Professional Documents
Culture Documents
महाराष्ट्र शासन
महहला व बाल हवकास हवभाग
शासन हनणणय क्रमाांकः एबाहव-2022/प्र.क्र.251/का.6
नवीन प्रशासन भवन, 3 रा मजला,
मादाम कामा मागण, हु तात्मा राजगुरु चौक,
मांत्रालय, मुांबई - 400 032.
हदनाांक- 30 ऑक्टोबर,2023
प्रस्तावना :-
मुलींचा जन्मदर वाढहवणे, मुलींच्या हशक्षणाबाबत प्रोत्साहन तथा खात्री दे णे यासाठी हदनाांक १ ऑगस्ट
२०१७ पासून माझी कन्या भाग्यश्री (सुधाहरत) नहवन योजना सांदभाधीन हदनाांक १ ऑगस्ट, २०१७ च्या शासन
हनणणयान्वये लागू करण्यात आली आहे . सदर योजनेस हमळणारा अपुरा प्रहतसाद हवचारात घेऊन, सदर योजना
अहधक्रहमत करुन मुलींच्या सक्षमीकरणाकहरता नवीन योजना लागू करण्याचे शासनाच्या हवचाराधीन होते.
त्यानुषग
ां ाने सन 2023-24 च्या अथणसांकल्पपय भाषणामध्ये “मुलींच्या सक्षमीकरणासाठी लेक लाडकी ही नवीन
योजना सुरु करण्यात येईल. हपवळ्या व केशरी रे शनकाडण धारक कुटु ां बात मुलींच्या जन्मानांतर टप्पप्पयाटप्पयामध्ये
अनुदान दे ण्यात येऊन लाभाथी मुलींचे वय 18 वषण पूणण झापयानांतर हतला 75 हजार रुपये रोख दे ण्यात येतील.”
अशी घोषणा करण्यात आलेली आहे. त्यास अनुसरून राज्यात मुलींच्या सक्षमीकरणासाठी “लेक लाडकी” ही
शासन हनणणय :-
माझी कन्या भाग्यश्री (सुधाहरत) ही योजना अहधक्रहमत करून राज्यात हदनाांक 1 एहप्रल, 2023 पासून
मुलीच्या जन्मानांतर हतच्या सक्षमीकरणासाठी “लेक लाडकी” योजना सुरू करण्यास या शासन हनणणयान्वये मान्यता
3. सदर योजने अांतगणत खालील अटी शती व त्याकहरता नमूद आवश्यक कागदपत्रे याांच्या आधारे हपवळ्या व
केशरी हशधापहत्रकाधारक कुटु ां बात मुलीच्या जन्मानांतर 5 हजार रुपये, इयत्ता पहहलीत 6 हजार रुपये, सहावीत 7
शासन हनणणय क्रमाांक :- एबाहव-2022/प्र.क्र.251/का.6
हजार रुपये, अकरावीत 8 हजार रुपये तर लाभाथी मुलीचे वय 18 वषण पूणण झापयानांतर हतला 75 हजार रुपये
अ) अटी व शती:-
1) ही योजना हपवळ्या व केशरी हशधापहत्रकाधारक कुटु ां बामध्ये हदनाांक 1 एहप्रल,2023 रोजी वा त्यानांतर
जन्माला येणा-या एक अथवा दोन मुलींना लागू राहील. तसेच, एक मुलगा व एक मुलगी असपयास मुलीला
लागू राहील.
2) पहहपया अपत्याच्या हतस-या हप्पत्यासाठी व दु स-या अपत्याच्या दु स-या हप्पत्यासाठी अजण सादर करते वळ
े ी
3) तसेच, दुसऱ्या प्रसुतीच्या वेळी जुळी अपत्ये जन्माला आपयास एक मुलगी ककवा दोन्ही मुलींना या योजनेचा
लाभ अनुज्ञय
े राहील. मात्र त्यानांतर माता / हपत्याने कुटु ां ब हनयोजन शस्त्रहक्रया करणे आवश्यक राहील.
4) हदनाांक १ एहप्रल, २०२३ पूवी एक मुलगी / मुलगा आहे व त्यानांतर जन्माला आलेपया दु सऱ्या मुलीस ककवा
आवश्यक राहील.
