GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER

YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN

KESIHATAN MALAYSIA

GARIS PANDUAN PELUPUSAN

TERMOMETER DAN SPHYGMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI
FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

SEKSYEN NEHAP
BAHAGIAN PERKHIDMATAN KEJURUTERAAN
KEMENTERIAN KESIHATAN MALAYSIA

NOVEMBER 2016
 GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

HAKCIPTA TERPELIHARA

Kementerian Kesihatan Malaysia

Dokumen ini tidak boleh diterbitkan semula, secara keseluruhan atau

sebahagian, dalam sebarang bentuk atau cara,
elektronik atau mekanikal, termasuk fotokopi, rakaman, atau cara lain sebelum
dapatan semula sistem yang tidak diketahui atau selepas dicipta, tanpa
kebenaran bertulis daripada penerbit.

Disediakan Dan Diedarkan Oleh :

Seksyen NEHAP
Bahagian Perkhidmatan Kejuruteraan
Kementerian Kesihatan Malaysia
Aras 4, Blok E3, Kompleks E, Presint 1
Pusat Pentadbiran Kerajaan Persekutuan
62590 PUTRAJAYA
Tel: 03-8892 4706
Faks:03-8892 4704
 GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA
KESIHATAN MALAYSIA

 
KATA-­‐KATA  ALUAN  
 
Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh
Salam Sejahtera dan Salam 1 Malaysia
 
Kementerian   Kesihatan   Malaysia   komited   untuk   merealisasi  
pelaksanaan  phase  out  peralatan  yang  mengandungi  merkuri  di  fasiliti  kesihatan  menjelang  
tahun  2020  seperti  yang  disaran  di  dalam  Article  4,  Minamata  Convention  on  Mercury  2014.  
Peralatan-­‐peralatan  yang  dimaksudkan  ini  tertumpu  kepada  termometer  dan  blood  pressure  
(BP)  set  (sphygmomanometer).    
 
Salah   satu   bidang   tugas   dan   skop   Bahagian   Perkhidmatan   Kejuruteraan   di   fasiliti  
Kementerian   Kesihatan   adalah   memastikan   peralatan   perubatan   terjamin   berfungsi   dan  
seterusnya   tidak   menjejas   perkhidmatan   kesihatan   yang   ingin   disampaikan   termasuk  
memastikan   peralatan   yang   tidak   selamat   atau   yang   perlu   dilupus   perlu   diurus   dengan   baik.  
Maka   Bahagian   Perkhidmatan   Kejuruteraan   telah   diamanahkan   untuk   menyedia   garis  
panduan   ini   bertujuan   mengawal   pencemaran   merkuri   kepada   manusia   dan   persekitaran.  
Garis   panduan   ini   memperinci   peranan   dan   tanggungjawab   pihak   yang   menjana,  
mengendali,   mengurus   dan   mengangkut   peralatan-­‐peralatan   yang   perlu   dilupus   daripada  
fasiliti  kesihatan  hingga  ke  pelupusan  akhir  yang  telah  ditentukan.      
 
Sehubungan  itu,  saya  ingin  merakam  setinggi-­‐tinggi  tahniah  kepada  Jawatankuasa  Teknikal  
yang   telah   berjaya   menyedia   Garis   Panduan   Pelupusan   Termometer   dan  
Sphygmomanometer   Yang   Mengandungi   Merkuri   Di   Fasiliti   Kementerian   Kesihatan  
Malaysia.  Tidak  lupa  juga  ucapan  tahniah  kepada  ahli-­‐ahli  jawatankuasa  daripada  agensi  luar  
yang  bersama-­‐sama  menyumbang  idea  dan  tenaga  untuk  garis  panduan  ini.  
 
Akhir  kata,  saya  berharap  garis  panduan  ini  dapat  diguna  dengan  berkesan  agar  persekitaran  
kita  terjaga  dengan  baik  untuk  kita  dan  generasi  akan  datang.  
 

