વનરક્ષક, વર્ગ-૩ સંવર્ગની જાહેરાત ક્રમાંકઃ FOREST/202223/1 ની

લેખિત પરીક્ષાના અભ્યાસક્રમ અને પરીક્ષા સંદર્ભે અર્ત્યની જાહેરાત

ગુજરાત ગૌણ સેવા પસંદગી મંડળ દ્વારા લેવામાં આવનાર અગ્ર મુખ્ય વન
સંરક્ષકશ્રી અને હેડ ઓફ ફોરે સ્ટ ફોસસ, ગાંધીનગર હસ્તકની વન રક્ષક, વગસ-૩ની સીધી
ભરતીથી ભરવા માટે લેખિત પરીક્ષાનો અભ્યાસક્રમ સંબધ
ં કતાસ તમામ ઉમેદવારોની
જાણકારી માટે આ સાથે પ્રસસદ્ધ કરવામાં આવે છે . આ લેખિત પરીક્ષા CBRT (
ુ રી-૨૦૨૪ દરમ્યાન
Computer Based Recruitment Test) પદ્ધસતથી માહેેઃ ફેબ્રઆ
યોજવાની બાબત મંડળની સવચારણા હેઠળ છે , જે અંગે તમામ સંબધ
ં કતાસ ઉમેદવારોએ
નોંધ લેવી.

સ્થળેઃ ગાંધીનગર. ( હસમુિ પટે લ )

તારીિેઃ ૨૨/૧૨/૨૦૨૩ સખચવ
ગુજરાત ગૌણ સેવા પસંદગી મંડળ
 વનર ક, વગ-૩ સંવગની હરાત માંક:FOREST/202223/1 ની લે ખત પર ાનો અ યાસ મ (SYLLABUS)

A 1. ઈિતહાસ:
ુ રાતના મહ વના રાજવંશો, અસરો અને
જ દાન, મહ વની નીિતઓ, તેમ ું વહ વટ તં , અથતં , સમાજ, ધમ, કળા, થાપ ય અને સા હ ય
ભારતનો ૧૮૫૭ નો વાતં ય સં ામ અને ુ રાત
જ
૧૯મી સદ માં ુ રાતમાં ધાિમક અને સામા ક
જ ુ ારા
ધ દોલનો.
ભારતની વતં તા માટની ચળવળમાં ુ રાતના વાતં ય સેનાનીઓનો ફાળો અને
જ ૂિમકા
વાતં ય ચળવળ અને વાતં યો ર ભારતમાં મહા મા ગાંધી અને સરદાર પટલની ૂિમકા અને દાન
ુ રાત રા યની થાપના, મહા જ
જ ુ રાત દોલન.
સૌરા , ક છ અને ુ રાતના દશી રા યોના શાસકોના
જ ુ ારાવાદ પગલાઓ અને િસ ધઓ
ધ

2. સાં ૃિતક વારસો:

ુ રાતનો સાં ૃ િતક વારસો : કળા વ પો, સા હ ય, િશ પ અને થાપ ય.
જ
ુ રાતની લોકસં ૃ િત અને પરં પરા: તે ું મહ વ, લા ણકતાઓ અને અસરો.
જ
ુ રાતની કળા અને કસબ : સામા ક અને સાં ૃ િતક
જ દાન.
આ દવાસી જન વન અને સં ૃ િત
ુ રાતના તીથ થળો અને પયટન થળો.
જ
િવ ુ રાતનાં સંદભમાં)
િવરાસત થળો (વ ડ હર ટજ સાઈ સ), GI ટ સ ( જ

3. ભારતીય બંધારણ અને રા ય યવ થા (INDIAN CONSTITUTION)

ુ
આ ખ
ૂળ ૂત અિધકારો અને ફરજો
રા યનીિતના માગદશક િસ ધાંતો
સંસદની રચના
રા પિતની સ ા
રા યપાલની સ ા
ભારતીય યાયતં
અ ુ ૂ ચત િત, અ ુ ૂ ચત જન િત અને સમાજના પછાત વગ માટની જોગવાઇઓ
એટન જનરલ
નીિત આયોગ
થાિનક વરા યની સં થાઓ અને પંચાયતી રાજ
ક ીય નાણા પંચ અને રા ય ું નાણા પંચ
બંધારણીય તથા વૈધાિનક સં થાઓ ભારત ું ટણી
ંૂ પંચ, સંઘ લોક સેવા આયોગ, રા ય હર સેવા આયોગ, કો ોલર અને ઓ ડટર જનરલ, ક ીય સતકતા આયોગ,
લોકપાલ તથા લોકા ુ ત, ક ીય મા હતી આયોગ વગેર
વાિષક નાણાક ય પ ક

4. ભૌિતક ૂગોળ
વાતાવરણની સંરચના અને સંગઠન
આબોહવાના ત વો અને પ રબળો
વા ુ સ ુ ચય અને વાતા , વાતાવરણીય િવ ોભ, ચ વાત, જલીય આપિ ઓ, ૂકંપ
આબોહવાક ય બદલાવ

5 ુ રાતની
જ ુ ોળ
ગ
ુ રાતના િવિવધ
જ ૂિમ વ પો
ુ રાતની નદ ઓ, પવતો તથા િવિવધ જમીનોના
જ કારો

ુ રાતની સામા ક
જ ૂગોળ : વ તી ું િવતરણ, વ તી ઘનતા, વ તી ૃ ધ, ી ુ ુષ માણ, સા રતા, મહાનગર ય ુ રાતનાં સંદભમાં)
દશો, વ તી ગણતર – ૨૦૧૧ ( જ

