ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ – ΩΣΜΩΤΙΚΗ, ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ
ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ – ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

ΘΕΜΑ Α
Να επιλέξετε την σωστή απάντηση στις ερωτήσεις Α1 έως Α4.
Α1. Σε υδατικό διάλυμα KCl αναπτύσσονται οι παρακάτω δυνάμεις.
α) Δεσμοί υδρογόνου μεταξύ των μορίων H2O
β) Δεσμοί ιόντος-διπόλου μεταξύ των ιόντων K + και των μορίων του H2O
γ) Δεσμοί ιόντος-διπόλου μεταξύ των ιόντων Cl− και των μορίων του H2O
δ) Όλα τα παραπάνω.

Α2. Σε δοχείο σταθερού όγκου έχει αποκατασταθεί η ισορροπία που περιγράφεται από την
παρακάτω χημική εξίσωση:
A(g) + 2B(g) Γ(g) + 3Δ(g)
Με σταθερή τη θερμοκρασία τριπλασιάζουμε τη συγκέντρωση του Β και
ταυτόχρονα διπλασιάζουμε τη συγκέντρωση του Δ.
α) Η ισορροπία μετατοπίζεται δεξιά
β) Η ισορροπία μετατοπίζεται αριστερά
γ) Το σύστημα παραμένει σε ισορροπία
δ) Τη στιγμή της μεταβολής των συγκεντρώσεων των Β και Δ ισχύει Qc  Kc .

Α3. Για την απλή αντίδραση που περιγράφεται από την παρακάτω χημική εξίσωση:
Α(g) + 2B(g) → 2Γ(g)

ποιο από τα παρακάτω ισχύει:

d [ B]
α) = −2k[ A][ B]2
dt
d [ A]
β) = k[ A][ B]2
dt
d [Γ]
γ) = k[ A][ B]2
dt
d [ B]
δ) − = −2k[ A][ B]2
dt

Α4. Ποσότητα θείου (Ar =32) ίση με 10,24 g διαλύεται σε κατάλληλο διαλύτη οπότε
σχηματίζεται διάλυμα που έχει όγκο 400 mL, ωσμωτική πίεση 2,46 atm και
θερμοκρασία 27C. Η ατομικότητα του θείου είναι:
α) 2 β) 4 γ) 6 δ) 8

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
Α5. Να χαρακτηρίσετε τις επόμενες προτάσεις ως σωστές ή λανθασμένες

α. Μεταξύ των ενώσεων H2O, H2S και H2Se το μικρότερο σημείο βρασμού έχει η ένωση
με την μικρότερη σχετική μοριακή μάζα (Mr)

β. Αν αραιωθεί ένα μοριακό διάλυμα υπό σταθερή θερμοκρασία με διπλάσιο όγκο

νερού τότε η ωσμωτική του πίεση υποδιπλασιάζεται.

γ. Η εξάτμιση νερού από το δέρμα δίνει μια αίσθηση δροσιάς ακόμα και τις ζεστές
μέρες. Επομένως η μετατροπή του υγρού νερού (H2O(l)) σε υδρατμούς (H2O(g)) είναι
ενδόθερμο φαινόμενο.

δ. Ο νόμος ταχύτητας της αντίδρασης 2 NO( g ) + O2( g ) → 2 NO2( g ) δίνεται από την
σχέση υ=k[NO]2[O2]. Επομένως η αντίδραση είναι απλή.

ε. Σε ένα δοχείο ορισμένου όγκου έχει αποκατασταθεί η ισορροπία

N2( g ) + 3H 2( g ) 2 NH3( g )

Ελάττωση της ολικής πίεσης με αύξηση του όγκου του δοχείου σε σταθερή
θερμοκρασία προκαλεί αύξηση της συγκέντρωσης του Ν2.

Μονάδες 5x5=25

ΘΕΜΑ Β
Β1. i. Ένα οριζόντιο κυλινδρικό δοχείο χωρίζεται σε δύο μέρη
μέσω ημιπερατής μεμβράνης, η οποία μπορεί να κινείται
V 2V
Δ1 Δ2
ελεύθερα. Το ένα μέρος γεμίζεται με υδατικό διάλυμα (Δ1) c1 c2
ουρίας (NH2CONH2), που έχει συγκέντρωση c1 και όγκο V,
ενώ το άλλο μέρος γεμίζεται με υδατικό διάλυμα (Δ2) γλυκόζης (C6H12O6), που έχει
συγκέντρωση c2 και όγκο 2V. Τα διαλύματα Δ1 και Δ2 έχουν την ίδια θερμοκρασία.
Η μεταβολή της συγκέντρωσης του διαλύματος Δ1 από την
αρχή του φαινομένου μέχρι την αποκατάσταση της c
ισορροπίας τη χρονική στιγμή tν φαίνεται στο διπλανό c1
διάγραμμα.
1. Ποιο από τα διαλύματα Δ1, Δ2 είναι υποτονικό και ποιο
είναι υπερτονικό.
2. Αν μετά την αποκατάσταση της ισορροπίας τη χρονική 0 tν t
στιγμή tν για τους νέους όγκους των διαλυμάτων Δ1 και Δ2
V1 3
ισχύει η σχέση: = να βρείτε τη σχέση που συνδέει τις αρχικές συγκεντρώσεις c1, c2
V2 2
των διαλυμάτων Δ1 και Δ2.

