Zadania Badania Przyrodnicze

Plik zadań jest chroniony prawnie przed kopiowaniem bez pisemnej zgody autora i stanowi „utwór” i w
myśl Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 1994 r., Nr 24,
poz. 83 z późn. zm.).
Zadanie 1.
Przeprowadzono doświadczenie na hodowli ameb Nuclearia simplex, którą podzielono na
dwie próby: I i II. W obydwu próbach była taka sama liczba komórek. Do komórek w
każdej z prób wprowadzono mikropętle, przy czym:
• w próbie I – z komórek za pomocą mikropętli usunięto jądra komórkowe,

• w próbie II – z komórek mikropętle wycofano bez usunięcia jąder komórkowych.
Sposób przeprowadzenia doświadczenia przedstawiono na poniższych rysunkach.
Zadanie 1.1. (0-1)

Sformułuj problem badawczy opisanego doświadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 1.2. (0-1)

Podaj, która grupa ameb – I czy II – była grupą kontrolną. Określ jej rolę w
interpretacji wyników doświadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 2. (0-1)
Pobrano po trzy pr bki tego samego typu gleby z r nych upraw: kukurydzy, ziemniak w,
burak w wikłowych. W ka dej z tych pr bek oznaczano gatunki wyst puj cych w niej
bezkr gowc w.
Sformułuj problem badawczy do opisanego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ę
ó
ć
ó
ó
ż
ó
ś
ó
ż
ę
ą
ó
Zadanie 3.
Do do wiadczenia u yto sadzonek poziomki twardawej o jednakowej powierzchni
transpiracji. Ka d sadzonk umieszczono w osobnym, dobrze uszczelnionym naczyniu,
wypełnionym do jednakowego poziomu wod . Opr cz tego przygotowano takie same
naczynia z wod bez sadzonek. Wszystkie naczynia pozostawiono na dwa dni w miejscach
o r nych temperaturach (15°C i 25°C). Pozostałe warunki były takie same. Przebieg i
wyniki do wiadczenia zilustrowano uproszczonymi rysunkami, uwzgl dniaj c pojedyncze
sadzonki.
Zadanie 3.1. (0-1)

Sformułuj problem badawczy do tego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 3.2. (0-1)

Sformułuj hipotez , kt rej słuszno potwierdzaj wyniki do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 4. (0-1)
Badano zmienno długo ci orzeszk w turzycy piaskowej (Carex arenaria). W tym celu
zmierzono, z dokładno ci do 0,1 mm, długo 2200 orzeszk w tej ro liny. Wyniki
pomiar w przedstawiono w tabeli poni ej.
Na podstawie przedstawionych danych sformułuj wniosek dotycz cy zmienno ci tej

cechy.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ó
ż
ó
ś
ś
ą
ż
ś
ć
ą
ę
ż
ó
ś
ś
ą
ę
ś
ó
ć
ż
ś
ą
ś
ć
ą
ó
ś
ó
ę
ą
ą
ś
ś
Zadanie 5.
Auksyny to hormony ro linne syntetyzowane m.in. w sto kach wzrostu p du i korzenia.
Poni szy schemat przedstawia przebieg do wiadczenia z u yciem roztworu auksyny
umieszczonego w bloczku agarowym (rys. B) oraz z usuni ciem p ka gł wnego (rys. C).
Zadanie 5.1. (0-1)

Sformułuj problem badawczy do tego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 5.2. (0-1)

Sformułuj wniosek wynikający z tego doświadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 6. (0-1)
Przeprowadzono nast puj ce do wiadczenie: zapłodnione jaja zło one przez samic
aligatora amerykańskiego podzielono na trzy grupy i ka d z tych grup umieszczono do
inkubacji w innej temperaturze. Sprawdzano płe wykluwaj cych si młodych osobnik w.
Wyniki do wiadczenia:
Grupa I – w temperaturze 30 °C wykluły si wył cznie samice.
Grupa II – w temperaturze 32 °C wykluło si 86% samic i 14% samc w.
Grupa III – w temperaturze 34 °C wykluły si wył cznie samce.
Sformułuj wniosek wynikaj cy z tego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
ż
ś
ę
ś
ą
ą
ś
ś
ę
ś
ę
ę
ś
ć
ą
ą
ę
ż
ą
ż
ą
ż
ą
ę
ó
ż
ó
ę
ó
ę
Zadanie 7. (0-1)
Na wykresie przedstawiono wyniki do wiadczenia maj cego ustali zale no mi dzy
zag szczeniem populacji kijanek aby Rana tigrina a tempem ich wzrostu. Kijanki
hodowano po 5, 40, 60 i 160 osobnik w w naczyniach jednakowej wielko ci wypełnionych
tak sam ilo ci wody. W czasie do wiadczenia utrzymywano takie same dla wszystkich
kijanek warunki dotycz ce temperatury, o wietlenia, rodzaju i ilo ci pokarmu.
Sformułuj wniosek dotycz cy zale no ci mi dzy zag szczeniem populacji kijanek aby
Rana tigrina a tempem ich wzrostu.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 8. (0-2)
Uczniowie przygotowali zestawy do wiadczalne do zbadania wpływu temperatury na
intensywno transpiracji u trzykrotki białokwiatowej. Sze jednakowej długo ci gał zek
trzykrotki, maj cych po pi listk w, umie cili w takich samych cylindrach z podziałk
napełnionych wod , tak aby zanurzone były dolne ko ce gał zek. Na cylindrach zaznaczyli
pocz tkowy poziom wody jednakowy we wszystkich naczyniach. Wszystkie zestawy
do wiadczalne postawili w słoneczny dzie na parapetach okien, przy czym :
• trzy zestawy na parapecie okna od strony p łnocnej w temperaturze 20°C
• trzy zestawy na parapecie okna od strony południowej w temperaturze 25°C.
Po dw ch godzinach por wnali poziom wody w cylindrach.
Podaj jeden przykład bł du popełnionego w opisanym do wiadczeniu i skoryguj plan

tego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
ą
ę
ą
ó
ś
ą
ś
ć
ś
ą
ą
ą
ą
ó
ę
ę
ą
ć
ó
ż
ż
ó
ś
ś
ś
ś
ś
ń
ó
ś
ę
ń
ę
ą
ś
ć
ą
ś
ś
ć
ś
ż
ś
ś
ć
ż
ę
ą
ą
Zadanie 9. (0-1)
Na schemacie przedstawiono wpływ temperatury i wilgotno ci ziarna na wzrost populacji
wołka ry owego – uci liwego szkodnika magazynowego.
Na podstawie danych przedstawionych na wykresie sformułuj jeden wniosek

dotycz cy wpływu temperatury i wilgotno ci przechowywanego ziarna na ograniczenie
szk d spowodowanych przez wołka ryżowego.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 10.
Antocyjany to barwniki wyst puj ce w wakuolach kom rek ro linnych. Czerwono oletowe
zabarwienie li ci kapusty czerwonej spowodowane jest obecno ci dużej ilo ci
antocyjan w. Uczniowie przygotowali zestaw do wiadczalny złożony z trzech prob wek,
kt re do połowy wypełnili drobno poci tymi skrawkami wieżych li ci kapusty czerwonej.
Do pierwszej prob wki wlali roztw r kwasu octowego, do drugiej roztw r zasady
amonowej, natomiast do trzeciej wod destylowan . Zawarto prob wek wytrz sn li i po
chwili por wnali zabarwienie zawartego w nich roztworu antocyjan w.
Zadanie 10.1. (0-1)

Sformułuj problem badawczy do przedstawionego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 10.2. (0-1)

Okre l, kt ra z trzech prob wek stanowiła pr b kontroln w tym do wiadczeniu.
Odpowied uzasadnij.
…………………………………………………………………………………………………
ó
ó
ś
ą
ż
ó
ó
ź
ó
ś
ó
ą
ż
ę
ó
ą
ę
ó
ę
ś
ś
ą
ó
ę
ó
ś
ś
ś
ś
ś
ć
ą
ó
ś
ó
ś
ą
ś
ą
ó
fi
ę
ó
ś
Zadanie 11. (0-2)
W tabeli przedstawiono szybko zużycia tlenu, zarejestrowan u ssak w r żnej
wielko ci.
Podaj dwa wnioski określające zależności wynikające z przedstawionych danych.
1.……………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………
2..………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 12.
Uczniowie przygotowali zestaw do wiadczalny do wykrywania katalazy w tkankach
ro linnych i zwierz cych. Na jednej szalce Petriego umie cili poł wk wie o rozkrojonej
bulwy surowego ziemniaka, a na drugiej kawałek surowej w troby. Przy pomocy
zakraplacza nanie li na materiał po kilka kropli wody utlenionej i zaobserwowali tworzenie
si piany, wiadcz ce o działaniu katalazy.
Zadanie 12.1. (0-1)

Opisz zestaw kontrolny, kt ry nale y przygotowa do tego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 12.2. (0-1)

Podaj jeden wniosek na podstawie wynik w przedstawionego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
ę
ś
ś
ś
ś
ą
ę
ó
ś
ć
ż
ś
ó
ć
ś
ś
ó
ś
ą
ą
ę
ś
ż
ó
ó
Zadanie 13.
Pozostawione na powietrzu ziemniaki, pokrojone do przygotowania frytek ciemniej .
Uczniowie postanowili zbada , w jaki spos b przechowywa ziemniaki przygotowane na
frytki. W tym celu przygotowali trzy zestawy do wiadczalne – zlewki, w kt rych umie cili
po 10 pask w ziemniak w:
• zestaw I – zlewka z ziemniakami pozostawiona na powietrzu
• zestaw II – zlewka z ziemniakami zalanymi wod wodoci gow
• zestaw III – zlewka z ziemniakami zalanymi rozcie czonym roztworem kwasu
cytrynowego.
Przygotowane zestawy pozostawili na godzin w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej.
Zadanie 13.1. (0-1)

Podaj, kt ry zestaw do wiadczalny był pr b kontroln
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 13.2. (0-1)

Podaj, w jaki spos b uczniowie mog ustali wynik do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 14. (0-1)

DDD to rodek chemiczny stosowany do zwalczania larw niekt rych gatunk w komar w.
Na poni szym schemacie przedstawiono zmiany st enia DDD w organizmach tworz cych
fragment sieci pokarmowej jeziora, w kt rym rodek ten był zastosowany.
Okre l zale no mi dzy st eniem DDD w organizmach a ich miejscem we fragmencie

sieci pokarmowej przedstawionej na schemacie.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
ż
ś
ó
ó
ż
ś
ć
ó
ę
ó
ś
ę
ż
ć
ą
ó
ó
ó
ę
ć
ś
ą
ś
ą
ę
ż
ś
ą
ą
ć
ń
ą
ó
ó
ó
ą
ś
ó
ą
Zadanie 15. (0-1)
U wi kszo ci gatunk w l dowych ro lin naczyniowych wyst puje wsp ł ycie systemu
korzeniowego z grzybni niekt rych gatunk w grzyb w zwane mikoryz . Na schemacie
przedstawiono wpływ mikoryzy na wzrost siewek trawy Festuca ovina, w zale no ci od
nawo enia azotowo-fosforowego (N + P).
Na podstawie wykresu podaj, w jakich warunkach uprawy Festuca ovina jest

najbardziej widoczny wpływ mikoryzy na przyrost ro lin.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 16.
Do do wiadczenia przygotowano trzy prob wki zawieraj ce:
• prob wka I – kleik z m ki ziemniaczanej
• prob wka II – mi sz z jabłka
• prob wka III – mi sz z owocu banana.
Do ka dej z nich dodano kilka kropli płynu Lugola (roztw r jodu w wodnym roztworze
jodku potasu) – odczynnika do wykrywania skrobi.
Zadanie 16.1. (0-1)

Sformułuj problem badawczy tego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 16.2. (0-1)

Wska prob wk , kt ra stanowi pr b kontroln w tym do wiadczeniu.
…………………………………………………………………………………………………
ż
ę
ó
ó
ó
ż
ś
ż
ś
ó
ę
ą
ą
ż
ż
ó
ó
ą
ą
ą
ó
ó
ś
ś
ę
ó
ó
ą
ó
ś
ą
ó
ś
ę
ą
ó
ż
ż
ś
Zadanie 17. (0-1)
Na wykresie przedstawiono zale no mi dzy mas ciała (wielko ci ) a zu yciem tlenu u
r nych ssak w.
Określ zależność przedstawioną na wykresie.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 18. (0-1)

