1.ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥΣ ΑΡΙΘΜΟΥΣ.

1.1 Ιδιότητες της πρόσθεσης και του

πολλαπλασιασμού.

ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΘΕΣΗ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ

Αντιμεταθετική α+β = β+α α· β = β· α

Προσεταιριστική α+(β+γ) = (α+β)+γ α(βγ) = (αβ)γ

Ουδέτερο στοιχείο α+0 = 0 α·1 = α

Αντίθετος - α+(-α) = 0 1
𝛼· = 1
Αντίστροφος 𝛼
Επιμεριστική α(β+γ) = αβ+αγ

πχ: 3(𝑥 + 2) = 3𝑥 + 3 · 2 = 3𝑥 + 6

 Παρατηρήσεις
 Δύο αριθμοί α, β είναι αντίθετοι όταν έχουν άθροισμα 0, δηλαδή
α+β = 0
 Δύο αριθμοί είναι αντίστροφοι όταν έχουν γινόμενο ίσο με τη
μονάδα, δηλαδή αβ =1

 Προτεραιότητα Πράξεων
Σε μία αριθμητική παράσταση οι πράξεις γίνονται με την εξής σειρά:
1. Δυνάμεις
2. Πολλαπλασιασμοί και Διαιρέσεις
3. Προσθέσεις και αφαιρέσεις.

*ΑΝ στην παράσταση υπάρχουν παρενθέσεις κάνουμε πρώτα τις πράξεις

μέσα σε αυτές με την παραπάνω σειρά.

Επιμέλεια: Μελιανού Ειρήνη, Μαθηματικός Msc. 1

 1.2 Δυνάμεις.

 Τα γινόμενα 3· 3, 5· 5· 5 που έχουν όλους τους παράγοντες ίσους,

λέγονται δυνάμεις.
 Το γινόμενο 2· 2· 2· 2· 2 που έχει 5 παράγοντες ίσους με το 2, λέγεται

5 φορές

πέμπτη δύναμη του δύο, και για συντομία το συμβολίζουμε 𝟐𝟓 και λέμε
« δύο στην πέμπτη».
 Το 2 λέγεται βάση και το 5 λέγεται εκθέτης.

Δυνάμεις με βάση αρνητικό

 Αν ο ν είναι άρτιος, τότε (−𝛼)𝜈 = 𝛼 𝜈

 Αν ο ν είναι περιττός, τότε (−𝛼)𝜈 = −𝛼 𝜈

Παραδείγματα:

➢ (−5)2 = 52 = 25 ενώ −52 = −25

➢ (−2)3 = −23 = −8
➢ (−3)3 = −33 = −27

 𝛼1 = 𝛼
 𝛼 0 = 1, με 𝛼 ≠ 0 (οποιοσδήποτε θετικός αριθμός υψωμένος στο 0 κάνει 1)

Ιδιότητες δυνάμεων

Ιδιότητες Παραδείγματα

1. 𝛂𝛋 · 𝛂𝛌 = 𝛂𝛋+𝛌 x 3 · x 4 = x 3+4 = x 7
2. (𝛂𝛋 )𝛌 = 𝛂𝛋∙𝛌 (x 2 )−3 = x 2·(−3) = x −6
3. (𝛂𝛃)𝛋 = 𝛂𝛋 · 𝛃𝛋 (3x)2 = 32 · x 2 = 9x 2
𝛂𝛋 25
4. = 𝛂𝛋−𝛌 = 25−4 = 21 = 2
𝛂𝛌 4
2
𝛂𝛋 𝛂 𝛋 3 4 34
5. =( ) ( ) = 4
𝛃𝛋 𝛃
2 2
Επιμέλεια: Μελιανού Ειρήνη, Μαθηματικός Msc. 2
 1.3 Ταυτότητες

1. (𝛂 + 𝛃)𝟐 = 𝛂𝟐 + 𝟐𝛂𝛃 + 𝛃𝟐

2. (𝛂 − 𝛃)𝟐 = 𝛂𝟐 − 𝟐𝛂𝛃 + 𝛃𝟐

3. 𝛂 𝟐 − 𝛃𝟐 = (𝛂 + 𝛃)(𝛂 − 𝛃)

4. (𝛂 + 𝛃)𝟑 = 𝛂𝟑 + 𝟑𝛂𝟐 𝛃 + 𝟑𝛂𝛃𝟐 + 𝛃𝟑

5. (𝛂 − 𝛃)𝟑 = 𝛂𝟑 − 𝟑𝛂𝟐 𝛃 + 𝟑𝛂𝛃𝟐 − 𝛃𝟑

6. 𝛂 𝟑 − 𝛃𝟑 = (𝛂 − 𝛃)(𝛂𝟐 + 𝛂𝛃 + 𝛃𝟐 )

7. 𝛂 𝟑 + 𝛃𝟑 = (𝛂 + 𝛃)(𝛂𝟐 − 𝛂𝛃 + 𝛃𝟐 )