 
 
  1
 
1  
 GARIS PANDUAN
GARIS
GARIS PELUPUSAN
PANDUAN
PANDUAN TERMOMETER
PELUPUSAN
PELUPUSAN
TERMOMETER DAN
TERMOMETER SPHYGMOMANOMETER
DAN DAN
SPHYGMOMANOMETER
SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI
YANGYANG
MENGANDUNGIMERKURI
MENGANDUNGI DI DI
MERKURI FASILITI
MERKURI KESIHATAN,
FASILITI
DI FASILITI
KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN,
KEMENTERIAN
KEMENTERIAN
KESIHATAN
KESIHATANMALAYSIA
KESIHATAN
MALAYSIA
MALAYSIA

PENGHARGAAN  
PENGHARGAAN      
   
Jawatankuasa  
Jawatankuasa   Teknikal  
Teknikal  
:     :    
           
1.   1.   YM  Engku  
YM  Engku  
Azman  Azman  Tuan  TMuan  
at   Mat   Timbalan  
Timbalan  
Pengarah  
Pengarah  
Kanan   Kanan  
(Regulatori)  
(Regulatori)  
        Bahagian  
Bahagian  
Perkhidmatan  
Perkhidmatan  Kejuruteraan  
Kejuruteraan  
(BPK)  (BPK)  
        Kementerian  
Kementerian  Kesihatan  
Kesihatan  
Malaysia  
Malaysia  
(KKM)   (KKM)  
        ~  Pengerusi  
~  Pengerusi  
           
2.   2.   Pn.  Jamilah  
Pn.  Jamilah  
bt.  Mbahmood  
t.  Mahmood   Ketua  Ketua  
Seksyen  
Seksyen  
NEHAP  
NEHAP  
        Cawangan  
Cawangan  
Regulatori,  
Regulatori,  
BPK,  KBKM  
PK,  KKM  
           
3.   3.   Pn.  WPn.  
an  A Wzura  
an  Abzura  
t.  Wban  t.  M
Wohd.  
an  MNohd.  
asir  Nasir   Ketua  Ketua  
Penolong  
Penolong  
Pengarah  Pengarah  
Kanan  
Kanan  
   
Unit  KUnit  
ejuruteraan  
Kejuruteraan  
Alam  ASlam  
ekitar  
Sekitar  
(PHE)  (PHE)  
Cawangan  
Cawangan  
Perancang,  
Perancang,  
BPK,KKM  
BPK,KKM  
   
3.   3.   En.  Roslan  
En.  Roslan  
b.  Mohamed  
b.  Mohamed   Ketua  Ketua  
Penolong  
Penolong  
Pengarah  Pengarah  
Kanan  
Kanan  
   
Seksyen  
Seksyen  
Operasi  
Operasi  
Hospital,BPK,KKM  
Hospital,BPK,KKM  
   
4.   4.   Pn.  Hafizah  
Pn.  Hafizah  
bt.  Hj.  
bR t.  ais  
Hj.  Rais   Ketua  Ketua  
Penolong  
Penolong  
Pengarah  Pengarah  
Kanan  
Kanan  
    Seksyen  
Seksyen  
Operasi  
Operasi  
Klinik,BPK,KKM  
Klinik,BPK,KKM  
   
5.   5.   En.  MEn.  
ohd.  
MN ohd.  
ajib  Nbajib  
.  Ahmad  
b.  Ahmad   Penolong  
Penolong  
Pengarah,  
Pengarah,  
   
        Seksyen  
Seksyen  
Operasi  
Operasi  
Klinik,BPK,KKM  
Klinik,BPK,KKM  
           
6.   6.   Pn.  Jannatunnaim  
Pn.  Jannatunnaim   bt.  Sharuddin  
bt.  Sharuddin   Penolong  
Penolong  
Pengarah  
Pengarah  
Kanan   Kanan  
        Seksyen  
Seksyen  
Operasi  
Operasi  
Biomedikal,BPK,KKM  
Biomedikal,BPK,KKM  
           
7.   7.   Dr.  Thahirahtul  
Dr.  Thahirahtul  
Asma’   Ab sma’  
t.  Zakaria  
bt.  Zakaria   Ketua  Ketua  
Penolong  
Penolong  
Pengarah  Pengarah  
Kanan  
Kanan  
        Sektor  
Sektor  
Kesihatan  
Kesihatan  
Pekerjaaan  
Pekerjaaan   dan   dan  
Alam  Alam  
        Sekitar  
Sekitar  
(KPAS),  
(KPAS),   Bahagian  
Bahagian   Kawalan  Kawalan  
        Penyakit,KKM  
Penyakit,KKM  
8.   8.   Dr.  Salleh  
Dr.  Salleh  
bin  Zakaria  
bin  Zakaria  
       
