รายงาน

เรื่อง การพูดสาธิต

เสนอ

อาจารย์สุนิฐา กำเนิดทอง

จัดทำโดย

1.นางสาวนูรฮัสรีซา สะอิ รหัสนักศึกษา

6510012420056

2.นางสาวฟิ รดาวน์ บอซู รหัสนักศึกษา

6510012420083

3.นางสาวมาซูรา ลอหนิ รหัสนักศึกษา

6510012420088
 4.นางสาวยามีล๊ะ ลาเต๊ะ รหัสนักศึกษา
6510012420095

5.นางสาวรอฟี ลา อาบู รหัสนักศึกษา

6510012420100

สาขาวิชาการศึกษาปฐมวัย ห้อง 2 วิทยาลัยชุมชน

นราธิวาส

รายงานฉบับนีเ้ ป็ นส่วนหนึ่งของรายวิชา การพัฒนาทักษะ

การพูดและการเขียน

ภาคเรียนที่ 1 / 2566

คำนำ
 รายงานฉบับนีเ้ ป็ นส่วนหนึ่งของรายวิชา การพัฒนาทักษะการพูดและ
การเขียน(ศท 0104) โดยมีวัตถุประสงค์ เพื่อการศึกษา ค้นคว้า รวบรวม
ข้อมูลการพูดสาธิต โดยมีเนื้อหา ได้แก่ ความหมายของการพูดสาธิต ความ
สำคัญของการพูดสาธิต องค์ประกอบของการพูดสาธิต ขัน
้ ตอนการพูดสาธิต
วิธีการพูดสาธิต มารยาทในการพูดสาธิต และการใช้ภาษาที่ถูกต้อง ดังนัน
้
ขณะผู้จัดการทำได้รวบรวมข้อมูลจากหนังสือทางวิชาหลายเล่ม ขอขอบคุณ
นักวิชาหลายท่านที่ได้รวบรวมหนังสือ เพื่อเป็ นองค์ความรู้ให้แก่นักศึกษา
และเกิดประโยชน์ในการเรียนการสอน

คณะผู้จัดทำ
 สารบัญ

เ ร ่อ
ื ง
หน้า

ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง ก า ร พ ูด
สาธิต............................................................................................................................................. 1

จ ุด ป ร ะ ส ง ค ์ก า ร พ ูด
สาธิต.................................................................................................................................................... 1

ข น
ั้ ต อ น ก า ร พ ูด
สาธิต..........................................................................................................................................................
1

ป ร ะ เ ภ ท ข อ ง ก า ร พ ูด
สาธิต.................................................................................................................................................... 2

อ ง ค ์ป ร ะ ก อ บ ข อ ง ก า ร พ ูด
สาธิต............................................................................................................................................ 2

ห ล ัก ก า ร ก า ร พ ูด
สาธิต ..........................................................................................................................................................
3

เ ค ร ่อ
ื ง ม ือ ท ี่ใ ช ้ใ น ก า ร พ ูด
สาธิต................................................................................................................................................ 3
ข ้อ ค ว ร ค ำ น ึง ใ น ก า ร พ ูด
สาธิต................................................................................................................................................. 4

ค ุณ ส ม บ ัต ิข อ ง ผ ู้พ ูด
สาธิต...................................................................................................................................................... 4
 1

การพูดสาธิต

ความหมายของการพูดสาธิต

การพูดสาธิต หมายถึง การพูดอธิบายการปฏิบัติสิ่งใดสิ่งหนึ่ง โดยใช้

อุปกรณ์ หรือเครื่องมือ ประกอบผูพ
้ ูดมีจุดประสงค์ให้ผู้ฟังมีความเข้าใจขัน
้
ตอนการปฏิบัติ และอาจปฏิบัติตามได้ด้วย ดังนัน
้ ผูส
้ าธิตจะต้องแสดงวิธีการ
ใช้เครื่องมือหรือ วัสดุอุปกรณ์อย่างช้าๆ เพื่อให้เห็นขัน
้ ตอนอย่างชัดเจน จน
ผูฟ
้ ั งเข้าใจและอาจเปิ ดโอกาส ให้ผู้ฟังทดลองปฏิบัติ การอธิบายการปฏิบัติ
สิ่งใดสิง่ หนึ่ง โดยใช้อุปกรณ์หรือเครื่องมือประกอบการพูด มีจุดประสงค์ให้
ผูฟ
้ ั งมีความเข้าใจขัน
้ ตอนการปฏิบัติ และอาจปฏิบัติตามไปด้วย ดังนัน
้ ผู้
สาธิต จะต้องแสดงวิธีการใช้เครื่องมือหรือวัสดุอุปกรณ์ต่างๆ อย่างช้าๆ
เพื่อให้เห็นขัน
้ ตอนอย่างชัดเจน
๑. กำหนดจุดมุ่งหมายของการสาธิต ว่าต้องการให้เกิดผลระดับใด เช่น
ต้องการให้ผู้ฟังเข้าใจ หรือต้องการให้ปฏิบัติได้ ถ้าต้องการให้ผู้ฟังปฏิบัติได้
อาจต้องเตรียมอุปกรณ์ให้ผู้ฟังปฏิบัติตามไปพร้อม หรือปฏิบัติหลังการ
สาธิต
๒. จัดเรียงลำดับเนื้อหาให้ต่อเนื่อง โดยวงลำดับหัวข้อการอธิบาย ไว้อย่าง
ชัดเจน และสัมพันธ์กับเวลา
 2

