Bài Giảng Chương 1-Ch1 - khainiem

HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021
https://www.youtube.com/c/CơKỹThuậtSứcBềnVậtLiệu
 Đối tượng-Nhiệm vụ của môn học
 Ngoại Lực-Nội Lực
 Ứng Suất-Biến Dạng
 Giả Thiết Về Vật Liệu

1
Đối Tượng-Nhiệm Vụ
Đối tượng: Vật thật
 Chi tiết làm bằng vật liệu gì?
 Chi tiết có hình dáng kích thước cụ thể

 Chi tiết bị thay đổi hình dáng, kích thước hoặc thậm chí bị
gãy vỡ khi chịu lực
2
* Nhiệm vụ của môn học: đưa ra các phương pháp để xác định kích
thước cần thiết và vật liệu phù hợp cho các bộ phận công trình hay chi
tiết máy với yêu cầu chi phí vật liệu ít nhất mà vẫn đảm bảo:
 Đảm bảo bền: Các chi tiết máy hay các bộ phận công trình làm
việc bền vững và lâu dài mà không bị gãy, vỡ.
3
 Đảm bảo cứng: Những thay đổi về hình dáng và kích thước của
chi tiết máy hay các bộ phận của công trình không được vượt quá
giá trị cho phép.
4
 Đảm bảo ổn định: Các bộ phận của từng kết cấu công trình phải
bảo toàn hình dạng hình học của kết cấu khi chịu lực, nhằm loại trừ
các hiện tượng dẫn đến mất ổn định như cong vênh hoặc méo mó.
5
 Phân loại chi tiết
Thanh Tấm, vỏ Khối
6
 Đối tượng của sức bền vật liệu là THANH
Thanh thẳng Thanh cong Thanh không gian
 Thanh được trưng bởi Trục Thanh và Mặt Cắt Ngang
7
Ngoại Lực-Nội Lực
 Ngoại Lực
* Các lực P, q, M, XA, YA và YB là ngoại lực tác dụng lên thanh
=> Ngoại lực bao gồm tải trọng và phản lực

8
* Nội lực là lượng thay đổi lực liên kết giữa các phân tử trong một
chi tiết do sự thay đổi hình dáng, kích thước của vật rắn dưới tác
động của ngoại lực.
9
* Xác định nội lực
NỘI LỰC => Nội lực là lực

( )
( ) phát sinh trên mặt
cắt
10
( ) NỘI LỰC
( )
+ Nội lực là lực phát sinh trên mặt cắt
+ Nội lực cân bằng với ngoại lực tác

dụng
11
( )
+ Hệ trục toạ độ đặt tại trọng

tâm của mặt cắt, trục z là pháp
tuyến của mặt cắt
12
* Các thành phần nội lực

+ Hệ trục toạ độ đặt tại trọng tâm của
mặt cắt, trục z là pháp tuyến của mặt cắt
. Lực dọc Nz
. Lực Cắt Qx , Qy
. Mô men xoắn Mz
. Mô men uốn Mx , My
13
+ Nếu thanh chịu lực trong mặt

phẳng (yz)
⇒ , ,
14
+ Nếu thanh chịu lực trong mặt

phẳng (xz)
⇒ , ,
15
* Qui ước dấu của nội lực

+ Nz hướng ra khỏi mặt
cắt là dương
+ Qy làm cho phần đang

xét quay cùng chiều kim
đồng hồ là dương
+ Mx làm kéo lớp vật

liệu phía dưới là dương
+ Mz quay ngược chiều

kim đồng hồ (khi nhìn
vào mặt cắt) là dương
16
* Xác định các thành phần nội lực: Nội lực cân bằng với ngoại lực
tác dụng
+ =0
+ =0
+ =0
( )
+ =0
( )
+ =0
( )
+ =0 17
+ Lực dọc hướng ra khỏi mặt cắt (gây kéo) là dương
+ Lực cắt làm cho phần đang xét quay cùng chiều KDH là
dương 18
Co lại (chịu nén)
Giãn ra (chịu kéo)
+ Mô men uốn làm kéo (giãn) lớp vật liệu phía dưới là dương
19
* Nếu hệ lực phẳng:
+ Lực dọc Nz Kéo hay nén thanh
+ Lực cắt Qy Cắt thanh
+ Mô men uốn Mx Bẻ cong thanh 20

Ứng Suất
* Tác động của lực lên 1 vật không những phụ thuộc vào độ lớn
của lực mà còn phụ thuộc vào diện tích tác dụng lực.
21
Ứng Suất
* Ứng suất trung bình:

