Doğru bilgi doğru kaynaktan alınır...

ÇAMLICA BASIM YAYIN / 61

Kaptân-› Deryâ
BARBAROS HAYREDDÎN PAŞA’NIN HÂTIRALARI
(Gazavât-› Hayreddîn Paşa)
Seyyid Murâdî Reîs
Sadeleştiren
Osman ERDEM

Genel Yayın Yönetmeni

Ömer Faruk YILMAZ

Editör
Soner DEMİRSOY

Sanat Yönetmeni
Osman TURHAN

Tashih ve Kontrol
Adem FİDAN

Grafik-Tasarım
Abdullah KUBİLAY

Kapak Tasarım
Sedat YAZILITAŞ

KAPAK RESMİ
Preveze Deniz Savaşı’nın Tasviri

Baskı ve Cilt
Fazilet Neşriyat ve Tic. A.Ş.
1. Baskı: İstanbul 2009
2. Baskı: İstanbul 2009
3. Baskı: İstanbul 2012

ISBN: 978-9944-905-65-7

ÇAMLICA BASIM YAYIN

İnciliçavuş Sk. No:27/1 Sultanahmet/ İstanbul
Tel/Faks: 0212 512 41 01

www.camlicabasim.com
bilgi@camlicabasim.com

T.C. Kültür Bakanlığı Yayıncılık

Sertifika No: 15702

© Bu eserin bütün yayın hakları Çamlıca Basım Yayın ve Ticaret Anonim Şirketi’ne aittir.
İzinsiz yayınlanamaz.
Kaynak gösterilerek iktibas edilebilir.
 Kaptân-› Deryâ
BARBAROS HAYREDDÎN PAŞA’NIN
HÂTIRALARI
(Gazavât-› Hayreddîn Paşa)

Seyyid Murâdî Reîs

 İÇINDEKILER

Barbaros Hayreddîn Paşa ve Hât›ralar› . ........................11

Müellifin Mukaddimesi .................................................13
Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›
(Gazavât-› Hayreddîn Paşa)...........................................15
Hay­red­dîn Re­is’in As­l› ve Nes­li .....................................17
‹l­yas’›n Şe­hâ­de­ti ve Oruç Re­is’in Esir Düş­me­si ...............18
Düş­man­la­r›n Alay Et­me­si! . ..........................................22
Oğul, El­ham­dü­lil­lâh Rab­bin Sa­na Yol Ver­miş . ...............24
Be­ni An­cak Kud­re­tiy­le Kur­ta­ran, Kur­tar­d› .....................25
Oruç Re­is Düş­man­la­r›n Bu Söz­le­ri­ni Du­yun­ca: . ............25
Müj­de­ler Ol­sun Sa­na! Kar­de­şin Kur­tul­muş .....................26
Oruç Re­is M›­s›r Sul­ta­n›­n›n Ka­d›r­ga­la­r›n­da .....................27
“Al­lâh Se­ni Din Düş­man­la­r›­na Kar­ş› Mu­zaf­fer K›l­s›n” .....28
Çün­kü Os­ma­no­ğul­la­r›­n›n Du­as›­n› Al­d› ...........................30
Oruç Re­is K›­ş› M›­s›r’da Ge­çi­rir .....................................31
H›­z›r Re­is’le Oruç Re­is’in Bu­luş­ma­s› .............................32
Tu­nus’a Bol Ga­ni­met­ler­le Dö­ner­ler . .............................34
Bir De­niz Za­fe­ri Da­ha .................................................35
Top Mer­mi­si Oruç Re­is’in Ko­lu­na ‹sa­bet Edi­yor .............35
En­dü­lüs’ün Dra­ma­tik Ha­li ............................................38
Mi­nor­ka Ada­s› Be­yi­nin ‹hâ­ne­ti .....................................38
Siz Ah­di­ni­zi Boz­du­nuz .................................................40
Düş­man­la­r›n ‹t­ti­fa­k› .....................................................41
Bu Ki­şi Ulu Bir Kim­se Ol­sa Ge­rek ................................42
Bu Ge­mi­ler ‹n­gil­te­re’den Ge­lir­ler­miş .............................43
Onu Gö­ren Düş­man­lar Ke­di Gör­müş Fa­re Gi­bi Olur­lar­d› .. 44

5
Muh­yid­din Re­is’i He­di­ye­ler­le ‹s­tan­bul’a Gön­de­rir­ler ........45
Tu­nus Sul­ta­n›­n›n Ha­set­li­ği ve Cim­ri­li­ği ..........................46
Sen Bir Uğur­lu Ki­şi­sin, Biz Sa­na Tâ­bi Ola­l›m! . ..............47
Oruç Re­is Va­r›p Ce­zâ­yir’e Gir­di ...................................48
Düş­man­la­r›n Hu­zu­ru Kaç­t› ...........................................50
Bu, Be­nim Ulu Ka­r›n­da­ş›m­d›r! .....................................51
Düş­man Do­nan­ma­s› Ce­zâ­yir’de . ..................................52
Ci­cel Şey­hiy­le Ya­p›­lan An­laş­ma ...................................53
‹s­pan­yol­la­r›n Sin­si Plan­la­r› ...........................................54
Düş­man­la­r› Dost Edin­me­sin! ........................................54
“Şu Tlem­san Be­yi­yim Di­yen Ki­şi...” . ............................57
‹s­hak Bey ve Oruç Bey Şe­hit Olur­lar .............................59
Düş­man Do­nan­ma­s› Ce­zâ­yir Önün­de ...........................61
Bu Ki­şi­nin Ad› H›­z›r Ol­du­ğu Gi­bi Ken­di­si de H›­z›r’d›r . ....63
Düş­man Esir­le­ri ‹çin Ya­p›­lan Ha­pis­hâ­ne­ler ....................65
Se­nin Ek­me­ğin ve Tu­zun Yo­lu­mu­zu Kes­ti . ....................67
Bu Kap­tan­lar Müs­lü­man­la­ra Za­rar Ve­rir­ler ....................68
Le­şin Sa­t›­ş› Ha­ram­d›r ..................................................69
Hut­be­yi ve Pa­ra­y› (Sik­ke)
Os­man­l› Pâ­di­şâ­h› Ad›­na Dön­dü­rün ...............................70
Bu K›­l›­c› La­lam Hay­red­dîn Pa­şa’ya Gö­tür ......................73
Oku­nan Hatt-› Hü­mâ­yûn Say­g›y­la Din­le­nir ....................74
Tlem­san Be­yi ile Tu­nus Be­yi’nin Fe­sat­l›k­la­r› ..................75
Tlem­san Be­yi­nin Fi­ra­r› ve
Kar­de­şi Me­sud’un Bey Ol­ma­s› . ....................................77
Ha­ni Düş­ma­na Tâ­bi Ol­ma­ya­cak­t›n? ..............................78
Ab­dul­lah Bey’in Düş­man Elin­den Kur­ta­r›l­ma­s› ...............79
Haz­ret-i Al­lâh, Sul­tan Se­lîm Han’›n Yar­d›m­c›­s› Ol­sun .....82
Ab­dul­lah’› Kar­de­şi­nin Ye­ri­ne Bey Nasb Et­ti­ler . ..............84
Ehl-i Fe­sat­la Ya­p›­lan Sa­vaş ..........................................85
Me­sud Bey’in So­nu .....................................................88
Ka­ra Ha­san’›n ‹hâ­ne­ti .................................................89
Kem­lik On­lar­dan, Ke­rem Biz­den .................................90

6
Ey Hal­k›m! Bu Yap­t›­ğ›­n›z ‹ş, Na­s›l ‹ş­tir? . .......................93
Ha­lî­fe­le­ri­ne ‹hâ­net Eden­le­rin Kat­li He­lâl­dir ....................95
Kar­ş›­l›k­l› ‹ti­mat­s›z­l›k Dev­ri ............................................96
O Ge­ce Rü­ya­s›n­da Al­lâh’›n Re­sû­lü­nü Gö­rür ..................97
Ge­len Ga­ni­met­ler­le Ci­cel K›t­l›k­tan Kur­tu­lur ...................99
Hay­red­dîn Bey Si­nan Re­is’i Ya­n›­na Al›r ......................100
En­dü­lüs Müs­lü­man­la­r› . ..............................................101
Al­lâh’a Te­vek­kül Et ve Ye­ri­ne Dön! ............................102
Hay­red­dîn Re­is Ce­zâ­yir Şeyh­le­ri­ne Mek­tup Ya­zar ........104
Ka­d›­oğ­lu’nun So­nu ...................................................105
Ka­ra Ha­san’›n So­nu . ................................................107
Ey Efen­di! Sen Al­lâh’›n Ve­lî­si­sin .................................108
Bir Ha­inin Da­ha So­nu ...............................................109
‹ş­te Va­ad Olu­nan Gün Bu Gün­dür ..............................111
Y›k­t›­ğ›­n›z Yer­le­ri Tek­rar Ya­p›n! ..................................115
Yü­rü! Al­lâh’›n Yar­d›­m› Se­nin­le Ola .............................116
Ay­d›n Re­is Rü­ya­s›n­da Hay­red­dîn Bey’i Gö­rür ..............117
Sen ki Ce­zâ­yir Bey­ler­be­yi Gâ­zi Hay­red­dîn Pa­şa’s›n ......121
‹s­pan­ya Kra­l›­n›n Te­la­ş› ..............................................122
Biz Al­lâh’tan Gay­ri Kim­se­den Yar­d›m Bek­le­me­yiz . ......124
Si­nan Re­is Ye­di Adet Ge­mi­siy­le Do­nan­ma­ya Ka­t›­l›r .....125
Bar­ba­ros’un Ad›­n› Du­yun­ca Deh­şe­te Ka­p›­l›r­lar ............127
Ke­şiş­ler He­di­ye­ler­le Ge­lir­ler .......................................129
Ce­ne­viz’den And­rea Dor­ya’ya Gön­de­ri­len
Fir­ka­te­le­rin So­nu ......................................................130
Hay­red­dîn Pa­şa Ce­zâ­yir’e Dö­ner ................................133
Bü­yük Sö­zü Din­le­me­me­nin Ce­zâ­s› . ............................133
Sul­ta­n›m! Bi­zi Ge­mi­le­ri­ni­ze Koy­ma­y›n ........................135
Şa­yet Bir Ha­zi­ne­nin Bek­çi­si Ej­der­ha ‹se... ...................136
‹s­pan­ya Kra­l›, Tlem­san Be­yi­ne Mek­tup Ya­zar ..............139
Tlem­san Be­yi Tec­dîd-i Îmân Ge­ti­rir ............................140
Mem­le­ke­tin Hâ­kim­le­ri ve Zâ­bit­le­ri Kra­la Gi­der­ler .........142
En­dü­lüs Müs­lü­man­la­r›­na Ya­p›­lan Zu­lüm­ler ..................143

7
Türk El­bi­se­si ve Bar­ba­ros Tak­ke­si . .............................144
Sen ki, Be­nim Bay­ra­ğ›­m› ve San­ca­ğ›­m› Çe­ker­sin .........146
And­rea Dor­ya’n›n Kur­naz­ca Pla­n› ..............................148
‹ti­bar­l› Esir­ler ............................................................149
Sul­ta­n›m! Siz­ler Ve­li­si­niz . ..........................................152
Ki­me Ni­yet, Ki­me K›s­met ..........................................154
Hay­red­dîn Pa­şa ‹s­tan­bul’da ........................................156
O, Al­lâh Yo­lu­nun Mü­câ­hi­di­dir! ...................................158
Tez Der­yâ­ya Ç›k! ......................................................160
Tu­nus Sul­ta­n› Fi­rar Eder ............................................161
Fe­sat­ç›­lar ‹ş Ba­ş›n­da ..................................................163
Arap Şeyh­le­ri­ne Mek­tup­lar Ya­z›­l›r ..............................164
Tu­nus’ta Tek­rar Âsâ­yiş Te­min Edi­lir ...........................166
Tu­nus Be­yi Haç­l› ‹t­ti­fa­k›n­dan Yar­d›m ‹s­ter ...................168
Müt­te­fik Haç­l› Güç­le­riy­le Ya­p›­lan Sa­vaş ......................169
Hay­red­dîn Pa­şa Tu­nus’u Terk Eder ............................174
Be­led-i Un­nâb...........................................................175
Ce­zâ­yir’de Has­ret Gi­de­rir ..........................................176
Şüp­he­siz Bu Adam Çok Bü­yük Düş­man­d›r ..................177
Siz­ler Bar­ba­ros ‹le Cenk Et­me­yi­niz! ............................179
Sah­te Hay­red­dîn Pa­şa ...............................................181
‹s­pan­ya Kra­l› Mah­cup Olur ........................................184
Sağ Ola­s›n Mü­câ­hid La­lam ........................................185
Pul­ya Se­fe­ri . ............................................................187
Ada­la­r›n Fet­hi . .........................................................188
K›rk Ge­mi­lik Do­nan­may­la Yo­la Ç›­kar .........................189
Pre­ve­ze’ye Doğ­ru .....................................................190
Pre­ve­ze Sa­va­ş› . ........................................................193
Al­lâh’›m Müs­lü­man­la­ra Gay­ret, Pâ­di­şâ­h›­m›­za F›r­sat,
Bu Mü­bâ­rek ‹h­ti­ya­ra da Yar­d›m Et! . ...........................195
Hiç Ta­sa­lan­ma­y›­n›z! ‹n­şâ­al­lâh F›r­sat Bi­zim­dir! ..............198
‹s­ti­ha­re Du­âs›­n› Oku­duk­tan Son­ra Yat­t› . .....................201
‹ki Âyet-i Ke­rî­me Ya­z›p Ge­mi­si­nin ‹ki Ya­n›­na As­t› ........202

8
At›­lan Top­la­r›n Du­ma­n›n­dan
Gök­yü­zü Sim­si­yah Ol­muş­tu .......................................204
Bi­ze Te’dip Lâ­z›m Gel­miş­tir .......................................207
De­niz Ga­zân Mü­bâ­rek Ol­sun . ....................................208
No­va’n›n Fet­hi . ........................................................210
Bu­din Ka­le­si .............................................................211
‹s­pan­ya Kra­l› Bu­din Yo­lun­dan Ge­ri Dö­ner . .................212
K›­l›n­c›­n›­z› Öy­le Bir Aşk­la ve Şevk­le Vu­run Ki... ............213
Mağ­ru­run Düş­ma­n› Haz­ret-i Al­lâh’t›r ..........................216
Şid­det­li Yağ­mur­lar, Kâ­fir­le­rin Ba­ru­tu­nu Is­la­t›n­ca ..........218
Düş­man Or­du­su­na K›­yâ­met­ler Kop­tu . ........................219
De­niz­le­rin Re­isi Ve­fât Et­ti ..........................................222
Ne­ti­ce . ....................................................................223
Kaynaklar ..................................................... 225
Dizin.............................................................. 227
Ekler ............................................................. 235

9
10
BAR­BA­ROS HAY­RED­DÎN PA­A ve H­TI­RA­LA­RI
H›­z›r Hay­red­dîn Pa­a, Mi­dil­li Ada­s› fet­he­di­lin­ce, Fâ­tih Sul­tan
Meh­med Han’›n em­ri üze­ri­ne bu­ra­ya Var­dar Ye­ni­ce­si’nden ge­ti­ri­
lip is­kân edi­len si­pa­hi­ler­den Ya­kub’un dört yi­¤it o¤­lun­dan bi­ri­dir.
Ba­t›­l›­lar, sa­ka­l› ha­vuç ren­gi­ne ça­lar k›r­m›­z› renk­te ol­du­¤u için ona
“Bar­ba­ros” de­mi­ler­dir. “Hay­red­dîn” is­mi­ni ise ken­di­si­ne Ya­vuz
Sul­tan Se­lim Han ver­mi­tir. Bü­yü­yüp Ak­de­niz’e aç›l­d›k­tan son­ra,
o ko­ca de­niz ar­t›k bu yi­¤i­din kah­ra­man­l›k­la­r›y­la çal­ka­lan­m›­t›r. ‹lk
za­man­lar kar­de­i Oruç Re­is de de­niz­de mü­câ­de­le­le­re gi­ri­mi­ti.
Ak­de­niz’in her kö­e­sin­de ve her bu­ca­¤›n­da Müs­lü­man­la­r›n im­
dâ­d›­na H›­z›r gi­bi ye­ti­en bu iki ba­ha­d›r­dan Oruç Re­is e­hîd olun­
ca, H›­z›r Re­is tek ba­›­na bu me­su­li­ye­ti üst­len­mi­tir.
Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a, ye­ri­ne gö­re ga­yet yu­mu­ak ta­bi­at­l›,
ha­lim; se­lim, mü­fik ve mü­te­va­zi olan âciz bir kul; ye­ri­ne gö­re
de k›­l›­c›n­dan im­ek­ler ça­kan, se­si se­ma­da yan­k›­la­nan, kar­›­s›n­da
dü­man­la­r› tir tir tit­re­ten bir hey­bet âbi­de­si­dir.
K›­l›­c›y­la fet­het­ti­¤i bir ül­ke­ye hü­küm­dar ol­mak ye­ri­ne, Os­man­
l›’ya ba¤­l› ol­ma­y› ter­cih eden, Os­man­l› sul­tan­la­r›­n›n du­as›­n› al­ma­y›
Ce­zâ­yir’e sâ­hip ol­mak­tan da­ha üs­tün tu­tan bu nü­mû­ne ah­si­yet,
ge­rek on­la­r›n ve ge­rek­se k›­l›­c›­n›n göl­ge­sin­de hu­zur bu­lan maz­lum
mü’min­le­rin du­ala­r› be­re­ke­tiy­le o ka­dar yü­cel­mi­tir ki, ken­di­si­ni
H­ris­ti­yan dün­ya­s›­n›n li­de­ri ka­bul eden ve ak›l al­ma­ya­cak de­re­ce­de
ki­bir­li olan ‹s­pan­ya kra­l›­n›n ba­›­n› önü­ne e¤­dir­mi­tir.
O ay­n› za­man­da, bü­tün ga­zâ­la­r›n­da Al­lâh r›­za­s›­n› ön plân­da
tut­mu, ibâ­det­le­ri­ni ve gün­lük ma­ne­vî va­zî­fe­le­ri­ni hiç ih­mal et­me­
mi, te­red­düt­lü kal­d›­¤› du­rum­lar­da is­ti­hâ­re ede­rek te­red­dü­dü­nü
gi­der­mi bir mâ­nâ eri ve gö­nül sul­ta­n›­d›r.
Kü­çük bir ge­mi re­is­li­¤in­den ba­la­y›p gü­nün bi­rin­de kap­tân-›
der­yâ olan bu müs­tes­nâ ki­i­nin ha­ya­t›­n›n bü­tün saf­ha­la­r›­n› mad­
de­siy­le mâ­nâ­s›y­la, in­ce­den in­ce­ye an­la­tan bu eser, Kâ­nû­nî Sul­tan

11
Sü­ley­man Han’›n Hay­red­din Pa­a’ya em­ri üze­ri­ne onun Sey­yid
Mu­râ­dî’ye yaz­d›r­d›­¤› “Ga­za­vât-› Hay­red­dîn Pa­a” isim­li eser­dir.
Sey­yid Mu­râ­dî, Hay­red­dîn Pa­a’n›n ya­n›n­da ve hiz­me­tin­de bu­
lun­mu re­is­ler­den­dir. Çok aç›k bir Türk­çe ile yaz­d›­¤› ese­rin­de­ki
hâ­di­se­le­rin bir k›s­m›­n› Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a’dan, bir k›s­m›­n›
ga­zâ­la­ra i­ti­râk eden­ler­den, ço­¤u­nu da biz­zat ken­di­si­nin i­ti­râk et­
ti­¤i se­fer­le­re â­hit ola­rak ka­le­me al­m›­t›r.
Ga­za­vât-› Hay­red­dîn Pa­a’n›n ‹s­tan­bul Üni­ver­si­te­si Kü­tüp­ha­
ne­si’nde TY 94, TY 2459, TY 2490, TY 2639’da ve Top­ka­p›
Sa­ra­y› Mü­ze­si Kü­tüp­hâ­ne­si’nde man­zum ve men­sur nüs­ha­la­r› bu­
lun­mak­ta­d›r. Ay­r›­ca ese­rin bir­kaç ya­y›­n› da bu­lun­mak­ta­d›r. Biz bu
ese­ri ne­re­der­ken ‹s­tan­bul Üni­ver­si­te­si Kü­tüp­ha­ne­si’nde­ki bu­lu­
nan TY 94, TY 2459, TY 2490, TY 2639 nu­ma­ra­l› yaz­ma­lar­
dan is­ti­fâ­de et­tik. Oku­yu­cu­ya ko­lay­l›k ol­sun di­ye de met­ni ta­ma­
men sa­de­le­tir­dik.
Sey­yid Mu­râ­dî’nin ka­le­min­den sü­zü­le­rek sa­t›r­la­ra dö­kü­len bu
met­ni ya­y›n­la­ya­rak is­ti­fâ­de edil­me­sin­de bir hiz­me­ti­miz ol­mu­sa
ken­di­mi­zi bah­ti­yar his­se­de­riz.

Çam­l›­ca Ba­s›m Ya­y›n

Mart 2012

12
 Mü­el­li­fin Mu­kad­di­me­si
Son­suz hamd ü se­nâ ve ü­kür­ler bü­tün mev­cu­dâ­t› ya­ra­tan ve
can­l›­la­r› r›­z›k­lan­d›­ran Al­lâ­hü Te­âlâ’ya ol­sun ki, bi­zi yok­tan var
edip îmân el­bi­se­siy­le süs­le­ye­rek Kur’ân-› Azîm ni­met­le­riy­le ni­met­
len­dir­di ve on­lar­la zen­gin­le­tir­di.
Sa­lât ve se­lâm, kâ­ina­t›n ser­ve­ri, mev­cû­dâ­t›n övünç ve­si­le­si,
Âde­mo¤­lu­nun efen­di­si, iki ci­han sul­ta­n›, ins ve cin­nin pey­gam­be­
ri Haz­ret-i Mu­ham­med Mus­ta­fa (s.a.v.) üze­ri­ne ol­sun ki o, bü­tün
gü­nah­kâr­la­r›n e­fâ­at­çi­si­dir. Yi­ne sa­lât ve se­lâm onun ai­le­si, ev­lâ­d›
ve as­hâ­b› üze­ri­ne ol­sun ki on­lar, Mu­ham­med Mus­ta­fa (s.a.v.) Haz­
ret­le­ri­nin sev­gi­li­le­ri ve dost­la­r›­d›r.
Adâ­let ve ih­sâ­n›y­la yer­yü­zü­nü do­na­tan, me­lek ta­bi­at›y­la nam
sa­lan Arap, Acem ve Rum ül­ke­si­nin bü­yük hü­küm­da­r›, Sul­tan
Sü­ley­man Han’›n ha­t›­r›­na öy­le bir ey gel­di ki, ken­di­sin­den ön­
ce­ki de­vir­le­re âit ya­z›­lan ve oku­nan tâ­rih­ler gi­bi, ken­di za­ma­n›n­da
mey­da­na ge­len hâ­di­se­le­rin ta­ma­m› da -bü­yü­¤üy­le kü­çü­¤üy­le ve
tâ­rih s›­ra­s›y­la- bir ki­tap hâ­li­ne ge­ti­ri­lip oku­na.
Pâ­di­âh haz­ret­le­ri bu dü­ün­ce çer­çe­ve­sin­de ola­rak, Ce­zâ­yir
bey­ler­be­yi Hay­red­dîn Pa­a’ya:
“im­di sen ve kar­de­le­rin na­s›l ve ne se­bep­le or­ta­ya ç›k­t›­n›z,
siz­ler kim­ler­si­niz? Bu za­ma­na ge­lin­ce­ye ka­dar, ka­ra­da ve de­niz­
de, bü­yük kü­çük ne ka­dar ga­za­lar et­ti­niz? -Ba­lan­g›­c›n­dan so­nu­na
ka­dar- bun­la­r› ek­sik­siz ola­rak ve taf­si­la­t›y­la ya­z›p, ki­tap hâ­li­ne ge­
ti­rip gön­de­ri­niz ki, on­lar da be­nim za­ma­n›m­da ya­z›­lan tâ­ri­he kayd
olun­sun” di­ye yaz­d›­¤› fer­ma­n› gön­der­di­¤in­de, on­lar da -sul­tâ­n›n
em­ri îcâ­b›- naz­m›y­la, nes­riy­le ve taf­si­la­t›y­la ha­yat­la­r›­n› ya­z›p bir
ara­ya ge­tir­me­ye te­eb­büs et­ti­ler.

13
 Bu­nun üze­ri­ne Hay­red­dîn Pa­a bil­gi­le­rin top­lan­ma­s› ve ya­z›l­
ma­s› hu­su­sun­da ba­na emir ver­di ve ben de onun em­ri îcâ­b› do¤­ru,
aç›k ve Türk­çe ola­rak yaz­ma­ya ka­rar ver­dim. Bu bil­gi­le­rin bâ­z›­s›­n›
ken­di­le­ri­nin mü­bâ­rek a¤›z­la­r›n­dan iit­tim, ba­z›­s›­n› on­lar­la bir­lik­te
ga­zâ­lar­da bu­lu­nan mü­câ­hid­ler­den al­d›m, ba­z›­s›­n› da -bu fa­kir1 bir­
çok ga­zâ­lar­da on­lar­la bir­lik­te bu­lun­du­¤um­dan- biz­zat â­hit ol­dum
ki, do¤­ru­lu­¤un­da hiç üp­he yok­tur.
Böy­le­ce bu ki­ta­b› yaz­d›k ki, hem pâ­di­â­h›n em­ri ye­ri­ne gel­sin
ve hem de kar­de­le­ri­miz oku­yup, din­le­yip is­ti­fâ­de et­sin­ler. Bu ve­
sî­le ile de pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne du­alar et­sin­ler. Bu ara­da Hay­red­
dîn Pa­a’y› ve bu âci­zi de du­âdan unut­ma­y›p bir Fâ­ti­ha-i e­rî­fe, üç
ih­lâs-› e­rîf ile yâd et­sin­ler...

Ne var sa­la özüm tah­te’s-se­râ­ya

Ki ere her sö­züm fev­ka’l-ulâ­ya
Uma­r›m ah ka­t›n­da ola mak­bûl
Gö­rü­le her ke­lâ­m›m an­da ma’kûl.

Dün­ya­da söy­len­me­dik ve ii­til­me­dik bir ey kal­ma­m›­t›r. Mak­

sud olan bu fâ­nî dün­ya­da bir eser b›­ra­k›p, ha­y›r duâ ile an›l­ma­m›­za
ve­sî­le ol­ma­s›­d›r. Ni­te­kim de­nil­mi­tir ki:

Er ol­dur ki dün­ya­da ko­ya bir eser,

Eser­siz ki­i­nin ye­rin­de yel­ler eser.

1
Sey­yid Mu­râ­dî

14
 Kaptân-› Deryâ
Barbaros Hayreddîn Paa’n›n
Hât›ralar›
(Gazavât-› Hayreddîn Paa)

15
16
 Hay­red­dîn Re­is’in As­l› ve Nes­li
Fâ­tih Sul­tan Meh­med Han, (Haz­ret-i Al­lâh kab­ri­ni nur­lan­d›r­
s›n) Mi­dil­li Ka­le­si’ni2 fet­he­dip, dü­ma­n›n elin­den al­m›­t›. Bu ka­le­
nin ko­run­ma­s› için de ye­te­ri ka­dar mu­hâ­f›z se­çi­lip ya­z›­la­rak ora­da
kal­ma­la­r› ka­rar­la­t›­r›l­d›. Bu­nun üze­ri­ne bu yi­¤it­ler bir ar­zu­hal ya­
za­rak pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne tak­dim et­ti­ler. öy­le ki:
“Bi­zim bu­ra­da kal­ma­m›­z› emir bu­yur­du­nuz. Bâ­ri ba­z› ih­ti­yaç­la­
r›­m›z kar­›­lan­s›n ki pe­ri­an ol­ma­ya­l›m.
Bi­li­yor­su­nuz bu­ra­s› bir ada­d›r, biz de bir bö­lük be­kâr tâ­ife­yiz.
Et­ra­f›­m›z­da ‹s­lâm bel­de­le­ri yok­tur ki on­lar­la mu­ame­le ede­lim.
Öm­rü­müz bu­ra­da be­kâr ola­rak ge­çer mi?” de­di­ler.
Fâ­tih Sul­tan Meh­med Han bu­nun üze­ri­ne:
“Ger­çek­ten do¤­ru söy­lü­yor­lar. An­cak bun­lar ora­da ni­çin be­kâr
kal­s›n­lar? Dü­man­lar ile ara­la­r›n­da iyi mü­nâ­se­bet­ler ol­ma­s› için
ba­z› ted­bir­ler al›n­ma­s› ge­re­kir.” de­yip öy­le emir bu­yur­du:
“Be­nim emr-i e­rî­fim­le Mi­dil­li’de ka­lan bu er­le­rim, yi­ne be­nim
emr-i e­rî­fim­le bu ada­n›n k›z­la­r›n­dan be­¤en­dik­le­ri­ni ni­kâh­la­y›p,
on­lar­la ev­len­sin­ler. Bu hu­sus­ta hiç kim­se güç­lük ç›­ka­r›p mâ­ni ol­
ma­s›n. Böy­le­ce Müs­lü­man­lar­la Müs­lü­man ol­ma­yan­lar ara­s›n­da bir
ya­k›n­la­ma mey­da­na ge­lir ve Mi­dil­li Ka­le­si’nin ko­run­ma­s› sa¤­lan­
m› olur.”
Bu emr-i e­rî­fi ve ken­di­le­ri­ne ya­p›­lan him­me­ti gö­ren mu­hâ­f›z­
lar ora­da kal­ma­ya ra­z› ol­du­lar.
Bu mu­hâ­f›z­la­r›n için­de, Se­la­nik ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan Var­dar
Ye­ni­ce­si’nden Ya­kub A¤a di­ye bi­li­nen bir ah­baz yi­¤it var­d› ki, -o
da bir si­pâ­hî o¤­luy­du- be­¤en­di­¤i bir k›­z› ni­kâh­la­y›p ev­len­di. On­dan
dört o¤­lu dün­ya­ya gel­di. Bun­la­r›n en bü­yü­¤ü­nün ad› ‹s­hak, ikin­ci­
si­nin ad› Oruç, üçün­cü­sü­nün ad› H›­z›r ki -bu Hay­red­dîn Pa­a’d›r-
en kü­çü­¤ü­nün ad› da ‹l­yas idi.

2
Mi­dil­li: Ege De­ni­zi’nde, Ba­t› Ana­do­lu k›­y›­s›n­da Ed­re­mit Kör­fe­zi’ne do¤­ru
so­kul­mu bü­yük bir ada.

17
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Bu yi­¤it­le­rin dör­dü de -Al­lâh’›n iz­niy­le- ke­mâ­le er­dik­le­rin­de

‹s­hak, Mi­dil­li’de yer­le­ip, ha­ya­t›­n› ora­da de­vam et­tir­di. Oruç,
re­is­li­¤e he­ves edip bir ge­mi te­dâ­rik ede­rek ti­câ­re­te ba­la­d›. H›­
z›r da ay­n› e­kil­de on se­kiz otu­rak bir ge­mi yap­t›­r›p, ken­di ge­
mi­si­nin re­isi ola­rak ti­câ­ret et­me­ye ba­la­d›.
Bun­lar ti­câ­ret­le u¤­ra­›r­lar; bir mem­le­ket­ten al­d›k­la­r› mal­la­r› di­
¤er mem­le­ket­te pa­zar­lar­lar ve bu e­kil­de bü­tün ih­ti­yaç­la­r›­n› kar­›­
la­y›p, kim­se­ye ih­ti­yaç­la­r› kal­maz­d›.
H›­z›r, ekseriyetle Si­re, Se­la­nik ve E¤­ri­boz’a se­fer eder­di. Oruç,
‹s­ken­de­ri­ye, Trab­lus ve am ta­raf­la­r›­na gi­der ge­lir­di.

‹l­yas’›n e­hâ­de­ti ve Oruç Re­is’in Esir Dü­me­si

Oruç Re­is bir gün kar­de­i ‹l­yas’› da ya­n›­na ala­rak am Trab­
lus’u ta­raf­la­r›­na git­mi­ti. Yol­da Ro­dos3 ge­mi­le­riy­le kar­›­la­t›­lar ve
ara­la­r›n­da id­det­li cenk mey­da­na gel­di. Ne­tî­ce­de Ro­dos­lu­lar gâ­lip
ge­lip ‹l­yas’› e­hîd et­ti­ler. Oruç Re­is esir dü­tü ve onu ge­mi­le­riy­le
bir­lik­te al›p Ro­dos’a gö­tü­re­rek hap­set­ti­ler.
Bu kö­tü ha­ber ya­y›­l›p, Mi­dil­li’de bu­lu­nan H›­z›r Re­is’e ula­t›­¤›n­da
son de­re­ce üzü­lüp pe­ri­an ol­du. “Hü­küm ve tak­dir Al­lâh’›n­d›r.” de­di.

Ola­cak ol­sa ge­rek çâr nâ-çâr

Ge­rek kal­bin gen tut, ge­rek dar.

maz­mû­nu üze­re, bu din­siz­le­rin pen­çe­le­rin­den Oruç’u kur­tar­

mak için hay­li mal ve pa­ra te­dâ­rik et­tik­ten son­ra, As­len Ro­dos­lu
olup da Mi­dil­li’ye yer­le­mi gayri müslim ta­n›­d›­¤› var­d›. Bu adam
s›k s›k Ro­dos’a gi­der ge­lir­di o ki­i­ye kar­de­i Oruç’un ba­›­na ge­
len­le­ri an­lat­t› ve ken­di­si­ne bin ak­çe ve­rip ya­n›­na ala­rak giz­li­ce
Bod­rum’a git­ti­ler. Ora­dan bu ki­i­ye:
“Var im­di sen Ro­dos’a git, Oruç’la bu­lu ve bir ha­ber al gel
ba­ka­l›m du­ru­mu ne­dir? Onu na­s›l kur­ta­ra­bi­le­ce­¤i­miz hu­su­sun­da

3
Ro­dos: Ege De­ni­zi’nin gü­ney do­¤u­sun­da, Tür­ki­ye k›­y›­la­r›­n›n ya­k›­n›n­da bü­yük ada.

18
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

is­ti­â­re edi­niz. Ne ya­p›l­ma­s› ge­re­ki­yor­sa söy­le­sin. Sa­k›n ha biz­den

ha­ber­siz bir i yap­ma!” de­di.
O ki­i, bir dü­man tek­ne­siy­le Ro­dos’a va­r›p, bir e­kil­de Oruç’la
bu­lu­tu ve ona giz­li­ce:
“Kar­de­in H›­z›r be­ni sa­na gön­der­di, se­lâ­m› var. Se­nin için ya­
nar tu­tu­ur ve ha­y›r­l› bir ha­ber bek­ler. O se­ni kur­tar­mak için bü­
yük mik­tar­da dün­ya­l›k ge­tir­di. Bu­nun için ne ge­re­ki­yor­sa ya­pa­cak.
im­di sen, kur­tu­lu­un için ne ya­p›l­ma­s› ge­rek­ti­¤i­ni söy­le!” de­di.
Oruç Re­is bu­nu du­yun­ca se­vin­cin­den a¤­la­d› ve:
“Sa¤ ol­sun, bu gün ba­na kar­de­lik hak­k›­n› ye­ri­ne ge­tir­di. Var
im­di sen git is­ti­ra­ha­te çe­kil ve bu söy­le­dik­le­ri­ni unut. Öy­le ki bu
s›r­dan s›r­t›n­da­ki göm­le­¤i­nin bi­le ha­be­ri ol­ma­s›n. Ben iin hal ça­
re­si­ni bir dü­ü­ne­yim, tek­rar gö­rü­tü­¤ü­müz­de sa­na ha­ber ve­ri­rim;
ama sa­k›n kar­de­i­min ne ka­dar pa­ra ge­tir­di­¤in­den kim­se­ye bah­
set­me!” di­ye ten­bih­te bu­lu­nup o ki­i­yi ya­n›n­dan sav­d›.
Oruç Re­is’in, Ro­dos Ada­s›’nda, San­tur­lu­o¤­lu isim­li bir ta­n›­d›­¤›
var­d›. He­men onun­la bu­lu­up:
“Sen iyi bir ki­i­sin, esir hâ­lin­den an­lar­s›n. Lüt­fen be­ni sa­t›n al,
di­ler­sen yi­ne sa­tar­s›n, e¤er di­le­mez­sen na­s›l is­ter­sen öy­le ya­par­s›n,
se­nin elin­de ola­y›m.” di­ye­rek ken­di­si­ni tal­tîf edip ri­câ­da bu­lu­nun­ca,
o da Oruç Re­is’in bu il­ti­fâ­t›­n› ve ri­câ­s›­n› du­yun­ca râ­z› ol­du ve:
“Pe­ki, ben fi­lân ber­be­rin dük­kâ­n›­na va­r›p otu­ra­y›m, kap­tan­
lar ek­se­ri­yet­le ora­ya ge­lir­ler. Sen on­la­r› göz­le. Ge­lip o dük­kân­da
otur­duk­la­r› va­kit dük­kâ­n›n önün­den geç ki ben de se­ni gö­rüp on­
lar­dan is­te­ye­yim, e¤er be­nim elim­de se­nin yi­ye­cek ek­me­¤in var­sa
bu i olur bi­ter, se­ni al›­r›m; ama se­nin­le bi­zim an­la­ma­m›­z› kim­se
duy­ma­s›n.” de­di.
Oruç Re­is bu söz­le­ri du­yun­ca, âzâd ol­mu gi­bi se­vi­nip “Se­nin
de­di­¤in gi­bi ol­sun” di­ye­rek ay­r›l­d›.
Bir za­man son­ra bah­so­lu­nan dük­kâ­n›n kar­›­s›­na var­d› ve gör­dü
ki San­tur­lu­o¤­lu ora­ya gel­mi, di­¤er kap­tan­lar­la bir­lik­te otu­ru­yor­
lar. Oruç Re­is, ken­di hiz­me­ti­ne gi­der gi­bi olup, on­la­r›n ön­le­rin­den
geç­ti. San­tur­lu­o¤­lu Oruç’u gör­dü­¤ü gi­bi kap­ta­n›­na:

19
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Ey kap­tan! Gel sen im­di u­ra­dan ge­çen Türk’ü ba­na sat; fi­
ya­t› her ne ise ve­re­yim” de­di. O da ra­z› ol­du ve fi­yat ola­rak bin k›­
z›l al­t›n pa­ra is­te­di. Ni­hâ­yet di­¤er dü­man­la­r›n da ara­ya gir­me­siy­le
yir­mi be bin ak­çe­ye an­la­t›­lar.
An­cak, o za­man­lar Ro­dos’un bir âde­ti var­d› ki, ada­y› iki kap­tan
yö­ne­tir­di. Bun­la­r›n bi­ri de­ni­ze hük­me­der, di­¤e­ri de vi­lâ­ye­ti idâ­re
eder­di. Yi­ne bi­ri­si es­ki, di­¤e­ri ye­ni tâ­yin edil­mi­ti. Oruç Re­is bu
iki kap­ta­n›n da his­se­si­ne dü­mü­tü, do­la­y›­s›y­la Oruç Re­is’e iki­si
de or­tak­t›. San­tur­lu­o¤­lu Oruç’u is­te­di­¤in­de iki­si de ora­da bu­lu­nu­
yor­du. Bu sa­t›­a es­ki kap­tan ra­z› ol­du­¤u hal­de, ye­ni­si ra­z› ol­ma­d›.
Ara­la­r›n­da an­la­maz­l›k ç›­k›n­ca ye­ni kap­tan di­¤e­ri­ne:
“Ma­dem bu Türk’ün ba­ha­s› yir­mi be bin ak­çe­dir, o hal­de se­
nin on iki bin be yüz ak­çe his­sen olur. Ben sa­na bu pa­ra­y› ve­ri­
yo­rum, al da ç›k ara­dan. Ben na­s›l is­ter­sem öy­le ya­pa­r›m” de­di.
Es­ki kap­tan da top­lu­luk için­de böy­le kü­çük dü­ü­rü­cü söz­le­ri
du­yun­ca:
“Ge­tir sen ba­na on iki bin be yüz ak­çe­yi ver de, son­ra na­s›l
is­ter­sen öy­le yap!” de­di.
Mel’un kap­tan he­men on iki bin be yüz ak­çe­yi es­ki kap­ta­na
tes­lim et­tik­ten son­ra Oruç Re­is’i evi­ne gö­tü­rüp, ön­ce­ki­le­re bir
de­mir da­ha ilâ­ve ede­rek hen­de­¤e b›­rak­t›. Ev­vel­ki kap­ta­n›n ya­n›n­
day­ken ha­fif i­ler gö­rüp sa­de­ce bir aya­¤› de­mir­liy­ken, im­di da­ha
a¤›r art­lar için­de ve da­ha zor i­ler gör­dü­rül­me­ye ba­lan­d›.
Oruç Re­is ba­›­na ge­len bun­ca dert­le­rin ve s›­k›n­t›­la­r›n se­be­bi­ni
sor­gu­lar, a¤­lar ve Al­lâh’›n ka­za ve ka­de­ri­ne ra­z› olur­du.
Bir gün ba­›n­da bek­le­yen gar­di­ya­na:
“Gel be­ni bu gün kap­ta­na gö­tür; ona bir­kaç sö­züm var; söy­le­
ye­yim ki içi­me dert ol­ma­s›n” de­di.
Gar­di­yan da onu ala­rak kap­ta­n›n ya­n›­na gö­tür­dü. Kap­tan öf­
ke­li bir e­kil­de:
“Mu­râ­d›n ne­dir, ne­ye gel­din?” de­di. Oruç Re­is de ona:
“Se­nin mu­râ­d›n ne­dir, ben­den ne is­ti­yor­sun? Ba­na bir de­mir
yet­mez miy­di ki bir de­mir da­ha vu­rup hen­de­¤e b›­rak­t›n ve ba­na
ezi­yet­ler eder­sin?” de­di. Dü­man bun­la­r› du­yun­ca:

20
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“Ey Türk! Se­ni bu ka­dar de­mir­ler­le b›­ra­ka­ca­¤›­m› zan­net­me.

Ben sa­na bir­kaç de­mir da­ha vu­rup, ne ezi­yet­ler, ne i­ken­ce­ler
ede­ce­¤im; ba­›­na ne i­ler aça­ca­¤›m gö­re­cek­sin!” de­di.
Oruç Re­is bu uy­gun­suz ke­li­me­le­ri du­yun­ca, dü­ma­na:
“Bun­lar­dan mu­râ­d›n ne­dir? Bi­le­lim” de­di. O da:
“Be­nim ne is­te­di­¤i­mi bil­mez mi­sin ki? Se­nin kar­de­in had­siz
he­sap­s›z mal ge­tir­mi, Bod­rum’da bek­ler­mi; an­cak sen ver­mek
is­te­mez­mi­sin. ‹­te gör im­di hâ­li­ni” de­yin­ce, Oruç Re­is:
“Ey kap­tan! Se­nin bu söy­le­dik­le­rin as›l­s›z ve bo la­k›r­d›­lar­d›r,
böy­le as›l­s›z ey­ler­den eli­ne bir ey geç­mez. Bun­la­r› b›­rak da ben
sa­na ola­cak­la­r› söy­le­ye­yim. E¤er ger­çek­ten be­ni sat­mak is­ter­sen
gel be­ni, ba­na sat. Ben ken­di­mi sa­t›n ala­y›m” de­di.
Kap­tan:
“Ne ve­rir­sin?” de­yin­ce, Oruç Re­is:
“Ne ver­sem ge­rek­tir? Sa­na Ru­me­li’nin ta­ma­m›­n› ar­pa­l›k ve
Ana­do­lu’yu da cep harç­l›­¤› ola­rak ve­re­yim, tek se­nin elin­den kur­
tu­la­y›m, he­men be­ni ser­best b›­rak” de­di.
Bu­nun üze­ri­ne kap­tan öf­key­le aya­¤a kal­k›p:
“Bre Türk! Bun­lar ne bi­çim söz­ler­dir. Sen be­ni mas­ka­ra­l›­¤a m›
al›­yor­sun ki böy­le man­t›k­s›z ey­ler söy­ler­sin. O vi­lâ­yet­le­rin hâ­ki­mi
yok mu­dur, sul­ta­n› yok mu­dur ki ba­na bun­la­r› ver­mek­ten bah­se­
der­sin? Bun­lar ne bi­çim ke­li­me­ler­dir?” de­di.
Oruç Re­is:
“Ey kap­tan! Hiç k›z­ma ki be­nim söz­le­rim se­nin sö­zün­den da­ha
edep­siz de­¤il­dir!”
Kap­tan:
“Ben ne edep­siz söz söy­le­dim ki be­ni edep­siz­lik­le it­ham eder­
sin?” de­yin­ce, Oruç Re­is:
“Sen ba­na der­sin ki, “se­nin Ru­me­li ve Ana­do­lu’da ne­yin
var?” Pe­ki be­nim Bod­rum’da olan mal­da ne­yim ola­bi­lir? Bi­lir­sin
ki “Der­yâ­da tu­tul­ma­d›k ba­l›­¤›n ni­hâ­ye­ti yok­tur.” Siz be­ni ge­mim­le
ve bü­tün ma­l›m­la bir­lik­te al­d›­n›z. O hal­de be­nim Bod­rum’da ve­ya
di­¤er yer­ler­de ne­yim olur ki? As›l sen edep d›­› ke­li­me­ler eder­sin

21
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ve a¤›r ba­ha­lar kes­mek is­ter­sin. Öy­le ya ben sul­tan ço­cu­¤u mu­

yum? Ben bir renç­per kim­se­yim. E¤er be­ni sat­mak is­ter­sen, bir
ge­mi­ye ko­yup gön­der, de­¤e­ri­me gö­re ba­ha bu­lu­ve­re­yim.”
Bu söz­ler kap­ta­n›n ca­n›­n› s›­ka­rak, he­men onu yi­ne hen­de­¤e
gön­der­di. Oruç Re­is an­la­d› ki bu dü­ma­n›n elin­den ba­ha ile kur­
tul­mak müm­kün de­¤il, he­men sa­mî­mî bir kalb­le yü­zü­nü ‹lâ­hî der­
gâ­ha tu­tup:
“Ey Al­lâh’›m! Bü­tün kim­se­siz kal­m›­la­ra der­man sen­den olur.
‹b­ra­him pey­gam­be­re (aley­his­se­lâm) Nem­rud’un ate­i­ni gü­lis­tan
ey­le­yen sen­sin; Yu­suf pey­gam­be­re (aley­his­se­lâm) zin­dan­dan ne­
cat ve­ren sen­sin; bü­tün zor­luk­la­r› kul­la­r›n için ko­lay­la­t›­ran sen­sin;
bü­tün mu­ra­d›­na ka­vu­a­ma­yan­la­r› mu­ra­d›­na er­di­ren sen­sin. Ha­
bi­bin Mu­ham­med Mus­ta­fa sal­lal­lâ­hü aley­hi ve sel­lem hür­me­ti­ne
be­ni bu dü­man­la­r›n elin­den sen azad ey­le!” di­ye göz ya­›y­la duâ
et­tik­ten son­ra uy­ku­ya var­d›.
Rü­ya­s›n­da nur yüz­lü bir zât ge­lip:
“Ey Oruç! Sen sab­ret ve hiç üzül­me! S›­k›n­t›­lar­dan kur­tul­man
ya­k›n­d›r. Sen, kur­tu­lu­un için bu ka­dar pa­ra ver­me­ye ra­z› ol­mu­
ken, mer­ha­met­li­le­rin mer­ha­met­li­si olan Al­lâ­hü Te­âlâ se­ni bir ak­çe
bi­le ver­me­den kur­tar­ma­ya kâ­dir­dir. Da­ha ni­ce ga­za­la­ra gi­de­cek­
sin” de­yip kay­bol­du.
Oruç Re­is uy­ku­dan uya­n›n­ca Al­lâh’a ük­re­dip sa­ba­ha ka­dar
ibâ­det ve tâ­at­le me­gul ol­du.

Dü­man­la­r›n Alay Et­me­si!

O s›­ra­lar­da Sul­tan Kor­kut An­tal­ya’da idi. Onun öy­le bir âde­ti
var­d› ki, her y›l bir hay­li al­t›n ve gü­mü ay›­ra­rak, gü­ve­ni­lir adam­la­
r›y­la Ro­dos’a gön­de­rir, Al­lâh r›­zâ­s› için bir ni­ce esi­ri azad et­ti­rir­di.
Yi­ne o za­man da, ye­te­ri ka­dar pa­ra­y› ka­p›­c›­ba­›­n›n eli­ne ve­rip:
“Var, Ro­dos’ta dü­man­lar elin­de esir olan Müs­lü­man­lar­dan
k›rk ne­fe­ri­ni al›p Al­lâh r›­za­s› için azad ey­le!” di­ye gön­der­di. O da
bir ge­miy­le Ro­dos’a ge­çip, is­te­ni­len k›rk Müs­lü­ma­n› dü­man­la­r›n
elin­den sa­t›n al­d›. Dü­man­lar da esir­le­ri tes­lim ma­hal­li­ne gö­tür­

22
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

mek için üç adet ka­d›r­ga4 ile yo­la ç›k­t›­lar. Oruç Re­is’i de kü­rek
çek­mek için ge­mi­ye al­m›­lar­d›.
Yol­da gi­der­ken soh­bet es­na­s›n­da Oruç Re­is’e:
“Sen Müs­lü­man­l›k­tan ne fay­da sa¤­l›­yor­sun, gel sen H›­ris­ti­yan
ol. Bak i­te bi­zim li­sa­n›­m›­z› da bi­li­yor­sun. E¤er bi­zim di­ni­mi­ze gi­
rer­sen ara­m›z­da iti­bar­l› bir ki­i olur­sun” de­di­ler.
Ger­çek­ten Oruç Re­is Rum­ca­y› çok gü­zel ko­nu­ur­du ve soh­be­ti
pek tat­l›y­d›. Onun için ne­re­ye var­sa dü­man­lar ba­›­na top­la­n›r,
bü­yü­¤ü ve kü­çü­¤ü onun­la soh­bet eder­ler­di. Bu­ra­da da dü­man­lar,
kü­für­le­ri­ni ter­cîh edip bu tek­li­fi yap­t›­lar.
Dü­man­la­r›n bir âde­ti var­d› ki ge­mi­le­rin­de hey­kel­ler ve re­sim­
ler ta­›­y›p gö­tü­rür­ler ve on­lar­dan yar­d›m umar­lar­d›. Oruç Re­is de
bu inanç­s›z­la­ra bun­la­r› gös­te­rip de­di ki:
“Si­zin iyi­li­¤i­niz bu mu­dur ki, ken­di eli­niz­le yap­t›­¤›­n›z u re­sim­
ler­den ve hey­kel­ler­den me­det umar­s›­n›z. On­lar­dan si­ze ne fay­da
ge­lir. E¤er im­di on­la­r›n ba­la­r›­na bir mu­sî­bet gel­se, ate­e at›l­sa­lar,
ku­yu­ya b›­ra­k›l­sa­lar ve­ya bir bal­ta ile par­ça­lan­sa­lar, ken­di­le­ri­ni kur­
ta­ra­bi­lir­ler mi?! O hal­de, fe­lâ­ket­ten ken­di­ni kur­ta­ra­ma­yan, mu­sî­bet­
ten se­lâ­me­te ç›­ka­ma­yan bir var­l›­¤›n sa­na ve ba­na ne fay­da­s› olur?
Ben bun­la­r› bi­lir­ken ve gö­rür­ken si­zin di­ni­ni­ze na­s›l gi­re­rim?” de­di.
On­lar da alay yol­lu:
“Pe­ki se­nin du­ru­mun böy­le pe­ri­an­l›k­ken se­nin Mu­ham­med’in
se­nin için ne ya­p›­yor? Ne­den se­ni kur­tar­m›­yor?” de­dik­le­rin­de,
Oruç Re­is on­la­ra:
“Be­nim Mu­ham­med’imin ba­na ne yar­d›m et­ti­¤i­ni ya­k›n­da gö­
rür­sü­nüz. Be­nim Mu­ham­med’im iki ci­hân fah­ri­dir. Bü­tün pey­
gam­ber­ler ve ve­lî­ler hep on­dan e­fâ­at umar­lar. On­la­ra e­fâ­at eder
de ba­na et­mez mi? Al­lâh’›n iz­niy­le en k›­sa za­man­da o ge­lip be­ni
kur­ta­ra­cak­t›r. Her kim can ü gö­nül­den di­ler­se mut­la­ka onun e­fâ­
ati­ne nâ­il olur. Ben de ken­di­mi sa­mi­mi bir kalp­le Hak Süb­hâ­ne­hû
ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri­ne ›s­mar­la­y›p, o iki ci­han fah­ri Mu­ham­med
4
Ka­d›r­ga: Her kü­re­¤i­ni dört-be ki­i­nin çek­ti­¤i ve yir­mi be otu­rak­l› sa­va ge­mi­si.

23
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Mus­ta­fa (s.a.v.)’i e­fâ­at­çi ka­bul edi­yo­rum, el­bet­te be­ni mah­rum

b›­rak­maz, ge­lip bir gün kur­ta­r›r.” de­yin­ce, inanç­s›z­lar gü­lü­e­rek:
“He­le sen im­di­lik bir ta­raf­tan kü­rek çek­me­ye, bir ta­raf­tan da
gön­lü­nü te­sel­li et­me­ye de­vam et. Ba­kar­s›n bir gün Mu­ham­med’in
ge­lir de se­ni hem esâ­ret­ten ve hem de kü­rek çek­mek­ten kur­ta­r›r!”
di­ye alay eder­ler­di.
Oruç Re­is ise, sa­mi­mi bir kalp­le Ce­nâb-› Hakk’a yö­ne­lip el­le­
ri­ni kal­d›­ra­rak:
“Al­lâh’›m! ‹z­ze­tin ve ce­lâ­lin hak­k› için, be­ni bu inanç­s›z mü­
rik­ler ara­s›n­da utan­d›r­ma! Ba­na en k›­sa za­man­da kur­tu­lu na­sip
edip, ha­bî­bin mû­ci­ze­si­ni gös­ter!” di­ye ni­yaz eder­di.

O¤ul, El­ham­dü­lil­lâh Rab­bin Sa­na Yol Ver­mi

Ro­dos’tan yo­la ç›­kan üç ge­mi­den iki­si Rum’a git­ti. Oruç Re­
is’in ol­du­¤u ge­mi ise An­tal­ya ya­k›n­la­r›n­da bir bu­ru­na de­mir at­t› ve
ge­mi­nin san­da­l› da kap­tan için ba­l›k av­la­ma­ya git­ti­¤in­den ge­mi
san­dal­s›z kal­d›. Or­ta­l›k süt li­man iken, k›­sa bir sü­re için­de Rüz­gâr
ters yön­den es­ti ve f›r­t›­na­lar ko­pup dün­ya­y› ka­ran­l›k bü­rü­dü. Öy­le
ki her­kes ken­di hâ­liy­le me­gul ol­ma­ya ba­la­d›. Bir müd­det son­ra
da her bi­ri­si yor­gun dü­üp uyu­du­lar.
Oruç Re­is da­ha Ro­dos’ta iken aya­¤›n­da­ki de­mir­le­rin bi­ri­si­ni
ke­sip in­celt­mi­ti. Bu­nu kim­se bil­mi­yor­du. O ge­ce de f›r­sat bu­lup
bir de­mi­ri­ni da­ha kes­tik­ten son­ra Hak Te­âlâ’ya s›­¤›­n›p, bes­me­le
çe­ke­rek ken­di­si­ni de­ni­ze b›­rak­t› ve yü­ze yü­ze k›­y›­ya ç›k­t›.
Aya­¤› top­ra­¤a de­¤in­ce ü­kür sec­de­si­ne ka­pan­d›; yü­zü­nü gö­zü­
nü top­ra­¤a sü­rüp yo­la ko­yul­du. Sâ­hi­le ya­k›n bir te­pe­nin ba­›n­da
bir köy gör­dü. Ora­ya ha­re­ket ede­rek ih­ti­yar bir ka­d›­n›n evi­ne mi­
sa­fir ol­du. O ka­d›­na ba­›n­dan ge­çen­le­ri an­lat­t›. Ka­d›n:
“O¤ul, el­ham­dü­lil­lâh Rab­bin sa­na yol ve­rip ak­ra­ba­la­r›­n› se­vin­
dir­mi” di­ye­rek, he­men önü­ne ye­mek ge­tir­di. Bu ara­da köy hal­k›
da du­yup Oruç Re­is’in ya­n›­na gel­di­ler, du­ru­mu­nu ö¤­re­nip se­vin­
di­ler. O kö­yün hal­k› hep iyi in­san­lar­d›; mi­sa­fir-per­ver, cö­mert ve
mü’min kim­se­ler­di.

24
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

O köy Ro­dos ya­k›n­la­r›n­da ve de­niz sâ­hi­lin­de ol­du­¤un­dan, Ro­

dos’tan ka­ç›p kur­tu­lan esir­ler hep ora­ya va­r›r­lar­d›. Köy hal­k› da ge­
len esir­le­re iyi dav­ra­n›r, on­la­r› al›p ev­le­ri­ne gö­tü­re­rek ik­ram­da bu­lu­
nur­lar ve üst­le­ri­ne el­bi­se­ler giy­di­rip, mem­nun ede­rek gön­de­rir­ler­di.
Oruç Re­is’e de -el­le­rin­de bu­lu­nan­dan- üze­ri­ne don, göm­lek ve
kaf­tan, ba­›­na tül­bent ve aya­¤›­na ayak­ka­b› giy­di­rip, eli­ne de bir
mik­tar harç­l›k ve­re­rek, ge­rek­ti­¤i gi­bi ik­ram­da bu­lun­du­lar. Oruç
Re­is sa­ba­ha ka­dar o köy­de kal­d›.

Be­ni An­cak Kud­re­tiy­le Kur­ta­ran, Kur­tar­d›

Öte yan­dan dü­man­lar da ge­ce ya­r›­s›­na ka­dar ora­da yat­t›k­tan
son­ra kal­k›p git­me­le­ri ge­re­ki­yor­du. Git­mek is­te­dik­le­rin­de yok­la­ma
yap­t›­lar, “Esir­ler kaç­m›!” di­ye ha­ber ya­y›­l›n­ca, ha­re­ket et­me­yip
sa­ba­ha ka­dar bek­le­di­ler. Sa­bah olun­ca du­rum­dan kap­ta­n› ha­ber­
dar et­ti­ler. O da he­men üç adam se­çe­rek:
“Gi­din, u kar­› köy­de var m›­d›r, yok mu­dur? Bir ha­ber al›p
ge­lin. E¤er her­han­gi bir ha­ber yok­sa bu­ra­dan ha­re­ket ede­lim!”
de­yip, on­la­r› gön­der­di. Adam­lar ge­mi­den ç›­k›p do¤­ru­ca o kö­ye
git­ti­ler ve Oruç Re­is’in kal­d›­¤› ka­d›­n›n evi­ne var­d›­lar. Oruç’u bu­lup
ken­di­si­ni teb­rik et­tik­ten son­ra:
“‹nan­c›n hak­k› için söy­le, bu ka­dar de­mir­ler­le ba¤­l› ol­du­¤un
hal­de on­la­r› bir ge­ce­de na­s›l k›r­d›n ve na­s›l kur­tul­dun. Bu ka­dar
de­mi­ri bir gün­de an­cak -çe­kiç ve örs ile- us­ta­lar bo­za­bi­lir­ler­di. Bu,
in­san ii de­¤il­dir, lüt­fe­dip bi­ze söy­le sen na­s›l kaç­t›n?” de­di­ler.

Oruç Re­is dü­man­la­r›n bu söz­le­ri­ni du­yun­ca:

“Ben kaç­ma­d›m, siz­ler otu­ru­yor­du­nuz, ben bir­kaç ki­iy­le va­r›p,
kap­tan­dan izin al›p ç›k­t›m. Ya­ni ben bu­ra­ya kap­ta­n›n iz­niy­le gel­
dim. Biz siz­le­ri gö­rü­yor­duk da siz­ler bi­zi ni­çin gör­me­di­niz?” de­di.
Dü­man­lar a­›­r›p, iç­le­ri­ne bir üp­he dü­tü. Ger­çek­ten bir­kaç ki­iy­
le kar­›­la­m›­lar­d›, “on­lar ol­ma­l›” di­ye dü­ü­nüp: “Yok­sa on­lar siz­
ler miy­di­niz? On­la­r› gör­dük ama kim­ler ol­du­¤u­nu me­rak et­me­dik.
Pe­ki ya­n›n­da­ki­ler kim­ler­di, bi­ze on­lar­dan bir ha­ber ver” de­di­ler.

25
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Oruç Re­is:
“Bi­ri be­nim Pey­gam­be­rim Mu­ham­med aley­his­se­lâm idi; di­
¤er­le­ri de onun as­hâ­b› idi. Ben dün siz­le­re de­me­dim mi ki, “Be­
nim Mu­ham­med’im (s.a.v.) mut­la­ka ge­lir, be­ni kur­ta­r›r” di­ye.
‹­te gel­di, kur­tar­d›; yok­sa bir ge­ce için­de kap­ta­n›n ba­na vur­du­¤u
de­mir­ler­den kur­tul­mam müm­kün olur muy­du? Ve­ya bir in­san
yal­n›z ba­›­na siz­le­rin için­den ç›­k›p kur­tu­la­bi­lir mi? An­cak be­ni
kud­re­tiy­le kur­ta­ran kur­tar­d›.” de­di ve de­vam­la:
“Kap­ta­na de­yi­niz ki, e¤er be­nim git­ti­¤i­me çok in­cin­mi­se, ba­
na bir ha­ber gön­der­sin ki ben yi­ne ge­mi­ye va­ra­y›m da her ne ka­
dar de­mi­ri var­sa ba­na vur­sun; Çün­kü be­nim -Mu­ham­med gi­bi- bir
e­fâ­at­çim ve yar­d›­m›­ma ko­an bir pey­gam­be­rim var­d›r. Her ne
za­man zor­da kal­sam, on­dan yar­d›m is­te­rim, o da ge­lip be­ni kur­ta­
r›r. Bi­li­yor­su­nuz ki dün kur­tul­ma­y› di­le­dim, ge­ce kur­tar­d›. E¤er da­
ha ev­vel­den is­te­sey­dim o yi­ne kur­ta­r›r­d›. a­yet o is­ter­se, Al­lâh’›n
iz­niy­le bir sa­at için­de kap­ta­n›n ge­mi­le­ri­ni ka­ra­ya ç›­ka­r›r.” de­di.
Dü­man­lar on­dan bu söz­le­ri du­yun­ca ken­di­si­ne hay­rân ol­du­
lar. Son­ra ora­dan kal­k›p ge­le­rek, du­ru­mu kap­ta­na ha­ber ver­di­
ler. Kap­ta­n›n ca­n› s›­k›­l›p hu­zu­ru kaç­t› ve san­ki di­li tu­tul­mu gi­bi
hiç ko­nu­ma­dan yo­lu­na de­vam et­ti.

Müj­de­ler Ol­sun Sa­na! Kar­de­in Kur­tul­mu

H›­z›r Re­is’in Ro­dos’a gön­der­di­¤i dü­man ge­lip H›­z›r’la bu­
lu­tu. Ona:
“Müj­de­ler ol­sun sa­na ki, kar­de­in ge­mi­den ç›­k›p kur­tul­mu!”
de­yin­ce, H›­z›r Re­is öf­ke­le­nip:
“Ey mel’un! Sen ne­ler söy­lü­yor­sun? Bu de­di­¤in ola­cak i mi­dir?
Hiç onu kur­tu­la­cak e­kil­de b›­ra­k›r­lar m›? On­la­r›n için­den bir in­san
yo­lu­nu bu­lup da kur­tu­la­bi­lir mi? Bu se­nin söy­le­di­¤in apa­ç›k bir ya­
lan­d›r! im­di an­la­›l­d› ki sen bu­ra­ya bi­zim için de­¤il, bel­ki sa­de­ce
ak­ra­ba­la­r›­n› gör­mek için gel­mi­sin” de­yin­ce, o dü­man, H›­z›r’a:
“Ben ya­lan söy­le­mi­yo­rum; e¤er sen ba­na inan­maz­san, ora­dan ge­
len ge­mi­ler­den sor, on­la­r›n hep­si­nin de bun­dan ha­ber­le­ri var­d›r” de­di.

26
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

H›­z›r Re­is bu ce­va­b› du­yun­ca, he­men ye­rin­den kal­k›p de­niz

ke­na­r›­na git­ti. Dü­man­lar­dan sa¤­lam ha­ber­ler al­d›k­tan son­ra
Oruç Re­is’in bin­di­¤i ge­mi­nin kap­ta­n›y­la gö­rü­üp:
“Ben Oruç Re­is’in kar­de­i­yim. ‹­te sa­na al­t›n ge­tir­dim, kar­de­
i­mi ba­na ver” de­di. Mel’un, al­t›n sö­zü­nü du­yun­ca, onun ge­mi­den
kaç­t›­¤›­na bir kat da­ha üzü­lüp:
“Dün ge­ce kaç­m›, kur­tul­mu, im­di bi­zim eli­miz­de de­¤il­dir”
di­ye ce­vap ver­di. “Bin al­t›n” sö­zü ku­la­¤›n­da yan­k›­la­n›p, üzün­tü­
sün­den he­lâk ol­ma de­re­ce­si­ne gel­di. Za­ten H›­z›r Re­is’in mu­râ­d›
da bu dü­ma­na üzün­tü ver­mek­ti.
H›­z›r Re­is bu ha­ber­le­ri al­d›k­tan son­ra yi­ne Mi­dil­li’ye ge­lip, ge­
mi­si­ne bi­ne­rek ev­vel­ki gi­bi re­is­li­¤e ve ti­câ­re­te ba­la­d›.

Oruç Re­is M›­s›r Sul­ta­n›­n›n Ka­d›r­ga­la­r›n­da

Sa­bah olun­ca Oruç Re­is kal­k›p, köy­den ay­r›­la­rak An­tal­ya’ya
git­ti. O za­man­lar­da An­tal­ya’da “Ali Re­is” isim­li bir re­is var­d›.
Ali Re­is iyi­lik­se­ver bir kim­se olup, ken­di­si­ne âit bü­yük bir kal­
yo­nu5 var­d›. Onun­la sü­rek­li ola­rak M›­s›r’a gi­der ge­lir­di. Oruç Re­is
onun ya­n›­na va­r›p, se­lâm ve hür­met­le­ri­ni sun­duk­tan son­ra, ona
ken­di­ni ta­n›t­t›. Bu­lun­du­¤u du­ru­mu an­la­ta­rak:
“Ey Ali Re­is! ‹­te be­nim du­ru­mum mâ­lum. Siz­le­re gel­mek­ten
mu­râ­d›m bu­dur ki, lüt­fe­dip be­ni kal­yo­nu­nuz­da yel­ken re­isi ya­pa­
rak, ba­na bir in­san­l›k gös­te­rir­si­niz.” de­di. Ali Re­is:
“Ho gel­din. Be­nim, se­nin gi­bi yi­¤it bir kim­se ne­re­de eli­me
ge­çer ki. Sen re­is­lik et­mi bir kim­se­sin. Tek sen ka­bul et; ge­mi
be­nim de­¤il se­nin­dir. Gel bu sa­at­ten son­ra ge­mi­de ol” de­di.
Oruç Re­is mem­nun­luk için­de va­r›p o kal­yo­na gir­di ve ikin­ci re­is
ola­rak ie ba­la­d›. Ora­da­ki i­le­ri­ni ta­mam­la­d›k­tan son­ra bir mü­bâ­rek
sa­at­te Hak Süb­ha­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne s›­¤›­n›p, yo­la ç›k­t›­lar.
Gün­ler­ce yol al­d›k­tan son­ra ‹s­ken­de­ri­ye’ye var­d›­lar ve ora­ya
de­mir at­t›­lar.
5
Kal­yon: Yel­ken­le ha­re­ket eden sa­va ge­mi­le­ri. Ka­ra­ka, bar­ça, ka­ra­ve­la ve
bur­ton gi­bi çe­it­le­ri var­d›r. Çok bü­yük­le­ri nak­li­yat için kul­la­n›­l›r­d›.

27
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Oruç Re­is’in nâ­m›­n› du­yan M›­s›r sul­ta­n› onu hu­zu­ru­na ça­¤›­r›p,

ken­di ka­d›r­ga­la­r›n­dan bi­ri­ne kap­tan tâ­yin et­ti. Bir­kaç gün ora­da
kal­d›­lar. Me­¤er o s›­ra­lar­da M›­s›r sul­ta­n› do­nan­ma ha­z›r­la­y›p Hin­
dis­tân ta­raf­la­r›­na gön­der­mek is­ti­yor­mu. Oruç Re­is’i bu do­nan­ma­
ya se­ras­ker tâ­yin et­ti. Son­ra da Ada­na be­yi­ne öy­le emir ver­di ki:
“Ace­le ola­rak ya­n›n­da olan as­ker­ler­le Pa­yas kör­fe­zi­ne ge­lip,
k›rk ka­li­te­lik6 ke­res­te ha­z›r­la­y›­n›z ve i bi­tin­ce ba­na ha­ber gön­de­
ri­niz!” di­ye emir ver­di.
Ada­na pa­a­s› bu emir üze­ri­ne he­men ie ko­yu­lup ke­res­te­yi ha­
z›r­la­d›k­tan son­ra ha­ber gön­der­di. M›­s›r sul­ta­n› da, ke­res­te­le­ri al›p
ge­tir­mek üze­re, Oruç Re­is’in ku­man­da­s› al­t›n­da on al­t› adet ge­mi
gön­der­di. Bun­lar va­r›p Pa­yas Kör­fe­zi’ne gir­di­ler. Ne var ki, dü­
man­lar da bun­la­r›n do­nan­ma ile o kör­fe­ze ha­re­ket et­tik­le­ri­ni ha­ber
al­m›­lar ve bir hay­li ka­d›r­ga­lar ha­z›r­la­y›p do­na­ta­rak, kör­fez­de üzer­
le­ri­ne gel­di­ler. M›­s›r do­nan­ma­s›­n› gâ­fil av­la­d›­lar. Üzer­le­ri­ne va­r›p
ba­s›p, için­de­ki adam­la­r› de­ni­ze dök­tük­ten son­ra ge­mi­le­ri­ni yak­t›­lar.
Bun­lar da dü­man do­nan­ma­s›­n› gör­dük­le­rin­de, ba­la­r›­na ge­le­
cek­le­ri an­la­y›p, bin­dik­le­ri ge­mi­yi ate­e ver­di­ler. Ken­di­le­ri de ka­
ra­ya ç›­k›p, her bi­ri­si bir ya­na da­¤›l­d›­lar. Yâ­ni Ru­me­li’den olan­lar
Ru­me­li’ye, Ana­do­lu’dan olan­lar Ana­do­lu’ya, Arap ve Acem’den
olan­lar da ken­di mem­le­ket­le­ri­ne git­ti­ler. Oruç Re­is de üzün­tü­lü
ola­rak An­tal­ya’ya gel­di.

“Al­lâh Se­ni Din Dü­man­la­r›­na Kar­› Mu­zaf­fer K›l­s›n”

Me­¤er o s›­ra­lar­da Sul­tan Kor­kut An­tal­ya’da imi. Ya­n›­na va­ra­rak
bir ge­mi yap­mak için on­dan izin al­d› ve ça­l›­ma­la­ra ba­la­ya­rak on
se­kiz otu­rak­l› bir ge­mi ya­p›p do­na­ta­rak de­ni­ze aç›l­d› ve Ro­dos Ada­s›
ta­ra­f›­na ha­re­ket et­ti. Za­man­la çev­re­ye o ka­dar kor­ku sal­d› ki, o ta­
raf­lar­da olan dü­man­lar ge­lip Ro­dos bey­le­ri­ne i­kâ­yet­te bu­lun­du­lar:
“Oruç Re­is ad›n­da bir kor­san or­ta­ya ç›k­t›. Öy­le ki uçan ku­a
bi­le hük­me­der. Köy­le­ri­mi­zi ve e­hir­le­ri­mi­zi ya­k›p y›­k›p, ço­cuk­la­r›­
m›­z› esir ala­rak am ta­raf­la­r›n­da sa­tar. Elin­den fer­yat edi­yo­ruz ki,
6
Ka­li­te: On do­kuz-yir­mi dört otu­rak­l› a¤›r do­nan­ma sa­va ge­mi­si.

28
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

de­niz sâ­hil­le­rin­de kim­se b›­rak­ma­d› al­d›. Ka­lan­lar da kor­ku­dan fi­

rar edip da­¤›l­d›, ada sâ­hil­le­rin­de ge­mi­le­ri­ni yü­rü­te­mez ol­du. Hu­la­
sa ola­rak, halk bu i­ler­den ve renç­ber­lik­ten vaz­geç­ti. Kim­se­nin bir
ada­dan di­¤e­ri­ne git­me­ye gü­cü yet­mi­yor” di­ye i­kâ­yet­te bu­lu­na­rak,
ken­di­le­ri­ne yar­d›m et­me­si için yal­var­d›­lar.
Ro­dos bey­le­ri de bir­kaç ge­mi do­na­t›p, Oruç Re­is’i li­man li­man
ara­ma­ya ba­la­d›­lar. Ni­hâ­yet bir li­man­da bu­la­rak an­s›­z›n bas­k›n
yap­t›­lar. O da adam­la­r›y­la bir­lik­te ge­mi­yi ter­ke­dip ka­ra­ya ç›k­t›.
Bü­tün ar­ka­da­la­r›­n› kur­tar­d›­¤› gi­bi bir hay­li Frenk esir­le­ri­ni bi­le
kur­tar­d› ve Sul­tan Kor­kut’la bu­lu­mak için hep bir­lik­te An­tal­ya’ya
gel­di­ler. O s›­ra­lar­da Sul­tan Kor­kut’a Ma­ni­sa san­ca­¤› ve­ril­di­¤in­
den, tek­rar ha­re­ket edip Ma­ni­sa’ya var­d›­lar.
Ma­ni­sa’da Sul­tan Kor­kut’un en ya­k›n adam­la­r›n­dan Pi­yâ­le Bey
ile gö­rü­üp, ona ba­›n­dan ge­çen­le­ri an­lat­t›. Son­ra, Pi­yâ­le Bey’in
va­s›­ta­s›y­la Sul­tan Kor­kut’la da gö­rü­tü. Sul­tan Kor­kut du­ru­ma çok
öf­ke­le­nip he­men bir emir­nâ­me yaz­d› ve:
“Var bu em­ri ‹z­mir ka­d›­s›­na gö­tür. Ora­da is­te­di­¤in gi­bi bir ge­
mi yap­t›r. Son­ra da git o mel’un­lar­dan in­ti­ka­m›­n› al!” de­di.
Pi­yâ­le Bey’le de:
“Ge­mi ya­p›­l›p ta­mam­lan­d›­¤› za­man ge­mi­siy­le Fo­ça’ya gel­sin.
Ge­mi­yi ora­da b›­rak­s›n ve ka­ra yo­luy­la ha­re­ket ede­rek bi­zim­le Ma­
ni­sa’da bu­lu­sun.” di­ye söz­le­me­de bu­lun­mu­tu.
Oruç Re­is ‹z­mir’e gi­dip, em­ri ka­d›­ya gös­ter­di. Ka­d›, emir ge­re­
¤i, yir­mi dört otu­rak­l› bir ge­mi yap­t›r­d›.
Oruç Re­is ge­mi ya­p›­m›­n› ta­mam­la­d›­¤›n­da ora­dan ha­re­ket edip
Fo­ça’ya gel­di. Ge­mi­yi Fo­ça’da b›­ra­ka­rak, ken­di­si ka­ra­dan Ma­ni­
sa’ya gel­di ve gi­dip Pi­yâ­le Bey’le bu­lu­tu.
Pi­yâ­le Bey, Oruç Re­is’i di­va­na ile­tip, hal­k›n için­de ken­di­si­ne
say­g› gös­te­ril­me­si­ni ar­zu edi­yor­du.
Dü­ün­dü­¤ü gi­bi ya­p›p, di­va­na gö­tür­dü. Ora­da üze­ri­ne kaf­tan
giy­di­ril­di. Sul­tan Kor­kut:
“Al­lâh se­ni dü­man­lar üze­ri­ne man­sur ve mu­zaf­fer ey­le­sin”
di­ye ha­y›r dua edip s›r­t›­n› s›­vaz­la­d›k­tan son­ra Fren­gis­tan ta­raf­la­
r›n­da kor­san­l›k et­me­si için des­tur ver­di.

29
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Da­ha son­ra ge­lip yi­ne Pi­yâ­le Bey’le bu­lu­tu. Pi­yâ­le Bey ona:
“Her ne­ye ih­ti­ya­c›n olur­sa bu ta­ra­fa adam gön­der ve du­ru­mu arz
et, bü­tün ih­ti­yaç­la­r›n kar­›­la­n›r” di­ye­rek iz­zet ve ik­ram­la gön­der­di.
Oruç Re­is ve­da­la­t›k­tan son­ra Fo­ça’ya gel­di, ge­mi­si­ne gir­di ve
sa­ba­ha ka­dar ibâ­det­le va­kit ge­çir­di. ‹h­las ile bü­tün hâ­cet­le­rin kar­
›­la­y›­c›­s› olan Yü­ce Al­lâh’a ta­zar­ru’ ve ni­yaz edip:
“Ey Al­lâh’›m! ‹z­zet ve ce­lâ­lin hak­k› için, ha­bi­bin Mu­ham­med
Mus­ta­fa hak­k› için ve bü­tün en­bi­yâ ve ev­li­yân hak­k› için bu âciz
ku­lu­nu din dü­man­la­r› üze­ri­ne mu­zaf­fer ey­le!” di­ye duâ et­tik­ten
son­ra bes­me­le çe­kip Haz­ret-i Al­lâh’a te­vek­kül ede­rek de­ni­ze aç›l­d›.
üp­he­siz ki bir mü­bâ­rek sa­ate rast ge­lip du­as› mak­bul ol­du.
Ora­dan mem­le­ke­ti­ne ge­lip ak­ra­ba­s›­n› zi­yâ­ret ede­rek s›­la-i rahm
et­tik­ten son­ra yi­ne yo­la ko­yul­du.

Çün­kü Os­ma­no­¤ul­la­r›­n›n Du­as›­n› Al­d›

Gün­ler­den bir gün se­lâ­met­le Pul­ya7 ya­ka­s›­na geç­ti. Ora­da
do­la­›r­ken Ve­ne­dik­li­le­re âit iki adet bar­ça­ya8 rast­la­y›p he­men el
koy­du­lar ve bü­yük ga­ni­met­le­re ka­vu­up zen­gin ol­du­lar. Na­s›l zen­
gin ol­maz­lar ki, çün­kü Os­ma­no­¤ul­la­r›­n›n du­as›­n› al­d›­lar. Her kim
Os­ma­no­¤ul­la­r›­n›n du­as›­n› al›r­sa, ar­zu et­ti­¤i e­yi mut­la­ka ko­lay­
l›k­la el­de eder. Çün­kü bun­lar bir ulu ocak­t›r. Her kim bun­lar­dan
ha­y›r dua al›r­sa, her ii ko­lay olur; her kim de bun­la­ra yan göz­le
ba­kar­sa, onun ba­› öne e¤i­lir.
Oruç Re­is, Pul­ya ta­raf­la­r›n­dan bar­ça­la­r› al›p Ru­me­li ta­raf­la­r›­na
do¤­ru ha­re­ket et­ti. E¤­ri­boz ya­k›n­la­r›n­da Ter­zi Li­ma­n› di­ye me­hur
olan li­ma­na gel­di. ‹s­te­di ki ora­da bek­le­ye. Me­¤er ora­da Ve­ne­dik
ge­mi­le­rin­den üç bar­ça kal­yon var­m›. Oruç Re­is’i gö­rün­ce, to­pa
tut­tu­lar. “Bi­zim siz­le­re za­ra­r›­m›z zi­ya­n›­m›z ol­ma­ya­cak­t›r!” di­ye söz
ver­me­le­ri­ne ra¤­men ku­lak as­ma­y›p, bun­la­r›n li­ma­na gir­me­si­ne f›r­
sat ver­me­di­ler.
7
Pul­ya: ‹tal­ya’n›n gü­ney do­¤u­sun­da Apu­lia Eyâ­le­ti.
8
Bar­ça: Yük ta­›­ma­da kul­la­n›­lan ve kal­yon s›­n›­f›n­dan bir ge­mi. Al­t› düz olur ve
için­de top bu­lu­nur­du.

30
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Oruç Re­is de ar­ka­da­la­r›­na:

“Ey yol­da­lar! Bu ge­mi­le­rin bi­zi li­ma­na koy­ma­mak­tan ve üs­tü­mü­
ze top at­mak­tan mak­sat­la­r› ol­sa ol­sa u­dur. Bun­lar bi­ze di­yor­lar ki:
“Siz mü­câ­hid­ler­si­niz. Al­lâh bi­zi, siz mü­câ­hid­le­rin a¤›z­la­r›­na lok­
ma ola­rak ha­z›r­la­d›. Kuv­ve­ti pa­zu­ya ve­re­rek, Al­lâh’›n yar­d›­m› ve
ser­ve­ri­ni­zin mu­ci­ze­le­ri be­re­ke­tiy­le ni­çin ge­lip de bi­zi al­m›­yor­su­nuz?
Hal­bu­ki bir av için bu ka­dar de­niz­ler ge­çer­si­niz. ‹­te biz ken­di­miz
aya­¤›­n›­za gel­dik, im­di ge­lin bi­zi al›n!” Hiç üp­he­siz bun­la­r›n ba­la­
r›­na ge­le­cek be­lâ­lar ya­k›n­d›r. Çün­kü biz bun­la­ra za­rar et­me­ye­lim di­
ye bu ka­dar ahd ü emân ey­le­dik. On­lar ise bi­zi ren­ci­de et­ti­ler. Val­lâ­
hi ben “Al­lâh Al­lâh” di­ye­rek on­la­ra ça­ta­r›m.” de­yin­ce, ar­ka­da­la­r›:
“Sen na­s›l bi­lir­sen ve na­s›l eder­sen, biz onu ho gö­rü­rüz” di­
ye­rek hep­si de ba¤­l›­l›k­la­r›­n› bil­dir­di­ler. Oruç Re­is de he­men san­
ca­¤›­n› kal­d›­r›p gül­bank-› Mu­ham­me­dî ile üzer­le­ri­ne yü­rü­dü. Ara­la­
r›n­da hay­li cenk ol­du. Ger­çek­ten Oruç Re­is’in de­di­¤i gi­bi ka­zâ­la­r›
ya­k›n­m› ve be­la­y› ba­la­r›­na sa­t›n al­m›­lar. Ce­nâb-› Hakk’›n yar­d›­
m›y­la ge­mi­le­rin dör­dü­nü de al›p, yi­ne de­ni­ze aç›­la­rak Mi­dil­li Ada­
s›’na gel­di­ler. Ora­da s›­la-i rahm edip kar­de­le­riy­le ve ak­ra­ba­la­r›y­la
bu­lu­up gö­rü­tü­ler.

Oruç Re­is K›­› M›­s›r’da Ge­çi­rir

Bu ara­da Sul­tan Se­lîm Han tah­ta geç­mi­ti. Kar­de­i Sul­tan
Kor­kut ile ara­la­r›n­da bir ne­vi dü­man­l›k ol­du­¤un­dan Sul­tan Kor­
kut, kor­ku­sun­dan izi­ni kay­bet­tir­mi­ti.
Oruç Re­is ile Sul­tan Kor­kut ara­s›n­da­ki dost­luk her­kes ta­ra­f›n­
dan bi­lin­di­¤in­den, a¤a­be­yi ‹s­hak ile kar­de­i H›­z›r Re­is, Oruç Re­
is’in im­di­lik or­ta­lar­da gö­zük­me­me­si­nin ve ‹s­ken­de­ri­ye ta­raf­la­r›­na
git­me­si­nin ken­di­si için ha­y›r­l› ola­ca­¤›­n› söy­le­di­ler.
O da ge­mi­le­rin­den iki çek­di­ri9 ve bir bar­ça­y› al›p M›­s›r’a do¤­
ru ha­re­ket et­ti. Ni­hâ­yet ‹s­ken­de­ri­ye li­ma­n›­na va­r›p de­mir at­t›. Bu
ara­da he­men sul­ta­na he­di­ye­ler gön­de­re­rek:
9
Çek­di­ri, Çek­ti­ri: Hem kü­rek, hem de yel­ken­le ha­re­ket eden ge­mi s›­n›­f›.

31
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Biz siz­le­ri sul­ta­n›­m›z ve ve­lî­ni­me­ti­miz bi­le­rek gel­dik. im­di lüt­

fe­dip bi­ze izin ve­rin ki, bu k›­› ül­ke­niz­de ge­çi­re­lim” de­di. Sul­tan
da ho gö­rüp:
“Be­nim sal­ta­na­t›m­da her ne­re­yi be­¤e­nip ora­da k›­la­mak di­ler­
se­niz ora­da k›­la­y›n. Siz­ler­den tek is­te­¤im mü’min­ler siz­ler­den in­
cin­me­sin ve hu­zur­suz ol­ma­s›n. Bu hu­sus­ta i­kâ­yet gel­me­sin” de­di.
Sul­ta­n›n bu ce­va­b› Oruç Re­is’i çok mem­nun et­ti. ‹bâ­det ve tâ­at­le
me­gul ola­rak o k›­› ora­da ge­çir­di.Ni­hâ­yet ilk­ba­har ge­lip de se­fer vak­
ti eri­ti­¤in­de, Oruç Re­is ge­mi­le­ri­ni do­na­t›p M›­s›r sul­ta­n›­na va­ra­rak:
“Sul­ta­n›m, gel­mek emir, git­mek izin ge­rek­ti­rir. E¤er iz­ni­niz olur­sa
gi­dip ii­mi­ze ba­ka­l›m” de­di. M›­s›r sul­ta­n› da bu­nu pek uy­gun gö­rüp
izin ver­di. Ve­da­la­›p ay­r›l­d›­lar ve ka­ra yo­luy­la ‹s­ken­de­ri­ye’ye gel­di­ler.
‹s­ken­de­ri­ye’de ge­mi­le­ri­ne bi­nip Al­lâh’a s›­¤›­na­rak der­ya­ya aç›l­
d›­lar. Her han­gi ta­ra­fa gi­der­ler­se -Al­lâh’›n yar­d›­m›y­la- çok mik­
tar­da ga­ni­met­ler el­de edi­yor­lar­d›. So­nun­da Cer­be’ye10 geç­ti­ler.
Ora­da ba­z› mal­la­r› ve esir­le­ri gü­ven­li bir ye­re b›­ra­k›p dü­man ül­
ke­le­ri­ne do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler.

H›­z›r Re­is’le Oruç Re­is’in Bu­lu­ma­s›

Öte yan­dan H›­z›r Re­is de ge­mi­siy­le ti­câ­ret et­mek dü­ün­ce­sin­
dey­di. An­cak Sul­tan Se­lîm tah­ta ge­çin­ce:
“Kor­kut de­ni­ze ka­çar, son­ra bi­ze s›­k›n­t› ve­rir” di­ye dü­ün­dü.
O za­man kap­tan, bos­tan­c›­ba­›­l›­¤›n­dan ay­r›l­m› olan ‹s­ken­der Pa­
a’yd›. Ona, de­ni­ze ç›­ka­rak ge­mi­le­rin ha­re­ke­ti­ne en­gel ol­ma­s›­n›
ve ken­di iz­ni ol­ma­dan, ge­mi­le­rin bir vi­lâ­yet­ten di­¤er bir vi­lâ­ye­te
git­me­si­ni ya­sak­la­ma­s›­n› söy­le­di.
‹s­ken­der Pa­a da der­hal der­yâ­ya ç›­k›p, -pâ­di­â­h›n buy­ru­¤u ge­
re­¤i- her ne­re­de bir ge­mi bul­sa ate­e ve­rir, hiç­bir kim­se­ye ef­kat
ve mer­ha­met et­mez­di.
O gün­ler­de H›­z›r Re­is de Mi­dil­li Ada­s›’nda ge­mi i­le­tir­di. Bu
emr-i e­rîf ile olan ya­sa­¤› du­yup, he­men ii dur­dur­du ve “Sul­tan

10
Cer­be Ada­s›: Tu­nus’un do­¤u­sun­da sâ­hi­le ya­k›n bir ada.

32
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Kor­kut’a tâ­bi­dir” di­ye ren­ci­de et­me­le­rin­den kork­tu­¤un­dan, o da

Oruç Re­is gi­bi, bul­du­¤u ve gü­cü yet­ti­¤i ka­dar bu¤­day yük­le­tip
Trab­lus’a gel­di. Ora­da bu¤­da­y› si­yah ar­pa ile de­¤i­ip Pre­ve­ze’ye11
git­ti. Ora­da da ar­pa­y› ve ge­mi­si­ni sa­t›p at­lar sa­t›n ala­rak Mas­ku­
lar Pa­na­y›­r›’na gel­di. At­la­r› ora­da sat­t›k­tan son­ra Bod­rum ta­ra­f›n­
dan Se­men­di­re’ye gel­di. Ora­dan Pre­ve­ze’ye va­r›p, ge­mi­si­ni sat­t›­¤›
adam­la he­sap­la­t›k­tan son­ra Aya­mav­ra’ya12 git­ti.
Aya­mav­ri’de yir­mi dört otu­rak­l› ye­ni bir tek­ne bu­lup sa­t›n al­d›.
Tek­ne­yi do­na­ta­rak de­ni­ze aç›­l›p Cer­be’ye do¤­ru ha­re­ket et­ti. Ay­
r›­ca bir ge­mi da­ha sa­t›n al›p, onu da a¤aç ve kü­rek­ler­le dol­dur­du.
H›­z›r Re­is Cer­be’ye gel­di­¤i za­man Oruç Re­is de ç›­ka­gel­di. ‹ki
kar­de ora­da bu­lu­tuk­la­r›n­da çok se­vin­di­ler ve has­ret gi­der­di­ler.
Oruç Re­is Cer­be’ye, b›­rak­t›­¤› mal­la­r› al›p dön­mek ni­ye­tiy­le gel­
mi­ti. Kar­de­i­ni ora­da bu­lun­ca, bir­lik­te an­la­›p Tu­nus’a git­me­ye
ka­rar ver­di­ler.
H›­z›r Re­is ge­mi­le­rin­den bi­ri­ni dört yüz al­t›­na sat­t›; ken­di bin­di­¤i
ge­mi­ye de kü­rek yük­le­tip va­r›p Tu­nus’a git­ti­ler.
O za­man­lar­da Tu­nus sul­ta­n›, de­niz­den el­de edi­len mal­la­r› zor­la
gasp eder­di. Bun­lar da onun du­ru­mu­nu bil­dik­le­rin­den bir hay­li he­
di­ye­ler ha­z›r­la­y›p tak­dim et­mek üze­re sul­tan­la bu­lu­tu­lar ve on­dan
bir me­kân is­te­di­ler.
Tu­nus, de­niz­den bi­raz uzak­ta ol­du­¤un­dan “Hal­kul­vad”13 isim­
li ka­le­yi on­la­ra ver­di ve ka­le hal­k›­n› in­cit­me­mek ve ge­tir­dik­le­ri
ga­ni­met mal­la­r›n­dan be­te bi­ri­ni sul­ta­na ver­mek üze­re an­la­ma
yap­t›­lar. Sul­tan da bu an­la­ma­ya râ­z› ol­du ve Hal­kul­vad Ka­le­si’ne
git­ti­ler. Ge­mi­le­ri­nin bü­tün ek­sik­le­ri­ni ta­mam­la­y›p, ha­z›r va­zi­ye­te
ge­tir­di­ler. Ken­di­le­ri de âlim­ler­le ve sâ­lih ki­i­ler­le soh­bet ede­rek ve
ibâ­det­le me­gul ola­rak k›­› ge­çir­di­ler.
11
Pre­ve­ze: Yu­na­nis­tan’›n ba­t› k›­y›­s›n­da, Nar­da Kör­fe­zi a¤­z›n­da­ki bur­nun üze­rin­
de ka­sa­ba.
12
Aya­mav­ra: Aya Mav­ri, San­ta Ma­ura di­ye de söy­le­nen bu yer Yu­na­nis­tan’›n
ba­t›­s›n­da ve Pre­ve­ze li­ma­n› kar­›­s›n­da bir ada­d›r.
13
Hal­kul­vad: Tu­nus eh­ri­nin li­ma­n› ve li­man bur­cu.

33
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Tu­nus’a Bol Ga­ni­met­ler­le Dö­ner­ler

‹lk­ba­har ge­lin­ce ge­mi­le­ri­ni do­na­t›p ha­z›r va­zi­ye­te ge­tir­di­ler. El­
le­rin­de bu­lu­nan üç ge­mi­ye ila­ve­ten iki ge­mi de Tu­nus’tan ala­rak,
be ge­mi ile ve ga­zâ ni­ye­tiy­le de­ni­ze aç›l­d›­lar.
De­niz üze­rin­de do­la­a­rak Sar­dun­ya Ada­s›’na14 ge­lip bir kor­san
tek­ne­si de ora­dan al­d›­lar. Bu tek­ne­nin re­is­li­¤i­ne de H›­z›r Re­is’in
“De­li Meh­med” isim­li gü­ve­ni­lir bir ada­m›­n› ge­tir­di­ler. De­li Meh­
med son de­re­ce ce­sur, ba­ha­d›r ve yi­¤it bir kim­sey­di.
Hep bir­lik­te de­niz üze­rin­de gi­der­ler­ken, bir yer­de mo­la ver­di­ler ve
bü­tün re­is­ler ye­mek ye­mek için san­dal­la H›­z›r Re­is’in ge­mi­si­ne gel­di­
ler. Tam ye­me­¤e ba­la­m›­lar­d› ki üzer­le­ri­ne do¤­ru, âde­tâ Ke­i Da­¤›
bü­yük­lü­¤ün­de bir bar­ça­n›n gel­di­¤i­ni gö­rür­ler. Bü­tün kap­tan­lar ge­
mi­le­ri­ne git­mek için dav­ran­d›k­la­r›n­da De­li Meh­med aya­¤a kal­ka­rak:
“Ey kap­tan ba­ba­lar! E¤er em­ri­niz olur­sa, u bar­ça­n›n üze­ri­ne
ben gi­de­yim. Siz ye­me­¤i­ni­ze de­vam edin ve ra­ha­t›­n›­za ba­k›n!” de­
di. On­lar da uy­gun gö­rüp:
“De­li Meh­med! Al­lâ­hü Te­âlâ se­nin yü­zü­nü ak et­sin; var git”
de­di­ler. Di­¤er tek­ne­ler de De­li Meh­med’in tek­ne­si­ni ko­ru­ma­ya
al­d›­lar. Ku­man­da hep H›­z›r Re­is’te idi.
De­li Meh­med’in tek­ne­si h›z­la­n›p bar­ça­ya ye­ti­ti fa­kat için­de
hiç kim­se gö­rün­mü­yor­du. Bar­ça­n›n içi­ne gir­di ve gör­dü ki dü­men
ba¤­lan­m› va­zi­yet­te du­ru­yor, için­de­ki­le­rin ta­ma­m› kaç­m›­lar ve
hiç kim­se kal­ma­m›.
Bu­nun üze­ri­ne De­li Meh­med tek­ne­si­ni bar­ça­n›n k›ç ta­ra­f›­na
ba¤­la­y›p, ken­di­si de üze­ri­ne ç›­k›p kont­ro­lü ele ala­rak di­¤er ge­mi­
le­rin gel­me­si­ni bek­le­di.
Ge­mi­ler ge­lip, ga­zâ­s›­n› teb­rik et­tik­ten son­ra, bar­ça­n›n bu¤­day
yük­lü ol­du­¤u­nu ö¤­ren­dik­le­rin­de çok se­vin­di­ler. Çün­kü o se­ne
Tu­nus’ta bu¤­day s›­k›n­t›­s› var­d›.
O ge­ce­yi ora­da ge­çi­rip, sa­bah olun­ca bar­ça­y› Tu­nus’a gön­der­
me­yi dü­ü­nü­yor­lar­d› ki, sa­bah vak­ti iki bar­ça da­ha gel­di ve on­la­r›

14
Sar­din­ye, Sar­dun­ya: Ak­de­niz’de ‹tal­ya’n›n ba­t›­s›n­da­ki ada.

34
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

da tes­lim al­d›­lar. Bun­la­r›n bi­rin­de bal, pey­nir ve zey­tin, di­¤e­rin­de

ise ku­ma ve tü­fek de­mi­ri yük­lüy­dü. Üçü­nü de ala­rak hep bir­lik­te
ve se­vinç için­de en­lik­ler ya­pa­rak Tu­nus’a var­d›­lar.
Bü­tün ga­ni­met­ler yer­li ye­rin­ce da­¤›­t›l­d›k­tan son­ra, fa­kir fu­ka­ra­
dan bol bol du­alar al­d›­lar.

Bir De­niz Za­fe­ri Da­ha

O k›­› Tu­nus’ta ge­çir­dik­ten son­ra ilk­ba­ha­r›n gel­me­siy­le se­fer
vak­ti de gel­mi­ti. Re­is­ler ge­mi­le­ri­ni se­fe­re ha­z›r­la­ya­rak, bir mü­bâ­
rek sa­at­te Tu­nus’tan ha­re­ket et­ti­ler.
Se­fer­le­ri­nin on ikin­ci gü­nü Ana­po­li’den ç›­ka­rak ‹s­pan­ya’ya gi­
den bir ge­mi­ye rast­la­d›­lar. ‹çin­de her bi­ri bir vi­lâ­ye­te zâ­bit olan iki
bü­yük dü­man bu­lu­nu­yor­du. Ge­mi­ler­de yak­la­›k dört yüz ci­va­r›n­
da as­ker ve di­¤er va­zi­fe­li­ler mev­cut­tu.
Ara­la­r›n­da çok id­det­li çar­p›­ma ol­du. Dü­man ge­mi­le­ri al­t› ke­
re gâ­zi­le­ri püs­kürt­me­yi ba­ar­d›­lar. Ya­p›­lan ye­din­ci hü­cum­la ni­hâ­
yet fe­tih mü­yes­ser ol­du, an­cak dört tek­ne­de gâ­zi­ler­den yüz el­li­si
e­hîd olup, sek­sen al­t›­s› da ya­ra­lan­d›. Kar­› ta­raf­tan da iki bü­yük
dü­man zâ­bi­tiy­le bir­lik­te yüz sek­sen üç dü­man esir al›­n›p, di­¤er­le­ri
ce­hen­ne­me gön­de­ril­di. Son­ra bar­ça­y› tes­lim al›p otuz üçün­cü gün
Tu­nus’a gel­di­ler.
Ge­tir­dik­le­ri bü­tün ga­ni­met­le­ri usu­lün­ce da­¤›t­t›­lar. Yi­ne ge­mi­de
ç›­kan av kö­pek­le­ri­ni, av­c› ku­la­r› ve ba­z› e­yâ­la­r› Tu­nus be­yi­ne
he­di­ye ver­di­ler.
Bu ga­zâ­da Oruç Re­is a¤›r ya­ra al­m›­t›. Bü­yük ›z­d›­rap­lar çek­ti
ama so­nun­da iyi­le­ti. Tu­nus hal­k› on­la­r›n bu kah­ra­man­l›k­la­r›­na
hay­ran kal­d›.

Top Mer­mi­si Oruç Re­is’in Ko­lu­na ‹sa­bet Edi­yor

Oruç ve H›­z›r re­is­le­rin her ta­raf­ta nam­la­r›­n›n ya­y›l­ma­s› ve de­niz­de
ge­zi­nip dü­man vi­lâ­yet­le­ri­ne ve ge­mi­le­ri­ne zi­yan ver­me­le­ri dü­man­
la­r›n hu­zu­ru­nu ka­ç›r­d› ve ne ted­bir ala­cak­la­r›­n› dü­ün­me­ye ba­la­d›­lar.

35
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

E¤er bun­la­r›n ii he­men bi­ti­ril­mez­se, da­ha da bü­yü­yüp güç ka­za­

na­cak­la­r›n­dan, ar­t›k kim­se­nin bun­lar­la ba ede­me­ye­ce­¤i­ni dü­ü­nüp:
“Bun­la­r›n kay­d›­n› im­di­den sil­mek ge­rek­tir” di­ye­rek, he­men se­
kiz adet ka­d›r­ga­y› do­na­t›p de­ni­ze gön­der­di­ler ki, va­r›p Ce­ne­viz ta­
raf­la­r›n­da bek­le­ye­cek­ler ve hem o ta­raf­la­r›n ko­ru­ma­s›­n› sa¤­la­ya­cak­
lar ve hem de e¤er o ta­raf­la­ra ge­lir­ler­se hak­la­r›n­dan ge­le­cek­ler­di.
Ama as›l mak­sat on­la­r› bul­mak olup, ge­zi­nir­ler­ken, Oruç ve H›­
z›r re­is­ler de dört adet ge­mi ile de­ni­ze aç›l­m›­lar­d›. Dü­man­la­r›n ha­
ber­le­ri­ni al­d›­lar ve o ta­raf­la­ra var­ma­y›p, Ma¤­rip15 ta­raf­la­r›­na git­ti­ler.
O vi­lâ­yet­te Be­câ­ye16 isim­li bir ka­le var­d›. Bu ka­le­yi dü­man­lar
Müs­lü­man­lar­dan al­m›­lar­d›. Ka­le ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan li­ma­na va­
r›p de­mir at­t›­lar. Ka­le­nin et­ra­f› ‹s­lâm top­rak­la­r›y­la çev­ri­li ol­du­¤un­
dan ge­rek­li gör­dük­le­ri yer­le­re ku­le­ler bi­nâ et­mi­ler­di.
Bun­lar ge­lip li­man­da bek­ler­ken, on bir adet yel­ken ç›­ka­gel­di.
Her iki ta­raf da bir­bir­le­ri­ni gör­dü­ler. Oruç Re­is ve H›­z›r Re­is bil­di­
ler ki, bun­lar ken­di­le­ri için ge­lir­ler; he­men de­ni­ze aç›­l›p, dü­man
ge­mi­le­ri­ni de de­ni­ze çek­mek üze­re ara­la­r›n­da an­la­ma yap­t›­lar.
Yap­t›k­la­r› plâ­n› uy­gu­la­y›p, he­men de­mir ala­rak der­ya­ya aç›l­d›­lar.
Dü­man­lar da bun­la­r› ta­kip için de­ni­ze ç›k­t›­lar ve kaç­t›k­la­r›­n› zan­
ne­dip ar­ka­la­r›­na dü­tü­ler.
Ni­hâ­yet gâ­zi­ler, dü­man­la­ra ka­le­den yar­d›m eri­e­me­ye­ce­¤i bir
uzak­l›­¤a gel­dik­le­rin­de h›z­la­r›­n› ya­va­lat­t›­lar. Dü­man­lar da yak­la­
t›k­la­r›­n› dü­ü­ne­rek he­men top­la­r›­n› ate­le­di­ler. Bu ân› bek­le­yen gâ­
zi­ler ise he­men ge­ri dö­nüp Al­lâh’a s›­¤›­na­rak, dü­man­la­r›n üze­ri­ne
yü­rü­dü­ler. Ger­çi dü­man­la­r›n dör­de kar­› on bir ge­miy­le üs­tün­lük­
le­ri var­d› ama Al­lâh’›n hik­me­tiy­le -on­la­r›n top­la­r› hep at›l­m› ol­du­
¤un­dan- da­yan­ma­ya im­kân­la­r› ol­ma­y›p, kaç­ma­ya ba­la­d›­lar. Müs­
lü­man­lar da on­la­r›n ar­ka­la­r›­na dü­tü­ler. H›­z›r Re­is biz­zat ye­ti­ip iki
adet ge­mi al­d›. Oruç Re­is de bir top at›p ge­mi­ler­den bi­ri­si­ni ba­t›r­d›.
Bun­lar on­lar­la u¤­ra­›r­ken, ge­ri ka­lan ge­mi­ler ka­le al­t›­na kaç­t›­lar.
15
Ma¤­rip: Ku­zey Af­ri­ka ül­ke­le­ri.
16
Be­câ­ye: Ce­zâ­yir’in do­¤u­sun­da Ti­lis ile Ci­cel ara­s›n­da­ki kör­fez­de bu­lu­nan li­man
eh­ri.

36
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Oruç ve H›­z›r Re­is dö­nüp yi­ne yat­t›k­la­r› ye­re gel­di­ler. Oruç Re­is
k›rk el­li yol­da­›y­la gi­dip ka­le­yi sey­ret­me­yi dü­ün­dü. H›­z›r Re­is bu­nu
ö¤­re­nin­ce va­r›p:
“Ey ka­r›n­da! Gel d›­a­r› ç›k­ma! Bir­kaç gün ön­ce u¤ur­suz bir
dü gör­düm; san­cak­la­r›n y›­k›l­m›­t›, ben yi­ne kal­d›­r›p dik­tim. Kö­tü
bir du­rum ol­ma­s›n­dan kor­ku­yo­rum” di­ye en­gel­le­mek is­te­diy­se de
en­gel ola­ma­d›.
Ni­hâ­yet Oruç Re­is ya­n›n­da­ki el­li yol­da­la bir­lik­te dü­man­lar d›­
a­r› ç›k­t›k­la­r›n­da an­s›­z›n ba­s›p alt­m› dü­ma­n› top­ra­¤a ser­di­ler. Bu­
nun­la ye­tin­me­yip, cenk ede­rek ka­le ya­k›­n›­na ka­dar var­d›­lar. Ni­hâ­yet
ka­le­den at›­lan top­lar­dan bi­ri Oruç Re­is’in sol ko­lu­na isa­bet et­ti ve
a¤›r ya­ra al­d›. Bu­nu ö¤­re­nen H›­z›r Re­is he­men va­r›p, al›p ge­tir­di.
Ge­mi­de bu­lu­nan he­kim­lik­te mâ­hir dü­man cer­rah­la­ra gös­ter­
di. On­lar ile is­ti­â­re et­tik­ten son­ra, vü­cu­du­nun di­¤er k›­s›m­la­r›­na
za­rar ver­me­me­si için, ko­lu­nun ke­sil­me­si­ne ka­rar ve­ril­di ve he­men
ko­lu­nu dir­se­¤in­den ke­sip te­da­vi et­me­ye ba­la­d›­lar.
H›­z›r Re­is son de­re­ce bit­kin olup, ne­re­dey­se ölüm de­re­ce­si­ne
var­d› ve Oruç Re­is’e:
“Lüt­fen gel sen be­nim ge­mi­me gir, tâ ki onun­la gön­lüm ve ca­
n›m se­vi­ne!” de­di.
Böy­le üzün­tü­lü bir va­zi­yet­te Tu­nus’a dön­dük­le­rin­den, tek­ne­le­re
san­cak bi­le aç­ma­d›­lar. eh­re san­ki h›r­s›z gi­bi gir­di­ler. Bun­dan do­la­y›
halk, dört ge­mi ile gi­dip de on dört ge­mi ile dö­nen­le­rin bun­lar ol­du­
¤un­da bi­le üp­he et­ti­ler. Ger­çek an­la­›­l›n­ca da H›­z›r Re­is’in, kar­de­
i­ne olan mu­hab­be­ti­ne g›p­ta edip, ken­di­si­ne hay­ran­l›k duy­du­lar. On
adet ak­tar­ma ge­mi­si d›­›n­da dört yüz yir­mi be de esir ge­tir­mi­ler­di.
Ni­hâ­yet o k› da ora­da geç­ti. Ba­har ge­lin­ce, bül­bül­le­rin fer­ya­d›
gi­bi, gâ­zi­le­rin gö­nül­le­ri de ga­zâ a­k›y­la co­u­yor­du. Se­fer ha­z›r­l›­¤›
ya­p›­l›p, ken­di­le­ri­nin dört ge­mi­si­ne ila­ve­ten dört adet de ak­tar­ma
ge­mi­si al›p, ga­zâ ni­ye­tiy­le, bir mü­bâ­rek sa­at­te Tu­nus’tan ç›­ka­rak
En­dü­lüs’e17 do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler.
17
En­dü­lüs: ‹s­pan­ya’n›n gü­ney k›s­m›n­da se­kiz as›r de­vam eden ‹s­lâm dev­le­ti­nin
yer al­d›­¤› k›­s›m.

37
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

En­dü­lüs’ün Dra­ma­tik Hâ­li

En­dü­lüs öy­le bir mem­le­ket­tir ki, ora­y› Re­sû­lül­lâh (s.a.v.) Haz­
ret­le­ri’nin as­hâ­b› fet­het­mi­ler­dir. Ora­s› es­ki­den be­ri Müs­lü­man­lar
di­ya­r›­d›r. Son­ra dü­man­lar ta­ra­f›n­dan i­gal olu­nup, mes­cid­le­ri y›­
k›­l›p ye­ri­ne ki­li­se­ler ya­p›l­m›­t›r. Hal­k›­n›n ço­¤u­nu öl­dür­mü­ler ve
sa¤ ka­lan­lar da na­maz­la­r›­n› ve di­¤er ibâ­det­le­ri­ni, yer al­t›n­da yap­
t›k­la­r› deh­liz­ler­de giz­li ola­rak edâ eder hâ­le ge­tir­mi­ler­di. Ço­cuk­la­
r›­na ora­da ge­ce vak­tin­de Kur’ân-› Ke­rîm ve il­mi­hal­le­ri­ni ö¤­re­tir­ler;
gün­düz­le­ri de yi­ne dü­man kor­ku­sun­dan ki­li­se­ye gön­de­rip ora­da
‹n­cil oku­tur­lar­d›. Bu mel’un­lar, ‹s­lâm nes­li ke­sil­sin di­ye, Müs­lü­man
k›z­la­r›­n› zor­la al›p dü­man­lar­la ev­len­di­rir­ler, bir­bir­le­ri­ne ver­dir­
mez­ler­di. a­yet bun­lar­dan bi­ri­nin na­maz k›l­d›k­la­r›­n›, Kur’ân oku­
duk­la­r›­n› ve­ya oruç tut­tuk­la­r›­n› ha­ber al­sa­lar, he­men ate­e atar­
lar­d›. On­la­r›n bu zu­lüm­den kur­tul­ma­la­r› için hiç­bir pâ­di­âh on­la­ra
yar­d›m­c› ola­ma­d› ve ar­ka ç›­ka­ma­d›.
O ül­ke ger­çek­ten mü­bâ­rek bir yer­dir. Oku­nan tef­sir­le­rin ço­¤u
ora­da ye­ti­en ilim adam­la­r›­n›n ese­ri­dir. Ora­da ye­ti­en Be­ga­vî gi­
bi, Sa’le­bî gi­bi ni­ce mü­fes­sir­le­rin ve eyh Muh­yid­din-i Ara­bî, Ka­d›
‹yaz, Kur­tu­bî ve â­t›­bî gi­bi mü­el­lif­le­rin ve ule­mâ­n›n ni­hâ­ye­ti yok­tur.

