Grupa A Klasa .................... 124 min Data ................

Imię .................................................................................. Liczba punktów ...... / 116 p. Ocena .............

Puls Życia 5 --- 1. Biologia - nauka o życiu

1 Dorota przeprowadziła doświadczenie. Chciała sprawdzić, czy sól przyspiesza wzrost pszenicy. Zaznacz ( ... / 1 p.)
ilustrację przedstawiającą próbę badawczą w tym doświadczeniu.

2 Skreśl wyrażenia tak, aby poniższe zdania zawierały prawdziwe informacje o czynnościach życiowych ( ... / 2 p.)
organizmów.

Odżywianie polega na dostarczaniu organizmowi składników pokarmowych / tlenu. Wzrost organizmu to

zmiana sposobu jego funkcjonowania / zwiększanie rozmiarów i masy ciała.
3 Wpisz w wyznaczonym miejscu nazwę dziedziny biologii, którą zajmuje się pani Krysia. ( ... / 1 p.)
Pani Krysia w swojej pracy obserwuje zależności między organizmami a środowiskiem.
Pani Krysia zajmuje się …………………………
4 Oceń, czy uczniowie przeprowadzili doświadczenie (D), czy obserwację (O). Wpisz w wyznaczonych ( ... / 3 p.)
miejscach odpowiednie litery.

1. Radek oglądał przez lupę skrzydła motyla. D O

2. Wojtek patrzył przez lornetkę na sarny na łące i liczył, ile ich było. D O
3. Basia sprawdzała, jak woda z proszkiem do prania wpływa na wzrost żyta. D O

5 Magda oglądała pod mikroskopem komórki skórki liścia cebuli. Okular mikroskopu Magdy powiększał obraz ( ... / 1 p.)
5 razy, a obiektyw – 30 razy. Podaj powiększenie obrazu obserwowanego przez Magdę. Zapisz obliczenia
poniżej.
6 Ułóż rysunki w kolejności od najmniej do najbardziej złożonej organizacji budowy organizmu. ( ... / 1 p.)
A. B. C. D.

7 Podaj nazwę czynności życiowej przedstawionej na ilustracji. ( ... / 1 p.)

Grupa A | strona 1 z 9
8 Uzupełnij zdania. Wykorzystaj wyrażenia wybrane spośród podanych – wpisz je w odpowiedniej ( ... / 2 p.)
formie gramatycznej.
komórka, tkanka, narząd
Wszystkie organizmy są zbudowane z podstawowych jednostek zwanych …………. . Jednostki te tworzą
……………., czyli zespoły ……………. o podobnej budowie, pełniących określone funkcje w organizmie. Z
kolei te wyspecjalizowane tkanki tworzą ……………… oraz ich układy, które budują organizm.
9 Przyporządkuj podanym opisom czynności życiowych (1–3) ich nazwy (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Kot zjada upolowaną mysz. A. Odżywianie się.
2. Kotka wydaje na świat kocięta. B. Ruch.
3. Kot może biec nawet z prędkością 50 kilometrów C. Rozmnażanie się.
na godzinę.
D. Wydalanie.
1. _____ 2. _____ 3. _____
10 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie podaj czynność życiową, którą on opisuje. ( ... / 1 p.)
Manaty są roślinożerne i żywią się ponad 60 gatunkami roślin wodnych zarówno w słodkiej, jak i słonej
wodzie. Spożywają także ryby i małe bezkręgowce. Zazwyczaj pasą się przez 5 lub więcej godzin dziennie,
konsumując od 4% do 10% wielkości masy własnego ciała.
Opisywana czynność życiowa: …………………………………………………………
11 Uszereguj wymienione elementy budowy organizmu w kolejności od najprostszego do najbardziej ( ... / 1 p.)
złożonego.
tkanka, organizm, komórka, układ, narząd
komórka → ……………… → ……………… → ……………… → ………………
12 Przyporządkuj nazwom procesów życiowych (1–4) odpowiednie definicje (A–E). ( ... / 4 p.)

1. Oddychanie. A. Usuwanie z organizmu niepotrzebnych substancji.

2. Odżywianie się. B. Uwalnianie z pokarmu energii potrzebnej
organizmowi do życia.
3. Rozmnażanie się. C. Dostarczanie organizmowi składników
pokarmowych.
4. Wydalanie. D. Wydawanie na świat potomstwa.
E. Zwiększanie rozmiarów i masy ciała.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
13 Przyporządkuj nazwom dziedzin biologii (1–3) odpowiednie definicje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Fizjologia. A. Nauka o budowie wewnętrznej organizmów.
2. Botanika. B. Nauka m.in. o zależnościach między organizmami
a środowiskiem.
3. Anatomia. C. Nauka o roślinach.
D. Nauka o życiowych organizmów.
1. _____ 2. _____ 3. _____
14 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące czynności życiowych są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, ( ... / 4 p.)
jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Odżywianie się jest to dostarczanie organizmowi składników pokarmowych. P F

2. Wydalanie polega na dostarczaniu tlenu z płuc do komórek. P F
3. Rozmnażanie polega na zwiększaniu rozmiaru i masy ciała. P F
4. Wzrost polega na zwiększaniu rozmiaru i masy ciała. P F

15 Wykreśl wyrazy tak, aby zdania dotyczące różnych dziedzin biologii zawierały prawdziwe informacje. ( ... / 3 p.)
1. Anatomia to nauka zajmująca się budową zewnętrzną / wewnętrzną organizmów.
2. Zoologia to nauka o budowie i fizjologii roślin / zwierząt.
3. Fizjologia to nauka o budowie / czynnościach życiowych organizmów.

Grupa A | strona 2 z 9
16 Uzupełnij tabelę. Wpisz w puste rubryki oznaczenia cyfrowe opisanych czynności życiowych. ( ... / 4 p.)

