Therapeutic Trances - The Cooperation Principle in Ericksonian Hypnotherapy (1987) MNN

Transy terapeutyczne
Transy terapeutyczne to manifest fundamentalnych zasad i technik hipnoterapii

ericksonowskiej. Ta innowacyjna książka przedstawia zasady i praktykę
rozwijania relacji z pacjentami oraz tworzenia hipnotycznego środowiska, w
którym może nastąpić prawdziwe uzdrowienie. Książka oferuje terapeutom
konkretne pytania, które należy zadać, i praktyczne pomysły, które należy
realizować, ilustrując w ten sposób, w jaki terapeuci mogą współpracować z
klientami, aby przełożyć problemy na rozwiązania. Stephen Gilligan syntetyzuje
podejścia Ericksona, Bandlera i Grindera oraz Batesona, aby wnieść nową
perspektywę do tej dziedziny.
Dr Stephen Gilligan jest psychologiem w Encinitas w Kalifornii. Był jednym z

pierwszych studentów programowania neurolingwistycznego (NLP) na
Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Cruz; Jego mentorami byli Milton
Erickson i Gregory Bateson. Po uzyskaniu doktoratu z psychologii na
Uniwersytecie Stanforda stał się jednym z czołowych nauczycieli i praktyków
hipnoterapii ericksonowskiej.
Routledge Zdrowie psychiczne Klasyczna Edycja
Seria Routledge Mental Health Classic Edition celebruje dążenie firmy

Routledge do doskonałości w dziedzinie zdrowia psychicznego. Książki te są
uznawane za ponadczasowe klasyki obejmujące szereg ważnych zagadnień i
nadal są polecane jako kluczowa lektura dla profesjonalistów i studentów w tej
dziedzinie. Dzięki nowemu wprowadzeniu, które bada, co zmieniło się od czasu
pierwszego wydania książek i dlaczego te książki są teraz tak samo aktualne jak
zawsze, seria przedstawia kluczowe idee nowemu pokoleniu.
Cztery podejścia do poradnictwa i psychoterapii (wydanie

klasyczne) Windy Dryden i Jill Mytton
Depresja
Ewolucja bezsilności (edycja klasyczna)
Paweł Gilbert
Terapeutyczne wykorzystanie siebie

Praktyka doradcza, badania i superwizja (Classic Edition)
Val Wosket
Natura ludzka i cierpienie (wydanie klasyczne)

Paweł Gilbert
Indywiduacja i narcyzm (edycja klasyczna)

Mario Jacoby
Wstyd i początki poczucia własnej wartości (wydanie klasyczne)

Mario Jacoby
Psychiatria i religia (wydanie

klasyczne) Kontekst, konsensus i
kontrowersje pod redakcją Dinesha
Bhugry
Więcej informacji na temat tej serii można znaleźć na stronie:

www.routledge.com/Routledge-Mental-Health-Classic-Edition/book-series/RMHCE
Zasada współpracy w
hipnoterapii ericksonowskiej
Edycja Klasyczna
Stephena Gilligana
Wydanie klasyczne opublikowane w 2019 r.
przez Routledge
711 Third Avenue, Nowy Jork, NY 10017
oraz przez Routledge
2 Park Square, Milton Park, Abingdon, Oxon, OX14 4RN
Routledge jest imprintem Taylor & Francis Group, firmy informatycznej
© 2019 Taylor i Franciszek
Prawo Stephena Gilligana do bycia zidentyfikowanym jako autor
tej pracy zostało przez niego potwierdzone zgodnie z sekcjami
77 i 78 Ustawy o prawach autorskich, wzorach i patentach z 1988
r.
Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może
być przedrukowywana, powielana ani wykorzystywana w
jakiejkolwiek formie lub za pomocą jakichkolwiek środków
elektronicznych, mechanicznych lub innych, znanych obecnie
lub wynalezionych w przyszłości, w tym fotokopiowania i
nagrywania, lub w jakimkolwiek systemie przechowywania lub
wyszukiwania informacji, bez pisemnej zgody wydawców.
Informacja o znaku towarowym: Nazwy produktów lub firm mogą
być znakami towarowymi lub zastrzeżonymi znakami towarowymi i
są używane wyłącznie w celu identyfikacji i wyjaśnienia bez zamiaru
naruszenia praw autorskich.
Pierwsze wydanie opublikowane przez Routledge 1987
Library of Congress Cataloging -in-Publication
Data Names: Gilligan, Stephen G., 1954 – autor.
Tytuł: Transy terapeutyczne : zasada współpracy w
hipnoterapii ericksonowskiej / Stephen Gilligan.
Opis: Edycja klasyczna. | Nowy Jork, Nowy Jork : Routledge,
2019. | Zawiera odniesienia bibliograficzne i indeks.
Identyfikatory: LCCN 2018018800 | ISBN 9781138584341 (oprawa
twarda) | ISBN 9781138584358 (pbk.) | Numer ISBN
9780429506079
Przedmioty: | MESH: Hipnoza – metody
Klasyfikacja: LCC RC495 | NLM WM 415 | DDC 616,89/
162 — dc23
Rekord LC dostępny pod adresem https://lccn.loc.gov/2018018800
ISBN: 978-1-138-58434-1 (hbk)
ISBN: 978-1-138-58435-8 (pbk)
ISBN: 978-0-429-50607-9 (ebk)
Skład czcionki Times New Roman

przez Apex CoVantage, LLC
Treść
Podziękowania Vi
Wprowadzenie do edycji klasycznej Vii
Przedmowa Jeffreya K. Zeiga x
Wprowadzenie Xiii
1 Ericksonowskie podejście do hipnozy 3
2 Doświadczenie transu 31
3 Ogólne podejście hipnoterapeuty ericksonowskiego 63
4 Strategie współpracy 98
5 Tworzenie kontekstu dla transu terapeutycznego 148
6 Strategie asocjacyjne w rozwijaniu terapii

Trance 181
7 Wzmacnianie świadomych procesów: dezorientacja

Technik 235
8 Równoważenie strategii asocjacyjnych i dysocjacyjnych:

Praktyczne zagadnienia dotyczące indukcji terapeutycznych 299
Epilog 347
Odwołania 349
Indeks 355
Podziękowania
Wiele osób brało udział w narodzinach tej książki, a szczególne podziękowania

kierujemy do następujących:
• współpracownikom, którzy przeczytali manuskrypt i przekazali mu opinie, w

szczególności Chrisowi Beletsisowi, Lisie Chiarze, Steve'owi
Dwoormanowi, Hankowi Freedmanowi, Johnowi Klinkertowi, Barbarze
Larocce, Marcowi Lehrerowi, Carol Locke, Neilowi Perrine'owi, Eileen
Shields i Jeffowi Zeigowi;
• Juliannie St. John, która znacznie pomogła w swoich umiejętnościach
sekretarskich;
• Ann Alhadeff z kancelarii Brunner/Mazel, która udzieliła nieocenionej
pomocy redakcyjnej;
• Paulowi Carterowi, który był moim partnerem w nauczaniu przez większość
lat, w których powstawał manuskrypt i który w związku z tym wniósł
znaczący wkład w idee przedstawione poniżej;
• moim studentom i klientom, bez których współpracy niczego bym się nie
nauczył;
• Denise Ross, mojej żonie i bratniej duszy, której miłość i obecność
zainspirowały mnie w czasie, gdy rękopis był zagrożony ukończeniem;
• oraz Miltonowi Ericksonowi, którego nieortodoksyjne i wieloaspektowe
sposoby przekształciły wszystkie moje wyobrażenia i wyobrażenia o terapii,
nie wspominając już o samym życiu.
Wszystkim tym osobom, a także niektórym, chciałbym powiedzieć: "Dziękuję".

Wprowadzenie do edycji klasycznej
Minęło już ponad 30 lat od opublikowania pierwszego wydania Transów

Terapeutycznych . Byłem dużo młodszym mężczyzną, miałem niewiele ponad 30
lat, wciąż byłem gorliwym uczniem Miltona Ericksona. Od tego czasu wiele się
wydarzyło, a moja twórczość ewoluowała poza Ericksona, choć mój szacunek dla
jego spuścizny tylko się pogłębił. Zacząłem się u niego uczyć, gdy miałem 19 lat;
Był tak naprawdę moim pierwszym poważnym wpływem na psychoterapię, więc
nie miałem zbyt wielu złych nawyków do przezwyciężenia. Jedną z głównych
rzeczy, których mnie nauczył, było to, że kreatywność jest główną umiejętnością,
którą chcemy aktywować u naszych klientów, a trans terapeutyczny jest główną
metodą osiągnięcia tego.
Kiedy mówimy o kreatywności podczas sesji terapeutycznej lub coachingowej,
mamy na myśli to w praktyczny sposób: w jaki sposób dana osoba tworzy nowe
relacje, nowe tożsamości, nowe części swojej istoty potrzebne do pójścia naprzód
w pozytywnym życiu? A kiedy mówimy o transie jako medium dla tego procesu,
nie mówimy o sztucznym transie, w którym klient jest "usypiany" i mówi się, co
ma robić, ale o naturalnym transie, w którym unikalne wartości i wzorce
doświadczania danej osoby są mile widziane i mieszane w "misce zupy
kwantowej" terapeutycznego transu, aby mieszać się i przekształcać w nowe
mozaiki tożsamości, które słowami Ericksona, najlepiej wyrażają potrzeby i
kompetencje obecnego ja. Moje uznanie dla tych idei pogłębiło się tylko przez
ponad 40 lat życia zawodowego i osobistego, dlatego cieszę się, że widzę to
drugie wydanie pierwszej książki, którą napisałem.
Kreatywność była intensywnie badana w ciągu ostatniego stulecia, a większość
modeli teoretycznych była pod silnym wpływem modelu 4-krokowego
zaproponowanego przez amerykańskiego psychologa Grahama Wallasa (1926).
Pierwszym krokiem jest przygotowanie, w którym świadomy wysiłek definiuje i bada
problem lub cel. W momencie impasu następuje drugi etap inkubacji, w którym
kreatywni ludzie robią sobie przerwę – drzemka, spacer, granie muzyki, spotkania
towarzyskie, jakakolwiek przyjemna czynność zapewnia odpoczynek i uwolnienie od
lepkości. Jeśli masz szczęście i jesteś dobrze przygotowany, następuje trzeci etap
oświecenia: żarówka gaśnie, a odpowiedź nagle "" w świadomości. (Niektóre z moich
najprzyjemniejszych i najbardziej twórczych chwil w pisaniu miały miejsce w wannie
z hydromasażem późno w nocy, po długim dniu pracy nad rękopisem). Jeszcze nie
wyszedłeś z lasu – potrzebny jest czwarty etap weryfikacji, w którym potrzeba dużo
pracy, aby przełożyć wewnętrzną realizację na zewnętrzną, zrównoważoną
rzeczywistość.
viii Transy terapeutyczne
Możemy postrzegać te cztery kroki jako naprzemienność między dwoma

sposobami myślenia. Pierwszym z nich jest to, co w hipnozie nazywamy
świadomym umysłem. Jest to mozolne machinacje werbalnie zdominowanego
społecznego intelektu poznawczego, który jest w stanie skupić uwagę, wyznaczać
cele, poruszać się w sekwencjach, rozważać nowe znaczenia i tak dalej. Drugim
rodzajem inteligencji jest to, co można by nazwać twórczą nieświadomością,
która zapewnia komplementarną inteligencję nieliniowego, empirycznego
myślenia symbolicznego. Podobnie jak we śnie lub w zabawie, twórcza
nieświadomość jest w stanie udać się w dowolne miejsce i wszystko może
zmienić się w cokolwiek. Dla każdego rodzaju zrównoważonej kreatywności
zwykle musi istnieć dobra wzajemna relacja między tymi dwoma umysłami.
Oznacza to na przykład, że proces uczenia się zaczyna się od pewnej intencji:
jest coś, czego chcę doświadczyć lub osiągnąć w moim życiu. Robisz wszystko,
co w twojej mocy, aby się tam dostać, ale w pewnym momencie utkniesz i
czujesz, że nie wiem, co robić dalej. Przez większość czasu staramy się bardziej,
do tego stopnia, że rozwinął się idiom, który przypomina nam: Jeśli znajdziesz się
w dołku, przestań kopać! Ten punkt niewiedzy dotyczy tego, kiedy i dlaczego
trans jest pomocny: jest sygnałem, aby otworzyć się na nowe możliwości. To jest
to, co terapeutyczny trans pomaga ci zrobić: bezpiecznie poddać się głębszej
twórczej inteligencji wewnętrznej, aby pozwolić wyłonić się nowej jaźni. Kiedy
ta wewnętrzna zmiana nastąpi, nadal musisz ją ćwiczyć poprzez zaangażowanie i
praktykę.
Na przykład pewna kobieta w średnim wieku, profesor matematyki, donosiła,
że zmaga się z nagłą śmiercią ojca. Opowiedziała o tym, jak jej ojciec był
najbardziej pozytywną osobą w jej życiu i jak nie wyobrażała sobie, jak mogłaby
iść naprzód w swoim życiu bez niego. Zapytałem, czy to oznacza, że chce się
przenieść, ale nie wiedziała jak, a ona się zgodziła. Poprosiłem ją, aby dostroiła
się do tej intencji, a następnie zauważyła wszelkie reakcje doświadczalne w
swoim ciele. Powiedziała, że czuła ogromny niepokój w klatce piersiowej.
Poświęcając kilka chwil na pozytywne dostrojenie się do tego somatycznego
doświadczenia, delikatnie "powitałem" je w naszej rozmowie i zapytałem, czy są
jakieś obrazy z nim związane. Klient powiedział: "To tak, jakby stopa słonia
nadepnęła mi na klatkę piersiową". Pozostając w tym trybie "rezonansu
empirycznego" z klientką, delikatnie zasugerowałem, że prawdopodobnie
przynosi jej to ważny zasób. Kobieta zamknęła oczy w odpowiedzi w duchu,
milcząc przez kilka chwil, zanim wybuchnęła śmiechem. Relacjonowała, że
widziała, jak słoń wstał, odwrócił się tak, aby jego ciężarówka była skierowana
na zewnątrz od serca mojego klienta, po czym machnął nim i głośno ryknął w
świat. Kobieta zauważyła, że czytała o Ganeshy, hinduskim "bogu słoniu",
znanym również jako usuwający przeszkody, a ten słoń najwyraźniej pomógł jej
oczyścić drogę do następnego etapu podróży.
Ten mały przykład sugeruje jedną z głównych wartości transu hipnotycznego w
psychoterapii: otwiera nowe ścieżki twórcze, gdy dana osoba utknęła. To jest miejsce,
w którym i dlaczego używa się transu: Kiedy osoba świadomie nie wie, jak
pozytywnie zareagować na wyzwanie, trans otwiera bezpieczną przestrzeń dla
twórczej nieświadomości, aby wyrazić "drugą opinię" na dany temat. Pozwala to
osobie
Wprowadzenie do edycji klasycznej Ix
Odczuwanie partnerstwa "świadomego" i "twórczego nieświadomego" umysłu

jako najważniejszego związku dla zdrowia, szczęścia i twórczego życia.
Tego właśnie nauczyłem się od Ericksona, a ta książka opisuje staranne i
generatywne ramy, które dr Erickson rozwinął w ciągu ponad 50 lat praktyki
psychologiczno-atrycznej. Mam nadzieję, że ta praca będzie dla Ciebie równie
inspirująca i pomocna, jak była dla mnie.
Stephena Gilligana
Doktor nauk medycznych
12 lutego, 2018
Wallas, G. (1926)
Sztuka myślenia. Nowy Jork: Harcourt, Brace and Co.
Przedmowa
Miałem szczęście służyć ze Stephenem Gilliganem na wydziale Drugiej

Dorocznej Konferencji na temat Hipnotycznych i Strategicznych Interwencji w
San Diego w 1986 roku, sponsorowanej przez Instytut Miltona H. Ericksona w
San Diego. Podczas jednej ze swoich prezentacji Gilligan opowiedział taki
dowcip: "Ilu Ericksonian potrzeba, aby wymienić żarówkę? Dlaczego, osiem:
jeden, żeby wymienić żarówkę, a siedem, żeby opowiedzieć metaforom o tym,
jak Erickson zrobiłby to lepiej.
Na szczęście nie jest to książka o tym, jak Milton H. Erickson zrobił to lepiej.
W rzeczywistości nie chodzi nawet o Ericksona. Chociaż głównym tematem jest
ericksonowska indukcja hipnotyczna, w rzeczywistości jest to podręcznik o
zmianie psychoterapeutycznej – książka, która uczy cię jako terapeuty, jak
poprawić swoje umiejętności komunikacyjne.
Z pewnością wszyscy psychoterapeuci mogą odnieść korzyści z poprawy swoich

umiejętności komunikacyjnych. Jednym z ekscytujących aspektów tego zawodu jest
to, że nie mamy żadnych namacalnych narzędzi, a jedynie nasz kunszt
komunikacyjny. Naszym jedynym narzędziem jesteśmy my sami.
Aby komunikować się terapeutycznie, trzeba stawać się coraz bardziej
świadomym wpływu swojego przekazu i wpływu, jaki może mieć jego przekaz .
Ta książka jest w pewnym sensie o Ericksonie, ponieważ nie ma nikogo, kto
byłby lepszym modelem komunikacji niż Erickson. Swoją karierę zawodową
poświęcił na doskonalenie świadomości i siły w zakresie efektów
interpersonalnych.
Wielu szukało Ericksona i było zaintrygowanych jego oryginalnym i trwałym
wkładem, w tym Jay Haley, Ernest Rossi, Richard Bandler i John Grinder,
Stephen i Carol Lankton, Michele Ritterman i Bill O'Hanlon. Następnie eksperci
ci opracowali modele, które mają pomóc praktykom zamanifestować w ich
własnej pracy klinicznej niektóre ze spektakularnych efektów, które osiągnął
Erickson. Nawet wielcy antropolodzy, Margaret Mead i Gregory Bateson,
skontaktowali się z Ericksonem, aby przestudiować jego metody.
W "Transach terapeutycznych" Gilligan wykorzystuje swoje wykształcenie
jako psycholog eksperymentalny i syntetyzuje podejścia swoich mentorów,
Ericksona, Bandlera i Grindera oraz Batesona. Z tych trzech źródeł tworzy swój
własny model – świeży i nowy. Ale jego podejście nosi piętno lekcji, których
dobrze się nauczył: kreatywności generatywnej, śmiałości i intelektualnej
przenikliwości – jak skutecznie połączyć hipnozę, językoznawstwo i filozofię.
Przedmowa
X
i
Gilligan nie jest zwykłym syntezatorem. Jest pionierem i programistą. Jego

wkład w psychoterapię jest oryginalny i trwały, podobnie jak wkład tej książki
jest oryginalny i trwały.
Aby umieścić transy terapeutyczne w perspektywie historycznej, musimy
zrozumieć pewne rzeczy na temat fenomenu, jakim był Milton Erickson. Erick-
son był psychiatrą, który został nazwany zarówno ojcem współczesnej hipnozy,
jak i jej potomstwa, krótkiej psychoterapii strategicznej. Był mistrzem terapeuty,
który używał hipnozy, ponieważ była ona modelem par excellence komunikacji
wpływu. Erickson był znany ze stosowania metod pośrednich, opartych na
hipnozie, i używał tej techniki, ponieważ był to najskuteczniejszy sposób, aby
pacjenci uświadomili sobie swoją moc zmiany – i skłonili ich do współpracy.
Jednym z głównych problemów w terapii jest zwiększenie przestrzegania
zaleceń przez pacjentów. Pacjenci często przychodzą na terapię, ponieważ utracili
zdolność do współpracy w sobie i między ważnymi osobami. Zagubili się w
rekurencyjnych wzorcach ograniczonego wyboru i stracili z oczu wrodzone
zdolności do zmiany.
Indukcja hipnotyczna zdecydowanie sprzyja współpracy i to nawet przy
bezpośrednich sugestiach. Na przykład, jeśli pacjentowi powiedziano: "Dym
papierosowy będzie źle smakował", jest bardziej prawdopodobne, że odpowiedź
będzie pozytywna, jeśli sugestia nastąpi po skutecznej indukcji hipnotycznej. W
rzeczywistości, w średnim wieku, Erickson zauważył, że głównym celem indukcji
było nakłonienie pacjenta do współpracy.
Gilligan pomaga nam zrozumieć, jak skutecznie dostosować niekonwencjonalną
ericksonowską komunikację terapeutyczną, zwłaszcza w wywoływaniu stanów
transowych. Indukcja to procedura, za pomocą której terapeuta pomaga pacjentowi
ukształtować nową, elastyczną perspektywę; Pacjent uczy się, jak wywoływać
zjawiska transowe, takie jak zmiany percepcyjne, automatyczne (niewolicjonalne)
zachowanie, zmienione funkcje pamięci i tak dalej.
Kiedy bada się efekty, które można osiągnąć za pomocą hipnozy, można
dostrzec uderzające podobieństwo między objawami a zjawiskami transu. Na
przykład pacjent z fobią może przestraszyć się, żywo (a nawet niemimowolnie)
wyobrażając sobie "horrory" o przyszłości. Jednak w hipnozie ten sam pacjent
może wyobrazić sobie przyjemną scenę z równą wyrazistością.
Erickson użył wyrażenia, aby opisać podstawową zasadę: "Jeśli możesz odczuwać
ból fantomowy, możesz mieć fantomową przyjemność". Idąc w ślady Ericksona,
wskazałem, że mechanizm, za pomocą którego problem jest utrzymywany, jest
mechanizmem rozwiązania. W rzeczywistości mechanizm jest zawsze łagodny. Efekt
końcowy (zgłaszanie dolegliwości) może być problematyczny, ale to, że punkt
końcowy jest problemem, nie oznacza, że terapeuta powinien wylać dziecko z kąpielą.
Dobrze rozwinięte strategie objawowe u pacjenta można postrzegać jako łagodne lub
nawet pozytywne. Ponieważ te strategie są dobrze rozwinięte, lepiej jest z nich
korzystać, niż próbować je zburzyć i wskrzesić nowe.
Jak żaden z poprzednich autorów, Gilligan rozwija i rozwija podobieństwa między
mechanizmami utrzymywania problemów, generowania zjawisk transowych i
generowania rozwiązań. Jest to ważna koncepcja i sama w sobie sprawiłaby, że
studiowanie tej książki byłoby bezcenne. Są jednak inne ważne wkłady. Godnymi
uwagi przykładami są wyjaśnienie rozumowania "obu/i" zahipnotyzowanego
pacjenta,
xii Transy terapeutyczne
strategie asocjacyjne i dysocjacyjne oraz technika dezorientacji. W rzeczywistości

rozdział Gilligana o zamieszaniu jest najważniejszym postępem w tej technice od
czasu oryginalnego artykułu Ericksona sprzed ponad dwóch dekad. To zdumiewające,
że nie napisano więcej o terapeutycznym zamieszaniu, ponieważ Erickson uznał je za
jedną z najważniejszych technik, jakie wniósł do hipnozy. Rozdział Gilligana
wydobywa bogatą żyłę terapeutyczną i będzie cytowany przez wiele lat.
Inną wyjątkową cechą tej książki jest to, że jest ona najbliższa zetknięciu się z
Gilliganem bez uczestniczenia w jednym z jego warsztatów o międzynarodowej
renomie. W swoich warsztatach Gilligan kładzie nacisk na wzrost i rozwój
terapeuty.
Ta książka jest podobna. Jest to pierwsza książka o hipnozie, która skupia się
w równym stopniu na terapeucie, co na pacjencie, problemie, technice czy teorii.
Terapeuci przedstawiają rzeczywiste metody utrzymywania skutecznego transu
skierowanego na zewnątrz i radzenia sobie z "niedopuszczalnymi
doświadczeniami", na przykład problemami, które terapeuta wnosi do sytuacji.
Trans terapeutyczny jest manifestem podstaw hipnoterapii ericksonowskiej –
fundamentalnych zasad i podstawowych technik. Jest to skarbnica praktycznych
pomysłów, dających terapeutom konkretne pytania do zadania i ogólne pomysły
terapeutyczne do realizacji. Naukowe i dobrze napisane koncepcje są rozwijane
w logiczny i uporządkowany sposób. Jesteśmy wtajemniczeni w rzeczywiste
transkrypcje, dzięki czemu techniki są demonstrowane, a nie wyjaśniane. W
czasach, gdy metody ericksonowskie przywróciły zainteresowanie hipnozą, ta
książka pobudzi jej wzrost i rozwój.
Ilu Ericksonian potrzeba, aby wymienić żarówkę? Odpowiedź jest jedna. Ale
na pewno pomaga to, że Gilligan pokazuje nam, jak możemy to zrobić lepiej.
Miło jest uczyć się od Gilligana i z niecierpliwością czekam na kontynuację tej
książki.
Jeffreya K.
Zeiga
dr hab., dyrektor
Fundacja Miltona H. Ericksona
Phoenix w stanie Arizona
sierpień 1986
Wprowadzenie
Jest to książka o terapeutycznym wykorzystaniu stanów transowych. Jest

napisany głównie dla terapeutów, chociaż inni pracownicy służby zdrowia
również mogą znaleźć zastosowania. Opierając się na przełomowej pracy dr
Miltona H. Ericksona, ma na celu zapewnienie zrozumienia, w jaki sposób
terapeuci mogą współpracować z klientami, aby przełożyć problemy na
rozwiązania.
Głównym założeniem książki jest to, że hipnoza jest doskonałym modelem do
opisania sposobu generowania doświadczenia. Hipnoza jest konceptualizowana jako
empirycznie absorbująca sekwencja interakcji, która wytwarza odmienny stan
świadomości, w którym ekspresja siebie zaczyna się dziać automatycznie (tj. bez
świadomego zapośredniczenia). Jak zobaczymy, to naturalistyczne podejście
umożliwia zarówno wywołanie "niekontrolowanych" objawów, jak i wywołanie
terapeutycznych stanów transu za pomocą wspólnego języka; w ten sposób orientacja
na problem jest orientacją na naturalistyczną "indukcję hipnotyczną", która już działa
(por. Ritterman, 1983). Używanie tego samego języka do opisywania problemów i
rozwiązań pozwala na indukcję hipnotyczną i inne komunikaty terapeutyczne
bezpośrednio z "indukcji problemu" stosowanej przez klienta. W ten sposób
praktykujący Ericksona wykorzystuje te same wzorce, za pomocą których klient
utrzymuje ograniczające rzeczywistości, aby poszerzyć zakres możliwości.
Inną ważną przesłanką leżącą u podstaw tego poglądu jest to, że wartość
doświadczenia zależy przede wszystkim od jego kontekstu. Na przykład pewna
młoda kobieta zgłosiła się na terapię ze skargą, że przez kilka miesięcy, po
zamknięciu oczu i próbie zrelaksowania się, miała do czynienia z intensywną
"parą oczu". Oczy te były bezcielesne (tj. odłączone od twarzy lub ciała),
wpatrując się w nią uporczywie, dopóki nie otworzyła oczu i nie zmieniła
orientacji na zewnątrz. Doświadczenie to stawało się coraz bardziej niepokojące
dla kobiety, więc szukała pomocy terapeutycznej, aby sobie z nim poradzić.
Co ciekawe, podobne doświadczenie fenomenologiczne zostało zgłoszone kilka
miesięcy później w grupie szkoleniowej terapeutów w Niemczech. Podczas procesu
transu grupowego sugerowano, że uczestnicy mogą rozwinąć przyjemny stan
dysocjacji ("środek znikąd"), w którym ich nieświadome umysły mogą dzielić się z
nimi znaczącym symbolem dalszego samorozwoju. Kiedy trans dobiegł końca i
poproszono o raporty z doświadczeń, pewna kobieta podniosła się
xiv Transy terapeutyczne
jej rękę, aby ujawnić doświadczenie, które ma dla niej wielką wartość. Opisała,
jak podczas transu rozwijała przyjemne zanurzenie w stanie "pustki", a następnie
stopniowo uświadamiała sobie parę oczu powoli zbliżających się do niej z daleka.
Czuła, że to niezwykłe doświadczenie ma jakieś głębokie znaczenie, jakby "coś
lub ktoś wracał" do niej. Głęboko poruszona i wzruszona, nie czuła potrzeby
świadomego analizowania tego doświadczenia.
Stąd to samo transowe zjawisko "odłączonych oczu" doświadczane było przez dwie
odmienne osoby. Dla jednych był to problem, dla drugich rozwiązanie.
Argumentowano, że "różnica, która robi różnicę" (por. Bateson, 1979), można
podsumować jednym słowem: Kontekst. Jak zobaczymy, kontekst ("to, co towarzyszy
tekstowi lub opowieści") może być opisany w wielu językach: (1) biologice
(empirycznej obecności i rytmie uczestników), (2) socjologice (społeczności, w której
oferowana jest ekspresja), (3) ideologice (intencjach lub ideach, którym dana osoba
lub społeczność jest oddana) oraz (4) psychologice (strukturach, za pomocą których
osoba reprezentuje i nadaje sens doświadczeniu).
W zależności od wartości tych różnych kontekstów, doświadczenie
fenomenologiczne może przybierać radykalnie różne znaczenia. Na przykład,
zjawisko "odłączonych oczu" było doświadczane jako problem w kontekście
obejmującym arytmiczne wzorce biologiczne (np. zawieszony oddech i napięte
napięcie mięśniowe), brak wsparcia ze strony społeczności, brak poczucia
proszenia oczu o pojawienie się i poczucie potrzeby nawiązania relacji z oczami
poprzez ich unikanie. W jaskrawym kontraście, ten sam fenomen był postrzegany
jako rozwiązanie w kontekście wyróżniającym się zrównoważonymi rytmami
biologicznymi, wsparciem i uznaniem społeczności, poczuciem zaproszenia do
wyłonienia się niezwykłego symbolu oraz wzorcami relacji podkreślającymi
akceptację i docenienie tego, co się wydarzyło.
Wszystko to sugeruje, że zadaniem terapeuty jest rekontekstualizacja procesów
problemowych, tak aby mogły one funkcjonować jako "wartościowe"
rozwiązania w rozwoju osoby. Na przykład w przypadku kobiety niespokojnej
wzrokiem najpierw przyciągnąłem jej uwagę w delikatny, ale absorbujący sposób.
Po otrzymaniu szczegółowego opisu jej doświadczenia (np. kiedy, gdzie, jak, u
kogo pojawiły się oczy), poprosiłem ją, aby miała oczy otwarte i patrzyła na moje,
gdy oferowano im hipnotyczne komunikaty. Przekazy te wyjaśniały, w jaki
sposób pochłonięcie w moich oczach może pozostać niezmienne, nawet jeśli moja
twarz może zmieniać się na wiele zaskakujących, ale bezpiecznych sposobów.
Odrywając w ten sposób (moje) oczy od twarzy, technika bezcielesnych oczu,
którą rozwinęła naturalistycznie, została odtworzona w ramach relacji
terapeutycznej. Dalsze hipnotyczne gesty opisywały wiele możliwych sposobów,
w jakie jej podświadomość mogła zacząć eksplorować i odnosić się do oczu jako
środka do bezpiecznego samopoznania i samorozwoju, wiedząc, że może użyć
mojego głosu jako przewodnika i kotwicy bezpieczeństwa podczas eksploracji.
W ten sposób problem został empirycznie zrekonstruowany jako okazja do
opanowania znaczącego procesu hipnotycznego wywołanego przez jej
nieświadomość.
To paradoksalne podejście polegające na przekładaniu problemów na
rozwiązania poprzez relację hip-noterapia jest rozwijane w kolejnych ośmiu
rozdziałach. Ten
Wprowadzenie
X
V
Pierwszy rozdział rozwija ogólne ramy dla zrozumienia ericksonowskiego

podejścia do hipnoterapii. Kontrastuje bardziej tradycyjne poglądy podejścia
autorytarystycznego (podkreślającego "moc" hipnotyzera) i ustandaryzowanego
podejścia (podkreślającego "podatność" podmiotu) z interakcyjnym spojrzeniem
podejścia ericksonowskiego (podkreślającym relację współpracy między
hipnotyzerem a podmiotem). Następnie rozdział identyfikuje inne kluczowe idee
leżące u podstaw hipnoterapii ericksonowskiej: (1) każda osoba jest wyjątkowa;
(2) hipnoza jest empirycznym procesem przekazywania idei; (3) każda osoba
posiada zasoby generatywne;
(4) trans wzmacnia zasoby; (5) trans jest naturalistyczny i biologicznie
niezbędny; (6) Podejścia ericksonowskie koncentrują się bardziej na
rozwiązaniach niż na problemach;
(7) wyjątkowość człowieka może być doceniana na wielu poziomach; oraz (8)
nieświadomi mogą działać generatywnie.
Rozdział 2 bada doświadczenie transu. Teorie i metafory używane do opisu
transu są najpierw omawiane, a następnie naturalistyczne spojrzenie na trans jako
wielokontekstowy i biologicznie niezbędny proces służący wielu funkcjom.
Następnie identyfikowane są fenomenologiczne cechy doświadczenia transu (np.
swobodna ekspresja, zmienność czasoprzestrzeni, logika transu). W niniejszym
rozdziale omówiono, w jaki sposób zjawiska symptomalne i zjawiska
hipnotyczne są tym samym fenem wyrażonym w różnych kontekstach, tak że
kontekst terapeutyczny może być wykorzystany do przekształcenia zobowiązań
w aktywa.
Rozdział 3 omawia ogólne podejście hipnoterapeuty Ericksona, rozwijając trzy
kluczowe idee w tym procesie. Po pierwsze, integralność jest istotnym
kontekstem dla skuteczności terapeutycznej. Po drugie, hipnoterapeuta może
rozwinąć "trans interpersonalny" z klientem jako środek do stymulowania
nieświadomej kreatywności i osiągania wyników terapeutycznych. Po trzecie,
zasada współpracy (czyli akceptacja i wykorzystanie rzeczywistości klienta) jest
podstawową podstawą wszystkich technik. W całym rozdziale podkreślono
potrzebę elastyczności i wrażliwości na toczące się procesy.
Rozdział 4 szczegółowo opisuje, w jaki sposób ta adaptacja do rzeczywistości
innej osoby może zostać osiągnięta na wielu poziomach. Zidentyfikowano
metody łączenia i kierowania zachowaniem osoby za pomocą kanałów
werbalnych i niewerbalnych, a następnie omówiono sposoby obserwowania i
wykorzystywania sygnałów mikrobehawioralnych ("minimalnych"). Następnie
badane jest zastosowanie zasad współpracy do makrozachowań (np. objawów,
stylu życia, umiejętności i aktywów). W całym tekście podkreśla się pojęcie
komunikacji hipnotycznej jako rozwijającej się w doświadczalnej pętli sprzężenia
zwrotnego.
Rozdział 5 skupia się na bardziej szczegółowym obszarze początkowej fazy
hipnoterapii. Faza ta obejmuje uzupełniające się procesy (1) zbierania informacji
o tym, w jaki sposób klient generuje i utrzymuje rzeczywistość oraz (2)
wprowadzania eksperymentalnego i naturalistycznego procesu transu
terapeutycznego. W ten sposób hipnoterapeuta stara się zidentyfikować
niezmienne wartości w świecie klienta (np. relacje społeczne, intencje, ustalone
wzorce zachowań, przekonania), a następnie wykorzystuje te wartości do
rozwijania procesów doświadczania w polu terapeutycznym.
Rozdział 6 szczegółowo opisuje sposoby wywoływania reakcji hipnotycznych.
Specyficzne techniki dostępu obejmują zadawanie pytań, przeplatanie sugestii,
zakładanie hipnotycznych
xvi Transy terapeutyczne
reakcje, mówienie ogólnie, opowiadanie historii, używanie wskazówek

asocjacyjnych, rozwijanie nowych więzi skojarzeń, nadawanie tempa i
prowadzenie dominującym modalnościom poznawczym oraz formułowanie i
ratyfikowanie reakcji hipnotycznych. Wszystkie te techniki wykorzystują
naturalistyczną komunikację w ramach wrażliwej interpersonalnej pętli
sprzężenia zwrotnego, aby zanurzyć osobę w rzeczywistości empirycznej
sprzyjającej zarówno rozwojowi transu, jak i zmianie terapeutycznej.
Rozdział 7 omawia, w jaki sposób reakcje klienta mogą zakłócać prosty rozwój
transu terapeutycznego i jak terapeuta może wykorzystać takie reakcje jako
podstawę technik hipnotycznego pomieszania. Te techniki "odramowywania",
zapoczątkowane przez Miltona Ericksona, polegają na dostosowaniu się do
wzorców klienta, a następnie przerwaniu lub przeciążeniu wzorców w celu
zainicjowania hipnotycznego odbioru. W całej dyskusji podkreślane jest
znaczenie czynników kontekstowych (relacje, komunikacja niewerbalna itp.).
Ostatni rozdział ma na celu pokazanie, w jaki sposób zasady i techniki
omawiane w różnych rozdziałach łączą się w różnych obszarach praktycznego
zastosowania. Najpierw badany jest szczegółowy zapis indukcji, a następnie
omawiane są zastosowania z dziećmi, psychotykami, sytuacjami awaryjnymi i
grupami. Na koniec oferowana jest seria pytań mających na celu określenie, gdzie
hipnoterapeuta może utknąć w relacjach z klientami.
W całej książce kładzie się nacisk na nieświadomą generatywność, zarówno u
terapeuty, jak i u klienta. Twierdzi się, że kreatywne rozwiązania dokuczliwych
problemów mogą pojawić się, gdy terapeuta i klient ufają swoim nieświadomym
procesom, aby współpracować we wspólnym przedsięwzięciu. Ponieważ
niektórzy błędnie zakładają, że pogląd ten opowiada się za bezmyślnym i
narcystycznym swobodnym stowarzyszeniem terapeuty, należy od razu wyjaśnić,
że nic nie może być dalsze od sedna sprawy. Podejście przedstawione na
kolejnych stronach wymaga od terapeuty pełnego zaangażowania w rzecz klienta,
obejmującego pełną obecność empiryczną, a także umiejętność łączenia i
różnicowania wzorców na wielu poziomach. Poświęcenie i rygor są potrzebne,
gdy terapeuta odkrywa, jak być "częścią i niezależnie" od rzeczywistości klienta
w tym procesie "kontrolowanej spontaniczności". Jak zobaczymy, terapeuci
muszą być w zgodzie i czerpać zarówno z własnych, jak i nieświadomych
możliwości swoich klientów, jeśli ten proces ma się powieść.
Na koniec należy podkreślić, że książka nie jest ani wyczerpująca, ani ostateczna.
Jest to jedno z możliwych podejść do terapii Ericksona; inne perspektywy zostały
nakreślone przez innych (zob. Zeig, 1985a, 1985b). Co więcej, tom ten jest pierwszym
z planowanej serii; Kolejne tomy opracują struktury hipnoterapii i modele
psychoterapii pomocne w stosowaniu zasad i procesów Ericksona w "zmienny"
sposób. Mając na uwadze te zastrzeżenia, zapraszam do zapoznania się z książką we
własnym tempie i stylu. Niezależnie od tego, czy uważasz różne techniki za istotne,
czy nie, mam nadzieję, że szczerze rozważysz zasadę współpracy jako podstawę
transformacyjnej zmiany, nie tylko w terapii, ale także w innych obszarach interakcji
międzyludzkich.
Zasada współpracy
Hipnoterapia ericksonowska
CHAPTER1
Ericksonowskie podejście do
hipnozy
Hipnoza sugeruje wiele rzeczy: moc, magiczne lekarstwa, tajemnicę,

utratę kontroli i tak dalej. Niestety, wiele z tych wszechobecnych pojęć
jest mylących. Rozdział ten odróżnia podejście ericksonowskie od
niektórych z tych popularnych nieporozumień. W pierwszej części
omówiono różne konceptualizacje relacji hipnotycznej: autorytarne
podejście kładące nacisk na hipnotyzera; ustandaryzowane podejście
kładące nacisk na temat; oraz podejście oparte na współpracy, kładące
nacisk na relację między hipnotyzerem a podmiotem. Druga sekcja
przedstawia osiem dalszych idei leżących u podstaw podejścia
ericksonowskiego:
(1) Każda osoba jest wyjątkowa; (2) hipnoza jest procesem
przekazywania idei; (3) każda osoba posiada zasoby generatywne; (4)
trans wzmacnia zasoby; (5) trans jest naturalistyczny; (6) zmiana
transformacyjna ma charakter korygujący kurs, a nie korygujący błędy;
(7) wyjątkowość człowieka może być doceniona na wielu poziomach; oraz
(8) nieświadomość może działać autonomicznie i generatywnie.
HIPNOTYCZNY ZWIĄZEK
Tradycyjnie hipnoza jest postrzegana jako interakcja społeczna między

dwoma osobami odgrywającymi role hipnotyzera i podmiotu. Ta
interakcja ma na celu wytworzenie w podmiocie szczególnego stanu
"transu". W tym stanie zachowanie i doświadczenie podmiotu są
przypuszczalnie inne niż to, które charakteryzuje jego zwykły stan
czuwania.
Chociaż większość praktyków hipnotycznych zgodziłaby się z tym
ogólnym opisem, ostro nie zgadzają się co do specyficznej natury relacji
hip-nota. Aby wyjaśnić niektóre z tych różnic, należy zastosować trzy
podejścia
3
4 Transy terapeutyczne
można wyróżnić: podejście autorytarne, podejście standardowe i podejście

oparte na współpracy.
Podejście autorytarne
Skrajna wersja tego podejścia obejmuje jakąś "potężną" jednostkę

(hipnotyzera) ze "specjalnymi" zdolnościami umysłowymi (np.
"hipnotyczne oko", "silna wola"), która powoduje, że inna osoba
(podmiot) wchodzi w względnie pasywny stan, w którym jest "podatna"
na "sugestie" hipnozysty. Sugestie te mogą "zmusić" badanych do
wykonywania różnych zachowań (od szczekania jak pies po rzucenie
nałogu palenia), których normalnie nie chcieliby lub nie byliby w stanie
zrobić. Pojęcia "umysłu nad materią", "utraty kontroli", "wszczepiania
sugestii" i "podatności" obfitują w ten punkt widzenia, a same w sobie są
częściowo "zaszczepione" przez książki, filmy i folklor. Koncepcje te są
często otwarcie wyznawane przez osoby świeckie, ale wielu terapeutów
stosujących hipnozę również wierzy w nie bezwarunkowo.
Autorytarne podejście jest szczególnie eksploatowane w sytuacji
hipnozy scenicznej. Tutaj podmiotami są zazwyczaj osoby, które
uczęszczają do klubu nocnego z grupą przyjaciół. Zazwyczaj zgłaszają się
na ochotnika, aby wspiąć się na scenę, gdzie hipnotyzer najpierw
przeprowadza krótką (5-10 minut) lawinę komunikatów indukcyjnych, a
następnie wydaje autorytatywne polecenia kierujące badanymi do
wykonywania niezwykłych i często zabawnych zachowań, takich jak
zgubienie buta, zachowywanie się jak zwierzę lub rozpoczęcie striptizu.
Po powrocie do stolików po hipnozy, badani są obsypywani
dobrodusznymi pochlebstwami radosnych i zaintrygowanych przyjaciół.
W tym sensie hipnoza sceniczna pełni tę samą funkcję, co butelka
alkoholu: osoby normalnie zahamowane mogą zachowywać się w sposób
"dziki i szalony", a następnie przypisywać odpowiedzialność za takie
zachowanie komuś (hipnotyzerowi) lub czemuś (stan transu) innemu niż
sobie.
To bezpośrednie i autorytarne podejście jest również stosowane przez
wielu hipnotyzerów klinicznych, choć w mniej spektakularny sposób.
Chociaż klinicyści działają w innym kontekście sytuacyjnym i mają różne
intencje (np. aby pomóc ludziom się zmienić), często pośrednio
wyobrażają sobie proces hipnotyczny jako taki, w którym przejmują
kontrolę nad procesami umysłowymi klientów (tj. hipnotyzują), a
następnie nakazują im zmianę niepożądanych zachowań (np. palenie,
przejadanie się).
Chociaż zwolennicy autorytarnego podejścia często mają dobre
intencje, promują wprowadzające w błąd idee dotyczące hipnozy. Na
przykład, nieświadomość jest ogólnie rozumiana jako coś, co nie jest
jednostką; jest uważana za jakiś "stan pusty" lub "płodny"
Ericksonowskie podejście do hipnozy 5
grunt", w którym sugestie mogą być "zapisane" lub "zasiane". Sugestie te
rzekomo wywierają potężną kontrolę nad zachowaniem badanych,
czasami zmuszając ich do działania w sposób niezgodny z ich świadomą
wolą lub normalnymi nawykami behawioralnymi. Być może najbardziej
niefortunną implikacją jest to, że hipnotyzer ma władzę nad podmiotem.
Jak zobaczymy w kolejnych rozdziałach, to wysoce błędne przekonanie
dotyczące utraty kontroli zdecydowanie zniechęca wiele osób do pełnego
uczestnictwa w procesie hipnozy.
Koncepcje autorytarne wywodzą się częściowo z pism takich postaci
historycznych, jak Mesmer, Bernheim, Charcot i Freud. Chociaż ci
mężczyźni twierdzili, że są to różne stanowiska teoretyczne (patrz
Ellenberger, 1970, dla szczegółowych porównań), wszyscy podkreślali
hipnozę w kategoriach asymetrycznego związku, w którym hipnotyzer
(zwykle charyzmatyczny mężczyzna) miał władzę nad ogólnie pasywnym
podmiotem (zwykle kobietą). Weźmy na przykład pod uwagę opis
Charcota, jednego z najwybitniejszych naukowców końca XIX wieku,
autorstwa Ellenbergera (1970):
W oczach opinii publicznej Charcot był człowiekiem, który badał
otchłanie ludzkiego umysłu, stąd jego przydomek "Napoleon
neuroz". Utożsamiano go z odkryciem hiz-terii, hipnozy, podwójnej
osobowości, katalepsji i somnambulizmu. Mówiono dziwne rzeczy
o tym, że trzymał w ręku rozhisteryzowane młode kobiety
Salpetriere i o tym, co się tam działo. Jules Clareties relacjonuje, że
podczas balu pacjentek w Salpetriere, nieumyślnie zabrzmiał gong,
po czym wiele histerycznych kobiet natychmiast wpadło w
katalepsję i zachowało plastikowe pozy, w których się znalazły, gdy
zabrzmiał gong. (str. 95)
Skupiając się na sile hipnotyzera, autorytarne podejście nie bierze pod

uwagę wyjątkowości każdego podmiotu pod względem jego nauki,
przekonań, możliwości i tak dalej, ani nie uznaje zdolności klienta do
wyboru, w jaki sposób (lub czy) uczestniczyć w wydarzeniach
hipnotycznych. Tak więc, jak zobaczymy, podejście to ma ograniczoną
wartość dla rozwoju trwałych zmian terapeutycznych.
Ograniczające koncepcje autorytarnego podejścia utrzymywały się tak
długo, częściowo dlatego, że kategoryczne odrzucenie hipnozy przez
Freuda na przełomie XIX i XX wieku prawie wyeliminowało poważne
naukowe badania tego tematu na wiele lat. Jak skomentowali Cheek i
LeCron (1968):
W latach dziewięćdziesiątych XIX wieku, kiedy Freud po raz
pierwszy zaczął praktykować, pracował z lekarzem ogólnym o
nazwisku Breuer, jednym z najlepszych hipnotyzerów medycznych
tamtych czasów. Freud niewiele wiedział o hipnozie, był biedny
operatora i miał błędne przekonanie, że głęboki trans jest konieczny

dla dobrych wyników. Tylko około jeden na dziesięciu jego
pacjentów wchodził w głęboki trans i Freud uważał to za frustrujące.
Breuer osiągał znacznie lepsze wyniki. Istniała między nimi wielka
rywalizacja i Freud nie mógł tolerować tej sytuacji. Szukał więc
innych metod, porzucił hipnozę i rozwinął swobodne skojarzenia i
interpretację snów.
Chociaż wkład Freuda w naszą wiedzę o umyśle i psychoterapii
jest ogromny, jego porzucenie hipnozy było szkodliwe, ponieważ
zablokował hipnoterapię na prawie pięćdziesiąt lat. Dzisiaj wielu
psychologów i analityków ma minimalne zainteresowanie hipnozą.
Nic o nim nie wiedzą i uważają, że jest bezwartościowy, ponieważ
Freud najpierw go używał, a potem z niego zrezygnował. Wielu z
nich mocno wierzy, że hipnoterapia jest tylko kwestią sugerowania
objawów odejścia, tak jak to robił Bernheim. Stąd często twierdzi
się, że hipnoterapia ma tylko tymczasowe rezultaty, chociaż
Bernheim i inni ówcześni lekarze z pewnością udowodnili, że ta idea
jest fałszywa. (str. 18)
Na szczęście ten model hipnozy w kategoriach autorytarnych i

bezpośrednich sugestii jest powoli odrzucany. Wynika to w dużej mierze
z tego, co można nazwać podejściem standardowym.
Podejście standaryzowane
Podejście to jest szczególnie dominujące wśród eksperymentalnych

psychologów. Zamiast skupiać się na sile hipnotyzera, pogląd ten kładzie
nacisk na podmiot jako główną jednostkę badań, ogólnie zakładając, że
reakcja hipnozy jest jakąś trwałą cechą w badanym. W związku z tym
hipnotyzer może zastosować ustandaryzowany zestaw komunikatów,
które pozostają niezmienione u różnych podmiotów. Innymi słowy,
podmiot jest albo zahipnotyzowany, albo nie; Zachowanie hipnotyzera tak
naprawdę nie ma większego znaczenia.
Najbardziej wpływowymi orędownikami standaryzowanego podejścia
byli akademicy dążący do legitymizacji hipnozy poprzez poddanie jej
rygorystycznym testom psychologii eksperymentalnej (np. Hilgard, 1965;
Hull, 1933). Ich wysiłki są z pewnością godne pochwały, ponieważ
uwolnili hipnozę od jej roli "metafory Mesmera" (tj. autorytarnych
koncepcji), przywracając w ten sposób jej szacunek w społeczności
naukowej. Jednakże, ściśle trzymając się milczącego założenia w
psychologii eksperymentalnej, że podstawową jednostką badania jest
jednostka, podejście to zminimalizowało względne znaczenie zmiennych
konteksalnych (np. relacji hipnotyzer-podmiot). Od czasu
Nomenon zainteresowania był zachowaniem badanego, podjęto wysiłki,
aby eksperymentalnie kontrolować wszystkie inne czynniki. Na przykład,
wiele pracy poświęcono na opracowanie znormalizowanych procedur
indukcyjnych, które można było odtwarzać na płytach lub taśmach,
całkowicie eliminując w ten sposób potrzebę operatora (który mógłby
zniekształcić testy eksperymentalne). Oczywiście to samo w sobie nie
budzi zastrzeżeń; W rzeczywistości, gdyby dzięki takiemu zabiegowi
większość badanych mogła doświadczyć stanu transu, byłoby to godne
pochwały.
Wkrótce jednak okazało się, że tylko część badanych reaguje
hipnotycznie na standaryzowane indukcje. W szczególności około 15%
jest wysoce podatnych, 65% jest umiarkowanie podatnych, a 20% w ogóle
nie jest podatnych (patrz Hilgard, 1965). Te indywidualne różnice, w
połączeniu z odkryciem, że reakcja danego podmiotu na standaryzowany
test pozostaje ogólnie stabilna w czasie (zob. np. Hilgard, 1965), skłoniły
wielu eksperymentatorów (Hilgard, 1965; Shor, Orne, & O'Connell,
1966), aby uznać hipnozę za stabilną cechę. Niektórzy ludzie tak mają;
niektórzy nie. Jak zauważył Hilgard (1965):
Ilekroć ludzka zdolność jest poddawana pomiarom, pojawia się
pytanie, jak stabilna jest ta zdolność, jak trwała jest w czasie.
Historyczne badania nad stałością IQ są skierowane do tego
problemu i mamy do czynienia z tego samego rodzaju problemem
dotyczącym stabilności zdolności do wejścia w hipnozę. Dowody . . .
pokazuje, że w standardowych warunkach [kursywa dodana]
podatność na hipnozę jest cechą całkiem niezawodną. (str. 69)
W tym sensie standardowe podejście przypisuje badanemu zarówno

sukces, jak i porażkę w hipnotycznym spotkaniu. Hipnotyzer nie jest aż
tak ważny.
Z takim podejściem wiąże się kilka poważnych problemów. Po
pierwsze, zakłada się, że standaryzowana indukcja, która zasadniczo
instruuje osobę, aby się zrelaksowała i wyobrażała sobie różne rzeczy, jest
prawidłowym sposobem oceny ogólnej zdolności hipnotycznej jednostki.
To tak, jakby oceniać umiejętności taneczne pod kątem zdolności do
wykonywania fokstrota. Chodzi o to, że niektórzy ludzie potrafią
dyskotekę, ale nie walca; Inni mogą tańczyć do kwadratu, ale nie boogie i
tak dalej. Niektórzy badani mogą łatwo dostosować swoje doświadczenie
do instrukcji relaksacyjnych; Inni, szczególnie ci, którzy mają dużo
wewnętrznego dialogu, będą reagować tylko na inne komunikaty
indukcyjne. Jak szczegółowo zbadamy, istnieje wiele sposobów
wchodzenia w trans; Zadaniem terapeuty jest znalezienie tej indukcji
najbardziej odpowiedniej dla danego klienta.
Drugim problemem związanym ze standardowym podejściem jest to,
że definiuje ono zdolność hipnotyczną w kategoriach reakcji
behawioralnych na sugestie testowe.
Tak więc osoby, które nie mogą, powiedzmy, doświadczać swoich rąk
jako ogromnie ciężkich, prawdopodobnie nie są wielkimi obiektami
transu. Podczas gdy używanie zachowań zewnętrznych do oceny stanu
wewnętrznego jest zrozumiałe, zwłaszcza w domenie eksperymentalnej,
rzuca cień na główny punkt: trans jest przede wszystkim doświadczeniem,
takim jak miłość lub gniew, które będą różne dla różnych osób. Nie można
by dojść do wniosku, że ktoś nie jest zły, ponieważ kogoś nie uderzył, lub
że ktoś nie może być zakochany, ponieważ nie pocałował
eksperymentatora. Podobnie, niektóre zahipnotyzowane osoby nie chcą
lub nie są w stanie spełnić wszystkich wymagań dotyczących zachowania
w teście eksperymentalnym; inni wyjdą z transu, aby to zrobić (patrz
Erickson, 1967). Stwierdzenie, że osoby te nie są w stanie doświadczać
transu, jest w tym przypadku nieuzasadnionym wnioskiem.
Trzeci problem polega na tym, że standaryzowane podejście nie
uwzględnia w poważny sposób stwierdzenia, że na wyniki podatności
mogą znacząco wpływać różne czynniki, w tym alternatywne strategie
indukcji (Kubie i Margolin, 1944), leki (Sjoberg i Hollister, 1965),
postawy (Kroger, 1963), oczekiwania (Barber, 1969, 1972; Wolberg,
1948), otoczenie środowiskowe (Kramer, 1969; Tart, 1964), pociąg
specjalny (Blum, 1961; Sachs, 1971) i modelingu (Zimbardo, Rapaport, &
Baron, 1969). Teoretycy wierzący, że zdolność hipnotyczna jest cechą
stabilną, wyjaśniali te powtarzające się demonstracje zwiększonej
wrażliwości hipnotycznej (patrz Diamond, 1974, dla obszernego
przeglądu) jako spowodowane poprawą postawy (Hilgard, 1965);
Oznacza to, że gotowość badanych do uczestnictwa wzrastała z czasem.
Ale zamiast odrzucić swoje teorie w obliczu takich dowodów, teoretycy
wysunęli takie pojęcia, jak plateau hipnoza (Shor, Orne i O'Connell,
1966), które zakładają, że każda osoba ma górną granicę swoich zdolności
hipnotycznych. Osoba może wykonywać poniżej tego limitu (co często się
zdarza, zwłaszcza w pierwszych kilku sesjach), ale nie może go
przekroczyć.
Te ograniczenia w ramach standardowego podejścia zniechęcają
hipnotyzerów do elastyczności i przystosowywania się do badanych (por.
Dorcus, 1963). Przekonują również niektóre osoby, że nigdy nie będą w
stanie doświadczyć transu. Na przykład, dyskutując o hipnozie zarówno z
przyjaciółmi, jak i klientami, spotkałem się z rozczarowaniem wielu ludzi,
którzy twierdzili, że nie są "dobrymi" obiektami hipnozy. Większość z
tych osób rozwinęła takie przekonanie po tym, jak zostali poinformowani
przez eksperymentatora lub klinicystę, że ich niezdolność do
przestrzegania standardowej indukcji oznacza, że nigdy nie mogą
doświadczyć transu. Moje własne doświadczenie, jak również
doświadczenie moich kolegów, mocno sugeruje, że to nieprawda:
większość z tych "opornych" lub "niewrażliwych" osób może
doświadczyć transu dzięki specjalistycznemu treningowi.
Nie oznacza to, że wszystkie osoby są w równym stopniu
zahipnotyzowane. Niektóre osoby mogą szybko i głęboko reagować na
bezpośrednie sugestie hipnotyczne; Inni na zawsze pozostaną
doświadczalnie niewrażliwi na takie techniki. Doświadczenie pokazuje, że
w tej kwestii nie ma zbyt wielu rozbieżności. Kwestią sporną jest to, czy
osoby hipnotycznie niereagujące na bezpośrednie sugestie udzielane w
standardowych warunkach mogą reagować na bardziej elastyczne techniki
hipnotyczne oferowane w kontekstach o intensywnym charakterze
interpersonalnym (np. terapia). Standardowe podejście odpowiada
negatywnie na tę kwestię, podczas gdy obecny pogląd zakłada, że każda
osoba posiada zdolność do empirycznego zanurzenia się w hipnotycznym
związku. Poszczególne osoby różnią się ogromnie pod względem wielu
parametrów, takich jak czas potrzebny na rozwinięcie transu, zachowania
przejawiane w transie i potrzeby interpersonalne podczas transu. Tak więc
zadaniem terapeuty jest zidentyfikowanie i stworzenie tych warunków
sprzyjających rozwojowi hipnotycznemu. Krótko mówiąc, jak to zrobić,
jest głównym tematem tej książki.
Zanim zakończymy nasze krótkie omówienie standardowego
podejścia, należy uczciwie zauważyć, że jest ono przydatne pod pewnymi
względami. Ustandaryzowane instrukcje są często konieczne w kontekście
eksperymentalnym, gdzie potrzeba ścisłej kontroli jest najważniejsza.
Ponadto standaryzowane testy mogą identyfikować osoby, które mogą
doświadczać transu bez żadnych problemów (tj. osoby osiągające wysokie
wyniki w teście). Mogą również wskazywać, które zjawiska transowe (np.
sny hipnotyczne, regresja wieku) klient może łatwo rozwinąć. Jest to
cenna informacja dla badaczy stosujących hipnozę, ponieważ pozwala im
wybrać tematy odpowiednie do ich celów. Może również pomóc
klinicyście ocenić, ile uwagi należy poświęcić zindywidualizowanym
indukcjom dla danego klienta; ponadto sugeruje strategie
hipnoterapeutyczne (np. sny hipnotyczne) odpowiednie dla konkretnego
klienta (zob. np. Spiegel & Spiegel, 1978). Chodzi o to, że standaryzowane
testy mogą zapewnić wgląd w to, co dana osoba może zrobić z łatwością,
ale nie ujawniają, czego dana osoba jest wewnętrznie niezdolna zrobić.
Innymi słowy, wysoki wynik w teście podatności na ogół oznacza, że
badany będzie reagował na prawie wszystkie instrukcje hipnotyczne;
Niski wynik sugeruje, że potrzebna jest inna strategia hipnotyzera lub
więcej treningu.
Podejście oparte na współpracy
Wielu współczesnych hipnoterapeutów uważa, że reakcja hipnoza

odzwierciedla interakcję między motywacjami i zainteresowaniami
klienta, elastycznością i wrażliwością terapeuty oraz stopniem relacji
między terapeutą a klientem.
Głównym twórcą tego klinicznego podejścia do hipnozy był dr Milton

H. Erickson. Poświęcając prawie 60 lat badań psychiatrycznych
innowacyjnym i terapeutycznym zastosowaniom hipnozy, Erickson
rozwinął podejście do psychoterapii, które było naprawdę wyjątkowe.
Podejście Ericksona opierało się przede wszystkim na współpracy:
. . . Hipnoza powinna być przede wszystkim wynikiem sytuacji, w
której relacje interpersonalne i intrapersonalne są rozwijane
konstruktywnie, aby służyć celom zarówno hipnotyzera, jak i
podwykonawcy. Nie da się tego osiągnąć poprzez stosowanie
sztywnych procedur i ustalonych metod ani poprzez dążenie do
osiągnięcia jednego konkretnego celu. Złożoność ludzkiego
zachowania i leżących u jego podstaw motywacji sprawia, że
konieczne jest uświadomienie sobie wielości czynników istniejących
w każdej sytuacji, powstającej pomiędzy dwiema osobowościami
zaangażowanymi we wspólną działalność. (1952; w: Rossi, 1980a,
s. 166–167)
Tak więc podejście kooperatywne kładzie nacisk na przenikającą się triadę

jednostek zaangażowanych w wymianę hipnotyczną. Jak ilustruje to
rysunek 1.1, hipnotyzer, podmiot i relacja hipnotyzer/podmiot są
uznawane za autonomiczne systemy współpracujące we "wspólnej
jedności". Podejście to podkreśla, że trans zawsze pojawia się w
kontekście związku, w którym ani hipnotyzer, ani podmiot nie mogą być
uważani za niezależnych od siebie.
Hipnotyzer + Temat Hipnotyzer Temat
Hipnotyzer/Tester
Rysunek 1.1. Hipnotyczny związek kooperacyjny

W tym kontekście współpracy hipnotyzer i podmiot przyjmują różne

role:
Bez względu na to, jaką rolę odgrywa hipnotyzer, rola podmiotu
wiąże się z większą ilością aktywnego funkcjonowania –
funkcjonowania, które wywodzi się ze zdolności, uczenia się i
empirycznej historii całej osobowości. Hipnotyzer może jedynie
prowadzić, kierować, nadzorować i zapewniać podmiotowi
możliwość wykonania produktywnej pracy. Aby to osiągnąć, musi
zrozumieć sytuację i jej potrzeby, w pełni chronić podmiot i być w
stanie rozpoznać wykonaną pracę. Musi akceptować i
wykorzystywać zachowania, które się rozwijają, i być w stanie
stworzyć możliwości i sytuacje sprzyjające odpowiedniemu
funkcjonowaniu podmiotu. (Erickson, 1952; w: Rossi, 1980a, s. 167)
W ten sposób terapeuta Ericksona współpracuje zgodnie z zasadą
wykorzystania, w której wzorce wyrażania siebie klienta są uznawane za
podstawę rozwoju transu terapeutycznego. Wymaga to adaptacyjnych, a
nie standardowych instrukcji, ponieważ hipnotyzator podąża, a następnie
kieruje bieżącym zachowaniem podmiotu. W ten sposób droga do transu
jest zawsze wyjątkowa, oparta na unikalnej ekspresji zarówno
hipnotyzera, jak i klienta. Innymi słowy, trans rozwija się z empirycznego,
interpersonalnego spotkania, w którym terapeuta dostosowuje się do
klienta, umożliwiając w ten sposób obu stronom coraz większą otwartość
na siebie nawzajem. Metody realizacji tego procesu zostały szczegółowo
omówione w kolejnych rozdziałach. Na razie ważne jest to, że podejście
ericksonowskie opiera się na współpracy, wykorzystaniu i elastyczności.
Podsumowanie różnic
Do tej pory widzieliśmy, jak związek hipnotyczny jest

konceptualizowany na różne sposoby: podejście autorytarne zakłada, że
władza hipnotyzatora ma ogromne znaczenie; Standardowe podejście
koncentruje się na podatności podmiotu; Podejście oparte na współpracy
kładzie nacisk na interakcję między hipnotyzerem a podmiotem. Te i inne
różnice zrodziły pozornie niekończące się spory, zwłaszcza między
eksperymentatorami a klinicystami. Na przykład, eksperymentatorzy mają
tendencję do oskarżania klinicystów o odmowę uznania "faktu
naukowego", twierdzenie, które wielu klinicystów obala, argumentując, że
wyniki laboratoryjne nie mają wartości ekologicznej. Chociaż wielu
inves-tigatorów nie jest zakorzenionych w tym wzajemnym antagonizmie
(zob. np. Perry,
Gelfand i Marcovitch, 1979), istniejąca polaryzacja jest niefortunna,

ponieważ zaprzecza wkładowi każdej ze stron.
Skąd te różnice? Jak pokazano w tabeli 1.1, można je częściowo
przypisać różnym kontekstom sytuacyjnym i interesom każdego
podejścia.
Zwolennicy autorytarnego podejścia znajdują się zazwyczaj w
sytuacjach, w których muszą wykazać się charyzmatyczną i silną postawą.
Badacz laboratoryjny jest przeszkolony i oddany beznamiętnej obserwacji
danego zjawiska. Współczesny klinicysta robi wszystko, co w jego mocy,
aby pomóc klientom i musi stale kwestionować naturę relacji
terapeutycznej. W związku z tym artysta estradowy lub charyzmatyczny
showman, eksperymentator i klinicysta będą z konieczności stosować
różne ramy obserwacyjne, intencje i strategie komunikacyjne.
Tabela 1.1
Aspekty związku hipnotycznego
Ogólny rodzaj podejścia
Autorytarnych Standardowych Współpraca

Klub nocny;
Sytuacyjnej klinika Eksperymentalny Praktyka kliniczna
Kontekst laboratorium
Imponować,
Zdeterminowan wprowadzać w Specyficzne dla
y błąd, badania Stwarzaj możliwości
i zabawiać Zjawisk dla transformacyjnych
audiencja zmieniać
Punkt Hipnotyzer Temat Współpraca
Rodzaje Bezpośredni i Standardowych Niezwykle elastyczny,
Dostosowanie do
Komunikacja arogancki i zmienianie się klienta
przez
Hipnotyzer Polecenia sugestie (zwykle deseń
pobłażliwy)
Wykonuj Postępuj zgodnie z
Ogólne zadanie dziwaczne eksperymentem Rozwijaj intymne
Doświadczenie
Temat i niezwykłe Instrukcje intrapersonalne
w ramach bezpiecznych
Zachowania relacji interpersonalnych
kontekst
Długość Krótki Krótki Różnie, ale zwykle dłużej
Indukcja (30–60 minut)
Interpretacja Temat jest Temat jest Terapeuta musi
"Niehipnotyczny dostosować się do
" "odporny" "niepodatny" na potrzeb klienta
Odpowiedź hipnoza Poszczególne wzory
Zachowanie Wewnętrzne
Główne dane Podmiot podmiotu doświadczenia klienta
Odsetki zachowanie i późniejsze zachowania
Zmiany
Inaczej też będą interpretować swoje dane. Rozważmy na przykład
powszechną sytuację, w której podmiot nie wchodzi w trans. Autor-
itarystyczny operator ma tendencję do postrzegania tego jako "oporu";
eksperymentator dochodzi do wniosku, że badany jest "niepodatny" na
hipnozę; Terapeuta współpracujący dostrzega potrzebę zastosowania
bardziej odpowiedniej strategii komunikacyjnej. Rozumiejąc, w jaki
sposób tak fundamentalne różnice wynikają z różnych kontekstów
sytuacyjnych, można zacząć dostrzegać potencjalną komplementarność
podejść.
Oczywiście, prawdopodobnie pozostaną pewne nieredukowalne
różnice, być może najważniejszą z nich jest pytanie, czy wszystkie
jednostki są hipnotyczne. Wielu klinicystów odpowiada twierdząco,
większość eksperymentatorów przecząco. Jednak nawet ta pozornie
niedający się pogodzić różnica zdań może wynikać z różnic
semantycznych lub proceduralnych. Jak wskazują Perry, Gelfand i
Marcovitch (1979), trans jest często definiowany przez klinicystów w
kategoriach subiektywnego zaangażowania badanego, podczas gdy
eksperymentatorzy oceniają go w kategoriach liczby przekazanych
elementów behawioralnych; Ponadto procedury eksperymentalne
przewidują niezmienny zestaw elementów, podczas gdy praktyka
kliniczna wymaga, aby hipnotyzer stosował te techniki, które będą
najbardziej skuteczne dla danego klienta. Tak więc przeciwnicy mogą
mówić o dwóch różnych zjawiskach i argumentować na podstawie
różnych zestawów danych (por. Erickson, 1967; Perry i Laurence, 1980;
Perry & Walsh, 1978; Weitzenhoffer, 1980). Ustanawiając wspólną
podstawę do dyskusji, można w jakiś sposób zintegrować stanowiska.
DALSZE KONCEPCJE LEŻĄCE U PODSTAW

PODEJŚCIE ERICKSONOWSKIE
Do tej pory widzieliśmy, że podejście ericksonowskie kładzie nacisk na

relację międzyludzką charakteryzującą się zasadą współpracy. W tej
sekcji określono dalsze założenia kluczowe dla tego podejścia. Każde z
tych rozróżnień zostało tutaj tylko pokrótce omówione, a następnie
rozwinięte w kolejnych rozdziałach.
1. Każda osoba jest wyjątkowa. Jedną z cech, które wywarły na mnie
największe wrażenie w Miltonie Ericksonie, była jego gotowość i
zdolność do urzeczywistnienia swojego fundamentalnego przekonania, że
każda osoba jest wyjątkowa. Wydaje się, że to centralne przekonanie
wynikało po części z wyjątkowości samego Ericksona. Był m.in.
daltonistą, głuchym, dwukrotnie sparaliżowanym polio i dyslektykiem.
Nauczył się doceniać te i inne wyróżnienia jako szczególne cechy, które
pozwoliły mu uczyć się i cieszyć życiem. Ten
Ta sama orientacja została następnie zastosowana do pomagania

pacjentom w wykorzystywaniu ich własnych okoliczności jako podstawy
do samorozwoju.
Odnosząc to przekonanie do pracy z hipnotyką, Erickson (1952)
skomentował:
Podstawowym problemem w całej pracy hipnotycznej jest

indukcja stanów transu satysfakcyjnego. Zapewnienie
porównywalnych stopni hipnozy u różnych osób i podobnych
stanów transu u tego samego podmiotu w różnym czasie często
stanowi poważny problem.
Przyczyna tych trudności wynika z faktu, że hipnoza zależy od
relacji między- i intrapersonalnych. Takie związki są niestałe i
zmieniają się zgodnie z reakcjami osobowości na każdy rozwój
hipnozy. Dodatkowo, każda indywidualna osobowość jest
wyjątkowa i jej wzorzec spontanicznego i responsywnego
zachowania z konieczności będzie się różnił w zależności od czasu,
sytuacji, celów, którym służy i zaangażowanych osobowości.
Statystycznie rzecz biorąc, pewne średnie można uzyskać dla
zachowania hipnotycznego, ale takie średnie nie reprezentują
wyników żadnego z badanych. W związku z tym nie można ich
używać do oceny ani indywidualnych występów, ani konkretnych
zjawisk hipnotycznych. (w: Rossi, 1980a, s. 139)
Erickson wielokrotnie podkreślał, że komunikacja terapeutyczna nie

powinna opierać się ani na teoretycznych uogólnieniach, ani na
statystycznych prawdopodobieństwach, ale na rzeczywistych wzorcach
wyróżniających obecne wyrażanie siebie przez klienta (np. przekonania,
zachowanie, motywacje, objawy). Jest to prawdziwie radykalna
propozycja, ponieważ wymaga od terapeutów, aby rozpoczynali każdą
terapię w stanie empirycznej ignorancji. Zakłada ona, że wypowiedzi
klientów są zindywidualizowanymi modelami "rzeczywistości", a terapia
opiera się na akceptacji i wykorzystaniu tych modeli. Aby to zrobić,
terapeuci muszą rozwinąć receptywny stan doświadczalnego
przeformułowania, w którym odkładają na bok swoje modele i stają się
"uczniami", aby nauczyć się nowej "rzeczywistości" (tj. rzeczywistości)
klienta.
2. Hipnoza to empiryczny proces przekazywania pomysłów. Idea jest

rozróżnieniem, "różnicą, która robi różnicę" (Bateson, 1979), korelacją,
odrobiną informacji. Idea jest formą zamknięcia, aktem generowania granic,
sposobem różnicowania postaci w polu (por. Brown, 1979). Kładąc nacisk na
hipnozę jako komunikację idei, Hartland
(1971) skomentował:
Wywoływanie stanów i zjawisk hipnotycznych jest przede
wszystkim kwestią przekazywania idei i wywoływania pociągów
myśli i skojarzeń w podmiocie, które ostatecznie prowadzą do
reakcji behawioralnych. Nawet jeśli hipnotyzer robi coś z
podmiotem lub mówi mu, co ma robić i jak to robić, trans, który
powstaje, jest nadal wynikiem idei, skojarzeń, procesów
umysłowych i rozumienia, które już istnieją w umyśle podmiotu, a
w konsekwencji są jedynie wzbudzone w samym podmiocie. Zbyt
wielu terapeutów zajmujących się hipnozą postrzega swoje własne
działania, swoje intencje i pragnienia jako siły skuteczne i
bezkrytycznie wierzy, że to ich własne wypowiedzi do podmiotu
wywołują lub inicjują określone reakcje. Nie zdają sobie sprawy z
tego, że to, co mówią lub robią, służy jedynie jako środek do
stymulowania lub wzbudzania w ich badanych przeszłych nauk i
rozumienia, z których część została świadomie, a część
nieświadomie. Należy dołożyć wszelkich starań, aby skierować
uwagę badanego na procesy zachodzące w nim samym, na jego
własne odczucia cielesne, wspomnienia, emocje, myśli, uczucia,
idee, przeszłe nauki i przeszłe doświadczenia. Dobra technika
hipnotyczna zorganizowana w ten sposób może być niezwykle
skuteczna nawet w pozornie niesprzyjających okolicznościach. (str.
375)
W ten sposób skuteczne hipnotyczne sugestie lub idee aktywują idee
lub rozróżnienia już zawarte w polu samoidentyfikacji danej osoby.
Aby docenić ten pogląd, ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że idee
mogą być zawarte w wielu formach lub modalnościach: rozróżnienie może
być wyrażone jako doznanie, obraz, percepcja, przekonanie, ekspresja
motoryczna lub poznanie. Tak więc człowiek jest zawsze pochłonięty
różnymi ideami: zadaniem terapeuty Ericksona jest zidentyfikowanie i
wykorzystanie tych absorbujących idei jako podstawy rozwoju
hipnotycznego. Na przykład klient szukał ulgi w "lęku". Badania
wykazały, że ten kompleks objawów zawierał, między innymi, proste
rozróżnienie czucia w klatce piersiowej. Część komunikatów
hipnotycznych rozwinęła w ten sposób tę prostą ideę:
Teraz, Bob, masz zdolność rozwijania pochłonięcia w wielu różnych
rzeczach... Wszyscy to robimy... i masz zdolność doświadczania
doznań na wiele różnych sposobów i w wielu różnych obszarach.
teraz nie będę jeszcze wspominał o różnicach w odczuciach w
dłoniach lub stopach , ponieważ najwyraźniej wybrałeś klatkę
piersiową jako miejsce skupienia uwagi
1Kursywa jest używana we wszystkich przykładach i transkrypcjach w książce, aby wskazać słowa
i
frazy wygłaszane w innym (zwykle łagodniejszym i bardziej intensywnym) stylu
niewerbalnym. Wartość tych "osadzonych sugestii" została omówiona w rozdziale 5.
doświadczalnie ... i dałeś do zrozumienia, że czujesz tak wiele czucia

w swojej piersi... a jednak chciałbym rzucić ci wyzwanie, twierdząc,
że nie poświęciłeś wystarczająco dużo uwagi wszystkim różnym
doznaniom, które możesz zacząć rozwijać w swojej klatce
piersiowej... tak jak robisz wdech i wydech... do środka i na
zewnątrz . . . A kiedy patrzysz na mnie tutaj...
Zgadza się... A kiedy słuchasz mojego głosu i czujesz to uczucie w
swojej klatce piersiowej... Zastanawiam się, jak i gdzie czujesz, że
zaczyna się to odczuwanie i gdzie i jak czujesz, że się rozprasza...
niezależnie od tego, czy zatrzymuje się nad pępkiem, czy poniżej
szyi... jak może się to zmienić, gdy zostaniesz głęboko pochłonięty
własną zdolnością do pozwalania swojej podświadomości na
rozwijanie odpowiednich wrażeń w klatce piersiowej, gdy zajdzie
taka potrzeba, i do reagowania w bezpieczny i wygodny sposób.
W ten sposób idea (odczucie w klatce piersiowej) wyróżniająca osobę
jako jednostkę została wykorzystana do wchłonięcia uwagi i rozwinięcia
transu. Przytoczymy jeszcze wiele innych przykładów tego rodzaju.
W ukierunkowaniu na hipnozę jako komunikację idei, celem jest
empiryczne uczestnictwo, a nie pojęciowe zrozumienie. Jak zobaczymy,
niewerbalna prezentacja idei stanowi sporą część techniki hipnotycznej.
Terapeuta pracuje nad tym, aby wchłonąć klienta doświadczalnie, a
następnie hipnotycznie przekierować uwagę, aby osiągnąć cele
terapeutyczne.
3. Każda osoba ma zasoby generatywne. Ericksonowski praktykant

zakłada, że jednostki mają znacznie więcej zdolności i zasobów, niż są
świadomi. W rzeczywistości człowiek ma zasoby wystarczające do
wygenerowania szczęśliwego i satysfakcjonującego życia. Niestety, wiele
z tych zasobów jest oderwanych od bieżącego doświadczenia klienta. Na
przykład każdy ma zdolność do bycia łagodnym wobec innej osoby, a
mimo to wielu ludzi zaprzecza sobie w ten sposób. A nawet jeśli takie
zasoby są dostępne, często są one ograniczane w niepotrzebnie
ograniczający sposób. W ten sposób jeden z klientów założył, że może być
delikatny tylko w stosunku do swojego małego chłopca; Inna uważała, że
jeśli jest dla kogoś delikatna, będzie musiała zawrzeć z tą osobą jakieś
długoterminowe zobowiązanie. Oba modele rzeczywistości nie pozwalały
na spontaniczne i stosowne przejawy łagodności.
Opierając się na tych obserwacjach, terapeuta ericksonowski zazwyczaj
nie próbuje niczego dodać klientowi. Zamiast tego pomaga klientom w
nauce korzystania z umiejętności i zasobów, które już posiadają. Zakłada
się, że zasoby te zostaną zaktualizowane poprzez empiryczne eksploracje
klienta, a nie pojęciowe rozumienie terapeuty (lub klienta). Jak
zobaczymy, jest to prawdą zarówno w przypadku indukcji hipnotycznej,
jak i
gdzie trans rozwija się na podstawie naturalistycznych doświadczeń

klienta i ogólnie terapii, gdzie strategie transformacyjne są
zaprojektowane tak, aby wydobyć i/lub zreorganizować odpowiednie
zasoby klienta.
4. Trans wzmacnia zasoby. Główną korzyścią terapeutyczną transu
jest to, że może on wyprowadzić osobę ze sztywnych zestawów, a tym
samym umożliwić restrukturyzację i reorganizację systemów jaźni.
Założenie jest takie, że świadome, zorientowane na cel działanie
zazwyczaj wiąże się z przyjęciem jakiegoś mentalnego zestawu lub ramy,
która zawęża lub skupia uwagę na bodźcach istotnych dla ramy.
Demonstracje tego tendencyjnego przetwarzania obfitują w literaturę
eksperymentalną. Na przykład Gordon Bower i ja przeprowadziliśmy
serię badań (Bower, Gilligan, & Monteiro, 1981; Gilligan, 1982; Gilligan
i Bower, 1984), w którym zahipnotyzowani badani byli szkoleni w
rozwijaniu określonych nastrojów emocjonalnych (szczęście, smutek,
złość), a następnie testowani w różnych zadaniach poznawczych
związanych z pamięcią, percepcją, interpretacją historii, przewidywaniem,
subiektywnymi ocenami i tak dalej. Ogólnym odkryciem w licznych
eksperymentach było to, że nastrój odchylał poznanie w kierunku afektu;
Na przykład szczęśliwi badani pamiętali szczęśliwe wspomnienia,
podczas gdy smutni badani przywoływali smutne. To odkrycie, że ramy
(np. afektywne, poznawcze, posturalne) ostro ograniczają przetwarzanie
informacji, zostało wielokrotnie wykazane (np. Higgins, Her-man i Zanna,
1981).
Tego rodzaju uprzedzenia są istotne klinicznie, ponieważ można
zaobserwować, że osoby z problemami są utrwalone w pewnych
niezmiennych strukturach przetwarzania. Oznacza to, że ich świadome
procesy stają się samoistne w niekończącym się zapętleniu, odcinając się
w ten sposób od nieświadomych zasobów. Jak zbadamy w rozdziale
piątym, ta dysocjacja zostanie zademonstrowana przez zachowania
refetywne w wielu kanałach – np. postawa, wyjście werbalne, akty
behawioralne, obrazy, wspomnienia, do których dostęp uzyskuje się,
sposoby myślenia. Taka fiksacja uniemożliwi elastyczne dostosowanie się
do zmieniających się potrzeb, zmieniających się sytuacji, zmieniających
się relacji; Zamiast tego zapewni ten sam niepożądany rezultat raz za
razem. Trans wzmacnia zasoby potrzebne do transformacyjnej zmiany,
oferując zderamowany (tj. bezstronny) stan samootwartości, w którym
mogą rozwinąć się nowe sposoby bycia. Idea ta zostanie dogłębnie
omówiona w kolejnych rozdziałach.
5. Trans jest naturalistyczny. Doświadczenia transowe nie są

oderwane od normalnych wzorców funkcjonowania danej osoby. Jak
zostanie to obszernie omówione w następnym rozdziale, nie są one w
żaden sposób dziwaczne ani sztuczne. Przypominają one procesy, których
doświadcza każdy z nas, takie jak czytanie wciągającej powieści,
zakochanie czy marzenia na jawie. Co jest często
Różnica w transie polega na tym, że empiryczne zaangażowanie jest

intensyfikowane i przedłużane na dłuższy czas dla określonych celów. Jak
zauważył Erickson (Rossi, Ryan, & Sharp, 1983):
Jakie zachowania możesz wykonywać pod hipnozą? Naprawdę
nie ma takiego zachowania, które możesz wykonać w stanie hipnozy,
którego nie mógłbyś wykonać w zwykłym, codziennym stanie
czuwania. Zaletą hipnozy jest to, że możesz kontrolować, kierować
i przedłużać to zachowanie, które po prostu pojawia się w zwykłym,
codziennym życiu. Być może najlepszym przykładem jest amnezja.
Gdybym poprosił kogokolwiek z was, aby zapomniał o jakiejś
rzeczy, mielibyście wielką trudność w waszym zwykłym stanie
czuwania. Ale ile razy zostałeś przedstawiony komuś innemu,
powiedziano ci jego imię, powtórzyłeś imię, uścisnąłeś dłoń z
pełnym postanowieniem zapamiętania tego imienia, które ci
powiedziano; A jednak w momencie, gdy upuścisz rękę, zapominasz
imienia? Natychmiastowe zapominanie jest tak samo łatwe w
zwykłym stanie czuwania, pomimo twoich życzeń, jak i w stanie
hipnozy. Używasz więc hipnozy, aby prosić ludzi, aby
funkcjonowali tak, jak funkcjonują w zwykłym, codziennym życiu,
ale robili to w określonym czasie i przez określony czas. Prosisz ich,
aby wykorzystali zdobyte doświadczenie i zdolności w sposób,
którego wcześniej nie byli świadomi. Większość z nas tak naprawdę
nie wie, do czego jesteśmy zdolni. (str. 183)
To, że stany transu działają w zgodzie z normalnymi procesami danej

osoby, oznacza, że najlepiej rozwijać je poprzez naturalistyczną
komunikację. Na przykład, zamiast próbować wywołać regresję wieku
poprzez jakąś znormalizowaną i sztucznie brzmiącą komunikację, jak robi
to hipnotyzer empiryczno-mentalny, terapeuta Ericksona może poprosić
badanego o ożywienie i opisanie wyimaginowanego towarzysza zabaw
lub zwierzaka, sąsiedztwa, rymowanki z dzieciństwa.
To, że trans jest naturalistyczny, sprawia, że jest to idealny kontekst, w
którym osoba może ustanowić głębokie zmiany systemowe poprzez
dostęp, uznanie, a następnie przekształcenie podstawowych relacji
empirycznych. Innymi słowy, oczarowana osoba może doświadczalnie
połączyć się z podstawowymi aspektami stanu problemu w głębszym
kontekście samooceny, a następnie wykorzystać różne zasoby do
wygenerowania zmian transformacyjnych. Jak wyjaśnimy w następnych
rozdziałach, można to zrobić na niezliczone sposoby.
Wreszcie, to, że trans jest naturalistyczny, oznacza, że może być
samowartościujący lub dewaluujący. Oznacza to, że procesy transu
hipnotycznego są obecne nie tylko w codziennych stanach transu, ale także
w stanach symptomatycznych (problemowych). Weźmy na przykład pod
uwagę centralną hipnotyczną zasadę ideodynamiki, zgodnie z którą
działanie jest odczuwane jako "po prostu wydarzające się" automatycznie.
bez świadomego pośrednictwa i wysiłku. W transie hipnotycznym może

się to objawiać jako, powiedzmy, lewitacja rąk; W codziennym transie
"drugiego oddechu" biegacza można by powiedzieć: "Całe moje ciało
poruszało się w ten bezwysiłkowy sposób"; W transie symptomatycznym
osoba może skarżyć się, że procesy takie jak przejadanie się "po prostu
dzieją się" automatycznie, pomimo najlepszych wysiłków, aby je
świadomie kontrolować (tłumić, unicestwiać, obezwładniać). W każdym
przypadku wyrażenia ideodynamiczne sygnalizują początek stanów
transowych.
Tak więc trans może powodować problemy lub rozwiązania, w
zależności od wartości kontekstu. Jak zobaczymy, to zrozumienie pozwala
ericksonowskiemu praktykowi wykorzystać terapeutyczne stany transowe
do przekształcenia i docenienia symptomatycznych ekspresji
powtarzających się u klientów w autodewaluujących stanach transu.
6. Podejścia ericksonowskie koncentrują się na wyrównaniu kursu, a
nie na korekcie błędów. Erickson skupiał się na osiąganiu celów i potrzeb
teraźniejszości, a nie na zrozumieniu przeszłości. Jego podejście było
głęboko pozytywne: przeszłość oznacza wiele doświadczeń, z których
większość została zapomniana, a niektóre zostały ujęte w ramy
samodewaluujące się, ale wszystkie są zasobami "wartościowymi"2 :
teraźniejszość oferuje nieskończone możliwości uczenia się nowych i
doceniania siebie; przyszłość niesie ze sobą wiele potencjalnych
sposobów dalszego samorozwoju. W ten sposób obecne rozumienie i
uczenie się klienta – niezależnie od tego, czy są one przedstawiane jako
atuty czy deficyty, "dobre" czy "złe" – są doceniane jako podstawa do
dalszego uczenia się rozwoju. Praktykujący Ericksonian ukierunkowuje
klientów na ich cele i zainteresowania oraz zapewnia im możliwości ich
osiągnięcia.
Orientacja ta kładzie nacisk na samorozwój jako naturalny biologiczny
przebieg osobistej ewolucji, a problemy lub błędy jako odstępstwa od tego
planu. Problemy są postrzegane jako istotny, ale drugorzędny aspekt
rozwoju, a rozwiązania (wzrost) jako aspekt podstawowy. Pogląd ten
został pięknie wyjaśniony przez Pearce'a (1981) w następującym
fragmencie:
. . . Biologiczny plan o wspaniałych proporcjach . . . jest wbudowany
w nasze geny. Plan jest elastyczny, aby pomieścić nieskończoną
liczbę zmiennych. . . .
Ponownie, trans terapeutyczny pozwala na zderamowanie kontekstu, w którym osoba może badać
wydarzenia bez utożsamiania się, a tym samym z ramą oceniającą, oznaczającą
doświadczenie jako "dobre" lub "złe". Ta zmienność w stosunku do doświadczenia
pozwala na przewartościowanie relacji zgodnie z aktualnymi potrzebami jaźni. I, jak
zauważył Erickson (Personal Communication, 1977): "(...) Równie ważne jest, aby
wiedzieć, czego nie lubisz, jak i tego, co lubisz".
Rozwój to uczenie się chodzenia po tym wbudowanym w nas

systemie linii prostej. Jak to zwykle bywa w przypadku każdej
umiejętności, na początku nasze chodzenie jest prymitywne.
Chwiejemy się, potykamy i upadamy. Chybotanie i upadki są
przypadkowe tak długo, jak długo mamy oko na tę prostą linię
rozwoju – tak długo, jak pozostajemy w jednej linii. Wszystko
rozwija się w swoim czasie, kiedy to robimy, a chybotanie i szerokie
wycieczki nic nie znaczą. (str. 92)3
Ta metafora nauki chodzenia jest szczególnie istotna dla samorozwoju
Miltona Ericksona. Na przykład, Erickson przypomniał sobie kluczowe
wyzwanie rozwojowe w swoim życiu, jakim było nauczenie się chodzenia
po tym, jak został kaleką przez polio:
Nauczyłam się wstawać, obserwując, jak młodsza siostra uczy się
wstawać: użyj dwóch rąk jako podstawy, rozłóż nogi, użyj kolan jako
szerokiej podstawy, a następnie wywieraj większy nacisk na jedną
rękę i rękę, aby wstać. Kołysz się w przód iw tył, aby uzyskać
równowagę. Ćwicz zgięcia kolan i utrzymuj równowagę. Poruszaj
głową po tym, jak ciało się zrównoważy. Poruszaj ręką i ramieniem
po tym, jak ciało się zrównoważy. Połóż jedną stopę przed drugą,
zachowując równowagę. Jesień. Spróbuj ponownie. (W: Rossi,
Ryan, & Sharp, 1983, str. 13-14)
Ten piękny opis można zastosować do praktycznie każdego procesu
uczenia się rozwojowego.
Zgodnie z tym opisem, terapeuta Ericksonowski skupia się na
docenieniu i wykorzystaniu obecnych procesów i bada, w jaki sposób
naturalnie rozwiną się one w celu dalszego rozwoju rozwojowego. Tak
więc celem terapeutycznym jest poszerzenie, a nie ograniczenie zakresu
wyrażania siebie przez osobę. Jak pokazuje rysunek 1.2, jest to główna
różnica między terapią ericksonowską a bardziej tradycyjnymi
podejściami: for-mer pracuje nad rozwiązaniami, identyfikując granice i
poszerzając je, podczas gdy ten drugi próbuje skorygować "problemy"
poprzez ograniczenie zakresu wyrażania siebie (np. skłonienie osoby do
zaprzestania wyrażania objawu). Procesy osiągania tej orientacji są
omówione w całej książce.
7. Wyjątkowość człowieka można docenić na wielu płaszczyznach. Dla

celów hipnoterapeutycznych uważam za szczególnie użyteczne
rozróżnienie czterech poziomów: Głębokiej Jaźni, umysłu
nieświadomego, umysłu świadomego i
3Z
książki "Więź władzy" Josepha Chiltona Pearce'a. Prawa autorskie © 1981 Joseph
Chilton Pearce. Przedruk za zgodą wydawcy, E. P. Duttona, oddziału New American
Library.
Celem wielu tradycyjnych Cel Ri onian a Roa

a Roa d Prowadził z irzystwianierzystw
r jon y liminatyna Ym kocur anie
Ir l Indi przy r nt ran z li nt r jon

