Minerały skał magmowych

Nazwa Skład chemiczny Barwa Pokrój Twardość Łupliwość/przełam Połysk

Kwarc SiO2 Bezbarwny,biały,szarawy Izometryczny- 7 P-muszlowy Szklisty
słupkowy
Skalenie Ortoklaz K[AlSiO8] Ortoklaz-bezbarwny,biały,różowy,brązowawy Grubotabliczkowy 6 Ł-doskonała Szklisty na pow.
(plagioklazy Albit Na[AlSiO8] Ogólnie żółtawe, kremowe i bezbarwne ścian i pł. łupliwości
Anortyt Ca[Al2Si2O8] skalenie
Miki Muskowit KAl2(OH2)[AlSi3O10] Muskowit - poj. blaszki bezbarwny Łuseczkowy Muskowit 2 Ł-doskonała Cienkie blaszki -
Biotyt K(Mg,Fe,Mn)3[(OH2)[AlSi3O10]] Biotyt - czarny Biotyt 3 szklisty,
grubsze -
metaliczny, perłowy
Pirokseny Augit (Ca,Mg,Fe)2[(Al,Si)2O6] Najczęściej czarna, niekiedy z zielonkawym Krótkosłupkowy 5.5-6.5 Ł-dosk wzdłuż ścian Szklisty
odcieniem słupa
Amfibole Hornblenda Najczęściej czarna Długosłupkowy 5.5 Ł-dosk wzdłuż ścian Szklisty
(Ca,Na)2(Mg,Al,Fe)3[(OH,F,Cl)2(Si,Al)4O11]2 słupa
Oliwiny Forsteryt Mg2[SiO4] Oliwkowozielona, czasami zwietrzałe osobniki Grubotabliczkowy, 6.5-7 P- szklisty
Fajalit Fe2[SiO4] mają barwę brunatną krótkosłupkowy muszlowy,nierówny
SKAŁY MAGMOWE
Bazalt - wylewna
-struktura drobnokrystaliczna, najczęściej afanitowa
-barwa od szarej do czarnej, niekiedy zielonkawa
-widoczne małe kryształy lub większe skupienia oliwinu
-składniki:głównie plagioklazy,pirokseny(augit), ponadto oliwiny,amfibole,biotyt
-występowanie: dolny śląsk
-zastosowanie: materiał budowlany lub drogowy, do produkcji wełny mineralnej
Trachit - wylewna
-barwa:szara, różowa, żółta, czerwona, rzadko brunatna
-skład: głównie skalenie potasowe, w mniejszej ilości plagioklazy, amfibole, biotyt
-struktura porfirowa z prakryształkami skaleni potasowych
-występowanie: Góry Kaczawskie
-zastosowanie:powstają z nich gleby gliniaste, bogate w skł odż dla roślin
Andezyt - wylewna
-struktura porfirowa
-skład: plagioklazy,amfibole,biotyt,pirokseny
-barwa:szara, brunatna, zielona, czarna
-występowanie: Pieniny
-zastosowanie:materiał w budownictwie i dekoratorstwie, także jako materiał kwasoodporny
Ryolit -wylewna
-struktura porfirowa
-tekstura masywna, najczęściej bezładna
-skład:skalenie potasowe, plagioklazy, kwarc
-barwa: szara, biaława, różowa, szarofioletowa, szarozielona
-występowanie:Sudety i okolice Krakowa
-zastosowanie: w budownictwie ogólnym i drogowym jako asortyment mat. kamiennych
Perydotyt -głębinowa
-skłąd: oliwiny, pirokseny
-struktura holokrystaliczna i grubokrystaliczna
-tekstura bezładna, masywna
-występowanie dolny śląsk
Dioryt -głębinowa
-struktura drobno i średniokrystaliczna
-tekstura masywna, bezładna
-skład: plagioklazy, amfibole, biotyt pirokseny
-barwa: szara, ciemnoszara, prawie czarne
-występowanie: okolice Niemczy, Złotego Stoku i Kłodzka
-zastosowanie: w budownictwie drogowym jako kamień łamany i tłuczeń drogowy
Gabro -głębinowa
-struktura grubokrystaliczna
-tekstura masywna, bezładna
-skład : plagioklazy, pirokseny, amfibole, biotyt
