Karty pracy powtórzenie na lekcję - ATOM

Zadanie 1 (2 pkt). Jądro atomu izotopu pewnego pierwiastka zawiera 20 protonów i 20 neutronów.
a) Przedstaw symbol izotopu tego pierwiastka w postaci 𝐴𝑍𝐸 (litery zastąp odpowiednimi liczbami oraz
symbolem charakterystycznym pierwiastka i wpisz je w odpowiednie kratki).

b) Zapisz konfigurację elektronową atomu tego pierwiastka w stanie podstawowym.

……………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 2 (1 pkt). Pewien pierwiastek jest mieszaniną dwóch izotopów, z których jeden o zawartości procentowej
54,8% - zawiera 44 neutrony w jądrze, zaś drugi 46 neutronów. Masa atomowa tego pierwiastka jest równa 79,904 u.
Liczba atomowa tego pierwiastka wynosi:
A. 35 B. 45 C. 80 D. 122
Zadanie 3 (1 pkt). W jądrze pierwiastka X znajduje się tyle protonów, ile neutronów zawiera jądro 30
14𝑆𝑖. Liczba masowa
jednego z izotopów pierwiastka X jest równa liczbie elektronów w atomie 74 34𝑆𝑒 .
Korzystając z powyższej informacji, ustal liczbę atomową pierwiastka X oraz liczbę masową opisanego izotopu
pierwiastka X.

Zadanie 4 (2 pkt). Na podstawie położenia pierwiastka w układzie okresowym pierwiastków podaj konfigurację
elektronów walencyjnych.

Zadanie 5 (3 pkt). Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując dane na temat położenia w układzie okresowym pierwiastków
o podanej konfiguracji elektronowej atomów w stanie podstawowym.

Zadanie 6 (1 pkt). które z podanych niżej konfiguracji dotyczą stanu wzbudzonego?

a) 4Be 1s2 2s1 2p1 b) 12Mg 1s2 2s2 2p6 3s2 c) 5B 1s2 2s1 2p2
Zadanie 7 (4pkt). Na podstawie konfiguracji elektronowej zaproponuj trwałe stopnie utlenienia selenu, kobaltu
bromu, sodu.
Se: …………………………………………………………………………………………………………………………
Co: ………………………………………………………………………………………………………………………...
Br: …………………………………………………………………………………………………………………………
Na: ………………………………………………………………………………………………………………………...

1
Zadanie 8 (1pkt). Wskaż i podkreśl zapisy klatkowe elektronów walencyjnych niezgodne z zasadami zapełniania
poziomów orbitalnych.

Zadanie 9 (3 pkt). Przedstaw graficznie opis walencyjnych poziomów orbitalnych w atomach:

a) magnezu
b) galu
c) krzemu
Zadanie 10 (2pkt). Pierwiastek X ma w stanie podstawowym następującą konfigurację elektronową:
1s22s22p63s23p64s23d5
Na jakich stopniach utlenienia może występować ten pierwiastek w związkach chemicznych?
a) tylko II b) tylko VII c) II i VII d) od II do VII
Zadanie 11 (2 pkt) Podaj wartości 4 liczb kwantowych dla elektronu walencyjnego atomu rubidu.
n=………….. l= …………… m=…………… mS=…………..
Zadanie 12 (2pkt). Pierwiastek o konfiguracji elektronowej: 1s22s22p63s23p64s13d5 może w związkach chemicznych
przyjmować stopnie utlenienia:
a) tylko -II b) od II do VI c) tylko I d) od -II do VI
Zadanie 13 (2 pkt). Pierwiastek X znajduje się w trzecim okresie układu okresowego. Atom tego pierwiastka ma
następującą konfigurację elektronową: 1s22s22p63s1.
Określ, do jakiego bloku energetycznego należy pierwiastek X. Za pomocą czterech liczb kwantowych (n, l, m,
ms) opisz stan elektronu walencyjnego pierwiastka X.
Blok energetyczny Liczba kwantowa n Liczba kwantowa l Liczba kwantowa m Liczba kwantowa ms

