Professional Documents
Culture Documents
net/publication/373167649
CITATIONS READS
0 40
2 authors, including:
Celal Bulgay
Bingol University
41 PUBLICATIONS 124 CITATIONS
SEE PROFILE
All content following this page was uploaded by Celal Bulgay on 27 October 2023.
Editör
Doç. Dr. Erdil DURUKAN
Dr. Öğr. Üyesi Meral MİYAÇ
FİZİKSEL AKTİVİTE VE FİZİKSEL UYGUNLUK
EDİTÖRLER
ORCID (0000-0002-1627-1388)
Erdil DURUKAN
ORCID (0000-0002-6450-4289)
Meral MİYAÇ
ISBN: 978-625-6600-08-9
E-ISBN: 978-625-6600-00-3
DOI: https://doi.org/10.59617/efepub202334
1. Baskı Ekim 2023
Kütüphane Kartı
ÖNSÖZ
Değerli Okurlarımız,
Fiziksel Aktivite ve Fiziksel Uygunluk isimli kitabın
yayımlanmasının heyecanını sizlerle paylaşmanın mutluluğunu
yaşıyoruz.
Bu kitapta fiziksel aktivite ve fiziksel uygunluk konusunda
ilgiyle okuyacağınızı düşündüğümüz çalışmalara yer verilmiştir.
Kitabın hazırlanmasında emeği geçen tüm yazarlarımıza, kitabın
okurlarımıza ulaşması için özveriyle çalışan Efe Akademi Yayınevi
yöneticileri ve çalışanlarına değerli katkılarından dolayı teşekkür
ederim.
Fiziksel aktivite ve fiziksel uygunluk kapsamında bilimsel bir
içeriğe sahip bu eserin okurlara, ilgililere ve akademisyenlere katkı
sunmasını temenni ediyorum.
Editörler
Doç. Dr. Erdil DURUKAN & Dr. Öğr. Üyesi Meral MİYAÇ
3
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
4
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
İÇİNDEKİLER
5
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
6
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
Celal BULĞAY
115
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
GİRİŞ
Çocukluk evresi (5-13 yaş), bebeklikten sonraki en hızlı gelişim
dönemidir. Gelişim psikolojisi açısında bakıldığında çocukluk, doğumdan
cinsel olgunluğa kadar geçen bir zaman zarfı olarak tanımlanır. Bu evrede
kazanılan beceriler ve değerler, bireylerin gelecekteki davranış ve
tutumlarının temelini atmaktadır. Bu nedenle, çocukların fiziksel aktivite ve
uygunluğu, genel sağlık ve yaşam kalitesinin artırılmasında kritik bir rol
oynamaktadır. Bu sürecin önemi, çocukların ileriki yaşamında sağlıklı bir
temel oluşturulmasını sağlamaktadır (Şenbakar, 2021; Savucu, 2020; Orhan,
2019; Muratlı, 2013).
Fiziksel aktivite, spor ve egzersiz terimleri sıklıkla birbirinin yerine
kullanılır ve benzer özelliklere sahip gibi görünürler. Ancak, bu terimler
aslında farklı kavramları ifade eder ve birbirlerinden farklıdırlar. Bu
kavramlar toplumun geniş bir kesimi tarafından yanlışlıkla eş anlamlı olarak
kabul edilse de her birinin kendine has özellikleri ve anlamları vardır.
Fiziksel aktivite, iskelet kaslarının kasılması yoluyla üretilen, bazal
seviyenin üzerinde enerji harcamayı gerektiren bedensel hareketler olarak
bilinir. Öte yandan, fiziksel uygunluk, bir kişinin fiziksel performansını ve
sağlığını değerlendiren bir kavramdır (Bull ve ark., 2022; Orhan, 2019; Özer,
2016; Haskell ve ark., 2007).
Çocuklarda fiziksel aktivite ve uygunluğu, bilim ve sağlık uzmanları
tarafından oldukça önemli kabul edilmektedir. Fiziksel aktivite, çocukların
fiziksel sağlığının yanı sıra duygusal ve zihinsel gelişimini de olumlu yönde
etkiler. Fiziksel aktivite sayesinde çocukların kas ve kemik sistemleri
güçlenir, koordinasyon ve motor becerileri gelişir. Ancak ne yazık ki,
günümüzde teknolojinin aratan kullanımı, çocukların fiziksel aktivite
düzeylerini azalmaktadır. Bu durum, çocukları obezite, diyabet, kalp
rahatsızlıkları gibi sağlık problemleri için riskli hale getirebilir (Orhan &
Sinan, 2018; Twenge ve ark., 2018; Janssen ve ark., 2012; Memiş & Yıldıran,
2008; Strong ve ark., 2005).