ુ રાત અને ભારતની આ દમ

જ િતઓ (PVTGs)
ુ રાતની આિથક
જ ૂગોળ : ુ રાતની ૃ િષ, ઉ ોગો, ખનીજ, વેપાર અને પ રવહન, બંદરો વગેર
જ
ુ રાત રા યના જ લાઓ અને િવશેષતાઓ
જ

6. િવ ાન અને ટકનોલો
સામા ય િવ ાન
િવ ાન અને ટકનોલો : ઇ ફોમશન અને ક િુ નકશન ટકનોલો , ઇ ગવન સ કાય મો અને સેવાઓ, ઉ ના પરં પરાગત અને બનપરં પરાગત ોતો

7. ાદિશક તથા રા ય મહ વના વતમાન વાહો

B 1. સામા ય બૌ ધક અને તા કક મતા (Aptitude & Logical Reasoning)

તા કક અને િવ લેષણા મક મતા

સં યાઓની ેણી, સંકત અને તેનો ઉકલ.
ઘડ યાળ, કલે ડર અને મર સંબિં ધત ો
ઘાત અને ઘાતાંક, વગ, વગ ૂળ, ઘન ૂળ, .ુ સા.અ. અને લ.સા.અ.
ટકા, સા ુ અને ચ ૃ ધ યાજ, નફો અને ુ શાન.
સમય અને કાય, સમય અને તર, ઝડપ અને તર.
સંભાવના, સરરાશ, ુ ો ર અને
ણ માણ,
માહ તી ું અથઘટન અને િવ લેષણ

C 1. ભાષાક ય ાન : ુ રાતી ભાષા

જ
ઢ યોગોનો અથ અને યોગ
 કહવતોનો અથ
સમાસનો િવ હ અને તેની ઓળખ
અલંકાર અને તેની ઓળખ
સમાનાથ શ દો / િવ ુ ધ અથ શ દો
શ દસ ૂહ માટ એક શ દ
સંિધ જોડો ક છોડો
જોડણી ુ ધ
લેખન ુ ધ/ ભાષા ુ ધ
ગ સમી ા
અથ હણ

D 1 પયાવરણ
પયાવરણના ઘટકો અને તે ું મહ વ
પયાવરણના સંર ણમાં ૃ ો અને જગલોનો
ં ફાળો
માનવીય ૃિ ઓ વીક ખનન, બાંધકામ અને વસિત ૃ ધની પયાવરણ પર અસરો
પયાવરણ અને વ- ૂ-રાસાય ણક ચ ો : કાબન ચ , નાઈ ોજન ચ વગેર

2 ૂ ષણ / ીન હાઉસ અસર / લોબલ વોિમગ / આબોહવા પ રવતન

ૂ ષણનાં કારો, લોબલ વોિમગ અને તેની અસરો, ુ , ઓઝોન તરનો
ીન હાઉસ વા ઓ ય, એસીડ વષા, આબોહવા પ રવતન અને તેની અસરો, આબોહવા પ રવતન
સામે લડવા માટના ઉપાયો અને પગલાઓ, ટકાઉ િવકાસ લ યાંકો
હવા, પાણી અને અવાજ ું ૂ ષણ, માનવ વા ય પર અસર, તથા તે ું િનયં ણ અને િનવારણ
ઘન કચરો, ઈ – વે ટ, બાયો મેડ કલ કચરા ું યવ થાપન

3 જ ંગલો, વ યસંપિ અને વ ય વો

જગલોની
ં ઉપયો ગતા અને િવિવધ પડકારો
ભારત અને ુ રાતમાં જગલોના
જ ં કારો
ુ રાતમાં જગલિવ
જ ં તારની થિત
સામા ક અને શહર વનીકરણને લગતા યાસો
ુ રાત રા યની ગૌણ વન પેદાશો અને મહ વની ઔષધીય વન પિતઓ
જ
જગલ
ં આધા રત ઉધોગો
ુ રાતનાં વ ય વો, ુ લભ અને ભય
જ તવ ય િતઓ
ુ રાતનાં જળ લાિવત િવ તારો (Wetlands) અને ચેરનાં જગલો
જ ં (Mangroves)

4 ભારતમાં અને ુ રાતમાં

જ વ િવિવધતા અને સંર ણ
વ િવિવધતાનાં સંવધન અને સંર ણ માટનાં િવિવધ યાસો
વ ય વ સંર ણ માટના ુ રાત રા યના તેમજ રા
જ ય યાસો
િવિવધ િતઓનાં સંર ણ ો કટસ (વાઘ, િસહ, ગડો, મગર વગેર)
વાસી યાયાવર પંખીઓ – ભારત અને ુ રાત સંદભમાં
જ
વ થાને (Insitu) તથા અ ય થાને (Exsitu) સંવધન યાસો
ુ રાતના રા
જ ય ઉ ાનો, અભયાર યો અને વમંડળ આર ત ે ો

5 વન અને પયાવરણને લગતી મહ વની સં થાઓ

રા ય હ રત ાિધકરણ (National Green Tribunal)
વન અને પયાવરણ સંબિં ધત ુ રાત રા યની િવિવધ સં થાઓ
જ
પયાવરણને લગતી િવિવધ તર રા ય સં થાઓ

6 વન અને પયાવરણને લગતી વતમાન ઘટનાઓ