        Timbalan  
Timbalan  
Pengarah,  
Pengarah,  
        Cawangan  
Cawangan  
Teknologi  
Teknologi  
Kesihatan  
Kesihatan  
Pergigian  
Pergigian  
        Bahagian  
Bahagian  
Kesihatan  
Kesihatan  
Pergigian  
Pergigian  
9.   9.   Pn.  Elaramzah  
Pn.  Elaramzah  
bt.  Adnan  
bt.  Adnan      
        Ketua  Ketua  
Penolong  
Penolong  
Pengarah  Pengarah  
        Bahagian  Pembangunan  Kesihatan  Keluarga  
Bahagian  Pembangunan  Kesihatan  Keluarga  
        (BPKK),  
(BPKK),  
KKM   KKM  
           
2
   
2   2  
 GARIS PANDUAN
GARIS
GARIS PELUPUSAN
PANDUAN
PANDUAN TERMOMETER
PELUPUSAN
PELUPUSAN
TERMOMETER DANDAN
TERMOMETER SPHYGMOMANOMETER
DAN
SPHYGMOMANOMETER
SPHYGMOMANOMETER
YANGYANG
MENGANDUNGI
YANG MERKURI
MENGANDUNGI
MENGANDUNGI DI FASILITI
MERKURI
MERKURI KESIHATAN,
DI FASILITI
DI FASILITI
KESIHATAN,KEMENTERIAN
KESIHATAN,
KEMENTERIAN
KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA
KESIHATAN
KESIHATAN
MALAYSIA
MALAYSIA

10.   10.  En.  Abdul  

En.  AMbdul  
azli  M
Hazli  
afiz  H
b.  afiz  
Abdul  
b.  AM
bdul  
alik  Malik   Penolong  
Penolong  
Pengarah,  
Pengarah,  
Bahagian  
Bahagian  
Bahan  Bahan  
Berbahaya,  
Berbahaya,  
   
Ibu  Pejabat  
Ibu  Pejabat  
Jabatan   Jabatan  
Alam  ASlam  
ekitar   Sekitar  
   
11.   11.  En.  MEn.  
ohd.  
MYohd.  
usof  Ybusof  
.  Ismail  
b.  Ismail   Pengurus  
Pengurus  
EMS,  E   MS,    
        Kualiti  
Kualiti  
Alam  ASlam  
dn.  BShd.  
dn.  Bhd.  
           
12.   12.  En.  Ahmad  
En.  Ahmad  
Zahidi  Zahidi  
b.  Mamod  
b.  Mamod   Pengurus  
Pengurus  
EMS  (EPackaging),  
MS  (Packaging),  
   
        Kualiti  
Kualiti  
Alam  ASlam  
dn.  BShd.  
dn.  Bhd.  
           
13.   13.  Pn.  Raihani  
Pn.  Raihani  
bt.  Che  
bt.  MCamat  
he  Mamat   Ketua  Ketua  
Penolong  
Penolong  
Pengarah  Pengarah  
Kanan   Kanan  
    Seksyen  
Seksyen  
NEHAP,  
NEHAP,  
BPK,  KBKM  
PK,  KKM  
~  Urusetia  
~  Urusetia  
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
   
3
   
3   3  
 GARIS PANDUAN
GARIS PANDUAN PELUPUSAN
PELUPUSAN
GARIS PANDUAN TERMOMETER
TERMOMETER
PELUPUSAN DAN SPHYGMOMANOMETER
DAN
TERMOMETER SPHYGMOMANOMETER
DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI
YANG MENGANDUNGI MERKURI
YANG MENGANDUNGI DI FASILITI
FASILITI
MERKURI
MERKURI DI KESIHATAN,
DI FASILITI KEMENTERIAN
KESIHATAN,
KESIHATAN, KEMENTERIAN
KEMENTERIAN
KESIHATAN
KESIHATAN
KESIHATAN MALAYSIA
MALAYSIA
MALAYSIA

KANDUN

1.0 PENGENALAN............................................................................................. 5
2.0 TUJUAN ......................................................................................................5
3.0 SKOP ..........................................................................................................5
4.0 DEFINISI DAN SINGKATAN .........................................................................6
5.0 CARTA ALIR AKTIVITI .................................................................................7
6.0 AKTIVITI DAN PROSIDUR OPERASI ............................................................ 8
7.0 KEPERLUAN STOR ....................................................................................10
8.0 KONTRAKTOR .......................................................................................... 10
9.0 REKOD......................................................................................................11
10.0 LATIHAN...................................................................................................11
11.0 RUJUKAN .................................................................................................12

