✹✼✴✿
❞❣❛P✰✱❏✲ ❹✼✺✳✴✻ ❹✼✵✻✴✽ ✶✶✿✴✺
❢❤❁❂✫✭❂✪✩●✐

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✖✗✕✖✕✘
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✛✛✜✢✣✤✥ ✘✙✚

❛❜❝❞❡❢❣❤✐ ❥❣❡❦❢❧♠♥ ♦♣ ♣♦qr❢❡s♦❣t ✉s❝❝❞ ❥❣✐q✈♥ ♦♣ ♣♦qr❢❡s♦❣t ❥❣❡q♦♠♥t✇


①②③J④ ⑤⑥⑦ r♦❧⑧⑨⑩ ①②❶J④ ⑤⑥⑦ r♦❧⑧⑨⑩ ❷J④⑤⑦ ❺⑧⑨ r♦❧⑧⑨⑩

▼✦✧★✩✧✪
❍✫✬✭✮ ✵ ✵ ✼✯✰✵✱
❍✫✬✫✮ ✯✭✰✻✱ ✻✭✰✸✱ ✭✼✶✰✲✯
❍✫✳✬✴✮ ❹✲✵✰✸✻ ❹✹✸✰✹✶ ✼✵✰✱✲
❍✫✺❈✽✺✬✴✮ ❹✱✯✹✰✱✱ ❹✱✭✵✰✼✹ ✭✲✱✰✹
◆✾✿✧❀❁✦❂
❃✺✬✫✮ ✵ ✵ ✭✲✭✰✯✭
❃✳✬✫✮ ✲✵✰✱✹ ✸✯✰✹✹ ✱✭✵✰✼✯
❃✺✳✬✫✮ ✸✱✰✵✹ ✭✵✶✰✱✵ ✱✭✲✰✸✹
❃✳✺✬✫✮ ✻✻✰✭✸ ✹✭✰✻✭ ✱✶✵✰✵✯
❃✺✳❄✬✫✮ ✲✰✭✯ ✲✼✰✸✲ ✻✵✶✰✱✲
❍❃✳❅✬✭✮ ❹✭✼✶✰✭✵ ❹✸✵✰✼✭ ✭✹✹✰✯✵
❍❃✳❅✬❇❉✮ ❹✱✵✼✰✻✯ ❹✭✭✭✰✱✹ ✭✶✯✰✶
❃✳❅❊ ✬❇❉✮ ❹✱✵✹✰✵ ❹✭✵✸✰✼✶ ✭✶✯✰✶
❃❍❅✬✫✮ ❹✶✯✰✭✭ ❹✭✯✰✶✹ ✭✲✱✰✶✹
❃❍❅✬❇❉✮ ❹✸✵✰✱✲ ❹✱✯✰✹✵ ✭✭✭✰✻
❃❍❋❄ ✬❇❉✮ ❹✭✻✱✰✹✭ ❹✼✲✰✻✭ ✭✭✻✰✶
❃❍ ✺✳❍✬✴✮ ❹✭✭✶✰✱ ❸ ❸
❍❃❅✬✫✮ ✱✲✶✰✭ ✻✱✸✰✭ ✱✻✸✰✲✼
❃✺❍❄✬✭✮ ✹✵✰✯✻ ✭✶✲✰✻✶ ✭✱✭✰✱✭
❃❍❄❃✳❅✬✴✮ ❹✻✯✹✰✹✯ ❹✭✸✻✰✸✼ ✭✹✭✰✵✸
❃❍❄❈✽✬✴✮ ❹✻✭✶✰✶✻ ❹✱✵✱✰✸✼ ✲✶✰✯
❃❍❄❈✽✳❄✬✴✮ ❹✱✲✹✰✻✭ ❹✸✸✰✼✹ ✭✸✯✰✱
❖●✪❁✦❂
✳✺✬✫✮ ✵ ✵ ✱✵✹✰✭✶
✳❅✬✫✮❊ ✭✶✱✰✼ ✭✯✻✰✱ ✱✻✸✰✲✻
✳❍ ✬❇❉✮ ❹✱✱✲✰✲✲ ❹✭✹✼✰✱✶ ❹✭✵✰✼✹
P■❀❏❑■❀✧✩❏
▲✬✴✮◗ ❘❙❚❯❱ ✵ ✵ ✶✭✰✵✲
▲❄✬✫✮ ✹✸✰✲✭ ✱✶✰✶✶ ✱✼✲✰✲✸
▲❍❅✬✫✮ ✹✰✶ ✭✻✰✶ ✱✭✵✰✱✻
▲❄✳❲❳✬✴✮ ❹✱✲✸✶✰✵ ❹✱✯✲✼✰✵ ✱✱✸✰✸✯
❍❅▲✳❅✬❇❉✮ ❹✲✯✶✰✸ ❸ ❸
❍❅▲✳❄✬✭✮ ❹✭✱✯✯✰✲ ❸ ❸
❍❅▲✳❄✬❇❉✮ ❹✭✱✼✼✰✶ ❹✭✵✭✸✰✼ ❸
▲❈✽❅✬✭✮ ❹✻✭✲✰✼ ❹✱✼✱✰✻ ✱✭✼✰✭✸
▲❈✽❅✬✫✮ ❹✱✸✼✰✵ ❹✱✯✼✰✸ ✻✭✭✰✼✸
▲❈✽❨✬✫✮ ❹✻✼✶✰✲ ❹✻✵✹✰✵ ✻✯✶✰✯
P❀✿❩❏❏✾✩❬
❭✬✴✮ ✵ ✵ ✯✶✰✭✸
❭✬✫✮ ✸✲✰✱✶ ✯✵✰✹✲ ✭✯✵✰✻✶
❭❋✬❇❉✮ ❹✱✹✱✰✻✸ ❹✱✸✻✰✱✼ ✭✵✱✰✹
❭✳❍✬✴✮ ❹✶✱✶✰✼✯ ❹✻✼✲✰✵✸ ✼✸✰✲
❭✳❍✬❇❉✮ ❹✶✸✱✰✻✼ ❹✶✶✵✰✹✵ ✲✭✰✯
❭❪✬✴✮ ❹✹✯✼✰✱✼ ❹✹✻✼✰✼✹ ✯✯✰✹✼
❫★❀❂✿✾❂✩✦❴❵