Przeprowadzono do wiadczenie, do kt rego przygotowano dwa zestawy do wiadczalne:
• zestaw I – trzy wie o odci te li cie kalarepy umieszczone w naczyniu z wod
• zestaw II – trzy wie o odci te li cie kalarepy umieszczone w naczyniu z roztworem
cytokininy (kinetyny).
Oba zestawy umieszczono w ciemno ci. Po sze ciu dniach stwierdzono, e li cie kalarepy
umieszczone w naczyniu z wod z łkły a ich chloroplasty uległy degeneracji, natomiast
li cie umieszczone w roztworze cytokininy zachowały ywozielon barw i normalnie
wykształcone chloroplasty.
Na podstawie przedstawionego opisu sformułuj problem badawczy do tego

do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ó
ś
ż
ś
ó
ś
ś
ś
ż
ż
ę
ę
ą
ż
ś
ż
ś
ó
ś
ć
ś
ó
ę
ś
ą
ż
ś
ą
ą
ż
ś
ż
ę
ś
ą
Zadanie 19. (0-2)
W tabeli przedstawiono wyniki bada dotycz ce przepływu krwi przez wybrane narz dy
człowieka w spoczynku i podczas wzmo onego wysiłku zycznego.
Narysuj diagram słupkowy przedstawiaj cy por wnanie przepływu krwi przez serce i
nerki, w spoczynku i podczas wysiłku.
ń
ż
ą
ą
ó
fi
ą
Zadanie 20. (0-1)
Na wykresie przedstawiono obj to moczu i potu wytwarzanego przez tego samego
człowieka, w r nych warunkach termicznych.
Na podstawie wykresu sformułuj wniosek dotycz cy wpływu temperatury na obj to

wytwarzanego przez człowieka moczu i potu.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 21. (0-1)

Uczniowie, badaj c wpływ r nych czynnik w na czynno ci yciowe ro lin, przygotowali
20 nasion kiełkuj cych grochu jadalnego, kt re wcze niej przez kilka godzin moczyli w
wodzie. Po dziesi nasion umie cili w dw ch takich samych szerokich słojach, kt rych dno
wyło yli wilgotn wat . Pierwszy sł j postawili na ławce i o wietlili ar wk lampki, a
drugi umie cili pod ławk i okryli kartonem, w kt rym wywiercili niewielkie otwory, aby
zapewni dopływ powietrza. Przez 5 dni, co 24 godziny mierzyli długo łodyg siewek
grochu w ka dym ze słoj w. Przez wszystkie dni do wiadczenia zwil ali wod wat w
słojach, aby nie wyschła.
…………………………………………………………………………………………………
ż
ć
ś
ż
ó
ż
ą
ę
ą
ą
ć
ą
ą
ó
ó
ż
ś
ę
ś
ó
ć
ó
ó
ó
ó
ą
ś
ś
ś
ś
ż
ś
ż
ż
ś
ś
ó
ć
ą
ó
ą
ę
ę
ś
ć
Zadanie 22.
Przeprowadzono do wiadczenie, kt rego celem miało by sprawdzenie, czy podczas
kiełkowania zachodz w nasionach procesy metaboliczne. Termos napełniono kiełkuj cymi
nasionami (ziarnami) pszenicy zwyczajnej i szczelnie zamkni to korkiem. W korku
umieszczono termometr w spos b umo liwiaj cy odczyt temperatury. Pomiary temperatury
rejestrowano co 3 godziny w ci gu 24 godzin trwania do wiadczenia. Stwierdzono
stopniowy wzrost temperatury w pr bie badawczej.
Zadanie 22.1. (0-1)

Podaj, jak powinna wygl da pr ba kontrolna do tego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 22.2. (0-1)

Zaznacz bł dn interpretacj wynik w powy szego do wiadczenia.
A. W czasie kiełkowania nasion wzrasta ilo wydzielanego ciepła.

B. W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywno reakcji oddychania.
C. W czasie kiełkowania nasion wzrasta intensywno przemian anabolicznych.
Zadanie 23. (0-1)

Na wykresie przedstawiono zapis zmian pojemno ci wyrzutowej serca oraz t tna u dzieci w
okresie od pierwszego do pi tnastego roku ycia.
Na podstawie analizy wykresu sformułuj wniosek dotycz cy zmian t tna i pojemno ci

wyrzutowej serca u dzieci mi dzy pierwszym a pi tnastym rokiem ich ycia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ę
ą
ś
ą
ą
ę
ę
ć
ę
ó
ó
ó
ą
ó
ó
ż
ś
ć
ż
ą
ż
ś
ś
ś
ć
ć
ę
ś
ś
ą
ć
ś
ę
ę
ż
ę
ą
ś
Zadanie 24. (0-2)
Zbadano cz sto wyst powania grup krwi w całej populacji ludzkiej na wyspie licz cej
1000 mieszka ców. Stwierdzono wyst powanie grup krwi: A – 359 osób, B – 351 osób oraz
AB – 290 osób. U nikogo natomiast nie stwierdzono grupy krwi 0.
Na podstawie powy szych informacji uzupełnij tabel oraz przedstaw na diagramie

słupkowym cz sto wyst powania badanych grup krwi w ród mieszka ców tej wyspy
(z dokładno ci do 1%).
ę
ś
ń
ę
ą
ś
ć
ś
ć
ż
ę
ę
ę
ę
ś
ń
ą
Zadanie 25.
W tabeli przedstawiono wyniki do wiadczenia, w kt rym przy wysokim st eniu CO2
badano wpływ nat enia wiatła na intensywno fotosyntezy w dw ch r nych
temperaturach.
Zadanie 25.1. (0-2)

Na podstawie danych w tabeli narysuj wykresy liniowe ilustruj ce wpływ nat enia
wiatła na intensywno procesu fotosyntezy w temperaturze 20 °C i 30 °C, przy
wysokim st eniu CO2. Zastosuj jeden układ wsp łrz dnych.
Zadanie 25.2. (0-1)

Na podstawie wykresu sformułuj wniosek dotycz cy wpływu nat enia wiatła na
intensywno fotosyntezy, przy wysokim st eniu CO2, w zale no ci od temperatury.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
ę
ś
ż
ć
ę
ż
ś
ć
ś
ś
ę
ż
ó
ś
ą
ć
ó
ę
ż
ś
ą
ę
ż
ó
ę
ś
ż
ó
ę
ż
ż
Zadanie 26. (0-1)
Przeprowadzono dwa do wiadczenia z ro linami pomidora i tytoniu. W pierwszym
do wiadczeniu (rys. 1) zaszczepiono łodyg tytoniu na podkładce z korzenia pomidora, w
wyniku czego rozwin ły si normalne li cie tytoniu, ale zupełnie pozbawione nikotyny. W
drugim do wiadczeniu (rys.2) zaszczepiono łodyg pomidora na korzeniach tytoniu i
zaobserwowano, e li cie pomidora zawierały nikotyn . Wyniki obu do wiadcze
przedstawiono na rysunkach 1 i 2.
Na podstawie wyników eksperymentu sformułuj wniosek dotycz cy miejsca syntezy

nikotyny.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 27. (0-1)

W wielu kom rkach powstaje, szkodliwy dla kom rki, nadtlenek wodoru (H2O2). Jego
neutralizacja odbywa si dzi ki specy cznemu enzymowi – katalazie. Wykonano
do wiadczenie, w kt rym do dw ch słoik w wlano jednakow ilo 3% roztworu H2O2
(wody utlenionej). Do jednego ze słoik w wło ono kawałek wie ej, surowej w troby
bydl cej. Na rysunku przedstawiono wyniki tego do wiadczenia.
Sformułuj problem badawczy do powyższego doświadczenia.

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
ś
ę
ś
ó
ż
ó
ę
ś
ę
ś
ę
ę
ó
ś
ó
fi
ó
ę
ś
ż
ś
ę
ó
ę
ą
ś
ś
ż
ć
ą
ś
ą
ń
Zadanie 28. (0-2)
Azot i potas wywieraj najwi kszy wpływ na wysoko i jako plonów (zawarto
sacharozy w korzeniach) buraków cukrowych. Badano wysoko plonów buraków
cukrowych nawo onych dwoma ró nymi dawkami azotu w zale no ci od odpowiednich
dawek potasu. Wyniki przedstawiono w tabeli.
Na podstawie powy szych danych narysuj diagram słupkowy, ilustruj cy wpływ

stosowanego nawo enia na wysoko plon w burak w cukrowych. Zastosuj jeden
układ wsp łrz dnych i poni sz legend .
ó
ę
ż
ż
ż
ą
ż
ę
ą
ż
ś
ć
ę
ó
ó
ś
ć
ż
ś
ć
ś
ś
ć
ą
ś
ć
Zadanie 29. (0-1)
Przeprowadzono obserwacje, kt rych celem było ustalenie rozmieszczenia receptor w
dotyku w r nych miejscach sk ry człowieka. Do pobudzania receptor w dotyku posłu ono
si cyrklem, kt rym dotykano sk ry r wnocze nie dwoma jego ramionami. Moment, w
kt rym jednocze nie odczuwano dotyk obu ramion cyrkla oznaczał podra nienie dw ch
s siednich receptor w, czyli pokazywał odległo mi dzy nimi. Na poni szych rysunkach
przedstawiono u rednione wyniki obserwacji zebrane z kilku pr b.
Zaznacz poprawny wniosek, kt ry sformułowano na podstawie analizy wynik w

przeprowadzonych obserwacji.
A. Zag szczenie receptor w dotykowych w sk rze r nych cz ci ciała człowieka jest

wsz dzie takie samo.
B. Receptory dotykowe wyst puj w r nych miejscach ciała człowieka i s
r wnomiernie rozmieszczone na ich powierzchni.
C. Receptory dotykowe s nier wnomiernie rozmieszczone w sk rze człowieka w
r nych cz ciach jego ciała, w jednych miejscach jest ich wi cej ni w innych.
D. Im wi ksza jest odległo mi dzy podra nionymi punktami na sk rze, tym wi cej
receptor w dotykowych znajduje si mi dzy nimi.
ó
ó
ą
ę
ó
ż
ę
ę
ę
ó
ó
ę
ś
ż
ó
ś
ś
ó
ó
ą
ś
ć
ę
ó
ę
ó
ó
ą
ó
ę
ó
ę
ó
ó
ż
ż
ó
ś
ś
ć
ó
ż
ę
ę
ę
ś
ó
ó
ż
ó
ó
ż
ż
ę
ą
ż
ó
ó
ó
Zadanie 30.
Wykonano do wiadczenie, którego celem było zbadanie roli procesu transpiracji w
transporcie wody u ro lin. W słoju z wod umieszczono kilka li ci selera naciowego. Na
powierzchni wody naniesiono cienk warstw oleju i zaznaczono poziom wody. Słój
umieszczono w ciepłym pomieszczeniu. Po trzech godzinach zaobserwowano, e poziom
wody w słoju obni ył si , co zilustrowano na poni szym rysunku.
Zadanie 30.1. (0-1)

Sformułuj hipotez badawcz potwierdzon wynikiem do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 30.2. (0-1)

Wyja nij znaczenie warstwy oleju na powierzchni wody w tym do wiadczeniu.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 31. (0-1)

Uczniowie przygotowali zestawy do wiadczalne zło one z litrowych słoj w. W ka dym z
nich umie cili kolejno trzy jednakowej grubo ci warstwy: wilgotnej ziemi kompostowej,
piasku i butwiej cych li ci. Pierwszy sł j stanowił pr b kontroln , w drugim umie cili 5
d d ownic, a w trzecim 10 d d ownic. Zestawy umie cili w wilgotnym i ciemnym
pomieszczeniu i po kilku dniach por wnali stan gleby w słojach.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ż
ż
ś
ś
ę
ś
ą
ż
ę
ś
ę
ś
ą
ż
ż
ó
ś
ą
ó
ą
ą
ś
ę
ż
ż
ó
ś
ę
ś
ś
ś
ą
ś
ó
ż
ż
ś
Zadanie 32.
Uprawy hydroponiczne to bezglebowe uprawy ro lin na po ywkach wodnych,
umo liwiaj ce wzrost ro lin w warunkach sztucznych. Przeprowadzono do wiadczenie, do
kt rego przygotowano:
• dwie donice z hydroponiczn upraw siewek kukurydzy zwyczajnej na po ywkach
pełnych, czyli z kompletem zwi zk w mineralnych rozpuszczonych w wodzie,
• dwie donice z hydroponiczn upraw siewek kukurydzy zwyczajnej na po ywkach
niepełnych, w kt rych brakowało azotu.
Wszystkie donice umieszczono w warunkach zycznych optymalnych dla dalszego rozwoju

siewek. W regularnych odst pach czasu obserwowano zabarwienie li ci i mierzono wzrost
siewek we wszystkich donicach.
Zadanie 32.1. (0-1)

Sformułuj problem badawczy do opisanego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 32.2. (0-1)

Podaj, w jakich warunkach zycznych, optymalnych dla rozwoju siewek, umieszczono
wszystkie donice aby mo na było por wna wyniki pr by badawczej i pr by
kontrolnej w tym do wiadczeniu. Wymie dwa takie warunki.
1. …………………………………………. 2. …………………………………………
Zadanie 32.3. (0-1)

Podaj, kt ry z zestaw w donic z siewkami kukurydzy stanowił pr b kontroln w tym
do wiadczeniu.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 33. (0-1)

Przeprowadzono badania dotycz ce przyswajalno ci elaza z pokarmu na dw ch grupach
ochotnik w. Osobom z pierwszej grupy zast piono w po ywieniu białko zwierz ce białkiem
sojowym. Druga grupa ochotnik w zachowała w diecie białko zwierz ce. W obydwu
przypadkach zapewniono w diecie tak sam ilo dost pnego elaza. Po pewnym czasie
oznaczono w obu grupach st enie ferrytyny (białka magazynuj cego elazo w organizmie).
Okazało si , e w grupie z diet tradycyjn (z białkiem zwierz cym) st enie ferrytyny było
dwukrotnie wy sze ni w grupie z diet opart na białku soi, mimo e zawarto elaza w
obu dietach była taka sama.
Sformułuj wniosek na podstawie wynik w uzyskanych w tym do wiadczeniu.
…………………………………………………………………………………………………
ó
ś
ż
ó
ó
ę
ą
ż
ż
ó
ś
ż
ó
ś
ę
ę
ż
ż
fi
ą
ą
ą
ą
ą
ó
ó
ą
ą
ą
ą
ó
ą
ń
ą
ó
ą
fi
ą
ś
ś
ś
ć
ć
ż
ż
ę
ś
ę
ą
ó
ż
ś
ż
ó
ż
ś
ż
ę
ż
ę
ę
ś
ę
ó
ś
ć
ż
ż
ż
ą
ó
Zadanie 34. (0-1)
Proces krzepni cia krwi zale y od czynników zewn trznych oraz od wła ciwo ci samej
krwi. Trzy probówki zawieraj ce wie krew bydl c umieszczono w ró nych warunkach
termicznych, a nast pnie mierzono czas pojawienia si pierwszych skrzepów. Sposób
przeprowadzenia do wiadczenia ilustruj rysunki poni ej.
Spo r d podanych zda (A–E) wybierz hipotez i problem badawczy, odnosz ce si do

przedstawionego do wiadczenia. Zapisz ich oznaczenia.
A. Czy temperatura otoczenia przyspiesza proces krzepni cia krwi?