Μονάδες 2+2=4

Β2. i. Δίνονται οι παρακάτω θερμοχημικές εξισώσεις

CH3OH(ℓ) → CH3OH(g), ΔΗ1 (1)

CH3OH(ℓ) + 3/2 Ο2(g) → CO2(g) + 2H2O(ℓ), ΔΗ2 (2)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
CH3OH(g) + 3/2 Ο2(g) → CO2(g) + 2H2O(ℓ), ΔΗ3 (3)

Να εξετάσετε αν οι ενθαλπίες ΔΗ1, ΔΗ2 και ΔΗ3 έχουν θετική ή αρνητική τιμή και να
αιτιολογήσετε την απάντησή τις.

ii. Εφαρμόζοντας τις νόμους τις θερμοχημείας να συγκρίνετε τη ΔΗ2 και ΔΗ3.

iii. Για την κορεσμένη μονοσθενή αλκοόλη (Α) δίνεται η παρακάτω θερμοχημική
εξίσωση.
3ν
Cν H2ν +1OH + O2 → νCO2 + (ν + 1)H2O , ΔΗ4 = −1370 kJ (4)
2
Να βρείτε τον συντακτικό τύπο τις αλκοόλης (Α) αν κατά την καύση 9,2 g τις (Α)
σύμφωνα με την παραπάνω θερμοχημική εξίσωση εκλύονται 274 kJ.
Δίνονται ΑΓ: C = 12, H = 1, O = 16
iv. Η θερμοχημική εξίσωση (1) είναι η εξαέρωση τις CH3OH, ενώ η παρακάτω
θερμοχημική εξίσωση (5) είναι η εξαέρωση τις αλκοόλης (Α)
Α(ℓ) → Α(g), ΔΗ5 (5)
Να συγκρίνετε τις τιμές των μεταβολών ενθαλπίας ΔΗ1 και ΔΗ5
Μονάδες 2+2+2+1=7

Β3. Οι αντιδράσεις μηδενικής τάξης συνήθως απαντώνται σε περιπτώσεις που μια ένωση
αντιδρά στην επιφάνεια ενός μεταλλικού καταλύτη. Όταν η επιφάνεια του μεταλλικού
καταλύτη καλύπτεται πλήρως από τα μόρια της ένωσης (κορεσμένη επιφάνεια) για όσο
διάστημα διεξάγεται η αντίδραση θα συμπεριφέρεται σαν αντίδραση μηδενικής τάξης,
αφού η αύξηση της συγκέντρωσης της ένωσης δεν έχει επίδραση στην ταχύτητα της
αντίδρασης. Μια τέτοια περίπτωση είναι η διάσπαση του N2O παρουσία μεταλλικού
λευκόχρυσου (Pt(s)) η οποία πραγματοποιείται στην επιφάνεια του λευκόχρυσου σύμφωνα
με την παρακάτω χημική εξίσωση:

2N2O(g) ⎯⎯⎯
Pt(s)
→ 2N2(g) + O2(g) (II)

Η μεταβολή των συγκεντρώσεων σε δύο από τα τρία συστατικά της αντίδρασης φαίνεται
στο επόμενο σχήμα.

i. Να εξηγήσετε σε ποια συστατικά c (M)

αναφέρονται οι ευθείες (1) και (2) και να
0,06 (1)
σχεδιάσετε την ευθεία c – t για το τρίτο
συστατικό της αντίδρασης. 0,03
ii. Να εξηγήσετε αν η κατάλυση είναι (2)
ομογενής ή ετερογενής. 0
iii. Να γράψετε την έκφραση του νόμου
100 t(s)
ταχύτητας και να υπολογίσετε την τιμή της σταθεράς k.
iv. Να αποδείξετε ότι η συγκέντρωση c του N2O τη χρονική στιγμή t μετά την έναρξη
της αντίδρασης (II), η αρχική συγκέντρωση c0 του N2O και η σταθερά k συνδέονται με
τη σχέση: c = c0 – 2kt.
Με βάση την παραπάνω σχέση σε ποια χρονική στιγμή μετά την έναρξη της αντίδρασης έχει
καταναλωθεί το 75% της αρχικής ποσότητας του N2O.

