LECTIO XVI: Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΚΑΙΣΑΡΑ ΣΤΗ ΓΑΛΑΤΙΑ

Οι επιχειρήσεις του Καίσαρα στη Γαλατία κράτησαν από το 58 μέχρι το 52 π.Χ. Ένας από τους πιο γενναίους
αντιπάλους του ήταν ο Vercingétorix, ο οποίος το 52 π.Χ. αναδείχθηκε εθνικός ήρωας και ηγέτης των γαλατικών
δυνάμεων ενάντια στη ρωμαϊκή κυριαρχία· αντιμετώπισε τα στρατεύματα του Καίσαρα με επιτυχία στην ορεινή
πόλη Gergovia, ιδιαίτερη πατρίδα του, αλλά τελικά ηττήθηκε στη μάχη της Alesia. Με τη μάχη αυτή
ολοκληρώθηκε η υποταγή της Γαλατίας, η οποία στο εξής γίνεται ρωμαϊκή επαρχία .

Nostri, postquam pila in hostes misērunt, gladiis rem gerunt.

Repente post tergum equitātus cernitur*; cohorts

appropinquant; hostes terga vertunt ac fugiunt; eis equites

occurrunt. Fit magna caedes. Sedulius, dux et princeps

Lemovīcum, occiditur*; dux Arvernōrum vivus in fugā

comprehenditur*; signa militaria LXXIIII (septuaginta quattuor)

ad Caesarem referuntur*; magnus numerus hostium capitur*

atque interficitur*; reliqui ex fugā in civitātes discēdunt.

Postero

die ad Caesarem legati mittuntur*. Caesar iubet arma tradi* ac

principes prodūci*. Ipse pro castris consēdit; eo duces

producuntur*. Vercingetorix deditur*, arma proiciuntur*.

1
 ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΕ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗ

Οι δικοί μας,
Nostri αφού έριξαν τα ακόντια
στους εχθρούς,
postquam miserunt pila in
hostes,
μάχονται με τα ξίφη.
gerunt rem gladiis.
Ξαφνικά στα νώτα τους
Repente post tergum cernitur διακρίνεται το ιππικό·
equitatus;
οι κοόρτεις πλησιάζουν·
cohortes appropinquant;

οι εχθροί στρέφουν τα νώτα

hostes vertunt terga (τους)

ac fugiunt; και φεύγουν·

τους επιτίθενται οι ιππείς.

eis occurrunt equites.

Γίνεται μεγάλη σφαγή.

Fit magna caedes.
Ο Σεδούλιος, ο στρατηγός
Sedulius, dux και ηγεμόνας των

Λεμοβίκων, σκοτώνεται·
et princeps Lemovicum,
occiditur; ο στρατηγός των Αρβέρνων

dux Arvernorum συλλαμβάνεται ζωντανός

κατά τη διάρκεια της
2

comprehenditur vivus
in fuga;
septuaginta quattuor (LXXIIII) στρατιωτικές σημαίες
militaria signa
referuntur ad Caesarem;
magnus numerus hostium
capitur atque interficitur;
reliqui ex fuga
discedunt in civitates.
Postero die
mittuntur legati ad Caesarem.
Caesar iubet tradi arma
ac produci principes.
Ipse consedit pro castris;
3
φυγής·
εβδομήντα τέσσερις
παραδίδονται στον
Καίσαρα·
μεγάλος αριθμός εχθρών
συλλαμβάνεται και
εκτελείται·
οι υπόλοιποι μετά από τη
φυγή
διασκορπίζονται στις
πολιτείες.
Την επόμενη ημέρα
στέλνονται πρεσβευτές στον
Καίσαρα.
Ο Καίσαρας διατάζει να
παραδοθούν τα όπλα
και να οδηγηθούν μπροστά
του οι ηγεμόνες.
Ο ίδιος παίρνει θέση
μπροστά από το
στρατόπεδο·
εκεί οι αρχηγοί οδηγούνται
μπροστά του.
 eo duces producuntur. Ο Βερκιγγετόριγας
παραδίδεται,

Vercingetorix deditur,
τα όπλα κατατίθενται.

arma proiciuntur.

