Chuyén dé 4 Nguyén tac Dirichlet 4.1 N6i dung nguyén tac Dirichlet Nguyén tac Dirichlet mang tén nha toan hoc ngudi Ditc: Peter Gustav Dirichlet (1851-1931), dutge phat biéu hét site don gién: - Néu nhét n+1 con thé vio n edi léng (n la s6 nguyén duong) thi cé mot léng chita it nhdt hai thd. - Néu nhét n(m—1) +1 con thé vao n cdi long (m,n la s6 nguyén duong) thi c6 mot léng chita i nhdt m thd. Hoc mt dang phat bidu khac, thudng hay str dung: - Néu nhét m con thé vao n cdi lang (m,n la s6 nguyén duong va m khong chia hét cho n) thi cé mét lng chita tt nhdt [=| +1 thé. Sit dung phuong phép phan chiing, ta c6 thé dé dang ching minh duge nguyén tc Dirichlet. Mac dai duge phat biéu hét site don gidn nhu vay nhung nguyén t&e Dirichlet lai c6 nhitng ting dung hét ste da dang, phong phd, trong nhidu link vyc va r&t hiéu qua. Déi véi ban doc méi lam quen véi nguyén the nay xin tham khao cuén sch cita cling tac gid: "Céc chuyén dé sé hoc bdi dudng hoc sink gidi THCS - NXBGD VN". ‘Trong cuén sdch nay ching ta di sau hon voi nhitng vi dy va bai tap doi hdi nhiing thao tac tu duy phitc hop va kha nang xit If cc dit kién va yéu cau mot céch tinh té. Xét ede vi du sau: Vi dy 1. Xét tap M = {1,2,...,9}. Véi méi tap con X cia M, ta kf higu $(X) 1a téng céc phan tit thudc X. Chiing minh ring trong s6 26 tap con X cig M vdi |X| < 3, ludn tén tai hai tap A va B sao cho S(A) = S(B). 6566 Chuyén dé 4. Nguyén tac Dirichlet L6i gidi. Ta chia cdc tap con X cha M thod man |X| < 3 vao cdc léng, méi léng bao gém céc tap c6 cing téng céc phan tit. Do 0 < S(X) < 24 nén 6 25 léng. Do c6 26 tap X vdi |X| < 3 nén tén tai hai tap A, B thudc cing mot ldng. Diéu d6 c6 nghia 1a tdn tai hai tap A, B sao cho S(A) = S(B) o Vi du 2. Cho tap X = {1,2,...,2009}. Chitg minh ring trong s6 1006 phan tit bat ki ctia X luén c6 hai phan tit c6 téng bing 2010. Lai gidi. Chia tap X thanh céc cap (1, 2009), (2, 2008), ..., (1005, 1005). Vi c6 1005 cap va 1006 phan tit nén tén tai hai phan ttt thudc cing mét c&p. Hai phan tt nay thod man yéu cau bai toan. a Vi du 3. Cho tap X = {1,2,3,...,81}. Chiing minh ring trong 3 phan tit tay § cia X ludn cé hai phan ttt a,b sao cho 0< Ya-Vo<1. Lai gidé. Xét 3 phan tit 2, 22,25 cha X. Dat cy = a,i=T,3, ta c6 1S 6 S 3. Chia khodng [1; 3] thanh hai khoang 1; 2] va (2; 3]. Theo nguyen tc Dirichlet thi trong ba 36 C15 C2503 c6 hai sé ciing thudc vao mot trong hai . khoang ndi trén. Gia sit hai s6 dé la x = Wa va y = Yb thi a,b la hai s6 théa man yéu cAu bai todn. a Vi dy 4. Ben trong tam gidc déu ABC c6 canh bang 6 cm, cho 13 diém phan bigt. Ching minh rang