2nd International Conference on Educational Technology and Online Learning

(ICETOL)
2022, Ören

Dijital Oyun Oynama Davranışlarının Görsel Arama

Performanslarına ve Göz-El Koordinasyonuna Etkisi

Arş. Gör. Dr. Arif AKÇAY

Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
aakcay@kastamonu.edu.tr
 Giriş
2015 yılından 2020 yılına kadar dünya üzerinde aktif dijital oyun
oynayan bireylerin sayısı 1.99 milyardan 3.00 milyara çıkmıştır
(Newzoo, 2021).
2020 yılında yapılan bir araştırmada, 2023 yılına
kadar 3.07 milyar insanın aktif olarak dijital oyun
oynayacağı öngörülmektedir (Clement, 2021).

2021 yılında insanların günlük hayatlarında dijital

oyunlarına ortalama 1 saat 12 dakika ayırdıkları
görülmüştür (We Are Social, 2022)

Ayrıca insanların iş ile ilişkili araştırma

yaptıklarından daha fazla oyun için (%32.2)
interneti kullandıkları belirlenmiştir (We Are
Social, 2022)
INSERT LOGO HERE
 Dijital Oyunlarda Bilişsel Bireysel Farklılıklar
Karar Verme Becerisi
(Fortes ve arkadaşları, 2021)
Dikkat (Ramos ve Melo, 2018)

Yürütücü İşlevler
(Hastemi, Khodaverdi ve
Zamani, 2022)
Bellek (Ziv, Lidor ve Levin, 2022)

Uzamsal Beceriler
Örüntü Tanıma Muhakeme Becerisi (Ogunkola ve Knight, 2019)
(Kang, Lee ve Jung, 2004) (Chuang, Yeh ve Lin, 2021)

INSERT LOGO HERE

Göz-El Koordinasyonu

El ile göz hareketlerinin koordineli kontrolünü

gerektiren, ellerin kullanımı ile ulaşmak veya
kavramak hareketine rehberlik edici görsel girdinin
işlenmesi olarak tanımlanmaktadır (Mahara ve
Mitra, 2022).

Bir hasta ameliyatında (Türkey ve arkadaşları, 2021),

spor yaparken (Jariono ve arkadaşları, 2022) ya da
bir kitabı masadan almada işe koşulan bir beceridir.
Görsel Arama Becerisi

Görsel arama, amacı görsel uyarıcıları tespit etmek

ve farketmek olan bir görsel algı işlevidir. Görsel
arama, çevrenle alakalı bilgileri doğru, hızlı ve etkin
bir biçimde arama kabiliyetidir (CogniFit, 2022).

Treisman (1977), tarafından ortaya atılan Özellik

Tamamlama Kuramı’na dayalı olarak bireyin birçok
uyarıcı içerisinde hedef uyarıcıyı algılaması ve ona
dikkat etmesidir.
 Dijital Oyunlarının Etkisi

Dijital oyun oynayanların oynamayanlara göre nesne takibini daha iyi

yaptıkları (Boot vd., 2008), daha hızlı tepki verdikleri (Aliyari vd., 2020)

Görsel seçici dikkatlerinin daha yüksek olduğu ve

gelişmiş dikkat becerilerine sahip olduğu (Matern,
van der Westhuizen, & Mostert, 2020

Oyunların dikkat dağınıklığına sebep olduğu ve odak nesneler

arasında sürekli geçiş yapma gereksinimi (Bediou vd., 2018)

Seçici, sürekli ve görsel mekânsal dikkat becerilerinde daha iyi

performans sergiledikleri görülmüştür (Benoit vd., 2020).
 Araştırmanın Amacı

Bu çalışmada

‘Üniversite öğrencilerinin dijital oyun oynama davranışlarının göz-el

koordinasyonlarına ve görsel arama performanslarına etkisinin
incelenmesi’

amaçlanmıştır.

