5.

Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar

5.1.1 - BİLİŞİM İLE TANIŞIYORUM
A. TEKNOLOJİK BEN!
Teknoloji: İnsanın yaşamını kolaylaştırmak amacıyla geliştirdiği araç gereçlerle bunlara ilişkin bilgilerin
tümü.
Teknolojinin Yararları
1-) Bilgiye çok hızlı bir şekilde ve daha ucuza ulaşılıyor. Sağlık alanında hastalıkların anlaşılması daha hızlı ve
güvenilir şekilde olabilmektedir. Teknoloji sayesinde tedavi yöntemleri gelişmiş ve hastalıklar daha kısa süre de
tedavi edilir olmuştur.
2-) Maliyetleri azaltır ve verimliliği artırır.
3-) Eğitim-öğretim imkânları artmıştır.
4-) Bir yerden bir yere ulaşım daha hızlı ve daha konforlu hale gelmiştir.
5-) Sanayilerdeki üretim artmıştır. Üretilen ürünler daha ucuza mal olmaktadır.
6-) İletişim ve haberleşme imkânları artmıştır.
7-) İnsanlara daha konforlu, rahat bir yaşam sağlamıştır. Örneğin evlerde kullanılan beyaz eşyalar hem
zamandan hem de iş gücünden tasarruf sağlamıştır.
Teknolojinin Zararları
1-) Çevreye zarar veren gazlar, atıklar çoğalmış, denizler ve doğa kirlenmeye başlamıştır.
2-) Yeryüzünde bulunan hayvan ve bitki türleri azalmıştır. Küresel ısınmadan dolayı dünyanın dengesinin
bozulmuştur.
3-) İşsizlik artmıştır.
4-) İnsanoğlunu mevcut geleneklerini, kültürlerini ve kutsal değerlerini kaybetmeye başlamıştır.
5-) Televizyon ve internet aile içi iletişimi koparmıştır. Aile içi iletişimin kopması çocukları da aileden koparıp
yalnızlığa itmiştir.
6-) Hareketsiz yaşam ve sağlıksız beslenmeye bağlı olarak obezite artmıştır.
7-) Yayılan radyasyonlar ve artan manyetik alanlar insan sağlığını olumsuz etkilemeye başlamış ve yeni sağlık
problemleri ortaya çıkmıştır.
8-) İnternet bağımlılığı gibi bazı psikolojik rahatsızlıklar artmıştır.

B. NEDEN BİLİŞİM?

Bilgi: “Bir konu yada iş konusunda öğrenilen ya da öğretilen şeylerdir. İnsan aklının erebileceği olgu,
gerçek ve ilkelerin bütünüdür.” Öğrenme, araştırma veya gözlem yolu ile elde edilen gerçek, İnsan
zekâsının çalışması sonucu ortaya çıkan düşünce ürünüdür.
İletişim: “Duygu, düşünce ya da bilgilerin; ses, yazı ya da sembollerle paylaşılmasıdır. Araç kullanarak ya
da kullanmadan yapılabilecek bir bilgi alışverişidir.”
Bilişim: Bilginin bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak üretilmesi, saklanması, iletilmesi ve ihtiyaca
uygun olarak biçimlendirilmesi ile ilgilenilen bir çalışma alanıdır.
Teknoloji: İnsanın hayatını kolaylaştırmak amacıyla geliştirdiği araç gereçlerle bunlara ilişkin bilgilerin
tümü.
Yazılım: Bilgisayar donanımının istenilen amaçlar doğrultusunda çalıştırılmasıyla kullanıcının
bilgisayarda istediği işlemleri yapabilmesini sağlayan programlardır.
Donanım: Bir bilgisayar sistemini oluşturan ve fiziksel olarak dokunulabilen araçların tümüne donanım
denir.
Arayüz: Elektronik cihazlardaki yazılımların kontrolü amacıyla kullanılan ortak yüzeylere verilen isimdir.

Etkileşim: Teknolojik araçların arayüzleri aracılığıyla bizimle kurdukları iletişimdir.

İnternet: Diğer bilgisayar ağlarının birbirine bağlanmasıyla oluşmuş ve farklı noktalar

arasında elektronik veri alışverişine olanak sağlayan dünyaca yaygın ağ sistemidir.

1
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
Bilişim Teknolojilerinin Kullanıldığı Alanlar
Bilişim teknolojileri birçok alanda işlerin daha kolay ve hızlı yapılması için kullanılır. Eğitimden sağlığa,
mühendislikten bankacılığa kadar hemen her alanda kullanılmaktadır.
• Eğitim Alanında: Akıllı tahta, projeksiyon cihazı, fotokopi makinesi, EBA gibi dijital platformlar.
• Sağlık Alanında: E-Randevu, E-Reçete, MR, röntgen
• Ulaşım Alanında: GPS, navigasyon, radar, mobese
• Güvenlik Alanında: Kameralar, alarm sistemleri, X-Ray
• Bankacılık Alanında: ATM, pos cihazı, kredi kartı, online ve mobil bankacılık, para
sayma makineleri
• Alışveriş Alanında: İnternet mağazaları

• Hayatımızı Kolaylaştırır
• Hayatımızı Hızlandırır
• Maliyetleri Azaltır
• Verimliliği Artırır
• Güvenilirliği Artırır

C. NASIL OTURSAM?

Ergonomi: Fiziksel çevrenin, insanın kullandığı bir makine ya da araç için en uygun hale
getirilmesidir. Bizimle alakalı olan kısmı bilgisayar kullanırken kendi sağlığımıza zarar vermeyecek, aynı
zamanda daha verimli ve rahat çalışmamızı sağlayacak olan durum ya da duruşumuza ergonomi denir.

