ÖZEL GÖRELİLİK, SİYAH CİSMİN IŞIMASI VE BİR FOTONUN ENERJİSİ

1. TEST

1. I. Işık hızının göreli olmaması 3. Işık hızına yakın hızlarda Einstein'in 5. Görelilik çarpanı olan γ ile ϑ hızı ara-
özel görelilik kuramı geçerlidir. sındaki grafik aşağıdakilerden han-
II. Zamanın mutlak olmaması
gisidir? (c : ışık hızı)
Buna göre,
III. Kütle ve enerjinin birbirine dö-
nüştürülmesi I. Işık hızına yaklaştıkça bir cismin A) γ B) γ

kütlesi azalır. 4
Yukarıdaki olaylardan hangilerini 3
klasik fizik yasaları açıklamada ye- II. Fizik yasaları tüm eylemsiz refe- ϑ ϑ
0 c 0 c
tersiz kalmıştır? rans sistemlerinde aynıdır.
C) γ D) γ
A) Yalnız I B) Yalnız II III. Gözlemcinin veya ışık kaynağının
hızından bağımsız olarak, bütün
C) Yalnız III D) I ve II 2
eylemsiz referans sistemlerinde ϑ ϑ
0 c 0 c
E) I, II ve III ışık hızı aynıdır.
E) γ

özelliklerinden hangileri özel göreli-

lik kuramı içinde yer alır?
1
ϑ
A) Yalnız I B) Yalnız II 0 c

C) Yalnız III D) I ve II

E) II ve III

4. Michelson – Morley deneyinin sonuç-

ları modern fiziğin doğuşunda etkili ol-
muştur.

Buna göre,

I. Işık hızının boşluktaki değeri 6. Işık hızına yakın hızda hareket eden
2. 20. yüzyılın başlarına kadar Evrendeki c = 3 . 108 m/s dir.
bir uzay aracındaki,
boşluğu dolduran "esir" adı verilen bir
I. Kütle
II. Işığın yayılması için bir ortamın
maddenin olduğuna inanılıyordu.
olması zorunlu değildir. II. Zaman
Esir'in gerçek olmadığı hangi deney
III. Işığın cam ortamdaki hızı hava- III. Uzunluk
sonucunda anlaşılmıştır?
daki hızından küçüktür.
A) Franc – Hertz deneyi değerlerinden hangileri Dünyadaki
özelliklerinden hangileri Michelson – durgun olan gözlemciye göre farklı
B) Michelson – Morley deneyi
Morley deneyinin sonuçlarındandır? değerlerde hesaplanır?
C) Rudherford saçılma deneyi
A) Yalnız I B) Yalnız II A) Yalnız I B) Yalnız II
D) Young Deneyi
C) Yalnız III D) I ve II C) Yalnız III D) II ve III
E) Huygens'in kırınım deneyi
E) II ve III E) I, II ve III
 ÖZEL GÖRELİLİK, SİYAH CİSMİN IŞIMASI VE BİR FOTONUN ENERJİSİ

7. Işık 9. "Her gözlemci, kendisine göre hareket 11. Işığa ait üç davranış,
kaynağı
ϑ=c Işın
halinde olan saatlerin, kendisine göre
I. Siyah cismin ışıması
durgun olan saatlerden daha yavaş ça-
K L M
lıştığını algılar. II. Fotoelektrik
c c c
ϑK = ϑL = ϑM = Özel görelilikle ilgili yukarıdaki cüm- III. Girişim
3 4 4
leden; olayları incelendiğinde ışığın tanecik
Hızları ve yönleri şekildeki gibi veri-
I. Zaman mutlaktır. özelliği gözlenir?
len K, L, M uzay araçlarının içindeki
gözlemciler, c hızıyla yayılan bir ışık II. Saatin (tik – tak) ları arası süre A) Yalnız I B) Yalnız II

demetinin hızını ölçtüğü değerlerin daha uzundur. C) Yalnız III D) I ve II

büyüklük sıralaması nasıldır?
III. Aynı yönde aynı hızla hareket E) II ve III
A) K = L = M B) K > L > M eden iki gözlemciden biri, diğe-
rinin saatinin kendi saatine göre
C) K > L = M D) M > L > K
daha yavaş çalıştığını algılar.
E) L > K > M
sonuçlarından hangileri elde edilir?
12. Bir siyah cismin ışıması deneyinde
A) Yalnız I B) Yalnız II sıcaklık kelvin cinsinden yarıya dü-

