14.

0 මාපාාංක සමීකරණ හා අසමානතා

නිදර්ශනය 1
ව්‍යාපාරාක් රුපියල් ු100,000ුකුලාභ් රුලබනුබව්‍ුසලකන්න.ුඑබැවින්ුඅයලුඑ්ු
ලි්න්නන්ුහුනෙ රුපියල් ු100,000ු රුනලසු්.ුව්‍යාපාරාක්ුපිු.50,000ුකුඅලාභ් රුසිදුු
කකන්නන්ුනම්ුසහුඅයලුඑ්ුලි්න්නන්ු-50,000ුනහෝු(50,000) නලසු්.ුඑනහත්, අලාභනේු
ව්‍ටිනාකමුහුනෙ රුපිු.50,000ුකි.ුඑබැවින්ුඅපාරටු-50,000ුහිුමාපාාංකුව්‍ටිනාකමුපිු.50,000ු
රුනලසුඅර්ථුෙැ රවි්ුහැකි්.
නිදර්ශනය 2
සංඛ්‍යා නර්ඛ්‍ාව්‍ුසළකන්නු, ෙකුණටු්ාම, අග්න්ුව්‍ැඩිුවීමුසහු0ුසිටුව්‍මටුඍණුනේ

ෙැන්ුන රන්ද්‍රනේු(0) සිටුදුකුබලන්න

0 සිටු5 ෙ රව්‍ාුහාු0 සිටු-5 ෙ රව්‍ා.

නමමුදුකුමාපාරාංකුඅග්ුනලසුහැඳින්නේ.
එ්ුපාරහතුපාරරිදිුඅංකන්ුකකයි

14.1 හැඳින්වීම
තාත්විකුසංඛ්‍යාව්‍කුමාපාරාංක ුව්‍ටිනාකමුඑහිුලකුණුනනොසලකාුහරිනුවිටුලබාගත්ු
අග්යි.
තව්‍ත්ුආකක්කින්ුනම්, 5 හි මාපාරාංක අග් = |5| = 5;
-5 හි මාපාරාංක අග් |−5| = -(-5) = 5

ONLINE NOTE 14 ABSOLUTE VALUES INDRAJITH APONSU | 1

14.2 මාපාාංක සමීකරණ
තාත්විකුසංඛ්‍යාුනර්ඛ්‍ාව්‍ුසලකන්න,
O සිටුx අංක්කුදුකුඅපාරටුමැනි් හැකි්

එ්ුx හි ුමාපාාංක අග්ුනලසුහඳුන්ව්‍නුඅතකුඑ්ුx මගින්ුෙ රව්‍නුුලැනේ.

ුඒුහාුසමානව්‍0 = 0. එනම්ුශුනයනේුමාපාාංකුඅග්ුශුනයුනේ.

x කිසිුවිනටකත්ුඍණුවි්ුනනොහැකිුබව්‍ුසලකන්න; එනම්, , x  0

X ධනුනහෝුශුනයුනම්, x ්නුුහුනෙ රුx මුනේ,

එබැවින්ුඅපාරටුසිකස්ුතීපිුඅතහැකුl x l = x ලිවි්ුහැකි්
අනන රුඅතට, x = -5ුව්‍ැනිුඍණුසංඛ්‍යාව්‍කුමාපාාංකුඅග්ුනම්.

නම්ුඅනුව්‍, x ඍණුනම්ුl x l ්නුුධනුසංඛ්‍යා-x. නේ

එනසේම|5| = |−5| = 5

l -x l = l x l අනුව්‍ු
|3| = 3, |−8| = - (-8) = 8, සහ
1 1 −1 1 1 1
| | = සහ | | = |− | = | | =
2 2 2 2 −2 2

|−3| = 3 සහ − |−3| = -3, එනසේම−|−3| = −|3|

ONLINE NOTE 14 ABSOLUTE VALUES INDRAJITH APONSU | 2

14.3 මාපාාංක සමීකරණ විසඳීම

a. |𝒙 − 𝟑| = 2. විසඳන්න.
පිළිතුර: මමම සමීකරණමේ දැක්මෙන්මන් x - 3 යනු අාංක 0 සිට ඒකක 2 ක් බෙයි. මේ
අනුෙ x - 3 = 2 මහෝ x - 3 = -2
මමම සමීකරණ විසඳීමමන් x = 5 මහෝ x = 1 ලැමේ.
b. |𝟕 − 𝟑𝒙| = 5 විසඳන්න.
පිළිතුර: 7 - 3x = 5 මහෝ 7 - 3x = -5 නේ සමීකරණය සතය ම..
මමම සමීකරණ විසඳීමමන් x = f මහෝ x = 4 ලැමේ.·
c. |𝒙 − 𝟒| = -3 විසඳන්න
පිළිතුර: සාංඛ්‍යාෙක මාපාාංක අ ය සිසි විටක ඍ ණ විය මනැහැක. එම නිසා ඉහත
සමීකරණයට විසඳුේ කුලකයක් මනැපෙතී
a හා b අතර දුර සළකන්න
එනේ| a-b | = | - (a-b) | = | b-a |
උදාහරණයක් මලස, 5 සහ 9 අතර දුර ණනය කළ හැසිය
| 9-5 | = | 4 | = 4 මහෝ | 5-9 | = | -4 | = 4
ඒ හා සමානෙ | x-3 | = 2 සමීකරණය එය පෙසයි
X සහ 3 අතර දුර ඒකක 2 සි.
ඒ හා සමානෙ | 3-x | = 2 පෙසන්මන් x සහ 3 අතර දුර ඒකක 2 ක් බෙයි
මේ අනුෙ, පහත රූපමේ දැක්මෙන පරිදි x = 1 මහෝx= 5 විය හැසිය