tén tai hai diém trong s6 13 diém da cho ma khodng céch gitta ching khong vugt qué V3 cm. Loi gidi. Dé 4p dung dude nguyén tic Dirichlet, ta chia tam giée ABC. thanh 12 phan (mdi phan tuong tng véi mot léng) sao cho trong méi phan, khodng céch giita hai diém bat 4 khong vugt qua V3 cm, ching han nhu hinh vé: A 58- CBToantohop,4.1. Noi dung nguyén tac Dirichlet 67 Theo nguyén t&e Dirichlet, trong s6 13 diém da cho cé ft nh&t hai diém thudc cing mot phan. Hai diém nay thoa man yéu cau bai ton. Oo Vi du 5. Trén mat phing cho 6 diém, trong dé khong cé 3 diém nao thing hang. Cac diém da cho duge néi véi nhau béi céc doan thdng, méi doan thing duge t6 bdi mot trong hai mau: xanh hode dé. Chttng minh ring tén tai 3 diém trong s6 6 diém da cho tao thanh mot tam gidc c6 3 canh cing mau. Loi gidi. Xét diém A trong s6 6 diém da cho. N6i A véi 5 diém con lai ta duge 5 doan thing. Theo nguyén tc Dirichlet thi trong 5 doan thing d6 c6 it nhat 3 doan cing mau. Gia sit 3 doan AAj, AAo, AAs cling mau dé. AL A As A Néu mot trong céc doan A,A;, trong 46 1 < i,j < 3 vai # j, c6 mau dé thi tam giéc AA,A; théa man yeu cu bai toan. Néu cd ba doan Ay Ap, AoAs, AsAi déu mau xanh thi tam giéc A; AoA, théa man yéu cu bai todn. o Vi du 6. (VMO-2004) Cho tap A = {1; 2; 3;...; 16}. Hay tim s6 nguyén duong k nhé nh&t sao cho trong méi tap con gém k phan ttt cia A déu tén tai hai sé phan biét a,b ma a? + 6? 1a mét sé nguyén té. Léi gidi. Ta théy, néu a,b cing chan thi a? + 6? 1a hgp s6. Do 46, néu tap con X ciia A cé hai phan tit phan biét a,b ma a? +6? 1a mét s6 nguyén t6 thi X khong thé chi chita céc s6 chin. Suy ra k > 9. Ta ching td k = 9 1a gid tri nhé nh&t can tim. Diéu do c6 nghia la véi moi tap con X gém 9 phan tit bat ki cia A luén tén tai hai phan tit phan biét a, ma a? + 6? la mot s6 nguyén t6. Dé chttng minh khang dinh trén ta chia tap A thanh céc c&p hai phan tt phan biét a,b ma a? + b? la mot s6 nguyén t6, ta c6 tat cd 8 cp: (1; 4), (2; 3), (5; 8), (6; 11), (7; 10), (9; 16), (12, 13), (14, 15). Theo nguyén t&c Dirichlet thi trong 9 phan tit ctia X c6 hai phan tit thudc cling mot c&p va ta c6 diéu phai ching minh.68 Chuyén dé 4. Nguyen téc Dirichlet Trong céc vf du trén ching ta thay nguyen tac Dirichlet dugc 4p dung hét site da dang, khong phai lic nao cing dé dang nhan ra duge "thé" va "Iéng". Dé c6 thé 4p dung nguyén t&c Dirichlet cdn phai c6 nhitng suy luan hop Ii, nhiing phan doan va ki nang bién déi gid thiét va két luan nita. Dudi day 1a hé théng bai tap dé cac ban thf sttc va rén luyén ki ning 4p dung nguyén t&c tha vi nay. 4.2 Bai tap 4.2.1 Bai tap luyén tap 1. Cho tap X = {1,2,...,2010}. Ching minh rang trong sé 1006 phan tir bat ki cita X luon c6 hai phan tit nguyén t6 cing nhau. 2. ching minh rng trong 39 s6 ty nhién lién tiép bao gid cing tim duge mot s6 ma téng cdc chit s6 cia n6 chia hét cho 11. 