7) लाभाथी कुटु ां बाचे वार्षषक उत्पन्न रक्कम रु. १ लक्ष पेक्षा जास्त नसावे.
ब) आवश्यक कागदपत्रे:-
2|8
शासन हनणणय क्रमाांक :- एबाहव-2022/प्र.क्र.251/का.6
झापयानांतर सांबहां धत ग्रामीण अथवा नागरी क्षेत्रातील सांबहां धत स्थाहनक स्वराज्य सांस्थेत मुलीच्या जन्माची नोंदणी
केपयानांतर, त्या क्षेत्रातील अांगणवाडी सेहवकेकडे या शासन हनणणयासोबतच्या पहरहशष्ट्टामध्ये नमूद केपयानुसार
आवश्यक त्या कागदपत्राांसह हवहहत नमुन्यात अजण सादर करावा. सदर पहरहशष्ट्टामध्ये आवश्यकतेनुसार काही
सुधारणा करणे गरजेचे असपयास त्याबाबत आयुक्त, एकाल्त्मक बाल हवकास सेवा योजना, नवी मुांबई याांनी त्याांचे
स्तरावरून सुधारणा कराव्यात. सदर योजनेसाठी आवश्यक असलेले सवण अजण, राज्यातील प्रत्येक ग्रामीण व नागरी
बाल हवकास प्रकपप अहधकारी, हजपहा कायणक्रम अहधकारी, हजपहा पहरषद, हजपहा महहला व बाल हवकास
अहधकारी, हवभागीय उपायुक्त महहला बाल हवकास याांच्या कायालयात उपलब्ध असतील. अांगणवाडी सेहवकेने
सांबहां धत लाभार्थ्यांकडू न अजण भरुन घ्यावा. गरजेप्रमाणे लाभार्थ्यांस अजण भरण्यास मदत करावी आहण सदर अजण
(2) अांगणवाडी पयणवहे क्षका / मुख्यसेहवका याांनी, सदर अजाची व प्रमाणपत्राांची छाननी/तपासणी करुन प्रत्येक
महहन्याला नागरी व ग्रामीण क्षेत्रातील बाल हवकास प्रकपप अहधकारी तसेच सांस्थाां मधील अनाथ मुलींच्या बाबतीत
हजपहा महहला व बाल हवकास अहधकारी याांनी एकहत्रत यादी हजपहा कायणक्रम अहधकारी, हजपहा पहरषद याांना तर
मुांबई शहर व मुांबई उपनगर क्षेत्राच्या बाबतीत नोडल अहधकारी याांना मान्यतेसाठी सादर करावी. हजपहा कायणक्रम
अहधकारी हजपहा पहरषद / नोडल अहधकारी याांनी योग्य ती छाननी करुन यादीस मान्यता दे वन
ू आयुक्तालयास
सादर करावी. अनाथ मुलींना लाभ हमळण्याबाबत अजण सादर करताांना महहला व बाल हवकास हवभागाच्या सक्षम
(3) सांबहां धत बाल हवकास प्रकपप अहधकारी व हजपहा कायणक्रम अहधकारी, हजपहा पहरषद हे यादृल्च्छक
(Random) पध्दतीने जास्त सांख्येने अजण प्राप्पत झालेपया एखाद्या क्षेत्राची तपासणी करतील व त्याांची खात्री
(4) पयणवहे क्षका / बाल हवकास प्रकपप अहधकारी याांनी त्याांच्याकडे प्राप्पत झालेपया अजांची छाननी करून एखादा
अजण सांपण
ू ण भरलेला नसपयास अथवा सवण प्रमाणपत्रासह सादर केलेला नसपयास असा अजण हमळापयापासून 15
हदवसाच्या आत पूतणता करण्याकहरता अजणदारास लेखी कळवावे. त्याप्रमाणे अजणदाराने 1 महहन्यात कागदपत्राांच्या
पूतणतेसह अजण दाखल करावा. काही अपहरहायण कारणास्तव अजणदार या मुदतीत अजण दाखल करू शकला नाही तर
3|8
शासन हनणणय क्रमाांक :- एबाहव-2022/प्र.क्र.251/का.6
त्यास वाढीव 10 हदवसाांची मुदत दे ण्यात यावी. अशा प्रकारे कमाल 2 महहन्याच्या कालावधीमध्ये सदरच्या अजावर
(5) या योजनेअत
ां गणत प्रत्येक महहन्यात प्राप्पत झालेले अजण यापैकी अपूणण व हनकाली काढलेपया अजांचा अहवाल
प्रत्येक महहन्याच्या 5 तारखेपयंत हजपहा कायणक्रम अहधकारी, हजपहा पहरषद / नोडल अहधकारी याांनी आयुक्त,
एकाल्त्मक बाल हवकास सेवा योजना, नवी मुांबई, महाराष्ट्र राज्य, याांच्या कायालयाकडे सादर करावी.