Mi­nor­ka Ada­s› Be­yi­nin ‹hâ­ne­ti

Gâ­zi­ler bu ül­ke­ye var­d›k­la­r›n­da üç ay ka­dar do­la­›p, bir ni­ce
hur­da ge­mi­le­ri al­d›­lar. Et­ra­f›n­da, ka­ra ta­raf­la­r›n­da­ki dü­man­la­ra
epey za­rar ve zi­yan ver­di­ler.
Bir­gün kar­›­la­r›­na ye­di ta­ne bar­ça ç›k­t›. On­la­ra kar­› var­d›­lar,
an­cak rüz­gâr on­la­ra uy­gun ola­rak es­ti­¤in­den al­t›­s› f›r­sa­t›­n› bu­lup
kaç­t›­lar. ‹ç­le­rin­de en bü­yü­¤ü­ne el koy­du­lar ki bir ka­le gi­bi idi. He­
men içi­ne adam ko­yup Tu­nus’a gön­der­di­ler. ‹çin­den o ka­dar mal
ç›k­t› ki he­sa­b›­n› Al­lâh’tan ba­ka kim­se bil­mez.
Bu ge­mi­ler F›­lan­d›­ra be­yi­nin idi. Ora­dan kur­tu­lan ge­mi­ler va­r›p
du­ru­mu ha­ber ver­dik­le­rin­de, ta­ma­men hu­zur­la­r› kaç­t›. Ba­la­r›­na
bu ii açan­la­r›n Oruç ve H›­z›r re­is­ler ol­du­¤u­nu an­la­d›k­la­r›n­dan:

38
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“Bun­dan son­ra bun­lar bu yer­ler­de yer­le­ir­ler. Ar­t›k bi­ze ve çev­

re­miz­de­ki bel­de­le­re za­rar­la­r› ve tah­ri­bat­la­r› ek­sik ol­maz. On­la­r›n
er­rin­den ne biz ne de di­¤er­le­ri kur­tu­la­bi­lir.” de­yip, bir hay­li âh u
vâh­lar edip a¤­la­ma­ya ba­la­d›­lar.
Bun­lar ora­lar­da do­la­›r­ken, ne­re­dey­se yi­ye­cek s›­k›n­t›­s›­na dü­e­
cek­ler­di. Ni­hâ­yet ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan Mi­nor­ka Ada­s›’na18 git­ti­
ler ve ora­ya de­mir ata­rak ada hal­k›y­la kar­›­l›k­l› ola­rak bir­bir­le­ri­ne
emân ve­rip al›­ve­ri yap­ma­y› dü­ü­nü­yor­lar­d›. Yâ­ni bun­lar el­le­rin­
de­ki esir­le­ri sa­t›p, kar­›­l›­¤›n­da er­zak ala­cak­lar­d›.
Ne var ki bu ada­n›n be­yi olan dü­man sö­zün­de dur­ma­y›p ihâ­
net ede­rek, ge­mi­ler do­na­t›p, de­niz­den ve ka­ra­dan ge­lip bun­la­ra
bas­k›n dü­zen­le­me­yi plan­la­d›. On­lar da bu hi­le­yi se­ze­rek, he­men
ora­dan ha­re­ket et­ti­ler ve o ada­n›n bir ba­ka ta­ra­f›­na ya­na­a­rak
ka­ra­ya as­ker ç›­kar­d›­lar.
Gâ­zi­le­rin ka­ra­ya ç›k­t›k­la­r›­n› gö­ren ço­ban­lar kor­ku­la­r›n­dan ka­ç›­
t›­lar. Gâ­zi­ler de bu ço­ban­la­r›n ar­d›n­dan gi­de­rek ni­hâ­yet bir te­pe­nin
üs­tü­ne var­d›­lar. Ora­dan et­ra­fa ba­k›n­ca gör­dü­ler ki, te­pe­nin öte ta­
ra­f› ba¤­l›k, bah­çe­lik, ça­y›r­l›k ve çi­men­lik bir yer. ‹çin­de­ki akar­su­la­r›n
ça¤­la­ma­s› ve çe­it çe­it, renk renk ku­la­r›n c›­v›l­t›­s›y­la bir me­si­re ye­ri.
Her bir ba¤ ve bah­çe bi­rer dü­ma­na âit olup, her bi­ri­nin için­de bi­
rer ku­le bu­lu­nup, her bir ku­le­de de si­lah­l› adam­lar var­d›. Bu­nu gö­ren
gâ­zi­ler ku­le­yi al­mak için adam gön­de­re­rek ge­mi­den tak­vi­ye is­te­di­ler.
H›­z›r Re­is ge­mi­den otuz ne­fer mü­câ­hid ala­rak ha­re­ket et­ti.
Ge­mi­de k›rk bir ne­fer yol­da kal­d›. Otuz ne­fer­den üçü de git­tik­le­ri
ye­re ka­dar olan te­pe­le­re göz­cü ko­nul­du. Böy­le­ce H›­z›r Re­is yir­mi
ye­di yol­da­la gel­di. Bir­lik­te hü­cum ede­rek ilk ku­le­yi al­d›­lar. Bu ku­
le için­de k›rk üç dü­man var­m›. Bun­lar­dan onu öl­dü­rü­lüp ge­ri­si­ni
esir et­ti­ler. Me­¤er on­lar o vi­lâ­ye­tin göz­cü­sü imi. H›­z›r Re­is, için­de
bu­lu­nan ga­ni­met­ler­den de bu esir­le­rin s›r­t›­na yük­le­ye­rek, yir­mi
ye­di ne­fer gâ­zi ile bir­lik­te gön­der­di. Ku­le­de­ki be­yin üç at› var­m›.
On­la­r› da al›p, iki­si­ne e­ya yük­let­ti­ler; bi­ri­ne de H›­z›r Re­is ken­di
bin­di ve ge­mi­ye do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler.
18
Mi­nor­ka: ‹s­pan­ya’n›n do­¤u­sun­da­ki Ba­le­ar Ada­la­r›’ndan bi­ri.

39
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Yol­da göz­cü­lük ya­pan yol­da­la­r›­n› da ala­rak ge­mi­ye var­d›­lar.

Ge­mi­de ta­ma­m› k›rk bir ne­fer var­d›. Bu üç göz­cü yol­da­la bir­lik­te
k›rk dört ol­du­lar. On­lar da H›­z›r Re­is’e ge­lip:
“Siz­ler o yol­da­la­r›­m›­z› ga­zâ et­me­ye gö­tü­re­rek, on­la­r› ga­ni­
met­ler­le zen­gin et­ti­niz; biz bu­ra­da kal­d›k. im­di gel, lüt­fe­dip bi­zim
de önü­mü­ze dü de biz de bir ye­re gi­de­lim. Ola ki Hak Te­âlâ bi­ze
de ga­zâ se­va­b› ve­rir ve bir ga­ni­met bu­lup do­yum­luk al›­r›z. Sen bi­
zim ser­dâ­r›­m›z­s›n. Bi­zim ik­ba­li­miz hep se­nin ba­›n­da­d›r” de­di­ler.
H›­z›r Re­is de pe­kâ­lâ de­yip, ön­le­ri­ne dü­tü ve o dü­man­lar­dan
bi­ri­ni k›­la­vuz­luk için ön­le­ri­ne ko­yup: “Bi­zi do­yum ola­cak bir ye­
re gö­tür” de­di. O da -is­ter is­te­mez- ön­le­ri­ne dü­e­rek, bun­la­r› bir
or­ma­na gö­tür­dü ki, ta­ma­m› zey­tin a¤aç­la­r›y­la do­lu. O or­man­dan
ç›­k›p bir mik­tar da­ha yü­rü­dü­ler ve hay­li uzak­la­t›k­tan son­ra bir ka­
fes ka­p›­dan içe­ri gir­di­ler. Ora­da bir mik­tar dü­man gör­dü­ler. Bu
dü­man­lar ara­la­r›n­da ia­ret­le­e­rek, top­la­n›p bir ku­le içi­ne gir­di­ler.
Sa­y›­la­r› iki yüz­den faz­lay­d›. Dü­man­lar­la ara­la­r›n­da ça­t›­ma ol­du.
Ne­ti­ce­de dü­man­lar tu­tu­na­ma­y›p ka­ç›­t›­lar. Bu­nun üze­ri­ne gâ­zi­ler
ev­le­ri­ni ara­y›p; ça­pa, kü­rek ne var­sa bu­lup ge­ti­rip, ka­le­yi del­di­ler.
Tam içe­ri gi­re­cek­ken, Mi­nor­ka’da h›­ya­net plâ­n› ya­pan Mi­nor­ka
be­yi, ya­n›­na üç yüz alt­m› ada­m›­n› al›p ç›­ka­gel­di.

Siz Ah­di­ni­zi Boz­du­nuz

H›­z›r Re­is bun­lar­la il­gi­li ha­ber al­m›­t› ama iti­mat et­me­mi­ti. Yi­ne
göz­cü­ler gö­rüp ha­ber ve­rin­ce, ka­le­yi b›­ra­k›p dü­ma­na kar­› koy­ma­ya
dav­ran­d›­lar. Dü­man­la­r›n üç yü­zü pi­yâ­de ve z›rh­l›, alt­m›­› at­l› idi. He­
men bun­la­r›n va­ra­ca­¤› ka­p›­y› tut­tu­lar. Am­ma H›­z›r Re­is yol­da­la­r›­na:
“Yol­da­lar! Er gi­bi olun, he­men ka­p›­y› al›n. a­yet ka­p›­y› al›r­sa­
n›z, Al­lâh’›n yar­d›­m›y­la dü­man­la­ra gâ­lip ge­lir­si­niz!” de­di.
Gâ­zi­ler, H›­z›r Re­is’ten bu sö­zü du­yun­ca he­men “Al­lâh Al­lâh”
ni­da­la­r›y­la, dü­man­la­ra kar­› hü­cum et­ti­ler. Müs­lü­man­la­r›n bu hü­
cu­mu­nu gö­ren at­l›­lar di­re­ne­me­yip da­¤›l­d›­lar. Gâ­zi­ler de va­r›p ka­
p›­y› tu­ta­rak d›­a­r› ç›k­t›­lar.

40
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Bun­lar ka­p›­y› al›n­ca, dü­man­lar bu kez kaç­ma­y› dü­ün­dü­ler.

On­la­r›n bu a­k›n­l›­¤›­n› gö­ren H›­z›r Re­is:
“Yol­da­lar! Mu­râ­d›­m›z ka­p› idi, al­d›k. Ar­t›k dü­ma­n›n yü­zü
dön­mü­tür. Bun­dan son­ra da gay­ret edin ve Al­lâh di­ye­rek yü­rü­
yün!” de­yin­ce, gay­re­te ge­len gâ­zi­ler dok­san dü­ma­n› ya­ka­la­y›p,
ba­kan­la­r›y­la bir­lik­te ge­mi­ye ge­tir­di­ler.
H›­z›r Re­is on­la­r›n ku­man­da­n› olan dü­ma­n› ça­¤›r­t›p:
“Böy­le si­lah ku­an­m› ola­rak ne­re­ye gi­di­yor­du­nuz ve na­s›l tu­
za­¤a dü­tü­nüz?” di­ye so­run­ca, ku­man­dan­la­r› ce­vap ola­rak:
“Ey kap­tan! Si­ze yat­t›­¤›­n›z yer­de bas­k›n yap­mak için Mi­nor­
ka’dan üç adet bü­yük ge­mi do­nat­t›­lar. Biz de on­la­ra yar­d›m için
ka­ra­dan gel­mi­tik. Ama ney­ler­sin ki f›r­sat siz­le­rin­mi.” di­ye ce­vap
ver­di. Bu­nun üze­ri­ne H›­z›r Re­is he­men on­la­r›n di­lin­den öy­le k›­sa
bir mek­tup yaz­d›:
“Siz ah­di­ni­zi boz­du­nuz. Onun için Hak Te­âlâ si­zin ba­›­n›­za bu
be­lâ­y› ver­di. Ar­t›k vak­ti­ni­ze ha­z›r olu­nuz!” de­yip, bin­di­¤i at› bul­du­
ra­rak, mek­tu­bu at›n boy­nu­na as­t› ve ge­ri gön­der­di.
Son­ra yel­ken­le­ri aç›p ora­dan ç›k­t›­lar ve ken­di­le­ri­ni Al­lâh’a
›s­mar­la­y›p, O’na s›­¤›­n›p, Ce­ne­viz ta­ra­f›­na ha­re­ket et­ti­ler.
Ce­ne­viz ya­k›n­la­r›n­da bir ada gör­dü­ler ve hiç kim­se­ye gö­rün­me­
den o ada­ya ya­na­t›­lar. Bu­ra­s› Ce­ne­viz önü idi. Mak­sat­la­r› ora­dan
ge­çen ge­mi­le­ri zapt et­mek­ti. Bu ara­da bü­yük bir bar­ça­n›n yo­la ç›­
ka­ca­¤›­n› ha­ber al­m›­lar­d›. Bek­le­nen bu bar­ça bir tür­lü gel­mi­yor­du.
Ni­hâ­yet H›­z›r Re­is sa­b›r­s›z­la­na­rak ge­mi­siy­le ha­re­ket et­ti ve dört
adet kü­çük ge­mi ya­ka­la­y›p ge­tir­di. ‹çin­de­ki za­hi­re­yi bo­alt­t›k­tan
son­ra ge­mi­le­ri b›­rak­t›­lar. Za­ten Hay­red­dîn Pa­a’n›n gel­di­¤i­ni gö­
ren ge­mi­de­ki­ler de­ni­ze at­la­m›­lar ve ka­ra­ya ç›­k›p da­¤›l­m›­lar­d›.
An­cak bir ge­mi­nin için­de bu­lu­nan­lar san­dal­la ka­ç›p kur­tu­la­rak
Kor­si­ka’ya var­d›­lar.

Dü­man­la­r›n ‹t­ti­fa­k›
Öte yan­dan H›­z›r Re­is ve Oruç Re­is’in nam ve an­la­r› dil­ler­
de des­tan ol­du. Bü­tün dü­man bey­le­ri ve kral­la­r› bir ara­ya ge­lip

41
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

bun­lar­la na­s›l ba ede­cek­le­ri hak­k›n­da gö­rü­me yap­t›­lar. So­nun­da

al­d›k­la­r› ka­rar ge­re­¤i, se­kiz adet ge­mi do­na­t›­l›p ha­z›r­lan­d›. Bu ge­
mi­ler Oruç ve H›­z›r Re­is­le­ri ya­ka­la­mak için yo­la ç›­ka­cak­lar­d›. Bu
s›­ra­da Hay­red­dîn ve Oruç Re­is­le­rin el koy­du­¤u ge­mi­ler­den bi­ri­nin
için­de bu­lu­nan­lar, bir san­dal­la fi­rar et­mi­ler­di. Bun­lar gi­de gi­de
o ha­z›r­la­nan ge­mi­le­re rast­la­d›­lar ve fer­yad ede­rek du­ru­mu ha­ber
ver­di­ler. Bu­nun üze­ri­ne kap­tan­lar he­men Kor­si­ka ta­ra­f›­na ha­re­ket
ede­rek gâ­zi­le­rin bu­lun­duk­la­r› ye­re gel­di­ler.
Göz­cü­le­ri­nin dü­ma­n› gö­rüp ha­ber ver­me­siy­le mü­câ­hid­ler he­
men ora­dan kal­k›p ada­n›n ba­ka bir ya­n›­na git­mek is­te­yin­ce, dü­
man­lar bun­la­r› gö­rüp: “Hay Türk­ler ka­ç›­yor­lar” di­ye ba­¤›­ra­rak
ada­n›n öbür ta­ra­f›n­dan kar­›­la­r›­na gel­di­ler. Gâ­zi­ler de Al­lâh’a s›­
¤›­na­rak, el­le­ri­ne k›­l›ç ve bal­ta­la­r›­n› al›p “Al­lâh Al­lâh” ni­da­la­r›y­la
cen­ge ba­la­d›­lar. Ara­la­r›n­da çok id­det­li çar­p›­ma ol­du.
O an­da Al­lâh ta­ra­f›n­dan mü’min­le­re yar­d›m ve hi­dâ­yet ye­ti­
ip, dü­man­la­r›n kap­tan­la­r›­n›n ge­mi­si ele ge­çi­ril­di. Üze­ri­ne alem-i
Mu­ham­me­dî ve li­vâ-y› Ah­me­dî di­ki­lip, gâ­zi­ler evk ile ve zevk ile
bir a¤›z­dan gül­bank-› Mu­ham­me­dî ge­ti­rip “Al­lâh Al­lâh” ni­da­la­r›y­la
hü­cum edin­ce, dü­man­lar a­›r­d›­lar. Gör­dü­ler ki bu al›­nan ge­mi,
kap­tan­la­r›­n›n ge­mi­si­dir. Bir an­da a­k›­na dö­ne­rek he­men ka­ç›­
ma­ya ba­la­d›­lar. H›­z›r Re­is de al›­nan bu ge­mi­ye dört adam ko­yup,
san­ki ev­vel­den ken­di ge­mi­siy­mi gi­bi ya­n›­na al›p, gö­tür­dü.
Yol­da­la­r› da H›­z›r Re­is’in bu ce­sa­re­ti­ni gö­rüp, ken­di­si­ne hay­
ran ol­du­lar ve çok se­vin­di­ler. Bu ara­da bir­çok mü­câ­hid e­hîd ol­du.
e­hid­ler def­ne­dil­dik­ten son­ra di­¤er­le­ri sa¤­l›k ve se­lâ­met için­de
Tu­nus’a ge­ri dön­dü­ler. Ora­da ya­k›n­la­r›y­la ve ah­bap­la­r›y­la bu­lu­
up, yi­ne Rab­le­ri­ne ibâ­det ve ta­at­le me­gul ola­rak o k›­› Tu­nus’ta
ge­çir­di­ler. Oruç Re­is Tu­nus’a yer­le­e­rek ora­da kal­d›.

Bu Ki­i Ulu Bir Kim­se Ol­sa Ge­rek

Oruç Re­is’in Tu­nus’ta kal­ma­s› üze­ri­ne, H›­z›r Re­is ora­dan ay­r›­
l›p de­ni­ze aç›l­d›. De­niz­de bir ay ge­zin­di­ler. Bu bir ay için­de ka­d›n,
k›z, o¤­lan; bü­yük, kü­çük tam üç bin se­kiz yüz esir top­la­y›p, yir­mi

42
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

bir adet renç­ber ge­mi­si­ni zab­tet­ti­ler. Ken­di ge­mi­le­ri­ne esir­le­ri yük­

le­yip, di­¤er ge­mi­ler­den ye­di­si­ne de ga­ni­met­le­ri dol­du­ra­rak Tu­nus’a
gel­di­ler.
H›­z›r Re­is’in bu ka­dar çok ga­ni­met­le dön­dü­¤ü­nü du­yan gâ­zi­ler,
mu­râ­b›t­lar, aziz­ler ve di­¤er mem­le­ket bü­yük­le­ri ken­di­si­ne hay­rân
olup ta­ac­cüp ede­rek:
“Bu ki­i bo de­¤il­dir. ‹n­â­al­lâ­hü Te­âlâ bu ki­i bir ulu kim­se olur.
Zî­râ her ne­re­ye var­sa Hak Te­âlâ mu­ra­d›­n› ve­rir” de­di­ler.
Ni­hâ­yet gel­di, gör­dü­ler ve bü­yük se­vinç duy­du­lar. Al›­nan renç­
ber ge­mi­le­ri­ni bo­zup, iki adet bü­yük kal­yon yap­t›­lar. O k›­› ora­da
ge­çi­rip, ibâ­det ve tâ­at­le­riy­le me­gul ol­du­lar.

Bu Ge­mi­ler ‹n­gil­te­re’den Ge­lir­ler­mi

Yi­ne ba­har gel­di. Et­raf ye­il­lik­ler­le, çi­çek­ler­le be­zen­di, ye­il el­
bi­se­le­re bü­rün­dü. Da¤­lar bi­rer lâ­le bah­çe­si olup, ku bah­çe­si olan
çi­men­lik­ler ve gül­ler ye­ni ge­lin gi­bi do­nan­d›­lar.
Ni­hâ­yet se­fer mev­si­mi gel­di­¤in­den, de­niz tut­kun­la­r› ye­rin­de
du­ra­ma­y›p der­yâ­ya ç›k­mak di­le­dik­le­rin­de, re­is­le­ri he­men ye­rin­
den kalk­t› ve biz­zat ken­di­si­ne âit olan ye­di adet ge­mi­si­ni do­na­t›p
ve ye­di adet de gö­nül­lü le­vend ge­mi­le­ri­ni ha­z›r­la­d›. Mü­câ­hid­ler
de ken­di ar­zu­la­r›y­la he­men ge­mi­cik­le­ri­ni do­na­t›p on­la­ra ka­t›l­d›­lar.
Hep bir­lik­te Al­lâ­hü Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne te­vek­kül edip yel­ken­le­ri­ni
aça­rak yol­la­r›­na ko­yul­du­lar.
Bir­kaç gün git­tik­ten son­ra ni­hâ­yet sa­bah vak­ti bir vi­lâ­ye­tin
önü­ne var­d›­lar ve ka­ra­ya as­ker ç›­ka­r›p eh­ri tes­lim al­d›­lar. eh­
rin bü­tün e­ya ve er­zak­la­r›­n› ya¤­ma­la­y›p, ev­le­ri­ni ve mülk­le­ri­ni
ate­e ver­di­ler. Kar­› ko­yan­lar­dan ya­ka­la­d›k­la­r›­n› esir edip bir ye­re
top­la­d›­lar. Ta­ma­m› bin se­kiz yüz esir ç›k­t› ve hep­si­ni de ge­mi­le­re
yük­le­di­ler. Da­ha son­ra da bu esir­le­ri on iki bin k›­z›l al­t›­na ge­ri ver­
mek üze­re e­hir hal­k›n­dan olan ya­k›n­la­r›y­la an­la­t›­lar ve esir­ler­le
gö­rü­üp mü­a­ve­re et­me­le­ri için on­la­ra emân ver­di­ler. On­lar da
ge­lip, esir­ler­le bu­lu­up gö­rü­tü­ler ve on iki bin al­t›­n› et­raf­tan te­min
ede­rek bun­la­ra tes­lim edip, esir­le­ri ser­best b›­rak­t›r­d›­lar.

43
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Son­ra gö­nül­lü ge­mi­le­ri ge­lip izin al›p, iki­er üçer ak›­na git­ti­ler.
Oruç Re­is ve H›­z›r Re­is de ken­di­le­ri­ne âit ye­di adet mülk ge­mi­
le­riy­le kal­k›p bir bu­ru­na var­d›­lar ve gör­dü­ler ki de­niz­de bir bar­ça
var­d›, ona yak­la­t›­lar; fa­kat bu s›­ra­da ikin­di vak­ti ol­mu­tu. Ta­ki­be
de­vam eder­ken ni­hâ­yet ak­am ol­du­¤un­dan, ka­ran­l›k­ta bar­ça­n›n
izi­ni kay­bet­ti­ler.
Bu­nun üze­ri­ne H›­z›r Re­is, ge­ri dö­nüp fe­ne­ri­ni ya­ka­rak ba­ka
bir ta­ra­fa ha­re­ket et­ti. Onun fe­ne­ri­ni gö­ren ve ken­di­le­ri­ni ta­n›­ma­
yan dört adet bar­ça onu k›­la­vuz edip sa­ba­ha ka­dar git­ti­ler. Ta­bii
H›­z›r Re­is ta­kip­ten ha­ber­siz­di. Sa­bah olup or­ta­l›k ay­d›n­la­n›n­ca
ken­di­le­ri­ni ta­kip eden bu dört adet bar­ça­y› gör­dü­ler.
Bu bar­ça­lar ‹n­gil­te­re’den ge­li­yor­lar­m›. Dör­dü de çu­ka ile yük­
lü olup Fran­sa ta­ra­f›­na gi­di­yor­lar­m›. Ge­ce ile H›­z›r Re­is’in fe­ne­
ri­ni gö­rün­ce, dü­man ge­mi­le­ri sa­n›p on­la­ra uy­mu­lar. Sa­bah olup
da du­rum an­la­›­l›n­ca ne­ye u¤­ra­d›k­la­r›­n› a­›r­d›­lar.
H›­z›r Re­is bun­la­r› gör­dü ve üzer­le­ri­ne ge­lip, ken­di eliy­le ema­
net koy­mu gi­bi hep­si­ni tes­lim al­d›.

Onu Gö­ren Dü­man­lar

Ke­di Gör­mü Fa­re Gi­bi Olur­lar­d›
H›­z›r Re­is’in nâ­m› o ka­dar ya­y›l­d› ki, onun­la kar­›­la­an dü­
man ço­¤un­luk­la sa­va­tan vaz­ge­çer­di. Sa­de­ce onu ta­n›­ya­ma­yan­lar
sa­va­a tu­tu­ur­lar­d›. H›­z›r Re­is’i ta­n›­yan­lar ise, onun­la kar­›­la­t›k­
la­r›n­da, ke­di­yi gö­ren fa­re na­s›l bir e­kil al›r­sa, öy­le olur­lar­d›. Bu
fa­ki­re19 öy­le ge­li­yor ki, Ce­nâb-› Hakk Bar­ba­ros’u de­niz sâ­hil­le­rin­
de­ki dü­man­la­r› kor­kut­mak için ya­rat­m›.
Hat­tâ Si­nân Re­is, le­vend ge­mi­le­riy­le bir­lik­te se­fe­re ç›­k›p da içi
si­lah­l› as­ker­ler­le do­lu bü­yük bir dü­man ge­mi­si­ne rast­la­d›­¤›n­da,
“Bar­ba­ros ge­mi­le­ri­dir” di­ye iâ­ret eder­ler­di. On­lar da sa­va­tan
vaz­ge­çip ge­mi­le­ri­ni ve­rir­ler­di. Bun­lar ge­mi­yi al­d›k­tan son­ra, on­la­

19
Mu­ra­dî

44
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ra ken­di­le­ri­ni ta­n›­t›p Si­nân Re­is ol­du­¤u­nu an­la­y›n­ca da bü­yük bir

pi­man­l›k du­ya­rak “Bi­zi hi­le ile al­da­t›p ge­mi­mi­zi eli­miz­den al­d›,
ke­ke sa­va­ay­d›k da ge­mi­yi ver­me­yey­dik” der­ler­di.

Muh­yid­din Re­is’i He­di­ye­ler­le

‹s­tan­bul’a Gön­de­rir­ler
Her ne ise, H›­z›r Re­is bu dört ge­mi­yi al›p, Tu­nus’a dö­ne­rek
iç­le­ri­ni bo­alt­t›. ‹çin­den se­kiz bin pas­tav20 çu­ka ç›k­t›. Ken­di eliy­le
be­te bi­ri­ni ay›­r›p sul­ta­na gön­der­di.
H›­z›r Re­is bu ge­mi ile me­gul iken, Oruç Re­is de ba­ka bir
ge­mi­nin ar­d›­na dü­mü­tü. Onu gö­zün­den kay­bet­me­yip sa­ba­ha
ka­dar ta­kip et­ti. Ni­hâ­yet sa­bah olun­ca kar­›­s›­na ç›k­t› ve ara­la­r›n­
da id­det­li çar­p›­ma ol­du. Ne­ti­ce­de ge­mi­yi tes­lim al­d›. Me­¤er bu
ge­mi tah­ta yük­lü bir Ef­renc ge­mi­siy­mi. Al›p yo­la dü­tü ve “Aca­ba
kar­de­im han­gi ta­ra­fa git­ti” di­ye dü­ü­nü­yor­du ki, onun tes­lim al­d›­
¤› dört ge­miy­le Tu­nus’a git­ti­¤i­ni ö¤­re­nin­ce, he­men o da Tu­nus’a
git­ti ve kar­de­i­ni ora­da gö­rün­ce çok se­vin­di.
Ge­tir­di­¤i esir­le­ri ve ga­ni­met mal­la­r›­n› bo­al­t›p be­te bi­ri­ni ay›r­
d›k­tan son­ra ka­lan­la­r›­n› -sün­net üze­re- gâ­zi­le­re tak­sim et­ti­ler.
Bu Ef­renc bar­ça­s›­n› çe­it­li he­di­ye­ler­le dol­du­ra­rak, Tu­nus’ta bu­
lu­nan Ke­mal Re­is’in k›z kar­de­i­nin o¤­lu Muh­yid­dîn Re­is ile ‹s­tan­
bul’a, Sul­tan Se­lîm Han’a gön­der­di­ler.
O da yel­ken­le­ri aç›p, gün­ler son­ra, bir mü­bâ­rek sa­at­te ‹s­tan­
bul’a va­ra­rak sa­âdet ei­¤i­ne yüz sü­rüp, si­pâ­ri olu­nan üs­lup üze­re
he­di­ye­le­rin her bi­ri­ni yer­li ye­ri­ne tes­lim et­ti. On­lar da al›p, dev­let­li
pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne du­ru­mu bil­dir­di­ler.
Pâ­di­âh haz­ret­le­ri de, ora­da bu­lu­nan Kur­do¤­lu Mus­li­hud­dîn
Re­is ve di­¤er re­is­ler ad›­na men­ûr yaz­d›. Tak­dir­nâ­me­ler ile bir­lik­
te, iki adet ka­d›r­ga do­na­t›p, kap­tan pa­a­n›n mü­him bir ada­m›­n›
da ya­n›­na ve­re­rek Tu­nus’a u¤ur­la­d›­lar.

20
Pas­tav: Çu­ha ku­ma­› to­pu.

45
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Tu­nus Sul­ta­n›­n›n Ha­set­li­¤i ve Cim­ri­li­¤i

Be­ri ta­raf­tan Oruç ve H›­z›r Re­is­ler Seb­te’den ya­na gi­dip En­
dü­lüs mem­le­ket­le­ri­ne se­fer et­me­yi plân­l›­yor­lar­d›. Bu­nun için de
Tu­nus’ta ge­mi­le­ri­ni ha­z›r­l›­yor­lar­d› ki, Be­câ­ye ahâ­li­sin­den olan bir
ni­ce mu­râ­b›t­lar, ya­ni ulu eyh­ler, âlim­ler ve aziz­ler­den bir mek­tup
gel­di. Mek­tup­ta öy­le de­ni­li­yor­du:
“El­ham­dü­lil­lâh Hak Te­âlâ siz­le­re güç ver­di; de­niz­de ga­zâ­lar
edip ge­zer­si­niz. Biz bu­ra­da dü­man­lar­dan ne zu­lüm­ler ve ne ezâ­
lar gö­rü­rüz. Bu ne mü­min­lik­tir ki siz­ler re­fah için­dey­ken biz bu­ra­
da ke­der ve s›­k›n­t› için­de­yiz. a­yet yap­t›­¤›­n›z ga­zâ­la­r›n “Al­lâh ve
Re­sû­lü ka­t›n­da mak­bûl ol­ma­s›­n›” di­li­yor­sa­n›z, ge­lip bi­zi bu kö­pek­
le­rin elin­den kur­ta­r›­n›z!”
Bu mek­tu­bu oku­yun­ca plân­la­r›­n› de­¤i­ti­re­rek he­men o ta­ra­
fa yö­nel­di­ler. O ka­le­nin du­ru­mu­nu bi­li­yor­lar­d›. Ka­le­yi dü­man­lar
Müs­lü­man­lar­dan al­m›­lar­d›. Oruç Re­is’in ko­lu da bu ka­le­den at›­
lan top­la kop­mu­tu. Ka­le­nin ha­li­ni bil­dik­le­rin­den, fet­hi­nin ko­lay
ola­ca­¤›­n› umu­yor­lar­d›.
Ön­ce Ci­cel21 üze­ri­ne va­r›p, bu ka­le­yi ko­lay­ca al­d›­lar. ‹çin­de
yüz dü­man var­d›, ge­ri ka­lan­la­r› Müs­lü­man­d›. Sa­de­ce dü­man­la­r›
ç›­ka­r›p al­d›­lar, yer­le­ri­ne el­li ne­fer mü­câ­hid koy­du­lar. ‹ç­le­rin­den
bi­ri­ni ba­bu¤ tâ­yin edip, üç adet de ge­mi b›­ra­k›p, ora­dan Be­câ­ye
üze­ri­ne ha­re­ket et­ti­ler. Va­r›p ka­ra­ya as­ker ç›­kar­d›­lar. Ora­da ka­
le top­la­r›­n›n ye­ti­e­me­ye­ce­¤i me­sâ­fe­de bir ne­hir var­d›, ge­mi­le­ri­ni
ora­ya b›­rak­t›­lar.
Be­câ­ye, iki ka­le­den olu­u­yor­du. Bi­ri­nin üze­ri­ne ge­lip: “Al­lâh ve
Re­sû­lül­lâh a­k›­na” di­ye­rek, can­la­r›­n› ve ba­la­r›­n› Al­lâh yo­lu­na cân
ü gö­nül­den fe­dâ ede­rek ve Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne
gü­ve­ne­rek he­men cen­ge ba­la­d›­lar. Öy­le sa­va­›­yor­lar­d› ki, ka­le­
den at›­lan top bun­la­ra m› at›­l›­yor yok­sa ba­ka­la­r›­na m› at›­l›­yor hiç
far­k›n­da de­¤il­ler­di. De­vam­l› ola­rak ve id­det­le hü­cum edi­yor­lar­d›.
21
Ci­cel: Ci­cel­li, Djid­jel­li di­ye de söy­le­nen ve Ce­zâ­yir’de Be­câ­ye’nin do­¤u­sun­da
yer alan li­man eh­ri.

46
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Sa­va üç gün­den faz­la sür­dü. Dör­dün­cü gün dö­ve dö­ve ka­le­

yi dar­ben al­d›­lar. Ka­le için­den, sa­va­ta ölen­le­rin d›­›n­da, be yüz
dü­man esir al›n­d›. Ka­le­de olan er­zak ve e­ya­la­r›n ki­mi­si­ni gâ­zi­le­
re, ki­mi­si­ni de Arap­la­ra ver­di­ler. Zî­râ on­la­ra yir­mi bin Arap as­ke­ri
ka­t›­l›p, on­lar­la bir­lik­te ge­ce gün­düz çar­p›­a­rak cenk et­mi­ler­di.
S›­ra ikin­ci ka­le­ye gel­di. O ka­le­yi de yir­mi gün döv­dü­ler. So­nun­
da top­la­r›n ba­ru­tu bi­tin­ce, Tu­nus sul­ta­n›­na adam sa­l›p bir mik­tar
ba­rut is­te­di­ler. O da ara­da­ki hu­ku­ku hi­çe sa­ya­rak, cim­ri­lik ve ha­set­
lik edip ver­me­di. E¤er bir mik­tar ba­rut gön­der­mi olay­d›, Haz­ret-i
Al­lâh’›n iz­niy­le ka­le­nin al›n­ma­s› mu­hak­kak­t›. De­mek ki ka­le­nin
fet­hi on­la­ra na­sip de­¤il­mi. Ni­te­kim Re­sû­lül­lâh (s.a.v.) Efen­di­miz
Haz­ret­le­ri “‹­ler za­ma­n› ge­lin­ce­ye ka­dar re­hin al›n­m›­t›r (El-umû­ru
mer­hû­ne­tun bi-ev­kâ­ti­hâ)” bu­yur­mu­lar­d›r. Onun için ka­le­nin fet­hi­
ne, Tu­nus sul­ta­n›­n›n ba­rut ver­me­me­si se­bep ol­mu­tur.
Bun­lar a­›­r›p, “Aca­ba na­s›l bir ted­bir ala­l›m?” di­ye dü­ü­nür­ler­
ken, gö­rün Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri ne­ler tak­dir eder.

Sen Bir U¤ur­lu Ki­i­sin, Biz Sa­na Tâ­bi Ola­l›m!

Dü­man­lar, Oruç Re­is’in bu ka­dar ge­mi ile Be­câ­ye’ye ge­lip,
ka­le­ler­den bi­ri­ni al›p di­¤e­ri­ni de ku­at­t›­¤› ha­be­ri­ni du­yun­ca, he­
men bir bü­yük do­nan­ma ha­z›r­la­y›p gön­der­di­ler. Öy­le ki ka­d›r­
ga­lar­dan ba­ka, iki yü­zün üze­rin­de bar­ça­la­r› var­d›. Hep bir­lik­te
yel­ken­le­ri­ni aç›p ha­re­ket ede­rek, ge­lip Be­câ­ye li­ma­n›­na gir­di­ler.
Di­¤er ka­le­den bun­la­r› gö­zet­le­yen H›­z›r ve Oruç Re­is­ler, ge­mi­
le­ri­ni ha­re­ket et­tir­me im­kân­la­r› ol­ma­d›­¤›n­dan, dü­man­la­ra kal­ma­
s›n di­ye ge­mi­le­ri ate­e ve­rip, ka­ra­dan Ci­cel’e gel­di­ler. Be­câ­ye ile
Ci­cel ara­s› alt­m› mil me­sa­fe­dir. Be­câ­ye’den al­d›k­la­r› esir­le­ri de
yan­la­r›n­da ge­tir­di­ler.
Ci­cel’de H›­z›r Re­is’in iki adet ge­mi­si var­d›. Bun­la­r› dü­man­lar­
dan al­m›­t› ve ora­da b›­rak­m›­t›. Oruç Re­is’in de yir­mi dört otu­rak­l›
ve ken­di­si­nin yap­t›­¤› gü­zel bir ge­mi­si var­d›. Hep­si­ni de do­na­t›p git­
mek is­te­dik­le­rin­de, ka­le hal­k› ra­z› ol­ma­d›­lar ve “Bâ­ri bi­ri­niz bu­ra­da

47
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ka­l›n” di­ye yal­var­d›­lar. Oruç Re­is ora­da kal­d›. H›­z›r Re­is ge­mi­le­ri
ala­rak Tu­nus’a ha­re­ket et­ti.
Tu­nus’a ge­len H›­z›r Re­is ora­da ha­z›r bul­du­¤u dört ge­mi­yi de
al›p hep­si­ni de do­na­t›n­ca ye­di adet ge­mi ha­z›r va­zi­ye­te gel­di. Ye­di
adet de gö­nül­lü ge­mi­si ge­lip, re­is­le­ri:
“Sen bir u¤ur­lu ki­i­sin, biz sa­na tâ­bi ola­l›m. Her ne­re­ye gi­
der­sen, gi­de­riz; her ne­yi yap­mak is­ter­sen ona ra­z› olu­ruz” di­ye
ken­di­le­ri­ni ona tes­lim et­ti­ler. H›­z›r Re­is de on­la­r› ka­bul edip git­
me­ye ha­z›r­lan­m›­lar­d› ki, Kur­do¤­lu Mus­li­hid­din Re­is de on dört
adet ge­miy­le ç›­ka­gel­di. Bir­bi­ri­ni gö­rüp çok se­vin­di­ler. Bu e­kil­de
ta­ma­m› yir­mi se­kiz ge­mi ol­du. Böy­le­ce yir­mi se­kiz adet ge­mi­lik bir
do­nan­may­la Al­lâh yo­lun­da ci­hâd için de­ni­ze aç›l­d›­lar.
Ce­ne­viz ya­k›n­la­r›­na gel­dik­le­rin­de, her bi­ri bir da­¤› an­d›­ran yir­
mi se­kiz adet bar­ça ile kar­›­la­t›­lar. On­la­ra kar­› va­r›p ken­di­le­ri­ni
ta­n›t­t›k­la­r›n­da, kar­› ta­raf sa­va­ma­y› gö­ze ala­ma­d›­¤›n­dan, bar­ça­
la­r›n ta­ma­m›­n› tes­lim al­d›­lar. Da­ha son­ra on iki adet bar­ça ile de
kar­›­la­›p on­la­r› da al­d›­lar.
Me­¤er o ev­vel­ki al­d›k­la­r› ge­mi­ler hep bu¤­day yük­lüy­mü. Son­
ra al›­nan on iki adet ge­mi­le­rin de ki­mi­si çu­ka, ki­mi­si sa­va mal­
ze­me­siy­mi ve Ce­ne­viz’den ge­lip Ci­cel’e gi­der­ler­mi. Bun­la­r›n
ta­ma­m›­n› Kur­do¤­lu Mus­li­hid­din’e tes­lim edip Tu­nus’a gön­der­di.
Ken­di­si de Ci­cel’e, Oruç Re­is’in ya­n›­na git­ti.

Oruç Re­is Va­r›p Ce­zâ­yir’e Gir­di

Oruç Re­is’in Ci­cel’de kal­d›­¤›­n› ha­ber alan Ce­zâ­yir hal­k›, ona
bir mek­tup ya­z›p de­di­ler ki:
“Ey Al­lâh yo­lun­da ci­hâd eden mü­ca­hid! Biz dü­man­la­r›n elin­de
son de­re­ce pe­ri­a­n›z. Ne olur lüt­fe­dip, ge­lip bi­zim bu s›­k›n­t›­dan
kur­tul­ma­m›­za him­met ve gay­ret et! Duy­duk ki Be­câ­ye ka­le­si­ni
al­mak müm­kün ol­ma­m›. Ora­s› ol­ma­d›y­sa, in­â­al­lâh bu­ra­s› mü­
yes­ser olur. Biz se­ni bu­ra­da bek­li­yo­ruz, gel­me­mez­lik et­me­ye­sin.
‹n­â­al­lâh bu­ra­n›n fet­hin­den son­ra Be­câ­ye’nin fet­hi için de bir f›r­
sat do­¤ar.”

48
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Ger­çek­ten o za­man, dü­man­lar Ce­zâ­yir hal­k›­na hep s›­k›n­t›

çek­ti­ri­yor­lar­d›. Zî­râ Ce­zâ­yir’in önün­de bir ada­c›k var­d›. Bu ada­
da ise bir ka­le var­d›. Bu ada Ce­zâ­yir k›­y›­la­r›­na o ka­dar ya­k›n­d› ki
ne­re­dey­se at›­lan bir ok ye­ti­ir­di. O ada­da dü­man­lar otu­rur­du. Bu
dü­man­lar­la Ce­zâ­yir ara­s›n­da öy­le bir an­la­ma ya­p›l­m›­t›. Ce­zâ­
yir­li­ler on­la­ra, y›l­da bel­li mik­tar­da ver­gi ve­re­cek, bu­nun kar­›­l›­¤›n­
da dü­man­lar­dan on­la­ra her­han­gi bir za­rar gel­me­ye­cek­ti. Bun­lar
be­lir­le­nen ver­gi­yi ve­ri­yor, on­lar da bun­la­r› in­cit­mi­yor­lar­d›.
Bu dü­man­lar her gün o ada­dan ge­lip Ce­zâ­yir’de is­te­dik­le­ri
gi­bi do­la­›r­lar, pa­za­ra her ne ge­lir­se ön­ce on­lar al›r, ka­l›r­sa ar­
ta­n›­n› Müs­lü­man­lar al›r­d›. Bun­dan do­la­y› Müs­lü­man­lar hu­zur­suz
olu­yor­lar­d›.
Oruç Re­is mek­tu­bu oku­yup da bun­la­r›n du­ru­mu­nu ö¤­re­nin­ce,
bir mü­bâ­rek sa­at­te kal­k›p va­r›p Ce­zâ­yir’e gir­di. Hak Te­âlâ na­sip
edip ora­n›n sul­ta­n› ol­du.
Ama Ci­cel’den ay­r›­la­ca­¤› za­man, eh­rin ile­ri ge­len­le­ri­ni bir
ara­ya top­la­y›p on­la­ra:
“E¤er kar­de­im bu­ra­ya ge­lir­se, lüt­fe­dip ona ben­den se­lâm söy­le­
yin de ba­na ka­ra yo­luy­la bir mik­tar mü­câ­hid gön­der­sin. Bu e­kil­de
dü­man­la­r›m, be­nim bir kar­de­im bu­lun­du­¤u­nu ve ba­na des­tek ol­
du­¤u­nu bil­sin­ler de ba­la­r› aa­¤› e¤il­sin” di­ye ›s­mar­la­y›p ha­re­ket et­ti.
H›­z›r Re­is de­niz­den ge­lip Ci­cel’e gi­rin­ce, ona Oruç Re­is’in
si­pa­ri­le­ri­ni bil­dir­di­ler. O da “Ba­›m ve gö­züm üs­tü­ne” de­yip iki
yüz sek­sen yol­da ay›­ra­rak, his­se­le­ri­ni ve­rip çe­it­li bah­i­ler­le tal­tif
et­tik­ten son­ra, gö­nül­le­ri­ni ok­a­y›p on­la­r› ka­ra­dan gön­der­di.
Var­d›k­la­r›n­da Oruç Bey de on­la­r›n her bi­ri­ne ih­san­lar­da bu­lun­
du. Ulû­fe­le­ri­ni tâ­yin edip va­zi­fe­le­ri­ni bil­dir­di.
H›­z›r Re­is de Ci­cel’de­ki ii­ni ta­mam­la­d›k­tan son­ra, ve­da­la­›p
Tu­nus’a gel­di. Ora­da Kur­do¤­lu Mus­li­hid­din ile bu­lu­up, al›­nan ga­
ni­met mal­la­r›­n› bir ara­ya ge­ti­re­rek gâ­zi­le­re bö­lü­tür­dü­ler.
Kur­do¤­lu, ba­z› le­vend ge­mi­le­rin­de ken­di­ne gö­re bir­ta­k›m de­¤i­
ik­lik­ler ya­p›p do­na­ta­rak, on­lar­la se­fe­re ç›k­t›.

49
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Dü­man­la­r›n Hu­zu­ru Kaç­t›

H›­z›r Re­is, Oruç Re­is ve adam­la­r›­n›n bu ka­dar mü­him i­ler
ya­p›p, dü­ma­na bu de­re­ce za­rar ve zi­yan ver­me­le­ri, ka­ra­da ve de­
niz­ler­de dü­man­la­r›n hu­zu­ru­nu ka­ç›r­d›. Hep­si de kor­ku ve te­la­a
ka­p›l­d›­lar. Bu kö­tü ha­ber­ler Av­ru­pa’da ya­y›l­d›. Bü­tün H›­ris­ti­yan
kral­lar ve bey­ler top­lan­t› ya­pa­rak:
“E¤er bun­la­ra bu­gün­den bir ça­re bu­lun­maz­sa, ya­r›n da­ha da
güç­le­nir­ler, biz­de hu­zur b›­rak­maz­lar. Bu hu­sus­ta han­gi ça­re­le­re
ba­vu­ru­la­cak­sa vu­rul­sun” de­di­ler ve bir­ta­k›m ka­rar­lar al›p bu­nu
kap­tan­la­ra bil­dir­di­ler.
Kap­tan­lar da he­men ça­l›­ma­la­ra ba­la­y›p, otuz adet ka­d›r­ga ve
otuz üç adet de mav­na do­na­t›p ha­z›r­la­ya­rak, alt­m› üç adet ge­mi­
den olu­an bir do­nan­ma ile yo­la ç›k­t›­lar.
Bun­lar ön­ce Arap ya­ka­s›n­da ve Müs­lü­man­la­r›n elin­de bu­lu­nan
Pen­ze­ret Ka­le­si’ne gel­di­ler. Kur­do¤­lu Mus­li­hid­din de Tu­nus’tan
ç›­k›p ora­ya gel­mi­ti. Dü­man do­nan­ma­s›­n› gö­rün­ce he­men ge­
mi­le­ri terk ede­rek ora­dan ay­r›l­d›. Dört adet ge­mi­si­ni al­d›­lar son­ra
da ka­le­ye yü­rü­yü yap­t›­lar. Ne­re­dey­se ka­le­yi al­mak üze­rey­di­ler ki,
d›­a­r›­dan Müs­lü­man­lar top­la­n›p üzer­le­ri­ne sal­d›r­d›­lar. Ara­la­r›n­da
id­det­li ça­t›­ma ol­du. So­nun­da dü­man­lar pe­ri­an olup sin­di­ril­di.
Hak Te­âlâ on­la­r›n yüz­le­ri­ni ka­ra edip, li­man­da bek­le­yen al­t› adet
ge­mi­le­ri­ni de b›­ra­ka­rak, di­¤er ge­mi­le­ri al›p kaç­t›­lar. O ge­ce sa­ba­
ha ka­dar dur­ma­dan git­ti­ler. So­nun­da Tu­nus ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan
Hal­kul­vad isim­li ye­re var­d›­lar ki Hay­red­dîn Re­is de ora­da idi.
Hay­red­dîn Re­is bun­la­r› ge­ri­den gör­dü­¤ü için ge­rek­li ted­bir­le­ri
al­m›­t›. Top ve tü­fek­le­ri­ni ha­z›r­la­y›p ge­mi­ler top men­zi­li­ne gi­rer
gir­mez id­det­li mü­ca­hid­ler top at›­la­r›­na ba­la­d›­lar. Dü­man­la­r›n
ka­ra­ya as­ker ç›­kar­mak üze­re ol­duk­la­r›­n› an­la­y›n­ca da he­men on­
la­r›n ç›­ka­ca­¤› ye­ri tu­tup, ç›k­ma­la­r›­na f›r­sat ver­me­di­ler. Dü­man­lar
gör­dü­ler ki, de­niz­den ve ka­ra­dan za­fe­re ula­ma­la­r› müm­kün de­
¤il, ac­zi­yet ve ze­lil­lik için­de kal­d›k­la­r›n­dan hep­si de fi­rar et­ti­ler.
Al­lâh’›n inâ­ye­tiy­le Müs­lü­man­lar yi­ne bol ga­ni­met­le­re ka­vu­tu­lar.

50
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Bu, Be­nim Ulu Ka­r›n­da­›m­d›r!

Di­¤er yan­dan Kur­do¤­lu da dü­man­la­r›n kaç­t›k­la­r›­n› gö­rün­ce,
ora­dan ha­re­ket edip de­ni­ze aç›l­d›. Me­¤er o za­man­da Ya­vuz Sul­
tan Se­lîm Han, M›­s›r ül­ke­si­ne se­fe­re ç›k­m›­t›. Kur­do¤­lu da o ta­ra­
fa gi­der­ken Os­man­l› ge­mi­le­ri­ne rast­la­y›p on­la­ra ka­t›­la­rak, bir­lik­te
M›­s›r’a do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler.
Be­ri ta­raf­tan H›­z›r Re­is dü­ma­n›n boz­gu­na u¤­ra­d›­¤›­n› gö­rün­ce
Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne son­suz­ca hamd ü se­nâ­lar
et­tik­ten son­ra he­men kal­k›p, dört adet ka­d›r­ga do­na­ta­rak, iç­le­ri­ne
be yüz adam yer­le­tir­di. Bü­yük a¤a­be­yi ‹s­hak’› da on­la­ra ser­dâr
edip, öy­le ten­bih­te bu­lun­du ki:
“Bu, be­nim ulu ka­r›n­da­›m­d›r! Hep bu si­lah­la­r› ve si­zi ona
›s­mar­la­d›m. O her ne­yi di­ler­se be­nim di­le­¤im­dir ve her ne eder­
se be­nim et­ti­¤im­dir. Em­rin­den d›­a­r› ç›k­ma­ya­s›­n›z!” de­yip on­la­r›
gön­der­di. ‹s­hak Re­is de ora­dan ha­re­ket­le, va­r›p Ce­zâ­yir’de Oruç
Bey kar­de­i­ne tes­lim et­ti. O da a¤a­be­yi­ni, ge­len si­lah­la­r› ve yol­
da­la­r› gö­rün­ce bü­yük se­vinç duy­du.
H›­z›r Re­is yi­ne Tu­nus’ta ka­l›p k›­› ora­da sâ­lih­ler­le, âlim­ler­le ve
eh­rin ile­ri ge­len­le­riy­le soh­bet­ler ede­rek ge­çir­di. ‹bâ­det ve tâ­at›y­la
me­gul ol­du. Yi­ne k› bo­yun­ca ge­mi­le­ri­nin ek­sik­le­ri­ni ta­mam­la­y›p
ba­ha­ra ha­z›r du­ru­ma ge­tir­di.
Öte yan­dan dü­man­lar gör­dü­ler ki, bü­yük umut­lar­la gön­der­dik­
le­ri do­nan­ma­la­r› da hüs­ra­na u¤­ra­d› ve Müs­lü­man­la­r›n hiç ek­sik­le­ri
ve esir­le­ri yok, ‹s­lâm ge­mi­le­ri ha­sa­ra u¤­ra­d›­¤›n­da he­men ay­n› sa­
at­te ona­r›­la­rak bu ha­sar gi­de­ri­li­yor. Bun­dan u ka­na­ate var­d›­lar ki,
bun­lar Al­lâh’›n yak­t›­¤› ç›­ra­d›r, de¤­me nes­ne ile sön­mez.
Yi­ne, “bir umut” di­ye­rek, bü­yük bir do­nan­ma ha­z›r­la­ma­y› ve
onun­la gi­dip Ce­zâ­yir’i al­ma­y› dü­ün­dü­ler. Öy­le ki Ce­zâ­yir’i ala­
cak­lar ve bun­la­r›n ad­la­r›­n› ve san­la­r›­n› or­ta­dan kal­d›­ra­cak­lar­d›.
öy­le di­yor­lar­d›:
“Bun­lar im­di ye­ni­dir­ler, e¤er ora­da bir mik­tar des­tek bu­lup da
kuv­vet­le­ne­cek olur­lar­sa, bun­la­ra hiç bi­ri­miz hiç­bir ey ya­pa­ma­y›z.

51
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

An­cak gi­dip dev­let­li pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne ha­raç ve­rip bun­la­r› dur­

dur­mak lâ­z›m ge­lir.” im­di böy­le bir te­eb­büs­te bu­lun­mak­tan­sa
top­la­n›p bü­yük bir do­nan­ma ha­z›r­la­ya­rak git­me­nin ken­di­le­ri için
da­ha fay­da­l› ola­ca­¤›­n› dü­ün­dü­ler.
De­dik­le­ri gi­bi ya­p›p, k›rk adet ka­d›r­ga ve yüz k›rk bar­ça do­na­
ta­rak içi­ne ge­mi adam­la­r› d›­›n­da on be bin cenk eri dol­du­rup
Ce­zâ­yir’e gön­der­di­ler.

Dü­man Do­nan­ma­s› Ce­zâ­yir’de

Gün­ler­den bir gün va­r›p Ce­zâ­yir Ka­le­si ya­k›n­la­r›n­da kon­du­lar
ve ka­le­yi de­niz­den to­pa tut­tuk­la­r› gi­bi, ka­ra­ya da as­ker ve top­
lar ç›­kar­d›­lar. Böy­le­ce ka­le­yi ku­a­t›p ora­dan da top­lar­la döv­me­ye
ba­la­d›­lar. Ka­le da­ha ön­ce­den ha­rap ol­du­¤un­dan, Oruç Bey hem
ka­le­yi mu­ha­fa­za edi­yor ve hem de ta­mi­riy­le u¤­ra­›­yor­du. Dü­
man­lar bu­nu gö­rün­ce he­men hü­cu­ma geç­ti­ler. Hat­tâ ka­le burç­
la­r›­na ken­di san­cak­la­r›­n› dik­ti­ler. Oruç Bey dü­man as­ke­ri­nin bu
hü­cum­la­r›­n› gö­rün­ce, mü­câ­hid­le­ri bir ye­re top­la­ya­rak on­la­ra:
“Kar­de­le­rim! ‹­te gör­dü­nüz, dü­man­lar üze­ri­mi­ze ge­lir­ler. Bi­
zim ba­›­m›­z›, ca­n›­m›­z› ve olan­ca ma­l›­m›­z› al›r­lar. im­di ge­lin biz de
Al­lâh’a s›­¤›­n›p, te­vek­kül ede­rek yü­rü­ye­lim! Biz bu­ra­ya, mü’min­
le­ri dü­man­la­r›n elin­den kur­tar­mak için gel­dik. Bu dü­man­lar ise
bu­ra­ya bi­zim için gel­di­ler. O hal­de biz mü’min­le­rin o¤ul ve k›z­la­
r›­n›n dü­man­la­r›n el­le­ri­ne geç­me­si­ne se­bep olur­sak, âhi­ret­te ne
ce­vap ve­ri­riz. Bu­gün gay­ret gü­nü­dür! Bu­gün mert­lik gü­nü­dür”
de­yip dü­ma­na kar­› yü­rü­dü­¤ün­de, ar­ka­da­la­r› da ars­lan­lar gi­bi
“Al­lâh! Al­lâh!” ni­da­la­r›y­la dü­man­la­r›n üze­ri­ne öy­le bir hü­cum et­
ti­ler ki, bun­la­r›n hü­cu­mu­nu gö­ren dü­man as­ker­le­ri, san­cak­la­r›­n›
da b›­ra­k›p kaç­mak is­te­di­ler ama ba­a­r›­l› ola­ma­d›­lar. Mü’min­ler,
san­cak­la­r›­n› ya­k›p dü­man­la­ra öy­le bir k›­l›ç sal­la­d›­lar ki, ol­sa ol­sa
o ka­dar olur.
Ne­ti­ce­de, Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri Müs­lü­man­la­ra yar­d›m­c› olup yol
gös­te­re­rek, dü­man­la­ra ebe­dî hüs­ran ver­di. Dü­man­la­r›n sa¤ ka­lan­
la­r› ka­le­yi b›­ra­k›p kaç­t›­lar. Müs­lü­man­lar da ka­le­den d›­a­r› ç›­ka­rak,

52
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

her bi­ri bir ej­der­ha mi­sa­li kük­re­yip dü­man­la­r›n üze­ri­ne at›l­d›­lar.

Dü­man­lar da mü’min­le­rin hey­be­ti­ni ve ce­sa­re­ti­ni gö­rün­ce, fi­ra­r›
ter­cih et­ti­ler an­cak, on be bin as­ker­den sa­de­ce bin ka­da­r› kur­tu­la­
bil­di. Ge­ri ka­lan­lar ya esir ol­du, ya da k›­l›ç­tan geç­ti­ler. K›­l›ç ar­t›k­la­r›
da ge­mi­le­ri­ne bi­ne­rek, do¤­ru­ca mem­le­ket­le­ri­ne git­ti­ler. U¤­ra­d›k­la­r›
bu he­zi­met bü­tün dü­man mem­le­ket­le­ri­ne ya­y›­l›p du­yul­du­¤un­da,
üzün­tü­le­rin­den ya­ka­la­r›­n› y›r­tar­lar, ki­li­se­le­re do­lup ge­ce ve gün­düz
bâ­t›l iti­kad­la­r›n­ca dua ede­rek a¤­la­›r­lar­d›.

Ci­cel ey­hiy­le Ya­p›­lan An­la­ma

Oruç Bey bu za­fer ha­be­ri­ni bir mek­tup­la he­men kar­de­i­ne bil­
dir­di. Mek­tup­ta:
“Bu mek­tup sa­na ula­t›­¤›n­da he­men kal­k›p Ci­cel’e gi­de­sin ve
va­r›n­ca ba­na bil­di­re­sin. Yi­ne sa­na ora­da ne ha­ber va­r›r ise ona
gö­re dav­ra­na­s›n” di­ye ya­z›­yor­du.
Mek­tu­bu gö­tü­ren ulak Tu­nus’a var­d›. Ora­da Hay­red­dîn Re­is’i
bu­lup tes­lim et­ti. Hay­red­dîn Re­is mek­tu­bu oku­yun­ca bü­yük bir
se­vinç duy­du ve he­men ge­mi­le­ri­ni ha­z›r­la­t›p de­mir ala­rak Ci­cel’de
gel­di ve gel­di­¤i­ni mek­tup­la bil­dir­di.
Bu­nun üze­ri­ne Oruç Re­is’ten ikin­ci mek­tup gel­di. Mek­tup­ta:
“Lüt­fe­dip bir mik­tar yol­da ile ka­le­den d›­a­r› ç›k! O bel­de­de bir
eyh var­m›, dü­ma­na her se­ne ne ve­ri­lir­se onun eliy­le ve­ri­lir­mi,
onu ba­s›p ele ge­ti­re­sin” di­yor­du.
Hay­red­dîn Re­is de öy­le ya­p›p, be yüz yol­da ile ey­hin evi­ne
git­ti. Uyur­ken bas­k›n ya­pa­rak ey­hi ele ge­çir­di. ey­hi, evi, bar­k›,
e­ya­s› ve de­ve­siy­le bir­lik­te al›p Ci­cel’e ge­tir­di­ler ve ora­da, -dü­
man­la­ra se­ne­de ne ve­ri­yor­sa onu ken­di­le­ri­ne ver­mek üze­re- an­
la­ma yap­t›­lar.
Me­¤er Be­câ­ye be­yi olan dü­ma­na y›l­da ye­di bin al­t›n, ye­di bin
öl­çek bu¤­day, yüz s›­¤›r, bin ko­yun ve ta­k›­m›y­la bir­lik­te on dört at
ve­ri­yor­lar­m›.
Al­lâh’a ye­min ede­rek, ay­n›­s›­n› gâ­zi­le­re ve­re­ce­¤i­ne dâ­ir söz al­
d›k­tan son­ra ge­tir­dik­le­ri e­ya ve mal­la­r›­n› ken­di­si­ne iâ­de et­ti­ler.

53
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Hay­red­dîn Re­is de adam­la­r›y­la bir­lik­te ora­dan ay­r›­la­rak, Ce­zâ­

yir’e git­ti. Ora­da Oruç Re­is ile bu­lu­up gö­rü­e­rek has­ret gi­der­di­ler.

‹s­pan­yol­la­r›n Sin­si Plan­la­r›

Ce­zâ­yir di­ya­r›n­da Tlem­san22 isim­li ha­va­s› ve su­yu gü­zel, me­si­
re yer­le­ri olan bir bü­yük e­hir var­d›. Bu eh­rin sul­ta­n›, sert ta­bi­at­l›
ve iç­ki dü­kü­nü bir kim­sey­di. Bu sul­ta­n›n ye­¤e­ni­nin taht­ta gö­zü
ol­du­¤un­dan, tah­t› ele ge­çir­mek için, ora­da bu­ra­da ya­k›­n›r, dert­
le­nir­mi. Bu­nu ö¤­re­nen sul­tan da bir f›r­sa­t›­n› bu­lup onu or­ta­dan
kal­d›r­ma­y› dü­ü­nür­mü. Ne var ki bu f›r­sat bir tür­lü eli­ne geç­me­
mi. Ye­¤e­ni de ka­ba­ha­ti­ni bi­lip, am­ca­s›­n›n ken­di­si­ne bir kö­tü­lük
yap­ma­s›n­dan kork­tu­¤un­dan ka­ç›p ‹s­pan­ya kra­l›­na s›­¤›n­m›. Kral
da ik­ram­lar­da bu­lu­na­rak ken­di­si­ne yer gös­ter­mi.
‹s­pan­ya kra­l›­n›n ya­k›n çev­re­sin­de bu­lu­nan­lar kra­la va­r›p:
“Sen bü­yük bir kral­s›n. Tlem­san be­yi­nin ye­¤e­ni sa­na s›­¤›­n›r da
sen ni­çin onu Arap ya­ka­s›n­da bir ye­re bey yap­maz­s›n, bu ola­cak
i de­¤il­dir. a­yet onu bir ye­re bey ya­par­san, ül­ke­miz için iki tür­lü
fay­da sa¤­la­m› olur­sun.
Bi­ri ona iyi­lik et­mi ola­ca­¤›n­dan, o da sa­na ömür bo­yu min­net
du­yar. ‹kin­ci­si de t›r­na­¤›­n› Arap­la­r›n ya­ka­s›­na öy­le ili­ti­rir­sin ki,
am­ca­s› ile ara­la­r›n­da fit­ne­yi kö­rük­ler ve bir­bir­le­riy­le sa­va­t›­r›r, bu
e­kil­de Müs­lü­man­la­r› bir­bir­le­ri­ne k›r­d›­r›r­s›n.” de­di­ler.
Bu söz­ler kra­l›n ak­l›­na ya­tar ve bir do­nan­ma ha­z›r­la­ta­rak, do­
nan­ma ile bu mür­te­di Arap ya­ka­s›­na gön­der­di.
Bun­lar da va­r›p Ce­zâ­yir ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan Ti­nis Ka­le­si’ni
Arap­lar­dan ala­rak, Tlem­san be­yi­nin ye­¤e­ni­ni ora­ya bey tâ­yin
ey­le­di­ler.

Dü­man­la­r› Dost Edin­me­sin!

Öte yan­dan Oruç Re­is, Ce­zâ­yir’de Hay­red­dîn Re­is ile bu­lu­tu­
¤un­da, soh­bet es­na­s›n­da Hay­red­dîn Re­is’e:

22
Tlem­san, Tlem­sen: Ce­zâ­yir’in ba­t›­s›n­da, sâ­hil­den içer­de müs­tah­kem e­hir.

54
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“Ey bi­râ­der! Bu di­ya­ra ya­k›n yer­de bir ka­le var­d›r; ad›­na “Ti­nis”
der­ler. Bu ka­le Müs­lü­man­la­r›n elin­de iken, Tlem­san be­yi­nin kar­de­
i­nin o¤­lu ka­ç›p ‹s­pan­ya’ya s›­¤›n­m›, kral da do­nan­ma gön­de­re­rek
o ka­le­yi Arap­la­r›n elin­den al­m›­lar ve o mür­ted ye­¤e­ne ver­mi­ler.
Ka­le­nin ko­ru­ma­s› için de li­ma­na dört adet ge­mi b›­rak­m›­lar.
Ka­le­de­ki mü’min­ler im­di bu dü­man­la­r›n elin­de son de­re­ce
hu­zur­suz olup ›z­d›­rap çek­mek­te­dir­ler. On­la­r› o dü­man­la­r›n elin­
den kur­tar­mak se­vap­t›r. Aca­ba, Al­lâ­hü Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne s›­¤›­na­
rak bu ka­le­ye bir yü­rü­yü yap­sak ol­maz m›?” de­yin­ce, Hay­red­dîn
Re­is:
“Ey bi­râ­der! Sen ye­rin­de otur. ‹s­hak bi­ra­de­ri­miz­le bir­lik­te dua
ile me­gul olu­nuz. ‹­te ben, yol­da­la­r›m­la bir­lik­te yer­le­ri ve gök­
le­ri ya­ra­tan Al­lâh’a s›­¤›­n›p ve ken­di­mi­zi ona ›s­mar­la­y›p, gi­de­lim”
de­di ve he­men o sa­at­te on iki adet tek­ne do­na­ta­rak Ti­nis üze­ri­ne
ha­re­ket et­ti­ler.
Ti­nis’e yak­la­t›k­la­r›n­da, li­man­da de­mir at­m› olan dört adet
dü­man ka­d›r­ga­la­r›n­da­ki nö­bet­çi­ler Hay­red­dîn Re­is’in nâ­m›­n›
duy­duk­la­r›n­dan:

Ki­i nam­la i­ler ii

Nam­s›z, bir pu­la de¤­mez­mi ki­i

maz­mu­nu üze­re, ka­ç›p ka­le­ye s›­¤›n­d›­lar. Hay­red­dîn Re­is de

he­men li­ma­na gi­rip, o dört adet ka­d›r­ga­y› ken­di eliy­le koy­mu
gi­bi al­d›. Ar­d›n­dan da ka­ra­ya as­ker ç›­ka­r›p ka­le­yi ku­at­t›. Ara­la­r›n­
da iki gün sü­rey­le cenk ol­du. Bun­la­r›n hü­cum­la­r› kar­›­s›n­da dü­
man­lar bir var­l›k gös­te­re­me­di­ler ve pe­ri­an ol­du­lar. Ak­am üze­ri
son bir ham­le yap­mak is­te­dik­le­rin­de, ka­le­de otu­ran halk -ki için­de
hay­li mik­tar­da Müs­lü­man var­d›- gör­dü­ler ki, dü­man son de­re­ce
pe­ri­an. Ka­le d›­›n­da tu­tu­lan ve esir olan Müs­lü­man­la­r›n da içe­ri­
de­ki Müs­lü­man­la­ra:
“Ka­le­yi tes­lim edin, bi­zi kur­ta­r›n!” di­ye ha­ber gön­der­me­le­ri
üze­ri­ne, halk he­men aman di­le­di­ler. Hay­red­dîn Re­is haz­ret­le­ri de

55
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

on­la­ra emân ver­di. Bu­nun üze­ri­ne ka­le­de ve çev­re­sin­de bu­lu­nan

imam­lar, ha­tip­ler ve di­¤er mem­le­ket ile­ri ge­len­le­ri top­la­n›p Hay­
red­dîn Re­is’e va­ra­rak el öp­tük­ten son­ra:
“Ey efen­di! Lüt­fen sa­va­› dur­du­ru­nuz! Bu ge­ce geç­sin, in­â­al­
lâh sa­bah olun­ca be­yi­mi­zi de e­ref­li hu­zu­ru­nu­za ge­ti­re­lim. O da el
öpüp bun­dan son­ra siz­le­rin ba¤­l›­la­r› ol­sun ve dü­man ta­ra­f›n­dan
eli­ni çek­sin” di­ye­rek, min­net duy­gu­la­r›­n› ve hür­met­le­ri­ni su­na­rak
ev­le­ri­ne git­mek is­te­dik­le­rin­de, Hay­red­dîn Re­is haz­ret­le­ri de on­la­ra
il­ti­fat edip ih­san­lar­da bu­lun­du.
Ne var ki bey­le­ri olan mür­ted, k›y­met­li e­ya­s›­n› ala­rak, ken­
di adam­la­r›y­la bir­lik­te o ge­ce ka­le­nin di­¤er bir ka­p›­s›n­dan giz­li­ce
ç›­k›p fi­râr et­mi. Sa­bah olun­ca halk hep bir­lik­te ve mah­cup bir
va­zi­yet­te ka­le­den ç›­k›p Hay­red­dîn Re­is’e ge­le­rek:
“Bi­zi ge­ce vak­ti aya­¤›­n›­z›n to­zu­na yüz sü­rüp emân di­le­mek için
gön­der­di. Biz he­nüz al­d›­¤›­m›z ce­va­b› ken­di­si­ne ilet­mez­den ev­vel,
ga­li­ba si­zin na­m›­n›­z› du­yup kork­mu ola­cak ki, adam­la­r›y­la bir­lik­te
ç›­k›p kaç­m›. im­di ka­le de bo kal­m›­t›r. Her ne fer­man bu­yu­rur­
sa­n›z öy­le ol­sun. E¤er em­ri­niz olur­sa onu bu­lup ve ele ge­çi­re­rek
aya­¤›­n›z top­ra­¤›­na yüz sür­dü­re­lim.” de­dik­le­rin­de, Hay­red­dîn Re­is
he­men kal­k›p ka­le­ye gir­di. Ka­le için­de bu­lu­nan dü­man­lar da, ka­
le­de ikâ­met eden Müs­lü­man Arap­la­r›n ev­le­ri­ne s›­¤›­n›p giz­len­mi­
ler­di; hep­si­ni ge­tirt­ti. Ta­ma­m› dört yüz ne­fer idi. Dü­man­la­ra âit
bü­tün e­ya­lar­la bir­lik­te, ka­çan bey­le­ri­nin ce­ma­ati­ni de al›p git­mek
is­te­di­¤in­de, ka­le hal­k› top­la­n›p Hay­red­dîn Re­is’e ge­le­rek:
“Sul­ta­n›m! Gel bun­la­r› gö­tür­me, vaz­geç. Be­yi­mi­zi bu­lup ge­tir­
mek bi­zim boy­nu­mu­zun bor­cu ol­sun” de­di­ler. Hay­red­dîn Re­is de
on­la­ra gü­ve­nip, be­yin ya­k›n­la­r›­n› ora­da b›­ra­ka­rak git­ti. Git­me­den
ev­vel öy­le bir ten­bih­te bu­lun­du:
“Siz ona öy­le de­yi­niz ki, he­men dü­man­lar­dan eli­ni çek­sin. Bir
Müs­lü­man’›n dü­ma­na s›­¤›n­ma­s› hem bü­yük gü­nah, hem de dün­
ya ve âhi­re­ti­nin mah­v›­na se­bep­tir. Sa­k›n öy­le yap­ma­s›n; sa­de­ce
Müs­lü­man­lar ile sa­dâ­kat üze­re olup, sa­de­ce on­lar­la iyi mu­ame­le
için­de bu­lun­sun. Biz on­dan hiç­bir e­kil­de ha­raç ve­ya ba­ka bir ey
ta­lep et­me­yiz.”

56
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Ka­le­den al­d›­¤› Ti­nis dü­man­la­r›­n›n e­ya­la­r› d›­›n­da, yüz el­li

kan­tar ba­ha­rât, üç yüz pas­tav çu­ka, -her bir to­pu iki al­t›n pa­ra
eden- dört bin top bez, iki yüz kan­tar bal mu­mu ve ge­mi­de bu­lu­
nan dü­man­la­ra âit e­ya­la­r›, ge­mi­le­riy­le bir­lik­te Ce­zâ­yir’e gö­tür­
dü. Oruç Re­is bu ga­nî­met­le­ri gö­rün­ce se­vin­di. Böy­le bü­yük bir
bol­lu­¤a ka­vu­tuk­la­r› için Ce­zâ­yir hal­k› da se­vin­di.
Son­ra Ce­zâ­yir’e ba¤­l› olan on adet ka­le var­d› ki hep­si de mü­
him idi. Bun­la­r›n be­i do­¤u­da be­i de ba­t›­da bu­lu­nu­yor­du. Oruç
Bey, bu on adet ka­le­nin ar­ka­s›­na s›­n›r ko­yup, do­¤u ta­ra­f›n­da bu­
lu­nan­la­r› Hay­red­dîn Re­is’e ver­di. Hay­red­dîn Re­is o böl­ge­nin be­yi
olup Vi­del­lis’i taht mer­ke­zi edi­ne­rek idâ­re­ye ba­la­d›.
Ön­ce­lik­le vi­lâ­ye­ti­nin hâ­ne­le­ri­ni yaz­d›r­d›. Vi­lâ­ye­tin zab­t› ve ko­
run­ma­s› için her ta­ra­fa kâ­tip­ler, emin­ler ve idâ­re­ci­ler gön­der­di.
Hat­tâ ba­z›­la­r›­na bey­ler gön­der­di. On­la­r›n da her bi­ri­si yer­le­ri­ne
gi­dip, va­zi­fe­le­ri­ne ba­la­d›­lar.

“u Tlem­san Be­yi­yim Di­yen Ki­i...”

Bu ara­da Tlem­san vi­lâ­ye­ti bir sul­tan­l›k olup hay­li bü­yük­tü. Bu
vi­lâ­ye­tin be­yi, ara­la­r›n­da ya­p›­lan an­la­ma ge­re­¤i ciz­ye ola­rak, her
y›l dü­man­la­ra on bin al­t›n pa­ra, -ta­k›­m›y­la bir­lik­te- on dört at, on
dört ne­fer ka­ra kul, bin adet s›­¤›r, on bin adet ko­yun ve on öl­çek
bu¤­day ve­rir­di.
Bun­la­r›n ha­ri­cin­de de on­la­r›n her ne ih­ti­yaç­la­r› olur­sa, bu­nu
Müs­lü­man­lar­dan al›r­lar­d›.
Oruç Bey’in ve Hay­red­dîn Bey’in o böl­ge­ye yer­le­me­le­ri ve
bü­yük güç ve ser­vet­le­re ka­vu­ma­la­r› Tlem­san be­yi­nin ha­se­di­ni art­
t›r­d›. Dü­man­lar­la it­ti­fâk ede­rek, bir do­nan­ma ha­z›r­la­ma­y›, dü­
man­lar de­niz­den, Tlem­san be­yi de ka­ra­dan ge­le­rek, bun­la­r› ora­
dan ç›­kar­ma­y› dü­ün­dü­ler.
Oruç Bey bu plan­dan ha­ber­dar olup, he­men mek­tup gön­de­
re­rek Hay­red­dîn Bey’i da­vet et­ti. O da icâ­bet edip, k›­sa bir sü­re
için­de gel­di. Oruç Bey Hay­red­dîn Bey’e:

57
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Ey bi­râ­der! u Tlem­san be­yi­yim di­yen ki­i bi­zi hay­li­ce ren­ci­de

et­ti. im­di gel sen bu­ra­da kal, ben Tlem­san üze­ri­ne gi­de­yim” de­di
ve bu hu­sus­ta ara­la­r›n­da fi­kir bir­li­¤i sa¤­lan­d›.
Bu ka­ra­r› tat­bi­ke koy­maz­dan ev­vel Hay­red­dîn Bey, Oruç Bey’in
em­ri üze­re ora­n›n ilim adam­la­r›­n› bir ye­re top­la­y›p da­n›­t›k­tan son­ra:
“Tlem­san be­yi bi­ze itâ­at et­mi­yor. Biz va­r›p Tlem­san’› al­ma­y›
dü­ü­nü­yo­ruz, siz­ler ne der­si­niz? Bu hu­sus­ta e­ri­at›n hük­mü ne­
dir?” di­ye­rek fet­va is­te­dik­le­rin­de, on­lar:
“Tlem­san be­yi zâ­lim bir kim­se­dir. Dü­man­la­ra tâ­bi olup ehl-i
‹s­lâm’a s›­k›n­t› ve­rir. Zu­lüm ede­rek her bi­rin­den öy­le ve­ya böy­le
bir ey­ler al›p dü­man­la­ra ve­rir. Onun or­ta­dan kal­d›­r›l­ma­s› e­ri­ata
uy­gun­dur ve ge­rek­li­dir” di­ye fet­vâ ver­di­ler.
Oruç Bey de, yol­da­la­r›­n›, ça­d›r­la­r›­n› ve ge­rek­li e­ya­la­r› al›p,
Tlem­san ta­ra­f›­na ha­re­ket et­ti.
Gün­ler­den bir gün Tlem­san’a ya­k›n bir ye­re yer­le­ti­¤in­de, çev­
re­de­ki halk grup grup ge­lip, ken­di­si­ne tâ­bi ol­duk­la­r›­n› bil­di­re­rek
bî­at et­ti­ler. Çün­kü Tlem­san be­yi zâ­lim bir kim­se ol­du­¤un­dan ve
kâ­fir­ler­le i­bir­li­¤i yap­t›­¤›n­dan, halk onun zul­mün­den ve tav­r›n­dan
b›­k›p, -kü­çük bü­yük- ta­ma­m› on­dan nef­ret edip yüz çe­vir­mi­ler­di.
Hat­tâ e­hir­li tâ­ife­si bi­le Oruç Bey’i kar­›­la­ma­ya ç›k­t›­lar. Ken­di
as­ke­ri­nin bi­le Oruç Bey’e mey­let­ti­¤i­ni gö­ren Tlem­san be­yi he­men
eh­ri b›­ra­k›p kaç­t›. Bey ka­ç›n­ca halk, be­yin ha­pis bu­lu­nan iki kar­
de­i­ni de ser­best b›­rak­t›­lar. On­lar da he­men ora­dan ay­r›­l›p Fas’a
git­ti­ler. Fas’›n me­li­ki de on­la­r› ya­n›­na al›p, ken­di­le­ri­ne bir mik­tar
na­fa­ka tâ­yin et­ti.
Tlem­san be­yi ç›­k›p kaç­t›­¤›n­da, o ci­var­lar­da olan ak­ra­ba­la­r›­n›n
ya­n›­na s›­¤›n­m›­t›. Oruç Bey de yer yer zâ­bit­ler ta­yin edip mem­
le­ke­tin ta­ma­m›­n› zab­tet­ti­re­rek, ada­let­le ve em­ni­yet için­de ül­ke­ye
ni­zam ve in­ti­zam ver­mek­tey­di.
Öte yan­dan o böl­ge­de, dü­man­la­r›n Müs­lü­man­lar­dan al­d›k­la­r›
“Vah­ran”23 isim­li bir ka­le var­d› ki yi­ye­cek­le­ri­nin he­men hep­si­ni,
ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan Ka­le isim­li yer­den te­min eder­ler­di.
23
Vah­ran: Tlem­san ile Ti­nis ara­s›n­da bu­lu­nan Oran eh­ri.

58
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Oruç Bey Tlem­san mem­le­ke­ti­ni zapt edip ko­ru­ma al­t›­na al›n­

ca, Vah­ran’a az›k git­mez ol­du; do­la­y›­s›y­la Vah­ran hal­k› id­det­le
yi­ye­ce­¤e ih­ti­yaç duy­du­lar.
Tlem­san be­yi de bu du­ru­mu ö¤­re­nin­ce, o kâ­fir­le­re:
“Ben si­zin­le i­bir­li­¤i et­ti­¤im için eh­rim­den ve mem­le­ke­tim­den
ol­dum. Siz­ler ba­na her­han­gi bir yar­d›m­da bu­lun­ma­d›­n›z. Ne­ti­ce­de
i­te siz­ler de be­nim gi­bi bir di­lim ek­me­¤e muh­taç ol­du­nuz, ken­di
pa­ra­n›z­la ve al­t›­n›­n›z­la bi­le ken­di nef­si­ni­ze az›k bul­ma­ya gü­cü­nüz
yet­mi­yor. im­di e¤er eli­niz­den ge­lir­se ba­na güç ve­ri­niz ve yar­
d›m­c› olu­nuz” di­ye ha­ber gön­der­di.
Bu ha­ber Vah­ran’a ula­t›­¤›n­da, on­lar da mek­tup gön­de­re­rek:
“Sen biz­den ne is­ter­sin ve ne yol­da­l›k ta­lep eder­sin? im­di­ye
ka­dar biz­den hiç­bir is­te­¤in ol­ma­d›. E¤er biz­den -al­t›n ol­sun, pa­ra
ol­sun, si­lah ol­sun, as­ker osun- her­han­gi bir is­te­¤in var­sa, di­le­di­¤in
ka­dar gön­de­re­lim” de­di­ler.
Mek­tu­bu al›n­ca Tlem­san be­yi kâ­fir­ler­den al­t›n is­te­di. On­lar
da ne ka­dar is­te­mi­se ek­sik­siz gön­der­di­ler, an­cak “al­t›n ver­di­¤in
eyh­le­rin ço­cuk­la­r›­n› re­hin ala­cak­s›n” di­ye de art ko­tu­lar.
Tlem­san be­yi al­t›n­la­r› al›n­ca bol ser­ve­te ka­vu­tu­¤u gi­bi, bu­nu
eyh­le­re tes­lim ede­rek Arap­lar­dan as­ker ve cep­ha­ne te­da­rik edip
hep­si­ni bir yer­de top­la­d›. Re­hin al­d›­¤› otuz k›rk ka­dar ço­cu­¤u da
dü­man­la­ra gön­der­di.
Bu­nun üze­ri­ne dü­man­lar yi­ne bir mik­tar al­t›n ve bir mik­tar
çu­ka da­ha gön­der­di­ler ve o da al›p Arap eyh­le­ri­ne tes­lim et­ti.
Tlem­san be­yi bu e­kil­de yi­ne on be bin Ur­ban top­la­d›. Bin
be yüz ka­dar tü­fek­li ve zen­be­rek­li dü­man da Vah­ran Ka­le­si’nden
gel­di, hep bir­lik­te kal­k›p K›­la’ Ka­le­si’nin üs­tü­ne var­d›­lar.

‹s­hak Bey ve Oruç Bey e­hit Olur­lar

Hay­red­dîn Bey bu ha­be­ri du­yun­ca, al­t› yüz yol­da ve yir­mi bin
Arap at­l›­s› se­çip, abi­si ‹s­hak Bey’i on­la­ra ser­dar tâ­yin et­ti. Ket­hü­
dâ­s› ‹s­ken­der Bey’i de ya­n›­na ve­rip gön­der­di. On­lar da he­men
va­r›p K›­la’ Ka­le­si’ne gir­di­ler.

59
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Bir ge­ce ka­le­den ç›­k›p, dü­ma­n› ge­ce ile ba­s›p k›­l›ç çal­d›­lar.
O ka­dar ça­l›­t›­lar ki, sa­bah olun­ca ye­di yüz kâ­fi­rin k›­l›ç­tan geç­ti­¤i
an­la­›l­d›. Üç yüz dü­man da esir al›n­m›­t›. Ka­lan dü­man­lar ka­ç›p
ka­le­le­ri­ne var­d›­lar ve tek­rar on bin dü­man ile yi­ne yir­mi bin Arap
as­ke­ri top­la­y›p ge­ti­rip, otuz bin as­ker­le ge­lip, ka­le­yi ku­at­t›­lar.
Bu e­kil­de sa­va al­t› ay ara­l›k­s›z de­vam et­ti. Ni­hâ­yet bir ge­ce
yi­ne Müs­lü­man­lar ka­le­den d›­a­r› ç›­k›p, ön­ce­ki gi­bi kâ­fir­le­ri ba­sa­rak
bir hay­li­si­ni öl­dür­dük­ten son­ra yüz alt­m›­›­n› da esir al›p dön­dü­ler.
Ba­ka bir ge­ce de ç›­k›p bas­mak is­te­dik­le­rin­de, ka­le için­den bir
dü­man giz­li­ce va­r›p dü­man­la­ra öy­le ha­ber ver­di:
“Müs­lü­man­lar bu ge­ce fi­lân yer­den ç›­k›p siz­le­ri bas­sa ge­rek.”
de­di. On­lar bu ha­be­ri al›n­ca, Müs­lü­man­la­r›n ç›­ka­ca­¤› ye­re top­
lar yer­le­ti­rip, on­lar­la, ora­dan d›­a­r› ç›k­mak is­te­yen mü­câ­hid­le­
rin üze­ri­ne at­ma­ya ba­la­d›­lar. Ni­ce yi­¤it­ler e­hîd dü­tü­ler. Hat­tâ
Oruç Bey’in Tlem­san’dan ge­tirt­ti­¤i dok­san yol­da­›­n›n ba­bu­¤u
olan “‹s­ken­der” isim­li ada­m›­n›n aya­¤›­na da top mer­mi­si isa­bet
edip ya­ra­la­d›. Bu­nun üze­ri­ne mü’min­ler ge­ri dö­nüp ka­le­ye gir­di­
ler. Bun­dan ce­sa­ret­le­nen dü­man­lar ka­le du­va­r›­n›n di­bi­ne la­¤›m­
lar ka­za­rak ve top­lar­la dö­ve­rek du­va­r› y›­k›p bur­cu­nu dü­ür­dü­ler.
‹s­lâm mü­câ­hid­le­ri, dü­man­la­r›n ka­le­ye gir­me­le­ri­ne f›r­sat ver­
me­yip, ara­l›k­s›z ola­rak sa­va­›­yor­lar­d›. O ka­dar ça­t›­ma ol­du ki, ne
Müs­lü­man­lar­da der­man kal­d› ne de kâ­fir­ler­de.
Ni­hâ­yet dü­man ge­lip sulh ta­lep et­ti­ler. De­di­ler ki:
“Siz­ler de bi­li­yor­su­nuz ki bu ka­le bi­zim ka­le­mi­ze ya­k›n­d›r. Bu
du­rum­da bi­zim bu­ra­la­r› si­ze b›­ra­k›p git­me­miz bek­le­ne­mez. ‹­te al­t›
ay­d›r bek­li­yo­ruz, bir al­t› y›l da­ha bek­le­ye­bi­li­riz. Pe­ki siz cenk et­
mek­ten vaz­geç­me­ye­cek mi­siz? Sa­va­mak­tan b›k­ma­d›­n›z m›? Da­
ha ne ka­dar sa­va­a­cak­s›­n›z? Bi­zim ka­le­mi­zin hal­k› k›t­l›k için­dey­
ken ve yi­ye­cek­le­ri­miz de bu­ra­dan te­min edi­lir­ken, biz ya bu­ra­da
du­rup so­nu­na ka­dar si­zin git­me­ni­zi bek­le­ye­ce­¤iz ve­ya bu di­yar­la­r›
terk ede­ce­¤iz. Do¤­ru olan ise sulh yap­mak­t›r. Ge­lin ara­m›z­da sulh
ya­pa­l›m. Böy­le­ce biz yi­ye­cek s›­k›n­t›­s›n­dan kur­tu­lu­ruz, siz­ler de bu­
ra­y› terk ede­rek se­lâ­met­le ye­ri­ni­ze gi­der­si­niz.”

60
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Gâ­zi­ler gör­dü­ler ki ar­t›k ken­di­le­ri­nin da­ha uzun sü­re cenk ede­

cek güç­le­ri kal­ma­m›­t›r, sul­ha ra­z› ol­du­lar. An­la­ma ge­re­¤i mü­câ­
hid­ler K›­la’ Ka­le­si’nden bü­tün ge­rek­li olan si­lah­la­r›­n›, cep­ha­ne­le­
ri­ni, er­zak­la­r›­n› ve e­ya­la­r›­n› al›p Ce­zâ­yir’e gi­de­cek­ler, dü­man­lar
da bun­la­ra her­han­gi bir en­gel ç›­kar­ma­ya­cak­lar. Yi­ne an­la­ma ge­
re­¤i dü­man­lar Müs­lü­man­lar­dan re­hin ta­lep et­ti­ler, Müs­lü­man­lar
da on al­t› mü­ca­hi­di ka­le­den ç›­ka­r›p gön­der­di­ler ve tes­lim al­d›k­la­r›
dü­man esir­le­ri de ser­best b›­rak­t›­lar.
Sulh an­la­ma­la­r›­n›n ver­di­¤i ra­hat­l›k­la mü­câ­hid­ler at­la­r›­na bi­nip
d›­a­r› ç›k­ma­ya ba­la­d›­lar. He­nüz ya­r›­s› da­hi ç›k­ma­m›­t› ki dü­man­
lar Müs­lü­man­la­r›n e­ya­la­r›­na, er­zak­la­r›­na ve si­lah­la­r›­na el koy­ma­
ya te­eb­büs et­ti­ler. Bu­nun üze­ri­ne ‹s­hak Bey k›­l›­c›­na dav­ra­na­rak
bir ni­ce kâ­fi­ri te­pe­le­dik­ten son­ra e­hîd ol­du. ‹s­ken­der Ket­hü­dâ da
e­hîd dü­tü. Di­¤er mü­câ­hid­ler de he­men si­lah­la­r›­na dav­ra­n›n­ca
ara­la­r›n­da id­det­li bir ça­t›­ma ç›k­t›. Öy­le ki ora­da bu­lu­nan mü­câ­
hid­ler­den bir ferd kal­ma­y›p hep­si de e­hîd ol­du­lar.
Bun­dan ce­sa­ret­le­nen Tlem­san be­yi ye­ni­den as­ker top­la­ya­rak
va­r›p Tlem­san’› ku­at­t›. Tlem­san hal­k› da kor­ku­la­r›n­dan kar­› koy­
ma­y›p itâ­at et­ti­ler. Bu­nun üze­ri­ne Oruç Bey ken­di yol­da­la­r›­n›
ya­n›­na ala­rak, ora­da bu­lu­nan bir ka­le­ye s›­¤›n­d› ve üze­ri­ne ge­len
dü­man­lar­la tam ye­di ay, ge­ce gün­düz ara ver­me­den sa­va­t›. Ni­
hâ­yet gör­dü ki bu­nun so­nu yok, bu i ka­le­den sa­va­a­rak ol­mu­yor,
“Ben siz­le­re er­lik ve cenk et­mek na­s›l olur gös­te­re­yim” di­ye­rek,
ar­ka­da­la­r›­n› ya­n›­na al›p d›­a­r› ç›k­t›. Ara­la­r›n­da o ka­dar id­det­li bir
sa­va ol­du ki, k›­r›­lan dü­man­la­r›n ni­hâ­ye­ti yok­tu. Dü­man­lar da
bü­tün güç­le­ri­ni kul­la­na­rak hü­cum edi­yor­lar­d›. Ne­ti­ce­de Oruç Bey
e­hîd ol­du; bü­tün mü­câ­hid­ler de so­nu­na ka­dar sa­va­›p hep­si de
e­hâ­det er­be­ti­ni iç­ti­ler. (Al­lâh’›n rah­me­ti on­la­r›n üze­ri­ne ol­sun)

Dü­man Do­nan­ma­s› Ce­zâ­yir Önün­de

Ni­hâ­yet o k› da ge­çip ba­har olun­ca dü­man­lar yi­ne yüz yet­
mi ge­mi­den olu­an bü­yük bir do­nan­ma ha­z›r­la­d›­lar. ‹çi­ne ta­ma­m›
-ge­mi­ci­ler d›­›n­da - yir­mi bin as­ker ko­yup, Vah­ran’a gön­der­di­ler.

61
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Vah­ran’dan da üç bin ye­di yüz dü­man ç›­k›p hep bir­lik­te Tlem­san

be­yi­ne var­d›­lar. Tlem­san be­yi de çev­re­den on be bin ye­di yüz Arap
ha­z›r­la­m›­t›. Ara­la­r›n­da gö­rü­me ya­pa­rak, do­nan­ma­n›n de­niz­den,
Arap as­ker­le­ri­nin de ka­ra­dan Ce­zâ­yir’e sal­d›r­ma­s› ka­rar­la­t›­r›l­d›.
Hay­red­dîn Bey de dü­ma­n›n ve Tlem­san be­yi­nin bu te­eb­büs­
le­ri­ni ha­ber al›r al­maz he­men ken­di­si­ne ba¤­l› ka­le­ler­de­ki as­ker­le­
ri­ni top­la­y›p, Ce­zâ­yir’e ya­k›n bir ma­hal­de is­kân et­tir­di.
Ay­r›­ca Tlem­san be­yi­nin ge­le­ce­¤i yol­lar üs­tün­de ve et­ra­f›n­da
olan ka­le ve köy­le­rin hal­k›­na mek­tup­lar gön­de­rip:
“Tlem­san be­yi ne de ol­sa Müs­lü­man’d›r. Siz­ler ona tâ­bi ol­du­
¤u­nu­zu bil­di­rir­se­niz o da siz­le­ri in­cit­mez. im­di o gel­di­¤in­de va­r›n
onu kar­›­la­y›n, he­di­ye­le­ri­ni­zi ve­rin ve ba¤­l›­l›­¤›­n›­z› bil­di­rin ki siz­le­re
za­rar ver­me­sin. Ben ise, Hak Te­âlâ f›r­sat ve­rir­se, ken­di­me bir
mem­le­ket bu­lu­rum” de­di.
On­lar da Hay­red­dîn Bey’in na­si­ha­ti­ni din­le­yip, mem­le­ket­le­rin­
den ç›k­ma­d›­lar ve kar­› da koy­ma­d›­lar. Ona kar­› va­r›p ba¤­l›­l›k­la­
r›­n› bil­dir­di­ler. Tlem­san be­yi de on­la­r›n ta­v›r­la­r›­n› gö­rüp kim­se­yi
in­cit­me­di.
Hay­red­dîn Bey haz­ret­le­ri yol­da­la­r›­n› bir ye­re top­la­d›. Ta­ma­m›
al­t› bin yüz ne­fer olup, bun­la­r›n d›­›n­da yir­mi bin de Arap as­ke­ri
ha­z›r va­zi­yet­te bek­li­yor­lar­d›.
Dü­man do­nan­ma­s› ni­hâ­yet bir gün ö¤­le üze­ri Ce­zâ­yir Ka­le­si
üs­tü­ne ç›­ka­gel­di. ‹kin­di vak­ti­ne ka­dar li­ma­na yer­le­tik­ten son­ra
san­cak­la­r›­n› kal­d›­r›p Hay­red­dîn Bey’e adam gön­de­re­rek:
“Gel bi­ze sen bu ka­le­yi tes­lim et; ak­si tak­dir­de Ce­zâ­yir’in âk›­
be­ti Tlem­san’›n­kin­den da­ha kö­tü olur” de­di­ler.
Hay­red­dîn Bey de ce­va­b›n­da:
“Ce­zâ­yir’in so­nu­nun Tlem­san’dan bin kez da­ha kö­tü ola­ca­¤›­n›
bil­sem bi­le, si­ze de­¤il Ce­zâ­yir Ka­le­si’ni, di­i­ni­ze bir ta bi­le ver­
mem” de­di.
Dü­man­lar Hay­red­dîn Bey’den bu ce­va­b› al›n­ca, he­men ge­
ce ya­r›­s› ka­ra­ya as­ker ç›­kar­ma­ya ba­la­d›­lar. Hay­red­dîn Bey de
on­la­r›n bu plan­la­r›n­dan ha­ber­dar ol­du­¤un­dan, ak­am sa­at­le­rin­de

62
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ka­le­nin ara bö­lü­mü­ne üç yüz ka­dar yol­da­la­r›n­dan, bir o ka­dar da

Arap as­ker­le­rin­den yer­le­tir­di. Ay­r›­ca çe­it­li yer­le­re de adam­lar
ta­yin edip öy­le ten­bih­te bu­lun­du:
“Ka­ra­ya ne ka­dar adam ç›­ka­r›r­lar­sa ç›­kar­s›n­lar sa­k›n mü­da­ha­le
et­me­yi­niz. Ka­le d›­›­na ara k›­s›m­da bek­le­yen­ler­den ba­ka kim­se
ç›k­ma­s›n!”
Dü­man ge­ce ile as­ker­le­ri­ni ç›­kar­d›­lar. Top­la­r›­n› ve di­¤er le­va­
z›­ma­t› ç›­kar­ma­la­r› da iki gün sür­dü. Son­ra de­niz­den ka­d›r­ga­lar­la,
ara­dan da san­dal­lar­la sal­d›­r›­ya geç­ti­ler.
Bu­nun üze­ri­ne, Hay­red­dîn Bey’in de ta­ra­da olan as­ker­le­ri
sab­re­de­me­yip, ara k›­s›m­dan dü­man as­ke­ri­nin üze­ri­ne hü­cum et­
ti­ler. Hay­red­dîn Bey de ka­le­den as­ker ile ç›­k›p cen­ge ba­la­d›.
Hay­red­dîn Bey’in biz­zat sa­va­a ka­t›­l›p sa­¤a so­la ham­le­ler yap­
ma­s›, yol­da­la­r›­na bü­yük mo­ral ve­rip on­la­r› co­tu­run­ca öy­le bir
ham­le yap­t›­lar ki, dü­man­lar bu man­za­ra­y› gö­rün­ce, ar­t›k da­yan­
ma­ya kud­ret­le­ri ol­ma­y›p, pe­ri­an bir hal­de ka­ç›­ma­ya ba­la­d›­lar.
On­la­r›n ge­mi­le­ri­ne do¤­ru kaç­t›k­la­r›­n› gö­ren ‹s­lâm as­ker­le­ri de
pe­le­ri­ne dü­üp ge­mi­le­ri­nin ya­k›­n›­na va­r›n­ca­ya ka­dar ko­va­la­d›­
lar. Bu­nu gö­ren dü­man top­çu­la­r› ge­mi­ler­den top­la­r›­n› ate­le­di­ler.
Öy­le ki iki yü­zün üze­rin­de top­la­r› var­d› ve gül­le­ler ya¤­mur gi­bi ya­
¤›­yor­du. Müs­lü­man­lar, bu va­zi­yet kar­›­s›n­da top men­zi­li­nin d›­›­na
ç›­k›n­ca­ya ka­dar ge­ri çe­ki­lip sa­va­a ora­da de­vam et­ti­ler. Ak­am
olun­ca her­kes ye­ri­ne çe­kil­di.
O ge­ce Al­lâh’›n yar­d›­m›y­la rüz­gâr ters esip f›r­t›­na id­det­len­di­
¤in­den ge­mi­ler is­ke­le­ye ya­na­a­ma­d›­lar. San­dal­lar da i­le­mi­yor­du.
Böy­le­ce dü­man­lar ge­mi­le­ri­ne bi­ne­me­dik­le­rin­den, o ge­ce sa­ba­ha
ka­dar top­la­r›­n› yer­le­tir­di­ler. Sa­bah olun­ca yi­ne cen­ge ba­la­d›­lar.

Bu Ki­i­nin Ad› H›­z›r Ol­du­¤u Gi­bi Ken­di­si de H›­z›r’d›r

Öte yan­dan Hay­red­dîn Bey de, sa­bah olup da or­ta­l›k ay­d›n­lan­
ma­ya ba­la­y›n­ca gör­dü ki dü­man hep sarp bir yer­de top­lan­m›,
he­men ka­le­den top­lar ç›­ka­r›p, üzer­le­ri­ne va­r›p cen­ge ba­la­d›­lar.
Bu e­kil­de iki gün sa­va­›­l›p, bir ni­ce dü­man öl­dü­rül­dü. Ni­hâ­yet

63
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

de­niz sa­kin­le­ti, dü­man­lar top­la­r›­n›n ba­z›­s›­n› ge­ce ile ge­mi­le­ri­ne

ko­yup git­mek te­dâ­ri­kin­de iken yi­ne sa­bah ol­du.
Müs­lü­man­lar sa­va­›n üçün­cü gü­nü dü­man­la­r›n kaç­ma pla­n›n­
dan ha­ber­dar ol­duk­la­r›n­dan, he­men göz­le­ri­ni ka­rar­t›p üzer­le­ri­ne
hü­cum et­ti­ler. Bu hü­cum kar­›­s›n­da tu­tu­na­ma­yan kâ­fir­ler, ge­mi­ye
ko­ya­ma­d›k­la­r› top­la­r› b›­ra­k›p kaç­t›­lar. Bu ara­da dü­man­la­r›n ba­
z›­s› k›­l›ç­tan geç­ti, ba­z›­s› da kor­ku­dan de­ni­ze at­la­ya­rak bo­¤ul­du.
Böy­le­ce yir­mi bin kâ­fir­den an­cak be al­t› bi­ni kur­tu­la­bil­di. Kur­
tu­lan­lar ge­mi­le­ri­ne gir­dik­le­rin­de sa­bah ol­mu­tu. Arap­lar ise hay­li
ga­ni­met top­la­y›p esir­ler ala­rak yer­le­ri­ne dön­dü­ler.
Öte yan­dan Tlem­san be­yi, dü­man do­nan­ma­s›­n›n he­zî­me­ti­ni
ve pe­ri­an­l›­¤›­n› du­yun­ca ge­ri dö­nüp kaç­ma­y› plan­l›­yor­du ki ‹s­lâm
or­du­su ç›­ka­gel­di. Ne­ti­ce­de ka­le­yi yi­ne onun elin­den al­d›­lar. Tlem­
san be­yi­ne Vah­ran’dan ka­t›­lan üç bin ye­di yüz dü­man da mah­
rum ve mah­zun ola­rak mü­câ­hid­le­rin kar­›­s›­na ç›­k›n­ca bun­lar­dan
sa­de­ce at­l› olan ye­di yüz ne­fe­ri kur­tul­du; di­¤er­le­ri ya k›­l›ç­tan geç­ti
ya da esir al›n­d›.
Ge­mi­de bek­le­yen dü­man­lar da ha­va­n›n sa­kin­le­me­si için ak­
a­m› bek­le­di­ler ve o ge­ce de ora­da kal­d›­lar. Er­te­si gün yi­ne id­
det­li bir rüz­gâr ç›­k›p, dü­man­la­r›n yüz on adet ge­mi­le­ri­ni ka­ra­ya
b›­rak­t›. Ka­ra­ya ç›­kan ge­mi hal­k›­n›n ta­ma­m› esir al›n­d›. Kar­› ko­
yan­lar ise k›­l›ç­tan ge­çi­ril­di.
Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri yi­ne mü’min­le­re yar­d›m­c› olup, dü­ma­na
he­zî­met ve­re­rek, mü’min kul­ca­¤›z­la­r›­n› se­vin­dir­di.
Hay­red­dîn Bey’in bu fev­ka­la­de mu­vaf­fa­ki­yet­le­ri­ni gö­ren mem­
le­ket hal­k›:
“Bu ki­i­nin ad› H›­z›r’d›r ama ken­di de H›­z›r olup bu vi­lâ­ye­
te eri­ti” di­ye­rek, ona iç­ten ge­len sa­mi­mi­yet­le dua et­tik­le­ri gi­bi,
pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne de kalp­ten ge­len bir duy­gu ile ha­y›r du­alar
eder­ler­di.
Bu ha­ber­ler dü­man mem­le­ket­le­rin­de du­yul­du­¤un­da, öf­ke,
üzün­tü ve kin bir­bi­ri­ne ka­r›­t›. “Bar­ba­ros’un at­la­r› ve as­ker­le­ri ge­
mi­le­ri­mi­zi bi­le he­lâk et­ti” di­ye­rek yas ve mâ­tem tu­tup a¤­la­t›­lar.

64
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Dü­man Esir­le­ri ‹çin Ya­p›­lan Ha­pis­hâ­ne­ler

Dü­man do­nan­ma­s›­n›n he­zi­me­te u¤­ra­ma­s› üze­ri­ne Bar­ba­ros, üç
bin ne­fer dü­man d›­›n­da otuz al­t› ne­fer kap­tan­la­r›­n› da esir al­m›­t›.
Bun­la­r›n için­de öy­le bir kap­tan var­d› ki, ad›­na Kran­do der­ler­di.
a­yet bu Kran­do esir ol­ma­y›p da sa¤ sa­lim dön­mü olay­d› ‹s­pan­
ya do­nan­ma­s›­na se­ras­ker ol­ma­s› mu­hak­kak­t›. Zî­râ de­niz i­le­rin­de
on­dan tec­rü­be­li­si ve on­dan bil­gi­li­si yok­tu.
Ce­zâ­yir’de dü­man do­nan­ma­s› hüs­ra­na u¤­ra­d›­¤› za­man, Kran­
do’nun ge­mi­si hiç­bir ha­sa­ra u¤­ra­ma­dan ka­ra­ya ç›­k›p, ora­da da
de­niz­de dur­du­¤u gi­bi du­ru­yor­du. An­cak bu­lun­du­¤u yer kum­lu ol­
du­¤un­dan, hiç­bir ye­ri­ne za­rar gel­me­di. Bu ge­mi­nin için­de eli tü­
fek­li ve zen­be­rek­li tam al­t› yüz alt­m› ne­fer dü­man var­d›.
Hay­red­dîn Bey va­r›p on­la­r› ge­mi­den ç›­kar­mak is­te­di­¤in­de, tes­
lim ol­ma­y›p cenk et­mek is­te­di­ler. Zî­râ he­nüz do­nan­ma ora­dan ay­
r›l­ma­d›­¤›n­dan, de­vam­l› ola­rak san­cak sal­la­ya­rak do­nan­ma­dan yar­
d›m umar­lar­d›. On­la­r›n ise -f›r­t›­na se­be­biy­le- gel­me im­kân­la­r› yok­tu.
Hay­red­dîn Bey ge­mi­de­ki dü­man­la­r›n bu di­re­ni­le­ri­ni gö­rün­ce
he­men ka­le­den top­lar ge­tir­tip döv­mek is­te­di­¤in­de, dü­man to­pu
gö­rüp, cenk­ten el çek­mek is­te­di. Bun­lar da bir el­le­rin­de­ki tü­fek­
ler­le cen­ge ba­la­d›­lar. Tü­fek mer­mi­le­rin­den bi­ri Kran­do’ya isa­bet
ede­rek a¤›r ya­ra­lan­ma­s›­na se­bep ol­du. Di­¤er­le­ri de bu du­rum kar­
›­s›n­da sa­va­ma­y› b›­ra­k›p ma¤­lu­bi­ye­ti ka­bul ede­rek emân di­le­di­ler
ve tes­lim bay­ra­¤›­n› dik­ti­ler.
Hay­red­dîn Bey de emân­la­r›­n› ka­bul edip sa­va­› b›­rak­t› ve ge­
mi­ye gi­re­rek için­de­ki yüz alt­m› ne­fer kâ­fi­ri esir al›p d›­a­r› ç›­kar­d›
ve ka­le­ye gön­der­di. Bun­la­r›n ki­mi­ni ker­van­sa­ray­da, ki­mi­ni ha­
mam­lar­da hap­set­tir­di. Bir k›s­m›­n› da hiz­met­le­rin­de kul­lan­s›n­lar
di­ye e­hir­li­le­re tak­sim et­ti.
Sa­va­ta ya­ra­la­nan me­hur kap­tan için, Hay­red­dîn Bey ken­di
sa­ra­y›­n›n bir k›s­m›­n› tah­sis et­ti. Ay­r›­ca cer­rah­lar ge­tir­tip, sa­bah ve
ak­am ya­ra­s›­n› mu­aye­ne ede­rek te­da­vi­siy­le il­gi­len­me­le­ri­ni ten­bih
et­ti. On­lar da em­ri ye­ri­ne ge­ti­rip hiz­met­te ku­sur et­me­di­ler; ge­

65
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

rek­ti­¤i gi­bi te­da­vi­ye de­vam et­ti­ler. Kap­ta­n›n ya­ra­s› gün­den gü­ne

iyi­le­ti. Ta­ma­men sa¤­l›­¤›­na ka­vu­un­ca onu da hap­se koy­du­lar.
Ce­zâ­yir için­de esir­le­ri hap­se­de­cek bir ha­pis­hâ­ne yok­tu. Onun
için esir­ler böy­le bir­kaç de­¤i­ik yer­de tu­tu­lu­yor­du. e­hir­li­ler gör­
dü­ler ki esir­le­rin sa­y›­s› gün­den gü­ne ar­t›­yor, en­di­e­ye ka­p›­l›p Hay­
red­dîn Bey’in hu­zu­ru­na ç›k­t›­lar. Ona:
“u an­da e­hir için­de, esir­le­rin ve H›­ris­ti­yan­la­r›n sa­y›­s› Müs­
lü­man­lar­dan faz­la. Bu va­zi­yet kar­›­s›n­da biz bun­la­r›n bir ta­k›n­l›k
yap­ma­s›n­dan kor­kup çe­ki­ni­yo­ruz.” De­di­ler.
Hay­red­dîn Bey de on­la­r› i­kâ­yet­le­rin­de ve en­di­e­le­rin­de hak­l›
bu­lup:
“Söy­le­yin ba­ka­l›m ne ya­p›l­ma­s› ge­re­kir. Öl­dü­rül­me­le­ri er’î de­
¤il­dir. Sa­ta­cak ol­sak he­nüz mü­te­ri yok. Bu du­rum­da siz söy­le­yin
ba­ka­l›m ne ya­pa­l›m?” de­di. On­lar da:
“Ey efen­di! Uy­gun olan u­dur ki, mu­ha­fa­za­l› bir yer­de bir ha­
pis­hâ­ne ya­p›l­s›n ki, bun­lar ora­da tu­tul­sun­lar ve de­vam­l› ora­da kal­
s›n­lar. Ge­rek­tik­çe ç›­kar­t›­l›p hiz­met­te kul­la­n›l­s›n­lar.” de­di­ler.
Hay­red­dîn Bey bu tek­lif­le­ri­ni be­¤e­nip, eh­rin için­de her bi­ri be
yü­zer ki­i­lik, üç ay­r› ha­pis­hâ­ne ya­p›­m›­na ba­lan­d›. Kâ­fir­le­re be
ku­laç de­rin­li­¤in­de yer al­t›­n› kaz­d›­ra­rak par­ça­la­nan ge­mi­le­rin tah­ta­
la­r›­n› içi­ne dö­e­tip a¤aç­la­r›­n› da üze­ri­ne ört­tü­re­rek sa¤­lam­la­t›r­d›.
Son­ra bu dü­man­la­ra a¤›r bu­ka­¤›­lar vur­du­rup, ba­la­r›­na da otu­zar
ne­fer nö­bet­çi dik­ti ki fe­sat ç›­kar­ma­s›n­lar. Bü­tün e­hir­li tâ­ife­si­ne de
s›­k›­ca ten­bih et­ti ki: “Çar­› ve pa­zar­da do­la­›r­ken, dük­kân­la­r›n­da
du­rur­ken ve di­¤er i­le­riy­le u¤­ra­›r­ken yan­la­r›n­dan si­lah­la­r›­n› ek­sik
et­me­sin­ler.” On­lar da­hi bu em­re gö­re ha­re­ket et­ti­ler.
Bu mah­kûm­lar­dan be yü­zü d›­a­r›­dan tah­ta ta­›r­ken, tah­ta­la­r›
b›­ra­k›p, hep bir­lik­te Ce­zâ­yir’in önün­de­ki ada­c›­¤›n üs­tün­de bu­lu­
nan ka­le­den ta­ra­fa fi­rar et­ti­ler. Hay­red­dîn Bey’in ten­bi­hi üze­re e­
hir­li­ler si­lah­l› ol­du­¤un­dan, dü­man­la­r›n kaç­t›­¤›­n› gö­rün­ce he­men
d›­a­r› ç›k­t›­lar ve gâ­zi­ler­le bir­lik­te bun­la­r›n üze­ri­ne hü­cum et­ti­ler.
O böl­ge­nin kâ­fir­le­ri de esir­le­rin ken­di­le­rin­den ya­na kaç­t›k­la­r›­n›
gö­rün­ce, on­la­r› al­mak için san­dal­lar do­na­t›p ge­li­yor­lar­d› ki, bu ta­raf­

66
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

tan ka­le­den at›­lan top­lar on­la­r› en­gel­le­di ve ya­k›n­la­r›­na u¤­rat­ma­d›­

lar, do­la­y›­s›y­la fi­râ­rî kâ­fir­ler­den hiç bi­ri­ni ala­ma­d›­lar. Üs­te­lik kur­tar­
ma­ya ge­len san­dal­lar­dan ba­z›­la­r›­na top mer­mi­si isa­bet ede­rek bat­t›,
ba­z›­la­r› da ya­ra ala­rak ge­ri dön­dü­ler. Bu­nun üze­ri­ne o fi­râr eden kâ­
fir­le­ri öy­le k›r­d›­lar ki, be yüz kâ­fir­den an­cak dok­san al­t›­s› kur­tul­du.
Di­¤er ha­pis­hâ­ne­ler­de bu­lu­nan esir­le­rin mu­ha­fa­za­la­r› için de,
da­ha iti­na­l› dav­ra­n›­l›p, ba­la­r›­na gü­ve­ni­lir nö­bet­çi­ler koy­du­lar.
Böy­le­ce H›­ris­ti­yan esir­le­rin kaç­ma­s›y­la il­gi­li en­di­e or­ta­dan kalk­t›.

