1

ìs¡bÕj·T |ü‹
Á ø£
(Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTT e\q Vü‰ì˝Ò<Tä )
Á|üuTÑÛ e⁄q+<äT Á|æjT· T˝≤sê!
me]HÓ’Hê ‘·èD°ø£]+|ü≈£î+&ÉT≥ >=|üŒ n+‘·düTú. @
eT‘·eTTHÓq’ qT, @ eTìwæHq’Ó qT <ä÷wæ+#·T≥, <˚«wæ+#·T≥ e÷
eT‘·eTT˝ÀìøÏ e∫à rs¡e˝…qì ã\e+‘·ô|≥Tº≥≥, ÁuÛeÑ Tô|≥Tº≥
e÷qe⁄\ <Óe’ eT‘·eTTø±<äT.
u… ’ _ \T Á>∑ + <∏ ä e TT˝Àì yÓ T T<ä { Ï u Û ≤ >∑ e T>∑ T
bÕ‘·ìã+<Ûqä ˝À Áø°dTü Ô #·]Á‘· eTs¡T>∑Tq ñqï~. nq>± Á|üe#·q
s¡÷|üeTTqqTqï~, j·T÷<äT\˝À $T>∑T\ düŒwüeº TT>∑ ø£qã&ÉT#·Tqï
<Óe’ eT‘·eT>∑T j·T÷<äT\ eT‘·eTT Áø°dTü Ô sêø£&É ø=s¡≈î£ ø£ìô|≥TºqT.
j·T÷<äT\˝À jÓT¨yê eT‘·eTT>∑qTqqï <Óe’ eT‘·eTT, Áø°dTü Ô
e∫Ãq ‘·s¡Tyê‘· ãVæ≤s¡+>∑eTT>± Áø°düTÔeT‘·yÓTÆ Á|üdæ~∆˝ÀìøÏ
e∫Ãq~. Ç~ u…_’ \T˝Àì s¬ +&ÉeuÛ≤>∑eT>∑T Áø=‘·Ô ìã+<Ûqä ˝À
$X¯<eä TT>± ø£qã&ÉT#·Tqï~. á Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTT e\q Vü‰ì˝Ò<Tä .
Ç<˚ á |üÁ‹ø±+X¯yTÓ j Æ T· Tqï~. Åø¬ d’ eÔü eT‘· dæ<ë∆+‘·eTT\ e\q
Vü‰ì˝Ò<Tä >±ì yê{Ï qqTdü]+|üì yê]øÏ Vü‰ì ø£\T>∑TqT.
1) <˚e<ä÷‘·\qT, Äø±X¯eTTqT, uÛ÷Ñ $Tì eTqTwüß´\qT
ø£\T>∑CdÒ qæ düèwæøº s£ j Ô¡ TÆÓ q <˚e⁄ìe÷Á‘·yT˚ Äsê~Û+|üe˝…qìj·TT,
ÁbÕ]ú+|üe˝…qìj·TT Áø°dTü eÔ T‘·eTT˝À qTqï~. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
2. me] MT<ä>±ì, <˚ìMT<ä>±ì ñ+&Ée\dæq Áù|eTø£qï
<˚e⁄ìMT<äH˚ jÓT≈£îÿe Áù|eTj·TT+&Ée˝…qì Áø°dTü Ô eT‘·eTT˝À
qTqï~>∑qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . 3. <˚e⁄ìe÷Á‘·yT˚ q$Tàj·TT+&Ée˝…qì
Áø°dTü Ô eT‘·eTT˝À qTqï~. >∑qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
 3

2) ‘·*¢<ä+Á&ÉT\qT, ô|<ä›\qT, n~Ûø±s¡T\qT

>ös¡$+#·e˝…qì Áø°dTü eÔ T‘·eTT˝À qTqï~. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
3) 1. ˇø£]ì ø=≥º≈L£ &É<ìä j·TT, #·+|ü≈L£ &É<ìä j·TT,
#·+|ü⁄ø=≈£L&É<ìä j·TT Áø°dTü eÔ T‘·eTT˝À qTqï~. >∑qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
2. <˚yê\j·TeTTjÓTTø£ÿ Äes¡DeTT˝ÀqTqï |üX¯óe⁄\qT,
|ü≈îå£ \qT ø=≥ºø£ Áø°dTü Ô yê{Ïì ãj·T≥≈£î ‘√*y˚ôdqT. Bììã{Ϻ
#·÷&É>± JesêX¯ó\qT ø=≥º≈£î+&ÉT≥j·TT |üXÊ«<äT\≈£î
ñ|üø±s¡eTT #˚jT· T≥≈£î Áø°dTü Ô eT‘·eTTjÓTTø£ÿ yê&ÉTø£jTÆÓ j·TTqï~.
ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . 3. ;<ä\≈£î düV‰ü j·TeTT #˚jT· e˝…qì Áø°dTü Ô
eT‘·eTT˝ÀqTqï~ ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . 4. ìqTïe˝… ˙ bıs¡T>∑T
yêìì Áù|$T+#·TeTì Áø°dTü eÔ T‘·eTT˝À qTqï~ ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
5. X¯Øs¡eTTqT jÓT\¢|ü &ÉTqT X¯ó~∆#˚düTø=qe˝…qì Áø°düTÔ
eT‘·eTT˝À qTqï~ >∑qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
4) 1. ÅdÔ” |ü⁄s¡Twüß\˝À ˇø£]jÓT&É\ ˇø£]øÏ X¯Øs¡
dü+ã+<Ûyä TÓ qÆ <äTsê«+#Û≈· L£ &É<ìä Áø°dTü eÔ T‘·eTT˝À qTqï~ ø£qTø£
Vü‰ì˝Ò<Tä . 2. uÛ≤sê´uÛsÑ \Ô¡ T ì‘·´yÓTqÆ Áù|eT ø£*–j·TT+&Ée˝…qì
Áø°dTü eÔ T‘·eTT˝À qTqï~ ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . 3. ‘·*<¢ +ä Á&ÉT\T ‘·eT
|æ\\¢ qT <Óe’ •ø£Då ˝ÀqT, uÀ<Û˝ä ÀqT, ô|+#·e˝…qì Áø°dTü Ô eÔ T‘·eTT˝À
qTqï~ ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . 4. $yêVü≤eTT nìï $wüjT· eTT\˝ÀqT
|òTü qyÓTqÆ <äì Áø°dTü Ô eT‘·eTT˝À qTqï~ ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
5) 1. <=+>∑‘·qeTT #˚j·Te<ä›ì Áø°düTÔeT‘·eTT˝À
qTqï~. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . 2. <ÛHä êù|ø£˝å ìÒ eTqdüT‡>∑\yê¬s’
MT≈£î ø£*–q yê{Ï‘√ ‘·è|æbÔ ı+<äT&Éì Áø°dTü Ô eT‘·eTT˝À qTqï~
ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
 4