C) Yalnız III D) II ve III şürülürse ışımanın tepe dalga boyu

nasıl değişir?
E) I ve III
A) 4 katına çıkar B) 2 katına çıkar

C) Değişmez D) Yarıya düşer

1
E) üne düşer
4

13. Bir siyah cismin T1 ve T2 sıcaklıktaki

8. Bir uzay aracı 0,8c hızında giderken 10. Modern fiziğin doğuşunda aşağıda ışıma şiddetinin dalga boyuna bağlı
Dünya yüzeyindeki doğrusal bir tren verilen bilimsel sonuçların hangisi
grafiği şekildeki gibidir.
yolunun uzunluğunu L olarak, Dün- doğrudan etkili olmamıştır?
yanın kendi ekseni etrafındaki 1 tur Şiddet
A) Newton'un hareket yasaları T1 = 4T
dönüş süresini Δt olarak ölçüyor.
B) Planck'ın kuantum kuramı
Aynı uzay aracı hızını 0,6c yaptığında T2
L ve Δt değerleri ilk duruma göre C) Einstein'in görelilik kuramı
nasıl değişir?
D) Röntgen'in X ışınlarını keşfetmesi
0 3λ 5λ Dalga boyu
L Δt E) Radyoaktifliğin bulunması
A) Artar Artar
B) Azalır Azalır Buna göre tepe dalga boyu 5λ oldu-
C) Artar Azalır ğunda, sıcaklık kaç T dir?

D) Azalır Artar (Sıcaklık kelvin cinsinden verilmiştir.)

E) Artar Değişmez 3 12 7
A) B) 2 C) D) 3 E)
2 5 2
 ÖZEL GÖRELİLİK, SİYAH CİSMİN IŞIMASI VE BİR FOTONUN ENERJİSİ
Şiddet
14. K 16. Bir siyah cismin T1 ve T2 sıcaklıkla- 18. Aşağıdaki birimlerden hangisi
rında yaptığı ışımanın şiddetinin, ışıma- planck sabitinin birimidir?
nın dalga boyuna bağlı iki grafiği aynı
L joule
eksen üzerinde çiziliyor. A)
saniye
M Buna göre aşağıda verilen grafik-
B) newton . saniye
0
lerden hangisi T1 > T2 durumunda metre
Dalga boyu
doğru grafik olur? C) newton . metre

D) joule . metre
Siyah cisim ışıması deneyinde TK, TL A) Şiddet B) Şiddet
ve TM sıcaklıklarında ışımanın şiddeti- T1 T2 E) newton . metre . saniye
nin dalga boyuna bağlı grafiği şekilde
T2 T1
verilmiştir. Dalga Dalga
boyu boyu
Buna göre TK, TL ve TM sıcaklıkla-
rının büyüklük sıralaması aşağıdaki- C) Şiddet D) Şiddet
T2
lerden hangisidir? T1

T2 T1
A) TK > TL > TM B) TK = TL = TM
Dalga Dalga
boyu boyu
C) TM > TL > TK D) TL > TK > TM 19. Hava ortamından su ortamına gön-
E) TK > TM > TL E) Şiddet derilen bir ışık demetinin içindeki bir
T1 fotonun,

T2 I. Enerjisi
Dalga
boyu II. Hızı

III. Dalga boyu

niceliklerinden hangileri azalır?

A) I, II ve III B) I ve II

17. Bir siyah cisim, kelvin cinsinden T1, T2 C) Yalnız I D) II ve III

15. Bir siyah cismin, değişik sıcaklık-
larda yaptığı ışıma için aşağıdakiler- ve T3 sıcaklıklarında ışımalar yapmak- E) Yalnız II
den hangisi yanlıştır? tadır. Bu ışımların şiddetlerinin mak-
simum olduğu noktalarda frekanslar
A) Sıcaklık arttıkça tepe dalga boyları
sırasıyla f1, f2, f3 tür.
yüksek frekansa doğru kayar.
T1 > T2 > T3 ise frekanslar arasındaki
B) Sıcaklık azaldıkça tepe dalga boy-
büyüklük ilişkisi aşağıdakilerden
ları, yüksek dalga boyuna doğru
hangisidir? 20. Bir kaynaktan 1 saniyede 3100 Å dalga
kayar.
A) f1 = f2 = f3 B) f1 > f2 > f3 boyunda 1 . 1020 tane foton yayılmak-
C) Tek bir sıcaklık değerinde tek dal-
tadır.
ga boyunda ışıma olur. C) f3 > f2 > f1 D) f2 > f1 = f3
Buna göre ışık kaynağının ışık gücü
D) Sıcaklık arttıkça ışıma şiddeti ar- D) f2 > f3 > f1
kaç watt dır?
tar.
(hc = 12400 eVÅ; 1eV = 1,6 . 10–19 j)
E) Sıcaklık arttıkça yapılan toplam
ışıma enerjisi artar. A) 16 B) 32 C) 48 D) 64 E) 80

20. D 19. D 18. E 17. B 16. A 15. C 14. A 13. C 12. B 11. D 10. A 9. B 8. C 7. A 6. D 5. E 4.B 3. E 2. B 1. E