Se­nin Ek­me­¤in ve Tu­zun Yo­lu­mu­zu Kes­ti

Esir al›­nan Kran­don kap­ta­n›n genç bir hiz­met­çi­si var­d›. Kap­
tan gi­bi o da ya­ra­lan­m›­t›. Onu, ha­pis­te­ki dü­man esir­le­rin ba­›n­
da va­zi­fe­li bu­lu­nan zin­dan­c›, Hay­red­dîn Bey’den ta­lep et­mi, o da
bu va­zi­fe­li­yi ver­mi­ti. Zin­dan­c› da bu hiz­met­çi­yi te­da­vi edip ken­di
hiz­me­ti­ne al­m›­t›. Hat­tâ ba­z› za­man­lar­da zin­dan­c› ile zin­da­na gi­
rip esir­le­re hiz­met eder­di.
Bir gün bu hiz­met­çi, kap­tan­la öy­le bir an­la­ma ya­par: Zin­dan­
c›­y› öl­dü­rüp zin­da­n›n ka­p›­s›­n› aça­cak, bo­a­lan esir­le­rin bir k›s­m›
va­zi­fe­li bek­çi­le­ri te­sir­siz ha­le ge­ti­rir­ken, di­¤er bir k›s­m› gi­dip Ce­zâ­
yir Ka­le­si önün­de­ki Ada­ka­le’den san­dal­lar ge­ti­re­cek ve hep­si de
ka­ça­cak­t›.
Hay­red­dîn Bey de bun­la­r›n an­la­ma­la­r›n­dan ön­ce, bir ge­ce rü­
ya­s›n­da, bu zin­dan­da va­zi­fe­li ah­s›n evi­nin sar­s›­l›p tit­re­di­¤i­ni gör­
dü. Uya­n›n­ca, bu­nu o zin­dan­da­ki esir­le­rin bir fit­ne dü­ün­dük­le­ri­ne
yo­ran Hay­red­dîn Bey sa­bah na­ma­z›­n› k›l­d›k­tan son­ra bu va­zi­fe­li­yi
ça­¤›r­t›p, on­dan zin­dan­la il­gi­li bil­gi al­d›k­tan son­ra hiz­met­çi­yi sor­du.
Zin­dan­c› da:
“Be­nim­le bir­lik­te esir­le­re hiz­met edi­yor” de­di. Hay­red­dîn Bey de:
“He­men git o o¤­la­n› ba­na ge­tir.” de­di. O da gi­dip hiz­met­çi
o¤­la­n› Hay­red­dîn Bey’in hu­zu­ru­na ge­tir­di. Hay­red­dîn Bey: “Bre
o¤­lan, sen kap­ta­n›n­la ne söy­le­tin?” de­di­¤in­de hiz­met­çi de:
“Ben kap­ta­n›m­la de­vam­l› söy­le­i­rim; ama sa­k›n­ca­l› ve za­rar­l›
ey­ler ko­nu­ma­y›z” di­ye sa­vu­tur­ma­ya ça­l›­t›. Hay­red­dîn Bey de

67
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

onun öl­dü­rül­me­si­ni em­ret­ti. Bir se­bep gös­te­ril­me­den öl­dü­rü­le­ce­

¤i­ni an­la­yan hiz­met­çi öy­le iti­raf­ta bu­lun­du:
“Kap­ta­n›m ba­na: “Gel sen bi­zim zin­dan­dan kur­tul­ma­m›­za yar­
d›m et. Bu­nun için de zin­da­n›n ka­p›­s›­n› bi­ze aç›­ver, biz de ç›­k›p
zin­dan­c›­y› öl­dü­re­lim ve ka­ç›p gi­de­lim. ‹s­ter­sen se­ni de gö­tü­rü­rüz”
de­di. Ama ben râ­z› ol­ma­d›m.” de­yin­ce, Hay­red­dîn Bey tek­rar:
“Bu hu­su­su sa­de­ce se­nin kap­ta­n›n m› söy­le­di, yok­sa hep­si bir­
lik­te mi söy­le­di­ler?” di­ye sor­du. O da:
“Sa­de­ce be­nim kap­ta­n›m söy­le­di ama di­¤er kap­tan­lar da bu­nu
bi­li­yor­lar” di­ye ce­vap ver­di. Bu­nun üze­ri­ne Hay­red­dîn Bey adam­
la­r›­n› gön­de­re­rek bü­tün kap­tan­la­r› ge­tirt­ti. Bu­nu on­la­ra da sor­du­
¤un­da, kap­tan­la­r›n her bi­ri:
“Sul­ta­n›m! Esir olan kim­se­le­rin ge­ce gün­düz dü­ün­ce­le­ri hep kaç­
mak için plan­lar yap­mak­t›r.” di­ye­rek ik­râr et­me­le­ri üze­ri­ne Hay­red­
dîn Bey, o ya­ra­s›­n› te­da­vi et­tir­di­¤i Kran­don isim­li kap­ta­na dö­ne­rek:
“Ey kap­tan! Sen be­nim eli­me geç­ti­¤in­de a¤›r ya­ra­l› idin. Se­
ni te­da­vi et­tir­me­den zin­dan­da b›­rak­sam öl­mez miy­din? Ben se­ni
ken­di ya­k›­n›­ma, evi­me ge­ti­rip, çe­it­li ni­met­ler­le bes­le­yip te­da­vi
et­tir­dim. O hal­de on­lar bu fik­ri ile­ri sür­dük­le­rin­de, sen ne­den bun­
la­r›n te­eb­büs­le­ri­nin do¤­ru ol­ma­d›­¤›­n› söy­le­me­din, ne­den bun­la­r›
en­gel­le­me­ye ça­l›­ma­d›n? E¤er en­gel­le­ye­mez­sen, bir yo­lu­nu bu­lup
da bun­dan be­ni ha­ber­dar et­men ge­rek­mez miy­di? Be­nim sa­na
yap­t›­¤›m iyi­lik­le­rin kar­›­l›­¤› bu muy­du? Ya sen ni­çin ba­na h›­yâ­net
ve ihâ­net kas­det­tin?” de­di­¤in­de, o da:
“Se­nin iyi­lik­le­rin, ih­san­la­r›n ve ni­met­le­rin kar­›­l›­¤›n­da, sa­na
ihâ­net ve h›­yâ­net kas­det­ti­¤im için­dir ki yol­la­r›­m›z ka­pan­d›. Se­nin
ek­me­¤in ve tu­zun bi­zim yo­lu­mu­zu kes­ti” di­ye ce­vap ver­di.

Bu Kap­tan­lar Müs­lü­man­la­ra Za­rar Ve­rir­ler

Kap­tan­la­r›n bu h›­ya­net­le­ri or­ta­ya ç›k­maz­dan ev­vel, ‹s­pan­ya
kra­l›, do­nan­ma­s›­n›n he­zî­me­te u¤­ra­ma­s› üze­ri­ne, Ce­zâ­yir önün­
de olan Ada Ka­le­si ku­man­da­n›­na bir ada­m›y­la mek­tup gön­de­rir.
Mek­tu­bun­da: “Ce­zâ­yir’de do­nan­ma­m›z boz­gu­na u¤­ra­d›­¤›n­da ne

68
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ka­dar ada­m›­m›z kal­d›, kim­ler ya­ra­l›­d›r, kim­ler sa¤­lam­d›r? Do­nan­

ma­dan sa¤ kur­tu­lan adam­la­r›­m›­z›n ve kap­tan­la­r›­m›­z›n ba­ha­la­r›­n›
ö¤­re­nip bil­di­ri­niz” di­ye ya­zar.
Mek­tu­bu alan ku­man­dan Hay­red­dîn Bey’den izin ala­rak kap­
tan­lar­la gö­rü­üp, “He­men fi­ya­t›­n›­z› be­lir­le­yin ki siz­le­ri sa­t›n ala­
l›m” de­yin­ce, o otuz al­t› kap­tan da ta­ma­m› yüz yir­mi bin al­t›­na
ba­ha­la­r›­n› ke­sip ‹s­pan­ya kra­l›­na bil­dir­mi­ler­di. Di­¤er­le­ri­ni hiz­met­
le­rin­de kul­lan­mak is­te­dik­le­rin­den sat­mak is­te­me­mi­ler­di.
Adam tek­rar ge­lip, kap­tan­la­r›n ba­ha­la­r›­n› ge­ti­re­rek al­mak is­te­
di­¤in­de, Hay­red­dîn Bey he­men âlim­le­ri top­la­y›p bu hu­sus­ta fet­vâ
is­te­di. On­lar da:
“Bu dü­man­lar hep ii­nin eh­li olan kap­tan­lar­d›. Bun­la­r› sat­mak
e­ri­ata uy­gun de­¤il­dir. Zî­râ bun­lar de­ni­zi iyi bil­dik­le­rin­den, tek­rar de­
ni­ze ç›­k›p Müs­lü­man­la­ra za­rar ve­rir­ler.” de­yin­ce, kap­tan­la­r›n sa­t›l­ma­
s›n­dan vaz­ge­çil­mi, öl­dü­rül­me­le­ri için de bir se­bep gös­te­ri­le­me­mi­ti.
Ni­hâ­yet, bu h›­yâ­net­le­ri, ölüm­le­ri için ba­ha­ne ol­du­¤un­dan bo­
yun­la­r›­n›n vu­rul­ma­s›­na emir ve­ril­di. Bu­nu du­yan dü­man kap­tan­
lar fer­yâd ü figân edip, ba­ha­la­r›­n› kat kat faz­la ver­me­yi ta­ah­hüt
et­ti­ler ama fay­da ver­me­di. Ni­hâ­yet bo­yun­la­r› vu­rul­du.

Le­in Sa­t›­› Ha­ram­d›r

Kap­tan­la­r›n ba­la­r›­n›n vu­rul­ma­s›n­da va­zi­fe­li olan Ab­dur­rah­
man is­min­de, gay­ret­li ve dü­rüst bir zin­dan­c› var­d›.
Ab­dur­rah­man, bu me­hur dü­man­la­r›n ölü­sü­nün de pa­ra ede­
ce­¤i­ni duy­mu­tu. Bu se­bep­le Kran­don isim­li me­hur kap­ta­n›n ölü­
sü­nü de­ni­ze at­t›r­ma­y›p bel­li bir ye­re göm­dür­mü­tü.
Hay­red­dîn Bey, “Müs­lü­man­la­r›n ya­k›­n›n­da dü­man­la­r›n bir
kab­ris­ta­n› olup da ak­ra­ba­la­r›­n›n zi­ya­re­te ge­lip: “‹­te u fa­la­n›n
kab­ri­dir ve­ya u fa­lan kap­ta­n›n kab­ri­dir” di­ye­rek s›z­lan­ma­la­r›­n›
ve­ya on­lar­la if­ti­har edip bö­bür­len­me­le­ri­ni is­te­mez­di. Bu­nun için
de dü­man­la­r›n ölü­sü­nü he­men de­ni­ze at­t›­r›r­d›.
Bu kap­tan­la­r›n ba­›­na ge­len­ler de dü­man­lar ta­ra­f›n­dan du­yu­
lun­ca, me­hur kap­tan Kran­don’un ak­ra­ba­la­r›n­dan bi­ri­si bir ge­miy­le

69
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ge­lip, Ada Ka­le’ye ç›k­t›. Son­ra Hay­red­dîn Bey’den emân ta­lep edip,
hu­zur­la­r›­na va­ra­rak ye­di bin al­t›n pa­ra tak­dim edip: “Lüt­fey­le be­
nim h›­s›­m›­m›n ölü­sü­nü ba­na ver” de­di. O da: “On­la­r›n hep­si de
de­ni­ze at›l­m›­lar ve kay­bo­lup git­mi­ler­dir; na­s›l bu­la­l›m?” de­yin­ce,
ora­da bu­lu­nan Ab­dur­rah­mân öne ç›­k›p, Hay­red­dîn Bey’e:
“Sul­ta­n›m, biz bir hiz­met ol­sun di­ye onu sak­la­m›­t›k. Ora­dan ç›­
ka­r›p zin­dan­da olan dü­man­la­ra ver­dim. On­lar da o zin­dan için­de
mü­sâ­it bir ye­re gö­müp sak­la­d›­lar. u an­da zin­dan­da­d›r” de­yin­ce,
Hay­red­dîn Bey yi­ne ule­mâ­y› top­la­y›p fet­va is­te­di. On­lar da “Bu bir
le­tir; le­in sa­t›­› ha­ram­d›r, er’î de­¤il­dir” di­ye fet­va ver­di­ler.
Bu­nun üze­ri­ne Hay­red­dîn Bey he­men o kâ­fi­rin ölü­sü­nü zin­
dan­dan ç›­kar­t›p, bir kör ku­yu­ya at­t›r­d›.” O ak­ra­ba­s› da mah­rûm
ve mah­zun ola­rak mem­le­ke­ti­ne git­ti.

Hut­be­yi ve Pa­ra­y› (Sik­ke)

Os­man­l› Pâ­di­â­h› Ad›­na Dön­dü­rün
Hay­red­dîn Re­is, dü­man do­nan­ma­s›­n›n Ce­zâ­yir önün­de he­zî­
me­te u¤­ra­ma­s›n­dan son­ra o k›­› Ce­zâ­yir’de ge­çi­rir ve ba­har­la bir­
lik­te se­fer ha­z›r­l›­¤›­n› ya­par. Son­ra bir ge­ce yat­ma­dan ön­ce ken­di
ken­di­ne:
“El­ham­dü­lil­lâh, Al­lâh’›n inâ­ye­tiy­le bu­ra­ya bir alay gâ­zi ile ge­lip,
dîn-i mü­bîn u¤­ru­na ni­ce zah­met­ler çe­ke­rek u vi­lâ­ye­ti fet­het­tik.
Bu Ur­ban tâ­ife­si Os­man­l› pâ­di­â­h›­n›n kim ol­du­¤u­nu bil­me­dik­le­rin­
den, hut­be­le­ri­ni Fas pâ­di­â­h› ad›­na oku­tup, pa­ra­la­r›­n› da onun na­
m›­na kes­ti­rir­ler­di. Ey ko­ca bî­çâ­re H›­z›r! E¤er sa­na Al­lâh’›n yar­d›­m›
yâr olur­sa hut­be­de ve pa­ra­da ev­ket­li Ya­vuz Sul­tan Se­lîm Han
ad›­n› an­d›­ra­bi­lir­sen, o sa­âdet ik­si­ri­ne ka­vu­ur­sun” di­ye dü­ü­nür ve
ya­tar. Rü­ya­s›n­da ken­di­si­ne bir­ta­k›m müj­de­ler ve­ri­lir.
Sa­bah olun­ca na­ma­z›­n› k›­l›p, gün­lük ma­ne­vî va­zi­fe­le­ri­ni edâ
et­tik­ten son­ra, âlim­le­ri, sâ­lih­le­ri, eyh­le­ri, mu­râ­b›t­la­r›, e­râf ve
a’yâ­n› hu­zu­ru­na dâ­vet edip, ha­t›r­la­r›­n› so­rar, on­la­ra çe­it­li ik­ram­
lar­da bu­lu­nur ve ni­hâ­yet soh­be­te ba­lar­lar. Soh­bet es­na­s›n­da Gâ­zi
Hay­red­dîn Re­is iki di­zi­nin üze­ri­ne otu­ra­rak hep­si­ne hi­tâ­ben:

70
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“Efen­di­ler! Bu ha­kir ve gü­nah­kâr du­ac›­n›z, bir alay gâ­zi­ler­le

bel­de­ni­ze ge­lip, dîn-i mü­bîn u¤­ru­na can ve­rip ba al­d›k. El­ham­dü­
lil­lâh gü­cü­mü­zün yet­ti­¤i ka­dar bu bel­de­yi âbâd ey­le­dik. Bel­de­ni­ze
ayak bas­t›­¤›­m›z­da ka­le ve burç­la­r›­n›z­da yir­mi otuz adet ie ya­ra­
maz top zor bu­lu­nur­du, im­di ise be al­t› yüz adet to­pu­muz var­d›r.
Al­lâh yo­lun­da ci­hâd için ge­rek­li olan iki kü­rek­li bir ka­y›­¤›­n›z bi­le
yok­ken, im­di el­ham­dü­lil­lâh yir­mi iki adet mü­kem­mel tek­ne­le­ri­niz
ol­du. Hâ­s›­l›, ada­let­le bel­de­ni­zin her ii­ni çe­kip çe­vir­dik. im­di he­
pi­niz­den izin is­ti­yo­rum. Va­ra­y›m as›l va­ta­n›­ma gi­dip ora­ya yer­le­
e­yim; öm­rü­mün ge­ri ka­la­n›­n› ra­hat­l›k için­de ge­çi­re­yim ki ibâ­det
ve tâ­atim­le me­gul olup siz­le­re du­alar ede­yim. Siz de içi­niz­den
uy­gun bir idâ­re­ci se­çer­si­niz.” de­di.
Hay­red­dîn Bey bu ko­nu­ma­s›y­la on­la­r› im­ti­han edi­yor­du. Ba­
ka­l›m ken­di­sin­den mem­nun­lar m›, de­¤il­ler mi?
Ce­mâ­at için­de bu­lu­nan Ah­med bin Ka­d› ve Mu­ham­med bin
Ali isim­li bel­de eyh­le­ri­nin iki­si de aya­¤a kal­ka­rak a¤­la­ma­ya ba­
la­d›­lar. Hay­red­dîn Bey’e:
“Ey mü­câ­hid­le­rin emi­ri! Bu bel­de­yi ön­ce Al­lâh, son­ra sen ih­yâ
ey­le­din. Bu ka­dar Üm­met-i Mu­ham­med se­nin mü­bâ­rek aya­¤›­n›n
bu­ra­ya bas­ma­s›y­la ra­ha­ta ve hu­zu­ra ka­vu­tu­lar. Al­lâ­hü Te­âlâ sen­
den râ­z› olup, ec­dâ­d›­n› rah­me­ti­ne gark ey­le­sin. Sen bi­zim hem
ana­m›z, hem ba­ba­m›z­s›n. Bi­zi b›­ra­k›p da git­me­ni­ze hiç­bir e­kil­de
râ­z› de­¤i­liz. E¤er bi­zi bu e­kil­de b›­ra­k›r da gi­der­sen, sen­den âhi­ret­
te dâ­vâ­c› olu­ruz. a­yet ev­lat­la­r›­m›z ta­ra­f›n­dan se­ni gü­cen­di­re­cek
bir du­rum olur­sa, em­ret he­men ge­ti­rip sa­na tes­lim ede­lim, sen
bi­zim emi­ri­miz­sin, di­le­di­¤in gi­bi mu­ame­le eder­sin. Al­lâ­hü Te­âlâ
Kur’ân-› Ke­rîm’de “Al­lâh’a, re­sû­lü­ne ve ülü’l-em­re itâ­at edi­niz”
bu­yu­ru­yor. Biz sa­na itâ­at edi­yo­ruz, em­ri­ne bo­yun e¤e­riz” di­ye­rek
Hay­red­dîn Bey’in git­me­me­si için yal­var­d›­lar.
On­la­r›n bu e­kil­de yal­var­ma­s› üze­ri­ne Hay­red­dîn Bey:
“Siz­ler böy­le der­si­niz ama ben gö­rü­yo­rum ki Tu­nus ba­ka
bir sul­tan­l›k; Tlem­san ba­ka bir sul­tan­l›k­t›r. Ben ise bu iki­si­nin
or­ta­s›n­da yal­n›z kal­d›m. Bil­di­¤i­niz gi­bi Tlem­san be­yi dur­ma­dan

71
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

dü­ma­n› te­vik edip be­nim üze­ri­me gön­der­mek­te ve bi­zi ren­ci­

de et­tir­mek­te­dir. Tu­nus be­yi­nin ise bi­ze hiç­bir fay­da­s› ve yar­d›­m›
ol­maz. Bu­ra­s› da ba­ka bir pâ­di­âh­l›k yer­dir. Ben bu­ra­y› on­la­r›n
elin­den de­¤il, k›­l›­c›m ile dü­man­la­r›n elin­den al­d›m. Bun­lar ba­na
ni­çin dü­man­l›k eder­ler? On­la­r›n â­n›­na ve sul­tan­l›k ada­b›­na ya­k›­
an, be­ni mü­câ­hid bir kim­se gö­rüp, mu­hab­bet et­me­le­riy­di. Siz­ler
ba­na git­me di­yor­su­nuz. Pe­ki be­nim bu ka­dar dü­man için­de ne
yap­mam ge­re­kir? El­bet­te bi­ze bu mem­le­ket­te bir yar­d›m­c› ve des­
tek­çi la­z›m­d›r.
im­di e¤er be­nim git­me­mi is­te­mi­yor­sa­n›z, be­nim bir efen­dim
var­d›r. Ben onun âciz bir ku­lu­yum. Onun be­nim gi­bi ni­ce yüz bin­
ler­ce ku­lu var­d›r. E¤er bu­ra­da ka­la­cak­sam be­nim siz­den is­te­¤im,
hut­be­yi o dün­ya pâ­di­â­h›­n›n (Ya­vuz Sul­tan Se­lîm Han) ad›­na oku­
ta­l›m, pa­ra­y› da onun ad›­na kes­ti­re­lim.” de­yin­ce, hep­si de Hay­
red­dîn Bey’in bu ce­va­b›­n› be­¤e­nip, ho ve mak­bul gö­re­rek:
“Ye­ter­ki sen bi­zi terk edip git­me. Her ne mu­râ­d›n var ise ka­
bu­lü­müz­dür. Sen bu ka­dar dü­ma­na kar­› ko­yup on­lar­la sa­va­t›n.
Ni­ce er­lik­ler or­ta­ya ko­yup, ni­ce yüz ak­l›k­la­r› gös­ter­din. Bun­la­r›n
müj­de ha­be­ri­ni âsi­tâ­ne-i dev­le­te bil­dir­men el­bet­te ge­rek­li­dir. Bu
ha­ber­le bir­lik­te u hu­su­su da arz et ki, a­yet pâ­di­âh haz­ret­le­ri
bi­zi kul­lu­¤a ka­bul edip de emr-i e­rîf gön­de­rir­se, hut­be­yi onun
ism-i e­rîf­le­ri­ne oku­tun, pa­ra­y› da onun te­miz nam­la­r›­na kes­ti­rin.
Sö­zün özü, on­la­r›n e­ref­li emir­le­riy­le amel edin. Biz bu hu­sus­ta
boy­nu­mu­zu e¤er ve itâ­at ede­riz” de­di­ler.
Hay­red­dîn Bey de bu söz­ler­den mem­nun ka­l›p:
“Va­r›n siz­ler ön­ce bir arz ya­z›p ba­na ge­ti­rin. Ben de ken­di ah­
vâ­li­mi efen­di­min ka­p›­s›­na bil­di­re­yim. ‹çi­niz­den bi­ri­ni tâ­yin edip bu
arz­la gön­de­re­yim. Ola ki bu ben­de­si­ni kul­lu­¤a ka­bul edip, hut­be­yi
ve pa­ra­y› is­te­ye­ler” de­di.
On­lar da he­men gi­dip, bir arz ya­z›p, bu­nu gö­tür­mek üze­re de
iç­le­rin­den Ha­c› Hü­se­yin A¤a isim­li li­ya­kat­li bir kim­se­yi se­çip Hay­
red­dîn Bey’in hu­zu­ru­na ge­tir­di­ler. Hay­red­dîn Bey de dört adet ge­
mi do­na­t›p, içi­ni he­di­ye­ler­le dol­du­ra­rak, ge­mi le­vend­le­ri­nin ba­›­na

72
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

da Ha­c› Hü­se­yin A¤a’y› ba­bu¤ ta­yin et­ti. Ge­mi­ler Cu­ma na­ma­

z›n­dan son­ra ha­re­ket et­ti­ler ve yir­mi bi­rin­ci gün ‹s­tan­bul’a gir­di­ler.

Bu K›­l›­c› La­lam Hay­red­dîn Pa­a’ya Gö­tür

O za­man pâ­di­âh Sul­tan Se­lîm Han haz­ret­le­ri idi. Ha­c› Hü­se­
yin A¤a hu­zu­ra va­r›p, tak­dim olu­nan arz­lar okun­du­¤un­da, Sul­tan
Se­lîm Han haz­ret­le­ri iki el­le­ri­ni aç›p:
“Hay­red­dîn la­lam dâ­imâ dü­man­la­r› üze­ri­ne mu­zaf­fer ol­sun”
di­ye dua et­tik­ten son­ra de­vam­la: “Ben onun her ii­ni mak­bul
gör­düm. O vi­lâ­ye­tin hut­be­si­ni ve pa­ra­s›­n› be­nim nâm-› pâ­ki­me
dön­dür­sün. Ve­ne­dik ge­mi­le­rin­den ba­ka der­ya­da ne bu­lur­sa hak­
k›n­dan gel­sin” di­ye emr-i e­rîf ya­z›p Ha­c› Hü­se­yin A¤a’n›n eli­ne
ver­di ve kaf­tan giy­di­rip, ‹s­tan­bul’da mi­sa­fir­lik­le­ri sü­re­sin­ce kal­ma­
la­r› için, ko­nak­lar dö­e­tip tâ­yin­ler ver­di. Ha­c› Hü­se­yin A¤a da
dev­let er­bâ­b›­n›n he­di­ye­le­ri­ni usu­lün­ce da­¤›t­t›.
‹s­tan­bul’da k›rk gün kal­d›k­tan son­ra ha­z›r­l›k ya­p›p, ge­mi­le­ri
Ter­sâ­ne-i Âmi­re’den ha­re­ket ede­rek Ya­l› Kö­kü önü­ne gel­di. Sul­
tan Se­lîm Han o gün Ce­zâ­yir ge­mi­le­ri­nin gi­de­cek­le­ri­ni bil­di­¤in­den,
on­la­r› sey­ret­mek için Ya­l› Kö­kü’ne gel­mi­ti. Pâ­di­âh haz­ret­le­ri
bu­ra­da Ha­c› Hü­se­yin A¤a’y› hu­zu­ru­na ka­bul edip, ona Hay­red­dîn
Pa­a için ken­di eliy­le yaz­d›­¤› bey­ler­be­yi­lik fer­ma­n›­n› tes­lim et­ti.
Ay­r›­ca mü­cev­her­ler­le süs­lü bir k›­l›ç, bir hil’at-› fâ­hi­re, bir san­cak ve
fi­lân­d›­ra24 ih­san et­ti. Son­ra Ha­c› Hü­se­yin A¤a’ya hi­ta­ben:
“Bu k›­l›­c› la­lam Hay­red­dîn Pa­a’ya gö­tür; ona yâ­di­gâ­r›m ol­sun
ve din dü­man­la­r›­na kar­› be­nim yo­lu­ma ga­zâ­lar ey­le­sin. San­cak
ile fi­lân­d›­ra­y› da ya­n›n­dan ay›r­ma­s›n. Bun­lar her ne­re­de aç›­l›r­sa
dü­man­la­r›­na gâ­lip ve mu­zaf­fer ol­sun. Hak Te­âlâ iki ci­han­da yü­
zü­nü ak ey­le­sin” di­ye dua et­ti.
Ha­c› Hü­se­yin A¤a da âdâb üze­re Sul­tan Se­lîm Han’a ve­da
edip top at›­la­r›y­la pâ­di­â­h› se­lam­la­d›k­tan son­ra, ge­mi­le­ri­nin yel­
ken­le­ri­ni aç›p yo­la ko­yul­du.
24
Fi­lân­d›­ra: Es­ki­den harp ge­mi­le­ri­nin bü­yük di­rek­le­ri­ne çe­ki­len en­siz ve uzun
san­cak, fla­ma.

73
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Bun­lar yo­la ç›k­ma­dan ev­vel, Sul­tan Se­lîm Han’›n em­ri üze­re,

yol­da kor­san ge­mi­le­ri ta­ra­f›n­dan ra­hat­s›z edil­me­sin­ler di­ye, Ve­
ne­dik bal­yo­sun­dan yol iz­ni al­d›­r›­l›p Ha­c› Hü­se­yin A¤a’ya tes­lim
edil­mi­ti.
Ge­mi­ler yol­da iler­ler­ken, ni­hâ­yet bir gün Ko­ron Ka­le­si’ne yak­
la­t›k­la­r›n­da, se­kiz adet Ve­ne­dik ka­d›r­ga­s›­na rast­la­d›­lar. Bun­lar
Ve­ne­dik’e ba¤­l› bir ada önün­de bek­li­yor­lar­d›. Müs­lü­man ge­mi­le­ri­
ni gö­rün­ce kar­›­la­r›­na ç›k­t›­lar. E¤er kaç­mak is­te­se­ler Mo­ton’a25
ka­çar­lar­d›. Ni­hâ­yet Ha­c› Hü­se­yin A¤a: “Ve­ne­dik bal­yo­su­nun biz­
de kâ­¤›­d› var­d›r, Ve­ne­dik ka­d›r­ga­la­r›n­dan kork­ma­m›­za ge­rek yok”
de­yip, he­men san­dal­la ka­d›r­ga­la­ra do¤­ru iler­le­yip, va­zi­fe­li ge­ne­ra­
lin ya­n›­na va­ra­rak, on­la­ra bal­yo­sun ver­di­¤i iz­ni ve pâ­di­âh fer­ma­
n›­n› gös­ter­di. On­lar da ser­best b›­rak­t›­lar.
Ge­mi­ler ora­dan ha­re­ket ede­rek se­ki­zin­ci gün Ce­zâ­yir’e gel­di­ler.

Oku­nan Hatt-› Hü­mâ­yûn Say­g›y­la Din­le­nir

Ha­c› Hü­se­yin A¤a ge­mi­den inip Hay­red­dîn Bey için ve­ri­len
pâ­di­âh fer­ma­n›­n›, be­ra­t›, san­ca­¤› ve di­¤er he­di­ye­le­ri al›p Hay­red­
dîn Bey haz­ret­le­ri­nin hu­zu­ru­na ge­tir­di. Hay­red­dîn Bey de, on­la­r›n
her bi­ri­ni tek tek al›p yü­zü­ne ve gö­zü­ne sü­rüp, öpüp ba­› üs­tü­ne
koy­du. Son­ra yi­ne mem­le­ket ile­ri ge­len­le­ri­ni, âlim­le­ri, sâ­lih kim­
se­le­ri ve eyh­le­ri top­la­y›p, on­la­r›n gö­zü önün­de pâ­di­âh­tan ge­len
hil’at-i fâ­hi­re­yi s›r­t›­na giy­di, yâ­di­gâr ge­len k›­l›­c› ger­dan­l›k gi­bi boy­
nu­na as­t› ve aya­¤a kal­ka­rak, oku­na­cak hatt-› hü­mâ­yû­nu din­le­mek
için ha­z›r va­zi­ye­te geç­ti. Son­ra hatt-› hü­mâ­yûn tâ­zim üze­re ka­b›n­
dan ç›­ka­r›­l›p, ho­ca efen­di­nin eli­ne ve­ril­di ve ses­li ola­rak okun­du.
Ora­da bu­lu­nan­lar da bü­yük bir dik­kat­le din­le­yip, an­la­y›p, pâ­di­âh
haz­ret­le­ri­ne du­alar et­ti­ler ve çok se­vin­di­ler. Son­ra gâ­zi­le­re ih­san­
lar olu­nup, bah­i­ler ve­ril­di
Er­te­si gün mü­bâ­rek cu­ma gü­nü olup, hut­be Ya­vuz Sul­tan Se­
lîm Han ad›­na okun­du. Sik­ke de yi­ne onun ad›­na ke­sil­di. Mem­le­
ket hal­k› se­vin­ce gark olup, ba¤­l›­l›k­la­r› da­ha da art­t›.
25
Mo­ton, Mu­ton: Mo­ra’n›n gü­ney­ba­t› sâ­hi­lin­de ka­le.

74
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Bu ara­da Tlem­san be­yi ile Tu­nus be­yi, ha­set­lik­le­rin­den son

de­re­ce hu­zur­suz olup, ›z­d›­rap ve ele­me gark ol­du­lar.

Tlem­san Be­yi ile Tu­nus Be­yi’nin Fe­sat­l›k­la­r›

Hay­red­dîn Bey’in bun­ca ni­met­le­re ka­vu­up hal­k›y­la bü­tün­le­
me­si üze­ri­ne ha­se­di­ne ma¤­lup olan Tu­nus be­yi, Tlem­san be­yi­ne
el­çi ile mek­tup gön­der­di. Mek­tu­bun­da:
“Hay­red­dîn Bey, bü­tün Ce­zâ­yir hal­k›­na dev­let­li pâ­di­âh haz­
ret­le­ri­nin nâm-› e­rî­fi­ne hut­be oku­tup, onun ad›­na pa­ra kes­tir­mi­
tir. Böy­le­ce git­tik­çe bü­yük­lük tas­la­y›p et­ra­f› fe­sa­da ver­mek­te olup
si­zi, bi­zi, he­pi­mi­zi ren­ci­de et­mek­ten uzak kal­m›­yor. im­di­ye ka­
dar mü­him bir gü­cü yok­ken bi­le ken­di­si­ne bir ey ya­pa­m›­yor­duk;
bun­dan son­ra ar­t›k Rum pâ­di­â­h›­n› da ar­ka­s›­na al­d›­¤›­na gö­re ona
ne ya­pa­bi­li­riz?! Nor­mal güç kul­la­na­rak onu or­ta­dan kal­d›r­ma­m›z
müm­kün de­¤il­dir. An­cak bu hu­sus­ta ben öy­le bir hi­le dü­ün­düm:
Bi­li­yor­sun ki Mu­ham­med bin Ka­d› ile ‹bn-i Ali nü­fuz­lu eyh­
ler­dir. a­yet bun­lar­la Hay­red­dîn Bey’in ara­la­r›­na fit­ne ve ni­fak
so­kup bir­bir­le­ri­ne dü­man ede­bi­lir­sek, bun­lar bir­bir­le­riy­le sa­va­›r­
lar, böy­le­ce biz de is­te­di­¤i­mi­zi el­de et­mi olu­ruz. E¤er bir çâ­re ve
der­mân ola­cak­sa yi­ne on­lar­dan olur” di­ye yaz­d›.
Mek­tup Tlem­san be­yi­ne ula­t›­¤›n­da, mek­tu­bu oku­yup, o da
uy­gun gör­dü ve he­men Mu­ham­med bin Ali’ye ve ‹bn-i Ka­d›’ya,
-ka­fa­la­r›­n› ka­r›­t›­r›p, on­la­r› id­lal et­mek için- ol­ma­d›k ey­ler ya­za­
rak ay­r› ay­r› mek­tup gön­der­di.
On­lar da ce­vap­la­r›n­da:
“Bun­ca za­man­d›r bu vi­lâ­ye­te dü­man ge­lip, ehl-i ‹s­lâm’› son
de­re­ce ren­ci­de et­ti­ler. Ni­ce ‹s­lâm ka­le­le­ri­ni al›p, mes­cid­le­ri­ni med­
re­se­le­ri­ni ki­li­se yap­t›­lar. O za­man hiç bi­ri­ni­zin k›­l› k›­p›r­da­ma­d›;
az›­c›k bir gay­re­ti­niz bi­le ol­ma­d›. Hay­red­dîn Bey ise Al­lâh yo­lun­da
ci­hâd et­mek­te­dir. Ge­lip bu mem­le­ke­ti dü­man­la­r›n elin­den al›p
bu hâ­le ko­yun­ca­ya ka­dar hay­li be­lâ ve me­ak­kat çek­ti, bu di­yâr­
da olan Müs­lü­man­la­ra de­fa­lar­ca ni­ce yol­da­l›k­lar et­ti ve dü­man
or­du­su­nu de­fa­lar­ca he­zi­me­te u¤­rat­t›; biz de on­dan sa­y›­s›z iyi­lik­ler,

75
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ni­met­ler ve ih­san­lar gö­rüp, ni­ce yi­¤it­lik­le­ri­ne ve ba­ha­d›r­l›k­la­r›­na

â­hit ol­du­¤u­muz gi­bi, on­la­r› son de­re­ce inanç­l› ve din­dar ola­rak
bil­dik.
u hal­de onun gi­bi kim­se­ye is­yân ve tu¤­yân eden ki­i, hiç iki
ci­han­da if­lâh olur mu? ‹s­lâm’›n i­âr› m›­d›r ki ona is­yan ede­lim?
Bi­li­niz ki ol si­zin de­di­¤i­niz i im­kân­s›z­d›r; o i biz­den gel­mez ve biz
de si­zin de­di­¤i­ni­zi yap­ma­y›z.” di­ye yaz­d›­lar.
‹bn-i Ka­d› ay­r›­ca:
“Ben onun kar­de­i Oruç Bey’den çok iyi­lik­ler gör­düm. Nan­kör­lük
ede­cek de­¤i­lim. Be­nim ona du­adan ba­ka ya­pa­ca­¤›m bir ey yok­tur.
He­pi­niz bi­lir­si­niz ki ba­bam bir âlim ve fâ­z›l kim­se idi. Bir gün
ba­na: “Bak o¤­lum! u va­si­ye­tim ku­la­¤›­na kü­pe ol­sun. Bir gün
ola ki gö­rür ve­ya ii­tir­sin. Fi­lan tâ­rih­te do­¤u­dan iki kar­de gel­
se­ler ge­rek­tir. Bü­yü­¤ü­nün is­mi Savm26 har­fiy­le ola ve ka­la­r›­n›n
ara­s›n­da si­yah bir be­ni ola. Sen onun­la kar­›­la­›r­san, on­dan çok
iyi­lik­ler gör­sen ge­rek. Kü­çük kar­de­in is­mi Hayr ola. On­dan da
ha­y›r­lar gö­re­sin. Sa­k›n ey­ta­na uy­ma­ya­s›n!” de­mi­ti. De­di­¤i gi­bi
ol­du. Oruç Bey mer­hum Ci­cel li­ma­n›n­dan ç›­k›p ka­ra­dan Ce­zâ­yir’i
al­ma­ya gi­der­ken bi­zim hay­me­mi­ze u¤­ra­d›. Ce­zâ­yir’e onu ben gö­
tür­düm. Ce­zâ­yir fet­he­dil­di­¤in­de, ba­na bu yur­du ba­¤›­la­d›­lar. On­la­
r›n sa­ye­sin­de k›­l›ç ku­a­n›p, on­la­r›n sa­ye­sin­de gi­yi­nip, yi­ne on­la­r›n
sa­ye­sin­de kar­n›­m›z doy­du.
u an­da Hay­red­dîn Pa­a, sul­ta­n›n em­ri ge­re­¤i bey­ler­be­yi ol­
mu­tur. Bu­na bü­tün halk­la bir­lik­te biz­ler de çok se­vin­dik. Pe­de­
ri­min ia­ret et­ti­¤i ha­y›r­dan mu­rat Hay­red­dîn Pa­a’d›r; ey­tan­dan
mu­rat da siz­ler­si­niz” di­ye ce­vap ver­di.”
Bu ce­va­b› alan Tlem­san be­yi bir ni­ce za­man bu üs­lûb üze­re
de­vam edip, adam­la­r›y­la mâl ü me­nâl gön­de­re­rek Arap­la­r› ken­di
ta­ra­f›­na çek­mek is­te­di. Ni­hâ­yet o ka­dar mal gön­der­di ki, bu sa­
ye­de on­la­r› kan­d›­r›p Ana­do­lu’da­ki Ce­lâ­lî­ler gi­bi bir fe­sat gru­bu
olu­tu­rup or­ta­ya sal­d›.
Hay­red­dîn Bey de bu Ce­lâ­lî­ler ile sa­va­›p, on­la­r› boz­gu­na u¤­rat­t›.
26
Oruç de­mek­tir

76
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Tlem­san Be­yi­nin Fi­ra­r› ve

Kar­de­i Me­sud’un Bey Ol­ma­s›
Bu ara­da, Oruç Bey mer­hûm Tlem­san’› al­d›­¤›n­da Tlem­san be­
yi­nin Me­sud ve Ab­dul­lah isim­li iki kar­de­i da­ha var­d›. Tlem­san
be­yi ye­rin­de b›­ra­k›l­d›, di­¤er iki kar­de de ka­ç›p, Fas sul­ta­n›­na s›­
¤›n­m›­lar­d›.
Tlem­san be­yi on­la­r› Fas sul­ta­n›n­dan ta­lep et­ti­¤in­de, sul­tan ce­
va­b›n­da:
“On­lar iki dü­mü kim­se­dir, ge­lip bi­ze s›­¤›n­d›­lar. Ben on­la­r› sa­
na tes­lim et­mem. Am­ma yi­ne de se­nin ha­t›­r›n için on­la­r› ser­best
b›­ra­ka­y›m. Her ne­re­yi is­ter­ler­se ora­ya git­sin­ler.” de­di.
De­di­¤i gi­bi ya­p›p Me­sud ve Ab­dul­lah’› ser­best b›­rak­t›. On­lar
da mem­le­ket­le­ri­ne ge­ri dö­nüp, çev­re­den as­ker top­la­ya­rak Tlem­
san eh­ri­ni ku­at­t›­lar. Tlem­san be­yi de ken­di üze­ri­ne bu ka­dar
dü­ma­n›n gel­di­¤i­ni gö­rün­ce he­men Ur­ban tâ­ife­si­ne bol mik­tar­da
dün­ya­l›k ve­rip on­la­r› ken­di ta­ra­f›­na çek­ti. Kar­de­le­ri­nin elin­de güç
ol­ma­d›­¤›n­dan hiç­bir ey ya­pa­ma­d›­lar. Ni­hâ­yet du­ru­mun ve­ha­me­
ti­ni gö­rün­ce, her iki­si de ka­ç›p, Ab­dul­lah, Vah­ran’a; Me­sud da
Hay­red­dîn Bey’in ül­ke­si s›­n›­r›­na gir­di.
Me­sud, ora­dan Hay­red­dîn Bey’e mek­tup­lar ya­z›p:
“Lüt­fey­le be­ni ben­de­li­¤e ve­ya o¤ul­lu­¤a ka­bul et ki, ölün­ce­ye
ka­dar ku­lun ve ç›­ra­¤›n ola­y›m” di­ye yal­var­d›.
Hay­red­dîn Bey de ona mer­ha­met edip, bu­lun­du­¤u yer­de­ki
eyh­le­re mek­tup­lar yaz­d›. Mek­tu­bun­da:
“Her kim bi­zi is­ter ve di­ler­se Me­sud’un ya­n›­na top­la­n›p, se­fe­
rin­de onun­la bir­lik­te bu­lun­sun. Ben de Türk yol­da­la­r›­m› ar­d›n­dan
gön­de­ri­yo­rum” di­ye yaz­d›.
De­di­¤i gi­bi ya­p›p, bir mik­tar Türk yol­da­la­r›­n› gön­der­di ve
Arap tâ­ife­si de Hay­red­dîn Bey’in mek­tu­buy­la amel edip, hep­si de
Me­sud’un ya­n›n­da top­lan­d›­lar. Böy­le­ce yir­mi bin as­ker mey­da­na
gel­di. Me­sud da Hay­red­dîn Bey’e öy­le ha­ber gön­der­di:
“‹­te yü­ce him­me­ti­niz be­re­ke­tiy­le Tlem­san ya­k›n­la­r›­na ka­dar

77
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

gel­dik. u an­da ya­n›m­da yir­mi bin­den faz­la as­ke­rim var­d›r” di­ye

bil­dir­di.
Ni­hâ­yet Tlem­san üze­ri­ne var­d› ve bu­nu gö­ren kar­de­i Tlem­
san’› b›­ra­k›p kaç­t›. Hay­red­dîn Bey’in gön­der­di­¤i yol­da­la­r› da ye­
ti­ip, bir­lik­te Tlem­san’a gi­re­rek eh­ri al­d›­lar ve Me­sud da Hay­red­
dîn Bey’in him­me­tiy­le Tlem­san’a Bey ol­du.
Es­ki Tlem­san be­yi­nin ‹s­pan­ya’ya s›­¤›n­ma­s› ve Me­sud’un Tlem­
san’a bey ol­ma­s› üze­ri­ne, köy­lü­sü e­hir­li­si ge­lip Me­sud’a bî­at et­ti­
ler. Çar­›­lar ve pa­zar­lar aç›­l›p her­kes hu­zur için­de iiy­le gü­cüy­le u¤­
ra­ma­ya ba­la­d›­lar. O da ada­le­ti­ni gös­te­ri­yor, Hay­red­dîn Pa­a’ya
mek­tup­lar gön­de­rip, ken­di­si­ne hür­me­ti­ni ve ba¤­l›­l›­¤›­n› bil­di­ri­yor­du.
Hay­red­dîn Bey de Me­sud’a mek­tup gön­de­rip:
“El­ham­dü­lil­lâh mak­sat ha­s›l ol­mu­tur. Gö­re­yim se­ni, ak›l­l› ha­re­ket
edip, hal­ka zu­lüm ve bas­k› yap­mak­tan son de­re­ce ka­ç›­na­s›n; zi­ra zâ­li­
min so­nu iyi ol­maz. ‹­te a¤a­be­yi­nin so­nu ma­lum. Bu se­nin için bir ib­
ret ol­ma­l›. Bü­tün i­le­rin­de e­ri­at­tan ay­r›l­ma!” di­ye­rek na­si­hat­ler et­ti.

Ha­ni Dü­ma­na Tâ­bi Ol­ma­ya­cak­t›n?

Me­sud, bir sü­re Hay­red­dîn Pa­a’ya ba¤­l›­l›­¤›­n› bil­di­rip, onu ve­
li­ni­me­ti ola­rak ta­n›­d›k­tan son­ra öy­le dü­ün­dü:
“Be­nim en bü­yük kor­kum, bü­yük kar­de­im­di ki bun­ca za­man
bu tah­ta ge­çip, bey­lik sür­dü. El­ham­dü­lil­lâh o ve­fât et­ti ve o bü­
yük kor­ku üze­rim­den kalk­t›. Öbür kar­de­im ise ka­ç›p dü­man­la­ra
s›­¤›n­d›; bun­dan son­ra Hay­red­dîn Bey’e s›­¤›n­ma­ya yü­zü yok­tur.
Çün­kü Hay­red­dîn Bey sün­nî bir Müs­lü­man’d›r. Tam bir mü’min
ve din­dar ki­i ol­ma­s› ha­se­biy­le dü­man ile i­bir­li­¤i eden kim­se­yi
sev­mez. Bu du­rum kar­›­s›n­da ar­t›k kim­se­den kor­kum kal­ma­m›­
t›r” di­ye­rek, Hay­red­dîn Bey’e is­yan edip kâ­fir­ler­le sulh yap­t›.

Ka­na­d› bit­se bir mu­run27, sa­n›r hay­ra de­lâ­let­tir

Ve­lî28 bil­mez onu ol kim ze­vâ­li­ne ia­ret­tir.
27
Mur: Ka­r›n­ca
28
ve­la­kin

78
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Öy­le ki, zu­lüm ve bas­k›­la­r› had­di­ni a­t›. Üm­met-i Mu­ham­med

yi­ye­ce­¤e muh­taç­ken, o bü­tün za­hi­re­yi an­bar­la­ra dol­du­rup ‹s­pan­ya
ke­fe­re­si­ne gön­der­me­ye ba­la­d›.
Hal­bu­ki Hay­red­dîn Bey’den yar­d›m is­ter­ken, bir da­ha dü­man
ile ba­r›­ma­y›p, da­ima Müs­lü­man­lar­la bir­lik­te ha­re­ket ede­ce­¤i­ne
dâ­ir söz ver­mi­ti.
Hay­red­dîn Bey onun bu ka­ba­ha­ti­ni du­yun­ca he­men bir mek­
tup ya­z›p gön­der­di. Mek­tu­bun­da:
“Ey Me­sud! Ha­ni bi­ze söz ver­mi­tin ki, ar­t›k bi­ze âsî ol­ma­ya­
cak, dü­ma­na tâ­bi ol­ma­ya­cak ve on­lar­la dost­luk kur­ma­ya­cak­t›n.
Ha­ni on­lar­la sulh yap­ma­ya­cak, dâ­imâ dü­man­l›k ve bu¤z üze­re
bu­lu­na­cak­t›n. He­nüz da­ha ke­si­len ver­gi­ni bi­le ver­me­din. Bu ka­dar
za­man için­de biz­den ne kö­tü­lük gör­dün ki yi­ne va­r›p kâ­fir­ler­le sulh
yap­t›n. Mü’min­le­re dü­man­l›k edip ke­fe­re ile an­la­ma yap­mak bir
Müs­lü­man’a ya­k›­›r m›?
Sen böy­le kö­tü bir i yap­t›­¤›­na gö­re, Al­lâh bi­lir am­ma, ya gö­
zü­ne gö­rü­ne­cek bir kö­tü­lük ve­ya ba­›­na ge­le­cek bir bü­yük be­la
var­d›r. De­¤il­se se­nin yap­t›­¤›­n› ak­l› ba­›n­da olan ve kâ­r›­n› za­ra­r›­n›
bi­len hiç kim­se yap­maz.
im­di sen ah­di­ni boz­dun ve çok kö­tü bir i i­le­din. Bu hu­sus­ta
ken­di gü­nâ­h›n ken­di boy­nu­na ol­sun. Vak­ti­ne ha­z›r ol ve kar­de­in
gi­bi ka­ç›p git­me!” di­ye yaz­d›.
Ay­r›­ca ha­ber gön­der­di ki:
“O otur­du­¤un ma­ka­ma na­s›l ko­lay­ca otur­mu­san, in­â­al­lâh
en k›­sa za­man­da yi­ne öy­le­ce ç›­k›p gi­der­sin. Ke­ke ah­di­ne sâ­d›k
ka­l›p da bu ha­re­ke­ti yap­ma­say­d›n ve tah­t›n­da otu­rup ge­ce gün­düz
Rab­bi­ne ü­kür­ler et­sey­din” de­di. Son­ra da as­ker top­la­ya­rak bir
mü­câ­hi­di ba­bu¤ edip gön­der­di.

Ab­dul­lah Bey’in Dü­man Elin­den Kur­ta­r›l­ma­s›

Öte yan­dan Vah­ran Ka­le­si’nde, dü­man­la­ra s›­¤›­nan Me­sud’un
kar­de­i Ab­dur­rah­man, Me­sud’un is­yan ha­be­ri­ni du­yun­ca ken­di­si­
ne bir f›r­sat ç›k­t›­¤› için se­vin­di.

79
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Ce­zâ­yir’de, Hay­red­dîn Bey ka­t›n­da iti­ba­r› olan ve çev­re­sin­de

ga­yet muh­te­rem sâ­lih ve bil­gi­li bir ki­i ola­rak ta­n›­nan Afev bin Ab­
dul­lah isim­li bir eyh var­d›.
Ab­dul­lah, onun Hay­red­dîn Bey ka­t›n­da­ki iti­ba­r›­n› bil­di­¤in­den
he­men mek­tup ya­z›p ve adam­lar gön­de­re­rek ken­di­si­ne e­fa­at­çi
ol­ma­s›­n› is­te­di. Mek­tu­bun­da:
“Lüt­fen Hay­red­dîn Bey’e ri­ca­da bu­lun ki be­ni bu dü­man­lar
ara­s›n­dan ç›­kar­s›n. Be­nim bu­ra­ya gel­mek­ten mu­râ­d›m hâ­â kâ­fir
ol­mak de­¤il, ba­›­m› kur­tar­mak­t›r. O bir din eri­dir, ben­den nef­ret
et­me­sin. E¤er ben­den nef­ret eder­se bi­le hiç ol­maz­sa ehl ü iyâ­lim
ve kü­çük ço­cuk­la­r›­ma mer­ha­met et­sin de bi­zi bu dü­man için­de
b›­rak­ma­s›n. Ben de -ne’ûzü bi’llâh- e¤er kâ­fir da­hi ol­mu­sam is­ti¤­
far edi­yo­rum ve bun­dan son­ra on­lar­la bir mü­na­se­be­tim ol­ma­ya­ca­
¤›­na dâ­ir söz ve­ri­yo­rum...” di­ye yal­var­d›.
Afev bin Ab­dul­lah haz­ret­le­ri de mek­tu­bu oku­yup, du­ru­mu
Hay­red­dîn Pa­a’ya bil­dir­di. Ab­dul­lah’a bir f›r­sat ve­ril­me­si­ni is­te­di.
Hay­red­dîn Pa­a da o muh­te­rem zâ­t›n yal­var­ma­s›­n› gö­rüp:
“Ey aziz! Sen gü­zel söy­ler­sin ve onun için ben­den di­lek di­ler­
sin. O kim­se­ye ef­kat edip, se­nin ha­t›­r›n için onu dü­man­dan ç›­ka­
r›p des­tek ve­re­rek s›­k›n­t›­la­r›­n› ber­ta­raf et­me­mi is­ter­sin. Ne var ki
on­la­r›n di­m⤭la­r›­na kâ­fir­ler­le bir­lik et­mek ve uyu­mak dü­ün­ce­si
iyi­ce yer­le­mi­tir. Bil­me­li­sin ki o fe­sa­d›n ko­ku­su bir di­ma­¤a yer­le­
ir­se ko­lay ko­lay ç›k­maz” di­ye ce­vap ve­rir.
eyh de:
“Ey efen­dim! Bu kim­se “be­ni dü­man için­den ç›­ka­r›n, ‹s­lâm di­
yâ­r›­na ge­ti­rin” di­ye bü­yük bir min­net duy­gu­suy­la yal­va­r›p, ora­ya git­
ti­¤i için özür be­yan edip imâ­n›­n› bi­le ye­ni­li­yor (tec­did-i iman edi­yor).
im­di siz on­la­r›n özür di­le­me­le­ri­ne ina­n›p ve min­net duy­gu­la­
r›­n› ka­bul edip, onu ehl-i küfr ara­s›n­dan ç›­kar­t›­n›z. Bu­na gü­cü­nüz
ye­ter. E¤er ki siz onun dü­man için­den ç›­ka­r›l­ma­s›­na gü­cü­nüz yet­
ti­¤i hal­de ç›­kar­maz­s›­n›z da o ka­dar nü­fus kâ­fir ka­l›r­lar­sa, bun­da
29
Müs­ta­ga­nem: Ce­zâ­yir’de Vah­ran’›n iki yüz km. ka­dar ku­zey­do­¤u­sun­da k›­y›
eh­ri ve ka­le­si.

80
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ve­ba­le gi­rer­si­niz ve gü­nah i­ler­si­niz. a­yet on­lar ora­dan ç›­ka­r›­l›p

da yi­ne inat­la mu­hâ­le­fet eder­se, -Hak Süb­hâ­ne­hû ve Te­âlâ Haz­
ret­le­ri yi­ne be­lâ­la­r›­n› ve­rip, f›r­sa­t› ve nus­re­ti de sa­na ve­rir.” di­ye­
rek çok na­sî­hat­ler edip, dü­tük­le­ri du­ru­mu mü­ba­la­¤a ile an­la­t›p ve
bir ni­ce söz­ler­le bu­nu di­le ge­tir­di. Ay­r›­ca bir ni­ce âyet-i ke­rî­me ve
ha­dîs-i e­rîf ile de­lil­ler or­ta­ya koy­du.
Hay­red­dîn Bey de o muh­te­rem­den bun­la­r› du­yun­ca kal­bi yu­
mu­a­d›. Za­ten ken­di­si çok mer­ha­met­li, ke­rim, mü­fik, mü’min ve
müt­ta­kî bir kim­se ol­du­¤un­dan ve gay­ret-i ‹s­lâm da kal­bi­ni co­tur­
du­¤un­dan, “Onu mu­hak­kak tut­sak­l›k be­lâ­s›n­dan kur­tar­mak lâ­z›m­
d›r, se­nin ha­t›­r›n için onu ka­bul ede­lim ve emân ve­re­lim” de­di.
He­men eman kâ­¤›­d›­n› ya­z›p gön­der­di.
Ab­dul­lah, Hay­red­dîn Bey ta­ra­f›n­dan gön­de­ri­len eman kâ­¤›­d›­n›
al›n­ca çok se­vin­di; al›p yü­zü­ne ve gö­zü­ne sür­dü. Son­ra tek­râr bir
mek­tup ya­z›p, her e­yi aç›k aç›k an­la­t›p de­di ki:
“Ben ken­dim bu­ra­dan ç›­k›p da ora­ya va­ra­mam. Hem kor­ka­r›m
ki yol­da ya­ka­la­na­bi­li­rim ve hâ­lim pe­ri­an olur. An­cak ya­k›­n›­m›z­da
bir ka­le var­d›r, ad›­na “Mos­ta­ga­nem”29 der­ler, in­â­al­lâh ge­lip onu
al›r­sa­n›z ben de ora­ya ka­ç›p va­r›­r›m. Be­nim bu­lun­du­¤um ka­le ile
onun ara­s› an­cak bir ko­u­luk yol­dur.”
Hay­red­dîn Bey ce­va­ben:
“‹n­â­al­lâh bu­ra­dan Mos­ta­ga­nem üze­ri­ne do­nan­ma ve ka­ra­dan
as­ker gön­de­re­lim. Ce­nâb-› Al­lâh’›n iz­ni ve yar­d›­m›y­la fe­tih na­sip
olur­sa, sen de ger­çek­ten gel­mek is­ter­sen ge­le­sin” de­di.
He­men ha­z›r­l›k­la­ra ba­lan­d› ve de­niz­den yir­mi se­kiz adet ge­mi
do­na­t›­l›p yo­la ç›k­t›. Ka­ra­dan da or­du sevk edil­di. Bir­lik­te va­r›p o
ka­le­yi fet­het­ti­ler. Ab­dul­lah da ka­ç›p ge­lip as­ker­ler­le bu­lu­tu.
Bun­lar o ka­le­yi al›n­ca, ka­le­nin fe­tih­nâ­me­si­ni ve Ab­dul­lâh isim­li
bey­zâ­de­nin gel­di­¤i­ni Hay­red­dîn Bey’e bil­dir­di­ler. Ge­mi­ler de ora­
dan ç›­k›p, dü­man k›­y›­la­r›­na va­r›p çok mik­tar­da ga­ni­met al­d›k­tan
son­ra En­dü­lüs mem­le­ket­le­ri­ne var­d›­lar ve ora­da bu­lu­nan Müs­lü­
man­lar­dan ge­ti­re­bil­dik­le­ri ka­da­r›­n› ge­mi­le­re yük­le­tip, se­vinç için­
de Ce­zâ­yir’e dön­dü­ler.

81
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Mos­ta­ga­nem Ka­le­si üs­tü­ne ka­ra­dan va­ran or­du da ora­dan

ha­re­ket edip gi­der­ken K›­la’ Ka­le­si’ni de al›p Tlem­san’a yö­nel­di.
Tlem­san’a iki ko­nak me­sa­fe kal­m›­t› ki, Tlem­san be­yi Me­sud, on­
la­r›n yak­la­t›­¤›­n› ha­ber al›p as­ke­riy­le kar­›­la­r›­na ç›k­t›. Ara­la­r›n­da
ya­p›­lan sa­va ne­ti­ce­si, Al­lâh’›n yar­d›­m›y­la, za­fer Hay­red­dîn Bey’in
as­ke­ri­ne na­sip olup, Tlem­san be­yi­nin or­du­su boz­gu­na u¤­ra­ya­rak
ora­dan kaç­mak mec­bu­ri­ye­tin­de kal­d›. Tlem­san be­yi he­men ka­ç›p
ka­le­si­ne s›­¤›n­d›. Ar­ka­s›n­dan as­ker­le­ri de ge­lip ken­di­si­ni ko­ru­ma­ya
al­d›­lar.
Bu­nun üze­ri­ne Hay­red­dîn Bey’in or­du­su ka­le­yi yir­mi gün sü­
rey­le ku­at­t›. An­cak Me­sud Bey de Hay­red­dîn Bey’in na­si­hat­le­ri­ni
din­le­ye­rek, ken­di­ne ba¤­l› hay­li as­ker­ler ve uak­lar edin­mi­ti. On­la­
ra bol mik­tar­da dün­ya­l›k ver­di­¤in­den, ken­di ka­bî­le­si bi­le on­lar­dan
kor­kup, iç­ten ar­zu et­tik­le­ri hal­de Hay­red­dîn Bey’in as­ker­le­ri­ne
tâ­bi ola­maz­lar­d›. Hal­bu­ki da­ha ön­ce­le­ri Hay­red­dîn Bey’in as­ke­ri
Tlem­san üze­ri­ne var­d›­¤›n­da, e­hir­li­ler mem­nun ka­l›r­lar ve he­men
itâ­at gös­te­rir­ler­di.

Haz­ret-i Al­lâh, Sul­tan Se­lîm Han’›n Yar­d›m­c›­s› Ol­sun

Ni­hâ­yet as­ke­rin mal­ze­me­si tü­ke­nip de ka­le­yi döv­me im­kan­la­r›
kal­ma­y›n­ca, öy­le bir fi­kir ile­ri sür­dü­ler:
“Ar­t›k bi­zim bir hi­le­ye ba­vur­mak­tan ba­ka ça­re­miz kal­ma­d›,
bel­ki bu e­kil­de bir ç›­k› yo­lu bu­lu­ruz.” de­di­ler. Bü­tün yol­da­lar bu
hi­le­yi me­rak edin­ce de öy­le bir aç›k­la­ma yap­t›­lar:
“‹n­â­al­lâh ya­r›n sa­bah bu­ra­dan kal­k›p, ka­le­yi terk ede­rek ka­ç›­
yor­mu gi­bi ya­pa­l›m. K›rk el­li ka­dar es­ki ça­d›r­lar­dan ve e­yâ­lar­dan
b›­ra­k›p gi­de­lim. Türk­ler bir ta­ra­fa, Arap­lar da di­¤er bir ta­ra­fa git­
sin­ler ki it­ti­fa­k›­m›z an­la­›l­ma­s›n.
On­lar bi­zim öy­le git­ti­¤i­mi­zi gö­rün­ce, çe­kil­di­¤i­mi­ze ka­nâ­at ge­
ti­rir­ler. Arap tâ­ife­si ta­mah­kâr bir tâ­ife­dir, ga­ni­met top­la­mak ni­ye­
tiy­le d›­a­r› ç›­kar­lar ve bi­zim ça­d›r­la­r›­m›­za va­r›p, için­de­ki­le­ri ya¤­
ma­la­ma­ya ko­yu­lur­lar. Biz de ge­ri­ye dö­nüp Al­lâh’›n yar­d›­m›y­la
on­la­ra öy­le bir i ede­riz ki k›­yâ­me­te ka­dar an­la­t›­l›r.” de­di­ler.

82
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Sa­bah olun­ca, an­la­t›k­la­r› plan üze­re ha­re­ket ede­rek, Arap­lar

bir ta­ra­fa, Türk­ler bir ta­ra­fa ka­çar gi­bi git­ti­ler. Ka­le­de­ki­ler bun­la­r›n
ha­re­ket­le­ri­ni gö­rün­ce:
“Hey! Ce­zâ­yir as­ke­ri bu ka­le­yi ko­yup kaç­t›­lar! Ara­la­r›­na fit­ne
dü­mü ola­cak ki her bi­ri bir ta­ra­fa gi­di­yor­lar. Bu gi­di, dö­nü gi­di­
i de­¤il­dir” di­ye ba¤­r›­a­rak ka­le­den d›­a­r› ç›­k›p ça­d›r­la­ra bi­le bak­
ma­dan on­la­r›n ar­d›­na dü­tü­ler. Me­sud’un as­ker­le­ri, ka­le­den yar­
d›m ula­a­ma­ya­cak ka­dar me­sâ­fe al­d›k­tan son­ra Hay­red­dîn Bey’in
as­ker­le­ri he­men ge­ri­ye dö­nüp, Al­lâh’a s›­¤›­n›p k›­l›ç­la­r›­na dav­ra­na­
rak öy­le bir hü­cum et­ti­ler ki an­la­t›­la­maz. Ne­ti­ce­de Tlem­san be­yi
ka­le­ye do¤­ru kaç­ma­ya ba­la­y›n­ca as­ker­le­ri de onu ta­kip et­ti­ler.
Hâ­s›­l› ke­lâm, at›­n›n aya­¤› ça­buk olup da ka­le­ye ken­di­ni atan­lar
kur­tul­du­lar, di­¤er­le­ri ise gâ­zi­le­rin ate sa­çan k›­l›ç­la­r›n­dan kur­tu­la­
ma­d›­lar. Pi­yâ­de olan Türk yol­da­la­r› da Arap­la­r›n pi­yâ­de­le­ri­ne ka­
r›­›p ve bir hay­li­si­ni tu­tup, ba¤­la­y›p gö­tür­dü­ler ve yi­ne ça­d›r­la­r›­na
gi­rip otur­du­lar.
Tlem­san be­yi ya­n›n­da bin üç yüz tü­fek­çi ile gel­mi­ti. On­lar­dan
hiç­bi­ri kur­tu­la­ma­d›. Sa­de­ce bey­le­ri­nin bin­di­¤i at h›z­l› ol­du­¤un­dan
ka­le­ye gi­rip kur­tul­du.
Ge­ce olun­ca e­hir­li tâ­ife­si­nin bü­yük­le­ri ka­le­den ç›­k›p:
“Biz Hay­red­dîn Bey’e tâ­bi­yiz, bi­ze emân ve­rin. Biz Türk­le­ri se­
ve­riz ve on­la­r› is­te­riz. Hat­ta mer­hûm Oruç Bey ge­lip Tlem­san’› al­
d›­¤›n­da, ona çok yol­da­l›k et­tik, o da bi­ze emân ver­di. im­di siz­ler
de bi­ze emân ve­rin ve siz­le­re da­hi yol­da­l›­¤›­m›z ve yar­d›­m›­m›z ol­sun.
Bu ge­ce f›r­sat ge­ce­si­dir. ‹çe­ri­de olan as­ker­ler­de güç kal­ma­m›­t›r, do­
la­y›­s›y­la bu ge­ce ka­le­ye gir­me­niz ge­re­kir, bu­na ha­z›r olun!” de­di­ler.
Ka­le­nin Ma­ra ta­ra­f›n­da bir mev­zi var­d›, ora­dan mer­di­ven­le
ç›k­mak müm­kün­dü, ora­y› gös­ter­di­ler. Türk yol­da­la­r› da va­r›p,
mer­di­ven­ler ha­z›r­la­y›p ku­ra­rak, iki yüz yi­¤it ora­dan ka­le­ye gir­di­ler.
Bun­dan bü­tün e­hir­li­le­rin ha­be­ri var­d› ve on­lar itâ­at için­dey­di­ler,
fa­kat duy­maz­dan ve gör­mez­den ge­lip ev­le­ri­ne ka­pan­d›­lar.
Ka­le­ye gi­ren yol­da­lar da ara­la­r›n­da öy­le bir an­la­ma ya­p›p,
d›­a­r›­da­ki­le­re de­mi­ler­di ki:

83
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Bir mi­nâ­re­ye bo­ra­zan ko­ya­l›m, ha­z›r bek­le­sin. Biz ka­p› üze­

rin­de olan ku­le­yi al­d›­¤›­m›z­da he­men bo­ru­yu çal­ma­ya ba­la­s›n, siz­
ler de bo­ru se­si­ni du­yun­ca sü­rat­le ka­p›­ya ge­lir­si­niz.”
De­dik­le­ri gi­bi ya­p›p, ka­p›­y› ve ku­le­yi al›n­ca, he­men bo­ra­za­n›n
bo­ru­yu çal­ma­s›y­la bir­lik­te ka­le d›­›n­da olan yol­da­lar ka­p›­ya da­
yan­d›­lar ve y›­k›p içe­ri gir­di­ler.
Me­sud Bey’in sa­ra­y› ba­ka bir ka­le için­dey­di. As­ker­ler he­men
onun ol­du­¤u ka­le ka­p›­s›­na var­d›k­la­r›n­da, o ka­le­nin di­¤er bir ka­p›­s›n­
dan iki yüz ada­m›y­la bir­lik­te kaç­t›­¤› an­la­›l­d›. An­cak ka­le fet­he­dil­di.
Sa­bah olun­ca, ve­ri­len emir ge­re­¤i del­lal­lar e­hir­de so­kak so­kak
ni­da edi­yor­lar­d› ki:
“Ül­ke Sul­tan Se­lîm’in­dir! Her­kes dük­kân­c›k­la­r›­n› aç›p kâr­la­r›n­
da ol­sun­lar! Kim­se kork­ma­s›n!”
Bu­nu du­yan halk da “Al­lâh Sul­tan Se­lîm’in yar­d›m­c›­s› ol­sun”
di­ye­rek, pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne du­âlar et­ti­ler, dük­kân­la­r›­n› aç›p, ti­
câ­ret­le­riy­le ve i­le­riy­le me­gul ol­du­lar.
Mem­le­ket es­ki­sin­den da­ha çok hu­zu­ra ka­vu­tu ve bu hu­zur
için­de her­kes yi­ne ken­di kâ­r›y­la, ka­zan­c›y­la u¤­ra­ma­ya ba­la­d›.
Cu­ma gü­nü gel­di­¤in­de hut­be dev­let­li pâ­di­â­h›n ad›­na okun­du.
Ar­t›k pa­ra (sik­ke) da onun nâ­m›­na ke­sil­di.
Vi­lâ­yet hal­k› ba¤­l›­l›k­la­r›­n› bil­di­rip, pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne du­âlar
et­ti­ler.
As­ker­le­rin ba­bu­¤u olan zât bir fe­tih­nâ­me ya­za­rak Hay­red­dîn
Bey’e gön­der­di.30

Ab­dul­lah’› Kar­de­i­nin Ye­ri­ne Bey Nasb Et­ti­ler

Ka­le­nin fe­tih­nâ­me­si­ni alan Hay­red­dîn Pa­a, ku­man­da­na ve di­
¤er yol­da­la­r›­na tak­dir­nâ­me­ler ya­z›p gön­der­di ve öy­le em­ret­ti:
30
Bu­ra­da mü­el­lif öy­le bir not dü­mü­tür: “Ey oku­yu­cu yâ­ren­le­rim! Bu ma­hal­
ler­de, bu ki­tap bu ha­ki­rin elin­de ya­z›­l›r­ken, Ba¤­dad fâ­ti­hi Sul­tan Mu­rad Han Haz­ret­
le­ri ve­fât et­ti. Bu bö­lü­me gel­di­¤i­niz­de bir Fa­ti­ha-i e­rî­fe oku­ya­rak Sul­tan Mu­rad Han
Gâ­zi’nin rûh-› e­rîf­le­ri­ni âd edip, kâ­ti­bi­ni de ha­y›r dua ile yâd edin. Hak Süb­hâ­ne­hü
ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri de dün­ya ve âhi­ret mu­rat­la­r›y­la âd ede. Bu ni­yet­le Fa­ti­ha (sa­le­
vat­la).” (sa­de­le­ti­ren)

84
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“O dü­man­la­r›n için­den ge­len Ab­dul­lah’a hür­met ve ik­ram­da

bu­lu­nu­nuz ve ken­di­si­ne ye­min et­ti­ri­niz ki bun­dan böy­le bi­ze tu¤­
yân ve is­yân et­me­sin. Son­ra hil’at giy­di­rip tah­ta ge­çi­ri­niz. Bey­lik
mi is­ti­yor, her ne is­ti­yor­sa ve­ri­niz ki ba­na ar­za ih­ti­yaç duy­ma­s›n.
Sa­k›n gâ­fil ol­ma­y›­n›z ki yi­ne dü­ma­na tâ­bi olup bi­ze dü­man­l›k
et­me­sin. Ay­r›­ca, dev­let­li pâ­di­âh haz­ret­le­ri ad›­na oku­nan hut­be­ye
ve ke­si­len pa­ra­ya (sik­ke­ye) mü­dâ­ha­le edip kar­› ç›k­ma­s›n. Çün­kü
bu bi­zi çok üzer ve ara­m›­za dü­man­l›k gir­me­si­ne se­bep olur.
Bu­nun d›­›n­da hal­k›­na kar­› dâ­imâ adâ­let­li olup, kim­se­ye zul­met­
me­sin ve bas­k› yap­ma­s›n. Çün­kü iki ci­han fah­ri Mu­ham­med Mus­
ta­fa (s.a.v.) Haz­ret­le­ri “Zu­lüm, ka­bir­de ka­ran­l›k­lar­d›r.” bu­yur­mu­tur.
Hay­red­dîn Re­is’in mek­tu­bu ge­lip de mem­nu­ni­ye­ti­ni be­lir­ten tak­
dir­nâ­me­le­ri gö­rün­ce çok se­vin­di­ler. He­men Ab­dul­lah’›n ya­n›­na va­
r›p, hür­met ve iz­zet­le hil’at giy­di­rip ni­met­ler­le do­nat­t›­lar. Ar­d›n­dan
da, -bir da­ha kâ­fir­ler­le bir­lik ol­ma­ya­ca­¤›­na, pâ­di­â­ha ve Hay­red­dîn
Pa­a’ya is­yân ve tu¤­yân et­me­ye­ce­¤i­ne, hut­be­ye ve sik­ke­ye mü­dâ­
ha­le­de bu­lun­ma­ya­ca­¤›­na ve hal­k›­na kar­› adâ­let ve do¤­ru­luk üze­re
ola­ca­¤›­na ve on­la­r›n in­ci­ne­ce­¤i ye­re u¤­ra­ma­ya­ca­¤›­na dâ­ir- a¤›r ye­
min­ler et­ti­rip, ken­di­si­ne hür­met ve ik­râm edi­le­rek tah­t›­na oturt­tu­lar.
Ni­hâ­yet on­lar Ce­zâ­yir’e dön­mek is­te­dik­le­rin­de Ab­dul­lah:
“Ben bu­ra­da yol­da­s›z du­ra­mam, bu­na ta­kat ge­ti­re­mem. Siz­ler
Arap­la­r›n hal­le­ri­ni bi­lir­si­niz. Bun­lar­dan ne ka­dar er­lik ge­lir ki ben
on­la­ra ina­na­y›m. im­di ba­na bir mik­tar yol­da b›­ra­k›n” de­di.
On­lar da ye­ni­çe­ri­ler­den yüz el­li yol­da se­çip ora­da b›­rak­t›­lar.
Son­ra Ab­dul­lah’› hür­met ve iz­zet ile tek­rar hil’at­le­ye­rek, kar­de­i
Me­sud’un ye­ri­ne Bey nasb edip, Ce­zâ­yir’e ha­re­ket et­ti­ler.

Ehl-i Fe­sat­la Ya­p›­lan Sa­va

Da­ha ön­ce bah­set­mi­tik ki, Tlem­san be­yi ile Tu­nus be­yi ‹bn-i
Ka­d›’y› Hay­red­dîn Bey’e kar­› k›­k›rt­mak için bü­yük ça­ba sarf et­
me­le­ri­ne ra¤­men bun­da ba­a­r›­l› ola­ma­m›­lar­d›.
Bu zât ve­fât edip de ye­ri­ne o¤­lu ge­çin­ce, Tu­nus be­yi ona el al­t›n­
dan adam­lar ve ha­ber­ler gön­de­rip, onu sap­t›­ra­rak Hay­red­dîn Bey’e

85
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

dü­man et­ti­rir. Ni­ye­ti­ni aç›­¤a vur­mak­tan çe­ki­nen bu nan­kör o¤ul,

ge­ce gün­düz dü­ü­nür, bu iin için­den na­s›l ba­a­r›­l› ç›­ka­ca­¤›­na dâ­ir
ka­fa yo­rar­m›.
Ni­hâ­yet ken­di­si­ni giz­le­ye­rek, çev­re­si ge­ni olan ve sa­va­tan
an­la­yan bi­ri­ni tah­rik edip, mem­le­ket için­de fit­ne ç›­kar­d›.
Bu­nu ha­ber alan Hay­red­dîn Bey yi­¤it bir yol­da­›­n› bir mik­tar
as­ker­le bir­lik­te bu ada­m›n üze­ri­ne gön­der­di. Ara­la­r›n­da ç›­kan ça­
t›­ma­da Hay­red­dîn Bey’in as­ker­le­ri gâ­lip gel­di. Boz­gu­na u¤­ra­yan
fe­sat­ç›­la­r›n ço­¤u k›­l›ç­tan geç­ti. Kur­tu­lan­lar da ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­
nan bir sarp da­¤a t›r­man­d›­lar. On­lar ar­ka­la­r›­n› da­¤a ve­rip sa­ba­h›
bek­ler­ken, bun­lar da da­¤›n et­ra­f›­n› çe­vir­di­ler. Böy­le­ce sa­bah e­
ya­la­r›­n› ora­da b›­ra­k›p da­¤a ç›k­ma­y› ve on­lar­la sa­va­ma­y› dü­ü­nü­
yor­lar­d› ki Ka­d›­o¤­lu üç bin Arap as­ke­riy­le biz­zat ç›­ka­gel­di. Geç
kal­d›­¤› için özür­ler di­le­yip mü­câ­hid­le­re ka­r›­a­rak on­lar­la bir­lik­te
sa­bah da­¤a ç›k­ma­ya söz ver­di.
Öte yan­dan ken­di adam­la­r›­na ten­bih­te bu­lun­mu­tu ki:
“As­ker­ler da­¤a ç›k­t›­¤› za­man, siz bu­ra­da ka­lan e­ya­la­r› ya¤­ma­
la­y›n! Ba­›n­da bu­lu­nan nö­bet­çi­le­ri öl­dü­rün!”
Ni­hâ­yet sa­bah olun­ca, mü­câ­hid­ler at­la­r›­n› ve e­ya­la­r›­n› ora­da
b›­rak­t›­lar. Bun­la­r› bek­le­me­le­ri için de ço­cuk­la­r› ve bir­kaç adam­la­
r›­n› nö­bet­çi di­kip, ken­di­le­ri ya­ya ola­rak, Ka­d›­o¤­lu ile bir­lik­te da­¤a
t›r­man­d›­lar. Bun­lar ta­ma­men uzak­la­›n­ca, Ka­d›­o¤­lu’nun adam­la­r›
nö­bet­çi­le­ri öl­dü­rüp, bü­tün e­ya­la­r›­n› ta­lan et­ti­ler.
Aa­¤›­n›n ii ta­mam­la­n›n­ca, Ka­d›­o¤­lu ihâ­ne­ti­ni or­ta­ya koy­du
ve as­ker­le­riy­le mü­câ­hid­le­rin üze­ri­ne hü­cum ede­rek hep­si­ni e­hîd
et­ti­ler.
Ka­d›­o¤­lu, bu­nun üze­ri­ne et­ra­fa ulak­lar ve mek­tup­lar gön­de­rip:
“Hay­red­dîn Re­is, e­hir­li­miz­le sulh edip ka­le­yi bi­ze ver­me­ye
söz ve­rin­ce, tu­tup onu öl­dür­dü­ler. Bun­dan böy­le mem­le­ket hep
bi­zim­dir. Her ne­re­de bir Türk bu­lur­sa­n›z tu­tup öl­dü­rü­nüz, bü­tün
e­ya­s› öl­dü­re­nin ol­sun. E¤er öl­dür­mek is­te­mez­se­niz, e­ya­s›­n› siz
al›n, ken­di­si­ni ba­na tes­lim edin!” di­ye ilan et­ti.
Bu ha­ber et­ra­fa ya­y›­l›n­ca, Arap­lar söy­le­dik­le­ri­ni ger­çek sa­n›p,

86
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

her yer­den ba kal­d›r­ma­ya ba­la­d›­lar. Bul­duk­la­r› Türk­le­rin mal­la­

r›­n› al›p, ken­di­le­ri­ni öl­dü­rü­yor­lar ve­ya e­ya­la­r›­n› al›p, ken­di­le­ri­ni
öl­dür­me­den Ka­d›­o¤­lu’na gön­de­ri­yor­lar­d›.
Bu e­kil­de Ce­zâ­yir d›­›n­da­ki ka­le­le­rin hal­k›­n› is­yan et­ti­re­rek,
bu­ra­la­ra adam­lar gön­de­rip zab­tet­tir­di.
So­nun­da ken­di­si de kal­k›p Ce­zâ­yir önü­ne ge­le­rek eh­ri ku­at­t›.
Bü­tün yol­la­r› ke­se­rek, Ce­zâ­yir’e d›­a­r›­dan ge­le­cek yi­ye­cek, gi­ye­
cek, e­ya, odun ve­sa­ire hiç­bir ey ge­tirt­me­yip, hep­si­ni ya­sak­la­d›.
Ka­le için­de­ki halk hay­li s›­k›n­t› çek­me­ye ba­la­d›. Hay­red­dîn Re­
is de za­man za­man Ce­zâ­yir Ka­le­si’nden d›­a­r› ç›­ka­rak, ka­ra­dan
ge­lip, on­lar­la sa­va­›r­d›.
Ce­zâ­yir Ka­le­si önün­de olan Ada Ka­le­si’nde­ki dü­man­lar da,
ge­ce gün­düz ara­l›k­s›z ola­rak, Ce­zâ­yir’i top gül­le­le­riy­le dö­ver­ler­di.
Ka­ra­dan Arap­lar­la, de­niz­den de kâ­fir­ler­le, bu e­kil­de tam al­t›
ay sa­va ya­p›l­d›. Ni­hâ­yet k› ge­lip de Ka­d›­o¤­lu git­mek is­te­yin­ce,
ka­le d›­›n­da­ki bel­de­le­rin hal­k› ra­z› ol­ma­y›p, ona:
“Bi­zim on­lar­la çok gü­zel bir mü­nâ­se­be­ti­miz ve dost­lu­¤u­muz
var­d›. Biz ver­gi­mi­zi ve­rir ra­ha­t›­m›­za ba­kar­d›k. Böy­le­ce bir­lik­te ge­
çi­nir gi­der­dik. Sen gel­din, ara­m›­za fit­ne so­kup bi­zi bu ha­le ge­
tir­din. im­di de git­mek is­ter­sin. Pe­ki sen gi­din­ce Türk­ler bi­zi b›­
ra­k›r­lar m›, he­pi­mi­zi k›­l›ç­tan ge­çi­rir­ler. On­la­r› ta­ma­men ber­ta­raf
et­me­den b›­ra­k›p gi­de­mez­sin, bu­na izin ver­me­yiz.” de­yin­ce, ar­t›k
ya­pa­cak bir e­yi kal­ma­d›­¤›n­dan mu­da­ra edip, eyh­ler­den ve mu­
râ­b›t­lar­dan ri­ca­c› gön­der­di. On­lar da Hay­red­dîn Re­is’e ge­le­rek:
“Ey efen­di! Böy­le dö­vü­üp dur­mak­tan ne fay­da sa¤­la­n›r? Ya­
p›l­ma­ma­s› ge­re­ken bir i ya­p›l­d›. Yi­ne de ba­r›­mak ev­lâ­d›r. Ge­lin
sulh olun. Ule­mâ tâ­ife­si de üzün­tü ve kor­ku için­de­dir. Her­kes ye­
ri­ne git­sin, siz de -va­ta­n›­n›z­d›r- va­r›n yi­ne zabt edin” de­yin­ce, Hay­
red­dîn Re­is de on­la­r›n is­tek­le­ri­ni ka­bul eder gi­bi olup ba­r›­›r. Ger­çi
bun­la­r›n sa­mi­mi­yet­le­ri­ne inan­ma­d›­¤› için ba­r›­ma­ya gön­lü yok­tu
ama Hay­red­dîn Re­is’in iki yüz­den faz­la yol­da­›­n› et­raf­ta olan ka­le­
ler­den tu­tup Ka­d›­o¤­lu’na gön­der­mi­ler­di, el­le­rin­de ha­pis­ti. On­la­r›
kur­tar­mak için sul­hü ter­cih et­ti.

87
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Me­sud Bey’in So­nu

Hay­re­din Bey ile Ka­d›­o¤­lu ara­s›n­da sulh an­la­ma­s› ya­p›l­d›. Ka­
d›­o¤­lu adam­la­r›­n› al›p git­mek için iki ay sü­re is­te­di. ‹ki ay son­ra
gi­de­cek­ler ve Hay­red­dîn Bey de tek­rar ken­di­si­ne âit yer­le­ri zap­
te­de­cek­ti.
Bü­tün bun­lar olur­ken es­ki Tlem­san be­yi olan Me­sud, yi­ne bir mik­
tar as­ker top­la­ya­rak va­r›p Tlem­san’›n ta­ra eh­ri­ni al­m› ve ora­da
yüz el­li ka­dar ada­m›­n› nö­bet­çi b›­rak­m›­t›. On­lar Tlem­san be­yi Ab­dul­
lah’›n kaç­ma­s›­na en­gel olu­yor­lar­d›. Üç ay sü­rey­le, Ab­dul­lah Bey ka­
le­den Me­sud da adam­la­r›y­la bir­lik­te e­hir­den sa­va­› sür­dü­rü­yor­lar­d›.
Hay­red­dîn Bey, Ka­d›­o¤­lu sulh ya­p›n­ca, he­men Tlem­san be­yi
Ab­dul­lah’a yar­d›m için de­niz­den be yüz yol­da gön­der­di. On­lar
va­r›p Tlem­san’a ya­k›n yer­de ka­ra­ya ç›­ka­rak, yi­ne eh­ri Me­sud’un
elin­den al­d›­lar. Me­sud da ka­ç›p git­ti ve Hay­red­dîn Re­is’in adam­
la­r› da ka­le­ye va­r›p, da­ha ön­ce ora­da b›­ra­k›­lan mu­hâ­f›z­lar­la bu­lu­
a­rak has­ret gi­der­di­ler.
Ab­dul­lah Bey ye­rin­de kal­d›. Hay­red­dîn Bey et­ra­fa u me­al­de
mek­tup­lar ya­z›p gön­der­di. Mek­tu­bun­da:
“Her kim Me­sud’u ka­bul edip ve ona tâ­bi olup da itâ­at eder­se
ve­ya Me­sud bir kim­se­nin evi­ne ko­nuk olur da onu ha­ber ver­mez­
se, iyi bil­sin ki Me­sud’a re­va gör­dü­¤üm mu­ame­le­yi ona ya­pa­r›m!
O ki­i an­cak mem­le­ke­ti­ni terk edip ba­ka ül­ke­le­re ka­ça­rak bu ba­
›­na ge­le­cek­ler­den kur­tu­la­bi­lir. Bu hu­sus­ta her­kes uya­n›k ol­sun ve
gâ­fil bu­lun­ma­s›n.” di­ye ilan et­ti.
Bu ya­sak ha­ber her ta­ra­fa ya­y›l­d›k­tan son­ra, o vi­lâ­yet­te me­hûr
bir ka­bî­le var­d›. Me­sud gi­dip on­la­ra s›­¤›n­mak is­te­di. O ka­bî­le hal­
k› da ona kar­› ik­ram­da bu­lu­nup gü­zel bir me­kân­da mi­sa­fir et­ti­ler
ve ar­d›n­dan da giz­li­ce Hay­red­dîn Re­is’e, Me­sud’un ka­bî­le­le­rin­de
bu­lun­du­¤u­nu ha­ber ver­di­ler. O da bir bö­lük mü­câ­hid gön­de­re­rek
ge­ce­le­yin bas­k›n yap­t›r­d›. Mü­câ­hid­ler Me­sud’u ya­ka­la­y›p adam­la­
r›­n› öl­dür­dü­ler. Me­sud’u gö­tü­rüp kar­de­i Ab­dul­lah’a tes­lim et­ti­ler
ve Ce­zâ­yir’e dön­dü­ler. Me­sud da ha­pis­hâ­ne­ye at›­la­rak ora­da öl­dü.

88
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Onu Tlem­san’a Hay­red­dîn Re­is, bey ta­yin et­mi­ti, ve­li­ni­me­ti­

ne is­yan et­ti ve ne­ti­ce­de de­vam­l› ola­rak be­la­lar­la bo­¤u­tu.
“Ya­vu­za ken­di be­lâ­s› ye­ter” de­dik­le­ri onun ah­s›n­da te­cel­li et­ti.

Ka­ra Ha­san’›n ‹hâ­ne­ti

Bu ara­da Ka­d›­o¤­lu adam­la­r›­n›, mem­le­ket üze­rin­den ç›­kar­mak
için iki ay vâ­de al­m›­t›, tek­rar iki ay da­ha vâ­de is­te­di. Bu vâ­de­nin
dol­ma­s› üze­ri­ne tek­rar iki ay da­ha vâ­de is­te­di ve bir iki ay da­ha
der­ken yaz gel­di.
Bu oya­la­ma dev­rin­de as­ker top­la­ya­rak ha­z›r­l›k ya­pan Ka­d›­
o¤­lu, as­ker­le­ri­nin ba­›­na kar­de­i­ni ta­yin ede­rek tek­rar Hay­red­dîn
Re­is’in üze­ri­ne gön­der­di. Hay­red­dîn Re­is bun­dan ha­ber­dar ol­du­
¤u hal­de, pek dik­ka­te al­ma­d›. Ne za­man ki Ce­zâ­yir ya­k›n­la­r›­na ka­
dar gel­di­ler, o za­man as­ker ç›­ka­r›p gön­der­di. ‹ki or­du kar­› kar­›­ya
ge­lip sa­va­ma­ya ba­la­d›­lar. So­nun­da Haz­ret-i Al­lâh’›n yar­d›­m›y­la
Hay­red­dîn Re­is gâ­lip ge­lip, Ka­d›­o¤­lu’nun as­ker­le­ri dar­ma­da­¤›n
ol­du­lar. Ço­¤u k›­l›ç­tan geç­ti. Ka­lan­lar da -Ka­d›­o¤­lu’nun kar­de­i
d›­›n­da- hep­si tes­lim al›n­d›­lar.
Bu za­fe­rin ar­d›n­dan Ka­d›­o¤­lu’nun elin­de bu­lu­nan ba­z› ka­le­le­
rin zap­t› için Hay­red­dîn Re­is be yüz adam se­çip, “Ka­ra Ha­san”
isim­li ada­m›­n› da ba­bu¤ edip gön­der­di. O da va­r›p o ka­le­le­ri fet­
het­tik­ten son­ra bi­ri­si­ne gi­rip sa­hip­len­mi­ti.
Ka­d›­o¤­lu kar­de­iy­le bir­lik­te Hay­red­dîn Re­is’i alt ede­me­ye­ce­¤i­
ni, an­cak bir­ta­k›m ent­ri­ka­lar­la ona kar­› ko­ya­bi­le­ce­¤i­ni dü­ün­dü.
Ka­ra Ha­san’a ha­ber gön­de­rip:
“Sen ki Sey­di Ha­san’s›n!
Mek­tu­bum sa­na ula­t›­¤›n­da, be­nim­le i­bir­li­¤i et­me­ni is­te­rim.
Be­nim hak­k›­m› Hay­red­dîn’den al­ma­n› is­te­rim. Hem sen ona hiz­
met­kâr ola­cak adam m›­s›n? Onun Hay­red­dîn Pa­a ol­ma­s› se­nin
gi­bi yi­¤it­le­rin gay­re­ti ve yar­d›­m›y­la­d›r.
Duy­du­¤u­ma gö­re iki­de bir­de se­nin ha­t›­r›­n› y›­kar­m›. Se­nin on­
dan ne kor­kun var­d›r ki? Üs­te­lik sen on­dan da­ha yi­¤it ve ba­ha­
d›r­s›n.

89
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

O ka­le­le­ri biz­zat sen al­d›n. u hal­de on­lar se­nin­dir. Öy­ley­se

se­nin bu­lun­du­¤un ka­le ve di­¤er ka­le­ler Hay­red­dîn’den çok se­nin
hak­k›n de­¤il mi­dir? Bü­tün s›­k›n­t›­la­ra kat­la­n›p, ca­n›n­la ba­›n­la sa­
va­a­rak fet­het­ti­¤in ka­le­le­ri ni­ye Hay­red­dîn Re­is’e tes­lim ede­sin?
O ka­le­ler ön­ce onun­du, son­ra biz al­d›k, bi­zim ol­du. im­di sen
de biz­den al­d›n ve se­nin ol­du. E¤er se­nin­le ara­m›z­da sulh ya­par­
sak, sa­na des­tek olu­rum. Bu e­kil­de di­¤er ka­le­le­ri de bir­lik­te al›­r›z
ve hep­si se­nin olur.” di­ye­rek onu is­ya­na te­vik et­ti. Ba­a­ra­ma­y›n­
ca tek­rar tek­rar adam­lar gön­der­di, ne­ti­ce­de Ka­ra Ha­san, sal­ta­na­
t›n bir­kaç gün­lük lez­ze­ti­ne ma¤­lup olup, Ka­d›­o¤­lu ile sulh ya­pa­rak
ma­iy­ye­tin­de bu­lu­nan be yüz yi­¤it­le bir­lik­te Hay­red­dîn Re­is’e is­
yan bay­ra­¤›­n› aç­t›.
Ka­ra Ha­san, Ka­d›­o¤­lu ile bir­le­e­rek Ce­zâ­yir Ka­le­si d›­›n­da bü­
tün ül­ke­yi zap­tet­ti­ler. Bu e­kil­de tam üç y›l geç­ti. Ce­zâ­yir hal­k›y­la
bir­lik­te mü­câ­hid­ler, s›­k›n­t›­lar çe­ke­rek ve me­ak­kat­le­re kat­la­na­rak
ha­yat­la­r›­n› de­vam et­tir­di­ler.

Kem­lik On­lar­dan, Ke­rem Biz­den

Bu ara­da Ka­d›­o¤­lu, Ce­zâ­yir hal­k›­na da el al­t›n­dan ha­ber gön­
de­re­rek on­la­r›n ka­fa­s›­n› ka­r›­t›r­d›. So­nun­da e­hir­li tâ­ife­si­ni de yol­
dan ç›­ka­r›p is­yan et­tir­di.
Ce­zâ­yir Ka­le­si’nin se­kiz ma­hal­le­si var­d›. Her ma­hal­le­nin Arap
›r­k›n­dan olan bir ket­hü­da­s› var­d›r ki on­la­ra “eyh” der­ler­di. Bu
eyh­le­rin her bi­ri­ne ay­r› ay­r› mek­tup gön­de­rip, on­la­r›n kav­mi­yet
da­mar­la­r›­n› ka­bar­t›­yor, Hay­red­dîn Re­is’e is­yan et­me­le­ri hu­su­sun­
da k›­k›r­t›­yor­du. Gön­der­di­¤i mek­tup­lar­da:
“Ka­le­de otu­rup kal­m›­s›­n›z. Bi­zim­le sulh edip hu­zu­ra ka­vu­
mak var­ken bir Türk’e tâ­bi ol­mu­su­nuz, si­zi o idâ­re edi­yor. On­la­r›
ora­dan ç›­ka­r›p at­sa­n›­za! Önün­de so­nun­da biz ge­lip ora­y› al›­r›z. O
za­man bi­zim sö­zü­mü­zü din­le­me­yen­le­rin özür­le­ri­ni ka­bul et­me­yiz!”
Ne­ti­ce­de Ka­d›­o¤­lu ni­fak­ta ba­a­r›­l› ol­du ve Arap­lar ken­di ara­la­
r›n­da an­la­ma ya­p›p, Hay­red­dîn Re­is’i ora­dan ç›­kar­ma­ya ve bü­
tün Türk­le­ri k›­r›p iz­le­ri­ni sil­me­ye ka­rar ver­di­ler.

90
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Bu­nu ha­ber alan mü­câ­hid­ler Hay­red­dîn Bey’e ge­lip:

“Ey bi­zim ser­ve­ri­miz! u an­da Arap­lar için­de bir fit­ne do­la­›­
yor, bi­zi ora­dan ç›­kar­mak is­ti­yor­lar. Bu si­zin de ma­lu­mu­nuz ol­sa
ge­rek. On­lar ne­den bi­zi k›r­mak is­ti­yor­lar? E¤er em­ri­niz olur­sa,
on­la­r› if­sat eden­le­rin hak­la­r›n­dan ge­le­lim. Ma­dem­ki on­lar bi­zi öl­
dür­mek için bir­lik et­mi­ler, on­lar bi­ze et­me­den biz on­la­r›n ce­mi­
ye­ti­ni da­¤›t­sak ol­maz m›?” di­ye hi­tâb et­tik­le­rin­de, Hay­red­dîn Re­is:
“Yol­da­lar! Öy­le yap­ma­y›­n›z. He­le sab­re­di­niz ve nef­si­ni­ze uy­
ma­y›­n›z. Kem­lik on­lar­dan, ke­rem biz­den ol­sun. Gö­re­lim ba­ka­l›m
Hak Te­âlâ ne gös­te­rir. El­bet­te Hak Te­âlâ bi­zi bir i için ya­rat­m›­
t›r, o gün ge­lip de o va­zî­fe ta­mam­lan­ma­dan öl­me­yiz. Bu on­la­r›n
bir ku­ru la­k›r­d›­s›­d›r, yok­sa Haz­ret-i Al­lâh öl­dür­me­yin­ce, kim­se­yi
kim­se öl­dü­re­mez. Va­r›n Al­lâh Te­bâ­re­ke ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne
te­vek­kül edin!
Bu si­zin dü­ün­dü­¤ü­nüz ie râ­z› de­¤i­lim. Bu i ihâ­net ve h›­yâ­
net­tir. ‹hâ­net ve h›­yâ­net ise bi­ze de­¤il al­çak­la­ra ya­ra­›r!
Söy­le­yin! Biz ci­hâ­na al­çak­l›k ve ihâ­net için mi gel­dik? Biz bu
mey­da­na k›­l›­c›­m›z­la gel­dik. Böy­le uy­gun­suz­luk­lar bi­ze ya­k›­maz.
On­lar böy­le bir e­ye te­eb­büs edin­ce­ye ka­dar bek­le­riz. Mü­rüv­vet
bu­dur. Bi­zim yo­lu­muz mer­ha­met yo­lu­dur ve bi­ze bu ya­k›­›r, ner­
de kal­d› ki Müs­lü­man­lar­la sa­va­mak ve on­la­r› k›r­ma­y› dü­ün­mek.
Yi­ne bi­ze ya­k›­an her za­man sa­da­kat üze­re ol­mak­t›r, ihâ­net ve
h›­yâ­net üze­re ol­mak de­¤il.
Farz ede­lim ki h›­yâ­net de­ni­len amel on­lar için bir sa­nat ol­mu,
ay›p ola­rak ka­bul edi­len ne var­sa on­lar ta­ra­f›n­dan bir hü­ner ka­
bul edi­li­yor ve ci­bil­li­yet­le­rin­de hep kö­tü­lük­ler var, biz yi­ne on­la­r›n
bu fe­na­l›k­la­r›­n› an­la­y›p, gör­mez­lik­ten ge­lip on­la­r› Al­lâh’a ha­vâ­le
ede­lim.
Ma­dem­ki siz­ler on­la­r›n h›­yâ­ne­tin­den ha­ber­dar­s›­n›z, Al­lâh’a ha­
vâ­le edin ve on­la­ra ili­me­yin. ‹n­â­al­lâh Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ
Haz­ret­le­ri on­la­r›n yüz­le­ri­ni ka­ra edip be­lâ­la­r›­n› ve­rir, yi­ne uma­r›z
ki bi­zim sa­dâ­ka­ti­miz be­re­ke­tiy­le o pâ­di­âh­lar pâ­di­â­h› bi­ze inâ­
yet­ler, hi­dâ­yet­ler ve f›r­sat­lar ve­rip, za­fer­le­re ka­vu­tu­rur.” di­ye­rek,

91
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

yol­da­la­ra kâh na­sî­hat ve kâh si­tem­ler et­ti. Son­ra da gö­nül­le­ri­ni

ala­rak ev­le­ri­ne gön­der­di.
Bu­nun üze­rin­den he­nüz bir iki gün bi­le geç­me­den, eyh­ler yi­
ne ge­ce vak­ti bir ev­de top­lan­d›­lar. Bu evin ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan
bir ev­de ise Türk­ler ka­l›­yor­lar­m›. Bu Türk­ler, Arap eyh­le­ri­nin
top­lan­d›k­la­r›­n› gö­rün­ce he­men ge­lip Hay­red­dîn Re­is’e bil­dir­di­ler.
Hay­red­dîn Re­is de adam gön­de­rip, eh­rin müf­tü­sü­nü, ka­d›­s›­n›,
imam­la­r›­n›, ha­tip­le­ri­ni ve bü­tün âlim­le­ri­ni ve ile­ri ge­len­le­ri­ni ça­¤›r­
t›p, on­la­ra hi­tap ede­rek:
“Aziz­ler! Bu eh­rin ma­hal­le­le­ri­nin eyh­le­ri, ya­ni ket­hü­dâ­la­r›
top­lan­t› ya­p›p, ba­z› uy­gun­suz ve ta­ra­f›­m›z­dan ka­bul edil­me­si im­
kân­s›z bir­ta­k›m i­ler yap­ma­y› dü­ü­nü­yor­lar­m›. im­di so­ru­yo­rum,
siz­le­rin bu i­ten ha­be­ri­niz var m›­d›r? On­lar­la bir­lik­te mi­si­niz, yok­sa
on­lar ken­di ba­la­r›­na m› ha­re­ket eder­ler?” de­di.
On­lar da bu söz­le­ri du­yun­ca:
“Hâ­â ve kel­lâ! Bi­zim bu tür kö­tü i­ler­den ha­be­ri­miz yok­tur ve
bu uy­gun­suz fi­il­le­ri ehl-i ilm olan mü­min­ler i­le­mez­ler. Bir ha­be­rin
do¤­ru ol­ma ih­ti­ma­li de var­d›r, ya­lan ol­ma ih­ti­ma­li de. Bu da göz
ar­d› edil­me­sin.” de­di­ler.
Bu­nun üze­ri­ne Hay­red­dîn Re­is, ken­di­si­ne ha­ber ge­ti­ren adam­
la­r›­n› öne ç›­ka­ra­rak:
“Fi­lân ma­hal­le­de bir ev­de u an top­lan­m›­lar, ha­z›r­l›k ya­p›­yor­
lar­m›, i­te bun­lar si­ze hem yol­da ol­sun­lar ve hem de evi gös­ter­
sin­ler. Am­ma va­r›n­ca sa­de­ce siz içe­ri gi­rin, on­lar gö­zük­me­sin­ler.
Va­r›n­ca on­la­ra öy­le na­si­hat­te bu­lu­nu­nuz:
“‹­te du­yul­du­nuz! Ge­lin bu dü­ün­ce­niz­den vaz­ge­çin. Bu yap­t›­
¤›­n›z bir hi­yâ­net­tir, böy­le dav­ra­na­rak bir ye­re va­ra­maz­s›­n›z. Bu te­
eb­bü­sü­nüz­den do­la­y› is­ti¤­far edin” de­yin, ben de on­la­r›n suç­la­r›­n›
ba­¤›­la­ya­y›m” di­ye ten­bih­te bu­lu­na­rak o muh­te­rem­le­ri gön­der­di.
On­lar eve va­r›n­ca gör­dü­ler ki hâ­di­se de­dik­le­ri gi­bi. eyh­ler o
ev­de top­lan­m›­lar, it­ti­fak hâ­lin­de­ler. Gi­den he­yet bu va­zi­ye­ti gö­
rün­ce, on­la­ra va­r›p na­sî­hat et­mek is­te­di­ler. An­cak gö­zü dön­mü
top­lu­luk o muh­te­rem­le­ri gör­dük­le­rin­de, il­ti­fât et­mek bir ya­na dik­
ka­te bi­le al­ma­d›­lar.

92
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Gi­den he­yet na­si­hat­le­ri­ne hiç iti­bar edil­me­di­¤i­ni gö­rün­ce, ge­ri

dö­nüp Hay­red­dîn Re­is’e ge­le­rek:
“On­lar âsî ol­mu­lar, va­kit ge­çir­me­den ge­re­¤i­ni ya­p›­n›z!” de­
yip, bu­nun­la il­gi­li fet­vâ bi­le ver­di­ler. Hay­red­dîn Bey’in sa­ra­y› eh­
rin or­ta­s›n­da olup ka­p›­s› da üç yol a¤­z›­na aç›­l›r­d›. He­men ha­ber
gön­de­re­rek o ge­ce bü­tün Türk­le­ri sa­ra­y›­n›n av­lu­sun­da top­la­d›.
‹kin­di­ye ka­dar si­lah­la­r›­n› ve ken­di­le­ri­ni ha­z›r­la­y›p, Al­lâh’a te­vek­kül
ede­rek bek­li­yor­lar­d› ki Arap­lar üç bö­lük ol­mu­lar ve her bi­ri bir
yol­dan ha­re­ket ede­rek dos­do¤­ru sa­ra­y›n bu­lun­du­¤u ma­hal­le ç›­ka­
gel­di­ler ve hay huy ede­rek, sa­ra­y›n üze­ri­ne yü­rü­dü­ler.
Hay­red­dîn Re­is on­la­r›n üç bö­lük hâ­lin­de ge­le­cek­le­ri­ni ha­ber al­
m›­t›. Gel­dik­le­ri­ni gö­rün­ce hiç t›n­ma­d›, hat­tâ gel­sin­ler di­ye ha­ber
gön­der­di. Ya­k›n gel­di­ler, o da ya­n›n­da üç bö­lük hâ­lin­de du­ran yol­
da­la­r›­na d›­a­r› ç›k­ma­la­r›­n› em­ret­ti. On­lar da he­men so­ka­¤a ç›­k›p,
her bir bö­lü­¤ü bir yol tu­ta­rak ve “Al­lâh Al­lâh!” ni­da­la­r›y­la k›­l›ç­la­r›­n›
çe­kip o ge­len Arap­la­r›n üze­ri­ne yü­rü­dü­ler ve be­er onar k›r­ma­ya
ba­la­d›­lar. Va­zi­ye­tin ken­di­le­ri için ve­hâ­me­ti­ni gö­ren Arap­lar:
“Bun­lar bi­zim he­pi­mi­zi k›­rar ve aman ver­mez­ler” di­ye­rek ka­
ç›­›p dar­ma­da­¤›n ol­du­lar. Boz­gu­na u¤­ra­yan âsi­le­rin ki­mi ka­ç›p
kur­tul­du, ki­mi ka­çar­ken ya­ka­lan­d›, ki­mi mes­cid­le­re dü­üp mu­râ­
b›t­la­ra, âlim­le­re, sâ­lih kim­se­le­re ve ha­t›r­l› ki­i­le­re s›­¤›n­d›­lar. Ki­mi­si
de ka­le ka­p›­la­r›n­dan ç›­k›p gi­der­ken ya­ka­la­n›p, Hay­red­dîn Re­is’e
tes­lim edil­di­ler. Hay­red­dîn Re­is de hep­si­ni hap­set­ti. Bu fe­sat ha­
re­ke­ti­ne ka­t›­lan­la­r›n ta­ma­m› an­cak iki yüz ka­dar­d›. Di­¤er Müs­lü­
man­la­r› da, müf­sit­ler ka­fa­la­r›­n› ka­r›­t›­ra­rak yan­la­r›­na al­m›­lar­d›.
Bun­la­r›n hâ­in­lik­le­ri ol­ma­y›p, sa­de­ce on­la­r›n kan­d›r­ma­la­r› ve tah­
rik­le­ri ne­ti­ce­si on­lar­la be­ra­ber bu­lun­mu­lar­d›.

