PE

RADA
BANI
SLA
MPE
RIODEK
HUL
AFA
URR
ASYI
DINUT
SMA
NBI
NAF
FAN(
644
-65
6M)

MA
KAL
AH

d
isu
sung
uname
men
uhit
uga
s

Ma
taK
uli
ah:S
eja
rahPe
rad
aba
nIs
la
m

Do
senPe
nga
mpu
:Dr
s.
Wah
yud
i,M.
Pd

Ol
eh:

1
. Nu
rulL
ail
iLa
tif
ah(
170
303
600
9)

2
. Ng
ati
yem (
170
303
600
10)
3
.Ar
isMu
sti
ka (
170
303
600
11
)
4
.Ik
aQo
mar
iya
h (
170
303
600
11
)

MA
NAJ
EME
NPE
NDI
DIK
ANI
SLA
M

F
AKUL
TAST
ARBI
YAHDA
NKE
GUR
UAN

UNI
VER
SIT
ASI
SLA
MNE
GER
IWA
LIS
ONGO

S
EMA
RANG
2
018
BA
BI

PE
NDA
HUL
UAN

A
.La
tarBe
lak
ang

Ba
nya
kya
ngk
itak
eta
huia
dal
aha
pay
angk
itad
eng
ard
ana
pay
angk
ital
ih
at.Da
rib
any
ak
k
itame
nde
nga
rss
ema
kinb
any
akk
itame
nge
tah
uii
sid
uni
a.K
itame
nge
tah
huid
arib
erb
aga
i
h
ald
anp
ast
iny
aad
ase
seo
ran
gya
ngme
nge
tah
huid
arime
nde
nga
r,me
mba
ca,b
erc
eri
ta,
me
lih
atd
anl
ains
eba
gai
nya
.Ak
anme
nja
dip
ela
jar
anb
erh
arg
ada
nba
hka
nta
kte
rni
lai
h
arg
any
aap
abi
lak
itame
mpe
laj
aris
ebu
ahs
eja
rah
.Ka
ren
ada
ris
era
rahi
tuk
itame
nda
pat
b
erb
aga
isu
mbe
rin
for
mas
iya
ngb
isame
mot
ifa
sik
itad
anb
erj
uan
gda
la
mke
hid
upa
n.

Da
nse
jar
ahp
ulak
itame
nge
tah
uia
kib
at-
aki
baty
angt
imb
uld
aris
uat
upe
rbu
ata
nba
ik
p
erb
uat
ani
tub
uru
kat
aub
aik
.te
rut
amak
itay
angh
idu
pss
ete
lahma
khl
uky
angh
idu
pse
tel
ah
p
arama
khl
uky
angt
erd
ahu
lu,t
ent
uny
ame
mer
luk
anp
eng
eta
hua
nte
nta
ngme
rek
aya
ngt
ela
h
s
uks
esd
ike
hid
upa
nny
a.Me
rek
aad
ala
hce
rmi
nanb
agik
itau
ntu
kme
nja
dip
anu
tanu
mat
s
ela
nju
tny
a.K
hol
af
aurR
osi
dina
dal
ahp
aras
aha
batn
abiy
angs
eti
ame
nda
mpi
ngip
erj
uan
gan
Na
bi,me
rek
ame
ngg
ant
ika
npe
rju
ang
ann
abid
eng
ant
eta
pte
rusme
meg
anga
jar
anNa
biS
aw.
T
eru
tamap
adama
sak
hal
if
ahUt
sma
nbi
naf
fan
,pa
dama
sai
tume
rek
ame
nge
mba
ngk
an
p
era
dap
ans
seb
aga
ibe
ntu
kke
maj
uana
gamai
sl
amy
angt
ela
hdi
kemb
ang
kano
lehk
hal
if
ah
s
ebe
lumn
yay
ait
uAb
uBa
kard
anUma
rbi
nkh
ata
b.

B.R
umu
sanMa
sal
ah

1
. Ba
gai
man
abi
ogr
afiUt
sma
nbi
nAf
fan
?

2
.Ba
gai
man
apr
ose
sdi
ang
kat
nyaUt
sma
nbi
nAf
fanme
nja
diK
hal
if
ah?

3
.Ap
asa
jak
ebi
jak
ank
hal
if
ahUt
sma
nbi
nAf
fan
?

4
.Ba
gai
man
asi
fatd
ank
eut
ama
and
ariUt
sma
nbi
nAf
fan?

5
. Ba
gai
man
ape
ris
tiwat
erb
unu
hny
aUt
sma
nbi
nAf
fan?
 BA
BII

PE
MBA
HAS
AN

1
. Bi
ogr
afiUt
sma
nBi
nAf
fan

Ut
sma
nad
ala
hsa
la
hsa
tud
ariu
matI
sl
amy
ang me
mel
ukI
sl
ams
eba
gai
man
a
d
ise
but
kano
lehA
buBa
kard
ita
hun
-ta
hunp
ert
ama
.Di
aad
ala
hsa
la
hsa
tua
ngg
otaBa
ni
Uma
yya
h,d
ank
eis
la
man
nyame
rup
aka
nha
lya
nga
nehd
ala
mke
lua
rga
nya
,ya
ngk
eba
nya
kan
a
dal
aho
ran
g-o
ran
gan
ti-
Isl
am.Di
aad
ala
hsa
la
hsa
tud
arime
rek
aya
ngp
ind
ahk
eEt
hio
pia
,
t
eta
pis
ege
rak
emb
alik
eMe
kka
hda
npi
nda
hkeMa
din
ah.Ut
sma
nib
nAf
fanl
ah
irp
adat
ahu
n
5
74M.Na
mab
eli
aua
dal
ahUt
sma
nib
nAf
fani
bna
l-‘
Ashi
bnUmma
yya
hbi
nAb
dusS
yams
i
bn A
bduMa
nafi
bnQu
sha
yib
nKi
labi
bnMu
rra
hib
nKa
’a
bib
nLu
ayi
bnGh
al
ib,a
l-
Qu
rai
syia
l-Uma
wia
l-Ma
kki
.Na
mai
bun
yaa
dal
ahA
rwab
int
iKu
rizb
inR
abb
ah.

