You are on page 1of 20
Chiong 3 Ki THUAT XUNG - SO “Ki thuat xung - s6" l& thuat ngit bao gém mot linh vue khé rong va quan trong ctia nganh ki thuat dign tu ~ tin hoc, Ngay nay trong bude phat trién nhay vot ciia ki thuat ty dong héa, né mang ¥ nghia 1A khau then chét, 1 cOng cu khong thé thiéu dé gidi quyét cdc nhigm vu ki thuat cu thé huéng t6i muc dich giam cdc chi phi vé nang Iugng va thdi gian cho mot qua trinh cong nghé hay ki thuat, nang cao dé tin cay hay higu qua cia ching. ‘Trong chuong nay, do thi gian han ché, chiing ta chi dé cap tdi mot sé van dé ed tinh chat co ban, mé d4u cla ki thuat xung - sd. 3.1, KHAI NIEM CHUNG 3.11. Tin higu xung va tham sé Tin higu dién ap hay dong dién bién déi theo thdi gian (mang noi dung cia mot qua trinh thong tin nao ds) cd hai dang co ban : lién tuc hay rdi rac (gidn doan). Tuong tng v6i ching, t6n tai hai loai hé théng gia cong, xu Ii tin higu cé nhiing dac diém ki thuat khée nhau mang nhiing wu, “4 nhuge diém khac nhau la hé th6éng lién tuc j= x >fatn9 o (analog) vA hé thdng roi rac (digital). Nhiéu ~ khi, do dac diém lich sit phat trién va dé phat huy day di wu thé cia ting loai ta gap £ trong thc té he théng lai ghép két hgp, cd. vide gia cong xi li hai logi tin higu trén. u 9 Déi tugng cia chitang nay chi dé cap téi a loai tin higu rdi rac theo thai gian goi la tin 4 hiéu xung. dn Dang eae tin higu xung thiang gap cho b) Tf trén hinh 3.1. Ching co thé la mot day xung ty I tudn hoan theo thai gian véi chu ki lap lai u tinge T, hay chi la mét xung don xudt hién mot Ah lin, c6 ce tinh duong, am hoac cye tinh thay, d6i. “) ee Hinh 3.2 chi ra mot xung vuong thuc té v6i cdc doan dac trung : suén truéc, dinh va Mink 3.1 + Cae dang tin hig ng sutin sau. Céc tham s6 co ban 1a bién do, 1a) Day sung vung + 4 D) ay sung tam gide (rang ca) do rong xung, dO rong sun truéc va sau, do ©) Day sang ham mnt (xung kim) sut dink { 153 Tit dé ed mhan xét sau : ~ Co thé dé dang dat duce mic 8), lon bang cach chon E,, va cae tham sé R,, Rg thich hop. ~ Do S$, thuang nhé, can phai quan tam dac biét téi viec nang cao tinh chéng nhiéu voi mite thap. Vi tri 96 dign ap ra Urapn = Ucepn the t& khong thé giam duge, muén S, tang, can tang mtic U, (xem biéu thie 3.2). Muén vay, ngwai ta dua vao mach bazd médt hode vai dist hoac néi vao dé mot mach phan Ap (h3.5 a, b va ce). bec Hinh 35 Nhiig bién phap neu trén nat thiét cén sit dung khi ding tranzito Geemani lam phan td khoa vi Use dé mé tranzito phan lén nhé hon Ucron. Trong mach 3.5a dign tré Rz dé noi mach dong nguoe tip gidp véi BC va mach 3.5¢ Rz duoc n6i véi mot nguén 1 chiéu dién thé am vi mue dich dé tranzito khéa chée hon khi khong cd xung diéu khién 6 16i vao. © ~ Mot diém can ltu ¥ 1a khi sit dung tranzito lam phén. tit khoa fin chi y téi cdc tinh chat dong (qué dd) cia mach va yeu cau co ban 1a cain nang cao: tinh tac dong nhanh cia khda. Khi dé bién phap cd ban 1a ngan ngia hién tugng bao hoa su cia tranzito bang eae gidi phap ki thuat mach Gem [1], [2]). Thong thudng, tinh chat tan sé cia hoa duge biéu thi béi cac tham 6 trung binh vé thai gian tré tin higu (h.3.6) 156 Vong khoa (cdl dong) Uce Bh vag (v) 3 Mink 34 > Bae sven srustn de eta tranzivo khba. + Eee + bce Ce bien phdp nang cao ,, veo Ura, po \ _! -__} _ fo 1 rk L } 50% vl io! e AGH al GR Hinh 3.6 + Xe dink thoi glari t8 cia mach khéa trong dé, thoi gian tré acon arabe “ey tho sian eré swan sau dicoe tinh & ee mute biém do 50% gid ar eee dat Cac gia tri ti, T2 thudng nhé (107* - 1079s) nhung khong thé bé qua dac biét, 18 t lien quan tGi thi gian hoi phuc dién trd nguge khi chuyén tranzito tit mé sang khéa khi quan tam t6i tinh lam viée déng bé (nhip nhang) giita cac khéi hoae cdc so 46 khéc nhau khi thuc hign mot nhiém vu xi If tin cu thé, diéu may cang quan trong trong cae hé théng diéu khién, tinh toan vi khi ghép néi gitta cdc Khoi hoac cae mach, thai gian tré nay bi cong tich lay. : @ Mét diém can nhan xét nita la tit hinh 3.3 thay rang miic.cao (mite H) nim thap hon nhiéu so vOi gid tri nguén cung cap Ux va phu thuéc manh vao gid tri Re, dé . kha phye nhuge diém nay, thuc té ngudi ta thudng mde néi tiép sau so dé khda emitd chung mot so d6"mach lap colecta chung & ché do khéa nhu binh 3.7 Khi dé, cdc