2023.06 - THUD - Ver4 - End

BỘ TÀI CHÍNH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING

____
Chủ biên: Trương Thành Công
GIÁO TRÌNH
TIN HỌC ỨNG DỤNG
APPLIED INFORMATICS
Tp. Hồ Chí Minh, năm 2023

BỘ TÀI CHÍNH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING
___________
GIÁO TRÌNH
TIN HỌC ỨNG DỤNG
Chủ biên: Trương Thành Công

Thành viên tham gia biên soạn:
1. Trương Đình Hải Thụy
2. Trần Trọng Hiếu
3. Trương Xuân Hương
4. Phạm Thủy Tú
5. Nguyễn Thị Trần Lộc
6. Trần Thanh San
7. Nguyễn Thanh Trường
8. Nguyễn Quốc Thanh
9. Huỳnh Ngọc Thành Trung
Tp. Hồ Chí Minh, năm 2023
LỜI BẢN QUYỀN
Đại diện cho nhóm tác giả biên soạn giáo trình “TIN HỌC ỨNG DỤNG”,
chúng tôi xin cam đoan rằng các nội dung được trình bày trong giáo trình là kết quả
được thực hiện trên sự cố gắng và nỗ lực của tất cả các thành viên tham gia.
Tất cả nội dung được sử dụng trong giáo trình là trung thực, không sao chép
hoàn toàn hoặc sử dụng kết quả của giáo trình nào khác tương tự. Trong quá trình
biên soạn giáo trình, các nội dung được tham khảo và trích dẫn từ các nguồn tài liệu
có liên quan đều được nhóm tác giả liệt kê đầy đủ trong danh mục tài liệu tham
khảo. Nếu phát hiện có sự sao chép không minh bạch từ các tài liệu, giáo trình khác,
chúng tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.
Đại diện nhóm tác giả

Chủ biên
Trương Thành Công
i
MỤC LỤC
LỜI BẢN QUYỀN..............................................................................................................

MỤC LỤC .......................................................................................................................
THUẬT NGỮ ANH – VIỆT...........................................................................................
DANH MỤC BẢNG BIỂU...............................................................................................
DANH MỤC HÌNH ẢNH...............................................................................................
LỜI NÓI ĐẦU................................................................................................................
CHƯƠNG 1. MẠNG MÁY TÍNH VÀ TRUYỀN THÔNG ĐIỆN TỬ.......................
1.1 Tổng quan về mạng máy tính.......................................................................................
1.1.1 Các khái niệm...........................................................................................................
1.1.2 Các thành phần cấu tạo thành mạng máy tính..........................................................
1.2 Phân loại mạng máy tính..............................................................................................
1.2.1 Phân theo chức năng.................................................................................................
1.2.2 Phân loại theo mô hình kết nối mạng.......................................................................
1.3 Địa chỉ mạng trên Internet............................................................................................
1.3.1 Khái niệm.................................................................................................................
1.3.2 Địa chỉ IP..................................................................................................................
1.4 Thuật ngữ liên quan Internet.......................................................................................
1.5 Tìm kiếm thông tin trên Internet.................................................................................
1.5.1 Tìm kiếm thông thường với Google.......................................................................
1.5.2 Sử dụng chức năng tìm kiếm nâng cao...................................................................
1.5.3 Lưu trữ thông tin.....................................................................................................
1.6 Sử dụng dịch vụ lưu trữ trực tuyến Google Drive, OneDrive....................................
1.6.1 Dịch vụ lưu trữ Google Drive.................................................................................
1.6.2 Dịch vụ lưu trữ OneDrive.......................................................................................
TÓM TẮT CHƯƠNG 1..................................................................................................
CÂU HỎI ÔN TẬP..........................................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHƯƠNG 1.........................................................................
CHƯƠNG 2. SOẠN THẢO VĂN BẢN VỚI MICROSOFT WORD.......................
2.1 Đại cương về phần mềm Microsoft Word..................................................................
2.1.1 Giới thiệu................................................................................................................
2.1.2 Tìm hiểu giao diện của MS.Word..........................................................................
2.1.3 Tùy biến MS Word.................................................................................................
2.1.4 Các chế độ xem tài liệu..........................................................................................
2.1.5 Soạn thảo tài liệu....................................................................................................
2.1.6 Mở tập tin tài liệu đã có trên đĩa.............................................................................
2.1.7 Lưu giữ tài liệu.......................................................................................................
2.1.8 Chia sẻ tài liệu........................................................................................................
2.1.9 Sử dụng trợ giúp.....................................................................................................
2.2 Biên tập tài liệu...........................................................................................................
2.2.1 Thao tác trên khối văn bản.....................................................................................
2.2.2 Sử dụng tính năng Undo, Redo..............................................................................
2.2.3 Tính năng sao chép định dạng................................................................................
ii
2.2.4 Tìm, thay thế, di chuyển.........................................................................................
2.3 Định dạng văn bản......................................................................................................
2.3.1 Định dạng ký tự......................................................................................................
2.3.2 Định dạng đoạn.......................................................................................................
2.3.3 Định dạng chỉ mục và liệt kê..................................................................................
2.3.4 Điểm canh cột (Tab)...............................................................................................
2.3.5 Văn bản dạng cột (Column)...................................................................................
2.3.6 Đường viền và đánh bóng......................................................................................
2.3.7 Quản lý định dạng..................................................................................................
2.4 Thêm minh họa cho tài liệu........................................................................................
2.4.1 Chèn đối tượng đồ họa...........................................................................................
2.4.2 Thao tác với các đối tượng chèn vào tài liệu..........................................................
2.4.3 Vị trí của đối tượng với văn bản.............................................................................
2.5 Bảng biểu trong MS Word..........................................................................................
2.5.1 Tạo mới bảng..........................................................................................................
2.5.2 Hiệu chỉnh bảng......................................................................................................
2.5.3 Nhúng bảng từ MS Excel.......................................................................................
2.6 Định dạng các trang tài liệu........................................................................................
2.6.1 Sử dụng viền trang và tô màu trang........................................................................
2.6.2 Thêm dòng chữ mờ (Watermark)...........................................................................
2.6.3 Phân trang, số trang, tiêu đề đầu trang, cuối trang.................................................
2.7 Kiểm duyệt tài liệu......................................................................................................
2.7.1 Kiểm tra chính tả và ngữ pháp tiếng Anh...............................................................
2.7.2 Sử dụng từ điển đồng nghĩa....................................................................................
2.7.3 Chèn ghi chú, chú thích..........................................................................................
2.7.4 Tùy biến AutoCorrect, AutoText...........................................................................
2.8 Quản lý các phiên bản của tài liệu............................................................................
2.8.1 Tạo phiên bản cho tài liệu....................................................................................
2.8.2 Quản lý các phiên bản tài liệu..............................................................................
2.8.3 So sánh các phiên bản...........................................................................................
2.9 Bảo mật tài liệu.........................................................................................................
2.9.1 Cập nhật thuộc tính của tài liệu............................................................................
2.9.2 Loại bỏ thông tin cá nhân.....................................................................................
2.9.3 Hạn chế thao tác biên tập tài liệu..........................................................................
2.9.4 Thêm chữ ký điện tử cho tài liệu..........................................................................
2.9.5 Đặt mật khẩu cho tài liệu......................................................................................
2.9.6 Hạn chế việc truy xuất tài liệu..............................................................................
2.10 Trộn thư................................................................................................................
2.11 Kiểu trình bày và mục lục tự động........................................................................
2.11.1 Kiểu trình bày.....................................................................................................
2.11.2 Tạo bảng mục lục cho tài liệu.............................................................................
2.11.3 Cập nhật mục lục................................................................................................
2.12 Các chức năng khác..............................................................................................
2.12.1 In tài liệu.............................................................................................................
iii
2.12.2 Đánh dấu thay đổi trên tài liệu............................................................................
2.12.3 Bảng tham khảo trích dẫn...................................................................................
2.12.4 Chỉ mục...............................................................................................................
TÓM TẮT CHƯƠNG 2................................................................................................
CÂU HỎI ÔN TẬP........................................................................................................
BÀI TẬP CHƯƠNG 2...................................................................................................
NHÓM BÀI TẬP THEO CHỦ ĐỀ..............................................................................
Bài tập 1.Các thao tác cơ bản...........................................................................................
Bài tập 2. Điểm canh cột..................................................................................................
Bài tập 3. SmartArt..........................................................................................................
Bài tập 4. Chèn shape......................................................................................................
Bài tập 5. Chèn hình........................................................................................................
Bài tập 6. Chèn đối tượng................................................................................................
Bài tập 7. Vẽ biểu đồ.......................................................................................................
Bài tập 8. Công thức toán học..........................................................................................
Bài tập 9. Văn bản dạng cột.............................................................................................
Bài tập 10. Trang bìa, tiêu đề đầu trang, cuối trang.........................................................
Bài tập 11. Bảng biểu.......................................................................................................
Bài tập 12. Trộn in thư.....................................................................................................
NHÓM BÀI TẬP TỔNG HỢP.....................................................................................
Bài tập 13.........................................................................................................................
Bài tập 14.........................................................................................................................
Bài tập 15.........................................................................................................................
Bài tập 16.........................................................................................................................
Bài tập 17.........................................................................................................................
Bài tập 18.........................................................................................................................
Bài tập 19.........................................................................................................................
Bài tập 20.........................................................................................................................
Bài tập 21.........................................................................................................................
Bài tập 22.........................................................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHƯƠNG 2.......................................................................
CHƯƠNG 3. TRÌNH CHIẾU VỚI MICROSOFT POWERPOINT......................
3.1 Đại cương về Microsoft PowerPoint........................................................................
3.1.1 Cửa sổ giao diện PowerPoint................................................................................
3.1.2 Hiển thị tập tin trình chiếu....................................................................................
3.2 Tạo và lưu bảng trình chiếu......................................................................................
3.2.1 Tạo bảng trình chiếu.............................................................................................
3.2.2 Lưu tập tin trình chiếu..........................................................................................
3.3 Làm việc với các slide..............................................................................................
3.3.1 Cập nhật nội dung trong slide...............................................................................
3.3.2 Font chữ mặc định................................................................................................
3.3.3 Thay đổi khoảng cách dòng, đoạn văn.................................................................
3.3.4 Canh chỉnh nội dung trong slide...........................................................................
3.3.5 Chèn thêm đối tượng vào slide.............................................................................
iv
3.4 Các thao tác trên slide...............................................................................................
3.4.1 Thêm slide............................................................................................................
3.4.2 Xóa slide...............................................................................................................
3.4.3 Sao chép slide.......................................................................................................
3.4.4 Sắp xếp slide.........................................................................................................
3.4.5 Ẩn slide.................................................................................................................
3.4.6 Làm việc với slide Master....................................................................................
3.5 Tạo hiệu ứng.............................................................................................................
3.5.1 Tạo hiệu ứng trên các đối tượng...........................................................................
3.5.2 Thiết lập chuyển tiếp giữa các slide.....................................................................
3.5.3 Tạo liên kết với tập tin, email, các trang web.......................................................
3.5.4 Thiết lập chế độ trình diễn hai màn hình..............................................................
3.6 In ấn..........................................................................................................................
3.7 Các chức năng khác..................................................................................................
3.7.1 Chuyển đổi bố cục slide (Slide layout).................................................................
3.7.2 Thay đổi Theme....................................................................................................
3.7.3 Định dạng nền slide (Background).......................................................................
3.7.4 Màn ảnh rộng 16:9................................................................................................
3.7.5 Thiết lập bảng trình chiếu.....................................................................................
TÓM TẮT CHƯƠNG 3................................................................................................
CÂU HỎI CHƯƠNG 3..................................................................................................
BÀI TẬP CHƯƠNG 3...................................................................................................
NHÓM BÀI TẬP THEO CHỦ ĐỀ..............................................................................
Bài tập 1. Các thao tác cơ bản..........................................................................................
Bài tập 2. Chèn thêm đối tượng vào slide........................................................................
Bài tập 3. Bảo mật tập tin trình chiếu..............................................................................
Bài tập 4. Tạo hiệu ứng cho slide và đối tượng trên slide...............................................
Bài tập 5. Thiết lập thời gian trình chiếu.........................................................................
Bài tập 6. Chèn nút điều khiển cho slide.........................................................................
Bài tập 7. Tạo liên kết (Hyperlink)..................................................................................
Bài tập 8. Chèn âm thanh, đóng gói tập tin......................................................................
Bài tập 9. Slide master, header và footer.........................................................................
NHÓM BÀI TẬP TỔNG HỢP.....................................................................................
Bài tập 10.........................................................................................................................
Bài tập 11.........................................................................................................................
Bài tập 12.........................................................................................................................
Bài tập 13.........................................................................................................................
Bài tập 14.........................................................................................................................
Bài tập 15.........................................................................................................................
CHƯƠNG 4. SỬ DỤNG BẢNG TÍNH MICROSOFT EXCEL.............................
4.1 Đại cương về Microsoft Excel.................................................................................
4.1.1 Tổng quan về MS Excel.......................................................................................
4.1.2 Giao diện..............................................................................................................
v
4.2 Các thao tác cơ bản...................................................................................................
4.2.1 Tạo mới sổ tính.....................................................................................................
4.2.2 Mở sổ tính đã có trên đĩa......................................................................................
4.2.3 Đóng sổ tính.........................................................................................................
4.2.4 Lưu sổ tính (workbook)........................................................................................
4.2.5 Các thao tác với worksheet...................................................................................
4.3 Thao tác với dữ liệu..................................................................................................
4.3.1 Các kiểu dữ liệu....................................................................................................
4.3.2 Thao tác với dữ liệu..............................................................................................
4.3.3 Định dạng cột/hàng trong bảng tính.....................................................................
4.3.4 Tham chiếu dữ liệu...............................................................................................
4.3.5 Sắp xếp dữ liệu.....................................................................................................
4.3.6 Chức năng Filter...................................................................................................
4.3.7 Tìm kiếm – Thay thế dữ liệu................................................................................
4.3.8 Liên kết dữ liệu (Hyperlink).................................................................................
4.3.9 Loại bỏ dữ liệu trùng............................................................................................
4.4 In ấn..........................................................................................................................
4.4.1 Định dạng trang in................................................................................................
4.4.2 In ấn......................................................................................................................
4.5 Nhóm hàm thường dùng...........................................................................................
4.5.1 Nhóm hàm xử lý chuỗi.........................................................................................
4.5.2 Nhóm hàm ngày giờ.............................................................................................
4.5.3 Nhóm hàm toán học..............................................................................................
4.5.4 Nhóm hàm thống kê.............................................................................................
4.5.5 Nhóm hàm luận lý................................................................................................
4.5.6 Nhóm hàm tìm kiếm.............................................................................................
4.5.7 Nhóm hàm thông tin của ô...................................................................................
4.6 Biểu đồ......................................................................................................................
4.6.1 Các loại biểu đồ....................................................................................................
4.6.2 Tạo biểu đồ...........................................................................................................
4.6.3 Chỉnh sửa biểu đồ.................................................................................................
4.7 Phân tích, tổ chức dữ liệu.........................................................................................
4.7.1 Định dạng dữ liệu có điều kiện.............................................................................
4.7.2 Tạo danh sách nhập liệu.......................................................................................
4.7.3 Cài đặt quy tắc dữ liệu..........................................................................................
4.7.4 Thống kê theo nhóm.............................................................................................
4.7.5 Phân tích dữ liệu...................................................................................................
4.8 Phân tich nếu – thì....................................................................................................
4.8.1 Bài toán tìm mục tiêu Goal seek...........................................................................
4.8.2 Bài toán phân tích độ nhạy Data Table................................................................
4.8.3 Bài toán phân tích tình huống Scenarios..............................................................
4.8.4 Tình huống minh họa............................................................................................
4.9 Công cụ Solver..........................................................................................................
4.9.1 Bài toán tìm phương án tối ưu..............................................................................
vi
4.9.2 Tình huống minh họa............................................................................................
TÓM TẮT CHƯƠNG 4................................................................................................
CÂU HỎI ÔN TẬP........................................................................................................
BÀI TẬP CHƯƠNG 4...................................................................................................
NHÓM BÀI TẬP THEO CHỦ ĐỀ.................................................................................
Bài tập 1. Nhóm hàm về chuỗi........................................................................................
Bài tập 2. Nhóm hàm về toán..........................................................................................
Bài tập 3. Nhóm hàm thời gian và Thống kê...................................................................
Bài tập 4. Nhóm hàm Luận lý..........................................................................................
Bài tập 5. Nhóm hàm dò tìm............................................................................................
Bài tập 7. Phân tích dữ liệu..............................................................................................
Bài tập 8. Phân tích What – If – Analysis........................................................................
Bài tập 9. Công cụ Solver................................................................................................
NHÓM BÀI TẬP TỔNG HỢP........................................................................................
Bài tập 10.........................................................................................................................
Bài tập 11.........................................................................................................................
Bài tập 12.........................................................................................................................
Bài tập 13.........................................................................................................................
Bài tập 14.........................................................................................................................
Bài tập 15.........................................................................................................................
Bài tập 16.........................................................................................................................
Bài tập 17.........................................................................................................................
Bài tập 18.........................................................................................................................
Bài tập 19.........................................................................................................................
CHƯƠNG 5. TÌM HIỂU MỘT SỐ PHẦN MỀM TRỰC TUYẾN........................
5.1 Làm việc với Google Sheets.....................................................................................
5.1.1 Làm việc tổng quan với Google Sheets................................................................
5.1.2 Các thao tác trên Google Sheets...........................................................................
5.1.3 Cá c tính nă ng đặ c trưng củ a Google Sheets......................................................
5.2 Làm việc với Google Docs.......................................................................................
5.2.1 Giớ i thiệu tổ ng quan về Google Docs.................................................................
5.2.2 Thao tác cơ bản trên Google Docs.......................................................................
5.2.3 Cá c tính nă ng đặ c trưng củ a Google Docs.........................................................
5.3 Thiết kế biểu mẫu khảo sát.......................................................................................
5.3.1 Giớ i thiệu tổ ng quan về Google Forms..............................................................
5.3.2 Cá c tính nă ng củ a Google Forms........................................................................
5.3.3 Cá c thao tá c thiết kế biểu mẫ u khả o sá t............................................................
5.4 Thu thậ p và xử lý kết quả khả o sá t........................................................................
TÓM TẮT CHƯƠNG 5................................................................................................
CÂU HỎI ÔN TẬP........................................................................................................
BÀI TẬP CHƯƠNG 5...................................................................................................
Bài tập 1...........................................................................................................................
Bài tập 2...........................................................................................................................
vii
Bài tập 3...........................................................................................................................
Bài tập 4...........................................................................................................................
Bài tập 5...........................................................................................................................
Bài tập 6...........................................................................................................................
Bài tập 7...........................................................................................................................
CHƯƠNG 6. MỘT SỐ XU HƯỚNG CÔNG NGHỆ...............................................
6.1 Chuyển đổi số...........................................................................................................
6.1.1 Khái niệm chuyển đổi số......................................................................................
6.1.2 Vai trò của chuyển đổi số trong tổ chức...............................................................
6.1.3 Một số xu hướng công nghệ trong chuyển đổi số hiện nay..................................
6.2 Dữ liệu lớ n (Big Data).............................................................................................
6.2.1 Khái niệm dữ liệu lớn...........................................................................................
6.2.2 Vai trò và các ứng dụng của dữ liệu lớn...............................................................
6.2.3 Một số công nghệ hỗ trợ xử lý và lưu trữ trong dữ liệu lớn.................................
6.3 Chuỗ i khố i (Blockchain).........................................................................................
6.3.1 Khái niệm chuỗi khối...........................................................................................
6.3.2 Các đặc trưng của chuỗi khối...............................................................................
6.3.3 Một số ứng dụng của chuỗi khối hiện nay............................................................
6.4 Internet vạ n vậ t (IoT).............................................................................................
6.4.1 Khái niệm Internet vạn vật (IoT)..........................................................................
6.4.2 Cách hoạt động của Internet vạn vật....................................................................
6.4.3 Vai trò của Internet vạn vật..................................................................................
6.4.4 Một số ứng dụng của Internet vạn vật..................................................................
6.5 Trí tuệ nhâ n tạ o (AI)...............................................................................................
6.5.1 Khái niệm trí tuệ nhân tạo (AI)............................................................................
6.5.2 Phân loại trí tuệ nhân tạo......................................................................................
6.5.3 Các lĩnh vực chính của Trí tuệ nhân tạo...............................................................
6.5.4 Ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo đối với đời sống con người................................
TÓM TẮT CHƯƠNG 6................................................................................................
CÂU HỎI ÔN TẬP........................................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................
viii
THUẬT NGỮ ANH – VIỆT
STT Từ Diễn giải
1 LAN (Local Area NetWork) Mạng cục bộ
2 WAN (Wide Area NetWork) Mạng diện rộng
3 ISP (Internet Service Provider) Nhà cung cấp dịch vụ Internet
4 IP (Internet Protocol) Giao thức Internet, địa chỉ IP
5 IPv4 (IP version 4) Địa chỉ IP phiên bản 4
6 IPv6 (IP version 6) Địa chỉ IP phiên bản 6
7 Broadcast Cách thức truyền tin
Thiết bị mạng để kết nối các máy tính hay các

8 Hub
thiết bị khác trong cùng mạng LAN với nhau
9 File Tập tin
10 Slide Trang trình bày nội dung thuyết trình
11 Sheet (Worksheet) Trang tính
12 IoT (Internet of Thing) Internet vạn vật
13 AI (Artificial Intelligence) Trí tuệ nhân tạo
14 Digital transformation Chuyển đổi số
ix
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1. Chức năng trong thẻ Home.......................................................................................33
Bảng 2.2. Chức năng trong thẻ Insert........................................................................................ 34
Bảng 2.3. Chức năng trong thẻ Draw........................................................................................ 35
Bảng 2.4. Chức năng trong thẻ Design...................................................................................... 36
Bảng 2.5. Chức năng trong thẻ Layout...................................................................................... 36
Bảng 2.6. Chức năng trong thẻ References................................................................................ 37
Bảng 2.7. Chức năng trong thẻ Mailings................................................................................... 38
Bảng 2.8. Chức năng trong thẻ Review..................................................................................... 39
Bảng 2.9. Chức năng trong thẻ View......................................................................................... 40
Bảng 2.10. Chức năng trong thẻ Picture Format.......................................................................41
Bảng 2.11. Tổ hợp phím thao tác trên khối văn bản..................................................................50
Bảng 2.12. Hiệu ứng ký tự......................................................................................................... 56
Bảng 2.13. Tổ hợp phím tắt trong định dạng ký tự....................................................................58
Bảng 2.14. Các phím tắt dùng trong định dạng đoạn.................................................................62
x
DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1-1. Mô hình mạng ngang hàng.......................................................................................... 3
Hình 1-2. Mô hình Client – Server.............................................................................................. 3
Hình 1-3. Mạng WAN................................................................................................................. 4
Hình 1-4. Mạng MAN................................................................................................................. 5
Hình 1-5. Mạng LAN.................................................................................................................. 5
Hình 1-6. Tìm kiếm với Google................................................................................................ 15
Hình 1-7. Tìm kiếm chính xác................................................................................................... 15
Hình 1-8. Tìm kiếm sử dụng toán tử OR................................................................................... 15
Hình 1-9. Tìm tập tin pdf........................................................................................................... 15
Hình 1-10. Tìm trang tin trong trang web cụ thể.......................................................................16
Hình 1-11. Tìm kiếm nâng cao.................................................................................................. 16
Hình 1-12. Lưu thông tin........................................................................................................... 17
Hình 1-13. Chọn kiểu lưu thông tin........................................................................................... 17
Hình 1-14. Dung lượng lưu trữ của Google Drive.....................................................................19
Hình 1-15. Tạo tài khoản Google.............................................................................................. 20
Hình 1-16. Sử dụng Google Drive............................................................................................. 21
Hình 1-17. Tải nội dung lên Google Drive................................................................................21
Hình 1-18. Chia sẻ tài nguyên trên Google Drive.....................................................................22
Hình 1-19. Các tùy chọn chia sẻ trên Google Drive..................................................................22
Hình 1-20. Màn hình làm việc của OneDrive............................................................................23
Hình 1-21. Tạo tài khoản Onedrive........................................................................................... 24
Hình 1-22. Tạo mới nội dung trên OneDrive............................................................................25
Hình 1-23. Tải tập tin/thư mục lên OneDrive............................................................................25
Hình 1-24. Các tùy chọn chia sẻ trên Onedrive.........................................................................26
Hình 2-1. Hộp thoại thông báo khi thoát khỏi MS Word..........................................................31
Hình 2-2. Giao diện của MS Word............................................................................................ 32
Hình 2-3. Nút File...................................................................................................................... 41
Hình 2-4. Cửa sổ thêm lệnh vào thanh Quick Access Toolbar.................................................42
Hình 2-5. Kiểm tra chính tả, ngữ pháp tiếng Anh.....................................................................43
Hình 2-6. Cài đặt vị trí lưu giữ tài liệu mặc định.......................................................................44
Hình 2-7. Thay đổi đơn vị đo trong MS Word..........................................................................44
Hình 2-8. Tạo tập tin mới theo template của MS.Word.............................................................46
Hình 2-9. Tạo tài liệu mới theo khuôn mẫu đã lưu trữ..............................................................46
Hình 2-10. Mở tài liệu đã có...................................................................................................... 47
Hình 2-11. Lưu giữ tài liệu........................................................................................................ 48
Hình 2-12. Xuất tài liệu qua tập tin pdf hoặc xps......................................................................49
Hình 2-13. Chia sẻ tài liệu........................................................................................................ 49
Hình 2-14. Tìm nhóm ký tự....................................................................................................... 52
Hình 2-15. Tìm và thay thế nhóm ký tự trong tài liệu..............................................................53
Hình 2-16. Chọn Font chữ trong nhóm Font.............................................................................55
Hình 2-17. Định dạng Font trong hộp thoại Font.....................................................................55
xi
Hình 2-18. Cài đặt font chữ mặc định cho MS Word................................................................56
Hình 2-19. Lệnh Drop Cap trên thanh Ribbon.........................................................................57
Hình 2-20. Hộp thoại Drop Cap................................................................................................ 57
Hình 2-21. Chuyển khối văn bản thành chữ in hoa..................................................................58
Hình 2-22. Canh lề văn bản....................................................................................................... 58
Hình 2-23. Canh lề văn bản trong hộp thoại Paragraph.............................................................59
Hình 2-24. Giãn dòng văn bản................................................................................................... 59
Hình 2-25. Khoảng cách giữa các đoạn, các dòng trong đoạn...................................................60
Hình 2-26. Thụt lề văn bản bằng marker trên thước ngang.......................................................60
Hình 2-27. Thụt lề văn bản........................................................................................................ 61
Hình 2-28. Ký hiệu đầu đoạn (Bullet)....................................................................................... 62
Hình 2-29. Số thứ tự tự động đầu đoạn.....................................................................................63
Hình 2-30. Hộp thoại Set Numbering Value.............................................................................64
Hình 2-31. Văn bản phân cấp.................................................................................................... 65
Hình 2-32: Đặt tab trên thước ngang......................................................................................... 66
Hình 2-33. Hộp thoại Tabs........................................................................................................ 66
Hình 2-34. Cách đặt ký tự nối giữa hai vị trí tab.......................................................................67
Hình 2-35. Hộp thoại Columns.................................................................................................. 68
Hình 2-36. Đóng khung đoạn.................................................................................................... 69
Hình 2-37. Tô màu nền cho đoạn văn........................................................................................ 69
Hình 2-38. Quản lý định dạng.................................................................................................. 70
Hình 2-39. Hộp thoại Symbol để chèn ký tự đặc biệt................................................................70
Hình 2-40. Cài đặt phím nóng cho ký tự đặc biệt......................................................................71
Hình 2-41. Chèn hình từ thư viện hình trực tuyến.....................................................................72
Hình 2-42. Chèn hình có sẵn từ tập tin...................................................................................... 72
Hình 2-43. Chụp ảnh cửa sổ (Screenshot).................................................................................73
Hình 2-44. Định dạng hình ảnh................................................................................................. 73
Hình 2-45. Chèn WordArt........................................................................................................ 74
Hình 2-46. Hiệu chỉnh WordArt................................................................................................ 74
Hình 2-47. Một số hiệu ứng thường dùng của WordArt............................................................75
Hình 2-48. Chèn Text Box........................................................................................................ 76
Hình 2-49. Các đối tượng Shape............................................................................................... 76
Hình 2-50. Định dạng Text box và Shape.................................................................................77
Hình 2-51. Chèn SmartArt......................................................................................................... 78
Hình 2-52. Thanh công cụ hiệu chỉnh SmartArt........................................................................78
Hình 2-53. Vẽ biểu đồ trong MS Word.....................................................................................79
Hình 2-54. Thanh công cụ Chart Design................................................................................... 80
Hình 2-55. Thẻ Format để hiệu chỉnh biểu đồ...........................................................................80
Hình 2-56. Thanh công cụ Equation.......................................................................................... 81
Hình 2-57. Chèn công thức toán học......................................................................................... 81
Hình 2-58. Thứ tự các đối tượng............................................................................................... 81
Hình 2-59. Tạo tiêu đề cho đối tượng........................................................................................ 82
xii
Hình 2-60. Tạo table.................................................................................................................. 83
Hình 2-61. Hộp thoại Insert Table............................................................................................ 83
Hình 2-62. Thao tác điều chỉnh độ rộng cột, dòng trong bảng..................................................85
Hình 2-63. Hộp thoại Insert Cells............................................................................................. 85
Hình 2-64. Thêm dòng, cột cho bảng....................................................................................... 85
Hình 2-65. Xóa ô trong bảng..................................................................................................... 86
Hình 2-66. Hộp thoại Split Cells.............................................................................................. 86
Hình 2-67. Tính toán trong bảng............................................................................................... 88
Hình 2-68. Sắp xếp thứ tự trong bảng........................................................................................ 88
Hình 2-69. Chuyển từ văn bản sang bảng.................................................................................. 89
Hình 2-70. Tạo khung viền cho trang........................................................................................ 90
Hình 2-71. Chèn trang bìa......................................................................................................... 90
Hình 2-72. Tạo Watermark cho tài liệu..................................................................................... 91
Hình 2-73. Hộp thoại Page Setup - Thẻ Layout........................................................................92
Hình 2-74. Chèn phân đoạn....................................................................................................... 93
Hình 2-75. Chèn số thứ tự trang cho tài liệu..............................................................................94
Hình 2-76. Kiểm tra ngữ pháp, lỗi chính tả tiếng Anh.............................................................96
Hình 2-77. Chèn Endnote. Footnote.......................................................................................... 96
Hình 2-78. Tùy chỉnh Footnote và Endnote..............................................................................97
Hình 2-79. Chèn chú thích......................................................................................................... 98
Hình 2-80. Hộp thoại AutoCorrect – thẻ AutoCorrect...............................................................98
Hình 2-81. Tùy biến AutoText................................................................................................ 100
Hình 2-82. Hộp thoại Building Blocks Organizer...................................................................101
Hình 2-83. Mở tính năng AutoSave, AutoRecover.................................................................101
Hình 2-84. Xem các phiên bản lưu tự động.............................................................................102
Hình 2-85. Xem các phiên bản lưu tự động.............................................................................102
Hình 2-86. Khai báo thuộc tính tập tin....................................................................................103
Hình 2-87. Loại bỏ thông tin cá nhân...................................................................................... 103
Hình 2-88. Hạn chế biên tập tài liệu....................................................................................... 104
Hình 2-89. Bỏ hạn chế biên tập tài liệu...................................................................................104
Hình 2-90. Tạo chữ ký điện tử................................................................................................. 105
Hình 2-91. Nhập mật khẩu cho tài liệu.................................................................................... 105
Hình 2-92. Tạo tập tin dữ liệu nguồn...................................................................................... 106
Hình 2-93. Các bước trộn thư.................................................................................................. 108
Hình 2-94. Hộp thoại Styles.................................................................................................... 109
Hình 2-95. Hộp thoại Create New Style from Formating........................................................109
Hình 2-96. Xóa style................................................................................................................ 110
Hình 2-97. Các mẫu trình bày (Style) trên thẻ Home..............................................................110
Hình 2-98. Chọn level cho tiêu đề........................................................................................... 110
Hình 2-99. Tạo mục lục cho tài liệu........................................................................................ 111
Hình 2-100. Cập nhật mục lục................................................................................................. 112
Hình 2-101. Hộp thoại Page Setup.......................................................................................... 113
xiii
Hình 2-102. In ấn..................................................................................................................... 114
Hình 2-103. Fax tài liệu........................................................................................................... 115
Hình 2-104. Cửa sổ xem các thay đổi trong tài liệu...............................................................115
Hình 2-105. Tạo bảng thông tin trích dẫn................................................................................ 116
Hình 2-106. Tạo bảng tham khảo trích dẫn.............................................................................117
Hình 2-107. Xác định cụm từ tạo chỉ mục............................................................................... 118
Hình 2-108. Tạo bảng chỉ mục................................................................................................ 118
Hình 3-1. Cửa sổ giao diện MS.Powerpoint............................................................................146
Hình 3-2. Cách chọn chế độ hiển thị tập tin trình chiếu..........................................................147
Hình 3-3. Chế độ hiển thị Normal........................................................................................... 147
Hình 3-4. Chế độ hiển thị Slide sorter..................................................................................... 148
Hình 3-5. Chế độ hiển thị Outline view................................................................................... 148
Hình 3-6. Chế độ hiển thị Reading view.................................................................................149
Hình 3-7. Chế độ hiển thị Notes page...................................................................................... 149
Hình 3-8. Giao diện làm việc của tập tin PowerPoint vừa tạo.................................................150
Hình 3-9. Cửa sổ New để tạo bài trình chiếu mới theo chủ đề................................................151
Hình 3-10. Tạo bài trình chiếu mới từ mẫu nội dung cho sẵn của Microsoft..........................151
Hình 3-11. Xuất bài trình chiếu ra video.................................................................................152
Hình 3-12. Chọn chuẩn video phù hợp.................................................................................... 153
Hình 3-13. Thiết lập thời gian dừng ở từng slide và kèm theo lời thuyết trình.......................153
Hình 3-14. Lưu slide thành tập tin khuôn mẫu........................................................................154
Hình 3-15. Các thành phần cơ bản trong slide.........................................................................154
Hình 3-16. Khung giữ chỗ (placeholder) và khung văn bản (textbox)....................................155
Hình 3-17. Đổi font chữ mặc định trong PowerPoint..............................................................155
Hình 3-18. Mở hộp thoại PowerPoint Options........................................................................156
Hình 3-19. Nhúng font vào tập tin trình chiếu.........................................................................156
Hình 3-20. Khoảng cách dòng – khoảng cách đoạn................................................................157
Hình 3-21. Canh lề nội dung trong PowerPoint.......................................................................157
Hình 3-22. Định dạng hiệu ứng............................................................................................... 158
Hình 3-23. Định dạng WordArt............................................................................................... 159
Hình 3-24. Thêm hình vào slide.............................................................................................. 159
Hình 3-25. Tạo Photo Album.................................................................................................. 160
Hình 3-26. Chèn SmartArt trong PowerPoint..........................................................................160
Hình 3-27. Chuyển Textbox thành SmartArt...........................................................................161
Hình 3-28. Chèn biểu đồ.......................................................................................................... 162
Hình 3-29. Chèn phim ảnh từ tập tin....................................................................................... 163
Hình 3-30. Chèn Video trên Youtube...................................................................................... 163
Hình 3-31. Cắt xén âm thanh................................................................................................... 164
Hình 3-32. Cài đặt âm thanh xuyên slide................................................................................. 164
Hình 3-33. Sắp xếp thứ tự các đối tượng................................................................................165
Hình 3-34. Ghép hình khối...................................................................................................... 166
Hình 3-35. Công cụ ghép màu Eyedropper.............................................................................166
xiv
Hình 3-36. Chụp ảnh ứng dụng............................................................................................... 167
Hình 3-37. Thêm slide............................................................................................................. 167
Hình 3-38. Thêm slide từ tập tin trình chiếu khác...................................................................168
Hình 3-39. Thêm nhiều slide từ dàn ý của file Word..............................................................168
Hình 3-40. Xóa slide................................................................................................................ 169
Hình 3-41. Ẩn slide................................................................................................................. 169
Hình 3-42. Tạo Slide Master................................................................................................... 170
Hình 3-43. Sử dụng Slide Master (cách 1)..............................................................................171
Hình 3-44. Sử dụng Slide Master (cách 2)..............................................................................171
Hình 3-45. Chèn ngày giờ, số thứ tự vào slide trình chiếu......................................................172
Hình 3-46. Các dạng hiệu ứng trên đối tượng.........................................................................173
Hình 3-47. Animation Pane..................................................................................................... 174
Hình 3-48. Các tùy chọn Effect cho hiệu ứng.........................................................................174
Hình 3-49. Các tùy chọn Timing cho hiệu ứng.......................................................................175
Hình 3-50. Các tùy chọn Text Animation cho hiệu ứng..........................................................175
Hình 3-51. Thiết lập hiệu ứng chuyển tiếp giữa các slide đồng bộ trong bài trình chiếu.......176
Hình 3-52. Liên kết giữa slide................................................................................................. 177
Hình 3-53. Liên kết với một tập tin trình chiếu khác...............................................................177
Hình 3-54. Liên kết slide với các dạng tập tin khác (cách 1)...................................................178
Hình 3-55. Liên kết slide với các dạng tập tin khác (cách 2)...................................................178
Hình 3-56. Chạy chương trình khác trong khi trình chiếu......................................................178
Hình 3-57. Hộp thoại Action Settings..................................................................................... 179
Hình 3-58. Trình chiếu ở chế độ thiết lập trình chiếu 2 màn hình...........................................180
Hình 3-59. Tạo ghi chú cho slide............................................................................................. 180
Hình 3-60. Handout Master..................................................................................................... 181
Hình 3-61. In slide................................................................................................................... 181
Hình 3-62. Thiết lập trang in................................................................................................... 182
Hình 3-63. Thay đổi bố cục của slide...................................................................................... 182
Hình 3-64. Thay đổi theme cho slide....................................................................................... 183
Hình 3-65. Chọn màu cho giao diện slide trình chiếu.............................................................183
Hình 3-66. Tạo bảng màu cho giao diện slide trình chiếu.......................................................184
Hình 3-67. Màn ảnh rộng 16:9................................................................................................ 184
Hình 3-68. Thẻ Slide show...................................................................................................... 185
Hình 3-69. Tạo một nhóm slide trình chiếu.............................................................................185
Hình 4-1. Giao diện Microsoft Excel....................................................................................... 203
Hình 4-2. Thêm thẻ Developer cho thanh Ribbon...................................................................208
Hình 4-3. Thêm các nút trên Quick Access Toolbar...............................................................209
Hình 4-4. Ẩn sheet................................................................................................................... 209
Hình 4-5. Tạo tập tin Excel mới.............................................................................................. 210
Hình 4-6. Tạo tập tin theo template của MS.Excel..................................................................211
Hình 4-7. Tạo tập tin theo khuôn mẫu đã lưu trước đó............................................................211
Hình 4-8. Mở tập tin Excel đã có............................................................................................. 212
xv
Hình 4-9. Lưu sổ tính trên đĩa................................................................................................. 212
Hình 4-10. Lưu sổ tính thành khuôn mẫu................................................................................213
Hình 4-11. Thao tác với Worksheet......................................................................................... 214
Hình 4-12. Sao chép/di chuyển sheet....................................................................................... 214
Hình 4-13. Canh lề nội dung ô trên thẻ Home.........................................................................217
Hình 4-14. Thẻ Alignment của hộp thoại Format Cells...........................................................217
Hình 4-15. Thẻ Number của hộp thoại Format Cells...............................................................218
Hình 4-16. Định dạng dấu phân cách hàng ngàn và có ký hiệu tiền tệ...................................219
Hình 4-17. Thêm lệnh cho thanh Quick Access Toolbar.........................................................220
Hình 4-18. Định dạng bảng theo mẫu...................................................................................... 220
Hình 4-19. Đóng khung........................................................................................................... 221
Hình 4-20. Sao chép với tham số đặc biệt...............................................................................222
Hình 4-21. Đặt tên vùng.......................................................................................................... 223
Hình 4-22. Quản lý vùng......................................................................................................... 224
Hình 4-23. Xóa dữ liệu trong ô............................................................................................... 224
Hình 4-24. Ẩn và hiện cột/dòng.............................................................................................. 225
Hình 4-25. Cố định hàng/cột trong bảng tính..........................................................................226
Hình 4-26. Ví dụ các loại tham chiếu...................................................................................... 227
Hình 4-27. Tham chiếu R1C1.................................................................................................. 228
Hình 4-28. Chuyển đổi kiểu tham chiếu..................................................................................228
Hình 4-29. Sắp xếp dữ liệu...................................................................................................... 228
Hình 4-30. Tùy chỉnh sắp xếp dữ liệu..................................................................................... 229
Hình 4-31. Lọc dữ liệu............................................................................................................ 229
Hình 4-32. Lọc dữ liệu không chính xác.................................................................................230
Hình 4-33. Chức năng tìm kiếm.............................................................................................. 230
Hình 4-34. Chức năng thay thế dữ liệu.................................................................................... 231
Hình 4-35. Liên kết dữ liệu trong Ms Excel............................................................................231
Hình 4-36. Ví dụ loại dữ liệu trùng......................................................................................... 232
Hình 4-37. Thiết lập khổ giấy, tỷ lệ in..................................................................................... 233
Hình 4-38. Thiết lập lề trang in............................................................................................... 233
Hình 4-39. Tiêu đề đầu trang và tiêu đề cuối trang cho báo cáo..............................................234
Hình 4-40. Thiết lập khu vực in & tiêu đề dòng, cột cho bản in..............................................234
Hình 4-41. In bảng tính............................................................................................................ 235
Hình 4-42. Các dạng biểu đồ thường dùng..............................................................................258
Hình 4-43. Vẽ biểu đồ trong Excel.......................................................................................... 259
Hình 4-44. Các thành phần trong biểu đồ................................................................................259
Hình 4-45. Thay đổi kiểu biểu đồ............................................................................................ 260
Hình 4-46. Hiệu chỉnh thông số trên các trục biểu đồ.............................................................261
Hình 4-47. Thêm chuỗi dữ liệu vào biểu đồ............................................................................261
Hình 4-48. Hiệu chỉnh trực tiếp trên biểu đồ...........................................................................262
Hình 4-49. Công cụ định dạng có điều kiện............................................................................264
Hình 4-50. Định dạng có điều kiện trong nhóm Highlight Cells Rules...................................264
xvi
Hình 4-51. Các tùy chọn trong Top/ Bottom Rules.................................................................266
Hình 4-52. Các tùy chọn trong Data Bar.................................................................................267
Hình 4-53. Các tùy chọn trong Color Scales...........................................................................268
Hình 4-54. Icon Sets................................................................................................................ 269
Hình 4-55. Các tùy chọn trong hộp thoại New Formatting Rule.............................................269
Hình 4-56. Các tùy chọn trong Clear Rules............................................................................270
Hình 4-57. Chức năng Data Validation................................................................................... 271
Hình 4-58. Cài đặt danh sách nhập liệu................................................................................... 272
Hình 4-59. Khai báo thẻ Input Message..................................................................................272
Hình 4-60. Khai báo thẻ Error Alert........................................................................................ 273
Hình 4-61. Khai báo cài đặt quy tắc dữ liệu...........................................................................274
Hình 4-62. Chức năng SubTotal.............................................................................................. 275
Hình 4-63. Bảng dữ liệu được tổng hợp theo Nhân viên thực hiện.........................................275
Hình 4-64. Hộp thoại Create PivotTable.................................................................................276
Hình 4-65. Thực hiện PivotTable............................................................................................ 276
Hình 4-66. Thay đổi hàm thống kê trong bảng PivotTable.....................................................278
Hình 4-67. Xóa bảng phân tích PivotTable.............................................................................278
Hình 4-68. Hiệu chỉnh Grand Total và SubTotal trong PivotTable.........................................279
Hình 4-69. Bước 1 – tình huống phân tích dữ liệu..................................................................280
Hình 4-71. Bước 3 – tạo thêm cột Thuế..................................................................................281
Hình 4-73. Bước 4 – gom nhóm các sản phẩm........................................................................282
Hình 4-75. Công cụ Goal Seek............................................................................................... 283
Hình 4-76. Công cụ Data Table............................................................................................... 285
Hình 4-77. Tạo bảng Data Table............................................................................................. 285
Hình 4-78. Chạy công cụ Data Table...................................................................................... 286
Hình 4-79. Hộp thoại Scenario Manager................................................................................287
Hình 4-80. Bước 1 – tình huống phân tích What –If - Analysis..............................................290
Hình 4-81. Bước 2 – chạy Goal Seek...................................................................................... 291
Hình 4-82. Bước 3 - lập bảng dữ liệu vẽ biểu đồ hòa vốn.......................................................291
Hình 4-83. Bước 3 – chọn đồ thị dạng Scatter.........................................................................291
Hình 4-84. Bước 3 – biểu đồ điểm hòa vốn.............................................................................292
Hình 4-85. Bước 4 – lập bảng khảo sát...................................................................................292
Hình 4-86. Bước 4 – chạy Data Table..................................................................................... 292
Hình 4-87. Bước 4 – bảng khảo sát lợi nhuận.........................................................................293
Hình 4-88. Bước 5 – lập bảng dữ liệu...................................................................................... 293
Hình 4-89. Bước 5 – khai báo Scenarios.................................................................................293
Hình 4-90. Bước 5 – khai báo Scenarios (tt)...........................................................................294
Hình 4-91. Bước 5 – Phân tích lợi nhuận trước thuế của 3 đơn hàng......................................294
Hình 4-92. Hộp thoại Solver Parameters.................................................................................295
xvii
Hình 4-93. Hộp thoại Solver Results....................................................................................... 296
Hình 4-94. Báo cáo Linearity của Solver................................................................................297
Hình 4-95. Hộp thoại thông báo của Solver với báo cáo Feasibility.......................................298
Hình 4-96. Bài toán tìm phương án tối ưu...............................................................................300
Hình 5-1. Giao diện Google Sheets......................................................................................... 329
Hình 5-2. Truy cập công cụ Google Sheets từ G Suite............................................................330
Hình 5-3. Tạo tập tin Google Sheets từ Google Drive.............................................................330
Hình 5-4. Tạ o mớ i mộ t tậ p tin Google Sheets.......................................................................331
Hình 5-5. Thiết lập thông tin trên trang tính............................................................................331
Hình 5-6. Minh họa thao tác mở trang tính từ kết quả tìm kiếm.............................................332
Hình 5-7. Chia sẻ trang tính vớ i mộ t hoặ c nhiề u ngườ i qua email.....................................333
Hình 5-8. Thiết lập các tùy chọn khi chia sẻ trang tính...........................................................333
Hình 5-9. Giao diện Google Docs (Tà i liệu)...........................................................................335
Hình 5-10. Truy cậ p ứ ng dụ ng Google Docs (Tà i liệu).........................................................336
Hình 5-11. Tạo mới tập tin Google Docs từ Google Drive......................................................336
Hình 5-12. Tạ o mớ i tậ p tin Google Docs từ mà n hình chính Google...................................337
Hình 5-13. Minh họa mở tập tin Google Docs có sẵn.............................................................338
Hình 5-14. Minh họa mở tập tin Google Docs từ kết quả tìm kiếm........................................338
Hình 5-15. Thiết lập các tùy chọn khi chia sẻ tài liệu..............................................................339
Hình 5-16. Chia sẻ tài liệu với một hoặc nhiều người qua email.............................................339
Hình 5-17. Minh họ a tính nă ng nhậ p vă n bả n bằ ng giọ ng nó i.............................................340
Hình 5-18. Bộ sưu tập các mẫu thiết kế sẵn............................................................................342
Hình 5-19. Tính năng xuất biểu đồ trong Google Forms.........................................................342
Hình 5-20. Thao tác truy cập Google Forms...........................................................................344
Hình 5-21. Tạo biểu mẫu trống................................................................................................ 344
Hình 5-22. Thiết lập tùy chọn loại câu hỏi..............................................................................345
Hình 5-23. Các loại câu hỏi (/trả lời) phổ biến trong khảo sát.................................................345
Hình 5-24. Thao tác nhập nội dung câu khảo sát.....................................................................346
Hình 5-25. Minh họa mẫu khảo sát sau khi nhập câu hỏi........................................................346
Hình 5-26. Thiết lập các tùy chọn nâng cao............................................................................347
Hình 5-27. Thao tác gửi bảng khảo sát.................................................................................... 347
Hình 5-28. Theo dõi và thu thập kết quả khảo sát...................................................................348
Hình 5-29. Xử lý kết quả khảo sát........................................................................................... 348
Hình 5-30. Kết quả khảo sát được trực quan hóa bằng biểu đồ...............................................349
Hình 6-1. – Mục tiêu của chuyển đổi số quốc gia...................................................................360
Hình 6-2. Xu thế phát triển ứng dụng IoT...............................................................................363
Hình 6-3. Xu thế tự động hóa quy trình nghiệp vụ kinh doanh...............................................363
Hình 6-4. Tự động hoá quy trình nghiệp vụ ứng dụng công nghệ Robotics............................364
Hình 6-5. Một số nguy cơ rủi ro trong bảo mật thông tin........................................................364
Hình 6-6. Một số ví thanh toán điện tử đang được sử dụng hiện nay......................................365
Hình 6-7. Xây dựng và phát triển ứng dụng trên nền tảng dữ liệu khách hàng.......................366
Hình 6-8. Một số đặc trưng của điện toán đám mây................................................................367
xviii
Hình 6-9. Ví dụ minh họa ứng dụng đa tầng điện toán đám mây............................................368
Hình 6-10. Minh họa mô hình Hydrid working.....................................................................368
Hình 6-11. Một số công cụ hỗ trợ phân tích dữ liệu phổ biến hiện nay...................................369
Hình 6-12. Minh họa ứng dụng công nghệ VR trong ngành du lịch........................................370
Hình 6-13. Một số lĩnh vực đang ứng dụng Big data..............................................................371
Hình 6-14. Minh hoạ cơ chế kiến tạo Blockchain...................................................................375
Hình 6-15. Các ứng dụng công nghệ Blockchain hiện nay......................................................377
Hình 6-16. IoT cho phép mọi đồ vật và thiết bị thu thập và trao đổi dữ liệu với nhau............379
Hình 6-17. Nguyên lý hoạ t độ ng cơ bả n củ a IoT...................................................................380
Hình 6-18. Mô hình nhà thông minh....................................................................................... 381
Hình 6-19. Internet vạn vật trong đời sống..............................................................................384
Hình 6-20. Ứng dụng của Internet vạn vật..............................................................................385
Hình 6-21. Công nghệ AI........................................................................................................ 386
Hình 6-22. Các nhánh phát triển của trí tuệ nhân tạo..............................................................388
Hình 6-23. Ứng dụng của AI................................................................................................... 390
Hình 6-24. Vai trò của AI trong chăm sóc sức khỏe................................................................391
xix
LỜI NÓI ĐẦU
Ngày nay, với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, năng lực tin học
đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thế giới hiện đại, khi mà công nghệ thông tin
ngày càng phát triển và ảnh hưởng đến mọi lĩnh vực trong cuộc sống. Năng lực tin
học đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện đại, giúp cho người sử dụng có
thể sử dụng máy tính hiệu quả, thực hiện các công việc văn phòng, truyền thông,
giải trí, học tập và nghiên cứu.
Do đó giáo trình “Tin học ứng dụng” nhằm mục tiêu cung cấp các kiến thức
cần thiết trong việc nâng cao kỹ năng soạn thảo văn bản, báo cáo thuyết trình và xử
lý dữ liệu, cũng như sử dụng các công nghệ phục vụ cho học tập và làm việc trong
tương lai. Bên cạnh đó, giáo trình cũng cung cấp các kiến thức công nghệ thông tin
để thích ứng với cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.
Nội dung giáo trình gồm 6 chương:
Chương 1 trình bày những kiến thức tổng quan về mạng máy tính cũng như
giới thiệu dịch vụ lưu trữ trực tuyến.
Chương 2 cung cấp những kiến thức chung và trình bày các thao tác giúp
nâng cao kỹ năng soạn thảo văn bản, giúp việc trình bày văn bản đúng kỹ thuật; biết
cách trình bày tài liệu báo cáo khoa học phù hợp.
Chương 3 trình bày những kiến thức và các thao tác giúp soạn thảo và định
dạng bài thuyết trình ấn tượng.
Chương 4 trang bị kiến thức và và trình bày các thao tác trong việc xử lý
bảng tính để vận dụng vào các bài toán thực tế.
Chương 5 cung cấp những kiến thức và các thao tác để làm việc trên không
gian đám mây, sử dụng các phần mềm văn phòng trực tuyến, thiết kế và quản lý
khảo sát trực tuyến, chia sẻ dữ liệu và tổ chức hội thảo trực tuyến.
Chương 6 cung cấp một cái nhìn tổng quan về các xu hướng công nghệ đang
được áp dụng phổ biến hiện nay. Ngoài ra, chương còn giới thiệu các ứng dụng thực
tế của những công nghệ mới này.
Hy vọng giáo trình “Tin học ứng dụng” sẽ thực sự hữu ích đối với các bạn
sinh viên thuộc các ngành đào tạo tại Trường Đại học Tài chính – Marketing trong
quá trình học tập nhằm đáp ứng được yêu cầu của thị trường lao động hiện nay.
Giáo trình này cũng là tài liệu tham khảo bổ ích cho những ai có nhu cầu quan tâm
tới việc ứng dụng tin học trong cuộc sống.
Trong quá trình biên soạn giáo trình này chắc chắn sẽ có những hạn chế thiếu
sót, nhóm tác giả rất mong nhận được sự đóng góp của quý độc giả. Mọi ý kiến
đóng góp xin vui lòng gửi về địa chỉ email: ttcong@ufm.edu.vn.
Xin chân thành cảm ơn.
Nhóm tác giả
xx
CHƯƠNG 1. MẠNG MÁY TÍNH VÀ TRUYỀN THÔNG ĐIỆN TỬ
Mục tiêu chương 1:
Nội dung trình bày trong chương 1 giúp người học hiểu được những kiến
thức tổng quan về mạng máy tính, các khái niệm, các thành phần cấu tạo hệ thống
mạng, phân loại mạng máy tính, các loại địa chỉ trên internet, các khái niệm cơ bản
về cấu trúc địa chỉ IP, truyền thông điện tử. Bên cạnh đó, chương 1 giúp người học
liên hệ được các phương pháp tìm kiếm thông tin trên Internet vào công việc thực
tế. Sử dụng thành thạo các dịch vụ lưu trữ trực tuyến như Google Drive, OneDrive.
1
1.1 Tổng quan về mạng máy tính
1.1.1 Các khái niệm
Mạng máy tính có thể được hiểu là một tập hợp các máy tính được nối với
nhau bởi đường truyền và được tổ chức theo một cấu trúc nào đó, thông qua đường
truyền đó các máy tính trao đổi thông tin và dữ liệu với nhau.
Mạng máy tính là mạng viễn thông kỹ thuật số cho phép các nút mạng chia sẻ
tài nguyên máy tính. Trong mạng máy tính, các thiết bị trao đổi dữ liệu với nhau
bằng các kết nối (liên kết dữ liệu) giữa các nút. Các liên kết dữ liệu này được thiết
lập qua cáp mạng như dây hoặc cáp quang hoặc phương tiện không dây như Wi-Fi.
Trong đó:
Đường truyền là hệ thống các thiết bị truyền dẫn có dây (hay không dây)
dùng để chuyển các tín hiệu điện tử từ máy tính này đến máy tính khác.
Các tín hiệu điện tử thường được biểu thị các giá trị dữ liệu dưới dạng các
xung nhị phân (dạng trạng thái on – off). Tất cả các tín hiệu được truyền giữa các
máy tính đều thuộc một dạng sóng điện từ.
Sóng điện tùy theo tần số của sóng điện từ có thể dùng các môi trường truyền
vật lý khác nhau để truyền các tín hiệu. Môi trường truyền được kết nối có thể là
dây cáp đồng trục, cáp xoắn, cáp quang, dây điện thoại, sóng vô tuyến …
Các môi trường truyền dữ liệu tạo nên cấu trúc của mạng. Hai khái niệm môi
trường truyền và cấu trúc là những đặc trưng cơ bản của mạng máy tính.
1.1.2 Các thành phần cấu tạo thành mạng máy tính
Thiết bị đầu cuối: gồm máy tính, điện thoại, máy quét, máy in… các thiết bị
này kết nối nhau qua thiết bị kết nối hoặc môi trường truyền dẫn.
Môi trường truyền dẫn: gồm các thiết bị kết nối không dây như bộ truyền tín
hiệu, bộ phát sóng, sóng điện từ…
Thiết bị kết nối vật lý: như dây nối, modem, router, repeater,…. được kết nối
trực tiếp từ thiết bị đầu cuối này sang thiết bị đầu cuối khác.
Phần mềm cung cấp dịch vụ: có nhiệm vụ cung cấp việc trao đổi thông tin
giữa các máy tính. Thông thường phần mềm là những ứng dụng, chương trình được
cài đặt trên các thiết bị đầu cuối và có chức năng chia sẻ dữ liệu qua các đường
truyền có hoặc không có dây.
1.2 Phân loại mạng máy tính
Thông thường, mạng máy tính phân loại dựa trên hai tiêu chí: chức năng và
mô hình kết nối.
1.2.1 Phân theo chức năng
Có ba mô hình mạng máy tính được sử dụng phổ biến như sau:
2
Mô hình mạng ngang hàng (Peer to peer)
Mô hình mạng ngang hàng còn gọi là mạng đồng đẳng, P-to-P, P2P,...
Nguyên tắc hoạt động dựa trên nhóm các máy tính, mỗi máy là một điểm
chia sẻ các tập tin, các máy tính giữ vị trí máy chủ cho các tập tin lưu trữ trên nó
thay vì có một máy chủ trung tâm.
Dạng này nếu được thiết lập qua Internet thì sẽ dựa vào khả năng tính toán và
băng thông của các máy tham gia. Nó không có khái niệm máy chủ và máy khách
mà chia ra giữa những người dùng trong mạng đang lưu trữ một tập tin nhất định.
Trong hệ thống này, mỗi máy tính đóng vai trò vừa là máy chủ vừa là máy khách.
Nó không cần phải thông qua một máy tính riêng biệt mà được tạo ra khi hai hoặc
nhiều máy tính được kết nối và chia sẻ dữ liệu.
Hình 1-1. Mô hình mạng ngang hàng
Mô hình Chủ - khách (Client – server)

Mô hình mạng máy tính dạng
Client – Server gồm có hai thành
phần chính đó là máy khách (client)
và máy chủ (server). Trong đó:
Server chính là nơi giúp lưu
trữ tài nguyên cũng như cài đặt các
chương trình dịch vụ theo đúng yêu
cầu của client.
Client bao gồm máy tính cũng
như các loại thiết bị điện tử nói
chung sẽ tiến hành gửi yêu cầu đến
server. Hình 1-2. Mô hình Client – Server
Nguyên tắc hoạt động:
3
Client đóng vai trò là khách hàng (máy trạm) sử dụng dịch vụ, đó có thể là
một tổ chức, hay một cá nhân cụ thể nào đó. Trong lĩnh vực kỹ thuật số thì cũng
mang ý nghĩa tương tự như vậy. Trong mô hình Client Server thì Client chính là
một máy tính (Host). Có khả năng nhận thông tin từ nhà cung cấp và sử dụng dịch
vụ cụ thể từ máy chủ (Server). Nó tổ chức giao tiếp với người dùng, server và môi
trường bên ngoài tại trạm làm việc. Client tiếp nhận các yêu cầu của người dùng và
sau đó thành lập các query string để gửi yêu cầu đến cho Server. Sau khi client nhận
được kết quả từ server thì sẽ tổ chức và trình diễn những kết quả đã nhận đó.
Server đóng vai trò như một máy chủ hoặc một phương tiện được sử dụng để
phục vụ các dịch vụ nào đó. Trong lĩnh vực công nghệ thì Server là một máy tính
được kết nối từ xa. Chúng có chức năng và nhiệm vụ là cung cấp các thông tin (dữ
liệu) cho một dịch vụ cụ thể nào đó hoặc cấp quyền truy cập đối với một dịch vụ.
Server xử lý yêu cầu được gửi đến từ client. Sau khi xử lý xong, server sẽ gửi
trả lại kết quả, client có thể tiếp tục xử lý các kết quả này để phục vụ người dùng.
Server đóng vai trò giao tiếp với môi trường bên ngoài và client tại mức
server, có nhiệm vụ tiếp nhận yêu cầu dưới dạng các query string. Sau khi phân tích
xong các query string, server sẽ xử lý dữ liệu và gửi kết quả trở về cho phía client.
Mô hình mạng liên kết nối (Web)
Mạng liên kết bằng Internet là một dạng mạng máy tính diện rộng. Chúng đã
và đang trở thành một phần không thể thiếu trong hoạt động của bất kỳ cá nhân, tổ
chức, các doanh nghiệp, tập đoàn trên thế giới.
Mạng máy tính liên kết trên phạm vi Internet được gọi là mạng liên kết nối,
giúp kết nối trên phạm vi toàn cầu.
Dưới góc độ địa lý, một liên kết nối thông thường có các dạng là cục bộ
(LAN), mạng khu vực đô thị (MAN) và diện rộng (WAN), mục đích để thấy rõ tầm
qui mô và phạm vi của mạng này.
Wide Area Network (Mạng diện rộng - WAN): WAN là sự kết hợp của nhiều
mạng LAN, bao gồm một khu vực rộng có thể trải dài khắp các tỉnh thành và thậm
chí là cả nước. Thông thường kết nối này được thực hiện thông qua mạng viễn
thông.
4
Hình 1-3. Mạng WAN
Metropolitan Area Network (Mạng khu vực đô thị - MAN): Mạng khu vực đô
thị thường mở rộng khắp một thành phố, chẳng hạn như mạng truyền hình cáp. Nó
có thể ở dạng Ethernet, Token-ring, ATM hoặc giao diện dữ liệu phân tán Fiber
(Fiber Distributed Data Interface (FDDI).
Hình 1-4. Mạng MAN

Local Area Network (Mạng cục bộ - LAN): Một mạng máy tính có thể hoạt
động bên trong một tòa nhà và hoạt động theo một hệ thống quản trị thường được
gọi là mạng cục bộ (LAN). Thông thường, LAN bao gồm một văn phòng tổ chức,
trường học. Số lượng hệ thống kết nối trong mạng LAN có thể thay đổi từ ít nhất là
hai đến nhiều nhất là 16 triệu.
1.2.2 Phân loại theo mô hình kết nối mạng

Hình 1-5. Mạng LAN
Có nhiều dạng mô hình kết nối, thông thường tùy theo nhu cầu và chi phí
người người dùng sẽ chọn. Một số mô hình thường sử dụng sau:
Mô hình tuyến (BUS)
Tất cả các máy tính được nối với
nhau bằng một dây dẫn (cáp đồng trục).
Khi một trong số chúng thực hiện truyền
tin, tín hiệu sẽ lan truyền đến tất cả các
máy tính còn lại.
5
Hạn chế: trong trường hợp có hai máy tính truyền tin cùng một lúc dễ dẫn
đến tình trạng đụng độ và xảy ra lỗi.
Mô hình sao (Star)
Trong mô hình này, các máy tính được nối trực tiếp vào một Bộ tập trung
(Hub). Dữ liệu được chuyển qua Hub trước khi đến các máy nhận.
Hub có nhiều cổng (port), mỗi cổng cho
phép một máy tính nối vào và đóng vai trò như
một bộ khuếch đại (repeater).
Ưu điểm của mạng hình sao là dễ dàng cài
đặt, không dừng mạng khi nối thêm máy tính vào
mạng hoặc lấy một máy tính ra khỏi mạng, cũng
như dễ dàng phát hiện lỗi và có tính ổn định cao
hơn so với mô hình tuyến.
Mô hình vòng (Ring)
Mô hình này sử dụng một thẻ bài (token) lần
lượt truyền qua các máy tính. Một máy tính khi truyền
tin phải tuân thủ nguyên tắc sau:
Chờ cho đến khi token đến nó và nó sẽ lấy
token ra khỏi vòng tròn. Gởi gói tin của nó đi một
vòng qua các máy tính trên đường tròn.
Chờ cho đến khi gói tin quay về trở lại vòng
tròn để nút bên cạnh nhận token
Ngoài 3 mô hình trên, thực tế còn có nhiều dạng mô hình khác, hoặc kết hợp
các dạng trên lại với nhau.
1.3 Địa chỉ mạng trên Internet

1.3.1 Khái niệm
Địa chỉ IP (Internet Protocol - IP) là một giao thức Internet, dùng để liên kết
các thiết bị điện tử với nhau.
IP là một địa chỉ duy nhất mà những thiết bị điện tử như điện thoại, laptop
hiện nay đang sử dụng để nhận diện và liên lạc với nhau trên mạng máy tính bằng
cách sử dụng giao thức Internet.
Bất kỳ thiết bị mạng nào bao gồm bộ định tuyến (router), bộ chuyển mạch
mạng (switch), máy vi tính, máy chủ hạ tầng (như NTP, DNS, DHCP, SNMP, v.v.),
máy in, máy fax qua Internet, và vài loại điện thoại—tham gia vào mạng đều có
phải địa chỉ riêng và địa chỉ này là duy nhất trong phạm vi của một mạng cụ thể.
Tuy nhiên, cũng có một vài địa chỉ IP có giá trị duy nhất trong phạm vi
Internet toàn cầu, trong khi một số khác chỉ cần phải duy nhất trong phạm vi một
công ty.
6
1.3.2 Địa chỉ IP
Địa chỉ IP (Internet Protocol): còn được hiểu là giao thức Internet, địa chỉ IP
là một địa chỉ duy nhất mà những thiết bị điện tử bất kỳ đang sử dụng để nhận diện
và liên lạc với nhau thông qua mạng máy tính bằng cách sử dụng giao thức của
Internet. Trước đây, địa chỉ IP được sử dụng chỉ gồm phiên bản 4 nên còn gọi là
IPv4 (IP version 4), tuy nhiên với tình hình hiện nay, số lượng thiết bị điện tử tham
gia vào hệ thống Internet ngày càng tăng dẫn đến số địa chỉ do IPv4 cung cấp ngày
càng hạn hẹp và không thể đáp ứng đủ cho các thiết bị. Vì vậy, các nhà cung cấp
mở rộng sang phiên bản mới IPv6.
1.3.2.1 Địa chỉ IPv4:
Địa chỉ IPv4 sử dụng 32 bit để biểu diễn một dãy số nhị phân và bao gồm các
bit 0 (hoặc 1)
Sau đó, các IPv4 này được phân thành 4 cụm với chiều dài mỗi cụm là 8 bit,
như vậy dãy 32 bit (như hình trên) sẽ được phân cụ thể như sau:
Mỗi một cụm là một octet và mỗi octet có chiều dài 8 bit được ngăn cách bởi
dấu chấm (.) Để tiện cho việc sử dụng, cấu trúc của một địa chỉ IPv4 qui về các con
số ở dạng thập phân, như vậy mỗi octet sẽ gồm có 4 con số và có giá trị từ 0 đến
255.
Về hình dạng, cấu trúc địa chỉ IPv4 gồm 3 con số ở dạng thập phân tượng
trưng cho từng cụm. Địa chỉ này được chia thành 2 phần là phần mạng và phần
host.
Để hiểu cách biểu diễn địa chỉ IPv4 theo dạng thập phân, xem ví dụ sau đây:
Giả sử có dãy số như sau: 172.16.254.1. Dãy số này được dùng để đặt tên cho
một địa chỉ IPv4 cụ thể. Lưu ý rằng địa chỉ IPv4 có tổng cộng 4 cụm số và mỗi cụm
số phải nằm trong giới hạn từ 0-255.
7
Qui tắc đặt địa chỉ v4:
Không đặt tất cả các bit 0 ở phần network vì những bit ở phần network bằng
không thì địa chỉ IP sẽ có 3 số đầu là 0.0.0. Đây là một địa chỉ sai.
Nếu đặt tất cả các bit ở phần host bằng 0 thì số cuối cùng của địa chỉ IP sẽ
bằng 0. Khi đó địa chỉ đó là một địa chỉ mạng, không thể dùng làm host. Ví dụ:
191.168.10.0 là một địa chỉ mạng.
Nếu đặt tất cả các bit ở phần host là 1 thì số cuối cùng của địa chỉ IP là 255.
Khi đó địa chỉ này sẽ là một địa chỉ broadcast của mạng đó. Ví dụ: 192.168.10.255
là một địa chỉ broadcast
Phân lớp Ipv4:
Dựa vào tiêu chí chọn địa chỉ mạng mà địa chỉ IPv4 được phân thành 5 lớp
khác nhau: lớp A, lớp B, lớp C, lớp D và lớp E và mỗi lớp sẽ có một đặc điểm như:
Lớp A:
Lớp này có phần net id là 8 bit (8 bit đầu) và phần host ID là 24 bit sau (24
bit còn lại). Bit đầu tiên của phần mạng luôn là 0.
Như vậy mỗi mạng có các địa chỉ mạng từ 1.0.0.0 đến 126.0.0.0 và mỗi một
mạng có không quá 224 địa chỉ host, 224 này tượng trưng cho tổng số máy có thể
kết nối trong một mạng (loại trừ địa chỉ mạng và địa chỉ broadcast).
Trong đó: Địa chỉ 127.0.0.0 được gọi là loopback.
Lớp B:
Lớp này có phần mạng là 16 bit đầu và phần host là 16 bit sau. 2 bit đầu tiên
của phần mạng luôn luôn là 1.0 và sẽ có các địa chỉ mạng từ 128.0.0.0 đến
191.255.0.0
Như vậy: mỗi mạng sẽ có 214 địa chỉ host và 214 này tượng trưng cho tổng
số máy tính có kết nối trong một lớp thuộc B (loại trừ địa chỉ mạng và địa chỉ
broadcast)
8
Lớp C:
Địa chỉ lớp này có phần

mạng là 24 bit đầu và phần host là 8 bit sau. 3 bit đầu tiên của phần mạng luôn là
1.1.0.
Lớp C sẽ có các địa chỉ mạng từ 192.0.0.0 đến 223.255.255.0 và mỗi mạng sẽ
có tối đa 26 địa chỉ host đồng nghĩa có không quá 25 máy kết nối trong cùng một hệ
thống mạng thuộc lớp C (loại trừ địa chỉ mạng và địa chỉ broadcast)
Lớp D:
Các địa chỉ trong lớp D là những địa chỉ multicast bao gồm 224.0.0.0 đến
239.255.255.255
Lớp E:
Các địa chỉ trong lớp E có vai trò dùng để dự phòng, bao gồm những địa chỉ
từ 240.0.0.0 trở đi.
Lưu ý: Các host chỉ có thể sử dụng địa chỉ IP trong 3 lớp A, B, C. Để biết địa chỉ
nằm trong lớp nào, ta sẽ xem số đầu tiên trong địa chỉ IP để biết dựa vào các
khoảng sau:
Lớp A từ 1 đến 126.
Lớp B từ 128 đến 191.
Lớp C từ 192 đến 223.
Lớp D từ 224 đến 239.
Lớp E từ 240 đến 255
1.3.2.2 Địa chỉ IPv6
Cùng với sự phát triển của các thiết bị điện tử, nhu cầu truy cập mạng ngày
càng tăng cao, các địa chỉ IPv4 ngày càng trở nên hạn hẹp không đủ đáp ứng và
cung cấp cho thị trường với lưu lượng truy cập hệ thống mạng ngày càng nhiều. Từ
những lý do vừa nêu, một loại địa chỉ IP “được nâng cấp mới” (mở rộng so với địa
chỉ cũ) được ra đời nhằm đáp ứng được các lưu lượng truy cập đó, đó là IPv6.
IPv6 được hiểu là "Giao thức liên mạng thế hệ 6", một phiên bản của giao
thức liên mạng (IP) nhằm mục đích nâng cấp giao thức liên mạng phiên bản 4
(IPv4) hiện đang truyền dẫn cho hầu hết lưu lượng truy cập Internet nhưng đã hết
địa chỉ. IPv6 cho phép tăng lên đến 2128 địa chỉ, sự gia tăng khổng lồ so với 232
(khoảng 4.3 tỷ) địa chỉ của IPv4.
IPv6 có những cải tiến vượt trội so với IPv4, trước hết phải kể đến việc mở
rộng lưu lượng địa chỉ truy cập.
Với IPv4, không gian truy cập là 32 bit, tương ứng với 4 tỷ địa chỉ.
9
Với IPv6, không gian IP đã được mở rộng hơn, với con số lên đến 128 bit,
lớn hơn gấp nhiều lần so với “thế hệ cũ”.
Các loại địa chỉ IPv6:
Không gian địa chỉ IPv6 phân thành nhiều loại địa chỉ khác nhau. Mỗi loại
địa chỉ có chức năng nhất định trong phục vụ giao tiếp. Khác với phiên bản IPv4,
nơi mà một máy tính với một card mạng chỉ được gắn một địa chỉ IPv4 và xác định
trên mạng Internet bằng địa chỉ duy nhất này, một máy tính IPv6 với một card mạng
có thể có nhiều địa chỉ, cùng loại hoặc khác loại. Bên cạnh đó, địa chỉ IPv6 không
còn duy trì khái niệm broadcast. Theo cách thức gói tin được gửi đến đích, IPv6 bao
gồm ba loại địa chỉ sau:
Unicast: Địa chỉ unicast xác định một giao diện duy nhất, là địa chỉ được sử
dụng trên một cổng node IPv6. Khi thông tin được gửi đến thông qua địa chỉ
unicast, thông tin này chỉ được đưa đến cổng node được định nghĩa bởi địa chỉ đó.
Multicast: Địa chỉ multicast định danh một nhóm nhiều giao diện. Gói tin có
địa chỉ đích là địa chỉ multicast sẽ được gửi tới tất cả các giao diện trong nhóm
được gắn địa chỉ đó. Mọi chức năng của địa chỉ broadcast trong IPv4 được thay thế
bởi địa chỉ IPv6 multicast.
Anycast: Anycast là khái niệm mới của địa chỉ IPv6. Địa chỉ anycast cũng
xác định tập hợp nhiều cổng node. Tuy nhiên, trong mô hình định tuyến, gói tin có
địa chỉ đích anycast chỉ được gửi tới một cổng node duy nhất trong tập hợp. Cổng
node đó là cổng node "gần nhất" theo khái niệm của thủ tục định tuyến.
Cấu trúc IPv6:
Địa chỉ IPv6 sử dụng 128 bit, và phân thành 8 nhóm. Mỗi nhóm gồm 16 bit,
giữa các nhóm có sự phân chia bởi dấu “:”.
Một địa chỉ IPv6 được biểu diễn theo cấu trúc như sau:
FEDC:BA98:768A:0C98:FEBA:CB87:7678:1111:1080:0000:0000:0070:000
0:0989:CB45:345F (gồm 8 nhóm/ 16 bit mỗi nhóm)
Để đơn giản, có thể rút gọn dãy này, người dùng có thể bỏ số 0 ở đầu mỗi
nhóm. Trong trường hợp một nhóm chỉ toàn số 0, nhóm đó sẽ được biểu diễn bằng
dấu “::”
10
Các thành phần của IPv6:
Địa chỉ IPv6 được chia thành 3 phần: site prefix, subnet ID và interface ID.
Trong đó:
Site prefix là số được gán đến website bằng một ISP (nhà cung cấp dịch vụ).
Theo đó, tất cả máy tính trong cùng một vị trí sẽ được chia sẻ cùng một site prefix.
Site prefix hướng tới dùng chung khi nó nhận ra mạng của bạn và cho phép mạng
có khả năng truy cập từ Internet.
Subnet ID là thành phần ở bên trong trang web, được sử dụng với chức năng
miêu tả cấu trúc trang của mạng. Một IPv6 subnet có cấu trúc tương đương với một
nhánh mạng đơn như subnet của IPv4.
Interface ID có cấu trúc tương tự ID trong IPv4. Số này nhận dạng duy nhất
một host riêng trong mạng. Interface ID (thứ mà đôi khi được cho như là một thẻ)
được cấu hình tự động điển hình dựa vào địa chỉ MAC của giao diện mạng. ID giao
diện có thể được cấu hình bằng định dạng EUI-64.
Ưu điểm IPv6:
Địa chỉ IPv6 được thiết kế với mục tiêu như sau:
Không gian địa chỉ lớn hơn và dễ dàng quản lý không gian địa chỉ.
Khôi phục lại nguyên lý kết nối đầu cuối-đầu cuối của Internet và loại bỏ
hoàn toàn công nghệ NAT.
Quản trị TCP/IP dễ dàng hơn: DHCP được dùng trong IPv4 nhằm giảm cấu
hình thủ công TCP/IP cho host. IPv6 được thiết kế với khả năng tự động cấu hình
mà không cần dùng máy chủ DHCP, hỗ trợ hơn nữa trong việc giảm cấu hình thủ
công.
Cấu trúc định tuyến tốt hơn: Định tuyến IPv6 được thiết kế phân cấp.
Hỗ trợ tốt hơn Multicast: Multicast là một tùy chọn của địa chỉ IPv4, tuy
nhiên khả năng hỗ trợ và tính phổ dụng chưa cao.
11
Hỗ trợ bảo mật tốt hơn: IPv4 được thiết kế tại thời điểm chỉ có các mạng
nhỏ, biết rõ nhau kết nối với nhau. Do vậy bảo mật chưa phải là một vấn đề được
quan tâm. Song hiện nay, bảo mật mạng Internet trở thành một vấn đề rất lớn, là
mối quan tâm hàng đầu.
Hỗ trợ tốt hơn cho di động: tại thời điểm IPv4 được thiết kế, chưa hề tồn tại
khái niệm về thiết bị IP di động. Trong thế hệ mạng mới, dạng thiết bị này ngày
càng phát triển, đòi hỏi cấu trúc giao thức Internet có sự hỗ trợ tốt hơn.
1.3.2.3 Cách chuyển đổi qua lại giữa IPv4 và IPv6
Để chuyển địa chỉ IPv4 sang IPv6 ta sẽ có 2 cách như sau:
Cách 1: dùng thủ thuật thủ công
Tình huống 1: chuyển từ địa chỉ IPv4 sang IPv6
Giả sử có địa chỉ Ipv4 như sau: 192.168.25.234.
Với địa chỉ IPv4 192.168.25.234, phân làm 4 vùng, mỗi một vùng chia cho
16:
192 : 16 = 12 (dư 0)
168 : 16 = 10 (dư 8)
25 : 16 = 1 (dư 9)
234 : 16 = 14 (dư 10)
Chuyển cá c kết quả nà y sang số HEX (hệ thậ p phâ n) ta đượ c:
12 (dư 0) => C0
10 (dư 8) => A8
1 (dư 9) => 19
14 (dư 10) => EA
Như vậy địa chỉ IPv6 của 192.168.25.234 là C0A8:19EA
Tuy nhiên, vì địa chỉ IPv4 chỉ có 32bit, trong khi địa chỉ IPv6 là 128bit. Do
đó, còn thiếu 96 bit. 96bit này được xem như là một dãy số 0. Do đó, để ghi chính
xác IPv6, người dùng có 2 cách ghi như sau :
Cách ghi đầy đủ: 0000:0000:0000:0000:0000:0000:C0A8:19EA
Cách ghi rú t gọ n: ::C0A8:19EA (:: đạ i diện cho nhó m gồ m cá c bit 0)
Tình huống 2: chuyển từ địa chỉ IPv6 sang IPv4
Để chuyển từ địa chỉ IPv6 thà nh IPv4, thự c hiện như sau:
C0 = (12 x 16) + 0 = 192
A8 = (10 x 16) + 8 = 168
19 = (1 x 16) + 9 = 25
12
EA = (14 x 16) + 10 = 234
Như vậ y, địa chỉ IPv4 củ a C0A8:19EA là 192.168.25.234
Cách 2: Sử dụng các công cụ (website) trực tuyến như:
http://ipv6test.google.com/ kiểm tra má y có thể dù ng IPv6 hay khô ng
https://subnetonline.com/ hỗ trợ chuyển đổ i IPv4 sang IPv6
http://ipv6.ztsoftware.net/ipv4-to-ipv6/ hỗ trợ chuyển IPv4 sang IPv6
1.4 Thuật ngữ liên quan Internet
Trình duyệt Web
Trình duyệt Web là các chương trình đóng vai trò là giao diện người dùng
Internet. Người dùng truy cập vào các trang Web thông qua trình duyệt. Ví dụ, để
truy cập một Website, người dùng nhập địa chỉ URL của site đó vào phần địa chỉ
trên trình duyệt và nhấn phím “Enter”, trình duyệt tự động kết nối tới site đó và hiển
thị nội dung của site tới người dùng. Nó có thể kích hoạt các phần mềm hỗ trợ khác
nếu cần thiết, ví dụ như trong trường hợp cần hiển thị hình ảnh động hoặc âm thanh.
Một số trình duyệt web thường dùng gồm Google Chrome, Mozilla Firefox,
Microsoft Edge, Opera, Safari.
HTTP và HTML
Máy chủ và trình duyệt Web sử dụng giao thức truyền siêu văn bản (HTTP),
một giao thức chuẩn Internet, để thực hiện việc truyền văn bản và các tập tin khác
giữa các máy tính khác nhau. HTTP xác định cách thức các thông điệp (messages)
được định dạng và truyền tải và những hành động mà máy chủ và trình duyệt Web
phải tiến hành để thực hiện các lệnh khác nhau.
HTML (Hypertext Markup Language): dùng để xây dựng và cấu trúc lại các
thành phần có trong Website hoặc ứng dụng, phân chia các đoạn văn, heading,
links, blockquotes,…hay nói cách khác HTML xác định cách thức các trang Web
định dạng và hiển thị bằng các trình duyệt Web. Một Website là tập hợp của nhiều
trang Web.
URL (Uniform Resource Locator)
URL là địa chỉ của nguồn tài nguyên thống nhất của web và là địa chỉ duy
nhất. Chuỗi URL thường bao gồm: tên giao thức, tên máy chủ và đường dẫn đến tập
tin trong máy chủ đó.
Ví dụ: https://khoacntt.ufm.edu.vn/vi/khoa-luan-tot-nghiep-1238/danh-sach-
phan-nhom-thuc-tap-cuoi-khoa-dot-3-nam-2022
WWW (World Wide Web)
WWW là một dịch vụ đặc biệt cung cấp thông tin từ xa trên mạng Internet, là
một “không gian thông tin toàn cầu” mà mọi người có thể truy cập thông tin qua các
thiết bị kết nối với mạng Internet; một hệ thống thông tin trên Internet cho phép các
13
tài liệu được kết nối với các tài liệu khác bằng các liên kết siêu văn bản như: văn
bản, hình ảnh, âm thanh, các liên kết, …
Trang web (Web page) - Website
Trang web thực chất là một tập tin chương trình được lập trình bằng ngôn
ngữ html (hyper text markup language), tạm gọi là tập tin html. Tập tin html có đuôi
.htm hoặc .html, khả năng nhúng hoặc liên kết với nhiều tập tin khác thuộc nhiều
chủng loại khác nhau như tập tin ảnh, video, âm thanh, text,… kể cả tập tin html
khác
Website: là nơi chứa các trang web của một tổ chức hoặc các nhân.
Cookies
Cookies là một tập tin tạm (có kích thước nhỏ) được tự động tạo ra trong máy
tính mỗi khi người dùng truy cập một trang web nào đó, nó sẽ lưu những thông tin
liên quan đến cá nhân như tài khoản đăng nhập để sử dụng cho những lần tiếp theo.
Tên miền (Domain name System - DNS)
Để quản lý các máy đặt tại những vị trí vật lý khác nhau trên hệ thống mạng
nhưng thuộc cùng một tổ chức, cùng lĩnh vực hoạt động… người ta nhóm các máy
này vào một tên gọi là tên miền (domain). Trong miền này nếu có những tổ chức
nhỏ hơn, lĩnh vực hoạt động hẹp hơn… thì được chia thành các miền con (sub
domain). Tên miền dùng dấu chấm (.) làm dấu phân cách. Cấu trúc miền và các
miền con giống như một cây phân cấp.
Dưới đây là các miền thông dụng:
com: các tổ chức, công ty thương mại;
org: các tổ chức phi lợi nhuận;
net: các trung tâm hỗ trợ về mạng;
edu: các tổ chức giáo dục;
gov: các tổ chức thuộc chính phủ;
mil: các tổ chức quân sự;
int: các tổ chức được thành lập bởi các hiệp ước quốc tế.
Ngoài ra, mỗi quốc gia còn có một miền gồm hai ký tự. Ví dụ : vn ( Việt
Nam), us (Mỹ), ca (Canada)…Tên đầy đủ của một máy là Hostname.Domain name
Ví dụ: www.ufm.edu.vn (trường Đại học Tài chính - Marketing)
1.5 Tìm kiếm thông tin trên Internet
Với lượng thông tin khổng lồ, tăng theo cấp số nhân thì kết quả thông tin
nhận được khi tìm trên internet rất lớn, tuy nhiên đôi khi thiếu độ tin cậy và có thể
không dùng được. Vì vậy, người dùng cần xác định mục tiêu tổng quát khi tìm
thông tin và từ đó xác định từ khóa cũng như tạo lập chiến thuật để tìm.
14
Từ khóa là một từ hoặc cụm từ được rút trong tên chủ đề hoặc trong tài liệu,
nó phản ánh một phần nội dung hoặc toàn bộ nội dung của chủ đề hoặc tài liệu đó.
Khi chọn từ khóa cần chọn từ có nghĩa, tránh chọn từ đa nghĩa và loại bỏ các phụ
từ, xác định từ đồng nghĩa, từ có nghĩa liên quan.
Các công cụ tìm kiếm phổ biến hiện nay là Google, Bing, Yahoo, Baidu,
Yandex, DuckDuckGo, Contextual Web Search, Yippy. Trong đó phổ biến nhất là
công cụ tìm kiếm Google, Google chiếm hơn 90% thị trường trên toàn thế giới.
Quyển giáo trình này sử dụng màn hình tìm kiếm của Google để minh họa.
1.5.1 Tìm kiếm thông thường với Google
Hình 1-6. Tìm kiếm với Google