Czynność życiowa Oznaczenie cyfrowe

odżywianie

reakcja na bodźce

oddychanie

ruch
1. Dostosowanie się do zmian, które zachodzą w środowisku.
2. Dostarczanie organizmowi składników pokarmowych.
3. Uwalnianie z pokarmu energii potrzebnej organizmowi do życia.
4. Zmiana położenia całego ciała lub jego części.
17 Przeczytaj poniższy tekst dotyczący opieki nad koniem. Następnie podkreśl w nim wszystkie określenia ( ... / 5 p.)
związane z czynnościami życiowymi tego zwierzęcia.
Koń potrzebuje dużo miejsca, aby biegać, gdy ma na to ochotę. Ponadto musi przebywać przynajmniej cztery
godziny dziennie na pastwisku, aby móc skubać trawę i oddychać świeżym powietrzem. Nawet jeśli koń
przebywa głównie na zewnątrz, trzeba regularnie do niego zaglądać oraz dostarczać mu wodę. Do
obowiązków opiekuna konia należy też dbanie o czystość konia i zapewnienie mu właściwych warunków do
rozwoju. Do konia nie powinno się podchodzić od tyłu, ponieważ zwierzę może się wystraszyć i kopnąć.
18 Zapisz nazwy czynności życiowych, o których jest mowa w podanych niżej zdaniach. ( ... / 3 p.)
A. Drzewa wytwarzają nasiona, z których wyrastają nowe rośliny.
B. Tomek zauważył, że jego sześciomiesięcznej siostrze wyrósł pierwszy mleczny ząb i że zaczyna ona
mówić pierwsze słowa.
C. Żyrafy najchętniej jedzą młode liście akacji.
A. ……………………………………………………………
B. ……………………………………………………………
C. ……………………………………………………………
19 Zaznacz nazwę czynności życiowej, którą można opisać jako „uwalnianie energii z pokarmu”. ( ... / 1 p.)
A. Odżywianie się. B. Wydalanie. C. Oddychanie. D. Rozmnażanie się
20 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące rozmnażania są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli ( ... / 3 p.)
informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Rozmnażanie płciowe zachodzi z udziałem komórek rozrodczych. P F

2. Większość organizmów rozmnaża się bezpłciowo. P F
3. Rozmnażanie prowadzi do zwiększenia liczby organizmów. P F

21 Uporządkuj podane poziomy budowy organizmów. Wpisz ich nazwy w odpowiednich miejscach ( ... / 1 p.)
schematu.
organ, tkanka, organizm, system

komórka ..................... .................... ........................ ........................

22 Jaką czynność życiową opisuje poniższe zdanie? Zapisz jej nazwę. ( ... / 1 p.)

Słoneczniki w ciągu dnia zwracają kwiaty w kierunku słońca.

23 Podaj dwa inne niż strony internetowe źródła wiedzy przyrodniczej. ( ... / 2 p.)

24 Dobry badacz powinien mieć określone cechy charakteru. Jedną z nich jest systematyczność. Wyjaśnij, ( ... / 1 p.)
dlaczego ta cecha może okazać się przydatna.

Grupa A | strona 3 z 9
25 Metoda naukowa to sposób na uzyskiwanie odpowiedzi na pytania, które nasuwają się w wyniku obserwacji. ( ... / 1 p.)
Składa się ona z kilku etapów.
Uzupełnij brakujące etapy metody naukowej. Pamiętaj o zachowaniu właściwej kolejności.

1. ……………………………………………………………
2. ……………………………………………………………
3. Postawienie hipotezy.
4. ……………………………………………………………
5. Analiza wyników.
6. …………………………………………………………..
26 Przeczytaj poniższy opis doświadczenia. Następnie sformułuj problem badawczy do tego ( ... / 1 p.)
doświadczenia.
Naukowcy chcieli sprawdzić, czy zjedzenie, a następnie wydalenie nasion przez żółwie przyspieszy ich
kiełkowanie. W tym celu wysiali do gleby 35 nasion wydalonych przez żółwie oraz 35 nasion uzyskanych
bezpośrednio z owoców. Następnie policzyli liczbę nasion, które wykiełkowały w określonym czasie.

Sformułuj problem badawczy do opisanego doświadczenia.

27 Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)
Ania i Janek postanowili sprawdzić, czy brak wody w wazonie wpływa na szybkość więdnięcia roślin
ciętych. W tym celu przygotowali dwa cięte kwiaty, z których jeden wstawili do wazonu z wodą, a drugi do
wazonu bez wody. Przez trzy dni sprawdzali, która z roślin więdnie szybciej. Wynik doświadczenia
przedstawili na rysunku.

A. Zapisz problem badawczy, który sformułowali Ania i Janek.

B. Określ, która z prób była próbą kontrolną w tym doświadczeniu.
C. Zapisz wniosek, który na podstawie tego doświadczenia mogli wyciągnąć Ania i Janek.
28 Przeczytaj poniższy opis doświadczenia, które przeprowadzili uczniowie, oraz przyjrzyj się ilustracji ( ... / 1 p.)
przedstawiającej jego przebieg. Następnie odpowiedz na pytanie.
Uczniowie chcieli sprawdzić, czy światło wpływa na kiełkowanie nasion. W tym celu przygotowali dwie
próby zilustrowane poniżej.

Która z prób jest próbą kontrolną?

29 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie odpowiedz na pytanie. ( ... / 1 p.)
Kasia i Tomek wybrali się na spacer do parku. W bocznej alejce zauważyli jeża, który przemierzał ścieżkę.
Podeszli do niego, jednak jeż zwinął się szybko w kulkę i zaczął posapywać.
Czego Kasia i Tomek dokonali na spacerze w parku: obserwacji czy doświadczenia?

Grupa A | strona 4 z 9
30 Uszereguj podane etapy doświadczenia w kolejności zgodnej z zasadami ich przeprowadzania. ( ... / 1 p.)
sformułowanie problemu badawczego, wniosek, analiza wyników, postawienie hipotezy, przeprowadzenie
doświadczenia
obserwacja → ……………..→ ……………..→ …………….. → …………….. → ……………..
31 Przyporządkuj etapom metody naukowej (1–3) właściwe definicje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Problem badawczy. A. Zauważenie obiektów, zjawisk lub procesów.
2. Hipoteza. B. Pytanie, na które chcemy znaleźć odpowiedź
podczas doświadczenia.
3. Wniosek. C. Jedna z możliwych odpowiedzi na pytanie będące
problemem badawczym.
D. Potwierdzenie lub odrzucenie hipotezy.
1. _____ 2. _____ 3. _____
32 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie odpowiedz na pytanie. ( ... / 5 p.)
Na pierwszej lekcji biologii uczniowie opowiadali o tym, jak spędzili wakacje. Adam był w Tatrach i przez
lornetkę widział skaczącą kozicę. Tomek obejrzał w telewizji film o tygrysach bengalskich. Basia natomiast
przeczytała książkę o życiu bocianów.
a) Wymień wszystkie źródła wiedzy biologicznej, o których mówili uczniowie.