Ut
sma
nad
ala
hsa
uda
gary
angk
ayat
eta
pis
ang
atl
ahd
erma
wan
.Iaj
ugab
erj
asad
ala
m
h
alme
mbu
kuk
anA
l-Qu
r’
an.Ut
sma
nIb
naf
fana
dal
ahk
hal
if
ahk
e-3y
angme
mer
int
ahd
ari
t
ahu
n64
4(u
mur6
9/7
0ta
hun
)hi
ngg
a65
6(s
ela
ma1
1/1
2ta
hun)
.Ut
sma
nIb
naf
fanj
uga
me
mil
ikis
ifa
tya
ngs
ang
atp
ema
lu,d
ike
nald
eng
anp
eda
gan
gka
yar
ayad
ane
kon
omiy
ang
s
ang
ath
and
aln
amu
nsa
nga
tde
rma
wan
.

Ut
sma
nIb
nAf
fanme
nik
ahd
eng
anR
uqa
yya
hpu
triR
asu
lul
la
hSa
w.y
angme
nin
gga
l
s
aats
ebe
lump
era
ngBa
dart
erj
adi
,se
hin
ggaUt
sma
nib
nAf
fant
ida
kik
utp
era
ngb
ada
r
k
are
name
rawa
tRu
qay
yah
.Ke
mud
ianR
asu
lul
la
hSa
w.me
nik
ahk
anp
utr
ibe
lia
uya
ngl
ainy
akn
i
UmmuK
ult
sum,d
arip
eri
sti
wai
nis
ehi
nng
aUt
sma
nib
nAf
fanme
nda
patg
ela
rDz
unn
urA
in
y
angb
era
rtiy
angme
mil
ikid
uac
aha
ya.Ut
sma
nbi
nAf
fanma
sukI
sl
ama
tasa
jar
anA
buBa
kar
d
ant
erma
sukg
olo
nga
nAs
sab
iqu
nala
wwa
lun(
gol
ong
snp
ert
amay
angma
sukI
sl
am)
.Ra
sul
ul
la
h
S
aw.me
ngg
amb
ark
anUt
sma
nib
nAf
fans
eba
gaip
rib
adiy
angp
ali
ngj
uju
rda
nre
nda
hha
ti
1
d
ian
tar
aka
ummu
sli
min
.

Us
mana
dal
ahs
al
ahs
eor
angd
aris
epu
luho
ran
gya
ngme
nda
patj
ami
nana
kanma
suk
s
urg
ada
riR
asu
lul
la
h.A
das
atuh
adi
sty
angd
iri
way
atk
and
ariR
asu
lul
la
hya
ngme
nga
tak
an,
“S
esu
ngg
uhn
yas
eti
apn
abii
tume
mil
ikis
eor
angt
ema
n,d
ant
ema
nkud
isu
rgaa
dal
ahUs
man
b
inA
ffa
n.”Di
mas
ape
mer
int
aha
nAb
uBa
kard
iad
ian
gga
pse
bag
aio
ran
gke
duas
ete
lahUma
r
b
inK
hat
tab
.Se
dan
gka
n,p
adap
eme
rin
tah
anUma
rdi
adi
pos
isi
kans
eba
gaio
ran
gke
dua

1
As
nawi
,Mu
h,d
kk,S
eja
rahK
ebu
day
aani
sl
amPe
nde
kat
anS
ain
tif
ikK
uri
kul
um2
013
,(J
aka
rta
:Ke
men
tri
anA
gama
,20
14)
h
al
.58-5
9.
 s
ete
lahUma
r.De
nga
nde
mik
ian
,be
rsa
tul
aha
nta
rak
ele
mbu
tanUs
mand
eng
ans
ifa
tke
ras
2
Uma
r.

2
.Di
ang
kat
nyaUt
sma
nbi
nAf
fanme
nja
diK
hal
if
ah

Pa
ras
aha
batt
erk
emu
ka me
min
ta Uma
rag
arme
net
apk
anp
eng
gan
tin
yas
eba
gia
k
hal
if
ahb
ilad
iame
nin
gga
ldu
nia
.di
ame
nol
akk
are
nao
ran
gya
ngd
ipa
nda
ngn
yac
aka
p,y
ait
u
A
buUb
aid
ahb
inJ
arr
aht
ela
hme
nin
gga
ldu
nia
.Ad
aus
ula
gara
nak
nyaA
bdu
ll
ahb
inUma
r
d
apa
tdi
ang
kat
,te
tap
iit
upu
ndi
tol
akn
yaj
uga
.Ak
hir
nyad
iame
mbe
ntu
k“Pa
nit
iaE
nam”
d
and
ibe
rit
uga
sun
tukme
mil
ihp
eng
gan
tin
ya.Pa
nit
iaE
namt
ers
ebu
tad
ala
hUt
sma
nbi
n
A
ffa
n,A
lib
inA
biT
hal
ib,T
hal
ha
hbi
nUb
aid
ill
ah
,Zu
bei
rbi
nAwwa
m,A
bd.R
ahma
nbi
nAu
f,
d
anS
aadb
inA
biWa
qqa
sh.