๓. ถ้าจำเป็ นต้องมีเอกสารประกอบการสาธิต ก็ต้องเตรียมไว้อย่างพอเพียง

ด้วย
๔. เตรียมวัสดุอุปกรณ์ที่แสดงประกอบในแต่ละขัน
้ ตอนให้เหมาะสมกับเวลา
ถ้าขัน
้ ตอนที่ทำนัน
้ ละเอียดซับซ้อนมาก ก็ควรจัดอุปกรณ์ที่สมบูรณ์แต่ละขัน
้
ตอนเตรียมไว้แสดงให้ผู้ฟังดูด้วย (ควรเลือกอุปกรณ์ที่น่าสนใจ และสะดวก
ต่อการนำเสนอ)
๕. ประสานงานและทดลองใช้อุปกรณ์ก่อนการสาธิต
 3

๖. ตรวจสอบและทดลองใช้อุปกรณ์ก่อนการสาธิต
๗. ทดลองพูดสาธิต และประเมินผลว่าควรมีการปรับปรุงในขัน
้ ตอนหรือวิธี
การใด
๗.๑ จัดอุปกรณ์ให้เป็ นระเบียบตามลำดับ
๗.๒ อธิบายจุดมุ่งหมายการสาธิต และบอกให้ผฟ
ู้ ั งทราบว่าควรปฏิบัติ
ตามอย่างไรระหว่างการพูดสาธิต อาจแจกเอกสารให้ผู้ฟังการสาธิตด้วยก็ได้
๗.๓ อุปกรณ์ที่ใช้ประกอบการสาธิต ควรแสดงถึงขัน
้ ตอนการปฏิบัติใน
ขัน
้ ตอนใดที่ยากและซับซ้อน ควรอธิบาย
ให้ละเอียดและสาธิตให้ชมอย่างช้า
 4

หลังจากการพูดสาธิตเสร็จสิน
้ แล้วควรปฏิบัติ ดังนี ้

ผู้ทำการสาธิตอาจถามคำถามในขณะสาธิตหรือหลังจากเสร็จการสาธิต
ก็ได้ หลังจาก เสร็จการสาธิตแล้ว นักเรียนจะออกมาศึกษาและพยายามทำ
ด้วยตัวเองหรือเป็ นกลุ่ม การสาธิตไม่ควรนานเกินไป และดำเนินการสาธิต
อย่างช้าๆ และชัดเจน ซึ่งจะช่วยให้นักเรียนสามารถเข้าใจในหลักการต่างๆ
ถ้าเรื่องที่สาธิตเป็ น เรื่องที่ยากและสลับซับซ้อนควรทำโครงร่างแจก

จุดประสงค์ของการพูดสาธิต

เพื่อให้ความรู้ การพูดอธิบายหรือบรรยายขัน
้ ตอนการปฏิบัติหรือ
กระบวนการทำงานบางเรื่องที่ยุ่งยากซับซ้อนการให้ความรู้ การโน้มน้าวใจ
ให้ผฟ
ู้ ั งมีความเข้าใจขัน
้ ตอนการปฏิบัติ และอาจปฏิบัติตามไปด้วย

ดัง้ นัน
้ ผูส
้ าธิตจะต้องแสดงวิธีการใช้ เครื่องมือหรือวัสดุอุปกรณ์ต่างๆอย่าง
ช้าๆเพื่อให้เห็นขัน
้ ตอนอย่างชัดเจน

ขัน
้ ตอนการพูดสาธิต

การพูดสาธิตควรดำเนินตามขัน
้ ตอนตามลำดับ ดังนี ้

๑. จัดเตรียมอุปกรณ์ไว้ให้เป็ นระเบียบตามลำดับ พร้อมที่จะแสดงสาธิต

ในแต่ละ ขัน
้ ตอน
 5

๒. อธิบายจุดมุ่งหมายของการสาธิตและบอกให้ผ ู้ชมทราบว่าควรปฏิบัติ
ตาม อย่างไรระหว่าง การพูดสาธิต อาจ แจกเอกสารให้ผ ู้ชมการสาธิตด้วย
ก็ได้