2
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
Bilgisayar Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz?

1. Dik oturmalıyız.
o
2. Kollar dirseklerden 90 kırılmalı.
3. Bilekler klavye kullanırken desteklenmeli.
4. Ekran göz hizasına gelmeli.
5. Ayaklar yerle temas etmeli, yer ile temas etmediği durumda ayaklar desteklenmeli.
6. Koltuk yüksekliği ayarlanabilir olmalı.
7. Ekrana yakından bakılmamalı (50 - 70 cm).
8. Her bir saatlik çalışma süresi sonunda 5-15 dakikalık aralar verilmeli.
9. Ara verildiği sırada gözler dinlendirilmeli (Kitap okumak ya da televizyon izlemek gibi
aktivitelerden kaçınılmalı.)
10. Ara verildiği sırada hareketli egzersiz yapılmalı. (Bisiklet sürme, yürüyüş, paten kaymak gibi)
Teknolojiyle ilgili yaşadığımız önemli bir problem tablet, telefon, bilgisayar ve televizyon bağımlılığıdır.

Bilgisayar Bağımlısı olmanın olası sonuçları;

a. Derslerinde başarısızlık
b. Göz bozukluğu
c. Dikkat eksikliği
d. Tembellik
e. Obezite problemi
f. Çevreden uzaklaşma (Asosyallik)

5.1.2 - BİLGİSAYARIMDA GÖRDÜKLERİM, GÖRMEDİKLERİM

A. DIŞINDA NE VAR İÇİNDE NE VAR?

Donanım: Bir bilgisayar sistemini oluşturan ve fiziksel olarak dokunulabilen araçların tümüne donanım
denir.
İç Donanım Birimleri: Bilgisayara kablolu ya da kablosuz bir şekilde dışarıdan bağlı olmayan ve
bilgisayarın temel işlemleri yapabilmesi için gerekli olan parçalara iç donanım birimleri denir.
Dış Donanım Birimleri: Bilgisayara kablolu ya da kablosuz olarak dışarıdan bağlı olan giriş/çıkış
ve depolama araçlarının tamamına dış donanım birimleri denir.

3
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
İç Donanım Birimleri:

Güç Kaynağı: Bilgisayar gibi elektrikle çalışan araçlara güç sağlayan iç

donanım parçasıdır.

İşlemci: Bilgisayara girilen programlama komutlarını yorumlamak ve

uygulamak için gerekli olan temel iç donanım parçasıdır.

Sabit Disk: Bilgisayarda, verilerin kalıcı olarak depolanmasını

ve istenildiğinde silinebilmesini sağlayan iç donanım parçasıdır.

Ram Bellek: Kullanıcının bilgisayar üzerinde çalışması sırasında yaptığı

işlemlere ait verilerin geçici olarak tutulduğu iç donanım parçasıdır.
Bilgisayar kapatıldığında ram içerisindeki tüm veriler silinmektedir.

Ana Kart: Bilgisayarın tüm donanım birimleri arasında iletişimi

sağlayan temel donanım parçasıdır.

Ses Kartı: Ses ve video gibi içeriklerin bilgisayarda gösterilmesi ve

düzenlenebilmesi için ses ve video kartı gibi diğer iç donanımlarına da ihtiyaç vardır.

Dış Donanım Birimleri:

Ekran: Bilgisayarda yapılan tüm işlemlerin bir dış donanım elemanı
olan ekran üzerinden takip edilir.

Klavye: Üzerindeki tuşlar yardımıyla bilgisayara metin türünden veri

girişinin yapılmasını ya da tuş komutlarının uygulanmasını sağlayan dış donanım
parçasıdır.

Fare: Bilgisayar ekranındaki işaretçinin konumunu değiştirerek,

üzerindeki tuşlar yardımıyla istenilen ekran bölümünün kontrolünü sağlayan
küçük dış donanım parçasıdır.

4
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
Yazıcı/Tarayıcı: Bilgisayarda hazırlanan dokümanların kağıt üzerinde
çıktısının alınabilmesi için yazıcılar kullanılır ve kâğıt üzerindeki içeriklerin
bilgisayar aktarılması için de tarayıcı adı verilen donanım birimi kullanılır.

Sesin bilgisayardan dışarıya aktarılabilmesi için kullanılan

hoparlör ve kulaklık gibi diğer dış donanım birimleri kullanılır.

Yazılım: Bilgisayar donanımının istenilen amaçlar doğrultusunda

çalıştırılmasıyla kullanıcının bilgisayarda istediği işlemleri yapabilmesini
sağlayan programlardır.

İşletim Sistemi Yazılımları: Bilgisayara ait tüm donanım ve yazılım

kaynaklarını kullanılarak bilgisayarın yönetimini sağlayan bilgisayar ve
kullanıcı arasındaki arayüz yazılımlarıdır.