Μονάδες 3+1+1+2=7

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
Β4. Σε δοχείο σταθερού όγκου σε θερμοκρασία Τ έχει αποκατασταθεί η ισορροπία:

Α(g) + βΒ(g) Γ(g) + Δ(g)

Αυξάνοντας τη θερμοκρασία σε Τ′ = 2Τ στη νέα ισορροπία που αποκαθίσταται η ολική

πίεση είναι διπλάσια από την ολική πίεση της αρχικής ισορροπίας.

i. Να υπολογίσετε την τιμή του στοιχειομετρικού συντελεστή β.

ii. Με ποια αναλογία mol πρέπει να διοχετεύσουμε σε κλειστό δοχείο σταθερού
όγκου σε σταθερή θερμοκρασία τα αέρια Α και Β, ώστε η απόδοση της αντίδρασης
να έχει ελάχιστη και ανεξάρτητη τιμή από τις αρχικές ποσότητες των αερίων Α και Β.
Μονάδες 2+5=7

ΘΕΜΑ Γ
Γ1. Όταν διαλύσουμε σε κατάλληλο οργανικό διαλύτη 3,68 g του οξέος RCOOH (Α)
διμερίζεται σύμφωνα με την παρακάτω χημική εξίσωση:

2RCOOH  (RCOOH)2 (διμερισμός) (1)

Η σύζευξη των δύο μορίων του οξέος προς το κυκλικό διμερές (RCOOH)2 οφείλεται σε
ισχυρές διαμοριακές δυνάμεις.

1. Να εξηγήσετε τι είδους διαμοριακές δυνάμεις αναπτύσσονται μεταξύ των δύο μορίων

του οξέος και να σχεδιάσετε τον τρόπο σύνδεσής τους.

2. Το διάλυμα που σχηματίζεται μετά την αποκατάσταση της ισορροπίας στην αντίδραση
(1) έχει όγκο 200 mL και ωσμωτική πίεση 7,38 atm θερμοκρασία 27 oC. Αν το ποσοστό
διμερισμού του οξέος Α είναι 50% να προσδιορίσετε τον συντακτικό του τύπο. Δίνονται οι
Ar: C = 12, O = 16, H = 1

3. Αν διπλασιάσουμε τον όγκο του διαλύματος της ισορροπίας με προσθήκη διαλύτη χωρίς
μεταβολή της θερμοκρασίας να εξετάσετε πώς θα μεταβληθεί το ποσοστό διμερισμού του
οξέος A.

4. Το σημείο ζέσης του HCOOH είναι 101 oC, του CH3COOH είναι 118 oC, της CH3CH2OH είναι
70 oC και της CH3OH είναι 64 oC. Να εξηγήσετε τα παραπάνω σημεία ζέσης με βάση τις
διαμοριακές δυνάμεις μεταξύ των μορίων κάθε ένωσης.

Δίνονται Mr(HCOOH) = 46, Mr(CH3COOH) = 60, Mr(CH3CH2OH) = 46 και Mr(CH3OH) = 32.

Μονάδες 4x2=8

Γ2. Η αντίδραση της εστεροποίησης έχει σταθερά ισορροπίας Kc = 4 ανεξάρτητα από τη

φύση των αντιδρώντων και τη θερμοκρασία (ΔΗ = 0). Περιγράφεται από την παρακάτω
χημική εξίσωση:

RCOOH(l) + R′OH(l) RCOOR′(l) + H2O(l)

Ποσότητα αιθανόλης (CH3CH2OH) ίση με 2,5 mol εισάγεται σε δοχείο που περιέχει 1 mol
HCOOH και λ mol CH3COOH. Έτσι αποκαθίστανται οι δύο ισορροπίες εστεροποίησης και το
μίγμα ισορροπίας περιέχει συνολικά 2 mol H2O να υπολογίσετε:
i. Την αρχική ποσότητα (λ mol) του CH3COOH.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
ii. Την απόδοση κάθε αντίδρασης εστεροποίησης.
Μονάδες 4x2=8

Γ3. Η αμφίδρομη αντίδραση της αναγωγής του CO2(g) από C(s) περιγράφεται από την
παρακάτω χημική εξίσωση:
υ1 ,k1 ,Ea1
C(s) + CO2 (g) υ2 ,k 2 ,E a 2
2CO(g) , ΔΗ2 (2)

i. Αν η αντίδραση (2) είναι απλή και προς τις δύο κατευθύνσεις να βρεθεί η σχέση που
συνδέει τις σταθερές ταχύτητας k1, k2 με τη σταθερά Kc της αντίδρασης.

ii. Αν Ea1 > Ea2 να εξετάσετε πώς θα μεταβληθεί η τιμή της σταθεράς Kc με αύξηση της
θερμοκρασίας και να σχεδιάσετε το ενεργειακό διάγραμμα (ενθαλπία - πορεία αντίδρασης)
της αντίδρασης (2).

iii. Σε δοχείο σταθερού όγκου 1 L, σε ορισμένη θερμοκρασία T1, που περιέχει περίσσεια
στερεού άνθρακα εισάγονται 2 mol αερίου CO2 οπότε αποκαθίσταται η χημική ισορροπία
(Χ.Ι.1) σύμφωνα με την αντίδραση (2) μετά από χρόνο t. Η ταχύτητα υ1 έχει μεταβληθεί κατά
50% από την έναρξη της αντίδρασης μέχρι την αποκατάσταση της Χ.Ι.1 τη χρονική στιγμή t.