Ott d ir l indi at ran of r ion o t y t ra y a roa a roa
Rysunek 1.2. Tradycyjne podejście i ericksonowskie podejście do rozwiązywania

problemów
treści świadomości. Jak pokazano na rysunku 1.3, każdy poziom można

traktować jako koncentryczny okrąg.
Po pierwsze, esencja Jaźni może być rozpoznana jako niepojęciowa,
niewyrażalna Głęboka Jaźń. Erickson (1962b, w: Rossi, 1980b) odnosił
się do tej esencji jako do "tego żywotnego poczucia 'bycia' jaźni, (które)
jest często pomijane" (s. 345). Tej esencji nie da się uchwycić obrazem,
opisem ani inną formą; Jest to rytm i tożsamość, która charakteryzuje
istotę jako wyjątkową. Proponuję tę esencję jako źródło energii życiowej
i generatywności. Nie można go podzielić, będąc naturalną całką
("całością"); Można jej jednak zaprzeczyć lub ją zdewaluować.4 Jednym
z zadań hipnoterapii generatywnej jest ponowne połączenie klienta z jego
Głębokim Jaźnią poprzez hipnotyczne eksploracje.
Właśnie dlatego, że Jaźń nie może być podzielona, jest niedostępna dla fenomenologicznego
doświadczenia,
ponieważ takie doświadczenie wymaga rozszczepienia Jaźni na podmiot
(postrzegający) i przedmiot (postrzegany); niemniej jednak Jaźń może być intuicyjnie
odczuwana w specjalnych stanach transpersonalnych, takich jak miłość i trans
generatywny.
Należy wielokrotnie przypominać, że Głęboka Jaźń jest całkowicie fikcyjnym terminem
używanym do wskazywania
Zawartość
świadomość
Świadomy
umysł
Nieprzytomny
umysł
Głęboki
jaźń
Rysunek 1.3. Poziomy jaźni
do niewysłowionej Jaźni. Można i należy używać innych metafor, wraz ze zrozumieniem,

że "cokolwiek powiesz, że to jest, to nie jest".
Możemy sobie wyobrazić Głęboką Jaźń jako czterowymiarową hipersferę owiniętą w
topologiczną formę torusa. Torus, zwany także "sferą Mobiusa" lub "kulą pączka", został
zaproponowany przez Einsteina i Eddingtona jako model wszechświata (zob. Davis i
Hersh, 1981; Młody, 1972; Żukaw, 1979). Jedną z jego fascynujących właściwości jest to,
że każdy punkt w kuli jest punktem centralnym, opisanym przez tę samą matematykę
transformacji Fouriera, której użyto do wygenerowania hologramów (por. Davis i Hersh,
1981). Tym samym całość zawarta jest w każdym z punktów, jak w hologramach. Z tego
punktu widzenia każda osoba jest unikalną "reprezentacją" Jaźni jedności wspólnej.
Po drugie, zróżnicowanie jaźni w czasie daje początek systemowi
tożsamości organizacyjnej, umownie nazywanej umysłem nieświadomym.
Umysł jest narzędziem, narzędziem obliczeniowym, zadziwiająco
złożonym systemem informacyjnym, którego zadaniem jest zachowanie
integralności (całości) jaźni przy jednoczesnym rozszerzaniu jej
autonomii ("domeny samoregulacji"). Zgodnie z orientacją Batesona
(1972, 1979) umysł jest postrzegany jako cybernetyczny system
składający się z zamkniętych (tj. kołodziej) pętli informacyjnych lub sieci
ścieżek, przez które przekazywane są różnice (tj. rozróżnienia lub idee)
lub transformacje różnic. Tak więc umysł jest mapą terytorium,
wyrażającą i reprezentującą korelacje jaźni w kontekście; Jest to wzorzec
i wzorzec relacji, matryca lub konstelacja, dzięki której różnicujemy i
poruszamy się w "przestrzeni" wokół nas.
Z tego punktu widzenia umysł nie jest zawarty w ciele. 1972: Jako
Bateson
proponowany:
. . . Granica indywidualnego umysłu musi zawsze zależeć od tego,

jakie zjawiska chcemy zrozumieć lub wyjaśnić. Oczywiście, istnieje
wiele ścieżek wiadomości poza skórą, a one i mes-mędrcy, których
niosą, muszą być włączone jako część systemu mentalnego, ilekroć
są istotne. (str. 458)
Indywidualny umysł jest immanentny, ale nie tylko w ciele. Jest ona
nieistotna również w ścieżkach i wiadomościach poza ciałem; i
istnieje większy Umysł, którego indywidualny umysł jest
podsystemem. Być może rozumiemy przez Boga większy umysł (...).
immanentny w całkowicie powiązanym systemie społecznym i
ekologii planetarnej. (str. 461)
Tak więc umysł odnosi się nie tylko do intrapersonalnych "wzorców, które
łączą" (Bate-son, 1979), ale także do pętli interpersonalnych. Na przykład,
klient może być pochłonięty "umysłem grupowym" rodziny lub sekty; W
związku z tym zobaczymy w rozdziale 3, w jaki sposób może rozwinąć
się "trans interpersonalny" między terapeutą a łechtaczką.
Po trzecie , świadomy umysł może być postrzegany jako figura na ziemi
lub polu nieświadomości. Podczas gdy nieświadomy umysł ma tendencję
do działania holistycznego, świadomy umysł jest liniowy w orientacji.
Jego główne funkcje obejmują strukturyzację informacji w ramy działania
lub programy ("zestawy mentalne") oraz sekwencjonowanie i obliczanie
relacji pojęciowych. Świadomy umysł jest tutaj postrzegany jako
menedżer lub regulator; Jest przede wszystkim konserwatywny, a nie
generatywny. Jest domeną ról, sensoryczno-motorycznych pętli
cybernetycznych, planów osiągania celów, scenariuszy, strategii, struktur
i racjonalności ("ratio-making" lub samodzielności). Jak będziemy
Dyskutuj dalej, powstaje i jest utrzymywany przez wzorce napięcia

mięśniowego.
Świadomy umysł wybiera i reprezentuje transformacje umysłu
nieświadomego; W ten sposób dzieli nieświadome (świadome) pole na
obszary ogniskowe (wewnętrzne) i peryferyjne (zewnętrzne). Jeśli ten sam
świadomy wzorzec (podział) utrzymuje się (tj. jeśli ta sama rama jest stale
aktywna), może nastąpić dysocjacja między świadomymi i
nieświadomymi procesami. Jak zobaczymy, rodzi to symptomatyczne
wyrażenia, które są tu rozumiane jako symboliczne próby ponownego
zjednoczenia dwóch porządków umysłu.
Po czwarte, możemy wyróżnić elementy treści filtrujące przez umysł.
Należą do nich indywidualne spostrzeżenia, ekspresje motoryczne,
obrazy, poznanie i odczucia. Te rozróżnienia są jednostkami
informacyjnymi, za pomocą których doświadczenie jest reprezentowane,
manipulowane i komunikowane.
Podsumowując, osoba może być postrzegana jako unikalna esencja
(Jaźń), jako działająca w ramach unikalnego psychobiologicznego
systemu organizacyjnego (nieświadomy umysł lub kontekst Jaźni), jako
stosująca unikalne strategie w próbach osiągnięcia celów (świadomy
umysł lub struktura Jaźni) oraz jako pochłonięta w danym momencie
charakterystyczną treścią mentalną (treść Jaźni). Ten wielopoziomowy
model sugeruje wielopoziomowe cele terapeutyczne. Na poziomie
podstawowym, bezwarunkowe dowartościowanie Głębokiej Jaźni jest
niezbędne do generatywnej ekspresji. Na poziomie tożsamości
organizacyjnej hipnoterapeuta pracuje nad 1) synchronizacją i
dostosowaniem się do biologicznych rytmów leżących u podstaw
wyrażania siebie oraz 2) dostosowaniem i rekontekstualizacją intencji (tj.
zobowiązań lub nakazów) leżących u podstaw strategii behawioralnych.
Na poziomie struktur celów hipnoterapeuta łączy, równoważy,
przeformułowuje i modyfikuje strategie wyrażania siebie klienta (tj. pętle
sensoryczne/motoryczne). A na poziomie treści terapeuta pracuje nad
zróżnicowaniem konkretnych treści doświadczenia danej osoby. Każdy z
tych poziomów interwencji jest omówiony w dalszej części książki.
8. Procesy nieświadome mogą działać generatywnie i autonomicznie.
Jak pokazuje Tabela 1.2, rozróżnienie między świadomym i
nieświadomym umysłem było proponowane przez różnych myślicieli na
przestrzeni lat.Obecne podejście zakłada, że te dwa systemy są
komplementarne w swej naturze, chociaż umieszcza świadomy umysł
jako reagujący na bardziej inkluzywny system nieświadomy (patrz
rysunek 1.4). Tak więc, podczas gdy świadomy umysł może być sprytny i
wydajny, nieświadomy umysł jest potrzebny do
Do tych komplementarności można dodać inne: cały/częściowy, unifikujący/rozdzielający, ciągły/
nieciągły itp.
Tabela 1.2
Komplementarność świadoma/nieświadoma
(na podstawie Bogen, 1969)
Komplementarność
Sugerowane przez Nieprzytomny Świadomy
C. S. Smitha Brutto Atomistyczny

Analityczny lub
Cena Tworzywo sztuczne lub redukcjonistyczny
Wilder Geometryczny Numeryczny
Percepcyjne lub Symboliczne lub
Głowa niewerbalne systematyczne
Goldstein Abstrakt
Analogiczny lub Cyfrowe lub
Reusch ejdetyczny dyskursywne
Bateson i Jackson Analogiczny Cyfrowy
J. Z. Młody Mapa podobna do mapy Abstrakt
Pribram Analogiczny Cyfrowy
W. Jakuba Egzystencjalnych Różniczka
Spearman Edukacja korelatów Edukacja relacji
Hobbes Wolne lub niezamówione Skierowane
Freud Proces podstawowy Proces wtórny
Pavlov Pierwsza sygnalizacja Druga sygnalizacja
Sieczenow (Luria) Jednoczesny Kolejny
Levi-Straussa Mityczny Plus
Bruner Metaforyczny Racjonalny
Achilananda Manas Buddhi
Radhakrishnan
powiedział: Całka Racjonalny
mądrość i generatywność. Podstawowe granice procesów świadomych

zostały opisane przez Batesona (1972) w następujący sposób:
Cybernetyczna natura jaźni i świata wydaje się być niedostrzegalna
dla świadomości, o ile zawartość "ekranu" świadomości jest
zdeterminowana przez względy celu. Argument celu ma tendencję do
przybierania formy "D jest pożądane; B prowadzi do C; C prowadzi
do D, więc D można osiągnąć za pomocą B i C." Jeśli jednak cały
umysł i światy zewnętrzne nie mają w ogóle tej linearnej struktury,
to narzucając im tę strukturę, stajemy się ślepi na cybernetyczne
cyrkularności jaźni i świata zewnętrznego. Nasze świadome
próbkowanie danych nie ujawni całych obwodów, a jedynie łuki
obwodów, odcięte od swojej matrycy przez naszą selektywną uwagę.
W szczególności próba osiągnięcia zmiany w danej zmiennej,
zlokalizowanej w nas samych lub w środowisku, może być podjęta
bez zrozumienia homeo-
Świadomy
umysł
Nieprzytomny
umysł
Rysunek 1.4. Relacja figura/pole między świadomym umysłem a nieświadomym

umysłem
statyczna sieć otaczająca tę zmienną . . . . Dla mądrości może być

istotne , aby wąski celowy pogląd został w jakiś sposób
skorygowany. (str. 444) (kursywa oryginalna)
Tak więc problemy mogą się pojawić, gdy osoba identyfikuje się z
samozawierającymi się procesami świadomego umysłu i odcina się od
głębszego źródła integralności.
Być może najbardziej radykalnym twierdzeniem w tym wszystkim jest
to, że nieświadome procesy są inteligentnymi, zorganizowanymi i
kreatywnymi zasobami. Co więcej, nieświadomość może działać
autonomicznie od procesów świadomych (ogólnie nazywa się to
przetwarzaniem dysocjacyjnym) i jest zdolna do głębokich zmian
transformacyjnych. Tak więc, zamiast postrzegać kontekst hipnotyczny
jako taki, w którym sugestie są "umieszczane" w jakimś pas-sive
pojemniku, praktykujący Ericksonian konceptualizuje trans jako
proces, w którym świadome procesy klienta są odkładane na bok,

umożliwiając w ten sposób nieświadomym procesom generowanie
znaczących doświadczeń transformacyjnych. Z tego punktu widzenia
świadomy wgląd nie jest konieczny do zajścia takich zmian. W tym
właśnie sensie Erickson (Personal Com-munication, 1978) często
podkreślał:
Twój świadomy umysł jest bardzo inteligentny, ale twoja
nieświadomość jest o wiele mądrzejsza.
Tak więc nieświadomość jest postrzegana jako integralny i centralny
aspekt Jaźni, a nie jako coś, czego należy unikać lub próbować
kontrolować. Głównym zadaniem hipnoterapeuty Erick-sonowskiego jest
pomoc klientom w uświadomieniu sobie tego w praktyczny sposób.
Podkreślając potencjalną generatywność procesów nieświadomych,
terapeuta musi zdać sobie sprawę, że ostateczna wartość takich procesów
zależy od kontekstu, w którym są one wyrażane. Innymi słowy, to, że
nieświadomość może być generatywna, nie oznacza, że zawsze tak jest.
Jak zobaczymy, terapeuta dąży w ten sposób do ułatwienia tych
warunków, które umożliwiają nieświadomą generatywność, takich jak (1)
ustanowienie spójnej intencji (lub zobowiązania do zmiany), (2)
zapewnienie rytmicznego i zrównoważonego kontekstu biologicznego
oraz (3) wypracowanie sposobów efektywnej współpracy ze strukturami
społecznymi.
Co więcej, coraz częściej poszukuje się roboczej komplementarności
między nieświadomymi procesami a świadomymi procesami, gdy osoba
zaczyna integrować zmiany z pożądanymi kontekstami społecznymi.
Zakłada się, że dla większości twórczych osiągnięć oba systemy są
ostatecznie potrzebne. Jako ilustrujący przykład rozważmy słynny
przypadek Fredricha Kekule, niemieckiego chemika, który rozwiązał
zagadkę strukturalną cząsteczki benzenu. Kekule pracował przez długi
czas, próbując świadomie rozwiązać problem. W końcu, we śnie na jawie,
jego nieświadome procesy wygenerowały analogiczną strukturę
obejmującą sześć węży połączonych w strukturalną formę sześciokąta. Po
przebudzeniu świadomie rozpoznał tę metaforę jako reprezentującą
nieuchwytną strukturę pierścienia benzenowego. W ten sposób jego
świadomy umysł zidentyfikował i postawił problem; jego nieświadomość
wygenerowała metaforyczne rozwiązanie; a jego świadomy umysł był
następnie w stanie zinterpretować jego znaczenie. Bez udziału relacji
podobieństwa nieświadomości, które łączyły dwie struktury związane z
formą, ale niezwiązane z treścią (tj. "wzór X jest podobny do wzoru Y"),
wątpliwe jest, czy odpowiedź zostałaby odkryta. Świadomy umysł
prawdopodobnie ograniczyłby swoje dociekania do tych kategorii, które
są niezrozumiałe.
pośrednio związane z treścią problemu, takie jak pojęcia z dziedziny

chemii. Nieświadomość była jednak w stanie zignorować treść i zamiast
tego szukać relacji podobieństwa typu strukturalnego i analogicznego (tj.
metaforycznego). Równie ważne było to, że abstrakcyjne właściwości
świadomego umysłu były potrzebne do przedstawienia i przekazania
rozwiązania w znormalizowanym formacie (tj. chemii), dzięki czemu stało
się ono technologicznie stosowane.
Chociaż interakcja między nieświadomymi i świadomymi systemami
może być niezbędna do twórczych osiągnięć, niestety wydaje się być
raczej wyjątkiem niż regułą dla wielu ludzi. Jednostki mogą być
całkowicie zdominowane przez nieświadome procesy; W skrajnym
przypadku nazywa się to psychozą. Albo, częściej, osoba może silnie nie
ufać intuicyjnym procesom nieświadomości i w ten sposób próbować
sztywno kontrolować życie za pomocą racjonalnych ("dzielących")
środków. Ta dysocjacja może być spowodowana ukrytymi obyczajami
kulturowymi lub specyficznymi osobistymi doświadczeniami; Na
przykład osoba może odciąć się od nieświadomych zasobów, próbując
wyprzeć się lub "zapomnieć" o niekompletnym lub traumatycznym
doświadczeniu z nią związanym. Zadaniem terapeuty jest znalezienie
sposobów, dzięki którym osoba nauczy się doceniać wartość zarówno
świadomych, jak i nieświadomych procesów.
Ważną zmienną w dążeniu do tego zadania jest jakość relacji między
świadomym i nieświadomym umysłem. W szczególności granica relacji
(obwód na rysunku 1.4) może być półprzezroczysta (tj. elastyczna,
przepuszczalna, otwarta i miękka) lub nieprzezroczysta (zamknięta,
sztywna, nieprzepuszczalna i twarda), w zależności od takich czynników,
jak napięcie mięśni, bezpieczeństwo psychiczne oraz to, czy
doświadczenie jest akceptowane (tj. wartościowane) czy dysocjowane (tj.
zdewaluowane). Kiedy granice są przezroczyste, świadome i nieświadome
umysły uzupełniają się nawzajem; Kiedy granice są nieprzejrzyste,
systemy przeciwstawiają się sobie (tj. konkurują) ze sobą (np. człowiek
"przeciwko" środowisku, ja kontra inny). Tak więc głównym celem
obecnego podejścia jest złagodzenie granic, tak aby mogły wystąpić
interakcje uzupełniające. Jak zobaczymy, komunikacja hipnotyczna jest
głównym narzędziem do osiągnięcia tego celu.
W tym wszystkim nie należy mylić osoby z "byciem" nieświadomym
lub świadomym umysłem. Powtórzmy, że umysł jest narzędziem
obliczeniowym, za pomocą którego Jaźń poznaje i wyraża Jaźń w świecie
doświadczeń. Potencjał narzędzia do tworzenia jest równoważny jego
potencjalnej zdolności do niszczenia lub uciskania: jego efekty zależą od
tego, jak jest używane przez Jaźń. Dynamit może być używany do celów
pokojowych lub przemocy; przywódca może zniszczyć lub niesamowicie
wzmocnić kulturę (np. Hitler kontra Chrystus). W tym samym sensie
procesy psychologiczne, które powodują ból dla
Indywidualna może być wykorzystana do generowania satysfakcji i
kreatywnych rozwiązań. Wyjaśnia to po części, dlaczego nieświadomość
może być życzliwa (pogląd humanistyczny) lub opresyjna (pogląd
freudowski): zależy to od stosunku jednostki do niej i jej gotowości do
zaakceptowania wszystkich części siebie jako ważnych.
Podstawowym czynnikiem w tym wszystkim jest stopień, w jakim
jednostka utożsamia swoją tożsamość z tym narzędziem. Innymi słowy,
osoba identyfikująca się jako będąca (a nie wyrażająca) określony proces
będzie używana (a zatem nie może używać) przez ten proces. Załóżmy na
przykład, że dana osoba ma silną zasadę, która mówi, że musi być
inteligentna (a zatem nie może być nieinteligentna). W ten sposób będzie
on wysoce zmotywowany do przejawiania zachowań, które wspierają
takie twierdzenie, jednocześnie unikając za wszelką cenę zachowań, które
mogłyby podważyć zasadność takiego twierdzenia. W związku z tym
będzie się wahał przed eksperymentowaniem z zachowaniami, które
wiążą się z niepewnymi wynikami, a w konsekwencji zakorzeni się w
znanych (nawykowych) wzorcach myślenia i zachowania, które symulują
inteligencję. To oczywiście nieuchronnie uniemożliwiłoby wyrażanie
inteligencji, ponieważ taki proces wymaga niezależności, spontaniczności
i kreatywności. Oczywiście, jednostka może działać "intelektualnie", choć
w najlepszym razie byłaby to bolesna symulacja.
Ta ogólna metafora procesów umysłowych jako narzędzi o
równoważnej zdolności destrukcyjnej i konstruktywnej jest bardzo istotna
dla praktyki hipnoteryczno-peutycznej. W szczególności strategie
komunikacyjne hipnoterapeuty Ericksona mają na celu ustanowienie
pożądanego stanu poprzez "dołączenie się" do bieżących procesów
podmiotu, a następnie przesunięcie ich w kierunku zidentyfikowanego
celu. Rozdział 7 nakreśla na przykład, w jaki sposób osobie, której
nieustanny dialog wewnętrzny stanowi trudność w tradycyjnych
indukcjach transu, można zaoferować zestaw indukcyjnych komunikatów,
które skutecznie wykorzystują wewnętrzne werbalizacje jako podstawę
rozwoju transu. Owa zasada utylizacji "to co dana osoba czyni jest
dokładnie tym co pozwoli jej się zmienić" będzie nieustannie
demonstrowana i podkreślana.
STRESZCZENIE
Rozdział ten miał na celu ustanowienie ogólnych ram dla zrozumienia

podejścia wykorzystującego hipnozę kliniczną. Początkowo zrobiono to,
podkreślając, jak wielu praktyków hipnotycznych konceptualizuje
związek hipnotyczny w kategoriach mocy hipnotyzera (au-
podejście torytarne) lub podatność podmiotu (podejście standaryzowane).

Te bardziej tradycyjne orientacje zostały skontrastowane z podejściem
współpracy (lub wykorzystaniem) opracowanym przez Miltona
Ericksona, które podkreśla związek między hipnotyzerem a podmiotem
jako pierwszorzędny. Dalsze założenia podejścia opartego na współpracy
są następujące: (1) każda osoba jest wyjątkowa; (2) hipnoza jest
empirycznym procesem przekazywania idei; (3) każda osoba posiada
zasoby generatywne; (4) trans wzmacnia zasoby; (5) trans jest
naturalistyczny; (6) Podejścia ericksonowskie koncentrują się bardziej na
wyrównaniu kursu niż na korekcie błędów; (7) wyjątkowość człowieka
może być doceniana na wielu poziomach (głęboka jaźń, nieświadomy
umysł, świadomy umysł i zawartość świadomości); oraz (8) procesy
nieświadome mogą działać generatywnie i autonomicznie. Każde z tych
założeń zostało rozwinięte bardziej szczegółowo w kolejnych rozdziałach.
CHAPTER2
Doświadczenie transu
Trans to słowo, które budzi wiele skojarzeń. Niniejszy rozdział bada

niektóre z tych skojarzeń, a główną intencją jest rozwinięcie ogólnego
poczucia transu jako wszechobecnego i naturalistycznego fenomenu.
Pierwsza część przedstawia główne teorie transu, zaczynając od XIX-
wiecznych spekulacji, a następnie przechodząc do współczesnych
propozycji. Uważa się, że poszczególne propozycje mogą być postrzegane
w przeważającej części jako uzupełniające się wzajemnie. Druga część
rozszerza dyskusję, aby odróżnić doświadczenie transu od specyficznego
rytuału hipnozy, podkreślając trans jako międzykontekstowe i
wszechobecne zjawisko o głębokim potencjale terapeutycznym. Trzecia
część omawia niektóre fenomenologiczne aspekty doświadczenia transu,
zwracając uwagę na to, jak te aspekty odnoszą się zarówno do zjawisk
symptomów, jak i zjawisk transowych. Ostatnia część pokrótce omawia,
w jaki sposób terapeutyczne zastosowanie transu może być
zorganizowane w cztery etapy: (1) tworzenie kontekstu (przygotowanie do
transu), (2) dokonywanie przejścia (rozwój transu), (3) promowanie
transformacji (wykorzystanie transu) i (4) konsolidacja wiedzy
(zakończenie i przedłużenie transu).
TEORIE TRANSU:
CO TWIERDZĄ TEORETYCY
Wczesne spekulacje
W ciągu ostatnich kilku stuleci pojawiło się wiele spekulacji

naukowych dotyczących zjawiska transu hipnotycznego. Większość z
tych idei powstała w XIX wieku; Większość współczesnych teorii jest
zmodyfikowanymi wersjami tych wcześniejszych. Poniżej znajdują się
szkice najważniejszych wczesnych metafor używanych do opisania
doświadczenia transu; bardziej szczegółowe relacje można znaleźć w:
Ellenberger (1970); Rosen (1959) i Tinterow (1970).
31
1. Trans jako kanalizacja energii. Franzowi Mesmerowi (1734–1815)

najczęściej przypisuje się sprowadzenie współczesnej teorii i praktyki
hipnozy. Mesmer uważał, że na ludzkie zdrowie wpływa działanie sił
płaskich i księżycowych na niewidzialny magnetyczny płyn ustrojowy.
Zasugerował, że choroba wynika z braku równowagi (tj.
nierównomiernego rozkładu) tego płynu magnetycznego. Dlatego
skierowanie sił magnetycznych na chorego powinno przywrócić
równowagę poprzez konwulsyjne uzdrawianie "cri-sis". Interesujące jest
porównanie konwulsyjnych zachowań "transów mesmerycznych" z
zachowaniami zrelaksowanymi ogólnie kojarzonymi ze współczesnymi
transami hipnotycznymi, ponieważ pokazuje, jak zjawiska ("przejawy")
transu mogą się różnić w zależności od przekonań i wartości ukrytych w
kontekście społecznym.
Rytuały hipnotyczne Mesmera były początkowo wykonywane za
pomocą prawdziwych sieci magnetycznych; późniejsze "odkrycie"
ujawniło, że magnetyzm zwierzęcy może być przenoszony na inne obiekty
terapeutyczne. Obejmowały one drzewa, ręce hipnotyzera i urządzenie
znane jako baquet, opisane przez gościa w domu Mesmera:
Któregoś dnia byłem w jego domu i byłem świadkiem jego metody

działania. Na środku pokoju umieszczone jest naczynie o wysokości
około półtorej stopy, które nazywa się tutaj baquetem. Jest tak duży, że
bez problemu może wokół niego usiąść dwadzieścia osób; w pobliżu
krawędzi pokrywy, która ją zakrywa, znajdują się otwory przebite
odpowiadające liczbie osób, które mają ją otaczać; Do tych otworów
wprowadza się pręty żelazne, wygięte pod kątem prostym na zewnątrz i
różnej wysokości, tak aby odpowiadały części ciała, do której mają być
przyłożone.
Oprócz tych rózg istnieje rózga, która komunikuje się między
baquetem a jednym z pacjentów, a od niego jest przenoszona do
drugiego i tak przez cały krąg. Najbardziej odczuwalne efekty wywołują
zbliżenie się Mesmera, o którym mówi się, że przenosi płyn pewnymi
ruchami rąk lub oczu, nie dotykając osoby. Rozmawiałem z kilkoma
osobami, które były świadkami tych skutków, u których drgawki były
wywoływane i usuwane przez ruch ręki.
(cytowane w Ellenberger, 1970, s. 64)
Mesmer upierał się, że spektakularne uzdrowienia, które często

wydawały się wynikać z takich rytuałów, były spowodowane wyłącznie
fizyczną energią zwierzęcego magnetyzmu. Odrzucił wszelkie sugestie, że
istnieje komponent psychologiczny. (Ten brak poważnego rozważenia
wyjaśnień psychologicznych nie jest zaskakujący, jeśli przypomnimy
sobie, że psychologia jako dyscyplina naukowa rozwinęła się znacznie po
czasach Mesmera). Ponieważ tylko Mesmer i kilku innych
charyzmatycznych mężczyzn zdawało się posiadać tę zdolność
channelingu
Doświadczenie transu 33
magnetyzm, Mesmer szybko rozwinął lukratywną praktykę we Francji i

Austrii. Jednak wątpliwa natura jego teorii i praktyki wkrótce poddała go
intensywnej analizie naukowej. Kilka głównych komisji naukowych
doszło do wniosku, że jego teorie fizyczne nie są prawdziwe. Co ciekawe,
żadna z komisji nie brała pod uwagę możliwości, że niezaprzeczalnie
dramatyczne efekty mesmeryzmu wskazują na terapeutyczny potencjał
wyobraźni, sugestii czy charyzmatycznej relacji międzyludzkiej.
2. Trans jak sen. Wielu dziewiętnastowiecznych badaczy
porównywało trans do snu. Jednym z pierwszych był José Faria (1755–
1819), portugalski ksiądz, który mieszkał w Paryżu. Początkowo
praktykujący magnetyzm zwierzęcy, Faria wysunął teorię
somnambulizmu, która utrzymywała, że zahipnotyzowany podmiot
wchodzi w stan "świadomego snu". Stan ten występował, gdy podmiot
dobrowolnie koncentrował swoje myśli i wycofywał się z doświadczenia
zmysłowego, ograniczając w ten sposób świadomą wolę i wewnętrzną
wolność. Faria twierdził, że somnambulicy byli zdolni do niezwykłych
działań, takich jak diagnozowanie własnych chorób i odcięcie się od bólu
chirurgicznego. Był jednym z pierwszych, którzy twierdzili, że rozwój
transu był spowodowany charakterystyką podmiotu, a nie magnetyzera.
Uważał, że najlepszymi obiektami są ci, którzy posiadają "płynność krwi"
i pewną "psychiczną podatność na wpływy" (podatność na sugestie), łatwo
zasypiają i pocą się swobodnie.
James Braid (1795–1860), szkocki chirurg, był kolejnym wczesnym
zwolennikiem zmodyfikowanej teorii snu. W swoich wczesnych pracach
Braid prosił badanego, aby wpatrywał się nieruchomo w miejsce nieco
powyżej poziomu oczu. Po kilku minutach oczy testera zwykle męczyły
się, a następnie zamykały. Braid uważał, że wskazuje to na początek stanu
neurofizjologicznego przypominającego sen, który powoduje zmęczenie i
w konsekwencji paraliż komórek nerwowych kontrolujących oczy i
powieki. Pierwotnie nazwał ten stan "neurohipnozą", a następnie skrócił
go do "hipnozy" (z greckiego hypnos, czyli sen). Braid później zmienił
swój początkowy wniosek na temat sennej natury transu, proponując
zamiast tego stan koncentracji umysłu, który nazwał "monoideizmem"
(posiadanie jednej dominującej idei mentalnej).
Trzecim orędownikiem teorii snu był Iwan Pawłow (1849–1936), który
wyjaśnił stan transu jako "niepełny stan snu" wynikający z sugestii
hipnotycznych. Sugestie te rzekomo wywołały pobudzenie w niektórych
częściach kory mózgowej i zahamowanie w innych, pozwalając
zahipnotyzowanemu podmiotowi skupić się wyłącznie na komunikacji
hipnotycznej i odciąć się od świata zewnętrznego.
Podobnie jak we wczesnych teoriach Braida, zakładano, że stan transu jest

stanem neurofizjologicznym.
Metafora "transu jako snu" okazała się niedokładna z co najmniej kilku
powodów. Po pierwsze, nie istnieje żadne fizjologiczne podobieństwo między
snem a transem hipnotycznym (Barber, 1969; Sarbin, 1956); Ten ostatni
bardziej przypomina zrelaksowany stan czuwania. Po drugie,
zahipnotyzowany podmiot rzadko traci pełną świadomość i zdolność
reagowania. Chociaż czasami wydaje się ospały, wewnętrzny świat podmiotu
jest daleki od bycia pasywnym lub nieaktywnym.
3. Trans jako patologia. Jean Martin Charcot (1825–1893) był

prawdopodobnie najwybitniejszym neurologiem w Europie, kiedy w 1878
roku postanowił zbadać hipnozę. W jego eksperymentach wzięło udział
minimum badanych, wszystkie pacjentki ze zdiagnozowaną histerią ze
szpitala Salpêtrière w Paryżu. Po badaniach podobnych do tych, które
stosował w chorobach neurologicznych, Charcot doszedł do wniosku, że
stan transu jest stanem patologicznym podobnym do histerii.Co więcej,
wysunął teorię na temat trzech poziomów transu: katalepsji, letargu i
somnambulizmu. Wielu ludzi, pod wpływem reputacji Char-cota w
neurologii, zaakceptowało jego twierdzenia dotyczące hipnozy. Ludzie ci,
znani jako szkoła Salpêtrière'a, podtrzymywali słuszność teorii Charcota
przeciwko zwolennikom teorii podatności na sugestie ze szkoły Nancy i
zaciekle z nimi walczyli.
4. Trans jako podatność na sugestie. Auguste Liébeault (1823–1904),

twórca szkoły w Nancy, był francuskim lekarzem wiejskim, który
porównał trans do snu, z głównym wyjątkiem, że trans wynikał z
bezpośredniej sugestii. Teoria ta próbowała wyjaśnić, dlaczego osoba
badana w transie pozostawała w kontakcie z hipnotyzerem. Metoda
hipnozy Liébeaulta polegała na głębokim spojrzeniu w oczy badanego i
zasugerowaniu, że staje się on coraz bardziej senny, po czym wydawał
bezpośrednie sugestie dotyczące usunięcia objawów. Jego twórczość
przeszłaby niezauważona, gdyby nie Hippolyte Bernheim (1840–1919),
słynny profesor uniwersytetu w Nancy, który stał się uczniem i
publicznym wielbicielem Liébeaulta. Bernheim objął przywództwo nad
tym, co stało się znane jako szkoła Nancy. W przeciwieństwie do teorii
fizycznych Mesmera i teorii neurologicznych Charcota, Bern-
Charcot najwidoczniej nie przeprowadził żadnego z badań bezpośrednio, przekazując pracę

asystentom (zob. Ellenberger, 1970). Chociaż jego wniosek, że trans jest stanem
patologicznym jest mylący, ignorując potencjalne uzdrawiające aspekty transu, jest on
przydatny w podkreślaniu poważnie zdysocjowanych stanów jako podobnych do transu w
naturze. Jak zobaczymy, obecne podejście zakłada, że trans może być generatywny lub
degeneracyjny, w zależności od czynników kontekstowych.
Heim (1895) zaproponował psychologiczne wyjaśnienie transu jako stanu

wymuszonej podatności na sugestie wynikającej z sugestii. (Jak
zobaczymy, ten oczywiście okrężny argument doprowadził niektórych
współczesnych badaczy do całkowitego odrzucenia terminów takich jak
"trans" i "hipnoza"). Bernheim (1895) uważał, że do pewnego stopnia
każdy posiada podatność na sugestie, którą zdefiniował jako "zdolność do
przekształcania idei w czyn" (s. 137). Znakomity klinicysta, z
powodzeniem wykorzystywał hipnozę do różnych celów medycznych, a
jego zjadliwe ataki na teorię Charcota pomogły ją zdyskredytować.
Bernheim stopniowo przestał stosować hipnozę, twierdząc, że
obserwowane efekty można uzyskać poprzez sugestię w stanie czuwania.
On i jego zwolennicy nazwali tę nową procedurę "psychoterapeutyką".
5. Trans jako dysocjacja. Dysocjacja może być ogólnie zdefiniowana
jako proces psychiczny, w którym systemy idei są oddzielone od
normalnej osobowości i działają niezależnie (por. Hilgard, 1977). Pierre
Janet (1849–1947), jeden z pierwszych zwolenników tej teorii, opisał trans
hipnotyczny jako stan, w którym podświadomy umysł podmiotu
wykonywał funkcje poznawcze z dala od świadomej świadomości. Janet
(1910) wprowadził termin podświadomość, aby uniknąć używania
terminu nieświadomy, który jego zdaniem ma błędne konotacje. Jego
pojęcie podświadomości, podkreślające zdolność do prowadzenia
inteligentnej, twórczej i autonomicznej działalności, jest bardzo bliskie
pojęciu nieświadomości, tak jak używał go Erickson. Janet wierzyła
również, że oprócz dysocjacyjnych aspektów transu, istnieje komponent
"odgrywania ról", w którym podmiot występuje, aby zadowolić
hipnotyzera.
Z doświadczenia Janet wynika, że dysocjacja hipnotyczna często
wiązała się z regresją do wcześniejszego okresu w życiu badanego. Będąc
w transie, podmiot mógł pamiętać zdarzenia, które miały miejsce w
poprzednich stanach dysocjacji (transu), a także wydarzenia, które miały
miejsce podczas normalnego stanu czuwania; Po przebudzeniu
zdysocjowany podmiot miałby amnezję dotyczącą stanu transu. Ta ogólna
teoria wywodzi się z intensywnych badań Janet w wielu dziedzinach, w
tym hipnozie, pisaniu automatycznym i psychopatologii (osobowość
wieloraka i histeria).
Janet (1910) wyróżniła dwa rodzaje dysocjacji: całkowity automatyzm,
w którym podmiot przechodził całkowicie w inną osobowość; oraz
częściowy automatyzm, w którym część osobowości oddzielała się i
działała bez wiedzy normalnej osobowości. Idee Janet wpłynęły na wielu
teoretyków, w tym Williama Jamesa (1890) i Mortona Prince'a (1975) w
Stanach Zjednoczonych. Prince (1975) opisał zmiany osobowości, które
mogą być hipnotycznie rozwinięte i podkreślił
Możliwości wykorzystania stanu transu do pracy terapeutycznej z

osobowościami wielorakimi.
Współczesne propozycje
Ten krótki przegląd pokazuje, w jaki sposób hipnoza wzbudziła

znaczne zainteresowanie i kontrowersje wśród XIX-wiecznych
naukowców. Zainteresowanie to zmalało w pierwszej połowie XX wieku.
Wynikało to częściowo z silnego wzrostu behawioryzmu, częściowo z
odrzucenia hipnozy przez Freuda, a częściowo z podtekstu tajemniczości,
który wciąż spowijał naturę hipnozy. To staczanie się w kierunku
zapomnienia odwróciło się po II wojnie światowej, kiedy hipnoza okazała
się skuteczna w leczeniu nerwic wojennych, pacjentów dentystycznych i
położniczych (Hilgard, 1965). W latach pięćdziesiątych XX wieku
brytyjskie i amerykańskie towarzystwa medyczne formalnie uznały
hipnozę za ważną metodę leczenia. Od tego czasu coraz większa liczba
badaczy i klinicystów jest zainteresowana tym tematem.
Większość współczesnych teoretyków odrzuca fizyczne i
neurologiczne wyjaśnienia (metafory snu i patologii) na rzecz podejść
psychologicznych kładących nacisk na sugestię, wyobraźnię, motywację,
dysocjację i odgrywanie ról. Poniższe propozycje należą do
najwybitniejszych współczesnych propozycji.
1. Trans jako regresja. Wielu psychodynamików interpretowało
doświadczenie hipnotyczne w kategoriach freudowskich i
neofreudowskich koncepcji regresji psychicznej i przeniesienia, Kris
(1952) rozwinął koncepcję częściowej regresji w służbie ego. Gill i
Brenman (1959) podobnie scharakteryzowali trans hipnotyczny jako
regresję do stanu prymitywnego, w którym racjonalność poddaje się
impulsowi, a podmiot rozwija relację przeniesienia z hipnotyzerem.
Fromm (1972; Fromm, Oberlander, & Gruenwald, 1970) dokonali
przeglądu tych i innych psycho-namicznych teorii transu i zaproponowali
udoskonaloną wersję, podkreślając "pas-sive ego" i "adaptacyjną regresję"
zahipnotyzowanego podmiotu.
W jednej z pierwszych prób stworzenia kompleksowej teorii, Shor
(1959, 1962) zaproponował trzy wymiary doświadczenia transu: (a) głębię
zaangażowania w odgrywanie ról, w której podmiot początkowo stara się
myśleć i działać jak podmiot hipnotyczny, ale potem (po wejściu w trans)
zaczyna to robić niewolicjonalnie i nieświadomie; (b) głębia transu, która
rozwija się wraz ze zmniejszaniem się ogólnej "orientacji na
rzeczywistość" podmiotu i pozwala mu zanurzyć się w arbitralnym i
czysto subiektywnym świecie; oraz (c) głębia archaicznego
zaangażowania, która obejmuje przedstawione powyżej właściwości
regresywno-przeniesieniowe.
2. Trans jako nabyte uczenie się. Clark Hull, wybitny amerykański
psycholog, uważał, że wszystkie procesy hipnotyczne można wyjaśnić
prawami formalnej teorii uczenia się – powtarzanie asocjacyjne,
warunkowanie, tworzenie nawyków, habituacja i tak dalej. W swojej
klasycznej pracy z 1933 roku, Hyp-nosis and Suggestibility, Hull
zaproponował, że zjawiska hipnotyczne są nabytymi reakcjami
podobnymi do innych nawyków. Doszedł do wniosku, że doświadczenia
transowe badanego wynikały z sugestii hipnotyzera i wynikały ze "ściśle
fizycznej podstawy związku między bodźcami a reakcjami, idee stają się
czysto fizycznymi aktami symbolicznymi". (Muszę przyznać, że jestem
zdziwiony, jak "akt symboliczny" może być "czysto fizyczny"). Inni
teoretycy, w tym Weitzenhoffer (1953, 1957), używali pojęć uczenia się,
takich jak wygaszanie nawyków i redukcja popędu, w omawianiu procesu
hipnotycznego. To teoretyczne podejście ma pewną wartość w
podkreślaniu transu jako naturalistycznego doświadczenia, które może
stać się łatwiejsze i pełniejsze wraz z praktyką. Jednak nawet
Weitzenhoffer (1957, s. 56–58) wskazuje na niezwykle ograniczony
charakter tego poglądu. Poza obecnie uznanymi brakami klasycznych
teorii uczenia się (zob. Bandura, 1977), nie ma tu mowy o
fenomenologicznych aspektach transu, wyjątkowości poszczególnych
podmiotów czy relacji międzyludzkich.
3. Trans jako dysocjacja. Ernest Hilgard, którego teoretyzowanie na
temat transu ulegało różnym zmianom na przestrzeni lat (dla porównań,
patrz Shee-han i Perry, 1976), niedawno ożywił i zmodyfikował koncepcje
dysocjacji Janet. Teoria neodysocjacji Hilgarda (1977) zapożycza
koncepcje ze współczesnej psychologii poznawczej, opisując
doświadczenie hipnotyczne jako tymczasowe oderwanie się podmiotu od
zwykłych funkcji świadomego planowania i monitorowania. Działając
niezależnie od testowania rzeczywistości, badany staje się mniej
krytyczny, a tym samym zdolny do rozwijania doświadczeń
dysocjacyjnych, takich jak amnezja, głuchota hipnotyczna, kontrola bólu
i automatyczne pisanie.
4. Trans jako umotywowane zaangażowanie. Przez wiele lat T. X.

Barber (1969, 1972) żarliwie krytykował metaforę "transu" jako
"odmiennego stanu świadomości", twierdząc, że takie niejasne,
hipotetyczne konstrukty są silnie mylące. Nie tylko odwracają uwagę
operatora (hipnotyzera) od operacyjnego zdefiniowania ważnych
zmiennych "hipnotycznej" interakcji, ale także przekonują wielu
badanych, że nie mogą rozwinąć "niesamowitych i tajemniczych zjawisk
hipnotycznych", takich jak kontrola bólu, halucynacje i regresja wieku.
Jako alternatywę, Barber (1969) wysunął poznawczo-behawioralny punkt
widzenia, który zakłada, że doświadczenia "transowe" wynikają z
"pozytywnych postaw, motywacji,
i oczekiwanie na sytuację próbną, które prowadzą do gotowości do

myślenia i wyobrażania sobie za pomocą sugerowanych tematów" (s. 5).
Zgodnie z tym poglądem, każda chętna osoba może zostać wyszkolona do
rozwijania zjawisk "hipnotycznych". Barber uważa, że formalne
(tradycyjne) indukcje są niepotrzebne, podczas gdy zmienne kontekstowe,
takie jak zachowanie operatora i relacje międzyludzkie, mają ogromne
znaczenie.
Wiele osób uważa, że stanowisko Barbera stoi w bezpośredniej i
całkowitej sprzeczności z podejściem Ericksona. Pomijając oczywiste
różnice w termi-nologii, istnieją podobieństwa między tymi dwoma
stanowiskami, w szczególności nacisk na to, że wszystkie jednostki są
zdolne do "hipnotycznych" doświadczeń, alternatywy dla formalnych
indukcji transu, trans jako naturalistyczny oraz znaczenie zmiennych
motywacyjnych i interpersonalnych. Z drugiej strony, proste zrównanie
transu z wyobraźnią przez Barbera wydaje się błędne, ponieważ wielu
badanych doświadcza transu jako jakościowo odmiennego od
jakiegokolwiek innego doświadczenia.
5. Trans jako odgrywanie ról Pogląd ten podkreśla społeczne

psychologiczne aspekty sytuacji hipnotycznej. White (1941) opisał trans
jako stan ukierunkowany na cel, w którym podmiot jest wysoce
zmotywowany, aby zachowywać się "jak osoba zahipnotyzowana"
(zgodnie z definicją operatora i zrozumieniem przez podmiot). Sarbin
(1950, 1956; Sarbin & Coe, 1972), najbardziej elokwentny zwolennik tej
teorii, przedstawił hipnotyczny podmiot jako jednostkę odgrywającą
"rolę". Podobnie jak Barber, Sarbin wyrażał pogardę dla niejasnych i
kolistych terminów mentalistycznych, takich jak "trans", "stan" i
"nieświadomość", opowiadając się za bardziej opisowym językiem w celu
zidentyfikowania zmiennych i warunków odpowiedzialnych za
"doświadczenia transowe". Sar-bin twierdził, że bardziej pomocne jest
postrzeganie zachowania hipnotycznego jako zachowania "jak gdyby".
Jego wielokrotne przedstawianie "transu" jako abstrakcyjnej meta-fory,
błędnie uważanej za konkretną (a przez to wprowadzającą w błąd), wzięte
z silnym naciskiem na społeczne zmienne psychologiczne, doprowadziło
wielu do błędnego założenia, że jego stanowisko zaprzecza jakiejkolwiek
zasadności "doświadczeniu transu".
W rzeczywistości Sarbin odwołał się do metafory odgrywania ról, aby
opisać wszystkie zachowania społeczne i podkreślił, że poziom
zaangażowania organizmu w rolę może się znacznie różnić, od
"przypadkowego odgrywania ról" i "rytualnego odgrywania" do
skrajności "ekstazy" i (wywołującego śmierć) "obiektu magii i czarów"
(Sarbin i Coe, 1972). Sarbin umieścił klasyczne zachowanie hipnotyczne
w połowie tego kontinuum "zaangażowania", twierdząc, że
wykwalifikowana i zmotywowana jednostka może głęboko zanurzyć się
w roli hipnotycznej do tego stopnia, że doświadcza dramatycznych zmian
jakościowych w subiektywnej rzeczywistości.
Eklektyczny widok
Przyglądając się tym współczesnym teoriom transu, można zauważyć, że

każda z tych pozycji wydaje się podkreślać lub podkreślać ważne cechy
doświadczenia hipnotycznego, ignorując lub bagatelizując inne. Nie chodzi o
to, aby umniejszać te poglądy; Chodzi raczej o zwrócenie uwagi na
wielowymiarową naturę doświadczenia hipnotycznego. Istnieje wiele
ważnych zmiennych sytuacyjnych i interpersonalnych wpływających na
ogólny rozwój stanu transu; Dodatkowo, unikalne cechy każdego podmiotu
działają przeciwko charakteryzowaniu transu jako zasadniczo tego samego
doświadczenia dla wszystkich.
Erickson doskonale zdawał sobie sprawę z tej złożoności; Przez lata
utrzymywał dość stałą pozycję ateoretyczną. W późniejszych latach, gdy
często proszono go o dokładne zdefiniowanie natury transu lub procesów
nieświadomych, zazwyczaj odmawiał, tłumacząc, że "cokolwiek powiem,
jest (...) odciągną mnie od rozpoznania i wykorzystania wielu możliwości,
które są" (Erickson, komunikacja osobista, 1977). (Jednak po swoim
zrzeczeniu się odpowiedzialności często opowiadał skomplikowane
metaforyczne historie na ten temat).
Ogólnie rzecz biorąc, uproszczone i kategoryczne stwierdzenia na
temat doświadczenia transu mogą być pocieszające dla teoretyka, ale
mogą być stronnicze i niepotrzebnie ograniczać praktykującego. Jak
zauważył Erickson (1952):
Należy uznać, że opis, bez względu na to, jak dokładny i kompletny,

nie zastąpi rzeczywistego doświadczenia, ani też nie może być
stosowany do wszystkich przedmiotów (sic). Każdy opis głębokiego
transu musi z konieczności różnić się w drobnych szczegółach w
zależności od tematu. Nie może być absolutnej listy zjawisk
hipnotycznych jako należących do jednego poziomu hipnozy.
Niektórzy badani rozwiną zjawiska w lekkim transie zwykle
związanym z głębokim transem, a inni w głębokim transie będą
wykazywać pewne zachowania powszechnie uważane za
charakterystyczne dla stanu lekkiego transu. Niektóre osoby, które w
lekkich transach wykazują zachowania zwykle typowe dla
głębokiego transu, mogą wykazywać utratę tego samego
zachowania, gdy faktycznie rozwija się głęboka hipnoza. Na
przykład, osoby, które łatwo rozwijają amnezję w lekkim transie,
mogą równie łatwo nie rozwinąć amnezji w głębokim transie.
Przyczyna takich pozornych anomalii leży w całkowicie odmiennej
orientacji psychologicznej osoby głęboko zahipnotyzowanej, w
przeciwieństwie do jej orientacji w lżejszych stanach hipnozy. (W:
Rossi, 1980a, s. 144–145)
Tak więc praktykujący Ericksonian pozostaje ostrożny wobec wszelkich
kategorycznych twierdzeń na temat transu hipnotycznego. Nie wyklucza
to wypracowania przez praktykującego opinii na temat natury transu.
Erickson miał tendencję do
faworyzują dysocjacyjne modele transu, o czym świadczą następujące

cytaty:
Głęboka hipnoza to ten poziom hipnozy, który pozwala podmiotowi
funkcjonować odpowiednio i bezpośrednio na nieświadomym
poziomie świadomości bez ingerencji ze strony świadomego
umysłu. (1952; w: Rossi, 1980a, s. 146)
Trans terapeutyczny to okres, w którym ograniczenia zwykłego
układu odniesienia i przekonań są tymczasowo zmieniane, dzięki
czemu można być otwartym na wzorce, skojarzenia i sposoby
funkcjonowania człowieka, które sprzyjają rozwiązywaniu
problemów. (Erickson & Rossi, 1979, str. 3)
Cechą, która jest najbardziej potrzebna Ericksonianinowi, jest

elastyczna i otwarta pozycja. Tabela 2.1 wskazuje na kilka cennych
punktów poczynionych lub sugerowanych przez każdą z poprzednio
przedstawionych współczesnych teorii. W ten sposób osoba wykonująca
hipnozę może postrzegać te teorie jako komplementarne, a nie
wykluczające się wzajemnie. W kolejnych rozdziałach omówimy te
punkty i zademonstrujemy ich wzajemną naturę.
TRANS JAKO NATURALISTYCZNY I

WIELOKONTEKSTOWY
W podejściu ericksonowskim naturalistyczne wykorzystanie procesów

transowych odgrywa kluczową rolę. Aby docenić tę orientację, należy
odróżnić ogólne doświadczenie transu od specyficznego rytuału hipnozy.
To drugie jest tylko jednym ze sposobów wywołania pierwszego.
Rozpoznając, w jaki sposób trans zachodzi w inny sposób i w innych
sytuacjach, zdolność do wykorzystania procesów transowych jest
znacznie zwiększona. Aby ułatwić takie uznanie, warto dokonać
poniższych rozróżnień.
1. Doświadczenia transowe wyróżniają się zasadą ideodynamiki i
logiki obu/i. Aby wyrobić sobie wyczucie natury transu, można zwrócić
uwagę na kilka głównych cech. Po pierwsze, doświadczenie w transie "po
prostu się wydarza", bez regulacji, kontroli czy innego aktywnego udziału
w samoświadomych procesach. Jak zostanie to omówione w dalszej części
następnego rozdziału, ta cecha bezwysiłkowości jest opisana przez zasadę
ideodynamizmu, która mówi, że idee mogą być wyrażane w dynamikach
(wrażenia, obrazy, poznania, akty motoryczne, percepcje, emocje) bez
żadnego świadomego zapośredniczenia.
Po drugie, trans wiąże się z paradoksalną logiką "obu/i". Oznacza to,
że
Tabela 2.1
Kilka cennych uwag poczynionych przez współczesne teorie transu
Teoria Kilka cennych punktów
1. Psychodynamiczny a. W hipnoterapii rozwija się silny związek między

hipnotyzer i podmiot.
b. Temat transu przesuwa się w stronę mniej
analitycznego, a bardziej
podstawowy styl przetwarzania (np. mniej
krytyczny i
defensywny, bardziej zorientowany na
wizerunek).
a. Trans jest naturalistyczną umiejętnością, której
2. Nauka należy się nauczyć.
b. Zdolność transu może się poprawić wraz z
praktyką.
c) Inne nauki mogą zakłócać rozwój transu;
Należy się nimi zająć i je osłabić.
a. Głęboko zahipnotyzowany podmiot jest często
3. Neodysocjacja oddzielony od
normalnych procesów monitorowania i kontroli.
b. Ta ogólna dysocjacja pozwala na rozwój
specyficznych zjawisk dysocjacyjnych, takich jak
wiek
regresja, sny hipnotyczne, pismo
automatyczne,
halucynacje i kontrola bólu.
c) Doświadczenia dysocjacyjne mogą wystąpić bez
formalnego
hipnoza (np. sny nocne, przywołanie zależne od
stanu).
4. Zmotywowane a. Trans jest fenomenologicznie doświadczeniem
zaangażowanie naturalistycznym
podobne do innych doświadczeń
psychologicznych.
b. W związku z tym każdy chętny przedmiot może
zostać przeszkolony w zakresie rozwoju
zjawiska "transowe".
c) Formalne indukcje i rytuały nie są potrzebne do
Rozwijaj doświadczenia "transowe".
d. Najważniejsze jest nawiązanie relacji i
skutecznie informować i motywować podmiot.
5. Odgrywanie ról a. Hipnoza i trans to tak naprawdę tylko metafory i
nie powinny być reifikowane.
b. Ponieważ trans jest reakcją występującą w
kontekście psychologii społecznej, zmienne
sytuacyjne (np. komunikacja hipnotyzera,
związek) muszą być zawsze brane pod uwagę.
Osoba identyfikuje się z obiema stronami komplementarnego rozróżnienia
"to" i "tamto", "wewnątrz" i "na zewnątrz", "podmiot" i "przedmiot". W
ten sposób w transie mogę czuć się zarówno "tu" i "tam", połączony z tobą
i odłączony od ciebie, "częścią" i "od" doświadczeniem, zarówno
dzieckiem, jak i dorosłym. Ta logika obu/a powoduje powstanie
niepojęciowego i niewerbalnego doświadczalnego stanu jedności. Jest to
bardziej pierwotny, inkluzywny sposób nawiązywania relacji niż logika
oddzielająca, "albo-albo" charakteryzująca analityczne, świadome
procesy. Innymi słowy, procesy transowe mają tendencję do jednoczenia
relacje ("to" i "tamto"), podczas gdy procesy świadome mają tendencję

do różnicowania relacji ("to" vs. "że").
Inne cechy transu, które zostaną zbadane w następnej sekcji, to
absorpcja empiryczna, ciągłość, zniekształcenie czasu, zmienność
czasoprzestrzeni i zmiany percepcyjne. Podsumowując, sugerują trans
jako stan głębokiego pochłonięcia doświadczeniami, w którym osoba
może działać niezależnie od ograniczeń regulacyjnych, zorientowanych na
błędy procesów świadomych.
2. Transu doświadcza się w wielu sytuacjach. Biorąc pod uwagę nawet
ten krótki opis transu, możemy rozpoznać jego występowanie w wielu
sytuacjach. Często rozwija się w rytuałach przejścia kulturowego; Na
przykład moje niedawne małżeństwo miało zdecydowanie transową
naturę. Słychać to w opisach sportowców i innych artystów, którzy opisują
procesy odpuszczania i wpadania w "flow". Mogą ją odczuć ci, którzy są
głęboko pochłonięci dźwiękami muzyki lub rytmem tańca. Można to
dostrzec w osobie tak pochłoniętej czytaniem książki lub w dziecku tak
przyklejonym do programu telewizyjnego, że nie słucha naszych wezwań.
Można to zaobserwować u marzącego studenta, głęboko przygnębionego
klienta, wspominającego starca. Krótko mówiąc, trans pojawia się w wielu
kontekstach.
3. Trans rozwija się na wiele sposobów. Wśród środków, za pomocą

których można wywołać trans, znajdują się rytmiczne i powtarzalne ruchy
(tańczenie, bieganie, kołysanie, ćwiczenia oddechowe itp.); śpiewy
(medytacja, modlitwa, rytuały grupowe, śpiewy na wiecach lub imprezach
sportowych, powtarzające się rozmowy z samym sobą w depresji itp.);
skupienie uwagi (na mantrze, głosie hipnotyzera, obrazie, idei, telewizji
itp.); i równoważenie napięcia mięśniowego (poprzez procesy
relaksacyjne, masaż, leki, takie jak alko-hol lub valium, rytmiczne ruchy
itp.). Wszystkie te powiązane ze sobą metody mają tendencję do
zmniejszania nieciągłych, arytmicznych ruchów celowej świadomej
orientacji, dając w ten sposób początek bardziej ujednoliconemu trybowi
doświadczania. Silne zróżnicowanie między sobą a innymi jest
rozpraszane przez zmiany napięcia mięśniowego, umożliwiając w ten
sposób osobie synchronizację z komplementarnymi rytmami
biologicznymi i dostosowanie się do jednolitych procesów
psychologicznych.
4. Trans jest biologicznie konieczny. Antropolodzy zauważyli, że
rytuały transowe można znaleźć praktycznie w każdej kulturze (zob.
Richeport, 1982). Historycy zauważyli, że takie rytuały istnieją od dawna
Wieki. To rozpowszechnienie transu w różnych kulturach i w czasie

sugeruje, że jest to biologicznie istotne zjawisko dla istot ludzkich.
Jedną z implikacji tego poglądu jest to, że trans będzie się pojawiał, czy
nam się to podoba, czy nie. Oznacza to, że potrzebujemy okazji, aby
odpuścić próby, zanurzyć się w głębszym kontekście wspólnotowym,
poddać się naszej Głębokiej Jaźni. Musimy okresowo osłabiać korygującą
błędy regulację świadomego osiągania celów i doświadczać na nowo
bezstronnego poczucia całości. (Jak mówię wielu klientom, jeśli nie
wpuścisz się do drzwi wejściowych, żadna ilość zasuw nie zabezpieczy
tylnych). W rzeczywistości widzę wiele symptomów rozwijających się,
gdy drogi do samowartościujących się stanów transu są blokowane lub w
inny sposób odrzucane przez osobę lub społeczność.
5. Trans pełni wiele funkcji. Jeśli trans jest biologicznie niezbędny,
musi taki być dla określonych celów ewolucyjnych. Z dzisiejszego punktu
widzenia trans odgrywa integralną rolę w równoważeniu systemów
biologicznych i psychologicznych. Mówiąc dokładniej, trans pomaga w
osiągnięciu kilku uzupełniających się motywacji wrodzonych
człowiekowi: zachowaniu i rozszerzeniu integralności ("całości")
autonomicznej ("samoregulującej się") tożsamości własnej. Ta tożsamość
jest zawsze w kategoriach wielu systemów: indywidualnego, diadowego,
rodzinnego, społecznego itp.
Zachowanie tożsamości (tj. niezmienianie się) poprzez trans może
odbywać się na wiele sposobów. Osoba lub grupa może rozwinąć trans,
aby odnowić poczucie bezpieczeństwa – na przykład poprzez codzienną
medytację, trans autohipnotyczny, grupowe śpiewanie. Poważne
zagrożenie przeżycia może wywołać trans ochronny polegający na
całkowitym wycofaniu się ze świadomej orientacji (szok, katalepsja,
depresja, projekcja imaginacyjna). Trans może również stanowić wyraz
świadomie zakazanych ról; Na przykład Bateson (1958) opisał, w jaki
sposób plemię Iatmul na Nowej Gwinei wykonuje naven, rytuał transu, w
którym mężczyźni ubierają się jak kobiety i odwrotnie, a następnie
odgrywają pewne role zwykle kojarzone z płcią komplementarną. Trans
może być wykorzystany do potwierdzenia głębszego połączenia z
doświadczeniem; na przykład plemiona Indian amerykańskich
wykorzystują rytuały tańca deszczu, aby wejść w stan wspólnoty ze
środowiskiem naturalnym. Krótko mówiąc, trans jest okazją do powrotu
do podstawowej esencji własnej tożsamości.
Trans może również poszerzyć krąg tożsamości osoby lub
społeczności. Pojawia się w znaczących rytuałach przejścia rozwojowego
(małżeństwo, wejście w dorosłość itp.). Może pozwolić osobie nie
utożsamiać się z pewnymi przywiązaniami (np. do bólu, wzorca
zachowania, stylu percepcji) i wyjść poza nie. Prowadzi to do
metaforycznych wyobrażeń poszukujących rozwiązań.
takich jak objawy, ekspresja artystyczna i opowiadanie historii. Może też

ułatwiać integrację psychologiczną (tj. unifikację oddzielonych części), co
jest głównym problemem psychoterapii.
6. Trans może być samowartościujący lub dewaluujący. Jak w
przypadku każdego doświadczenia, wartość transu zależy od kontekstu, w
którym się pojawia. Transy samooceny wydają się być łagodne, rytmiczne
i ciągłe (płynne); Transy dewaluujące się są zwykle gwałtowne,
arytmiczne i sztywne. Z biegiem czasu treść transów
samowartościujących ma tendencję do zmiany, ponieważ zachodzą
integracje i w ten sposób tworzą się nowe gestalty. Treść transów
dewaluujących ma tendencję do powtarzania się, ponieważ nie dochodzi
do integracji (tylko więcej przemocy). W transach samowartościujących
nie podejmuje się żadnych prób aktywnej kontroli doświadczenia; W
transach dewaluujących samego siebie podejmowane są wysiłki, aby
kontrolować, zaprzeczać lub w inny sposób negować doświadczenie
siebie i/lub innych (jaźni). Na przykład osoby wyrażające objawy
psychologiczne mogą być postrzegane jako manifestujące zjawiska
transowe, które próbują kontrolować ("pozbyć się tego") i zaprzeczać ("to
nie ja"). Podobnie, osoby zaangażowane w systematyczną przemoc (np.
wojnę) próbują wymazać drugą osobę (siebie); Kiedy to robi, często
rozwija się stan podobny do transu.cyfra arabska
To, że trans niekoniecznie jest użyteczny, przesuwa uwagę terapeuty z
tego, jak bardzo trans jest rozwinięty, na jego terapeutyczną jakość. Tak
więc praktykujący Ericksona jest bardziej zainteresowany szerokością niż
głębokością transu, czyli tym, ile zasobów klienta jest dostępnych w
danym transie. Zakłada się, że klient wie, jak rozwinąć trans w taki czy
inny sposób; Interesujące jest to, w jaki sposób kontekst terapeutyczny
może być wykorzystany do wzmocnienia procesów samooceny (a tym
samym wartości pragmatycznej) zachodzących w takich transach.
7. Zjawiska transowe są podstawowymi procesami, dzięki którym

generowane jest doświadczenie psychologiczne. Kiedy jednostka lub
społeczność zanurza się w transie hipnotycznym, prawdopodobnie
pojawią się pewne zjawiska ("pozory"). Należą do nich regresja do
przeszłości, postęp w przyszłość, wzmożone zapamiętywanie
(hipermnezja) lub selektywne zapominanie (amnezja), zniekształcenia
percepcyjne i dysocjacje percepcyjne (pozytywne
Sztywne, podobne do transu stany zrodzone w ekspresji wojennej można zaobserwować w otaczających
ją wielorakich indukcjach: powtarzających się i sztywnych marszach, uderzeniach
bębnów, symbolach (np. flagach). Jako dziecko często zastanawiałem się, oglądając filmy
wojenne, dlaczego na przykład Brytyjczycy poświęcają znaczną liczbę żołnierzy na grę na
bębnach w marszach bojowych. Patrząc wstecz, ci ludzie byli wyraźnie potrzebni, aby
wywołać odpowiedni trans u otaczających ich ludzi.
i negatywne halucynacje).3 Chociaż na pierwszy rzut oka takie zjawiska

mogą wydawać się niezwykłe, są one całkowicie naturalistyczne. W
rzeczywistości zjawiska transu mogą być postrzegane jako podstawowe
procesy psychologiczne, dzięki którym doświadczenie jest generowane i
utrzymywane. Różnica polega na tym, że doświadczenie
fenomenologiczne jest intensyfikowane i wzmacniane w stanach transu,
przez co wydaje się spektakularne lub w inny sposób niezwykłe. W ten
sposób doświadczamy halucynacji, gdy w pełni odcinamy się od obrazów,
które projektowaliśmy; Zwiększamy naszą zdolność do zapominania o
czymś (amne-sia), kiedy podkreślamy zdolność do zanurzenia się w czymś
niepowiązanym. Pozwalając na bardziej intymne i intensywne
zaangażowanie w sposoby, w jakie regularnie konstruujemy nasz świat
doświadczeń, jednocześnie zapewniając poczucie oderwania od niego (tj.
masz poczucie w transie, że nie musisz kontrolować ani trzymać się
doświadczenia), trans terapeutyczny umożliwia fundamentalne zmiany w
naszym stosunku do wzorców wyrażania siebie. Krótko mówiąc, proces
ten pozwala na dokonanie głębokich, transformacyjnych zmian.
8. Zjawiska transu i objawy kliniczne są tymi samymi zjawiskami
wyrażanymi w różnych kontekstach. Jednym z pierwszych zadań, jakie
powierzył mi Milton Erickson, kiedy zacząłem się u niego uczyć, było
studiowanie psychotyków. Po uzyskaniu pracy w niepełnym wymiarze
godzin, która mi to umożliwiła, od czasu do czasu odwiedzałem Ericksona
i omawiałem z nim różne sprawy. Opisując swoje rozległe interakcje z
psychotykami, zdawał się wielokrotnie podkreślać trzy punkty. Po
pierwsze, fenomenologiczne doświadczenie psychotyki jest zadziwiająco
podobne do doświadczenia osób w głębokim transie: oba charakteryzują
się regresjami, dysocjacjami, amnezją, zmianami percepcyjnymi i
sensorycznymi, wyrażeniami symbolicznymi i tak dalej. Po drugie, jakość
doświadczenia nie mogłaby się bardziej różnić: psychotycy na ogół
doświadczają bardzo bolesnego i ograniczającego świata, podczas gdy
osoby będące w głębokim transie dobrze się bawią. Innymi słowy,
fenomenologiczna forma doświadczeń jest taka sama, podczas gdy
kontekst różni się radykalnie. Po trzecie, procesy psychologiczne obu grup
są wzmocnionymi ekspresjami normalnych procesów nieświadomych.
Idee te sugerują, że terapeutyczny kontekst transu jest idealny dla
Zjawiska te nie są wspólne dla wszystkich transów. Mają one tendencję do minimalizowania
, na
przykład w transach medytacyjnych kultur Wschodu, gdzie tradycyjne wartości sprzyjają
oderwaniu się od domeny fenomenologicznej jako środkowi samorozwoju. Zjawiska
transu hipnotycznego mogą być zatem artefaktami wynikającymi z zachodnich wartości i
uprzedzeń. Sugeruje to, że specyficzne wyrażenia występujące w transie wskazują na
pierwotne wartości jednostki, w której i społeczności, w której występuje trans.
przekształcanie dewaluujących ekspresji objawów. Ekspresje symptomów

mogą być postrzegane jako ważne zjawiska hipnotyczne występujące w
unieważniających kontekstach psychologicznych. Terapeuta dąży zatem
do wygenerowania kontekstów relacji interpersonalnych i
intrapersonalnych, w których te same procesy są uprawomocnione,
definiowane jako uprawnione autonomiczne ekspresje nieświadomości (tj.
zjawiska transu) i wykorzystywane jako podstawa do rozwiązywania
problemów i samointegracji.
FENOMENOLOGICZNE DOŚWIADCZENIE TRANSU
Do tej pory badaliśmy ogólne idee dotyczące natury transu. W tej części
omówiono bardziej szczegółowo niektóre szczególne cechy fenom-
enologiczne widoczne w doświadczeniu transu.
1. Empiryczne pochłanianie uwagi. W transie badani mogą rozwinąć
pochłonięcie uwagi do tego stopnia, że stają się w pełni zanurzeni w
jednym konkretnym kontekście empirycznym przez dłuższy czas.
Porównaj to ze stanem czuwania, w którym procesy uwagi pozostają
rozproszone i nieskoncentrowane przez ciągłą reorientację na zmieniające
się bodźce zewnętrzne. Będąc w transie, zahipnotyzowani ludzie często
nie są świadomi nieistotnych bodźców (hałasów, innych głosów); Nawet
jeśli są ich świadomi, zwykle nie będą się rozpraszać, przeszkadzać, ani
nie będą odczuwać potrzeby zajmowania się nimi. Jest to szczególnie
prawdziwe w głębokim transie.
Uwaga badanego może być wewnętrznie lub zewnętrznie
ukierunkowana. Większość tradycyjnych rytuałów hipnotycznych
wymaga, aby hipnotyzer najpierw skupił uwagę badanego na
zewnętrznym przedmiocie (kryształowej kuli, oczach hipnotyzera,
pinezce na ścianie, metronomie itp.). Następnie hipnotyk stopniowo
przenosi uwagę badanego na wewnętrznie ukierunkowane pochłonięcie.
Czasami jednak bardziej odpowiednie jest, aby podmiot pozostawał
zorientowany na zewnątrz podczas transu. Miałoby to miejsce w
przypadku, gdyby hipnotyzer chciał wywołać trans u osób, które
sprzeciwiają się zamykaniu oczu lub w celu poprawy wyników badanych
w miejscach publicznych (przemówienia, interakcje społeczne,
współzawodnictwo sportowe). Inną sytuacją wymagającą zewnętrznego
kierownictwa jest wejście terapeuty w trans podczas pracy z klientem;
Metoda i korzyści z tego płynące zostaną przedstawione w rozdziale 3.
Ta cecha długotrwałego pochłonięcia doświadczalnego odnosi się
zarówno do transów "objawowych", jak i transów hipnotycznych. Można
zaobserwować, że osoba nękana przez nawracający problem rozwija
pojedynczą fiksację na punkcie tego problematycznego procesu. Podobnie
jak osoba zahipnotycznie oczarowana, osoba nękana problemami nie musi
starać się pozostać pochłonięta; ten
Proces empiryczny podtrzymuje się bez celowego świadomego wysiłku.

