SİVİL TOPLUM NEDİR?

Sivil Toplum Kuruluşları, toplum yararına çalışan ve bu yönde kamuoyu oluşturan,

kar amacı gütmeyen, sorunların çözümüne katkı sağlayarak, çoğulculuk ve
katılım kültürünü geliştiren, demokratik işleyişe sahip, bürokratik donanımdan
yoksun ve gönüllü olarak bir araya gelen bireylerden oluşan örgütlenmelerdir.
Devletin görev ve sorumlulukları dışında kalan alanda sivil etkinlik gösterir.

TÜRKİYE’ DE FAALİYET GÖSTEREN BAŞLICA SİVİL TOPLUM KURULUŞLARI

Dernek , Vakıf , Meslek,Ticaret ve Sanayi Odaları, ben Kooperatif ve sendikalar.
Genel olarak STK’lar ; maaşlı personel çalıştırıp çalıştırmaması açısından
amatör bürokratik, genel kurul yapıp yapmaması açısından ortaklığa dayalı-
kuruculara dayalı, finans sağlama ve etkinliklere katılım açısından kendine hizmet
eden-başkalarına hizmet eden, iletişim kurduğu çevreler açısından kapalı- aktivist,
hizmet alanı ve yöntemi açısından projeli-projesiz gibi kategorilere ayrılır.
Gönüllülük prensibi ile hareket eden sivil toplum kuruluşları toplumsal bilincin
oluşmasını sağlayan devletin uzanamadığı ya da yetersiz kaldığı alanlarda
insanların ihtiyaçlarını karşılamak amacını taşıyan dezavantajı durumdaki
insanların haklarını savunma rolünü üstlenen aynı zamanda dünya barışı
bilinciyle uluslararası alanda faaliyet yürüten ve hizmetlerini maddi beklentisi
olmayan gönüllüler aracılığıyla yürüten kuruluşlardır.

GÖNÜLLÜLÜK NEDİR ?
Gönüllülük bir işte kendi rızasıyla çalışmak olarak tanımlanmış olmasına rağmen
toplumumuzda sivil toplum kuruluşlarında çalışanlar gönüllü olarak algılanmaktadır. Zira
gönüllü olarak çalışma esası sivil toplum kuruluşlarının var oluşunun temel unsurlarındandır.
Gönüllü kişilerin en basit tanımı, yaptıkları işler için hiçbir ücret veya kazanç talep
etmemeleridir.Gönüllülük, gönüllü olma durumudur. Toplumsal yapının tinsel anlamda
güçlendirilmesi için gönüllülük önemli bir kavramdır. Ulusal afetler, toplumsal kalkınma
projeleri durumlarda gönüllüler büyük önem taşır. Gönüllülük bireylere bilgi, deneyim,
enerji, hoşgörü; paylaşımcılık, profesyonel yaklaşım, sorumluluk üstlenme gibi nitelikler
kazandırır. Necmettin Tozlu’ ya göre; Modern dünyada şahsiyetin yetişeceği ortama; aileye,
okula, sokağa ve nihayet topluma şeklini veren değer kalmamıştır. Genç amaçsız bir yığının
içine atılarak orada eritilmek istenmektedir. Sorumluluk; yaşamak, faal olmak, endişeler
taşımak ve bütün bunların şuurunda olmaktır. Olup bitenden haberdar olmak, bunlardan
kendini sorumlu tutmak ve bir değiştirme çabası içinde olmaktır. insan özellikle genç,
derinliğine kadar sorumluluk hissetmeli, kendinden başlayarak tüm çevresini değiştirme
çabası içerisine girmelidir.
BİZ NİÇİN GÖNÜLLÜ OLURUZ?

Kendimize sosyal bir çevre edinerek yalnızlık duygusundan veya can sıkıntısından kurtulmak
istiyoruzdur.
Yeni arkadaş ve dost çevresi edinmek istiyoruzdur.
Kendisini ihtiyaç duyulan birisi olarak görmek istiyordur. Bir problemin çözümüne ortak
olmak istiyoruzdur.
Yeni beceriler kazanmak istiyordur ya da var olan becerilerini ilgili kurumda kullanmak
suretiyle korumak istiyoruzdur.
BİZ NİÇİN GÖNÜLLÜ OLMAYIZ?
Biz niçin gönüllü olmadığımızı bilmek, bizim niçin gönüllü olmak istediğimizi bilmekten daha
önemlidir. Çünkü biz hiçbir neden olmadan, herhangi bir beklenti içine girmeden gönüllü
olabilmekteyiz fakat neden gönüllü olmadıklarımızı incelendiğinde, çoğunlukla altında önemli
nedenlerin yattığı görülmektedir. Bu nedenlerden en çok karşılaşılanlar sıralanacak olursa:

1. Sorumluluk almak ya da kendimizi bir yere bağımlı hissetmek istememektedir

2. Kimse bize gönüllü olup olmayacağımızı sormamıştır.
3. Yapabileceklerimizi bir şeylerin olduğuna inanmayız.
4. Bizim bir “gönüllü olma” anlayışımız yoktur veya böyle bir alışkanlık/gelenek
çevresinde/ailemizde yoktur.
5. Biz ek masraf yapacağından çekiniriz ve bu masrafları gözümüzde büyütürüz.

