Ασκήσεις στις

ΡΗΤΕΣ ΑΛΓΕΒΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ - Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Γεώργιος Χ. Δομουχτσής ∗

21 Μαΐου 2019

∗
ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ - Γ. Μπούσγου, Ι. Ταμβακλή - 1974

1
Γεώργιος Χ. Δομουχτσής Ασκήσεις στις ΡΗΤΕΣ ΑΛΓΕΒΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ - Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1 Ρητές Παραστάσεις
Να βρεθεί το πεδίο ορισμού των παρακάτω κλασμάτων:
5
1. 𝑓 (𝑥) =
2𝑥 − 6
7𝑥 + 1
2. 𝑔(𝑥) =
2𝑥2 − 3
2𝑥2 + 3
3. ℎ(𝑥) =
𝑥2 − 4𝑥 + 4
3𝑥 − 1
4. 𝑗(𝑥) =
𝑥2 − 7𝑥 + 10
−3
5. 𝑘(𝑥) =
𝑥3 − 4𝑥
𝑥3 − 𝑥2 − 4
6. 𝑚(𝑥) =
𝑥2 − 5𝑥 + 6

2 Απλοποίηση
Να απλοποιηθούν τα παρακάτω κλάσματα:

12𝑥3 𝛼𝑦2
1.
14𝛼 2 𝑦2
27𝛼 3 𝛽 2 𝜔𝑦
2.
18𝛼 4 𝛽𝜔2 𝑦3
3𝑥2 + 3𝑥
3.
2𝑥3 − 2𝑥
𝜔4 − 81
4.
𝜔2 − 9
𝑥2 − 6𝑥 + 9
5.
𝑥2 − 4𝑥 + 3
(𝛼𝛽 − 1)2 − (𝛼 + 1)2
6.
𝛼𝛽 + 𝛼 + 𝛽 + 1
2 2 2
(𝑥 − 4) − (𝑥 + 2)
7.
𝑥2 − 4𝑥 + 3
𝛼2 − 𝛽 2
8.
𝛼2 − 𝛼 − 𝛽 − 𝛽 2
𝑥3 − 𝑥2 − 4
9.
𝑥2 − 5𝑥 + 6

3 Πρόσθεση-Αφαίρεση Ρητών Παραστάσεων

1. Να γίνουν οι πράξεις:
1 1 1 1
(αʹ) + + − =
𝑥 𝑦 𝑤 𝑥𝑦𝑤
𝑥 2𝑦 𝑤
(βʹ) + − =
3𝛼𝛽 5𝛽𝛾 6𝛼𝛾
1 2 3
(γʹ) + − 2 =
𝑥+1 𝑥−1 𝑥 −1
𝑥2 𝑦2
(δʹ) + =
𝑥−𝑦 𝑦−𝑥

1
Γεώργιος Χ. Δομουχτσής Ασκήσεις στις ΡΗΤΕΣ ΑΛΓΕΒΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ - Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

1 2 1
(εʹ) − + =
𝑥+1 𝑥+2 𝑥−3
𝛼 𝛼𝛽
(στʹ) + =
𝛼 − 𝛽 𝛽 2 − 𝛼2
2𝑥 − 1 𝑥 + 3 9𝑥 − 1
(ζʹ) + − =
5 4 10
1 1 6
(ηʹ) + − =
𝛼 + 3 𝛼 − 3 𝛼2 − 9
𝑥−1 𝑥−3
(θʹ) − =
𝑥+3 𝑥+1
𝑥−𝛼 𝑥−𝛽 (𝛼 − 𝛽)2
(ιʹ) + − =
𝑥 − 𝛽 𝑥 − 𝛼 (𝑥 − 𝛼)(𝑥 − 𝛽)
3 − 5𝑥2
(ιαʹ) 2𝑥 − 1 + =
𝑥+3
2𝛼 3𝛽
(ιβʹ) 7+ − =
𝛼+𝛽 𝛼−𝛽
2𝑥𝑦
(ιγʹ) −𝑥=
𝑥+𝑦
1 1
(ιδʹ) + =
𝛼 𝛽 − 2𝛼
7 2
(ιεʹ) − =
3𝛼 + 5 𝛼 − 1
𝛼 + 2𝛽 𝛼 + 3𝛽 𝛼+𝛽
(ιστʹ) + −
𝛼 2 + 4𝛼𝛽 + 3𝛽 2 4(𝛼 2 + 3𝛼𝛽 + 2𝛽 2 ) 4(𝛼 + 2𝛽)(𝛼 + 3𝛽)
𝑤−3 𝑤−2 𝑤−1
2. Δίνεται η ρητή παράσταση: 𝛢 = + − με 𝑤 ∈ ℝ.
4(𝑤2 − 3𝑤 + 2) 𝑤2 − 4𝑤 + 3 4(𝑤2 − 5𝑤 + 6)
(αʹ) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της.
(βʹ) Να τεθεί στη μορφή μιας ρητής αλγεβρικής παράστασης.
(γʹ) Να βρεθεί η αριθμητική τιμή της όταν 𝑤 = 1.
(δʹ) Να βρεθεί η αριθμητική τιμή της όταν 𝑤 = −2.
1 1 1 2
3. Δίνεται η ρητή παράσταση: 𝐵 = + + − με 𝑦 ∈ ℝ.
𝑦 + 𝑦2 𝑦2 + 3𝑦 + 2 𝑦2 + 5𝑦 + 6) 𝑦(𝑦 + 3)
(αʹ) Να βρεθεί το πεδίο ορισμού της.
(βʹ) Να τεθεί στη μορφή μιας ρητής αλγεβρικής παράστασης.
(γʹ) Να βρεθεί η αριθμητική τιμή της όταν 𝑦 = −2.