B. Najszybciej krew krzepnie w temperaturze 35C, a najwolniej w lodzie.
C. Czas krzepni cia krwi zmienia si w zale no ci od temperatury otoczenia.
D. Jak g sto rodowiska otaczaj cego prob wk wpływa na czas krzepni cia krwi?
E. Im wy sza temperatura tym kr tszy jest czas krzepni cia krwi i dlatego w prob wce II
najszybciej pojawiły si skrzepy.
Hipoteza ........................................ Problem badawczy ........................................
Zadanie 35. (0-1)

W tabeli podano proporcje długo ci jelita w stosunku do długo ci ciała u r nych zwierz t.
Sformułuj wniosek o zale no ci mi dzy długo ci jelita w

stosunku do długo ci ciała zwierz cia, a rodzajem
pobieranego przez to zwierz pokarmu.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
ę
ó
ż
ś
ć
ś
ę
ę
ś
ę
ś
ś
ę
ń
ż
ę
ż
ą
ą
ś
ó
ś
ę
ś
ę
ż
ą
ą
ż
ę
ó
ś
ę
ś
ę
ą
ę
ę
ę
ż
ą
ę
ę
ś
ę
ó
ż
ż
ś
ó
ą
ś
ę
ą
Zadanie 36.
Do do wiadczenia, kt rego celem było zbadanie roli li cieni we wzro cie i rozwoju ro liny,
u yto 30 skiełkowanych nasion fasoli ostrolistnej (siewek posiadaj cych kilkumilimetrowy
korze ), umieszczonych w odr bnych naczyniach z wod wodoci gow . Siewki podzielono
na trzy zestawy (I–III) po 10 sztuk:
I – siewki, kt rym pozostawiono oba li cienie,

II – siewki, kt rym usuni to jeden li cie , I
II – siewki, kt rym usuni to oba li cienie.
Wszystkie zestawy umieszczono w jednakowych warunkach temperatury i o wietlenia.

Podczas do wiadczenia obserwowano rozw j ro lin, a po tygodniu zmierzono długo ich
li ci, łodyg i korzeni. Na rysunku przedstawiono przebieg i wyniki do wiadczenia.
Zadanie 36.1. (0-1)

Okre l, kt ry zestaw jest w do wiadczeniu pr b kontroln . Odpowied uzasadnij.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 36.2. (0-1)

Sformułuj wniosek uwzgl dniaj cy funkcj li cieni we wzro cie i rozwoju siewki.
…………………………………………………………………………………………………
ż
ś
ś
ń
ś
ó
ś
ó
ó
ó
ó
ę
ę
ę
ę
ś
ą
ś
ś
ś
ń
ó
ę
ś
ó
ś
ą
ś
ą
ą
ś
ą
ą
ś
ś
ą
ź
ś
ś
ś
ć
Zadanie 37. (0-1)
Ubocznym produktem aktywno ci metabolicznej kom rki s m.in. reaktywne formy tlenu
(RFT), np. rodniki, tlen atomowy, nadtlenek wodoru. Nadmiar RFT jest dla kom rki bardzo
szkodliwy, jednak w niewielkich ilo ciach RFT mog wywiera korzystny wpływ na
organizmy. Postanowiono sprawdzi , jak działaj niewielkie ilo ci reaktywnych form tlenu
na proces kiełkowania nasion grochu jadalnego. W tym celu przeprowadzono
do wiadczenie.
Po dziesi nasion grochu jadalnego (zestaw I i II) moczono przez dob w nast puj cy
spos b:
zestaw I – w wodzie z kranu,
zestaw II – w wodzie utlenionej (3% wodny roztw r nadtlenku wodoru).
Po tym czasie nasiona z obu zestaw w przepłukano wod z kranu i wysiano na gazie
nas czonej wod z kranu. Okazało si , e redni czas kiełkowania nasion w zestawie II był
istotnie kr tszy ni czas kiełkowania nasion w zestawie I.
Sformułuj wniosek dotycz cy wpływu nadtlenku wodoru na kiełkowanie nasion w tym

do wiadczeniu.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 38. (0-1)

Na wykresie przedstawiono wpływ temperatury otoczenia na czas krzepni cia krwi
człowieka.
Sformułuj wniosek dotycz cy zale no ci pomi dzy temperatur otoczenia a czasem

krzepni cia krwi.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
ś
ą
ó
ę
ę
ó
ć
ą
ż
ą
ą
ś
ć
ę
ż
ó
ś
ż
ś
ś
ą
ó
ę
ó
ą
ą
ą
ś
ć
ą
ę
ó
ę
ę
ą
Zadanie 39.
Na wykresie przedstawiono wyniki do wiadczenia, w którym badano wpływ st enia CO2
na intensywno fotosyntezy dwóch zró nicowanych metabolicznie grup ro lin – A i B.
Zadanie 39.1. (0-1)

Sformułuj wniosek dotycz cy r nicy w efektywno ci wykorzystania dwutlenku w gla
przez ro liny grupy A i grupy B, przy st eniu CO2 wyst puj cym w atmosferze
ziemskiej.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 39.2. (0-1)

Oce prawdziwo podanych stwierdze dotycz cych wpływu st enia dwutlenku
w gla na intensywno fotosyntezy u ro lin grupy A i grupy B. Wpisz w tabeli znak X
w polu P (prawda) lub w polu F (fałsz).
Zawarto CO2 w atmosferze jest czynnikiem ograniczaj cym

1. intensywno fotosyntezy zar wno dla ro lin grupy A, jak i dla ro lin P F
grupy B.
Wzrost st enia CO2 do 0,1% powoduje wzrost intensywno ci
2. P F
fotosyntezy zar wno u ro lin grupy A, jak i u ro lin grupy B.
Przy st eniu CO2 o połow wy szym ni przeci tnie wyst puj ce w
3. atmosferze ro liny grupy B intensywniej przeprowadzaj fotosyntez P F
ni ro liny grupy A.
ę
ż
ń
ś
ę
ż
ś
ć
ś
ę
ś
ż
ć
ś
ś
ó
ć
ś
ć
ś
ć
ś
ę
ą
ó
ż
ó
ż
ś
ż
ż
ś
ś
ń
ę
ś
ż
ę
ą
ś
ą
ę
ą
ą
ę
ś
ś
ę
ą
ę
ż
ś
ę
ż
ę
Zadanie 40. (0-1)
Badano wpływ rosn cego obci enia wysiłkowego (wykonanej pracy) na ci nienie
skurczowe i rozkurczowe krwi t tniczej osób wykonuj cych wiczenia zyczne. Wyniki
przedstawiono na wykresie.
Na podstawie wynik w badania przedstawionych na wykresie sformułuj wniosek

odnosz cy si do problemu badanego w tym eksperymencie.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 41.
Złocie ogrodowy jest ro lin kr tkiego dnia, a koniczyna ł kowa to ro lina długiego dnia.
Przeprowadzono do wiadczenie dotycz ce warunk w o wietlenia wpływaj cych na
kwitnienie tych ro lin przy podaniu lub bez podania gibereliny. Schemat do wiadczenia
przedstawia tabela. W wyniku przeprowadzonego do wiadczenia stwierdzono, e podanie
gibereliny przyspiesza kwitnienie ro liny długiego dnia w optymalnych dla niej warunkach
fotoperiodu.
ń
ą
ę
ś
ś
ą
ó
ś
ą
ó
ę
ą
ż
ś
ą
ś
ó
ą
ą
ś
ć
ś
fi
ś
ż
ą
ś
Zadanie 41.1. (0-1)
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 41.2. (0-1)

Podaj numery grup ro lin do wiadczalnych odpowiadaj ce poni szym opisom.
Ro liny dnia kr tkiego w warunkach fotoperiodu dnia długiego w obecno ci gibereliny –

…………..… . Ro liny dnia długiego w warunkach optymalnego dla nich fotoperiodu pod
nieobecno gibereliny – ……….…….. .
Zadanie 41.3. (0-1)

Podaj numer grupy ro lin do wiadczalnych, w kt rej uzyskano wynik wiadcz cy o
tym, e podanie gibereliny przy piesza kwitnienie ro liny długiego dnia w optymalnych
dla niej warunkach fotoperiodu.
Numer grupy ro lin – ............. .
Zadanie 41.4. (0-1)

Podaj, z kt rymi dwiema grupami ro lin do wiadczalnych nale y por wna wynik
uzyskany w wymienionej w poleceniu c) grupie, by uzna , e wynik ten jest efektem
wpływu obu badanych czynnik w.
Nale y ten wynik por wna z wynikami ro lin z grup o numerach – ………………………
Zadanie 42.
Podczas przechowywania bulw ziemniaka dochodzi do ubytku ich masy m.in. z powodu
odwodnienia, kiełkowania i chorób wywoływanych rozmaitymi patogenami. W tabeli
przedstawiono procentowy udział ró nych przyczyn strat masy ziemniaków
przechowywanych w temperaturach: 3 °C, 5 °C i 8 °C.
ś
ż
ż
ś
ć
ó
ó
ś
ś
ó
ś
ś
ć
ś
ś
ó
ś
ś
ś
ś
ż
ś
ó
ś
ą
ć
ż
ż
ż
ś
ó
ś
ć
ą
Zadanie 42.1. (0-2)
Na podstawie danych z tabeli narysuj diagram jednosłupkowy, ilustruj cy procentowy
udział poszczeg lnych przyczyn strat masy ziemniak w w temperaturze 8 °C.
ó
ó
ą
Zadanie 42.2. (0-2)
Na podstawie analizy danych z tabeli sformułuj dwa wnioski dotycz ce zale no ci
pomi dzy udziałem r nych przyczyn strat masy ziemniak w a temperatur ich
przechowywania.
Wniosek 1 : …………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………
Wniosek 2 : …………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 43.
Zbadano zawarto barwnik w fotosyntetycznych i plonowanie gorczycy jasnej na
terenach, gdzie powietrze było w znacznym stopniu zanieczyszczone tlenkami siarki i azotu
oraz na terenach niezanieczyszczonych. Warto ci rednie wybranych parametr w
przedstawiono w tabeli.
Zadanie 43.1. (0-2)

Wska grup , kt ra stanowiła pr b kontroln w opisanym do wiadczeniu, oraz
sformułuj przykładowy problem badawczy tego do wiadczenia dotycz cy zjawiska
fotosyntezy.
Grupa kontrolna: ……………………………………………………………………………
Problem badawczy: ………………………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 43.2. (0-1)

Sformułuj hipotez dotycz c wpływu zanieczyszcze powietrza na plonowanie
gorczycy jasnej.
…………………………………………………………………………………………………
ę
ż
ę
ś
ó
ć
ę
ó
ż
ą
ó
ą
ó
ę
ą
ś
ś
ś
ń
ó
ś
ą
ą
ż
ą
ó
ś
Zadanie 44. (0-1)
Niektóre ro liny do zakwitania wymagaj odpowiednich bod ców zewn trznych.
Najcz ciej s to wła ciwy stosunek długo ci dnia i nocy – tzw. fotoperiod lub czasowe
potraktowanie młodych ro lin nisk temperatur , czyli tzw.wernalizacja. Przeprowadzono
do wiadczenie, którego celem było zbadanie wpływu fotoperiodu i wernalizacji siewek na
zakwitanie pewnej odmiany pszenicy ozimej. W tym celu hodowane ro liny podzielono na
dwie grupy:
• grupa I – ro liny, które hodowano cały czas w temperaturze ok. 20 °C (brak wernalizacji),
rozdzielono i połow z nich hodowano w warunkach krótkiego dnia, a drug połow
hodowano w warunkach dnia długiego,
• grupa II – ro liny, które poddano wernalizacji, rozdzielono i równie hodowano
w temperaturze 20 °C – połow tych ro lin w warunkach krótkiego dnia, a drug połow
w warunkach dnia długiego.
Krótki dzie w do wiadczeniu to mniej ni 10 godzin o wietlenia, a długi dzie – wi cej ni