……………………………………………………………………
b) Podaj dwa inne źródła wiedzy biologicznej, o których nie ma mowy w punkcie a).

……………………………………………………………………
33 Podaj trzy cechy dobrego badacza. ( ... / 1 p.)

34 Wykreśl ze zdań niepotrzebne wyrazy tak, aby zawierały prawdziwe informacje dotyczące ( ... / 3 p.)
doświadczenia biologicznego.
1. Aby prawidłowo przeprowadzić doświadczenie, należy najpierw sformułować hipotezę / problem
badawczy.
2. Próba kontrolna i próba badawcza powinny różnić się jednym czynnikiem / wieloma czynnikami.
3. Po przeprowadzonym doświadczeniu formułuje się obserwacje / wnioski.
35 Zapoznaj się z poniższym opisem doświadczenia. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)
Obrane, pozostawione na powietrzu ziemniaki ciemnieją. Uczniowie postanowili zbadać, czy dostęp
powietrza ma wpływ na ciemnienie ziemniaków. W tym celu przygotowali dwa zestawy doświadczalne:
zestaw 1 – miska z obranymi ziemniakami pozostawiona na powietrzu;
zestaw 2 – miska z obranymi ziemniakami zalanymi wodą wodociągową.
Przygotowane zestawy pozostawili na stole w pokoju na godzinę. Po tym czasie ziemniaki z zestawu 1
ściemniały.
a) Sformułuj hipotezę do tego doświadczenia.
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
b) Określ, który zestaw jest próbą badawczą, a który próbą kontrolną.
Próbą kontrolną jest zestaw …………, a próbą badawczą zestaw ………….. .

Grupa A | strona 5 z 9
36 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie odpowiedz na pytania. ( ... / 4 p.)
Kuba starannie pakuje plecak. Będzie szukał tropów dzika, który niedawno został wypuszczony na wolność
w puszczy. Legowisko dzika znajduje się przy samotnym dębie, niedaleko brzozowego zagajnika. Kuba
włożył do plecaka lupę, mikroskop, aparat fotograficzny, barometr, termometr, latarkę i przewodnik z tropami
zwierząt.
Kuba jest już w lesie, głośno pogwizduje, a jego czerwoną kurtkę można zauważyć z daleka. Uważnie
przygląda się tropom odciśniętym w glebie i cierpliwie dopasowuje ich wygląd do śladów zilustrowanych w
przewodniku.
A. Jakie niepotrzebne przyrządy zabrał Kuba na wycieczkę?
…………………………………………………………………..
B. Jaki przyrząd konieczny do obserwacji dzikich zwierząt w terenie powinien zabrać Kuba? Uzasadnij
krótko swój wybór.
…………………………………………………………………..
Uzasadnienie:
…………………………………………………………………..
C. Co było niewłaściwego w postępowaniu Kuby jako przyrodnika?
…………………………………………………………………..
D. Wymień dwie cechy dobrego przyrodnika, którymi odznaczył się Kuba.
…………………………………………………………………..
E. Co jeszcze powinien zabrać Kuba, aby trafić na miejsce?
…………………………………………………………………..
37 Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Obserwacje okazów w ogrodzie botanicznym dostarczają wielu informacji o

A. zwierzętach. B. roślinach. C. bakteriach. D. wirusach.

38 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)
Ania przeprowadziła doświadczenie. Przygotowała dwa jednakowe spodki. Oznaczyła je numerami 1 i 2. Na
każdym z nich ułożyła warstwę wilgotnej ligniny i wysiała na nią po kilkadziesiąt nasion rzeżuchy. Oba
spodki postawiła w nasłonecznionym miejscu na parapecie i podlewała wodą tak, aby lignina była stale
wilgotna. Po 3 dniach pojawiły się małe rośliny. Od tej chwili dziewczynka podlewała tylko rośliny w spodku
numer 1, a spodek numer 2 pozostawiła bez wody. Co trzy dni Ania notowała, co się działo z roślinami na
każdym spodku.
A. Zapisz problem badawczy, który postawiła Ania.
…………………………………………………………………..
…………………………………………………………………..
B. Określ, który ze spodków był w tym doświadczeniu próbą kontrolną.
…………………………………………………………………..
39 Dopasuj etapy metody naukowej (1–4) do odpowiadających im etapów doświadczenia (A–E), które ( ... / 1 p.)
wykonał Krzyś. Wpisz właściwe litery w wyznaczonych miejscach.
1. Problem badawczy. A. Czy nasiona rzodkiewki do kiełkowania
potrzebują wody?
2. Hipoteza. B. Po 7 dniach w pierwszym pojemniku nasiona
rzodkiewki wykiełkowały, a w drugim nie.
3. Przebieg doświadczenia. C. Nasiona rzodkiewki kiełkują w obecności wody.
4. Analiza wyników. D. Krzyś wysiał po 10 nasion rzodkiewki w dwóch
pojemnikach z glebą. Oba pojemniki postawił na
parapecie. Nasiona w pierwszym pojemniku
codziennie podlewał wodą. Nasion w drugim
pojemniku nie podlewał.
E. Nasiona rzodkiewki do rozwoju potrzebują
światła.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
40 Zaznacz punkt, w którym opisano, czym między innymi zajmuje się biologia. ( ... / 1 p.)

A. Badanie wpływu światła na wzrost i rozwój roślin. C. Obserwacja ruchu ciał niebieskich.
B. Badanie skał i minerałów. D. Wyznaczanie kierunku północnego w terenie.

Grupa A | strona 6 z 9
41 Tomek wykonywał doświadczenie, którego problem badawczy brzmiał „Czy sól wpływa na kiełkowanie ( ... / 1 p.)
nasion pszenicy?”. W dwóch doniczkach wysiał po 10 nasion pszenicy. Obie doniczki postawił na parapecie.
Nasiona w doniczce oznaczonej cyfrą 1 podlewał czystą wodą, a nasiona w doniczce oznaczone cyfrą 2 –
wodą z solą.
Wybierz właściwe uzupełnienie zdania A lub B i jego uzasadnienie 1. lub 2.
Próbą kontrolną w doświadczeniu Tomka była doniczka oznaczona cyfrą
A. 1, 1. stanowi ona zestaw, w którym nie zmieniono żadnego czynnika.
ponieważ
B. 2, 2. stanowi ona zestaw, w którym zmieniono jeden czynnik.