ड) योजनेअत
ां गणत हवहवध जबाबदा-या व कायणपध्दती खालीलप्रमाणे राहील.
अांगणवाडी सेहवका तथा पयणवहे क्षका / मुख्यसेहवका याांनी करावी. तसेच, लाभार्थ्याचे अजण व सवण कागदपत्रे पोटण लवर
अपलोड करावी.
लेक लाडकी योजनेच्या लाभाथीची पात्रता पडताळणी करण्याची जबाबदारी ही अांगणवाडी सेहवका,
सांबहां धत पयणवहे क्षका/ मुख्यसेहवका याांची राहील. अांगणवाडी सेहवका / पयणवहे क्षका / मुख्यसेहवका याांनी लाभाथी
पात्रतेची खातरजमा करुन ऑनलाईन प्रमाहणत केपयानांतर लाभार्थ्याचा अजण सक्षम अहधकारी याांच्याकडे सादर
करावा. सक्षम अहधकारी याांनी या कामकाजावर हनयांत्रण ठे वावे. त्यानुसार सदर योजनेकहरता अांगणवाडी सेहवका /
पयणवहे क्षका / मुख्यसेहवका व सक्षम अहधकारी याांच्या जबाबदा-या खालीलप्रमाणे हनहरृत करण्यात येत असून त्यामध्ये
अ.क्र. कायणक्षेत्र लाभार्थ्याची अजण स्वीकृती अजण पडताळणी करून सक्षम अांहतम मांजूरी
/ तपासणी / पोटण लवर अहधका-याकडे मान्यतेकहरता दे ण्याकहरता सक्षम पोटण लची सांपूणण
अपलोड करणे सादर करणे अहधकारी जबाबदारी, सांचालन /
1. ग्रामीण अांगणवाडी सेहवका / सांबांहधत बाल हवकास प्रकपप सांबांहधत हजपहा कायणक्रम अद्ययावत इ. बाबत
भाग पयणवहे क्षका अहधकारी (ग्रामीण) अहधकारी, (म. व बा. राज्य कक्ष प्रमुख
2. नागरी भाग अांगणवाडी सेहवका / सांबहां धत बाल हवकास प्रकपप हव.), तर मुांबई शहर व जबाबदार असतील.