nhuge diém da néu dugc khée phue ; mite Uy duge nang lén tuy nhién mic Uj, khi dé cing tang (cd 0,8V) [4] © Hoan toin tuong ty co thé si dung céc FET lam phén tit khda véi nbiéu wu diém vé mic tiéu hao cong suat tin hi¢u nhé, tac dong nhanh... [3]. Ché dé khéu ciu khuéch dai thudt todn Khi lam viée 6 ché do xung, mach vi dign ti tuyén tinh hoat dong nhu mot kha dién ti déng, mé nhanh, diém lam vidc luon nam trong ving bao hda cia dac tuyén truyén dat Ura = f(Uvao) (h.2.104). Khi dé dién ap ra chi nam 6 mot trong hai mic bao hda Usimac VA Uramax ting véi cée bién do Uy do lén. Dé minh hoa nguyén If hoat dong cia mét IC khéa ta xét mot vi du dién hinh 1A mach so sanh (comparator) Mink 3.7 + Sor ds khba 1, 06 mach lip ting ra Ty BL a - Mach so sénh (h.3.8) the hién qué trinh so s4nh bién do cia dién ap dua vao (Uvao) voi mot dign ap chudin (Unpuing) es cyte tinh ed thé 1A duong hay am. Thong thudng gid tri Unguing dvigc dinh trude cO dinh vA mang y nghia IA mOt thong tin chudn (tuong tu nhu qua can trong phép cAn trong lugng kiéu so sdnh), con gid tri Uvao la mot lugng bién déi theo théi gian cin duge giém sat theo doi, danh gid, mang thong tin cia qué trinh dong (thuimg bién déi cham theo thdi gian) can duge diéu khign trong mt dai hay d mot trang thai mong muén. Khi hai’ mie dign ap nay bing nhau (Uvio = Unguéng) tai déu ra bd so sanh sé cd su thay déi cyc tinh cla dién ap ti Usimax toi Uramax hod ngude lai. Trong truding hgp riéng, néu chon Ungudng = 0 thi thy chat mach so sénh dénh dau hic déi eve tinh cia Uvao. Trong mach hinh 3.8a Uvio va Unguing duige dua tdi hai dau vao dao va khong dao tuong tng cia IC. Higa cia ching Us = Uv ~ Unguing 1A din ap gitia hai déu-vao cia IC sé xac dinh ham truyén cia no Khi Uy < Unguang thi Uy < 0 do do Usy = Urymae © (3-3) Khi Uy > Ungufng thi Us > Ova Ui, = 157 Bo so sanh hai ngudng duge ung dung dac biét thuan Igi khi cn theo doi va khéng ché tu dong mot thong s6 nao dé cia mot qua trinh trong mot gidi han cho phép da ditge dinh sin (thé hign & hai gid tri dién ap nguéng) hode nguge lai khéng cho phép thong sO nay roi vao mot ving giéi han céim da chi ra nh 2 nguong dién ap tuong ting. 3.2. CAC MACH KHONG DONG BO HAI TRANG THAI ON DINH Cac mach cd hai trang thai én dinh @ dau ra (cdn goi la mach trigo) duge dae trung béi hai trang thai dn dinh bén theo thdi gian va viéc chuyén né tit trang thai nay sang trang thai kia (xy ra tite thai nhd cic vong héi tip duong noi b6) chi xAy ra khi dat tdi I6i vao thich hgp cia n6 céc xung dién ap co bién do va cuc tinh thich hop. Day la phan tit co ban céiu tric nén mot o nhé (ghi, doc) thong tin dudi dang s6 nhj phan. * 3.2.1. Trig di xitng (RS-trigo) ding tranzito Hinh 3.11 ava b dua ra dang mach nguyén li ctia mot trigs RS d6i xing. Thuc chat day la hai mach dao hinh 3.3 ding T, va T) ghép lién tiép nhau qua céc vong h6i tigp duong bang cée cAp dién trd RiR; va RyRy (uu y rang cdch vé 3.11b hoan toan tuong ty nhu 3.11a). a ~ Nguyen li hoat dong : Mach 3.11 chi cé hai trang théi én dinh bén la : T, mé T, khéa tng véi muc dién ap ra Q = 1, Q = O hay T, khda T) ma tng véi trang thai raQ = 0Q=1 ro +£ ce 6 +fct a Hink 3.11 : Trige Adi sing Rieu RS ding tranzivo, Cae trang thai cdn laj 1A khong thé xay ra (T, va T, cig khda) hay 1a khong én dinh (T, va-T, cing md). T, vA T; khong thé cing khéa do nguén +E,. khi dong mach sé dua mét dién ap duorg nhat dinh téi cdc cuc bazd. T, va T cd thé cing mo nhung do tink’ chéf d6i xting khong If tudng cia mach, chi céin mot su chénh léch vo cing bé gita dong dien trén 2 nhanh (Ip) # Ipz hay Io * 1.2), thong qua cée mach héi tip duong, 6 chénh léch nay sé bj khost sAu nhanh chong téi mite so dé chuyén vé mot trong hai trang thai én dinh bén da neu (ching han thoat dau Ip) > Ig) ti 46 T,; > I, eéc giém 4p am trén colects cia T, va duang trén colects ciia T; thong qua phan 4p R,Ry hay R,R3 dua vé lam Ip, Sly... din tdi T, mé T) khéa, Néu nguge lai tie déu Ip; < Tyz thi sé dé toi T, khoa.T, md) 160 © Tuy nhién, khong noi chéc diye mach sé d trang thai nao trong hai trang théi on dinh da néu. Dé dau ra don tri, trang thai vao ung voi luc R = S = 1 (cing ed xung duong) 1a bj cam. Noi khde di diéu kién cdm la RS = 0) (3-6) © Tu viéc phan tich trén rut ra bang Bang 3.1 : Bang trang théi cia trigo RS trang théi cia trig RS cho phép xac dinh trang thai 4 dau ra cla né ung voi ; , tit cf cde kha ning o¢ thé cia cae xung Dau vao Déu ra dau vao & bang 8.1. O day chi s6n thé | R, Sy Qnet Quer hién trang thai hién tai, chi sé (n + 1) = thé hin trang thai tuong lai cua diu | 0 ° Qn Qn ra, dau chéo thé high trang thai cam. | 9 1 1 0 Dau vio R goi la déu vao xda (Reset). | 1 ° ° 1 Dau vac S goi la déu vao thiét lap (Set). 