BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ VE YAZILIM DERSİ

5. SINIFLAR İÇİN DEFTER NOTLARI

NURCİHAN BÜYÜKKARABACAK
ÇAPA ATATÜRK ORTAOKULU
 BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ
Bilgiyi kaydeden, işleyen ve sunan teknolojik aletlere bilişim teknolojileri denir.
Örneğin; bilgisayar, cep telefonu, dijital ses kayıt cihazları, dijital fotoğraf makineleri, tablet,
akıllı saat, akıllı TV, akıllı tahta, mp3/mp4/mp5 çalar, ipod, Playstation, pos cihazı vb.
Bilişim Teknolojilerinin Kullanım Alanları

Eğitim

Sanayi Sağlık

Bilişim
Teknolojileri
Mimari Ulaşım

Mühendislik İletişim

Bilişim Teknolojileri Temel Kavramlar

Yazılım Donanım Ekipmanlar

Hizmet
(ruh) (beden) (organlar)

Giriş Birimleri
Bilginin bilgisayara girişini
sağlayan ekipmanlardır.
• Fare
• Klavye
• Mikrofon
• Tarayıcı
• Kamera(webcam)
• Optik okuyucu
DONANIM
Giriş Çıkış Birimleri
Çıkış Birimleri Giriş-Çıkış Birimleri
Bilginin bilgisayardan Bilginin hem girişimi hem
çıkışını sağlayan çıkışını sağlayan
ekipmanlardır. ekipmanlardır.
• Ekran • Dokunmatik ekran
• Kulaklık • USB bellek (flash
• Hoparlör bellek)
• Yazıcı • CD ve DVD yazar
• Projeksiyon • Harddisk (HDD)
• Hafıza Kartları
• SSD Kartlar

1
 Depolama Birimleri
Depolama birimleri, bilgisayara girilen ve işlenen verilerin geçici ve kalıcı olarak
depolandığı (kaydedildiği) aygıtlardır.
• Harddisk (HDD)
• RAM
• DVD
• CD
• VCD
• USB bellek (Flash bellek)
• Hafıza Kartları
• SSD Kart
• Bulut Depolama
Dijital Ortamda Dosya ve Klasörler
Bilgisayarda bilgileri kaydettiğimiz birimlere dosya adı verilir. Dosya içerisinde ses,
yazı, resim, çizim gibi bilgiler bulunur. Bilgisayardaki tüm programlar bilgilerini dosya
içerisinde saklar. Dosyaları isim vererek kaydederiz.
Bir dosya adı 3 kısımdan oluşur:

Dersimiz.docx
1.Dosya adı 2. Nokta 3. Dosya uzantısı
• Dosya adında ? * / \ “ : < > işaretleri kullanılmaz.
• Dosya uzantısı sayesinde dosyanın türünü yani hangi programda hazırlandığını
anlayabiliriz.
• Bilgisayar ortamında dosya uzantıları her zaman görünmeyebilir.
Dosya türleri ve uzantıları
Dosya uzantıları bize dosyanın türünü gösterir. Dosya türlerine göre uzantılar şu şekildedir:
Uygulama dosyaları: exe
Taşınabilir belge: pdf
Metin dosyası: txt
Resim dosyaları: bmp, jpg, gif, tiff, png
Ses dosyaları: mp3, wma, mid, wav
Film dosyaları: mpg, avi, mp4, wmv, flv, mkv
Microsoft Word dosyaları: doc, docx
Microsoft Excel dosyaları: xls, xlsx

2
Microsoft PowerPoint dosyaları: ppt, pptx
Sıkıştırılmış Dosyalar: rar, zip
Bilgisayarda dosyalarımızı içerisinde sakladığımız birimlere klasör adı verilir. Nasıl
klasörlerin içerisine evraklarımızı saklıyorsak, bilgisayardaki klasörlerin içerisinde de
dosyalarımızı saklarız.