Yapılan araştırma, çocuklarda fiziksel aktivite ve uygunluğun kritik
önemini vurgulayarak, bu konuda farkındalığı artırmayı hedeflemekte ve
konuyu çok yönlü bir şekilde inceleyerek çeşitli yönleri ile ele almaktadır.
116
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
FİZİKSEL AKTİVİTE
Fiziksel aktivite, kaslarınızı kullanarak enerji harcadığınız herhangi bir
aktiviteyi içerir. Bu aktiviteler günlük yaşamda yürüme, koşma, dans etme
gibi günlük rutinlerdeki hareketleri de içerir. Başka bir ifadeyle, fiziksel
aktivite sadece spor yapmak veya egzersiz programlarına katılmak anlamına
gelmez; günlük yaşam içinde gerçekleşen her türlü hareket de (ör: ev işleri ve
mesleki işler) fiziksel aktivite olarak kabul edilir (Ungvari ve ark., 2023;
Mustafaoğlu, 2018; Özer, 2016; Haskell ve ark., 2007; Warburton ve ark.,
2006).
117
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
118
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
119
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
FİZİKSEL UYGUNLUK
Çocukların fiziksel uygunluğu, onların günlük yaşantılarında ne kadar
enerjik ve canlı olabileceklerini, karmaşık hareketleri ne kadar iyi
yapabileceklerini ve sağlıklı bir yaşam tarzı sürdürebileceklerini gösterir.
Fiziksel uygunluk, çocukların esneklik, kas dayanıklılığı, kardiyovasküler
sağlık, kas gücü ve vücut yapısı gibi sağlıkla ilgili faktörlerle yakından
ilişkilidir. Ayrıca, bir çocuğun sporda ne kadar başarılı olabileceği, çeviklik,
hız, koordinasyon ve denge gibi performansla ilgili özelliklerle de
bağlantılıdır (Özer, 2016; Baltacı & Tedavi, 2008).
Genetik ve çevresel etmenler de çocuğun fiziksel uygunluğunu
belirleyen önemli faktörlerdendir. Bunlar arasında çocuğun genetik yapısı,
beslenme alışkanlıkları, yaşam şekli ve ne kadar hareketli olduğu yer alır. Bu
faktörler, çocuğun genel sağlığı ve fiziksel uygunluğu üzerinde belirleyici
olabilir. Kısacası, çocukların fiziksel uygunluğu, onların hem sağlıklı bir
yaşam sürdürebilmeleri hem de sporda başarılı olabilmeleri için bir dizi
faktöre bağlıdır. Bu faktörlerin dikkate alınması, çocuğun genel sağlığı ve
yaşam kalitesi için önemlidir.
120
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
121
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
düzenli egzersiz, dengeli bir diyet ve sağlıklı yaşam tarzı seçimleri, çocukların
fiziksel uygunluk seviyelerini olumlu bir şekilde etkileyebilir.
Sonuç olarak, çocukların fiziksel uygunluğu, genetik ve çevresel
faktörlerin karmaşık bir etkileşimi sonucu şekillenir. Ancak, proaktif adımlar
atarak, çocuklar ve aileleri, fiziksel uygunluk seviyelerini yükseltebilir ve
böylece daha sağlıklı ve mutlu bir yaşam sürdürebilirler (Yan, 2007; Özer,
2006).
SONUÇ
Çocukların sağlıklı bir yaşam sürdürebilmeleri için fiziksel aktivite ve
uygunluk, kaçınılmaz bir öneme sahiptir. Çocukluk çağı, sağlıklı yaşam
alışkanlıklarının temelini atmamız için en uygun dönemdir. Fiziksel aktivite
sadece fiziksel sağlığı iyileştirmekle kalmaz, aynı zamanda duygusal ve
zihinsel gelişime de katkı sağlar. Kardiyovasküler dayanıklılık, çocukların
enerjik bir yaşam sürdürebilmeleri için kritik öneme sahiptir. Ayrıca, kas gücü
ve dayanıklılığı, çocukların günlük aktivitelerde daha etkin olmalarını sağlar.
Esneklik, çocukların hareket kabiliyetini artırırken, vücut kompozisyonu da
genel sağlıklarını etkiler. Düzenli fiziksel aktivite, çocukların kilo kontrolü
yapmalarına ve obezite riskini azaltmalarına yardımcı olur. Aynı zamanda,
kalp sağlığına olumlu etkileri vardır. Kas ve iskelet sistemi de bu aktiviteler
sayesinde güçlenir. Fiziksel sağlığın ötesinde, düzenli egzersiz çocukların
duygusal dengesini de olumlu etkiler. Stres seviyelerini düşürür, özgüveni
yükseltir ve genel ruh halini iyileştirir. Akademik başarıya da olumlu bir etkisi
olduğu gözlemlenmiştir. Aileler ve eğitimciler, çocukların bu alışkanlıkları
kazanmalarında önemli bir role sahiptir. Aktif yaşam tarzını teşvik etmek ve
güvenli spor alanları oluşturmak, çocukların fiziksel aktiviteye olan katılımını
artırabilir. Sağlık otoriteleri, çocukların yaşlarına uygun fiziksel aktivite
rehberleri sunmaktadır. Bu rehberler, ailelere ve eğitimciler için yol gösterici
olabilir. Özetle, çocukların fiziksel aktivite ve uygunluk seviyelerini
yükseltmek, onların fiziksel, zihinsel ve ruhsal gelişimine katkı sağlayabilir.