∆ ⃗ vi phân nội lực
∆⃗
= ∆ vi phân diện tích
∆
=> Ứng suất bằng cường độ của nội lực trên một đơn vị diện tích
∆⃗ ⃗
* Ứng suất tại một điểm: = lim =
∆ → ∆
* Thứ nguyên của ứng suất: [lực]/[chiều dài]2
Ứng suất có đơn vị: N/m2; kN/cm2 22

Ứng Suất
* Ý nghĩa của ứng suất: ứng suất tại một điểm là đại
lượng đặc trưng cho khả năng chịu đựng của vật liệu tại
điểm đó và là tiêu chí để kiểm tra bền.
* Phân loại ứng suất:
+ : ứng suất pháp
+ : ứng suất tiếp
⃗ 23
Biến Dạng
* Biến dạng: là sự thay đổi hình

′
dáng, kích thước của chi tiết khi
′
chịu tác dụng của ngoại lực. ′
* Phân loại biến dạng:
- Biến dạng dài: là lượng thay đổi chiều dài
+ Biến dạng dài tuyệt đối: ∆ = − ′ ′

∆
+ Biến dạng dài tương đối: =
24
Biến Dạng
* Biến dạng: là sự thay đổi hình

′
dáng, kích thước của chi tiết khi
′
chịu tác dụng của ngoại lực. ′
* Phân loại biến dạng:

- Biến dạng dài: là lượng thay đổi chiều dài
- Biến dạng góc (Biến dạng trượt): là lượng thay đổi của góc vuông
= −
2
* Chuyển vị: là sự thay đổi vị trí của một điểm thuộc vật trước và sau
khi vật bị biến dạng. 25
Giả Thiết Về Vật Liệu
* Vật liệu liên tục: không tồn tại các khuyết tật bên trong chi tiết.
* Vật liệu đồng nhất: Vật liệu có cùng tính chất (cơ học, hóa học) ở
mọi điểm bên trong chi tiết.
* Vật liệu đẳng hướng: Tại mỗi điểm trong vật tính chất cơ, lý như
nhau theo mọi phương.
* Vật liệu đàn hồi lý tưởng: không tồn tại biến dạng dư bên trong chi
tiết. (Đàn hồi tuyến tính)
* Biến dạng và chuyển vị của vật là rất nhỏ so với kích thước của
vật: cho phép ta áp dụng nguyên lý cộng tác dụng. 26
Bài Tập
Bài 1: Xác định các thành phần nội lực trên mặt cắt ngang qua C
20 kN 40 kN
2m 2m 1m
27
* Xét đoạn AC
20 kN 40 kN
2m 2m
* Viết các phương trình cân bằng
=0⇒ =0
= 0 ⇒ −20 − 40 − =0 ⇒ = −60
= 0 ⇒ 20.4 + 40.2 + =0 ⇒ = −160 .

28
Bài Tập
500 N
60
2m 1m 1m
29
* Xác định phản lực liên kết
500
500 600
600
500 600
2 1 1
= 0 ⇒ −500 600.3 + .4 = 0 ⇒ = 324,759

30
* Xét đoạn BC
500 600
= 324,759
500 600
1 1
=0⇒− − 500 600 = 0 ⇒ = −250
=0⇒ − 500 600 + 324,759 = 0 ⇒ = 108,253
=0⇒− − 500 600.1 + 324,759.2 = 0 ⇒ = 216,506 .

31
Bài Tập
12 kN
9 kN/m
1m 1m 1m 1m
32
12 kN 18 kN
1m 1m 1m 1m
= 0 ⇒ −12.1 − 18.3 + .4 = 0 ⇒ = 16,5 kN
33
* Xét đoạn BC
9
9 / = 16,5
=0⇒ =0
=0⇒ − 9 + 16,5 = 0 ⇒ = 7,5
=0⇒− − 9.0,5 + 16,5.1 = 0 ⇒ = 12 .

34
Bài Tập
Bài 4: Xác định các thành phần nội lực trên mặt cắt ngang qua D
3 kN/m
1m
3m
4m
35
12 3
5
4
2 2 5
3
= 0 ⇒ −12.2 + .4 = 0 ⇒ = 10
5
36
* Xét đoạn DB
9
3 / 6
8
3
=0⇒− +8=0 ⇒ =8
=0⇒ −9+6=0 ⇒ =3
=0⇒− − 9.1,5 + 6.3 = 0 ⇒ = 4,5 . 37