Jednak w przeciwieństwie do podmiotu hipnotycznego, symptomatyczny
osobnik powtarza próby zakłócenia wchłaniania empirycznego poprzez
różne strategie regulacyjne. To oddziela procesy świadome od procesów
nieświadomych, które pozostają pochłonięte polem prob-lem. Innymi
słowy, nieświadomy umysł pozostaje zafiksowany na niekompletnym
związku empirycznym, podczas gdy świadomy umysł próbuje się od niego
oddalić (tj. zanegować lub zaprzeczyć); Tworzy to opozycję między
procesami świadomymi i nieświadomymi. Jak zobaczymy, erickso-
niańskie strategie indukcyjne dążą do połączenia obu typów procesów w
dążeniu do ich integracji.
2. Swobodna ekspresja. Zahipnotyzowany podmiot zwykle nie

odczuwa potrzeby podejmowania prób zrobienia czegokolwiek lub
przymusu "planowania z wyprzedzeniem". Doświadczenie "wydaje się po
prostu wydarzać" i "płynie bez wysiłku". Ta manifestacja stanu transu
niekoniecznie wynika z tego, że podmiot przekazuje kontrolę dyrektywną
hipnotyzerowi; Jest to równie powszechne w doświadczeniu
autohipnotycznym i odzwierciedla przejście od świadomego do
nieświadomego przetwarzania.
Cecha ta odzwierciedla zasadę ideodynamiki ("idee" w "dynamikę"),
która postuluje, że idee mogą być przekształcane w dynamiczną ekspresję
(np. obrazy, zachowania, odczucia, poznanie itp.) niezależnie, a czasem
bez wiedzy wolicjonalnego procesu świadomego.4 Jak zauważył
Bernheim (1895), procesy ideodynamiczne wydają się być bardziej
intensywne i częściej zachodzą w transie. Na przykład, pod-jekci, którzy
otrzymują sugestię, że ich ręka zacznie się automatycznie podnosić, często
rozwijają ideomotoryczne doświadczenie mimowolnego dryfowania tej
ręki w górę; słuchając komunikatu hipnotyzera, mogą rozwinąć
ideosensoryczne wizualizacje uczuć. Powtarzające się wyrażanie
procesów ideodynamicznych przez osoby hipnotyczne skłoniło Ericksona
i Rossiego (1979) do opisania sugestii hipnotycznych jako idei, które
wykorzystują procesy umysłowe danej osoby w sposób, który wykracza
poza jej zwykły zakres kontroli ego.
Innymi słowy, nieświadome procesy klienta są zachęcane do
autonomicznego wyrażania siebie w kontekście hipnoterapeutycznym.
Williamowi Jamesowi (1890) często przypisuje się zaproponowanie zasady ideomotorycznej, ale
Hilgard (1977) zauważa, że James rozwinął tę koncepcję z "prawa dyfuzji" Alexandra
Baina i koncepcji "dynamogenezy" Fere'a. Bain (1859) zakładał, że każde uczucie
zmysłowe lub emocjonalne ma konsekwencje motoryczne. Féré (1887) stwierdził, że
każda stymulacja sen-sory zwiększa aktywność mięśni. Były to ogólne teorie dotyczące
procesów behawioralnych, a nie tylko te w kontekście hipnozy.
Takiej zachęty często udzielał pośrednio Erickson. Na przykład, często

wywoływał reakcję transową, opowiadając anegdoty o innych ludziach
doświadczających zjawisk transu, takich jak lewitacja rąk lub relaksacja.
Słuchając uważnie Ericksona, badany zaczynał doświadczać podobnych
obrazów. Gdy to się działo, badany komunikował ideomotorycznie ogólne
poczucie tego, co się działo – dzwoniąc poprzez minimalne wskazówki –
subtelne zmiany w cechach fizycznych, takich jak ubarwienie twarzy,
wzorce oddychania i rozszerzenie źrenic. Erickson uważnie obserwował
te minimalne wskazówki i używał ich do kierowania swoją późniejszą
komunikacją podczas indukcji. Ta interpersonalna "pętla sprzężenia
zwrotnego" komunikacji często powodowała, że podmiot wpadał w trans
bez bezpośredniej sugestii, aby to zrobić. W ten i inny sposób procesy
ideodyczno-namiczne mogą być wykorzystywane terapeutycznie.
Należy również zwrócić uwagę na to, w jaki sposób procesy
ideodynamiczne charakteryzują transy autodewaluujące
(symptomatyczne). Główną cechą każdego kontekstu problemu jest to, że
jego składniki symptomów są automatycznie wyrażane. Wydaje się, że
autodestrukcyjne uczucia po prostu się rozwijają; Kłopotliwe obrazy
wciąż powracają; Powtarzający się dialog wewnętrzny nie może zostać
wyłączony. Praktykujący Ericksonian akceptuje takie automatyczne
ekspresje jako uprawnione wyrażenia ideodynamiczne z nieświadomego
umysłu osoby i stara się zapewnić im możliwości wyrażania ich w sposób
samowartościujący, równoważący i różnorodny. Na przykład, gdy klient
skarżył się na uczucie niepokoju w klatce piersiowej, po nawiązaniu
odpowiedniej relacji oferowano następujące komunikaty hipnotyczne:
Zgadza się, Mary. I naprawdę chcę wam podkreślić ideę, która na

pierwszy rzut oka może wydawać się nieco niezwykła, ale myślę, że
możecie zacząć doceniać ją coraz bardziej, gdy zaczniecie rozwijać
jej empiryczne zrozumienie, nawet teraz, kiedy do was mówię. A o
jakiej idei mówię? Po prostu: masz zdolność pozwalania swojej
nieświadomości wyrażać się autonomicznie na tak wiele różnych
sposobów. . . Wszyscy to robimy. . . . Na przykład, wyrażasz
zdolność do autonomicznego rozwijania się doznań (...). Zgadza się,
Mary... odczucia w klatce piersiowej . . . Wiesz, że nadawałeś im
różne imiona i miałeś o nich różne myśli...
Chcę po prostu potwierdzić, że twój nieświadomy umysł może
rozwinąć te uczucia, a potem niektóre... Bo po co ci cała akcja w
klatce piersiowej? Nie wiem, czy twoja ręka na początku od razu się
przyłączy, czy też to twoje nogi zaczną być ciepłe lub chłodne,
mrowiące lub zdrętwiałe... Wiem tylko, że możesz wyrazić tę
autonomiczną, nieświadomą zdolność do doświadczania doznań
rozwijających się na tak wiele bezpiecznych sposobów.
W tym konwersacyjnym podejściu hipnotycznym objaw jest

definiowany jako jeden przypadek ogólnej nieświadomej zdolności.
Sugestie dotyczące dywersyfikacji zdolności poprzez powiązane
(samowartościujące) reakcje ideodynamiczne są oferowane w celu
rekontekstualizacji objawu jako (nieświadomego) daru, który należy
cenić. W ten sposób automatyzm wspólny dla zjawisk hipnotycznych i
objawowych jest wykorzystywany do przekształcenia tych ostatnich w
rozwój terapeutyczny.
3. Empiryczne, niepojęciowe zaangażowanie. Oczarowane jednostki

są zazwyczaj dość zanurzone w domenach empirycznych, a nie
pojęciowych. Są bardziej zdolni do bezpośredniego doświadczania
"rzeczy takimi, jakimi są" i generalnie wykazują niewielką potrzebę
logicznego rozumienia lub pojęciowego analizowania doświadczenia.
Procesy myślowe zazwyczaj stają się mniej krytyczne, mniej oceniające,
mniej werbalne i mniej abstrakcyjne; Jednocześnie stają się one coraz
bardziej opisowe i oparte na obrazie, bardziej zmysłowe i bardziej
konkretne. Ten empiryczny sposób przetwarzania daje początek zdolności
do głębszego połączenia się z zasobami i aktualną rzeczywistością.
Umiejętność ta jest szczególnie cenna dla klientów terapii. Poprzez
"poznawanie siebie na różnym poziomie doświadczenia" (Erickson,
komunikacja osobista, 1977) poprzez odłożenie na bok nawykowych,
dysfunkcyjnych procesów świadomych, osoba jest wolna w odkrywaniu
doświadczeń z wielu perspektyw.
To oddzielenie procesów empirycznych od ram pojęciowych odróżnia
transy terapeutyczne od transów symptomatycznych. W rzeczywistości
osoba zazwyczaj jest empirycznie zanurzona w procesie, a jednocześnie
przywiązana do sztywnego zestawu pojęciowego, który kształtuje i
wypacza wartości bodźców empirycznych. Skutkuje to powtarzającymi
się (a zatem przewidywalnymi) wynikami empirycznymi. Celem indukcji
hipnotycznych jest rozproszenie fiksacji na tych sztywnych ramach,
umożliwiając w ten sposób rozwój procesów empirycznych zgodnie z
głębszą inteligencją w osobie.
4. Chęć eksperymentowania. Osoba w transie hipnotycznym

zazwyczaj jest skłonna do eksperymentowania z nowymi perspektywami.
Chociaż ta cecha jest często opisywana jako podatność na sugestie, taki
termin czasami implikuje błędne założenie, że podmiot jest biernym
automatem, którego doświadczenie wynika z poleceń innej osoby
(hipnotyzatora). Nie było to przekonanie Ericksona (1948), jak stwierdza
on z naciskiem:
Zbyt często przyjmuje się nieuzasadnione i błędne założenie, że
. . . Wszystko, co rozwija się z hipnozy, musi koniecznie i
współistnieć
być w pełni rezultatem i podstawowym wyrazem sugestii. W

przeciwieństwie do takich błędnych przekonań, osoba
zahipnotyzowana pozostaje tą samą osobą. Jego zmienione
zachowanie wynika z doświadczenia życiowego pacjenta, a nie od
terapeuty. Terapeuta może co najwyżej wpływać tylko na sposób
wyrażania siebie. Wprowadzenie i utrzymanie transu służy
zapewnieniu szczególnego stanu psychicznego, w którym pacjent
może ponownie skojarzyć i ponownie zorganizować swoje
wewnętrzne psychologiczne zawiłości i wykorzystać własne
zdolności w sposób zgodny z jego własnym życiem empirycznym.
Służy do tego, aby mógł dowiedzieć się więcej o sobie i wyrazić
siebie w bardziej adekwatny sposób. (W: Rossi, 1980d, s. 38)
Osoby hipnotyczne nie są łatwowierne i na ogół nie stosują się do instrukcji
niezgodnych z ich osobistymi wartościami. Próby zmuszenia oczarowanych
osób do zrobienia czegoś, czego nie chcą robić, prawie zawsze wytrącają je z
transu; zazwyczaj takie próby wywołują nieufność i gniew wobec terapeuty,
tym samym poważnie osłabiając związek.
Osoba zahipnotyzowana zachowuje pełny wybór co do doświadczenia;
Bezpieczeństwo i dobre samopoczucie odczuwane w transie
terapeutycznym na ogół wzmacnia poczucie wyboru. Podobnie jak
znękany biznesmen na wakacjach, podmiot transu – chwilowo wolny od
dominacji przez zmartwiony i stały punkt widzenia normalnych procesów
świadomych – jest bardziej skłonny i zdolny do eksperymentowania z
kreatywnym i spontanicznym zachowaniem.
5. Elastyczność w relacjach czasoprzestrzennych. Doświadczenie
fenomenologiczne na ogół zachodzi w kontekście czasoprzestrzennym. W
transie możesz odnosić się do czasu i przestrzeni na wiele sposobów.
Możesz całkowicie odciąć się od teraźniejszości i przenieść się do
alternatywnych rzeczywistości czasoprzestrzennych. Na przykład, możesz
subiektywnie cofać się do przeszłości lub starzeć się w przyszłości;
możesz zniekształcać czas, doświadczając minuty jako godziny
(rozciągnięcie czasu) lub godziny jako minuty (kondensacja czasu);
możesz mieć pozytywną halucynację czegoś, czego tak naprawdę nie ma
lub negatywnie halucynować coś, co rzeczywiście istnieje.
Rosenhan (1967) oferuje doskonały przegląd literatury eksperymentalnej na temat hipnozy

i
podatności na sugestie, konkludując, że osoby hipnotyzujące nie wykazują większej
podatności na sugestie niż osoby w stanach czuwania. Jednocześnie wszyscy jesteśmy pod
wpływem siebie nawzajem w każdym związku. Chodzi o to, że osoba w transie
terapeutycznym jest mniej zafiksowana na pozycji (tj. ramie lub zestawie), choć nadal jest
zakorzeniona w osobistych wartościach. W zakresie, w jakim wartości te są zagrożone lub
w inny sposób nieprzestrzegane, nastąpi ponowne utrwalenie w ramie. Dlatego terapeuta
musi zawsze szanować indywidualne wartości i potrzeby danej osoby. W takim stopniu, w
jakim zostanie to osiągnięte, klienci pozwolą sobie zanurzyć się w transie receptywnym.
U podstaw tych i innych zjawisk transowych leży zdolność do
odnoszenia się do czasu i przestrzeni jako zmiennych, którymi można
manipulować, a nie stałych, którymi można się ograniczać. Innymi słowy,
osoba zahipnotyzowana uwalnia się od fiksacji na jednej współrzędnej
czasoprzestrzennej ("teraźniejszości"), udostępniając w ten sposób
nieskończoną liczbę innych potencjalnych rzeczywistości. Potrójna
wartość terapeutyczna tej elastyczności (np. w reorganizacji przeszłości,
zmianie obecnego punktu widzenia, zmianie przekonań na temat
przyszłości) jest szczegółowo zbadana w dalszych rozdziałach.
Piękny przykład tej czasoprzestrzennej zmienności można znaleźć w
Czarnoksiężniku z Krainy Oz. W początkowej scenie świadomy umysł
Dorothy zostaje "osłabiony" przez uderzenie w głowę. Następną rzeczą, o
której wie, jest wirowanie (w "szczerym polu") w swoim domu. Wokół
niej krążą różne przedmioty z jej przyziemnego świata: zlewy kuchenne,
rowery, kosze i tak dalej. Te pływające obiekty są "wyprzęgane" z
kontekstów, w których zwykle występują. Podobnie, różne jednostki
mentalne, zwykle związane w sztywnych konfiguracjach w
doświadczeniu stanu czuwania danej osoby, rozwiązują się w transie,
umożliwiając w ten sposób ponowne skojarzenie elementarnej nauki w
nowe, bardziej odpowiednie konfiguracje (ramy).
6. Zmiana doznań zmysłowych. Osoby badane w transie często
doświadczają zmian w swoich doświadczeniach zmysłowych, takich jak
zniekształcenia percepcyjne, podwyższenie, selektywność i halucynacje.
Zmiany te mogą rozwinąć się w każdej modalności sensorycznej. Na
przykład zmiany kinestetyczne są dość powszechne. Badani mogą czuć się
dość zrelaksowani i senni (ciało staje się ciężkie i ciepłe) lub mogą czuć
się motorycznie unieruchomieni (katalepsja) z poczuciem lekkości lub
odłączenia od ciała. Czasami dochodzi do zniekształceń percepcyjnych
części ciała: głowa może wydawać się nieproporcjonalnie duża, ręka może
wydawać się działać niezależnie od reszty ciała (jak w lewitacji ramion) i
tak dalej. Od czasu do czasu doświadcza się różnych zmian w układzie
przedsionkowym, takich jak przyjemne uczucie wirowania lub wirowania.
Powszechne są również zmiany wizualne. Osoby, których oczy
pozostają otwarte, mogą rozwinąć widzenie tunelowe , w którym ich pola
peryferyjne stają się ciemne lub zamglone. Widzenie tunelowe jest
szczególnie podatne na wystąpienie, gdy badany jest skupiony na
pojedynczym bodźcu (np. oczach hipnotyzera) bez poruszania się lub
mrugania. Percepcja kolorów osoby z otwartymi oczami może stać się
estetycznie podwyższona lub zmienić się w czerń i biel, a może zmienić
się w sekwencję różnych kolorów. Patrząc na hipnotyzera, badany może
zobaczyć, jak jego twarz zniekształca się w twarz innej osoby (znajomej
lub nieznanej). Osoba głęboko zahipnotyzowana może również
doświadczać pozytywnych lub negatywnych halucynacji wzrokowych.
Osoba transowa z zamkniętymi oczami często jest zanurzona w
żywych kolorach
obrazy wizualne. Może to obejmować ożywione wspomnienia,

geometryczne wzory i wzory lub interesujące symboliczne obrazy (jak w
hipnotycznym śnie).
Mogą również wystąpić zmiany w układzie słuchowym. Badany często
wybiórczo słucha głosu hipnotyzera do tego stopnia, że nie słyszy innych
zewnętrznych dźwięków. W tym samym czasie głos hipnotyzera może
zacząć brzmieć zupełnie inaczej niż badany: może się wydawać, że zbliża
się lub oddala, ton może brzmieć inaczej lub może całkowicie zanikać.
(Podmiot na ogół pozostaje w kontakcie z hipnotyzatorem, o czym
świadczą reakcje na dyrektywy hipnotyczne). Wreszcie, podmiot często
rozwija zwiększoną wrażliwość na paralingwistyczną komunikację
hipnotyzera, taką jak nacisk tonalny, wzorzec intonacji (szczególnie w
odniesieniu do jego własnych niewerbalnych "rytmów", takich jak
oddychanie) i słuchowa lokalizacja w przestrzeni (zob. np. Erickson,
1973). Tak więc badani mogą mieć trudności z rozwinięciem lub
utrzymaniem transu, jeśli hipnotyzer mówi w szorstki lub nierówny
sposób lub w tempie, które jest znacznie szybsze lub wolniejsze niż
wewnętrzne przetwarzanie podmiotu.
Te rozmaite zmiany sensoryczne są zwykle odczuwane jako całkiem
przyjemne i intrygujące. Służą one do odciągania podmiotów od ich
normalnej rzeczywistości, przyczyniając się w ten sposób do rozwoju
transu. Są one szczególnie skuteczne jako doświadczenia "przekonujące"
dla podmiotów, które martwią się i zastanawiają, czy są w transie,
umożliwiając im porzucenie swoich obaw i przejście głębiej w trans.
Te zmiany czuciowe charakteryzują również transy objawowe. Są one
łatwo zauważalne u osób poważnie zdysocjowanych (np. psychotyków),
ale występują również w innych problemach. Na przykład, kobieta, która
doświadczała intensywnej zazdrości, ilekroć jakakolwiek inna kobieta
była w pobliżu jej męża, rozwijała w ten sposób widzenie tunelowe (z
całkowicie zaciemnionymi polami peryferyjnymi), po którym
następowała wysoce selektywna orientacja wzrokowa. Inny klient,
biznesmen, który bał się wystąpień publicznych, tuż przed prezentacją
doświadczał wyjścia z ciała, w którym patrzył na siebie z góry. Takim
niezwykłym zmianom percepcyjnym często towarzyszy sztywność mięśni
(zwykle ze strachu) i arytmiczne reakcje behawioralne (zwykle próby
zwarcia odpowiedzi), tworząc w ten sposób stan dysocjacji problemu.
Ale w bardziej samooceniających się środowiskach hipnotycznych
(gdzie reakcje motoryczne mogą pozostać zrelaksowane i rytmiczne), tego
rodzaju zjawiska objawowe mogą być doceniane jako spontaniczne i
autonomiczne wyrażanie nieświadomych procesów, które można
wykorzystać jako rozwiązania. Na przykład zazdrosny klient został
nauczony hipnotycznie wykorzystywać widzenie tunelowe w różno-
Nie jest to jednak regułą, która nie jest w stanie tego uczynić. Dysocjujący
biznesmen nauczył się hipnotycznie patrzeć na siebie z drugiego końca
pokoju jako środek do skutecznego bycia "częścią" i "nie" sobą. Tak więc
zmiany percepcyjne są problemami lub rozwiązaniami, w zależności od
ich wartości kontekstu i zmienności ekspresji.
7. Wahania zaangażowania. Tradycyjne metafory "głębi transu" – np.
światło, medium i głębia – podkreślają trans jako bardziej kontinuum
zaangażowania niż fenomen typu "wszystko albo nic". Ta "głębia
hipnotycznego zaangażowania" często zmienia się podczas transu,
szczególnie w przypadku początkujących osób. Podmiot może, na
przykład, rozwinąć głęboki trans, przejść do lekkiego lub średniego, a
następnie całkowicie wybudzić się z transu, zanim ponownie wpadnie w
głęboki stan. Tę fluktuację poziomu transu można opisać jako zjawisko
floatingu.
Poziom transu odnosi się do względnego stopnia świadomego i
nieświadomego przetwarzania. Aby to wyjaśnić, można wyróżnić trzy
ogólne poziomy: świadomy, mieszany i dysocjacyjny. Podmioty w stanie
świadomości (zwykle nazywanym stanem czuwania) są zasadniczo
zdominowane przez racjonalny i zorientowany na rzeczywistość proces
świadomy; w ogóle nie są w transie. Subjekci w stanie mieszanym (zwykle
nazywanym lekkim transem) doświadczają interakcji procesów
świadomych i nieświadomych. Na przykład mogą nadal być świadomi
bodźców zewnętrznych, ale nie czują się zmuszeni do aktywnego
orientowania się na nie; Dialog wewnętrzny może być obecny, ale w
sposób mniej dyrektywny i dominujący. W tym stanie relaksu badani na
ogół nie czują się przywiązani ani zafiksowani na punkcie jednego punktu
widzenia. Osoby w stanie dysocjacji (zwykle nazywanym głębokim
transem) są w pełni zanurzone w nieświadomym procesie i zazwyczaj
doświadczają wielu cech transu opisanych w tej sekcji.
Hipnoterapeuta mądrze jest zająć się zjawiskiem unoszenia się, ponieważ
różne poziomy transu wymagają różnych zastosowań. Na przykład
komunikacja indukcyjna ma na celu przeniesienie podmiotu ze stanu
świadomego do stanu mieszanego lub zdysocjowanego. Wiele procedur
wykorzystania hipnothera-peutic jest wprowadzanych tylko wtedy, gdy
indukcja została odpowiednio przeprowadzona (co ocenia się metodami
wymienionymi później). Nawet wtedy hipnoterapeuta powinien pozostać
wrażliwy na ewentualne rozjaśnienie transu, ponieważ takie zdarzenie może
ograniczyć skuteczność zabiegu, zwłaszcza jeśli wymaga on stanu dysocjacji.
(Nie chodzi o to, by wysuwać błędne założenie, że "im głębszy trans, tym
bardziej prawdopodobna jest zmiana terapeutyczna"; jak zobaczymy, wiele
procedur hipnoterapeutycznych wymaga jedynie stanu mieszanego, o ile per-
Świadome procesy syna nie przeszkadzają aktywnie w hipnotycznych

poszukiwaniach.)
Poziom transu podmiotu może być również wykorzystany do podjęcia
decyzji o najbardziej odpowiednim stylu komunikacji. Na przykład, często
najlepiej jest używać komunikacji pośredniej (np. metaforycznych
historii) z podmiotem w stanie świadomym lub mieszanym, aby ominąć
wszelkie możliwe zakłócenia ze strony procesów świadomych. Jednak w
przypadku podmiotów w stanie dysocjacji potrzeba komunikacji
pośredniej jest znacznie zmniejszona, ponieważ świadome procesy nie są
wyraźnie aktywne.
8. Hamowanie motoryczne/werbalne. Osoby zahipnotycznie
zachwycone często nie mają ochoty się ruszać ani mówić w żaden
skomplikowany sposób. Podsumowując, ten brak ruchu częściowo
odzwierciedla wartość ukrytą w większości rytuałów hipnotycznych . Inne
rytuały transowe faworyzują taniec (np. wokół ognia, w kółko),
intonowanie, śpiewanie lub inne ekspresyjne rytmy w celu wywołania
transu. Chodzi o to, że trans może być rozwijany i utrzymywany poprzez
hamowanie ruchu lub rytmiczny (okrężny i powtarzalny) ruch, tj. brak
nieregularnych i arytmicznych reakcji orientacyjnych (i napięcia mięśni),
które powodują powstanie świadomego umysłu. Względna nieruchomość
podmiotu hipnotycznego mogła rozwinąć się jako niezbędne uzupełnienie
nieustannego ruchu (działania zorientowanego na cel) występującego w
stylu stanu czuwania preferowanym przez kulturę zachodnią; Może
również odzwierciedlać dysocjację od fizycznej jaźni (człowiek
dominujący nad naturą, w tym swoim ciałem), która ogólnie występuje w
naszej kulturze.
Tak więc osoby zachwycone zwykle mogą się poruszać lub mówić, jeśli
tego chcą, ale często doświadczają takich zachowań zorientowanych na
zewnątrz jako nieistotnych i rozpraszających wewnętrznie ukierunkowane
doświadczenie. Aby to zrozumieć, wyobraź sobie, że jesteś głęboko
pochłonięty interakcją z kimś, a eksperymentator ciągle wypytuje cię o
twoje doświadczenie; Naturalnie, takie pytania zakłóciłyby przepływ
twojego doświadczenia. Również werbalizacja jest zwykle silnie związana
ze świadomym procesem, a zatem ma tendencję do przesuwania podmiotu
w ten tryb doświadczania.
Potencjalna destrukcyjność takich działań sugeruje kilka rzeczy. Po
pierwsze, hipnoterapeuta powinien ograniczyć do minimum prośby o
rozmowę lub poruszanie się. W rzeczywistości rzadko proszę
wewnętrznie pochłonięte osoby o wyjaśnienie, konceptualizację lub
szczegółową rozmowę o ich hipnotycznym doświadczeniu. To
ograniczenie nie musi być przeszkodą, ponieważ informacje o trwającym
doświadczeniu podmiotu można łatwo odróżnić od minimalnych
wskazówek, reakcji ideomotorycznych, dyskusji posttransowej lub
automatycznego mówienia. Ale, jak zobaczymy, zadaniem hipnoterapeuty
Ericksona jest wprowadzenie ogólnych procesów, które klient może
autonomicznie wykorzystać do ustanowienia
pożądanych zmian. Innymi słowy, terapeuta nie próbuje narzucać
rozwiązań; Raczej wprowadza klientów w kontekst (trans terapeutyczny),
w którym mogą generować własne rozwiązania. W związku z tym
szczegółowe informacje na temat doświadczenia klienta często nie muszą
być znane; Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na bieżące reakcje
ogólne (np. stan emocjonalny, głębokość transu), tak aby komunikacja
hipnotyczna mogła być elastycznie dostosowana. Jak zobaczymy, te
ogólne reakcje można zaobserwować na podstawie niewerbalnego
zachowania klienta.
Drugą kwestią związaną z tym transowym hamowaniem
motorycznym/werbalnym jest to, że wzrost tych wyjść często sygnalizuje
rozjaśnienie transu. Na przykład, podmiot, który zaczyna się poruszać na
krześle, zwykle wchodzi w lżejszy etap transu. Może to być po prostu
spowodowane opisanym właśnie zjawiskiem pływania lub może
wskazywać na określoną trudność. Niezależnie od tego, należy go
niezwłocznie wykorzystać. Na przykład terapeuta może przejść do
komunikacji indukcyjnej, która opisuje proces "bycia w stanie poruszać
się w górę i w dół w transie, wiedząc, że możesz na chwilę wejść w lżejszy
stan, trochę odpocząć, zastanowić się nad rzeczami, a następnie zacząć
wędrować z powrotem w trans".
Wreszcie, rytmicznie powtarzające się lub hamowane zachowanie
charakteryzujące transy hipnotyczne jest również obecne w transach
objawowych, aczkolwiek w sposób dewaluujący samego siebie.
Rytmicznie powtarzające się objawy obejmują kompulsywne czynności,
takie jak mycie rąk, kołysanie nadpobudliwego dziecka, autodestrukcyjne
zinternalizowane śpiewy osoby z depresją ("Nie mogę tego zrobić, nic nie
działa"), powolny i metodyczny wzorzec jedzenia niektórych
kompulsywnych objadaczy się i tak dalej. (Jeden z moich klientów miał
niesamowitą zdolność jedzenia przez prawie godzinę w transowym rytmie
ciągłego przerzucania jedzenia z rąk do ust podczas oglądania telewizji.)
Objawy zahamowania motorycznego obejmują na przykład osobę
obawiającą się wystąpień publicznych zamrożoną w panice, osobę
wycofaną w depresji lub osobę zamrożoną w szoku lub strachu. Jeśli się
utrzyma, każdy z tych wzorców (rytmiczny lub nieruchomy) będzie miał
tendencję do przekształcania się w trans. Powtórzmy, rekontekstualizacja
i dywersyfikacja ekspresji takich procesów może skutkować
wydarzeniami transformacyjnymi.
9. Logika transowa. Oczarowane osoby mają tendencję do odnoszenia

się do swoich doświadczeń za pomocą innej logiki niż ta używana w
stanach czuwania. Powtórzmy, że myślenie nieświadome (proces
pierwotny) jest na ogół bardziej asocjacyjne, metaforyczne i konkretne
(zorientowane na obraz) niż racjonalna, linearna (sekwencyjna) i
przyczynowa logika preferowana przez świadomy umysł. W
szczególności logika transowa (zob. Orne, 1959) pozwala na uzyskanie
relacji "oba/i". Na przykład zachwyceni badani nie uważają niczego za
dziwaczne ani niewygodne
o doświadczaniu siebie w dwóch różnych miejscach w tym samym czasie

lub o odkrywaniu fantastycznych światów, których zasady lub struktury
naruszają ograniczenia świata rzeczywistego. Taka logika transowa jest
znacznie mniej restrykcyjna niż logika ratio-nalna ("ratio-making" lub
sharing), dzięki czemu lepiej nadaje się do zadań, w których poszukuje się
szerszego zakresu możliwości (np. w ther-apy). Relacje "zarówno/i"
(różne od "albo/albo") logiki transowej umożliwiają jednoczesne
wartościowanie pozornie sprzecznych relacji, umożliwiając w ten sposób
uzyskanie relacji "wygrana/wygrana". Ponieważ konflikty zawsze
zawierają (pozorne) sprzeczności, logika transowa jest szczególnie
przydatna do integracji ("tworzenia całości") w procesach klinicznych.
Warto zauważyć, że logiki "oba/i" są materiałem, z którego zbudowane
są zarówno terapeutyczne podwójne wiązania (np. koany zen), jak i
nieterapeutyczne podwójne wiązania (np. schizofrenogenne systemy
Batesona) (patrz Rossi
& Jichaku, 1984). Dlatego mistrz zen mówi do ucznia: "Jeśli powiesz, że
to jest kij, uderzę cię. Jeśli powiesz, że to nie jest kij, uderzę cię. Co to jest,
co trzymam w ręku?" W strukturalnie równoważny sposób, schizo-
frenogenny rodzic mówi: "Jeśli mówisz lub robisz X, jesteś zły. Jeśli nie
powiesz lub nie zrobisz X, jesteś zły. Bądź grzecznym chłopcem (lub
dziewczynką) i odpowiadaj". Różnicę można dostrzec w kontekście:
mistrz zen (prawdopodobnie) tworzy ukryty kontekst
samowartościowania, który pozwala uczniowi spojrzeć poza świat
przeciwieństw i odkryć "środkową trzecią" lub "środkową drogę" opisaną
przez buddystów.
W podobnym duchu większość problemów klinicznych może być
postrzegana jako podwójne wiązania lub "hipnotyczne koany". Klient
przedstawia pętlę zawierającą obie strony pozornie sprzecznej relacji: "Chcę
się zmienić/Nie chcę się zmieniać", "Chcę być sam/Chcę być z innymi",
"Chcę odejść/Chcę zostać". Z punktu widzenia świadomego umysłu należy
wybrać albo jedno, albo drugie, to znaczy, że świadomy umysł utożsamia się
z jedną stroną przeciwko drugiej. Stwarza to problem, ponieważ oba są równie
widoczne, pomimo wielokrotnych prób skłaniania się ku jednej stronie. Trans
rozprasza uprzedzenia związane z albo-albo, a także pozwala odczuć jedność
leżącą u podstaw pozycji, umożliwiając w ten sposób rozwinięcie twórczych
integracji.
10. Przetwarzanie metaforyczne. Jest to centralna i jednocząca

koncepcja podejścia ericksonowskiego i dlatego zostanie szczegółowo
zbadana. Symbol jest tutaj ogólnie definiowany jako coś, co to oznacza
6 W tym ujęciu objawy (lub zidentyfikowani pacjenci) mogą być postrzegane jako metaforyczne
(nieświadome)
próby integracji komplementarności. Oznacza to, że objawy są
kondensacjami dopełnień związanych operatorami negacji (tj. dysocjacji). Na tej idei
skupia się przygotowywana praca.
którym nie jest; Przetwarzanie symboliczne (lub metaforyczne) odnosi się
do silnej tendencji podmiotów transowych do rozumienia i przedstawiania
komunikacji w sposób autoreferencyjny. Na przykład, mogą zacząć
rozwijać trans, słysząc historię o kimś innym, kto został głęboko
pochłonięty; lub mogą uzyskać dostęp i zbadać swój własny problem
(problemy), słuchając opisu problemu, który jest niezwiązany z treścią
(np. różne postacie i otoczenie), ale strukturalnie podobny do ich
własnego; lub rozwiązać problem poprzez generowanie hipnotycznych
snów, które symbolicznie rozwijają, a następnie przekształcają stan
problemu; lub zmienić pesymistyczne, samospełniające się przepowiednie
w zależności od wieku przechodzenie kilka miesięcy w przyszłość, a
następnie "przeglądanie", w jaki sposób dokonali wielu nieoczekiwanych
zmian; A nawet rozwinąć pożądaną umiejętność poprzez transowe
utożsamianie się z jakąś osobą, która ucieleśnia tę umiejętność (tj.
zakładanie jej osobowości). Każdy z tych procesów stanowi rozdział w
nadchodzącym tomie Hypnotic Transforma-tions: Experiential Reframing
in Ericksonian Hypnotherapy, który napisałem jako kontynuację
niniejszego tomu.
Niezwykłość niektórych z tych zabiegów nie powinna odwracać uwagi
od faktu, że metaforyczne przetwarzanie jest procesem powszechnym i
naturalistycznym. Na przykład, każdy był świadkiem lub obserwował
niezliczone rozmowy, w których słuchacze reagowali opowiadając o
podobnych własnych doświadczeniach (zob. np. Bower i Gilligan, 1979).
Tak więc, na przykład, opis mojej "pierwszej miłości" będzie miał
tendencję do wywoływania twoich doświadczeń związanych z tym
samym, zwłaszcza jeśli są one podobne. Jak zobaczymy, wiele innych
zjawisk dodatkowo sugeruje wszechobecność tego naturalistycznego
procesu (np. popularność filmu takiego jak Rocky). Zbadamy również
szczegółowo, w jaki sposób zakres, w jakim takie przetwarzanie zachodzi,
zależy od zmiennych, takich jak styl wypowiedzi mówcy (np. absorbujący
vs. interpersonalny), kontekst sytuacyjny (np. hipnoza vs. biznes) oraz
stan doświadczania słuchacza (np. trans vs. przebudzenie). Ważne jest to,
że trans ułatwia przetwarzanie symboliczne.
Metafory odgrywają również znaczącą rolę w procesach
problemowych. Powtarzając to, powtarzające się objawy mogą być
postrzegane jako symboliczne kondensacje podwójnie związanych
komplementarności, to znaczy współistnienia pozornie przeciwstawnych
motywacji lub nakazów. Innymi słowy, są to nieświadome próby
zintegrowania konfliktów, podobnie jak problemy dziecka często
odzwierciedlają konflikt rodzicielski. Gdy takie symboliczne wyrażenia
(objawy) są ewidentne, komunikacja metaforyczna jest doskonałym
sposobem na dopasowanie się do stylu klienta.
11. Zniekształcenie czasu. Jak wspomniano wcześniej, doświadczanie
czasu jest często zupełnie inne dla osoby zahipnotyzowanej. W
rzeczywistości wiele osób mówi o transie jako o "ponadczasowej" jakości.
Jeśli zostaniesz o to poproszony
Oszacuj, jak długo trwało doświadczenie transu, badani mogą wyglądać

na nieco zaskoczonych i zdezorientowanych, tak jakby koncepcja
naprawdę nie miała znaczenia podczas doświadczenia transu. Rozumiem
to, rozróżniając dwa rodzaje czasu: czas biologiczny, który jest rytmiczny,
kolisty, pulsujący i pierwotny, oraz czas psychologiczny, który jest
kulturowy, linearny, sukcesyjny i wtórny. Czas psychologiczny wydaje się
być konstruktem myślenia analitycznego, przydatnym do organizowania
działań zorientowanych na cel i następujących po sobie zdarzeń za
pomocą określonych markerów społecznych. Zmniejszenie orientacji
analitycznej w transie rozprasza te markery, a wraz z nimi liniowe
poczucie czasu.
Biorąc pod uwagę zmniejszoną wartość czasu psychologicznego w
transie, badani mogą podawać szacunki znacznie różniące się (zwykle
krótsze) od rzeczywistego czasu zegarowego, który upłynął. Na przykład
godzina zegara może być szacowana na 10 minut. 7 Jak omówili Cooper i
Erickson (1959) oraz Masters i Houston (1972), tym razem zdolność
zniekształceń ma wiele zastosowań terapeutycznych, zwłaszcza w
obszarze przyspieszonych procesów uczenia się.
12. Amnezja. Osoby hipnotyczne czasami budzą się z transu i pamiętają
niewiele (częściowa amnezja) lub nic (pełna amnezja) z transowych
wydarzeń. Co ciekawe, kiedyś uważano, że pełna amnezja zawsze
występuje u osoby transowej. To przekonanie pochodzi od markiza de
Puysegur, który w 1784 roku "zahipnotyzował" młodego pasterza, który
później nie pamiętał swojego transu. Dziś jednak wiemy, że amnezja nie
jest ani koniecznym, ani wystarczającym warunkiem transu (Cooper,
1972; Orne, 1966). Chociaż badani od czasu do czasu wykazują
spontaniczną amnezję, większość tego tymczasowego zapominania
wynika z technik stosowanych przez hipnoterapeutę lub z procesów
uczenia się zależnych od stanu (patrz Gilligan i Bower, 1984).
Ericksonowski hipnoterapeuta często używa amnezji, aby "chronić"
nieświadome procesy zmian przed świadomą ingerencją. W szczególności
postęp kliniczny może być znacznie utrudniony, jeśli klienci stają się
świadomie świadomi hipnotycznych nauk lub instrukcji, zanim będą w
stanie je wygodnie zintegrować (w świadome reprezentacje). Taka
przedwczesna świadomość jest szczególnie niewskazana na przykład w
przypadku klientów, którzy mogą być ogromnie przygnębieni i
przytłoczeni świadomym przypomnieniem sobie stłumionej traumy z
dzieciństwa; lub klientów
Należy podkreślić, że różnice między szacowanym a rzeczywistym czasem, który upłynął

,
niekoniecznie wskazują na zniekształcenie czasu; mogą być raczej dowodem na amnezję
hipnotyczną. Oznacza to, że ponieważ badany niewiele pamięta z transu, zakłada, że
niewiele się wydarzyło i dlatego szacuje, że upłynął niewiele czasu.
którzy mogą świadomie wątpić lub nieustannie kwestionować ważność
transowych nauk lub instrukcji posthipnotycznych, zakłócając w ten
sposób ich ukończenie lub utrwalenie; lub z klientami, którzy mogą
próbować świadomie "pomóc" we wdrażaniu nowych zachowań,
wprowadzając w ten sposób bardzo świadome procesy, które w pierwszej
kolejności powodowały trudności. W takich przypadkach amnezja i inne
metody dysocjacyjne pozwalają osobie stać się świadomym
nieświadomych procesów w tempie i stylu najbardziej korzystnym dla
całej jaźni.
W związku z tym niezwykle ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że
intencją sugerowania amnezji nie jest to, aby klienci trwale zapomnieli o
jakimś wspomnieniu lub części siebie. Chodzi raczej o to, by umożliwić
nieskrępowany rozwój nowych nabytków. Każda próba trwałej ablacji
wspomnienia będzie miała najbardziej szkodliwe skutki.
Daremność stosowania (naturalistycznych) technik amnezji w celu
zatarcia wspomnień można zaobserwować w wielu problemach
klinicznych. W takich przypadkach osoby próbujące przestać myśleć o
pewnych wydarzeniach lub doświadczeniach zwykle zostają
zdominowane przez docelowe procesy. W ten sposób hipnoterapeuta
Ericksona pracuje nad zaangażowaniem klienta w selektywne myślenie o
innych procesach, chroniąc w ten sposób nieświadome uczenie się.
Naturalistyczne techniki osiągania tego celu zostały omówione przez
Zeiga (1985c).
JAK HIPNOTERAPEUTA
POTRAFI ORGANIZOWAĆ IMPREZY TRANCE
Jak wspomniano wcześniej, konteksty sytuacyjne wpływają na to, jak

trans jest doświadczany i konceptualizowany. W kontekście klinicznym,
gdzie głównym celem jest zmiana terapeutyczna, uważam, że najbardziej
użyteczne jest zorganizowanie zdarzeń transowych w czterech głównych
fazach: (1) przygotowanie; (2) indukcja; (3) wykorzystanie transu; oraz (4)
konsolidacja transowej nauki. W praktyce fazy te często nakładają się na
siebie i wzajemnie na siebie oddziałują. Mogą być używane do opisania
pojedynczej sesji hipnotycznej lub, bardziej ogólnie, do zorganizowania
wielosesyjnego przedsięwzięcia hipnoterapeutycznego. Dla wyjaśnienia,
każda faza zostanie krótko skomentowana.
1. Tworzenie kontekstu: przygotowanie do transu
Ta początkowa faza, która jest głównym tematem rozdziału 5, ma dwa

cele. Pierwszym z nich jest otrzymanie komunikacji od klienta. Terapeuta
musi rozwinąć ogólne poczucie modelu świata klienta, a tym samym
zebrać informacje o głównych przekonaniach, zawodzie, wykształceniu
zainteresowania, umiejętności, życie rodzinne i tak dalej. Ponadto

terapeuta identyfikuje pożądane przez klienta zmiany, a także wszelkie
strategie lub obiekcje, które mogą przeszkadzać w rozwoju takich zmian.
Terapeuta musi również poznać ogólne zrozumienie klienta i wcześniejsze
doświadczenia dotyczące hipnozy.
Drugim ważnym celem jest zakomunikowanie klientowi natury
procesu hipnotycznego. Być może najważniejsze jest to, że przed
zaoferowaniem jakichkolwiek indukcji należy nawiązać kontakt i
zaufanie. Terapeuta musi również stworzyć oczekiwanie, że coś
znaczącego może się wydarzyć i wydarzy, a także ustalić porozumienie
dotyczące zaangażowania klienta w proces zmiany. Wreszcie, terapeuta
zaczyna pośrednio uzyskiwać dostęp do reakcji transowych podczas tej
fazy.
2. Dokonywanie przejścia: Wprowadzenie w trans
Indukcja hipnotyczna to doświadczalnie absorbująca sekwencja

interakcji, której kulminacją jest odmienny stan świadomości, w którym
ekspresja siebie rozwija się bez analitycznej lub wysiłkowej mediacji.
Można to zrobić na nieskończenie wiele sposobów. Praktykujący Erickso-
nian nie opiera się na sztucznych czy ustandaryzowanych komunikatach.
Zamiast tego zakłada, że skuteczne indukcje to takie, które wykorzystują
unikalne potrzeby i wzorce danego klienta, a zatem dąży do ciągłego
dostosowywania komunikacji do bieżących doświadczeń klienta.
Przewodnikiem terapeuty w tym przedsięwzięciu są trzy ogólne zasady
indukcji:
1. Zabezpiecz i skup uwagę obiektu;
2. Przyspieszaj i wzmacniaj świadomy umysł;
3. Uzyskaj dostęp do nieświadomego umysłu i wykorzystaj go.
Wielość sposobów zastosowania tych zasad jest głównym przedmiotem

zainteresowania rozdziałów 6, 7 i 8.
3. Ustalenie pożądanych zmian: wykorzystanie transu
Kiedy trans się rozwija, pojawia się pytanie: "Co teraz zrobimy?" Ta
trzecia faza ma na celu owocną odpowiedź na to pytanie poprzez
wykorzystanie transu do zmian terapeutycznych. Oznacza to, że terapeuta
podąża za deramowaniem empirycznym (tj. indukcją transu) z wieloma
możliwościami przeformułowania doświadczenia. Do takich celów
dostępnych jest wiele procedur hipnoterapeutycznych, zwłaszcza tych
obejmujących metody dysocjacyjne, sny hipnotyczne, metaforyczne historie,
regresję wieku, progresję wieku i per-
zmiany sonalności.Każda z tych procedur zasadniczo wiąże się z (a)

uzyskaniem dostępu, a następnie przekształceniem nieakceptowalnych
doświadczeń (limitów) i/lub
(b) uzyskiwanie dostępu, a następnie regularne udostępnianie potężnych,
ale wcześniej oddzielonych zasobów (aktywów) klienta. Zamiast
próbować dodać coś nowego lub coś odebrać, strategie te zwykle
prowadzą klienta do uświadomienia sobie i zreorganizowania już
istniejących zasobów.
4. Konsolidacja nauki transu:
Zakończenie i przedłużenie transu Ta
ostatnia faza składa się z dwóch
głównych kroków:
1. Zakończenie transu;
2. Uogólnianie nauki transu.
Pierwszym krokiem jest wyprowadzenie klienta z transu. To przejście

zwykle składa się z ogólnych sugestii samooceny, sugestii
posthipnotycznych, ogólnych lub szczegółowych instrukcji amnezji i
komunikacji kończącej trans. Zwykle zajmuje to 10–15 minut.
Nauka transu może być następnie rozszerzona na inne konteksty życia
klienta. Ten drugi krok często obejmuje 10-15 minut dyskusji posttransowej
na temat transowych eksploracji klienta. Ale być może ważniejsze jest to, że
hipnoterapeuta zwykle wprowadza również dodatkowe procedury, takie jak
zadania domowe (np. pamiętniki, zadania behawioralne, ćwiczenie nowych
wyborów), instrukcje autohipnozy i strategie "niehipnotyczne" (np. terapia
behawioralna, terapia rodzinna, praca z ciałem, rozwój zawodowy). Terapeuta
może również pracować z klientami nad praktycznym zastosowaniem wiedzy
hipnotycznej. Na przykład odgrywanie ról może być wykorzystane do
opracowania konkretnych strategii behawioralnych i zidentyfikowania
możliwych przeszkód w ich realizacji. Jak zobaczymy, sama hipnoza często
nie wystarcza do ustanowienia trwałych zmian terapeutycznych; Skuteczny
hipnoterapeuta uzupełnia więc pracę hipnotyczną różnymi innymi
podejściami.
STRESZCZENIE
W tym rozdziale omówiono doświadczenie transu. W pierwszej części

dokonano przeglądu głównych metafor używanych do wyjaśnienia
doświadczenia transu. Wczesne spekulacje opisywały trans w kategoriach
kanalizacji energii,
Procedury te są głównym celem nadchodzących

Przemian Hipnotycznych.
sen, patologia, podatność na sugestie i dysocjacja; Współczesne opisy

kładą nacisk na regresję, nabyte uczenie się, dysocjację, motywowane
zaangażowanie i odgrywanie ról. Każde z tych podejść może
identyfikować ważny aspekt doświadczenia transu, choć żadne z nich nie
wydaje się kompletne samo w sobie; Dlatego klinicyści muszą przyjąć
otwarte, eklektyczne podejście.
Druga część charakteryzowała trans jako naturalistyczny i cross-con-
tekstualny. Argumentowano, że trans (1) wyróżnia się zasadą
ideodynamiki i logiki, (2) jest doświadczany w wielu sytuacjach, (3)
rozwija się na wiele sposobów, (4) jest biologicznie konieczny,
(5) pełni wiele funkcji, a (6) może być samowartościujący lub
samodewaluujący. Dalej sugerowano, że zjawiska transowe są
podstawowymi procesami, dzięki którym generowane jest doświadczenie
psychologiczne, i że zjawiska transu i objawy kliniczne są tymi samymi
zjawiskami wyrażanymi w różnych kontekstach.
Trzecia część badała 12 fenomenologicznych cech charakterystycznych
dla doświadczenia transu: (1) empiryczne pochłonięcie uwagi,
(2) swobodna ekspresja, (3) empiryczne, niepojęciowe zaangażowanie,
(4) gotowość do eksperymentowania, (5) elastyczność w relacjach
czasoprzestrzennych,
(6) zmiana doznań zmysłowych, (7) fluktuacja zaangażowania,
(8) hamowanie motoryczne/werbalne, (9) logika transu, (10) proces
metaforyczny, (11) zniekształcenie czasu i (12) amnezja. Ogólnie rzecz
biorąc, zjawiska te sugerują, że trans jest idealnym stanem do uczenia się
przez doświadczenie, w którym osoba może rozwinąć głębokie
pochłonięcie uwagą w sposób, który pozwala nieświadomym procesom
działać twórczo.
Ostatnia część pokrótce omówiła, w jaki sposób terapeuci mogą
zorganizować swoje doświadczenie związane z transem w czterech
fazach: przygotowanie, indukcja, wykorzystanie i konsolidacja wiedzy.
Organizacja ta dotyczy zarówno pojedynczej sesji, jak i całej terapii.
CHAPTER3
Ogólne podejście
hipnoterapeuty
ericksonowskiego
Zastanówmy się przez chwilę nad mistrzem jazzu, mistrzem gry na bas-
ketballu, innowacyjnym myślicielem, zręcznym komunikatorem. Jakie
cechy wspólne mają tacy luminarze? Po pierwsze, są całkowicie oddani
swojej formie sztuki. Muszą być: wymaga tego doskonałość artystyczna.
Tylko dzięki rygorystycznemu i oddanemu treningowi artysta może
rozwinąć wyrafinowane umiejętności behawioralne i wdzięk potrzebne do
prawdziwie twórczego aktu.
Mistrzowie praktycy poddają się swojej formie sztuki i poruszają się w
"przepływie" twórczej ekspresji. Muzyk zaczyna doświadczać swojego
instrumentu jako przedłużenia siebie, a czyniąc to, generuje nowe i
kreatywne melodie; Piłkarz rozwija powinowactwo z kolegami z drużyny
i zaczyna przewidywać i łączyć się z ich działaniami w nieuchwytny, ale
niezaprzeczalny sposób.
Ten stan "kontrolowanej spontaniczności" charakteryzuje również
skutecznych komunikatorów hipnotycznych. Z jednej strony nigdy nie
wiedzą, co zrobią dalej; Z drugiej strony są one zgodne z zestawem
ogólnych wytycznych, które umożliwiają systematyczną skuteczność
wraz ze złożoną elastycznością. W tym rozdziale opisano niektóre z tych
wytycznych. Pierwsza część omawia potrzebę uczciwości; Drugi
przedstawia kilka skutecznych procesów komunikacyjnych dla
hipnoterapeuty; trzecia wprowadza ogólne zasady rządzące strategiami
praktyków Ericksona.
UCZCIWOŚĆ HIPNOTERAPEUTY Wartość
uczciwości
Uczciwość jest najważniejszym aspektem podejścia hipnoterapeuty. Z

formalnego punktu widzenia integralność systemu to stopień
samowystarczalności i współzależnego wspierania się różnych jego
części. W hipno-
63
systemu terapeutycznego, jest to stopień, w jakim intencje i ekspresje

terapeuty są dostosowane do potrzeb klienta. Mówiąc dokładniej,
hipnoterapeuta z uczciwością jest chętny i zdolny do:
• w pełni wspierać dążenie klienta do zmiany transformacyjnej;
• odłożyć na bok indywidualne uprzedzenia i potrzeby oraz w pełni
zaakceptować (niekoniecznie zgadzając się z nim) doświadczenie
klienta;
• powstrzymaj się od narzucania klientowi rozwiązań i osobistych
przekonań.
Pozornie abstrakcyjny charakter tych punktów nie powinien odwracać

uwagi od ich praktycznego znaczenia. Kontekst uczciwości jest niezbędny
dla sukcesu terapeutycznego. Brakuje uczciwości, nawet technicznie
biegli terapeuci odkryją, że klienci mogą rozwinąć zjawiska hipnotyczne,
ale nie zmiany terapeutyczne; lub mogą być pod należytym wrażeniem
umiejętności terapeuty, ale nie własnych; lub mogą przyjąć przekonania i
styl życia terapeuty, zamiast rozwijać własne. Krótko mówiąc, jakość
doświadczenia klienta nie ulegnie znaczącej poprawie.
I odwrotnie, hipnoterapeuta działający w sposób uczciwy może
zapewnić sobie kontakt z klientem. Ufając terapeucie, klient zaczyna
bardziej ufać sobie. Zwiększa to gotowość do badania niedociągnięć i
aktualizuje potencjał do rozwijania nowych sposobów bycia. Klienci stają
się bardziej skłonni (zarówno w stanie transu, jak i na jawie) do
współpracy z dyrektywami hipnotycznymi, bez względu na to, jak dziwne
i nieistotne mogą się wydawać. Jak zobaczymy, taka współpraca jest dość
istotna dla praktyka Ericksona, który stosuje wiele niekonwencjonalnych
strategii.
Jest rzeczą trudną, jeśli nie niemożliwą, wyrazić słowami praktyczną
konieczność uczciwości. Wynika to częściowo z jej pozornie
abstrakcyjnej natury: uczciwości nie można ilościowo zdefiniować jako
tego czy innego zestawu zachowań. Ale to sprawia, że nie jest to mniej
realne: Integralność jest kontekstem, z którego generowane są wszystkie
wyrażenia samowartościujące . Odróżnia prawdziwego przywódcę od
despoty, twórczego artystę od technika, mędrca od zaledwie sprytnego. W
kategoriach interpersonalnych uczciwość to zdolność do całkowitego
zestrojenia się i pochłonięcia współpracą z inną osobą lub żywym
systemem. Chociaż dokładne zachowania będą się oczywiście różnić,
intencja nie.
Jestem głęboko przekonany, że zdumiewająca skuteczność Ericksona
była w dużej mierze zasługą jego uczciwości. Zanim zacząłem z nim
trenować, gorliwie studiowałem jego liczne pisma kliniczne. Będąc pod
wielkim wrażeniem i zaintrygowanym, często zastanawiałem się, w jaki
sposób mógł skłonić swoich pacjentów do współpracy ze swoimi wysoce
niekonwencjonalnymi strategiami. Wyjaśnienia przedstawione przez
niego i innych
Ogólne podejście hipnoterapeuty ericksonowskiego 65
(np. Haley, 1973) kładł nacisk na pozornie niejasne ogólniki dotyczące

"akceptowania i wykorzystywania rzeczywistości pacjenta". Na przykład
Erickson (1952) ostrzegał:
Podmiot musi być chroniony przez cały czas jako osobowość
posiadająca prawa, przywileje i przywileje oraz uznawana za znajdującą
się w pozornie bezbronnej pozycji w sytuacji hipnotycznej.
Bez względu na to, jak dobrze poinformowany i inteligentny może
być badany, zawsze istnieje, niezależnie od tego, czy jest to rozpoznane,
czy nie, ogólna kwestionująca niepewność co do tego, co się wydarzy
lub co może, a co nie może być powiedziane lub zrobione. Nawet
badani, którzy dobrowolnie i bez zahamowań oddali się autorowi,
psychiatrze, zamanifestowali tę potrzebę ochrony siebie i pokazania się
z jak najlepszej strony, bez względu na to, jak swobodnie odsłonięto
niewłaściwą stopę.
Ochrona ta powinna być właściwie zapewniona podmiotowi
zarówno w stanie czuwania, jak i transu. Najlepiej podawać ją w
sposób pośredni w stanie czuwania i bardziej bezpośrednio w stanie
transu.
. . . Pozbawienie podmiotu tego stanowi porażkę w ochronie go
jako czującej istoty. Takie niepowodzenie może zagrozić ważności
pracy hipnotycznej, ponieważ podmiot może czuć, że jego wysiłki
nie są doceniane, a to może skutkować mniejszym stopniem
współpracy. (W: Rossi, 1980a, s. 149–151)
Dopiero po spotkaniu i obserwacji Ericksona znaczenie tych idei stało się
dla mnie oczywiste. Erickson wykazywał niepohamowaną intencję
pełnego szacunku i wspierania pacjentów i studentów. Choć był wyraźnie
dyrektywny, wyraźnie nie miał na celu manipulowania ludźmi ani
kontrolowania ich dla własnych korzyści.W związku z tym ci, z którymi
się komunikował, najczęściej "odpuszczali" i w pełni współpracowali w
hipnotycznym przedsięwzięciu.
Kwestia manipulacji
Z punktu widzenia uczciwości Erickson często wydawał konkretne

wytyczne dotyczące zachowania. Znaczenie takiej dyrektywności
wymaga, aby ericksonowscy praktycy krytycznie przyjrzeli się kwestii
manipulacji. Termin ten jest tutaj ogólnie i nieewaluacyjnie zdefiniowany
jako proces wpływania na zachowanie. Ten proces jest wszechobecny:
niezależnie od tego, czy jesteśmy tego świadomi, czy nie, nasze
zachowanie zawsze wpływa na innych. W tym rzeczywistym sensie
wszystkie
Znałem Ericksona w jego późniejszych latach. Być może wcześniej w swojej karierze zrobił na
niektórych ludziach inne wrażenie
.
Zachowanie jest manipulacją. Jak zauważył Haley (1963), jest to

szczególnie prawdziwe w kontekście terapeutycznym, gdzie wyraźnym
celem jest zmiana zachowania. Dlatego uważam, że konieczne jest, aby
terapeuta często zadawał sobie pytanie: Jaka jest moja intencja w
komunikowaniu się z tym klientem? W jaki sposób wpływam na
zachowanie tej osoby? (Jak zostanie to omówione w rozdziale 5,
odpowiedź na to pytanie może być prosta, identyfikując powtarzające się
wyrażenia w interakcji). Poprzez uczciwe badanie takich pytań, terapeuta
może zwiększyć swoją zdolność do wywierania uczciwego wpływu na
innych.
Nie jest to błaha sprawa, którą można pominąć lub zlekceważyć. Szkoląc
wielu specjalistów od zdrowia psychicznego, zauważyłem, że nieradzenie
sobie z tymi problemami stwarza wiele problemów. Niektórzy kursanci
doświadczają wielkich trudności z uznaniem, że mogą i mają potężny wpływ
na zachowanie innej osoby. W związku z tym wzbraniają się przed
rozwijaniem świadomości tego, jak celowo stosować techniki hipnotyczne,
zwłaszcza te związane z dezorientacją (patrz rozdział 8). Inni są
obezwładnieni przez niepewną potrzebę wykazania się i w konsekwencji
władają technikami w sposób dominujący i niewrażliwy. Oba typy uczniów
są kontrolowane przez ich zdolność do manipulacji: pierwszy przez próbę
odcięcia się od niego, drugi przez nieodpowiedzialne używanie. W obu
przypadkach zdolność do wzbogacania doświadczenia poprzez współpracę
terapeutyczną jest tłumiona.
Kiedy terapeuci stają się świadomi intencji i skutków swojego
zachowania, mogą wyrażać siebie w potężny sposób. Wystarczy jednak
przypomnieć sobie Hitlera czy Jima Jonesa, by zdać sobie sprawę, że
rozwinięcie tej umiejętności nie gwarantuje szczęśliwego zakończenia.2
Powtórzmy, że wynik relacji ostatecznie zależy od intencji "kooperantów"
(a zatem je odzwierciedla): ta sama technika (lub jakiekolwiek
rozróżnienie, jeśli o to chodzi) może być użyta do wzajemnego wsparcia
lub ucisku. Oczywiście ten drugi wybór nie zawsze może zostać
zrealizowany. Na przykład większość osób hipnotycznych szybko
przestanie ufać, a tym samym przestanie współpracować z hipnotyzerem
"niewspierającym". (Jak zauważono w poprzednim rozdziale, osoba może
"opierać się" sugestiom równie mocno [jeśli nie bardziej] podczas transu).
Wybór współpracy z klientami jest znacznie łatwiejszy niż próba
przeciwstawienia się im, kontrolowania ich lub zdominowania, ponieważ
tak naprawdę nie może być mowy o "oporze się", gdy jest się całkowicie
sprzymierzonym z inną osobą. Poza tym jest to o wiele bardziej
satysfakcjonujące osobiście i efektywne zawodowo stanowisko.
[2] Doskonały artykuł na temat podobieństwa technik ericksonowskich do tych stosowanych w
kultach, można znaleźć w Zeitlin (1985). Jak podkreślono w rozdziale 2, trans może być
samowartościujący lub dewaluujący, w zależności od kontekstu uczestnictwa.
Nie jest to jednak regułą. W tym sensie uczciwość jest w równym stopniu
kwestią pragmatyczną i etyczną. Mówiąc najprościej, im więcej
uczciwości rozwiniesz, tym więcej zabawy i sukcesu prawdopodobnie
doświadczysz.
Rozwijanie i utrzymywanie uczciwości
Pojawia się zatem pytanie: W jaki sposób hipnoterapeuta może

osiągnąć, a następnie zachować integralność? Na początek można
wymienić trzy możliwości:
1. Zidentyfikuj i zajmij się niedopuszczalnymi osobistymi
doświadczeniami. Osobiste przywiązania (ograniczenia, lęki, problemy
itp.) wpływają na postrzeganie i reakcje na podobne ograniczenia u
innych. Na przykład kolega miał silną osobistą zasadę dotyczącą bycia
asertywnym w stosunku do innych. Skarżył się, że jego wybitne wyniki
terapeutyczne zostały splamione przez kilku "opornych" klientów.
Badając z nim tę kwestię, zdałem sobie sprawę, że ci oporni klienci mają
podobne ograniczenia dotyczące asertywności. Dopiero po poszerzeniu
własnych granic w tym obszarze terapeuta porzucił swój "opór" do
akceptowania i wykorzystywania rzeczywistości klienta. W konsekwencji
jego terapia z nimi stała się znacznie skuteczniejsza. Założenie jest takie,
że "niedopuszczalne doświadczenia" silnie ograniczają czyjeś
zachowanie. Oznacza to, że osoba, która rozwija przekonanie: "Jeśli
doświadczę 'X' (niepojętego doświadczenia), to wydarzy się coś
strasznego", będzie unikać zachowań u siebie i innych, które mogą
prowadzić do "X". Tak więc terapeuta odpychany i zniesmaczony,
powiedzmy, napadami objadania się, będzie miał trudności z udzieleniem
pomocy osobie pogrążonej w takim procesie.
Jeśli chodzi o tę kluczową ideę wartościowania doświadczeń, nie
sugeruję, że wszystkie zachowania są akceptowalne we wszystkich
kontekstach. Oczywiście, akty przemocy są niedopuszczalne w
większości sytuacji, a osoby dopuszczające się takich czynów muszą
ponosić odpowiedzialność społeczną i jej konsekwencje (np.
powstrzymywanie społeczne). Jednocześnie terapeuci nie są częścią
systemu sądownictwa karnego: w domenie kryminalnej zachowanie ma
być oceniane i regulowane zgodnie z normami społecznymi; W domenie
klinicznej doświadczenie należy cenić, aby jego ekspresja behawioralna
mogła zostać wzmocniona, aby uwzględnić bardziej satysfakcjonujące
wybory. Aby wypełnić swoje zadanie poszerzania, a nie ograniczania
sposobów bycia, terapeuci stają przed "hipnotycznym koanem"
uświadomienia sobie, że wyrażenia dewaluujące samego siebie są
podstawą wyrażeń samowartościujących; Różnica polega na kontekście, z
którego wyłaniają się takie wyrażenia. Zasada wykorzystania, która
zachęca do dostosowania się do wyrażeń w celu przekształcenia ich
kontekstu, a tym samym umożliwienia ich "reformacji", jest w tym
względzie fundamentalna.
Implikuje się w tym pojęcie, że doświadczenie można odróżnić od

(behawioralnego) wyrażania doświadczenia. Zachowania to działania
mające na celu osiągnięcie podstawowych rezultatów empirycznych (np.
bezpieczeństwo, miłość, satysfakcja). Większość dysfunkcyjnych
zachowań powstaje, gdy dana osoba nie ma jasności co do pożądanego
doświadczenia, często z powodu wyuczonego skojarzenia tego
doświadczenia z określonym zestawem zachowań lub wyników
behawioralnych. Na przykład ktoś może się nauczyć, że jego gniew
prowadzi do nieznośnego odrzucenia przez innych, i dlatego desperacko
stara się nie złościć.
Co więcej, Jaźń można odróżnić od intencji empirycznej. Wyrażenia są
zmiennymi; Jaźń jest (niewysłowioną, ale generatywną) stałą. Stąd,
chociaż osoby są w pełni odpowiedzialne ("zdolne do reagowania") za
swoje doświadczenie, nie można ich do niego zredukować.
Wreszcie, istnieje różnica między uznaniem realności doświadczenia a
wspieraniem jego kontynuacji. Zdaję sobie sprawę, że nienawiść jest
możliwym doświadczeniem, ale postanawiam nie zanurzać się w
samodewaluującym akcie przemocy. Myślę, że uznanie realności
doświadczenia jest konieczne, jeśli ktoś ma stać się nieskrępowany
jakimkolwiek nieproporcjonalnym lub przymusowym przywiązaniem do
("musi to mieć") lub odseparować się od ("nie może go mieć") tego
doświadczenia. Tylko wtedy naprawdę mamy wybór, czy rozwinąć to
doświadczenie, czy je odrzucić. Potwierdza to dzieło Chrystusa,
Ghandiego, M. L. Kinga i innych. Takie założenia zdawały się również
leżeć u podstaw pracy Ericksona.
Dlatego terapeuci powinni starać się identyfikować i radzić sobie z
własnymi "niedostrzegalnymi doświadczeniami". Takie ograniczenia
mogą uwidocznić się podczas sesji RRSO lub w innych sytuacjach
społecznych. Mogą być identyfikowane za pomocą różnych wskazówek –
na przykład pejoratywnego etykietowania, pobudzenia emocjonalnego i
uniwersalnych kwantyfikatorów (zob. Gilligan, 1985). Mogą też zostać
odkryte podczas intensywnych osobistych poszukiwań, które, nawiasem
mówiąc, gorąco polecam każdemu hipnoterapeucie regularnie się
angażować. Niezależnie od kontekstu odkrycia, jedną z potężnych metod
poszerzania takich granic jest autohipnoza.
Ponieważ hipnoterapia ericksonowska jest tak intensywnym procesem
interpersonalnym, nieuniknione jest, że terapeuta będzie okresowo
uzyskiwał dostęp do "niedostrzegalnych doświadczeń" podczas
hipnotycznej "współpracy". Może to wynikać z dyskomfortu
emocjonalnego rozwijającego się w odpowiedzi na zachowanie lub
doświadczenie klienta. Na przykład pewna terapeutka uświadomiła sobie
własne frustracje seksualne, słuchając, jak klient opisuje swoje; Inny
terapeuta zareagował przytłaczającym strachem, gdy klientka obwiniała
go za swoje kłopoty. Dostęp do "nieakceptowalnych doświadczeń" może
być udowodniony w mniej oczywisty sposób, na przykład gdy dochodzi
do impasu terapeutycznego lub gdy sami terapeuci oskarżają klienta o
bycie "chorym"
lub "oporny" lub w inny sposób "niechętny do współpracy". W każdym
razie ważne jest, aby terapeuci kontynuowali, wykorzystując swoje
osobiste ograniczenia. Jednym ze sposobów, aby to zrobić, jest (1) uznanie
aktywnych "niedopuszczalnych doświadczeń", (2) wykorzystanie
procesów (opisanych w następnej sekcji), aby odłożyć je na bok na
pozostałą część sesji, a następnie
(3) Eksploruj je i przekształcaj poprzez (po sesji) pracę prywatną (np.
autohipnozę). Strategią uzupełniającą jest wykorzystanie
nieakceptowalnego doświadczenia jako podstawy do ekspresji
hipnotycznej. Na przykład, terapeuta może zacząć opowiadać historię
opisującą jego własne doświadczenie, w której nieustannie pojawia się
pytanie, w jaki sposób bohater opowieści mógłby odpuścić i zaakceptować
doświadczenie w sposób, który zaspokoiłby potrzeby całej jaźni.
Ponieważ wiele efektów tej techniki będzie zależało od przekazu
niewerbalnego, terapeuta powinien niewerbalnie "odpuścić" podczas
mówienia o takim procesie. Aby zrobić to naturalnie, terapeuta musi
ustanowić względnie "wyśrodkowany" stan – oddychać rytmicznie,
równowagowo, rozluźnić mięśnie i tak dalej. Jeśli ten stan nie jest
osiągalny, nie należy stosować tej techniki.
2. Nie oceniaj. W szczególności terapeuta powinien powstrzymać się
od wiary w kategorie diagnostyczne. Te uogólnienia często zaślepiają
terapeutę przed uświadomieniem sobie unikalnej sytuacji każdej osoby.
Ponadto sugerują, że klient jest "chory" i że jego doświadczenie jest
nieważne. Niestety, sprawia to, że zarówno terapeuta, jak i klient nie chcą
zaakceptować doświadczenia tego drugiego, co uniemożliwia zmiany
transfor-macyjne.
Wyraźnym tego przykładem są tak zwani "psychotycy", którzy tak
często są uroczyście informowani, że ich doświadczenie jest
"nierzeczywiste" lub "złe" i że postęp terapeutyczny może nastąpić tylko
wtedy, gdy "pozbędą się" swoich hal-lucynacji, urojeń i tak dalej. To
zasadniczo wzmacnia główny proces odpowiedzialny za doświadczenie
"psychotyczne" w pierwszej kolejności – próbę zniszczenia (tj. odcięcia
się) od jakiejś większej części doświadczenia siebie – zapewniając w ten
sposób kontynuację stanu dysfunkcyjnego. Pozbywając się przymusu
oceniania doświadczenia w kategoriach "zło kontra dobro" lub "dobro
kontra zło", terapeuta staje się w stanie rozpoznać i wykorzystać konkretne
doświadczenia, z którymi klient ma trudności. Transformacja staje się
wtedy możliwa.
Moje silne przekonania na ten temat rozwinęły się w dużej mierze
dzięki doświadczeniom szkoleniowym z Ericksonem. Jedna seria
interakcji była szczególnie cenna. Po spędzeniu lat na pilnym studiowaniu
jego podejścia, poczułem, że dość dobrze rozumiem jego wyrafinowane
techniki. Czegoś jednak wyraźnie brakowało. Moja praca nie była tak
efektywna, jak mi się wydawało
Mogło tak być, ale nie było dla mnie jasne, w jaki sposób się ograniczam.
W końcu, ostatniego dnia tygodniowej wizyty u Ericksona, z szacunkiem
poprosiłem o wskazówki w tej sprawie. Zamiast przejść do jednej ze
swoich długich i pośrednich odpowiedzi, stwierdził w prosty, ale
niezwykle wymowny sposób: "Masz tendencję do przeszufladkowania
swojego doświadczenia (...) i przeszkadza twojej nieświadomości".
Następnie natychmiast zakończył sesję.
Kiedy wychodziłem z kolegą, wyznałem swoje rozczarowanie, że nie
otrzymałem żadnej użytecznej informacji zwrotnej, ale ze współczuciem
zasugerowałem, że może to dlatego, że Erickson się starzeje, a poza tym nigdy
nie wydawał się mieć dobrego świadomego zrozumienia tego, co robi. Innymi
słowy, "zaszufladkowałem" jego odpowiedź! Kilka miesięcy później, pod
koniec podobnego szkolenia, ponownie zadałem to pytanie, na co
odpowiedział nieco surowiej: "Masz skłonność do przesadnego przeceniania
swojego doświadczenia (...) i przeszkadza ci w nieświadomości!" Tym razem
moje rozczarowanie było jeszcze wyraźniejsze, ponieważ Erickson
"wyraźnie" stawał się nieco zniedołężniały: nie pamiętał, co mówił mi
wcześniej.
Cztery miesiące później moja rozpacz pogłębiła się, gdy trzecie
sformułowanie pytania spotkało się z taką samą odpowiedzią. Dlaczego
Milton był tak mało pouczający? Dlaczego nie pamiętał, co powiedział
wcześniej? Czy udzielał tak nieprzydatnych rad w takich sprawach
wszystkim swoim uczniom? Jeśli tak, to co się stało z jego naciskiem na
unikalne rozwiązania dla każdej osoby? Kilka miesięcy później
spróbowałem odpowiedzieć na to pytanie jeszcze raz, na co odpowiedział:
"Masz tendencję do przesadnego szufladkowania swojego doświadczenia
(...) i przeszkadza ci w nieświadomości!" Błysk! Nagle ogarnęło mnie
oślepiające (a raczej odślepiające) przenikliwość: miałem skłonność do
przesadnego przeceniania mojego doświadczenia. i to stanęło na drodze
mojej nieświadomości!! Kiedy w końcu spojrzałem na Ericksona, jego
oczy błyszczały. – Zgadza się – powiedział cicho.
Uświadomienie sobie tego doprowadziło do kolejnych. Stało się aż
nazbyt jasne, że większość czasu jako hipnotyzer spędziłem na
wewnętrznym dialogu, próbując sklasyfikować zachowanie klienta, a
następnie wymyślić jakąś wyrafinowaną odpowiedź. Im bardziej
zagłębiałem się w te pojęciowe oceny, tym mniej zwracałem uwagę na to,
czego klienci faktycznie doświadczali i co robili. Ponadto byłem
zmuszony "uprzedmiotowić" klientów do tego czy innego "przedziału",
ograniczając w ten sposób stopień możliwego kontaktu. W miarę jak
porzucałem potrzebę takich konceptualizacji, moje uznanie dla
wyjątkowości każdej jednostki rosło. Co najważniejsze, moja
komunikacja stała się bardziej dopasowana, a moja praca bardziej
efektywna.
Oczywiście, czasami znowu grzęznę w tym ocenianiu
tryb. Przy tych nierzadkich okazjach wracam myślami do uproszczonej,

ale uporczywej sugestii Ericksona, która skłania mnie do przejścia do
bardziej spontanicznych procesów (opisanych w kilku następnych
sekcjach).
3. Pozwól klientom generować własne doświadczenia. Często uważa
się, że terapeuta jest odpowiedzialny za doświadczenie transowe klienta.
Wywiera to dużą presję na terapeutę, często zmuszając go do bezmyślnego
naruszania integralności klienta. Na przykład tworzy u niektórych
hipnoterapeutów atmosferę wyższości w stosunku do swoich klientów,
zachęcając w ten sposób do dominującego i protekcjonalnego podejścia.
Inni hipnoterapeuci, zwłaszcza nowicjusze, czują się przytłoczeni i
niepewni, czy wiedzą, co jest dobre dla klienta, i uciekają się do
stosowania standardowych technik lub strategii, które działają dla nich
(ale niekoniecznie dla klienta). Niezależnie od intencji, hipnoterapeuta,
który próbuje wziąć odpowiedzialność za doświadczenia hipnotyczne
klienta, doświadczy wielu rozczarowań i frustracji. Terapeuta będzie miał
tendencję do przekazywania wiadomości, że klient jest niekompetentny i
dlatego powinien pasyjnie poddać się paternalistycznemu programowaniu
hipnotycznemu. Klienci będą opierać się temu przekazowi bezpośrednio
(np. wprost odmawiając uczestnictwa) lub pośrednio (np. "próbując"
zareagować hipnotycznie, ale doświadczając trudności w tym). W
związku z tym ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że hipnoterapeuta nie
powoduje doświadczenia klienta. Jak podkreślił Erickson (1948):
Psychoterapia hipnotyczna jest procesem uczenia się pacjenta,
procesem reedukacji. Skuteczne wyniki . . . wynikają wyłącznie z
działań pacjenta. Terapeuta jedynie pobudza pacjenta do aktywności,
często nie wiedząc, jaka to może być aktywność, a następnie
prowadzi pacjenta i dokonuje oceny klinicznej w określaniu ilości
pracy, którą należy wykonać, aby osiągnąć pożądane rezultaty. To,
jak prowadzić i osądzać, stanowi problem terapeuty, podczas gdy
zadaniem pacjenta jest uczenie się poprzez własne wysiłki, aby
zrozumieć swoje życie doświadczalne w nowy sposób. [kursywa
dodana] Taka reedukacja jest oczywiście koniecznie związana z
doświadczeniami życiowymi pacjenta, jego zrozumieniem,
wspomnieniami, postawami i ideami, a nie może być w kategoriach
idei i opinii terapeuty. (W: Rossi, 1980d, s. 39)
Zwróćmy uwagę na kooperatywny nacisk podejścia ericksonowskiego.

Odpowiedzialność jest wzajemnie przyjmowana: klient jest
odpowiedzialny za rzeczywiste wprowadzanie zmian, terapeuta za
stworzenie odpowiedniego kontekstu dla nieskrępowanych poszukiwań.
Robiąc to, terapeuta zakłada, że
(1) Klient posiada niezbędną inteligencję i zasoby, aby rozwinąć zarówno

trans, jak i zmiany terapeutyczne, ale (2) nawykowe wzorce ekspresji (np.
procesy świadome, przekonania, akty motoryczne) ograniczają dostęp do
tych zasobów. Terapeuta pracuje więc nad połączeniem wzorców klienta,
aby umożliwić klientowi rozproszenie zamrożonego przywiązania do
niego, umożliwiając w ten sposób autonomiczny nieświadomy proces
generowania transformacyjnej zmiany. To ogólne podejście jest
uchwycone w komentarzu, który Erickson często wygłaszał na temat:
Twój świadomy umysł jest bardzo inteligentny... Ale twoja
podświadomość jest o wiele mądrzejsza... więc nie proszę cię, abyś
nauczył się nowych umiejętności... Proszę Cię tylko, abyś był chętny
do wykorzystania umiejętności, które już posiadasz, ale jeszcze nie
do końca wiesz.
Ta ogólna postawa pozwala hipnoterapeucie współpracować z pełną

uczciwością. Zamiast narzucać programy i procesy, terapeuta szanuje i
wykorzystuje wzorce klienta, jednocześnie podkreślając jego wysoce
niedoceniane możliwości. Dzięki temu klient staje się aktywnym
uczestnikiem procesu zmiany, co niezmiennie sprawia, że praca
terapeutyczna jest zarówno łatwiejsza, jak i bardziej satysfakcjonująca.
Zamiast martwić się o dokładne rozwiązanie, które należy podać jakiejś
ignorancji lub chorej osobie, hipnoterapeuta zastanawia się, w jaki sposób
może współpracować z unikalnymi i wysoce inteligentnymi
nieświadomymi procesami klienta, aby rozwinąć pożądane
doświadczenia. Jak powiedziałby Erickson:
Każdy ma swój własny styl... ich własna stawka . . . ich własne
nieświadome potrzeby... i dlatego interesuje mnie, który konkretny
sposób najlepiej Ci odpowiada .
Działając w takim kontekście uczciwości i szacunku, terapeuta staje się

oczywisty dla naprawdę imponującej liczby możliwości.
PROCESY KOMUNIKACYJNE HIPNOTERAPEUTY
Uczciwość pozwala, ale nie gwarantuje sukcesu terapeutycznego.

