Yüz Tanıma Sistemleri ve Uygulama Alanları

H. Hakan Çetinkaya1,Muammer Akçay2

1
Başkent Üniversitesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği Bölümü, Ankara
2
Dumlupınar Üniversitesi, Bilgisayar Mühendisliği Bölümü, Kütahya
hcetinkaya@baskent.edu.tr, makcay@dpu.edu.tr

Özet:
Biyometri, insanların fiziksel ve davranışsal özellikleri inceleyerek birbirinden ayırt
edilebilmesini sağlayan bilim dalıdır. Biyometrik sistemler ise, insanların kimliklerini
belirlemek için, biyometrik özelliklerini inceleyerek oluşturulmuş sistemlerdir. Biyometrik
sistemlerin bir türü olan yüz tanıma sistemleri, kişileri belirlemek için kişilerin yüz
özelliklerini kullanır. Bu sistemler yaygın olarak güvenlik ve personel devam kontrolünde
kullanılmaktadır. Ayrıca, internet ortamında sosyal paylaşım sitelerinde yüz tanıma
uygulamalarını görmek mümkündür. Bu çalışmada, günümüzde kullanılan yüz tanıma sistem
uygulamaları hakkında bilgiler yer almaktadır.

Anahtar Sözcükler: Yüz Tanıma Sistemleri, Güvenlik Sistemleri, Biyometrik Sistemler

Face Recognition Systems and Application Areas

Abstract: Biometrics is a branch of science to make people distinguish from each other by
examining their physical and behavioral characteristics. As for biometric systems, they are
systems to recognize the identity of the people by examining the properties of biometrics. Face
recognition systems, a type of biometric systems, use peoples’ facial features to recognize
them. These systems are widely used at security and attendance for employees. Moreover,
applications of face recognition can be seen on social networking sites on the internet. This
study contains information about applications of face-recognition system used today.

Keywords: Face Recognition Systems, Security Systems, Biometric Recognition Systems.