๓. อุปกรณ์ที่ใช้ประกอบการสาธิต ควรแสดงเมื่อถึงขัน
้ ตอนของการ
ปฏิบัติ ในแต่ละขัน
้ ตอน ขัน
้ ตอนใดที่ยาก ควรอธิบายให้ละเอียดและแสดง
ให้ชมช้า ๆ

ประเภทของการพูดสาธิต

การสาธิตคนเดียว

เป็ นวิธีที่ดีที่สุด เพราะผูส

้ าธิตสามารถควบคุมกระบวนการต่างๆได้ด้วน
ตนเอง

การสาธิตแบบกลุ่ม

เป็ นการสาธิตที่มีผู้ช่วย 1-2 คน ในการสาธิต โดยมีผู้อธิบายเพียงคนเดียว

 6

องค์ประกอบของการพูดสาธิต

1. ผู้พูดสาธิต ทำหน้าที่ส่งสารผ่านสื่อถึงผูฟ
้ ั ง ผูพ
้ ูดจะต้องมีความสาม
รถของตนเพื่อถ่ายทอดความรู้สึกนึกคิดไปสูผ
่ ู้ฟังให้ได้อย่างครบถ้วน ความ
สามารถของผูพ
้ ูดที่จะทำให้ผู้ฟังเข้าใจได้มากน้อยเพียงใด ขึน
้ อยู่ก ับปั จจัย
หลายประการ ได้แ ก่ ความสามารถในการใช้ภาษา น้ำเสียง กิริยาท่า ทาง
เจตคติต่อเรื่องที่พูดและต่อผู้ฟังระดับความรู้ในเรื่อ งที่พูด ฐานะทางสังคม
พื้นฐานทางจริยธรรมและวัฒนธรรม

2. เรื่องหรือเนื้อหา เนื้อหาที่ผพ
ู้ ูดส่งไปนัน
้ จะต้องมีคุณค่าและคุ้มค่า
แก่การสละเวลาของผูฟ
้ ั ง ดังนัน
้ สารที่ผู้พูดส่งไปจะต้องเตรียมมาแล้วอย่างดี

3. สื่อ สื่อ การสาธิต หมายถึง สิง่ ที่จ ะนำสารไปสู่ผ ฟ

ู้ ั ง ได้แ ก่ เวลา
สถานที่ อากาศและเครื่องรับรู้ต่างๆ เช่น ตา หู จมูก ลิน
้ กาย นอกจากนีย
้ ัง
รวมสื่ออิเล็กทรอนิกส์ เช่น โทรทัศน์

4. ผู้ฟัง อยู่ในฐานะที่จะต้องรับสารของผู้พูด โดยอาศัยสื่อเป็ นเครื่อง

นำพาผู้ฟังสามารถรับสารได้ตรงเจตนาของผู้พูดได้มากน้อยหรือไม่ ขึน
้ อยู่กับ
สิ่งอื่นๆ เช่น ทักษะ ความพร้อม ความสนใจ พื้นความรู้ วัฒนธรรมและ
เจตคติของผูฟ
้ ัง

5. ปฏิกิริยาตอบสนองของผู้ฟัง ในขณะที่ผู้ฟังรับสารและแปลสารนัน
้
จะเกิดปฏิกิริยาตอบสนอง เช่น เมื่อพูดถูกใจก็จะมีอาการผงกศีรษะ ปรบมือ
 7

หัวเราะ ยิม
้ และแสดงให้เ ห็น ถึง การชื่น ชมพร้อ มกับ ตัง้ ใจฟั ง แต่เ มื่อ พูด ไม่
ถูกใจหรือไม่พอใจ ก็จะมีการโห่และแสดงให้เห็นถึงความชังและขัดแย้งต่อผู้
พูด

