You are on page 1of 3

HEOGRAPIYA NG EGYPT

Ang mga taon mula 3200-2686 BCE ay nakilala bilang Early Dynastic Period kung saan kabilang si Menes.
Ang panahong ito ay nakatuon sa pagpapalawak ng teritoryo, kalakalan, at pagpapalakas ng sentral na
kapangyarihan ng Egypt. Ang pamahalaan sa Early Dynastic Period ay pinamumunuan ng isang Pharaoh
kumpara sa ibang kabihasnan, ang Pharaoh ay hindi isang mensahero ng Diyos kundi isang tunay na Diyos
sa lupa na resulta ng stabilidad at kawalan ng katunggali ng Pharaoh dahil sa kaniyang katayuan bilang
Diyos. Sa ilalim ng Pharaoh ay ang mga Vizier, sila ang mga tumatayong mga gobernador, tax collector at
hukom ng mga probinsya ng Egypt. Kasunod nito ay ang mga scribe, sila ang mga taong bumubuo ng
bureaucracy ng pamahalaan ng Egypt, ang mga scribe ay kadalasang nagmumula sa mga mas mababang
Royal Family kinakailangang marunong magbasa, magbilang at magtimbang ang isang nagnanais na maging
isang scribe. Ang kaayusang pangpamahalaan ng Early Dynastic Period ay madadala ng mga Egyptian
hanggang sa kanilang bagong kaharian

ILOG NILE
Ang Egypt ay matatagpuan sa hilagang silangan ng Aprika, ito ay napapaligiran ng disyerto at hindi
gaanong nakatatanggap ng ulan, naging posible ang pag-usbong ng dakilang kabihasnang ito dahil sa daloy
Ilog Nile. Ang ilog Nile ang nagbigay buhay sa kabihasnang Egyptian, nakilala ang kabihasnang ito bilang
“ANG BIYAYA NG NILE”. Ang kanilang kabuhayan ay umiikot sa Ilog Nile, mula sa kanilang inuming
tubig, pagsasaka, pangingisda, at magin kalakalan ay umaasa sa Ilog na ito. Noong 5000 BCE umusbong
ang mga unang agrikultural na pamayanan sa pampang ng Ilog Nile ang mga pamayanang ito ay naging mga
magkakalabang kaharian. Ang Nile, na dumadaloy pahilaga sa layong 4,160 milya mula sa silangan-gitnang
Aprika hanggang sa Mediterranean, ay nagbigay sa sinaunang Ehipto ng matabang lupa at tubig para sa
irigasyon, gayundin bilang isang paraan ng transportasyon ng mga materyales para sa mga proyekto ng
pagtatayo. Ang mahahalagang tubig nito ang nagbigay-daan sa mga lungsod na umusbong sa gitna ng isang
disyerto. Ang mga Egyptian ay bumuo ng mga bagong kasanayan at teknolohiya, mula sa agrikultura
hanggang sa paggawa ng bangka at barko. Ang mga sinaunang magsasaka ng Egypt ay isa sa mga unang
pangkat na nagsasanay ng agrikultura sa malawakang sukat, nagtatanim ng mga pananim na pagkain tulad
ng trigo at barley, pati na rin ang mga pang-industriyang pananim tulad ng flax para sa paggawa ng damit.
Upang masulit ang tubig ng Nile, ang mga sinaunang Egyptian na magsasaka ay bumuo ng isang sistema na
tinatawag na basin irrigation. Nagtayo sila ng mga network ng earthen banks upang bumuo ng mga basin, at
naghukay ng mga channel upang idirekta ang tubig baha sa mga basin, kung saan ito uupo ng isang buwan
hanggang sa mabusog ang lupa at handa na para sa pagtatanim. Upang mahulaan kung nahaharap sila sa
mapanganib na baha o mababang tubig na maaaring magresulta sa hindi magandang ani, ang mga sinaunang
Egyptian ay nagtayo ng mga nilometer—mga haligi ng bato na may mga marka na nagpapahiwatig ng antas
ng tubig.