6) nã<äe∆ ÷&Ée<äì› Áø°dTü eÔ T‘·eTT˝À qTqï~. ø£qTø£

Vü‰ì˝Ò<äT.
7) Áø°dTü dÔ Tü yês¡Ô ˇø£ <˚Xe¯ TTqH˚ ø±ø£ nìï <˚Xe¯ TT\≈£î
nq>± ˝Àø£eT+‘·{ÏøÏì Á|üø£{Ï+|üe˝…qì Áø°düTÔ eT‘·eTT˝À
qTqï~. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä (düTyês¡Ô nq>± Vü‰ì#˚jT· ì eT+∫
dü+<˚Xe¯ TT)
8) 1. Ŭø’düÔeeT‘·eTT Ä#·]+#·e\dæq yê{Ïe\q
Vü‰ì˝Ò<Tä . ny˚eq>±:` 1) Á|ü‹ ~qeTT u…_’ \T nqT Á>∑+<∏eä TT
#·~$ <˚e⁄ì ∫‘·eÔ TTqT ‘Ó\TdüTø=qe˝…qT. 2) nqT~qeTT
≈£î≥T+ãeTT˝Àìyês¡T ≈£L&ÉTø=ì <Óe’ ÁbÕs¡qú #˚dTü ø=qe˝…qT.
3) ‘·eTTàqT >∑T]+∫ e÷Á‘·y˚T ø±ø£ ˝Àø£yêdüÔe⁄´\+<ä]ì
>∑ T ]+∫j· T T, nìï n+X¯ e TT\qT >∑ T ]+∫j· T T <˚ e ⁄ì
ÁbÕ]ú+|üe˝…qT. 4) u…’_\T #Ó|ü #·Tqï uÀ<Ûä Á|üø±s¡eTT
q&ÉT#·Tø=qT≥≈£î Á|üj·T‹ï+|üe˝…qT. 5) ‘·eT≈£î ‘Ó*dæq
$wüjT· eTT\T sTT‘·sT¡ \≈£î #Ó|ü #·T+&Ée˝…qT. eT]j·TT ‘·eT
nqTuÛÑeeTTqT >∑T]+∫j·TT Ç‘·s¡ Ŭø’düÔe⁄\ nqTuÛÑeeTT
>∑T]+∫j·TT Ç‘·sT¡ \≈£î Á|üø{£ +Ï |üe˝…qT. 6) Äsê<Ûqä ~qeTTq
düV≤ü Åø¬ d’ eÔü ⁄\‘√ ø£*dæ <˚yê\j·TeTTq≈£î yÓfifl¯ e\j·TTqT. 7)
eT‘ê_Ûeè~∆ ì$T‘·ÔeTTqT, nø£ÿs¡˝À ñqïyê] ì$T‘·ÔeTTqT
#·+<ë\T y˚j·TT#·T+&Ée\j·TTqT. 8) eT‘· $wüj·TeTT\qT
ôV≤#·Ã]+#·T düe÷»eTT\≈£î yÓfió¯ fl#·T+&Ée\j·TTqT. 9) <Óe’ uÛøÑ ìÔÏ
eè~∆#˚dæø=qT≥≈£î eT+∫ eT+∫ |ü⁄düÔø£eTT\qT, |üÁ‹ø£\qT
#·<Tä e⁄#·T+&Ée˝…qT. 10) s√>∑T\qT, ø£wdºü ‘úæ T· ˝ÀqTqï yê]ì
|üsêeT]Ù+|üe˝…qT. 11) X¯Á‘·Te⁄\qT Áù|$T+|üe˝…qT. yê]
 5

øπ eå TeTT ì$T‘·yÔ TÓ Æ ÁbÕ]ú+|üe˝…qT. yê]ì ø£$å T+|üe˝…qT. yê]ì

B$+|üe˝…qT. 12) uÒ<Ûë_ÛÁbÕj·TeTT\Tqï+‘· e÷Á‘·eTTq
Ç‘·sT¡ \qT <ä÷wæ+|üsê<äT, <˚«wæ+|üsê<äT. 13) bÕ|ü$wüjT· eTT
\ìï+{Ïì $dü]+® |üe˝…qT. ‘·\+|ü⁄, e÷≥, Á|üjT· ‘·ïeTT, ÁøÏjT·
Ç$ m|üŒ{Ïø|£ ü &˚ X¯ó~∆#d˚ øæ =qe˝…qT. 14) nìï eT‘·eTT\T,
nìï uÀ<Û\ä T |üØøÏ+å ∫ eT+∫eì ‘√∫qyê{Ïì nqTdü]+|üe˝…qT.
15) u…_’ \T ‘·s>¡ ‘∑ T· \T ô|{Ϻ |üìyê]ì dæ<|∆ä sü T¡ |üe˝…qT. 16)
Á|ü‘´˚ ø£ düeTj·TeTT˝À ≈£L&É ÁbÕs¡qú \T »s¡T|üe˝…qT. ñ<äjT· eTTq
|ü&øÉ q£ T+&ç ˝Ò∫q düeTj·TeT+<äT, uÛÀ»q düeTj·TeT+<äT, sêÁ‹
|üs¡T+&É düeTj·TeT+<äT, |üì˝ÀìøÏ yÓfi¯ófl düeTj·TeT+<äT,
Á|üj·÷D düeTj·TeT+<äT, Á|ü<Ûëq düeTj·TeT+<äT, ô|+&ç¢
düeTj·TeT+<äT, »qà düeTj·TeT+<äT, yê´~Û düeTj·TeT+<äT,
Ä|ü<ä düeTj·TeT+<äT, dü+‘√wü düeTj·TeT+<äT, $»j·T
düeTj·TeT+<äT, Ç‘·sT¡ \T ÁbÕs¡qú ø√s¡T düeTj·TeT+<äT, eTs¡D
düeTj·TeT+<äT, uÛÑ÷kÕú|üq düeTj·TeT+<äT, es¡¸eTT˝Òì
düeTj·TeT+<äT, m+&É, >±* m≈£îÿe⁄>±qTqï düeTj·TeT+<äT,
ø£\Vü≤eTT\ düeTj·TeT+<äT, j·TT<äd∆ eü Tj·TeT+<äT |ü+≥ |ü+&çq
düeTj·TeT+<äT, |ü+≥ qwüyº TÓ qÆ düeTj·TeT+<äT, Áø=‘·Ô Ç+&ÉT¢
ø£≥Tºø=qT düeTj·TeT+<äT, ø√s¡Tº e´eVü‰s¡ düeTj·TeT+<äT, bÕsƒX¡ Ê\
|üØø£\å düeTj·TeT+<äT, <äTwüdº «ü |üï düeTj·TeT+<äT, ÁbÕs¡qú HÓsy¡ ]˚ q
düeTj·TeT+<äT, ÁbÕs¡úq HÓs¡y˚s¡ì düeTj·TeT+<äT, ø£s¡Te⁄
düeTj·TeT+<äT, uÛ÷Ñ ø£+|ü düeTj·TeT+<äT, <äTsê«s¡\Ô düeTj·TeT+<äT
ÁbÕs¡qú \T »s¡T|üe˝…qT.
9) Ŭø’düÔe <˚X¯eTT\T eTq ø±\eTT˝À #˚j·TT#·Tqï
y˚Tfi¯ófl Áø°dTü Ô eT‘·eTT˝À qTqïy˚. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . ny˚eq>±
 6

1) bÕsƒX¡ Ê\\T, 2) yÓ<’ ´ä XÊ\\T, 3) #˚‹|üqT\ XÊ\\T, 4)