์ ล
องค์ประกอบที่จะช่วยให้ในการพูดสาธิต สัมฤทธิผ

1. ผู้พูดสาธิตจะต้องเป็ นผู้ที่มีความรู้ในเรื่องที่จะมาสาธิตเป็ นอย่างดี

2. ผู้พูดสาธิตจะต้องมีบุคลิกภาพแต่งกายเรียบร้อยและเหมาะสมกับเพื่อน
ที่จะสาธิต

3. ใช้ถ้อยคำให้เหมาะสมกับเรื่องที่จะพูดควรใช้ภาษาให้เข้าใจง่าย

หลักการพูดสาธิต

1. กล่าวปฏิสันถารทักทายผู้ฟัง

2. แนะนนำตนเอง
 8

3. บอกเรื่องและบอกจุดประสงค์ที่จะพูด

4. อธิบายคุณลักษณะในด้านที่เป็ นประโยชน์ของสิ่งที่จะสาธิต

5. แสดงการสาธิตประกอบการอธิบาย

6. จัดลำดับการสาธิตให้เหมาะสม

7. ในขณะที่ทำการสาธิตผู้พูดควรสร้างความสัมพันธ์กับผู้ฟัง

8. อุปกรณ์ประกอบหรืออุปกรณ์ที่ใช้ในการสาธิตต้องมีขนาดเหมาะสม

9. ใช้ภาษาพูดง่ายๆ ใช้ภาษาที่กระชับ รัดกุม และเข้าใจง่าย

10. สรุปเพื่อเป็ นการทบทวนความจำและเน้นย้ำความเข้าใจ

เครื่องมือที่ใช้ในการพูดสาธิต

เครื่องมือจริง คือ ของจริงที่ใช้ในการประกอบการพูดสาธิต เช่น สาธิต

การทำอาหาร เครื่อ งมือ ที่ใ ช้ป ระกอบการพูด ได้แ ก่ เครื่อ งครัว ผัก เนื้อ
เครื่องปรุง พูดสาธิตการทำอาหาร

เครื่องมือแทน คือ เครื่องมือที่ไม่มีความสมบูรณ์ในตัวเอง แต่ดูเหมือน

หนึ่งเป็ นเครื่องมือจริง ยกตัวอย่างเช่น ถ้าครูใช้รูปภาพ หรือ ฉายภาพสไลด์
ให้น ัก เรีย นดูเ พื่อ ประกอบการอธิบ ายเกี่ย วกับ การทำกับ ข้า วรูป หรือ ภาพ
สไลด์นน
ั ้ จะเป็ น “เครื่องมือแทน”
 9

เครื่องมือบุคคล คือ เครื่องมือที่มีการกระทำจริง หรือมีการเคลื่อนไหว

ไปมา จากตัวอย่างที่ครูสาธิตวิธีท ำกับข้าว เมื่อครูแสดงวิธีทำกับข้าวโดยเอา
เนื้อ เอาผักใส่หม้อแล้วคน เช่นนี ้ เป็ นเครื่องมือบุคคล หรือเมื่อครูนั่งลงแล้ว
แสดงวิธีถือไม้ระนาคแล้วตีระนาคจริง เช่นนีเ้ ป็ นเครื่องมือบุคคลเพราะครูได้
แสดงการกระทำจริงและนักเรียนก็ได้เห็นการกระทำนัน
้ ด้วยสายตาเครื่อง
มือชนิดนีจ
้ ะได้ว่าเป็ นเครื่องมือที่ใช้ในการสื่อความหมายที่ดีและเหนือกว่า
เครื่องมือชนิดอื่นๆในกรณีที่ผู้ใช้ร้จ
ู ักวิธีใช้ที่ถูกต้อง

ข้อควรคำนึงในการพูดสาธิต

1. อุปกรณ์หรือเครื่องมือที่ใช้ในการพูดให้มีประโยชน์ต่อการพูด

2. ในขณะที่พูดสาธิตต้องให้ผู้ฟังเห็นอย่างทั่วถึง

3. อุปกรณ์หรือเครื่องมือที่ใช้ในการพูดสาธิตจะต้องมีขนาดที่เหมาะและ
อยู่ในสภาพดี

4. เมื่อผูพ
้ ูดพูดสาธิตจบควรเปิ ดโอกาสให้ผู้ฟังได้ลองปฏิบัติ และคอยดูแล
อย่างใกล้ชิดเพื่อความปลอดภัยกันและกัน

คุณสมบัติของผู้พด
ู สาธิต
 10

1. มีความรู้ คือ เป็ นผู้ที่มีความรู้ในเรื่องที่จะสาธิตเป็ นอย่างดี

2. มีบ ค
ุ ลิก ภาพดี คือ ผูพ
้ ูด สาธิต จะต้อ งมีบ ุค ลิก ภาพดีแ ต่ง กาย
เรียบร้อยและเหมาะสม

3. มีทักษะในการใช้ภาษา คือ ควรใช้ถ้อยคำให้เหมาะสมกับเรื่องที่จะ

พูด

4. สนใจผู้ฟั ง คือ ผู้พ ูด สาธิต ต้อ งให้ค วามสนใจให้ผ ู้ฟั ง และกวาด

สายตามองไปรอบๆ

5. สร้างบรรยากาศในการพูดให้เป็ นกันเอง
11