Ey Hal­k›m! Bu Yap­t›­¤›­n›z ‹, Na­s›l ‹­tir?

O gün öy­le­ce ge­çip er­te­si gün sa­bah olun­ca, mü­câ­hid­ler top­la­
n›p Hay­red­dîn Pa­a’ya ge­le­rek:
“Biz bu e­hir­li­le­ri k›­ra­l›m” di­ye­rek, e­hir hal­k›­n›n ta­ma­m›­n› k›­l›ç­
tan ge­çir­mek is­te­di­ler. Hay­red­dîn Re­is on­la­r›n bu söz­le­ri­ni du­yup:

93
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Yol­da­lar! Siz­ler sâ­kin olun ve bu hu­su­su ba­na b›­ra­k›n!” de­di

ve yol­da­la­r› da:
“Emir si­zin­dir, am­ma siz bir ke­rîm ve mer­ha­met­li kim­se­si­niz.
Biz kor­ka­r›z ki siz on­la­ra yi­ne emân ve­rir­si­niz, hal­bu­ki on­lar müf­
sid­ler­dir. So­nun­da ev­le­ri­mi­zi ba­s›p bi­ze za­rar ve­rir­ler.” de­di­ler.
Hay­red­dîn Re­is tek­ra­ren:
“Siz­ler di­li­ni­zi tu­tu­nuz ve ken­di hâ­li­niz­de olup ii­ni­zi Al­lâh’a ha­vâ­le
edi­niz. Bi­li­yor­su­nuz ön­ce de ay­n› du­rum­la kar­›­la­t›k, be­nim sö­zü­mü
din­le­di­niz ve Ce­nâb-› Al­lâh on­la­r›n yü­zü­nü ka­ra edip re­zil ü rüs­vâ
ey­le­di. im­di de ses­siz ka­l›n ve gö­rün ba­ka­l›m ben ne ya­pa­ca­¤›m.
Hem ola ki, Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri si­zin ve bi­zim
maz­lum­lu­¤u­muz kar­›­s›n­da yi­ne on­la­r›n yüz­le­rin ka­ra ey­ler. im­di
be­nim on­la­ra söy­le­ye­cek söz­le­rim var” de­di.
Son­ra so­kak­lar­da ni­da et­ti­re­rek e­hir­de ya­a­yan bü­yük kü­çük kim
var­sa hep­si­nin câ­mi­de top­lan­ma­la­r› em­ri­ni ver­di. Her­kes ge­lip top­
lan­d›­lar. Ken­di­si de ba­z› ya­k›n­la­r›y­la bir­lik­te va­r›p kür­sü­ye ç›­ka­rak:
“Ey hal­k›m! Bu yap­t›­¤›­n›z i na­s›l i­tir? Biz siz­le­re ne kö­tü­lük
yap­t›k ve ne za­ra­r›­m›z do­kun­du ki siz­ler­den bu mu­ame­le­yi gör­dük?
Biz siz­le­re bu ka­dar yol­da­l›k­lar edip, si­zi ni­ce dü­man­dan ko­
ru­yup kur­tar­d›k ve bir ni­ce iyi­lik­le­ri­miz do­kun­du, on­la­r›n kar­›­l›­¤›
bu mu­dur? Si­ze ya­k›­an bi­ze ar­ka ç›k­mak ve bi­zim­le be­ra­ber ay­n›
saf­ta sa­va­mak iken, siz ni­çin dü­man­la­r›­m›z­la fi­kir bir­li­¤i ede­rek
yol­da­la­r›­m›­z› k›­r›p, bi­zi e­hir­den ç›­kar­ma plan­la­r› ya­par­s›­n›z?
Bu­nun as­l› ne­dir? Bu si­ze ya­k›­›r m›? u du­rum kar­›­s›n­da siz­
le­rin kat­li ba­na he­lâl ol­mu­tur. Pe­ki ben siz­le­ri ne ya­pa­y›m ve na­s›l
ede­yim? Si­zin­le hâ­li­miz ni­ce olur?” de­yin­ce, ora­da Hay­red­dîn Re­
is’in ya­k›­n›n­da bu­lu­nan eh­rin bü­yük­le­ri de­di­ler ki:
“Ey efen­di! Siz­ler bi­ze gü­cen­me­yi­niz ki bi­zim bu ya­k›­›k­s›z i­ten ve
kö­tü te­eb­büs­ten as­lâ ve kat’a ha­be­ri­miz yok­tu, an­cak ol ge­ce sen bi­zi
da­vet edip bil­dir­di­¤in­de ha­ber­dar ol­duk. im­di sen da­hi biz­le­ri suç­lu
bu­lup, bü­tün e­hir­li­yi yol­da­la­r›­na k›r­d›r­mak is­ter­sin. E¤er bu­nu ya­par­
san ve­bâ­le gi­rer­sin. Hem lüt­fen bi­ze k›y­ma. Bu kö­tü i ki­min ba­›­n›n
al­t›n­dan ç›k­m›­sa onu bu­lup, kal­bin­den ge­çen ce­za ne ise ona tat­bik

94
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

eder­sin. Yol­da­la­r›n söy­le­ir­ler­mi ki: “Biz bü­tün e­hir­li­yi k›­ra­l›m.” Sa­

k›n on­la­r›n sö­zü­ne uyup da öy­le et­me­ye­sin! Bun­la­r›n ki­mi­si zâ­lim ise
ki­mi­si de maz­lûm­dur. On­la­r›n hal­ka zu­lüm yap­ma­s› se­nin âhi­re­ti­ni
y›­kar. Müf­sid­le­re ge­lin­ce, on­la­r› bu­lup hak­k›n­dan gel!” de­di­ler.
Hay­red­dîn Re­is de on­la­r›n bu söz­le­ri­ne kar­›­l›k:
“Siz­ler de o müf­sid­le­rin kim­ler ol­du­¤u­nu bi­lir­si­niz, ara­n›z­dan
ç›­ka­r›p ele ve­ri­niz ki siz­le­re sö­zü­müz ol­ma­s›n” de­di.
On­lar da:
“Ey efen­di! On­la­r› siz biz­den da­ha iyi bi­lir­si­niz ve ta­n›r­s›­n›z.
Zî­râ bun­ca za­man­d›r siz bi­zim ara­m›z­da ve üze­ri­miz­de hâ­kim­si­
niz. Hâ­kim­ler iyi­yi ve kö­tü­yü e­hir­li­den da­ha iyi bi­lir­ler. O hal­de
bu­nu bi­ze tek­lif ey­le­me­ye ne hâ­cet var? a­yet siz bil­mek ve bul­
mak hu­su­sun­da âciz ol­say­d›­n›z, ve­ya­hut bir en­gel­le ve­ya güç­lük­le
kar­›­la­say­d›­n›z, o za­man bi­ze tek­lif­te bu­lu­nur­du­nuz. Siz ii­niz­de
müs­ta­kil­si­niz, yi­ne ken­di dü­ün­ce­niz ne ise öy­le edin” de­yin­ce,
Hay­red­dîn Re­is de yol­da­la­r›­na dö­ne­rek:
“Siz gi­din, bu ce­mâ­atin için­den müf­sit­le­ri bir bir se­çip ç›­ka­r›n”
di­ye emir ver­di. On­lar da va­r›p ora­da bek­le­yen üç bi­nin üze­rin­de­ki
bir top­lu­luk için­den yüz alt­m› ka­dar fe­sat eh­li­ni se­çip ç›­ka­ra­rak
el­le­ri­ni s›­k›­ca ba¤­la­y›p, gö­tü­rüp hap­set­ti­ler. Bun­la­r›n d›­›n­da­ki­le­re
izin ve­ril­di ve ev­le­ri­ne da­¤›l­d›­lar.

Ha­lî­fe­le­ri­ne ‹hâ­net Eden­le­rin Kat­li He­lâl­dir

Bu gâ­ile de or­ta­dan kalk­t›k­tan son­ra Hay­red­dîn Re­is di­van­hâ­
ne­si­ne var­d› ve yol­da­la­r›y­la top­lan­t› ya­pa­rak on­la­ra:
“Yol­da­lar! Ge­tir­di­¤i­niz ve hap­set­ti­¤i­niz bu yüz alt­m› ne­fer
kim­se­yi ne ya­pa­l›m” de­di. On­lar da:
“Na­s›l is­ter­se­niz öy­le ya­p›­n›z. Zî­râ bun­la­r›n hep­si de hâ­in­dir ve
öl­dü­rül­me­le­ri he­lâl­dir. ‹­te müf­tü­ler de fet­vâ ver­mi­ler­dir ki:
“Ha­lî­fe­le­ri­ne h›­yâ­net eden tâ­ife­nin bü­yü­¤ü ve kü­çü­¤ü, er­ke­¤i
ve ka­d›­n› hep­si­nin de öl­dü­rül­me­le­ri he­lâl­dir di­ye. im­di biz bun­la­r›
hep k›­ra­r›z” de­yin­ce, Hay­red­dîn Re­is yi­ne on­la­ra ac›­y›p mer­ha­
met ede­rek, -hat­ta yü­re­¤i tut­ma­d›­¤›n­dan- a¤­la­ya­rak:

95
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Yol­da­la­r›m! Bu ha­pis­te bu­lu­nan a­h›s­la­r›n ço­¤u bi­zim­le bir­

lik­te ni­ce ga­za­lar­da bu­lu­na­rak sa­va­m›­lar­d›r. im­di biz on­la­r›n
i­le­dik­le­ri bir gü­nah­tan do­la­y›, et­tik­le­ri bun­ca fe­da­kâr­l›k­la­r› unu­ta­
l›m da on­la­r› or­ta­dan kal­d›­ra­l›m m›?” de­yin­ce, on­lar da:
“Biz si­ze da­ha ev­vel de söy­le­mi­tik “siz on­la­ra mer­ha­met edip
emân ve­rir­se­niz biz ra­z› ol­ma­y›z” di­ye. Zî­râ im­di on­lar böy­le bir
müf­sit­lik yap­m›­lar­d›r. E¤er sen ehem­mi­yet ver­me­yip ve bu iin
üze­ri­ne git­me­yip de on­la­r› ser­best b›­ra­k›r­san, bu yap­t›k­la­r›­n›n da­
ha kö­tü­sü­nü ya­par­lar. O za­man bi­zim hâ­li­miz ni­ce olur? Bu se­
bep­le sul­ha ra­z› de­¤i­liz!” di­ye­rek ayak di­re­yip fer­yad et­me­ye ba­
la­y›n­ca, Hay­red­dîn Re­is de yol­da­la­r›­n›n bir mik­tar ha­t›r­c›k­la­r›­n›
ho tut­mak için, yi­ne on­la­r›n için­den yir­mi ne­fer as›l müf­sid­lik
eden ve di­¤er­le­ri­ni yol­dan ç›­ka­ran ele­ba­›­la­r›­n› se­çip, on­la­ra tes­
lim et­ti ve:
“As›l fe­sâd ba­la­r› bun­lar­d›r. Bun­la­r› na­s›l is­ter­se­niz öy­le ya­
p›n” de­di. Di­¤er­le­ri­ni de azad edip ser­best b›­rak­t›. On­lar da Hay­
red­dîn Re­is’in bu mü­rüv­ve­ti­ni gö­rün­ce hay­rân olup, sa­mi­mi bir
kalp­le ona duâ et­me­ye ba­la­d›­lar.
Mü­câ­hid­ler de gi­dip o el­le­ri­ne ve­ri­len ve kat­li vâ­cip olan yir­mi
ne­fer âsi­le­ri di­le­dik­le­ri gi­bi öl­dü­re­rek öf­ke­le­ri­ni ya­t›­t›r­d›­lar.

Kar­›­l›k­l› ‹ti­mat­s›z­l›k Dev­ri

Bu hâ­di­se­ler üze­ri­ne Ce­zâ­yir hal­k›y­la Hay­red­dîn Bey’in adam­
la­r› ara­s›­na so­¤uk­luk gir­di­¤in­den, ar­t›k gâ­zi­ler­le e­hir­li Arap­lar
bir­bir­le­ri­ne kar­› ba­zen dost­ça, ba­zen de dü­man­ca ta­v›r­lar ser­gi­li­
yor­lar­d›. Böy­le­ce iki y›l geç­ti. Ni­hâ­yet e­hir­li tâ­ife­siy­le mü­câ­hid­ler
ara­s›n­da gü­ven ta­ma­men sar­s›l­m›­t›.
Hay­red­dîn Bey, yap­t›­¤› bun­ca iyi­lik­le­re kar­› Ce­zâ­yir hal­k›­n›n
or­ta­ya koy­du­¤u bu ha­re­ke­te ve yol­da­la­r›­n›n da ule­mâ önün­de
ken­di­si­ne gös­ter­di­¤i ta­v›­ra çok üzül­dü ve bu vi­lâ­yet­ten ç›­k›p git­me­
nin za­ma­n›­n›n gel­di­¤i­ni dü­ün­dü.
Bu gü­ven­siz­lik hâ­li, gâ­zi­le­rin bir ye­re git­me­le­ri­ni de zor­la­t›­r›­
yor­du. Ka­le­ye hap­sol­mu­lar­d›.

96
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

O s›­ra­da Tu­nus’ta ve Cer­be’de k›r­k›n üze­rin­de gö­nül­lü ge­mi­le­ri

var­d›. On­la­r› da­vet edip:
“Bi­ze yol­da­l›k edin. Ka­ra­ya as­ker ç›­kar­ma­sa­n›z bi­le hiç ol­maz­
sa de­niz­den yel­ke­ni­ni­zi gös­te­ri­niz ki, dü­man­la­r›­m›z ‘‹­te ge­li­yor­
lar!’ di­ye kork­sun­lar” de­diy­se de çâ­re ol­ma­d› ve gel­me­di­ler.
Hay­red­dîn Re­is gör­dü ki on­lar ge­lip de yar­d›m­c› ol­mu­yor­lar,
ba­ka bir yer­den de der­man eri­mi­yor­du.
Üs­tü­ne üst­lük ken­di­siy­le bir­lik­te olan yol­da­la­r› da üç gru­ba
ay­r›l­m›­lar­d›:
Bir gru­bu ken­di­si­ne bin cân ve dil­den ba¤­l›y­d›, her ne em­ret­se
he­men ye­ri­ne ge­ti­rir­ler­di.
Bir gru­bu, Ce­zâ­yir hal­k› ta­ra­f›n­dan Hay­red­dîn Bey’e re­va gö­
rü­len mu­ame­le­yi haz­me­de­me­yip, o mem­le­ket­ten i¤­re­nip, ta­ma­
men her ey­den el çek­mi­ler­di. E¤er el­le­rin­den gel­se he­men ora­
dan git­me­yi dü­ü­nü­yor­lar, za­rû­ret ge­re­¤i bek­li­yor­lar­d›.
Bir gru­bu da ehl ü iyâl sâ­hi­bi ol­duk­la­r›n­dan ve za­rû­rî ola­rak
vi­lâ­yet hal­k›y­la iyi ge­çi­nip bir­lik­te ya­a­ma­ya al›­t›k­la­r›n­dan on­la­r›
b›­ra­k›p git­me­yi dü­ün­mü­yor­lar­d›. Her kim ge­lip de ora­ya hük­me­
der­se ona tâ­bi ol­mak­tan ba­ka ça­re­le­ri yok­tu.
Ay­r›­ca mem­le­ket hal­k› da ken­di­le­ri­ne gü­ven­me­di­¤i için d›­a­r›
ç›k­ma­ya kor­ku­yor­lar­d›.

O Ge­ce Rü­ya­s›n­da Al­lâh’›n Re­sû­lü­nü Gö­rür

Hay­red­dîn Re­is gör­dü ki kim­se­nin kim­se­ye iti­ma­d› kal­ma­m›,
mem­le­ke­tin Ce­zâ­yir eh­ri d›­›n­da ka­lan k›s­m› el­den ç›k­t›­¤›n­dan
ken­di­le­ri­ne ve as­ke­re ki­fâ­yet ede­cek ka­dar mah­sul top­la­na­maz ol­
mu­tu. Elin­de de na­kit cin­sin­den bir ey kal­ma­d›­¤›n­dan Ce­zâ­yir’i
terk edip git­me­yi ve de­niz­ler­de do­la­a­rak dü­man ge­mi­si av›­na
ç›k­ma­y› ve Al­lâh Te­bâ­re­ke ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri bir ha­y›r­l› ka­p›
aç›n­ca da ce­mâ­ati­ni al›p Ci­cel’e git­me­yi dü­ün­dü.
Bu dü­ün­ce­ler için­dey­ken bir ge­ce yat­s› na­ma­z›­n›n ar­d›n­dan
is­ti­hâ­re na­ma­z› k›­l›p, el­le­ri­ni aça­rak:
“Ya Rab! Ce­mâ­atim­le bir­lik­te git­mem mi ha­y›r­l›­d›r, yok­sa on­la­r›

97
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

bu­ra­da b›­ra­k›p git­mem mi ha­y›r­l›­d›r, ba­na bir yol gös­ter” di­ye duâ
et­ti.
O ge­ce rü­ya­s›n­da gör­dü ki: E­ya­la­r›­n› bir ge­mi­ye yük­let­mek­te­
dir. Re­sû­lül­lâh (s.a.v.) Haz­ret­le­ri de ken­di mü­bâ­rek eliy­le e­ya­la­
r›­n› yer­le­tir­me­ye yar­d›m edi­yor.
He­men uyan­d› ve Al­lâh’a hamd et­tik­ten son­ra rü­ya­s›­n›n tef­
si­rin­den öy­le an­la­d› ki, her ne­si var­sa hep­si­ni de al›p gö­tür­me­si
ev­lâ­d›r.
Hay­red­dîn Re­is’in li­man­da bek­le­yen do­kuz adet ha­z›r ge­mi­si
var­d›. Bun­la­r›n üçü­nü ‹s­tan­bul’a pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne gön­der­me­yi
ve on­dan yar­d›m is­te­me­yi dü­ü­nü­yor­du. Yol­da­la­r›­n› top­la­ya­rak:
“Han­gi­niz Rum ta­ra­f›­na git­mek is­ter­se, i­te is­ke­le­de üç adet
ge­mi ha­z›r va­zi­yet­te bek­li­yor, he­men git­sin” de­di.
Son­ra da:
“‹le­ri­de de­niz ke­na­r›n­da bu­lu­nan bir ka­le­nin hal­k›n­dan mek­tup
gel­di. Ka­ra Ha­san’› ya­ka­la­m›­lar, be­nim tes­lim al­ma­m› is­ti­yor­lar”
di­ye­rek, di­¤er ge­mi­le­re de ça­d›r­la­r›­n›, e­ya­la­r›­n›, top­la­r›­n›, cep­hâ­
ne­le­ri­ni ve ken­di­siy­le bir­lik­te git­mek is­te­yen yol­da­la­r›­n› ko­yup,
ge­mi­le­ri ha­re­ke­te ha­z›r du­ru­ma ge­tir­di.
Ara­dan bir gün geç­tik­ten son­ra, ikin­di vak­tin­de bü­yük bir di­van
ter­tip edip, e­hir­de bu­lu­nan bü­yük kü­çük her kim var­sa hep­si­ni
de dâ­vet et­ti.
Ay­n› gün Ka­d›­o¤­lu’nun adam­la­r› da ba­r›­mak için he­di­ye­ler­le
gel­mi­ler­di. Hay­red­dîn Re­is ra­z› ol­ma­y›p ba­r›­mak is­te­me­di. Ge­
tir­dik­le­ri he­di­ye­le­ri de ka­bul et­me­di. An­cak adam­la­r›n­dan bi­ri­ni
di­va­na da­vet ede­rek ona ka­le ka­p›­la­r›­n›n anah­tar­la­r›­n› tes­lim et­
tik­ten son­ra:
“Ey müf­sit­ler! Bu ka­le­de bu­lu­nan Müs­lü­man­la­r›n gü­nah­la­r›
si­zin boy­nu­nu­za ol­sun! Mu­râ­d›­n›z bu muy­du? ‹­te er­di­niz. E¤er
gü­zel ve ha­y›r­l› i­ler ya­par­sa­n›z ha­y›r bu­lur­su­nuz, e¤er er eder­se­
niz Al­lâh be­lâ­n›­z› ve­rir!” de­yip at›­na bin­di. eh­rin bir ka­p›­s›n­dan
ken­di­si, di­¤er ka­p›­s›n­dan da ehl ü iyâ­li ç›­ka­rak li­man­da bek­le­yen
ge­mi­le­re gir­di­ler. O ge­ce de­niz üze­rin­de kal­d›­lar.

98
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Ge­len Ga­ni­met­ler­le Ci­cel K›t­l›k­tan Kur­tu­lur

Be­ri ta­raf­ta e­hir­li tâ­ife­si, Hay­red­dîn Re­is’in ani bir ka­rar­la Ce­
zâ­yir Ka­le­si’nden ç›­k›p git­ti­¤i­ni gö­rün­ce çok üzü­lüp pe­ri­an ol­du­
lar. Hu­zur­la­r› kaç­t›­¤›n­dan sa­ba­ha ka­dar uy­ku uyu­ya­ma­y›p a¤­la­d›­
lar. Sa­bah olun­ca de­ni­ze do¤­ru bak­t›­lar ve gör­dü­ler ki Hay­red­dîn
Re­is da­ha git­me­mi. He­men, e­hir­de bü­yük kü­çük, ka­d›n er­kek
kim var­sa, Hay­red­dîn Re­is ile ve­da­la­mak için k›­y›­ya in­di­ler. Hay­
red­dîn Re­is bun­la­r› gö­rün­ce ge­mi­sin­den d›­a­r› ç›­k›p, hep­siy­le ve­
da­la­t›. On­lar ise bo­yun­la­r› bü­kük ve bü­yük üzün­tü için­de:
“Ey efen­di­miz! Bi­zi terk edip gi­di­yor­sun. Pe­ki bi­zim hâ­li­miz
dü­man ile ni­ce olur? Bi­ze bir na­si­hat ver. E¤er yi­ne bu ta­ra­fa ge­
lir­se­niz ne a’lâ, dev­let­le dö­nü­nüz, biz bu­ra­da si­zi bek­le­riz. Dön­mez­
se­niz bu di­ya­r› terk eder gi­de­riz de bir mü’min bu­lup ona s›­¤›­na­rak,
onun sa¤­la­d›­¤› em­ni­yet için­de ya­a­r›z. Sen bi­ze söy­le ki bun­la­ra ne
ka­dar kat­la­n›p bek­le­ye­lim?” de­dik­le­rin­de, Hay­red­dîn Re­is:
“Üç y›l ka­dar sab­re­dip bek­le­yin. E¤er Rab­bim, be­nim bu ta­ra­fa
gel­mem için yol ver­mez­se, na­s›l bi­lir­se­niz öy­le edin.” de­di. Son­ra
ve­da­la­a­rak ha­re­ket edip Ci­cel’e gel­di. Ora­da âi­le­si­ni, e­ya­la­r›­n›
ve ken­di hu­sû­sî ge­mi­siy­le bir­lik­te di­¤er ge­mi­le­rin­den iki­si­ni b›­ra­
k›p, di­¤er­le­ri ile de­ni­ze aç›l­d›.
O za­man Ber­be­ri­ye mem­le­ke­ti hay­li k›t­l›k için­dey­di. Öy­le ki,
‹s­tan­bul ki­le­si ile bir ki­le bu¤­day, alt­m› ak­çe­ye bi­le ele geç­mez­di.
Bun­lar ye­di adet ge­mi ile dü­man ya­ka­s›­na geç­ti­¤in­de, dü­ma­n›n
do­kuz adet bar­ça­la­r›y­la kar­›­la­›r­lar ki, iç­le­ri bu¤­day, bal, pey­nir
ve ya¤ ile do­luy­du. Dü­man ge­mi­le­ri bun­la­r› gö­rün­ce, hep­si de bir
ara­ya top­lan­d›­lar ve sa­va­ma­ya ka­rar ver­di­ler. Hay­red­dîn Re­is da­
hi on­la­r›n ni­ye­ti­ni an­la­y›n­ca ile­ri va­r›p, bir top­la ge­mi­ler­den bi­ri­ni
vu­rup ba­t›r­d›.
Di­¤er­le­ri bu­nu gö­rün­ce ken­di­le­rin­de sa­va­ma gü­cü ve ce­sa­re­ti
bu­la­ma­d›­lar ve bun­lar da va­r›p, ge­mi­le­ri­ne el koy­du­lar. Kor­ku­
sun­dan de­ni­ze at­la­yan­la­r›n ve kar­› koy­ma ema­re­si gös­te­rip de
k›­r›­lan­la­r›n d›­›n­da ye­di yüz dü­man esir al›n­d›.

99
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Ci­cel’den ay­r›­l›­la­r›­n›n do­ku­zun­cu gü­nün­de, içi yi­ye­cek­ler­le do­

lu se­kiz adet ge­mi ve ye­di yüz ba esir ile yi­ne Hay­red­dîn Re­is
Ci­cel’e dön­dü.
Zap­te­di­len bar­ça­la­r› de­niz­den ç›­ka­r›p par­ça­la­ta­rak, tah­ta­la­r›n­
dan an­bar­lar yap­t›­r›p, ge­tir­dik­le­ri bu¤­day­la­r›n bir k›s­m›­n› bu an­
bar­la­ra koy­du­lar, bir k›s­m›­n› da as­ker­le­re, fa­kir­le­re, Ci­cel hal­k›­na
ve Ci­cel’e ba¤­l› köy ve bel­de­le­rin hal­k›­na da­¤›t­t›­lar. Böy­le­ce o
mem­le­ket­ten k›t­l›k kal­k›p, zen­gin­lik gel­di.
Halk bu du­ru­mu gö­rün­ce, Hay­red­dîn Re­is’e du­alar ve se­nâ­lar
edip der­ler­di ki:
“Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri bu mü­câ­hi­di bu vi­lâ­ye­tin k›t­l›k­tan kur­
tul­ma­s›­na se­bep k›l­mak için bu­ra­ya gön­der­mi­tir. O ne yap­t›­¤›­n›
en iyi bi­len­dir.”

Hay­red­dîn Bey Si­nan Re­is’i Ya­n›­na Al›r

Hay­red­dîn Re­is Ci­cel’de bir ay kal­d›k­tan son­ra tek­rar se­fe­re
ç›k­t›. Ni­ce ge­mi­ler al­d›. Ni­hâ­yet tuz yük­lü bü­yük bir bar­ça­ya rast­
la­y›p zap­te­de­rek Ci­cel’e gön­der­di ve ar­ka­s›n­dan da ken­di­si gel­di.
O za­man­da Hay­red­dîn Re­is’in bü­yük bir ge­mi­si ol­ma­d›­¤›n­dan, o
k› için­de yir­mi ye­di otu­rak­l› bir ka­d›r­ga ya­p›p do­na­ta­rak ha­z›r­la­d›.
Ba­har ge­lin­ce yap­t›­¤› bu bü­yük ge­mi­ye ken­di­si bin­di, di­¤er do­
kuz adet ge­mi­yi de ha­z›r­la­y›p se­fe­re ç›k­t›­lar.
Kâ­fir ge­mi­le­ri gi­bi Tu­nus ge­mi­le­ri de Hay­red­dîn Re­is’ten kork­
tuk­la­r› için: “Ona bu­la­ma­ya­l›m” di­ye­rek bun­la­r› gö­rün­ce ka­çar­lar­d›.
O da kö­e bu­cak on­la­r› ara­y›p bu­lup, da­ha ön­ce yar­d›­ma ça­¤›r­
d›­¤› hal­de mak­sat­l› ola­rak yar­d›­ma gel­me­yen bey­le­rin ge­mi­le­ri­ni
ele ge­çi­rip ate­e ve­rir­di. An­cak, yar­d›­ma gel­mek is­te­yip de ba­z›
se­bep­ler­le ge­le­me­yen­le­rin ge­mi­le­ri­ne do­kun­ma­y›p on­la­r›n özür­le­
ri­ni ka­bul eder­di.
Si­nan Re­is de üç adet ge­miy­le Cer­be’den ç›­k›p, Ro­dos’a va­
r›r. Ora­da e¤­len­me­yip dö­nüp yi­ne Cer­be’ye ge­lir­ken Hay­red­dîn
Bey’in ge­mi­le­ri onu gö­rür­ler ve ko­va­la­ma­ya ba­lar­lar. Ye­ti­tik­le­ri
za­man bu üç ge­mi­nin Müs­lü­man­la­ra âit ol­du­¤u ve re­is­le­ri­nin de

100
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Si­nan Re­is ol­du­¤u an­la­›­l›n­ca, Hay­red­dîn Re­is onun yi­¤it­li­¤i­ne

hay­ran ka­l›r ve onu ya­n›­na al›r.
Hay­red­dîn Re­is do­kuz adet ge­miy­le Ce­ne­viz Bo­¤a­z›’na va­r›p,
ora­da ni­ce ge­mi­ler al­d›k­tan son­ra Ro­ma’ya gi­der. Ora­da da yi­ne
al­t› adet bu¤­day yük­lü bar­ça­la­r› al›p gön­der­dik­ten son­ra, o al­d›­¤›
ge­mi­ler­den, -için­de Tu­nus­lu esir­le­ri ta­›­yan bir bar­ça­n›n esir­le­ri
sat­mak için yi­ne Tu­nus’a git­ti­¤i­ne dâ­ir- ha­ber al›r.
Hay­red­dîn Re­is bu­nu du­yun­ca ar­t›k de­niz­de e¤­len­me­yip, he­
men o esir­le­ri kur­tar­ma gay­re­ti­ne dü­e­rek ha­re­ket et­ti. Tu­nus
önü­ne var­d›­¤›n­da, bah­se­di­len ge­mi­yi bu­lup tes­lim al­d› ve esir­le­ri
âzâd et­ti. Bu ge­mi­de ay­r›­ca her bi­ri iki­er bu­çuk kan­tar a¤›r­l›­¤›n­
da yet­mi denk ipek, k›rk pas­tav is­ker­let çu­ka­s› ve on be san­d›k
fren­gî ku­ma­› ç›k­t›. Bun­la­r›n d›­›n­da ge­mi­de, bin al­t› yüz kan­tar
kes­tâ­ne içi ve iki bin kan­tar bu­lun­mak­tay­d›. O ge­mi­yi de al›p Cer­
be’ye ge­tir­di ve için­den ç›­kan­la­r› da­¤›t­t›.
De­niz­de Hay­red­dîn Re­is ora­da iken, y›l­da elin­den ka­çan on
ye­di adet Tu­nus ge­mi­si Cer­be’ye ç›­ka­gel­di­ler. Böy­le­ce Cer­be Ada­
s›’nda k›rk adet ge­mi bir ara­ya gel­mi ol­du. Kap­tan­la­r›n hep­si de
ge­lip Hay­red­dîn Re­is’ten özür di­le­di­ler. O da özür­le­ri­ni ka­bul edip
gö­nül­le­ri­ni ok­a­y›­c› söz­ler söy­le­yin­ce, ar­t›k suç­lu­luk duy­gu­sun­dan
kur­tu­lup ra­hat­la­d›­lar.
Hay­red­dîn Re­is, Si­nan Re­is ve Ay­d›n Re­is hep bir­lik­te dü­man
ta­raf­la­r›­na se­fe­re ç›k­t›­lar ve ni­ce ga­nî­met­ler­le dön­dü­ler. Son­ra Si­
nân Re­is izin al›p ye­di adet ge­miy­le tek­rar Cer­be’ye git­ti. Hay­
red­dîn Re­is de di­¤er ka­lan ge­mi­ler­le Cer­be’ye git­mek is­te­yin­ce,
Ay­d›n Re­is ve a­ban Re­is ile bir­lik­te on iki yi­¤it re­is­ler izin is­te­yip
yi­ne ga­zâ için dü­man ya­ka­s›­na git­ti­ler. Bu­nun üze­ri­ne Hay­red­dîn
Re­is de yir­mi iki pâ­re ge­miy­le Ci­cel’e gel­di. Dü­man ya­ka­s›­na gi­
den ge­mi­ler de dön­dük­le­rin­den, o k›­› Ci­cel’de ge­çir­di­ler.

En­dü­lüs Müs­lü­man­la­r›
Ni­hâ­yet ba­har­la bir­lik­te se­fer vak­ti de gel­di. Hay­red­dîn Re­is
ken­di Ci­cel’de ka­la­rak, ta­ma­m› otuz ye­di adet ge­mi ha­z›r­la­y›p se­

101
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

fe­re gön­der­di. Bu ge­mi­ler ga­za­lar ya­p›­yor­lar, dü­man ge­mi­le­ri­ne

el ko­yu­yor­lar ve En­dü­lüs’te zu­lüm gö­ren Müs­lü­man­la­r› ‹s­lâm böl­
ge­si­ne ta­›­yor­lar­d›.
Bun­lar bu üs­lûb üze­re ci­had va­zi­fe­le­ri­ni ye­ri­ne ge­ti­rir­ken Ka­
d›­o¤­lu gör­dü ki Hay­red­dîn Re­is de­niz­de güç­len­di ve des­tek bul­du,
da­ha ön­ce ol­du­¤u gi­bi yi­ne kor­ku­ya ka­p›­l›p çe­it çe­it he­di­ye­ler­le
bir­bi­ri üs­tü­ne adam­lar gön­de­rip ba­r›­mak is­te­di.
Hay­red­dîn Re­is ise on­la­ra as­la il­ti­fât et­me­yip, gön­der­di­¤i he­di­
ye­le­ri al­ma­y›p ve gön­der­di­¤i ara­c›­la­ra hiç iti­bar gös­ter­me­yip, hat­
ta ya­n›­na bi­le al­ma­y›p yüz­le­ri­ne bak­ma­d›. Ve yol­da­la­r› da on­la­ra
ha­ka­ret­ler edi­yor­lar­d›.
Ba­z› eyh­ler de, Ka­d›­o¤­lu’n›n vi­lâ­yet hal­k›­na yap­t›­¤› zu­lüm ve
bas­k›­la­r›­n› gö­rüp, ken­di­sin­den yüz çe­vi­re­rek yi­ne Hay­red­dîn Re­is’i
ta­lep eder­ler­di. An­cak, kor­ku­la­r›n­dan i­kâ­yet­le­ri­ni ve ta­lep­le­ri­ni
re­âyâ a¤­z›n­dan mek­tup­lar ya­za­rak bil­di­rir­ler­di. Mek­tu­bun on­la­ra
âit ol­du­¤u­nu va­ran adam­lar söy­ler­ler­di. Hay­red­dîn Re­is ise on­la­
r›n mek­tu­bu­na il­ti­fât et­mez ve dik­ka­te al­maz­d›.
Ni­hâ­yet bir k› da­ha ge­çip ba­har ol­du­¤un­da Hay­red­dîn Re­is de
do­nan­ma ha­z›r­la­y›p En­dü­lüs’e gön­de­re­rek, ora­da zu­lüm gö­ren Müs­
lü­man­la­r› ge­mi­le­re dol­du­rup, Ce­zâ­yir’e ge­tir­tir. Ce­zâ­yir Ka­d›­o¤­lu’n›n
hük­mü al­t›n­da ol­du­¤un­dan, ora­da bu­lu­nan adam­la­r›, o maz­lum hal­k›
Ce­zâ­yir’e koy­ma­y›p, ge­ri çe­vi­rir­ler. On­lar da Ci­cel’e ge­lir­ler.

Al­lâh’a Te­vek­kül Et ve Ye­ri­ne Dön!

Hay­red­dîn Bey o gün­ler­de bir rü­ya gö­rür. Rü­ya­s›n­da bir ses ii­tir
ve se­sin gel­di­¤i ta­ra­fa ba­k›n­ca gö­rür ki be zât otu­rur­lar, ken­di­si de
on­la­r›n kar­›­s›n­da diz çö­küp otu­rur. Me­¤er on­lar Re­sû­lül­lâh Sal­lal­lâ­
hü Aley­hi ve Sel­lem Efen­di­miz ile Haz­ret-i Ebû­be­kir, Haz­ret-i Ömer,
Haz­ret-i Os­man ve Haz­ret-i Ali Ra­d›­yal­lâ­hü an­hüm imi. Ona:
“Ye­ri­ni ni­ye terk et­tin? Al­lâh’a te­vek­kül et ve ye­ri­ne dön” di­ye
hi­tap eder­ler.
Hay­red­dîn Re­is bu ses­le rü­ya­s›n­dan uya­n›r ve ken­di ken­di­ne:
“‹ki ci­han fah­ri Mu­ham­med Mus­ta­fa (s.a.v.)’n›n be­nim gi­bi za­y›f

102
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

bir üm­me­ti­nin rü­ya­s›­na gi­rip de ye­ri­me dön­me­mi söy­le­me­si, be­nim

yi­ne ora­ya git­me­min ha­y›r­l› ol­du­¤u­na ia­ret­tir ve bun­da hiç üp­he
yok­tur” de­yip, he­men Ce­zâ­yir’e dön­me­ye ni­yet­len­di.
Hay­red­dîn Re­is tam bu dü­ün­ce­ler için­dey­ken, gön­der­mi ol­
du­¤u do­nan­ma da Ci­cel’e gel­mi­ti.
Do­nan­ma­la­r›­n›n Ce­zâ­yir’e al›n­ma­ma­s› gâ­zi­le­rin pek a¤­r›­na git­
ti. Zî­râ on­la­r›n her bi­ri­si bey­ler, a¤a­lar ve kap­tan­lar idi­ler, hâ­s›l-›
ke­lâm bu man­t›k­s›z ve ma­na­s›z du­rum on­la­ra güç ge­lip hu­zur­suz
ol­duk­la­r›n­dan, Ci­cel’de Hay­red­dîn Re­is ile bu­lu­un­ca ona iç­le­ri­ni
dö­ke­rek i­kâ­yet­te bu­lun­du­lar. Ona yal­va­ra­rak:
“Sen ki, bi­zim ser­ve­ri­miz ve dün­ya­da övün­cü­müz­sün, ve­lî­ni­
me­ti­miz­sin. Al­lâ­hü Te­âlâ se­nin ek­sik­li­¤i­ni bi­ze gös­ter­me­sin, biz o
gü­nü gör­me­ye­lim, yok­sa Arap tâ­ife­si bi­zim ii­mi­zi bi­ti­rir.
Bu böy­ley­ken biz ni­çin on­la­r›n ii­ni bi­tir­me­yiz? Ha­ni bi­zim âr›­
m›z ve gay­re­ti­miz?
En­dü­lüs­lü kar­de­le­ri­miz­le ge­lir­ken ha­va mu­ha­le­fe­ti se­be­biy­le
Ce­zâ­yir li­ma­n›­na do¤­rul­duk, bi­zi top ate­i­ne tut­tu­lar. Bu çok gü­cü­
mü­ze git­ti. Ora­y› kâ­fir­ler­den sen al­d›n ve bun­ca za­man zah­me­ti­ni
çek­tin, son­ra gö­tü­rüp bir kel­be ver­din. im­di on­lar bi­zi içe­ri ka­le­
ye de­¤il, li­ma­na bi­le sok­ma­d›­lar.
Biz o za­man bü­tün yol­da­lar­la söz­le­tik: Ya Ce­zâ­yir’i Ka­d›­o¤­
lu’nun elin­den al›r se­ni ye­ri­ne otur­tu­ruz, ya­hut bu yol­da he­pi­miz
ba­›­m›­z› fe­dâ ede­riz. Ya­ni he­pi­miz se­nin önün­de k›­r›l­ma­ya râ­z›­y›z.
Bu hu­sus­ta is­ter ye­min ede­lim, is­ter art ede­lim, her ne is­ter­sen
söy­le onu ya­pa­l›m ve siz­le­ri te­min ede­lim. Hem siz­ler, bi­zim si­zi
ne ka­dar çok sev­di­¤i­mi­zi bi­lir­si­niz.
im­di sen­den is­te­¤i­miz, hiç va­kit kay­bet­me­den as­ker top­la­y›p
üzer­le­ri­ne va­ra­l›m” de­di­ler.
On­lar­dan bu söz­le­ri du­yan Hay­red­dîn Re­is, an­la­d› ki bu söz­
ler on­la­r›n de­¤il­dir, on­la­ra bu söz­le­ri ira­de­le­ri d›­›n­da söy­le­tir­ler.
On­la­ra bu söz­le­ri Haz­ret-i Al­lâh söy­le­tir. Zî­râ im­di­ye ka­dar böy­le
hâ­di­se­ler­le kar­›­la­t›k­la­r› za­man bu de­re­ce ›s­rar et­mez­ler­di. im­di
gös­ter­dik­le­ri ça­ba­la­r›n ve ›s­rar­la­r›n, o gör­dü­¤ü rü­ya­n›n te­cel­li­si ol­

103
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

du­¤u­nu an­lar ve me­ra­m›n hâ­s›l ola­ca­¤›­na tam ola­rak ina­n›r. Mü­

câ­hid­le­re hi­tap ede­rek:
“Ma­dem on­lar siz­le­ri ka­le­ye koy­ma­d›­lar, in­â­al­lâh biz de va­
r›p, sa­de Ce­zâ­yir Ka­le­si’ni de­¤il, bü­tün dün­ya­y› on­la­r›n ba­la­r›­na
dar ede­riz!” de­yip, o rü­ya­s›n­da gör­dü­¤ü ser­ve­rin em­riy­le kal­k›p,
he­men ha­z›r­l›k­la­ra ba­la­d›. Ce­zâ­yir’e git­mek için bü­tün ted­bir­le­ri
al›p, ça­d›r­la­r›, e­ya­la­r›, top­la­r›, tü­fek­le­ri, yi­ye­cek­le­ri ve her tür­lü
mü­him­ma­t› yük­le­di­ler. Hay­red­dîn Pa­a da bes­me­le çe­kip at›­na
bin­di ve hep bir­lik­te ha­re­ket et­ti­ler.

Hay­red­dîn Re­is Ce­zâ­yir eyh­le­ri­ne Mek­tup Ya­zar

O za­ma­na ka­dar Ce­zâ­yir’de­ki eyh­ler, Hay­red­dîn Re­is’e de­
vam­l› ola­rak adam­lar gön­de­rip mek­tup­lar ya­za­rak:
“Yi­ne gel ili­ni ve mem­le­ke­ti­ni zap­tey­le, biz Ka­d›­o¤­lu’nu bu
mem­le­ket­ten ç›­ka­r›­r›z, bu­na gü­cü­müz ye­ter, bu hu­sus­ta en­di­e
et­me­ne ge­rek yok. Hem bu mem­le­ket Al­lâh buy­ru­¤uy­la se­nin­dir,
zî­râ dü­man elin­den sen al­d›n ve hem az be­lâ­s›­n› çek­me­din” di­
ye, yal­va­r›r­ca­s›­na da­vet­ler edi­yor­lar­d›. O ise hiç il­ti­fat et­mi­yor ve
ehem­mi­yet ver­mi­yor­du, hat­ta o ta­ra­fa dö­nüp bak­m›­yor­du bi­le.
Çün­kü o mem­le­ke­tin mu­hab­be­ti­ni kal­bin­den ç›­kar­m›­t›.
im­di -tak­dir-i ‹lâ­hî ola­rak- o ta­ra­fa yö­nel­di ve im­di­ye ka­dar
ken­di­si­ni sü­rek­li dâ­vet eden eyh­le­re mek­tup gön­de­re­rek:
“Be­ni ›s­rar­la da­vet edi­yor ve ba­na des­tek ola­ca­¤›­n›­z› söy­lü­yor­
du­nuz. im­di ç›k­t›m, ge­li­yo­rum. E¤er ger­çek­ten sö­zü­nüz­de sâ­d›k­
sa­n›z he­men ge­lip ba­na ka­t›­l›­n›z. Ev­lâ­d›­n›­z› da ge­ti­ri­niz, re­hin ola­
rak be­nim ya­n›m­da kal­s›n­lar ki si­ze gü­ve­nim ol­sun.” de­di. On­lar
da Hay­red­dîn Re­is’in mek­tu­bu­nu al›n­ca:
“Ba­›­m›z ve gö­zü­müz üs­tü­ne” de­yip, ço­cuk­la­r›­n› ala­rak yo­la
ç›k­t›­lar.
Zî­râ on­lar Hay­red­dîn Re­is’in hay­li adâ­le­ti­ni gö­rüp, her bi­ri
onun sa­ye­sin­de ni­ce ni­met­le­re ve ih­sân­la­ra ka­vu­mu­lar­d›. Ger­
çek­ten Hay­red­dîn Re­is’in Ce­zâ­yir hal­k›­na bü­yük fay­da­la­r› ol­du­
¤un­dan, ve­fâ­l› kim­se­ler onun git­ti­¤i­ne çok üzül­mü­ler­di. Onun

104
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

tek­rar dö­ne­ce­¤i­ni du­yun­ca, sa­mi­mi ola­rak ken­di­si­ne itâ­at ede­cek­

le­ri­ni bil­dir­di­ler.

Ka­d›­o¤­lu’nun So­nu
Hay­red­dîn Pa­a, se­kiz bi­ni at­l›, dört bi­ni de pi­yâ­de ol­mak üze­re
on iki bin ki­i­lik bir kuv­vet­le Ce­zâ­yir’e do¤­ru ha­re­ket et­ti. Ce­zâ­
yir’de eyh­le­rin ve adam­la­r›­n›n da ka­t›l­ma­s›y­la da­ha da güç­len­di­ler.
Hay­red­dîn Re­is bir ta­raf­tan Ce­zâ­yir’e do¤­ru va­r›r­ken, di­¤er
ta­raf­tan ci­var­da­ki köy­le­re mek­tup­lar ya­z›p ha­ber­ler gön­de­ri­yor ve
ken­di­le­ri­ni des­tek­le­me­le­ri­ni söy­lü­yor­du.
Bu mek­tup­la­r› alan­lar ge­lip özür­ler di­li­yor­lar, bir da­ha ken­di­si­
ne is­yan et­me­ye­cek­le­ri­ni ve hep itâ­at ede­cek­le­ri­ni söy­lü­yor­lar­d›.
Hay­red­dîn Re­is de on­la­ra emân ve­rip yer­le­ri­ne gön­de­ri­yor­du.
Öte yan­dan Ka­d›­o¤­lu da -bu fa­âli­yet­ler­den ha­ber­dâr ol­du­¤un­
dan- se­kiz bi­ni at­l› ol­mak üze­re yir­mi bin ki­i­lik bir or­du ha­z›r­la­
ya­rak Hay­red­dîn Re­is’e do¤­ru ha­re­ket et­ti. Ni­hâ­yet iki or­du kar­›
kar­›­ya gel­di­ler.
‹ki or­du ara­s›n­da bir ne­hir var­d›. Hay­red­dîn Re­is neh­rin sah­
ra ta­ra­f›n­da mev­zi­len­mi­ti. Ka­d›­o¤­lu ise ar­ka­s›­n› da­¤a ver­mi ve
hen­dek­ler kaz­d›r­m›­t›. Bir­bir­le­ri­ne ok ata­rak ye­di gün sa­va­t›­lar.
Hay­red­dîn Re­is neh­ri ge­çip üze­ri­ne var­mak is­ti­yor, fa­kat bir tür­lü
f›r­sat bu­la­m›­yor­du.
Neh­rin do­¤u­sun­da ve ba­t›­s›n­da ol­mak üze­re iki yol var­d›. Bun­
la­r›n bi­rin­den gi­dip kar­› ya­ka­ya geç­me­yi dü­ün­dü, an­cak, han­gi
yol­dan git­me­nin da­ha em­ni­yet­li ve se­lâ­met­li ol­du­¤u­nu bi­le­me­di­
¤in­den o ge­ce yat­s› na­ma­z›n­dan son­ra iki re­kat na­maz k›­l›p duâ
ede­rek, is­ti­hâ­re ni­ye­tiy­le yat­t›. Rü­ya­s›n­da, ba­t› ta­ra­f›n­dan git­me­si­
nin ev­lâ ola­ca­¤›­na dâ­ir iâ­ret al›n­ca, tem­cid vak­tin­de kalk bo­ru­su­
nu çal­d›­r›p, ba­t› ta­ra­f›n­da­ki yo­la ko­yul­du­lar.
Yol­da bir bü­yük köy var­d›, o kö­ye gir­di­ler. Me­¤er Ka­d›­o¤­
lu’nun tut­tu­¤u te­pe­den o kö­ye bü­yük bir yol ini­yor­mu. Hay­red­
dîn Bey’in as­ker­le­ri­nin ta­ma­m› he­nüz o kö­ye gir­me­den on­la­r›n
or­du­su­nun ta­ma­m› kö­ye gir­di ve her iki or­du bu­ra­da kar­›­la­t›­lar.

105
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Öy­le id­det­li bir çar­p›­ma ol­du ki, kel­le­ler bos­tan ke­si­lir gi­bi
ke­si­lip yu­var­lan­d›. Sa­va sa­bah­tan ba­la­y›p ikin­di­ye ka­dar sür­dü.
Ni­hâ­yet Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri Hay­red­dîn Re­is
ku­lu­na f›r­sat ver­di ve or­du­su gâ­lip gel­di. He­zi­me­te u¤­ra­yan âsî­ler
kaç­mak is­te­di­ler, an­cak yol­la­r› yo­ku ve sarp ol­du­¤un­dan da­¤›­n›k
ola­rak kaç­mak mec­bu­ri­ye­tin­de kal­d›­lar. Mü­câ­hid­ler de ar­ka­la­r›n­
dan ye­ti­ip, dört bin ka­da­r›­n› k›r­d›­lar.
Ka­d›­o¤­lu, ka­lan kuv­vet­le­rin­den top­la­ya­bil­di­¤i­ni ala­rak ken­din­
ce uy­gun bir ye­re kon­du.
Hay­red­dîn Re­is de bir te­pe üs­tü­ne kon­du. Fa­kat Hay­red­dîn
Re­is o te­pe­ye gi­der­ken bun­la­r›n bu­lun­du­¤u yer­den geç­me­si ge­
rek­ti­¤in­den, Ka­d›­o¤­lu bun­dan çe­kin­di ve as­ker­le­riy­le ora­dan uzak­
la­t›­lar. An­cak ön­ce­ki dur­duk­la­r› yer­de bek­le­dik­le­ri in­ti­ba­›n› ver­
mek için de ora­ya ate­ler yak­t›­r›p öy­le git­ti.
Sa­bah olun­ca, Ka­d›­o¤­lu’nun zor­la top­rak­la­r›n­dan ç›­kar­d›­¤› be
al­t› bin ki­i­lik bir grup ge­lip Hay­red­dîn Bey’in eli­ni öpe­rek ba¤­l›­
l›k­la­r›­n› bil­dir­di­ler. O da bun­la­ra top­rak­la­r›­n› ve otur­duk­la­r› yer­le­ri
ge­ri ver­di. Bu­nun üze­ri­ne bü­yük mut­lu­luk duy­du­lar. Hay­red­dîn
Re­is ora­da bir mik­tar dur­duk­tan son­ra Ka­d›­o¤­lu’ndan ta­ra­fa ha­
re­ket et­ti.
Di­¤er ta­raf­tan Ka­d›­o¤­lu ora­dan kaç­t›k­tan son­ra va­r›p kuv­vet­
le­ri­ni tak­vi­ye et­ti. Son­ra Hay­red­dîn Bey’in için­den ge­çe­ce­¤i bir
bü­yük köy var­d› ki, -ora­da ken­di sâ­d›k adam­la­r› da bu­lu­nu­yor­du-
as­ke­ri­ni ora­da top­la­d›. Da­ha son­ra da Hay­red­dîn Bey’in ge­çe­ce­¤i
sarp bir ye­ri tu­tup, ge­çit ver­me­mek için si­per­ler kaz­d›­ra­rak ge­ri­si­
ne as­ker­le­ri­ni yer­le­tir­di.
Hay­red­dîn Bey’in or­du­su da emin ad›m­lar­la iler­le­yip, bir gün
yi­ne ikin­di vak­tin­de ç›­k›p ge­le­rek Ka­d›­o¤­lu’nun kar­›­s›n­da mev­zi­
len­di. Ka­d›­o¤­lu’nun ni­ye­ti hen­dek d›­›­na ç›k­mak­s›­z›n sa­va­› ora­
dan sür­dür­mek­ti. An­cak Hay­red­dîn Re­is güç­le­nen kuv­vet­le­riy­le
bir­lik­te hü­cû­ma kalk­t›. ‹ki or­du bir­bi­ri­ne gir­di. Sa­va çok id­det­len­
mi­ti. Ni­hâ­yet o ye­di eyh­ten bi­ri Ka­d›­o¤­lu’na har­be ile öy­le vur­du
ki, har­be bir ya­n›n­dan gi­rip öbür ya­n›n­dan ç›k­t›.

106
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Bu­nu gö­ren on be ka­dar ada­m› ona yar­d›m et­mek için ba­›­
na top­lan­d›­lar, on­lar da öl­dü­rül­dü. Bu­nun üze­ri­ne Ka­d›­o¤­lu’nun
as­ker­le­ri da­¤›­l›p ka­ç›­ma­ya ba­la­d›­lar. Ba­z›­la­r› da eman di­le­yip
tes­lim ol­du­lar. Ka­d›­o¤­lu’n›n bü­tün ça­d›r­la­r›, e­ya­la­r›, si­lah­la­r› ve
mü­him­ma­t›­n›n ta­ma­m› Hay­red­dîn Re­is’in eli­ne geç­ti

Ka­ra Ha­san’›n So­nu

De­fa­lar­ca boz­gu­na u¤­ra­yan bir or­du­nun, di­ren­me­ye me­ca­li kal­
ma­d›­¤›n­dan, ya­pa­ca­¤› ey ya kaç­mak ve­ya tes­lim ol­mak­t›r. Pe­ki
im­di Ka­d›­o¤­lu’na ba¤­l› as­ker­ler ne­re­ye ka­ça­cak­lar ve ki­me s›­¤›­
na­cak­lar? Bun­la­r›n ya­pa­cak­la­r› tek ey ge­lip tâ­bi ol­mak ve itâ­at
et­mek­tir. Bil­has­sa da bu as­ker­le­rin giy­dik­le­ri el­bi­se­ler, z›rh­lar, kul­
lan­d›k­la­r› si­lah­lar, bin­dik­le­ri at­lar hep Hay­red­dîn Bey haz­ret­le­ri­nin
idi. Ne za­man ki Ka­d›­o¤­lu ihâ­net edip âsî ol­du, bun­lar Ka­d›­o¤­lu’na
tâ­bi ol­du­lar. O za­man­lar o vi­lâ­yet­le­rin bir âde­ti var­d› ki: Bir kim­se
bey­le­ri­ne ge­lip hiz­met et­mek di­le­se, dir­li­¤i tâ­yin olun­duk­tan son­ra
at›, do­nu, si­lâ­h› ve bü­tün ih­ti­yaç­la­r› efen­di­si ta­ra­f›n­dan kar­›­la­n›r­d›.
On­lar da öy­ley­di, ya­ni Hay­red­dîn Bey ta­ra­f›n­dan kar­›­lan­m›­t›. An­
cak Ka­d›­o¤­lu is­yan edin­ce, Hay­red­dîn Bey’e ihâ­net edip ona tâ­bi
ol­mu­lar ve üzer­le­rin­de bu­lu­nan her ne var­sa öy­le­ce kal­m›­t›.
im­di yi­ne ay­n› el­bi­se­le­riy­le ve e­ya­la­r›y­la es­ki bey­le­ri olan
Hay­red­dîn Bey’e ta­bi ol­du­lar. O da on­la­ra emân ver­di.
Son­ra et­raf bel­de­le­re, köy­le­re ve boy­la­ra mek­tup­lar gön­de­
rip, eyh­le­ri, e­rîf­le­ri, mu­râ­b›t­la­r›, sâ­lih­le­ri, âlim­le­ri ve bü­tün ile­ri
ge­len­le­ri ça­¤›rt­t›. On­lar da va­kit kay­bet­mek­si­zin ge­lip Hay­red­dîn
Bey’in eli­ni el­le­ri­ne al›p bi­at et­ti­ler. Yi­ne her bi­ri­si emân mek­tup­
la­r›­n› al›p ve üzer­le­rin­de olan yer­le­ri yi­ne ken­di­le­ri­ne ve­ri­lip hep­si
de yer­le­ri­ne git­ti­ler. Sâ­ir halk da ge­lip özür­ler di­le­yip, on­lar da
emn ü emân için­de yer­le­ri­ne git­ti­ler.
Ar­t›k re­âyâ tâ­ife­si­nin bir par­ça göz­le­ri aç›l­d›. Bun­dan son­ra
is­yan et­mek öy­le dur­sun, ön­ce­ki et­tik­le­ri­ne bi­le bin pi­man olup
tev­be ve is­ti¤­fâr­da bu­lun­du­lar. Bun­la­r›n d›­›n­da Ka­d›­o¤­lu’nun ce­
mâ­ati­ne de emân ve­ril­di­¤in­den on­lar da gel­me­ye ba­la­d›­lar.

107
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Hay­red­dîn Bey cep­he­sin­de bu gü­zel fa­âli­yet­ler olur­ken, me­¤er

o ka­ra yüz­lü Ka­ra Ha­san, o cenk gü­nün­de Ka­d›­o¤­lu’nun öl­dü­¤ü­
nü ö¤­re­nin­ce, he­men ora­dan kaç­t› ve da­ha ön­ce ya­n›n­da bu­lu­nan
be yüz ne­fer Türk yol­da­la bir­lik­te kal­d›­¤› ve Hay­red­dîn Re­is’in
ken­di­si için yap­t›r­d›­¤› ir­el Ka­le­si’ne31 var­d›. Ora­dan dü­man­la­
ra ha­ber gön­der­di ki, ol ka­le­yi on­la­ra ve­rip ara­la­r›n­da sulh ya­pa.
Onun böy­le bir dü­ün­ce için­de ol­du­¤u­nu ha­ber alan Ce­zâ­yir­li­
ler he­men Hay­red­dîn Re­is’e ge­le­rek:
“u an­da Ka­ra Ha­san dü­man­la­ra ha­ber gön­de­rip: “Hay­red­
dîn Re­is gel­me­den he­men ge­lin! ir­el Ka­le­si’ni si­ze ve­re­yim de
ara­m›z­da sulh ya­pa­l›m” di­ye ha­ber gön­der­mi. Bu­nu ora­da bu­lu­
nan Müs­lü­man­lar bi­ze söy­le­di­ler. E¤er ir­el Ka­le­si siz­le­re ge­rek­
liy­se ace­le ile ye­ti­i­niz!” de­di­ler.
Hay­red­dîn Bey bu­nu du­yun­ca he­men ha­re­ket edip Ce­zâ­yir ya­k›n­
la­r›­na gel­di. Bü­tün e­hir hal­k› da onun gel­di­¤i­ni du­yun­ca kar­›­la­ma­ya
ç›­ka­rak, se­vinç göz­ya­la­r› dök­tü­ler ve Hak Te­âlâ’ya hamd ü se­nâ­lar
et­ti­ler. Son­ra e­ya­la­r›­n› ve bü­tün a¤›r­l›k­la­r›­n› Ce­zâ­yir’de b›­rak­t›­lar.
Hay­red­dîn Bey on­la­ra im­di­lik ve­dâ edip ay­r›l­d› ve iki gün­lük
yo­lu bir gün­de ala­rak ir­el’e var­d›.
Hay­red­dîn Re­is’in yak­la­t›­¤›­n› ö¤­re­nen Ka­ra Ha­san, ken­di­si­ne
ba¤­l› on be ada­m›y­la he­men ora­dan ay­r›­l›p, sarp bir yer­de bu­lu­
nan bir ku­le­ye s›­¤›n­d›. O za­ma­na ka­dar ya­n›n­da bu­lu­nan be yüz
ne­fer Türk yol­da ise ken­di­si­ni ter­ke­dip, bay­rak­la­r›­n› ve san­cak­
la­r›­n› kal­d›­ra­rak, Hay­red­dîn Re­is’i kar­›­la­ma­ya ç›k­t›­lar ve özür­ler
di­le­di­ler. O da on­la­r›n suç­la­r›­n› ba­¤›­la­y›p, “Ha­ni Ka­ra yüz­lü Ka­ra
Ha­san?” di­ye sor­du. On­lar da s›­¤›n­d›­¤› ku­le­yi gös­ter­di­ler ve gi­dip
ku­le­yi ala­rak, hep­si­ni k›­l›ç­tan ge­çir­di­ler.

Ey Efen­di! Sen Al­lâh’›n Ve­lî­si­sin

Hay­red­dîn Re­is bir haf­ta ir­el’de kal­d›. O di­yâ­r›n ahâ­li­si hak­
k›n­da et­raf­l›­ca bil­gi sa­hi­bi ol­du. Mem­le­ke­tin ile­ri ge­len­le­ri de ge­lip
ken­di­si­ne bî­at et­ti­ler.
31
ir­el: Ce­zâ­yir’in ba­t›­s›n­da bu­lu­nan k›­y› eh­ri.

108
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ir­el’in, da­ha ön­ce­den ol­du­¤u gi­bi yi­ne hu­zu­ra ve em­ni­ye­te

ka­vu­tu­¤u­nu gö­ren Hay­red­dîn Re­is, ora­dan ay­r›­la­rak Ce­zâ­yir Ka­
le­si’ne gel­di.
Ha­t›r­la­na­ca­¤› gi­bi, Ce­zâ­yir’den ay­r›l­mak mec­bu­ri­ye­tin­de kal­d›­
¤›n­da hal­ka: “Be­ni üç y›l bek­le­yin. E¤er ba­na Rab­bim yol ver­mez­
se, na­s›l is­ter­se­niz öy­le ya­p›n” di­ye za­man ver­mi­ti. On­lar da bu­nu
not edip ya­za­rak, tâ­rih koy­mu­lar­d›.
Hay­red­dîn Re­is’in Ce­zâ­yir’e gir­di­¤i gün not et­tik­le­ri tâ­ri­hi ge­
ti­rip bak­t›­lar ki -ne bir gün faz­la, ne bir gün ek­sik- tam üç y›l ol­
mu. Ka­le­den han­gi sa­at ç›k­m›­sa, yi­ne ay­n› sa­at­te ka­le­ye gir­di.
Ora­da bu­lu­nup da bu hâ­li gö­ren­ler hay­ran olup, “Ey efen­di! Sen
Al­lâh’›n bir ve­lî­si­sin” de­yip ha­y›r du­alar et­me­ye ba­la­d›­lar. Son­ra
Hay­red­dîn Re­is yi­ne ma­kâ­m›­na va­r›p, ön­ce­den ol­du­¤u gi­bi il ve
mem­le­ke­ti­nin idâ­re­si­ni ele al­d›.
Bu e­kil­de her­kes emn ü emâ­na ka­vu­up, hu­zur için­de ibâ­det
ve tâ­at­le­riy­le me­gul ol­ma­ya de­vam et­ti. Ce­nâb-› Al­lâh’a sa­mi­mi
ola­rak hamd ü se­nâ­lar edip, sa­bah ak­am pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne
du­alar eder­ler­di.

Bir Ha­inin Da­ha So­nu

Öte yan­dan Hay­red­dîn Bey’in bü­yük gay­ret­ler sar­fe­de­rek ve
sa­va­lar ya­pa­rak Tlem­san tah­t›­na oturt­tu­¤u Ab­dul­lah, sö­zün­de
dur­ma­m›, Hay­red­dîn Re­is’in ba­›­na ge­len s›­k›n­t›­la­r› f›r­sat bi­le­rek,
ci­hâd iin­de kul­lan­mak için -an­la­ma ge­re­¤i- öde­me­si ge­re­ken y›l­
l›k pa­ra­y› öde­me­di­¤i gi­bi, Os­man­l› sul­ta­n› ad›­na oku­nan hut­be­yi
ve ke­si­len sik­ke­yi ken­di ad›­na çe­vir­mi­ti.
Hay­red­dîn Bey haz­ret­le­ri onun hut­be­yi ve sik­ke­yi ken­di ad›­
na çe­vir­me edep­siz­li­¤i­ni du­yun­ca son de­re­ce öf­ke­le­nip, öy­le bir
mek­tup yaz­d›:
“Ey Ab­dul­lâh! Ni­çin ah­di­ni bo­zar da ak›l­s›z­ca ta­v›r­lar ser­gi­ler­
sin? Duy­dum ki hut­be­yi ve sik­ke­yi ken­di ad›­na çe­vir­mi­sin. Gel bu
uy­gun­suz i­ler­den vaz­geç de bey ol! Hut­be­yi ve sik­ke­yi Os­man­l›
pâ­di­â­h›­n›n ad›­na çe­vir ki be­nim sab­r›m ta­ma­s›n! Yok­sa se­ni ate­e

109
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ata­r›m. Duy­dum ki kâ­fir­ler­le mu­hab­bet için­dey­mi­sin. Bun­dan da

vaz­geç, Al­lâh Te­bâ­re­ke ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne dü­man olan kim­
se­le­re sen de dü­man ol! Ay­r›­ca, bi­ze öde­men ge­re­ken al­t›n­la­r› da
he­men gön­der!
Mü’min bir ki­i, dü­ma­n› olan ve sa­va­ma­s› ge­re­ken kâ­fir­le­re
na­s›l ha­raç ve­rir? Hal­bu­ki on­lar­la sa­va­mak­ta dün­ye­vî ve uh­re­vî
iki fay­da var­d›r. Ölür­sen e­hîd, ka­l›r­san sa­îd olur­sun.
im­di lüt­fen is­ya­n› b›­rak da bi­zi ora­ya ilet­me. Al­lâh’›n iz­niy­le
biz ora­ya va­ra­cak olur­sak ne­ler ola­ca­¤›­n› sen da­ha iyi bi­lir­sin! Ak­
l›­n› ba­›­na top­la ve ver­di­¤in söz­le­ri mut­la­ka ye­ri­ne ge­tir!” di­ye­rek
bu na­si­hat do­lu mek­tu­bu gön­der­di.
Mek­tu­bu alan Ab­dul­lah Ce­va­ben:
“O ba­na hü­küm­ran­l›k m› edi­yor? Be­nim kim­se­ye bor­cum da
yok­tur ve­re­ce­¤im de. Bu mem­le­ket be­nim ata­la­r›­m›n ye­ri­dir ve
her tür­lü mu­hâ­fa­za­s› ve ko­run­ma­s› ba­na âit­tir. a­yet Hay­red­dîn
Pa­a ge­lip de al­ma­ya gü­cü ye­ti­yor­sa, i­te mem­le­ket ye­rin­de du­ru­
yor gel­sin al­s›n.
Bu yer­ler be­nim ata­m›n mül­kü­dür ve u an­da be­nim elim­de­dir.
Mül­küm­de di­le­di­¤im gi­bi dav­ra­n›­r›m ve kim­se­ye bir hab­be da­hi
ve­re­mem!” de­di.
Hay­red­dîn Re­is, Tlem­san be­yin­den bu ce­va­b› al›n­ca tek­rar ce­
vap ya­za­rak:
“Ey soy­suz! Sen ah­di­ni bo­za­rak kim­se­ye bir za­rar ver­me­din,
an­cak ken­di­ne za­rar ver­din. ‹­te ben ge­li­yo­rum, vak­ti­ne ha­z›r ol!
Sen ba­na “ba­ba” de­mi­tin, ben de sa­na “o¤ul” de­mi­tim. im­di
sen ba­na âsî ol­dun. Hak ka­t›n­da ata­l›k o¤ul­luk hak­k› ol­du­¤u­na gö­
re, Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri’nden di­le­rim ki, se­nin o¤­lun da sa­na is­yan
edip ölü­mü­ne kast ede ki an­la­ya­s›n o¤ul is­ya­n› na­s›l olur­mu!” de­di.
Me­¤er bir mü­bâ­rek sa­at­te imi ki Hak Te­âlâ du­âs›­n› ka­bul et­ti.
Ab­dul­lah’›n “Mu­ham­med” isim­li o¤­lu ken­di­si­ne is­yan ede­rek ka­
ç›p Ce­zâ­yir’e ge­le­rek ve Hay­red­dîn Bey’e s›­¤›n­d›.
Hay­red­dîn Bey Ab­dul­lah’a yaz­d›­¤› mek­tu­bu gön­der­dik­ten son­ra
he­men eyh­ler­le is­ti­a­re et­ti. As­ker top­la­ya­rak ha­z›r­l›k­la­ra bala­d›.

110
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Tlem­san be­yi de ken­di çev­re­sin­de bu­lu­nan eyh­le­ri da­vet edip,

on­la­ra al­t›n ve çe­it­li e­ya­lar ve­re­rek on­lar­dan yar­d›m is­te­di.
Bu ta­raf­tan Hay­red­dîn Bey de ha­z›r­l›k­la­r›­n› ta­mam­la­d›k­tan
son­ra “‹­te o¤­lun sa­na ge­li­yor” de­yip ha­ber gön­der­di ve or­du­suy­
la ha­re­ket et­ti.
Ni­hâ­yet iki or­du kar­›­la­t›. Her iki ta­raf­ta da bü­yük za­yi­at ol­du.
Ne­ti­ce­de Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri nus­ret ve f›r­sa­t› Hay­red­dîn Bey
ku­lu­na ver­di. Ab­dul­lah’›n ar­t›k sa­va­a­cak gü­cü kal­ma­d›­¤›n­dan or­
du­su da­¤›­l›p kaç­ma­ya ba­la­d›. Mü­câ­hid­ler bun­la­r›n pek ço­¤u­nu
k›­l›ç­tan ge­çir­di­ler. B›­rak­t›k­la­r› se­kiz bi­nin üze­rin­de de­ve­le­ri­ni, e­
ya­la­r›­n›, si­lah­la­r›­n› ve çe­it­li sa­va alet­le­ri­ni al­d›­lar.
Tlem­san be­yi gör­dü ki du­rum bek­le­di­¤i­nin tam ak­si ol­du, kur­tu­
lu ümi­di kal­ma­d›, he­men mu­râ­b›t­la­ra va­r›p yal­va­ra­rak on­la­r› ri­ca­c›
gön­der­di. On­lar da ge­lip, Hay­red­dîn Bey’e yal­var­ma­ya ba­la­d›­lar ve:
Ab­dul­lah’›n ye­rin­de bey ola­rak kal­ma­s›, hut­be­yi yi­ne pâ­di­ah
haz­ret­le­ri­nin ad›­na okut­ma­s›, sik­ke­yi yi­ne onun ad›­na kes­tir­me­si,
y›l­l›k ta­ah­hüt et­ti­¤i al­t›­n›n üze­ri­ne yir­mi bin al­t›n da­ha ila­ve edip
gön­der­me­si ta­ah­hüt ve ar­t›y­la sulh is­te­di­ler.
Hay­red­dîn Bey bu­nu ka­bul et­me­di ve onun gi­bi zih­ni­ye­ti bo­zuk
olan­la­ra ib­ret te­kil et­me­si için onu öl­dürt­tü. Son­ra o¤­lu Mu­ham­
med’e kaf­tan giy­di­rip, Tlem­san’a bey yap­t› ve öy­le na­si­hat et­ti:
“‹­te ba­ba­n›n na­s›l nan­kör­lük et­ti­¤i­ni ve so­nu­nun ne ol­du­¤u­nu
gör­dün. E¤er sen de yol­dan ç›­kar­san, ba­ban­dan be­ter olur­sun.”
de­di ve Mu­ham­med’i dört yüz ka­dar gâ­zi ile Tlem­san’a gön­der­di.

‹­te Va­ad Olu­nan Gün Bu Gün­dür

Ab­dul­lah’›n ii ta­mam­lan­d›k­tan son­ra Hay­red­dîn Pa­a, Ka­d›­o¤­
lu’nun kar­de­i­nin üze­ri­ne ha­re­ket et­ti. Var­d›­¤›n­da ka­ç›p izi­ni kay­bet­
tir­mi­ti. Bul­mak için iki y›l arat­t›r­d›. Bu­lu­na­ma­y›n­ca da ehl ü iyâ­li­ni
bu­lup ge­tir­di­ler. An­cak yi­ne mus­lih­ler ara­ya gi­rip, otuz yük32 gü­mü­e
an­la­ma ya­p›p ser­best b›­ra­k›l­d›­lar. On­lar da, tev­be ve is­ti¤­fâr et­ti­ler.

32
Yük: 5oo.ooo ku­ru

111
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

La­la­la­r›­na da ten­bih edip de­di­ler ki:

“Siz de bun­la­ra na­si­hat edin de ar­t›k edep­le­riy­le otur­sun­lar.”
Hay­red­dîn Pa­a et­raf­ta bu­lu­nan dü­man­la­r› sin­dir­dik­ten son­ra
Ce­zâ­yir’de ka­l›p mem­le­ke­tin her ta­ra­f›­n› em­ni­yet ve hu­zu­ra ka­
vu­tur­mu­tu. Tâ­bir câ­iz­se kurt, ku­zu ile dost­luk için­de ya­›­yor­lar­d›.
Hal­k›n kal­bin­de yer eden dü­man kor­ku­su -de­niz d›­›n­da- ta­ma­
men kay­bol­du. Bu se­bep­le de de­niz­den ge­le­bi­le­cek dar­be­le­re kar­
› da­yan­ma­s› için de Ce­zâ­yir Ka­le­si’ni sa¤­lam­la­t›r­d›.
Ne var ki Ce­zâ­yir Ka­le­si önün­de bu­lu­nan ada­n›n üze­rin­de­ki
ka­le­de ge­ce gün­düz cenk ol­du­¤un­dan ora­lar­da hu­zur kal­ma­m›­t›.
Do­la­y›­s›y­la umû­mî hu­zur teh­dit al­t›n­day­d›. Bu­nun üze­ri­ne Hay­red­
dîn Bey ken­di ken­di­ne:
“Ben bun­ca za­man­d›r d›­a­r›­da ol­du­¤um­dan bu ka­ley­le il­gi­le­
ne­me­dim. El­ham­dü­lil­lâh im­di bu­ra­da­y›z. Bu ka­le­ler evi­mi­zin içi
ka­dar ya­k›­n›­m›z­da ol­du­¤u hal­de ga­zâ­y› ni­ye ya­ban­da ar›­yo­ruz.
‹n­â­al­lâh en k›­sa za­man­da bu ka­le­nin fet­hi­ne ba­la­r›z” di­ye cân ü
gö­nül­den ni­yet et­ti. Yi­ne öy­le ni­yet et­ti ki ya o ka­le­yi ala­cak ya da
ölün­ce­ye ka­dar sa­va­a­cak­t›.
Ka­le­nin fet­hi­ne he­men te­eb­büs ede­cek­ti, fa­kat ye­ter­li mik­tar­
da ba­ru­tu kal­ma­m›­t›. Zî­râ bun­ca za­man­d›r cenk et­ti­¤in­den, de­niz
ku­mu ka­dar ba­ru­tu ol­sa o bi­le tü­ke­nir­di. Elin­de ye­te­ri ka­dar ba­ru­tu
bu­lun­mu­yor­du, gön­lü ise ke­fe­re-i fe­ce­re ile cenk et­mek is­ti­yor­du.
Ba­ru­tu ne­re­den bu­lu­rum di­ye dü­ü­nü­yor­du ki, ‹b­ra­him Pa­a’n›n
-pâ­di­â­h›n em­riy­le- M›­s›r’dan Ve­ne­dik’e ge­miy­le gü­her­çi­le33 gön­
der­di­¤i­ni ha­ber al­d›. De­niz­de ge­lir­ken Cer­be aç›k­la­r›n­da do­la­an
le­vend ge­mi­le­ri­ne rast­la­d› ve ge­mi­yi al›p Cer­be’ye gö­tür­dü. Bu­nun
üze­ri­ne Hay­red­dîn Bey der­hâl Cer­be’ye bir ge­mi gön­de­re­rek ken­di
pa­ra­s›y­la ye­te­ri ka­dar gü­her­çi­le sa­t›n al›p ge­tirt­ti ve ka­le­le­rin dö­vül­
me­si için de top­lar dök­tür­dü. Böy­le­ce ha­z›r­l›k­la­r›­n› yap­t›k­tan son­ra
bir Cu­ma ge­ce­si yi­ne Rab­bi­ne ni­yâz edip, sa­ba­ha ka­dar duâ ede­rek:
“Ey âlem­le­rin sâ­hi­bi! Ne olur bu za­y›f ve âciz ku­lu­na yi­ne güç
ve­rip, dü­ma­na ebe­dî güç­süz­lük ve­re­rek, Müs­lü­man­lar üze­rin­den
33
Gü­her­çi­le: Ba­ru­tun ham­mad­de­si

112
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

on­la­r›n def’i için, bu bir avuç top­ra­¤› se­bep ey­le.” di­ye yal­var­d›.
Er­te­si gün cu­ma na­ma­z›­n› k›l­d›k­tan son­ra “‹­te va­ad olu­nan gün
bu gün­dür.” de­yip, bes­me­le çe­ke­rek top­la­r› ate­le­me­ye ba­la­d›.
Ada Ka­le, Ce­zâ­yir Ka­le­si önün­de­ki bir kü­çük ada­da bu­lun­mak­
ta­d›r ki Ce­zâ­yir ile ara­s›n­da bir ok at›m­l›k me­sâ­fe var­d›.
Bu ka­le o ka­dar te­da­rik­li idi ki, cüm­le fren­gis­tân­da on­dan te­
dâ­rik­li bir ka­le yok­tu.
Mü­câ­hid­ler Ce­zâ­yir’i al›p da ken­di­le­ri­ne ka­rar­gâh yap­t›k­la­r›n­
da “Türk’e ya­k›n­d›r” di­ye, di­¤er e­hir­ler­de ya­a­y›p da be ak­çe­ye
sâ­hip olan kâ­fir­ler, top­lar dök­tür­me­le­ri ve­ya sa­t›n al­ma­la­r› için
bi­ri­ni bu ka­le­ye gön­de­rir­ler ve ken­di iti­kad­la­r›n­ca se­vap umar­lar­d›.
Bil­has­sa ‹s­pan­ya kra­l› o ka­dar si­lah ve e­ya gön­der­mi­ti ki k›­
yas ka­bul et­mez­di. Her tür­lü ih­ti­yaç­la­r› kar­›­la­n›r­d› ama bun­lar
Ce­zâ­yir’e gel­mez­den ev­vel za­ten bu gi­bi ey­le­re ih­ti­yaç­la­r› yok­tu.
Zî­râ dü­man­lar Arap­lar­dan ha­raç al›r­lar­d›. Arap­lar on­la­ra tâ­bi idi­
ler ve bir­bir­le­riy­le ge­çi­nir gi­der­ler­di. Do­la­y›­s›y­la on­lar da Ce­zâ­yir
Ka­le­si’ne do­kun­maz­lar­d›.
Ne za­man ki mü­câ­hid­ler Ce­zâ­yir’e gel­di­ler, dü­man­la­ra ha­raç
ver­me­yi ve on­lar­la dost­lu­¤u kes­ti­ler. Ar­t›k dü­man­lar ge­ce ve gün­
düz ihâ­net plan­la­r› ya­p›p, Arap ka­bî­le­le­ri­ne pa­ra ve si­lah ve­re­rek
on­la­r› k›­k›r­t›p ve fit­ne ç›­ka­r›­yor­lar­d›.
Ni­hâ­yet mü­ca­hid­ler top at›­›­na ba­la­d›k­la­r›n­da, dü­man­lar
bun­la­ra:
“Hiç yo­rul­maz m›­s›­n›z? Ge­lin, bir­kaç gün din­le­nin, her ne ih­
ti­ya­c›­n›z olur­sa kar­›­la­ya­l›m. Tek siz­ler bi­zi b›­ra­k›n da bâ­ri ken­di
ka­le­mi­zin ka­p›­s›n­dan emin ola­rak ve hu­zur için­de gi­rip ç›­ka­l›m.
Siz­le­rin hu­du­dun­dan içe­ri­ye ayak bas­ma­mak hu­su­sun­da is­te­di­¤i­
niz ye­mi­ni ede­lim” di­ye ha­ber gön­de­rir­ler­di.
Hay­red­dîn Re­is ise as­la râ­z› ol­maz, ge­ce gün­düz ok, si­lah ve
top­lar­la sa­va­a de­vam eder­di. On­lar da bu­nun ka­rar­l›­l›­¤›­n› gö­rüp,
ken­di­le­ri­nin dü­tü­¤ü du­ru­mu bü­tün fren­gis­tân ya­ka­s›­na du­yur­
mu­lar­d›. Do­la­y›­s›y­la her ta­raf­tan her çe­it e­ya, si­lah ve yi­ye­cek
ge­lir­di.

113
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

So­nun­da öy­le dü­ün­dü­ler: “Önün­de so­nun­da Bar­ba­ros bu ka­

le­yi al›r. Ba­ri bu ka­dar si­lah, cep­hâ­ne ve ha­zî­ne­yi bu­lup da bun­dan
fay­da­lan­ma­s›n.” di­ye ge­ce gün­düz top­lar­la, tü­fek­ler­le üzer­le­ri­ne
sal­d›­r›r­lar­d›. Bil­has­sa da bir mes­cid­de ezân okun­sa, ona ya¤­mur
gi­bi mer­mi ya¤­d›­r›r­lar­d›. Y›­k›l­ma­d›k bir mi­nâ­re kal­ma­m›­t›.
Bey­le­ri, Müs­lü­man­la­ra nis­bet ol­sun di­ye bir mi­nâ­re y›­ka­na u
ka­dar al­t›n va­adin­de bu­lun­mu­tu. Top­çu dü­man­lar da al­t›­na ta­mah
edip, ge­ce gün­düz erin­me­yip ve üen­me­yip, top­lar­la mi­nâ­re­le­ri y›­
kar­lar­d›. O ka­dar top ve tü­fek at›­› olur­du ki, du­man­dan gök­yü­zü gö­
rün­mez­di. Uzak­tan gö­ren­ler de “Aca­ba bu­ra­s› ne­re­si­dir, hiç du­ma­n›
ek­sik ol­maz.” di­ye ta­ac­cüp eder­ler­di. Hat­ta du­man­lar Ce­zâ­yir üze­
ri­ne ka­dar ge­lir­di. Böy­le­ce sü­rek­li ola­rak du­man için­de ya­ar­lar­d›.
Mü’min­ler de dü­man­la­r›n Ce­zâ­yir üs­tü­ne at­t›k­la­r› de­mir ve
ta­la­r› top­la­y›p yi­ne dü­man ta­ra­f›­na atar­lar­d›. Böy­le­ce bu de­mir
ve ta­lar çu­ha do­ku­yan­la­r›n (cül­lâh) me­ki­¤i­ne dön­mü­tü. Hâ­s›l-›
ke­lâm hiç kim­se d›­a­r› ç›k­maz­d›. a­yet d›­a­r›­da bir par­mak gö­rün­
se, bin si­lah at›­l›r­d›, ne­re­de kal­d› ki ba gö­rü­ne.
Du­rum o ha­li al­d› ki, a­yet tü­fek­çi­ler­den bi­ri­nin harç­l›­¤› tü­ken­se,
va­r›r bir Türk’ü öl­dür­dü­¤ü­nü söy­ler, di­¤er ar­ka­da­la­r› da ona â­hid
olur ve al­t›n­la­r› al›r­d›. Bu­nun ya­lan ol­du­¤u­nu bil­se­ler bi­le gö­zet­mek­
ten vaz­geç­me­sin­ler di­ye dü­man­lar yi­ne de ödül olan al­t›­n› ve­rir­ler­di.
Ni­hâ­yet sa­va­›n uza­d›­¤›­n› gö­ren ve ‹s­pan­ya kra­l›­n›n biz­zat do­
nan­may­la gel­mek­te ol­du­¤u­nu ha­ber alan Hay­red­dîn Re­is, he­men
id­det­li bir hü­cu­ma ge­çip ge­ce gün­düz ka­le­yi döv­me­ye ba­la­d›.
Öy­le ki top ve tü­fek at›­la­r› ara­l›k­s›z tam bir haf­ta sür­dü.
Böy­le, bir an bi­le dur­mak­s›­z›n “Al­lâh! Al­lâh!” ni­da­la­r›y­la ge­ce­yi
gün­dü­ze ka­ta­rak hü­cum­lar ya­p›­l›n­ca, dü­man­lar yo­rul­ma­ya ba­
la­d›­lar ve emân di­le­di­ler. Hay­red­dîn Re­is ise emân ver­me­yip ve
on­la­r›n fer­yâ­d›­na ku­lak as­ma­y›p hü­cu­ma de­vam ede­rek, Al­lâh’›n
yar­d›­m›y­la ka­le­yi tes­lim al­d›­lar.
Gâ­zi­ler içi­ne gir­dik­le­rin­de, içe­ri­de­ki dü­man­la­r›n ki­mi­ni k›­r›p,
ki­mi­ni esir al­d›­lar, si­lah­la­ra ve er­za­ka da el koy­du­lar. Son­ra top,
tü­fek, ok, zen­be­rek ve di­¤er bü­tün si­lah­lar­dan ge­ri­ye ka­lan­la­r› bir

114
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ara­ya ge­ti­rip er­zak­la bir­lik­te Ce­zâ­yir’e gön­der­di­ler. Ay­r›­ca be yüz

k›rk kâ­fi­ri esir al­m›­lar­d›.
Son­ra Hay­red­dîn Re­is’in em­riy­le ka­le­yi y›­k›p ye­rin­den kal­d›r­
d›­lar. Öy­le ki Ada Ka­le bir li­man hâ­li­ni al­d›. O se­bep­le o ka­le­nin
ne­re­de ol­du­¤u bi­lin­mez ol­du.
E¤er ora­y› da­ha ev­vel gör­me­yen bir kim­se­ye li­ma­n›n ye­ri­ni
gös­te­re­rek: Bu ada­da bir ka­le ol­du­¤u­nu ve son­ra y›­k›­l›p li­man ol­
du­¤u­nu söy­le­se­ler, o kim­se­nin bu­na inan­ma­s› im­kân­s›z­d›.
Al­lâh’›n yar­d›­m›y­la bu ka­le al›­n›p da dar­ma­da­¤›n edi­lin­ce, vi­lâ­
ye­tin mü’min­le­ri bü­yük se­vinç duy­du­lar. Ar­t›k her gör­dük­le­rin­de
Hay­red­dîn Bey’e cân ü gö­nül­den du­âlar eder­ler­di.

Y›k­t›­¤›­n›z Yer­le­ri Tek­rar Ya­p›n!

Hay­red­dîn Bey bu ka­le­yi al­d›k­tan son­ra al›­nan esir­le­ri ve bey­
le­ri­ni hu­zu­ru­na ge­tirt­ti. On­la­ra:
“Ey mel’un­lar! Ka­le eli­niz­de iken “Bu ka­le­yi Bar­ba­ros mut­
la­ka al›r, ba­ri bu si­lah­la­r› ha­z›r va­zi­yet­te bul­ma­s›n. Ne ka­dar
mü­him­ma­t›­m›z var­sa hep­si­ni üzer­le­ri­ne ata­l›m, ev­le­ri ve ka­le­
nin du­var­la­r›­n› y›­ka­l›m ki sa¤­lam kal­ma­s›n” di­ye­rek dur­ma­dan
vu­ru­yor­du­nuz.
Ger­çek­ten bi­na­la­r›­n›­z›n ço­¤u­nu ha­rap ey­le­di­niz. im­di, bu
bi­na­la­r› siz y›k­t›­¤›­n›­za gö­re, na­s›l y›k­t›­n›z­sa en k›­sa za­man­da öy­le
ya­p›­n›z! Hay­di he­men i ba­›­na!” de­yip, ken­di bey­le­ri­ni de üzer­
le­ri­ne idâ­re­ci ta­yin et­ti.
Bey­le­ri­ne de öy­le ten­bih­te bu­lun­du:
“Ey mel’un­lar! im­di siz de bu dü­man­la­r›n ba­la­r›n­da du­rup,
ön­ce­den na­s›l y›k­t›r­d›y­sa­n›z yi­ne öy­le­ce yap­t›­r›­n›z!” de­di.
Dü­man­lar he­men ie ko­yu­lup y›­k›­lan yer­le­ri yap­ma­ya ba­la­
d›­lar. ‹ a¤›r gel­dik­çe bey­le­ri­ne:
“Sen­yör, gel bu ii sen yap, çün­kü bu­nu bi­ze sen y›k­t›r­m›­t›n”
di­ye alay ya­par­lar, bey­le­ri de on­la­ra: “Ey kö­pek­ler! Ben y›k­t›r­d›m­
sa be­da­va y›k­t›r­ma­d›m, kar­›­l›­¤›n­da al­t›n­la­r› al­d›­n›z. O al­t›n­la­r› ve­
rir­ken, bu­nun ba­›­m›­za ge­le­ce­¤i­ni bil­di­¤im­den, sa­de­ce y›k­ma­n›z

115
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

için de­¤il, y›­k›­lan yer­le­ri tek­rar ya­pa­ca­¤›­n›­z› da he­sap­la­m› ve ona

gö­re faz­la ver­mi­tim. im­di bo­a ça­l›­ma­d›­¤›­n›­z› ve bu­gün­kü ›r­gat­
l›­¤›­n›­z›n be­de­li­ni da­ha ön­ce pe­in ola­rak al­d›­¤›­n›­z› bi­lin ve ona gö­re
ça­l›­›n!” di­ye­rek on­lar­la alay eder­ler­di.
Böy­le­ce y›­k›­lan yer­le­rin ta­mir ve in­â­s› ta­mam­lan­d›. En son­ra
bir in­ce mi­nâ­re kal­m›­t›. O da ya­p›­l›p ta­mam­lan­m›­t› ki, kâ­fir­ler­
den bi­ri mi­nâ­re­nin te­pe­sin­de bo­ta du­ran bir ta­› in­dir­mek is­ter­
ken, ta­› aa­¤› dü­ür­dü ve bir Türk’ün e­hîd ol­ma­s›­na se­bep ol­du.
Hay­red­dîn Bey bu hâ­li gö­rün­ce:
“Gör­dü­nüz mü, bu dü­man­la­r›n ken­di­le­ri bir ya­na, b›­rak­t›­¤› bir
ta bi­le Müs­lü­man’a dü­man­d›r. O kö­pek o ta­› bi­le bi­le dü­ür­
mü­tür” di­ye­rek o kâ­fi­ri öl­dürt­tü.

Yü­rü! Al­lâh’›n Yar­d›­m› Se­nin­le Ola

Hay­red­dîn Bey haz­ret­le­ri Ada Ka­le’yi al­d›k­tan son­ra Ce­nâb-›
Hakk’a son­suz hamd ü se­nâ­lar ve ü­kür­ler et­mek­tey­di ki, ‹s­pan­ya
kra­l› he­nüz o ka­le­nin Müs­lü­man­lar ta­ra­f›n­dan fet­he­dil­di­¤i­ni duy­
ma­d›­¤›n­dan, ka­le­de­ki dü­man­la­ra yar­d›m için do­kuz adet bar­ça
ha­z›r­la­t›p, içi­ni as­ker, si­lah ve mü­him­mat­la do­na­ta­rak gön­der­di.
Bar­ça­la­r›n re­is­le­ri­ne hi­tap edip:
“Va­r›n siz­ler bu si­lah­la­r› Ce­zâ­yir önün­de bu­lu­nan ka­le­ye ile­tin
ve on­lar siz­le­re her ne söy­ler­ler­se, ye­ri­ne ge­ti­rin.” di­ye­rek gön­
der­di.
On­lar da de­ni­ze ç›­k›p yel­ken­le­ri­ni aça­rak Ce­zâ­yir’e do¤­ru ha­
re­ket et­ti­ler.
Ni­hâ­yet bir gün Ce­zâ­yir Ka­le­si önü­ne gel­di­ler ki, ora­da ne ada
var ne ka­le. On­la­r›n ada ve ka­le ola­rak bil­dik­le­ri yer­de bir li­man­
dan ba­ka bir ey yok.
Man­za­ra­y› gö­rün­ce ba­la­r›­na ge­len­le­ri tah­min et­tik­le­rin­den,
he­men ge­ri dö­nüp kaç­mak is­te­di­ler, an­cak Hay­red­dîn Bey’in ha­
z›r va­zi­yet­te bek­le­yen on be adet ka­d›r­ga­s› pe­le­ri­ne dü­üp, he­
nüz bir men­zil me­sâ­fe git­me­den ye­ti­ti­ler.
Ara­la­r›n­da ç›­kan ça­t›­ma so­nun­da mü­câ­hid­ler gâ­lip gel­di­ler.

116
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

El­le­rin­de­ki do­kuz adet bar­ça­y› da al›p dön­dük­le­rin­de Ce­zâ­yir hal­k›

bü­yük bir se­vinç için­de gâ­zi­le­ri kar­›­la­ya­rak on­la­ra du­âlar et­ti­ler.
Bu bar­ça­la­r›n için­de bu­lu­nan mü­him­ma­t› ve si­lah­la­r› ç›­ka­r›p
yer­le­tir­dik­ten son­ra dü­man­la­r›­n› da bir ye­re top­la­y›p sa­y›m yap­
t›­lar. Cenk­te k›­r›­lan­la­r›n d›­›n­da, iki bin ye­di yüz sek­sen üç ne­fer
dü­man ç›k­t›. On­la­r› da ha­pis­ha­ne­le­re yer­le­tir­di­ler. Da­ha son­ra
Hay­red­dîn Pa­a kap­tan­la­r› ça­¤›r­ta­rak, on­lar­dan ‹s­pan­ya ta­raf­la­
r›n­da ne­ler olup bit­ti­¤i hak­k›n­da ha­ber­ler sor­du. Kap­tan­lar da:
“Kral Bar­se­lo­na’day­d›34. Do­nan­ma ha­z›r ol­du­¤u için bi­zi bu ta­
ra­fa gön­der­di, ken­di­si Ce­ne­viz’e gi­de­cek­ti, im­di ora­da­d›r.” di­ye
ce­vap ver­di­ler. Hay­red­dîn Bey bu ce­vap­lar­dan ‹s­pan­ya kra­l›­n›n do­
nan­ma ha­z›r­la­ya­rak Ce­ne­viz’e git­ti­¤i­ni an­la­d› ve he­men Ay­d›n Re­is’i
ha­z›r va­zi­yet­te bek­le­yen on be adet ge­mi­ye kap­tan ta­yin ede­rek:
“Yü­rü, im­di Al­lâh’›n yar­d›­m› se­nin­le ola. ‹s­pan­ya kra­l›­n›n bir
ni­ce ka­d›r­ga­la­r›­n› al›p ge­le­sin.” di­ye ha­y›r du­âlar edip gön­der­di.
Ay­d›n Re­is de ga­zâ ni­ye­tiy­le ç›­k›p, Al­lâh’a te­vek­kül ede­rek de­
ni­ze aç›­l›p, rüz­ga­r›n da uy­gun bir e­kil­de es­me­siy­le dü­man ta­raf­
la­r›­na yo­la ko­yul­du.
Hay­red­dîn Pa­a’n›n du­âs› be­re­ke­tiy­le, Ay­d›n Re­is, se­lâ­met­le
dü­man ya­ka­s›­na ge­çip, o mem­le­ket­ler­de -ka­ra­da ve de­niz­de- öy­le
i­ler yap­t› ki an­la­t›l­ma­s› im­kân­s›z. Ni­hâ­yet bir yer­de, ka­ra­ya as­ker
ç›­ka­r›p, -ken­di­si de bir­lik­te ol­du­¤u hal­de- ni­ce köy­ler ve ni­ce e­hir­ler
vu­rup ni­ce ka­le­ler al­d› ki, o ka­le­le­rin iç­le­rin­de ne var­sa hep­si­ni al›p,
ka­le­le­ri y›k­t›. U¤­ra­d›­¤› yer­le­rin ta­ma­m›­n› ie ya­ra­maz ha­le ge­tir­di.
Ora­dan, dü­ma­n›n zul­mü al­t›n­da bu­lu­nan Müs­lü­man­la­r› kur­
tar­mak için Mü­dec­cel vi­lâ­yet­le­ri­ne git­ti­ler.

Ay­d›n Re­is Rü­ya­s›n­da Hay­red­dîn Bey’i Gö­rür

Öte yan­dan, mem­le­ke­tin çe­it­li yer­le­rin­den top­la­nan halk
‹s­pan­ya kra­l›­na va­r›p, her bi­ri­si fer­yâd ü fi­gan ede­rek:
“Siz­ler bu­ra­da gaf­let için­de otu­rur­ken i­te Bar­ba­ros’un do­nan­
ma­s› ge­lip bi­zim vi­lâ­yet­le­ri­mi­zi ha­rap ey­le­di. El­le­ri­ne ge­çir­dik­le­ri
34
Bar­se­lo­na: ‹s­pan­ya’n›n ku­zey do­¤u­sun­da bu­lu­nan me­hur e­hir.

117
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

H›­ris­ti­yan­la­r› esir et­ti, mem­le­ket­te dir­lik dü­zen b›­rak­ma­d›. Ne olur

der­di­mi­ze bir çâ­re bu­lun! Ak­si hal­de bü­tün il ve mem­le­ket el­den
ç›­kar!” di­ye a¤­la­›p, ya­k›n­d›­lar.
‹s­pan­ya kra­l› bun­la­r› du­yun­ca ak­l› ba­›n­dan git­ti ve ne ya­pa­ca­
¤›­n› a­›r­m› bir va­zi­yet­te adam­la­r›­n› ça­¤›r­t›p, he­men on be ge­mi
do­na­ta­rak Ay­d›n Re­is’i bul­ma­la­r› em­ri­ni ver­di.
On­lar da al­d›k­la­r› emir ge­re­¤i, kö­e kö­e, li­man li­man mü­câ­
hid­le­ri ara­ma­ya ba­la­d›­lar.
Bu ara­da mü­câ­hid­ler Mü­dec­cel’e va­r›p, ora­da­ki Müs­lü­man­la­r›
ala­rak ge­mi­le­re bin­di­rip de­ni­ze aç›l­d›­lar. Son­ra bir ada­ya va­r›p
de­mir at­t›­lar. O ge­ce ora­da ka­l›p sa­bah git­me­yi dü­ü­nü­yor­lar­d›.
O ge­ce Ay­d›n Re­is bir rü­ya gör­dü. Rü­ya­s›n­da Hay­red­dîn Re­
is’in ya­n›­na va­ra­rak ona:
“Sul­ta­n›m! Sa­bah olun­ca Ce­zâ­yir’e git­mek is­ti­yo­rum, siz­ler ne
bu­yu­rur­sunuz?” der. Hay­red­dîn Re­is de:
“Ey Ay­d›n Re­is! Sen Ce­zâ­yir’e böy­le gel­mez­sin, da­ha bü­yük
bir se­vinç için­de ge­lir­sin” di­ye­rek, Ay­d›n Re­is’in ar­ka­s›­na ken­di
mü­bâ­rek eliy­le k›r­m›­z› bir çu­ka giy­dir­di ve son­ra tek­rar: “Ey Ay­d›n
Re­is! Ha­be­rin ol­sun ki, ya­r›n sa­bah gün do¤­du­¤u ma­hal­den si­zin
üze­ri­ni­ze on be adet ge­mi ge­li­yor. Sa­k›n on­lar­dan kor­kup çe­kin­
me­yi­niz. Çün­kü on­lar ba­na Al­lâh ta­ra­f›n­dan ve­ril­mi­tir. Dü­man
gel­me­den ve or­ta­l›k ay­d›n­lan­ma­dan sa­k›n ye­ri­niz­den k›­m›l­da­ma­
y›n! Öy­le bi­le­sin ki, bu kü­çük yer mü­bâ­rek bir yer­dir.
On­lar ge­lin­ce bü­yük bir gay­ret gös­te­re­rek, ön­ce sen va­r›p kap­
tan­la­r›­n›n ge­mi­si­ne çat. Ön­ce sen ça­tar­san Al­lâh’›n iz­niy­le f›r­sat
se­nin­dir.” di­ye bir ne­vi na­si­hat et­tik­ten son­ra de­niz içi­ne do¤­ru
yü­rü­yüp git­ti.
Onun de­niz üs­tün­de yü­rü­me­si­ne ta­ac­cüp eder­ken uya­nan Ay­
d›n Re­is, ken­di ken­di­ne:
“Bu kim­se bo de­¤il­dir, rü­ya bi­le ol­sa de­di­¤i­ni ya­pa­l›m ve im­
di­lik bu­ra­dan git­me­ye­lim, ba­ka­l›m Mev­lâ ne­ler gös­te­rir” de­di ve
sa­bah na­ma­z›­n› k›­l›p vir­di­ni oku­ya­rak bek­le­me­ye ba­la­d›.
Di­¤er re­is­ler gör­dü­ler ki, Ay­d›n Re­is’te hiç git­me alâ­me­ti yok.

118
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Hal­bu­ki ge­mi­le­ri esir­ler­le, e­ya­lar­la ve Mü­dec­cel Müs­lü­man­la­r›y­la

do­lu. Dü­man do­nan­ma­s›­n›n da ken­di­le­ri­ne do¤­ru gel­mek­te ol­
du­¤un­dan ha­ber­le­ri var. Bu va­zi­yet­te bir an ev­vel kal­k›p git­mek
is­ti­yor­lar­d›. Onun için, her bi­ri­si ses­le­ne­rek:
“Ey kap­tan ne bek­li­yor­sun? Hay­di gi­de­lim, Al­lâh izin ve­rir­se
se­lâ­met­le va­r›p me­kâ­n›­m›­za ula­a­l›m” der­ler.
Ay­d›n Re­is de on­la­r›n bu söz­le­ri­ni du­yun­ca, ce­va­ben:
“Ey re­is kar­de­ler! Siz­ler Hay­red­dîn Bey’in ne mü­bâ­rek bir
kim­se ol­du­¤u­nu bi­lir­si­niz. ‹çi­niz­de her­han­gi bi­ri­niz onu rü­ya­s›n­da
gör­se her hal­de se­vi­nip mem­nun ka­l›r. Ben bu ge­ce onu rü­yam­da
gör­düm, hat­ta az ön­ce­ye ka­dar san­ki ger­çek­ten gö­rü­ü­yor gi­bi
be­ra­ber­dik. Onun­la bir­lik­te soh­bet edi­yor­duk. Ba­na hi­ta­ben:
“Sa­k›n ye­ri­niz­den kalk­ma­y›­n›z. Gü­ne­in do¤­du­¤u va­kit üze­ri­
ni­ze on be adet dü­man ka­d›r­ga­s› ge­le­cek, on­la­r› va­r›p al›n, hiç
kork­ma­y›n. On­lar ba­na Rah­mân ta­ra­f›n­dan ve­ril­mi­tir.” de­di. Da­
ha bu­nun gi­bi bir­çok na­si­hat­ler et­ti. im­di bir mik­tar da­ha oya­la­
na­l›m da gün do¤­ma vak­ti ol­sun, ba­ka­l›m Hak Te­âlâ ne gös­te­rir,
son­ra kal­kar gi­de­riz” de­di. Bu son ke­li­me­yi söy­ler söy­le­mez ka­d›r­
ga­la­r›n gel­mek­te ol­du­¤u­nu gör­dü­ler.
Bu ka­d›r­ga­lar, ‹s­pan­ya kra­l› ta­ra­f›n­dan ken­di­le­ri­ni ara­y›p bul­mak
için gön­de­ri­len ka­d›r­ga­lar­d›. Do­na­n›m­l› bir e­kil­de mü­câ­hid­le­ri ar›­
yor­lar­d›. On­lar da Müs­lü­man ge­mi­le­ri­nin izi­ni sü­rüp bu­ra­da ol­duk­
la­r› ha­be­ri­ni al­m›­lar­d›. Ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan bir ka­le­de yat­m›­lar
ve ge­ce vak­ti mü­câ­hid­le­re âni­den bas­k›n yap­ma­y› plan­la­m›­lar­d›.
Ne var ki ge­mi­le­rin nam­l› kap­tan­la­r›n­dan bi­ri­nin “Cü­van” isim­
li o¤­lu­nun bin­di­¤i ge­mi, -ki o da di­¤er bir ge­mi­de kap­tan­d›- ye­rin­
den kop­tu­¤u gi­bi de­niz için­de bu­lu­nan ve d›­a­r›­dan gö­zük­me­yen
bir ka­ya­n›n üze­ri­ne otur­mu, onu kur­ta­r›n­ca­ya ka­dar da va­kit geç­
ti­¤in­den ge­cik­mi­ler ve ora­ya an­cak sa­bah vak­tin­de ge­le­bil­mi­ler.
An­la­›­l›­yor ki, Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri on­la­r› sak­la­mak için o ka­
ya­y› se­bep k›l­m›.
Mü­câ­hid­ler dü­man ka­d›r­ga­la­r›­n› gö­rün­ce he­men üzer­le­ri­ne
var­d›­lar ve mu­ka­be­le et­mek is­te­di­ler. On­lar da bun­la­r›n li­man­

119
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

dan ka­la­ba­l›k ola­rak ç›k­t›k­la­r›­n› ve üzer­le­ri­ne gel­dik­le­ri­ni gö­rün­ce:

“Bun­lar bi­zim ara­d›k­la­r›­m›z ol­ma­ya­bi­lir, bel­ki Bar­ba­ros’un ken­di­si
de bu­ra­da­d›r” di­ye­rek kor­kup kaç­ma­ya ba­la­d›­lar. Mü­câ­hid­ler de
bu du­ru­mu gö­rün­ce, va­r›p cen­ge ba­la­d›­lar.
Ay­d›n Re­is de Hay­red­dîn Pa­a’n›n, rü­ya­s›n­da ken­di­si­ne yap­
t›­¤› na­si­ha­ti ha­t›r­la­y›p h›z­la ve ce­sa­ret­le ha­re­ket ede­rek kap­ta­n›n
ge­mi­si­ne çat­t› ve f›r­sat ver­me­yip, Al­lâh’›n yar­d›­m›y­la tes­lim al›p,
üze­ri­ne ‹s­lâm san­ca­¤›­n› çek­ti.
Kap­tan­la­r›­n›n ge­mi­le­rin­de ‹s­lâm san­ca­¤›­n› gö­ren di­¤er dü­man
ge­mi­le­ri­nin kap­tan­la­r› sa­va­ma­ya me­cal­le­ri kal­ma­d›­¤›n­dan, mü­câ­
hid­ler hep­si­ni de ele ge­çi­rip li­ma­na ge­tir­di­ler.
An­cak ge­mi­ler­den üçü faz­la ya­ra al­d›­¤›n­dan, için­de­ki dü­man­
lar ve e­ya­lar ç›­ka­r›l­d›k­tan son­ra bat­t›­lar. Üç ta­ne­si de al­d›k­la­r›
ya­ra se­be­biy­le git­me­ye me­cal­le­ri kal­ma­d›­¤›n­dan gâ­zi­ler ta­ra­f›n­dan
iç­le­ri bo­al­t›l­d›k­tan son­ra ya­k›l­d›­lar.
Ge­ri ka­lan do­kuz ge­mi sa¤­lam ola­rak Ce­zâ­yir’e ge­ti­ril­di. Hay­
red­dîn Bey de on­la­r› gö­rün­ce mem­nun ka­la­rak Ay­d›n Re­is’in s›r­
t›­n› s›­vaz­la­y›p du­âlar et­ti. Ay­d›n Re­is de:
“Sul­ta­n›m! Siz­ler bu ha­y›r du­âla­r› ve il­ti­fa­t› ba­na de­¤il ken­di­
ni­ze ya­p›­n›z. Bu ku­lu­nuz siz­le­ri rü­yam­da gö­rüp de na­si­hat­le­ri­ni­zi
din­le­me­mi ol­say­d›m ne bu mü­him­mat­la do­lu ge­mi­le­re ya­na­a­bi­lir
ne de kar­› ko­ya­bi­lir­dim. Bel­ki de fi­rar eden ben olur­dum.
im­di bu ben­de­niz, rü­yam­da siz­le­ri zâ­hir­de gör­dü­¤üm gi­bi gö­
rüp, na­sî­ha­ti­ni­zi din­le­ye­rek da­yan­d›m ve za­fer mü­yes­ser ol­du. Hak
Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri bi­ze nus­ret ver­di. Her ne ol­mu­
sa siz­le­rin du­âs› be­re­ke­tiy­le ol­mu­tur” de­di. Son­ra eli­ni ve ete­¤i­ni
öpüp ay­r›­l›r­ken, Hay­red­dîn Pa­a elin­den tu­tup ku­la­¤›­na e¤i­le­rek:
“O¤­lum Ay­d›n Kap­tan! Bâ­t›n âle­min­de ba­z› sey­ran­lar mey­da­
na ge­lir. Sen ta­ac­cüp­te ka­l›p da inat­ç› ol­ma, tes­lim ol. Ki­i her ne
men­zi­le ere­yim der­se tes­li­mi­yet­le erer. La­kin o¤­lum, ci­hâd yo­lun­da
pâk­l›k ile ge­zen­ler­de sey­ran ek­sik ol­maz” de­di. Ay­d›n Kap­tan da:
“Ey­val­lâh sul­ta­n›m, ke­re­min var ol­sun” de­yip se­vinç için­de ç›­
k›p git­ti.