Sa pinakamaagang kasaysayan ng Egypt, na tinatawag na Archaic Period (3100-2649 BC), ang Egypt ay
pinaghiwalay sa dalawang lupain: Upper at Lower Egypt, bawat isa ay may sariling hari.

LOWER EGYPT
Ang Lower Egypt ay halos hindi pa nabubuong scrubland, na puno ng lahat ng uri ng buhay ng halaman
tulad ng mga damo at halamang gamot. Ang kabisera ng Lower Egypt ay Memphis. Ang patron na diyosa
nito ay ang diyosa na si Wadjet, na inilalarawan bilang isang cobra. Ang Lower Egypt ay kinakatawan ng
Red Crown Deshret, at ang mga simbolo nito ay ang papyrus at ang bubuyog.

UPPER EGYPT
Ang Upper Egypt ay kilala bilang "the Land of Reeds" o "the Sedgeland". Ito ay pinaniniwalaang pinag-isa
ng mga pinuno ng inaakalang Thinite Confederacy na sumisipsip sa kanilang mga katunggaling estado ng
lungsod noong panahon ng Naqada III (c. 3200–3000 BC). Sa Arabic, ang mga naninirahan sa Upper Egypt
ay kilala bilang Sa'idis at karaniwang nagsasalita sila ng Sai'idi Egyptian Arabic. Ang pangunahing lungsod
ng prehistoric Upper Egypt ay Nekhen. Ang patron na diyos ay ang diyosa na si Nekhbet, na inilalarawan
bilang isang buwitre.
Isang pinuno ng upper Egypt sa katauhan ni Menes, ang sumakop sa lower Egypt na nagbigay daan upang
mapag-isa ang lupain sa mahabang panahon.

Noong 3200 BCE sinakop ng Upper Egypt ang Lower Egypt sa pamumuno ni Haring Menes sa puntong ito
nagsimula ang kasaysan ng pinag-isang Egypt bilang simbolo ng pag-iisa ng Egypt sinimulang suotin ng
mga Pharaoh ang dalawang korona. Pagkatapos ng pag-iisa, ang mga patron deity ng Lower Egypt at Upper
Egypt ay sama-samang kinakatawan bilang Two Ladies, Wadjet at Nekhbet (inilalarawan bilang isang
buwitre), upang protektahan ang lahat ng sinaunang Egyptian.

KULTURANG SUMERIAN
Ang pangalan ay nagmula sa Akkadian, ang wika sa hilaga ng Mesopotamia, at nangangahulugang "lupain
ng mga sibilisadong hari". Tinawag ng mga Sumerian ang kanilang sarili na "mga taong may itim na ulo".

Ang Sumer ay unang pinanirahan ng mga tao mula 4500 hanggang 4000 B.C. Ang Sumer ay isang
sinaunang kabihasnan na itinatag sa rehiyon ng Mesopotamia ng Fertile Crescent na nasa pagitan ng mga
ilog ng Tigris at Euphrates. Kilala sa kanilang mga inobasyon sa wika, pamamahala, arkitektura at higit pa,
ang mga Sumerian ay itinuturing na mga tagalikha ng sibilisasyon ayon sa pagkakaunawa ng mga
modernong tao. Ang kanilang kontrol sa rehiyon ay tumagal ng maikling 2,000 taon bago ang mga
Babylonians ang namuno noong 2004 B.C. Ang maagang populasyon na ito—na kilala bilang mga taong
Ubaid—ay kapansin-pansin sa mga hakbang sa pag-unlad ng sibilisasyon tulad ng pagsasaka at pag-aalaga
ng baka, paghabi ng mga tela, pagtatrabaho sa pagkakarpintero at palayok at maging sa pagtangkilik sa beer.
Ang mga nayon at bayan ay itinayo sa paligid ng mga pamayanan ng pagsasaka ng Ubaid.