Bilgisayarda kullanılan çeşitli uygulama yazılımları vardır. Döküman

oluşturmak için kullanılan ofis yazılımları, eğlenceli oyun yazılımları, internette
gezinmek için kullanılan internet tarayıcılar, resim düzenleme yazılımı ve virüslere
karşı kullanılan antivirüs yazılımları örnek verilebilir.

B. FARE VE KLAVYE TUŞLARINI ARIYOR

5
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
C. BİLGİSAYARDA GİRİŞ ÇIKIŞ BİRİMLERİ

Giriş ve çıkış birimleri dediğimizde aklımıza gelecek olan öncelikle bu birimlerin donanımsal bir birim
olduğudur. Giriş birimi denildiğinde şunu anlamamız gerekiyor; dış ortamdan yapılan bir giriş veya veri girişi
yapmak amacını kapsıyorsa giriş birimi veya giriş donanımı denir. Çıkış birimi denildiğinde şunu anlamamız
gerekiyor; bilgisayardan dış ortama veri aktarımı sağlamak için kullandığımızda bunun ismi çıkış birimi oluyor.
Giriş birimleri: Fare, Klavye, Tarayıcı, Mikrofon, Optik Okuyucu, Oyun Kumandası (Joystick), Web Kamera.
Çıkış birimleri: Ekran, Hoparlör, Kulaklık, Yazıcı, Projeksiyon cihazı olarak belirtebiliriz.
Hem giriş hem çıkış birimleri: CD, disket, flash bellek, sabit disk, dokunmatik ekran, mikrofonlu kulaklık, modem
gibi araçlar hem hazır veriyi bilgisayarımıza yüklememizi, hem de veriyi bilgisayar dışına aktarmamızı sağladığı için
hem giriş hem çıkış birimidir. Dış ortamla bilgisayar arasında çift yönlü veri akışı sağlayan cihazlardır.

D. VERİLERİM NEREDE?

Depolama ortamlarının bir kapasitesi vardır. Nasıl uzunluk veya kütleyi ölçmek için cm, kg gibi birimler
kullanıyorsak, Bilgisayardaki dosyaların da büyüklüğünü belirtmek için kullanılan ölçü birimleri vardır. Bunlara
bilgisayar Hafıza Birimleri denir. Bu hafıza birimlerinin aynı diğer hafıza birimlerinde olduğu gibi birbirlerine
göre belli oranları vardır.

8 BİT (BİT) = 1 BYTE (B)

1024 BYTE (B) = 1 KİLOBYTE (KB)
1024 KİLOBYTE (KB) = 1 MEGABYTE (MB)
1024 MEGABYTE (MB) = 1 GİGABYTE (GB)
1024 GİGABYTE (GB) = 1 TERABYTE (TB)
1024 TERABYTE (TB) = 1 PETABYTE (PB)
Küçükten Büyüğe Sıralanışı BİT (BİT) < BYTE (B) < KİLOBYTE (KB) < MEGABYTE (MB) < GİGABYTE (GB) <
TERABYTE (TB)

5.1.3 - DOSYA YÖNETİMİ

A. DOSYA NEDİR?

Bisiklet resmi aslında bir dosyadır. Bilgisayarlardaki resimler ve diğer tüm

bilgiler aslında dosyadır. Bilgisayarda bilgiler dosyalar şeklinde saklanır.
Dijital ortamlarda bilgi ve komutları kaydetmek için kullanılan birimlere dosya denir.
Dosya içerisindeki bilgi; metin, resim, ses ve video gibi içerikler olabilir.

Dosya adı: Genellikle örnekte de olduğu gibi o dosyanın içindeki bilgiyi

çağrıştıracak şekilde dosyayı hazırlayan kişi tarafından yazılır.
“Bisikletresmi” burada dosya adıdır.
Nokta işareti: Dosya adı ile dosya uzantısını ayırmak için kullanılan ayraç
görevini görür. Nokta işareti önemlidir ve genelde dosyanın hazırlandığı
program tarafından otomatik konur.
Dosya uzantısı: Dosyaların bilgisayar üzerinden tanınması dosya uzantısı ile olur. Bilgisayar bir dosyayı
açmadan önce dosya uzantısına bakar ve resim ise resim programı ile, yazı ise kelime işlemci ile açar.

6
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar

B. BİLGİNİN ZAMANDA YOLCULUĞU

• İnsanlar tarihin çok eski devirlerinden beri bilgileri korumak
için çaba sarf etmişlerdir.
• Artan ve değişen ihtiyaçlar bilgi depolama ve yayma
araçlarının çeşitlenmesine yol açmıştır.
• Bilginin yayılma hızının artması siyasi ve sosyal değişmelere
neden olmuştur.
• Teknolojik gelişmelerin artması bilgi depolama araçlarının
boyutlarını küçültürken, maliyetlerin de düşmesini sağlamıştır. •
Son yıllarda bilgilerin sanal ortamda saklanması ve düzenlenmesi
çalışmalarında çok önemli gelişmeler sağlanmıştır.
• Bulut teknolojisi insanlara ve şirketlere bilgilerin güvenliği
ve düzenlenmesi konusunda büyük kolaylıklar sağlarken aynı
zamanda yeni ufuklar açmaktadır. Ayrıntılı bilgiye kitabımızın
24 ve 25.sayfalarından ulaşabilirsiniz.