120
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Sen ki Ce­zâ­yir Bey­ler­be­yi Gâ­zi Hay­red­dîn Pa­a’s›n

Hay­red­dîn Bey’in böy­le za­fer­le ne­ti­ce­le­nen ga­zâ­lar et­me­si, sa­
de­ce Arap vi­lâ­yet­le­rin­de ve ‹s­pan­ya’da de­¤il bü­tün Fren­gis­tân’da
du­yul­du, nâ­m› ya­y›l­d›. Fi­ren­gis­tân di­yâ­r›­na bu ka­dar se­fer­ler dü­
zen­le­me­sin­den mak­sat, on­la­r›n ba­la­r›­n› öne e¤ip Os­man­l› mem­
le­ket­le­ri­nin hu­zur­lu kal­ma­s›­na kat­k›­da bu­lun­mak ve bu ve­si­le ile
Sul­tan Se­lîm Han haz­ret­le­ri­nin du­âs›­na maz­har ol­mak­t›.
Hay­red­dîn Pa­a bu za­fer üze­ri­ne iki adet ka­d›r­ga do­na­t›p, Ay­
d›n Re­is’in em­ri­ne ve­re­rek ‹s­tan­bul’a gön­der­di. On­lar da va­r›p
Hay­red­dîn Pa­a’n›n nâ­me­si­ni tak­dim et­tik­ten son­ra, onun ga­zâ­la­
r›­n› ve dü­ma­na ver­di­¤i s›­k›n­t›­la­r› an­lat­t›k­la­r›n­da, hep­si de bü­yük
se­vinç duy­du­lar.
Sul­tan Se­lîm Han, Hay­red­dîn Bey’e ve bü­tün yol­da­la­r›­na ha­
y›r du­âlar et­ti. Va­ran gâ­zi­le­ri bir ay ka­dar mi­sa­fir ede­rek on­la­ra
iz­zet ve ik­ram­lar­da bu­lun­du. Ay­r›­ca bü­tün is­tek­le­ri­ni kar­›­la­y›p,
bel­li bir sü­re kal­d›k­tan son­ra on­la­r› çe­it­li he­di­ye­ler­le tal­tif edip,
el­le­ri­ne de emr-i e­rîf ve­rip u¤ur­la­d›.
Emr-i e­rîf­te:
“Siz­ler ki Ce­zâ­yir’in be­yi olan Hay­red­dîn’si­niz. im­di bun­dan
ev­vel, Na­sa­ra mil­le­ti­nin ken­di­siy­le if­ti­har et­ti­¤i Ef­renc kra­l›, be­nim
Âsi­tâ­ne-i Sa­âdet’ime adam­la­r›­n› gön­de­rip ara­m›z­da ba­z› ko­nu­
ma­lar ol­mu­tu. Bu hu­sus­ta, ku­lum Mus­ta­fa Ça­vu ile hükm-i e­
rî­fim ve­ri­lip gön­de­ril­mi­tir. im­di sen de o hükm-i e­rî­fi­me ba­k›p
ge­re­¤i­ni ya­pa­s›n ve Ef­renc di­yar­la­r›­na ona gö­re bir yi­¤it mas­la­hat-
gü­zâr kim­se gön­de­rip, bü­tün taf­si­la­t›y­la te­ces­süs et­ti­rip bil­gi ala­s›n
ki on­lar söz­le­rin­de du­rur­lar m›, dur­maz­lar m›? Söz­le­ri ve fi­il­le­ri
tu­tar­l› m›? Ne ya­par­lar, ne yap­maz­lar? Hâ­s›l-› ke­lâm, Ef­renc kra­
l›­n›n bü­tün fa­âli­yet­le­rin­den sa¤­lam ve do¤­ru ha­ber­ler al›p, ku­lum
Mus­ta­fa Ça­vu’la bu ta­ra­fa gön­de­re­sin.” di­ye yaz­d› ve Mus­ta­fa
Ça­vu’u va­ran ge­mi­ler­le gön­der­di.
Ge­mi­ler de­ni­ze aç›­la­rak, Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­
ri’ne te­vek­kül edip, Ce­zâ­yir’den ya­na ha­re­ket et­ti­ler.

121
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Ni­hâ­yet ge­mi­ler Ce­zâ­yir li­ma­n›­na en­lik ve se­vinç için­de ya­

na­t›­lar. Bu man­za­ra dü­man­la­r› çat­lat­t›­¤› nis­pet­te Üm­met-i Mu­
ham­med’i se­vin­dir­di.
Hay­red­dîn Pa­a he­men bü­yük bir di­van top­la­y›p, bü­tün gâ­zi­
le­ri, mem­le­ket bü­yük­le­ri­ni ve ile­ri ge­len­le­ri­ni, eyh­le­ri ve âlim­le­ri
ça­¤›rt­t›. Ay­d›n Re­is, Sul­tan Se­lîm Han haz­ret­le­ri­nin hatt-› hü­mâ­
yû­nu­nu ta’zî­men ve tek­rî­men öpüp Hay­red­dîn Pa­a’ya ver­di. O
da ka­b›n­dan ç›­ka­r›p öpe­rek di­van efen­di­si­nin eli­ne ver­di. Di­van
efen­di­si de hatt-› hü­mâ­yû­nu ses­li ola­rak oku­du. Hatt-› Hü­mâ­
yûn’da öy­le ya­z›­l›y­d›:
“Sen ki, la­lam Ce­zâ­yir bey­ler­be­yi Gâ­zi Hay­red­dîn Pa­a’s›n.
Bü­tün yap­t›k­la­r›n mâ­lu­mu­muz ol­mu­tur. Gön­der­di­¤in he­di­ye­ler
bü­yük mak­bu­le geç­mi­tir. Al­lâ­hü Te­âlâ se­ni din dü­man­la­r› üze­ri­
ne man­sur ve mu­zaf­fer k›l­s›n, dün­ya­da ve âhi­ret­te yü­zün ak ol­sun.
Ce­zâ­yir önün­de iki ka­le fet­het­mi­sin. Ga­zân mü­bâ­rek ol­sun.
Se­ni Al­lâh’a ›s­mar­la­d›m. Hak Te­âlâ sa­na ha­y›r­l› ömür­ler ih­san
ey­le­sin.”
Hatt-› Hü­mâ­yûn okun­duk­tan son­ra Hay­red­dîn Pa­a, ka­vu­
tu­¤u bu ni­met kar­›­s›n­da Al­lâ­hü Te­âlâ’ya hamd ü se­nâ­ler et­ti.
Pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin gön­der­di­¤i al­t›n s›r­ma­l› ve âyet­ler ya­z›­l› ye­
il san­ca­¤› ve k›r­m›­z› fi­lân­d›­ra­y› otur­du­¤u pa­a ka­p›­s›­n›n üze­ri­ne
dik­tir­di. Bü­yük zi­yâ­fet­ler ve­rip Ce­zâ­yir’de üç gün en­lik­ler ya­p›l­
ma­s›­n› em­ret­ti.

‹s­pan­ya Kra­l›­n›n Te­la­›

Hay­red­dîn Bey’in, çev­re­sin­de ve Fren­gis­tan’da bun­ca za­fer­
ler el­de et­me­si, H›­ris­ti­yan hal­k›­n›n kor­ku­lu rü­ya­s› ol­ma­s›, ay­r›­ca
‹s­pan­ya böl­ge­sin­de­ki Mü­dec­cel Müs­lü­man­la­r›­n›n im­da­d›­na ye­ti­
me­si ve on­la­ra sa­hip ç›k­ma­s› ‹s­pan­ya kra­l›­n› ta­sa ve kay­g›­ya gark
edip hu­zu­ru­nu ka­ç›r­d›­¤›n­dan bü­tün bey­le­ri top­la­y›p bü­yük bir di­
van olu­tur­du. On­la­ra:
“Bey­ler! u bi­zim Bar­ba­ros de­ni­len Türk ile aca­bâ hâ­li­miz ne
ola­cak? E¤er biz bir­kaç gün­lü­¤ü­ne bir ta­ra­fa gi­de­cek ol­sak, he­men

122
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ha­ber al›p ge­mi­le­ri­ni gön­de­ri­yor, ili­mi­zi ve mem­le­ke­ti­mi­zi ha­rab

et­ti­ri­yor. Ay­r›­ca bi­zim va­tan­da­la­r›­m›­z› ge­mi­le­ri­ne al›p ken­di ili­ne
ve mem­le­ke­ti­ne gö­tü­rü­yor. Ge­mi­le­ri­miz ge­rek ti­câ­ret için ve ge­rek
ba­ka bir i için bir yer­den bir ye­re gi­de­cek ol­sa, on­la­ra yol ver­me­
yip, san­ki ba­ba­s›­n›n ma­l› gi­bi al›p zap­te­di­yor. Hâ­s›l-› ke­lâm onun
elin­de âciz ve çâ­re­siz kal­d›k. Bu da be­nim ba¤­r›­m› ka­na bu­la­m›­t›r.
E¤er ge­rek­li ted­bir­ler al›­n›p da hak­k›n­dan ge­lin­mez­se, so­nun­da
o, bu­ra­la­r› da ha­râb edip, hal­k›­m›­z› hep ken­di di­ni­ne gir­di­rir. im­
di bu­na bir çâ­re dü­ü­nün!” de­di.
Ora­da bu­lu­nan dü­man bey­le­ri­nin ve ce­hen­nem kö­pek­le­ri­nin
kalp­le­rin­de Bar­ba­ros kor­ku­su o ka­dar yer et­mi­ti ki, her ne­re­de
bir ey söy­ler­ler­se Bar­ba­ros mut­la­ka on­dan ha­ber­dar olur inan­c›n­
day­d›­lar. Bu kor­ku halk ara­s›n­da da çok yay­g›n­d›. Öy­le ki, ço­cuk­
la­r› a¤­la­sa, “i­te Bar­ba­ros ge­li­yor” di­ye kor­ku­tur­lar, ço­cuk­lar da
he­men a¤­la­ma­y› ke­ser­di.
Ora­da bu­lu­nan­lar bu­nun için her­han­gi bir tek­lif­te bu­lun­ma­ya
çe­ki­ni­yor­lar­d›. Hiç kim­se­den ses ç›k­ma­y›n­ca, And­rea Dor­ya isim­li
me­hur kap­tan ye­rin­den kal­ka­rak ve dü­man­la­r›n âde­ti üze­re, ba­
›n­dan ap­ka­s›­n› ç›­ka­r›p eli­ne ala­rak kra­la dön­dü ve:
“Ey kral! Ne­den bu ka­dar öf­ke­li ve en­di­e­li­sin? Her der­din bir der­
ma­n› var­d›r. E¤er emir bu­yu­rur­sa­n›z ben onu ara­dan kal­d›­r›­ve­re­yim”
de­di. Kral da “Der­mâ­n› ne­dir?” di­ye so­run­ca, öy­le ce­vap ver­di:
“Siz ba­na Ef­renc kra­l›n­dan yir­mi adet ka­d›r­ga al›­n›z, ben de
va­r›p o “Bar­ba­ros” de­ni­len ada­m›, sa­de­ce der­ya­dan de­¤il ken­di
ilin­den ve mem­le­ke­tin­den ç›­kar­t›p o¤­lu­na ve k›­z›­na has­ret et­ti­re­
yim. E¤er Türk mem­le­ket­le­rin­den ya­na gi­der de kar­›­ma ç›­kar­sa,
sa­de­ce ge­mi­le­ri­ni al­mak­la ik­ti­fa et­me­yip onun ca­n›­n› ve ba­›­n› bi­le
ala­y›m” de­di. Bu­nun üze­ri­ne ‹s­pan­ya kra­l›:
“Ger­çek­ten do¤­ru söy­ler­sin, sa­na bun­lar ge­rek­li” de­yip, he­
men mek­tup ya­za­rak bir el­çi ile Ef­renc kra­l›­na gön­der­di ve on­dan
do­nan­ma­s›­n› is­te­di. Ef­renc kra­l› da -‹s­pan­ya kra­l›y­la he­nüz ye­ni
ba­r›­m› ol­du­¤un­dan, ara­la­r›n­da yi­ne bir fit­ne ç›k­ma­s›n di­ye- tek­
li­fi­ni ka­bul ede­rek yir­mi ge­mi­den olu­an do­nan­ma­s›­n› gön­der­di.

123
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

‹s­pan­ya kra­l› ge­mi­le­ri gö­rün­ce pek mem­nun kal­d› ve ken­di do­

nan­ma­s›y­la bir­lik­te hep­si­ni And­rea Dor­ya’ya tes­lim et­ti. And­rea
Dor­ya da bü­yük bir ge­mi fi­lo­suy­la ar­t›k de­niz­de­dir.

Biz Al­lâh’tan Gay­ri Kim­se­den Yar­d›m Bek­le­me­yiz

Hay­red­dîn Bey de dü­man­la­r›n bu it­ti­fak­la­r›­n› ve bü­yük bir ha­
z›r­l›k yap­t›k­la­r›­n› ha­ber al›n­ca, he­men otuz be adet ge­mi­den olu­
an bir do­nan­ma ha­z›r­la­ya­rak de­ni­ze aç›l­d› ve el­le­ri­ni aç›p:
“Ey Rab­bim! Ne olur bu âciz ve za­y›f ku­lu­na bu dü­ma­n› ze­bûn
ve ma¤­lûb edip, Ha­bîb’inin mû­ci­ze­si­ni gös­ter. Bu ku­lu­nun du­âs›­n›
ka­bul edip inâ­yet ve hi­dâ­yet ede­sin ki bu kâ­fir­le­ri her e­kil­de ve
her hu­sus­ta kor­ku­tup, ehl-i ‹s­lâm’a za­râr ve zi­yan ve­re­me­ye­cek
du­ru­ma ge­ti­re­lim.” di­ye duâ ve mü­nâ­cât­lar ede­rek ha­re­ket et­ti.
Al­lâh (Te­bâ­re­ke ve Te­âlâ) Haz­ret­le­ri’nin inâ­ye­tiy­le o ka­dar git­
ti, o ka­dar do­la­t› ki an­la­t›­la­maz. Yi­ne o ka­dar ge­mi­ler zap­te­dip
o ka­dar köy, e­hir ve ka­le­ler al­d› ki had ve he­sa­b› yok­tur. Hâ­s›l-›
ke­lâm geç­ti­¤i yer­ler­de­ki köy ve vi­lâ­yet­le­rin ba­›­na ol ka­dar gul­gu­le
ve vel­ve­le b›­rak­t› ki, gû­yâ k›­yâ­met gün­le­rin­den bir gün ol­du. Son­ra
yi­ne dö­nüp, mem­le­ke­ti­ne va­r›p, tah­t›­na otur­du an­cak do­nan­ma­
s›­n› boz­ma­y›p, as­ker­le­ri ge­mi­le­rin­de ha­z›r va­zi­yet­te bek­let­ti.
Bu se­fer­ler­de yi­ne o ka­dar ga­nî­met ge­tir­di ki hiç­bir za­man böy­
le ga­nî­met ol­ma­m›­t›.
Hay­red­dîn Bey, tes­lim al­d›­¤› esir­ler­den dü­ma­n›n du­ru­mu hak­
k›n­da bil­gi al›n­ca:
“Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri’nin de­di­¤i olur, o dü­man­la­r›n de­dik­le­ri
ol­maz, yi­ne on­la­ra Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri be­lâ­la­r›­n› ve­rir. Ben dü­
man il­le­ri­ne, mem­le­ket­le­ri­ne bu ka­dar i­ler edip, bir ni­ce zi­yân ve
ha­sar­lar et­tim ve El­ham­dü­lil­lâh, Re­sû­lül­lâh (s.a.v.) Haz­ret­le­ri’nin
mû­ci­zâ­t› be­re­ke­tiy­le sa¤ ve sâ­lim ola­rak ye­ri­me gel­dim, on­lar he­nüz
k›­m›l­da­ya­ma­d›­lar bi­le. Ha­ni bir darb-› me­sel var­d›r “Er­te­ye ka­lan
be­lâ­dan kor­kul­maz” di­ye. Ar­t›k bun­dan son­ra el­le­rin­den ge­le­ni ard­
la­r›­na koy­ma­s›n­lar. ‹­te biz ehl-i hak kim­se­yiz, yi­ne Hak Te­âlâ’ya
s›­¤›­n›­r›z ve ken­di­mi­zi de ona ›s­mar­la­r›z. O’nun tak­di­ri ne ise o olur.

124
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri bi­li­yor ki biz Al­lâh’tan ba­ka­s›n­dan yar­

d›m um­ma­y›z ve ta­lep et­me­yiz.
Si­nan Re­is ger­çek­ten bir mü­câ­hid kim­se­dir ve ehl-i küf­re bir­
çok za­rar ve zi­yâ­n› do­kun­mu­tur. An­cak bi­raz ta­mah­kâr­l›­¤› var­d›r.
Yi­ne se­fe­re ta­mah edip, bir gün yi­ne ol­maz ye­re va­r›p gaf­le­te
dü­e­rek kâ­fi­rin eli­ne geç­me­sin­den ve bi­zim ba­›­m›­za be­lâ ol­ma­
s›n­dan kor­ka­r›m. Ya­ni kâ­fi­ri se­vin­di­rip bi­zi üz­dü­¤ü gi­bi, onu dü­
man­la­r›n elin­den kur­tar­mak için bin bir tür­lü min­net edip ren­ci­de
ol­ma­m›z­dan kor­ka­r›m.” de­di ve he­men ona bir mek­tup ya­za­rak
gön­der­di. Mek­tu­bun­da:
“Ey Si­nan Re­is! Mâ­lu­mun ol­sun ki, dü­man ken­di ara­la­r›n­da
it­ti­fak et­mi­ler­dir. Ben bu­nu ha­ber al›n­ca, ken­dim biz­zat de­ni­ze
aç›­l›p ha­be­rin do¤­ru­lu­¤u hak­k›n­da sa¤­l›k­l› bil­gi­ler al­d›m. Bü­yük bir
ha­z›r­l›k yap­m›­lar. Bu va­zi­yet kar­›­s›n­da ora­da yal­n›z ol­mak­tan­sa
ge­lip bi­zim­le bir­lik­te ha­re­ket et­sen ol­maz m›? E¤er de­ni­ze git­mek
di­ler­sen, bi­zim ge­mi­le­ri­miz­le gi­dip bir­lik­te se­fer ey­le­ye­lim. Yi­ne
di­ler­se­niz ken­di­niz ka­ra­da sâ­kin olun, adam­la­r›­n›­z› ve ge­mi­le­ri­ni­zi
gön­de­rip se­fer et­ti­ri­niz. Böy­le­ce adam­la­r›­n›­za da ulû­fe tâ­yin olu­
nur da sa­de­ce ge­mi se­fe­ri­ne muh­taç ol­maz­s›n.”

Si­nan Re­is Ye­di Adet Ge­mi­siy­le Do­nan­ma­ya Ka­t›­l›r

Mek­tup Si­nan Re­is’e ula­›n­ca, al›p oku­du. Hay­red­dîn Bey’in
tek­li­fi­ni uy­gun ve mak­bul gö­re­rek der­hâl Ce­zâ­yir’e gel­di. Hay­red­
dîn Bey de onu ho gö­rüp, -da­ha ön­ce ol­du­¤u gi­bi- il­ti­fat­ta bu­lu­
na­rak, ken­di­si­ne gü­zel ev­ler tah­sis et­ti. Yi­ye­cek içe­cek gi­bi bü­tün
ih­ti­yaç­la­r›­n› kar­›­la­d›. Adam­la­r›­n›n da her bi­ri­ne hal­li hâ­lin­ce ulû­
fe­ler ta­yin et­ti ve on­lar da di­le­dik­le­rin­ce ka­ra­da sâ­kin olur­lar­d›.
On­la­r›n ha­t›­r›­n› k›­ra­cak hiç­bir tek­lif­te bu­lu­nul­maz­d›.
Si­nan Re­is he­nüz Ce­zâ­yir’e gel­mez­den ev­vel Hay­red­dîn Pa­a
biz­zat de­ni­ze ç›k­mak is­te­mi ve bu­nun için k›rk adet ge­mi do­na­t›p
ha­z›r­la­m›­t›. Tam ç›k­mak üze­rey­ken, Si­nan Re­is de ye­di adet ge­
mi ile ç›­ka­gel­di. Pek­si­met­le­ri ol­ma­d›­¤›n­dan ace­le ola­rak pi­i­ril­me­si
için Ce­zâ­yir’de­ki ve ir­el Ka­le­si’nde­ki pek­si­met­çi­le­re tak­sim edil­di.

125
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Do­la­y›­s›y­la se­fer ge­cik­ti. Bu ge­cik­me ol­ma­say­d› -Al­lâh bi­lir ama-

And­rea Dor­ya ile Hay­red­dîn Bey, ya de­niz­de ve­yâ­hûd de­mir­li iken
bu­lu­ur­lar­d›. Zî­râ Hay­red­dîn Pa­a’n›n ni­ye­ti ön­ce Ma­yor­ka Ka­le­si35
üs­tü­ne var­mak­t›. Dü­man­lar da Hay­red­dîn Bey’in bu pla­n›n­dan ha­
ber­dar ol­duk­la­r›n­dan, Ma­yor­ka Ka­le­si’ni ko­ru­mak için ora­ya gel­
mi­ler­di.
Öte yan­dan And­rea Dor­ya k›rk adet ka­d›r­ga ile Ma­yor­ka Ka­le­
si’ne gel­di. Dü­ün­dü ki Bar­ba­ros ta­ra­f›n­dan bir ha­ber al›p ona gö­re
ha­re­ket ede. Ora­da ti­câ­ret için Ce­zâ­yir’e gi­dip ge­len bir fir­ka­te36
ile kar­›­la­t› ki bu fir­ka­te Hay­red­dîn Bey’den izin kâ­¤›­d› al­d›­¤›n­dan,
is­te­di­¤i za­man gi­der ge­lir­di. And­rea Dor­ya da onu bu­lup, te­ces­süs
için gön­der­di ki, e¤er yol­da bir ha­ber bu­lur­sa yi­ne dö­nüp on­la­ra
ha­ber ve­re, yok e¤er ha­ber ala­maz­sa, yi­ne dö­nüp ge­tir­mi ol­du­¤u
çu­ka­la­r› sa­ta.
Ora­dan ç›­k›p, Arap ya­ka­s›­na geç­tik­ten son­ra ir­el Ka­le­si ile
Ce­zâ­yir Ka­le­si ara­s›n­da bir yer var­d›, ora­ya ge­lin­ce bir Mü­dec­cel
san­da­l› ç›­ka­gel­di. San­da­l›n için­den ada­m›­n› al›p gö­tü­re­rek And­rea
Dor­ya’ya tes­lim et­ti. On­dan öy­le ha­ber al­d› ki:
“Bar­ba­ros biz­zat, do­nan­ma­s›y­la de­ni­ze ç›­k›p, yi­ne dü­man ya­
ka­s›­na ge­çip ve ora­da se­ni ara­y›p bu­lup sa­va­ma­y› dü­ün­se ge­
rek­tir. E¤er se­ni bu­la­maz­sa, yi­ne do­la­›p Ma­yor­ka Ka­le­si’ne va­
r›p, ka­le­yi al­sa ge­rek­tir. An­cak Si­nan Re­is harp­ten gel­di­¤in­den,
ir­el’de bir mik­tar pek­si­met yap­t›r­d›­lar. u an­da ken­di­si biz­zat
Ce­zâ­yir Ka­le­si’nde­dir ama ge­mi­le­ri do­nan­m› ola­rak ha­z›r bek­
le­mek­te­dir. Pek­si­me­ti ise ba­z› ge­mi­ler­le Ce­zâ­yir’e ta­›r­lar.” de­di.
And­rea Dor­ya da:
“O Ce­zâ­yir’de iken ben va­ra­y›m, o pek­si­met ta­›­yan ge­mi­ler­den
bi­ri­ni zap­te­de­yim. E¤er on­lar­dan bi­ri eli­me geç­mez­se, ba­ri ir­el
Ka­le­si’ni top­la dö­ve­yim ve öy­le bir i ya­pa­y›m ki ‹s­pan­ya kra­l› nez­
din­de yap­t›­¤›­m›z ko­nu­ma lâf-› gü­zâf ol­ma­ya” de­yip ha­re­ket et­ti.

35
Ma­yor­ka: ‹s­pan­ya’n›n do­¤u­sun­da­ki Ba­le­ar Ada­la­r›’n›n en bü­yü­¤ü.
36
Fir­ka­te: Her kü­re­¤i­ni iki-üç ki­i­nin çek­ti­¤i on-on­ye­di otu­rak­l› ha­fif do­nan­ma
sa­va ge­mi­si olup, sek­sen ki­i ta­›r­d›.

126
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

He­men Arap ya­ka­s›­na ge­çip Hay­red­dîn Bey’in yap­t›r­d›­¤› ir­

el Ka­le­si’nin üs­tü­ne ç›­ka­gel­di. Ora­da her­han­gi bir ge­mi­ye rast­
la­ma­d›­¤›n­dan, ge­ri dö­nüp git­me­ye de uta­n›p, ka­ra­ya as­ker ç›­kar­
mak dü­ün­ce­siy­le li­ma­na do¤­rul­du.
Bun­la­r› gö­ren ka­le mu­hâ­f›z­la­r› dü­man do­nan­ma­s› ol­duk­la­r›­n›
an­la­y›p, ka­le­den top­la­r›­n› ate­le­di­ler. Böy­le­ce li­ma­na yak­la­ma­
la­r›­na f›r­sat ver­me­di­ler. Bu­nun üze­ri­ne dü­man do­nan­ma­s› top
men­zi­li­nin d›­›n­da bir ye­re de­mir at›p as­ker­le­ri­ni ora­ya ç›­kar­mak
mec­bu­ri­ye­tin­de kal­d›.
Ka­le­nin va­ro­un­da olan Müs­lü­man­lar bu­nu gö­rün­ce, he­men
ço­luk ço­cuk ne­le­ri var­sa hep­si­ni ve mü­him e­ya­la­r›­n› al›p ka­le­ye
gir­di­ler. Dü­man­lar da iner in­mez va­r›p o va­ro­a ko­yul­du­lar ve
mü’min­le­rin terk et­tik­le­ri k›y­met­siz e­ya­la­r› bu­lup ya¤­ma­la­ma­ya
ba­la­d›­lar. Bu­nun üze­ri­ne Müs­lü­man­lar da ka­le­den ç›­k›p, k›­l›ç­la­
r›­n› çe­ke­rek dü­ma­na hü­cum et­ti­ler. Kâ­fir­ler bu ânî hü­cûm kar­›­
s›n­da tu­tu­na­ma­y›p, ge­mi­le­ri­ne do¤­ru kaç­ma­ya ba­la­d›­lar. Ge­mi­le­
ri­ne ula­›n­ca­ya ka­dar da bin dört yü­zü k›­l›ç­tan geç­ti, al­t› yüz k›rk
al­t› ne­fer de esir al›n­d›. Ay­r›­ca, can kor­ku­suy­la ken­di­ni de­ni­ze at›p
bo­¤u­lan­la­r›n he­sa­b›­n› Al­lâh bi­lir.

Bar­ba­ros’un Ad›­n› Du­yun­ca Deh­e­te Ka­p›­l›r­lar

Bu ara­da da­ha ön­ce el­de edi­len H›­ris­ti­yan esir­ler­den bi­ri fi­rar
ede­rek dü­man do­nan­ma­s›­na s›­¤›n­d›. On­lar da he­men al›p And­
rea Dor­ya’n›n hu­zu­ru­na ç›­kar­d›­lar. And­rea Dor­ya Bar­ba­ros ile il­
gi­li ha­ber sor­du­¤un­da, öy­le ce­vap ver­di:
“Bar­ba­ros’un ge­mi­le­ri do­nan­m› va­zi­yet­te ha­z›r bek­li­yor. Siz­
le­rin bu­ra­da ol­du­¤u­nu­zu duy­du­¤u gi­bi he­men ge­lir. Bu­ra­s› du­ru­
la­cak yer mi­dir ki siz bu­ra­da bek­ler­si­niz? Hâ­lâ onun na­s›l bir ki­i
ol­du­¤u­nu an­la­ya­ma­d›­n›z m›? Bu­ra­da­ki Türk­ler Bar­ba­ros’u bek­
li­yor­lar, hat­ta si­zi gö­rüp ses ç›­kar­ma­ma­la­r›, bu ge­mi­le­ri Bar­ba­
ros’un ge­mi­le­ri san­d›k­la­r›n­dan­d›r. Yok­sa si­ze bu ka­dar f›r­sat ver­
mez­ler­di. u an­da si­zin dur­du­¤u­nuz yer em­ni­yet­li de­¤il­dir. Bu­ra­s›
bir ej­der­ha a¤­z›­d›r ve ars­lan yu­va­s›­d›r. Ak­l› ba­›n­da olan bir kim­se

127
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ken­di is­te­¤iy­le ej­der­ha a¤­z›­na dü­er mi ve­ya­hut ars­lan yu­va­s›n­da

ya­tar m›? Siz he­men ba­›­n›­z›n ça­re­si­ne ba­k›n!”
And­rea Dor­ya bu esir­den böy­le so­¤uk ha­ber­le­ri al›n­ca, he­men
ora­dan kal­k›p, yi­ne gel­di­¤i ta­ra­fa ha­re­ket et­ti.
Öte yan­dan dü­man do­nan­ma­s› ir­el Ka­le­si üs­tü­ne var­d›­¤›
za­man, Müs­lü­man­lar he­men bir ulak gön­de­re­rek, du­ru­mu Hay­
red­dîn Bey’e ha­ber ver­di­ler. Ulak yat­s› na­ma­z› vak­tin­de va­r›p ha­
be­ri Hay­red­dîn Bey’e ilet­ti. Do­nan­ma ha­z›r ol­du­¤un­dan, son bir
de­fa da­ha göz­den ge­çi­ri­lip tem­cîd vak­tin­de “Niy­yet-i ga­zâ kasd-›
küf­fâr” di­ye­rek ir­el Ka­le­si’nden ta­ra­fa yo­la ç›k­t›­lar.
Ge­mi­de sa­bah na­ma­z›­n› k›­l›p, gün­lük mâ­ne­vî va­zi­fe­le­ri­ni ta­
mam­la­d›k­tan son­ra gü­ne de dün­ya­ya zi­ya­s›­n› gön­de­rip or­ta­l›­¤›
ay­d›n­lat­m›­t›. Ni­hâ­yet ir­el Ka­le­si li­ma­n›­na va­r›p de­mir at­t›­lar.
Son­ra Hay­red­dîn Pa­a’n›n em­ri üze­ri­ne dü­man do­nan­ma­s›n­
dan al›­nan esir­le­ri ge­tir­di­ler. O da sa¤­lam olan­la­r›­n› al›p kü­re­¤e
ko­tu, ya­ra­l› olan­lar için de cer­rah­la­ra te­dâ­vî et­me­le­ri em­ri­ni ver­
di. On­lar da he­men te­dâ­vî et­me­ye ba­la­d›­lar.
Esir­ler için­de And­rea Dor­ya’n›n ket­hü­da­s› da bu­lu­nu­yor­du. Onu
al›p Hay­red­dîn Bey’in hu­zu­ru­na ge­tir­di­ler. Hay­red­dîn Bey, on­dan
And­rea Dor­ya’n›n pla­n›y­la il­gi­li ha­ber­ler sor­du. O da ce­va­ben:
“E¤er dü­ün­ce­sin­de bir de­¤i­ik­lik ol­ma­d›y­sa, bu­ra­dan ç›­k›p
yi­ne Ce­ne­viz’e gi­de­cek­ti. Çün­kü ir­el’de ie ya­rar adam­la­r›­n›n
ki­mi k›­r›l­d›, ki­mi esir ol­du. im­di Ce­ne­viz’den ba­ka bir yer­de bun­
la­r›n ye­ri­ne adam bul­ma­s› im­kân­s›z­d›r.” de­di.
Bu­nun üze­ri­ne mü­câ­hid­le­rin re­isi olan Hay­red­dîn Pa­a he­men
ora­dan kal­k› em­ri­ni ve­rip, Al­lâh’a te­vek­kül ede­rek Ce­ne­viz’e do¤­
ru yo­la ko­yul­du­lar. Yol­da Mar­sil­ya s›­n›­r›n­da bir ke­na­ra ç›­k›p so­ru­
tu­ra­rak, And­rea Dor­ya ile il­gi­li ha­ber al­d›k­tan son­ra Mar­sil­ya’ya
otuz mil uzak­l›k­ta bu­lu­nan ›s­s›z bir ada­ya ya­na­›p de­mir at­t› ve And­
rea Dor­ya’n›n ora­ya gel­me ih­ti­ma­li­ne üze­ri­ne tam on gün bek­le­di.
Ni­hâ­yet bir gün sa­bah vak­tin­de bir bü­yük yük ge­mi­si ç›­ka­gel­di.
He­men ka­y›k gön­de­rip ge­tirt­ti. Gör­dü­ler ki pey­nir yük­lüy­mü ve
Ma­yor­ka Ka­le­si’nden ge­li­yor­mu.

128
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Bu ara­da bun­la­r›n ge­mi­yi gö­tür­dük­le­ri­ni, Mar­sil­ya’ya on se­kiz mil

uzak­ta ›s­s›z bir ada­da bu­lu­nan To­lon Ka­le­si’nden gör­dü­ler. Me­¤er
o ka­le­nin li­ma­n›n­da dört adet ka­d›r­ga ha­z›r va­zi­yet­te bek­li­yor­mu.
He­men kap­tan­la­r›­na ha­ber ver­di­ler. On­lar da ge­mi­ye el ko­yan­la­
r›n sa­de­ce ka­y›k­ta bu­lu­nan­lar ol­du­¤u­nu zan­ne­dip, Hay­red­dîn Pa­a
ol­du­¤u­nu tah­min et­me­dik­le­rin­den, he­men hal­k› ge­mi­le­re dol­du­rup
Bar­ba­ros’un bu­lun­du­¤u ma­hal­le do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler.
Hay­red­dîn Bey de bu­lun­du­¤u ye­rin ya­k›n­la­r›n­da­ki bir bu­ru­nun
ucu­na göz­cü ge­mi­si koy­mu­tu ki her­han­gi bir ge­mi ve­ya bir yel­
ken gö­rür­se ge­lip on­la­ra ha­ber ve­re.
Göz­cü ge­mi­si va­zi­fe­li­le­ri bir ara gaf­let üze­re ol­ma­la­r› üze­ri­ne
ge­mi­de­ki kü­rek­çi­ler de hep for­sa dü­ma­n› ol­du­¤un­dan, f›r­sa­t›­n›
bu­lup, on­la­r› et­ki­siz ha­le ge­ti­re­rek ge­mi­yi al›p Mar­sil­ya li­ma­n›­na
do¤­ru gi­der­ken, To­lan Ka­le­si’nden ge­len­ler bun­la­r› gö­rüp, üzer­le­
ri­ne gel­di­ler. Kü­rek­çi­ler:
“Bu ge­mi Bar­ba­ros’a âit olup, biz bun­da kü­rek­çi idik. F›r­sa­t›­n›
bu­lup ge­mi­yi zap­te­de­rek kaç­t›k. Bar­ba­ros k›rk ye­di ge­mi­den olu­an
do­nan­ma­s›y­la biz­zat bu ada­da­d›r. K›rk se­kiz idi, i­te bi­ri­ni biz ba­s›p
al­d›­¤›­m›z­dan k›rk ye­di kal­d›. im­di siz ne­re­ye gi­di­yor­su­nuz? Yok­sa
Bar­ba­ros’a he­di­ye tak­dim et­mek için mi gi­di­yor­su­nuz?” de­di­ler.
On­lar bu ha­be­ri ve Bar­ba­ros ad›­n› du­yar duy­maz deh­e­te ka­p›­
l›p, der­hal ora­dan dö­ne­rek, can­la­r›­n› kur­ta­r›r­ca­s›­na bir ça­ba için­de
kaç­ma­ya ba­la­d›­lar. Ni­hâ­yet ka­le­ye ye­ti­ip, ge­mi­le­ri­ni li­ma­na çek­
tik­ten son­ra ge­mi­le­rin­den ç›­k›p ka­le­ye gi­re­rek ra­hat­la­d›­lar.

Ke­i­ler He­di­ye­ler­le Ge­lir­ler

Hay­red­dîn Bey o ge­mi for­sa­la­r›­n›n kaç­ma­la­r›n­dan ve ken­di­le­ri
için bir av sa­y›­lan o dört ge­mi­nin -ken­di­le­rin­den ha­ber­dar olup
da- ge­ri dön­me­le­rin­den ca­n› s›­k›­l›p, adam­la­r›­na:
“Ar­t›k bi­zim bu­ra­da ol­du­¤u­muz du­yul­du, git­me­miz ge­re­kir” de­
di. He­men o li­man­dan ha­re­ket edip Ce­ne­viz’e do¤­ru yo­la ç›k­t›­lar.
And­rea Dor­ya ile kar­›­la­a­ma­ma­n›n ver­di­¤i öf­ke ile ge­ce de gi­
dil­di. Ni­hâ­yet yüz mil ka­dar yol al›n­d›. Sa­bah na­ma­z› yak­la­m›­t›

129
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ki bir dü­man ka­le­si­ne rast ge­lip ka­le­de­ki­ler ha­ber­siz uyur­lar­ken

Hay­red­dîn Bey ge­mi­den as­ker ç›­ka­r›p o ka­le­yi ba­tan ba­a ku­at­t›.
Kâ­fir­ler­den du­yup da kaç­mak is­te­yen­le­ri ya­ka­la­ta­rak, kim­se­nin
kaç­ma­s›­na f›r­sat ver­me­di­ler. He­nüz da­ha gün do¤­ma­dan ka­le­yi
tes­lim al­d›­lar ve için­de ne var­sa hep­si­ni ç›­kar­t›p li­ma­na ge­tir­di­ler.
Li­man­da da yir­mi iki adet bü­yük ge­mi bu­lup, bü­tün e­ya­la­r› ve
esir­le­ri dol­dur­duk­tan son­ra, di­¤er ufak te­fek ge­mi­le­ri ve san­dal­la­r›
yak­t›­lar. Bu ka­dar ga­ni­met al­d›k­tan son­ra tek­rar yo­la ç›k­t›­lar.
Yi­ne yol­la­r› üze­rin­de -için­de ke­i­le­rin kal­d›­¤›- bir ada var­d›.
Ön­ce­den be­ri bü­tün ke­i­ler ora­da otu­rur­lar ve on­lar­dan ba­ka
kim­se bu­lun­maz­d›. O za­man ora­da sek­sen ne­fer ke­i bu­lu­nu­
yor­du. Hay­red­dîn Bey li­man­la­r›­na ya­na­›n­ca, ke­i­ler ge­lip, k›rk
adet gü­mü tas ve al­t›n­l› ta­bak ile zey­tin ve çok mik­tar­da gü­ver­cin,
ta­vuk ve yu­mur­ta he­di­ye ge­tir­mi­ler­di. Hay­red­dîn Bey de he­di­
ye­le­ri­ni ka­bul edip, tas ve ta­bak­la­r›­n› ge­ri ver­di. Ay­r›­ca bu ha­re­
ket­le­ri ho­u­na git­ti­¤in­den, on­la­ra he­di­ye­ler­le bir­lik­te emân ver­di.
Ge­mi­de­ki­le­re de bun­la­r›n in­ci­til­me­me­si ten­bi­hin­de bu­lun­duk­tan
son­ra izin ve­rip yer­le­ri­ne gön­der­di. On­lar da ken­di dil­le­rin­ce ve
iti­kad­la­r›n­ca du­âlar edip te­ek­kür ede­rek yer­le­ri­ne git­ti­ler.
Hay­red­dîn Bey ve mü­câ­hid­le­ri ora­dan da ha­re­ket ede­rek Ce­
ne­viz’e do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler. An­cak rüz­gâ­r›n ters es­me­si se­be­
biy­le mec­bû­rî dö­nü ya­pa­rak ön­ce­ki yat­t›k­la­r› ada­ya gel­di­ler ve
rüz­gâ­r›n id­de­ti ge­çin­ce­ye ka­dar ora­da kal­d›­lar.

Ce­ne­viz’den And­rea Dor­ya’ya Gön­de­ri­len

Fir­ka­te­le­rin So­nu
Öte yan­dan And­rea Dor­ya, ir­el ma¤­lû­bi­ye­tin­den son­ra, Bar­
ba­ros’un bü­yük bir do­nan­ma ile gel­di­¤i­ni ha­ber al›n­ca ora­dan kaç­
m›­t›. So­nun­da Ce­ne­viz’e do¤­ru gi­di­yor­du ki Hay­red­dîn Pa­a’n›n
da o ta­ra­fa git­ti­¤i­ni ö¤­re­nin­ce ‹s­pan­ya’ya yö­nel­di ve ‹s­pan­ya iç­
le­rin­de bü­yük bir ne­hir var­d›, ge­mi­le­ri­ni o neh­re ç›­ka­r›p bek­le­di.
Ora­ya gi­der­ken de Ce­ne­viz’e bir ka­y›k gön­de­rip el­le­ri­ne mek­tup
ve­re­rek, on­lar­dan üç bin si­lah­or, bir­kaç kap­tan, üç bin tü­fek ve

130
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ye­te­ri ka­dar mü­him­mat ve pek­si­met gön­der­me­le­ri­ni is­te­di. Ka­y›k

Ce­ne­viz’e var­d›­¤›n­da, on­lar da bir iki gün için­de is­tek­le­ri­ni te­da­rik
ede­rek, iki adet bü­yük fir­ka­te­ye yük­le­yip gön­der­di­ler.
Tak­di­re bak ki, Hay­red­dîn Bey’i ge­ri­ye dön­dü­ren rüz­gâr on­la­r›
da al›p Hay­red­dîn Bey’in bu­lun­du­¤u ye­re yö­nelt­ti­¤in­den, sa­ba­ha
do¤­ru ora­ya ç›­ka­gel­di­ler. An­cak fir­ka­te­ler­den bi­ri ön­de ge­li­yor­du.
Onun yel­ke­ni­ni gö­ren Hay­red­dîn Bey:
“Acep u ge­len yel­ken, ne ola, va­r›n gö­rün” de­di­¤in­de, göz­cü­
ler gö­rüp ge­le­rek öy­le ha­ber ver­di­ler:
“Bir adet bü­yük fir­ka­te, an­cak Al­lâh be­lâ­s›­n› ve­re” de­yin­ce,
onu di­¤er ge­mi­ler de gör­dü­ler ve he­men be on ka­da­r› üze­ri­ne
do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler. Hay­red­dîn Bey de bu ka­dar ge­mi­nin bir
fir­ka­te­ye kar­› var­d›k­la­r›­n› gö­rüp ken­di­si ç›k­ma­d›. Fir­ka­te­de­ki­ler
de on­la­r›n Bar­ba­ros do­nan­ma­s› ol­du­¤u­nu an­la­y›p, si­lah­la­r›­na ve
yol­da­la­r›­na gü­ve­ne­rek, sa­va va­zi­ye­ti­ne geç­ti­ler.
Her iki ta­raf da bir­bi­ri­ne yak­la­›p, kar­›­l›k­l› top ve tü­fek at­ma­ya
ba­la­d›­lar. O ka­dar cenk yap­t›­lar ki, fir­ka­te için­de bu­lu­nan­lar bit­
kin dü­tü­ler. Ni­hâ­yet bü­yük bir me­ak­kat ne­ti­ce­si fir­ka­te­yi tes­lim
al›p ge­tir­di­ler.
Ge­mi­ler der­ya­da ça­t›­›r­ken Hay­red­dîn Bey, d›­a­r› ç›­ka­rak yük­
sek­çe bir yer­den on­la­r› sey­re­di­yor­du ki di­¤er bir fir­ka­te­nin da­ha
gel­di­¤i­ni gör­dü. Va­kit ikin­di üze­ri olup or­ta­l›k da li­man­l›k ol­du­¤un­
dan, ge­mi­nin k›­m›l­dan­ma­ya gü­cü yok­tu. Hay­red­dîn Bey he­men
bir­kaç adet ge­mi gön­de­rip, on­la­ra:
“Va­r›n u fir­ka­te­yi bu ge­ce bek­le­yin. E¤er rüz­gâr olup gi­der­
se, ne ta­ra­fa git­ti­¤i­ni ö¤­re­nin, e¤er git­mez­se sa­k›n top men­zi­li
içi­ne gir­me­yin!” di­ye ten­bih­te bu­lun­du. Çün­kü onun na­s›l bir ge­
mi ol­du­¤u­nu ve için­de­ki si­lah­la­r› bi­li­yor­du. Mü­câ­hid­ler de va­r›p,
onun em­ret­ti­¤i gi­bi o ge­mi­nin ya­n›n­da bek­le­di­ler ve Hay­red­dîn
Bey haz­ret­le­ri­nin du­âs› be­re­ke­tiy­le Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri de­ni­zi
li­man­l›k edip rûz­gâ­r› da­hi kes­ti ki bir ta­ra­fa gi­de­ler.
Me­¤er bü­tün r›­z›k­la­r›n bö­lü­tü­rü­cü­sü olan Ce­nâb-› Hakk o fir­
ka­te­yi on­la­ra k›s­met et­mi ki bir ta­ra­fa yol ver­me­di.

131
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Mü­câ­hid­ler ge­ce o fir­ka­te­yi bek­le­di­ler ve ten­bih olun­du­¤u gi­

bi ya­n›­na yak­la­ma­d›­lar. Ni­hâ­yet sa­bah ol­du, dün­ya­y› ay­d›n­la­tan
gü­ne sa­âdet bur­cun­dan ba kal­d›r­d›, Hay­red­dîn Bey de ye­rin­den
kal­k›p ge­mi­ye do¤­ru ha­re­ket et­ti. Onu gö­ren di­¤er ge­mi­ler de ha­
re­ket et­ti­ler. An­cak Hay­red­dîn Bey re­is­le­re öy­le ten­bih­te bu­lun­du
ki:
“Ya­n›­na so­kul­mak­tan ka­ç›­n›n ki yol­da­lar sa­kat­lan­ma­s›n, sa­
de­ce uzak­tan top ile dö­ve dö­ve on­la­r›n gü­cü­nü k›­ra­l›m, ta ki on­lar
aman di­le­sin­ler on­dan son­ra ala­l›m” de­di. Bil­has­sa da Si­nan Re­
is’e dö­ne­rek:
“Sa­k›n ona ya­k›n var­ma!” di­ye­rek ay­r›­ca ten­bih­te bu­lun­du. Si­
nan Re­is ise: “Va­r›n­ca ne olur­mu?” di­ye­rek söz din­le­me­yip üze­
ri­ne do¤­ru gi­din­ce Hay­red­dîn Bey de ar­ka­s›n­dan “Va­r›n­ca ne ola­
ca­¤›­n› gö­rür­sün!” de­yip t›n­ma­d›. Si­nan Re­is ge­mi­ye yak­la­t›­¤›n­da,
onu gö­rüp tü­fek at­t›­lar. Kur­un­lar­dan bi­ri Si­nan Re­is’in gö­zü­ne
isâ­bet et­ti. Mü­câ­hid­ler he­men onun san­ca­¤›­n› in­di­rip, ge­mi­si­ni
li­ma­na çek­ti­ler. Hay­red­dîn Bey bu du­rum kar­›­s›n­da Si­nan Re­is’e
ga­yet mü­fik dav­ran­d›, an­cak hu­zu­ru kaç­t›. Bu öf­key­le dü­man
fir­ka­te­si­ne o ka­dar at› yap­t›­lar ki sa¤ ta­ra­f›­n› par­ça par­ça et­ti­ler,
ne­ti­ce­de dü­man­lar an­la­d›­lar ki Bar­ba­ros ge­mi­le­ri­ni ba­t›r­ma­dan
b›­rak­ma­ya­cak, fir­ka­te de bat­ma du­ru­mu­na gel­di, “Ön­ce can son­
ra ci­han” di­ye­rek, ba­la­r›­n› kur­tar­ma­n›n yo­lu­nu ara­ma­ya ba­la­
d›­lar ve “Öl­mek­ten­se, esir ol­mak ye¤­dir, zî­râ esir olur­sak yi­ne
kur­tul­ma ih­ti­ma­li var­d›r. Hem bi­zi esir ala­cak kim­se s›­ra­dan bir
le­vend de­¤il, biz­zat Bar­ba­ros’un ken­di­si­dir.” di­ye­rek he­men ken­
di­le­ri­ni de­ni­ze at›p yü­ze yü­ze Bar­ba­ros’un do­nan­ma­s›­na do¤­ru
var­d›­lar ve emân di­le­ye­rek ge­mi­le­re s›­¤›n­d›­lar. Son­ra Hay­red­dîn
Bey’in em­riy­le ge­mi ka­ra ta­ra­f›­na çe­ki­le­rek için­de­ki mü­him­mat ve
si­lah­lar ç›­ka­r›l­d›k­tan son­ra ge­mi de­ni­zin di­bi­ni boy­la­d›.
Ora­dan tek­rar ada­ya dö­ne­rek e­hîd olan­la­r›n ce­nâ­ze na­ma­z›­n›
k›­l›p def­net­ti­ler, ya­ra­l›­lar da -ge­rek kâ­fir ol­sun ve ge­rek Müs­lü­man
ol­sun- te­dâ­vî için cer­rah­la­ra tes­lim edil­di. Di­¤er sa¤­lam ve güç­lü
olan dü­man­lar da, re­is­le­re tes­lim edi­le­rek kü­re­¤e ko­ul­du­lar.

132
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Hay­red­dîn Pa­a Ce­zâ­yir’e Dö­ner

Hay­red­dîn Pa­a tes­lim al›­nan ge­mi­ler­den, And­rea Dor­ya’n›n
ne­re­de ol­du­¤u­nu so­rup ö¤­ren­dik­ten son­ra o ta­ra­fa do¤­ru ha­re­ket
et­ti. U¤­ra­d›­¤› li­man­lar­da bul­du­¤u ge­mi­le­ri, adam­la­r›­n› ie ya­rar
e­ya­la­r›­n› al›p, ge­mi­le­ri ate­e ve­re­rek gi­der­di. Yi­ne her u¤­ra­d›­¤›
yer­de And­rea Dor­ya ile il­gi­li bil­gi al›r­d›. Bir yer­de, Bar­ba­ros’un
ken­di­si­ni li­man li­man, ada ada her yer­de ara­d›­¤›­n› bil­di­¤in­den, ge­
mi­le­ri­ni bu­lun­du­¤u ne­hir­den ç›­ka­r›p, bir ge­ce san­ki bir h›r­s›z gi­bi
ç›­k›p, yel­ken­le­rin aç›p bü­yük bir gay­ret içe­ri­sin­de Seb­te Bo­¤a­z›’na
do¤­ru git­ti­¤i­ni ve bo­¤a­z›n ile­ri­sin­de bu­lu­nan “i­vil­ye” isim­li eh­rin
li­ma­n›­na ya­na­a­rak ora­da bek­le­di­¤i­ni ve i­vil­ye’nin bir sul­tan­l›k
ol­du­¤u­nu söy­le­di­ler.
Hay­red­dîn Bey bu ha­be­ri al›n­ca, ar­t›k so­ru­tur­mak­tan vaz­geç­
ti. Do¤­ru­ca Ce­zâ­yir’e ge­lip ge­mi­le­ri li­ma­na çek­ti­ler. Hay­red­dîn
Pa­a d›­a­r› ç›­ka­rak, gi­dip ma­ka­m›­na geç­ti, hü­kü­met et­me­ye ba­
la­d›. Onun gel­di­¤i­ni gö­ren mem­le­ke­tin ile­ri ge­len­le­ri ge­lip:
“Ho gel­din, Al­lâh yo­lu­nun mü­câ­hi­di! Ga­zân mü­bâ­rek ol­sun”
di­ye­rek el­le­ri­ni öp­tü­ler. Hay­red­dîn Pa­a da ge­rek on­la­ra ve ge­rek
mem­le­ke­tin muh­te­rem ki­i­le­ri­ne, mu­râ­b›t­la­ra ga­ni­met mal­la­r›n­
dan his­se­le­ri­ni tak­dim et­ti. Ay­r›­ca eh­rin fa­kir­le­ri, âciz­le­ri, kü­çük
bü­yük hep­si­ne his­se­le­ri­ni da­¤›­ta­rak hep­si­nin de du­âla­r›­n› al­d›. Ay­
r›­ca bü­tün halk pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne de iç­ten ge­le­rek ha­y›r du­âlar
eder­ler­di.
Hay­red­dîn Pa­a, pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin da­ha ön­ce gön­der­mi
ol­du­¤u emr-i e­rîf ge­re­¤i, Ef­renc mem­le­ke­tin­den al­d›­¤› ha­ber­le­ri
ih­ti­va eden bir mek­tup ya­z›p, yi­ne bu emr-i e­rî­fi ge­ti­ren ve Ce­
zâ­yir’de bek­le­yen Mus­ta­fa Ça­vu’a tes­lim et­ti ve ga­ni­met­ler­le dol­
dur­du­¤u bir ge­mi ile bir­lik­te ‹s­tan­bul’a gön­der­di.

Bü­yük Sö­zü Din­le­me­me­nin Ce­zâ­s›

Ce­zâ­yir hal­k› bir sü­re ga­ni­met­ler­den el­de edi­len ge­lir­ler­le hu­
zur ve bol­luk için­de ya­a­y›p gi­der­ken, ba­›­na buy­ruk ha­re­ket­le­

133
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

rin­den do­la­y› ba­zen Hay­red­dîn Re­is’i üzen Si­nan ve Ay­d›n re­is­ler

uy­gun­suz bir za­man­da se­fe­re ç›k­mak is­te­di­ler. Bu re­is­le­rin ma­
iyet­le­rin­de bu­lu­nan gün gör­mü ih­ti­yar­lar­dan ba­z›­la­r› Hay­red­dîn
Bey’in hu­zu­ru­na ç›­k›p:
“Sul­ta­n›m! un­lar böy­le bir za­man­da se­fer et­mek di­ler­ler, lüt­
fe­dip men ey­le­yin” de­di­ler. Hay­red­dîn Bey on­la­r›n ba­z› uy­gun­suz
ha­re­ket­le­rin­den ve fi­il­le­rin­den in­cin­di­¤i için:
“On­lar söz din­ler kim­se­ler de­¤il­dir, b›­ra­k›n git­sin­ler. On­la­r›n
va­ra­cak­la­r› yer bel­li­dir. ‹n­â­al­lâh en k›­sa za­man­da dü­man ya­ka­s›n­
dan ya ka­çar ge­lir­ler, yâ­hûd de­mir ile37 ge­lir­ler” di­ye ce­vap ver­di.
Ni­hâ­yet Si­nan ve Ay­d›n Re­is­ler ge­mi­le­ri­ni do­na­t›p dü­man ya­
ka­s›­na geç­mek is­te­dik­le­rin­de, ken­di­le­riy­le bir­lik­te git­me­le­ri için,
an­ne ta­ra­f›n­dan ev­lâd-› Re­sül olan Hay­red­dîn Bey’in o¤­lu Ha­san
Re­is’i ve ay­r›­ca Sâ­lih Re­is’i ve a’bân Re­is’i ik­na et­mi­ler­di.
Bun­lar bir gün dü­man il­le­ri­ne do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler. Ni­hâ­yet
Sar­dun­ya Ada­s› ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan ve kü­çük bir ada olan Can­
pi­re Ada­s› önün­de­ki bu­ru­nu gö­re­me­dik­le­rin­den ge­mi­le­ri ora­da
ka­ra­ya otur­du. An­cak Ha­san Re­is’in ge­mi­si bur­nu do­la­a­rak se­lâ­
met­le li­ma­na gi­rip de­mir at­t›. Hay­red­dîn Pa­a’n›n his­se­dar ol­du­¤u
iki ge­mi de kur­tul­du an­cak bir hay­li uzak­la­m›­lar­d›.
Ka­ra­ya otu­ran ge­mi­de bu­lu­nan­lar Ha­san Re­is’in ge­mi­siy­le
ada­ya ta­›n­d›­lar, an­cak bu kar­ga­a­da kü­rek­çi dü­man­lar e­ya­la­r›­n›
al›p ka­ça­rak mem­le­ket­le­ri­ne git­ti­ler, do­la­y›­s›y­la re­is­ler tek ba­la­r›­
na kal­d›­lar. a­yet o bu­run­da bi­raz ge­cik­se­ler­di, hep­si de dü­man­
lar ta­ra­f›n­dan tes­lim al›­na­cak­lar­d›. Çün­kü va­zi­ye­ti gö­ren dü­man
at­l›­la­r› bu­ru­na gel­mi­ler­di an­cak kim­se­yi bu­la­ma­d›­lar.
O ge­ce ora­da kal­d›­lar. Sa­bah olup da or­ta­l›k ay­d›n­la­n›n­ca o iki
ge­mi de ç›­ka­gel­di­ler. On­la­ra ken­di­le­ri­ni Ce­zâ­yir’e gö­tür­me­le­ri­ni
is­te­di­ler. On­lar da “Bi­zim be bin al­t›n mas­ra­f›­m›z ol­du, bi­zim se­
fe­re git­me­miz ge­re­kir, ak­si hal­de bu mas­ra­f› na­s›l ç›­ka­r›­r›z?” di­ye­
rek ma­ze­ret be­lirt­ti­ler. Bu­nun üze­ri­ne Ay­d›n Re­is ve Si­nan Re­is bu
pa­ra­y› Hay­red­dîn Bey’den al›p öde­ye­cek­le­ri­ni ta­ah­hüt edip ke­fil
37
De­mir­li ola­rak, mah­pus ola­rak

134
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ol­du­lar. Bu­nun üze­ri­ne hep­si o üç ge­mi­ye bi­nip, k›y­met­li e­ya­la­

r›­n› da ala­rak Ce­zâ­yir’e gel­di­ler.

Sul­ta­n›m! Bi­zi Ge­mi­le­ri­ni­ze Koy­ma­y›n

Bu ara­da Hay­red­dîn Bey di­van top­la­y›p ar­ka­da­la­r›y­la soh­bet
edi­yor­du ki üç ge­mi­nin ge­lip li­ma­na ya­na­t›­¤›­n› gö­rün­ce, ge­lip:
“Sul­ta­n›m! im­di li­ma­na üç adet ge­mi gel­di, aca­ba kim­ler­dir?”
de­dik­le­rin­de, Hay­red­dîn Bey: “Kim­ler ola­cak, Si­nan Re­is’tir ve
dü­man ya­ka­s›n­dan ka­ça­rak ve­ya (Al­lâh bi­lir ama) bir mu­sî­be­te
u¤­ra­ya­rak gel­mi­ler­dir.” de­di.
Me­¤er on­lar ol se­fe­re git­me­den ön­ce Hay­red­dîn Bey bir rü­
ya gö­rür. Rü­ya­s›n­da Ay­d›n ve Si­nan Re­is­ler bir bal­ç›k de­ni­zi­ne
dü­mü­ler ve el­le­ri­ni uza­t›p “Sul­ta­n›m! Bi­ze der­mân ey­le.” di­ye
Hay­red­dîn Bey’den yar­d›m is­ter­ler. O da ken­di dur­du­¤u yer­den
mü­bâ­rek eli­ni uza­t›p, on­la­r› bir bir ba­tak­l›k­tan ç›­ka­r›r.
Hay­red­dîn Bey bu rü­ya­dan, on­la­r›n bir mu­sî­be­te u¤­ra­ya­cak­la­r›
ve ken­di­si­nin on­la­r› kur­ta­ra­ca­¤› ne­ti­ce­si­ni ç›­kart­m›­t›. Onun için
se­fe­re ç›k­ma­la­r›­na râ­z› ol­ma­m›, ›s­rar­l› ol­duk­la­r›n­da da “ B›­ra­k›n
git­sin­ler, on­la­r›n va­ra­ca­¤› yer bel­li­dir.” de­mi­ti.
Onun için, ge­len ge­mi­le­ri gö­rüp de “aca­ba kim­ler­dir?” de­dik­
le­rin­de, Hay­red­dîn Re­is “Kim­ler ola­cak Si­nan ve Ay­d›n re­is­ler­dir”
de­di. Ta­bii kim­ler ol­duk­la­r› hak­k›n­da ke­sin bil­gi al­mak için ulak
gön­de­ril­di. Gi­den ulak, ge­len­le­rin Si­nan Re­is ile Ay­d›n Re­is ol­
duk­la­r›­n› ö¤­re­nip de, ge­lip ha­ber ve­rin­ce, Hay­red­dîn Bey üzül­dü.
Son­ra on­lar da ge­lip Hay­red­dîn Bey ile gö­rü­tü­ler. Hay­red­dîn
Bey ken­di­le­ri­ne il­ti­fat edip mo­ral ve­re­rek na­si­hat­ler et­tik­ten son­
ra, Si­nan Re­is’e tek­rar bir ka­d›r­ga ve­rip ve dört yüz al­t›n ile se­kiz
dü­man esi­ri ih­sân et­ti. Di­¤er re­is­le­re de in’am ve ih­sân­lar­da bu­
lu­nup se­fe­re gön­der­mek is­te­di­¤in­de, on­lar:
“Sul­ta­n›m! Bi­zim u¤u­ru­muz ve dev­le­ti­miz dön­mü­tür. Ar­t›k bi­
zi ge­mi­le­ri­ni­ze koy­ma­y›n” de­di­ler. Bu­nu du­yan Hay­red­dîn Re­is:
“Siz Al­lâh’a s›­¤›­n›n ve he­men se­fe­re ç›­k›n! Bu du­rum­lar hay­li­
den be­ri Ce­nâb-› Al­lâh ta­ra­f›n­dan bi­ze bil­di­ril­mi­ti. ‹n­â­al­lâh çok

135
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

zen­gin ola­rak dö­ner­si­niz. Öy­le umu­yo­rum ki, en k›­sa za­man­da

Haz­ret-i Al­lâh kim­se­ye na­sip et­me­di­¤i bir ga­nî­me­ti si­ze na­sip eder
de siz­ler de bu fe­lâ­ke­ti çek­me­mi gi­bi olur­su­nuz. Ey re­is­ler! Her
zor­lu­¤un bir ko­la­y› var­d›r, he­men iti­ka­d›­n›­z› sa¤­lam­la­t›­r›n, ya a¤›r
eri olun, ya­hut a¤›r eri­ne yol­da olun. Ey re­is­ler! Bu de­fa siz­ler
be­nim ge­mi­me gi­rin ve be­nim ni­ye­ti­me se­fe­re ç›­k›n. Gö­re­lim ba­
ka­l›m kâ­ina­t›n ya­ra­t›­c›­s› ne tak­dir eder” de­di. Son­ra her bi­ri­ne
bi­rer ge­mi tah­sis edip do­na­ta­rak he­men se­fe­re gön­der­di. On­la­r›
öy­le ace­le ola­rak se­fe­re gön­der­me­si­ne se­bep, Hay­red­dîn Bey’in
gör­dü­¤ü bir rü­ya idi.
O za­man­da o mü­bâ­rek ih­ti­yar­da bir hal var­d› ki, bir i ya­pa­ca­¤›
va­kit, ge­rek is­ti­ha­re­ye, du­âs›­n› oku­yup ya­ta­rak ve ge­rek is­ti­ha­re­
siz, onun ha­y›r ve­ya er ol­du­¤u ken­di­si­ne rü­ya­s›n­da gös­te­ri­lir­di.
im­di re­is­ler “Hay­red­dîn Bey ni­ye­ti­ne” de­yip bes­me­le çe­ke­rek
ve “Ni­yet-i ga­zâ, kasd-› kâ­fir” di­ye­rek, yel­ken­le­ri­ni aç›p re­vân ol­du­
lar. He­nüz dü­man ya­ka­s›­na geç­me­den, bir bar­ça bu­lup zap­te­dip,
ye­din­ci gün Ce­zâ­yir’e dön­dü­ler. Bar­ça için­den yüz bin k›­z›l al­t›n
de­¤e­rin­de e­ya ç›k­t›. Bun­lar tak­sim edi­lin­ce, gâ­zi­le­rin her bi­ri­nin
eli­ne bir hay­li al­t›n gi­rip, ön­ce­ki s›­k›n­t›­y› gör­me­mi gi­bi ol­du­lar.

a­yet Bir Ha­zi­ne­nin Bek­çi­si Ej­der­ha ‹se...

Bu ara­da, ha­t›r­la­na­ca­¤› üze­re, ‹s­pan­ya kra­l›­n›n, Ce­zâ­yir önün­
de bu­lu­nan Ada Ka­le’yi ko­ru­mak için And­rea Dor­ya kap­tan­l›­¤›n­
da gön­der­di­¤i do­kuz adet ge­mi, her­han­gi bir ba­a­r› el­de ede­me­di­
¤i gi­bi, üs­te­lik Hay­red­dîn Pa­a ta­ra­f›n­dan zab­to­lun­mu­tu.
Hay­red­dîn Bey ol ka­le­yi al­ma­n›n se­vin­ciy­le, es­ki­den al›­nan ih­
ti­yar esir­ler­den alt­m› ne­fer er­kek ve ka­d›n­la­r› azad edip, on dört
otu­rak per­ken­de­ye bin­di­re­rek mem­le­ket­le­ri­ne gön­der­mi­ti. Mem­
le­ket­le­ri Ce­ne­viz ya­k›­n›n­day­d›. On­lar mem­le­ket­le­ri­ne gön­de­ril­di­
¤in­de, gi­der­ken Ce­ne­viz’e u¤­ra­m›­lar­d›. O s›­ra­da ‹s­pan­ya kra­l›
da Ce­ne­viz’e gel­mi­ti. Ce­ne­viz âya­n› bu ih­ti­yar­la­r›n Ce­zâ­yir’den
gel­dik­le­ri­ni ö¤­re­nin­ce, ha­ber sor­mak ga­ye­siy­le on­la­r› al›p ‹s­pan­ya
kra­l›­n›n ya­n›­na gö­tür­dü­ler. Kral bun­lar­dan ka­le­nin du­ru­muy­la il­gi­li

136
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

bil­gi is­te­di. ‹h­ti­yar­lar, olan­la­r› ol­du­¤u gi­bi an­lat­t›­lar. Kral, ka­le­de

ka­lan bar­ça­la­r›­n›n ak›­be­ti­ni so­run­ca, ih­ti­yar­lar:
“On­la­r› par­ça­la­d›­lar ve tah­ta­la­r›n­dan çek­di­ri ge­mi­ler yap­t›r­
ma­y› dü­ü­nü­yor­lar­d›.” de­yin­ce, ‹s­pan­ya kra­l›: “Ey­vah! im­di bi­zim
ken­di bar­ça­m›­z›n tah­ta­la­r›n­dan ge­mi­ler yap­t›­r›p, ken­di mü­him­mâ­
t›­m›z­dan mü­him­mât yer­le­ti­rip, ken­di as­ke­ri­miz­den kü­rek­çi­ler ta­
yin edip, ken­di re­âyâ­m›z olan En­dü­lüs Müs­lü­man­la­r›n­dan sa­va­ç›
ko­yup ve ken­di al­t›­n›­m›z­dan her bi­ri­ne harç­l›k ve­rip, bu bü­yük
dü­ma­n›­m›z bi­zim ili­mi­zi ve mem­le­ke­ti­mi­zi y›­kar!” di­ye­rek pe­ri­
an bir hal­de s›z­lan­ma­ya ba­la­y›n­ca, ya­n›n­da bu­lu­nan ce­hen­nem
kö­pek­le­ri: “Ey kral! Ak­l›­n› ba­›­na top­la! Ne­dir bu ey­le­di­¤in i?”
de­yip, onu te­sel­li et­me­ye ça­l›­t›k­la­r›n­da:
“Ya ne ya­pa­cak­t›m, ar­t›k bi­ze o di­yâr­da s›­¤›­na­cak yer kal­ma­d›.
Bun­dan son­ra ora­lar­dan ebe­di­yen ay­r›l­m› ol­duk. Ay­r›­ca, o ka­le
eli­miz­den git­ti. ‹çin­de bu ka­dar si­lah ve mü­him­mât var­d›. O do­
kuz adet bar­ça­ya bun­ca as­ker ve mü­him­mat ko­yup gön­der­mi­tim,
on­lar da git­ti. Ar­t›k bun­dan son­ra Bar­ba­ros’un eli­ne bu ka­dar mü­
him­mât ve kü­rek­çi geç­ti ve kuv­vet ka­zan­d›. Da­ha ön­ce bu ka­dar
i­ler et­ti­¤i­ne gö­re bun­dan son­ra ne­ler ya­par bir dü­ü­nün!” di­ye
üzün­tü­sün­den a¤­la­y›p pe­ri­an olun­ca ya­n›n­da bu­lu­nan dal­ka­vuk­
lar, üzün­tü­sü­ne or­tak olup onu sa­kin­le­tir­me­ye ça­l›­a­rak:
“Ey kral! Bir u¤ur­suz için ne­dir bu ka­dar hu­zur­suz­luk? Arap
ya­ka­s› gi­bi yer­le­ri al­mak ne­dir? O bar­ça de­di­¤i­niz bir­kaç tah­ta
par­ça­s› de­¤il mi­dir? Si­zin bir kü­çük ia­re­ti­niz­le öy­le bin­ler­ce ge­mi
ya­p›­l›r, bun­lar için üzül­me­ye de­¤er mi? O Bar­ba­ros de­ni­len Türk
ne­dir ki onun yü­zün­den hu­zur­suz olu­yor­sun? im­di ona ne iti­bâr.
Biz öy­le bi­li­riz ki o her du­rum­da se­nin­dir. Pâ­di­âh im­di Av­lon­
ya’dan çe­kip git­mi. Biz gi­dip ora­lar­da­ki Türk­le­rin ili­ni ve mem­
le­ke­ti­ni ya¤­ma­la­ya­l›m, son­ra dö­nüp Bar­ba­ros’un da hak­k›n­dan
ge­li­riz. Onun sa­de­ce mem­le­ket­le­ri­ni elin­den al­mak­la kal­ma­y›p,
ona öy­le bir i ede­lim ki ak›l­lar­dan ç›k­ma­s›n.” de­di­ler.
Son­ra do­nan­ma­la­r›­n› ha­z›r­la­y›p Av­lon­ya böl­ge­si­ne do¤­ru git­
me­yi dü­ü­nü­yor­lar­d›. An­cak o s›­ra­da Os­man­l› pâ­di­â­h› Kâ­nû­nî

137
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Sul­tan Sü­ley­man Han Haz­ret­le­ri Av­lon­ya’dan Al­man­ya’ya do¤­ru

ha­re­ket et­mi­ti. Bu­nu ha­ber alan Al­man im­pa­ra­to­ru ‹s­pan­ya kra­
l›­na bir mek­tup ya­za­rak yar­d›m is­te­di. Öy­le ki bu mek­tup ‹s­pan­ya
kra­l›­na, tam on­la­r›n do­nan­ma ha­z›r­l›­¤›­na gi­ri­tik­le­ri za­man ula­t›.
Al­man im­pa­ra­to­ru mek­tu­bun­da:
“Ey kar­de! Duy­dum ki, Türk pâ­di­â­h› ye­rin­de yok­ken mem­
le­ket­le­ri­ne va­r›p on­lar­dan bir­kaç ka­le­yi al­ma­y› dü­ü­nü­yor­mu­sun.
Türk tâ­ife­si öy­le sa­na ko­lay­ca li­man ve­rip ka­le tes­lim ede­cek kim­
se­ler­den de­¤il­dir. Al­d›­¤›­n› dü­ün­sek bi­le sen­de b›­ra­k›r­lar m›?
Bu Türk tâ­ife­si or­ta­ya ç›k­t›k­tan son­ra, Ana­do­lu ya­ka­s›n­dan
ko­pup am, Arap ve Acem di­yâr­la­r›­n› ve Rum vi­lâ­yet­le­ri­ni al›p,
Ru­me­li böl­ge­si­ne ge­çip ora­da­ki mem­le­ket­le­ri de k›­sa bir za­man
için­de fet­het­ti­ler. im­di or­ta­ya ç›k­t›k­la­r›n­dan iti­ba­ren, bu za­ma­na
ge­lin­ce­ye ka­dar han­gi H›­ris­ti­yan be­yi el­le­rin­den ka­le al­d› da, onu
tek­rar ge­ri al­ma­d›­lar?
u hal­de mem­le­ke­tin sa­hi­bi ya­ni pâ­di­âh ye­rin­de de­¤il­ken bir­
kaç ka­le al­mak­la ka­zan­c›n ne ola­cak? E¤er sen er­kek­sen, gel bi­
ze yar­d›m­c› ol da, ön­ce ar›­s›­n› sin­di­rip son­ra ba­l›­na ta­mah ey­le.
a­yet bir ha­zi­ne­nin bek­çi­si ej­der­ha ise, y›­lan­lar­la var­d›­¤›n za­man
hiç­bir ey ala­maz­s›n, sa­de­ce çek­ti­¤in zah­met ya­n›­na kâr ka­l›r, bal
umar­ken be­la­n› bu­lur­sun!
Bir ha­râ­mî gi­bi va­r›p pâ­di­â­h›n bir­kaç ka­le­si­ni ala­ca­¤›­na, be­
nim gi­bi bir kar­de ka­zan­san da­ha iyi ol­maz m›?
u hal­de o fâ­sit dü­ün­cen­den vaz­geç de, gel ba­na yol­da ol.
‹­te be­nim üs­tü­me bir dü­man ge­li­yor ki, ben de­¤il e¤er be­nim
gi­bi ni­ce­le­ri o dü­ma­na kar­› koy­ma­ya ko­lay ko­lay güç ye­ti­re­mez.
Çün­kü o ej­der­ha­d›r.
im­di er­li­¤in, ba­ha­d›r­l›­¤›n ve ara­m›z­da kar­de­lik hak­k› var­sa
ge­lip ba­na böy­le s›­k›n­t›­l› za­ma­n›m­da yar­d›m­c› olup ar­ka ç›k. Yok
e¤er ken­din ge­le­mez­sen as­ker ve mü­him­ma­t›n­la ba­na güç ver.
E¤er bu­nu yap­maz­san hem ben yok olu­rum ve hem de sen ge­
mi­le­rin­le bir­lik­te de­niz­de bo­¤u­lur­sun. Ay­r›­ca gü­cün ol­du­¤u hal­de
be­nim im­da­d›­ma ko­ma­d›­¤›n için se­nin­le ahi­ret­te he­sap­la­›­r›m.

138
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Tek­rar söy­lü­yo­rum, e¤er im­di gel­mez­sen öy­le bil ki gö­rü­me­

miz k›­yâ­me­te ka­l›r.” di­ye ya­z›p gön­der­mi­ti.

‹s­pan­ya Kra­l›, Tlem­san Be­yi­ne Mek­tup Ya­zar

Kral, mek­tu­bu oku­duk­tan son­ra dö­nüp bey­le­ri­ne öy­le hi­tâb et­ti:
“Bey­ler! Ger­çi biz­ler böy­le bir ha­z›r­l›k yap­t›k an­cak bi­zim ka­ra
ta­ra­f›­na git­me­miz, do­nan­ma­m›­z›n Ko­ron ta­ra­f›­na git­me­si ge­re­ki­
yor. An­cak biz yur­du­muz­da iken Bar­ba­ros -ge­rek ken­di­si ve ge­rek
ge­mi­le­ri- ba­›­m›­za bu ka­dar i açar­ken, biz bu­ra­dan git­tik­ten son­ra
ne­ler ya­par?” di­ye bey­le­riy­le is­ti­a­re edip on­la­ra da­n›­a­rak, na­s›l
bir ted­bir al›n­ma­s› ge­rek­ti­¤i­ni sor­du. On­lar da:
“Ey kral! E¤er em­rin olur­sa bir yo­lu­nu bu­lup ona bir me­gu­li­
yet bu­la­l›m ki, bir y›l de­¤il bir ni­ce y›l on­dan kur­tu­la­ma­s›n.”
Kral, bu ted­bi­rin ne ol­du­¤u­nu so­run­ca, on­lar da:
“Ge­lin Tlem­san be­yi­ne bir mik­tar do­nan­ma gön­de­re­lim. Ona:
“Biz Ce­zâ­yir’e gi­di­yo­ruz, sen de ha­z›r­l›­¤›­n› yap ora­ya gel. Ce­zâ­yir’i
sa­na al›­ve­re­lim” di­ye­rek onun i­ta­h›­n› ka­bar­ta­l›m. O Ce­zâ­yir’e do¤­
ru ha­re­ket edin­ce Bar­ba­ros do­nan­ma­y› bo­za­rak Tlem­san be­yi­nin
üze­ri­ne gi­de­cek­tir. On­lar bir­bi­riy­le u¤­ra­›r­ken mem­le­ke­ti­miz Bar­ba­
ros teh­li­ke­sin­den emin olur, biz de yo­lu­mu­za gi­de­riz.” de­di­ler.
‹s­pan­ya kra­l›, bu ted­bi­ri ve tek­li­fi be­¤en­di ve Tlem­san be­yi­ne mek­
tup ya­za­rak ona, on dört ge­mi­den olu­an bir do­nan­ma gön­der­di.
O s›­ra­lar­da Hay­red­dîn Bey haz­ret­le­ri de bü­tün do­nan­ma­s›­n› ha­
z›r ede­rek ‹s­tan­bul’a git­me­yi, pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin eli­ni öp­me­yi ve
ha­y›r du­âs›­n› al›p em­ri­ne âmâ­de ol­du­¤u­nu bil­dir­me­yi dü­ü­nü­yor­du.
‹s­pan­ya kra­l›, Hay­red­dîn Pa­a’n›n bu dü­ün­ce­sin­den ha­ber­dar
ol­du, an­cak yi­ne al­m› ol­duk­la­r› ka­rar ge­re­¤i on dört adet ge­mi
do­na­t›p Tlem­san be­yi­ne gön­der­di ve bir de mek­tup ya­za­rak ona:
“im­di sen e¤er bi­zi se­ver­sen ve ara­m›z­da dost­luk var­sa, va­
kit kay­bet­me­den he­men ha­z›r­lan. ‹­te ben de­niz yo­luy­la Ce­zâ­yir
üs­tü­ne va­r›­yo­rum, sen de ka­ra­dan gel de, Bar­ba­ros’a öy­le bir i
ede­lim ki, dün­ya­da kim­se kim­se­ye et­me­mi ol­sun ve tâ k›­yâ­me­te
ka­dar dil­ler­den dü­me­sin.

139
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Sa­k›n ha ih­mal et­me­ye­sin! E¤er ge­lip de ka­ra­dan ba­na des­tek

olur­san, o vi­lâ­ye­ti sa­na al›­ve­re­yim. An­cak sen gel­mez de bir­ta­k›m
ba­ha­ne­ler uy­du­rur­san, iyi bil ki, onun ii­ni ta­mam­la­d›k­tan son­ra
s›­ra sa­na ge­le­cek­tir, bu­na ha­z›r ola­s›n. An­cak se­nin için ön­ce­ki
tek­li­fim da­ha ha­y›r­l›­d›r. Onu ara­dan ç›­ka­r›r­sak, sen tek ba­›­na o
vi­lâ­ye­tin be­yi olur­sun.” de­di.
Ab­dul­lah, mek­tu­bu al›n­ca, Ce­zâ­yir mem­le­ke­ti­ne ta­mah edip
ken­di ken­di­ne: “Bu dü­man­lar Ce­zâ­yir’i mut­la­ka al›r­lar, ba­ri ben
de on­lar­la bir­lik­te ola­y›m” di­ye­rek as­ke­ri­ni ha­z›r­la­d› ve ka­ra­dan
ha­re­ket et­ti.
Bu ara­da Hay­red­dîn Bey de yi­ne se­fer et­mek ni­ye­tiy­le do­nan­ma­
s›­n› dü­man ya­ka­s›­na gön­der­mi ve re­is­le­re öy­le ten­bih­te bu­lun­mu­tu:
“En geç yir­mi gün için­de ge­li­niz. Yir­mi gün­den bir sa­at faz­la­s›­
na bi­le r›­zam ve ta­ham­mü­lüm yok­tur.”
Öy­le ki, o za­man­lar Hay­red­dîn Bey’de bir hal var­d› ki, san­ki
ola­cak­la­r› ön­ce­den se­zer ve­ya ola­cak­lar ön­ce­den ken­di­si­ne bil­di­ri­
lir­di. Onun için böy­le ke­sin ten­bih­te bu­lun­mu­tu.

Tlem­san Be­yi Tec­dîd-i Îmân Ge­ti­rir

Öte yan­dan Tlem­san be­yi Hay­red­dîn Bey’e ver­di­¤i sö­zü unu­
ta­rak, kra­l›n sö­zü­ne gü­ve­ne­rek onun pe­i­ne ta­k›l­m›, onun gös­
ter­di­¤i yol­da de­vam et­mek­tey­di ki, Hay­red­dîn Bey dü­ma­n›n on
dört ge­mi­den olu­an do­nan­ma­s›­n›n Tlem­san ya­k›n­la­r›­na gel­di­¤i­ni
ve Tlem­san be­yi­nin de Ce­zâ­yir’e do¤­ru ha­re­ket et­ti­¤i­ni ha­ber al­d›.
Bun­lar Hay­red­dîn Bey’e âit olan mem­le­ke­tin s›­n›­r›­na gel­dik­le­rin­
de, s›­n›r va­zi­fe­li­si olan Ve­li Bey isim­li ku­man­dan -ki Oruç Bey’in
ben­de­le­rin­den­di- ace­le ile bir mek­tup ya­z›p, du­ru­mu Hay­red­dîn
Bey’e bil­dir­di. Hay­red­dîn Bey de or­du­su­nu al›p d›­a­r› ç›k­t› ve biz­
zat ken­di­si or­du­nun ba­›n­da ola­rak ha­re­ket et­ti.
Hay­red­dîn Bey’in ha­re­ke­tin­den iki gün son­ra, dü­man ya­ka­s›­
na gi­den ge­mi­ler de dön­mü­ler­di. He­men ulak­la Hay­red­dîn Bey’e
ha­ber gön­der­di­ler ve: “Em­ri­niz ne­dir? Ge­mi­den ç›­k›p si­ze yol­da
ola­l›m m›?” di­ye sor­du­lar. Hay­red­dîn Bey de:

140
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“Siz­ler do­nan­ma­y› boz­ma­y›p ge­mi­le­ri­niz­de olu­nuz. Ba­na Ce­

nâb-› Al­lâh (cel­le ce­lâ­lü­hû) Haz­ret­le­ri yar­d›m­c›­d›r, ba­ka kim­se­nin
yar­d›­m› ge­rek­mez.” bu­yur­du. Bu emir üze­ri­ne kap­tan­lar do­nan­
ma­y› boz­mak­s›­z›n ge­mi­den ç›k­t›­lar. An­cak Sâ­lih Re­is din­le­me­yip:
“O dü­man­la sa­va­›r­ken bi­zim ge­mi­de otur­ma­m›z uy­gun de­¤il­
dir.” di­ye­rek he­men ya­n›­na be yüz yol­da al›p ard­la­r›n­ca git­ti ve
on­la­ra ye­ti­ti. Bir­lik­te gi­der­ler­ken bir sah­râ­da dü­man­la kar­›­la­
t›­lar ve ara­la­r›n­da cenk ba­la­d›. Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri Hay­red­dîn
Bey’i mu­zaf­fer k›­l›p, or­du­su gâ­lip gel­di. Ma¤­lub olan ve ka­ç›­ma­ya
ba­la­yan Arap as­ker­le­ri­nin ar­d›­na dü­en mü­câ­hid­ler on­la­r› ka­le­ye
ka­dar ko­va­la­d›­lar. Ya­ka­la­d›k­la­r›­n› k›r­d›­lar. Tlem­san be­yi de zor­la
ca­n›­n› kur­ta­r›p, ken­di­ni ka­le­ye at­m›­t›. He­men âlim­le­ri, mem­le­ke­
tin ile­ri ge­len­le­ri­ni, mu­râ­b›t­la­r› ve eyh­le­ri ça­¤›­r›p: “Me­ded siz­den!
Al­lâh ve Re­sû­lü a­k›­na be­ni efen­dim Hay­red­dîn Pa­a ile ba­r›­t›­r›n!
Ben mel’un ‹s­pan­ya kra­l›­n›n oyu­nu­na gel­dim. Ar­t›k öm­rüm ol­duk­
ça efen­di­me kö­tü göz­le bak­ma­ya­ca­¤›m ve bu gi­bi i­le­re at›l­ma­ya­
ca­¤›m!” di­ye­rek tev­be ve is­ti¤­far et­ti.
On­lar da Hay­red­dîn Bey’e gi­de­rek bey­le­ri­nin ba­¤›­lan­ma­s›
ri­ca­s›n­da bu­lun­du­lar. Hay­red­dîn Pa­a da: “Ri­ca Müs­lü­man için
olur, kâ­fir için ol­maz! Dü­man­la bir­lik ede­rek bi­zim üze­ri­mi­ze
ge­len mel’unun ce­za­s› ölüm­dür.” di­ye­rek ri­ca­la­r›­n› ge­ri çe­vir­di.
Ge­len he­yet ›s­rar­da de­vam et­ti­ler. Hay­red­dîn Pa­a da mü­fik ve
ha­lim bir adam ol­du­¤un­dan, ge­len muh­te­rem he­ye­tin ›s­rar­la­r›­na
da­ya­na­ma­ya­rak ve on­la­r›n ha­t›­r› için, ayak te­ri be­de­li ola­rak, sek­
sen bin al­t›n, gâ­zi­le­re da­¤›­t›l­mak üze­re de otuz bin al­t›n öde­me­si
ar­t›y­la emân ver­di.
Son­ra Hay­red­dîn Pa­a, Ab­dul­lah’a ken­di hu­zu­run­da tec­dîd-i
îmân ve tec­dîd-i ni­kâh yap­t›r­d›k­tan son­ra öy­le ten­bih­te bu­lun­du:
“Bu se­fer bu zât­lar hür­me­ti­ne elim­den kur­tul­dun. Bun­dan böy­
le Müs­lü­man­ca ha­re­ket eder­sen ne a’lâ, yok e¤er yi­ne kâ­fir­lik
da­ma­r›n ha­re­ke­te ge­çe­cek olup da uy­gun­suz bir ha­re­ke­ti­ni gö­
rür­sem, ken­di­ni yok bil!” di­ye­rek ke­sin tav­r›­n› koy­du. Son­ra da
or­du­su­nu al›p Ce­zâ­yir’e dön­dü.

141
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Mem­le­ke­tin Hâ­kim­le­ri ve Zâ­bit­le­ri Kra­la Gi­der­ler

Öte yan­dan ‹s­pan­ya kra­l› -ken­din­ce- Hay­red­dîn Bey’e Tlem­
san be­yi­ni mu­sal­lat ede­rek onu me­gul et­ti­¤in­den, der­hâl And­rea
Dor­ya’y› Ko­ron’a gön­der­di. O da gi­dip Ko­ron Ka­le­si’ni ala­rak,
Müs­lü­man­la­ra ezi­yet ve s›­k›n­t› ver­me­ye ba­la­m›­t›. Kral da der­ya­
ya ç›k­ma dü­ün­ce­si­ni terk ede­rek ken­di as­ke­riy­le bir­lik­te Al­man
im­pa­ra­to­ru­nun yar­d›­m›­na git­ti. Ora­da da ‹s­lâm k›­l›­c›n­dan ca­n›­n›
zor kur­tar­d›. Or­du­suy­la bir­lik­te re­zil olup, ni­ce ha­ka­ret­le­re u¤­ra­ya­
rak pe­ri­an bir hal­de ge­ri dön­dü­ler.
Bu ara­da Hay­red­dîn Bey’in ge­mi­le­ri ‹s­pan­ya ta­raf­la­r›n­da do­
la­›r­ken, ‹s­pan­ya kra­l›­n›n, And­rea Dor­ya’y› do­nan­ma ile Ko­ron’a
gön­der­di­¤i­ni, ken­di­si­nin de biz­zat ken­di­si or­du­suy­la bir­lik­te, ka­ra­
dan pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne do¤­ru git­ti­¤i­ni ha­ber al­d›­lar ve bu ha­be­ri
he­men Hay­red­dîn Bey’e bil­dir­di­ler. O da bu bu­nu ö¤­re­nin­ce, ace­le
ile on be adet ge­mi do­na­t›p ‹s­pan­ya mem­le­ket­le­ri­ne gön­der­di. Ge­
mi­ler dü­man ya­ka­s›n­da ni­ce ge­mi­le­ri zab­te­dip, ni­ce köy­le­ri ve e­
hir­le­ri vur­du­lar. Bu­ra­lar­da dü­man­la­ra za­rar ve zi­yan­lar ve­rip, ni­ce
ga­ni­met­ler al­d›k­tan son­ra va­r›p En­dü­lüs Müs­lü­man­la­r›n­dan gö­tü­re­
bil­dik­le­ri ka­dar ge­mi­le­ri­ne yük­le­yip Ce­zâ­yir’e do¤­ru ge­lir­ken, yol­la­r›
üze­rin­de bu­lu­nan Ko­yun­lu­ca Ka­le­si’nde mo­la ve­rip, bir ge­ce ora­da
kal­d›­lar. Sa­bah olun­ca kal­k›p git­me­yi dü­ü­nü­yor­lar­d›.
An­cak bun­lar iki ay sü­rey­le ‹s­pan­ya mem­le­ket­le­ri­ne, bil­has­sa
sa­hil­ler­de bu­lu­nan köy­le­re, e­hir­le­re ve ka­le­le­re o ka­dar za­rar ve
zi­yan ver­mi­ler­di ki, halk kor­ku­sun­dan bel­de­le­ri­ni terk et­mi­ti. Ni­
hâ­yet can­la­r›n­dan bez­mi bir va­zi­yet­te bey­le­ri­ne ve kap­tan­la­r›­na
va­ra­rak, on­la­ra si­tem yol­lu i­kâ­yet­te bu­lun­du­lar ve de­di­ler ki:
“Siz­ler gaf­let için­de uyur­ken Bar­ba­ros’un ge­mi­le­ri ge­lip bu vi­
lâ­yet­le­ri ba­tan ba­a ha­rap edip ni­ce­le­ri­mi­zi esir et­ti­ler! Ar­t›k hiç
ol­maz­sa bun­dan son­ra mem­le­ke­tin ya¤­ma­lan­ma­s›­na ve ya­k›­l›p y›­
k›l­ma­s›­na ma­ni olun, bu­na bir ça­re bu­lun!”
Bu­nun üze­ri­ne mem­le­ke­tin hâ­kim ve zâ­bit­le­ri bu i­kâ­yet­le­ri
do¤­ru­ca ‹s­pan­ya kra­l›­na nak­let­ti­ler. O da ül­ke­sin­de ce­re­yan eden

142
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

bu gi­bi kö­tü i­ler­den son de­re­ce hu­zur­suz olup üzü­le­rek, ma­iye­

tin­de­ki­le­re, ge­mi­ler do­na­t›p her hâl ü kâr­da mem­le­ket­le­ri­ni ko­ru­
ma­la­r› em­ri­ni ver­di.
On­lar da öy­le ya­p›p, he­men be adet ge­mi do­na­ta­rak de­ni­ze
aç›l­m›­lar­d›. On­lar da aa­¤› yu­ka­r› ge­zi­nir­ken, bir sa­bah Bar­ba­
ros’un ge­mi­le­ri­nin yat­t›k­la­r› ye­re ç›­ka­gel­di­ler ki on­la­ra ora­da bas­
k›n ya­pa­lar. Mü’min­ler de gâ­fil de­¤il­ler­di, on­la­r›n ge­le­cek­le­rin­den
ha­ber­le­ri var­d›. On­la­r›n ge­mi­le­ri­ni uzak­tan gö­ren göz­cü­ler he­men
ge­lip ha­ber ver­di­ler. Mü­câ­hid­ler de kü­rek­le­ri­ni çek­ti­rip de­ni­ze aç›l­
d›­lar ve kor­kar gi­bi ya­pa­rak bir mik­tar kaç­t›­lar. Dü­man­lar ge­mi­
le­rin kaç­t›­¤›­n› gö­rün­ce he­men ard­la­r›­na dü­üp ta­ki­be ba­la­d›­lar ve
iyi­ce yak­la­t›­lar. Ka­ra­dan bi­raz uzak­la­›­l›n­ca mü­câ­hid­ler ge­ri dö­
ne­rek “Al­lâh! Al­lâh!” ni­da­la­r›y­la on­la­r›n üs­tü­ne yü­rü­dü­ler. Ç›­kan
ça­t›­ma son­ra­s› dü­man ge­mi­le­rin­den sa­de­ce bi­ri­si kur­tu­la­bil­di.
Di­¤er­le­ri­nin ta­ma­m› tes­lim al›n­d›. ‹çin­de­ki dü­man­lar esir edi­le­rek
esir­ler­le bir­lik­te ge­mi­le­ri Ce­zâ­yir’e ge­tir­di­ler. Bü­yük ga­ni­met­ler­le
dön­dük­le­rin­den halk bol­lu­¤a ka­vu­tu.

En­dü­lüs Müs­lü­man­la­r›­na Ya­p›­lan Zu­lüm­ler

Alt­m› bin dü­man ile Al­man im­pa­ra­to­ru­nun yar­d›­m›­na gi­den
ve Gâ­zi Sul­tan Sü­ley­man haz­ret­le­ri­n›n k›­l›­c›n­dan ca­n›­n› zor kur­
ta­ra­rak ‹s­pan­ya’ya pe­ri­an bir va­zi­yet­te dö­nen mel’un kral, do­
nan­ma­s›­n›n da boz­gu­na u¤­ra­d›­¤› ha­be­ri­ni al›n­ca, üzün­tü­sün­den
ve ke­de­rin­den ölüp git­ti. Onun ye­ri­ne bir ba­ka mel’un kral ol­du.
Ye­ni kral tah­ta ge­çin­ce, mem­le­ke­tin umû­mî du­rum ve va­zi­ye­ti­ni
in­ce­den in­ce­ye ara­t›r­d›. Hal­k›n is­tek ve i­kâ­yet­le­ri­ni din­le­dik­ten son­
ra, ken­di­le­ri­ne gü­ve­nip inan­d›­¤› ruh­bân­la­r› hu­zu­ru­na da­vet ede­rek:
“Ey din ulu­la­r›! Kral­l›­¤›m hu­du­du için­de bir tâ­ife var­m›. Bun­
lar Mu­ham­med’in dî­nin­den olup, ibâ­det­le­ri­ni ken­di âyin ve âdet­le­
ri üze­re eder­ler­mi. On­la­r› ken­di ibâ­det­le­rin­de ser­best b›­ra­k›r­sam
ben gü­na­ha gi­rer mi­yim? ‹bâ­det­le­ri­ne ay­n› e­kil­de de­vam et­sin­ler
mi yok­sa ya­sak­la­ya­y›m m› ne der­siz? Ba­na bu hu­sus­ta di­nin em­ri­
ni söy­le­yi­niz!” de­di. On­lar da ce­va­ben:

143
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Haz­ret-i Îsâ’n›n di­ni­nin ››­¤› u­dur ki, onun için­de ba­ka hiç
bir tâ­ife ol­ma­ya ve ba­ka hiç bir din tu­tul­ma­ya. Bil­has­sa da Mu­
ham­med’in di­ni­ne men­sup olan­la­r›n bu­lun­duk­la­r› yer­ler­de, âdet­le­
ri­ne gö­re, gün­de be va­kit bir yer­den ibâ­de­te ça¤­r›­l›r­lar ve ibâ­det
ma­hal­le­rin­de top­la­n›p ken­di inanç­la­r›­na gö­re ibâ­det eder­ler. On­
la­r›n bu fi­il­le­ri ve inanç­la­r› bi­ze gö­re za­rar­l›­d›r. Bu âyin­le­rin ya­sak­
lan­ma­s› çok fay­da­l›­d›r.
Bil­has­sa Mu­ham­med’in di­nin­den olan ye­ni nes­lin, Mu­ham­
med’in di­ni­ni tut­ma­ma­la­r› için, kü­çük­ken on­la­r›n o¤­lan­la­r› al›­n›p
ki­li­se­ye gön­de­ril­sin. Bü­yü­dük­le­ri za­man bir­bir­le­riy­le ev­len­di­ril­me­
sin, k›z­la­r› al›­n›p H›­ris­ti­yan­la­ra ve­ril­sin. im­di öy­le bir ya­sak ve
ce­za ge­ti­rin:
“Bu sa­at­ten son­ra mem­le­ket için­de her kim, Mu­ham­med’in
di­ni üze­re ibâ­det edip, di­¤er mu­ame­le­le­ri­ni de o di­nin ge­rek­le­ri­ne
gö­re ya­pa­cak olur­sa ate­e at›­la­cak!” di­ye.
Ey kral! ‹yi bil ki, siz on­la­r› ta­n›­maz­s›­n›z. So­nun­da on­lar bu di­ni
bo­zar­lar. Bun­lar ba­ka yer­le­ri al›p Îsâ’n›n di­ni­ni kal­d›r­d›k­la­r› gi­bi, bu
yer­le­ri de ha­râb ede­rek hep ken­di din­le­ri­ne tâ­bi eder­ler.” de­di­ler.
Bu­nun üze­ri­ne kral he­men Müs­lü­man­la­r›n ya­a­d›­¤› böl­ge­ye
ha­ber­ci­ler gön­de­rip koy­du­¤u ya­sa­¤› ilan et­tir­di. Öy­le ki:
“Bun­dan son­ra ço­cuk­la­r› gün­düz ev­le­rin­de dur­ma­y›p ki­li­se­
de oku­sun­lar. K›z­la­r›­n› bir­bir­le­ri­ne ver­me­yip kâ­fir­le­re ver­sin­ler
ve Mu­ham­med’in di­ni üze­re ibâ­det et­me­sin­ler. Ezan oku­ya­n›n,
ab­dest ala­n›n, na­maz k›­la­n›n, oruç tu­ta­n›n, Kur’ân oku­ya­n›n ve
Al­lâh’› zi­kir­le me­gul ola­n›n vay ha­li­ne! E¤er bun­la­r› ya­pan­lar hak­
k›n­da bir­kaç ki­i â­hit olur­sa on­lar ate­e at›l­s›n!”
Bu ya­sak so­nun­da öy­le bir ye­re var­d› ki, Müs­lü­man­la­ra ah­sî
dü­man­l›­¤› olan­lar “Bun­lar Mu­ham­med’in di­ni üze­re ibâ­det et­
mek­te­dir.” di­ye â­hit gös­te­rip, Müs­lü­man­la­r› ate­e at­t›­r›r­lar­d›.

Türk El­bi­se­si ve Bar­ba­ros Tak­ke­si

Bu zu­lüm­ler­den bu­na­lan ve ça­re­siz ka­lan bin­ler­ce Müs­lü­man
si­lah­la­na­rak Ba­ron Da­¤›’na çe­kil­di­ler. Dü­man­lar da bu­nu ha­ber

144
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

al›p ar­ka­la­r›n­dan as­ker sevk et­ti­ler. Ara­la­r›n­da ça­t›­ma­lar ol­du. Er­

zak ve mü­him­mat ba­k›­m›n­dan bü­yük s›­k›n­t› çek­me­le­ri­ne ra¤­men
tes­lim ol­ma­d›­lar. Ara­la­r›n­dan on iki ki­i se­çip, el­le­ri­ne mek­tup
ver­di­ler. Giz­li­ce bir yer­den sâ­hi­le in­di­rip bir ge­mi te­min ede­rek
Hay­red­dîn Bey’e gön­der­di­ler.
Gi­den Müs­lü­man­lar Ce­zâ­yir’e va­r›n­ca Hay­red­dîn Bey’le gö­rü­
e­rek mek­tu­bu tak­dim et­ti­ler ve Müs­lü­man­la­r›n çek­ti­¤i i­ken­ce­le­ri
bir bir an­la­t›p yar­d›m is­te­di­ler.
An­la­t›­lan­la­r› din­le­yen Hay­red­dîn Bey’in yü­re­¤i s›z­la­d› ve he­
men otuz al­t› adet ge­mi do­na­t›p gön­der­di. On­lar da gi­dip o da­¤›n
ete­¤in­de­ki sâ­hi­le ge­mi­le­ri­ni ya­na­t›­ra­rak d›­a­r› ç›­k›p, mü’min­le­
rin ol­du­¤u ye­re var­d›k­la­r›n­da, mü’min­le­ri kâ­fir­ler­le sa­va­›r hal­de
bul­du­lar. Mü­câ­hid­le­rin var­ma­s›y­la bir­lik­te, Müs­lü­man­la­ra ce­sa­ret
ge­lip hep bir­lik­te dü­man üze­ri­ne yü­rü­dü­ler. Um­ma­d›k­la­r› bir hü­
cum kar­›­s›n­da ka­lan dü­man or­du­su da­¤›­l›p ka­ç›­ma­ya ba­la­d›.
Müs­lü­man­lar da ar­ka­la­r›­na dü­üp ya­ka­la­d›k­la­r›­n›n ki­mi­ni öl­dür­
dü­ler ve ki­mi­ni esir al­d›­lar. Son­ra Müs­lü­man­la­r›n ehl ü iyâ­lin­den
ala­rak, s›¤­d›­ra­bil­dik­le­ri nis­bet­te ge­mi­le­re dol­dur­du­lar. Eli k›­l›ç tu­
tan­la­r› ora­da b›­rak­t›­lar. Ay­r›­ca bin ne­fer mü­câ­hi­di de on­la­ra yol­
da ol­ma­s› için ora­da b›­rak­t›­lar.
Ge­mi­ler he­men ha­re­ket ede­rek Ce­zâ­yir’e var­d›. Gö­tür­dük­le­ri
Müs­lü­man­la­r› ora­da in­di­rip ge­ri dön­dü­ler ve böy­le tam ye­di de­fa
se­fer ya­p›l­d›. Bu se­fer­ler es­na­s›n­da bir ni­ce dü­man ge­mi­si­ne de
el ko­yup, ta­›­ma iin­de on­la­r› da kul­lan­d›­lar. Böy­le­ce Mü­dec­cel
Müs­lü­man­la­r›n­dan yet­mi bin ki­i­yi dü­ma­n›n elin­den kur­ta­r›p,
‹s­lâm mem­le­ket­le­ri­ne ge­tir­di­ler. On­lar da ge­lip ehl-i ‹s­lâm’a ka­r›­
t›k­la­r› için, ge­ce gün­düz Al­lâ­hü Te­âlâ’ya hamd ü se­nâ­lar eder­ler­di.
En­dü­lüs’ün di­¤er ma­hal­le­rin­de bu­lu­nan Müs­lü­man­lar da bun­lar
gi­bi edip, o da¤­da top­la­n›p ken­di­le­ri­ne yer yer ba­r›­nak­lar yap­m›­
lar­d›. Ora­la­ra s›­¤›­n›p sak­la­n›r­lar­d›. O da­¤›n et­ra­f› sarp ol­du­¤un­
dan, ora­da sak­la­nan kim­se­yi, ken­di­le­ri or­ta­ya ç›k­ma­d›k­ça kim­se
bu­la­maz­d›.
Bu­ra­da giz­le­nen Müs­lü­man­lar za­man za­man sâ­hi­le ine­rek,

145
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ken­di­le­ri­ni kur­tar­ma­la­r› için ge­mi bek­ler­ler­di. Arap ya­ka­s›n­dan

ge­len ge­mi­ler de ora­ya ya­na­›r­lar, gö­tü­re­bil­dik­le­ri ka­dar gö­tü­rür­
ler­di. Böy­le­ce ora­s› âde­ta ge­mi­le­rin ko­nak­la­ma ye­ri ol­mu­tu.
Ar­t›k Ce­zâ­yir ge­mi­le­ri­ni En­dü­lüs Müs­lü­man­la­r› i­le­tir ol­mu­
lar­d›. An­cak üzer­le­ri­ne Türk el­bi­se­si giy­dik­le­rin­den, dü­man­lar
on­la­r› Türk zan­ne­der­ler­di. Dü­man­lar Türk­ler­den çe­kin­di­¤in­den,
dü­man ya­ka­s›­na ra­hat­ça ge­çip ora­lar­da ga­zâ­lar eder­ler­di.
O za­man­lar kâ­fir­ler, Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a’n›n üzer­le­rin­de
b›­rak­t›­¤› kor­ku se­be­biy­le, Türk el­bi­se­si gi­yen kim­se­ler­den ve­ya
Türk is­mi ta­›­yan­lar­dan çok kor­kar­lar­d›. Onun için her­han­gi bir
kim­se Türk el­bi­se­si­ni ve­ya Bar­ba­ros tak­ke­si­ni gi­yip de üzer­le­ri­ne
var­sa, dü­man­lar on­la­r›n el­bi­se­le­rin­den ve ta­v›r­la­r›n­dan kork­tuk­
la­r›n­dan on­la­ra ili­mez­ler­di.

Sen ki, Be­nim Bay­ra­¤›­m› ve San­ca­¤›­m› Çe­ker­sin

Kâ­nû­nî Sul­tan Sü­ley­man Han, s›h­hat ve se­lâ­met­le Al­man se­fe­
rin­den dön­dü­¤ün­de, ‹s­pan­ya kra­l›­n›n ge­rek ken­di mem­le­ke­ti için­
de ya­a­yan Müs­lü­man­la­ra i­ken­ce et­me­si, ge­rek bir­ta­k›m ent­ri­ka­
lar çe­vi­re­rek Müs­lü­man­la­r› bir­bi­ri­ne kar­› k›­k›rt­ma­s› ve ge­rek­se
Os­man­l›’n›n dü­man­la­r›y­la bir­lik et­me­si pâ­di­â­h›n ca­n›­n› s›k­t› ve
en ev­vel bun­la­ra bir ders ve­ril­me­si ge­rek­ti­¤i­ne ka­rar ver­di.
Bu­nun için de ‹s­pan­ya mem­le­ket­le­ri­ne se­fer­ler dü­zen­le­ne­rek
ora­la­r›n sü­rek­li tâ­ciz edil­me­si­ni is­te­di. Böy­le­ce hem dü­ma­na bir
ders ve­ril­mi ola­cak, hem ora­da ya­a­yan Müs­lü­man­la­r›n em­ni­ye­ti
sa¤­la­na­cak, hem de bu ül­ke­nin tek­rar bir ‹s­lam ül­ke­si hâ­li­ne ge­ti­
ril­me­si için mü­him bir ad›m at›l­m› ola­cak­t›.
An­cak bu­nun için bir yol gös­te­ri­ci­ye, bir mür­i­de ih­ti­yaç var­d›
ki, o yol gös­te­ri­ci­nin de ora­la­r› çok iyi bi­len bir ki­i ol­ma­s› ge­rek­
ti­¤i­ni dü­ün­dü. Bu i için ilk ak­l›­na ge­len Hay­red­dîn Pa­a ol­du.
Ken­di ken­di­ne:
“u an­da ba­t› il­le­rin­de sul­tan ma­ka­m›n­da otu­ran Hay­red­dîn
Pa­a be­nim ben­de­le­rim­den sâ­d›k ba¤­l›­la­r›m­dan­d›r. Ben ni­çin onu
da­vet edip de bu hiz­met için onu k›­la­vuz ve kap­tan tâ­yin edip gön­

146
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

der­mi­yo­rum? Hâl­bu­ki o de­niz­le­ri iyi ta­n›r ve uzun za­man­d›r ‹s­pan­

ya ile mu­hâ­re­be ve mu­kâ­te­le et­mek­te­dir. ‹s­pan­ya ül­ke­si­ni ba­tan
ba­a iyi bi­lir. O di­yâ­r›n her -her e­yiy­le- hak­k›n­dan an­cak o ge­lir.
Hem ken­di­si de be­nim sa­mi­mi bir dos­tum ol­du­¤un­dan bu­lun­du­¤u
ik­lim­de hut­be­yi be­nim ad›­ma oku­tup, sik­ke­yi de be­nim ad›­ma kes­
tir­mi­tir. im­di ace­le ola­rak onu da­vet edip bu i­le va­zi­fe­len­dir­me­
miz ev­lâ ve ah­sen­dir.” de­yip, he­men bir men­ur ya­z›l­ma­s› em­ri­ni
ve­rir. Men­u­run muh­te­vâ­s›:
“Sen ki Ce­zâ­yir be­yi Hay­red­dîn Bey’sin. Ba­na ta­ma­men tâ­bi
olan­lar­dan­s›n. Be­nim bay­ra­¤›m ve san­ca­¤›­m› çe­ker­sin. im­di be­
nim ‹s­pan­ya vi­lâ­ye­ti­ne ha­y›r­l› bir ni­ye­tim var­d›r, ge­lip sen de bi­zim­
le bir­lik­te ola­s›n. Çün­kü sen o yer­le­rin yo­lu­nu ve izi­ni iyi bi­lir­sin.
im­di sen, ol­du­¤un yer­le­rin ko­run­ma­s› ve idâ­re­si için bir ya­
rar kim­sen var­sa, ye­ri­ne onu b›­ra­ka­rak, ken­din kal­k›p Âsi­tâ­ne-i
Sa­âdet’ime ge­le­sin. a­yet ora­la­r›n ko­run­ma­s› ve idâ­re­si için ka­
bi­li­yet­li bir ada­m›n yok­sa, bu­ra­ya gel­me­yip, ora­da ha­z›r va­zi­yet­te
bek­le­ye­sin ve bun­dan son­ra­ki em­rim na­s›l olur­sa, ona gö­re ha­
re­ket ede­sin. Sen gel­di­¤in za­man ora­la­ra bir za­rar gel­me ih­ti­ma­
li var­sa bu­ra­ya gel­mek­ten ka­ç›­na­s›n. O mem­le­ket­le­re bir za­rar
ve zi­yân gel­me­me­li. Çün­kü ora­la­r›n mu­hâ­fa­za­s› be­nim için çok
ehem­mi­yet­li­dir ve ora­ya ya­p›­la­cak za­rar ve zi­yan be­nim ül­ke­me
ya­p›l­m› sa­y›­l›r.
Bü­tün bun­la­r› göz önü­ne ala­rak na­s›l ha­re­ket ede­ce­¤i­ne sen
ka­rar ver­me­li­sin, se­ni ser­best b›­ra­k›­yo­rum.”
Men­u­ru Si­nan Ça­vu’un eli­ne ve­rip gön­der­di­ler. Si­nan Ça­vu
se­lâ­met­le Ce­zâ­yir’e va­r›p, hükm-i e­rî­fi Hay­red­dîn Bey’e tak­dim
et­ti. O da emr-i e­rî­fi al­d›, öp­tü, ba­›­na koy­du ve yü­zü­ne gö­zü­ne
sü­rüp, bü­yük se­vinç­ler duy­duk­tan son­ra, hükm-i e­rî­fi ge­ti­ren Si­
nan Ça­vu’a he­di­ye­ler ver­di.
Son­ra ken­di ye­ri­ne bir ehil ada­m›­n› otur­tup, eyh­le­ri, mu­râ­b›t­la­r›,
âlim­le­ri ve ile­ri ge­len­le­ri dâ­vet edip, du­ru­mu on­la­ra bil­dir­dik­ten son­ra:
“Efen­di­ler! Efen­dim be­ni ka­p›­s›­na ça­¤›r­d›, el­bet­te git­me­mek
ol­maz. Çün­kü o, be­nim gi­bi bir ben­de­si­ni tal­tif edip sa­âdet ka­p›­

147
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

s›­na da­vet et­ti. O hal­de ben­de olan kim­se­nin, fer­ma­n›n ge­re­¤i­ni

ye­ri­ne ge­tir­me­si ge­re­kir. Hem kul olan kim­se, efen­di­si­nin ka­p›­s›­
na ya­ra­›r. Zî­râ kul­lar me’mur­lar­d›r, efen­di­le­ri­nin emir­le­ri­ne itâ­at
edip bo­yun e¤e­rek, hep onun em­ri üze­re ol­ma­l›­d›r­lar. Çün­kü her
za­man emir pâ­di­â­h›n­d›r.
im­di u ye­ri­me koy­du­¤um kim­se­yi siz­le­re ›s­mar­l›­yo­rum. Gâ­fil
ol­ma­y›n! Ben ye­ri­me ge­lin­ce­ye ka­dar onun em­ri be­nim em­rim­
dir.” de­yip ha­z›r­l›k yap­ma­ya ba­la­d›.