1 1 x x 3.2.2, Trigo Smit ding tranzito So d6 trigo RS @ tren lat trang thai khi dat vao eve bazo cia tranzito dang kbéa mot xung duong cd bién- do thich hop dé mé no (chi xét voi quy ube logic duong). Co thé sti dung chi mot dign ap vao duy nat eye tinh va hinh dang tiy ¥ (chi you cu mie bién do di Ién) lam. lat mach trigd. Loai mach nay ed ten 1a trigo Smit, duge ed tao ti céc tranzito hay IC tuyén tinh (cdn goi la bd so sanh co tré). a> Hinh 3.12 dia ra mach nguyén li triga Smit ding tranzito va dac tuyén truyén dat.cia nd. Qua dac tuyén hinh 3.12b thay 70 : Urs t Uramax | + ~~ _ ' Ure min | 4 = uy Unga Lo dong 2 a Mink 3.12 > Trigo Sint ding sianzito (a) vate wyén anuytn dat cia nb-(b) © Lic tang dan U,,, t® mét tri sé rat am thi: hi Uy < Udong ; Ura = Uramin Khi Uy > Usong 5 Ura = Uramax an © Lie giam dan U,,, tit 1 tri s6 duong lon thi khi Uy > Ungit 5 Ura = Uramax . Khi Uy © Ungit ; Ura = Uramin (3-8) b ~ Co thé giai thich hoat dong cia mach nhu sau : Ban dau T, khoa (do B, duge dat ‘61 1 dign ap am ln) T, ma (do R, dinh dong lam vige tir E,) lie dé Um = Uce tao me = 161 He KTDLA = Uipin Khi tang Uy t6i Wie Uy 2"Ugoog Ts mo qua mach h6i tip duvong ghép true tig TH"colects T, vé bazo ‘Ty lam T, bi-khéa do dot bién dign ap am tir C, dua toi, qua mach R,R, dot bién dien ap dvong tai C> dua t6i bazo T,... qué trinh dn t6i T, mnd bio hoa, Ty khda VA Us, = Usama Phan tich twang ty, mach sé lat trang thai vé 7, khda T; md lic Uj, gidm qua gid tri Ungar Céc gid tri Uyging VB Ungis 40 vide Ia chon cae gid tri Rey Ry-Rp eta so db 3.120 quyét dinh. Hien tuong tren cho phép dig trigd Smit nh mot bo tao xung vuong, ahd h6i tiép duong ma qué trinh It trang thai xy ra tée thoi ngay cd khi Uyjo bién si tit ti, Hink 3.18 m6 t& mot vi du bién déi tin higu hinb sin thanh xung vuong ha triga Smit. Gia tri higu 56 Uygong ~ Uvngit sai 18 db tx6 chuyém mach va cang nhé (diéi mong muén) néu bigu Uyamee ~ Uramin CANE nhd hay he 86 suy gidm tin higu do phan ap Rj, Rp gay ra cing lén tde 1a hé 36 h6i tip duang cang gidm, (diéu nay lam xéiu tinh chat eda dang xung). c ~ Nhu tren da phan tich, moi o6 ginglam giam 49 tré chuyén_mach~ Uramax — Urania déu lam xu di tinh 4 gong ch&t h6i tip duong va cd thé lam mat di hai trang théi én din dac ty ngit trung eiia so d6 3.12(a) Dé khée phue nhuge_ diém nay, ngudi ta ding trigs Smit ghép eve emits nb trén Hink 3.23 Gin do hi gin ifm A6i um hidu hth sin hinh 3 14a. : thanh sung suing nha igo Smit Mach hinh 3.14a 1a 1 téng khugch dai vi sai 6 héi tiép duong qua R,, Rp va héi tigp'am'dong dién qua Rp. Bang céch Iva chon tham s6 thich hgp, eo thé dat t6i trang thai khi mach lat dong I, cia mét tranzito (tt mé chuyén sang khda) hon toan trayén 16i tranzito kia, ndi khée di, khong xay ra trang thai bao hba 6 cfc tranzito Ie mo Ura tre max = Yramin | | foo 7 1 tes » : 6 Uvngst — Wyong Hink 3.14 : Mach nguyén If triga Smit ghép emito (a) va‘date ruven iruyén dat cia nd (6). 162 teKTor a va do dé nang cao duge me Ursmin (Uramin >Ucesn-) lam tang tin s6 chuyén mach Ten dang ké (100MHz) 4.2.3. Trigo Smit dang IC tuyén tinh ‘Triga Smit ding IC tuyén t{nh thuc chét la mach phat trién tiép theo cia so dé hinh 3.14a,-co dang co ban 1a 1 mach so sanh hinh 3.8 a hoac c, nhung nh’ co mach héi tigp duong nén mic néi va ngét mach khong tring nhau nhw d bé so sinh binh thubng. Do cé hai dang co ban cia mach so sanh hinh 3.8a va 3.80, theo dé cing od hai dang co ban cia trigo Smit cho tren hinh 3.15a va c a Voi trigo Smit do (h.316a) khi tang dén Uvao ti 1 gid tri am Jon, ta thu duge dac tinh truyén dat dang hinh 3.15(b). Tée 1a : Ura ae LL uramer ——* : Ura YW dong Ye ngat L ~ Uvee an th | pe 7] - 4 ~~ Ure at UW ngt ' Uy dan a a yé0 L iP Ure \ ' oO FO brain Mink 3.15 Triga Smit ki€w do (a) va kiéw Khong ato (e) 6% che da tinh trust dat twong ting (b) v2 (4) ° © Khi Uy c6 gid tri am Ion U,, = +Usanae tren I6i vio khong dao (P) co = ee = ie Urmae = Ra Py Rr = Uengit (3-9) Tang dain Uvac, trang thai nay kh i 6i khi 7 ty khong d6i cho téi khi Usio chua dat toi i Uyao = Uvngit, dign’ dp Up gitta 2 dau va i tin tl Un = oUt ee mh na age lite’ $2 Vo iu vao IC d6i déu, din téi Ura = —Uramin, qua Uramin Urmin = Rey Rt = Uvasng (3-10) va tiép tuc giit nguyen khi U, tang, 163 © Khi gidm Uyj, tit 1 gid tri duong lén, cho téi Mic U, = Uygong mach méi lat lam U,, chuyén tit -Usamin t61 + Uramae- © Dé dat duge hai trang thai 6n dinh cdn co diéu kien Rr ReR kFt (3-1) véi K 1a hé s6 khuéch dai khong tai cia IC. Khi dé d6 tré chuyén mach duge xde dinh bdi : (3-12) = B(Uramax:~ Uramin) b ~ Voi trigo Smit khong ddo (h.8.15c) c6 dac tinh truyén dat hinh 3.16d dang nguge véi dac tinh hinh 3.15b. Thie chat sd dé 3.15¢ c6 dang 14 mat bd so sénh téng 3.9 v6i 1 trong s6 hai dau vao duge néi toi déu ra (U; = U,,). Tu phuong trink can bang dong dién cho mit P cs : Usio _ Ura RR Ri agit = — RY Vromax R Uvaang = ~ BR Vramin H AUué = BGR Cramer — Uramis Suy ra gid tri nguOng : U, (3-18) hay do tré chuyén mach xéc din béi : Ry Une = BR Crmax ~ Uramin (14) Do cach dua dien ap vao téi 16i vao khong dao (P) nén khi U, e6 gid tri am lon : Ur = ~Usamin Va Khi Uy od gid tri duong lén : Usa = +U samme Cae phan tich khac tuong tw nh véi mach 3.15a da xét. ¢ - Tuong tu nhw so dd trigo Smit ding tranzito hinh 3.12a, c6 thé dimg cae mach 3.15a va 3.15¢ dé tao céc xung vudng géc tit dang dién ap vao bat ki (tudn hoan) Khi dé chu ki xung ra T,, = Tyo diéu nay dac biét eé ¥ nghia khi can sia va tao lai dang mot tin hiéu tuan hoan voi thong s6 co ban 1a tin sé giéng nhau (hay chu ki déng b6 nhau). Hinh 3.16a va b dua ra vi du gian dé minh hoa bién déi dién ap hinh sin 16i vao thanh xung vudng I6i ra sit dung trigo Smit dao (3.16a) va trigs Smit khong dio (3.16b). C&e he thie ti (3-9) dén (3-14) cho phép xde dinh cae mute nguéng lat cia trig Smit va nhéing thong sO quyét dinh téi gid tri cda chung. Trigo Smit 1A dang mach co ban dé tir dé xay dung cdc mach tao dao dong xung ding IC tuyén tinh sé duge xét trong céc phin tiép cia chuong nay 3.8. MACH KHONG DONG BO MOT TRANG THAI GN DINH Day 1a loai mach cd mot trang thai én dinh bén. Trang thai thi hai cia né chi én dinh trong mét khoang thai gian nhét dinh nao dé (phy thude vao tham s6 cia mach) sau dé mach lai quay vé trang th4i én dinh bén ban dau. Vi thé mach con co tén 1A trigo mot trang thai 6n dinh hay da hai doi hay don gian hon la mach role thi gian. 164 a Ura a f Wvao Ura mex tungst LX JO a dong . t We dong |_4. A ALA w-LE A HN : Yyrgai —— ra Urarin be The = Tvab 4 a (=Tve0) 4 Hink 3.16 + Bign d6% dae ding hink sin song chage sig ving cfg tin 95 dig wriga Smit dota) va khdng di () 3.3.1. Ba hai dgi ding tranzito Hinh 8.17a chi ra mach dién nguyén li va hinh 3.17b 1a gidn d6 dién 4p - thdi gian minh hoa nguyén If hoat dong cia mach da hai dgi dang tranzito. veo & Np t tay 271! Ivan a t 1 7 —— I | Yee | ~FL-- Tra 4 Urah_ pe Pk le : at a bd te uy ty Hin 3.27: Mach dign nguyen Wf da hoi dai ding tranzito (a) gidm ad desi gian (6). ‘Thyc chét mach hinh 3.17a la mot trigo RS, trong dé mot trong céc dién trd h6i tip duong duge thay bing mOt ty dién. Trang théi ban déu T, mé T, khéa nbd R, T, mé bao hoa lam Ugg, = Ugg; ~ 0 mén T, khoa), day 1A trang thi én dink bén (goi 1A trang thai doi) 165 Iaic t = to ed xung dién dp duong 4 16i vao md Ti, dign thé cye colects cia Ty gidm tit +E xuéng gén bang 0. Bude nhay dign thé nay thong qua bo loc tin cao RC dat toan bo dén cue bazo ciia T2 lam dign thé 6 dé dot bin tir mic thong (khoang +0,6V) dén mic -B + 0,6V ~ -E, do dé Tz bj khéa lai. Khi dé T; duge duy tri ¢ trang thai mé nhd mach héi tiép duong RiR2 ngay cA khi dign ap vao bang 0. Tu C (dau qua R dén dién thé +E) bat déu nap dien lam dién thé cue bazo Tz bién déi theo quy luat : Un, = 5 p — 2exp( — i) ] (3-15) véi diéu kign déu: Upo(t = t,) = va diéu kign cudi: Upa(t > ©) = B 'T, bj khda cho téi Wie t = ty (h.8.17b) khi Ug, dat tdi gid tri +0,6 khoang thoi gian nay xdc dinh tii, diéu kign Ugo(t;) ~ 0 va quyét dinh do dai xung ra