Tworzy to kontekst, który hipnoterapeuta musi następnie wykorzystać,
współpracując w skuteczny i przekonujący sposób. Aby to zrobić,
terapeuta zakłada, że proces ("jak") komunikacji jest często ważniejszy
niż jej treść ("co"). Na przykład sposób, w jaki mówię komuś "nie", często
ma większy wpływ niż samo dwuliterowe słowo. W zależności od
zmiennych, takich jak wcześniejsze doświadczenia i obecne
Słuchacz może zinterpretować mnie jako mówiącego, na przykład: "Może

jutro" lub "Próbuj dalej" lub "Nigdy więcej mnie o to nie pytaj" lub
"Naprawdę nie jestem pewien". Innymi słowy, znaczenie jest zależne od
kontekstu i przekazywane niewerbalnie, zwłaszcza w intensywnym
interpersonalnym kontekście hipnoterapii. Na szybkość reakcji klienta
duży wpływ mają procesy komunikacyjne terapeuty. W związku z tym w
tej sekcji zostaną zidentyfikowane niektóre z najważniejszych aspektów
tych procesów.
Doświadczenie transu interpersonalnego
Wielu wykształconych członków świata zachodniego zakłada, że

inteligentne działanie wymaga świadomego myślenia. Nie zawsze jest to
prawdą; W rzeczywistości kreatywne i skuteczne zachowanie czasami
wymaga braku interwencji analitycznych. Dzieje się tak czasami w
kontekście hipnoterapeutycznym, gdzie terapeuta musi pozostać
"dostrojony" do bieżącego doświadczenia klienta. Świadome mediacje
mają tendencję do ingerencji, ponieważ nie można zwracać uwagi na
informacje zewnętrzne w takim stopniu, w jakim jest się zorientowanym
przede wszystkim na obliczenia intrapersonalne (np. obrazy, dialogi
wewnętrzne, teorie itp.). Poprzez konieczność "zatrzymania się i
zastanowienia" terapeuta zrywa połączenia sensoryczne z klientem. To
zamyka dostęp do najważniejszego źródła informacji – reakcji klienta – i
wyłącza wszelkie zsynchronizowane rytmy (które, jak zobaczymy w
dalszej części rozdziału, są podstawą relacji i hipnotycznej reakcji).
Ponadto, ekstensywne świadome przetwarzanie zahamuje twórcze
nieświadome przetwarzanie potrzebne do generowania różnych
komunikatów hipnotycznych.
Tak więc hipnoterapeuta Ericksona czasami odkłada na bok świadome
procesy, aby wchłonąć całą uwagę klienta. W tym procesie terapeuta nie
"wchodzi do środka", aby myśleć i nie jest rozpraszany przez zewnętrzne
sygnały. Podstawową treścią świadomości terapeuty są bieżące
zachowania klienta.
Tym ogólnym stanem zajmowało się wielu autorów (np. Erick-son,
1966b, 1977; Epstein, 1984; Freud, 1909, 1912; Rogers, 1985). Na
przykład Ellenberger (1970) zauważył:
W roku 1912 (...) [Freud] wprowadził zasadę swobodnego tłumienia:
analityk, daleki od zbyt intensywnego koncentrowania się na
wypowiedziach pacjenta, powinien ufać swojej "nieświadomej
pamięci"; Nie powinien robić obfitych notatek (...). Nie powinien
spekulować na temat przyczyn i struktury sprawy, dopóki nie będzie
wystarczająco zaawansowany: "Kontynuuj bez wyraźnego zamiaru" –
radził Freud. (str. 519)
Aby rozwinąć ten często ignorowany lub niezrozumiany nacisk przez

Freuda, kilka jego stwierdzeń na ten temat może być pouczających:
Zawiesić... osądzać i dawać... bezstronna uwaga na wszystko, co jest
do obserwacji. (Freud, 1909, s. 23)
[Technika] . . . jest bardzo prosty. Jak zobaczymy, odrzuca on
stosowanie jakichkolwiek specjalnych środków (nawet robienia
notatek). Polega ona po prostu na tym, że nie kieruje się uwagi na
nic konkretnego i na utrzymywaniu tej samej "równo zawieszonej
uwagi" (jak to nazwałem) w obliczu wszystkiego, co się słyszy.
Zobaczymy, że reguła jednakowego powiadamiania o wszystkim
jest koniecznym przeciwieństwem żądania, jakie stawia się
pacjentowi, aby informował o wszystkim, co mu się przydarza, bez
krytyki i selekcji. Jeśli lekarz zachowuje się inaczej, odrzuca
większość korzyści, które wynikają z przestrzegania przez pacjenta
"fundamentalnej zasady psychoanalizy". Można wyrazić regułę dla
lekarza: powinien on powstrzymać się od wszelkich świadomych
wpływów ze swojej zdolności do uczestniczenia w zajęciach i
całkowicie oddać się swojej "nieświadomej pamięci". Albo, ujmując
to czysto technicznie: "Powinien po prostu słuchać, a nie zawracać
sobie głowę tym, czy o czymś myśli". (Freud, 1912, str. 111-112)
Doświadczenie pokazało wkrótce, że postawą, jaką fizyk analityczny
mógł przyjąć najkorzystniej, było poddanie się własnej
nieświadomej aktywności umysłowej, w stanie równomiernie
zawieszonej uwagi, unikanie, o ile to możliwe, refleksji i
konstruowania świadomych oczekiwań, nie usiłowanie utrwalenia
czegokolwiek, co usłyszał szczególnie w pamięci. i w ten sposób
uchwycić dryf nieświadomości pacjenta z jego własną
nieświadomością. (Freud, 1923, s. 239)
Ujmując to w następujący sposób: musi on zwrócić swoją własną
nieświadomość jak narząd odbiorczy w kierunku przekazującej
nieświadomości pacjenta. Musi dostosować się do pacjenta, tak jak
słuchawka telefoniczna jest przystawiona do mikrofonu
nadawczego. Podobnie jak odbiornik przekształca z powrotem w fale
dźwiękowe drgania elektryczne linii telefonicznej, które zostały
wywołane przez fale dźwiękowe, tak nieświadomość lekarza jest w
stanie, na podstawie przekazanych mu pochodnych nieświadomości,
zrekonstruować tę nieświadomość, która określiła swobodne
skojarzenia pacjenta. (Freud, 1912, s. 115)
Bo gdy tylko ktoś rozmyślnie skupi swoją uwagę do pewnego
stopnia, zaczyna wybierać z materiału, który ma przed sobą; Jedna
kwestia zostanie utrwalona w jego umyśle ze szczególną jasnością,
a inna zostanie odpowiednio pominięta, a czyniąc to,
Wybór będzie podążał za jego oczekiwaniami lub skłonnościami.
Tego jednak nie wolno robić. Dokonując wyboru, jeśli podąża za
swoimi oczekiwaniami, istnieje niebezpieczeństwo, że nigdy nie
znajdzie niczego poza tym, co już wie; A jeśli pójdzie za swoimi
skłonnościami, z pewnością sfałszuje to, co może postrzegać. Nie
należy zapominać, że to, co się słyszy, to w większości rzeczy,
których znaczenie poznaje się dopiero później. (Freud, 1912, s. 112)
Fenomenologiczne doświadczenie podobnego typu "zewnętrznie
ożywionego stanu transu" zostało klarownie opisane przez psychiatrę
Arthura Deikmana (1963, 1966). Deikman podkreślał ogromną wartość
tego, co nazywał doświadczeniem zdeautomatycznym, w którym osoba
tymczasowo odrzuca "powłokę automatycznej percepcji, automatycznej
kontroli afektywnej i poznawczej, aby głębiej postrzegać rzeczywistość"
(w: Tart, 1969, s. 222). Odkrył on, że większość osób może nauczyć się
rozwijać taki stan, skupiając uwagę na jakimś zewnętrznym obiekcie, a
następnie stopniowo rezygnując ze zwyczajowych sposobów
analitycznego myślenia i postrzegania (Deikman, 1963). Deikman (1966)
zaproponował pięć głównych cech stanu zdeautomatycznego: (1)
intensywna realność (np. "świeża wizja", w której wszystko jest widziane
tak, jakby po raz pierwszy); (2) niezwykłe odczucia (zarówno w
wewnętrznych wyobrażeniach i poznaniu, jak i w percepcji zewnętrznej);
(3) doświadczenie jedności, w którym normalnie postrzegane oddzielenie
"ja od innych" rozprasza się; (4) niewysłowioność (tj. niemożność
werbalnego opisania doświadczenia innym); oraz (5) zjawiska trans-
zmysłowe (tj. doświadczenie wykracza poza normalne modalności
zmysłowe, idee i wspomnienia).
Co ciekawe, badani Deikmana zgłaszali doświadczenia obciążone
"cechami transu" opisanymi w rozdziale 2 (np. ponadczasowość,
skupienie uwagi, bezwysiłkowość). Deikman twierdzi jednak, że to
zdezautomatyzowane doświadczenie różni się od doświadczenia
hipnotycznego tym, że to pierwsze jest bardziej "niewysłowione, głębokie,
podnoszące na duchu i wysoce cenione" (w: Tart, 1969, s. 219). Chociaż
takie cechy mogą nie być ogólnie obecne w tradycyjnych doświadczeniach
hipnotycznych, często charakteryzują one omawiany tutaj "trans
generatywnej autonomii".
Do tego stanu odniósł się również Carl Rogers:
Jak zauważył Deikman (1966), Hartmann (1958) pierwotnie zaproponował

koncepcję
automatyzacji behawioralnej do opisania nawykowych sposobów działania. Gill i
Brenman (1959) następnie wyprowadzili koncepcję deautomatyzacji w dyskusji na temat
procesów "cofania" tych zewnętrznie ukierunkowanych na cel, zautomatyzowanych
struktur.
Kiedy jestem w najlepszej formie jako facylitator grupy lub

terapeuta, odkrywam kolejną cechę. Odkrywam, że kiedy jestem
najbliżej mojej wewnętrznej, intuicyjnej jaźni, kiedy jestem w jakiś
sposób w kontakcie z nieznanym we mnie, kiedy być może jestem w
nieco zmienionym stanie świadomości w związku, wtedy wszystko,
co robię, wydaje się być pełne uzdrowienia. Wtedy po prostu moja
obecność jest uwalniająca i pomocna. Nie mogę nic zrobić, aby
wymusić to doświadczenie, ale kiedy mogę się zrelaksować i być
blisko transcendentalnego rdzenia mnie, wtedy mogę zachowywać
się w dziwny i impulsywny sposób w związku, w sposób, którego
nie mogę racjonalnie uzasadnić, który nie ma nic wspólnego z moimi
procesami myślowymi. Ale te dziwne zachowania okazują się
słuszne, w jakiś dziwny sposób. W takich chwilach wydaje mi się,
że mój wewnętrzny duch sięgnął i dotknął wnętrza drugiej osoby.
Nasz związek wykracza poza siebie i staje się częścią czegoś
większego. Głęboki wzrost, uzdrowienie i energia są obecne. (1985,
s. 565)
Obserwacje Freuda, Deikmana, Rogersa i innych (Asante, 1984; Katz,

1982; Richeport, 1982) odnoszą się głęboko do międzydźwiękowej
orientacji hipnotycznej Miltona Ericksona. Podkreślając prymat
nieświadomej inteligencji, Erickson zauważył:
Zbyt wielu psychoterapeutów próbuje zaplanować, jakie myślenie
zrobią, zamiast czekać, aby zobaczyć, jaki jest bodziec, który
otrzymują, a następnie pozwolić, aby ich nieświadomy umysł
zareagował na ten bodziec. (W: Gor-don & Meyers-Anderson, 1981,
str. 17)
. . . Pod zróżnicowaną naturą świadomie zorganizowanych aspektów
osobowości nieświadomość przemawia językiem, który ma
niezwykłą jednolitość. tak stała, że nieświadomość jednej osoby jest
lepiej przygotowana do zrozumienia nieświadomości innej osoby niż
świadomy aspekt osobowości którejkolwiek z nich. (Erickson i
Kubie, 1940, str. 62. Przedruk w: Rossi, 1980c, s. 186)
Jeśli mam jakiekolwiek wątpliwości co do mojej zdolności widzenia

ważnych rzeczy, wchodzę w trans. Kiedy pojawia się kluczowy problem
z pacjentem i nie chcę przegapić żadnej ze wskazówek, wchodzę w
trans... Zaczynam uważnie śledzić każdy ruch, znak lub przejaw
zachowania, który może być ważny. (Erickson & Rossi, 1977, str. 42)
W ten sposób Erickson podkreślał, że zewnętrznie zorientowany
interpersonalny stan transu jest cenny dla skutecznej pracy
hipnoterapeutycznej. Jest ich wiele
sposoby rozwijania takich stanów. Jedną z procedur można podsumować

w następujący sposób:
1. Zadbaj o wygodne pozycje siedzące. Zarówno hipnotyzer, jak i

osoba badana powinni siedzieć wygodnie, przodem do siebie (3-5 stóp od
siebie). Twoja fizyczna obecność jest twoim głównym instrumentem
komunikacyjnym jako hipnotyzatora; chcesz go maksymalnie
wykorzystać.
2. Wejdź na chwilę do środka. Zidentyfikuj i rozluźnij wszelkie źródła

napięcia fizycznego lub emocjonalnego. Każde niepotrzebne napięcie
utrudni hipnotyzerowi, a co za tym idzie badanemu, rozwinięcie
elastyczności i "uczucia płynięcia" potrzebnego do twórczego
dostosowania się do zachodzących procesów.
3. Skoncentruj się na obiekcie. Zwróć uwagę na wzorce oddychania,

postawę ciała, napięcie mięśniowe, stan emocjonalny i tak dalej.
4. Oddychaj wygodnie i swobodnie. Chociaż nie chcesz być ospały ani
nieuważny, chcesz być zrelaksowany i pochłonięty sub-jectem. Jak
zostanie wielokrotnie podkreślone, nieregularny lub zwężony oddech
sprawia, że prawie niemożliwe jest pozostanie w pełni zorientowanym na
zewnątrz; I odwrotnie, prawidłowe oddychanie sprzyja relaksacji i
pewności siebie potrzebnej do efektywnej interakcji (zwłaszcza gdy jest
się początkowo niepewnym lub przestraszonym). Jeśli to możliwe,
zsynchronizuj swój oddech z oddechem badanego. Jak omówiono w
następnym rozdziale, oddychanie zsynchronizowane ogólnie zwiększa
zdolność terapeuty do efektywnej interakcji z klientem. Wyjątkami od tej
reguły są sytuacje, gdy klienci są zdenerwowani emocjonalnie, a zatem
oddychają bardzo płytko i z ograniczeniami (np. jeśli są przestraszeni lub
wycofani) lub bardzo szybko i nieregularnie (np. jeśli są pobudzeni);
Przyjęcie takich wzorców często prowadzi do podobnych stanów
emocjonalnych dewaluujących samego siebie.
5. Nawiąż kontakt wzrokowy. Wielu hipnoterapeutów uważa, że
najlepiej jest patrzeć tylko w oczy jednego z badanych, ponieważ patrzenie
w oba często wywołuje dezorientujące uczucie, które odwraca uwagę
hipnotyzera. Utrzymuj ten kontakt wzrokowy tak często, jak to możliwe,
odkładając na bok potrzebę mrugania, odwracania wzroku lub
uzyskiwania dostępu do wewnętrznych myśli. (Odmienny stan, który
zwykle wynika z tego procesu, zostanie omówiony za chwilę).
Jedną ze szczególnie skutecznych technik utrzymywania kontaktu
wzrokowego jest skupienie lewego oka tak, jakby patrzyło przez lewe oko
fotografowanej osoby (około stopy za nim). Ma to tendencję do
absorbowania uwagi hipnotyzera, a tym samym skutecznie depotencjuje
świadome procesy. Tymczasem,
Prawe oko hipnotyzera skupia się około stopy przed obiektem, dzięki
czemu widzenie peryferyjne może teraz wykrywać ruchy wykonywane
przez dowolną część ciała badanego. W ten sposób technika ta umożliwia
hipnotyzerowi jednoczesne wykonywanie dwóch ważnych zadań:
absorbowanie uwagi badanego i ciągłe zbieranie informacji o trwających
reakcjach behawioralnych. Chociaż procedura może wydawać się
nietypowa, gorąco zachęcam do wypróbowania jej przed jej odrzuceniem.
Nie jest to takie trudne do nauczenia i może przynieść imponujące
rezultaty.
6. Pozwól na bezproblemowe procesy umysłowe. Pozwól wszelkim

myślom lub obrazom "dryfować" przez twoją świadomość. Nie próbuj
logicznie czegoś wymyślić ani koncentrować się na jednym aspekcie
sytuacji. Na początku może to być trudne i mylące, ale po prostu oddychaj
i skup się na obiekcie. Wkrótce zwykle wydarzy się coś interesującego.
7. Pozwól sobie na swobodne i łatwe wypowiadanie się. Na początku

może być trudno sobie na to pozwolić, ale po prostu pozwól słowom wyjść
z twoich ust. Wkrótce odkryjesz, że możesz komunikować się w ten
sposób całkiem inteligentnie i kreatywnie.
Terapeuci stosujący tę procedurę zazwyczaj znajdują się w zewnętrznie

zorientowanym transie interpersonalnym. Doświadczenie
fenomenologiczne zwykle się zmienia: często rozwija się widzenie
tunelowe, hamowanie motoryczne, "mrowienie ciała" i inne cechy transu.
Na początku może to być nieco dezorientujące, ale nie jest powodem do
niepokoju; Jest to po prostu tymczasowy (może pięciominutowy) "okres
przejściowy" od świadomego do nieświadomego przetwarzania. Jeśli
terapeuta nadal swobodnie oddycha i zewnętrznie orientuje się na klienta
(być może prowadząc w tym samym czasie pogawędkę), często pojawia
się stan niezwykłej jasności percepcyjnej i poznawczej. Terapeuta może
mieć paradoksalne doświadczenie całkowitego połączenia z klientem, a
jednocześnie czuć się oderwany i bezosobowo zaangażowany. To tak,
jakby część jaźni całkowicie zanurzyła się w doświadczalnej relacji z
klientem, podczas gdy inna część dysocjuje i obserwuje trwającą
interakcję. Ten trudny do opisania stan "a-część-jeszcze-od-od" pozwala
terapeucie być współczującym, a jednocześnie beznamiętnym. Zamiast
pogrążać się w procesach usiłowania rozgryzienia rzeczy, terapeuta
dostraja się do nieświadomej spontaniczności. Zdolności obserwacyjne
wydają się znacznie zwiększone; myśli, często w formie metaforycznych
obrazów, wydają się po prostu "wyskakiwać"; Wydaje się, że po prostu
rozwijają się odpowiednie komunikaty.
Ten empatyczny stan został dalej opisany przez Rogersa (1980):
Empatyczny sposób bycia z drugą osobą ma kilka aspektów. Oznacza

to wejście w prywatny świat percepcyjny drugiej osoby i zadomowienie
się w nim w pełni. Wiąże się to z byciem wrażliwym, chwila po chwili,
na zmieniające się odczuwane znaczenia, które płyną w tej osobie, na
strach, wściekłość, czułość lub zagubienie związane z tym, czego ona
lub ona doświadcza. Oznacza to czasowe życie w życiu drugiej osoby,
poruszanie się w nim delikatnie, bez osądzania; Oznacza to wyczuwanie
znaczeń, których ledwie jest świadomy, ale nie podejmowanie prób
odkrycia całkowicie nieświadomych uczuć, ponieważ byłoby to zbyt
groźne. Bycie z drugim człowiekiem w ten sposób oznacza, że na razie
odkładasz na bok własne poglądy i wartości, aby wejść w świat innej
osoby bez uprzedzeń. W pewnym sensie oznacza to, że odkładasz na
bok swoje ja; Mogą to zrobić tylko osoby, które są na tyle pewne siebie,
że wiedzą, że nie zgubią się w tym, co może okazać się dziwnym lub
dziwacznym światem Innego, i mogą wygodnie powrócić do swojego
własnego świata, kiedy tylko zechcą. (str. 142-143)
Podczas tego wszystkiego na klienta będzie również znaczący wpływ

niezachwiane wchłanianie terapeuty. Często rozwijają się zmiany w
odczuciach cielesnych (np. katalepsja, mrowienie, ciepło). Często rozwija
się fiksacja oczu, po której często następuje widzenie tunelowe i inne
zmiany fenomenologiczne ratyfikujące trans. Rozwój tych i innych cech
transu służy osłabieniu wszelkich świadomych procesów hamujących
uczestnictwo w doświadczaniu. Niektórzy klienci w konsekwencji będą
odczuwać głęboką relację z terapeutą; inni stają się niepewni i lekko
zaniepokojeni, a następnie zwykle "wycofują się" w trans; Większość z
nich będzie w stanie zwiększonej responsywności. Hipnoterapeuta może
wykorzystać ten stan do wprowadzenia odpowiedniej komunikacji
hipnotycznej.
Stan transu interpersonalnego nie zawsze jest łatwo osiągany. Może to
odzwierciedlać nieodpowiednią praktykę: miesiące regularnej praktyki
mogą być potrzebne, aby rozwinąć zdolność łatwego wślizgiwania się w
stan; Umiejętność ta musi być następnie regularnie ćwiczona, aby mogła
zostać utrzymana. Oprócz ćwiczenia w kontekście klinicznym, możesz
pracować z przyjacielem lub kolegą, który obserwuje i sygnalizuje
(powiedzmy, lekkim klepnięciem w ramię) za każdym razem, gdy
wychodzisz z transu zorientowanego na zewnątrz (poprzez ograniczone
oddychanie, zmiany postawy, zerwanie kontaktu wzrokowego itp.).
Możesz też ćwiczyć, patrząc w lustro i eksperymentując z indukcjami
autohipnotycznymi. Może to zabrzmieć nieco dziwnie, ale wiele osób
uważa, że jest to dość skuteczne. Poza tym poznasz siebie trochę lepiej,
jeśli nic więcej.
Trans interpersonalny może być również hamowany przez przekonania

terapeuty na temat nieświadomego umysłu. Większość z nas została
nauczona, że nieświadome procesy nie mogą działać w sposób spójny i
inteligentny. Nauczono nas również, że znaczące działanie ma miejsce
tylko poprzez świadome ukierunkowanie oparte na wysiłku. Zniechęca to
do rozwoju transu międzyludzkiego, ponieważ istnieje niewielkie zaufanie
do nieświadomej generatywności. Te ograniczające i błędne założenia
można zidentyfikować i przekształcić za pomocą różnych procedur
opisanych później.
Wreszcie, trudności w rozwijaniu lub utrzymywaniu stanu transu
interpersonalnego mogą być spowodowane "niedopuszczalnymi
doświadczeniami", do których uzyskuje się dostęp podczas interakcji z
klientem. Powtórzmy, że takie doświadczenia zazwyczaj wywołują
dyskomfort u hipnotyzera, objawiający się ograniczonym i arytmicznym
oddychaniem, brakiem kontaktu wzrokowego, napięciem mięśni i tak
dalej. Krótko mówiąc, doświadczenia te hamują elastyczność, orientację
zewnętrzną i akceptację potrzebną terapeucie do rozwinięcia transu
interpersonalnego. Aby tymczasowo złagodzić takie doświadczenia,
terapeuci mogą systematycznie przechodzić przez siedmiostopniową
procedurę opisaną powyżej. Pamiętaj jednak, że w końcu trzeba się z nimi
uporać po zakończeniu sesji, w przeciwnym razie będą stanowić coraz
większy problem.
Kiedy trans interpersonalny jest już rozwinięty, nie musi być
utrzymywany przez całą interakcję terapeutyczną. Świadome procesy
analityczne są uzupełniającymi się strategiami zrozumienia konkretnego
przypadku. W mojej pracy zazwyczaj pierwsze 10-15 minut spędzam na
zbieraniu informacji poprzez świadomą dyskusję z klientem (patrz
rozdział 5). Następnie przechodzę w trans interpersonalny, budząc się
dopiero po zakończeniu pracy z transem, jakieś 30-90 minut później. Na
koniec stosuję świadome procesy podczas 10-15 minut kończenia
komunikacji.
Chodzi o to, że częstotliwość i styl rozwijania interpersonalnych stanów
transu będzie różny dla każdego terapeuty. Nawet Erickson, który miał
niesamowitą zdolność do produktywnego działania w transie
zorientowanym na zewnątrz przez wiele godzin, czasami jej nie używał.
Omawiając to i inne autohipnotyczne doświadczenia z Ernestem Rossim
(Erickson & Rossi, 1977), Erickson skomentował:
E: Wykonując eksperymentalną pracę hipnotyczną z obiektem w

laboratorium, zauważyłem, że jesteśmy sami. Jedyną rzeczą, która była
obecna, był obiekt, aparatura fizyczna, której używałem do tworzenia
wykresów ich zachowania, i ja sam.
R: Byłeś tak skupiony na swojej pracy, że wszystko inne zniknęło?
E: Tak, odkryłem, że jestem w transie z moim obiektem. Następną

rzeczą, której chciałem się nauczyć, było to, czy mogę równie dobrze
pracować z otaczającą mnie rzeczywistością, czy też muszę wejść w
trans. Odkryłem, że mogę pracować równie dobrze w obu warunkach.
R: Czy masz tendencję do wchodzenia w autohipnozę teraz, kiedy
pracujesz z pacjentami w transie?
E: W chwili obecnej , jeśli mam jakiekolwiek wątpliwości co do mojej
zdolności widzenia ważnych rzeczy, wchodzę w trans. [kursywa dodana] Kiedy
pojawia się kluczowy problem z pacjentem i nie chcę przegapić żadnej ze
wskazówek, wchodzę w trans.
R: Jak można pozwolić sobie na taki trans [sic]?
E: Dzieje się to automatycznie, ponieważ zaczynam uważnie śledzić
każdy ruch, znak lub przejaw zachowania, który może być ważny. A
kiedy właśnie zacząłem z tobą rozmawiać, mój wzrok stał się tunelowy
i widziałem tylko ciebie i twoje krzesło. Stało się to automatycznie, ta
straszna intensywność, kiedy na ciebie patrzyłem. Słowo "straszny" jest
błędne; To przyjemne.
R: To jest to samo widzenie tunelowe, jak czasami, gdy ktoś patrzy na
kryształy?
E: Tak. (str. 42)
Co ciekawe, Carl Rogers (1985) opisał podobne doświadczenia

polegające na tym, że jego nieświadome procesy czasami kierowały
terapią. Komentując intuicyjną odpowiedź, jaką wygłosił podczas sesji
terapeutycznej, która nie miała racjonalnego związku z poprzednią
rozmową, zauważył:
Bardzo cenię sobie te intuicyjne odpowiedzi. Zdarzają się rzadko
(...). Ale prawie zawsze są pomocne w postępie terapii. W takich
chwilach jestem być może w nieco zmienionym stanie świadomości,
zamieszkuję w świecie klienta, całkowicie zestrojony z tym światem.
Mój nieświadomy intelekt przejmuje kontrolę. Wiem o wiele więcej,
niż mój świadomy umysł jest świadomy. Nie formułuję swoich
odpowiedzi świadomie, one po prostu powstają we mnie, z mojego
nieświadomego odczuwania świata drugiego. (str. 565)
Podsumowując, komunikacja terapeutyczna może być ogromnie

ułatwiona przez wejście terapeuty w trans interpersonalny, w którym
klientowi poświęca się pełną uwagę. Stan ten jest szczególnie przydatny
do depotencjacji świadomych procesów zarówno terapeuty, jak i klienta,
umożliwiając w ten sposób rozwój głębokiego związku doświadczalnego.
W konsekwencji obaj uczestnicy stają się bardziej skłonni i zdolni do tego,

aby ich nieświadome procesy działały w sposób autonomiczny i twórczy:
terapeuta prowadzi i nadzoruje klienta, a klient przekształca swoje
doświadczenie. Ponieważ transy interpersonalne są, w obecnym ujęciu,
tak istotne dla efektywnej pracy ericksonowskiej, zbadamy je bardziej
szczegółowo w następnych rozdziałach, zwłaszcza w odniesieniu do tego,
jak terapeuta może je wykorzystać do zmniejszenia niepewności i
wygenerowania skutecznej komunikacji hipnotycznej.
Bądź elastyczny
Kiedy terapeuta "dostroi się" do klienta poprzez procesy hipnotyczne,

ta relacja musi zostać utrzymana. Aby ponownie podkreślić wcześniejszy
punkt, skuteczność hipnoterapiczna wymaga elastyczności . Terapeuta
musi stale dostosowywać komunikację do wyjątkowej sytuacji klienta.
Wymaga to wypracowania zsynchronizowanego rytmu, w którym
terapeuta uważnie obserwuje i uczestniczy w zachodzących procesach
klienta, umożliwiając tym samym generowanie komunikatów (technik),
które odpowiednio je wykorzystują.
Oczywiście, oceny hipnoterapeuty nie zawsze będą dokładne. W tym
sensie gorąco zalecam, abyście nie ufali swoim percepcjom (jednocześnie
ufając głębszej Jaźni). Twoje techniki i strategie często nie przyniosą
zamierzonego efektu. Nie stanowi to żadnego problemu: jeśli jakaś
technika nie działa, użyj innej. Naprawdę nie ma błędów w hipnotycznej
wymianie. Każda komunikacja przyniesie rezultat; Wszystkie wyniki są
użyteczne. Pozostając elastycznym, terapeuta może wykorzystać każdą
reakcję behawioralną, bez względu na to, jak dziwaczna lub
nieoczekiwana może się wydawać.
Ten rodzaj elastyczności silnie charakteryzował twórczość Ericksona.
Słyszałem kiedyś, jak opisywał psychoterapię jako "proces, w którym
dwoje ludzi spotyka się, aby spróbować dowiedzieć się, czego do chce
jedno z nich". Innym razem obserwowałem, jak w cudownie kreatywny
sposób pracuje z klientem hipnoterapeutycznym. Założyłem, że jego
wyrafinowane strategie muszą być generowane ze złożonych,
świadomych obliczeń, i dlatego byłem zdeterminowany, aby
zidentyfikować dokładne procesy myślowe, których używał. Po odejściu
pacjenta odłożyłem ołówek na papier i zdecydowanie zacząłem go
przesłuchiwać.
"Robisz dużo zdjęć?"
– Nie – odparł powoli, ale stanowczo.
– Żadnych zdjęć – mruknęłam, skreślając tę kategorię na kartce.
"OK, czy prowadzisz dużo wewnętrznego dialogu?"
— Nie — odparł przekonująco.
"OK. Żadnego wewnętrznego dialogu... Pozwólcie, że zapiszę to
tutaj...
OK.... Cóż, czy masz doznania kinestetyczne? Wiesz, uczucia w
ciele, tego typu rzeczy?
– Nie.
Zaczynałem być zarówno podejrzliwy, jak i zdezorientowany.
"Zobaczmy, żadnych obrazów, żadnego wewnętrznego dialogu,
żadnych wrażeń kinestetycznych (...).
Hmmm... Cóż, Milton, nie rozumiem. Skąd wiesz, co robić?"
"Nie wiem (...) Nie wiem, co zrobię, nie wiem, co powiem... Wiem
tylko, że ufam, iż moja nieświadomość odłoży na półkę to, co jest
właściwe. I nie wiem, jak zareagują... Wiem tylko, że to zrobią... Nie
wiem dlaczego... Nie wiem kiedy... Wiem tylko, że zareagują w
odpowiedni sposób, w sposób, który najlepiej odpowiada im jako
jednostce. Intryguje mnie zastanawianie się, jak ich podświadomość
zdecyduje się zareagować. Czekam więc wygodnie na ich odpowiedź,
wiedząc, że kiedy ona nastąpi, mogę ją zaakceptować i wykorzystać".
Zatrzymał się, a jego oczy zabłysły. "Teraz wiem, że to brzmi
śmiesznie (...) ALE DZIAŁA!!"
Ważną kwestią jest to, że hipnoterapeuta nigdy tak naprawdę nie wie
dokładnie, jak "to" będzie działać. Niestety, wielu klinicystów ma
trudności z zaakceptowaniem tego i zbyt często grzęźnie w sztywnym
stosowaniu tego samego podejścia dla wszystkich. Na przykład psychiatra
uczestniczący w jednym z moich weekendowych warsztatów obserwował
z fascynacją, jak użyłem techniki przerywania uścisku dłoni (patrz
rozdział 7) do wywołania głębokiego transu u kilku bardzo wrażliwych
osób demonstracyjnych. Pojawiając się na innym warsztacie jakieś trzy
lata później, psychiatra zwierzył mi się, że chociaż okresowo stosował
hipnozę od czasu poprzednich warsztatów, tylko około jedna trzecia jego
pacjentów była "podatna na hipnozę". Dochodzenie ujawniło, że główną
techniką indukcji, której zastosował, była technika przerywania uścisku
dłoni, ponieważ, jak zauważył, "była to najlepsza technika indukcyjna,
jaką kiedykolwiek widziałem".
Może się to wydawać skrajnym przykładem, ale nie różni się to zbytnio
od bardziej powszechnej sytuacji, w której terapeuta zawsze stosuje tę
samą technikę (niezależnie od tego, czy jest to indukcja transu, relaksacja,
gestalt, psychoanaliza itp.) Żadna z tych technik nie jest z natury
nieskuteczna; Tyle, że bezkrytyczne korzystanie z nich zagwarantuje
znaczną liczbę awarii (często określanych jako "odporni" klienci).
Technika może być niezwykle skuteczna w przypadku klienta w jednym
momencie, ale nie w innym; Strategia terapeutyczna, która działa dla
wielu klientów, może nie działać dobrze
dla konkretnej osoby. Tak więc bardziej generatywnym podejściem jest

uznanie wzorców wyrażania siebie klienta jako "technik", które mają być
wykorzystane jako podstawa wszelkich poszukiwań terapeutycznych.
Innymi słowy, indywidualny model klienta jest "teorią" lub modelem, z
którego wyłaniają się różnice zmian. Terapeuta musi być elastyczny i
adaptacyjny. To nie tylko sprawia, że praca terapeuty jest bardziej
efektywna; Pozwala mu cieszyć się pracą.
Komunikuj się sensownie
Główne zadanie hipnoterapeuty – pomaganie klientom w generowaniu

bardziej samowartościujących sposobów bycia – jest osiągalne w takim
stopniu, w jakim klienci chcą i są w stanie odkrywać nieświadome
procesy. Ułatwianie tego potencjału motywacyjnego i reagowania
wymaga znaczącej komunikacji, co oznacza, że hipnoterapeuta przekazuje
poczucie ważności i natychmiastowości, aby w pełni wchłonąć uwagę i
stymulować reakcję hipnotyczną.
Nie oznacza to, że autorytatywne lub przytłaczające komunikaty są
potrzebne; w rzeczywistości takie zachowania mogą być wysoce
nieskuteczne. Ponieważ znaczenie zależy od kontekstu, rzeczywiste
zachowania będą się różnić. Na przykład doniesieniom klientki o
oziębłości seksualnej towarzyszyła jej nadrzędna potrzeba zrozumienia
wszystkiego w precyzyjnych logicznych kategoriach. Aby nawiązać
kontakt, najpierw przedstawiłem jej logiczny ciąg faktów i liczb, które
przekonały ją o potrzebie zaufania i współpracy ze mną. Utrzymując tę
poważną postawę intelektualną przez następne 4-5 sesji, stopniowo
zacząłem robić kalambury i zachowywać się "beztrosko", zwłaszcza gdy
pacjentka zaczęła zajmować się swoimi problemami. To sfrustrowało jej
wzorzec chłodnej analizy w stosunku do swojego doświadczenia. Jak
można się było spodziewać, w końcu stała się dość zdezorientowana, w
którym to momencie natychmiast przybrałem intensywne i skupione
spojrzenie, a następnie delikatnie, ale przekonująco poinstruowałem ją,
aby "puściła wszystko i wpadła w trans".4 Zgodnie z przewidywaniami
złagodniała i popłynęły łzy. W związku z tym przestawiłem się na miękkie
i wspierające podejście, aby poprowadzić ją przez pewne zmiany
integracyjne.
Tak więc, w zależności od sytuacji, skuteczny styl wygłaszania może
obejmować bycie poważnym, humorystycznym, złym i tak dalej.
Niezmienna przez cały czas trwania tej zmienności jest podstawowym
poczuciem skupienia i celu terapeuty. Niezachwiana orientacja na klienta
daje do zrozumienia, że nic innego
Ten wzorzec przerywania dominującego wzorca w celu wytworzenia stanu niepewności, który
jest
następnie natychmiast wykorzystywany do rozwoju procesów hipnotycznych, jest bardzo
skuteczny. Szczegółowo zbadamy jego wartość podczas indukcji transowych w rozdziale
7.
jest ważne w chwili obecnej, a pełne reagowanie jest zarówno bezpieczne,
jak i właściwe. W związku z tym klientowi trudno jest nie uczestniczyć w
znaczący sposób.
Rozwijając umiejętność sensownego komunikowania się, terapeuta
szybko zdaje sobie sprawę, że "jak" komunikacji hipnotycznej jest zwykle
ważniejsze niż "co". Jako przykład empiryczny weźmy stwierdzenie takie
jak: "Co za miła rzecz wiedzieć, że możesz się teraz w pełni zrelaksować".
Przekaż to co najmniej pięć razy, sobie (np. za pomocą lustra lub
magnetofonu) lub innej osobie lub kilku różnym osobom. Za każdym
razem, gdy to robisz, zmień swoją komunikację niewerbalną. Raz zastosuj
szybką i nierówną wypowiedź, następnym nudną i niezaangażowaną
postawę, a następnie przekonujący i intensywny styl i tak dalej.
Eksperymentując w ten sposób, potężny wpływ zachowań niewerbalnych
na interakcje społeczne łatwo stanie się widoczny.
Ponieważ znacząca komunikacja jest niezbędna do udanej pracy
hipnoterapeutycznej, każdy z pozostałych rozdziałów ma coś do
powiedzenia na ten temat. Jako zapowiedź można tu pokrótce omówić trzy
ważne aspekty.
1. Intensywność. Praktykujący Ericksona musi być zdolny do

komunikowania się z dramatyczną intensywnością. Powinien być w stanie
całkowicie wchłonąć uwagę danej osoby, a następnie przekazać
empiryczne pomysły w sposób, który brzmi i wygląda tak, jakby to, co jest
komunikowane, było bardzo istotne i ważne. Jednocześnie należy
utrzymywać relacje i zaufanie z klientami, a terapeuta nie może sprawiać
wrażenia dominującego lub surowego. W związku z tym
najskuteczniejszym stylem przekazu jest często ten, który jest
przekonujący, a jednocześnie wspierający, silny, ale delikatny,
wymagający, ale współczujący.
2. Rytm. Wszystkie procesy życiowe wyróżniają się rytmem. Rytm
wyraża się na wielu poziomach – od prostych zachowań, takich jak
oddychanie, częstość mrugania oczami i ruchy ciała, po bardziej złożone
wzorce, takie jak zmiany maniakalno-depresyjne, kłótnie interakcyjne i
cykle odpoczynku/pracy (patrz Leonard, 1978). Skuteczna komunikacja
(ustanowienie "wspólnej jedności") jest możliwa dzięki synchronizacji
rytmów. W ten sposób praktykujący Ericksona nieustannie kalibruje się
("dostraja się") rytmów klienta. Może mówić powoli do osoby
przygnębionej, szybko do osoby podekscytowanej; rytmy prędkości, aby
zdezorientować klienta, spowolnić go, aby go znudzić lub uspokoić.
Fleksje tonalne są zwykle zsynchronizowane z wydechami oddechowymi
klienta (lub wdechami, jak w metodach lewitacji dłoni, w których
przegięcia w górę podkreślają pożądane uniesienie). Te i inne techniki
zostały omówione w następnym rozdziale.
3. Zgodność z kongruencją. Znaczenie jest przekazywane za pomocą

wielu parametrów behawioralnych - tonacji głosu, postawy ciała, wyrazu
twarzy i tak dalej. Komunikacja danej osoby jest spójna , gdy wyjścia z
tych różnych kanałów są ze sobą spójne. Chociaż terapeuta erickso-nian
od czasu do czasu celowo stosuje niespójne zachowania, aby
zdezorientować klienta (rozdział 7), najbardziej skuteczna komunikacja
wymaga kongruencji. Tak więc terapeuta zwykle nie powinien na
przykład brzmieć znudzony, gdy mówi o czymś ekscytującym; Nie byłoby
też wskazane przedstawianie sugestii relaksacyjnych napiętym i
przenikliwym głosem ani rozmawianie z osobą z regresem wiekowym jak
racjonalny dorosły.
Wszystkie wyrażenia powinny się wzajemnie wspierać. Na przykład,
głos powinien odmieniać się w dół, gdy podmiot jest instruowany, aby
"zanurzyć się głębiej w transie"; terapeuta wygląda i brzmi poważniej, gdy
zaczyna omawiać ważny temat; Przyspiesza tempo przekazu, gdy
opowiada historię o kimś, kto doświadcza narastającego zamieszania. Ta
zgodność nadaje przekonujący i przekonujący ton komunikatom
hipnotycznym, zwiększając w ten sposób prawdopodobieństwo, że
zostaną one zaakceptowane i zostaną zrealizowane. W rzeczywistości
można argumentować, że większość hipnotycznego wpływu występuje na
poziomie niewerbalnym.
Bądź pewny siebie
Może się wydawać, że łatwiej to powiedzieć niż zrobić. Aby z

powodzeniem wykorzystać procesy opisane w tej sekcji, musisz uwierzyć
w swoją zdolność do hipnotycznej komunikacji. Ponownie, nie zawsze
musisz znać dokładną treść lub proces tego, co zamierzasz zrobić. W
rzeczywistości odłożenie na bok potrzeby świadomego planowania lub
przewidywania jest czasami kluczem do pozbycia się zmartwień i innych
rozproszeń. Co najważniejsze, pozwala na doświadczalne dołączenie do
klienta, tak że myślenie staje się oparte na interpersonalnych ; to znaczy,
że terapeuta czerpie korzyści z otrzymywania "sugestii" z nieświadomych
procesów zarówno siebie, jak i klienta. Ponieważ ten proces terapeutyczny
jest możliwy do osiągnięcia tylko wtedy, gdy obecne są rytmy
doświadczania i bezpieczeństwo psychologiczne, terapeuta musi
monitorować i stale zapewniać te warunki. Co więcej, niektórzy
hipnoterapeuci uważają, że warto pamiętać o kilku prostych pomysłach
lub tematach, które należy rozwinąć podczas takich hipnotycznych
eksploracji. Ale zamiast dyktować z góry, w jaki sposób te pomysły
zostaną zrealizowane przez klienta, terapeuta uczy się ufać
nieświadomemu procesowi, aby wykorzystać sytuację w kreatywny
sposób.
Ponownie, nie oznacza to, że planowanie i inne procesy analityczne są
niepotrzebne lub nigdy nie są przydatne. Sugestia jest tu raczej, że takie
procesy są często niewystarczające, a procesy "kontrolowanej
spontaniczności", które kładą nacisk na nieświadomą kreatywność, są
cennymi narzędziami stosowanymi czasami przez hipnoterapeutę
Ericksona. Rozwijanie tej "kontrolowanej spontaniczności" nie pociąga za
sobą bezmyślnego porzucenia rygoru czy spójności. Wręcz przeciwnie,
wymaga pełnej obecności i świadomości terapeuty, co wiąże się z
intensywnym, ciągłym szkoleniem i zaangażowaniem. U podstaw tego
zobowiązania leży wiara w integralność i potencjalną kreatywność
nieświadomych procesów. Jest to podstawowa idea, którą terapeuta
Ericksona przekazuje klientom. Tak więc, jeśli terapeuta nie doświadcza
takiej pewności siebie we własnych nieświadomych procesach, klienci
będą mieli trudności z rozwinięciem jej we własnym życiu.
W miarę jak terapeuci coraz bardziej ufają swoim nieświadomym
procesom, pogłębiają również swoje zaufanie do potencjału klientów.
Realizując taką pewność siebie, terapeuta uwalnia się od wyniszczającej
presji spowodowanej błędnym przyjmowaniem odpowiedzialności za
generowanie doświadczenia innej osoby; Komunikując to, terapeuta
stymuluje klientów do większej gotowości i zdolności do przyjęcia
odpowiedzialności. To na ogół zwiększa sukces terapeutyczny.
Na przykład klient wszedł ze mną w hipnoterapię w opłakanym stanie.
Większość ze swoich 40 lat spędziła w domach dla sierot, a później w
szpitalach psychiatrycznych. Nie wchodząc w szczegóły, hipoterapia
okazała się dla niej długą i żmudną walką. Trzymała się jednak tego i po
wielu miesiącach dokonała kilku poważnych przemian. Kiedy
analizowaliśmy przebieg terapeutyczny wydarzeń, kilkakrotnie
podkreślała, że najpotężniejszą rzeczą, jaką zrobiłem, było przekazanie
niezachwianej wiary w jej zdolność do działania w sposób inteligentny i
samowystarczalny. Zauważyła, że praktycznie wszyscy w jej życiu,
zwłaszcza specjaliści od zdrowia psychicznego, zawsze wyraźnie lub
pośrednio komunikowali, że jest na zawsze skazana na bycie niepożądaną
i żałosną porażką. Naturalnie, w większości zaakceptowała to
powiedzenie.5 Była więc początkowo wstrząśnięta i
Jest to doskonały przykład tego, jak

"hipnotyczne" sugestie są często oferowane w nieświadomy
sposób. W szczególności powtarzające się oceny danej osobie stanowią "indukcję", która tworzy
i/lub stabilizuje określony stan u tej osoby. Na przykład osoba, której ciągle mówi się, że
powinna czuć się przygnębiona z powodu jakiegoś wydarzenia, często rozwija taką reakcję.
(Metaforę tę można rozszerzyć tak, aby postrzegać "osobowość" jako "stan transu"
utrzymywany przez powtarzające się korelacje sensoryczne/motoryczne [wejścia i wyjścia] z
otoczeniem [np. przyjaciółmi/wrogami] i pamięcią). Ważną kwestią jest to, że wypowiedzi
prognostyczne terapeuty są szczególnie wpływowe jako naturalistyczne sugestie hipnotyczne.
stopiony, gdy komunikowałem się inaczej. Po spędzeniu kilku miesięcy

na żarliwych próbach zaprzeczenia tej możliwości, została zmuszona do
rozważenia jej. To ostatecznie doprowadziło do tego, że była niezwykle
chętna do współpracy ze mną i eksperymentowania z nowymi sposobami
bycia, zarówno w kontekście hipnoterapeutycznym, jak i poza nim.
Krótko mówiąc, jej zaufanie do mnie i wiara w siebie motywowały i
umożliwiały stopniowe rozwijanie długo oczekiwanych zmian.
Wszystko to nie oznacza, że pewność siebie jest wszystkim, czego
potrzeba, aby rozwinąć dramatyczne zmiany; Skuteczna terapia na ogół
wymaga znacznie więcej. Nie oznacza to również, że terapeuta powinien
być stale pogodny i optymistyczny. Terapeuta może czasami odczuwać
niewielką pewność siebie i innych; Innym razem może celowo
komunikować brak pewności siebie jako zabawną sztuczkę terapeutyczną.
Chodzi o to, że z ogólnego kontekstu zaufania może wyłonić się
pozytywny cykl, w którym zwiększona pewność siebie rodzi zwiększoną
skuteczność, która z kolei rodzi zwiększoną pewność siebie i tak dalej.
Większy sukces terapeutyczny zazwyczaj podąża śladami takiego
procesu.
Pojawia się zatem ważne pytanie: Jak możesz rozwinąć pełne zaufanie
jako hipnotyczny komunikator? Na razie można przytoczyć cztery
możliwości.
1. Zaangażuj się w osobisty trening transu. Pozwoli to zrozumieć, jak
naturalistyczny jest trans i jak inteligentna i autonomiczna może być
nieświadomość. Może również zapewnić dobre wyczucie różnych zjawisk
hipnotycznych. Doświadczenia transu mogą być rozwijane za pomocą
autohipnozy, innego hipnotyzera lub grup eksploracji transu z kolegami i
przyjaciółmi. (Doskonałym źródłem informacji do wykorzystania w
grupach eksplorujących trans jest książka Mastersa i Houstona (1972) Gry
umysłowe.) Działanie jako podmiot może dostarczyć cennych spostrzeżeń
na temat skutecznej komunikacji hipnotycznej (np. mówienie ogólnie,
używanie określonych rytmów). Autohipnoza jest czasami trudniejsza do
pełnego rozwinięcia na początku, zwłaszcza u osób, które mają niewielkie
wcześniejsze doświadczenie transu i/lub dużo wewnętrznego dialogu.
Dlatego najlepiej zacząć od spędzenia kilku sesji z hipnoterapeutą i
kontynuowania praktyki za pomocą autohipnozy.
Terapeuta powinien zdawać sobie sprawę z tego, że nie każdy trans
doświadcza czegoś podobnego. Jako ilustrację mógłbym wyznać, że
pierwsze lata moich badań hipnotycznych obejmowały powtarzające się
kłótnie z bliskim kolegą (Paulem Carterem) na temat "prawdziwej" natury
transu. Ponieważ większość moich doświadczeń z transem była
podkreślona przez imponujące obrazy wizualne, założyłem, że to właśnie
jest trans
około; uczucia dominujące w transowych doświadczeniach Pawła

doprowadziły go do twierdzenia, że jest inaczej. Co ciekawe, te
ograniczające przekonania zostały potwierdzone przez naszych badanych:
moi badani mieli tendencję do zgłaszania obrazów wizualnych, podczas
gdy jego mieli tendencję do zgłaszania większej liczby uczuć. Byliśmy
bardzo rozgoryczeni, gdy w końcu zdaliśmy sobie sprawę, że naszymi
"opornymi" obiektami byli ludzie, którzy mieli trudności z wizualizacją
(moi krnąbrni) lub głębokim relaksem (jego klienci). Krótko mówiąc,
nasze osobiste uprzedzenia poważnie ograniczyły doświadczenia
transowe zarówno nas samych, jak i naszych klientów. Ostatecznie zdając
sobie sprawę z arbitralności tych założeń, byliśmy w stanie przezwyciężyć
te ograniczenia.
2. Empirycznie współpracuj z klientami. Hipnoterapeuta zaprasza do
osobistego zaangażowania się w trans poprzez własne doświadczenie
uczestnictwa. W związku z tym uważam, że następująca zasada jest
niezwykle cenna jako etyczny i praktyczny przewodnik:
Nie proś, nie kieruj ani nie oczekuj, że klienci zrobią lub doświadczą
czegokolwiek hipnotycznie, dopóki jako terapeuta nie
zademonstrujesz sobie i klientowi swojej własnej gotowości i
zdolności do zrobienia tego samego.
Innymi słowy, odpowiedz na własne sugestie, zanim poprosisz o to

klientów. Wygeneruj w sobie ogólny stan, a następnie zaproś klientów do
wzięcia w nim udziału na swój własny sposób. Jak zauważył Erickson
(1964b):
Wkrótce nauczyłem się, że podczas rozwijania tej techniki (lewitacja
rąk) prawie zawsze moja ręka unosi się, a powieki zamykają. W ten
sposób nauczyłem się, jak ważne jest przekazywanie moim badanym
sugestii tonem głosu, całkowicie wyrażającym pełnię znaczenia,
oczekiwanie i "odczuwanie" moich słów i ich znaczenia we mnie
jako osobie. (W: Rossi, 1980a, s. 344)
Empiryczna współpraca może uwolnić terapeutów od kolein myślenia.

Może również wzmacniać zdolności obserwacyjne i ułatwiać generowanie
kreatywnych reakcji niełagodzonych przez świadomą medytację. To
często uruchamia wspomniany wcześniej cykl zwiększonej pewności
siebie/zwiększonej skuteczności.
3. Przewiduj i doceń fakt, że większość technik "zawiedzie". Wielu

początkujących hipnoterapeutów nadmiernie martwi się o to, czy klienci
skutecznie zareagują na określoną technikę. Oddech staje się ograniczony,
a rytmy chaotyczne, gdy terapeuta z niepokojem stosuje technikę w nadziei
na "sukces". Takie podejście prowadzi do poważnych
przeszkód, ponieważ prędzej czy później klient nie zareaguje zgodnie z

oczekiwaniami. Kiedy terapeuci są zafiksowani na konkretnych
technikach, te nieoczekiwane reakcje oznaczają, że klient i/lub terapeuta
w jakiś sposób "zawiódł".
Praktykujący Ericksona na ogół nie znajduje większego pożytku w
takich "wygranych-przegranych" ramach. Zainteresowany współpracą, a
nie kontrolą, nie narzuca, ale sugeruje klientom możliwości
doświadczalne . Spośród wielu możliwości możesz być w pełni pewien,
że tylko niektóre z nich zostaną zrealizowane. Oznacza to, że być może
90% twoich technik i sugestii nie wywoła głębokich reakcji
empirycznych; Osoba będzie selektywnie orientować się na te kilka idei,
które mają największe znaczenie dla osoby i rozwijać je doświadczalnie.
Nie można dokładnie przewidzieć, które sugestie będą najbardziej trafne;
Jak w każdej znaczącej interakcji, nigdy do końca nie wiesz, jak zareaguje
druga osoba.
Uświadomienie sobie, że większość technik "zawiedzie" (aby wywołać
oczekiwaną reakcję) może być sporą ulgą. Każda odpowiedź klienta –
niezależnie od jej związku z "sugerowaną" odpowiedzią – może być w
pełni doceniona jako ważna informacja zwrotna na temat unikalnych
wartości tej osoby. Ponadto terapeuci mogą przenieść uwagę na bardziej
ogólny i inkluzywny poziom, doświadczalnie zdając sobie sprawę, że
prędzej czy później, w taki czy inny sposób, dana osoba zareaguje
hipnotycznie. W ten sposób terapeuta jest głęboko pochłonięty
zastanawianiem się, jak i kiedy dokładnie wystąpią reakcje hipnotyczne .
Mając na uwadze ogólną ideę, hipnoterapeuta opracowuje wiele
konkretnych możliwych sposobów, w jakie klient może zdecydować się
zareagować. Ponownie zakłada się, że klient "nie odpowie" hipnotycznie
na większość z tych sugestii, ale ostatecznie odpowie sensownie na co
najmniej jedną z nich.
4. Praktyka, praktyka, praktyka. Nic nie zastąpi praktyki! Jak każda
umiejętność, skuteczna komunikacja hipnotyczna jest wynikiem
rygorystycznego treningu. Ćwicz jednak, kiedy tylko możesz i z
kimkolwiek możesz; Im większa różnorodność, tym lepiej. Rekrutuj
chętnych przyjaciół i wolontariuszy. Kiedy nie są dostępne, opracuj inne
metody treningowe, takie jak nagrywanie i przeglądanie sesji, zapisywanie
różnych indukcji, patrzenie w lustro podczas hipnotycznej komunikacji,
wyobrażanie sobie osoby siedzącej na krześle przed tobą. (Ta ostatnia
technika wywodzi się z techniki Ericksona (1964b) "Mój przyjaciel John",
omówionej w rozdziale 7). Kiedy nauczysz się różnych technik i zasad
hipnotycznych, zacznij zauważać, jak występują one w "niehipnotycznej"
sytuacji, szczególnie w domenie psychoterapeutycznej. Zwróć szczególną
uwagę na to, w jaki sposób już utylizujesz wiele technik hipnotycznych
bez oznaczania ich jako takich. Jak ty
Zacznij wzmacniać i rozszerzać reakcje hipnotyczne, które wywołują
takie komunikaty.
Te i inne procedury szkoleniowe zostaną dokładniej omówione w
kolejnych rozdziałach. Ważne jest, aby wspomnieć, że terapeuci
zazwyczaj rozwijają pełne zaufanie zarówno do własnych zdolności
hipnotycznych jak i swoich klientów dopiero po zaangażowaniu się w
różnorodną praktykę. Nie oznacza to, że potrzeba 20 lat; Oddana i
elastyczna osoba może empirycznie zdać sobie sprawę w znacznie
krótszym czasie, że zarówno terapeuta, jak i klient są wysoce
inteligentnymi istotami zdolnymi do imponującej wiedzy hipnotycznej.
Umocnieni tą pewnością siebie, terapeuci mogą umiejętnie działać na
różne sposoby opisane w tym rozdziale, tym samym stawiając ich na
dobrej drodze do bycia generatywnym hipnoterapeutą.
ZASADY OGÓLNE
W paradoksalny sposób, skuteczny praktykujący Ericksona jest

elastyczny, ale systematyczny, nieprzewidywalny, ale spójny, kreatywny,
a jednocześnie uporządkowany. Wynika to częściowo z polegania na
heurystyce, a nie na algorytmach; terapeuta Ericksonowski kieruje się
ogólnymi zasadami, a nie ustandaryzowanymi technikami. W tej części
omówiono najważniejsze z tych zasad.
Najbardziej elementarne zasady skutecznej komunikacji hipnotycznej,
zdefiniowane przez Ericksona (np. 1952, 1959, 1964d, 1965; Erickson &
Rossi, 1979), są:
ust. 1a. Zaakceptuj rzeczywistość tej osoby.
ust. 1b. Wykorzystaj rzeczywistość tej osoby.
Akceptacja rzeczywistości oznacza, że zakładasz i konsekwentnie

komunikujesz, że to, co dana osoba robi, jest w porządku: jest to dokładnie
to, co chciałbyś, aby ta osoba robiła w chwili obecnej. Nie oznacza to, że
terapeuta koniecznie zgadza się z wyborami klienta lub osobiście uważa, że
są one "dobre" lub "słuszne". Terapeuta powstrzymuje się raczej od chęci lub
potrzeby natychmiastowego narzucania zrozumienia lub strategii, zamiast
tego w pełni uznając, że obecne doświadczenie klienta jest ważne; nie trzeba
mu zaprzeczać, ukrywać, racjonalizować ani w inny sposób oddzielać. Ta
akceptacja dostraja terapeutę do klienta, zachęcając w ten sposób klienta do
samoakceptacji. Ponieważ dysocjacja dewaluująca samego siebie jest
centralnym punktem większości problemów psychologicznych, jest to
niezbędny pierwszy krok w procesie zmiany.
Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku zachowań lub

doświadczeń tradycyjnie określanych jako "chore" lub "dewiacyjne". Jak
zauważył Erickson (1964d):
Istnieje wiele rodzajów trudnych pacjentów, którzy szukają

psychoterapii, a mimo to są otwarcie wrogo nastawieni, wrogo
nastawieni, oporni, defensywni i prezentują wszelkie pozory, że nie
chcą zaakceptować terapii, której szukają. To niekorzystne
nastawienie jest nieodłącznym powodem, dla którego szukają terapii
(...). Dlatego postawa ta powinna być szanowana, a nie traktowana
jako aktywna i celowa, a nawet nieświadoma intencja
przeciwstawienia się terapeucie. Taki opór powinien być otwarcie
zaakceptowany, a nawet łaskawie przyjęty, ponieważ jest to
niezwykle ważny sposób komunikowania części ich problemu i
często może być wykorzystany jako otwarcie się na ich obronę.
Terapeuta, który jest tego świadomy, zwłaszcza, jeśli jest dobrze
wyszkolony w hipnoterapii, może łatwo i często szybko
przekształcić te jawne, pozornie niechętne do współpracy formy
zachowania w dobry kontakt, poczucie bycia zrozumianym i
postawę pełnego nadziei oczekiwania na pomyślne osiągnięcie
zamierzonych celów. (W: Rossi, 1980a, s. 299)
W ten sposób akceptowanie zachowania pozwala na jego terapeutyczne

wykorzystanie. Aby to zrobić, terapeuta zazwyczaj przekazuje klientowi,
że "To, co robisz teraz, jest dokładnie tym, co pozwoli ci zrobić (X)".
Terapeuta zakłada, że (określony) pożądany stan będzie naturalnie
wynikał ze stanu obecnego, a tym samym generuje strategie
komunikacyjne w oparciu o aspekty rzeczywistości klienta (np. obecne
zachowanie, przekonania, ograniczenia, aktywa, wspomnienia). Na
przykład zacząłem nawiązywać kontakt z katolickim klientem, dzieląc się
historiami o moim własnym katolickim wychowaniu. Aby zmotywować
klienta, który na początku terapii (niepotrzebnie) obawiał się bankructwa,
zauważyłem, że zostanie obciążony połową normalnej opłaty, jeśli terapia
zostanie pomyślnie zakończona w określonym czasie. Inny klient
poszukujący hipnoterapii wykazywał intensywną potrzebę zrobienia
czegoś przeciwnego do tego, co zostało zasugerowane. Wydano więc
rozkaz, aby przez cały czas pozostawał poza transem; Zgodnie z
przewidywaniami zaczął "wkradać się" w transy, które stopniowo
pogłębiały się i wykorzystywały terapeutycznie.
W każdym z tych przypadków wykorzystano idiosynkrazje klienta, aby
pozyskać empiryczną współpracę. Praktyczne szczegóły dotyczące takich
strategii przedstawiono w następnym rozdziale; Ważne jest to, że te zasady
akceptowania i wykorzystywania zachowań są stale stosowane przez
praktykującego Erickso-nian. Nie są to transakcje "jednorazowe"; odnoszą
się one do trwającego
Proces behawioralny, w którym terapeuta przechodzi przez powtarzający
się cykl obserwacji, akceptacji i wykorzystywania reakcji klienta.
Aby to podkreślić, Bandler i Grinder (1975) omówili zasady Ericksona
w kategoriach zorientowanych na proces:
ust. 2a. Wyznaczaj tempo wszystkim zachowaniom.
ust. 2b. Zachowanie potencjalnego klienta.
Tempo komunikacji sprzężenia zwrotnego wyrażeń klienta; nie dodaje

nowej treści do wymiany. Ich głównym celem jest wzmocnienie relacji (tj.
zmniejszenie różnic, a tym samym rozwinięcie transu) między terapeutą a
klientem. Dzięki temu klient może być bardziej ufny i chętny do
współpracy, a terapeuta bardziej wyrozumiały.
Ekstremalna forma stymulacji to całkowite naśladowanie trwającego
zachowania. Jak można się spodziewać, może to powodować dyskomfort
u osoby. Chociaż czasami jest to pożądane i zawsze możliwe do
wykorzystania (patrz rozdział 7), często jest niepotrzebne. Aby uniknąć
wzbudzania takiego niepokoju, terapeuta na ogół musi być nieco bardziej
subtelny. Następny rozdział bada, w jaki sposób terapeuta nie musi
nadawać tempa wszystkim aspektom rzeczywistości klienta, a jedynie
niektórym kluczowym; omówiono również, w jaki sposób stymulacja
może być osiągnięta pośrednio poprzez kanały werbalne lub niewerbalne.
Często najlepiej jest wyjść poza świadomość klienta, ponieważ celem
komunikacji hipnotycznej jest ułatwienie autonomii nieświadomych
procesów generatywnych. Terapeuta musi zatem działać w sposób
naturalny i "niemanipulacyjny", ponieważ klient stanie się podejrzliwy i
niespokojny. Postawa ta jest łatwiejsza do osiągnięcia, gdy zdamy sobie
sprawę z tego, że tempo jest zjawiskiem niezwykle wszechobecnym,
ogólnym i naturalistycznym. Na przykład większość ludzi intuicyjnie
rozpoznaje dwóch rozmówców będących ze sobą w głębokim kontakcie,
obserwując ich ciała poruszające się w zharmonizowanym rytmie;
skuteczny mówca rozwija "wyczucie" słuchaczy i uznaje ich pozycję (np.
przekonania, uczucia), zanim spróbuje ich do czegokolwiek przekonać;
dorośli zazwyczaj dramatycznie zmieniają maniery podczas rozmowy z
dzieckiem; Rytuały religijne zazwyczaj obejmują rytmiczne śpiewy lub
taniec. Te przykłady ilustrują, w jaki sposób tempo zapewnia lepszy
kontakt i zrozumienie. Obserwując je i niezliczone inne przypadki,
zaczynamy zdawać sobie sprawę, że stymulacja jest niezbędna do
skutecznej komunikacji: ustanawia kontekst "jedności społecznej", w
którym systemy autonomiczne mogą współpracować w ramach
empirycznie ujednoliconego pola.
Oprócz tempa, praktykujący Ericksonian prowadzi również przez
wprowadzanie rozróżnień (np. zachowań) odmiennych od obecnego stanu

klienta, ale zgodnych z nim, które zmierzają w kierunku stanu
pożądanego. Rzeczywisty stan celu jest zmienny – może to być
doświadczenie (np. relaksacja, złość, trans), proste zachowanie (siedzenie
na krześle, mówienie o swoich uczuciach), złożone zachowanie (np.
odrabianie pracy domowej, ustanawianie zmian transformacyjnych) i tak
dalej.
Niezależnie od jego treści, skuteczne prowadzenie wymaga
odpowiedniego tempa. W szczególności niepowodzenie w wywołaniu
pożądanej reakcji jest zwykle spowodowane jedną z trzech możliwości.
Po pierwsze, może nie być wystarczający kontakt: klient być może nie ufa
lub nie czuje się "w zgodzie" z terapeutą, a w konsekwencji nie będzie
podążał za jego sugestiami. Po drugie, wiodące komunikaty mogą
określać pewne doświadczenia lub zachowania zbyt odmienne od stanu
obecnego; W ten sposób klient może chcieć, ale nie być w stanie
zobowiązać terapeuty. Na przykład stwierdzenie "Czytasz tę książkę i
dlatego możesz wejść głęboko w trans od razu NIE!!" jest łagodnie
sformułowane, zbyt duże dla większości czytelników. W związku z tym
na ogół należy sekwencjonować szereg etapów pośrednich. Po trzecie,
określony stan może być niezgodny z doświadczeniem, wartościami lub
przekonaniami klienta. W takich przypadkach klient może być w stanie,
ale nie chcieć postępować zgodnie z dyrektywami.
Chodzi o to, że niedostatek tempa zapewnia niedostatek skutecznego
prowadzenia. Jest to szczególnie prawdziwe w początkowych stadiach
wymiany (np. indukcje hipnotyczne), gdzie wymagane jest znacznie
więcej tempa niż prowadzenia. Pamiętaj jednak, że stymulacja jest
potrzebna na wszystkich etapach komunikacji, zwłaszcza gdy klient
wydaje się niechętny lub niezdolny do przestrzegania dyrektyw
terapeutycznych. W ten sposób terapeuta Ericksona stale dostosowuje
komunikację, aby (a) rozwijać i utrzymywać relacje, (b) rozwijać się w
tempie odpowiednim dla indywidualnego klienta oraz (c) szanować
potrzeby i zrozumienie klienta.
Ta krytyczna idea może być wyjaśniona za pomocą muzycznej
analogii. Wyobraźmy sobie ludzkie ciało jako instrument muzyczny, a
zachowanie jako pieśń lub melodię graną przez ten instrument. Zadaniem
instruktora muzycznego (terapeuty) jest zwiększenie umiejętności
uczniów (klientów) do gry na swoich instrumentach. Instruktor najpierw
słucha ucznia grającego na swoim instrumencie, uważnie zwracając
uwagę na indywidualny styl, mocne i słabe strony, zainteresowania i tak
dalej. Następnie instruktor bierze do ręki swój własny instrument, stroi go
do ucznia (rozwija relację), a następnie zaczyna grać tę samą melodię lub
piosenkę (tempo). W miarę jak "groove" rozwija się z uczniem, nowe nuty
są tu i ówdzie przeplatane, a zmiany od czasu do czasu sugerowane (lead-
ing); Zawsze jednak następuje powrót do podstawowego rytmu ucznia
(powrót do tempa). W ten sposób instruktor umożliwia uczniom powolne
rozwijanie własnych wrodzonych umiejętności.
Oczywiście kursant nie zawsze będzie chciał lub potrafił podążać za
wskazówkami instruktora. Jest to szczególnie prawdopodobne, jeśli oba
instrumenty nie są ze sobą zestrojone lub jeśli muzycy (terapeuta i klient)
grają w innej tonacji (brak porozumienia). Lub instruktor może zbyt
gwałtownie (zbyt szybko prowadzić) do nowej piosenki, rytmu lub stylu
(np. blues do jazzu); lub wprowadzenie jakiegoś nowego stylu (np. muzyki
flamenco), który jest całkowicie nieatrakcyjny dla ucznia (prowadzenie
niewłaściwe). Niezależnie od przypadku, skuteczny instruktor wnikliwie
obserwuje trudności, jakie napotyka uczeń, a następnie dostosowuje się,
aby sobie z nimi poradzić (powraca do tempa).
Ta metafora sugeruje rytmiczną, ciągłą, przenikającą się i
komplementarną naturę tempa i prowadzenia. Służy również
wprowadzeniu trzeciej głównej zasady skutecznej komunikacji:
3. Zachowanie oporne to stwierdzenie, że terapeuta musi nadać tempo

dalszym aspektom doświadczenia klienta.
Nie oznacza to, że terapeuta "się myli" lub "poniósł porażkę", ale po
prostu, że komunikacja musi zostać dostosowana. Innymi słowy,
praktykujący Ericksona zakłada, że każde doświadczenie jest ważne i
użyteczne, a następnie behawioralnie kroczy i prowadzi do pożądanego
stanu. Terapeuta nie wie dokładnie, kiedy i w jaki sposób cel zostanie
osiągnięty, a jedynie, że można ustalić ciągły rytm, w którym wzorce są
obserwowane, akceptowane i wykorzystywane do rozwijania unikalnej
trajektorii od stanu obecnego do pożądanego. Na tej nieprzewidywalnej
drodze do zmiany terapista bez wątpienia napotka różne przeszkody i
bariery. Zamiast próbować je przebić lub zaszufladkować w uwłaczający
i dewaluujący sposób, terapeuta po prostu je uznaje i dostosowuje się do
nich. W ten sposób ekscentryczne wzorce reakcji klienta nie są odrzucane
jako "złe" lub "chore"; Wręcz przeciwnie, są one akceptowane jako
umożliwiające rozwój pożądanych stanów (np. doznań hipnotycznych,
zmian terapeutycznych).
Oczywiście, każdy terapeuta będzie okresowo doświadczał trudności z
pełną akceptacją i wykorzystaniem wzorców klienta. W porządku. Możesz
rozproszyć takie impasy, zatrzymując się, orientując się wewnętrznie, a
następnie zadając sobie pytanie: "Jak mogę wykorzystać to zachowanie?"
Nie próbuj wpływać na klientów, dopóki nie poczujesz, że ich
doświadczenia są zarówno ważne, jak i użyteczne. Działając w ten sposób,
szybko zdajesz sobie sprawę, że klienci nie są niekompetentni ani
wojowniczy; każdy z nich ma po prostu unikalny styl współpracy (por. de
Shazer, 1982). Interakcja hipnoterapiczna staje się w związku z tym
fascynującym procesem identyfikowania tego szczególnego stylu
współpracując, a w konsekwencji badając, w jaki sposób można go

wykorzystać do rozwinięcia pożądanego stanu (stanów).
Biorąc pod uwagę ogólną i wielokontekstową naturę tempa i
prowadzenia, proces ten może przebiegać na wiele sposobów. W
kontekście hipnotycznym zasady wykorzystania można wyrazić w
bardziej szczegółowej formie:
4a. Przyspieszaj i wzmacniaj świadome procesy.
ust. 4b. Absorbują i wzmacniają nieświadome procesy.
Zasady te zawierają istotę skutecznej komunikacji hipnotycznej.

Zakładają, że wiele trudności, czy to w rozwijaniu transu, czy w radzeniu
sobie z wyzwaniami życiowymi, wynika z pochłonięcia przez nawykowe
procesy świadome. Praktykujący Ericksona dąży zatem do osłabienia
powtarzających się procesów świadomych i umożliwienia aktualizacji
wcześniej niedostępnych zasobów. Aby to zrobić, klienci są wspomagani
w odłożeniu na bok świadomych procesów, aby dostroić się do
nieświadomych (tj. empirycznych, paradoksalnych, nieliniowych)
procesów. Aby obejść ewentualne zastrzeżenia ("opory"), często stosuje
się podejście pośrednie.
Na przykład klientowi, którego nieustanny dialog wewnętrzny
hamował rozwój transu, kazano policzyć wstecz od 1000 do 1 przez trzy
podczas procesu indukcji. Innym klientem pragnącym hipnozy był lekarz
dręczony przemożną potrzebą racjonalnego zrozumienia wszystkiego.
Aby odwrócić jego uwagę i skupić na niej uwagę, poinstruowałem go, aby
"bardzo uważnie obserwował wszystkie i tylko zachowania" innej osoby, z
którą zademonstruję proces indukcji. Jednak wszystkie moje indukcje
koncentrowały się na pośrednim wprowadzaniu jego zachowania w trans.
W trzecim przypadku klient został "znudzony" w transie przez kilka
godzin nudnych historii doprawionych pośrednimi sugestiami transu.
To nie przypadek, że wszystkie te przykłady dotyczą indukcji
hipnotycznej. Komunikacja pośrednia jest zwykle najbardziej potrzebna
na tym etapie, ponieważ to właśnie tutaj klient jest zasadniczo proszony o
odłożenie na bok przywiązania do świadomych procesów. Oczywiście,
czasami konieczne jest bycie niepoprawnym również podczas innych faz
hipnoterapeutycznych. Na przykład klientka zbliżająca się do końca terapii
była przerażona spotkaniem z ojcem, od którego uciekła w dzieciństwie.
W transie podano jej posthipnotyczne sugestie, że jej lęki będą się
stopniowo nasilać, gdy następnego dnia będzie jechała do jego domu, aż
w końcu dotrze na miejsce, będzie tak przytłoczona i wyczerpana, że
wpadnie głęboko w trans. Stan wewnętrznego spokoju połączony z reakcją
z zewnątrz rozwijał się wtedy i utrzymywał przez całe popołudniowe
spotkanie. Krótko mówiąc, poradziła sobie ze spotkaniem z ojcem
nadzwyczaj dobrze.
Te przykłady sugerują kilka z wielu możliwości. Bardziej szczegółowe

strategie określania, jak i kiedy należy stosować rozwiązania pośrednie,
zostaną szczegółowo opisane na kolejnych stronach. Na razie możemy
zakończyć ostatnią zasadą:
5. Stosuj komunikację pośrednią w zakresie, w jakim świadome procesy

klienta mogą sprzeciwiać się lub w inny sposób zakłócać rozwój
pożądanych zmian.
Mówiąc wprost, pośredniość nie jest konieczna w takim stopniu, w jakim

klient jest w transie, ponieważ (z definicji) procesy świadome nie będą w
takich momentach dominujące.
STRESZCZENIE
W tym rozdziale omówiono ogólne podejście stosowane przez

hipnoterapeutę Erick-sona. Pierwsza część skupiała się na inteligencji
terapeuty, podkreślając zarówno żywotną konieczność, jak i korzyści
płynące z pełnego poszanowania unikalnej osobowości i sytuacji każdego
klienta. W tym celu terapeuta identyfikuje i bierze odpowiedzialność za
intencje i konkretne wyniki komunikacji terapeutycznej. Ta integralność
jest utrzymywana na różne sposoby, w tym (1) identyfikowanie i radzenie
sobie z osobistymi ograniczeniami, (2) ogólne nieoceniające podczas
hipnotycznej interakcji oraz (3) pozwalanie klientom na generowanie
własnych doświadczeń.
W drugiej części przedstawiono ogólne procesy komunikacyjne.
Sugerowano, że hipnoterapeuta może osiągnąć sukces poprzez: (1)
pozostawanie zorientowanym na zewnątrz w transie interpersonalnym, (2)
pozostawanie elastycznym,
(3) komunikowanie się w sposób znaczący (np. z intensywnością,
rytmem i spójnością) oraz (4) pozostawanie pewnym siebie i klienta.
W ostatniej części omówiono podstawowe zasady użytkowania.
Konsekwentne stosowanie tych zasad jest podkreślone przez terminy
procesu, takie jak tempo i prowadzenie. Zasady te sugerują, że tradycyjna
koncepcja oporu jest lepiej postrzegana jako behawioralne sprzężenie
zwrotne wskazujące na potrzebę dalszego stymulacji przez terapeutę.
Hipnotyczne zastosowanie tych zasad często przybiera formę stymulacji i
depotencjacji świadomych procesów, przy jednoczesnym dostępie i
wykorzystaniu nieświadomego procesu. Wreszcie, komunikacja
pośrednia jest potrzebna w takim stopniu, w jakim procesy świadome
zakłócają rozwój terapeutyczny.
ROZDZIAŁ 4
Strategie współpracy
Ostatni rozdział nakreślił kontekst, procesy i zasady wyróżniające

podejście hipnoterapeuty Ericksona, szczególnie podkreślając zasady
współpracy polegające na docenianiu i wykorzystywaniu "rzeczywistości"
klienta jako podstawy rozwoju hipnotycznego i terapeutycznego. W tym
podejściu podstawową intencją jest rozszerzenie domeny wyrażeń
samowartościujących przy jednoczesnym zachowaniu (tj. nie odbieraniu)
wartości klienta. Relacje między komplementarnymi strukturami (np.
podmiot/przedmiot, ja/inny) są postrzegane jako podstawowa jednostka
interakcji zarówno interpersonalnych, jak i intrapersonalnych, a pętla
sprzężenia zwrotnego jest doceniana jako proces przepływu informacji
łączący komplementarność.
Z tego punktu widzenia wyrażanie siebie zawsze obejmuje trzy
domeny: (1) intencje (nakazy lub zobowiązania), (2) rytmy i wzorce
biologiczne oraz (3) ramy lub struktury psychologiczne (reprezentujące i
wyrażające wzorce). W typowych stanach zorientowanych na cel, ramy –
na przykład plany lub strategie – zwykle dominują w świadomym umyśle,
podczas gdy intencje i niewerbalne rzeczywistości zajmują peryferyjne –
to znaczy otaczające nieświadome – pole. Problemy pojawiają się, gdy te
trzy domeny zostają skondensowane w zamrożoną (tj. niezmienniczą)
konstelację, tak że osoba staje się niewrażliwa na zmiany kontekstu i
rytmy biologiczne. W ten sposób ta sama reakcja jest powtarzana raz za
razem, nieświadoma zmieniającej się rzeczywistości.
Ericksonowski praktyk docenia problem jako rozwiązanie, zdając sobie
sprawę, że te same struktury wyrażane na różne sposoby z biologicznym
relacją w kontekstach samowartościujących mogą być generatywne. Tak
więc hipnoterapeuta wykorzystuje zasady współpracy, aby (1) stworzyć
kontekst samowartościujący, w którym osoba jest otwarta na otoczenie
(np. terapistę) i na nowe idee, (2) wzmocnić świadome ramy i (3)
ponownie połączyć wzorce informacyjne z rytmami biologicznymi
("umysł" z "ciałem"). Aby to osiągnąć, terapeuta wyraża te same
strukturalne wzorce, które dominują w doświadczeniu klienta. Rozszerza
to pętle intrapersonalne zawierające klienta do kręgu interpersonalnego
obejmującego terapeutę i klienta; oznacza to, że stymulacja rozprasza
różnice między wewnętrznym i zewnętrznym,
98
Strategie współpracy 99
załamując w ten sposób granice informacji, sztywno oddzielając te
pierwsze od tych drugich.1 Pozwala to na otwartość na nowe idee i
odkrywanie nowych sposobów bycia.
W niniejszym rozdziale szczegółowo opisano konkretne sposoby
stosowania tych zasad współpracy. W pierwszej części omówiono, w jaki
sposób werbalne i niewerbalne techniki stymulacji i prowadzenia mogą
absorbować i kierować ciągłą świadomością klienta. Druga część bada, jak
obserwować i wykorzystywać minimalne sygnały behawioralne wskazujące
na wewnętrzne doświadczenie danej osoby (tj. poziom transu, stan
emocjonalny i systemy reprezentacji). Ostatnia część ilustruje sposoby
"współpracy" z idiosynkratycznymi wzorcami, takimi jak zjawiska
objawowe, styl ekspresyjny, ogólne metafory w myśleniu, umiejętności i
atuty oraz struktura problemu behawioralnego.
WYKORZYSTANIE BEZPOŚREDNICH OBSERWACJI
Jednym z aspektów doświadczeń klienta, który często musi być

wykorzystywany, jest świadomość zorientowana na zewnątrz – pozycja ciała,
spojrzenie uwagi, orientacja na bodźce środowiskowe, wypowiedzi werbalne
i tak dalej. Jest to na ogół najprostszy przypadek stymulacji i prowadzenia,
ponieważ takie zewnętrzne zjawiska są bezpośrednio obserwowalne. W ten
sposób terapeuta nie musi próbować wnioskować ani odgadywać
wewnętrznego stanu łechtaczki, a co za tym idzie, może być dokładniejszy.
Świadomość zewnętrzna może być wykorzystana na wiele sposobów.
W tej części omówiono podstawowe wzorce werbalnego i niewerbalnego
tempa oraz prowadzenia i omówiono, w jaki sposób można je zastosować
bezpośrednio lub pośrednio.
Tempo werbalne i prowadzenie
Składnia skutecznej komunikacji hipnotycznej była omawiana przez

różnych badaczy zorientowanych na Ericksona (Erickson, Rossi, & Rossi,
1976; Erickson & Rossi, 1979; Bandler & Grinder, 1975; Lankton &
Lankton, 1983; Hartland, 1971). Zasadniczo polega na łączeniu
stwierdzeń wiodących z stwierdzeniami tempa, tak aby te pierwsze
wydawały się niezaprzeczalnie wynikać z tych drugich. Można to zrobić
w formie koniunkcyjnej "X i
Innymi słowy, granica informacyjna może istnieć tylko

wtedy, gdy dostrzega się różnice między
dwiema stronami granicy (Brown, 1979). Kiedy terapeuta przyjmuje wzorce klienta, jego
fiksacja na ramie rozprasza się. Pozwala to klientowi na ponowne zjednoczenie się na
głębszym (zderamowanym) poziomie Jaźni, gdzie dostępne są zasoby generacyjne. W ten
sposób tempo załamuje granice informacji, aby zwiększyć poczucie autonomii.
X i X oraz X i Y", gdzie X=instrukcje tempa, a Y=stany wiodące. Na

przykład:
(1) Siedzisz na tym krześle, (instrukcja tempa)

(2) A ty patrzysz na mnie, (instrukcja tempa)
(3) i oddychasz swobodnie, (instrukcja tempa)
(4) A ja mówię do ciebie, (instrukcja tempa)
(5) I możesz zacząć się relaksować. (wypowiedź wiodąca)
Lub można to zrobić w bardziej rozłącznej formie "X lub X lub X lub X,
ale
Y." Na przykład:
(1) Nie wiem, czy chcesz to kontynuować. (tempo)

spójrz na podłogę,
(2) lub czy chcesz na mnie spojrzeć, (tempo)
(3) lub ponownie spójrz na podłogę, (tempo)
(4) A może dostosować się do wygodniejszego (tempo)
pozycja
(5) ale wiem, że twoja nieświadomość może się
rozwinąć (prowadzić)
trans w sposób, który najbardziej odpowiada tobie
jako
osobnik.
W obu formach pierwsze cztery zdania opisują po prostu bezpośrednio

obserwowalne, trwające zachowanie hipotetycznego podmiotu. Jak
zauważyli Erickson, Rossi i Rossi (1976), to tempo niezaprzeczalnych
realiów ustanawia wzorzec odpowiedzi "tak". Ten stan receptywny jest
następnie wykorzystywany do wprowadzenia wiodącej komunikacji.
Trzecią strukturą składniową skutecznej komunikacji hipnotycznej jest
zdanie przysłówkowe:
Formularz ogólny Przykład
(1) Od X, a następnie Y Skoro siedzisz na tym

krześle, możesz zacząć się
relaksować.
(2) Podczas gdy X, to Y Kiedy czujesz się
komfortowo, możesz zacząć
rozpoznawać, że twoja
nieświadomość może zacząć
rozwijać trans.
(3) Gdy X, to Y Kiedy słyszysz mój głos,
przypominasz sobie to
uczucie pocieszenia.
(4) Po X, potem Y Po wygodnym ustawieniu

się, twoja nieświadomość
może się rozpocząć
wyrażać się w sposób
odpowiednia moda.
Aby skutecznie zastosować te struktury, terapeuta przyjmuje

odpowiedni styl przekazu niewerbalnego. Powtórzmy, że klient na ogół
nie będzie chciał lub nie był w stanie zareagować hipnotycznie na kogoś,
kto wydaje się spięty, manipulujący, wymyślony, niezainteresowany,
nieprzekonujący i tak dalej. Najlepsze rezultaty osiąga się często, gdy
terapeuta (a) przechodzi w trans zorientowany na zewnątrz, (b) ustanawia
zsynchronizowany rytm z klientem, (c) mówi w sposób znaczący i
absorbujący oraz (d) pozostaje wrażliwy na stale zmieniające się reakcje
klienta.
Ponadto treść form słownych nie powinna być niestosowna ani
obraźliwa dla klienta. Powtórzmy, że zwykle potrzebne jest więcej tempa
niż wiodących stwierdzeń, zwłaszcza na początkowych etapach. Ponadto
wypowiedzi powinny być na ogół, choć nie zawsze, permisywne (np.
"możesz to zrobić"), a nie autorytarne (np. "Zrobisz to", "Musisz zrobić
tamto"), ponieważ wielu klientów automatycznie buntuje się przeciwko
temu drugiemu stylowi.
Skuteczna realizacja tych procesów jest znacznie łatwiejsza, gdy
rozpozna się ich wszechobecność w codziennych sytuacjach. Każdy, na
przykład, otrzymał lub wydał werbalizacje, takie jak:
– Skoro idziesz do kuchni, przyniesiesz mi filiżankę kawy?
lub
– A tak przy okazji, skoro to robisz, to czemu nie...?
lub
"Chcesz usłyszeć tę historię teraz czy później?"
Zauważ, że te dyrektywy zwykle działają najlepiej, gdy są oferowane

w sposób naturalistyczny i permisywny. Skuteczny terapeuta po prostu
wykorzystuje te same procesy komunikacyjne, ale z większą
świadomością i intensywnością.
Te i pokrewne punkty można zilustrować za pomocą kilku krótkich
przykładów terapeutycznych zastosowań stymulacji zewnętrznej i
prowadzenia.
1. Zabezpieczanie umów. Głównym celem w początkowych fazach
procesu jest zapewnienie zaangażowania w proces zmian. Następujące
Fragment transkrypcji ilustruje, w jaki sposób tempo i prowadzenie

mogą przyczynić się do osiągnięcia tego celu.
Skrócona transkrypcja Komentarz

(1) OK... teraz rozmawiamy już (1) To pierwsze zdanie pokazuje,
od jakiegoś czasu, więc że terapeuta może również
chciałbym, żebyście posłuchali nadawać tempo przeszłym
kilku rzeczy, które mam do zachowaniom (np. bezpośrednio
powiedzenia na temat tego, co poprzedzającej rozmowie), a
usłyszałem do tej pory. następnie prowadzić poprzez
sformułowanie pożądanego
zachowania (np. słuchanie przez
klienta) jako logicznej
konsekwencji przeszłego
zachowania. Ta prosta forma "Od
X, to Y" jest powszechnie używana
(2) Otóż, kiedy tu dzisiaj przez skuteczne komunikatory.
przyszedłeś, usiadłeś na tym (2) Teraz terapeuta kontynuuje
krześle i zacząłeś dzielić się tempo, opisując bezpośrednio
różnymi rzeczami. Powiedziałeś poprzedzające go wyrażenia klienta.
mi, że od dłuższego czasu Ten prosty proces jest często
sprawy nie idą dobrze i że w nieoceniony w osiąganiu co
rezultacie zapłaciłeś za to najmniej trzech ważnych wyników.
wysoką cenę emocjonalną... Po pierwsze, zabezpiecza i
Twoje relacje zawodowe i absorbuje uwagę osoby. Jak szybko
osobiste pogorszyły się z powodu wykaże krótkie doświadczenie,
tych trudności. bardzo trudno jest nie zwracać
uwagi na kogoś, kto całkowicie
steruje twoim bieżącym
zachowaniem. Po drugie, osoba
zazwyczaj czuje się zrozumiana i w
konsekwencji rozwija większe
zaufanie, relacje i motywację do
uczestnictwa. Po trzecie, jeśli
zostanie to przedstawione w sposób
dramatyczny, opis głównych
problemów będzie miał tendencję
do wywoływania odpowiednich
doświadczeń u klienta. Klienci
zazwyczaj czują się zmotywowani
do zmniejszenia tego
nieprzyjemnego stanu
pobudzenia emocjonalnego i, jak
zobaczymy, w konsekwencji
będą bardzo wrażliwi na
dyrektywy hipnotyczne.
drodze, pomyślisz, że nie jest to warte

(3) Czy mam rację? wysiłku... ale jeśli
(Klient odpowiada
twierdząco)
(4) W porządku, w porządku.