And­rea Dor­ya’n›n Kur­naz­ca Pla­n›

Hay­red­dîn Bey’in do­nan­ma ha­z›r­la­ya­rak Rum ta­ra­f›­na gi­de­
ce­¤i­ni ha­ber al›p, pâ­di­â­h›n ona yük­sek man­s›b­lar ve­re­ce­¤i ve
bu e­kil­de i­le­ri­nin da­ha da zor­la­a­ca­¤› en­di­e­si­ni ta­›­yan And­rea
Dor­ya, onu dur­dur­mak mak­sa­d›y­la bir hi­le dü­ü­nür. He­men bir
ge­mi­ye bir­ta­k›m e­ya­lar dol­du­rup, içi­ne de Ko­ron Müs­lü­man­la­r›­
n›n ya­l›­la­r›n­dan yet­mi ne­fer esir ko­yup, Ce­zâ­yir’e gön­der­di ve
ge­mi­nin re­isi­ne öy­le ten­bih­te bu­lun­du: “Ora­ya va­r›n­ca, ya­k›n­da
‹s­pan­ya kra­l›­n›n bir bü­yük do­nan­ma ha­z›r­la­ya­rak Ce­zâ­yir’e ge­le­
ce­¤i­ni bir e­kil­de Bar­ba­ros’un ku­la­¤›­na ula­t›r.” de­di.
Ni­hâ­yet ge­mi Ce­zâ­yir’e ge­le­rek, e­ya­la­r› ve esir­le­ri sat­ma­ya
ba­la­d›, an­cak de­di­ko­du ka­bî­lin­den de ‹s­pan­ya kra­l›­n›n biz­zat do­
nan­ma­s›y­la Ce­zâ­yir’e ge­le­ce­¤i ha­be­ri­ni yay­d›.
Hay­red­dîn Bey bu ha­be­ri du­yun­ca, bu­nun bir hi­le ol­du­¤u­nu
an­la­y›p, ken­di­si de ba­ka bir hi­le­ye ba­vu­ra­rak do­nan­ma­y› bo­zar
gi­bi dav­ran­d›. Ya­ni git­mek­ten vaz­ge­çer gi­bi ya­p›p, et­ra­fa met­ris­ler
kaz­d›r­ma­ya ba­la­d› ve es­ki top­la­r› or­ta­ya ç›­ka­r›p ge­mi­le­ri ha­z›r­lar
gi­bi bir te­la gös­ter­di. Et­ra­fa da ‹s­pan­ya do­nan­ma­s›­n›n hü­cum
ede­ce­¤i­ni ha­ber al­d›­¤› için, ona kar­› ha­z›r­l›k yap­t›­¤›­n› söy­lü­yor­du.
‹s­pan­ya’dan ge­len ge­mi­de­ki e­ya­la­r›n ka­la­n›­n› ve esir­le­ri sa­t›n al­
d›­ra­rak ge­mi­nin he­men dön­me­si­ni sa¤­la­d›. E­ya­la­r›­n› sa­tan ge­mi
de ora­dan ay­r›­la­rak do¤­ru­ca Ce­ne­viz’e git­ti. Ora­da And­rea Dor­
ya’y› bu­lup öy­le ha­ber ver­di:

148
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“Bu y›l Bar­ba­ros, Rum ta­ra­f›­na git­mek­ten vaz­ge­çe­rek do­nan­

ma­s›­n› boz­du. Ka­le çev­re­si­ni ta­ma­men si­lah­lan­d›­r›­yor. “‹s­pan­ya
do­nan­ma­s› ge­lir­se sa­va­a­l›m” di­ye her yer­de ko­nu­u­yor.”
Mel’un And­rea Dor­ya bu ha­be­ri du­yun­ca se­vi­ne­rek do­nan­ma­
s›­n› al›p Ko­ron’dan ta­ra­fa git­ti.

‹ti­bar­l› Esir­ler
Ha­ni Hay­red­dîn Bey And­rea Dor­ya’y› ara­mak üze­re ar­d›n­ca
git­ti­¤in­de Ce­ne­viz yo­lun­da And­rea Dor­ya’ya yar­d›­ma ge­len üç fir­
ka­te­den iki­si­ni al­m›­t›.
Bu fir­ka­te­ler­den ç›­kan, And­rea Dor­ya’n›n si­pa­ri et­ti­¤i yir­mi
ne­fer ya­rar bey­ler ve kap­tan­lar, ay­r›­ca yüz yir­mi ne­fer boy­nu al­t›n
zin­cir­li ya­rar dü­man­lar Hay­red­dîn Bey’in eli­ne geç­mi­ti.
Bu kap­tan­lar­dan bi­ri, Ro­dos’tan ç›­k›p gi­den Ro­dos be­yi­nin tek
o¤­lu idi ve ge­ri ka­lan­lar da, iti­bar­ca hep onun em­sâ­li idi. Hay­red­dîn
Bey And­rea Dor­ya’y› bu­la­ma­y›n­ca bun­la­r› al›p Ce­zâ­yir’e gel­mi­ti.
Bu fir­ka­te­le­rin ve için­de bu­lu­nan mü­him ki­i­le­rin Hay­red­dîn
Bey’in eli­ne geç­me­si ha­be­ri, fren­gis­tân­da du­yul­du­¤un­da, o ka­dar
ya­sa bo­¤ul­du­lar ki k›­ya­sa s›¤­maz ve öl­çü­ye gel­mez. Bu hâ­li gö­ren­
ler öy­le ri­vâ­yet et­ti­ler ki, o üç bin ne­fer cen­gâ­ver ile yir­mi ne­fer
bey­le­rin ve yüz yir­mi ne­fer bo­yu­nu al­t›n zin­cir­li ya­rar dü­man­la­r›n
ta­bi­le­rin­den ve dost­la­r›n­dan olan be bin­den çok kim­se­ler üzün­tü­
le­rin­den yüz­le­ri­ni y›r­t›p, ya­ka­la­r›­n› par­ça­la­y›p ken­di­le­ri­ni k›­z›l ka­na
bo­ya­d›­lar. Ne­ti­ce­de kap­tan­la­r›n ak­ra­ba­la­r› gör­dü­ler ki, a¤­la­ma­n›n
fay­da­s› yok, böy­le bo ye­re yas tut­mak­la me­se­le hal­lol­mu­yor, hep­
si de bir ye­re top­lan­d›­lar ve ya­k›n­la­r›­n›, an­cak ba­ha­s›­n› öde­ye­rek
Hay­red­dîn Bey’in elin­den kur­ta­ra­bi­le­cek­le­ri­ne ka­rar ver­di­ler.
He­men mek­tup­lar ya­z›p, gö­rü­mek için Hay­red­dîn Bey’den
izin is­te­di­ler. Ken­di­le­ri­ne izin ve­ril­di. Bu­nun üze­ri­ne on­lar Ro­dos
be­yi­nin o¤­lu­na ve onun em­sa­li olan­la­ra bi­rer a¤›­r› al­t›n ve bi­rer
a¤›­r› gü­mü k›y­met ko­yup gön­der­di­ler. On­dan aa­¤› olan­la­ra da,
her bi­ri­ne hal­li hâ­lin­ce k›y­met tak­dir et­mi­ler­di ki yir­mi bin al­
t›n­dan aa­¤›­s› yok­tu. Ha­z›r­l›k­lar ta­mam­lan­d›k­tan son­ra bir ge­mi
ha­z›r­la­y›p gön­der­di­ler.

149
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Ni­hâ­yet Ce­zâ­yir’e ge­lip, Hay­red­dîn Bey haz­ret­le­ri­nin hu­zu­ru­na

ç›­ka­rak, öde­me­yi dü­ün­dük­le­ri ba­ha­la­r› bil­dir­di­ler. Hay­red­dîn Bey
haz­ret­le­ri de, on­la­r› sat­ma­y› dü­ün­me­di­¤i­ni söy­le­di. Ya­n›n­da bu­lu­
nan bey­ler, kap­tan­lar ve re­is­ler ba­›­na top­la­n›p:
“Ge­lin bun­la­r› sa­t›n ve bu ka­dar al­t›­n› al›n” di­ye ›s­rar­l› olun­ca,
Hay­red­dîn Bey on­la­ra öy­le ce­vap ver­di:
“Bun­lar im­di ca­n› yan­m› kim­se­ler­dir ve mad­di güç­le­ri de var­
d›r. E¤er ben al­t›­na ta­mah edip, sa­ta­rak bun­la­r› ser­best b›­ra­k›r­
sam, her bi­ri gi­dip, ni­ce ge­mi­ler sa­t›n al›p ehl-i ‹s­lâm’a her ta­raf­
tan za­rar ve zi­yan­la­r› do­ku­nur.
im­di bu si­zin tek­li­fi­niz ‹s­lâm i­ar›­na uy­gun de­¤il­dir, in­â­al­lâh
ben on­la­r›n hak­la­r›n­dan ge­li­rim.” de­di.
Ri­ca­ya ge­len dü­man­la­ra böy­le bir ce­vap ve­rip, ba­›n­dan sav­
d›. On­lar da ümit­siz­ce gi­dip, bu esir­le­ri kur­tar­ma­n›n ba­ka yol­la­
r›­n› ara­ma­ya ve bu hu­sus­ta çe­it­li plan­lar ta­sar­la­ma­ya ba­la­d›­lar.
Bun­la­r›n fe­sat do­lu dü­ün­ce­le­ri­ni se­zen Hay­red­dîn Bey ken­di
ken­di­ne:
“Aca­ba ben bun­la­r› ne yap­sam? E¤er bu­ra­da ko­yup gi­der­
sem, muh­te­mel ki bun­la­r›n ya­k›n­la­r› bir bü­yük do­nan­ma ha­z›r­
la­y›p, ben bu­ra­da yok­ken, “na­s›l ol­sa Bar­ba­ros git­ti.” di­ye ge­lip
Müs­lü­man­la­r› ren­ci­de eder­ler ve zor­la al›r­lar. Çün­kü be­nim gi­
de­ce­¤i­mi bi­li­yor­lar ki o ge­mi­yi ti­câ­ret ba­ha­ne­siy­le te­ces­süs için
gön­der­di­ler. a­yet bu esir­le­ri ya­n›m­da gö­tür­sem, de­niz ha­li­nin
ne ola­ca­¤› bel­li ol­maz, bir kö­tü hâl olur ve on­lar kur­tu­la­rak ba­›­
m›­za i açar­lar. Yok e¤er on­la­r› öl­dü­rür­sem, o za­man da on­la­r›n
zen­gin ak­ra­ba­la­r› ken­di ül­ke­le­rin­de bu­lu­nan Müs­lü­man esir­ler­
den çok mik­tar­da sa­t›n ala­rak in­ti­kam için on­la­r› çe­it­li i­ken­ce­
ler­le öl­dü­rür­ler.” der.
Çün­kü bu­nun ben­ze­ri va­k›­alar -bil­has­sa Hay­red­dîn Bey or­ta­ya
ç›k­maz­dan ev­vel- çok gö­rül­mü­tü. Hay­red­dîn Bey ve Oruç Bey
or­ta­ya ç›k­t›k­tan son­ra, dü­man ta­ra­f›n­da bir Müs­lü­man esi­re -esir,
ço­ban bi­le ol­sa- hak­s›z ye­re i­ken­ce edil­di­¤i­ni du­yun­ca, on­la­r›n en
iti­bar­l› esir­le­ri­ne ay­n› i­ken­ce­yi ya­par­d› ve:

150
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“‹­te fi­lân yer­de bir kâ­fir, bir esir Müs­lü­man’a u e­kil­de i­ken­
ce et­mi, ben de ona kar­›­l›k ola­rak on ya­rar bey­le­ri­ne ay­n› e­kil­
de i­ken­ce­yi yap­t›m.” di­ye ha­ber gön­de­rir­di.
Dü­man­lar Bar­ba­ros’un bu e­kil­de kar­›­l›k ver­di­¤i­ni de­fa­lar­ca
ha­ber al­d›k­la­r›n­dan, iin cid­di­ye­ti­ni ve ve­ha­me­ti­ni an­la­ya­rak bey­le­
ri­ne gi­dip du­ru­mu an­lat­t›­lar: ‹­ken­ce gö­ren s›­ra­dan bir Müs­lü­man
esi­re kar­›­l›k, ken­di­le­rin­den olan iti­bar­l› bir­kaç esi­rin Bar­ba­ros ta­ra­
f›n­dan ay­n› i­ken­ce­ye tâ­bi tu­tul­du­¤u­nu ve bu­nun önü­ne ge­çil­me­si
ge­rek­ti­¤i­ni söy­le­di­ler. Bey­le­ri de he­men her ta­ra­fa du­yur­du ki:
“Bun­dan son­ra esir­le­re hak­s›z ye­re i­ken­ce eden­le­rin vay hâ­li­
ne! Bu esir­ler de­fa­lar­ca ka­ç›p ya­ka­lan­m› ol­sa­lar bi­le, on­la­ra ya­p›­
lan i­ken­ce­le­rin ay­n›­n› esir sa­hi­bi­ne uy­gu­la­ya­ca­¤›m!”
Bu ya­sak­tan son­ra Sâ­lih Re­is Ci­cel’de tu­tuk­lu bu­lu­nur­ken, dü­
man­lar top­la­n›p, ne pa­ha­s›­na olur­sa ol­sun sa­t›n al­mak ve onu
i­ken­cey­le öl­dür­mek is­te­di­ler. An­cak ora­da­ki ida­re­ci­ler:
“Siz onu i­ken­cey­le öl­dü­rür­se­niz, bil­mez mi­si­niz ki Bar­ba­ros
ne ka­dar esir­le­ri­mi­zi k›­rar” di­ye­rek, ver­me­di­ler.
E¤er o vi­lâ­yet­te bir dü­man -suç­suz ola­rak- bir esi­ri had­din­den
faz­la döv­se, di­¤er dü­man­lar bey­le­ri­ne i­kâ­yet et­ti­ler ki:
“Bi­zim Bar­ba­ros’un elin­de u ka­dar esir­le­ri­miz var­d›r. Bu adam
esi­ri­ne hiç su­çu yok­ken i­ken­ce et­ti. Bar­ba­ros, üp­he­siz her ey­
den ha­ber­dar olan bir dü­man­d›r, im­di o bu­nu ha­ber al›r ve bi­zim
esir­le­ri­mi­zi öl­dü­rür.” di­ye a¤­la­t›­lar ve men et­tir­di­ler. Bu e­kil­de
Müs­lü­man esir­ler nis­pe­ten hu­zur­lu ol­du­lar.
Hay­red­dîn Pa­a bun­la­r› bil­di­¤i için, esir­le­rin du­ru­mu onu dü­
ün­dü­rü­yor­du.
Ni­hâ­yet esir­ler, ba­ha­la­r› ve­ri­le­rek bi­le ol­sa kur­tu­lu umut­la­r›­n›n
tü­ken­di­¤i­ni an­la­y›n­ca, ken­di im­kân­la­r›y­la kur­tul­ma­n›n yol­la­r›­n› ara­
ma­ya ba­la­d›­lar ve so­nun­da öy­le bir plan yap­t›­lar ki, bu pla­na gö­re:
Bir f›r­sa­t›­n› bu­lup, zin­dan bek­çi­si­ni öl­dü­re­cek­ler ve ora­dan gi­
de­rek Ce­zâ­yir Ka­le­si için­de bu­lu­nan ye­di bin esi­ri de kur­ta­ra­rak
on­lar­la bir­lik edip eh­ri tes­lim al­ma­y› de­ne­ye­cek­ler, ala­maz­lar­sa
ka­ç›p bir ta­ra­fa gi­de­cek­ler­di.

151
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Sul­ta­n›m! Siz­ler Ve­li­si­niz

Be­ri ta­raf­tan Hay­red­dîn Bey de, hem ‹s­tan­bul’a git­me te­da­ri­
kiy­le me­gul­dü ve hem de bu esir­le­ri ne ya­pa­ca­¤›­n› dü­ü­nü­yor­du.
Esir­le­ri öl­dür­me­yi dü­ü­nü­yor­du an­cak bir ba­ha­ne bul­ma­l›y­d› ki,
suç­suz öl­dü­rül­mü ol­ma­s›n­lar ve kar­›­l›­¤›n­da dü­man­lar elin­de esir
tu­tu­lan Müs­lü­man­lar in­cin­me­sin­ler.
Böy­le dü­ün­ce­ler için­dey­ken bir ge­ce rü­ya­s›n­da, esir­le­rin ba­
›n­da bu­lu­nan Mah­mûd isim­li di­lâ­ve­ri­nin Mi­dil­li’de bu­lu­nan evi­nin
or­ta di­re­¤i­nin y›­k›l­mak üze­re ol­du­¤u­nu ve ken­di­si­nin de eliy­le onu
dü­zelt­ti­¤i­ni gör­dü.
Meh­mûd, Mi­dil­li’de kim­se­si kal­ma­d›­¤›n­dan Ce­zâ­yir’e ge­lip
Hay­red­dîn Bey’in hiz­me­ti­ne gir­mi­ti. Hay­red­dîn Bey de onu esir­
le­rin ba­›n­da va­zi­fe­len­dir­mi­ti.
Hay­red­dîn Bey der­hâl uya­n›p, öy­le tâ­bir et­ti ki:
“Bu yi­¤i­din ba­›­na bir be­la ge­li­yor ama aca­ba ne­re­den ge­li­
yor?” di­ye dü­ü­nür­ken, ha­pis­te bu­lu­nan esir­le­rin ona bir fe­na­
l›k ya­pa­bi­le­cek­le­ri ak­l›­na ge­le­rek, sa­bah na­ma­z›­n› k›l­d›k­tan son­ra
Mah­mûd’u hu­zu­ru­na ça­¤›r­t›p, ona:
“O mah­bus olan dü­man bey­le­ri­nin san­ki bir kö­tü plan­la­r› var
gi­bi... im­di sen on­lar­la it­ti­fâk eder gi­bi ya­p›p, ben­den i­kâ­yet­çi
olup on­lar­la dert­le­e­rek fi­kir bir­li­¤i için­dey­mi­sin gi­bi on­la­ra gü­
ven ver ve a¤›z­la­r›n­dan bir ha­ber al­ma­ya ça­l›. Bu­nun için sen on­
la­r›n öy­le iti­mat­la­r›­n› ka­zan­ma­l›­s›n ki, sa­na gü­ven­sin­ler ve sen­den
hiç­bir e­yi sak­la­ma­s›n­lar. Am­ma ara­n›z­da her ne ko­nu­mu­sa­n›z
ve on­la­r›n a¤­z›n­dan han­gi ke­li­me­ler dö­kül­mü­se ek­sik­siz ola­rak
ba­na söy­le. Sa­k›n kork­ma!” de­yip, da­ha bir hay­li na­sî­hat ve ten­
bih­ler edip gön­der­di.
O, sâ­d›k bir dost­tu. He­men o dü­man bey­le­ri­nin ve ce­hen­nem
kö­pek­le­ri­nin yan­la­r›­na va­r›p Hay­red­dîn Bey’den i­kâ­yet­len­me­ye
ve âciz­len­me­ye ba­la­d›. öy­le ki:
“Biz bu Hay­red­dîn Bey’i bir adam sa­n›p, evi­mi­zi ve bar­k›­m›­z› terk
ede­rek bu­ra­la­ra ka­dar gel­dik ve bun­ca za­man­d›r hiz­me­tin­de­yiz. ‹­te

152
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ken­di­si bir bü­yük Bey ol­du. Hiç ol­maz­sa bi­ze de bir ma­kam ver­me­
si­ni umar­d›k, o ise tut­tu bi­zi bu­ra­da zin­dan­c› yap­t›, bu­la bu­la bu ii
bul­du ve bi­ze bu­nu lâ­y›k gör­dü.
im­di siz­ler be­nim em­rim al­t›n­da bu­lu­nu­yor­su­nuz ve is­te­me­ye­
rek de ol­sa siz­le­re kö­tü­lük et­mi olu­yo­rum. Si­zin gi­bi iti­bar­l› ki­i­le­re
kar­› gös­ter­di­¤im ka­ba­l›k­la­r› d›­a­r›­da ha­t›r­la­d›­¤›m za­man ken­dim­den
uta­n›­yo­rum. Siz­le­re bu mu­ame­le­yi mec­bu­ren yap­t›­¤›m için ba­ri özür
di­le­ye­yim di­ye dü­ün­düm. Zî­râ her bi­ri­niz bi­rer bey ve kap­tan­s›­n›z.
Em­ri­niz­de ni­ce kim­se­ler var­d›.” de­di. Son­ra Ro­dos be­yi­nin o¤­lu­na
dö­ne­rek: “Bil­has­sa da se­nin ba­ban Ro­dos’ta Bey idi, biz de Mi­dil­li’de
otu­rur­duk. Onun ora­da­ki esir­le­re çok iyi­li­¤i ol­du­¤u­nu du­yar­d›k. Bir
de bi­zim si­ze yap­t›k­la­r›­m›­za ba­k›­n›z, siz bu­na lâ­y›k de­¤il­si­niz!
E¤er u an­da bir ge­mi­niz olay­d›, ben hiç üen­mez va­r›p ge­ti­rip
siz­le­ri kur­ta­r›r­d›m.” de­di.
On­lar da bu­nu du­yun­ca se­vinç için­de:
“E¤er sen bu sö­zün­de sâ­d›k­san, ön­ce bi­ze gü­ven ver, son­ra biz
ge­re­ke­ni ya­pa­l›m.” de­di­ler. Bu­nun üze­ri­ne zin­dan­c› on­la­ra gü­ven
ver­mek için:
“Ben na­s›l bir gü­ve­nil­mez ada­m›m ki, her gün siz­le­rin yü­zün­
den il­ti­fat ye­ri­ne ha­ka­ret gö­rü­yo­rum. ‹­te bu sa­bah Bar­ba­ros be­ni
ça­¤›rt­t›. Ba­na o ka­dar a¤›r söz­ler söy­le­di ki an­la­ta­mam. Ba­ka bir
is­te­¤i­niz var­sa söy­le­yin.” de­di.
On­lar da Be­câ­ye kap­ta­n›­na hi­ta­ben ya­z›l­m› bir mek­tup ge­ti­rip
oku­du­lar. Mek­tup­ta:
“Sen ki Be­câ­ye kap­ta­n›­s›n. Bi­zim için ka­y›k gön­der ki li­man­da
ha­z›r bek­le­sin. im­di biz zin­da­n› ba­s›p, zin­dan­c›­y› öl­dü­re­rek d›­a­r›
ç›­ka­ca­¤›z. u an­da bu e­hir­de ye­di bin H›­ris­ti­yan var­d›r. E¤er on­la­r›
kur­ta­r›p, bir­lik­te bu eh­ri ala­maz­sak ka­le­den ç›­k›p ge­mi­ye var­ma­y›
ka­rar­la­t›r­d›k. He­men ge­mi ha­z›r­lan­s›n ve ge­mi­nin ge­le­ce­¤i ge­ce,
bi­ze bil­di­ril­sin.” di­ye yaz­m›­lar. Son­ra yi­ne zin­dan­c›­ya hi­ta­ben:
“Biz bu ii çok­tan­d›r dü­ü­nü­yor­duk ve se­nin de ii­ni bi­ti­re­cek­tik.
An­cak bu mek­tu­bu gö­tü­re­cek kim­se bu­la­ma­d›­¤›­m›z­dan ses­siz­ce bek­
li­yor­duk. Ama dün öy­le dü­ün­dük ki: “Ba­ri mek­tu­bu ha­z›r­la­ya­l›m,

153
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Me­sih mu­hak­kak biz­le­re yar­d›m eder ve bir ça­re bu­lur.” de­dik. ‹­te
iti­ka­d›­m›z be­re­ke­tiy­le bu­gün se­ni bi­ze gön­der­di ve i­te sen de gel­din.
im­di bi­ze bir der­mân ey­le” de­di­ler.
Zin­dan­c› Man­mûd da on­la­r›n bu söz­le­ri­ni du­yup, du­rum­la­r›
hak­k›n­da bil­gi sa­hi­bi ol­du­¤un­da, ken­di ken­di­ne:
“Bi­ze hep Hay­red­dîn Bey’in ve­lî ol­du­¤u­nu söy­ler­ler­di de biz
inan­maz­d›k. ‹­te bi­ze de ve­lâ­ye­ti bu­gün mâ­lum ol­du” de­yip, o
dü­man­lar her ne söy­ler­ler­se “evet” di­ye­rek on­la­ra her ci­het­ten
gü­ven ver­di.
Son­ra: “Va­ra­y›m ben do­nan­ma­ma gi­de­yim di­ye­rek Hay­red­dîn
Bey’den bir­kaç gün izin ala­rak, gi­dip Be­câ­ye’den ge­mi ge­ti­re­yim”
de­yip, he­men el­le­rin­den mek­tup­la­r›­n› al­d›­¤› gi­bi do¤­ru­ca Hay­red­
dîn Bey’e git­ti ve aya­¤›­na ka­pa­n›p:
“Sul­ta­n›m siz­ler ve­lî­si­niz. Bu dü­man­la­r›n bü­tün plan­la­r›­n› ve
du­rum­la­r›­n› bi­li­yor­su­nuz ki onun için ba­na öy­le ten­bih­te bu­lun­du­
nuz. E¤er bu ted­bir­le­ri al­ma­m› ol­say­d›k o kö­pek­ler be­ni öl­dü­re­
cek­ler­mi.” de­yip, dü­man esir­ler­le ara­la­r›n­da ge­çen ko­nu­ma­la­r›
an­lat­t› ve mek­tu­bu önü­ne b›­rak­t›. O da mek­tu­bu al›p, he­men bir
sû­re­ti­ni ç›­kar­ta­rak tek­rar eli­ne ver­di ve Be­câ­ye’ye git­me­si­ni söy­le­
di. O da tek­rar zin­da­na ge­lip:
“‹­te ti­ma­r›­ma git­mek için Bar­ba­ros’tan bir­kaç gün izin al­d›m.
im­di ben ti­ma­r›­ma git­mez Be­câ­ye’ye gi­de­rim” de­yip, ye­ri­ne bir
ada­m› ve­kil b›­ra­ka­rak on­la­ra ve­da edip ha­re­ket et­ti.

Ki­me Ni­yet, Ki­me K›s­met

Be­câ­ye ya­k›n­la­r›­na var­d›­¤›n­da emân al›p Be­câ­ye Ka­le­si’ne gir­di
ve ka­le kap­ta­n›y­la gö­rü­mek is­te­di­¤i­ni söy­le­di. Dü­man­lar onu al›p:
“Bir Türk gel­di, si­zin­le gö­rü­mek is­ti­yor” di­ye­rek kap­tan­la­r›­na
gö­tür­dü­ler. Mek­tu­bu eli­ne al›p oku­duk­tan son­ra, he­men çok ya­
k›­n› olan dü­man bey­le­rin­den bir­ka­ç›­n› ça­¤›r­ta­rak on­la­ra, esir olan
ve hap­se­di­len dü­man kap­tan­la­r›­n›n mek­tu­bu­nu oku­yup ve al­d›­¤›
ha­ber­le­ri nak­let­tik­ten son­ra on­lar­la is­ti­a­re edip bir mek­tup yaz­d›­
lar ve Zin­dan­c› Mah­mûd’un eli­ne ver­di­ler. Mek­tup­ta:

154
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“‹­te fi­lân ge­ce ge­mi is­te­di­¤i­niz ye­re va­r›p, ora­da bek­le­ye­cek.

Siz­ler de er gi­bi olun” de­dik­ten son­ra da­ha ni­ce tür­lü il­ti­fat­lar­la
on­la­r› ce­sa­ret­len­dir­di­ler.
Hay­red­dîn Re­is de a¤a­la­r›n­dan iki­si­ni gön­de­rip, onu yol­da ya­
ka­lar gi­bi olup, “Sen t›­ma­r›­na var­ma­m›­s›n, ne­re­ye git­tin?” di­ye
al›p Hay­red­dîn Bey’in hu­zu­ru­na ge­tir­di­ler. O da mah­sus­tan su­çu­
nu ka­bul et­ti. Ora­da bu­lu­nup da an­la­ma­dan ha­be­ri ol­ma­yan­lar
Zin­dan­c› Mah­mûd’u hâ­in­lik­le suç­la­y›p yü­zü­ne tü­kür­dü­ler. O da
efen­di­si­nin ha­t›­r› için hep­si­ni si­ne­ye çek­ti. Mek­tup aç›­l›p okun­duk­
tan son­ra plan ay­nen uy­gu­la­na­rak, he­men Hay­red­dîn Bey ora­ya
bir ge­mi gön­der­di.
Öte yan­dan Be­câ­ye dü­man­la­r›­n›n bey­le­rin­den, kap­tan­la­r›n­
dan ve cen­gâ­ver­le­rin­den yüz yir­mi be ne­fer bir­bi­riy­le ya­r›­›r­ca­s›­
na bir ge­mi­ye bi­nip “Gi­de­lim, on­la­r› ge­ti­re­lim” di­ye­rek ge­ce vak­ti
ora­ya gel­di­ler. Hay­red­dîn Bey’in gön­der­di­¤i a¤a­lar da ora­da ba­
ka bir ge­miy­le bek­le­dik­le­rin­den, di­ren­me­le­ri­ne f›r­sat ver­me­yip, o
yüz yir­mi be kâ­fi­ri ge­mi­le­riy­le bir­lik­te al›p Ce­zâ­yir’e ge­tir­di­ler.
Hay­red­dîn Bey haz­ret­le­ri on­la­r› gö­rün­ce:
“Bey­ler! Âl-i Os­man’a git­me­ye ni­yet et­tik, el­ham­dü­lil­lâh he­nüz
ye­ri­miz­den k›­m›l­dan­ma­dan ni­ce ga­ni­met­ler al­d›k. Bun­dan, Sul­tan
Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri­nin ni­ce u¤ur­lu bir pâ­di­âh ol­du­¤u­nu an­
la­y›­n›z!” de­di.
Son­ra o kâ­fir­le­ri de zin­dan­dan ç›­kar­t›p ge­tirt­ti ve ken­di mek­
tup­la­r›­n› oku­du­¤un­da in­kâ­ra me­câl­le­ri ol­ma­y›p ik­rar ve iti­raf et­ti­
ler. Böy­le­ce Hay­red­dîn Bey’in on­la­r› öl­dür­mek için ar­t›k bir ba­ha­
ne­si var­d›. On­la­ra dö­ne­rek:
“Bre kö­pek­ler! Si­zin ba­ha­n›­z› ba­na Al­lâh ve­rir” de­yip, yir­mi­si­nin
de bo­yun­la­r›­n› vur­dur­du. Son­ra da on­la­r›n mek­tup­la­r›­n› dü­man
ta­ra­f›­na gön­der­di. On­lar da Be­câ­ye be­yi­nin ve on­la­r›n mü­hür­lü kâ­
¤›t­la­r›­n› gö­rün­ce, yap­t›k­la­r› ha­tâ­la­r› gö­rüp bir ey di­ye­me­di­ler ve
ora­da­ki Müs­lü­man esir­le­re mi­sil­le­me yap­ma­ya ce­sa­ret ede­me­di­ler.
Ar­t›k Hay­red­dîn Bey’in en­di­e­si kal­ma­d›­¤›n­dan ‹s­tan­bul
ta­ra­f›­na yo­la ç›k­t›. Ken­di­sin­de olan sa¤­lam iti­kad be­re­ke­tiy­le

155
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri ec­ri­ni ve mü­kâ­fâ­t›­n› ve­rip,

yol­da ve iz­de o ka­dar ga­ni­met­ler al­d› ki k›­yâ­sa gel­mez. ‹n­â­al­
lâh ye­ri ge­lin­ce an­la­t›­la­cak­t›r.

Hay­red­dîn Pa­a ‹s­tan­bul’da

Hay­red­dîn Bey bü­tün ha­z›r­l›k­la­r›­n› ta­mam­la­y›p de­ni­ze aç›l­d›k­
tan son­ra ilk mo­la­s›­n› Sar­dun­ya Ada­s›’nda ver­di. Sar­dun­ya Ada­s›
o za­man dü­man elin­dey­di. Ora­da bir­kaç gün din­len­di­ler ve tek­rar
yo­la de­vam et­ti­ler. Yol­da gi­der­ken Ce­ne­viz ya­k›n­la­r›n­da bu­lu­nan
bir eh­re sa­bah vak­tin­de bas­k›n ya­p›p, eh­rin va­r›­n› yo¤­nu ele ge­
çir­dik­ten son­ra tek­rar yo­la ko­yul­du­lar.
He­nüz Bar­ba­ros’un yo­la ç›k­t›­¤› du­yul­ma­d›­¤›n­dan, dü­man ge­
mi­le­ri ra­hat do­la­›­yor­lar­d› ki, yol­da kar­›­la­r›­na on se­kiz adet bar­ça
ç›k­t›. Bun­lar Ce­ne­viz’den ç›k­m› Me­si­ne’ye38 ge­lir­ler­di. Hep­si­ni
de tes­lim al›p, için­de­ki kâ­fir­le­ri esir et­ti. Ge­mi­ler­de bu­lu­nan bü­tün
e­ya­la­r› yol­da­la­r›­na tak­sim et­tik­ten son­ra bar­ça­la­r› ate­e ve­re­rek
o mem­le­ket hal­k›­na hey­bet gös­ter­di.
Son­ra esir­ler­den bi­ri­ni ça­¤›r­t›p And­rea Dor­ya’dan ha­ber sor­
du. O da: “Yir­mi dört adet ka­d›r­ga ve yir­mi al­t› adet bar­ça ile ç›­k›p
Kor­fu ta­raf­la­r›­na git­ti.” de­di. Hay­red­dîn Bey haz­ret­le­ri bu ha­be­ri
al›n­ca he­men o ta­ra­fa yö­ne­lip Me­si­ne Bo­¤a­z›’ndan ge­çe­rek Pre­
ve­ze’ye gir­di. Vi­lâ­yet hal­k› Hay­red­dîn Bey’i gö­rün­ce se­vin­di­ler,
zî­râ And­rea Dor­ya’dan çok kor­ku­yor­lar­d›.
An­cak Hay­red­dîn Bey’in Ce­ne­viz ya­k›n­la­r›n­da­ki eh­rin mal­
la­r›­n› ele ge­çir­me­si, yi­ne on se­kiz adet bar­ça­y› o eh­rin kar­›­
s›n­da tes­lim al›p yak­ma­s›, ora­da­ki kâ­fir­le­ri çok kor­kut­tu­¤un­
dan, he­men And­rea Dor­ya’ya mek­tup­lar ya­z›p gön­der­di­ler.
Mek­tup­la­r›n­da:
“Bar­ba­ros, k›rk dört adet ge­miy­le de­ni­ze ç›k­m› ve bu vi­lâ­ye­te
ge­lip or­ta­l›­¤› ya­k›p y›k­t›, hep se­ni so­ru­yor ve se­ni ar›­yor. Aman
gâ­fil ol­ma” di­ye ya­z›­yor­lar­d›.
38
Me­si­ne: Si­cil­ya ada­s›y­la ‹tal­ya ya­r›­ma­da­s›­n›n ay­r›l­d›­¤› bo­¤az, ay­n› za­man­da
Si­cil­ya’da e­hir.

156
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

And­rea Dor­ya bu gi­bi ha­ber­le­ri al›n­ca o yer­ler­de du­ra­ma­y›p,

ka­ça­rak Pi­ren­diz’e git­ti. Hay­red­dîn Bey de Pre­ve­ze’de And­rea
Dor­ya’y› sor­du­¤un­da:
“Al­t› gün ön­ce bu­ra­dan geç­ti, ya­n›n­da yir­mi adet ka­d›r­ga­s› ve
yir­mi al­t› adet bar­ça­s› var­d›.” de­di­ler. Hay­red­dîn Bey bu ha­be­ri
al›n­ca, he­men ge­mi­le­rin­den yir­mi be­i­ni se­çip, ba­t›­ya gön­der­di,
ken­di­si de ora­dan dö­nüp yo­lu­na git­ti.
And­rea Dor­ya’n›n ye­di adet de Ana­po­li ge­mi­le­ri var­d› ki, ar­ka­
s›n­dan ge­li­yor­lar­d›. Bu ge­mi­ler ge­lir­ken, Hay­red­dîn Pa­a’n›n ba­t›­
ya gön­der­di­¤i yir­mi be adet ge­miy­le kar­›­la­t›­lar. Mü­câ­hid­ler bun­
la­r›n iki­si­ni al­d›­lar. Di­¤er be­i ise ön­ce­den ha­ber al›p kaç­m›­lar­d›.
Bun­la­r› al›p, yol­la­r›­na de­vam ede­rek se­lâ­met­le Ce­zâ­yir’e gel­di­ler.
Hay­red­dîn Bey de Pre­ve­ze’den ç›­k›p yo­la de­vam et­mi­ti. Na­
va­rin Ka­le­si’ne gel­dik­le­rin­de, ora­da pâ­di­ah haz­ret­le­ri­nin do­nan­
ma­la­r›y­la bu­lu­tu­lar ve her iki ta­raf da son de­re­ce se­vi­nip en­lik­ler
et­ti­ler. Son­ra Na­va­rin’den ha­re­ket ede­rek Ko­ron önü­ne gel­di­ler.
Ora­da ken­di­ni ta­n›t­t› ve ba­z› Türk esir­le­ri­ni sa­t›n ala­rak azad et­ti.
Ko­ron’dan da ha­re­ket­le Ka­le-i Sul­ta­ni­ye’ye (Ça­nak­ka­le) gel­di­ler
ve de­mir ata­rak bek­le­di­ler.
Hay­red­dîn Bey ora­dan ‹s­tan­bul’a arz gön­de­rip, Ça­nak­ka­le’ye gel­
dik­le­ri­ni bil­dir­di ve gel­mek için izin is­te­di. Arz, pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne
tak­dim olun­du. Pâ­di­âh haz­ret­le­ri de izin ve­rip ica­zet-nâ­me­le­ri­ni
gön­der­di. ‹zin kâ­¤›­d› Hay­red­dîn Pa­a’ya ula­t›­¤›n­da, al›p yü­zü­ne
gö­zü­ne sü­rüp öpe­rek ba­›­na koy­du. Son­ra da bir an bi­le bek­le­
me­yip, he­men ha­re­ket ede­rek bir mü­bâ­rek sa­at­te, top­lar ata­rak
ve en­lik­ler ede­rek ‹s­tan­bul’a gir­di. Ga­la­ta önün­de de­mir at­t›­lar
ve pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin em­riy­le Kap­tan Ah­med Bey’in At­mey­da­
n›’nda bu­lu­nan evi­ne yer­le­ti­ril­di­ler. Di­van gün­le­ri pâ­di­âh haz­ret­
le­ri­nin önün­de na­s›l dav­ra­n›­la­ca­¤›­na ve na­s›l el öpü­le­ce­¤i­ne dâ­ir
kâ­ide­le­ri ona bil­dir­di­ler. O da er­te­si gün dev­let­li pâ­di­âh haz­ret­le­
ri­ne ha­ki­râ­ne he­di­ye­le­ri­ni tak­dim ede­rek, mü­bâ­rek el­le­ri­ni öp­tü.
Ken­di­siy­le bir­lik­te ge­len re­is­ler­den on ye­di re­is de el öpüp, her
bi­ri­ne um­duk­la­r›­n›n üze­rin­de hür­met­ler, iz­zet­ler gös­te­ri­lip ulû­fe­le­ri
ta­yin olu­na­rak pâ­di­a­h›n def­ter­le­ri­ne kay­do­lun­du­lar.

157
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Hay­red­dîn Bey ken­di­si­ne gös­te­ri­len eve yer­le­ti. Da­ha son­ra

pâ­di­âh ta­ra­f›n­dan ter­sâ­ne hiz­me­tin­de bu­lun­ma­s› em­re­dil­di. Öy­le
ki, ken­di­si­ne ge­mi­le­ri di­le­di­¤i gi­bi yap­ma se­lâ­hi­ye­ti ve­ril­di.

O, Al­lâh Yo­lu­nun Mü­câ­hi­di­dir!

Bu ara­da Sad­ra­zam ‹b­ra­him Pa­a, pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin emr-i
e­rî­fiy­le Teb­riz se­fe­ri ni­ye­ti­ne ‹s­tan­bul’dan ha­re­ket et­mi ve Ha­
leb’e var­m›­t›. He­nüz Ha­lep’te iken Hay­red­dîn Bey’in ‹s­tan­bul’a
gel­di­¤i ha­be­ri­ni duy­du­¤un­dan, pâ­di­â­ha bir mek­tup ya­za­rak:
“O, Al­lâh yo­lun­da ci­had eden mü­bâ­rek bir ki­i­dir. Onu Ha­
leb’e gön­de­ri­niz ki se­fe­ri­miz mü­bâ­rek ol­sun. Ay­r›­ca ken­di­siy­le gö­
rü­mek di­le­riz.” de­di.
Mek­tup pâ­di­â­h›n önün­de okun­du­¤un­da, öy­le fer­man eder ki:
“‹b­ra­him Pa­a onu gör­mek di­ler­mi. E¤er mu­râd edi­nir­se git­sin.”
Pâ­di­â­h›n em­ri bil­di­ril­di­¤in­de, Hay­red­dîn Pa­a da ‹b­ra­him Pa­
a’y› gör­me­yi çok ar­zu­la­d›­¤›n­dan, hem em­rin ye­ri­ne gel­me­si için ve
hem de Ana­do­lu k›­y›­la­r›n­da­ki il­le­ri gör­me­yi is­te­di­¤in­den ka­bul et­ti.
Bu­nun üze­ri­ne pâ­di­âh haz­ret­le­ri bü­tün yol ih­ti­yaç­la­r›­n› kar­›­
lat­t›r­d› ve si­pâ­hi­ler züm­re­sin­den Ha­c› Ke­mâl’i ya­n›­na ve­re­rek ona
öy­le si­pa­ri­te bu­lun­du ki:
“Yol­da ve iz­de her ne di­ler­se, sa­k›n ken­di ma­l›n­dan bir ey
har­cat­ma­ya­s›n! Gi­der­ken ve ge­lir­ken ge­re­¤i gi­bi hiz­met edip onu
mem­nun ede­sin. E¤er mem­nun kal­maz da i­kâ­yet­te bu­lu­na­cak
olur­sa ne­ler ola­ca­¤›­n› sen bi­lir­sin!” de­yip s›­k›­ca ten­bih­te bu­lun­du.
Son­ra Hay­red­dîn Bey haz­ret­le­ri de kal­k›p, ken­di­si­nin pâ­di­
âh haz­ret­le­ri­ne ba­¤›­la­d›­¤› ka­d›r­ga­ya bi­ne­rek Mu­dan­ya’ya geç­ti.
Ora­da ken­di­si için ha­z›r­la­nan bü­tün e­ya­la­r› al›p Ha­leb ta­raf­la­r›­
na do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler.
Ni­hâ­yet gün­ler­den bir gün Ha­leb’e yak­la­t›­¤›n­da, ‹b­ra­him Pa­
a’y› ha­ber­dar et­mek için, ‹s­tan­bul’dan ken­di­le­riy­le bir­lik­te ge­len
ça­vu­u ile­ri gön­der­di­ler. O da va­r›p ha­ber ver­di­¤in­de, ‹b­ra­him
Pa­a da ora­n›n ge­le­nek ve âdet­le­ri üze­re er­kân­dan bir­çok mü­
him ki­i­le­ri kar­›­la­ma­ya gön­der­di. Ha­leb’e gel­dik­le­rin­de, gü­zel

158
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

bir ev bul­du­rup ha­z›r­lat­m›­lar­d›, ken­di­si­ni ora­da mi­sa­fir et­ti­ler.

‹b­ra­him Pa­a, Hay­red­dîn Pa­a’ya son de­re­ce hür­met gös­te­re­
rek, ma­iye­tin­de­ki bey­ler­le bir­lik­te di­va­na dâ­vet et­ti.
O gün­kü di­van­da, bir­kaç bey, pro­to­kol­de Hay­red­dîn Bey’in
üze­rin­de yer al­m›­lar­d›. Er­te­si gün ise pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin emr-i
e­rî­fi ge­re­¤i Hay­red­dîn Bey’e Ce­zâ­yir bey­ler­be­yi­li­¤i ve­ril­di. Sa­
r›­¤›y­la bir­lik­te hil’at­le­ri giy­di­ril­di. Ken­di­si­ne son de­re­ce hür­met
ve ik­râm edil­di. Ay­r›­ca al­t›n zin­cir­li ve gü­mü eyer­li bir cins at,
ta­k›­m›y­la bir­lik­te gön­de­ril­mi­ti.
‹b­ra­him Pa­a tek­rar Hay­red­dîn Pa­a’y› di­va­na da­vet ede­rek,
bu kez Hay­red­dîn Pa­a’y› ya­n›­na al›p, di­¤er bey­le­rin üze­rin­de
yer gös­ter­di­ler ve bir iki gün da­ha kal­d›k­tan son­ra tek­rar ka­ra
yo­luy­la ‹s­tan­bul’a do¤­ru ha­re­ket et­ti­ler.
Yol­da ne­re­ye u¤­ra­m›­sa­lar, ora­da bu­lu­nan fa­kir­le­re in’am ve
ih­san­lar­da bu­lu­na­rak ve sa­da­ka­lar ve­re­rek Kon­ya’ya ka­dar gel­
di­ler. Mev­lâ­na Haz­ret­le­ri’ni zi­yâ­ret et­tik­ten son­ra ora­da da çok
iyi­lik­ler­de ve ih­san­lar­da bu­lu­nup fa­kir­le­re sa­da­ka­lar da­¤›­t›p on­la­
r›n ha­y›r du­âla­r›­n› al­d›­lar.
Kon­ya’dan da ha­re­ket ede­rek Bur­sa’ya gel­di­ler. Ora­da Haz­
ret-i Sey­yid Bu­hâ­rî Mu­ham­med’in (rah­me­tul­lâ­hi aleyh) tür­be­si­ni
zi­yâ­ret edip, ru­hu için ha­tim­ler okut­tu­lar. Son­ra da ora­da med­
fûn bu­lu­nan pâ­di­âh­la­r›n ve eh­zâ­de­le­rin tür­be­le­ri­ni zi­yâ­ret edip
ruh­la­r› için ha­tim­ler okut­tu­lar.
Bur­sa’dan da ha­re­ket edi­le­rek yir­mi ikin­ci gün Mu­dan­ya’ya ge­
lin­di. Ora­da ha­z›r bek­le­yen ka­d›r­ga­ya bi­ne­rek Der­sa­âdet’e gel­di­ler.
Hay­red­dîn Pa­a tek­rar pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin mü­bâ­rek el­le­ri­ni
öpe­rek hiz­me­ti­ne ba­la­d›. Pâ­di­ah haz­ret­le­ri de kürk ve kaf­tan
giy­di­rip ken­di­si­ni kap­tân-› der­yâ ta­yin et­ti.
Hay­red­dîn Bey Ter­sâ­ne-i Âmi­re’de her hu­sus­ta se­lâ­hi­yet­liy­di. Pâ­
di­â­h›n em­ri üze­re Ter­sâ­ne-i Âmi­re’ye ni­zam ve­rip ta­ma­m› alt­m› bir
adet ba­tar­da39 ve ka­d›r­ga do­na­t›­l›p ha­z›r hâ­le ge­ti­ril­di. Ce­zâ­yir’den
39
Ba­tar­da: Ba­tar­de di­ye de söy­le­nen ve yir­mi al­t›-otuz çift kü­rek­le yü­rü­tü­len,
her kü­re­¤i al­t›-ye­di ki­i ta­ra­f›n­dan çe­ki­len sa­va ge­mi­si. Umû­mi­yet­le kap­tân-› der­yâ
ge­mi­si ola­rak kul­la­n›­l›r­d›. Mü­ret­te­ba­t› al­t› yüz ki­i­ye va­r›r­d›.

159
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ge­len on se­kiz ge­miy­le bir­lik­te, yet­mi do­kuz ol­du. Be adet de gö­
nül­lü le­vend ge­mi­le­ri ila­ve edi­lin­ce, ta­ma­m› sek­sen dört ge­mi ol­du.

Tez Der­yâ­ya Ç›k!

Pâ­di­ah haz­ret­le­ri, “Tez der­yâ­ya ç›k!” em­ri­ni ve­rin­ce, Hay­red­
dîn Bey bir sa­at bi­le ge­cik­mek­si­zin, he­men der­yâ­ya ç›k­t›. Bir ni­ce
ge­ce ve gün­düz de­niz­de gi­dip Me­si­ne Bo­¤a­z›’na ula­t›. Ora­da Ar­
çi­le de­ni­len bir ka­le var­d›. Ko­ron Ka­le­si’nden ihâ­net ede­rek ay­r›­
lan dü­man­lar her yön­den zen­gin olan bu ka­le­yi yurt edi­ne­rek hep
bu­ra­da ka­l›r­lar­d›. Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn’u gö­rün­ce kor­ku­la­r›n­dan
ka­ç›­m›­lar­d›. ‹s­lâm as­ke­ri va­r›p ka­le­yi ve bü­tün mal­la­r› ele ge­çir­di.
Bu ara­da al­t› adet bar­ça bu­lup hep­si­ni de yak­t›­lar. Va­kit ikin­di üze­ri
ol­du­¤un­dan, uy­gun bir yer bu­la­rak de­mir at›p o ge­ce ora­da yat­t›­
lar. Hay­red­dîn Bey’in bun­dan mak­sa­d›, sa­bah er­ken­den de­mir al›p
Mal­ta üze­ri­ne va­ra­rak, Al­lâh’›n iz­niy­le ora­y› ha­rap et­mek­ti.
Hay­red­dîn Bey ge­ce bir rü­ya gör­dü. Rü­ya­s›n­da:
“Biz sa­na Al­lâh (Te­bâ­re­ke ve Te­âlâ) Haz­ret­le­ri’nin em­riy­le,
Mal­ta Ada­s›’n›n ku­man­dan­l›­¤›­n› ver­dik. O ada­n›n fet­hi se­nin elin­
de­dir, te­da­ri­ki­ni gör.” de­di­ler. Uyan­d›­¤›n­da, Al­lâh Te­âlâ Haz­ret­le­
ri’ne âci­za­ne ve ze­lî­lâ­ne hamd ü se­nâ­lar edip sec­de­ye ka­pa­na­rak,
tam bir ih­las­la kal­bi­ni yü­ce der­gâ­ha çe­vi­rip:
“Yâ Rab­bi! Mal­ta Ada­s›’n›n fet­hi­ni bu âciz ku­lu­na ih­sân ey­le.
Bu ni­ye­tim­de sen ba­na inâ­yet ey­le! Me­ded sen­den­dir. Bü­tün âciz­
le­rin, za­y›f­la­r›n ve dü­kün­le­rin yar­d›m­c›­s› sen­sin. Rü­yam­da gör­
dü­¤üm gi­bi onun fet­hi­ni ba­na mü­yes­ser ve mu­kad­der ey­le” di­ye
yal­va­r›p du­âlar ve ni­yâz­lar et­ti.
Hay­red­dîn Pa­a, da­ha ön­ce­ki gör­dü­¤ü rü­ya­la­r›n ay­nen ç›k­t›­¤›­n›
bil­di­¤in­den, bu rü­ya­s›n­dan da ümit­liy­di. O ge­ce kal­k›p bo­ru­la­r› çal­
d›­r›p, yi­ne de­ni­ze aç›l­d›­lar. Ce­nâb-› Hakk’a tam bir te­vek­kül için­de
yo­la ç›­k›p sa­ba­ha ka­dar git­ti­ler. Sa­bah na­ma­z› vak­tin­de Mal­ta Ka­
le­si önü­ne ge­lin­di. Sa­bah na­ma­z› k›­l›n­d›k­tan son­ra ka­ra­ya as­ker
ç›­ka­ra­rak ka­le­yi ku­at­t›. Ara­la­r›n­da id­det­li bir sa­va ol­du ve mü­
câ­hid­ler ku­luk vak­ti­ne ka­dar d› ka­le­yi al­d›­lar. Bu­ra­da bu­lu­nan

160
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

dü­man as­ker­le­ri iç ka­le­ye s›­¤›n­d›­lar. Sa­va ikin­di vak­ti­ne ka­dar

sür­dü ve ka­le­nin ta­ma­m› Müs­lü­man­la­r›n eli­ne geç­ti. Ka­le için­de
bu­lu­nan ne var­sa al›n­d›. Ta­ma­m› ye­di se­kiz yüz esi­ri ç›k­t›. Esir­ler
ge­mi­le­re yük­le­nip ka­le ya­k›­la­rak ha­re­ket edil­di. O ge­ce yi­ne sa­ba­
ha ka­dar gi­di­lip sa­bah vak­ti Çit­roz Ka­le­si’ne ge­lin­di. Na­maz­dan
son­ra ka­ra­ya as­ker ç›­ka­r›­la­rak, k›­sa sü­ren bir sa­va son­ra­s› o ka­le
de tes­lim al›n­d›. Ka­le için­de bu­lu­nan halk esir edi­lip, bü­tün e­ya
ve er­zak ya¤­ma­lan­d›. Son­ra o ka­le de, önün­de de­ni­ze in­di­ril­mek
üze­re bek­le­yen on se­kiz adet ge­mi de ate­e ve­ri­lip ya­k›l­d›.
Ora­dan da ha­re­ket edi­le­rek de­niz ke­na­r›n­da u¤­ra­d›k­la­r› ka­le­
ler­de ya­a­yan dü­man hal­k›n her bi­ri bir ta­ra­fa fi­rar et­tik­le­rin­den,
mü­câ­hid­ler de bo ka­lan ka­le­le­ri ya­ka­rak iler­li­yor­lar­d›. Ni­hâ­yet
Ana­po­li önü­ne var­d›­lar. Ora­da­ki ka­le­yi de tes­lim al›p, için­de­ki­le­ri
esir ede­rek bir gün bir ge­ce git­tik­ten son­ra sa­bah na­ma­z› vak­tin­de
Lun­ka Ka­le­si’ne var­d›­lar. Ka­ra­ya as­ker ç›­ka­r›p ka­le­yi ku­a­ta­rak,
ora­y› da tes­lim al­d›­lar. Son­ra Da­r›­çin ve Kon­don isim­li ka­le­le­ri de
al›p ate­e ver­dik­ten son­ra de­ni­ze aç›l­d›­lar. Va­r›p Sar­dun­ya ha­zi­ne­
si­ni al›p ora­dan da Ce­zâ­yir’e git­me­yi dü­ü­nü­yor­lar­d›.

Tu­nus Sul­ta­n› Fi­rar Eder

O bu dü­ün­cey­le gi­der­ken, rüz­gâr ters yön­den esip, ge­mi­le­ri­ni
za­ru­ri ola­rak Arap ya­ka­s›­na gö­tü­re­rek Ben­zerd Ka­le­si’nin önü­ne b›­
rak­t›. Gün­ler­den Cu­ma idi. Gün do­¤ar­ken va­r›p, li­ma­na de­mir ata­rak
bek­le­di­ler. Halk hu­zur­suz ol­ma­s›n di­ye ka­ra­ya as­ker ç›­kar­ma­d›­lar.
Ka­le­nin hâ­ki­mi bun­la­r›n gel­di­¤i­ni ha­ber al›n­ca kaç­mak is­te­
di. Bu­nu gö­ren Arap­lar “Ne­re­ye gi­di­yor­sun? Al­lâh Sul­tan Sü­
ley­man’a yar­d›m et­sin” de­yip, üze­ri­ne yü­rü­ye­rek b›­rak­mak is­
te­me­di­ler. Arap le­vend­le­ri onun üs­tü­ne üü­üp bü­tün e­ya­la­r›­n›
ya¤­ma­la­ma­ya ba­la­d›k­la­r›n­da o da k›­l›­c›­na dav­ra­na­rak bir­ka­ç›­n›
e­hîd et­tik­ten son­ra ya­ra­l› ola­rak ka­ç›p ken­di­ni Tu­nus’a at­t›. Ora­
dan do¤­ru­ca Tu­nus sul­ta­n›­na va­r›p ba­›­na ge­len­le­ri an­lat­t› ve ona
s›­¤›n­d›. Bu­nun üze­ri­ne hem halk ve hem de sul­tan te­dir­gin ol­du.
Or­ta­l›k­ta bir­ta­k›m fit­ne ve de­di­ko­du­lar do­la­ma­ya ba­la­d›. Öy­le ki:

161
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Hay­red­dîn Pa­a haz­ret­le­ri­nin Ben­zerd Ka­le­si önün­de bek­le­

di­¤i­ne dâ­ir ha­ber­ler gel­di. Bu ha­ber­ler Tu­nus’ta ya­y›­l›n­ca, bu­nu
du­yan Tu­nus sul­ta­n› ken­di­si­nin ön­ce­ki su­çun­dan do­la­y› he­sa­ba
çe­ki­le­ce­¤i­ni ve hal­k›­na yap­t›­¤› kö­tü­lük­ler­den do­la­y› on­la­r›n da
ken­di­si­ne des­tek ol­ma­ya­cak­la­r›­n› bil­di­¤in­den, he­men ta­c›­n› tah­
t›­n› b›­ra­ka­rak kaç­t›.
Sul­ta­n›n kaç­t›­¤›­n› gö­ren mem­le­ke­tin imam­la­r›, ka­d›­la­r›, âlim­le­
ri ve sâ­ir ile­ri ge­len­le­ri mek­tup­lar ya­z›p:
“El­ham­dü­lil­lâh sen dev­let­le ve sa­âdet­le gel­din. u an­da Ben­
zerd önün­de bek­ler­mi­sin. Bu eh­rin sul­ta­n› ken­di h›­yâ­ne­ti se­be­
biy­le kor­ku­sun­dan kaç­t› git­ti. Sen ora­da bek­le­ye­ce­¤i­ne gel eh­ri
zab­tet. Çün­kü o bi­zim ca­n›­m›­z› ac›t­m›­t›r ve ren­ci­de edip in­cit­
mi­tir. O ki­i gö­rü­nü­te mü’min bi­li­nir­di ama onun yap­t›k­la­r›­n›
dü­man­lar bi­le yap­maz­d›.
im­di lüt­fen gel, çün­kü u an­da sul­tan git­ti­¤in­den e­hir bo
kal­m›­t›r. Biz­ler, onun adam­la­r›­n›n eh­ri ya¤­ma­la­ma­la­r›n­dan ve
Müs­lü­man­la­ra kö­tü­lük et­me­le­rin­den kor­ku­yo­ruz. E¤er gel­mez­sen
ve kork­tuk­la­r›­m›z da ba­›­m›­za ge­lir­se, bu­nun ve­bâ­li ve gü­na­h› da
se­nin boy­nu­na olur.” de­di­ler.
Hay­red­dîn Pa­a ar­ka ar­ka­ya ge­len mek­tup­lar ve ha­ber­ler üze­
ri­ne Ben­zerd Ka­le­si önün­den ha­re­ket edip Tu­nus önün­de bu­lu­nan
Hal­kul­vad isim­li ka­le­nin önü­ne ge­lip de­mir at­t›.
Hay­red­dîn Pa­a’n›n ilk ola­rak Ma¤­rib’e ge­lip de Tu­nus’a var­
d›­¤›n­da bu ka­çan sul­ta­n›n ba­ba­s›y­la an­la­ma ya­p›p, ga­ni­met ma­
l›n­dan be­te bi­ri­ni ver­mek ar­t›y­la için­de kal­ma­la­r›­na izin ve­ri­len
ka­le bu ka­le idi.
Tu­nus, de­niz­den uzak­ta ol­du­¤un­dan ve bu ka­le de Tu­nus’un
do­kuz mil uza­¤›n­da bu­lun­du­¤un­dan as­ke­riy­le bir­lik­te ken­di­si de ge­
mi­den ç›­k›p eh­re gi­der­ken, eh­rin ha­tîb­le­ri, imam­la­r›, ilim adam­
la­r›, azîz­le­ri ve mu­râ­b›t­la­r› ön­cü­lü­¤ün­de be on bin ka­dar kim­se
top­la­n›p, iz­zet ve ik­râm ile Hay­red­dîn Bey’i kar­›­la­d›­lar, hep bir­lik­te
eh­re gir­di­ler ve fi­râ­rî be­yin sa­ra­y›­na gel­di­ler. Üç gün sü­rey­le, ge­rek
ahâ­li ve ge­rek as­ker­ler Hay­red­dîn Pa­a’y› al­k›­la­y›p teb­rik et­ti­ler.

162
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Hay­red­dîn Pa­a or­ta­l›­¤a in­ti­zam ve­rip, her­kes al›­ve­ri­in­de ve

gün­lük ya­a­y›­›n­da hu­zur için­de iken, Tu­nus sul­ta­n›­n›n e­hir­de ka­
lan adam­la­r›­n›n tah­ri­kiy­le Ur­ban­dan bir f›r­ka “Bi­zim için ev­vel­ki
be­yi­miz, Hay­red­dîn Pa­a’dan da­ha iyiy­di.” di­ye de­di­ko­du ede­rek
fit­ne ç›­kar­ma­ya ba­la­d›­lar.

Fe­sat­ç›­lar ‹ Ba­›n­da
Hay­red­dîn Pa­a, hiç­bir ek ve üp­he et­mek­si­zin bü­tün e­hir
hal­k›­na gü­ven­mek­tey­ken ve or­ta­l›k hu­zur için­dey­ken, bun­lar Hay­
red­dîn Pa­a’n›n as­ker­le­ri­ni pa­zar­lar­da ve ma­hal­le ara­la­r›n­da do­la­
›r­ken gör­dük­le­rin­de yer yer ba kal­d›­r›­yor­lar ve ba­zen de mi­sa­fir
et­mek ba­ha­ne­siy­le ev­le­ri­ne gö­tü­rüp öl­dü­rü­yor­lar­d›.
Hay­red­dîn Pa­a’n›n adam­la­r› da du­rum­dan ha­ber­dar ol­duk­tan
son­ra, bel­le­rin­de ta­ban­ca­s›z ve pa­la­s›z do­la­ma­ma­ya ba­la­d›­lar.
Bir gün Hay­red­dîn Pa­a’n›n as­ker­le­rin­den bir le­vend­le bir Tu­
nus­lu kav­ga­ya tu­tu­mu­lar­d›. Di­¤er as­ker­ler ara­ya gi­rip kav­ga­y›
ay›r­ma­ya ça­l›­›r­ken, Tu­nus­lu Hay­red­dîn Pa­a’n›n ada­m›­na der ki:
“Siz ey Hay­red­dîn Pa­a câ­ni­le­ri (pay­zen­le­ri)! im­di­ye ka­dar
be on ta­ne­ni­zin vü­cut­la­r›­n› kal­d›r­d›k. Ya­k›n­da ne pa­a­n›z Hay­
red­dîn ka­l›r, ne de siz...”
Hay­red­dîn Pa­a’n›n adam­la­r›n­dan be-al­t› yüz ki­i bu kav­ga
se­be­biy­le ora­ya gel­mi­ler­di. Bu söz­le­ri söy­le­yen kav­ga­c›­n›n he­men
kel­le­si­ni uçur­du­lar. Ar­d›n­dan da Tu­nus Ur­ba­n›­na ve as­ker­le­ri­ne öy­
le bir k›­l›ç sal­la­d›­lar ki, tah­mi­nen üç yüz, dört yüz ki­i top­ra­¤a dü­tü.
Du­rum­dan ha­ber­dar olan Hay­red­dîn Pa­a biz­zat ge­le­rek kav­
ga­y› so­na er­dir­di. Kav­ga­n›n ç›­k›­›y­la il­gi­li so­ru­tur­ma ya­p›p da,
Tu­nus hal­k›­n›n hi­le ve ni­fak için­de ol­duk­la­r› an­la­›­l›n­ca, Tu­nus’un
as­ker­le­riy­le bir­lik­te hal­k›­n› da ça­¤›r­ta­rak ka­la­ba­l›k bir di­van olu­
tur­du. On­la­ra:
“Her kim hu­zu­ru boz­ma­ya yö­ne­lik dav­ra­n›­lar­da bu­lu­nur­sa,
vü­cu­du or­ta­dan kal­d›­r›­l›r. Bun­dan do­¤a­cak ve­bal ve gü­nah da ken­
di üze­ri­ne­dir. Öz kar­de­ler gi­bi dir­lik ve bir­lik için­de olu­nuz.” di­ye
ten­bih­te bu­lun­du.

163
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Bu bü­yük kav­ga­dan son­ra her iki ta­ra­f›n as­ker­le­ri de -ke­di ve

kö­pek mi­sa­li- bir­bir­le­riy­le ker­hen be­ra­ber olu­yor­lar­d›.

Arap eyh­le­ri­ne Mek­tup­lar Ya­z›­l›r

Bu hâ­di­se­ler­den son­ra Hay­red­dîn Pa­a Tu­nus d›­›n­da olan
Arap eyh­le­ri­ne ve mu­râ­b›t­la­r›­na bi­rer hil’at ve bi­rer mek­tup gön­
der­di. Mek­tu­bun­da:
“Her­kes es­ki­den be­ri ne e­kil­de ise yi­ne hep yer­li ye­rin­de­dir.
An­cak siz­ler­den is­te­di­¤im, Tu­nus be­yi olan o ka­ça­¤› evi­niz­de ba­
r›n­d›r­ma­y›­n›z. Evi­ni­ze ge­lir­se ka­bul et­me­yi­niz.” di­ye yaz­d›.
On­lar da mek­tu­bu oku­yup, an­la­y›p Hay­red­dîn Bey’e öy­le ce­
vap yaz­d›­lar:
“Ey efen­di­miz! Ta­ra­f›­m›­za gön­der­di­¤i­niz mek­tup­lar ve hil’at­le­
ri al­d›k. Al­lâh si­zi ha­y›r­la mü­kâ­fât­lan­d›r­s›n. Biz­ler bu mem­le­ket­te
ata­la­r›­m›z­dan be­ri eyh o¤­lu eyh­le­riz. Pâ­di­â­h›n be­ra­t›y­la her se­
ne Tu­nus be­yin­den sur­re he­di­ye­le­ri­mi­zi al›­r›z. Sen de âdet üze­re
bi­zim he­di­ye­le­ri­mi­zi gön­der­mek­ten ge­ri dur­maz­s›n. Biz de can­la
ba­la em­ri­ni­ze âmâ­de­yiz.” di­ye­rek se­vinç­le­ri­ni be­lirt­ti­ler.
Mem­le­ket­te bu­lu­nan bü­tün eyh­ler Hay­red­dîn Pa­a’ya tâ­bi ol­
du­lar. ‹ç­le­rin­de iki üç boy var ki Tu­nus be­yi on­la­ra s›­¤›n­m›­t›. On­
lar itâ­at et­me­di­ler.
Tu­nus be­yi kaç­t›­¤› za­man uza­¤a git­me­mi­ti. Kav­mi, ka­bî­le­si,
dost­la­r› ve ak­ra­ba­s› Tu­nus’a ya­k›n yer­ler­de ol­du­¤un­dan, bir ge­ce
ken­di­si­ni dâ­vet et­ti­ler. O da ge­ce ken­di­si­ne tâ­bi olan­lar­la bir­lik­te giz­
li­ce Tu­nus’a gi­rip, ge­ce ma­hal­le ma­hal­le do­la­›p, Tu­nus için­de bu­lu­
nan le­vend­le­ri­ni ya­ni Arap tâ­ife­si­nin le­vend­le­ri­ni bir bir bu­lup on­la­ra:
“Ge­lin be­nim­le bir­lik olun. E¤er ol­maz­sa­n›z, unut­ma­y›­n›z ki
ev­le­ri­ni­zi ve yi­ye­cek­le­ri­ni­zi ate­e ve­ri­rim.” di­ye­rek sa­ba­ha ka­dar
bu e­kil­de top­lan­t›­lar yap­t›. Sa­bah olun­ca da ka­le­nin iki ka­p›­s›­na
do¤­ru yü­rü­yü yap­t›­lar.
Hay­red­dîn Pa­a bun­dan ha­ber­dar ol­du­¤un­dan, o da bu­lun­du­
¤u ka­le­nin et­ra­f›­n› as­ker­le ku­at­t›. Ka­le­nin her ka­p›­s›­na da bi­ner
ki­i ta­yin et­ti. Ka­le­de yük­sek bir ku­le var­d›, onun içi­ne de ha­ber

164
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ver­me­le­ri için bo­ra­zan ve da­vul­cu­lar ko­yup “Ka­le­de olan Türk as­

ke­ri d›­a­r› ç›k­ma­s›n­lar” di­ye de ten­bih­te bu­lun­du.
Tu­nus be­yi de ken­di­ne ba¤­l› halk ve ha­râm-zâ­de­ler ile bir­lik­te
ka­le­nin ka­p›­la­r›­n›n kar­›­s›­na ç›­ka­gel­di. ‹çe­ri gir­mek is­te­dik­le­rin­de,
ku­le­den cenk bo­ru­su ça­l›n­d›. Se­si du­yan ka­le için­de­ki as­ker­ler hep
bir­lik­te d›­a­r› ç›­ka­rak öy­le bir k›­l›ç sal­la­d›­lar ki, Tu­nus as­ker­le­ri ve
Arap­lar tu­tu­na­ma­d›­lar ve da­¤›­la­rak fi­rar et­me­ye ba­la­d›­lar. Tu­nus
be­yi­ne is­te­me­ye­rek ve kor­ku­la­r›n­dan tâ­bi ol­du­¤u­nu söy­le­yen­ler
d›­a­r› ç›k­ma­m›­lar, mes­cid ve zâ­vi­ye­le­re s›­¤›­na­rak, zi­kir­le me­gul
ol­mu­lar ve “Al­lâh Sul­tan Sü­ley­man’a yar­d›m et­sin.” de­me­ye ba­
la­m›­lar­d›. Tu­nus be­yi­ne ken­di is­tek­le­riy­le tâ­bi olan­lar da bah­si
geç­ti­¤i gi­bi ma¤­lûb olup kaç­ma­ya ba­la­m›­lar­d›. Mü­câ­hid­ler de
pe­le­ri­ne dü­üp ta­ma­m› üç yüz ka­da­r›­n› k›­r›p top­ra­¤a dü­ür­dü­ler.
e­hir için­de ka­lan­lar emân di­le­di­ler. Hay­red­dîn Pa­a yol­da­la­r›­
na e­hir­li tâ­ife­si­ne za­rar ve zi­yan ver­me­me­le­ri­ni ten­bih­le­di­¤in­den,
on­la­r›n hiç bi­ri­si­ne as­lâ za­rar ver­me­di­ler.
Bu fit­ne de de­fo­lun­duk­tan son­ra Hay­red­dîn Pa­a ge­çip sul­
ta­n›n tah­t›­na otur­du. Hal­ka emân ver­di. On­lar da ge­lip tek­rar
ba¤­l›­l›k­la­r›­n› bil­dir­di­ler ve ön­ce­den ol­du­¤u gi­bi dük­kân­la­r›­n› aç›p,
ti­câ­ret­le­riy­le ve i­le­riy­le me­gul ol­du­lar. Bü­tün her­kes em­ni­yet ve
hu­zu­ra ka­vu­tu.
Hay­red­dîn Pa­a, ön­ce­den be­ri boy bey­le­ri mev­ki­in­de olan Tu­
nus d›­›n­da­ki eyh­le­re al­t›n­lar ve hil’at­ler­le bir­lik­te he­di­ye ola­rak
iki­er adet de do­¤an gön­der­di. Ay­r›­ca on­la­ra bi­rer mek­tup ya­za­rak:
“O, dü­man ile or­tak­l›k ya­pan mel’unu ele ge­tir­mek için kont­ro­
lü­nüz al­t›n­da olan hal­k›n her bi­ri­ni bir ta­ra­fa gön­de­rin. E¤er bir bil­gi
al›r­sa­n›z bi­zi ha­ber­dar edin. Öy­le ki ona ye­ti­me im­kâ­n›­n›z olup da,
umur­sa­ma­y›p ih­mal ve mü­sa­ma­ha­l› dav­ra­n›r­sa­n›z, bi­li­niz ki, ona ve­
re­ce­¤im ce­za­y› siz­le­re ve­ri­rim. Bu hâ­ini han­gi­niz ele ge­çi­rir­se, ona
otuz bin adet k›­z›l al­t›n ve­rip, onun mem­le­ke­ti­ni her tür­lü ver­gi­den
mu­af tu­ta­r›m.” di­ye yaz­d›. On­lar da mek­tu­bu al›n­ca, ce­va­ben yaz­
d›k­la­r› mek­tu­bu ket­hü­da­la­r›y­la gön­der­di­ler ve Hay­red­dîn Pa­a’ya
i­fa­hen söy­le­me­le­ri ge­re­ken­le­ri de ten­bih et­ti­ler. Mek­tup­ta:

165
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Bi­zim ön­ce­den be­ri her se­ne al­d›­¤›­m›z u ka­dar al­t›n kâ­nû­nu­

mu­muz var­d›r. Tu­nus’u ter­ke­dip ka­çan bu sul­tan da ve­rir­di ve siz­
ler de ve­rin. On­dan son­ra her ne emir bu­yu­rur­sa­n›z öy­le ol­sun.”
di­ye yaz­d›­lar.
Ket­hü­dâ­lar mek­tup­la­r› al›n­ca Hay­red­dîn Pa­a’n›n hu­zu­ru­na
ge­lip mek­tup­la­r› ver­di­ler. A¤›z­dan da si­pâ­ri olu­nan söz­le­ri arz
et­ti­ler. O da ce­vâ­bî mek­tu­bun­da:
“Siz­ler hâ­lâ re­âya üze­rin­de otu­rup on­la­ra zu­lüm ve bas­k› ya­
par­s›­n›z. On­la­r›n üze­rin­den kal­k›n, va­r›n sah­ra­lar­da otu­run. On­
dan son­ra da be­rat­la­r›­n›­z› ge­ti­rin gö­re­lim. Biz­ler de o be­rat­la­ra
gö­re y›l­l›k­la­r›­n›­z› ve­re­lim.” di­ye yaz­d›.
On­lar da bu em­ri gö­rün­ce, itâ­at yü­zü­nü gös­te­rip, re­âyâ üze­rin­
den el­le­ri­ni çe­ke­rek, sah­râ­la­ra kon­du­lar. Son­ra da be­rat­la­r›­n› ket­
hü­da­la­r›­na ve­rip gön­der­di­ler. Ket­hü­da­la­r› da Hay­red­dîn Pa­a’n›n
hu­zu­ru­na va­r›p be­rat­la­r› tak­dim et­ti. Be­rat­lar in­ce­len­di­¤in­de gö­
rül­dü ki, bun­la­ra öde­me­ler ilk­ba­har mev­si­min­de ya­p›­l›­yor. Bu­nun
üze­ri­ne Hay­red­dîn Pa­a:
“Siz­ler bu y›l­ki ala­cak hak­k›­n›­z› al­m›­s›­n›z. Bu k› geç­sin de ilk­
ba­har ge­lin­ce ge­lin hak­k›­n›z ne ise ek­sik­siz ve­ril­sin.” de­di. Bu ce­
vap kar­›­s›n­da de­ni­le­cek bir ey ol­ma­d›­¤›n­dan her­kes ye­ri­ne git­ti.

Tu­nus’ta Tek­rar Âsâ­yi Te­min Edi­lir

Bu an­la­ma­dan son­ra Hay­red­dîn Pa­a Ce­zâ­yir’e adam gön­de­
rip, ora­dan üç yüz Türk yol­da­› ve yüz Arap at­l›­s› ge­tirt­ti. Bun­lar
mem­le­ke­tin içi­ne da­¤›­n›k e­hir, ka­sa­ba ve köy­ler, ora­da ya­a­yan
halk, bun­la­r›n ge­lir­le­ri ta­ma­men def­te­re kay­de­dil­di. Hal­k›n tam
ola­rak itâ­at­le­ri ve ba¤­l›­l›k­la­r› sa¤­lan­d›. Mem­le­ke­tin hu­zur ve asa­yi­
i de sa¤­lan­d›­¤›n­dan halk, pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne ge­ce gün­düz ha­y›r
du­âlar edi­yor­lar­d›.
Hay­red­dîn Pa­a da ge­mi­le­ri­ni li­ma­na çe­kip, ta­mi­re muh­taç
olan­la­r›­n› ta­mir edip onar­d›. Ge­mi­ler­den bir­ka­ç›­n› ay›­r›p, ga­ni­
met­ler­le dol­dur­du. Esir­ler­den de sek­sen ne­fe­ri­ni ge­mi­ye ko­ya­rak
‹s­tan­bul’a gön­der­di. Or­du ‹ran se­fe­rin­de ol­du­¤un­dan, pâ­di­âh

166
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

haz­ret­le­ri bu ge­len ge­mi­le­ri gö­rün­ce ‹ran se­fe­rin­den gel­di zan­net­

ti. Hal­bu­ki Hay­red­dîn Pa­a’n›n bu se­fer­den ha­be­ri bi­le ol­ma­m›­t›.
Bu ta­raf­tan Tu­nus be­yi de bo dur­mu­yor, sah­râ­lar­da as­ker top­
la­y›p bir ni­ce eyh­ler ile bir­lik ede­rek ilk­ba­har mev­si­min­de Kir­van
üs­tü­ne var­ma­y› ve ora­da top­la­nan­lar­la da it­ti­fâk edip, yi­ne Tu­
nus’a gir­me­yi plan­l›­yor­du.
Ger­çek u ki, Arap eyh­le­ri­nin bir âde­ti var­d›. O da, ilk­ba­har
ol­du­¤un­da hep­si de Kir­van sah­râ­s›­na ç›­k›p, ora­da bir sü­re du­rup
ken­di ara­la­r›n­da me­ve­ret eder­ler, son­ra da­¤›­l›r­lar­d›.
He­nüz top­lan­t› ol­maz­dan ev­vel Hay­red­dîn Pa­a eyh­le­re ha­
ber gön­de­rip:
“Kim ba­na ve pâ­di­â­ha tâ­bi ise, bu y›l Tu­nus be­yi ile bir­lik­te
Kir­van sah­râ­s›­na ç›k­ma­s›n ve on­la­r›n top­lan­t›­s›­na ka­t›l­ma­s›n. Her
kim tâ­bi de­¤il­se, di­le­di­¤i­ni yap­s›n. An­cak sö­zü­mü­zü din­le­me­yip
de on­lar­la bir­lik olan­lar, si­lah­la­r›­n› da ge­tir­sin­ler ve cen­ge ha­z›r
ol­sun­lar!” de­di.
He­nüz Tu­nus be­yi ve ken­di­si­ne tâ­bi olan­la­r›n ta­ma­m› gel­me­
den, Hay­red­dîn Pa­a Tu­nus’tan on bin ya­rar ada­m›y­la ve otuz
adet top ara­ba­s›­n› ç›­ka­r›p, her bir ara­ba­n›n üze­ri­ne di­rek­ler di­kip
ve se­ren­ler ça­ta­rak yel­ken­ler yap­m›­t› ki, rüz­gâr es­tik­çe açar­lar­d›.
Bu e­kil­de ara­ba­la­r› çe­ken at­la­ra sah­râ­da ko­lay­l›k olur­du. Bun­lar
ge­çer­ken gö­ren çev­re hal­k› da hay­ran­l›k­la bun­la­r› sey­re­der­di.
Bu e­kil­de gi­der­ler­ken sah­ra­da -hik­met-i ‹lâ­hî- Kir­van’a git­
mek­te olan Tu­nus be­yi ile kar­› kar­›­ya gel­di­ler. Mü­câ­hid­ler he­
men top­la­r› ate­le­yip sa­va­a gi­ri­in­ce, Arap as­ker­le­ri tu­tu­na­ma­y›p
dur­ma­y› kaç­ma­ya çe­vir­di­ler ve da­¤›­l›p ka­ç›­ma­ya ba­la­d›­lar. Bu­nu
gö­ren Tu­nus be­yi de kaç­ma­ya ba­la­d›. Ken­di­siy­le bir­lik­te ge­len
eyh­ler de onun pe­i­ni b›­ra­k›p her bi­ri ken­di mem­le­ke­ti­ne git­ti­
ler. Mem­le­ket­le­ri­ne va­r›n­ca da yap­t›k­la­r› h›­yâ­ne­te pi­man olup,
he­men yi­ne Hay­red­dîn Pa­a haz­ret­le­ri­ne adam­la­r›­n› gön­de­rip ha­
ta­la­r›­n›n af­f›­n› di­le­ye­rek emân ta­lep et­ti­ler. O da ha­ta­la­r›­n› ba­¤›­
la­ya­rak her bi­ri­ne emân ver­di ve her bi­ri­nin ha­t›r­la­r›­n› te­sel­lî et­ti.
Böy­le­ce tek­rar hu­zur ve âsâ­yi sa¤­lan­d›.

167
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Hay­red­dîn Pa­a’n›n eyh­le­re emân ver­me­si üze­ri­ne, eyh­ler

gör­dük­le­ri bu lü­tuf ve ke­rem kar­›­s›n­da mah­cup ol­du­lar. Biz­zat ge­
lip Hay­red­dîn Pa­a’ya itâ­at­le­ri­ni arz ede­rek, ken­di­si­ne tâ­bi ol­duk­
la­r›­n› ifâ­de et­ti­ler. Hay­red­dîn Pa­a da on­la­r›n gel­me­le­rin­den ve
sa­mi­mi ola­rak ken­di­si­ne tâ­bi ol­duk­la­r›­n› ifâ­de et­me­le­rin­den mem­
nun olup, bir da­ha ihâ­net et­me­ye­cek­le­ri­ne dâ­ir ye­min et­me­le­ri­ni
ve ev­lat­la­r›n­dan bi­ri­ni re­hin ver­me­le­ri­ni söy­le­di. Alt­m› ka­dar eyh
ye­min ede­rek ev­lat­la­r›n­dan bi­re­ri­ni re­hin b›­rak­t›­lar.
Bu ara­da Tu­nus be­yi­nin da­y›­s› ka­ç›p bir Arap ar­ka­da­›y­la bir­
lik­te Trab­lus mem­le­ke­ti­ne git­ti.

Tu­nus Be­yi Haç­l› ‹t­ti­fa­k›n­dan Yar­d›m ‹s­ter

Öte yan­dan pâ­di­âh haz­ret­le­ri de dev­let ve ik­bâl ile bu de­vir­de
‹ran se­fe­ri­ne ç›­k›p, sa­âdet­le k›­› ora­da ge­çir­mi­ti. Pâ­di­â­h›n ye­
rin­de ol­ma­d›­¤›­n› f›r­sat bi­len ‹s­pan­ya kra­l› “f›r­sat bu f›r­sat” de­yip,
di­¤er ba­z› Av­ru­pa kral­la­r›y­la ve pa­pay­la an­la­ma ya­pa­rak Os­man­l›
mem­le­ke­ti­ne gir­me­yi dü­ü­nü­yor­du.
Bun­lar ta­ma­m› üç yüz adet ka­d›r­ga ve bar­ça ha­z›r­la­m›­lar, iç­le­
ri­ne de ge­mi­ci­ler d›­›n­da yir­mi dört bin tü­fek­çi ve zen­be­rek­çi as­ker
koy­mu­lar­d›. Bu bü­yük do­nan­ma Os­man­l› hu­du­du içi­ne gir­mek
üze­rey­di ki Tu­nus be­yin­den bir mek­tup al­d›. Tu­nus be­yi mek­tu­
bun­da on­la­ra:
“im­di­ye ka­dar si­zin­le fi­kir bir­li­¤in­de bu­lu­nup, siz­le­re tâ­bi ol­du­
¤um­dan, ata­la­r›m­dan ba­na in­ti­kal eden mem­le­ke­tim elim­den git­ti.
im­di ben yi­ne si­ze tâ­bi­yim ve be­nim elim­de olan ey ay­n› za­man­
da si­zin­dir. E¤er eli­niz­den ge­lir­se, ge­lin yi­ne be­nim tâc ve tah­t›­m›
al›­ve­rin ve böy­le­ce be­nim der­di­me der­mân olun.” di­ye yaz­d›.
Bun­lar mek­tu­bu al›p oku­duk­la­r›n­da, Tu­nus be­yi­nin ta­le­bi­ni ma­
kul gö­rüp ve ken­di­si­ne hak ve­rip, gi­dip mem­le­ke­ti­ni Bar­ba­ros’un
elin­den al­ma­ya ka­rar ver­di­ler. ‹s­pan­ya kra­l› da­ha ile­ri gi­de­rek:
“Bey­ler! Hep­sin­den ön­ce Bar­ba­ros’un ii­ni bi­tir­me­miz ge­re­kir.
Çün­kü o bi­zim es­ki­den be­ri dü­ma­n›­m›z­d›r. u an­da onun ge­mi­
le­ri de­mir at­m› bek­ler­ken, do­nan­ma­m›z­la va­ra­l›m ve ona öy­le bir

168
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

i ede­lim ki bu gü­ne ka­dar hiç­bir dü­man di­¤e­ri­ne et­me­mi ol­sun.

Onun ii­ni bi­tir­dik­ten son­ra o vi­lâ­ye­ti Tu­nus be­yi­ne al›­ve­re­lim.
Da­ha son­ra da Rum di­yâ­r›­na gi­der ora­da­ki ii­mi­zi gö­rü­rüz.” de­di.
Tu­nus be­yi bun­la­ra yaz­d›­¤› mek­tu­bun­da: “Ben Tu­nus’u alt­m›
bin ka­dar Arap as­ke­riy­le ku­at­t›m. Siz­ler­den âcil bir yar­d›m bek­
li­yo­rum.” di­ye yaz­m›­t›. Bu­na ta­mah ede­rek Tu­nus üze­ri­ne gel­di­
ler. Bun­la­r›n ni­ye­ti ve dü­ün­ce­si: Bir haf­ta için­de Tu­nus’u ve Bar­
ba­ros’u al›p, son­ra yi­ne yol­la­r›­na de­vam ede­rek, Rum ta­ra­f›n­da
bir li­man edin­mek­ti.” Çün­kü Tu­nus be­yi on­la­r› öy­le inan­d›r­m›­t›
ki, on­lar yar­d›­ma gel­di­¤i tak­dir­de Tu­nus’u ve Bar­ba­ros’u as­ke­riy­
le ve ge­mi­le­riy­le bir­lik­te al›p, Bar­ba­ros’un yol­da­› olan Türk­le­ri
kü­re­¤e ko­a­cak­lar, böy­le­ce ye­ni kuv­vet ka­za­na­rak he­men Rum’a
ge­le­cek­ler­di. Bu inanç ve gü­ven ile Tu­nus ya­k›n­la­r›­na gel­di­ler.
Tu­nus, de­niz­den do­kuz mil uzak­ta ol­du­¤un­dan on­lar da Hal­kul­
vad Ka­le­si’nin ya­k›n­la­r›n­da ve ka­le­den at›­la­cak top­la­r›n ye­ti­e­me­ye­
ce­¤i uzak­l›k­ta bu­lu­nan ve ad›­na “Su­lu­burç” de­ni­len bur­cun önün­de­ki
li­ma­na ge­lip de­mir at­t›­lar. Son­ra ka­ra­ya as­ker ç›­ka­r›p ha­re­ket et­ti­ler.

Müt­te­fik Haç­l› Güç­le­riy­le Ya­p›­lan Sa­va

Hay­red­dîn Pa­a, dü­man do­nan­ma­s›­n›n gel­di­¤i­ni ha­ber al›n­ca,
-Hal­kul­vad Ka­le­si kü­çük ol­du­¤un­dan ve ora­ya ye­te­ri ka­dar as­ker
s›¤­d›­ra­ma­d›­¤›n­dan- bu ka­le­nin et­ra­f›­na met­ris­ler kaz­d›­ra­rak ge­re­
ken yer­le­ri­ne top­lar koy­dur­mu, ye­te­ri ka­dar da si­lah ve mü­him­
mât ha­z›r­la­m›­t›. Bu­nun d›­›n­da on bin ci­va­r›n­da as­ker, dü­man
as­ke­ri­nin kon­duk­la­r› ye­rin yan ta­ra­f›­na ko­nup, ha­z›r va­zi­yet­te dü­
ma­n›n d›­a­r› ç›­k›p ha­re­ke­te geç­me­si­ni bek­li­yor­du.
Ne za­man ki dü­man gel­dik­le­ri li­ma­na ç›­k›p, ka­ra­ya as­ker dö­
ke­rek ça­d›r­la­r›­n› kur­du ve her ci­het­ten sa­va­a ha­z›r­lan­d›. Yan ta­
raf­la­r›n­da bek­le­yen as­ker­ler hü­cu­ma kal­k›p ge­ce gün­düz de­me­den
sa­va­a ba­la­d›­lar. Dü­ma­n› o ka­dar âciz b›­rak­t›­lar ki cenk ede­cek
hal­le­ri kal­ma­d›.
Ni­hâ­yet gör­dü­ler ki bu e­kil­de ba­a­r›­l› ola­ma­ya­cak­lar, Müs­
lü­man­lar da pür si­lah kar­›­la­r›n­da du­ru­yor, ye­ni stra­te­ji­ler ge­

169
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

li­ti­re­rek, kös­te­bek­ler gi­bi yer al­t›n­dan la­¤›m ka­z›p hen­dek­ler

olu­tu­ra­rak, iler­le­me­ye ba­la­d›­lar. Ne­ti­ce­de top­la­r›­n›n men­zi­li mü­
câ­hid­le­rin bu­lun­duk­la­r› ye­re ula­a­cak me­sa­fe­ye gel­di­¤in­de top­la­r›
yer­le­tir­di­ler ve ar­d›n­ca ça­d›r­la­r›­n› kur­du­lar. Tek­rar ka­le­ye do¤­ru
ka­z› ya­pa­rak iler­li­yor­lar­d› ki, Hal­kul­vad Ka­le­si’nde olan Müs­lü­man
ahâ­lî, sa­bah na­ma­z›n­dan son­ra ka­le­den ç›­k›p, üzer­le­ri­ne bas­k›n
yap­t›­lar. Se­ras­ker­le­ri olan mel’unu te­pe­le­yip par­ça par­ça et­tik­
ten son­ra dü­man içi­ne ak­la, evk­le öy­le bir dal­d›­lar ki, dü­man­
lar cen­ge tâ­kat ge­ti­re­me­yip, ka­ç›­ma­ya ba­la­d›­lar. Bun­lar­dan üç
dört bin ka­da­r› ‹s­pan­ya kra­l›­n›n ol­du­¤u ma­hal­le ka­dar var­d›­lar.
Mü’min­ler de ye­ti­tik­le­ri­ni k›­ra­rak ard­la­r›n­ca ge­li­yor­lar­d› ki, dü­
man do­nan­ma­la­r›­n›n top­la­r› ye­ti­ir ol­du. He­men top ya¤­d›r­ma­
ya ba­la­d›­lar. Gâ­zi­ler de top men­zi­lin­den uzak­la­a­rak yi­ne dö­nüp
cenk ede ede se­vinç için­de yer­le­ri­ne gel­di­ler.
‹s­pan­ya kra­l›, ken­di as­ke­ri­nin pe­ri­an­l›­¤›­n› gö­rün­ce hu­zu­ru
kaç­t›. ‹s­pan­ya ora­ya ya­k›n ol­du­¤un­dan, ge­mi­ler gön­de­rip de­vam­l›
ola­rak ye­ni kuv­vet­ler ge­tir­ti­yor­du. Ge­mi­ler ge­ce gün­düz as­ker ta­
›­yor­lar­d›.
Dü­man tek­rar ha­re­ke­te geç­mi­ti. Ki­mi­si si­per ka­zar­ken, ki­
mi­si de cenk edi­yor­du. Ni­hâ­yet Müs­lü­man­la­r›n mev­zi­le­ri­ne ya­k›n
ye­re gel­dik­le­rin­de yer al­t›n­dan ge­çe­rek ye­ni bir si­per da­ha ka­
z›p iyi­ce yak­la­m›­lar­d›. Müs­lü­man­lar yi­ne sa­bah na­ma­z› vak­tin­de
mev­zi­le­rin­den ç›­k›p, üzer­le­ri­ne hü­cum ede­rek, si­per için­de bu­lu­
nan dü­ma­n› k›­r›p ge­çir­di­ler. K›­l›ç ar­t›k­la­r› fi­râr ede­rek ‹s­pan­ya
kra­l›­n›n önü­ne gel­di­ler. Mel’un kral bu pe­ri­an­l›­¤› gö­rün­ce biz­zat
ken­di­si as­ker­le­ri­nin önü­ne dü­üp, gâ­zi­le­rin üze­ri­ne hü­cum et­ti.
Mü’min­ler de o der­yâ gi­bi or­du ile güç­le­ri nis­pe­tin­de vu­ru­tu­lar.
Bu ara­da mü­câ­hid­ler­den Kir­van be­yi Ca­fer Bey ve Su­sa be­yi gi­bi
bir­çok mü­him ki­i­ler e­hîd dü­tü­ler. Gâ­zi­ler cenk ede­rek dö­nüp
yi­ne mev­zi­le­ri­ne gel­di­ler. Dü­man as­ke­ri de on­la­r›n pe­le­rin­den
gel­di­¤in­de, hen­dek­le­rin içi­ne ön­ce­den yer­le­ti­ril­mi olan top­lar
ate­len­di. Böy­le­ce kâ­fir­ler­den al­t› bin­den faz­la­s› öl­dü­rül­dü. Ge­ri
ka­lan­lar da mah­zun ve pe­ri­an bir hal­de yer­le­ri­ne dön­dü­ler.

170
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Kral tek­rar to­par­lan­d›, ge­mi­le­rin­de olan ge­mi­ci­le­ri bi­le ç›­ka­

r›p, çok mik­tar­da as­ker top­la­ya­rak ka­le­ye ya­k›n met­ris­ler kur­dur­
du. Yüz yir­mi adet top ç›­ka­r›p, bu­ra­ya yer­le­ti­re­rek, ge­ce gün­düz
ara ver­mek­si­zin ka­le­yi top­lar­la döv­dü­ler. De­niz­den de sek­sen adet
ge­mi ay­n› e­kil­de ka­le­ye top mer­mi­le­ri ya¤­d›­r›­yor­du. Bu e­kil­de
tam otuz iki gün ara ver­me­den ge­ce­li gün­düz­lü sa­va de­vam et­ti.
Bu sü­re için­de Müs­lü­man­lar üç def’a dü­ma­n›n mev­zi­le­ri­ni ba­s›p,
ni­ce bey­ler­le bir­lik­te çok sa­y›­da dü­man öl­dür­dü­ler.
Ni­hâ­yet dü­man ta­ra­f›n­dan çok id­det­li bir hü­cum ya­p›­l›p,
Müs­lü­man­la­r›n top­la­r›­n› et­ki­siz ha­le ge­tir­di­ler. Bu id­det­li hü­cum
kar­›­s›n­da ‹s­lâm as­ker­le­ri tâ­kat ge­ti­re­me­yip, bir ge­ce ka­le­yi terk
ede­rek Tu­nus’a gel­di­ler. Dü­man da mü’min­le­rin git­tik­le­ri­ni gö­
rün­ce ka­le­yi zab­tet­ti.
Tu­nus be­yi de dü­man­la­r›n Hal­kul­vad Ka­le­si’ni zab­tet­tik­le­ri
ha­be­ri­ni al›p, bir mik­tar Arap at­l›­s› ile va­r›p dü­man as­ke­ri­ne ka­
t›l­d›. Ay­r›­ca Tu­nus’ta gü­ven­di­¤i ve inan­d›­¤› ba­z› a­h›s­la­ra câ­sus­
lar ara­c›­l›­¤›y­la mek­tup­lar gön­de­rip, ye­min ve art­lar ede­rek hal­k›
kan­d›r­ma­ya ça­l›­t›­lar. Her ta­ra­fa emân kâ­¤›t­la­r› b›­ra­k›­yor­lar­d›. Bu
e­kil­de e­hir için­de Arap tâ­ife­si­nin ara­s›­na ih­ti­lâf dü­tü.
Tu­nus hal­k› dört bö­lük idi. Ve Hay­red­dîn Pa­a hal­k›n kan­d›­r›l­
ma­ya ça­l›­›l­d›­¤›­n› du­yun­ca bö­lük ba­la­r›­n› ve ba­bu¤­la­r›­n› ça­¤›r­t›p,
on­la­ra:
“‹­te dü­man, Tu­nus’a ge­lip eh­ri­ni­zi eli­niz­den al­mak is­ter­ler,
bu­nun için de bir­ta­k›m de­si­se­le­re ba­vu­ra­rak, emân kâ­¤›t­la­r› gön­
de­rip siz­ler­le ba­r›­mak is­te­dik­le­ri­ni ifâ­de eder­ler­mi, ne der­si­niz?
im­di be­ni din­le­yin! Siz­le­re za­rar ve zi­yan gel­me­me­si için e­hir
için­de bek­le­yin! Ben Türk yol­da­la­r›­m› al›p d›­a­r› ç›­ka­rak on­lar­la
sa­va­›­r›m. Ola ki Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri f›r­sat ve­rip, din dü­man­la­
r›­n› hüs­ra­na u¤­ra­t›­r›z.” de­yin­ce, on­lar da:
“Siz­ler Al­lâh yo­lun­da mu­hâ­re­be ve mu­kâ­te­le eder­si­niz de biz
ede­mez mi­yiz?” di­ye ce­vap ver­di­ler. Hay­red­dîn Pa­a on­la­r›n her
bi­ri­ni tal­tif edip ha­y›r du­âlar et­tik­ten son­ra: “E¤er ni­ye­ti­niz ha­y›r
ise, Al­lâh siz­le­re ha­y›r ver­sin.” de­di.

171
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Son­ra her bi­ri ev­le­ri­ne gi­dip, si­lah­la­na­rak ve hal­k› da si­lah­

lan­d›­ra­rak e­hir­li tâ­ife­sin­den ta­ma­m› do­kuz bin ye­di yüz sa­va eri
ge­ti­rip Hay­red­dîn Pa­a ile bir­lik­te d›­a­r› ç›k­t›­lar. Ki­mi tü­fek, ki­mi
zen­be­rek, ki­mi m›z­rak, ki­mi k›­l›ç ve kal­kan ge­ti­rip yü­rü­dü­ler. Bun­
lar­la bir­lik­te al­t› bin dört yüz Türk yol­da­› da d›­a­r› ç›k­t›.
Tu­nus’ta olan dört bö­lük­ten bir bö­lü­¤ün ba­bu­¤u, bö­lü­¤üy­le
dü­ma­na me­yil­li ol­du­¤u hal­de, on­lar da Hay­red­dîn Pa­a ile bir­lik­
te ç›k­m›­lar­d›. Dü­man, ka­le­ye do¤­ru hü­cum edin­ce, Hay­red­dîn
Pa­a da mev­cut kuv­ve­tiy­le dü­man or­du­su­na kar­› yü­rü­dü ve ara­
la­r›n­da sa­va ba­la­d›.
Dü­ma­na me­yil­li olan bö­lük de bir ta­raf­ta bek­le­yip, sa­va­› sey­
re­di­yor ve ne­ti­ce­yi bek­li­yor­lar­d›. Öbür yan­dan Tu­nus be­yi­ne ba¤­l›
Arap as­ker­le­ri de ça­t›­ma­y› uzak­tan ta­kip edi­yor­lar ve sa­va­›n sey­
ri­ne gö­re ha­re­ket et­me­yi dü­ü­nü­yor­lar­d›.
Hay­red­dîn Pa­a e­hir­den bir­lik­te ç›k­t›­¤› as­ker­le­riy­le dü­ma­n›n
üze­ri­ne yü­rü­yüp ceng ve k›­tâ­le ba­la­d›. Her iki ta­raf­tan da top
ve tü­fek­ler at›­la­rak ba­la­yan sa­va, gö­¤üs gö­¤ü­se çar­p›­ma­ya dö­
nü­e­rek bü­yük id­det ka­zan­d›. Bu ara­da Ce­zâ­yir’den bir mik­tar
Arap as­ke­riy­le bir mik­tar Türk yol­da yar­d›­ma gel­mi­ler­di. On­lar
da dü­ma­n›n ar­d›n­dan do­la­›p öy­le­si­ne sal­d›r­d›­lar ki, san­ki bü­tün
dü­man­lar on­la­ra yö­nel­di­ler. Bu­nun üze­ri­ne Hay­red­dîn Pa­a’n›n
ma­iye­tin­de­ki as­ker­ler de co­a­rak öy­le bir k›­l›ç sal­la­d›­lar ki o ta­
raf­lar­da o za­ma­na ka­dar böy­le bir sa­va­› ku­lak­lar duy­ma­m› ve
göz­ler gör­me­mi­ti.
Dü­man or­du­su on­la­r›n bu e­kil­de hü­cu­mu kar­›­s›n­da a­k›­na
dön­mü ve fi­ra­ra yüz tut­mu­tu ki, o Tu­nus ahâ­li­si­nin dört bö­lü­
¤ün­den bi­ri­ni te­kil eden ve ke­nar­da sa­va­›n sey­ri­ni gö­zet­le­yen
Arap­lar, dü­man or­du­su­nun ge­ri çe­kil­me­ye ba­la­d›­¤›­n› gö­rün­ce
‹s­lâm or­du­su­nun bir­li­¤i­ni boz­mak için ka­le­den ta­ra­fa ha­re­ket et­
ti­ler. Bun­la­r› gö­ren di­¤er Arap tâ­ife­le­ri de alay­la­r›­n› bo­zup, on­lar
da ka­le­ye yö­nel­di. Hay­red­dîn Pa­a on­la­r›n bu hal­le­ri­ni gö­rün­ce
he­men ar­ka­la­r›n­dan ça­vu­lar gön­de­re­rek ge­ri dön­dür­me­ye ça­l›­
m›­sa da mu­vaf­fak ola­ma­d›.

172
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Bu­nun üze­ri­ne iin ve­hâ­me­ti­ni an­la­yan Hay­red­dîn Pa­a, he­

men top ara­ba­la­r›­n› ka­le­den ta­ra­fa çek­tir­me­ye ba­la­d›. Bun­la­r›n
ge­ri­ye git­tik­le­ri­ni gö­ren dü­man or­du­su da ‹s­lâm or­du­su­nun kaç­
t›­¤›­n› dü­ü­ne­rek ge­ri­ye dön­dü. Pi­yâ­de­le­ri­ni yer­le­rin­de b›­ra­ka­rak,
at­l›­la­r›­n› ‹s­lâm as­ke­ri üze­ri­ne sal­d›­lar. Hay­red­dîn Pa­a haz­ret­le­ri
de, ay­n› e­kil­de dav­ra­na­rak, pi­yâ­de­le­ri b›­ra­k›p at­l›­la­r› ge­ri çe­vir­di.
Ken­di­si de biz­zat k›­l›­c›­n› çe­kip ön­le­ri­ne dü­e­rek dü­ma­na kar­›
ko­yup bir­lik­te sa­va­ma­ya ba­la­d›­lar. Hat­tâ Hay­red­dîn Pa­a bir­kaç
kâ­fi­ri boz do­¤a­n›y­la ya­ra­la­y›p öl­dür­dü. Yol­da­la­r› da Hay­red­dîn
Pa­a’y› gö­rüp, her bi­ri dü­man as­ke­ri­nin üze­ri­ne at›­n› sü­re­rek hü­
cum et­ti. Ne­ti­ce­de dü­man yi­ne tu­tu­na­ma­y›p, dö­nüp alay­la­r›­na
kaç­t›. Müs­lü­man­lar da on­la­r› k›­ra k›­ra alay­la­r›­na ka­dar ko­va­la­d›­lar.
‹s­lâm or­du­su Hay­red­dîn Pa­a’n›n em­riy­le ge­ri dö­ne­rek, Tu­nus
önün­de ça­d›r­la­r›­n› ku­rup, ak­a­ma ka­dar bek­le­di. Ak­am olun­ca
as­ker ora­da kal­d›, Hay­red­dîn Pa­a da eh­re gi­rip, sa­ra­y›­na git­ti.
Dü­man as­ke­ri ise, ye­rin­den k›­m›l­dan­ma­ya me­câl­le­ri ol­ma­d›­¤›n­
dan ge­mi­le­ri­ne git­me­yip, sa­ba­ha ka­dar ol­duk­la­r› yer­de ya­t›p kal­d›.
Hay­red­dîn Pa­a o ge­ce ka­le için­de ba­z› ha­z›r­l›k­lar yap­t›. öy­le
ki: Dü­ma­n›n ka­le­ye gir­me ih­ti­ma­li­ni dü­ü­ne­rek, on­la­r›n ge­çe­cek­
le­ri yer­le­re met­ris­ler kaz­d›r­d›.
Dü­man ise cenk ma­hal­lin­de ya­t›p kal­m›­t›. Ce­zâ­yir’den ge­len
as­ker­ler de va­r›p yat­t›k­la­r› yer­de bas­k›n dü­zen­le­di­ler. Ara­la­r›n­da
ça­t›­ma ç›k­t›. Bu­nun üze­ri­ne, ken­di­le­ri­nin yo­rul­du­¤u­nu, Türk­le­
rin de sa­va­mak­tan b›k­ma­d›k­la­r›­n› gö­ren dü­man­lar ge­mi­le­ri­ne
git­me­yi dü­ün­dü­ler. An­cak sa­va­›n yor­gun­lu­¤un­dan ve ha­va­n›n
s›­cak­l›­¤›n­dan bit­kin dü­tük­le­ri için ge­mi­ye ka­dar yü­rü­me­yi gö­ze
ala­ma­d›­lar ve adam­lar gön­de­rip san­dal­lar ge­tirt­ti­ler. Böy­le­ce sa­
va­tan ta­ma­men çe­kil­me­yi dü­ün­dü­ler.
Öte yan­dan Hay­red­dîn Pa­a da sa­bah vak­tin­de Tu­nus’tan ç›­
ka­rak, yi­ne alay­lar do­na­t›p, dü­ma­na kar­› gel­di. Ara­la­r›n­da tek­
rar sa­va ba­la­m›­t› ki, Hay­red­dîn Pa­a:
“Siz ne­den hâ­lâ bu­ra­da bek­le­yip du­rur­su­nuz da kâ­fi­re kar­›
koy­maz­s›­n›z?” di­ye­rek dö­nüp ka­le­ye gir­mek is­te­di­¤in­de, ka­le­nin

173
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ar­ka­dan ka­pa­t›l­m› ol­du­¤u­nu gör­dü. Me­¤er ka­le­de ehl-i ‹s­lâm’dan

bir fert kal­ma­m›, e­hir hal­k› da, bey­ler de eh­ri ter­ke­dip kaç­m›­
lar. Hat­ta ha­pis­hâ­ne­ler­de tu­tu­lan dört bi­nin üze­rin­de­ki for­sa kâ­fir­
le­ri da­hi kim­se kal­ma­d›­¤›­n› gö­rün­ce, ha­pis­hâ­ne­ler­den kaç­m› ve
Hay­red­dîn Pa­a ta­ra­f›n­da olan ka­p›­la­r› iyi­ce ka­pa­t›p, ken­di­le­ri de
burç­la­ra ç›­k›p du­rur­lar­d›.