nHê<ÛXä s¯ D ¡ ≤\j·÷\T, 5) |ü⁄düøÔ e£ TT\T n#·TÃy˚jT· T eTTÁ<ëø£så ¡
XÊ\\T, 6) >±´dt˝≥ ’… T¢, m\ÅøøºÏ ˘ ˝…≥’ T¢, uÒ≥Ø˝…≥
’ T¢, n–Zô|f…\º T
<ä T ]“D° \ T, f… * Á>±eTT\T, f… * $»qT¢ , Á>±yé T bò ˛ qT\T,
Áu≤&éø±düTº\T, yÓTÆø˘\T, ø£+&É¢ n<ë›\T, >∑&çj·÷s¡eTT\T,
bò˛{ÀÁ>±|ü⁄\T, e÷´õ≈£î˝≤+‘·s¡T¢, dæìe÷\T, ¬s’fi¯ófl, ø±s¡T¢,
ãdüT‡\T, ôd’øÏfi¯ófl, $e÷qeTT\T, d”ºeTs¡T¢, ø£\eTT\T, Áø=‘·Ô
Áø=‘·Ô ã+&ÉT,¢ mø£‡sπ \T, Ç+»ø£qå T¢, Ä|üsπ wüqT\T, f…|Æ ⁄ü s¬ {’ +Ï >∑T
$TwüqT\T.
10) e÷qe⁄ì bÕs¡e÷]∆ø£ $wüj·TeTT\T eè~∆
#˚jT· T≥≈£î >∑\ kÕ<Ûqä eTT\T Áø°dTü Ô eT‘·eTT˝ÀqTqï$. ø£qTø£
Vü‰ì˝Ò<Tä . 1) <Óe’ $wüjT· eTT\T ‘Ó*dæø=qT≥≈£î |ü<ëï\T>∑T
e+<ä\ j·÷uÛ…’ uÛ≤wü\˝À n#·TÃ|ü&çq u…’_\T Á>∑+<∏äeTT 2)
bÕs¡e÷]∆ø£yÓTÆq uÀ<Ûä\T düs¡«˝Àø£eTTq≈£î $e]+|üe\dæq
@sêŒ≥T\T 3) u…_’ \T Á>∑+<∏eä TT˝Àì $wüjT· eTT\T Á|ü»\≈£î
uÀ<Ûä|ü&ÉT≥¬ø’ nH˚ø£yÓTÆq yê´U≤´qeTT\T Á|üø£{Ï+|üe\dæq
@sêŒ≥T¢ 4) <Óe’ Á>∑+<∏eä T>∑T u…_’ \TqTã{Ϻ nìï <˚Xe¯ TT\˝À
<Óe’ eT‘·eT>∑T Åø¬ d’ eÔü dü+|òTü eTT\T kÕú|+æ |üe\dæq @sêŒ≥T\T.
11) <˚e⁄&ÉTqT eTq ì$T‘·yÔ TÓ Æ eTqTwüß´&ÉTHÓq’ Áø°dTü Ô
#·]Á‘·j˚T X¯Øs¡ J$‘·eTTq≈£î, bÕs¡e÷]∆ø£ J$‘·eTTq≈£î
eè~∆bı+<äT≥≈£î eTTU≤´<Ûës¡yTÓ j Æ T· Tqï~. á #·]Á‘· uÀ<Ûä Áø°dTü Ô
eT‘·eTT˝À qTqï~ ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . Ä #·]Á‘· j˚T<äq>±: j˚TdüT
Áø°dTü Ô Á|üuTÑÛ e⁄ á ˝Àø£eTTq≈£î sêø£eTT+<äT Äj·Tq sêø£&É <˚e⁄ì
nHê~ dü+ø£\ŒqjÓTÆ j·TTqï~. nq>± <˚e<ä÷‘·\ ˝Àø£eTTqT,
 7

Äø±X¯eTTqT, uÛ÷Ñ $Tj·TTqT ø£\T>∑øe£ TT+<˚ dü+ø£\ŒeTT˝ÀqTqï~.

‘·sT¡ yê‘· Äj·Tq ˝Àø£eTTq≈£î sêHÓj ’ T· THêï&ÉqT Á|üe#·qeTT
Hê\T>∑Ty˚\ dü+ˆˆs¡eTT\ es¡≈£î qs¡T\≈£î $qã&ÉT#·TH˚
j·TT+&ÓqT. Ä ‘·sT¡ yê‘· Äj·Tq bÕ\d”HÔ ê˝Àì u…‘ù¢̊ V≤eTqT
|ü≥Dº eTTq »ìà+∫, j˚TdüTÁø°dTü Ô nqT HêeTeTTqT <Û]ä +#ÓqT.
s¡ø+åÏ #·T≥≈£î @sêŒf…qÆ e´øÏj Ô T· ì á ù|s¡Tq ø£se∆¡ TT. Äj·Tq
ô|<äy› ê&Ó’ yÓ÷ø£eå ÷s¡Z <Ûsä à¡ eTT\T uÀ~Û+#ÓqT. bÕbÕ‘·Tà\≈£î, bÕ|ü
|ü]Vü‰s¡eTT Á|üø£{Ï+#ÓqT. yê´~Û Á>∑düTú\≈£î Wwü<äeTT\T
˝Ò≈î£ +&É>H∑ ˚ ‘·q Á|üu≤Û eeTTe\q dü«dü|ú sü #¡ qÓ T. Äø£*>=qïyê]øÏ
n<äT“¤‘y· TÓ qÆ Ø‹>± s=f…eº TTø£ÿ\T düèõ+∫ ◊<äTy˚\ eT+~ø£+f…
m≈£îÿeeT+~øÏ e&ç+¶ #ÓqT. ‘·TbòÕqT sê>± <√HÓ˝ÀqTqï •wüß´\≈£î
;Û‹ ø£*>¬ qT. n|ü &ÉT ‘·q yê≈£îÿ#˚‘· >±*ì düeTTÁ<äeTTqT
>∑~+› ∫ Ä|ü<ä ‘·|Œæ +#ÓqT. eTè‘·T\qT ø=+<ä]ì Áã‹øÏ+#ÓqT.
‘·q yê≈£îÿe\q uÛÑ÷‘· |”&ç‘·T\≈£î $yÓ÷#·q ø£*–+#ÓqT.
bÕbÕ‘·Tà\T uÛÀ»qeTTq≈£î |æ*∫q|ü &ÉT yÓ[fl ñ|üø±s¡ uÀ<Û\ä T
$ì|æ+#ÓqT. ‘êqT uÀ~Û+∫q Á|üø±s¡eTT q&ç∫ #·÷|æ+#ÓqT.
ø=+<ä s ¡ T Äj· T qMT<ä ˝Ò ì b˛ì H˚ s ¡ e TT\T ø£ * Œ+∫
nee÷q|ü s ¡ ∫ ]. Äj· T qqT Á>∑ V æ ≤ +|ü ì j· T ÷<ä j · T
eT‘ê~Ûø±s¡T\T Äj·TqqT dæ\Te y˚sTT+∫ #·+|æ]. >±ì Äj·Tq
}s¡Tø=HÓqT. eT÷&Ée ~qeT+<äT Áã‹øÏe∫à q\Te~ ~qeTT\T
uÛ≈Ñ î£ \Ô ≈£î ø£qã&ç ‘·q |ü⁄qs¡T‘êúqeTTqT s¡TEe⁄ |üs#¡ T· ø=HÓqT.
n≥T ‘·sT¡ yê‘· eTVæ≤eT X¯Øs¡eTT‘√ Äj·Tq yÓ÷ø£˝å Àø£eTTq≈£î
Äs√Vü≤De÷jÓTqT. MTs¡T ˝Àø£eT+‘·{øÏ Ï Hê uÀ<Ûä $ì|æ+∫,
q$Tàqyê]øÏ u≤|ædÔ àü $Tj·TT´&Éìj·TT H˚qT eTs¡\ e#ÓÃ<äqìj·TT
#Óô|ŒqT. n+<äT#˚‘H· ˚ Åø¬ d’ eÔü ⁄\T s¡øDå£ ≤s¡y∆ TÓ Æ q$Tàqyê]øÏ u≤|ædÔ àü
 8