7
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
5.1.4 - ETİK DEĞERLER

A. ETİK VE İNTERNET ETİĞİ

Etik: Etik; doğru ile yanlışı, haklı ile haksızı, iyi ile kötüyü, adil ile adil olmayanı ayırt etmek, bunun
sonucunda da doğru, haklı, iyi ve adil olduğuna inandığımız şeyleri yapmaktır.

İnternet Etiği: İnternet üzerinde iletişimde bulunurken doğru ve ahlaki olan davranışlarla, yanlış ve ahlaki
olmayan davranışları belirleyen kurallar bütünüdür. İnternet etiği, gerçek hayatta insanlara gösterdiğiniz saygı
ve nezaketin internet ortamında da gösterilmesidir.

İnternet Etiği ile ilgili örnek davranışlar;

1. İnterneti, insanlara zarar vermek için kullanmamalıyız.
2. Başkalarının internette yaptığı çalışmalara engel olmamalıyız.
3. Başkalarının gizli ve kişisel dosyalarını internet yoluyla çalmamalıyız.
4. Parasını ödemediğimiz yazılımları kopyalayıp kendi malımız gibi kullanmamalıyız.
5. Başkalarının elektronik iletişim kaynaklarını izinsiz kullanmamalıyız.
6. Tasarladığımız programların doğuracağı sonuçları önceden düşünmeliyiz.
7. Elektronik iletişim ortamını başkalarının haklarına saygı göstererek kullanmalıyız.

5.1.5 - DİJİTAL YURTTAŞLIK

A. DİJİTALYURTTAŞLIK (VATANDAŞLIK)
İnternet aracılığı ile dünyanın dört bir yanından birbirine bağlanan insanlar aynı çevrim içi ortamı
paylaşırlar. Tıpkı, bizim aynı ülkeyi, aynı şehri paylaştığımız gibi. Buna dijital ya da siber dünya da diyebiliriz…
Ve çevrim içi ortamda da, gerçek hayatta olduğu gibi bazı kurallar vardır. Dijital ortamı paylaşan herkesin bu
kurallara uyması beklenir. İşte buna da dijital yurttaşlık diyoruz. Yani, gerçek hayatta uymamız gereken tüm
kurallara internette gezinirken de uymamız gerekir.
Dijital Yurttaşlığın 9 boyutu vardır.
1-) Dijital Erişim (Herkes İçin İnternet)
Üretken vatandaşlar olmak için, eşit olarak teknolojik imkânlara dijital erişim sağlanması anlamına
gelir. Örneğin, cinsiyet, ırk, yaş, etnik kimlik, fiziksel ve zihinsel farklılıklara aldırış etmeden elektronik topluma
tam katılımın sağlanmasıdır.
2-) Dijital Ticaret
İnternetten alışveriş ile riskleri bilmeli, güvenli alışveriş yapabilmeli, yanıltıcı içeriklere kanmamalıdır.
3-) Dijital İletişim
İnternette konuştuğu, paylaşımda bulunduğu diğer kişilerle saygılı bir iletişim kurabilmeli, internet
ortamında kişisel bilgilerinin gizliliğini kötü niyetli insanlardan koruyabilmelidir.
4-) Dijital Okur-Yazarlık
Öğrenme ve öğretme sürecinin, artık teknoloji kullanılarak da gerçekleştirildiğinin farkında olunmalıdır.
5-) Dijital Etik
Gerçek yaşamda olduğu gibi İnternette de etik değerlere saygılı olmalı, ahlak çerçevesinde yapması
gereken davranışlar sergilemelidir.
6-) Dijital Kanun
Gerçek hayatta suç olan tüm davranışların İnternette de yapılmasının suç olduğunu bilir, buna
uymayanları ilgili birimlere bildirir.

7-) Dijital Hak ve Sorumluluklar

8
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
İnternette kendisine yapılmasını istemediği davranışları başkalarına da yapmamalıdır. Başkalarının
içeriklerini izinsiz kullanmamalıdır.
8-) Dijital Sağlık
Bilişim teknolojilerini ve İnterneti kullanırken fiziksel ve zihinsel sağlığını korumalı, bağımlılık
derecesinde kullanımdan kaçınmalıdır.
9-) Dijital Güvenlik
Kişisel bilgi güvenliğine internet üstünde oldukça dikkat etmeli ve internet ortamında
gezindiği sayfaların güvenilirliğine dikkat etmelidir.

İnternet ortamındayken, dijital yurttaşlık kurallarına uymamız hem kendimiz hem de o ortamı paylaşan
herkes için çok önemlidir. Bunun için, gerçek hayatta yapmayacağımız hiçbir şeyi, internet ortamında da
yapmamalıyız. Eğer, dijital yurttaşlık kurallarına uymaz isek, zorbalık yapmış oluruz. Dijital zorba olmamak için,
uzak durmamız gereken davranışları hiç unutmayalım:
• Başkalarına hoşlarına gitmeyecek sözler söylemek,
• Başkalarının kişisel bilgilerini yayınlamakla tehdit etmek,
• Onur kırıcı sözler söylemek,
• İzinsiz bir şekilde, başkasına ait bir içeriği ve fotoğrafı kullanmak/yayınlamak,
• Kaba sözler içeren mesajlar göndermek, yorumlar yapmak,
• İnsanlara hoşlanmadıkları isim ve sıfatlarla hitap etmek,
• Doğru olmayan bilgiler ile profiller oluşturmak ve bu profiller üzerinden paylaşımlar yapmak,
• Gerçek dışı bilgiler yaymak,
• Başkaları hakkında asılsız haberler yaymak ya da bu konuda yorum yapmak,
• Başkalarının şifre ve kişisel bilgilerinin gizliliğine saygı duymamak ve bu tür bilgileri ele
geçirmeye çalışmak.

