2021

BOKS BRANI
GAZİANTEP ÜNİVERSİTESİ SAĞLIKLI YAŞAM VE SPOR DERSİ
SEVGİ SUDE KESER TÜRKÇE ÖĞRETMENLİĞİ 1.SINIF 201301011008
BOKS TARİHİ
Boks yapılan araştırmalara göre 5000 yıl öncesine dayanıyor. Sümer
kabartmalarında insanların çıplak ellerle boks yaptığı görülüyor. 3000 yıl önce
ise Mezopotamya’da Asur, Babil ve Hitit’lerde benzer tasvirlere
rastlanmaktadır. Hatta Mısır’da Thebes kalıntılarında (M.Ö. 1350) bir
kabartmada hem boksörleri hem seyircileri görülmektedir. Boks eldivenleri ile
ilgili kalıntılara ise M.Ö. 1500-1400 yılları arasında Girit Minos uygarlığında
rastlanmıştır. M.Ö. 688 de boksörler ellerine deri kayış takarlardı ve iki
taraftan biri pes etmeden müsabaka sona ermesin diye. O dönemde siklet
ayrımı olmadığı için genel anlamda bugün ki ağır siklete denk gelen boksörler
maç yaptığı anlamı çıkarılmıştır. Eski tasvirlere baktığımızda boks duruşunun
bugün ki modern duruşlara olan benzerliği dikkat çekmektedir. Sol kol ve sol
bacak önde olacak şekilde sağ kol ve bacak arkada olan duruşu görüyoruz.
Tasvirlerde ayrıca sadece başın hedeflendiği görülmekte, vücuda vuruşları
eski çizimler olduğundan pek göremiyoruz.
Boks sporu Antik Roma döneminde de popüler olarak kullanıldı. Çünkü
seyircileri cezbeden bir spordu. Romalılar ilk başlarda ellerinde deri kayış
kullandılar fakat zamanla daha sert deri kayışlar kullanıp eldivenlerinin
üzerine demir plakalar ve sivri cisimler koymaya başladılar. O dönemdeki bu
ölümcül eldivenin adı cestus’du. Dövüşler Roma amfitiyatrolarında
yapılıyordu. Roma da genellikle seyircileri memnun etmek için dövüşler
ölümüne yapılırdı.
Silahlı savaşların başlamasıyla zaman içinde boksa ilgi azaldı ve unutulmaya
yüz tuttu. 18. yüzyılın başlarında olduğu tahmin edilen ve İngiltere de
gerçekleşen çıplak elle boks karşılaşmaları ödül savaşı (prize fighting) olarak
tekrar ortaya çıkmıştır. Bilindiği kadarıyla dünyada ilk boks şampiyonaları
Londra Protestan Mercury’de 1681 yılında yapılmıştır. Çıplak elle yapılan bu
sporun ilk şampiyonu 1719 yılında James Figg olmuştur. Ayrıca “boks”
kelimesinin ilk kullanıldığı zamanlar olarak bilinmektedir. Boksun o
dönemlerde bilinenler kadarıyla yazılı kuralları, siklet farkı ve ne olduğu ne
için kullanılması gerektiği ve hakemi bulunmuyordu. Boks üzerine ilk makale
1713 yılında Nottingham’da Nottinghamshire’lı Sir Thomas Parkyns tarafından
yayınlandı. İlk boks kurallarının adı “Broughton” kurallarıydı. Bu kurallar ilk
olarak ağır siklet şampiyonu Jack Broughton tarafından boks müsabakalarında
bazen dövüşlerin ölümle sonuçlanmasından dolayı bu durumun önlenmesi
adına 1743 yılında çıkarılmıştır. Bu kurala göre boksör rakip yere düştükten
sonra 30 saniye içinde kalkamazsa maç sona eriyordu. Yere düşen boksöre
yumruk atılması ve belden aşağı sarılmak da yasaktı. Brougton ayrıca gösteri
maçları ve antrenmanlarda kullanılan fulardan yapılma bir eldiveni icat
etmişti.

KURALLAR
 Maç esnasında rakibe hakaret etmek vb.söylemler yasaktır.

 Hakem maçı başlatmadan önce rakibe karşı herhangi bir hamle

yapmak yasaktır.
 Belden aşağı oynamak, kafayı kullanmak, tekme atmak ve ayak
kullanmak yasaktır.

 Maç profesyonel boksta üç dakikadan 12 raunt olarak oynanır. Bu

süre amatör boksta her raunt üç dakika ve 6 raunt olarak
oynanılmaktadır.
 Maçlar kilo bazına göre sikletlere ayrılır. Maçlar bu şekilde
ayarlanır. Amatör boksta sikletler 12’ye ayrılır. Bu sayı profesyonel
boksta 15’e çıkmaktadır.

 Kafadan enseye vurmak faul bir harekettir.

 Rakibin darbesiyle yere düşen ve hakemin ondan geriye sayarak

sporcunun ayağa kalkmaması durumuyla nakavt olmuş olur.

 Rakibin fazla darbe almasıyla hakemin sporcunun maça devam

edemeyeceğini karar vermesiyle maç teknik nakavt ile sona
ermektedir. Yani bu karar hakemin inisiyatifine bağlıdır.

 Bir el ile rakibe doğru hamle yaparken diğer el ile rakibi tutmak
kural dışı bir davranıştır.