मुख्यसेहवका अहधकारी (नागरी) मुांबई उपनगरच्या
बाबतीत नोडल अहधकारी
4|8
शासन हनणणय क्रमाांक :- एबाहव-2022/प्र.क्र.251/का.6
अांगणवाडी सेहवका / पयणवहे क्षका / मुख्यसेहवका याांनी अपलोड केलेले अजण पोटण लवर पहरपूणण अपलोड केले
असपयाबाबतची सक्षम अहधका-याांनी खातरजमा करावी. आयुक्तालय स्तरावरील राज्य कक्षातील कमणचा-याांनी
तसेच, हजपहा स्तरावरील अहधका-याांनी सदर अजण Digitized करून लाभार्थ्यास अांहतम लाभ हमळे पयंत जतन
4. सदर योजनेचे सांहनयांत्रण व आढावा घेण्याकहरता तसेच मागणदशणक करण्याकहरता राज्यस्तरावर सुकाणू
सहमती गठीत करण्यात येत असून या सहमतीची वषातून एकदा बैठक आयोहजत करण्याांत येईल. सदर सहमतीची
5. सदर योजनेची अांमलबजावणी करण्यासाठी आयुक्त, एकाल्त्मक बाल हवकास सेवा योजना, महाराष्ट्र राज्य
याांचे स्तरावर कायणकारी सहमती गठीत करण्यात येत असून सदर सहमतीची 6 महहन्यातून एकदा बैठक आयोहजत
6. सदर योजनेच्या फ़लहनष्ट्पत्तीबाबतचा वार्षषक अहवाल आयुक्त, एकाल्त्मक बाल हवकास सेवा योजना,नवी
5|8
शासन हनणणय क्रमाांक :- एबाहव-2022/प्र.क्र.251/का.6
7. सदर योजनेची प्रहसध्दी हजपहा कायणक्रम अहधकारी, हजपहा पहरषद / नोडल अहधकारी याांनी सांबहां धत
हजपहा माहहती अहधकारी याांच्या समन्वयाने करावी. तसेच, गाव पातळीवरील होणा-या ग्राम सभा / महहला सभाांमध्ये
8. सदर योजनेखालील तरतुदी सांदभात काही मागणदशणन आवश्यक असपयास याबाबत आयुक्त, एकाल्त्मक
बाल हवकास सेवा योजना, नवी मुांबई, महाराष्ट्र राज्य, याांनी शासनाकडे प्रस्ताव सादर केपयास आवश्यक त्या
9. सदर योजनेअत
ां गणत लाभार्थ्यांना हवहवध टप्पप्पयावर दे ण्यात येणारा लाभ थेट लाभाथी हस्ताांतरण (DBT) द्वारे
दे ण्यात येईल. त्याकहरता महहला व बाल हवकास हवभाग स्तरावरून हनहरृत करण्यात आलेपया बँकेमध्ये
आयुक्तालय स्तरावर खाते उघडण्यात येऊन त्यामधून पोटण लप्रमाणे लाभार्थ्यांना लाभ अनुज्ञय
े करण्याकहरता
ग्रामीण क्षेत्राच्या बाबतीत हजपहा कायणक्रम अहधकारी (महहला व बाल हवकास), हजपहा पहरषद याांना तर नागरी
क्षेत्राच्या बाबतीत बाल हवकास प्रकपप अहधकारी (नागरी) याांना आवश्यक हनधी वगण करण्यात येईल व ते थेट लाभाथी
हस्ताांतरण (DBT) द्वारे लाभार्थ्यांच्या खात्यावर जमा करतील. त्याकहरता लाभाथी व माता याांचे सांयक्
ु त बँक खाते
उघडणे अहनवायण राहील. एखाद्या प्रकरणी मातेचा मृत्यू झालेला असपयास लाभाथी व हपता याांचे सांयुक्त खाते
उघडण्यात यावे. मात्र, अशा प्रकरणात अजण सादर करताांना मातेचे मृत्यू प्रमाणपत्र सादर करणे आवश्यक राहील.
अनाथ मुलींना लाभ देताना हवभागाच्या इतर योजनाांचा लाभ ज्या पध्दतीने त्याांना दे ण्यात येतो, त्याप्रमाणे कायणवाही
करावी.
10. एखादे लाभाथी कुटु ां ब या योजनेमधील एक अथवा काही टप्पप्पयाांचा लाभ घेतपयानांतर राज्यातील अन्य
अहधका-याांनी छाननी करून पात्र ठरत असपयास राज्य कक्षाकडे हशफ़ारस करावी व राज्य कक्षाकडू न अांहतम हनणणय
घेण्यात यावा. त्याचप्रमाणे एखादे लाभाथी कुटु ां ब या योजनेमधील एक अथवा काही टप्पप्पयाांचा लाभ घेतपयानांतर
राज्याबाहे र स्थलाांतहरत झाले असपयास त्याांनी थेट राज्य कक्षाकडे अजण सादर करावा व राज्य कक्षाने याबाबत
11. या योजनेतील लाभार्थ्यांची पोटण लवर नोंदणी होऊन योजना सुरळीत कायाल्न्वत राहण्याकरीता तसेच
पोटण लचे सांचालन, अजण Digitized पध्दतीने जतन करणे, पोटण ल वेळोवेळी अद्ययावत करणे याकहरता एकाल्त्मक बाल
6|8
शासन हनणणय क्रमाांक :- एबाहव-2022/प्र.क्र.251/का.6
हवकास सेवा योजना आयुक्तालय स्तरावर कक्ष हनमाण करण्यास व त्यामध्ये 10 ताांहत्रक मनुष्ट्यबळाची हनयुक्ती
करण्यास शासन मान्यता दे ण्यात येत आहे . त्यानुसार हवहहत पध्दतीने ताांहत्रक मनुष्ट्यबळाची हनयुक्ती करण्यात यावी.