Ουσιαστικά

A΄ κλίση
Θηλυκά
fuga, -ae
Β΄ κλίση
Αρσενικά
Arverni, –orum (δεν έχει ενικό)
gladius, -ii/i
legatus, -i
numerus, -i
Sedulius, -ii, -i (δεν έχει πληθυντικό)

Ουδέτερα
arma, -orum (δεν έχει ενικό)
castra- orum (ετερόσημο)
pilum, -i
signum, -i
tergum,- i
Γ΄κλίση
Αρσενικά
Caesar, Caesaris (δεν έχει πληθυντικό)
dux– duces
eques, equitis
hostis, -is
Lemovices, Lemovicum (δεν έχει ενικό)
princeps, principis
Vercingetorix, Vercingetorigis (δεν έχει πληθυντικό)
Θηλυκά
caedes, -is
cohors, cohortis
civitas, civitatis

4
 Δ΄κλίση
Αρσενικά
equitatus, -us
Ε΄κλίση
Αρσενικά
dies, diei
Θηλυκά
res, rei

Παραθετικά Επιθέτων
Β΄Κλίση
Θετικός Συγκριτικός Υπερθετικός
magnus-a-um maior, -ior, – ius maximus, -a, -um
posterus-a-um posterior, -ior, -ius postremus, -a, -um/
postumus, -a, -um
reliquus, -a, -um -- --
septuaginta quattuor -- --
vivus, -a, -um (vivior, -ior, -ius) (vivissimus, -a,-um)

Γ΄Κλίση
militaris, -is, -e (δεν σχηματίζει παραθετικά)

Αντωνυμίες
noster, nostra, nostrum: Κτητική

is, ea, id: Δεικτική

ipse, ipsa, ipsum: Δεικτική ως οριστική

Αρχικοί Χρόνοι Ρημάτων

ΕΝΕΣΤ. ΠΑΡΑΚ. ΣΟΥΠ. ΑΠΑΡΕΜΦ. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Α΄ ΣΥΖΥΓΙΑ

αppropinquo appropinquavi appropinquatum αppropinquare

Β΄ ΣΥΖΥΓΙΑ

5
iubeo iussi iussum iubere

Γ΄ ΣΥΖΥΓΙΑ

capio cepi captum capere 15 σε – io

cerno crevi cretum cernere Conspectus (μτχ. Παρακ.)

comprehend
comprehendi comprehensum comprehendere
o/comprendo

consido consedi consessum considere

dedo dedidi deditum dedere

discedo discessi discessum discedere

fio factus sum fieri

fugio fugi fugitum fugere 15 σε – io

gero gessi gestum gerere

interficio interfeci interfectum interficere 15 σε – io

mitto misi missum mittere

occido occidi occisum occidere

occurro occu(cu)rri occursum occurerre

produco produxi productum producere

proicio proieci proiectum proicere 15 σε – io

6
refero retuli relatum referre

trado tradidi traditum tradere

verto verti versum vertere

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ XVI

1. Fit: Το ρήμα fio, factus sum, fieri ανήκει στα ανώμαλα ρήματα, του οποίου οι
τύποι, που χρησιμοποιούν το θέμα του ενεστώτα (fi-), σχηματίζονται σύμφωνα
με την δ´ συζυγία, εκτός από την υποτακτική του παρατατικού και το
απαρέμφατο του ενεστώτα που σχηματίζονται σύμφωνα με την γ´ συζυγία.
Aντί του facior χρησιμοποιείται το fiο ως παθητικό του facio. Όταν όμως το
facio είναι σύνθετο, τότε σχηματίζει κανονικά την παθητική φωνή του
(interficio>interficior).

2. occurro: (<ob + curro = τρέχω). Το ρήμα occurro, occurri (και occucurri),

occursum, occurrĕre, 3 + δοτ. (λόγω της πρόθεσης ob) =επιτίθεμαι.

3. cernitur: ως μετοχή παρακειμένου της μέσης φωνής του ρήματος cerno

χρησιμοποιείται η μετοχή conspectus, -a, -um του συνωνύμου (με το cerno)
ρήματος conspicio.

4. eo: εδώ είναι επίρρημα και σημαίνει εκεί.

5. interficitur: πρόκειται για το ρήμα facio σύνθετο με πρόθεση. Τα σύνθετα

ρήματα του facio στο β΄ ενικό προστακτικής ενεστώτα ενεργητικής φωνής
λήγουν κανονικά σε –e = interfice.

6. referuntur: fero, tuli, latum, ferre σύνθετο με πρόθεση. Οι τύποι του

ρήματος, που σχηματίζονται από το θέμα του ενεστώτα (fer-), συγκόπτουν α)
το συνδετικό φωνήεν i μπροστά από το s και t των καταλήξεων και β) το
συνδετικό φωνήεν ĕ, όταν το ακολουθεί r.

7. Postero: Το επίθετο στον υπερθετικό βαθμό ανήκει στα abundantia (πβ. § 42,
2) δηλ. έχει δύο τύπους: postremus, postrema, postremum & postumus,
postuma, postumum. Ο συγκριτικός βαθμός: posterior, posterior, posterius.