1. Να υπολογίσετε την απόδοση της αντίδρασης και τη σταθερά Kc στη θερμοκρασία Τ1.

2. Να σχεδιάσετε το διάγραμμα των ταχυτήτων υ1, υ2 συναρτήσει του χρόνου από την
έναρξη της αντίδρασης μέχρι τη Χ.Ι.1

3. Με αύξηση της θερμοκρασίας σε Τ2 > Τ1 η νέα απόδοση είναι 75%. Να υπολογίσετε την
τιμή της σταθεράς Κ′c της αντίδρασης (2) στη θερμοκρασία T2.

Μονάδες 1,5+1,5+3+3=9

ΘΕΜΑ Δ
Δ1. Η ένωση CH2=O είναι αέριο άχρωμο με δριμεία οσμή. Έχει σημείο ζέσης –21 oC και το
μόριο της έχει επίπεδη τριγωνική διάταξη. Είναι ευδιάλυτη στο νερό. Το υδατικό της
διάλυμα (40%) ονομάζεται φορμόλη και χρησιμοποιείται ως αντισηπτικό και απολυμαντικό.
Το CO2 είναι αέριο άχρωμο άοσμο με σημείο ζέσης –57 oC. Το μόριο του έχει γραμμική
διάταξη. Το CO2 σε στερεή μορφή είναι γνωστό ως «ξηρός πάγος’’ (–78 oC) και
χρησιμοποιείται ως ψυκτικό μέσο κυρίως στη βιομηχανία τροφίμων. Το στερεό CO2
εξαχνώνεται απευθείας σε ατμό χωρίς να περάσει από την υγρή φάση, που σημαίνει ότι
απλά «εξαφανίζεται» όταν θερμανθεί χωρίς να αφήσει πίσω υπολείμματα η απόβλητα.

i. Να εξηγήσετε τη διαφορά στα σημεία ζέσης της CH2=O και του CO2.
ii. Να εξηγήσετε τη σημαντική διαλυτότητα της CH2=O στο νερό.
iii. Υδατικό διάλυμα φορμαλδεΰδης έχει συγκέντρωση 0,1 Μ. Σε ελαφρά αλκαλικό
περιβάλλον η φορμαλδεΰδη πολυμερίζεται σύμφωνα με την παρακάτω χημική
εξίσωση νCH2=O → (–CH2O–)ν
Το διάλυμα που προκύπτει μετά τον πολυμερισμό έχει ωσμωτική πίεση 0,246 atm σε
θερμοκρασία 27 oC.

1. Να υπολογίσετε τον αριθμό (ν) των μορίων του μονομερούς σε ένα μόριο πολυμερούς.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
2. Αν η ωσμωτική πίεση του διαλύματος μετά τον πολυμερισμό ήταν ίση με 1,353 atm στη
θερμοκρασία 27 oC να υπολογίσετε το % ποσοστό πολυμερισμού της φορμαλδεΰδης.

Μονάδες 4x1,5=6

Δ2. Το μονοξείδιο του άνθρακα (CO) είναι αέριο άχρωμο και ισχυρά τοξικό, επειδή έχει την
ικανότητα να συνδέεται πολύ πιο ισχυρά με την αιμοσφαιρίνη από το O2 σχηματίζοντας
σταθερή σύμπλοκη ένωση. Έτσι η αιμοσφαιρίνη αδυνατεί να μεταφέρει το οξυγόνο από
τους πνεύμονες προκαλώντας ακόμα και τον θάνατο. Το CO(g), το CO2(g) και ο C(γραφίτης)
μετέχουν στον παρακάτω θερμοχημικό κύκλο.

C(γραφίτης)

ΔΗ3
CO2(g) CO(g)
1
+ O (g)
2 2

i. Να βρείτε τη σχέση που συνδέει τις ΔΗ1, ΔH2 και ΔΗ3.

ii. Κατά την καύση 2,4 γραμμαρίων C(γραφίτη) προς CO2 εκλύονται 78,7 kJ ενώ κατά την
καύση 4,48 L CO που έχουν μετρηθεί σε stp συνθήκες εκλύονται 56,7 kJ. Να υπολογίσετε το
ποσό θερμότητας που ελευθερώνεται κατά την καύση 3,6 g C(γραφ.) προς CO. Δίνεται Ar(C)
= 12.