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✖✁✕✖✕✗
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✙✚✛ ❈✜✢✣✤✥✦✧★

❤✐❥❦❧♠♥♦♣ q♥❧r♠st✉ ✈✇ ✇✈①②♠❧③✈♥④ ⑤③❥❥❦ q♥♣①⑥✉ ✈✇ ✇✈①②♠❧③✈♥④ q♥❧①✈t✉④⑦


⑧⑨⑩J❶ ❷❸❺ ②✈s❻❼❽ ⑧⑨❾J❶ ❷❸❺ ②✈s❻❼❽ ❿J❶❷❺ ➀❻❼ ②✈s❻❼❽

P✩✪✫✬✬✭✮✯ ✰✱✲✳✴✵✳✶✸✹✺
❑✻✼✰✽✺ ❹✾✿❀❁❂❃ ❹✾❄❅❁❆✾ ❇❉❁❃❅
❑❊❋✰✽✺ ❹✿❅✿❁❇❄ ❹✿❇❄❁❀❀ ❅❃❁❅❄
❑●✰✽✺ ❹✿❉❂❁❅❄ ❹✿❉✾❁❇❅ ❆❄❀❁✿❉
❑✻✼❍■✰✽✺ ❹✿❅❂❁❂✿ ❹❉❅❀❁❉❃ ❆✾✿❁❆
❑✻✼❍❏✰✽✺ ❹✾✿❉❁❂❃ ❹✿❄✿❁❄❅ ❆❃❆❁❄
❑▲❙✰✽✺ ❹✿❇❄❁❂ ❹✿❀✾❁❄ ❆❄❃
❑▲❙✰▼◆✺ ❹✾❂❆❁❃ ❹✾❇❄❁❂ ❆❅❄❁✾
❖✭◗✭❘✩❚
❙✵✰✽✺ ❄ ❄ ❆❇❁❇✿
❙✵❍▲ ✰✽❯❱✺ ❹❅❆❄❁❅✾ ❹❇❃❀❁❀✾ ✾❆❁❇✾
❖✭◗❲❳❨
❩❬✰✽✺ ❄ ❄ ✾❉❁❃❃
❩❬❭✰▼◆✺ ❆❄❃❁❃❇ ❂❂❁❆❆ ❂❉❁❀❇
❩❬▲❍✰✽✺ ❹✿❆❁❄❃ ❹❆❆❁❉❄ ❆❉❆❁✿
❩❬❊❋✰✽✺ ❹❆❄❄❁✿❂ ❹❅❀❁❅❄ ❆❄❂❁❆
❩❬❊❋✰▼◆✺ ❹❆❃❁❅❇ ❹❉❀❁❇❀ ❆❃❃❁❉
❩❬✻✼✰✽✺ ❹❆❉❂❁❄❂ ❹❆❄❅❁❂❅ ❅❀❁❉
❩❬✻✼✰▼◆✺ ❹❀❆❁❃❇ ❹❃✾❁❆❉ ❆❉❅❁✿
❩❬●✰✽✺ ❹❀❆❁❇✾ ❹❀❀❁❆❅ ❆❆❃❁❃
❩❬●✰▼◆✺ ❃❄❁✿❇ ❉❃❁❃❉ ❆❇✾❁❆
❩❬❪❍■✰✽✺ ❹❆❉✾❁✿❅ ❹✿✿❁✾❆ ❆✾❄❁❅❉
❖✩❫✭✮✯
❪▼✰✽✺ ❄ ❄ ❃❆❁❉❆
❪▼✰❬✺ ❆❄❂❁✿❉ ❂❀❁❂❀ ❆❃✿❁❂❆
❪▼❭ ✰▼◆✺ ❹❉✾❄❁❆❉ ❹❉❀❆❁❅❆ ❃❅❁❄
❪▼❍❴✰✽✺ ❹✾❉❃❁❀❆ ❹✿❂❅❁✾❅ ❀✾❁✾❀
❪▼❍❴✰▼◆✺ ❹✾❂❄❁❆❆ ❹✾❆❅❁❆❃ ✾❇❁❆
❪▼✻✼✰✽✺ ❹✾❆❆❁❆❃ ❹✿❇✾❁❆✾ ❂❉❁❆✿
❪▼✻✼✰▼◆✺ ❹✾❄❂❁✿ ❹✿❅✿❁❆ ❆❆❃❁❃
❪▼❊❋✰✽✺ ❹✿❀❆❁❄❀ ❹✿✾❇❁❅❇ ❇❀❁❇❉
❪▼●✰✽✺ ❹❉❇❂❁❂❇ ❹❉❇❀❁❄❀ ❅❇❁❃✿
❪▼❴✻❍■✰✽✺ ❹❅✾❂❁❂ ❹❇❃❆❁❅ ❆❄❉❁❆