-barwa ciemna, ciemnozielona
-występowanie okolice Nowej Rudy
-zastosowanie tłuczeń drogowy
Granit -głębinowa
-struktura krystaliczna
-tekstura masywna, bezładna
-jasna barwa i struktura ziarnista
-skład plagioklazy, skalenie potasowe, kwarc
-występowanie Sudety i Tatry
Sjenit -głębinowa
-struktura średniokrystaliczna
-tekstura bezładna, masywna
-skład skalenie, biotyt amfibole
-barwa czerwona, rzadziej szara
-występowanie między Kłodzkiem a Nowym Stokiem i okolice Niemczy
-zastosowanie budownictwo ogólne okładziny w bud drogowym jako kamień łamany i tłuczeń
drogowy
Nazwa Skład chemiczny Barwa Połysk Twardość Przełam/Łup Pokrój Inne
Chalcedon SiO2*5H2O Zwykle szary, Na ścianach 5.5-6 P muszlowy gładki
brunatny/różne szklisty, na
żółte, przełamie tłusty
żółtoczerwone,
krwistoczerwone
do czarnej
Opal SiO2*nH2O Czysty bezbarwny, Na ścianach 5.0-6.5 P muszlowy gładki
w skałach - szary szklisty, na
żółty, czerwony przełamie tłusty
Kalcyt CaCO3 Bezbarwny choć Szklisty 3 Ł doskonała Słupkowy, Reakcja z HCl
najczęściej spotyka zgodnie ze płytkowy,
się kryształy szare, ścianami romboedryczny
żółte, miodowe, romboedru
czerwone, czarne
Dolomit CaMg(CO3)2 Szarobiała, żółta Szklisty, na 3.5-4 Ł doskonała Słupkowy, Reakcja z HCl ( po
narosłych zgodnie ze płytkowy, sproszkowaniu)
kryształach ścianami romboedryczny
romboedru
Minerały ilaste Krzemiany i Szare, białe, Szklisty, matowy 1.0 - 2.5 Ł doskonała Blaszkowy,
glinokrzemiany czarne, zielone, tabliczkowy
pakietowe brunatna
Gips CaSO4*2H2O Bezbarwny, Szklisty, perłowy 2 Ł doskonała Tabliczkowy,
czasami szary i igiełkowy
żółty
Anhydryt CaSO4 biała, niekiedy Szklisty perłowy 3.5 Ł bdb Tabliczkowy,
szara, jedwabisty słupkowy
niebieskawoszara,
czerwona do
czarnej
Halit NaCl Bezbarwny, Szklisty 2.0-2.5 Ł bdb Izometryczny, Słony smak
biaława niekiedy, sześcienny
żółty, niebieski,
brunatny,czarny
Sposoby rozpoznawania skał osadowych
Wapienie organiczne - kalcyt, reakcja z HCl,porowate, chropowate jakby z muszelkami żyjątkami
Wapienie chemiczne - kalcyt, łupliwy, połysk szklisty, reaguje z kwasem
krzemień (chalcedon) - śmierdzi spalenizną, wyraźny przełam
gips (gips)- łatwy do zarysowania paznokciem, szklisty perłowy połysk, igiełkowy tabliczkowy pokrój
Margle (wapień + muł)- wygląda jak mułowiec, reaguje z HCl
Opoka (wapień + krzemionka)- lekka, reaguje z HCl
Sól kamienna (halit) - słony, szklisty połysk, widoczne kryształy, łupliwy
Zlepieniec (żwiry ze spoiwami) - widać ziarna żwiru pozlepiane
Piaskowiec (kwarc) - małe widoczne kryształy kwarcu, tak jakby piasku
Mułowiec - (less,muł) - kwas rozpuszcza, woda też, drobne kryształy, tworzy się błotko, "niebrudzący węgiel
Ilaste - (iłł) - bardzo drobne kryształy, jakby warstwowe

SKAŁY OSADOWE
Żwir - okruchowa skała osadowa o luźnej postaci złożona z otoczaków o średnicy większej niż 2mm - nawet do kilku cm. Może być pochodzenia morskiego,
rzecznego, jeziornego i polodowcowego.
Piasek - skała osadowa luźna złożona z niezwiązanych spoiwem ziaren mineralnych. Wielkość ziaren od 0.0625 do 2 mm, gęstość piasku kwarcowego
2.62g/cm3. Wraz z innymi składnikami tworzą gleby. Pod wpływem działania wody i wiatru piasek tworzy formy akumulacyjne takie jak wydmy, wały
piaszczyste. Wykorzystywany do wyrobu szkła, w budownictwie składnik zapraw i betonu.
Piaskowiec - drobnoziarnista związana skała osadowa powstała w wyniku scementowania ziaren kwarcu, skalenia i mik, oraz okruchów innych skał i
minerałów o średnicy 0,063 do 2 mm za pomocą spoiwa węglanowego, ilastego, krzemionkowego lub żelazistego. Przyjmuje różne zabarwienia od szarego
po żółte, czerwone i białe. Wyróżnia się piaskowce kwarcowe, arkozowe (zawierają znaczne ilości skaleni) i lityczne ( zawierają okruchy różnych skał)
Mułowiec - zwięzła skała osadowa, będąca zlityfikowanym mułem. Złożona głównie z ziaren kwarcu, czasem łyszczyków, skaleni, minerałów węglanowych i
ilastych. W Polsce występuje jako skała płonna w zagłębiach węglowych Górnego i Dolnego Śląska.
Less - pylasta skała osadowa. W lessach dominuje frakcja aleurytowa (0.05 - 0.02mm) złożona przede wszystkim z kwarcu z domieszką minerałów ilastych,
skaleni i węglanów. Zróżnicowanie wielkości ziaren w skałach jest bardzo małe, jest to więc skała dobrze wysortowana. Zazwyczaj bezstrukturalna, dość
porowata. Barwa przeważnie żółtoszara. Less jest skłonny do osiadanie pod wpływem zawilgocenia względnie dodatkowego obciążenia. W stanie suchym
wykazuje skłonności do pękania i tworzenia pionowych obrywisk, które znikają gdy less jest wilgotny i nasycony wodą.
Wapienie - skały wapienne mogą powstawać w wyniku nagromadzenia się węglanowych szczątków zwierząt, niekiedy również i roślin, na dnie zbiorników
morskich i śródlądowych oraz w wyniku wytrącenia węglanu wapnie z roztworów wodnych. Luźny osad wapienny ulega przekształceniu w zwięzłą skałę w
wyniku szeregu procesów określanych mianem diagenezy. Reagują z kwasem solnym. Czyste są barwy białej, lecz często zawierają domieszki nadające im
zabarwienie szare żółtawe, kremowe, różowe a nawet czarne.
Kreda pisząca - biała, miękka, mało spoista skała wapienna, której charakterystycznym składnikiem są bardzo drobne kalcytowe elementy szkieletowe
planktonicznych wiciowców roślinnych. Ponadto w skład kredy mogą wchodzić skorupki małych otwornic i pelityczny kalcyt. W Polsce występuje m.in. na
Wyżynie Lubelskiej.
Martwica wapienna - skała jasno zabarwiona, porowata, powstała w wyniku wytrącenia kalcytu z wód źródlanych lub rzecznych. Często obecne w niej są
dobrze zachowane przez osadzający się węglan wapnia części roślin, skorupki ślimaków i innych zwierząt. Bardziej zwięzłe odmiany martwicy są określane
jak trawertyn.
Skały krzemionkowe - skały utworzone w całości lub przeważającej częsci z autogenicznej krzemionki wykształconej w postaci opalu, chalcedonu lub
kwarcu. Niektóre skały krzemionkowe powstają na skutek wytrącenia się krzemionki, inne zaś w wyniku osadzania się szczątków organizmów zbudowanych z
krzemionki. Większość skał krzemionkowych oznacza się twardością zbliżoną do twardości kwarcu.
Gipsowce - Skład mineralny 99% gips, pozostałe domieszki: kwarc, kalcyt dolomit, minerały ilaste, wodorotlenek żelazowy, a także substancje bitumiczne.
Barwa gips może być bezbarwny, szary, biały lub żółtawy, brunatny od domieszek substancji bitumicznych. Czyste odmiany gipsu nazywa się selenitem, zaś
drobnokrystaliczne, zbite o białej barwie - alabastrem.