10 godzin o wietlenia. Wyniki tego do wiadczenia przedstawiono na rysunku.
Sformułuj wniosek wynikaj cy z powy szego do wiadczenia, kt ry dotyczy warunk w

niezb dnych do zakwitania tej odmiany pszenicy w rodowisku naturalnym.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
ę
ę
ś
ń
ś
ś
ś
ś
ą
ś
ę
ś
ś
ą
ę
ą
ś
ś
ż
ż
ś
ą
ą
ś
ś
ś
ż
ó
ź
ś
ą
ń
ą
ę
ę
ę
ę
ó
ż
Zadanie 45.
Czerniak zło liwy jest u ludzi jednym z najgro niejszych schorze nowotworowych skóry.
W tabeli przedstawiono dane dotycz ce zachorowalno ci na czerniaka zło liwego w Polsce
w latach 2000–2010.
Zadanie 45.1. (0-2)

Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli narysuj wykres porównuj cy cz sto
wyst powania czerniaka zło liwego u kobiet i m czyzn w latach 2000–2010.
Zadanie 45.2. (0-1)

Na podstawie przedstawionych danych sformułuj wniosek dotycz cy zmian liczby
zachorowa na czerniaka w latach 2000–2010, uwzgl dniaj cy ró nice b d
podobie stwa w zachorowalno ci kobiet i m czyzn.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ę
ń
ń
ś
ś
ś
ą
ę
ż
ź
ę
ż
ś
ę
ń
ą
ą
ś
ą
ż
ę
ą
ś
ć
ź
Zadanie 46. (0-1)
W tabeli przedstawiono zawarto pestycydu DDT (dichlorodifenylotrichloroetanu) w
wodzie i niektórych organizmach ekosystemu morza. Zwi zek ten wycofano w wi kszo ci
krajów w II połowie XX wieku, ale na pewnych terenach nadal wykorzystywany jest do
zwalczania komarów tam, gdzie wyst puje malaria. Jego obecno wykrywana jest w
ró nych organizmach.
Na podstawie danych z tabeli sformułuj wniosek dotycz cy zale no ci pomi dzy

poziomem zajmowanym w piramidzie pokarmowej a zawarto ci DDT w organizmach
tego ekosystemu.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 47.
Na dw ch grupach os b przeprowadzono badania dotycz ce przyswajalno ci elaza z
pokarmu:
• grupa I otrzymywała pokarm, w kt rym białko zwierz ce zostało zast pione białkiem
sojowym,
• grupa II otrzymywała pokarm zawieraj cy mi so.
W obydwu przypadkach zapewniono w po ywieniu tak sam ilo dost pnego elaza. Po
pewnym czasie oznaczono u os b w obu grupach st enie ferrytyny (białko zawieraj ce
elazo zapasowe organizmu) w osoczu krwi. Okazało si , e w grupie z diet tradycyjn
(białko zwierz ce) st enie ferrytyny w osoczu było dwukrotnie wy sze ni w grupie z diet
opart na białku soi, mimo e dost pno elaza w obu dietach była taka sama.
Zadanie 47.1. (0-1)

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 47.2. (0-1)

Sformułuj wniosek na podstawie wynik w uzyskanych w tym do wiadczeniu.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ż
ż
ą
ó
ę
ę
ż
ó
ż
ó
ę
ś
ć
ó
ś
ś
ć
ę
ą
ż
ó
ż
ę
ę
ż
ą
ę
ą
ę
ż
ą
ą
ą
ś
ś
ż
ć
ą
ś
ś
ć
ę
ż
ż
ą
ś
ś
ą
ż
ż
ę
ę
ą
ś
ą
ą
Zadanie 48. (0-2)
Insektycydy to substancje z grupy pestycydów u ywane do zwalczania szkodliwych
owadów w uprawach rolnych, lasach, magazynach z ywno ci , a tak e w mieszkaniach. W
tabeli przedstawiono zmiany na przestrzeni lat 1910–1990 liczby gatunków owadów
odpornych na przynajmniej jeden insektycyd.
Na podstawie danych z tabeli narysuj wykres liniowy, ilustruj cy wzrost liczby

gatunków odpornych na przynajmniej jeden insektycyd na przestrzeni lat 1910−1990.
ż
ż
ś
ą
ż
ą
Zadanie 49. (0-1)
Kapusta czerwona ma li cie oletowe. Za barw s odpowiedzialne antocyjany – barwniki
znajduj ce si w soku kom rkowym, w kom rkach sk rki li cia. Przeprowadzono
do wiadczenie, w kt rym trzy kilkumilimetrowe skrawki sk rki z li cia kapusty
umieszczono na szkiełkach podstawowych:
I. – w kropli kwasu octowego
II. – w kropli zasady amonowej
III. – w kropli wody destylowanej.
Zaobserwowano, e skrawki sk rki li cia kapusty umieszczone w kwasie octowym zmieniły
barw na czerwon , a w roztworze zasady amonowej – na zielono-niebiesk . Natomiast
skrawki umieszczone w wodzie destylowanej nie zmieniły barwy i pozostały oletowe.
Sformułuj problem badawczy odpowiadaj cy przedstawionemu do wiadczeniu.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 50. (0-1)

Przeprowadzono eksperyment, kt rego celem było ustalenie substratu b d cego r dłem
tlenu wydzielanego podczas fotosyntezy. W do wiadczeniu wykorzystano ci ki izotop
tlenu: 18O. Do wiadczenie przeprowadzono na dw ch pr bach, w kt rych zastosowano:
• w pr bie 1. – wod z izotopem tlenu
• w pr bie 2. – dwutlenek w gla wzbogacony izotopem tlenu.
Po przeprowadzeniu do wiadczenia w obu pr bach stwierdzono obecno izotopu, ale w
r nych produktach fotosyntezy – co przedstawiono uproszczonymi r wnaniami
zapisanymi poni ej.
Legenda: ci ki izotop tlenu 18O oznaczono symbolem O*.
Na podstawie przedstawionego do wiadczenia sformułuj wniosek, w kt rym okre lisz

substrat stanowi cy r dło tlenu wydzielanego podczas fotosyntezy.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ó
ż
ś
ę
ó
ó
ą
ę
ż
ś
ę
ż
ą
ż
ą
ę
ź
ó
ó
ś
ś
ę
fi
ó
ó
ó
ś
ś
ą
ó
ę
ś
ó
ą
ó
ó
ó
ó
ó
ś
ś
ś
ę
ć
ó
ą
fi
ś
ą
ę
ó
ż
ź
ó
ś
Zadanie 51.
Na schemacie przedstawiono zestaw badawczy do do wiadczenia, w którym badano
proces oddychania zachodz cy podczas kiełkowania nasion grochu.
Zadanie 51.1. (0-1)

Okre l, kt re procesy zaobserwuje si w czasie przeprowadzania przedstawionego
do wiadczenia. Zaznacz T (tak), je li ten proces mo na zaobserwowa , albo N (nie) –
je li tego procesu nie mo na zaobserwowa .
1. Pęcznienie nasion grochu. T N

2. Zmętnienie wody wapiennej. T N
3. Podciąganie wody z atramentem do szklanej rurki. T N
Zadanie 51.2. (0-1)

Opisz, jaka powinna być próba kontrolna do tego doświadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
ś
ś
ó
ż
ą
ś
ę
ć
ż
ś
ć
Zadanie 52. (0-1)
Na wykresie przedstawiono wyniki pomiarów nat enia transpiracji i pobierania wody
przez ro lin słonecznika w zale no ci od pory dnia.
Na podstawie przedstawionych wynik w badania sformułuj wniosek dotycz cy zmian

wielko ci (nat enia) transpiracji i pobierania wody przez ro lin w ci gu doby.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 53. (0-1)

Badano wpływ niedoboru witamin w diecie kobiet na ryzyko wyst pienia wady cewy
nerwowej u urodzonych przez nie dzieci. W tym celu por wnano dwie grupy kobiet i
przebadano ich nowo narodzone dzieci.
• Grupa I – kobiety, kt re planowały ci i uzupełniały diet o witaminy
• Grupa II – kobiety, kt re nie uzupełniały diety o witaminy ani przed ci , ani w czasie
ci y.
Wyniki tego badania przedstawiono w tabeli.
Na podstawie wynik w badania sformułuj wniosek dotycz cy wpływu diety matki na

wyst powanie wad rozwojowych u niemowl t.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ą
ż
ę
ś
ś
ę
ę
ż
ó
ó
ó
ż
ś
ą
ż
ó
ę
ą
ę
ż
ę
ó
ą
ś
ę
ą
ą
ą
ż
ą
ą
Zadanie 54. (0-1)
W kom rkach mysich kubk w smakowych reaguj cych na smak słodki wykryto trzy
rodzaje białek receptorowych, oznaczonych jako: T1R1, T1R2 i T1R3. Aby sprawdzi ,
kt re z tych receptor w s odpowiedzialne za odczuwanie słodkiego smaku,
przeprowadzono do wiadczenie na myszach genetycznie zmody kowanych. Ka dej z
czterech badanych grup myszy wyciszono inne geny, co ujawniało si obecno ci
odpowiednio r nych rodzaj w białek receptorowych. Badanym myszom podawano
roztwory sacharozy o r nym st eniu i obserwowano cz sto ich lizania. Wyniki
eksperymentu przedstawiono na wykresie. Krzywe dotycz myszy z obecno ci
okre lonych receptor w.
Na podstawie wynik w eksperymentu sformułuj wniosek dotycz cy zale no ci mi dzy

obecno ci odpowiednich białek receptorowych a odczuwaniem słodkiego smaku.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ó
ś
ś
ó
ą
ó
ż
ś
ó
ó
ó
ó
ż
ó
ó
ą
ę
ż
ą
ę
ą
ś
fi
ć
ą
ż
ę
ś
ż
ę
ś
ś
ć
ą
ą
Zadanie 55. (0-1)
Przeprowadzono do wiadczenie w dw ch wariantach (zestaw I i zestaw II) zilustrowanych
na poni szych rysunkach. Do prob wek nalano kolejno: w zestawie I – wody, w zestawie II
– 0,1% roztworu NaCl. Poziom cieczy w ka dej prob wce znajdował si 1 cm poni ej
wylotu prob wki. Do ka dej prob wki wło ono po jednym li ciu lipy drobnolistnej o
zbli onej wielko ci i dodano kilka kropli oliwy, aby utworzyła ona warstw na powierzchni
wody. Po trzech dniach zaobserwowano: w zestawie I – obni enie poziomu cieczy w
prob wce, a w zestawie II – spadek turgoru li cia umieszczonego w prob wce.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 56. (0-1)

Do do wiadczenia przygotowano 5 prob wek, do kt rych wlano po 20 cm3 nadtlenku
wodoru (wody utlenionej) oraz bufory, zapewniaj ce okre lone pH w ka dej prob wce.
Nast pnie do ka dej prob wki dodano po 1 cm3 roztworu katalazy i mierzono czas, w
kt rym z roztworu wydzieliło si 10 cm3 tlenu, zbieranego i odprowadzanego z ka dej
prob wki. Wyniki do wiadczenia przedstawiono w tabeli.
…………………………………………………………………………………………………
ó
ż
ó
ę
ó
ś
ż
ó
ś
ż
ś
ś
ż
ó
ę
ó
ó
ó
ś
ś
ó
ś
ż
ż
ą
ó
ó
ś
ś
ż
ó
ę
ę
ż
ó
ż
ż
Zadanie 57. (0-1)
Pojemno minutowa serca to obj to krwi, któr pompuje do naczy t tniczych jedna
komora serca w ci gu jednej minuty. Oblicza si j , mno c pojemno wyrzutow
(obj to krwi wypompowywan podczas jednego skurczu serca przez komor do t tnic)
przez liczb uderze serca w ci gu minuty. U osoby dorosłej podczas spoczynku serce
uderza ok. 72 razy na minut , a komora jednorazowo pompuje do t tnic ok. 70 ml krwi.
Na wykresie przedstawiono zmiany pojemno ci minutowej serca u m czyzn w ró nym
wieku podczas wysiłku zycznego o wzrastaj cej intensywno ci.
Na podstawie przedstawionych informacji sformułuj wniosek dotycz cy wpływu

wysiłku zycznego na pojemno minutow serca m czyzny w zale no ci od jego
wieku.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ę
ś
ć
ś
fi
ć
ę
ń
ą
fi
ę
ą
ą
ś
ę
ć
ś
ć
ą
ś
ą
ą
ę
ą
ę
ż
ś
ż
ą
ę
ę
ń
ż
ę
ż
ś
ć
ą
ś
ę
ę
ż
ą
Zadanie 58. (0-1)
Podczas dojrzewania nasion zachodz bardzo istotne zmiany w ich składzie chemicznym. W
tabeli przedstawiono procentow zawarto niektórych zwi zków chemicznych w
dojrzewaj cych nasionach orzecha włoskiego.
Na podstawie danych z tabeli sformułuj wniosek dotycz cy zmian składu chemicznego

nasion orzecha włoskiego podczas ich dojrzewania. Uwzgl dnij zale no mi dzy
ilo ci w glowodan w a ilo ci tłuszcz w.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 59. (0-1)