❪▼▲✻❍■✰✽✺ ❹❆❆✿❄❁❅ ❹❆❄✾❂❁❂ ❆✿❀❁❄
❖✮◗❵❛✮❨
❙✰✽✺❯ ❋❜✲❝❞✵✱ ❄ ❄ ✿❆❁❇❄
❙✰✽✺❯ ❝✲✳✲✱✼✵✳✵✱ ❄❁✿✿ ❄❁❆ ✿❉❁❀
❙▲❡✰▼◆✺ ✿✿❁❆ ❇❃❁❇ ❹❆✾❁❀
❙❍▲✰❬✺ ❹❉❅❀❁❇✿ ❹✿❄❄❁❆❅ ❉✾❇❁❉❉
❙❍■✰❬✺ ❹✿❅❃❁❂❉ ❹✿❂❆❁❄❀ ❉❃❀❁❂❀
❴▲❙❍ ❏✰✼✺ ❹❇❆✿❁❅❅ ❹❀❅❄❁❄❄ ❆❃❀❁❅❄
❴▲❙❍❏✰▼◆✺ ❹❅❄❅❁❉❂ ❹❂✾✾❁❃✿ ❉❄❁❆
❙❍❏▲❡✰▼◆✺ ❹❅❄❅❁❉❂ ❹❂✾✾❁❃✿ ❉❄❁❆
❴▲❙✰❬✺ ❹❉❄❁❀✿ ❹✿✿❁❃❀ ❉❄❃❁❂❅
❴▲❙✰▼◆✺ ❹✿❅❁❂ ❹❉❂❁❇✿ ❆❉❆
❙❢❣✰❬✺ ❹❆❉❄❅ ❹❆❆❄❃❁✿ ❉❅❆❁❇❉
➁❘✩❚✪✭❚✮❳❫➂

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✖✗✕✖✕✘
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✛✛✜✢✣✤✥ ✘✙✚

❛❜❝❞❡❢❣❤✐ ❥❣❡❦❢❧♠♦ ♣q q♣t✈❢❡s♣❣✇ rs❝❝❞ ❥❣✐t✉♦ ♣q q♣t✈❢❡s♣❣✇ ❥❣❡t♣♠♦✇↕


①❶③J④ ⑤⑥⑦ ✈♣❧⑧⑨⑩ ①❶❷J④ ⑤⑥⑦ ✈♣❧⑧⑨⑩ ❸J④⑤⑦ ❺⑧⑨ ✈♣❧⑧⑨⑩

❚✦♥
❙✧★✩✪✫ ✬✭✮✯✰ ✵ ✵ ✺✱✲✺✺
❙✧★✩✪✫ ✳✴✶✸ ❹✹✲✵✻ ✵✲✱✼ ✽✽✲✱✽
❙✧✾★✩✪ ❹✹✿✺✲✿ ❹✹✺❀✲✻ ✺❀✲✺
❙✧✾❁★✩✪ ❹✺✿✵✲❂ ❹✺✱✻✲❀ ✺✹✲✼
❩✦♥❃
❄✧★✩✪ ✵ ✵ ✽✱✲❀✼
❄✧❁❅★✶❇✪ ❹✱✺✼✲✿✻ ❹✱✽❂✲✵❀ ❹✱✱✹✲✱
❄✧✾★✩✪ ❹✼✽✿✲✹✿ ❹✼✱✿✲✼✵ ✽✼✲❀✽
❄✧★✳✪ ❈✱✼✵✲❂✼ ❈✻✺✲✱✽ ✱❀✵✲✻✼
❉❊✭✰ ✰✧✯✴❋●✮✰✩ ❋❍ ✮✧■✮❏✮■❑✶▲ ✮❋✧✩ ✮✧ ✩❋▲❑✯✮❋✧ ✶✴✰ ■✰✯✰✴▼✮✧✰■ ◆✸ ✩✰✯✯✮✧✳ ✯✭✰ ✰✧✯✴❋●✸ ❋❍ ❖❅ ✮✧ ✬✶✯✰✴ ✰❇❑✶▲ ✯❋
✵ ✶✧■ ✯✭✰✧ ■✰❍✮✧✮✧✳ ✯✭✰ ✰✧✯✴❋●✮✰✩ ❋❍ ✶▲▲ ❋✯✭✰✴ ✮❋✧✩ ✴✰▲✶✯✮❏✰ ✯❋ ✯✭✮✩ ❏✶▲❑✰P ✭✰✧◗✰ ✶ ✧✰✳✶✯✮❏✰ ✰✧✯✴❋●✸ ✮✩ ❋✧✰
✯✭✶✯ ✮✩ ▲❋✬✰✴ ✯✭✶✧ ✯✭✰ ✰✧✯✴❋●✸ ❋❍ ❖❅ ✮✧ ✬✶✯✰✴✲