(𝑥2 − 9)2 − (𝑥 + 5)(𝑥 − 3)2 (𝑥2 − 1)2 + 9(𝑥 + 1)2

4. Δίνονται οι παραστάσεις: 𝛢 = και 𝛣 = .
(𝑥2 + 𝑥 − 12)2 (𝑥2 + 6𝑥 + 5)2
(αʹ) Να απλοποιηθεί η 𝛢.
(βʹ) Να απλοποιηθεί η 𝛣.
(γʹ) Να προσδιορισθεί το άθροισμα 𝛢 + 𝛣.

4 Πολλαπλασιασμός-Διαίρεση Ρητών Παραστάσεων

1. Να γίνουν οι πράξεις:
7𝑥𝑦 3𝛼𝜔
(αʹ) ⋅ 2 =
𝜔2 𝑦
3𝑥3 𝜓 4𝛼𝛽 3 10𝛼𝜓
(βʹ) − ⋅ − ⋅ =
( 2𝛼𝛽 2 ) ( 5𝑥𝜓 2 ) 𝛽𝑥2
3𝑥 + 2 2𝑥 3𝑥 − 2
(γʹ) 2
⋅ 2 ⋅ =
5𝑥 9𝑥 − 4 4

2
Γεώργιος Χ. Δομουχτσής Ασκήσεις στις ΡΗΤΕΣ ΑΛΓΕΒΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ - Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