Hay­red­dîn Pa­a Tu­nus’u Terk Eder

Hay­red­dîn Pa­a bu du­ru­mu gö­rün­ce, he­men ya­n›n­da bu­lu­nan
iki yüz ka­dar as­ker­le, ka­le­yi ter­ke­dip gi­den­le­rin ard­la­r›­na dü­tü.
Bir hay­li me­sâ­fe git­tik­ten son­ra gör­dü ki el­li bi­nin üze­rin­de ka­
d›n­lar, ya­l›­lar, ço­cuk­lar pe­ri­an bir va­zi­yet­te gi­di­yor­lar. Öy­le bir
yo­la dü­mü­ler ki e¤er de­vam et­se­ler hal­le­ri mü­kil olur­du. On­
la­ra ye­ti­tik­le­rin­de, dü­tük­le­ri zil­le­ti, ac­zi­ye­ti ve pe­ri­an­l›­¤› gö­rüp,
zi­yâ­de­siy­le üzül­dü. Öy­le ki ka­le­de, dü­man­la­ra mey­le­de­rek, ‹s­lâm
or­du­su­nun çö­zül­me­si için sa­va ma­hal­lin­den fi­rar eden ve böy­le­ce
sa­va­›n Müs­lü­man­la­r›n aley­hi­ne dön­me­si­ni sa¤­la­yan Arap tâ­ife­
sin­den ba­ka kim­se kal­ma­m›­t›. On­la­r›n d›­›n­da hep­si bu­ra­da idi.
O hâ­in tâ­ife he­men dü­man­la­r›n ya­n›­na va­ra­rak: “Ne du­rur­su­
nuz? ‹­te Bar­ba­ros kaç­t› git­ti, ge­lin ka­le­ye gi­rin.” de­di­ler. Dü­man­
lar on­la­r›n sö­zü­ne gü­ven­me­dik­le­rin­den umur­sa­ma­d›­lar. An­cak
ha­pis­hâ­ne­den ç›­kan esir dü­man­lar bun­la­r› tas­dik edin­ce on­la­ra
iti­mad edip, ka­le içi­ne gir­me­ye ba­la­d›­lar.
Kâ­fir­le­rin emâ­n›­na ina­n›p, on­la­ra mey­le­den ve ehl-i ‹s­lâm’a h›­
yâ­net ve ihâ­net ede­rek ora­da ka­lan Arap­lar, ka­le­ye gir­mek­te olan
dü­man as­ke­ri­ni kar­›­la­mak mak­sa­d›y­la ki­mi­le­ri sur için­de, ki­mi­
le­ri ka­p› önün­de ve ki­mi­le­ri de sur d›­›n­da alay alay dur­mu­lar,
dü­man gel­dik­çe on­la­ra sev­gi gös­te­ri­sin­de bu­lu­nu­yor­lar ve on­la­r›
al­k›­l›­yor­lar­d›. An­cak bu din­siz as­ker­ler, hâ­in­le­rin gös­te­ri­le­ri­ne hiç
il­ti­fat et­me­yip, k›­l›ç­la­r›­n› çe­ke­rek ki­mi­nin boy­nu­nu vur­du­lar ve ki­
mi­ni de esir et­ti­ler. Böy­le­ce ihâ­ne­tin ce­za­s›­n› çek­ti­ler.

174
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Be­led-i Un­nâb40
Hay­red­dîn Pa­a Tu­nus’tan ç›k­t›k­tan son­ra Arap ta­ra­f›­na do¤­ru
git­ti. O ta­raf­lar­da Be­led-i Un­nâb isim­li bir ka­le var­d›. Da­ha ön­ce
bu ka­le­yi al›p gü­ven­di­¤i bir ada­m›­na ver­mi­ti. Bu ki­i ka­le­nin hem
ku­man­da­n›, hem be­yi ve hem de kap­ta­n› idi. Ona on be adet
ka­d›r­ga gön­der­mi­ti ve o ka­d›r­ga­lar ka­le önün­de yat­mak­tay­d›.
Hay­red­dîn Pa­a tek­rar ha­ber gön­de­re­rek o ka­d›r­ga­la­r› ba­t›r­ma­
s›­n› söy­le­mi­ti. O da ge­mi­le­ri ol­duk­la­r› yer­de ba­t›r­m› ve ne­ti­ce­nin
ne­re­ye va­ra­ca­¤›­n› bek­le­mek­tey­di.
Hay­red­dîn Pa­a ken­di­siy­le bir­lik­te olan­lar­la Tu­nus’tan ç›k­t›k­
tan son­ra be gün be ge­ce yü­rü­yüp, Un­nâb Ka­le­si ya­k›n­la­r›n­da
bu­lu­nan bir ka­le­ye var­d›. Hay­red­dîn Pa­a he­men git­mek is­te­yin­
ce be­ra­be­rin­de­ki Tu­nus­lu­lar iyi­ce yo­rul­duk­la­r›n­dan ora­da kal­d›­lar.
Hay­red­dîn Pa­a’n›n ace­le et­me­si, Be­led-i Un­nâb’da ba­tan ge­mi­le­
rin dü­man­la­r›n eli­ne geç­me en­di­e­sin­den kay­nak­la­n›­yor­du.
Ger­çek­ten dü­man­lar Tu­nus’u al­d›­¤› gi­bi otuz ka­dar ge­miy­
le bir kap­ta­n›­n› Be­led-i Un­nâb’a “Va­r›n ora­da­ki ge­mi­le­ri ge­ti­rin”
di­ye gön­der­di­ler. On­lar da var­d›k­la­r›n­da, ge­mi­le­rin ta­ma­m›­n›n
bat­m› ol­du­¤u­nu gör­dü­ler. Ç›­kart­mak için çok ça­ba­la­m› an­cak
ba­a­ra­ma­m›­lar­d›.
Hay­red­dîn Pa­a da ora­ya var­d›­¤›n­da, ka­d›r­ga­la­r›n re­is­le­ri­ne:
“Her­kes ge­mi­si­ni su­dan ç›­kar­s›n” di­ye em­ret­ti. Her bir re­is,
o ge­ce ge­mi­si­nin için­de­ki su­yu bo­al­t›p de­niz yü­zü­ne ç›­ka­ra­rak
bek­le­me­ye ba­la­d›. Bu­nu gö­ren dü­man ge­mi­le­ri­nin re­is­le­rin­den
ba­z›­la­r›: “Hay Bar­ba­ros bu ge­ce hep ge­mi­le­ri­ni su­dan ç›­kar­m›,
i­te ge­mi­ye gi­ri­yor! Bu ola­cak ey de­¤il­dir. Bir ge­ce­de bu ii ger­
çek­le­ti­ren bir adam, bu ka­dar ge­mi­ye sa­hip ol­duk­tan son­ra bi­zim
kar­› koy­ma­m›z müm­kün de­¤il­dir.” di­ye­rek kaç­ma­y› dü­ün­dü­ler.
Am­ma iç­le­rin­den ba­z›­la­r› si­lah­la­r›­na dav­ra­na­rak:
“He­le ge­lin on­la­ra bi­raz yak­la­a­l›m ve ya­k›n­dan gö­re­lim. Bun­
lar ate de­¤il­dir ya bi­zi bir an­da yak­s›n­lar. On­lar su­dan ye­ni ç›k­m›
40
Un­nâb: Tu­nus’la Ce­zâ­yir ara­s›n­da, Sar­din­ya Ada­s›’n›n gü­ney kar­›­s›­na dü­en
e­hir. Bo­ne.

175
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ge­mi­ler­dir, he­nüz si­lâh­la­r› ve dü­zen­le­ri ku­rul­ma­m›­t›r. Hem bel­ki

de on­lar bi­zi gö­rün­ce ge­mi­le­ri­ni b›­ra­k›p ka­çar­lar, biz de va­r›r el
ko­ya­r›z.” di­ye­rek, di­¤er­le­ri­ni de yü­rek­len­dir­di­ler ve Hay­red­dîn Pa­
a’n›n ge­mi­le­ri­ne ya­k›n var­d›­lar.
Me­¤er re­is­ler he­nüz ge­mi­le­ri su­dan ç›­kar­maz­dan ev­vel neh­rin
a¤­z›­na ya­k›n yer­le­re, ya­ni neh­rin de­ni­ze ka­vu­tu­¤u yer­le­re top­la­r›
ha­z›r et­mi­ler, on­dan son­ra ge­mi­le­rin ç›­ka­r›l­ma­s› em­ri ve­ril­mi­ti.
Kâ­fir­le­rin gel­me ih­ti­ma­li­ne kar­›, top­lar ak­a­ma ka­dar ku­rul­mu,
ge­mi­ler ise ge­ce su­dan ç›­ka­r›l­m›­t›. Kâ­fir ge­mi­le­ri neh­rin a¤­z›­na
yak­la­t›k­la­r›n­da, üzer­le­ri­ne do­lu ya­¤ar gi­bi gül­le­ler ya¤­d›r­d›­lar. Ka­
le­den de ora­ya top mer­mi­si ye­ti­ti­¤in­den, kâ­fir­ler:
“Biz­den ba­ha­d›r­l›k bek­le­ni­yor­sa an­cak bu ka­dar olur. Bu­nun
gi­bi ki­i­nin üze­ri­ne bu ka­dar var­d›k yet­mez mi?” de­yip, ora­dan
ha­re­ket ede­rek Tu­nus’ta­ki do­nan­ma­la­r›­na dön­dü­ler.

Ce­zâ­yir’de Has­ret Gi­de­rir

Hay­red­dîn Pa­a re­is­le­re ne­hir­de olan ge­mi­le­ri­ni bir ge­ce için­de
ç›­kart­t›­¤› gi­bi yi­ne on­la­r› bu kez ka­le­nin al­t›­na ge­tirt­ti ve iç­le­ri­ne
top­la­r›­n› koy­du­rup, mü­him­mâ­t›­n› yer­le­tir­di. Hâ­s›­l› on be adet
ge­mi­yi do­na­t›p, iç­le­ri­ne ala­bil­di­¤i ka­dar as­ker ko­ya­rak, bir gün
ve bir ge­ce için­de bü­tün mü­him­mâ­t›­n› ha­z›r­la­y›p Ce­zâ­yir’e do¤­ru
ha­re­ket et­ti­ler.
Ni­hâ­yet se­lâ­met için­de Ce­zâ­yir’e var­d›k­la­r›n­da, Türk yol­da­la­r›
ve Arap tâ­ife­sin­den olan dost­la­r› Hay­red­dîn Pa­a’n›n mü­bâ­rek
yü­zü­nü gö­rüp, her bi­ri­si se­vin­cin­den a¤­la­a­rak:
“Ey bi­zim ser­ve­ri­miz! Sen ne­re­ler­de kal­d›n? Biz se­nin has­re­
tin­den he­lâk ola­yaz­d›k. Ne­re­dey­se sen­den ta­ma­men ümi­di­mi­zi
kes­mi­tik ki Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri yi­ne siz­le­ri bi­ze
ba­¤›­la­d›. Al­lâ­hü Te­âlâ’ya hamd ol­sun ki si­zin yü­zü­nü­zü gös­ter­
me­yi na­sip et­ti.” di­ye a¤­la­t›­lar ve ge­lip her bi­ri­si mü­bâ­rek el­le­ri­ni
öpüp: “Ey Al­lâh yo­lu­nun mü­câ­hi­di! Ho gel­din.” de­di­ler.
Bil­has­sa da âi­le­si a¤­la­mak­tan hâl­le­ri pe­ri­an ol­mu­tu. O da
on­la­r›n her bi­ri­ne te­sel­lî ve­rip:

176
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“Emir Al­lâh’›n­d›r, Ce­nâb-› Al­lâh’›n öl­dür­me­di­¤i ku­lu­nu kim­se

öl­dü­re­mez, Al­lâh’›n öl­dür­dü­¤ü kim­se­yi de kim­se di­ril­te­mez. Hak
Te­âlâ Haz­ret­le­ri ben ku­lu­nu üp­he­siz bir i için ya­rat­m›­t›r. im­di
öy­le bi­li­niz ki o i bi­tip ye­ri­ne gel­me­yin­ce biz­ler öl­me­yiz” di­ye, her
bi­ri­nin gön­lü­nü al›p mem­nu­ni­ye­ti­ni bil­dir­di.
Ce­zâ­yir’de Mu­rad A¤a’n›n ge­tir­di­¤i Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn ge­
mi­le­rin­den do­kuz adet ge­mi var­d›. Bu ge­mi­ler ha­z›r va­zi­yet­te olup
ora­da bek­li­yor­du. On­la­r› do­na­t›p, di­¤er ge­mi­ler­le bir­lik­te otuz iki
adet ge­mi do­na­n›m­l› ve ha­z›r va­zi­ye­te gel­di. ‹çi­ne adam­la­r›­n› ko­
yup bir Cu­ma gü­nü Cu­ma na­ma­z›­n› mü­te­akip bes­me­le çek­ti­ler ve
ge­mi­ye gi­rip de­ni­ze aç›l­d›­lar.

üp­he­siz Bu Adam Çok Bü­yük Dü­man­d›r

Ön­ce dü­man mem­le­ket­le­ri­nin Arap ta­raf­la­r›­na yö­nel­di­ler.
Ma­yor­ka Ka­le­si’ne otuz mil me­sâ­fe­de de­mir at›p o ge­ce ora­da
yat­t›­lar. Ge­ce sa­ba­ha ya­k›n ka­le­den el­li alt­m› mik­ta­r› top­lar at›l­d›.
Re­is­ler kal­k›p, pa­a haz­ret­le­ri­nin ge­mi­si­ne ge­le­rek: “Sul­ta­n›m
acep ne ola?” de­di­ler. Son­ra ki­mi­si: “Bu And­rea Dor­ya’d›r, bi­zi
arar, i­te bu ka­le­ye gel­mi­tir, im­di onun için en­lik eder­ler.” de­di.
Ki­mi­si: “Tu­nus’u al­d›k­la­r› ha­be­ri bu ge­ce gel­di, bu en­lik on­dan­
d›r.” de­di. Ki­mi­si: “Bu ka­le­nin ge­mi­le­ri Tu­nus üs­tün­dey­di, bu ge­ce
gel­mi­ler­dir.” de­di. Ki­mi­si: “Bil­mez mi­si­niz ki Por­te­kiz’in Tu­nus
cen­gin­de alt­m› adet ge­mi­si var­d›, i­te on­lar yol­la­r›­na gi­der­ken bu
ka­le on­la­r›n yo­lu üs­tün­de ol­du­¤un­dan ge­ce ge­lip bu­ra­ya u¤­ra­d›­lar,
on­lar­d›r.” de­di. Ki­mi­si de: “Bun­la­r›n hiç­bi­ri de­¤il­dir, on­lar bi­zi gö­
rüp top at­t›­lar.” de­di. Ni­hâ­yet Hay­red­dîn Pa­a:
“Ey re­is­ler! Her­han­gi bir ey yok, bu sa­de­ce ku­ru bir en­lik­tir.
Kim bi­lir dü­man­la­r›n yi­ne ne hi­le­le­ri var­d›r. im­di he­men ge­mi­
le­ri­ni­ze gi­rin, dur­ma­y›p yo­lu­mu­za gi­de­lim.” de­di. On­lar da ge­mi­
le­ri­ne va­r›p yel­ken­le­ri­ni aça­rak Hay­red­dîn Pa­a’n›n ya­n›n­da yo­la
de­vam et­ti­ler.
Yol­da gi­der­ken bir­kaç adet ge­mi­ye rast­la­d›­lar. ‹ç­le­rin­de Tu­
nus’tan al›­nan Müs­lü­man esir­ler do­luy­du. Bu ge­mi­le­ri tes­lim ala­rak
esir­le­ri âzâd edip, kâ­fir­le­ri esir al­d›k­tan son­ra ge­mi­le­ri ate­e ver­di­ler.

177
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Son­ra yo­la de­vam edip Ma­yor­ka Ada­s›’nda­ki Ma­una li­ma­n›­na

gel­di­ler. Bu­ra­s› bü­yük bir li­man olup, Tu­nus üze­ri­ne va­ran dü­man
do­nan­ma­s› hep ora­da do­nan­m›­t›r. Zî­râ bu li­ma­n›n iki ta­ra­f›n­da
yük­sek da¤­lar bu­lu­nur ve bu iki da­¤›n ara­s› bir vâ­di olup, yan ya­na
üçer ka­d›r­ga gi­rer ve hay­li me­sâ­fe do­la­›r­d›. Hâ­s›­l› bu li­ma­na yüz­ler­
ce ge­mi s›­¤ar­d›. Öy­le ki ge­mi­le­rin kü­rek­le­ri­ni ve ha­lat­la­r›­n› al›p bu
li­ma­na b›­rak­sa­lar, ka­r›n ka­r›­na ba­l›k gi­bi s›­k›­›p bir ni­ce y›l yat­sa­lar,
her­han­gi bir zi­yân ve za­rar gör­mez­ler­di. Bo­¤a­z›n önü­ne ge­lin­di­¤in­
de, Tu­nus’tan ge­lip ora­da bek­le­yen iki Por­te­kiz ge­mi­si­ne rast­la­d›­lar.
Bun­la­r› gö­rün­ce he­men de­mir­le­ri­ni al›p kaç­t›­lar. Hay­red­dîn Pa­a
da on­la­r› gör­dü. Rüz­gâr uy­gun es­mek­tey­di. Bu tür ge­mi­ler böy­
le ha­va­lar­da çok h›z­l› gi­der­ler, ka­d›r­ga­lar ile ya­ka­la­mak müm­kün
ol­maz­d›. Bil­has­sa da on­la­r›n git­tik­le­ri yer­ler aç›k olup, ko­va­la­ya­
rak ye­ti­mek müm­kün ol­ma­d›­¤›n­dan Hay­red­dîn Pa­a on­la­ra il­ti­fât
et­me­yip Bo­¤az’a yö­nel­di ve tay­fa­la­r›­na tül­bent­le­ri­ni ç›­kar­ma­la­r›­n›,
ma­hal­lî k›­ya­fet­le­ri­ni gi­yin­me­le­ri­ni ve Türk­çe ko­nu­ma­ma­la­r›­n› söy­
le­di. Et­raf­ta olan dü­man­lar bu do­nan­ma­y› gö­rüp, iç­le­rin­de­ki­le­rin
tül­bent­le­ri ol­ma­d›­¤›­n› gö­rün­ce on­la­r› And­rea Dor­ya’n›n ge­mi­le­rin­
den zan­ne­dip ra­hat­la­d›­lar. Tu­nus se­fe­rin­den ha­ber sor­mak için o
ta­ra­fa yö­nel­di­ler. Za­ten Hay­red­dîn Pa­a’n›n is­te­di­¤i de bu idi. Onun
için va­r›p ka­le ya­k›n­la­r›n­da, bo­¤az için­de bir yer­de len­ger b›­ra­k›p
ora­dan ka­ra­ya as­ker ç›­kar­d›. Hay­red­dîn Pa­a’n›n as­ker­le­ri, ge­len
dü­ma­n›n ta­ma­m›­n› tu­tup ge­tir­di­ler. Dü­man­lar bu hî­le­yi far­ke­din­
ce: “Hay dü­man, gör­dü­nüz mü bi­zi na­s›l al­dat­t›? Bu ne­re­den ç›k­t›
gel­di? Ha­ni bu­nun ii ta­mam ol­mu­tu?” di­ye s›z­lan­ma­ya ba­la­d›­lar.
Öte yan­dan Hay­red­dîn Pa­a’n›n do­nan­ma­s›­n› gö­rüp ka­çan ge­
mi­ler de Hay­red­dîn Pa­a’n›n do­nan­ma­s›­n› And­rea Dor­ya’n›n sa­n›p
on­lar da ge­ri dö­nüp gel­di­ler ve bo­¤az için­de bi­raz iler­le­yip de­mir­le­
ri­ni b›­ra­k›p yat­t›­lar. Ön­ce gel­dik­le­rin­de yal­n›z ol­duk­la­r›n­dan bo­¤az
a¤­z›n­da yat­m›­lar­d›. im­di ise Hay­red­dîn Pa­a’n›n ge­mi­le­ri­ni And­
rea Dor­ya’ya âit san­d›k­la­r›n­dan, ken­di­le­ri­ni em­ni­yet­te gö­rüp:
“Do­nan­ma­m›z var­d›r, da­ha içe­ri gi­re­lim, böy­le­ce hem ge­mi­
miz hu­zur bul­sun, hem biz...” de­yip iler­le­di­ler.

178
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

On­lar de­mir­le­ri­ni b›­ra­k›p da ge­mi­le­ri­ni bir­le­tir­dik­le­rin­de, Hay­

red­dîn Pa­a iki adet ka­d›r­ga gön­de­re­rek kap­tan­la­r›­n› ça­¤›r­t›n­ca,
a­›­r›p kal­d›­lar ve kor­ku için­de:
“Be ca­n›m Bar­ba­ros’u Tu­nus’tan ç›p­lak ka­ç›r­d›k. Biz he­nüz
ye­ri­mi­ze var­ma­d›k ve bun­ca gün­dür evi­mi­ze ve bar­k›­m›­za has­re­
tiz. Bir an bi­le oya­lan­ma­dan, e¤­len­me­den, rüz­gâr mu­ha­le­fe­ti­ne
ya­ka­lan­ma­dan gi­di­yo­ruz. Bu­ra­ya an­cak ge­le­bil­dik. Pe­ki bu adam,
Tu­nus’tan ka­ça­rak ç›k­t›­¤› hal­de bu do­nan­ma­y› ne za­man ve na­s›l
olu­tur­du da bu ka­dar me­sa­fe­yi na­s›l al­d›? Ar­t›k hiç üp­he­miz kal­
ma­d› ki bu adam ne bü­yük dü­man­d›r. Ba­kar­s›n bu­ra­dan gi­der,
ora­dan ç›­kar, bir sa­at­te di­le­di­¤i­ni ya­par...” di­ye­rek, ey­tan­ca bir
dü­ün­cey­le ken­di­le­ri­ni te­sel­li edi­yor­lar­d›.
Ne­ti­ce­de bu iki adet ge­mi de zap­te­di­le­rek, iç­le­rin­den ç›­kan dok­san
esir kur­ta­r›­l›p âzâd edil­di. Kâ­fir­le­rin ta­ma­m› da esir al›n­d›. Hik­met-i
Hü­dâ, ga­ni­met­ler­le gi­den dü­man­la­r›n ken­di­le­ri ga­ni­met ol­du­lar.
Bu ta­ra­fa gi­den ge­mi­ler­de Müs­lü­man esir­le­rin faz­la ol­ma­s› un­
dan­d›:
Bo­¤a­z›n d› k›s­m› Por­te­kiz­li­le­re âit ol­du­¤un­dan, ‹s­pan­ya kra­l›
gös­te­ri yap­mak is­ti­yor­du. öy­le ki, ge­mi­ler­de­ki esir­le­rin çok­lu­¤u­
nu gö­ren­ler ken­di ken­di­le­ri­ne: “Bu ge­mi­ler­de bu ka­dar çok esir
ol­du­¤u­na gö­re, ba­ka ta­ra­fa gi­den esir­le­rin ne ka­dar çok ol­du­¤u­
nu siz k›­yas edin.” di­ye a­›­ra­cak­lar ve böy­le­ce ‹s­pan­ya kra­l›­na
hay­ran ka­la­cak­lar­d›.

Siz­ler Bar­ba­ros ‹le Cenk Et­me­yi­niz!

Hay­red­dîn Pa­a o ge­ce Ma­una Ka­le­si’nin et­ra­f›­na met­ris­ler
yap­t›­r›p, ge­mi­den top­la­r› ç›­kar­ta­rak, sa­ba­ha ka­dar sa­va için bü­
tün ha­z›r­l›k­la­r›­n› ta­mam­la­d›. Sa­bah olun­ca he­men ka­le­yi döv­me­ye
ba­la­d›­lar. Ka­le ke­fe­re­si bu du­ru­mu gö­rün­ce hay­ran olup:
“Be ca­n›m bu adam li­ma­na dün gel­di. Dün li­man­da her­han­gi
bir fa­ali­yet ol­ma­d›. Bu ka­dar met­ris­ler ve top­lar ön­ce­den mi ha­z›r
idi ki bu adam im­di cen­ge ba­la­d›? Bun­lar gel­dik­ten son­ra biz he­
nüz ka­le için­de­ki si­lah­la­r›­m›­z› bi­le gö­re­me­dik de bun­lar bu ka­dar

179
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ii ne za­man yap­t›­lar?” di­ye a­›­r›p, ba­la­r›­na ge­le­cek­le­ri dü­ü­ne­

rek a¤­la­ma­ya ba­la­d›­lar.
Mü­câ­hid­ler dört gün, dört ge­ce var güç­le­riy­le sa­va­t›­lar. Be­
in­ci gün, ada­da­ki dü­man bey­le­rin­den bi­ri, al­t› bin ki­i­lik bir or­du
ile ge­lip ka­le­ye gir­mek is­te­di.
Kâ­fir­ler­le sa­de­ce top at›­la­r›y­la sa­va ya­pan ve yüz yü­ze dö­vü­
me­di­¤i için hu­zur­suz olan gâ­zi­ler on­la­r› gö­rün­ce he­men k›­l›ç­la­r›­
na dav­ra­na­rak bun­la­r›n üze­ri­ne yü­rü­dü­ler. Al­lâh Al­lâh ni­da­la­r›y­la
öy­le bir hü­cum et­ti­ler ki, ade­ta on­la­r› ekin bi­çer gi­bi do¤­ra­d›­lar.
Bey­le­ri­ni de at›n­dan dü­ü­rüp te­pe­le­di­ler.
Ne­ti­ce­de bun­la­r›n ço­¤u sa­va mey­da­n›n­da k›­l›ç­tan geç­ti. At­l›­
lar­dan bir k›s­m› kaç­ma­y› ba­ar­d› an­cak on­la­r›n da bü­yük bir k›s­m›
hen­dek­le­re yu­var­la­na­rak, ba­z›­s› da ini­ler­de ve yo­ku­lar­da y›­k›­la­
rak te­pe­len­di.
Hâ­s›l-› ke­lâm gâ­zi­ler ya­ka­la­d›k­la­r›­n› öl­dür­dü­ler. An­cak at­l›­lar­dan
az bir k›s­m› kur­tu­la­rak pe­ri­an bir va­zi­yet­te yer­le­ri­ne ula­t›. Bun­lar­
dan bir k›s­m› da duy­duk­la­r› kor­ku­nun te­si­riy­le has­ta­la­na­rak öl­dü.
Mü­câ­hid­ler, ölen dü­man­la­r›n ba­la­r›­n› ka­le­nin et­ra­f›­na diz­di­
ler. Ka­le­de­ki dü­man­lar Bar­ba­ros’un na­m›­n› duy­mu­lar­d›. Na­s›l
bir ki­i ol­du­¤u­nu bi­li­yor­lar­d›. Çün­kü ba¤­l› bu­lun­duk­la­r› pa­pa on­la­
ra öy­le ten­bih­te bu­lun­mu­tu:
“Siz­ler Bar­ba­ros ile cenk et­me­yi­niz, çün­kü o var­d›­¤› ye­ri al­ma­dan
b›­rak­maz. u­nu iyi­ce an­la­y›­n›z ki, bir ye­rin onun ta­ra­f›n­dan al›n­ma­s›
ka­rar­la­m› gö­zü­kür­ken, onun­la sa­va­›p da ölen­ler cen­ne­te gir­mez.”
Pa­pa­n›n ki­ta­b›n­da ay­r›­ca öy­le ya­z›­l›­d›r:
“Esir ola­rak sa¤ kal­mak müm­kün iken, sa­va­a­rak ölen cen­ne­te
gi­re­mez.” On­la­r›n iti­kad­la­r› bu­dur.
And­rea Dor­ya, ilim sa­hi­bi bir Müs­lü­man esir bu­la­rak ona:
“Sen ilim eh­li­sin. Bu si­zin tâ­ife­nin ba­ha­d›r­l›­¤› ne­den­dir, ba­na
ce­vap ver” de­di. O da:
“Bi­zim pey­gam­be­ri­mi­zin bir mû­ci­ze­si u­dur ki, onun di­ni­ne gi­
ren ba­ha­d›r olur. Sa­bah îmâ­na ge­len, ak­am ana­s›­na, de­de­si­ne ve
kar­de­i­ne k›­l›ç çe­ker.” de­di.

180
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

And­rea Dor­ya: “Bu­na se­bep ne­dir?” de­di­¤in­de, o ilim eh­li ki­i,

-ne mak­sat­la sor­du­¤u­nu bil­me­di­¤in­den- bu so­ru­su­na ce­vap ver­
me­yip, “Siz bi­lir­si­niz, biz an­cak bu ka­dar bi­li­riz.” di­ye sü­kût edin­
ce, And­rea Dor­ya:
“Ey Türk! Si­zin ki­tap­la­r›­n›z­da: “Sa­va­tan yüz çe­vi­ren cen­ne­te
gi­re­mez, ce­hen­ne­me gi­rer.” di­ye ya­zar. Hat­tâ “Bir Müs­lü­man iki
kâ­fir­den kaç­sa ce­hen­ne­me gi­rer.” der. u hal­de siz­le­ri ba­ha­d›r
eden bun­lar­d›r.
Ama bi­zim ki­ta­b›­m›z­da: “E¤er bin dü­man bir Türk’le kar­›­
la­sa­lar, öle­cek­le­ri­ni an­lar­lar da sa­va­a­rak ölür­ler­se cen­ne­te gi­re­
mez­ler.” di­ye ya­zar. ‹­te bi­zi siz­ler­den ka­ç›­ran bu söz­ler­dir. Yok­sa
bi­zim de si­zin gi­bi eli­miz ve aya­¤›­m›z var­d›r. De­mek ki sen bu
me­se­le­yi bil­mi­yor­mu­sun.” di­ye ce­vap ver­di.
Pa­pa bu dü­man­la­ra böy­le na­si­hat et­ti­¤in­den, o di­yar­lar­da
kim­se Hay­red­dîn Pa­a ile cenk et­mez­di, an­cak bu dü­man be­yi­ne
ümit ba¤­la­m›­lar­d›. On­la­r›n ak›­be­ti­ni de gör­dü­ler. Bu mel’un be­
yin de ba­›­na bir ge­le­cek var­m›, o da gel­di.
Ka­le dü­man­la­r› on­la­r›n bu hâ­li­ni gö­rün­ce, sa­va­ma­ya me­cal­
le­ri kal­ma­d›­¤›n­dan, gâ­zi­ler hü­cum edip ka­le­yi ala­rak, için­de olan
e­ya­la­r› ve er­zak­la­r› ge­mi­le­re ta­›­d›­lar. Ka­le için­de kar­› ko­yan
dü­man­dan se­kiz yü­zü k›­l›ç­tan geç­ti. Be bin ye­di yüz ne­fer sa¤­
lam esir ç›k­t›.
Al­t›n­c› gün ka­le ate­e ve­ri­le­rek Ce­zâ­yir’e do¤­ru yo­la ç›k­t›­lar.
Tam on be gün son­ra, yi­ne cu­ma gü­nü Ce­zâ­yir’e gel­di­ler. Ga­nî­
met mal­la­r›­n› ge­mi­ler­den ç›­ka­ra­rak sa­t›­la­n› sa­t›l­d›, ka­la­n› âdet­le­ri
üze­re tak­sim edil­di.

Sah­te Hay­red­dîn Pa­a

Hay­red­dîn Pa­a, do­nan­ma­s›y­la Ma­yor­ka Ada­s›’na do¤­ru gi­
der­ken, otuz mil me­sa­fe uzak bir ma­hal­de kal­d›k­la­r›n­da sa­bah
vak­tin­de top at›­la­r› duy­mu­lar, bu hu­sus­ta re­is­le­rin her bi­ri bir
tür­lü mü­ta­la­ada bu­lun­du­¤un­da Hay­red­dîn Pa­a da “Bu bir ku­ru
en­lik­tir, an­cak kâ­fi­rin yi­ne bir hî­le­si var­d›r.” di­ye ce­vap ver­mi­ti.

181
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Ger­çek­ten öy­le olup, o top­la­r›n at›l­ma se­be­bi uy­du:

O za­man ‹s­pan­ya kra­l›, Hay­red­dîn Pa­a’n›n de­ni­ze ç›k­t›­¤›­na ve
Ma­yor­ka ta­raf­la­r›­na git­ti­¤i­ne dâ­ir bir ha­ber duy­mu­tu. Ma­yor­ka
Ada­s› uç böl­ge­de ve ke­nar­da ol­du­¤un­dan ne on­lar kral ta­raf­la­r›n­
dan ve ne de kral on­lar­dan sa¤­l›k­l› ha­ber ala­m›­yor­lar­d›. Ma­yor­
ka’ya öy­le bir ha­ber gel­di ki: “Bar­ba­ros der­ya­ya ç›k­m›, bu­gün
ya­r›n Ma­yor­ka’ya ula­›r­m›” di­ye.
Bu­nu du­yan vi­lâ­yet hal­k› bü­yük bir kor­ku­ya ka­p›­l›p ara­la­r›n­da
fit­ne­ler do­la­ma­ya ba­la­d› ve her bir tâ­ife de­¤i­ik ted­bir­ler al­ma
te­la­›­na dü­tü­ler.
Or­ta­l›k­ta bu gi­bi de­di­ko­du­lar do­la­ma­ya ba­la­y›n­ca, halk ara­
s›n­da bir­ta­k›m kö­tü­lük­ler ve yer yer kav­ga­lar ç›k­ma­ya ba­la­d›. Bu­
nun üze­ri­ne halk­tan ba­z›­la­r› grup grup da¤­la­ra çe­kil­me­ye ba­la­d›.
Mem­le­ke­tin ile­ri ge­len­le­ri bun­la­r› dur­dur­ma­ya u¤­ra­m›­lar­sa da
ba­a­r›­l› ola­ma­m›­lar, san­ki göç ba­la­m›­t›.
Hâ­s›­l› ora­dan git­me­ye gü­cü ye­ten­ler­den ve ba­ka yer­ler­de
ba­r›­na­cak bir yer bul­ma im­kâ­n› olan­lar­dan he­men he­men kim­
se kal­ma­d›. Bey­le­ri gör­dü ki hal­k›n bek­le­ye­cek hâ­li yok, “Hal­k›
Bar­ba­ros kor­ku­sun­dan kur­tar­mak için bir ça­re bu­la­l›m.” di­ye dü­
ü­nür­ken ak›l­la­r›­na öy­le bir hi­le ge­lir. Öy­le ki:
Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a’ya ben­ze­yen bir idam mah­kû­mu bu­
lur­lar. Üze­ri­ne Bar­ba­ros’un giy­di­¤i gi­bi bir si­yâh fren­gî ku­ma kaf­tan
giy­di­rip, ba­›­na yi­ne onun tül­ben­di gi­bi bir tül­bend sa­r›p yü­zü­ne onun
ak sa­ka­l› gi­bi sa­kal ya­p›­t›­r›p zift f›­ç›­s› üs­tü­ne otur­tur­lar. Boy­nu­na zin­
cir ve el­le­ri­ne ke­lep­çe vu­rup kol­tuk­la­r› al­t›n­dan zin­cir­ler­le ba¤­la­y›p,
ayak­la­r›­na da a¤›r ka­da­na­lar vu­rur­lar ve ol­du­¤u ye­re zin­cir­ler­le s›­k›­ca
ba¤­lar­lar. Ba­›­na si­lah­l› adam­lar ko­ya­rak üç gün böy­le­ce bek­le­tir­ler.
Bu üç gün için­de so­kak ara­la­r›n­da mü­na­di­ler ba­¤›­ra­rak ilan
eder­ler ki:
“‹s­pan­ya kra­l›, Bar­ba­ros’u ya­ka­la­ta­rak ate­te yak­s›n­lar di­ye bu­
ra­ya gön­der­mi. Bar­ba­ros, üç gün son­ra sa­bah vak­ti ya­k›­la­cak­t›r!”
Me­¤er o ka­le­de üç yüz el­li ka­dar Türk yol­da­la­r› var­d›. On­la­r›
da o gün se­her vak­tin­de zin­dan­dan ç›­kar­t›p on­la­ra:

182
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“Bre kö­pek­ler! ‹­te Bar­ba­ros’unu­zun ne ha­le gel­di­¤i­ni gö­rü­

nüz! Siz ey­tan­la­r›n her za­man si­ze yar­d›m ede­ce­¤i­ni ve böy­le­
ce H›­ris­ti­yan­c›k­la­r› hep üze­ce­¤i­ni­zi mi zan­ne­di­yor­du­nuz? Ar­t›k
dev­ran bi­zim le­hi­mi­ze dön­mü­tür. Bun­dan son­ra si­zin kay­d›­n›­z›
gö­rür, mem­le­ket­le­ri­ni­zi al›p ha­rap eder, o¤­lan ve k›z­la­r›­n›­z› esir
ede­riz. Hâ­s›­l› biz siz­le­re, Bar­ba­ros’un bi­ze et­ti­¤i­nin be on kat
faz­la­s›­n› ya­pa­r›z!” di­ye­rek o ada­m› gös­ter­di­ler. Türk yol­da­lar da
man­za­ra­y› gör­dük­le­rin­de ger­çek sa­n›p hep bir­lik­te a¤­la­a­rak fer­
yâd ü fi­gan­lar et­me­ye ba­la­d›­lar. Ona dö­ne­rek:
“Ey bi­zim ser­ve­ri­miz! Bi­zim bu âlem­de umu­du­muz sen­din. Sen
böy­le ol­du­¤u­na gö­re, bun­dan son­ra vay bi­zim hâ­li­mi­ze! Sen bu
âlem­de sa¤ ve sâ­lim ola­rak do­la­›r­ken biz esir bi­le ol­sak ken­di­mi­zi
esir his­set­mez­dik. Biz­ler i­te bu gün esir ol­duk. Ne olur­du biz se­ni
bu hal­de gör­me­yey­dik!” di­ye fer­yâd ede­rek a¤­la­t›­lar.
Dü­man­lar bu ada­ma öy­le bir e­kil ver­mi­ler­di ki, öz o¤­lu bi­le
gel­se fark ede­mez­di. Za­ten esir Türk­le­re onu se­her vak­tin­de gös­
ter­me­le­ri de ta­n›n­ma­ma­s› için­di. Ni­hâ­yet bu ce­hen­nem kö­pek­le­ri
f›­ç›­ya ate koy­du­lar, zift f›­ç›­s› ol­du­¤un­dan der­hâl tu­tu­up, üze­rin­de
ba¤­l› bu­lu­nan ve Hay­red­dîn Pa­a’ya ben­ze­ti­len adam da ba­¤›­ra
ba­¤›­ra yan­d›.
Sa­bah olun­ca he­men e­hir için­de so­kak­lar­la pa­zar­lar­da mü­nâ­
di­ler ni­dâ ey­le­di­ler ki:
“‹­te ‹s­pan­ya kra­l› Bar­ba­ros’u ya­ka­la­y›p, ate­te yak­s›n­lar di­ye
bu­ra­ya gön­der­mi. Biz de hal­k›n gö­zü önün­de yak­t›k. Bun­dan
son­ra ar­t›k hu­zur için­de olun ve ge­mi­cik­le­ri­ni­zi hiç kor­ku­suz­ca
ada­dan ada­ya gön­de­rin, her­kes kâ­r›y­la, ka­zan­c›y­la u¤­ra­s›n. Halk
da her yer­de al›­ve­ri­in­de ol­sun.” de­di­ler.
Bu me­ra­sim­den ve ni­da­lar­dan al­t› gün son­ra Ma­nor­ka kâ­fir­le­ri
için­den olup k›­l›ç­tan ba­›­n› kur­tar­m› bir­kaç ki­i bir san­dal bu­lup
ge­le­rek, Bar­ba­ros’tan u e­kil­de i­kâ­yet­çi olup dert yan­d›­lar:
“Bu­gün ye­din­ci gün­dür ki, Bar­ba­ros ge­lip ka­le­mi­zi tes­lim ala­
rak ha­râb et­ti. Er­zâk ve e­ya­la­r›­m›­z› ya¤­ma­la­y›p ka­le hal­k›­n›n
ki­mi­ni k›­r›p ki­mi­ni esir et­ti. Ka­le­mi­zi de ate­e ver­dik­ten son­ra

183
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

çe­kip git­ti.” de­di­ler. Bu dü­zen­baz­lar ge­len­le­rin i­kâ­yet­le­ri­ni du­

yun­ca hem ya­lan­la­r› mey­da­na ç›k­t›­¤› için, hem de bu­nu esir­le­rin
du­ya­bi­le­ce­¤i en­di­e­si­ni ta­›­ya­rak hu­zur­la­r› kaç­t›. “Ba­ri bu ha­be­ri
esir­ler duy­ma­sa­lar” di­ye kay­g›­la­na­rak esir­le­ri d›­a­r› ç›­kar­maz­lar­
ken, so­nun­da bir i için d›­a­r› ç›­kar­d›k­la­r›n­da, on­lar da ger­çe­¤i
ö¤­ren­di­ler. Ken­di­le­ri­ni al­da­tan dü­zen­baz­la­ra sor­du­lar:
“Ma­dem siz­ler Bar­ba­ros’u yak­t›­n›z, pe­ki o gün ka­le­yi alan kim­
dir? Ka­le­yi alan Bar­ba­ros ise si­zin yak­t›­¤›­n›z kim­dir? di­ye. On­lar
utanç­la­r›n­dan:
“Bar­ba­ros bir ey­tan­d›r, hiç ey­tan ate­te ya­nar m›? Biz onu
bu­ra­da ate­te yak­t›k, o ise ay­n› gün ora­da or­ta­ya ç›­ka­rak ka­le­yi
al›p ha­râb et­ti.” di­ye ce­vap ver­di­ler.

‹s­pan­ya Kra­l› Mah­cup Olur

‹s­pan­ya kra­l› Tu­nus’u al›p ora­da­ki i­le­ri dü­ze­ne koy­duk­tan son­
ra do¤­ru­ca Ro­ma’ya gi­dip pa­pa ile gö­rü­tü. Ona:
“Siz­le­rin him­me­ti ile Tu­nus’u al­d›k. H›­ris­ti­yan dü­ma­n› olan Bar­
ba­ros pa­buç­suz ola­rak ka­ç›p ka­y›p­la­ra ka­r›­t›, bir da­ha ad› sa­n› du­yul­
ma­ya­cak­t›r. Ar­t›k bun­dan son­ra H›­ris­ti­yan du­âc›­la­r›n ra­hat­ça kor­ku­suz
ve kay­g›­s›z ge­lir gi­der­ler. Duy­du­¤u­ma gö­re Ma­yor­kin kor­san­la­r› Bar­
ba­ros’u Ma­yor­ka’da ate­e at­m›­lar. E¤er bu do¤­ru ise ne gü­zel, ama
he­nüz bu ha­be­rin do¤­ru­lu­¤un­dan emin de­¤i­liz, uma­r›z ger­çek olur.”
de­dik­ten son­ra Ko­ro­na ta­c›­n›n ken­di­si­ne ve­ril­me­si­ni is­te­di. Pa­pa da:
“Ger­çi sen Bar­ba­ros’u ha­ki­ka­ten Tu­nus’tan pa­buç­suz ka­ç›r­
m›­s›n, ama se­nin elin­de öl­me­mi. Ölüp öl­me­di­¤i de ke­sin ola­rak
bel­li de­¤il. im­di sen ba­na ye­di gün müh­let ver. Ben bu ara­da bir
dü­ü­ne­yim.” di­ye­rek gön­der­di.
Dör­dün­cü gü­nü sa­bah vak­tin­de Ma­yor­ka Ada­s›’ndan i­kâ­yet­
çi­ler gel­di­ler. Pa­pa­ya:
“Bar­ba­ros bi­zim vi­lâ­ye­ti­mi­ze gel­di. Ma­una Ka­le­si’ni al›p ya¤­ma­
la­d›k­tan son­ra u ka­dar H›­ris­ti­ya­n› da esir edip gö­tür­dü.” di­ye­rek
fer­yad et­ti­ler. Bu e­kil­de ‹s­pan­ya kra­l›­n›n pa­pa nez­din­de ya­la­n› or­
ta­ya ç›­k›n­ca tâc is­te­me­ye yü­zü kal­ma­d›. Pa­pa, kra­la dö­ne­rek:

184
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“Ey kral! Bi­rin­ci­si, ya­lan söy­le­din. ‹kin­ci­si ise bun­ca za­man­dan

be­ri k›­l›ç ve dü­man gör­me­dik bir eh­ri ha­râb et­tir­din. im­di var on­
la­r›n ka­n›­n› al, yok­sa sen âhi­ret­te pe­ri­an olur­sun.” di­ye­rek hay­li a¤›r
söz­ler söy­le­di. O da Ce­zâ­yir’i mu­hak­kak ala­ca­¤›­na dâ­ir söz ver­di.

Sa¤ Ola­s›n Mü­câ­hid La­lam

Bu ara­da Sul­tan Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri, ka­p›­c›­ba­›­y› ça­¤›r­t›r
ve hatt-› hü­mâ­yûn ya­z›p eli­ne ve­re­rek Ce­zâ­yir’e gön­de­rir. Ni­hâ­yet
ka­p›­c›­ba­› Ce­zâ­yir’e ge­lir ve âdet üze­re Hay­red­dîn Pa­a’n›n em­
riy­le di­van top­la­n›r ve hatt-› hü­mâ­yûn oku­nur.
Pâ­di­âh haz­ret­le­ri bu­yu­rur ki:
“Sen ki la­lam Hay­red­dîn Pa­a’s›n. Fer­man-› e­rî­fi­mi al­d›­¤›n­da,
em­rim ge­re­¤i, ora­da bir sa­at bi­le dur­ma­y›p bu­ra­ya ge­le­sin. Sen
ba­na her ci­het­ten lâ­z›m­s›n.”
Hay­red­dîn Pa­a bu em­ri al›n­ca “Duy­duk ve itâ­at et­tik.” di­ye­rek
he­men ha­z›r­l›k­la­ra ba­lar. Her tür­lü le­vâ­z›­ma­t› ve tek­ne­yi ha­z›r­
la­d›k­tan son­ra ve­da­la­mak için tek­rar bü­yük di­va­n›n top­lan­ma­s›
em­ri­ni ve­rir. Bü­tün gâ­zi­le­rin de ha­z›r bu­lun­du­¤u bu top­lan­t›­da
Hay­red­dîn Pa­a:
“Ev­lat­la­r›m! He­pi­ni­zin ma­lû­mu­dur ki ev­ket­li hün­kâ­r›­m›z biz
kul­la­r›­n› aya­¤›­na ça­¤›r­m›. Ben siz­le­ri Al­lâh’a ›s­mar­la­d›m. Bun­dan
son­ra bir da­ha si­zin­le gö­rü­üp gö­rü­e­me­ye­ce­¤i­mi­zi Al­lâh bi­lir.
Al­lâ­hü Te­âlâ Ce­zâ­yir’in bun­dan son­ra­s›­n› da­ha ma­mûr ey­le­yip,
k›­yâ­me­te ka­dar na­m›­n› ve a­n›­n› art­t›r­s›n ve dü­man­la­r›­na kar­›
dâ­imâ mu­zaf­fer k›l­s›n” di­ye du­âlar et­tik­ten son­ra,
“‹­te ev­lat­la­r›m! Ha­zi­ne­niz a¤­z›­na ka­dar do­lu­dur. Al­lâh’›n yar­
d›­m›y­la ve eren­le­rin him­me­tiy­le gü­cü­müz yet­ti­¤in­ce ça­l›­t›k. Dîn-i
mü­bîn u¤­ru­na ci­hâd et­tik, gay­ret et­tik ve siz­le­re ku­ru­lu bir dü­zen
b›­rak­t›k. Al­lâ­hü Te­âlâ bu dü­ze­ni k›­yâ­me­te ka­dar boz­dur­ma­s›n.
Bir­bi­ri­niz­le kar­de gi­bi gü­zel mu­ame­le­ler için­de bu­lu­nu­nuz, sev­gi
ve dost­luk­tan ay­r›l­ma­y›­n›z!
‹­te ev­lat­la­r›m! Ga­zâ­lar­dan el­de et­ti­¤im otuz adet ge­mi­yi oca­
¤›­ma ba­¤›­l›­yo­rum. An­cak he­pi­ni­zin r›­za­s›y­la “ocak kü­lü” ni­ye­tiy­le

185
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

u ge­mi­yi ber­gü­za­r›­n›z ola­rak al›­yo­rum.” de­di. Hep­si bir­den “S›h­

hat­ler ol­sun” de­di­ler. Son­ra da­ha ön­ce de ve­kil tâ­yin et­ti­¤i Ha­san
Re­is’i ye­ri­ne b›­ra­ka­rak, hep­siy­le ve bü­tün ahâ­li ile ve­da­la­›p, âi­le-i
ef­ra­d›y­la bir­lik­te ge­mi­si­ne bi­nip ka­p›­c›­ba­›­y› da ya­n›­na ala­rak mü­
bâ­rek bir sa­at­te Ce­zâ­yir’den ha­re­ket et­ti.
Ge­mi de­ni­ze aç›­l›n­ca Hay­red­dîn Pa­a ge­ri­ye dö­nüp Ce­zâ­yir’e
do¤­ru ba­kar. Göz­le­rin­den akan ya­lar sa­ka­l›­n› ›s­la­t›r­ken, kal­bin­
den ve du­dak­la­r›n­dan u duâ cüm­le­le­ri dö­kü­lür:
“Ey ko­ca Ce­zâ­yir! Se­ni gay­ri son gö­rü­ü­müz­dür. Ken­di ar­zum­
la sen­den bir sa­at bi­le ay­r›l­mak is­te­mem. Sen ci­had yur­du­sun. Sen
ser­had so­nu­sun. Al­lâh’tan di­le­rim ki nâ­m›n ve â­n›n ta k›­yâ­me­te
ka­dar dil­ler­de des­tan ol­sun. Dü­man­la­r›n sen­den ölüm kor­ku­su...”
Ni­hâ­yet Ce­zâ­yir’den ay­r›­l›­›­n›n on do­ku­zun­cu gü­nün­de -Cu­
ma gü­nü- halk Cu­ma na­ma­z›n­dan ç›­kar­ken Hay­red­dîn Pa­a’n›n
ge­mi­si for­sa san­cak­la­r›­n› çe­kip flan­d›­ra­lar su­da sü­rü­ne­rek ve fo­ra
ala­ban­da en­lik, â­d›­man­l›k ede­rek Sa­ray­bur­nu’ndan içe­ri gir­di.
Sul­tan Sü­ley­man haz­ret­le­ri o cu­ma­y› Sü­ley­ma­ni­ye Câ­mii’nde
k›l­m›­t›. Bi­nek ta­›n­da at›­na bi­ner­ken gö­rür ki bir ge­mi gel­mek­
te... “Âyâ bu na­s›l bir ge­mi­dir?” di­ye at üze­rin­den hay­ret­le sey­
re­der­ken, Hay­red­dîn Pa­a’ya te­ber­rü­ken ih­san et­ti­¤i al­t›n s›r­ma­l›
flan­d›­ra­n›n gü­ne­i yan­s›t­ma­s›n­dan, o flan­d›­ra­y› ha­t›r­lar ve “Bu ge­
mi la­lam Hay­red­dîn Pa­a’n›n ge­mi­si­dir, zî­râ bu flan­d›­ra bi­zim ona
te­ber­rü­ken ih­san edip Ce­zâ­yir’e gön­der­di­¤i­miz flan­d›­ra ol­ma­l›.”
der. He­nüz sö­zü­nü ta­mam­la­m›­t› ki, müj­de­ci­ler ge­lip:
“Hün­kâ­r›m Ce­zâ­yir­li Hay­red­dîn Pa­a la­la­n›z gel­di!” de­di­ler.
Pâ­di­âh haz­ret­le­ri de: “He­le ol pîr-i mü­bâ­rek el­ham­dü­lil­lâh yi­ne
s›h­hat­le gel­di.” di­ye mem­nu­ni­ye­ti­ni bil­dir­di. Son­ra da sa­ra­y›­na gi­
de­rek he­men “La­lam hu­zu­ru­ma gel­sin!” di­ye emir ver­di.
He­men ha­se­ki­ler gi­dip, Hay­red­dîn Pa­a’y› hür­met­le se­lam­la­
d›k­tan son­ra Bah­çe­ka­p›­s›’ndan al›p pâ­di­â­h›n hu­zu­ru­na ge­tir­di­ler.
Pâ­di­âh haz­ret­le­ri te­bes­süm­le na­zar ede­rek “Ho gel­din la­lam”
di­ye­rek otur­ma­s›­n› ia­ret edin­ce, Hay­red­dîn Pa­a da son de­re­ce
ede­be ri­ayet edip, bir ilk­mek­tep ta­le­be­si gi­bi diz çök­tü ve soh­be­te

186
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ba­la­d›­lar. Hay­red­dîn Pa­a ba­›n­dan ge­çen­le­ri an­la­ta­rak ge­cik­me

se­be­bi­ni izah et­ti. Sul­tan Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri de onu din­le­
yip, hak­k›n­da ma­lu­mat sa­hi­bi ol­duk­tan son­ra:
“Sa¤ ola­s›n mü­câ­hid la­lam!” de­yip, s›r­t›­n› s›­vaz­la­ya­rak kürk
giy­dir­di ve “Kap­tân-› der­yâ­s›n” di­ye­rek, ay­n› va­zi­fe­sin­de b›­rak­t›.
Hay­red­dîn Pa­a da bir in­ci tes­bih ile bir pu­su­la­l› el­mas yü­zük, mü­
cev­her ta oturt­ma­l› bir al­t›n sa­at ve di­¤er he­di­ye­le­ri tak­dim et­ti.
Hay­red­dîn Pa­a he­men ie ba­la­ya­rak, ön­ce Ter­sâ­ne-i Âmi­
re’ye ni­zam ve in­ti­zam ver­dik­ten son­ra ge­mi in­â­s›­na ba­la­d›. Ba­
ha­ra ka­dar es­ki ve ye­ni ol­mak üze­re tam alt­m› ge­mi­yi se­fe­re
el­ve­ri­li ha­le ge­tir­di.

Pul­ya Se­fe­ri
Ba­har ge­lin­ce pâ­di­âh haz­ret­le­ri “Av­lon­ya üze­ri­ne se­fe­rim var­
d›r.” di­ye­rek Ota¤-› Hü­mâ­yû­nu Ç›r­p›­c› Ça­y›­r›’na ç›­kart­t›. Son­ra
Ana­do­lu bey­ler­be­yi­si Mus­ta­fa Pa­a ile Ru­me­li bey­ler­be­yi­si Hüs­rev
Pa­a’y› k›r­kar bin as­ker­le ile­ri gön­der­di. Hay­red­dîn Pa­a da Do­
nan­ma-y› Hü­mâ­yûn’u ha­z›r­la­y›p, Lüt­fi Pa­a’n›n se­ras­ker­li­¤in­de
ta­ma­m› iki yüz sek­sen adet ba­tar­de ve ka­d›r­ga ile Be­ik­ta önü­ne
ge­le­rek, Cu­ma gü­nü na­maz­dan son­ra de­ni­ze aç›l­d›­lar.
Dev­let­li pâ­di­âh haz­ret­le­ri de or­du-y› hü­mâ­yûn­la Av­lon­ya’ya
var­d›. Da­ha ön­ce gi­den Hus­rev Pa­a ile Mus­ta­fa Pa­a Av­lon­ya’ya
va­ra­rak, ihâ­net eden Ar­na­vut­la­r›n ki­mi­si­ni k›­r›p, ki­mi­si­ni esir et­ti­ler.
Hay­red­dîn Pa­a da Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn ile Av­lon­ya’ya va­
r›p bek­li­yor­du. An­cak M›­s›r top­rak­la­r›n­dan er­zâk ge­ti­re­cek ge­
mi­ler ge­cik­ti­¤in­den, Lüt­fi Pa­a, Ayas Pa­a ile Hay­red­dîn Pa­a’y›
alt­m› adet ge­mi ile on­la­r› ge­tir­mek için gön­der­di. Do­nan­ma­n›n
ge­ri ka­la­n›y­la da Lüt­fi Pa­a Pul­ya ya­ka­s›­na geç­ti. Ora­da dü­ma­n›n
bir­kaç ka­le­si­ni al›p, ya­k›p y›­ka­rak ha­rap et­tik­ten son­ra bir mik­tar
esir­le dön­dü.
Lüt­fi Pa­a ora­da bir ay ka­dar ka­la­cak­t›, an­cak Hay­red­dîn Pa­
a M›­s›r’dan ge­le­cek er­zâk ge­mi­le­ri­ni ge­tir­me­ye gi­der­ken kör­fez
önün­den geç­mi­ti. Ve­ne­dik­li­le­rin ora­da ha­z›r bek­le­yen k›rk adet ka­

187
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

d›r­ga­la­r› var­d›. Do­nan­ma­la­r›­n›n ge­ri­si ise Ve­ne­dik Bo­¤a­z›’nda bek­

li­yor­du. Hay­red­dîn Pa­a’n›n ora­dan geç­ti­¤i­ni gö­rün­ce, onun ge­ri
git­ti­¤i­ni dü­ü­ne­rek, di­¤er ge­mi­ler­le bu­lu­mak üze­re d›­a­r› ç›k­t›­lar.
Son­ra yol­da Lüt­fi Pa­a’n›n do­nan­ma­s›y­la kar­›­la­›p cenk ey­le­di­ler.
Lüt­fi Pa­a bun­la­r›n iki­si­ni ba­t›­r›p, iki­si­ni de zap­te­din­ce, ge­ri ka­lan
ge­mi­le­ri yi­ne kör­fe­ze gir­di­ler. Bu­nun üze­ri­ne Lüt­fi Pa­a dö­nüp tek­
rar Av­lon­ya’ya gel­di.
Hay­red­dîn Pa­a da er­zâk ge­mi­le­ri­ni bu­lup Pre­ve­ze’ye ge­tir­di
ve ora­dan da, Av­lon­ya’ya gi­de­rek pâ­di­âh haz­ret­le­ri ile bu­lu­tu.
Lüt­fi Pa­a da Ve­ne­dik­li­le­rin ihâ­ne­ti­ni gö­rün­ce Pul­ya ya­ka­s›n­dan
ay­r›­la­rak o da gel­mi­ti. Ve­ne­dik­li­le­rin bu ihâ­ne­ti üze­ri­ne Os­man­l›
do­nan­ma­s› kör­fe­zin ar­ka­s›­n›, önü­nü, hâ­s›­l› her ta­ra­f›­n› ta­ra­d›­lar.
Top­lam yüz k›rk pâ­re kö­yü ya­k›p y›­k›p ha­rap et­ti­ler.
An­cak k› mev­si­mi yak­la­t›­¤›n­dan Hay­red­dîn Pa­a alt­m› adet
ka­d›r­ga ile ka­l›p, Lüt­fi Pa­a do­nan­ma­n›n ge­ri ka­lan­la­r›­n› ala­rak
‹s­tan­bul’a dön­dü.

Ada­la­r›n Fet­hi
Hay­red­dîn Pa­a, ‹s­tan­bul’a dön­me­ye­rek de­niz­ler­de kal­d›, Egi­
ne Ada­s›’na var­d›. Ka­ra­ya top­lar ç›­ka­ra­rak için­de bu­lu­nan ka­le­yi
üç gün, üç ge­ce döv­dük­ten son­ra dör­dün­cü gün için­de fet­het­ti.
Ka­le­de bu­lu­nan er­zak ve e­ya­la­r›­na el koy­duk­tan son­ra, için­de
bu­lu­nan se­kiz yüz ne­fer kâ­fi­ri esir al­d›.
Ora­dan kal­ka­rak Mür­ted Ada­s›’na as­ker ve top­lar ç›­ka­ra­rak,
için­de bu­lu­nan ka­le­yi al­d›. Ka­le için­den iki yüz ne­fer esir ç›k­t›.
Son­ra, ge­mi kap­tan­la­r› ora­da bu­lu­nan Ser­me­ne Ada­s›’na git­mek
is­te­di­ler. Hay­red­dîn Pa­a Ser­me­ne Ada­s›’n› on­la­ra ha­va­le edip
ken­di­si git­me­di. On­lar da gi­dip o ka­le­ye bü­yük ha­sar ver­di­ler.
Hay­red­dîn Pa­a da yi­ne bir ba­ka ada­ya var­d›. O ada­da üç
adet ka­le var­d›. Üçü­nü bi­le on dört gün için­de fet­het­ti ve bu ka­le­
ler­den on bir bin esir ç›k­t›. Yi­ne ora­da al­t› adet ada­ya hük­me­den
bir bey var­d›. Bu bey hiç bir kim­se­ye ba¤­l› de­¤il­di. Hay­red­dîn
Pa­a, bu be­yin sâ­kin ol­du­¤u ada­n›n li­ma­n›­na var­d›­¤›n­da, ada­n›n

188
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

be­yi kaç­t›­¤› gi­bi halk­tan da bir fert kal­ma­y›p ka­le bo kal­d›­¤›n­dan,
Hay­red­dîn Pa­a o be­ye adam gön­de­re­rek:
“Kaç­ma gel, pâ­di­âh haz­ret­le­ri­ne tâ­bi ol ve ha­raç ver ki se­nin
mem­le­ke­ti­ne za­rar gel­me­sin.” de­yin­ce, o da bu hu­su­sa r›­zâ gös­ter­
di. Se­ne­de ha­zi­ne­ye be bin al­t›n ver­mek üze­re an­la­ma sa¤­lan­d›.
Ön­ce al›­nan ada­la­ra da bu tek­lif­ler su­nul­mu­tu, an­cak r›­za gös­
ter­me­dik­le­rin­den Hay­red­dîn Pa­a da va­r›p k›­l›ç­la fet­he­di­yor­du.
Yi­ne o gün­ler­de se­kiz adet ada sa­va­ma­dan tes­lim al›­na­rak ciz­
ye­ye ba¤­lan­d›. Son­ra da bir dü­man ge­mi­si­ne rast gel­di­ler. Hay­
red­dîn Pa­a bir­kaç ge­mi gön­de­re­rek bu ge­mi­yi ge­tirt­ti. Me­¤er o
ge­mi Ce­ne­viz’den ge­li­yor­mu ve çu­ka ile fren­gi ku­ma yük­lüy­
mü. ‹çin­den bin pas­tav çu­ka ve el­li pas­tav fren­gi ku­ma ç›k­t›.
Ge­mi ‹s­tan­bul’a gön­de­ril­di.
Ni­hâ­yet Hay­red­dîn Pa­a da ‹s­tan­bul’a ge­lip o k›­› ora­da ge­çir­di.

K›rk Ge­mi­lik Do­nan­may­la Yo­la Ç›­kar

Ni­hâ­yet k› mev­si­mi so­na erip de ilk­ba­har mev­si­mi ge­lin­ce Sul­
tan Sü­ley­man haz­ret­le­ri, pa­a­la­r› hu­zu­ru­na da­vet ede­rek:
“Hay­red­dîn Pa­a’ya yüz el­li adet ge­mi do­na­t›­n›z ve yi­ne der­yâ­
ya gön­de­ri­niz.” di­ye emir ver­di.
On­lar da Hay­red­dîn Pa­a’ya emr-i e­rî­fi bil­dir­di­ler. O da min­
net duy­gu­la­r› için­de ter­sâ­ne­ye va­r›p, fer­man ge­re­¤i ça­l›­ma­la­ra
ba­la­d›. An­cak kü­rek­çi­ler için­den k›rk adet ge­mi­ye kâ­fi ge­le­cek
ka­dar güç­lü adam­lar se­çip, di­¤er­le­ri­ni al­ma­d›.
Ayas Pa­a ile bir­lik­te di­¤er pa­a­lar:
“Ne eder­sen et ama mut­la­ka bun­la­r›n için­den yüz el­li ge­mi­ye
ye­te­cek ka­dar kü­rek­çi al ve yüz el­li ge­miy­le bu­ra­dan ç›k! Pâ­di­âh
haz­ret­le­ri­nin bi­ze em­ri bu­dur. Bi­zi bu me­su­li­yet­ten kur­tar!” di­ye
›s­rar eder­ler.
Hay­red­dîn Pa­a ise:
“Hep­si ba­na ya­ra­maz, an­cak be­nim ala­ca­¤›m bun­lar­d›r. Ma­
dem bu ka­dar ›s­rar edi­yor­su­nuz, ba­ri k›rk adet ge­mi da­ha do­na­
t›­n›z da hep­si sek­sen ol­sun” de­yin­ce, on­lar yi­ne ka­bul et­me­yip:

189
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Ne olur ke­rem edi­niz, ge­rek genç ve ge­rek ya­l›, ge­len­le­rin

için­den yüz el­li ge­mi­lik se­çim ya­p›n ve bu­ra­dan ç›­k›p gi­din ki bi­zi
dev­let­li pâ­di­â­h›­m›­z›n ga­za­b›n­dan kur­ta­r›n!” di­ye ona bir ni­ce yal­
va­r›p ya­kar­ma­la­r› üze­ri­ne, Hay­red­dîn Pa­a on­la­ra:
“Pa­a­lar! Siz­ler na­s›l ba­›­n›z­dan kor­kar­sa­n›z ben de en az si­
zin ka­dar ba­›m­dan kor­ka­r›m. Çün­kü pâ­di­â­h›n em­ri bu­dur ki, iyi
ve ya­rar­l› kim­se­ler ola. Ben bu gi­bi has­ta, özür­lü, ih­ti­yar ve sa­kat
kim­se­le­ri ne ya­pa­ca­¤›m? Bun­la­r› b›­ra­k›­n›z kü­rek çek­me­yi, da­ha
ha­fif i­le­ri bi­le ya­pa­maz­lar. Ben bun­la­r› top­la­y›p se­fe­re gö­tür­sem,
han­gi iin üs­te­sin­den ge­lir­ler ve ba­na ne fay­da­la­r› olur? Va­r›n siz
tak­dir edin” de­di. On­lar da:
“He­le sen bun­la­r›n hep­si­ni al ç›k! Di­ler­sen Ge­li­bo­lu’da b›­rak
ve di­ler­sen E¤­ri­boz’da41. Tek bi­zi kur­tar.” de­di­ler; ama fay­da et­
me­di­¤i­ni gö­rün­ce, Hay­red­dîn Pa­a’ya: “And­rea Dor­ya k›rk adet
ge­miy­le Gi­rit Ada­s›’na gel­mi, Sâ­lih Re­is’i bek­li­yor­mu.” de­di­ler.
Me­¤er Sâ­lih Re­is yir­mi adet ge­miy­le M›­s›r ha­zi­ne­si­ni ge­ti­ren ge­
mi­le­ri ko­ru­mak üze­re gön­de­ril­mi.
Hay­red­dîn Pa­a’y› en za­y›f ye­rin­den ya­ka­la­m›­lar­d›. Hay­red­dîn
Pa­a ha­be­ri du­yar duy­maz, bu hu­su­su tek­rar pâ­di­â­ha arz et­me­ye
da­hi lü­zum gör­me­ye­rek k›rk adet do­nan­m› ge­miy­le ha­re­ket et­ti.
Ka­lan dok­san adet ge­mi­yi de, güç­lü ge­mi­ci­ler ile do­na­t›p ge­tir­mek
üze­re es­ki Ga­la­ta ket­hü­da­s› olan ‹b­ra­him Ket­hü­da­y› ora­da b›­rak­t›.

Pre­ve­ze’ye Do¤­ru
Hay­red­dîn Pa­a, üç gün üç ge­ce git­tik­ten son­ra Ge­li­bo­lu’ya var­
d›. Bay­ra­m› ora­da ge­çi­re­rek, fu­ka­ra­s›­na, azîz­le­ri­ne ve ilim adam­la­r›­
na in’am ve ih­san­lar­da bu­lu­nup, ora­dan ge­çip Lim­nos’a var­d›. Lim­
nos Ada­s›’nda ön­ce­den de­ni­ze bat­m› bir top ge­mi­si var­d› ki için­de
on ye­di adet top bu­lu­nu­yor­du. On­la­r› de­niz­den ç›­ka­r›p, ora­dan ‹s­ka­
tos Ka­le­si’ne var­d›. Bu­ra­s› ka­ya üze­rin­de sarp bir yer­dey­di. An­cak
li­ma­n› ol­du­¤un­dan, et­raf­ta olan dü­man le­vend­le­ri­nin ge­mi­le­ri ge­lip
41
E¤­ri­boz: Ege De­ni­zi’nde Yu­nan ya­r›­ma­da­s›­n›n do­¤u k›­y›­s›­na ya­k›n ada.

190
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

hep ora­da sâ­kin olur­du. Bu se­bep­le E¤­ri­boz ve Se­la­nik ci­va­r›n­da

ya­a­yan halk bu kâ­fir­ler­den ren­ci­de olup in­ci­nir­ler­di. Hat­tâ E¤­ri­boz
be­yi, Hay­red­dîn Pa­a’ya de­fa­lar­ca arz­nâ­me­ler ya­z›p gön­der­mi­ti.
En son ola­rak:
“‹s­ka­tos Ada­s›’n›n li­ma­n› u an­da ha­râ­mî dü­man ge­mi­le­ri­ne
ba­r›­nak olup, biz­le­ri hu­zur­suz et­mek­te­dir.” di­ye ha­ber ge­lin­ce,
üze­ri­ne va­r›p, ye­di mil me­sâ­fe­den top­lar ata­rak, al­t› gün al­t› ge­ce
ka­le­yi top­la döv­dük­ten son­ra ye­din­ci gün tes­lim al­d›­lar. Sa­va­ta
k›­r›­lan kâ­fir­ler­den ba­ka, üç bin se­kiz yüz ne­fer esi­ri ç›k­t›.
Hay­red­dîn Pa­a, Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn’a âit ge­mi­ler­den k›rk
ade­di­ni al›p ‹s­tan­bul’dan ha­re­ket et­mi, ka­lan dok­san adet ge­mi­yi
do­nat­mak üze­re ‹b­ra­him Ket­hü­da’ya b›­rak­m›­t›. O da ge­mi­ler için
sa¤­l›k­l› kü­rek­çi­ler te­min et­me­ye ça­l›­›­yor­du ki Ayas Pa­a:
“Mev­cut kü­rek­çi­le­ri al ve he­men ha­re­ket et! Çün­kü Hay­red­
dîn Pa­a’n›n ya­n›n­da olan ge­mi­ler az­d›r ve yar­d›m­c› ola­cak kim­se
yok­tur. Ay­r›­ca dü­man ge­mi­le­ri­nin çok ol­du­¤u ha­be­ri gel­mek­te­
dir. im­di sen he­men ha­z›r­la­n›p ç›k ve ar­d›n­dan ye­ti!” di­ye ge­rek
ken­di­si ve ge­rek ça­vu­lar ve adam­lar gön­de­re­rek ih­tar et­mek­tey­
di. ‹b­ra­him Ket­hü­da kü­rek­çi ta­lep edin­ce de, Hay­red­dîn Pa­a’n›n
be­¤en­me­yip, b›­ra­k›p git­ti­¤i ih­ti­yar, za­y›f ve has­ta kim­se­le­ri gös­te­
re­rek, on­la­r› al›p git­me­si­ni söy­lü­yor­du.
‹b­ra­him Ket­hü­da’n›n on­la­ra il­ti­fat et­me­di­¤i­ni gö­rün­ce ter­sâ­ne­
ye va­r›p, o kü­re­¤e ya­ra­maz kim­se­le­ri öf­key­le ge­mi­ye koy­duk­tan
son­ra “ç›k!” di­ye em­ret­ti. O da ça­re­siz ha­re­ket ede­rek, va­r›p ‹s­ka­
tos Ada­s›’na gel­di­ler.
Hay­red­dîn Pa­a da ‹s­ka­tos’u al­m›, bir ba­ka ada­ya git­me ni­
ye­tin­dey­di ki ora­ya gel­di­ler. Hay­red­dîn Pa­a on­la­r›n bu e­kil­de
gel­dik­le­ri­ni gö­rün­ce hu­zu­ru ka­ç›p, dok­san adet ge­mi­den on iki­si­ni
ge­ri gön­de­re­rek:
“Ben bun­la­r› ne ya­pa­y›m. Ba­z›­la­r›­n›n iç­le­rin­de kü­rek­çi­si yok.
Kü­rek­çi­siz ge­mi ne­ye ya­rar?” di­ye­rek, on­la­ra yol ve­rip Ge­li­bo­
lu’ya ve E¤­ri­boz’a gön­der­di. Ya­ni on­la­r›n ta­ma­m›­n› Ge­li­bo­lu ve
E¤­ri­boz’da b›­rak­t›.

191
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Öte yan­dan gö­nül­lü tâ­ife­si de ‹s­ki­ri Ada­s›’na var­m›­lar­d›. Ka­le­

nin sur­la­r› sa¤­lam ol­du­¤un­dan ve için­de ka­le­yi sa­vu­nan adam­la­r›
da çok ol­du­¤un­dan hay­li cenk et­me­le­ri­ne ra¤­men ala­ma­m›­lar­d›.
Me­¤er ka­le dü­man­la­r› bun­la­r›n le­vend ol­duk­la­r›­n› an­la­m›­lar ve
on­la­ra kar­› sa­vu­na­bi­le­cek­le­ri­ni dü­ün­mü­ler­di. Böy­le­ce ka­le­yi sa­
vun­ma­ya de­vam edi­yor­lar­d›.
Hay­red­dîn Pa­a le­vend ge­mi­le­ri­nin ‹s­ki­ri Ka­le­si’ni ala­ma­d›­¤›­n›
ö¤­re­nin­ce, ‹s­ka­tos Ada­s›’ndan ‹s­ki­ri Ada­s›’na do¤­ru ha­re­ket et­ti.
‹s­ki­ri Ka­le­si’nin ke­fe­re­si, Hay­red­dîn Pa­a’n›n do­nan­ma ile
üzer­le­ri­ne gel­di­¤i­ni gö­rün­ce, he­men emân di­le­di­ler. Hay­red­dîn
Pa­a da:
“Sul­tan Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri­ne yüz kö­le ve yüz câ­ri­ye,
gö­nül­lü ge­mi­le­ri­ne de be bin al­t›n ver­me­di­¤i­niz müd­det­çe siz­
le­re emân yok­tur.” de­di. On­lar da el­li ne­fer ge­tir­di­ler, ha­zî­ne-i
âmi­re için de her se­ne­de bin sik­ke k›­z›l al­t›n ver­me­yi ta­ah­hüt
edip, Hay­red­dîn Pa­a’n›n aya­¤›­na dü­tü­ler. O da ka­bul edip ve
on­la­ra emân ver­di.
Ora­dan da ç›­k›p ‹s­ten­din Ada­s›’na var­d›­lar. Ada­da bu­lu­nan
ka­le­nin be­yi frenk dü­man­la­r›n­dan ol­du­¤un­dan, hal­k›y­la bir­lik­te
kaç­mak is­te­di. Ka­le­de bu­lu­nan dü­ma­n›n ço­¤u hep Rum tâ­ife­
sin­den ol­du­¤u için bun­la­r›n kaç­ma­s›­n› en­gel­le­di­ler. Ni­hâ­yet Rum
dü­ma­n›, hem ken­di­le­ri için ve hem de Frenk dü­man­la­r›n­dan
olan bey­le­ri için emân di­le­dik­le­rin­de Hay­red­dîn Pa­a râ­z› ol­ma­
y›p:
“Be­yi­ni­zi ve yol­da­la­r›­n› tu­tup ge­tir­me­di­¤i­niz müd­det­çe siz­le­
re emân yok­tur.” di­ye ce­vap ver­di. On­lar da gi­dip o frenk kâ­fi­ri
olan bey­le­ri­ni ya­ka­la­y›p Hay­red­dîn Pa­a’ya tes­lim et­ti­ler. Hay­
red­dîn Pa­a da on­la­ra emân ve­rip, iç­le­rin­den gü­ve­ni­lir bir ada­m›
ka­le­ye bey ta­yin edip, se­ne­de bin be yüz al­t›n ha­râc ver­mek
üze­re an­la­ma yap­t›­lar.
Ora­dan An­d›­ra Ada­s›’na va­r›l­d›. On­lar eman di­le­di­ler. O ada­
n›n ya­k›n­la­r›n­da bir kü­çük ada da­ha var­d›. Ora­ya da adam sa­
l›­n›p be­yi da­vet olun­du. Ada­n›n be­yi elin­de bu­lu­nan bir­kaç esir

192
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Türk’ü de ala­rak gel­di. Ona da se­ne­de bin al­t›n ver­mek ar­t›y­la

emân ve­ril­di.
Ora­dan Gi­rit Ada­s›’na va­r›l­d›. Gi­rit’te bir haf­ta kal­d›­lar ve be
adet ka­le al­d›­lar. Gi­rit bü­yük bir ada ol­du­¤un­dan et­ra­f›­n› do­la­
t›­lar. Ada­n›n bir ba­ka ta­ra­f›n­da iki ka­le da­ha var­d›, on­la­r› da
tes­lim al­d›­lar. Bun­la­r›n hep­sin­den on be bi­nin üze­rin­de bü­yük
kü­çük, er­kek ka­d›n, k›z o¤­lan esir al›n­d›. Ora­da bü­yük bir de ge­
mi bu­lup ‹s­tan­bul’a gön­de­ril­di.
Ora­dan da ha­re­ket ede­rek Her­ke Ada­s›’na var­d›­lar. O gün
ora­da ka­l›p ada­da bu­lu­nan üç adet ka­le­yi fet­het­ti­ler. O ada­da
ba­r›­nan bir kor­san var­d›. Ge­mi­siy­le bir­lik­te onu da tes­lim al­d›­lar.
Ora­dan da kal­ka­rak ‹s­tan­bul­ya Ada­s›’na va­r›l­d›. An­la­ma ol­
ma­y›n­ca ora­y› gö­nül­lü ge­mi­le­ri­ne ve­rip mal­la­r›­na el koy­dur­du.
Ve­ne­dik­li­le­re âit yir­mi be adet ada var­d›. Bu ada­la­r›n ki­min­de üç,
ki­min­de iki ka­le bu­lun­mak­tay­d›. Hep­si de tes­lim al›n­d›. Bun­la­r›n on
iki­siy­le ha­raç ver­mek üze­re an­la­ma sa¤­lan­d›, on üç ade­di de an­la­
ma­ya ya­na­ma­d›k­la­r› için dar­ben al›­na­rak, ya¤­ma­la­n›p ha­rap edil­di.
Ni­hâ­yet Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn’da yi­ye­ce­¤i azal­d›­¤›n­dan, er­
zak al­mak üze­re E¤­ri­boz’a ge­lin­di.

Pre­ve­ze Sa­va­›
Bu ara­da o gün­ler­de kör­fez önün­de ‹s­pan­ya, Pa­pa ve Ve­ne­dik
do­nan­ma­la­r›n­dan olu­an haç­l› it­ti­fa­k› ha­z›r­l›k ya­pa­rak yir­mi adet
ge­mi­yi Pre­ve­ze üs­tü­ne gön­der­di­ler.
Hay­red­dîn Pa­a da gö­nül­lü ge­mi­le­rin kap­tan­la­r›­na: “Küf­fâ­r›n
do­nan­ma­s› ha­z›r­d›r, muh­te­mel ki Pre­ve­ze’ye ge­lip bir za­rar ve­
rir­ler. Siz gi­din, Do­nan­ma-y› Hü­mâ­yûn ge­lin­ce­ye ka­dar ora­lar­da
do­la­a­rak böl­ge­yi ko­ru­ma­ya al›­n›z!” di­ye em­ret­ti.
On­lar da he­men ha­re­ket et­ti­ler. Pre­ve­ze ya­k›n­la­r›n­da­ki Zak­li­se
Ada­s›’n›n bir ye­rin­de dü­man do­nan­ma­s›n­dan k›rk adet ka­d›r­ga
ya­tar­ken, üzer­le­ri­ne ç›­ka­gel­di­ler. Me­¤er on­lar dü­ma­n›n as›l do­
nan­ma­la­r›­n›n ka­ra­kol­la­r›y­m›. As›l do­nan­ma­la­r› Pre­ve­ze’ye va­r›p
ora­y› dö­ver­ler­mi.

193
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Gö­nül­lü ge­mi­le­ri bu ha­be­ri al›n­ca du­rum­dan Hay­red­dîn Pa­a’y›

ha­ber­dar et­mek için he­men ge­ri dön­dü­ler. Göz­cü­lük ya­pan ka­ra­kol
ge­mi­le­ri­nin kap­tan­la­r› da bun­la­r› gör­dü. Kap­tan­lar bir ara­ya ge­le­rek:
“Bun­lar ni­ye ge­ri dön­dü? On­la­r›n ge­ri dön­me al›­kan­l›k­la­r› yok­tur,
mu­hak­kak Bar­ba­ros ya­k›n­lar­da­d›r ki ona ha­ber ver­mek için dön­
mü­ler­dir. Bi­ze bir hi­le plan­l›­yor ol­ma­s›n­lar?” di­ye ko­nu­tu­lar; son­ra
da hep­si bir­den ace­le ile ora­dan kal­ka­rak, dü­man do­nan­ma­s›­na
ha­ber ver­mek için Pre­ve­ze’ye git­ti­ler. On­la­r›n ya­n›­na va­r›r var­maz:
“Ne du­ru­yor­su­nuz! ‹­te Bar­ba­ros do­nan­ma­s›y­la gel­di.” di­ye
ha­ber ve­rin­ce Pre­ve­ze’yi b›­ra­k›p kaç­t›­lar.
Ge­ri dö­nen gö­nül­lü ge­mi­le­ri Hay­red­dîn Pa­a ile Mo­ton önün­
de bu­lu­up, du­ru­mu ha­ber ver­di­ler. Hay­red­dîn Pa­a dü­man do­
nan­ma­s›­n›n Pre­ve­ze’de ol­du­¤u­nu ö¤­re­nir ö¤­ren­mez ace­le ola­rak
Ke­fa­lon­ya Ada­s›’na var­d›. Ada­da bu­lu­nan yüz yir­mi adet kö­yü ele
ge­çir­dik­ten son­ra ge­ri dö­ne­rek Pre­ve­ze’ye gel­di. Dü­man do­nan­
ma­s›­n› te­ces­süs et­tir­mek için, dü­man ya­ka­s›­na le­vend ge­mi­le­rin­
den üç adet ge­mi gön­der­di. On­lar va­r›p dü­man ya­ka­s›­na geç­ti­¤i
za­man dü­ma­na âit bir ka­y›­¤› için­de­ki adam­la­r›y­la bir­lik­te tes­lim
al›p ge­tir­di­ler. On­lar­dan:
‹s­pan­ya, Pa­pa, Por­te­kiz ve Ve­ne­dik ge­mi­le­rin­den olu­an bü­
yük bir do­nan­ma­n›n kör­fez­de bek­le­di­¤i ha­be­ri­ni al­d›­lar ve için­de­
ki­le­ri öl­dür­me­den ge­ri gön­der­di­ler.
Müt­te­fik dü­man do­nan­ma­s› da ikin­di vak­ti Pre­ve­ze önü­ne ge­
le­rek, ka­le top­la­r›­n›n ye­ti­e­me­ye­ce­¤i ka­dar uzak­l›k­ta­ki bir bu­run
önün­de de­mir at­t›.
Hay­red­dîn Pa­a, re­is­le­ri top­la­ya­rak, on­la­ra:
“Va­r›n, di­rek­le­ri­ni­zi in­di­rin ve bü­tün ha­z›r­l›k­la­r›­n›­z› ya­pa­rak
bek­le­yin! Öy­le ki, be­nim bin­di­¤im ka­d›r­ga ha­re­ket eder et­mez siz­
ler de ha­re­ket edi­niz!” di­ye, ten­bih­te bu­lun­du.
Re­is­ler he­men em­ri uy­gu­la­ma­ya ko­yu­lup, ak­am­dan ge­mi­le­
ri­nin di­rek­le­ri­ni aa­¤› in­di­rip, bo­¤az önün­de ka­le al­t›­na ge­ti­rip,
ter­tip üze­re saf saf di­zi­le­rek Hay­red­dîn Pa­a’n›n bin­di­¤i ka­d›r­ga­ya
dik­kat ke­sil­di­ler. Hep­si de ha­z›r va­zi­yet­te bek­li­yor­lar­d›.

194
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Gö­nül­lü ge­mi­le­ri de Hay­red­dîn Pa­a’n›n em­ri üze­re ay­r› bir

alay olu­tur­du­lar. öy­le ki, e¤er dü­man ge­mi­le­ri ge­lip han­gi­si­nin
üs­tü­ne yö­ne­lir­se, di­¤er ta­raf onu to­pa tu­ta­cak­t›. Zî­râ iki ta­raf da
bir­bi­ri­ne ya­k›n­d›.

Al­lâh’›m Müs­lü­man­la­ra Gay­ret, Pâ­di­â­h›­m›­za F›r­sat,

Bu Mü­bâ­rek ‹h­ti­ya­ra da Yar­d›m Et!
Pre­ve­ze’de­ki Müs­lü­man­lar, dü­man do­nan­ma­s›­n›n ol­du­¤u ye­
re ya­k›n va­r›r­lar, bir ta­raf­tan on­la­r› sey­re­der­ler, bir ta­raf­tan da
el­le­ri­ni aça­rak:
“Al­lâh’›m! Müs­lü­man­la­ra gay­ret, pâ­di­â­h›­m›­za ve dev­le­ti­mi­ze f›r­sat,
bu mü­bâ­rek ih­ti­ya­ra da yar­d›m et!” di­ye duâ ve mü­nâ­ca­ât eder­ler­di.
Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn ile ta­yin olu­nan bey­ler de Si­nan Re­is
ile bir­lik­te yük­sek bir ye­re ç›­k›p de­ni­zi sey­re­di­yor­lar­d›. Dü­man
do­nan­ma­s›­n› gö­rün­ce deh­e­te ka­p›l­d›­lar ve iç­le­ri­ne kor­ku dü­tü.
Ken­di ara­la­r›n­da:
“Bu dü­man do­nan­ma­s› ga­yet çok­tur. Bi­zim do­nan­ma­m›z
bun­la­r›n ya­n›n­da çok az ve on­la­ra kar­› du­ra­cak güç­te de­¤il­dir.
Hay­red­dîn Pa­a bu ka­dar­c›k bir do­nan­ma ile böy­le güç­lü, da­ha
ka­la­ba­l›k olan dü­man do­nan­ma­s›­na na­s›l kar­› ko­ya­cak?! Bu­na
bir çâ­re bul­ma­m›z ge­re­kir.” di­ye ko­nu­tu­lar ve ted­bir ola­rak da,
dü­man­la­r›n de­mir at­t›k­la­r› bu­ru­na ge­ce as­ker ç›­kar­ma­y› ve top­lar
gö­tür­me­yi, bu as­ker­le­rin sa­ba­ha ka­dar ora­da bek­le­me­le­ri­ni, böy­
le­ce dü­man­la­r›n ka­ra­ya as­ker ç›­kar­ma­la­r›­n› en­gel­le­me­yi dü­ün­
dü­ler. En uy­gun ç›­k› yo­lu ola­rak da bu­nu ka­bul et­ti­ler. Son­ra da:
“Ge­lin im­di gö­rü­ü­mü­zü Hay­red­dîn Pa­a’ya arz ede­lim” di­ye­
rek Hay­red­dîn Pa­a’n›n hu­zu­ru­na var­d›­lar.
Hay­red­dîn Pa­a ge­mi­den ç›k­m›, ka­le önün­de dur­ma­y›p, top­
la­r› ara­ba­la­r›­na bin­dir­mek te­dâ­ri­kin­de idi ki “a­yet dü­man ka­ra
ta­ra­f›n­dan ge­lir­se, hem de­niz­den hem de ka­ra­dan cenk olur” dü­
ün­ce­si ile top­la­r› ha­z›r va­zi­ye­te ge­tir­mek­tey­di.
Dü­man do­nan­ma­s›­n›n bü­yük­lü­¤ün­den kor­ka­rak, bu hu­sus­ta
al›­na­cak ted­bir­ler­le il­gi­li is­ti­a­re et­mek is­te­yen bey­ler ora­ya gel­di­

195
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ler. Hay­red­dîn Pa­a on­la­r› gö­rün­ce yan­la­r›­na gel­di. Bi­raz soh­bet

et­tik­ten son­ra Hay­red­dîn Pa­a’ya dü­ün­ce­le­ri­ni aç›k­la­ya­rak bu hu­
sus­ta­ki fik­ri­ni sor­du­lar.
Hay­red­dîn Pa­a da on­la­r›n dü­ün­ce­le­ri­ni ve ted­bir­le­ri­ni taf­si­
lat­l› ola­rak din­le­dik­ten son­ra, on­la­ra:
“Ey bey­ler! Bu si­zin dü­ün­ce­niz dü­ün­ce de­¤il­dir. Zî­râ siz­ler bu
ka­dar ka­le ve ge­mi top­la­r›­n›n al­t›n­da ih­ti­yât üze­re du­rur­su­nuz. Si­
zin söy­le­di­¤i­niz yer aç›k ve ya­ban bir yer­dir. Her bir ge­mi­de iki­er
üçer san­dal bu­lun­du­¤u dü­ü­nü­lür­se, bu do­nan­ma­da bin­den faz­la
san­dal var­d›r. im­di bu san­dal­la­r› bir ara­ya ge­ti­re­rek, iç­le­ri­ne as­
ker ko­yar­lar. Yi­ne bu do­nan­ma­da ka­li­te ve ka­y›k­la­r›n d›­›n­da yüz
alt­m› iki pâ­re ka­d›r­ga var­d›r, im­di bu ka­d›r­ga­lar ile ka­li­te­ler eli
tü­fek­li dü­man as­ke­riy­le do­lu olan san­dal­la­r› ön­le­ri­ne al›r, top­la­
r›­n› ha­z›r­lar da si­zi to­pa tu­tar­lar­sa, aç›k­ta ol­du­¤u­nuz­dan, s›­¤›­na­cak
bir yer de bu­la­ma­ya­ca­¤›­n›­za gö­re ne ya­pa­cak­s›­n›z?
Bu du­rum kar­›­s›n­da ya­pa­ca­¤›­n›z tek ey he­men ora­dan kaç­
mak­t›r. Siz kaç­t›k­tan son­ra da on­lar ge­lip, as­ker­le­ri­ni Pre­ve­ze’den
ta­ra­fa dö­küp yü­rü­yü ya­par­lar ve bu e­kil­de siz­le­ri ge­mi­ler­den,
ka­le­den ve bü­tün as­ker­den ay›­r›r­lar. Ar­t›k si­zin ka­le­ye ve ge­mi­le­re
gel­me im­kâ­n›­n›z kal­ma­d›­¤›n­dan, he­men ka­ra yo­luy­la Nar­da ve­ya
Yan­ya ta­ra­f›­na git­mek­ten ba­ka çâ­re kal­maz. An­cak bu da çâ­re
de­¤il­dir. Çün­kü si­zin kuv­ve­ti­niz an­cak dört be bin ci­va­r›n­da­d›r,
on­lar yir­mi bin ki­i­lik bir kuv­vet­le üze­ri­ni­ze hü­cum et­tik­le­rin­de on­
la­ra na­s›l kar­› ko­ya­cak­s›­n›z? Ge­mi­den ve ka­ra­dan siz­le­re hiç­bir
yar­d›m gel­me­ye­cek ve s›­¤›­na­cak bir yer de bu­la­ma­ya­cak­s›­n›z, eli
ko­lu ba¤­l› bir ada­da ka­l›r gi­bi ka­l›r­s›­n›z. ‹­te si­zin dü­ün­dü­¤ü­nüz
ted­bir bun­dan iba­ret­tir.
Be­nim gö­rü­ü­me ge­lin­ce: On­la­r›n gel­dik­le­ri bu­ru­nu bo koy­
ma­l›­y›z ki on­lar mu­rat­la­r›n­ca o bu­ru­na as­ker ç›­kar­s›n­lar. Bu ii ta­
mam­la­d›k­la­r› za­man biz de­niz­den ke­na­ra ge­len ka­d›r­ga­la­ra hü­cum
ede­riz. O ka­d›r­ga­lar bi­ze kar­› ko­ya­ma­ya­cak­la­r›n­dan, bar­ça­la­r›­n›n
ar­ka­la­r›­na ka­çar­lar. Zî­râ on­la­ra bar­ça­la­r›n ar­d›­na s›­¤›n­mak­tan
ba­ka çâ­re kal­ma­d›­¤›n­dan he­men bar­ça­la­r›n ar­d›­na ka­ç›p, on­la­r›

196
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ken­di­le­ri­ne si­per edi­nir­ler. On­lar ka­ç›p bar­ça­la­ra do¤­ru gi­din­ce

de ka­ra­da ka­lan dü­man as­ke­ri bi­zim için ko­lay bir av olur. Zî­râ
ken­di­le­ri­ne ne ka­d›r­ga­lar­dan ve ne de bar­ça­lar­dan der­mân ola­bi­
lir. Ge­mi­le­rin­den de ay­r›l­m› ola­cak­la­r›n­dan bü­tün ça­re­ler tü­ke­nir.
Do­nan­ma­la­r›y­la ir­ti­ba­t› ke­si­len bir or­du­nun -is­ter az ol­sun, is­ter
çok ol­sun- bo­zul­ma­la­r› ya­k›n­d›r, yok ol­ma­la­r› mu­kad­der­dir. He­le bir
de az›k­la­r› ve su­la­r› kal­ma­m›­sa, o za­man ta­ma­men i­le­ri bit­mi­tir.
im­di e¤er ka­le önü­ne gel­mek is­ter­ler ve bu­nu de­ner­ler­se,
ka­le­de u ka­dar nö­bet­çi­ler var­d›r, yol­da­lar var­d›r, top­çu ve tü­fek­
çi­ler var­d›r. On­la­r›n ise ne top­la­r›, ne mü­him­mat­la­r› ne de ba­la­
r›n­da bir ku­man­dan­la­r›... Bun­lar ka­le­ye ne ede­bi­lir­ler ki, on­lar bir
iki tü­fek­li ç›p­lak dü­man as­ker­le­ri­dir ve yan­la­r›n­da da an­cak be­er
onar at›m­l›k ba­rut­la­r› var­d›r, on­la­r› da ge­mi­den ç›k­t›k­la­r› va­kit en­
lik ol­sun di­ye atar­lar.
im­di on­lar Müs­lü­man­la­r› da ken­di­le­ri­ni de iyi bi­lir­ler. So­nun­da
dü­tük­le­ri fe­lâ­ket­ten kur­tul­mak için, ken­di ayak­la­r›y­la ge­lip “Bar­
ba­ros’a esir ola­l›m, bi­zi o esir et­sin” di­ye yal­va­r›r­lar. O za­man siz­
den is­te­di­¤im on­la­r› bir bir ba¤­la­ma­ya ka­dir olun” de­yin­ce, on­lar:
“Sul­ta­n›m! Siz­ler gü­zel bu­yur­du­nuz ama bi­zim fik­ri­miz ve ted­
bi­ri­miz de pek kö­tü de­¤il­dir. Ora­s› bi­zi ko­ru­ya­cak bir yer­dir, va­r›n
bir ke­re de siz gö­rün” di­ye­rek ›s­rar et­tik­le­rin­de, Hay­red­dîn Pa­a
da on­la­r›n ha­t›r­la­r› için:
“He­le bir gi­dip gö­re­lim, gör­me­nin bir za­ra­r› ol­maz.” de­di. On­
lar da Pa­a haz­ret­le­ri­nin as­l›n­da gör­me­yi is­te­me­di­¤i­ni ama ken­di
ha­t›r­la­r› için git­mek is­te­di­¤i­ni dü­ün­dük­le­rin­den, tek­rar:
“He­le dev­let­le bu­yu­run gi­de­lim bir de­fa­c›k gö­rün. E¤er ma’kul
ise ho ola, e¤er ma’kul de­¤il­se yi­ne siz­ler is­te­di­¤i­niz gi­bi ya­par­
s›­n›z.” de­yin­ce, bu ta­lep­le­ri­ni uy­gun gö­rüp, bir­kaç ya­rar ada­m›­n›
da ya­n›­na ala­rak ha­re­ket et­ti­ler. Fer­hâd A¤a isim­li, ii­nin eh­li ve
fi­ra­set sa­hi­bi ada­m› da bun­la­r›n için­dey­di. Yol­la­r› ye­ni­çe­ri yol­da­
la­r›­n›n ara­s›n­dan ge­çi­yor­du. Hay­red­dîn Pa­a ön­de, Fer­hâd A¤a
da ar­ka­s› s›­ra ge­li­yor­du ki ye­ni­çe­ri yol­da­la­r›n­dan bi­ri ken­di ken­
di­ne söy­le­nir gi­bi ya­p›p:

197
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Ey Hay­red­dîn Pa­a! Sen bu de­fa Si­nan Re­is’in sö­zü­nü tut­

maz­san pi­man olur­sun, gâ­fil ol­ma!” di­ye laf at­t›.
Ye­ni­çe­ri­nin bu sö­zü­nü Fer­had A¤a duy­du­¤un­dan bu­nu Hay­
red­dîn Pa­a’ya nak­let­ti. Hay­red­dîn Pa­a bu gö­rü­ün, Si­nan Re­
is’in ya­n›n­da ka­bul gör­dü­¤ü­nü ve onun me­ve­re­ti ile ol­du­¤u­nu ve
böy­le­ce or­ta­l›k­ta ko­nu­u­la­rak as­ker­le­rin di­li­ne ka­dar dü­tü­¤ü­nü
gö­rüp üzül­dü ve ora­dan dö­nüp o ak­am on­la­r›n gö­rü­ü üze­re ka­
ra­ya as­ker ç›­kar­d›. Söy­le­dik­le­ri yer­le­re top­lar gön­de­rip, bey­le­re de
ora­ya git­me­le­ri em­ri­ni ver­di.
Bu­nun üze­ri­ne bey­ler, ge­mi­de­ki ye­ni­çe­ri­le­ri ve ken­di tâ­ife­le­
rin­den ba­ka ba­z› si­pa­hi­le­ri de ala­rak d›­a­r› ç›k­t›­lar ve yer­le­ri­ne
va­r›p yat­t›­lar.

Hiç Ta­sa­lan­ma­y›­n›z! ‹n­â­al­lâh F›r­sat Bi­zim­dir!

Hay­red­dîn Pa­a ak­am Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn re­is­le­ri­ne:
“Di­rek­le­ri­ni­zi aa­¤› in­di­rin ve ter­tip­li­ce kol kol, saf saf olup
be­ni gö­zet­le­yin. Ben ne ya­par­sam siz­ler de ay­n›­s›­n› ya­p›n!” di­ye
s›­k› ten­bih­ler­de bu­lun­mu­tu. Gö­nül­lü le­vend ge­mi­le­ri­ni de ba­ka
bir alay edip, on­la­ra da ba­z› ta­li­mat­lar ver­mi­ti. Emir ay­nen uy­
gu­lan­d›.
Dü­man as­ke­ri de o ge­ce yat­ma­y›p, her ta­ra­fa ka­y›k­lar sa­l›p
“sa­hil­ler bo mu­dur? Ya­hut ka­ra ta­ra­f›n­da as­ker, mü­him­mât ve
te­dâ­rik­le­ri var m›­d›r?” di­ye ka­y›k­lar do­la­›­yor­du. Ka­y›k­la­r›n k›­y›­ya
ya­k›n gel­di­¤i­ni gö­ren ve ora­da bek­le­yen yol­da­lar tü­fek at›p kor­
ku­ta­rak on­la­r› dur­dur­du­lar. Ka­y›k­lar da ko­run­mak için uy­gun bir
yer bu­la­ma­d›k­la­r›n­dan do­nan­ma­la­r›­na ge­ri dö­ne­rek:
“Sa­hil­le­rin et­ra­f› hep as­ker ile do­lu­dur.” di­ye ha­ber ver­di­ler.
Bu­nun üze­ri­ne dü­man, ka­ra­ya as­ker ç›­kar­mak­tan vaz­ge­çip, sa­
va­› de­niz­den yap­ma­ya ka­rar ver­di.
Sa­bah olun­ca, dü­man as­ke­ri ‹s­lâm as­ker­le­ri­ni ka­ra­da gö­rün­
ce, Hay­red­dîn Pa­a’n›n bu­yur­du­¤u gi­bi he­men ka­d›r­ga­lar­dan se­
çip, mü­câ­hid­le­rin bu­lun­du­¤u ta­raf­ta ka­ra­ya ya­k›n ye­re gön­der­
di­ler. On­lar da va­r›p o mü­câ­hid­le­re do¤­ru bir­kaç kez top at­t›­lar.

198
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Bu­nun üze­ri­ne Mu­râd A¤a, as­ker­le­rin aç›k­ta ol­du­¤u­nu, dü­man

top­la­r›­n›n te­sir sa­ha­s› için­de bu­lun­du­¤u­nu, do­la­y›­s›y­la he­def ol­
duk­la­r›­n› gö­rün­ce:
“On­la­ra kar­› aç›k­ta na­s›l kar­› ko­ya­bi­lir­ler? He­men on­la­r› bu­
ra­dan de­fet­mek ge­re­kir.” di­ye­rek, Hay­red­dîn Pa­a’n›n iâ­re­ti­ni
da­hi bek­le­me­den he­men ha­re­ke­te ge­çip, dü­man ge­mi­le­rin­den
ta­ra­fa va­ra­rak top at›­la­r›­na ba­la­d›.
Mu­rad A¤a’n›n top at›­›­na ba­la­d›­¤›­n› gö­ren gö­nül­lü ge­mi­le­ri
ala­y›n­dan Tur­gut­ca, Ali Gül­le, Gü­zel­ce Meh­med ve Sa­d›k Re­is­ler
-ki ak­am­dan ha­z›r­lan­m›­lar­d›- va­r›p bun­lar da Mu­rad A¤a’ya des­
tek ol­mak için dü­man ge­mi­le­ri­ne top at­ma­ya ba­la­d›­lar.
Dü­man ge­mi­le­ri de mü­câ­hid­le­rin ken­di­le­ri­ne top at­t›k­la­r›­n›
gö­rün­ce he­men ka­ra ta­ra­f›­n› b›­ra­ka­rak on­la­ra do¤­ru ha­re­ket edip,
üzer­le­ri­ne top at›­›­na ba­la­d›­lar. An­cak dü­man ge­mi­le­rin­den bi­ri­
si ha­re­ket et­me­ye­rek ye­rin­de ka­l›p, san­ki re­is­le­ri bir ey­ler­le me­
gul olu­yor­du. Hay­red­dîn Pa­a da onu gör­dü­¤ü hal­de mü­dâ­ha­le
et­me­di.
Her ne ise, Mu­rad A¤a dü­ma­n›n hü­cu­mu­nu ve çok­lu­¤u­nu
gö­rün­ce he­men Hay­red­dîn Pa­a’n›n ya­n›­na ge­lip, bu­lun­ma­s› ge­
re­ken kol­da ye­ri­ni al­d› -ki Hay­red­dîn Pa­a’n›n bu­lun­du­¤u ye­rin
sol ta­ra­f›n­da idi- Mu­rad A¤a’y› gö­ren di­¤er re­is­ler de yer­le­ri­ne dö­
nüp va­zi­yet al›n­ca, ba­ha­d›r­l›k da­mar­la­r› ka­ba­ran Hay­red­dîn Pa­a
do­nan­ma­s›­n› ha­re­ke­te ge­çi­rip, bü­yük bir co­ku için­de uçar­ca­s›­na
ka­nat­la­r›­n› aça­rak, “Al­lâh Al­lâh” ni­da­la­r›­n›n yan­k›­lan­d›­¤› bir an­da
yüz yir­mi iki adet ge­mi­de bu­lu­nan gâ­zi­ler hep bir­den gül­bank-›
Mu­ham­me­dî ge­ti­re­rek yer gök (Al­lâ­hüm­me sal­li alâ Mu­ham­me­
din...) sa­dâ­s›y­la do­lar. Böy­le­si bir za­man­da Hay­red­dîn Pa­a’n›n
ba­tar­de­si ta­ra­f›n­dan dü­man üze­ri­ne top­lar at›l­d›­¤› gi­bi, Do­nan­
mâ-y› Hü­mâ­yûn ge­mi­le­rin­den de -her bir ge­mi­de üçer adet top
bu­lun­du­¤u dü­ü­nü­lür­se ta­ma­m› üç yüz alt­m› al­t› adet olur- bir
an­da at›l­ma­ya ba­la­y›n­ca der­ya yan­k›­la­n›p, yer­ler sar­s›l­d›.
Dü­man ta­ra­f›n­da And­rea Dor­ya bu hey­be­ti gö­rün­ce, ar­t›k
dur­ma­ya ce­sa­re­ti kal­ma­y›p, ya­n›n­da olan ka­d›r­ga­la­r›n ta­ma­m›­n›

199
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

bar­ça­la­r›n öte ya­n›­na ge­çir­di. Bu du­ru­mu gö­ren bar­ça­la­r›n re­is­le­ri

de iin ve­hâ­me­ti­ni an­la­y›p, de­mir­le­ri­ni top­la­ma­ya bi­le f›r­sat bu­la­
ma­d›k­la­r›n­dan de­mir­le­ri­ni ke­sip kaç­t›­lar.
Dü­man ge­mi­le­ri de­mir­le­ri­ni ke­sip ve ka­ç›p git­tik­ten son­ra,
tek­rar ha­z›r­l›k ya­pa­rak dü­man ge­mi­le­ri­nin ar­d›n­dan git­mek için
Hay­red­dîn Pa­a dö­nüp li­ma­na gel­di.
Ha­mi­di­li Be­yi Ali Bey de ka­ra­dan sâ­hi­le inip, bir san­dal­la Hay­
red­dîn Pa­a’n›n ge­mi­si­ne ge­le­rek, ona:
“O va­kit kim dü­man ge­mi­le­ri ka­ra­da olan as­ke­ri top ate­i­ne
tut­tu­¤un­da Mu­rad A¤a ve ba­z› gö­nül­lü ge­mi­le­ri ile­ri var­d›k­la­r›n­da ve
dü­man ge­mi­le­ri de ka­ra ta­ra­f›­n› ter­ke­dip ge­mi­le­ri­ni on­la­r›n üzer­
le­ri­ne sür­dük­le­rin­de, iç­le­rin­den bi­ri­si gel­me­yip, ora­da ka­ra­ya otur­
mu ve ha­re­ket ede­me­mi­ti. Sen ni­çin ge­lip de o ka­ra­ya otu­ran
ge­mi­yi al­ma­d›n? Böy­le­ce ha­ta­l› dav­ran­d›n ve o da ç›­k›p git­ti.” de­di.
Hay­red­dîn Pa­a Ali Bey’in bu it­ha­m› kar­›­s›n­da:
“Ey Ali Bey! O se­nin bah­set­ti­¤in ge­mi ka­ra­ya otur­mu de­¤il­di,
ba­ka bir ar›­za­s› var­d›, onar­d›. O ge­mi­yi ka­ra­ya otur­mu farz et­sek
bi­le biz­den ya­na ka­ra­ya ya­k›n gel­mi ne ka­dar ge­mi var­d›, on­la­r›
al­ma­dan bah­set­ti­¤in ge­mi­ye ula­mak na­s›l müm­kün ola­cak­t›?” de­
yin­ce, Ali Bey: “Pe­ki ç›­k›p da o ge­mi­le­ri ni­çin kov­ma­d›n?” di­ye
so­run­ca, Hay­red­dîn Pa­a:
“Bu de­di­¤i­ni­zin ya­p›l­ma­s› için ön­ce ka­ra­ya as­ker ç›­kar­ma­ma­
m›z ge­re­kir­di. Ba­na bu hu­sus­ta ›s­rar et­ti­niz ve ka­ra­ya as­ker ç›­
kart­t›­n›z. As­ker­le­rim ka­ra­da iken ben bo ge­mi­ler­le on­la­r› na­s›l
ko­va­cak­t›m? Ey Ali Bey! Se­nin bu i­ler­den ve bil­has­sa de­niz sa­
va­›n­dan ha­be­rin yok­tur. Si­zin bu yap­t›­¤›­n›z cenk, cenk de­¤il­dir.
Laf­la dü­man ko­vul­ma­d›­¤› gi­bi her e­yin de bir vak­ti var­d›r. im­di
sen lüt­fen ge­mi­ne var ve as­ke­ri­ni top­la. He­nüz dü­man uzak­la­ra
git­mi de­¤il­dir. Ya­r›n in­â­al­lâh on­lar­la yi­ne bu­lu­u­ruz. E¤er bir yi­
¤it­li­¤in var­sa or­ta­ya ko­yar­s›n.” di­ye ce­vap ver­di.
Da­ha son­ra kap­tan­la­r› ve bey­le­ri di­va­na ça­¤›­ra­rak on­la­ra hi­ta­ben:
“Bey­ler! Hiç ta­sa­lan­ma­y›­n›z, in­â­al­lâh f›r­sat bi­zim­dir. ‹s­ti­hâ­re
ey­le­dim iyi gel­di ve bir ni­ce da­hi te­fe’ül ey­le­dim hep iyi gel­di. ‹n­â­

200
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

al­lâh Al­lâ­hü Te­âlâ’n›n yar­d›­m› bi­zim­le­dir, ye­ter ki ona ger­çek bir kul
ola­l›m, na­maz­la­r›­m›z­da ve di­¤er ibâ­det­le­ri­miz­de dâ­im ola­l›m.” de­di.