3. Cho tap X = {1,2,3,...,200}. Chtimg minh ring v6i moi tap con A cia X c6 86 phan tit bing 101 luén tén tai hai phan ti ma phan tit nay la béi cita phan tit kia. a . Trong hinh chit nhat 3 x 4 c6 6 diém. Chimg minh ring trong 6 diém d6 c6 hai diém A, B ma khodng cach gitta ching khong vitot qua V5. on . C6 65 ngudi dén ti hai quan, méi ngudi lam mot trong 4 nghé. Biét ring ctt 5 ngudi cing nghé thi cé hai ngudi cing tudi. Ching minh ring c6 it nht 3 ngudi cing tudi, lam cing mot nghé va cing dén tit mét quan. 6. Cho n > 1 van+2s6 nguyén duong 1S a < a2 <1. < Gaye < 3m. . Ching minh ring tén tai hai s6 a; va a; sao cho n < aj — aj < 2n. _ Cho tap M gdm 11 s6 thye phan biet tix trong khong tit 1 dén 1000. Ching minh ring, tén tai hai s6 x # y sao cho O a? = 1. Chting minh ring, véi moi sé nguyén k khong nhé hon 2 a déu tén tai bo s6 nguyén (a;) khong déng thai bing 0 va |a;| < k —1,Vi sao cho 10. (Dinh If Dirichle) Cho o 1a mot sé v6 ti. Chimg minh ring, tén tai vo han cAc s6 nguyen p,q v6i q > 0 sao cho 7 | os a-= @ 11. (Dinh If s6 du Trung Hoa) Cho m,n la céc s6 nguyén dutong, nguyén t6 cing nhau. Ching minh ring hé sau co nghiém {: =a (mod m) z=b (mod n). 12. Cho tap A = {+aj,+a9,..., tayo}, trong d6 a; € Z va a; # 0. Xét 6 nguyén duong m < 1024. Chttng minh ring tén tai tap con S cia A sao cho néu a € S thi —a € S va ¥ a chia hét cho m. acs 13. Cho n 1a s6 nguyén duong va khong chia hét cho 10. Ching minh ring tén tai sé nguyén duong a chia hét cho n va trong biéu dién thap phan cila a khong chtta chit s6 0 nao. 14. Cho cde s6 thye a;,b; (i = 1,2,3,..., 2009) théa man a? +b? = 1,Vi = 1,2,..., 2009. Ching minh ring tén tai cap chi s6 (p,q) vdi 1 < p < q < 2009 sao cho my Gq + byby > 1 — 31004)?" 15. Trén mat phang toa d6, mot diém A(z, y) duge goi 1a diém nguyén néu z,y € Z. Gia sit AjAzA3...Aq 1A mot n-gide Idi c6 t&t cd cdc dinh 18 diém nguyén. Biét ring mién da giéc dé (bao bém tat ca cdc diém thude mién trong va thudc bién) khéng chita bat cit mot diém nguyén nao ngoai chinh cée dinh Ay, Ag, ..., An. Chttng minh ring n < 4.70 Chuyén dé 4. Nguyén tac Dirichlet 16. (USA 1976): Ngudi ta t6 mau cdc 6 vudng cla mét bang 4 x 7 bdi hai mau: den, tréng; méi 6 mét mau. Chitng minh rang, véi bat ki cdch to nao ta ludn tim duge mét hinh chit nhat c6 céc canh nim trén céc dutng ]u6i nia 4 6 6 4 dinh cing m6t mau. Khang dinh con ding nita hay khong voi bang 4 x 6, 17. Cho tap hitu han X. Ta chon ra 50 tap con Aj, Ag, ..., Aso, méi tap déu chita qué mia s6 phan tit cia X. Chimg minh rang a) Ton tai phan tit a thudc it nh&t 26 tap da cho. b) Tén tai tap con A ciia X sao cho 86 phan tit ciia A khong vugt qué 5 va ANA # 2, Vi = 7,50. 