14

16

20

22

26

4 4

4
 GARIS PANDUAN PELUPUSAN
GARIS PANDUAN TERMOMETER
PELUPUSAN DAN SPHYGMOMANOMETER
TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI
YANG MENGANDUNGI DI FASILITI
MERKURI KESIHATAN,
DI FASILITI KEMENTERIAN
KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA
KESIHATAN MALAYSIA

1.0 PENGENALAN    
 
Merkuri   adalah   logam   berat   yang   sangat   toksik   yang   menimbulkan   ancaman   global  
kepada   kesihatan   manusia   dan   alam   sekitar.   Pencemaran   merkuri   boleh   memberi  
kesan  kesihatan  yang  buruk  kepada  manusia  seperti  kerosakan  kepada  sistem  saraf  
pusat,   tiroid,   buah   pinggang,   paru-­‐paru,   sistem   imun,   mata,   gusi   dan   kulit.   Mangsa  
mungkin   mengalami   hilang   ingatan   atau   kemerosotan   bahasa,   dan   kerosakan   kekal  
kepada   otak.   Merkuri   disebarkan   di   seluruh   dunia   melalui   alam   sekitar   menjadikan  
pengeluaran   dan   pelepasan   merkuri   boleh   memberi   kesan   kepada   kesihatan  
manusia   dan   alam   sekitar   walaupun   di   lokasi   yang   jauh.   Kesan   merkuri   yang  
merentasi  sempadan  perlu  ditangani  melalui  kerjasama  di  peringkat  antarabangsa.    
 
Satu   perjanjian   (treaty)   di   peringkat   antarabangsa   telah   dimeterai   bagi   menangani  
isu   pencemaran   merkuri   iaitu   Minamata   Convention   on   Mercury   dimana   Malaysia  
telah   menandatangani   konvensyen   tersebut   pada   September   2014.   Antara  
kandungan   perjanjian   tersebut   adalah   phase   out   dan   phase   down   penggunaan  
merkuri   dalam   beberapa   produk   dan   proses   perindustrian/perlombongan.   Dalam  
hubungan  ini,  Kementerian  Kesihatan  Malaysia  adalah  salah  satu  agensi  yang  terlibat  
bagi   pelaksanaan   phase   out   alat-­‐alat   yang   mengandungi   merkuri   iaitu  
sphygmomanometer  dan  termometer.    
 
Satu  Jawatankuasa  Mengenai  Merkuri  di  Peringkat  Kementerian  Kesihatan  Malaysia  
telah   ditubuhkan   bagi   memantau   pelaksanaan   ini.   Dalam   mesyuarat   pada   1  
September   2015,   Jawatankuasa   telah   meminta   supaya   Bahagian   Perkhidmatan  
Kejuruteraan   menyediakan   garis   panduan   bagi   pelupusan   sisa   yang   mengandungi  
merkuri  di  fasiliti  kesihatan  KKM.    
 
2.0 TUJUAN  
 
Memberi   panduan   kepada   anggota-­‐anggota   fasiliti   kesihatan   KKM   untuk  
menguruskan   pelupusan   alat   termometer   dan   sphygmomanometer   yang  
mengandungi   merkuri   dengan   kaedah   yang   sistematik   mengikut   standard   dan  
perundangan  yang  berkaitan.  
 
3.0 SKOP    
 
Skop  garis  panduan  ini  meliputi  :    
i) peralatan   yang   hendak   dilupuskan   iaitu   termometer   dan  
sphygmomanometer.    
ii) fasiliti   kesihatan   iaitu   klinik   kesihatan,   klinik   pergigian   dan   klinik-­‐klinik   lain  
dibawah  tanggungjawab  KKM.  