Bài Tập
Bài 5: Thanh tròn đường kính 30 mm chịu lực như hình vẽ. Xác định các
thành phần nội lực trên mặt cắt a-a
3 3
150
38
* Xét phần bên trái
3
6
165
= 0 ⇒ −3 + =0 ⇒ =3
=0⇒ =0
= 0 ⇒ 3.165 + =0 ⇒ = −495 .
39
Bài Tập
Bài 6: Siết trục vít để lực kẹp tác dụng lên các khối gỗ bằng 900 N. Xác
định các thành phần nội lực tại mặt cắt a-a và b-b
102
80
20 40
* Lực tác dụng lên má kẹp
900 900
900
41
* Nội lực trên mặt cắt a-a
900
22
= 0 ⇒ 900 + =0 ⇒ = −900
=0⇒ =0
= 0 ⇒ −900.22 + = 0⇒ = 19800 .
42
* Nội lực trên mặt cắt b-b
900
112
= 0 ⇒ −900 + =0 ⇒ = 900
=0⇒ =0
= 0 ⇒ 900.112 + =0 ⇒ = −100800 .
43
Bài Tập
Bài 7: Xác định các thành phần nội lực tại mặt cắt ngang đi qua các điểm A,
B và C.
44
* Nội lực trên mặt cắt ngang qua A
1,5
0,9
=0⇒ − 1,5 = 0 ⇒ = 1,5
=0⇒ =0
=0⇒− − 1,5.0,9 = 0 ⇒ = −1,35 .

45
* Nội lực trên mặt cắt ngang qua B
1,5
3,3
=0⇒ − 1,5 = 0 ⇒ = 1,5
=0⇒ =0
=0⇒− − 1,5.3,3 = 0 ⇒ = −4,95 .

46
* Nội lực trên mặt cắt ngang qua C
1,5
3,9
=0⇒ =0
=0⇒− − 1,5 = 0 ⇒ = −1,5
=0⇒ − 1,5.3,9 = 0 ⇒ = 5,85 .

47

Bài Giảng Chương 1-Ch1 - khainiem

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bài Giảng Chương 1-Ch1 - khainiem

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

HCMUTE - TRANGTANTRIEN 10/2/2021

 Đối tượng-Nhiệm vụ của môn học

 Ngoại Lực-Nội Lực

 Ứng Suất-Biến Dạng

 Giả Thiết Về Vật Liệu

Đối tượng: Vật thật

 Chi tiết làm bằng vật liệu gì?

 Chi tiết có hình dáng kích thước cụ thể

 Phân loại chi tiết

Thanh Tấm, vỏ Khối

 Đối tượng của sức bền vật liệu là THANH

Thanh thẳng Thanh cong Thanh không gian

 Thanh được trưng bởi Trục Thanh và Mặt Cắt Ngang

Ngoại Lực-Nội Lực

* Các lực P, q, M, XA, YA và YB là ngoại lực tác dụng lên thanh

=> Ngoại lực bao gồm tải trọng và phản lực

Ngoại Lực-Nội Lực

Ngoại Lực-Nội Lực

* Xác định nội lực

NỘI LỰC => Nội lực là lực

Ngoại Lực-Nội Lực

* Xác định nội lực

+ Nội lực là lực phát sinh trên mặt cắt

+ Nội lực cân bằng với ngoại lực tác

Ngoại Lực-Nội Lực

* Xác định nội lực

+ Hệ trục toạ độ đặt tại trọng

Ngoại Lực-Nội Lực

* Các thành phần nội lực

Ngoại Lực-Nội Lực

* Các thành phần nội lực

+ Nếu thanh chịu lực trong mặt

Ngoại Lực-Nội Lực

* Các thành phần nội lực

+ Nếu thanh chịu lực trong mặt

Ngoại Lực-Nội Lực

* Qui ước dấu của nội lực

+ Qy làm cho phần đang

+ Mx làm kéo lớp vật

+ Mz quay ngược chiều

Ngoại Lực-Nội Lực

Ngoại Lực-Nội Lực

* Qui ước dấu của nội lực

+ Lực dọc hướng ra khỏi mặt cắt (gây kéo) là dương

Ngoại Lực-Nội Lực

* Qui ước dấu của nội lực

Co lại (chịu nén)

Giãn ra (chịu kéo)

Ngoại Lực-Nội Lực

* Nếu hệ lực phẳng:

+ Lực dọc Nz Kéo hay nén thanh

+ Lực cắt Qy Cắt thanh

+ Mô men uốn Mx Bẻ cong thanh 20

* Ứng suất trung bình:

* Thứ nguyên của ứng suất: [lực]/[chiều dài]2

Ứng suất có đơn vị: N/m2; kN/cm2 22

* Phân loại ứng suất:

+ : ứng suất pháp

+ : ứng suất tiếp

* Biến dạng: là sự thay đổi hình

* Phân loại biến dạng:

- Biến dạng dài: là lượng thay đổi chiều dài

+ Biến dạng dài tuyệt đối: ∆ = − ′ ′