18. V6i s6 tu nhién A = Gad, ta ki higu A = aa,-7--ay. Hay tim tat cd c&c s6 nguyén duong k c6 tinh chat: néu A chia hét cho k thi A chia hét cho k 19. C6 15 dai biéu ngdi quanh mot ban trdn sao cho kh6ng cé vi nao ngdi ding ché cia minh nhu ban té chite da sp xép (cc vi tri dugc xép cach déu nhau). Chirig minh ring c6 thé xoay ban dé cé ft nhAt hai dai biéu ng@i dang ché cia minh. Hay chi ra mét céch xép sao cho c6 ding mot dai biéu ngdi dang chd va moi céch xoay ban cing chi cé khéng qué mot dai biéu ngdi ding ché. 20. Cho tap M gdm 2002 s6 nguyén duong, mdi s6 chi c6 u6c nguyén t6 khong vuot qué 23. Ching minh ring tén tai 4 sé phan biét trong M co tich Ja lay thita bac 4 cla mét sé nguyén. 21. Cho A la tap gdm ns6 nguyen t6 phan biét va M la tap gbm n+1s6 tu nhién phan bigt sao cho méi s6 trong M déu khong 1a s6 chinh phuong va chi c6 uéc nguyén t6 thude A. Chitng minh ring c6 thé chon ra trong M mot 86 86 cé tich 1a mét s6 chinh phuong. 4.2.2 Bai tap ty gidi 1. Xét tap X = {1,2, 3, .., 2010}. Chtimg minh ring trong s6é 1006 phan tir cia X ludn tén tai hai phan tit a va 6 sao cho a— 6 = 2 2. Ching minh ring trong s6 2010 ngudi tay §, bao gid cing c6 hai ngudi c6 sé ngudi quen bang nhau.4.2. Bai tap a 3. oe 10. ‘Trén mat phang cho 17 diém phan biét, hai diém bat ki trong ching duge néi v6i nhau bi mt doan thing, mdi doan thing duge t6 béi mot trong ba mau: xanh, d6, vang. Ching minh ring tén tai mot tam giéc c6 ba dinh 1a ba trong s6 17 diém da cho va cé ba canh cing mau. . Cho 51 s6 nguyén dong khée nhau, mdi s6 c6 khong qué 2 chit s6. Ching minh ring trong 51 s6 da cho c6 thé chon ra dutge 6 s6 sao cho hai 36 bit Id c6 chit s6 hang chuc khéc nhau va chi s6 hang don vj khéc nhau. . Gia sit X 1a mot tap tiy ¥ da cho gém 6 86 vo ti. Hoi cé tén tai hay khong tap con M gém 3 phan tit ciia X sao cho téng hai phan tit bat ki cia M déu 1a sé vo ti. Dép 36: Ton tai. . Cho tap hyp sé M = {1,2,3,...,n},n > 2. Hay tim s6 m nhé nhit sao cho trong mdi tap con chtta m phan tit cia M déu tén tai it nhat hai s6 a,b ma sé nay 1a béi cilia 86 kia. +1 Dap sé: m = ap sb: m. 7 |+2 . Ching minh ring c6 vo s6 86 chia hét cho 19°" ma trong biéu dién thap phan cia n6 khéng c6 cdc chit sé 0,1, 2,3. . Cho céc 86 nguyén 1 < a1, a2, ..440n 1 var,s >0 sao cho Op + Opps + + Open = Dg + Dap + oe + Dots . C6 201 ngudi dén tit 5 nuée khéc nhau. Trong mdi nhém 6 ngudi cé ft nh&t hai ngudi cing tudi. Ching minh rang co it nhat 5 ngudi dén tir cing mot nude, c6 cing tudi va cing gidi tinh. Ching minh ring trong s6 9 s6 thye phan biét ludn tdn tai hai s6 a va b sao cho , a-b 2-1. 