9
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
B. E-DEVLET
Ülkemizde yeni bir kavram olan e-devlet, verimliliği artırmak amacıyla ve çağdaş toplum olmanın bir
gereği olarak ortaya çıkmıştır. Bu anlamda yönetenlerle yönetilenler arasındaki her türlü ödev ve
yükümlülüklerin karşılıklı olarak “dijital ortamda” sürekli ve güvenli bir biçimde gerçekleştirilmesi anlamına
gelmektedir.

E-Devlet’in yararları
- Zamandan kazanç sağlanır,
- Maliyetler düşer, verimlilik, hayat kalitesi ve memnuniyet artar,
- Kâğıt bağımlılığı ve kullanımı azalır,
- Var olan bilgilere istediğiniz yer ve ortamda ulaşmayı sağlar.
- Hem devlet hem de vatandaş için karar almada kolaylık ve hız sağlanır.
E-Devlet şifresi nasıl alınır?
PTT müdürlüklerinden veya PTT Şubelerinden e-devlet şifresi alınmalıdır. Şifre almak için kendimiz
başvuru yapmalıyız. Başvuru esnasında üzerinde TC Kimlik No yazılı olan nüfus cüzdanımız yanımızda
olmalıdır.

E-Devlet’e nasıl girilir?

E-Okul

E-Okul ekranında öğrenciler;

• Güncel Duyuruları takip edebilirler.
• Devamsızlık, Not, Haftalık Ders Programı, Sınav Tarihleri, Aldığı Belgeler, Okuduğu Kitaplar, Davranış
Notu, Yıl Sonu Notları ve Sağlıkla İlgili Fiziksel Uygunluk Karnesi gibi kişisel bilgilerine anlık olarak ulaşabilirler.
• 8383 MEB Mobil Bilgi Servisine kayıt olarak devamsızlık, sınav tarihleri, sınav notları gibi bilgilerin
kayıtlı cep telefonuna gelmesini sağlayabilirler.

10
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
5.1.6 - DİJİTAL ZORBA KARŞIMDA DURMA!

Siber zorbalık, dijital teknolojiler kullanılarak gerçekleştirilen zorbalıktır. Bu tür zorbalıklar sosyal
medyada, mesajlaşma platformlarında, oyun platformlarında ve cep telefonlarında görülebilir. Hedef seçilen
kişileri korkutmaya, kızdırmaya ya da utandırmaya yönelik olarak tekrarlanan bir davranıştır.

5.1.7 - GİZLİ ve GÜVENLİ Mİ?

11
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar

12
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar

B. SİBER TUZAKLAR

13
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
5.1.8 - BİLGİ BAĞLARI

A. BİLGİSAYAR AĞI NEDİR?

Bilgisayar Ağı: İki ya da daha fazla bilgisayarın bilgi paylaşımı veya

iletişimi için bağlanmasıyla oluşan yapıya “Bilgisayar Ağı” denir.

Bilgisayar ağları okul, hastane, banka, kütüphane gibi

yerlerde kullanılır.

Bilgisayar ağlarının kullanım amaçları nelerdir?

Bu dosyalar müzik, resim, video gibi dosyalar olabilir.

Her bilgisayara ayrı ayrı yazıcının bulundurulması genel

maliyeti arttırır. Bu nedenle, ağda paylaşılan bir yazıcıyı diğer
bilgisayarlarda kullanabilir.

Birbirleriyle iletişim kuran yazılım, oyun vs.

uygulama yazılımları vardır.

Birbirinden uzak şehirlerde bulunan insanlar

bilgisayar ağlarını kullanarak yazılı veya görüntülü konuşma
şeklinde iletişime geçebilirler.

14
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar

B. AĞ TÜRLERİ NELERDİR?

1-) Yerel Alan Ağı: Birbirine yakın mesafedeki; aynı

binada veya aynı oda içerisinde bulunan bilgisayarların
bağlanmasıyla oluşturulan ağlardır.

2-) Metropol Alan Ağı: Bir şehir ya da geniş bir

mekânda bulunan Yerel Alan Ağlarının birbirine
bağlanmasıyla oluşan ağ türüdür.

3-) Geniş Alan Ağı: Birbirine çok uzak mesafedeki

bilgisayar veya ağların bağlanmasıyla oluşan ağ türüdür.