Chcę zadać wam ważne pytanie i
nie chcę, żebyście odpowiedzieli
na nie z głowy. Chcę, żebyście
naprawdę się nad tym
zastanowili, ponieważ właściwą
odpowiedzią może być "tak" lub
"nie"; Tylko Ty wiesz na pewno.
Ale zanim zadam pytanie, chcę
powiedzieć, że myślę, że jest dla was
nadzieja, że możecie dokonać tych
zmian, ale że będzie to trudne,
będzie trudne, może być nawet
trochę bolesne. Prawdopodobnie
czasami poczujesz się nieswojo,
będziesz miał kilka nawrotów po
rozpraszają badanego. Istnieją
(3) Na pierwszy rzut oka to proste jednak pewne wyjątki od tej
pytanie ma na celu reguły, na przykład gdy
zweryfikowanie dokładności wewnętrznie zorientowany (np. z
poprzednich stwierdzeń zamkniętymi oczami) obiekt
dotyczących tempa. Co behawioralnie wykazuje fizyczny
ważniejsze, pośrednio prosi dyskomfort lub orientację na
również klienta, aby przyznał, że dźwięki z zewnątrz.
jego życie nie działa. Jest to na
ogół konieczny pierwszy krok do
zmiany. Nawiasem mówiąc, ten
trop podkreśla również bardzo
ważny fakt: czysto opisowe tempo
często prowadzi niejawnie. Na
przykład w tym przypadku
wybiera się niewielki podzbiór
trwającego zachowania i opisuje
się go w sposób, który uwypukla
problemy; Ale terapeuta mógł
równie dobrze wybrać zachowania,
które stworzyły inną "strukturę
odniesienia". Tak więc w genach
selektywne tempo może
"ramkować" rzeczywistość na
różne sposoby. Jak zobaczymy,
jest to subtelna, a co za tym idzie
bardzo skuteczna forma
przewodzenia.
(4) Terapeuta przewodzi teraz,
szukając zaangażowania w
proces terapeutyczny. Na
podstawie tego prostego
przykładu można poczynić kilka
uwag na temat zewnętrznego
tempa i wiodenia. Po pierwsze,
w większości prac
hipnotycznych świadomość
podmiotu jest stopniowo
ukierunkowana na procesy
wewnętrzne w ciągu 5-10 minut,
w którym to momencie wszelkie
dalsze kompozycje dotyczące
spraw zewnętrznych będą
niepotrzebne i często
trzymasz się tego, naprawdę Po drugie, prowadzenie powinno

myślę, że możesz wprowadzić te być wprowadzane stopniowo,
zmiany. Ale to od ciebie zależy, często ze sporą dozą redundancji.
czy naprawdę jesteś gotów W rzeczywistości nieco zbyt duża
porzucić cały swój ból, swoje stymulacja często ma korzystny
cierpienie. wpływ na wytwarzanie "potencjału
odpowiedzi" u badanego. Po
A więc pytanie, które chcę,
trzecie, przyszłe zachowanie danej
żebyście dokładnie rozważyli,
osoby może również mieć tempo.
brzmi: Czy jesteście chętni i Takie przyszłe tempo powinno być
gotowi zaangażować się w na tyle ogólne, aby obejmowało
rozwój pożądanych zmian? wszelkie możliwe wyniki, z których
każdy można następnie powiązać z
sukcesem. Na przykład niniejszy
transkrypt przedstawia nawroty,
rezygnację, dyskomfort itp., jako
część procesu terapeutycznego.
2. Indukcji. Zewnętrzne tempo i prowadzenie są często bardzo

przydatne na początku indukcji hipnotycznej. Służy do absorbowania
uwagi, która zwykle jest rozproszona po różnych zewnętrznych
rzeczywistościach, w sposób, który ustanawia synchronizację rytmu
między terapeutą a klientem. Ta relacja i absorpcja mogą być następnie
wykorzystane do pokierowania klientem do empirycznego zbadania
wewnętrznych procesów (tj. rozwinięcia transu), co jest przedstawione w
następujący sposób:
Uwaga Uwaga Uwaga

Przesunięci Skoncentrowany Koncentr
e (na uje się
Wewnętr
Około Hipnotyzer znie
Na przykład:
Przykład Komentarz
zrobisz, możesz zacząć po prostu
(1) W porządku, teraz patrzysz na
zauważać wszystko, co dzieje się
mnie, a teraz poruszasz się,
w twojej nieustającej
próbując znaleźć wygodną
świadomości.
pozycję, w której możesz zacząć
wchodzić w trans... A kiedy to
(1) Po wykonaniu kilku
oczywistych zachowań (patrzenie
i poruszanie się), terapeuta
definiuje zmianę jako prowadzącą
do transu. Stwierdzenia te są
następnie wykorzystywane do
kierowania (wprowadzania)
klienta w stan ogólnej
samoświadomości.
(2) Prawdopodobnie zdajesz (2) Wiarygodne zewnętrzne treści

sobie sprawę z wielu różnych zewnętrznej świadomości są teraz
rzeczy... w odpowiednim tempie. Zauważ,
I czy jest to dźwięk mojego głosu, że są one podane jako możliwości,
samochody na zewnątrz, ponieważ terapeuta naprawdę nie
aktywność magnetofonu, czy ruch może być pewien, czy klient
w pokoju, to nie jest ważne... rzeczywiście o nich myśli.
(Ponownie, mówienie klientom, że
są świadomi czegoś, czego nie są,
może rozproszyć relacje). Zauważ
również, że tempo możliwości
pośrednio prowadzi poprzez
skierowanie świadomości klienta
na te różne obiekty; Oznacza to, że
(3) Ważne jest to, że możesz klient postępuje teraz zgodnie z
zacząć rozpoznawać, że możesz dyrektywami terapeuty.
zacząć zajmować się potrzebą (3) Powyższe stany stymulacji są
zajmowania się swoimi teraz wykorzystywane do
wewnętrznymi potrzebami. przekraczania (prowadzenia) do
(4) Niezależnie od tego, czy świadomości zorientowanej
siedzisz na tym krześle, czy wewnętrznie.
słuchasz mojego głosu, czy (4) Po wprowadzeniu zdania
zauważasz swój rosnący komfort, wiodącego, terapeuta wraca teraz
to też nie jest ważne... Ponieważ do tempa. Ilustruje to ważny
wasza nieświadomość może wzorzec
doświadczać rozwoju transu na tempa/tempa/tempa/prowadzenia
różne sposoby... ,
tempa/tempa/tempa/prowadzenia
itp.; Oznacza to, że za każdym
razem, gdy terapeuta prowadzi,
natychmiast wraca do
stymulacji, a następnie uważnie
obserwuje reakcje klienta. Jeśli
klient wydaje się postępować
zgodnie z dyrektywami, ten
nowy stan jest teraz
przyspieszony/przyspieszony,
przyspieszony/prowadzony itp.;
Jeśli pozostaje w tym samym
stanie, wprowadza się więcej
tempa lub różne wiodące
stwierdzenia.
Zauważ również, że
stwierdzenia te ponownie nadają
tempo możliwym zewnętrznym
świadomościom, a następnie
prowadzą poprzez zdefiniowanie
którejkolwiek z tych
świadomości jako odpowiedniej
dla rozwoju. Innymi słowy,
Cokolwiek dana osoba robi,

może pozwolić jej rozwinąć
trans.
(5) Możesz wejść w trans z (5) Stwierdzenia te ilustrują
otwartymi oczami lub możesz powszechną i skuteczną technikę
zamknąć oczy i zanurzyć się podążania za ogólnymi
głęboko w transie. I nie wiem, stwierdzeniami za pomocą
który sposób będzie najlepszy konkretnych przykładów. Jest to
dla ciebie jako jednostki... wyraźne tempo; Jest to również
ukryty trop, ponieważ definiuje
specyficzne (powieki)
zachowanie w kategoriach
(6) Bo twoje powieki są otwarte, ogólnego prowadzącego
ale potem mrugasz... otwierać (zachowania wywołujące trans).
. . . a potem znowu mruga... (6) Hipnoterapeuta skupia się
w górę... a potem znowu w dół teraz na zachowaniu powiek
. . . otwierać... a potem klienta. Po stymulacji (np.
zamykając się tak łatwo... wspomnienie o "mruganiu"
brak www!! . . . i wpadnij natychmiast po tym, jak oczy
głęboko w trans. badanej osoby faktycznie
mrugają) następuje
wprowadzenie (np. wspomnienie
o "mrugnięciu" przed jego
wystąpieniem, a następnie pauza,
aż to nastąpi). W przypadku
dostawy z
(7) I co za miła rzecz
Wiedz, że z każdym oddechem, Zniewalająco znaczący i
który bierzesz, możesz głębiej odpowiedni rytm (np. timing) ta
wpaść w trans... z każdym technika jest niezwykle
oddechem, wdychając tyle skuteczna.
komfortu... (7) Po zamknięciu oczu,
A z każdym wydechem uwalnia obserwowalne wzorce
się od wszelkiej potrzeby oddechowe klienta są
trzymania się wszelkich wykorzystywane do dalszego
niepotrzebnych potrzeb... tempa i wprowadzenia w trans.
W tym momencie indukcja
zwykle stopniowo odchodzi od
myślenia o rzeczywistościach
zewnętrznych, ponieważ są one
teraz prawdopodobnie poza
świadomością klienta.
Oczywiście nie wszystkie interakcje będą przebiegać tak płynnie, jak w
powyższym przykładzie; Niektórzy klienci będą mniej chętni lub zdolni do
bezpośredniej współpracy. Jak jednak zobaczymy, te same podstawowe
formy komunikacji mogą być z powodzeniem stosowane w trudniejszych
przypadkach, choć w zmodyfikowany sposób.
3. "Niehipnotyczne" interakcje terapeutyczne. Stymulacja

behawioralna i prowadzenie mogą być skuteczne w każdej interakcji
terapeutycznej, niezależnie od tego, czy w grę wchodzi hipnoza formalna.
Na przykład młody małżonek zaczął się gorąco kłócić podczas sesji
terapeutycznej dla par. Ponieważ żadne z nich tak naprawdę nie słuchało
drugiego, terapeuta interweniował z zamiarem ponownego połączenia ich
z "tu i teraz". Przerwał im, pogadał Cathy, zapewniając ją, że zaopiekuje
się nią bardzo często, a potem zwrócił się do Boba i powiedział:
Fragmenty transkrypcji Komentarz

(1) Terapeuta: OK, (1) W tym pierwszym kroku
zatrzymajmy się na chwilę. Jak terapeuta zaczyna od prostego
się czujesz, Bob? tempa werbalnych wypowiedzi
Bob: Ona mnie nie rozumie. Boba, a następnie prowadzi do
połączenia ich z nieokreślonym
T: Myślisz, że ona cię nie
zadaniem behawioralnym
rozumie. I chciałbyś, żeby cię
("robienie czegoś innego"). Bob
zrozumiała? trochę się asekuruje, więc tempo
B: Oczywiście, że tak. jest ponownie wprowadzane, a
T: OK, dobrze. Czy chcesz następnie mocniej powiązane
spróbować czegoś, co pozwoli (od X, potem Y) z chęcią
jej cię zrozumieć? spróbowania czegoś nowego.
B: Cóż, nie wiem...
T: Nie wiesz, czy chciałbyś,
żeby cię zrozumiała?
B: Otóż nie, chcę, żeby mnie
zrozumiała. Oprócz....
T: (przerywa) OK, więc chcesz,
żeby cię zrozumiała; Czy jesteś
więc gotów wypróbować coś, coś
bardzo prostego i bezbolesnego?
B: tak....
(2) Terapeuta: OK, świetnie.
Więc wszystko, co chciałbym,
żebyś teraz zrobił, to po prostu (2) Niewerbalne zachowanie
zatrzymał się na chwilę i klienta jest teraz bardziej
spojrzał na mnie... Zgadza się... bezpośrednio wykorzystywane.
właśnie Hipnoterapeuta zaczyna od
kontaktu wzrokowego, przez
chwilę go naprowadza,
pozwoli ci zatrzymać się i wziąć
Spójrz na mnie przez chwilę... W oddech... Na początku pomogę ci
porządku... A kiedy będziesz na to zrobić...
mnie patrzeć, chciałbym, żebyś Więc śmiało w prawo
uświadomił sobie, że nie
oddychasz za dużo... więc
chciałbym, żebyś zaczął
oddychać głęboko i
komfortowo... Zgadza się... do
środka i na zewnątrz . . . do
środka i na zewnątrz . . .
i po prostu zacznij zauważać, że
z każdym oddechem możesz
czuć się bezpieczniej, bardziej
zrelaksowany, swobodniejszy...
Czujesz to? . . . (Bob twierdząco
głową)
. . . OK, teraz ten zwiększony
komfort może pozwolić ci na wiele
rzeczy, ponieważ to, co wcześniej
wydawało się tak okropne i
przytłaczające, teraz może
wydawać się nieco łatwiejsze do
opanowania... Chciałbym, żebyś
teraz po prostu spojrzał jeszcze raz
na swoją żonę... A jak wy...
Zgadza się... tak jak ty, chcę, żebyś
znowu wziął głęboki oddech i
zrelaksował się
. . . i chcę, żebyś zrobiła to samo,
Cathy... a Bob, kiedy oddychasz
tym komfortem i relaksem,
uświadom sobie, że za chwilę
poproszę cię, żebyś powiedział
Cathy, jak się czujesz w środku...
(3) A kiedy zaczynasz to robić,
Prawdopodobnie na początku
zaczniesz czuć się trochę
zdenerwowany... Można się było
tego spodziewać, ale wiemy
teraz, że kiedy czujesz, że
zdenerwowanie zaczyna się
rozwijać, możesz rozpoznać to
jako wskazówkę, że nie
oddychasz. . . A ta wskazówka
jako przewodnik podczas
prowadzi do świadomości pierwszych kilku prób.
oddechowej, a następnie zmian w
oddychaniu, które są następnie
definiowane jako prowadzące do
wewnętrznego komfortu. Po tym,
jak stan wewnętrzny Boba jest
przez jakiś czas stymulowany i
rozwijany, jest on
wykorzystywany do
doprowadzenia go z powrotem
do zewnętrznego kontaktu z
żoną, chociaż teraz w inny
sposób.
(3) Stymulacja przyszłości jest

obecnie wykorzystywana do
definiowania możliwych
trudności w ramach procesu
terapeutycznego. Komunikacja
wiodąca przedstawia stres jako
stan chwilowy, który
doprowadzi do zrelaksowanego
oddychania. Aby to zapewnić,
terapeuta przyspiesza, działając
teraz i po prostu spójrz na nią i

Zacznij mówić o tym, jak się czujesz
wewnątrz... Zgadza się. . . .
4. Zastosowania pośrednie. Przedstawione do tej pory ilustracje

dotyczyły stosunkowo bezpośredniej komunikacji. Czasami jednak
terapeuta musi mówić bardziej pośrednio, na przykład używając
metaforycznych historii, aby wywołać lub wykorzystać stan transu.
Poniższy transkrypt, zaczerpnięty ze środka indukcji pośredniej,
wskazuje, jak można to zrobić. (Poprzednie 30 minut spędziłem na
absorbowaniu uwagi testera, a następnie wprowadzaniu go w lekki trans).
Przykład Komentarz
(1) . . . . A pasażerowie tego (1) Jest to pośrednie tempo
rejsu spędzili większość dnia, bycia przez klienta
patrząc na wodę, wsłuchując się uczestnikiem transowej
w szum fal, czując rytm indukcji ("passen-ger on trip"),
kołysania łodzi w przód i w tył , wsłuchiwania się w głos
w przód i w tył... powoli terapeuty ("docierające fale"),
wkraczając na coraz głębsze który rytmicznie przesuwał się
terytoria... w przód i w tył. Ostatnie
(2) . . . . A powietrze było tak zdanie jest pośrednim
cudowne do oddychania... wprowadzeniem w głębszy
Otoczenie tak bezpieczne i trans.
spokojne . . . (2) Zasadniczo jest to
że wielu pasażerów, siedząc indywidualna sugestia, że
coraz wygodniej na pokładzie, oddech klienta (tempo)
zaczęło pozbywać się wszystkich doprowadzi do zwiększenia
zmartwień, całego napięcia i po relaksu.
prostu zaczęło się coraz bardziej
rozluźniać, zdając sobie sprawę,
że nie ma potrzeby robić nic poza
zaspokajaniem własnych potrzeb
wewnętrznych.
(3) . . . A gdy noc zaczęła
zapadać
. . . (zgadza się) . . . Powoli, ale
nieuchronnie w dół... Morza już (3) Spontaniczne zamykanie
nie było widać, choć słychać oczu przez klienta jest
było szum fal traktowane jako "zapadająca
noc", co wiąże się z ciągłą
relacją z głosem terapeuty ("fale
okrążają"
wciąż było słychać... Nie ping"). Następnie, lekki

czując już blasku słońca, leżący dyskomfort klienta związany z
pasażerowie zaczęli w pełni niesłabnącym kontaktem
cieszyć się chłodnym, wzrokowym terapeuty jest
rozkosznym wieczorem... Po stymulowany (blask słońca), a
chwili zapaliło się światło na następnie wykorzystywany do
pokładzie, ale potem znowu dalszego relaksu. W końcu
zgasło... i przez jakiś czas nie testerka otworzyła na chwilę
było go w stanie wyciszyć... oczy, które były poruszane, a
(4) . . . . Wkrótce kapitan następnie prowadzone jako
zasugerował, że czas wejść do światło zapalające się i
środka... Pas-Sengerowie zaczęli gasnące.
powoli schodzić pod pokład, (4) Terapeuta ("kapitan")
stopniowo pochłonięci różnymi prowadzi teraz z sugestiami
zajęciami. To skupienie zostało transowymi ("wejdź do
na chwilę przerwane przez środka"). Ruch głowy obiektu
zaskakujący dźwięk klaksonu w dół jest tempowy, co
okrętowego. Ale kapitan włączył prowadzi do dalszego transu
głośnik, uspokajając wszystkich, (absorpcji pod pokładem).
że to tylko odgłos innego statku Tester zareagował ze
przepływającego spokojnie w zdziwieniem na dzwonek
nocy... I tak pochłonięcie tymi telefonu w sąsiednim pokoju;
wewnętrznymi czynnościami Było to przyspieszone (dęcie
zaczęło znowu wzrastać (...). w róg statku), a następnie
doprowadzone (kapitan
uspokaja) do dalszego
wchłonięcia.
Podsumowując, te różne przykłady ilustrują, że werbalne tempo

rzeczywistości zewnętrznej zazwyczaj wiąże się z opisem przeszłego,
obecnego lub przyszłego zachowania podmiotu. Ogólnym celem takich
komunikatów jest przyciągnięcie uwagi i uznanie obecnego
doświadczenia, a tym samym stworzenie relacji umożliwiającej
terapeutyczne poszukiwania. Jeśli terapeuta mówi w zrelaksowany, ale
znaczący sposób, często można to osiągnąć w stosunkowo krótkim czasie.
Stopniowo wprowadzane komunikaty wiodące mogą być wyraźne (np.
"skoro siedzisz na tym krześle, możesz się zrelaksować") lub bardziej
niejawne, na przykład gdy obserwowalne zachowanie jest opisane w
określonych ramach (np. "komfort siedzenia na krześle") lub gdy pewien
aspekt zachowania klienta jest selektywnie wprowadzany. Tempo i
wiodące wypowiedzi mogą być bezpośrednie lub pośrednie (np.
metaforyczne); Mogą być również ogólne lub szczegółowe. Niezależnie
od przypadku, terapeuta powinien generalnie wygłaszać je w
pobłażliwym, ale absorbującym stylu.
Niewerbalne tempo i prowadzenie
Terapeuta również niewerbalnie narzuca tempo i prowadzi bieżące

zachowanie klienta na różne sposoby. Na przykład górny panel na rysunku
4.1 przedstawia proces bezpośredniego odzwierciedlania, w którym
terapeuta dostosowuje niektóre lub wszystkie zachowania, aby identycznie
pasowały do tych wyrażonych przez klienta. Może to oznaczać
oddychanie w tym samym tempie, przyjmowanie tej samej postawy ciała
lub wyrazu twarzy i tak dalej. Bezpośrednie odbicie lustrzane może być
wykonane w całości (dopasowanie do każdego wyjścia) lub częściowo
(selektywne wyrównanie z jednym lub dwoma wyjściami).
Dolny panel rysunku ilustruje bardziej pośredni proces
odzwierciedlania międzybehawioralnego, w którym terapeuta przekazuje
pewne wzorce zachowań klienta, ale w innym kanale. Na przykład
terapeuta może subtelnie głową za każdym razem, gdy klient mruga, lub
stukać palcem za każdym razem, gdy klient robi wydech. Ponieważ
odbicie międzybehawioralne jest bardziej złożone, odbywa się
selektywnie (tj. po jednym lub dwóch kanałach na raz).
Podobnie jak w przypadku tempa werbalnego, głównym celem tempa
niewerbalnego jest rozwijanie relacji. Powtórzmy, że praktykujący
Ericksonian używa swojego ciała jak instrumentu, strojąc je i grając na
nim w zsynchronizowanym rytmie z rytmem klienta. Ogólnie rzecz
biorąc, to wyrównanie jest warunkiem koniecznym sukcesu
terapeutycznego. Bez tego klient często nie będzie chciał lub nie będzie w
stanie w pełni zaufać i współpracować. To ograniczenie jest często dobrze
uzasadnione, ponieważ "niedopasowany" terapeuta na ogół będzie miał
trudności ze zrozumieniem, a tym bardziej skutecznym reagowaniem na
bieżące doświadczenie klienta. Krótko mówiąc, stymulacja niewerbalna
umożliwia zarówno terapeucie, jak i klientowi skuteczniejsze
uczestnictwo w interakcji hipnotycznej.
Niewerbalne prowadzenie może być wykorzystane do stopniowej
zmiany tempa zachowania w kierunku pożądanego stanu. Na przykład
terapeuta może zacząć przeciążać świadome procesy klienta, mówiąc
szybciej, głośniej i bardziej arytmicznie (patrz rozdział 7). Albo, aby
uspokoić podekscytowanego klienta, terapeuta może najpierw narzucić
tempo, przyjmując podobne tempo mowy i zadyszki, a następnie
stopniowo ją zwalniać.
Jak omówiono w rozdziale 7, ta technika przeciążenia generalnie nie
jest zalecana, jeśli dana osoba jest bardzo pobudzona. Nie tylko sprawi, że
terapeuta poczuje się niekomfortowo, ale może również jeszcze bardziej
pogorszyć sytuację klienta, czasami aż do przemocy fizycznej. Dlatego w
takich przypadkach bardziej odpowiednie jest użycie pośredniego
(międzybehawioralnego) tempa.
W ramach zabiegu indukcji postawa ciała klienta, w szczególności
PANEL A: PEŁNE I BEZPOŚREDNIE ODBICIE LUSTRZANE
Parametry behawioralne hipnotyzera Parametry behawioralne podmiotu

(Wzorce oddychania) (1) (1) (Wzorce oddychania)
(Czas wypowiedzi
głosowej) (2) (2) (Czas wypowiedzi głosowej)
(Wzorzec intonacji głosu) (3) (3) (Wzorzec intonacji głosu)
(Głośność głosu) (4) (4) (Głośność głosu)
(Wyraz twarzy) (5) (5) (Wyraz twarzy)
(Ruchy ciała) (6) (6) (Ruchy ciała)
(Częstotliwość mrugania
oczami) (7) (7) (Częstotliwość mrugania oczami)
(inne) n) n) (inne)
PANEL B: CZĘŚCIOWE I BEZPOŚREDNIE ODBICIE LUSTRZANE

(Czas wypowiedzi
(inne) n) n) (inne)
PANEL C: CZĘŚCIOWE I POŚREDNIE ODBICIE LUSTRZANE

(Czas wypowiedzi
(inne) n) n) (inne)
Rysunek 4.1. Częściowa lista kanałów niewerbalnych zaangażowanych w
stymulację i prowadzenie, z przykładami bezpośredniego i pełnego, bezpośredniego
i częściowego oraz pośredniego i częściowego dublowania
wzorce oddychania, mogą być odzwierciedlane, podczas gdy
częstotliwość mrugania oczami jest stopniowo zwiększana. Lub określony
stan emocjonalny (np. relaks, smutek, złość, szczęście) może być
wywołany przez ton głosu i/lub wyraz twarzy zgodny z tą emocją.
W tej tanecznej interakcji na ogół nie jest krytyczne, aby każdy kanał
behawioralny był stale monitorowany. Ważne jest, aby wyczuć, kiedy
rytmy terapeuty i klienta stają się dysonansowe, ponieważ wtedy
potrzebne są zmiany w zachowaniu. Takie rytmiczne dysonanse nie są
rzadkością, ponieważ reakcji innej osoby nigdy nie można dokładnie
przewidzieć. Jednak wrażliwy terapeuta, który pozostaje dostrojony do
klienta, może szybko wykryć go za pomocą różnych kanałów
sensorycznych. Na przykład może czuć się niedopasowany do klienta,
doświadczać, że klient się odsuwa, lub widzieć, jak klient reaguje w
nieoczekiwany (np. napięty) sposób, lub być może słyszeć emocjonalne
zmiany w głosie klienta. Większość z tych nieoczekiwanych dysonansów
jest niewielka i najlepiej traktować je jako pomocne wskazówki
wskazujące na potrzebę dostosowania zachowania.
Czasami jednak korekty rytmiczne będą niewystarczające. Zwykle
świadczy o tym to, że terapeuta czuje się coraz bardziej zdezorientowany
lub zdenerwowany i/lub postrzega klienta jako coraz bardziej "opornego"
lub w inny sposób niechętnego do współpracy. Jak już wcześniej
wspomniano, zwykle oznacza to, że ogólne podejście terapeuty musi
zostać zmodyfikowane. Mając na uwadze, że konkretne zmiany będą
zależeć od konkretnej sytuacji, można przytoczyć trzy zmienne
komunikacyjne często wymagające korekty.
1. Ogólna postawa. Terapeuta może sprawiać wrażenie skrajnie
manipulującego lub może wyglądać na winnego lub przepraszającego
podczas stosowania techniki. Te pozornie przeciwstawne reakcje są ze
sobą powiązane na kilka sposobów. Po pierwsze, u podstaw obu leży
błędne założenie, że intencją stymulacji i przewodzenia jest kontrolowanie
innej osoby. To przekonanie silnie zagraża integralności zarówno
terapeuty, jak i klienta, ograniczając w ten sposób szanse na sukces
terapeutyczny.
Po drugie, w obu przypadkach terapeuta będzie zazwyczaj świadomy
tempa i prób prowadzenia. Zazwyczaj powoduje to nierówny,
przerywający rytm. Na przykład, terapeuta może świadomie próbować
wymyślić "dobrą technikę", niezręcznie próbować ją zastosować, a
następnie uważnie obserwować, czy działa. Robiąc w ten sposób coś dla
klienta, a nie z nim, ten ostatni poczuje się bardziej jak przedmiot niż
wyjątkowa osoba.
Klient, zwykle dość wrażliwy na to wszystko, często jest
zdezorientowany, a następnie szuka wyjaśnienia u terapeuty. W tym
momencie elastyczny terapeuta może zmienić sytuację, zatrzymując się,
relaksując,
i ponowne nawiązanie połączenia z klientem. Niestety, to właśnie tutaj

niedoświadczony terapeuta często popełnia godny pożałowania błąd,
próbując zaprzeczyć lub odwrócić uwagę od oczywistości. Co gorsza,
zwykle robi to w sposób napięty i skrępowany. Niezależnie od faktycznej
intencji, będzie to, delikatnie mówiąc, zniechęcać klienta do pełnego
zaufania terapeucie.
Ogólnie rzecz biorąc, terapeuta musi być zrelaksowany, ale
skoncentrowany, wykorzystując tempo i techniki prowadzenia. Chociaż
terapia wymaga czasami bycia pośrednim, terapeuci nigdy nie powinni
okłamywać klientów. Intencją nie jest "nałożenie go" na osobę, ale pełne
jej wsparcie.
Uznanie dla tej postawy współpracy można pogłębić, obserwując
wszechobecność niewerbalnego tempa i przewodzenia w codziennych
interakcjach. Przykłady można mnożyć: dwoje ludzi spacerujących ulicą,
zsynchronizowanych w chodzie; dwoje kochanków siedzących przy stole,
harmonijnie odzwierciedlających się nawzajem; wiwatujący tłum zaczyna
klaskać, a następnie stopniowo przyspiesza tempo, aż do osiągnięcia
crescendo; Dwóch tancerzy zwróconych do siebie, na przemian
podążających za sobą, dopasowujących się i prowadzących drugiego w
krokach tanecznych. Oczywiście, uczestnicy w takich sytuacjach nie
nazywają tego, co robią, niewerbalnym tempem i prowadzeniem; W
rzeczywistości rzadko są świadomi tego, że są zaangażowani w takie
procesy. A jednak to właśnie tymi zasadami i procesami posługuje się
praktyka Ericksona. Ponownie, czasami różnica polega na tym, że
terapeuta stosuje je w określonym celu (np. transie), ze świadomością i
zwykle z większym skupieniem i intensywnością. Realizując niewerbalne
tempo i prowadzenie jako całkowicie naturalistyczne, terapeuta może je
skutecznie wykorzystać. Nieobciążony błędnym przekonaniem, że musi
zrobić coś zupełnie nowego, terapeuta może być pochłonięty łagodnym
kierowaniem procesami niewerbalnymi, które już działają.
2. Poziom bezpośredniości. Terapeuci mogą czasami być zbyt
bezpośredni. Może to obejmować na przykład nadmierną oczywistość w
próbach, powiedzmy, ułożenia postawy ciała, naśladowania jakości głosu
lub wprowadzania w trans. Klienci, którzy stają się tego świadomi,
zazwyczaj stają się samoświadomi, o czym świadczy przerwanie
trwających rytmów behawioralnych (oddychanie, postawa ciała, ton
głosu, spojrzenie oczu itp.).
Terapeuci zazwyczaj radzą sobie z tym bez trudności, o ile pozostają w
zgodzie z klientami. Powtórzmy, że klienci staną się naprawdę źli lub
zdenerwowani tylko wtedy, gdy terapeuta zareaguje na ich
samoświadomość zdenerwowaniem (np. zawstydzonym, złym,
zmieszanym). Dlatego terapeuci powinni najpierw sprawdzić i, jeśli to
konieczne, zmodyfikować ich oddech, postawę ciała, spojrzenie w oczy i
tak dalej.
Jeśli klient jest w pełni świadomy i/lub szczególnie zdenerwowany

jakąś technologią, zwykle potrzebne są bezpośrednie komentarze na temat
intencji. Na przykład terapeuta może zacząć od jednego z następujących
otwieraczy:
a. Chcesz poznać moje intencje tutaj? Próbuję pomóc ci wejść w
trans... Jak myślisz, jak bardzo chciałbyś to zrobić?
. . . No dobrze, jak myślisz, jak bardzo byłbyś skłonny mi pomóc?
Dobrze, teraz...
b. Dlaczego to robię? Bo próbuję cię zrozumieć. A czasem jest mi
ciężko... ponieważ naprawdę nie wiem dokładnie, czego
potrzebujesz, a jestem zainteresowany odkryciem tego. Jednym ze
sposobów, w jaki staram się zrozumieć rzeczywistość innej osoby,
jest znalezienie sposobu na nawiązanie kontaktu, który jest wygodny
dla nas obojga.
W większości przypadków uwagi tak krótkie, jak te, na ogół wystarczą,
o ile terapeuci pozostaną niedefensywni i uczciwi. Czasami najlepiej jest
je wygłaszać z zabawnym poczuciem humoru, ponieważ może to
rozluźnić klientów; Innym razem bardziej odpowiednia jest odpowiedź w
miękki, ale poważny sposób. Ważne jest, aby niewerbalnie przekazać
uznanie i pełny szacunek dla osoby jako wyjątkowej jednostki. Kiedy to
się stanie, nieoczekiwane trudności stają się w pełni użyteczne.
Ponieważ w pracy hipnotycznej często pożądane jest omijanie
świadomych procesów, jednym z odpowiednich zastosowań byłoby
niewerbalne tempo i mniej oczywiste prowadzenie. Na początku oznacza
to na ogół mniej; Po pewnym czasie terapeuta może go ponownie
wprowadzić, ale w bardziej pośredni (tj. odbicie międzybehawioralne)
sposób.
Innym razem terapeuta może skuteczniej wykorzystać, stając się
bardziej bezpośrednim. Częstym tego przykładem jest sytuacja, w której
terapeuta wykonuje pełne odbicie lustrzane (Panel A na rysunku 4.1, str.
112) na początku indukcji. Wielu klientów reaguje coraz większą
samoświadomością. Chociaż niektórzy próbują odwrócić uwagę od
niezachwianego odzwierciedlania terapeuty, większość w końcu rozwija
skupienie uwagi. Zwykle powoduje to dalszą niepewność; Klient
zazwyczaj albo zaczyna "wycofywać się" w trans, albo jeszcze bardziej
zafascynuje się terapeutą. W obu przypadkach dość łatwo jest wprowadzić
klienta w trans (patrz rozdział 7).
Ponownie, tego rodzaju technika odniesie sukces tylko wtedy, gdy
zostanie dostarczona w kontekście szacunku i zaufania. Terapeuta nie
próbuje prowokować ani zmuszać klienta do czegoś; Po prostu
dostosowuje się do zachowania klienta, w ten sposób osłabiając
dominujące procesy świadome klienta i umożliwiając rozwój procesów
zmiany generatywnej.
Wreszcie, terapeuci mogą czasami być zbyt pośredni. Tempo lub
prowadzenie może być tak niejasne, że klient nie dostrzega tego,
świadomie lub
Nieświadomie. Na przykład, terapeuta prawdopodobnie nie będzie zbyt

skuteczny, jeśli stymulacja będzie polegała wyłącznie na, powiedzmy,
stukaniu stopą co szósty wydech klienta, ponieważ taki drobny wzorzec
byłby trywialny w porównaniu z wieloma innymi operacjami. Ogólnie
rzecz biorąc, terapeuta powinien upewnić się, że (1) uwaga klienta jest
pochłonięta i (2) techniki niewerbalne synchronizują się z pewnym
wyraźnym (choć niekoniecznie świadomym) rytmem behawioralnym
klienta.
3. Niewystarczające tempo lub niewłaściwe prowadzenie. W
większości praktycznych zastosowań niewerbalne tempo i prowadzenie
tworzą stopniową, rytmiczną, ale nieliniową progresję w kierunku
pożądanego stanu (np. transu). Powtórzmy, że komunikacja wiodąca
powinna być (1) poprzedzona i przeplatana odpowiednim tempem oraz (2)
zgodna z wcześniejszymi doświadczeniami klienta, a także z jego
wartościami, przekonaniami, możliwościami i tak dalej. Innymi słowy,
terapeuta nie powinien próbować nakłonić klienta do zrobienia czegoś, na
co nie jest gotowy lub chętny. Na przykład klient może nie chcieć jeszcze
wchodzić w trans, w takim przypadku terapeuta może trochę poczekać; A
może klient ma trudności z relaksacją, po czym terapeuta może najpierw
niewerbalnie doprowadzić do większego napięcia, a następnie ostatecznie
do relaksu. Krótko mówiąc, terapeuta dostosowuje tempo i cele
behawioralne niewerbalnego tempa i prowadzenia do rzeczywistości
doświadczalnej klienta.
Kilka uwag wyjaśniających
Do tej pory naszkicowaliśmy, w jaki sposób zewnętrzna świadomość

człowieka może być kierowana i prowadzona poprzez komunikację
werbalną i niewerbalną. Przed zakończeniem należy wyjaśnić kilka
ważnych kwestii.
1. Werbalne i niewerbalne tempo i prowadzenie są zwykle
równoczesne. Jednym z powszechnych zastosowań jest uzupełnianie
werbalizacji o kongruentne komunikaty niewerbalne. Na przykład,
terapeuta może werbalnie opisać stopniowy postęp w kierunku relaksacji,
jednocześnie rozluźniając wyrażenia niewerbalne; lub mówić o rozwijaniu
określonej emocji (np. szczęścia) podczas komunikowania tej emocji za
pomocą emocjonalnego tonu głosu i wyrazu twarzy; Lub kiedy,
powiedzmy, szukając lewitacji rąk, podaj sugestie, aby "unieść się" z
ekspresją głosu w górę i zsynchronizuj je z wdechami oddechu klienta.
Wykonywany w naturalny (nie przesadzony) sposób, ten ogólny proces
wykorzystywania wielu kanałów behawioralnych w celu uzyskania
dostępu do stanu może być dość potężny.
Komunikacja werbalna i niewerbalna może być również łączona, aby

pośrednio nadawać tempo i prowadzić. Na przykład, terapeuta może
rozproszyć świadome procesy klienta pozornie istotną dyskusją werbalną,
jednocześnie uzyskując dostęp do nieświadomości poprzez kanały
niewerbalne. Jak zobaczymy, jest to powszechna i bardzo skuteczna
strategia komunikacji hipnotycznej.
2. Opisany do tej pory rodzaj behawioralnego tempa i przywództwa –
stopniowy, permisywny i adaptacyjny – nie zawsze jest właściwy. Rozdział
7 szczegółowo opisuje na przykład, w jaki sposób czasami skuteczniejsze
jest celowe przerywanie rytmu klienta lub bezpośrednie kwestionowanie
jego pozycji. Te techniki "szoku" lub "dezorientacji" służą wytrąceniu
osoby ze świadomych procesów, umożliwiając w ten sposób rozwój
alternatywnych, bardziej opiekuńczych sposobów bycia. Takie
technologie odnoszą sukcesy, ponieważ nadal nadążają za tempem i
przewodzą, ale na wyższym poziomie, to znaczy wspierają pragnienia
jednostki, aby rozwijać więcej wyborów w życiu.
3. Techniki te będą niezwykle skuteczne tylko wtedy, gdy będą

stosowane inteligentnie i koherentnie. Hipnoterapeuta wykorzystuje
techniki do osiągania celów terapeutycznych. Jak wielokrotnie
podkreślano, musi być elastyczny i adaptacyjny, aby to zrobić. Nie
oznacza to jednak, że wszystko, co robi terapeuta, to podążanie za
wskazówkami klienta; w rzeczywistości skuteczny operator hipnotyczny
również przekierowuje zachowanie w systematyczny sposób (np. w
kierunku transu lub zmiany terapeutycznej). Niestety, wielu praktyków,
zwłaszcza nowicjuszy, czasami o tym zapomina i beznadziejnie gubi się
w pogoni za klientem przez labirynt procesów psychicznych. Jest to
całkiem zrozumiałe: praktykujący Ericksona pracuje w sposób elastyczny,
nigdy tak naprawdę nie wiedząc dokładnie, w jaki sposób procesy
doprowadzą do pożądanego stanu. W związku z tym od czasu do czasu
okaże się, że ku twojemu przerażeniu klient prowadzi cię w kółko.
Terapeuta często może to rozpoznać, czując się sfrustrowany lub
zdezorientowany lub wyczuwając, że klient dominuje lub kontroluje
interakcję. W tym momencie mądrze jest "przegrupować się": poświęć
kilka chwil na orientację wewnętrzną i "centrum". Kiedy już się
rozluźnisz, możesz zadać sobie pytanie: "Co ta osoba robi raz za razem?
(To znaczy, na jakich niezmiennych wzorcach jest zafiksowany klient?)
Jak mogę dołączyć i docenić te wzorce jako te, które doprowadzą nas do
pożądanego stanu?" Gdy już rozwiniesz poczucie doceniania pętli klienta,
zreorientuj się na klienta i zacznij od nowa.
Ważne jest, aby terapeuci nie denerwowali się nadmiernie (np. nie
wstydzili się, nie złościli, nie byli zdezorientowani) po uświadomieniu
sobie, że zostali "zagubieni" w
procesów klienta, ponieważ to tylko jeszcze bardziej ugrzęźnie w postępie.

Doceń to jako powszechne zjawisko, które można łatwo przekształcić, gdy
zostanie odpowiednio rozpoznane. W rzeczywistości często może to mieć
niezwykle korzystny wpływ na modelowanie dla klienta, w jaki sposób
można skutecznie radzić sobie z awarią lub zamieszaniem i przekształcać
je. W każdym razie uczy terapeutę, że behawioralne stymulacja i
prowadzenie muszą być stosowane pobłażliwie, ale dyrektywnie,
elastycznie, ale systematycznie. Jeśli są stosowane bez świadomości,
procesy te mogą raczej ograniczać niż rozszerzać wybory i skuteczność
terapeuty; Jeśli są używane ze świadomością, są wspaniałymi narzędziami
do generowania nieograniczonej liczby satysfakcjonujących doświadczeń.
4. Treść efektywnego wykorzystania nieustannie się zmienia. Tempo i
przywództwo są zasadami relacji; są receptami na współpracę z bieżącymi
wzorcami. W związku z tym to, czy technika konstytuuje tempo lub
prowadzenie, czy nie, znajduje całkowite odzwierciedlenie w odpowiedzi
klienta; Techniki nie można zdefiniować w oderwaniu od relacji. Sukces
techniki sygnalizowany jest przez pogłębiające się empiryczne
wchłonięcie klienta. Następnie, ponieważ doświadczenie klienta się
zmienia, technika musi zostać zmodyfikowana na nowo. Tak więc to, co
jest skuteczne w jednej chwili, jest zwykle nieodpowiednie zaraz potem.
Terapeuta musi nadal modyfikować komunikację ze zmieniającym się
doświadczeniem klienta. Aby wiedzieć, co robić, terapeuta pozostaje
pochłonięty klientem; Oznacza to, że wzorce klienta są kontekstami
komunikacji terapeuty. Ponownie, świadczy to o potrzebie
interpersonalnego transu.
WNIOSKOWANIE I WYKORZYSTYWANIE PROCESÓW

WEWNĘTRZNYCH
Ponieważ strategie ericksonowskie opierają się na ciągłych procesach,

praktykujący musi być w stanie dokładnie ocenić, czego faktycznie
doświadcza klient, zwłaszcza pod względem (a) poziomu transu, (b)
ogólnego stanu emocjonalnego i (c) wszelkich świadomych procesów
zakłócających doświadczenie transu. W tej sekcji omówiono, w jaki
sposób można to zrobić poprzez obserwację minimalnych wskazówek.
Minimalne wskazówki
Powtórzmy, minimalne sygnały to subtelne, zwykle niezauważalne,

zmiany w bieżącym zachowaniu danej osoby. Są one wytworem procesów
ideodynamicznych, które automatycznie przekładają idee na dynamiczne
wyrażenia.
Tak więc, kiedy myślę o jakimś szczęśliwym wydarzeniu, zaczynam
wyglądać na nieco szczęśliwszego; kiedy ożywiam niespokojne
doświadczenie, mój oddech znów zaczyna się ograniczać, a źrenice
rozszerzają się. Reakcje ideodynamiczne są zwykle intensywne w stanach
transowych.
Tabela 4.1 wymienia kilka minimalnych wskazówek zwykle ważnych
w pracy hipnotycznej. Aby docenić ich wartość, możemy na chwilę
zanurzyć się w zachwycającym świecie Sherlocka Holmesa. W następnym
fragmencie – cudownej ilustracji detektywistycznej "nauki dedukcji" –
Holmes i doktor Watson spędzają leniwe popołudnie na czytaniu gazet w
swoim londyńskim mieszkaniu. Holmes przerywa Watsonowi sen na
jawie, sugerując, że "czytał" tok myślenia doktora. Zaczynamy od
niedowierzającej odpowiedzi Watsona (w Doyle, 1905):
— Chcesz powiedzieć, że odczytujesz mój tok myśli z moich rysów?

– Twoje rysy, a zwłaszcza oczy. Być może nie potrafisz sobie
przypomnieć, jak zaczęły się twoje marzenia?
– Nie, nie mogę.
— W takim razie ci powiem. Po rzuceniu papieru, co zwróciło moją
uwagę, siedział pan przez pół minuty z pustym wyrazem twarzy.
Potem pański wzrok skupił się na świeżo oprawionym obrazie
generała Gordona, a ja spostrzegłem po zmianie na pańskiej twarzy,
że rozpoczął się ciąg myśli. Nie zaprowadziło to jednak zbyt daleko.
Twój wzrok zwrócił się na nieoprawiony portret Henry'ego Warda
Beechera, który stoi na górze twoich książek. Potem spojrzałeś na
ścianę i oczywiście twoje znaczenie było oczywiste. Myślałeś, że
gdyby portret został oprawiony w ramkę, po prostu zakryłby tę pustą
przestrzeń i korespondowałby ze zdjęciem Gordona.
"Wspaniale za mną poszedłeś!", wykrzyknąłem.
"Do tej pory nie mogłem zbłądzić. Ale teraz twoje myśli powróciły
do Beechera i spojrzałeś uważnie, jakbyś studiował postać w jego
rysach. Potem twoje oczy przestały się marszczyć, ale nadal
patrzyłeś w poprzek, a twoja twarz była zamyślona. Wspominał pan
wydarzenia z kariery Beechera. Wiedziałem dobrze, że nie możesz
tego uczynić, nie myśląc o misji, której podjął się w imieniu Północy
w czasie wojny domowej, pamiętam bowiem, jak wyraziłeś swoje
namiętne oburzenie sposobem, w jaki został przyjęty przez bardziej
burzliwy nasz naród. Czułeś to tak mocno, że wiedziałem, że nie
możesz myśleć o Beecherze, nie myśląc o tym. Kiedy w chwilę
później zobaczyłem, że twoje oczy oddalają się od obrazu,
podejrzewałem, że twój umysł zwrócił się teraz ku wojnie
secesyjnej.
Stół 4.1
Lista potencjalnie ważnych minimalnych
wskazówek
Wskazówki kinezyczne Wskazówki paralingwistyczne Wskazówki językowe
1. Oczy (np. kontakt/niechęć wzrokowa, 1. Orzeczniki (np. wzrokowe,
mruganie 1. Ton głosu (np. szorstki/miękki, nosowy/ słuchowe,
szybkość, trzepotanie powiek, rezonansowy, płaski/wzbudzony, kinestetyczne, ogólne,
rozszerzenie piszczeli, wysoki/niski, wieloznaczne)
dostęp do wskazówek, jęczący, przenikliwy/przyjemny,
fiksacja/śledzenie "gardłowy/
zakrztusił
ruchy, łzy, "migotanie", oko się")
drgania mięśni, szeroko
120
otwarte/półotwarte
zamknięte, "twarde/miękkie" spojrzenie)
2. Język narządów (np.
2. Policzki (np. spłaszczenie, drgawki, 2. Tempo mowy (np. wahania, "wysiadaj"
pauzy, przyspieszanie/zwalnianie, moje plecy", "jesteś wrzodem
zaciśnięta szczęka, rumieniec/bladość, szybkie/ na plecach
szyi", "to przyprawia mnie o
symetria/asymetria boków twarzy) wolny) mdłości
żołądek")
3. Usta (np. zmiany zabarwienia, rozmiar 3. Wzorzec intonacji (np. monotonny/ 3. Metafory pojęciowe (np. "życie jest
zmiany, zaciśnięte usta, lekki uśmiech) zmienna, rytmiczna/arytmiczna, Wojna", "Czas to pieniądz")
regularny/nieregularny, w górę/
w dół)
4. Czoło (napięte/rozluźnione,
zmarszczone 4. Głośność głosu (np. głośny/cichy,
brwi, ie)
marszczenie brwi, uniesienie brwi) rosnący/malejący)
5.
Sz
yja
(n
p.
do
krę
ce
nie
,
tęt
no
e
w
i
d
e
n
t
n
e
,
p
o
ł
y
k
a
n
Tabela 4.1 (ciąg dalszy)
6. Ruchy głową (np. "przekrzywione
ucho", subtelne głową lub
potrząsanie ideomotoryczne,
oczywiste wolicjonalne głową lub
potrząsanie, opadanie głowy na
klatkę piersiową podczas transu,
cofanie się do tyłu/pochylanie się do
przodu)
7. Ramiona (np. napięte/rozluźnione,
zgarbione, uniesione)
8. Ręce (np. złożone,
zaciśnięte/rozluźnione, drgające -
szczególnie podczas procedur lewitacji
rąk, nieruchome/aktywne, nerwowe
121
majstrowanie)
9. Ogólne napięcie mięśniowe (np. napięte/
zrelaksowany)
10. Postawa ciała (np. pochylenie się
do przodu/do tyłu, skierowane w
kierunku/w dół, złożone ręce nóg,
półleżenie, wyprostowanie,
rozciąganie)
11. Wzorzec oddychania (np.
regularny/nieregularny, z żołądka/klatki
piersiowej, szybki/wolny, przerywany,
ograniczony, "westchnienia
integracyjne")
12. D pa, skrzyżowane nogi)
o
l
n
a
c
z
ę
ś
ć
c
i
a
ł
a
(
n
p
.
s
t
u
k
a
j
ą
c
a
s
t
o
Kiedy zauważyłem, że twoje usta zastygły, oczy zaiskrzyły się, a

dłonie zacisnęły się, byłem pewien, że rzeczywiście myślisz o
waleczności, jaką wykazały się obie strony w tej rozpaczliwej walce.
Ale potem znowu twoja twarz stała się smutniejsza; Potrząsnąłeś
głową. Rozpamiętywałeś smutek, przerażenie i bezużyteczne
marnowanie życia. Ręka twoja powędrowała w stronę starej rany, a
na twoich ustach zadrżał uśmiech, który pokazał mi, że śmieszna
strona tej metody rozwiązywania kwestii międzynarodowych
narzuciła się twemu umysłowi. W tym momencie zgadzam się z
panem, że było to niedorzeczne i cieszę się, że wszystkie moje
dedukcje były słuszne.
"Oczywiście!" – powiedziałem. "A teraz, kiedy to wyjaśniłeś,
przyznaję, że jestem tak samo zdumiony, jak przedtem".
– To było powierzchowne, mój drogi Watsonie, zapewniam cię. Nie
zwróciłbym na to twojej uwagi, gdybyś nie okazał ci pewnego dnia
niedowierzania. Ale wieczór przyniósł ze sobą powiew wiatru. Co
Mówisz, żeby włóczyć się po Londynie? (str. 423–424)
Bądźcie pewni, że nie trzeba posiadać niezwykłej przenikliwości i

przenikliwości Sherlocka Holmesa, aby być skutecznym. Warto jednak
zwrócić uwagę na kilka punktów wskazanych przez ten fragment.
Co najważniejsze, odczytywanie minimalnych wskazówek wymaga
uważnej obserwacji. Tu znowu pojawia się potrzeba państwa
zorientowanego na zewnątrz. W szczególności terapeuta w pełni kieruje
uwagę na klienta w zrelaksowany, bezkrytyczny, ale intencjonalny
sposób, a następnie szuka subtelnych, ale pouczających zmian – "różnic,
które robią różnicę" (Bateson, 1972, s. 272). Na przykład terapeuta może
zauważyć, że po wprowadzeniu określonego tematu klient przejawia
ograniczenie oddychania, zwiększone napięcie mięśni lub zwiększone
rozszerzenie źrenic oka i tak dalej.
Wiele osób początkowo ma trudności z wykryciem minimalnych
sygnałów. Wynika to częściowo z wykształcenia kulturowego. Dziecko
wpatrujące się uważnie w nieznajomego jest wielokrotnie karcone, aby się
nie gapić; W większości sytuacji osoba w pełni zajmująca się inną osobą
wywołuje u niej niepokój, a nawet wrogość. W ten sposób na ogół uczymy
się powstrzymywać od patrzenia na inną osobę w jakikolwiek bliski,
intensywny lub długotrwały sposób.
Terapeuci muszą odzyskać ten wybór. Aby to zrobić, mogą zacząć od
kilku prostych ćwiczeń obserwacyjnych. Dość łatwym rozwiązaniem jest
ograniczenie obserwacji tylko do jednej lub dwóch wskazówek (patrz
Tabela 4.1) w zachowaniu danej osoby. Można to praktykować w
sytuacjach społecznych, w których nie jesteś aktywnym uczestnikiem,
umożliwiając w ten sposób skupienie całej uwagi na danych
wskazówkach; Na przykład pobliscy rozmówcy na imprezie lub w
kawiarni mogą być dyskretnie obserwowani.
Ogólnie rzecz biorąc, zrelaksowany, zorientowany na zewnątrz stan
zwiększy zdolności obserwacyjne. W związku z tym świadome procesy
(np. dialog wewnętrzny) są zwykle najlepiej odłożyć na bok. Jest to
czasami trudne, zwłaszcza gdy martwisz się o to, czy naprawdę będziesz
w stanie wykryć minimalne sygnały lub co zrobisz, jeśli faktycznie je
zobaczysz. Nieuchronnie ten strach przed porażką prowadzi do
samospełniającej się przepowiedni, ponieważ uniemożliwia pełną uwagę
na minimalnych wskazówkach. Aby rozwiać takie obawy, można ćwiczyć
ćwiczenia uwagi, takie jak te opisane w rozdziale 3.
W miarę udoskonalania zdolności do wykrywania kilku wskazówek,
zakres obserwacji może zostać rozszerzony. W szczególności, zadanie
wykrywania skonfigurowanych wzorców cue może zostać zainicjowane.
Aby zrobić to skutecznie, rozwiń trans zorientowany na zewnątrz, a
następnie skup wzrok około stopy przed daną osobą. 2 Jak już
wspomniano, umożliwi to bardziej całościowe spojrzenie na zachowanie
danej osoby. W ten sposób można zaobserwować, że ręce osoby poruszają
się w rytm tempa mowy; rumieniec twarzy może towarzyszyć ściągnięciu
szyi i ograniczeniu oddychania; Uśmiech może pojawić się przy
zaciśnięciu pięści. Obserwacja takich wzorców będzie znacznie
łatwiejsza, gdy nie spróbujesz ich od razu zinterpretować! Prosty opis jest
początkowo najbardziej odpowiedni; Dokładna interpretacja rozwija się
stopniowo. Udoskonalenie długo uśpionych umiejętności obserwacyjnych
wymaga czasu, więc ćwicz dużo cierpliwości podczas tych procesów
treningowych.
Po zaobserwowaniu można zinterpretować minimalne wskazówki.
Wrażliwy terapeuta może stać się niezwykle biegły w wnioskowaniu o
wewnętrznym doświadczeniu z minimalnych wskazówek. Niektóre
wnioski są proste, na przykład gdy wyrażany jest ogólny stan emocjonalny
(np. szczęście). Jak wykazał Ekman (1972, 1980), pewna mimika twarzy
– taka jak "szczęśliwy uśmiech" – wskazuje na tę samą emocję we
wszystkich kulturach.
Jednak znaczenie ostatecznie zależy od kontekstu. Wskazówka może
oznaczać jedną rzecz o jednej osobie, a inną o drugiej. Kiedy zapomina się
o tym krytycznym punkcie, prawdopodobnie wynikiem mogą być błędne
wnioski. Co ciekawe, czasami zdarza się to bardziej u weteranów niż u
nowicjuszy, ponieważ ci pierwsi czasami stają się "zarozumiali" co do
swoich umiejętności.
Dość zabawny przykład tego miał miejsce kilka lat temu, kiedy
prowadziłem profesjonalną grupę szkoleniową. Tematem wieczoru były
minimalne wskazówki, a ja korzystałem z ochotnika, aby zademonstrować
różne
2Optymalny punkt ostrości jest w rzeczywistości funkcją odległości między obserwatorem a
obserwowanym. Na przykład będzie to więcej niż stopa przed obserwowaną, jeśli
odległość wynosi, powiedzmy, dziesięć stóp; Ale na pewno mniej, jeśli odległość wynosi
około stopy.
Punktów. Poprosiłem go, żeby zamknął oczy, "wszedł do środka" i

przywołał miłe wspomnienie. Kiedy to robił, komentowałem różne
minimalne sygnały, które zaczął manifestować, takie jak głębszy oddech,
rumieniec twarzy i rozluźnienie mięśni policzków. Zwróciłem szczególną
uwagę na wyraźną opuchliznę i zaczerwienienie jego ust. Wiedząc, że jest
romantycznie związany z kobietą, założyłem na podstawie
wcześniejszych doświadczeń, że wspomina miłosne spotkanie.
Skierowałam go więc z powrotem do pokoju, po czym drastycznie
przerwałam, po czym z zadowoleniem zapytałam: "Czy chciałbyś
porozmawiać o tym, jak cudowny był ten pocałunek?" Spojrzał na mnie
pytająco i stwierdził: "Pocałunek? Jaki pocałunek? Jadłem ostrą do
czerwoności pizzę pepperoni z przyjaciółmi. Było tak gorąco, że paliło mi
usta, ale na pewno było dobrze!" Cierpienie, którego doznaliśmy, było
warte wyciągniętej lekcji.
Dlatego mądrze jest polegać na dodatkowych źródłach informacji.
Fragment Holmesa (patrz str. 000) ilustruje, w jaki sposób jedną z pomocy
interpretacyjnych jest bezpośredni kontekst . Każda z dedukcji Holmesa
wynika z poprzednich, jak wtedy, gdy interpretuje on spojrzenie Watsona
na ścianę na podstawie jego wcześniejszej fiksacji na obrazie generała.
Drugą pomocą we wnioskowaniu jest wiedza terapeuty na temat historii
klienta. Widać to również w tym, że Holmes wykorzystał swoją wiedzę na
temat mentalnych powiązań Wat-sona między generałem Beecherem a
incydentem wojny secesyjnej.
Nawet najlepsze pomoce do wnioskowania czasami sprowadzą cię na
manowce. Tak więc, ufając w pełni swojej zdolności do swobodnego
generowania hipotez, zawsze powinieneś wątpić w ich słuszność, zanim
sprawdzisz je z klientem. Można to zrobić na różne sposoby, w zależności
od tego, który aspekt doświadczenia danej osoby jest wykorzystywany i w
jakim celu. Pozostała część sekcji omawia trzy aspekty kluczowe dla pracy
z hipnozą: (1) poziom transu, (2) stan emocjonalny i (3) strategie
poznawcze.
Behawioralne wskaźniki transu
Ponieważ osoby zahipnotyzowane zwykle nie poruszają się ani nie

mówią intensywnie, poziom transu najlepiej monitorować poprzez
minimalną obserwację sygnałów. Najczęstsze sygnały wskazujące na
trans są wymienione w Tabeli 4.2. Chociaż ludzie w wewnętrznie
zorientowanym transie zwykle wykazują większość z tych sygnałów,
uzyskuje się znaczne różnice indywidualne. Jedna oczarowana osoba
może wyglądać na niezwykle zrelaksowaną, podczas gdy inna może
wydawać się być w stanie "zamrożenia" i zawieszenia. Jednak dana osoba
często będzie wykazywać podobne wzorce minimalnych wskazówek w
transach. Tak więc zwykle nie jest zbyt trudno dla terapeuty nauczyć się
rozpoznawać poziom transu konkretnego klienta. Ponadto terapeuta nie
musi polegać na
Tabela 4.2
Niektóre typowe wskaźniki behawioralne transu
1. Jeśli oczy są otwarte: zmniejszenie lub utrata odruchu
mrugania; trzepotanie powieki, fiksacja oczu;
rozszerzenie źrenic;
zmniejszenie ruchów śledzących ruch
gałek ocznych; samoistne zamknięcie
oczu
2. Brak ruchu fizycznego
3. Hamowanie werbalne
4. Rozluźnienie mięśni
5. Zmiany w oddychaniu: z żołądka;
wolniejszy i bardziej regularny rytm
6. Spowolnienie tętna
7. Spowolnienie akcji serca
8. Wygładzenie (spłaszczenie) mięśni twarzy (szczególnie
policzków)
9. Zmniejszenie lub utrata reakcji orientacyjnej (np. na hałasy w
pomieszczeniu)
10. Zmiany w ubarwieniu twarzy (jaśniejsze - sugerujące
bardziej dysocjacyjne stany - lub bardziej czerwone -
sugerujące większą relaksację kinestetyczną)
11. Opóźnienie czasowe reakcji (np. podczas mówienia lub
poruszania się)
12. Spontaniczne zachowania ideomotoryczne (np. drgania
palców, lewitacja dłoni, trzepotanie powiek)
wyłącznie na minimalnych wskazówkach. Inne techniki oceny transu

obejmują sygnalizację ideomotoryczną i dyskusję posttransową.
Te minimalne wskazówki mogą być również wykorzystane do równie
ważnego zadania, jakim jest rozpoznanie, kiedy dana osoba wychodzi z
transu. Na przykład ponowne pojawienie się zachowań, takich jak reakcje
połykania, otwieranie oczu, spontaniczne mówienie, ruchy ciała,
marszczenie brwi i reakcje na przełykanie zazwyczaj wskazują na
rozjaśnienie transu. Terapeuta nie musi być zaniepokojony ani
rozczarowany tym powszechnym rozwojem, ale powinien go uznać i
wykorzystać. Na przykład, często najlepiej jest przerwać jakąkolwiek
pracę z głębokim transem, ponieważ klient już w nim nie jest, i powrócić
do technik indukcyjnych. Kwestię tę omówiono bardziej szczegółowo w
rozdziałach 5 i 6.
Doświadczenie emocjonalne klienta
Terapeuta musi również monitorować ogólny stan emocjonalny klienta

(stres, relaks, smutek itp.), w szczególności jego intensywność.Jest to
szczególnie ważne podczas procesów transowych, gdzie większość pracy
polega na dostępie do stanów emocjonalnych i ich wykorzystaniu. W
orientowaniu się na stany emocjonalne dokładne szczegóły nie zawsze są
krytyczne: często wystarczy rozpoznać stan jako nieprzyjemny,
przyjemny lub neu-tral. O nieprzyjemnych emocjach często objawiają się
przerywany oddech, zaczerwienienie twarzy, napięcie mięśni, łzawienie
oczu, asymetria po prawej i lewej stronie twarzy i tak dalej; Przyjemnym
emocjom często towarzyszy bardziej zrelaksowany i stabilny oddech,
westchnienia, uśmiechy, "spojrzenia zadowolenia", symetria lewej /
prawej twarzy, spłaszczenie mięśni twarzy i tak dalej.
Tego rodzaju wskazówki zazwyczaj wskazują na emocjonalną reakcję
klienta na określony temat. Na przykład jeden klient może wyglądać na
bardzo spiętego, gdy wspomina się o jego żonie, sugerując w ten sposób
obecność konfliktu w związku; Inny klient może wyglądać na pogodnego,
gdy opisana jest podróż z plecakiem, wskazując w ten sposób na źródło
przyjemności. Terapeuta może wykorzystać te informacje na różne
sposoby; Może chcieć, aby klient kontynuował (zintensyfikował) lub
przerwał (oderwał się) od emocji, w zależności od sytuacji. Dla ilustracji
można pokrótce przytoczyć trzy możliwości:
1. Technika "łowienia w ciemności". Jest to zmodyfikowana wersja

techniki o tej samej nazwie, opisanej przez Ericksona i Rosena (1954), w
której hipnoterapeuta, nieświadomy specyficznego nieświadomego
konfliktu (konfliktów) zahipnotyzowanego klienta, nakłania klienta do
"poczuje, POCZUJ TO", dopóki nie uzyska dostępu do konkretnego
konfliktu, po czym zostanie on terapeutycznie wykorzystany. Technika
przypomina grę w "20 pytań". W szczególności terapeuta stara się uzyskać
dostęp do pewnego stanu w kliencie, początkowo wspominając o serii
bardzo ogólnych tematów, stopniowo zawężając tematy zgodnie z
minimalnymi reakcjami klienta na wskazówki. Może to obejmować
dostęp do przyjemnych doświadczeń jako środka do wywołania transu, jak
w poniższym przykładzie:
3W związku z tym Ekman (1965, 1980) na podstawie swoich badań twierdzi, że obszar głowy i
twarzy
niesie ze sobą informacje o rodzaju afektu (radość, smutek itp.), podczas gdy sygnały ciała
przede wszystkim odzwierciedlają intensywność tego afektu.
Przykład Komentarz
Kiedy tak siedzisz, jakże miło jest Tutaj terapeuta zaczyna od ogólnego
wiedzieć, że trans jest przyjemnym tempa (zachowanie zewnętrzne) i
i naturalistycznym wiodącego stwierdzenia
doświadczeniem, podobnym do (świadomość wewnętrzna). Ten
wielu, które miałeś wcześniej... W ogólny komentarz jest następnie
ten sposób twoja podświadomość porównywany (tj. łączony) z
może czerpać z tych przyjemnych przyjemnymi doświadczeniami. To
wspomnień, aby rozwinąć trans... i nie tylko ujmuje trans w kategoriach
nie wiem, które z nich wybierze naturalistycznych, ale także stara się
twoja podświadomość wywołać doświadczenie. Po każdej
. . . Naprawdę nie jest ważne, możliwej możliwości terapeuta
które to są... Niezależnie od tego, zatrzymuje się i patrzy wyczekująco
czy pamiętasz przyjemny piknik z (przez 3-5 sekund) na klienta,
przyjaciółmi... (pauza) . . . albo zachęcając w ten sposób do dostępu.
doświadczenie tak głębokiego Należy zauważyć, że proces ten
zagubienia się w leniwych zadziała tylko wtedy, gdy uwaga
marzeniach sennych... (pauza) danej osoby zostanie w pełni
. . . A może wspomnienie pochłonięta. W tym konkretnym
szczęśliwej jazdy wiejską przykładzie klient wykazywał
drogą... (pauza) . . . albo niewielką reakcję na kilka
cudowne uczucie zakochania się pierwszych tematów, ale reagował
w innej osobie... (pauza) na romantyczną hojność rumieńcem,
. . . Zgadza się... Nie ma szklistymi oczami, uśmiechem,
znaczenia, który z nich nadal rozluźnioną muskulaturą itp. W
rozwijasz, ponieważ możesz związku z tym terapeuta
nauczyć się doceniać siebie w kontynuował, mówiąc o transie jako
transie na wiele różnych procesie, w którym naprawdę
sposobów. docenia się siebie. W ten sposób
silnie pozytywne skojarzenie klienta
z romansem zostało wykorzystane
jako podstawa do rozwinięcia transu.
Oczywiście mogło to nie być
odpowiednie dla innego klienta.
Ponownie, model świata klienta
powinien być zawsze brany pod
uwagę.
Ta sama prosta strategia może być użyta do hipnoterapeutycznie

ważnego zadania dostępu do zdysocjowanych doświadczeń u klienta:
Przykład Komentarz
I jest takie doświadczenie, Terapeuta ponownie zaczyna
którego unikasz już od bardzo bardzo ogólnie; Brzmi jednak
dawna... starając się tego nie bardzo spójnie i konkretnie.
robić
Pomyśl o... Ale to Z drugiej strony, w tym samym

doświadczenie przysporzyło ci czasie, w Oczywiście, praktycznie
wielu kłopotów (...). I nie jest każdy unika jakiegoś
ważne, czy to doświadczenie doświadczenia; W ten sposób
wiąże się z twoją relacją z klient na ogół nie będzie miał
żoną... (wymowna pauza) . . . problemu z dostępem do
lub z twoimi dziećmi . . . . . . . . konkretnego doświadczenia. W
(pauza w pełni znacząco) . . . tym przypadku klient wykazywał
lub z pracą w pracy... (pauza pewne skurcze mięśni i
znacząco) ograniczone oddychanie, gdy
. . . . Ważniejsze jest to, że wspomniano o jego pracy. Temat
twoja podświadomość ma był więc kontynuowany, a klient
zdolność dostępu, eksploracji i stawał się coraz bardziej spięty.
przekształcania tego Napięcie zostało wykorzystane do
doświadczenia. wywołania transu, w którym
Zgadza się... A więc podczas problem został następnie
wdechu i wydechu możesz nadal terapeutycznie zbadany. Jak się
odczuwać to doświadczenie. . . . okazało, desperacko chciał rzucić
pracę, która go bardzo nie
satysfakcjonowała.
Ta progresja od ogółu do szczegółu stanowi doskonałą strategię

wykorzystania wybitnych doświadczeń klienta jako podstawy do
hipnotycznych wybuchów. Terapeuta wspomina o możliwościach; Klient
niewerbalnie wskazuje na ich istotność. Często obserwowałem, jak Erickson
używał wyrafinowanych wersji tej strategii. Co ciekawe, niektórzy ludzie
uznaliby go za "psychicznego" za to, że był tak niesamowicie dokładny w
określaniu kluczowych doświadczeń w ich życiu. Bardziej prawdopodobne
jest, że Erickson ćwiczył swoje niezwykłe umiejętności, aby (1) mówić
ogólnie, ale konkretnie brzmieć i (2) uważnie obserwować minimalne
wskazówki. Później powrócimy do tej techniki "łowienia w ciemności" w
rozdziale 6.
2. Techniki dezorientacji. Procesy świadome człowieka często

zakłócają rozwój transu lub zmian hipnoterapeutycznych. W związku z
tym praktykujący Ericksona często używa technologii dezorientacji, aby
osłabić te procesy. Jak szczegółowo omówiono w rozdziale 7, wszystkie
te techniki dezorientacji mają podobną sekwencję kroków, z których
każdy jest wprowadzany dopiero po zaobserwowaniu pewnych
minimalnych wskazówek. W szczególności pierwszy krok – stymulacja
świadomych procesów – kończy się, gdy dana osoba wygląda komfortowo
i bezpiecznie. Następny krok – zagmatwanie procesów poprzez
przerywanie lub przeciążenie informacyjne – jest zakończony, gdy osoba
zaczyna wyglądać na zakłopotaną lub zdezorientowaną. Następny krok –
wzmacnianie dezorientacji – działa na rzecz zwiększenia stanu
niepewności i kończy się, gdy osoba wygląda na całkowicie oszołomioną.
Ostatnim krokiem – wykorzystującym zamieszanie – jest komunikacja,
której celem jest
wywołać nieprzyjemny stan niepewności, proponując alternatywę (np.
trans).
Krótko mówiąc, strategia ta obejmuje sekwencję komunikatów
mających na celu wzmocnienie przyjemnego (pierwszy i ostatni krok) lub
nieprzyjemnego (dwa środkowe kroki) stanu emocjonalnego. W ten
sposób na każdym kroku terapeuta generuje komunikację opartą na
uważnej obserwacji minimalnych wskazówek. Kiedy określony kontekst
lub proces komunikacyjny wywołuje pożądaną reakcję emocjonalną, jest
kontynuowany; Jeśli nie, próbuje się różnych komunikacji.
3. Procedury hipnoterapeutyczne. Aby skutecznie przeprowadzić
procedury hipno-apeutyczne, terapeuta uważnie obserwuje i dostosowuje
się do emocji osoby odczuwającej – wskazując na minimalne sygnały.
Wiele z tych procedur ma ogólną dwuetapową strategię. W pierwszym
kroku – dostępie do stanu problemu – komunikacja hipnotyczna
selektywnie przyspiesza i prowadzi (wzmacnia) minimalne sygnały
wskazujące na nieprzyjemny stan emocjonalny, jak opisano powyżej. Ten
krok nie zostanie ukończony, dopóki klient nie będzie pochłonięty
niedopuszczalnymi doświadczeniami związanymi ze stanem problemu.
Drugi krok – kierowanie nieświadomością klienta w celu przekształcenia
doświadczeń – przechodzi do komunikacji, która zachęca i wzmacnia
przyjemne stany emocjonalne. Bardzo ważne, ten krok kończy się tylko
wtedy, gdy minimalne sygnały klienta wskazują, że nastąpiła integracja
(np. głębokie westchnienie, symetria lewa/prawa twarzy, rozluźnienie
mięśni).
To ważne zadanie rozpoznawania i interpretowania sygnałów
emocjonalnych nie zawsze jest łatwe, nawet w uproszczonym przypadku
dychotomizacji reakcji na kategorie przyjemne i nieprzyjemne. Sygnały
są czasami subtelne, a przez to trudne do zaobserwowania nawet dla
wyszkolonego obserwatora. Na przykład jedną z niewielu wskazówek
wskazujących na głęboki stres u jednego z klientów było zwiększone tętno
w tętnicy szyjnej. Innym razem wskazówki będą idiosynkratyczne. Na
przykład, jeden bardzo nieśmiały klient na ogół pozostawał bardzo
nieruchomy podczas pracy w transie; Ale kiedy musiała się na chwilę
wycofać, jej lewa ręka nieświadomie sygnalizowała drżeniem ideomo-
toricznym. Jeszcze innym razem wskazówki będą niejednoznaczne. Na
przykład szybki i płytki oddech u jednego z klientów sygnalizował
poczucie utraty kontroli, co wymagało zapewnień terapeutycznych; W
przypadku drugiego kli-enta ten sam sygnał zazwyczaj wskazywał na
początek procesu integracji, który wymagał niewielkiego przewodnictwa
hipnoterapeutycznego.
Praktykujący Ericksona uczy się zatem specyficznych wzorców
każdego konkretnego klienta. Po rozwinięciu umiejętności uważnej
obserwacji i elastycznej adaptacji, identyfikacja kluczowych wzorców
może być skutecznie realizowana na różne sposoby. Na przykład jeden
prosty sposób testowania hipotez na temat możliwego znaczenia
niektórych minimalnych wskazówek
jest kontynuowanie komunikacji hipnotycznej mającej na celu nadanie

tempa i dalszy rozwój tego, co uważa się za wewnętrzne doświadczenie
klienta. W ten sposób oczarowana osoba, która wydaje się przyjemnie
reagować na wzmiankę, powiedzmy, o radościach życia rodzinnego, może
otrzymać dalsze rozwinięcie tego tematu. Jeśli pozostaje w kontakcie i
faktycznie wydaje się być szczęśliwszy, intuicje dotyczące stanu
emocjonalnego będą ogólnie wspierane; Jeśli zareaguje obojętnie lub
negatywnie, należy mocno podejrzewać nieścisłość intuicji, a tym samym
przywrócić ogólne tempo procesu danej osoby. (Należy jednak pamiętać,
że w przypadku osób będących w transie często występuje opóźnienie
czasowe między sugestią a odpowiedzią; dlatego hipnotyzer powinien
odczekać chwilę, zanim stwierdzi brak odpowiedzi). W każdym razie,
wnioski mogą być dalej weryfikowane przez zapytania posttransowe.
Czasami jednak terapeuta może czuć, że sprawy nie mogą czekać tak
długo. Na przykład, wielu praktykujących odczuwa niepokój, gdy nie
znają treści jakiegoś intensywnego doświadczenia emocjonalnego,
spontanicznie rozwiniętego przez klienta. Chociaż takie informacje często
nie są potrzebne, a nawet mogą rozpraszać terapeutę, czasami mogą być
pomocne. W takich przypadkach klient może zostać poproszony o krótkie
opisanie (nie ocenę lub wyjaśnienie) doświadczenia. Jeśli osoba jest nadal
w transie i jest w bliskim kontakcie z terapeutą, można szybko
wprowadzić procedurę hipnoterapeutyczną w celu wykorzystania
doświadczenia emocjonalnego. Poza tym klient może zostać
przeorientowany z transu i omówionego doświadczenia transu, po czym
mogą zostać wprowadzone inne procedury hipnoterapeutyczne.
Wykorzystanie systemów reprezentacji
Ludzie na ogół nie zwracają świadomej uwagi na całe swoje

doświadczenie w danym momencie. Zamiast tego wybierają pewne
aspekty do świadomej "reprezentacji". Na przykład, prawdopodobnie
orientujesz się na swój układ wzrokowy, aby odczytać te słowa. Ale jak
już o tym wspominam, możesz zacząć dostrajać się do różnych dźwięków
w środowisku zewnętrznym. A może teraz zaczniesz zauważać
narastające uczucie relaksu lub zaczniesz wędrować szlakiem
wewnętrznego dialogu. Pochłonięty którymkolwiek z tych doświadczeń,
będziesz miał tendencję do orientowania się na jedną modalność
(wzrokową, słuchową, kinestetyczną) bardziej niż na inne.
Grinder i Bandler (1975) określili te świadome sposoby przetwarzania
jako systemy reprezentacji. Twierdzili oni, że większość osób ma
najbardziej rozwinięty lub najbardziej preferowany system reprezentacji.
Oznacza to, że niektórzy ludzie myślą przede wszystkim obrazami
wizualnymi;
inne polegają głównie na obrazach słuchowych (np. dialog wewnętrzny);
jeszcze inne preferują obrazy kinestetyczne (tj. uczucia).4 W obecnym
ujęciu ludzie są w stanie użyć dowolnego systemu reprezentacji w danej
sytuacji (zob. np. Richardson, 1969). Co więcej, wszystkie systemy
funkcjonują razem jako zintegrowana całość w generatywnych stanach
empirycznej jedności (np. transie). Jednak świadome strategie mają
tendencję do różnicowania (dysocjacji) systemów reprezentacji, tak że
jeden z nich staje się ogniskowy (fig-ure), podczas gdy inne cofają się do
peryferyjnej (podstawowej lub nieświadomej) świadomości. To
zróżnicowanie nie stanowi problemu, jeśli ktoś pozostaje względnie
elastyczny, pozwalając na zmianę dominacji modalności w zależności od
sytuacji. Proces ten został odnotowany przez Alberta Einsteina w liście,
który napisał do Jacques'a Hadamarda (opisany w Ghiselin (1955):
Wydaje się, że słowa i język, tak jak są pisane lub mówione, nie
odgrywają żadnej roli w moim mechanizmie myślowym. Byty
fizyczne, które zdają się służyć jako elementy w myśleniu, są
pewnymi znakami i mniej lub bardziej wyraźnymi obrazami, które
można "dobrowolnie" powielać i łączyć. Powyższe elementy są w
moim przypadku wizualne, a niektóre muskularne.
Konwencjonalnych słów i innych znaków trzeba szukać mozolnie
dopiero na drugim etapie, kiedy zindywidualizowana gra
asocjacyjna jest już dostatecznie ugruntowana i może być
wytwarzana do woli. (str. 43)
Jest to chroniczne (tj. niezmienne) faworyzowanie modalności, która tłumi

reakcje kreatywne, ponieważ udane życie wymaga zrównoważonego
wykorzystania wszystkich systemów. W związku z tym nie tylko akademik,
który w dużym stopniu polega na reprezentacjach słuchowych, ignorując inne
systemy, będzie miał trudności w sytuacjach interpersonalnych (np. w
wymianach afektywnych), ale także prawdopodobnie ucierpi na tym jego
praca zawodowa. Nawykowe faworyzowanie jednego systemu
reprezentacyjnego jest szczególnie prawdziwe w przypadku klientów
psychoterapii; w rzeczywistości myślę, że czasami jest to jedna z głównych
granic odpowiedzialnych za ich problemy.
Być może najważniejsze jest to, że taka nieelastyczność sprawia, że
niezwykle trudno jest skutecznie komunikować się z inną osobą przy
użyciu innego systemu reprezentacji. Tak więc terapeuta, który chce
nawiązać kontakt ze świadomym umysłem, powinien korzystać z
aktualnie dominującego systemu reprezentacji danej osoby. Wymaga to
rozwoju wszystkich systemów reprezentacji, a także zdolności do
identyfikacji i dostosowania się do pierwotnego systemu innej osoby.
Z pewnością nie jest to nowa hipoteza, zaproponowana przez różnych psychologów
w ciągu
ostatniego stulecia. Aby zapoznać się z przeglądem historycznym, zobacz Richardson
(1969) .
1. Predykaty. Grinder i Bandler (1975) zaproponowali, że pierwotny

system reprezentacji ujawnia się poprzez rodzaj predykatów
(czasowników, przysłówków, przymiotników), których dana osoba używa
w przeważającej mierze. W szczególności wizualizator będzie używał
głównie predykatów "wizualnych" (np. "widzieć", "ostrość", "błysk");
Słuch będzie bardziej polegał na predykatach "słuchowych" (np.
"porozmawiaj o tym", "brzmi dobrze", "brzmi prawdziwie"); a kinestetyk
będzie mówił z większą liczbą predykatów "uczuciowych" (np.
"chwytać", "ciężki", "rozjaśniać"). Grinder i Bandler zasugerowali
ponadto, że świadome procesy danej osoby mogą być skutecznie
stymulowane przez zastosowanie tego samego typu predykatów. Poniższy
przykład pokrótce ilustruje, jak można to zrobić z osobą o wysokim
poziomie wzroku:
Terapeuta: A jakie są twoje zainteresowania?
Klient: No cóż, widzisz, myślę, że powinienem wyjaśnić kilka rzeczy. Ale
to trudne. Wszystko jest dla mnie trochę rozmyte. Po prostu nie mogę
skupić się na tym, co wygląda dla mnie jak prawdziwy martwy punkt
w moim doświadczeniu.
Terapeuta: W porządku, pozwól mi zobaczyć, czy mam jasność co do
tego, co się dzieje. Obraz, który od ciebie otrzymuję, jest taki, że
chciałbyś rzucić trochę światła na jakiś ciemny obszar swojego
doświadczenia, aby wszystko się rozjaśniło i trochę wyjaśniło.
Klient: Tak, zgadza się. Wydaje się, że naprawdę rozumiesz, co mówię.
To z pewnością różni się od ostatniego terapeuty, którego widziałem.
Po prostu nie mogłam się z nim dogadać . Wydawał się ślepy na to, co
się ze mną dzieje. Mówił tylko o tym, że muszę wyrazić swoje uczucia
na różne tematy. Naprawdę nie mogłem odnieść się do tego, co mówił.
Terapeuta: Myślę, że rozumiem, co mówisz. Cóż, teraz, gdy to wszystko
zostało wyjaśnione, skupmy się na kilku rzeczach, które moim zdaniem
będą tutaj ważne. Myślę, że pierwszą rzeczą do zrobienia jest
opracowanie ogólnego układu odniesienia do przyjrzenia się niektórym
mętnym kwestiom w swoim życiu.
Podobne techniki stymulacji można zastosować do innych systemów

reprezentacji. Jednak nie zawsze będzie tak prosto i sucho. Czasami, na
przykład, predykaty będą niejednoznaczne (np. jasne może być słyszalne
lub wizualne) lub ogólne (np. świadomy, doświadczający, wiedzieć). W
takich przypadkach terapeuta może szukać wyjaśnienia, na przykład
pytając: "Jak konkretnie jesteś tego świadomy? Czy czujesz to, widzisz to,
mówisz o tym w środku?" Innym razem wypowiedzi danej osoby będą
zawierały mieszaninę różnych typów predykatów. Na przykład:
Za każdym razem, gdy zaczynam sondować ten problem, próbuję
uporać się z rzeczywistością, która zagląda mi w oczy, ale wtedy
sprawy zaczynają wyglądać naprawdę niewyraźnie i czuję się
naprawdę przygnębiony.
Terapeuta może nadać tempo wzorowi:
Więc kiedy rozmawiasz ze sobą o nawiązaniu kontaktu z tym, jak

rzeczy wyglądają, czujesz się przytłoczony brakiem jasności.
Lub, jeśli jest to zbyt trudne, terapeuta może mówić ogólnie
Stajesz się więc świadomy, że sprawy stają się dla ciebie bardzo
trudne, gdy próbujesz zbadać problem.
Poza tymi prostymi przykładami, predykaty systemu reprezentacyjnego

mogą być wykorzystywane na wiele innych sposobów.5 Na przykład
Grinder i Bandler (1975) opisują, w jaki sposób techniki stymulacji i
przywództwa mogą być wykorzystywane do rozwijania różnych
systemów reprezentacji jednostki. W szczególności osoby są najpierw
poinstruowane, aby wyobrazić sobie scenę (np. siedzenie na plaży) tylko
w swoim podstawowym systemie reprezentacji. Są one następnie
stopniowo doprowadzane do włączenia innych systemów reprezentacji,
zaczynając od następnego najbardziej rozwiniętego, a kończąc na
najbardziej wadliwym systemie.
Na przykład, powiedzmy, że dana osoba jest bardzo słuchowa, może
dość dobrze rozwijać obrazy kinestetyczne, ale jest uboga w wizualizację.
Może zostać poproszony, aby najpierw usłyszał odgłosy przebywania na
plaży (np. ryk uderzających fal, krzyki mew, śmiech dzieci). Gdy to się
uda, można dodać obrazy kinestetyczne (np. gorące słońce na plecach i
twarzy, dotyk piasku między palcami, chłodny wiatr wiejący na twarz).
Jeśli dana osoba ma trudności z aktualizacją tych wiodących sugestii,
obrazy słuchowe są ponownie wprowadzane (tj. powrót do stymulacji);
Udane aktualizacje można wykorzystać, prowadząc do, powiedzmy,
obrazów węchowych (np. zapachów słonej wody, świeżego morskiego
powietrza). Po kilku minutach osoba jest ponownie pytana, czy jest w
stanie rozwinąć takie obrazy. Jeśli nie, jest on na jakiś czas z powrotem do
innych systemów reprezentacji; Jeśli tak, można teraz wprowadzić obrazy
wizualne (np. "Kiedy słyszysz dźwięki i czujesz te przyjemne uczucia,
wyobraź sobie, jak wyglądają te fale... Być może obraz będzie świadomie
niedostrzegalny w
5Zastosowania te zostały wyraźnie omówione przez różnych innych członków