0 0 théa man a; +b; < 2,vi = 1,7. Ching minh ring tn tai k #m sao cho lax — Gm] + [Be — bm] <1. (Thi v6 dich Balan). Gia sit mot tam gidc c6 thé dat vao trong mét hinh vuong don vi sao cho tam cia hinh vudng khong nim trong tam gidc. Ching minh ring cé ft nh&t mdt canh cia tam gidc khong vuot qué 1. C6 101 hinh chi nhat vi do dai cée canh la céc sé nguyén khong vist qué 100. Chimg minh ring trong sé céc hinh chit nhat d6 c6 it nhAt ba hinh chit nhat A,B,C sao cho ta c6 thé dat A vao trong B va B vao trong C. Co 2002 qua bong duge dénh s6 thit tu ty ¥ tit 1 dén 2002, méi qua co mot trong 6 mau: xanh, dé, tim, vang, tréing, den. Ching minh ring c6 it nhat mot qua ma sé thi ty cia né bing téng s6 thir tu cia hai qua bong cling mau, hoac gap doi s6 thit ty cia mot qua bong cing mau khéc. Méi dinh cia mét hinh citu gidc déu ta to béi mot trong hai mau: xanh hoae dé. Chitng minh ring a) Co ft nh&t 10 tam gidc c6 tt c& céc dinh cing mot mau. b) Trong s6 10 tam gidc 06 tt cd cde dink cing mot mau, cé it nhat hai tam gidc déng dang. (Dinh If Erdos - Szekeres) Cho m,n la cdc s6 nguyén duong. Ching minh ring véi mot day gdm (m —1)(n— 1) +1 s6 thuc phan biét ludn tén tai mot day con tang gdm m s6 hang hodc tdn tai mot day con giam gdm n 86 hang. (IMO-1991) Cho 5 = {1,2,...,280}. Tim s6 ty nhién n nhé nat sao cho moi tap con gdm n phan tif cia S déu chita 5 s6 déi mot nguyén t6 cing nhau.4.3. Huéng dan giai bai tap 73 4.3 Hudéng dan giai bai tap 1: Chia tap X thanh céc cap (1,2), (3,4), «+ (2009, 2010) Co tat c4 1005 c&p va 1006 phan tit nén theo nguyén tée Dirichlet, ton tai hai phan ti thudc cing mot cap. Hai phn ttt nay nguyén t6 cing nhau. Oo N Xét 20 56 dau tién. Trong 20 sé nay c6 2 86 c6 chit s6 tan cig la 0. Mot trong hai s6 d6 c6 chit s6 hang chuc khéc 9. Gia sit s6 d6 la N. Xét 11 56 N,N+1, Téng c&c chit s6 cia cc sé nay tuang ting 1a 8,8+1,84+2,;...,8+9,8+ 10. Trong 11 sé lién tiép 5,5 + 1,5 + 2,...,8+9,5 +10, c6 mét 86 chia hét cho 11. oO 3. Gid sit A = {a1, a2,..., a1}. Viet cfc s6 a; duéi dang a; = 2%.b,, trong d6 b; 1a 86 18, Xét cc 6 1e by, be, ..., bios. Ta €6 by, ba, «Dror € X va trong X chi c6 100 s6 1é nén tén tai hai s6 6; = b; (i # j). Trong hai s6 a;,a; c6 mot s6 1a boi clia s6 kia. Bai toan