iii. Ο γραφίτης και το διαμάντι είναι αλλοτροπικές μορφές άνθρακα. Ο γραφίτης έχει μαύρο
χρώμα είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού και είναι από τα πιο μαλακά υλικά στη φύση.
Κάθε άτομο άνθρακα σχηματίζει ομοιοπολικούς δεσμούς τριγωνικά με τρία άλλα άτομα
άνθρακα σε ένα επίπεδο που αποτελείται από εξαγωνικούς δακτυλίους. Το διαμάντι
αποτελείται από διαφανείς κρυστάλλους, είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού και είναι
ένα από τα σκληρότερα υλικά στη φύση. Έχει σχεδόν διπλάσια πυκνότητα από τον γραφίτη
και κάθε άτομο άνθρακα σχηματίζει ομοιοπολικούς δεσμούς με τέσσερα άλλα άτομα
άνθρακα σε τετραεδρική δομή. Λαμβάνοντας υπόψιν την ΔΗ1 της καύσης του γραφίτη προς
CO2, να εξετάσετε ποια από τις δύο μορφές του άνθρακα είναι σταθερότερη. Δίνεται η
θερμοχημική εξίσωση

C(διαμάντι) + O2(g) → CO2(g), ΔΗ4 = –395,4 kJ

Μονάδες 3x2=6

Δ3. Δίνεται η παρακάτω χημική εξισώσεις:

NO2 (g) + CO(g) ⎯⎯
Ea
→ NO(g) + CO2 (g) , ΔΗ5 (Ι)

και η αντίστροφή της:


NO(g) + CO2 (g) ⎯⎯
Ea
→ NO2 (g) + CO(g) , (ΙΙ)

για τις οποίες γνωρίζουμε ότι ΔΗ5 = –226 kJ/mol και E′a = 358 kJ.

i. Να υπολογίσετε την Ea τις αντίδρασης (Ι)

ii. Να βρείτε το νόμο ταχύτητας της αντίδρασης (Ι) αν είναι γνωστά τα παρακάτω:

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
1. Η σταθερά ταχύτητας k του νόμου ταχύτητας έχει μονάδες L∙mol–1∙s–1.

2. Όταν η συγκέντρωση του CO τριπλασιάζεται με σταθερή την συγκέντρωση του ΝΟ2 τότε η
ταχύτητα της αντίδρασης εννεαπλασιάζεται.

3. Ένας πιθανός μηχανισμός της αντίδρασης:

NO(g) + O3(g) → NO2(g) + O2(g) (ΙΙΙ)

είναι ο παρακάτω:

ΝΟ(g) + O3 (g) ⎯⎯
Ea1
→ NO3 (g) + O(g)

ΝΟ3 (g) + O(g) ⎯⎯→

Ea 2
NO2 (g) + O2 (g)

αν ισχύει Ea1 > Ea2, ποιος είναι ο νόμος ταχύτητας της αντίδρασης (ΙΙΙ).

Μονάδες 1,5+2+1,5=5

Δ4. Το τετροξείδιο του αζώτου (Ν2Ο4) είναι άχρωμο αέριο ενώ το διοξείδιο του αζώτου
(ΝΟ2) είναι καστανερυθρο αέριο. Το Ν2Ο4 διασπάται σε ΝΟ2 σύμφωνα με την παρακάτω
χημική εξίσωση:
k1
Ν 2Ο4 (g) K2
2NO2 (g) ΔΗ6
(άχρωμο) (καστανέρυθρο)

Σε δοχείο σταθερού όγκου 1 L εισάγουμε 0,2 mol N2O4 οπότε αποκαθίσταται η χημική
ισορροπία (Χ.Ι.1) σύμφωνα με την παρακάτω παραπάνω χημική εξίσωση σε ορισμένη
θερμοκρασία. Το ποσό θερμότητας που απορροφάται μέχρι την αποκατάσταση της
ισορροπίας είναι 5,7 kJ. Δίνονται οι πρότυπες ενθαλπίες σχηματισμού (ΔΗ0f) του
Ν2Ο4:9KJ/mol και του NO2:33KJ/mol

i. Να υπολογίσετε την απόδοση της αντίδρασης και τη σταθερά Kc.

ii. Αν η αντίδραση είναι απλή και προς τις δύο κατευθύνσεις να υπολογίσετε το λόγο των
k1
σταθερών ταχύτητας .
k2

iii. Διατηρώντας σταθερή τη θερμοκρασία μεταβάλλουμε τον όγκο του δοχείου, οπότε το
περιεχόμενο αποκτά έντονο καστανέρυθρο χρώμα. Η απόδοση στη νέα χημική ισορροπία
(Χ.Ι.2) που αποκαθίσταται είναι 75%.

1. Να εξετάσετε πώς μεταβλήθηκε ο όγκος του δοχείου.

2. Να υπολογίσετε την τιμή του νέου όγκου.

iv. Τη χρονική στιγμή t2 πραγματοποιούμε μία μόνο από τις παρακάτω μεταβολές (Ι), (ΙΙ) ή
(ΙΙΙ) στο σύστημα της ισορροπίας:
υ1
Ν2Ο4 (g) υ2
2ΝΟ2 (g) , ΔΗ6

(Ι). Προσθήκη κατάλληλου καταλύτη με V, T = σταθερά.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
(ΙΙ). Αύξηση της θερμοκρασίας με V = σταθερό
υ υ1
(ΙΙΙ). Προσθήκη ποσότητας αερίου Ν 2 Ο 4 με V, T =
σταθερά.
υ2
Στο διπλανό διάγραμμα φαίνεται πως μεταβάλλονται οι
ταχύτητες υ1 και υ2 σε συνάρτηση με τον χρόνο. Να
επιλέξετε ποια μεταβολή έγινε τη χρονική στιγμή t2 και να
αιτιολογήσετε την επιλογή σας. t1 t2 t