Zadanie 14 (2 pkt) Pierwiastek E ma elektrony rozmieszczone na 4 powłokach. Wśród elektronów walencyjnych

możemy wskazać: 3 pary elektronów sparowanych i 1 elektron niesparowany.
Podaj:
Konfigurację pełną podpowłokową: ……………………………………………………………………..
Symbol pierwiastka E: ……………………… symbol bloku energetycznego: ……………………….
Zadanie 15 (2 pkt) Zapisz orbitalną konfigurację walencyjną oraz podaj liczbę niesparowanych elektronów w:
O ……………………………………. Ti …………………………………
Zadanie 16 (1 pkt) Zapisz konfigurację pełną podpowłokową dla 73Ta na podstawie zapisu: K2L8M18N32O11P2.
……………………………………………………………………………………......
Zadanie 17 (2 pkt) Podaj konfigurację pełną podpowłokową dla atomu C w stanie podstawowym i pierwszym stanie
wzbudzonym.
Stan podstawowy: ………………………………. Stan wzbudzony: ……………………………..
Zadanie 18 (1 pkt). Atomy pierwiastka X tworzą jony X3+, których konfigurację elektronową można zapisać:
1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10.
Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując symbol pierwiastka X, dane dotyczące jego położenia w układzie okresowym
oraz symbol bloku konfiguracyjnego (energetycznego) s, p lub d, do którego należy pierwiastek X.

2
Zadanie 19 (2 pkt). Określ wartości 4 liczb kwantowych elektronu o najwyższej energii w atomie skandu, którego
konfigurację elektronową podano niżej.
1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1.
n = ……….. l = …………. m = …………… ms = ……………
Zadanie 20 (1 pkt). Promieniotwórczy izotop pierwiastka Z uległ przemianie α i przekształcił się w izotop 212
83𝐵𝑖 .
Korzystając z układu okresowego, ustal symbol pierwiastka Z.
Symbol pierwiastka Z: ……………………………………………………………………………………………………
Zadanie 21 (2 pkt). Jeden z izotopów pierwiastka E można zapisać jako 32 15𝐸 .
a) Określ numer gupy i okresu oraz symbol pierwiastka E.
Numer grupy: …………. Numer okresu: …………… Symbol pierwiastka: ………………
b) Napisz pełną podpowłokową konfigurację elektronową pierwiastka E.
……………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 22 (1 pkt). Stan kwantowy elektronów walencyjnych pewnego pierwiastka opisany jest za pomocą
następujących wartości liczb kwantowych:

Uzupełnij zdanie: Pierwiastek, którego elektrony walencyjne opisane są za pomocą wymienionych w tabeli liczb
kwantowych, leży w okresie ……………………., grupie ………………… oraz ma symbol ……………………. .
Zadanie 23 (2 pkt). Przedstaw rozkład elektronów na podpowłokach (s, p, d, f) dla jonów Ca2+ oraz S2-. Następnie oceń
i uzasadnij, który z tych jonów ma większy promień jonowy.
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 24 (2 pkt). Uzupełnij tabelę.

Zadanie 25 (2 pkt). Konfigurację elektronów walencyjnych w atomie azotu przedstawia zapis: 2s2 2p3.
Wpisz w tabelę wszystkie poprawne wartości liczb kwantowych opisujących stan elektronów walencyjnych w
atomie azotu.

Zadanie 26 (1 pkt). Pewien pierwiastek X, leżący w czwartym okresie układu okresowego pierwiastków, należy
do bloku d, a maksymalny stopień utlenienia, który przyjmuje w związkach chemicznych, wynosi VI. Atomy
tego pierwiastka mają sześć elektronów niesparowanych.
Pierwiastek X roztwarza się w kwasie solnym, tworząc roztwór o barwie szarozielonej.
Napisz wzór i pełną konfigurację jonu pierwiastka X, który tworzy się w reakcji tego pierwiastka z
kwasem solnym.
…………………………………………………………………………………………………………………..

3
Zadanie 27 (2 pkt). Napisz pełną konfigurację atomu cynku:
……………………………………………………………………………………………………………………………..
Podaj krótkie uzasadnienie istnienia kationu cynku.
……………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 28 (2 pkt). W atomie pewnego pierwiastka w stanie podstawowym trzy spośród elektronów walencyjnych
znajdują się na podpowłoce 4p (4p3).
a) Opisz stan kwantowo-mechaniczny tych elektronów, wpisując do tabeli odpowiednie wartości trzech
liczb kwantowych.