t, : t; ~ ty = t, = RCIn2 = 0,7RC. (3-16) Sau Itc t = t,, T; md vA qué trinh héi tiép duong qua Rj, Ry dua mach vé lai trang thai ban dau, doi xing vao tiép sau (Itic t = t;). Luu ¥ nbiing diéu trinh bay trén dang khi T > t, > % (8-17) (, 1a do rong xung vao va T, ld chu ki xung vao) va khi diéu kign (8-17) duge théa man thi ta.luén-ed chu ki xung ra Try = Ty. 3.3.2. Mach da hai doi dang IC thudt todn Hinh 3.18a dua ra 1 dang cia so dé nguyén Ii mach da hai dgi ding IC thuat toan va hinh 3.18b la gin d6 thdi gian gidi thich hoat dong cia mach. Dé don gin, gid thiét IC duge cung e4p tit mot ngudn déi xting +E va khi dé Uramux = |Uramin! = Umax Ban dau lie t < ti, Uy = 0; D thong néi dat (bé qua sut dp thuan trén diot) do Un = -Umae tit dé Ux = Uc = 0: Qua mach héi tiép duong Ri Rz, —Ummx dua téi du vao P dion Ap Up = -BUmax. Ri (vai 6=Ram la he s6 phan ap mach héi tiép). day IA trang thai 6n dinh bén (trang thai dgi) cia mach. Lic t = t; cé xung nhon eve tinh duong téi dau vao P. Néu bién dd thich hgp vugt hon gid tri —BUmax, s¢ dé 1gt sang trang théi can bang khong bén v6i Ura = +Uramax = Umax va qua mach héi tiép duong cé Up = BUmax. Sau hic ti, dign 4p ra Umax nap cho tu C lam cho Uc = Uv dwong dan cho tdi lic t = tz khi dé Un = Umax thi xay ra dot bién do dign thé déu vao vi mach Un - Up déi dau, di¢n dp ra déi ddu In “ thit hai Ure = -Umax (luu ¥ trong khoang ti ~ tz, UN = Uc > 0 nén didt bj phan eve nguge va tach khdi mach). ‘Tidp dé, sau lic t2 tu C phdng dign qua R hung tdi gid tri dign ap ra lic do la “Umax lic t = t3, Uc = Un = 0 diot tré nen md, ghim mite thé dau vao dao 6 gid tri 0, mach quay vé trang théi dgi ban déu. Néu xung khéi dong Uvio eve tinh am, cd thé ding so d6 hinh 3.18c voi tin sO xung ra thay d6i duge nhd R. Hoat dong cia mach duge.minh hoa trén dé thi hinh 3-184. 166 » tat | : uy u Tv —— Up . UcnUn _-_ Uramax b tiamin Cremin ” "Hin 3.18: Mach riguyén Wf da hai doi ding IC. Khdi dong bling mung cue nh duong (a) vd ete tinh dm (c) gidn dd ditn dp mink hoa (b) v8 (a) Véi 8.18a, b,'ta od nhan xét dO rong xung T, = ty — ty o6 lien quan t6i qué trinh nap cho tu C tit mic 0 tdi mic BUma, tY dé (voi gid thiét Ussmae = [Urgmiel =Umad) 05 Uclt) = Untt) = Umax (1 - eS (3-18) thay gid tri Uclti) = 0, Uct2) = BUmax vao phuong trinh (8-18) e6 = 1 Ri Te = t2 ~ ty = ROM (zy) = RCin(1 + ¥,) (3-19) 167 Goi ty - ty = thph IA thoi gian héi phue vé trang thai ban déu cia so dé, co lien quan t6i qué trinh phéng dién cia tu C ti mic BU, vé mite 0 hung téi hic xéc lap U.(o) = Usa xudt phét tit phvong trinh : [5] Udt) = Ul) - [U,() - U,(0)] exp (-#) (3-20) cd két qua : Ry tpn = RCIn (1 + £) = RCln (1 + Rte) (3-21) So sdnh hai bi€u thite xde dinh 7% va ty thy do B < 1 non 1 ty. Ngudi ta 06 ging chon cdc thong 96 va‘ cai tién mach dé ty,, gidm nhé, nang cao do tin cay cla mach Khi co day xung tac dong déu vao. Khi do can tuan theo diéu kién : T + tye < Tyan = Tra (3-22) v6i T, J chu ky day xung khdi dong 6 cita vao. Céc hé thife (8-19) va (8-21) cho xac dinh céc thong sO quan trong nhét cia mach 3.18a, 3.4. MACH KHONG DONG BO HAL TRANG THAI KHONG ON DINH (A HAI TU DAO DONG) 3.4.1, Ba hai ding tranzito Néu thay thé dién trd hoi tiép con Iai trong mach hinh 3.17 bang 1.tu dién thi 2 ta nhan duye mach hinh 3.19 la mach da hai ty dao dong dang tranzito. Luc dé trang thai can bang cia mach (mot tranzito khda, mot tranzito mé) chi én dinh trong mot thoi gian han ché nao dé, r6i ty dong lat sang trang théi kia va nguge lai. Hinh 3.19b cho biéu d6-thdi gian cia mach da hai ty dao dong 3.192. Ura +E be c Be) : . 4] t & Ven te ott ta ts : i Re Re [1 Re -fe}-4 | } | \ 4 La )+ trp! 14 | | ares fe & waz fel. +é {” ust Use 7] t 1 ® Vee L i t t -E » Hink 3.19 : Mach nguyén Ik 66 da hai ae dao dong (a) va biéu dd thoi gian cia nd (b) 168 a) @ Hai trang thai néu trén cia mach da hai tu dao dong cdn duge goi 1A cdc trang thai chudn ean bang. O dé nhimg thay déi tusng d6i cham cha dong dién va dién Ap gitfa cac diém trong so dé dan din tdi mot trang thai téi han nao do, ma tai day 6 nhiing diéu kién dé ty dong chuyén dot ngot tir trang thai nay sang trang thai khac. Néu téc dong tdi céc ctia vao mot dién ap déng bo nao dé ed chu ki lap x4p xi nhung ngén hon chu ki ban