$T#·TÃ#·THêïs¡T Äj·Tq s¬ +&ÉekÕ] sêø£eTT+<äT ø=ìï >∑Ts¡T‘·T\T

»s¡T>∑Tqì #Ó|Œæ yÓfiflË qT. n$ eTqø±\eTT˝À »s¡T>∑T#·Tqï$.
ø£qTø£ Äj·Tq y˚T|òü÷oqT&Ó’ e∫à uÛÑ≈£îÔ\qT ÁbÕDeTT‘√H˚
rdüTø=ì yÓfió¯ fl düeTj·TeTT $T>∑T\ düMT|æ+#·T#·Tqï~. Åø¬ d’ eÔü
uÀ<Û≈ä î£ \yÓTqÆ y˚TeTT nìï ñ|üø±s¡ $wüjT· eTT\T uÀ~Û+∫ ˇø£ÿ
s¬ +&Éesêø£&É $wüjT· eTT˝À uÛÀ~Û+|üì jÓT&É\ e÷ ñ|üø±s¡eTT
˝À|üeTT>∑\ ñ|üø±s¡eT>∑TqT. ¬s+&Ée sêø£&É düeTj·TeTT˝À
»s¡T>∑T dü+>∑‘T· \T j˚Teq>±, 1) Áø°dTü ÁÔ |üuTÑÛ e⁄ y˚T|ò÷ü d”qT&Ó’
sê>± yÓTT<ä≥ uÛ≈Ñ î£ \Ô T nq>± n~es¡≈î£ eTè‘·T˝…q’ uÛ≈Ñ î£ \Ô T
y˚T|òTü eTT˝ÀìøÏ yÓfió¯ fl<äTs¡T. 2) Áã‹øÏjT· Tqï uÛ≈Ñ î£ \Ô T eTs¡DeTT
˝Òìyê¬s’ q÷‘·q X¯Øs¡<ëÛ s¡T˝…’ ÁbÕDeTT‘√H˚ y˚T|òTü eTT˝ÀìøÏ
yÓfió¯ fl<äTs¡T. m+<äTø£q>± Áø°dTü Ô Á|üuTÑÛ e⁄ yê]Hêø£]¸+#·TqT. á
|üì ¬s|üŒbÕ≥T˝À »s¡T>∑TqT. n|ü &ÉT dæ<ä∆|ü&ÉT≥ |ü&É<äT.
n+‘·øe£ TT+<˚ dæ<|∆ä &ü ç j·TT+&Ée˝…qT. <Óe’ düìï~Û ÁbÕs¡qú e\qH˚
dæ<|∆ä &ü >É \∑ eTT. uÛ÷Ñ $TMT<ä X‚w+æ ∫qyê]˝À >=|üŒ Ä+<√fi¯q
ø£\T>∑TqT. #·<Tä es¡T˝≤sê! eTs¡DeTT ˝Ò≈î£ +&Ü y˚T|òTü eTT˝ÀìøÏ
m–] yÓfió¯ fl≥ MTøÏwyºü TÓ qÆ jÓT&É\ yÓ+≥H˚ dæ<|∆ä &ü ç j·TT+&É+&ç.
dü+<˚V≤ü eTT>∑\ Á|üXï¯ \e\q y˚T\T ø£\T>∑TqT. Äj·Tq m|ü &ÉT
e#·TÃH√ ìX¯Ãj·TeTT>± ‘Ó*j·T<äT. ø£qTø£ Ç|ü &˚ dæ<|∆ä &ü eÉ ˝…qT.
¬s+&Ée sêø£&Ée\q bÕ|üeTT\T, bÕ|ü|òü*‘·eTT\T nìïj·TT
HêX¯qeT>∑TqT. ø£qTø£ Áø°dTü Ô eT‘·eTTe\q Vü‰ì˝Ò<Tä . sêø£&qÉ T
>∑T]+∫ e÷≈£î ‘Ó*dæq jÓT&É\ y˚TeTT≈£L&É dæ<ä∆|ü&çj˚T
j· T T+<ä T eTT nìj· T T $T–*q Ŭ ø ’ d ü Ô e ⁄\‘√ $T–*q
Ç‘·sT¡ \+<äTs¡T.
 9

12) düs«¡ ˝Àø£ s¡øDå£ ≤s¡y∆ TÓ Æ e÷qe⁄&ÉT ‘Ó*dæø=qe\dæq

$wüj·TeTT\T >∑\ u…’_\T Á>∑+<∏äeTTqT eTs¡T>∑Tq qT+#·ø£
|ü<ëï\T>∑T e+<ä\ @ã~ uÛ≤wü\˝À Áø°düTÔeT‘·eTT eTTK´
Á>∑+<∏äeTT>∑ yÓ\¢&ç+∫q~. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<äT. 1) #Ó&ÉT>∑TqT
$dü]+® #·Tq≥T¢qT eT+∫ì nqTdü]+#·Tq≥T¢qT eT+∫ #Ó&\¶É T>∑\
#·]Á‘·\T u…_’ \T˝À *œ‘·yTÓ j Æ T· Tqï$. 2) eTq qs¡C≤‹ ì$T‘·yÔ TÓ Æ
<˚e⁄&ÉT >∑‘ø· ±\eT+<äT @$T#˚ôdH√ Ç|ü &ÉT @$T #˚jT· T#·THêï&√
Çø£eTT+<äTq≈£î @$T#˚jT· HÓ’ qTHêï&√ á $wüjT· eTT\T u…_’ \T˝À
>∑\e⁄. 3) ÁbÕs¡qú #˚dqæ jÓT&É\ <˚e⁄&ÉT eTq ø√]ø£\ìïj·TT
HÓsy¡ s˚ T¡ Ãqì u…_’ \T e\q ‘Ó*j·TT#·Tqï~. 4) <˚e<ä÷‘·\≈£îqT
e÷qe⁄\≈£îqT <˚e⁄&ÉT ‘·q˝Àì kÕ«‘·+Á‘·´ \ø£åDeTTqTã{Ϻ
kÕ«‘·+Á‘·´eTqTÁ>∑Væ≤+∫Hê&ÉT. ø£qTø£ qs¡T\T @$T#˚dæqqT
}s¡Tø=qe\dæ e∫Ãq~. }s¡Tø=qø£ n&Ée¶ TT yÓ[flqjÓT&É\
kÕ«‘· + Á‘· ´ $T∫Ãq Á|ü j Ó ÷ »qy˚ T $T? kÕ«‘· + Á‘· ´ eTT
<äT]«ìjÓ÷>∑|sü #¡ T· #·Tqïyê]øÏ ˇø£<]ä qT+&ç j·TTø£Ô ø±\eT+<äT
ø£weºü TT\T ø£\T>∑T#·T+&ÉTqT. ‘·T<ä≈î£ Hê´j·T |ü<‹∆ä ìã{Ϻ <˚e⁄&ÉT
n+<ä]øÏì rs¡TŒ $~Û+#·Tø±\eTT e#·TÃqT. á dü+>∑‘·T\T
u…_’ \T˝À Á|ü‘´· ø£yå TÓ qÆ $. 5) u…_’ \T˝Àì ø=ìï $wüjT· eTT\T
ns¡∆eTT ø±q|ü &ÉT ÁbÕs¡úq#˚dæ ‘Ó*dæø=qe#·TÃqT. ‘Ó*j·Tì
jÓT&É\ j·TTø£dÔ eü Tj·TeT+<äT ‘Ó*j·TTqì }s¡Tø=qe˝…qT. 6)
C≤„qeTT #Ó|Œæ qqT, eTqkÕ‡øÏå #Ó|Œæ qqT, dü»q® T\T #Ó|Œæ qqT,
<˚e⁄&ÉT #Ó|æŒqqT ø=+<äs¡T $qs¡T, ø±ì ôd’‘êqT #Ó|æŒq<˚
$qT≥≈£î Çwüº|ü&ÉT<äTs¡T. n+<äT#˚‘· <˚e⁄&ÉT n{Ϻyê]˝À
 10