15
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Çalışma Soruları

1-) ‘Bilişim teknolojilerinde kullanılan tüm 7-)Aşağıdaki dosya uzantılarını dosya

uygulama ve programlardır.’ Tanımı türleri ile eşleştiriniz.
yapılan bilişim teknolojileri kavramı Resim dosyası pptx
hangisidir? Müzik dosyası txt
Metin dosyası avi
A-) hizmet
Film dosyası docx
B-) yazılım
C-) teknoloji Sunum (sunu) dosyası jpg
D-) ekipman Word dosyası mp3

2-)Bilgisayar sistemleri …………. ve yazılım

8-)Kopyala komutunun kısayol
olarak 2 gruptan oluşur. Boş bırakılan yere
tuşu hangisidir?
ne gelmelidir?
A-) Ctrl+b
A-) donanım
B-) Ctrl+x
B-) işletim sistemi
C-) Ctrl+c
C-) oyun
D-) Ctrl+d
D-) anakart

9-)Aşağıdaki kapasite birimlerini

3-)En küçük kapasite birimi hangisidir?
küçükten büyüğe doğru sıralayınız.
A-) terabyte
Terabyte-kilobyte-megabyte-gigabyte-byte-bit
B-) gigabyte
C-) byte
D-) bit
10-)Aşağıda görevi yazılı klavye
tuşlarının isimlerini karşısına yazın.
4-)Aşağıdakilerden hangisi giriş birimidir?
Metin yazarken imlecin solundaki
A-) tarayıcı karakteri siler
B-) yazıcı
C-) hoparlör Yazı yazarken bir alt satıra geçmeye
D-) ekran yarar.

5-)Aşağıdakilerden hangisi hem giriş İptal tuşudur.

hem çıkış birimidir?
A-) fare Klavyenin sağ tarafında bulunan
B-) sabit disk nümerik tuşların kullanılmasını sağlar.
C-) mikrofon
D-) klavye Klavyedeki harfleri büyük ya da küçük
yapmayı sağlar.
6-)Seçilen dosya, belge vb. silmeye yarar.
Metin programlarında imlecin sağında 11-)Aşağıdakilerden hangisi etik
bulanan karakterleri siler. Görevi ilkelerin ihlali sonucu ortaya
anlatılan klavye tuşu hangisidir. çıkabilecek bir durum değildir?
A-) end A-) Çevre kirliliği
B-) enter B-) para cezası
C-) delete C-) kamu malına zarar
D-) alt gr D-) ödül