Na rysunkach przedstawiono dwa zestawy doświadczalne, które przygotowali uczniowie w
celu zbadania zjawiska osmozy. Dwa lejki napełnili 50% roztworem glukozy i szczelnie
zamknęli celofanem. Dwie zlewki wypełnili zimną wodą. Do drugiej zlewki dodali dwie
łyżki mąki ziemniaczanej (skrobi) i zawartość intensywne wymieszali. W zlewkach
umieścili lejki z roztworem glukozy, zaznaczając poziom cieczy w rurkach. Po kilku
minutach zaobserwowali, że w obydwu zestawach doświadczalnych poziom roztworu
glukozy w rurkach lejków podnosił się w podobnym tempie.
…………………………………………………………………………………………………
ś
ą
ę
ą
ó
ś
ą
ą
ą
ś
ó
ś
ć
ą
ę
ą
ż
ś
ć
ę
Zadanie 60. (0-1)
Je eli uwzgl dni si rytmik dobow aktywno ci ruchowej, zwierz ta dzieli si na dwa
zasadnicze typy: zwierz ta dzienne i nocne. Wykonano eksperyment, w kt rym badano
dobowy rozkład aktywno ci lokomotorycznej karaczana ameryka skiego (Periplaneta
americana), w warunkach cyklu (fotoperiodu) składaj cego z 12 godzin wiatła i 12 godzin
ciemno ci. Wyniki eksperymentu zilustrowano na wykresie.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ż
ś
ę
ę
ę
ś
ę
ą
ś
ś
ą
ę
ń
ś
ó
ę
Zadanie 61. (0-2)
Skrętnicę, która jest nitkowatym glonem zawierającym spiralnie skręcony chloroplast,
umieszczono w roztworze zawierającym zdolne do aktywnego ruchu bakterie tlenowe.
Wykonano trzy powtórzenia doświadczenia (A–C), które różniły się sposobem oświetlenia
wybranej komórki skrętnicy:
• zestaw A – komórka skrętnicy była oświetlona światłem białym punktowo w dwóch

miejscach (1 i 2)
• zestaw B – komórka skrętnicy była oświetlona równomiernie światłem białym
• zestaw C – komórka skrętnicy była oświetlona punktowo światłem czerwonym w miejscu
(3) i zielonym – w miejscu (4).
Każdy z zestawów był zabezpieczony przed dostaniem się powietrza atmosferycznego z

zewnątrz. Po pewnym czasie można było zaobserwować charakterystyczne rozmieszczenie
bakterii wokół komórek skrętnicy. Warunki i wyniki doświadczenia zilustrowano na
poniższych rysunkach.
Spośród podanych propozycji wybierz dwa właściwe sformułowania problemu badawczego

i dwa odpowiednio sformułowane wnioski dotyczące przedstawionych doświadczeń. Wpisz
numery tych propozycji w wyznaczone miejsca.
1. Wpływ barwy światła na zachodzenie procesu fotosyntezy w komórkach skrętnicy.

2. W procesie fotosyntezy komórki skrętnicy wykorzystują światło o czerwonej barwie.
3. W którym obszarze komórki skrętnicy zachodzi proces fotosyntezy?
4. Badania nad wykorzystaniem światła w procesie fotosyntezy.
5. W cytozolu skrętnicy nie zachodzi faza fotosyntezy zależna od światła.
Problemy badawcze: ……………………….
Wnioski: ……………………………………
Zadanie 62.
Na dwóch grupach roślin (1 i 2) przeprowadzono doświadczenie, mające na celu wykazanie,
że CO2 jest konieczny do procesu fotosyntezy. Przebieg doświadczenia przedstawiono na
rysunku (zaprezentowano tylko pojedyncze rośliny z każdej grupy).
Zadanie 62.1. (0-1)

Określ, w liściach której rośliny (z grupy 1. czy 2.) po dwóch dniach będzie można
wykryć obecność większej ilości skrobi. Odpowiedź uzasadnij.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 62.2. (0-1)

Wyjaśnij, w jakim celu rośliny na początku doświadczenia zostały umieszczone na
kilka dni w miejscu bez dostępu światła.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 63.
Pod koniec lat osiemdziesiątych XX w. w Stanach Zjednoczonych przeprowadzono
eksperyment dotyczący wpływu sposobu odżywiania się na rozwój choroby wieńcowej. W
eksperymencie wzięły udział osoby z zaawansowaną chorobą niedokrwienną serca.
Podzielono je na dwie grupy:
grupa I – stosowała dietę roślinną o bardzo niskiej zawartości tłuszczu
grupa II – stosowała dietę zalecaną przez lekarzy dla osób z chorobą wieńcową.
Po roku trwania eksperymentu okazało się, że stan zdrowia osób z drugiej grupy nie
polepszył się – miażdżyca postępowała. U 80% osób z pierwszej grupy, poziom
cholesterolu wyraźnie się obniżył i nastąpiło częściowe cofnięcie się zmian
miażdżycowych. W roku 2010 ten program leczenia chorych zyskał aprobatę
amerykańskiego departamentu zdrowia i jest refundowany, jako jedna z form leczenia
pacjentów z niedokrwienną chorobą serca – kandydatów do wszczepienia by-passów, oraz
dla pacjentów po zawale serca.
Zadanie 63.1. (0-1)

Podaj, która z opisanych grup chorych w tym eksperymencie to grupa kontrolna.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 63.2. (0-1)

Sformułuj wniosek wynikający z tego eksperymentu.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 64.
Kwas abscysynowy (ABA) jest wytwarzany w liściach rośliny w warunkach niedoboru
wody w glebie i stymuluje zamykanie się aparatów szparkowych, co wpływa na proces
transpiracji. Przygotowano cztery zestawy doświadczalne A—D (po trzy próby w każdym),
do których użyto pędów lilaka z liśćmi o jednakowej wielkości. Liście lilaka w dwóch
zestawach opryskano syntetycznym kwasem abscysynowym (ABA), a w dwóch —
pozostawiono bez oprysku. Następnie po dwa zestawy (z opryskiem i bez oprysku ABA)
umieszczono w warunkach niskiej (20%) i wysokiej (90%) wilgotności powietrza, w
temperaturze 25 °C i w równomiernym oświetleniu. Podczas doświadczenia co 10 minut
odczytywano z podziałki poziom wody w kapilarach.
Na rysunku przedstawiono jeden z przygotowanych zestawów, a w tabeli — schemat

przebiegu doświadczenia.
Zadanie 64.1. (0-1)

Wybierz spośród A—D i zaznacz dwa poprawnie sformułowane problemy badawcze
przedstawionego doświadczenia
A. Wpływ kwasu abscysynowego na transpirację w liściach lilaka w warunkach różnej

wilgotności powietrza.
B. Czy wilgotność powietrza i oprysk ABA mają wpływ na transpirację wody?
C. Czy kwas abscysynowy stymuluje zamykanie się aparatów szparkowych lilaka
niezależnie od wilgotności powietrza?
D. Czy na skutek oprysku ABA zwiększy się transpiracja u lilaka?
Zadanie 64.2. (0-1)

Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby zawierało ono informacje prawdziwe. Podkreśl w
każdym nawiasie właściwe określenie.
Zestaw B jest zestawem kontrolnym dla (zestawu A / zestawu C / zestawu D) , natomiast

zestaw D to zestaw (kontrolny / badawczy) dla (zestawu A / zestawu B / zestawu C).
Zadanie 65.
Chwasty konkurują z roślinami uprawnymi o zasoby środowiska — światło, wodę i związki
mineralne. Niektóre gatunki chwastów mogą również oddziaływać na określone gatunki
roślin uprawnych przez wydzielanie specy cznych związków czynnych biologicznie,
zwanych allelopatinami. Efekt działania tych substancji może być szkodliwy lub korzystny
—występuje wówczas allelopatia ujemna lub dodatnia.
Uczniowie przygotowali dwa zestawy doświadczalne — każdy składał się z 10 doniczek z
ziemią ogrodową, a w każdej z nich wysiano po 10 nasion grochu jadalnego. Zestawy
umieścili w tych samych warunkach oświetlenia i temperatury, a ziemię w doniczkach
podlewali:
• w zestawie nr 1 — wodą wodociągową, w której przez trzy dni moczone były świeże
kłącza perzu,
• w zestawie nr 2 — wodą wodociągową.
Począwszy od trzeciego dnia co drugi dzień uczniowie sprawdzali, ile nasion grochu
wykiełkowało w każdej doniczce w danym zestawie. Wyniki doświadczenia przedstawili w
tabeli.
Zadanie 65.1. (0-1)

Sformułuj problem badawczy przedstawionego doświadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 65.2. (0-1)

Sformułuj wniosek na podstawie wyników doświadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
fi
Zadanie 66.
Uczniowie zebrali 100 liści z krzewów bzu czarnego rosnących na południowym skraju lasu
mieszanego oraz 100 liści z krzewów bzu czarnego rosnących w podszycie tego lasu
(stanowisko zacienione). Zmierzyli długość i szerokość każdego liścia złożonego oraz
obliczyli średnie wartości tych cech w każdej grupie. Wyniki pomiarów przedstawiono w
tabeli.
Zadanie 66.1. (0-1)

Sformułuj problem badawczy tej obserwacji.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 66.2. (0-1)

Sformułuj wniosek na podstawie przedstawionych wyników obserwacji.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 67. (0-1)

Na poniższym wykresie przedstawiono wyniki badania, którego celem było określenie
czynników wpływających na bogactwo gatunkowe wybranych wysp Karaibów.
Sformułuj wniosek na podstawie przedstawionych wyników.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 68.
W celu sprawdzenia, czy na przejście komórek do fazy M cyklu komórkowego mogą mieć
wpływ związki chemiczne zawarte w cytoplazmie innych komórek będących w fazie M,
przeprowadzono doświadczenie w dwóch wariantach: A i B. W doświadczeniu
wykorzystano oocyty żaby Xenopus, które są wygodnym obiektem sprawdzania aktywności
czynników kierujących komórkę do fazy M, gdyż mają one zakończoną replikację DNA i są
zatrzymane tuż przed fazą podziału jądra komórkowego.
A. Z oocytu żaby Xenopus, znajdującego się w interfazie cyklu komórkowego, pobrano

cytoplazmę, następnie wstrzyknięto ją do innego oocytu tej żaby, znajdującego się w
interfazie.
B. Z dzielącego się jaja żaby Xenopus, znajdującego się w fazie M cyklu komórkowego,
pobrano cytoplazmę, następnie wstrzyknięto ją do oocytu tej żaby, znajdującego się w
interfazie.
Przebieg doświadczenia i jego wyniki przedstawiono na poniższych schematach.