1. Giriş
Biyometri, yaygın olarak fizyolojik ve
davranışsal özelliği olarak kategorize edilir.
Fizyolojik özellikleri (pasif özellikler),
parmak izi, yüzün şekil ve geometrisi, eller,
parmaklar veya kulaklar, damarların deseni,
irisler, dişlerin yanı sıra, DNA örneklerini
gibi sabit ya da istikrarlı bir insan özellikleri
ifade eder. Fizyolojik özellikler, kazalar,
hastalıklar, genetik bozukluklar, ya da
yaşlanma ile değişmiş veya yok edilmemişse,
genellikle her bireyde var olan ve ayırt edici
ve kalıcıdır. Davranışsal özellikler
(aktif özellikler) bir birey tarafından
gerçekleştirilen beceri ya da işlevleri
tarafından temsil edilen insan özelliklerini
ölçer. Bu özellikler yürüyüş, ses, tuş vuruş ve
imza dinamikleri içerir[1].
Bir biyometrik sistem, aslında kullanıcının
sahip olduğu belirli fizyolojik veya
davranışsal özelliğini kullanıp o kullanıcıyı
doğrulayarak kişisel tanımlama yapan bir
örüntü tanıma sistemidir[2].
Biyometrik sistem temelde, beş parçadan
oluşmaktadır. Bunlar; verilerin toplanması,
verilerin iletimi, özniteliklerin çıkarımı,
modelleme ve eşleştirmedir (Şekil 1) [3].
Şekil 1. Biyometrik Sistem
Bir (yüz tanıma) biyometrik sisteminde ilk
adım verinin toplanmasıdır. Sisteme dahil
edilecek olan kullanıcıların ilgili biyometrik
verilerinin kaydedilmesinden sonra,
biyometrik verinin insan-bilgisayar etkileşimi
ile sisteme sayısal olarak aktarıldığı
iletimdir[4].
Daha sonra iletilen veri, ait olduğu biyometri
türüne göre işlenecektir. Öznitelikler
aşamasında, girdi sinyali (veri toplama ve
iletim ile elde edilen sayısal sinyaller), çeşitli
sinyal işleme teknikleri kullanılarak
özniteliklerine indirgenir. Böylece giriş verisi
sadeleştirilmiş ve gereksiz kısımları
çıkarılmıştır[4].
Modelleme aşamasında ise, farklı kişilerin
öznitelikleri farklı biyometrik modeller olarak
sistemde temel veri tabanının oluşturulup
depolama işlemi yapılır[4].
Son aşamada ise, sisteme yetki talebinde
bulunan kişinin talep anında toplanan
biyometrik verisi veri tabanındaki modeller
ile karşılaştırılır. Eşleşme durumunda yetki
talebi kabul edilirken, eşleşmeme durumunda
ise uygulamanın türüne göre belirlenen işlem
gerçekleştirilir[4].
Çalışmanın ikinci bölümünde yüz tanıma
sistemleri hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü
bölümde uygulama alanlarından hakkında
bilgi verilmiştir. Son bölümde ise sonuç ve
öneriler verilmiştir.
2. Yüz Tanıma Sistemleri
Biyometrik sistemler son yıllarda geniş bir
uygulama alanına sahip oldu. ABD’li pazar
araştırma şirketi Global Industry Analysts’in
Ekim 2011’de yayınladığı yeni pazar
araştırma çalışmasına göre, global biyometrik
sanayi pazarının 2017 yılında 16.47 milyar
doları aşması öngörülmüştür[11].
Başlıca biyometrik teknolojilerden biri olan
yüz tanıma, görüntü yakalama
araçlarındaki(gözetim kameraları, cep
telefonlarındaki kameralar) hızlı gelişmeler,
Web ortamında çok büyük miktarlarda yüz
görüntülerinin bulunması ve yüksek
güvenliğe olan artan ihtiyaçlar sonucunda,
giderek daha önemli bir hale gelmiştir [5].
RNCOS araştırma şirketinin Mart 2011’de
yayınlanan 2012 Yılı Küresel Biyometik
Pazarı Beklenti Raporu’nda; (Global
Biometric Forecast to 2012) yüz tanıma
teknolojisinin dünya çapında kabul edilen
biyometrik teknolojiler arasında en hızlı
büyüyen teknoloji olarak ortaya çıktığı
belirtilmiş ve bu teknolojinin 2011-2013