duge chting minh. s . Chia hinh chit nhat da cho thanh 5 phan nh hinh vé. Theo nguyen téc Dirichlet thi c6 hai diém thudc cing mot phan. Hai diém d6 théa man yéu cau bai todn. a Gia stt khong c6 ba ngudi nao théa man yéu cau bai toén. Theo nguyen tac Dirichlet thi cé it nhAt 33 ngudi dén tir cling mot quan. Trong sé 33 ngudi nay c6 it nhat 9 ngudi lam cing mot nghé. Xét 5 ngudi nao dé trong s6 9 ngudi trén, theo gid thiét thi cé hai ngudi cing tudi 1a Ay va By. Ba di Ai, By, xét 5 ngudi trong s6 7 ngudi con lai ta cé hai ngudi cing tudi Ao, Bo. Tiép tuc bd di Ag, By va xét 5 ngudi trong 6 cdn lai74 Chuyén dé 4. Nguyen t&e Dirichlet 2 2 |. Bang c&ch tinh tién déu cc a, ta c6 thé gia stt anag = . Xét A= ta duge hai ngudi cing tudi As, By. Vi khong c6 ba ngudi nao théa man yéu cu bai todn nén Aj, Ag, Ay c6 tudi khde nhau ddi mot. Xét 5 ngudi, gdm Aj, Ap, Ag va hai ngudi trong s6 3 ngudi cdn lai ta cé hai ngwdi cing tudi. Vi At, Ao, As khong thé cing tudi vdi ngudi nao khéc trong s6 con lai nén ta cé hai ngudi cling tudi Ay, By. Xét 5 ngudi, gdm Ay, Ao, As, A va ngudi cdn lai cuéi cing ta cé hai ngudi cing tudi, didu nay khong thé xdy ra do gia thiét phan ching. in. Néu ton tai a; théa man n < a; < 2n thin < anyo — a; < 2n. Néu khong ton tai i sao cho n < a; < 2n thi xét cdc cAp (1, 2n), (2, 2n + 1),...5 (n, 3n ~ 1) ta suy ra cé hai s6 cling thuéc mot cap. Hai sé nay thda man yéu cAu bai toan. ~y-1-3,yzy. Ta c6 A= (Ye ~ fi~1) (VP + VF +1- Ye- yo- ya). Vi YZ € [1510], Va € M nen ton tai x,y sao cho 0 < YE- yg <1 (didu phai chimg minh). . Xét (m + 1)? 86 c6 dang x + yv2 voi x,y € {0,1,2,..., m}. Do0< a+yvV2 < m(1+ V2) nén tin tai hai sé c+ dV? va p+ qV2 sao cho m(1+V2) _1+v2 (c+ 4v2) ~ @+av3)| Smtip-i7 m+? . Bing céch thay a; béi aj, ta c6 thé gid sit 2; > 0, Vi. Khi d6 322; < Va(S5a2) = Vi. Xét tap & ams Dashennsrah, ia Ta c6 0 <2 < (k-1)/n,Vx € B va |B] =k". Suy ra ton tai 2,2’ sao cho (k= 1) Jn , aml 0<|r-a'l< D6 chinh 1a diéu can chiing minh.4.3. Hung dan gidi bai tap 5 10. Truéc tién, ta ching minh v6i moi sé nguyén duong N, tén tai cdc sé nguyén duong p,q vdi 1 < q < N sao cho That vay, chia khodng (0,1) thanh N khoang B= (‘2 i) a N 'N Xét cdc s6 c6 dang {ga}, véi g = 0,1,...,N. Theo nguyén t&c Dirichlet tén tai hai sb {qa}, {q2a} (q1 > go) cing thudc mot khodng By nao dé. Khi d6 ta c6 , 9 <[{na} — {q20}| < =. Suy ra {qa} — nel) 1 -— | « ————_.. le n-% N(q ~ @) Tit d6 6 didu phai chimg minh. Trd lai bai toan, gid sit c6 hitu han cap s6 nguyen (p, g) v6i q > 0 sao cho va_X la tap cdc cp s6 nhu vay. Khi d6, véi 6 thyuc duong M di nhé ta cé |a— 2 > M,V(p,q) € X. 1 Chon N sao cho N > q va 57 0. Xét cdc téng 19 T= aia, e; € {0:1}. fal C6 2! = 1024 téng nhu vay nén theo nguyén tic Dirichlet, tén tai hai tong T va T’ sao cho T =T" (mod m). Khi dé 10 T-T = (ei -€))a, =0 (mod m). i=1 Do d6, tap Sa {a= (eee a: ci Axel} thoa man yéu cau bai toén. 13. S6 n khOng chia hét cho 10 nén c6 mdi trong hai dang n = 2*.m véi (m, 2) = (m,5) = 1 hoae n = 5*.m v6i (m, 2) = (m,5) = 1. Xét_n = 2m theo bai trén tén tai A chia hét cho 2* va trong biéu dién thap phan cia A khong chita chit s6 0 nao. Bay gid xét m +16 A,AA,...,AA...A ta suy ra tén tai mot s6 chia hét cho m va do la s6 cn tim. Trudng hop n= 5*.m xét tuong ty. 14. Viét cdc 56 a;,b; dudi dang a; = cos ai, b; = sina: (a; € {0; 27) Ta c6 ApAq + byby = cOs(a — a4). Chia khoang [0; 27) thanh 2008 khoang, mdi khodng 6 dé dai d = oy It nln 2007 (0,27) = [os mot) U (aa az) oe [ 1004 itn). 7 10044.3. Huténg din gidi bai tap 17 16. Theo nguyén t&c Dirichlet thi c6 hai s6 ap,a, cing thudc mot khong. Ta cé, 0 < lap — | < ——. aT Suy ra we pq + bybg = cOS(ay — ag) > COS —— ian >1- TEC oO Vi cde dinh cia da gidc 1a cic diém nguyén nén toa d6 (2, y) cia mdi dinh thudc mot trong b6n dang : (chin, chin), (chin, 1é), (Ié, chan), (Ié, lé). Gia sit n > 5. Khi d6, tén tai hai dinh ma toa do ciia ching thudc ng mot dang. Gia sit hai dinh d6 1a A(w1, 91), B(wo, yo). Khi do trung diém M cia AB (thudc mién da gidc) c6 toa dé 1a (xy, yy) thoa man oy = SE eZ, vy = Be eZ. Diéu nay trai voi gia thiét. Vay n < 4. Xét bang 4 x 7: C6 28 6, to bing hai mau nén tén tai 14 6 cing mot mau, gid sit 1 mau den. Goi a; la s6 6 den trén cot i (1 14-7=7>6 Vi sé cap chiéu xuéng 16n hon s6 téng s6 c&p c6 thé c6 nen tén tai hai cap ma hinh chiéu ciia ching tring nhau. Bén 6 6 hai cap do 1a. bén dinh cia hinh chit nhat va cing mau. Voi bang 4 x 6, khing dinh khong con ding nita (xem hinh sau).78 Chuyén dé 4. Nguyén t&c Dirichlet Ze 17. Gia sit |X| = n. Téng s6 phan tit cia 50 tap con A; lon hon 25n nén tén tai m6t phan tit a thudc it nhdt 26 tap, ching han 1a Aj,..., Ass. Xét 24 tap con lai ta suy ra tn tai mét phan tit b thudc ft nh&t 13 tap, ching han Ao7,..., A39. Xét 11 tap con lai ta suy ra tén tai mot phan tit c thudc ft nh&t 6 tap, ching han Ago,..., Ags. Xét 5 tap con lai ta suy ra tén tai mét phan tit d thudc ft nh&t 3 tap, ching han Agg,..., Aug. Xét hai tap con lai ta suy ra tén tai m6t phan tit e thudc ft nhAt hai tap, chang han 1a Ayg, Aso. Dé thy tap con A = {a,b,c,d,e} thoa man. 18. Gid stt k c6 m chit sé: 10"! < k < 10". Trong 10” — 1 s6 lien tiép, tir 10 + 1 dén 2.10 — 