❘❯❱❲❳❨❬ ❬❘❭❪❘❫❳❴❵
❛❜❝❞❡❢❣❤✐ ❥❣❡❦❢❧♠♦ ♣q ❥❣❡❦❢❧♠♦ ♣q rs❝❝❞ ❥❣✐t✉♦ ♣q
❤♣✈❝❜❞❡s♣❣✇ q♣t✈❢❡s♣❣✇ q♣t✈❢❡s♣❣✇ ❥❣❡t♣♠♦✇
①②③J④ ⑤⑥⑦ ✈♣❧⑧⑨⑩ ①❶③J④ ⑤⑥⑦ ✈♣❧⑧⑨⑩ ①❶❷J④ ⑤⑥⑦ ✈♣❧⑧⑨⑩ ❸J④⑤⑦ ❺⑧⑨ ✈♣❧⑧⑨⑩
❻❼❽❾❿❃➀❾➁❿♥➂
➃❖➄★✳✪✫ ▼✰✯✭✶✧✰ ❹✿✻✵ ❹❂✽✲✿✱ ❹✺✵✲❂✹ ✱✿❀✲✹❀
➃❁❖❁★✳✪✫ ✰✯✭✸✧✰ ★✶◗✰✯✸▲✰✧✰✪ ❹✱✼✵✵ ✹✹❀✲❂✼ ✹✵✻✲✹✵ ✹✵✵✲✻✽
➃❁❖➄★✳✪✫ ✰✯✭✰✧✰★✰✯✭✸▲✰✧✰✪ ❹✱✽✱✱ ✺✹✲✹❀ ❀✿✲✱✺ ✹✱✻✲✺❀
➃❁❖➅★✳✪✫ ✰✯✭✶✧✰ ❹✱✺❀✵ ❹✿✽✲❀✿ ❹✼✹✲✿✹ ✹✹✻✲❀✵
➃➆❖➅★✳✪✫ ●✴❋●✰✧✰ ★●✴❋●✸▲✰✧✰✪ ❹✹✵✺✿ ✹✵✲✽✹ ❀✹✲❂✿ ✹❀❀✲❀
➃➆❖➅★✳✪✫ ◗✸◗▲❋●✴❋●✶✧✰ ❹✹✵✻✱ ✺✼✲✼✵ ✱✵✽✲✽✺ ✹✼❂✲✽
➃➆❖➇★✳✪✫ ●✴❋●✶✧✰ ❹✹✹✹✵ ❹✱✵✼✲✿✺ ❹✹✼✲✽✻ ✹❂✵✲✹
➃➄❖➈➉★✳✪✫ ◆❑✯✶✧✰ ❹✹✿❂✿ ❹✱✹❀✲✱✺ ❹✱❂✲✵✼ ✼✱✵✲✱
➃➊❖➈❁★✳✪✫ ●✰✧✯✶✧✰ ❹✼✺✼❂ ❹✱✽❀✲✽✽ ❹✿✲✹✵ ✼✽✻
➃➅❖➅★▲✪✫ ◆✰✧➋✰✧✰ ❹✼✹❀✿ ✽✻✲✵ ✱✹✽✲✼ ✱❂✼✲✼
➃➅❖➅★✳✪ ❹✼✼✵✹ ➌ ➌ ➌
➃➍❖➇★▲✪✫ ✯❋▲❑✰✧✰ ❹✼✻✱✵ ✱✹✲✵ ✱✱✼✲✿ ✹✹✱✲✵
➃➍❖➇★✳✪ ❹✼✻✺✼ ➌ ➌ ➌
➃➅❖➈❁★▲✪✫ ◗✸◗▲❋✭✰➎✶✧✰ ❹✼✻✹✵ ❹✱✺❀✲✽ ✹❀✲❂ ✹✵✽✲✽
➃➅❖➈❁★✳✪✫ ❹✼✻✺✼ ➌ ➌ ➌
➃➇❖➈➇★▲✪✫ ❋◗✯✶✧✰ ❹✺✽❂✱ ❹✹✽✻✲✻ ❀✲✽ ✼✺✿
➏➐❃❿➑❿➐➂ ➀♥❽ ➒➑➓♥❿➐➂
➃❖➆✾❖★▲✪✫ ▼✰✯✭✶✧❋▲ ❹❂✹❀ ❹✹✼✿✲✿❀ ❹✱❀❀✲✹❂ ✱✹❀✲✿
➃❖➆✾❖★✳✪ ❹❂❀✽ ❹✹✵✵✲❀❀ ❹✱❀✱✲✻❀ ✹✼✻✲✿✱
➃❁❖➊✾❖★▲✪✫ ✰✯✭✶✧❋▲ ❹✱✼❀✿ ❹✹❂❂✲❀✻ ❹✱❂✽✲❂✿ ✱❀✵✲❂
➃❁❖➊ ✾❖★✳✪ ❹✱✽✵✻ ❹✹✼✺✲✱✵ ❹✱❀✿✲✽✻ ✹✿✹✲❂✵
➃➅❖➊✾❖★✩✪✫ ●✭✰✧❋▲ ❹✼✵✺✽ ❹✱❀✽✲❀ ❹✺✵✲✽✹ ✱✽✽✲✵
➔❃❿♥→✦♥➣➓❽↔