döneminde yıllık bileşik büyüme oranı
(CAGR) yaklaşık %31 büyüyerek, gelecekte
de aynı trendi takip etmeye devam edeceği
öngörülmektedir[12].
Yüz tanıma sistemleri, kişileri belirlemek için
kişilerin yüz özelliklerini kullanır. Genellikle
bu sistemler yüz görüntülerinden belirli bazı
özellikleri ayıklar ve ardından bu özelliklerini
kullanarak yüz eşlemeyi gerçekleştirir. Bir
yüzün belirli özellikleri; gözler arasındaki
mesafe, burun, elmacık kemikleri, çene
çizgisi, çene ve benzeri pozisyonda genişliği
içerir[6].
Yüz tanıma sistemlerinin avantajı görüntü
yakalama cihazı (kamera) ile herhangi bir
fiziksel temas gerekmemesidir. Bir yüz
tanıma sistemi gelişmiş bir donanıma gerek
duymamaktadır. Bunun yerine mevcut
görüntü yakalama cihazları(web kamerası,
güvenlik kameraları, vb.) kullanılabilir[7].
Aydınlatma ile ilişkili sorunlar, jest, yüz
makyajı, yaşlanma ve pozdaki değişimler,
yüz tanıma performansını olumsuz etkiler[7]
[9].
Yüz tanıma müdahaleci olmayan (yüksek
oranda kullanıcı kabulü) ve kontrollü
ortamlarda kabul edilebilir düzeylerde tanıma
performansı sağlarken, ideal olmayan
durumlarda güçlü yüz tanıma zorluklar
oluşturmaya devam etmektedir[7,8].
Bir sonraki bölümde yüz tanıma sistemlerin
uygulama alanlarına yer verilmiştir.
3. Uygulama Alanları
Binalara veya yüksek güvenlik gerektiren
alanlara giriş-çıkış kontrolleri için kimlik
doğrulama, en çok kullanılan yüz tanıma
uygulamalarından biridir.
Ayrıca, yüz tanıma sistemleri yüksek
güvenlik gerektiren alanlara giriş ve
çıkışlarda akıllı kartlarla birlikte
kullanılmaktadır. Örneğin, havaalanlarında
personel ve havaalanı çalışanlarının değişik
kontrol seviyelerinde, kimlik kartı ya da
pasaport göstermeden geçişlerini
sağlamaktadır[13].
Yüz tanımlama suçlu kimlik tespitinde ve
halka açık alanlarda suçlu ve terörist
aramasında da kullanılmaktadır. Ayrıca
kimlik kartı, sürücü belgesi, pasaport gibi
devlet uygulamalarında da bu teknolojileri
görmek mümkündür.
Yüz tanıma bilgisayar-insan etkileşimin bir
parçası olarak; örneğin akıllı ev sistemlerinde
ev sahiplerini, evdeki kişileri (aile üyeleri,
misafirleri vb.) tanıyarak, onların
isteklerini(Sevdiği yemek, TV programı, oda
sıcaklığı vb.) yerine getirmede
kullanılmaktadır[13].
Yüz tanıma sistemleri giyilebilir aygıtlarda;
örnek olarak Alzheimer hastasının gözlüğüne
yerleştirilen küçük bir kamera ve yüz tanıma
yazılımı sayesinde, hastanın gördüğü kişinin
hatırlamasına yardımcı olmaktadır[13,14].
Web ortamında Google+, Facebook gibi
sosyal paylaşım sitelerinde ve Microsoft
Photo Gallery, Google Picasa gibi ticari
uygulamalarda, fotoğrafla etiketlemede yüz
tanıma uygulamalarını görmek
mümkündür[15,16].
Medyadan elde edilen bilgiler doğrultusunda
yüz tanıma teknolojisinin güncel bazı
uygulama alanlarına aşağıdaki örnekler
gösterilebilir:
 Coca-Cola İsrail, 2011 yaz
festivalinde Face.com yüz tanıma
teknolojisine dayalı bir uygulama
olan FaceLook tanıtımı yapıldı.
FaceLook, katılımcıların yüzleri
kullanılarak Facebook duvarına
yorum ve resim göndermeyi sağlar.
Ayrıca, Coca-Cola Summer Love
mekânlarından herhangi birinde,
uygulama kişiyi tanıyarak makinenin
bulunduğu yere en yakın eğlence
yeri ile ilgili otomatik yorum
gönderir[17].
 Intel ve Krafts Food tarafından yeni
bir tatlı sunmak için kullanıcıların
yaş ve cinsiyetlerini yüz tanıma
yazılımı kullanarak analiz eden satış
makineleri ABD’de; Chicago’da