Me
rek
abe
rsi
dan
gse
sud
ahUma
rwa
fat
.Da
la
msi
dan
git
umu
lain
amp
akp
ers
ain
gan
a
nta
raA
lid
anUt
sma
n.Me
rek
abe
rdu
ame
rup
aka
nca
lont
erk
uat
.be
rda
sar
kanh
asi
lsi
dan
g
d
anp
end
apa
tdiK
ala
nga
nma
sya
rak
at,A
bd.R
ahma
nse
bag
aik
etu
asi
dan
gme
net
apk
anUt
sma
n
s
eba
gaiK
hal
if
ahk
eti
gad
ala
mus
ia7
0ta
huns
ete
lahe
mpa
tha
riUma
rwa
fat
.

3
.Ke
bij
aka
nUs
tma
nbi
nAf
fan

S
ete
lahk
hal
if
ahUma
rbi
nKh
att
abme
nin
gga
l,k
aummu
sli
mse
pak
atu
ntu
kme
mba
iatUt
sma
n
b
inA
ffa
nse
bag
aik
hal
if
ahk
eti
ga.K
eti
kad
iti
ngg
alk
ano
lehUma
rbi
nKh
att
ab,u
matI
sl
am
b
era
dad
ala
mke
ada
any
angma
kmu
rda
nba
hag
ia.K
awa
sand
uni
amu
sli
mpu
nte
lahb
ert
amb
ah
l
uas
.Kh
al
if
ahUma
rbi
nKh
att
abb
erh
asi
lme
nci
pta
kans
tab
ili
tass
osi
alp
oli
tikd
ida
la
m
n
ege
ri.K
eti
kaUt
sma
nme
nja
bats
eba
gaiK
hal
if
ah,i
ame
ner
usk
ans
eba
gia
nbe
sarg
ari
s
p
oli
tikUma
r.I
ame
lak
uka
nbe
rba
gaie
ksp
edi
siu
ntu
kme
nda
pat
kanwi
lay
ah-
wil
aya
hba
ru.
3
Pe
rlu
asa
nwi
lay
ahi
tume
mun
cuk
ans
itu
asis
osi
aly
angt
ida
kpe
rna
hte
rja
dis
ebe
lumn
ya.
K
ebi
jak
any
angd
ibu
atUt
sma
nsa
atme
nja
batme
nja
dik
hal
if
aha
dal
ah
:

a
. Pe
mbe
ntu
kanmu
sha
fAl
-Qu
r’
an

Ba
nya
kha
lba
ruy
angh
aru
sdia
nti
sip
asio
lehp
eng
uas
amu
sli
mun
tukme
nya
tuk
anu
maty
ang
t
erd
irid
arib
erb
aga
isu
kud
anb
ang
sa.S
ala
hsa
tuh
alp
ent
ingy
angmu
ncu
lak
iba
tpe
rlu
asa
n
wi
lay
ahi
sl
ama
dal
ahmu
ncu
lny
abe
rba
gaip
erb
eda
and
ala
mqi
raa
hAl
-Qu
r’
an.Ha
lit
u
d
ise
bab
kank
are
nas
eti
apd
aer
ahme
mil
kid
ial
ekb
aha
say
angb
erb
eda
,da
nse
tia
pke
lomp
ok
2
Ah
mada
l-u
sai
ry,Se
jar
ahIs
la
mS e
jakZama
nNab
iA da
mHinggaA
badXX,(Ja
kar
ta:Medi
aGr
afi
ka,
200
8),h
al
.16
6.
3
Dr
.Mus
tha
faMura
d,Kis
ahHid
upUtsma
nIbnA
ffan
,(Jak
art
a:Zama
n,200
7),hl
m.61-
62.
 u
matme
ngi
kut
iqi
roa
hpa
ras
aha
batt
erk
emu
ka.A
dab
ebe
rap
aSa
hab
aty
angme
nja
dik
ibl
at
a
taur
uju
kanb
agik
aum mu
sli
m me
nge
naib
aca
anA
l-Qu
r’
an.Co
nto
hdid
aer
ahS
yir
ia
me
ngi
kut
iqi
roa
hUb
ayi
bnK
a’b
,se
dan
gka
npe
ndu
dukI
rakme
ngi
kut
iqi
raa
hAb
dul
la
hib
n
Ma
s’
ud.

Da
rir
iwa
yatA
nasi
bnMa
likd
ariBa
nAmi
rbe
rka
tak
epa
daA
buQa
la
bah
,“Pa
dama
saUt
sma
n,
u
matb
ers
eli
sihme
nge
naiq
ira
ahA
l-Qu
r’
ans
ehi
ngg
aad
amu
ridd
ang
uruy
angs
al
ing
me
mbu
nuh
.Me
nde
nga
rha
lit
uUt
sma
nbe
rka
ta“
Kal
iand
isi
nime
mil
ikiq
ira
ahy
angb
erb
eda
d
eng
ank
u.”Ma
ka,t
ent
ule
bihb
any
akp
erb
eda
and
ian
tar
ame
rek
aya
ngt
ing
galj
auhd
ari
ku.
”