8. (𝛂 + 𝛃 + 𝛄 )𝟐 = 𝛂𝟐 + 𝛃𝟐 + 𝛄𝟐 + 𝟐𝛂𝛃 + 𝟐𝛃𝛄 + 𝟐𝛄𝛂

 Να αποδείξεις την ταυτότητα 8. (Ξεκινάμε από το πρώτο μέλος της

εξίσωσης και κάνοντας πράξεις προσπαθούμε να εμφανίσουμε το
δεύτερο μέλος. Άρα: (𝛂 + 𝛃 + 𝛄 )𝟐 =

Επιμέλεια: Μελιανού Ειρήνη, Μαθηματικός Msc. 3

 1.4 Παραγοντοποίηση
Παραγοντοποίηση λέγεται η διαδικασία με την οποία μία παράσταση που είναι
άθροισμα, μετατρέπεται σε γινόμενο παραγόντων.

 Οι βασικές μέθοδοι παραγοντοποίησης είναι οι εξής:

1. Κοινός παράγοντας
αβ + αγ = α(β+γ)

2. Ομαδοποίηση
ax + ay + βx + βy = a(x+y) + β(x+y) = (x+y)(α+β)

3. Διαφορά τετραγώνων
𝛼 2 − 𝛽 2 = (𝛼 + 𝛽)(𝛼 − 𝛽)

4. Ανάπτυγμα τετραγώνου
𝛼 2 + 2𝛼𝛽 + 𝛽 2 = (𝛼 + 𝛽)2 και 𝛼 2 − 2𝛼𝛽 + 𝛽 2 = (𝛼 − 𝛽)2

5. Άθροισμα – διαφορά κύβων

𝛼 3 + 𝛽 3 = (𝛼 + 𝛽)(𝛼 2 − 𝛼𝛽 + 𝛽 2 )
𝛼 3 − 𝛽 3 = (𝛼 − 𝛽)(𝛼 2 + 𝛼𝛽 + 𝛽 2 )

1.5 Ασκήσεις Για να βρούμε την

τιμή μιας παράστασης

1 για ορισμένες τιμές των

1. Αν x = 9 και y = , να βρείτε την τιμή της παράστασης:
27 μεταβλητών:
−3 −2 7 5 −2
x y : (x y )
A= ➢ Απλοποιώ την
(x −2 y −1 )2
παράσταση όσο
[Απ: 𝑥 6 𝑦 4 και αντικαθιστώντας Α =1] γίνεται
➢ Αντικαθιστώ τις
−16 1 τιμές x και y στην
2. Αν α = και β = , να βρείτε την τιμή της παράστασης:
5 10 τελική/απλοποιημέ
Β = 5α − 4[10α − 3(α − β) − 6(α + β)] νη μορφή της
[Απ: α+12β και αντικαθιστώντας Α = -2] παράστασης.

Επιμέλεια: Μελιανού Ειρήνη, Μαθηματικός Msc. 4

3. Να βρείτε τα αναπτύγματα:
α. [−(λ − 1)]2
β. (−3x − 2)2
γ. (−3x + 1)2

4. Να κάνετε τις πράξεις:

α. (x − 5)2 − (3x − 1)(x − 2)
β. (x − 3)2 − 2x(3x − 1)
γ. x 2 − 2x(1 − x) − (2x − 1)2
δ. (−x + 1)2 − 2x(−x + 1)
ε. x 2 (x − 3) − (x − 1)3

5. Να παραγοντοποιήσεις τις παραστάσεις χρησιμοποιώντας κοινό

παράγοντα.
α. A = 5α − 5β
β. B = 4x 3 − 6x 2 y
γ. Γ = α2 − α
δ. Δ = x 7 + x 5 − x 3 − x

6. Να παραγοντοποιήσεις τις παραστάσεις χρησιμοποιώντας διαφορά

τετραγώνων.
α. Α = x 2 − 9
β. B = x 2 − 1
γ. Γ= 25x 2 − 49

7. Να παραγοντοποιήσεις τις παραστάσεις χρησιμοποιώντας ανάπτυγμα

τετραγώνων.
α. A = x 2 + 2x + 1
β. B = x 2 − 10x + 25
γ. Γ = 9𝑥 2 + 6𝑥 + 1

8. Να παραγοντοποιήσεις τις παραστάσεις χρησιμοποιώντας έναν ή

περισσότερους από τους τρόπους της θεωρίας.
α. Α = x 2 + 6x − 4y 2 + 9
β. B = x + y − 3x 2 − 6xy − 3y 2
γ. Γ = 3x 4 − 3xy 3 + yx 3 − y 4
δ. Δ = x 2 − 6x + 9 − y 2

Επιμέλεια: Μελιανού Ειρήνη, Μαθηματικός Msc. 5

9. Αν ισχύει ότι 𝑦 2 𝑥 = −3, να βρείτε την τιμή της παράστασης:

A = [(x 2 y −4 )3 (y −2 )−5 ]2 : (y −3 x 2 )4

[𝛢𝜋: 𝛢 = 𝑦 8 𝑥 4 = (𝑦 2 𝑥)4 ]

Επιμέλεια: Μελιανού Ειρήνη, Μαθηματικός Msc. 6