Shedd Akvaryumda (The Shedd
Aquarium) ve New York’ta South
Street Seaport feribot servislerinde
kuruldu. “iSample” adlı bu makine,
insan yüzünün şeklini tanımak için
makinenin üstünü monte edilmiş bir
optik sensör kullanır. Gözler, burun
ve kulaklar arasındaki mesafe
ölçümleri gibi birçok hesaplamalar
yapmaktadır[18].
 Arttırılmış gerçeklik (Augmented
Reality) konusunda önde gelen
şirketlerden biri olan Total
Immersion iPad 2 için geliştirmiş
olduğu “Magic Mirror” adlı
uygulamasında kullanıcılara sanal
saç stilleri, gözlükler ve aksesuarları
seçmelerine olanak sağlar.
Uygulama yüz tanıma teknolojisini
kullanarak kullanıcıyı tanımlar ve
gerçek zamanlı olarak video
görüntüsüne sanal 3 boyutlu
geliştirmeleri uygular[19]
 Visidon AppLock adlı Android
uygulamasında kullanıcılar galeri,
SMS, telefon ayarları ve cihaza
kurulmuş olan diğer uygulamaları
yüz tanıma sistemi ile kilitleyebilir
ve Android cihazınızın güvenliğini
arttırabilir. Uygulama cep
telefonlarının ön tarafında bulunan
kamerayı kullanır ve gerçek zamanlı
olarak yüz eşleştiğinde uygulamalara
giriş sağlar[20].
 Canon’un yakın zamanda piyasaya
sürülecek olan PowerShot ELPH
(IXUS 125S, IXUS 500S,IXUS
520S vb.) fotoğraf makinesi
modellerinde yüz tanıma özelliği
kullanılmaktadır. Kullanıcılar, bu
 özelliği kullanarak 12 kişiyi;
isimlerini, doğum tarihlerini ve
değişik açılarda çekilmiş
fotoğraflarını(daha iyi bir tanıma
sağlar) kaydedebilmektedirler.
Kaydedilen kişiler otomatik odak
özelliği kazanırlar ve izleme
sırasında bulunmalarının kolay
olması için görüntüleri isimleriyle
etiketlenir[21,22].
4 .Sonuç ve Öneriler
Görüntü yakalama araçlarındaki yeni
teknolojik gelişmeler birlikte yüz tanıma
sistem ve uygulamaların kullanılabilirliği
hakkında daha iyi sonuçlar alınmaya
başlanmıştır. Bu çalışmada yüz tanıma
teknolojisi ile literatür taraması analiz
edildiğinde, şunları söylemek mümkündür:
 Yüz tanıma sistemlerinin en hızlı
büyüyen biyometrik teknoloji
olduğu ve geniş bir uygulama
alanına sahip olduğu görülmüştür.
 Yüz tanıma sistemin kabul edilebilir
bir düzeyde tanıma yapabilmesi için
gelişmiş bir donanıma ihtiyaç
olmadığı ve sisteme kullanıcının
fiziksel teması olmadığından
kullanıcılar tarafından en çok kabul
edilen biyometrik sistemlerden biri
olduğu görülmüştür. Aydınlatma ile
ilişkili sorunlar, jest, yüz makyajı,
yaşlanma ve pozdaki değişimler, yüz
tanıma performansını olumsuz
etkilediği, fakat bu sorunların
çözümüne yönelik yapılacak
koordineli çalışmalar sonucunda
daha hızlı ve güvenilir bir tanıma
yapılacağı kuşkusuzdur.
Bu çalışmada yüz tanıma sistemleri ele
alınmış ve bu sistemlerin güçlü yanlarının
yanı sıra zayıf yanları da belirtilerek, yüz
tanıma sistemlerin yakın gelecekte,
teknolojinin gelişmesiyle, daha da yaygın bir
uygulama alanına sahip olacağı
öngörülmektedir.
5.Kaynaklar
[1] International Telecommunication Union,
"The Technology Watch Report: Biometrics
and standards," ITU's Telecommunication
Standardization Sector (lTU-T),(2009).
[2] A. Jain, L. Hong, and S. Pankanti,
"Biometric Identification", Commun. ACM,
vol. 43, no. 2, (2000).
[3] Dede, G., Sazlı M.H. (2010) “Biyometrik
Sistemlerin Örüntü Tanıma Perspektifinden
İncelenmesi ve Ses Tanıma Modülü
Simülasyonu” EEBM Ulusal Kongresi,
2010.
[4] Matyas, S.M., Staptelon, J., “A Biometric
Standard for Information Management and