Μονάδες 3+1+2+2=8

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
 ΧΗΜΕΙΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ
ΔΙΑΜΟΡΙΑΚΕΣ – ΩΣΜΩΤΙΚΗ, ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ
ΧΗΜΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΗ – ΧΗΜΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

ΘΕΜΑ Α

Α1) δ
Α2) α
Α3) α
Α4) δ
Α5) α: Λάθος, β: Λάθος, γ: Σωστό, δ: Λάθος, ε: Λάθος

ΘΕΜΑ Β

Β1) i) 1. Από την καμπύλη διαπιστώνουμε ότι η συγκέντρωση C1 μειώνεται μέχρι την
αποκατάσταση της ισορροπίας. Επομένως το διάλυμα  1 είναι το υπερτονικό αφού
αραιώνεται ενώ το διάλυμα  2 είναι το υποτονικό διάλυμα.
2. Στα αρχικά διαλύματα 1 ,  2 για τις ποσότητες των διαλυμένων ουσιών ισχύει:
1 : n1 = C1  V mol
 2 : n 2 = C 2  2V mol
Μετά την αποκατάσταση της ισορροπίας οι ποσότητες των διαλυμένων ουσιών
παραμένουν ίδιες ενώ για τους όγκους των διαλυμάτων 1 και 2 ισχύει:
V1 3
= ή V1 = 1,5V2 . Όμως ισχύει: V1 + V2 = 3V δηλαδή V1 = 1,8V και V2 = 1, 2V .
V2 2
n1 n 2
Στην ισορροπία ισχύει: C1 = C2 ή = .
V1 V2
C1  V C2  2V
Επομένως: = ή C1 = 3C2 .
1,8 V 1, 2 V

Β2) i) Η εξαέρωση της CH 3OH είναι ενδόθερμο φαινόμενο οπότε  1  0 .

Οι αντιδράσεις (2) και (3) είναι αντιδράσεις καύσης, δηλαδή εξώθερμες, οπότε  2  0
και  3  0 .
ii) Ισχύει: 1 =  2 −  3 και αφού 1  0 προκύπτει:  2 −  3  0 άρα
 2   3 .
3
C H 2+1OH + O2 ⎯⎯→CO2 + ( + 1) H 2O,  4 = −1370 KJ
2
iii) 1 mol ελευθερώνει 1370 KJ
0, 2 mol 274 KJ
Επομένως τα 9,2 g της αλκοόλης (Α) είναι 0,2 mol οπότε προκύπτει Mr(A) = 46 και
 = 2 . Δηλαδή ο ζητούμενος συντακτικός τύπος της αλκοόλης (Α) είναι: CH 3CH 2OH .

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
 iv) Οι διαμοριακές δυνάμεις μεταξύ των μορίων της CH 3CH 2 OH (M r = 46) είναι
ισχυρότερες από τις διαμοριακές δυνάμεις μεταξύ των μορίων της CH 3OH (M r = 32) .
Επομένως ισχύει:  5   1

Β3) i) Η ευθεία (1) αναφέρεται στο N 2 O που είναι αντιδρών. Η ευθεία (2) αναφέρεται σε
ένα από τα δύο προϊόντα. Όμως ισχύει C1 = 2C2 και αφού οι μεταβολές ΔC είναι
ανάλογες των στοιχειομετρικών συντελεστών η καμπύλη (2) αναφέρεται στο O 2 .
2N 2 O(g) ⎯⎯⎯
Pt (s)
→ 2N 2 (g) + O 2 (g) (M)
0, 06 − − t=0
− 0, 06 0, 03 t = 100
ii) Είναι ετερογενής αφού ο καταλύτης και το N 2 O βρίσκονται σε διαφορετική φάση.
iii) Η αντίδραση είναι μηδενικής τάξης αφού η ταχύτητα της αντίδρασης παραμένει σταθερή
σε όλη τη διάρκειά της. Επομένως για τον νόμο ταχύτητας ισχύει:  = K . Όμως η στιγμιαία
ταχύτητα της αντίδρασης είναι ίση με τη μέση ταχύτητα της (μηδενικής τάξης), δηλαδή
[2 ] 0, 03 M
 = K = έ = . Αφού έ = = = 3 10−4 M / s προκύπτει ότι:
t 100 s
K = 3  10−4 M / s .
1 [N2O] 1
iv) Ισχύει: έ = − = K . Επομένως έχουμε: − (C− C0 ) = K ή
2 t 2t
C0 − C = 2Kt ή C = C0 − 2Kt .
Όταν έχει καταναλωθεί το 75% της αρχικής ποσότητας του N 2 O τότε παραμένει το 25%,
δηλαδή ισχύει: C = 0, 25c 0 . Επομένως από τη σχέση C = C0 − 2Kt θέτοντας
C0 = 0, 06  , C = 0, 25C0 και K = 3 10−4 M / s προκύπτει t = 75 .