42 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie odpowiedz na pytanie. ( ... / 1 p.)

Kasia postanowiła obejrzeć fragment liścia trawy pod mikroskopem. Umieściła go na stoliku mikroskopu i
włączyła źródło światła. Obserwację zaczęła od obiektywu o najmniejszym powiększeniu. Jednak obraz był
niewyraźny, mimo że starała się ustawić ostrość śrubami makro- i mikrometryczną.
Jaki błąd popełniła Kasia?
A. Nie zmieniła obiektywu.
B. Nie umyła rąk przed przystąpieniem do wykonywania obserwacji.
C. Nie umyła liścia trawy.
D. Nie wykorzystała szkiełek podstawowego i nakrywkowego.
43 Jaś wykonał preparat mikroskopowy. W jakiej kolejności podejmował podane czynności? Wpisz w ( ... / 1 p.)
kwadratach cyfry 1–5.
Naniesienie kropli wody na szkiełko podstawowe.
Umieszczenie oglądanego obiektu w kropli wody na szkiełku podstawowym.
Przykrycie oglądanego obiektu szkiełkiem nakrywkowym.
Przykrycie oglądanego obiektu szkiełkiem nakrywkowym.
Przygotowanie za pomocą igły preparacyjnej i pęsety obiektu do obserwacji.
44 Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie rubryki brakujące informacje wybrane spośród podanych. ( ... / 4 p.)
okular, rewolwer, śruba mikrometryczna, źródło światła
Element mikroskopu Funkcja

oświetla obiekt obserwacji

służy do ustawienia ostrości obrazu

powiększa obraz wytworzony przez obiektyw

umożliwia zmianę obiektywu

45 ( ... / 1 p.)

Zaznacz nazwę elementu budowy mikroskopu wskazanego na

rysunku strzałką.

A. Okular. B. Obiektyw. C. Stolik. D. Śruba makrometryczna.

Grupa A | strona 7 z 9
46 ( ... / 3 p.)

Przyporządkuj opisy (A-D) do wskazanych elementów

mikroskopu (1-3).

1. Element 1 2. Element 2 3. Element 3

A. Umieszcza się tam B. Służy do C. Daje powiększony obraz D. Umożliwia podświetlenie

badany preparat. regulowania ostrości obserwowanego obiektu. oglądanego obiektu.
obrazu.
1. _____ 2. _____ 3. _____
47 Na rysunku mikroskopu zaznacz strzałką i podpisz okular, obiektyw i śrubę makrometryczną. ( ... / 3 p.)

48 Wpisz w puste miejsca nazwy wskazanych części mikroskopu. ( ... / 3 p.)

49 Spośród podanych rysunków wybierz ten, który przedstawia obraz mikroskopowy. ( ... / 1 p.)

A. B. C. D.

Grupa A | strona 8 z 9
50 Wpisz literę X w puste miejsca przy nazwach tych obiektów, które można obserwować za pomocą ( ... / 1 p.)
mikroskopu.
komórki cebuli .... mrowisko .... składniki krwi .... liście na drzewie ....
51 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Do obserwacji kaczek w locie wykorzystamy

A. lupę. B. lunetę. C. lornetkę. D. mikroskop.

52 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Mikroorganizmy żyjące w kropli wody możemy obserwować dzięki wykorzystaniu

A. lupy. B. mikroskopu. C. lornetki.

53 Uszereguj chronologicznie podane etapy wykonywania preparatu mikroskopowego skórki cebuli (A– ( ... / 1 p.)
D).
A. Nakryć preparat szkiełkiem nakrywkowym.
B. Nanieść kroplę wody na szkiełko podstawowe.
C. Zdjąć skórkę z wewnętrznej strony liścia cebuli.
D. Umieścić fragment skórki w kropli wody.

……… → ……… → ……… → ………

54 Przyporządkuj nazwom elementów mikroskopu (1–3) ich funkcje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Okular. A. Powiększa obraz wytworzony przez obiektyw.
2. Źródło światła. B. Umożliwia zmianę obiektywu.
3. Śruba makrometryczna. C. Służy do ustawienia ostrości obrazu.
D. Oświetla obiekt obserwacji.
1. _____ 2. _____ 3. _____
55 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące zasad obserwacji mikroskopowych są zgodne z prawdą. ( ... / 2 p.)
Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

Przez mikroskop optyczny możemy oglądać zarówno obiekty żywe, jak i

1. P F
martwe.
Obserwacje mikroskopowe rozpoczynamy od najmniejszego powiększenia
2. P F
obrazu.

56 Oblicz powiększenie mikroskopu, którego obiektyw powiększa 40-krotnie, a okular – 5-krotnie. ( ... / 1 p.)

57 Oblicz powiększenie obiektywu mikroskopu, jeśli obserwowany obraz był powiększony 200-krotnie, a ( ... / 1 p.)
okular powiększał 10-krotnie.
58 Wykreśl ze zdania wyrazy tak, aby zawierało ono prawdziwe informacje dotyczące przygotowania ( ... / 2 p.)
preparatu mikroskopowego.
Przygotowanie preparatu mikroskopowego polega na umieszczeniu obiektu obserwacji na szkiełku
nakrywkowym / podstawowym w kropli wody, a następnie przykryciu go szkiełkiem podstawowym /
nakrywkowym.
59 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące mikroskopu optycznego są prawdziwe. Zaznacz literę P, jeśli ( ... / 2 p.)
informacja jest prawdziwa, albo literę F – jeśli jest fałszywa.

Śruba makrometryczna i śruba mikrometryczna służą do mocowania preparatu

1. P F
mikroskopowego na stoliku mikroskopu.
2. Stolik to część mikroskopu, do której przymocowany jest obiektyw. P F

Grupa A | strona 9 z 9
Grupa B Klasa .................... 124 min Data ................
Imię .................................................................................. Liczba punktów ...... / 116 p. Ocena .............

Puls Życia 5 --- 1. Biologia - nauka o życiu

1 Dorota przeprowadziła doświadczenie. Chciała sprawdzić, czy sól przyspiesza wzrost pszenicy. Zaznacz ( ... / 1 p.)
ilustrację przedstawiającą próbę kontrolną w tym doświadczeniu.