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✁✖✕✁✕✗
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✘✙✘ ❈✚✛✜✢✣✤✥✦

✐❥❦❧♠♥♦♣q r♦♠s♥t✉✈ ✇① r♦♠s♥t✉✈ ✇① ②③❦❦❧ r♦q④⑤✈ ✇①


♣✇⑥❦❥❧♠③✇♦⑦ ①✇④⑥♥♠③✇♦⑦ ①✇④⑥♥♠③✇♦⑦ r♦♠④✇✉✈⑦
⑧⑨⑩J❶ ❷❺❻ ⑥✇t❼❽❾ ⑧❿⑩J❶ ❷❺❻ ⑥✇t❼❽❾ ⑧❿➀J❶ ❷❺❻ ⑥✇t❼❽❾ ➁J❶❷❻ ➂❼❽ ⑥✇t❼❽❾
✧★✩✪✫✬✭✮✯✰ ★✰✯✱
❍✲✳✳❍✴✵✶✸ ✹✺✻✼✽✾ ✿✾✽❀ ❹❁❂❂ ❹❃❁❃❄❅❁ ❹❆❇❉❄❆❂ ❉❁❊❄❋❂
✲❍●✲✳✳❍✴✵✶✸ ✿✾■❏✽✾ ✿✾✽❀ ❹❊❅❂ ❹❃❊❃❄❂ ❹❆❊❋❄❋ ❉❂❋❄❊
✲❍●✲✳✳❍ ✴✿❑✶ ❸ ❹❃❊❂❄❅❇ ❹❆❋❇❄❇❃ ❊❇❄❇
✴✲✳✳❍✶▲✴▼✶✸ ✺◆✿✵✽✾ ✿✾✽❀ ❹❁❂❃ ❹❊❁❅❄❁ ❹❇❋❅❄❋ ❉❁❖
✲P❍◗✲✳✳❍✴▼✶✸ ❘■❙❚✺✽✾ ✿✾✽❀ ❹❆❁❁❅ ❹❆❊❂❄❉ ❹❁❃❂❄❆ ❉❇❅❄❇
❯✮✱❱❲✭✱❱❳ ★❨✱ ❩❱❬✫❨❱❳
❍✲❍✳✴❭✶✸ ✼■❏❪✿❙✿✵ ❹❂❅❉ ❹❉❖❊❄❂❅ ❹❉❖❁❄❂❆ ❁❉❊❄❅❅
✴✹✺✻✼✿✵❀■❪❫❀■✶
✲❍●✲❍✳✴✵✶✸ ■❏❪✿❙✿✵ ❹❉❉❇❇ ❹❉❋❁❄❆❖ ❹❉❁❊❄❉❁ ❉❇❖❄❁
✴✿✾■❏✿✵❀■❪❫❀■✶
✲❍●✲❍✳✴❭✶ ❹❉❉❋❁ ❹❉❇❇❄❉❋ ❹❉❁❊❄❊❇ ❁❂❖❄❆
✲❍●✲✳✲❍●✴✵✶✸ ❴✻✺❴✿❙✺❙■ ❹❉❅❋❖ ❹❁❃❊❄❉ ❹❉❂❂❄❃ ❁❖❖
✴✿✾■❏✺❙■✶
❵❛❜★✩❳
✲P❍❝▲✳P✴▼✶✸ ❭✵❞✾✺▼■ ❹❁❊❖❊ ❹❉❁❇❊ ❹❋❉❖ ❁❉❁
✲P❍❝▲✳P✴✿❑✶ ❸ ❸ ❹❋❉❅ ❸
✲P❍❝▲✳P✴▼✶✸ ✹✻❞✾❏✺▼■ ❹❁❊❉❖ ❹❉❁❇❇ ❸ ❸
✲❝▲❍▲▲✳❝❝✴▼✶✸ ▼❞✾✻✺▼■ ❹❂❇❃❂ ❹❁❁❁❁ ❹❉❂❃❂ ❆❇❖
❡✯❬✩✫❜❱❨ ✰✫❢❣✫❛❨✱❳
✲✳✴❤❍▲✶▲✴▼✶✸ ❞✻■✿ ❹❇❆❁ ❹❆❆❆❄❂❉ ❹❉❋❅❄❆❆ ❉❖❃❄❇❖
✲P❍◗❤❍▲✴✵✶✸ ✿❙✽✵✽❙■ ❹❆❆❋❆ ❆❉❄❇ ❉❃❋❄❉ ❉❋❉❄❆
❤❍▲✲❍▲✲✳✳❍✴▼✶✸ ❭✵❫✾✽❙■ ❹❋❇❋ ❹❂❆❁❄❋ ❹❆❅❆❄❃ ❉❖❆❄❂❉
✲❍●❤❍▲✴❭✶✸ ✼■❏❪❫✵✿✼✽❙■ ❹❉❖❊❂ ❹❁❁❄❋❅ ❆❁❄❉❇ ❁❃❆❄❃❉