12-)Aşağıdaki bireylerden hangisi dijital

vatandaş sayılamaz?
16
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
A-) e-devlet kullanan vatandaş
B-) internetten alış veriş yapan vatandaş
C-) vergi borcunu vergi dairesine giderek
ödeyen vatandaş
D-) internet bankacılığı kullanan vatandaş
13-)e-devlet uygulamasının resmi internet
adresi aşağıdakilerden hangisidir?
A-) www.turkiye.gov.tr
B-) www.devlet.gov.tr
C-) www.edevlet.gov.tr
D-) www.eba.gov.tr
14-)Aşağıdakilerden hangisi dijital
vatandaşlığın avantajlarından değildir?
A-) zamandan tasarruf
B-) sanal dolandırıcılık
C-) kolay işlem yapabilme
D-) maddi tasarruf
15-) Aşağıdakilerden hangisini E-Devlet
sistemini kullanarak yapamayız?
A-) Araç muayene randevusu almak.
B-) Hastaneden randevu almak.
C-) Sanal mağazalardan alışveriş yapmak.
D-) Soyağacımızı sorgulamak.
16-) Sağlıklı bilgisayar kullanımı
düşünüldüğünde koltuğumuzun nasıl
olması gerekmektedir.
A-) Boyu sabit olmalıdır.
B-) 50 cm yüksekliğinde.
C-) Kişiye göre ayarlanabilir ve sırt
destekli olmalıdır.
D-) 100 cm yüksekliğinde
17-)İnternette tanıştığımız bir kişi
tarafından tehdit edilmemiz durumunda ilk
önce hangisini yapmamız gerekir?
A-) Karşılık vermeliyiz
B-) Ailemizi bilgilendirmeliyiz
C-) Hiçbir şey olmamış gibi davranmalıyız
D-) Onu tehdit etmeliyiz.
18-) Aşağıdakilerden hangisi resim
dosyası uzantısı değildir?
A-) .GIF C-) .AVI
B-) .JPG D-) .PNG
19-) Aşağıdakilerden hangisi bir ses
dosyasıdır?
A-) Bilisimhocam.docx
B-) Bilgisayarvirüsleri.mpeg
C-) Bilgisyardonanımları.jpeg
D-) Bilisimdersi.mp3
20-) Bilgisayarda klasörleri niçin
kullanırız?
A-) Aradığımız dosyaları daha
kolay bulmak için.
B-) Film izlemek için.
C-) Resim yapmak için.
D-) Müzik dinlemek için.
21-Bilgisayarın elle tutulabilen ve gözle
görülebilen tüm fiziksel parçalarına ne ad
verilir?
A-) Yazılım
B-) Donanım
C-) Kasa
D-) Sistem
22-Bilgisayar kullanırken sağlığımızı
korumak için hangisini yapmamalıyız?
A-) Gözlerimizi ara ara dinlendirmeliyiz.
B-) Koltuğumuzu kendimize göre
ayarlamalıyız.
C-) Çalışma odamızı havalandırmalıyız.
D-) Ekranı güneş alacak şekilde
yerleştirmeliyiz.
23-Aşağıdakilerden hangisi internetten
alışverişin faydalarından değildir?
A-) Ürün çeşitliliği fazladır.
B-) Fiyatlar daha uygundur.
C-) 7/24 alışveriş imkânı vardır.
D-) Kargoda ürün zarar görebilir.
24-Aşağıdakilerden hangisi yazılıma örnek
değildir?
A-) Windows 10
B-) Paint
C-) Fare
D-) Microsoft Word
25-İstediğimiz konumda klasör oluşturmak
için aşağıdaki yöntemlerden hangisini
uygulamalıyız?
A-) Sağ tuş / Yeni / Klasör
B-) Sol tuş / Yeni / Klasör
C-) Sağ tuş / Yenile
D-) Sol tuş / Yenile
17
 5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
26-) Bilişim teknolojileri sınıfında
kullanılan ağ türü
aşağıdakilerden hangisidir?
A-) NAN (Olmayan Alan Ağı)
B-) MAN (Metropol Alan Ağı)
C-) WAN ( Geniş Alan Ağı)
D-) LAN (Yerel Alan Ağı)
27-) Aşağıdakilerden hangisi bilgisayar
ağlarının kullanılma amaçlarındandır?
A) Yazıcı, tarayıcı gibi donanımları
paylaşmak.
B) Karşılıklı oyun oynamak ve
uygulama yazılımı paylaşmak.
C) Dosya alıp göndermek.
D) Hepsi
28-)Aşağıdakilerden hangisi internet
etiğine uygun değildir?
A-) İnternetten alışveriş yapmak
B-) İnternette kibar bir dille iletişim kurmak
C-) Cep telefonundan video izlemek
D-) Sosyal medyada doğruluğundan
emin olmadığı bilgi paylaşma.
29-)Hangisi bir siber zorbalık yöntemidir?
A-) Sürekli olarak rahatsız edici e-posta
göndermek
B-) Bilgisayarda ödev hazırlamak
C-) Sosyal medyada çok sık
fotoğraf paylaşmak
D-) Sosyal medyada paylaşımları beğenmek
30-)Siber zorbalığa uğrayan kişi
aşağıdakilerden hangisini yapmamalıdır?
A-) Sakin kalmalıdır
B-) Zorbaya kötü sözler söyleyerek kendini
savunmalıdır.
C-) Bir büyüğüne haber vermelidir.
D-) Zorbayı engellemelidir.
1. Aşağıdaki dosya uzantılarını
inceleyerek hangi tür dosyalara ait
olabileceklerini karşılarına yazınız.
 .mp3 - .vaw - .aac: Ses dosyası
 .mp4 - .avi - .flv: ……………………………
 .txt - .doc - .rtf: ………………………………
 .exe - .bin - .apk: ……………………………
 .zip - .rar: ……………………………………
 .pdf - .epub: …………………………………
2. Güvenli bir şifre oluştururken nelere
dikkat etmeliyiz, maddeler halinde
yazınız.
 En az 8 haneli şifre oluşturmalıyız.
 …………………………………………………………
 …………………………………………………………
 …………………………………………………………
 …………………………………………………………
3. Aşağıda verilen dijital vatandaşlık
boyutlarını uygun tanımlarla eşleştiriniz
Vatandaşların tüm teknolojik
Dijital
Güvenlik imkanlara sahip olması
4. Dijital Elektronik ortamlarda satma ve
Kanun satın alma yeterliliğine sahip olma
Dijital dünyada hem fiziksel hem
Dijital ruhsal hemde psikolojik yönden
Erişim sağlığı etkileyecek etmenlerin
bulunduğunun farkında olması
Dijital Sanal dünyada yapılan işlerin
Sağlık elektronik sorumluluğunun
olması
Dijital Bireyinsanalortamdakorunmasını
Ticaret sağlayacak önlemleri alması
Hangi oturma şekli doğrudur? Alttaki
kutucuğa işaretleyiniz.
5. Aşağıdaki tabloda ergonomik bilgisayar
kullanımı için bazı öneriler verilmiştir.
Doğru olan cümlenin önüne D yanlış
cümlenin önüne Y harfini ekleyiniz.
D Bilgisayar kullandığımız odayı
havalandırmalıyız.
Bilgisayar kullanırken dik oturmalı, öne
eğilmemeliyiz.
Klavye ve fare farklı hizada olmalıdır.
Gözlerimizi dinlendirmek için uzak nesnelere
bakmalıyız.
Koltuğa oturduğumuzda ayaklarımız yere
basmamalı, havada kalmalıdır.
18
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
6. İşletim sistemleri kullanıldığı
platforma göre iki kategoriye ayrılır ve 9. Ali’nin bilgisayarında 10 GB’lık bir
bu kategoriler tabloda listelenmiştir. müzik klasörü vardır. Ali’nin arkadaşı
Verilen kategorileri örneklendiriniz. Can bu şarkıları kendi bilgisayarında da
dinlemek istiyor, bu yüzden bu klasörü
MASAÜSTÜİŞLETİM MOBİLİŞLETİM bir depolama birimine kaydedip kendi
SİSTEMLERİ SİSTEMLERİ bilgisayarına aktarması gerekiyor.
1.Windows 1.Android Can bu müzik klasörünü aşağıda
2. 2. verilen depolama birimlerinden
hangilerine kaydedebilir, “X” sembolüyle
3. 3.
işaretleyiniz.
4. 4.