Ang mga taong kilala bilang mga Sumerian ay may kontrol sa lugar noong 3000 B.C. Ang kanilang kultura
ay binubuo ng isang pangkat ng mga lungsod-estado, kabilang ang Eridu, Nippur, Lagash, Kish, Ur at ang
pinakaunang totoong lungsod, ang Uruk. Sa rurok nito sa paligid ng 2800 BC, ang lungsod ay may
populasyon sa pagitan ng 40,000 at 80,000 katao na naninirahan sa pagitan ng anim na milya ng mga pader
na nagtatanggol, na ginagawa itong isang kalaban para sa pinakamalaking lungsod sa mundo.

Ang wikang Sumerian ay ang pinakamatandang talaan ng lingguwistika. Una itong lumitaw sa mga
archaeological record noong 3100 B.C. at pinamunuan ang Mesopotamia sa sumunod na libong taon.

Ang cuneiform, na ginagamit sa mga pictographic na tablet, ay lumitaw noong 4000 B.C., ngunit kalaunan
ay inangkop sa Akkadian, at lumawak pa sa labas ng Mesopotamia simula noong 3000 B.C.

Ang pagsusulat ay nananatiling isa sa pinakamahalagang tagumpay sa kultura ng mga Sumerian, na


nagbibigay-daan para sa masusing pag-iingat ng rekord mula sa mga pinuno hanggang sa mga magsasaka at
mga rantsero. Ang pinakamatandang nakasulat na batas ay nagmula noong 2400 B.C. sa lunsod ng Ebla,
kung saan ang Kodigo ni Er-Nammu ay isinulat sa mga tapyas.
Ang arkitektura sa isang malaking sukat ay karaniwang kinikilala na nagsimula sa ilalim ng mga Sumerian,
na may mga relihiyosong istruktura na itinayo noong 3400 B.C. Ang mga bahay ay ginawa mula sa mud
brick o bundle na marsh reed. Ang mga gusali ay kilala sa kanilang mga arko na pintuan at patag na bubong.
Ang eskultura ay pangunahing ginamit upang palamutihan ang mga templo at mag-alok ng ilan sa mga
pinakaunang halimbawa ng mga taong artista na naglalayong makamit ang ilang anyo ng naturalismo sa
kanilang mga pigura. Sa pagharap sa kakulangan ng bato, ang mga Sumerian ay gumawa ng mga paglukso
sa metal-casting para sa kanilang gawaing iskultura, kahit na ang pag-ukit ng relief sa bato ay isang sikat na
anyo ng sining.

Sa ilalim ng dinastiyang Akkadian, ang eskultura ay umabot sa mga bagong taas, na pinatunayan ng
masalimuot at naka-istilong gawa sa diorite na may petsang 2100 B.C.

Nagsimulang lumitaw ang mga Ziggurat noong 2200 B.C. Ang mga kahanga-hangang mala-pyramid,
stepped na mga templo, na parisukat o parihaba, ay hindi nagtatampok ng mga panloob na silid at may taas
na humigit-kumulang 170 talampakan. Ang mga ziggurat ay madalas na nagtatampok ng mga sloping side at
terrace na may mga hardin. Ang Hanging Gardens ng Babylon ay isa sa mga ito.
Ang mga Sumerian ay may sistema ng medisina na nakabatay sa mahika at herbalism, ngunit pamilyar din
sila sa mga proseso ng pag-alis ng mga kemikal na bahagi mula sa mga natural na sangkap. Itinuturing
silang may advanced na kaalaman sa anatomy, at ang mga instrumento sa pag-opera ay natagpuan sa mga
archeological site.
Ang kanilang husay sa engineering at architecture ay parehong tumuturo sa pagiging sopistikado ng
kanilang pag-unawa sa matematika. Ang istruktura ng modernong pag-iingat ng oras, na may animnapung
segundo sa isang minuto at animnapung minuto sa isang oras, ay iniuugnay sa mga Sumerian.

Ang mga paaralan ay karaniwan sa kulturang Sumerian, na minarkahan ang kauna-unahang pagsusumikap
sa mundo na magpasa ng kaalaman upang mapanatiling tumatakbo at buuin ang isang lipunan sa sarili nito.
Ang mga Sumerian ay mahilig sa musika at ang isang Sumerian na himno, "Hurrian Hymn No. 6," ay
itinuturing na pinakalumang musically notated na kanta sa mundo.

You might also like