2 Skreśl wyrażenia tak, aby poniższe zdania zawierały prawdziwe informacje o czynnościach życiowych ( ... / 2 p.)
organizmów.

Oddychanie to proces, podczas którego jest uzyskiwana energia z pokarmu / pobierany pokarm. Wydalanie
polega na usuwaniu z organizmu niestrawionych resztek pokarmu / nadmiaru wody i szkodliwych substancji.
3 Wpisz w wyznaczonym miejscu nazwę dziedziny biologii, którą zajmuje się pani Kinga. ( ... / 1 p.)
Pani Kinga w swojej pracy obserwuje budowę i położenie narządów, np. serca lub żołądka, wewnątrz ciał
różnych zwierząt.
Pani Kinga zajmuje się ……………………..
4 Oceń, czy uczniowie przeprowadzili doświadczenie (D), czy obserwację (O). Wpisz w wyznaczonych ( ... / 3 p.)
miejscach odpowiednie litery.

Julia przez lornetkę patrzyła na pisklęta w gnieździe bociana białego i

1. D O
liczyła, ile ich było.
Adam sprawdzał, jak woda z kwasem cytrynowym wpływa na wzrost
2. D O
rzodkiewki.
3. Tomek przy użyciu mikroskopu przyglądał się komórkom skórki cebuli. D O

5 Magda oglądała pod mikroskopem komórki skórki liścia cebuli. Okular mikroskopu Magdy powiększał obraz ( ... / 1 p.)
10 razy, a obiektyw – 20 razy.Podaj powiększenie obrazu obserwowanego przez Magdę. Zapisz
obliczenia poniżej.
6 Ułóż rysunki w kolejności od najmniej do najbardziej złożonej organizacji budowy organizmu. ( ... / 1 p.)
A. B. C. D.

7 Podaj nazwę czynności życiowej przedstawionej na ilustracji. ( ... / 1 p.)

Grupa B | strona 1 z 9
8 Uzupełnij zdania. Wykorzystaj wyrażenia wybrane spośród podanych – wpisz je w odpowiedniej ( ... / 2 p.)
formie gramatycznej.
komórka, tkanka, narząd
Wszystkie organizmy są zbudowane z podstawowych jednostek zwanych …………. . Jednostki te tworzą
……………., czyli zespoły ……………. o podobnej budowie, pełniących określone funkcje w organizmie. Z
kolei te wyspecjalizowane tkanki tworzą ……………… oraz ich układy, które budują organizm.
9 Przyporządkuj podanym opisom czynności życiowych (1–3) ich nazwy (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Pies uzyskuje energię ze zjedzonego pokarmu. A. Ruch.
2. Pies może biec nawet z prędkością 50 kilometrów B. Reakcja na bodźce.
na godzinę.
3. Przestraszony pies kuli się i stroszy sierść. C. Oddychanie.
D. Wzrost i rozwój.
1. _____ 2. _____ 3. _____
10 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie podaj czynność życiową, którą on opisuje. ( ... / 1 p.)
Samice manatów rodzą swoje pierwsze młode w wieku od 7 do 9 lat. Większość samców osiąga dojrzałość
płciową przed ukończeniem 3 lub 4 lat. Okres ciąży wynosi od 12 do 14 miesięcy. Zwykle rodzi się jedno
cielę, w rzadkich wypadkach – dwa.
Opisywana czynność życiowa: ……………………………………………………………
11 Uszereguj wymienione elementy budowy organizmu w kolejności od najprostszego do najbardziej ( ... / 1 p.)
złożonego.
tkanka, organizm, komórka, układ, narząd
……………… → ……………… → ……………… → ……………… → organizm
12 Przyporządkuj nazwom procesów życiowych (1–4) odpowiednie definicje (A–E). ( ... / 4 p.)

1. Wydalanie. A. Usuwanie z organizmu niepotrzebnych substancji.

2. Rozmnażanie się. B. Uwalnianie z pokarmu energii potrzebnej
organizmowi do życia.
3. Oddychanie. C. Dostarczanie organizmowi składników
pokarmowych.
4. Odżywianie się. D. Wydawanie na świat potomstwa.
E. Zwiększanie rozmiarów i masy ciała.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
13 Przyporządkuj nazwom dziedzin biologii (1–3) odpowiednie definicje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Zoologia. A. Nauka o zwierzętach.
2. Ekologia. B. Nauka o budowie wewnętrznej organizmów.
3. Mikrobiologia. C. Nauka o mikroorganizmach.
D. Nauka m.in. o zależnościach między organizmami
a środowiskiem.
1. _____ 2. _____ 3. _____
14 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące czynności życiowych są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, ( ... / 4 p.)
jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Wzrost polega na zwiększaniu rozmiaru i masy ciała. P F

2. Rozmnażanie się jest to wydawanie na świat potomstwa. P F
3. Oddychanie polega na uwalnianiu energii z pokarmu. P F
4. Wydalanie to wydawanie na świat potomstwa. P F

15 Wykreśl wyrazy tak, aby zdania dotyczące różnych dziedzin biologii zawierały prawdziwe informacje. ( ... / 3 p.)
1. Morfologia to nauka o budowie wewnętrznej / zewnętrznej organizmów.
2. Botanika to nauka o budowie i fizjologii roślin / zwierząt.
3. Fizjologia to nauka o budowie / czynnościach życiowych organizmów.

Grupa B | strona 2 z 9
16 Uzupełnij tabelę. Wpisz w puste rubryki oznaczenia cyfrowe opisanych czynności życiowych. ( ... / 4 p.)