Pe
rse
lis
iha
ndit
eng
ahu
maty
angt
ing
galj
auhd
arip
usa
tke
kua
saa
ndi ma
din
ahs
ema
kin
k
era
sda
nru
nci
ng.Me
rek
asa
lin
gme
ndu
sta
kan
,me
nya
la
hka
n,d
anme
nga
fir
kan
.Ke
nya
taa
n
i
tume
ndo
ron
gUt
sma
nbi
nAf
fanu
ntu
kbe
rij
tih
ad,me
lak
uka
nya
ngb
ena
r-b
ena
rba
ru.Pa
da
a
khi
rta
hun2
4H.d
ana
walt
ahu
n25H.Ut
sma
nme
ngu
mpu
lka
npa
ras
aha
batd
ane
mpa
tor
ang
d
ian
tar
ame
rek
aun
tukme
nyu
sunmu
sha
fya
nga
kanme
nja
dir
uju
kans
emu
auma
tIs
la
m.
K
eemp
atp
ani
tiak
odi
fik
asii
tua
dal
ahp
arap
eng
haf
alA
l-Qu
r’
any
angt
ela
hdi
ken
alb
aik
,
y
ait
uZa
idi
bnT
sab
it,A
bdu
ll
ahi
bnZu
bai
r,S
aidi
bna
l-A
sh,d
anA
bdu
rra
hma
nib
nal
-
Ha
rit
sib
nHi
sya
m.

J
adi
,se
pan
jan
gse
jar
ahu
matI
sl
amt
ela
hte
rja
dit
igak
alik
odi
fik
asiA
l-Qu
r’
anp
adat
iga
ma
say
angb
erb
eda
.

- K
odi
fik
asiy
angp
ert
amab
erl
ang
sun
gpa
dama
san
abimu
hamma
dna
munt
erb
ata
spa
da
p
enu
lis
ana
yat
,da
npe
let
aka
nny
apa
dat
emp
att
ert
ent
u.

- K
odi
fik
asiy
angk
edu
adi
lak
uka
nol
eha
bub
aka
ras
h-s
hid
iqa
tasu
sulp
aras
aha
bat
,
t
eru
tamau
mari
bnk
hat
taby
angme
ngk
hawa
tir
kank
epu
nah
anA
l-Qu
r’
ank
are
nab
any
akn
ya
p
arap
eng
haf
alA
l-Qu
r’
any
angt
erb
unu
hdime
danp
era
ng.

- K
ond
ifi
kas
iya
ngt
era
khi
rpa
dau
tsma
nib
nAf
fany
angd
ila
kuk
anme
lal
uib
ebe
rap
a
t
aha
pan
.Pa
nit
iap
eng
ump
ula
nse
mual
emb
ara
nAl
-Qu
r’
any
angd
imi
lik
ipa
ras
aha
batd
an
me
nja
dik
an mu
sha
fya
ngd
isi
mpa
nol
ehHa
fsh
ahs
eba
gair
uju
kan
.Ke
mud
ian me
rek
a
me
nyu
suns
atumu
sha
fut
ama
,la
lume
mbu
ats
al
ina
nun
tukd
iki
rimk
ank
ese
lur
uhp
elo
sok
4
d
uni
aIs
la
m.

4
R
asu
lJa
’f
ari
ya,S
n e
jar
ahPa
raPe
mimp
inI
sl
am,(
Jak
art
a:A
l-Hu
da,2
010
),h
lm.1
95.
b
.Pe
nak
hlu
kanwi
lay
ah

Wi
lay
ah-
wil
aya
hba
ruy
angd
ita
klu
kka
nol
ehUt
sma
nib
nAf
fant
erb
agik
eda
la
mdu
a
b
agi
an,y
ait
uwi
lay
aht
imu
rda
nba
rat
.

1
.)Diwi
lay
ahBa
rat

Or
ang
-or
angi
ska
nda
riy
yah me
mbe
ron
takp
adat
ahu
n25
H/6
45M y
angk
emu
dia
n
d
ita
klu
kka
nol
ehA
mrb
inA
sh.Us
manme
ngi
jin
kanp
asu
kani
sl
amu
ntu
kme
lak
uka
n
p
ena
klu
kka
ndi
semu
abe
nuaa
fri
ka.Ma
ka,
ber
ang
kat
lahA
bdu
ll
ahb
inA
biS
ara
hhi
ngg
a
b
erh
asi
l me
nak
luk
kanT
har
abl
is
.Ke
mud
ian me
rek
abe
rha
dap
and
eng
anp
asu
kan
By
zan
tiu
mdiS
abi
tha
la
hda
nbe
rha
silme
nga
la
hka
nme
rek
apa
dat
ahu
n27
H/6
47M.
De
nga
nde
mik
ian
,be
rga
bun
gla
hBa
rqa
h,T
har
abi
st,d
anwi
lay
ahb
agi
anb
ara
tme
sir
,
s
ert
ase
bag
ianwi
lay
ahNa
wba
hpa
dap
eme
rin
tah
ani
sl
am.

S
eda
ngk
an,Mu
awi
yahme
lak
uka
nse
ran
gank
eSi
pru
sda
nbe
rha
sild
ita
klu
kka
npa
da
t
ahu
n28
H/6
48M.Uma
rti
dakme
ngi
zin
kanp
asu
kani
sl
am me
lak
uka
npe
nye
rbu
an
me
lal
uil
aut
.