‹s­ti­ha­re Du­âs›­n› Oku­duk­tan Son­ra Yat­t›

Hay­red­dîn Pa­a mev­cut ge­mi­ler­le dü­man do­nan­ma­s›­n› ta­kip
için ha­re­ket et­mi­ti, an­cak do­nan­ma­n›n kaç­t›­¤›­n› gö­rün­ce, on­
la­r› tâ­kip et­mek ye­ri­ne dö­nüp yi­ne Pre­ve­ze li­ma­n›­na ge­le­rek ka­
le önün­de de­mir­le­ri­ni b›­ra­k›p yat­t›. Onun dü­man do­nan­ma­s›­n›n
ar­d›n­dan git­me­me­si­ne se­bep, hem ya­l›­la­r› ko­ru­mak ve hem de
ka­ra­ya ç›­kan bey­le­ri ve ye­ni­çe­ri yol­da­la­r›­n› al­mak­t›.
Ni­hâ­yet ge­ri dö­ne­rek, ö¤­le­ye ka­dar d›­a­r›­da olan as­ker­le­ri ve
top­la­r› da ge­mi­ye ko­yup ha­z›r­l›k ta­mam­lan­d›k­tan son­ra, dü­man
do­nan­ma­s›­n›n mev­zi­len­di­¤i bu­run­da top­lan­d›­lar. Ora­da ak­a­ma
ka­dar bek­le­yip, yat­s› na­ma­z›­n› k›l­d›k­tan son­ra Hay­red­dîn Pa­a
Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne duâ ve ni­yâz ede­rek:
“Ya Rab! O iki ci­han ser­ve­ri Ha­bî­bin hür­me­ti­ne ben âciz ku­
lu­na yi­ne nus­ret ve f›r­sat ver. Her za­man yol gös­te­ri­ci­miz sen­sin.
Dü­man­la­r›­m›n ar­d›n­dan git­mem mi ha­y›r­l›­d›r, yok­sa bu­ra­da bek­
le­mem mi ha­y›r­l›­d›r, bu hu­sus­lar­da ba­na bir alâ­met gös­ter. Bu za­
ma­na ka­dar ni­ce yer­ler­de inâ­yet edip ç›­k› yo­lu gös­ter­din, bu de­fa
da yar­d›­m›­n› esir­ge­me, hi­dâ­yet ih­sân ey­le!” di­ye yal­va­r›p is­ti­hâ­re
du­âs›­n› oku­duk­tan son­ra yat­t›.
O ge­ce rü­ya­s›n­da öy­le gör­dü ki: De­niz­den ufak ba­l›k­lar k›­y›­ya
ge­lip dö­kü­lür­ler. Ba­l›k­lar o ka­dar çok­tur ki ni­hâ­ye­ti yok... Va­r›p
on­la­r› top­lar, an­cak bu ka­dar kü­çük ba­l›­¤›n için­de iki de bü­yük
ba­l›k bu­lu­nup on­la­r› da al­d› ama bü­yük ba­l›k­la­r›n ka­r›n­la­r› ya­r›k­t›.
O an­da bir­kaç ki­i or­ta­ya ç›­k›p on­lar da bir ba­l›k ge­ti­rir­ler ve: “Bu
ba­l›­¤› sa­na pâ­di­âh haz­ret­le­ri gön­der­di.” de­di­ler. O da ba­l›­¤› al›r
ve uya­n›r.
Gör­dü­¤ü bu rü­ya­n›n tef­si­ri­ni öy­le ya­par:
O ufak ba­l›k­lar kü­çük ge­mi­ler olup bü­yük ga­ni­met­tir. ‹n­â­al­lâh
f›r­sat ve nus­ret Müs­lü­man­la­r›n­d›r. O ka­r›n­la­r› ya­r›k ve içi bo olan iki
ba­l›k da iki ka­d›r­ga ol­sa ge­rek. ‹çi­nin bo ol­ma­s› için­de­ki dü­man­la­r›n

201
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

kaç­m› ve­ya k›­r›l­m› ol­du­¤u­na ia­ret ol­du­¤u gi­bi, son­ra­dan ge­ti­ri­len

ve “Bu ba­l›­¤› sa­na pâ­di­âh haz­ret­le­ri gön­der­di” de­dik­le­ri ve ken­di­si­
nin de al­d›­¤› ba­l›­¤›n da, pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin Ba¤­dâd il­le­ri­ni al­d›­¤›­na
ve ken­di­si­ne de Âsi­tâ­ne-i Sa­âdet’ten in’am­lar ve ih­san­lar gön­de­ri­le­
ce­¤i­ne ia­ret ol­du­¤u mü­ta­la­as›­n› ya­par.
Bu rü­ya­dan uya­n›r uyan­maz he­men ha­z›r­l›k­la­r›­n› yap­t›­lar ve
Hakk Süb­hâ­ne­hû ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne son­suz hamd ü se­nâ­lar
edip dü­man do­nan­ma­s›­n›n pe­i­ne dü­tü­ler. An­cak on­la­r›n kör­
fez­den ta­ra­fa git­tik­le­ri­ni dü­ü­ne­rek o ta­ra­fa ha­re­ket et­mi­ler ve
sa­bah olun­ca­ya ka­dar gi­dip, sa­bah na­ma­z›n­dan son­ra kör­fez­de
Bah­i­ler Ada­s›’n›n önü­ne var­m›­lar­d›.

‹ki Âyet-i Ke­rî­me Ya­z›p Ge­mi­si­nin ‹ki Ya­n›­na As­t›

Me­¤er dü­man do­nan­ma­s› Pre­ve­ze’den he­zî­met­le ç›­k›p kaç­t›k­
la­r›n­da öy­le dü­ü­nüp ko­nu­u­yor­lar­d›:
“Biz bu­ra­ya han­gi id­dia ile gel­mi­tik, im­di ne ol­du. He­nüz sa­
va bi­le et­me­den, sa­de­ce Bar­ba­ros’u gör­mek­le ye­ni­lip kaç­t›k. Bu
bi­zim et­ti­¤i­miz i, i de­¤il­dir. Bu ka­dar do­nan­ma ile ge­le­lim, an­cak
bir er­lik gös­ter­me­den sa­de­ce dü­ma­n› gör­mek­le dö­nüp ka­ça­l›m!
Ge­lin im­di, ‹ne­bah­t›42 üze­ri­ne gi­de­lim. Ora­s›­n› al­mak ko­lay­
d›r. Hem im­di Bar­ba­ros bi­zim kör­fe­ze git­ti­¤i­mi­zi zan­ne­de­rek,
mu­hak­kak bi­zi ora­lar­da ara­mak­ta­d›r. Ora­da bu­la­ma­y›n­ca, “aca­ba
ne­re­ye git­ti­ler?” di­ye te­ces­süs edip so­ru­tu­ra­rak bi­zi bu­lun­ca­ya ka­
dar, biz bir­çok mem­le­ke­ti ha­rap edip de­ni­ze kaç­m› olu­ruz” di­ye
dü­ü­ne­rek o ta­ra­fa git­mi­ler­di.
Bu dü­ün­ce as­ker­ler için­de ho kar­›­la­na­rak, üze­rin­de gö­rü
bir­li­¤i sa¤­lan­m› ol­du­¤un­dan, o ta­ra­fa git­me­ye is­tek­li ol­du­lar.
Gâ­zi­ler de Bah­i­ler Ada­s› önü­ne gel­dik­le­rin­de sü­tûn­la­ra göz­cü­ler
ç›­ka­r›p aa­¤› ve yu­ka­r› et­ra­f› gö­zet­ler­ken, Aya­mav­ra ya­k›n­la­r›n­da ve
‹ne­bah­t› yo­lun­da ‹n­cir Li­ma­n› de­ni­len yer­de di­rek­ler gö­rüp, Hay­red­
dîn Pa­a’ya ha­ber ver­di­ler. Bu­nun üze­ri­ne Hay­red­dîn Pa­a der­hal
42
‹ne­bah­t›: Le­pan­to. Mo­ra ile Yu­nan ya­r›­ma­da­s› ara­s›n­da­ki Ko­rint Kör­fe­zi
sâhilin­de kale.

202
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

yel­ken­le­ri o ta­ra­fa ayar­la­y›p, dü­me­ni o ta­ra­fa çe­vi­rip ve kal­bi­ni de

Al­lâ­hü Te­âlâ’ya yö­nel­te­rek Hak Süb­hâ­ne­hü ve Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne
te­vek­kül et­ti. Ona s›­¤›­n›p ve Re­sû­lü’llâh (s.a.v.) Haz­ret­le­ri’ni e­fâ­at­çi
edi­ne­rek yo­la ko­yul­du­lar. Di­¤er ge­mi­ler de onun ar­d›n­ca ej­der­hâ
mi­sâ­li a¤›z­la­r›­n› aç›p ve bu­run­la­r›­n› uza­t›p yü­rü­dü­ler.
Dü­man da mü’min­le­rin do­nan­mâ­s›­n›n ken­di­le­ri­ne do¤­ru gel­
di­¤i­ni gö­rün­ce is­ter is­te­mez kar­› gel­mek için li­man­dan ç›­k›p ha­
re­ket et­ti. Rüz­gâr dü­man ge­mi­le­ri­ne uy­gun ola­rak on­la­r›n le­hi­ne
esi­yor, Müs­lü­man­la­ra ise ters es­ti­¤in­den Müs­lü­man­lar çok zor ola­
rak yol ala­bi­li­yor­lar­d›.
Top men­zi­li­ne yak­la­t›k­la­r›n­da iç­le­ri­ne bir kor­ku dü­tü. öy­le
ki esen rüz­gâr ay­nen de­vam eder­se, o h›z­la ge­len dü­man­la­r›n
a¤›r bar­ça­la­r› kar­›­s›n­da sün­nî­le­rin ka­d›r­ga­la­r› bir tek­ne ka­dar bi­le
ola­maz, ya­ni gö­¤üs­le­ri­ne do­kun­duk­la­r› an bat­ma­la­r› muh­te­mel­di.
Bu dü­ün­ce ile mü’min­le­rin kalp­le­ri­ne za­af ge­lip veh­me ka­p›l­d›­lar.
Bu du­rum kar­›­s›n­da Hay­red­dîn Pa­a he­men iki ay­r› kâ­¤›­da
Kur’ân-› Ke­rîm’den iki âyet-i ke­rî­me ya­z›p, ken­di ge­mi­si­nin iki ta­
ra­f›­na as­t›. Al­lâh’›n ina­ye­tiy­le rûz­gâr ke­sil­di. Ge­len bar­ça­lar san­ki
yer­le­rin­de ça­k›l­m› gi­bi kal­d›­lar ve as­lâ rûz­gâr es­me­mi gi­bi or­ta­l›k
süt­li­man ol­du. Hâ­s›l-› ke­lâm san­ki der­yâ don­mu, ka­ra ha­li­ni al­m›
gi­bi bar­ça­lar ha­re­ket et­mez ol­mu­tu.
Mü’min­ler de bu ta­raf­tan Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri’nin o lü­tuf ve
ke­re­mi­ni gö­rüp bü­yük se­vinç duy­du­lar. Hay­red­dîn Pa­a da Ce­
nâb-› Al­lâh’›n bu ih­sa­n›­n› gö­rün­ce da­ha ni­ce yar­d›m­la­r›­n› uma­rak
dü­man do­nan­ma­s›­n›n üze­ri­ne öy­le­si­ne per­va­s›z­ca ge­lir­di ki, kar­
›­s›n­dan ge­len dü­man ge­mi­le­ri mi­dir, yok­sa rü­ya­s›n­da gör­dü­¤ü
ba­l›k­lar m›­d›r, an­la­›l­maz­d›?
Dü­man da, ge­mi­le­ri­ni saf saf dü­zen­le­yip, top­la­r›­n› mü’min­le­rin
üzer­le­ri­ne at­ma­ya ba­la­d›, gül­le­ler ‹s­lâm as­ke­rin­den ya­na ya¤­mak­tay­d›.
Dü­man do­nan­ma­s›n­da, And­rea Dor­ya’n›n el­li iki adet, pa­pa­n›n
otuz adet, Ve­ne­dik’in sek­sen adet, ‹s­pan­ya kra­l›­n›n sek­sen adet ka­
d›r­ga­s› olup, ay­r›­ca Ve­ne­dik’in her bi­ri iki­er bin si­lah atar on adet
fir­ka­te­si ol­mak üze­re ta­ma­m› iki yüz el­li iki ge­mi bu­lun­mak­tay­d›.

203
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Ay­r›­ca And­rea Dor­ya’n›n bir kal­yo­nu var­d› ki için­de­ki si­lah­la­r›n

he­sâ­b›­n› Al­lâh’tan gay­ri kim­se bil­mez­di. Bun­la­r›n d›­›n­da gö­nül­lü
ve hur­da ge­mi­ler­le bir­lik­te dü­man ta­ra­f›n­da ta­ma­m› al­t› yüz­den
faz­la yel­ken gö­rün­dü.
Mü’min­le­rin ise yüz iki adet hâs­sa ge­mi­si ve yir­mi adet gö­nül­lü
le­vent ge­mi­le­ri ol­mak üze­re ta­ma­m› yüz yir­mi iki adet ge­mi­le­ri var­d›.

At›­lan Top­la­r›n Du­ma­n›n­dan

Gök­yü­zü Sim­si­yah Ol­mu­tu
Çün­kü iki ta­raf­tan der­yâ gi­bi as­ker de­niz yü­zü­nü do­na­t›p, bir­
bi­ri­ne do¤­ru yü­rü­dü­ler. Ol dü­man tâ­ife­sin­den bir bü­yük kal­yon
ay­r›­l›p öne ç›­ka­rak Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn’a top­lar at›p, hay­li ce­
ve­lân gös­ter­di. So­nun­da ona da Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn’dan top­
lar at›l­d›. Hay­li dü­ma­n› k›­r›p bu kal­yo­nu da ha­ra­be­ye çe­vir­di­ler.
Ama bu öy­le bir ge­mi idi ki, Do­nan­ma-y› Hü­mâ­yûn ge­mi­le­rin­den
el­li­si­ne be­del di­ye ka­bul edil­mi­ti. Di­¤er on adet fir­ka­te­le­rin de
Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn ge­mi­le­ri gi­bi be yüz ge­mi­ye ce­vap ve­re­
bi­le­ce­¤i he­sap­lan­m›­t›.
Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a ge­mi­le­ri­ni hi­lal ek­lin­de dü­ze­ne so­
kup, dü­man ge­mi­le­ri­nin çev­re­si­ni ku­at­t›. Os­man­l› do­nan­ma­s›
id­det­li ve isa­bet­li top at›­la­r›y­la dü­man do­nan­ma­s›n­dan ni­ce ge­
mi­le­rin di­rek­le­ri­ni uçur­du, ni­ce­si­ni ha­re­ket­siz b›­rak­t› ve bir ni­ce­le­
ri­ni de ba­t›r­d›. So­nun­da ka­d›r­ga­lar­da kar­› ko­ya­cak güç kal­ma­y›n­
ca bar­ça­la­r›n ve kal­yon­la­r›n ar­ka­s›­na çe­ki­le­rek, on­la­r› ken­di­le­ri­ne
si­per edin­di­ler. Dü­man bar­ça­la­r›n­dan at›­lan top gül­le­le­ri ya¤­mur­
lar gi­bi ya¤­d›­¤›n­dan Do­nan­ma-y› Hü­mâ­yûn’a f›r­sat ver­me­di­ler.
Sa­va o ka­dar id­det­len­mi­ti ki, yük­se­len ko­yu du­man­lar­dan
gök­yü­zü­nün çeh­re­si sim­si­yah ol­mu­tu. At›­lan top­la­r›n se­sin­den
san­ki gök kub­be güm güm güm­le­mek­tey­di. Her iki ta­raf­tan at›­lan
top­la­r›n du­ma­n›n­dan or­ta­l›­¤› o de­re­ce zul­met ve hey­bet kap­la­
m›­t› ki, ge­mi­le­rin dur­duk­la­r› ma­hal de­niz yü­zü mü yok­sa yer yü­zü
mü fark edil­mez­di. Yi­ne her iki ta­raf­tan at›­lan ve de­ni­ze dü­en

204
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

de­mir ve ta­la­r›n s›­cak­l›­¤›n­dan âde­tâ de­niz kay­na­d›, için­de­ki çe­it­li

hay­van­la­r›n ve ba­l›k­la­r›n fer­ya­d› se­mâ­y› tut­tu.
O gün iki ta­raf­tan at›­lan top gül­le­le­rin­den ve ta­lar­dan san­ki
de­niz­ler do­lup si­per­ler olu­ma­ya ba­la­d›. Za­ten ka­ran­l›k­tan iki do­
nan­ma bir­bi­ri­ni gö­re­mez ol­mu­lar­d› da top­lar at›l­d›k­ça ç›­kan ate­in
av­k›n­dan, bir­bir­le­ri­ni ge­ce için­de me­a­le ile gö­rür gi­bi gö­rür­ler­di.
Hay­red­dîn Pa­a ni­hâ­yet sa¤ ko­la ham­le k›l­d›. On­lar da Os­
man­l› do­nan­ma­s›­n›n ham­le­si­ni gö­rüp, sol kol­dan do­la­›p gel­di­ler
ki, pa­a­n›n ar­ka­s›­n› do­la­›p or­ta­ya ala­rak bar­ça­lar ile iki ya­ka­dan
top ata­lar. Hay­red­dîn Pa­a da do­la­t›k­la­r›­n› gö­rüp ni­yet­le­ri­ni se­
ze­rek, dö­nüp ka­d›r­ga­la­r›n üzer­le­ri­ne yü­rü­dü. Ka­d›r­ga­lar da yi­ne
dö­nüp bar­ça­la­r›n ar­d›­na kaç­t›k­la­r›n­dan, pa­a sol ko­la ham­le et­ti.
Yi­ne dü­man, bar­ça­la­r›n ar­d›n­dan do­la­›p ge­lip, o ham­le k›l­d›­¤›
sa¤ kol­dan ç›­k›p yi­ne ev­vel­ki gi­bi pa­a­n›n ar­d›­n› al­mak is­te­di­ler. O
da â›­kâ­ne ve mer­dâ­ne dö­nüp on­la­r›n üzer­le­ri­ne ham­le ve hü­cum
edin­ce, yi­ne kar­› ko­ya­ma­y›p ka­ça­rak bar­ça­la­r›n ar­d›­na git­ti­ler.
Hâ­s›l-› ke­lâm, so­nun­da öy­le ol­du ki, bun­lar sa¤ ko­la var­d›k­ça,
on­lar sol kol­dan ge­lip ard­la­r›­n› al­mak is­te­di­ler, sol ta­ra­fa ham­le
k›l­d›k­ça da, sa¤ kol­dan ge­lip ard­la­r›­n› al­mak is­te­di­ler.
Bu du­rum kar­›­s›n­da Hay­red­dîn Pa­a gör­dü ki, bu dü­man­la
mert­çe sa­va­ma­ya im­kân yok, he­men Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne
ta­zar­ru’ ve ni­yâz ile el­le­ri­ni aça­rak:
“Ya Rab­bi! Sen bu dü­man­la­r›­m›­z› he­lâk edip, Müs­lü­man­la­ra
inâ­yet ver! Sen hi­dâ­yet ey­le, f›r­sat ve nus­ret ver!” di­ye duâ et­tik­
ten son­ra, “Al­lâh! Al­lâh!” ni­da­la­r›y­la top­la­r› ate­le­yip bar­ça­la­r›n
üzer­le­ri­ne yü­rü­dü. On­la­r›n bir ni­ce­si­ni ba­t›­r›p or­ta­la­r›n­dan ge­çe­
rek ka­d›r­ga­la­ra ula­t›.
Dü­man­lar, Hay­red­dîn Pa­a’n›n bar­ça­la­r›n ara­s›­na gir­di­¤i­ni
gör­dük­le­rin­de, mü­câ­hid­le­rin bar­ça­la­r› mal h›r­s›y­la ya¤­ma­la­ya­cak­
la­r› için ge­mi­le­rin­den ç›­ka­cak­la­r›­n› ve ken­di­le­ri­nin de bo ka­lan
Os­man­l› ge­mi­le­ri­ne el ko­ya­cak­la­r›­n› he­sap­l›­yor­lar­d›. Fa­kat gör­dü­
ler ki Os­man­l›­la­r›n ne e­ya­da ve ne de er­zak­ta göz­le­ri var, ken­di­
le­ri­ne do¤­ru ge­li­yor­lar, kor­ku­la­r›n­dan ne ya­pa­cak­la­r›­n› a­›r­d›­lar.

205
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Mü­câ­hid­le­rin bar­ça­la­r› ya¤­ma­la­ma­ya, esir top­la­ma­ya te­eb­büs

et­me­me­le­ri­nin se­be­bi, Hay­red­dîn Pa­a’n›n do­nan­ma re­is­le­ri­ne
da­ha ön­ce ten­bih­te bu­lun­ma­s› idi. öy­le ki:
“Al­lâh’›n ina­ye­tiy­le dü­man do­nan­ma­s›­n›n ara­s›­na gi­rip sa­va­
›r­ken, ke­sin­lik­le ve ke­sin­lik­le esir ve er­za­ka il­ti­fat et­me­yin! Kar­
›­n›­za ç›­kan bar­ça­y› top­la vu­rup ba­t›r­d›k­tan son­ra hiç­bir e­ye il­ti­
fat et­mek­si­zin ge­çin! He­de­fi­niz ka­d›r­ga­lar ol­sun. E¤er Hak Te­âlâ
Haz­ret­le­ri siz­le­re on­dan r›­z›k tak­dîr et­mi ise ya­ba­na git­mez, el­
bet­te si­ze ge­lir.” de­mi­ti.
Re­is­ler de bu em­ri dik­ka­te ala­rak hiç ma­la ve r›z­ka il­ti­fat et­
me­yip, he­men Hay­red­dîn Pa­a’n›n ar­d›n­ca iler­le­ye­rek, ön­le­ri­ne
ge­len ge­mi­le­ri vu­rup he­lâk et­ti­ler. Vu­ru­lan ge­mi­le­rin dü­man as­
ker­le­ri de san­dal­la­ra do­lup, ki­mi­si ka­ç›p git­ti, ki­mi­si f›r­sat bu­lup
yi­ne ken­di ge­mi­le­ri­ne var­d›, ki­mi­si de tâ­bir câ­iz­se ayak al­t›n­da
çi¤­nen­me­mek için -gayr-i ih­ti­ya­rî- Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn’a ge­lip,
ya­na­a­rak “Bi­zi al›n!” di­ye yal­var­d›­lar. On­lar da di­le­dik­le­ri­ni al­d›­
lar, di­le­me­dik­le­ri­ni al­ma­d›­lar. Ba­z›­la­r› da s›rf Hay­red­dîn Pa­a’n›n
em­ri­ne mu­hâ­lif olur dü­ün­ce­siy­le al­ma­d›.
Bu e­kil­de sa­va, ikin­di vak­ti­ne ya­k›n bir za­ma­na ka­dar de­
vam et­ti. Al­lâh’›n ina­ye­tiy­le so­nun­da dü­man he­zi­me­te u¤­ra­y›p
pe­ri­an ol­du. Mü­câ­hid­ler dü­man ge­mi­le­ri­nin ki­mi­ni al›p, ki­mi­ni
ba­t›r­d›­lar. On­la­ra kaç­ma­la­r› için yol gös­te­re­cek olan ka­d›r­ga­lar bu
du­ru­mu gö­rün­ce, ar­t›k dur­ma­ya me­câl ve tâ­kat­le­ri kal­ma­d›­¤›n­dan,
he­men ba­la­r›­n›n ça­re­si­ne ba­ka­rak fi­râ­r› ter­cih et­ti­ler. Hay­red­dîn
Pa­a’n›n, Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri’nin der­gâh-› ulû­hiy­yet­le­rin­den ri­câ
et­ti­¤i gi­bi he­zi­me­te u¤­ra­y›p kaç­t›­lar. Hay­red­dîn Pa­a da on­la­r›n
bu pe­ri­an­l›k­la­r›­n› gö­rüp Hak Te­âlâ Haz­ret­le­ri’ne bin­ler­ce hamd
ü se­nâ­lar ede­rek ard­la­r›­na dü­tü ve ye­ti­ti­¤i iki adet ka­d›r­ga­la­r›­n›
da­ha al­d›.
Bu ara­da yat­s› na­ma­z› vak­ti­ne ge­li­nip de ka­ran­l›k bas­t›­¤›n­dan,
dost dü­man fark edil­mez olup, bir­bir­le­ri­ni an­cak kü­rek sa­dâ­s›n­dan
ve ge­mi için­de bu­lu­nan as­ker­le­rin se­sin­den ta­n›­yor­lar­d›. Üs­tü­ne üst­
lük bir de rüz­gâr ç›­k›p ya¤­mur ya¤­ma­ya ba­la­y›n­ca, de­niz aç›k­la­

206
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

r›n­da dur­mak teh­li­ke­li ola­ca­¤›n­dan, on­la­r› kov­mak­tan vaz­geç­ti­ler.

Ge­ri dö­ne­rek cen­ge ba­la­d›k­la­r› ye­re va­r›p de­mir ata­rak yat­t›­lar.
Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn ek­sik­siz ola­rak ge­lip, se­lâ­met ve âfi­yet­
le dö­nün­ce, ora­da dü­man­dan ka­lan ge­mi­le­ri ate­e ve­rip, de­ni­zin
üze­ri­ni ay­d›n­lat­t›­lar.

Bi­ze Te’dip Lâ­z›m Gel­mi­tir

Sa­bah olun­ca ora­dan ha­re­ket­le Aya­mav­ra’ya ge­lin­di. Ora­dan
da bu mü­bâ­rek ga­za­n›n taf­si­la­t›­n› ve ne­ti­ce­si­ni bil­dir­mek için ‹s­tan­
bul’a bir ge­mi gön­de­ril­di. Dü­man do­nan­ma­s›n­dan al›­nan iki esir
kap­tan da ay­n› ge­miy­le gön­de­ril­di. Do­nan­ma ora­dan ha­re­ket­le,
az›k al­mak için Pre­ve­ze’ye git­ti ve o ge­ce ora­da yat­t›.
Pre­ve­ze’de bü­tün bey­ler top­la­na­rak Hay­red­dîn Pa­a’n›n ge­mi­
si­ne gel­di­ler ve “Ga­zâ­n›z mü­bâ­rek ol­sun” di­ye el öp­tü­ler. Ha­mid
San­ca­¤› Be­yi Ali Bey de el öp­me­ye gel­di­¤in­de, kaf­ta­n›­n›n al­t›n­da
ar­ka­s›­na giy­di­¤i kaf­ta­n› al­t›n­da bir de çu­buk ge­tir­mi­ti. “Ga­zâ­n›z
mü­bâ­rek ol­sun” di­ye el öp­tük­ten son­ra o çu­bu­¤u Hay­red­dîn Pa­
a’n›n gö­zü­nün önü­ne koy­du. Hay­red­dîn Pa­a da:
“Ali Bey bu çu­buk ne­dir? Yok­sa dü­man do­nan­ma­s›n­dan se­
nin al­d›­¤›n ga­ni­met de bu mu­dur? Her­kes çu­ka, ku­ma ve esir
ga­ni­met al›r­ken, sen bu­nu mu ga­ni­met et­tin?” di­ye­rek ki­na­ye­li
ko­nu­tu. Zî­râ sa­va es­na­s›n­da ba­z›­la­r›­n›n, ya­k›n­la­r›n­da ya­ra al›p
ha­rab olan dü­man ge­mi­le­ri­ne u¤­ra­ya­rak ba­z› e­ya­lar al­d›k­la­r›­na
dâ­ir ha­ber­ler du­yul­mu­tu. Hay­red­dîn Pa­a onun için hem böy­le
ya­pan­la­ra do­kun­dur­ma yap­m› ve hem de bir gün ön­ce ara­la­r›n­
da ge­çen ko­nu­ma­dan do­la­y› kal­bi k›­r›l­m› ola­bi­lir dü­ün­ce­siy­le
ha­t›­r›­n› ho­ça tut­mak için lâ­ti­fe yap­m›­t›. Bu­nun üze­ri­ne Ali Bey:
“Ha­y›r sul­ta­n›m ge­mi­ler­den al­ma­d›m. Bu be­nim ken­di ma­l›m­
d›r. An­cak ha­ni bir darb-› me­sel var­d›r: “Yol­su­za yol gös­ter­mek,
ök­sü­ze kaf­tan giy­dir­mek ka­dar se­vap­t›r” di­ye. Ben de bu yo­lu
bu­nun­la bul­dum. u hal­de bu, ga­nî­met de­¤il mi­dir?” de­di­¤in­de,
mec­lis­te bu­lu­nan­lar ona: “O se­nin de­di­¤in na­s›l bir yol­dur?” di­ye
sor­du­lar. Ali Bey:

207
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Bir ç›­ra­¤› us­ta­ya ver­se­ler ve­ya bir o¤­lan­c›­¤› ho­ca­ya gön­der­se­

ler de bu ço­cuk­lar söz din­le­me­yip edep­siz­lik et­se­ler, so­pay­la te’dîb
edil­mez­ler mi?
im­di pa­a haz­ret­le­ri de ger­çek­ten bu yol­da bi­zim üs­tâ­d›­m›z­d›r,
biz de dün küs­tah­l›k et­tik, âdâ­b› terk ede­rek ba­z› uy­gun­suz söz­ler
söy­le­dik. ‹­te im­di biz­zat gör­dük ve bil­dik ki bi­zim sö­zü­müz ma­kul
de­¤il­mi. O hal­de bi­ze de te’dib lâ­z›m gel­mi­tir. Ha­ni “â­kird-i kâ­
bil asâ-y› üs­tâ­d› ya­ban­dan ge­tir­mez, yi­ne ken­di ge­ti­rir.” der­ler ya,
i­te ben de â­kird-i kâ­bi­lim, de¤­ne­¤i ken­dim ge­tir­dim, na­s›l di­ler­se
öy­le vur­sun. Yi­ne bir darb-› me­sel var­d›r: “Ken­di aya­¤›y­la ge­le­ne
ze­vâl yok­tur.” di­ye. im­di biz de i­te yü­zü­mü­zü eli­mi­ze al›p özür
di­le­me­ye gel­dik ki, “El öz­rü mak­bû­lün ›n­de ki­râ­mi’n-nâs43” de­yip,
ba­z› la­tî­fe­li ke­li­me­ler de söy­le­yin­ce, ora­da bu­lu­nan di­¤er bey­ler de
dü­man do­nan­ma­s› kar­›­s›n­da al›­na­cak ta­v›r hu­su­sun­da ken­di gö­
rü­le­ri­nin ka­bu­lü için Hay­red­dîn Pa­a’ya ›s­rar­l› dav­ran­ma­la­r›n­dan
do­la­y› yap­t›k­la­r›­n›n ha­ta ol­du­¤u­nu an­la­y›p her bi­ri tek tek özür
di­le­di. Hay­red­dîn Pa­a da on­la­r›n gön­lü­nü al›p: “Ar­t›k geç­mi­in
mu­ha­se­be­si­ni yap­ma­y›­n›z. Söy­le­nen­ler bu­ra­da kal­s›n ve her­han­gi
bir kim­se­nin ya­n›n­da ko­nu­u­lup da de­di­ko­du­ya se­bep olun­ma­
s›n.” de­yip on­la­ra bu hu­sus­ta bi­raz na­si­hat­ler­de bu­lun­du.

De­niz Ga­zân Mü­bâ­rek Ol­sun

Hay­red­dîn Pa­a, ge­mi­le­re az›k ko­nul­duk­tan son­ra kör­fe­ze
do¤­ru ha­re­ket et­ti. Fa­kat var­d›k­la­r›n­da dü­man do­nan­ma­s›­n› bu­
la­ma­d›­lar, me­¤er on­lar No­va’ya git­mi­ler­di. Bu­nun üze­ri­ne Hay­
red­dîn Pa­a da on­la­r› bul­mak için he­men o ta­ra­fa yö­nel­di. Kör­fez
önün­den ge­çer­ken on­la­r›n ka­ra­kol ge­mi­le­ri­ne rast­la­d›­lar. Ka­ra­kol
ge­mi­le­ri Do­nan­mâ-y› Hü­mâ­yûn’u gö­rün­ce he­men ka­ç›p do­nan­
ma­la­r›­na ha­ber ver­di­ler. On­lar da Hay­red­dîn Pa­a’n›n kor­ku­sun­
dan Av­lon­ya’ya ka­ç›­yor­lar­d›. Bu ha­be­ri al›n­ca he­men ken­di­le­ri­ni
No­va’ya at­t›­lar.

43 “Özür, muh­terem kiiler nez­din­de kabul olunur.” demek­tir.

208
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

On­lar No­va’ya var­d›k­la­r›n­da Os­man­l› do­nan­ma­s› he­nüz de­niz­

de idi. On­lar da f›r­t›­na­ya ya­ka­lan­d›k­la­r›n­dan se­kiz adet hâs­sa ka­
d›r­ga­la­r› ya­ra al­d›. Rüz­gâ­r›n da­ha da id­det­len­me­si üze­ri­ne za­rû­rî
ola­rak Av­lon­ya li­ma­n›­na s›­¤›n­d›­lar.
Dü­man do­nan­ma­s›­n›n bar­ça­la­r› ve ka­d›r­ga­la­r› ta­mam ol­mu­tu.
An­cak ge­ri ka­lan ka­d›r­ga­lar­la eli bo dön­me­ye de âr edi­yor­lar­d›.
O f›r­t›­na­da No­va li­ma­n›­na s›­¤›n­d›k­la­r›n­da: “Bâ­ri bo git­mek­ten­se
bu ka­le­yi ala­l›m” de­yip No­va’ya gir­di­ler ve No­va’n›n be­yi de ka­
le­yi sa­vu­na­ma­d›­¤›n­dan ka­le­yi al›p, içi­ne al­t› bin si­lah­or koy­du­lar.
Bun­lar öy­le dü­man idi­ler ki, Av­ru­pa vi­lâ­yet­le­rin­de on­lar­dan da­ha
ha­ram-zâ­de­si, da­ha cen­gâ­ve­ri ve da­ha in­saf­s›­z› yok­tu. Bü­tün vi­lâ­
yet­ler­den bed-baht­la­r›, be­la­l›­la­r› ve ya­ra­maz­la­r› bu­lup, bi­rer iki­er
top­la­m›­lar­d›. Çün­kü on­la­r›n ol­duk­la­r› yer­de, kav­ga ve hu­zur­suz­luk
ek­sik ol­maz­d›. Onun için mem­le­ket te­miz­len­sin di­ye mem­le­ket­ler­
den ç›­ka­r›p top­la­ya­rak ge­mi­le­re al­m›­lar­d›. On­lar da mert­lik da­va­s›
et­tik­le­rin­den ve men­fa­at sa¤­la­mak için bu­na ra­z› olup kal­m›­lar­d›.
Dü­man do­nan­ma­s› No­va’y› al­d›k­tan son­ra: “Bar­ba­ros f›r­sat
bu­lup yi­ne üze­ri­mi­ze ge­lir.” di­ye he­men ka­ç›p k›­la­ma­ya git­ti­ler.
Öte yan­dan Hay­red­dîn Pa­a da Av­lon­ya’da And­rea Dor­ya’n›n
No­va’y› al­d›­¤›­n› ve Hay­red­dîn Pa­a ge­lir kor­ku­suy­la hiç bek­le­mek­
si­zin ora­dan ay­r›­l›p k›­la­ma­ya git­tik­le­ri­ni ha­ber al­d›. An­cak k›
mev­si­mi gel­di­¤in­den, ar­ka­s›n­dan git­me­yi dü­ün­me­di. Za­ten Sul­
tan Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri de emr-i e­rîf ya­z›p ka­p›­c›­ba­› ile
gön­der­mi­ti. Emr-i e­rîf­te:
“Sen ki la­lam Hay­red­dîn Pa­a’s›n! De­niz ga­zân mü­bâ­rek ol­sun.
K› mev­si­mi ya­k›n­d›r, ya­va ya­va ‹s­tan­bul’a ge­le­sin, bu­ra­da re­fah ve
is­ti­ra­hat­te ola­s›n” di­ye yaz­m›­t›. Bu­nun üze­ri­ne ora­dan ay­r›­la­rak mü­
câ­hid­ler di­yâ­r› olan ‹s­tan­bul’un yo­lu­nu tut­tu­lar. ‹s­tan­bul’a bü­yük en­
lik­ler için­de gi­ren Hay­red­dîn Pa­a ge­tir­di­¤i ga­ni­met­le­ri tak­dim et­ti.
Bü­yük gay­ret­le­rin­den ve ci­ha­d›n­dan mem­nun ka­lan Sul­tan Sü­
ley­man Han haz­ret­le­ri, ken­di­si­ne duâ edip hil’at­ler giy­dir­di.
O k›­› ‹s­tan­bul’da ge­çi­ren Hay­red­dîn Pa­a yi­ne ge­mi hiz­met­
le­riy­le ve ibâ­det­ler­le me­gul ol­du. Pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin dev­le­ti­nin
de­va­m› ve ev­ket ve aza­me­ti­nin art­ma­s› için du­âlar et­ti.

209
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

No­va’n›n Fet­hi
O k› ora­da ge­çer ve ni­hâ­yet ilk­ba­har ge­lir. Et­raf çi­çek­ler­le ve
çi­men­ler­le be­zen­me­ye ba­la­d›­¤› gi­bi bü­tün can­l›­lar­da bir gay­ret
ken­di­ni gös­te­rir. Gü­zel ses­li ku­lar ken­di li­san­la­r›n­ca fer­yad ede­
rek zi­kir ve tes­bih­le me­gul olur­lar. Ka­r›n­ca­lar, ar›­lar ve bü­tün
can­l›­lar ia­e der­di­ne dü­er­ler.
Bü­tün bu alâ­met­ler, mü­câ­hid­ler için der­ya mev­si­mi­nin gel­di­
¤i­nin ha­ber­ci­si­dir. Sul­tan Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri de Hay­red­dîn
Pa­a ben­de­si­ne, yi­ne yüz el­li adet ge­mi­den olu­an bir do­nan­ma
ha­z›r­la­y›p de­ni­ze ç›k­ma em­ri­ni ve­rir. O da bü­tün ha­z›r­l›k­la­r›­n› ya­
p›p he­men de­ni­ze aç›­la­rak ilk ön­ce No­va’ya yö­ne­lir. Ni­hâ­yet No­
va li­ma­n›­na ya­na­›p ka­ra­ya as­ker ç›­ka­r›r ve ka­le­yi ku­a­t›r. Ka­le
çev­re­si­ne si­per­ler kaz­d›­ra­rak ge­tir­di­¤i otuz ye­di adet to­pu ora­la­ra
yer­le­ti­rir. Bü­tün bu ön ha­z›r­l›k­lar se­kiz gün için­de ta­mam­la­n›r ve
ka­le­yi döv­me­ye ba­lar­lar.
Ç›­kar­ma­n›n yir­mi ikin­ci gü­nün­de ka­le­nin bir cep­he­si ha­rap
edil­di­¤in­den, he­men umû­mî bir hü­cum ya­p›­la­rak ku­le­ler­den bi­ri­
si tes­lim al›­n›r. Bu ana ka­dar top­lar­la, tam se­kiz bin iki yüz yir­mi
ye­di ta at›l­m›­t›r.
Top ve k›­l›ç ar­t›­¤› olan dü­man­lar kat­lo­lun­ma­mak için di­¤er
ku­le­ye s›­¤›­n›r­lar ve emân ta­lep eder­ler. Hay­red­dîn Pa­a da öl­
dür­me­mek üze­re emân ve­rir ve hep­si de esir al›­n›r. Ka­le­ye gi­rip
ta­ma­men fet­he­dil­dik­ten son­ra için­de ve d›­›n­da bu­lu­nan e­ya­la­r›n
ta­ma­m› al›­n›r. Top­la­r› dar yer­li ye­ri­ne ko­yu­lur. Ta­ma­m› yir­mi al­t›
pâ­re top yer­le­ti­ri­lir. Son­ra Hay­red­dîn Pa­a se­fe­re ka­t›­lan mü­câ­
hid­le­re ak›n için izin ve­rir. On­lar da ak›n edip bü­yük ga­ni­met­ler­le
dö­ner­ler. Ni­hâ­yet se­fer za­fer­le ne­ti­ce­len­di­¤in­den, hep­si top­la­n›p
No­va’dan ha­re­ket edi­le­rek se­lâ­met­le ‹s­tan­bul’a dö­ner­ler.
Bu son ha­ber de Fren­gis­tan di­ya­r›n­da du­yul­du­¤un­da bü­yük
yan­k› bul­du. Halk yas­la­ra bü­rün­dü, fer­yâd ve fi­gân­lar kop­tu. Çün­
kü bu ka­le­ye b›­ra­k›­lan cen­gâ­ver­ler dü­man­la­r›n en seç­kin­le­rin­den
olup, yer­le­ri­nin dol­du­ru­la­ma­ya­ca­¤› inan­c› yay­g›n­d›. O se­bep­le on­
la­r›n ki­mi­nin öl­dü­rü­lüp ki­mi­nin esir ol­ma­s› kâ­fir­le­ri çok üz­dü.

210
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

Bu­din Ka­le­si
Sul­tan Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri do­kuz yüz k›rk se­kiz se­ne­sin­
de (M. 1541) Bu­din se­fe­ri­ne ni­yet­le­nip biz­zat ha­re­ket et­ti­¤in­de
Hay­red­dîn Pa­a’ya yet­mi adet ka­d›r­ga do­na­ta­rak sa­hil­le­rin ko­
run­ma­s› em­ri­ni ver­mi­ti.
Pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin ace­le ola­rak Bu­din’e se­fe­re ç›k­ma­s›­n›n
se­be­bi u idi:
Sul­tan Sü­ley­man Han da­ha ön­ce Bu­din’i fet­het­ti­¤in­de ora­ya
Er­del Bân de­ni­len dü­ma­n› bey ta­yin et­mi­ti. Bu adam öl­mü ve
ye­ri­ne ge­çe­cek ve­li­ah­d› da bu­lun­ma­d›­¤›n­dan, ölüm ha­be­ri­ni alan
Avus­tur­ya kra­l› Fer­di­nand ge­lip Bu­din’i ku­at­m›­t›.
Ölen Bu­din be­yi­nin yi­¤it ve ve­fa­kâr bir ha­n›­m› var­d›. Bu ve­fa­kâr
ha­n›m, he­men idâ­re­yi ele ala­rak, ka­le­nin içi­ne gi­rip, top­la­r›­n› ve di­
¤er si­lah­la­r›­n› uy­gun yer­le­re yer­le­ti­re­rek ka­le­yi sa­vun­ma­ya ba­la­d›.
Ka­le­yi ku­a­tan kâ­fir­ler:
“Gel bu ka­le­yi sen bi­ze tes­lim et ve ko­ca­n›n mem­le­ke­ti­ne ç›k
git, ora­da hu­zur için­de bey gi­bi ya­a. Sa­na biz­den hiç­bir kö­tü­lük
gel­me­ye­cek­tir. Se­nin di­ni­nin dü­ma­n› olan Türk­ler­den ne bek­li­
yor­sun?” di­ye ha­ber­ler gön­der­dik­le­rin­de, öy­le ce­vap ver­di:
“Si­zin bil­me­di­¤i­niz çok ey­ler var. Sul­tan Sü­ley­man Han be­
nim ko­ca­ma: “Bu ka­le sa­na Al­lâh’›n emâ­ne­ti­dir.” di­ye ›s­mar­la­
m›­t›. Ko­cam da öle­ce­¤i­ni an­la­y›n­ca ba­na ka­le­nin anah­tar­la­r›­n›
emâ­net edip öy­le va­si­yet­te bu­lun­du:
“Sul­tan Sü­ley­man Han ba­na bu ka­le­yi emâ­net ver­mi­ti. Ben de
i­te im­di öl­mek üze­re­yim. E¤er ölür­sem, bu ema­ne­ti sa­k›n ha sâ­hi­
bin­den ba­ka kim­se­ye tes­lim et­me! E¤er bu emâ­ne­te h›­yâ­net edip
de dün­ya­l›k ey­le­re ra¤­bet ede­rek ba­ka­s›­na ve­rir­sen, bil­mi ola­s›n
ki âhi­ret gü­nün­de bu ka­le­yi ve anah­tar­la­r›­n› sen­den is­te­rim.” de­di.
“u an­da ben ha­yat­ta­y›m, do­la­y›­s›y­la bu ka­le­yi Sul­tan Sü­ley­
man Han’dan ba­ka hiç kim­se­ye tes­lim et­mem. E¤er siz­ler bu
ka­le­yi al­mak is­ti­yor­sa­n›z bi­raz sab­re­din, he­le bir sa­hi­bi gel­sin. Ben
emâ­ne­ti sa­hi­bi­ne tes­lim ede­yim, siz de on­dan al›r­s›­n›z. Bu­nun d›­
›n­da bu ka­le­yi al­ma­n›z müm­kün de­¤il­dir. E¤er bir­ta­k›m ent­ri­ka­lar

211
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

çe­vi­re­rek ve­ya oyun­lar oy­na­ya­rak be­ni al­da­t›p da elim­den al­ma­y›

dü­ü­nü­yor­sa­n›z bo bir ha­yal pe­in­de­si­niz de­mek­tir. Er­kek ars­lan
ne ka­dar ars­lan­sa, di­i ars­lan da o ka­dar ars­lan­d›r. ‹­te er i­te mey­
dân!” di­ye ce­vap ver­di.
Bu yi­¤it ve ve­fa­l› ka­d›n­dan hiç um­ma­d›k­la­r› ce­va­b› alan Avus­
tur­ya kra­l›­n›n son de­re­ce hu­zu­ru ka­ç›p, as­ker­le­ri­ne ge­ce gün­düz
-ara ver­mek­si­zin- ka­le­nin dö­vül­me­si em­ri­ni ver­di.
Ka­d›n he­men Sul­tan Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri­ni du­rum­dan ha­ber­
dar edip on­dan yar­d›m is­te­di. Sul­tan Sü­ley­man Han da ha­be­ri du­yar
duy­maz se­fer ha­z›r­l›k­la­r›­n› ta­mam­la­d›k­tan son­ra biz­zat or­du­su­nun ba­
›n­da ola­rak, dü­man­lar­la he­sap­la­mak üze­re Bu­din’e ha­re­ket et­ti.

‹s­pan­ya Kra­l› Bu­din Yo­lun­dan Ge­ri Dö­ner

‹s­pan­ya kra­l› da, Bu­din be­yi­nin ölüm ha­be­ri­ni al›n­ca, dos­tu
olan Avus­tur­ya kra­l› Fer­di­nend’a yar­d›m et­mek için yet­mi adet
ka­d›r­ga­dan olu­an bir do­nan­ma ha­z›r­la­y›p içi­ne ge­mi per­so­ne­li
d›­›n­da on iki bin as­ker ko­ya­rak Ve­ne­dik ya­k›n­la­r›n­da ka­ra­ya ç›k­
mak üze­re ha­re­ket et­ti. Ora­da Avus­tur­ya kuv­vet­le­riy­le bu­lu­a­rak,
Bu­din’e do¤­ru bir­lik­te git­me­yi dü­ü­nü­yor­du.
Ay­r›­ca ka­d›r­ga­lar­la Rum ta­raf­la­r›n­da Os­man­l›’ya âit ba­z› ka­le­
le­re ve köy­le­re ha­sar­lar ve­rip bu­ra­la­r› ya¤­ma­la­ma­y› ve ora­lar­da
ya­a­yan ehl-i ‹s­lâm’a s›­k›n­t› ve­rip on­la­r› her yön­den ren­ci­de et­
me­yi dü­ü­nü­yor­du. ‹s­pan­ya kra­l› bü­tün ha­z›r­l›k­la­r›­n› ve plan­la­r›­n›
bu­na gö­re yap­m›­t›.
An­cak ‹s­pan­ya kra­l›, Os­man­l› pâ­di­â­h› Sul­tan Sü­ley­man Han’›n
da dev­let ve ik­bâl ile biz­zat ‹s­tan­bul’dan ç›­k›p, Bu­din üs­tü­ne ha­re­
ket et­ti­¤i­ni ve or­du­su­nun mik­ta­r›­n› ö¤­re­nin­ce, onun­la sa­va­a­ma­
ya­ca­¤›­n› bil­di­¤in­den ak­l›­n› ba­›­na top­la­y›p, bu ni­ye­tin­den vaz­geç­ti.
Son­ra yi­ne bir fâ­sit dü­ün­ce­ye ka­p›­l›p:
Pâ­di­âh Sul­tan Sü­ley­man Han ye­rin­de yok­ken, do­nan­ma­ya
koy­du­¤u dü­man or­du­su­nu Rum ya­ka­s›n­da bir ye­re ç›­kar­ma­y›,
on­lar ka­ra­dan ve ken­di­si de biz­zat de­niz­den hü­cum et­mek üze­re
der­ya sa­hil­le­rin­de bir ka­le al­ma­y› ve li­ma­n›­na ge­mi­le­ri­ni çek­me­yi,

212
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

son­ra da bu­ra­lar­da bir­ta­k›m fe­sat­l›k­lar yap­ma­y› dü­ün­dü. Ta­bii

bu dü­man­lar Os­man­l› sul­ta­n›­n›n ted­bi­rin­den ha­ber­dar de­¤il­ler­di.
Çün­kü o, Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a’y› yet­mi adet ge­mi ile sa­hil­
le­rin ko­run­ma­s› için va­zi­fe­len­dir­mi­ti.
‹s­pan­ya kra­l›, Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a’n›n yet­mi adet ge­miy­
le der­yâ­ya ç›k­t›­¤› ha­be­ri­ni al›n­ca: “Bu ka­dar güç­le ge­lir­ken der­yâ­da
ona kim­se kar­› ko­ya­maz.” di­ye­rek o ha­ya­lin­den ve fâ­sit dü­ün­ce­
sin­den de vaz­ge­çe­rek, he­men ka­d›r­ga­s›­na bi­nip Ce­ne­viz’e do¤­ru
git­ti­¤i gi­bi, bü­tün do­nan­ma­s›­na da ulak­lar­la ha­ber gön­de­rip: “Her
ne­re­de ise­ler as­ker­le­ri ka­ra­ya ç›­kar­mak­s›­z›n he­men ge­ri dön­sün­ler
ve Ce­ne­viz’e gel­sin­ler.” de­di.
Ulak­lar ha­be­ri ula­t›­r›n­ca hep­si de Ce­ne­viz’e gel­di­ler. Ora­da
bü­tün as­ke­ri top­la­d›. Ken­di­le­ri­ne Bu­din yo­lu da ka­pan­m› ol­du­
¤un­dan, bu ka­dar bü­yük bir do­nan­ma ile biz­zat kal­k›p de­niz­le­re
aç›­l›p bu ka­dar mas­raf et­mi­ken, hiç­bir ey ya­pa­ma­dan eli bo
dö­nü­yor­lar­d›, bu da mo­ral­le­ri­ni bo­zu­yor­du.

K›­l›n­c›­n›­z› Öy­le Bir Ak­la ve evk­le Vu­run Ki...

Bu ara­da, Hay­red­dîn Pa­a pâ­di­â­h›n buy­ru­¤uy­la Ce­zâ­yir’i b›­
ra­k›p da ‹s­tan­bul’a git­me­ye ni­yet et­ti­¤in­de, ye­ri­ne ve­fa­kâr ve ka­bi­
li­yet­li bir ada­m›­n› ya­ni Ha­san A¤a’y› b›­rak­t›.
Ha­san A¤a hay­li âkil ve fi­râ­set sâ­hi­bi, ol­gun ve din­dâr bir kim­
se idi. Ay­n› za­man­da âlim ve eh­li­yet sa­hi­biy­di. Ken­di­si vü­cut ya­
p›­s› ba­k›­m›n­dan kü­çük­tü, an­cak yü­rek, ba­ha­d›r­l›k ve e­câ­at ba­k›­
m›n­dan çok bü­yük ki­iy­di. Cö­mert­lik­te ve ih­san­da da ge­ri de­¤il­di.
Ada­le­ti in­ce­den in­ce­ye gö­ze­tir, re­âyâ tâ­ife­si­ni çok se­ver­di. Halk
ile ara­s›n­da an­la­maz­l›k ve ge­çim­siz­lik ol­maz­d›. Hâ­s›l-› ke­lâm her
yön­den fay­da­l› ve iyi bir kim­sey­di. Hay­red­dîn Pa­a onun bü­tün
hal­le­ri­ne vâ­k›f ol­du­¤un­dan ye­ri­ne onu ve­kil tâ­yin edip, Ce­zâ­yir’i
ona tes­lim ve tev­cih et­mi­ti.
O da bu vi­lâ­ye­te bey olup, ül­ke ve mem­le­ke­tin­de adâ­le­ti hâ­kim
k›l­d›. Mem­le­ket ahâ­li­si de onu ken­di­le­ri­ne hâ­kim bi­lip, her hâ­li­ne
râ­z› ve â­kir olup ge­çi­nir­ler­di.

213
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Mem­le­ket sa­vun­ma­s› için de otuz adet ka­d›r­ga ve ka­li­te do­na­t›p

ha­z›r­la­m›­t›. He­men her gün ‹s­pan­ya mem­le­ket­le­ri­ne va­r›p, de­niz
k›­y›­s›n­da bu­lu­nan ka­le­le­re, e­hir­le­re ve köy­le­re ak›n­lar edip ha­sar­
lar ve­rir­ler­di. Der­yâ­da dü­man ge­mi­le­ri ra­hat­ça do­la­a­maz­lar, bir
ada­dan di­¤e­ri­ne ra­hat­ça gi­de­mez­ler­di. Bu se­bep­le ‹s­pan­ya kra­l›
her ne za­man do­nan­ma edip Rum ta­raf­la­r›­na git­mek is­te­se, ona:
“‹­te bu­ra­ya ya­k›n bir yer­de bu­lu­nan Ce­zâ­yir’de Bar­ba­ros’un
bir ku­lu otu­ru­yor ve de­vam­l› su­ret­te bi­zi ra­hat­s›z edi­yor. De­niz­de
ge­mi­le­ri­mi­zi ba­r›n­d›r­maz ve yü­rüt­mez ol­du. O¤­lu­muz­la, k›­z›­m›z­la,
ma­l›­m›z­la, ca­n›­m›z­la onun elin­den âciz kal­d›k. ‹n­san­la­r›­m›z onun
elin­de esir­dir, ba­ha­s›­n› öde­di­¤i­miz hal­de yi­ne ser­best b›­rak­maz.
Bu adam bi­ze Bar­ba­ros’tan da­ha faz­la ac› çek­tir­mek­te­dir. Ön­ce
ora­ya gi­de­lim.” di­ye­rek Ce­zâ­yir’e git­me­si­ni tel­kin eder­ler­di.
‹s­pan­ya kra­l› bu de­fa da yi­ne mah­sus­tan “Rum’a gi­de­lim” de­
yin­ce, bu sö­zü­nü ger­çek sa­n›p yi­ne ev­vel­ki gi­bi bey­ler ba kal­d›­r›p:
“Bi­zim Rum’da ne­miz var­d›r ki ora­ya gi­de­lim? Ge­lin im­di Ce­
zâ­yir’e gi­de­lim. Çün­kü o bi­zi de­vam­l› ola­rak hu­zur­suz et­mek­te­dir,
bi­ze hiç ra­hat yü­zü gös­ter­me­mek­te­dir. E¤er Ce­zâ­yir’e gi­der­sen
sa­na her yön­den des­tek olu­ruz, ak­si hal­de bi­zim sa­na zer­re ka­dar
yol­da­l›­¤›­m›z ol­maz.” di­ye is­ya­n› ça¤­r›­t›­ran hay­li söz söy­le­di­ler.
Mel’un kral bu si­tem do­lu söz­le­ri du­yun­ca hu­zu­ru kaç­t›. Za­ten
ken­di­si de Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a’n›n kor­ku­sun­dan Rum ta­ra­f›­
na git­mek is­te­mi­yor­du, an­cak kim­se­ye de söy­le­ye­mi­yor­du. Böy­le
eli bo dön­mek­ten de uta­n›­yor­du. Bu ka­dar tan­ta­na ile ç›­k›p, bu
ka­dar mas­raf et­tik­ten son­ra eli bo dön­mek ola­cak ey de­¤il­di.
Bu se­bep­le ken­di­si de Ce­zâ­yir’e git­me­ye me­yil­liy­di. Ma­iye­tin­de­ki
bey­le­rin bu söz­le­ri de ken­di­si­ne ce­sa­ret ve­rin­ce Ce­ne­viz’e ge­tir­di­¤i
yet­mi adet ka­d›r­ga­n›n ya­n›­s›­ra dört yüz adet bar­ça­ya, dört bin at­l›
ve bir ni­ce bin tü­fek­çi ve sâ­ir cen­gâ­ver­ler­den olu­an el­li bin as­ker
ko­yup, kra­l›n ken­di­si de biz­zat o do­nan­ma­ya gi­rip 28 Ce­ma­zi­ye­la­
hir 948 (19 Ekim 1541) Per­em­be gü­nü ikin­di vak­tin­de ge­lip, Ce­
zâ­yir’in kar­›­s›n­da yel­ken­le­ri­ni in­di­re­rek de­mir­le­ri­ni b›­ra­k›p yat­t›­lar.
Öy­le ki de­ni­zin yü­zü san­dal­lar­la do­lup, ge­mi di­rek­le­riy­le süs­

214
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

len­mi ka­d›r­ga­lar ise âde­tâ da¤­lar gi­bi du­rur­lar­d›. Mü’min­ler de

on­la­r›n ka­la­ba­l›­¤›­n› do­nan­ma­s›­n›n ih­ti­a­m›­n› ve ha­re­ket­le­ri­ni kor­
kuy­la hay­ret­le ve deh­et­le sey­re­der­ler­di. Zî­râ hiç­bir za­man böy­le­
si­ne ka­la­ba­l›k ve do­na­n›m­l› dü­man ora­ya gel­me­mi­ti.
Ha­san Bey de bu du­ru­mu, yâ­ni o ih­ti­am­l› do­nan­ma­y› ve bu
do­nan­ma­n›n Müs­lü­man­lar­da uyan­d›r­d›­¤› ha­yal k›­r›k­l›­¤›­n› gö­rün­ce,
he­men bü­yük bir di­van top­la­y›p mem­le­ket ile­ri ge­len­le­ri­ni, e­ra­f›,
âlim­le­ri ve as­ker­le­ri ça­¤›r­t›p, on­la­ra söz ve­rip gö­nül­le­ri­ni al­d›k­tan
son­ra sö­ze ba­la­ya­rak:
“Bu gü­ne ka­dar her bi­ri­niz re­fâh, hu­zur, sü­rûr, se­lâ­met ve âfi­
yet­tey­di­niz. im­di dü­man ge­lip ka­p›­m›­za da­yan­d›. im­di her bi­
ri­niz ma­l› için, ca­n› için, r›z­k› için, ço­cuk­la­r› için, Al­lâ­hü Te­âlâ’n›n
r›­za­s› için, Re­sü­lül­lâh Haz­ret­le­ri’nin ho­nut­lu­¤u için, Os­man­l› pâ­
di­â­h› ad›­na, dîn ve e­ri­at yo­lu­na er gi­bi olun! Dü­man­dan hiç
kork­ma­y›n! K›­l›­c›­n›­z› öy­le bir ak ve evk­le vu­run ki, ölen­le­ri­niz
e­hîd, ka­lan­la­r›­n›z sa­îd olur. Bi­lir­si­niz ki bu dün­ya ölüm­lü­dür,
bu­ra­da ka­l›n­maz. E¤er bu dün­ya­da bir kim­se kal­say­d›, iki ci­han
fah­ri, Haz­ret-i Mu­ham­med Mus­ta­fa (sal­la’llâ­hü aley­hi ve sel­lem)
Efen­di­miz ka­l›r­d›. O da kal­ma­d›­¤›­na gö­re, ca­n›­m›­za, ma­l›­m›­za,
ai­le ve ef­ra­d›­m›­za kas­te­den böy­le­si bir az›­l› din dü­ma­n› ile sa­
va­mak bi­zim için bir sa­âdet de­¤il mi­dir? Biz ba­› ve ca­n› böy­le
bir yer­de ve böy­le bir u¤ur­da fe­da et­me­ye­cek­sek ni­çin ta­›­r›z? Bu
ömür ser­mâ­ye­si­nin de­¤e­ri ne­dir ki, e­hâ­det gi­bi pa­ha bi­çil­mez bir
mü­cev­her­le de­¤i­me­ye­lim? Bu vi­lâ­yet­ler es­ki­den be­ri hep k›­l›ç ile
fet­he­dil­mi­ler­dir. E¤er vâ­de­si dol­ma­m›­sa Al­lâh’›n ina­ye­tiy­le man­
sûr ve mu­zaf­fer olu­ruz. Zî­râ nus­ret ve za­fer Hakk’›n­d›r. Biz Hak
eh­li­yiz on­lar ise hep ehl-i bâ­t›l­d›r, uma­r›z ki Hak Süb­hâ­ne­hü ve
Te­âlâ Haz­ret­le­ri bu yol­da bi­ze yar­d›m­c› olur.
im­di siz­ler er gi­bi olun ve mert­çe çar­p›­›n. ‹n­â­al­lâh! Bu u¤ur­
da bi­zim­le bir­lik­te olan­la­r›­n›­za mad­dî ve ma­ne­vî ri­ayet­ler olu­nur.
Biz eli­miz­den ge­len gay­re­ti gös­te­ri­riz. Gel­me­yen­le­ri­ni ise efen­di­
mi­ze arz ede­riz. O da Âsi­tâ­ne-i Sa­âdet’ten her ne mak­sû­du­nuz
var­sa in­â­al­lâh gön­de­rir.” di­ye­rek söz­le­ri­ni ta­mam­la­d›.

215
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

Di­van­dan ön­ce ‹s­lâm as­ke­rin­de olan kor­ku ve ür­per­ti Ha­san

A¤a’n›n bu va­az ve na­si­ha­tin­den son­ra kay­bol­du­¤u gi­bi, kalp­le­ri­ne öy­
le bir te­sir et­ti ki san­ki her bi­ri bi­rer ej­der­ha olup, ön­le­rin­de bek­le­yen
dü­man do­nan­ma­s› m›­d›r yok­sa ba­ka bir ey mi­dir fark edil­mez­di.
Ha­san A¤a, gâ­zi­le­rin her bi­ri­nin gön­lü­nü al›p, el­le­ri­ne si­lah ve
mü­him­mat da­¤›t­t›k­tan son­ra as­ker­le­re bah­î ve ih­sân­lar­da bu­lun­
du. Ora­da bu­lu­nan bü­yük kü­çük her­kes ha­y›r du­âlar edip:
“Al­lâh Te­bâ­re­ke ve Te­âlâ haz­ret­le­ri siz­le­re nus­ret on­la­ra da
hüs­ran ve be­lâ ver­sin. Bi­zim ca­n›­m›z ve ba­›­m›z ‹s­lâm yo­lu­na fe­dâ
ol­sun. Se­nin­le bir­lik­te ölün­ce­ye ka­dar çar­p›­›­r›z” di­ye­rek her bi­ri­si
kal­k›p ha­z›r­l›k yap­mak için ora­dan ay­r›l­d›­lar.
Ha­san A¤a da kal­k›p ab­dest ala­rak iki re­kat na­maz k›l­d›k­tan
son­ra el­le­ri­ni aça­rak:
“Ey âlem­le­rin Rab­bi! Ben se­nin âciz bir ku­lu­num. Be­ni din dü­
man­la­r› ya­n›n­da utan­d›r­ma, yüz ak­l›­¤› ile nus­ret ih­san ey­le!” di­ye
du­âlar et­ti. Son­ra Fâ­ti­ha-i e­rî­fe ve Fe­tih Sû­re­si’ni oku­yup, Al­
lâh’a te­vek­kül ede­rek “niy­yet-i ga­zâ, kasd-› küf­fâr” di­ye­rek si­la­h›­n›
ku­an­d› ve k›­l›­c›­n› boy­nu­na as­t›k­tan son­ra ars­lan gi­bi yü­rü­ye­rek
as­ker­le­ri­nin ni­zam ve in­ti­za­m› ile me­gul ol­du.

Ma¤­ru­run Dü­ma­n› Haz­ret-i Al­lâh’t›r

Öte yan­dan dü­man as­ke­ri de ta­ma­men ge­mi­le­rin­den ç›­k›p
bir bir ça­d›r­la­r›­n› kur­du­lar ve si­per­ler kaz­ma­ya ba­la­d›­lar. ‹s­pan­ya
kra­l› ise Ce­zâ­yir be­yi Ha­san Bey’in bu ce­sa­re­ti­ni gö­rüp or­ta­ya
koy­du­¤u ça­ba­ya hay­ret ede­rek:
“u ie ba­k›n ki he­nüz azad olun­ma­m› bir kö­le, bu ka­dar uy­
gun­suz i­ler ya­p›p bu de­re­ce edep d›­› ha­re­ket­ler­de bu­lun­du­¤u
gi­bi, böy­le­si ted­bir­ler ala­rak be­nim gi­bi bir hü­küm­da­ra mey­dan
okur. Ben Sul­tan Sü­ley­man Han ile çar­p›­mak is­ter­ken, be­nim
kar­›­ma böy­le bi­ri­si ç›­kar ve ba­na mey­dan okur. im­di Me­sîh hak­
k› için ona bir i ede­yim ki, hiç­bir za­man­da, hiç­bir mem­le­ket­te
ve hiç­bir sa­va­ta böy­le bir i edil­me­sin.” de­dik­ten son­ra kâ­ti­bi­ni
ça­¤›rt­t› ve kâ­ti­be, Ha­san Bey’e hi­ta­ben öy­le bir mek­tup yaz­d›r­d›:

216
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

“‹s­pan­ya kra­l›n­dan Ce­zâ­yir be­yi Ka­ra Ha­san A¤a’ya:

Mek­tu­bum sa­na ula­t›­¤›n­da ak­l›­n› ba­›­na top­la­y›p gö­zü­nü aça­
s›n. E¤er ak­l›n ba­›­na gel­mi­se bo­¤a­z›­na men­dil ba¤­la­y›p, Ce­zâ­yir
Ka­le­si’nin anah­tar­la­r›­n› da ya­n›­na ala­rak hu­zu­ru­ma ge­le­sin, bel­ki
o za­man su­çun ba­¤›­la­n›r da öl­dü­rül­mek­ten kur­tu­lur­sun. Yok­sa
ka­le­nin ta­›­n› de­ni­ze dök­tü­rü­rüm de or­ta­l›k­ta ne sen ka­l›r­s›n, ne
de “efen­dim” de­di­¤in ih­ti­yar Bar­ba­ros ka­l›r. Son­ra da mem­le­ke­ti­
ni­zi yer­le bir ede­rim.
Zî­râ ben duy­dum ki sen H›­ris­ti­yan­la­r› de­niz­de bu­lup al­d›­¤›n­da,
“Ce­zâ­yir’de esir çok­tur, ba­na esir ge­rek­mez, ba­na nam lâ­z›m”
di­ye­rek H›­ris­ti­yan­la­r›n bo­yun­la­r›­n› vu­rur­mu­sun. Ben de se­nin
ba­›­n› ken­di elim­le kes­mek için aziz­le­rin ba­›­na ye­min et­mi­tim.
Se­nin için be­nim elim­den kur­tul­mak im­kân­s›z­d›r. An­cak ken­di­li­
¤in­den ge­lip özür­ler di­le­yip ayak­la­r›­ma ka­pa­n›r­san, o za­man bel­ki
se­ni af­fe­der mem­le­ke­ti­ne gön­de­ri­rim.
Ama Ce­zâ­yir’i sa­va­a­rak al›­r›m da öy­le eli­me ge­çer­sen, ar­t›k
se­ni be­nim elim­den kim­se ala­maz.
Bu­nun d›­›n­da bü­tün as­ke­ri­ni k›­l›ç­tan ge­çi­ri­rim. Sa­na nam ve
öh­ret ne ka­dar lâ­z›m­sa, ba­na da o ka­dar lâ­z›m­d›r.
Ey Ce­zâ­yir be­yi! Bi­lir­sin ki ben bü­tün H›­ris­ti­yan­la­r›n kra­l›­y›m,
bü­tün H›­ris­ti­yan mil­le­ti be­nim hü­küm­ran­l›­¤›m al­t›n­da­d›r. Sen kim
olu­yor­sun ki be­nim gi­bi bir hü­küm­dar­la boy öl­çü­me­ye kal­k›­a­rak,
ba­na kar­› koy­mak ve be­nim­le sa­va­mak is­ter­sin. Se­nin efen­din
Bar­ba­ros’u Tu­nus’tan pa­buç­suz ola­rak ka­ç›r­d›­¤›­m› bi­lir­sin. u hal­
de gö­zü­nü iyi aç ve be­ni iyi din­le ki be­nim, bu ezi­ci kuv­vet­le bu
ta­ra­fa gel­mek­ten mak­sa­d›m Ce­zâ­yir’i al­mak­t›r. As­ke­rim çok, az›­
¤›m çok, ma­l›m çok­tur. As­la hiç­bir s›­k›n­t›m ve en­di­em yok­tur.
‹­te bü­tün bun­la­r› bil­me­ni is­te­rim ki ha­be­rim yok­tur di­ye ma­ze­ret
gös­ter­me­ye­sin.”
Kra­l›n el­çi­si mek­tu­bu ala­rak Ce­zâ­yir Ka­le­si’n›n ka­p›­s›­na ge­lip
nö­bet­çi­ler­den izin ala­rak Ha­san Bey’in hu­zu­ru­na gel­di ve mek­tu­
bu tak­dim et­ti. O da Frenk­çe ya­z›l­m› olan mek­tu­bu al›p oku­duk­
tan son­ra, o da ce­va­ben:

217
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

“Ey mel’un! Mek­tu­bun ba­na ula­t›. im­di sen han­gi hü­küm­

dar­l›k da­va­s›­n› gü­dü­yor­sun? Sen an­cak hi­le ve de­si­se ile i ya­pan
din­siz ve mel’un bir kö­pek­sin! Bü­tün he­ze­yan­la­r›n ma­lu­mum ol­
du, elin­den ge­le­ni ar­d›­na koy­ma.
E¤er sen gü­cün­le ve kuv­ve­tin­le gu­rur­la­n›­yor­san, ben de bü­tün
kâ­ina­t› yok­tan var eden Al­lâ­hü Te­âlâ Haz­ret­le­ri’nden yar­d›m is­te­
rim. u­nu iyi bil ki, az as­ker ile çok as­ke­ri ma¤­lub et­mek, o giz­li ve
âi­kâr her e­yi bi­len Rab­bi­min eze­lî âde­ti­dir, dü­man ile cenk et­
mek, bir Müs­lü­man için en e­ref­li bir va­zi­fe ve bir if­ti­har ve­si­le­si ol­
du­¤u gi­bi, Al­lâh ka­t›n­da yük­sek de­re­ce­ler ka­zan­ma­s›­na da se­bep­tir.
Se­nin gi­bi ben­lik dâ­va­s› gü­den ni­ce mel’un­lar Ce­zâ­yir’i al­mak
için ge­lip, boz­gu­na u¤­ra­ya­rak ac›­na­cak bir hal­de ar­ka­la­r›­na ba­ka
ba­ka y›­k›­l›p git­mi­ler­dir. Al­lâh’tan te­men­nî ede­rim ki, sen da­ha
be­ter ola­s›n. Çün­kü ma¤­ru­run dü­ma­n› Haz­ret-i Al­lâh’t›r.
Ö¤­ren­dim ki be­nim efen­dim ile ve­yâ Sul­tan Sü­ley­man’la vu­
ru­mak is­ter­mi­sin. ‹­te ben Sul­tan Sü­ley­man haz­ret­le­ri­nin ed­nâ
ku­lu­nun ben­de­si­yim. Sen bu­ra­ya gel­di­¤i­ne gö­re ön­ce ba­na ce­vap
ve­rip bu ka­le­yi al da, on­dan son­ra o ka­le­le­ri ala­s›n. im­di­ye ka­dar
bu li­ma­na ge­len do­nan­ma­lar bu­ra­dan her ne al›p git­mi­ler­se, in­
â­al­lâh sen de da­ha faz­la­s›­n› al›r­s›n.” di­ye yaz­d›.
Ha­san Bey’in ce­va­b› ‹s­pan­ya kra­l›­na ge­lin­ce, mel’un kral bü­
yük bir öf­ke­ye ka­p›­la­rak: “He­men te­dâ­rik gö­rün” di­ye em­ret­ti.

id­det­li Ya¤­mur­lar, Kâ­fir­le­rin Ba­ru­tu­nu Is­la­t›n­ca

Ha­san Bey mek­tu­bun ce­va­b›­n› yaz­d›k­tan son­ra an­la­d› ki dü­
man­lar dur­ma­y›p ha­z›r­l›k yap­mak­ta, he­men o da adam­la­r›­n› top­
la­ya­rak on­la­ra:
“im­di biz bun­la­r›n üze­ri­ne ge­ce ile bas­k›n ya­p›p öy­le bir i
ede­lim ki bir mik­tar bu­run­la­r›­n›n ye­li ç›k­s›n da ken­di­le­ri­ni faz­la
yük­sek­ler­de gör­me­sin­ler, ›rz, na­mus ve va­kar­la­r› bo­zu­lup, gu­rur
ve sü­rûr­dan mah­rum kal­s›n­lar” de­di.
Bu­nun üze­ri­ne Türk yol­da­la­r›n­dan al­t› yüz yi­¤it se­çip, ken­di
ya­n›­na da iki bin at­l› Arap as­ker­le­rin­den al›p, ge­ce ya­r›­s› ka­le­den

218
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

ç›k­t›. Dü­ma­n›n üst ya­n›n­dan hü­cu­ma kal­k›p “Al­lâh! Al­lâh!” sa­

da­la­r›y­la al­t› yüz si­lah­l› as­ker bir an­da dü­ma­n›n üs­tü­ne sal­d›­r›n­ca,
dü­man kor­ku­ya ka­p›­la­rak yer­le­rin­den f›r­la­d›­lar ve a­k›n­l›k­tan sa­
ba­ha ka­dar bir­bir­le­ri­ni k›r­d›­lar. Sa­bah olun­ca da mü­câ­hid­ler tü­fek­
ler­le ate­e ba­la­ya­rak üzer­le­ri­ne ya¤­mur­lar gi­bi mer­mi ya¤­d›r­d›­lar.
Son­ra da dö­nüp ka­le­ye gel­di­ler.
Böy­le um­ma­d›k­la­r› bir bas­k›n­la kar­›­la­ma­la­r› dü­man­la­r›n mo­ra­
li­ni bo­zup hu­zur­la­r›­n› ka­ç›r­d›. Çün­kü bu bas­k›n­da üç bi­nin üze­rin­de
dü­man öl­mü­tü. Böy­le­ce ‹s­pan­ya kra­l›­n›n iti­ba­r› ta­ma­men sar­s›l­d›.
Mü’min­le­rin ise umu­la­n›n üze­rin­de inâ­yet ve hi­dâ­ye­te ka­vu­
ma­la­r› mel’un kra­l› çi­le­den ç›­kar­d›. O öf­key­le he­men ka­le­yi dö­vüp
y›k­mak için iki yüz adet top ç›­kart­t›. An­cak Al­lâh’›n hik­me­tiy­le
o ge­ce pek çok ya¤­mur ya¤­ma­s› ve rüz­gâ­r›n ters es­me­siy­le de­
niz­de f›r­t›­na id­det­len­di. Öy­le ki, içi a¤›r si­lah­lar­la, mü­him­mat­la
ve top­lar­la do­lu olan kal­yon­lar ve bar­ça­lar ba­ta­rak de­ni­zin di­bi­ni
boy­la­d›. Ka­ra­da olan as­ker de bu va­zi­yet kar­›­s›n­da bir­bi­ri­ne ka­r›­
›p, ba­la­r›­n›n kay­g›­s›­na dü­tü­ler. Za­ten id­det­li ya¤­mur ba­rut­la­r›­n›
›s­lat­t›­¤›n­dan top­la­r›n ve tü­fek­le­rin de et­ki­si kal­ma­d›. O gün san­ki
dü­ma­n›n ba­la­r›­na k›­yâ­met kop­tu.
Kâ­fir­le­rin pe­ri­an­l›­¤›­n› gö­ren Ha­san Bey, gâ­zi­le­rin önü­ne dü­
e­rek “Al­lâh! Al­lâh!” sa­dâ­la­r›y­la d›­a­r› ç›­k›p dü­man­la­r›n üze­ri­ne
hü­cum et­ti. Dü­man­lar her ne ka­dar ça­d›r­la­r›­na kaç­m›­lar­sa da
cenk bo­ru­su ça­l›n­d›­¤›n­dan, mü’min­ler ak­la, evk­le ve mert­çe öy­le
bir sal­d›r­d›­lar ki sa­va­›n id­de­ti­ni an­lat­mak müm­kün de­¤il.
As­ker­le­ri­nin pe­ri­an­l›­¤›­n› gö­ren ‹s­pan­ya kra­l›, ya­n›n­da bu­lu­nan
yir­mi bin as­ke­riy­le bir­lik­te biz­zat ‹s­lâm or­du­su­nun üs­tü­ne yü­rü­dü.
Ara­la­r›n­da iki sa­at sü­rey­le çok id­det­li çar­p›­ma ol­du. Dört bi­nin üze­
rin­de dü­man ye­re se­ril­di. Bu he­zi­me­ti gö­ren dü­man as­ke­ri­nin mo­
ra­li bir kat da­ha bo­zul­du. Mü’min­ler ise mü­him bir ka­y›p ver­me­di­ler.

Dü­man Or­du­su­na K›­yâ­met­ler Kop­tu

Dü­man as­ker­le­ri ka­ra­ya ç›k­t›k­la­r›n­da, ge­mi­ler­den yi­ye­cek­le­ri­
ni gün­lük ola­rak ve ih­ti­yaç duy­duk­ça al›­yor­lar­d›. Faz­la­dan ç›­kart­

219
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

ma­m›­lar­d›. An­cak, f›r­t›­na ç›­k›n­ca üç gün üç ge­ce ge­mi­le­re ya­na­

a­ma­d›k­la­r›n­dan bir ey yi­ye­me­di­ler ve aç kal­d›­lar. Ge­mi­ler­den
ta­ma­men ümit­le­ri­ni kes­tik­le­rin­den, bin­mek için ge­tir­dik­le­ri at­la­r›
da ke­sip, pi­i­rip ye­di­ler.
Öy­le bir f›r­t›­na ç›k­m›­t› ki dü­man ge­mi­le­rin­den, bar­ça­la­r›n­
dan ve ka­d›r­ga­la­r›n­dan yüz otuz al­t›­s› ka­ra­ya vur­du. Ka­d›r­ga­lar­dan
dör­dü ise hiç za­rar gör­me­den li­ma­na gir­di.
Bu par­ça­la­nan ge­mi­le­rin için­den -yüz el­li­si Türk, ge­ri ka­la­n›
da Arap­lar­dan ol­mak üze­re- ta­ma­m› bin dört yüz Müs­lü­man esir
kur­tul­du. Bu ge­mi­ler­de bu­lu­nan dü­man­la­r›n bir­ço­¤u de­niz­de
bo­¤ul­du­¤u gi­bi, bir­ço­¤u da k›­l›ç­tan geç­ti. Hâ­s›l-› ke­lâm dü­man
or­du­su­na k›­yâ­met­ler kop­tu, ba­la­r›­na çe­it çe­it fe­lâ­ket­ler gel­di.
Ge­ri ka­lan­la­r› da gör­dü­ler ki s›­¤›­na­cak­la­r› bir yer yok, ac­zi­yet ve
ça­re­siz­lik için­de ne ya­pa­cak­la­r›­n› a­›r­d›­lar. Ge­mi­le­ri­nin ki­mi mü­
him­ma­t›y­la git­ti, ki­mi de rüz­gâ­r›n id­de­tin­den li­ma­na ya­na­a­ma­d›­
¤›n­dan sal­la­n›p du­ru­yor­du.
Mü­câ­hid­ler ise f›r­sat bul­duk­ça bas­k›n dü­zen­li­yor­lar­d›. Dü­man­
la­r›n üze­ri­ne bun­ca ga­da­bul­lâh ve h›­mul­lâh in­di­¤in­den, b›­rak ka­
le­yi al­ma­y› ken­di ba­la­r›­n› kur­tar­ma­ya bi­le güç ye­ti­re­mi­yor­lar­d›.
Ni­hâ­yet ba­r›n­ma im­kân­la­r› kal­ma­d›­¤›n­dan ora­dan ha­re­ket­le
es­ki bir ka­le ye­ri olan Tem­ni­tos Bur­nu’na var­d›­lar. De­niz­de sa¤­
lam ka­lan dü­man ge­mi­le­ri ve ‹s­pan­ya kra­l› da as­ker­le­ri­ni ala­rak
ora­ya ha­re­ket et­ti. Mü­câ­hid­ler on­la­r› gö­rüp, he­men ha­z›r­l›k ya­
pa­rak ka­le­den ç›­k›p, dü­man as­ke­ri­nin ar­d›­na dü­tü­ler ve ya­k›n­
la­r›n­da bu­lu­nan neh­re va­r›n­ca­ya ka­dar ya­ka­la­d›k­la­r›­n› k›­l›ç­tan ge­
çir­di­ler. Ya¤­mur su­la­r›­n›n da ka­t›l­ma­s›y­la neh­rin su­yu art­t›­¤›n­dan
dü­man­lar neh­ri ge­çe­me­yip ora­da kal­d›­lar. Mü’min­ler de pe­le­
rin­den gel­di­¤i için, ar­t›k kur­tu­lu ça­re­le­ri kal­ma­d›­¤›n­dan göz­le­ri­ni
ka­rar­ta­rak neh­re gir­di­ler. Böy­le­ce ço­¤u bo­¤ul­du­lar. Su­da bo­¤u­
lan­la­r›n sa­y›­s› bi­lin­me­mek­le bir­lik­te, ora­da ölen­le­rin sa­y›­s› on iki
bi­nin üze­rin­dey­di.
Ni­hâ­yet ça­re­siz ka­la­rak, 26 Re­ceb 948 (15 Ka­s›m 1541) tâ­ri­hin­
de mah­cu­bi­yet içe­ri­sin­de ge­mi­le­ri­ne bi­nip o di­ya­r› terk ede­rek mem­

220
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

le­ket­le­ri­ne do¤­ru ha­re­ket et­tik­le­ri za­man yi­ne bir f›r­t›­na ç›­k›p ge­mi­le­
ri­ni Be­câ­ye ta­ra­f›­na at­t›. Pek çok ge­mi­le­ri de bu f›r­t›­na­da bat­t›.
‹s­pan­ya kra­l› be yüz adet ge­mi­lik bir do­nan­ma ve el­li bin as­
ker­le ç›k­t›­¤› se­fer­den, an­cak bir­kaç adet ge­mi ve be al­t› bin as­ker­
le kur­tu­lup dü­man ya­ka­s›­na çe­ki­lip git­ti.
Gâ­zi Ha­san A¤a, sa­va­›n sey­ri­ni ve ne­ti­ce­si­ni ba­tan so­na
taf­si­lat­l› ola­rak yaz­d›r­d›k­tan son­ra bir kal­yon do­nat­t›. Kal­yo­nu
ga­ni­met­ler­le dol­dur­du. Ay­r›­ca ge­rek Sul­tan Sü­ley­man Han haz­
ret­le­ri­ne ve ge­rek Hay­red­dîn Pa­a’ya ve di­¤er vü­ze­râ ile dev­let
adam­la­r›­na çe­it­li he­di­ye­ler ha­z›r­la­y›p De­li Meh­med Kap­tan ku­
man­da­s›n­da ‹s­tan­bul’a gön­der­di.
Kal­yon Ce­zâ­yir’den ay­r›l­d›k­tan yir­mi gün son­ra se­lâ­met­le
‹s­tan­bul’a var­d›. O gün ‹s­tan­bul’da za­fer en­li­¤i ol­du.
De­li Meh­med Kap­tan, Hay­red­dîn Pa­a’n›n ya­n›n­da ye­ti­ti­¤in­
den, he­men onun­la bu­lu­up has­ret gi­der­di­ler. Hay­red­dîn Pa­a bu­
na çok mem­nun olup se­vin­di. De­li Meh­med Kap­tan Gâ­zi Ha­san
A¤a’n›n Hay­red­dîn Pa­a’ya yaz­d›­¤› mek­tu­bu ver­di. Ay­r›­ca Sul­tan
Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri­nin mek­tu­bu­nu da Hay­red­dîn Pa­a’ya
tes­lim et­ti. Hay­red­dîn Pa­a o za­man kap­tan pa­a idi. Ce­zâ­yir oca­
¤›n­dan ol­ma­s› do­la­y›­s›y­la, oca­¤›n i­le­ri­ne yar­d›m­c› olur ve ocak­la
if­ti­har eder­di. Öy­le ki Ce­zâ­yir oca­¤› Hay­red­dîn Pa­a’ya do­¤up
bü­yü­dü­¤ü yer­den da­ha se­vim­li ge­lir­di. Bil­has­sa ken­di ye­ri­ne ve­kil
b›­rak­t›­¤› Ha­san A¤a’n›n bu de­re­ce kah­ra­man­l›k or­ta­ya koy­ma­s›
ken­di­si­ni son de­re­ce se­vin­mi, san­ki dün­ya­lar onun ol­mu­tu.
Mek­tu­ba ilâ­ve ola­rak Ce­zâ­yir’in du­ru­muy­la il­gi­li De­li Meh­med Kap­
tan’›n li­sa­nen nak­let­tik­le­ri ha­ber­ler Hay­red­dîn Pa­a’y› da­ha da mes­rur
ede­rek, göz­le­rin­den mü­bâ­rek sa­ka­l› üze­ri­ne ya¤­mur ta­ne­le­ri gi­bi ya­lar
ak­t›. El­le­ri­ni aça­rak “Al­lâh’›m on­la­ra yar­d›m et.” di­ye duâ et­ti.
Son­ra pâ­di­âh haz­ret­le­ri için ge­len he­di­ye­le­ri al›p, at›­na bi­
ne­rek Ce­zâ­yir gâ­zi­le­riy­le bir­lik­te ge­lip Bâb-› Hü­mâ­yûn ka­p›­s› ile
sa­ray hav­lu­su ara­s›n­da dur­du­lar.
“Ce­zâ­yir­li kul­la­r›n hâk-i pâ­yi­ne yüz sür­me­ye gel­di­ler.” di­ye pâ­
di­âh haz­ret­le­ri­ne tel­his olu­nun­ca o da ka­fe­se gel­di. Ce­zâ­yir­li yi­

221
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

¤it­le­ri gör­dük­ten son­ra el­le­ri­ni aça­rak, Ce­zâ­yir oca­¤› için ve gâ­zi­

ler için du­âlar edip: “Al­lâ­hü Te­âlâ siz­le­ri ilâ-ni­hâ­ye dü­man­la­r›­n›z
üze­ri­ne man­sur ve mu­zaf­fer ey­le­sin.” de­di. Son­ra on­la­ra hil’at­ler
giy­di­rip bah­i­ler ver­di.
On­lar yer­le­ri­ne git­tik­ten son­ra Hay­red­dîn Pa­a bir­ka­ç›y­la bir­
lik­te pâ­di­âh haz­ret­le­ri­nin hu­zu­ru­na ka­bul edi­le­rek Gâ­zi Ha­san
A¤a’n›n mek­tu­bu­nu tak­dim et­ti. Sul­tan Sü­ley­man Han biz­zat
mek­tu­bu aç›p oku­yun­ca se­vin­cin­den göz­le­rin­den ya­lar dö­kül­dü.
On­la­ra tek­rar du­âlar et­tik­ten son­ra Hay­red­dîn Pa­a’ya:
“Ber­hu­dar ol mü­câ­hid la­lam. Ger­çek­ten med­het­ti­¤in­den da­ha
faz­la imi, Ce­zâ­yir’de ye­rin bo kal­ma­m›” de­di.
Sul­tan Sü­ley­man Han haz­ret­le­ri Ce­zâ­yir be­yi Ha­san A¤a’ya
ga­za­s›­n› teb­rik et­ti­¤i bir mek­tu­bun ya­n› s›­ra bir de ken­di­si­ni Ce­zâ­
yir bey­ler­be­yi ta­yin et­ti­¤i­ne dâ­ir hatt-› hü­mâ­yûn yaz­d›.
Ay­r›­ca çe­it­li he­di­ye­ler ya­n›n­da mü­cev­her­ler­le süs­lü k›­l›ç, sa­at,
kürk, san­cak ve fi­lân­d›­ra ih­san ey­le­di.
Bir müd­det ‹s­tan­bul’da ka­lan Ce­zâ­yir­li mü­câ­hid­ler pâ­di­âh
haz­ret­le­ri­ne ve Hay­red­dîn Pa­a’ya ve­dâ ede­rek, Sa­ray­bur­nu’ndan
en­lik için­de u¤ur­lan­d›­lar ve de­ni­ze aç›­la­rak Ce­zâ­yir’e do¤­ru yo­la
ko­yul­du­lar.
De­niz­le­rin Re­isi Ve­fât Et­ti
‹s­pan­ya kra­l› V. Karl, son boz­gun­la o de­re­ce sar­s›l­d› ki ül­ke­si­ne
dön­dük­ten son­ra bir da­ha hü­küm­dar­l›k ya­pa­ma­d›. Sal­ta­na­t› o¤­lu­
na terk ede­rek bir ma­nas­t›r­da in­zi­va­ya çe­kil­di.
Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a, Fran­sa’n›n Os­man­l›­lar­dan yar­d›m
is­te­¤i üze­ri­ne 28 Ma­y›s 1543’te yüz on ge­mi­lik bir fi­lo ile Ni­ce
se­fe­ri­ne ç›k­t›. Mes­si­na, Reg­gio ve Os­tia gi­bi ‹tal­yan sâ­hil­le­ri­ni vur­
duk­tan son­ra 20 Tem­muz’da Mar­sil­ya’ya var­d›. Bu­ra­da Fran­s›z­lar
ta­ra­f›n­dan me­râ­sim­ler­le kar­›­lan­d›.
On al­t› gün Mar­sil­ya’da ka­lan Hay­red­dîn Pa­a Fran­s›z do­nan­
ma­s›­n›n da ka­t›l­ma­s›y­la 5 A¤us­tos’ta Ni­ce eh­ri­ni ku­at­t›. e­hir
20 A¤us­tos’ta ele ge­çi­ril­di. Hay­red­dîn Pa­a eh­rin anah­tar­la­r›­n›
Kâ­nû­nî Sul­tan Sü­ley­man Han ad›­na ka­bul et­ti. Çok geç­me­den

222
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Hât›ralar›

de k› mev­si­mi­nin gel­me­si üze­ri­ne eh­ri Fran­s›z­la­ra terk ede­rek

To­ulon’a çe­kil­di.
To­ulon eh­ri ve çev­re­si ha­re­kâ­t›n de­va­m› müd­de­tin­ce Hay­red­
dîn Pa­a’ya üs ola­rak ve­ril­mi­ti. Os­man­l›­lar bu­ra­da kal­d›­¤› müd­
det­çe eh­re Os­man­l› bay­ra­¤› çe­kil­di. Be va­kit ezan okun­du. Se­kiz
ay To­ulon’da ka­lan Hay­red­dîn Pa­a bu es­na­da ‹s­pan­ya ve ‹tal­ya
sâ­hil­le­ri­ni ya­k›p y›k­t›r­d›. Av­ru­pa’dan ken­di­si­ne kar­› en kü­çük bir
mu­ka­ve­met gö­rül­me­di.
Dö­nü yol­cu­lu­¤u s›­ra­s›n­da Ce­no­va’ya u¤­ra­ya­rak esir bu­lu­nan
bü­yük de­niz­ci­le­ri­miz­den Tur­gut Re­is’i de kur­tar­d›.
Hay­red­dîn Pa­a bun­dan son­ra da­ha çok ‹s­tan­bul’da ter­sa­ne
i­le­ri ile u¤­ra­t›. 5 Tem­muz 1546 (6 Ce­mâ­zi­ye­lev­vel 953)’da k›­
sa bir has­ta­l›­¤› mü­te­akip ve­fât et­ti. Sa¤­l›­¤›n­da Be­ik­ta’ta yap­t›r­
d›­¤› med­re­se­nin ya­n›n­da­ki tür­be­si­ne def­ne­dil­di. Ve­fâ­t›­na “Mâ­te
re­îsü’1-bahr (953/1546)” (De­ni­zin re­îsi ve­fât et­ti) sö­zü tâ­rih dü­
ül­mü­tür.

Ne­ti­ce
Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a, dün­ya tâ­ri­hi­nin kay­det­ti­¤i bü­yük
ah­si­yet­ler­den bi­ri­dir. Os­man­l› Dev­le­ti ve pâ­di­ah­la­r›­na olan sa­da­
kat ve ba¤­l›­l›­¤› tar­t›­›l­maz mâ­hi­yet­te­dir. As­ke­rî de­hâ ve ma­ne­vi­ya­
t›­n›n üs­tün­lü­¤ü sa­ye­sin­de dü­man­la­r›­na göz aç­t›r­ma­m›, kim olur­
sa ol­sun zul­me u¤­ra­yan her kav­min ko­ru­yu­cu­su ol­mu­tur. Uzun
sü­ren mü­ca­de­le ha­ya­t›n­da kim­se­ye ada­let­siz­lik ve zu­lüm yap­ma­
m›­t›r. Bu­nun ne­ti­ce­si­dir ki, her iin­de mu­vaf­fa­ki­yet el­de et­mi ve
Os­man­l› Dev­le­ti’ne de­niz­ler­de hâ­ki­mi­ye­tin zir­ve­si­ni ya­at­m›­t›r.
Öm­rü­nün so­nu­na do¤­ru ter­sâ­ne-i âmi­re­de yap­m› ol­du­¤u ye­
ni­lik­ler dev­le­te yap­t›­¤› hiz­met­le­rin di­¤er bir k›s­m›­n› te­kil eder.
Ter­sâ­ne­ye ni­zam ver­mi ve ye­ni tek­nik usûl­le­rin kul­la­n›l­ma­s›­n›n
te­mel­le­ri­ni at­m›­t›r. Ken­di­sin­den son­ra kap­tan pa­a ya­ni “Kap­
tân-› Der­yâ” ola­cak ki­i­ler ona hür­me­ten hil’at gi­ye­cek­le­ri za­man
Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a’n›n kab­ri­ni zi­yâ­ret eder ora­da bu me­
râ­si­mi ic­ra eder­ler­di. Bu­ra­da fa­kir­le­re ye­mek­ler ik­ram edi­lir ve

223
Gazavât-› Hayreddîn Paşa

du­alar ya­p›­l›r­d›. Da­ha son­ra­ki de­vir­ler­de de de­ni­ze aç›­la­cak do­

nan­ma­n›n Be­ik­ta’ta­ki Hay­red­dîn Pa­a is­ke­le­si­ne de­mir­le­me­si
âdet ol­mu­tur.
Kay­nak­la­r›n tas­vi­ri­ne gö­re Bar­ba­ros Hay­red­dîn Pa­a iri ya­p›­l›
ve kum­ral ten­li idi. Sa­ç›, sa­ka­l›, ka­la­r› ve kir­pik­le­ri çok gür­dü.
Rum­ca, Arap­ça, ‹s­pan­yol­ca, Fran­s›z­ca ve ‹tal­yan­ca’y› çok iyi bi­
lir­di. Ce­zâ­yir’de yap­t›r­d›­¤› câ­mi­inin ki­tâ­be­sin­de ün­vâ­n› “es-Sul­ta­
nü’1-mü­câ­hid Mev­lâ­na Hay­red­dîn ibn el-emîr e-e­hîr el-mü­câ­hid
Ebî Yû­sûf Ya’kûb et-Tür­kî” ek­lin­de­dir.
Ce­zâ­yir­li bir ha­n›­m›n­dan do­¤an o¤­lu Ha­san Pa­a Ce­zâ­yir Bey­ler­
be­yi­li­¤i va­zi­fe­sin­de bu­lun­mu­tur. Tek k›­z› ise Tur­gud Re­is ile ev­liy­di.

Ya ‹lâ­hî!
Oku­ya­n›, din­le­ye­ni, ya­za­n›
Rah­me­tin­le yar­l›­¤â k›l yâ Ga­nî

***

224
 Kay­nak­lar
Ga­za­vât-› Hay­red­dîn Pa­a, ‹Ü. Ktb., TY 94.
Ga­za­vât-› Hay­red­dîn Pa­a, ‹Ü. Ktb., TY 2459.
Ga­za­vât-› Hay­red­dîn Pa­a, ‹Ü. Ktb., TY 2490.
Ga­za­vât-› Hay­red­dîn Pa­a, ‹Ü. Ktb., TY 2639.
Bar­ba­ros Hay­ret­tin Pa­a’n›n Ha­t›­ra­la­r›, Y›l­maz Öz­tu­na, Bo­¤a­zi­çi
Ya­y›n­la­r›, ‹s­tan­bul 2007.
Bar­ba­ros Hay­ret­tin Pa­a’n›n Ha­t›­ra­la­r› - Ga­za­vât-› Hay­red­din
Pa­a, M. E. Düz­da¤, Bo­¤a­zi­çi Ya­y›n­la­r›, ‹s­tan­bul 2007.
Kap­tan Pa­a’n›n Se­yir Def­te­ri, Ah­met im­ir­gil, ‹s­tan­bul
2007.

225
 Dizin

Abdullah, 77, 79, 80, 81, 84, 85, Âsitâne-i Saâdet, 121, 147, 202, 215

88, 109, 110, 111, 140, 141 Atmeydanı, 157

Avlonya, 137, 187, 188, 208, 209
Abdurrahman, 69, 79
Avrupa, 50, 168, 209, 223
Acem, 12, 28, 138
Avusturya, 211, 212
Ada Kale, 68, 70, 87, 113, 115,
Ayamavra, 33, 202, 207
116, 136
Ayamavri, 33
Adakale, 67
Ayas Paşa, 187, 189, 191
Adana, 28
Aydın Reis, 101, 117, 118, 119,
Afev bin Abdullah, 80
120, 121, 122, 134, 135
Ahmed bin Kadı, 71
Ali Bey, 200, 207
Bahşiler Adası, 202
Ali Gülle, 199
Barbaros, 44, 64, 65, 114, 115,
Ali Reis, 27
117, 120, 122, 123, 126, 127, 129,
Anadolu, 21, 28, 76, 138, 158, 187
130, 131, 132, 133, 137, 139, 142,
Anapoli, 35, 157, 161
143, 144, 146, 148, 149, 150, 151,
Andıra Adası, 192
153, 154, 156, 168, 169, 174, 175,
Andrea Dorya, 123, 124, 126, 127,
179, 180, 182, 183, 184, 194, 197,
128, 129, 130, 133, 136, 142, 148,
202, 204, 209, 213, 214, 217, 222,
149, 156, 157, 177, 178, 180, 181,
223, 224
190, 199, 203, 204, 209
Barbaros Takkesi, 144, 146
Antalya, 22, 24, 27, 28, 29
Barça, 136
Arap, 12, 28, 47, 50, 54, 59, 60,
Baron Dağı, 144
62, 63, 77, 82, 86, 90, 92, 103,
Barselona, 117
113, 121, 126, 127, 137, 138, 141,
Becâye, 36, 46, 47, 48, 53, 153,
146, 161, 164, 166, 167, 168, 169,
154, 155, 221
171, 172, 174, 175, 176, 177, 218
Begavî, 38
Araplar, 64, 82, 83, 86, 90, 91,
Beled-i Unnâb, 175
93, 96, 113, 161, 165, 172, 174
Benzerd Kalesi, 161, 162
Arçile, 160
Beşiktaş, 187, 223, 224

227
 Bodrum, 18, 21, 33 Darıçin, 161
Budin, 211, 212, 213 Deli Mehmed Kaptan, 34, 221
Budin Kalesi, 211 Dersaâdet, 159
Bursa, 159 Donanmâ-yı Hümâyûn, 160, 177,
187, 191, 193, 195, 198, 199, 204,
Cafer Bey, 170 206, 207, 208
Canpire Adası, 134
Celâlîler, 76 Efrenc, 45, 121, 123, 133
Ceneviz, 36, 41, 48, 101, 117, Egine Adası, 188
128, 129, 130, 136, 148, 149, 156, Eğriboz, 18, 30, 190, 191, 193
189, 213, 214 Eğriboz beyi, 191
Cerbe, 32, 33, 97, 100, 101, 112 Endülüs, 37, 38, 46, 81, 101, 102,
Cezâyir, 12, 48, 49, 51, 52, 54, 137, 142, 143, 145, 146
57, 61, 62, 65, 66, 67, 68, 70, 73, Erdel Bân, 211
74, 75, 76, 80, 81, 83, 85, 87, 88,
89, 90, 96, 97, 99, 102, 103, 104, Fas, 58, 70, 77
105, 108, 109, 110, 112, 113, 114, Fâtih Sultan Mehmed Han, 17
115, 116, 117, 118, 120, 121, 122, Fâtiha-i şerîfe, 13, 216
125, 126, 133, 134, 136, 139, 140, Ferdinand, 211
141, 142, 143, 145, 146, 147, 148, Ferhad Ağa, 198
149, 150, 151, 152, 155, 157, 159, Ferhâd Ağa, 197
161, 166, 172, 173, 176, 177, 181, filândıra, 73, 222
185, 186, 213, 214, 216, 217, 218, firkate, 126, 131, 132
221, 222, 224 Foça, 29, 30
Cezâyir beylerbeyi, 12, 122, 222 Frenk, 29, 192
Cezâyir Kalesi, 62, 112, 113
Cezâyirliler, 49, 108 Galata, 157, 190
Cicel, 46, 47, 48, 49, 53, 76, 97, Gâzi Hasan Ağa, 222
99, 100, 101, 102, 103, 151 Gelibolu, 190, 191
Cüvan, 119 Girit Adası, 190, 193
Güzelce Mehmed, 199
Çanakkale, 157
Çırpıcı Çayırı, 187 Hacı Hüseyin Ağa, 72, 73, 74
Çitroz Kalesi, 161 Haçlı, 168, 169
Halkulvad, 33, 50, 162, 169, 170,
171

228
 Halkulvad Kalesi, 33
Hamidili Beyi, 200
Hasan Ağa, 213, 216, 221, 222
Hasan Reis, 134, 186
Hatt-ı Hümâyûn, 74, 122
Hayreddîn Paşa, Reis, Bey 12, 13,
17, 41, 42, 50, 53, 54, 55, 56, 57,
58, 59, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68,
69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77,
78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86,
87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95,
96, 97, 98, 99, 100, 101, 102, 103,
104, 105, 106, 107, 108, 109, 110,
111, 112, 113, 114, 115, 116, 117,
118, 119, 120, 121, 122, 124, 125,
126, 127, 128, 129, 130, 131, 132,
133, 134, 135, 136, 139, 140, 141,
142, 145, 146, 147, 148, 149, 150,
151, 152, 154, 155, 156, 157, 158,
159, 160, 162, 163, 164, 165, 166,
167, 168, 169, 171, 172, 173, 174,
175, 176, 177, 178, 179, 181, 182,
183, 185, 186, 187, 188, 189, 190,
191, 192, 193, 194, 195, 196, 197,
198, 199, 200, 201, 202, 203, 204,
205, 206, 207, 208, 209, 210, 211,
213, 214, 221, 222, 223, 224
Hazret-i Ali, 102
Hazret-i Ebûbekir, 102
Hazret-i Osman, 102
Hazret-i Ömer, 102
Herke Adası, 193
Hıristiyan, 23, 50, 67, 122, 127,
138, 153, 184, 217
229
Hızır Reis, 17, 18, 19, 26, 27, 31,
32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40,
41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49,
50, 51, 63, 64, 70
Hüsrev Paşa, 187
İbn-i Ali, 75
İbn-i Kadı, 75, 76, 85
İbrahim Kethüda, 190, 191
İbrahim Paşa,
112, 158, 159
İbrahim peygamber, 22
İlyas, 17, 18
İncir Limanı, 202
İnebahtı, 202
İshak,
17, 18, 31, 51, 55, 59, 61
İskatos Adası, 191, 192
İskatos Kalesi, 190
İskender Kethüdâ, 61
İskender Paşa, 32
İskenderiye, 18, 27, 31, 32
İskiri Adası, 192
İspanya, 35, 54, 55, 65, 68, 69,
78, 79, 113, 114, 116, 117, 118,
119, 121, 122, 123, 124, 126, 130,
136, 137, 138, 139, 141, 142, 143,
146, 147, 148, 149, 168, 170, 179,
182, 183, 184, 193, 194, 203, 212,
213, 214, 216, 217, 218, 219, 220,
221, 222, 223
İstanbul, 45, 73, 98, 99, 121, 133,
139, 152, 155, 156, 157, 158, 159,
166, 188, 189, 191, 193, 207, 209,
210, 212, 213, 221, 222, 223, 224
 İstanbulya Adası, 193 Mağrip, 36
İstendin Adası, 192 Malta, 160
İtalya, 223 Manisa, 29
İzmir, 29
Manorka, 183
Maraş, 83
Kadı İyaz, 38 Marsilya, 128, 129, 222
Kadıoğlu, 86, 87, 88, 89, 90, 98,
Mauna Kalesi, 179, 184
102, 103, 104, 105, 106, 107, 108,
Mauna limanı, 178
111
Mayorka, 126, 128, 177, 178,
Kadırga, 27, 175, 188, 203, 209
181, 182, 184
Kale-i Sultaniye, 157
Mayorka Kalesi, 126, 128
Kaptan Ahmed Bey, 157
Mesine Boğazı, 156, 160
Kara Hasan Ağa, 89, 90, 98, 107,
Messina, 222
108, 217
Mesud Bey, 77, 78, 79, 82, 83, 84,
Kefalonya Adası, 194
85, 88
Kemal Reis, 45
Mısır, 27, 28, 31, 32, 51, 112,
Kıla’ Kalesi, 59, 61, 82
187, 190
Kirvan, 167, 170
Mısır sultanı, 28, 32
Kondon, 161
Mısır Sultanının, 27
Korfu, 156
Midilli, 17, 18, 27, 31, 32, 152, 153
Koron, 74, 139, 142, 148, 149,
Midilli Kalesi, 17
157, 160
Minorka, 38, 39, 40, 41
Koron Kalesi, 74, 142, 160
Minorka Adası, 38, 39
Korona, 184
Mostaganem Kalesi, 82
Koyunluca Kalesi, 142
Mudanya, 158, 159
Krando, 65
Muhammed bin Ali, 71, 75
Kur’ân-ı Kerîm, 12, 38, 71, 203
Muhammed bin Kadı, 75
Kurdoğlu, 45, 48, 49, 50, 51
Muhyiddin Reis, 45
Kurdoğlu Muslihiddîn Reis, 45, 48,
Murad Ağa, 177, 199, 200
49, 50
Kurtubî, 38 Mustafa Çavuş, 121, 133
Mürted Adası, 188

Limnos, 190
Limnos Adası, 190 Narda, 196
Lunka Kalesi, 161 Nemrud, 22

Lütfi Paşa, 187, 188 Nova, 208, 209, 210

230
 Ocak külü, 185 Sebte, 46, 133

Oruç Reis, Bey, 17, 18, 19, 20, 21, Selanik, 17, 18, 191

22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, Semendire, 33

31, 32, 33, 35, 36, 37, 38, 41, 42, Sermene Adası, 188

44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, Seyyid Buhârî Muhammed, 159
Sinan Reis, çavuş, 44, 100, 101, 125,
53, 54, 57, 58, 59, 60, 61, 76, 77,
126, 132, 134, 135, 147, 195, 198
83, 140, 150
Sire, 18
Osmanoğulları, 30
Sultan Korkut, 22, 28, 29, 31, 32
Ostia, 222
Sultan Selîm, 31, 32, 45, 51, 70,
Otağ-ı Hümâyûn, 187
72, 73, 74, 82, 84, 121, 122
Sultan Selîm Han, 31, 45, 51, 72,
Papa, 181, 184, 193, 194
73, 74, 82, 121, 122
Payas, 28
Sultan Süleyman Han, 12, 138,
Piyâle Bey, 29, 30
143, 146, 155, 161, 165, 185, 186,
Portekiz, 177, 178, 179, 194
187, 189, 192, 209, 210, 211, 212,
Preveze, 33, 156, 157, 188, 190,
216, 218, 221, 222
193, 194, 195, 196, 201, 202, 207
Susa beyi, 170
Pulya, 30, 187, 188
Pulya Seferi, 187
Şaban Reis, 101, 134
Şam, 18, 28, 138
Reggio, 222
Şâtıbî, 38
Rodos, 18, 19, 20, 22, 24, 25, 26,
Şeyh Muhyiddin-i Arabî, 38
28, 29, 100, 149, 153
Şirşel, 108, 109, 125, 126, 127,
Rum, 12, 24, 75, 98, 138, 148,
128, 130
149, 169, 192, 212, 214
Şirşel Kalesi, 108, 125, 126, 127,
Rumca, 23
128
Rumeli, 21, 28, 30, 138, 187

Temnitos Burnu, 220

Sadık Reis, 199
Tersâne-i Âmire, 73, 159, 187
Sa’lebî, 38
Terzi Limanı, 30
Sâlih Reis, 134, 141, 151, 190
Tinis, 54, 55, 57
Santurluoğlu, 19, 20
Tlemsan, 54, 55, 57, 58, 59, 60,
Sardunya, 34, 134, 156, 161
61, 62, 64, 71, 75, 76, 77, 78, 82,
Sardunya Adası, 34, 134, 156
83, 85, 88, 89, 109, 110, 111, 139,
Savm, 76
140, 141, 142

231
 Tlemsan beyi, 57, 58, 62, 71, 77, Urban, 59, 70, 77
82, 88
Tolon Kalesi, 129 Vahran, 58, 59, 61, 64, 77, 79
Toulon, 223 Vardar Yenicesi, 17
Trablus, 18, 33, 168 Venedik, 30, 73, 74, 112, 188,
Tunus, 33, 34, 35, 37, 38, 42, 45, 193, 194, 203, 212
46, 47, 48, 49, 50, 51, 53, 71, 75, Venedik Boğazı, 188
85, 97, 100, 101, 161, 162, 163, Venedikliler, 30
164, 165, 166, 167, 168, 169, 171, Videllis, 57
172, 173, 174, 175, 176, 177, 178,
179, 184, 217 Yakub Ağa, 17
Turgud Reis, 224 Yalı Köşkü, 73
Turgutca, 199 Yanya, 196
Türk, 20, 21, 77, 83, 86, 90, 108, Yavuz Sultan Selîm Han, 51, 70
113, 114, 116, 122, 123, 137, 138, Yusuf peygamber, 22
144, 146, 154, 157, 165, 166, 171,
172, 176, 181, 182, 183, 193, 218, 220 Zindancı Manmûd, 154
Türk Elbisesi, 144
Türkçe, 13, 178

232
Ekler

233
Gazavât-› Hayreddîn Paşa (‹.Ü. TY 2459)
Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n Bir Minyatürü (Topkap› Saray›)
Barbaros Hayreddîn Paşa’y› Kânûnî Sultan Süleyman Hân’›n
Huzurunda Gösteren Bir Minyatür

236
 Barbaros Hayreddîn Paşa’n›n mührü:
el-Vâs›k bi’l-meliki’l-Metîn el-Fakîr Hayreddîn
Mânâs›: Her Umûrunda Metîn Olan Allâhü Teâlâ’n›n
Hükmüne Tâbî Olan Fâkîr Kulu Hayreddîn

237
Cezayir Halkının Kanûnî Sultan Süleyman Han’a Mektubu

238
Barbaros Hayreddin Paşa’nın Resmi Olan Bir Madalyon.

239