✷ ✷ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✎✆✏✑✞✒✄✍✎✎✆✏✓✞✓✔✎✝✑ ✕✖✔✕✔✗
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

❆✜✜✢✣✤✥✦ ✙✚✛

❿➀➀➁➂➃➄➅ ➆➇➇

❙✧★✩✪★✫✪ ✬✭✧✮✩✧✯★✰✱ ★✧ ✲✳✴ ✵ ✯✩ ✮✰✮✶✧✫✭✶✸✮✹✯✶★✰ ✭✫✪✮✫

❘✺✻✼✽✾✿❀❁ ❂❃❄❅❇❈✺❃✽✾✿❀❁ ❊ J ❉❋ ❘✺✻✼✽✾✿❀❁ ❂❃❄❅❇❈✺❃✽✾✿❀❁ ❊ J ❉❋


❍●❳■❏❑ ▲ ▼❍◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❳■❏◗ ▲ ❚❍❯❏ ▲❚❱❲ ❞❢◆ ▲ ■❹ ❖P ❞❢ ▲❲❱❴▼
❨❯ ▲ ▼■❹ ❖P ▼❨❩ ▲▼❱❬❭ rt❏❏❍ ▲ ❍❯❏ ▲ ■❹ ❖P rt✉❏❍✈❯ ▲ ❏❍❹ ▲❲❱♦❝
❏◗ ▲ ▼❍◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❏❯ ▲ ❍❯❏ ▲▼❱❲❭ ❵❛❯❞❧❏● ▲ ▼■❹ ❖P ▼❵❛ ▲ ❞❧❏●❯❹ ▲❲❱♦❴
❪❯❏❯❹❫ ▲ ▼■❹ ❖P ▼❪❏❯❹● ▲▼❱❲❴ ❏❯ ▲ ▼❍❯❏ ▲ ♦■❹ ❖P ♦❏❍❹ ▲❲❱♦❲
❵❛◆ ▲ ■❹ ❖P ❵❛◆ ▲❜❱❝❬ ❞❥❏❹● ▲ ❍❯❏ ▲ ▼■❹ ❖P ❞❥❏❹◗ ▲ ▼❏❍❹ ▲❲❱❚❣
❞❡◗◆ ▲ ■❹ ❖P ❞❡❯◆ ▲❜❱❬❜ ✇❨■✉❞r✈❑①◗❹ ▲ ■❹ ❖P ✇❨■✉❞r✈❑①●❹ ▲❲❱❚❣
❍❯❏❯ ▲ ▼❍◆ ▲ ▼■❹ ❖P ▼❍❯❏ ▲❜❱❭❬ ❞❢❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❞❢ ▲❲❱❚♦
❵❢◆ ▲ ■❹ ❖P ❵❢ ▲❜❱❣❝ ❍❛❯❞❥❯ ▲ ▼■❹ ❖P ▼❍❛ ▲ ▼❞❥❹ ▲❲❱▼❭
❤✐●◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❤✐❯◆ ▲❜❱❣❭ ❵❛❞❥ ▲ ■❹ ❖P ❵❛ ▲ ❞❥❹ ▲❲❱▼❭
▼❍❞❥❏ ▲ ▼❍◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❞❥❯ ▲ ▼❍❯❏ ▲❜❱❣❚ ❦t◗◆ ▲ ❚■❹ ❖P ❦t ▲❲❱▼❲
❪❏●❯❹ ▲ ♦❍◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❍❯❪❏◗ ▲ ❍❯❏ ▲❲❱❜❭
❞■●◆ ▲ ■❹ ❖P ❞■◗◆ ▲❜❱❣❜ ❞❢❯◆ ▲ ■❹ ❖P ❞❢◆ ▲❲❱❜❣
▼❍❦❧❏ ▲ ▼❍◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❦❧❯ ▲ ▼❍❯❏ ▲❜❱❣❲ ❪♥●◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❪♥❯◆ ▲❲❱❜❴
♠♥❏❹● ▲ ❬❍◆ ▲ ❴■❹ ❖P ♠♥❯◆ ▲ ♦❍❯❏ ▲❜❱❴❜ ❵❛❦❧ ▲ ■❹ ❖P ❵❛ ▲ ❦❧❹ ▲❲❱❲❭
♠♥◗◆ ▲ ■❹ ❖P ♠♥❯◆ ▲❜❱❴❜ ②t●◆ ▲ ■❹ ❖P ②t◗◆ ❲❱❲❲
❵❢◗◆ ▲ ❚■❹ ❖P ❵❢ ▲❜❱♦❲ ▼❍◆ ▲ ▼■❩ ❖P ❍❯ ❲❱❲ ✐③
❞❥❯ ▲ ▼■❹ ❖P ▼❞❥❹ ▲❜❱❚❣ ④■⑤t♥tqt❡♥