b) Podaj symbol tego pierwiastka i przedstaw w formie skróconej (z symbolem helowca) konfigurację
elektronową jego atomu w stanie podstawowym.
Symbol pierwiastka: ……………… Skrócona konfiguracja elektronowa: …………………………………………...
Zadanie 29 (3 pkt). Dla pierwiastków:
X: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d1 4s2 Y: K2L8M1 Z: 1s2 2s2 2px1 2py0 2pz0
Ustal, jakie to pierwiastki podając ich symbole, blok energetyczny, grupę i okres, do których należą.
Symbol Blok Grupa Okres
X
Y
Z
Zadanie 30 (2 pkt). Spośród podanych jonów wpisz te, które mają jednakową konfigurację elektronową:
Ca2+, Cu2+, Fe3+, Na+, K+, S2−, Cl−, Ba2+, F−
……………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 31 (2 pkt). Uzupełnij tabelę wpisując liczbę elektronów niesparowanych każdego z podanych pierwiastków
w stanie podstawowym.

Zadanie 32 (2 pkt). Liczba niesparowanych elektronów w atomie siarki:

W stanie podstawowym wynosi …………., w I stanie wzbudzonym: …………., w II stanie wzbudzonym: ………...
Zadanie 33 (2 pkt). Pierwiastek leży w siódmej grupie i czwartym okresie układu okresowego. Tworzy on prosty jon
X2+. Ustal i podaj symbol pierwiastka. Zapisz poprawnie konfigurację elektronową tego jonu.
Symbol: ………. Konfiguracja: …………………………………………………………………………………
Zadanie 34 (3 pkt). Podaj skrócony zapis konfiguracji elektronowej atomu żelaza (Fe) oraz jonów Fe 2+ i Fe3+. Na
podstawie konfiguracji elektronowej wskaż, który z jonów żelaza, Fe2+ czy Fe3+, jest trwalszy. Odpowiedź uzasadnij.
Fe: ………………………………………………………………………………………………………………………...
Fe2+: ……………………………………………………………………………………………………………………….
Fe3+: ……………………………………………………………………………………………………………………….
Uzasadnienie: ……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 35 (1 pkt). W 1932 roku James Chadwick podczas bombardowania jądra berylu cząsteczkami α odkrył neutron
podczas reakcji: 49𝐵𝑒 + 42𝐻𝑒 → 𝐴𝑍𝐸 + 10𝑛. Zderzenie neutronu z jądrem azotu atmosferycznego ( 147𝑁 + 10𝑛 → 𝐴𝑍𝐸 + 31𝐻)
jest powodem obecności trytu ( 31𝐻) w atmosferze ziemskiej.
A. 126𝐶 B. 136𝐶 C. 127𝑁 D. 157𝑁
Zadanie 36 (2 pkt). W wyniku rozpadu promieniotwórczego jądro izotopu radu 228 88𝑅𝑎 przekształciło się w jądro izotopu
rtęci 212
82𝐻𝑔 . Określ, ile cząsteczek α i ile cząsteczek β −
zostało wypromieniowanych podczas tego rozpadu.
Liczba cząstek α: ……………………… Liczba cząstek β−: …………………………..

4
Informacja do zadań 37 i 38.
W jednym z naturalnych szeregów promieniotwórczych występują m.in. trzy izotopy polonu, których okresy półtrwania
podano w nawiasach: 218Po (τ1/2 = 3,1 minuty), 214Po (τ1/2 = 1,6‧10−4 sekundy) i 210Po (τ1/2 = 138,4 dnia).
Zadanie 37 (1 pkt). Podaj liczbę masową najtrwalszego izotopu polonu wybranego spośród wymienionych powyżej.
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 38 (2 pkt). Podaj symbol, liczbę masową i liczbę atomową izotopu, który powstał z izotopu 218Po po emisji
cząstki α.
Symbol powstałego izotopu: ………………….. Liczba masowa powstałego izotopu: …………………
Liczba masowa powstałego izotopu: ………………
Zadanie 39 (1 pkt). Uzupełnij podane równanie: 62 1
28𝑁𝑖 + 1𝐻 → ………… + 0𝑛
1

Informacja do zadań 40 i 41. Poniższy wykres przedstawia zależność masy pewnego izotopu promieniotwórczego od
czasu.