Czynność życiowa Oznaczenie cyfrowe

ruch

oddychanie

reakcja na bodźce

odżywianie
1. Dostosowanie się do zmian, które zachodzą w środowisku.
2. Dostarczanie organizmowi składników pokarmowych.
3. Uwalnianie z pokarmu energii potrzebnej organizmowi do życia.
4. Zmiana położenia całego ciała lub jego części.
17 Przeczytaj poniższy tekst dotyczący opieki nad koniem. Następnie podkreśl w nim wszystkie określenia ( ... / 5 p.)
związane z czynnościami życiowymi tego zwierzęcia.
Koń potrzebuje dużo miejsca, aby biegać, gdy ma na to ochotę. Ponadto musi przebywać przynajmniej cztery
godziny dziennie na pastwisku, aby móc skubać trawę i oddychać świeżym powietrzem. Nawet jeśli koń
przebywa głównie na zewnątrz, trzeba regularnie do niego zaglądać oraz dostarczać mu wodę. Do
obowiązków opiekuna konia należy też dbanie o czystość konia i zapewnienie mu właściwych warunków do
rozwoju. Do konia nie powinno się podchodzić od tyłu, ponieważ zwierzę może się wystraszyć i kopnąć.
18 Zapisz nazwy czynności życiowych, o których jest mowa w podanych niżej zdaniach. ( ... / 3 p.)
A. Drzewa wytwarzają nasiona, z których wyrastają nowe rośliny.
B. Tomek zauważył, że jego sześciomiesięczna siostra urosła w ciągu tygodnia o 3 centymetry.
C. Żyrafy najchętniej jedzą młode liście akacji.
A. ……………………………………………………………
B. ……………………………………………………………
C. ……………………………………………………………
19 Zaznacz nazwę czynności życiowej, w której wyniku powstają nowe organizmy. ( ... / 1 p.)
A. Odżywianie się. B. Wydalanie. C. Oddychanie. D. Rozmnażanie się.
20 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące rozmnażania są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli ( ... / 3 p.)
informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Rozmnażanie bezpłciowe zachodzi z udziałem komórek rozrodczych. P F

2. Większość organizmów rozmnaża się płciowo. P F
3. Rozmnażanie prowadzi do zwiększenia liczby organizmów. P F

21 Uporządkuj podane poziomy budowy organizmów. Wpisz ich nazwy w odpowiednich miejscach ( ... / 1 p.)
schematu.
organ, tkanka, organizm, system

komórka .................... ...................... ...................... ........................

22 Jaką czynność życiową opisuje poniższe zdanie? Zapisz jej nazwę. ( ... / 1 p.)

Liście eukaliptusa w ciągu dnia ustawiają się krawędziami do słońca.

23 Podaj dwa inne niż strony internetowe źródła wiedzy przyrodniczej. ( ... / 2 p.)

24 Dobry badacz powinien mieć określone cechy charakteru. Jedną z nich jest rzetelność. Wyjaśnij, dlaczego ta ( ... / 1 p.)
cecha może okazać się przydatna.

Grupa B | strona 3 z 9
25 Metoda naukowa to sposób na uzyskiwanie odpowiedzi na pytania, które nasuwają się w wyniku obserwacji. ( ... / 1 p.)
Składa się ona z kilku etapów.
Uzupełnij brakujące etapy metody naukowej. Pamiętaj o zachowaniu właściwej kolejności.

1. Obserwacja.
2. ……………………………………………………………
3. ……………………………………………………………
4. ……………………………………………………………
5. ……………………………………………………………
6. Sformułowanie wniosku.
26 Przeczytaj poniższy opis doświadczenia. Następnie sformułuj hipotezę do tego doświadczenia. ( ... / 1 p.)
Naukowcy chcieli sprawdzić, czy zjedzenie, a następnie wydalenie nasion przez żółwie przyspieszy ich
kiełkowanie. W tym celu wysiali do gleby 35 nasion wydalonych przez żółwie oraz 35 nasion uzyskanych
bezpośrednio z owoców. Następnie policzyli liczbę nasion, które wykiełkowały w określonym czasie.

Sformułuj problem badawczy do opisanego doświadczenia.

27 Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)
Ania i Janek postanowili sprawdzić, czy brak wody w wazonie wpływa na szybkość więdnięcia roślin
ciętych. W tym celu przygotowali dwa cięte kwiaty, z których jeden wstawili do wazonu z wodą, a drugi do
wazonu bez wody. Przez trzy dni sprawdzali, która z roślin więdnie szybciej. Wynik doświadczenia
przedstawili na rysunku.

A. Zapisz problem badawczy, który sformułowali Ania i Janek.

B. Określ, która z prób była próbą badawczą w tym doświadczeniu.
C. Zapisz wniosek, który na podstawie tego doświadczenia mogli wyciągnąć Ania i Janek.
28 Przeczytaj poniższy opis doświadczenia, które przeprowadzili uczniowie, oraz przyjrzyj się ilustracji ( ... / 1 p.)
przedstawiającej jego przebieg. Następnie odpowiedz na pytanie.
Uczniowie chcieli sprawdzić, czy światło wpływa na kiełkowanie nasion. W tym celu przygotowali dwie
próby zilustrowane poniżej.

Która z prób jest próbą badawczą?

29 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie odpowiedz na pytanie. ( ... / 1 p.)
Kasia i Tomek wybrali się na spacer do parku. W bocznej alejce zauważyli jeża, który przemierzał ścieżkę.
Podeszli do niego, jednak jeż zwinął się szybko w kulkę i zaczął posapywać.
Czego Kasia i Tomek dokonali na spacerze w parku: obserwacji czy doświadczenia?
30 Uszereguj podane etapy doświadczenia w kolejności zgodnej z zasadami ich przeprowadzania. ( ... / 1 p.)
sformułowanie problemu badawczego, wniosek, analiza wyników, postawienie hipotezy, przeprowadzenie
doświadczenia
…………….. → ……………..→ ……………..→ …………….. → …………….. → wniosek

Grupa B | strona 4 z 9
31 Przyporządkuj etapom metody naukowej (1–3) właściwe definicje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Obserwacja. A. Zauważenie obiektów, zjawisk lub procesów.
2. Hipoteza. B. Potwierdzenie lub odrzucenie hipotezy.
3. Wniosek. C. Pytanie, na które chcemy znaleźć odpowiedź
podczas doświadczenia.
D. Jedna z możliwych odpowiedzi na pytanie będące
problemem badawczym.
1. _____ 2. _____ 3. _____
32 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie odpowiedz na pytanie. ( ... / 5 p.)
Na pierwszej lekcji biologii uczniowie opowiadali o tym, jak spędzili wakacje. Adam był w Tatrach i przez
lornetkę widział skaczącą kozicę. Tomek obejrzał w telewizji film o tygrysach bengalskich. Basia natomiast
przeczytała książkę o życiu bocianów.
a) Wymień wszystkie źródła wiedzy biologicznej, o których mówili uczniowie.
……………………………………………………………………
b) Podaj dwa inne źródła wiedzy biologicznej, o których nie ma mowy w punkcie a).
……………………………………………………………………
33 Podaj trzy cechy dobrego badacza. ( ... / 1 p.)