than cia dién ap dao dong, qué trinh chuyén dot ngot sé xdy ra-sém hon, tuéng ting Itc dé ta co ché do tam viée déng bo cia da hai tu dao dong ma dac diém chinh 1a chu ki cia xung ra phu thud vao chu ki cla dién ap dong b6, con do réng xung ra do cée thong sé RC cia mach quy dinh. © Nguyén li hoat dong cia mach hinh 3.19a co thé tém tét nh sau : Viee hinh thanh xung vudng 6 cita ra duge thye hign sau mot khoang théi gian t%) = ty — to (d6i cita ra 1) hode 1 = tz — ty (véi cita ra 2) nh¥ cac qué trinh dot bién chuyén trang thai cia so 46 tai cdc thoi diém to, tr, t2 ‘trong khoang Tj, tranzito T; khéa Tz md. Tu C; da duge nap day dign tich truée tae to phéng dién qua T2 qua nguén Eg, qua Ri theo dutng +0) —~ T2 > Ri > -Cy lam dign thé trén cue bazo cla Ti thay déi theo hinh 3,19.b. Déng thai trong khoing thai gian nay tu C2 duge nguén E nap theo dung +B > Re > T2 > -E lam dién thé tren cue bazd T2 thay déi theo dang 3.19b, Lie t = t) Up = +0,6V T; mé, xay ra qué trinh dot bién lan thi nhét, nha mach héi tiép duong lam so d6 lat dén trang thai T: md Tz kha, ‘Trong khong thoi gian t) = t2 - ti trang thai tren duge git nguyén, tu Cp (da duge nap truée hic ti) bit dau phdng dién va C, bat déu qué trinh nap tuong tu nhu da néu trén cho téi lic t = tz, Uz ~ +0,6V lam T? mé va xy ra dot bién ldn thit hai chuyén s6 d6 vé trang thai ban dau : T; khéa Tz mé.. b) @ Céc tham s6 chi you va xung vudng dau ra duge x4c dinh dya tren viéc phan tich nguyen Ii vita néu trén va ta théy ré dd rong xung ra 7% va 72 lién quan truc tiép véi hang s6 thoi gian phong cia cdc tu dién tix he thie (3-16), tuong ty cd két qua (1, (5) vi 1 = RCIn2 = 0,7R,C, (3-28) % = R,Cyln2 ~ 0,7R,C; Néu chon d6i xting R, = Ry ; Cy = Cy, T, gidng het Tz, ta ed t = T va nbn duge so d6 da hai d6i xing, nguge lai ta cd da hai khong doi xtng (7) # 1). Chu ki xung vudng TT. =U +h Bién dé xung ra duge x4c dinh gan dung bang gid tri nguén’E cung cap. Ta co mt nhan xét nia la : Dé tao ra cdc xung cd tan s6 thép hon 1000Hz, cdc tu Ci, C2 trong so dé clin cd dion dung rat lén. Con dé tao ra cae xung o6 tan so cao hon 10kHz anh huéng cd hai cia quén tinh cdc tranzito (tinh chét tan s6) lam xdu cdc thong s6 cia xung vung nghiém trong. Do vay dai ting dung.cia so dé hinh 3.19a la han ché va 4, ving tn s6 thdp va cao ngudi ta dva ra cdc sd dé da hai khac tao xung cd uu thé hon ma ta sé xét dudi day. 169 3.4.2. Mach da hai dang IC tuyén tink DE lap cée xung vuong tan 86 thip hon 1000Hz so d6 da hai (46i xting hoac khong d6i xiing) ding IC tuyén tinh dva trén cifu tric cia mgt mach 50 sénh héi tiép dugng cé nhiéu uu diém hon so d6 ding tranzito da nou. Tuy nhién do tinh chat tén s6 cia IC kha t6t nén voi nhitng tan s6 cao hon viée ting dung so d6 IC’ vin mang -nhiéu uu diém (xét voi tham 6 xung). Hinh 3.20a va b dua ra mach dign nguyén ly cia da hai doi xing ding IC thuat todn cing gidn dé thai gian giai thich hoat dong cia so 46. Dua vao céc két qua da néu % 3.2.3, voi trigo Smit, od. thé gidi thich tém tét hoat dong ciia mach 3.20(a) nhu sau : Khi ign thé tren déiu vao N dat t6i | ngudng lat cua trigo Smit thi sa d6 chuyén trang thai va dien Ap ra dot bién gid tri nguge lai vi gid tri ci. Sau dé dién thé Umer trén déiu vao N thay d6i theo huéng nguge lai va tiép tuc cho 0 -t t6i khi chva dat duge nguong ty tf |ts lat hac (vi du khoang (ti + Uma fz) trén hinh vé 3.20b). So dé { lat vé trang thai ban ddu vao i< 2, Iiic tz khi UN = Using = —BUmax Tra Qua trinh thay déi Un duge bb diéu khién béi thoi gian phong! va nap cia C béi Urs qua R. —-Bilmax Hink 3.26 ; B6 da hai trén co sO b6 khu&Ch dai thud todn (a). Néu chon Gidn a3 thdi gian lam vige cita b6 dai (b). Uramax = ~ Uramin = Umax thi Veong * “PU max 5 : R, Unit = BUmax + VOB = RR Ja h@ s6 héi tip duong cia mach. Can Iva ¥ di¢n 4p vao cla N chinh la dién dp trén ‘tu C, sé bién thién theo thdi gian mang quy luat qué trinh phong dién va nap dign 170° cla C tir nguén Umgx hoac -Ungx thong qua R trong céc khoang thoi gian 0 + t, va t, + ty. le dé phuong trinh vi phan dé xdc dinh Uy(t) o6 dang : aUy Une ~ Un a = * RO voi diéu kign du Uy (t = 0) = Uging 6 nghiém Untt) = Unax [2 - Q + Bexp (-#)] (8-24) (3-25) Uy sé dat téi ngudng lat cua trigs Smit sau mot khodng thdi