Á|üy•˚ +#·T≥≈£î kÕ‘êqT≈£î ôd\$#·TÃqT. Ç{Ϻ eè‘êÔ+‘·eTT\T

≈£L&É eTq yÓTfi¯≈î£ e ì$T‘·yÔ TÓ Æ u…_’ \T˝À ø£qã&ÉT#·Tqï$. @~
#Ó&TÉ >√ n~ eTqTwüß´\≈£î ‘Ó*j·TTqT. 7) Jyê+‘·eT+<äT
yÓ÷ø£eå TTq≈£î #˚se¡ \dæq uÀ<Û\ä T u…_’ \T˝À >∑\e⁄.
13) uÛsÑ \Ô¡ T #·ìb˛sTTq Åd\Ô” ≈£î düV‰ü j·TeTTqT Åø¬ d’ eÔü
eT‘·yT˚ @s¡Œs¡#T· #·Tqï~. >∑qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
14) ø√s¡Tyº ês¡T |æ*∫q Åø¬ d’ eÔü ⁄\≈£î Hê´j·TyÓTqÆ Ø‹>±
düV‰ü j·TeTT #˚jT· T≥ Åø¬ d’ eÔü eT‘· dü+|òTü eTT |üPqTø=qT#·Tqï~.
ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
15) ‘·*¢<ä+Á&ÉT\ e÷≥\T $qø£ ‘·eT ÇcÕºqT
kÕs¡eTT>± q&ÉT#·T#·T Ç‘·s¡T\≈£î≈£L&É nuÛÑ´+‘·s¡eTT>∑qTqï
|æ\¢\qT #ÓikÕ\ ù|s¡TMT<ä dü+düÿs¡DXÊ\≈£î #˚]à yê]øÏ
#·<äTe⁄, #˚‹|üqT\T, ˙‹ uÀ<Ûä #˚sTT+#·T#·Tqï~. Ŭø’düÔe
Á|üuTÑÛ ‘·«y˚T. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
16) |üì#˚jT· ˝Òì eè<äT\∆ qT #˚]à yê]øÏ düV‰ü j·TeTT
#˚jT· >∑\ |ü]#ês¡≈î£ \qT @s¡Œs¡#T· ≥ Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTT˝ÀqTqï~.
ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
17) #·Áø£e]ÔøÏ |üqTï #Ó*¢+|üe˝…qì Áø°düTÔÁ|üuÛÑTe⁄
#Ó|ü ≥ e\q Á|üuÛÑT‘·«eTTq≈£î ‘·q nqT#·s¡T\T $<Û˚j·TT˝…’
j·TT+&Ée˝…qì ø£qãs¡#qÓ T. ø£qTø£ Åø¬ d’ eÔü ⁄\T yês¡Tqï <˚Xe¯ TT˝À
Á|üuTÑÛ ‘·«eTT yê]øÏ ˝Àã&çjT· THêïs¡T Ç~ Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTT˝Àì
jÓTTø£ #·≥eº TT. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . eT]j·TT Åø¬ d’ eÔü ⁄\T Á|üuTÑÛ ‘·«eTT
yê] Ä»„ \ ≈£ î ˝Àã&É e ˝… q qT≥j· T T, yê] |ü q T\˝À
 11

düV‰ü j·T|ü&eÉ ˝…qqT≥j·TT Åø¬ d’ eÔü eT‘· uÀ<Ûj ä TÆÓ j·TTqï~. ø£qTø£
Vü‰ì˝Ò<äT. 1) Ŭø’düÔeeT‘·eTT yÓ[flq <˚X¯eTT\˝À Á|ü»\≈£î
Hê>∑]ø£‘· H˚sT¡ Œ#·Tqï~. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . 2) Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTT
eTqTwüß´\ s√>∑ ìyês¡D≤s¡∆yÓTÆ yÓ’<ä´XÊ\\T kÕú|æ+#·T≥
e÷Á‘·yT˚ ø±ø£ |üXÊ«<äT\ s√>∑eTT\ ìyês¡D≤s¡y∆ TÓ ≈Æ L£ &É yÓ<’ ´ä XÊ\\T
kÕú|+æ #·T#·Tqï~. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
18) Ç‘·s¡ eT‘·eTT\qT <ä÷wæ+|üe˝…qqT dæ<ë∆+‘·eTT
Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTT˝À˝Ò<Tä , ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä . Åø¬ d’ eÔü Á>∑+<∏øä s£ \Ô¡ T
Ç‘·s¡ Á>∑+<∏äeTT\˝Àì $wüj·TeTT\ q+^ø£]+|üq|ü &É$
nq+^ø±s¡ e TT\ì Á|ü # · T ]+∫qe÷≥ ì»y˚ T . ø±ì
<ä÷wæ+|ü˝<Ò Tä . @ eT‘·eTTqT>±ì, @ e´øÏìÔ >±ì <ä÷wæ+#·T≥
Åø¬ d’ eÔü eT‘ê#ês¡eTTø±<äT. me]HÓq’ ˇø£ e´øÏÔ <ä÷wæ+∫q jÓT&É\
eT‘·eT+‘·jT· T <ëìøÏ ñ‘·sÔ y¡ ê~ø±<äT. Áø°dTü ÁÔ |üuTÑÛ e⁄ j·T÷<ë
eT‘ê~Ûø±s¡T\˝À <äTsê#ês¡eTT\T ø£ìô|{Ïqº |ü &ÉT <ä÷wæ+|ü˝<Ò Tä .
ø±ì njÓ ÷ ´! nì |ü * øÏ C≤*|ü & Ó q T. n<˚ Ŭ ø ’ d ü Ô e ⁄&É T
Ä#·]+|üe\dæq |ü<‹∆ä . jÓTs¡÷wü˝eÒ TTMT~øÏ >=|üŒ HêX¯qeTT
sêHÓj ’ T· T+&ÉT≥ ‘·q ~e´<äèwæøº Ï ø£qã&çq+<äTq Áø°dTü ÁÔ |üuTÑÛ e⁄
@&ÓÃqT. Ç~≈£L&É Åø¬ d’ eÔü ⁄ì \ø£Då yÓTj
Æ T· T+&Ée˝…qT. (n+<äT#˚‘H· )˚
eTq ø±\eTT˝À nH˚ø£eT+~ Ŭø’düÔe⁄\T j˚TdüTÁ|üuÛÑTe⁄jÓTTø£ÿ
¬s+&Ée sêø£&É düMT|üeTì uÀ~Û+#·T#·THêïs¡T. Äj·Tq
y˚T|òü÷d”qT&Ó’e∫à uÛÑ÷$TMT<äqTqï uÛÑ≈£îÔ\qT ÁbÕDeTT‘√H˚
rdæ ø =ìb˛e⁄qìj· T T $T–*q yê]øÏ >=|ü Œ ø£ w ü º e TT\T
>∑\T>∑Tqìj·TT C≤*>∑\ eTqdüT‡‘√ Åø¬ d’ eÔü ⁄\T Á|üø{£ +Ï #·T#·THêïs¡T.
sêø£&≈É î£ dæ<e∆ä T>∑T≥e\q >=|üŒ y˚T\T >∑\T>∑Tqìj·TT, dæ<|∆ä &ü øÉ £
b˛e⁄≥e\q Væ≤+dü\T Á|üyX˚ e¯ T>∑Tqìj·TT, #Ó|ü ≥ ñ|üø±s¡yT˚ ,
 12

ø±ì n|üø±s¡eTTø±<äT. ÁuÛeÑ Tô|≥Tº≥ø±<äT, uÛj Ñ T· ô|≥Tº≥j·TTø±<äT.

‘Ó*j·TCÒjT· T≥ øπ eå T yês¡j Ô TÆÓ j·TTqï~.
19) ø£wüºdüTKeTT\T <˚e⁄ìøÏ ‘Ó*j·TCÒj·TT≥¬ø’
XÊ+‘ês¡y∆ TÓ qÆ ÁbÕs¡qú \T nqT~qeTT #˚jT· T≥ Åø¬ d’ eÔü eT‘· |ü<‹∆ä .
ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<äT. ø=+<äs¡T Ŭø’düÔe⁄\T ÁbÕs¡úq düe÷»eTT\T
@s¡Œs¡#·Tø=qT≥ e÷Á‘·y˚Tø±ø£ <Ó’edüìï~Û ≈£L≥eTT\T≈£L&É
@s¡Œs¡#T· ø=ì <Óe’ <Ûë´qeTT #˚jT· T#·THêïs¡T. ÁbÕs¡qú eT÷\eTT>±
e÷qe⁄\T <˚ e ⁄ì‘√ e÷≥˝≤&É T <ä T s¡ T . nq>±
ÁbÕs¡Hú êq+‘·eT+<äT ø£ìô|≥Tº eT÷\eTT>± <˚e⁄&ÉT e÷qe⁄\‘√
e÷≥˝≤&ÉTqT.
20) Áø°dTü ÁÔ |üuTÑÛ e⁄ ˝Àø£eTTjÓTTø£ÿ uÛ≤s¡eTT m‘·TøÔ =HÓqT. 1)
ªªdüeTdüyÔ TÓ qÆ yês¡˝≤sê! HêjÓTT<ä≈› î£ s¡+&çµµ nì Áø°dTü Ô n+<ä]ì
|æ*∫Hê&ÉT. n˝≤π> Åø¬ d’ eÔü dü+|òTü eTT≈£L&É n+<ä]ì ‘·qjÓTT<ä≈› î£
s¡eTàì |æ\T#·T#·Tqï~. 2) XÁ̄‘T· e⁄\ øπ eå TeTT ø=s¡≈î£ Áød° Tü Ô ÁbÕ]ú+#ÓqT.
n˝≤π> Á¬ød’ eÔü eT‘·eTT≈£L&É n+<ä]øπ eå TeTT ø=s¡≈î£ ÁbÕ]ú+#·T#·Tqï~.
3) Áø°dTü Ô ‘·q $wüjT· eTT\T n+<ä]øÏ Á|üø{£ +Ï #·e˝…qì #Óô|ŒqT.
n˝≤π> dü+|òTü eTT ≈£L&É n+<ä]øÏ Áø°dTü uÔ À<Ûä $ì|æ+#·T#·Tqï~. Áø°dTü Ô
ñ|üø±s¡ ø±s¡´eTT\T #ô̊dqT. n˝≤π> Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTT≈£L&É ñ|üø±s¡
ø±s¡´eTT\T #˚jT· T#·Tqï~. á ñ|üø±s¡ ø±s¡´eTT\ C≤_‘ê nìï
<˚Xe¯ TT\yê]øÏ ‘Ó*dæq $wüjT· y˚T.
wüsê:` n+<ä]ì |æ\T#·T≥˝ÀqT, n+<ä]ø=s¡≈î£ ÁbÕs¡qú
#˚jT· T≥˝ÀqT, n+<ä]øÏ uÀ~Û+#·T≥˝ÀqT, n+<ä]øÏ ñ|üø±s¡
ø±s¡´eTT #˚j·TT≥˝ÀqT, Áø°düTÔe˝… dü+|òüTeTT≈£L&É ˝Àø£uÛ≤s¡
yÓT‘·TøÔ =ì j·TTqï~. ø£qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
 13