Kişilerin gönüllü olarak kurumda çalışırken yaşadığı bazı durumlar var ki bunlar pratikte
genellikle dile getirilmezler. Bazen bunlar kişinin kurumdan uzaklaşmasının hatta bazen tüm
gönüllü işlerden kopmasına zemin hazırlarlar.
Gönüllü emeği ücretsiz bir emektir. Kişi gönüllü olurken doğal olarak bir ücret beklemez. Bu
sebeple, sivil toplum kuruluşları gönüllü çalışanlarının performansını arttırabilmek için
işletmelerden daha zor durumdadır ve bu konuda daha fazla düşünmeleri gerekmektedir.
Gönüllülerin üstleneceği işler kendi istek ve imkanlarına uygun olmalı ve gönüllülere uygun
ve iyi tanımlanmış işler verilmelidir. Gönüllü emeğine saygıdeğer bir emek olarak
yaklaşılmalı, başarılar takdir edilmeli ve ödüllendirilmelidir. Gönüllülük hakları kurum
tarafından belirlenmelidir. Kurum içinde eşit davranılma, eğitilme, doğru rehberlik,
yönlendirme, uygun çalışma mekanı bulma, deneyim çeşitliliği ve tercih hakkı, fikir beyan
etme ve görev kabul etmeme hakları gönüllülere sağlanmalıdır.

GÖNÜLLÜLÜĞÜN KİŞİYE VE TOPLUMA YARARLARI NELERDİR?

Gönüllülük eylemlerinin tahmin edileceği ve bahsedildiği üzere hem kişinin kendisine hem de
topluma faydaları bir hayli fazladır. Bunlardan biraz bahsedersek, gönüllülüğün kişinin
kendisine faydaları; insanlara ve çevreye daha duyarlı bakmayı başarabilmesi, ekip çalışması,
motive olma ve motive etme ve iletişim kurma becerilerini kazanması olarak belirtilebilir.
Gönüllü hareketlerin topluma faydalarına değinilirse gönüllülük kişilere yardım etmenin yanı
sıra toplumsal yardımlaşma olarak da düşünülür ve toplumun sağlıklı bir gelişim göstermesi
için gönüllülük olmazsa olmaz bir etkendir.
Gönüllülük toplumda insanlar arasındaki sosyal ilişkilerin gelişmesinde, değer yargılarının
oluşmasında, sosyal farkındalığın ve girişimciliğin artmasında ve sosyal sorunların ortaya
çıkışında farklı çözüm önerileri sunulmasında çok önemli bir etkendir.

GÖNÜLLÜLÜK VE GENÇLERİN GÖNÜLLÜ KATILIMIN SAĞLANMASI

Gönüllülük prensibiyle hareket eden sivil toplum kuruluşları, toplumsal bilincin oluşmasını
sağlayan, devletin uzanamadığı ya da yetersiz kaldığı alanlarda insanların ihtiyaçlarını
karşılamak amacını taşıyan, dezavantajlı durumdaki insanların haklarını savunma rolünü
üstlenen, aynı zamanda dünya barışı bilinciyle uluslararası alanda faaliyet yürüten ve
hizmetlerini maddi beklentisi olmayan gönüllüler aracılığıyla yürüten kuruluşlardır. Sivil
toplum kuruluşlarının ana faaliyetlerini oluşturan gönüllü hareketler için en önemli faktör
insan servetidir. Gönüllü olarak adlandırılan insan serveti, herhangi bir sivil toplum
kuruluşunda gönüllü faaliyetleri hiçbir beklentisi olmadan katkı sağlayarak toplumsal bir
sorumluluğu yerine getirmektedir. Böylelikle gönüllü bireyler, ihtiyaç sahibi insanlara yardım
ederek işe yarıyor olmak tatmini kazanmakta ve yapılan bu faaliyetler gönüllüleri mutlu
etmekte, kendilerine güvenmelerini ve gönül rahatlığı yaşamalarını sağlamaktadır.
Profesyonel STK çalışmalarından gençlerin gönüllü katılımı ve bu konudaki tartışmalar,
ülkemize göre Avrupa’da daha erken dönemde gelişmiştir.

GENÇLER VE STK
Gençler STK’lara dinamizm getirmekte, içinde bulunduğumuz çağa ve onun getirdiği
yeniliklere uyum sağlama açısından kolaylık sağlamaktadır. STK’lar da yürüttüğü faaliyetler
vasıtasıyla gençlerin zamanını verimli ve yaratıcı bir şekilde değerlendirmesinde, sosyalleşme
ve düşünsel gelişim süreçlerinde önemli bir misyon üstlenmektedir. Ek olarak, gençlerin
fikirlerinin temsil edilip bu fikirlerin de özgürce tartışılıp geliştirilmesi için nadir bulunan bir
platform olması ve taraflar arasında daha saymadığım birçok etkileşim tarafların birbiri için
önemini ortaya koyar.

Gençler ve STK’lar arasında bahsettiğimiz sağlıklı, kalıcı ve işlevsel bir diyalogun kurulmasında
taraflar kendilerine düşen sorumlulukların bilincinde olup yerine getirdiği takdirde belki kısa
vadede net olarak ortaya çıkmasa da orta ve uzun vadede olumlu yöndeki değişimler
muhakkak ki sivil toplumun lehine olacaktır. Bu minvalde; gençlerde sivil toplum
kuruluşlarına karşı aidiyet hissini ortaya çıkarıp güçlendirecek, gençlerin STK’ların
faaliyetlerine aktif katılımın artmasına vesile olabilecek, katılımını teşvik edecek, karar alma
süreçlerinde rol almasını sağlayacak ve taleplerini dile getirmede aracı olabilecek projelerin
sayısının artmasını gerekli görüyorum.

http://sekam.com.tr/sayfa.php?detay=turkiye-genclik-raporu-