  5
5  
 GARIS PANDUAN PELUPUSAN
GARIS PANDUAN TERMOMETER
PELUPUSAN DAN SPHYGMOMANOMETER
TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI
YANG MENGANDUNGI DI FASILITI
MERKURI KESIHATAN,
DI FASILITI KEMENTERIAN
KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA
KESIHATAN MALAYSIA

4.0 DEFINISI  DAN  SINGKATAN  

 
4.1 User       :    Pegawai  yang  dilantik  untuk  menguruskan  pelupusan  di  klinik  dan  
     Pejabat  Kesihatan  Daerah  (PKD)  
 
4.2 Kontraktor     :    Syarikat  yang  mempunyai  lesen  bagi  mengangkut,  mengolah  dan    
merawat   buangan   terjadual   dibawah   Peraturan   Kualiti   Alam  
Sekeliling   (Buangan   Terjadual)   2005,   Akta   Kualiti   Alam   Sekeliling  
1974  
 
4.3 PKD       :    Pejabat  Kesihatan  merangkumi  :    
i) Pejabat  Kesihatan  Daerah,  Semenanjung  Malaysia    
ii) Pejabat  Kesihatan  Daerah,  Sarawak    
iii) Pejabat  Kesihatan  Daerah,  Sabah    
 
4.4 Klinik       :  Merangkumi  Klinik  Kesihatan,  Klinik  Pergigian  dan  lain-­‐lain  klinik    
   yang  berkaitan.    
     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

  6
6  
 GARIS
GARIS PANDUAN
GARIS PANDUAN PELUPUSAN
PELUPUSAN
PANDUAN TERMOMETER
TERMOMETER
PELUPUSAN DAN
DAN SPHYGMOMANOMETER
DAN SPHYGMOMANOMETER
TERMOMETER SPHYGMOMANOMETER
YANG
YANG MENGANDUNGI
YANG MENGANDUNGI MERKURI
MERKURI
MENGANDUNGI DI
DI FASILITI
DI FASILITI
MERKURI KESIHATAN,
KESIHATAN,
FASILITI KEMENTERIAN
KEMENTERIAN
KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN
KESIHATAN MALAYSIA
MALAYSIA
KESIHATAN MALAYSIA

5.0
5.0 CARTA  
CARTA  A ALIR  
LIR  AAKTIVITI  
KTIVITI  
   
User  
User  ((Klinik)  
Klinik)   User  
User  ((PKD)  
PKD)   Kontraktor  
Kontraktor  BBerlesen  
erlesen  
           
   
Mula  
Mula  
   
   
    Kenalpasti   Terima  
Terima  ssisa  
isa      
Kenalpasti  aalat  
lat  
    termometer  &
termometer   &    
    syphgmomanometer  
syphgmomanometer  
yang  
yang  hhendak  
endak  ddilupus  
ilupus      
    Simpan  
Simpan  d dalam  
alam  
    Stor  
Stor  PPusat  
usat  
   
    Asingkan  
Asingkan  ssisa  
isa      
    Simpanan  
Simpanan  d di  i  SStor  
tor  
    Pusat  
Pusat  ttelah  
elah  
mencapai      ttempoh  
mencapai   empoh  
    Kumpul,  
Kumpul,  llabel  
abel  ddan  
an   maksima  
maksima  **2   2  b
bulan  
ulan  
    simpan  
simpan  ssisa  
isa  ddalam  
alam  
bekas  
bekas  
   
    Hubungi   Periksa  
Hubungi   Periksa  ddan  
an  
    kontraktor  
kontraktor           timbang  
timbang  ssisa  
isa          
    Simpanan  
Simpanan  ttYa  
elah  
elah  
Ya  
mencapai  ttempoh  
mencapai   empoh  
   
maksima  
maksima  **4  
4  b
bulan  
ulan  
    Angkut  
Angkut  &&    llupus  
upus  kke  
e  
    Premis  
Premis  YYang   ang  
    Ditetapkan  
Ditetapkan          
    Angkut  
Angkut  kke  
e  PPKD  
KD  
   
Tamat  
Tamat  

   
*Jumlah  keseluruhan  tempoh  penstoran  diambilkira  dari  klinik  hingga  PKD  iaitu  180  hari    (4  
*Jumlah  keseluruhan  tempoh  penstoran  diambilkira  dari  klinik  hingga  PKD  iaitu  180  hari    (4  
bulan  di  klinik  dan  2  bulan  di  PKD  ).  Jumlah  penstoran  selama  180  hari  adalah  seperti  yang  
bulan  di  klinik  dan  2  bulan  di  PKD  ).  Jumlah  penstoran  selama  180  hari  adalah  seperti  yang  
ditetapkan  
ditetapkan   di  
di   dalam  
dalam   Peraturan  
Peraturan   Buangan  Buangan   Peraturan  
Peraturan   Kualiti  
Kualiti   Alam  
Alam   Sekeliling  
Sekeliling   (Buangan  
(Buangan  
Terjadual)   2 005,   A kta   Kualiti   A lam     S ekeliling  
Terjadual)  2005,  Akta  Kualiti  Alam    Sekeliling  1974.   1 974.  
   