Β4) i) Διπλασιάζοντας την απόλυτη θερμοκρασία έχουμε ταυτόχρονα διπλασιασμό της

ολικής πίεσης.
Εφόσον στη νέα ισορροπία η ολική πίεση παραμένει διπλάσια δεν θα έχουμε μεταβολή των
ολικών mol των αερίων. Επομένως ισχύει:  n = 0 άρα  = 1 .
ii) Έστω n1 mol και n 2 mol οι ποσότητες των Α και Β που εισάγονται στο δοχείο.

(g) + (g) (g) + (g) (mol)

(n1 − x) (n 2 − x) x x XI
2
x
Ισχύει: K c = (1)
(n1 − x)(n 2 − x)
Έστω n1 = n 2 (  1) . Επομένως η απόδοση είναι ίση με το ποσοστό μετατροπής του Β το
οποίο είναι είτε σε στοιχειομετρική αναλογία ( = 1) είτε σε έλλειμμα (  1) . Δηλαδή
ισχύει: x =   n 2 (2)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
Θέτοντας στη σχέση (1) όπου n1 = n 2 και x =   n 2 προκύπτει τελικά:
2
Kc = (3)
( − )(1 − )
2
• Αν  = 1 τότε η σχέση (3) γίνεται: K c = .
(1 − ) 2
Δηλαδή όταν οι ποσότητες των Α, Β είναι στοιχειομετρικές (n1 = n 2 ) τότε η απόδοση είναι
ανεξάρτητη από τις αρχικές τιμές και έχει σταθερή τιμή σε ορισμένες συνθήκες.
• Αν   1 τότε όταν   έχουμε   αφού η σταθερά K c έχει ορισμένη τιμή σε σταθερή
θερμοκρασία.

ΘΕΜΑ Γ

Γ1) 1. Δεσμοί υδρογόνου

2. 2RCOOH (RCOOH) 2 (1)
λ – 2x x XI (mol)
2x 2x
Ισχύει: α = ή 0,5 = ή λ = 4x
λ λ
Στη ΧΙ: n ολ = λ − 2x + x = 3xmol
Όμως Π  V = n ολ  RT οπότε προκύπτει nολ = 0, 06 mol άρα 3x = 0,06 ή x = 0,02 και λ
3,68
= 4x = 0,08. Έτσι M r(A) = = 46 οπότε το (Α) είναι το HCOOΗ.
0,08
3. Qc  K c . Άρα αριστερά οπότε μειώνεται.
4. Τα μόρια των οξέων είναι διπλά λόγω των δεσμών υδρογόνου. Όσο αυξάνει η M r
αυξάνουν συνολικά και οι διαμοριακές δυνάμεις.

Γ2) i) Στο δοχείο που περιέχει τα δύο οξέα εισάγονται 2,5 mol CH3CH 2OH και
αποκαθίστανται οι δύο παρακάτω ισορροπίες εστεροποίησης.
(Ι) HCOOH( ) + CH3CH2OH( ) HCOOCH2CH3( ) + H2O( ) (mol)
1–x 2,5 – x – y x x+y XI
(II) CH2COOH( ) + CH3CH 2OH( ) CH3COOCH 2CH3( ) + H 2O( ) (mol)
λ–y 2,5 – x – y y x+y XI
Για το H 2 O της ισορροπίας ισχύει: x + y = 2 (1)
x 2

(Ι): K c = 4 = v v ή x = 0,5 οπότε από (1) y = 1,5
1 − x 0,5

v v

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
 1,5 2

(II): K c = 4 = v v ή λ = 3.
λ − 1,5 0,5

v v
x
Η απόδοση της (Ι) είναι α = = 0,5 ή 50%
1
y
Η απόδοση της (ΙΙ) είναι α = = 0,6 ή 60%.
2,5

Γ3) i) υ1 = k1[CO2 ] και υ 2 = k 2 [CO]2 .

Στη ΧΙ ισχύει υ1 = υ 2 οπότε προκύπτει:
k1
Κc = .
k2
ii) Ισχύει: ΔΗ 2 = Ε α1 − Ε α 2  0 δηλαδή η (2) είναι ενδόθερμη.
Έτσι όταν θ  η ισορροπία δεξιά και Κ c 
iii) 1. C( s ) + CO2( g ) 2CO( g ) , ΔΗ2  0 (2)
(2 – x) 2x XI1 (mol)
υ1 2 υ1 2
= ή = ήx=1
υ1 2 − x 0,5υ1 2 − x
x
α = = 0,5 ή 50% και K c = 4
2
2. Η ταχύτητα υ1  ενώ η υ 2  (αρχικά ήταν μηδέν)
Στη ΧΙ1 ισχύει: υ1 = υ2 = 0,5υ1
3. C( s ) + CO2( g ) 2CO( g ) , ΔΗ2  0
1 2 ΧΙ1 (mol)
1-κ 2 + 2κ ΧΙ2 (mol)
2 + 2κ
Ισχύει α = 0, 75 = ή κ = 0,5 οπότε Kc = 18
4