34 Wykreśl ze zdań niepotrzebne wyrazy tak, aby zawierały prawdziwe informacje dotyczące ( ... / 3 p.)
doświadczenia biologicznego.
1. Aby prawidłowo przeprowadzić doświadczenie, należy najpierw sformułować hipotezę / problem
badawczy.
2. Próba kontrolna i próba badawcza powinny różnić się jednym czynnikiem / wieloma czynnikami.
3. Po przeprowadzonym doświadczeniu formułuje się obserwacje / wnioski.
35 Zapoznaj się z poniższym opisem doświadczenia. Następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)
Obrane, pozostawione na powietrzu ziemniaki ciemnieją. Uczniowie postanowili zbadać, czy dostęp
powietrza ma wpływ na ciemnienie ziemniaków. W tym celu przygotowali dwa zestawy doświadczalne:
zestaw 1 – miska z obranymi ziemniakami pozostawiona na powietrzu;
zestaw 2 – miska z obranymi ziemniakami zalanymi wodą wodociągową.
Przygotowane zestawy pozostawili na stole w pokoju na godzinę. Po tym czasie ziemniaki z zestawu 1
ściemniały.
a) Sformułuj problem badawczy do tego doświadczenia.
……………………………………………………………………
……………………………………………………………………
b) Określ, który zestaw jest próbą badawczą, a który próbą kontrolną.
Próbą badawczą jest zestaw …………, a próbą kontrolną zestaw ………….. .
36 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie odpowiedz na pytania. ( ... / 4 p.)
Kuba starannie pakuje plecak. Będzie szukał tropów dzika, który niedawno został wypuszczony na wolność
w puszczy. Legowisko dzika znajduje się przy samotnym dębie, niedaleko brzozowego zagajnika. Kuba
włożył do plecaka lupę, mikroskop, aparat fotograficzny, barometr, termometr, latarkę i przewodnik z tropami
zwierząt.
Kuba jest już w lesie, głośno pogwizduje, a jego czerwoną kurtkę można zauważyć z daleka. Uważnie
przygląda się tropom odciśniętym w glebie i cierpliwie dopasowuje ich wygląd do śladów zilustrowanych w
przewodniku.
A. Jakie niepotrzebne przyrządy zabrał Kuba na wycieczkę?
…………………………………………………………………..
B. Jaki przyrząd konieczny do obserwacji dzikich zwierząt w terenie powinien zabrać Kuba? Uzasadnij
krótko swój wybór.
…………………………………………………………………..
Uzasadnienie:
…………………………………………………………………..
C. Co było niewłaściwego w postępowaniu Kuby jako przyrodnika?
…………………………………………………………………..
D. Wymień dwie cechy dobrego przyrodnika, którymi odznaczył się Kuba.
…………………………………………………………………..
E. Co jeszcze powinien zabrać Kuba, aby trafić na miejsce?
…………………………………………………………………..

Grupa B | strona 5 z 9
37 Zaznacz prawidłowe dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Obserwacje okazów w ogrodzie zoologicznym dostarczają wielu informacji o

A. zwierzętach. B. roślinach. C. bakteriach. D. wirusach.

38 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie wykonaj polecenia. ( ... / 2 p.)
Ania przeprowadziła doświadczenie. Przygotowała dwa jednakowe spodki. Oznaczyła je numerami 1 i 2. Na
każdym z nich ułożyła warstwę wilgotnej ligniny i wysiała na nią po kilkadziesiąt nasion rzeżuchy. Oba
spodki postawiła w nasłonecznionym miejscu na parapecie i podlewała wodą tak, aby lignina była stale
wilgotna. Po 3 dniach pojawiły się małe rośliny. Od tej chwili dziewczynka podlewała tylko rośliny w spodku
numer 1, a spodek numer 2 pozostawiła bez wody. Co trzy dni Ania notowała, co się działo z roślinami na
każdym spodku.
A. Zapisz problem badawczy, który postawiła Ania.
…………………………………………………………………..
…………………………………………………………………..
B. Określ, który ze spodków był w tym doświadczeniu próbą badawczą.
…………………………………………………………………..
39 Dopasuj etapy metody naukowej (1–4) do odpowiadających im etapów doświadczenia (A–E), które ( ... / 1 p.)
wykonał Krzyś. Wpisz właściwe litery w wyznaczonych miejscach.
1. Problem badawczy. A. Dawid wysiał po 10 nasion pieprzycy siewnej na 2
talerzyki z watą. Podlał je taką samą ilością wody.
Pierwszy talerzyk umieścił na parapecie. Drugi
talerzyk najpierw przykrył tekturowym pudełkiem, a
potem położył na parapecie.
2. Hipoteza. B. Po 5 dniach na pierwszym talerzyku nasiona
pieprzycy siewnej wykiełkowały, a na drugim nie.
3. Przebieg doświadczenia. C. Czy nasiona pieprzycy siewnej do kiełkowania
potrzebują światła?
4. Analiza wyników. D. Nasiona pieprzycy siewnej do rozwoju potrzebują
wody.
E. Nasiona pieprzycy siewnej kiełkują w obecności
światła.
1. _____ 2. _____ 3. _____ 4. _____
40 Zaznacz punkt, w którym opisano, czym między innymi zajmuje się biologia. ( ... / 1 p.)

A. Wyznaczanie kierunku północnego w terenie. C. Badanie skał i minerałów.

B. Obserwacja ruchu ciał niebieskich. D. Badanie wpływu światła na wzrost i rozwój roślin.
41 Tomek wykonywał doświadczenie, którego problem badawczy brzmiał „Czy sól wpływa na kiełkowanie ( ... / 1 p.)
nasion pszenicy?”. W tym celu w dwóch doniczkach wysiał po 10 nasion pszenicy. Obie doniczki postawił na
parapecie. Nasiona w doniczce oznaczonej cyfrą 1. podlewał czystą wodą, a nasiona w doniczce oznaczone
cyfrą 2. – wodą z solą.
Wybierz właściwe uzupełnienie zdania A lub B i jego uzasadnienie 1. lub 2.
Próbą badawczą w doświadczeniu Tomka była doniczka oznaczona cyfrą
A. 1, 1. stanowi ona zestaw, w którym nie zmieniono żadnego czynnika.
ponieważ
B. 2, 2. stanowi ona zestaw, w którym zmieniono jeden czynnik.