   
   
   
   
   
   
   
7
7  
7  
 GARIS PANDUAN PELUPUSAN
GARIS PANDUAN TERMOMETER
PELUPUSAN DAN SPHYGMOMANOMETER
TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI
YANG MENGANDUNGI DI FASILITI
MERKURI KESIHATAN,
DI FASILITI KEMENTERIAN
KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA
KESIHATAN MALAYSIA

6.0 AKTIVITI  DAN  PROSIDUR  OPERASI  

 
BIL AKTIVITI   PROSIDUR  OPERASI   CONSUMABLES     SPESIFIKASI/  
.   BORANG  
1.   Pengasinga • Memastikan  bilangan   • Tiada   • KEW.PA-­‐17    
n   peralatan  yang  
mengandungi  merkuri  
di  fasiliti  yang  
terlibat.  
 
• User  (Klinik)  perlu  
memastikan  proses  
pelupusan  
inventori/aset  
dilaksanakan  sebelum  
dilupuskan  mengikut  
Tatacara  Pelupusan  
Aset  Alih  Kerajaan  :  
Pelupusan  
(KP2.6/2013)    
 
2.   Kutipan   • Termometer   dan   • Contoh   • Bekas  
dan   sphygmomanometer   pembungkus   mengisi  
Pengumpula perlu   dibungkus   bubble  wrap     merkuri  –  
n   dengan   kemas   bekas  perlu  
menggunakan   bahan   tahan  lasak,  
yang   sesuai   bagi   kuat,  tidak  
mengelakkan   mudah  pecah,  
peralatan   pecah     tahan  
semasa   proses   • Contoh   tusukan  dan  
membawa   peralatan   ke   corrugated   tidak  bocor.    
stor   dan   box  untuk    
pengangkutan   ke   luar   menyimpan    
premis.   sisa   • Spillage  kit  
  (rujuk  
• User   (Klinik)   perlu   Appendik  A)  
mengasing   dan    
mengutip   sisa    
merkuri   terlebih    
dahulu   (jika   alat    
pecah)   mengikut    
prosidur   seperti   di    
dalam  Appendik  A.      
 
 
3.     Penstoran   • Melabel  stor  dengan   • Label  di  stor     • Mempunyai  
label  yang  telah   dan  bekas       separator  
ditetapkan  untuk   (Lihat   untuk  
menempatkan  sisa   Lampiran  1)   pengasingan  
  8
8  
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

9
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

10
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

i)

ii)

11
10.0 LATIHAN    
 
Latihan  perlu  disediakan  kepada  semua  kakitangan  yang  terlibat  dalam  pengurusan  
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
sisa   merkuri   meliputi   pengenalpastian   sisa,   pengendalian,   pelabelan,   pengangkutan  
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
dan  tumpahan  merkuri.     KESIHATAN MALAYSIA
 
11.0 RUJUKAN  
 
i. Surat   Pekeliling   Ketua   Pengarah   Kesihatan   Bil.   9   Tahun   2016   Langkah   Pematuhan  
Terhadap   Konvensyen   Minamata   :   Penggunaan   Peralatan   Perubatan   Tidak  
Mengandungi  Merkuri  di  Fasiliti  Kesihatan,  KKM    
ii. Pekeliling   Perbendaharaan   Malaysia,   KP   2.6/2013   :   Tatacara   Pengurusan   Aset   Alih  
Kerajaan  (Pelupusan)  
iii. Peraturan   Kualiti   Alam   Sekeliling   (Buangan   Terjadual)   2005,   Akta   Kualiti   Alam    
Sekeliling  1974  
iv. A   Guidebook   On   The   Identification   And   Classification   On   Scheduled   Wastes,   EIMAS,  
Department  of  Environment  
v. Guideline  on  eSWIS  User  Manual,  Department  of  Environment  Malaysia,  2014  
vi. Project   Operation   Guidelines   on   Healthcare   Waste   Management   Services   (HWMS),  
Bahagian  Perkhidmatan  Kejuruteraan,  Kementerian  Kesihatan  Malaysia  
vii. Garis   Panduan   Cara   Pelupusan   Alat   Sphygmomanometer   dan   Termometer   yang  
Mengandungi   Merkuri   di   Hospital-­‐hospital   KKM,   Bahagian   Perkembangan  
Perubatan,KKM.  
viii. Malaysian   Standard   on   Guidance   on   Disposal   of   Medical   Devices,   MS   2650:2016,  
Department  of  Standards  Malaysia  
ix. https://www.epa.gov/mercury/storing-­‐transporting-­‐and-­‐disposing-­‐mercury-­‐your-­‐
home  
 