21) Áø°dTü qÔ ≈£î >=i…|¿ \æ ¢ nqT H=ø£ _s¡T<äT >∑\<äT.

>=i…|¿ \æ ¢ Vü‰ì #˚jT· ì~. Áø°dTü Ô Vü‰ì #˚jT· ìyê&ÉT. ªªn‘·&TÉ
<Ís¡q® ´eTTH=+<ÓqT u≤~Û+|üã&çqqT n‘·&TÉ H√s¡T ‘ÓsT¡ e˝Ò<Tä .
e<Û≈ä î£ ‘˚ã&ÉT >=i…|¿ \æ j¢ T· T u§#·Tà ø£‹]Ô +#·TyêìjÓT&É≥ >=i…j
¿ T· T
eTÚqeTT>± qT+&ÉTq≥T¢ n‘·&TÉ H√s¡T ‘ÓsT¡ e˝Ò<Tä µµ nì jÓTwüj÷·
Á|üe∫+#ÓqT (jÓTwüj÷· . 53:7). Áø°dTü eÔ ˝…H˚ Äj·Tq uÛ≈Ñ î£ \Ô
dü+|òüTeT>∑T Ŭø’düÔeeT‘·eTTqT <Ís¡®q´eTqTuÛÑ$+#·T#·TqïqT
eTÚqeTT>± qTqï~. nq>± ‹]– <Ís¡®q´eTT #˚j·Tì~jÓÆT
j·TTqï~. >∑qTø£ Vü‰ì˝Ò<Tä .
22) ø=ìï Ŭø’düÔe uÀ<Ûä\e\q Ç‘·s¡ eT‘·eTT\≈£î
ø√|üeTT sêø£e÷q<äT nsTTqqT Ä uÀ<Ûä\T u…’_\Tq≈£î
nqT>∑TD´eTT>±qT, ñ|üø±s¡ ãT~∆‘√qT #Ó|Œæ q$>±qT ñqï+<äTq
Vü‰ì˝Ò<Tä . 1) $Á>∑V‰ü sê<Ûqä #˚jT· ≈£L&Éì u…_’ \T $T>∑T\ düŒwüyº TÓ qÆ
e÷≥\‘√ #Ó|ü #·Tqï~. 2) uÛsÑ \Ô¡ T b˛sTTq Åd\Ô” ≈£î $yêVü≤eTT
#˚jT· T≥ u…_’ \T Á|üø±s¡eTT ìùw<äeTTø±<äT. 3) u≤\´ $yêVü≤eTT
#˚j·TT≥ u…’_\Tq≈£î Á|ü‹≈£L\eTT 4) ≈£î\eTT u…’_\Tq≈£î
Á|ü‹≈£L\eTT. 5) »Hêà+‘·s¡ uÀ<Ûä u…_’ \Tq≈£î Á|ü‹≈£L\eTT,
eTqTwüß´\T, »+‘·Te⁄\T>±qT, Ç‘·s¡ ≈£î\düTú\T>±qT nH˚ø£
|üsê´j·TeTT\T »qàyÓT‘·eÔ ˝…qqT á dæ<ë∆+‘·eTT u…_’ \Tq≈£î
Á|ü ‹ ≈£ L \eTT. bÕ|ü e TT#˚ d æ q eTqTwü ß ´&É T eTs¡ D
düeTj·TeT+<Óq’ qT <˚e⁄ìjÓTT<ä› bÕ|üyTÓ T|ü ø=qïjÓT&É\ yÓ+≥H˚
ø£$å T+∫ yÓ÷ø£eå TTq≈£î #˚sT¡ Ãø=qTqqTq~ u…_’ \T dæ<ë∆+‘·eTT.
6) X¯ø|ÔÏ Pü » @e÷Á‘·eTTqT ≈£L&É<ìä u…_’ \T K+&ç+#·T#·Tqï~.
7) #·ìb˛sTTq uÛsÑ j Ô¡ TÓ Tø£ÿ X¯eeTT‘√bÕ≥T uÛ≤s¡´j·TT <äV≤ü qeTT
 14

ø±e˝…qqT Ä#ês¡eTT u…_’ \Tq≈£î Á|ü‹≈£L\eTT. 8) |æ\\¢ qT

<˚ e ‘· \ ≈£ î ã*y˚ j · T T≥ u… ’ _ \Tq≈£ î Á|ü ‹ ≈£ L \eTT. 9)
<˚yê\j·TeTT˝À j·TÚeq Åd\Ô” qT ìyêdüeTT>± qT+#·T≥j·TT
≈£î\ uÛÀ>∑eTT Åd\Ô” #˚‘· |ü+&ÉT>∑\˝À bÕ≥\T bÕ&ç+#·T≥j·TT
u…_’ \Tq≈£î Á|ü‹≈£L\eTT. 10) ˇø£ÿ Áø°dTü Ô e÷Á‘·yT˚ s¡ø≈å£ î£ &Éì
u…_’ \T uÀ~Û+#·T#·Tqï~. nìï uÀ<Û\ä ø£+fÒ á ˇø£ÿuÀ<Ûj ä T˚
Ç‘·sT¡ \≈£î m≈£îÿe ø√|üeTT |ü⁄{Ï+º #·T uÀ<Û,ä nsTTqqT uÀ~Û+|üø£
‘·|Œü <äT. Ç~ nb˛dü\Ô T\ ø±s¡´eTT 4:12˝À qTqï~. ªªeT]
meì e\qqT s¡øDå£ ø£\T>∑<Tä á HêeTeTTqH˚ eTqeTT s¡øDå£
bı+<äe˝…qT >±ì, Äø±X¯eTTÁøÏ+<ä eTqTwüß´\˝À Çj·T´ã&çq
eT] @ HêeTeTTq s¡øDå£ bı+<ä˝eÒ TTµµ. eT]jÓTTø£#√≥ BìøÏ
dü+ã+~Û+∫q $wüj·TeTTqï~. |òæ*|”Œ 2:1`11. ø±e⁄q
Áø°düTÔq+<äT @ ôV≤#·Ã]ø£jÓÆTqqT, @ <äT'UÀ|ü<˚X¯yÓTÆqqT
Ä‘·àj·T+<äT @ düV≤ü yêdüyTÓ qÆ qT, @ <äj÷· s¡dü yê‘·‡\´yÓTqÆ qT
ñqï jÓT&É\ MTs¡T @ø£eTqTÿ\>∑Tq≥T¢>±, @ø£ Áù|eT ø£*– @ø£
uÛ≤eeTT >∑\yês¡T>±qT+&ç, ˇø£ÿ<ëìH˚ eTqdüÿ]+#·T#·T Hê
dü + ‘√wü e TTqT dü + |ü P s¡ í e TT #˚ j · T +&ç . ø£ ø £ å # ˚ ‘ · H Ó ’ q qT
eè<Ûë‹X¯j·TeTT #˚‘·HÓ’qqT, @$Tj·TT#˚j·Tø£, $qj·TyÓTÆq
eTqdüT‡>∑\yê¬s’ jÓTTø£ìH=ø£&TÉ ‘·qø£+fÒ jÓ÷>∑T´&Éì jÓT+#·T#·T
MT˝À Á|ü‹yê&ÉTqT ‘·q dü«ø±s¡´eTT\qT e÷Á‘·yT˚ >±ø£ Ç‘·sT¡ \
ø±s¡´eTT\qT≈£L&É #·÷&Ée˝…qT. Áø°düTÔj˚TdüTq≈£î ø£*–q á
eTqdüT‡ MTs¡TqT ø£*–j·TT+&ÉT&ç. Äj·Tq <˚e⁄ì dü«s¡÷|üeTT
ø£*–qyê&Ój ’ T· T+&ç, <˚e⁄ì‘√ düe÷qeTT>± ñ+&ÉT≥ $&ç∫ô|≥º
≈£L&Éì uÛ≤>∑´eTì m+#·Tø=q˝Ò<Tä >±ì, eTqTwüß´\b˛*ø£>± |ü⁄{Ϻ
<ëdüTì dü«s¡÷|üeTTqT <Ûä]+#·Tø=ì ‘·qTï‘êH˚ ]≈£îÔì>±
 15