2
.)Diwi
lay
ahT
imu
r

Pa
ngl
imaUma
irb
inUs
mans
amp
aik
eFa
rgh
ana
hpa
dat
ahu
n29
H/6
49M.
S
eda
ngk
an,A
bdu
ll
aha
l-l
ait
si me
nca
paiK
abu
l,
danA
bdu
ll
ahA
t-t
ami
mi s
amp
ai
k
esu
nga
iHi
ndu
sta
n.S
aidb
inA
shb
erh
asi
lme
nak
luk
kanJ
urj
an.

Pe
rsi
ame
lak
uka
npe
mbe
ron
tak
an,n
amu
nbe
rha
sild
ipa
tah
kano
lehA
bdu
ll
ah
b
inA
mir
.Ak
hir
nya
,Ya
zda
jirme
lar
ika
ndi
rik
eKa
rma
n,l
al
ukeK
hur
asa
n,d
and
ia
t
erb
unu
hdit
emp
ati
tu.Wi
lay
ah-
wil
aya
hya
ngme
lan
gga
rke
sep
aka
tank
emb
ali
d
ita
klu
kka
n.

De
mik
ian
lahp
ena
klu
kani
tut
erj
adip
adama
sak
ekh
al
if
aha
nUt
sma
n.Pa
da
ma
san
yat
ela
hte
rja
dip
ena
mba
hanb
ebe
rap
awi
lay
ahk
eda
la
mpa
ngk
uanI
sl
am.
Mi
sal
nyad
iAf
rik
a,S
ipr
us,A
rme
nia
,Si
nd,K
abu
lda
nFa
rgh
ana
h,Ba
la
khd
anHe
rat
d
iAf
gan
ist
an.K
emu
dia
ndi
lak
uka
npe
nak
luk
anu
lan
gne
ger
i-n
ege
riy
angme
lan
gga
r
 5
j
anj
idiPe
rsi
a,K
hur
asa
n,a
tauBa
bulA
bwa
b.

4
.Si
fatd
anK
eut
ama
and
ariUt
sma
nbi
nAf
fan

A
ll
ahs
wt.me
mbe
rik
ank
eut
ama
n-k
eut
ama
ank
epa
daUt
sma
nbi
nAf
fan
,di
nat
araa
dal
ah
:

a
.Kh
al
if
ahk
eti
gad
ala
mIs
la
m.

b
.Da
patme
nyi
apk
anj
aya
l-‘
us
rah(
pas
uka
nda
la
mke
ada
ans
uli
t).

c
. Me
ngh
imp
una
l-Qu
r’
and
ima
saR
asu
lul
la
h.

d
.di
per
cay
aRa
sul
ul
la
hun
tukme
nik
ahd
eng
ans
al
ahs
eor
angp
utr
iny
a,y
ait
uRu
qay
yah
.
K
eri
kaR
uqa
yya
hme
nin
gga
l,i
adi
nik
ahk
anl
agid
eng
anp
utr
iRa
sul
ul
la
hya
ngl
ain
,
y
ait
uUmmuK
ult
sum.

e
.Ti
dakme
nup
ukh
art
a.

f
.Ti
dakb
erd
ust
a.

g
.Ti
dakp
ern
ahme
nye
ntu
hke
mal
uan
nyad
eng
ant
ang
ank
ana
nse
jaki
abe
rba
iatd
eng
an
R
asu
lul
la
h.

h
.Se
tia
pha
riJ
um’
atd
iame
mbe
bas
kans
eor
angb
uda
khi
ngg
ake
tik
aiat
ida
kme
mil
iki
l
agib
uda
k.I
ame
mbe
lib
uda
kun
tukd
ibe
bas
kan
.

i
.Ti
dakb
erz
ina
,ba
ikp
adama
saJ
ahi
liy
ahma
upu
nse
tel
ahI
sl
am.

I
tua
dal
ahk
eis
time
waa
nda
riUt
sma
nbi
nAf
fan
.Ra
sul
ul
la
hse
ndi
rime
mul
iak
ann
ya.
K
eti
kaUmmuK
ult
summe
nin
gga
l,R
asu
lul
la
hbe
rsa
bda
,“S
ean
dai
nyama
siha
dap
utr
iku
y
angl
ain
,pa
stik
uni
kah
kand
eng
anUt
sma
n.”I
ada
pat
kank
eis
time
waa
nit
ube
rka
t
k
eba
ika
nak
hla
kny
a,p
eke
rti
nyay
angl
uhu
r,d
anp
eri
lak
uny
aya
ngt
erp
uji
.Pa
ras
aha
bat
b
erl
omb
a-l
omb
ain
ginme
nda
pat
kanme
nda
pat
kank
edu
duk
any
angt
erh
orma
tin
i,d
an
Ut
sma
nle
bihd
ahu
lume
nda
pat
kan
nya
.Ke
ist
ime
waa
nla
iny
angt
akt
erb
ant
ahk
ana
dal
ah
b
ahwai
ame
nja
dimu
sli
mte
rba
iky
angk
eti
gas
ete
lahA
buBa
kard
anUma
r,me
ngu
ngg
uli
k
aummu
sli
mla
inn
ya.