ONLINE NOTE 14 ABSOLUTE VALUES INDRAJITH APONSU | 3

14.4 මාපාාංක අසමානතා (< or > )
පහත මාපාාංක අසමානතෙ සළකමු.
| x | <3, එවිට x, 0 සිට ඒකක 3 ට ෙඩා අඩුය.
එබැවින් x , -3 සහ 3 අතර විය යුතුය, එනේ -3 <x <3 පරතරය මත.
-3 <x <3 පහත රූපය බලන්න

එබැවින්, විසඳුමේ පරතර මදකක් ඇත

0.
එබැවින්, l x l> 3 නේ, X <-3 මහෝ x> 3. ඉහත රූපය බලන්න.
එවිට x 0 සිට ඒකක 3 ට ෙඩා ෙැඩි විය
යුතුය.
14.5 මාපාාංක අසමානතා (≤ 𝒐𝒓 ≥ )

 x  3 නේ, -3  x  3;

 x  3 නේ, x  -3 or x  3
.

Inequality (d  0) Solution

ONLINE NOTE 14 ABSOLUTE VALUES INDRAJITH APONSU | 4

14.6 මාපාාංක අසමානතා සඳහා නිදසුන්
නිදසුන් 1

 x-2< 4 විසඳන්න.
පිළිතුර: X - 2 අාංකය 0 සිට ඒකක 4 ට ෙඩා අඩු විය යුතුය.
කලින් සාකච්ඡාමෙන්, මමයින් අදහස් කරන්මන් -4 <x - 2 <4.
මමම අසමානතාෙය විසඳීම අපට පහත පරිදි සැකසිය හැසිය -4 <x-2 <4
-4 2 <X <4 2 සෑම පැ ඍතකටම 2 ක් එකතු සිරීම -2 <X <6
එබැවින් විසඳුම විෙෘත පරාසයක පෙතී. (-2, 6). විෙෘත පරාසයක (,)
මමයින් අදහස් කරන්මන් -2 සහ 6 අතර ඇති සියලුම සාංඛ්‍යා මු අ අසමානතාෙය තෘතත
කරන බෙයි
නමු ඍ එම විසඳුම තුළ -2 මහෝ 6 මනැපෙතී
.

Example 2

3 - 2x  5 විසඳන්න.

පිළිතුර:-5  3 - 2x  5

-5 - 3  -2x  5 – 3, 3 අඩු කරන්න .

-8  -2.x  2, මදපසම – 2 මබදන්න

4 x  -1

-1 x  4,
ණ සාංඛ්‍යාෙසින් මබ ව විට, අසමානතා ලකුණ මාරුම..

ONLINE NOTE 14 ABSOLUTE VALUES INDRAJITH APONSU | 5

 [ -1, 4]. පිළිතුර සාංෙෘත පරාසය තුළ පෙතී , සාංෙෘත පරාසය [ , ]
Example 3

x+ 5  7 විසඳන්න.
පිළිතුර:-
මමහි x +5 අෙම ෙශමයන් 0 සිට ඒකක 7 ක් විය යුතුය.

මේ අනුෙ, x + 5  - 7 මහෝ x + 5  7..

මමයින් අදහස් කරන්මන් x  -12 මහෝ x  2. බෙයි.

මේ අනුෙ, විසඳුම අන්තරයන් මදකසින් සමන්විත ම.: (-∞, -12] සහ [2,).

-∞ ∞
Example 4
l3x - 41 > 1. විසඳන්න.
පිළිතුර:-
3x - 4 <-1 මහෝ 3x - 4> 1.
මේ අනුෙ, 3x <3 මහෝ 3x> 5.
එබැවින් x <1 මහෝ x> 5/3,
එබැවින් විසඳුම අන්තරයන්හි ඇති සියලුම සාංඛ්‍යා ෙලින් සමන්විත ම.
(-oo, 1) සහ (5/3 oo).

14.7 මාපාාංක අ ය අාංකනය

Example 1
X, 5 සිටුඒකකු3 ටුව්‍ඩාුඅඩු්
ONLINE NOTE 14 ABSOLUTE VALUES INDRAJITH APONSU | 6
යලළිතුක: x - 5 < 3
Example 2
X, 6ුසිටුඅව්‍මුව්‍ශන්න්ු7ුකින්ුනව්‍නස්ුනේ

යලළිතුක: x - 6 7
Example 3
x <3ුසහුx> -3ු

යලළිතුක: x< 3
Example 4
X, - 2 සිටුඒකකු1 ටුව්‍ඩාුව්‍ැඩි්

යලළිතුක: x-(-2) > 1; x+2 > 1

14.8 මාපාාංක අ යන්මේ ගුණාාං
1. ab= a · b
𝑎 𝑎
2.  =
𝑏 𝑏

3. a-b= b-a
4. -a  a  a
5. a+ b  a + b called the triangle inequality

Examples

ONLINE NOTE 14 ABSOLUTE VALUES INDRAJITH APONSU | 7

14.9 Exercises A – Evaluate and express absolute values

14.10 Exercises - Solve the given equation or inequality

ONLINE NOTE 14 ABSOLUTE VALUES INDRAJITH APONSU | 8

14.11 පරාස
සාංෙෘත පරාස [ , ]
විෙෘත පරාස ( , )
ව්‍ම විෙෘත පරාස ( , ]
ෙකුණ විෙෘත පරාස [ , )

--------------------------------------

ONLINE NOTE 14 ABSOLUTE VALUES INDRAJITH APONSU | 9