Öneriler
• Çocuklarınıza her gün belirli bir zaman diliminde spor yapmalarına
izin verebilirsiniz.
• Çocuklarınızın ilgi alanlarını çeşitlendirin ve yeni yetenekler
keşfetmelerine yardımcı olabilirsiniz.
122
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
KAYNAKLAR
Baltacı G, Tedavi, F. (2008). Çocuk ve spor. (1. Basım). Ankara: Hacettepe
Üniversitesi-Sağlık Bilimleri Fakültesi, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon
Bölümü
Bauman AE, Reis RS, Sallis JF, Wells JC, Loos, RJ, Martin BW. (2012).
Correlates of physical activity: why are some people physically active
and others not?. The lancet, 380(9838), 258-271.
Bek N. (2012). Fiziksel aktivite ve sağlığımız. (2. Baskı). Ankara: Klasmat
Matbaacılık
Bouchard C, Blair SN, Haskell WL. (2012). Physical Activity and Health.
Human Kinetics.
Bulgay C, Çetin E, Orhan Ö, Ergün MA. (2020). Koşucularda ACTN3 ve
ACE genlerinin sportif performansa etkisi. İnönü Üniversitesi Beden
Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-12.
123
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
Bulgay C, Kasakolu A, Kazan HH, Mijaica R, Zorba E, Akman O, ... & Ergun
MA. (2023). Exome-Wide Association Study of Competitive
Performance in Elite Athletes. Genes, 14(3), 660.
Bull FC, Al-Ansari SS, Biddle S, Borodulin K, Buman MP, Cardon G, ...
Willumsen JF. (2020). World Health Organization 2020 guidelines on
physical activity and sedentary behaviour. British journal of sports
medicine, 54(24), 1451-1462.
Can S, Arslan E, Ersöz G. (2014). Güncel bakış açısı ile fiziksel aktivite.
Ankara Üniv. Spor Bil. Fakültesi, 2014; 12(1), 1-10
Chelly A, Bouzid A, Neifar F, Kammoun I, Tekari A, Masmoudi S, ... Rebai
A. (2023). Effect of Aerobic/Strength Training on RANKL Gene DNA
Methylation Levels. Journal of Physical Activity and Health, 1(aop), 1-
9.
Çelik A, Şahin M. (2013). Spor ve çocuk gelişimi. International Journal of
Social Science, 2013; 6(1), 467-478.
Ferreira I, Van Der Horst K, Wendel‐Vos W, Kremers S, Van Lenthe FJ, Brug
J. (2007). Environmental correlates of physical activity in youth–a
review and update. Obesity reviews, 8(2), 129-154.
Goran MI, Reynolds KD, Lindquist CH. (1999). Role of physical activity in
the prevention of obesity in children. International journal of
obesity, 23(3), S18-S33.
Gubbels JS, Kremers SP, Van Kann DH, Stafleu A, Candel MJ, Dagnelie P.
C, ... De Vries NK. (2011). Interaction between physical environment,
social environment, and child characteristics in determining physical
activity at child care. Health Psychology, 30(1), 84.
Haskell WL, Lee IM, Pate RR, Powell KE, Blair SN, Franklin BA, ... Bauman
A. (2007). Physical activity and public health: Updated
recommendation for adults from the American College of Sports
Medicine and the American Heart Association. Circulation, 116(9),
1081.
Janssen Ian, Allana G. Leblanc. (2010). A systematic review of the health
benefits of physical activity and fitness in school-aged children and
youth. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical
Activity 7.1;1-16.
Kayantaş İ, Özdemir M, Buyrukoğlu E. (2022). Fiziksel Aktivite Düzeyinin
Cinsiyet Özelliği Açısından İncelenmesi (Bir Meta-Analiz
Çalışması). Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(Özel Sayı 1), 687-696.
Kerkez Fİ. (2012). Sağlıklı Büyüme İçin Okulöncesi Dönemdeki Çocuklarda
Hareket ve Fiziksel Aktivite. Spor Bilimleri Dergisi, 23(1), 34-42.
124
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
125
---FİZİKSEL AKTİVİTE ve FİZİKSEL UYGUNLUK---
126