S
ala
hsa
tup
res
tas
ite
rba
ikUt
sma
nbi
nAf
fana
dal
ahme
nya
tuk
ang
ayab
aca
an
(
qir
a’
ah
)al
-Qu
r’
ans
emu
auma
tIs
la
m.I
ame
nyu
sunmu
sha
fal
-Qu
r’
ans
esu
aid
eng
an

5
A
hma
dal
-us
air
y,S
eja
rahI
sl
amS
eja
kZa
manNa
biA
damHi
ngg
aAb
adXX,(
Jak
art
a:Me
diaGr
afi
ka,
200
8),h
al
.16
7-1
68.
 b
aca
any
angd
ida
ras
kanJ
ibr
ilk
epa
daR
asu
lul
la
hdia
khi
rha
yat
nya
.Ra
sul
ul
la
hme
nyi
fat
i
Ut
sma
nse
bag
aia
l-s
had
iq(
kawa
n)d
ana
l-s
yah
id(
Sya
hid
).S
ela
ini
tu,R
asu
lul
la
hju
ga
6
me
mbe
rin
yak
aba
rge
mbi
rab
ahwai
aad
ala
hah
lis
urg
a.

S
ala
hsa
tus
ifa
tda
n k
eis
time
waa
n Ut
sma
n y
angp
ali
ngd
ike
nala
dal
ah
k
ede
rma
wan
ann
ya.Di
ban
din
gsa
hab
atR
asu
lul
la
hla
inn
ya,Ut
sma
nbi
nAf
fant
erma
suk
s
aha
baty
angp
ali
ngb
erh
art
a.S
eja
kma
samu
dan
yai
adi
ken
als
eba
gaip
eda
gan
gya
ng
s
uks
esd
anh
art
any
ame
limp
ah.T
eta
pid
eng
anh
art
aya
ngb
any
akt
ers
ebu
tti
dakp
ern
ah
me
mbu
atn
yame
nyi
mpa
ngd
aria
gamaA
ll
ah
.Iap
ern
ahme
ngo
rba
nka
nha
rta
nyab
end
any
a
d
emik
epe
nti
nga
nIs
la
m,y
ait
uun
tukme
nan
ggu
ngb
iay
ape
nyi
apa
npa
suk
an,me
mbe
li
s
umu
rya
ngk
emu
dia
ndi
had
iah
kanu
ntu
kuma
tIs
la
m.Ba
giBa
ngs
aAr
abs
aati
tu,
me
mil
ikis
ebu
ahs
umu
rat
auma
taa
irb
aga
ika
nme
mil
ikis
umb
erk
eka
yaa
nya
ngt
akp
ern
ah
h
abi
s.Ut
sma
nte
rke
nals
eba
gaio
ran
gpa
nda
ime
nja
gak
eho
rma
tand
iri
,pe
mal
u,l
ema
h
l
emb
ut,b
udi
man
,pe
nya
bar
,da
nba
nya
kbe
rde
rma
.Pa
dawa
ktup
era
ngT
abu
kat
asa
jak
an
R
asu
lul
la
h,i
abe
rde
rmas
eba
nya
k95
0ku
dad
anb
aha
nlo
gis
tic
,di
tamb
ahu
angs
eba
nya
k
1
.0
00d
ina
r.

5
. Pe
ris
tiwat
erb
unu
hny
aUt
sma
nbi
nAf
fan

K
eti
kab
erb
aga
ike
ber
ata
nte
rha
dapUt
sma
nse
car
abe
rta
haps
ema
kini
nte
nsi
f,
b
ebe
rap
ale
lak
ibe
rdi
rid
iha
dap
anUt
sma
ndima
sji
dda
nme
nga
juk
ank
ebe
rat
ank
epa
dan
ya.
Ut
sma
nte
rpa
ksame
ngg
una
kank
eke
ras
anu
ntu
kme
nen
ang
kanme
rek
a,d
anp
erb
uat
ann
yai
ni
me
nye
bab
kant
erp
icu
nyab
ent
rok
any
angl
ebi
hpa
rahd
ipi
hakme
rek
a.K
eti
kai
tu,b
ebe
rap
a
o
ran
gya
ngme
nge
lil
iny
ate
rse
butme
nye
but
nyaNa
’t
sal
,le
lak
itu
adu
ngu
.Ke
tik
ake
ber
ata
n
t
erh
ada
pUt
sma
nse
mak
int
aja
m,b
ebe
rap
ape
ndu
dukK
uff
ahd
anMe
sirb
era
ngk
atme
nuj
u
Ma
din
aha
tasp
ermi
nta
anp
aras
aha
bat
,se
iri
ngd
eng
anmu
ncu
lny
apr
ote
ste
rha
dapp
ara
p
eng
uas
aBa
niUma
yya
hdik
ota
-ko
tat
ers
ebu
t.R
omb
ong
ani
nid
ipi
mpi
nol
ehA
bdu
rra
hma
n
b
inUd
aisBa
la
wiy
angme
rup
aka
nsa
la
hsa
tud
arime
rek
aya
ngb
ers
ump
ahs
eti
ake
pad
a
k
elu
arg
any
a,d
eng
anMu
hamma
dbi
nAb
iHu
dza
ifa
h.I
bnuS
yub
bahme
nya
mpa
ika
nsu
raty
ang
d
itu
liso
lehb
ang
saMe
sirk
epa
daUt
sma
nse
bel
umme
nuj
uMa
din
ah.Me
rek
ame
mbe
rit
ahu
kan
s
ura
t-s
ura
tte
nta
ngk
etu
han
an,y
angb
erh
ubu
nga
nde
nga
nay
at-
aya
tal
-Qu
r’
an.

Ut
sma
nme
ngu
tusA
mma
rkes
anau
ntu
kme
nen
ang
kano
ran
g-o
ran
gMe
sir
.Na
muni
a
t
ida
ksa
darb
ahwaA
mma
rse
ndi
ris
ete
lehd
iki
rimk
eMe
sirj
ust
rume
ndo
ron
gpe
ndu
duk
u
ntu
kme
nen
tan
gUt
sma
n.S
ete
lahp
eng
usi
ranA
mma
r,a
dab
ebe
rap
aro
mbo
nga
nya
ngd
ata
ngk
e

6
Dr
.Mu
sth
afaMu
ra,K
d i
sahHi
dupUt
sma
nIb
nAf
fan
,(J
aka
rta
:Za
man
,20
07)
,hl
m.1
8-2
0.
Ma
din
ah.R
omb
ong
ant
ers
ebu
tme
nda
tan
giUt
sma
nda
nwa
kil
nyad
anme
nga
juk
anp
ermi
nta
an-
p
ermi
nta
ann
yas
eba
gaib
eri
kut
:

- Pe
rta
ma,me
nge
mba
lik
ano
ran
g-o
ran
gya
ngd
ias
ing
kan
.

- K
edu
a,me
mba
yar
kanh
ak-
hako
ran
g-o
ran
gmi
ski
n.

- K
eti
ga,b
ert
ind
akb
erd
asa
rka
nal
-Qu
r’
an.

Us
tma
nbe
rta
uba
tse
car
afo
rma
lke
pad
ame
rek
ada
n me
mpe
rin
gat
kan me
rek
aun
tuk
me
ngh
ind
arip
erp
eca
han
. Be
rka
ita
n d
eng
an k
ese
pak
ata
n-k
ese
pak
ata
n Ut
sma
n,s
ebu
ah
p
erj
anj
ianBe
rsa
mad
itu
lis
kana
nta
rau
tsma
nda
nAl
iya
ngd
itu
nju
kse
bag
aid
utaa
nta
ra
p
end
udu
kda
nKh
al
if
ah.Be
ber
apak
ali
matd
ise
but
kand
ala
mpe
rja
nji
ani
ni,y
ait
use
bag
ai
b
eri
kut
:

- Me
nge
mba
lik
ano
ran
g-o
ran
gya
ngd
ias
ing
kan
.

- Me
mba
yar
kanh
ak-
hako
ran
g-o
ran
gmi
ski
n.

- Be
rti
nda
kbe
rda
sar
kana
l-Qu
r’
an.

- Me
ner
apk
ank
ead
ila
nda
la
mme
ndi
str
ibu
sik
and
anme
mpe
ker
jak
ano
ran
gya
ngc
uku
pla
yak
d
ank
uatu
ntu
kme
nan
gan
ima
sl
ah
-ma
sal
ahi
ni.

Pa
daa
wal
nyap
ene
nta
ngUt
sma
nti
dakb
erp
iki
rte
nta
ngp
emb
unu
hank
hal
if
ahUt
sma
n.
Da
la
mre
nca
name
rek
a,me
rek
aha
nyah
end
akme
nur
unk
ann
ya.Na
mund
emi
kia
n,Ut
sma
n
me
nol
akd
itu
run
kand
arik
eku
asa
ann
ya.I
tua
dal
ahp
ert
amak
ali
nyap
enu
run
anK
hal
if
ah
d
iut
ara
kan
.Ut
sma
nme
nan
gga
pis
ara
nda
rip
emb
ero
nta
kte
rse
butd
eng
anb
erk
atab
ahwa
T
uha
nte
lahme
nga
run
iak
ank
hal
if
ahk
epa
dan
yad
ani
ati
dakb
ers
edi
aun
tukt
uru
n.K
eti
ka
Ut
sma
ndi
sar
ank
anu
ntu
ktu
run
,di
abe
rka
ta,“
Bah
kanj
ikaa
kuh
aru
sdi
pen
gga
l,a
kut
ida
k
a
kanp
ern
aht
uru
n.”

Pa
rap
eng
epu
ngt
erd
eng
arb
erk
atab
ahwame
rek
aha
nyai
ngi
nme
nur
unk
and
iab
uka
n
u
ntu
kme
mbu
nuh
nya
.Ke
tik
apa
rap
ene
nta
ngd
ariMe
sir
,da
la
mpe
rja
la
nanp
ula
ngme
rek
a,
me
nemu
kans
ura
tUt
sma
nke
pad
aAb
dul
la
hbi
nSa
’a
d,d
ima
nai
adi
per
int
ahk
anu
ntu
k
me
nga
ngg
u,me
nga
cau
kand
anme
mbu
nuhp
arap
ene
nta
ngi
tu,me
rek
ake
mba
lik
eMa
din
ah.
Ut
sma
nbe
rka
tab
ahwap
enu
liss
ura
tit
ubu
kand
ia,d
ank
emu
dia
n,f
akt
aba
hway
angp
ali
ng
b
ers
al
aha
dal
ahMa
rwa
nbi
nHa
kam.Di
adi
min
tau
ntu
ktu
runo
lehp
arap
ene
nta
ngi
tuk
are
na
k
eti
dak
mamp
uan
nyad
ala
mpe
nge
lol
aa
npe
mer
int
aha
n,t
eta
pii
ame
nol
ak.
 S
ela
mama
sai
ni,Ut
sma
nme
min
tab
ant
uank
epa
dak
ota
-ko
tay
angb
erb
eda
.Di
ame
nul
is
k
epa
dap
end
udu
kMe
kka
hun
tukd
iba
cad
iha
tiA
raf
ah.Da
la
msu
ratt
ers
ebu
tdi
ame
nul
is
,
“
Akut
eng
ahd
ike
pun
gda
nak
uti
dakme
mpu
nya
ima
kan
ank
ecu
alip
ers
edi
aany
angs
ang
at
s
edi
kit
.Ak
ume
ngh
imb
aup
adas
iap
apu
nya
ngme
nde
nga
ris
isu
rat
kui
ni,a
garb
erg
ega
s
me
nol
ong
ku.
”

S
ela
mae
mpa
tpu
luhh
ariUt
sma
ndi
kep
ungd
anp
adah
ariJ
um’
att
era
khi
rdia
wals
enj
a,
t
ang
gal1
8Dz
ulh
ijj
ah3
5H,d
iad
ibu
nuh
.Na
map
emb
unu
hny
ati
dakd
ike
tah
uis
eca
rap
ast
i.
S
ela
mat
igah
arij
asa
dUt
sma
nit
udi
bia
rka
n,t
aks
eor
angp
unme
nsh
al
atk
ann
ya.K
emu
dia
n,
e
mpa
tor
angd
ian
tar
any
aJu
bai
rbi
n Mu
th’
imd
an Hu
kai
mbi
n Hi
zamb
erk
ump
uld
an
7
me
ngu
bur
kan
nya
.

7
R
asu
lJa
’f
ari
ya,S
n e
jar
ahPa
raPe
mimp
inI
sl
am,(
Jak
art
a:A
l-Hu
da,2
010
),h
lm.2
57-
264
.
 BA
BII
I

PE
NUT
UP

A
.Si
mpu
lan

Ut
sma
nbi
nAf
fana
dal
ahs
eor
angmu
sli
mte
rba
iks
ete
lahA
buBa
kard
anUma
r.
K
eti
kau
sia7
0ta
huni
adi
ang
katme
nja
diK
hal
if
ahk
eti
gas
ete
lahUma
rme
nin
gga
l.I
a
me
nja
dik
hal
if
ahs
ela
ma1
2ta
hun
.Us
tma
nme
mil
ikik
eis
time
waa
nda
nsi
faty
angme
limp
ah.
K
arn
ake
ist
ime
waa
nya
ngd
imi
lik
iny
ate
rse
but
,Ra
sul
ul
la
h me
mul
iak
ann
ya.R
asu
lul
la
h
me
nyi
fat
iUt
sma
nse
bag
aia
l-s
hid
iqd
ana
l-s
yah
id.S
ela
ini
tu,Ut
sma
nju
game
nda
pat
j
ami
nanma
suks
urg
ada
riR
asu
lul
la
h.

Pa
dama
same
nja
dik
hal
if
ah,i
ama
la
kuk
anp
emb
ent
uka
nmu
sha
fal
-Qu
r’
an,y
ang
t
uju
ann
yau
ntu
kda
patd
ija
dik
anr
uju
kanb
agi
nua
mtI
sl
am.S
ela
ini
tu,i
ame
lak
uka
n
p
ena
klu
kanwi
lay
ah,y
ait
upe
nak
luk
and
iwi
lay
aht
imu
rda
ndiwi
lay
ahb
ara
t.

k
eti
kai
tut
erd
apa
tro
mbo
mga
npe
mud
aya
ngme
nga
juk
ank
ebe
rat
ant
erh
ada
pUt
sma
n.
Me
rek
a i
ngi
n me
nur
unk
an k
hal
if
ah Ut
sma
n, b
uka
n i
ngi
n me
mbu
nuh
nya
. Pa
ra
p
ene
nta
ng/p
emb
ero
nta
kte
rse
butme
neg
pun
gUt
sma
nse
lamae
mpa
tpu
luhh
ari
.Da
nak
hir
nya
s
ete
lahp
eng
epu
nga
nte
rse
but
,Ut
sma
nte
rbu
nuhp
adat
ang
gal1
8Dz
ulh
ijj
ah3
5H.Na
ma
p
emb
unu
hny
ati
dakd
ike
tah
ui.J
asa
dny
ase
lamat
igah
arit
ers
ebu
tti
daka
day
angme
ngu
rus
i
d
anme
nsh
al
atk
ann
ya.Da
nak
hir
nya
,Ju
bai
rbi
nMu
th’
imd
anHu
kai
mbi
nHi
zamb
erk
ump
ul
d
anme
ngu
bur
kan
nya
.

B.S
ara
n

De
mik
ian
lahma
kal
ahy
angk
amib
uat
,ka
mime
nya
dar
iba
hwa
san
nyad
ala
mpe
mbu
ata
n
ma
kal
ahi
nik
ura
ngs
emp
urn
ada
nma
sihb
any
akk
esa
la
han
,ma
kad
arii
tuk
rit
ikd
ans
ara
n
d
arip
emb
acas
ang
atk
amih
ara
pka
nag
ark
ede
pan
nyad
ala
mpe
mbu
ata
nma
kal
ahme
nja
dil
ebi
h
b
aik
.
Da
fta
rPu
sta
ka

A
l-Us
air
y,A
hma
d.2
008
.Se
jar
ahI
sl
amS
eja
kZa
manNa
biA
damHi
ngg
aAb
adXX.J
aka
rta
:
Me
diaGr
afi
ka.

Mu
rad
,Mu
sth
afa
.20
07.K
isa
hHi
dupUt
sma
nIb
nAf
fan
.Ja
kar
ta:Za
man
.

J
a’
fa
riy
an,R
asu
l.2
010
.Se
jar
ahPa
raPe
mimp
inI
sl
am.J
aka
rta
:Al
-Hu
da.