 
 
12  

12
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

LAMPIRAN 1
 LAMPIRAN 1
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

SW109

NAMA KLINIK/PKD :…………………………………………………………........

TARIKH SIMPAN SISA :………………………………………………………………

TARIKH DI ANGKUT KELUAR :……………………………………………………………….

14
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

LAMPIRAN 2
 GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

A Kategori
1 Mengikut Jadual pertama SW109
(Akta Alam Sekeliling 1974)

2 Asal Pelupusan alat thermometer dan sphygmomanometer yang

- nyatakan daripada proses, aktiviti, mengandungi merkuri
kejadian dan lain-lain bahan
buangan yang dihasilkan

3 Sifat-sifat fizikal merkuri

4 Risiko
- Melalui penyedutan wasap Kulit
merkuri Sekiranya seseorang tersentuh kepada merkuri untuk tempoh
- Sentuhan kulit dengan bahan masa yang singkat, kemungkinan paras merkuri yang meresap
merkuri ke dalam kulit adalah sangat rendah dan tidak mencukupi untuk
mengakibatkan kemudaratan kepada kesihatan.
Pernafasan

Kesan kepada kesihatan akibat pendedahan kepada paras wap

merkuri yang tinggi:
• Batuk, sakit tekak
• Kesesakan nafas
• Sakit dada
• Loya, muntah, cirit-birit
• Peningkatan tekanan darah atau denyutan jantung
• Perasaan deria rasa seperti timah di mulut
• Gatal mata
• Sakit kepala
• Masalah penglihatan

Kesan Kronik Pendedahan Merkuri

Kehilangan berat badan, kurang tidur, erythrism, gegaran,
dysarthria, gingivi's, stoma''s, air liur berlebihan dan metallic taste

B Pengendalian Sisa

1 Peralatan Perlindungan Peribadi - Sarung tangan nitril, goggles, pelindung muka dll.
(PPE)

16
 GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA
2 Prosidur / Langkah-langkah
Pencegahan, pembungkusan,
pengangkutan dan

3 Label
- label untuk bekas

4 Cadangan kaedah pelupusa Diangkut oleh kontraktor yang berlesen dengan JAS ke fasiliti
pelupusan.

C Langkah berjaga-jaga sekiranya

berlakunya tumpahan atau
pelepasan tidak sengaja akan

1 Sekiranya kes melibatkan Kenderaan dilengkapkan dengan safety kit (contoh sarung tangan
penyedutan wasap merkuri atau nitril,safety goggle, apron plastik dan sebagainya.
tertelan.
- simptom seperti mabuk
- pertolongan kecemasan yang
sesuai
- Garispanduan untuk doktor

D Langkah yang perlu diambil

sekiranya berlakunya tumpahan
atau pelepasan merkuri
berlakunya tumpahan atau
pelepasan merkuri

1 Tumpah di atas lantai, tanah, Kenderaan dilengkapkan dengan spillage kit

jalan dan lain-lain

2 Tumpah di dalam air

3 Api Sediakan alat pemadam api.

4 Letupan Hubungi pihak BOMBA dengan kadar segera

17
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

LAMPIRAN 3
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

20
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

LAMPIRAN 4

19
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

22
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

23
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

LAMPIRAN 5
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

26 25
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

27
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

28
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

29
GARIS PANDUAN PELUPUSAN TERMOMETER DAN SPHYGMOMANOMETER
YANG MENGANDUNGI MERKURI DI FASILITI KESIHATAN, KEMENTERIAN
KESIHATAN MALAYSIA

30