Zadanie 40 (1 pkt). Okres półtrwania to czas, po upływie którego rozpadowi ulega połowa jąder izotopu
promieniotwórczego. Na podstawie zamieszczonego wyżej wykresu oszacuj okres półtrwania tego izotopu.
……………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 41 (1 pkt). Korzystając z powyższego wykresu, oszacuj, ile gramów izotopu pozostało po 15 dniach.
……………………………………………………………………………………………………………………………..
Zadanie 42 (1 pkt). Okres połowicznego zaniku pierwiastka wynosi 5 dni, a jego masa początkowa 16 g. Ile gramów
pierwiastka rozpadnie się w ciągu 15 dni?

Zadanie 43 (2 pkt). Po upływie 125 dni pozostało 3,125% wyjściowej masy izotopu promieniotwórczego. Oblicz, ile
wynosi czas połowicznego rozpadu tego nuklidu.

5
Zadanie 44 (2 pkt). Reakcje jądrowe można przedstawić schematem: 𝐴1 𝐴2
𝑍1𝑋 (a, b) 𝑍2𝑌,
gdzie: 𝐴1
𝑍1𝑋 – symbol nuklidu ulegającego wymuszonej przemianie jądrowej,
a – symbol cząsteczki wywołującej przemianę,
b – symbol cząsteczki emitowanej podczas przemiany,
𝐴2
𝑍2𝑌 – symbol powstałego nuklidu.
Zapisz równania reakcji jądrowych, którym ulegają nuklidy rtęci, przebiegających według podanych niżej
schematów:
a) 200 𝐴2
80𝐻𝑔 (p, α) 𝑍2𝑌 Równanie reakcji jądrowej: ……………………………………………………………..
198
b) 80𝐻𝑔 (n, p) 𝐴2
𝑍2𝑌 Równanie reakcji jądrowej: ……………………………………………………………..
Zadanie 45 (2 pkt). Jednym z pierwszych sztucznie otrzymanych radionuklidów był izotop azotu 137𝑁. Powstał on w
wyniku napromieniowania izotopu boru 105𝐵 cząstkami α pochodzącymi z naturalnej przemiany promieniotwórczej,
jakiej ulega izotop polonu 210
84𝑃𝑜.
Napisz równania przemian promieniotwórczych opisanych powyżej.
Równanie przemiany, jakiej ulega izotop polonu 210
84𝑃𝑜: …………………………………………………………………

Równanie przemiany, w której powstaje izotop azotu 137𝑁: ………………………………………………………………

Zadanie 46 (1 pkt). Jądro o liczbie atomowej Z1 i liczbie masowej A1 uległo przemianie β+. W której wyniku powstało
jądro o liczbie atomowej Z2 i masowej A2.
Spośród podanych zależności wybierz i podkreśl te, które są prawdziwe dla Z1 i Z2 oraz A1 i A2.
Z2 = Z1 – 1 Z2 = Z1 Z2 = Z1 + 1 A2 = A1 – 1 A2 = A1 A2 = A1 + 1
Zadanie 47 (3 pkt). Jądro radioaktywnego pierwiastka X uległo ciągowi przemian promieniotwórczych zgodnie z
poniższym schematem i przekształciło się w jądro 23592𝑈.

Zidentyfikuj jądra atomów X i X1, które uległy opisanym przemianom promieniotwórczym (zastosuj zapis 𝐴𝑧𝐸).
Określ skład jądra atomowego 235U.
X: ……………………………………… X1: ………………………………………
235
Skład jądra atomowego 92𝑈: ………………………………………………………………………………………….

Układ okresowy pierwiastków – zadania powtórzeniowe

Zadanie 48 (2 pkt). Na schemacie przedstawiającym fragment układu okresowego zaznaczono 5 strzałek oznaczonych
numerami I, II, III, IV, V.

Podaj numery wszystkich strzałek, które wskazują wzrost charakteru niemetalicznego pierwiastków oraz
numery wszystkich strzałek, które wskazują wzrost charakteru zasadowego tlenków pierwiastków.
wzrost charakteru niemetalicznego ………………………………………………………………………………………..
wzrost charakteru zasadowego tlenków …………………………………………………………………………………..
Zadanie 49 (2 pkt). Wartości kolejnych energii jonizacji atomu germanu podaje poniższa tabela:

6
Z którego podpoziomu jest usuwany elektron, któremu towarzyszy energia równa 1-szej energii jonizacji. Zakreśl
odpowiednią odpowiedź:

Wyjaśnij, dlaczego jest tak duża różnica w wartościach energii jonizacji 4 i 5, w porównaniu do różnic energii
pomiędzy pozostałymi kolejnymi jonizacjami?
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 50 (1 pkt). Uzupełnij zdania, dotyczące czynników wpływających na wartość energii jonizacji. Wpisz
odpowiednie określenie wybrane spośród podanych: mniejsza, większa, rośnie, maleje.
O wartości energii jonizacji decyduje rozmiar atomu, im dalej od jądra znajduje się elektron, tym energia jonizacji jest
……………………………….. . Na wartość energii jonizacji ma także wpływ ładunek elektryczny jądra, im większy
ładunek jądra, tym energia jonizacji jest …………………… W obrębie grupy energia jonizacji ………………………
w miarę wzrostu liczby atomowej.
Zadanie 51 (1 pkt). Porównaj promienie atomów i jonów. Uzupełnij luki, wpisując odpowiednie określenia
spośród podanych: większy od, mniejszy od.
Promień atomu bromu jest …………………………….. promienia anionu bromkowego. Promień dwudodatniego
kationu baru jest …………………………….. promienia atomu ksenonu. Promień anionu bromkowego jest
……………………………….. promienia anionu selenkowego.
Zadanie 52 (1 pkt). Na rysunku przedstawiono schemat układu okresowego pierwiastków (bez lantanowców i
aktynowców), na którym umieszczono strzałki A i B odpowiadające kierunkom zmian wybranych wielkości
charakteryzujących pierwiastki chemiczne.

Podkreśl wszystkie wymienione poniżej wielkości, których wzrost wskazują strzałki oznaczone literami A i B.

Zadanie 53 (1 pkt). Która wartość energii jonizacji atomu magnezu (I czy II) jest większa i dlaczego?
…………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 54 (1 pkt). Mamy wartości 4 energii jonizacji dla atomu boru: 799 kJ, 2421 kJ, 3650 kJ i 24962 kJ. Dopasuj
wartość każdej energii jonizacji i odpowiedz, skąd wzięła się anomalna wartość jednej z tych energii.
EI = …………….. EII = ……………. EIII = ……………… EIV = ………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………
Zadanie 55 (1 pkt). Pierwsza energia jonizacji (Ej1) to minimalna energia potrzebna do oderwania elektronu od
obojętnego atomu, czego skutkiem jest powstanie kationu. Każda następna energia jonizacji (Ej2, Ej3, itd.) to energia
potrzebna do oderwania kolejnego elektronu od coraz bardziej dodatnio naładowanej drobiny. Jonizacji przebiegającej
z oddawaniem elektronu lub elektronów walencyjnych i prowadzącej do otrzymania kationów ulegają elektrododatnie
pierwiastki o charakterze metalicznym:
Be + Ej2Be → [Be+] + e−
[Be+] + Ej2Be → Be2+ + e−
W przypadku elektroujemnych pierwiastków o charakterze niemetalicznym jonizacja następuje na drodze przyjęcia
elektronu lub elektronów, na przykład:
7
 F + e− + EPF → F−
Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.
Uzupełnij tabelę, wpisując odpowiednie wartości energii jonizacji berylu oraz powinowactwa elektronowego
fluoru. Wybierz spośród podanych wartości wyrażonych w kJ ‧ mol−1:
+ 1756, -339, 0, + 897
Pierwsza energia jonizacji Druga energia jonizacji berylu Powinowactwo elektronowe
berylu Ej1Be [kj ‧ mol−1] Ej2Be [kj ‧ mol−1] fluoru EPF [kj ‧ mol−1]

Zadanie 56. Na pytanie: Co symbolizuje strzałka, umieszczona pod szeregiem symboli pierwiastków:

udzielono następujących odpowiedzi:

student I – wzrost charakteru kwasowego pierwiastków w okresach układu okresowego;
student II – zmniejszenie się charakteru metalicznego pierwiastków w okresach układu okresowego;
student III – wzrost maksymalnej wartościowości pierwiastków względem tlenu.
Oceniając powyższe odpowiedzi stwierdzamy, że prawidłowo odpowiedział student: ……………………….
Zadanie 57. Ustosunkuj się do stwierdzeń zawartych poniżej w tabeli wpisując obok każdego zdania literę P, jeśli
zdanie jest prawdziwe bądź F, jeśli jest fałszywe.