42 Przeczytaj poniższy tekst, a następnie odpowiedz na pytanie. ( ... / 1 p.)

Kasia postanowiła obejrzeć pod mikroskopem mikroorganizmy żyjące w kałuży. Umieściła kroplę wody z
kałuży na szkiełku podstawowym, a następnie położyła szkiełko na stoliku. Włączyła źródło światła.
Obserwację zaczęła od obiektywu o najmniejszym powiększeniu. Jednak obraz był niewyraźny, mimo że
starała się ustawić ostrość śrubami makro- i mikrometryczną.
Jaki błąd popełniła Kasia?
A. Nie zmieniła obiektywu.
B. Nie umyła rąk przed przystąpieniem do wykonywania obserwacji.
C. Nie odwróciła mikroskopu w kierunku okna.
D. Nie wykorzystała szkiełka nakrywkowego.

Grupa B | strona 6 z 9
43 Jaś wykonał preparat mikroskopowy. W jakiej kolejności podejmował podane czynności? Wpisz w ( ... / 1 p.)
kwadratach cyfry 1–5.
Naniesienie kropli wody na szkiełko podstawowe.
Umieszczenie oglądanego obiektu w kropli wody na szkiełku podstawowym.
Przykrycie oglądanego obiektu szkiełkiem nakrywkowym.
Przykrycie oglądanego obiektu szkiełkiem nakrywkowym.
Przygotowanie za pomocą igły preparacyjnej i pęsety obiektu do obserwacji.
44 Uzupełnij tabelę. Wpisz w odpowiednie rubryki brakujące informacje wybrane spośród podanych. ( ... / 4 p.)
śruba makrometryczna, rewolwer, obiektyw, źródło światła
Element mikroskopu Funkcja

powiększa obraz oglądanego przedmiotu

umożliwia zmianę obiektywu

służy do ustawienia ostrości obrazu

oświetla obiekt obserwacji

45 ( ... / 1 p.)

Zaznacz nazwę elementu budowy mikroskopu wskazanego na rysunku

strzałką.

A. Okular. B. Obiektyw. C. Stolik. D. Śruba makrometryczna.

46 ( ... / 3 p.)

Przyporządkuj opisy (A-D) do wskazanych elementów

mikroskopu (1-3).

1. Element 1 2. Element 2 3. Element 3

A. Umożliwia B. Służy do powiększania obrazu C. Służy do D. Umieszcza się

podświetlenie oglądanego widzianego przez obiektyw. regulowania ostrości tam badany preparat.
obiektu. obrazu.
1. _____ 2. _____ 3. _____

Grupa B | strona 7 z 9
47 Na rysunku mikroskopu zaznacz strzałką i podpisz obiektyw, źródło światła i stolik. ( ... / 3 p.)

48 Wpisz w puste miejsca nazwy wskazanych części mikroskopu. ( ... / 3 p.)

49 Spośród podanych rysunków wybierz ten, który przedstawia obraz mikroskopowy. ( ... / 1 p.)

A. B. C. D.

50 Wpisz literę X w puste miejsca przy nazwach tych obiektów, które można obserwować za pomocą ( ... / 1 p.)
mikroskopu.
ogon kota .... komórki cebuli .... składniki krwi .... jabłko ....
51 Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Do obserwacji mszyc na krzaku róży wykorzystamy

A. lupę. B. lunetę. C. lornetkę. D. mikroskop.

52 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź spośród podanych. ( ... / 1 p.)
Mikroorganizmy żyjące w kropli wody możemy obserwować dzięki wykorzystaniu

A. lupy. B. mikroskopu. C. lornetki.

Grupa B | strona 8 z 9
53 Uszereguj chronologicznie podane etapy wykonywania preparatu mikroskopowego skórki cebuli (A– ( ... / 1 p.)
D).
A. Zdjąć skórkę z wewnętrznej strony liścia cebuli.
B. Nakryć preparat szkiełkiem nakrywkowym.
C. Umieścić fragment skórki w kropli wody.
D. Nanieść kroplę wody na szkiełko podstawowe.

……… → ……… → ……… → ………

54 Przyporządkuj nazwom elementów mikroskopu (1–3) ich funkcje (A–D). ( ... / 3 p.)
1. Śruba makrometryczna. A. Powiększa obraz oglądanego przedmiotu.
2. Źródło światła. B. Umożliwia zmianę obiektywu.
3. Obiektyw. C. Służy do ustawienia ostrości obrazu.
D. Oświetla obiekt obserwacji.
1. _____ 2. _____ 3. _____
55 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące zasad obserwacji mikroskopowych są zgodne z prawdą. ( ... / 2 p.)
Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

Obserwacje mikroskopowe rozpoczynamy od największego powiększenia

1. P F
obrazu.
Przez mikroskop optyczny możemy oglądać zarówno obiekty żywe, jak i
2. P F
martwe.

56 Oblicz powiększenie mikroskopu, którego obiektyw powiększa 20-krotnie, a okular – 5-krotnie. ( ... / 1 p.)

57 Oblicz powiększenie obiektywu mikroskopu, jeśli obserwowany obraz był powiększony 400-krotnie, a ( ... / 1 p.)
okular powiększał 10-krotnie.
58 Wykreśl ze zdania wyrazy tak, aby zawierało ono prawdziwe informacje dotyczące przygotowania ( ... / 2 p.)
preparatu mikroskopowego.
Przygotowanie preparatu mikroskopowego polega na umieszczeniu obiektu obserwacji na szkiełku
nakrywkowym / podstawowym w kropli wody, a następnie przykryciu go szkiełkiem podstawowym /
nakrywkowym.
59 Oceń, czy poniższe informacje dotyczące mikroskopu optycznego są prawdziwe. Zaznacz literę P, jeśli ( ... / 2 p.)
informacja jest prawdziwa, albo literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Tubus to część mikroskopu, na której osadzony jest okular. P F

2. Rewolwer służy do mocowania preparaty mikroskopowego na stoliku. P F

Grupa B | strona 9 z 9