grupy
Bandler/Grinder. Na przykład Grinder i Bandler (1975) przedstawiają różne ćwiczenia, aby
wyostrzyć umiejętności wykrywania predykatów; Bandler i Grinder (1979) omawiają jego
ogólne zastosowania terapeutyczne; Bandler, Grinder i Satir (1976) stosują ją do terapii
par; Gordon (1978) stosuje ją do metafor terapeutycznych; Dilts, Grinder, Bandler,
Delozier i Cameron-Bandler (1979) włączają go do swojego systemu programowania
neurolingwistycznego.
pierwszy... Ale z każdym oddechem, z każdym dźwiękiem, który słyszysz,

może stać się nieco wyraźniejszy, nieco bardziej widoczny... ").
Kontynuując tempo i prowadzenie odpowiedzi klienta w ten sposób "dwa
kroki do przodu, jeden krok do tyłu", terapeuta może pomóc w
stopniowym rozwijaniu buntowniczego systemu reprezentacji.
Predykaty systemu reprezentacyjnego mogą być również używane
podczas indukcji hipnotycznych. Rozdział 6 opisuje, na przykład, w jaki
sposób klientowi kinestetycznemu można zaoferować indukcję
"progresywnej relaksacji" lub klientowi wzrokowemu poddać procesy
"kierowanego obrazowania". Rozdział 7 omawia, w jaki sposób techniki
dezorientacji często wiążą się z przerwaniem lub przeciążeniem
podstawowego systemu reprezentacji klienta, a tym samym osłabieniem
hamujących trans procesów świadomości.
2. Dystans fizyczny/oddech/ton głosu. Współzależność tych trzech
minimalnych wskazówek zasługuje na rozważenie ich łącznie.
Preferowana odległość fizyczna odnosi się do punktu, w którym jedna
osoba czuje się najwygodniej rozmawiając z drugą osobą. Siedzenie w tej
preferowanej odległości może pobudzać niepokój w danej osobie;
siedzenie zbyt daleko poza nią może osłabić doświadczenie "bliskiego
kontaktu", który wzmacnia reakcje hipnotyczne. Preferowana odległość
fizyczna będzie się różnić w zależności od osoby; Terapeuta może
zidentyfikować go dla danego klienta, dyskretnie i swobodnie poruszając
się na oddziale podczas rozmowy na jakiś niewinny temat. W pewnym
momencie klient będzie się lekko spinał (np. w postawie ciała i
oddychaniu), wskazując w ten sposób, że preferowany dystans fizyczny
został naruszony. Terapeuta może wtedy ustalić optymalną odległość,
cofając się nieco. Jak zobaczymy w rozdziale 7, czasami właściwe jest
pozostawanie nieco wewnątrz granicy, tworząc w ten sposób stan
pobudzenia w podmiocie, który może być terapeutycznie wykorzystany.
Znaczna część wariancji tego wzorca, jak również dwóch pozostałych
wymienionych powyżej, może być wyjaśniona w kategoriach systemów
reprezentacji.7 Na przykład, osoby przede wszystkim kinestetyczne będą
najbardziej wrażliwe na swoje odczucia cielesne, ponieważ to właśnie w
nich znajdują się ważne informacje. W związku z tym na ogół oddychają
z głębi żołądka i w konsekwencji często wydają się zrelaksowani, z
równomiernym napięciem mięśniowym. Oddychanie brzuchem zapewni
rytmiczną jakość tempa mowy. Wreszcie, kinestetycy na ogół będą chcieli
czuć się "w kontakcie" z ludźmi, a zatem zwykle będą mieli preferowaną
odległość fizyczną 2-3 stóp.
To pojęcie preferowanej odległości fizycznej jest centralnym tematem w dziedzinie

proksemiki,
nauki o percepcji i wykorzystaniu przestrzeni. Aby zapoznać się z przeglądem tej
dziedziny, zobacz Hall (1968) .
Inną ważną zmienną jest kultura; różne kultury mają różne preferowane odległości fizyczne
do
wymiany konwersacyjnej (np. patrz Hall, 1966).
Dla wizualizatora informacje somatyczne są jednak mniej ważne; W
rzeczywistości często przeszkadza. Na przykład procesy wizualizacji będą
często przerywane ruchami fizycznymi lub dotykiem. Tak więc, aby
zmniejszyć taką potencjalną interferencję, nawykowy wizualizator często
pozostaje nieruchomy i oddycha płytko z klatki piersiowej. W związku z
tym ton głosu będzie brzmiał bardziej "wyraźnie" i niestabilnie, czasami
stając się przenikliwy. Ponieważ wzrokowcy chcą "dobrze przyjrzeć się
rzeczom", często wolą komunikować się z odległości 3-4 stóp.
Osoba słuchowa ma również tendencję do zaniedbywania informacji
somatycznych. Podczas "myślenia" (tj. pochłonięcia wewnętrznym
dialogiem) słuch nie będzie się zbytnio poruszał. Będąc skoncentrowanym
na "głowie", oddychanie jest często płytkie i nieregularne, i to z wysokości
klatki piersiowej. To sprawi, że głos będzie brzmiał nosowo i monotonnie.
Często zaabsorbowany językiem i konceptualizacjami, słuchowiec często
nie będzie zbytnio zainteresowany bliskim kontaktem interpersonalnym,
dlatego preferuje odległość siedzenia 3-5 stóp.
3. Uzyskiwanie dostępu do wskazówek. Ten ostatni wzór jest nieco
bardziej złożony niż pozostałe. Wskazówki dostępu to wzorce ruchu gałek
ocznych, które ludzie wykazują, gdy "przestają myśleć". Na przykład
każdy z nas obserwował, jak ludzie odpowiadali na pytanie, przenosząc
wzrok, powiedzmy, w górę i w lewo, a następnie mamrocząc coś w stylu:
"Hmm... Zobaczmy. Day (1964, 1967) był pierwszym z badaczy, którzy
zaproponowali, że kierunek spojrzenia wskazuje na to, jaki system
reprezentacji jest używany. Grinder, Delozier i Bandler (1977) omówili
później terapeutyczne zastosowania tych wzorców zachowań. W
szczególności zasugerowali, że terapeuta może, zadając serię konkretnych
pytań, zidentyfikować, na jaki system resentymentalny dana osoba się
orientuje, obserwując wskazówki dostępu. Niektóre przykładowe pytania
przedstawiono w tabeli 4.3; Zauważ, że każde pytanie zakłada użycie
określonego systemu reprezentacji (np. kolor implikuje wizualizację).
Przed zadaniem każdego pytania terapeuta powinien upewnić się, że
klient jest w stanie "oczyszczenia" – to znaczy zrelaksowany, patrzący
prosto przed siebie i niezaangażowany w żaden konkretny tryb lub ciąg
myśli. Klient może zostać poinformowany, że nie musi patrzeć na
terapeutę (ponieważ będzie to przeszkadzać w spontanicznym dostępie),
że może po prostu zwracać uwagę na wewnętrzne reakcje, pozwalając na
to, co się dzieje. Następnie zadaje się pytanie, a ruchy gałek ocznych danej
osoby są należycie obserwowane. Po 5–10 sekundach procedurę powtarza
się z innym pytaniem.
Prawa kolumna tabeli 4.3 zawiera listę typowych wzorców dostępu
zgłoszonych przez Grindera, Deloziera i Bandlera (1977). Opisy te są z
punktu widzenia osoby; Na przykład "w górę i w lewo" oznacza po lewej
stronie klienta,
Tabela 4.3
Przykładowe pytania identyfikujące korelacje dostępu do wskazówek z systemem reprezentacji
Wskazówka wspólnego
dostępu
Modalność dostępu Rodzaj pytań dostępowych (Kierunek oka)
W górę i w lewo, czyli
Wizualny ejdetyczny (i) Jakiego koloru są oczy twojej mamy? oczy defo-
Co miałam na sobie, kiedy widziałeś mnie po
raz ostatni? Na wprost i na wprost
Czy możesz sobie wyobrazić swoją matkę z
Konstrukcja wizualna (Vc) fioletowymi włosami? W górę i w prawo
Czy widzisz początek dwóch geometrycznych
wzorów?
Poruszać się razem?
Tonal słuchowy (at) Czy pamiętasz, jak słyszałeś kilka taktów Środkowy lewy
Melodia ulubionej piosenki?
Czy pamiętasz, jak słyszałeś piosenkę z
alfabetem?
Słuchowy cyfrowy (AD) Skąd wiesz, kiedy masz wewnętrzne Środkowy prawy
dialog?
Wejdź do środka i porozmawiaj ze sobą
o czymś znaczącym.
Czy pamiętasz czas, kiedy naprawdę czułeś
Kinestetyka (K) się smutny? W dół i w prawo
Czy pamiętasz uczucie zimnego prysznica?
Rano?
Terapeuta ma rację. Jak słusznie ostrzegają, wzorce te są uogólnieniami,
które nie będą dostępne dla każdego klienta. Jednak dana osoba zwykle z
czasem przejawia podobne wzorce dostępu. Tak więc terapeuta, który
stwierdzi, że klient, powiedzmy, uzyskuje dostęp do uczuć, patrząc w dół
i w prawo, może być dość dobrze pewien, że oznacza to to samo, gdy
zostanie pokazane w późniejszym terminie.
Ponieważ wskazówki dostępu są tak często wyświetlane przez klienta z
otwartymi oczami, stanowią one cenne źródło informacji dla terapeuty.
Dają one wskazówkę nie tylko do najbardziej preferowanego przez daną
osobę systemu, ale także do obecnie dominującego systemu. Na przykład
jedna z klientek wykazywała głównie wzorce dostępu "w górę i w lewo",
które, jak zauważyłem, wskazywały, że wizualizuje (swój podstawowy
system). Ilekroć jednak miała wątpliwości lub zastrzeżenia co do tego, co
komunikowałem, jej wzrok przesuwał się w dół i w prawo; Dowiedziałem
się, że oznacza to, że angażuje się w wewnętrzny dialog. Tak więc
pojawienie się tych ostatnich wskazówek sygnalizowało potrzebę
większego tempa. W zależności od sytuacji rozwiązywano to na różne
sposoby. Czasem właściwiej było zapytać ją wprost o wszelkie
zastrzeżenia; Innym razem, na przykład opowiadając metaforę
terapeutyczną, nadawałbym tempo bardziej pośrednio, (1) używając
więcej predykatów słuchowych i (2) metaforycznie odnosząc się do jej
ogólnych zastrzeżeń w samej historii.
Korzystanie z wskazówek dostępu nie zawsze jest tak proste.
Szczególnie istotne jest to, że początkowe wskazówki dostępu,
świadczące o tym, co Grinder, Delozier i Bandler (1977) nazwali
systemem wiodącym, nie zawsze wskazują na dominujący system
reprezentacji. System wyprowadzeń służy do odzyskiwania pamięci. Na
ogół ma bardzo krótki charakter (1-2 sekundy), często działa poza
świadomością i często obejmuje inną modalność niż podstawowy system
reprezentacji. Na przykład, mogę odpowiedzieć na pytanie o to, jak
dogaduję się z moją żoną, spoglądając krótko w górę i w lewo, aby
wizualnie uzyskać dostęp do jakiegoś doświadczenia, które z nią dzielę, a
następnie przesuwając się w dół i w prawo, opisując szczegółowo moje
uczucia do niej. Tak więc mój system wiodący byłby wizualny, ale mój
pierwotny system reprezentacji byłby kinestetyczny. Jeśli ktoś chciałby
nadać tempo moim świadomym procesom, powinien zignorować
początkowe (wizualne) wskazówki, zwracając uwagę zamiast tego na
bardziej rozbudowane drugorzędne (kinestetyczne) wskazówki.
Jednak system leadów jest czasami dość istotny dla terapeuty
zainteresowanego tym, w jaki sposób klient wielokrotnie uzyskuje dostęp
do tego samego (problematycznego) stanu. Na przykład jeden z klientów,
profesjonalista z doskonałymi opiniami, przez kilka lat nie mógł znaleźć
pracy, ponieważ "rozpadał się na kawałki" podczas każdej rozmowy
kwalifikacyjnej. W sytuacji odgrywania ról
Aby zbadać ten proces, poprosiłem go, aby wszedł do pokoju, jakby
przychodził na rozmowę kwalifikacyjną. Kiedy to zrobił, zaszła w nim
niezwykła zmiana: spojrzał w górę i w lewo, jego ciało wyraźnie opadło,
jego oddech stał się nieregularny, a mięśnie twarzy zaczęły nerwowo
drgać. Zapytany, co się dzieje, mógł jedynie opisać "uczucie straszliwej
porażki". Poprosiłem go więc, aby powtórzył ten proces, w międzyczasie
od niechcenia ustawiając się przy drzwiach. Kiedy tym razem wszedł do
pokoju, jego oczy ponownie przesunęły się w górę i w lewo, szybko
wszedłem, delikatnie chwyciłem go za ramię, a następnie poleciłem mu:
"Zatrzymaj się, zamknij oczy i przyjrzyj się temu bardzo uważnie!"
Jak zobaczymy w rozdziale 7, to gwałtowne przerwanie wzorca zwykle
tworzy stan wysokiej reakcji hipnotycznej, który może być natychmiast
aktywowany, tak jak w tej sytuacji. Gdy zastosował się do instrukcji,
klient okazał zdziwienie, a następnie zgłosił, że uświadomił sobie
zapomnianą scenę z gorzką kłótnią z jego ostatnim szefem. Szczególne
znaczenie miał jego szef, który wściekle na niego krzyczał, twierdząc, że
"nigdy nie dostaniesz innej pracy, dopóki ja żyję!". W stanie skrajnego
stresu i niepewności klient bezkrytycznie przyjął tę wiadomość jako
potężną sugestię posthipopową, po czym o niej zapomniał. Jednak
doświadczenie to było nieświadomie reaktywowane za każdym razem,
gdy szedł na rozmowę kwalifikacyjną, chociaż był świadomy tylko
komponentu kinestetycznego. Dzięki hipnoterapeutycznym strategiom
regresji wieku był w stanie opracować alternatywne strategie reakcji.
Jak już wcześniej zauważyliśmy, ten proces bezkrytycznego
akceptowania ocen lub nakazów jako naturalistycznych "sugestii
posthipnotycznych" nie jest nietypowy. Jest to szczególnie
prawdopodobne, gdy (1) osoba znajduje się w stanie ekstremalnego stresu
(patrz rozdział 8) i (2) "sugestia" jest dokonywana przez osobę, której
przypisuje się wagę lub autorytet (np. szef, terapeuta, rodzic).
Ten powszechny nieświadomy proces uzyskiwania dostępu do
ograniczających doświadczeń może być również wykorzystany z inną
strategią: zamiast wprowadzać system wiodący do świadomości, terapeuta
może go przerwać, uniemożliwiając w ten sposób dostęp do
doświadczenia. Na przykład pewna uczennica chciała poprawić swoje
umiejętności wystąpień publicznych. Śledztwo ujawniło, że gdy zaczynała
mówić, nieświadomie wchodziła "w dół i w lewo", co aktywowało głos jej
matki, powtarzający się "nigdy ci się nie uda". Umówiłem się z nią na
rozmowę w małej grupie szkoleniowej. Ale kiedy wstała, by wygłosić
prezentację, postawiłem obok niej kilka osób. Jednym z nich było
dotykanie jej brzucha za każdym razem, gdy jej oddech stawał się
ograniczony; Innym było szeptanie "wyjrzyj na zewnątrz" za każdym
razem, gdy pokazywała swoje chroniczne sygnały dostępu. Chociaż to
przerwanie jej
System prowadzenia był dla niej początkowo frustrujący, wkrótce

nauczyła się mówić bez dostępu. Inne techniki terapeutycznego
wykorzystania tej ogólnej strategii przerywania sygnałów przedstawiono
w rozdziale 7.
WSPÓŁPRACA Z OGÓLNYMI WZORCAMI

IDIOSYNKRATYCZNYMI
Do tej pory widzieliśmy, w jaki sposób zasady stymulacji i

przewodzenia mogą być stosowane do świadomości zorientowanych
zewnętrznie i do trwających procesów wewnętrznych. W tej części
omówiono, w jaki sposób zasady mogą być również stosowane w
odniesieniu do trwalszych strategii, przekonań, nawyków i tak dalej
klienta. Te ogólne wzorce często nie są bezpośrednio widoczne na
podstawie pojedynczego zachowania, ale muszą być wyabstrahowane z
wielu obserwacji. Rozważymy krótkie przykłady pięciu takich wzorców:
(1) symptomy jako fenomen transu, (2) idiosynkratyczny styl ekspresji,
(3) powtarzające się meta-fory pojęciowe, (4) umiejętności i atuty oraz (5)
wzorzec problemowy.
Zjawiska symptomów jako zjawiska transowe
W rozdziale 2 zwrócono uwagę na to, w jaki sposób transy mogą być

samowartościujące lub dewaluujące oraz jak zjawiska symptomów są
fenomenologicznie równoważne zjawiskom transu hipnotycznego. W tym
ujęciu oba rodzaje transów charakteryzują się ideodynamizmem i logiką
paradoksalną (zarówno/i); Główne różnice dotyczą kontekstu (np. wartości
intencji), rytmu biologicznego (transy objawowe mają zatrzymane rytmy) i
zmienności (treść autoekspresji na ogół zmienia się w transie generatywnym,
ale pozostaje niezmienna w transach symp-tomatycznych). Tak więc główna
strategia współpracy polega na stworzeniu kontekstu samooceny
(interpersonalnego), w którym klienci mogą zsynchronizować swoje
niewerbalne rytmy, a następnie odkryć, jak hipnotycznie wyrazić procesy
objawowe na wiele sposobów samooceny. Oznacza to, że objawy są
definiowane jako ogólne zdolności hipnotyczne, a następnie wyrażane w
transie na wiele nowych sposobów.
Ten proces strategii wykorzystania można opisać w czterech krokach:
1. Zidentyfikuj autonomiczne ekspresje w kompleksie objawów.

2. Przeformułuj wyrażenia jako umiejętności ogólne.
3. Hipnotycznie wyrażaj zdolności na wiele sposobów.
4. Zintegruj wyrażenia z powrotem w kompleks objawów.
Przykład tej strategii przedstawiono na rysunku 4.2. Pierwsza kolumna
wskazuje ogólną nazwę ("napadowe objadanie się"), której klientka użyła
do opisania swojego kompleksu objawów. Druga kolumna pokazuje kilka
autonomicznych
Ogólne Autonomiczny Językowanie Zjawiska hipnotyczne/
Nazwa Składniki komponenty jako Techniki
Kompleks objawów kompleksu Umiejętności ogólne wzmacnianie i
("Twoja nieświadomość Rekontekstualizacja
potrafi wyrażać zdolność zdolność
X w tak wielu "bardzo-
", gdzie
X wynosi:
hipnotyczne bąbelki
(dla granic)
"Niewiarygodne
Wejdź do kurczenie się
uczucie środka
Technika "ciała"
Wycofane
Wycofanie do
Środek znikąd
"Objadanie się
jedzenie" Ręce pozwalając dłoniom na lewitacja dłoni
automatycznie wyrażać nieprzytomność hipnotyczny "odłączony
Łopatą potrzeby "ręka" technika
sygnalizacja
żywność ideomotoryczna
oczy skupione Opracuj w pełni widzenie tunelowe

w telewizji absorpcja w
fiksacja oczu
ekran zdysocjowany
(tj. przewidywane) pozytywne halucynacje
Obrazów "Ekran marzeń"
uczucie doświadczenie
pustka głęboki hipnotyczny stan pustki
Zmiany w Technika "ciała
ciało fantomowego"
Odczucia
Rysunek 4.2. Przykład identyfikacji, relanguacji i hipnotycznego

Rekontekstualizacja elementów kompleksu symptomów
Składniki (czyli poszczególne elementy) kompleksu objawów

zidentyfikowane przez klienta jako powtarzające się obecne. Tak więc
doświadczenie objadania się u tej osoby obejmowało uczucie wycofania, ręce
automatycznie wpychające jedzenie do ust, oczy skupione na ekranie
telewizora i uczucie pustki. (Jest to jedynie reprezentatywna próbka jej
złożonych elementów; bardziej rozbudowany zestaw może i zwykle powinien
być opracowany dla każdego klienta). Trzecia kolumna pokazuje, w jaki
sposób te różne elementy mogą być sformułowane w kategoriach ogólnych
zdolności, które każdy człowiek musi mieć do dyspozycji. Czwarta kolumna
sugeruje zjawiska hipnotyczne, które ucieleśniają te ogólne zdolności, tak że
ich rozwój może być wykorzystany do symbolicznego dostępu, różnicowania
i rekontekstualizacji wyrażeń związanych w ramach kompleksu symptomów.
W ten sposób klient jest szczególnie zachęcany do "robienia więcej"
złożonych wyrażeń objawów, ale w różnych kontekstach (a zatem z różnymi
wartościami).
Ta strategia współpracy jest przykładem ericksonowskiego założenia
hipnozy jako procesu przekazywania znaczących idei. Kompleks
symptomów jest postrzegany jako skondensowana struktura zawierająca
wiele empirycznych idei. Ta zamrożona konstelacja jest dysfunkcyjna w
tym sensie, że nie pozwala na żadne zmiany w wyrażaniu idei; Oznacza
to, że ta sama struktura jest
aktualizowany raz za razem, niezależnie od zmieniających się wartości w

bieżącej sytuacji. Jednocześnie jest postrzegany jako ważna próba
integracji. W ten sposób hipnoterapeuta rozwija trans, aby odbudować
skondensowane idee i ponownie zjednoczyć osobę z rytmami
biologicznymi, a następnie wprowadza procesy hipnotyczne, aby
promować nowe sposoby wyrażania kluczowych idei. Idee są w ten
sposób zachowywane przez wzmacnianie sposobów, w jakie są wyrażane;
Nie podejmuje się żadnych prób kontrolowania lub ograniczania klienta.
Klienci są raczej zachęcani do "lepszego radzenia sobie z objawami", to
znaczy do nauczenia się wyrażania ich na wiele nowych sposobów.
Idiosynkratyczny ekspresyjny styl
Wyjątkowa tożsamość danej osoby wyraża się na wiele sposobów — w

sposobie chodzenia i mówienia, zwyczajach, ubiorze, manierach i tak
dalej. Spostrzegawczy terapeuta może wykorzystać te idiosynkrazje do
uzyskania korzyści terapeutycznych.
Na przykład Erickson (1955) opisał jedną pacjentkę, która dość
przekonująco upierała się, że popełni samobójstwo, jeśli sytuacja nie
poprawi się po trzech miesiącach terapii. Gorzko skarżyła się na swoje
liczne wady, z których najbardziej rzucała się w oczy nieestetyczna
przestrzeń między dwoma górnymi przednimi zębami. Erickson uznał jej
twierdzenia za rażąco przesadzone; Chociaż jej wygląd był rzeczywiście
rozczochrany, zauważył, że jest atrakcyjną i pełną wdzięku kobietą. Po
miesiącu nieudanej terapii Erickson odkryła, że pociąga ją koleżanka z
biura, w której pracowała. Potajemnie obserwowała go podczas jego
częstych wycieczek do fontanny z wodą pitną, ale ignorowała kilka jego
uwertur.
Mając tę wiedzę na uwadze, Erickson spędził następny miesiąc na
indywidualnym manewrowaniu pacjentką, aby (1) stopniowo opracowała
nową garderobę i fryzurę oraz (2) nauczyła się tryskać wodą przez jej
rozwarte zęby. Wykorzystując swój pesymizm, Erickson była w stanie
spędzić kilka następnych sesji, zapewniając sobie zgodę na "ostatni
romans". Konkretnie miała się ubrać i uczesać, iść do pracy, poczekać w
pobliżu fontanny z wodą pitną, napełnić usta wodą, gdy zbliżył się do niej
kolega z pracy, spryskać go wodą, chichotać i "biec jak diabli".
Postępowała zgodnie z instrukcjami, na co "ofiara" zareagowała, biegnąc
za nią i "karząc" ją pocałunkiem. Prowadziło to do kolejnych wymian:
walk o wodę, potem romantycznych kolacji, a w końcu małżeństwa. Nie
trzeba dodawać, że w tym czasie jej rozwój terapeutyczny postępował
szybko.
Takie użytkowanie nie zawsze musi wiązać się z "wadami" klienta i
często może być znacznie prostsze. Na przykład Bartlett (1977) opisała,
jak po raz pierwszy spotkała Ericksona jako studentkę na jednym z jego
seminariów szkoleniowych:
Pod koniec dnia wszyscy przeszliśmy obok wydziału, ściskając im

dłonie. Kiedy dotarłem do Miltona, powiedział z uśmiechem:
"Pozdrowienia dla kolegi Borsuka" i zdałem sobie sprawę, że on
również ukończył Szkołę Medyczną Uniwersytetu Wisconsin, a tym
samym łączyła mnie więź pokrewieństwa. Jego szczególny dar
percepcji pozwolił mu natychmiast rozpoznać tę dość nieśmiałą osobę,
a jednocześnie uspokoić ją przez resztę seminarium. (str. 7)
Można również wykorzystać styl mówienia danej osoby. Na przykład,

pracując z nastolatkami nadużywającymi narkotyków, zakładam ich
unikalny slang, a także ich "wyluzowany" styl. Oczywiście należy to robić
tylko wtedy, gdy terapeuta czuje się w tym komfortowo i kompetentnie;
W przeciwnym razie zazwyczaj dochodzi do "odwrotnego efektu".
Tempo stylu mowy może być również używane bardziej
konfrontacyjnie. Na przykład pewna kobieta, która szukała lepszych
relacji międzyludzkich, często przechodziła na jękliwy głos, który,
delikatnie mówiąc, zrażał wszystkich wokół niej. Aby dołączyć do jej
wzorców, zacząłem zmieniać się w podobny, jeszcze bardziej obraźliwy
ton, ilekroć się w niego wślizgiwała. Kiedy zdała sobie sprawę z tego, co
robię, początkowo zaczęła się bronić i złościć. Ale pozostając delikatną i
zabawną oraz wyjaśniając jej moje intencje, stała się gotowa nauczyć się
alternatywnych wyborów. W ciągu kilku miesięcy jej marudzenie
stopniowo się zmniejszało. Za każdym razem, gdy wprowadzała go
ponownie, zwykle odpowiadałem więcej tego samego. Zazwyczaj
łaskawie przyjmowała to jako wskazówkę do "ponownego
wyśrodkowania".
Ostatnim przykładem jest klient, który był w przeważającej mierze
ugodowy. Ciągle niepotrzebnie i niestosownie przepraszała. Aby
uruchomić terapeutyczną "kulę zmiany", wykorzystałem ten wzorzec,
"zwierzając się" z moich obaw, że terapia może się nie powieść z powodu
moich braków. Dalej "wyznałem", że spowodowałoby to wielkie
upokorzenie i zakłopotanie w oczach moich rówieśników, a następnie
przeprosiłem za poruszenie tej kwestii. Jak można się było spodziewać,
stała się niezwykle zmotywowana, aby terapia zakończyła się sukcesem.
Po poczynieniu pewnych początkowych postępów, zmieniłem swoją
strategię, aby wzmocnić jej przepraszający wzorzec, a następnie włączyć
inne, bardziej wartościujące do siebie sposoby wyrażania go.
Powtarzające się metafory pojęciowe
Poprzednia dyskusja na temat tego, w jaki sposób predykaty wskazują na

systemy reprezentacji, była jedną z ilustracji tego, w jaki sposób język daje
wskazówkę do wewnętrznego doświadczenia danej osoby. Bardziej złożonym
przykładem tej relacji są pojęcia metaforyczne używane w komunikacji
werbalnej. Temat ten został elegancko zbadany przez psycholingwistów
Lakoffa i Johnsona (1980), którzy zaobserwowali:
Ludzki system pojęciowy . . . ma zasadniczo charakter metaforyczny.
Oznacza to, że zawiera zarówno pojęcia metaforyczne, jak i
niemetaforyczne, a struktura metaforyczna jest niezwykle bogata i
złożona. Pojęcia metaforyczne to takie, które są rozumiane i
strukturyzowane nie tylko na własnych warunkach, ale raczej w
kategoriach innych pojęć. Wiąże się to z konceptualizacją jednego
rodzaju przedmiotu czy doświadczenia w kategoriach innego rodzaju
przedmiotu czy doświadczenia. (str. 195)
Klinicznie istotną kwestią jest to, że poszczególne pojęcia

metaforyczne używane przez osobę sugerują podstawowe struktury
rządzące jej procesami myślowymi. Rozważmy na przykład metaforyczną
koncepcję INTERAKCJA JEST BITWĄ, która dałaby następujący rodzaj
stwierdzeń (zaadaptowanych z Lakoff i Johnson, 1980):
1. Pokonam tego gościa w jego własnej grze.
2. Podchodzisz do życia z postawą defetystyczną.
3. Dobrze bronił się przed atakiem słownym.
4. Każdy ma piętę achillesową.
5. Odrzucę każde twierdzenie tego faceta... To zburzy jego plan bitwy.
6. Musimy zaatakować to z całą mocą.
Aby skutecznie komunikować się z kimś, kto wielokrotnie używa takich
metafor, terapeuta może użyć zwrotów takich jak: "Jesteśmy
zainteresowani mobilizacją twoich wewnętrznych zasobów", "Hipnoza to
proces uczenia się sprawowania pełnej kontroli nad sobą", "Zajmijmy się
tym problemem", "Walczysz tutaj o swoją godność i szacunek do samego
siebie", "Nadszedł czas, abyś pogodził się ze sobą, " lub "Wygraj w grze
życia".
Innym powszechnym pojęciem metaforycznym jest CZAS JEST
CENNYM TOWAREM:
1. Ta decyzja kosztowała mnie rok życia.
2. Nie mogę dać ci mojego cennego czasu.
3. Spędziłem godziny myśląc o tym.
4. Muszę lepiej zaplanować swój czas.
5. Zmarnowałem i zmarnowałem czas.
6. Spędziliśmy razem owocny czas.
Odpowiednie tempo wypowiedzi klienta silnie wyrażające tę koncepcję

może zawierać stwierdzenia typu: "Spójrzmy na wysokie koszty
utrzymania problemu", "Jeśli poświęcisz trochę czasu na ćwiczenie tego,
naprawdę zaprocentuje to cennymi dywidendami" lub "Zainwestowałeś w
to tyle czasu... Nie możesz go teraz porzucić".
Aby zidentyfikować te ogólne tematy, terapeuta powinien być

cierpliwy i zrelaksowany, ale zwracać uwagę na werbalizacje danej osoby.
Wzorce metafory nie zawsze stają się od razu widoczne; Dlatego czasami
warto zastanowić się nad sesją po jej zakończeniu, myśląc o różnych
wyrażeniach używanych przez klienta. Nagranie z sesji na taśmie
magnetofonowej z pewnością może pomóc w tym zadaniu.
Może być również przydatne do wizualizacji wartości literału
wypowiedzi klienta w trakcie sesji lub po jej zakończeniu. Obrazy te mogą
być dość dziwaczne i często humorystyczne, jak w przypadku zwrotów
"Jestem cały związany", "To mnie pali", "Jestem w powietrzu z powodu
tego wszystkiego", "To jest świat psów", "Zejdź z moich pleców",
"Zrobiłem z siebie dupę" i tak dalej. Niezależnie od tego, są one zwykle
niezwykle pouczające na temat charakteru doświadczenia danej osoby.
Umiejętności i zasoby
Strategie terapeutyczne będą zazwyczaj bardziej skuteczne, gdy

wykorzystają specjalne talenty artystyczne lub umiejętności zawodowe
klienta. Na przykład jednym z klientów był odnoszący sukcesy prezes
korporacji, który cierpiał z powodu intensywnych konfliktów
wewnętrznych. Część strategii terapeutycznej polegała na tym, że będąc
w transie, wyobrażał sobie siebie na "spotkaniu zarządu", na którym
obecne były wszystkie różne "części" jego samego. Polecono mu, aby
wykorzystał swoją pozycję "przewodniczącego" do rozwiązywania
różnych nieporozumień między "członkami zarządu". Odbywało się to w
ciągu kilku sesji i przyniosło korzystne rezultaty.
Inny klient, znakomity muzyk i autor tekstów, pogrążył się w głębokiej
depresji. Na każdej cotygodniowej sesji zadano mu zadanie domowe
polegające na napisaniu piosenki. Za pierwszym razem polecono mu pisać
tylko piosenki, które żałośnie opłakiwały jego smutną sytuację. Kolejne
przydziały precyzowały, że o ile pierwsza połowa pieśni ma być
komisyjna, o tyle każda zwrotka w drugiej połowie ma zawierać "nie
więcej niż dwa" możliwe rozwiązania postawionych problemów. W
połączeniu z innymi pracami terapeutycznymi doprowadziło to do
znaczących zmian.
Podobny wniosek został złożony z klientem, który był znakomitym
sportowcem. Śledztwo wykazało, że był najbardziej pewny siebie i
bezpieczny, gdy "pocił się". W związku z tym przydzielono mu pracę
domową polegającą na bieganiu co drugi dzień w parku w pobliżu jego
domu, podczas którego miał zgłębiać swoje problemy poprzez opisane
przeze mnie procesy. Wyszło mu to tak dobrze, że zaczął codziennie
biegać.
Wreszcie, umiejętności klienta mogą być również wykorzystane
podczas indukcji transu. Na przykład pewien terapeuta ćwiczył doskonałą
technikę hipnotyzowania
inni, ale sam nie mógł doświadczyć transu. Dyskusja ujawniła, że wierzył,
iż trans jest wynikiem "oszukania" podmiotu przez hipnotyzera. Nie
pojmował tego w kategoriach opresyjnej dominacji, ale raczej jako
dobrodusznej bitwy na rozum. Niestety, jego znajomość technik
hipnotycznych uniemożliwiła mu "przegraną" jako podmiotowi. Łagodna
satysfakcja czerpana z tych "zwycięstw" była znacznie przewyższana
przez jego dotkliwe rozczarowanie brakiem transu.
Dyskusje mające na celu skorygowanie jego błędnych przekonań
odniosły tylko umiarkowany sukces; chociaż był gotów zmienić swoje
pojęciowe rozumienie, nadal nie był w stanie uspokoić wewnętrznego
dialogu, który zgrabnie kategoryzował każdą komunikację hipnotyczną.
Powiedziałem mu więc, że może autohipnotycznie wprowadzić się w trans
za pomocą nowej "egzotycznej" techniki. Konkretnie, miał zamknąć oczy,
a następnie, gdy rozpocząłem indukcję, wyobrazić sobie, że daje mi
minimalne wskazówki co do tego, co powinienem hipnotycznie
przekazać. Tak więc, zamiast wprowadzać go w trans, subtelnie kierował
mną, abym nim kierował. Chociaż obaj śmialiśmy się z oczywistej
"sztuczki" tej strategii, jego intensywne pragnienie doświadczenia transu
umożliwiło mu użycie tej strategii jako środka do dobrego wykorzystania
swoich hipnotycznie wyrafinowanych procesów świadomości. Krótko
mówiąc, rozwinął przyjemne doświadczenie transu. Erickson tak
skomentował takie techniki: "Wiem, że brzmi to śmiesznie (...) ale to
działa!"
Wzorzec problemu
Objawy behawioralne klienta mogą być również korzystnie wykorzystane.

Na przykład Haley (1969) opisał, jak Erickson pracował z psychotykiem z
instytucjonalizacją, który miał paranoiczne urojenia bycia Jezusem
Chrystusem. Erickson przedstawił się "Chrystusowi", pochwalił go za jego
reputację jako cieśli, a następnie przydzielił mu pracę budowlaną w pobliskim
skrzydle szpitalnym. Dopiero później wprowadzono inne techniki
terapeutyczne.
Dysfunkcyjne procesy klienta mogą być również wykorzystane w
mniej specjalistyczny sposób. Na przykład wyjątkowo ciężka kobieta
zwróciła się do mnie o pomoc terapeutyczną w odchudzaniu. Ponieważ z
tym problemem zdawało się być skorelowanych wiele innych (np.
umiejętności socjalizacyjne, asertywność, problemy rodzinne), problem
wagi nie został bezpośrednio rozwiązany, dopóki kilka miesięcy
intensywnej terapii nie zmodyfikowało niektórych z tych innych
problemów. Badając następnie jej związek z jedzeniem, odkryto znajomy
wzorzec "objadania się". Desperacko próbowała przejść na dietę, a potem
co jakiś czas przeprowadzała naloty na lokalny sklep z owocami, co
ostatecznie kończyło się gorączkowym spożywaniem ciast owocowych,
napojów gazowanych, słodyczy i tak dalej.
W ramach strategii współpracy klientka została wprowadzona w lekki

trans i poważnie poinformowana, że robi rzeczy w sposób "na pół
gwizdka". Zauważywszy, że to najwyraźniej nie działa, zapewniłem jej
obietnicę, że wykona moje instrukcje. (Było to po tym, jak relacje zostały
zbudowane przez miesiące terapii; bez nich prawdopodobnie nie
zgodziłaby się na tę lub inne instrukcje opisane poniżej). Opisałem ze
szczegółami, jak za dwa tygodnie będzie musiała przeżyć największe
upijanie się w swoim życiu, w tym "nalot wszech czasów" na sklep
spożywczy. Aby się do tego odpowiednio przygotować, musiała
posłusznie schodzić do sklepu trzy razy dziennie. Za każdym razem miała
myśleć tylko o pysznych smakołykach, które wkrótce miały jej przypaść
w udziale, gdy kilkakrotnie obchodziła sklep, a potem wracała do domu.
Jej pierwszą reakcją było przerażenie i zmieszanie, ale obietnica była
obietnicą. Powiedziałem jej, żeby wróciła w dniu upijania się, zanim do
niego doszło, a potem ją odprawiłem.
Zastosowała się do instrukcji z kilkoma drobnymi "błędami". Ale
prawie co noc dzwoniła do mnie, opowiadając o swoim ogromnym strachu
przed zbliżającym się upijaniem się, a potem rozpaczliwie błagając,
żebym unieważnił umowę, na co odpowiadałem uprzejmą odmową. Kiedy
przyszła na umówione spotkanie, była nerwowym wrakiem. Natychmiast
wprowadziłem ją w trans, a potem, po kilku wstępnych komentarzach,
powiedziałem jej, że zdecydowałem, że wybór będzie należał do niej:
może albo wziąć objadanie się, albo go zostawić. Po początkowym
zaskoczeniu nastąpiła wielka ulga: opuści go. Po podkreśleniu, że podjęła
decyzję, została wyrwana z transu i zwolniona.
Krótko mówiąc, kobieta tak naprawdę nie wierzyła świadomie, że może
schudnąć, ale żywiła ogromne obawy przed przybraniem na wadze.
Instrukcje behawioralne wchłonęły obie te rzeczywistości, odwracając w
ten sposób uwagę jej świadomego umysłu od uświadomienia sobie, że
rozwija nowy wybór pójścia do sklepu i powrotu z pustymi rękami.
Osiągnięcie tej rzeczywistości behawioralnej umożliwiło dalszą pracę
terapeutyczną w celu pomyślnego przekształcenia innych aspektów jej
dysfunkcyjnych wzorców żywieniowych.
W przypadku innego klienta, który chciał schudnąć, zastosowano
podobną strategię współpracy. Klient nieustannie "podgryzał" różne
"śmieciowe jedzenie" w ciągu dnia. Kupiłem duże ilości takiej żywności i
umieściłem je w swoim biurze. Podczas następnych kilku sesji od czasu
do czasu (mniej więcej co 10 minut) proponowałem jej krakersa, chipsa
ziemniaczanego, batonika i tak dalej, grzecznie szturchając ją, aby
"skubnęła" swobodnie. Odbywało się to w pozornie przyjacielski i
swobodny sposób, ale w sposób, który niezmiennie przerywał naszą
dyskusję.
Celem tej strategii było dostrzeżenie jej niespójnego dostępu do
świadomego nawyku w naszym kontekście interpersonalnym. W tym
sensie z pewnością był udany. Przez około 20 ofiar jedzenia początkowo
się zawstydziła (za co przeprosiłem, udając niewiedzę o tym, co się
dzieje), potem zła (na co zareagowałem podobnie), potem
zdezorientowana i niepewna, w którym to momencie został wywołany
trans i wprowadzono procedury hipnoterapeutyczne obejmujące regresję
wieku w celu reorganizacji dostępnych struktur.
Na zakończenie należy zauważyć, że opisy tych kilku przypadków są
wybiórcze. Mają one na celu jedynie zapewnienie ogólnego poczucia, w
jaki sposób terapeuta może współpracować, aby przekształcić problemy w
rozwiązania. Jak wyjaśnią późniejsze rozdziały, te zastosowania same w
sobie rzadko stanowią kompletną terapię. Na przykład często konieczne
jest spędzenie co najmniej kilku sesji na zabezpieczeniu zaufania klienta;
Ponadto zmiany zapoczątkowane przez takie strategie często wymagają
utrwalenia za pomocą innych procedur terapeutycznych.
STRESZCZENIE
W tym rozdziale szczegółowo opisano sposoby stosowania zasad

współpracy w kontekście hipnozy. W pierwszej kolejności przedstawiono
najprostsze przypadki werbalnego i niewerbalnego stymulacji i
prowadzenia, obejmujące wykorzystanie świadomości skierowanej na
zewnątrz (np. bodźce środowiskowe, zachowania fizyczne). Następnie
omówiono obserwowanie minimalnych wskazówek do wnioskowania i
wykorzystywania doświadczenia wewnętrznego (np. poziom transu, stan
emocjonalny, świadome sposoby myślenia). Na koniec zwrócono uwagę
na wartość wykorzystania ogólnych wzorców idiosynkratycznych (np.
symptom phe-nomena, stylu ekspresyjnego, metafor pojęciowych,
umiejętności i zasobów oraz wzorców problemów). Te ogólne
zastosowania stanowią podstawę strategii i technik praktyków Ericksona.
Dalsza część książki bada, w jaki sposób są one wykorzystywane w
przygotowywaniu się do transu (rozdz. 5) oraz w wywoływaniu i
wykorzystywaniu transu (rozdziały 6-8).
CHAPTER5
Tworzenie kontekstu
do transu terapeutycznego
Podobnie jak terapia, indukcja hipnotyczna ma na celu stymulowanie

pewnych znaczących zmian w rzeczywistości doświadczalnej danej
osoby. W ujęciu erickso-niańskim polega to na wykorzystaniu obecnych
realiów klienta jako podstawy dla wszystkich takich zmian. W ten sposób
praktykujący Ericksona postanawia zidentyfikować idiosynkratyczne
wartości i wzorce charakterystyczne dla systemu klienta, a następnie
pracuje nad zachowaniem tych podstawowych wartości, jednocześnie
rozszerzając zakres i elastyczność ich ekspresji. W tym rozdziale
omówiono, w jaki sposób ta zasada współpracy może być zastosowana w
początkowej fazie przygotowania do transu terapeutycznego. Pierwsza
część identyfikuje pytania, które można wykorzystać w rozwijaniu
modelu tego, jak klient tworzy swój świat doświadczeń, i sugeruje
sposoby, w jakie zebrane informacje mogą być wykorzystane do różnych
celów hipnoterapeutycznych, w tym absorpcji uwagi, wzmocnienia
motywacji, indukcji hipnotycznej, rozwijania zjawisk transowych i
prezentowania pomysłów terapeutycznych. Druga część bada, w jaki
sposób trans może zostać wprowadzony do kontekstu terapeutycznego.
ZADAWANIE PYTAŃ: KONSTRUOWANIE MODELU
Aby docenić, w jaki sposób klient generuje swoje doświadczenie,

terapeuta zwykle wprowadza na początku, wraz z innymi technikami
diagnostycznymi, zestaw pytań. Te pytania diagnostyczne nigdy nie są
neutralne ani "obiektywne": są one kierowane, a następnie odzwierciedlają
podstawowe poglądy terapeuty na terapię (por. Haley, 1976). Pytania te
służą między innymi do zaznaczenia podstawowych rozróżnień, wokół
których zorganizowane są poszukiwania terapeutyczne. Oznacza to, że
działają jako pośrednie sugestie, ukierunkowując i strukturyzując uwagę
zarówno terapeuty, jak i klienta wokół pewnych idei i ram.
148
Tworzenie kontekstu dla transu terapeutycznego 149
Dość uderzający przykład tego zjawiska miał miejsce na dużej
konferencji poświęconej psychoterapii. Jedno ze spotkań obejmowało
panel superwizyjny składający się z czterech terapeutów, z których każdy
reprezentował inną orientację terapeutyczną. Kiedy jeden z widzów
przedstawiał każdemu z terapeutów opis przypadku, który miał się do
niego odnieść, pytania i pomysły sugerowane przez każdego z nich
znacznie się różniły. Terapeuta behawioralny zadawał pytania mające na
celu rozwinięcie hierarchii odczulania, psychoterapeuta
psychodynamiczny pytał o przeszłe wydarzenia, terapeuta rodzinny
sugerował zbadanie relacji rodzinnych i tak dalej. Wyraźnie widać, w jaki
sposób różne pytania zadawane przez każdego terapeutę odegrały
zasadniczą rolę w rozwijaniu różnych reprezentacji "rzeczywistości".
Biorąc pod uwagę, że postrzegana rzeczywistość jest generowana
częściowo przez zadawane pytania, terapeuta powinien mieć jasność co
do przesłanek kierujących jego pytaniami. W podejściu ericksonowskim
jednym z takich założeń jest to, że zorientowanie się bardziej na
przyszłość niż na przeszłość na ogół daje większe możliwości zmiany
terapeutycznej. W ten sposób pytania będą miały tendencję do kierowania
klientów w stronę zbadania, w jaki sposób zasoby lub potencjały zostaną
wykorzystane do dalszego rozwoju systemu jaźni.
Drugą przesłanką jest to, że rozwiązania są zawarte w problemach;
Oznacza to, że to, co dana osoba obecnie robi, jest podstawą zmian
transformacyjnych. Aby jak najlepiej zrealizować tę ideę, język używany
do opisu teraźniejszości (problemów) powinien być taki sam, jak język
używany do opisu przyszłości (rozwiązań). Tradycyjnie tak nie było:
język kliniczny zazwyczaj używa pejoratywnych (tj. oznaczających
społeczną niepożądaność) terminów diagnostycznych w przedstawianiu
problemu, tak że istnieje zaskakująca rozbieżność między obecnym
("złym") stanem a przyszłym ("dobrym") pożądanym stanem. Z tego
punktu widzenia używanie różnych języków dla stanów
prawdopodobieństwa i rozwiązania utrudnia zastosowanie kluczowej
zasady wykorzystania w ocenie tego, w jaki sposób rozwiązania są
zawarte w problemie. W związku z tym terapeuta ericksonowski dąży do
neutralności w przedstawianiu problemu, tak aby opis wzorca mógł być
pożądany lub niepożądany (tj. rozwiązanie lub problem), w zależności od
jakości i kontekstu jego wyrażenia. Na przykład proces wyrażania gniewu
nie jest ani "dobry", ani "zły"; Jego wartość zależy od tego, jak i kiedy jest
wyrażony.
Pokrewnym założeniem jest to, że hipnoza jest doskonałym modelem
do opisywania konstrukcji rzeczywistości empirycznej. Jak widzieliśmy w
rozdziale 2, język hipnozy może być użyty do opisania zarówno rozwoju
transu hipnotycznego, jak i rozwoju symptomatycznego stanu problemu.
Z tego punktu widzenia orientacja na problematyczny proces jest
orientacją na naturalistyczną "indukcję hipnotyczną", która już działa, tj.
na indukcję.
Sekwencja empirycznie absorbujących idei (zachowań, trybików, afektów

itp.), która ma wpływ na wywołanie ("doprowadzenie" do) odmiennego
stanu świadomości charakteryzującego się cechami podobnymi do transu
(por. Ritterman, 1983). Jak zobaczymy, pozwala to na indukcję
hipnotyczną i inne komunikaty terapeutyczne bezpośrednio z "indukcji
problemu" stosowanej przez klienta.
Tak więc ogólne pytanie, nad którym zastanawia się ericksonowska
hipnotera-pistka, brzmi:
ust. 1a. W jaki sposób klient konstruuje doświadczenie, aby osiągnąć

stabilność?
To pytanie ma na celu zidentyfikowanie ustalonych wartości i strategii,

których dana osoba używa wielokrotnie w swoim doświadczeniu.
Odpowiedzi skłaniają do zastanowienia się nad uzupełniającym pytaniem:
ust. 1b. W jaki sposób ustalone wartości teraźniejszości mogą być
wykorzystane do generowania nowych sposobów bycia?
Dla celów terapeutycznych alternatywne sformułowania tego głównego
pytania obejmują:
ust. 2a. W jaki sposób klient wywołuje w sobie stany transu
dewaluującego samego siebie?
ust. 2b. W jaki sposób możemy wykorzystać te same wzorce jako
środki do tworzenia samowartościujących stanów transu?
ust. 3a. W jaki sposób problem pozostaje problemem?
ust. 3b. W jaki sposób sposób, w jaki klient utrzymuje problem, może
być wykorzystany do generowania rozwiązań?
Aby zbadać te ogólne pytania, zakłada się, że ludzie organizują swoje

doświadczenie w ramach asocjacyjnej sieci wartości. Ten złożony system
organizacyjny zawiera rozróżnienia ("idee" dotyczące związków) z wielu
różnych dziedzin życia danej osoby. Terapia ericksonowska wykorzystuje
wiele różnych obszarów tej sieci, w tym:
1. Tożsamość społeczna
2. Intencja
3. Sekwencja indukcji problemu
4. Kompleks objawów
5. Niezmienni gracze fabularni
6. Przekonania
7. Umiejętności i zasoby
W pozostałej części tej sekcji omówiono sposób identyfikowania stałych

wartości działających w każdym z tych obszarów i sugerowano sposoby
różnicowania tych wartości, aby umożliwić bardziej elastyczne i
kontekstowe wyrażanie siebie.
Tożsamość społeczna
Poczucie tożsamości danej osoby rozwija się i jest utrzymywane

poprzez relacje w społecznościach społecznych. Dlatego komunikacja
terapeutyczna powinna być wrażliwa na różne wartości charakteryzujące
tożsamość społeczną klienta. Aby ustalić te wartości, można bezpośrednio
zadać pytania dotyczące:
1. System rodzinny
2. Dom(y) dzieciństwa
3. Wiek
4. Stan cywilny
5. Edukacja
6. Zawód
7. Sieci przyjaźni
8. Orientacja religijna
9. Klasa etniczna
10. Poprzednia terapia
Aby zaoszczędzić czas i umożliwić przygotowanie, często proszę klientów

przed pierwszą sesją o przesłanie mi listu zawierającego pisemne informacje
na temat tych kategorii, wraz z wszelkimi innymi informacjami, które uznają
za istotne. Odpowiedzi te mogą być rozwijane i wyjaśniane podczas kolejnych
sesji z daną osobą.
Główną wartością takich informacji jest to, że dają poczucie tego, jak
dana osoba postrzega świat i swoją w nim pozycję. Stanowi to punkt
wyjścia do terapii i jest główną podstawą, na podstawie której
hipnoterapeuta decyduje, w jaki sposób trans ma być prezentowany i
rozwijany, jak rozwijana jest motywacja, jakie historie są opowiadane, w
jakim stopniu używana jest komunikacja pośrednia i tak dalej. Krótko
mówiąc, terapeuta pracuje nad przekazaniem klientowi następującej
wiadomości:
Słyszę od ciebie, że masz wiele różnych wartości, które czynią cię
wyjątkowym. (Można by wspomnieć o tych wartościach). Jestem
Słysząc również, że chciałbyś wyrazić siebie w nowy sposób, bez

sztywnych ograniczeń związanych z pewnymi rozumieniami tych
wartości. Nie zamierzam więc prosić was o rezygnację z
którejkolwiek z tych wartości. W rzeczywistości myślę, że ważne
jest, abyś trzymał się tych wartości, gdy badamy, w jaki sposób
możesz rozwinąć w "bardzo" sposób te style i sposoby bycia, które
wyrażają te wartości zgodnie z obecnymi potrzebami i wyzwaniami
jaźni.
W ten sposób wartości są szanowane jako stabilność pozwalająca na

zmiany. Na przykład Amerykanka filipińskiego pochodzenia, urodzona i
wychowana na Filipinach, została skierowana do mnie na hipnoterapię.
Problem polegał na tym, że doświadczała nawracających stanów paraliżu
i lęku, podczas gdy jej mąż wyjeżdżał w podróż służbową. Jej tożsamość
społeczna sugerowała, że "przyzwoitka" powinna być obecna podczas
intensywnej pracy hipnotycznej; w związku z tym azjatycka terapeutka
została zatrudniona jako współterapeutka do takiej pracy.
W przypadku innego klienta, mężczyzny, którego wzorce społeczne
obejmowały wielokrotne rzucanie pracy, spodziewano się, że ten sam
wzorzec tożsamości może zostać zrealizowany w terapii, tj. może
zrezygnować, gdy zacznie się postęp. Aby przyswoić sobie ten wzorzec,
wyjaśniłem mu, że jego terapia będzie intensywna, wymagająca dużej
indywidualnej inicjatywy w zakresie wycofania się i zbadania jego
"prawdziwych potrzeb" w kluczowych momentach terapii. Kiedy upierał
się, że jest gotowy, podkreśliłem, że ta "terapia indywiduacyjna" będzie
wymagała od niego bycia "równym partnerem" w "stosowaniu" poczucia
osądu w wyborze pewnych momentów, w których w pełni rozważy
zakończenie terapii i rozpoczęcie od nowa. Konkretnie, wybierałem dwa
razy w tygodniu, tak jak on, aby wycofać się i "empirycznie rozważyć"
(poprzez strategie autohipnozy, których go nauczyłem), jak naprawdę
może "odpuścić w pełni i bezpiecznie" i zbadać swoje prawdziwe potrzeby
w tym czasie. Krótko mówiąc, jego społeczna strategia "wychodzenia"
została włączona do terapii jako proces hipnotyczny. Takie strategie są
prostymi sposobami szanowania i wchłaniania symbolicznych środków,
dzięki którym klient utrzymuje tożsamość w świecie.
Na zakończenie należy podkreślić, że identyfikując i wykorzystując
wartości społeczne, terapeuta nie powinien być nimi skrępowany. Podczas
gdy wartości społeczne są wykorzystywane jako główny środek do
wchłaniania i pracy z wzorcami klienta, nie należy ich mylić z "byciem"
klientem. Terapeuta ericksonowski rozpoznaje klienta jako osobę, której
potencjał wykracza daleko poza ograniczenia społeczne. Poprzez pełne
połączenie z wartościami społecznymi, z którymi dana osoba się
identyfikuje, można rozwinąć procesy empiryczne, w których wyłania się
uznanie głębszego poczucia Jaźni. Tak więc, podtrzymywanie wzorca
przy jednoczesnym łączeniu się z głębszą esencją osoby pozwala osobie
poszerzyć ten wzorzec.
Zamiar
Obecny pogląd zakłada, że sensowne działanie wypływa ze spójnej

intencji. Oznacza to, że intencja ("utrzymywanie" świadomości) jest
centralnym środkiem, za pomocą którego idea – podstawowa przesłanka,
podstawowe rozróżnienie lub nakaz, organizujący temat lub zasada,
motywacja itd. – przekłada się na doświadczenie poprzez działania,
percepcje, poznania, emocje i tak dalej. W terminologii hipnotycznej
intencje są "prostymi ideami" (Erickson, 1952), które działają (zwykle
pośrednio) jako "hipnotyczne sugestie" inicjujące ideodynamiczną (tj.
nieświadomą) ekspresję. Podobnie jak wszystkie artefakty (narzędzia),
intencja może generować nowe sposoby bycia, a także podtrzymywać
stare sposoby, w zależności od tego, jak jest używana. Dlatego ważne jest,
aby terapeuta miał jasność, przynajmniej we własnym umyśle, co do
intencji osoby prowadzącej terapię (a następnie terapeuty) w
przedsięwzięciu terapeutycznym. Aby to osiągnąć, terapeuta zadaje
ogólne pytanie:
Jakie nowe wybory w swoich związkach chciałbyś rozwinąć?
Zgłębiając to dociekanie, terapeuta szybko odkrywa, że intencje mogą
być reprezentowane i wyrażane na wiele sposobów. Na przykład mogą
być pozytywne lub negatywne, opisując to, czego dana osoba chce lub nie
chce. Wielu klientów podkreśla to, czego nie chcą – "Nie chcę się już tak
czuć", "Nie chcę się tak bardzo martwić" i tak dalej. Takie negatywne
intencje mogą tymczasowo hamować pewne niepożądane wzorce, ale na
ogół są niewystarczające do generowania nowych wzorców. Innymi
słowy, pozytywna intencja odzwierciedla pierwotne procesy ekspresji
generatywnej, podczas gdy negatywna intencja sygnalizuje wtórny proces
świadomej regulacji (tj. hamowanie lub ograniczanie). Chociaż obie te
rzeczy są zatem niezbędne, pozytywna intencja jest szczególnie ważna,
gdy nowe ekspresje są głównym problemem. W ten sposób terapeuta
pracuje nad rozpoznaniem negatywnej intencji, a także nad rozpoznaniem
pozytywnej intencji: "Chcę być w stanie odczuwać na wiele różnych
sposobów", "Chcę komunikować się z mężem i utrzymywać poczucie
komfortu" itd.
Intencje mogą być również przedstawiane w kategoriach
konstruktywnych lub destrukcyjnych. Konstruktywne intencje wiążą się z
wytworzeniem jakiegoś nowego stanu istnienia, który pozwala na
urzeczywistnienie potencjałów; Wiążą się one z "wzrastaniem" nowych
ekspresji i doświadczeń. Przykłady:
1. Chciałbym rozwinąć nowe sposoby doświadczania zainteresowania
seksualnego.
2. Chcę odpowiadać ojcu w sposób, który jest dla mnie
satysfakcjonujący.
3. Chcę doświadczyć autonomii w swoim życiu.
Destrukcyjne intencje mają do czynienia z zacieraniem, dysocjacją lub w

inny sposób zaprzeczaniem utożsamianiu się z pewnymi aspektami
czyjegoś doświadczenia. Na przykład:
1. Chcę pozbyć się głosu mojej matki, który zawsze mówi we mnie.
2. Chcę rozwiać wszelkie wątpliwości, które mam.
3. Chcę całkowicie zapomnieć o swojej przeszłości.
W stanach problemowych intencje są często przedstawiane w kategoriach

destrukcyjnych, tj. w kategoriach redukcji zestawu dostępnych
autoekspresji poprzez wykluczenie niepopularnych członków. Ponieważ
każde powtarzające się doświadczenie stało się częścią tożsamości
(zwłaszcza gdy się mu zaprzecza), takie wysiłki są w istocie ostatecznie
autodestrukcyjne. W przypadku stanów rozwiązania, hipnoterapeuta
pracuje zatem nad włączeniem konstruktywnych reprezentacji intencji, tak
aby celem terapeutycznym było poszerzenie zakresu dostępnych
sposobów wyrażania siebie.
Można dalej zauważyć, że destrukcyjna intencja jest zorientowana na
przeszłość; Oznacza to, że zalecając pozbycie się procesów empirycznych,
które miały miejsce w przeszłości i nadal trwają, przede wszystkim
orientuje się na przeszłość danej osoby. Z drugiej strony, konstruktywna
intencja skupia się na przyszłości, tj. na urzeczywistnieniu
niezrealizowanego potencjału teraźniejszości poprzez zrobienie czegoś
nowego.
Wreszcie, intencje różnią się również pod względem tego, jak bardzo
są związane z konkretnymi ramami. Intencje są ogólnymi sugestiami lub
nakazami mającymi na celu spełnienie jakiegoś warunku lub przesłanki
utożsamianej z jaźnią; Ramy i strategie są interakcyjnymi strukturami
zaprojektowanymi do ich realizacji. Intencje, choć tak różne, często są
kondensowane (tj. mylone lub łączone) z ramami, tak że pewne obrazy,
plany, działania itd. zostają sztywno powiązane z intencją. Ktoś może więc
sądzić, że, powiedzmy, bycie wysłuchanym wymaga zakrzyczenia innych
ludzi. To niezmienne wiązanie intencji (np. bycia słyszanym) z ramą
(krzyczenie na innych ludzi) ma tendencję do tworzenia problemów,
ponieważ zmieniające się pole doświadczenia wymaga wrażliwości i
zmienności w użyciu ramy; w przeciwnym razie intencje pozostają
niedostosowane i pojawiają się problemy, gdy osoba próbuje zastosować
"więcej tego samego" (por. Watzlawick, Weakland i Fisch, 1974). W
obecnym ujęciu ten problematyczny stan rzeczy ulega przekształceniu
przez upierw kształtowanie intencji niezależnej od obrazów i innych
elementów ramy. Na przykład
1. Chcę mieć możliwość doświadczania wrażeń w komfortowy i

bezpieczny sposób.
2. Chcę mieć możliwość wyboru sposobu interakcji z lekarzami.
3. Chcę odnosić się do jedzenia na różne sposoby.
Reprezentowana na tym abstrakcyjnym poziomie intencja nie określa, w
jaki sposób doświadczenie ma być ustrukturyzowane. Indukcje transowe
są następnie wykorzystywane do dalszego "przeformułowania" pola
uwagi klienta, tak aby jego twórcze nieświadome procesy mogły zostać
zaproszone do restrukturyzacji ram zgodnie z obecnymi potrzebami jaźni.
Podsumowując do tej pory, hipnoterapeuta Ericksona pracuje nad
rozwinięciem intencji w pozytywnych, konstruktywnych, zorientowanych
na przyszłość i zdeformowanych kategoriach. Nie oznacza to, że
negatywne, destrukcyjne, zorientowane na przeszłość lub ograniczone do
ram opisy są atakowane lub aktywnie zniechęcane, ponieważ byłoby to
wzmocnieniem dokładnie tych rozróżnień. Każda para opisów jest raczej
postrzegana jako komplementarność: pozytywny/negatywny,
konstrukcyjny/destrukcyjny, przeszły/przyszły, rama-stała/rama-zmienna.
Jak w każdej komplementarności, jedna strona jest oznaczona jako
pierwotna, gdy ma nastąpić działanie (tj. rozróżnienie) (por. Varela,
1979).1 W stanach problemowych oznaczenia są zwykle naprawiane w
następujący sposób:
Intencja często reprezentowana w kontekście problemu jako:
NEGATYWNY/pozytywny
DESTRUKCYJNY/konstruktywny
ZORIENTOWANY NA
PRZYSZŁOŚĆ/ZORIENTOWANY NA
PRZESZŁOŚĆ
NIEZMIENNIK/ZMIENNA-RAMKI
Terapeuta akceptuje i narzuca tempo tym oznaczeniom, pracując

(prowadząc) do oznaczeń bardziej sprzyjających nowym sposobom bycia:
Intencja reprezentowana w kontekście rozwiązania jako:
POZYTYWNY/negatywny
KONSTRUKTYWNY/destrukcyjny
ZORIENTOWANY na
PRZESZŁOŚĆ/zorientowany na
przyszłość ZMIENNA-
RAMY/niezmiennik ramki
W ten sposób terapeuta pracuje nad wypełnieniem każdej

komplementarności, a następnie przechodzi (w tempie odpowiednim dla
klienta), aby podkreślić zorientowane na rozwiązanie strony każdej pary.
W tym nowym kontekście stare reprezentacje nabierają nowych wartości.
Być może prostszym tego przykładem jest
dynamika komplementarności "wdech/wydech"
leżąca u podstaw "oddychania". Chociaż oba są niezbędne, jeden jest zaznaczony (tj.
uwypuklony) w pewnym momencie, a następnie drugi staje się dominujący. Proponuje się,
aby problemy pojawiały się, gdy zawsze podkreśla się jedną stronę komplementarności.
Tworzy to nierównowagę, którą nieświadomość będzie próbowała naprawić,
wprowadzając drugą (zdeemfazowaną) część w sposób zdysocjowany.
Na koniec należy przyznać, że niektórzy klienci nie chcą lub nie są w

stanie określić swoich dokładnych intencji. Terapeuci mogą reagować w
takich przypadkach na różne sposoby. Jedną z doskonałych metod jest
zidentyfikowanie intencji danej osoby jako "chęci zidentyfikowania
swojej intencji", a następnie użycie transu jako procesu empirycznej
eksploracji i identyfikacji intencji. W ten sposób nieświadomość jest
wyznaczana jako czynnik do odkrywania i ujawniania potrzeb jaźni.
Inną metodą jest po prostu zidentyfikowanie empirycznych rezultatów
powtarzającego się wzorca problemu klienta jako intencji. Na przykład
pewien kli-ent powiedział, że chce się "pozbyć" swojego gniewu,
ponieważ jest "destrukcyjny". Poproszony o sprecyzowanie intencji w
sposób pozytywny, stwierdził, że nie jest w stanie tego zrobić. Poprosiłem
go więc, aby opowiedział o niektórych empirycznych skutkach swoich
wybuchów gniewu. Wyniki te obejmowały:
1. Ulga i relaks (po wybuchu)

2. Poczucie dystansu między nim a żoną
3. Poczucie tożsamości z ojcem
4. Odmienny stan świadomości, w którym rzeczy "po prostu się
wydarzyły"
Jak to zwykle bywa, dochodzenie ujawniło, że wyniki te nie zostały

osiągnięte w innych kontekstach empirycznych. W ten sposób każdy
wynik został zidentyfikowany jako intencja zmiennej ramy, która ma być
wyrażona na wiele sposobów podczas eksploracji hipnoterapeutycznej.
Intencje można wyjaśnić również na inne sposoby. Wysłałem kilku
klientów do domu z instrukcjami, aby wrócili, gdy rozwiną pewne
poczucie świadomości swoich intencji w przedsięwzięciu
terapeutycznym. W przypadku innych klientów zostawiam ich siedzących
w moim gabinecie przez 15–30 minut, dając im możliwość sprecyzowania
swoich zainteresowań. Niezależnie od zastosowanej metody, głównym
celem hipnoterapeuty, zwłaszcza w początkowych etapach, jest
pobudzenie klientów do myślenia o tym, jak chcieliby dalej rozwijać się
jako istoty ludzkie.
Sekwencja indukcji problemu
Powtórzmy, że prezentowany problem może być traktowany jako

sztywna sekwencja interakcji z przewidywalnymi wynikami (por. Haley,
1976). Główną cechą tej "pętli indukcyjnej", która ma tendencję do
działania zarówno w sferze interpersonalnej, jak i intrapersonalnej, jest to,
że się powtarza. W ten sposób terapeuta może określić sekwencje indukcji,
szukając opisów wzorców, które mają tendencję do powtarzania się w
doświadczeniu klienta. Ogólne pytanie, które należy zadać, brzmi:
W takich chwilach, gdy doświadczasz problemu, jaka jest dokładna

sekwencja procesów, przez które przechodzisz?
Rysunek 5.1 przedstawia sekwencje indukcyjne uzyskane w trzech
różnych przypadkach. Ponownie, każda z tych pętli może być postrzegana
jako sekwencja indukcji hipnotycznej ("wprowadzająca"), która ma
wpływ na stworzenie stanu podobnego do transu (tj. objawu). Mówiąc
dokładniej, trans zwykle rozwija się, gdy zautomatyzowana sekwencja
przechodzi w powtarzającą się pętlę "opozycyjną", tak jak w pierwszym
przykładzie, w którym kobieta znajduje się w cyklu "martw się/nie martw
się". Z każdym zakręceniem "błędnego koła" można zaobserwować, że
trans (zwykle samodewaluujący) pogłębia się, tak że ekspresja staje się
coraz bardziej niewolicjonalna i paradoksalna w swej naturze. W tym
czasie wiele dodatkowych cech transu omówionych w rozdziale 2 (zmiany
percepcyjne, zniekształcenia czasowe, logika nieracjonalna itd.) rozwija
się dość szybko. Jak sugerują przykłady na rysunku 5.1, ten cykl indukcji
transu często kończy się pojawieniem się zjawisk transu dewaluującego
samego siebie: uczucie bycia bardzo małym, a następnie opuszczenie
domu, halucynacyjne głosy wraz z zamrożonym strachem, depresją i tak
dalej
Prosi ją, żeby coś zrobiła Szukaj pracy

Usiądź
Znajdź pracę
Weź wstrzykiwacz Zgadza się na prośbę
Ekscytuj się i powiedz
napisz jedno zdanie On jej nie wierzy
rodzinie, pracuj przez
zatrzymać
Obejmuje go ramieniem
około 3 miesiące
myśleć Oboje są spięci
Walcz z bossem,
zostań
Nie
on't be zamierzam Ne Tam jest
Podejścia Wycofuje zwolniony
Aby to
śmieszny uzyskać
Nie jest to racja jest
zmartwienie to takie trudne chromy chromy
szef jaźń
Wyjście: rozwija się u niej halucynacja
głosy/zastyga ze strachu publicznie Prywatnie
Wyjście: poczuj się bardzo
mały
każdy wychodzi do pracy
Wyjście: wycofaj się do
Wyjdź z domu depresja
iść do szkoły (np. biblioteki) Przykład: dominująca powtarzająca się

sekwencja używana przez małżeństwo
do generowania nieprzyjemnych
Przykład: główna powtarzająca się
odmiennych stanów świadomości
sekwencja dla kobiety, która od lat
Przykład 3: mężczyzna skarżył się
starała się ukończyć swoją pracę
na depresję. Na przestrzeni lat
doktorską
ujawnił ten wzorzec w odniesieniu
do zatrudnienia
Rysunek 5.1. Przykłady indukcji problemowych
na. Takie objawy można zatem postrzegać jako próby rozwiązania pętli
podwójnego wiązania (Gilligan, 1985).
Rozpoznając, w którym miejscu sekwencji zapętlenie między
przeciwieństwami zaczyna się powtarzać, terapeuta identyfikuje kluczowe
punkty, w których rozwijają się transy dewaluujące samego siebie. Wiedza ta
może być wykorzystana jako podstawa do indukcji hipnotycznej i zmiany
terapeutycznej. Na przykład początkowa sesja z klientką twierdzącą, że ma
blokadę pisarską (przykład #1 na rysunku) zawierała sugestie, aby (1) usiadła,
(2) chwyciła dostarczony jej długopis, ołówek i notatnik, (3) intensywnie
skupiła się na odczuciach w dłoni i orientacji na papierze, (4) rozwinęła
automatyczne pisanie tylko jednej litery, gdy była gotowa, (5) przerwać (po
wypełnieniu pisma),
(6) rozwinąć zdysocjowany stan bycia "pośrodku niczego" tylko z moim
głosem i rosnącym poczuciem bezpieczeństwa, (7) czuć się małą, ale
bezpieczną i (8) znaleźć psychologiczny "dom", w którym mogłaby mieć
"rację" (pisać) "z i dla siebie i swoich obecnych potrzeb". W ten sposób ta
sama sekwencja użyta do wywołania procesu "odchodzenia" (któremu
towarzyszy nieszczęsne uczucie litości i obrzydzenia) została
wykorzystana do promowania transu terapeutycznego polegającego na
"odejściu" do bezpiecznego kontekstu, w którym można było rozwinąć
złośliwe zmiany. Wykorzystując strukturę problemu jako podstawę do
indukcji hipnoterapeutycznej, terapeuta zapewnia, że powstały trans
będzie adekwatny do problemu. Troską terapeuty w tym czasie jest
poprawa jakości doświadczenia klienta w tej strukturze; Aby to osiągnąć,
niezwykle ważne są relacje biologiczne, bezpieczeństwo psychologiczne
i inne procesy omówione w kolejnych rozdziałach.
Przy określaniu sekwencji indukcyjnych istotne jest kilka dalszych
punktów. Po pierwsze, terapeuta może orientować się w pętlach na
różnych poziomach abstrakcji. Chociaż przykłady na rysunku 5.1 są nieco
szkicowe, bardziej konkretne i szczegółowe opisy są często przydatne do
celów indukcji hipnoterapeutycznej. Na przykład bardziej szczegółowe
skojarzenia dla autora rozprawy obejmowały zatrzymanie się (pisanie),
uczucie napięcia, wciąganie łokci, zaciskanie szczęki i garbienie się
pleców. Każda z tych bardziej drobiazgowych wskazówek stanowiła
zarówno sygnał dla terapeuty, aby odnotował, kiedy wzorzec był dostępny
podczas pracy hipnotycznej, jak i możliwą sugestię hipnotyczną przydatną
w dostępie, a następnie restrukturyzacji wzorca objawowego. Na
przykład, jedna z sekwencji sugestii powtarzalnie przeplatanych podczas
stanu hipnotycznego zawierała dyrektywy, aby się zatrzymać, poczuć
napięcie rozwijające się w klatce piersiowej i szczęce, zgarbić plecy, a
następnie zanurzyć się głębiej w transie zapewniającym dostęp do
bezpieczeństwa. W ten sposób uzyskano dostęp do sekwencji, a następnie
przekierowano ją przez wiele prób w transie.
Po drugie, pętlę problemową można opisać w kategoriach wielu
modali-
powiązania doświadczenia – zachowania, poznania, emocje, odczucia,
obrazy, percepcje itd. (zob. Gilligan, 1985). Zakłada się, że podczas gdy
coś się dzieje w każdej z tych modalności, osoba często jest przypisana
tylko do niektórych z nich. "Rozwijając" opis w wielu modalnościach,
terapeuta identyfikuje bogaty zestaw możliwych obszarów, w których
hipnotycznie ukierunkowuje uwagę. Na przykład komunikacja indukcyjna
może przechodzić od ekspresji motorycznej do wrażeń, percepcji,
obrazów i tak dalej. Przenoszenie uwagi między modalnościami w ten
sposób jest sposobem na przeformułowanie i restrukturyzację uwagi, co
jest istotą skutecznej komunikacji hipnotycznej.
Po trzecie, dana osoba będzie miała tendencję do posiadania więcej niż
jednej niezmiennej sekwencji zachowań. Jednak często najbardziej
efektywna dla terapeuty jest praca z jedną dominującą sekwencją na raz,
przechodząc do innych, gdy elastyczność jest uzyskiwana w bieżącej.
Po czwarte, terapeuta może użyć różnych metod, aby określić
sekwencję indukcji. Jedną z technik, których często używam, jest
"pantomima" klienta (klientów) sekwencji zadań. To znaczy, poproszę
ich, aby bez żadnych słów (ale być może z dźwiękami) zademonstrowali
sekwencję, w której mają tendencję do krążenia raz za razem. Ta metoda
przebija się przez słowne opisy, które czasami utrudniają dokładne
rozróżnienie, co się dzieje, co wymaga uelastycznienia. Eksperymenty
wykażą również, że zmiana niewerbalnego sposobu wyrażania tego
wzorca (np. czas przesunięć, szybkość wykonania, wdzięk ruchu) może
poprawić jakość jego ekspresji.
Na przykład czasami użyję lekkiego transu, aby spowolnić pętlę
indukcyjną i zintensyfikować zaangażowanie w nią. W ten sposób osoba
objadająca się może zostać poproszona o powtarzanie pantomimy procesu
podnoszenia rąk do ust; Po pewnym czasie można użyć sugestii
hipnotycznych w celu spowolnienia wzorca i poproszenia osoby o
częściowe odłączenie się od niego, po czym hipnotyzer może dodać dalsze
sugestie dotyczące modyfikacji obrazów, poznania i innych procesów
empirycznych związanych z sekwencją. W ten sposób sekwencja jest
najpierw stymulowana, aby rozwinąć w niej hipnotyczne wchłanianie, a
następnie modyfikowana, aby rozwinąć nowy związek z nią.
Wreszcie, nawet jeśli sekwencja interakcji nie jest używana jako
terapioteczna jednostka skupienia dla komunikacji hipnotycznej, może
być używana do pokrewnych celów. Na przykład wiedza terapeuty na
temat sekwencji samodewaluacji pozwoli na interwencję na jej inicjacji.
Na przykład jeden z klientów rozpoczął sekwencję głębokiego wycofania
się i samokrytyki poprzez intensywne marszczenie brwi, po czym
nastąpiło szkrzenie oczu, zaciśnięcie ramion i odwinięcie ramion. Aby
zmienić jakość tej sekwencji, terapeuta delikatnie, ale stanowczo
wymawiał imię klienta za każdym razem, gdy marszczył brwi
rozwijać. Po rozwinięciu dalszych kontaktów interpersonalnych poprzez

trzymanie za rękę i poinstruowanie klienta, aby miał oczy otwarte,
terapeuta przystąpił do uznania potrzeby wycofania, jednocześnie
opracowując, w jaki sposób można to zrobić z komfortem i pozostając w
polu interpersonalnym.
Pokrewne zastosowanie wywodzi się z uznania, że pewnego rodzaju
opozycja jest obecna w każdej sekwencji interakcji. W powtarzalnej
sekwencji stałe elementy opozycyjne sygnalizują "rozłamy" (tj. stany
dysocjacyjne) w konstruowanej rzeczywistości klienta. Podczas gdy
związek między tymi biegunami może być zmieniony przez hipnotyczne
odegranie całej sekwencji indukcyjnej, inne metody hipnotyczne mogą
być również stosowane w celu stymulowania zmian terapeutycznych
(patrz Gilligan, 1985).
Kompleks objawów
W przypadku niektórych zastosowań hipnoterapeutycznych problemy

najlepiej traktować jako ustalone sekwencje indukcyjne; Dla innych
bardziej użyteczne jest traktowanie ich jako kompleksów symptomów, tj.
jako sieci asocjacyjnych o stałych (tj. niewrażliwych na kontekst)
relacjach. Główna różnica między pętlami indukcyjnymi a kompleksami
objawów polega na tym, że te pierwsze zawierają liniowe pojęcia czasu i
sekwencji. Ponieważ pojęcia te odgrywają mniej znaczącą rolę w miarę
pogłębiania się transu (i osiągania bardziej płynnego, niesekwencyjnego
stanu), sekwencje mogą być lepszym językiem, gdy używane są lżejsze
transy.
Aby określić kompleks objawów, hipnoterapeuta zadaje ogólne
pytanie:
Kiedy doświadczasz problemu, jakie są wszystkie zachowania,
obrazy, odczucia, poznanie, emocje, spostrzeżenia i inne
skojarzenia, które mają tendencję do wyrażania?
Rycina 5.2 ilustruje jeden z kompleksów objawów powstałych w wyniku
tego ogólnego pytania; kompleks ten pochodzi od kobiety szukającej ulgi
w bólu w okolicy piersi po mastektomii. Poproszono ją w lekkim transie,
aby po prostu opowiedziała o różnych obrazach, odczuciach, poznaniu i
tak dalej, które przyszły jej do głowy, gdy myślała o usuniętej piersi. Jak
pokazuje rysunek, zidentyfikowano w ten sposób różne idiosynkratyczne
rozróżnienia, do których można było uzyskać dostęp jako
niezróżnicowana rodzina skojarzeń, ilekroć rozważała swój związek z
usuniętą piersią. Nie trzeba dodawać, że próba poradzenia sobie z tym
kompleksem wartości emocjonalnych okazała się dla niej zbyt trudnym
zadaniem, dlatego szukała pomocy terapeutycznej.
ee
i e a i e:
a ia i
obraz:
e i e gi
Ai
eai
e
Ea obraz
A ja w a n i e
Sztuczna
ig e i g
inteligencja i ee
Ja mam Eee i e: g i
am
ai
iae
ee
obraz
egi
me
iga e e
ee i g a g
ee ig i
a
Rysunek 5.2. Przykład kompleksu objawów
Tak więc każde rozróżnienie w kompleksie symptomów jest jak

jednostka w dysfunkcyjnym systemie rodzinnym: została związana w
niezmiennej sieci relacji, tak że nie może nastąpić żadne zróżnicowanie
(tj. indywiduacja) tożsamości. Oznacza to, że kompleks symptomów jest
jak "niezróżnicowana plama", w której wszystkie różnice są
skondensowane (lub zwinięte) w większą jednostkę. (Koncepcja ta jest
pokrewna "niezróżnicowanej masie ego grupowego" Bowena). Aktywacja
którejkolwiek ze złożonych wskazówek uzyskuje dostęp do całego
kompleksu w przewidywalny sposób, co w konsekwencji powoduje
problemy. W ten sposób powstaje główne zadanie hipnoterapeuty:
zreorganizować i uelastycznić relacje między wskazówkami w sieci
skojarzeń klienta z ideami, tak aby ramy (tj. kompleksy) utworzone w
danej sytuacji reagowały na zmieniające się sygnały środowiskowe tej
sytuacji.
W tym zadaniu trans ma wartość terapeutyczną na kilka głównych
sposobów. Po pierwsze, uwalnia przywiązanie jaźni do jej ekspresji;
Oznacza to, że osoba w transie może odczuwać "część, ale oddzieloną" od
trwającego doświadczenia fenomologicznego, tak że obserwacja bez
zakłóceń jest możliwa. Po drugie, trans rozluźnia powiązania między
skojarzeniami.
elementy ramy, tak aby pojedynczy element mógł być doświadczany w

wielu ramkach asocjacyjnych. Na przykład, jeden z segmentów pracy
hipnoterapeutycznej wykonanej z powyższym klientem obejmował wiele
skojarzeń z kluczowym słowem "promieniowanie": różne sceny, obrazy i
fantazje przeplatane innymi komunikatami hipnoycznymi podkreślały
wszystkie różne relacje, jakie jaźń mogła rozwinąć z "promieniowaniem"
(np. słońca, wrażeń w opuszkach palców, twarzy dziecka). W ten i inny
sposób zdefiniowanie członków kompleksu symptomów może prowadzić
do ich "rozbrajania" (tj. różnicowania) poprzez procesy hipnotyczne;
Kiedy tak się dzieje, mogą zacząć rozwijać się nowe relacje.
Opracowując złożoną reprezentację symptomów, terapeuta powinien
najpierw upewnić się, że klient jest wystarczająco pochłonięty
doświadczeniem, aby umożliwić autonomiczne pojawienie się skojarzeń.
Terapeuta może następnie delikatnie pokierować procesem, kontynuując
powtarzanie ogólnego pytania: "Czego jeszcze stajesz się świadomy w
modalności (obrazów, poznania itp.), kiedy myślisz o problemie?"
Niektórzy klienci "rysują puste miejsca" dla pewnych modalności,
wskazując w ten sposób możliwe obszary dysocjacji. W takich
przypadkach dalsza absorpcja doświadczalna może być użyteczna w
wydobyciu materiału, chociaż taka głębsza praca transowa jest zwykle
najlepiej wykonywana dopiero po osiągnięciu relacji i wzajemnego
doświadczenia z transem.
Niezmienni gracze fabularni
Jako sekwencja interakcji, indukcja problemu z konieczności obejmuje

dwóch lub więcej graczy odgrywających przeciwstawne role. Aktorzy ci
mogą być obecni interpersonalnie (jako prawdziwi ludzie) lub
intrapersonalnie (jako postacie wyimaginowane). Ponieważ komunikacja
terapeutyczna ma na celu poprawę relacji między tymi uzupełniającymi
się graczami, ważne jest, aby hipnoterapeuta wiedział:
1. Kto jest fizycznie obecny raz za razem, gdy pojawia się problem?
2. Kto jest wyimaginowany raz za razem, gdy pojawia się problem?
Informacje uzyskane z tych pytań ujawniają, kto musi być włączony i

stymulowany w komunikacji hipnotycznej. Na przykład pewna kobieta,
która szukała ulgi w "atakach lęku", ujawniła, że jej mąż zwykle był w
pobliżu, gdy ich doświadczała. Jak pokazano w panelu A na rysunku 5.3 ,
"kobieta plus mąż" został zidentyfikowany jako element strukturalny (tj.
jednostka relacji), którą należy się zająć. Ponieważ mąż był fizycznie
obecny, gdy pojawił się problem, terapeuta poprosił
ojciec
żona mąż
córka
A B
Rysunek 5.3. Sprzężenia strukturalne: Komplementarność jako jednostki

zależności
aby był również fizycznie obecny podczas procesu leczenia. Kiedy

początkowo wzbraniał się przed bezpośrednim uczestnictwem w
doświadczeniach hipnotycznych, mąż został poinstruowany, aby uważnie
obserwować i "odnosić się do swoich własnych potrzeb", gdy praca
hipnotyczna była wykonywana bezpośrednio z jego żoną. Oferując mu
indywidualne sugestie wraz z bezpośrednimi sugestiami udzielanymi
żonie, u obu uczestników rozwinął się znaczący trans. Jak to zwykle bywa
w przypadku stosowania takiej metody, mąż poprosił kilka sesji później,
aby bezpośrednio włączyć go w pracę hipnotyczną.
W przypadku innej klientki – kobiety, która chciała ukończyć swoją
pracę doktorską (patrz s. 157) – odkryto, że obrazy jej ojca pouczającego
ją były niezmienne w zespole objawów. Jak pokazuje panel B na rysunku
5.3, "córka z ojcem" została zidentyfikowana jako główna jednostka
relacji, którą należy się zająć hipnotycznie. Ponieważ związek ten
przejawiał się (w czasie leczenia) głównie w procesach wyobrażeniowych
kobiety, zdecydowano, że skuteczne zmiany mogą rozwinąć się w
przypadku widzenia jej samej.cyfra arabska
Ogólnie rzecz biorąc, uważam, że niezbędna jest praca ze wszystkimi interaktywnymi graczami, gdy
są
oni aktywnie zaangażowani w relacje zależne – np. z nastolatkami mieszkającymi w domu,
małżonkami mieszkającymi razem. Hipnoterapeutyczne leczenie rodzin jest omawiane
przez Ritterman (1983) oraz Lankton i Lankton (1986), a par przez Gilligana (w
przygotowaniu).
Główną ideą jest to, że niezmienne sekwencje relacji są zapamiętanymi

wzorcami informacyjnymi posiadanymi przez każdą osobę. Oznacza to, że są
to stałe instrukcje dotyczące interakcji w określonych relacjach w z góry
określony sposób. Chociaż osoba może być wyraźnie utożsamiana tylko z
jedną stroną wzorca, jej zachowanie jest regulowane przez dynamikę leżącą u
podstaw obu stron; Tak więc obie strony muszą być aktywnie adresowane
przez hipnotyczne komunikacje. Można to zrobić poprzez obecność obu (lub
wszystkich) stron lub hipnotycznego wchłonięcia osoby obiema stronami. W
obu przypadkach trans apeutyczny może odgrywać główną rolę. Jak
widzieliśmy w rozdziale 2, osoby oczarowane mogą rozwijać stany
empiryczne, w których są "częścią, a jednak nie" związkiem. Umożliwia to
zmianę punktu widzenia, a nawet jednoczesne utrzymywanie sprzecznych
punktów widzenia. Co więcej, trans terapeutyczny ponownie łączy figurę (tj.
struktury psychologiczne) z jej polem (tj. kontekstem biologicznym); Wydaje
się, że jest to warunek konieczny dla trwałej zmiany.3 Przejście osoby od
sztywnego przywiązania do struktur psychologicznych do bezpiecznej
absorpcji w kontekście biologicznym umożliwia zajście transformacyjnych
zmian w strukturach symbolicznych.
Aby ułatwić te zmiany, hipnoterapeuta powinien być świadomy
tożsamości każdej ze stron konfliktu, jaki jest ich wzorzec i treść
komunikacji, jak każda ze stron zareagowałaby na dany pomysł
hipnotyczny i tak dalej. Oferując hipnotyczne pomysły, terapeuta pamięta,
że rozmawia z co najmniej dwiema uzupełniającymi się "częściami" osoby
jednocześnie. Metody nadawania tempa i prowadzenia tej dynamiki relacji
są liczne. Jednym ze sposobów są historie symboliczne: hipnoterapeuta
oferuje anegdoty przedstawiające interakcje między postaciami, które są
analogiczne do dynamiki problemu klienta (patrz rozdział 6). Inną metodą
jest konsekwentne odgrywanie przez terapeutę jednej części dynamiki, tak
aby klient przejął drugą. Jak zobaczymy w rozdziale 7, może się to
oznaczać, powiedzmy, odgrywanie roli pesymisty lepiej niż klienta
cierpiącego na depresję, tak że ten ostatni zaczyna protestować i tym
samym przechodzi do roli uzupełniającej ("rzeczy nie są"
Jeśli chodzi o ponowne połączenie postaci (struktury, objawu lub zidentyfikowanego pacjenta) z polem
(
kontekstem lub rodziną) jako warunek konieczny zmiany, warto zauważyć, że terapia
rodzinna i hipnoterapia ericksonowska dążą do tego samego celu na różne sposoby.
Chociaż obie są zainteresowane kontekstem, w którym występuje objaw, terapia rodzinna
ma tendencję do odwoływania się do kontekstu społecznego (rodzina), podczas gdy terapia
hipnotyczna często koncentruje się na kontekście organizmu. Z dzisiejszego punktu
widzenia pole psychologiczne rodziny jest jednolitym systemem, podobnie jak pole
biologiczne organizmu; każde z nich może spowodować zmianę generatywną. W związku
z tym najlepszym rozwiązaniem może być zwrócenie uwagi w równym stopniu na kontekst
biologiczny i psychologiczny w pracy nad transformacją systemu.
że źle"). Następnie przechodząc do przeciwnej roli, terapeuta zaczyna
prowadzić klienta przez serię odwróceń ról, co prowadzi do empirycznej
oceny obu stron dynamiki; umożliwia to następującą integrację
systemową poprzez trans (zob. rozdział 7). Inna metoda polega na
przeniesieniu osoby w transie przez empiryczną identyfikację postaci
zaangażowanych w dynamikę, a następnie zasugerowanie, aby odpuściła
i "pozwoliła nieświadomości rozwinąć integrującą i wzajemnie
wspierającą się relację między dwiema częściami".
Bez względu na zastosowaną metodę, terapeuta wychodzi z założenia,
że klient (klienci) utknął w dynamice relacji, w której role postaci
wchodzą w interakcje w niezmienny sposób. Co więcej, kli-ent zwykle
trzyma się jednej strony dynamiki, odrzucając drugą, podtrzymując w ten
sposób konflikt. Identyfikując postacie i ich strategie reagowania w
dynamice niezmiennej, hipnoterapeuta może ustrukturyzować eksploracje
empiryczne, aby nadać tempo dynamice i doprowadzić ją do bardziej
zrównoważonych i uzupełniających się ekspresji.
Na koniec należy podkreślić, że osoby grające w relacje nie zawsze
muszą być reprezentowane przez osoby. Mogą to być symboliczne
"części" osoby, reprezentowane przez symbole fantazyjne, dialogi
głosowe, obrazy (np. zwierząt) i tak dalej. Chociaż praca z tymi częściami
jest całkiem właściwa, ogólnie przyjmuje się, że stała dynamika wynika z
rzeczywistych wyzwań interpersonalnych, przed którymi stoi klient, i
odzwierciedla je. Tak więc, podczas gdy hipnoterapeuta często pracuje z
postaciami symbolicznymi i wyobrażonymi, taka praca powinna być
ostatecznie powiązana z rzeczywistymi wyzwaniami w relacjach w sferze
interpersonalnej.
Przekonania
Przekonania funkcjonują jako potężne techniki indukcji, które

strukturyzują bieżące doświadczenie danej osoby. Trzymane sztywno
mocno ograniczają zakres wyrażania siebie, sprzyjając w ten sposób
rozwojowi problemów. Na przykład osoba, która niezłomnie przewiduje
odrzucenie podczas rozmowy kwalifikacyjnej, będzie miała tendencję do
wykazywania dokładnie tych zachowań, które są niezbędne do
nakłonienia siebie i innych do wprowadzenia tego w życie; Co więcej,
procesy percepcyjne, emocjonalne i poznawcze będą kształtowane przez
dominujące przekonanie, prowadzące do przekonania, że "rzeczywistość"
nie ma innych możliwości poza porażką. W ten sposób niezmienne (tj.
niewrażliwe na kontekst) przekonania stanowią indukcje hipnotyczne
używane do utrzymania problematycznego stanu. W związku z tym
hipnoterapeuta stara się zbadać ogólne pytanie:
Jakie stałe Przek ro ty trzy istotny d ten problematyczn

doświadcze onani bi mać o y
nie? a ć
Kontynuując to ogólne dochodzenie, niektóre szczegółowe pytania

obejmują:
1. Jak/gdzie/dlaczego/u kogo rozwinął się problem?