Zadanie 68.1. (0-1)
Sformułuj wniosek na podstawie wyników przedstawionego doświadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 68.2. (0-1)

Określ, który wariant doświadczenia - A czy B - stanowił dla niego próbę kontrolną.
Odpowiedź uzasadnij, odwołując się do roli tej próby w interpretacji wyników
doświadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 69. (0-1)

Mikoryzacja to zabieg polegający na wprowadzeniu do podłoża, na którym rosną rośliny,
określonej ilości zarodników i strzępek wyselekcjonowanych grzybów mikoryzowych.
Badano wpływ mikoryzacji roślin na ilość mikroelementów pobieranych z roztworu
glebowego: żelaza, manganu i cynku — przez wilca wodnego (Ipomoea aquatica). Badania
przeprowadzono na próbie 20 roślin uprawianych na podłożu ze szczepionką mikoryzową i
na próbie 20 roślin uprawianych na podłożu bez szczepionki mikoryzowej. Wyniki
doświadczenia przedstawiono na poniższym wykresie.
Sformułuj wniosek na podstawie wyników przedstawionego doświadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 70.
Na rysunku A przedstawiono siewki gorczycy hodowane na świetle i w ciemności, a na
wykresie B — wyniki doświadczenia, w którym badano wpływ światła na wzrost
wydłużeniowy komórek hipokotyla (części podliścieniowej) tych siewek. W każdym z tych
doświadczeń użyto po 100 siewek.
Zadanie 70.1. (0-1)

Na podstawie przedstawionych wyników doświadczenia sformułuj wniosek dotyczący
wpływu światła na wzrost wydłużeniowy hipokotyla siewek gorczycy.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 70.2. (0-1)

Określ, które stwierdzenia dotyczące wyników tego doświadczenia są prawdziwe.
Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F— jeśli jest fałszywe.
Średnia długość hipokotyli siewek gorczycy rosnących w obecności

1. światła była większa niż średnia długość hipokotyli siewek rosnących P F
w ciemności.
Największy przyrost długości hipokotyli siewek gorczycy rosnących
2. w ciemności nastąpił między drugim a szóstym dniem P F
doświadczenia.
Tempo wydłużania się hipokotyli siewek gorczycy hodowanych w
3. P F
obecności światła wyraźnie zmieniało się w czasie.
Zadanie 71. (0-1)
Badano wpływ umiarkowanego (ekstensywnego) wypasania bydła na różnorodność
gatunkową roślin w naturalnym zbiorowisku trawiastym (pampa) Ameryki Południowej.
Porównano różnorodność gatunkową zbiorowiska, w którym rośliny były zgryzane przez
roślinożerców, z różnorodnością gatunkową w takim samym zbiorowisku, które nie było
wypasane. Wyniki przedstawiono na wykresie.
Sformułuj wniosek na podstawie przedstawionych wyników badań.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 72. (0-1)

Głównym azotowym produktem przemiany materii wydalanym przez żyjące w wodzie
kijanki żab i ropuch jest amoniak, a przez osobniki dorosłe — mocznik. Dorosłe żaby
szponiaste (Xenopus laevis), które po przeobrażeniu nadal żyją w wodzie, wydalają przede
wszystkim amoniak. Przeprowadzono doświadczenie, w którym dorosłe osobniki żaby
szponiastej umieszczono w wilgotnym mchu, bez bezpośredniego dostępu do wody. Po
kilku tygodniach obserwacji i pomiarów stwierdzono w tkankach i we krwi tych żab
wysokie stężenie mocznika. Po ponownym umieszczeniu badanych osobników w wodzie
stwierdzono, że wydaliły one nadmiar mocznika, a głównym wydalanym produktem znów
był amoniak.
Na podstawie: K. Schmidt-Nielsen, Fizjologia zwierząt. Adaptacja do środowiska, Warszawa 2008.
Oceń, czy przeprowadzony eksperyment odpowiada na poniższe pytania badawcze.
Zaznacz T (tak), jeśli eksperyment odpowiada na postawione pytanie, albo N (nie),
jeśli nie odpowiada.
Czy dostępność wody wpływa na rodzaj wydalanego związku azotu u

1. T N
żab szponiastych?
Czy niedobór wody powoduje wzrost stężenia mocznika w tkankach
2. T N
żaby szponiastej?
Czy żaba szponiasta jest przystosowana do ciągłego przebywania w
3. T N
środowisku lądowym?
Zadanie 73. (0-1)

Epikotyl to odcinek łodygi siewki znajdujący się między liścieniami a pierwszymi liśćmi.
Na rysunku przedstawiono doświadczenie, do którego wykorzystano epikotyle siewek
grochu. Z siewek wycięto fragmenty epikotyli długości 5 mm i umieszczono je po pięć w
czterech szalkach z roztworami auksyny — kwasu indolilo-3-octowego (IAA) o różnych
stężeniach —oraz w jednej szalce: z wodą bez dodatku auksyny. Po 12 godzinach
zmierzono długość wszystkich fragmentów epikotyli. Eksperyment przeprowadzono w
trzech powtórzeniach, uzyskano bardzo podobne wyniki. Średnie wartości wyników
doświadczenia przedstawiono na wykresie.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 74.
Przeprowadzono do wiadczenie dotycz ce warunk w przebiegu fotosyntezy u moczarki
kanadyjskiej. W tym celu przygotowano cztery zestawy do wiadczalne A–D:
• Jednakowej długo ci p dy moczarki kanadyjskiej umieszczono w zlewkach z wodnym

roztworem sody oczyszczonej, kt re nast pnie przykryto szklanym lejkiem. Na szczycie
ka dego lejka umieszczono szklan prob wk wypełnion wod .
• Wszystkie zestawy o wietlano wiatłem o takim samym nat eniu, ale w ka dym
zestawie utrzymywano inn temperatur wody.
Na rysunkach przedstawiono wyniki przeprowadzonego do wiadczenia uzyskane w

zestawach A–D.
Zadanie 74.1. (0-1)

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 74.2. (0-1)

Okre l, w kt rym zestawie do wiadczalnym (A–D) proces fotosyntezy zachodził z
najwi ksz intensywno ci . Odpowied uzasadnij, odnosz c si do przedstawionych
wynik w do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ż
ś
ę
ó
ą
ś
ó
ś
ś
ś
ę
ś
ą
ą
ś
ó
ś
ą
ę
ą
ó
ź
ę
ę
ó
ą
ś
ą
ą
ś
ę
ż
ę
ż
Zadanie 75. (0-1)
Wyr nia si trzy rodzaje włosowatych naczy krwiono nych: naczynia o cianie ci głej,
naczynia o cianie okienkowej oraz naczynia o cianie nieci głej (zatokowe). Ich opisy
przedstawiono poni ej.
• W naczyniach o cianie ci głej wyst puj : pozbawiony przerw r dbłonek maj cy zwart
organizacj kom rek oraz otaczaj ca go ci gła błona podstawna.
• Naczynia o cianie okienkowej maj kom rki r dbłonka, w kt rych cytoplazmie
znajduj si liczne, regularnie rozmieszczone cie sze warstwy − okienka, kt re w
wi kszo ci s przesłoni te białkow błon . S to rejony o zwi kszonej przepuszczalno ci.
Ich błona podstawna, otaczaj ca r dbłonek, jest ci gła.
• Naczynia o cianie nieci głej, tzw. naczynia zatokowe, cechuje nieci gło r dbłonka –
w jego strukturze pomi dzy rozsuni tymi kom rkami tworz si luki. Błona podstawna
jest nieci gła lub jej brakuje. Transport substancji drobnocz steczkowych przez błon
kom rkow odbywa si za pomoc okre lonych transporter w.
Na podstawie: P. Trojan, M. Janik, M. Przybyło, r dbłonek – niedoceniany organ. 1. Budowa i rola w procesach zjologicznych, „Kosmos”,4/63, 2014; T. Cichocki, J A.
Litwin, J. Mirecka, Kompendium histologii. Podr cznik dla student w nauk medycznych i przyrodniczych, Krak w 2002.
Zaprojektuj tabel , umo liwiaj c por wnanie budowy trzech wymienionych

rodzaj w włosowatych naczy krwiono nych pod wzgl dem ci gło ci błony
podstawnej i ci gło ci r dbłonka. Opisz nagł wki wierszy i kolumn tabeli. Nie
wypełniaj tabeli.
Zadanie 76. (0-1)

Endo ty to symbiotyczne grzyby, gł wnie workowce, yj ce wewn trz li ci lub innych
organ w wielu gatunk w ro lin. Badano wpływ endo t w na uszkodzenie li ci kakaowca
wywołane zaka eniem toftor – paso ytniczym protistem z grupy l gniowc w.
Przygotowano cztery grupy zestaw w z siewkami kakaowca: dwie grupy badawcze (I–II)
oraz dwie grupy kontrolne (III–IV). Po osi gni ciu odpowiedniego wzrostu ro lin li cie w
zestawach badawczych (I i II) zaka ono toftor . Po okre lonym czasie sprawdzono stan
li ci siewek kakaowca we wszystkich czterech grupach.
Wyniki do wiadczenia przedstawiono w tabeli.

ś
ę
ó
ó
fi
ż
ó
ó
ą
ś
ą
ę
ś
ą
ę
ę
ś
ś
ą
ś
ż
ó
ś
ą
ż
ę
ś
ę
ó
fi
ę
ę
ą
Ś
ą
ś
ę
ó
ó
ś
ą
ż
ą
ś
ą
ą
ó
ń
ą
ó
ó
ę
ż
ą
ę
ó
ż
ą
ą
ś
ą
ą
ą
fi
ą
ą
ó
ó
ń
ś
ó
ę
ą
ś
ą
ś
ó
ń
ó
fi
ó
ż
ś
ó
ó
ś
ą
fi
ą
ę
ą
ą
ś
ę
ó
ę
ę
ą
ó
ą
ś
ć
ą
ó
ś
ś
ś
ś
ó
ą
ś
ś
ó
ś
ą
ś
ą
ę
Sformułuj wniosek na podstawie wynik w przedstawionego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 77.
Organizmy modelowe s u ywane m.in. do badania zale no ci mi dzy genami, szlakami
sygnałowymi i metabolizmem. Homeostaza lipidów i glukozy jest w podobny sposób
kontrolowana u bezkr gowców i ssaków – za pomoc cie ki sygnałowej uruchamianej
przez insulin .
W celu okre lenia, czy dieta wysokotłuszczowa wpływa na metabolizm w glowodanów,

lipidów i białek, przeprowadzono badania z wykorzystaniem identycznych genetycznie
samic szczepu w1118 wywil ny karłowatej (Drosophila melanogaster) podzielonych na dwie
grupy:
• grupa I – osobniki hodowane na po ywce standardowej, wykorzystywanej w

laboratoriach do hodowli wywil ny i zapewniaj cej jej wszystkie niezb dne do
normalnego rozwoju składniki od ywcze;
• grupa II – osobniki hodowane na po ywce standardowej, do której dodano oleju

kokosowego (po ywka o du ej zawarto ci tłuszczów nasyconych).
Po tygodniu oznaczono zawarto okre lonych metabolitów u osobników nale cych do

ka dej z grup.
Na poni szych wykresach przedstawiono zawarto wzgl dn kwasów tłuszczowych (A)

oraz zawarto wzgl dn wybranych metabolitów (B) w ciele much karmionych po ywk o
wysokiej zawarto ci tłuszczów nasyconych, w porównaniu z zawarto ci tych zwi zków w
1 mg masy ciała much karmionych po ywk standardow .
ż
ż
ę
ś
ś
ć
ż
ś
ę
ę
ą
ą
ż
ż
ż
ś
ż
ć
ż
ż
ś
ś
ż
ó
ą
ż
ś
ć
ą
ą
ą
ś
ż
ę
ż
ś
ą
ś
ę
ś
ą
ę
ę
ż
ą
ą
ż
ą
Zadanie 77.1. (0-1)
Oce , który z poni szych wniosków mo na sformułowa na podstawie wyników
przedstawionego do wiadczenia. Zaznacz T, je li wniosek jest uprawniony, albo N –
je li jest nieuprawniony.
Dieta bogata w tłuszcze powoduje wzrost średniej zawartości

1. T N
badanych kwasów tłuszczowych u wywilżny karłowatej.
Dieta bogata w tłuszcze przyczynia się u wywilżny karłowatej do
2. wzrostu zawartości metabolitów cyklu Krebsa, w tym – średniej T N
zawartości kwasu cytrynowego.
U wywilżny karłowatej dieta bogata w tłuszcze zwiększa średnią
3. zawartość azotowych produktów przemiany materii – mocznika i T N
kwasu moczowego.
ś
ń
ś
ż
ż
ś
ć
Zadanie 77.2. (0-1)
Wyja nij, dlaczego do wiadczenie przeprowadzono na genetycznie identycznych
osobnikach tej samej płci Drosophila melanogaster – nale cych do jednego szczepu
w1118.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 77.3. (0-1)

Okre l, która grupa Drosophila melanogaster – I czy II – stanowiła w opisanym
do wiadczeniu prób kontroln . Odpowied uzasadnij, odwołuj c si do roli tej próby
w interpretacji wyników do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 77.4. (0-1)

Uzupełnij poni sze zdania tak, aby stanowiły poprawn interpretacj uzyskanych
wyników opisanego do wiadczenia. W ka dym nawiasie podkre l wła ciwe okre lenie.
Zaobserwowany u osobników wywil ny karłowatej od ywiaj cych si pokarmem

bogatotłuszczowym ( spadek / wzrost ) poziomu kwasu mlekowego wiadczy o
( zmniejszeniu / zwi kszeniu ) intensywno ci przemian kwasu pirogronowego w cytozolu ich
komórek. Zaobserwowane zaburzenia w metabolizmie kwasu pirogronowego mog by
efektem zwi kszonej intensywno ci ( redukcji / utleniania ) kwasów tłuszczowych, jako e
w wyniku tego procesu powstaje acetylokoenzym A, dostarczaj cy grupy acetylowe do
cyklu Krebsa.
ś
ś
ś
ę
ż
ę
ę
ś
ś
ś
ą
ś
ż
ś
ż
ź
ż
ą
ż
ą
ą
ś
ą
ą
ę
ś
ę
ę
ś
ś
ą
ż
ć
Zadanie 78.
Rozkład materiałów zapasowych zgromadzonych w bielmie nasion j czmienia zachodzi
stopniowo. Bielmo jest zró nicowane na zewn trzn warstw aleuronow , w której znajduj
si głównie białka, oraz bielmo skrobiowe, w którym s zgromadzone głównie
polisacharydy. We wczesnej fazie kiełkowania nasion s produkowane hormony aktywuj ce
geny koduj ce hydrolazy (peptydaz i α-amylaz ) wytwarzane przez warstw aleuronow .
Przeprowadzono do wiadczenie, w którym badano wpływ zarodka na wytwarzanie

enzymów rozkładaj cych polisacharydy w ziarniaku j czmienia. Namoczone wcze niej
ziarniaki przeci to na dwie cz ci tak, aby tylko w jednej cz ci znajdował si zarodek.
Nast pnie na oddzielnych szalkach zawieraj cych zestalony agarem kleik skrobiowy
przygotowano dwie próby:
• próba I – zawierała połówki ziarniaków z zarodkiem
• próba II – zawierała połówki ziarniaków bez zarodka.
W obu próbach połówki ziarniaków umieszczono powierzchni przeci cia do podło a.