❞❧❯❏❯❹♣ ▲ ❜♦❍◆ ▲ ❣■❹ ❖P ▼❞❧◗◆ ▲ ❭❍❯❏ ▲❜❱❚❚ ❨■◗◆ ▲ ❚■❹ ❖P ❨■ ❩❲❱❲♦
❏◗ ▲ ❍❯❏ ▲ ▼■❹ ❖P ❏❯ ▲ ▼❏❍❹ ▲❜❱▼♦ ❏❯ ▲ ❍❯❏ ▲ ▼■❹ ❖P ❍❏❹❯ ▲ ❏❍❹ ❩❲❱❲❬
❏❯ ▲ ♦❍◆ ▲ ♦■❹ ❖P ▼❍❯❏ ▲❜❱▼❚ ❤✐❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❤✐ ❩❲❱❜❚
❞❥❏❹● ▲ ▼❍◆ ▲▼■❹ ❖P ❞❥❏❹◗ ▲ ▼❍❯❏ ▲❜❱▼❚ s♥◆ ▲ ■❹ ❖P s♥ ❩❲❱❜♦
♠♥❏❯ ▲ ♦❍◆ ▲ ▼■❹ ❖P ♠♥❯◆ ▲ ▼❍❯❏ ▲❜❱▼❚ ❪♥❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❪♥ ❩❲❱❜♦
❤q❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❤q ▲❜❱▼❲ ❵❛s ▲ ■❹ ❖P ❵❛ ▲ s❹ ❩❲❱❜❴
❦❧❯ ▲ ▼■❹ ❖P ▼❦❧❹ ▲❜❱❲❝ rt❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P rt ❩❲❱▼❚
❤❢●◆ ▲ ■❹ ❖P ❤❢◗◆ ▲❲❱❝❭ ⑥◗◆ ▲ ■❹ ❖P ⑥❯◆ ❩❲❱▼❣
r❏❹◗ ▲ ♦❍◆ ▲ ❚■❹ ❖P r❏ ▲ ▼❍❯❏ ▲❲❱❝❣ ❞❡❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❞❡ ❩❲❱▼❬
▼❍❛❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❍❛ ❯◆❯ ▲❲❱❝▼ s♥◗◆ ▲ ❚■❹ ❖P s♥ ❩❲❱❚♦
❞❥❏❹ ▲ ❍❯❏ ▲ ▼■❹ ❖P ❞❥❹ ▲ ▼❏❍❹ ▲❲❱❬❝ ②❥◆ ▲ ■❹ ❖P ②❥ ❩❲❱❚♦
❍❛❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❍❛ ▲❲❱❬❣ ❤✐❪❏● ▲ ▼■❹ ❖P ❤✐ ▲ ❪❏❯❹● ❩❲❱❚❣
r❏❹◗ ▲ ▼❍◆ ▲ ■❹ ❖P r❏❯ ▲ ❍❯❏ ▲❲❱❬❲ ②t◗◆ ▲ ■❹ ❖P ②t❯◆ ❩❲❱❚❭
❵❛◆ ▲ ■❹ ❖P ❵❛ ▲❲❱❬❲ ❞④❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❞④ ❩❲❱♦❲
❍❛ ❯◆❯▲▼■❹ ❖P ▼❍❛ ▲❲❱❭❝ s♥❯◆ ▲ ■❹ ❖P s♥◆ ❩❲❱♦❲
❨■◗◆ ▲ ■❹ ❖P ❨■❯◆ ▲❲❱❭❭ ❞❧◗◆ ▲ ■❹ ❖P ❞❧❯◆ ❩❲❱♦❜
❦❧❏❹ ▲ ❍❯❏ ▲ ▼■❹ ❖P ❦❧❹ ▲ ▼❏❍❹ ▲❲❱❭❣ ❨■❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ❨■ ❩❲❱♦♦
❍❛❯❪❏● ▲▼■❹ ❖P ▼❍❛ ▲ ❪❏●❯❹ ▲❲❱❣▼ s♥◗◆ ▲ ▼■❹ ❖P s♥◆ ❩❲❱♦♦
♠♥❏❯❹● ▲ ▼❍❯❏ ▲ ▼■❹ ❖P ♠♥❏❯ ▲ ♦❏❍❹ ▲❲❱❣❲ ❪ ▲ ▼■❹ ❖P ❪❯❹ ❩❲❱♦❬
s♥◗◆ ▲ ■❹ ❖P s♥❯◆ ❩❲❱♦❝
♠♥❏❹● ▲ ■❹ ❖P ♠♥❏❯❹● ▲❲❱❴❣ ⑦●◆ ▲ ■❹ ❖P ⑦◗◆ ❩❲❱❣❜
s❯ ▲ ▼■❹ ❖P ▼s❹ ▲❲❱❴♦ ❞❧◗◆ ▲ ❚■❹ ❖P ❞❧ ❩❲❱❭♦
s❹◗ ▲ ▼■❹ ❖P ❚s❹ ▲❲❱❴❚ ⑧♥❯◆ ▲ ▼■❹ ❖P ⑧♥ ❩❲❱❭❣
⑨⑩❶❷❸❺❷❻❼❽❾