𝑥2 − 1 𝑥+1
(δʹ) ∶ 2 =
𝛼+𝛽 𝛼 − 𝛽2
6𝑥3 𝜔 𝛽 2 𝑥𝜔 2𝑥2 𝜔
(εʹ) ⋅ ∶ =
[ 5𝛼𝛽 𝛼𝛾 ] 5𝛼𝛽𝛾
𝛼+𝛽 𝛼−𝛽 1 1
(στʹ) + ∶ + =
[ 𝛼 − 𝛽 𝛼 + 𝛽 ] [ (𝛼 + 𝛽)2 (𝛼 − 𝛽)2 ]
𝑥2 − 2𝑥 + 1 𝑥2 + 3𝑥 + 2 𝑥2 − 1
(ζʹ) ⋅ ∶ =
[ 𝑥2 + 2𝑥 + 1 𝑥2 − 3𝑥 + 2 ] 𝑥2 − 4
𝛼 𝛼−1 𝛼 𝛼−1
(ηʹ) [ + ∶ − =
𝛼+1 𝛼 ] [𝛼 + 1 𝛼 ]
4𝜓 2 4𝑥2 2𝑥 2𝜓 4𝑥𝜓
(θʹ) 𝛼 − ⋅ 𝛽− ∶ 1+ + + =
[ 𝛼 ] [ 𝛽 ] [ 𝛽 𝛼 𝛼𝛽 ]
1+𝑥 1−𝑥 2𝑥2
(ιʹ) [ − ∶ =
1 − 𝑥 1 + 𝑥] 1 − 𝑥
2𝑎 3 1 𝑎2 + 𝑥2 2
(ιαʹ) [ 2 + − ∶ + =
𝑎 − 𝑥2 𝑎 + 𝑥 𝑎 − 𝑥 ] [ 𝑎𝑥2 𝑥]
𝛼 4 + 𝛼 2 𝛽 2 + 𝛽 4 𝛼 2 + 2𝛼𝛽 − 3𝛽 2 1
(ιβʹ) ⋅ ∶ =
[ 𝛼 2 − 4𝛼𝛽 − 21𝛽 2 𝛼3 − 𝛽 3 ] 𝛼 − 7𝛽
𝑥4 + 𝑥2 𝑦2 + 𝑦4 𝑥2 + 3𝑥𝑦 + 2𝑦2 1
(ιγʹ) 3 3
⋅ 2 2
∶ =
𝑥 +𝑦 𝑥 − 3𝑥𝑦 − 10𝑦 𝑥 − 5𝑦
2𝛼𝛽 2𝛼𝛽 𝑥−𝛼
−𝛽 −𝛼 1−
𝛼+𝛽 𝛼+𝛽 𝛼
(ιδʹ) + − =
1 1 1 1 𝑥+1 1
+ + −
𝛼 𝛽 − 2𝛼 𝛽 𝛼 − 2𝛽 𝛽𝑥 𝛽
3 3 3
(ιεʹ) 𝛼 + + 𝛾 =
1+ 𝛽 1+
𝛽+𝛾 1 + 𝛼+𝛽
𝛼+𝛾
𝛼 𝛽
3 3 +
𝛼 +𝛽 𝛽 𝛼 𝛼3 − 𝛽 3
(ιστʹ) + − =
𝛽 1 𝛽
𝛼− 𝛼+
𝛽 𝛼𝛽 𝛽
1+ 1−
𝛼−𝛽 𝛼+𝛽
1 1 1
(ιζʹ) + + =
(𝛼 − 𝛽)(𝛼 − 𝛾) (𝛽 − 𝛾)(𝛽 − 𝛼) (𝛾 − 𝛼)(𝛾 − 𝛽)
𝛼 𝛽 𝛾
(ιηʹ) + + =
(𝛼 − 𝛽)(𝛼 − 𝛾) (𝛽 − 𝛾)(𝛽 − 𝛼) (𝛾 − 𝛼)(𝛾 − 𝛽)
𝛽+𝛾 𝛾 +𝛼 𝛼+𝛽
(ιθʹ) + + =
(𝛼 − 𝛽)(𝛼 − 𝛾) (𝛽 − 𝛾)(𝛽 − 𝛼) (𝛾 − 𝛼)(𝛾 − 𝛽)
𝛽𝛾 𝛾𝛼 𝛼𝛽
(κʹ) + + =
(𝛼 − 𝛽)(𝛼 − 𝛾) (𝛽 − 𝛾)(𝛽 − 𝛼) (𝛾 − 𝛼)(𝛾 − 𝛽)
1 1 1
2. Αν είναι + + = 0, δείξτε ότι:
𝛼 𝛽 𝛾
(αʹ) (𝛼 + 𝛽 + 𝛾)2 = 𝛼 2 + 𝛽 2 + 𝛾 2 ,
𝛼(𝛽 3 − 𝛾 3 ) 𝛽(𝛾 3 − 𝛼 3 ) 𝛾(𝛼 3 − 𝛽 3 )
(βʹ) + + = 0.
𝛽−𝛾 𝛾 −𝛼 𝛼−𝛽
1 1 𝛼 + 𝛽𝑥
3. Αν είναι 𝛼 = και 𝛽 = , να προσδιορίσετε την τιμή της 𝛵 = .
1+𝑥 1−𝑥 𝛽 − 𝛼𝑥
𝑥 2 2𝑥 + 𝑦
4. Αν είναι = , να βρεθεί η τιμή της 𝛢 = .
𝑦 5 4(𝑥 − 𝑦)
𝑥5 + 2𝑥4 + 4𝑥3 + 2𝑥2 + 4𝑥 + 8 𝑥5 − 2𝑥4 + 4𝑥3 − 2𝑥2 + 4𝑥 − 8
5. Δίνονται οι παραστάσεις: 𝛫 = και 𝛬 = .
𝑥2 + 2𝑥 + 4 𝑥2 − 2𝑥 + 4

3
Γεώργιος Χ. Δομουχτσής Ασκήσεις στις ΡΗΤΕΣ ΑΛΓΕΒΡΙΚΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ - Γ’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

(αʹ) Δείξτε ότι είναι πάντοτε ορισμένες στο ℝ.

(βʹ) Δείξτε ότι ισοδυναμούν με ακέραιες παραστάσεις.
(γʹ) Υπολογίστε την παράσταση 𝛫 2 + 𝛬2 .
(δʹ) Υπολογίστε την παράσταση 𝛫 ⋅ 𝛬.