• Dosya isimlerinde kullanmadığımız ? * / \ “ : < > işaretlerini klasör ismi verirken de

kullanamayız.
Klasör ve Alt Klasörler

Bilişim Teknolojilerinin Ruh ve Beden Sağlığına Etkileri

Bilgisayar Kullanırken Beden Sağlığı İçin;

• Dik oturmalı
• Yüksekliği ve bel bölümü ayarlanabilir sandalye tercih edilmeli
• Dirsekler dik durmalı
• Her iki ayak da yere basmalı
• Özellikle öğrenciler için her 30 dakika da bir ara verilmeli

3
Bilgisayar Kullanırken Göz Sağlığı için;

• Ekran 50-70 arasındaki uzaklıkta olmalı

• Ekranın üst bölümü ile göz aynı hizada olmalı
• Ortamdaki aydınlığa dikkat edilmeli ve ekrana doğrudan özellikle gün ışığı gelmemeli
• Ekran parlaklığı ayarlanmalı
• Eğer gözlük kullanıyorsanız filtreli cam tercih edilmeli
• 15-20 dakika da bir gözler ekranda daha uzakta bir yere 10 saniye bakarak
dinlendirilmeli

Bilişim Cihazlarını Uzun Süre Kullanmanın Ruhsal ve Psikolojik Etkileri

• Ailemizle ve arkadaşlarımızla iletişim sorunları

• Uykusuzluk
• Ekran bağımlılığı
• Sosyal Medya bağımlılığı
• Oyun bağımlılığı
• Dikkat kaybı
• Unutkanlık
• Özgüven eksikliği
• Başarının düşmesi
• Kişilik bozuklukları

4
5
 İnternette Paylaşılmaması Gereken Bazı Bilgiler
• T.C. Kimlik numaramız gibi kimlik bilgilerimizi paylaşmamalıyız.
• Telefon numaramızı paylaşmamalıyız.
• Adres, okul veya konumumuz gibi adres bilgilerimizi paylaşmamalıyız.
• E-posta şifremizi veya diğer uygulama şifrelerimizi paylaşmamalıyız.
• Banka bilgilerimizi paylaşmamalıyız.
Güçlü Şifreler Nasıl Olmalıdır?
• Şifrelerimiz adımız, soyadımız, doğum tarihimiz gibi bize ait kolay tahmin edilebilir
bilgilerden oluşmamalıdır.
• Şifrelerimiz sıralı sayılardan oluşmamalıdır.
• Şifrelerimiz klavyede sıralı harf kombinasyonlarından oluşmamalıdır.
• Şifrelerimiz BÜYÜK HARF, küçük harf, rakam ve özel karakterler (*, +, -, /, _, !, ? vb.)
gibi karakterle içermelidir.
• En az 6 karakterden oluşmalıdır.
• Şifrelerimizde unutmayacağımız kelimelerden ürettiğimiz karakterler kullanabiliriz.
Çiçek48 – Ç!ç6k48 Nurcihan – N4rc!h@n Kedi264 – K6d!264 …

Ağ Bağlantıları
İki ya da daha fazla bilgisayarın bilgi paylaşımı veya iletişimi için bağlanmasıyla
oluşan yapıya bilgisayar ağı denir.
Bilgisayar ağlarını;
• Dosya paylaşmak için,
• İletişim kurmak için,
• Yazıcı, tarayıcı gibi donanımları ortak kullanabilmek için,
• Beraber uygulama yazılımı kullanmak ya da çevrim içi oyun oynamak için kullanırız.
Ağ Türleri
1. Yerel Alan Ağı: Birbirine yakın mesafedeki bilgisayarları birbirine bağlayan ağdır.
2. Metropol Alan Ağı: Bir şehir ya da geniş bir alandaki yerel alan ağlarını birbirine
bağlayan ağdır.
3. Geniş Alan Ağı: Birbirine çok uzak mesafedeki bilgisayarları ya da ağları birbirine
bağlayan ağdır. En büyük geniş alan ağı İNTERNET’tir.

6
 SINAVDA NELER ÇIKABİLİR?
• Bilişim teknolojilerinin tanımı
• Giriş, Çıkış, Giriş-Çıkış Birimleri (tanımı değil, donanım parçaları)
• Depolama Birimleri (tanımı değil, depolama aygıtları)
• Dosya uzantısından dosyanın türünü bulma
Örneğin;
belge.pdf dosyasının türü nedir? Taşınabilir belge.
çiçek.avi dosyasının türü nedir? Film dosyası.
kelime.txt dosyasının türü nedir? Metin dosyası.
bahçe.png dosyasının türü nedir? Resim dosyası.
• Siber zorbalıklar
• Bilişim suçları
• Lisans Türleri
• Dijital ayak izi nasıl oluşur, tarif ediniz?
• Dijital vatandaşlık uygulamaları