12. सदर योजने अांतगणत लाभार्थ्यांच्या लाभाकहरता तसेच ताांहत्रक मनुष्ट्यबळाचे मानधन व इतर अनुषहां गक
प्रशासकीय बाबींचा खचण भागहवण्याकहरता अहतहरक्त हनयतव्यय उपलब्ध करण्यास मान्यता दे ण्यात येत असून
त्याप्रमाणे सदर योजनेकहरता नवीन लेखाशीषण हनमाण करण्यात येईल व त्यामध्ये आवश्यकतेप्रमाणे हनधी उपलब्ध
13. सदर योजना सुरू झापयापासून पाच वषांनांतर योजनेचे मुपयमापन करून योजना पुढे सुरू ठे वण्याबाबत
14. हदनाांक 1 एहप्रल, 2023 अगोदर जन्मलेपया मुलीस माझी कन्या भाग्यश्री (सुधाहरत) योजनेच्या अटी व
शतीनुसार लाभ हदला जाईल. मात्र, त्याकहरता अजण सादर करण्याचा अांहतम हदनाांक 31 हडसेंबर 2023 राहील,
15. सदर शासन हनणणय मा. मांत्रीमांडळाने हदनाांक 10.10.2023 रोजीच्या बैठकीमध्ये हदलेपया मान्यतेनुसार
करण्यात आला असून त्याचा साांकेताांक 202310301153280030 असा आहे . हा आदे श हडजीटल स्वाक्षरीने
THAKUR
st=Maharashtra,
serialNumber=C8B1E52C5C4F922AB6EB7A0B44101C8
38AEA34F29FBFF0AEBE9D85C3DE3468C2, cn=VILAS
RAMDAS THAKUR
Date: 2023.10.30 15:42:31 +05'30'
7|8
शासन हनणणय क्रमाांक :- एबाहव-2022/प्र.क्र.251/का.6
9) आयुक्त, एकाल्त्मक बाल हवकास सेवा योजना, रायगड भवन, नवी मुांबई,
8|8
महहला व बाल हवकास हवभाग, शासन हनणणय क्र. एबाहव-2022/प्र.क्र.251/का.6, हदनाांक 30 ऑक्टोबर,2023
सोबतचे पहरहशष्ट
फॉमण- लेक लाडकी योजना अांतगणत नोंदणीसाठी अजण आहण हप्ता मागणी पत्र
(पहहला हप्ता / दु सरा हप्ता/ हतसरा हप्ता/ चौथा हप्ता/ पाचवा हप्ता)
*अहनवायण माहहती.
वैयक्क्तक माहहती
3. भ्रमणध्वणी क्रमाांक:
6. बँके खाते तपशील (सोबत नाव खाते क्रमाक व बँकेचे नाव दाखहवणारे पासबुक प्रत जोडावी.
बँक खाते क्रमाांक
8. मी याव्दारे प्रमाहणत करतो / करते की, वरीलप्रमाणे नमूद केलेली सवण माहहती सत्य, पहरपुणण आहण अचूक
आहे व माहहती खोटी आढळू न आल्यास त्यास मी स्वत: सवणस्वी जबाबदार राहील.
हदनाांक / /
हदनाांक / /20
हठकाण:-
अांगणवाडी सेहवका याांचे नाव व स्वाक्षरी
पयणवहे क्षका याांनी भरावयाची माहहती
फॉमणमध्ये हदलेल्या माहहतीची पडताळणी केली आहे हा फॉमण योग्य प्रकारे भरलेला आहे .
हदनाांक / /20
------------------------------------------------येथुन कापा--------------------------------------
(पहहला हप्ता / दुसरा हप्ता / हतसरा हप्ता / चौथा हप्ता / पाचवा हप्ता)
हदनाांक / /20