INSERT LOGO HERE

 Araştırma Soruları
Farklı haftalık dijital oyun oynama sıklıklarına sahip öğrencilerin

1 a) Göz-el koordinasyonu
b) Görsel arama performansı arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Farklı haftalık dijital oyun oynama sürelerine sahip öğrencilerin

2 a) Göz-el koordinasyonu
b) Görsel arama performansı arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Farklı türde dijital oyun oynayan öğrencilerin

3 a) Göz-el koordinasyonu
b) Görsel arama performansı arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Dijital oyunlara para harcama ve kazanma durumlarına göre öğrencilerin

4 a) Göz-el koordinasyonu
b) Görsel arama performansı arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Öğrencilerin video oyun oynama davranış bozuklukları ile

5 a) Göz-el koordinasyonlarını
b) Görsel arama performansı arasında ilişki var mıdır?

INSERT LOGO HERE

 Yöntem

Bu çalışma da nicel araştırma yöntemlerinden nedensel-

karşılaştırma ve ilişkisel yordayıcı araştırma desneleri
kullanılmıştır.

Nedensel-karşılaştırma araştırma deseni, ortaya çıkmış, var olan

bir durumun nedenlerini, bu nedenleri etkileyen değişkenleri
belirlemeye yönelik araştırma desenidir (Fraenkel, Wallen, &
Hyun, 2012).

INSERT LOGO HERE

 Katılımcılar

Araştırmaya bir üniversitenin eğitim fakültesinde okuyan 122 öğrenci gönüllü katılım göstermiştir.

Araştırmaya katılan öğrencilerin 31’si (%25.4) erkek, 91’i (%74.6) kadındır.

Araştırmaya katılan öğrencilerin 5’i (%4.1) 19 yaşında, 30’u (%24.6) 20 yaşında,33’ü (%27) 21 yaşında, 33’ü (%27)
22 yaşında ve 21’i (%17.3) ise 23 yaş ve üzerindedir.

INSERT LOGO HERE

 Veri Toplama Araçları
Demografik Bilgi Formu

Öğrencilerin demografik bilgilerini edinmek Demografik Bilgi Formu ve İnternet

amacıyla araştırmacı tarafından Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği (Kısa-Formu)
oluşturulmuştur.
Fitts Kanunu Görevi
Internet Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği
(Kısa Formu)
Görsel Arama Görevi
Ölçeğin orijinal formu Pontes ve Griffiths,
2015) tarafından geliştirilmiş ve Türk kültürüne
uyarlaması Evren ve arkadaşları (2018)
tarafından yapılmıştır. Ölçek dokuz madde tek
faktör yapısındadır. 5’li likert tipinde geliştirilen
ölçeğin Cronbach Alpha değeri .89 olarak
belirlenmiştir.

INSERT LOGO HERE

 Veri Toplama Araçları
Fitts Kanunu Görevi

Fitts Kanunu (Fitts, 1954), insan-bilgisayar etkileşiminde ve

ergonomide kullanılan bir model olmasına karşın göz-el Demografik Bilgi Formu ve İnternet
koordinasyonunu belirlemek için de kullanılabilmektedir. Kanun, bir Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği (Kısa-Formu)
hedefe hızla hareket etmek için gereken sürenin hedef büyüklüğü ve
hedef uzaklığının bir fonksiyonu olarak görmektedir.
Fitts Kanunu Görevi

Öğrencilerin göz-el koordinasyonları bu kanuna dayalı bir görev ile Görsel Arama Görevi
belirlenmiştir. Görev PsyToolKit (Stoet, 2010; 2017) platformunda
geliştirilmiştir. Burada görev mouse imlecini sarı noktaya sabitledikten
sonra ekrana gelen kırmızı karelere en hızlı şekilde ulaşmaktır.
Görevde 20 tane sınama ekranı bulunmaktadır.

INSERT LOGO HERE

 Veri Toplama Araçları
Görsel Arama Görevi

Görsel Arama Görevi, birçok uyarıcının Demografik Bilgi Formu ve İnternet

bulunduğu ortamda hedef uyarıcıyı bulma Oyun Oynama Bozukluğu Ölçeği (Kısa-Formu)
temeline dayanmaktadır.
Fitts Kanunu Görevi
Özellik Tanımlama Kuramı’na dayalı bu
görevde, bireyin ekranda ‘Turuncu Düz T’
Görsel Arama Görevi
harfini görünce tepki vermesi beklenmektedir.
Ekranda her seferinde farklı olmak üzere 5,
10, 15 ve 20 dikkat dağıtıcı bulunmakta ve 50
sınama ekranı gelmektedir. Görev PsyToolKit
(Stoet, 2010; 2017) platformunda
geliştirilmiştir.

INSERT LOGO HERE

 Uygulama

Davet ve
Randevu

Fitts Kanunu
Görevi

Görsel Arama
Görevi

Demografik Bilgi Formu ve Internet Oyun

Oynama Bozukluğu Ölçeği (Kısa Formu)

INSERT LOGO HERE

 Verilerin Analizi

Grup karşılaştırmaları için t-testi

01 02 03 04 05

Pearson Momentler Çarpımı

Korelasyon Katsayısı

INSERT LOGO HERE

 Bulgular
Farklı haftalık dijital oyun oynama sıklıklarına sahip öğrencilerin

1 a) Göz-el koordinasyonu
b) Görsel arama performansı arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Tablo 1. Öğrencilerin haftalık dijital oyun oynama sıklıklarına göre göz-el koordinasyonu ve görsel arama
performansına ilişkin t-testi

N !
𝑿 Ss Sd t p
2 veya daha az 64 450.37 23.90 120 -1.834 .07
GEK
2’den fazla 58 458.42 24.52
2 veya daha az 64 1125.77 201.08 120 1.086 .82
GAP
2’den fazla 58 1084.32 220.57

INSERT LOGO HERE

 Bulgular
Farklı haftalık dijital oyun oynama sürelerine sahip öğrencilerin

2 a) Göz-el koordinasyonu
b) Görsel arama performansı arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Tablo 2. Öğrencilerin haftalık dijital oyun oynama sürelerine göre göz-el koordinasyonu ve görsel arama
performansına ilişkin t-testi

N !
𝑿 Ss Sd t p
2 Saat veya Daha Az 68 451.65 23.72 120 -1.283 .19
GEK
2 Saatten Fazla 54 457.39 25.36
2 Saat veya Daha Az 68 1121.93 203.54 120 .925 .35
GAP
2 Saatten Fazla 54 1086.08 219.70

INSERT LOGO HERE

 Bulgular
Farklı türde dijital oyun oynayan öğrencilerin

3 a) Göz-el koordinasyonu
b) Görsel arama performansı arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Tablo 3. Öğrencilerin farklı türde dijital oyun oynama durumlarına göre göz-el koordinasyonu ve görsel arama
performansına ilişkin t-testi
N !
𝑿 Ss Sd t p
Evet 27 454.60 26.71 120 .093 .92
Spor
Hayır 95 454.08 23.90
Evet 27 457.49 32.71 120 .793 .43
Savaş
Hayır 95 453.26 21.65
Evet 38 455.40 27.59 120 .341 .73
GEK Eğitsel
Hayır 84 453.65 23.03
Evet 21 455.17 24.93 120 .198 .84
Macera
Hayır 101 453.99 24.45
Çok Evet 45 456.06 24.76 120 .640 .52
Oyunculu Hayır 77 453.10 24.34
INSERT LOGO HERE
 Bulgular
Farklı türde dijital oyun oynayan öğrencilerin

3 a) Göz-el koordinasyonu
b) Görsel arama performansı arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Tablo 3. Öğrencilerin farklı türde dijital oyun oynama durumlarına göre göz-el koordinasyonu ve görsel arama
performansına ilişkin t-testi
N !
𝑿 Ss Sd t p
Evet 27 1044.52 190.37 120 -1.851 .07
Spor
Hayır 95 1123.55 213.86
Evet 27 1003.69 190.98 120 -3.094 .00*
Savaş
Hayır 95 1135.16 207.85
Evet 38 1092.28 220.90 120 -.472 .63
GAP Eğitsel
Hayır 84 1112.30 207.00
Evet 21 1021.54 180.19 120 -2.285 .02*
Macera
Hayır 101 1123.64 213.12
Çok Evet 45 1066.54 215.21 120 -1.575 .11
Oyunculu Hayır 77 1129.16 205.94
INSERT LOGO HERE
 Bulgular
Dijital oyunlara para harcama durumlarına göre öğrencilerin

4 a) Göz-el koordinasyonu
b) Görsel arama performansı arasında anlamlı farklılık var mıdır?

Tablo 4. Öğrencilerin dijital oyunlara para harcama durumlarına göre göz-el koordinasyonu ve görsel arama
performansına ilişkin t-testi
N !
𝑿 Ss Sd t p
Para Evet 29 446.59 25.55 120 1.866 .06
GEK
Harcama Hayır 93 456.56 23.72
Para Evet 29 1041.39 195.04 120 2.001 .05*
GAP
Harcama Hayır 93 1126.23 212.35

INSERT LOGO HERE

 Bulgular
Öğrencilerin video oyun oynama davranış bozuklukları ile

5 a) Göz-el koordinasyonlarını
b) Görsel arama performansı arasında ilişki var mıdır?

Tablo 5. Öğrencilerin oyun oynama bozukluğu, göz-el koordinasyonları, görsel arama performansı arasındaki
ilişki

N !
𝑿 Ss Min Max Çarpıklık Basıklık 1 2 3
1. IOOB 122 1.74 .69 1.00 3.80 1.00 .17 1.00
2. GEK 122 454.19 24.44 392.70 523.30 .23 .13 -.01 1.00
3. GAP 122 1106.06 210.72 738.10 1694.00 .66 .20 .07 .01 1.00

INSERT LOGO HERE

 Sonuçlar
Öğrencilerin haftalık dijital oyun oynama sıklıkları, göz-el koordinasyonu ve görsel
arama performansları üzerinde etkisi bulunmamıştır.

Öğrencilerin haftalık dijital oyun oynama süreleri, göz-el

koordinasyonu ve görsel arama performansları
üzerinde etkisi görülmemiştir.

Öğrencilerin oynadıkları oyun türlerinin göz-el

koordinasyonları üzerinde etkisi bulunmazken,
Savaş ve Macera türünde dijital oyun oynayan
bireylerin görsel arama performanslarına etkisi
Seri es 1 Seri es 2 Seri es 3 olduğu görülmüştür.

INSERT LOGO HERE

 Sonuçlar

Öğrencilerin dijital oyun oynamak için

para harcama yapmanın göz-el
koordinasyonları üzerinde etkisi
bulunmazken, görsel arama
performansları üzerinde etkisi
bulunmuştur.

Öğrencilerin internet oyun oynama bozuklukları ile göz-el

koordinasyonları arasında anlamlı bir ilişki olmadığı
belirlenmiştir. Ayrıca benzer bir sonuç olarak internet oyun
oynama bozuklukları ile görsel arama performansları arasında
anlamlı bir ilişki görülmemiştir.

INSERT LOGO HERE

2nd International Conference on Educational Technology and Online Learning
(ICETOL)
2022, Ören

Dijital Oyun Oynama Davranışlarının Görsel Arama

Performanslarına ve Göz-El Koordinasyonuna Etkisi

Arş. Gör. Dr. Arif AKÇAY

Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
aakcay@kastamonu.edu.tr