#˚dæø=HÓqT. eT]j·TT Äj·Tq Äø±s¡eT+<äT eTqTwüß´&ÉT>±

ø£qã&ç, eTs¡DeTT bı+<äTq+‘·>± nq>± dæ\Te eTs¡DeTT
bı+<äTq+‘·>± $<Ûj ˚ T· ‘· #·÷|æqyê&Ó’ ‘·qTï‘êqT ‘·–+Z #·Tø=HÓqT.
n+<äT#˚‘q· T |üs˝¡ Àø£eT+<äTqï yê]˝À>±ì, uÛ÷Ñ $TMT<äqTqï
yê]˝À>±ì, uÛ÷Ñ $TÁøÏ+<ä ñqïyê]˝À>±ì, Á|ü‹yêì yÓ÷ø±\TqT
j˚TdüTHêeTeTTq e+>∑Tq≥T¢qT, Á|ü‹yêì Hê\Tø£jT· T ‘·+Á&çjTÆÓ q
<˚e⁄ì eTVæ≤e÷s¡y∆ TÓ Æ j˚TdüTÁø°dTü Ô Á|üuTÑÛ eì ˇ|ü ø=qTq≥T¢qT
<˚e⁄&ÉT Äj·TqqT n~Ûø£eTT>± ôV≤∫Ã+∫ Á|ü‹HêeTeTTq≈£î
ô|H’ êeTeTT Äj·Tq≈£î nqTÁ>∑V≤æ +#ÓqT.
<Ó’eÁbÕs¡úq#˚j·TT Áø£eTeTT
1) nqT≈£L\ düeTj·TeT+<äTqT, @ø±+‘· düú\eTT
q+<äTqT <Ó’edüìï~Ûì #˚] yÓ÷ø£]+∫ ø£qTï\T eT÷dæø=ì
düèwæøº s£ j
Ô¡ TÆÓ q <˚e⁄ì e÷Á‘·yT˚ ‘·\+#·Tø=qe˝…qT. Ç‘·sy¡ TÓ qÆ
#Ó&ɶ ‘·\+|ü⁄\T>±ì, eT+∫ ‘·\+|ü⁄\T>±ì eTqdüT‡˝ÀìøÏ
sê˙j· T sê<ä T . 2) <˚ e ⁄ìjÓ T <ä T ≥ bÕ|ü e TT\ìïj· T T
ˇ|ü ø=qe˝…qT. 3) Çø£MT<ä≥ @ bÕ|üeTTqT #˚jT· ≈£î+&ÉT≥≈£î
Á|üj·T‹ï+‘·Tqì rsêàì+#·Tø=ì <˚e⁄ìøÏ #Ó|üŒe˝…qT. 4)
düeTdüeÔ TTqT <˚e⁄ì eX¯eTT #˚jT· e˝…qT. nq>± X¯Øs¡eTTqT,
Ä‘·àqT, >∑èVü≤eTTqT, Ädæìú , ø±|ü⁄<ä\ ì$T‘·yÔ TÓ Æ <˚yê! ˙ eX¯eTT
#˚j·TT#·THêïqì #Ó|üŒe˝…qT. 5) <˚e⁄&ÉT ˙≈£î #˚dæq y˚Tfi¯ó¢
‘·\+#·Tø=ì Äj·TqqT düT‹Ô +#·e˝…qT. 6) Ç|ü &ÉT ˙≈£î ñqï
eTqe⁄\ìïj·TT <˚e⁄ìøÏ #Ó|ü ø=qe˝…qT. 7) ˙ ÁbÕs¡qú \ìïj·TT
eTT–+∫q ‘·s¡Tyê‘· ø=+‘·ùd|ü⁄ ìX¯Ùã›eTT>± qT+&Ée˝…qT.
n|ü &ÉT <˚e⁄&ÉT ˙ eTqdüT‡˝À˙ ÁbÕs¡úq\≈£î »yêãT\T
 16

|ü⁄{Ï+º #·TqT. ÁbÕs¡qú >∑~˝ÀqT+&ç yÓ[flb˛e⁄q|ü⁄&ÉT eTs¡\ <˚e⁄ì

düT‹Ô +∫ eT] yÓfifl¯ e˝…qT.
eTT–+|ü⁄
1. u…’_\T ø±\ Á|üe#·qeTT\qT, ‘·s¡Tyê‹ ø±\
Á|üe#·qeTT\TqT j·TTø£Ô ø±\eTTq HÓsy¡ s˚ T¡ #·T+&ÉTqT. 1) <˚X¯
»qT\≈£î kÕ«‘·+Á‘·´eTT ø±e˝…qì á eT<Û´ä eTq Ç+&çj÷· yês¡T
ø√]]. n~ »]–q~. á dü+>∑‹ yêsêÔ|Áü ‹ø£\e\q ‘·øÿÏ q
<˚X¯eTT\≈£î ‘Ó*dæq~. Ä <˚X¯düTú\T ≈£L&É Ç<˚ ø√]øÏ. 2)
|üs¡<˚X¯düTú\T eTTK´eTT>± ‘Ó\¢yês¡T Ç+&çj·÷˝ÀqT+&ç
yÓ[flb˛e˝…qì Ç+&çj÷· yês¡T ø√]]. n~ »]–q~. á dü+>∑‹
yêsêÔ|Áü ‹ø£\e\q ‘·øÿÏ q <˚Xe¯ TT\≈£î ‘Ó*dæq~. Ä <˚Xd¯ Tü \ú T≈£L&É
Ç<˚ ø√]]. 3) Áø°dTü eÔ T‘·eTT |üs<¡ X˚ ¯ eT‘·eTT >∑qTø£ Ç+&çj÷· ˝À
Væ ≤ +<ä ÷ eT‘· e TT+&É > ± Ç<Ó + <ä T ø£ ì Væ ≤ +<ä T e⁄\˝À
ø=+<äs¡qT#·THêïs¡T. á dü+>∑‹ yêsêÔ|üÁ‹ø£\ e\q ‘·øÏÿq
<˚Xe¯ TT\≈£î ‘Ó*dæq~. Ä <˚Xd¯ Tü \ú T≈£L&É Ç<˚ ø√s¡T#·THêïs¡T.
2. Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTT e÷ <˚Xe¯ TTqT+&ç yÓ[flb˛e˝…qì
nìï <˚Xe¯ TT\yês¡T >∑{|ºÏ ≥ü Tº|{ü qºÏ |ü &ÉT Åø¬ d’ eÔü ⁄\T @<˚Xe¯ TTq¬øq’
yÓfi¯ófl≥≈£î <˚X¯eTT\T+&Ée⁄. MTs¡T düeTdüÔ »qeTT\ e\q
<˚«wæ+|üã&ÉT<äTs¡ì Áø°düTÔ Á|üe#·qeTT Ç|ü &ÉT m≈£îÿe>±
HÓs¡y˚s¡T#·Tqï~. n|ü &ÉT Äj·Tq y˚T|òü÷d”qT&Ó’ e∫à ‘·q
$XÊ«dü T \qT nø£ k Õà‘· T Ô > ± ˇø£ ¬ s |ü Œ bÕ≥T ø±\eTT˝À
yÓ÷ø£eå TTq≈£î rdæø=ìyÓfió¯ flqT. Åø¬ d’ eÔü eT‘·eTTq≈£î ø£\T>∑T#·Tqï
 17

Çø£ÿ≥T¢ Áø°düTÔjÓTTø£ÿ ¬s+&Éesêø£&É≈£î dü]jÓÆTq eTT+>∑Ts¡TÔ˝…’

j·TTqï$. ø£qTø£ dæ<|∆ä &ü +É &ç.
3. 1) ø£wøºü ±\eT+<˚ m≈£îÿe eè~∆jT· >∑T≥ Åø¬ d’ eÔü eT‘·
X¯øÏÔjÓÆTj·TTqï~. á |üÁ‹ø£j·TTqT, Áø°düTÔeT‘ê_Ûeè~∆j·TqT
|üÁ‹ø£jT· TqT #·<Tä e⁄ yê]ì u…_’ \T #·<Tä e⁄yê]øÏ dü+|òTü #·]Á‘·
#·<Tä e⁄ yê]øÏ á dü+>∑‹ uÀ<Û|ä &ü TÉ qT. 2) á Çø£ÿ≥T¢ ø±\eTT˝À
Ç+&çj÷· ˝ÀH˚ <˚e⁄&ÉT u…_’ \T $TwüqTqT ãj·T\T|üs#¡ T· ≥j·TTqT,
<ëìì m‹Ô n+<ä]øÏ #·÷|æ+#·TeTì #Ó|ü ≥j·TTqT, Áø°dTü eÔ T‘·
Á|üø≥£ q≈£î Ç+&çj÷· eT÷\kÕúqeT>∑Tqì Á|üe∫+#·T≥j·TTqT
ÄX¯Ãs¡´eTT>± qTqï~. eT]j·TT Åø¬ d’ eÔü ⁄\H˚≈î£ \T qeTàì s¬ +&Ée
sêø£&ÉqT >∑T]+∫ ø=+<äs¡T |üÁ‹ø£\˝À rÁeeTT>± Áyêj·TT
#·THêïs¡T. Äj·÷#√≥¢ Áø°dTü Ô ø=+<ä]øÏ <äsÙ¡ q$T∫à ªªÇ~>√ H˚qT
‘·«s¡>± e#·TÃ#·THêïqTµµ nì #Ó|ü #·THêï&ÉT. ø=ìï#√≥¢ ø=+<äsT¡
<Óe’ düìï~Û ≈£L≥eTT\T ô|≥Tºø=ì ÁbÕ]ú+∫ ø£ìô|≥Tº#T· +&É>±
Áø°düTÔqT, |üs¡˝Àø£ uÛÑ≈£îÔ\TqT e∫à e÷≥˝≤&ÉT#·THêïs¡T. Ä
e÷≥\˝À eTTK´yÓTÆqe÷≥ ¬s+&Éesêø£&ÉqT >∑T]+∫j˚T.
Åø¬ d’ eÔü ⁄\TqT, Ç‘·sT¡ \TqT, qeTà>∑\yês¡TqT, qeTà˝Òìyês¡TqT,
bÕ|üeTTqT $dü]+® |ü˝ìÒ yês¡TqT <Óe’ düìï~Û ≈£L≥eTT nqT~qeTT
ô|≥Tºø=qe˝…qì Hê dü\Vü‰. <ëì˝À nìï düeTdü´\T
|ü]cÕÿs¡eT>∑TqT. Á|üjT· ‹ï+∫ #·÷&É+&ç.
4. u…_’ \T $TwüqT $wüjT· eTT, düTyês¡≈Ô î£ Ç+&çj÷·
eT÷\kÕúqeTqT $wüj·TeTT, <˚e⁄&ÉT <äs¡Ùq$T#·TÃ#·THêï&ÉqT
$wüjT· eTT, á eT÷&ÉTqT ñ|üø±s¡eTT˝Ò ø£qTø£ Áø°dTü Ô eT‘·eTT
e\q Vü‰ì˝Ò<Tä . ˇø£ÿ Áø°dTü eÔ T‘· Á|üø≥ £ qe\q e÷Á‘·yT˚ ø±ø£
 18

n~ #˚jT· T#·Tqï ˝Àø√|üø±s¡eTT\e\q ≈£L&É n+<äs≈¡ î£ düTKeTT

ø£\T>∑T#·Tqï~. ø£qTø£ Áø°dTü eÔ T‘·eTTe\q Vü‰ì˝Ò<Tä .
ªªÁø° d ü T Ô ø° ] Ô dæ ] j· T <˚ X ¯ e T+‘· ≥ yê´|æ + #Ó q T.
HêHê$<Ûeä TT˝…q’ s√>∑eTT\#˚‘q· T, y˚<qä \#˚‘q· T |”&+ç |üã&çq
yê´~ÛÁ>∑dTü \ú q+<ä]ì <äjT· ´eTT |ü{qºÏ yê]ì, #ê+Á<äs√>∑eTT\qT,
|üø£åyêj·TTe⁄>∑\yê]ì yês¡T Äj·TqjÓTT<ä›≈£î rdüTø=ìsê>±
Äj·Tq yê]ì dü«dü|ú sü #¡ qÓ Tµµ (eT‘·sÔ TT. 4:24).
wüsê:` #·<Tä es¡T˝≤sê! á |üÁ‹ø£\˝ÀqT, e÷ Ç‘·s¡
|üÁ‹ø£\˝ÀqT ñqï $wüjT· eTT\T m+‘·es¡≈î£ ì»yÓ÷ <˚e⁄ì
n&ç– ‘Ó*dæø=q+&ç. <˚yê! düèwæøº s£ êÔ! qqTïqT düeTdüeÔ TTqT
ø£\T>∑CdÒ qæ ‘·+Á&û! Hê≈£î ø£qã&ÉTeTT, Hê‘√ e÷≥˝≤&ÉTeTT.
n+<ä]øÏ ø£qã&ÉTeTT, n+<ä]‘√qT e÷≥˝≤&ÉTeTT. Hê≈£î
dü‘·´eTTqT ‘Ó*j·TCÒj·TTeTT. ˙e⁄ ‘Ó*j·TCÒdæq dü‘·´eTT
qqTdü]+#·T≥≈£î Hê≈£î<ÛÓ’s¡´eTTqT, X¯øÏÔì <äj·T#˚j·TTeTì
ÁbÕ]ú+#·+&ç. <˚e⁄&ÉT $TeTTàqT, MT yê]ì B$+#·TqT >±ø£!

|ü⁄düÔø£eTT\T ø±e\dæqyês¡T
á ~>∑Te n&ÉÁdüTq≈£î yêÁj·T+&ç
’ \T $TwüqT Ä|òd” Tü , uÒ‘\˚ T >∑èVü≤eTT,
u…_
¬s’\Tù|≥, >∑T+≥÷s¡T `522001 (Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ),
bò˛Hé : 0863 ` 2556644: 9949121777.