1, c6 it nh&t mot 86 chia hét cho k. Goi s6 d6 18 A = Tajap@m => A = Gpdpcpeml ik > (k,10) = 1. Trong 10” — 1 s6 lién tiép, tir 50.10" +1 dén 51.10” — 1, 6 mot's6 chia hét cho k. Goi s6 d6 1a B = 500{by..dn > B B05 : k. Ta c6: M = Byy...b,1000)...Bm | k => M = by,...b,0010;..Bm 2k => M-—M =99.10"! k => 99k. ‘Thit lai: cdc ude ciia 99 déu thda man. 19. Véi méi dai biéu A, kf higu d(A) 1a khoang cach tit A dén vi tri ding cia A (khoang céch tren dudng tron, tinh theo chiu kim déng hd). Vi c6 15 dai bidu va chi c6 14 gis tri ctia khodng cach (do 1 < d(A) < 14) nén ton tai hai dai biéu A va B ma d(A) = d(B). Khi quay ban dé A dén vi tri dang cia A thi B cing dén vi tri ding cia B. Bay gid ta chi ra mot céch xép sao cho cé dting mot dai biéu ngdi ding ché va moi céch xoay ban ciing chi c6 khong qué mot dai biéu ngdi ding ché: Gia sit 15 dai biéu 1 Ai, Ag,..., Ais va Ai dug xép ngdi 6 vi tri thit i. Khi d6, céch xép sao cho A; ng@i 6 vi trf moi T(A;) = 24 — 1 tho man yéu cau bai toan.4.3. Hudng dan giai bai tap 79 20. Co 9 s6 nguyén t6 khong vugt qué 23 1a Pi = 2, po = 3, p3 = 5, pa = 7,5 = 11, pg = 13, py = 17, pg = 19, pg = 23. Viét céc s6 da cho duéi dang A= a? pi ps?..ps® trong dé a € N va a; € {0,1}. Do s6 bo phan biét (x1, 22,..,29) € {0,1}9 1A 29 = 512 nén néu xét 513 phan tit thuge M thi theo nguyén tie Dirchlet, tén tai hai bo (a1, a2, ..., a9) tring nhau. Tuong ting vdi hai bé d6 ta duge hai s6 trong M cé tich 1a s6 chinh phuong. Gid sit hai s6 d6 1 a1,b;. Loai bé hai phan tit a1, 6; va xét 513 phan tit cla M trong s6 con lai ta suy ra c6 hai phan tit ag, b2 c6 tich 1a s6 chinh phuong. Tiép tuc qua trinh trén ta nhan dude 513 cp (ay, 61), (a2, 62), ..., (asia, 6513) ma mdi c&p C6 tich hai phan ti 1a mot s6 chinh phuong. Bay gidi dat F 2 ab =, gb = 3,4 asiaboin = Cig va x6t 513 86 ¢1,c2,...,¢513- Vi cdc cj-ciing chi c6 ude nguyén t6 khong vugt qué 23 nén ta suy ra c6 Rai 86 Cm,cp 6 tich 18 s6 chinh phuong. Khi 46 456 am, bm; Gn, bn C6 tich Ia liiy thita bac 4 cia mét sé nguyén.0 21. S6 tap con phan biét, khac @ cia M 1a ant, Chait. + Ont -1 Goi cc tap con d6 18 My, Ma, ..., Monti va aj 1a tich cdc phan tt cha M,. Gia stt céc phan tit cla A la p) < po < ... < pp. Ta vit cdc tich a; dudi dang a; = b}-p;"'...ph trong d6 ai, € {0,1}. Ta c6 2"*! — 1 bd (Gi, Qi, -..,Q%,) thude tich D€ cdc {0,1}” (tich Décdc {0, 1}” c6 2” phan tit) nén ton tai i & sao cho (4, Qigy---5 Qin) = (Oey; kg, 5 @k,)- Khi 6, a;.ag 18 6 chinh phutong. Bay gid chi viéc bé cée phan tit thudc giao cta M; va M, ta con lai cic phan tit khdc nhau ma tich 1a mot s6 chinh phuong.