gian bang : r= Ron[} +f) = Rein (1 ey) B. R ~~ Ti dé chu ky cla dao dong duge xde dinh bai: 2Ry, Ta = 2 = 2RCIn (1 + ®) Néu chon R, = R, tacd: T,, = 2,2 RC (3-26) (3-27) (3-28a) tie chu ki dao dong tao ra chi phu thudc cdc thong sé mach ngoai Ry, R> (mach héi tip duong) va R, C (mach héi tigp am). Cac h@ thite (3-26) va (8-27) cho xae dink cdc tham s6 co ban ‘nhat cia mach, Khi cn thiét ké cdc mach da hai cd do én dinh tan s6 cao hon va ‘cé kha nang diéu chinh tén sé ra, ngudi ta st dung céc mach phitc tap hon (vi du 6 hai b§ so s4nh) [4] - * Mot nhan xét nita 18 khi cin dang xung ra khong déi xing,.so dé hinh 3.21 duge st dung véi dac diém tao ra khong di xing giifa mach phong (qua R’, D2) va mach A 2Ry nap (qua R’, D1) véi R" # R’. Khi dé | = R'Gn (1 + em) tape 2R1 do d6:T = 4 +% = C® +R) In(4 +h) SS) a we ot Ura IW +<$- Umax RD, Rz (3-28b) i = RMCIn (1+ R va a Mink 321 : Mach da hai khong 46; sing (a) vd AB thi sho glam dang ung ra (6). Bang cach thay d6i gid tri tuong quan gida R’ va R" ta sé thay déi duge 1, hodc 7) trong khi chu ky T = 7, +t duge gid nguyén khong ddi. 171 Cée didt’ Dy, Dz c6 nhiém vu kha ngdt nhanh tuong ting khi nhanh kia lam viee hoac ngude tai 3.5. BO DAO DONG BLOCKING Blocking (bg: dao dong nghet) 1a mot bo khuéch dai don hay ddy kéo, co héi tiép “duong manh qua mét bién 4p xung (b.3.22a), nhd dé tao ra céc xung od dd rong hep (co 10° + 10°%s) va bién dé lén. Blocking ~ + thusng duge ding dé tL, 4 tao ra céc xung diéu Khién trong cdc hé t+ Ve théng 86. Blocking c6 + + 4 thé lam vige 4 ché 46 | | cot ft ‘ khac nhau : ché do ty Ms foe dao dong, ché do doi, ef = wk ché do déng bd hay ché. bl Tr Ry 49 chia tan a7? Hinh 3.22a 1a mach eR nguyén li Blocking ty dao dong gém mot tranzito T mac emito ae r chung véi bién ap xung 9 T, cd 3 cudn w, so cap, op vA ©, (thit cap) - , Hinh 3220 : Mach nguyen W Blocking don (a) Qua trinh hoi tiép 9 gin di rh gion minh hoa nguyen Bf hoe ding cia Blocking (B). duong thye hién tit 0, . qua wp, nhd eye tinh ngugc nhau cla ching, Ty C va dién tro R dé han ché dong dién eye bazd. Dién trd R tgo dong phong dién cho tu C (luc T khda). Diot D, dé loai xung cvc tinh am trén t&i sinh ra khi tranzito chuyén ché dé tit md sang khda. Khau mach R,, D, dé bio vé tranzito khdi bj qué ap. Cac hé s6 bién 4p-xung 1a ‘ng va m duge x4c dink bai: » (8-29) Qué trinh dao dong xung'lién quan tdi thdi gian mé va duge duy tri d trang thai bao hoa (nh¥ mach hoi tiép dvong) cia tranzito. Két thuc vige tao dang xung 1a lic tranzito ra khdi trang thdi bio hoa va chuyén dot bién vé tat (kha) nhd héi tiép duong. + Trong khoang 0 < t < ti Ttdt do dién 4p da nap trén C : Uc > 0; tu C phong dién qua mach wy - C > R - Ra — ~ Ecc hic ti, Uc = 0 + Trong khoang t, < t < ty, khi U, chuyén qua gia tri 0 xuat hign qua trinh dot bién Blocking thuan nhd h6i tiép duong qua wy, dan tdi md hin tranzito t6i bao hoa. + Trong khodng t, < t < t; T bao hoa sAu, didn ap trén cugn o, gan bang tri sé Ee, d6 1a giai doan tao dinh xung, c6 su tich ly nang lugng tir trong céc cudn day eda bién ap, titong ding 'dién ap héi tiép qua wp 1a Bee ae (3-30) ma Uap = 1172 va dién ap trén cudn tai a 1a Lic nay t6c do thay déi dong colects gidm nhé nen sic din dong cam ung tren wx, wp giam lam dong eve bazd i, gidm theo, do dé lAm gidm mic bao. hda cla T dong thai tu C duge iz nap qua mach dét - tisp gidp emits - baze ca T - RC ~ wy ~ dat. Lite dé do iy gidm . t6i tri s6 t6i han ip = ing, = fe = lew xuat hien qué trinh h6i tiép duong theo huéng ngude lai (qué trinh Blocking nguge) :-T thoat khdi trang thai bao hoa ic 4 ip ¢ dua T dot ngot v6 trang thai khda dong i, = 0 tuy nhién do quén tinh cia cugn day trén cyc colects xust hién sdd ty cam chéng lai su gidm dt ngot cla dong dién, do dé hinh thanh mot mute dién 4p am bien dé lén (qua gid tri nguén E,,) day la qua trinh tiéu tan nang Iugng tit trong da tich lay tudo, nh’ dong thuan ti chay qua mach DR, lic nay eudn w cam tng dién 4p 4m lam D, tét va tach mach tai khéi sv d6. Sau dé tu C phong dign duy tri T Khéa cho téi khi U, = 0 sé lap lai mot nhip lam vige méi. Vige phan tich chi tiét hon cic he thc lién quan téi qué trinh Blocking " ponan ihe dive ede Mocking va hinh thanh dink xung dan tdi ket qua (5) (6). + @ Do rong xung Blocking tinh duoc la : B.R, aa + RD (3-31) te = ty-t) = Rtn) Cn trong do r, la dién trd vao cia tranzito lic, md R, = nfR, la tai phan anh vé mach cue colecto (mach so céip) B la hé 86 khuéch dai dong tinh 7. © Thdi gian héi phuc t, + t, (h.8.22) do thai gian phéng dién cla tu quyét dinh va duge xéc dinh boi : thph = te > te = (3-32) 173 néu bd qua céé thdi gian tao stn trude va sun sau eda xung thi chu ki xung OT, = ty + tah (3-33a) va tin s6 cia day xung 1a: en t+ thph @ So dé Blocking od thé xay dung tit hai tranzito mac day kéo lam vige voi mot bién xung bao hoa ti dé tao cae xung vudng voi hiéu suét nang lung cao va chit lugng tham s6 xung tt [6]. Diém liu ¥ sau cing 1a khi lam viée 6 ché do déng bo cn chon chu ki cia day xung.déng bo Ty nhé hon chu ki cia T, cia day xung do Blocking tao ra, cn néu 6 ché do chia tan thi cin tuan theo diéu kin T, >T, va Khi dé od day xung déu ra chu ky lap la: nT yjg (h.8.28a va b) voi n 1a he 86 chia - Wed ft at laa TOOT t Lz} | se | | i poopy Pryor | oy mm (ld ll | Ure | Tra = tial | 4 [| ti {] + t | t a | ar aia rip a ot im itl I mou it | I it us root i 1 | I bon thu fooati r 1 ih inl | 1 1 \ 1S NI | N. T i 1 _— ~t aS t Te 29). 4 Hink 3.23 : Blocking 6 ché d0 1, > Tyo (0) Tr, = Tero VAG CE dO chia tn VOT, > T yyy Try = MT eyo VOI = 4 (O) 3.6. MACH TAO XUNG TAM GIAC (KUNG RANG CUA) 3.6.1. Cée vin dé chung Xung tam gic dutgc sit dung phé bién trong céc h@ théng dign ti : Thong tin, do luong hay ty dong diéu khién lam tin higu chudn hai chiéu bien do (mic) va thoi gian cd vai trd quan trong khong thé thiéu duge hdu nhu trong moi hé thong dign ti hign dai. Hinh 3.24 dua ra dang xung tam gide ly tudng v6i cdc tham sO chi yéu sau : 174 a - Mach 3.28 a xay dung trén co sd.khuéch dai od dao trong’ dé thay dign tr Ry bang tu C, khi do dign ap ra duge mo ta béi (gia thiét U, ~ 0) Qe lee Un (= so =@ if Te(t)dt + Qo] : (3-42) véi Q, la dién tich co trén tu tai lie t ° Uvio (f vi Tet) = = no co i? Unit) = - Fg J Unie (t)dt + Ure (3-43) ‘Thanh phan U,,, xde dinh ti diéu kién ban dau cia tich phan : Q& Ura = Ure t = 0) = > Néu Uyjol(t) 1d mot xung vudng c6 gid tri khOng d6i trong khoang 0 + ¢ thi U,,(t) IA mét dién dp dubng thing i : Unt) = (— RG Uric) t + Uno (3-44) Do chinh xéc cia (8.44) 1a tay thude vao gid thiét gin ding Us ~ 0 hay dng dién dau vao IC gan bang 0, cc vi mach chat Ivgng cao dam bdo diéu kign nay kha tét. b - Hoat dong ciia mach 3.28 duge minh hoa bang gidn 46 thdi gian hinh 3.29 © Khi cd xung diéu khién cyc Uvaa tinh duong, T mé bao hoa, thong 4 mach phéng dién cho tu C trong khoang thai gian t, (ty < tyghi Voi toghi = tao 18 thoi gian co xung diéu khién). © Trong khoang tq (kh6ng c6 xung diéu khién) IC lam viée 6 ché dé khuéch dai tuyén tinh, néu Us = 0 thi Up = Un = Uc (3-45) e Ta xéc dinh quy luat bién déi cia Udit), ti dé tim diéu kien dé od quan hé la tuyén tinh nh sau Phuong trinh dong dign tai nat N v6i mach hi tiép am : By - Un _ Un ~ Ure Ri Ra suy! ra Ur = Uc Ry, +R Ry A Bog: 40 tin 529 + Gin € ot gion mach 19 Phuong trinh dong tai nut P voi mach héi tigp. duong : E-U, aU, Up - Us, Cc “pm dutng UL) o6 dang dung cong 16i RR, . Néu Ry < dung Ucit) o6 dang dung cong loti. ain; =e Be oon khi + (3-49) thi U, phu thuge bac nhét vao t Khi dé co t (3-50) Néu chon Ry = Ry Ry = Ry ta cd biéu thie thu gon (8-51) Te dé: Néu E > E, cé U,, 1a dign 4p tang duong thang Néu E < E, cd Up, gidm duong thing. Néu chon Eo = 0 ta nhan duge xung tam gidc eve tinh duong, cdn chon Ey la 1 nguén diéu chinh duge thi Ur, ed dang e6 hai ce tinh véi bién d6 gén bing 2Ec (& Ee la nguén cung ep cho IC). ‘Trén thc té, thudng chon E = Ec va Eo ly tit Ee qua chia ap. Bién d6 cue dai trén tu C xae dinh boi 1 Vere = RC - E,ty (3-52) © Ngai ta co thé tao ra dng thoi mot xung vung va mét xung tam gide nho ghép néi tiép mét bé tich phan sau mét trigo Smit (h. 3.30). _ BO tich phan IC2 lay tich phan dign Ap ra 6n dinh trén 16i ra (Ura1) cia trigo Smit. Bhi Ung dat nguong lat eta trig’ thi dién 4p ra cia no d6i ddu dot bién do dé Uri2 déi huéng quét ngugc lai. Qué ‘trinh lai tiép diém cho t6i khi dat toi nguong lat tht hai cua trigs Smit va so d6 quay vé trang thai ddu. ‘Tan s6 ca dao déng thay 180

You might also like