Cách nhập từ khóa:
Tìm chính xác: nhập từ khóa trong cặp dấu nháy kép: “từ khóa”.
Ví dụ: tìm các trang web có nội dung về Hiệp hội Châu Á Thái Bình Dương,
người dùng nhập như sau:
Toán tử
OR : dùng từ
khóa OR
(OR Hình 1-7. Tìm kiếm chính xác viết chữ
in) giữa các
từ khóa cần tìm và kết quả thu được là các trang web có chứa ít nhất một từ trong tất
cả các từ khóa đó.
Ví dụ: tìm các trang web về du học sinh Mỹ hoặc du học sinh Úc
Toán
tử filetype:
cho phép
Hình 1-8. Tìm kiếm sử dụng toán tử OR
tìm thông
tin theo kiểu tệp tin cụ thể như: .txt, .html, pdf, .doc cho đến .flash, .swf,….
Cú pháp: “từ khóa” filetype: kiểu tập tin
15
Ví dụ: tìm các tập tin dạng pdf có chứa nội dung về du học sinh Mỹ
Hình 1-9. Tìm tập tin pdf
Toán tử site:tên miền: tìm trong kiếm trong trang web hay tên miền cụ thể.
Cú pháp: “từ khóa” site:url
Ví dụ: tìm các trang tin về du học sinh Mỹ trong trang báo Tuổi trẻ
Hình 1-10. Tìm trang tin trong trang web cụ thể
Tìm kiếm thông tin học thuật: http://scholar.google.com

Ngoải ra, để xem những thông tin người dùng thường tìm kiếm, người dùng
có thể vào trang https://trends.google.com.vn/
1.5.2 Sử dụng chức năng tìm kiếm nâng cao
Để kích hoạt chức năng tìm kiếm nâng cao, người dùng nhấn vào mục Cài
đặt trên cửa sổ Google, cửa sổ Cài đặt nhanh hiển thị, chọn lệnh T.kiếm nâng
cao và khai báo các tiêu chí tìm kiếm thích hợp.
Hình 1-11. Tìm kiếm nâng cao
16
1.5.3 Lưu trữ thông tin
Khi đã tìm được thông tin cần thiết, người dùng có thể lưu thông tin về bằng
cách: Tại góc bên phải, phía trên của trình duyệt Google Chrome, chọn nút
Customize and control Google Chrome sau đó chọn lệnh More tools  chọn lệnh
Save page as… để chọn các kiểu lưu.
Hình 1-12. Lưu thông tin
Cửa sổ Save As hiển thị như sau:
Các lựa chọn lưu thông tin như sau:

Hình 1-13. Chọn kiểu lưu thông tin
17
Webpage HTML only: Lưu trang Web, chỉ lưu file dạng văn bản HTML, kết
quả như sau:
Webpage Single file: Lưu trang web đầy đủ trong 1 tập tin. Kết quả như sau:
Webpage Complete: Trang web toàn bộ, chế độ này lưu đầy đủ, các biểu
tượng được đặt trong thư mục riêng.
Lưu file (.doc,.pdf, .exe): nhấp chuột vào tập tin cần tải, sau đó lưu.
Dùng các công cụ tải: các công cụ tải giúp tăng tốc độ tải xuống, phục hồi
tiến trình tải các video, hình ảnh, file,... Một số công cụ tải thông dụng:
18
Internet Download Manager (IDM) là phần mềm download được nhiều
người ưa thích và sử dụng trên khắp thế giới. Đặc biệt, phần mềm có thể tăng tốc độ
tải lên đến 5 lần nhờ công nghệ chia nhỏ tập tin thông minh được tích hợp.
Free Download Manager: Với phần mềm này người dùng có thể download
file trên mọi trang web và cảnh báo nếu gặp phải các file bị nhiễm phần mềm độc
hại.
FlashGet là phần mềm giúp người dùng tăng tốc đáng kể cho quá trình tải dữ
liệu từ các trang web khác nhau. Phần mềm hoạt động tương thích với nhiều trình
duyệt, tích hợp tính năng quản lý file và kiểm tra virus.
1.6 Sử dụng dịch vụ lưu trữ trực tuyến Google Drive, OneDrive
1.6.1 Dịch vụ lưu trữ Google Drive
Google Drive là một phần trong
Google Workspace, với mỗi tài khoản
Google sẽ cung cấp một ổ đĩa mạng để
lưu trữ trên Cloud cho phép lưu trữ,
chia sẻ và cộng tác trên các tập tin và
thư mục từ thiết bị di động, máy tính
bảng hoặc máy tính của người dùng.
Khả năng bảo vệ
Drive có thể cấp quyền truy cập
vào tập tin của người dùng một cách
an toàn và mã hóa. Hệ thống chủ động
quét tập tin được chia sẻ và xóa khi
phát hiện có chứa phần mềm độc hại,
thư rác, phần mềm tống tiền hoặc nội
dung lừa đảo. Ngoài ra, Drive là dịch Hình 1-14. Dung lượng lưu trữ của
vụ có nền tảng đám mây, nhờ vậy Google Drive
người dùng không cần phải lưu tập tin
trên thiết bị và giảm thiểu được rủi ro xảy ra với các thiết bị.
Các ứng dụng cộng tác
Drive tích hợp với các ứng dụng cộng tác trên nền tảng đám mây
như Google Docs, Sheets và Slides nhằm giúp nhóm của người dùng tạo nội dung
và cộng tác hiệu quả hơn theo thời gian thực.
Tích hợp với các công cụ và ứng dụng mà nhóm của người dùng đang sử dụng
Drive tích hợp và bổ trợ cho công nghệ mà nhóm của người dùng đang sử
dụng. Cộng tác trong các tập tin Microsoft Office mà không cần phải chuyển đổi
định dạng tập tin. Người dùng có thể chỉnh sửa và lưu trữ hơn 100 loại tập tin khác
nhau, bao gồm cả tập tin PDF, tập tin CAD, tập tin hình ảnh và nhiều loại tập tin
khác.
19
Công nghệ Search và AI của Google giúp nhóm của người dùng làm việc nhanh
hơn.
Các chức năng tìm kiếm mạnh mẽ của Google được nhúng vào Drive nhằm
mang đến tốc độ làm việc, độ tin cậy và khả năng cộng tác vượt trội. Ngoài ra, các
tính năng như khối tìm kiếm trên Drive sẽ giúp nhóm của người dùng tìm thấy tập
tin nhanh chóng bằng cách cho hiện ngay những kết quả phù hợp hơn.
Tạo tài khoản Google
Tài khoản Google cung cấp cho người dùng quyền truy cập vào nhiều sản
phẩm của Google. Khi có tài khoản Google, người dùng có thể thực hiện những
việc như sau:
₋ Gửi và nhận email bằng Gmail
₋ Tìm video mới mà người dùng yêu thích trên YouTube
₋ Tải các ứng dụng xuống từ Google Play
Người dùng có thể chọn tài khoản cá nhân hoặc doanh nghiệp. Khi bật tính
năng cá nhân hóa cho doanh nghiệp, người dùng có thể thiết lập Trang doanh
nghiệp trên Google để cải thiện mức độ hiện diện và quản lý thông tin trực tuyến về
doanh nghiệp của mình.
Để tạo tài khoản người dùng đăng nhập địa chỉ:
https://accounts.google.com/signup/v2/webcreateaccount?
flowName=GlifWebSignIn&flowEntry=SignUp
Hình 1-15. Tạo tài khoản Google
20
Lưu ý: người dùng có thể tạo tài khoản Google mà không nhất thiết phải có tài
khoản gmail.
Sử dụng Google Drive
Tạo folder mới
Sau khi đăng tạo hoặc đăng nhập vào Google Drive, từ biểu tượng New người
dùng có thể tạo thư mục (New folder) để lưu trữ tài liệu, hoặc có thể tạo Tài liệu
(Google Docs), Trang tính (Google Sheet), Trang trình bày (Google Slides), Biểu
mẫu (Google Forms) hoặc ứng dụng khác như Bản vẽ, Site, Maps,…
Hình 1-16. Sử dụng Google Drive
Tải tập tin/ thư mục lên Drive

Để tải nội dung (thư mục, tập tin) lên Google Drive, người dùng nhấp phải
vùng trống đang mở chọn File upload (hoặc Folder upload) và chọn tập tin (thư
mục) cần tải lên (có thể dùng thao tác kéo thả) để tải nội dung lên.
Hình 1-17. Tải nội dung lên Google Drive

21
Chia sẻ tài nguyên lưu trên drive
Để chia sẻ tập tin hoặc thư mục lưu trên drive, người dùng nhấn phải tập tin
(thư mục) muốn chia sẻ  chọn lệnh Share.
Hình 1-18. Chia sẻ tài nguyên trên Google Drive
Cửa sổ Share hiển thị, người dùng chọn các tùy chọn chia sẻ như sau
Hình 1-19. Các tùy chọn chia sẻ trên Google Drive

Chọn Anyone with the link. Tại mức độ truy cập, có thể chọn như sau: View
(xem), Editor (Chỉnh sửa), Commenter (Nhận xét). Sau đó người dùng Copy link để
sao chép đường dẫn cho người dùng khác sử dụng, chọn Done để hoàn tất.
22
1.6.2 Dịch vụ lưu trữ OneDrive
OneDrive (trước đây là SkyDrive, Windows Live SkyDrive và Windows Live
Folders) là một đám mây lưu trữ, dịch vụ lưu trữ tập tin cho phép người dùng đồng
bộ dữ liệu hoặc truy cập chúng từ trình duyệt web hoặc điện thoại. Người dùng có
thể chia sẻ tập tin hoặc với danh bạ của họ, chia sẻ tập tin không yêu cầu truy
cập tài khoản Microsoft. Nó là một phần của dịch vụ trực tuyến trước đây
là Windows Live.
OneDrive là dịch vụ lưu trữ đám mây tích hợp sẵn trong các gói Microsoft
365 cho phép người dùng lưu trữ tất cả tập tin và truy cập với độ bảo mật cấp cao.
Hình 1-20. Màn hình làm việc của OneDrive

OneDrive có sẵn trong các gói Microsoft 365 có dung lượng là 1TB (dành
cho lưu trữ và chia sẻ tập tin), được tích hợp với Office và bảo mật nâng cao. Người
dùng cũng có thể mua thêm tối đa 2TB dung lượng lưu trữ OneDrive.
OneDrive có 2 gói riêng là OneDrive Basic 5GB (miễn phí) và OneDrive
100GB không được tích hợp với bộ ứng dụng Office và có hạn chế về bảo mật dữ
liệu. Người dùng cần mua bổ sung dung lượng hoặc nâng cấp gói nếu cần thêm
dung lượng lưu trữ.
Ngoài lưu trữ đám mây cá nhân, Microsoft cung cấp quản lý dữ liệu cho
doanh nghiệp như OneDrive for Business.
Các tính năng chính của OneDrive bao gồm:
23
Truy nhập từ mọi nơi: người dùng được quyền truy nhập, chỉnh sửa và chia
sẻ tập tin trên mọi thiết bị từ mọi nơi.
Sao lưu và bảo vệ: nếu người dùng mất thiết bị, người dùng sẽ không mất tập
tin và ảnh khi chúng được lưu trong OneDrive.
Chia sẻ và cộng tác: duy trì kết nối, chia sẻ tài liệu và ảnh với bạn bè và gia
đình, đồng thời cộng tác trong thời gian thực bằng các ứng dụng Office.
Tạo tài khoản OneDrive
Để tạo tài khoản Onedrive, người dùng vào trang OneDrive.com, chọn lệnh
Create free account để tạo tài khoản mới. Tài khoản dạng @hotmail.com hoặc
@outlook.com, đặt mật khẩu và hoàn thiện.
Hình 1-21. Tạo tài khoản Onedrive
Sử dụng OneDrive
Để sử dụng OneDrive, từ bất kỳ tài khoản nào của
Microsoft như Xbox, Skype, Outlook.com hoặc
Hotmail.com người dùng vào OneDrive.com, chọn Sign in
to your account để đăng nhập vào OneDrive.
Đăng nhập https://onedrive.live.com/about/vi-vn/signin/
Tạo mới
Sau khi đăng tạo hoặc đăng nhập vào OneDrive, người dùng có thể tạo thư
mục để lưu trữ (có thể kéo thả tệp vào thư mục), có thể tạo Tài liệu Word, Sổ làm
việc Excel, bản trình bày Powerpoint, sổ tay OneNote, khảo sát Biểu mẫu, v.v …
24
Hình 1-22. Tạo mới nội dung trên OneDrive
Tải tài nguyên lên Onedrive

Để tải thư mục/tập tin lên OneDrive, người dùng chọn lệnh Upload (File,
Folder) và chọn tập tin (thư mục) cần đưa lên OneDrive (hoặc có thể dùng thao tác
kéo thả để tải thư mục/tập tin lên OneDrive)
Chia Hình 1-23. Tải tập tin/thư mục lên OneDrive sẻ

Người dùng chọn lệnh Share trên cửa số Onedrive để chia sẻ  chọn Anyone
with the link.
Tại mức độ truy cập, có thể chọn: Can view (xem), Can editor (Chỉnh sửa).
Sau đó người dùng Copy link để sao chép đường dẫn cho người dùng khác sử dụng,
chọn Apply để hoàn tất.
25
Hình 1-24. Các tùy chọn chia sẻ trên Onedrive
26
TÓM TẮT CHƯƠNG 1
Trong chương 1, giáo trình tập trung trình bày cho người học những kiến cơ
bản về mạng máy tính như: khái niệm mạng máy tính, các cấu trúc mạng, các mô
hình mạng, xác định các lớp mạng cũng như phân chia mạng con. Bên cạnh đó cũng
cung cấp cho người học những kiến thức cơ bản về địa chỉ IPv4 và IPv6, sự khác
biệt giữa 2 loại địa chỉ này, một số cơ chế hoạt động mạng, một số mô hình mạng,
… ưu điểm và khuyết điểm của các mô hình. Ngoài ra, giáo trình còn trình bày các
phương pháp tìm kiếm thông tin trên Internet giúp người dùng hạn chế tin tìm được.
Bên cạnh đó chương 1 còn giới thiệu tổng quan về các dịch vụ lưu trữ đám mây như
Google Drive, OneDrive cũng như cách sử dụng các dịch vụ lưu trữ đám mây.
27
CÂU HỎI ÔN TẬP
Câu số 1. Anh/Chị hãy trình bày các loại mạng máy tính phân theo khu vực địa lý?
Câu số 2. Anh/Chị hãy trình bày đặc điểm và hạn chế của địa chỉ IPv4?
Câu số 3. Anh/Chị hãy trình bày đặc điểm của địa chỉ IPv6?
Câu số 4. Anh/Chị hãy nêu sự khác biệt giữa IPv4 và IPv6?
Câu số 5. Anh/Chị hãy trình bày địa chỉ broadcast và loopack?
Câu số 6. Anh/Chị hãy trình bày về mô hình mạng ngang hàng (P2P)?
Câu số 7. Anh/Chị hãy trình bày về mô hình mạng Client/Server?
Câu số 8. Anh/Chị hãy nêu sự khác biệt của cấu trúc liên kết (topology) giữa mô
hình Tuyến (Bus) và mô hình Sao (Star)
Câu số 9. Anh/Chị hãy trình bày các phương pháp tìm kiếm thông tin trên
Internet? Trong những phương pháp đó, Anh/Chị thường dùng phương
pháp nào để thông tin tìm được có độ tin cậy cao?
Câu số 10.Trong những phương pháp lưu trữ thông tin trình bày trong giáo trình,
anh/chị thường dùng phương pháp lưu trữ nào?
Câu số 11.Anh/Chị hãy trình bày cách sử dụng dịch vụ lưu trữ Google Drive?
Câu số 12.Anh/Chị hãy trình bày cách sử dụng dịch vụ lưu trữ OneDrive?
28
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHƯƠNG 1
Tiếng Việt
[1]. Trường ĐH Công Nghiệp Hà Nội (2018), Giáo trình mạng máy tính, NXB Hà
Nội.
Tiếng Anh
[2]. Richard Fox, & Wei Hao. (2018). Internet Infrastructure: Networking, Web
Services, and Cloud Computing. CRC Press Taylor & Francis Group
[3]. James F. Kurose, & Keith W. Ross. (2021). Computer Networking A Top-
Down Approach 8th edition. Pearson.
29
CHƯƠNG 2. SOẠN THẢO VĂN BẢN VỚI MICROSOFT WORD
Mục tiêu chương 2
Nội dung được trình bày trong chương 2 với mục tiêu phát triển các kỹ thuật
soạn thảo văn bản nâng cao với Microsoft Word. Sử dụng thành thạo các đối tượng
hình ảnh, hình mẫu để trang trí, minh họa cho nội dung trình bày cũng như sử dụng
thêm các đối tượng khác để trình bày một số dạng văn bản khác nữa như sơ đồ
thông tin, biểu đồ trực quan hóa dữ liệu, chữ nghệ thuật, chèn các tài liệu minh họa
khác, tạo siêu liên kết. Liên hệ các kỹ thuật này trong quá trình soạn văn bản, hợp
đồng, báo cáo công việc, văn bản chia cột, đơn từ, trộn thư, biết cách trình bày tài
liệu báo cáo khoa học phù hợp với các tiêu chuẩn, qui định của các đơn vị. Bên
cạnh đó chương 2 cũng giúp người học thành thạo cách lưu trữ, chia sẻ tài liệu lên
không gian đám mây. Ngoài ra, với hệ thống bài tập thực hành từ các văn bản, đơn
từ, mẫu báo cáo thực tế góp phần trau dồi, trang bị cho người học các kiến thức, kỹ
năng trong soạn thảo văn bản.
30
2.1 Đại cương về phần mềm Microsoft Word
2.1.1 Giới thiệu
Microsoft Word (MS Word) là phần mềm xử lý văn bản chạy trong môi
trường Windows do Microsoft xây dựng và phát triển. MS Word có nhiều chức
năng mạnh trong soạn thảo và trình bày văn bản, đồ họa. Ngoài ra, MS Word còn
cung cấp các chức năng cao cấp trong việc trình bày, in ấn tài liệu hoặc tự động hóa
công việc soạn thảo văn bản, tạo các bảng biểu, văn bản nhiều cột, trộn in thư theo
mẫu,....
Một số nguyên tắc soạn thảo văn bản
Để soạn thảo văn bản đúng kỹ thuật, người dùng tuân thủ một số quy tắc cơ
bản như sau:
Thứ nhất, trước dấu chấm, dấu chấm phẩy, dấu phẩy, dấu hai chấm: không có
khoảng trắng, sau các dấu này có ít nhất một khoảng trắng.
Thứ hai, không dùng phím khoảng trắng để tạo khoảng trắng đầu đoạn văn.
Thứ ba, không nhấn nhiều lần phím Enter để sang trang mới.
Thứ tư, không dùng phím Enter để tạo khoảng cách giữa hai đoạn văn
Khởi động MS Word
Người dùng click biểu tượng Windows  chọn Microsoft Word;
Hoặc click biểu tượng MS Word trên desktop (nếu có);
Hoặc mở hộp thoại Run (Window+R)  nhập từ Winword  nhấn OK;
Hoặc mở tập tin Word (*.docx).
Thoát
Người dùng có thể thoát khỏi MS.Word theo các cách sau đây:
Cách 1: mở thẻ File và chọn Close;
Cách 2: chọn nút Close trên thanh tiêu đề;
Cách 3: nhấn tổ hợp phím Alt+F4.
Lưu ý: nếu người dùng thoát MS.Word khi đang soạn thảo văn bản, Word sẽ hiển
thị hộp thoại thông báo nhắc nhở
Hình 2-25. Hộp thoại thông báo khi thoát khỏi MS Word
31
Hình bên trái hiển thị khi tạo tập tin mới; hình bên phải hiển thị khi chỉnh sửa
tập tin cũ. Các tùy chọn trong hộp thoại thông báo như sau:
Save: lưu văn bản.
Don’t Save: không muốn lưu những thay đổi trên văn bản.
Cancel: hủy thao tác vừa thực hiện, quay trở lại màn hình soạn thảo Word.
2.1.2 Tìm hiểu giao diện của MS.Word
Hình 2-26. Giao diện của MS Word

2.1.2.1 Làm việc với thanh Ribbon
Giao diện soạn thảo của MS Word gồm các thành phần sau:
Thanh Ribbon gồm có các thẻ (tab) cơ bản nằm ngang phía trên, mỗi thẻ đại
diện cho nhóm chức năng, ví dụ như thẻ Home, thẻ Insert, … Người dùng có thể
ẩn/hiện thanh Ribbon bằng cách click đôi chuột lên thẻ bất kỳ của thanh Ribbon
hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl+F1.
Ở mỗi thẻ gồm nhiều nhóm lệnh, mỗi nhóm (group) lệnh gồm nhiều đối
tượng có liên quan với nhau. Để mở hộp thoại liên quan đến nhóm đang chọn,
người dùng click nút nằm ngay bên phải tên group.
Các chức năng của MS Word được chia thành các thẻ chính như sau: Home,
Inset, Draw, Design, Layout, References, Mailings, Review và View.
Thẻ Home
Thẻ Home: gồm các công cụ định dạng văn bản như Font, Paragraph, Copy,
Paste, Bullet and Numbering…
32
Bảng 2.1. Chức năng trong thẻ Home
Nhóm lệnh thẻ
Chức năng
Home
Nhóm Undo: hủy bỏ thao tác hoặc lấy lại thao tác đã thực
hiện
Nhóm Clipboard: gồm các lệnh dùng để sao chép văn bản:
- Cut/Copy: cắt/ sao chép văn bản đưa vào bộ nhớ;
- Paste: chép văn bản đã lưu trong bộ nhớ ra tài liệu;
- Format Painter: sao chép định dạng
Nhóm Font: gồm các lệnh dùng để định dạng ký tự như:
- Đổi font chữ, kích thước chữ, tăng/giảm kích thước chữ, tô
màu nền cho ký tự, đổi màu ký tự, định dạng chữ đậm,
gạch dưới, in nghiêng;
- Chuyển đổi văn bản sang chữ in, chữ thường hay các ký tự
đầu của mỗi từ là chữ in
Nhóm Paragraph gồm các lệnh dùng định dạng đoạn như:
- Canh lề văn bản;
- Thay đổi khoảng cách các dòng, khoảng cách giữa các
đoạn;
- Định dạng ký hiệu đầu đoạn, số thứ tự tự động đầu đoạn;
- Đóng khung, tô nền văn bản.
Nhóm Styles gồm các lệnh dùng để định nghĩa kiểu trình bày
ký tự, trình bày đoạn áp dụng cho các tài liệu dài.
Nhóm Editing: gồm các lệnh dùng chỉnh sửa nội dung tài
liệu như sau: Find/ Replace: tìm/ thay thế kiếm nội dung tài
liệu; Select: các thao tác chọn.
Nhóm Voice: chuyển lời thành văn bản
33
Nhóm lệnh thẻ
Chức năng
Home
Nhóm Sensitivity: dán nhãn cho nội dung để tuân thủ các
chính sách bảo vệ thông tin của đơn vị.
Nhóm Editor: kiểm tra từ vựng và ngữ pháp
Nhóm Reuse files: tìm và sử dụng lại tài liệu của đơn vị
Thẻ Insert
Thẻ Insert cho phép chèn các đối tượng vào tài liệu như Table, Picture,
WordArt, Smartart, Chart, Header and Footer, Equation, Symbol…
Bảng 2.2. Chức năng trong thẻ Insert

Nhóm lệnh thẻ
Chức năng
Insert
Nhóm Pages: gồm các lệnh dùng để chèn trang bìa
(Cover Page), chèn trang trắng (Blank Page), dấu ngắt
trang (Page Break)
Nhóm Tables: gồm các lệnh dùng để chèn bảng biểu

(Table) vào tài liệu
Nhóm Illustrations: gồm các lệnh dùng để chèn các đối

tượng bên ngoài dùng đề minh họa cho tài liệu như chèn
hình ảnh, biểu đồ, … hay chụp hình cửa sồ làm việc…
Nhóm Reuse files: tìm và sử dụng lại tài liệu của đơn vị
Nhóm Add-Ins: nhóm lệnh này để lấy các thông tin từ

Internet.
34
Nhóm lệnh thẻ
Chức năng
Insert
Nhóm Media: tìm và chèn video từ nhiều nguồn trên
internet
Nhóm Links: nhóm lệnh này dùng để tạo các liên kết
trong tài liệu như liên kết đến vị trí được chỉ định trong
tài liệu, liên kết đến tập tin khác, liên kết đến trang web
hay tạo tham khảo chéo.
Nhóm Comments, Header & Footer: dùng để tạo ghi
chú, tạo tiêu đề đầu trang, tiêu đề cuối trang, số thứ tự
trang.
Nhóm Text: dùng để thêm vào tài liệu các shape, chữ
nghệ thuật, chèn ngày giờ tạo văn bản, chữ ký điện tử,,
tạo chữ in hoa lớn đầu đoạn…
Nhóm Symbols: dùng để chèn vào tài liệu công thức toán
học (Equation), các ký tự đặc biệt như Copyright,
Trademark,….
Thẻ Draw
Thẻ Draw: cho phép vẽ trên tài liệu (dùng chuột, bút cảm ứng hoặc vẽ bằng
ngón tay trên thiết bị cảm ứng), chuyển đổi hình vẽ sang hình hoặc ký hiệu toán
học.
Bảng 2.3. Chức năng trong thẻ Draw
Nhóm lệnh thẻ Draw Chức năng
Nhóm Drawing tools: gồm các chọn bút vẽ, màu vẽ,…
Nhóm Convert: gồm các lệnh chuyển hình vẽ sang

hình hoặc ký hiệu toán học
Nhóm Insert: chèn khung vẽ để tạo khoảng trống khi

vẽ
35
Nhóm lệnh thẻ Draw Chức năng
Nhóm Replay: xem lại video khi vẽ
Thẻ Design
Thẻ Design: cho phép thiết kế tài liệu theo chuẩn riêng như chọn themes,
chọn định dạng cho tài liệu, chèn dòng chữ ẩn dưới tài liệu (watermark), màu nền
…
Bảng 2.4. Chức năng trong thẻ Design
Nhóm lệnh thẻ Design Chức năng
Nhóm Document Formatting: gồm các lệnh dùng

định dạng tài liệu như chọn các gam màu ký tự
(Themes, Colors), layout cho tài liệu dài,…
Nhóm Page Background: gồm các lệnh dùng định

dạng trang tài liệu như đóng khung trang (Page
Borders), tô nền trang (Page Color), thiết lập dòng
chữ ẩn bên dưới văn bản (Watermark)
Thẻ Layout
Thẻ Layout cho phép người dùng thiết lập định dạng trang giấy, một số thao
tác định dạng…
36
Bảng 2.5. Chức năng trong thẻ Layout
Nhóm lệnh thẻ Layout Chức năng

Nhóm Page Setup gồm lệnh dùng định dạng
trang như khổ giấy (Size), lề trang
(Margins),..., văn bản chia cột (Column), số
thứ tự từng dòng (Line Numbers),…
Nhóm Paragraph gồm các lệnh dùng định

dạng khoảng cách giữa các đoạn, khoảng cách
lề trái, khoảng cách lề phải so với lề trang
giấy.
Nhóm Arrange gồm các lệnh dùng thao tác
với các đối tượng thêm vào tài liệu như sắp
xếp, quy định vị trí của các đối tượng so với
văn bản,…
Thẻ References
Thẻ References cho phép tạo mục lục tự động, chèn chú thích, ghi chú hình
ảnh, bảng biểu, các tham khảo chéo, bảng chỉ mục…
Bảng 2.6. Chức năng trong thẻ References
Nhóm lệnh thẻ

References Chức năng
Nhóm Table of Contents gồm các lệnh dùng cho tài liệu
dài như tạo bảng mục lục, bảng chú dẫn.
Nhóm Footnotes gồm các lệnh dùng để chèn chú thích cho
phần nội dung tài liệu.
Nhóm Research: gồm các lệnh dùng để tìm các định nghĩa,
hình ảnh, trích dẫn cho nội dung tài liệu
37
Nhóm lệnh thẻ
References Chức năng
Nhóm Citations & Bibliography gồm các lệnh dùng để tạo

trích dẫn nguồn trong phần văn bản của tài liệu.
Nhóm Caption gồm các lệnh dùng để tạo ghi chú cho hình
ảnh, bảng biểu; tạo danh mục hình ảnh, bảng biểu cho tài
liệu dài; tạo tham khảo chéo…
Nhóm Index và nhóm Table of Authorities gồm các lệnh
dùng để tạo tạo danh mục tài liệu tham khảo.
Nhóm Insights: tìm hiểu ý nghĩa từ viết tắt trong tài liệu
Thẻ Mailings
Thẻ Mailings gồm các lệnh dành cho thao tác trộn in thư.
Bảng 2.7. Chức năng trong thẻ Mailings
Nhóm lệnh thẻ Mailings Chức năng
Nhóm Create gồm các lệnh dùng để tạo bìa thư,

nhãn
Nhóm Start Mail Merge và Write & Insert

Fields gồm các lệnh dùng để trộn in thư (Start
Mail Merge), chỉnh sửa (Edit Recipient List) và
thay đổi (Select Recipients) nguồn dữ liệu trộn
thư.
Nhóm Preview Results và Finish gồm các lệnh
dùng để xem kết quả trộng thư và in kết quả trộn
thư hay gửi mail kết quả trộn thư.
Thẻ Review
38
Thẻ Review gồm các chức năng kiểm tra lỗi chính tả, kiểm tra ngữ pháp, tạo
ghi chú, đánh dấu chỉnh sửa văn bản…
Bảng 2.8. Chức năng trong thẻ Review
Nhóm lệnh thẻ Chức năng

Review
Nhóm Proofing gồm các lệnh dùng để kiểm tra lỗi chính
tả, tìm từ đồng nghĩa cho tài liệu tiếng Anh, đếm từ
(Word Count) cho văn bản.
Nhóm Speech: đọc và đánh dấu từ khi đọc
Nhóm Accessibility: tìm và sửa nội dung trong tài liệu có

thể làm cho người khuyết tật khó tiếp cận nội dung hơn
Nhóm Language: thay đổi ngôn ngữ và dịch nội dung

sang ngôn ngữ khác bằng dịch vụ trực tuyến của
Microsoft Translator
Nhóm Comments: thêm ghi chú cho nội dung trong tài
liệu, ẩn/hiện ghi chú, xóa ghi chú.
Nhóm Tracking, Changes dùng để ghi nhận sự thay đổi

nội dung tài liệu khi làm việc với nhiều người
Nhóm Compare, Project dùng để so sánh cách phiên bản

tài liệu và bảo mật tài liệu.
Nhóm Ink: ẩn/hiển thị nét vẽ trên tài liệu
Nhóm CV: xem gợi ý từ Linkedln giúp cập nhật CV
Nhóm Onenote: Onenote liên kết đến tài liệu cho mỗi
dòng ghi chú
39
Thẻ View
Thẻ View gồm có các chế độ hiển thị tài liệu, ẩn hiện thanh thước…
Bảng 2.9. Chức năng trong thẻ View
Nhóm lệnh thẻ View Chức năng
Nhóm View cho phép xem các cách hiển thị tài liệu trên
màn hình.
Nhóm Immersive: loại bỏ sự phiền nhiễu để tập trung

vào tài liệu và đọc nội dung trong tài liệu
Nhóm Page Movement: chọn cách di chuyển trang khi

sử dụng chuột
Nhóm Show gồm các lệnh sau:

- Ruler: hiển thị thước ngang, thước dọc trên màn
hình soạn thảo tài liệu.
- Gridlines: hiển thị khung lưới nhỏ trên màn hình
soạn thảo.
- Navigation Pane: hiển thị khung điều hướng để
quản lý tài liệu dài (tài liệu có nhiều trang, nhiều đề
mục)
Nhóm Zoom gồm các lệnh có chức năng phóng to, thu
nhỏ màn hình làm việc (zoom), chế độ xem 1 trang
(One Page) hay xem nhiều trang văn bản cùng một lúc
(Multiple Pages) hoặc tự động canh trang văn bản với
màn hình làm việc (Page Width).
Nhóm Windows gồm các lệnh có chức năng sắp xếp các
cửa sổ MS.Word người dùng đang làm việc, chuyển đổi
các cửa sổ MS.Word đang làm việc (Switch Windows)
Nhóm Macros dùng để xem, tạo các macro tự động
trong MS.Word.
40
Nhóm lệnh thẻ View Chức năng
Nhóm SharePoint: xem và chỉnh sửa thuộc tính của tài

liệu trong SharePoint
Thẻ Picture Format

Ngoài ra một số thẻ chỉ hiển thị trên thanh Ribbon khi người dùng cần đến.
Ví dụ, khi người dùng chọn hình ảnh, thẻ Picture Format chứa các lệnh liên quan
đến việc xử lý ảnh hiển thị. Khi người dùng kết thúc công việc với hình ảnh thì thẻ
Picture Format cũng biến mất.
Bảng 2.10. Chức năng trong thẻ Picture Format
Nhóm lệnh thẻ Picture Chức năng

Format
Nhóm Adjust gồm các lệnh dùng để bỏ màu nền của

hình ảnh (Remove Background), các lệnh canh chỉnh
màu sáng tối cho hình ảnh (Corrections), thay hình
ảnh khác (Change Picture), lấy lại hình ảnh lúc ban
đầu (Reset Picture).
Nhóm Picture Styles gồm các lệnh dùng để đóng
khung hình ảnh (Picture Border), thiết lập hiệu ứng
cho hình ảnh (Picture Effects), thiết kế layout cho
hình ảnh (Picture Layout).
Nhóm Accessibility: tạo mô tả và bối cảnh của đối
tượng cho người khiếm thị hoặc thị lực kém.
Nhóm Arrange gồm các lệnh dùng để quy định vị trí

hình ảnh trong văn bản, canh lề hình ảnh, quay
hình…
Nhóm Size gồm các lệnh thay đổi kích thước hình
ảnh (Width, Height) hay xén hình (Crop)
2.1.2.2 Nút File

Nút File chứa các lệnh cơ bản như tạo tập tin
(New), mở tập tin (Open), lưu (Save, Save As), in
41
(Print),… Khi người dùng click nút File, màn hình mới hiển thị được gọi là
Backstage View. Trên màn hình này, danh sách bên trái chứa các chức năng, bên
phải là tùy chọn của chức năng đó.
2.1.2.3 Thanh công cụ truy cập nhanh
Thanh công cụ truy cập nhanh (Quick Access Toolbar) nhằm truy cập nhanh
những lệnh thường dùng như: Save, Undo, Repeat, New, …
Thêm nút lệnh vào Quick Access Toolbar, người Hình 2-27. Nút File
dùng nhấn phải chuột vào lệnh muốn thêm à chọn lệnh Add to Quick Access
Hình 2-28. Cửa sổ thêm lệnh vào thanh

Quick Access Toolbar
Toolbar hoặc chọn Customize Quick Access Toolbar…

Muốn bỏ lệnh ra khỏi thanh Quick Access Toolbar, người dùng chọn lệnh
muốn bỏ và nhấn nút Remove.
Thay đổi vị trí của thanh Quick Access Toolbar: người dùng click chọn dấu
mũi tên bên phải thanh này  chọn lệnh Show Quick Access Toolbar Below the
Ribbon hoặc Show Quick Access Toolbar Above the Ribbon.
2.1.2.4 Toolbar mini
Khi người dùng chọn đoạn văn bản hoặc chọn từ, thanh công cụ hiển thị dưới
dạng mờ gọi là Toolbar mini. Nếu chuyển con trỏ đến đó, thanh công cụ này hiện rõ
42
và người dùng có thể thao tác trên các tùy chọn của thanh này để định dạng văn
bản.
2.1.2.5 Thanh trạng thái

Thanh trạng thái (Status bar) nằm dưới cùng màn hình MS.Word, cho biết
các thông tin liên quan đến tài liệu đang mở. Những thông tin trên Status bar gồm:
Page: số thứ tự trang hiện hành (trang đang làm việc) và tổng số trang tài
liệu;
Words: cho biết tổng số từ của tài liệu;
Hiển thị ngôn ngữ đang được thiết lập (ví dụ English (United States);
các chế độ hiển thị tài liệu;
Zoom slicer: thanh trượt điều khiển chế độ phóng to hay thu nhỏ tài liệu)
2.1.2.6 Cây thước (Ruler)
Gồm thước ngang và dọc. Thước dùng để:

- Điều chỉnh lề trái, lề phải, lề trên, lề dưới của trang tài liệu.
- Định khoảng cách thụt vào, định các điểm canh cột.
- Định khoảng cách cột, bảng biểu.
Bật/tắt thanh thước: chọn thẻ View  nhóm Show  chọn Ruler.
2.1.2.7 Thanh cuộn
Thanh cuộn ngang (Horizontal Scrollbar): di chuyển tài liệu theo chiều
ngang.
Thanh cuộn đứng (Vertical Scrollbar): di chuyển tài liệu theo chiều dọc.
2.1.3 Tùy biến MS Word
Điều chỉnh việc kiểm tra lỗi chính tả, ngữ pháp tiếng Anh
Nếu người dùng muốn
MS Word kiểm tra lỗi chính
tả và ngữ pháp tiếng Anh
ngay khi nhập tài liệu tiếng
Anh, thực hiện như sau:
43
Chọn thẻ File à chọn Options à hộp thoại Word Options hiển thị à chọn
thẻ Proofing à chọn mục When correcting spelling and grammar in Word.
Chọn ô Check spelling as you type để bật chức năng kiểm tra lỗi chính tả.
Chọn Mark grammar
errors as you type: để bật Hình 2-29. Kiểm tra chính tả, ngữ pháp tiếng
chức năng kiểm tra ngữ Anh
pháp.
Lưu ý: người dùng nên tắt các chế độ kiểm tra lỗi chính tả, ngữ pháp tiếng Anh khi
soạn thảo bằng tiếng Việt.
Điều chỉnh việc lưu nội dung
Để cài đặt vị trí lưu giữ tài liệu mặc định và quy định thời gian tự động lưu
giữ tài liệu người dùng thực hiện như sau: chọn nút File à lệnh Options à hộp
thoại Word Options hiển thị à thực hiện ở lệnh Save như hình minh họa sau đây:
Hình 2-30. Cài đặt vị trí lưu giữ tài liệu mặc định
Thay đổi đơn vị đo trên thước

Mặc định đơn vị đo trên thước là inch, tuy nhiên để dễ dàng làm việc người
dùng có thể thay đổi đơn vị trên thước. Cách thực hiện như sau:
Hình 2-31. Thay đổi đơn vị đo trong MS Word

44
Chọn nút File  chọn Word Options  lệnh Advanced  khung Display 
chọn đơn vị đo thích hợp trong mục Show measurements in units of.
Quản lý các bản lưu của tài liệu
MS Word tự động lưu bản nháp (Autorecover), mặc định Word thiết lập 10
phút lưu một lần. Người dùng có thể thiết lập thời gian lưu mặc định như sau: chọn
thẻ File à lệnh Options à thay đổi thời gian tự động lưu ở khung Save
Autorecover information every trong thẻ Save.
Để xem lại những phiên bản tài liệu đã lưu trước đó, người
dùng chọn thẻ File à chọn lệnh Info à danh sách các phiên bản
được lưu trước đó hiển thị trong khung Manage Document à người
dùng click vào phiên bản muốn xem.
2.1.4 Các chế độ xem tài liệu
Phóng to, thu nhỏ tài liệu
MS Word cho phép người dùng phóng
to, thu nhỏ cửa sổ đang soạn thảo. Ngoài ra,
đối với những tài liệu dài người dùng có thể
xem cùng một lúc nhiều trang. Thực hiện như
sau: chọn thẻ View  nhóm Zoom, gồm các
chức năng sau:
Lệnh Zoom: thực hiện chức năng phóng
to hoặc thu nhỏ cửa sổ đang làm việc.
Lệnh Multiple Pages: chế độ xem cùng
một lúc nhiều trang văn bản.
Lệnh Page Width: phóng to màn hình soạn thảo phù hợp với cửa sổ làm việc.
Các chế độ hiển thị tài liệu
45
MS Word cho phép người dùng hiển thị tài liệu
theo nhiều khung nhìn, để chọn các khung nhìn này người
dùng thực hiện như sau: chọn thẻ View  nhóm Views,
các chế độ hiển thị tài liệu như sau:
Print Layout: đây là chế độ hiển thị mặc định của MS Word. Print Layout
cho phép hiển thị tài liệu theo từng trang in một cách chính xác nhất.
Read Mode: cho phép người dùng xem tài liệu dưới định dạng của một quyển
sách. Muốn quay trở về chế độ Print Layout người dùng nhấn phím ESC.
Web Layout: chế độ này cho phép người dùng xem tài liệu dưới dạng một
trang trong trình duyệt Web.
Outline: hiển thị theo cấu trúc của tài liệu. Tài liệu được định dạng thụt hàng
theo cấp độ đã chia.
Draft: cho người dùng xem văn bản ở dạng phát thảo. Ở dạng hiển thị này
người dùng chỉnh sửa tài liệu một cách nhanh chóng.
Lưu ý: đối với tài liệu dài có nhiều cấp, để dễ dàng xem tài liệu, người dùng nên kết
hợp với chức năng hiển thị Navigation Pane.
2.1.5 Soạn thảo tài liệu
Tạo tài liệu mới
Chọn nút File  thẻ New à chọn lệnh Blank Document (hay nhấn tổ hợp
phím Ctrl+N) để tạo tài liệu trắng.
Tạo tài liệu từ template của MS.Word
Người dùng có thể tạo tài liệu theo định dạng mẫu của MS Word như sau:
Chọn nút File  chọn thẻ New à trong khung Search for online templates
nhập tên template thích hợp.
Hình 2-32. Tạo tập tin mới theo template của MS.Word
Tạo tài liệu từ khuôn mẫu đã lưu trước đó
46
Để tạo tài liệu mới theo định dạng đã lưu, người dùng thực hiện như sau:
chọn thẻ File  thẻ New à chọn lệnh Personal à chọn dạng khuôn mẫu thích
hợp.
Hình 2-33. Tạo tài liệu mới theo khuôn mẫu đã lưu trữ
2.1.6 Mở tập
tin tài liệu đã có trên đĩa
Để mở tập tin đã lưu trên đĩa, người dùng chọn thẻ File  chọn Open (hay
nhấn tổ hợp phím Ctrl + O) à chọn tài liệu cần mở.
Mở tập tin chưa lưu  chọn nút Recover unsaved documents  chọn tập tin
trong danh sách cần mở  sau khi mở tập tin  chọn nút Save as để lưu lại.
Hình 2-34. Mở tài liệu đã có

Lưu ý: người dùng có thể mở tập tin trực tiếp từ cửa sổ Windows Explorer.
2.1.7 Lưu giữ tài liệu
Lần đầu tiên lưu
47
Người dùng nhấn nút Save trên thanh truy cập nhanh (hay nhấn tổ hợp
phím Ctrl + S) hoặc chọn thẻ File  chọn lệnh Save và chọn lựa các cách lưu trữ
tài liệu.
Các tùy chọn để lưu giữ tài liệu:
OneDrive: lưu giữ trực tuyến trên dịch vụ OneDrive của Microsoft. Lưu ý
người dùng phải có tài khoản Microsoft Live hoặc Outlook tại trang live.com hoặc
outlook.com và đăng nhập vào Microsoft Word.
Computer: lưu giữ tài liệu trên máy tính. Chọn đường dẫn để lưu tài liệu.
MS Word cho phép lưu giữ tài liệu theo nhiều định dạng như sau:
.docx: (mặc định): định dạng của MS Word;
.doc: định dạng của MS Word 97 – 2003;
.dotx: lưu thành tập tin khuôn mẫu của MS Word;
.docm: định dạng tài liệu có lưu trữ các đoạn lệnh macro của MS Word;
.pdf: lưu giữ tài liệu thành dạng tập tin pdf;
.htm, .html: lưu giữ tài liệu dưới dạng trang web.
48
Hình 2-35. Lưu giữ tài liệu
Lư
u ý: để hạn chế bị mất thông tin khi đang làm việc, người dùng nên thực hiện lưu
giữ tài liệu trước khi soạn thảo nhằm tận dụng cơ chế tự động lưu tài liệu (Save
Autorecover) của MS Word.
Lưu tài liệu với tên khác
Trong trường hợp người dùng muốn có một tập tin Word có nội dung giống
tài liệu đang soạn thảo nhưng khác tên, khi đó người dùng sử dụng chức năng lưu
tài liệu với tên khác. Cách thực hiện như sau: click nút File  chọn lệnh Save As và
thực hiện giống lần đầu tiên lưu tài liệu.
Lưu tài liệu thành khuôn mẫu
Để lưu giữ tài liệu đang soạn thảo thành khuôn mẫu (template) của Word,
trong khung Save As Type của cửa sổ Save As người dùng chọn (xem hình 2.17):
Word Template (*.dotx): lưu khuôn mẫu theo định dạng của MS Word;
Word 97-2003 Template (*.dot): lưu khuôn mẫu theo định dạng của MS
Word phiên bản trước đó.
Xuất bản tài liệu qua tập tin .pdf
Để xuất tài liệu qua tập tin pdf, ngoài cách chọn lưu tập tin theo định dạng
pdf (*.pdf), người dùng có thể thực hiện lệnh Export của thẻ File như sau:
49
Chọn thẻ File à thẻ Export à lệnh Create PDF/XPS Document à chọn nút
Create PDF/XPS à hộp thoại Publish As PDF or XPS hiển thị, người dùng đặt tên
cho tập tin và chọn vị trí lưu giữ tập tin pdf.
Hình 2-36. Xuất tài liệu qua tập tin pdf hoặc xps
2.1.8 Chia sẻ tài liệu

Ngoài cách chia sẻ tài liệu thông thường như
chép tập tin, gửi thư điện tử có đính kèm tài liệu,… MS
Word hỗ trợ người dùng thực hiện việc chia sẻ tài liệu
cho người khác thông qua lệnh Share của nút File. Các
lệnh của hộp thoại chia sẻ gồm có:
- Trong Link settings chọn đối tượng chia sẻ
- Chọn quyền cho đối tượng chia sẻ
- Nhập thông điệp (nếu cần)
- Nhập địa chỉ email để chia sẻ
2.1.9 Sử dụng trợ giúp
MS Word hỗ trợ người dùng cách thực hiện các
kỹ thuật soạn thảo văn bản bằng hệ thống trợ giúp
(Help). Người dùng có thể gọi trợ giúp ngay tại máy Hình 2-37. Chia sẻ
đang làm việc (offline) hoặc trực tuyến (online). tài liệu
Cách thực hiện như sau: nhấn phím F1 à hộp thoại Word Help hiển thị à
nhập nội dung cần trợ giúp.
2.2 Biên tập tài liệu
2.2.1 Thao tác trên khối văn bản
Chọn khối văn bản
50
Tùy theo từng tình huống cụ thể, người dùng có thể có những trường hợp
chọn khối văn bản sau đây:
Chọn một khối văn bản: nhấn và giữ chuột tại điểm đầu hoặc kết thúc rồi kéo
chuột ngược về phía đối nghịch.
Chọn một từ: nhấn đúp chuột trên từ này.
Chọn một dòng: nhấn trên thanh chọn bên trái dòng văn bản.
Chọn một đoạn: nhấn đúp chuột trên thanh chọn bên trái văn bản.
Chọn toàn bộ văn bản: nhấn và giữ phím Ctrl rồi nhấn chuột trên thanh
chọn.
Sao chép khối văn bản
Thực hiện các bước sau:
- Chọn khối văn bản muốn sao chép;
- Chọn thẻ Home  nhóm Clipboard  chọn lệnh Copy (hoặc nhấn tổ hợp
phím Ctrl+C) hoặc nhấn phải chuột chọn lệnh Copy;
- Di chuyển con chuột đến vị trí muốn sao chép;
- Chọn thẻ Home  nhóm Clipboard  chọn lệnh Paste (hoặc nhấn tổ hợp
phím Ctrl+V) hoặc nhấn phải chuột chọn lệnh Paste.
Di chuyển khối văn bản
Thực hiện các bước sau:
- Chọn khối văn bản muốn di chuyển;
- Chọn thẻ Home  nhóm Clipboard  chọn lệnh Copy (hoặc nhấn tổ hợp
phím Ctrl+C) hoặc nhấn phải chuột chọn lệnh Cut;
- Di chuyển con chuột đến vị trí muốn sao chép;
- Chọn thẻ Home  Clipboard  Paste hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl+V hoặc
nhấn phải chuột chọn lệnh Paste.
Một số phím tắt thao tác trên khối văn bản
Bảng 2.11. Tổ hợp phím thao tác trên khối văn bản
Tổ hợp phím Chức năng

Tổ hợp phím tắt dùng để di chuyển vị trí con trỏ
Ctrl +  Qua trái một từ
Ctrl +  Qua phải một từ
Ctrl +  Lên một đoạn
Ctrl +  Xuống một đoạn
51
Home Về đầu dòng
End Về cuối dòng
Ctrl+Home Về đầu văn bản
Ctrl+End Về cuối văn bản
PageUp Lên một trang màn hình
PageDown Xuống một trang màn hình
Shift + Enter Xuống dòng nhưng chưa kết thúc đoạn
Tổ hợp phím tắt dùng để chọn khối văn bản
Shift +  Chọn một ký tự bên phải con trỏ
Shift +  Chọn một ký tự bên trái con trỏ
Ctrl + Shift +  Chọn một từ bên phải con trỏ
Ctrl + Shift +  Chọn một từ bên trái con trỏ
Shift +  Chọn từ vị trí con trỏ lên trên một dòng
Shift +  Chọn từ vị trí con trỏ xuống dưới một dòng
Shift + Home
Chọn từ vị trí con trỏ về đầu dòng văn bản
hoặc Ctrl + Shift + 
Shift + End
Chọn từ vị trí con trỏ về cuối dòng văn bản
hoặc Ctrl + Shift + 
Ctrl + A Chọn toàn bộ văn bản
2.2.2 Sử dụng tính năng Undo, Redo

Để lấy lại các thao tác vừa thực hiện, người dùng thực hiện chức năng Undo
hoặc Redo như sau:
Undo : hủy bỏ các thao tác đã thực hiện trước đó.
Redo : lấy lại thao tác vừa bỏ.
Ngoài ra, người dùng có thể nhấn tổ hợp phím Ctrl+Z hoặc Ctrl+Y.
2.2.3 Tính năng sao chép định dạng
Người dùng có thể thực hiện việc sao chép định dạng đoạn hay định dạng ký
tự từ đoạn văn bản này cho đoạn văn bản khác bằng chức năng Format Painter.
Cách thực hiện như sau:
52
Click chuột vào khối văn bản hay từ có chứa các định dạng muốn sao chép:
nhấn nút Format Painter ở nhóm Clipboard của thẻ Home nếu chỉ sao chép một
lần (hay nhấn đúp chuột nếu muốn chép nhiều lần). Biểu tượng chuột trở thành .
Đưa trỏ chuột đến chọn hay quét phần văn bản muốn chép định dạng. Nếu
sao chép nhiều lần: tiếp tục chọn hay quét các phần văn bản khác. Khi chép xong
nhấn phím Esc, hay nút Format Painter để kết thúc.
2.2.4 Tìm, thay thế, di chuyển
Tìm nhóm ký tự trong tài liệu
Chọn thẻ Home  nhóm
Editing  chọn Find  lệnh
Find (hay nhấn tổ hợp phím
Ctrl+F) à khung Navigation
hiển thị cho người dùng nhập nội
dung cần tìm trong tài liệu.
Nếu người dùng muốn tìm
có phân biệt chữ in hoa, chữ
thường, tìm nội dung có kèm theo Hình 2-38. Tìm nhóm ký tự
định dạng…, chọn lệnh
Advanced Find… trong nhóm Editing của thẻ Home  hộp thoại Find and Replace
hiển thị gồm các mục chọn như sau:
Ý nghĩa thẻ
Find của hộp thoại Find and Replace
- Find what: nhập nhóm ký tự cần tìm.
53
- Search: hướng tìm trong văn bản như All: tìm toàn bộ văn bản; Down: tìm từ vị
trí con trỏ trở xuống; Up: tìm từ vị trí con trỏ trở lên.
- Match case: tìm có phân biệt chữ hoa, chữ thường.
- Find whole words only: từ tìm kiếm phải giống y như từ trong hộp Find what.
- Use wildcards: tìm từ kết hợp với ký tự đại diện.
- Sound like (English): tìm các từ phát âm giống nhau, nhưng viết hơi khác nhau,
ví dụ color và colour.
- Find all word forms (English): tìm tất cả động từ liên quan đến từ cần tìm.
- Match prefix: tìm có phân biệt tiền tố.
- Match suffix: tìm có phân biệt hậu tố.
- Ignore punctuation characters: bỏ qua các ký tự là dấu câu.
- Ignore while-space characters: bỏ qua các ký tự khoảng trắng.
- Nút Format: tìm nhóm ký tự có kèm theo định dạng.
- Nút No Formatting: xóa định dạng ghi trong khung Find what và Replace with.
- Special: tìm các ký tự đặc biệt để thay thế như dấu phân đoạn.
- More/Less: hiện/ ẩn các tùy chọn ấn định khi tìm.
Thay thế nhóm ký tự trong tài liệu
Để thay thế nhóm
ký tự trong tài liệu, chọn
thẻ Home  nhóm
Editing  lệnh Replace
hay nhấn tổ hợp phím
Ctrl+H. Hộp thoại Find
and Replace hiển thị.
Ý nghĩa thẻ Replace của
hộp thoại Find and
Replace:
- Find what: nhập vào
nhóm ký tự cần thay
thế.
- Replace with: nhập ký
tự thay thế ký tự trong
khung Find what.
Hình 2-39. Tìm và thay thế nhóm ký tự
- Nút lệnh Replace: trong tài liệu
thay thế nhóm ký tự
vừa tìm thấy bằng nhóm ký tự trong khung Replace with.
54
- Nút lệnh Replace All: thay thế tất cả ký tự tìm thấy trong văn bản bằng nhóm
ký tự trong khung Replace with.
- Tất cả các tùy chọn còn lại giống như chức năng tìm ký tự.
Xem trang tài liệu bất kỳ
Người dùng thực hiện như sau: chọn thẻ Home  nhóm Editing  chọn mũi
tên của lệnh Find  Go to (nhấn tổ hợp phím Ctrl+G), thẻ Go To của hộp thoại
Find and Replace hiển thị.
Ý nghĩa thẻ Go To của hộp thoại Find and Replace:
- Khung Go to what: chọn tùy chọn muốn di chuyển tới như Page (trang),
Section (phân đoạn), Line (dòng).
- Khung Enter page number: nhập số thứ tự trang cần chuyển tới.
- Click nút Next để thực hiện di chuyển, nút Previous để quay về phía đầu tài
liệu.
- Click nút Close để kết thúc.
2.3 Định dạng văn bản
2.3.1 Định dạng ký tự
Thiết lập Font chữ
Để thiết lập font chữ cho tài liệu người dùng có thể thao tác trực tiếp trên
nhóm Font của thẻ Home hoặc thao tác trong hộp thoại Font. Cách thực hiện như
sau:
Sử dụng các lệnh trong nhóm Font
Để định dạng ký tự, người dùng chọn văn bản muốn định dạng  chọn thẻ
Home  nhóm
Font à chọn kiểu
định dạng thích
hợp.
55
Hình 2-40. Chọn Font chữ trong nhóm Font
Sử dụng hộp thoại Font

Hộp thoại Font trình bày tất cả những lệnh trong định dạng ký tự. Để mở hộp
thoại Font, chọn biểu tượng trên nhóm Font của thẻ Home (hoặc nhấn tổ hợp
phím Ctrl+D). Hộp thoại này gồm 2 hai thẻ:
Thẻ Font gồm những lệnh
liên quan đến định dạng ký tự;
Thẻ Advanced chứa các
lệnh dùng để thiết lập kích thước
của văn bản theo phần trăm
(scale), thiết lập khoảng cách
giữa các ký tự (spacing)…
Ngoài ra trên hộp thoại
Font còn có nút lệnh Text Effects
để tạo hiệu ứng cho ký tự.
Ý nghĩa hộp thoại Font
Thẻ Font
- Font color: chọn màu hiển
thị cho chữ.
- Underline style: các kiểu
gạch dưới cho ký tự.
- Underline color: chọn màu
sắc cho đường gạch dưới.
- Khung Effects chọn các hiệu
ứng khác cho ký tự Hình 2-41. Định dạng Font trong
hộp thoại Font
- Hình dạng font chữ, cỡ chữ
và các hiệu ứng khác vừa chọn được trình bày ở khung Preview.
56
Bảng 2.12. Hiệu ứng ký tự
Hiệu ứng Ý nghĩa Hình dạng

Strikethrough Gạch ngang ký tự Gạch ngang ký tự
DoubleStrikethroug Gạch ngang ký tự hai Gạch ngang ký tự hai nét
h nét
Superscript Chỉ số trên 100 m3
Subscript Chỉ số dưới H2SO4
Small Caps Chữ in hoa nhỏ ĐỔI SANG CHỮ HOA NHỎ
All Caps Đổi thành chữ in hoa CHỮ IN HOA
Hidden ẩn ký tự, không thấy
Cài đặt Font chữ mặc định cho MS Word

Nếu người dùng muốn tất cả các tùy chọn về ký tự như font chữ, kích thước,
… trở thành mặc định (Default), nhấn nút lệnh Set As Default trong hộp thoại Font
và thực hiện như hình sau đây:
Hình 2-42. Cài đặt font chữ mặc định cho MS Word
57
Ký tự hoa lớn đầu đoạn
Nếu người dùng muốn ký tự đầu của đoạn văn bản in hoa, thực hiện như sau:
Đưa con trỏ vào đoạn hay chọn các đoạn muốn tạo ký tự hoa lớn đầu đoạn.
Trên thanh ribbon, chọn thẻ Insert  nhóm Text  lệnh Drop Cap  chọn kiểu
Drop Cap thích hợp.
Ý nghĩa các mục chọn:
- None: hủy bỏ định dạng Drop Cap hiện
có.
- Dropped: ký tự Drop Cap nằm bên trong
đoạn văn.
- In Margin: ký tự Drop Cap nằm riêng
bên ngoài đoạn ở mép lề trái.
Nếu người dùng muốn tự định nghĩa
font chữ, chiều cao cho ký tự Drop Cap, chọn Hình 2-43. Lệnh Drop Cap
lệnh Drop Cap Option… để mở hộp thoại Drop trên thanh Ribbon
Cap.
Hình 2-44. Hộp thoại Drop Cap
Chuyển khối văn bản thành chữ in hoa

Thực hiện như sau:
- Chọn khối văn bản muốn chuyển đổi.
- Chọn thẻ Home  nhóm Font  chọn Change Case .
Ý nghĩa của các mục chọn:
- Sentence case: ký tự đầu tiên của câu được viết in hoa.
- lowercase: đổi các ký tự trong khối văn bản thành chữ thường.
58
- UPPERCASE: đổi các ký tự trong khối văn bản thành chữ in hoa.
- Capitalize Each Word: đổi ký tự đầu
tiên của các từ trong khối văn bản
thành chữ in.
- toGGLE cASE: hoán đổi từ chữ thường
thành chữ in hoa và ngược lại.
Ngoài ra, để chuyển đổi chữ in hoa
thành chữ thường, hoặc chữ thường thành chữ
in hoa, hoặc ký tự đầu của từ thành chữ hoa
người dùng có thể nhấn tổ hợp phím Hình 2-45. Chuyển khối văn bản
Shift+F3. thành chữ in hoa
Tổ hợp phím tắt trong định dạng ký tự
Bảng 2.13. Tổ hợp phím tắt trong định dạng ký tự

Ctrl +  Tăng cỡ chữ lên một point.
Ctrl +  Giảm cỡ chữ xuống một point.
Ctrl + B Tắt/mở kiểu chữ đậm.
Ctrl + U Tắt/mở kiểu chữ gạch dưới.
Ctrl + I Tắt/mở kiểu chữ in nghiêng.
Ctrl + dấu = Tắt/mở chỉ số dưới.
Ctrl + dấu + Tắt/mở chỉ số trên.
Shift + F3 Đổi chữ hoa thành chữ thường, chữ thường thành chữ hoa,
chữ đầu của từ thành chữ hoa.
Ctrl + Shift + dấu * Hiển thị ký tự không in trên màn hình (Show/Hide ).
Ctrl + Spacebar Hủy bỏ tất cả các định dạng ký tự, trả về giá trị mặc định.
2.3.2 Định dạng đoạn
Canh lề văn bản
Để canh lề văn bản, người dùng có thể thực hiện các lệnh trong nhóm
Paragraph của thẻ Home hoặc nhóm lệnh Alignment của hộp thoại Paragraph.
Thực hiện trong nhóm Paragraph
59
Thực hiện Hình 2-46. Canh lề văn bản trong nhóm
lệnh Alignment của hộp thoại Paragraph
Click biểu tượng trên nhóm Paragraph của thẻ Home  Hộp thoại
Paragraph hiển thị như hình sau đây:
Hình 2-47. Canh lề văn bản trong hộp thoại Paragraph
Giãn khoảng cách giữa các đoạn, các dòng

Để thực hiện giãn khoảng cách giữa các dòng trong một đoạn văn bản hay
khoảng cách giữa các đoạn văn bản, người dùng thực hiện ở lệnh Line and
Paragraph Spacing của nhóm Paragraph trong thẻ Home hoặc thực hiện trong
khung Spacing của hộp thoại Paragraph.
Thực hiện ở lệnh Line and Paragraph Spacing của nhóm Paragraph
Hình 2-48. Giãn dòng văn bản

Nhóm lệnh Spacing của hộp thoại Paragraph
Ý nghĩa các lệnh trong khung Spacing:
Khoảng cách giữa các đoạn:
Before: khoảng cách của đoạn đang chọn so với đoạn trước.
After: khoảng cách của đoạn đang chọn so với đoạn sau.
Khoảng cách giữa các dòng trong cùng đoạn văn bản: thực hiện ở khung Line
spacing như sau:
60
Single: các dòng cách nhau một khoảng cách đơn (bằng chiều cao chữ).
1.5 lines: các dòng cách nhau một khoảng bằng 1.5 lần khoảng cách đơn.
Double: các dòng cách nhau một khoảng bằng hai lần khoảng cách đơn.
At least: khoảng cách tối thiểu giữa các dòng theo qui định trong hộp At.
Exactly: các dòng cách nhau chính xác được quy định trong hộp At.
Multiple: các dòng cách nhau bằng số lần dòng đơn xác định trong hộp At.
Chọn tùy chọn Don’t add space between paragraphs of the same style nếu
muốn các đoạn trong cùng phân đoạn không cách nhau.
Hình 2-49. Khoảng cách giữa các đoạn, các dòng trong đoạn
Thụt lề văn bản

Để thực hiện canh lề thụt lề văn bản, người dùng có thể dùng các nút Indent
marker trên thước ngang hoặc sử dụng nhóm lệnh Indentation của hộp thoại
Paragraph.
Sử dụng các nút Indent marker trên thước ngang
61
Hình 2-50. Thụt lề văn bản bằng marker trên thước ngang
Ý nghĩa
của marker trái và marker phải:
Bảng 2.1. Ý nghĩa của marker trái và marker phải
Thực hiện trong nhóm lệnh Indentation của hộp thoại Paragraph
Ý nghĩa các lệnh trong nhóm Indentation của hộp thoại Paragraph
Left: canh khoảng cách từ lề trái đến đoạn văn bản.
Right: canh khoảng cách từ lề phải đến đoạn văn bản.
Special: lựa chọn một số cách canh lề đặc biệt gồm:
- First line: dòng đầu tiên của đoạn thụt vào một khoảng xác định so với các
dòng khác;
- Hanging: thụt lề từ dòng thứ hai của đoạn một khoảng xác định so với
dòng đầu tiên của đoạn.
62
Hình 2-51. Thụt lề văn bản
Một số tổ hợp phím tắt trong định
dạng đoạn
Bảng 2.14. Các phím tắt dùng trong định dạng đoạn

Ctrl + 1 Các dòng cách nhau một khoảng cách đơn.
Ctrl + 2 Các dòng cách nhau một khoảng bằng 2 lần khoảng cách đơn.
Các dòng cách nhau một khoảng bằng 1.5 lần khoảng cách
Ctrl + 5
đơn.
Ctrl + L Canh thẳng theo lề trái.
Ctrl + E Canh thẳng ở giữa.
Ctrl + R Canh thẳng theo lề phải.
Ctrl + J Canh thẳng đều hai bên.
Ctrl + số 0 Thêm/bỏ khoảng cách trước một đoạn 12 pt.
Ctrl + Q Hủy bỏ các định dạng đoạn, trả về dạng mặc định.
Ctrl + M Tăng lề trái.
Ctrl + Shift + M Giảm lề trái.
2.3.3 Định dạng chỉ mục và liệt kê

2.3.3.1 Đánh dấu chỉ mục
Để có các ký hiệu đầu đoạn văn bản như gạch đầu dòng, dấu hoa thị,… người
dùng chọn thẻ Home  nhóm Paragraph  chọn lệnh Bullets . Một danh mục
ký hiệu hiển thị, người dùng chọn ký hiệu đầu đoạn văn bản thích hợp.
Nếu người dùng muốn
định nghĩa một ký hiệu đầu
đoạn khác, chọn lệnh Define
New Bullet.. à hộp thoại
Define New Bullet hiển thị,
thao tác để chọn ký hiệu đầu
đoạn khác.
Ý nghĩa hộp thoại Define
New Bullet
- Symbol: lựa chọn các ký tự
khác là ký hiệu đầu đoạn.
63
- Picture: chèn hình ảnh làm ký hiệu đầu đoạn.
- Font: định dạng kiểu chữ,
màu cho ký hiệu đầu đoạn. Hình 2-52. Ký hiệu đầu đoạn (Bullet)
- Alignment: canh lề cho ký hiệu đầu đoạn.
Để bỏ đánh dấu ký hiệu đầu đoạn văn bản, người dùng chọn ô None hoặc
click nút Bullets trên thanh Ribbon.
2.3.3.2 Định dạng liệt kê
Để có số thứ tự tự động tăng ở đầu mỗi đoạn văn bản như 1,2,3 hay a,b,c..,
người dùng thực hiện như sau: chọn thẻ Home  trong nhóm Paragraph chọn lệnh
Numbering . Một danh mục các dạng đánh số tự động đầu đoạn hiển thị, người
dùng chọn kiểu số tự động thích hợp.
Để định nghĩa một kiểu số thứ tự khác các kiểu được hiển thị, người dùng
chọn lệnh Define New Number Format.. à hộp thoại Define New Number Format
hiển thị gồm các chức năng sau:
Ý nghĩa hộp thoại Define New Number Format:
- Number style: chọn kiểu số thứ tự.
- Font: thiết lập Font chữ cho số thứ tự.
- Number format: thiết lập lại kiểu định dạng số.
- Alignment: lựa chọn canh vị trí hiển thị số.
Hình 2-53. Số thứ tự tự động đầu đoạn
64
Ví dụ để định nghĩa số tự động tăng là Câu 1, Câu 2…, trong hộp thoại
Define New Number Format người dùng thực hiện như hình sau đây:
Thay đổi số thứ tự của số tự động tăng: nếu muốn thay đổi số thứ tự của số tự
động tăng, thực hiện theo hai cách sau:
Cách 1: click phải chuột ngay tại số thứ tự muốn
thay đổi à một sub menu hiển thị, chọn lệnh thích hợp
để thay đổi số thứ tự
Cách 2: chọn lệnh Set Numbering Value của nút
Numbering trong thẻ Home à hộp thoại Set
Numbering Value hiển thị.
Ý nghĩa hộp thoại Set Numbering Value:
- Start new list: bắt đầu danh sách mới.
- Set value to: nhập giá trị bắt đầu cho danh sách
mới. Hình 2-54. Hộp thoại
Set Numbering Value
- Continue from previous list: tiếp tục đánh số theo
danh sách trước.
2.3.3.3 Văn bản phân cấp
Để thiết lập số thứ tự tự động cho văn bản phân cấp, người dùng thực hiện
như sau: chọn thẻ Home  nhóm Paragraph  chọn Multilevel List  một
danh mục hiển thị, cung cấp các dạng đánh số tự động cho văn bản phân cấp, người
dùng chọn kiểu thích hợp
Nếu không muốn tiếp tục đánh số thứ tự: chọn ô None hoặc click nút
Multilevel List trên thanh Ribbon.
65
Để thay đổi định dạng số tự động cho văn bản phân cấp, chọn Define New
Multilevel List. Hộp thoại Define New Multilevel List hiển thị.
Hình 2-55. Văn bản phân cấp
Ý nghĩa hộp thoại Define New Multilevel List:

Chọn từng cấp văn bản trong khung Level, sau đó định dạng cho cấp văn bản
(thực hiện giống số tự động tăng, xem mục 2.3.3.2).
Tiếp tục cho đến hết các cấp trong văn bản.
Lưu ý: Để đi ra cấp lớn hơn chọn: Decrease Indent, lùi vào cấp nhỏ hơn chọn:
Increase Indent trong nhóm Paragraph của thẻ Home
2.3.4 Điểm canh cột (Tab)
MS Word đã định sẵn các điểm canh cột trên thước ngang cách nhau một
khoảng bằng 0.5 inch. Mỗi khi người dùng nhấn phím tab, vị trí chuột được dịch
chuyển đến một điểm canh cột tương ứng trên thước. Người dùng có thể thay đổi
khoảng cách giữa các điểm canh cột mặc định này và thiết lập vị trí các điểm canh
cột cùng với các kiểu canh cột được chọn theo ý muốn.
Có năm kiểu điểm dừng tab (điểm canh cột) như sau:
Điểm canh cột trái (Left tab) : canh thẳng lề trái các đoạn văn bản;
Điểm canh cột phải (Right tab) : canh thẳng lề phải các đoạn văn bản;
Điểm canh cột giữa (Center tab) : canh giữa các đoạn văn bản;
Điểm canh cột theo dấu thập phân (Decimal tab) : canh thẳng hàng các dấu
phân cách thập phân ở những đoạn khác nhau;
66
Điểm canh cột là đường kẻ đứng (BarThẻ) : tab này không định vị trí cho
văn bản, Word sẽ chèn thanh thẳng đứng tại vị trí đặt tab.
Sử dụng nút tab Align trên thước ngang
Để lựa chọn các loại điểm dừng tab trên, người dùng nhấn vào hộp tab
Alignment trên thước ngang.
Thiết lập điểm canh cột: người dùng chọn
kiểu canh cột ở hộp tab Alignment và click vào vị
trí thích hợp trên thước ngang, tiếp tục thực hiện cho
Hình 2-56: Đặt tab trên
các điểm canh cột còn lại.
thước ngang
Xóa các điểm canh cột trên thước: bấm vào
điểm canh cột và kéo khỏi thước.
Di chuyển các điểm canh cột trên thước: bấm vào điểm canh cột muốn dịch
chuyển và dời sang trái hay phải theo ý muốn.
Sử dụng hộp thoại Tabs
Chọn thẻ Home  mở hộp thoại Paragraph  nút Tabs  hộp thoại Tabs
hiển thị gồm các lệnh sau:
- Default tab stop: khoảng cách điểm
tab mặc định.
- Khung Tab Stop Positions: liệt kê các
điểm canh cột đã được đặt. Nhập vào
số đo chỉ vị trí của điểm canh cột vào
khung này để định nghĩa điểm canh
cột mới.
- Khung Alignment: các kiểu dừng tab.
Chọn kiểu thích hợp.
- Khung Leader: chọn ký tự dùng để
nối giữa điểm canh cột đang đặt với
điểm canh cột ngay sau nó.
- Xóa một điểm canh cột: chọn điểm
canh cột trong khung Tab Stop
Positions và nhấn nút Clear.
- Xóa tất cả các điểm canh cột: nhấn nút Hình 2-57. Hộp thoại Tabs
Clear All.
Đặt ký tự nối giữa hai điểm canh cột
Nếu người dùng muốn có ký tự nối giữa hai vị trí đặt tab, thực hiện như hình
minh họa sau đây :
67
Hình 2-58. Cách đặt ký tự nối giữa hai vị trí tab
Nhập văn bản
Sau khi đã thiết lập các điểm dừng tab trên thước ngang, người dùng tiến
hành nhập nội dung cho tài liệu như sau:
Nhấn phím tab để đưa con trỏ đến vị trí của điểm canh cột và nhập văn bản.
Đến dòng cuối cùng nhấn phím Enter và nhấn tổ hợp phím Ctrl+Q để hủy bỏ
các điểm canh cột kế thừa.
2.3.5 Văn bản dạng cột (Column)
Để định dạng tài liệu dạng cột giống như tờ báo, người
dùng thực hiện như sau:
Nhập và định dạng hoàn chỉnh tài liệu, chọn phần văn
bản muốn chia cột.
Chọn thẻ Page Layout  nhóm Page Setup  lệnh
Columns  chọn kiểu chia cột cho văn bản tương ứng.
Nếu người dùng muốn có các lựa chọn định dạng cột như
có đường phân cách giữa các cột văn bản, bề rộng cho từng cột,
khoảng cách giữa các cột,…: chọn lệnh More Column, hộp
thoại Column hiển thị với các chức năng như sau:
68
Hình 2-59. Hộp thoại Columns
Chèn dấu ngắt cột

Khi chia cột văn bản, MS Word sẽ tự động ngắt các cột, tuy nhiên các điểm
ngắt này đôi khi không đúng ý người dùng. Do đó, người dùng có thể tự chèn dấu
ngắt cột. thực hiện như sau:
Đưa con trỏ đến vị trí muốn chèn dấu ngắt cột.
Chọn thẻ Page Layout  nhóm Page Setup  chọn Break  chọn Column
hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl+Shift+Enter.
Thay đổi khoảng cách giữa các cột và bề rộng cột bằng Indent Marker
Ngoài cách thay đổi khoảng cách và bề rộng giữa các cột bằng lệnh, người
dùng có thể dùng các nút Indent marker trên thước ngang. Cách thực hiện như sau:
Đưa con trỏ vào phần văn bản của cột muốn thay đổi khoảng cách, bấm và
kéo vào biên của Marker trên thước để thay đổi khoảng cách giữa các cột
2.3.6 Đường viền và đánh bóng

Đường viền cho đoạn văn bản
Để tạo đường viền cho đoạn văn bản, người dùng thực hiện như sau:
Chọn văn bản muốn tạo khung viền;
Chọn thẻ Home  nhóm Paragraph  click dấu mũi tên ở nút Border
 chọn lệnh Borders and Shading  hộp thoại Borders and Shading hiển thị
69
Hình 2-60. Đóng khung đoạn

Để hủy bỏ đóng khung: chọn nút None trong hộp thoại Borders and Shading
hoặc chọn lệnh No Border ở nút Border.
Đánh bóng cho văn bản
Để tô nền cho đoạn văn bản, người dùng thực hiện như sau:
Chọn văn bản muốn tô nền  chọn thẻ Home  nhóm Paragraph  click
mũi tên của nút Shading để lựa chọn màu nền được liệt kê. Nếu người dùng muốn
định nghĩa màu nền khác, chọn lệnh More Color.
Hoặc người dùng tô nền ở thẻ Shading của hộp thoại Borders and Shading
Hình 2-61. Tô màu nền cho đoạn văn

2.3.7 Quản lý định dạng
MS Word cho phép người dùng quản lý tất cả
các định dạng được sử dụng trong tài liệu bằng chức
năng Reveal Formatting.
Bảng Reveal Formatting lưu trữ các thông tin
định dạng về đoạn như font chữ, các định dạng đoạn
như canh lề, thụt lề đoạn, khoảng cách giữa các
đoạn… Bảng thông tin này giúp người dùng thấy được
định dạng khác nhau giữa các đoạn văn bản trong tài
liệu.
Để hiển thị/tắt bảng Reveal Formatting nhấn tổ
hợp phím Shift+F1.
Xem chi tiết từng định dạng: trong bảng Reveal
Formatting, người dùng chọn định dạng muốn xem chi
tiết à hộp thoại tương ứng định dạng sẽ hiển thị. Hình 2-62. Quản lý
định dạng
70
2.4 Thêm minh họa cho tài liệu
2.4.1 Chèn đối tượng đồ họa
2.4.1.1 Chèn ký hiệu đặc biệt
Để chèn vào tài liệu ký hiệu đặc biệt không có trên bàn
phím như biểu tượng quyển sách, dấu mũi tên, Copyright,
Trademark,…người dùng thực hiện như sau:
Đặt con trỏ tại vị trí muốn chèn ký tự đặc biệt;
Chọn thẻ Insert  nhóm Symbols  chọn lệnh Symbol
 MS Word liệt kê danh sách các ký tự đặc biệt đã được dùng
trước đây, người dùng chọn ký hiệu thích hợp.
Để chọn ký tự khác, chọn mục More Symbols…  Hộp
thoại Symbol hiển thị.
Hình 2-63. Hộp thoại Symbol để chèn ký tự đặc biệt
Trong hộp thoại Symbol  chọn font chữ có chứa các ký hiệu muốn chèn,
chọn ký hiệu cần chèn và nhấn nút Insert (hoặc nhấn đúp chuột vào ký hiệu muốn
chèn).
Để chèn ký tự đặc biệt như Copyright ©, Registered ®, , ...: chọn thẻ Special
Characters của hộp thoại Symbol.
Gán phím tắt cho ký hiệu đặc biệt
MS Word cho phép người dùng tạo tổ hợp phím tắt cho ký tự đặc biệt như
sau:
Chọn ký tự đặc biệt muốn gán phím tắt, click nút Shortcut Key… của hộp
thoại Symbols  hộp thoại Customize Keyboard hiển thị, nhấn tổ hợp phím tắt vào
khung Press new shortcut key  nhấn nút Assign.
71
Hình 2-64. Cài đặt phím nóng cho ký tự đặc biệt
Gở bỏ phím tắt đã gán cho ký tự:

Trong hộp thoại Symbols, chọn ký tự đặc biệt có phím tắt muốn gỡ  click
Shortcut Key…  trong khung Current keys của hộp thoại Customize Keyboard
chọn tổ hợp phím tắt muốn gỡ bỏ  nhấn nút Remove.
2.4.1.2 Chèn hình ảnh
MS Word hỗ trợ người dùng chèn hình vào tài liệu từ kho hình trên Internet
hay chèn hình từ tập tin hình ảnh có sẵn.
Chèn hình từ thư viện hình trực tuyến
Chọn thẻ Insert  nhóm Illustrations, chọn Pictures à chọn Online Picture
 hộp thoại Online Pictures hiển thị cho phép người dùng nhập chủ đề để tìm hình
hoặc click tìm hình ở các chủ đề đang liệt kê à chọn hình thích hợp và nhấn Insert.
Hình 2-65. Chèn hình từ72

thư viện hình trực tuyến
Chèn hình từ tập tin có sẵn
Chọn thẻ Insert  nhóm Illustrations, chọn Pictures  chọn lệnh This
Device à hộp thoại Insert Picture hiển thị à chọn vị trí có chứa hình, chọn hình
thích hợp và nhấn nút Insert.
Hình 2-66. Chèn hình có sẵn từ tập tin

Chụp ảnh cửa sổ, ứng dụng đưa vào tài liệu
MS Word hỗ trợ người dùng chụp hình các cửa sổ ứng dụng đang làm việc
bằng chức năng Screenshot.
Khi chọn lệnh Screenshot trong nhóm
Illustrations của thẻ Insert  một danh sách
các cửa sổ ứng dụng đang mở, người dùng
nhấn chuột vào hình muốn đưa vào làm minh
họa cho tài liệu.
Nếu chỉ muốn chụp một phần cửa sổ
ứng dụng: chọn lệnh Screen Clipping. Khi
chọn lệnh này màn hình máy tính sẽ mờ đi và
con trỏ chuyển thành dấu cộng màu đen, người
dùng nhấp chuột và khoanh vùng cần chụp,
vùng đó sẽ sáng lên và ngay khi thả chuột sẽ
có được bức ảnh chèn vào văn bản là vùng Hình 2-67. Chụp ảnh cửa sổ
vừa chọn. (Screenshot)
Định dạng hình ảnh
Thực hiện định dạng hình ảnh ở thanh công cụ Picture Tools: chọn hình
muốn định dạng  thẻ Picture tools hiển thị.
73
Hình 2-68. Định dạng hình ảnh

Ý nghĩa các lệnh trong thẻ Picture
Nhóm lệnh Adjust
- Compress Pictures: nén dung lượng hình.
- Change Picture: thay đổi hình khác.
- Corrections: hiệu chỉnh độ sáng, độ tương phản
của hình ảnh.
- Color, Artistic Effects: đổi tông màu cho hình.
- Reset Picture: lấy lại tình trạng ban đầu của hình ảnh.
Nhóm lệnh Picture Styles
Nhóm lệnh này liệt kê các kiểu đóng khung
cho hình ảnh, người dùng chọn kiểu thích hợp.
- Picture Border: tạo khung viền cho hình.
- Picture Effects: tạo hiệu ứng cho hình (bóng
đổ, 3D, phản chiếu…)
- Picture Layout: cho phép người dùng chọn các Layout cho hình theo chủ đề.
Nhóm lệnh Arrange
Nhóm lệnh này nhằm quy định vị trí hình
ảnh so với văn bản.
- Position: vị trí hình ảnh so với văn bản như
hình ảnh nằm bên trái văn bản, hình ảnh
nằm bên phải văn bản, hình nằm giữa văn bản…
- Wrap Text: thiết lập vị trí hình ảnh với nội dung văn bản như nội dung văn bản
bao chung quanh hình ảnh (square), hình ảnh ẩn bên dưới nội dung văn bản
(behind text), hình ảnh chèn bên trên nội dung văn bản (in front of text),…
- Align: canh lề hình.
- Rotate: xoay chiều hình ảnh.
Nhóm lệnh Size
Nhóm lệnh này cho phép thay đổi kích thước hình ảnh
trong tài liệu, cắt hình ảnh trong tài liệu theo ý người dùng.
- Size: thay đổi kích thước (Height, Width) hình ảnh.
- Crop: xén hình. Chọn biểu tượng Crop à khi đó hình ảnh
sẽ được bao quanh các bởi các đường cắt, người dùng click chuột tại những
điểm này rồi kéo đến vị trí cần thu hẹp hay mở rộng hình ảnh. Nếu muốn cắt
hình theo những khuôn mẫu cho sẵn, chọn lệnh Crop to Shape của lệnh Crop.
74
2.4.1.3 Tạo chữ nghệ thuật với WordArt
Chèn Wordart
WordArt là kiểu chữ nghệ thuật. Để chèn WortArt,
người dùng thực hiện như sau:
Đặt con trỏ tại vị trí muốn chèn.
Chọn thẻ Insert  nhóm Text  chọn WordArt 
danh sách các mẫu chữ nghệ thuật hiển thị  chọn một kiểu
thích hợp và nhập nội dung cho WordArt. Hình 2-69. Chèn
Hiệu chỉnh WordArt WordArt
Chọn đối tượng WordArt muốn hiệu chỉnh
à thanh lệnh Drawing Tools hiển thị, thực hiện
hiệu chỉnh WordArt trong nhóm WordArt Styles
của thẻ Format. Các lệnh hiệu chỉnh như sau:
Text Fill: chọn màu cho chữ WordArt..
Text Outline: màu đường viền WordArt. Hình 2-70. Hiệu chỉnh
WordArt
Text Effect: chọn hiệu ứng cho WordArt.
Ngoài
ra,
người
dùng
có thể
hiệu
chỉnh
Hình 2-71. Một số hiệu ứng thường dùng của WordArt
75
WordArt bằng cách chọn biểu tượng Format Text Effects của nhóm WordArt Styles
như hình sau đây
2.4.1.4 Chèn Text box, Shape

Text box là một khung bên trong có thể chứa hình ảnh, văn bản và có thể đặt
ở bất kỳ vị trí nào bên trong bảng. Shapes là các mẫu hình do MS Word định sẵn.
Nội dung trong Text Box và Shapes cũng được hiệu chỉnh tương tự như trên văn
bản.
Chèn Text Box
Để chèn vào tài liệu Text Box,
thực hiện theo một trong hai cách sau:
Cách 1: chọn thẻ Insert  nhóm
Text  chọn Text box à một danh
sách các mẫu Text Box hiển thị cho
người dùng lựa chọn.
Cách 2: chọn thẻ Insert nhóm
Text  chọn Text box à chọn lệnh
, trỏ chuột đổi thành
biểu tượng , người dùng nhấn giữ
chuột và kéo để vẽ Text Box.
Chèn Shape
Chọn thẻ Insert  nhóm
Illustrations  chọn Shapes  danh Hình 2-72. Chèn Text Box
sách các mẫu Shape hiển thị  chọn một đối tượng hình vẽ  trỏ chuột sẽ hiển thị
thành biểu tượng , nhấn giữ chuột và kéo để thực hiện vẽ.
Giới thiệu các nhóm Shape
Nhóm Recently Used Shapes: lưu giữ các đối
tượng vẽ được dùng nhiều nhất.
Nhóm Lines: đối tượng vẽ là đường thẳng.
76
Curve : vẽ đường cong. Để vẽ đường cong, người dùng lần lượt bấm chuột
để ấn định điểm uốn (muốn đường cong uốn chỗ nào thì click chuột tại đó) và kéo
chuột tạo độ cong cho đường. Để kết thúc, click chuột tại điểm khởi đầu của đường
cong hay nhấp đúp chuột tại một điểm bất kỳ.
Freeform : vẽ hình đa giác.
Scribble : vẽ tự do.
Nhóm Basic Shapes: vẽ đối tượng hình cơ bản.
Nhóm Block Arrows: vẽ hình dạng mũi tên khối.
Nhóm Stars and Banners: vẽ ngôi sao, biểu ngữ.
Nhóm Callouts: vẽ các hình vẽ dạng lời thoại.
Hình 2-73. Các đối
New Drawing Canvas: nếu chọn, trên văn bản sẽ
tượng Shape
hiển thị khung vẽ chứa các đối tượng vẽ (nếu vẽ hình
trong khung này, khi di chuyển đến vị trí mới hoặc xem văn bản trên máy khác thì
hình vẽ không xảy ra hiện tượng lệch so với định dạng trang văn bản).
Nhập văn bản vào Shape:
Mặc định đối tượng Shape không có
sẵn con trỏ để người dùng nhập văn bản,
muốn nhập văn bản vào shape người dùng
nhấn phải chuột lên Shape  chọn Add Text
 con trỏ xuất hiện, nhập văn bản.
Định dạng Text Box và Shape
Để định dạng Text box và Shape, người dùng thực hiện hiệu chỉnh ở thẻ
Format của thanh công cụ Drawing Tools.
Hình 2-74. Định dạng Text box và Shape

Định dạng cho Text Box và Shape tương tự định dạng cho hình ảnh. Sau đây
là những nhóm lệnh riêng dành định dạng Text Box và Shape:
Nhóm Shape styles để thay đổi nền cho Text Box và Shape.
Nhóm lệnh Text: dùng để thực hiện với nội dung của Text Box và Shape như:
: đổi hướng nội dung trong Text Box và Shape.
: canh vị trí nội dung trong Text Box và Shape.
77
: tạo liên kết giữa các đối tượng text.
2.4.1.5 Tạo sơ đồ với SmartArt
Chèn đối tượng SmartArt
Chọn thẻ Insert  nhóm Illustrations  chọn SmartArt  danh sách các
mẫu SmartArt hiển thị  chọn đối tượng thích hợp  nhấn OK .
Ý nghĩa các mục chọn trong hộp thoại SmartArt
List: các dạng danh sách.
Process: các dạng tiến trình.
Cycle: biểu đồ chu trình.
Hierarchy: sơ đồ tổ chức.
Relationship: các dạng lưu đồ quan hệ.
Matrix: các dạng ma trận.
Pyramid: lưu đồ hình tháp.
Hình 2-75. Chèn SmartArt

Mẫu SmartArt được chọn sẽ thể hiện trên trang văn bản như sau:
78
Hiệu chỉnh SmartArt
Chọn SmartArt trên văn bản muốn chỉnh sửa  thanh công cụ Smartart
Design hiển thị để hiệu chỉnh SmartArt như sau:
Hình 2-76. Thanh công cụ hiệu chỉnh SmartArt

Nhóm lệnh Create Graphic
Add Shape: chèn thêm ô nội dung vào lưu đồ.
Add Bullet: chèn nút Bullet vào ô nội dung trong lưu đồ.
Text Pane: hiển thị hộp thoại văn bản các ô nội dung của lưu đồ.
Promote: di chuyển ô nội dung đang chọn lên trên một vị trí.
Demote: di chuyển ô nội dung đang chọn xuống dưới một vị trí.
Right to Left: di chuyển đến ô nội dung phía trái của ô nội dung đang chọn.
Move Up, Move Downc: di chuyển vị trí các shape của SmartArt
Layout: thay đổi khung nhìn cho SmartArt
Layouts: thay đổi mẫu lưu đồ.
Nhóm lệnh Layout: cho phép người dùng đổi kiểu SmartArt
Nhóm lệnh SmartArt Styles:
Cho phép người dùng chọn kiểu mẫu cho ô nội dung của SmartArt như như
3D, Inset…, ngoài ra còn cho người dùng thay đổi màu cho các shape trong
SmartArt ở nút Change Colors
Reset Graphic: quay lại định dạng ban đầu của lưu đồ đang áp dụng.
2.4.1.6 Biểu đồ
Vẽ biểu đồ
Chọn thẻ Insert  nhóm Illustrations  chọn Chart  danh sách các mẫu
biểu đồ hiển thị à người dùng chọn kiểu biểu đồ thích hợp  nhấn OK.
Trên màn hình xuất hiện cửa sổ Excel với các thông số mặc định.
Người dùng thay đổi giá trị dữ liệu trong các ô sao cho thích hợp với biểu đồ
cần thể hiện. Khi thay đổi xong giá trị dữ liệu, thoát khỏi cửa sổ chương trình Excel.
79
Hiệu chỉnh biểu đồ
Hiệu chỉnh biểu đồ được thực hiện ở thẻ Design và thẻ Format của thanh
công cụ Chart Tools hoặc thực hiện trực tiếp ở các biểu tượng bên phải biểu đồ.
Thẻ Design: thực hiện hiệu chỉnh tổng quan biểu đồ, gồm các mục chọn sau:
Hình 2-78. Thanh công cụ Chart Design

Add Chart Element: thêm các thành phần của biểu đồ như tiêu đề biểu đồ,
tiêu đề cho các trục dữ liệu,…
Quick Layout: lựa chọn cách bố trí dữ liệu hiển thị trong biểu đồ.
Chart Styles: mẫu màu áp dụng cho cột hiển thị dữ liệu trong biểu đồ.
Change Colors: chọn màu cho các đường biểu diễn trên biểu đồ.
Select Data: hiệu chỉnh vùng giá trị vẽ biểu đồ.
Edit Data: hiển thị cửa sổ Excel chứa giá trị thông số của biểu đồ.
Change Chart Type: thay đổi biểu đồ đang hiển thị bằng mẫu biểu đồ khác
Thẻ Format: hiệu chỉnh cho từng đối tượng trên biểu đồ như màu, kiểu chữ,..
Hình 2-79. Thẻ Format để hiệu chỉnh biểu đồ

Người dùng có thể hiệu chỉnh trực tiếp ở những nút lệnh bên phải biểu đồ như sau:
(Layout Options): vị trí biểu đồ với văn bản.
(Chart Elements): thêm các thành phần của biểu đồ.
(Chart Styles): chỉnh sửa dạng biểu đồ.
(Chart Filter): lọc dữ liệu hiển thị trên biểu đồ.

2.4.1.7 Chèn công thức toán học
Chọn thẻ Insert  nhóm Symbols  lệnh Equation  danh sách các biểu
thức toán học hiển thị, người dùng chọn một mẫu công thức thích hợp.
80
Nếu các mẫu biểu thức toán học có sẵn không thích hợp, người dùng chọn
lệnh Insert New Equation, trên trang văn bản sẽ hiển thị một khung soạn thảo công
thức  chọn đối tượng toán học trong thẻ Design để chèn vào công thức.
Ý nghĩa các mục chọn trên thẻ Equation:
- Equation: chọn mẫu biểu thức toán học khác với biểu thức đang chọn.
- Symbols: chèn ký tự đặc biệt của toán học.
- Structures: chèn các cấu trúc toán học như phân số, tích phân, lũy thừa,…
Hình 2-80. Thanh công cụ Equation
Hình 2-81. Chèn công thức toán học
2.4.2 Thao tác với các đối tượng chèn vào tài liệu
Sắp xếp thứ tự của các đối tượng
Mặc định đối tượng mới tạo ra
sẽ nằm đè lên đối tượng đã tạo trước
đó. Để thay đổi thứ tự này, người
dùng click phải trên đối tượng muốn
thay đổi thứ tự, chọn lệnh thích hợp.
Hình 2-82. Thứ tự các đối tượng
81
- Bring to Front: đưa đối tượng lên lớp trên cùng;
- Send to Back: đưa đối tượng xuống lớp dưới cùng;
- Bring Forward: đưa đối tượng lên trên một lớp;
- Send Backward: đưa đối tượng xuống dưới một lớp;
- Bring to Front of Text: đưa đối tượng lên trên văn bản;
- Send Behind Text: đưa đối tượng xuống dưới văn bản.
Nhóm/phân rã các đối tượng
Chọn các đối tượng cần nhóm thành một, click phải chuột chọn lệnh Group
 chọn Group.
Để phân rã các đối tượng đã nhóm: chọn đối tượng cần phân rã, click phải
chuột chọn lệnh Group  chọn lệnh UnGroup.
2.4.3 Vị trí của đối tượng với văn bản
Chọn đối tượng muốn ấn định vị trí so với văn bản, click phải chuột chọn
Wrap Text  chọn kiểu văn bản bao quanh đối tượng như sau:
- In line with text: đối tượng nằm cùng dòng với văn bản.
- Square: văn bản bao quanh đối tượng theo khung hình vuông.
- Tight: văn bản bao quanh đối tượng theo một đường biên giới hạn đối tượng.
- Behind text: đối tượng nằm ẩn sau văn bản.
- In front of text: đối tượng nằm đè lên văn bản.
Tạo tiêu đề cho đối tượng
Tiêu đề (caption) là một đoạn văn bản dùng để mô tả một đối tượng nào đó
và nằm dưới hoặc nằm trên đối tượng đó như tiêu đề hình ảnh hoặc tiêu đề bảng
biểu,…. Thao tác thực hiện:
Chọn đối tượng  chọn thẻ
References  nhóm Captions  chọn
lệnh Insert Caption  Hộp thoại
Caption hiển thị
Ý nghĩa hộp thoại Caption:
- Nút New label: định nghĩa tiêu đề.
- Nút Delete label: xóa tiêu đề đã có.
- Nút Numbering… : định dạng số
thứ tự cho tiêu đề. Hình 2-83. Tạo tiêu đề cho đối tượng
Lưu ý: để xóa Caption chỉ cần quét khối chọn Caption và nhấn phím Delete để xóa.
82
2.5 Bảng biểu trong MS Word
2.5.1 Tạo mới bảng
Người dùng thêm bảng biểu (table) theo các cách sau:
Sử dụng chức năng Insert Table trên thanh Ribbon
Đưa trỏ đến vị trí muốn tạo bảng.
Chọn thẻ Insert  nhóm Tables  chọn Table 
khung lưới hiển thị  kéo con trỏ vào khung lưới để chọn số
dòng, số cột cho bảng.
Sử dụng công cụ Draw Table
Chọn thẻ Insert  nhóm Tables  lệnh Table 
Draw Table  con trỏ chuột biến thành cây bút , kéo
chuột để vẽ bảng. Nhấn phím Esc hay click nút Draw
Table trong thẻ Design để kết thúc tạo bảng. Hình 2-84. Tạo table
Sử dụng hộp thoại Insert Table
Đưa con trỏ đến vị trí muốn tạo bảng. Chọn thẻ
Insert  nhóm Tables  chọn Table  chọn lệnh
Insert Table…  Hộp thoại Insert Table hiển thị.
Ý nghĩa hộp thoại Insert Table
Khung Number of columns, Number of rows:
nhập vào số cột, số dòng cho bảng.
Khung Fixed column width: nhập vào bề rộng
cột, nếu chọn Auto thì Word sẽ tự động chia đều bề
ngang của trang cho số cột vừa khai báo.
AutoFit to contents: tự động điều chỉnh độ rộng Hình 2-85. Hộp thoại
cột vừa với nội dung văn bản. Insert Table
AutoFit to window: tự động điều chỉnh độ rộng cột vừa với cửa sổ làm việc.
2.5.2 Hiệu chỉnh bảng
Di chuyển con trỏ trong bảng
Di chuyển nhanh đến một ô: click chuột vào ô đó.
Di chuyển đến ô kế tiếp: nhấn phím tab. Nếu con trỏ nằm ở ô cuối cùng bên
phải, nhấn phím tab sẽ tạo thêm một dòng mới.
Di chuyển bảng
Đưa trỏ chuột đến bảng cần di chuyển
 góc trái của bảng xuất hiện biểu tượng,
nhấn chuột lên biểu tượng này và kéo để di
chuyển bảng.
83
Thao tác chọn trong bảng
Chọn một hay nhiều ô
- Đưa trỏ vào ô muốn chọn, nhấn tổ hợp phím Shift + End để chọn một ô.
- Hoặc đưa trỏ chuột vào bên trong cạnh trái của ô muốn chọn, trỏ chuột trở
thành và nhấn chuột.
- Đưa con trỏ vào ô chọn, chọn thẻ Table Tools  thẻ Layout chọn Select
Cell.
Chọn một hay nhiều dòng
- Đưa trỏ vào ô đầu tiên của dòng muốn chọn, nhấn giữ tổ hợp phím
Shift+Alt+End.
- Hoặc đưa trỏ chuột ra ngoài cạnh trái của dòng muốn chọn, trỏ chuột trở thành
và nhấn chuột hay nhấn đôi chuột tại một ô bất kỳ trong dòng.
- Đưa trỏ vào dòng muốn chọn à thẻ Table Tools  thẻ Layout  Select Row.
Chọn một hay nhiều cột
- Đưa con trỏ vào ô đầu tiên của cột muốn chọn, nhấn tổ hợp phím
Shift+Alt+PageDown.
- Hoặc trỏ chuột vào cạnh trên cùng của cột muốn chọn, con trỏ chuột trở thành
 và nhấn chuột (hay giữ phím Alt) và nhấn chuột tại một ô bất kỳ trong cột.
- Đưa con trỏ vào dòng muốn chọn, chọn thẻ Table Tools  thẻ Layout  chọn
Select Column.
Chọn cả bảng
- Giữ phím Alt và nhấp đôi chuột tại ô bất kỳ trong cột.
- Hoặc đưa con trỏ chuột vào bảng, click nút để chọn bảng.
- Đưa con trỏ vào bảng, chọn thẻ Table Tools  thẻ Layout  chọn Select
Table.
Điều chỉnh độ rộng cột, dòng
Người dùng có thể thực hiện các cách sau đây:
Cách 1: đưa trỏ chuột đến đường phân cách của cột (hoặc dòng) cho đến khi
con trỏ chuột trở thành (phân cách cột) hoặc (phân cách dòng). Nhấn và kéo
chuột qua trái/phải để thay đổi kích thước.
Cách 2: nhấn giữ chuột lên biểu tượng (cho cột) hoặc (cho dòng) trên
thanh thước và kéo để thay đổi kích thước của cột hoặc dòng.
Cách 3: chọn các cột muốn có cùng chiều rộng (hoặc các dòng muốn có cùng
chiều cao)  chọn thẻ Table Tools  thẻ Layout  nhóm Cell Size, nhập giá trị
vào ô Width (hoặc Height).
84
Hình 2-86. Thao tác điều chỉnh độ rộng cột, dòng trong bảng
Phóng to, thu nhỏ kích thước bảng
Đưa trỏ chuột đến bảng cần
thay đổi kích thước cho đến khi góc
dưới phải của bảng hiển thị biểu
tượng . Nhấn giữ chuột vào biểu
tượng này và kéo để phóng to hay thu
nhỏ bảng.
Thêm ô vào bảng
Chọn vi trí muốn thêm ô, người dùng chọn
thẻ Table Tools  chọn thẻ Layout  nhóm Row
& Column  click nút Insert Cell. Hộp thoại
Insert Cells hiển thị
Ý nghĩa hộp thoại Insert Cells như sau:
- Shift cells right: chèn thêm các ô vào bên
trái của ô đã chọn.
- Shift cells down: chèn thêm các ô vào bên
trên của ô đã chọn. Hình 2-87. Hộp thoại
Insert Cells
- Insert entries row: chèn thêm dòng.
- Insert entries column: chèn thêm cột.
Thêm dòng vào bảng
Chọn số dòng muốn thêm vào bảng  nhấn phải
chuột chọn lệnh Insert hoặc chọn thẻ Table Tools  thẻ
Layout  Row & Column, có hai tùy chọn:
Insert Above: thêm bên trên các dòng đang chọn.
Insert Below: thêm phía dưới các dòng đang chọn.
Thêm cột vào bảng Hình 2-88. Thêm dòng,
Chọn số cột muốn thêm vào bảng  nhấn phải cột cho bảng
chuột chọn lệnh Insert hoặc chọn thẻ Table Tools 
85
thẻ Layout  Row & Column  chọn Insert Left để thêm cột bên trái các cột đang
chọn hoặc Insert Right: thêm cột bên phải các cột đang chọn.
Xóa ô trong bảng
Chọn các ô muốn xóa. Nhấn phải
chuột chọn lệnh Delete Cells hoặc chọn
thẻ Table Tools  thẻ Layout  nhóm
Row & Column  chọn lệnh Delete 
lệnh Delete Cells…  hộp thoại Delete
Cells hiển thị.
Ý nghĩa hộp thoại Delete Cells như sau:
- Shift cells left: xóa ô đã chọn và Hình 2-89. Xóa ô trong bảng
đẩy ô bên phải qua trái.
- Shift cells up: xóa ô đã chọn và đẩy ô bên dưới lên trên.
- Delete entries row: xóa bỏ dòng.
- Delete entries column: xóa bỏ cột.
Xóa cột/ dòng trong bảng
Chọn các cột/dòng muốn xóa à nhấn phải chuột chọn Delete
Columns/Delete Rows hoặc chọn thẻ Table Tools  lệnh Layout  chọn nhóm
Row & Column  chọn Delete  Delete Rows/Delete Columns.
Xóa bảng
Chọn bảng muốn xóa  thẻ Table Tools  Layout  chọn nhóm Row &
Column  chọn Delete  chọn lệnh Delete table hoặc nhấn phải chuột và chọn
lệnh Delete Table.
Trộn/gộp nhiều ô thành một ô (Merge cells)
Chọn các ô muốn gộp lại thành một  chọn thẻ Table Tools  Layout 
nhóm Merge chọn Merge Cells hoặc nhấn phải chuột và chọn lệnh Merge Cells.
Tách một ô thành nhiều ô (Split cell)

Chọn ô muốn tách, chọn thẻ Table Tools 
thẻ Layout  nhóm Merge Split Cells hoặc nhấn
phải chuột và chọn lệnh Split Cells  Hộp thoại
Split Cells hiển thị.
Khung Number of columns/ Number of
rows: nhập vào số cột/dòng muốn chia.
Tách một bảng thành hai bảng
Hình 2-90. Hộp thoại
Đưa con trỏ nằm trên dòng mà từ vị trí này Split Cells
muốn tách bảng, chọn thẻ Table Tools  thẻ Layout
 nhóm Merge lệnh Split Table hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + Shift + Enter.
86
Đóng khung, tô nền bảng
Người dùng thực hiện đóng khung, tô nền bảng ở thẻ Table Design của thanh
công cụ Table Tools.
Chọn ô/ dòng/ cột/ bảng muốn đóng khung/ tô nền.

Chọn kiểu đóng khung ở nhóm Table Style, hoặc thực hiện ở nhóm Borders.
Để tô nền, thực hiện ở lệnh Shading.
Ngoài ra, có thể đóng khung, tô nền ở hộp thoại Border and Shading.
Quản lý nội dung trong bảng
Để thao tác với nội dung của bảng, người dùng thực hiện ở nhóm Alignment
và nhóm Data trong thẻ Layout của thanh công cụ Table Tools. Các lệnh như sau:
Đổi hướng văn bản trong ô

Chọn các ô muốn đổi hướng văn bản.
Chọn lệnh Text Direction trong nhóm Alignment của thẻ Layout, hoặc nhấn
phải chuột  chọn lệnh Text Direction  chọn hướng cho văn bản.
Canh lề văn bản
Chọn các ô muốn canh lề
Thực hiện trong nhóm Alignment của thẻ Layout, hoặc nhấn phải chuột 
chọn lệnh Cell Alignment  chọn kiểu canh lề thích hợp.
Tạo tiêu đề cho bảng
Trường hợp bảng lớn thể hiện trên nhiều trang, người dùng nên tạo tiêu đề
cho bảng để tiêu đề bảng sẽ tự động hiển thị khi sang trang mới, cách thực hiện như
sau:
Chọn hàng muốn tạo tiêu đề trong bảng, chọn thẻ Table Tools  thẻ Layout
 nhóm Data  lệnh Repeat Header Rows. Tiêu đề chỉ tạo ra khi nội dung của
bảng chuyển sang trang văn bản mới.
87
Để xóa tiêu đề của bảng: chọn tiêu đề trên bảng, sau đó chọn lệnh Repeat
Header Rows trong nhóm lệnh Layout.
Tính toán trong bảng
MS Word cho phép thực hiện
một số phép tính đơn giản trong bảng,
thực hiện như sau:
Đưa con trỏ vào ô chứa kết quả
tính toán  chọn thẻ Layout  nhóm
Data  chọn Formula  Hộp thoại
Formula hiển thị gồm các lệnh sau:
- Khung Formula: nhập công thức
tính toán sau dấu =. Hình 2-91. Tính toán trong bảng
- Khung Number format: chọn dạng thể hiện kết quả tính toán.
- Khung Paste function: chọn hàm tính toán (Sum: tính tổng, Max: giá trị lớn
nhất, Min: giá trị nhỏ nhất, Product: phép tính nhân, ...).
- Địa chỉ phạm vi:
 ABOVE: gồm tất cả các ô chứa số nằm bên trên ô chứa kết quả.
 BELOW: gồm tất cả các ô chứa số nằm bên dưới ô chứa kết quả.
 LEFT: gồm tất cả các ô chứa số nằm bên trái ô chứa kết quả.
 RIGHT: gồm tất cả các ô chứa số nằm bên phải ô chứa kết quả.
Cập nhật kết quả tính toán: khi có chỉnh sửa các giá trị trong bảng, MS Word
không tự động cập nhật kết quả, người dùng phải nhấn phím F9 để cập nhật kết quả.
Sắp xếp thứ tự trong bảng
Chọn thẻ Table Tools  thẻ Layout  nhóm Data  chọn Sort, hộp thoại
Sort hiển thị.
88
Chuyển Hình 2-92. Sắp xếp thứ tự trong bảng văn
bản thành bảng
Chọn khối văn bản muốn chuyển sang bảng  chọn thẻ Insert  nhóm
Tables  Table  lệnh Convert Text to Table  Hộp thoại Convert Text to Table
hiển thị.
Hình 2-93. Chuyển từ văn bản sang bảng

Chuyển bảng thành văn bản
Chọn các hàng trong bảng cần chuyển sang dạng
văn bản  chọn thẻ Layout  nhóm Data  lệnh
Convert to Text  hộp thoại Convert Table To Text hiển
thị.
Ý nghĩa các mục chọn:
Paragraph marks: mỗi ô được phân cách bởi dấu
ngắt đoạn.
Tabs: mỗi ô được phân cách bởi một tab.
Commas: ô được phân cách bằng dấu phẩy (,).
Other: mỗi ô được phân cách bởi một ký hiệu bất kỳ do người dùng nhập
vào.
2.5.3 Nhúng bảng từ MS Excel
Để thêm bảng vào tài liệu, ngoài cách tạo bảng trực tiếp trong Word như trên,
MS Word còn liên kết bảng từ MS Excel. Khi liên kết bảng từ MS Excel người
dùng có thể thao tác, tính toán trên bảng giống như đang làm việc trực tiếp với MS
Excel.
Thực hiện như sau: chọn lệnh Excel Spreadsheet từ lệnh Table của thẻ Insert.
89
2.6 Định dạng các trang tài liệu
2.6.1 Sử dụng viền trang và tô màu trang
Tạo khung viền cho trang
Để đóng khung trang, thực hiện ở thẻ Page Borders của hộp thoại Borders
and Shading hoặc chọn thẻ Design  nhóm Page Background  chọn Page
Borders.
Hình 2-94. Tạo khung viền cho trang
Tạo màu nền cho trang

Chọn thẻ Design  nhóm Page Background  chọn lệnh Page Color 
chọn màu nền thích hợp.
Chọn hiệu ứng cho nền: chọn Fill Effects…à hộp thoại Fill Effects hiển thị,
người dùng chọn hiệu ứng màu chuyển sắc (thẻ Gradient), nền là hình có vân hoặc
hoa văn (thẻ Texture, thẻ Pattern), hình ảnh có sẵn làm nền cho trang (thẻ Picture).
Để bỏ màu nền của trang, người dùng chọn lệnh No Color.
Tạo trang bìa cho tài liệu
MS Word cung cấp nhiều mẫu trang bìa
(cover page). Để chèn trang bìa cho tài liệu, chọn
lệnh Cover Page trong thẻ Insert à danh sách các
trang bìa hiển thị, click chọn dạng trang bìa và chỉnh
sửa thông tin thích hợp cho trang bìa.
90
2.6.2 Thêm dòng chữ mờ (Watermark)
Watermark giúp người dùng định dạng những dòng chữ mờ hoặc hình ảnh
mờ nằm dưới các ký tự trên tài liệu, nhằm giúp bảo vệ văn bản gốc của người dùng
tránh sự sao chép.
Chọn thẻ Design  nhóm Page Background  chọn Watermark à một
danh sách mẫu Watermark được liệt kê, chọn
Custom Watermark… Hộp thoại Printed Hình 2-95. Chèn trang bìa
Watermark hiển thị như sau:
Hình 2-96. Tạo Watermark cho tài liệu

nghĩa các
mục chọn:
No Watermark: loại bỏ, không áp dụng Watermark.
Picture watermark: chọn hình từ ngoài để làm Watermark, người dùng nhấn
chuột chọn Select Picture và lựa chọn hình để làm Watermark.
Text watermark: sử dụng ký tự để làm Watermark.
Language: lựa chọn ngôn ngữ hiển thị.
Text: nhập ký tự làm Watermark.
Font: lựa chọn Font hiển thị cho ký tự Watermark.
Size: lựa chọn kích cỡ hiển thị cho ký tự Watermark.
Color: lựa chọn màu sắc cho ký tự Watermark.
Diagonal: hiển thị Watermark theo đường chéo trên trang văn bản.
Horizontal: hiển thị Watermark theo đường ngang trên trang văn bản.
Lựa chọn xong nhấn nút Apply để xem trước kết quả và nhấn nút OK để áp dụng.
91
2.6.3 Phân trang, số trang, tiêu đề đầu trang, cuối trang
Dàn trang
Chọn thẻ Page Layout  mở hộp thoại Page Setup, chọn thẻ Layout.
Ý nghĩa thẻ Layout hộp thoại Page Setup:
Khung Section Start: quy định vị trí phân đoạn mới:
- Continuous: trên cùng một trang với phân đoạn trước.
- New page: qua trang mới.
- New column: qua cột mới.
- Even page: qua trang chẵn
kế tiếp.
Khung Header and Footer:
ấn định tiêu đề đầu trang và cuối
trang.
- Different odd and even:
trang chẵn và trang lẻ có
tiêu đề trang khác nhau.
- Different first page: trang
đầu và các trang còn lại có
tiêu đề khác nhau.
- From Edge: định vị trí cho
tiêu đề đầu trang, cuối
trang.
Khung Vertical Alignment:
các ấn định canh lề văn bản theo
chiều đứng.
- Top: văn bản được canh từ
lề trên của trang (mặc
định).
- Center: văn bản được canh
giữa lề trên và lề dưới trang. Hình 2-97. Hộp thoại
- Justified: văn bản được trải Page Setup - Thẻ Layout
rộng đều từ lề trên đến lề dưới trang.
Nút Line Numbers: đánh số thứ tự dòng trong trang văn bản.
Phân trang
MS Word tự động sang trang khi đã đủ số hàng trên một trang. Tuy nhiên,
việc phân trang tự động này đôi khi không hợp lý như tiêu đề nằm ở một trang, nội
92
dung lại sang trang mới…. Do đó, để tránh tình trạng này, người dùng có hai cách
để phân trang lại như sau:
Cách 1: quy định cách điều khiển quá trình phân trang
Chọn các đoạn cần phân trang lại  chọn thẻ Home  mở hộp thoại
Paragraph  chọn thẻ Line and Page Breaks.
Khung Pagination: ấn định lại cách phân trang, gồm các lựa chọn sau:
- Widow/Orphan control: không cho một hàng lẻ loi của một đoạn xuất hiện
ở đầu mỗi trang hay cuối mỗi trang.
- Keep with next: không cho phép phân trang ở giữa các đoạn đã chọn và
đoạn kế sau đoạn này.
- Keep lines together: không phân trang ở giữa các đoạn đã chọn.
- Page break before: dấu phân trang ở trên của các đoạn đã chọn.
Cách 2: Chèn dấu ngắt trang
Đưa con trỏ đến vị trí muốn phân trang
Nhấn tổ hợp phím Ctrl+Enter hoặc chọn thẻ Layout  nhóm Page Setup 
Break  chọn lệnh Page trong mục Page breaks.
Phân đoạn
Phân đoạn dùng để chia tài liệu ra nhiều
phần, mỗi phần có thể được định dạng riêng rẽ.
Chèn dấu ngắt phân đoạn vào tài liệu như sau:
Đặt con trỏ tại vị trí muốn đặt dấu ngắt
phân đoạn  chọn thẻ Page Layout  nhóm
Page Setup  lệnh Breaks  trong mục Section
breaks chọn một trong các mục sau:
- Next page: phân đoạn bắt đầu từ đầu trang
kế tiếp
- Continuous: phân đoạn bắt đầu sau phân
đoạn kế trước trên cùng trang.
- Even Page: phân đoạn bắt đầu từ trang
chẵn kế tiếp.
93
- Odd Page: phân đoạn bắt đầu từ trang lẻ kế tiếp.
Xóa bỏ một dấu ngắt phân đoạn
Hình 2-98. Chèn phân đoạn
- Chọn thẻ Home  nhóm Paragraph 
Show/Hide .
- Di chuyển con trỏ đến dấu phân đoạn muốn xóa (đường có tên Section
Break).
- Nhấn phím Delete. Khi đó, phân đoạn này sẽ có định dạng của phân đoạn
ngay kế sau.
Chèn số trang
Chọn thẻ Insert  nhóm Header & Footer  chọn lệnh Page Numbers,
danh mục các kiểu đánh số thứ tự cho trang hiển thị gồm các mục chọn sau đây:
Top of Page: số trang hiển thị ở đầu trang.
Bottom of Page: số trang hiển thị ở cuối trang.
Page Margins: số trang hiển thị ở lề trang.
Current Position: số trang hiển thị ngay vị trí con trỏ soạn thảo văn bản.
Format Page Numbers: mở hộp thoại Page Number Format để hiệu chỉnh số
thứ tự trang.
Remove Page Numbers: bỏ đánh số trang.
Hình 2-99. Chèn số thứ tự trang cho tài liệu

Ý nghĩa hộp thoại Page Number Format:
94
Number format: chọn một dạng thức cho số trang.
Chọn mục Include chapter number nếu muốn số trang sẽ kèm theo số chương.
Khung Page numbering: chọn cách đánh số trang.
- Continue from previous section: số trang trong phân đoạn hiện tại được
đánh số tiếp theo phân đoạn trước.
- Start at: ấn định số trang bắt đầu.
Tiêu đề đầu trang và cuối trang
Tiêu đề đầu trang (Header), cuối trang (Footer) là phần văn bản chứa thông
tin lặp đi lặp lại ở đầu và cuối mỗi trang như tên chương, tên sách, số trang, ....
Thực hiện như sau:
Chọn thẻ Insert  nhóm Header & Footer  chọn lệnh Header để tạo tiêu
đề đầu trang (hoặc Footer để tạo tiêu đề cuối trang)  danh sách các kiểu tiêu đề
được hiển thị, chọn kiểu thích hợp hoặc chọn lệnh Edit Header hay Edit Footer để
tự tạo tiêu đề mới.
Thanh công cụ Header & Footers
Ý nghĩa các mục chọn trên thanh công cụ Header & Footer:
Nhóm Header & Footer:
Page Number: chèn số trang vào Header/Footer.
Header, Footer: chèn tiêu đề đầu trang, cuối trang.
Nhóm Insert:
Date & Time: chèn ngày tháng năm vào tiêu đề đầu trang, cuối trang.
Document Info, Quick Parts: chèn vào tiêu đề đầu trang, cuối trang các thông
tin của tài liệu như các tiêu đề tài liệu, tác giả, tiêu đề, đường dẫn của tập tin tài
liệu…
Online Pictures: chèn hình ảnh trực tuyến vào Header/Footer.
Nhóm Navigation:
Go to Header: di chuyển đến tiêu đề đầu trang để hiệu chỉnh.
Go to Footer: di chuyển đến tiêu đề cuối trang để hiệu chỉnh.
Link to Previous: kết nối định dạng với Header/Footer ở section trước.
Nhóm Options:
95
Different First Page: tiêu đề trang đầu tiên khác với tiêu đề các trang khác.
Different Odd & Even Pages: tiêu đề khác biệt nhau giữa trang chẵn và lẻ.
Show Document Text: hiển thị nội dung văn bản khi hiệu chỉnh
Header/Footer.
Nhóm Position:
Header from Top: khoảng cách giữa văn bản so với Header.
Footer from Bottom: khoảng cách giữa văn bản so với Footer.
Insert Alignment tab: chèn điểm canh cột.
Close Header and Footer: đóng khung soạn thảo Header/Footer.
Bỏ Header/Footer: chọn Remove Header hoặc Remove Footer.
2.7 Kiểm duyệt tài liệu
2.7.1 Kiểm tra chính tả và ngữ pháp tiếng Anh
Chức năng Spelling giúp sửa lỗi chính tả tiếng
Anh theo cách viết của người Mỹ (như center thay
cho centre) sau khi đã nhập xong văn bản. Thông
thường, các lỗi chính tả có nét gạch dưới màu đỏ, các
lỗi ngữ pháp có nét gạch dưới màu xanh lục. Thao tác
thực hiện:
Đưa trỏ đến vị trí mà từ đó trở xuống muốn
kiểm tra lỗi chính tả. Chọn thẻ Review à nhóm
Proofing à chọn lệnh Spelling & Grammar (hoặc
nhấn phím F7) à hộp thoại Spelling hiển thị gồm các
tùy chọn sau:
Nút Ignore Once: bỏ qua từ mà MS Word nghi
ngờ sai lỗi chính tả.
Hình 2-100. Kiểm tra ngữ
Nút Ignore All: bỏ qua tất cả các từ MS pháp,
Word nghi ngờ sai lỗi chính tả. lỗi chính tả tiếng Anh
Nút Add to Dictionary: thêm từ vào từ điển của người dùng.
2.7.2 Sử dụng từ điển đồng nghĩa
MS Word sử dụng bộ từ điển có sẵn hoặc trực tuyến
đề tìm từ đồng nghĩa. Thực hiện như sau:
Cách 1:
Click chọn từ cần tìm từ đồng nghĩa  trong nhóm
Proofing của thẻ Review, chọn lệnh Thesaurus à bảng
Thesaurus liệt kê các từ đồng nghĩa hiển thị.
96
Trong danh sách liệt kê này, nhấn phải chuột lên từ muốn thay thế và chọn
lệnh Insert.
Cách 2:
Nhấn phải chuột tại từ cần tìm từ đồng nghĩa à chọn lệnh Synonyms à một
danh sách các từ đồng nghĩa được liệt kê  người dùng click chọn từ thích hợp.
2.7.3 Chèn ghi chú, chú thích
Chèn ghi chú
MS Word hỗ trợ người dùng ghi chú cho tài liệu, có 2
trường hợp là Footnote và Endnote
Footnote
Footnote là những ghi chú nhỏ kế bên văn bản, Hình 2-101. Chèn
mặc định MS Word đánh dấu ghi chú bắt đầu bằng số 1, Endnote. Footnote
2, 3…, Footnote giúp hiểu rõ hơn về nội dung văn bản.
Nội dung ghi chú xuất hiện ở ngay cuối trang có ghi chú. Để tạo Footnote người
dùng thao tác như sau:
Đặt vị trí con trỏ chuột tại nội dung cần ghi chú
Chọn thẻ References  nhóm Footnotes  chọn lệnh Insert Footnote 
nhập nội dung ghi chú.
Endnote
Endnote y giống như Footnote nhưng Endnote nằm ở trang cuối cùng của
văn bản. Thao tác thực hiện: đặt vị trí con trỏ chuột tại vị trí cần tạo ghi chú  chọn
thẻ References  nhóm Footnotes  chọn lệnh Insert Endnote  người dùng nhập
nội dung ghi chú.
Loại bỏ ghi chú
Chọn số thứ tự đánh dấu ghi chú cần loại bỏ  nhấn phím Delete để bỏ ghi
chú đang chọn, khi số thứ tự của ghi chú được bỏ thì nội dung của ghi chú cũng tự
động được loại bỏ theo.
Lưu ý:
Trong một văn bản đánh dấu ghi chú bắt đầu bằng i, ii, iii,… Nếu muốn thay
đổi cách đánh dấu ghi chú, thực hiện trong hộp thoại Footnote and Endnote.
Để xem lại tất cả các ghi chú trong tài liệu: chọn thẻ References  nhóm
Footnotes  chọn lệnh Show Notes à hộp thoại Footnotes and Endnote hiển thị.
Trong hộp thoại này người dùng tùy chỉnh ký hiệu đánh dấu ghi chú.
97
Hình 2-102. Tùy chỉnh Footnote và Endnote
Chèn chú thích

Chú thích (comment) dùng để chèn thêm bình luận hoặc giải thích cho một
vấn để nào đó. Thao tác thực hiện:
Chọn văn bản muốn chèn chú thích.
Chọn thẻ Review  nhóm Comments  chọn New Comment.
Hình 2-103. Chèn chú thích

Xóa chú thích
Chọn chú thích muốn xóa  chọn thẻ Review  nhóm Comments  chọn
lệnh Delete.
2.7.4 Tùy biến AutoCorrect, AutoText
2.7.4.1 Tùy biến AutoCorrect
Chọn thẻ File  lệnh Options  thẻ Proofing  chọn nút AutoCorrect
Option  Hộp thoại AutoCorrect hiển thị.
98
Hình 2-104. Hộp thoại AutoCorrect – thẻ AutoCorrect
Hộp thoại
AutoCorrect gồm có các thẻ sau đây:
- Thẻ AutoCorrect: các tùy chọn tự động viết in, sửa lỗi, …
- Thẻ Math AutoCorrect: tùy chọn thay đổi các biểu thức thành ký hiệu phù
hợp.
- Thẻ AutoFormat, thẻ AutoFormat As You Type: tùy chọn tự động kiểu trình
bày cho tài liệu
- Thẻ Action: tùy chọn cho phép kích hoạt một số lệnh trong thanh trình đơn.
Trong những thẻ trên, thẻ AutoCorrect chứa các thao tác thường dùng khi
soạn thảo văn bản
Ý nghĩa của hộp thoại AutoCorrect:
- Correct Two Initial Capitals: tự động sửa một từ có hai ký tự đầu tiên viết hoa
bằng cách đổi ký tự viết hoa thứ hai thành chữ thường.
- Capitalize first letter of sentences: tự động viết hoa ký tự đầu của câu.
- Capitalize first letter of table cells: tự động viết hoa ký tự trong ô của bảng.
- Capitalize names of day: tự động viết hoa ký tự đầu khi nhập thứ trong tuần
bằng tiếng Anh.
- Correct accidental usage of cAPS LOCK key: tự động sửa các từ bị lỗi khi đã
bật phím Caps Lock mà lại nhấn thêm Shift.
- Replace text as you type: bật tính năng AutoCorrect.
Tạo mục từ AutoCorrect
Cách 1: tạo trực tiếp mục từ trong thẻ AutoCorrect
99
Trong ô Replace, nhập tên mục từ (từ viết tắt).
Trong ô With, nhập vào nội dung của mục từ.
Click nút Add và OK.
Cách 2: tạo thông qua một nhóm từ hay một đoạn có sẵn
Chọn đoạn văn bản muốn đưa vào AutoCorrect  chọn thẻ File  Options
 thẻ Proofing  chọn nút AutoCorrect Option  Hộp thoại AutoCorrect hiển thị
khối văn bản chứa trong ô With.
Trong ô Replace, nhập từ viết tắt cho đoạn văn bản. Click nút Add và nút
OK.
Tái hiện nội dung mục từ AutoCorrect
Nhập tên mục từ, kết thúc bằng khoảng trắng hoặc các dấu câu (dấu phẩy,
dấu chấm,…), nội dung của mục từ tự động hiển thị.
Xóa mục từ AutoCorrect
Trong khung danh sách của hộp thoại AutoCorrect, chọn mục từ muốn xóa
và nhấn nút Delete.
2.7.4.2 Tùy biến AutoText
Tính năng AutoText hỗ trợ người dùng nhập một đoạn văn bản phổ biến,
được lặp lại nhiều lần trong văn bản. Để sử dụng bạn cần tạo, chỉnh sửa hoặc xóa
các AutoText.
Tạo một AutoText mới
- Chọn đoạn văn bản muốn thêm vào AutoText.
- Chọn thẻ Insert  group Text  chọn nút Explore Quick Parts  chọn
AutoText  chọn Save Selection to AutoText Gallery (hoặc nhấn tổ hợp phím
Alt+F3) . Hộp thoại Create New Building Block hiện ra, nhập tên đại diện cho
phần phần văn chọn  nhấn OK.
Tái hiện nội dung mục từ AutoText
Nhập tên mục từ, chọn AutoText từ cửa sổ pop-up, nhấn Enter đề chèn nội
dung hoặc nhấn phím F3.
100
Hình 2-105. Tùy biến AutoText
Xóa một mục từ AutoText

Để xóa một mục từ đã được khai báo Autotext,
người dùng thực hiện như sau:
Chọn thẻ Insert  trong nhóm Text  chọn nút
Explore Quick Parts  chọn AutoText  chọn Building
Blocks Organizer … hộp thoại Building Blocks
Organizer hiển thị, chọn AutoText muốn xóa trong danh
sách Building blocks và chọn nút Delete.
Hình 2-106. Hộp thoại Building Blocks Organizer

2.8 Quản lý các phiên bản của tài liệu
Trong quá trình sử dụng MS Word, khi gặp trục trặc máy tính khiến tập tin bị
đóng đột ngột mà chưa kịp lưu, hoặc tập tin bị ghi đè mất phần nội dung đã thực
hiện. Khi đó, người dùng có thể sử dụng tính năng AutoSave và AutoRecover để
lấy lại những gì đã mất.
2.8.1 Tạo phiên bản cho tài liệu
Để tạo phiên bản tự lưu cho tài liệu, người dùng kích hoạt chức năng
AutoSave, AutoRecover như sau:
Chọn thẻ File, chọn lệnh Options  hộp thoại Word Options hiển thị, chọn
thẻ Save, người dùng khai báo các tùy chọn theo hình sau và nhấn OK.
101
Hình 2-107. Mở tính năng AutoSave, AutoRecover
2.8.2 Quản lý các phiên bản tài liệu

Để quản lý các phiên bản tự động lưu, người dùng chọn thẻ File  chọn lệnh
Info, chọn phiên bản Word tự sao lưu tại khung Manage Document
Hình 2-108. Xem các phiên bản lưu tự động
2.8.3 So sánh các phiên bản

Để so sánh các phiên bản tự lưu của MS Word, người dùng chọn nút Recover
Unsaved Documents (xem hình 2.84) và chọn các phiên bản muốn xem chi tiết.
102
Hình 2-109. Xem các phiên bản lưu tự động
2.9 Bảo mật tài liệu
2.9.1 Cập nhật thuộc tính của tài liệu
Để biết thông tin về tập tin tài liệu đang làm việc, chọn thẻ File, Backstage
View hiển thị tất cả các thông tin như dung lượng (tính đến lần lưu cuối cùng), số
trang, số từ, thời gian chỉnh sửa, thời gian tạo, thời gian lưu lần cuối, người tạo…
được thể hiện trong mục Info.
Người dùng có thể ghi các thông tin về tài liệu như tác giả, tiêu đề tài liệu…
bằng cách: chọn File à lệnh Info à chọn Properties, chọn Advanced Properties.
Lưu ý: một số thông tin trong tài liệu sẽ được cập nhật tự động khi khai báo thuộc
tính tập tin, ví dụ như tiêu đề của tài liệu.
2.9.2 Hình 2-110. Khai báo thuộc tính tập tin Loại bỏ
thông
tin cá nhân
Trong quá trình soạn thảo văn bản, MS Word ngầm lưu một số thông tin liên
quan như: tên tác giả, ngày soạn,… Nếu chia sẻ lên mạng và muốn bảo mật thông
tin này, người dùng cần ẩn thông tin cá nhân trong tài liệu. Cách thực hiện như sau:
Chọn thẻ File, chọn Info  chọn nút Check for Issues, chọn lệnh Inspect
Document  hộp thoại Document Inspector hiển thị, người dùng chọn lệnh
Document Properties and Personal Information  chọn Inspect.
103
Hình 2-111. Loại bỏ thông tin cá nhân
2.9.3 Hạn chế thao tác biên tập tài liệu
Để hạn chế tài liệu bị chỉnh sửa nội dung, thay
đổi định dạng, … nhằm đảm bảo tài liệu được an toàn,
người dùng sử dụng chức năng Restrict Editing. Cách
Chọn thẻ Review à nhóm Protect à chọn lệnh
Restrict Editing à hộp thoại Restrict Editing hiển thị.
Hoặc chọn thẻ File à lệnh Info à chọn lệnh Restrict
Editing trong nút Protect Document. Hộp thoại Restrict
Editing hiển thị. Các lệnh trong hộp thoại này như sau:
Chọn Limit formatting to a selection of styles để
bật chức năng hạn chế định dạng.
Chọn tùy chọn Allow only this type of editing in
the document để cho phép thực hiện một số thao tác với
tài liệu như ghi chú, đánh dấu chỉnh sửa tài liệu… Hình 2-112. Hạn chế
(mặc định các thao tác này bị khóa). biên tập tài liệu
Chọn Yes, Start Enforcing Protection để thực
hiện các cài đặt trên à Word hiển thị hộp thoại Start Enforcing Protection người
dùng khai báo mật khẩu để cài đặt khóa các thay đổi trên
Vô hiệu hóa hạn chế biên tập tài liệu
Để vô hiệu hóa tính năng hạn chế biên tập,
chỉnh sửa định dạng, người dùng mở hộp thoại
Restrict Editing và chọn nút Stop Protection. Hộp
thoại Unprotect Document hiển thị, nhập mật khẩu để
vô hiệu hóa chức năng hạn chế biên tập tài liệu.
104
2.9.4 Thêm chữ ký điện tử cho tài liệu
Chữ ký điện tử (Digital Signature) là đoạn mã được đính kèm tài liệu. Để
khai báo chữ ký điện tử, người dùng thực hiện như sau:
Đặt trỏ vào vị trí muốn chèn chữ ký điện tử. Hình 2-113. Bỏ hạn chế
Chọn thẻ Insert à nhóm Text à chọn lệnh biên tập tài liệu
Microsoft Signature Line trong nút Signature Line à hộp thoại Signature Setup
hiển thị, người dùng khai báo những thông tin cần thiết và nhấn nút OK để xác
nhận.
Xóa chữ ký điện tử:
Để xóa chữ ký điện tử, nhấn phải tại dòng chữ ký điện tử và chọn lệnh
Remove Signature.
Hình 2-114. Tạo chữ ký điện tử

Lưu ý:
Để thực hiện được các chức năng trong mục này như hạn chế truy xuất tài
liệu, tạo chữ ký điện tử,… người dùng phải đăng nhập tài khoản Microsoft.
Để thực hiện việc tạo chữ ký điện tử, người dùng phải vô hiệu hóa tính năng
hạn chế biên tập tài liệu.
2.9.5 Đặt mật khẩu cho tài liệu
Để đặt mật khẩu cho tài liệu, người dùng chọn thẻ File à chọn Info à chọn
lệnh Encrypt with Password trong nút Protect Document à hộp thoại Encrypt
Document hiển thị, người dùng nhập mật khẩu.
105
Hình 2-115. Nhập mật khẩu cho tài liệu
2.9.6 Hạn chế việc truy xuất tài liệu
MS Word cho phép phân quyền truy xuất tài liệu bằng kỹ thuật Active
Directory Rights Management Services (AD RMS). Kỹ thuật này cho phép xác định
user nào được quyền mở, chỉnh sửa, in,…tài liệu. Tuy nhiên, để sử dụng tính năng
này dùng phải đăng ký sử dụng dịch vụ của Microsoft. Thực hiện như sau: chọn thẻ
File à lệnh Info à chọn lệnh Restrict Access trong nút Protect Document.
2.10 Trộn thư
Trộn thư (Mail merge) là công cụ quan trọng giúp ích rất nhiều cho nhân viên
văn phòng trong công việc in danh sách thư mời, giấy báo, gửi mail… mà không
cần nhập nhiều lần. Để thực hiện trộn thư, người dùng cần phải có 2 tập tin:
Thứ nhất, tài liệu mẫu (Main Document): là tập tin dùng làm mẫu cho mỗi
bản tài liệu in ra (thư mời, giấy chứng nhận,...) trong đó có một số thông tin thay đổi
cần để trống như: họ tên, địa chỉ,...
Thứ hai, tập tin nguồn (Data Source): chứa các thông tin sẽ điền vào các vị
trí để trống cần thiết trong tập tin mẫu.
Các bước thực hiện như sau:
Bước 1: Tạo tập tin dữ liệu nguồn
Người dùng chọn thẻ Mailings 
nhóm Start Mail Merge  chọn Select
Recipients  chọn Type New List.
Hộp thoại New Address List hiển thị,
chọn nút lệnh Customize Columns.
Hộp thoại Customize Address List
hiển thị, chọn tên các trường trong Field
Names, nhấn Delete để xóa. Hình 2-116. Tạo tập tin
dữ liệu nguồn
106
Nhấn Add để đặt tên cho các trường mới trong Field Names. Nhấn OK.
Nhập nội dung các dòng dữ liệu vào, khi nhập xong nhấn nút OK để hoàn
tất .
Bước 2: Soạn thảo tài liệu mẫu
Ví dụ soạn thảo giấy mời sau
Bước 3: thực hiện trộn mẫu tin vào Giấy Mời:

Chọn thẻ Mailings  chọn Start Mail
Merge  Step by Step Mail Merge Wizard. Hộp
thoại Mail Merge hiển thị.
Step 1 of 6: chọn Letters và nhấn Next
Starting document để qua bước kế tiếp.
Step 2 of 6: chọn Use the current
document và nhấn Next: Select recipients để qua
bước kế tiếp.
Step 3 of 6: chọn Use an existing list 
chọn tiếp Select a different list  chọn file dữ
liệu nguồn đã tạo  nhấn Open  chọn Next
Write your letter để qua bước kế tiếp.
Step 4 of 6: đặt con trỏ tại vị trí muốn chèn tên khách mời  chọn More
items  Hộp thoại Insert Merge Field hiển thị  chọn mục Họ_tên trong ô Fields
(vì mục này tương ứng vị trí với khách mời trong Giấy Mời) và nhấn Insert để chèn.
Tương tự cho các field còn lại.
Giấy Mời hiển thị như sau:
107
Chọn Next Preview your letters trong bước 4 để tiếp tục bước kế tiếp.
Step 5 of 6: chọn Next Complete the merge để kết thúc việc trộn mẫu tin tài
liệu và qua bước kế tiếp là in dữ liệu sau khi trộn xong.
108
Step 6 of 6: chọn Edit Individual Document để xuất ra file dữ liệu đã trộn
xong.
109
2.11 Kiểu trình bày và mục lục tự động
2.11.1 Kiểu trình bày
Kiểu trình bày (Style) là tập hợp nhiều định
dạng ký tự như font chữ, kích thước chữ, định dạng in
đậm,… và các định dạng đoạn như canh lề đoạn,
khoảng cách giữa các dòng, khoảng cách đoạn,…
được đặt tên và lưu giữ lại trong tập tin văn bản hay
tập tin khuôn mẫu của Word. Các kiểu trình bày này
có thể sử dụng cho đoạn văn bản (paragraph style)
hay cho nhóm ký tự (character style).
Sử dụng Style cho phép người dùng thay đổi
cách thức trình bày văn bản nhanh chóng. MS Word
có sẵn các kiểu trình bày tiêu đề: Heading 1, Heading
2,..., Heading 9 và các kiểu trình bày khác chứa trong
tập tin mẫu định dạng. Hình 2-118. Hộp thoại
Styles
Tạo mới Style
Chọn thẻ Home  mở hộp
thoại Styles  chọn New Style 
hộp thoại Create New Style from
Formatting hiển thị. Ý nghĩa các
tùy chọn trong hộp thoại:
- Name: tên kiểu trình bày.
- Hộp thoại Style Type: chọn
kiểu trình bày.
- Hộp thoại Style based on:
chọn kiểu trình bày tương tự
như kiểu người dùng muốn
tạo lập. Kiểu trình bày mới sẽ
dựa trên kiểu trình bày cơ sở
này.
- Hộp thoại Style for following
paragraph: chọn kiểu trình
bày cho đoạn văn bản kế sau
và nên chọn là Normal để các
kiểu trình bày độc lập nhau. Hình 2-119. Hộp thoại Create New Style
from Formating
- Tùy chọn Automatically
update: tự động cập nhật các kiểu trình bày đã sử dụng. vào các đoạn văn bản
khi có sự thay đổi định dạng của các kiểu trình bày này.
110
- Nút Format: thiết lập định dạng cho kiểu trình bày như Font, Paragraph, Tabs,
…Tùy theo người dùng tạo style dạng nào MS Word sẽ cho thiết lập định
dạng tương ứng.
Sửa đổi Style
Chọn kiểu trình bày muốn chỉnh trong hộp thoại Style  chọn lệnh Modify
à hộp thoại Modify Style hiển thị, nhấn nút Format để chọn chỉnh sửa lại các định
dạng cho kiểu trình bày.
Xóa Style
Khi xóa bỏ kiểu trình bày đang sử dụng trong văn
bản, tất cả các đoạn có sử dụng kiểu trình bày này sẽ
được định dạng lại theo kiểu trình bày mặc định
(Normal).
Chọn kiểu trình bày muốn xóa trong hộp thoại
Style  chọn lệnh Delete. Hộp thông báo hiển thị yêu
cầu xác nhận việc xóa kiểu trình bày, chọn Yes nếu đồng
ý xóa.
Sử dụng Style
Chọn các đoạn muốn sử dụng kiểu trình bày đoạn hoặc chọn phần văn bản
nếu muốn sử dụng kiểu trình bày ký tự  thẻ Home 
Hình 2-120. Xóa style
nhóm Style à chọn kiểu trình bày thích hợp.
Hình 2-121. Các mẫu trình bày (Style) trên thẻ

Home
2.11.2 Tạo bảng mục
lục cho tài liệu
Mục lục là danh sách các tiêu đề của văn bản
và số thứ tự trang bắt đầu của tiêu đề. MS Word cho
phép tạo 9 cấp cho các tiêu đề của mục lục. Người
dùng thao tác thực hiện như sau:
111
Đưa con trỏ đến vị trí tiêu đề cần tạo bảng mục lục. Chọn thẻ References 
nhóm Table of Contents Add Text  chọn level thích hợp cho tiêu đề đang chọn.
Thao tác tương tự cho các tiêu đề còn lại.
Hình 2-122. Chọn level cho
Di chuyển con trỏ văn bản đến vị trí cần
tiêu đề
chèn mục lục, chọn lệnh Table of Contents.
Chọn những kiểu trình bày sẵn có hoặc tùy chọn chi tiết bằng cách nhấn chọn
lệnh Custom Table of Contents... à hộp thoại Table of Contents hiển thị.
Hình 2-123. Tạo mục lục cho tài liệu

Ý nghĩa các mục chọn trong hộp thoại Table of Contents:
- Khung Print Preview: xem trước bảng mục lục.
- Khung Web Preview: xem trước bảng mục lục ở dạng trang web.
- Show page number: hiển thị số trang trong bảng mục lục.
- Right align page numbers: canh lề phải số trang.
- Use hyperlinks instead of page numbers: có sử dụng liên kết từ mục lục tới
trang đặt Heading.
- Nút Formats: chọn kiểu cho mục lục.
- Show Levels: hiển thị đến cấp tiêu đề nào trong mục lục.
- Thẻ Leader: chọn ký tự nối giữa tiêu đề và số trang.
112
- Nút Modify: chỉnh sửa mục lục.
- Nút Option: mở hộp thoại Table of Contents Options để chọn thêm một số tính
năng khác.
2.11.3 Cập nhật mục lục
Khi đã tạo mục lục, nếu có chỉnh sửa tài liệu người dùng phải cập nhật bảng
mục lục. Cách thực hiện như sau:
Chọn thẻ References  nhóm
Table of Contents  chọn Update Table.
Hoặc di chuyển đến bảng mục lục
 click phải chuột  chọn Update
Table, gồm hai lựa chọn sau:
Update pages numbers only: cập
nhật số thứ tự trang. Hình 2-124. Cập nhật mục lục
Update entire table: cập nhật cả số trang và nội dung mục lục.
2.12 Các chức năng khác
2.12.1 In tài liệu
Định dạng trang
Người dùng thực hiện định
dạng trang ở nhóm Page Setup
của thẻ Layout hoặc trong hộp
thoại Page Setup.
Khổ giấy
Chọn thẻ Layout  nhóm
Page Setup  Size, một danh
sách các khổ giấy hiển thị, người dùng chọn khổ giấy thích hợp.
Nếu không sử dụng khổ giấy được mặc định sẵn, người dùng chọn lệnh More
Paper Sizes để thiết lập khổ giấy khác.
Hướng giấy
Chọn thẻ Layout  nhóm Page Setup  nút Orientation
 danh mục lệnh hiển thị à chọn hướng thích hợp.
Portrait: hướng giấy đứng
Landscape: hướng giấy ngang
Lề trang
Chọn thẻ Layout  nhóm Page Setup  lệnh Margins. Một danh sách các lề
trang hiển thị, người dùng lựa chọn một mục thích hợp.
Nếu muốn chọn một kiểu khai báo lề trang khác: chọn lệnh Custom Margins.
113
Hình 2-125. Hộp thoại Page Setup
Khung Multiple Pages: thiết lập chế độ cho nhiều trang giấy.
Normal: chế độ bình thường.
Mirror margin: hai lề đối xứng nhau.
2 pages per sheet: hai trang trên một tờ giấy.
Book fold: kiểu cuốn sách gấp.
Ngoài ra, người dùng có thể thay đổi lề trực tiếp trên thước ngang như sau:
Chuyển sang chế độ soạn thảo Page Layout.
Đưa trỏ chuột đến biên của thước, con trỏ biến thành mũi tên hai chiều.
Bấm và kéo biên thước sang trái/phải hay lên/xuống để thay đổi lề. Để có số đo
chính xác, người dùng giữ phím Alt trong khi kéo.
In tài liệu
Để in tài liệu, chọn thẻ File à chọn lệnh Print. Người dùng thao tác trên hộp
thoại Print như sau:
114
Hình 2-126. In ấn
Khung
Printer: chọn tên máy in trong hệ thống.
Khung Settings: thiết lập các thông số khi in:
Print All Pages: in toàn bộ tài liệu.
Print Current Page: in trang hiện tại.
Only Print Odd Pages: in những trang lẻ.
Only Print Even Pages: in những trang chẵn.
Pages: chọn các trang sẽ in trong tài liệu. Ví dụ 1,3-5: in trang 1, 3, 4 và 5
Portrait Orientation: hướng giấy in
Custom Margins: thay đổi lề trang giấy.
1 Page Per Sheet: khai báo số trang văn bản sẽ in trên 1 trng giấy.
Fax tài liệu
MS Word hỗ trợ người dùng fax tài liệu trực tiếp từ tập tin. Thao tác thực
hiện như sau:
115
Chọn thẻ File à chọn lệnh Print à khung Printer chọn lệnh Fax à click
nút Print để fax tài liệu. Hộp thoại New Fax hiển thị, người dùng điền các thông tin
cần thiết và nhấn nút Send để gửi.
Hình 2-127. Fax tài liệu

2.12.2 Đánh dấu thay đổi trên tài liệu
Đánh dấu thay đổi
Chức năng đánh dấu thay đổi (Track
Changes) cho phép đánh dấu tất cả thay đổi từ
việc thêm, xóa hoặc định dạng văn bản, … trên tài
liệu.
Thao tác thực hiện: chọn thẻ Review 
nhóm Tracking  chọn lệnh Track Changes.
Để xem toàn bộ thay đổi trong tài liệu:
nhấn nút Reviewing Pane à cửa sổ Revisions
hiền thị, liệt kê danh sách tất cả các thay đổi trong
tài liệu. Người dùng click chuột vào thay đổi
muốn xem, Word sẽ cuộn tới phần tài liệu có thay
đổi đó. Hình 2-128. Cửa sổ xem
các thay đổi trong tài liệu
Xem thử tài liệu khi thay đổi: chọn lệnh
Simple Markup trong nhóm Tracking.
Tắt chức năng đánh dấu thay đổi: nhấn nút Track Changes lần nữa.
Chấp nhận hoặc từ chối trên tài liệu
Để chấp nhận hoặc từ chối những thay đổi người
dùng chọn thẻ Review  nhóm Changes.
Accept: chấp nhận sự thay đổi.
Reject: từ chối sự thay đổi.
116
Previous, Next: xem các hiệu chỉnh trên tài liệu.
2.12.3 Bảng tham khảo trích dẫn
Bảng tham khảo trích dẫn (Table of Authorities) là bảng liệt kê danh sách các
nội dung có tham khảo tài liệu trong văn bản. Để tạo bảng tham khảo trích dẫn,
người dùng cần tạo bảng thông tin trích dẫn trước.
Tạo bảng thông tin trích dẫn
Chọn các thông tin tham khảo à thẻ References à nhóm Table of
Authorities à nhấn nút Mark Citation à hộp thoại Mark Citation hiển thị.
Hình 2-129. Tạo bảng thông tin trích dẫn

Ý
nghĩa của hộp thoại Mark Citation:
Khung Selected text: thông tin tham khảo đã chọn trên tài liệu.
Khung Category: thông tin tham khảo sẽ được xếp vào phân loại nào.
Khung Short citation: thu ngắn thông tin trích dẫn nếu cần thiết.
Nút Next Citation: trích dẫn kế tiếp.
Nút Mark: đánh dấu thông tin trích dẫn.
Nút Mark All: đánh dấu tất cả thông tin trích dẫn.
Nút Category: tạo phân loại mới cho thông tin trích dẫn.
Tạo bảng tham khảo trích dẫn
Sau khi đã tạo các thông tin trích dẫn, để tạo bảng tham khảo trích dẫn người
dùng click chuột tại vị trí thích hợp à chọn thẻ References à nhóm Table of
Authorities à chọn lệnh Insert Table of Authorities à hộp thoại Table of
Authorities hiển thị, khai báo các thông tin sau đây:
Khung Category: chọn phân loại sẽ được đưa vào bảng tham khảo trích dẫn.
117
Chọn tùy chọn Keep Original Formatting nếu muốn giữ lại định dạng gốc.
Hình 2-130. Tạo bảng tham khảo trích dẫn

Khi có thay đổi nội dung thông tin tham khảo, người dùng phải chọn lệnh
Update Table trong nhóm Table of Authorities của thẻ References.
2.12.4 Chỉ mục
Chỉ mục (Index) là một danh sách tham khảo và được tổ chức theo từng chủ
đề hoặc theo từ khóa. Để tạo chỉ mục người dùng phải xác định cụm từ nào trong tài
liệu cần tạo chỉ mục. Cách thực hiện qua 2 bước như sau:
Xác định cụm từ cần tạo chỉ mục
Chọn các thông tin muốn tạo chỉ mục à thẻ References à nhóm Index à
nhấn nút Mark Entry à hộp thoại Mark Index Entry hiển thị.
Ý nghĩa của hộp thoại Mark Entry Index:
Khung Main Entry: chỉ mục chính.
Subentry: phân loại chỉ mục theo chủ đề hoặc từ khóa.
Current page: đánh số trang trong bảng chỉ mục theo trang hiện tại.
Page range: đánh số trang theo nhiều trang.
Khung Page number format: định dạng số trang.
Nút Mark: đánh dấu.
Nút Mark all: đánh dấu tất cả.
118
Hình 2-131. Xác định cụm từ tạo chỉ mục
Tạo bảng chỉ mục

Sau khi đã tạo các chỉ
mục, để tạo bảng chỉ mục
người dùng click chuột tại vị
trí thích hợp à chọn thẻ
References à nhóm Index à
chọn lệnh Insert Index à
hộp thoại Index hiển thị, khai
báo các thông tin sau đây:
Chọn ngôn ngữ thể
hiện trong bảng chỉ mục ở
khung Language.
Nếu muốn chia cột cho
bảng chỉ mục: chọn số cột ở
khung Columns.
Hình 2-132. Tạo bảng chỉ mục
119
Trong chương 2, giáo trình tập trung trình bày các kỹ thuật soạn thảo văn bản
từ căn bản đến nâng cao, bao gồm các nội dung chính như:
Thứ nhất, giáo trình trình bày các kiến thức cơ bản như các chế độ hiển thị
văn bản, các thao tác cơ bản như thêm tập tin, lưu tập tin, chia sẻ tập tin trực tuyến,
… các kỹ thuật định dạng ký tự, định dạng đoạn, định dạng các trang tài liệu, …
Bên cạnh đó cũng trình bày một số nguyên tắc khi soạn thảo văn bản.
Thứ hai, trình bày các kỹ thuật để định dạng văn bản như điểm canh cột, văn
bản dạng cột hay thêm các minh họa cho tài liệu, trộn in thư, trình bày báo cáo theo
quy cách báo cáo khoa học. Sử dụng các đối tượng như Table, Picture, SmartArt,
Equation, … để trình bày thêm một số văn bản khác hoặc trang trí, minh họa cho
nội dung văn bản.
Thứ ba, sử dụng các kỹ thuật đặc biệt để trình bày các tài liệu nhiều trang như
trình bày báo cáo bài tập lớn, đồ án, thực tập, kiến tập hoặc khóa luận tốt nghiệp.
Cuối cùng, với hệ thống câu hỏi thảo luận, hệ thống bài tập được xây dựng
theo từng chủ đề và sau đó là bài tập tổng hợp sẽ giúp người học từng bước áp dụng
kiến thức vào các công việc thực tiễn.
120
Câu số 1. MS Word có cho phép cài đặt Font chữ mặc định không? Nếu có
Anh/Chị hãy trình bày chi tiết cách cài đặt font chữ mặc định cho MS
Word?
Câu số 2. Giả sử Anh/Chị phải soạn thảo nhiều văn bản có cùng khổ giấy, lề trang
giấy giống nhau và ở góc trên bên trái trang giấy có logo của công ty,
Anh/Chị có cách xử lý nào để không phải định dạng cho từng tập tin văn
bản không?
Câu số 3. Khi soạn thảo hợp đồng bằng tiếng Anh, có cách nào để hạn chế nhập sai
từ vựng, ngữ pháp tiếng Anh không? Nếu có Anh/Chị hãy trình bày chi
tiết cách thực hiện.
Câu số 4. Giả sử văn bản Anh/Chị đang soạn thảo có rất nhiều từ được lập đi lập
lại nhiều lần, Anh/Chị xử lý tình huống này như thế nào để soạn thảo văn
bản nhanh và chính xác?
Câu số 5. Giả sử Anh/Chị gặp trường hợp văn bản bị sai lệch vị trí đã được định
dạng khi mở văn bản trên máy tính khác, theo Anh/Chị nguyên nhân tại
sao xảy ra trường hợp này?
Câu số 6. Để soạn thảo văn bản nhanh, Anh/Chị thường sử dụng những kỹ thuật
nào trong MS Word?
Câu số 7. Kiểu trình bày Heading được dùng trong tình huống nào?
Câu số 8. Có thể nào chuyển văn bản được soạn thảo theo kỹ thuật điểm canh cột
sang định dạng bảng không? Nếu có, Anh/Chị hãy trình bày chi tiết cách
chuyển?
Câu số 9. Để tạo danh mục cho hình ảnh, trong MS Word thực hiện như thế nào?
Câu số 10. Khi soạn thảo văn bản, để tạo khoảng cách giữa các dòng, Anh/Chị có
được nhấn nhiều lần phím Enter không? Nếu không hãy giải thích lý do
và phải dùng kỹ thuật nảo?
Câu số 11. Giả sử Anh/Chị phải gửi bảng điểm cho 100 học viên qua mail, Anh/Chị
có thể sử dụng kỹ thuật nào trong MS Word để tiết kiệm thời gian? Hãy
trình bày chi tiết cách thực hiện?
Câu số 12. Anh/Chị có thể cập nhật lại kết quả tính toán trong bảng không. Nếu có
Anh/Chị thực hiện như thế nào?
Câu số 13. Theo Anh/Chị MS Word có hỗ trợ khai báo tài liệu tham khảo theo
chuẩn APA không? Nếu có Anh/Chị hãy trình bày chi tiết cách thực
hiện?
Câu số 14. Anh/Chị hãy trình bày cách tìm từ đồng nghĩa?
Câu số 15. Anh/Chị hãy trình chi tiết bày cách so sánh các phiên bản mà MS Word
đã tự động lưu?
121
122
BÀI TẬP CHƯƠNG 2
NHÓM BÀI TẬP THEO CHỦ ĐỀ
Bài tập 1.Các thao tác cơ bản
Khởi động MS Word và thực hiện các yêu cầu sau:
1. Trong ổ D, tạo thư mục có tên là Họ và tên của sinh viên và cài đặt vị trí lưu trữ
tập tin mặc định cho MS Word là thư mục mới tạo.
2. Thiết lập chế độ tự động lưu của MS Word là 10 phút.
3. Thiết lập đơn vị đo lường là cm
4. Cài đặt Font chữ mặc định cho Word như sau: font Times New Roman, kiểu chữ
thường, size 13.
5. Thiết lập khổ giấy A4, giấy đứng. Lề trái: 2,5 cm; lề phải: 2 cm; lề trên: 2 cm; lề
dưới: 2 cm.
6. Tắt chế độ kiểm tra lỗi chính tả tiếng Anh
7. Lưu tập tin với tên là BaiTap1.docx
8. Khai báo thuộc tính tập tin: chủ đề Bài Tập tin học đại cương, tác giả là họ tên
của sinh viên.
Bài tập 2. Điểm canh cột
Anh/Chị soạn thảo Hóa đơn cảng phí trên khổ giấy A4 với định dạng lề thích
hợp. Sau đó xuất hóa đơn ra dạng tập tin pdf. Nội dung Hóa đơn cảng phí như sau:
123
Bài tập 3. SmartArt
Anh/Chị dùng đối tượng SmartArt để soạn thảo các sơ đồ như sau:
Bài tập 4. Chèn shape

Anh/Chị soạn thảo Phiếu dự đoán kết quả Worldcup 2022 như sau:
Bài tập 5. Chèn hình

Anh/Chị soạn thảo văn bản sau đây:
124
Bài tập 6. Chèn đối tượng
1. Nhập và định dạng theo mẫu sau đây:
2. Anh/Chị soạn thảo văn bản với khổ giấy A4 có nội dung như sau:
125
Bài tập 7. Vẽ biểu đồ
Dựa vào bảng số liệu sau, Anh/Chị hãy vẽ biểu đồ theo mẫu sau:
Từ bảng trên tạo biểu đồ như sau
Bài tập 8. Công thức toán học

Anh/Chị soạn thảo các công thức toán học sau đây
126
Bài tập 9. Văn bản dạng cột
1. Anh/Chị soạn thảo văn bản sau đây với định dạng khổ giấy A4, khoảng cách lề
trang top = bottom = 2,5 cm; Left = 3 cm; Right = 2 cm; Gutter = 1 cm:
2. Sang trang sau nhập và định dạng nội dung như sau:
127
3. Sang trang sau nhập và định dạng nội dung như sau:
Bài tập 10. Trang bìa, tiêu đề đầu trang, cuối trang
Anh/Chị tạo tập tin với khổ giấy A4 định dạng lề trái 2.5cm, lề phải 2cm, lề
trên 2cm, lề dưới 2cm và lề trang giấy thích hợp. Thực hiện các yêu cầu sau:
1. Chèn trang bìa (Cover page) bất kỳ và khai báo các thông tin sau:
- Tiêu đề: BÀI THỰC HÀNH MÔN TIN HỌC ĐẠI CƯƠNG
- Người thực hiện: họ tên sinh viên, mã số sinh viên, lớp
- Yêu cầu chỉ định dạng đường viền khung trang bìa bằng nét đôi màu xanh
đậm, các trang sau không định dạng đường viền khung trang
2. Nhậ p đoạ n vă n bả n sau đây:
128
3. Thiết lập tiêu đề đầu trang, cuối trang như sau:
- Tiêu đề đầu trang có nội dung: Bài tập Tin học ứng dụng
- Tiêu để cuối trang: bên trái có nội dung là Họ và tên của sinh viên, Bên phải
là số thứ tự trang và được đánh theo dạng i, ii, iii…. Như mẫu sau:
4.
Tìm
và thay thế cụm từ “doanh nghiệp” thành “tổ chức”.
5. Đặt watermark cho các trang là họ tên sinh viên
Bài tập 11. Bảng biểu
1. Anh/Chị tạo tập tin Word với khổ giấy có chiều rộng (Weight) = 22cm và chiều
cao (Height) = 22 cm. Soạn thảo bảng Tổng kết hoạt động kinh doanh như sau:
2. Sang
trang
sau
nhập
và định
dạng
bảng
báo tỷ giá hối đoái theo mẫu sau đây:
3. Sang trang sau nhập và định dạng bảng thông tin tuyển dụng theo mẫu sau đây:
129
4. Thiết lập tiêu đề đầu trang, cuối trang như sau:
- Tiêu đề đầu trang có nội dung: Chủ đề Bảng biểu
- Tiêu để cuối trang: chèn số thứ tự trang bên phải của trang
Bài tập 12. Trộn in thư
Bài số 1
1. Anh/Chị soạn thảo Giấy mời theo mẫu sau đây, trong đó các thông tin số (1),
(2),…để chỉ vị trí chèn nội dung vào giấy mời nên không cần nhập.
130
2. Anh/Chị nhập danh sách khách mời trong excel có tên là daibieu.xlsx có nội
dung:
Anh/Chị sử dụng chức năng Mail Merge để soạn các thư mời điền các giá trị
(1),(2),(3),(4) vào đúng vị trí trong giấy mời, xuất kết quả trộn thư dưới dạng file
Word và lưu cùng vị trí mẫu giấy mời.
Hướng dẫn giải
- Bước 1: tạo mẫu giấy mời
 Tạo textbox hoặc shape, dùng kỹ thuật chèn hình, điểm canh cột để tạo giấy
mời như mẫu, lưu ý không cần nhập các từ (1), (2), (3), (4)
 Lưu tập tin vào ổ D và lưu tên là GiayMoi.docx và đóng tập tin.
- Bước 2: tạo tập tin dữ liệu
 Khởi động MS Excel và nhập nội dung đại biểu như yêu cầu bài tập;
 Lưu tập tin vào ổ D và lưu tên là DaiBieu.xlsx và đóng tập tin.
- Bước 3: Trộn thư
 Mở tập tin GiayMoi.docx
 Chọn tab Mailings  chọn lệnh Step – By – Step Mail Merge Wizard…
 Trong cửa sổ Mail Merge, lần lượt thực hiện các bước như sau:
Step 1: chọn Letters  Chọn Next: Starting document
Step 2: chọn Use the current documnet  Chọn Next: Select recipients
Step 3: chọn Use an existing list  Chọn Browse: chọn ổ D và chọn tập
tin DaiBieu.xlsx đã lưu ở bước 2
131
 Click trỏ vào các vị trí được dánh dấu (1)  thẻ Mailings  chọn dấu mũi
tên bên phải lệnh Insert Merge Field  chọn thông tin Chi đoàn. Tương tự
cho các vị trí (2), (3) và (4)
 Thẻ Mailings  chọn Preview Results để kiểm tra kết quả sau khi trộn thư
- Bước 4: Kết thúc trộn thư
 Thẻ Mailings  chọn Finish Merge  chọn lệnh thích hợp  chọn Edit
Individual Documents…
 Cửa sổ Merge to New Document chọn All  chọn OK.
Bài số 2
1. Anh/Chị tạo tập tin dữ liệu sau bằng Word rồi lưu với tên DSNhanVien.docx
Họ Tên Ngày sinh Chức vụ Khu vực
Trần Văn Anh 12/12/1991 Trợ lý Miền Nam
Đỗ Tuấn Cường 06/07/1990 Chuyên viên Miền Nam
Bùi Thiện Chí 13/10/1991 Chuyên viên Miền Bắc
Trương Hữu Thắng 01/02/1989 Trợ lý Miền Bắc
Lê Phúc Chu 09/12/1991 Giám đốc Miền Bắc
Đỗ Thị Hồng Gấm 11/11/1989 Trợ lý Miền Nam
Trương Thị Cúc 07/05/1991 Chuyên viên Miền Trung
Trần Huy Anh 04/07/1991 Chuyên viên Miền Nam
2. Dùng Mail Merge tạo nhãn trình bày thông tin nhân viên như mẫu
THẺ NHÂN VIÊN Yêu cầu
Họ tên: Trần Vân Anh - Kích thước nhãn 4cm x 6cm

- Số nhãn trên hàng là 3, số nhãn trên cột là
Ngày sinh: 12/12/1991 6
Chức vụ: Trợ lý - Giấy in khổ A4
- Xuất kết quả thành tập tin In_DSNV.docx
132
3. Trộn dữ liệu trên vào giấy đi đường theo mẫu sau Chèn SmartArt dạng Cycle
đây. Kết quả trộn thư được lưu tập tin có tên là InGiayDiDuong.docx
133
NHÓM BÀI TẬP TỔNG HỢP
Bài tập 13
Anh/Chị soạn thảo tờ quảng cáo cho trung tâm Anh ngữ I.Master như mẫu sau đây:
134
Bài tập 14
Anh/Chị thiết kế mẫu sau đây trên khổ giấy A4:
Bài tập 15
Anh/Chị soạn thảo bảng kê số trên khổ giấy A4 theo mẫu sau:
135
Bài tập 16
Anh/Chị soạn thảo bảng kê hàng hóa, dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng
với khổ giấy A4, khoảng cách lề trang top = bottom = 1,5 cm; left = right = 2 cm; lề
footer = 1,5 cm. Mẫu sau đây:
Bài tập 17
Tạo tập tin với tên theo cú pháp Mã số sinh viên_Họ và tên SV.docx
1. Trên tập tin vừa tạo, định dạng khổ giấy A4, khoảng cách lề trang top = bottom
= 2,5 cm; Left = 3 cm; Right = 2 cm; Gutter = 1 cm;
2. Thiết kế Cover Page theo kiểu tuỳ chọn, nhập thông tin bao gồm:
 Tiêu đề: Thực hành Microsoft Word
 Người thực hiện: Họ và tên sinh viên
 Ngày thực hiện: ngày hiện tại
Yêu cầu đóng trang bìa, không đóng các trang còn lại
3. Thiết lập tiêu đề cuối trang theo mẫu như sau:
136
Điền thông tin nội dung như sau:
- Left: Họ và tên SV
- Center: Bài thi MS Word
- Right: Chèn số trang theo mẫu tuỳ chọn.
4. Hãy tạo danh mục tài liệu tham khảo theo chuẩn APA.
Nguồn tài liệu tham khảo bất kỳ, bao gồm: 1 sách (Book), 3 bài báo (Journal), 1
website. Sắp xếp theo trình tự anphabet, có đánh số thứ tự đầu mỗi tài liệu.
5. Trên trang kế tiếp, sinh viên chọn một kiểu SmartArt phù hợp để biểu diễn quy
trình từng bước theo thứ tự sau đây:
- Lập kế hoạch triển khai.
- Trình BGH phê duyệt danh mục đề tài NCKH.
- Tổng hợp đề tài đã được chọn.
- Thành lập Hội đồng đánh giá và lựa chọn đề tài.
- Thông báo giải thưởng KH&CN.
- Đánh giá, xếp loại và khen thưởng.
6. Thiết lập caption cho SmartArt với nội dung: Quy trình triển khai giải thưởng
“Tài năng kinh tế trẻ”
7. Hãy vẽ biểu đồ hình cột cho bảng thống kê giải thưởng sau đây:
Lĩnh vực 2017 2018 2029 2020 2021
Kinh tế 5 2 6 4 5
Kinh doanh 3 1 4 3 7
Tài chính – Ngân hàng 3 3 2 5 3
Kế toán – Kiểm toán 1 5 4 2 4
Quản trị - Quản lý 3 3 5 4 6
8. Thiết lập caption cho biểu đồ trên với nội dung: Kết quả thống kê giải thưởng
theo lĩnh vực giai đoạn 2019 - 2021.
9. Hãy thiết kế trang bìa và điền thông tin của sinh viên theo mẫu đã cho sau đây
137
10. Xuất tập tin sang định dạng pdf. Lưu file pdf vào thư mục bài làm, đặt tên trùng
với tên tập tin gốc.
138
Bài tập 18
Anh/Chị tập tin Word với tên theo cú pháp Mã số sinh viên_Họ và tên
SV.docx và thực hiện các yêu cầu sau đây:
= left = right = 2,5 cm; Gutter = 1 cm;
2. Thiết lập tiêu đề cuối trang là thông tin số trang như sau:
3. Thêm trang bìa (cover page) kiểu tuỳ chọn, với thông tin như sau:
Tiêu đề: HỒ SƠ ĐĂNG KÝ THAM GIA NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Người thực hiện: họ tên sinh viên, mã số sinh viên, lớp
Ngày: ngày hiện hành.
4. Trên group Styles, hiệu chỉnh định dạng phân cấp như sau:
Cấp Mục Yêu cầu thiết lập
PHIẾU ĐĂNG KÝ ĐỀ TÀI Font Times New Roman, size 15,
Heading 1
NCKH SINH VIÊN … in đậm, canh giữa
Font Times New Roman, size 13,
Heading 2 1.
in đậm, canh đều
5. Thiết lập Watermark dạng Text với nội dung Họ Tên SV
6. Nhập và định dạng văn bản sau đây áp dụng danh sách phân cấp tương ứng cho
các tiêu đề
139
140
7. In mục lục theo danh mục vừa tạo theo định dạng Fancy.
8. Chèn SmartArt dạng Cycle, kiểu Basic Cycle Matrix với 5 thành phần bao gồm:
KINH TẾ, KINH DOANH, TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG, KẾ TOÁN – KIỂM
TOÁN, QUẢN TRỊ - QUẢN LÝ.
9. Thiết lập caption cho SmartArt đã tạo với nội dung “Danh mục lĩnh vực nghiên
cứu”.
10. Xuất tập tin .docx sang định dạng pdf, lưu với tên giống tên tập tin gốc đã tạo.
Bài tập 19
Soạn thảo văn bản sau đây:
= 1,5 cm; left = right = 2 cm; lề footer = 1,5 cm;
2. Soạn thảo và định dạng mẫu Hợp đồng giao khoán theo mẫu số 08_LĐLD như
sau với font Times New Roman, size 13
141
3. Xuất bản tập tin đang soạn thảo thành tập tin PDF
142
Bài tập 20
Soạn thảo hợp đồng mua bán với khổ giấy A4 lề trang phù hợp có nội dung sau đây:
143
Bài tập 21
Soạn thảo đơn đề nghị miễn, giảm học phí với khổ giấy A4 có lề trang phù hợp theo
mẫu sau đây:
Bài tập 22
Anh/Chị soạn thảo Đơn đề nghị cấp bản sao văn bằng tốt nghiệp với khổ giấy A4 có
lề trang phù hợp theo mẫu sau đây
144
145
Tiếng Anh
[1]. Joan Lambert, Curtis Frye (2022), Microsoft Office Step by Step (Office 2021
and Microsoft 365), Microsoft Press
Website
[2]. https://support.microsoft.com/en-us/powerpoint
146
CHƯƠNG 3. TRÌNH CHIẾU VỚI MICROSOFT POWERPOINT

Nội dung trình bày trong chương 3 với mục tiêu phát triển các thao tác soạn
thảo và định dạng bài thuyết trình như nhập nội dung văn bản, chèn các hình ảnh, sơ
đồ, âm thanh, phim ảnh, tạo liên kết với một slide khác, liên kết với tập tin khác hay
liên kết đến website… Giúp người học thành thạo kỹ thuật định dạng với Slide
Master và Title Master, tạo hiệu ứng chuyển động cho slide và các đối tượng trên
slide. Phân biệt được các kỹ thuật tạo tập tin trình chiếu chuyên nghiệp, gây ấn
tượng với Microsoft PowerPoint, áp dụng được các kỹ thuật này vào công việc thực
tế.
147
3.1 Đại cương về Microsoft PowerPoint
Microsoft PowerPoint là phần mềm trình chiếu rất hiệu quả và có sức thuyết
phục cao cho các bài thuyết trình. Phần mềm này được dùng trong các buổi báo cáo,
hội nghị, báo cáo chuyên môn, giới thiệu sản phẩm, báo cáo luận văn, giảng dạy,…
MS.PowerPoint giúp người trình bày có thể nhấn mạnh các điểm chính và tập trung
sự chú ý vào điểm quan trọng trong bài thuyết trình.
Khởi động:
Click biểu tượng Windows  chọn Microsoft Powerpoint.
Thoát:
Người dùng có thể thoát khỏi MS.PowerPoint theo các cách sau đây
- Cách 1: mở thẻ File và chọn Close;
- Cách 2: chọn nút Close trên thanh tiêu đề;
- Cách 3: nhấn tổ hợp phím Alt+F4.
3.1.1 Cửa sổ giao diện PowerPoint
Hình 3-133. Cửa sổ giao diện MS.Powerpoint

Cũng như các chương trình khác của bộ Microsoft Office , PowerPoint đã
được thiết kế mới về giao diện. MS.PowerPoint bổ sung nhiều công cụ giúp tạo bài
thuyết trình ấn tượng hơn, hỗ trợ nhiều chủ đề hơn, cho phép chèn văn bản, hình
ảnh và video từ nhiều nguồn khác nhau. Các thành phần trên cửa sổ PowerPoint như
sau:
Thanh tiêu đề (Title Bar): chứa tên bài trình chiếu hiện hành.
Nút Minimize: thu nhỏ cửa sổ vào thanh tác vụ (taskbar) của Windows.
148
Nút Maximize/Restore: khi cửa sổ ở chế độ toàn màn hình, chọn nút này sẽ
thu nhỏ cửa sổ, nếu cửa sổ chưa toàn màn hình nút này sẽ phóng to cửa sổ toàn màn
hình.
Nút Close: đóng ứng dụng.
Thẻ File: truy cập các lệnh tạo mới (new), mở (open), lưu (save/save as), in
(print),…
Thanh công cụ truy cập nhanh (Quick Access Toolbar): chứa các lệnh thông
dụng nhất, có thể thêm/bớt các lệnh theo nhu cầu sử dụng (người dùng thực hiện
tương tự như MS.Word)
Thanh Ribbon: hệ thống Ribbon với 3 thành phần chính: thẻ (Tab), nhóm
(Group), các nút lệnh (Command Button). Các nút lệnh có liên quan với nhau được
gom vào một nhóm, nhiều nhóm có chung một tác vụ được gom vào trong một thẻ.
Vùng soạn thảo bài trình chiếu: hiển thị slide hiện hành.
Thanh trạng thái (Status Bar): hiển thị thông tin về bài trình chiếu và cung
cấp các nút lệnh thay đổi chế độ hiển thị và chức năng phóng to, thu nhỏ vùng soạn
thảo.
3.1.2 Hiển thị tập tin trình chiếu
Người dùng chọn chế độ hiển thị ở thẻ View:
Hình 3-134. Cách chọn chế độ hiển thị tập tin trình chiếu
Chế độ Normal: hiển thị theo kiểu thông thường, dùng để xử lý từng slide.
Đây là chế độ hiển thị mặc định của PowerPoint.
Hình 3-135. Chế độ hiển thị Normal
149
Chế độ Slide sorter: hiển thị toàn bộ các slide có trong bài trình chiếu, dùng
để theo dõi vị trí, thứ tự slide.
Hình 3-136. Chế độ hiển thị Slide sorter
Chế độ Outline view: hiển thị dàn ý các slide, dùng để thêm nội dung slide.
150
Chế độ Reading view: hỗ trợ người dùng vừa soạn thảo vừa trình chiếu.
Hình 3-137. Chế độ hiển thị Outline view
Hình 3-138. Chế độ hiển thị Reading view
Chế độ Notes page: thêm các ghi chú trên mỗi slide.
151
3.2 Tạo và lưu bảng trình chiếu
3.2.1 Tạo bảng trình chiếu
Có các trường hợp tạo tập tin trình chiếu như sau:
Tạo tập tin trình chiếu trắng (Blank Presentation)
Người dùng click thẻ File  chọn lệnh New  cửa sổ New hiển thị  chọn
Blank Presentation hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + N.
Hình 3-139. Chế độ hiển thị Notes page
Hình 3-140. Giao diện làm việc của tập tin PowerPoint vừa tạo
Tạo tập tin trình chiếu theo định dạng đã lưu trước đó
Custom  mở thư mục chứa tập tin mẫu đã lưu trước đó  chọn mẫu muốn dùng
trong danh sách tập tin  nhấn Create.
152
Tạo tập tin trình chiếu từ mẫu nội dung cho sẵn của Microsoft
chủ đề (Presentations, Business, Industry, Education, …)
Hình 3-141. Cửa sổ New để tạo bài trình chiếu mới theo chủ đề
Chọn một mẫu trong danh sách các mẫu có sẵn  nhấn Create.
Hình 3-142. Tạo bài trình chiếu mới từ mẫu nội dung cho sẵn của
Microsoft
153
3.2.2 Lưu tập tin trình chiếu
Lưu bảng trình chiếu
Để lưu tập tin trong MS PowerPoint người dùng có thể thực hiện theo các
cách sau đây
Cách 1: chọn biểu tượng trên thanh Quick Access Toolbar;
Cách 2: click thẻ File  chọn lệnh Save (hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + S).
Nếu lần đầu tiên lưu tập tin, MS PowerPoint sẽ mở hộp thoại Save As.
Trong hộp thoại Save As, người dùng chọn nơi lưu trữ tập tin, chọn dạng tập
tin ở khung Save as type và đặt tên cho tập tin. Sau đây là một số định dạng thường
được sử dụng:
Presentation (*.pptx): đây là định dạng mặc định của PowerPoint .
PowerPoint Show (*.ppsx): với định dạng này chỉ cần nhấp đúp chuột, tập tin
sẽ trình chiếu với chế độ Slide Show mà không cần kích hoạt giao diện PowerPoint.
Web Page (*.htm, *html): lưu tập tin dưới định dạng HTML, các hình ảnh sẽ
lưu thành các tập tin riêng. Định dạng này thích hợp cho việc đưa lên trang web.
PowerPoint Template (*.potx): lưu tập tin dưới định dạng như một khuôn
mẫu, sử dụng làm mẫu cho các tập tin khác
Lưu ý: hộp thoại Save As giống hộp thoại Save As của Word.
Xuất bài trình chiếu ra video
Để chuyển file trình chiếu sang video, thực hiện theo các bước sau:
Chọn File  lệnh Export  chọn Create a video.
Hình 3-143. Xuất bài trình chiếu ra video
154
Người dùng chọn độ phân giải phù hợp cho video (Ultra HD, Full HD, HD,
Standard). Nếu muốn chất lượng video được sắc nét, phù hợp cho các slide nhiều
chữ thì nên chọn video có độ phân giải càng cao càng tốt.
Hình 3-144. Chọn chuẩn video phù hợp

Thiết lập thời gian dừng ở từng slide và kèm theo lời thuyết trình (Record
Timings and Narrations), chọn lệnh Use Recorded Timings and Narrations. Người
dùng có thể đặt mức thời gian dừng cho mỗi slide (tính theo giây), mặc định là 5
Hình 3-145. Thiết lập thời gian dừng ở từng slide

và kèm theo lời thuyết trình
gi
ây.
Nhấn Create Video  hộp thoại Save As xuất hiện  đặt tên tập tin và chọn
đường dẫn lưu trữ  nhấn Save.
Lưu thành tập tin khuôn mẫu (Presentation Template)
Template (mẫu) là tập hợp các slide được thiết kế sẵn và được người dùng
lưu lại để tái sử dụng nhiều lần. PowerPoint có rất nhiều Template có sẵn, người
dùng có thể download về để tạo tập tin trình chiếu. Người dùng có thể tự tạo
Template theo ý muốn và sở thích của mình, thao tác thực hiện như sau:
Chọn thẻ File  New  Blank Presentation để tạo một tập tin trình chiếu.
Chọn thẻ View  Slide Master để tạo định dạng chung cho tất cả các slide
(Màu chữ, cỡ chữ, kiểu chữ, căn lề, màu nền, …).
155
Chọn thẻ File  chọn Save  Computer  Browse  chọn nơi lưu trữ tập
tin  đặt tên cho tập tin  Khung Save as type, chọn định dạng tập tin PowerPoint
Template (*.potx)  nhấn nút Save để lưu tập tin.
3.3
Làm việc với các slide

Hình 3-146. Lưu slide thành tập tin khuôn mẫu
Các
thành phần trong slide
Các thành phần cơ bản trong slide gồm:
Khung giữ chỗ
(placeholder): là những khung
text được tạo sẵn theo từng
Layout để nhập nội dung slide.
Khung văn bản (text
box): khi cần thêm nội dung
khác ngoài khung giữ chỗ
(placeholder), người dùng cần
tạo thêm các text box mới để
nhập nội dung.
Header and footer: là
những khung text thể hiện nội
dung footer, số slide (slide
number) và ngày giờ (date and
Hình 3-147. Các thành phần cơ bản trong slide
time)
3.3.1 Cập nhật nội dung trong slide
Để nhập nội dung trong slide, người dùng cần đưa chuột vào khung giữ chỗ
(placeholder) hoặc khung văn bản (text box), sau đó nhập nội dung mới hoặc nội
dung thay thế.
Người dùng có thể thêm các textbox để thêm nội dung văn bản vào mỗi slide.
156
Hình 3-148. Khung giữ chỗ (placeholder) và khung văn bản
(textbox)
3.3.2 Font chữ mặc định
Khi tạo một slide trình chiếu mới bằng việc sử dụng mẫu thiết kế chuẩn, các
slide đã được gán trước một font chữ mặc định. MS.PowerPoint cho phép đổi font
chữ mặc định theo ý muốn của người dùng. Cách thực hiện như sau:
Chọn thẻ Home  chọn lệnh Editing  chọn Replace  chọn Replace
Fonts. Hộp thoại Replace Font hiển thị.
Trong hộp thoại Replace Font  chọn font chữ mới trong khung With để
thay thế font chữ hiện có trong khung Replace  nhấn Replace  nhấn Close.
Hình 3-149. Đổi font chữ mặc định trong PowerPoint

Để tránh trường hợp thiếu Font khi chuyển qua máy tính khác, người dùng sử
dụng chức năng nhúng Font ở hộp thoại PowerPoint Options. Thực hiện như sau::
Mở hộp thoại PowerPoint Options: trong hộp thoại Save As  chọn Tools 
chọn Save Options; hoặc click thẻ File  chọn Options.
157
Hình 3-150. Mở hộp thoại PowerPoint Options
Trong hộp thoại PowerPoint Options: chọn vào tùy chọn Embed font in the
file của mục Preserve fidelity when sharing this presentation, có hai tùy chọn như
sau:
Embed only the characters used in the presentation (best for reducing file
size): giúp giảm dung lượng tập tin nhưng lại không cho phép chỉnh sửa ở máy tính
khác.
Embed all characters (best for editing by others): thuận tiện cho việc chỉnh
sửa lại ở máy tính khác
158
Hình 3-151. Nhúng font vào tập tin trình chiếu
3.3.3 Thay đổi
khoảng cách dòng, đoạn văn
Chức năng này cho phép người dùng thay đổi khoảng cách giữa các đoạn và
các dòng trong đoạn văn. Người dùng chọn các đoạn văn muốn thay đổi khoảng
cách  chọn thẻ Home  mở hộp thoại Paragraph  thay đổi khoảng cách đoạn
trong mục Before và After, thay đổi khoảng cách dòng trong mục Line Spacing.
3.3.4 Hình 3-152. Khoảng cách dòng – khoảng cách đoạn Canh
chỉnh nội dung trong slide
Canh lề cho văn bản
Nội dung văn bản có thể được canh lề trái, lề phải, canh giữa hoặc canh đều
hai bên. Thực hiện như sau: chọn văn bản cần canh lề  chọn thẻ Home  chọn
các nút lệnh trong nhóm Paragraph hoặc thực hiện trong hộp thoại Paragraph.
159
Hình 3-153. Canh lề nội dung trong PowerPoint
Thụt lề cho các mục trong văn bản
Chức năng này cho phép thay đổi cấp độ đầu mục hoặc mục số của đoạn văn
bản trong textbox hoặc khung giữ chỗ. PowerPoint cung cấp tối đa 5 cấp độ lùi
dòng.
Thao tác thực hiện: click chuột đến dòng muốn thay đổi cấp độ lùi dòng 
nhấn phím Tab để lùi dòng một cấp  tiếp tục nhấn Tab để lùi dòng thêm (nếu
muốn). Nếu muốn giảm cấp độ lùi dòng, nhấn tổ hợp phím Shift + Tab.
Ngoài ra, người dùng có thể click biểu tượng Increase Indent và
Decrease Indent trên thẻ Home để thay đổi cấp độ lùi dòng văn bản.
3.3.5 Chèn thêm đối tượng vào slide
Chèn TextBox
Để chèn khung văn bản vào slide, người dùng chọn thẻ Insert  trong nhóm
Text chọn Text Box có biểu tượng và vẽ.
Để định dạng Textbox, chọn textbox cần định dạng  chọn thẻ Format.
Tạo hiệu ứng cho texbox: người dùng

chọn mũi tên bên phải nút Text Effects, gồm các
lựa chọn như sau
- Shadow: bóng mờ;
- Reflection: gương;
160
- Glow: viền;
- Bevel: tạo hình nổi;
- 3-D Rotation: nút 3 chiều;
Hình 3-154. Định dạng hiệu ứng
- Transform: tạo độ cong.
Tạo màu nền cho textbox: chọn Text Fill  chọn màu
trong các màu có sẵn hoặc các lựa chọn khác như sau:
- More Fill Colors: chọn các màu khác;
- Eyedropper: lấy màu từ đối tượng khác;
- Picture: chọn hình ảnh làm nền;
- Gradient: phối hợp các màu theo các góc khác
nhau;
- Texture: hình ảnh mẫu có sẵn.
Tạo màu đường viền cho textbox: chọn Text Outline 
chọn màu có sẵn hoặc màu khác:
More Outline Colors: chọn các màu khác;
Weight: độ dày đường viền;
Dashes: kiểu đường viền.
Tạo màu nền cho khung: chọn Shape Fill. Các hiệu ứng tương tự Text Fill.
Tạo đường viền cho khung: chọn Shape Outline; tạo hiệu ứng cho khung
chọn Shape Effects. Các hiệu ứng tương tự Text Outline và Text Effects
Chèn WordArt
WordArt dùng để tạo các hiệu ứng hình
ảnh trên nội dung nhập vào. Điểm mới của
PowerPoint là không có sự khác biệt giữa
WordArt và các Textbox, người dùng chỉ cần áp
dụng WordArt Styles vào các textbox. Hình 3-155. Định dạng
Để đưa WordArt Styles vào PowerPoint: WordArt
chọn thẻ Insert  trong nhóm Text chọn biểu tượng WordArt  chọn mẫu
muốn vẽ.
Thiết lập Textbox với WordArt Styles: chọn nội dung cần định dạng  chọn
thẻ Format  trong nhóm WordArt Styles, chọn thư viện WordArt Styles.
Thay đổi bố cục WordArt: chọn thẻ Format, các hiệu ứng tương tự Textbox.
Chèn Shapes
161
Để chèn shapes vào slide: chọn thẻ Insert  nhóm Illustrations Shapes,
tại cửa sổ Insert Shapes có nhiều nhóm khác nhau  chọn shape thích hợp.
Chèn Picture
Thêm hình ảnh từ file có sẵn
Chọn thẻ Insert  nhóm Illustrations  chọn
Picture  This Device…, hoặc chọn biểu tượng Insert
Picture từ trong slide.
Thêm hình ảnh trực tuyến
Chọn thẻ Insert  nhóm Illustrations  chọn
Online Picture, hoặc chọn biểu tượng Insert Online
Picture từ trong slide.
Trong hộp thoại Insert Pictures, nhập
thông tin cần tìm  nhấn nút  chọn hình trong
danh sách tìm thấy  nhấn Insert.
Hình 3-156. Thêm hình
Tạo album ảnh
vào slide
Để tạo slide có album ảnh, người dùng không
phải sử dụng bất cứ phần mềm nào khác, MS PowerPoint hỗ trợ chức năng Photo
Album để tạo slide có album ảnh. Thực hiện như sau: chọn thẻ Insert  nhóm
Images Photo Album  chọn New Photo Album  hộp thoại Photo Album hiển
thị gồm các lệnh như sau:
- Nút File/Disk: chọn thêm ảnh vào album.
- Tùy chọn Captions below All pictures: thêm ghi chú cho hình.
- Tùy chọn ALL pictures black and white: chuyển hình ảnh về đen trắng.
- Khung Picture layout: quy định số lượng hình thể hiện trên 1 slide.
- Khung Frame shape: hiệu ứng cho ảnh trong album.
- Sau khi đã chọn đủ ảnh  nhấn Create để tạo
Hình 3-157. Tạo Photo Album

162
Chèn sơ đồ (SmartArt)
SmartArt là chức năng
thêm các sơ đồ tổ chức, lưu
đồ… SmartArt có nhiều hình
dạng như: List (dạng danh
sách), Process (lưu đồ, sơ đồ
tiến trình), Cycle (sơ đồ xoay
vòng), Hierarchy (sơ đồ phân
cấp), Relationship (sơ đồ mối
liên hệ), Matrix (ma trận),
Pyramid Diagram (sơ đồ hình
tháp).
Để chèn sơ đồ chọn thẻ
Insert  nhóm Illustrations
 chọn SmartArt.
Hình 3-158. Chèn SmartArt trong PowerPoint
Nhập nội dung của
SmartArt: người dùng có thể nhập trực tiếp vào các textbox hay sử dụng khung soạn
thảo. Muốn xóa bỏ khung text nào thì chọn khung đó và nhấn phím Delete.
Muốn thêm khung: chọn Add Shape hoặc thao tác trong khung Type Your
Text Here bên trái.
Đổi hướng cho sơ đồ: chọn biểu tượng Right to Left.
Tắt/mở khung Text Pane (Type Your Text Here): chọn biểu tượng Text Pane.
Đổi sơ đồ: thực hiện ở nhóm Layouts của thẻ Format.
Thay đổi màu sắc và kiểu: nhóm SmartArt Styles.
PowerPoint cho phép chuyển đổi nội dung của một Textbox thành SmartArt.
Hình 3-159. Chuyển Textbox thành

SmartArt
163
Chèn biểu đồ
PowerPoint có thể vẽ biểu đồ (Chart) ở nhiều dạng như dạng cột (columns),
dạng bánh (pie), dạng đường thẳng (line), dạng vành khuyên (doughnut),… hoặc
chèn một biểu đồ đã được vẽ sẵn trong MS.Word hoặc MS.Excel.
Một số dạng biểu đồ thường dùng trong trình chiếu như: biểu đồ hình tròn
(Pie chart) mô tả phần trăm hay cơ cấu; biểu đồ thanh (Bar chart) để so sánh, xếp
hạng; biểu đồ phân tán (Scatter) mô tả mối tương quan; bảng dữ liệu để so sánh số
liệu.
Để tạo biểu đồ: chọn thẻ Insert  nhóm Illustrations  Chart  Cửa sổ
bảng tính có sẵn thông tin hiển thị, người dùng chỉnh sửa dữ liệu thích hợp sau đó
đóng cửa sổ bảng tính lại để trở về màn hình soạn thảo
Hình 3-160. Chèn biểu đồ

Chỉnh sửa biểu đồ:
Thay đổi dạng biểu đồ: chọn thẻ Design  chọn Change Chart Type.
Thay đổi dữ liệu: chọn Select Data trong nhóm Data hoặc chỉnh sửa dữ liệu
chọn Edit Data.
Chọn mẫu định dạng biểu đồ có sẵn: chọn nhóm Chart Layouts.
Thay đổi màu sắc biểu đồ: chọn Chart Styles.
Định dạng bố cục của biểu đồ chọn Chart Element:
Chart Title: định vị trí tiêu đề biểu đồ.
Axis Title: định dạng kiểu tiêu đề của các trục.
164
Legend: bố cục cho vùng chú thích các nhãn.
Data Labels: ẩn/hiện dữ liệu của các nhãn.
Data Table: ẩn/hiện bảng dữ liệu trong bảng tính.
Axes: hiển thị/định dạng dữ liệu cho các trục.
Gridlines: ẩn/hiển thị kiểu lưới cho các trục.
Chèn phim ảnh
Để chèn phim ảnh, người dùng vào slide, chọn thẻ Insert  nhóm Media 
Video, các mục chọn như sau:
This Device…: chèn tập tin có sẵn. Trong hộp thoại Insert Video, chọn Video
muốn chèn và nhấn nút Insert.
Online Video: tìm và chèn tập tin online. Người dùng Chọn tìm Video trên
Youtube hoặc Video trong trang Web bằng cách copy embed code của video đó dán
vào khung address.
Hình 3-161. Chèn phim ảnh từ tập tin
165
Hình 3-162. Chèn Video trên Youtube
Chèn âm thanh
Để chèn âm thanh vào slide:
chọn thẻ Insert  nhóm Media 
Audio, có các lựa chọn sau:
Audio on My PC: chèn tập tin
âm thanh có sẵn.
Record Audio: thu âm và
chèn bản thu vào, bật nút thu âm thanh và phát âm để thu, khi thu xong cho ngừng.
Phải có micro mới sử dụng được chức năng này.
Cắt chỉnh âm thanh
Để cắt xén âm thanh người dùng thực hiện như sau: chọn clip âm thanh trên
slide muốn cắt xén  chọn thẻ Playback  chọn lệnh Trim Audio.
Cắt xén phần đầu clip: kéo vạch

màu xanh lá (ở ngoài cùng bên trái) tới vị
trí muốn âm thanh bắt đầu phát.
Cắt xén phần cuối clip: kéo vạch
màu đỏ (ở bên phải) tới vị trí muốn âm
thanh dừng.
Cài đặt âm thanh xuyên slide Hình 3-163. Cắt xén âm thanh
Để cài đặt âm thanh xuyên suốt cho bài trình chiếu, thực hiện như sau: chọn
clip âm thanh trên slide  chọn thẻ Playback  chọn Play in Background.
Hình 3-164. Cài đặt âm thanh xuyên slide

Chèn bảng
Bảng (Table) được sử dụng để đặt các nội dung dưới dạng hàng/cột. Để tạo
table: chọn thẻ Insert  chọn Tables  Table, rê chuột để chọn số hàng/cột và
166
click chuột để tạo table. Để hiệu chỉnh bảng chọn thẻ Design và Layout. Việc tùy
chỉnh bảng thực hiện tương tự như trong MS Word.
Các thao tác trên đối tượng
Chọn đối tượng
Chọn đối tượng văn bản: click chuột bên trong văn bản  rê chuột chọn văn
bản (quét khối đoạn văn bản).
Chọn đối tượng hình ảnh: click chuột lên đối tượng hình ảnh  biểu tượng
chuột đổi thành mũi tên màu đen bốn chiều, các mốc chọn xuất hiện cho biết đối
tượng đang được chọn.
Di chuyển đối tượng
Chọn đối tượng và nhấn giữ chuột  di chuyển đến vị trí mới  nhả chuột
để thả đối tượng cần di chuyển tại vị trí mới.
Sao chép đối tượng
Để sao chép đối tượng (hình ảnh, văn bản…) mới tương tự như đối tượng đã
có sẵn trong slide, thực hiện như sau:
Cách 1: click chuột lên đường biên của đối tượng  nhấn phải chuột và chọn
lệnh Copy (Ctrl + C)  di chuyển đến slide mới hoặc vị trí mới  nhấn phải chuột
và chọn Paste (Ctrl +V).
Cách 2: chọn đối tượng, nhấn giữ phím Ctrl, kéo và thả đến lúc nhận bản sao
(lúc này dấu cộng (+) xuất hiện).
Cách 3: chọn đối tượng  chọn thẻ Home  Copy  di chuyển đến vị trí
mới  chọn Home  Paste.
Nhóm/rã nhóm các đối tượng
Việc nhóm các đối tượng sẽ dễ dàng cho việc sao chép, di chuyển, thay đổi
kích thước các đối tượng cùng lúc.
Nhóm các đối tượng: chọn đối tượng đầu tiên, nhấn giữ phím Ctrl hoặc Shift
và chọn từng đối tượng còn lại  nhấn phải chuột  chọn Group.
Rã nhóm các đối tượng: nhấn phải chuột vào đối tượng được group chọn
Ungroup
Sắp xếp tứ tự các đối tượng
Mỗi đối tượng trên slide đều nằm
trên một lớp (layer). Đối tượng thêm vào
slide đầu tiên sẽ nằm ở lớp dưới cùng, đối
tượng thêm vào slide cuối cùng nằm ở lớp
trên cùng. Để thay đổi cách sắp xếp một
Hình 3-165. Sắp xếp thứ tự

các đối tượng
167
đối tượng: nhấn phải chuột vào đối tượng hoặc chọn thẻ Home  Drawing 
Arrange, có một số tùy chọn:
Bring to Front: di chuyển đối tượng lên lớp trên cùng.
Send to Back: di chuyển đối tượng ra lớp sau cùng.
Forward: di chuyển đối tượng lên một lớp.
Send Backward: di chuyển đối tượng ra sau một lớp.
Ghép hình khối
Đôi khi có những hình khối không có sẵn trong PowerPoint nhưng lại có thể
được ghép từ nhiều hình khối có sẵn lại với nhau. Thao tác thực hiện như sau:
Chọn các hình khối cần ghép (giữ phím Ctrl và chọn)
Chọn thẻ Format  Merge Shapes với nhiều kiểu ghép hình khối khác nhau.
Hình 3-166. Ghép hình khối
Các trường hợp ghép hình khối như sau:

Union: ghép các hình lại thành một khối cùng màu.
Combine: xóa bỏ phần chồng chéo giữa các hình.
Fragment: đồng bộ màu hai hình và phần chồng chéo.
Intersect: xóa các hình ngoài ngoại trừ phần chồng chéo.
Subtract: xóa một hình và cả phần chồng chéo giữa hai hình.
Công cụ ghép màu Eyedropper
PowerPoint hỗ trợ
người dùng sao chép màu
chính xác từ hình khối này
sang hình khối khác bằng
công cụ Eyedropper.
168
Thao tác thực hiện như sau: chọn hình khối cần đổi màu  chọn thẻ Format
 chọn lệnh Shape Fill  chọn lệnh Eyedropper.
Dùng bút Eyedropper chọn bất kỳ màu nào đang xuất hiện để lấy màu.
Chụp ảnh slide (Screenshot)
Chọn thẻ Insert  nhóm Images  lệnh Screenshot  một danh sách các
cửa sổ đang mở và chương trình đang chạy hiển thị  chọn đối tượng để có được
bức ảnh chèn vào văn bản.
Hình 3-167. Công cụ ghép màu Eyedropper
Người dùng cũng có
thêm lựa chọn chụp tùy chọn bằng cách lựa chọn
Screen Clipping để chụp ảnh. Khi chọn lệnh này
màn hình máy tính sẽ mờ đi và con trỏ chuyển
thành dấu cộng màu đen người dùng nhấp chuột
và khoanh một vùng cần chụp, vùng đó sẽ sáng
lên và ngay khi thả chuột người dùng sẽ có Hình 3-168. Chụp ảnh ứng
được một bức ảnh chèn vào văn bản là vùng dụng
vừa chọn. Hình ảnh được chèn có chất lượng
tốt, dung lượng nhỏ.
Chỉnh sửa hình ảnh: hình ảnh sau khi chèn vào PowerPoint có thể được gỡ
bỏ, xoay (rotated), thay đổi kích thước (size), tạo viền (borders), bóng mờ, tạo hiệu
ứng 3-D… với thẻ Format. Cụ thể như sau:
Đổi màu hình ảnh: chọn thẻ Format  nhóm Adjust  lệnh Color.
Tăng độ sáng và độ tương phản: chọn thẻ Format  nhóm Adjust  lệnh
Corrections.
Thay đổi kiểu khung hình ảnh: chọn thẻ Format  nhóm Picture Styles 
chọn các mẫu có sẵn.
Tạo đường viền cho Picture: chọn thẻ Format  nhóm Picture Styles 
lệnh Picture Border.
Áp dụng các hiệu ứng đặc biệt:
đổ bóng, 3-D,…. chọn thẻ Format
 nhóm Picture Styles  Picture
Effects  chọn các kiểu sau: Preset
(3 chiều), Shadow (bóng mờ),
Reflection (gương), Glow (viền), Soft
Edges (viền), Bevel (tạo hình nổi), 3-
D Rotation (nút 3 chiều).
3.4 Các thao tác trên slide
3.4.1 Thêm slide
Thêm slide trắng
169
Để thêm một slide trong tập tin trình chiếu đang mở, người dùng thực hiện
như sau:
Chọn thẻ Home, nhóm Slides  chọn New Slide  chọn mẫu Layout có sẵn
hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl + M (chèn một slide mới có layout mặc định)
Thêm slide giống slide đang chọn (Duplicate selected slide)
Để thêm một slide giống slide đang chọn, chọn thẻ Home, nhóm Slides 
chọn New Slide  chọn Duplicate selected slides. Hoặc click phải trên slide đang
chọn  chọn Duplicate selected Hình 3-169. Thêm slide
slides.
Thêm slide từ tập tin trình chiếu khác (Import slide)
Để thêm slide từ tập tin trình chiếu khác, chọn thẻ Home, nhóm Slides 
chọn Reuse Slides. Trong khung Reuse Slides, nhấn Browse để chọn tập tin trình
chiếu muốn lấy slide, nhấn để hiện các slide của tập tin đã chọn  nhấn vào slide
trong danh sách để chèn slide đó vào tập tin trình chiếu đang hiện hành.
Hình 3-170. Thêm slide từ tập tin trình chiếu khác

Thêm nhiều slide từ dàn ý của file Word (slides from Outline)
Để thêm nhiều slide từ dàn ý của file Word, chọn thẻ Home, nhóm Slides 
chọn New Slide  chọn Slides from Outline…
3.4.2 Xóa slide
170
Hình 3-171. Thêm nhiều slide từ dàn ý của file Word

Trong chế độ Normal View chọn cửa sổ slides ở thanh bên trái màn hình hoặc mở
chế độ Slide Sorter View  chọn slide muốn xóa  nhấn Delete trên bàn phím
hoặc nhấn chuột phải chọn lệnh Delete Slide.
3.4.3 Sao chép slide
Chức năng này cho phép người dùng sao chép slide trong tập tin trình chiếu.
Để sao chép các slide trong tập tin trình chiếu thực
hiện theo các cách sau: Hình 3-172. Xóa slide
Cách 1: chọn slide cần sao chép trong khung Slides ở chế độ Normal View
hoặc mở chế độ Slide Sorter  nhấn phải chuột và chọn lệnh Copy  đến vị trí
đích muốn đặt slide đó  nhấn phải chuột chọn lệnh Paste.
Cách 2: chọn slide cần sao chép  chọn thẻ Home  lệnh Copy (Ctrl+C) 
đến vị trí đích muốn đặt slide đó  chọn thẻ Home  lệnh Paste (Ctrl+V).
3.4.4 Sắp xếp slide
Chức năng này cho phép sắp xếp lại các slide trong tập tin trình chiếu đúng
với trình tự nội dung theo ý của người soạn thảo. Để sắp xếp các slide trong phiên
trình chiếu có thể thực hiện theo các cách sau:
Cách 1: chọn slide cần thay đổi vị trí trong khung Slides hoặc Outline hoặc
trong chế độ Slide Sorter  nhấn phải chuột và chọn Cut (Ctrl+X)  đến vị trí
đích muốn đặt slide đó  nhấn phải chuột chọn lệnh Paste hoặc chọn thẻ Home
Paste (Ctrl+V).
Cách 2: chọn slide cần thay đổi vị trí trong khung Slides hoặc Outline hoặc
trong chế độ Slide Sorter  dùng chuột kéo tới vị trí mới.
3.4.5 Ẩn slide
Trong tập tin trình chiếu
PowerPoint, đôi khi người dùng
muốn ẩn đi một slide nào đó (slide
thông tin tham khảo hay giải thích
thêm) và chỉ truy cập đến slide này
khi cần thiết. Slide ẩn sẽ không
được hiển thị trên màn hình trình
chiếu trừ khi PowerPoint có lệnh
truy cập đến slide đó. Để ẩn một
slide có thể thực hiện theo các cách
sau đây:
Cách 1: chọn slide muốn ẩn
 chọn thè Slide Show  nhóm Set
Up  lệnh Hide Slide. Hình 3-173. Ẩn slide
Cách 2: nhấn phải chuột trên slide muốn ẩn  chọn lệnh Hide Slide.
171
Để truy cập đến slide ẩn, mở chế độ Slide Show (phím F5), nhấn phím số thứ
tự của slide ẩn và nhấn Enter. Nếu có nhiều slide ẩn và không nằm theo thứ tự
người dùng có thể dùng phím tắt H để chuyển đến slide ẩn tiếp theo.
Hiển thị lại slide ẩn: di chuyển chuột về slide ẩn muốn hiện  chọn thẻ Slide
Show  nhóm Set Up  tắt Hide Slide hoặc click phải vào slide ẩn và tắt Hide
Slide
3.4.6 Làm việc với slide Master
Slide Master có chức năng kiểm soát việc thực hiện thay đổi tổng thể về bố
cục trình bày slide. Nếu có sự thay đổi nào người dùng chỉ cần thay đổi một lần trên
Slide Master, PowerPoint sẽ tự động cập nhật vào các slide đang có và áp dụng các
thay đổi này cho bất cứ slide nào được thêm vào.
Cách tạo Slide Master
Chọn thẻ View  nhóm Master Views  chọn Slide Master. Trên Slide
Master có năm khung giữ chỗ (Placeholders): tiêu đề slide, khung văn bản, ngày
giờ, thông tin cuối slide và số thứ tự slide. Bên dưới Slide Master là các layout khác
nhau mà người dùng có thể chỉnh sửa riêng biệt từng layout.
Hình 3-174. Tạo Slide Master

Thành phần trong Slide Master
Thành phần trong Slide Master gồm: (1) Master title: vùng tiêu đề của một
slide; (2) Master text: vùng nội dung trong một slide và (3) Header & Footer: vùng
thể hiện nội dung footer như số thứ tự slide và ngày tháng năm tạo/chiếu slide,…
172
Làm việc với Slide Master
Để sử dụng Slide Master, có 2 cách thực hiện như sau:
Cách 1: tại mỗi slide, click chuột phải chọn Layout  lựa chọn slide nhánh
của Slide Master phù hợp với nội dung sẽ nhập.
Hình 3-175. Sử dụng Slide Master (cách 1)

Cách 2: Hoặc chọn slide  thẻ Home  nhóm Slides  mở lệnh Layout 
lựa chọn slide nhánh của Slide Master phù hợp với nội dung sẽ nhập.
Hình 3-176. Sử dụng Slide Master (cách 2)

Thanh công cụ Slide Maser hiển thị trước thẻ Home có các Icon như sau:
Các chức năng của thanh công cụ Slide Master

Insert Slide Master: chèn thêm một Slide Master.
Insert Layout: chèn một Layout có dạng mặc định là Custom Layout (giống
Slide Master nhưng không có khung văn bản).
173
Delete: xóa một Slide Master hoặc một Layout trong Slide Master.
Preserver: khi một Slide Master không được sử dụng trong bất kỳ một slide
nào sẽ bị xóa. Chức năng này giúp Slide Master ngăn chặn vấn đề này.
Rename: đổi tên Slide Master hoặc các Layout.
Master Layout: chọn các khung giữ chỗ cho Slide Master.
Insert Placeholder: chèn một khung giữ chỗ vào Layout, có các loại khung
giữ chỗ: Content, Text, Picture, Chart, Table, SmartArt, Media, Clip Art.
Muốn thay đổi font chữ, màu theme, hiệu ứng hoặc font nền: chỉnh sửa trong
nhóm Edit Theme hoặc Background.
Muốn chỉnh sửa màu chữ, cỡ chữ hoặc các chỉnh sửa khác cho khung nào thì
chọn khung đó  chọn thẻ Home  chọn định dạng mong muốn.
Chèn Header và Footer cho slide
Muốn hiển thị các khung ngày giờ, thông tin cuối slide và số thứ tự slide,
người dùng chọn thẻ Insert  nhóm Text  lệnh Header&Footer.
Hình 3-177. Chèn ngày giờ, số thứ tự vào slide trình chiếu
3.5 Tạo hiệu ứng
3.5.1 Tạo hiệu ứng trên các đối tượng
Phân loại các nhóm hiệu ứng
Có 4 dạng hiệu ứng trên đối tượng: Entrance, Emphasis, Exit và Motion Path.
Hiệu ứng xuất hiện (Entrance): đối tượng sẽ xuất hiện khi trình chiếu theo
kiểu hiệu ứng được chọn.
174
Hiệu ứng nhấn mạnh (Emphasis): đối tượng sẽ được thay đổi thuộc tính
(font, kích thước, màu sắc, …) hoặc được phóng to, thu nhỏ, xoay tròn theo kiểu
hiệu ứng được chọn.
Hiệu ứng biến mất (Exit): đối tượng sẽ biến mất khi trình chiếu theo kiểu
hiệu ứng được chọn.
Hiệu ứng di chuyển (Motion Path): đối tượng có thể di chuyển xung quanh
slide theo một đường cho trước
Hình 3-178. Các dạng hiệu ứng trên đối tượng

Cách tạo hiệu ứng
Hiệu ứng chuyển động (Animation) là cách thức các đối tượng (văn bản, hình
ảnh, WordArt,...) được chọn xuất hiện theo nhiều cách tương ứng với từng hiệu
ứng. Việc tạo các hiệu ứng chuyển động giúp cho các slide sống động, lôi cuốn hơn
khi trình chiếu.
Để tạo hiệu ứng cho các đối tượng thực hiện như sau: chọn đối tượng  thẻ
Animations  chọn hiệu ứng trong nhóm Animation. Nếu thêm hiệu ứng khác thì
trong nhóm Advanced Animation  chọn Add Animation  chọn hiệu ứng.
Thiết lập tùy chọn cho các hiệu ứng

Chọn thẻ Animation Pane  khung danh sách các hiệu ứng trong slide hiển
thị  chọn hiệu ứng muốn thiết lập tùy chọn, nhấn nút  danh sách tùy chọn
của hiệu ứng hiển thị  chọn Effect Options… hoặc Timing… để mở hộp thoại tùy
chọn cho hiệu ứng.
175
Thẻ Effect Options
Direction: thiết lập hướng cho hiệu ứng.
Smooth start: thiết lập thời gian hiệu ứng thực
thi chậm lúc đầu.
Smooth end: thiết lập thời gian hiệu ứng thực
thi chậm lúc cuối.
Bounce end: thiết lập thời gian hiệu ứng rung
lắc lúc cuối.
Sound: qui định có/ không có âm thanh khi
thực thi hiệu ứng. Hình 3-179. Animation Pane
After animation: thiết lập hành
động cho đối tượng sau khi thực thi
xong hiệu ứng.
- More color…: chuyển màu.
- Don’t Dim: không thực hiện thêm.
- Hide After Animation: ẩn sau khi
hiệu ứng thực thi xong.
- Hide On Next Mouse Click: ẩn khi
click lần kế tiếp.
Animate text: qui định phạm vi
ảnh hưởng của hiệu ứng đến cả dòng
(All at once), từng từ (By word) hoặc
từng ký tự (By letter).
Thẻ Timing
Start: qui định thao tác điều khiển
thực hiện hiệu ứng.
Start On click: hiệu ứng thực hiện Hình 3-180. Các tùy chọn Effect cho
khi click chuột hoặc nhấn phím khoảng hiệu ứng
trắng;
Start With Previous: thực hiện cùng lúc với hiệu ứng trước đó.
Start After Previous: thực hiện ngay sau khi hiệu ứng trước hoàn thành.
Delay: thiết lập thời gian chờ trước khi hiệu ứng thực thi
Duration: thiết lập thời gian thực hiện hiệu ứng.
Repeat: thiết lập số lần thực thi lặp lại của hiệu ứng.
a. None: không lặp lại
b. 2, 3, 4, 5, 10: số lần lặp lại cụ thể
176
c. Until Next Click: lặp lại cho đến khi click chuột.
d. Until End Of Slide: lặp lại cho đến hết slide.
Rewind when done playing: cho đối tượng trở về nơi xuất phát sau khi thực thi
xong hiệu ứng.
Triggers: thiết lập điều kiện để bắt đầu thực thi hiệu ứng
Hình 3-181. Các tùy chọn Timing cho hiệu ứng

Thẻ Text Animation
Group text: thiết lập cấp độ
văn bản trong hộp Textbox được áp
dụng hiệu ứng.
Automatically after: thiết lập
thời gian chờ trước khi thực hiện
hiệu ứng.
Animate attached shape: tùy
chọn này chỉ xuất hiện khi định
dạng shape cho văn bản. Khi đó, Hình 3-182. Các tùy chọn Text Animation
shape sẽ thực thi hiệu ứng trước rồi cho hiệu ứng
mới đến các hiệu ứng của văn bản bên trong shape.
In reverse order: các hiệu ứng sẽ thực thi theo trình tự ngược lại.
Quy định thứ tự thực thi hiệu ứng: sau khi chọn hiệu ứng cho các đối tượng,
người dùng cần quy định thứ tự thực thi hiệu ứng của các đối tượng trên slide. Thực
hiện như sau: chọn hiệu ứng trong khung Animation Pane  kéo hiệu ứng lên trên
hoặc xuống dưới hiệu ứng khác trong danh sách để thiết lập thứ tự.
Xóa bỏ hiệu ứng: chọn hiệu ứng trong khung Animation Pane  nhấn nút
để hiện danh sách lệnh  chọn Remove hoặc nhấn phím Delete.
3.5.2 Thiết lập chuyển tiếp giữa các slide
Chuyển tiếp slide là cách thức mỗi slide xuất hiện khi qua các slide trình
chiếu kế tiếp.
177
Để điều chỉnh các slide chuyển tiếp thủ công: chọn slide cần tạo hiệu ứng 
chọn thẻ Transition  Transition to This Slide  chọn hiệu ứng trong các mẫu
Transition.
Các tùy chọn trong nhóm Transition to This Slide gồm:

Sound: thiết lập âm thanh khi chuyển tiếp slide (tùy chọn Loop until next
sound lặp lại hiệu ứng âm thanh đã chọn cho đến khi có hiệu ứng âm thanh khác
xuất hiện hoặc slide sau xuất hiện).
Duration: tốc độ chuyển tiếp.
Apply to All: thiết lập các bước chuyển tiếp cho tất cả các slide.
Advance Slide: thiết lập các tùy chọn nâng cao.
On mouse click: hiệu ứng sẽ xảy ra khi click chuột.
After: thiết lập thời gian (giây) để hiệu ứng xảy ra. Điều này có ích cho các
trình chiếu tự vận hành theo quy ước tại hội nghị, hội thảo.
Lưu ý: nếu muốn hiệu ứng chuyển tiếp giữa các slide đồng bộ trong bài trình chiếu,
người dùng thực hiện khai báo trong Slide Master. Cách thực hiện như sau:
Chọn thẻ View  nhóm Master Views  chọn Slide Master  trong Master
view, chọn Slide Master ở khung slide  chọn thẻ Transitions  thiết lập hiệu ứng
chuyển tiếp giữa các slide  chọn thẻ Slide Master  chọn Close Master View.
3.5.3
Tạo liên kết với tập tin, email, các trang web
Hình 3-183. Thiết lập hiệu ứng chuyển tiếp giữa các slide đồng bộ
trong bài trình chiếu
Nhằm tạo cho buổi trình chiếu được linh hoạt và phong phú, người dùng cần
sử dụng các liên kết di chuyển giữa các slide, các tập tin trình chiếu hay mở một
ứng dụng bên ngoài chương trình PowerPoint.
Liên kết giữa các slide
178
Giả sử người dùng có một tập tin trình chiếu gồm 20 slide và cần tạo một liên
kết từ slide 1 nhảy trực tiếp tới slide 8, thực hiện như sau:
Chọn một đối tượng trên slide 1 để tạo liên kết, (đối tượng tạo liên kết có thể
là một dòng văn bản, một hình vẽ, một nút lệnh,…)
Chọn thẻ Insert  group Links  chọn lệnh Hyperlink hoặc nhấn phải chuột
và chọn lệnh Hyperlink (Ctrt+K)  hộp thoại Insert Hyperlink hiển thị.
Trong hộp thoại Insert Hyperlink chọn Place in This Document  người
dùng chọn slide muốn liên kết.
Hình 3-184. Liên kết giữa slide
Liên kết với một tập tin trình diễn khác

Để liên kết với một tập tin trình chiếu khác,
thực hiện các bước tương tự như liên kết giữa các
slide nhưng chọn lệnh Other PowerPoint
Presentation… trong mục Hyperlink to  chọn
tập tin cần liên kết.
Liên kết với các dạng tập tin khác
Các tập tin liên kết khác có thể là tập tin
Word, Excel, PowerPoint, trang web,… Để tạo
liên kết với các tập tin khác, thực hiện như sau:
Cách 1: người dùng chọn thẻ Insert 
nhóm Links  chọn Action (nhấn phải chuột,
chọn Hyperlink (Ctrt+K))  hộp thoại Action
Settings hiển thị. Trong hộp thoại Action Settings
chọn thẻ Mouse Click  chọn mục Hyperlink to
và chọn Other File… từ hộp thoại xổ xuống.
Cách 2: người dùng nhấn phải chuột lên Hình 3-185. Liên kết với một
văn bản hoặc đối tượng cần tạo liên kết  chọn tập tin trình chiếu khác
179
Hyperlink hoặc chọn thẻ Insert  Links  Hyperlink  chọn mục Existing File of
Web Page  chọn tập tin cần liên kết
Chạy một chương trình

Trong
lúc trình
chiếu, ngoài
việc liên kết
với các slide,
tập tin khác,
người dùng
có thể chạy
các ứng
Hình 3-186. Liên kết slide với các dạng tập

tin khác (cách 2)
Hình 3-187. Liên kết slide với dụng khác
các dạng tập tin khác (cách 1) như: Word,
Calculator,
Excel,… và bất kỳ tập tin có phần mở rộng
là .exe. Để thực hiện lệnh gọi chương trình, thực hiện các bước tương tự như trên
nhưng chọn Run program.
Thêm và hiệu chỉnh các nút điều khiển
Chức năng này cho phép người dùng gắn một thao tác vào một nút lệnh cụ
thể. Nút điều khiển là một đối tượng được xác định trước, được gán vào một thao
tác thông qua tùy chọn trong hộp thoại Action Settings.
Để thêm các nút điều khiển: chọn thẻ Insert  nhóm Illustrations  chọn
Shapes  Action Buttons  chọn dạng nút lệnh thích hợp và kéo chuột vẽ ra trên
slide  hộp thoại Action Settings
hiển thị.
Hình 3-188. Chạy chương trình
khác trong khi trình chiếu
Ý nghĩa hộp thoại Actions Settings
Thẻ Mouse click: hành động xảy ra
khi click vào đối tượng.
Thẻ Mouse Over: hành động xảy ra
khi đưa chuột vào đối tượng.
180
Hyperlink to: liên kết đến đối tượng khác như: slide kế tiếp, slide trước đó, các
webside, các tập tin trình chiếu khác,…
Play sound: chọn tập tin âm thanh.
Run program: chạy ứng dụng khác bằng cách nhấn Browse để chọn chương
trình chạy.
Hiệu chỉnh nút điều khiển
Chọn nút lệnh điều khiển 
Hình 3-189. Hộp thoại Action Settings
nhấn phải chuột chọn lệnh Hyperlink
 Hộp thoại Action hiển thị  chọn hành động muốn thay đổi.
3.5.4 Thiết lập chế độ trình diễn hai màn hình
Người dùng có thể thiết lập hiển thị chế độ trình chiếu nhiều màn hình như
sau:
Cách 1: chọn thẻ Slide Show  nhóm Monitors  đánh dấu chọn Use
Presenter View.
Cách 2: người dùng chọn

thẻ Slide Show  nhóm Set Up 
chọn lệnh Set up Slide show 
đánh dấu chọn chức năng Use
Presenter View.
181
Hình 3-190. Trình chiếu ở chế độ thiết lập trình chiếu 2 màn hình
3.6 In
ấn
Tạo ghi chú cho slide
Người dùng có thể tạo các ghi chú cho nội dung các slide trong phần note
Hình 3-191. Tạo ghi chú cho slide
Phân phát tài liệu (Handout)

Handout Orientation: điều chỉnh hướng trang in cho các slide trên handout
(dọc, ngang)
Slide size: chọn kích cỡ slide.
Slides per page: số lượng slide in trên
mỗi trang in (1 slide, 2 slide, 3 slide, 4 slide,
6 slide, 9 slide).
In các bảng trình chiếu
Để in ấn trong PowerPoint, người
dùng chọn File  Print (hoặc Ctrl+P).
Một số tùy chọn in:
182
Printer: chọn tên của máy in muốn sử dụng.
Copies: số bản in, mặc định in một
bản. Hình 3-192. Handout Master
Thiết lập vùng in:
Print All Slides: in tất cả slide.
Print Current slide: in slide hiện
hành.
Print Selection: in slide đã chọn.
Custom Range: in các slide đã
chọn trong slides bên dưới .
Slides: nhập các slide muốn in.
Thiết lập trang in:
Full Page Slides: in mỗi slide
trên một trang.
Notes Pages: in các ghi chú.
Outline: in dạng đề cương.
Handouts: in nhiều slide và ghi
chú trên cùng một trang.
1 slide: in một slide trên một
trang giấy.
2 slides: in hai slide trên một
trang giấy. Hình 3-193. In slide
3 slides: in ba slide trên một trang giấy kèm theo phần ghi chú.
4 slides Horizontal: in bốn slide trên một trang giấy (theo chiều ngang).
6 slides Horizontal: in sáu slide trên một trang giấy (theo chiều ngang).
9 slides Horizontal: in chín slide trên một trang giấy (theo chiều ngang).
4 slides Vertical: in bốn slide trên một
trang giấy (theo chiều dọc).
6 slides Vertical: in sáu slide trên một
9 slides Vertical: in chín slide trên một
Collated: thiết lập sự sắp xếp cho các
bản in.
Color: in màu hay trắng đen.
183
3.7 Các chức năng khác
3.7.1 Chuyển đổi bố cục slide (Slide layout)
Để thay đổi bố cục của slide, chọn slide  thẻ Home, nhóm Slides  chọn
Layout  trong danh sách Layout được liệt kê, nhấn chọn Layout muốn sử dụng
cho slide đang chọn.
Hình 3-194. Thiết lập trang in
Hình 3-195. Thay đổi bố cục của slide

3.7.2 Thay đổi Theme
Để thay đổi theme cho slide: chọn slide  thẻ Design, nhóm Themes 
trong danh sách Theme được liệt kê, nhấn chọn Theme muốn sử dụng.
Ngoài ra, người dùng có thể chọn theme từ danh sách theme đã lưu bằng cách
chọn lệnh Browses for Themes…
Lưu theme đang dùng: chọn lệnh Save Current Theme…
184
Hình 3-196. Thay đổi theme cho slide
3.7.3 Định dạng nền slide (Background)

Tất cả bài thuyết trình đều được thể hiện theo bảng màu (color scheme) phù
hợp với chủ đề của nó. Người dùng chọn màu cho giao diện slide trình chiếu như
sau:
Chọn thẻ Design  chọn màu trong nhóm Variants.
Nếu không có màu phù hợp thì nhấn vào nút More trong nhóm Variants 
chọn Color  chọn màu phù hợp.
Hình 3-197. Chọn màu cho giao diện slide trình chiếu
Hoặc người
dùng tự tạo bảng màu bằng cách nhấn vào nút More trong nhóm Variants  chọn
Color  chọn Customize colors  Hộp thoại Create New Theme Colors hiển thị,
người dùng chọn bảng màu thích hợp.
185
Hình 3-198. Tạo bảng màu cho giao diện slide trình chiếu
3.7.4 Màn ảnh rộng 16:9

PowerPoint cũng đã bắt kịp xu thế màn ảnh rộng 16:9 chứ không chỉ bó gọn
trong màn trình chiếu 4:3. Thao tác thực hiện: thẻ Design  Slide Size  chọn
Widescreen (16:9).
Hình 3-199. Màn ảnh rộng 16:9

3.7.5 Thiết lập bảng trình chiếu
Để trình chiếu slide bắt đầu từ slide đầu tiên, chọn thẻ Slide Show  chọn
From Beginning (hoặc nhấn F5).
Để trình chiếu slide bắt đầu từ slide đang chọn, chọn thẻ Slide Show  chọn
From Current Slide (hoặc nhấn Shift + F5).
186
Hình 3-200. Thẻ Slide show
Để tạo một nhóm slide trình chiếu: chọn thẻ Slide Show  chọn Custom
Slide Show  Custom Show…  New  trong hộp thoại Define Custom Show, đặt
tên nhóm slide trong mục Slide show name, chọn các slide muốn trình chiếu, nhấn
nút Add, nhấn OK.
Để trình chiếu một nhóm slide đã tạo: chọn thẻ Slide Show  chọn Custom
Slide Show  chọn tên nhóm slide muốn trình chiếu.
Hình 3-201. Tạo một nhóm slide trình chiếu
187
Trong chương 3, giáo trình tập trung trình bày tầm quan trọng và sự cần thiết
về định dạng bài thuyết trình để người dùng thiết lập phiên trình diễn ấn tượng và
thu hút người xem, gồm các nội dung như sau:
Thứ nhất, trình bày cách tạo và định dạng nội dung văn bản cùng các đối
tượng minh họa như hình ảnh, sơ đồ, âm thanh, phim ảnh, …
Thứ hai, giáo trình trình bày các quản lý các slide như thêm, xóa, sao chép,
ẩn, sắp xếp, đổi bố cục, định dạng nền cho slide.
Thứ ba, trình bày cách thiết lập các định dạng với Slide Master.
Thứ tư, trình bày cách tạo các hiệu ứng chuyển động cho slide, cho các đối
tượng trên slide.
Thứ năm, giáo trình trình bày cách tạo liên kết và quản lý trình chiếu hiệu
quả.
Thứ sáu, thiết lập thông số trang in và in nội dung các slide với nhiều trang.
Cuối cùng, với hệ thống câu hỏi thảo luận, hệ thống bài tập được xây dựng
theo từng chủ đề và sau đó là bài tập tổng hợp sẽ giúp người học từng bước áp dụng
kiến thức vào các công việc thực tiễn.
188
CÂU HỎI CHƯƠNG 3
Câu số 1. Để slide thuyết trình có template thống nhất, theo Anh/Chị nên dùng kỹ
thuật nào? Hãy trình bày chi tiết cách thực hiện.
Câu số 2. Để thiết lập chế độ trình diễn hai màn hình, Anh/Chị thực hiện như thế
nào?
Câu số 3. Trong bài thuyết trình, để minh chứng cho một nội dung, người dùng
cần mở một văn bản, thực hiện như thế nào?
Câu số 4. Khi thiết kế file thuyettrinh.pptx người dùng có chèn nhạc vào, nhưng
khi chép file này qua một máy tính khác lúc trình chiếu thì không có
nhạc. Theo Anh/Chị vì sao và các giải quyết như thế nào?
Câu số 5. Khi chèn nhạc vào bài thuyết trình, làm thế nào để nghe được đoạn nhạc
đó ở nhiều slide?
Câu số 6. Để chuyển con trỏ chuột thành cây viết có thể ghi chú được khi đang
thuyết trình, ta thực hiện như thế nào?
Câu số 7. Để ghi lại thời gian thuyết trình, thực hiện làm như thế nào?
Câu số 8. Để quy định tiêu đề của tất cả slide đều là chữ in hoa và canh giữa, thực
hiện như thế nào?
Câu số 9. Trong bài thuyết trình, để tạo liên kết đến các slide khác, người dùng
thực hiện như thế nào?
Câu số 10. Khi thiết kế file thuyettrinh.pptx ta có sử dụng font Thư pháp. Sao chép
file này qua một máy tính khác. Khi trình chiếu thì không thể hiện được
đúng font. Vì sao? Cách giải quyết như thế nào?
189
Bài tập 1. Các thao tác cơ bản
Tạo slide mới và lưu tên tập tin là BaiTap1.pptx.
Trong slide đầu tiên nhập nội dung như sau (định dạng Font: Time New
Roman, dòng 1, 2và 3 size 28, dòng 4 size 32):
TRƯỜNG ĐẠI HỌC
TÀI CHÍNH - MARKETING
Khoa Công nghệ Thông tin

MÔN TIN HỌC ỨNG DỤNG
DU LỊCH VIỆT NAM
Bài tập 2. Chèn thêm đối tượng vào slide
a. Với bài tập 1 đã tạo, thêm mới các slide với nội dung như sau: (Font Arial, các
tiêu đề chương size 32, các nội dung bên trong size 28).
Tìm các hình ảnh tương tự trên internet để minh họa thêm cho các nội dung
190
b. Thêm slide mới tiếp theo, tạo SmartArt có nội dung như sau
191
Bài tập 3. Bảo mật tập tin trình chiếu
Lưu tập tin đã tạo ở trên với tên mới là BaiTap3.pptx. Tập tin này được cài
đặt mật khẩu bảo vệ BAOMATTAPTIN.
Bài tập 4. Tạo hiệu ứng cho slide và đối tượng trên slide
Áp dụng theme Executive cho tất cả các slide đã tạo ở bài tập 2.
Lưu lại tập tin ở bài tập 4 với tên mới là BaiTap4.pptx
Tạo hiệu ứng cho tất cả đối tượng trong các slide.
Tạo các bước chuyển tiếp cho tất cả các slide (mỗi slide ứng với một hiệu
ứng chuyển tiếp khác nhau).
Bài tập 5. Thiết lập thời gian trình chiếu
Mở BaiTap4.pptx
Thiết lập thời gian trình chiếu cho slide đầu là 5 giây và 4 slide sau là 10
giây.
Thiết lập chạy Slide Show từ slide 1 đến slide 5 và thực hiện trình chiếu.
Bài tập 6. Chèn nút điều khiển cho slide
Thêm các nút điều khiển (đầu, trước, kế, cuối) vào các slide trong
BaiTap4.pptx. Trong đó nút điều khiển sẽ di chuyển tới slide kế tiếp và nút quay lại
slide trước đó.
Lưu lại tập tin với tên mới là BaiTap5.pptx
Bài tập 7. Tạo liên kết (Hyperlink)
Mở BaiTap5.pptx, thực hiện các yêu cầu sau đây:
a. Dùng chức năng hyperlink để tạo liên kết các mục nội dung trang slide 2 như
sau:
Sơ lược về khu vực Bắc Bộ liên kết tới slide 3
Khu vực và danh lam thắng cảnh liên kết tới slide 5
b. Thêm 1 slide mới với text box có nội dung “Danh sách các tỉnh thành”. Sau đó,
sử dụng hyperlink để liên kết với tập tin Danhsachtinh.pdf từ ổ đĩa mạng.
192
Bài tập 8. Chèn âm thanh, đóng gói tập tin
Mở tập tin BaiTap5.pptx, chèn âm thanh từ file âm thanh bất kỳ vào tất cả
các bước chuyển tiếp slide.
Đóng gói bài thuyết trình (Package for CD)
Bài tập 9. Slide master, header và footer
Thực hiện ở tập tin BaiTap5.pptx
Mở slide master và khai báo những thông tin sau:
- Footer: có nội dung là họ tên và lớp của sinh viên; số thứ tự slide, ngày giờ
cố định ngày 12/12/2022
- Chèn logo Đại học Tài chính Marketing vào góc trên bên trái mỗi slide

Bài tập 10
Tạo tập tin thuyết trình về chủ đề Những dưỡng chất thiết yếu cho mắt với những
yêu cầu sau:
- Sử dụng theme bất kỳ của MS PowerPoint
- Có sử dụng Slide Master để chèn ngày tháng năm, số thứ tự slide cho cho
phiên trình diễn bắt đầu từ Slide số 2 trở đi, chèn logo trường cho tất cả các
Slide;
- Có sử dụng Title Master cho tiêu đề bài thuyết trình
- Có sử dụng WordArt cho tiêu đề
- Có sử dụng chức năng chèn hình để chèn hình ảnh phù hợp từ internet vào nội
dung thuyết trình;
- Có thiết lập hiệu ứng chuyển slide: các slide tự động chuyển sau 2 phút, thiết
lập hiệu ứng thích hợp cho các đối tượng trên slide;
- Có sử dụng chức năng Hyperlink để tạo liên kết từ Slide thứ 2 đến Slide 3 và
Slide 4
- Định nghĩa trang in: Header thông tin Họ và tên người trình bày, Footer có
thông tin địa chỉ email của người trình bày và số thứ tự trang
- Thiết lập chế độ in: in Hangout, 4 Slide trên 1 trang giấy ngang
- Kích thước màn hình (Slide size): WideScreen 16:9
Gợi ý các slide thuyết trình có thể như sau:
193
Hướng dẫn giải:
- Bước 1: khởi động PowerPoint, chọn File  chọn New và chọn Theme bấy kỳ
- Bước 2: Khai báo Slide Master
 Chọn thẻ Insert chọn Header abd Footer: chèn ngày tháng năm, số thứ
tự slide
Chọn mục Don’t show in title slide để không hiển thị số thứ tự slide,
ngày tháng năm cho slide đầu tiên
 Chèn logo trường cho slide đầu tiên;
 Chọn thẻ Transition để thiết lập hiệu ứng chuyển slide
 Khai báo Title Master thích hợp
 Chọn Slide size  chọn WideScreen 16:9
Sau khi khai báo xong, đóng slide master và soạn thảo nội dung thuyết trình
- Bước 3: khai báo slide tiêu đề, sử dụng WordArt như mẫu
- Bước 4: tạo thêm các slide và hoản chỉnh nội dung
 Thẻ Home  chọn New slide  chọn Title and Content để tạo slide mới
 Thẻ Insert  chọn Online Pictures để chèn hình ảnh phù hợp từ internet
vào nội dung thuyết trình
194
 Thẻ Insert  chọn Hyperlink để tạo liên kết từ slide
 Hoàn chỉnh nội dung các slide như mẫu
- Bước 4: thẻ View  chọn Handout master để định nghĩa trang in theo yêu cầu
- Bước 5: thẻ File  lệnh Print và khai báo như sau:
 Khung Full Page Slides: chọn 4 slides Horizontal
 Khung Potrait Orientation: chọn Landscapde Orientation
Bài tập 11
Tạo tập tin thuyết trình về chủ đề Bánh mì Việt với những yêu cầu sau đây:
- Có sử dụng SmartArt
- Có chèn đoạn video ngắn có nội dung về bánh mì Việt
- Có sử dụng Slide Master cài đặt các nội dung sau:
 Chèn chèn thuyết trình cố định là ngày 12/12/2022;
 Chèn số thứ tự slide cho cho phiên trình diễn bắt đầu từ Slide số 2 trở đi;
 Chèn logo trường ở góc trên bên trái của tất cả các slide; góc trên bên phải
là địa chỉ website của trường;
 Thiết lập hiệu ứng chuyển slide;
 Cài đặt âm thanh thích hợp khi di chuyển qua các slide
 Thiết lập font chữ cho nội dung thuyết trình là Font Arial;
 Định nghĩa màu Hyperlink là màu xanh dương và follow hyperlink màu
tím
- Thiết lập hiệu ứng thích hợp cho các đối tượng trên slide gồm có nhóm hiệu
ứng xuất hiện (Entrance) và nhóm hiệu ứng biết mất (exit)
- Có sử dụng chức năng Hyperlink, action button để tạo liên kết các slide
- Thiết lập chế độ in: in Hangout, 2 Slide trên 1 trang giấy đứng
195
Gợi ý nội dung các slide thuyết trình có thể như sau:
196
Bài tập 12
Tạo tập tin thuyết trình về chủ đề Du lịch Mai Châu với yêu cầu sau đây:
- Có sử dụng Slide Master cài đặt các nội dung sau:
 Chèn chèn thuyết trình;
 Chèn số thứ tự slide cho cho phiên trình diễn bắt đầu từ Slide số 2 trở đi;
 Chèn logo trường ở góc trên bên trái của tất cả các slide;
 Thiết lập hiệu ứng chuyển slide;
 Thiết lập font chữ cho nội dung thuyết trình là Font Arial;
 Định nghĩa màu Hyperlink là màu xanh dương và follow hyperlink màu
tím
- Có sử dụng SmartArt
- Thiết lập hiệu ứng thích hợp cho các đối tượng trên slide gồm có nhóm hiệu
ứng xuất hiện (Entrance) và nhóm hiệu ứng biết mất (exit)
- Có sử dụng chức năng Hyperlink, action button để tạo liên kết các slide
- Thiết lập chế độ in: in Hangout, 2 Slide trên 1 trang giấy đứng
Gợi ý các slide thuyết trình có thể như sau:
197
Bài tập 13
Tạo slide mới theo themes Droplet và thực hiện các yêu cầu sau:
1. Định dạng Slide Master như sau:
- Chèn logo UFM ở góc phía trên bên trái mỗi Slide
- Chèn vào ngày tháng (được tự động cập nhật) và số slide cho bài trình chiếu
- Footer: họ tên học viên
- Tạo hiệu ứng chuyển tiếp giữa các slide.
- Định dạng nội dung trong slide:
 Font: Arial, tiêu đề size 26, nội dung size 24.
 Giãn dòng văn bản cách nhau 1,2
 Khoảng cách đoạn: 12 pt
- Định dạng Title Slide:
 Tông màu đậm hơn các slide nội dung
 Master title: font Arial – size 40 - Bold
 Subtitle: font Arial – size 28
2. Áp dụng định dạng Slide Master trên, tạo file trình chiếu để thuyết trình nội
dung sau đây:
Nội dung slide tiêu đề như sau:
Thức ăn, nguồn dinh dưỡng cho sức khỏe
Bác sĩ Nguyễn Lân Đính
a. Thêm slide Nội dung trình bày (Slide số 2) từ tập tin Toi&TraXanh.pptx vào tập
tin trình chiếu đang tạo (slide 2)
b. Thay đổi kiểu trình bày (SmartArt Styles) ở slide Nội dung Trình bày thành
dạng 3D bất kỳ
c. Đổi Layout cho SmartArt trên thành dạng Vertical Picture Acent list và thêm
hình ảnh tỏi và trà xanh như sau:
198
d. Thêm slide trình bày về tỏi từ file Word Toi.docx (slide 3) và thêm các hình ảnh
minh họa cho slide này
e. Thêm slide mới để trình bày về trà xanh (slide 4), nội dung về trà xanh như sau
Trà xanh (Green tea): hàm lượng kháng oxy có hiệu lực cao gấp 100 lần vitamin
C và gấp 25 lần vitamin E. Được dùng để bảo vệ các tế bào chống lại các tổn
thương liên quan đến bệnh tim mạch, ung thư, …
(lưu ý: thêm hình ảnh minh họa)
f. Thêm slide mới có layout Two Content để trình bày nội dung Tỏi và Trà xanh (1
cột cho tỏi, 1 cột cho trà xanh).
Nội dung về tỏi như sau:
Tỏi (Garlic): là một trong những thức ăn chống bệnh tật nhiều nhất, có tính
kháng siêu vi mạnh
g. Thêm hiệu ứng thích hợp cho slide trình bày về trà xanh (slide 4)
h. Sao chép slide trình bày về trà xanh (slide 4) ra 1 slide mới (Duplicate slide) và
chỉnh sửa nội dung để trình bày về tỏi
i. Di chuyển slide mới tạo này về sau slide trình bày tỏi (Slide 3)
j. Ở slide trình bày về trà xanh, hãy chèn đoạn video nói về công dụng của trà
xanh, file TraXanh.mp4
k. Chỉnh sửa đoạn video: cắt clip trên chỉ để lại phần trình bày về công dụng của
trà xanh.
l. Thêm một slide mới ngay sau slide trình bày về trà xanh để trình bày những điều
cấm kỵ khi uống trà xanh. Chèn file TraXanh.mp4 và cắt đoạn clip trên chỉ để
phần trình bày về những điều cấm kỵ khi uống trà xanh.
m. Hãy chèn thêm 1 slide mới ngay sau slide trình bày về tỏi, hãy chèn đoạn clip
Toi.mp4 và khai báo clip trên tự động phát và full màn hình khi trình chiếu slide
n. Tạo thêm 1 slide mới ngay sau slide vừa tạo (slide có đoạn clip tỏi) và thực hiện
các yêu cầu sau:
 Khởi động Google chrome và search “Công dụng của tỏi”
 Dùng chức năng Screenshot của MS.PowerPoint để chụp màn hình tìm kiếm
của google đưa vào slide
 Chỉnh sửa kích thước hình ảnh mới thêm (Scale Height = Scale Width =
80%)
199
 Dùng chức năng Corrections làm rõ hình mới chèn vào
o. Tạo liên kết slide:
 Slide Nội dung trình bày (slide số 2): tạo hyperlink để liên kết nội dung Tỏi
với slide trình bày về tỏi, liên kết nội dung Trà xanh với slide trình bày về trà
xanh
 Ở slide cuối cùng trình bày về Tỏi, chèn thêm nút lệnh để liên kết tới slide
Nội dung trình bày.
Bài tập 14
Tạo file trình chiếu ấn tượng theo themes bất kỳ để trình bày về phương pháp giảm
cân như sau:
1. Định dạng slide master: chèn số thứ tự slide, hiệu ứng di chuyển giữa các slide..
2. Nội dung trình bày trên slide theo gợi ý sau: (anh chị thêm hình ảnh minh họa,
liên kết các bài viết trên web…)
200
Bài tập 15
a. Anh/chị hãy tạo tập tin trình chiếu ấn tượng (tối đa 10 slide) để trình bày tổng
quát về Công ty anh/chị đang công tác hoặc về trường mà anh/chị học.
b. Trong đó tập tin trình chiếu có sử dụng những kỹ thuật sau đây:
- Tạo slide theo themes bất kỳ
- Định dạng Slide Master
- Chèn ngày giờ và số thứ tự cho từng slide
- Tạo hiệu ứng di chuyển giữa các slide
- Tạo hiệu ứng cho các đối tượng trong slide
- Chèn đối tượng SmartArt
- Chèn hình ảnh, âm thanh vào slide
- Cắt chỉnh âm thanh
- Liên kết slide (Hyperlink và nút lệnh liên kết)
- Thiết lập trình chiếu tự động
201
Tiếng Anh
Website
202
CHƯƠNG 4. SỬ DỤNG BẢNG TÍNH MICROSOFT EXCEL

Các nội dung được trình bày trong chương 4 với mục tiêu giúp người học
thành thạo những kiến thức về hàm, lệnh, các công cụ phân tích dữ liệu, công cụ hỗ
trợ của Microsoft Excel để phân tích dữ liệu, giải quyết các bài toán như bài toán
tìm mục tiêu, bài toán phân tích độ nhạy, bài toán phân tích tình huống, bài toán tìm
phương án tối ưu… nhằm hỗ trợ trong việc ra quyết định kinh doanh của các nhà
quản lý. Liên hệ được các hàm, lệnh, công cụ phân tích dữ liệu, phân tích nếu – thì,
tìm phương án tối ưu vào công việc thực tế, hỗ trợ trong việc ra quyết định kinh
doanh. Hệ thống câu hỏi thảo luận và bài tập trong chương 4 được đúc kết từ kinh
nghiệm, các tình huống thực tế nhằm tăng cường khả năng vận dụng kiến thức lý
thuyết trong quá trình thực hành và tích lũy các kinh nghiệm, kỹ năng xử lý tình
huống.
203
4.1 Đại cương về Microsoft Excel
4.1.1 Tổng quan về MS Excel
Microsoft Excel (MS Excel) là phần mềm xử lý bảng tính chạy trong môi
trường Windows do hãng Microsoft sản xuất. MS Excel giúp người dùng tính toán
các phép tính từ đơn giản đến phức tạp, xử lý số liệu, thống kê, trích lọc thông tin,
tạo lập các bảng biểu báo cáo, vẽ biểu đồ minh họa số liệu báo cáo, phân tích dữ
liệu, sử dụng hàm trong nhiều lĩnh vực ứng dụng như: kế toán, tài chính, sản xuất
kinh doanh ... MS Excel là một phần mềm được tích hợp trong bộ Microsoft Office
khi cài đặt vào máy tính.
4.1.2 Giao diện
4.1.2.1 Cửa sổ làm việc của MS.Excel
Hình 4-202. Giao diện Microsoft Excel

Giao diện bảng tính của MS Excel gồm:
Thanh Ribbon
Thanh Ribbon tập hợp các nhóm lệnh được tổ chức theo từng thẻ (tab). Mỗi
thẻ thực hiện một số chức năng cụ thể và liên quan với nhau. Trong thanh Ribbon
204
có một số thẻ cơ bản: thẻ Home, thẻ Insert, thẻ Page Layout, thẻ Formulas, thẻ
Data, thẻ Review,… Ngoài ra, Excel còn cho phép hiển thị hoặc ẩn thẻ Developer.
Thẻ Home chứa các chức năng thường dùng như: cắt, dán, sao chép, định
dạng tài liệu, các kiểu mẫu có sẵn, chèn/xóa dòng hoặc cột, sắp xếp, tìm kiếm, lọc
dữ liệu…
Bảng 4.2. Chức năng trong thẻ Home

Nhóm lệnh
Chức năng
thẻ Home
Undo Chứa lệnh Undo, Redo để lặp lại các lệnh đã thực hiện trước đó.
Clipboard Chứa các lệnh như: cắt, dán, sao chép, sao chép định dạng.
Chứa các lệnh định dạng Font chữ, cỡ chữ, kiểu chữ, màu chữ,
Font
đóng khung bảng báo cáo …
Alignment Các lệnh về canh lề, hướng chữ, trộn ô,…
Number Các lệnh định dạng dữ liệu
Các lệnh định dạng bảng tính như định dạng dữ liệu có điều
Styles
kiện, định dạng bảng…
Thao tác với ô như chèn, xóa, định dạng chiều cao dòng, độ
Cells
rộng cột…
Các chức năng với dữ liệu như tính tổng tự động, điền dãy giá
Editing
trị, sắp xếp, lọc dữ liệu, điền và thay thế giá trị
Analyze Data Phân tích dữ liệu
Thẻ Insert chứa các đối tượng chèn vào bảng tính như bảng biểu, sơ đồ, biểu
đồ, liên kết dữ liệu, công cụ phân tích dữ liệu, công cụ trực quan hóa dữ liệu 3
chiều…
205
Bảng 4.3. Chức năng trong thẻ Insert
Nhóm lệnh
Chức năng
thẻ Insert
Tables Chứa lệnh chèn bảng và các thao tác với bảng.
Illustrations Các lệnh chèn đối tượng đồ họa,….
Add-ins Thêm các ứng dụng vào Excel
Charts Các lệnh chèn các dạng biểu đồ, phân tích dữ liệu
Tour Chứa công cụ trực quan hóa dữ liệu 3 chiều
Sparkline Chèn các biểu đồ tăng giảm, đường xu hướng…
Filter Lọc dữ liệu và ngày giờ tương tác
Links Chèn các liên kết
Lệnh liên quan đến việc chèn các đối tượng TextBox, Wordart,
Text
Header & Footer,…
Symbols Chèn ký hiệu đặc biệt và công thức
Thẻ Page Layout chứa các chức năng về định dạng trang và in ấn.
Bảng 4.4. Chức năng trong thẻ Page Layout

Nhóm lệnh
Chức năng
thẻ Page Layout
Themes Tủy chỉnh nền cho bảng tính
Page Setup Chứa các lệnh thiết lập định dạng trang in.
Scale to fit Chứa lệnh cố định số trang in trong một văn bản
Sheet Options Các lệnh về canh lề, hướng chữ, trộn ô,…
Arrange Các lệnh sắp xếp các đối tượng trên văn bản
Thẻ Formulas chứa các nút lệnh chèn công thức, đặt tên vùng, các công cụ
kiểm tra theo dõi công thức, điều khiển khiển việc tính toán của MS Excel.
206
Bảng 4.5. Chức năng trong thẻ Formulas
Nhóm lệnh
Chức năng
thẻ Formulas
Function Library Chứa lệnh gọi các hàm trong MS Excel.
Defined Names Chứa lệnh định nghĩa vùng làm việc.
Formula Auditing Chứa lệnh tham chiếu công thức
Calculation Tùy chọn tính toán trong Excel
Thẻ Data chứa các lệnh làm việc với dữ liệu
Bảng 4.6. Chức năng trong thẻ Data
Nhóm lệnh
Chức năng
thẻ Data
Get External
Lấy dữ liệu từ những ứng dụng khác
Data
Connection Kết nối dữ liệu từ các sheet khác trong workbook
Sort & Filter Chứa lệnh sắp xếp, lọc dữ liệu
Data Tools Chứa một số công cụ thao tác với dữ liệu
Outline Chứa các lệnh nhóm dữ liệu, thống kê theo nhóm
Forecast Các lệnh phân tích nếu – thì
Thẻ Review chứa các chức năng như kiểm tra lỗi chính tả, chú thích, thiết lập
bảo vệ bảng tính.
Bảng 4.7. Chức năng trong thẻ Review

Nhóm lệnh
Chức năng
thẻ Review
207
Proofing Chứa các lệnh kiểm tra chính tả và ngữ pháp.
Language Công cụ dịch ngôn ngữ.
Comments Các thao tác về chú thích
Changes Các thao tác về bảo mật,chia sẻ
Thẻ View chứa các chức năng thiết lập chế độ hiển thị bảng tính như phóng
to, thu nhỏ, chia màn hình …
Bảng 4.8. Chức năng trong thẻ View

Nhóm lệnh
Chức năng
thẻ View
Sheet View Chứa lệnh thao tác trên sheet.
Workbook Views Chứa lệnh thao tác trên workbook.
Show Tùy chọn hiển thị một số thanh Panel
Zoom Các lệnh phóng to, thu nhỏ nội dung Workbook
Window Chứa các lệnh tùy chọn hiển thị nhiều Workbook
Macros Các lệnh về Macros
Thẻ Developer, thẻ này mặc định được ẩn, chứa các chức năng dùng để lập
trình trong Excel. Để mở nhóm thẻ này người dùng thực hiện như sau: click thẻ File
 chọn Options  thẻ Customize Ribbon  chọn Developer.
208
209
Hình 4-203. Thêm thẻ Developer cho thanh Ribbon
Bảng 4.9. Chức năng trong thẻ Developer
Nhóm lệnh
Chức năng
thẻ Developer
Code Phần mã cho phép tạo các ứng dụng Excel hoặc sử dụng Macro
Add-Ins Bổ sung các sản phẩm của Excel hoặc bên thứ 3
Controls Chứa các nút điều khiển để thêm vào bảng tính
XML Bảng tài liệu cho phép chỉ định các mẫu được mở
Thanh công cụ truy cập nhanh (Quick Access Toolbar)

Thanh công cụ truy cập nhanh (Quick Access
Toolbar): chứa các lệnh thường dùng như: Save, Undo,
Redo, … Người dùng có thể thêm lệnh vào thanh này bằng cách nhấn phải chuột lên
lệnh trên thanh Ribbon và chọn lệnh Add to Quick Access toolbar. Ngoài ra, người
dùng có thể thêm lệnh bằng cách nhấn chuột vào nút khai triển bên phải thanh
Quick Access Toolbar  chọn More Commands…
Hình 4-204. Thêm các nút trên Quick Access Toolbar
210
Thanh Sheet tab
Thanh Sheet tab: chứa các thao tác
trên sheet như tạo mới, đổi tên, di chuyển,
sao chép sheet, xóa sheet, ...
Hình 4-205. Ẩn sheet

Người dùng có thể ẩn các sheet như sau: nhấp phải sheet cần ẩn  chọn
Hide.
Để hiển thị lại các sheet đã ẩn: nhấp phải sheet bất kỳ  chọn Unhide.
Thanh công thức
Thanh công thức (Formula bar): dùng để nhập/ hiển thị công thức trong ô.
Nếu thanh công thức bị ẩn, người dùng có thể bật lên như sau: Chọn thẻ View 
nhấp chọn Formula.
4.1.2.2 Cấu trúc bảng tính
Workbook (sổ tính) là tập tin Excel, có phần mở rộng là .xlsx. Một
workbook chứa rất nhiều worksheet tùy thuộc vào bộ nhớ máy tính của người dùng.
Worksheet (sheet – trang tính) là nơi lưu trữ và làm việc với dữ liệu. Sheet
còn được gọi là bảng tính. Từ Office 2010 trở đi, một sheet chứa 16.384 cột và
1.048.576 dòng.
Column (cột) nằm trong các sheet được đánh dấu, xác định bởi tiêu đề (địa
chỉ) cột, ví dụ chúng ta nói cột A, cột B hay cột XA,... người dùng có thể chèn, xóa,
di chuyển,… các cột trên một sheet.
Row (dòng/hàng) nằm trong các sheet được đánh dấu, xác định bởi tiêu đề
(địa chỉ) dòng, ví dụ chúng ta nói dòng 1, dòng 2 hay dòng 1000,… người dùng
cũng có thể chèn, xóa, di chuyển,… các dòng trên một sheet.
Cell (ô) giao giữa dòng và cột nào đó, vị trí của ô hay còn gọi là địa chỉ của ô
được xác định bởi tên cột và dòng giao nhau chứa nó. Giả sử ô A5 được hiểu là ô
giao giữa cột A và dòng 5, thứ tự viết địa chỉ của ô là “Tên cột” + “Tên dòng”..
211
Range (vùng) làm việc hiện thời: Là một nhóm các ô được chọn tại một thời
điểm xác định. Địa chỉ của vùng được viết như sau:
“Địa chỉ ô đầu tiên góc trên bên trái”: “Địa chỉ ô cuối cùng góc dưới cuối
phải”
Ví dụ, vùng A1:E5 gồm nhóm ô từ dòng 1 cột A tới dòng 5 5 cột E.
4.2 Các thao tác cơ bản
4.2.1 Tạo mới sổ tính
Để tạo sổ tính (workbook) mới, người dụng thực hiện như sau: chọn thẻ File
 chọn lệnh New. Có các trường hợp tạo mới sổ tính như sau:
Tạo tập tin trắng: Blank workbook
Tạo tập tin Hình 4-206. Tạo tập tin Excel mới theo mẫu của
Excel
Hình 4-207. Tạo tập tin theo template của MS.Excel
Tạo tập tin theo khuôn mẫu đã lưu:

Chọn lệnh Personal  chọn mẫu mà người dùng đã lưu trước đó.
212
Hình 4-208. Tạo tập tin theo khuôn mẫu đã lưu trước
đó
4.2.2 Mở sổ tính đã có trên đĩa
Để mở tập tin Excel đã lưu trước đó trên máy tính, trên thiết bị lưu trữ, hoặc
trong không gian mạng, … người dùng chọn thẻ File  Open (hoặc nhấn tổ hợp
phím Ctrl +O).
Hình 4-209. Mở tập tin Excel đã có

Lưu ý: Khi mở tập tin được tải xuống từ Internet như email, teams.. vì lý do bảo
mật (có thể tập tin chứa virus) nên Excel nhắc nhở người dùng điều chỉnh thuộc
tính chỉ đọc để có thể chỉnh sửa. Có thể nhấp vào nút lệnh Enable Editing hoặc
nhấp chuột vào liên kết để tùy chỉnh
213
4.2.3 Đóng sổ tính
Chọn thẻ File  Close (hoặc nhấn tổ hợp phím Alt +F4). Nếu sổ tính có thay
đổi nội dung mà người dùng chưa lưu trữ sẽ có hộp thoại nhắc nhở và đặt tên, nơi
lưu trữ cho sổ tính. (Người dùng thao tác tương tự như MS Word).
4.2.4 Lưu sổ tính
(workbook)
4.2.4.1 Lưu sổ tính
Chọn thẻ File
 lệnh Save (hoặc
nhấn tổ hợp phím
Ctrl+S) chọn
Computer hoặc This
PC (hoặc
OneDrive)  chọn
Browse  chọn thư
mục (ổ đĩa) cần lưu
 đặt tên sổ tính và
nhấn Save.
Hình 4-210. Lưu sổ tính trên đĩa

4.2.4.2 Lưu sổ tính mẫu
(template)
Khi thường xuyên thiết kế những sổ tính có cấu trúc giống nhau, người dùng
nên thiết kế một sổ tính mẫu (Template) cho sổ tính để tiện trong việc dùng sau này.
Các bước thực hiện như sau:
Bước 1: Thiết kế mẫu sổ tính, ví dụ bảng lương như sau
Bước 2: Lưu thành sổ tính mẫu
214
Chọn thẻ File  lệnh Save as  tại nút chọn Save as type, chọn Excel
Template; tại nút chọn File name, đặt tên file; chọn nơi lưu trữ nếu cần  chọn
Save.
Hình 4-211. Lưu sổ tính thành khuôn mẫu

4.2.4.3 Lưu trên Onedrive
Chọn thẻ File  lệnh Save (hoặc nhấn tổ hợp phím Ctrl+S) chọn
OneDrive  chọn Browse  chọn thư mục cần lưu  đặt tên sổ tính.
Sổ tính lưu trữ trên OneDrive sau đó có thể chia sẻ cho người dùng khác.
4.2.5 Các thao tác với worksheet
Chèn thêm bảng tính (worksheet)
Người dùng có thể thực hiện các cách sau đây:
Cách 1: nhấn phải chuột tại tab Sheet  chọn lệnh Insert.
Cách 2: click nút trên tab Sheet, khi đó Excel tạo thêm sheet mới vào sau
các sheet đã có.
Cách 3: chọn thẻ Home  nhóm Cells  click nút Insert  chọn lệnh Insert
sheet.
Cách 4: nhấn tổ hợp phím Shift+F11 I để chèn thêm
sheet mới vào trước sheet hiện hành.
Đặt tên bảng tính (worksheet)
Nhấn phải chuột tại Sheet muốn đặt tên  chọn
Rename  nhập tên mới cho Sheet (không dùng ký tự / \ ?
* để đặt tên sheet).
Xóa worksheet
Nhấn phải chuột tại Sheet muốn xóa trên tab Sheet
 chọn lệnh Delete.
Sắp xếp thứ tự worksheet
Hình 4-212. Thao tác
với Worksheet
215
Chọn Sheet muốn sắp xếp và kéo đến vị trí mới.
Sao chép, di chuyển worksheet
Nhấn phải chuột tại
Sheet muốn sao chép/di
chuyển  chọn lệnh
Move or Copy... à hộp
thoại Move or Copy hiển
thị.
Khung To book:
chọn tập tin đích.
Khung Before
sheet: vị trí sheet khi sao
chép/di chuyển qua tập tin
mới.
Chọn Create a copy để
sao chép. Hình 4-213. Sao chép/di chuyển sheet
Chuyển đổi qua lại giữa các bảng tính
Trên tab sheet, người dùng click chuột vào sheet muốn mở hoặc nhấn tổ hợp
phím Ctrl+Page Up hay Ctrl + Page Down.
4.3 Thao tác với dữ liệu
4.3.1 Các kiểu dữ liệu
Excel gồm có các kiểu dữ liệu sau:
Dữ liệu kiểu chuỗi (text): chứa ký tự từ A-Z hoặc khoảng trắng, mặc định
canh lề trái ô. Dữ liệu kiểu chuỗi không có giá trị tính toán.
Dữ liệu kiểu số (number): chứa các số từ 0 đến 9, mặc định canh lề phải ô.
Khi số quá lớn (vượt quá độ rộng cột): số tự động chuyển sang dạng số khoa học
(3E+2) hoặc hiển thị thành ###.
Dữ liệu kiểu luận lý (Logical): chứa giá trị True hoặc False.
Dữ liệu kiểu ngày giờ (Date/Time): nhập ngày giờ phải tuân thủ theo dạng
thức ngày giờ của hệ thống, mặc định ngày giờ canh lề phải ô. Kiểu ngày giờ có giá
trị tính toán.
Khi nhập ngày giờ sai, Excel tự động chuyển sang chuỗi.
Tổ hợp phím Ctrl+; (dấu chấm phẩy) hiển thị ngày hệ thống.
Tổ hợp phím Ctrl+Shift + ; hiển thị giờ hệ thống.
Dữ liệu kiểu công thức (Formula): bắt đầu bởi dấu bằng (=) hoặc dấu cộng
(+). Giá trị công thức được hiển thị trong ô, nội dung công thức hiển thị trên thanh
công thức.
216
Thành phần của công thức có thể là: số, chuỗi, tọa độ ô, tọa độ vùng và các
toán tử.
Bảng 4.10. Các toán tử trong công thức
Toán tử Phép toán
Số học (liệt kê theo thứ tự ưu tiên)
^ Lũy thừa
*, / Nhân, Chia
+, - Cộng, Trừ
% Phần trăm
So sánh
> Lớn hơn
< Nhỏ hơn
>= Lơn hơn hoặc bằng
<= Nhỏ hơn hoặc bằng
= Bằng
<> Khác
Nối chuỗi
Nối chuỗi với chuỗi, chuỗi với số, số với số, kết quả trả về kiểu
&
chuỗi
Lưu ý:
- Để chuyển các kiểu dữ liệu thành kiểu chuỗi: nhập dấu nháy đơn (‘) phía
trước.
- Nếu trong công thức có chuỗi, giá trị chuỗi phải đặt trong cặp dấu nháy kép.
Ví dụ: =A1 & “ĐH Tài chính – Marketing”
4.3.2 Thao tác với dữ liệu
4.3.2.1 Nhập dữ liệu cho ô
Nhập số, chuỗi, thời gian, ngày tháng năm
- Bước 1: trên worksheet, chọn ô cần nhập liệu.
- Bước 2: nhập vào con số, chuỗi văn bản, ngày tháng hay thời gian,…
- Bước 3: nhập xong nhấn Enter (ô hiện hành chuyển xuống dưới) hoặc Tab (ô
hiện hành chuyển qua phải) để kết thúc.
Lưu ý:
- Nếu nhập các con số mà Excel hiển thị ##### là do chiều rộng cột không đủ,
người dùng cần tăng thêm chiều rộng cho cột.
217
- Mặc định Excel dùng dấu chấm (.) để phân cách phần số nguyên và số thập
phân.
Nhập các ký tự đặc biệt
- Bước 1: chọn ô muốn cần chèn ký tự đặc biệt.
- Bước 2: chọn Insert  nhóm Text  chọn Symbol
- Bước 3: trong hộp thoại Symbol, chọn ký tự thích hợp, có thể đổi kiểu Font tại
hộp Font  nhấn nút Insert để chèn.
Chức năng Auto Fill
Auto Fill là chức năng tự động điền dữ liệu cho các ô. Cách
- Nhập giá trị bắt đầu cho ô đầu tiên;
- Nhập giá trị kế tiếp cho ô tiếp theo để thiết lập quy tắc dữ
liệu;
- Chọn cả hai ô và kéo ô quai điền (fill handle) để điền dữ liệu cho các ô còn
lại.
4.3.2.2 Hiệu chỉnh dữ liệu
Muốn hiệu chỉnh nội dung sẵn có của ô, người dùng thực hiện các cách sau:
Cách 1: nhấp chuột hai lần lên ô cần hiệu chỉnh  dùng chuột hoặc các phím
mũi tên di chuyển đến nơi cần hiệu chỉnh  dùng phím Backspace hoặc Delete để
xóa một số nội dung sau đó nhập vào nội dung mới
Cách 2: chọn ô cần hiệu chỉnh  nhấn phím F2 và hiệu chỉnh dữ liệu.
Cách 3: chọn ô cần hiệu chỉnh và chỉnh sửa ở thanh công thức (Formula).
4.3.2.3 Định dạng dữ liệu
Canh lề dữ liệu
Canh lề cho nội dung ô (hoặc vùng) được thực hiện ở nhóm Alignment của
thẻ Home hoặc trong thẻ Alignment của hộp thoại Format Cells.
Ý nghĩa các lệnh trong nhóm Alignment của thẻ Home:

- Top Align, Middle Align, Bottom
Align: canh lề so với chiều cao
dòng.
- Center, Align Left, Align Right:
canh lề so với độ rộng của cột.
- Orientation: hướng nội dung ô.
218
- Decrease Indent/Increase Indent: giảm/tăng khoảng các lề văn bản trong ô.
- Wrap text: nếu nội dung nhập vào
vượt quá độ rộng của cột, Excel tự Hình 4-214. Canh lề nội dung ô trên
động xuống dòng trong cùng một ô thẻ Home
(hay nhấn tổ hợp phím Alt+Enter)
- Merge & Center: gộp các ô đã chọn thành một ô.
Ý nghĩa các lệnh trong thẻ Alignment của hộp thoại Format Cells
- Khung Text alignment: canh thằng hàng trong ô.
- Khung Text control: tự động xuống dòng trong cùng một ô khi nội dung nhập
vào vượt quá độ rộng cột (Wrap text), gom nhiều ô thành một ô (merge cell).
- Khung Orientation: quay hướng nội dung trong ô.
Hình 4-215. Thẻ Alignment của hộp thoại Format

Định Cells dạng ký tự
Định dạng ký tự được thực hiện ở nhóm Font của thẻ Home hoặc trong thẻ
Number của hộp thoại Format Cells. Thực hiện giống thao tác chọn font chữ trong
MS.Word
Định dạng dữ liệu số và ngày tháng
Định dạng dữ liệu số được thực hiện ở nhóm Number của thẻ Home hoặc
trong thẻ Font của hộp thoại Format Cells.
219
Ý nghĩa các lệnh trong nhóm Number của thẻ Home
- : thêm ký hiệu tiền tệ.
- : định dạng phần trăm.
- : thêm dấu phân cách hàng ngàn và dấu phân cách
thập phân cho số.
- : thêm số số thập phân cho giá trị số.
- : giảm số số thập phân và làm tròn cho giá trị số.
Ý nghĩa các lệnh trong thẻ Number của hộp thoại Format Cells
- General: định
dạng mặc định,
thể hiện giá trị của
ô.
- Number: dạng số.
- Currency: dạng số
có thêm ký hiệu
tiền tệ.
- Accounting: dạng
số được trình bày
nhiều trong lĩnh
vực kế toán.
- Date: định dạng
ngày tháng.
- Time: định dạng
giờ.
- Percentage: định
dạng phần trăm
(%). Hình 4-216. Thẻ Number của hộp thoại Format Cells
- Fraction: phân số.
- Scientific: dạng số khoa học, thường dùng trong toán.
- Text: định dạng kiểu chuỗi.
- Special: định dạng kiểu đặc biệt như mã quốc gia, …
- Custom: tùy chọn định dạng do người dùng định nghĩa.
Ví dụ: định dạng dấu phân cách hàng ngàn và có ký hiệu tiền tệ, thực hiện
như hình minh họa sau đây:
220
Hình 4-217. Định dạng dấu phân cách hàng ngàn
và có ký hiệu tiền tệ
4.3.2.4 Định dạng theo mẫu (Auto Format)
Microsoft thiết kế sẵn một số mẫu định dạng cho bảng tính Excel để người
dùng có thể định dạng nhanh theo một số mẫu cho sẵn (Auto Format). Tuy nhiên
nút lệnh này chưa được gắn sẵn trên các thẻ, nhóm, do đó người dùng cần đưa lên
thanh công cụ để sử dụng.
Người dùng thực hiện các bước sau đây:
Bước 1: chọn File  Option  Quick Access Toolbar  Choose commands

from chọn Commands Not in the Ribbon  chọn AutoFormat…  chọn Add>> 
khi đó thanh Quick Access Toolbar có thêm lệnh AutoFormat .
Lưu ý: nếu trên thanh Quick Access Toolbar đã có lệnh AutoFormat thì người dùng
không cần thực hiện bước 1.
221
Hình 4-218. Thêm lệnh cho thanh Quick Access Toolbar
Bước 2: chọn vùng cần định dạng theo mẫu  nhấn chuột chọn nút
AutoFormat trên thanh Quick Access Toolbar.
Hình 4-219. Định dạng bảng theo mẫu
4.3.2.5 Đóng khung/tạo đường viền, tô màu

Đóng khung/tạo đường viền
Người dùng thực hiện như sau:
Chọn danh sách cần kẻ khung;
Chọn thẻ Home
nhóm Cells  lệnh
Format chọn Format
Cells  hộp thoại Format
Cells hiển thị, thực hiện
đóng khung tại thẻ Border;
Chọn màu cho
đường đóng khung: thực
hiện ở khung Color;
Chọn kiểu đường
đóng khung: thực hiện ở
khung Style.
Tại khung Border,
chọn vị trí muốn thiết lập
đường viền trên vùng, nhấn
OK hoàn tất.
Hình 4-220. Đóng khung
Tô màu nền
Chọn các ô muốn tô nền, người dùng thực hiện ở thẻ Fill của hộp thoại
Format Cells.
222
4.3.2.6 Công cụ sao chép định dạng
MS Excel cho phép người dùng thực hiện việc sao chép định dạng bằng chức
năng Format Painter trong nhóm Clipboard của thẻ Home. Người dùng thao tác
thực hiện giống sao chép định dạng trong MS Word.
4.3.2.7 Thao tác với nội dung trong ô
Chọn các ô
Người dùng dùng chuột di chuyển ô hiện hành đến góc trên bên trái của vùng
cần chọn, sau đó giữ trái chuột kéo xuống dưới qua phải đến vị trí ô cuối cùng của
vùng và thả chuột. Hoặc click chọn ô đầu tiên sau đó nhấn giữ phím Shift và nhấn
phím  và  để đến ô cuối của vùng. (có thể làm ngược lại là chọn ô cuối của vùng
trước và kéo chọn đến ô đầu tiên).
Chọn cả sheet hiện hành: nhấn tổ hợp phím Ctrl+A
Chọn cả workbook (chọn tất cả các sheet): nhấp phải chuột lên thanh Sheet
Tab và chọn lệnh Select All Sheets.
Chọn các ô (vùng) không liên tục, người dùng nhấn giữ phím Ctrl khi chọn
Khôi phục dữ liệu (chức năng Undo/Redo)
Để hủy một lệnh vừa thực hiện người dùng click lệnh trên thanh
Quick Access Toolbar hay dùng tổ hợp phím Ctrl+Z.
Để phục hồi lệnh vừa hủy người dùng nhấn click lệnh trên thanh
Quick Access Toolbar hay dùng tổ hợp phím Ctrl+Y.
Muốn hủy dữ liệu đang nhập trong ô, người dùng nhấn phím ESC.
Sao chép/di chuyển dữ liệu
Thao tác thực hiện như sau:
- Bước 1: chọn ô hoặc vùng muốn sao chép/di chuyển nội dung;
- Bước 2: chọn thẻ Home à nhóm Clipboard à chọn Copy (hoặc tổ hợp
phím Ctrl+C) để sao chép hoặc chọn lệnh Cut (hoặc nhấn tổ hợp phím
Ctrl+X) để di chuyển;
- Bước 3: di chuyển vị trí con trỏ đến nơi cần sao chép hoặc di chuyển;
- Bước 4: chọn thẻ Home
à Clipboard à chọn
Paste (hoặc tổ hợp phím
Ctrl+V).
4.3.2.8 Sao chép dữ liệu với
tham số đặc biệt
Nếu người dùng chỉ
muốn chép giá trị của ô, không
chép công thức và định dạng
223
hoặc chép bảng báo cáo từ dạng cột sang dạng dòng,… sử dụng chức năng sao chép
dữ liệu với tham số đặc biệt. Cách thực hiện như sau:
- Bước 1: chọn ô hoặc vùng muốn sao chép nội dung;
- Bước 2: chọn thẻ Home à nhóm Clipboard à Copy (hoặc Ctrl+C);
- Bước 3: di chuyển con trỏ đến nơi cần sao chép;
- Bước 4: chọn thẻ Home Hình 4-221. Sao chép với tham số đặc biệt
à nhóm Clipboard à
lệnh Paste à chọn Paste Special… hoặc nhấn phải chuột chọn Paste
Special… à hộp thoại Paste Special hiển thị.
Ý nghĩa hộp thoại Paste Special
Khung Paste:
- All: chép toàn bộ nội dung, định dạng,....
- Formulas: sao chép công thức đang có trong ô.
- Values: sao chép giá trị đang có trong ô.
- Formats: chỉ sao chép định dạng đang có trong ô.
- Comments: sao chép ghi chú của ô.
- Validation: chỉ sao chép những dữ liệu thỏa điều kiện đã được thiết lập.
- All except borders: sao chép tất cả trừ kẻ khung.
- Column widths: sao chép độ rộng cột.
- Formulas and number formats: sao chép công thức và định dạng.
- Values and number formats: sao chép giá trị và định dạng số.
Khung Operation:
- None: sao chép và thay thế giá trị ở vùng nguồn.
- Add: sao chép và cộng thêm giá trị ở ô nguồn.
- Subtract: sao chép và trừ đi giá trị ở ô nguồn.
- Multiply: sao chép và nhân giá trị ở ô nguồn.
- Divide: sao chép và chia giá trị ở ô nguồn.
- Skip blanks: bỏ qua các ô trống trong vùng.
- Transpose: sao chép và hoán đổi cột thành dòng, dòng thành cột.
4.3.2.9 Sử dụng tên vùng
Quy ước đặt tên vùng
Tên vùng bắt đầu bằng ký tự chữ từ A-Z.
Tên vùng không có khoảng trắng, ký hiệu đặc biệt, không được trùng với ô
tham chiếu, các hàm, các lệnh của Excel.
224
Cách đặt tên vùng
Chọn vùng muốn đặt tên
Cách 1: nhập tên vùng trực tiếp tên vùng vào ô Name box trên thanh công
thức.
Cách 2: chọn thẻ Formulas  Define Name  Hộp thoại New Name hiển
thị, nhập tên vùng vào khung Name.
Hình 4-222. Đặt tên vùng

Sử dụng tên vùng
Trong công thức, nhấn phím
F3 à cửa sổ Paste Name hiển thị,
chọn vùng thích hợp và click OK.
Quản lý vùng
Chọn thẻ Formulas à chọn
Name Manager à hộp thoại Name
Manager hiển thị (hoặc nhấn tổ hợp
phím Ctrl+F3). Người dùng có thể
thêm (New) vùng mới, chỉnh sửa
(Edit) hay xóa (Delete) vùng đã
có…
Thay đổi tên vùng
Chọn thẻ Formulas à chọn
Name Manager à hộp thoại Name
Manager hiển thị  chọn Edit 
đặt lại tên mới trong khung Name. Hình 4-223. Quản lý vùng
Thay đổi vùng tham chiếu
Trong cửa sổ Edit name  nhấp nút bên phải Refers to và quét chọn vùng
mới.
Xóa tên vùng
225
Trong cửa sổ Name Manager  chọn tên vùng cần xóa  chọn Delete.
4.3.2.10 Xóa dữ liệu
Chọn ô hoặc vùng có dữ liệu muốn xóa và nhấn
phím Delete để xóa nội dung.
Nếu người dùng muốn xóa luôn cả định dạng hoặc
chỉ xóa chú thích ô, xóa liên kết,… thực hiện ở chức năng
Clear của nhóm Editing trong thẻ Home, cụ thể như sau:
- Clear All: xóa tất cả trong ô hoặc vùng đang chọn
(nội dung, định dạng, ghi chú, liên kết.
- Clear Format: chỉ xóa định dạng.
- Clear Contens: chỉ xóa nội dung. Hình 4-224. Xóa dữ liệu
- Clear Comments: chỉ xóa ghi chú ô hoặc vùng. trong ô
- Clear Hyperlinks: xóa các liên kết.
4.3.3 Định dạng cột/hàng trong bảng tính
4.3.3.1 Ẩn cột/hàng
Để ẩn cột/ hàng, thực hiện như sau:
- Chọn các cột/hàng cần ẩn;
- Nhấp phải chuột tại tiêu đề cột
(hàng)  chọn Hide trên trình
đơn.
Để hiện lại cột/ hàng đã ẩn, thực hiện
như sau:
- Chọn các cột/hàng trước và sau
các cột/hàng cần hiện
- Nhấp phải chuột tại tiêu đề cột
(hàng)  chọn lệnh Unhide.
4.3.3.2 Thay đổi kích thước cột/hàng
Hình 4-225. Ẩn và hiện cột/dòng
Trong worksheet người dùng có
thể qui định độ rộng cột từ 0 đến 255, đây chính là số ký tự có thể hiển thị trong
một dòng. Độ rộng mặc định của cột là 8.43 ký tự, khi độ rộng là 0 thì cột ẩn đi.
Tương tự, chiều cao của dòng qui định từ 0 đến 409, đây là đơn vị đo lường bằng
điểm (point: 1 point = 1/72 inch). Chiều cao mặc định của dòng là 12.75 point, khi
chiều cao là 0 thì dòng ẩn.
Các bước thực hiện điều chỉnh kích thước dòng cột như sau:
- Bước 1: chọn dòng hoặc cột cần điều chỉnh chiều cao hoặc độ rộng.
226
- Bước 2: chọn thẻ Home  nhóm Cells  lệnh Format  chọn lệnh phù
hợp. Gồm các lệnh như sau:
Row Height… khai báo chiều cao của dòng từ 0 đến 409.
AutoFit Row Height: Excel sẽ tự chỉnh chiều cao dòng phù hợp với nội
dung.
Column Width… : khai báo độ rộng cột từ 0 đến 255.
AutoFit Column Width: Excel sẽ tự chỉnh độ rộng cột phù hợp với nội
dung.
4.3.3.3 Xóa cột/hàng/ô
Chọn các cột/hàng/ô cần xóa  nhấp phải chuột  chọn Delete…
4.3.3.4 Cố định hàng, cột trong bảng tính
Trong quá trình làm việc trên bảng tính đôi khi người dùng cần giữ cố định
tiêu đề hay cố định cột của một danh sách dài trong khi cuộn các thanh cuộn, thao
tác như sau:
Đặt ô hiện hành tại vị trí cần cố định, sau đó chọn thẻ View  nhóm Window
 chọn lệnh Freeze Panes  chọn kiểu cố định phù hợp, gồm các kiểu như sau:
- Freeze Panes: cố định dòng phía trên và cột bên trái ô hiện hành.
- Freeze Top Row: cố định dòng đầu tiên đang nhìn thấy của danh sách.
- Freeze First Column: cố định cột đầu tiên đang nhìn thấy của danh sách.
Để bỏ cố định, người dùng chọn
thẻ View  nhóm Window  lệnh
Freeze Panes  chọn Unfreeze Panes.
4.3.4 Tham chiếu dữ liệu
Phân loại tham chiếu
Các tham chiếu sử dụng trong
công thức giúp cho người dùng khỏi tốn
công sửa chữa các công thức khi các giá
trị tính toán có sự thay đổi.
Trong Excel luôn tồn tại 2 dạng tham chiếu:
Hình 4-226. Cố định hàng/cột trong
Kiểu tham chiếu A1: đây là dạng bảng tính
mặc định của các phiên bản MS Excel
cũ, quen thuộc với hầu hết người dùng Excel. Với kiểu tham chiếu này, trang excel
có các hàng được đánh số 1, 2, 3… có các cột được đánh chữ A, B, C,… Địa chỉ
của một ô sẽ có dạng A1, B2, E20,… Trong kiểu tham chiếu này, MS Excel chia
thành 2 loại tham chiếu là tham chiếu trong cùng 1 sheet và tham chiếu khác sheet
(tham chiếu 3D). Trong tham chiếu cùng sheet có tham chiếu tương đối, tham chiếu
227
tuyệt đối và tham chiếu hỗn hợp; tham chiều 3D có tham chiếu nhiều bảng tính
trong sổ tính và tham chiếu trên các sổ tính khác nhau.
Kiểu tham chiếu R1C1: dạng tham chiếu này thể hiện tọa độ của ô chứ không
phải địa chỉ cố định như dạng A1. Với kiểu này, trang excel sẽ có các hàng và các
cột đều được đánh số 1, 2, 3…
Tham chiếu tương đối
Là tham chiếu thay đổi tùy theo vị trí ô chứa nó, nghĩa là tọa độ ô trong công
thức sẽ thay đổi khi sao chép đến vị trí mới, ví dụ A5.
Tham chiếu tuyệt đối
Là tham chiếu không thay đổi trong mọi trường hợp, nghĩa là tọa độ ô trong
công thức không thay đổi khi sao chép đến vị trí mới.
Tạo tham chiếu tuyệt đối: thêm dấu $ trước ký hiệu cột và tiêu đề dòng, ví dụ
$A$5.
Tham chiếu tổng hợp
Là tham chiếu không thay đổi thành phần có dấu $ phía trước.
Ví dụ: A$5: tương đối cột, cố định dòng.
$A5: cố định cột, tương đối dòng.
Lưu ý: để thay đổi các loại tham chiếu, người dùng nhấn phím F4 hoặc tổ hợp phím
Shift+F4 hoặc Fn+F4 tùy theo từng dòng máy tính.
Tham chiếu 3D
Hình 4-227. Ví dụ các loại tham chiếu
Tham chiếu 3D (3D References) là loại tham chiếu giữa các ô hoặc các vùng
ở nhiều bảng tính (sheet) khác nhau hoặc nhiều sổ tính (workbook) khác nhau. Cú
pháp như sau:
Tham chiếu giữa các bảng tính:
=’Tên bảng tính’!ô tham chiếu
228
=’Tên bảng tính’!vùng tham chiếu
Ví dụ:
='Count'!A3 à tham chiếu đến ô A3 trong sheet Count;
='Count'!$A$3:$C$7 à tham chiếu đến vùng A3:C7 trong sheet Count.
Tham chiếu giữa các sổ tính khác nhau:
=’[Tên sổ tính]Tên bảng tính’!ô tham chiếu
Ví dụ: ='[TKB.xlsx]HK1.2023'!B$179:F$180
Tham chiếu R1C1
Khi con trỏ đang ở trong một ô, địa chỉ của ô hiện hành có dạng cố định
R1C1, tức là Row (hàng) thứ bao nhiêu và Column (cột) thứ bao nhiêu. Nhưng khi
người dùng đang dùng công thức trong một ô và tham chiếu sang các ô khác thì các
ô được tham chiếu lúc này sẽ không có địa chỉ kiểu cố định mà sẽ chuyển sang địa
chỉ tọa độ so với ô hiện hành.
Xem ví dụ dưới đây để dễ hình dung: trường hợp người dùng đang chọn một
ô, địa chỉ của nó sẽ là R9C5 như hình: Trường hợp dùng công thức tham chiếu đến
ô đó, địa chỉ ô được tham chiếu lúc này sẽ có tọa độ như hình. Thay vì địa chỉ lúc
đầu là R4C3, lúc này nó thành R[1]C[-2], nghĩa là chiếu đến ô cách ô đang chọn
trên một hàng và dưới 2 cột.
Trong các ứng dụng có liên quan đến VBA Visual Basic, kiểu R1C1 được
dùng vì dạng địa chỉ của nó tương đồng với VBA. Tham chiếu R1C1 cũng được ưu
tiên dùng cho Macros.
Hình 4-228. Tham chiếu R1C1

Chuyển đổi kiểu tham chiếu:
Chọn thẻ File  Options  lệnh Formulas  R1C1 Reference style.
229
4.3.5 Sắp xếp dữ liệu
Thực hiện sắp xếp dữ liệu theo chiều tăng dần
hay giảm dần trên một cột như sau:
- Đánh dấu các ô muốn được sắp xếp;
- Chọn nút Sort & Filter trên tab Home;
- Chọn Sort Ascending (A-Z) hay Sort
Descending (Z-A)
Tùy chỉnh sắp xếp như sau: Hình 4-230. Sắp xếp dữ
Để sắp xếp liệu
Hình 4-229. Chuyển đổi kiểu tham chiếu
nhiều hơn một cột:
- Click nút Sort & Filter trên thẻ Home  chọn lệnh Custom Sort....
- Chọn cột muốn sắp xếp đầu tiên  chọn sắp xếp tăng hay giảm tại Order
- Click Add Level để thêm tiêu chí sắp xếp và thực hiện sắp xếp giống tiêu chí
sắp xếp đầu tiên, tiếp tục thực hiện tương tự cho các tiêu chí sắp xếp tiếp theo.
- Delete Level: xóa cột sắp xếp nếu dư
- Copy Level: sao chép cột sắp xếp đang chọn
- Nút Option: tùy chọn phân biệt chữ hoa, chữ thường; xếp từ trên xuống hoặc
từ trái qua phải.
Hình 4-231. Tùy chỉnh sắp xếp dữ liệu
4.3.6 Chức năng Filter

Chức năng lọc dữ liệu (Filter) cho phép người dùng chỉ hiển thị dữ liệu thỏa
các tiêu chuẩn nhất định.
230
Hình 4-232. Lọc dữ liệu
Thao tác thực hiện như sau:
- Kích vào cột hoặc chọn các cột chứa dữ liệu mà người dùng muốn lọc dữ
liệu;
- Trên tab Home, click chọn Sort & Filter  chọn lệnh Filter;
- Kích vào mũi tên phía dưới ô đầu tiên để lọc dữ liệu.
Để lọc dữ liệu không chính xác: chọn lệnh Text Filter (hoặc Number Filter
hoặc Date Filter) để chọn các giá trị so sánh tương ứng với cột đang lọc. Người
dùng có thể chọn các giá trị không chính xác như: lớn hơn hay bằng, nhỏ hơn,..
đồng thời kết hợp với phép toán luận lý như và, hoặc để kết hợp các giá trị không
c
hính xác
Bỏ chế độ lọc dữ liệu: click nút Filter của nhóm Sort & Filter trong thẻ
Data.
231
4.3.7 Tìm kiếm – Thay thế dữ liệu
4.3.7.1 Tìm kiếm dữ liệu
Để tìm dữ liệu trong một cột hay nhiều cột, người dùng
thực hiện như sau: chọn lệnh Find & Select trên nhóm Editing
của thẻ Home  chọn lệnh Find… hiển thị cửa sổ Find and
Replace.
Trong cửa sổ Find and Replace, nhập nội dung cần tìm
vào khung Find what  chọn nút Find Next để tìm từng từ, chọn
Find All sẽ hiển thị tất cả các kết quả và địa chỉ của từng giá trị.
Hình 4-234. Chức năng tìm kiếm

Nếu người dùng chọn Option có các tùy chọn sau:
Within: tìm trong sheet hay cả sổ tính.
Search: tìm theo dòng hoặc theo cột.
Look in: tìm trong công thức, giá trị hoặc chú thích.
Match case: Có phân biệt chữ thường/hoa hay không.
Match entire cell contents: so sánh chính xác toàn bộ nội dung cần tìm.
4.3.7.2 Thay thế dữ liệu
Để thay thế dữ liệu
trong một cột hay nhiều cột,
người dùng thực hiện như
sau: chọn lệnh Find & Select
trên nhóm Editing của thẻ
Home  chọn lệnh
Replace…
Trong cửa sổ Find and
Replace, nhập nội dung tìm
vào khung Find what  Hình 4-235. Chức năng thay thế dữ liệu
232
nhập nội dung thay thế vào khung Replace with chọn Replace hoặc Replace All. Các
chức năng khác tương tự tìm kiếm.
4.3.8 Liên kết dữ liệu (Hyperlink)
Để liên kết dữ liệu, thực hiện ở lệnh Hyperlink trong nhóm Link của thẻ
Insert.
Hình 4-236. Liên kết dữ liệu trong Ms Excel

Ý
nghĩa các lệnh trong hộp thoại Insert Hyperlink
- Existing File or Web Page: liên kết tập tin hoặc trang web.
- Place in This Document: liên kết đến các sheet trong sổ tính.
- Create New Document: mở cửa sổ tạo tập tin mới.
- Email Address: liên kết đến địa chỉ email để soạn thư mới.
4.3.9 Loại bỏ dữ liệu trùng
Trong vùng dữ liệu nếu có các dòng trùng lặp giống nhau; người dùng có thể
loại bỏ bằng công cụ của Excel. Cách thực hiện như sau: chọn thẻ Data  nhóm
Data tools  chọn lệnh Remove Duplicates.
Thực hiện các bước như sau:

Bước 1: đặt trỏ vào ô bất kỳ của vùng dữ liệu.
233
Bước 2: chọn thẻ Data  nhóm Data Tools  chọn lệnh Remove
Duplicates  hộp thoại Remove Duplicate hiển thị. Trong hộp thoại này có những
lệnh sau:
Hình 4-237. Ví dụ loại dữ liệu trùng Nhấn

chọn My data has headers: khai báo dữ liệu có dòng tiêu đề.
Nhấn chọn các tên tiêu đề cột của dữ liệu muốn tìm trùng lặp trong Columns.
(trong hình chọn NHÂN VIÊN và CỬA HÀNG). Chọn OK.
4.4 In ấn
4.4.1 Định dạng trang in
Chọn thẻ Page Layout  nhóm Page Setup  nhấn vào nút . Hộp thoại
Page Setup hiển thị. Các tùy chọn của hộp thoại này gồm:
Thẻ Page: chọn khổ giấy, giấy ngang hay giấy đứng, xác định tỷ lệ in so với
kích thước thật.
234
Hình 4-238. Thiết lập khổ giấy, tỷ lệ in
Mặc định bản in có tỷ lệ 100%. Tuy nhiên, một số trường hợp người dùng đã
thu nhỏ hết cỡ nhưng vẫn không đủ để thể hiện trên giấy toàn bộ báo cáo, do đó cần
phải thay đổi tỷ lệ bản in so với kích thước thật của báo cáo. Người dùng thực hiện
trong khung Adjust to và chỉnh tỷ lệ % kích thước thật, kiểm tra tại Print Preview.
Nếu muốn in những nội dung trong sheet trong một số lượng trang nhất định,
người dùng chọn Fit to, lúc đó Excel tự động gom dữ liệu đúng số trang đã chọn.
Thẻ Margins: xác định lề trang in, canh bảng báo cáo giữa trang giấy.
Hình 4-239. Thiết lập lề trang in

Thẻ
Header/Footer: xác định tiêu đề đầu trang và cuối trang cho bản in.
235
Hình 4-240. Tiêu đề đầu trang và tiêu đề cuối trang cho báo cáo
Thẻ Sheet: xác định khu vực in, in lại tiêu đề hàng, cột cho từng trang.
Hình 4-241. Thiết lập khu vực in & tiêu đề dòng, cột cho bản in
4.4.2 In ấn
Sau khi định dạng bảng báo cáo, người dùng chọn thẻ File à lệnh Print hoặc
nhấn tổ hợp phím Ctrl + P để in.
Ý nghĩa các tùy chọn khi in như sau:
236
Hình 4-242. In bảng tính
- Khung Printer: chọn máy in từ hộp Name.
- Copies: số bản khi in.
- Khung Settings: thiết lập phạm vi in, gồm:
Print Active Sheets: in tất cả nội dung trong bảng tính (sheet) đang
làm việc (nếu người dùng đã xác lập khu vực in thì excel chỉ in phạm
vi đã xác lập).
Print Entire Workbook: in tất cả các trang trong workbook.
Print Selection: in vùng đã chọn trong bảng tính.
- Pages: xác định trang cần in.
4.5 Nhóm hàm thường dùng
Hàm (Function) được xem là các công thức do Excel định sẵn nhằm thực
hiện các tính toán chuyên biệt. Hàm sẽ trả về giá trị hoặc thông báo lỗi.
Excel có trên 300 hàm chuẩn và được phân loại thành 10 nhóm hàm như sau:
- Financial function: nhóm hàm tài chính.
- Date & Time function: nhóm hàm ngày giờ.
- Math & Trig function: nhóm hàm toán học.
- Statistical function: nhóm hàm thống kê.
237
- Lookup & Reference function: nhóm hàm dò tra cứu (dò tìm).
- Database function: nhóm hàm cơ sở dữ liệu.
- Text function: nhóm hàm chuỗi.
- Logical function: nhóm hàm luận lý.
- Information function: nhóm hàm thông tin (cho ô dữ liệu).
- Engineering function: nhóm hàm kỹ thuật.
Cú pháp tổng quát của hàm
Hàm là các công thức định sẵn với tên hàm trong thư viện của Excel, và luôn
bắt đầu với dấu bằng (=).
=TÊN HÀM(Tham số 1, [Tham số 2],...)
Trong đó:
- TÊN HÀM: theo đúng tên qui ước của hàm Excel, không phân biệt chữ hoa
hay thường.
- Các tham số thường phải được khai báo trong hàm. Nếu tham số trong cặp dấu
ngoặc vuông: [tham số i] thì tham số i có thể hoặc không khai báo.
- Các tham số cách nhau bởi dấu "," hoặc ";" tùy theo khai báo Control Panel.
- Các tham số có thể là: tọa độ ô, vùng, số, chuỗi, hoặc hàm khác.
- Nếu tham số là chuỗi, thì phải đặt tham số này trong cặp dấu nháy kép.
- Nếu tham số là một hàm thì trước hàm đó không có dấu bằng.
Các lỗi thường gặp trong Excel:
Bảng 4.11. Các lỗi thường gặp trong Excel
Biểu hiện lỗi Ý nghĩa

Độ rộng cột quá hẹp, không đủ thể
########
hiện nội dung.
Lỗi giá trị do: không tính được, giá
#VALUE!
trị bị sai.
Lỗi do tham chiếu: đến một ô rỗng,
#N/A
không có trong danh sách.
Lỗi do sai tên hàm, hay phép tính có
#NAME?
một biến không xác định .
Lỗi do dữ liệu số không hợp lệ, hay
#NUM!
không tìm được kết quả trả về.
#DIV/0! Lỗi do chia cho 0.
238
#REF! Lỗi do sai vùng tham chiếu.
#NULL! Lỗi do dữ liệu không tồn tại.
Nhập thiếu tham số của hàm
Nhập dư tham số của hàm
Nhập sai dấu phân cách đối số hàm,

sai dấu nháy của hằng chuỗi,…
Cách thức gọi hàm

Người dùng có thể gọi
hàm theo 2 cách sau:
Cách 1: nhập công thức
hàm trực tiếp trên Formula Bar.
Cách 2: nhập công thức
hàm qua hộp thoại Insert
Function bằng cách chọn biểu
tượng trên thanh Formula
Bar hoặc chọn thẻ Formula 
lệnh Insert Function (hay nhấn
tổ hợp Shift + F3).
Sau đây là một số hàm cơ
bản thường dùng:
4.5.1 Nhóm hàm xử lý chuỗi
4.5.1.1 Hàm LEFT
Cú pháp: =LEFT(text, [num_chars])
239
Ý nghĩa: hàm trả về num_chars ký tự được trích từ bên trái của chuỗi text.
text: chuỗi (hay tọa độ ô, vùng chứa giá trị chuỗi)
num_chars: số ký tự muốn trích. Nếu bỏ qua thì mặc định là 1 kí tự.
4.5.1.2 Hàm RIGHT
Cú pháp: =RIGHT(text, [num_chars])
Ý nghĩa: hàm trả về num_chars ký tự được trích từ bên phải của chuỗi text.
text: chuỗi (hay tọa độ ô, vùng chứa giá trị chuỗi)
num_chars: số ký tự muốn trích. Nếu bỏ qua thì mặc định là 1 kí tự
4.5.1.3 Hàm MID
Cú pháp: =MID(text, start_num, num_chars)
Ý nghĩa: hàm trả về num_chars ký tự được trích từ vị trí thứ start_num của chuỗi
text.
text: chuỗi (tọa độ ô, vùng chứa giá trị chuỗi).
start_num: bắt đầu cắt từ ký tự thứ mấy của text tính từ lề trái.
num_chars: số ký tự muốn trích.
Ví dụ:
4.5.1.4 Hàm LEN

Cú pháp: =LEN(text)
Ý nghĩa: hàm trả về chiều dài chuỗi text (chính là số ký tự có trong chuỗi).
text là chuỗi (tọa độ ô, vùng chứa giá trị chuỗi).
Ví dụ:
4.5.1.5 Hàm TRIM

Cú pháp: =TRIM(text)
Ý nghĩa: hàm trả về chuỗi text đã được cắt bỏ những khoảng trắng thừa (nếu có).
text là chuỗi (tọa độ ô, vùng chứa giá trị chuỗi).
Ví dụ:
240
4.5.1.6 Hàm VALUE
Cú pháp: =VALUE(text)
Ý nghĩa: hàm đổi chuỗi text là chuỗi số thành số.
Ngoài ra, để đổi chuỗi thành số người dùng có thể nhân chuỗi đó với số 1.
Ví dụ:
4.5.1.7 Hàm UPPER

Cú pháp: =UPPER(text)
Ý nghĩa: hàm đổi chuỗi text thành chuỗi chữ in hoa.
4.5.1.8 Hàm LOWER
Cú pháp: =LOWER(text)
Ý nghĩa: hàm đổi chuỗi text thành chuỗi chữ thường.
4.5.1.9 Hàm PROPER
Cú pháp: = PROPER(text)
Ý nghĩa: hàm đổi chuỗi text thành chuỗi có chữ in hoa đầu mỗi từ.
Ví dụ:
4.5.1.10 Hàm SEARCH

Cú pháp: =SEARCH(find_text,within_text,[start_num])
Ý nghĩa: hàm trả về vị trí xuất hiện đầu tiên của chuỗi find_text tìm trong chuỗi
within_text và bắt đầu tìm tại vị trí start_num.
find_text: chuỗi muốn tìm vị trí xuất hiện.
within_text: chuỗi cần tìm.
start_num: bắt đầu tìm tại vị trí nào của chuỗi within_text tính từ lề trái.
Lưu ý:
241
Bỏ qua start_num: Excel hiểu start_num là 1 có nghĩa là tìm từ đầu chuỗi.
Hàm trả về giá trị lỗi #VALUE! khi không tìm thấy chuỗi find_text trong
chuỗi within_text hoặc start_num: lớn hơn chiều dài chuỗi within_text
Ví dụ:
4.5.1.11 Hàm FIND

Cú pháp: =FIND(find_text,within_text,[start_num])
Ý nghĩa: hàm trả về vị trí xuất hiện đầu tiên của chuỗi find_text tìm trong chuỗi
within_text và bắt đầu tìm tại vị trí start_num. Hàm Find chức năng tương tự như
hàm Search.
find_text: chuỗi muốn tìm vị trí xuất hiện.
within_text: chuỗi cần tìm.
start_num: bắt đầu tìm tại vị trí nào của chuỗi within_text tính từ lề trái.
Lưu ý:
Bỏ qua start_num: Excel hiểu start_num là 1 có nghĩa là tìm từ đầu chuỗi.
Hàm trả về giá trị lỗi #VALUE! khi không tìm thấy chuỗi find_text trong
chuỗi within_text hoặc start_num: lớn hơn chiều dài chuỗi within_text
Ví dụ:
4.5.1.12 Hàm REPLACE

Cú pháp: =REPLACE(old_text,start_num, num_char, new_text)
Ý nghĩa: hàm thay chuỗi old_text thành chuỗi new_text.
start_num: vị trí bắt đầu thay thế trong old_text.
num_char: số ký tự trong old_text cần được thay thế bằng new_text.
Ví dụ:
242
4.5.1.13 Hàm SUBSTITUTE
Cú pháp: =SUBSTITUDE(text, old_text, new_text, [instance_num])
Ý nghĩa: hàm thay chuỗi old_text thành chuỗi new_text.
text: chuỗi chứa nội dung muốn thay thế.
old_text: nội dung muốn thay thế.
new_text: nội dung muốn thay thế old_text.
instance_num: vị trí xuất hiện của old_text trong chuỗi text muốn thay thế
thành chuỗi new_text.
Lưu ý: hàm Subsitute phân biệt chữ in hoa và chữ thường
Ví dụ:
4.5.2 Nhóm hàm ngày giờ

4.5.2.1 Hàm NOW
Cú pháp: =NOW()
Ý nghĩa: hàm trả về ngày giờ hệ thống.
4.5.2.2 Hàm TODAY
Cú pháp: =TODAY()
Ý nghĩa: hàm trả về ngày hệ thống.
4.5.2.3 Hàm DATE
Cú pháp: =DATE(year, month, day)
Ý nghĩa: hàm đổi giá trị năm, tháng, ngày thành kiểu ngày.
Ví dụ:
4.5.2.4 Hàm DAY

Cú pháp: =DAY(serial_number)
Ý nghĩa: hàm trả về số từ 1 đến 31, là giá trị ngày trong biểu thức ngày-tháng-năm
của serial_number.
243
4.5.2.5 Hàm MONTH
Cú pháp: =MONTH(serial_number)
Ý nghĩa: hàm trả về số từ 1 - 12, là giá trị tháng trong biểu thức của
serial_number.
4.5.2.6 Hàm YEAR
Cú pháp: =YEAR(serial_number)
Ý nghĩa: hàm trả năm trong biểu thức ngày-tháng-năm của serial_number.
4.5.2.7 Hàm WEEKDAY
Cú pháp: =WEEKDAY(serial_number)
Ý nghĩa: hàm trả về thứ trong tuần của biểu thức serial_number (tương ứng với 1
là chủ nhật, 2 là thứ hai, ...).
4.5.2.8 Hàm WEEKNUM
Cú pháp: =WEEKNUM(serial_number, [return_type])
Ý nghĩa: hàm trả về số thứ tự tuần trong năm của biểu thức serial_number.
Ví dụ:
4.5.2.9 Hàm EDATE

Cú pháp: =EDATE(start_date, months)
Ý nghĩa: hàm trả về ngày nào đó tính từ ngày cho trước start_date và cách ngày
này số months nhất định.
months>0: trả về ngày trong tương lai.
months<0: trả về ngày quá khứ.
4.5.2.10 Hàm EOMONTH
Cú pháp: =EOMONTH(start_date, months)
Ý nghĩa: hàm trả về ngày cuối cùng của tháng nào đó tính từ ngày cho trước
start_date và cách ngày này số months nhất định.
months>0: trả về ngày trong tương lai.
months<0: trả về ngày quá khứ.
Ví dụ: áp dụng hàm EDATE, EOMONTH để tính thời gian bảo hành.
244
4.5.2.11 Hàm DATEDIF
Cú pháp: =DATEDIF(start_date, end_date, option)
Ý nghĩa: Tính giá trị chênh lệch giữa 2 khoảng thời gian.
Bảng 4.12. Các giá trị thông số Option của hàm DatedIF
4.5.2.12 Hàm TIME

Cú pháp:
=TIME(hour, minute, second)
Ý nghĩa: hàm đổi giá trị giờ, phút, giây thành dạng số.
4.5.2.13 Hàm HOUR
Cú pháp: =HOUR(serial_number)
Ý nghĩa: hàm trả về thành phần giờ của biểu thức serial_number.
serial_number: là biểu thức ngày giờ
4.5.2.14 Hàm MINUTE
Cú pháp: =MINUTE(serial_number)
Ý nghĩa: hàm trả về thành phần phút của biểu thức serial_number.
4.5.2.15 Hàm SECOND
Cú pháp: =SECOND(serial_number)
Ý nghĩa: hàm trả về thành phần giây của biểu thức serial_number.
4.5.3 Nhóm hàm toán học

4.5.3.1 Hàm ABS
Cú pháp: =ABS(number)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị tuyệt đối của number.
number: là số, tọa độ ô, vùng chứa giá trị số.
Ví dụ: =ABS(-45)  45
245
4.5.3.2 Hàm INT
Cú pháp: =INT(number)
Ý nghĩa: hàm trả về phần nguyên lớn nhất nhưng nhỏ hơn number
Ví dụ: =INT(-2,3)  -3, =INT(2.3)  2.
4.5.3.3 Hàm MOD
Cú pháp: =MOD(number, divisor)
Ý nghĩa: hàm trả về phần chia dư của number cho divisor.
number, divisor: là số, tọa độ ô, vùng chứa giá trị số.
Ví dụ:
4.5.3.4 Hàm PRODUCT

Cú pháp: =PRODUCT(number1, number2, …)
Ý nghĩa: hàm trả về tích số của number1, number2,...
number1, number2, …: là số, tọa độ ô hay vùng chứa giá trị số.
4.5.3.5 Hàm ROUND
Cú pháp: =ROUND(number, num_digits)
Ý nghĩa: hàm trả về số number đã được làm tròn, với:
num_digits ≥ 0: làm tròn phần thập phân;
num_digits <0: làm tròn phần nguyên.
number: là số, tọa độ ô hay vùng chứa giá trị số.
Ví dụ :
4.5.3.6 Hàm MROUND

Cú pháp: =MROUND(number, multiple)
Ý nghĩa: hàm trả về số number đã được làm tròn theo bội số mong muốn, với:
number: là số, tọa độ ô hay vùng chứa giá trị số;
multiple: bội số muốn làm tròn tới.
246
Hà m trả về thô ng bá o lỗ i #NUM! nếu number và multiple khá c dấ u, ví dụ
number là số dương nhưng multiple là số â m hoặ c ngượ c lạ i.
Ví dụ :
4.5.3.7
Hàm SUM
Cú pháp: =SUM(number1, number2, …)
Ý nghĩa: Tính tổng các số: number1, number2,… hoặc vùng chứa giá trị số.
4.5.3.8 Hàm SUMPRODUCT

Cú pháp: =SUMPRODUCT(array1,array2,array3,...)
Ý nghĩa: Tính tổng của các tích giữa các số tương ứng dòng trong array1, array2,
…
array1, array2, array3,...: các vùng chứa giá trị số.
Ví dụ:
4.5.3.9 Hàm SUBTOTAL

Cú pháp: =SUBTOTAL(function_num,ref1,[ref2],...)
Ý nghĩa: Tính theo chức năng hàm chỉ định tại function_num, trên các vùng tham
chiếu ref1, ref2,… là các vùng chứa giá trị số.
Function_num: con số xác định chức năng hàm cần thực hiện;
ref1, ref2, …: 1 hoặc nhiều ô, hoặc dãy ô chứa giá trị số.
Bảng 4.13. Bảng các chức năng của Function_num

Function_num Mô tả Chức năng
1 AVERAGE Tính trung bình các con số
247
Function_num Mô tả Chức năng
2 COUNT Đếm số ô chứa giá trị số
3 COUNTA Đếm số ô không trống
4 MAX Tìm giá trị lớn nhất
5 MIN Tìm giá trị nhỏ nhất
6 PRODUCT Tính kết quả của các ô
7 STDEV Tính độ lệch chuẩn mẫu dựa trên mẫu
8 STDEVP Tính độ lệch chuẩn dựa trên toàn bộ số
9 SUM Cộng các số
10 VAR Ước tính độ dao động dựa trên mẫu
11 VARP Ước tính độ dao động dựa trên toàn bộ số
Ví dụ:
4.5.3.10 Hàm SUMIF

Cú pháp: =SUMIF(range, criteria, sum_range)
Ý nghĩa: hàm tính tổng theo một điều kiện.
range: vùng chứa các giá trị so sánh với điều kiện criteria.
sum_range: vùng chứa giá trị số để tính tổng.
criteria: chuỗi (tọa độ ô) chứa điều kiện tính tổng; có thể sử dụng kết hợp ký
tự đại diện: dấu ? hoặc dấu * .
Ví dụ:
248
4.5.3.11 Hàm SUMIFS
Cú pháp:
=SUMIFS(sum_range, criteria_range1, criteria1,
[criteria_range2, criteria2], ...)
Ý nghĩa: hàm tính tổng có điều kiện (tối đa 127 điều kiện).
sum_range: vùng chứa giá trị số để tính tổng.
criteria_range1: vùng chứa các giá trị so sánh với điều kiện tính tổng thứ nhất.
criteria1: chuỗi (tọa độ ô) chứa điều kiện tính tổng thứ nhất; có thể sử dụng kết
hợp ký tự đại diện: dấu ? hoặc dấu * .
criteria_range2, criteria2: vùng chứa các giá trị so sánh với điều kiện tính tổng
thứ hai và điều kiện tính tổng thứ 2.
….
Lưu ý: criteria_range1, criteria_range2, … phải cùng kích thước với sum_range.
Ví dụ:
4.5.4 Nhóm hàm thống kê

4.5.4.1 Hàm AVERAGE
Cú pháp: =AVERAGE(number1, number2, …)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị trung bình của number1, number2, ....
number1, number2,...: số, tọa độ ô, hay vùng chứa giá trị số.
4.5.4.2 Hàm MAX
Cú pháp: =MAX(number1, number2, …)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị lớn nhất của number1, number2,....
249
4.5.4.3 Hàm MIN
Cú pháp: =MIN(number1, number2, …)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị nhỏ nhất của number1, number2,....
Ví dụ:
4.5.4.4
Hàm COUNTBLANK
Cú pháp: =COUNTBLANK(range)
Ý nghĩa: hàm trả về số ô trống trong vùng range.
4.5.4.5 Hàm COUNT
Cú pháp: =COUNT(value1, value2, …)
Ý nghĩa: hàm trả về số ô chứa giá trị số (hoặc ngày) trong danh sách value1,
value2,…
value1, value2,…: số, tọa độ ô, hay vùng chứa giá trị số.
Ví dụ:
4.5.4.6
Hàm COUNTA
Cú pháp: =COUNTA(value1, value2, …)
Ý nghĩa: hàm trả về số ô chứa dữ liệu trong danh sách value1, value2,...
value1, value2,…: dữ liệu, tọa độ ô, hay vùng chứa giá trị số.
Ví dụ:
250
4.5.4.7 Hàm COUNTIF
Cú pháp: =COUNTIF(range, criteria)
Ý nghĩa: hàm trả về số ô thỏa chuỗi 1 điều kiện criteria..
Range: vùng chứa giá trị để đếm.
Criteria: chuỗi (tọa độ ô) chứa điều kiện để đếm; có thể sử dụng kết hợp ký tự
đại diện: dấu ? hoặc dấu * .
4.5.4.8 Hàm COUNTIFS
Cú pháp:
=COUNTIFS(criteria_range1,criteria1,[criteria_range2,criteria2], ...)
Ý nghĩa: hàm đếm số phần tử trong tập hợp có điều kiện (tối đa 127 điều kiện).
criteria_range1: vùng chứa các giá trị so sánh với điều kiện đếm thứ nhất.
criteria1: điều kiện đếm thứ nhất.
criteria_range2: vùng chứa các giá trị so sánh với điều kiện đếm thứ hai.
criteria2 … điều kiện đếm thứ hai,
…
Ví dụ:
4.5.4.9
Hàm RANK
Cú pháp: =RANK(number, ref, order)
Ý nghĩa: hàm trả về thứ hạng của number trong dãy số ref.
number: số (tọa độ ô chứa số) muốn xác định thứ hạng.
ref: dãy chứa giá trị số.
order: kiểu sắp thứ hạng number, với:
 0: kiểu sắp thứ hạng tăng cho number tương quan với dãy số ref.
 1: kiểu sắp thứ hạng giảm cho number tương quan với dãy số ref.
Ví dụ:
251
4.5.4.10 Hàm MAXIFS
Cú phá p:
=MAXIFS(max_range,criteria_range1,criteria1,
[criteria_range2,criteria2],…)
Ý nghĩa: Tìm giá trị lớn nhất theo 1 hoặc nhiều điều kiện.
max_range: vùng chứa giá trị số để tính giá trị lớn nhất.
criteria_range1: vùng chứa giá trị so sánh với điều kiện tính giá trị lớn nhất thứ
nhất.
criteria1: điều kiện tính giá trị lớn nhất thứ nhất; có thể sử dụng kết hợp ký tự
criteria_range2: vùng chứa giá trị so sánh với điều kiện tính giá trị lớn nhất thứ
hai.
Criteria2: điều kiện tính giá trị lớn nhất thứ hai; có thể sử dụng kết hợp ký tự
…..
Ví dụ:
4.5.4.11 Hàm
MINIFS
Cú phá p:
=MINIFS(min_range,criteria_range1,criteria1,
[criteria_range2,criteria2],…)
Ý nghĩa: Tìm giá trị nhỏ nhất theo 1 hoặc nhiều điều kiện.
min_range: vùng chứa giá trị số để tính giá trị nhỏ nhất.
criteria_range1: vùng chứa giá trị so sánh với điều kiện tính giá trị nhỏ nhất
thứ nhất.
252
criteria1: điều kiện tính giá trị nhỏ nhất thứ nhất; có thể sử dụng kết hợp ký tự
criteria_range2: vùng chứa các giá trị so sánh với điều kiện tính giá trị nhỏ
nhất thứ hai.
Criteria2: điều kiện tính giá trị nhỏ nhất thứ hai; có thể sử dụng kết hợp ký tự
…..
Ví dụ:
4.5.4.12 Hàm AVERAGEIFS

Cú pháp:
=AVERAGEIFS(average_range, criteria_range1, criteria1,
[criteria_range2, criteria2], ...)
Ý nghĩa: hàm tính giá trị trung bình cộng có điều kiện. (tối đa 127 điều kiện).
average_range: vùng chứa giá trị số để tính trung bình.
criteria_range1: vùng chứa giá trị so sánh với điều kiện tính trung bình thứ
nhất.
criteria1: điều kiện tính giá trị trung bình thứ nhất; có thể sử dụng kết hợp ký
tự đại diện: dấu ? hoặc dấu * .
criteria_range2, criteria2,…: vùng và điều kiện tính giá trị trung bình thứ hai,
…
Ví dụ:
253
4.5.5 Nhóm hàm luận lý
4.5.5.1 Hàm AND
Cú pháp: =AND(logical1, logical2, …)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị True nếu tất cả tham số đều trả về kết quả đúng, hàm
trả về giá trị False nếu có ít nhất một tham số có kết quả sai.
logical1, logical2, … là các giá trị hay biểu thức luận lý có giá trị True hoặc
False.
Ví dụ: =AND(TRUE,6>0,“A”<>“B”)  TRUE
4.5.5.2 Hàm OR
Cú pháp: =OR(logical1, logical2, …)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị False nếu tất cả tham số đều trả về kết quả sai, hàm trả
về giá trị True nếu có ít nhất một tham số có kết quả đúng.
logical1, logical2, … là các giá trị hay biểu thức luận lý có giá trị True hoặc False.
Ví dụ: =OR(FALSE, 7>1, “A”<>”C”)  TRUE
4.5.5.3 Hàm NOT
Cú pháp: =NOT(logical)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị True nếu tham số logical có giá trị False, trả về giá trị
False nếu tham số có giá trị True.
Ví dụ: =NOT(7<1)  TRUE
4.5.5.4 Hàm IF
Cú pháp: =IF(logical_test,value_if_true,value_if_false)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị value_if_true nếu biểu thức logical_test có giá trị là
True, ngược lại nếu biểu thức logical_test có giá trị là False hàm trả về
value_if_false.
logical_test: biểu thức điều kiện, có giá trị True hoặc False.
value_if_true: là một giá trị, biểu thức đáp ứng khi biểu thức logical_test là
True.
value_if_false: là một giá trị, biểu thức đáp ứng khi biểu thức logical_test là
False.
Lưu ý: hàm IF có thể lồng nhau nhiều cấp.
Ví dụ: điền giá trị cho cột kết quả, biết rằng học sinh đậu khi ĐTB≥5 và không có
môn nào dưới 5; ngược lại thì “Rớt”.
 Công thức tại ô H4 =IF(AND(G4>=5,MIN(D4:F4)>=5),"Đậu","Rớt")
254
4.5.5.5 Hàm IFS
Cú pháp:
=IFS ( logical_test 1, value_if_true 1, [logical_test 2, value_if_true 2],…)
Ý nghĩa: kiểm tra một hoặc nhiều điều kiện có thỏa hay không; và trả về giá trị
tương ứng với điều kiện là TRUE đầu tiên. Hàm IFS hỗ trợ tối đa 127 điều kiện
khác nhau
logical_test 1: biểu thức điều kiện để kiểm tra, có giá trị True hoặc False.
value_if_true 1: kết quả trả về của hàm IFS khi điều kiện logical_test 1 là True.
logical_test 2,…, logical_test 127: các biểu thức điều kiện để kiểm tra.
value_if_true 2, … value_if_true 127: kết quả trả về của hàm IFS khi điều kiện
logical_test là True.
Hàm IFS thay thế cho cú pháp IF lồng nhau
Ví dụ:
4.5.5.6 Hàm IFERROR

Cú pháp: =IFERROR(value, value_if_error)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị value_if_error khi value là thông báo lỗi.
value: là hàm, ô, hay vùng.
value_if_error: giá trị thay thế câu thông báo lỗi sai.
Ví dụ:
255
4.5.6 Nhóm hàm tìm kiếm
4.5.6.1 Hàm VLOOKUP
Cú pháp:
=VLOOKUP(lookup_value, table_array, col_index_num, [range_lookup])
Ý nghĩa: hàm dò tìm lookup_value trong cột đầu tiên của table_array và tham
chiếu trị tương ứng ở cột col_index_num.
lookup_value: giá trị tìm.
table_array: bảng dò tìm có cột đầu tiên chứa giá trị tìm.
col_index_num: số thứ tự cột trong bảng dò tìm muốn lấy giá trị.
range_lookup: cách tìm.
 range_lookup = 0 (False) hay bỏ qua: kiểu so khớp giá trị dò tìm một
cách chính xác (exact match) với cột đầu tiên của danh sách table_array.
 range_lookup = 1 (True): kiểu so khớp giá trị tìm trong đoạn giá trị
(approximate match) của cột đầu tiên của table_array. Cột đầu tiên cần
phải sắp thứ tự.
4.5.6.2 Hàm HLOOKUP
Cú pháp:
=HLOOKUP(lookup_value, table_array, row_index_num, range_lookup)
Ý nghĩa: hàm dò tìm lookup_value trong dòng đầu tiên của table_array và tham
chiếu trị tương ứng ở dòng row_index.
table_array: bảng dò tìm có dòng đầu tiên chứa giá trị tìm.
row_index_num: số thứ tự dòng trong bảng dò tìm muốn lấy giá trị.
range_lookup: cách tìm.
 range_lookup = 0 (False) hay bỏ qua: kiểu so khớp giá trị tìm một cách
chính xác (exact match) với dòng đầu tiên của danh sách Table_array.
 range_lookup = 1 (True): kiểu so khớp giá trị tìm trong đoạn giá trị
(approximate match) ở dòng đầu tiên của Table_array. Dòng đầu tiên cần
phải sắp thứ tự.
4.5.6.3 Hàm INDEX
Cú pháp: =INDEX(array, row_num, column_num)
Ý nghĩa: hàm trả về giá trị ô giao điểm của row_num và column_num trong
array.
array: phạm vi (dãy) chứa giá trị tìm kiếm.
256
row_num: chỉ số dòng của array (thứ tự hàng của array từ trên xuống).
column_num: chỉ số cột của array (thứ tự cột của array tính từ trái).
4.5.6.4 Hàm MATCH
Cú pháp: =MATCH(lookup_value, lookup_array, match_type)
Ý nghĩa: hàm trả về vị trí xuất hiện đầu tiên của lookup_value trong dãy tìm kiếm
lookup_array. Hàm cho kết quả tùy theo cách dò tìm.
lookup_array: là dãy một chiều (1 dòng hoặc 1 cột) để dò tìm.
match_type: cách tìm.
 match_type = 0 (Exact match): tìm chính xác lookup_value;
 match_type= 1 (Less than): tìm giá trị lớn nhất mà nhỏ hơn hoặc bằng
lookup_value trong lookup_array có thứ tự xếp tăng dần;
 match_type=-1 (Greater than): tìm giá trị nhỏ nhất mà lớn hơn hoặc bằng
lookup_value trong lookup_array có thứ tự xếp giảm dần.
Ví dụ: điền Tên hãng, Phân khối, Tên xe theo bảng tính sau:
4.5.6.5
Hàm OFFSET
Cú pháp: =OFFSET(reference, rows, cols, [height], [width])
Ý nghĩa: hàm trả về tham chiếu một vùng có chiều cao height và rộng width được
tính bắt đầu bằng từ một ô hoặc một dãy ô với khoảng cách là số dòng rows và số
cột cols được chỉ định.
Reference : là ô hoặc dãy ô liên tục để tham chiếu làm điểm xuất phát xét vùng
tham chiếu mới. Nếu là một dãy ô không liên tục hàm sẽ trả về lỗi #VALUE!.
Rows: là số dòng tính từ vùng xuất phát Reference, tính lên trên là số dương
hoặc tính xuống dưới là số âm.
Cols: là số cột tính từ vùng xuất phát Reference, tính sang phải là số dương
hoặc tính sang trái là số âm.
257
Height: phải nhập số dương, là số dòng của vùng tham chiếu mới cần trả về.
Width: phải nhập số dương, là số cột của vùng tham chiếu mới cần trả về.
Lưu ý:
Nếu Height, Width không nhập thì vùng tham chiếu mới trả về có kích thước
như vùng tham chiếu xuất phát (reference).
Nếu dòng (rows) hay cột (columns) ra khỏi phạm vi bảng tính, sẽ báo lỗi
#REF!
Ví dụ: Tính khối lượng của các lần thử nghiệm trên 3 loại hoá chất X, Y, Z tại Bảng
ghi nhận các lần thử nghiệm, theo tổ hợp 3-3-3 của lần thử nghiệm mã số XYZ(1)
với X: 13, Y: 46; Z: 13.
4.5.7 Nhóm hàm thông tin của ô

4.5.7.1 Hàm TYPE
Cú pháp: =TYPE(value)
Ý nghĩa: hàm trả về kiểu của value như sau:
Giá trị của Value Kết quả Type(Value)
Số hay ngày giờ  1
Chuỗi  2
Luận lý  4
Thông báo lỗi  16
Mảng  64
4.5.7.2 Hàm ISNA
Cú pháp: =ISNA(value)
Ý nghĩa: Kiểm tra lỗi N/A. Hàm ISNA trả về giá trị TRUE khi value là giá trị lỗi
N/A; ngược lại trả về giá trị FALSE.
Ví dụ:
258
4.5.7.3 Hàm ISERR
Cú pháp: =ISERR(value)
Ý nghĩa: hàm dùng kiểm tra lỗi của value. Hàm ISERR trả về giá trị TRUE khi
value là giá trị lỗi, ngược lại trả về giá trị FALSE.
Ví dụ:
4.6 Biểu đồ
4.6.1 Các loại biểu đồ
MS Excel cung cấp nhiều loại biểu đồ dùng để minh họa cho dữ liệu, một số
loại biểu đồ thường dùng như sau:
Biểu đồ cột (Column chart): thường dùng để so sánh dữ liệu;
Biểu đồ đường (Line chart): dùng để biểu diễn đường xu hướng của dữ liệu;
Biểu đồ bánh (Pie chart): biểu đồ thể hiện cơ cấu dữ liệu, tỷ lệ các thành
phần;
Biểu đồ thanh (Bar chart): biểu diễn cột ngang, dùng để so sánh giá trị;
Biểu đồ vùng (Area chart): biểu diễn quan hệ giữa các phần so với tổng thể;
Biểu đồ dạng XY (Scatter chart).
4.6.2 Tạo biểu đồ

Thực
hiện
các
bước
như
sau:
259
Bước 1: chọn dữ liệu muốn minh họa bằng biểu đồ.
Bước 2: chọn thẻ Insert  nhóm Charts  chọn dạng biểu đồ.
Hình 4-244. Vẽ biểu đồ trong Excel
4.6.3 Chỉnh sửa biểu đồ

4.6.3.1 Các thành phần biểu đồ
Các thành phần trong biểu đồ gồm có:
- Đường biểu diễn dữ kiện (marker).
- Các trục (Axis): X, Y.
- Tiêu đề biểu đồ (chart title), tiêu đề cho trục X, trục Y (axis label).
- Hộp chú thích (Legend).
- Các đường kẻ lưới (gridline).
Hình 4-245. Các thành phần trong biểu đồ
Biểu đồ có nhiều thành phần: một số thành phần được hiển thị theo mặc định,
một số thành phần khác có thể được thêm vào.
Các thành phần biểu đồ có thể thay đổi bằng cách nhấn kéo: để di chuyển
thành phần sang vị trí khác, đổi kích cỡ thành phần, hoặc thay đổi định dạng; hoặc
có thể loại bỏ thành phần biểu đồ không muốn hiển thị.
260
Chọn biểu đồ muốn chỉnh sửa và thực hiện chỉnh sửa ở thanh công cụ Chart
Tools. Thanh công cụ này gồm hai thẻ:
Thẻ Design dùng để thêm các thành phần của biểu đồ, thay đổi dạng biểu đồ,
hiệu chỉnh dữ liệu biểu diễn trên biểu đồ,…
Thẻ Format dùng hiệu chỉnh định dạng của biểu đồ.
4.6.3.2 Một số thao tác cơ bản chỉnh sửa biểu đồ

Thay đổi cách trình bày các thành phần của biểu đồ: chọn thẻ Design 
nhóm Chart Styles, chọn cách bố trí các thành phần biểu đồ thích hợp.
Đảo số liệu biểu diễn trên biểu đồ từ dòng thành cột hoặc ngược lại: chọn
thẻ Design  nhóm Data  chọn Switch Row/Column.
Đổi dạng biểu đồ: chọn thẻ Design  nhóm Type  chọn Change Chart
Type  chọn dạng biểu đồ muốn đổi  OK.
261
Hình 4-246. Thay đổi kiểu biểu đồ
Thay đổi vị trí biểu đồ: chọn thẻ Design  nhóm Location  chọn Move
Chart, hộp thoại Move Chart hiển thị, chọn nơi đặt biểu đồ  OK.
Hiệu chỉnh thông số các trục trên biểu đồ: nhấn phải chuột tại trục cần
chỉnh sửa  chọn lệnh Format Axis…  điều chỉnh các thông số cần thiết.
Hình 4-247. Hiệu chỉnh thông số trên các trục biểu đồ

Thêm chuỗi dữ liệu vào biểu đồ: chọn thẻ Design  nhóm Data  chọn
Select Data và thực hiện từng bước như hình minh họa sau đây
262
Hình 4-248. Thêm chuỗi dữ liệu vào biểu đồ
Ngoải ra,
người dùng có thể hiệu chỉnh biểu đồ trực tiếp trên biểu đồ như thêm các thành
phần trên biểu đồ,…
Doanh thu quý 2 năm 2022
Hình 4-249. Hiệu chỉnh trực tiếp trên biểu đồ

Vẽ biểu đồ kết hợp
Ví dụ: Cho dữ liệu như sau:
BÁO CÁO THU – CHI – LỢI NHUẬN NĂM 2022
Tình huống: vẽ biểu đồ cột cho dữ liệu: TỔNG THU, TỔNG CHI và vẽ biểu
đồ đường cho LỢI NHUẬN; đồng thời thêm trục tung phụ cho số liệu LỢI
NHUẬN.
Bước 1: Giả sử đã vẽ được biểu đồ dạng cột cho cả ba dòng dữ liệu, như sau:
Bước 2: Đổi đồ thị cột Lợi nhuận sang đồ thị đường như hình sau:
263
Bước 3: Thêm cột trục tung biểu diễn cho số liệu Lợi Nhuận như hình sau:
Kết quả đồ thị như sau:
264
4.7 Phân tích, tổ chức dữ liệu
4.7.1 Định dạng dữ liệu có điều kiện
Định dạng dữ liệu có điều kiện là công cụ cho phép định dạng cho một ô hay
nhiều ô trong bảng dữ liệu tùy theo giá trị của ô hay giá trị của công thức. Người
dùng thực hiện từ thẻ Home  nhóm Styles  lệnh Conditional Formatting.
Hình 4-250. Công cụ định dạng có điều kiện

Công cụ Conditional Formatting gồm có các định dạng như sau:
Highlight Cells Rules
Hình 4-251. Định dạng có điều kiện trong nhóm Highlight Cells
Rules
265
Ví dụ 1: định dạng có điều kiện trong trường hợp giá trị lớn hơn một giá trị cụ thể.
Highlight các ô trong cột Số lượng có giá trị trên 50
Ví
d
ụ 2: định dạng các ô có Nhân viên tên “Chi”
Ví dụ 3: định dạng các ô có giá trị trùng nhau trong cột Giá
266
Top/ Bottom rules
Định dạng tô màu theo điều kiện xếp hạng trong vùng dữ liệu chỉ định.
Hình 4-252. Các tùy chọn trong Top/ Bottom Rules
Ví dụ 1: trường hợp Top 10 Items / Top 10%.

Định dạng cho 5 giá trị lớn nhất trong cột Số Lượng
Ví dụ 2: Trường hợp Bottom 10 Items / Bottom 10%.

Định dạng cho 5 giá trị nhỏ nhất trong cột Giá
267
Ví dụ 3: trường hợp Above Average/ Below Average
Định dạng cho các ô có giá trị trên trung bình trong cột Số Lượng.
Data Bar
Data Bar là kiểu tô màu cho các ô giá trị kiểu: Gradient Fill là dạng tô
chuyển màu và Solid Fill là dạng tô màu đồng nhất. Đặc điểm màu tô có chiều dài
hơn cho những ô có giá trị lớn hơn.
Hình 4-253. Các tùy chọn trong Data Bar
268
Ví dụ: Định dạng các thanh màu cho các ô giá trị trong cột Giá
Color Scales
Color Scales sử dụng từ 2 đến 3 màu quy ước để tô các ô có giá trị giống
nhau.
Hình 4-254. Các tùy chọn trong Color Scales

Ví dụ: Định dạng cho các ô giá trị trong cột Số Lượng
Icon Sets
Icon Sets là công cụ định dạng dữ liệu số, ngày giờ bằng các biểu tượng có
màu khác nhau. Đặc điểm chung của các biểu tượng thể hiện trên dữ liệu là dựa trên
giá trị của nó. Các biểu tượng được phân nhóm, gồm:
Directional: biểu tượng mũi tên;
Shapes: biểu tượng hình tròn, tam giác,…
269
Indicators: biểu tượng kiểu chỉ thị,...
Ratings: biểu tượng kiểu mức độ.
Lưu ý: trong tất cả tùy chọn của nhóm định dạng dữ liệu theo mẫu Excel đều có
phần chọn More Rules. Khi người dùng chọn More Rules…, hộp thoại New
Formatting Rules tương tự như các chọn lựa trong nhóm định dạng dữ liệu theo
người dùng.
Hình 4-255. Icon Sets

New Rules
Người chọn sẽ tự thiết kế nguyên tắc ràng buộc điều kiện dữ liệu, mô tả các
kiểu định dạng,… Hộp thoại New Formatting Rule như sau:
270
Hình 4-256. Các tùy chọn trong hộp thoại New Formatting Rule Clear
Rules
Xóa các định dạng ràng buộc
dữ liệu; gồm có các tùy chọn:
- Clear Rules from Selected Cells:
loại bỏ các định dạng ràng buộc
trên vùng dữ liệu được chọn.
- Clear Rules from Entire Sheet:
loại bỏ tất cả các định dạng ràng
buộc trên sheet được chọn.
- Clear Rules from This Table: loại
bỏ các định dạng ràng buộc trên
vùng bảng dữ liệu được chọn.
- Clear Rules from This
PivotTable: loại bỏ tất cả các
định dạng ràng buộc trên vùng Hình 4-257. Các tùy chọn trong
PivotTable. Clear Rules
Manage Rules
Quản lý tất cả các định dạng ràng buộc dữ liệu trong tập tin Excel; gồm có
các tùy chọn:
Show formatting rules for: cho phép chọn các worksheet/sheet có định dạng
New Rule…/ Edit Rule…/ Delete Rule…: các tùy chọn cho phép Tạo mới/
Hiệu chỉnh/ Xoá các kiểu định dạng tại các vùng dữ liệu.
Ví dụ: highlight dòng dữ liệu có trị giá Thành Tiền từ 1 triệu đồng trở lên.
271
Kết quả Highlight các dòng dữ liệu có trị giá Thành Tiền từ trên 1 triệu đồng
4.7.2 Tạo danh sách nhập liệu

Tạo danh sách nhập liệu dùng chức năng Data Validation, là công cụ trong
Excel giúp cố định dữ liệu của ô nhằm hỗ trợ người dùng chỉ có thể nhập được các
giá trị đã cố định sẵn mà không thể nhập được giá trị khác. Data Validation thường
hay được sử dụng trong các tờ phiếu, đơn giá, kiểm kê,… để tránh bị nhầm lẫn.
Tạo danh sách nhập liệu gồm các bước sau:
Bước 1: Chọn vùng dữ liệu cần danh sách nhập liệu
Bước 2: Trên thanh ribbon, chọn thẻ Data  nhóm Data Tool  chọn Data
Validation. Hộp thoại Data Validation hiển thị.
Hình 4-258. Chức năng Data Validation

Các tùy chọn trong hộp thoại Data Validation:
Thẻ Settings:
Khung Allow: chọn kiểu
List là danh sách dữ liệu xổ
xuống tại ô đang nhập liệu.
Ignore blank: bỏ qua ô
trống (không xét điều kiện nhập
dữ liệu khi ô trống).
272
In-cell-dropdown: danh sách dữ liệu xổ xuống tại ô đang nhập liệu.
Source: khung chỉ định vùng danh sách dữ liệu. Có 2 trường hợp sau:
 Danh sách nhập trực tiếp: người dùng nhập danh sách trực tiếp trong khung
Source, mỗi phần tử được ngăn cách bởi dấu phẩy.
 Danh sách nhập từ một Hình 4-259. Cài đặt danh sách nhập liệu
vùng trên bảng tính: chọn
vùng danh sách trên bảng tính, địa chỉ danh sách sẽ hiện ra trong khung
Source
Thẻ Input Message:
Chọn Show input message when cell is selected: hiển thị cửa sổ chứa thông
điệp nhắc nhập khi chỉ định ô nhập liệu.
Khung Title: nhập tiêu đề cho cửa sổ chứa thông điệp.
Khung Input Message: nội dung thông báo.
Hình 4-260. Khai báo thẻ Input Message
Thẻ Error Alert

Thông báo hiển thị khi nhập
sai giá trị đã khai báo trong danh
sách. Gồm có ba ngữ cảnh xử lý
trong khung Style như sau:
- Stop: dừng thao tác nhập khi
nhập sai giá trị đã khai báo
trong danh sách đã khai báo.
273
- Warning hay Information: cảnh báo khi nhập dữ liệu không có trong danh sách
đã khai báo.
Khung Title: tiêu đề câu thông báo.
Khung Error message: thông
báo hiển thị khi nhập sai dữ liệu. Hình 4-261. Khai báo thẻ Error Alert
Ví dụ: minh họa thực hiện nhập dữ liệu từ danh sách
Lưu ý: để bỏ chế độ nhập từ danh sách, nhấn lệnh Clear All trong cửa sổ Data
Validation
4.7.3 Cài đặt quy tắc dữ liệu
Ngoài việc tạo danh sách nhập liệu, Data Validation còn cho phép người
dùng thiết lập ràng buộc dữ liệu nhằm hạn chế sai sót khi nhập dữ liệu như giới hạn
dữ liệu trong một phạm vi số nguyên, số thập phân, ngày, giờ hoặc chuỗi có độ dài
xác định.
Người dùng chọn thẻ Data  nhóm Data Tools  chọn lệnh Data
Validation  hộp thoại Data Validation. Cách khai báo như sau:
Thẻ Settings
Thẻ Settings cho phép thiết lập điều kiện nhập liệu trong Validation Criteria.
Các chọn lựa sau đây:
Ignore blank: không xét ô trống.
Apply these changes to all other
cells with the same settings: áp dụng
các thay đổi cho các ô trong bảng tính.
Khung Allow: tùy vào nhu cầu,
người dùng chọn lệnh thích hợp gồm:
- Any value: cho phép người dùng
nhập bất cứ dữ liệu nào vào ô.
274
- Whole number: cho phép nhập dữ liệu là số nguyên.. Khi chọn Whole number,
chức năng Data xuất hiện cho phép thiết lập phạm vi giá trị nhập, như sau:
 Between (not between): cho phép nhập giá trị trong một phạm vi xác định
(hoặc ngoài phạm vi xác định).
 Equal to (not equal to): cho
phép nhập một giá trị xác định Hình 4-262. Khai báo cài đặt
(hoặc ngoài giá trị xác định). quy tắc dữ liệu
Giá trị xác định đó được khai báo trong Value, có thể là giá trị cố định hoặc
dùng hàm (hoặc công thức).
 Greater than (Greater than or equal to): cho phép nhập giá trị lớn hơn (lớn
hơn hay bằng) giá trị chỉ định. Giá trị giới hạn đó được khai báo trong
Minimum và có thể là giá trị cố định hoặc sử dụng hàm (hoặc công thức).
Ngược lại với trường hợp này là less than (less than or equal to).
- Decimal: cho phép nhập số nguyên hoặc số thập phân. Cách thực hiện tương
tự đối với Whole number.
- Date (hay Time): cho phép nhập giá trị ngày (giờ), quy định quy tắc nhập giá
trị nhập giống như đối với Whole number.
- Text length: cho phép người dùng nhập dữ liệu là chuỗi có độ dài xác định,
việc thiết lập chiều dài chuỗi nhập giống như đối với Whole number.
- Custom: áp dụng công thức ràng buộc nhập dữ liệu được nhập ở khung
Formula.
Thẻ Input Message, thẻ Error Alert: khai báo giống tạo danh sách nhập liệu
Lưu ý: để bỏ chế độ kiểm tra quy tắc nhập liệu, trả về trạng thái nhập dữ liệu tự
do, người dùng nhấn lệnh Clear All trong cửa sổ Data Validation
4.7.4 Thống kê theo nhóm
Chức năng Subtotal cho phép tổng hợp từng nhóm dữ liệu các cột số trong
vùng dữ liệu, như tìm: tổng, giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ nhất, giá trị trung bình,…
người dùng thực hiện các bước như sau:
Bước 1: gom nhóm dữ liệu theo tiêu chí thống kê.
Bước 2: Chọn vùng dữ liệu hay đặt
trỏ chuột vào một ô bất kỳ. Chọn thẻ
Data  nhóm Outline  Subtotal 
hộp thoại Subtotal hiển thị. Chọn các tùy
chọn trong hộp thoại Subtotal gồm:
 At each change in: chọn tiêu chí
thống kê (Ví dụ: Nhân viên thực
hiện)
275
 Khung Use function: chọn hàm thống kê thích hợp.
 Add subtotal to: đánh dấu chọn những giá trị thống kê (Ví dụ: Số tiền).
 Replace current subtotals: chọn để kết quả tổng hợp mới ghi đè kết quả tổng
hợp cũ, không chọn thì kết quả tổng hợp mới sẽ thêm vào cơ sở dữ liệu.
 Page break between group: chọn để
ngắt trang giữa các nhóm, khi in Hình 4-263. Chức năng SubTotal
mỗi nhóm in riêng trên một trang.
 Summary below data: chọn/không chọn để kết quả tổng hợp ở dưới/trên mỗi
nhóm. Ngoài ra, Excel tự động thêm vào kết quả tổng hợp Grand … cho cả cơ
sở dữ liệu.
Nếu người dùng muốn gỡ bỏ tất cả các kết quả tổng hợp hiện thời, chọn Remove All
Hình 4-264. Bảng dữ liệu được tổng hợp theo Nhân viên thực hiện Bên
trái bảng
tính, có nút dấu – hay dấu + tại từng cấp độ tổng hợp. Nếu nhấp vào nút dấu – trở
thành dấu + và ngược lại. Với dấu – để xem chi tiết, dấu + để xem kết quả tổng hợp.
4.7.5 Phân tích dữ liệu
Công cụ PivotTable dùng để tổng hợp và phân tích nhanh dữ liệu từ một cơ
sở dữ liệu của Excel hay từ nguồn dữ liệu bên ngoài.
4.7.5.1 Phân tích PivotTable
Chọn thẻ Insert  PivotTable  hộp thoại Create PivotTable hiển thị.
276
Hình 4-265. Hộp thoại Create PivotTable
Trong hộp thoại Create PivotTable người dùng chọn nguồn dữ liệu cho
PivotTable và vị trí đặt PivotTable  nhấn OK, Excel hiển thị cửa sổ PivotTable
Field List và PivotTable 1 để thực hiện PivotTable.
Hình 4-266. Thực hiện PivotTable
Các lệnh trong hộp thoại PivotTable Fields

Khung Choose fields to add to report: chọn các thông tin để tổng hợp dữ liệu
theo yêu cầu của người dùng.
Khung Drag fields between areas below: xây dựng bảng PivotTable gồm:
 Report Filter: thiết lập cấp lọc dữ liệu cao nhất.
 Column Labels, Row Labels: tiêu chí cho cột và dòng của bảng Pivot.
 Values: chọn giá trị thống kê
Ví dụ: Cho bảng chi tiết bán hàng tại cửa hàng số 1 và số 2. Yêu cầu: thống kê
doanh thu bán hàng theo từng nhân viên
Thực hiện theo hình sau đây:
Bước 1: chọn thẻ Insert  nhóm Table chọn lệnh PivotTable  hộp thoại
Create PivotTable hiển thị
Bước 2: cửa sổ thiết kế bảng phân tích dữ liệu hiển thị, thực hiện như hình
sau:
277
4.7.5.2 Hiệu chỉnh bảng phân tích
Người dùng thực hiện hiệu chỉnh bảng phân tích trên thanh công cụ
PivotTable.
Cập nhật dữ liệu cho PivotTable
MS Excel không tự động cập nhật dữ liệu khi dữ liệu gốc thay đổi, để cập
nhật dữ liệu người dùng thực hiện các bước sau:
Click vị trí bất kỳ trong PivotTable.
Trên thanh PivotTable Tools  chọn thẻ Analyze chọn lệnh Refresh.
Thay đổi hàm thống kê
Mặc định MS.Excel sử dụng hàm Sum hoặc hàm Count tùy theo kiểu dữ liệu
của giá trị thống kê, người dùng có thể thay đổi hàm thống kê theo yêu cầu thực tế.
Thực hiện như sau: trong hộp thoại PivotTable Field List  click dấu mũi
tên của khung Values  chọn lệnh Value Field Settings.
Hình 4-267. Thay đổi hàm thống kê trong bảng PivotTable
Tạo PivotChart từ PivotTable

Click vị trí bất kỳ trong
PivotTable.
Trên thanh PivotTable Tools
 chọn thẻ Analyze  chọn
PivotChart.
Xóa PivotTable
278
Trên thanh PivotTable Tools  chọn thẻ Analyze  chọn lệnh Clear
Hình 4-268. Xóa bảng phân tích PivotTable
Hiệu chỉnh Grand Total và SubTotal trong PivotTable

Trên thanh PivotTable Tools  chọn thẻ Design  hiệu chỉnh ở lệnh
SubTotals và Grand Totals trong nhóm Layout. Các chức năng hiệu chỉnh
SubTotals và Grand Totals như sau:
Hình 4-269. Hiệu chỉnh Grand Total và SubTotal trong PivotTable

Nhóm dữ liệu cho PivotTable
Thực hiện gom nhóm dữ liệu cho bảng kết quả phân tích, như sau:
Chọn thông tin muốn tạo nhóm trong PivotTable.
Trên thanh công cụ PivotTable Tools  chọn thẻ Analyze  chọn lệnh thích
hợp trong nhóm Group.
Bỏ gom nhóm dữ liệu: thanh PivotTable Tools  Analyze  chọn UnGroup.
4.7.5.3 Tình huống minh họa
Cho dữ liệu báo cáo bán hàng quý 1 năm 2022 tại nhà phân phối bia Phú
Thịnh Vượng (PTV) như hình bên dưới.
279
Yêu cầu: phân
tích số liệu bán hàng
trong quý 1/2022, gom nhóm theo loại bia gồm bia Heineken, Saporo, Tiger,
Saigon, Loại khác. Thêm giá trị cột Thuế (10%) và Thành tiền (Thành tiền = Trị giá
– Thuế). Thể hiện biểu đồ minh họa
Giải quyết tình huống:
Bước 1: gọi công cụ PivotTable và khai báo vùng dữ liệu phân tích cũng như vị trí
xuất bảng phân tích dữ liệu: thẻ Insert  chọn PivotTable và thực hiện như hình
sau:
Hình 4-270. Bước 1 – tình huống phân tích dữ liệu
280
Bước 2: tạo bảng phân tích cơ bản như hình sau:

Bước 3: tạo thêm cột tính toán Thuế và Thành tiền như sau:
Thanh công cụ Analyze, chọn nhóm Calculation  chọn lệnh Field, Items &
Sets  chọn Calculated Field… và khai báo như hình sau:
Hình 4-272. Bước 3 – tạo thêm cột Thuế

Tương tự người dùng tạo thêm cột Thành tiền. Bảng phân tích hiển thị như
sau:
281
Bước 4: gom nhóm dữ liệu và đổi tên tiêu đề cột, định dạng dấu phân cách hàng
ngàn cho cột Trị giá, Thuế và Thành tiền.
Gom nhóm dữ liệu: Chọn các sản phẩm cùng tên  trên thanh công cụ
Analyze, chọn nhóm Group  chọn lệnh Group Selection và đổi tên nhóm phù hợp
như hình bên dưới. Thực hiện tương tự cho các sản phẩm cùng tên.
Sau đó lần lượt đổi tên các tiêu đề cột. Kết quả như hình sau:
Hình 4-274. Bước 4 – gom nhóm các sản phẩm
282
Bước 5: Thực hiện trực quan hóa dữ liệu.
Tên thanh công cụ Analyze, chọn nhóm Tools  chọn PivotChart và chọn
dạng biểu đồ thích hợp
4.8 Phân tich nếu – thì
MS.Excel cung cấp những công cụ hỗ trợ phân tích nếu thì “What-If
Analysis” như công cụ Goal Seek, công cụ Data Table, công cụ Scenarios.
4.8.1 Bài toán tìm mục tiêu Goal seek
Goal Seek là công cụ tuyệt vời để giải
quyết bài toán tìm điểm hòa vốn như tìm sản
lượng hòa vốn, giá bán hòa vốn, chi phí hòa vốn,
doanh thu hòa vốn, thay đổi một chỉ tiêu chi phí
nào đó để đạt lợi nhuận như mong muốn … hoặc
các bài toán tìm giá trị cố định, tìm nghiệm của
phương trình.
Để sử dụng Goal Seek, người dùng phải
xác định hàm mục tiêu của bài toán, sau đó nhập
các chỉ tiêu để tính hàm mục tiêu và thực hiện Hình 4-276. Công cụ
như sau: Goal Seek
Chọn thẻ Data  chọn lệnh What If Analysis  chọn chức năng Goal Seek.
Hộp thoại Goal Seek hiển thị như sau:
Khung Set cell: cung cấp địa chỉ ô làm mục tiêu của bài toán.
Khung To value: giá trị kỳ vọng của hàm mục tiêu.
283
Khung By changing cell: địa chỉ ô chứa giá trị muốn tìm của bài toán.
Bài toán minh họa
Tình huống tại công ty sản xuất gạch. Số liệu ước tính như sau: chi phí biến
đổi cho 1 tấn gạch là 3.500.000 đồng; định phí hàng tháng là 450.000.000 đồng; giá
bán bình quân là 5.200.000 đồng/1 tấn gạch
Hãy tính xem với giá bán này thì mỗi tháng công ty cần sản xuất và tiêu thụ
bao nhiêu tấn gạch để hòa vốn?
Cách giải quyết bài toán
Bước 1: liệt kê các chỉ tiêu để tính hàm mục tiêu như hình sau:
Bước 2: chạy Goal Seek như sau chọn thẻ Data  chọn lệnh What If Analysis 
chọn chức năng Goal Seek  hộp thoại Goal Seek hiển thị, khai báo như hình sau:
Kết quả như sau
284
4.8.2 Bài toán phân tích độ nhạy Data Table
Data Table là công cụ hỗ trợ việc phân tích độ nhạy với tối đa hai yếu tố đầu
vào thay đổi tác động song song. Mục đích của việc tiến hành khảo sát độ nhạy là
nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của sự thay đổi các yếu tố đầu vào đến hiệu quả
dự án (lợi nhuận hoặc chi phí). Từ đó, có được sự đánh giá tổng quát, đầy đủ hơn
những tác động có thể có của những yếu tố bất định đến hiệu quả dự án. Để sử dụng
Data Table, người dùng phải xác định các yếu tố sau:
Hàm mục tiêu của bài toán (biến đầu ra cần phân tích như là lợi nhuận, doanh
thu, số tiền trả nợ hàng tháng, NPV, IRR,...)
Xác định các biến đầu vào (biến rủi ro) dùng để khảo sát độ nhạy.
Lập bảng khảo sát độ nhạy trong bảng tính MS Excel theo các biến đầu vào
trọng yếu đã được xác định.
Dùng công cụ Data Table để phân tích độ nhạy: chọn bảng vừa tạo  chọn
thẻ Data  chọn What If Analysis  chọn chức năng Data Table  hộp thoại
Data Table hiển thị gồm các lệnh sau:
Khung Row input cell: địa chỉ ô tham chiếu các biến theo dòng của table.
Khung Column input cell: địa chỉ ô tham chiếu các biến theo cột của table.
Hình 4-277. Công cụ Data Table

Quan sát kết quả khảo sát độ nhạy từ đó kết luận về “sự nhạy cảm” của biến
kết quả đối với sự thay đổi của biến rủi ro, đề ra các kiến nghị cần thiết, phù hợp.
Tình huống tại công ty sản xuất gạch. Số liệu ước tính như sau: chi phí biến
đổi 1 tấn gạch là 3.500.000 đồng; định phí hàng tháng là 450.000.000 đồng;
Giá bán bình quân trên thị trường dao động từ 3.500.000/đồng/tấn gạch đến
4.000.000 đồng/tấn gạch.
Số liệu từ bộ phận kinh doanh cho biết sản lượng bán trong từng tháng dao
động từ 1000 tấn đến 1.600 tấn
Hãy khảo sát lợi nhuận trước thuế biến động trong trường hợp trên?
285
Bước 1: liệt kê các chỉ tiêu để tính hàm mục tiêu như hình sau
Bước 2: Tạo bảng data table với 2 chỉ tiêu thay đổi là giá bán và sản lượng
Hình 4-278. Tạo bảng Data Table

Bước 3: Chạy bảng data table: chọn bảng vừa tạo  thẻ Data  chọn What
If Analysis  chọn lệnh Data Table  hộp thoại Data Table hiển thị, khai báo như
hình sau:
Hình 4-279. Chạy công cụ Data Table

Kết quả như sau:
286
4.8.3 Bài toán phân tích tình huống Scenarios
Scenarios là công cụ được dùng để phân tích tình huống. Kỹ thuật phân tích
tình huống được thực hiện như sau: mỗi lần chạy xây dựng được một kịch bản trên
cơ sở lựa chọn và gán những giá trị cụ thể cho các biến dùng để khảo sát. Để sử
dụng Scenarios, người dùng phải:
- Xác định các tình huống có thể xảy ra đối với dự án đang phân tích;
- Ước lượng các giá trị của các biến rủi ro trong các tình huống;
- Xác định các biến kết quả;
- Thiết lập mô hình trong bảng tính Excel;
- Dùng chức năng Scenarios để phân tích kết quả: chọn thẻ Data  chọn
What If Analysis  chọn chức năng Scenario Manager... Hộp thoại Scenario
Manager… hiển thị.
Hình 4-280. Hộp thoại Scenario Manager

Ý nghĩa hộp thoại Scenario Manager
Nút Add, Delete, Edit…: thêm, xóa, sửa các tình huống.
Nút Merge…: trộn các tình huống từ những sheet khác nhau.
287
Nút Summary…: tạo báo cáo tổng hợp kết quả.
Nút Show: hiển thị kết quả.
Ý nghĩa hộp thoại Add Scenario
Khung Scenario name: nhập tên tình huống.
Khung Changing cells: nhập địa chỉ chứa các chỉ tiêu thay đổi của tình
huống.
Khung Comment: ghi chú cho tình huống đang xét.
Nhấn OK  hộp thoại Scenario Values hiển thị  người dùng nhập các giá
trị cho tình huống.
Khi đã khai báo tất cả các tình huống  nhấn nút Show của hộp thoại
Scenario Manager để hiển thị kết quả.
Quan sát kết quả phân tích tình huống có thể biểu diễn. Từ đó kết luận về “sự
tác động trong từng tình huống” của biến kết quả đối với sự thay đổi của biến rủi ro,
đề ra các kiến nghị cần thiết, phù hợp.
Công ty sản xuất gạch nung Vista. Số liệu ước tính như sau: chi phí biến đổi
1 tấn gạch là 3.500.000 đồng; định phí hàng tháng là 450.000.000 đồng
Hãy khảo sát lợi nhuận trước thuế trong ba trường hợp sau:
Trường hợp tốt nhất: giá bán: 4.000.000 đồng/tấn gạch; sản lượng: 1.600 tấn
Trường hợp xấu nhất: giá bán: 3.900.000 đồng/tấn gạch; sản lượng: 1.000 tấn
Trường hợp trung bình: giá bán: 3.600.000 đồng/tấn; sản lượng: 1.400 tấn
Bước 1: liệt kê các chỉ tiêu để tính hàm mục tiêu như hình sau
288
Bước 2: chọn thẻ Data  chọn What If Analysis  chọn chức năng Scenario
Manager... Hộp thoại Scenario Manager hiển thị  nhấn nút Add để khai báo tình
huống tốt nhất như sau:
Thực hiện tương tự như bước 2 để khai báo hai tình huống còn lại.
Bước 3: chọn nút Summary và nhấn nút Show
289
Kết quả như sau:
Thay giá trị cho bảng kết quả
4.8.4 Tình
huống minh họa
Công ty BN đang lập kế hoạch sản xuất bánh Donut. Số liệu sản xuất như sau:
- Chi phí cố định hàng tháng (gồm khấu hao tài sản cố định, chi phí quản lý và
lương): 300.000.000đ
- Chi phí biến đổi (gồm nguyên liệu sản xuất, chi phí sản xuất)/1 cái: 10.000 đ
- Giá bán ước tính: 15.000/cái
Thực hiện các yêu cầu sau đây:
1. Hãy tính xem sản lượng tiêu thụ trong tháng bao nhiêu mới hòa vốn
2. Vẽ đồ thị minh họa điểm hòa vốn, thể hiện đường doanh thu và chi phí
3. Số liệu từ bộ phận kinh doanh cho biết sản lượng tiêu thụ trong tháng có thể dao
động từ 40.000 cái – 80.000, tùy theo số lượng đơn hàng giá bán dao động từ
12.000/cái – 15.000/cái. Hãy khảo sát lợi nhuận trước thuế để công ty có những
chính sách bán hàng thích hợp
4. Bộ phận kinh doanh nhận được 04 lời yêu cầu về đơn hàng như sau:
290
- Đơn hàng 1: giá bán 14.000 đồng/cái, số lượng 600.000 cái, chiết khấu 10%
Phân tích xem lợi nhuận trước thuế của 3 đơn hàng trên
Giải quyết tình huống:
Bước 1: Tổ chức dữ liệu như hình sau, trong đó sản lượng tiêu thụ là giá trị nhập
tạm
Hình 4-281. Bước 1 – tình huống phân tích What –If - Analysis
Bước 2: Chạy Goal Seek để tìm sản lượng hòa vốn
Chọn thẻ Data  nhóm Forecast, chọn lệnh What If Analysis  chọn chức
năng Goal Seek và khai báo như hình sau đây
Hình 4-282. Bước 2 – chạy Goal Seek

Kết quả chạy Goal seek cho thấy để hòa vốn công ty BN trong tháng phải
tiêu thu 60.000 cái bánh Donut
Bước 3: Vẽ biều đồ minh họa điểm hòa vốn
- Lập bảng dữ liệu để vẽ biểu đồ như hình sau đây:
291
Hình 4-283. Bước 3 - lập bảng dữ liệu vẽ biểu đồ hòa vốn
- Vẽ biểu đồ dạng Scatter: chọn bảng dữ liệu  chọn thẻ Insert  nhóm Charts
và chọn dạng biểu đồ Scatter như hình sau:
Đồ thị Scatter hiển thị, hiệu chỉnh giá trị trục X, trục Y và tiêu đề của biểu đồ.
Hình 4-285. Bước 3 – biểu đồ điểm hòa vốn

Bước 4:
Khảo sát
lợi
nhuận
trước
thuế
trong
Hình 4-284. Bước 3 – chọn đồ thị dạng Scatter

tr
ường hợp số lượng sản phẩm và giá bán dao động
Lập bảng khảo sát lợi nhuận với dòng là giá bán 1 cái bánh và cột là sản
lượng bánh bán dự kiến, giao điểm dòng và cột tham chiếu đến ô chứa hàm mục
tiêu (công thức tính lợi nhuận) như hình sau:
Hình 4-286. Bước 4 – lập bảng khảo sát

292
Chạy Data Table: chọn bảng khảo sát  thẻ Data  nhóm Forecast, chọn
lệnh What If Analysis  chọn chức năng Data Table và khai báo như hình sau đây
Hình 4-287. Bước 4 – chạy Data Table
Hình 4-288. Bước 4 – bảng khảo sát lợi nhuận

Bước 5: Phân tích xem lợi nhuận trước thuế của 3 đơn hàng
Tổ chức dữ liệu, lập công thức tính hàm mục tiêu và khai báo tình huống: sau
khi tổ chức dữ liệu xong, chọn thẻ Data  nhóm Forecast, chọn lệnh What If
Analysis  chọn chức năng Scenario Manage... và khai báo như hình sau đây
Hình 4-289. Bước 5 – lập bảng dữ liệu
293
Hình 4-290. Bước 5 – khai báo Scenarios
Tương tự khái báo giá trị cho đơn hàng 2 và đơn hàng 3. Tiếp theo ở cửa sổ
Scenario Manager, chọn Summary  xác định hàm mục tiêu như hình sau:
Hình 4-291. Bước 5 – khai báo Scenarios (tt)

Kết quả sau khi chạy Scenarios như sau:
4.9 Hình 4-292. Bước 5 – Phân tích lợi nhuận trước thuế của 3 đơn hàng
Công cụ Solver
Chức năng Solver không có sẳn trong MS Excel, người dùng phải cài đặt
thêm công cụ Solver. Thực hiện như sau: chọn thẻ File àchọn Options àHộp
thoại Excel Options hiển thị, trong hộp thoại này thực hiện các bước như hình sau:
294
4.9.1 Bài toán tìm phương án tối ưu
Để giải bài toán tối ưu, người dùng cần phải xác định được hàm mục tiêu, các
biến quyết định và các ràng buộc của bài toán. Thông thường, ngoài các ràng buộc
không âm, đôi khi là ràng buộc giá trị nguyên hay giá trị nhị phân còn có các ràng
buộc hạn chế về năng lực sản xuất, về dự trữ nguyên vật liệu… Sau khi mô tả bài
toán, người dùng tiến hành xây dựng bài toán trong MS Excel. Quy trình xây dựng
bài toán tối ưu bao gồm các bước sau:
- Phân tích bài toán
 Tạo một bộ nhãn bao gồm: hàm mục tiêu, tên các biến quyết định, các
ràng buộc. Bộ nhãn này có tác dụng giúp người dùng đọc kết quả dễ
dàng.
 Gán cho các biến quyết định một giá trị khởi đầu bất kỳ. Có thể chọn giá
trị khởi đầu bằng không.
 Xác định hàm mục tiêu, các điều kiện ràng buộc của bài toán.
- Lập mô hình bài toán: mô hình có đủ 3 yếu tố sau (1) vùng thông số bài toán,
(2) vùng tính toán và (3) vùng chứa các điều kiện ràng buộc của bài toán.
- Chạy
Solver
để xác định
giá trị
tối ưu:
295
chọn thẻ Data  chọn Solver. Hộp thoại Solver Parameters hiển thị như
sau:
Cơ chế làm việc của Solver như sau: Solver lần lượt thay đổi giá trị các biến
của bài toán cho đến khi tìm được giá trị kỳ vọng của hàm mục tiêu và các biến này
phải thỏa các điều kiện ràng buộc đã khai báo.
Trong một số trường hợp Solver không giải quyết được như bài toán không
tìm được lời giải chấp nhận, số bước lặp hoặc thời gian chạy solver đã đạt đến giá
trị yêu cầu nhưng vẫn chưa tìm được giá trị tối ưu, khi đó người dùng có thể tăng
bước lặp hoặc tăng thời gian chạy cho Solver.
Sau khi khai báo đầy đủ các tham số của Solver  click chọn Solver  Hộp
thoại Solver Results hiển thị như sau:
296
Hình 4-294. Hộp thoại Solver Results
Nếu muốn thiết lập lại các tùy chọn cho Solver như thời gian tối đa để giải
bài toán, độ chính xác, … chọn lệnh Options trên hộp thoại Solver Parameters. Hộp
thoại Options hiển thị gồm các tùy chọn sau:
Các tùy chọn của Solver
Tham số Ý nghĩa
Thời gian tối đa để giải bài toán. Giá trị mặc định là 100
Max Time giây cho bài toán đơn giản.
Thời gian tối đa có thể quy định là 32.767 giây.
Số lần lặp tối đa để giải bài toán. Số lần lặp tối đa có thể
Iterations
quy định là 32.767.
Độ chính xác của bài toán. Giá trị mặc định là 1 phần
triệu. Có thể nhập gía trị từ 0-1. Càng gần 0 độ chính
Precision xác càng cao.
Giá trị này điều chỉnh độ sai số cho tập ràng buộc.
Chỉ áp dụng đối với bài toán có ràng buộc nguyên.
Tolerance Nhập vào sai số có thể chấp nhận được, sai số càng lớn
thì tốc độ giải càng nhanh. Giá trị mặc định là 5%
Chỉ áp dụng đối với bài toán không tuyến tính
(nonlinear).
Convergence
Có thể nhập vào các giá trị từ 0-1. Giá trị càng gần 0 thì
độ chính xác càng cao hơn và cần nhiều thời gian hơn.
Use Automatic Chọn khi các dữ liệu nhập và xuất có sự khác biệt lớn.
Scaling
297
Tham số Ý nghĩa
Show Iteration Chọn nếu muốn Solver tạm dừng lại và hiển thị kết quả
Results sau mỗi lần lặp.
Báo cáo Linearity
Nếu không tìm được phương án khả thi cho các bài toán phi tuyến, Solver
hiển thị thông báo cho biết nguyên nhân của vấn đề như chỉ ra các điều kiện ràng
buộc và các biến không thỏa trong bài toán.
Hình 4-295. Báo cáo Linearity của Solver

Báo cáo Feasibility
Nếu không tìm được phương án khả thi cho các bài toán phi tuyến, Solver
hiển thị thông báo không tìm được lời giải khả thi và báo cáo sẽ giúp người dùng
xác định nguyên nhân tại sao không tìm được phương án khả thi.
298
Hình 4-296. Hộp thoại thông báo của Solver với báo cáo
Feasibility
4.9.2 Tình huống minh họa
Xí nghiệp Bảo Ngọc sản xuất áo len xuất khẩu từ 2 loại chỉ. Định mức
nguyên liệu cho từng loại áo như sau áo len loại 1 cần 1,7 cuộn len trắng và 2,1
cuộn len đỏ, áo len loại 2 cần 2,4 cuộn len trắng và 1,8 cuộn len đỏ; áo len loại 3
cần 1,6 cuộn len trắng và 2,4 cuộn len đỏ.
Hiện tại Công ty có 700 cuộn len trắng và 800 cuộn len đỏ.
Lợi nhuận lần lượt cho 3 loại sản phẩm trên là áo len loại 1 là 2.000, áo len
loại 2 là 4.000 và áo len loại 3 là 3000.
Được biết toàn bộ sản phẩm sản xuất đều xuất khẩu hết và yêu cầu số sản
phẩm tối thiểu của mỗi loại phải là 100 áo.
Hãy lập kế hoạch sản xuất tối ưu cho xí nghiệp Bảo Ngọc.
- Bước 1: Xác định hàm mục tiêu và điều kiện ràng buộc của bài toán
Gọi x1, x2 và x3 lần lượt là áo len loại 1, áo len loại 2 và áo len loại 3
Điều kiện ràng buộc của bài toán:
1,7x1+ 2,4x2+1,6x3<=700
2,1x1+1,8x2+2,4x3<=800
299
x1>=100; x2>=100; x3>=100
Hàm mục tiêu:
Lợi nhuận F=2000x1+4000x2+3000x3.
Tìm x1, x2 và x3 để F cực đại
- Bước 2: Tổ chức dữ liệu trên Excel và chạy solver, thực hiện từng bước như
hình sau
300
Hình 4-297. Bài toán tìm phương án tối ưu
301
Trong chương 4, tập trung trình bày các kiến thức về MS.Excel; hướng dẫn
các thao tác cơ bản trên bảng tính, và các thao tác cụ thể trên dữ liệu; như in ấn
bảng tính Excel. Trọng tâm trình bày về các hàm Excel thường dùng, được ứng
dụng qua các ví dụ với từng bước xử lý theo các yêu cầu của bài toán thực tế, đồng
thời báo cáo kết quả qua các loại biểu đồ. Với công cụ Data Validation để thao tác
xử lý chi tiết dữ liệu, chương 4 còn trình bày các công cụ SubTotal,
PivotTable,..thống kê, tổng hợp, phân tích và lọc dữ liệu động ứng dụng vào các bài
toán ví dụ cụ thể. Để nâng tầm ứng dụng MS.Excel nâng cao, thông qua các công
cụ tìm mục tiêu, phân tích độ nhạy và các tình huống, đã áp dụng vào các bài toán
dự báo, phân tích các trường hợp dự kiến để hỗ trợ chọn lựa các kết quả trong kinh
doanh.
Để ứng dụng các kiến thức vào thực tế, chương 4 có chuỗi các bài tập giải
quyết các vấn đề: từ mức độ dễ - đơn giản áp dụng kiến thức đơn lẻ, đến áp dụng
kiến thức tích hợp để giải quyết các bài toán kinh doanh, mang tính ứng dụng cao.
.
302
Câu số 1. Trong bảng báo cáo, có thể định dạng ký hiệu tiền tệ đ phía sau con số
được không? Anh/Chị hãy trình bày chi tiết cách thực hiện.
Câu số 2. Tình huống đặt ra là công ty đổi từ mẫu báo cáo cột sang báo cáo dòng,
Anh/Chị xử lý tình huống này như thế nào, có cần phải lập lại bảng báo
cáo mới hay không?
Câu số 3. Anh/Chị hãy cho biết trong tình huống nào cần dùng tới hàm Left, Mid
và Right?
Câu số 4. Nhằm mục đích kiểm tra nhanh dữ liệu, Anh/Chị hãy trình cách highlight
các chứng từ bán sản phẩm “Nước rửa tay nCovid”
Câu số 5. Trường hợp nào hàm AverageIFS trả về thông báo lỗi DIV/0? Theo
Anh/Chị cách xử lý lỗi này như thế nào?
Câu số 6. Hãy nêu các trường hợp sử dụng hàm: Count, CountIfs, CountBlank,
CountA.
Câu số 7. Hãy nêu các tình huống sử dụng từng hàm dò tìm: Vlookup, Hlookup và
Index.
Câu số 8. Để hạn chế lỗi sai khi nhập dữ liệu, MS Excel có hỗ trợ cài đặt quy tắc
cho dữ liệu, Anh/Chị hãu trình bày chi tiết cách thực hiện?
Câu số 9. Muốn tô màu nêu bật các dữ liệu theo ràng buộc yêu cầu, ta sử dụng
công cụ gì? Cho ví dụ minh hoạ.
Câu số 10. Nêu sự khác nhau và cách thực hiện tạo bảng dữ liệu kiểu SubTotal và
PivotTable.
Câu số 11. Trình bày các trường hợp sử dụng bài toán tìm mục tiêu, phân tích độ
nhạy, phân tích tình huống?
Câu số 12. Giả sử công ty Anh/Chị đang có nhu cầu phát triển sản phẩm mới, trước
khi định giá bán trên thị trường cần phải tìm giá bán hòa vốn. MS Excel
có hỗ trợ để tìm giá bán hòa vốn không, nếu có Anh/Chị hãy cho biết
dùng công cụ nào và trình bày cách thực hiện chi tiết.
Câu số 13. Nhằm mục đích khen thưởng cho đội ngũ nhân viên kinh doanh, nhà
quản lý muốn thống kê doanh số bán hàng theo nhân viên và theo sản
phẩm, Anh/Chị hãy trình bày chi tiết các thực hiện.
Câu số 14. Để khảo sát lợi nhuận trong trường hợp giá bán và sản lượng thay đổi,
Anh/Chị thực hiện công cụ nào và chi tiết cách sử dụng như thế nào?
Câu số 15. Tình huống là công ty đang có 5 hợp đồng chào mời, nhưng nguồn lực
có hạn nên công ty chỉ có thực hiện được 1 hợp đồng. Hãy giúp Công ty
chọn hợp đồng nào có lợi nhuận cao nhất, chi tiết các thực hiện?
303
Câu số 16. Nhằm mục đích tìm phương án tối ưu trong sản xuất, anh/chị chọn công
cụ hỗ trợ nào của MS Excel?
Tạo tập tin Excel tên là HọTenSV_BTCanBan.xlsx. Thực hiện các Bài tập sau đây:
Bài tập 1. Nhóm hàm về chuỗi
Thêm sheet mới và đổi tên Text và hoàn thành bảng thông tin Chuyến tàu
theo mẫu sau đây
Yêu cầu:
1. Nhập và định dạng báo cáo như mẫu
2. Lập công thức cho các cột, biết rằng:
Mã tàu lấy từ 3 ký tự đầu của Mã chuyến
Giờ đến: ký tự thứ 4, 5 của Mã chuyến qui định giờ; ký tự 6, 7 qui định phút
Nơi xuất phát lấy ký tự thứ 8 và thứ 9 của Mã chuyến
Số khách: các ký tự số ở cuối Mã chuyến
Bài tập 2. Nhóm hàm về toán
Thêm sheet mới và đổi tên Math&Trig và hoàn thành bảng doanh thu quý 2
theo mẫu sau đây:
Yêu cầu:
304
2. Định dạng dòng tiêu đề báo cáo (dòng 3) canh giữa dòng và giữa cột
3. Định dạng cột Ngày đi, Ngày đến kiểu dd/mm/yy
4. Tìm và thay thế giá trị 2003 thành 2022
5. Điền giá trị cột số phòng, biết rằng Số phòng là ký tự 2 và ký tự 3 của Mã Khách
6. Điền giá trị cột số tầng, biết rằng Số tầng là ký tự 4 và ký tự 5 của Mã Khách
7. Tính Số tuần và Số ngày lẻ dựa vào Ngày đi và Ngày đến.
Biết rằng số ngày ở khách sạn = Ngày đi – Ngày đến
8. Điển cột giá trị Tiền ngày. Tiền ngày = ngày lẻ x Giá thuê/ngày
9. Điển cột giá trị Tiền tuần. Biết rằng đơn giá tuần giảm 10% so với giá thuê ngày,
Biết rằng, tiền tuần = số tuần x Giá thuê/ngày x 7 x 90%
10. Tính Thành tiền làm tròn hàng đơn vị. Định dạng dấu phân cách hàng ngàn và
có ký hiệu tiền tệ “đ”, ví dụ 1.000 đ
11. Hoàn tất số liệu cho bảng thống kê tổng tiền theo số phòng có mẫu sau đây:
Bài tập 3. Nhóm hàm thời gian và Thống kê

Thêm sheet mới và đổi tên Date&Time và hoàn thành bảng báo cáo Giải đua
xe đạp cúp lão tướng theo mẫu sau đây:
1.
Nhập và định dạng báo cáo như mẫu

2. Lập công thức cho các cột, cho biết:
305
Tuổi = Năm hiện tại – Năm sinh
Thời gian = Giờ đến đích – Giờ xuất phát
Số phút được qui đổi từ Thời gian, định dạng số
Xếp hạng dựa trên Số phút hoặc Thời gian
3. Hoàn thành bảng thống kê thành tích như mẫu sau đây:
Bài tập 4. Nhóm hàm Luận lý

Bài số 1: Thêm sheet mới và đổi tên Logical 1 và hoàn thành bảng doanh thu quý 2
theo mẫu sau đây:

2. Dùng hàm Propper và công cụ Paste Special để thay đổi giá trị cột Họ và tên chỉ
viết hoa ký tự đầu của mỗi từ
3. Lập công thức cho các cột, cho biết:
- Loại: nếu Ngày công >= 24 thì ghi loại A, còn lại ghi loại B
- Thưởng dựa vào Ngày công như sau: nếu ngày công > 25 thì thưởng =
1000000, ngày công >= 24 thì thưởng = 500000, ngày công < 24 thì không
có thưởng
- PCCV dựa vào chức vụ như sau: nếu chức vụ là NV thì PCCV = 0 ngược lại
PCCV = 3000000
- Lương = Lương ngày * Ngày công
- Tạm ứng dựa vào lương ngày như sau: nếu lương ngày < 200000 thì mới
được tạm ứng 1000000
- Còn lại = Lương + PCCV + Thưởng – Tạm ứng
306
4. Định dạng các cột tiền theo dạng #,##0
Bài số 2: Thêm sheet mới và đổi tên Logical 2 và hoàn thành bảng báo cáo nhập
hàng năm 2022 như sau:
1. Dùng hàm IFS hoặc cú pháp IF lồng điền giá trị các cột sau đây:
- Tên hàng dựa vào 3 ký tự đầu của mã hàng như sau: SPO (Quần áo thể thao),
CHL (Quần áo trẻ em), NIK (Quần áo bảo hộ)
- Xuất xứ dựa vào 3 ký tự cuối của mã hàng như sau: ENG (English), JAP
(Japan), AME (America)
- Đơn giá (USD) dựa vào tên hàng như sau: quần áo trẻ em: 12; quần áo thể
thao: 40; quần áo bảo hộ: 20
2. Điền giá trị cột Ngày nhập biết rằng ký tự thứ 4, 5 quy định ngày, ký tự 6,7 quy
định tháng, năm lấy trên bảng
3. Cột Thành tiền (USD) = slượng * đơn giá. Quần áo trẻ em được giảm 5%
4. Tính TT (VNĐ). TT(VNĐ)= Thành tiền USD x Tỷ giá. Với Tỷ giá tính theo giá
trị tỷ giá hiện tại.
Bài tập 5. Nhóm hàm dò tìm
Bài số 1: Thêm sheet mới và đổi tên Lookup1 và hoàn thành bảng phân phối điện
máy tháng 2/2023 theo mẫu sau đây:
1.
Đóng khung bảng báo cáo như sau:
307
Canh giữa cho dòng tiêu đề bảng tính, tô màu đỏ, Tên cột dữ liệu định dạng
canh giữa (vertical và horizontal)
Đóng khung cho bảng tính
2. Dựa vào mã hàng và Bảng 1 điền giá trị cho cột Tên hàng
3. Dựa vào Tỉnh/Thành và Bảng 2 điền giá trị cho cột Nhà phân phối
4. Trước cột Chiết khấu chèn thêm cột Đơn giá và điền giá trị cho cột đơn giá dựa
vào Tên hàng và Bảng 1
5. Điền giá trị cột Chiết khấu biết:
- Tỉnh/Thành “HCM” và “Đà Nẵng” được chiết khấu 8% trị giá đơn hàng
- Tỉnh/Thành “Phú Yên” và “Bến Tre” được chiết khấu 5% trị giá đơn hàng
(với trị giá đơn hàng= Số lượng*Đơn giá)
6. Tính Thuế VAT=10%* trị giá đơn hàng
Tổng tiền= Số lượng*Đơn giá- chiết khấu+Thuế VAT
7. Định dạng giá trị số:
- Số lượng: định dạng chữ “cái” sau giá trị, ví dụ: 80 thì ghi “80 cái”
- Chiết khấu, thuế VAT, Tổng tiền: định dạng dấu phân cách hàng ngàn có ký
hiệu tiền tệ là “đ phía sau, ví dụ 1.000 đ
8. Điền giá trị cho Bảng 3: thống kê số lượng hàng bán ra theo Tên hàng
Bài số 2:
Thêm sheet mới và đổi tên Lookup 2 và hoàn thành bảng báo cáo xuất nhập khẩu ô
tô theo mẫu sau đây:
308
Mô tả: Mã hàng gồm 3 phần: Hai ký tự đầu là Mã hiệu, ký tự 3, 4 là Mã loại, hai ký
tự cuối là chỉ nước lắp ráp: VN = Việt Nam, NB = Nhật Bản
1. Tên xe dò tìm dựa vào bảng 1 và bảng 2, ghép từ Hãng và Loại xe. Ví dụ:
TOYOTA ZACE
2. Nước lắp ráp ghi rõ Việt Nam hay Nhật Bản
3. Giá xuất xưởng dò tìm từ bảng 1 dựa vào loại xe (ký tự thứ 3&4 của mã hàng)
và nước lắp ráp (2 ký tự cuối của mã hàng)
4. Thuế: Thuế = 30% Giá xuất xưởng nếu là hàng lắp ráp tại Nhật Bản
5. Giá thành = Giá xuất xưởng + Thuế, tính tròn đến hàng trăm
Bài số 3:
Thêm sheet mới và đổi tên Lookup 3 và hoàn thành bảng lương nhân viên như sau:
Mô tả: Ký tự đầu của MSNV là Mã phòng, bốn ký tự cuối là Năm vào làm
1. Tính Năm vào làm dựa vào MSNV, thể hiện dạng số
2. Xác định Phòng ban dựa vào bảng Hệ số
3. Chèn thêm cột Số năm công tác sau cột Năm vào làm và điền giá trị cho cột này,
biết rằng: năm công tác = Năm lập bảng – Năm vào làm
4. Hệ số lương dựa vào ký tự đầu của MSNV và Số năm CT dò trên bảng Hệ Số
5. Tính Thành tiền = Lương CB * Ngày công, cho biết nếu Ngày công > 20 thì
phần trên 20 được tính lương gấp đôi
6. Thống kê tổng lương trả theo từng phòng ban theo mẫu sau đây:
Bài tập 7. Phân tích dữ liệu

Bài số 1: Thêm sheet mới và đổi tên Data 2022, sao chép dữ liệu nhập hàng năm
2022 như sau:
309
Yêu cầu:
1. D ù n g c h ứ c n ă n g M o
SubTotal1, tạo bảng thống kê tổng tiền theo đại lý như mẫu sau:
2.
Dùng
chức năng Move or Copy chép bảng dữ liệu ra sheet mới và đặt tên là
SubTotal2, tạo bảng thống kê tổng tiền theo đại lý và theo sản phẩm như mẫu
sau:
310
3. Dùng chức năng Pivot để phân tích tình hình nhập hàng theo mẫu sau đây, kết
quả phân tích được đặt ở sheet mới và đổi tên sheet là PivotTable 1
4. Dùng chức năng Pivot để phân tích tình hình nhập hàng gom theo tháng như
mẫu sau đây, kết quả phân tích được đặt ở sheet mới và đổi tên sheet là
PivotTable 2
Bài số 2: Thêm sheet mới và đổi tên Data quý 3.2022, sao chép dữ liệu báo cáo
doanh thu quý năm 2022 như sau:
311
1. Dùng chức năng Filter trích các hóa đơn bán hàng của anh Nguyễn Văn Tuấn ra
một vùng riêng trên bảng tính.
2. Trên bảng báo cáo doanh thu, định dạng chữ màu đỏ cho các chứng từ bán hàng
ở Đại lý Hà nội
3. Dùng công cụ PivotTable để phân tích tình hình bán hàng theo nhân viên (Row)
và theo khách hàng, gồm thông tin tổng doanh thu, tổng hoa hồng, tổng thành
tiền. Kết quả bảng phân tích được lọc theo đại lý.
4. Dùng chức năng Sub Total để thống kê tổng doanh thu, hoa hồng, thành tiền
theo ngày chứng từ và theo nhân viên bán hàng
Bài tập 8. Phân tích What – If – Analysis
1. Công ty sản xuất gạch Đồng Tân có các số liệu như sau:
- Chi phí biến đổi để sản xuất 1 tấn gạch là 2.700.000 đồng, định phí hàng
tháng là 650.000.000 đồng.
- Giá bán trên thị trường 3.500.000 đồng 1 tấn gạch.
Hãy tính xem cân sản xuất và tiêu thụ bao nhiêu tấn gạch thì hòa vốn.
Gợi ý giải: sử dụng công cụ Goal Seek
312
2. Công ty sản xuất gạch Vĩnh Tiến có các số liệu như sau: chi phí biến đổi để sản
xuất 1 tấn gạch là 2.700.000 đồng, định phí hàng tháng là 650.000.000 đồng.
- Giá bán trên thị trường dao động từ 3.000.000 đồng đến 3.600.000 đồng.
- Mức sản xuất trong công ty dao động từ 1100 đến 1500 tấn gạch/ tháng.
Yêu cầu:
a. Hãy khảo sát lợi nhuận trước thuế tương ứng với giá bán và sản lượng
b. Hãy tính mức lợi nhuận trước thuế của công ty trong 3 trường hợp sau:
Trường hợp 1: giá bán 3.200.000 đồng – tiêu thụ 1.100 tấn gạch/tháng
Gợi ý giải:
- Câu a: sử dụng công cụ Data table
- Câu b: sử dụng công cụ Senarios
3. Công ty du lịch Chim Trời tổ chức chuyến du lịch Mũi Né – Phan Thiết có số
liệu như sau: Chi phí cố định là 45.000.000 đồng; giá cho một người (1 suất) là
1.750.000 đồng; chi phí biến đổi của một chuyến đi là 95% cho mỗi người.
Yêu cầu:
a. Hãy tính xem công ty cần bán bao nhiêu suất để hòa vốn?
b. Phân tích lợi nhuận trước thuế trong trường hợp giá tour biến động từ
1.600.000 đồng đến 2.000.000 đồng và số khách biến động từ 450 – 600
khách.
Bài tập 9. Công cụ Solver
Khách sạn Minh Tâm lập phương án thiết kế các phòng của khách sạn mới
xây dựng theo các loại A, B, C và Delux. Tổng số phòng của khách sạn là 55
phòng. Số phòng tối thiểu cho mỗi loại là 4, Số phòng tối đa cho loại C là 10 và loại
Delux là 6. Tổng số vốn đầu tư tối đa để trang trí phòng là 500.000 USD.
Các thông số khác liên quan đến loại phòng như sau:
313
Hãy tính số phòng bố trí cho mỗi loại là bao nhiêu để lãi gộp trong 1 năm của
khách sạn đạt giá trị tối đa. Cho biết:
- Lãi gộp = tổng doanh thu – (tổng chi phí trang trí + chi phí phục vụ) – thuế
- Tổng doanh thu = tổng doanh thu của 4 phòng
- Doanh thu phòng = giá thuê phòng * số phòng * công suất thuê 1 năm
- Chi phí phục vụ 1 năm = phí phục vụ phòng (ngày) * công suất thuê phòng
x số phòng
- Thuế = thuế suất * doanh thu
Hướng dẫn giải
Bước 1: lập mô hình bài toán như hình sau
Bước 2: chạy Solver
314
Bài tập 10
Hoàn tất bảng báo cáo tình hình xuất hàng nông sản tháng 1/2023 theo mẫu sau đây:
Yêu cầu các cột giá trị số có định dạng dấu phân cách hàng ngàn
Ý nghĩa Mã hàng: 3 kí tự đầu cho biết Tên hàng, kí tự cuối cho biết loại hàng
Tại cột K, nhập bảng 1 và bảng 2 như sau:
1.
Dựa vào Mã hàng và Bảng 1 điền giá trị cho cột Tên hàng
2. Dựa vào Mã hàng và Bảng 1 điền giá trị cho cột Thành tiền biết:
Thành tiền= Số lượng*Đơn giá, Đơn giá được tính theo tên hàng và loại hàng
3. Tính giá trị cột Tiền giảm biết: những đơn hàng mua từ ngày 15/01/2023 đến
22/01/2023 sẽ được giảm 10% thành tiền
4. Phải trả= Thành tiền – Tiền giảm + Thuế VAT với Thuế VAT=10%* Thành
tiền
5. Định dạng chữ “Kg” sau cột giá trị số lượng, ví dụ: 80 thì ghi “80 Kg”, định
dạng dấu phân cách hàng ngàn cho các cột liên quan đến số tiền
6. Chuyển bảng báo cáo sang định dạng Table
7. Highlight các dòng dữ liệu có sản phẩm là gạo Tài nguyên
315
8. Định dạng bảng in trên giấy A4, không in bảng dò tìm và bảng thống kê
9. Điền giá trị cho Bảng 2: thống kê số lượng hàng bán ra theo Tên hàng
10. Dựa vào bảng 2, Vẽ biểu đồ so sánh doanh thu các mặt hàng theo Tên hàng
11. Dùng Pivot Table tạo bảng phân tích tổng thành tiền, tổng tiền giảm, tổng tiền
phải trả theo tên hàng. Bảng phân tích cho lọc theo Ngày.
Bài tập 11
Hoàn tất bảng báo cáo Nhập xuất hàng thực phẩm chức năng theo mẫu sau đây:
Tại cột K, nhập bảng dò tìm và bảng thống kê sau đây:
Yêu cầu:
1. Dựa vào mã hàng và Bảng 1, Bảng 2 điền giá trị cho cột Tên hàng biết rằng:
Kí tự đầu của mã hàng cho biết tên hàng, kí tự thứ 2 cho biết nhãn hiệu
Ví dụ: Mã hàng “EMX” thì Tên hàng ghi “Vitamin E Natural Made”
2. Dựa vào Bảng 1 và kí tự cuối của Mã hàng điền giá trị cho cột Giá nhập, Giá
xuất. Biết rằng:
- Kí tự cuối của mã hàng “N”: hàng nhập, “X”: hàng xuất
- Đơn giá ở bảng 1 là giá nhập cho nhãn hiệu Kirland và Natrol, các thương
hiệu còn lại tăng 15% so với giá niêm yết
316
- Giá xuất tăng 20% so với đơn giá nhập cho tất cả các mặt hàng thuộc tất cả
các nhãn hiệu
- Đơn hàng Nhập: điền Giá nhập, giá xuất không điền giá trị; đơn hàng Xuất
mới điền Giá xuất, Giá nhập không điền giá trị
3. Tính Thuế VAT=10%* trị giá đơn hàng (với trị giá đơn hàng= Số lượng*Đơn
giá nhập/xuất)
4. Điền giá trị cho cột Thành tiền nhập và Doanh thu:
- Thành tiền nhập=số lượng*giá nhập+Thuế VAT
- Thành tiền xuất=số lượng*giá xuất+Thuế VAT
5. Định dạng chữ “chai” sau cột giá trị số lượng, ví dụ: 80 thì ghi “80 chai”
6. Hoàn tất bảng thống kê số lượng trong tháng 3 (bảng số 3)
7. Định dạng bảng in trên giấy A4, giấy đứng. Chỉ in bảng báo cáo, không in các
bảng dò tìm và bảng thống kê.
8. Dựa vào giá trị bảng 3, vẽ biểu đồ số lượng hàng hóa bán trong tháng 3
9. Dùng chức năng Move or Copy chép bảng báo cáo sang sheet khác và đặt tên là
Thống kê. Sử dụng SubTotal để thống kê tổng tiền VAT, Tổng doanh thu theo
Tên sản phẩm/Nhãn hiệu.
Bài tập 12
Hoàn tất bảng báo cáo doanh thu theo mẫu sau đây:
Yêu cầu:
317
1. Dựa vào mã hàng, điền giá trị cột tên hàng
2. Điền giá trị cột Trị giá. Trị giá = đơn giá * số lượng
3. Hoa hồng : nếu số lượng > 3, thì hoa hồng = 5% trị giá.
4. Tổng tiền = trị giá + tiền cước – hoa hồng
5. Điền giá trị cho bảng doanh thu theo tên hàng và nơi bán
6. Highlight những dòng có sản phẩm là Xi măng
7. Dựa vào bảng doanh thu, vẽ đồ thị cho thấy tỷ lệ doanh thu của từng mặt hàng
8. Định dạng in bảng báo cáo trên giấy A4, lề giấy thích hợp. Chỉ in bảng báo cáo,
không in bảng thống kê và các bảng dò tìm.
9. Dùng chức năng Move or Copy chép bảng tính ra một sheet riêng và đổi tên
thành Thống kê, dùng công cụ SubTotal thống kê tổng số lượng, tổng tiền theo
từng sản phẩm.
10. Dùng chức năng Pivot Table để phân tích doanh thu bán hàng theo sản phẩm
(row) và Nơi bán (Column)
Bài tập 13
Hoàn tất bảng thống kê hàng bán trong quý 2/2023 theo mẫu sau đây:
Ý nghĩa Mã HD:
2 ký tự đầu thể hiện tên hàng, ví dụ: Mã HD là “QH1.TN” có 2 ký tự đầu là
“QH” nên Tên hàng là “Quạt hơi nước”
318
2 ký tự cuối thể hiện Loại hàng với “TN” là “Trong nước”, “NK” là “Nhập
khẩu”, “LR” là “Lắp ráp”, ví dụ: Mã HD là “QH1.TN” có 2 ký tự cuối là “TN” nên
Loại hàng là “Trong nước”
1. Định dạng tất cả các cột, hàng là giá trị tiền có dấu phân cách hàng ngàn, không
chữ số phần thập phân, có kí hiệu tiền tệ là “đ”, ví dụ: “3.900.000 đ”
2. Chèn thêm cột NGÀY BÁN sau cột Loại hàng và nhập dữ liệu chỉ trong quý
2/2023. Kiểu dữ liệu cột NGÀY BÁN theo đúng định dạng dd/mm/yyyy
3. Trong sheet này tạo thêm bảng phụ tại cột M như sau:
4. Dựa vào bảng tham chiếu và phần mô tả ở trên, dùng hàm dò tìm để điền giá trị
cho cột TÊN HÀNG
5. Dựa vào phần mô tả ở trên điền giá trị cho cột LOẠI HÀNG
6. Dựa vào bảng tham chiếu và phần mô tả ở trên, dùng hàm dò tìm để điền giá trị
cho cột ĐƠN GIÁ
7. TRỊ GIÁ = SỐ LƯỢNG X ĐƠN GIÁ
8. KHUYẾN MÃI: những hóa đơn bán trong tháng 5 được giảm 5% trị giá
9. THÀNH TIỀN = TRỊ GIÁ– KHUYẾN MÃI
10. Tính giá trị tổng cộng ở cuối các cột số lượng, trị giá, khuyến mãi, thành tiền
11. Tô nền màu vàng các chứng từ mua hàng trong đợt khuyến mãi
12. Tạo bảng thống kê số lượng và thành tiền của các mặt hàng bán theo mẫu sau:
13. Dựa vào bảng thống kê trên, vẽ biểu đồ dạng Column so sánh doanh thu các mặt
hàng đã bán trong quý 2/2023, điền đầy đủ tiêu đề và các giá trị trên biểu đồ
14. Trích những hóa đơn bán trong tháng 6/2023 ra một sheet riêng.
319
15. Sao chép bảng báo cáo ra sheet mới và đặt tên là “SubTotal”, sử dụng chức
năng SubTotal để thống kê tổng số lượng, khuyến mãi, thành tiền theo Tên
hàng
Bài tập 14
Hoàn tất bảng thống kê hàng nhập trong quý 1/2023 theo mẫu sau đây:
Ý
nghĩa Mã HD:
2 ký tự đầu thể hiện tên hàng, ví dụ: Mã HD là “GS1.ATN” có 2 ký tự đầu là
“GS” nên Tên hàng là “Bộ bàn ghế”
Kí tự thứ 5 thể hiện nơi vận chuyển: “A”: vận chuyển ngoại thành, “O”: vận
chuyển nội thành
2 ký tự cuối thể hiện loại chất liệu, ví dụ: Mã HD là “GS1.ATN” có 2 ký tự
cuối là “TN” nên Loại chất liệu là “Từ thiên nhiên”
1. Dùng chức năng Conditional formatting để highlight những mã hóa đơn vận
chuyển nội thành (nền màu xanh dương nhạt, chữ màu đỏ)
2. Định dạng tất cả các cột, hàng là giá trị tiền có dấu phân cách hàng ngàn, không
chữ số phần thập phân, có kí hiệu tiền tệ là “đ”, ví dụ: “8.000.000 đ”
3. Trong sheet này tạo thêm các bảng phụ sau:
320
4. Dựa vào bảng tham chiếu 1 và phần mô tả ở trên, dùng hàm dò tìm để điền giá
trị cho cột TÊN HÀNG
trị cho cột CHẤT LIỆU
trị cho cột ĐƠN GIÁ
7. Điền giá trị cột Trị giá. Trị giá = số lượng x đơn giá
8. Chiết khấu dựa theo số lượng như sau: nếu số lượng từ 30 trở lên: chiết khấu
20% trị giá, 25<=số lượng<30 chiết khấu 15% trị giá, 20<=số lượng<25 chiết
khấu 10% trị giá, còn lại chiết khấu bằng 0.
9. Phí vận chuyển: nếu ngoại thành tính 5% trị giá đơn hàng, nội thành tính 2% trị
giá đơn hàng
10. Giá trị Thành Tiền. Thành tiền = trị giá + phí vận chuyển – chiết khấu
11. Tính giá trị Tổng cộng ở cuối các cột số lượng, trị giá, chiết khấu, phí vận
chuyển, thành tiền
12. Tạo bảng thống kê số lượng và thành tiền của các mặt hàng nhập theo mẫu sau:
13.
Dựa vào bảng thống kê ở trên, vẽ biểu đồ dạng Column so sánh thành tiền của các
loại mặt hàng đã nhập trong quý 1/2023
14. Sao chép bảng báo cáo qua sheet khác, đặt tên là “Thống kê”. Sử dụng chức
năng SubTotal để thống kê tổng số lượng, chiết khấu, thành tiền theo Tên hàng
Bài tập 15
Hoàn tất bảng thống kê doanh thu du lịch theo mẫu sau đây, trong đó Ngày
khởi hành được nhập giá trị ngày bất kỳ trong tháng 01/2023
Ý nghĩa của thông tin Mã hợp đồng như sau: 3 kí tự đầu cho biết số thứ tự
hợp đồng; 3 kí tự kế tiếp (kí tự 4, 5, 6) cho biết mã Tour; kí tự thứ 7 cho biết kiểu
Tour - M: Khuyến mãi, N: Bình thường, V: Vip; kí tự 8, 9 cho biết số chỗ đăng ký.
321
Tại cột M, nhập 2 bảng dò tìm như sau:
Thực hiện các yêu cầu sau đây

1. Dựa vào Mã Hợp Đồng và Bảng 2 điền giá trị cột Loại xe.
2. Dựa vào Mã Hợp Đồng điền cột số khách. Ví dụ Mã Hợp đồng 001T02M45 thì
45 khách.
3. Dựa vào Mã Hợp Đồng và Bảng 2; Điền cột Tên Tour.
4. Dựa vào Mã Hợp Đồng và Bảng 2; Điền cột Giá Tour của 1 khách.
5. Dựa vào Mã Hợp Đồng và Bảng 2; Điền cột Ngày Kết thúc.
6. Tính cột Phụ phí cầu đường; biết rằng Mã tour là: T01= 2.500.000đ; T02, T03 =
2.000.000đ; T04 = 1.800.000đ.
7. Tính cột Tiền "Tip" Tài xế; với mức giá 50.000đ/ ngày/ khách. Nhưng nếu đoàn
du lịch là Vip thì 80.000đ/ ngày/ khách; cò đoàn du lịch kiểu khuyến mãi thì
30.000đ/ ngày/ khách.
8. Tính cột Thành Tiền cho các đoàn du lịch, gồm cả 10% VAT.
9. Tạo thêm bảng thống kê theo Mã Tour và hoàn tất số liệu cho bảng này
322
10. Với Bảng thống kê theo Mã Tour:
- Vẽ biểu đồ dạng Pie so sánh Tổng thu giữa các Mã Tour.
- Vẽ biểu đồ dạng Column so sánh giữa Mã Tour T02 và T04 với các đại
lượng: Tổng Thu, Tổng số khách.
11. Highlight các mã hợp đồng có đoàn du lịch là khách VIP.
12. Định dạng màu tô kiểu Data Bar - Gradient Fill cho cột Thành Tiền.
Bài tập 16
Hoàn tất bảng tính giá trị hàng nhập/xuất theo mẫu sau đây
Ý nghĩa Mã hàng: ký tự đầu của mã hàng cho biết tên hàng, 2 ký tự kế tiếp cho biết
tháng bán hàng, ký tự cuối cùng cho biết phiếu nhập hoặc xuất
Thực hiện các yêu cầu sau:
1. Trình bày bảng báo cáo (định dạng số có dấu phân cách hàng ngàn và có ký hiệu
tiền tệ (ví dụ: 5.000 đ).
2. Dựa vào mã hàng, điền giá trị cột Tên hàng, Thành tiền.
Biết rằng: nếu hàng xuất thì tăng đơn giá lên 12%.
3. Tính thuế, biết rằng: thuế = tỉ lệ thuế x thành tiền.
Biết rằng tỷ lệ thuế được dò tìm từ bảng tỉ lệ dựa vào tháng (ký tự thứ 2 và 3 của
mã hàng)
4. Tính cột Trả trước, biết rằng nếu hoá đơn trên 5 triệu thì trả trước 75%, ngược
lại trả trước 50%.
5. Tính giá trị Còn lại.
Biết rằng: Còn lại = Thành tiền – Thuế - Trả trước
323
6. Thống kê số lượng theo mẫu sau:
7. Tô nền vàng cho những chứng từ (dòng dữ liệu) có số lượng mua hàng từ 200 m
vải cho đến 250 m vải.
8. Định dạng chữ màu đỏ cho các chứng từ (dòng dữ liệu) mua vải kate
9. Dùng chức năng Move Or Copy sheet, hãy sao chép bảng báo cáo qua sheet
khác và đặt tên là Thống Kê. Dùng chức năng SubTotal để thống kê tổng số
lượng, tổng trị giá theo từng loại vải.
Bài tập 17
Sử dụng định dạng Table để hoàn tất báo cáo Tình hình đăng ký tạp chí trong tháng
10/2022 theo mẫu sau đây:
- Dùng chức năng Data Validation cài đặt quy tắc dữ liệu cho cột Ngày đăng
ký: chỉ cho phép nhập ngày trong tháng 10 năm 2022
- Định dạng dấu phân cách hàng ngàn, phân cách thập phân cho cột giá trị số
- Sau khi cài đặt quy tắc cho cột Ngày đăng ký, nhập dữ liệu sau đây trong đó
cột Ngày đăng ký sẽ nhập những ngày bất kỳ trong tháng 10 năm 2022:
324
Trong sheet này nhập danh mục tạp chí bên phải bảng báo cáo:
Ý nghĩa Phiếu đăng ký: 2 ký tự đầu cho biết số tháng đăng ký, 4 ký tự kế tiếp (ký tự
thứ 3, 4, 5 và 6) cho biết mã tạp chí, các ký tự còn lại (nếu có) là ký hiệu của phiếu
đăng ký
Thực hiện các yêu cầu sau:
1. Dựa vào 2 ký tự đầu Phiếu đăng ký, điền giá trị cột Số tháng đăng ký, chuyển
sang kiểu số
2. Dựa vào mã tạp chí (ký tự 3, 4, 5 và 6 của phiếu đăng ký) và dò trong danh mục
tạp chí, điền giá trị cột tên tạp chí
3. Dựa vào tên tạp chí và số tháng đăng ký tìm trong danh mục tạp chí, điền giá trị
cột đơn giá
4. Điền giá trị cột Giảm giá
5. Biết rằng Công ty có chương trình ngày vàng vào thứ 6 hàng tuần, theo đó các
phiếu đăng ký vào thứ 6 hàng tuần sẽ được giảm 10% trị giá. Trị giá = Số lượng
x đơn giá
6. Điền giá trị cột Thành tiền. Thành tiền = số lượng * đơn giá – giảm giá
7. Trích các phiếu đăng ký tạp chí trong chương trình Ngày vàng của Công ty ra
một sheet mới và đổi tên sheet là CT Giảm giá (lưu ý: không lấy thông tin số thứ
tự)
8. Tạo thêm bảng thống kê Tổng số lượng tạp chí đã được đặt trong tháng 10/2022
theo mẫu sau:
325
Trong đó: thông tin cột Mã tạp chí, tên tạp chí được liên kết dữ liệu từ bảng
danh mục tạp chí
9. Dùng chức năng Pivot Table tạo bảng thống kê tổng số lượng tờ tạp chí/1 kỳ
được đăng ký theo số tháng, tên tạp chí và theo ngày đăng ký như mẫu sau và
lưu vào sheet mới có tên là Phân tích
10. Từ kết quả bảng phân tích dữ liệu trên, dùng chức năng Pivot Chart để xuất biểu
đồ minh họa
11. Sao chép báo cáo sang một sheet mới và đặt tên là Thống kê. Dùng chức năng
Sub Total để thống kê tổng số lượng tờ/1 kỳ, tổng số tiền giảm giá, tổng thành
tiền theo tạp chí
12. Thiết lập vùng in sao cho chỉ in bảng báo cáo Tình hình đăng ký tạp chí tháng
10/2022, không in Bảng danh mục và các vùng dữ liệu khác. Bảng in trên khổ
giấy A4, in đứng, được trình bày hợp lý, và có tiêu đề dưới là số trang được
đánh số tự động, tiêu đề trên là Họ tên sinh viên.
Bài tập 18
Công ty Kiến Vàng đang lập kế hoạch sản xuất dầu gội đầu đặc trị chí hiệu
Ba Con Chí. Số liệu sản xuất như sau:
- Chi phí cố định hàng tháng (gồm khấu hao tài sản cố định, chi phí quản lý và
lương): 500.000.000đ
- Chi phí biến đổi (gồm nguyên liệu sản xuất, chi phí sản xuất)/1 chai: 40.000 đ
- Sản lượng tiêu thụ ước tính trong tháng: 200.000 chai
1. Hãy tính giá bán hòa vốn
2. Do mùa tựu trường nên nhu cầu dầu gội trị chí tăng mạnh, số liệu từ bộ phận
kinh doanh cho biết sản lượng tiêu thụ trong tháng dao động từ 200.000 chai –
400.000 chai. Do khan hiếm nguyên liệu sản xuất nến các sản phẩm cùng loại
trên thị trường đều tăng giá nhưng công ty vẫn quyết định bán với giá hỗ trợ dao
động từ 45.000 đồng/chai – 50.000 đồng/chai. Hãy khảo sát lợi nhuận trước
thuế trong trường hợp số lượng sản phẩm bán ra dao động và giá bán dao động
như trên.
326
3. Bộ phận kinh doanh nhận được 04 lời yêu cầu về đơn hàng như sau:
- Đơn hàng 1: giá bán 44.000 đồng/chai, số lượng 600.000 chai, chiết khấu 10%
Hãy dùng chức năng phân tích tình huống, phân tích xem với 04 đơn hàng
trên có đơn hàng nào bị lỗ không, cụ thể lợi nhuận trước thuế là bao nhiêu?
Bài tập 19
Công ty may mặc Bình Minh hiện đang lập kế hoạch sản xuất 3 mặt hàng áo
Jaket, áo Chemis và áo Bludong để xuất Châu Âu. Được biết chi phí giờ công sản
xuất của từng mặt hàng qua 3 công đoạn cắt, may, hoàn chỉnh như sau : (ĐVT: vnđ)
Năng lực tối đa của các bộ phận như sau :

Bộ phận cắt 1.250 giờ công
Bộ phận may 1.650 giờ công
Bộ phận hoàn chỉnh 540 giờ công
Tối thiểu trong một tháng mỗi loại phải sản xuất 200 sản phẩm.
Hãy tính kế hoạch sản xuất mỗi loại bao nhiêu để đạt tổng giá trị sản phẩm
lớn nhất và vẫn bảo đảm các điều kiện về năng lực sản xuất và quy định số lượng
sản phẩm tối thiểu.
327
Website
[1]. https://support.microsoft.com/en-us/excel
[2]. https://www.got-it.ai/solutions/excel-chat/excel-help
[3]. https://support.microsoft.com/en-us/microsoft-365
328
CHƯƠNG 5. TÌM HIỂU MỘT SỐ PHẦN MỀM TRỰC TUYẾN
Mục tiêu chương

Nội dung trình bày trong chương 5 giúp người học hiểu được những kiến
thức về không gian đám mây; hiểu được các phần mềm trực tuyến (online app) như
Google Sheets, Google Docs, Google Forms. Thành thạo cách thiết kế biểu mẫu
khảo sát trực tuyến và thu thập, xử lý kết quả khảo sát, chia sẻ dữ liệu trực tuyến,
tạo lập các hội thảo trực tuyến, …. Bên cạnh kiến thức lý thuyết, hệ thống câu hỏi
thảo luận và bài tập trong chương 5 nhằm giúp người học liên hệ kiến thức lý thuyết
vào các tình huống thực tế.
329
5.1 Làm việc với Google Sheets
5.1.1 Làm việc tổng quan với Google Sheets
Google Sheets còn được gọi là Trang tính,
là một công cụ bảng tính mạnh mẽ trong bộ sưu tập
ứng dụng của Google Drive nằm trong bộ giải
pháp G Suite cho doanh nghiệp từ Google.
Google Sheets là một chương trình miễn phí dựa trên trình duyệt để tạo và
chỉnh sửa bảng tính tương tự Microsoft Excel. Google Sheets hỗ trợ danh sách các
định dạng bảng tính và loại tập phổ
biến: .xlsx .xls .xlsm .xlt .xltx .xltxm .od .csv .txt .tsv .tab. Người dùng có thể mở/
nhập, chỉnh sửa và lưu/ xuất bảng tính (bao gồm Microsoft Excel) và các tài liệu
bằng Google Sheets. Các tập tin Excel có thể dễ dàng được chuyển đổi sang Google
Sheets và ngược lại. Nhằm giúp người dùng dễ theo dõi, vị trí trỏ chuột của người
dùng được tô sáng bằng những màu sắc khác nhau. Một đặc trưng nổi bật của
Google Sheets là có thể dễ dàng chia sẻ cho một hoặc nhiều người dùng khác cùng
thao tác trên tập tin chung. Ứng dụng cho phép người dùng có thể tạo và đồng thời
chỉnh sửa các trang tính trực tuyến trong khi cộng tác với những người dùng khác
tại cùng một thời điểm ở nhiều nơi khác nhau. Những thao tác chỉnh sửa sẽ được
theo dõi bởi những người

Hìnhdùng khác.
5-298. Giao diện Google Sheets
Google Sheets có sẵn dưới dạng một ứng dụng web, có thể truy cập thông
qua các trình duyệt Chrome, Firefox, Internet Explorer 11, Microsoft Edge và
Safari. Google Sheets tương thích với tất cả các các loại máy tính trên các hệ điều
hành khác nhau và phần lớn các các thiết bị di động với hệ điều hành Android (chạy
phiên bản 4.4 KitKat trở lên) hay iOS (chạy phiên bản 9.0 trở lên). Vì vậy người
dùng có thể sử dụng máy tính hoặc tải ứng dụng Google Sheets dành riêng cho thiết
bị di động. Việc truy cập, tạo mới và sử dụng Google Sheets khá đơn giản. Người
330
dùng chỉ cần đăng ký một tài khoản Google thì có thể truy cập và sử dụng các tiện
ích trong bộ G Suite.
Hình 5-299. Truy cập công cụ Google Sheets từ G Suite

5.1.2 Các thao tác trên Google Sheets
5.1.2.1 Tạo mới tập tin Google Sheets
Có nhiều cách khác nhau để tạo mới một trang tính Google Sheets. Tuy
nhiên, điều kiện tiên quyết là người dùng cần có một tài khoản hỗ trợ bởi Google
như gmail, hoặc email của tổ chức được Google hỗ trợ. Mỗi hệ điều hành hoặc một
trình duyệt sẽ có giao diện truy cập khác nhau. Sau khi đăng nhập vào tài khoản
google, người dùng có nhiều cách để tạo mới một tập tin Google Sheets. Thông
thường, có hai cách để tạo một tập tin Google Sheets.
Cách 1: Truy cập Google Drive và tạo tập tin Google Sheets
Hình 5-300. Tạo tập tin Google Sheets từ Google Drive

Cách 2: Tạ o tậ p tin Google Sheets từ mà n hình chính Google, gồ m 2 bướ c cơ
bả n như sau:
331
Bước 1: Ở màn hình chính của Google, chọn Google Sheets (giao diện Tiếng
Việt là Trang tính)
Bước
2: Thiết
lập các
thông tin
cần thiết
hoặc thao
tác trên
bảng tính
- Hình 5-301. Tạo mới một tập tin Google Sheets Đổi
tên
bảng tính: Double-click và o vù ng “Bả ng tính chưa có tiêu đề” và nhậ p
tên mớ i phù hợ p.
- Thiết lập và thao tác: Sử dụ ng cá c chứ c nă ng trên thanh trình đơn và
thanh cô ng cụ tù y theo nhu cầ u ngườ i dù ng.
Hình 5-302. Thiết lập thông tin trên trang tính
332
5.1.2.2 Mở tập tin Google Sheets
Sau khi truy cập vào Google Drive, chọn tính năng Google Sheets (Trang
tính), màn hình hiển thị chế độ cho phép tạo mới hoặc mở các trang tính đang có
sẵn. Muốn truy cập vào một trang tính có sẵn, người dùng có thể thực hiện theo hai
cách phổ biến sau đây:
Cách 1: Nhấn double-click vào trang tính hiển thị trên danh sách ghi nhớ.
Cách 2: Nhập tên của trang tính cần tìm vào khung Tìm kiếm và lựa chọn
tập tin phù hợp từ danh sách hiển thị kết quả tìm kiếm
5.1.2.3 Hình 5-303. Minh họa thao tác mở trang tính từ kết quả tìm kiếm
Chia sẻ tập tin Google Sheets

Một trong những đặc trưng nổi bật của Google Sheets là tính năng chia sẻ dữ
liệu và cùng lúc thao tác bảng tính với nhiều người. Vì vậy, chức năng chia sẻ được
sử dụng thường xuyên và đây cũng là một trong những lý do Google Sheets là công
nghệ được nhiều người dùng ưa chuộng ứng dụng hoạt động nhóm.
Để chia sẻ một tập tin Google Sheets, cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Nhấn vào nút Share (Chia sẻ) trên góc phải màn hình trang tính.
Bước 2: Thiết lập các tùy chọn chia sẻ Trang tính: Quyền truy cập chung và
Vai trò (của người được chia sẻ)
333
Bước
3: Hình 5-304. Chia sẻ trang tính với một hoặc nhiều người qua Nhập
địa email
chỉ
email của người được chia sẻ (hoặc nhóm
nhiều thành viên) tại ô “Thêm người và
nhóm”.
Bước 4: Nhấn nút Gửi để chia sẻ
hoặc lấy đường liên kết bằng cách nhấn
vào “Sao chép đường liên kết” và gửi
cho người (nhóm người) cần chia sẻ trang
tính.
5.1.3 Hình 5-305. Thiết lập các tùy chọn khi chia sẻ trang tính
Các tính năng đặc trưng của Google Sheets
Google Sheets cung cấp các tính năng cơ bản và thường được sử dụng khi
làm việc với bảng tính, bao gồm: Tùy chỉnh bảng tính và dữ liệu; Làm việc với các
hàng, cột và ô: Thực hiện các hàm, macro và tập lệnh cho các phép tính phức tạp:
Thêm biểu đồ/ đồ thị, bảng trụ và hình ảnh; Nhập và tìm kiếm dữ liệu trong bảng
tính.
334
Google Sheets được đánh giá là ứng dụng có rất nhiều tính năng thực hiện tốt
và thậm chí còn vượt trội hơn Microsoft Excel. Một số tính năng đặc trưng nổi bật
khi sử dụng Google Sheets so với các tùy chọn khác như:
Thứ nhất, Làm việc với cùng một tài liệu mọi lúc – ngay cả từ nhiều thiết bị,
đa nền tảng vì các tập tin được lưu trữ trên đám mây (Google Drive). Các thay đổi
được lưu tự động (không cần nhấn nút lưu) và cho phép chỉnh sửa trong trạng thái
ngoại tuyến (thông qua ứng dụng di động và trình duyệt web Google Chrome) có
sẵn.
Thứ hai, Dễ dàng chia sẻ tập tin với người khác để hợp tác thay vì gửi email
nhiều lần qua lại. Nếu như làm việc trên Excel đề cao tính cá nhân, làm việc độc lập
thì Google Sheets lại là công cụ hỗ trợ đắc lực cho hoạt động làm việc nhóm. Tính
năng này cho phép người dùng có thể mời bạn bè hay cộng sự của mình cùng tham
gia làm việc trên bảng biểu của Google Sheets (hoặc chỉ cần xem, theo dõi) bảng
tính đang làm. Dễ dàng để học/ dạy và sử dụng miễn phí cho tài khoản cá nhân.
Thứ ba, Các hoạt động chỉnh sửa, nhận xét và trò chuyện theo thời gian thực.
Lịch sử sửa đổi tích hợp sẵn của Google Sheets theo dõi tất cả các thay đổi và cung
cấp cho người dùng tùy chọn khôi phục tập tin về phiên bản cũ hơn. Người sở hữu
tập tin hoàn toàn có thể thiết lập phân quyền chỉnh sửa cho các thành viên được chia
sẻ mà không cần lo lắng vấn đề dữ liệu hay nội dung trên tập tin của mình bị xáo
trộn.
Thứ tư, Một trong những ưu điểm đầu tiên của Google Sheets phải kể đến
chính là tính năng tạo và nhập dữ liệu theo biểu mẫu (form) dễ dàng. Khi sử dụng
Google Sheets, người dùng có thể tích hợp/ truy cập vào các sản phẩm khác của
Google, như Google Forms (để tạo/ chèn các cuộc thăm dò ý kiến / bảng câu hỏi/
khảo sát trên bản trình bày bảng tính). Tính năng này giúp đơn giản hóa quy trình
làm việc khi xử lý dữ liệu cần thu thập từ người truy cập vào website. Để thu thập
các kết quả khảo sát, người dùng có thể tạo form các câu hỏi để đối tượng cần khảo
sát điền vào khi truy cập. Dữ liệu về các câu trả lời đó sẽ được tự động đăng nhập
và phân loại trên Google Sheets của người khảo sát.
Thứ năm, Add-Ons là một trong những tiện ích mới được Google triển khai
mở rộng trên Google Sheets nhằm giúp người dùng nâng cao hiệu suất công việc,
luôn có kết nối và có thể kết nối từ nhiều nguồn dữ liệu khác nhau trên Internet.
Add-Ons trên Google Sheets cũng khá đa dạng và mạnh mẽ như trên Excel.
Ngoài ra, Google Sheets cũng có một số tính năng khác như: chức năng truy
vấn – GoogleSheet có hàm lọc dữ liệu tốc độ xử lý nhanh và chính xác giúp người
dùng tra cứu và lọc dữ liệu theo bất kỳ định dạng nào với hàm QUERY; chức năng
trò chuyện - chia sẻ dữ liệu với người khác để cùng nhau sửa hoặc nhận góp ý từ
mọi người để dữ liệu trong trang tính hoàn chỉnh và tốt hơn bằng tính năng Share;
tìm kiếm và thay thế bằng biểu thức chính quy (Regex); tách dữ liệu thành nhiều cột
khác nhau bằng hàm SPLIT; dịch ngôn ngữ sang nhiều ngôn ngữ khác theo yêu cầu
chỉ với hàm GOOGLETRANSLATE hay khả năng tự động cập nhật dữ liệu trong
PIVOT TABLE, ….
335
5.2 Làm việc với Google Docs
5.2.1 Giới thiệu tổng quan về Google Docs
Google Docs còn được gọi là Tài liệu, là một
trong những công cụ xử lý văn bản trực tuyến của
Google. Công cụ này cho phép người dùng soạn thảo,
chỉnh sửa văn bản, cũng như trình chiếu văn bản một
cách dễ dàng và hoàn toàn miễn phí. Google Docs hỗ
trợ tốt các loại tập tin có định dạng mở rộng khác nhau
như .doc, .docx, .odt, .rtf, .txt.
Google Docs hoạt động trực tuyến thông qua môi trường Internet thông qua
tài khoản đăng nhập Google của người dùng liên kết với máy chủ. Tất cả nội dung
khi người dùng soạn thảo trên Google Docs sẽ được công cụ tự động lưu lại. Mỗi tài
khoản sẽ được cung cấp dung lượng lưu trữ và các định dạng dữ liệu sử dụng miễn
phí. Khi người dùng đã sử dụng hết dung lượng này, muốn sử dụng thêm thì bắt
buộc phải mua thêm dung lượng. Mỗi tài khoản Google mặc định được cung cấp
15GB dung lượng miễn phí bao gồm các dữ liệu lưu trong Google Drive và Mail.
Hình 5-306. Giao diện Google Docs (Tài liệu)

Cũng tương tự Google Sheets, Google Docs có sẵn dưới dạng một ứng dụng
web, có thể truy cập thông qua các trình duyệt Chrome, Firefox, Internet Explorer
11, Microsoft Edge và Safari. Google Docs tương thích với tất cả các các loại máy
tính trên các hệ điều hành khác nhau và phần lớn các các thiết bị di động với hệ điều
hành Android (chạy phiên bản 4.4 KitKat trở lên) hay iOS (chạy phiên bản 9.0 trở
lên). Việc truy cập, tạo mới và sử dụng Google Docs khá đơn giản. Một đặc trưng
336
nổi bật của Google Docs là có thể dễ dàng chia sẻ cho một hoặc nhiều người dùng
khác cùng thao tác trên tập tin chung.
Hình 5-307. Truy cập ứng dụng Google Docs (Tài

liệu)
5.2.2 Thao tác cơ bản trên Google Docs
5.2.2.1 Tạo mới tập tin Google Docs
Để tạo mới một tập tin Google Docs, điều kiện tiên quyết là người dùng cần
có một tài khoản hỗ trợ bởi Google như gmail, hoặc email của tổ chức được Google
hỗ trợ. Sau khi đăng nhập vào tài khoản google, người dùng có nhiều cách để tạo
mới một tập tin Google Docs. Có hai cách phổ biến thường được sử dụng: tạo từ
Google Drive và tạo trực tiếp tại màn hình chính của Google.
Cách 1: Truy cậ p Google Drive, chọ n Google Docs (giao diện Tiếng Việt là Tài
Hình 5-308. Tạo mới tập tin Google Docs từ Google Drive
liệu)
337
Cách 2: Ở mà n hình chính củ a Google, mở bộ sưu tậ p G Suite chọ n Google Docs
(hoặ c Tà i liệu) như sau:
5.2.2.2
Mở tập tin Google Docs

Hình 5-309. Tạo mới tập tin Google Docs từ màn hình chính Google
Sau khi đăng nhập tài khoản google, truy cập vào Google Drive hoặc từ màn
hình chính của Google chọn tính năng Google Docs (Tài liệu), màn hình hiển thị
chế độ cho phép tạo mới hoặc mở các tài liệu đang có sẵn. Muốn truy cập vào một
tài liệu có sẵn, người dùng có thể thực hiện theo hai cách phổ biến sau đây:
Cách 1: Nhấ n double-click và o tà i liệu hiển thị trên danh sá ch ghi nhớ .
338
Hình 5-310. Minh họa mở tập tin Google Docs có sẵn
Cách 2: Nhập tên của trang tính cần tìm vào khung Tìm kiếm và lựa chọn
Hình 5-311. Minh họa mở tập tin Google Docs từ kết quả tìm kiếm
tậ
p tin phù hợp từ danh sách hiển thị kết quả tìm kiếm
5.2.2.3 Chia sẻ tập tin Google Docs
Như đã đề cập trước đó, một trong những đặc trưng nổi bật của Google
Sheets là tính năng chia sẻ dữ liệu và cùng lúc thao tác bảng tính với nhiều người.
339
Vì vậy, chức năng chia sẻ được sử dụng thường xuyên và đây cũng là một trong
những lý do Google Docs là công nghệ được nhiều người dùng ưa chuộng.
Để chia sẻ một tập tin Google Docs, cần thực hiện các bước sau:
Bước 1: Nhấ n và o nú t Share (Chia sẻ) trên gó c phả i mà n hình tà i liệu
Hình 5-312. Thiết lập các tùy chọn khi chia sẻ tài liệu
Bước 2: Thiết lập các tùy chọn chia sẻ Trang tính: Quyền truy cập chung và
Vai trò (của người được chia sẻ).
Bước 3: Nhập địa chỉ email
của người được chia sẻ (hoặc
nhóm nhiều thành viên) tại ô
“Thêm người và nhóm”.
Bước 4: Nhấn nút Gửi để
chia sẻ hoặc lấy đường liên kết
bằng cách nhấn vào “Sao chép
đường liên kết” và gửi cho người
(nhóm người) cần chia sẻ tài liệu.
Hình 5-313. Chia sẻ tài liệu với một hoặc nhiều người qua email
5.2.3 Các tính năng đặc trưng của Google Docs
Google Docs là ứng dụng cho phép người dùng sử dụng hoàn toàn miễn phí
và có thể đáp ứng phần lớn các tính năng mà Microsoft Word cung cấp như: soạn
thảo văn bản, chỉnh sửa và định dạng, thiết lập trình chiếu, … Bên cạnh một số vấn
đề còn tồn tại về tính năng hỗ trợ định dạng chưa ổn định thì Google Docs được
340
đánh giá là ứng dụng có rất nhiều tính năng thực hiện tốt và thậm chí còn vượt trội
so với các tùy chọn khác như:
Thứ nhất, đặc tính nổi bật đầu tiên của Google Docs phải kể đến là cho phép
một hoặc nhiều người dùng đồng thời làm việc với cùng một tài liệu mọi lúc – ngay
cả từ nhiều thiết bị, đa nền tảng vì các tập tin được lưu trữ trên đám mây (Google
Drive). Các thay đổi được lưu tự động (không cần nhấn nút lưu) và cho phép chỉnh
sửa trong trạng thái ngoại tuyến (thông qua ứng dụng di động và trình duyệt web
Google Chrome) có sẵn.
Thứ hai, dễ dàng chia sẻ tệp với người khác vì vậy Google Docs là công cụ
hỗ trợ đắc lực cho hoạt động làm việc nhóm. Tính năng này cho phép người dùng
có thể mời bạn bè hay cộng sự của mình cùng tham gia làm việc trên cùng một tài
liệu (hoặc chỉ cần xem, theo dõi) hoặc có thể trực tiếp chỉnh sửa, ghi chú, trò
chuyện trên tập tin đó. Tương đồng với Google Sheets, trên Google Docs cũng hỗ
trợ người sở hữu tập tin thiết lập phân quyền chỉnh sửa cho các thành viên được
chia sẻ mà không cần lo lắng vấn đề dữ liệu hay nội dung trên tập tin của mình bị
xáo trộn. Mỗi khi người cộng tác thực hiện bất kỳ chỉnh sửa nào thì người sở hữu
cũng nhận được thông báo về email và có thể chấp nhận hoặc từ chối chỉnh sửa.
Thứ ba, nhập liệu văn bản bằng nhận diện giọng nói. Đây là một tính năng rất
thú vị và hữu dụng cho người dùng bởi khả năng hỗ trợ đa ngôn ngữ. Tuy nhiên,
tính năng nhận diện giọng nói của Google Docs hiện tại chỉ tích hợp trên Google
Hình 5-314. Minh họa tính năng nhập văn bản bằng giọng nói
C
hrome.
Thứ tư, tag tên bình luận, đề xuất chỉnh sửa hoặc bày tỏ cảm xúc với người
dùng khác trực tiếp trên tập tin Google Docs. Tính năng này rất tiện ích trong hoạt
động nhóm. Người dùng có thể tag tên trực tiếp của một người dùng khác vào đoạn
hội thoại hoặc đánh dấu đề xuất chỉnh sửa. Tiện ích này giúp tăng tính rõ ràng trong
hoạt động phân công hoặc tương tác giữa các thành viên trong nhóm.
Ngoài ra, Google Docs cũng có một số tính năng khác như xóa định dạng, bổ
sung thêm các font chữ khác, chế độ gợi ý văn bản, thiết lập chế độ làm việc offline,
341
hỗ trợ tìm kiếm trực tuyến hay thiết lập và xem lại toàn bộ lịch sử hoạt động trên tập
tin, …
5.3 Thiết kế biểu mẫu khảo sát

Khảo sát ý kiến và thu thập kết quả phản hồi phục vụ cho các mục tiêu
nghiên cứu đang là hoạt động được thực hiện thường xuyên. Hoạt động này cũng rất
phổ biến tại các doanh nghiệp khi họ có nhu cầu khảo sát và thu thập phản hồi của
khách hàng để lấy cơ sở đánh giá, cải tiến nhằm hoàn thiện sản phẩm của mình hơn.
Bên cạnh các hình thức khảo sát trực tiếp theo kiểu truyền thống thì khảo sát online
đang được sử dụng rất nhiều và ngày càng chiếm ưu thế. Tuy nhiên với một số
người khi mới bắt đầu thường không biết cách để thiết lập các mẫu khảo sát trực
tuyến như thế nào hoặc sử dụng công nghệ nào hỗ trợ cho việc khảo sát nhanh và
hiệu quả. Một trong những ứng dụng được sử dụng rộng rãi và phổ biến hiện này là
Google Form, một công cụ hỗ trợ bởi Google.
5.3.1 Giới thiệu tổng quan về Google Forms
Google Forms là một công cụ quản trị khảo sát
trực tuyến miễn phí được cung cấp bởi Google. Google
Forms có nhiều ưu điểm vượt trội cho phép người dùng
tạo các biểu mẫu (điều tra) với mục đích thu thập dữ liệu
từ các cộng đồng khách hàng trực tuyến. Để có thể truy
cập, tạo mới và sử dụng Google Form người dùng cần đăng ký một tài khoản
Google (hoặc đơn vị tổ chức được Google hỗ trợ).
Google Forms ban đầu được Google tích hợp trong Google Sheets. Tuy nhiên
cùng với các tính năng nổi bật hỗ trợ trong hoạt động khảo sát và thu thập ý kiến,
Google Forms ngày càng được người dùng ưa chuộng, phát triển nhanh chóng và
rộng rãi này. Vì vậy, Google đã phát triển Google Forms thành một ứng dụng độc
lập vào năm 2016. Các biểu mẫu được tạo thành công có thể được chia sẻ dưới dạng
đường link qua Gmail, Messenger, Skype… hay các nền tảng website, mạng xã hội
khác. Google Forms sẽ thu thập dữ liệu và tính toán, sau đó thống kê chúng dưới
dạng một spreadsheet (bảng tính). Từ đó người tạo biểu mẫu có thể dễ dàng theo dõi
và tổng hợp thông tin.
5.3.2 Các tính năng của Google Forms
Google Forms được ứng dụng rộng rãi tại nhiều lĩnh vực trong đời sống.
Hiện nền tảng này được sử dụng chủ yếu trong nhà trường để phục vụ công tác
giảng dạy và học tập. Google Forms cũng được nhiều công ty, doanh nghiệp sử
dụng để thăm dò ý kiến khách hàng, tìm hiểu mức độ hài lòng về sản phẩm. Một số
tính năng nổi bật của Google Form có thể kể đến như:
Thứ nhất, Cho phép người dùng tạo ra các hình thức khảo sát rất chuyên
nghiệp, với hơn 60 chủ đề khác nhau để lựa chọn. Người dùng Google Forms cũng
có thể tùy chỉnh các thành phần của biểu mẫu như page background, background
hay tiêu đề phù hợp với mục tiêu nghiên cứu.
342
Hình 5-315. Bộ sưu tập các mẫu thiết kế sẵn
Thứ hai, Người dùng có thể dễ dàng tùy chỉnh các kiểu câu hỏi phục vụ mục
tiêu khảo sát một cách nhanh chóng. Đồng thời họ có thể lựa chọn kiểu câu trả lời
mong muốn nhận được từ khách hàng. Ứng dụng này còn được tích hợp tùy chọn
xác thực dữ liệu để đảm bảo rằng thông tin thu thập được là chính xác và chất
lượng. Người tạo biểu mẫu sẽ được cung cấp nhiều tùy chọn nhằm kiểm soát tốt
hơn câu trả lời của đối tượng làm khảo sát. Người thực hiện cần điền đủ thông tin
vào các trường bắt buộc mới có thể hoàn thành biểu mẫu.
Thứ ba, Sau khi thiết lập mẫu hỏi trên Google Docs, người dùng có thể dễ
dàng nhúng vào nội dung trên website hoặc nội dung e-mail để gửi cho các đối
tượng khảo sát. Người dùng được quyền quản lý chúng bằng các cách thức đa dạng,
có thể tạo đường link liên kết tới biểu mẫu để người thực hiện có thể dễ dàng trả lời
khảo sát trên nền tảng web. Bên cạnh đó, người dùng cũng được cung cấp tùy chọn
tạo code và nhúng vào blog hay website. Biểu mẫu cũng có thể dễ dàng được
chuyển thành định dạng tập tin PDF. Một lựa chọn nữa đó là hiển thị biểu mẫu ngay
trong nội dung email, giúp cho đối tượng cần thu thập dữ liệu có thể trả lời khảo sát
ngay trong phần inbox.
Thứ tư, Thông tin phản hồi được lưu tự động trong kho dữ liệu, có thể xuất
báo cáo theo dạng danh sách hoặc biểu đồ để người dùng có thể phân tích chính xác
hơn.
Hình 5-316. Tính năng xuất biểu đồ trong Google Forms
343
Thứ năm, hỗ trợ rất tốt trong hoạt động giảng dạy và học tập. Google Forms
giúp người dạy tạo các cuộc khảo sát lấy ý kiến người học về chương trình học,
cách thức giảng dạy, phương pháp truyền đạt kiến thức… Từ đó giúp người dạy rút
kinh nghiệm để cải thiện chất lượng giảng dạy sao cho đạt hiệu quả cao hơn. Học
sinh, sinh viên cũng có thể dùng Google Forms nhằm mục đích thu thập thông tin
phục vụ cho khóa luận, đề tài nghiên cứu, bài thuyết trình nhóm.
Ngoài các tính năng trên, Google Forms còn có thể hỗ trợ người dùng thiết
lập các tùy chọn như Gợi ý câu trả lời, hỗ trợ gợi ý câu trả lời khi người tham gia
khảo sát điền câu hỏi. Từ đó giúp người thực hiện rút ngắn tối đa thời gian hoàn
thành khảo sát; Hoàn thành câu trả lời tự động, giúp người tham gia khảo sát sẽ
được gợi ý những câu trả lời liên quan sau khi điền xong một câu trả lời; Chấm
điểm tự động, vô cùng hữu ích khi người dạy cần tạo khảo sát cho bài thi trắc
nghiệm, bài kiểm tra. Chỉ cần bộ câu hỏi và câu trả lời được tạo trong biểu mẫu là
chính xác. Google Forms sẽ giúp chấm điểm cho bài kiểm tra sau khi người học
hoàn thành và gửi biểu mẫu.
5.3.3 Các thao tác thiết kế biểu mẫu khảo sát
Google Forms là một công cụ tạo biểu mẫu trực tuyến hoàn toàn miễn phí
được phát triển bởi Google do đó người dùng cần có một tài
khoản Google như Gmail hoặc tài khoản của các tổ chức được Google hỗ trợ. Sau
khi đã có tài khoản Gmail, để bắt đầu tạo biểu mẫu khảo sát, người dùng đăng nhập
và thực hiện các bước theo trình tự sau đây:
Truy cập Google Forms

1
Thiết lập tiêu đề phiếu khảo sát
2
Lựa chọn loại câu hỏi (/trả lời) khảo sát
3
Nhập nội dung câu hỏi
4
Thiết lập các tùy chọn nâng cao
5
Gửi bảng khảo sát
6
Thu thập, thống kê kết quả khảo sát
7
Tùy chỉnh kết quả và đóng khảo sát
8
Bước 1: Truy cập Google Forms
344
Sau khi đăng nhập tài khoản Gmail, người dùng có hai cách phổ biến để truy
cập Google Forms
Cách 1: Truy cập Google Forms từ kho ứng dụng của Google Suite trên giao diện
chính Google
Cách 2: Truy cập vào Google Drive  nhấp chọn Mới (New)  chọn Google
Biểu mẫu (Google Forms)  Chọn Biểu mẫu trống (Bài kiểm tra trống/ Từ mẫu,
…)
Hình 5-317. Thao tác truy cập Google Forms
Bước 2: Thiết lập tiêu đề cho phiếu khảo sát

Sau khi truy cập Google Forms, người dùng tạo được một biểu mẫu (form)
trống và tiến hành thiết lập tiêu đề cho phiếu khảo sát. Tên tiêu đề nên đặt theo
nguyên tắc gợi nhớ, ngắn gọn súc tích và biểu đạt rõ mục tiêu khảo sát.
Bước 3: Lựa chọn loại câu hỏi (/trả lời) cho khảo sát
Hình 5-318. Tạo biểu mẫu trống
345
Hình 5-319. Thiết lập tùy chọn loại câu hỏi
Hình 5-320. Các loại câu hỏi (/trả lời) phổ biến trong khảo sát
346
Bước 4: Nhập nội dung câu khảo sát
Nhấp chọn mục “Câu hỏi không tiêu đề” để nhập nội dung câu hỏi  Nhấn
chọn “Tùy chọn 1” để nhập câu trả lời  nhấn chọn “Thêm tùy chọn” để thêm các
phương án trả lời khác  nhấn chọn biểu tượng dấu cộng (+) để thêm câu hỏi mới.
Hình 5-321. Thao tác nhập nội dung câu khảo sát
Dưới mỗi câu hỏi sẽ có thêm một số các tùy chỉnh, người dùng có thể thiết lập
thêm:
Duplicate: nhân đôi câu hỏi
Delete: xóa câu hỏi
Required: câu hỏi bắt buộc trả lời
Phần mở rộng: thêm mô tả cho tiêu đề
Bước 5: Thiết lập các tùy chỉnh nâng cao

Hình 5-322. Minh họa mẫu khảo sát sau khi nhập câu hỏi
347
Tùy chỉnh giao diện: để thay đổi
nền, màu viền, font chữ hoặc phần Header
của phiếu khảo sát
Xem trước: xem trước phiếu khảo
sát
Chỉnh sửa cài đặt: yêu cầu đăng
nhập gmail, cho phép người dùng chỉnh
sửa sau khi gửi, hiển thị thanh tiến độ,…
Tùy chọn mở rộng: nhân đôi biểu
mẫu, xóa, in biểu mẫu, thêm người quản
lý, …
Bước 6: Gửi bảng khảo sát đến mọi người
Sau khi hoàn thành phiếu khảo sát,
người dùng có thể gửi cho người khác qua
email, chia sẻ trên các trang mạng xã hội
hoặc nhúng vào website. Để thực hiện gửi Hình 5-323. Thiết lập các tùy
phiếu khảo sát, nhấn chọn nút Gửi chọn nâng cao
- Chọn loại hình chia sẻ:
Gửi qua email: nhập danh sách
các email, các email cách nhau
bởi dấu phẩy (“,”).
Chia sẻ khảo sát dưới dạng liên
kết: chia sẻ bằng đường link
URL.
Nhúng website dưới dạng
iframe: nhấn biểu tượng tạo
iframe (< >), copy đường link
iframe và dán vào website nơi
muốn hiển thị khảo sát.
Gửi qua các kênh mạng xã hội
như Facebook, Twitter.
- Điền các thông tin trước khi gửi Hình 5-324. Thao tác gửi bảng khảo sát
biểu mẫu.
5.4 Thu thập và xử lý kết quả khảo sát
Sau khi gửi bảng khảo sát đi, người dùng có thể theo dõi kết quả khảo sát, ví
dụ như số lượng khảo sát đã thực hiện. Ngoài ra, người dùng có thể thực hiện các
tính năng khác như: nhận thông báo qua email, chọn vị trí lưu câu trả lời, tải hoặc in
câu trả lời, xóa câu trả lời, …
348
Hình 5-325. Theo dõi và thu thập kết quả khảo sát
Người dùng truy xuất “Bản tóm tắt” để xem tất cả các dữ liệu được hiển thị
trong biểu đồ và đồ thị dễ đọc. Có thể xem tất cả các dữ liệu thô đã được lưu trong
một bảng tính. Người dùng tốt nhất là không nên chỉnh sửa bảng tính này trực tiếp,
nhưng có thể sao chép và dán số liệu vào một bảng tính khác hoặc tài liệu khác để
phân tích thêm. Nhấp chuột vào biểu tượng dấu cộng màu xanh để tạo bảng tính
hiển thị câu trả lời dưới dạng bảng Excel.
Hình 5-326. Xử lý kết quả khảo sát
Người dùng có thể trực quan hóa các kết quả khảo sát dưới dạng biểu đồ
349
Hình 5-327. Kết quả khảo sát được trực quan hóa bằng biểu đồ
350
Trong chương 5, giáo trình tập trung trình bày giới thiệu một số phần mềm
ứng dụng trực tuyến như Google Sheets, Google Docs, Google Forms. Trong đó,
giáo trình trang bị một số kiến thức tổng quan về các ứng dụng như các khái niệm,
vai trò và các thao tác cơ bản của từng phần mềm. Bên cạnh đó, chương 5 cũng đề
cập đến những tính năng đặc trưng của từng ứng dụng. Trong từng nội dung chi tiết,
các ví dụ, hình ảnh minh hoạ trình bày gắn liền với cơ sở lý thuyết được đề cập. Để
củng cố và tổng hợp các kiến thức trước đó, hệ thống câu hỏi chương 5 được xây
dựng trên cơ sở giúp người đọc rèn luyện và thực hành với các yêu cầu thực tế.
351
Câu số 1. Hã y trình bà y cá c tính nă ng đặ c trưng củ a Google Sheets. Từ đó , cho
biết Anh/Chị đã thích tính nă ng nà o nhấ t? Anh/Chị đã vậ n dụ ng tính
nă ng đó và o thự c tế như thế nà o?
Câu số 2. Hã y trình bà y cá c tính nă ng đặ c trưng củ a Google Docs. Từ đó , cho
biết Anh/Chị đã thích tính nă ng nà o nhấ t? Anh/Chị đã vậ n dụ ng tính
nă ng đó và o thự c tế như thế nà o?
Câu số 3. Trong quá trình họ c tạ i trườ ng, Anh/Chị đã từ ng tiếp cậ n vớ i phầ n
mềm trự c tuyến nà o sau đâ y: Google Docs, Google Sheets, Google
Forms?
Câu số 4. Hã y trình bà y mộ t số kỹ nă ng mà Anh/Chị tích lũ y trong quá trình
tiếp cậ n và sử dụ ng cá c phầ n mềm trự c tuyến như Google Docs,
Google Sheets, Google Forms?
Câu số 5. Hã y trình bà y cá c bướ c Anh/Chị cầ n thự c hiện khi đượ c yêu cầ u thự c
hiện mộ t mẫ u khả o sá t online bằ ng Google Forms và gử i đến mọ i
ngườ i.
Câu số 6. Hã y liệt kê mộ t số ưu điểm và khuyết điểm củ a từ ng ứ ng dụ ng
Google Docs, Google Sheets, Google Forms mà Anh/Chị biết.
Câu số 7. Theo Anh/Chị, ứ ng dụ ng Google Forms hỗ trợ như thế nà o trong quá
trình họ c tậ p và nghiên cứ u củ a mình? Hã y cho mộ t ví dụ cụ thể.
Câu số 8. Cá c ứ ng dụ ng như Google Docs, Google Sheets, Google Forms cho
phép chia sẻ vớ i nhiều ngườ i dù ng khá c đồ ng thờ i cù ng thự c hiện
thao tá c chỉnh sử a. Theo Anh/Chị để trá nh khô ng bị xá o trộ n nộ i
dung, ngườ i sở hữ u có thể rà ng buộ c quyền truy cậ p hay khô ng? Nếu
có , hã y trình bà y cá c bướ c thự c hiện.
352
Bài tập 1
Hãy thực hiện các yêu cầu sau đây:
1. Tạo mới một Tài liệu (tập tin Google Docs), đặt tên “BẢNG PHÂN CHIA
CÔNG VIỆC”.
2. Nhập và định dạng nội dung tài liệu như sau:
3. Hãy
thiết
lập
chia
sẻ
quyền
truy
cập
và
chỉnh
sửa
cho các thành viên trong nhóm.
4. Thiết lập cài đặt tính năng báo cáo qua email các hoạt động chỉnh sửa của các
thành viên khác đến người sở hữu.
5. Hãy thực hiện tag tên thành viên vào đúng dòng của người đó trên bảng phân
công.
6. Hãy tải tập tin về máy tính, lưu với định dạng .docx
Bài tập 2
1. Tạo mới một Tài liệu (tập tin Google Docs), đặt tên “SPEAKING
DOCUMENT”.
2. Nhập và định dạng nội dung tài liệu như sau:
(Thành viên 1) People might argue that studying Speaking through books
is beneficial because students can learn useful vocabulary and grammar
structures. They might even memorise model answers for each topic.
(Thành viên 2) However, this view is absolutely wrong. It is impossible
to learn all those words and structures because there are too many of them.
Candidates would not be able to remember anything when going into the exam
room and facing the examiner.
(Thành viên 3) Also, when students study from books, they cannot
improve their pronunciation and fluency, which are extremely important parts
of the Speaking test.
353
3. Thiết lập chia sẻ quyền truy cập và chỉnh sửa cho hai thành viên còn lại nhóm.
công.
5. Mỗi thành viên sử dụng tính năng nhập văn bản bằng giọng nói để nhập lại
đúng nội dung mà mình được tag tên.
6. Hãy so sánh độ chính xác giữa văn bản nhập bằng giọng nói và văn bản gốc ban
đầu. Từ đó rút ra nguyên nhân các đoạn nhập chưa chính xác (nếu có).
8. Hãy chụp ảnh màn hình toàn bộ lược sử truy cập đến tài liệu của các thành viên
trong nhóm.
9. Hãy tải tập tin về máy tính, lưu với định dạng .docx
Bài tập 3
1. Tạo mới một Trang tính (tập tin Google Sheets), đặt tên “DANH SÁCH
ĐĂNG KÝ KHÓA LUẬNTỐT NGHIỆP”.
2. Nhập và định dạng nội dung trang tính như sau:
3.
Thiết lập chia sẻ quyền truy cập và chỉnh sửa, sao chép đường dẫn liên kết gửi cho
một nhóm thành viên đã được tạo trước đó.
công.
354
6. Thêm 1 dòng cuối bảng tính, tiêu đề “TỔNG CỘNG”, thực hiện tính tổng số
lượng thành viên đã nhập thông tin (căn cứ theo MSSV).
trong nhóm.
8. Hãy tải tập tin về máy tính, lưu với định dạng .xlsx
Bài tập 4
1. Tạo mới một Trang tính (tập tin Google Sheets), đặt tên “DANH SÁCH
PHÂN CÔNG DỊCH”.
2. Nhập và định dạng nội dung trang tính như sau:
3. Thiết lập chia sẻ quyền truy cập và chỉnh sửa, sao chép đường dẫn liên kết gửi
cho một nhóm thành viên đã được tạo trước đó
công.
5. Sử dụng hàm GOOGLETRANSLATE hỗ trợ dịch các đoạn văn bản (theo phân
công). Hãy nhận xét độ chính xác cũng như sự linh hoạt của hàm đã sử dụng.
trong nhóm.
8. Hãy tải tập tin về máy tính, lưu với định dạng .xlsx
355
Bài tập 5
1. Tạo mới một Biểu mẫu (tập tin Google Forms), đặt tên “THÔNG TIN HỌC
VIÊN NHẬN GIÁO TRÌNH”.
2. Nhập và định dạng nội dung Biểu mẫu gồm các câu hỏi như sau:
3.
Thiết lập chia sẻ đến mọi người theo mẫu như sau:
4. Hãy thực hiện sao chép liên kết Biểu mẫu, thiết lập các cài đặt cho phép truy
cập và chỉnh sửa. Gửi đường liên kết sao chép cho nhóm thành viên đã tạo
trước đó.
356
5. Theo dõi kết quả thu thập khảo sát và tổng hợp kết quả khảo sát.
trong nhóm.
Bài tập 6
1. Tạo mới một Biểu mẫu (tập tin Google Forms), đặt tên “TRẢ LỜI SỰ KIỆN”.
2. Nhập và định dạng nội dung Biểu mẫu gồm các câu hỏi như sau:
3. Thiết lập
tùy chọn
chia sẻ
và quyền
truy cập
cho biểu
mẫu vừa
tạo.
4. Chia sẻ
biểu mẫu
này qua
email
cho 10
người
bạn của
Anh/Chị.
Thiết lập
cài đặt
báo qua
email khi
nhận
được
phiếu trả lời.
5. Theo dõi kết quả thu thập, tổng hợp và trực quan hóa kết quả khảo sát bằng biểu
đồ và cho biết có bao nhiêu người xác nhận sẽ tham dự sự kiện.
6. Thiết lập tùy chọn cho phép chỉnh sửa câu trả lời, theo dõi lịch sử truy cập và
chỉnh sửa từ người làm khảo sát
Bài tập 7
Sử dụng công cụ Microsoft Online, anh/chị thực hiện bài tập số 2, bài tập số
15, bài tập số 16 và bài tập số 19 của chương 2
357
Một số website
[1]. https://www.google.com/docs/about/
[2]. https://www.google.com/intl/vi_VN/forms/about/
[3]. https://kienthucphanmem.com/tin-tuc/google-forms-la-gi/
[4]. https://www.google.com/sheets/about/
[5]. https://support.google.com/docs/answer/9330961?hl=vi
[6]. https://timoday.edu.vn/su-dung-google-forms-tao-phieu-khao-sat/
358
CHƯƠNG 6. MỘT SỐ XU HƯỚNG CÔNG NGHỆ
Mục tiêu chương
Các nội dung được trình bày trong chương 6 nhằm giúp người học hiểu
những kiến thức tổng quan về một số xu hướng công nghệ phổ biến như hoạt động
chuyển đổi số (Digital Transformation); dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo
(Artificial Intelligence), điện toán đám mây (Cloud Computing), chuỗi khối
(Blockchain), Internet vạn vật (Internet of Things) cũng như các công nghệ khác.
Cũng như hiểu được một số ứng dụng trong phát triển các hệ thống thông tin tích
hợp.
359
6.1 Chuyển đổi số
Ngày nay, việc ứng dụng khoa học công nghệ trong hoạt động quản lý và vận
hành là xu thế tất yếu mà các đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp tích cực triển khai. Nhu
cầu chuyển đổi số là một trong những hoạt động đang được thúc đẩy mạnh mẽ. Vậy
chuyển đổi số là gì? Chuyển số đóng vai trò như thế nào trong một tổ chức? Các xu
hướng công nghệ nào đang nổi bật trong chuyển đổi số hiện nay? Câu trả lời sẽ
phần nào giúp người học có những khái niệm ban đầu về chuyển đổi số, một hoạt
động mang tính tất yếu trong thời đại công nghệ bùng nổ như hiện nay.
6.1.1 Khái niệm chuyển đổi số
Thuật ngữ “Chuyển đổi số - Digital transformation” được nhắc rất nhiều
trong những năm gần đây, tuy nhiên chưa có một khái niệm nào thống nhất riêng.
Tùy thuộc vào quan điểm và phương thức tiến hành “chuyển đổi số” mà nhiều khái
niệm khác nhau được ra đời như sau:
Theo Tech Republic – Tạp chí trực tuyến, cộng đồng xã hội dành cho các
chuyên gia CNTT, khái niệm chuyển đổi số 4.0 là “cách sử dụng công nghệ để thực
hiện lại quy trình sao cho hiệu quả hoặc hiệu quả hơn.”
Theo Microsoft, chuyển đổi số là một sự đổi mới phương thức vận hành hoạt
động kinh doanh ứng dụng công nghệ điện toán đám mây (Cloud), trí tuệ nhân tạo
(AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data), … vào mọi hoạt động của tổ
chức, doanh nghiệp nhằm đưa lại hiệu suất cao, thúc đẩy phát triển doanh thu và
thương hiệu. Chuyển đổi số là việc tư duy lại cách thức các tổ chức tập hợp mọi
người, dữ liệu và quy trình để tạo những giá trị mới.
Tùy theo đặc trưng riêng của từng đơn vị, với mỗi chiến lược và phương thức
vận hành, mô hình tổ chức khác nhau thì định nghĩa về chuyển đổi số cũng không
hoàn toàn giống nhau. Chính vì vậy, có thể hiểu chuyển đổi số theo nghĩa khái quát
là “quá trình định hình lại các ngành bằng cách tái cơ cấu các mô hình hoạt động
và kinh doanh hiện có. Quá trình thay đổi tổng thể và toàn diện của cá nhân, tổ
chức về cách sống, cách làm việc và phương thức sản xuất dựa trên các công nghệ
số”.
6.1.2 Vai trò của chuyển đổi số trong tổ chức
Từ khái niệm nêu trên có thể thấy hoạt động chuyển đổi số có nghĩa là tích
hợp các giải pháp số vào cốt lõi của tổ chức, thay đổi sâu sắc cách hoạt động của tổ
chức bằng cách tạo ra các quy trình vận hành mới, tương tác với đối tượng bên
ngoài tổ chức hay trải nghiệm môi trường văn hóa tổ chức theo phương thức mới.
Nó không chỉ mang tái tạo lại những phương pháp truyền thống mà còn có thể sáng
tạo những phương pháp mới để đáp ứng những kỳ vọng thay đổi của thị trường.
Chuyển đổi số không phải đơn thuần thay đổi cách thực hiện công việc từ thủ công
truyền thống (ghi chép trong sổ sách, họp trực tiếp,...) sang vận dụng công nghệ để
giảm thiểu sức người. Chuyển đổi số là thay đổi quy trình mới, thay đổi mô hình
hoạt động mới, để cung cấp dịch vụ mới hoặc cung cấp dịch vụ đã có theo cách
mới. Chuyển đổi số không chỉ giúp tăng năng suất, giảm chi phí mà còn mở ra
360
không gian phát triển mới, tạo ra các giá trị mới ngoài các giá trị truyền thống vốn
có. Trên thực tế, chuyển đổi số đóng vai trò thay đổi tư duy kinh doanh, phương
thức điều hành, văn hóa tổ chức.
Hình 6-328. – Mục tiêu của chuyển đổi số quốc gia

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn
Hoạt động chuyển đổi số mang một số vai trò nổi bật như sau:
Thứ nhất, chuyển đổi số giúp thay đổi tư duy quản lý và văn hóa tổ chức
Muốn ứng dụng khoa học công nghệ vào vận hành hiệu quả, điều kiện tiên
quyết là bộ phận lãnh đạo quản lý phải thay đổi tư duy và nhận thức trong việc
chuyển đổi số. Thay đổi tư duy quản lý và vận hành là một yêu cầu cần thiết đối với
các tổ chức khi thực hiện chuyển đổi số. Người quản lý cần có quan điểm tiến bộ
trong việc chủ động và cho phép thực hiện lưu trữ thông tin kinh doanh lên không
gian đám mây của bên thứ ba. Họ nên chủ động tin tưởng thực hiện trao quyền và
tin tưởng vào nhân viên trong việc truy xuất, lưu trữ, truyền tải thông tin giữa các
bộ phận có liên quan trong tổ chức. Điều này giúp họ không mất nhiều thời gian để
trực tiếp theo dõi nhân viên làm việc mà vẫn nắm được tình hình hoạt động chung
của tổ chức.
Bằng việc ứng dụng công nghệ, như kho dữ liệu dùng chung điện toán đám
mây, hoạt động chuyển đổi số sẽ giúp tăng cường liên kết giữa các bộ phận trong tổ
chức, các phòng ban có các công việc, mục tiêu liên quan tới nhau và họ có thể dễ
dàng nắm bắt được nhờ thông tin trên hệ thống. Điều này sẽ giúp tăng tính minh
bạch trong tổ chức và tối ưu hiệu suất làm việc của tất cả các thành viên trong tổ
chức. Bên cạnh đó, giúp người quản lý dễ dàng theo dõi được tiến độ cũng như
năng suất làm việc của nhân viên mà không cần phải trực tiếp giám sát và đôn đốc
thực hiện.
Thứ hai, chuyển đổi số trong tổ chức giúp việc cung cấp thông tin, dữ liệu một
cách nhanh chóng và hiệu quả
Khi các tổ chức thực hiện chuyển đổi số, thì tất yếu các thông tin, dữ liệu đều
được đưa lên tài khoản điện toán đám mây. Điều này giúp tiết kiệm được rất nhiều
chi phí trong việc quản lý thông tin, dữ liệu. Mặt khác, việc lưu trữ dữ liệu trên kho
361
dữ liệu dùng chung giúp nhà quản lý dễ dàng theo dõi và cập nhật thông tin để
nhanh chóng đưa ra quyết định chính xác. Đồng thời, các nhân viên trong quá trình
làm việc có thể dễ dàng truy cập thông tin cần thiết để làm việc hiệu quả mọi lúc
mọi nơi. Điều đó có nghĩa rằng người lao động sẽ giảm tải được các áp lực rào cản
từ giới hạn không gian làm việc và thời gian trong quá trình xử lý công việc.
Thứ ba, chuyển đổi số giúp tổ chức tiết kiệm được một phần đáng kể chi phí vận
hành
Khi thực hiện chuyển đổi số, đồng nghĩa với việc rất nhiều hoạt động trong
mô hình truyền thống sẽ không còn nữa. Mà thay thế vào đó phương thức vận hành
được thực hiện bằng của khoa học công nghệ. Ví dụ như các thông tin lưu trữ sẽ
được đưa lên hệ thống máy tính giảm bớt lượng giấy để in ấn, giúp công ty tiết kiệm
được một khoản chi phí trong vận hành. Hoặc một số công việc sẽ không còn phù
hợp trong chuyển đổi số. Ví dụ với công việc văn thư, làm thủ tục giấy tờ sẽ không
cần nhiều người thực hiện vì đã có các phần mềm quản lý hỗ trợ. Một trong những
điểm nổi bật của chuyển đổi số là sự cải tiến năng suất vượt bậc. Thay vì hoạt động
truyền thống cần tốn nhiều nhân lực, vật lực thực hiện và cần nhiều thời gian để
thực hiện theo đúng quy trình thủ công thì chuyển đổi số với sự tích hợp của công
nghệ điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, … có thể giúp cải tiến năng suất vô cùng
hiệu quả. Một khối lượng lớn công việc được thực hiện mà không cần đòi hỏi nhiều
nhân lực cũng như chi phí vận hành như phương thức truyền thống.
Thứ tư, chuyển đổi số giúp nâng cao trải nghiệm khách hàng. Chuyển đổi số giúp
cá nhân hóa trải nghiệm của khách hàng và góp phần nâng cao thương hiệu, xây
dựng ấn tượng tốt về tổ chức
Khi tổ chức thực hiện chuyển đổi số, thông tin và dịch vụ nhanh chóng đến
với khách hàng. Điều này xóa bỏ rào cản về không gian địa lý, giúp tổ chức dễ dàng
tiếp cận với khách hàng tiềm năng. Thông tin của khách hàng có thể được lưu trữ
dựa trên lịch sử truy cập hoặc giao dịch là điểm quan trọng trong chuyển đổi số của
các tổ chức. Từ các thông tin như lịch sử giao dịch, các sản phẩm mà khách hàng
yêu thích, mua thường xuyên, người bán hàng có thể tư vấn các mặt hàng hoặc dịch
vụ phù hợp cho người mua. Các công ty có nhiều chương trình chăm sóc khách
hàng như thường gửi các tin nhắn, quà tặng hoặc coupon và thậm chí dựa trên thói
quen, hành vi, sở thích để gửi tặng các chương trình khuyến mãi ... để tạo thiện cảm
với khách hàng.
Bên cạnh đó, việc tích hợp thông tin từ nguồn dữ liệu lớn, kết hợp các giải
thuật trí tuệ nhân tạo có thể phân tích hành vi khách hàng để từ đó đưa ra các giải
pháp tư vấn các gói dịch vụ phù hợp. Khách hàng có thể tự mình trải nghiệm các
hoạt động, dịch vụ mà không cần trực tiếp đến trụ sở hay chi nhánh của tổ chức.
Các dịch vụ tư vấn kết hợp dựa trên các thông tin nhân khẩu học của khách hàng sẽ
giúp nâng cao thương hiệu tổ chức, góp phần thu hút được lượng khách hàng tiềm
năng rất lớn. Đồng thời, các dữ liệu này cũng giúp tổ chức có thể tiến hành đánh
giá, xếp hạng tín nhiệm để có giải pháp phù hợp với từng đối tượng khách hàng.
Thứ năm, chuyển đổi số giúp gia tăng năng lực cạnh tranh cho tổ chức
362
Một trong những ưu điểm nổi bật của chuyển đổi số tại các đơn vị, tổ chức là
tiết kiệm đáng kể về chi phí vận hành. Nguồn tiền này có thể giúp tổ chức đẩy mạnh
hoạt động đầu tư cho các kế hoạch phát triển khác. Nhờ các mô hình quản lý bằng
các ứng dụng công nghệ giúp người bán tới gần và nâng cao được trải nghiệm
khách hàng. Điều này sẽ làm tăng tính cạnh tranh cho các doanh nghiệp để đưa ra
được các sản phẩm, dịch vụ đáp ứng nhu cầu của khách hàng.
Thông qua chuyển đổi số, tích hợp các phần mềm công nghệ giúp tổ chức dễ
dàng tiếp cận khách hàng bằng nhiều phương thức. Ngày nay, nhiều tổ chức xây
dựng các phần mềm công nghệ đặc thù riêng cho mình để khai thác thông tin từ
nguồn dữ liệu lớn về khách hàng. Từ đó, mở rộng thị trường khách hàng và dần
nâng cao thương hiệu riêng. Từ đó gia tăng năng lực cạnh tranh với các đối thủ
trong ngành thông qua các gói sản phẩm, các dịch vụ, các thông tin phù hợp với thị
hiếu khách hàng.
6.1.3 Một số xu hướng công nghệ trong chuyển đổi số hiện nay
Nhắc đến chuyển đổi số, có thể phân chia thành các loại cơ bản sau đây:
chuyển đổi số trong xã hội, chuyển đổi số doanh nghiệp, chuyển đổi số cơ quan Nhà
nước, chuyển đổi số trong từng ngành, lĩnh vực. Có thể thấy xu hướng chuyển đổi
số đang được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực. Trong những năm gần đây, đặc biệt là
giai đoạn hiện tại, có 2 lĩnh vực là các cơ quan Nhà nước và các doanh nghiệp tư
nhân, chiến lược chuyển đổi số đang được xúc tiến tích cực. Đối với doanh nghiệp,
hoạt động chuyển đổi số đóng vai trò thiết yếu đối với chiến lược phát triển vì vậy
đã được tiến hành đầu tư từ khá sớm và thực tế mang lại nhiều hiệu quả rõ rệt.
Cùng với sự ra đời của nhiều thành tựu khoa học công nghệ hiện đại, hoạt
động chuyển đổi số cũng cũng phát triển theo các xu hướng chung. Tại Việt Nam,
quá trình chuyển đổi số đã bắt đầu diễn ra, nhất là trong những ngành như tài chính,
giao thông, du lịch, giáo dục, … Chính phủ và chính quyền các cấp đang nỗ lực xây
dựng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số. Hơn 30 thành phố cũng định xây
dựng Smart City với các nền tảng công nghệ mới. Như vậy xu hướng chuyển đổi số
hiện nay đã trở thành tâm điểm trong đầu tư của nhiều doanh nghiệp. Mỗi một định
hướng triển khai chuyển đổi số đều mang lại những cơ hội song hành với những
thách thức nhất định. Tùy theo đặc thù mỗi tổ chức sẽ chọn lọc một phương thức
phù hợp cho mình.
Nhìn chung, trong giai đoạn hiện nay, một số xu hướng công nghệ nổi bật
trong chuyển đổi số được nhiều tổ chức triển khai như:
Mạng di động 5G và Internet vạn vật (IoT)
Hiện nay, IoT được xem là xu hướng chuyển đổi số đang phát triển rất mạnh
mẽ với ước tính 700 triệu thiết bị kết nối và con số này liên tục tăng. Với sự xuất
hiện của công nghệ 5G và eSim, xu hướng ứng dụng IoT chắc chắn sẽ bùng nổ
trong tương lai gần. Hiện tại, IoT băng thông rộng (4G/ 5G) đang được triển khai sẽ
dần thay thế 2G và 3G để trở thành phân khúc với tỷ lệ ứng dụng IoT lớn nhất trên
toàn cầu. Trong hoạt động sản xuất kinh doanh, tại Việt Nam, việc ứng dụng 5G và
363
IoT tới thời điểm hiện tại là đang là một xu hướng chuyển đổi số 2022 mới mẻ.
Nhưng trên thực tế, trên thế giới đã có những công ty và tập đoàn tiên phong ứng
dụng kết hợp cả hai công nghệ trên và đã có kết quả khả quan. Chính vì vậy, kết
hợp 5G và IoT đang trở thành xu hướng mang nhiều tiềm năng và tiềm lực cho các
tổ chức đang thực hiện chuyển đổi số.
Nguồn:Hình
https://www.vista.gov.vn/news/khoa-hoc-ky-thuat-va-cong-nghe/
6-329. Xu thế phát triển ứng dụng IoT
Tự động hóa quy trình nghiệp vụ kinh doanh và ứng dụng Robot trong sản xuất
Tự động hóa quy trình kinh doanh (Business Process Automation - BPA)
được hiểu là việc ứng dụng công nghệ số hóa các nhiệm vụ, quy trình cố định trong
một doanh nghiệp thay thế cho các tác vụ thủ công truyền thống. So với các hình
thức tự động hóa khác, các giải pháp BPA có xu hướng phức tạp, được kết nối với
nhiều hệ thống công nghệ thông tin doanh nghiệp và được điều chỉnh cụ thể theo
nhu cầu của từng công ty. Các doanh nghiệp thường xuyên kết hợp, phát triển ứng
dụng tự động hóa và các công cụ AI trong công việc thường nhật của họ. Nó xác
định cách các công nghệ như máy học (machine learning), tự động hóa quy trình
robot (RPA), trí tuệ nhân tạo (AI), low code và những công nghệ khác. Tại Việt
Nam, quy trình tự động hóa cũng đang được triển khai tích cực ở các cơ quan hành
chính Nhà nước. Người dân có thể thực hiện các hoạt động khai báo thông tin qua
mạng internet mà không cần đến các trụ sở cơ quan chính quyền. Thông tin có thể
được đồng bộ và xử lý tự động tại các cơ quan Nhà nước có liên quan thay cho việc
xuất trình trực tiếp cái giấy tờ như nghiệp vụ truyền thống.
364
Hình 6-330. Xu thế tự động hóa quy trình nghiệp vụ kinh
Nguồn doanh
Internet
Công nghệ Robotics cũng là một trong những công nghệ chuyển đổi số lớn
vào năm 2021. Theo khảo sát, có 1/4 doanh nghiệp sử dụng robot thông minh trong
hoạt động của họ. Tỷ lệ này ước tính sẽ tăng lên 1/3 trong hai năm tới, cho thấy một
tương lai tươi sáng của công nghệ này. Việc sử dụng robot đã phát triển theo thời
gian, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã ứng dụng robot trong nhiều lĩnh vực như
logistic, kỹ thuật, y học, … Chuyển đổi số bằng robot sẽ cơ bản giúp các doanh
nghiệp giảm chi phí, cải thiện chất lượng môi trường lao động. Đảm bảo tính đồng
nhất và chất lượng sản phẩm, giảm thiểu tối đa những sai sót trong quá trình sản
xuất. Vì vậy nên nó giúp mỗi doanh nghiệp có thể tăng tính linh hoạt và nâng cao
uy tín của thương hiệu trên thị trường.
Hình 6-331. Tự động hoá quy trình nghiệp vụ ứng dụng công nghệ
Robotics
Nguồn: https://www.arch-global.com/services/digital-transformation/rpa/
Bảo mật dữ liệu và an ninh mạng
Song song với các thế
mạnh của hoạt động chuyển
đổi số thì vấn đề bảo mật dữ
liệu và an ninh mạng là vấn
đề vô cùng quan trọng cần
lưu ý. Việc trao đổi thông tin,
bố cục kho dữ liệu dùng
chung, áp dụng công nghệ số
365 Một số nguy cơ rủi ro trong bảo mật

Hình 6-332.
thông tin
Nguồn: https://bizflycloud.vn
trong vận hành có thể mang lại các lợi ích về tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, đây cũng
là nguyên nhân của vấn đề thông tin bị đánh cắp, an ninh mạng gặp nhiều rủi ro.
Chính vì vậy, đối với các tổ chức, việc chủ động áp dụng các giải pháp công
nghệ nhằm bảo vệ dữ liệu và an ninh mạng trong xu hướng chuyển đổi số là điều tất
yếu. Trong số đó, việc áp dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big data) đang
là hai công nghệ được áp dụng nhằm phòng chống rủi ro an ninh mạng. Với các ưu
điểm vượt trội và hiệu quả và năng suất xử lý, công nghệ ứng dụng máy học và trí
tuệ nhân tạo dẫn đầu trong việc xây dựng các hệ thống bảo mật tự động, nhận diện
và phát hiện mối đe dọa tự động vì có thể phân tích một lượng lớn dữ liệu với tốc
độ nhanh và chính xác hơn nhiều so với thao tác thủ công. Điều này có lợi cho cả
các công ty lớn với lượng lớn dữ liệu và các công ty vừa hoặc nhỏ do thiếu hụt
nguồn nhân lực.
Tăng cường giao dịch online và thanh toán kỹ thuật số
Ba ví điện tử phổ biến nhất trên thị trường thanh toán kỹ thuật số hiện nay có
thể kể đến lần lượt là Momo, ShopeePay và ZaloPay. Các ví điện tử này có những
sự khác biệt nhất định. Trong khi Momo là một Ví điện tử độc lập, ZaloPay và
ShopeePay hợp tác với các nền tảng đã có tên tuổi (Zalo và Shopee). Ba ví điện tử
này đang rất được ưu chuộng bởi tính tiện lợi và các chính sách ưu đãi được cung
cấp cho người sử dụng.
Ngày nay, phần lớn các hoạt động thanh toán các dịch vụ thiết yếu cũng đã
được liên kết với các ví thanh toán điện tử. Ngoài những tiện ích về như nhanh
chóng, đa dạng trong hình thức thanh toán còn giúp giảm tải và tiết kiệm một lực
lượng nhân sự trong việc xử lý các giao dịch truyền thống trước đây. Đặc biệt, hình
thức thanh toán điện tử sẽ an toàn hơn so với giao dịch bằng tiền mặt. Các chính
sách ưu đãi thường xuyên được gửi đến người dùng cũng là biện pháp kích thích
người tiêu dùng. Bên cạnh đó, các hoạt động thanh toán được ghi nhận cũng tạo
thành kho dữ liệu hỗ trợ cho các công nghệ khác ra đời.
Hình 6-333. Một số ví thanh toán điện tử đang được sử dụng hiện nay
366
Nguồn: https://thoibaonganhang.vn
Xây dựng nền tảng dữ liệu khách hàng
Trong thời đại công nghệ số, tất cả mọi quyết định dựa trên thông tin từ các
nguồn dữ liệu tổng hợp. Dữ liệu có thể được xem yếu tố quan trọng giúp các dịch
Marketing mang về lợi nhuận. Vì vậy, nền tảng dữ liệu khách hàng (Customer Data
Platform) trở nên ngày càng phát triển và ngày càng vượt xa những công nghệ
marketing khác. Nền tảng dữ liệu khách hàng (CDP) là nguồn dữ liệu khách hàng
quan trọng để doanh nghiệp có thể tận dụng khi xây dựng những chiến dịch truyền
thông, tiếp thị và marketing. Dữ liệu được thu thập từ nhiều nguồn khác nhau có thể
ẩn chứa những thông tin tiềm năng giúp doanh nghiệp có thể tiếp thị và tiếp cận
khách hàng tiềm năng bằng các gói dịch vụ phù hợp theo xu hướng “cá nhân hóa”.
Sử dụng CDP sẽ giúp doanh nghiệp truyền tải thông điệp được cá nhân hóa và hấp
dẫn tới khách hàng của mình.
Hình 6-334. Xây dựng và phát triển ứng dụng trên nền tảng dữ liệu khách
hàng
Nguổn: https://audiens.com/customer-data-platform/
Ngày nay, việc ứng dụng CDP trong kinh doanh đã và đang đóng một vai trò
quan trọng trong xu hướng chuyển đổi số, khi mà các chiến lược “cá nhân hóa” tiếp
thị và bán hàng dựa trên nền tảng CDP của nhiều doanh nghiệp khu vực Đông Nam
Á được ứng dụng thành công. Bên cạnh đó, việc hướng đến trải nghiệm khách hàng
đa kênh (Omnichannel) đang buộc các nhà bán lẻ phải suy nghĩ lại về cách liên hệ
với khách hàng. Để tăng cường sức cạnh tranh và nâng cao thương hiệu cá nhân, xu
367
hướng mà các doanh nghiệp hiện nay đang tích cực triển khai đó là xây dựng hệ
thống các giải pháp làm tối ưu và thu hút sự quan tâm của khách hàng trong hành
trình trải nghiệm các dịch vụ của doanh nghiệp. Mặc khác, CDP không chỉ dành cho
bộ phận tiếp thị mà cũng có thể được sử dụng bởi bộ phận tài chính và CNTT để
đưa ra quyết định nhanh chóng về dịch vụ, sản phẩm và các khoản tiêu dùng khác
của công ty.
Kiến trúc đa đám mây – đa tầng đám mây (Multi – cloud)
Công nghệ điện toán đám mây có tính năng bảo trì, lưu trữ, quản lý, xử lý,
phân tích và bảo mật dữ liệu bằng cách khai thác các máy chủ dựa trên mạng
Internet. Nhờ công nghệ này mà các doanh nghiệp có thể dễ dàng kiểm tra và phát
triển các website, ứng dụng; phân tích và vận hành big data; lưu trữ dữ liệu website
thông qua cloud server; dễ dàng chia sẻ dữ liệu thông qua các nền tảng lưu trữ; gắn
kết các thành phần trong tổ chức thông qua kho dữ liệu dùng chung cũng như các
nghiệp vụ liên quan.
Hình 6-335. Một số đặc trưng của điện toán đám mây
Nguồn: https://bizcloud.vn/
Việc ứng dụng công nghệ điện toán đám mây giúp doanh nghiệp hợp lý hóa
quy trình, tối ưu hóa chi phí và nâng cao trải nghiệm cho khách hàng. Ngoài ra công
368
nghệ này giúp điều chỉnh theo yêu cầu của doanh nghiệp, chỉ trả tiền cho những
dịch vụ cần sử dụng. Vì vậy nên sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí trong quy
trình chuyển đổi số của doanh nghiệp mình.
Ngày nay, nhiều công nghệ
được xây dựng trên kiến trúc đa đám
mây được hiểu là sử dụng cùng lúc
từ hai trở lên các nền tảng điện toán
đám mây khác nhau vì nhiều lý do,
bao gồm khôi phục sau sự cố, yêu
cầu lưu trú dữ liệu và khả năng phục
hồi. Hiệu suất được cải tiến và năng
suất làm việc sẽ được nâng cao hơn
rất nhiều bằng cách cung cấp giải
pháp quản lý tập trung, đơn giản hóa, Hình 6-336. Ví dụ minh họa ứng dụng
multi-cloud cho phép các nhóm đa tầng điện toán đám mây
CNTT quản lý các dữ liệu và công
việc hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, một Nguồn: https://vietnamfinance.vn/
giải pháp quản lý đa đám mây tốt còn giúp nhà quản lý dễ dàng theo dõi, nắm bắt
tiến độ và kết quả vận hành, từ đó có thể tối ưu hóa vào thời điểm phù hợp. Điều
này cũng tối ưu hoá việc quản lý chi phí hơn.
Mô hình làm việc kết hợp (Hydrid working)
Mô hình Hybrid Working (Mô hình làm việc kết hợp) được áp dụng rộng rãi
tại nhiều doanh nghiệp. Mô hình này được triển khai với ý tưởng cho phép nhân
viên có thể kết hợp làm việc linh hoạt tại nhà và văn phòng. Tùy theo nhu cầu và
đặc thù của doanh nghiệp sẽ chỉ định một vài bộ phận làm tại văn phòng, một vài bộ
phận làm việc tại nhà hoặc luân phiên cả 2 hình thức.
Hình 6-337. Minh họa mô hình Hydrid working

Nguồn: https://1boss.vn/hybrid-working-1699
369
Các tập đoàn đa quốc gia đã bước đầu định hình được xu hướng này và đã có
sự thay đổi trong góc nhìn của các tổ chức nói chung trong thời gian gần đây. Ngoài
ra, các công ty có thể cân nhắc triển khai các công cụ và hệ thống áp dụng công
nghệ mới ví dụ như giám sát tiến độ từ xa, quản lý tài liệu và cộng tác với khách
hàng,… để đảm bảo công việc trơn tru cũng như bắt kịp xu thế chuyển đổi số hiện
nay.
Mô hình làm việc kết hợp này có thể giúp tổ chức tiết kiệm được một phần
chi phí đáng kể trong việc tổ chức vận hành như chi phí thuê văn phòng, chi phí
phát sinh phục vụ nhân viên tại văn phòng, chi phí tổ chức hoạt động, … Ngày nay,
mô hình làm việc kết hợp là xu thế mà các tổ chức giáo dục hướng đến trong việc
triển khai các hoạt động đào tạo từ xa, đào tạo trực tuyến. Tuy nhiên, để trang bị hệ
thống chuyển đổi số đáp ứng hoàn toàn các yêu cầu so với phương pháp truyền
thống vẫn là vấn đề cần lưu tâm.
Ứng dụng phân tích dữ liệu trong doanh nghiệp
Dữ liệu và những thông tin ẩn giấu trong dữ liệu là có thể là chìa khóa quyết
định thành công cho tổ chức. Hầu hết các tổ chức hiện nay đều đã hiểu được những
tiềm năng của việc đầu tư vào các ứng dụng phân tích dữ liệu. Những công cụ này
hứa hẹn sẽ tiết kiệm chi phí, nâng cao năng suất và ra quyết định tốt hơn. Phân tích
dữ liệu là chìa khóa để hiểu rõ bức tranh của khách hàng và tạo tiền đề cho các giải
pháp sáng tạo, chiến lược quảng cáo và tiếp thị được cá nhân hóa và phù hợp với
mục đích định hướng. Dữ liệu và phân tích là yếu tố quyết định trong các sáng kiến
chuyển đổi số của doanh nghiệp. Đặc biệt là nguồn dữ liệu lớn được tạo ra từ đa
kênh, có thể ẩn chứa nhiều thông tin nhiễu khi vận dụng không đúng. Chính vì vậy,
việc ứng dụng các công nghệ phân tích dữ liệu có kết hợp học máy và trí tuệ nhân
tạo, với khả năng xử lý cao có thể giúp khai thác được các thông tin tiềm năng cần
thiết và phù hợp với đặc trưng tổ chức.
Hình 6-338. Một số công cụ hỗ trợ phân tích dữ liệu phổ biến hiện nay
370
Nguồn: https://insight.isb.edu.vn/
Việc áp dụng các công cụ phân tích dữ liệu triệt để trong kinh doanh mang lại
cho tổ chức, đặc biệt là các doanh nghiệp nhiều lợi thế cạnh tranh. Các thông tin
khai thác từ dữ liệu được phân tích giúp tổ chức đưa ra các quyết định nhanh và
chính xác hơn, đề xuất mô hình dự đoán chính xác hơn. Bên cạnh đó, những công
cụ có thể phân tích thực trạng của khách hàng và định hình lại bức tranh toàn cảnh
của khách hàng. Các bộ dữ liệu khác nhau bao gồm hành vi mua, tâm lý người tiêu
dùng và thông tin nhân khẩu học được tổng hợp và xem xét, từ đó tìm ra các mối
tương quan ẩn mà con người không thể dễ dàng quan sát được.
Công nghệ thực tế ảo VR
Thực tế ảo hay còn gọi
là thực tại ảo (Virtual Reality -
VR) là thuật ngữ miêu tả một
môi trường được giả lập (ảo
hóa) được tạo ra bởi con người
nhờ vào các phần mềm chuyên
dụng, và được điều khiển bởi
thiết bị thông minh. Công nghệ
VR tạo ra một thế giới ảo do
máy tính tạo ra. Công nghệ
này giúp người dùng bước vào
môi trường ảo, trở thành một Hình 6-339. Minh họa ứng dụng công nghệ VR
phần trong đó. Nó đưa người trong ngành du lịch
sử dụng trải nghiệm hình ảnh Nguồn: https://tuoitrethudo.com.vn
ảo với khả năng tương tác qua
những giác quan khác như thính giác, khứu giác và xúc giác. Công nghệ này đã
được các doanh nghiệp Việt Nam ứng dụng trong ngành y học, du lịch, bất động
sản, kỹ thuật, …
Vớ i ngà nh du lịch, cô ng nghệ nà y khắ c phụ c đượ c nhữ ng khó khă n phổ
biến như khô ng sắ p xếp đượ c thờ i gian, chuẩ n bị nhiều hà nh lý hay lo ngạ i về
chấ t lượ ng ă n ở . Chỉ vớ i và i thiết bị cô ng nghệ khá ch hà ng có thể di chuyển tớ i
địa điểm du lịch ở khắ p nơi trên thế giớ i mộ t cá ch nhanh chó ng. Điều đặ c biệt,
là khá ch hà ng có thể “trả i nghiệm ả o” để đưa ra cá c quyết định trong chọ n lự a
củ a mình.
Vớ i nhữ ng ngà nh kỹ thuậ t, kiến trú c, cô ng nghệ nà y cho phép mô phỏ ng
trự c quan hoá dạ ng hình ả nh số ng độ ng để hình thà nh ý tưở ng phá t triển, cả i
tiến hoặ c hoà n thà nh sả n phẩ m củ a mình, giả m thiểu đá ng kể cá c rủ i ro sai só t.
371
6.2 Dữ liệu lớn (Big Data)
6.2.1 Khái niệm dữ liệu lớn
Khái niệm dữ liệu lớn (big data) được sử dụng từ những năm 1970 và thực sự
bùng nổ trong khoảng 10 năm trở lại đây. Hiện nay, dữ liệu lớn đang được phát
triển rộng rãi trong các ứng dụng phục vụ nhiều lĩnh vực như: dịch vụ bán lẻ, tài
chính ngân hàng, y tế, viễn thông, giải trí, bảo hiểm, … Theo (Bernhard & Martin,
2017), dữ liệu lớn chính là tài sản thông tin, mà những thông tin này có khối lượng
dữ liệu lớn và đa dạng, tốc độ tăng trưởng cao, đòi hỏi phải có công nghệ mới, hiện
đại để xử lý, khai thác dữ liệu tiềm năng một cách hiệu quả, đảm bảo khám phá
được các yếu tố ẩn sâu trong dữ liệu và tối ưu hóa được quá trình xử lý dữ liệu. Các
dữ liệu khai phá được là cơ sở đáng tin cậy giúp các nhà quản lý, hoạch định chiến
lược đưa ra được các quyết định hiệu quả, đúng đắn và kịp thời để nâng cao vị thế
cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Dữ liệu lớn là thuật ngữ dùng để chỉ một tập hợp dữ liệu rất lớn và rất phức
tạp đến nỗi những công cụ, ứng dụng xử lí dữ liệu truyền thống không thể nào đảm
đương được (Kevin, 2016; Mashooque, 2020). Để tạo ra các đột phá và sự khác biệt
trong dịch vụ của mình, những nhà quản trị luôn có nhu cầu rất cao trong việc tìm
kiếm các giải pháp công nghệ thông minh, có khả năng hỗ trợ dự đoán xu hướng
tương lai thông qua các kịch bản với giả thiết đầu vào được cung cấp trước. Chính
vì vậy, khái niệm dữ liệu lớn ngày nay được gắn liền với khái niệm AI trong việc
phát triển ứng dụng công nghệ thông minh.
Trong quá trình khai thác phát triển, dựa trên những đặc trưng mà định nghĩa
dữ liệu lớn được xây dựng cấu thành từ 8 yếu tố, bao gồm: Volume (khối lượng dữ
liệu được tạo ra), Variety (tính đa dạng của dữ liệu), Velocity (tốc độ dữ liệu được
tạo ra), Variability (tính biến thiên của dữ liệu), Veracity (mức độ tin cậy của dữ
liệu), Value (giá trị của dữ liệu), Viscosity (khả năng chống dòng chảy trong khối
lượng dữ liệu), Virality (tốc độ lan truyền và chia sẻ dữ liệu).
6.2.2 Vai trò và các ứng dụng của dữ liệu lớn
Dữ liệu lớn được nhận định là cung cấp nhiều lợi ích to lớn cho tất cả các tổ
chức, đặc biệt là các loại hình doanh nghiệp trên toàn cầu. Từ ngành giáo dục đến
ngành chăm sóc sức khỏe, hầu hết các chiến lược phát triển và quyết định đều đang
bị ràng buộc bởi các thông tin khai thác được trong dữ liệu lớn theo cách này hay
cách khác. Dữ liệu lớn được ứng dụng trong bất kỳ lĩnh vực kiến thức nào, từ thực
thi pháp luật, y học đến sinh học và tâm lý học. Ngày càng có nhiều người ứng dụng
dữ liệu lớn cho công việc của họ, chẳng hạn như tại bệnh viện, trường học, các tổ
chức phi lợi nhuận, Chính phủ và các tập đoàn doanh nghiệp.
372
Hình 6-340. Một số lĩnh vực đang ứng dụng Big data
Nguồn Internet
Dữ liệu lớn thu thập các thông tin quy mô lớn từ nhiều nguồn khác nhau như
các trang web, các ứng dụng liên kết, các hành vi thiết bị di động thông minh hay
các đầu cuối giao tiếp của các tổ chức cung cấp dịch vụ. Các tổ chức, doanh nghiệp
có thể ứng dụng các công nghệ phân tích nguồn dữ liệu này cho mục đích phục vụ
cho công việc phân tích thị trường. Các thông tin khai thác được từ dữ liệu lớn có
thể giúp nhà quản lý đưa ra các chiến lược nâng cao chất lượng sản phẩm, dịch vụ
hiện tại hay tìm hiểu về hành vi khách hàng để đưa ra các dòng sản phẩm mới ngày
càng phù hợp với thị hiếu và nhu cầu xã hội. Bên cạnh đó, để nâng cao thương hiệu
của mình, các tổ chức, doanh nghiệp có thể tận dụng dữ liệu lớn làm căn cứ xây
dựng nội dung trang web thu hút người truy cập hơn, có được cái nhìn toàn cảnh và
sâu sắc về hành vi mua hàng. Dữ liệu càng nhiều, thu thập được từ nhiều nguồn
khác nhau thì những kết quả phân tích càng chính xác và phong phú.
Các thông tin được khai thác từ việc nghiên cứu và phân tích các tập dữ liệu
lớn giúp cung cấp cho nhà quản lý có thêm những hiểu biết có giá trị đối với những
mục đích riêng của tổ chức mình. Đối với hoạt động kinh doanh, nguồn thông tin
tiềm năng khai thác từ dữ liệu lớn có thể hỗ trợ doanh nghiệp tạo ra lợi thế cạnh
tranh trước các đối thủ bằng cách xây dựng hồ sơ khách hàng hoặc nắm bắt được xu
hướng của thị trường. Dữ liệu lớn cũng có thể được dùng để phân tích các xu hướng
hành vi hoặc y tế. Mạng xã hội và người dùng thiết bị di động cũng đang bị giám sát
để hiểu rõ hơn về cách mọi người tương tác với nhau và những gì họ muốn. Việc sử
dụng dữ liệu lớn cũng đã mở rộng sang lĩnh vực tiếp thị truyền thông xã hội. Người
ta tin rằng xu hướng này sẽ tiếp tục thay đổi và phát triển khi ngày càng có nhiều
thông tin được tạo ra bởi các cảm biến và thiết bị được kết nối với Internet of
Things (IoT).
Mặt khác, dữ liệu lớn còn có thể giúp các cơ quan Chính phủ dự đoán được tỉ
lệ thất nghiệp, xu hướng nghề nghiệp của tương lai để tập trung đầu tư cho các hạng
mục đó, cắt giảm chi phí, kích thích tăng trưởng kinh tế, thậm chí là ra phương án
phòng ngừa trước một dịch bệnh nào đó. Một khi tận dụng được tối đa nguồn dữ
liệu lớn thì cơ hội thành công sẽ lớn hơn nhiều lần.
Một số ứng dụng của dữ liệu lớn hiện nay có thể kể đến như sau:
373
Ứng dụng phân tích dữ liệu lớn trong hoạt động chính trị: mộ t ví dụ tiêu
biểu là ở Mỹ, dữ liệu lớ n đượ c ứ ng dụ ng để phụ c vụ cho cuộ c tranh cử Tổ ng
thố ng. Họ xâ y dự ng mộ t độ i ngũ nhâ n viên chuyên đi thu thậ p thô ng tin và
phâ n tích dữ liệu thu đượ c trong dự á n triển khai về dữ liệu lớ n. Độ i ngũ nhâ n
viên nà y thu thậ p tấ t cả thô ng tin về ngườ i dâ n ở cá c khu vự c, sau đó phâ n tích
và chỉ ra mộ t số thô ng tin quan trọ ng về ngườ i dâ n Mỹ như: Thích đọ c sá ch gì?
thích mua loạ i thuố c gì? thích sử dụ ng phương tiện gì?… Thậ m chí cò n biết
đượ c cả thô ng tin về ngườ i đó đã bỏ phiếu tín nhiệm ai ở lầ n bầ u cử trướ c.
Trên cơ sở nhữ ng thô ng tin nà y, họ đã đưa ra kế hoạ ch vậ n độ ng phù hợ p, khả
nă ng trú ng cử sẽ cao hơn.
Ứng dụng phân tích dữ liệu lớn để quản lý xã hội: hiện nay Chính phủ
đang ứ ng dụ ng số hó a và o quả n lý xã hộ i bằ ng cá ch tạ o ra nhữ ng kho dữ liệu
lớ n để cho ngườ i dâ n và cá c cơ quan hà nh chính thuậ n tiện trong việc nhậ p, tìm
kiếm, kiểm tra và lưu trữ dữ liệu bằ ng cá ch triển khai că n cướ c cô ng dâ n gắ n
chip, sổ hộ khẩ u điện tử , hộ chiếu điện tử , bả o hiểm xã hộ i điện tử , ... Việc nà y
giú p giả m cá c thủ tụ c hà nh chính giấ y tờ rườ m rà cho ngườ i dâ n, đề cao sự
minh bạ ch, trong suố t và tin cậ y.
Ứng dụng dữ liệu lớn trong an toàn giao thông: hệ thố ng phâ n tích tử
vong củ a Cơ quan An toà n Giao thô ng đườ ng cao tố c quố c gia Hoa Kỳ đã sử
dụ ng số liệu CDR trong quá khứ để ướ c lượ ng cá c dò ng giao thô ng trong thà nh
phố và o cá c giờ cao điểm, từ đó có nhữ ng bả n đồ tai nạ n giao thô ng, kế hoạ ch
phâ n luồ ng giao thô ng chi tiết, hợ p lý giú p giả m thiểu tai nạ n và kẹt xe. Ngoà i ra
cò n đưa ra thô ng tin cho ngườ i tham gia giao thô ng đượ c biết nếu muố n đi từ
nơi nà y đến nơi khá c thì nên đi và o giờ nà o để trá nh kẹt xe, hoặ c đi đườ ng nà o
là ngắ n nhấ t. Ngoà i ra dữ liệu lớ n cò n giú p phâ n tích định vị ngườ i dù ng thiết bị
di độ ng, ghi nhậ n chi tiết cuộ c gọ i trong thờ i gian thự c; và giả m thiểu tình trạ ng
ù n tắ c giao thô ng.
Ứng dụng dữ liệu lớn trong y tế: trong y họ c cá c bá c sĩ dự a và o số liệu
trong cá c bệnh á n để đưa ra dự đoá n về nguy cơ mắ c bệnh. Đồ ng thờ i cũ ng đưa
ra đượ c xu hướ ng lâ y lan củ a bệnh. Ví dụ , ứ ng dụ ng Google Flu Trend là mộ t
trong nhữ ng ứ ng dụ ng thà nh cô ng củ a Google, ứ ng dụ ng nà y dự a trên từ khó a
tìm kiếm về dịch cú m H5N1 nă m 2009 ở cá c khu vự c tạ i Mỹ, sau đó bộ má y
phâ n tích củ a Google sẽ phâ n tích và đố i chiếu kết quả tìm kiếm đó , sau cù ng là
đưa ra dự bá o về xu hướ ng dịch cú m tạ i khu vự c đó . Qua đó cho biết tình hình
cú m H5N1 tạ i khu vự c đó sẽ diễn ra như thế nà o để đưa ra cá c giả i phá p phò ng
trá nh. Nhữ ng kết quả mà Google Flu Trend đưa ra, hoà n toà n phù hợ p vớ i bá o
cá o củ a Tổ chứ c y tế thế giớ i WHO về tình hình bệnh cú m H5N1 tạ i khu vự c đó
củ a Mỹ.
Ứng dụng dữ liệu lớn trong tài chính: từ nhữ ng dữ liệu chính xá c, định kỳ,
kịp thờ i thu thậ p đượ c thô ng qua cá c giao dịch củ a khá ch hà ng giú p tiến hà nh
phâ n tích, xếp hạ ng và quả n lý cá c rủ i ro trong đầ u tư tà i chính, tín dụ ng.
374
Ứng dụng dữ liệu lớn trong thương mại: trong thương mạ i dữ liệu lớ n
giú p thự c hiện mộ t số cô ng việc sau: phâ n khú c thị trườ ng và khá ch hà ng; phâ n
tích hà nh vi khá ch hà ng tạ i cử a hà ng; tiếp thị trên nền tả ng định vị; phâ n tích
tiếp thị chéo kênh, tiếp thị đa kênh; quả n lý cá c chiến dịch tiếp thị và khá ch
hà ng thâ n thiết; so sá nh giá ; phâ n tích và quả n lý chuỗ i cung ứ ng; phâ n tích
hà nh vi, thó i quen ngườ i tiêu dù ng.
Ứng dụng dữ liệu lớn trong dự báo thời tiết: trong bối cảnh khí hậu đang thay
đổi chóng mặt vì con người, một hệ thống có khả năng dự đoán chính xác và đưa ra
cảnh báo sớm có khả năng cứu sống hàng triệu sinh linh. Bằng cách sử dụng dữ liệu
lớn, các nhà khoa học dự báo với độ chính xác tương đối trong vòng 1 tuần cho đến
1 tháng. Các nhà khoa học của Cục Khí tượng thủy văn Úc đang nghiên cứu đưa ra
dự đoán chính xác thời tiết trước vài năm thậm chí vài chục năm.
Từ những ứng dụng trên đây, có thể nói, dữ liệu lớn tạo nên ảnh hưởng rộng
lớn đến đời sống của tất cả con người trong thời đại số. Nhiều ngành kinh tế như
ngân hàng, giao thông vận tải, thương mại điện tử hay chăm sóc sức khỏe đã có
những bước nhảy vọt, cải tiến công nghệ, sản phẩm của mình.
6.2.3 Một số công nghệ hỗ trợ xử lý và lưu trữ trong dữ liệu lớn
Như đã đề cập, dữ liệu lớn là một thuật ngữ cho việc xử lý một tập hợp dữ
liệu rất lớn và phức tạp mà các ứng dụng xử lý dữ liệu truyền thống không xử lý
được. Các thao tác xử lý trên dữ liệu lớn như phân tích, thu thập, giám sát dữ liệu,
tìm kiếm, chia sẻ, lưu trữ, truyền nhận, trực quan, truy vấn và tính riêng tư. Một số
công nghệ ứng dụng dành cho dữ liệu lớn tiêu biểu thường được nhắc đến bao gồm:
Data lakes: là một kho dữ liệu có chứa các khối lượng dữ liệu thô vô cùng
khổng lồ thuộc định dạng gốc cho đến dạng dữ liệu đã được xử lý hay dữ liệu đang
sử dụng. Những yếu tố này giúp cho Data lakes có thể tăng trưởng sự phát triển của
IoT và các công nghệ kỹ thuật số khác. Khi đó các Data lakes sẽ được thiết kế sao
cho người dùng có thể truy cập được dễ dàng hơn vào một lượng lớn các dữ liệu tại
bất cứ lúc nào người dùng có nhu cầu.
Hệ sinh thái Hadoop: đây là nền công nghệ được sử dụng vô cùng phổ biến
và có mức liên quan rất mật thiết cùng với dữ liệu lớn. Apache Hadoop là một trong
những dự án phát triển phần mềm dạng mã nguồn mở dành cho máy tính với khả
năng mở rộng cũng như phân tán dễ dàng. Thư viện phần mềm Hadoop được xem
là khuôn mẫu cho phép người dùng dễ dàng tiếp cận và xử lý các bộ dữ liệu lớn
đang phân tán trên các nhóm máy tính hay các kho dữ liệu khác nhau; nó thường sử
dụng những mô hình lập trình vô cùng đơn giản. Thông thường, nó được thiết kế để
có thể mở rộng dễ dàng hơn từ một máy chủ sang hàng ngàn các máy khác và mỗi
máy thường được lưu trữ cục bộ và cung cấp các tính năng tính toán.
Apache Spark: được xem là thành phần quan trọng nằm trong hệ sinh thái
Hadoop có những khuôn mẫu tính toán cụm đã được sử dụng để trở thành công cụ
xử lý dữ liệu lớn trong Hadoop. Các Spark đang trở thành khuôn mẫu xử lý dữ liệu
375
lớn vô cùng quan trọng và người dùng có thể triển khai được theo nhiều cách khác
nhau.
In-memory databases (IMDB): là hệ thống quản lý các dữ liệu chủ yếu dựa
vào Ram thay cho HDD để có thể thực hiện lưu trữ dữ liệu. Các dữ liệu này sẽ được
tối ưu hóa ngay trong đĩa. Những cơ sở dữ liệu này sẽ không nhanh bằng các cơ sở
dữ liệu nằm trong bộ nhớ. Đây là một trong những điểm vô cùng quan trọng để có
thể sử dụng IMDB để phân tích dữ liệu lớn từ đó tạo ra kho dữ liệu, các siêu dữ
liệu.
NoSQL Databases: các cơ sở dữ liệu SQL thông thường được thiết kế dành
cho việc truy vấn ngẫu nhiên cho các giao dịch đáng tin cậy nhất. Dù vậy, chúng
vẫn còn hạn chế do giản đồ cứng nhắc và không thực sự phù hợp với một số loại
ứng dụng khác. Mặc dù vậy thì chúng vẫn còn tồn tại khá nhiều mặt hạn chế do giản
đồ cứng nhắc cũng như không phù hợp với một số loại ứng dụng khác. Nguồn cơ sở
dữ liệu NoSQL đã được nêu ra với những hạn chế trong việc lưu trữ và quản lý dữ
liệu dựa theo các cách cho phép tốc độ hoạt động của nó cao, linh hoạt hơn. Hiện
nay, các cơ sở dữ liệu đã và đang được phát triển mạnh mẽ bởi các doanh nghiệp để
đảm bảo cho việc lưu trữ và xử lý dữ liệu cho các website lớn được tốt hơn.
6.3 Chuỗi khối (Blockchain)
6.3.1 Khái niệm chuỗi khối
Chuỗ i khố i (Blockchain) là mộ t chuỗ i dữ liệu phâ n tá n trên mạ ng bao
gồ m cá c khố i thô ng tin đượ c liên kết vớ i nhau bằ ng mã hó a và mở rộ ng theo
thờ i gian. Dữ liệu đã đượ c mã hó a nên tính bả o mậ t cao. Dữ liệu là phâ n tá n nên
khô ng ai có thể kiểm soá t toà n bộ . Giữ a dữ liệu có sự liên kết nên bấ t cứ sự sử a
đổ i nà o đều để lạ i dấ u vết. Vì tấ t cả yếu tố như vậ y cô ng nghệ blockchain đượ c
đá nh giá đả m bả o sự an toà n, tin cậ y và minh bạ ch. Đặ c biệt, cá c giao dịch trong
mạ ng chuỗ i khố i diễn ra tự độ ng mà khô ng cầ n bên thứ ba chứ ng nhậ n. Vì vậ y,
cô ng nghệ chuỗ i khố i sẽ giả m dầ n và xó a bỏ vai trò củ a trung gian trong cá c
giao dịch.
Hình 6-341. Minh hoạ cơ chế kiến tạo Blockchain
376
Nguồn: https://fptshop.com.vn/
Blockchain được xem là một cơ sở dữ liệu phân tán (phi tập trung) mà trong
đó các dữ liệu được lưu trữ dưới dạng các chuỗi (block). Phần thân (body) của của
một block mang theo các thông tin giao dịch trên dữ liệu. Các block được kết nối
với nhau theo dạng danh sách liên kết (linked list) dưới dạng mã hóa SHA256. Mã
hóa của một block bao gồm cả địa chỉ của block trước và body của chính nó nên khi
một block được thêm vào, nó không thể thay đổi cũng như tái sắp xếp.
6.3.2 Các đặc trưng của chuỗi khối
Chuỗi khối được xem một cơ chế cơ sở dữ liệu tiên tiến cho phép chia sẻ
thông tin minh bạch trong một mạng lưới kinh doanh. Cơ sở dữ liệu chuỗi khối lưu
trữ dữ liệu trong các khối được liên kết với nhau trong một chuỗi. Dữ liệu có sự
nhất quán theo trình tự thời gian do đó không thể xóa hoặc sửa đổi chuỗi mà không
có sự đồng thuận từ mạng lưới. Vì vậy có thể sử dụng công nghệ chuỗi khối để tạo
một sổ cái không thể chỉnh sửa hay biến đổi để theo dõi các đơn đặt hàng, khoản
thanh toán, tài khoản và những giao dịch khác. Hệ thống có những cơ chế tích hợp
để ngăn chặn các mục nhập giao dịch trái phép và tạo ra sự nhất quán trong chế độ
xem chung của các giao dịch này. Đó là lý do vì sao công nghệ blockchain lại trở
thành xu hướng công nghệ hàng đầu hiện nay. Một số đặc trưng nổi bật của chuỗi
khối bao gồm:
Tính minh bạch và không thể phá vỡ: có thể nói đây là một trong những đặc
điểm nổi bật nhất. Tất cả thông tin được lưu trữ, truyền tải và xử lý trong hệ thống
blockchain, đều được thể hiện một cách minh bạch, rõ ràng nhất và không thể thay
đổi, không thể giả mạo, không thể phá vỡ. Do đó, nếu người dùng muốn truy xuất
những thông tin về giao dịch của mình hay của người khác (bao gồm ngày, giờ, chi
tiết về giao dịch, …) thì không phải lo ngại về sự thiếu chính xác của dữ liệu.
Đặc tính ẩn danh: trọng tâm trong việc bảo vệ sự riêng tư của blockchain
chính là khả năng ẩn danh người dùng. Đặc tính này giúp người dùng có thể giao
dịch một cách an toàn, bảo mật mà không cần phải lo ngại về người khác biết được
danh tính của mình. Cùng với sự minh bạch, không thể phá vỡ hay thay đổi dữ liệu
và đặc tính ẩn danh, giúp blockchain tạo ra một niềm tin rất lớn đối với người dùng,
an tâm hơn khi tham gia vào blockchain. Hệ thống chuỗi khối cung cấp mức độ bảo
mật và sự tin cậy cao mà các giao dịch kỹ thuật số hiện đại yêu cầu. Luôn tồn tại nỗi
sợ rằng ai đó sẽ thao túng phần mềm cơ sở để tạo ra tiền giả cho bản thân họ.
Nhưng chuỗi khối sử dụng 3 nguyên tắc mật mã, phi tập trung và đồng thuận để tạo
ra một hệ thống phần mềm cơ sở có độ bảo mật cao, gần như không thể bị làm giả.
Không có một điểm lỗi làm chết cả hệ thống và một người dùng sẽ không thể thay
đổi các bản ghi giao dịch.
Rút ngắn được thời gian và tiết kiệm chi phí: nếu giao dịch truyền thống, theo
kiểu cần có bên thứ 3 để xác thực, tạo sự tin cậy và minh bạch, thì người dùng sẽ
phải chịu thêm một phần chi phí nhất định cho bên thứ 3 này. Tuy nhiên, khi ứng
dụng blockchain vào giao dịch của mình, với hợp đồng thông minh (smart contract)
người dùng và đối tác sẽ là người trực tiếp thực hiện giao dịch và hệ thống trên
377
blockchain sẽ là người xác nhận, mà không cần tốn thêm chi phí, thậm chí là còn
tiết kiệm được cả về thời gian giao dịch. Các giao dịch giữa doanh nghiệp với nhau
có thể tốn rất nhiều thời gian và tạo ra tắc nghẽn trong hoạt động, đặc biệt là khi có
sự tham gia của các cơ quan tuân thủ và quản lý bên thứ ba. Tính minh bạch và các
hợp đồng thông minh trong chuỗi khối làm cho các giao dịch kinh doanh như vậy
nhanh hơn và hiệu quả hơn. Doanh nghiệp phải có khả năng tạo, trao đổi, lưu trữ và
xây dựng lại các giao dịch điện tử một cách an toàn theo cách thức có thể kiểm tra
được. Các bản ghi trong chuỗi khối là bất biến theo thứ tự thời gian, có nghĩa là tất
cả các bản ghi luôn được sắp xếp theo thời gian. Tính minh bạch của dữ liệu này
giúp cho việc xử lý kiểm tra nhanh hơn hẳn.
Khả năng ứng dụng rộng rãi: công nghệ blockchain có thể ứng dụng rộng rãi
trong mọi mặt đời sống hiện nay. Ví dụ như ứng dụng blockchain trong nông
nghiệp thực phẩm, trong quản lý giáo dục, bầu cử kỹ thuật số…. và nổi bật nhất vẫn
là công nghệ blockchain được ứng dụng trong giao dịch tài chính.
6.3.3 Một số ứng dụng của chuỗi khối hiện nay
Bởi một số đặc trưng nổi bật về tính bảo mật và độ tin cậy mà công nghệ
blockchain được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau trong cuộc sống. Ngày
Hình 6-342. Các ứng dụng công nghệ Blockchain hiện nay
nay
, người ta sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau từ cung cấp dịch vụ tài chính, hỗ
trợ giao dịch không cần chứng quyền của bên thứ ba đến các hệ thống quản trị giám
sát.
Nguồn: https://jpweb.vn/
378
Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến sử dụng công nghệ blockchain thường
được nhắc đến như:
Tiền điện tử: việc sử dụng blockchain phổ biến nhất hiện nay là tiền điện tử
như Bitcoin hoặc Ethereum. Khi mọi người mua, trao đổi hoặc chi tiêu tiền điện tử,
các giao dịch được ghi lại trên một blockchain. Càng nhiều người sử dụng tiền điện
tử thì blockchain càng có thể trở nên phổ biến hơn.
Ngân hàng và các dịch vụ tài chính: Ngoài tiền điện tử, blockchain đang
được sử dụng để xử lý các giao dịch thanh toán hoặc chuyển đổi tiền tệ. Công nghệ
này giúp việc gửi tiền qua ngân hàng nhanh hơn và các giao dịch được xác minh
nhanh hơn ngoài giờ làm việc bình thường. Các hệ thống tài chính truyền thống,
như ngân hàng và sàn giao dịch chứng khoán, sử dụng các dịch vụ chuỗi khối để
quản lý các khoản thanh toán trực tuyến, tài khoản và giao dịch thị trường. Ví dụ
như Singapore Exchange Limited, một tổng công ty về đầu tư cung cấp các dịch vụ
giao dịch tài chính trên khắp châu Á, sử dụng công nghệ chuỗi khối để xây dựng
một tài khoản thanh toán liên ngân hàng hiệu quả hơn. Bằng cách áp dụng chuỗi
khối, họ đã giải quyết được nhiều thách thức, bao gồm xử lý hàng loạt và đối soát
thủ công hàng nghìn giao dịch tài chính.
Ứng dụng hỗ trợ hoạt động chuyển giao tài sản: Blockchain cũng có thể
được sử dụng để ghi lại và chuyển quyền sở hữu các tài sản khác nhau. Công nghệ
này hiện đang rất phổ biến với các tài sản kỹ thuật số như NFT - đại diện cho quyền
sở hữu nghệ thuật kỹ thuật số và video.
Cơ chế tự động thiết lập hợp đồng thông minh: Một ứng dụng khác của
blockchain là các hợp đồng tự thực hiện thường được gọi là “hợp đồng thông
minh”. Các công ty bán lẻ sử dụng chuỗi khối để theo dõi sự lưu động của hàng hóa
giữa nhà cung cấp và người mua. Ví dụ như công ty bán lẻ Amazon đã nộp bằng
sáng chế cho một hệ thống công nghệ sổ cái phân tán sẽ sử dụng công nghệ chuỗi
khối để xác minh rằng tất cả hàng hóa được bán trên nền tảng đều đáng tin cậy.
Người bán trên Amazon có thể lập bản đồ chuỗi cung ứng toàn cầu của họ bằng
cách cho phép những người tham gia như nhà sản xuất, người giao hàng, nhà phân
phối, người dùng cuối và người dùng thứ cấp thêm sự kiện vào sổ cái sau khi đăng
ký với cơ quan cấp chứng nhận. Các hợp đồng kỹ thuật số này được ban hành tự
động sau khi các điều kiện được đáp ứng.
Hỗ trợ theo dõi tiến độ và giám sát chuỗi cung ứng: Chuỗi cung ứng bao
gồm một lượng lớn thông tin, đặc biệt là khi hàng hóa đi từ nơi này sang nơi khác
trên thế giới. Lưu trữ thông tin này trên blockchain sẽ giúp cho việc quay lại và
giám sát chuỗi cung ứng dễ dàng hơn. Đặc biệt, người quản lý có thể kịp thời xử lý
hoặc bổ sung các kịch bản cần thiết khi có các tình huống phát sinh trong quá trình
vận hành chuỗi cung ứng.
Hỗ trợ hoạt động bỏ phiếu: Chính vì đặc trưng minh bạch và có lưu vết khi
hành động của người dùng nên các chuyên gia đang tìm cách áp dụng blockchain để
ngăn chặn gian lận trong bỏ phiếu. Về lý thuyết, bỏ phiếu blockchain sẽ cho phép
mọi người gửi phiếu bầu không thể bị giả mạo.
379
Lĩnh vực năng lượng: các công ty năng lượng sử dụng công nghệ chuỗi khối
để tạo ra các nền tảng giao dịch năng lượng ngang hàng và hợp lý hóa việc tiếp cận
năng lượng tái tạo. Các công ty năng lượng dựa trên chuỗi khối đã tạo ra một nền
tảng giao dịch để các cá nhân mua bán điện. Ví dụ như chủ nhà có các tấm pin mặt
trời sử dụng nền tảng này để bán năng lượng mặt trời dư thừa của họ cho những
người hàng xóm. Quá trình này phần lớn là được tự động hóa: đồng hồ đo thông
minh tạo ra các giao dịch và chuỗi khối ghi lại những giao dịch này. Với các sáng
kiến huy động vốn cộng đồng dựa trên chuỗi khối, người dùng có thể tài trợ và sở
hữu các tấm pin mặt trời trong những cộng đồng không có khả năng tiếp cận nguồn
năng lượng. Các nhà tài trợ cũng có thể nhận được tiền thuê từ các cộng đồng này
sau khi đã xây dựng các tấm pin mặt trời.
Truyền thông và giải trí: các công ty trong lĩnh vực truyền thông và giải trí
sử dụng hệ thống chuỗi khối để quản lý dữ liệu bản quyền. Xác minh bản quyền là
rất quan trọng để các nghệ sĩ nhận được thù lao công bằng. Cần nhiều giao dịch để
ghi lại việc bán hoặc chuyển giao nội dung bản quyền. Sony Music Entertainment
Japan sử dụng các dịch vụ chuỗi khối để quản lý quyền kỹ thuật số hiệu quả hơn.
Họ đã sử dụng thành công chiến lược chuỗi khối để cải thiện năng suất và giảm chi
phí xử lý bản quyền.
6.4 Internet vạn vật (IoT)
6.4.1 Khái niệm Internet vạn vật (IoT)
Internet vạn vật– Internet of things hay còn được biết đến với cái tên Internet
of Everything (IoE) khởi thân từ cuộc cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 - một
phương thức mô tả sự kết nối giữa thế giới vật lý và kỹ thuật số hiện đại. Thuật ngữ
Internet vạn vật chính thức được gọi tên bở i Kelvin Ashton – một trong những nhà
sáng lập Trung tâm Auto-ID tại MIT vào năm 1999. Mục tiêu của Ashton là đem
RFID (Radio frequency ID) – thiết bị nhận dạng qua sóng vô tuyến đến gần hơn với
người dùng. Nhà sáng lập này đã gọi phần thuyết trình của mình là “Internet of
Things” để phù hợp với xu thế thời đại.
Năm 2013, tổ chức Global Standards Initiative on Internet of Things (IoT-
GSI) định nghĩa IoT là "hạ tầng cơ sở toàn cầu phục vụ cho xã hội thông tin, hỗ trợ
các dịch vụ (điện toán) chuyên sâu thông qua các vật thể (cả thực lẫn ảo) được kết
nối với nhau nhờ vào công nghệ thông tin và truyền thông hiện hữu được tích hợp
và với mục đích ấy một "vật" là "một thứ trong thế giới thực (vật thực) hoặc thế
giới thông tin (vật ảo), mà “vật” đó có thể được nhận dạng và được tích hợp vào
một mạng lưới truyền thông". Hệ thống IoT cho phép “vật” được cảm nhận hoặc
được điều khiển từ xa thông qua hạ tầng mạng hiện hữu, tạo cơ hội cho thế giới
thực được tích hợp trực tiếp hơn vào hệ thống điện toán, hệ quả là hiệu năng, độ tin
cậy và lợi ích kinh tế được tăng cường bên cạnh việc giảm thiểu sự can dự của con
người.
Hiểu một cách đơn giản: Internet vạn vật chính là quá trình kết nối hàng triệu,
thậm chí là hàng tỷ các thiết bị vật lý có thể kết nối với các trang web thông qua
Internet. Với sự hỗ trợ của chip máy tính và mạng không dây, những thiết bị liên
380
quan đến Internet vạn vật đều có thể thu thập, gửi, chia sẻ và xử lý thông tin ở môi
trường xung quanh chúng.
Hình 6-343. IoT cho phép mọi đồ vật và thiết bị thu thập và trao đổi dữ
liệu với nhau
Nguồn: https://pixabay.com/
6.4.2 Cách hoạt động của Internet vạn vật
Internet vạn vật đã phát triển từ sự hội tụ của công nghệ không dây, công
nghệ điện tử và Internet. IoT là một kịch bản của thế giới, khi mà mỗi đồ vật, con
người được cung cấp một định danh của riêng mình, và tất cả có khả năng truyền
tải, trao đổi thông tin, dữ liệu qua một mạng duy nhất, các chuyên gia sẽ tương tác
với các tiện ích để cài đặt những thiết bị IoT, cung cấp cho các thiết bị đó những
hướng dẫn, cách lấy dữ liệu. Các thiết bị sẽ tự hoạt động trong hầu hết các khâu mà
không cần tới sự can thiệp của con người.
Internet vạn vật tích hợp “vạn vật” với Internet mỗi ngày. Từ những năm 90,
các kỹ sư máy tính đã và đang thêm các cảm biến và bộ xử lý vào các vật dụng hàng
ngày, tùy vào mục đích sử dụng mà các cảm biến có thể là: cảm biến nhiệt độ, cảm
biến khí, cảm biến tiệm cận, cảm biến hồng ngoại, cảm biến khói, cảm biến phát
hiện chuyển động,…Tuy nhiên, tiến độ ban đầu của hoạt động rất chậm vì các con
chip còn lớn và cồng kềnh. Loại chip máy tính công suất thấp gọi là thẻ tag RFID,
lần đầu tiên được sử dụng để theo dõi các thiết bị đắt đỏ. Khi kích cỡ của các thiết
bị điện toán dần nhỏ lại, những con chip này cũng trở nên nhỏ hơn, nhanh hơn và
thông minh hơn theo thời gian. Chính nhờ sự ra đời của chip máy tính giá rẻ và
công nghệ viễn thông băng thông cao, ngày nay, chúng ta có hàng tỷ thiết bị được
kết nối với Internet. Internet vạn vật tạo khả năng kết nối giữa các thiết bị và các đối
tượng cảm biến. Sau đó, nền tảng này sẽ phân tích và chia sẻ những thông tin có giá
trị để giải quyết các nhu cầu cụ thể. Nói đơn giản là một tập hợp các thiết bị có khả
năng kết nối với nhau, với Internet và với thế giới bên ngoài để thực hiện một công
việc nào đó.
381
Điểm đặc biệt của IoT là có thể xác định các thông tin hữu ích nhất và bỏ qua
thông tin không cần thiết một cách hiệu quả. Những thông tin này được dùng để
phát hiện vấn đề, đề nghị phương hướng giải quyết trước khi sự việc xảy ra.
Hình 6-344. Nguyên lý hoạt động cơ bản của IoT.

Nguồn: Vin3S
6.4.3 Vai trò của Internet vạn vật
Internet vạn vật tác động sâu rộng tới cuộc sống cũng như công việc của con
người: giúp tự động hóa và đơn giản hóa nhiều công việc hàng ngày cho doanh
nghiệp, ngành công nghiệp và người tiêu dùng. IoT cho phép máy móc xử lý phần
việc nặng nhọc, giảm chi phí, tăng năng suất và an toàn hơn, nâng cao trải nghiệm
của người tiêu dùng và tạo ra các luồng doanh thu mới, giúp cuộc sống trở nên lành
mạnh, thoải mái hơn, có thể giúp các doanh nghiệp, tổ chức đưa ra quyết định tốt
hơn.
6.4.3.1 Đối với người tiêu dùng
Internet vạn vật có khả năng thúc đẩy chất lượng sống của người tiêu dùng
lên một mức cao hơn. Các sản phẩm được hỗ trợ bởi IoT mở ra lối sống tiện nghi,
thông minh và vô cùng hiện đại. IoT có thể cho phép người sử dụng làm việc từ xa
bằng cách đối chiếu và chia sẻ dữ liệu với người khác bất kể vị trí địa lý họ đang ở.
Nền tảng này cung cấp cho người dùng một không gian sống, một môi trường làm
việc hiệu quả như:
- Văn phòng làm việc và tòa nhà thông minh;
- Hệ thống đồ gia dụng, công tắc thông minh: Những công tắc điện, máy điều
hòa, tivi hay đồ gia dụng,… có thể được điều khiển bằng remote hoặc điện
thoại từ xa mà không cần phải trực tiếp điều chỉnh bằng tay;
- Hệ thống an ninh nhà ở giúp giám sát những gì diễn ra bên ngoài;
- Speaker thông minh bật/tắt nhạc dễ dàng hơn;
- Bóng đèn thông minh có khả năng tự động điều chỉnh;
382
- …..
Bên cạnh đó, nhờ các hệ thống cảm biến, người tiêu dùng có thể khám phá
được chất lượng của môi trường sống xung quanh. Ngoài ra, họ còn được tham gia
xây dựng và quản lý không gian cộng đồng với xe hơi không người lái và thành phố
thông minh.
Hình 6-345. Mô hình nhà thông minh

Nguồn: thearchitectsdiary.com
6.4.3.2 Đối với doanh nghiệp
Internet vạn vật cho phép doanh nghiệp lưu trữ khối lượng lớn các dữ liệu về
sản phẩm dịch vụ, khách hàng, đối tác của mình. Sau đó, có thể xử lý việc phân tích
dữ liệu lớn trong thời gian thực, chứng minh các sản phẩm và dịch vụ đang hoạt
động như thế nào trong thế giới thực và giải quyết tình huống một cách nhanh
chóng. Dữ liệu này cũng mở ra sự hiểu biết tốt hơn về hành vi của khách hàng để
doanh nghiệp có thể đáp ứng nhu cầu của họ đồng thời giảm chi phí vận hành bằng
cách quản lý việc sử dụng năng lượng và tài nguyên.
Trong lĩnh vực sản xuất, những thiết bị cảm biến được tích hợp vào quy trình
hoạt động. Điều này giúp người quản lý kiểm soát và giám sát dữ liệu vận hành hiệu
quả. Với giải pháp này, doanh nghiệp dễ dàng phát hiện được các vấn đề, rủi ro
trong hoạt động sản xuất một cách nhanh chóng. Nhờ đó, việc khắc phục, sửa chữa
lỗi diễn ra thuận tiện hơn.
Internet vạn vật cung cấp dữ liệu chính xác được diễn ra trong thời gian thực.
Vì vậy, doanh nghiệp có thể kiểm soát và khắc phục mọi vấn đề trước khi chúng
xảy ra. Đối với doanh nghiệp, Internet vạn vật có vai trò trong:
Lĩnh vực cảm biến trong nhà máy phát điện hoặc thiết bị định vị trong lĩnh
vực chăm sóc sức khỏe, y tế, giao thông vận tải, nông nghiệp…
383
Lĩnh vực công nghiệp, kinh doanh, xây dựng và phát triển môi trường sống
của con người như: hệ thống an ninh, bóng đèn thông minh, máy điều hòa không
khí tự động, quản lý đô thị, môi trường sống, dự báo hành vi khách hàng…
6.4.4 Một số ứng dụng của Internet vạn vật
Nhà thông minh: Hệ thống chiếu sáng, sưởi ấm, điều hòa không khí, cũng
như các phương tiện truyền thông và hệ thống an ninh đều là một phần của ngôi nhà
hỗ trợ bởi Internet vạn vật. Nhiều ngôi nhà thông minh dựa trên nền tảng trung tâm
hoặc trung tâm kết nối với các thiết bị và đồ gia dụng thông minh. Chúng thường
được điều khiển bằng điện thoại thông minh, máy tính bảng hoặc thiết bị điều khiển
khác. Các hệ thống này có thể được liên kết với các nền tảng độc lập như Amazon
Echo hoặc Apple HomePod hoặc sử dụng hệ sinh thái mã nguồn mở như Home
Assistant hoặc OpenHAB.
Thành phố thông minh: Toàn bộ thành phố có thể được quản lý với sự trợ
giúp của IoT, để tạo ra một thành phố thông minh mang lại nhiều lợi ích cho người
dân. Những lợi ích này bao gồm mọi thứ từ vị trí chỗ đậu xe, giám sát môi trường,
quản lý giao thông, giảm ô nhiễm, hệ thống an ninh, ánh sáng, biển báo kỹ thuật số,
wifi công cộng, bán vé không cần giấy tờ, quản lý đường thủy, điểm dừng xe buýt
thông minh, ki-ốt thông minh,...
Ngành chế tạo: Internet vạn vật tạo ra hệ thống cảm biến giúp người quản lý
phát hiện các sự cố sắp xảy ra trong quy trình sản xuất. Hệ thống cảm biến này tạo
ra báo động khi sản xuất gặp vấn đề giúp người dùng nhanh chóng kiểm tra độ ổn
định của thiết bị, thậm chí loại bỏ thiết bị này cho đến khi chúng được sửa chữa
hoàn tất. Với sự hỗ trợ của Internet vạn vật, doanh nghiệp sẽ giảm chi phí hoạt
động, cải thiện việc quản lý hiệu suất tài sản.
Lĩnh vực ô tô: Khi áp dụng Internet vạn vật vào dây chuyền sản xuất, bộ cảm
biến sẽ phát hiện các vấn đề sắp xảy ra khi phương tiện đang lưu thông. Chúng tạo
ra những cảnh báo cho người lái xe. Ngoài ra, thông qua các dữ liệu thu thập bởi
ứng dụng Internet vạn vật, nhà sản xuất có thể điều chỉnh hoạt động và hiệu suất
làm việc của ô tô, tạo ra những sản phẩm phù hợp với tiêu chí của người tiêu dùng.
Bán lẻ: Những doanh nghiệp bán lẻ được hỗ trợ quản lý hàng tồn kho khi ứng
dụng hệ thống Internet vạn vật. Kệ thông minh được thiết kế với cảm biến trọng
lượng và đầu đọc RFID để sử dụng với các thẻ tương ứng. Chúng được sử dụng
trong cả khu vực trưng bày và nhà kho lưu trữ: khi lượng hàng trưng bày sắp hết
hoặc không đúng vị trí, họ sẽ gửi thông báo đến các thiết bị của nhân viên để bổ
sung hoặc sắp xếp lại. Ngoài ra, các nhà bán lẻ có thể thu thập các thông tin từ
khách hàng và theo dõi hành vi mua sắm của họ, dữ liệu này nhằm phục vụ cho các
chiến lược Marketing cần thiết. Việc này giúp doanh nghiệp gia tăng những giá trị
về trải nghiệm khách hàng, giảm chi phí hoạt động và cải thiện chuỗi cung ứng.
Ứng dụng chăm sóc: Các thiết bị Internet vạn vật cũng có thể mang lại sự trợ
giúp vô giá cho người già hoặc người khuyết tật và mang lại chất lượng cuộc sống
tốt hơn cho họ. Ví dụ, các thiết bị được điều khiển bằng giọng nói có thể hỗ trợ
384
người dùng bị hạn chế về thị giác hoặc khả năng vận động hay hệ thống cảnh báo có
thể được kết nối trực tiếp với ốc tai điện tử cho người dùng khiếm thính. Cảm biến
cũng có thể theo dõi các trường hợp khẩn cấp y tế như té ngã, để đưa ra yêu cầu
cuộc gọi khẩn cấp hoặc các hỗ trợ y tế ngay lập tức.
Y tế: Internet vạn vật mang lại nhiều giá trị thiết thực đối với mục đích y tế và
chăm sóc sức khỏe khác nhau bao gồm: thu thập và phân tích dữ liệu giám sát tài
sản, kiểm kê tài chính trong mỗi khoa, phòng/ban; quản lý và kiểm soát hồ sơ,
thông tin bệnh nhân nhằm nghiên cứu và theo dõi bệnh nhân. Khi được sử dụng
trong các cài đặt như vậy, IoT được gọi là Internet of Medical Things (IoMT).
IoMT, còn được gọi là “chăm sóc sức khỏe thông minh”, kết nối các nguồn lực và
dịch vụ để cung cấp một hệ thống chăm sóc sức khỏe số hóa có thể theo dõi sức
khỏe và hệ thống thông báo khẩn cấp bao gồm máy đo huyết áp và nhịp tim, máy
tạo nhịp tim và thiết bị trợ thính tiên tiến. Bên cạnh đó, IoMT cũng có thể được sử
dụng để quản lý, kiểm soát hoặc ngăn ngừa các bệnh mãn tính thông qua giám sát từ
xa. Sử dụng các giải pháp không dây, điều này cho phép các bác sĩ y tế nắm bắt dữ
liệu bệnh nhân và áp dụng các thuật toán để phân tích dữ liệu sức khỏe.
Các ứng dụng chăm sóc sức khỏe khác bao gồm các thiết bị tiêu dùng được
thiết kế để khuyến khích lối sống lành mạnh hơn, chẳng hạn như cân được kết nối
với màn hình thể dục.
Ngoài cài đặt chăm sóc sức khỏe, IoMT hiện cũng đang được sử dụng trong
ngành bảo hiểm y tế, bao gồm các giải pháp dựa trên cảm biến như thiết bị đeo,
thiết bị y tế được kết nối và ứng dụng di động để theo dõi hành vi của khách hàng
và cung cấp các mô hình định giá và bảo lãnh chính xác hơn.
Giao thông vận tải: Internet vạn vật có nhiều ứng dụng dành cho giao thông,
chẳng hạn như giao tiếp giữa các phương tiện, kiểm soát giao thông thông minh, bãi
đậu xe thông minh, thu phí, hậu cần, quản lý đội xe, kiểm soát phương tiện, hỗ trợ
an toàn và đường bộ. Kết hợp các phương tiện với cơ sở hạ tầng giao thông, IoT
cũng có thể cung cấp giao tiếp giữa phương tiện với mọi thứ, giao tiếp giữa phương
tiện với phương tiện, giao tiếp giữa phương tiện với cơ sở hạ tầng và giao tiếp giữa
phương tiện với người đi bộ. Các hệ thống Internet vạn vật này chính là tiền đề phát
triển cho việc lái xe tự động và kết nối cơ sở hạ tầng đường bộ. Ngoài ra, dữ liệu
cảm biến Internet vạn vật giúp các phương tiện vận chuyển định tuyến lại dựa trên
điều kiện thời tiết, tình trạng của tài xế. Những mặt hàng thực phẩm rất nhạy cảm
với nhiệt độ cũng được tùy chỉnh hiệu quả thông qua ứng dụng giám sát Internet
vạn vật.
Ngành công nghiệp: Thiết bị Internet vạn vật công nghiệp cho phép thu thập
và phân tích dữ liệu từ thiết bị, công nghệ một cách tự động, cho phép một hệ thống
tập trung kiểm soát và giám sát tất cả các quy trình của công ty với khả năng điều
khiển thiết bị từ xa thông qua máy kỹ thuật số và phần mềm hỗ trợ để có thể điều
khiển các nhà máy đặt ở những vị trí khác nhau. Ngoài ra, hệ thống còn sử dụng hệ
thống cảm biến để phát hiện nhu cầu bảo trì của máy móc trước khi xảy ra bị hỏng
hóc hoặc xảy ra các sự cố để việc sản xuất không bị gián đoạn đột ngột. Từ đó giúp
385
được doanh nghiệp giảm rất lớn chi phí bảo trì khi áp dụng phương pháp bảo trì dự
đoán do giảm tần suất bảo trì thiết bị, tránh được các sự cố xảy ra. Ví dụ: các cảm
biến giám sát robot hoặc máy móc gửi dữ liệu về hệ thống, chúng sẽ phân tích dữ
liệu nhận được trong thời gian thực và áp dụng các thuật toán nâng cao có thể đưa
ra cảnh báo về nhiệt độ cao hoặc rung động vượt quá các thông số bình thường.
Ngành sản xuất: IoT có thể kết nối các thiết bị sản xuất để cho phép điều
khiển và quản lý nhà cung cấp các quy trình sản xuất thông minh. Các hệ thống này
cho phép tối ưu hóa sản phẩm, quy trình và chuỗi cung ứng, cũng như đảm bảo số
lượng đáp ứng nhu cầu của thị trường. IoT giúp cung cấp độ an toàn và độ tin cậy
nâng cao thông qua bảo trì dự đoán, đánh giá thống kê và các phép đo để tối đa hóa
độ tin cậy.
Ngành nông nghiệp: Đối với
các hệ thống canh tác thông minh
(smart farming) dựa trên công nghệ
Internet vạn vật bằng cách sử dụng
các cảm biến được kết nối để theo
dõi các thông tin điều kiện canh tác
như: ánh sáng, độ ẩm, nhiệt độ và độ
ẩm đất của ruộng trồng, các dữ liệu
về điều kiện thời tiết, hàm lượng đất
hoặc sự xâm nhập của sâu bệnh có Hình 6-346. Internet vạn vật trong đời sống
thể giúp tự động hóa các kỹ thuật Nguồn: https://laodong.vn/cong-nghe
canh tác, đưa ra các quyết định, cải
thiện độ an toàn, giảm lãng phí và tăng hiệu quả. Internet vạn vật cũng là một công
cụ trong việc tự động hóa hệ thống tưới tiêu.
Quản lý năng lượng: Kết nối Internet có thể cung cấp khả năng quản lý mức
tiêu thụ năng lượng cho đèn, thiết bị gia dụng, tài sản công nghiệp và hơn thế nữa.
Các thiết bị tiêu thụ năng lượng có thể được quản lý từ xa để tiết kiệm năng lượng
khi không cần thiết.
Giám sát môi trường: Giám sát chất lượng không khí hoặc nước là một cách
khác mà các cảm biến hỗ trợ IoT có thể thay đổi thế giới của chúng ta. IoT cho phép
thu thập dữ liệu về sự di chuyển của động vật hoang dã, tình trạng đất đai và hơn
thế nữa. IoT cũng có thể giám sát các thảm họa tự nhiên như sóng thần hoặc động
đất, giúp thực hiện việc ứng phó khẩn cấp và hạn chế thiệt hại.
386
Lĩnh vực quân sự: Việc ứng dụng các công nghệ IoT cho mục đích quân sự
đã tạo ra Internet of Military Things (IoMT). Các ứng dụng trong lĩnh vực này bao
gồm trinh sát, giám sát để cung cấp dữ liệu chiến trường. Điều này có thể bao gồm
việc sử dụng các cảm biến, đạn dược, phương tiện, robot và các công nghệ di động
để tạo ra một quân đội được liên kết và trao đổi hiệu quả về dữ liệu.
Hình 6-347. Ứng dụng của Internet vạn vật

Nguồn: neowin.net
Internet vạn vật mang lại nhiều lợi ích với các ứng dụng khác nhau, từ việc
sử dụng hàng ngày trong gia đình đến giám sát công nghiệp, sản xuất, kinh doanh
và thậm chí là cho toàn bộ một thành phố. Internet vạn vật rất thành công trong việc
giúp các nhà quản lý kiểm soát các công trình và hệ thống vận hành máy móc giúp
cải thiện tính an toàn, hiệu quả và quản lý thời gian, đồng thời gia tăng năng suất
làm việc cũng như giảm rủi ro trong sản xuất vận hành. Từ đó, khiến xã hội vận
hành có kiểm soát và an toàn hơn. Các giải pháp thông minh được hỗ trợ bởi
Internet vạn vật có thể được ứng dụng ở hầu khắp mọi nơi. Chúng có thể ứng dụng
trong việc vận hành hệ thống tòa nhà văn phòng, tòa nhà dân cư, hỗ trợ kiểm soát
những con đường hay quản lý những cột đèn tín hiệu, bãi giữ xe đến việc hỗ trợ
chăm sóc sức khỏe y tế cho con người, hoặc ứng dụng trong công nghiệp, nông
nghiệp, quản lý năng lượng, lĩnh vực chế tạo, sản xuất…cùng nhiều ứng dụng khác
giúp nâng cao đời sống của con người. Trong tương lai gần Internet vạn vật sẽ trở
thành một xu thế trong cuộc sống hiện nay khi cả thế giới đang diễn ra cuộc cách
mạng công nghiệp 4.0.
6.5 Trí tuệ nhân tạo (AI)
6.5.1 Khái niệm trí tuệ nhân tạo (AI)
387
Có rất nhiều định nghĩa về trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence - AI) đã
xuất hiện trong vài thập kỷ qua. Theo Rich and Knight (1991) cho rằng “Trí tuệ
nhân tạo là khoa học nghiên cứu xem làm thế nào để máy tính có thể thực hiện
những công việc mà hiện con người còn làm tốt hơn máy tính”. Còn theo John
McCarthy (2004): “Đó là khoa học và kỹ thuật chế tạo máy móc thông minh, đặc
biệt là các chương trình máy tính thông minh. Nó liên quan đến nhiệm vụ tương tự
là sử dụng máy tính để hiểu trí thông minh của con người, nhưng AI không phải
giới hạn bản thân trong các phương pháp có thể quan sát được về mặt sinh học”.
Tuy nhiên, nhiều thập kỷ trước định nghĩa này, cuộc trò chuyện về trí tuệ
nhân tạo theo Alan Turing (1950), người được gọi là “cha đẻ của khoa học máy
tính”, đặt câu hỏi sau: “Máy móc có thể suy nghĩ không?” Từ đó, ông đưa ra một
bài kiểm tra, hiện nay rất nổi tiếng được gọi là “Bài kiểm tra Turing”, nơi người
phỏng vấn sẽ cố gắng phân biệt giữa phản hồi của máy tính và phản hồi văn bản của
con người. Mặc dù thử nghiệm này đã trải qua nhiều lần xem xét kỹ lưỡng kể từ khi
xuất bản, nhưng nó vẫn là một phần quan trọng trong lịch sử của AI.
Trí tuệ nhân tạo đôi khi được gọi là
trí thông minh nhân tạo là một ngành của
khoa học máy tính, là trí thông minh - nhận
thức, tổng hợp và suy luận thông tin - được
thể hiện bằng máy móc, trái ngược với trí
thông minh tự nhiên của con người. Thông
thường, thuật ngữ “trí tuệ nhân tạo” thường
được sử dụng để mô tả các máy móc (hoặc
máy tính) có khả năng bắt chước các chức
năng về nhận thức như biết suy nghĩ và lập
luận để giải quyết vấn đề, nhận dạng giọng
nói, thị giác máy tính, ra quyết định và dịch
giữa các ngôn ngữ, biết giao tiếp do
hiểu ngôn ngữ. Hình 6-348. Công nghệ AI
Công nghệ AI tạo ra máy Nguồn: https://stellarcyber.ai/
móc và hệ thống thông minh thông
qua việc sử dụng mô hình máy tính, kỹ thuật và công nghệ liên quan, giúp thực hiện
các công việc yêu cầu trí thông minh của con người. AI là một ngành rất rộng, bao
gồm các yếu tố tâm lý học, khoa học máy tính và kỹ thuật. Một số ví dụ phổ biến về
AI có thể kể đến ô tô tự lái, phần mềm dịch thuật tự động, trợ lý ảo trên điện thoại
hay đối thủ ảo khi chơi trò chơi trên điện thoại…
6.5.2 Phân loại trí tuệ nhân tạo
Công nghệ AI gần đây trở nên nổi tiếng, nhận được sự quan tâm của nhiều
người là nhờ Dữ liệu lớn (Big Data) và học sâu (Deep Learning), mối quan tâm của
các doanh nghiệp về tầm quan trọng của dữ liệu cùng với công nghệ phần cứng đã
phát triển mạnh mẽ hơn, cho phép xử lý công nghệ AI với tốc độ nhanh hơn bao giờ
hết. Sự phát triển mạnh mẽ này không chỉ nhờ dữ liệu có sẵn của AI, mà còn nhờ
388
vào sự bùng nổ về sức mạnh tính toán tốt. Để phân biệt các loại công nghệ AI,
người ta chia như sau: Công nghệ AI phản ứng (Reactive Machine), Công nghệ AI
với bộ nhớ hạn chế, Lý thuyết về trí tuệ nhân tạo, Tự nhận thức.
Loại 1: Công nghệ AI phản ứng (Reactive Machine)
Công nghệ AI phản ứng (Reactive Machine) dùng để phân tích những động
thái khả thi – của chính nó và đổi thủ và chọn hành động chiến lược nhất.
Ví dụ như chương trình tự động chơi cờ vua của IBM đã đánh bại kì thủ thế
giới Garry Kasparov vào những năm 1990. Công nghệ AI của Deep Blue có thể xác
định các nước cờ và dự đoán những bước đi tiếp theo. Nhưng nó không có ký ức và
không thể sử dụng những kinh nghiệm trong quá khứ để tiếp tục huấn luyện trong
tương lai.
Deep Blue và AlphaGO (chơi cờ vây) của Google được thiết kế cho các mục
đích hẹp và không thể dễ dàng áp dụng cho tình huống khác.
Loại 2: Công nghệ AI với bộ nhớ hạn chế
Các ứng dụng AI này được sử dụng những kinh nghiệm trong quá khứ để đưa
ra các quyết định trong tương lai.
Một số chức năng ra quyết định này có mặt trong các loại thiết bị không
người lái như xe, máy bay drone hoặc tàu ngầm. Kết hợp các cảm biến môi trường
xung quanh công nghệ AI này có thể dự đoán được tình huống và đưa ra những
bước hành động tối ưu cho thiết bị. Sau đó chúng sẽ được sử dụng để đưa ra hành
động trong bước tiếp theo.
Loại 3: Lý thuyết về trí tuệ nhân tạo
Đây là công nghệ AI có thể tự mình suy nghĩ và học hỏi các thứ xung quanh
để áp dụng cho chính bản thân nó cho một việc cụ thể. Tuy nhiên công nghệ AI này
chưa khả thi trong hiện tại.
Loại 4: Tự nhận thức
Hệ thống AI tự nhận thức về bản thân, có ý thức và hành xử như con người.
Các ứng dụng AI này còn có cảm xúc và hiểu được cảm xúc của những người khác.
Tuy nhiên, loại công nghệ AI này chưa khả thi.
Đứng dưới góc nhìn về khả năng ứng dụng với mức độ cao AI có thể được
chia thành hai loại đó là: AI hẹp (Narrow AI) và AI rộng (General AI). AI hẹp là
những gì chúng ta thấy xung quanh chúng ta giống như trong các loại máy tính có
trên thị trường ngày nay: các hệ thống thông minh đã được chỉ hoặc dạy cách thực
hiện các nhiệm vụ cụ thể mà không được lập trình rõ ràng cách thực hiện. Loại trí
máy thông minh này thể hiện rõ qua khả năng nhận dạng giọng nói và ngôn ngữ của
trợ lý ảo Siri trên iPhone của Apple, trong các hệ thống nhận dạng tầm nhìn trên xe
tự lái, trong các công cụ đề xuất các sản phẩm mà chúng ta có thể thích dựa trên
những gì chúng ta đã mua trong quá khứ. Không giống như con người, các hệ thống
389
này chỉ có thể học hoặc được dạy cách thực hiện các nhiệm vụ cụ thể, đó là lý do tại
sao chúng được gọi là AI hẹp.
Có một số lượng lớn các ứng dụng mới nổi cho AI hẹp đó là: giải thích các
nguồn cung cấp dữ liệu video từ máy bay không người lái, thực hiện công việc kiểm
tra ngay tại cơ sở hạ tầng như đường ống dẫn dầu, lên lịch cho cá nhân và công việc
kinh doanh, đáp ứng các truy vấn dịch vụ khách hàng đơn giản, phối hợp với các hệ
thống thông minh khác để thực hiện các nhiệm vụ như việc đặt phòng khách sạn
vào thời điểm và địa điểm phù hợp, giúp các bác sĩ X quang phát hiện khối u tiềm
ẩn trong tia X, gắn cờ nội dung không phù hợp đối với những bài viết trực tuyến,
phát hiện hao mòn thang máy từ dữ liệu được thu thập bởi các thiết bị IoT (vạn vật
kết nối), và còn nhiều thứ khác
6.5.3 Các lĩnh vực chính của Trí tuệ nhân tạo
Các lĩnh vực chính của Trí tuệ nhân tạo bao gồm hệ chuyên gia (Expert
systems), người máy (Robotics), hệ thống thị giác máy (Vision), hệ thống xử lý
ngôn ngữ tự nhiên (Natural language processing), máy học (learning machine) và
mạng Neuron
Artificial Intelligence (AI)
Natural Planing,
Expert language Scheduling Machine
Vision Robotics Speech
systems processing & learning
(NLP) optimization
Image Speech to Deep

Translation
recognition text learning
Classification Text to Predictive
Machine vision
& clustering speech Analytics
Information
Extraction
Hình 6-349. Các nhánh phát triển của trí tuệ nhân tạo
Hệ chuyên gia (Expert systems): xử lý các tình huống tư vấn (xác định vấn đề
tư vấn, thu thập thông tin dữ liệu, suy diễn giải quyết vấn đề, lựa chọn giải pháp phù
hợp), tương tự như chuyên gia con người trong miền ứng dụng cụ thể.
Người máy trí tuệ nhân tạo (Robotics): có thể tự thực hiện được các hành vi
có trí tuệ giống con người, nhờ được trang bị các hệ thống phần mềm, thiết bị trí tuệ
nhân tạo. để hạn chế ở mức cao nhất các rủi ro trong khai thác và sử dụng người
máy trí tuệ nhân tạo, ba luật hoạt động của người máy cần được tuân thủ:
- Người máy không có hành động gây hại cho con người và cần hành động
phù hợp khi con người bị hại;
390
- Người máy tuân lệnh con người, ngoại trừ lệnh gây hại cho con người (để
không xung đột với luật hoạt động thứ nhất);
- Người máy biết cách tự bảo vệ ngoại trừ trường hợp bị xung đột với các luật
hoạt động. Cần phân biệt người máy trí tuệ nhân tạo với người máy công
nghiệp làm các công việc buồn tẻ, độc hại và nguy hiểm.
Hệ thống thị giác máy (Vision): có khả năng nhận dạng được từ hình ảnh: các
đối tượng, sự kiện, quá trình trong môi trường thế giới thực xung quanh và xác lập
vị trí của các đối tượng này. Hệ thống thị giác máy có các chức năng:
- Nhận biết đối tượng;
- Định vị đối tượng trong không gian;
- Bám, điều hướng, theo dõi đối tượng chuyển động;
- Đoán nhận hành vi của đối tượng.
Hệ thống xử lý ngôn ngữ tự nhiên (Natural language processing,
computational linguistics, human language technology, computer speech and
language processing): làm cho máy tính có khả năng hiểu và phản ứng khi tiếp
nhận câu nói và chỉ thị được biểu thị bằng ngôn ngữ tự nhiên như tiếng Việt, tiếng
Anh… Xử lý ngôn ngữ tự nhiên là khu vực nghiên cứu trí tuệ nhân tạo đã có quá
trình phát triển lâu dài bảy thập kỷ, thu hút cộng đồng nghiên cứu đông đảo trên thế
giới và cả ở Việt Nam. Xử lý ngôn ngữ tự nhiên gồm xử lý văn bản, xử lý tiếng nói
và xử lý tiếng nói – văn bản.
Máy học (learning machine)
- Tri thức của con người nhận được từ ba nguồn:
- Tiếp thu sinh học: tiếp thụ thông qua quá trình tiến hóa sinh tồn của loài
người được di truyền qua các thế hệ;
- Tiếp thu văn hóa: tiếp thu thông qua ngôn ngữ được cha mẹ, gia đình và giáo
viên dùng để truyền tri thức cho thế hệ sau;
- Tự học suốt đời: tích lũy của cá nhân các tri thức và kỹ năng. Tự học suốt đời
giúp con người tự nâng cấp năng lực học để học nhanh hơn và hiệu quả hơn.
Máy học trong trí tuệ nhân tạo hướng tới máy tính có năng lực “học” (thu
nhận tri thức) tương tự như con người, nhờ có tri thức mà cải thiện cách thức hoạt
động, đáp ứng khi nhận được thông tin phản hồi từ môi trường bên ngoài trong các
tình huống. Máy học thống kê, đặc biệt là học sâu (deep learning), cùng với dữ liệu
lớn (big data), hiện đang là một xu hướng chủ chốt, tạo ra sự phát triển kỳ diệu của
trí tuệ nhân tạo trong hơn một thập kỷ vừa qua. Học chuyển đổi (transfer learning),
học chuyển đổi sâu (deep transfer learning), học máy suốt đời (lifelong machine
learning) là các kỹ thuật máy học hiện đại, cho phép giải quyết vấn đề trong tình
huống thiếu thông tin quan trọng hoặc xử lý tình huống mới.
Mạng Neuron: khu vực trí tuệ nhân tạo cho phép hệ thống máy tính mô
phỏng hoạt động giống như bộ não con người trong việc học mẫu dữ liệu và đoán
391
nhận phân lớp đầu vào. Hệ thống mạng Neuron thường sử dụng kiến trúc song song
các bộ vi xử lý mảng dựa trên một cấu trúc mạng giống như bộ não con người.
6.5.4 Ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo đối với đời sống con người
Hình 6-350. Ứng dụng của AI

Nguồn: https://www.researchgate.net/
Chăm sóc sức khỏe: Đối với ứng dụng chăm sóc sức khỏe AI giúp cải thiện
sức khỏe của mỗi người. Đồng thời giúp giảm thiểu chi phí điều trị. Những bệnh
viện có sử dụng thêm máy để chẩn đoán sẽ nhanh hơn và tốt hơn nhiều so với con
người. Một trong những trí tuệ nhân tạo AI tốt nhất trong lĩnh vực chăm sóc sức
khỏe chính là Waston IBM. Cỗ máy này có thể hiểu được ngôn ngữ tự nhiên cũng
như giúp trả lời những câu hỏi khó hay đơn giản tùy theo nhu cầu. Ngoài ra với một
hệ thống khổng giúp khai thác dữ liệu của bệnh nhân đã có sẵn để tạo ra giả thuyết
nào đó và lược đồ chấm điểm rất đáng tin cậy sau đó sẽ được IBM Waston đưa ra.
392
Ngoài IBS Waston thì lĩnh vực này cũng có những ứng dụng khác nhau có
thể kể đến như chatbot, nghĩa là máy tính sẽ trả lời các câu hỏi để tư vấn và hỗ trợ
cho khách hàng và giúp đặt lịch hẹn với bác sĩ…
Nguồn:
Data-
Flair
Hình 6-351. Vai trò của AI trong chăm sóc sức khỏe
Công cụ tìm kiếm: Các dịch vụ tìm kiếm có thể ứng dụng AI để “dự đoán”
mục đích của người sử dụng khi thực hiện tìm kiếm với 1 cụm từ khóa lạ. Một hệ
thống phổ biến đang được Google đang triển khai hiện nay là RankBrain. Thông
qua machine learning, RankBrain có thể dịch từ và chuyển thể cụm từ chưa bao giờ
nhìn thấy đó sang một từ quen thuộc có ý nghĩa tương tự.
Sản xuất: trí tuệ nhân tạo có thể tự động hóa quy trình sản xuất bằng cách
đưa robot vào làm việc. Robot công nghiệp có thể được sử dụng các nhiệm vụ đơn
lẻ nào đó và giúp tiết kiệm nguồn nhân lực, rút ngắn thời gian sản xuất. AI có thể
giúp các tổ chức thiết kế ra sản phẩm: một nhà thiết kế hoặc một kỹ sư đưa các mục
tiêu thiết kế vào các thuật toán thiết kế tổng quát. Các thuật toán này sau đó khám
phá tất cả các hoán vị có thể có của một giải pháp và tạo ra các phương án thiết kế.
Cuối cùng, nó sử dụng học máy để kiểm tra mỗi lần lặp và cải thiện nó.
Kinh doanh: trí tuệ nhân tạo sử dụng thuật toán để xác định các hình mẫu từ
nhiều tập dữ liệu và trích xuất ý nghĩa từ chúng. Thông tin này được sử dụng cho
những hoạt động sau đây:
- Các công việc có tính chất lặp lại bằng việc sử dụng robot tự động hóa.
- Đưa ra dự đoán về tùy chọn mua hàng của một khách hàng cụ thể.
- Hệ thống CRM được cung cấp để các doanh nghiệp có thể phục vụ khách
hàng tốt hơn.
- Phát hiện các giao dịch gian lận với thẻ tín dụng hoặc yều cầu bồi thường
bảo hiểm trong thời gian thực.
- Tự động hóa quảng cáo trong digital marketing theo hướng cá nhân hóa.
393
- Chatbot được cài đặt thêm vào các website để tự động hóa và trả lời khách
hàng ngay lập tức, đồng thời giải phóng nguồn lực được sử dụng để điều
khiển chức năng quản lý tài khoản và hỗ trợ thường xuyên
- Kiểm tra dữ liệu bảo hành để phát hiện các vấn đề về chất lượng hoặc an toàn
trong lĩnh vực ô tô và các sản phẩm được sản xuất khác.
Lĩnh vực giáo dục: là một trong những lĩnh vực được ứng dụng trí tuệ nhân
tạo AI. Ví dụ như tự động hóa việc chấm điểm, AI có thể giúp thay thế một số giáo
viên và giúp quản lý người học hiệu quả, hỗ trợ và giúp người học học theo đúng
giáo trình. Bên cạnh đó AI tác động đến giáo dục thông qua các mức học tập cá
nhân hóa cao hơn. Số lượng chương trình học tập, trò chơi và các phần mềm thích
ứng ngày càng tăng. Hệ thống AI đáp ứng nhu cầu của người học, tập trung vào các
chủ đề, lặp lại những điều người học chưa nắm vững, người học có thể học tập với
tốc độ của riêng mình. Hình thức giáo dục tùy chỉnh là giải pháp hỗ trợ giúp người
học ở các cấp độ khác nhau có thể học tập cùng nhau trong một lớp học. Mặt khác,
AI cung cấp các phản hồi về khóa học. Một số trường học sử dụng dịch vụ trực
tuyến kết hợp AI để theo dõi tiến độ của người học và cảnh báo tới giáo viên khi có
vấn đề về học tập.
Tài chính: Các ngân hàng đang sử dụng trợ lý AI và các ứng dụng có liên
quan để cung cấp các dịch vụ tức thì cho khách hàng bằng cách sử dụng công nghệ
trò chuyện thông minh với ứng dụng xử lý ngôn ngữ tự nhiên (Natural Language
Processing - NLP) hoặc chuyển câu hỏi đến nhân viên hỗ trợ liên quan. Một số ngân
hàng còn sử dụng hệ thống Camera thông minh tích hợp AI có khả năng ghi lại biểu
cảm khuôn mặt của khách hàng để cung cấp phản hồi tức thì về trải nghiệm của họ.
Mặt khác, các kỹ thuật máy học kết hợp với mô hình AI cung cấp những cái nhìn
sâu sắc về xu hướng thị trường. Vì lý do này, các mô hình AI đang được sử dụng
rộng rãi trong các chức năng quản lý của quỹ phòng hộ. Từ những xu hướng thị
trường được dự đoán bởi các mô hình AI, các nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết
định tài chính có giá trị hơn cho chủ đầu tư. Ngoài ra, nhiều công ty dịch vụ tài
chính đang cung cấp các nhà tư vấn Robot nhằm giúp khách hàng quản lý tốt hơn
dòng tiền của họ.
Pháp luật: Với xu hướng khách hàng yêu cầu nhiều dịch vụ hơn với chi phí
thấp hơn, xu hướng chuyển dịch một phần hoặc toàn bộ dịch vụ pháp lý tới các
nước có chi phí rẻ hơn,… cho phép cá nhân và doanh nghiệp giảm bớt các chi phí tư
vấn pháp lý và dịch vụ luật sư. AI có thể giúp khám phá, sàng lọc thông tin hiệu
quả, một số dịch vụ về pháp lý được cung cấp như: tính toán khả năng, xác suất liên
quan đến các phán quyết, quyết định của tòa án; chi phí tố tụng; nền tảng để kết nối
với các chuyên gia pháp lý; giải quyết các tranh chấp phi tố tụng trực tuyến; thủ tục
ly hôn trực tuyến; chữ ký điện tử; thực hiện thủ tục và hồ sơ trực tuyến; lập trình
cho các hợp đồng thông minh (smart contracts); các công cụ nghiên cứu pháp
luật….
394
Ngành dịch vụ: Trí tuệ nhân tạo AI có thể thay thế được nhân viên để trả lời
những câu hỏi thắc mắc cũng như đáp ứng được nhu cầu của nhiều khách hàng.
Đảm bảo cho sự phục vụ 24/7, chính xác và mang lại hiệu quả cao.
Ngoài ra, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo cho phép các công ty phân tích được
nhu cầu, hành vi của khách hàng thông qua những dữ liệu thu thập được. Nhờ vào
đó, họ biết được khách hàng muốn gì, thích gì và có thể thực hiện những dịch vụ
đáp ứng được nhu cầu của từng loại khách hàng dựa vào thông tin phân tích được.
Mang đến cho khách hàng những trải nghiệm tốt và khác biệt dựa trên mong muốn
của họ
Ứng dụng AI có thể sử dụng để đặt phòng, book xe hay tìm kiếm những địa
điểm trước khi quyết định du lịch cũng như cung cấp những tư vấn cụ thể cho khách
hàng dựa trên những phân tích trước đó. Nhờ vào AI họ cũng tiết kiệm được một
khoảng thời gian chờ đợi để check in – check out hay những rủi ro về mặt thời gian
khác. Do vậy, ứng dụng trí tuệ nhân tạo vào trong ngành dịch vụ làm gia tăng sự trải
nghiệm của khách hàng
Với ứng dụng của AI những chiếc máy với trí tuệ nhân tạo đã làm mọi việc
từ trả lời điện thoại đến cân bằng ngân sách của công ty, sự xuất hiện của robot có
trí tuệ nhân tạo mang lại nhiều ứng dụng trong xã hội. Theo đó, thế giới thực, từ con
người, nhà cửa, công ty…, trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư sẽ chuyển
đổi sang thế giới số. Vì vậy, sẽ có "bản sao của thế giới thực" trên nền thế giới số.
395
Trong chương 6, giáo trình tập trung trình bày về hoạt động chuyển đổi số;
các khái niệm dữ liệu lớn, chuỗi khối (blockchain), Internet vạn vật (IoT), trí tuệ
nhân tạo (AI) và các ứng dụng của các xu hướng phát triển của các công nghệ này
trong đời sống con người. Cuộc sống con người sẽ được nâng lên tầm cao mới với
sự hỗ trợ của công nghệ mà những ứng dụng có thể kể đến như nhà thông minh,
thành phố thông minh, hệ thống chăm sóc sức khỏe, y tế,… dựa trên cảm biến của
IoT và robot của AI hay những lợi ích từ phân tích, dự báo và thực hiện thay con
người một số tác vụ trong ngành chế tạo sản xuất, công nghiệp, kinh doanh, nông
nghiệp, giáo dục cũng như nhiều ngành nghề khác một cách chính xác, nhanh
chóng, tăng hiệu quả năng suất lao động, từ đó thúc đẩy nền kinh tế phát triển.
396
Câu số 1. Hã y liệt kê mộ t số xu hướ ng cô ng nghệ đượ c ứ ng dụ ng trong chuyển
đổ i số ? Cho ví dụ minh hoạ về mộ t tổ chứ c hoặ c mộ t hệ thố ng đang
ứ ng dụ ng chuyển đổ i số mà Anh/Chị đượ c biết?
Câu số 2. Hã y chọ n ra mộ t xu hướ ng cô ng nghệ hiện tạ i mà Anh/Chị biết, trình
bà y nhữ ng ưu điểm và nhượ c điểm khi ứ ng dụ ng cô ng nghệ đó trong
hoạ t độ ng chuyển đổ i số ?
Câu số 3. Hã y kể tên mộ t và i hình thứ c thanh toá n kỹ thuậ t số mà cá c Anh/Chị
đã từ ng trả i nghiệm. Nêu cá c ưu điểm và nhượ c điểm mà cá c Anh/Chị
nhậ n thấ y?
Câu số 4. Hã y liệt kê mộ t số cô ng nghệ đang ứ ng dụ ng dữ liệu lớ n mà Anh/Chị
biết. Từ đó , hã y đề xuấ t mộ t số giả i phá p cả i tiến (nếu có ) mà Anh/Chị
thấ y cầ n thiết sau khi đã trả i nghiệm?
Câu số 5. Theo cá c Anh/Chị, xu hướ ng chuyển đổ i số nà o có thể á p dụ ng (/nên
á p dụ ng) tạ i Trườ ng đạ i họ c Tà i chính – Marketing?
Câu số 6. Theo xu thế chung củ a xã hộ i, Trườ ng đạ i họ c Tà i chính – Marketing
đang tích cự c triển khai cá c giả i phá p chuyển đổ i số . Theo cá c
Anh/Chị, hoạ t độ ng nà o đang á p dụ ng chuyển đổ i số ? Nếu có , hã y
trình bà y mộ t số cả m nhậ n củ a cá c Anh/Chị sau khi đã thự c tế trả i
nghiệm?
Câu số 7. Trong tấ t cả cá c xu hướ ng cô ng nghệ đượ c trình bà y trong chương 6,
cá c Anh/Chị cả m thấ y quan tâ m đến vấ n đề nà o nhấ t? Hã y trình bà y
mộ t số cả m nhậ n về cá c trả i nghiệm củ a Anh/Chị về xu hướ ng cô ng
nghệ đó .
Câu số 8. Hã y kể tên mộ t số ứ ng dụ ng về IoT tạ i nhà /đơn vị là m việc củ a cá c
Anh/Chị đã /đang sử dụ ng?
Câu số 9. Theo Anh/Chị AI phá t triển có ả nh hưở ng như thế nà o đến nền kinh
tế?
397
Tiếng Việt
[1]. Nguyễn Thanh Thủy – Hà Quang Thụy – Phan Xuân Hiếu – Nguyễn Trí Thành.
(2017). “Trí tuệ nhân tạo trong thời đại số: Bối cảnh thế giới và liên hệ với Việt
Nam”. Phòng Thí nghiệm Trí tuệ nhân tạo và Phòng Thí nghiệm Khoa học dữ
liệu và Công nghệ Tri thức
Tiếng Anh
[2]. Bernhard, G., & Martin, R. W. H. (2018). The Routledge Companion to
Accounting Information Systems. London.
[3]. Kevin, T.-S. (2016). Big Data: Understanding Big Data. ResearchGate.
[4]. Mashooque, A., Safeeullah, S., Awais, K., & Muneer, A. (2017). Big Data
Analytics and Its Applications. Annals of Emerging Technologies in Computing
(AETiC) Vol. 1, No. 1, 45-54
398
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
[1]. Trường ĐH Công Nghiệp Hà Nội (2018), Giáo trình mạng máy tính, NXB Hà
Nội.
[2]. Nguyễn Thanh Thủy – Hà Quang Thụy – Phan Xuân Hiếu – Nguyễn Trí
Thành. (2017). “Trí tuệ nhân tạo trong thời đại số: Bối cảnh thế giới và liên
hệ với Việt Nam”. Phòng Thí nghiệm Trí tuệ nhân tạo và Phòng Thí nghiệm
Khoa học dữ liệu và Công nghệ Tri thức
Tiếng Anh
[3]. Richard Fox, & Wei Hao. (2018). Internet Infrastructure: Networking, Web
Services, and Cloud Computing. CRC Press Taylor & Francis Group
[4]. James F. Kurose, & Keith W. Ross. (2021). Computer Networking A Top-
Down Approach 8th edition. Pearson.
[6]. Bernhard, G., & Martin, R. W. H. (2018). The Routledge Companion to
Accounting Information Systems. London.
[7]. Kevin, T.-S. (2016). Big Data: Understanding Big Data. ResearchGate.
[8]. Mashooque, A., Safeeullah, S., Awais, K., & Muneer, A. (2017). Big Data
Analytics and Its Applications. Annals of Emerging Technologies in
Computing (AETiC) Vol. 1, No. 1, 45-54
Một số website
[9]. https://support.microsoft.com/en-us/microsoft-365
[11]. https://support.microsoft.com/en-us/excel
[12]. https://www.got-it.ai/solutions/excel-chat/excel-help
[13]. https://www.google.com/docs/about/
[14]. https://www.google.com/intl/vi_VN/forms/about/
[15]. https://kienthucphanmem.com/tin-tuc/google-forms-la-gi/
[16]. https://www.google.com/sheets/about/
[17]. https://support.google.com/docs/answer/9330961?hl=vi
[18]. https://timoday.edu.vn/su-dung-google-forms-tao-phieu-khao-sat/
xxi

2023.06 - THUD - Ver4 - End

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2023.06 - THUD - Ver4 - End

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

BỘ TÀI CHÍNH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH – MARKETING

Tp. Hồ Chí Minh, năm 2023

Chủ biên: Trương Thành Công

Đại diện nhóm tác giả

Trương Thành Công

LỜI BẢN QUYỀN..............................................................................................................

1 LAN (Local Area NetWork) Mạng cục bộ

2 WAN (Wide Area NetWork) Mạng diện rộng

3 ISP (Internet Service Provider) Nhà cung cấp dịch vụ Internet

4 IP (Internet Protocol) Giao thức Internet, địa chỉ IP

5 IPv4 (IP version 4) Địa chỉ IP phiên bản 4

6 IPv6 (IP version 6) Địa chỉ IP phiên bản 6

7 Broadcast Cách thức truyền tin

Thiết bị mạng để kết nối các máy tính hay các

9 File Tập tin

10 Slide Trang trình bày nội dung thuyết trình

11 Sheet (Worksheet) Trang tính

12 IoT (Internet of Thing) Internet vạn vật

13 AI (Artificial Intelligence) Trí tuệ nhân tạo

14 Digital transformation Chuyển đổi số

Hình 1-1. Mô hình mạng ngang hàng

Mô hình Chủ - khách (Client – server)

Nguyên tắc hoạt động:

Hình 1-4. Mạng MAN

1.2.2 Phân loại theo mô hình kết nối mạng

1.3 Địa chỉ mạng trên Internet

Địa chỉ lớp này có phần

Hình 1-6. Tìm kiếm với Google

Hình 1-9. Tìm tập tin pdf

Hình 1-10. Tìm trang tin trong trang web cụ thể

Tìm kiếm thông tin học thuật: http://scholar.google.com

Hình 1-11. Tìm kiếm nâng cao

Hình 1-12. Lưu thông tin

Cửa sổ Save As hiển thị như sau:

Các lựa chọn lưu thông tin như sau:

Hình 1-15. Tạo tài khoản Google

Hình 1-16. Sử dụng Google Drive

Tải tập tin/ thư mục lên Drive

Hình 1-17. Tải nội dung lên Google Drive

Hình 1-18. Chia sẻ tài nguyên trên Google Drive

Hình 1-19. Các tùy chọn chia sẻ trên Google Drive

Hình 1-20. Màn hình làm việc của OneDrive

Hình 1-21. Tạo tài khoản Onedrive

Tải tài nguyên lên Onedrive

Chia Hình 1-23. Tải tập tin/thư mục lên OneDrive sẻ

Hình 2-26. Giao diện của MS Word

Nhóm Editor: kiểm tra từ vựng và ngữ pháp

Bảng 2.2. Chức năng trong thẻ Insert

Nhóm Tables: gồm các lệnh dùng để chèn bảng biểu

Nhóm Illustrations: gồm các lệnh dùng để chèn các đối

Nhóm Add-Ins: nhóm lệnh này để lấy các thông tin từ

Bảng 2.3. Chức năng trong thẻ Draw

Nhóm lệnh thẻ Draw Chức năng

Nhóm Convert: gồm các lệnh chuyển hình vẽ sang

Nhóm Insert: chèn khung vẽ để tạo khoảng trống khi

Nhóm Replay: xem lại video khi vẽ

Nhóm lệnh thẻ Design Chức năng

Nhóm Document Formatting: gồm các lệnh dùng

Nhóm Page Background: gồm các lệnh dùng định

Nhóm lệnh thẻ Layout Chức năng

Nhóm Paragraph gồm các lệnh dùng định

Bảng 2.6. Chức năng trong thẻ References