2. Jakie są zmiany w rozwiązywanym problemie?
3. Co by się stało, gdybyś nie miał problemu?
4. O jakich częściach problemu należy porozmawiać? Nie mówi się o
tym?
5. W jaki sposób problem nadal powstaje?
Powiązane pytania dotyczą przekonań dominujących podczas uchwalania

problematycznego zachowania. W szczególności można poinstruować
klientów, aby wyobrazili sobie siebie w sytuacji problemowej, a następnie
zadać im (w odniesieniu do tej sytuacji) takie pytania, jak:
1. W co wierzysz na temat tego, czego chcą od ciebie inni ludzie?
2. Czego potrzebujesz?
3. Co się wydarzy?
4. Co możesz powiedzieć lub zrobić? Nie powiedzieć ani nie zrobić?
Odpowiedzi na te pytania ujawniają przesłanki, za pomocą których dana

osoba nieświadomie strukturyzuje uwagę i aktywuje wzorce zachowań,
aby wypełnić "przepowiednię" dotyczącą wyniku wydarzenia. Tak więc
przekonania w stanie problemowym funkcjonują jako regulatory, dzięki
którym dana osoba nadal robi to samo; W związku z tym, w podejściu
wykorzystującym, są one używane jako uzasadnienie zrobienia czegoś
innego. To znaczy, podczas gdy problem jest utrzymywany w miejscu
przez przekonanie
Skoro X jest prawdziwe, to nie mam wyboru, ale (stan
problemu), w podejściu wykorzystującym, terapeuta komunikuje:
Skoro X jest prawdziwe, to wiele dalszych wyborów może zacząć się

rozwijać.
W ten sposób wiara nie jest kwestionowana, ale wykorzystywana jako

trampolina do rozwoju nowych sposobów bycia. Weźmy na przykład
powyższy przypadek osoby, która uważa, że odrzucenie było immanentne
w sytuacji rozmowy kwalifikacyjnej. Osoba reprezentuje przekonanie
jako:
Doświadczy odrzucenia, które doprowadzi do stanu niepożądanego.
W ten sposób hipnoterapeuta identyfikuje główną ideę terapeutyczną,

która ma być hipnotycznie zakomunikowana jako:
Doświadczenie odrzucenia nastąpi i doprowadzi do różnych
pożądanych stanów.
Przykład tego, w jaki sposób ta idea terapeutyczna może być przekazana

hipnotycznie (po rozwinięciu lekkiego transu) jest następujący:
. . . . W ten sposób twoja nieświadomość może rozwijać i
potwierdzać twoje zdolności w związkach na wiele różnych
sposobów. Na przykład, masz możliwość rozmawiania z innymi, z
wieloma różnymi innymi na wiele różnych sposobów. Nauczyłeś się
mówić jako dziecko, nadal mówiłeś jako dziecko, jako młody
dorosły, na wiele sposobów. I tak w miarę upływu czasu twoje
rozumienie relacji i tego, jak się prezentować, zaczyna się zmieniać
w zgodzie ze zmieniającym się poczuciem siebie. I tak, ucząc się
rozmawiać, rozwinąłeś wiele relacji dotyczących akceptacji i
odrzucenia pomysłu z ręki. Nauczyłeś się akceptować pewne
przekonania i odrzucać inne. Tak więc teraz możesz odrzucić
wszelką potrzebę zajmowania się czymkolwiek innym niż
poczuciem, jak to odrzucenie będzie rosło w kategoriach tego, jak
będzie doświadczane i jak na nie odpowie zgodnie z potrzebami
obecnej jaźni. W transie możesz odkrywać pewne akceptacje i pewne
odrzucenia. . . ponieważ w tej zapowiedzi tego wywiadu możesz
zbadać, na jak wiele różnych sposobów – a ja nie wiem i nie wiesz
świadomie, na ile różnych sposobów – odkryjesz, kiedy, gdzie i jak
doświadczać odrzucenia w sposób, który jest satysfakcjonujący dla
siebie. odrzucenie tendencji do ograniczania oddychania . . .
akceptacja możliwości wygodnego oddychania (...). odrzucenie
niepotrzebnego napięcia (...). akceptacja zasłużonego
bezpieczeństwa empirycznego (...). Odrzucenie szczegółowej wiedzy
o tym, jak konkretnie spodoba ci się ta rozmowa kwalifikacyjna...
akceptacja odkrycia nieświadomego przewodnictwa wspierającego
cię... odrzucenie chęci pójścia za szybko lub za wolno (...).
akceptacja własnego rytmu, własnej zdolności do wygodnego
postępowania... odrzucenie konieczności zapamiętywania moich
konkretnych słów... Akceptacja twojej integracji w snach dziś
wieczorem i jutro . . .
W ten sposób dominujący u klienta motyw odrzucenia zostaje

zaakceptowany, zrównoważony przez jego dopełnienie "akceptacji" i
hipnotycznie opracowany pod kątem wielu samowartościujących
sposobów, w jakie będzie doświadczany. Krótko mówiąc, tematy stanu
problemu są tematami stanu rozwiązania. Oczywiscie tematy mozna
przełożyc na stany rozwiązania tylko wtedy, gdy
Klient znajduje się w stanie empirycznie otwartym. Tak więc prezentacja

tych zrekontekstualizowanych idei jest skuteczna w takim stopniu, w
jakim w relacjach międzyludzkich rozwinęły się relacje i absorpcja.
Główną ideą jest to, że przekonanie jest po prostu hipotezą lub
"sugestią" na temat tego, jak rzeczy mogą wyglądać, a jego wartość
adaptacyjna opiera się na zdolności jaźni do (1) modyfikowania hipotezy
zgodnie ze zmieniającymi się sytuacjami i (2) reagowania na
przewidywane wydarzenie na różne kreatywne sposoby. Aby to zrobić,
osoba musi być wystarczająco oderwana od wiary, aby rozpoznać jej
obosieczną wartość. Kiedy przekonanie jest uznawane za absolutne,
zachowanie danej osoby będzie w konsekwencji sztywne i
problematyczne. Aby rozwinąć rozwiązania, przywiązanie osoby do
przekonania można najpierw rozluźnić poprzez hipnotyczne połączenie z
nim, a następnie zmodyfikować poprzez wzmocnienie możliwych reakcji,
które może stymulować. W ten sposób przekonanie nie jest bezpośrednio
kwestionowane; Raczej jaźń jest zachęcana i daje się jej możliwości
poprzez hipnotyczne przewodnictwo, aby rozwinąć bardziej elastyczną
relację z nią.
Pokrewną ideą jest to, że im bardziej dana osoba jest sztywno
przywiązana do wartości, tym łatwiej jest zmienić jej stosunek do tej
wartości, o ile ta fiksacja nie jest bezpośrednio kwestionowana. W ten
sposób hipnoterapeuta nieustannie kontempluje koan: "W jaki sposób
może nastąpić zmiana, zachęcając do tego samego, a nawet więcej?"
Przekonania są doceniane jako środek, dzięki któremu rozwijają się
zarówno problemy, jak i rozwiązania, a hipnoterapeuta wykorzystuje w
ten sposób sposób te pierwsze, aby umożliwić wyłonienie się tych drugich.
Umiejętności i zasoby
Zdolność człowieka do zmiany opiera się na chęci i zdolności do

urzeczywistnienia swoich zasobów i umiejętności. Jak widzieliśmy w
rozdziale czwartym, terapeuta Ericksona bada zatem ogólne pytanie:
Jakie umiejętności, zasoby lub zdolności rozwinął klient?
Można to sformułować na wiele różnych sposobów:
1. Co robisz dobrze w swoim życiu?

2. Co tak naprawdę cię pochłania?
3. Jakie masz hobby?
4. Z kim masz szczególne kontakty?
5. Co robisz, gdy naprawdę potrzebujesz "odpuścić" i zrobić sobie
przerwę?
6. Co robisz dużo w swoim codziennym życiu?
Odpowiedzi można wymienić jako możliwe zasoby do komunikacji
hipnotycznej. Na przykład poniżej przedstawiono listy opracowane w
początkowych sesjach z trzema różnymi klientami:
Klient #1 (mężczyzna, 13 lat, cukrzyca)
strzelanie do koszykówki
Myślenie o lataniu samolotami
Słuchanie muzyki rockowej
Wycofanie się z rodziców
Granie w gry wideo
Klient #2 (mężczyzna, 35 lat, profesor college'u)
fotografia
Miłość do zwierząt domowych
intensywna koncentracja
zdolność do szybkiego przesuwania stanów
nauczanie
Możliwość wypłaty
Klientka #3 (Kobieta, 30 lat, Kobieta w ciąży)
Związek z mężem
Dziewiarskich
czytanie
muzyka
Prowadzenie samochodu
spacer po plaży
zamartwianie się (tj. intensywne myślenie o przyszłości)
W każdym przypadku terapeuta może zastanowić się, w jaki sposób te

zasoby mogą być połączone z jakimś problematycznym doświadczeniem, aby
umożliwić reorganizację tego doświadczenia. Zakłada się, że w stanach
problemowych jaźń doświadcza niewielkiego związku z niezbędnymi
zasobami. Zasoby mogą znajdować się poza ramami problemu (tj.
funkcjonalnie oddzielone od) (np. osoba może stracić zdolność do proszenia
o to, czego chce) lub działać w sztywny, samodysocjujący sposób w ramach
ramy (np. osoba może prosić tylko o to, czego chce, w przenikliwy,
nieefektywny sposób). W obu przypadkach sztywność ramy nie pozwala na
nowy ruch z zewnątrz lub wewnątrz jej granic. Indukcja transu
terapeutycznego pozwala na "odramowanie" kontekstu, w którym można
uzyskać dostęp do zasobów z wielu kontekstów i zintegrować je:
PROBLEMATYCZNE DOŚWIADCZENIE + ZASOBY = MOŻLIWE
ROZWIĄZANIA
Na przykład w przypadku młodego chłopca z cukrzycą (Klient #1) pary

problem/zasoby obejmowały:
Specyficzny obszar problemowy Możliwe zasoby
Wygodne strzelanie do koszykówki z insuliną

sprawdzanie poziomu cukru we krwi sprawdzanie procentu rzutów
wolnych
Odsunięcie fantazji pilota powietrznego

wyczucie przyszłego dostrajania się do
rytmów, przewidywanie
zmian
Każdy opis zasobu służy zatem jako możliwa rama dla terapeutycznego
rozwiązania kluczowych aspektów sytuacji problemowej w sposób
pośredni i hipnotyczny. W ten sposób metafory wygodnego strzelania do
koszykówki zostały użyte do odniesienia się do komfortu strzelania
insuliną; historie o sprawdzaniu procentu rzutów wolnych i śledzeniu
spójności liczbowych zostały wykorzystane do zasugerowania
regularnego monitorowania poziomu glukozy; i tak dalej. Jak pokazano
na rysunku 5.4, każde z tych powiązań problem/zasoby jest tworzone na
wiele sposobów, zapewniając w ten sposób tkanie wielu nowych ścieżek
asocjacyjnych między stanami. Poprzez reorganizację opisów problemów
w ramach rozwiązań i zrównoważonych kontekstów biologicznych,
hipnoterapeuta pozwala na pojawienie się rozwiązań.
Przed zakończeniem należy zauważyć, że niektórzy klienci utrzymują,
że mają niewielkie zasoby. Co więcej, sposób, w jaki się prezentują,
czasami przekonuje terapeutów, że mają rację w
Problem Zasób
kompleks kompleks
Rysunek 5.4. Ustanowienie wielu ścieżek połączenia zasobów z problemami

ich twierdzeń. Jednak zasoby zawsze można znaleźć w różnych obszarach.
Jednym z nich jest obszar problemowy: utrzymanie tego samego sposobu
bycia przez długi czas wymaga głębokich umiejętności. W ten sposób
tendencja do wycofywania się może być doceniona i wykorzystana jako
zdolność do wejścia do środka i ochrony siebie w razie potrzeby;
Wartościowanie przez terapeutę stanu i więzi interpersonalnej z klientem
podczas takich procesów umożliwia przeformułowanie umiejętności w
sposób doświadczalny pod względem jej wartości.
Po drugie, zasoby można znaleźć w podstawowych procesach
rozwojowych: nauce czytania, pisania, chodzenia, mówienia,
wycofywania się, skupiania, jedzenia i tak dalej. Erickson często
wykorzystywał te podstawowe doświadczenia wspólne dla wszystkich
jako podstawę do rozwiązywania konkretnych wyzwań rozwojowych,
przed którymi stanął klient, być może odzwierciedlając swoją własną
wiedzę, w której wydawało się, że nie ma dostępnych zasobów (np. gdy
musiał ponownie nauczyć się chodzić). Podkreślił:
Idąc przez życie, uczymy się wielu rzeczy przez doświadczenie.

Uczymy się rzeczy przez doświadczenie, o których nawet nie wiemy,
że się uczymy (...). W hipnozie wykorzystuje się wszystkie te
empiryczne nauki, aby kierować i organizować zachowanie pacjenta.
(W: Rossi, Ryan, & Sharp, 1983, str. 161-162)
Dołączając do osoby w obszarach, w których dostępne są zasoby, inne

zasoby wkrótce zaczynają być aktualizowane w miarę postępu.
Podsumowując, zadaniem hipnoterapeuty ericksonowskiego jest
włączenie się w rzeczywistość człowieka w celu jej poszerzenia. Aby to
osiągnąć, terapeuta najpierw identyfikuje wartości, których dana osoba
używa w tworzeniu swojego doświadczenia. Wartości te można
zidentyfikować w wielu aspektach orientacji danej osoby na relacje:
systemach społecznych, intencjach, sekwencjach interakcji, kompleksach
objawów, określonych rolach lub przywiązaniach do osób, przekonaniach
oraz umiejętnościach i zasobach. W obecnym ujęciu każda wartość jest
"techniką", za pomocą której człowiek generuje rzeczywistość; Jest to
stała stała w asocjacyjnej sieci "umysłu", dzięki której klient generuje,
doświadcza i utrzymuje rzeczywistość. Kiedy ta rzeczywistość staje się
niezmienna i prob-lematyczna, sztywne przywiązanie do leżących u jej
podstaw wartości musi zostać poluzowane, aby umożliwić rozwój nowych
"zmiennych" struktur reprezentacyjnych. Identyfikując i łącząc ustalone
wartości, ericksonowska hipnoterystka jest w stanie sprawić, że znów
będą one "zmienne", tj. zdolne do zmiany zgodnie ze zmieniającymi się
potrzebami bieżącego doświadczenia. Tak więc techniki używane do
utrzymywania problemów są technikami używanymi do generowania
rozwiązań.
Pracując nad identyfikacją i wykorzystaniem wartości klienta,
hipnoterapeuta
powinny pozostać elastyczne. Hipnoterapeuta zbiera informacje w czasie,

stosując różne metody. W przypadku niektórych klientów przydatne może
być zapisywanie informacji między sesjami, aby zwiększyć ich udział i
zaoszczędzić czas terapii. W przypadku większości klientów wartościowe
jest przeplatanie pytań pracą empiryczną, tak aby jedno uzupełniało
drugie. Jak zobaczymy w następnej sekcji, może być użyteczne, aby
terapeuta wykorzystał informacje z jednego pytania do rozwinięcia
empirycznej reakcji hipnotycznej, a następnie przedstawił następne
pytanie jako podstawę do dalszych eksploracji hipnotycznych. W ten
sposób hipnoterapeucie udaje się utrzymać interpersonalne pochłonięcie
jako kontekst dla dociekań, zapewniając w ten sposób, że odpowiedzi
odzwierciedlają rzeczywiste wartości doświadczalne klienta.
Na koniec należy zauważyć, że wartości empiryczne można
zidentyfikować na wiele sposobów. Na przykład Gilligan (1985) opisał, w
jaki sposób strategie obserwacji hipnotycznej (rozdział 3) mogą być
wykorzystywane do zbierania informacji, a także w jaki sposób badanie
diagnostyczne może opierać się na identyfikacji psychologicznych
podziałów, które stanowią podstawę powiązań problemowych. Krótko
mówiąc, przytoczone tu techniki są sugestywne i nie wyczerpujące; Inne
pytania i strategie mogą być uwzględnione, ponieważ terapeuta podąża
wieloma ścieżkami dociekań, aby zidentyfikować te sposoby bycia stałym
dla klienta.
PRZEDSTAWIAMY TRANCE
Oprócz zbierania informacji podczas początkowych faz hipnoterapii,

hipnoterapeuta wprowadza również procesy transowe do łechtaczki.
Wykonanie tego zadania umożliwia komunikację w polu receptywnym na
doświadczenie, zwiększając w ten sposób prawdopodobieństwo
zaistnienia znaczących zmian. Trans można wprowadzić na wiele
sposobów; W tej części przedstawiono sześć aspektów tego procesu:
1. Tworzenie sprzyjającego środowiska
2. Ogólne omówienie transu
3. Lekki naturalistyczny rozwój transu
4. Metody refrakcji
5. Modelowanie transu
6. Trening transowy
Tworzenie sprzyjającego środowiska
Trans to doświadczenie, w którym osoba poddaje się swojej głębszej

jaźni doświadczalnej, pozwalając nieświadomym procesom wyrazić się w
sposób terapeutyczny. Ze względu na to, że proces ten wiąże się z
Przechodząc od reakcji orientacji mięśniowej w takim czy innym stopniu,
trans może być łatwiej rozwinięty na początku, jeśli (1) środowisko
fizyczne jest postrzegane jako bezpieczne i wygodne oraz (2)
nieoczekiwane hałasy lub inne bodźce (telefony, ruch uliczny itp.) są
zminimalizowane. Należy zapewnić wygodne krzesła z mocnym oparciem
i stworzyć środowisko ochronne. Zazwyczaj zalecam, aby klienci siedzieli
w pozycji wyprostowanej, ponieważ pozycje poziome są mniej korzystne
dla dostępu i integracji nawykowych wzorców klienta w stanie transu.
Jednak dyskomfort lub różne inne stany mogą sugerować, że inne pozycje
(leżenie, ruch) powinny być wprowadzone jako alternatywy.
Jeśli hałasy (np. ruch uliczny) są nieuniknione, trans z pewnością może
być nadal rozwijany, zakładając, że terapeuta chce i jest w stanie w pełni
wchłonąć uwagę klienta. Prawdopodobnie pamiętasz wydarzenia, w
których pełne pochłonięcie relacją międzyludzką rozwijało się w
hałaśliwej sytuacji społecznej. Pamiętam, jak siedziałem w biurze Miltona
Ericksona, a później słuchałem taśm z sesji; Ku mojemu zdumieniu,
dopiero wtedy naprawdę zauważyłem głośny ruch uliczny i różne inne
hałasy – na przykład telefony, inni ludzie rozmawiający w sąsiednim
pokoju – które przesączały się przez jego biuro. Tym samym gotowość
terapeuty do orientacji na klienta z pełną intensywnością oraz poczuciem
komfortu i bezpieczeństwa pozwoli klientowi zrobić to samo. Jeśli klient
zareaguje na nieoczekiwane bodźce po drodze – na przykład zaskakując –
takie zakłócenia można docenić jako małe okazje do zrobienia sobie
krótkiej przerwy, a następnie ponownego połączenia się z relacją
interpersonalną w celu dalszych eksploracji hipnotycznych.
Krótko mówiąc, hipnoterapeuta pracuje nad stworzeniem fizycznego
środowiska, w którym klient może czuć się wystarczająco bezpiecznie,
aby odpuścić świadome monitorowanie i pozwolić na hipnotyczne
eksploracje. Chociaż komfort i minimalna ilość bodźców zewnętrznych
mogą znacząco przyczynić się do rozwoju tego bezpiecznego środowiska,
komfort terapeuty i jego pochłonięcie w rzeczywistości doświadczalnej
klienta są ostatecznie najważniejszymi czynnikami.
Ogólne omówienie transu
Zarówno klient, jak i terapeuta wchodzą w sytuację terapeutyczną z

pomysłami na to, co jest, a co nie stanowi hipnozy. Ponieważ idee klienta
często różnią się od pomysłów terapeuty, należy poświęcić trochę czasu
na bezpośrednią dyskusję na ten temat. Zwykle zaczynam od pytania
osoby, o czym myśli, gdy słyszy słowo hipnoza. Odpowiedzi zazwyczaj
podkreślają takie procesy, jak utrata kontroli, utrata przytomności,
robienie dziwnych rzeczy, relaks, słyszenie tylko głosu hipnotyzera,
programowanie, natychmiastowe zmiany i amnezja. Nie trzeba dodawać,
że takie stowarzyszenia utrudnią klientowi pełne uczestnictwo w
Naturalistyczny rozwój transu terapeutycznego. Dlatego zwykle

podkreślam własne skojarzenia z hipnozą. Chociaż sposób, w jaki to się
robi, zależy od klienta, zazwyczaj przekazuję wprost, że przede wszystkim
moją intencją jest szanowanie i docenianie integralności tej osoby.
Kontynuuję, omawiając, w jaki sposób postrzegam trans jako potężny
środek, dzięki któremu można rozwinąć poczucie bezpieczeństwa, tak aby
poczucie "centrum" (jaźń, kontrola, spokój, akceptacja itp. to alternatywne
słowa) mogło być przyjemnie zrealizowane. Dalsze rozważania ujawniają,
że można to osiągnąć na wiele różnych sposobów, a obecna sytuacja jest
okazją do odkrycia drogi najlepiej dopasowanej do konkretnych potrzeb,
wartości i stylów klienta. Zwracam uwagę, że doświadczenie transu może
być różne: czasami klient mnie usłyszy, czasami nie; Czasem mój głos
będzie na pierwszym planie, czasem z tyłu. klient może mieć oczy otwarte
lub zamknięte, lub ich kombinację; trans może być rozwijany natychmiast
lub w następnej sesji, przez kilka minut lub godzin; i tak dalej. Powtarzam,
że ważną kwestią jest to, w jaki sposób rozwinąć bezpieczeństwo i
zaufanie potrzebne do tego, aby doświadczenie rozwijało się zgodnie z
potrzebami klientów. Następnie często proszę klienta, aby poinformował
mnie o głównych wartościach, obawach, rozważaniach i tak dalej, abym
mógł jak najlepiej dostosować swój styl komunikacji.
Inną ważną ideą, którą wprowadzam w odniesieniu do transu, jest
mistrzostwo. Nacisk kładziony jest na trans jako okazję do opanowania
procesów empirycznych, które mogą być "poza kontrolą" dla danej osoby.
Przykłady są często używane do wyjaśnienia, w jaki sposób problemy
mogą być badane, a rozwiązania omawiane w ramach bezpieczeństwa
transu.
Omawiając idee transu, należy zdać sobie sprawę, że hipnoza jest tylko
jednym z wielu języków opisujących bardzo naturalistyczne i potencjalnie
terapeutyczne doświadczenie. Istnieje wiele alternatyw, które należy
wykorzystać, aby odpowiednio przekazać, że główną intencją terapii jest
połączenie klienta z procesami empirycznymi w bezpieczny i
produktywny sposób, tak aby mogły wystąpić pożądane zmiany. Na
przykład w przypadku tancerza wprowadzono i rozwinięto procesy
hipnotyczne w kategoriach "ruchu empirycznego" poprzez różne "wzorce
ekspresji"; W przypadku programisty komputerowego nacisk kładziono
na "pozwalanie programom działać bez problemów", "przestawianie
wzorców zagnieżdżania i zagnieżdżania", "przegrupowanie
wejścia/wyjścia", "interfejsy empiryczne" i tak dalej; A w przypadku
psychologa eksperymentalnego "warunki zachwytu" koncentrowały się na
uczeniu się multimodalnym (poprzez przetwarzanie równoległe,
reagowanie probabilistyczne, losowe wzorce, doświadczenia
wielowymiarowe, krzywe dzwonowe aktywności w dialogu
wewnętrznym i tak dalej). W ten sposób terapeuta zachęca do
doświadczenia hipnotycznego za pomocą terminów i wyrażeń najbardziej
odpowiednich dla indywidualnego klienta.
Lekki naturalistyczny rozwój transu
Podczas gdy mówienie o transie jest ważne, równie istotne jest, aby
pewne empiryczne rozwinięcia uzupełniały wymianę pojęciową,
ponieważ bardzo trudno jest przekazać istotę transu za pomocą samych
słów. Zazwyczaj staram się wywołać przynajmniej krótki, lekki stan
transu w toku rozmowy, tak aby klient mógł rozwinąć poczucie tego, o
czym mówi. Ten proces wywoływania jest zwykle najlepiej realizowany
w nieformalny, naturalistyczny sposób, na przykład poprzez empiryczne
zmiany w komunikacji niewerbalnej terapeuty. Jak nakreślono w rozdziale
3, terapeuta może przejść krok po kroku przez proces hipnotycznej
orientacji na klienta, używając w ten sposób niewerbalnych technik
wiodących (np. rytmiczne oddychanie, skupienie interpersonalne) w celu
zainicjowania transu. Głównym celem stosowania tej niewerbalnej
metody jest wchłonięcie i reorganizacja niewerbalnych wzorców klienta,
tak aby rozwinąć empiryczną relację do dalszej rozmowy. Pozwala to na
wymianę symboli w polu empirycznym (tj. organizmicznym), które jest
podstawą nieświadomego uczenia się.
Oprócz stosowania niewerbalnych przesunięć, terapeuta używa
również symboli asocjacyjnych osobiście istotnych dla klienta, aby
stymulować lekki trans. Może to obejmować skojarzenia z dzieciństwa –
takie jak ulubione lody, pierwsza para tenisówek – lub obecne relacje,
takie jak sposób, w jaki klient "odpuszcza" lub "odpręża się". Jak zostanie
szczegółowo opisane w następnym rozdziale, podstawową techniką jest
dostęp i wzmacnianie różnych elementów asocjacyjnych znaczącego
związku przy jednoczesnym utrzymaniu interpersonalnego wchłonięcia;
Stwarza to terapeutycznie silny stan, w którym klient może odczuwać
paradoksalne poczucie jednoczesnego uczestnictwa w relacji
interpersonalnej i intrapersonalnej. Aby rozwinąć i utrzymać ten stan,
terapeuta musi współpracować z unikalnymi rytmami i tempami klienta,
co jest procesem podobnym do delikatnego tańca.
Metody refrakcji
Zrównoważenie racjonalnego i hipnotycznego dyskursu jest

doskonałym sposobem na umożliwienie klientom poznania transu w
naturalistyczny sposób. Ten sekwencyjny ruch pomiędzy mówieniem a
doświadczaniem transu może być rozwinięty poprzez metody załamania,
które polegają na tym, że klient wchodzi trochę w trans, wychodzi i mówi
przez chwilę, wraca do transu (tym razem trochę głębiej), wychodzi i
mówi jeszcze trochę, wraca (trochę głębiej) i tak dalej. W ten sposób
terapeuta może spędzić godzinę na przemian z 5-minutowymi i 5-
minutowymi okresami rozmowy
okresy doświadczania transu, przy czym każdy trans jest nieco głębszy od
poprzedniego.
Metody refrakcji są korzystne na wiele sposobów. Pozwalają klientom
nauczyć się, jak łatwo wchodzić i wychodzić z transu, umiejętności, która
przyda się w codziennych wyzwaniach życiowych. Umożliwiają klientom
stopniowe odkrywanie transu, dzięki czemu jest to bezpieczniejsze
doświadczenie dla wielu osób. Procesy refrakcji pozwalają również
zarówno terapeucie, jak i kli-entowi na wzajemne edukowanie się w
sposób naturalistyczny: na przykład klienci mogą zadawać pytania i
komunikować, co wydarzyło się w odpowiedzi na komunikację
hipnotyczną, podczas gdy terapeuci mogą wykorzystać ten czas na
podkreślenie pewnych idei dotyczących transu - istotnych dla
doświadczenia. Następna runda transu może następnie wykorzystać i
włączyć te reakcje, aby nieco bardziej rozwinąć osobiste doświadczenie
transu.
Metody refrakcji pozwalają również terapeucie zorientować się
bardziej na szerokość niż na głębokość transu. Zamiast podejścia "głębiej,
głębiej, głębiej", w którym niewiele uwagi poświęca się dostępowi do
głównych problemów klienta i strategii zasobów w transie, terapeuta może
skoncentrować się na wprowadzaniu różnych tematów i modalności w
kolejnych transach. Poruszając się stopniowo i szeroko rozkładając uwagę
na wiele modalności, terapeuta unika zbyt szybkiego podążania jedną
ścieżką rozwoju; Umożliwia to silniejszą więź międzyludzką i pozwala
klientowi rozwinąć ogólne uznanie dla faktu, że nie ma ustalonego
sposobu na osiągnięcie lub doświadczenie transu i że można uwzględnić
wiele istotnych aspektów jego doświadczenia życiowego. Nie można nie
doceniać terapeutycznej wartości tej realizacji.
W przypadku stosowania refrakcji, tempo zmian między stanami
czuwania i transu powinno być dostosowane do reakcji klienta, zwłaszcza
niewerbalnych wskazówek regulatorowych. Jeden klient może
utrzymywać absorpcję hipnotyczną przez 5 minut, inny przez 5 sekund,
trzeci przez 10 minut, czwarty przez 20 sekund; Wszystko wskazuje na
wtargnięcie świadomego uczestnictwa przez (arytmiczne) przesunięcia
mięśni. Hipnoterapeuta może docenić te wskazówki jako sygnały do
ponownego wchłonięcia uwagi podmiotu w polu interpersonalnym,
przeniesienia uwagi na inny temat, aby umożliwić świadomemu umysłowi
uczestniczenie w jego strategiach analitycznych, pozostając w zgodzie z
terapeutą, a następnie stopniowo przenieść uwagę z powrotem na
doświadczenie hipnotyczne inną drogą.
Na przykład podczas ostatniej sesji podczas 90-minutowej sesji
rozwinięto z klientem cztery różne transy. Pierwszy miał miejsce, gdy
klient wykazywał emocjonalne pochłonięcie, gdy mówił o swoich psach.
Temat ten został rozwinięty ("uczucie głaskania psa", "bezpieczeństwo
akceptacji przez tego szczeniaka"), a komunikacja niewerbalna została
przeniesiona na
wprowadzić klienta w lekki trans. Kiedy po około dwóch minutach
zmarszczył brwi i poprawił pozycję, dostosowałem się (werbalnie i
niewerbalnie), dopytując, kiedy po raz pierwszy zdał sobie sprawę, że ma
umiejętność posługiwania się liczbami. (Był księgowym.) Myślałem, że
to pytanie o wczesną świadomość można rozwinąć w naturalistyczną
technikę regresji wieku, ale on wskazał na zakłopotanie i niepokój, gdy
rozmawialiśmy dalej o nauce w dzieciństwie. W ten sposób powróciłem
do obecnej relacji międzyludzkiej, przenosząc moją komunikację
niewerbalną i zwracając się do niego po imieniu. Rozmawialiśmy przez
około 10 minut o trudnościach, jakie miał w dzieciństwie, ze szczególną
troską, aby przez jakiś czas nie wpadał w trans.
Zaczynając ponownie rozwodzić się nad tym, w jaki sposób może
czerpać przyjemność z rozwijania swoich umiejętności hipnotycznych,
zwróciłem uwagę, że może liczyć na wiele rzeczy w obecnym związku i
że jego powieki mogą być dobrym punktem wyjścia. Zauważyłem
również, że jego powieki mrugały "od czasu do czasu" i że potrafił
policzyć, ile razy jego podświadomość komunikowała się ze mną,
"mrugając oczami i wyrażając również inne kanały". Dodałem, że w tym
czasie powinien mieć oczy szeroko otwarte, nawet jeśli mogą pojawić się
inne zmiany. Postępując w ten sposób (technika ta jest szczegółowo
opisana w rozdziale 6), rozwinął się kolejny trans i wprowadzono dalsze
idee bezpieczeństwa i transu. Kiedy po około 5 minutach ponownie
pojawiła się regulacja mięśni, pochwaliłem go za to, że wie, kiedy "na
razie wystarczy", a następnie przeniosłem moją komunikację na styl
czuwania, pytając o jego hobby. Po kilku minutach zapytałem, jak się czuł
w ciągu ostatnich dziesięciu minut i omówiliśmy niektóre z transowych
procesów, których doświadczył.
Trzeci trans rozwinął się, gdy zacząłem ściskać jego dłoń podczas
mówienia o wzorcach społecznych, a następnie delikatnie go zawiesiłem,
gdy mówiłem o transie jako okazji do pozwolenia jego nieświadomości na
pracę niezależnie od normalnych ograniczeń (patrz rozdział 7). Ostateczny
trans rozwijał się poprzez fiksację oczu wraz z sugestiami zmian
percepcyjnych w dłoniach. Ten 10-minutowy trans, podczas którego
rozwinęło się zamykanie oczu, zakończył się hipnotycznym sugestiami:
. . . Tak więc, integrując wszystkie badania, które tu dzisiaj
przeprowadziliście, jakże miło jest wiedzieć, że możecie czerpać
wielką satysfakcję z dalszego uczenia się w nadchodzących dniach i
tygodniach na wszystkie te sposoby, a następnie niektóre, aby
pozwolić waszej podświadomości na dokonanie tych percepcyjnych,
behawioralnych i mentalnych zmian, które najlepiej nadają się do
tego, aby obecne potrzeby zostały rozpoznane i zaspokojone w
sposób odpowiedni do potrzeb cała jaźń . . . .
Delikatnie poprawiając pozycję, zauważyłem, że może do mnie dołączyć,

gdy będzie gotowy. W ostatnich 15 minutach rozmawialiśmy ogólnie o
różnych odczuciach doświadczanych podczas różnych naturalistycznych
transów, z naciskiem na to, że "jest o wiele więcej tego, skąd to się wzięło"
i jak ważne jest poczucie bezpieczeństwa i bezpieczeństwa w relacjach
międzyludzkich.
W ten sposób w ramach wstępnej sesji ther-apy rozwinęła się seria
mini-transów. Każdy trans rozwijał się naturalnie z przepływu
konwersacyjnego między terapeutą a klientem; Każdy trans wiązał się z
trwałym połączeniem międzyludzkim, jak również z intrapersonalnym
wchłonięciem; A każdy trans kończył się, gdy sygnały klienta wskazywały
na potrzebę pewnego rodzaju reorientacji. Co więcej, każdy trans był
używany do zasiewania różnych prostych idei w obrębie empirycznie
chłonnego pola: idei dotyczących natury transu, bezpieczeństwa i
ochrony, które mogą charakteryzować to doświadczenie, terapeutycznego
sukcesu, który nas czeka, potencjalnej autonomii nieświadomości i tak
dalej. Na koniec pomiędzy każdym transem wciśnięto bezpośrednią
rozmowę, aby zarówno terapeuta, jak i klient mogli dowiedzieć się więcej
o tym, jak uczestniczyć w spotkaniu terapeutycznym.
Jako kolejny komentarz należy zauważyć, że stosując metody
polegające na dość częstych przesunięciach między tematami lub stanami
doświadczania (np. trans / przebudzenie), hipnoterapeuta może osiągnąć
podstawową ciągłość poprzez trwałe wchłanianie połączenia
interpersonalnego. Oznacza to, że hipnoterapeuta porusza się od tematu
do tematu, ale nadal doświadczalnie docenia jaźń, która pozostaje
niezmienna w całej zmienności. Bez tej jednolitej orientacji klient
prawdopodobnie będzie zdezorientowany lub poczuje się niekomfortowo
rozdrobniony. W ten sposób kontekst relacji zapewnia spoiwo, które
trzyma wszystkie różne pomysły razem.
Modelowanie transu
Wprowadzając procesy transowe, terapeuta może odkryć, że klient nie

chce lub nie jest w stanie bezpośrednio uczestniczyć w nim jako centralny
obiekt uwagi. Jest to zrozumiałe, biorąc pod uwagę obawy związane z
zaufaniem i bezpieczeństwem, które często dominują na początku terapii.
Postępując zgodnie z ogólną ericksonowską zasadą pośredniego skupiania
się, gdy bezpośrednie podejścia są nieodpowiednie, terapeuta może
kontynuować modelowanie transu za pośrednictwem innej osoby lub
osób. Klient może zostać poproszony o nieuczestniczenie w nim
bezpośrednio, co często jest sugestią stymulującą rozwój transu poprzez
zastępczą identyfikację z modelem.
Modelowanie transu można osiągnąć na wiele sposobów. Po pierwsze,
terapeuta może zademonstrować autohipnozę, strategię szczególnie
właściwą, gdy klient może postrzegać terapeutę w pozycji autorytetu.
Nie jest to jednak regułą. Po drugie, można wykorzystać małżonków lub
partnerów; Jest to często przydatne w pracy z parami, gdzie często tylko
jedna osoba może w pełni doświadczyć transu na raz. Po trzecie,
członkowie rodziny mogą być wykorzystani w taki sposób, że
"zidentyfikowany podmiot hipnotyczny" (IHS) jest wyznaczony w
rodzinie; metoda ta wykorzystuje fakt, że procesy hipnotyczne często
zachodzą naturalnie w systemach rodzinnych (zob. Ritterman, 1983;
Lankton & Lankton, 1986). Po czwarte, można wykorzystać przeszkolone
przedmioty niezwiązane z klientem; Była to technika, którą Erickson
często stosował. Po piąte, terapeuta może użyć wersji techniki Ericksona
(1964b) "mój przyjaciel John", w której terapeuta reaguje na niechęć lub
niezdolność klienta do doświadczania transu, przenosząc uwagę na
wyimaginowaną osobę siedzącą obok klienta i przystępując do indukcji
transu na tej wyimaginowanej innej.
Po szóste, można użyć pokrewnych technik z udziałem lalek lub innych
rekwizytów. Takie techniki mogą być szczególnie przyjemne dla dzieci,
chociaż dorośli również mogą z nich skorzystać. Na przykład miałem
klienta trzymającego trzy pluszowe misie, podczas gdy ja
komunikowałem się hipnotycznie z każdym z nich; Ten zabawny proces
umożliwił mężczyźnie rozwinięcie znaczącego transu z wykorzystaniem
dziecięcych zasobów. Wreszcie, można wykorzystać historie o innych.
Jest to centralna technika w podejściu ericksonowskim, w którym
terapeuta hipnotycznie opisuje wydarzenia (np. rozwój transu), które
angażowały innych ludzi w innym czasie. Jak zobaczymy w następnym
rozdziale, ta metoda opowiadania historii może być dość skuteczna w
umożliwianiu klientom uczestniczenia na swój własny sposób.
Używając symbolicznych innych, aby pośrednio zaprosić do udziału w
procesach hipnotycznych, terapeuta pozostaje dostrojony do relacji
międzyludzkiej. Podczas gdy temat rozmowy jest odsunięty od klienta,
podstawowy nacisk pozostaje na bieżące odpowiedzi klienta.
Trening transowy
Faza przygotowania do hipnozy obejmuje rozpoczęcie każdej sesji, a

także początkowe sesje terapii. W tym drugim przypadku przydatne może
być formalne przeszkolenie klienta w różnych procesach hipnotycznych
przed rozwiązaniem konkretnych problemów. Dzieje się tak zwłaszcza
wtedy, gdy bezpośrednie skupienie się na obszarze problemowym ma
tendencję do zagrażania klientowi. Na przykład ostatnio pracowałem z
kobietą, która w dzieciństwie była molestowana seksualnie. Jej
zaangażowanie w to doświadczenie było nadal intensywne i nie wierzyła
w swoje wewnętrzne możliwości. Dlatego też spędziłem większość z
pierwszych pięciu sesji z nią, skupiając się głównie na mnie ("zewnętrzne"
połączenie), jednocześnie rozwijając różne zjawiska hipnotyczne
przydatne do rozwiązywania problemów – np. hipnotyczne "tarcze" (do
wyznaczania granic), bezpieczna dysocjacja, dysocjacja afektu/percepcji i
tak dalej. Krótko mówiąc,
Opracowane zjawiska były sposobem na pośrednie zagospodarowanie

potrzebnych zasobów bez bezpośredniego odniesienia się do kontekstu
problemu. Po opanowaniu tych zjawisk stopniowo skupialiśmy się na
kwestiach związanych z relacjami, które wiązały się z rozwojem nowych
wyborów.
Oprócz tego, że klient uczy się określonych zjawisk hipnotycznych,
okres treningu transu może również umożliwić większe uznanie transu
jako kontekstu dla bezpieczeństwa, samopoznania i opanowania
umiejętności psychologicznych. Każdy trans jest okazją do poznania
siebie na głębszym, bardziej intymnym poziomie; Tak więc seria transów
samooceny może znacznie zwiększyć poczucie własnej wartości i
pewność siebie w codziennym życiu.
STRESZCZENIE
Początkowa faza hipnoterapii obejmuje uzupełniające się procesy (1)

zbierania informacji o tym, w jaki sposób klient generuje i utrzymuje
rzeczywistość oraz (2) wprowadzenia doświadczalnego i naturalistycznego
procesu transu terapeutycznego w pole interpersonalne. Pierwszy proces ma
na celu zidentyfikowanie niezmiennych aspektów doświadczenia klienta, w
tym matryc społecznych, intencji, sekwencji indukcji problemów,
kompleksów objawów, umiejętności i zdolności oraz przekonań. Te i inne
wartości, które można zgromadzić na wiele sposobów, stanowią podstawę
technik i strategii terapeuty. W sensie formalnym wartości klienta są
postrzegane jako techniczne środki, za pomocą których rozwijane są
odmienne stany świadomości; Zasada współpracy kieruje terapeutę do
przyłączenia się do tych naturalistycznych technik w celu poszerzenia zakresu
wyrażania siebie.
Wprowadzając procesy transowe, terapeuta nadal dostosowuje się do
wartości i reakcji życiowych, biorąc jednocześnie odpowiedzialność za
stworzenie środowiska, w którym klient może bezpiecznie i w pełni
wchłonąć się w proces doświadczania. Częściowo wiąże się to z
zapewnieniem komfortowego środowiska fizycznego, chociaż znacznie
większą rolę odgrywa integralność i obecność terapeuty. Bezpośrednia
dyskusja na temat hipnozy i transu, uzupełniona krótkimi
naturalistycznymi okazjami do doświadczania transu, stanowi główną
część początkowego procesu edukacyjnego. Różne techniki modelowania
i metody refrakcji przyczyniają się do dalszego rozwoju empirycznej
wiedzy na temat transu, podobnie jak formalny trening zjawisk
hipnotycznych. Krótko mówiąc, terapeuta stara się wchłonąć klienta w
elastyczną relację interpersonalną, tak aby terapeutyczna wartość transu
była realizowana w sposób naturalistyczny.
ROZDZIAŁ 6
Strategie asocjacyjne w
rozwijaniu transu
terapeutycznego
Po początkowej fazie tworzenia kontekstu, hipnoterapeuta pracuje nad

pobudzeniem transów terapeutycznych. Jeśli chodzi o pojedynczą sesję, ta
faza indukcji polega na przejściu ze stanu czuwania do stanu transu i może
trwać od 5 do 60 minut. Jeśli chodzi o hipnoterapię wielosesyjną, może
ona składać się z okresu treningowego składającego się z 2-8 sesji,
podczas których klient uczy się łatwo rozwijać stany transowe (por.
Erickson, 1948).
W tym rozdziale omówiono sposoby, w jakie można osiągnąć te
procesy terapeutyczne. Pierwsza część pokrótce omawia pojęcie transu
jako naturalistycznego, a następnie przedstawia trzy podstawowe zasady
indukcji hipnotycznej. Druga część bada różne techniki dostępu przydatne
do doświadczalnego rozwijania transów terapeutycznych w kontekście
interpersonalnym.
NATURALISTYCZNY ROZWÓJ TRANSU
Aby rozwinąć trans terapeutyczny, operator Ericksona rozpoznaje trans

jako naturalistyczne doświadczenie obejmujące te same podstawowe
procesy psychologiczne, które są widoczne w doświadczeniu stanu
czuwania. Na przykład regresja wieku jest ekstremalną wersją reanimacji
pamięci; Amnezja jest szczególnym przypadkiem zapominania;
halucynacje są bardzo żywymi wyobrażeniami; Sugestie posthipnotyczne
są nieświadomymi naukami asocjacyjnymi; Śnienie hipnotyczne
przypomina nocne sny, które mamy wiele razy każdej nocy we śnie.
Główna różnica polega na tym, że trans znacznie intensyfikuje empiryczne
zaangażowanie w te podstawowe procesy psychologiczne,
181
Czasami do tego stopnia, że zapominamy, że nasz świat "jak gdyby" jest

tylko symulacją. Trans rozluźnia również inne mentalne ograniczenia,
takie jak sztywne i sztywne sposoby, w jakie zazwyczaj odnosimy się do
czasu i przestrzeni. Krótko mówiąc, w transie zdolności krytyczne zostają
czasowo zawieszone, a pochłonięcie przez doświadczenie jest
zwiększone, co pozwala na całkowite zanurzenie się w rzeczywistości
empirycznej (por. Shor, 1962). Kiedy dana osoba czuje się chroniona i
bezpieczna, pochłonięcie hipnotyczną rzeczywistością może być wysoce
terapeutyczne, ponieważ umożliwia nowe sposoby myślenia i bycia.
To, że trans jest naturalistyczny, oznacza, że powinien być
konceptualizowany jako reprezentujący jeden koniec kontinuum
empirycznego zaangażowania, a nie jako sztuczny stan odrębny od innych
doświadczeń psychologicznych. Większość badanych stopniowo
przechodzi do wewnętrznie zorientowanego, bezwysiłkowego i ima-
ginalnego stylu przetwarzania, który charakteryzuje trans (Rozdział 2);
trans nie jest zjawiskiem typu "wszystko albo nic", w którym podmiot
nagle przechodzi "na krawędź". Specyficzny postęp doświadczeń
prowadzących do transu będzie unikalny dla każdej osoby. Niektórzy
badani mogą początkowo stać się bardziej czujni, następnie chcą
rozmawiać przez 5-10 minut, a następnie rozwinąć fiksację oczu przed
wejściem w trans; Inni mogą natychmiast się zrelaksować, rozwinąć trans,
ale potem wyjść w ciągu 5 minut. Każda osoba musi odkryć swój własny
styl i tempo wchodzenia w trans: zadaniem hipnotyzera jest
poprowadzenie i ułatwienie tego procesu odkrywania.
Tak więc zadaniem hipnotyzera nie jest "poddanie tematu". Taki
sposób konceptualizacji indukcji jest nie tylko obraźliwy dla inteligencji i
możliwości podmiotu, ale także obarcza hipnotyzera niemożliwą do
spełnienia odpowiedzialnością za kreowanie rzeczywistości innej osoby.
Hipnoterapeuci nie muszą i nie powinni próbować narzucać klientom
zrozumienia i doświadczeń; Nie muszą nawet próbować nakłonić
badanych do wyobrażania sobie różnych rzeczy. Trans jest znacznie
łatwiejszy do wywołania poprzez wywołanie i wykorzystanie
naturalistycznych doświadczeń (np. wspomnień), zasobów i procesów już
dostępnych dla jednostek. Aby to zrobić, ericksonowski hipnoterapeuta
najpierw tworzy kontekst, w którym klienci są zarówno chętni, jak i zdolni
do odłożenia na bok normalnych procesów świadomych i odkrywania
nowych sposobów bycia. Naturalistyczna komunikacja jest następnie
wykorzystywana do zanurzenia klientów w rzeczywistości empirycznej
sprzyjającej zarówno rozwojowi transu, jak i rozwojowi osobistemu.
Uważam, że aby wygenerować skuteczne indukcje hipnotyczne, warto
pamiętać o trzech zasadach. Pierwszym z nich jest zabezpieczenie i
utrzymanie absorpcji uwagi. Krótko mówiąc, hipnotyzer musi
przyciągnąć uwagę badanego, która zwykle przemieszcza się między
zmieniającymi się bodźcami zewnętrznymi, i w jakiś sposób nią
pokierować. Można zastosować dowolną liczbę bodźców fiksacyjnych –
pinezkę na ścianie, miniaturę fotografowanej osoby, monotonny dron
Strategie asocjacyjne 183
głosu hipnotyzera, oczu hipnotyzera, metronomu, mantry, liczenia liczb i
tak dalej. (Zdecydowanie preferuję rozwijanie fiksacji wzroku z klientami,
ponieważ tworzy to interpersonalne wchłonięcie, które zwiększa
empiryczne uczestnictwo zarówno terapeuty, jak i klienta. Jednak niektóre
osoby uważają, że inne techniki fiksacji działają dla nich lepiej.) Po
przyswojeniu przez doświadczenie, uwaga jest utrzymywana poprzez
werbalne i (zwłaszcza) niewerbalne tempo i prowadzenie.
Drugą zasadą indukcji jest dostęp do nieświadomych procesów i
rozwijanie ich. Wiąże się to ze stosowaniem strategii asocjacyjnych w
celu uzyskania dostępu do odpowiedzi eksperymentalnych. W tym
rozdziale omówiono kilka głównych technik osiągania tego celu, w tym
zadawanie pytań autobiograficznych, opowiadanie historii, udzielanie
ogólnych instrukcji oraz rozpoznawanie i ratyfikowanie reakcji
transowych.
Trzecią zasadą jest omijanie i osłabianie świadomych procesów. U
podstaw tej zasady leży założenie, że główną przeszkodą w transie u
chętnych podmiotów są wysiłkowe i racjonalne procesy, które
charakteryzują stany czuwania. W takim stopniu, w jakim tak jest,
operator Ericksona stosuje strategie dysocjacyjne, które indukują trans
poprzez stymulację, a następnie osłabienie procesów świadomych
hamujących trans. Główne metody robienia tego obejmują nudę,
dysocjację, metaforyczne sto-ries, rozproszenie uwagi i zamieszanie.
Większa część następnego rozdziału poświęcona jest tej ostatniej strategii,
ponieważ jest to najbardziej rozwinięta i wyrafinowana, a często
najskuteczniejsza z metod.
Te trzy zasady są współzależne. Ogólnie rzecz biorąc, hipnotyzer
rozpoczyna indukcję od wchłonięcia uwagi badanego, a następnie stosuje
drugą i trzecią zasadę w sposób komplementarny. Strategie asocjacyjne są
wprowadzane w celu zanurzenia pochłoniętego subjektu w transie,
podczas gdy strategie dysocjacyjne są dodawane, gdy podmiot
doświadcza trudności w robieniu tego.
TECHNIKI DOSTĘPU
Najbardziej naturalistyczną i pełną wdzięku strategią wywoływania

transu jest stworzenie pętli sprzężenia zwrotnego komunikacji, w której
dostępne są doświadczenia i procesy związane z transem, a następnie
wykorzystywane. Podstawową metodą jest oferowanie komunikatów,
które inicjują proces wyszukiwania (zob. Erick-son & Rossi, 1981;
Lankton, 1980), w którym badani empirycznie badają swoje wewnętrzne
procesy, aby wydobyć osobiste znaczenie z komunikacji. Na przykład,
osoba poproszona o przypomnienie sobie przyjemnego czasu często
uzyskuje dostęp (być może nieświadomie) do różnych wspomnień
przed podjęciem decyzji o konkretnym wydarzeniu. Ten proces

poszukiwań rozluźnia procesy umysłowe i zachęca do bardziej
wewnętrznej orientacji; Ponadto, zgodnie z zasadami ideodynamicznymi
(Rozdziały 1 i 2), podmiot zacznie rozwijać uczucia i inne empiryczne
aspekty transowego doświadczenia, do którego uzyskano dostęp.
Ericksonowski hipnotyzer po prostu identyfikuje ogólnie (np. poprzez
obserwację) to, do czego podmiot ma dostęp, nadaje mu tempo, a
następnie wprowadza komunikację, aby stymulować dalsze procesy
poszukiwań. Tak więc, ogólną intencją w interakcji pętli sprzężenia
zwrotnego jest dostęp do sekwencji doświadczeń istotnych dla transu,
które wytwarzają trajektorię od stanu czuwania do transu.
Istnieje wiele technik dostępu przydatnych w tym zakresie. W tej sekcji
omówiono dziewięć metod: (1) zadawanie pytań; (2) osadzanie sugestii;
(3) zakładanie reakcji transowych; 4) mówienie ogólnie;
(5) opowiadanie historii; (6) korzystanie z już wypracowanych relacji
asocjacyjnych; 7) rozwijanie nowych korelacji asocjacyjnych; 8) systemy
stymulacji i reprezentacji wiodącej; oraz (9) formułowanie i ratyfikowanie
odpowiedzi hipnotycznych.
Zadawanie pytań
Wiele rodzajów pytań może być używanych do inicjowania procesów

wyszukiwania i uzyskiwania dostępu do doświadczeń transowych (patrz
Erickson & Rossi, 1979; Bandler & Grinder, 1975). Na przykład pytania
absorbujące uwagę są idealną komunikacją do rozpoczęcia indukcji
naturalistycznej, ponieważ umożliwiają płynne przejście od swobodnej
rozmowy do indukcji. Hipnotyk może zacząć na przykład od zadawania
typowych pytań społecznych ("Jak tam pogoda?" – Masz jakieś trudności
z dotarciem tutaj? "Czujesz się komfortowo?") a następnie przejść do
pytań dotyczących nieszkodliwych bodźców zewnętrznych ("Jak ci się
podoba ten zegarek?" – Co myślisz o mojej nowej biblioteczce? "Skąd
wziąłeś ten ładny strój?"). Po osiągnięciu rap-portu i zabezpieczeniu
uwagi podmiotu, hipnotyzer może z wdziękiem przejść do pytań
uzyskujących dostęp do pamięci, które wywołują reakcje transowe.
Pytania te mogą dotyczyć doświadczeń związanych z transem; na
przykład:
1. Jak się czujesz, gdy jesteś naprawdę zrelaksowany? Pamiętasz taki
czas?
2. Czy pamiętasz czas, kiedy czułeś się bardzo bezpiecznie?
3. Czy pamiętasz, jak to jest wziąć ciepły prysznic lub kąpiel, gdy
jesteś zmęczony?
Podobne pytania mogą dotyczyć doświadczeń, które ilustrują
naturalistyczne zjawiska transu. Na przykład naturalistyczne procesy
regresji wieku mogą zaczynać się od pytań takich jak:
1. Czy miałeś pseudonim jako dziecko?
2. Gdzie dorastałeś? Ile sypialni miał Twój dom?
3. Czy pamiętasz, jak brzmiał głos twojej mamy, kiedy była dla ciebie
miła?
Lub pytania dotyczące dostępu do pamięci mogą bezpośrednio odnosić się

do poprzednich doświadczeń transowych:
1. Kiedy byłeś w najgłębszym transie, w jakim kiedykolwiek byłeś?
2. Skąd wiesz, że zaczynasz wchodzić w trans?
3. Czy pamiętasz, kiedy ostatnio byłeś w transie?
Oczywiście, podmiot bez formalnego doświadczenia transowego może

zostać przedstawiony z pytaniami istotnymi dla transu (1-6) lub
poproszony o spekulację:
1. Jak myślisz, jak by to było rozwinąć lekki trans?
2. Czy możesz opisać niektóre ze zmian fenomenologicznych, których
możesz doświadczyć podczas rozwoju transu?
Hipnotyczny efekt pytań uzyskujących dostęp do pamięci zależy w
dużej mierze od tego, jak są one zadawane. Jeśli zostaną przedstawione
wprost w normalnej sytuacji, oczywiście nie katapultują osoby w trans.
Ich efekt wywołujący trans pojawia się w takim stopniu, że (1) podmiot
jest zorientowany na doświadczenie i pochłonięty uwagą oraz (2)
hipnotyzer zadaje pytania w znaczący i wyczekujący sposób. Aby spełnić
pierwszy warunek, przed zadaniem pytania (pytań) należy przeznaczyć
czas na przygotowanie podmiotu ; aby spełnić drugi warunek, hipnotyzer
musi dać badanemu czas po zadaniu pytania, aby doświadczyć reakcji
transowej. Jednak nawet jeśli te warunki są spełnione, pytanie może nie
mieć znaczenia dla doświadczenia podmiotu; W ten sposób hipnotyzer
może przeprowadzić co najmniej kilka linii pytań, zanim wyjawi jeden, na
który badany reaguje hipnotycznie.
W swojej pracy niezwykle często używam pytań do inicjowania transu.
Zazwyczaj włączam niewinne pytania do początkowych 5-10 minut
swobodnej rozmowy, mającej na celu wywołanie relacji i empirycznego,
autoreferencyjnego stylu przetwarzania. Stopniowo przechodzę do pytań
dotyczących dostępu do pamięci. Zadając takie pytania, moje procesy
niewerbalne zaczynają zwalniać i ogólnie stają się bardziej
skoncentrowane (a jednocześnie zrelaksowane). (Ta niewerbalna technika
wiodąca ma tendencję do spowalniania podmiotu i zachęca do
nieanalitycznego, autoreferencyjnego przetwarzania). Zanim zadam
pytanie, zatrzymuję się na sekundę lub dwie, patrząc znacząco i
wyczekująco na osobę, aby zbudować potencjał odpowiedzi. Po pytaniu
wygłaszane, zwykle miękko i powoli, zatrzymuję się na sekundę, patrząc

jeszcze bardziej wyczekująco na obiekt (często bardzo subtelnie głową).
Przy każdym zadanym pytaniu uważnie obserwuję odpowiedzi danej
osoby. Kiedy badany zaczyna wykazywać transowe sygnały wskazujące
(Tabela 4.2, str. 125), intensyfikuję swoją spowolnioną i znaczącą
postawę, zanim zadam kolejne pytanie. Kiedy badany jest wyraźnie
oczarowany – dobrymi oznakami tego jest brak sakkadowych (w przód iw
tył) ruchów gałek ocznych, które na ogół towarzyszą świadomemu
przetwarzaniu, hamowaniu motorycznemu oraz hamowaniu lub utajeniu
w odpowiedzi werbalnej – zazwyczaj przechodzę do technik (np. pytań
retorycznych lub ogólników lub historii opisanych w dalszej części
sekcji), które umożliwiają podmiotowi zaprzestanie werbalnego
reagowania i przejście do transu.
Istnieje wiele sposobów, w jakie odpowiedzi na pytania dotyczące
dostępu do pamięci mogą być rozszerzone, aby w pełni rozwinąć trans.
Jedną ze szczególnie skutecznych technik jest poproszenie badanych o
szczegółowe opisanie ich wcześniejszych doświadczeń w rozwijaniu
transu – lub, w przypadku niedoświadczonych osób, jak wyobrażają sobie,
jak by to wyglądało – a następnie sprzężenie zwrotne każdego
stwierdzenia, rzekomo w celu upewnienia się, że po prostu śledzisz rzeczy.
Na przykład:
Hipnotyzer: Czy kiedykolwiek byłeś w czymś, co uważasz za głęboki
trans?
P. – Tak.
Hipnotyzer: Czy możesz opisać, jak to było, gdy zacząłeś rozwijać ten
głęboki trans?
P. – No cóż, siedziałem na krześle...
Hipnotyzer: Siedząc na krześle...
Temat: . . . Patrząc w oczy hipnotyzera...
Hipnotyzer: ... Patrząc w oczy hipnotyzera, zgadza się...
Temat: . . . Słuchałem tego, co mówił, i zacząłem się rozluźniać...
Hipnotyzer: ... wsłuchiwanie się w głos hipnotyzera i relaks w
komfortowy sposób...
Temat: . . . i mój wzrok zaczął się zamazywać...
Hipnotyzer: ... rozmycie widzenia . . . .
Ten rodzaj wymiany może być kontynuowany aż do ponownego

uzyskania dostępu do transu. Technika ta jest szczególnie przyjemna,
ponieważ zasadniczo kieruje kli-entem do nakreślenia sekwencji
indukcyjnej odpowiedniej dla niego jako jednostki. Następnie hipnotyzer
po prostu używa absorbujących komunikatów i wzmacniających sugestii
(werbalnego sprzężenia zwrotnego), aby wzmocnić wywołujące trans
procesy ideodynamiczne – to znaczy, że myślenie o doświadczeniu ma
tendencję do ożywiania tego doświadczenia – już wprawionego w grę. To
się zmienia
Odpowiedzialność za doprowadzenie transu do należnego mu miejsca –
klienta – i w ten sposób omija powszechną możliwość, że indukcja
hipnozy będzie bardziej odzwierciedlać preferowany przez terapeutę niż
klienta styl rozwoju transu.
Oprócz pytań, które są nieszkodliwe, absorbujące lub uzyskują dostęp
do pamięci, terapeuta może również użyć pytań retorycznych. Takie
pytania pełnią podwójną funkcję: zajmują świadome procesy i inicjują
nieświadome procesy poszukiwań. Są one szczególnie przydatne podczas
faz indukcji pogłębiających trans, kiedy klient ma zamknięte oczy i już nie
mówi. Poniższy fragment wprowadzający ilustruje, w jaki sposób można
wykorzystać pytania retoryczne:
(Po wprowadzeniu w lekki trans) . . . A trans może rozwijać się na

wiele sposobów... i zastanawiam się, jak głęboko wejdziesz w
trans? . . . . A na ile można pozwolić sobie na całkowity relaks? . . . .
i naprawdę możesz odkryć w swoim własnym tempie i tempie, jak
dokładnie rozwinie się trans dla ciebie... A kiedy to robisz,
zastanawiam się, w jaki sposób twoja nieświadomość wyrazi siebie?
Czy po prostu podzieli się z tobą różnorodnymi, nieoczekiwanymi, a
jednocześnie tak bezpiecznymi i edukacyjnymi hipnotycznymi
rzeczywistościami? Czy pozwoli to dłoni podnieść się niezależnie,
aby dać ci znać, że naprawdę może działać autonomicznie? I czy nie
zejdziesz teraz jeszcze głębiej, czy nie zejdziesz teraz jeszcze
głębiej? Cóż za miłe wiedzieć, że możesz odkryć wszystkie te
rzeczy, a nawet więcej...
Chociaż takie pytania są stosunkowo nieszkodliwe, zapraszają one osobę

do zbadania różnych możliwości transu, a tym samym same w sobie
stanowią skuteczne sugestie hipnotyczne (Erickson i Rossi, 1979). Pytania
są zazwyczaj zadawane w powolnym, rytmicznym i znaczącym
zachowaniu, aby zmaksymalizować odpowiedzialność klienta za nie.
Czasami jednak stosuje się szybsze tempo, aby przeciążyć świadome
procesy osób, które mają trudności z wejściem w trans. Dla takich
klientów treść pytań retorycznych może być również bardziej
dezorientująca lub może przyspieszyć ewentualny dialog wewnętrzny, w
którym dana osoba jest pogrążona. Na przykład:
. . . . I możesz wejść w trans lub nie na wiele różnych sposobów

. . . Wasz świadomy umysł może mnie tu usłyszeć i naprawdę nie
musi ingerować w autonomiczny rozwój nieświadomych procesów
. . . . Twój świadomy umysł może się zastanawiać, jakich technik
użyje? Co on tak naprawdę mówi? Czy tak się stanie? Czy tak się
stanie, dlaczego, dlaczego nie, czy nie stanie się to teraz? A twoja
nieświadomość może
Kontynuuj błądzenie, podczas gdy świadomość zastanawia się... A

kwiaty kwitną na wiosnę, liście opadają jesienią, a twój oddech
wchodzi i wydycha... A jednak co jest naturalnym uzupełnieniem
stanu czuwania? Niektórzy mówią, że śpij... A jednak czym jest
dopełnienie sztywno racjonalnego państwa, w którym dialog
wewnętrzny trwa i trwa? Niektórzy mówią, że trans... Ale naprawdę
powinniście odkryć te rzeczy z pierwszej ręki... A co to znaczy mieć
PIERWSZĄ rękę? . . . .
Ten rodzaj indukcji konwersacyjnej jest doskonałym sposobem na nadanie
tempa i osłabienie świadomych procesów przy jednoczesnym dostępie do
procesów nieświadomych i jest dogłębnie zbadany w następnym rozdziale.
Na uwagę zasługuje tu centralna rola, jaką pytania retoryczne mogą odgrywać
w takich indukcjach.
Inną klasą pytań są pytania tagowe. Na przykład:
1. A naprawdę chciałbyś wejść w trans, prawda?

2. A Ty prawdopodobnie nie możesz się w pełni ułożyć, prawda? (z
przegięciem w górę)
3. I naprawdę można się zrelaksować, prawda?
Pytania tagowe to dobry sposób na narzucenie tempa przeciwstawnym

częściom osoby - np. części, która chce wejść w trans, i części, która chce
pozostać na zewnątrz. Jak wskazują Bandler i Grinder (1975), językowa
"głęboka struktura" pytań tagowych zawiera zarówno pozytywne, jak i
negatywne znaczenie stwierdzenia. Zrozumienie takich pytań zajmuje
również stosunkowo dużo czasu, co czyni je skutecznym środkiem do
zajmowania świadomych procesów (Erickson i Rossi, 1979).
Można pokrótce wspomnieć o dwóch innych typach pytań – pytaniach
osadzonych i postulatach konwersacyjnych (por. Bandler i Grinder,
1975). Te pierwsze są w rzeczywistości stwierdzeniami zawierającymi
ukryte pytania. Na przykład:
1. I zastanawiam się, jak łatwo możesz zacząć wchodzić w trans.
2. A ja jestem ciekawa, co chciałabyś teraz robić.
Zgodnie z konwencją społeczną takie wypowiedzi wymagają, aby

słuchacz odpowiadał tak, jakby były pytaniami, a zatem stanowią
pośrednią formę komunikacji. Postulaty konwersacyjne to pytania, które
w rzeczywistości są dyrektywami:
1. Czy możesz położyć ręce na kolanach i stopy płasko na podłodze?

2. Nie usiądziesz wygodnie?
3. Czy mógłbyś mi opisać, jak głęboki trans chciałbyś rozwinąć?
Jak można zaobserwować, postulaty konwersacyjne są permisywnymi i
indywidualnymi sposobami wydawania dyrektyw, a zatem są cenne dla
praktyka Ericksona.
Podsumowując, w komunikacji hipnotycznej można użyć wielu
rodzajów pytań: pytania absorbujące, pytania nieszkodliwe, pytania
dotyczące dostępu do pamięci, pytania retoryczne, pytania tagowe,
pytania osadzone i postulaty konwersacyjne. Pytania te mogą być
stosowane do różnych celów, w tym do zbierania informacji, rozwijania
relacji, wydawania dyrektyw, absorbowania uwagi, jednoczesnego
stymulowania świadomych i nieświadomych procesów, wywoływania
wspomnień (zwłaszcza tych istotnych dla transu), pogłębiania transu i
przeciążania. Niezależnie od rodzaju lub intencji pytania, terapeuta musi
zwrócić szczególną uwagę na niewerbalny styl przekazu, ponieważ w
dużym stopniu determinuje on, jak i jak bardzo klient odpowie
doświadczalnie.
Sugestie osadzania
Milton Erickson miał niezwykłą zdolność do przekazywania

pośrednich sugestii poprzez niezauważalne przeplatanie ich w zbiorze
stwierdzeń (zob. np. Erickson, 1966a). Jednym z głównych sposobów, w
jaki to robił, było niewerbalne oznaczanie pewnych komunikatów poprzez
zmianę tempa, głośności lub intensywności głosu, a także poprzez zmiany
postawy lub wyrazu twarzy.Te wbudowane polecenia, jak nazwali je
Bandler i Grinder (1975), były wystarczająco subtelne, aby ominąć
świadome rozpoznawanie, a jednocześnie wystarczająco subtelne, aby
wpłynąć na nieświadome procesy. W mojej własnej pracy odkryłem, że
wbudowane sugestie są jedną z najprostszych, a jednocześnie
najpotężniejszych technik dostarczania komunikacji pośredniej.
Osadzona sugestia może być wyrażona werbalnie na różne sposoby.
Ogólna procedura tworzenia takiego rozwiązania polega po prostu na
zidentyfikowaniu sugestii, którą chcesz przekazać, a następnie osadzeniu
jej w szerszym kontekście językowym. W poniższych przykładach,
sugestie dotyczące rozwijania transu (kursywą) są osadzone bezpośrednio
w prostych sen-tencjach:
Zręczna zdolność Ericksona

do używania subtelnych zmian wokalnych w celu wywołania
reakcji hipnotycznych była tym bardziej niezwykła, że był głuchy na dźwięki, a zatem
polegał głównie na kinestetycznym sprzężeniu zwrotnym z gardła, aby zbadać i
udoskonalić tę potężną zdolność.
1. Jest wiele sposobów, aby zacząć wpadać w trans, Denise.