✷ ✁ ✂✄☎✂✆✝✞✟✠✡☛☞✌✍☎✎✏✏✝✑✒✟✓☎✎✏✏✝✑✔✟✔✕✏✞✒ ✖✗✕✖✕✘
www.UPSCPDF.com
Join Our Telegram Channels ➛ https://Telegram.me/eBooksCollection

✘✙✙ ❈✚✛✜✢✣✤✥✦
❡❢❢❣❤✐❥❦ ❧♠❤♥❥❤♦❣✐

❘✧★✩✪✫✬✭✮ ✯✰✱✲✳✴✧✰✪✫✬✭✮ ❊ J ✵✶ ❘✧★✩✪✫✬✭✮ ✯✰✱✲✳✴✧✰✪✫✬✭✮ ❊ J ✵✶


✸✹✺✻✼✽✾ ✿ ❀❁❹ ❂❃ ✸✹ ✿ ❀✻✼❹ ❄❅❆❇❉ ❭❪❙❏ ✿ ❍❁● ❂❃ ❭❪ ❄❀❆❫❀
❀✼❋✻ ✿ ❀❁● ❂❃ ✼❋ ✿ ❀✻✼● ❄❅❆❇❍ ❴❪❏ ✿ ❁● ❂❃ ❴❪ ❄❀❆❲❉
✸■❋❏ ✿ ❀❁● ❂❃ ✸■ ❄❅❆❑❉ ✸❪❋❏ ✿ ❀❁● ❂❃ ✸❪ ❄❀❆❇❲
▼▲❋❏ ✿ ❀❁● ❂❃ ▼▲ ❄❉❆❉❇ ❳■❋❏ ✿ ❀❁● ❂❃ ❳■ ❄❀❆❇❑
❱❋❏ ✿ ❀❁● ❂❃ ❱ ❄❉❆❉❑ ❵❪❋❏ ✿ ❀❁● ❂❃ ❵❪ ❄❀❆❑❉
❚◆❋❏ ✿ ❀❁● ❂❃ ❚◆ ❄❉❆❖❍ ❛❪❋❏ ✿ ❀❁● ❂❃ ❛❪ ❄❀❆❑❀
P◗❙❏ ✿ ❍❁● ❂❃ P◗ ❄❉❆❖❖ ✸❜❏ ✿ ❁● ❂❃ ✸❜ ❄❀❆❑❀
❯❙❏ ✿ ❍❁● ❂❃ ❯ ❄❉❆❲❑ ❛❝❏ ✿ ❁● ❂❃ ❛❝ ❄❀❆❑❍
❳❨❙❏ ✿ ❍❁● ❂❃ ❳❨ ❄❀❆❅❑ ❞❏ ✿❁● ❂❃ ❞ ❄❀❆❑❍
▼❩❋❏ ✿ ❀❁● ❂❃ ▼❩ ❄❀❆❍❖ ❭◆❏ ✿ ❁● ❂❃ ❭◆ ❄❍❆❅❫
✸❁❙❏ ✿ ❍❁● ❂❃ ✸❁ ❄❀❆❬❇

✷ ✁✂✄✁☎✆✝✞✟✠✡☛☞✌✄✍✎✎✆✏✑✞✒✄✍✎✎✆✏✓✞✓✔✎✝✑ ✕✖✔✕✔✗
www.UPSCPDF.com

You might also like