Po czterech dniach naniesiono na podło e kilka kropli roztworu płynu Lugola.
Zaobserwowano, e jedynie wokół połówek ziarniaków zawieraj cych zarodki podło e nie
zabarwiło si na granatowo.
Wyniki do wiadczenia przedstawiono schematycznie na poni szym rysunku.
Zadanie 78.1. (0-1)

Sformułuj wniosek na podstawie przedstawionych wyników do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ę
ę
ś
ą
ę
ę
ż
ą
ś
ż
ę
ś
ę
ę
ż
ą
ę
ą
ą
ę
ę
ę
ś
ż
ą
ą
ą
ś
ę
ę
ą
ę
ę
ż
ż
ś
ą
ą
ą
Zadanie 78.2. (0-1)
Dokończ zdanie. Zaznacz odpowiedź A albo B oraz jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.
Do wyciągnięcia wniosków z przedstawionych badań
Zadanie 79. (0-1)

Populacje biegusów alaska skich w północnej cz ci zasi gu geogra cznego gatunku maj
nietypowy stosunek liczebno ci samców i samic wynosz cy 3:1, zamiast typowego – 1:1.
Postawiono nast puj c hipotez : „Mały udział samic w populacjach biegusów jest
spowodowany tym, e cz ciej padaj one o ar sokołów w drownych”. W celu wery kacji
tej hipotezy zebrano pióra po biegusach upolowanych przez sokoły, a nast pnie
wyizolowano z nich DNA i przeprowadzono PCR. Elektroforetyczne rozdzielenie
produktów PCR pozwoliło okre li płe ptaków, z których pochodziły zebrane pióra.
Wyniki bada przedstawiono na poni szym wykresie.
Rozstrzygnij, czy postawiona hipoteza została przyj ta, czy – odrzucona. Odpowied
uzasadnij, odwołuj c si do wyników bada przedstawionych na wykresie.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ń
ę
ą
ż
ą
ą
ę
ę
ś
ń
ś
ś
ę
ć
ą
ż
ć
fi
ń
ą
ę
ś
ę
ą
ę
ę
fi
fi
ę
ą
ź
Zadanie 80.
Zielenica Scenedesmus subspicatus mo e by jednokomórkowa lub tworzy 2-, 4- lub 8-
komórkowe kolonie. Postawiono hipotez , e forma morfologiczna glonu wynika z presji
ro lino ercy.
Aby przetestowa t hipotez , przeprowadzono nast puj cy eksperyment. Dodano do wody
sole mineralne i rozpocz to hodowl S. subspicatus w warunkach sztucznego o wietlenia i
stałej temperatury równej 20 °C. Po sze ciu dniach populacja składała si prawie wył cznie
z formy jednokomórkowej o rozmiarach 6–8 × 4–5 μm wzag szczeniu około 20 tys.
komórek/ml. Na tym etapie hodowl podzielono na cztery cz ci i umieszczono w osobnych
naczyniach o obj to ci 100 ml. Do dwóch z nich dodano po jednym osobniku Daphnia
magna – skorupiaka o wielko ci około 3 mm, który w warunkach naturalnych ywi si
toplanktonem. Pozostałe warunki hodowli nie uległy zmianie. We wszystkich czterech
próbach codziennie sprawdzano g sto hodowli oraz udział poszczególnych form
morfologicznych.
Wyniki eksperymentu przedstawiono na poni szych wykresach w postaci rednich oraz
zakresu zmienno ci w dwóch powtórzeniach.
fi
ś
ż
ś
ć
ę
ę
ś
ę
ę
ś
ę
ę
ę
ś
ż
ś
ę
ć
ż
ć
ż
ę
ą
ę
ś
ę
ę
ć
ś
ś
ż
ą
ę
Zadanie 80.1. (0-1)
Sformułuj wniosek na podstawie przedstawionych wyników do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 80.2. (0-1)

Wyja nij, dlaczego prowadzono hodowl S. subspicatus tak e bez obecno ci D. magna.
W odpowiedzi uwzgl dnij znaczenie tej próby w interpretacji wyników do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 80.3. (0-2)

Wyja nij, dlaczego dla utrzymania hodowli S. subspicatus konieczne jest:
1. wł czenie o wietlenia:
……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
2. dodanie do wody soli mineralnych:

……………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………….
Zadanie 81.
Soplówka bukowa (Hericium coralloides) jest grzybem z rodziny soplówkowatych
(Hericiaceae). Ro nie jako saprotrof na drewnie stoj cych i le cych pni gatunków drzew
li ciastych. W Polsce spotykana jest głównie na drewnie buka (Fagus sylvatica), rzadziej na
brzozie brodawkowatej (Betula pendula) i topoli osice (Populus tremula). Soplówka
bukowa powoduje biał zgnilizn drewna, zwykle pni i du ych gał zi.
Przez 10 dni hodowano w laboratorium soplówk w warunkach ró nej temperatury oraz na

po ywkach o odmiennym pH, po czym zmierzono rednic kolonii. Wyniki bada
przedstawiono na poni szych wykresach.
ś
ą
ż
ś
ś
ś
ś
ę
ż
ą
ę
ę
ę
ą
ś
ż
ż
ż
ą
ę
ę
ś
ż
ś
ś
ń
Zadanie 81.1. (0-1)
Sformułuj problem badawczy przedstawionego do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 81.2. (0-1)

Odczytaj z wykresów i podaj wartość optimum temperatury i optimum odczynu
podłoża dla wzrostu soplówki bukowej.
Temperatura: …………………………………
Odczyn podłoża: …………………………….

ś
Zadanie 82.
Aby sprawdzi wpływ intensywno ci o wietlenia na zawarto chloro lu w li ciach
storczyka Phalaenopsis ‘Edessa’, przeprowadzono do wiadczenie składaj ce si z dwóch
etapów opisanych poni ej.
• Etap 1. – dziesi niekwitn cych ro lin uprawiano przez dwa miesi ce w pomieszczeniu o
stałej temperaturze 28 °C i wilgotno ci wzgl dnej 75%. Li cie ro lin były o wietlane
przez 12 godzin dziennie wiatłem o intensywno ci 100 μmol fotonów m−2 s−1.
• Etap 2. – nast pnie ro liny podzielono na dwie grupy (LL i HL) licz ce po pi ro lin.
Przez 10 tygodni li cie ro lin były o wietlane przez 12 godzin dziennie:
– w grupie LL słabym wiatłem (intensywno o wietlenia 50 μmol fotonów m−2 s−1)
– w grupie HL silnym wiatłem (intensywno o wietlenia 200 μmol fotonów m−2 s−1).
W pierwszym dniu 1. tygodnia oraz w ostatnim dniu 4., 6. i 10. tygodnia trwania drugiego
etapu do wiadczenia pobrano próbki li ci z obu grup ro lin w celu okre lenia zawarto ci
chloro lu w przeliczeniu na powierzchni li cia. Wyniki pomiarów przedstawiono na
poni szych wykresach A–D.
ż
fi
ś
ę
ć
ę
ć
ś
ś
ś
ś
ż
ś
ś
ą
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ę
ś
ś
ć
ć
ę
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ś
ą
ć
ś
ą
ś
ą
fi
ę
ś
ę
ć
ś
ś
ś
Zadanie 82.1. (0-1)
Oceń, czy dokończenia poniższego zdania są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie
jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
W ostatnim dniu trwania drugiego etapu doświadczenia
rednia zawarto chloro lu a była wy sza u ro lin w grupie LL ni

1. P F
w grupie HL.
rednia zawarto chloro lu całkowitego w grupie HL była ni sza o
2. P F
ponad 300 mg m−2 ni w pierwszym dniu tego etapu do wiadczenia.
redni stosunek zawarto ci chloro lu a/b w grupie LL był przeszło
3. P F
dwukrotnie wi kszy ni w grupie HL.
Zadanie 82.2. (0-1)

Okre l, w jakim celu w pierwszym etapie do wiadczenia wszystkie ro liny były
uprawiane w takich samych warunkach rodowiskowych.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 82.3. (0-1)

Okre l, w jakim celu wykonano pomiary zawarto ci chloro lu w pierwszym dniu
trwania drugiego etapu do wiadczenia.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 83.
Li cie jabłoni, podobnie jak innych drzew li ciastych klimatu umiarkowanego, rozwijaj si
z p ków na wiosn i s zrzucane dopiero jesieni . Naturalny proces zrzucania li ci polega
na rozwoju strefy odcinaj cej u podstawy ogonka li ciowego.
ś
ś
ś
ś
ą
ś
ś
ę
ś
ś
ć
ć
ę
ż
ż
ą
ś
fi
fi
ą
ś
fi
ż
ś
ś
ś
ą
ś
ś
ś
ś
ż
fi
ż
ś
ś
ą
ę
Auksyny s hormonami ro linnymi produkowanymi m.in. przez wierzchołek wzrostu p du
oraz przez młode li cie.
Postawiono nast puj c hipotez : Rozwój strefy odcinaj cej li ci jabłoni jest hamowany
przez auksyny wytwarzane w młodych li ciach.
Na poni szym rysunku przedstawiono przebieg do wiadczenia przeprowadzonego w celu
wery kacji tej hipotezy. W do wiadczeniu wykorzystano roczne p dy jabłoni z usuni tym
wierzchołkiem wzrostu oraz naturaln auksyn – kwas indolilooctowy (IAA).
Zadanie 83.1. (0-1)

Na podstawie przedstawionych wyników bada sformułuj wniosek na temat wpływu
auksyn produkowanych przez młode li cie na rozwój strefy odcinaj cej li ci jabłoni.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 83.2. (0-1)

Przedstaw, na czym polega adaptacja w postaci zrzucania li ci przed zim u drzew
li ciastych klimatu umiarkowanego. W odpowiedzi uwzgl dnij dost pno wody dla
tych ro lin w okresie zimowym oraz rol li ci w gospodarce wodnej ro lin.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
fi
ś
ż
ą
ę
ś
ą
ą
ś
ś
ę
ą
ś
ś
ę
ś
ę
ń
ś
ą
ę
ś
ś
ę
ą
ś
ę
ś
ś
ć
ą
ę
ę
Zadanie 84.
Aby zbada wpływ nawadniania i nawo enia mineralnego zwi zkami azotu, fosforu i
potasu (NPK) na budow anatomiczn i morfologiczn oraz na plonowanie borówki
wysokiej (Vaccinium corymbosum), wykonano nast puj ce do wiadczenie. Prowadzono
upraw borówki odmiany ‘Patriot’ na glebie ubogiej w składniki pokarmowe i substancje
organiczne (zawarto humusu ok. 1,5%). Przed zało eniem do wiadczenia zakwaszono
gleb do pH 4,0–4,5.
Upraw prowadzono w ró nych warunkach wilgotno ci:

• W1 (ni sza wilgotno ) – 50–60%
• W2 (wy sza wilgotno ) – 90–95%
oraz przy ró nej dost pno ci minerałów:

• bez nawo enia
• z nawo eniem 390 kg NPK/ha (w proporcjach 6 : 3 : 4).
W tabeli przedstawiono wyniki bada wpływu wilgotno ci i nawo enia NPK na budow
morfologiczn i na plon jagód 5-letnich ro lin borówki wysokiej.
Zadanie 84.1. (0-1)

Okre l, które stwierdzenia dotycz ce opisu wyników przedstawionego do wiadczenia
s prawdziwe. Zaznacz P, je li stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – je li jest fałszywe.
Średnia łączna długość pędów jednorocznych na krzewie, przy tym

1. samym poziomie nawożenia, była wyższa w przypadku uprawy na P F
glebie o wyższej wilgotności podłoża.
Przy tej samej wilgotności podłoża średnia liczba pędów jedno-
2. P F
rocznych na krzewie była wyższa po zastosowaniu nawożenia NPK.
ą
ę
ś
ę
ę
ż
ż
ż
ż
ć
ż
ą
ś
ś
ę
ć
ć
ś
ć
ś
ż
ę
ś
ą
ń
ą
ś
ż
ś
ę
ż
ś
ą
ą
ś
ś
ą
ż
ś
ś
ę
Zadanie 84.2. (0-1)
Na podstawie wyników przedstawionego doświadczenia sformułuj wniosek dotyczący
wpływu obydwu czynników na plonowanie (owocowanie) borówki wysokiej.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 85.
Przeprowadzono obserwacj zjawiska plazmolizy w kom rkach ro linnych. Do obserwacji
mikroskopowej przygotowano nast puj ce materiały:
• wie czerwon cebul – wykorzystano zewn trzn sk rk li cia spichrzowego cebuli,
kt ra zawiera barwnik w du ej ilo ci
• szkiełka mikroskopowe: podstawowe i nakrywkowe
• wod wodoci gow
• nasycony roztw r NaCl
• pipet
• skalpel.
Obserwacj przeprowadzono w dw ch etapach.