ΘΕΜΑ Δ

Δ1) i) CH 2 = Ο : πολικό μόριο - CO2 : μη πολικό μόριο

ii) Πολικό μόριο – Δεσμός υδρογόνου
iii) 1. νCH 2 = Ο → (−CH 2O−) ν (M)
0,1 – Aρχικά
0,1
– Τελικά
ν
Π = c  RT ή 0, 246 = c  0,082  300 ή c = 0,01M
0,1
Επομένως = 0, 01 οπότε ν = 10.
ν

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
 2. 10CH 2 = Ο → (−CH 2O−)10
x
(0,1 − x)M M
10
x
cολ = 0,1 − x + = (0,1 − 0,9x)M
10
Έτσι: 1,353 = (0,1 − 0,9x)  24,6 ή x = 0,05
Επομένως το ζητούμενο ποσοστό πολυμερισμού είναι 50%.

Δ2) i) ΔΗ1 = ΔΗ 2 + ΔΗ3

ii) Τα 2,4 g του γραφίτη είναι 0,2 mol οπότε προκύπτει ότι ΔΗ1 = −393,5 KJ / mol
Τα 4,48 L CO είναι επίσης 0,2 mol οπότε προκύπτει ότι ΔΗ3 = −283,5 ΚJ / mol
Όμως ΔΗ1 = ΔΗ 2 + ΔΗ3 οπότε ΔΗ 2 = −110KJ / mol .
Επομένως τα 3,6 g του γραφίτη που είναι 0,3 mol ελευθερώνουν 0,3 110 = 33KJ κατά
την καύση τους προς CO.
iii) c γραφ. → cδιαμ , ΔΗ
Ισχύει: ΔΗ = ΔΗ1 − ΔΗ 4 = −393,5 + 395, 4 = 1,9 KJ
Όμως ΔΗ = Η(διαμ) − Η(γραφ) . όπότε αφού ΔΗ>0 προκύπτει Η(διαμ)>Η(γραφ)
Επομένως ο γραφίτης είναι η σταθερότερη μορφή του άνθρακα.
Δ3) i) Ισχύει: ΔΗ5 = E a − Ea οπότε E a = 132 KJ.
ii) 1. Από τη μονάδα της σταθεράς ταχύτητας προκύπτει ότι η αντίδραση είναι συνολικά
2ης τάξης.
2. Η ταχύτητα είναι ανάλογη του τετραγώνου της συγκέντρωσης του CO. Επομένως ο
ζητούμενος νόμος ταχύτητας είναι: υ = κ[CO]2 .
iii) Αφού E a1  E a 2 το πρώτο στάδιο είναι το αργό στάδιο της αντίδρασης. Επομένως
ισχύει: υ = κ[ ΝΟ][Ο3 ]
Δ4) i) (mol) Ν 2Ο4( g ) 2ΝΟ2( g ) , ΔΗ6 = 57 KJ
XI1 : 0, 2 − x 2x απορροφ. 57x KJ
Επομένως 57x = 5,7 ή x = 0,1
x
α= = 0,5 ή 50% και K c = 0, 4
0, 2
Για την ΔΗ6 ισχύει: ΔΗ6 = (2 x 33 – 9) = 57KJ
ii) υ1 = Κ1[ Ν 2Ο4 ] και υ 2 = Κ 2 [ ΝΟ 2 ]2 .
Στην κατάσταση ισορροπίας ισχύει:
Κ1
υ1 = υ 2 οπότε προκύπτει: = Κ c = 0, 4
Κ2
iii) 1. Η ισορροπία μετατοπίζεται δεξιά οπότε V  .
2. N 2O4(g) 2NO2(g) (mol)
0,1 0,2 XI1
0,1 – y 0,2 + 2y XI 2

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ
 0, 2 + 2y
α = 0,75 = ή y = 0,05
0, 4
Aπό K c = 0, 4 προκύπτει V = 4,5L
iv) Τη χρονική στιγμή t 2 αυξάνουν και οι δύο ταχύτητες οπότε η περίπτωση ΙΙΙ
απορρίπτεται αφού θα είχαμε αύξηση μόνο της υ1.
Η περίπτωση (Ι) αυξάνει και τις δύο ταχύτητες οι οποίες όμως παραμένουν ίσες αφού δεν
επηρεάζεται η θέση της ισορροπίας. Επομένως και αυτή η περίπτωση απορρίπτεται.
Δεκτή είναι η περίπτωση (ΙΙ) αφού αυξάνουν και οι δύο ταχύτητες περισσότερο όμως η
υ1 αφού η ισορροπία μετατοπίζεται δεξιά (ΔΗ6 = 57KJ)

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΡΝΕΡΗΣ