Bài 9: MẠCH TẠO SÓNG (2)

Sinh viên cần nắm vững kiến thức sau:

- Sơ đồ mạch mạch tạo dao dộng xung.
- Nguyên lý hoạt động mạch đa hài tự dao động dùng Transistor, dùng IC555
- Đặc tính mạch đa hài tự dao động dùng Transistor, dùng IC555.

9.1 Mạch đa hài tự dao động dùng Transistor:

9.1.1 Khảo sát mạch
Phân tích sơ đồ nguyên lý mạch đa hài tự dao động dùng Transistor:

Ec

Rc1 Rb2 Rb1 Rc2

ura1 C1 C2 ura2

T1 T2

Hình 9.1 Sơ đồ mạch đa hài tự dao động dùng transistor

Giá trị linh kiện tham khảo:
Biết: IC: T C828, Rc1 = Rc2= 1k, Rb1 = Rb2= 100k,C1 = C2 =100nF, Ec = 5Vdc
Chức năng linh kiện:
Tên Tên
Chức năng Chức năng
linh kiện linh kiện
Rc1 T1
Rc2 T2
Rb1 C1
Rb2 C2

Vẽ sơ đồ mạch điện lắp ráp:

Hình 9.2. Bo mạch bố trí cắm linh kiện.

Kiểm tra quá trình lắp ráp mạch:
- Kiểm tra sơ đồ lắp ráp (quan sát đường nối ).
- Kiểm tra các đường nối linh kiện (sử dụng đồng hồ đo)
Khảo sát đặc tính mạch:
- Cấp nguồn cho mạch điện.
- Sử dụng máy hiện sóng quan sát dạng tín hiệu tại đầu ra.
- Xác định các tham số của tín hiệu ra.

Nội dung đo Kết quả lý thuyết Kết quả thực tế

Tần số
Biên độ
Độ rộng xung
Độ rộng sườn

- Vẽ dạng tín hiệu tại các chân B của T và đầu ra.

uBT1

ura1

uBT2

ura2

Nhận xét:
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
- Thay đổi giá trị các linh kiện: C1 = 1F; C2 =100nF
- Hãy xác định các tham số của xung và vẽ tín hiệu tại các đầu ra của mạch điện.
 Nội dung đo Kết quả lý thuyết Kết quả thực tế
ura1 ura2 ura1 ura2
Tần số
Biên độ
Độ rộng xung
Độ rộng sườn

ura1

ura2

Nhận xét:
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................

9.1.2 Bài tập: Thiết kế mạch đa hài tự dao động dùng Transistor, biết xung ra có biên
độ 5V, tần số nằm trong khoảng từ 5 Hz đến 10Hz, độ đầy xung 50%

Tính toán lý thuyết:

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Lựa chọn linh kiện

Mạch điện mô phỏng

Lắp ráp và đo các thông số của xung điện áp ra

9.2 Mạch đa hài tự dao động dùng IC555:
9.2.1 Khảo sát mạch
Phân tích sơ đồ nguyên lý mạch đa hài tự dao động dùng IC555:

+Ec

R1 8 4
7
R2 555 3
ura
2
6
1 5
C
C0

Hình 9.3 Sơ đồ mạch

Giá trị linh kiện tham khảo:

Biết: IC: IC555, R1 = 1k, R2= 10k, C =1F, C0 =100nF Ec = 5Vdc
Chức năng linh kiện:
Tên Tên
Chức năng Chức năng
linh kiện linh kiện
R1 C
R2 C0
IC555

Vẽ sơ đồ mạch điện lắp ráp:

Hình 9.4. Bo mạch bố trí cắm linh kiện.

Kiểm tra quá trình lắp ráp mạch:

- Kiểm tra sơ đồ lắp ráp (quan sát đường nối ).
 - Kiểm tra các đường nối linh kiện (sử dụng đồng hồ đo)
Khảo sát đặc tính mạch:
- Cấp nguồn cho mạch điện.
- Sử dụng máy hiện sóng quan sát dạng tín hiệu tại đầu ra.
- Xác định các tham số của tín hiệu ra.

Nội dung đo Kết quả lý thuyết Kết quả thực tế

Tần số
Biên độ
Độ rộng xung
Độ rộng sườn

- Vẽ dạng tín hiệu và ghi các tham số của xung tại các chân 3, 6, 7.

uchân3

uchân6

uchân7

Nhận xét:
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
- Thay đổi giá trị các linh kiện: R1 = R2 =10k
- Hãy xác định các tham số của xung ra.

Nội dung đo Kết quả lý thuyết Kết quả thực tế

Tần số
Biên độ
Độ rộng xung
Độ rộng sườn
- Vẽ dạng tín hiệu và ghi các tham số của xung tại các chân 3, 6, 7

uchân3

uchân6

uchân7

Nhận xét:
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
9.2.2 Bài tập: Thiết kế mạch đa hài tự dao động dùng IC, biết xung ra có biên độ 5V,
tần số 5kHz

Tính toán lý thuyết:

...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
Lựa chọn linh kiện

Mạch điện mô phỏng

Lắp ráp và đo các thông số của xung điện áp ra

9.3 Mạch đa hài tự dao động dùng IC555 thay đổi độ rộng xung:
Phân tích sơ đồ nguyên lý mạch:

Ec

VRa 8 4
VR
VRb 7
u
555 3 ur ra
D1
D2 2
6
1 5
C
C0

Giá trị linh kiện tham khảo:

Biết: IC: IC555, VR (100k), D1 = D2(1N4007), C = C0 =100nF, Ec = 5Vdc
Chức năng linh kiện:
Tên Tên
Chức năng Chức năng
linh kiện linh kiện
VR C
D1 C0
D2 IC555

Vẽ sơ đồ mạch điện lắp ráp:

Kiểm tra quá trình lắp ráp mạch:

- Kiểm tra sơ đồ lắp ráp (quan sát đường nối ).
- Kiểm tra các đường nối linh kiện (sử dụng đồng hồ đo)
Khảo sát đặc tính mạch:
- Cấp nguồn cho mạch điện.
- Sử dụng máy hiện sóng quan sát dạng tín hiệu tại đầu ra.
- Xác định các tham số của tín hiệu ra.

Nội dung đo Kết quả lý thuyết Kết quả thực tế

VRa =1K VRa =80K VRa =1K VRa =80K
Tần số
Biên độ
Độ rộng xung
Độ rộng sườn

- Vẽ dạng tín hiệu và ghi các tham số của xung tại các chân 3, 6, 7.

uchân3 uchân3

t t

uchân6 uchân6

t t

uchân7 uchân7

t t

VRa =1K VRa =80K

Nhận xét:
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................