7. Aşağıda verilen klavye tuşlarını doğru

olduğunu düşündüğünüz tanımların
önündeki uygun bölüme yazınız.
4,7GB 1 TB 16 GB 1,44MB
Caps Lock Shift ESC Enter Delete

 Delete: Silme işlemi için kullanılır. İmlecin

sağındaki metinleri siler.
 ……………………: Çıkış veya iptal işlemlerinde 10. Aşağıdaki şekilde verilen alanlara Bilgi ve
kullanılır. İletişim Teknolojileri’nin (BİT) kullanıldığı
alanlardan beş tanesini yazınız?
 ……………………: Tek başına bir fonksiyonu
yoktur. Beraberinde bir tuşa basılırsa
büyük harf yazmasını sağlar ve tuşların üst Bilgi ve İletişim Teknolojileri
bölümlerinde bulunan karakterleri
yazmamızı sağlar.
 …………………: Onay verme, kabul etme
amaçlı kullanılır. Kelime işlemcilerde
paragraf başı yapmak için kullanılır.
 ………….........: Büyük veya küçük harf
11. Aşağıda karışık şekilde görselleri verilen bilgisa
yazmayı sağlar. yar parçalarını tablodaki uygun yerlere yazınız.

8. Hafıza birimlerini küçükten büyüğe

doğru altta bulunan basamaklardaki
uygun yere yazınız.

TERABYTE

GİRİŞ ÇIKIŞ HEM GİRİŞ

HEM ÇIKIŞ
1. 1. 1.
BİT

2. 2. 2.

3. 3.

19
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar
4. 4.
12. Aşağıdaki şekilde numaralandırılmış olan
bilgisayar parçalarının isimlerini yazınız?
1. 3.
2. 4.
A. Aşağıdaki boşlukları uygun kelimelerle
doldurunuz.
Siber İnternet Sekiz Sözlükte
Zorbalık Etiği
 ………………………………… ; internet üzerinde
iletişimde bulunurken doğru ve ahlaki olan
davranışlarla, yanlış ve ahlaki olmayan davranışları
belirleyen kurallar bütünüdür.
 ……………………………….. , interneti
kullanırken oluşturduğunuz veri izidir.
 Sosyal medyayı kullanırken aşağılama, taciz etme ,
tehdit etme , küfür etme vb.… davranışlarla
karşılaştığımızda bize …………………………….
yapılmıştır.
 Güçlü bir şifre oluştururken ……………….. geçen
kelimeler şifre olarak belirlenmemelidir.
 Güçlü bir şifre en az …………………….
karakterden oluşur.
B. Aşağıdaki test sorularını cevaplayınız.
1) Aşağıdakilerden hangisi etik kurallardan
değildir?
a)Güvenilir kişi olmak
b)Dürüst olmak
c) Yalan söylememek
d) İhtiyacı olan birine yardım etmemek
2) Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
a) Anne-babamızın kredi kartını kullanarak tek
başımıza internetten oyun satın almak.
b) Arkadaşımıza oyun hesabımızda kullandığımız
şifremizi ve kullanıcı adımızı söylemek.
c) İnternetteki yorumlarımızda nazik ve iyi bir dil
kullanmak.
d) Kişisel bilgilerimizi internette herkes ile paylaşmak.
3) Aşağıdakilerden hangisi güçlü şifre oluştururken
dikkat etmemiz gereken noktalardan biri değildir?
a) Şifremizde büyük/küçük harf , sayı , sembol
kullanmak.
c) Sözlükte geçen kelimeleri kullanmamak.
b) Şifremizi unutmamak için kişisel bilgilere yer
vermek
d) En az 8 karakterli şifre belirlemek.
4) Ayşe bir internet sitesine üye olurken Ayşe2011!
Olarak şifresini belirlemiştir. Ayşe bu şifresinde
hangi şifre belirleme kuralına dikkat etmemiştir.
a) Büyük harf kullanımı b) Küçük harf kullanımı
c) Sembol kullanımı d) Kişisel bilgi kullanımı
5) Dijital ortamda alışveriş yapabilen , e-devlet
uygulamasını kullanabilen , sosyal medyayı iletişim
Dijital amaçlı kullanabilen kişilere …………………………..
Ayak İzi denir.
Boşluğa aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
a. İnternet Etiği b. İnternet Yurttaşı
c. Dijital Dünya d. Dijital Yurttaş
6) Aşağıdakilerden hangisi interneti kullanırken
yapmamız gerekenlerden birisi değildir?
a) İnterneti kullanırken yabancılara kişisel bilgilerimizi
vermeliyiz.
b) İnternette siber zorbalık yapmamalıyız.
c) İnternette yeni tanıştığımız birileriyle gerçek
yaşamda ailemizin haberi olmadan görüşmemeliyiz.
d) Ailemizin haberi olmadan internette alışveriş
yapmamalıyız.
7)Aşağıdaki davranışlardan hangisi internet etiğine
uygun değildir?
a) İnterneti, insanlara zarar vermek için
kullanmamalıyız.
b) Başkalarının gizli ve kişisel dosyalarını internet
yoluyla çalmamalıyız.
c) Parasını ödemediğimiz yazılımları kopyalayıp
kendi malımız gibi kullanmamalıyız.
d) Başkalarının elektronik iletişim kaynaklarını izin
alarak kullanmamalıyız.
20
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar

21
5.Snf Biliim Teknolojileri ve Yazlm Dersi Notlar

22