• Etap 1. – wykonano przy yciowy preparat mikroskopowy ze sk rki li cia spichrzowego
cebuli i przeprowadzono obserwacj mikroskopow tego preparatu (fotogra a 1.).
• Etap 2. – w celu zaobserwowania zjawiska plazmolizy do tego preparatu dodano
nasycony roztw r NaCl i ponownie przeprowadzono obserwacj mikroskopow preparatu
(fotogra a 2.).
ś
ó
ę
ż
ę
ą
fi
ę
ą
ó
ó
ą
ą
ę
ż
ę
ż
ś
ę
ó
ę
ą
ę
ą
ą
ó
ó
ę
ę
ś
ó
ś
ś
fi
ą
Zadanie 85.1. (0-1)
Opisz, w jaki spos b nale y przygotowa preparat mikroskopowy przedstawiony na
fotogra i 1. W opisie uwzgl dnij materiały wybrane spo r d wymienionych we
wprowadzeniu do zadania.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 85.2. (0-2)

Opisz zaobserwowane zmiany w wygl dzie kom rek przedstawionych na fotogra ach
1. i 2. Wyja nij mechanizm prowadz cy do zmian zaobserwowanych w tym
do wiadczeniu.
Opis zmian wygl du kom rek: ……………………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Wyja nienie zaobserwowanych zmian: ……………………………………………………….

…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 85.3. (0-1)

Okre l, w jaki spos b mo na odwr ci zmiany w wygl dzie kom rek przedstawionych
na fotogra i 2., aby przypominał on wygl d kom rek przedstawionych na fotogra i 1.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ś
ś
ś
fi
fi
ś
ą
ó
ó
ó
ż
ż
ę
ó
ć
ą
ą
ć
ą
ó
ó
ą
ś
ó
ó
fi
fi
Zadanie 86.
Zdolno wi zania i redukcji azotu atmosferycznego maj m.in. bakterie z rodzaju
Rhizobium yj ce w brodawkach ro lin bobowatych oraz wolno yj ce bakterie z rodzaju
Azotobacter, kt re wyst puj w stre e korzeniowej ro lin. Substancjami od ywczymi
Azotobacter chroococcum s w glowodany oraz inne zwi zki organiczne (np. mannitol)
wydzielane przez korzenie ro lin.
Sformułowano nast puj ce pytanie badawcze: Czy obecno dw ch szczep w A.

chroococcum (AC1 i AC10) pozwala na ograniczenie podczas uprawy bawełny dawki
nawozu azotowego – mocznika?
W tym celu z wykorzystaniem sze ciu donic uprawianej bawełny przeprowadzono

nast puj ce badanie:
• w pierwszych trzech donicach ro lin bawełny stosowano nawo enie mocznikiem w
r nych st eniach – 100%, 75% albo 50% – w stosunku do dawki zalecanej przez
producenta
• w pozostałych trzech donicach ro lin bawełny wprowadzano do gleby szczepy A.
chroococcum oraz 50% dawk nawozu w nast puj cych kombinacjach:
- szczep AC1 oraz naw z
- szczep AC10 oraz naw z
- szczepy AC1 i AC10 wraz z nawozem.
Nast pnie zmierzono długo ci p du i korzeni. Wykonano trzy niezale ne powt rzenia
ka dego z wariant w do wiadczenia. rednie wyniki przedstawiono na wykresach I i II.
W badaniu sprawdzano r wnie obecno substancji wydzielanych do gleby przez bakterie i

wykazano obecno : auksyn, enzym w proteolitycznych oraz ureazy, rozkładaj cej
mocznik do jon w amonowych i dwutlenku w gla.
ó
ż
ż
ę
ę
ś
ć
ą
ę
ż
ż
ą
ą
ó
ó
ó
ś
ć
ę
ó
ó
ś
ó
ą
ę
ą
ś
ś
ę
ą
ż
ę
ę
ś
ś
ś
Ś
fi
ś
ś
ó
ć
ę
ę
ą
ś
ą
ą
ś
ż
ć
ż
ą
ó
ż
ż
ó
ó
ą
Zadanie 86.1. (0-1)
Na podstawie przedstawionych wynik w badania sformułuj odpowied na postawione
pytanie badawcze.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 86.2. (0-1)

Wyka zwi zek pomi dzy obecno ci ureazy wydzielanej do gleby przez A.
chroococcum a wzrostem bawełny.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Zadanie 86.3. (0-1)

Uzupełnij poni sze zdania tak, aby zawierały informacje prawdziwe. W ka dym
nawiasie podkre l wła ciwe okre lenie.
Bakteria A. chroococcum jest ( chemoautotrofem / heterotrofem ). Prowadzi ( paso ytniczy /

saprobiontyczny ) tryb ycia, poniewa ( wydziela enzymy proteolityczne / pobiera
substancje pokarmowe wydzielane przez korzenie ro lin ).
Zadanie 86.4. (0-1)

Okre l, jaka zale no – mutualizm czy komensalizm – wyst puje mi dzy bakteriami z
rodzaju Rhizobium a ro linami bobowatymi. Odpowied uzasadnij, odwołuj c si do
de nicji wybranej zale no ci oraz do przykład w korzy ci lub strat odnoszonych przez
wymienione organizmy.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
fi
ś
ż
ą
ż
ś
ż
ś
ć
ś
ż
ę
ż
ś
ś
ś
ś
ó
ż
ą
ó
ś
ś
ź
ę
ę
ź
ą
ż
ż
ę
Zadanie 87.
Susłogon arktyczny (Urocitellus parryii) to gatunek gryzonia wyst puj cego na Alasce, w
p łnocnej Kanadzie oraz na Syberii.
Zbadano wpływ temperatury rodowiska na nast puj ce parametry susłogona arktycznego

podczas hibernacji:
• całkowite tempo przemiany materii (wyra one ilo ci zu ytego tlenu w przeliczeniu na
jednostk masy ciała)
• wewn trzn temperatur ciała
• wsp łczynnik oddechowy.
Stan hibernacji u susłogona ma charakter przystosowawczy, kt ry zwi ksza jego tolerancj

wobec niesprzyjaj cych warunk w rodowiskowych. Warto wsp łczynnika oddechowego
pozwala okre li , jakie substancje s gł wnym r dłem energii dla danego organizmu.
Wsp łczynnik oddechowy wynosi:

• dla cukr w prostych 1
• dla białek ok. 0,8
• dla tłuszcz w nasyconych ok. 0,7.
Badaniom poddano osiem zwierz t: cztery samce i cztery samice, wszystkie pochodz ce z
tej samej populacji yj cej na Alasce. Przed przej ciem w stan hibernacji zwierz ta były
ywione pasz dla gryzoni z dodatkiem marchwi oraz nasion kukurydzy.
Na wykresie przedstawiono rednie arytmetyczne otrzymanych wynik w.

ż
ó
ó
ó
ę
ó
ę
ó
ą
ś
ą
ć
ą
ż
ę
ą
ś
ś
ó
ą
ą
ś
ó
ż
ź
ó
ę
ś
ś
ą
ą
ż
ś
ć
ó
ó
ę
ó
ę
ą
ę
ą
ę
Zadanie 87.1. (0-2)
Wypisz z powy szego opisu przeprowadzonych bada po jednym przykładzie
zmiennej niezale nej, zmiennej zale nej i zmiennej kontrolowanej.
Zmienna niezależna: ………………………………………………………………………….
Zmienna zależna: ……………………………………………………………………………..
Zmienna kontrolowana: ………………………………………………………………………
Zadanie 87.2. (0-1)

Oce , czy poni sze stwierdzenia dotycz ce przedstawionych wynik w bada s
prawdziwe. Zaznacz P, je li stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – je li jest fałszywe.
W temperaturach otoczenia poni ej 0 °C – im ni sza jest temperatura

1. P F
otoczenia, tym ni sze jest tempo metabolizmu badanych zwierz t
Wraz ze wzrostem temperatury otoczenia z 0 °C do 12 °C wzrastaj
2. zar wno wewn trzna temperatura ciała, jak i całkowite tempo P F
metabolizmu badanych zwierz t
Zadanie 87.3. (0-1)

Na podstawie przedstawionych wynik w bada okre l, czy podczas trwania hibernacji
jedynym substratem energetycznym susłogon w arktycznych s tłuszcze. Odpowied
uzasadnij.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
ó
ń
ę
ż
ż
ż
ż
ś
ą
ż
ż
ó
ą
ż
ó
ń
ś
ń
ą
ą
ą
ś
ó
ń
ą
ź

Zadania Badania Przyrodnicze

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Zadania Badania Przyrodnicze

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Plik zadań jest chroniony prawnie przed kopiowaniem bez pisemnej zgody autora i stanowi „utwór” i w

• w próbie I – z komórek za pomocą mikropętli usunięto jądra komórkowe,

Sposób przeprowadzenia doświadczenia przedstawiono na poniższych rysunkach.

Zadanie 1.1. (0-1)

Zadanie 1.2. (0-1)

Sformułuj problem badawczy do opisanego do wiadczenia.

Zadanie 3.1. (0-1)

Zadanie 3.2. (0-1)

Na podstawie przedstawionych danych sformułuj wniosek dotycz cy zmienno ci tej

Zadanie 5.1. (0-1)

Zadanie 5.2. (0-1)

Sformułuj wniosek wynikaj cy z tego do wiadczenia.

Podaj jeden przykład bł du popełnionego w opisanym do wiadczeniu i skoryguj plan

Na podstawie danych przedstawionych na wykresie sformułuj jeden wniosek

Zadanie 10.1. (0-1)

Zadanie 10.2. (0-1)

Podaj dwa wnioski określające zależności wynikające z przedstawionych danych.

Zadanie 12.1. (0-1)

Zadanie 12.2. (0-1)

Zadanie 13.1. (0-1)

Zadanie 13.2. (0-1)

Zadanie 14. (0-1)

Okre l zale no mi dzy st eniem DDD w organizmach a ich miejscem we fragmencie

Na podstawie wykresu podaj, w jakich warunkach uprawy Festuca ovina jest

Zadanie 16.1. (0-1)

Zadanie 16.2. (0-1)

Określ zależność przedstawioną na wykresie.

Zadanie 18. (0-1)

Na podstawie przedstawionego opisu sformułuj problem badawczy do tego

Na podstawie wykresu sformułuj wniosek dotycz cy wpływu temperatury na obj to

Zadanie 21. (0-1)

Sformułuj problem badawczy do przedstawionego do wiadczenia.

Zadanie 22.1. (0-1)

Zadanie 22.2. (0-1)

A. W czasie kiełkowania nasion wzrasta ilo wydzielanego ciepła.

Zadanie 23. (0-1)

Na podstawie analizy wykresu sformułuj wniosek dotycz cy zmian t tna i pojemno ci

Na podstawie powy szych informacji uzupełnij tabel oraz przedstaw na diagramie

Zadanie 25.1. (0-2)

Zadanie 25.2. (0-1)

Na podstawie wyników eksperymentu sformułuj wniosek dotycz cy miejsca syntezy

Zadanie 27. (0-1)

Sformułuj problem badawczy do powyższego doświadczenia.

Na podstawie powy szych danych narysuj diagram słupkowy, ilustruj cy wpływ

Zaznacz poprawny wniosek, kt ry sformułowano na podstawie analizy wynik w

A. Zag szczenie receptor w dotykowych w sk rze r nych cz ci ciała człowieka jest

Zadanie 30.1. (0-1)

Zadanie 30.2. (0-1)

Zadanie 31. (0-1)

Sformułuj problem badawczy do przedstawionego do wiadczenia.

Wszystkie donice umieszczono w warunkach zycznych optymalnych dla dalszego rozwoju

Zadanie 32.1. (0-1)

Zadanie 32.2. (0-1)

Zadanie 32.3. (0-1)

Zadanie 33. (0-1)

Sformułuj wniosek na podstawie wynik w uzyskanych w tym do wiadczeniu.

Spo r d podanych zda (A–E) wybierz hipotez i problem badawczy, odnosz ce si do

A. Czy temperatura otoczenia przyspiesza proces krzepni cia krwi?

Hipoteza ........................................ Problem badawczy ........................................

Zadanie 35. (0-1)

Sformułuj wniosek o zale no ci mi dzy długo ci jelita w

I – siewki, kt rym pozostawiono oba li cienie,

Wszystkie zestawy umieszczono w jednakowych warunkach temperatury i o wietlenia.