Security”, Computers and Security, 19, 428-
441, (2000).
[5] S.Z. Li and A.K. Jain (Eds.), Handbook of
Face Recognition, Springer Verlag, London,
1,(2011).
[6] O. S. Adeoye. A survey of emerging
biometric technologies. International
Journal of Computer Applications, 9(10):1-
5, (2010).
[7] A. K. Jain and A. Kumar, "Biometrics of
Next Generation: An Overview", Second
Generation Biometrics (E. Mordini and D.
Tzovaras, Eds.), Springer, (2010).
[8] “Biometrics”,
http://www.globalsecurity.org/security/syste
ms/biometrics.htm adresinden 20 Aralık 2011
tarihinde erişilmiştir.
[9] Andrew W. Senior and Ruud M. Bolle,
“Face Recognition and its applications”,
Chapter – 4, IBM T.J. Watson Research
Center.
[10] W. Zhao, R. Chellappa, P. J. Phillips, A.
Rosenfeld, Face recognition: A literature
survey, ACM Computing Surveys (CSUR),
v.35 n.4, s.399-458, (2003).
[11] “New report predicts Global Biometrics
Market to reach US$16.47 Billion”,
http://www.planetbiometrics.com/article-
details/i/917/ adresinden 20 Aralık 2011
tarihinde erişilmiştir.
[12] “Global Facial Recognition Market to
Witness Double Digit Growth”,
http://www.rncos.com/Press_Releases/Global
-Facial-Recognition-Market-to-Witness-
Double-Digit-Growth.htm adresinden 20
Aralık 2011 tarihinde erişilmiştir.
[13] Applications of Face Recognition and
Novel Trends,
http://encyclopedia.jrank.org/articles/pages/6
666/Applications-of-Face-Recognition-and-
Novel-Trends.html adresinden 20 Aralık
2011 tarihinde erişilmiştir.
[14] “Face Recognition in Alzheimer's
Disease”, Micheli-Tzanakou, Evangelia
Supervised and Unsupervised Pattern
Recognition. Aralık 1999.
[15] Gaudin S. (9 Aralık, 2011). Google
unveils 'Find My Face' tool for Google+
http://www.computerworld.com/s/article/922
2550/Google_unveils_Find_My_Face_tool_f
or_Google_ adresinden 20 Aralık 2011
tarihinde erişilmiştir.
[16] Becker, B.C.; Ortiz, E.G.; , "Evaluation
of face recognition techniques for application
to facebook," Automatic Face & Gesture
Recognition, 2008. FG '08. 8th IEEE
International Conference on , vol., no., pp.1-
6, 17-19 Sept. 2008 doi:
10.1109/AFGR.2008.4813471
URL: http://ieeexplore.ieee.org/stamp/stamp.j
sp?
tp=&arnumber=4813471&isnumber=481330
1
[17] “FaceLook: Coca-Cola’s Facial
Recognition App”
http://www.digitalbuzzblog.com/facelook-
coca-colas-facial-recognition-app/ adresinden
20 Aralık 2011 tarihinde erişilmiştir.
[18] “Scram, Kids: New Vending Machine
Dispenses Pudding to Adults Only”,
http://newsfeed.time.com/2011/12/27/scram-
kids-new-vending-machine-dispenses-
pudding-to-adults-only/ adresinden 29 Aralık
2011 tarihinde erişilmiştir.
[20] “Showing The IPad2 What Augmented
Reality Can Do”, http://www.t-
immersion.com/project-gallery/showing-
ipad2-what-augmented-reality-can-do
adresinden 20 Aralık 2011 tarihinde
erişilmiştir.
[20] “Visidon AppLock”,
https://market.android.com/details?
id=visidon.AppLock adresinden 20 Aralık
2011 tarihinde erişilmiştir.

[21]“Canon IXUS 125 HS”,

http://www.canon.com.tr/For_Home/Product
_Finder/Cameras/Digital_Camera/IXUS/IXU
S_125_HS/index.aspx adresinden 15 Ocak
2012 tarihinde erişilmiştir.

[22] Mchugh M. (11 Ocak 2012). Friends get

priority with the new Canon face ID system.,
http://www.digitaltrends.com/photography/vi
deo-friends-get-priority-with-the-new-canon-
face-id-system/ adresinden 15 Ocak 2012
tarihinde erişilmiştir.