2. Jedną z rzeczy, które możesz wziąć pod uwagę, jest to, jak łatwo
jest rozwinąć stan komfortu.
3. I naprawdę możesz się w pełni zrelaksować, Marto.
Sugestie mogą być bardziej pośrednie, przenosząc świadomą uwagę

podmiotu na inny czas, miejsce lub osobę. Na przykład hipnotyzer może
mówić o kimś innym:
1. A Piotr naprawdę miał fajny sposób na to, by usiąść i pozwolić
sobie na wpadnięcie w trans.
cyfra arabska.... Wróciłam więc do domu i pozwoliłam sobie poczuć
ciepło i wygodę.
Specjalny rodzaj osadzonego polecenia – bezpośrednie cytaty (Bandler &

Grinder, 1975) – może być podany w następujący sposób:
1. I rzekłem do Maryi: "Dlaczego nie pozwolisz, aby twoja
podświadomość zaczęła wykonywać pracę za ciebie?"
2. Hank odwrócił się i powiedział: "Naprawdę myślę, że nadszedł
czas, aby wejść w trans".
Powiązaną strategią pośrednią jest mówienie bardzo ogólnie:
1. I wiele osób odkrywa, że rozwijając zdolność do wygodnego

wpadania w trans, uczą się tak wiele o sobie.
2. Każda osoba ma swój własny styl relaksowania się i pozwalania
nieświadomości reagować swobodnie i hipnotycznie.
Jak pokazują liczne przykłady pisane kursywą w pozostałej części

książki, te analogicznie zaznaczone sugestie mogą być szeroko stosowane.
Dowolna liczba kanałów niewerbalnych może być użyta do oznaczenia
mędrców – wyrazu twarzy, przesunięć głosu, wskazówek postawy i tak
dalej. Ogólna strategia polega na użyciu innego niewerbalnego wzorca dla
osadzonej sugestii. Na przykład, możesz mówić w stosunkowo
normalnym tempie i intensywności, a następnie przejść do wolniejszego i
łagodniejszego przekazu, aby przekazać osadzoną sugestię, być może
zatrzymać się na chwilę, aby wiadomość "zapadła w pamięć", a następnie
natychmiast przyjąć "normalny" styl niewerbalny. Osadzenie nie powinno
być tak dramatyczne, aby było oczywiste dla świadomego umysłu danej
osoby, ale powinno być również na tyle znaczące, aby można je było
nieświadomie wykryć. Potrzebne są eksperymenty, aby znaleźć punkt
równowagi między tymi dwoma rozważaniami.
Ponieważ osadzone sugestie są subtelnymi komunikatami
niewerbalnymi, które na ogół omijają świadome wykrywanie, czasami
pojawiają się wątpliwości, gdy racjonalnie rozważa się ich potencjalną
skuteczność jako technik hipnotycznych. Dlatego gorąco zachęcam do
eksperymentowania z technologią przed oceną jej wartości. Myślę, że
przekonasz się, że większość ludzi zaskakująco reaguje na osadzone
sugestie, zwłaszcza gdy ich przekaz jest zgodny z potrzebami i
zrozumieniem danej osoby.
Moje rozumienie, dlaczego wbudowane sugestie działają, jest takie, że
wykorzystują strategie przetwarzania informacji, które są kluczowe w
nieświadomym pojmowaniu, ale peryferyjne w stosunku do świadomej
uwagi. W szczególności ten pierwszy wykorzystuje wiele informacji
analogicznych – różnic, które robią różnicę, jak powiedziałby Bateson
(1979) – podczas gdy świadome rozumienie opiera się w dużej mierze na
informacjach cyfrowych (np. werbalnych) (por. Watzlawick et al., 1967).2
Stosowanie wbudowanych sugestii jest zatem zgodne z zasadą
hipnotycznego wykorzystania polegającą na omijaniu świadomych
procesów przy jednoczesnym dostępie do nieświadomych procesów.
Ta strategia wykorzystania może być stosowana w prosty sposób
opisany powyżej, jak również w bardziej złożony sposób. Jeśli chodzi o to
ostatnie, Erickson czasami tworzył całą terapię, przeplatając osadzone
sugestie w rozbudowanych dyskursach na tematy niezwiązane z
problemem. Klasycznym przykładem jest jego praca z umierającym
pacjentem chorym na raka, "Joe", który był wyniszczony nieznośnym
bólem i odporny nawet na ogromne dawki narkotyków (Erickson, 1966a).
Na prośbę bliskiego krewnego Joego, Erickson zgodził się zbadać
możliwość hipnotycznej kontroli bólu, po czym odkrył, że Joe bardzo nie
lubił nawet słowa hipnoza. Zmuszony do szukania sposobów na pracę
pośrednią, Erick-son wykorzystał trwający całe życie zawód Joego jako
kwiaciarza jako temat do rozmowy, aby pochłonąć pacjenta, jednocześnie
przeplatając wbudowane polecenia dotyczące transu i kontroli bólu.
Poniższy fragment (z osadzonymi sugestiami zapisanymi kursywą) daje
przedsmak komentarzy:
[2] W odniesieniu do procesów neuropsychologicznych, spekulatywne wyjaśnienie, dlaczego wbudowane
sugestie działają, można przedstawić w kategoriach hipotetycznej odpowiedzi zorientowania

rdzenia mózgu, która pojawia się za każdym razem, gdy napływające informacje różnią się
znacznie od bezpośrednio poprzedzających danych wejściowych (patrz Pribram, 1971). W tym
modelu, opracowanym przez Sokołowa (1963), mechanizmy rdzenia mózgu – zwłaszcza te
regulujące wzgórze, podwzgórze i ciało migdałowate – stale próbkują dane wejściowe ze
środowiska. Gdy próbkowane są informacyjne (tj. nowe lub nieoczekiwane) dane wejściowe,
automatyczna odpowiedź orientacyjna zwalnia wszystkie informacje przetwarzane w celu ich
uwzględnienia. W związku z tym zmiana w wzorze wokalu "oczyści" system, aby umożliwić
pełną uwagę nowemu wzorcowi (tj. wbudowanej sugestii). To, że osadzona sugestia otrzymuje
więcej uwagi i jest przetwarzana w sposób odrębny od innych przychodzących "elementów",
oznacza, że będzie ona lepiej "wyuczona" – tj. będzie miała większy wpływ – niż inne
komunikaty (patrz Glass, Holyoak, & Santa, 1979).
Joe, chciałbym z tobą porozmawiać. Wiem, że jesteś kwiaciarnią, że

uprawiasz kwiaty, a ja dorastałem na farmie w Wisconsin i lubiłem
uprawiać kwiaty. Nadal to robię. Chciałbym, żebyście usiedli w tym
wygodnym fotelu, kiedy będę do was mówił. Powiem wiele rzeczy, ale
nie o kwiatach, bo wiecie o kwiatach więcej niż ja. To nie jest to, czego
chcesz. Teraz, kiedy mówię i mogę to robić wygodnie, chciałbym,
abyście słuchali mnie wygodnie, gdy mówię o pomidorze. Dziwnie się
o tym mówi. To sprawia, że człowiek jest ciekawy. Po co mówić o
pomidorze? Umieszcza się pestkę pomidora w ziemi. Można mieć
nadzieję, że wyrośnie z niego pomidor, który przyniesie satysfakcję z
owoców, które posiada. Nasiona nasiąkają wodą, co nie jest bardzo
trudne ze względu na deszcze, które przynoszą spokój i komfort oraz
wzrost kwiatów i pomidorów. To małe nasionko, Joe, powoli pęcznieje,
wypuszcza mały korzeń z rzęskami. Teraz możesz nie wiedzieć, czym
są rzęski, ale rzęski to rzeczy, które pomagają nasionom pomidora
rosnąć, wypychać się ponad ziemię jako kiełkująca roślina, i możesz
mnie słuchać, Joe, więc będę mówił dalej, a ty możesz dalej słuchać,
zastanawiać się, po prostu zastanawiać się, czego naprawdę możesz się
nauczyć. (Erickson, 1966a; w: Rossi, 1980d, s. 269-270)
Tego rodzaju osadzone sugestie, znacznie rozwinięte w powtarzalny, ale

całkowicie absorbujący sposób, były kontynuowane, dopóki Joe nie został
wyraźnie zahipnotyzowany, po czym subtelnie włączono posthipnotyczne
sugestie dotyczące dalszej kontroli bólu. Krótko mówiąc, sugestie okazały
się skuteczne, a Joe rozwinął wystarczającą ulgę w bólu i siłę fizyczną,
aby wrócić do domu. Mniej więcej miesiąc później Erickson spędził dzień
z Joe – rzekomo z powodów towarzyskich – podczas którego zawarł
więcej sugestii terapeutycznych w ten sam pośredni sposób. Ulga w bólu
trwała aż do jego cichej śmierci, jakieś trzy miesiące po pierwszej wizycie
Ericksona.
Omawiając ten i inne przypadki, Erickson (1966a) podkreślił znaczenie
(1) ustanowienia odpowiedniej relacji, (2) rozpoznania i wykorzystania
silnego pragnienia zmiany pacjenta, (3) szanowania i wykorzystywania
potrzeb i cech jednostki oraz (4) mówienia wystarczająco znacząco, aby
hipnotycznie wchłonąć i utrzymać uwagę. Punkty te odnoszą się
oczywiście do każdej sytuacji terapeutycznej. Kiedy są obserwowane,
osadzone sugestie są potężnymi pośrednimi technikami wywoływania
nieświadomych reakcji; Kiedy tak nie jest, takie sugestie – lub
jakiekolwiek techniki hipnotyczne, jeśli o to chodzi – prawdopodobnie
zostaną odrzucone przez nieświadome procesy danej osoby.
Zakładanie reakcji transowych
Presupozycje są ideami, co do których zakłada się, że są prawdziwe w

danym stanie. Wszystkie instrukcje zawierają szereg założeń. W
indukcjach hipnotycznych można je wykorzystać, skupiając uwagę
badanego na tym, jak, kiedy, gdzie lub u kogo wystąpi reakcja
hipnotyczna, tym samym pośrednio przekazując założenie, że wystąpi
reakcja hipnotyczna (Bandler i Grinder, 1975; Erickson & Rossi, 1979).
Jak ilustruje rysunek 6.1, założenia hipnotyczne rozwijają konkretne
możliwości, zakładając jednocześnie ogólną reakcję hipnotyczną.
Jest to zasadnicza różnica między tradycyjną hipnozą a hipnozą erickso-
niańską. W pierwszym z nich hipnotyzer skupia się na udzielaniu
konkretnych sugestii – np. lewitacji rąk; W tym drugim hipnotyzer orientuje
się na ogólną klasę reakcji hipnotycznych – np. dysocjację ciała – i czeka i
zastanawia się, którą konkretną możliwość podmiot wybierze do
rozwinięcia. Ta ostatnia metoda omija "opór" i zachęca nieświadome
procesy subjekta do większej aktywności w procesach hipnotycznych.
Jednym ze sposobów oferowania hipnotycznych założeń jest forma pytań:
Z góry założone Na przykład: "Twoja nieświadomość

Ogólna idea może komunikować się za pośrednictwem
ekspresja behawioralna"
Możliwy Możliwy Możliwy Możliwy

Specyficzny Specyficzny Specyficzny Specyficzny
odpowiedź odpowiedź odpowiedź odpowiedź
n
Z drugiej
strony, w tym
samym czasie, A nie jest to
w Głowica E-T e ge es możliwe
lit tacja głową blin ing Swędzenie
Rysunek 6.1. Dwa poziomy sugestii hipnotycznej

1. Jak głęboko chciałbyś wejść w trans?

2. Czy chciałbyś wejść w trans teraz , czy za pięć minut?
3. Czy chciałbyś wejść w trans siedząc na tym czy innym krześle?
4. A czy wiesz, jak łatwo jest pozwolić, aby twoja podświadomość
zrobiła to za ciebie?
5. Czy myślisz, że lepiej wejdziesz w trans siedząc czy leżąc?
Zwróć uwagę, jak osadzone sugestie (kursywą) mogą być przeplatane w

takich zapytaniach.
Reakcje hipnotyczne można również założyć w stwierdzeniach:
I naprawdę nie wiem dokładnie, w jaki sposób zaczniecie wchodzić
w trans ... Możesz wejść w trans z otwartymi lub zamkniętymi
oczami
. . . Możesz wejść w trans myśląc świadomie o tym, że nie możesz...
Możesz wejść w lekki trans, średni trans lub głęboki trans... i tak
zastanawiam się, który sposób będzie dla Ciebie najlepszy...
A to, czy od razu wpadniesz w trans, czy poczekasz chwilę, nie jest
aż tak ważne... Ważniejsza jest twoja własna zdolność do
odkrywania sposobu rozwijania transu, który najlepiej pasuje do
ciebie jako jednostki. . . Niektórzy ludzie wolą się trochę
zrelaksować, na chwilę wejść w trans, a potem wrócić na górę,
zanim zejdziesz z powrotem na dół. Inni wolą poczekać kilka minut,
a potem od razu zanurzyć się głęboko, aż do samego dołu... Inni wolą
wchodzić i wychodzić, tam i z powrotem, w górę i w dół, aż w
pewnym momencie schodzą na dół i zapominają na chwilę o
powrocie na górę.
Wszystkie powyższe stwierdzenia zakładają, że trans rzeczywiście
będzie doświadczany. Ponadto pomagają ominąć wszelkie problemy w
związku
(1) dając podmiotowi "iluzoryczną wolność" (Kubie, 1958) wyboru
odpowiedzi i (2) nigdy nie sugerując bezpośrednio transu. Dostarczają
również bogactwa informacji na temat transu, co pozwala klientom być
świadomym wielu możliwych doświadczeń, zmniejszając w ten sposób
szanse, że utkną w jednym sposobie doświadczania rzeczy.
Presupozycje mogą być stosowane w podobny sposób, gdy sugeruje
się fenomen hipnozy:
1. I zastanawiam się, czy twoja prawa czy lewa ręka zacznie się
podnosić pierwsza.
2. I nie wiem, czy wrócisz do szóstej klasy, czy do czwartej, a nawet
wcześniej...
3. I oboje możemy się zastanawiać, kiedy twoja podświadomość
zacznie podnosić ten palec do góry. . .
4. A w twoim śnie tej nocy, nie wiem dokładnie, który sen wybierze
twoja podświadomość, aby kontynuować integrację tych wiedzy.
Są to proste stwierdzenia, które zakładają, że rozwinie się określone

zjawisko. Hipnoterapeuta może być bardziej ogólny i rozbudowany,
zwłaszcza gdy konkretna reakcja nie jest natychmiast wywoływana.
Poniższy przykład pokazuje, że można to zrobić za pomocą bardziej
ogólnego zjawiska dysocjacji ciała:
I jakże miło jest wiedzieć, że w transie twoja podświadomość może
reagować niezależnie, autonomicznie i inteligentnie...
i możesz cieszyć się bezpieczeństwem tych doświadczeń i nauką,
którą możesz z nich wyciągnąć (...). Twoja nieświadomość może
reagować i wyrażać się na tak wiele różnych sposobów... a więc ja
nie wiem i ty nie wiesz dokładnie, w jaki sposób twoja
nieświadomość wyrazi swoją autonomię... Wiem jednak, że ma
naturalistyczną zdolność radzenia sobie z twoją aktywnością
fizyczną na różne wartościowe sposoby. Na przykład twoja
podświadomość zwykle kontroluje twój oddech, który może być tak
łatwy i wygodny, ponieważ nadal automatycznie wchodzi i
wychodzi, wdech i wydech, wdech i wydech
. . . a twoja podświadomość kontroluje twoje tętno i tętno... A kiedy
naprawdę lubisz biegać, twoja podświadomość zajmuje się procesem
automatycznego podnoszenia i opuszczania nóg, w górę i w dół, w
ten przyjemny, rytmiczny sposób
. . . . A w transie ta ogólna zdolność twojej nieświadomości może
być również doświadczana na wiele różnych sposobów. więc
naprawdę nie wiem, jak twoja nieświadomość będzie się fizycznie
wyrażać... Być może podnosząc rękę do góry... łatwo... wygodnie
. . . niewolicjonalnie... w górę [mówi się to z fleksją w górę]
. . . Być może będzie to prawa lub lewa ręka, albo ich kombinacja.
Być może zacznie się od drgnięcia palcem
. . . Być może ręka szarpiąca się... Ale niektórzy ludzie myślą
bardziej holistycznie i wolą pozwolić nieświadomemu podnieść całą
rękę i rękę do góry. Inni odkrywają, że naciska na ciebie, tak ciężko,
że wydaje się być częścią twojego ciała, a jednocześnie oddzieloną
od niego.
Inni funkcjonują niezależnie od całego swojego ciała, rozkoszując
się tym, że widzą je tam, słysząc mnie tutaj
. . . . A to, czy jest to twój palec, twoja ręka, twoje ramię, całe twoje
ciało, nie jest aż tak ważne... Nie ma też znaczenia, czy naciskają,
czy podnoszą, czy stają się ciężkie, czy lżejsze, czy też pozostają
takie same. To, co jest ważne, to twoje podnoszące na duchu i
rozwijające się odkrycie zdolności twojej nieświadomości do
działania na swój własny sposób. . . Dlaczego więc nie zaskoczyć cię
tym autonomicznym ciałem... i zastanawiam się, jaka to będzie
niespodzianka, kiedy i jak to się stanie...
Stwierdzenia te ilustrują doskonałą strategię wywoływania

jakiegokolwiek zjawiska hipnotycznego:
1. Zacznij od ogólnego podkreślenia wartości i inteligencji
nieświadomości.
2. Zidentyfikuj ogólną formę zjawiska – np. rozproszenie ciała, regresję
wieku, amnezję – jako przykład nieświadomych zdolności.
3. Podaj naturalistyczne przykłady tego ogólnego zjawiska (zwykle
bardziej rozbudowane niż powyższy przykład).
4. Przejście do specyficznych hipnotycznych przejawów zjawiska,
obejmujących wszystkie możliwości.
5. Zasugeruj, aby nieświadomość badanego wybrała konkretną
manifes-tację najbardziej odpowiednią dla badanego.
6. AKCEPTUJ i buduj na wszelkich reakcjach, które się pojawią.
Strategia ta przedstawia sugerowane zjawisko jako korzystny,
naturalistyczny i znajomy proces, zwiększając w ten sposób znacznie
prawdopodobieństwo, że klient będzie chciał i był w stanie zareagować.
Ponownie, zakłada to również, że wydarzy się coś hipnotycznego.
Jak zostanie to omówione później, czasami występuje opóźnienie
czasowe między sugestią a odpowiedzią. W takich przypadkach
hipnotyzer może przedstawić sugestie na różne sposoby, a następnie
przejść do innego tematu, obserwując rozwój sugerowanego zjawiska.
Jeśli i kiedy tak się stanie, może zostać ratyfikowany i dalej rozwijany.
Można również zauważyć, że hipnoterapeuta może objąć wszystkie
możliwości, jednocześnie zmniejszając szanse, że wystąpi konkretna z
nich. Na przykład, w powyższym przykładzie lewitacja rąk mogłaby być
bardziej obciążona – że tak powiem – poprzez podanie większej liczby
przykładów autonomicznego podnoszenia rąk w górę (np. stanie w
autobusie, podniesienie ręki w klasie), powtarzanie sugestii lewitacji dłoni
częściej, osadzanie sugestii tylko dla tej reakcji, używanie fleksji w górę
zsynchronizowanych z wdechami, aby dać wrażenie "podnoszenia", i tak
dalej.
Oczywiście, założenie odpowiedzi nie gwarantuje jej wystąpienia.
Terapeuta musi mówić wystarczająco znacząco, aby klient był
pochłonięty doświadczeniem, zwiększając w ten sposób potencjał reakcji,
jednocześnie hamując zdolności krytyczne, które mogłyby logicznie
analizować stwierdzenie (stwierdzenia). Ponadto zakładana reakcja musi
być zgodna z potrzebami sytuacyjnymi i osobowościowymi jednostki. Na
przykład, klient z głębokimi problemami prawdopodobnie nie byłby w
stanie pozytywnie zareagować na sugestię wprowadzenia głębokich,
trwałych zmian ani dziś, ani jutro. Podobnie, dana osoba prawdopodobnie
nie będzie chciała zastosować się do nakazu, aby popełnić czyn
antyspołeczny "dziś lub jutro". Oczywiście, że nie
jest wiele mniej skrajnych przykładów; Chodzi o to, że jeśli presupozycje
mają być hipnotycznie skuteczne, należy przestrzegać tempa i zasad
przewodnich.
Zakładanie odpowiedzi można osiągnąć na więcej sposobów niż te
opisane tutaj. Na przykład mogą być używane do zapewnienia, że badany
wykona zadania domowe. Na przykład w przypadku zachwyconej
klientki, którą chciałem usiąść w restauracji i obserwować innych, przez
15-20 minut podkreślałem, że musi losowo wybierać osoby, które mają
być obserwowane. Była tak zakłopotana, zastanawiając się, dlaczego to
musi być przypadkowe, że nie miała czasu na zastanawianie się, czy w
ogóle powinna robić coś takiego. W przypadku innego klienta, mężczyzny
cierpiącego na migrenowe bóle głowy pozornie związane z niezdolnością
do wyrażania urazy, zasugerowałem mu posthipnotyczne, że obudzi się w
środku nocy z "całym bólem świata" w lewym ramieniu. Stanowczo
upierałem się, że to lewa ręka, a nie inna część jego ciała, do tego stopnia,
że zareagował (zgodnie z oczekiwaniami) zgłaszając, że ma silny ból w
prawym ramieniu (i nie w głowie). W obu tych przypadkach zakładana
ogólna reakcja stała się peryferyjna (tj. nieświadoma) poprzez skupienie
się badanego na konkretnym aspekcie odpowiedzi. Oczywiście, ta ogólna
strategia może być również zastosowana w indukcjach hipnotycznych.
Mówienie ogólnie
Praktykujący Ericksona często mówi ogólnie, brzmiąc dość

specyficznie. Ten wzorzec stymuluje słuchaczy do wyprowadzenia
konkretnego znaczenia najlepiej dopasowanego do ich osobistego
rozumienia i potrzeb. Pełni to wiele cennych funkcji – na przykład
przenosi ciężar odpowiedzialności na klienta; umożliwia terapeucie
oferowanie skutecznych wskazówek bez konieczności znajomości
dokładnej treści doświadczenia danej osoby, zmniejszając w ten sposób
szanse na narzucenie klientowi (być może niedopasowanych) strategii;
zachęca do dostępu do znaczących doświadczeń związanych z tym
zjawiskiem (główny cel indukcji asocjacyjnych); i dostarcza cennych
informacji o tym, co jest ważne dla klienta. Krótko mówiąc, mówienie
ogólnie jest istotną częścią podejścia ericksonowskiego.
Istnieją różne sposoby mówienia ogólnie, ale brzmią konkretnie. Na
przykład można użyć ogólnych odwołań do zdarzeń :
"Ten szczególny czas, dawno temu"

"Nieoczekiwana, ale miła niespodzianka"
"najgłębszy trans, jakiego kiedykolwiek doświadczyłeś"
"Bardzo szczęśliwy czas sprzed lat"

"Trans"
"Bardzo satysfakcjonujące uczucie"
"Te istotne doświadczenia edukacyjne"
"To niedokończone, nieprzyjemne doświadczenie, którego unikałeś
przez tak długi czas"
Można również użyć czasowników ogólnych: uczyć się, doświadczać,
pozwalać, rozwijać, angażować, badać, rozpoznawać, uświadamiać sobie,
zaczynać, odkrywać i tak dalej.
Dostępne są również desygnaty rzeczowników ogólnych:
"To małe dziecko w tobie, które ukrywało się przez tyle lat"
"Konkretna osoba"
"Bardzo dobry przyjaciel"
"Stary wróg, który cię prześladuje" "Osoba,
z którą naprawdę chcesz być blisko" "Twoja
pierwsza klasa"
"Te głębokie aspekty siebie, które mogą pomóc w procesie odkrywania"
Każdy z tych przykładów stanowi ogólny, pośredni sposób na

zasugerowanie empirycznego poszukiwania w pamięci konkretnej osoby,
miejsca, wydarzenia, przedmiotu lub procesu. Wypowiedziane z
przekonaniem w ramach wymiany hipnotycznej, te ogólniki zanurzają
klienta w wewnętrznych procesach poszukiwań, których kulminacją jest
dostęp do konkretnego desygnatu. Ponieważ desygnat, do którego
uzyskano dostęp, będzie inny dla każdej osoby, używanie ogólników jest
doskonałym sposobem na uszanowanie unikalnych procesów każdej
osoby.
Ogólniki mogą być używane do wielu celów hipnotycznych. Jednym z
zastosowań jest dostęp do doświadczeń związanych z transem w ramach
indukcji. W rzeczywistości indukcja może składać się wyłącznie z
ogólników, wygłaszanych na tyle sensownie, że brzmi tak, jakby odnosiły
się szczególnie do kluczowych osobistych doświadczeń klienta. Poniższy
fragment indukcji ilustruje tę możliwość (z pytaniami komentarzowymi
wskazującymi na skrajną ogólność desygnatów).
Segment indukcyjny Komentarz

Dobra, teraz już wszystko, czego
bym chciał
musisz to zrobić, to znaleźć to
konkretne Na jakim stanowisku?
pozycja , która jest
najwygodniejsza
To jest w stanie pomóc tobie jako
jednostce. . .
i gdy sobie na to pozwolisz Pozwól jak?
Zacznij przechodzić do tej Na jakim stanowisku?

pozycji, co za miła rzecz
wiedzieć, że możesz rozpoznać, Jaki trans?
że stan transu może być W jaki sposób się rozwinął? W
rozwijany na tak wiele różnych jaki sposób?
sposobów. . .
Ponieważ trans jest Czego się nauczyć?
doświadczeniem edukacyjnym, a
ty miałeś już tak wiele różnych Jakie doświadczenia?
doświadczeń związanych z
uczeniem się ...
Miałeś doświadczenia jako Jakie doświadczenia? Jak młody?
małe dziecko, jako dorastający
chłopiec, jako dojrzewający
mężczyzna i przez całe życie Jakie doświadczenia? Jaka natura?
będziesz miał doświadczenia
specyficznej natury. I jak miło jest
wiedzieć, że możesz wykorzystać Wiedzieć jak? Jak wykorzystać?
stan transu do zbadania Dowiedz się, jak to zrobić? Jakie
przeszłych doświadczeń doświadczenia związane z nauką
edukacyjnych i pozwolić swojej w przeszłości? Pozwól jak? Jak
nieświadomości stworzyć tworzyć? Jakie doświadczenia?
różnorodne doświadczenia ważne
i wartościowe dla ciebie jako ważne jak? ważne jak?
jednostki.
Dlaczego więc nie pozwolić Dowiedz się, jak to zrobić?
sobie na bezpieczne zbadanie w absorbować i interesować się jak?
bardzo osobisty sposób, jak Jak wpaść w trans? Wiedzieć jak?
absorbujące i interesujące może
być wpadnięcie w trans i poznanie Na jakim poziomie?
siebie na innym poziomie Pozwól jak?
doświadczenia Jaki styl? Jaki rytm?
. . . . A więc po prostu pozwól
sobie odkryć ten szczególny styl, Jaka stawka? Odpowiednie, w jaki
rytm, ten szczególny rytm, to sposób?
szczególne tempo rozwijania
transu, który jest najbardziej
odpowiedni dla ciebie jako
jednostki.
Tego rodzaju ogólne i permisywne sugestie umożliwiają jednostkom

wyprowadzenie specyficznych, transowych znaczeń, które są dla nich
najlepsze. Stawia to hipnotyzera we właściwej roli jedynie prowadzenia i
nadzorowania rozwoju transu podmiotu (Erickson, 1952). Omija również
potencjalny "opór", który często pojawia się, gdy konkretne sugestie są
(1) wygłaszane w sposób zbyt bezpośredni lub apodyktyczny lub (2) po
prostu nieadekwatny do indywidualnych potrzeb i rozumienia jednostki.
Ogólniki mogą być również używane do nadawania tempa trwającemu
wewnętrznemu doświadczeniu danej osoby. Jak wspomniano w rozdziale
4, hipnoterapeuta często musi
znać tylko głębię transu klienta i rodzaj intensywności procesów

emocjonalnych, jednocześnie terapeuta musi komunikować się tak, jakby
był świadomy specyficznej treści doświadczenia, gdyż w przeciwnym
razie klientowie mogą odczuwać niewystarczający kontakt i tym samym
nie chcieć w pełni odpuścić. Idealne do tego celu są konkretnie brzmiące
ogólniki oparte na niewerbalnych zachowaniach klienta. Na przykład,
badanemu, który wydaje się rozwijać przyjemne doświadczenie
hipnotyczne, można powiedzieć:
. . . Zgadza się... I po prostu pozwól sobie na dalsze rozwijanie tego
doświadczenia, wiedząc, że twoja podświadomość może zapewnić ci
bezpieczeństwo i przewodnictwo, aby jeszcze pełniej zanurzyć się w
tym przyjemnym i wspierającym doświadczeniu. i nie wiem, i wy
nie wiecie, dokąd to doświadczenie zaprowadzi... ale wiem, że
możesz pozwolić sobie na pełne zbadanie tego ...
Takie stwierdzenia mogą być odpowiednio zmodyfikowane, jeśli
minimalne wskazówki wskazują, że klient wychodzi z transu, uzyskuje
dostęp do nieprzyjemnego doświadczenia, znajduje coś zabawnego i tak
dalej.
W związku z tym, trzecim zastosowaniem jest nadawanie tempa
bodźcom zewnętrznym podczas transu - na przykład dzwoniący telefon,
samolot przelatujący nad głową, dzieci bawiące się na zewnątrz. Podmiot
zanurzony w transie może, ale nie musi, zorientować się na te dźwięki.
Aby zachować bezpieczeństwo, hipnotyzer może ogólnie nadać im tempo,
mówiąc coś w stylu:
. . . I stajesz się świadomy wielu różnych rzeczy w transie
. . . I jakże miło jest wiedzieć, że możesz pozwolić tym
świadomościom przychodzić i odchodzić, będąc pewnym, że
wszystkie one mogą umożliwić ci coraz większe zanurzenie się w
transie.
Takie stwierdzenia narzucają tempo wszelkim zewnętrznym bodźcom w
świadomości podmiotu, ale nie wymuszają orientacji na bodźce
nienadzorowane. W związku z tym są one lepsze niż konkretne
stwierdzenia, które mogą zakłócić wchłanianie osoby nieświadomej
bodźców.
Innym zastosowaniem ogólników jest wstawienie materiału
wypełniającego, gdy hipnopepeucie zabraknie rzeczy do powiedzenia lub
gdy chce zapewnić klientowi możliwość rozwinięcia dostępnego
doświadczenia lub ogólnie zbadania hipnotycznej rzeczywistości przez
jakiś czas. W takich okresach mówienie ogólnie (np. o inteligencji i
autonomii nieświadomości lub korzyściach lub bezpieczeństwie transu)
jest całkowicie właściwe. Daje to hipnotyzerowi "przestrzeń do
oddychania", aby mógł ocenić, w którym kierunku najlepiej podążać, i
umożliwia pacjentowi doświadczenie ogromnych korzyści, jakie mogą
płynąć z określonego transu.
Nie jest to reguła prowadzona nie przez hipnotyzera, ale przez jego
własną nieświadomość. Pozwolenie na używanie ogólników jako
materiału wypełniającego często przynosi wielką ulgę wielu kursantom
zaniepokojonym i obciążonym błędną ideą, że muszą wypluwać ciągły
strumień konkretnych, istotnych sugestii dla całej indukcji. Wszystko, co
mówisz jako hipnotyzer, nie musi być głębokie ani niezwykle istotne; jeśli
brzmi to po prostu sensownie (i jeśli twoją intencją jest wyraźne
wspieranie osoby), podświadomość podmiotu często może zająć się
resztą.
Ogólniki można również wykorzystać do "pomostu" tematów w płynny
sposób. Często wymaga to po prostu ogólnych zwrotów, takich jak:
. . . Tak więc nieświadomość może reagować na wiele różnych
sposobów. Dam wam inny przykład...
. . . A te rzeczy dzieją się w inny sposób (...). Na przykład....
Jak wskazuje rysunek 6.2, takie stwierdzenia umożliwiają hipnotyzerowi

przejście do praktycznie niepowiązanych tematów, zwłaszcza, że
zahipnotyzowany podmiot będzie na ogół bezkrytyczny wobec logicznych
relacji między górą
Ogólne
Pomostowe
wypowiedź
Temat Temat
A B
Rysunek 6.2. Łączenie tematów w indukcji konwersacyjnej

Ics. Są one szczególnie cenne w początkowych i końcowych

metaforycznych historiach używanych podczas indukcji (o czym mowa w
rozdziale o opowiadaniu historii).
W technice pomostowej ogólna strategia polega na użyciu ogólnej
cechy wspólnej dla tematów, które mają być połączone, jako punktu
przecięcia. Załóżmy na przykład, że chciałem przejść od mówienia o
doświadczeniach z dzieciństwa w klasie do wdawania się w kłótnię jako
dorosły. Mógłbym powiedzieć coś takiego:
Między innymi te liczne nauki zdobyte w dzieciństwie obejmowały
zrozumienie wielu różnych sposobów, w jakie ludzie odnoszą się do
siebie nawzajem (...). Zrozumienie to było ważne, ponieważ ludzie
naprawdę mogą wchodzić w interakcje na wiele różnych sposobów,
niektóre przyjemne, a niektóre nie. Na przykład ludzie czasami się
kłócą...
W ten sposób wspólna cecha "sposobów relacji" stanowi środkowy termin
w procesie pomostowania od szczegółu do ogółu do szczegółu. Ze
względu na szeroki wachlarz możliwych cech wspólnych, używanie
ogólnych stwierdzeń jako komunikacji krzyżowej jest zwykle łatwym
zadaniem.
W związku z tym, szóstą możliwością jest użycie ogólników do
przedstawienia ogólnych "tematów", które służą jako ramy odniesienia do
integracji różnych komunikatów hipnotycznych. Tematy, które często
stosuję, to:
1. Trans jest naturalistyczny.
2. Trans jest doświadczeniem edukacyjnym.
3. Trans to okazja do poznania siebie na innym poziomie
doświadczenia.
4. Trans to bezpieczne miejsce, w którym zawsze możesz się
podeprzeć.
5. Nieświadomość jest inteligentna.
6. Nieświadomość może działać autonomicznie.
7. Twoja nieświadomość jest sprzymierzeńcem.
Oprócz pełnienia niektórych z wyżej wymienionych funkcji (np.

komunikacja wypełniaczy, mostki, ogólne instrukcje), rozwinięte
komentarze na te tematy mogą odgrywać ważną rolę w krytycznym
zadaniu hipnoterapeutycznym, jakim jest uczenie klienta zaufania i
wykorzystywania doświadczeń transowych i nieświadomych procesów.
W związku z tym staram się je obficie przeplatać w całej indukcji.
Ostatnią możliwością jest użycie ogólnych stwierdzeń do celów
diagnostycznych. Można to zrobić za pomocą zmodyfikowanej formy "gry
w 20 pytań", w której terapeuta zaczyna od absorbowania uwagi klienta,
a następnie, za pomocą intensywnie znaczącego przekazu, wspomina o
różnych doświadczeniach o potencjalnym znaczeniu terapeutycznym. Na
przykład:
A w twoim życiu są pewne doświadczenia, które wołają o
szczególną uwagę. Doświadczenia, w których czujesz się
szczególnie niepewnie
. . . i czy dotyczą pańskiej żony... (pauza na kilka sekund)
. . . lub Twoja sytuacja zawodowa . . . (znowu milczy) . . . lub twoje
dzieci
. . . (pauza) . . . nie jest aż tak ważne... Ważne jest to, że twoja
podświadomość może ci pomóc w radzeniu sobie z nimi.
Pauza po każdym konkretnym temacie pozwala na aktywację wszelkich
istotnych doświadczeń. Ten proces dostępu można zintensyfikować,
patrząc na klienta z uwagą i wyczekująco; Umożliwia to również wykrycie
minimalnych wskazówek wskazujących na emocjonalną (tj. istotną dla
siebie) reakcję na prezentowany temat. Brak takich wskazówek sugeruje,
że temat nie jest krytyczny terapeutycznie, w takim przypadku można
wspomnieć o innym.3 Obecność sygnałów emocjonalnych (np. zmiany w
oddychaniu, koordynacja twarzy, rozszerzenie źrenic) wskazuje, że temat
jest w jakiś sposób związany z terapią. Aby uzyskać bardziej szczegółowe
informacje (przy jednoczesnej intensyfikacji dostępnego doświadczenia),
terapeuta może powtórzyć proces zarządzania różnymi możliwościami,
tym razem skupiając się tylko na badanym temacie. Tak więc, jeśli klient,
który podał powyższy przykład, zareagował emocjonalnie, gdy
wspomniano o jego żonie, hipnotyzer może kontynuować, mówiąc:
. . . A relacja między mężem a żoną może być czasami bardzo
skomplikowana i może się nie udać w wielu różnych miejscach
. . . Stosunek seksualny . . . (milczy wymownie) . . . Aspekty
społeczne . . . (pauza) . . . kłótnie o dzieci . . . itd.
W ten sposób hipnoterapeuta może stopniowo skupiać się na szczególnie
istotnym doświadczeniu i odpowiednio je wykorzystywać.
Ta "gra 20 pytań" jest skuteczną techniką szybkiego dostępu do
zagadnień empirycznych kluczowych dla problemów klienta. Jest to
szczególnie cenne dla klientów, którzy nie mogą lub nie chcą zgłaszać
takich informacji, ponieważ omija intelektualne zaangażowanie
świadomego umysłu. Oczywiście zakres jego zastosowania wykracza
poza dostęp do problemów związanych z problemami. Na przykład, może
być używany do sondowania, które skojarzenia z dzieciństwa (np.
pseudonim, zwierzę domowe lub towarzysz zabaw, nauczyciel) najlepiej
wchłoną osobę w procesie regresji wieku lub jakie style rozwoju transu
mogą być dla danej osoby najlepsze. We wszystkich tych sytuacjach
terapeuta
(1) oferuje ogólne możliwości, (2) obserwacyjnie identyfikuje te, które
wywołują reakcje emocjonalne, a następnie (3) zawęża zakres dyskusji do
Zakłada to oczywiście, że hipnotyzer ma odpowiednio pochłonięty temat i
mówi wystarczająco
przekonująco, aby podmiot miał dostęp do reakcji emocjonalnych, jeśli były one związane
z tematem.
je. Proces ten powtarza się, dopóki klient nie zostanie hipnotycznie
zanurzony w jakimś konkretnym doświadczeniu.
Podsumowując, mówienie ogólnie umożliwia osobie czerpanie
unikalnych znaczeń z komunikacji hipnotycznej. Jego liczne zastosowania
obejmują wywoływanie transu, nadawanie tempa wewnętrznej lub
zewnętrznej świadomości, łączenie tematów, służenie jako materiał
wypełniający, ustalanie tematów i dostęp do kluczowych doświadczeń.
Aby ogólniki były skuteczne, muszą być wygłaszane w sposób znaczący i
wyczekujący dla podmiotu wchłoniętego przez doświadczenie.
Opowiadanie historii
W rozdziale 1 zauważono, że procesy nieświadome mają tendencję do

przedstawiania i rozumienia idei w sposób bardziej metaforyczny niż
procesy świadome. Ericksonowski hipnoterapeuta wykorzystuje zatem
symboliczną i metaforyczną komunikację – zwłaszcza te, które stymulują
przetwarzanie autoreferencyjne – aby zachęcić do nieświadomego
przetwarzania. W związku z tym główną techniką ericksonowską jest
opowiadanie historii, które są metaforyczne w tym sensie, że (1) treść
opowieści nie odnosi się do podmiotu, ale (2) niektóre główne aspekty
opowieści (np. postacie, wydarzenia, tematy, cele) są istotne dla
doświadczenia podmiotu. W ten sposób klientowi obawiającemu się
transu można zaproponować anegdotę o kimś innym, kto stanął w obliczu
takich trudności i z powodzeniem je przezwyciężył; osobie nadmiernie
chętnej do wejścia w trans można opowiedzieć historię o maratończyku,
który wypalił się zbyt szybko lub o mężczyźnie, który cierpiał z powodu
przedwczesnego wytrysku; osobie pragnącej przyjemnego doświadczenia
regresji można przedstawić opowieści o zjazdach klasowych lub
wspólnych doświadczeniach z dzieciństwa. Fakt, że takie historie nie
odnoszą się bezpośrednio do tematu, utrudnia świadome "oparcie się" im,
ale ich trafność zachęca do automatycznej aktywacji podobnych
doświadczeń. Jest to wszechobecny proces naturalistyczny; Na przykład,
typową reakcją podczas słuchania przyjaciela opisującego wakacyjną
podróż na Hawaje jest ożywienie wspomnień z wakacji na Hawajach lub
w podobnym miejscu lub myślenie o powiązanych osobistych
doświadczeniach. Ta strategia autoreferencji jest w rzeczywistości
całkiem funkcjonalna. Jak donoszą Bower i Gilligan (1979), przedmioty
wyuczone poprzez powiązanie z nimi osobistych doświadczeń są znacznie
lepiej zapamiętywane niż przedmioty wyuczone za pomocą innych
głównych strategii uczenia się. W związku z tym sto-ries są doskonałymi
technikami pośrednimi omijania świadomego umysłu przy jednoczesnym
dostępie do nieświadomych procesów.
Jeśli chodzi o relację terapeutyczną, historie mogą być postrzegane jako
trzeci punkt skupienia, rozszerzając w ten sposób niestabilną diadę do
zrównoważonej triady. W szczególności Panel A na rysunku 6.3
przedstawia terapeutę jako jednego
Terapeuta Klient Terapeuta Klient
Udostępnij
perycjalne
l
gniew t C Ni Ati n
etaph powiedział: Ri Al
C Ni przy
Rysunek 6.3. Różnice strukturalne między komunikacją bezpośrednią i pośrednią

(metaforyczną)
punkt odniesienia, a klient jako inny. W komunikacji bezpośredniej

podmiotem odniesienia jest terapeuta lub klient; Panel A wskazuje ten
drugi wybór jako bardziej typowy w tradycyjnej terapii i pokazuje, w jaki
sposób tworzy to autoreferencyjną pętlę z powrotem do klienta. Oznacza
to, że klient musi działać jednocześnie na poziomie prywatnym,
empirycznym i publicznym, behawioralnym. Ma to tendencję do
ułatwiania samoświadomości (np. lęku, zahamowania, defensywności,
samokontroli).
Panel B pokazuje, w jaki sposób komunikacja pośrednia (np. historie)
omija tę potencjalną nierównowagę, wprowadzając trzeci punkt
odniesienia, który nie jest ani terapeutą, ani klientem. Jak wskazują
strzałki, ten metaforyczny desygnat umożliwia klientowi doświadczalne
uczestnictwo w domenie interpersonalnej w dyskretny (tj. bezpieczny) i
zrównoważony sposób. Metaforyczne historie stanowią zatem
empiryczny krąg nakładania się na siebie, w którym zarówno terapeuta,
jak i klient mogą funkcjonować jako "część, ale poza nią" procesu
doświadczania.
Metaforyczne historie mogą być wykorzystywane do różnych celów w
hipnotycznym otoczeniu; Ta sekcja skupia się na ich wykorzystaniu
podczas indukcji. Jedną z ogólnych strategii wywoływania transu za
pomocą opowieści jest dostosowanie historii do aspektów doświadczenia
klienta (np. zainteresowania, obawy, bieżące zachowanie). W tym
podejściu hipnoterapeuta najpierw identyfikuje terapię-peutyczną intencję
opowiedzenia historii (np. wchłonięcie uwagi, rozwinięcie transu,
wywołanie zjawiska transu). Mając na uwadze to podstawowe
zainteresowanie, terapeuta może następnie wygenerować możliwe
historie, przechodząc do
trans interpersonalny i pozwalanie, aby obrazy i skojarzenia przepływały

do i ze świadomości, gdy hipnoza wchodzi i wychodzi z klienta. Z tego
bogactwa nieświadomych produkcji można wybrać odpowiedni obraz –
na przykład taki, który odnosi się do sytuacji klienta, w wystarczającym
stopniu przyciągnie uwagę, nie jest zbyt podobny w treści do sytuacji
klienta (ponieważ świadoma świadomość paraleli zachęca do świadomej
ingerencji), nie kończy się katastrofą (np. opowieść o wojnie nuklearnej
nie jest zbyt użyteczna), nie wywoła reakcji emocjonalnych
niezwiązanych z pożądaną reakcją (np. nie próbuj wywoływać transu u
socjalisty poprzez wychwalanie wielkości Ronalda Reagana). 4 Obraz ten
można następnie przekształcić w historię odpowiadającą intencjom i
okolicznościom obecnej sytuacji.
Dobrym sposobem na rozpoczęcie historii jest ogólny temat lub
pomysł. Na przykład:
1. A trans jest naturalistyczny, obejmuje procesy psychologiczne, które

zachodzą w różnych sytuacjach. Dla przykładu . . . .
2. A nieświadomość naprawdę może działać niezależnie. . . . Na
przykład....
3. A trans jest doświadczeniem uczenia się. . . I wszyscy mieliśmy tak
wiele różnych doświadczeń związanych z nauką... Na przykład....
4. Zanim wejdziesz w trans, oto historia, którą naprawdę powinieneś
rozważyć. . . .
5. A co to wszystko ma wspólnego z transem? Cóż, zilustruję to, co
chcę powiedzieć, opowiadaniem...
Historia może być następnie dostarczona, a treść dostosowana do

doświadczenia klienta. Na przykład niektóre tematy mogą być
wielokrotnie podkreślane, a reakcje behawioralne klienta metaforycznie
nadawane tempo. To, w jaki sposób historia jest rozwijana, zależy
częściowo od jej celu w ramach indukcji. Może być używany do
zanudzania lub rozpraszania świadomości klienta
Jest prawie nieuniknione, że w pewnym momencie podczas hipnotycznych opracowań terapeuta
nieświadomie naruszy wartość emocjonalną posiadaną przez klienta. Dowodem na to będą

arytmiczne zmiany we wzorcach mięśniowych i oddechowych klienta (w ramach wycofania się
z terapeuty) i zwykle można sobie z tym poradzić poprzez proste wykorzystanie (np.
przeprosiny). Klienci są na ogół bardzo wyrozumiali (o ile intencja terapeuty jest jasna), a takie
przerwanie wzorca dostarcza doskonałych informacji diagnostycznych (patrz Gilligan, 1985).
umysł, torując w ten sposób drogę do rozwoju transu.5 Może też

przeformułować rozumienie lub obawy klienta w pozytywny sposób,
motywując go w ten sposób do rozwinięcia transu. Historia może być
również wykorzystana do uzyskania dostępu do transowych doświadczeń
w kliencie. Oczywiście indukcja może obejmować wszystkie te
zastosowania. Na przykład mężczyzna był chętny, ale obawiał się
doświadczania transu. Jego wzmianka o żywym zainteresowaniu
aktywnością na świeżym powietrzu wywołała następującą metaforyczną
indukcję:
Indukcja Komentarz
W porządku, Fred, teraz ważne Opowieść poprzedzona jest

jest, żebyś jeszcze nie wszedł w stwierdzeniami, które (1)
trans... Bardzo ważne jest, abyś przyspieszają zahamowania transu,
wytrwał tak długo, jak jest to podczas gdy (2) zakładają, że trans
właściwe (...). się pojawi.
Zanim więc poproszę Was o
pełne doświadczenie transu,
chciałabym podzielić się z Wami
historią o moim doświadczeniu z
pływania łódką. Zawsze Temat został skierowany do mnie
chciałem pożeglować po zatoce i w transie przez wspólnego
wspomniałem o tym mojemu znajomego. Zaproszenie do
przyjacielowi, Peterowi, a Peter "nowego doświadczenia
natychmiast wspomniał, że jego żeglarskiego" jest metaforycznym
partner biznesowy, Dave, był odniesieniem do tego.
właścicielem pięknego jachtu,
który trzymał w marinie i na
którym planowali wypłynąć w tę
sobotę...
Peter natychmiast zaprosił mnie
do siebie, mówiąc, że jest pewien,
że z Dave'em wszystko będzie w
porządku... Zacząłem odczuwać
pewien niepokój, pewne wahanie, Niepokój podmiotu związany z
pewne obawy przed transem ma tempo, wraz z jego
wypłynięciem w zatoce, ale pragnieniem jego doświadczenia.
pomyślałem, że po prostu
odejdą...
a przynajmniej miałem taką
nadzieję
Pod tym względem nuda była ulubioną techniką, którą Erickson stosował w
ostatnich latach życia
w stosunku do badanych recalci-trant. Jak powiedział mi kiedyś: "Jeśli nie wejdą w trans
w żaden inny sposób, wprowadzę ich w trans".
. . . . Ale to normalne...
. . . Szybko więc przystałem na
jego propozycję (...). Poczyniłem
wszelkie niezbędne przygotowania
do wyjazdu (...). (Przez około 10
minut opisywałem różne szczegóły
tego procesu przygotowania). Ale
kiedy tamtej soboty dotarłem do
przystani, poczułem, że ogarnia
mnie nerwowy niepokój... Nie
wiedziałem, co może się stać,
bałem się, że nie znajdę się na
stałym lądzie, do którego byłem
przyzwyczajony... ale wsiadłem na
jacht, a Dave czekał tam razem z
Peterem
. . . . a Peter wydawał się dość
miłym facetem, który wiedział, co
robi, więc wiedziałem, że należy
czuć się swobodnie, ponieważ
kapitan był kompetentny... Ale
oczywiście nie stało się to od
razu... Wypiliśmy kawę,
porozmawialiśmy o wspólnych
zainteresowaniach i udało nam się
nawiązać kontakt (...).
i tak po jakimś czasie nadal byłem
zdenerwowany, ale gotów to
kontynuować... Kapitan
powiedział mi, żebym po prostu
usiadł wygodnie, że nie ma
potrzeby się ruszać ani
rozmawiać, że mogę po prostu
pozwolić mu wykonać całą pracę i
mogę całkowicie poświęcić się
scenerii, w pełni pozwalając sobie
na cieszenie się tym
doświadczeniem... ale kiedy ze
mną rozmawiał, wciąż czułem się
nieco zdenerwowany (...).
Był wnikliwym obserwatorem,
więc zauważył to i powiedział do
mnie: "Jestem pewien, że masz
wiele oczekiwań co do tego, co
chciałbyś wynieść z tej podróży
. . . . I jestem pewien, że możesz
być trochę podekscytowany... i
może trochę się boję wejść w to
To wyszczególnienie miało na
celu dalsze rozproszenie uwagi i
znudzenie jego świadomego
umysłu, a tym samym "uśpienie"
go w bardziej doświadczalnym
rodzaju "śnienia na jawie".
Tester przybył tego ranka, czując
się zdenerwowany możliwością
utraty "gruntu pod nogami" w
swoich normalnych systemach
wsparcia. W biurze nie było
nikogo innego. Takie
niedopasowanie informacji jest
dodawane, aby zapewnić, że
historia nie jest zbyt oczywista.
Wydawało się, że obiekt mnie
lubi i po chwili nieco się
rozluźnił. Oferowane są
wbudowane sugestie dotyczące
relaksu, wraz z zapewnieniami o
moich kompetencjach.
W tym momencie temat nieco się
poruszył, najwyraźniej w reakcji
na moją poprzednią wypowiedź.
Jego potrzeba, by nie odpuszczać
w pełni, jest zaplanowana. Uwaga
testera była już dość dobrze
pochłonięta, więc podane są
sugestie dotyczące transu.
Pozostała nerwowość podmiotu

jest nadal w odpowiednim tempie.
Przyglądałem się uważnie

badanemu, który rozwinął wizję
tun-nel, kiedy podawałem te
bezpośrednie cytaty dotyczące
rozwoju transu.
Sugerowałbym, żebyś po prostu

pozostał z tymi uczuciami...
Oddychaj pełnią, swobodnie i
wygodnie i zauważ, jak mogą Podmiot zostaje
zacząć się zmieniać (...). Teraz poinstruowany, aby puścić
zajmę się całym sterowaniem i świadomą kontrolę i jest
ochronię cię przed wszelkim zapewniony, że jest chroniony.
niebezpieczeństwem... Wszystko,
co musisz zrobić, to zrelaksować
się i poczuć, jak niezaprzeczalne
zanurzenie się w przyjemnym
stanie zaczyna się tak łatwo Podane są dalsze sugestie
rozwijać." Zaczęłam więc dotyczące transu, ponieważ
naprawdę cieszyć się podróżą , podmiot rozwija teraz przyjemny
odpuszczać i uczyć się tych trans.
nowych sposobów bycia.
Kontynuowałem tę historię przez kolejne 10 minut. W tym czasie

metaforycznie opisywałem różne doświadczenia transowe, ogólnie
odnotowując niektóre z przyjemnych doświadczeń dostępnych podczas
rejsu żeglarskiego. Włączyłem również różne dialogi jako środek do
nadawania tempa i prowadzenia wewnętrznego dialogu podmiotu.
Ponadto w sposób pośredni tempo działań podejmowano w bieżących
reakcjach. Na przykład, głową badanego z boku na bok było równoległe z
komentarzami o tym, jak przyjemne kołysanie łodzi przez wiatr zapewnia
tak bezpieczne i przyjemne uczucie.
Aby dopełnić transu, opisałem zakończenie podróży i sposób, w jaki
wróciliśmy na brzeg. Zamieściłem bezpośrednie cytaty stwierdzające:
"Nadszedł czas, aby teraz wrócić (...) Nadszedł czas, aby ponownie
zorientować się w przyziemnym świecie". Służyło to reorientacji tematu.
Otworzył oczy, uśmiechnął się, przeciągnął się, ziewnął, a potem znów się
uśmiechnął. Relacjonował, że po pewnym czasie był tak pochłonięty
hipnotycznym poszukiwaniem, że nie był już świadomy tego, że słyszy
mój głos. Po około półgodzinnej dyskusji został zwolniony.
Używając takich metaforycznych historii, pamiętaj, że proces jest o
wiele ważniejszy niż treść. Najlepsza historia na świecie nie wywoła
hipnotycznych reakcji, chyba że słuchacz implicite rozpozna i
zaakceptuje, że właściwe jest osobiste zareagowanie na historię. Na
przykład, twoja chęć i zdolność do pochłonięcia doświadczeniem w
historii opowiedzianej przez dobrego przyjaciela w przypadkowej sytuacji
byłaby prawdopodobnie znacznie większa, niż gdyby ta sama historia
została opowiedziana mniej więcej w ten sam sposób przez nieznajomego
w ruchliwej sytuacji biznesowej. Podobnie, osoby w otoczeniu
hipnotyzującym mogą nie chcieć otworzyć się i uzyskać dostępu do
osobistych doświadczeń, jeśli nie ufają hipnotyzerowi; lub mogą nie być
w stanie zostać pochłonięte przez doświadczenie, często z powodu (1)
dokuczliwego wewnętrznego dialogu, który nieustannie kwestionuje
rzeczy lub (2) nieprzekonującego stylu przekazu
stosowany przez hipnotyzera (np. suchy i ponury monotonny). Tak więc

hipnotyzer musi najpierw ustalić odpowiedni kontekst, a następnie
towarzyszyć opowieści komunikatami, które odpowiednio nadążają za
reakcjami podmiotu i są wystarczająco znaczące, aby zapewnić i utrzymać
absorpcję uwagi.
Zwracając uwagę na te zmienne, hipnotyzer odkryje, że historie mogą
odgrywać ważną rolę w procesie indukcji. Oprócz ich wyżej opisanej
wartości w stymulowaniu świadomych procesów podczas uzyskiwania
dostępu do nieświadomych odpowiedzi, aplikacje obejmują wiele z tych
opisanych w poprzedniej sekcji na temat ogólników – na przykład jako
materiał "wypełniający", do przeformułowania procesów, do podkreślenia
ogólnych tematów i do zidentyfikowania problemów ther-apeutycznych
za pomocą zmodyfikowanej "gry 20 pytań". Opowieści są również
niezwykle cenne w wywoływaniu określonych zjawisk transowych. W
związku z tym doskonałym ćwiczeniem treningowym jest wygenerowanie
10 naturalistycznych przykładów każdego zjawiska hipnotycznego – to
znaczy powszechnych codziennych doświadczeń obejmujących procesy
psychologiczne reprezentowane przez fenomen. Na przykład pomyśl o 10
przypadkach, w których niespodziewanie o czymś zapomniałeś
("amnezja"); lub doświadczenia przypominające lewitację rąk lub
katalepsję ramion (stanie w autobusie, trzymanie telefonu, podnoszenie
ręki w klasie); lub przypadki "regresji wieku" (powrót do domu na święta,
spotkanie z dawnym kochankiem, oglądanie fotografii). Na poziomie
ogólnym zadanie to ujawnia zjawiska transu jako procesy naturalistyczne;
Być może bardziej niż cokolwiek innego, ten sposób konceptualizacji
reakcji transowych ma kluczowe znaczenie dla opanowania podejścia
ericksonowskiego.6 Na określonym poziomie bardzo skutecznym
sposobem edukowania zjawiska jest podążanie za ogólnymi
stwierdzeniami z niektórymi wygenerowanymi przykładami. Na przykład
hipnotyzer może zacząć wywoływać regresję wieku, mówiąc:
I jakże miło jest wiedzieć, że nieświadomość może działać twórczo
na tak wiele różnych sposobów. Możesz odkrywać wiele różnych
doświadczeń w tak bezpieczny sposób. . . i co z tego
Powtórzmy, że znaczna część

rozumienia transu przez Ericksona pochodziła z doświadczeń
naturalistycznych (Erickson i Rossi, 1977). Na przykład, główną strategią, której używał,
aby fizycznie wyzdrowieć z całkowitego paraliżu wywołanego atakiem polio u
nastolatków, było wyodrębnienie małej grupy mięśni (np. prawego palca wskazującego),
a następnie ożywienie doświadczeń z dzieciństwa, w których te mięśnie były aktywne (np.
huśtanie się na drzewie). Intensywnie pochłaniając się w pamięci przez dłuższy czas,
zwykle mógł wytworzyć ruch ideomotoryczny w docelowych mięśniach. W końcu
odzyskał ruchomość w większości ciała. Ten i inne przykłady tego, jak Erickson
spontanicznie wykorzystywał procesy hipnotyczne we własnym życiu (patrz Erickson i
Rossi, 1977) dają pewien wgląd w jego niezwykłą zdolność do rozwijania i stosowania
technik naturalistycznych, takich jak metaforyczne historie, w jego hipnotycznej pracy z
innymi.
Miło jest wiedzieć, że twoja podświadomość może cię zaskoczyć,
przywołując na myśl doświadczenie z dawnych czasów,
doświadczenie, o którym dawno zapomniałeś... I wszyscy już
wcześniej mieliśmy tę miłą niespodziankę w postaci dawno
zapomnianego wspomnienia... Na przykład... (Opowiedz historię).
W tej strategii ogólniki rozwijają ogólne ramy regresji, a historie odwołują

się do konkretnych przykładów, które podkreślają zjawisko jako
naturalistyczny i znany proces psychologiczny. Studia zapewniają
również badanemu czas potrzebny na rozwinięcie fenomenu. A dzięki
ideodynamicznym zasadom – które, pamiętajmy, są wzmacniane w transie
– specyficzne wspomnienia aktywowane przez opowieści będą miały
tendencję do ożywiania zjawiska, o którym mowa. Tak więc takie historie
są doskonałymi technikami pośredniego rozwijania zjawiska
hipnotycznego.
Korzystanie z kotwic asocjacyjnych
Współczesna psychologia rozpoczęła się od prostych teorii skojarzeń,

które zakładały, że reakcja związana z bodźcem poprzez doświadczenie
będzie automatycznie wywoływana po przedstawieniu bodźca (zob.
Hilgard i Bower, 1975). Podczas gdy teorie asocjacyjne stały się znacznie
bardziej wyrafinowane i zróżnicowane, zwłaszcza wraz z niedawnym
rozwojem psychologii zębatej, podstawowa koncepcja więzi asocjacyjnej
jest nadal kluczowa dla większości teorii uczenia się. W kontekście
hipnoterapeutycznym wywoływanie reakcji asocjacyjnych jest główną
metodą stosowaną do wywoływania transu. W tej części omówiono, jak
identyfikować i wykorzystywać wcześniej wypracowane powiązania;
następna sekcja dotyczy kotwic opracowanych przez terapeutę (tj.
wskazówek asocjacyjnych).
Na początek możemy rozpatrywać całe doświadczenie w kategoriach
związków pomiędzy ideami elementarnymi. Rysunek 6.4 ilustruje
doświadczenia jako sieci asocjacyjne oznaczone znacznikami cyfrowymi
(tj. językiem). Każdy kompleks asocjacyjny jest gestaltem o wielu
wskazówkach, multimodalności, być może najlepiej rozpatrywać go jako
strukturę zdarzeń. Wartość (tj. znaczenie) jednostki empirycznej wywodzi
się z relacji gestalt między wskazówkami mul-tiple i jest wskazywana
przez znaczniki do niej przypisane. Historia życia danej osoby może być
reprezentowana jako złożona sieć różnych, powiązanych ze sobą
kompleksów asocjacyjnych, połączonych wspólnymi bodźcami i
gestaltami wyższego rzędu (np. abstrakcyjnymi znaczeniami).
Dla naszych obecnych celów główną kwestią jest to, że podejście
wykorzystujące kładzie nacisk na komunikację hipnotyczną opartą na
naturalistycznym wykorzystaniu wartości skojarzeń danej osoby.
Oczywiście nie można nie korzystać z tych wartości asocjacyjnych,
ponieważ całe rozumienie opiera się na
Nazwa
zdarzenia
Rysunek 6.4. Uogólniona reprezentacja schematu doświadczenia jako kompleksu asocjacyjnego
je. Zadaniem terapeuty jest zidentyfikowanie tych werbalnych i

niewerbalnych wskazówek, które wywołują u klienta reakcje empiryczne,
a następnie wykorzystanie ich jako podstawy do poszukiwań
terapeutycznych. W związku z tym należy zwrócić uwagę na kilka kwestii:
1. Bodziec sugestywny może wystąpić w dowolnej modalności

empirycznej. Oznacza to, że wskazówka może obejmować odczucie, obraz
wizualny, uczucie, postawę ciała lub ruch, percepcję, słowo lub frazę,
osobę itp.
2. Bodźce asocjacyjne są na ogół idiosynkratyczne. Na przykład

pewna kobieta poczuła się bezpiecznie, gdy pomyślała o swoich
pluszakach z dzieciństwa; inna kobieta poczuła się niesamowicie
przyjemnie i dziecinnie, gdy wspomniano o "krówkach"; mężczyzna
poczuł się pogodny i pełny, gdy pomyślał o swojej ukochanej dwuletniej
córeczce. Oczywiście, niektóre sugestywne wskazówki są bardziej
kolektywnie wspólne: piosenka alfabetyczna, przezwiska z dzieciństwa,
poklepywanie po głowie i tak dalej.
3. Dostępna odpowiedź może być przyjemna lub nieprzyjemna. Na
przykład rozmowa o koniach z jedną kobietą przyniosła jej satysfakcję z
jazdy na swoim mistrzowskim koniu; dla innej kobiety ożywiła straszliwy
ból, jaki odczuwała, gdy jej koń umarł z głodu; dla młodego mężczyzny
przywoływała przerażające wspomnienie ugryzienia przez wojowniczego
kucyka. W indukcjach hipnotycznych często lepiej jest uzyskać dostęp do
przyjemnych reakcji podczas początkowego szkolenia klienta w
doświadczaniu transu, podkreślając w ten sposób trans jako bezpieczny i
bezpieczny kontekst do samopoznania. W ten sposób terapeuta może
wykorzystać swobodną rozmowę, aby zidentyfikować reakcje
emocjonalne na różne skojarzenia, a następnie wykorzystać te sugestywne
przyjemne stany do rozwinięcia transu. (Oczywiście, takie sondowanie
może wywołać nieprzyjemne reakcje, na które hipnotyzer może
zareagować stymulacją, a następnie prowadząc do czegoś innego.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy reakcja jest dość silna, a zatem niełatwo się
rozprasza, w którym to przypadku można ją wykorzystać jako podstawę
do opracowania i wykorzystania transu terapeutycznego. Zostanie to
omówione później).
4. Różnorodne reakcje związane z transem mogą być dostępne za

pomocą bodźców asocjacyjnych. Aby zidentyfikować reakcje
skojarzeniowe, można zadać szereg pytań w absorbujący sposób, uważnie
obserwując odpowiedzi empiryczne. Przykłady typowych pytań:
• Jakie zajęcia naprawdę sprawiają, że czujesz się przyjemnie
pochłonięty?
Filmy? Książki? Oglądasz sport? Praca?
• Co robisz dla relaksu?
• Jakie szczególnie przyjemne skojarzenia przychodzą ci na myśl, gdy
proszę cię, żebyś pomyślał o przyjemnych wspomnieniach z
dzieciństwa?
• Jakie były Twoje ulubione gry w dzieciństwie?
• Jakie relacje są dla ciebie szczególnie cenne?
Dzięki wywiadom zawierającym takie pytania można zidentyfikować
szereg różnych wartości asocjacyjnych. Ostatnio, na przykład, podczas
pierwszej sesji z klientem zidentyfikowałem następujące skojarzenia
empiryczne.
Absorpcja przez doświadczenie

• czytanie gazety rano • słuchanie
muzyki jazzowej • patrzenie w oczy
Relaks
•medytacja
• wyjście na spacer po obiedzie
• poddanie się masażowi
Bezpieczeństwo
• pewność co do umiejętności wspinaczki górskiej
• pewność siebie w relacji z żoną ("Alice")
• trzymanie córeczki ("Tina")
Stan dziecięcy (regresja wieku)
• pseudonim z dzieciństwa "Bud"
• gra w Scrabble z bratem
• oglądanie
kreskówek
Naturalistyczna
dysocjacja
• Oglądanie filmów
• siedzenie w klasie w piątek po
południu • jazda samochodem na
długich dystansach
Bodźce te stanowią sugestywne wskazówki umożliwiające bezpośredni

dostęp do doświadczalnego gobelinu zasobów życiowych klienta. Mogą
być wykorzystywane do wielu celów, w tym do indukcji hipnotycznej.
Korzystając z wartości asocjacyjnych uzyskanych w powyższym
przypadku, poniżej sugerujemy, w jaki sposób różne zidentyfikowane
wskazówki mogą być wplecione w naturalistyczną indukcję opartą na
wartościach i skojarzeniach subjektu.
Przykład Komentarz
(i) A teraz, Charlie, chciałbym, Zgadza się... ponieważ Charlie,
żebyś patrzył tutaj i patrzył tutaj, trans jest procesem empirycznym,
nawet jeśli ty tam będziesz procesem bezpieczeństwa,
kontynuował procesem uczenia się, procesem
Słyszeć mnie tutaj i widzieć mnie wygodnego rozwoju stanu dla
tutaj od ciebie, z odkryciem, które
rozwija tak wiele różnych
bezpiecznych zmian w orientacji,
nawet przy jednoczesnym
utrzymywaniu, a w rzeczywistości
pogłębianiu, tego bezpieczeństwa
Jaźni.
Skojarzenie pochłonięcia podczas
patrzenia w moje oczy służy do
zapewnienia uwagi w ramach
interpersonalnych i
intrapersonalnych, zapewniając
jednocześnie
Podstawa do wygłaszania
wstępnych stwierdzeń na temat
transu. Jak w większości transów,
od razu kładę nacisk na
bezpieczeństwo, ponieważ to
uważam
być wyjątkowym zmartwieniem
większości osób. Nacisk na "tu" i
"tam" jest używany do
odróżnienia kontekstu
interpersonalnego jako kontekstu
transu.
zgodzie z potrzebami całej

Jaźń w Jaźni przez Jaźń dla Jaźni. i czy czytając gazetę...
Jaźni z Jaźnią. czy słuchanie
(ii) . . . a dzięki Jaźni możesz
zdać sobie sprawę, Charlie, że
trans jest okazją do
bezpiecznego ożywienia i
znaczącej reorganizacji
nauki. . .
Nauka i wartości, które są
zasobami i będą zasobami do
końca życia . . . I macie tak
wiele różnych zasobów, tak
wiele różnych doświadczeń, tak
wiele różnych możliwości, tak
wiele różnych sposobów na
rozwinięcie transu...
Zgadza się... Tak więc naprawdę
możesz cieszyć się odkrywaniem
tej zdolności, nawet teraz
rozwijając dalej to odpuszczanie i
odnajdując ten bezpieczny i
znaczący stan transu rozwijający
się od wewnątrz. . .
z ufnością, że wspina się na tę
górę dla Jaźni i z Jaźnią, Charlie...
uzyskania bezpiecznego punktu
zaczepienia dla wyrażania
siebie . . . z pewnością, jaką daje
mu dotyk oczu dziecka, Charlie...
z komfortem spaceru po dobrym
posiłku dzielonym z rodziną
. . . wszystkie te wartości, a potem
jeszcze trochę... w transie możesz
cieszyć się tymi wartościami, a
nawet niektórymi, z
bezpieczeństwem i odpuszczeniem
medytacji wyrażonej w
naturalnych rytmach Jaźni.
(iii) . . . I możesz pozwolić,
aby to bezpieczeństwo
transu rozwijało się na tak
wiele różnych sposobów...
możesz odkryć zdolność
swojej nieświadomości do
autonomicznego działania w
Podstawowa idea ("trans jest
bezpiecznym kontekstem dla
reorganizacji") jest wprowadzana
doświadczalnie. Zidentyfikowane
skojarzenia ze wspinaczką górską,
oczami dziecka, spacerami po
obiedzie i medytacją są
przeplatane bezpośrednio, aby
stymulować reakcje relaksacyjne i
bezpieczeństwa. Włączenie wielu
skojarzeń pomaga również
szeroko rozproszyć uwagę i
zniechęcić do liniowego,
sekwencyjnego przetwarzania
poznawczego świadomego
umysłu.
Dalsze skojarzenia (czytanie gazety,

jazz, moje oczy, oczy dziecka,
masaż) są zasiewane w miarę
proponowanego ogólnego
przesłania głębszej ekspresji
procesów nieświadomych.
jazz... czy patrzysz w moje oczy,

czy w oczy córeczki... możesz
poczuć tę pewność siebie, jak
masaż poprzez i wewnątrz i z
bezpiecznego Centrum Jaźni. . . a
masaż jest przesłaniem, Charlie
. . . możesz to poczuć... Napięcie
opada... Rozwijające się
skojarzenia . . . wyrażająca głębszą
Jaźń (...) możesz to poczuć...
(iv) . . . . i możesz poczuć te
naturalne rytmy Jaźni, która Skojarzenia z dzieciństwa (nauka
wyrosła jako pączek, które były alfabetu, pisownia imienia, starszy
obecne, gdy nauczyłeś się brat, gra w Scrabble, pseudonim
porządkować i przestawiać "Bud") są używane do rozwinięcia
elementarne nauki i rozumienie w głównego tematu hipnoterapii
złożonych relacjach. Duże A i ericksonowskiej, a mianowicie, że
małe A . . . Duże B i małe B . . . trans jest kontekstem dla
Starzy bracia i młodsi bracia . . . i reorganizacji elementarnej nauki.
dopasowując je do siebie na nowe
sposoby (...). pisownia imienia i
nazwiska . . . i Scrabble w
poszukiwaniu nowych wyrażeń...
"i" po "e", z wyjątkiem... i
trzymając Q (wskazówkę),
zastanawiając się i czekając,
kiedy "u" (Ty) podąży za nim... i
odnalezienie w transie – zgadza
się, trochę głębiej – tej
elementarnej nauki o rosnącym
Pąku...
wskazówki (Q), po której
następuje U
(U) . . . . a zatem trans jest
naprawdę okazją do
uporządkowania i reorganizacji
wartości i nauk Jaźni w zgodzie z
obecnymi potrzebami i Skojarzenie z bezpieczeństwem
zrozumieniem Jaźni. (jego żona "Alice") jest używane
(v) . . . i tak możesz odczuwać tak do wprowadzenia dysocjacyjnego
wiele różnych rzeczy, wszystkie stanu hipnotycznej eksploracji
zrodzone z tego bezpieczeństwa nieograniczonej współrzędnymi
Jaźni... ponieważ znasz te
przyjemne i bezpieczne wartości czasoprzestrzennymi.7 Plik
Alicja w Krainie Czarów . . . i Skojarzenia dysocjacyjne

możesz cieszyć się tą krainą czarów (absorbujące filmy, nudny
z Alicją . . . Dlaczego więc nie wykład, "autohipnotyczny" trip)
odpuścić jeszcze bardziej i nie są wykorzystywane do dalszego
odkryć tej krainy czarów różnych rozwijania tego stanu "Środka
empirycznych skojarzeń... w tym Niczego" lub "Centrum Jaźni",
bezpieczeństwie Jaźni, gdzie który jest kontekstem centralnym
możesz działać niezależnie od w pracy hipnoterapeutycznej.
stałych czasu i przestrzeni. gdzie
czas i przestrzeń mogą się zmieniać
zgodnie z potrzebami całej Jaźni
(...). czas i przestrzeń jako
zmienne . . . zmieniający się czas,
jak wtedy, gdy doświadczasz tego
pochłonięcia oglądaniem
film... lub siedzieć na wykładzie,
słuchając instruktora drona na
pełnym otworze... Albo jechać tak
daleko i tak długo w tym auto...
Hipnotyczny stan mila po mili . . .
sceneria się zmienia, Charlie...
Zmiany przestrzeni
. . . Czas się zmienia... możesz to
poczuć... i obserwuj, czuje,
poznaje i ceni te rozwijające się
wartości Jaźni, gdy zanurzasz się
jeszcze głębiej w ten bezpieczny
Środek Niczego. . .
Powyższy przykład jest jednym z wielu sposobów, w jaki skojarzenia

mogą odgrywać główną rolę w komunikacji hipnotycznej. Każde z tych
skojarzeń może być dogłębnie opracowane (np. poprzez historie), w
zależności od reakcji badanego i celów hipnoterapii.
5. Dostęp do odpowiedzi asocjacyjnych można uzyskać bezpośrednio

lub pośrednio. Ponownie, podstawową ideą jest to, że uczenie się przez
doświadczenie jest reprezentowane jako kompleksy asocjacyjne wielu
elementów w wielu modalnościach. Aby uzyskać dostęp do pewnych
reakcji (np. emocjonalnych doświadczeń związanych z absorpcją lub
bezpieczeństwem), wystarczy zidentyfikować idiosynkratyczne
wskazówki związane z
Ten nieograniczony stan dysocjacyjny powinien być wprowadzany tylko wtedy, gdy hipnoterapeuta-
apista
jest przekonany, że relacje interpersonalne i intrapersonalne są wystarczająco
zrównoważone, aby umożliwić swobodną eksplorację. Na przykład w przypadku klientów
głęboko niepewnych na początku potrzebne są większe granice.
doświadczenia w tych reakcjach. Siła relacji stowarzyszeniowych będzie

oczywiście różna. Stosunkowo bezpośredni dostęp do pożądanych reakcji
można uzyskać, wybierając silnie powiązane wskazówki i bezpośrednio
wstawiając je do komunikacji hipnotycznej, jak w powyższym
przykładzie. Bardziej pośredni dostęp do odpowiedzi można uzyskać,
wybierając słabo powiązane wskazówki i prezentując je w
niepowiązanych kontekstach. Piękną ilustrację tego zjawiska opisuje
Erickson (1964b):
Być może można podać bardzo prosty i łatwy do zrozumienia
przykład, aby wyjaśnić ten rodzaj akumulacji minimalnych
wskazówek prowadzących do określonej reakcji. Reszta rodziny
wyszła na wieczór. Byłem chory, ale wygodnie siedziałem na
krześle. Siedemnastoletni zgłosił się na ochotnika, że zostanie w
domu, by dotrzymać mi towarzystwa, chociaż nie było takiej
potrzeby. zainicjował swobodną rozmowę, w której wspomniał o
pośpiechu i zamieszaniu związanym z ubieraniem i pakowaniem
wszystkiego na ostatnią wakacyjną podróż do północnego Michigan.
Następnie wspomniał o łowieniu ryb, łapaniu żab i kolacji z żabimi
udkami, jadłodajni na plaży, piasku, którym mniejsze dzieci zdołały
posypać każdy element jedzenia, a także o żabie albinosie w
opuszczonym kamieniołomie, który znaleźliśmy.
Następnie opisał w najdrobniejszych szczegółach zamieszanie
związane z wyniesieniem wszystkiego z domku letniskowego,
przeoczenia, polowanie na zagubione przedmioty, błądzenie
mniejszych dzieci i ich pospieszne poszukiwania, zamykanie kabiny
i stan głodu, zmęczenia, w jakim się znajdowaliśmy, gdy dotarliśmy
do Wayne County General Hospital w pobliżu Detroit, gdzie
mieszkaliśmy.
W tym momencie przez głowę przeszła mi niejasna myśl, która
zasugerowała Bertowi, że mógłby wsiąść do samochodu i odwiedzić
jakiegoś przyjaciela, ale ta myśl zniknęła, gdy ze śmiechem
opowiedział o tym, jak jego brat Lance szczególnie lubił smażonego
kurczaka babci Erickson w drodze powrotnej z Wisconsin do
Michigan. Śmiejąc się, przypomniał sobie inną sytuację, w której
jego młodszy brat Allan zabawiał wszystkich, a zwłaszcza babcię i
dziadka Ericka-syna swoim "buldożerowym" sposobem jedzenia, to
znaczy trzymaniem talerza przy ustach i systematycznym
wkładaniem drugiej ręki zawartości talerza do ust.
Tym razem przyszła mi do głowy wyraźniejsza myśl, by
zasugerować, żeby wziął kluczyki do samochodu i pojechał na
przejażdżkę, żebym mógł cieszyć się czytaniem, ale zapomniałem o
tym, gdy przypomniałem sobie rozbawiony komentarz ojca na temat
skuteczności i szybkości jedzenia Allana.
Kiedy się z tego śmialiśmy, wspomniał o wycieczce na farmę
mojego brata i o długiej, uroczystej wyprawie sześcioletniej Betty
Alice.
Trzyletni Allan zapytał zaniepokojonego o to, w jaki sposób kury
karmią swoje dzieci, że kurczęta nie są mamami, a tylko ssaki karmią
swoje młode. Kiedy się z tego śmialiśmy, po raz trzeci przyszła nam
do głowy myśl o zaoferowaniu samochodu na wieczór, tym razem
najwyraźniej, i zrozumiałem dlaczego. W każdym punkcie
wspomnień mówił o miłych i szczęśliwych wspomnieniach, z
których każde opierało się na jeździe samochodem. A jednak ani
razu nie wypowiedział słowa "samochód", a najbliżej mu było
powiedzieć "pakowanie się", "wycieczka", "pojechałem zobaczyć",
"droga do starego kamieniołomu", "na plażę", "w drodze powrotnej
z Wisconsin do Michigan" i podróż na farmę mojego brata, i ani razu
nie wspomniał o słowie "klucz" – zamknięcie chaty było tak blisko,
jak tylko się do tego zbliżył.
Od razu rozpoznałem tę sytuację i powiedziałem: "Odpowiedź
brzmi 'Nie'". Roześmiał się i powiedział: "Cóż, tato, musisz
przyznać, że to była dobra próba". "Nie dość dobrze, za szybko się
złapałem. Przesadziłeś z podróżami samochodem. Trzeba było
wspomnieć o pikiecie domu Neda, gdzie serwisowany był nasz
samochód, o Edzie Carpen-terze, od którego go kupiłem, o wyprawie
na ryby pod lodem, która odbyła się samochodem Emila, ale nie była
to samochodowa. Krótko mówiąc, ograniczyłeś się do ciągłej
pośredniej wzmianki o wycieczkach dla przyjemności, zawsze w
odniesieniu do nas, zawsze w naszym samochodzie. Wniosek, jaki
można było wyciągnąć, stał się zbyt oczywisty. Naprawdę chcesz ten
samochód? Jego odpowiedź brzmiała: "Nie, po prostu pomyślałem,
że będę miał trochę frajdy z tego, że zaoferujesz mi kluczyki do
samochodu". (W: Rossi, 1980a, s. 358–359)
Porównując ten przykład z poprzednim, można dostrzec jego bardziej

pośredni charakter. Ogólnie rzecz biorąc, bardziej pośredni dostęp jest
pożądany w takim stopniu, w jakim świadome procesy klienta mogą
zakłócać receptywne przetwarzanie empiryczne.
6. Elementy asocjacyjne powinny być wykorzystywane w tempie i
tempie odpowiednim dla indywidualnego klienta. Ponieważ ogólnym
celem wprowadzenia wskazówek asocjacyjnych jest dostęp do reakcji
empirycznych, należy pamiętać, że stopień, w jakim klient jest chętny i
zdolny do pełnego pochłonięcia gobelinem uczenia się przez
doświadczenie, będzie się różnić. Na przykład w przypadku niedawnego
klienta miałem duże trudności ze znalezieniem wielu przyjemnych
skojarzeń. Dorastała w Europie podczas II wojny światowej i miała
straszne doświadczenia z dzieciństwa. Z jej relacji wynikało, że jej dorosłe
życie nie było dużo lepsze: wyszła za mąż za agresywnego alkoholika,
przez większość czasu czuła się przygnębiona, miała trudności ze
znalezieniem pracy i miała niewielu przyjaciół. Ponieważ takie osoby
mają niedostatek wiedzy oznaczonej jako wartościowa, zwykle
początkowo powstrzymuję się od prób uzyskania dostępu do konkretnych
wspomnień
a zamiast tego skupić się na pochłonięciu osoby w interpersonalnym

transie obejmującym orientację empiryczną na mnie. Po wypracowaniu ze
mną skojarzeń związanych z bezpieczeństwem, powoli prowadzę klienta
przez nieprzyjemne reakcje skojarzeń, które zaczęły go dominować.
Rozwijanie relacji stowarzyszeniowych
Oprócz wykorzystania istniejących wartości asocjacyjnych,

hipnoterapeuta może rozwinąć nowe więzi asocjacyjne w celach
terapeutycznych. Dzięki temu terapeuta może wpływać na to, jak, co i
kiedy wywołuje skojarzenia empiryczne. Aby skutecznie tworzyć więzi
stowarzyszeniowe, należy przestrzegać następujących pięciu zasad.
1. Zaangażowanie interpersonalne i zaufanie. Znaczące skojarzenia

są zawsze ustanawiane w kontekście. Dlatego ważne jest, aby kontekst
empiryczny wyróżniający stan klienta obejmował hipnoterapeutę, jeśli ten
ostatni ma skutecznie ustalić sygnały asocjacyjne. Terapeuta powinien
zatem wchłonąć uwagę podmiotu, zanim spróbuje zakotwiczyć
jakiekolwiek doświadczenia i zapewnić sobie zaufanie i relację.
2. Niepowtarzalność. Najskuteczniejszymi wskazówkami

"zakotwiczenia" będą te, które nie są jeszcze powiązane z innymi
doświadczeniami w doświadczeniach danej osoby. Na przykład, normalny
uścisk dłoni prawdopodobnie nie byłby dobrym znacznikiem do
skojarzenia z jakimś doświadczeniem, ponieważ jest już połączony z
wieloma innymi doświadczeniami. Tak więc najlepsze wskazówki to
zwykle te związane z hipnoterapią, albo nieszkodliwe (np. znaczący dotyk
kolana), albo niezwykle wyjątkowe (np. głęboko znaczące spojrzenie).
3. Polana. W czasie wiązania asocjacyjnego żadne inne doświadczenie

nie powinno być widoczne w świadomości podmiotu. Tak więc sub-ject
powinien być empirycznie wchłonięty (np. oczarowany) przed i w trakcie
tagowania asocjacyjnego.
4. Czas. Skojarzenia empiryczne są najlepiej rozwinięte, gdy kotwica

jest prezentowana na szczycie dostępu empirycznego. Prostym sposobem
na zapewnienie odpowiedniego wyczucia czasu jest użycie technik
dostępu w celu wywołania pożądanego doświadczenia. Podczas
stosowania techniki terapeuta powinien uważnie obserwować niewerbalne
minimalne sygnały charakteryzujące reakcję podmiotu (np. wzorzec
oddychania, zabarwienie twarzy, napięcie mięśni). Przesunięcia w tych
parametrach odzwierciedlają dostęp empiryczny, w którym to momencie
najlepiej wprowadzić znacznik asocjacyjny.
5. Świadome omijanie. Zasada ta zakłada, że w kontekście

hipnotycznym znaczniki asocjacyjne najlepiej rozwijają się niezależnie od
świadomej mediacji podmiotu. Świadoma medytacja zazwyczaj narzuca
ramy podmiotu między doświadczeniem a znacznikiem, niwecząc w ten
sposób cel takich więzi w kontekście hipnotycznym. Aby skutecznie
ominąć świadome uczestnictwo, często najlepiej jest wprowadzić podmiot
w co najmniej lekki trans. Innym podejściem jest odwrócenie uwagi
podmiotu w jednym systemie reprezentacji (rozdział 4) – na przykład w
systemie wejściowym, którego ma tendencję do najbardziej selektywnego
świadomego użycia – podczas gdy dostępne doświadczenie jest oznaczane
w innej modalności.
Aby zastosować te zasady, terapeuta może zacząć od upewnienia się,
że podmiot jest "oczyszczony", to znaczy w pełni i doświadczalnie
pochłonięty procesem interpersonalnym. Można to osiągnąć w prosty
sposób, patrząc sensownie na obiekt, absorbując jego uwagę i delikatnie
prosząc go, aby po prostu zorientował się wewnętrznie. Następnie
hipnoterapeuta stosuje pewną technikę dostępu (np. dowolną opisaną w
tym rozdziale); Na przykład osoba może zostać poproszona o
przypomnienie sobie doświadczenia charakteryzującego się komfortem i
bezpieczeństwem oraz o wskazanie skinieniem głowy lub uniesieniem
palca, kiedy uzyskano dostęp do doświadczenia. Kiedy osoba
odpowiednio się podpisze, terapeuta wprowadza wskazówkę. Na przykład
może sięgnąć i dotknąć kolana badanego w określony sposób; lub
delikatnie podkreślić wyrażenie "to doświadczenie bezpieczeństwa"; lub
być może użyć wyraźnie innego tonu głosu (który jest zgodny z
dostępnym doświadczeniem). W ten sposób wybrana wskazówka zostaje
przypisana do doświadczenia komfortu, tak że jej prezentacja wywoła
doświadczenie w późniejszym czasie. Jeśli tak się nie stanie, przegląd
powyższych zasad pozwoli na dalsze wysiłki zakończone sukcesem.
Spośród wielu klinicznych zastosowań rozwijania więzi asocjacyjnych,
kilka szczególnie istotnych dla kontekstu hipnotycznego zostanie tutaj
wymienionych.
1. Wywołaj trans. Trans może być rozwijany poprzez asocjacyjne
oznaczanie pewnych ciągłych zachowań podmiotu jako wywołujących
trans. Doskonałym przykładem jest technika "synchronizacji mrugania",
która polega na powiązaniu reakcji mrugania powieki badanego z
rozwojem transu. Ponieważ mruganie jest automatyczne, naturalistyczne i
zwykle nieuniknione, jego delikatne użycie niezmiennie prowadzi do
transu. Nieco niezależna wersja tej techniki polega na opisywaniu
pewnych zachowań (innych niż mruganie) w kategoriach ruchów "w górę"
i "w dół", przy jednoczesnej synchronizacji tych terminów kierunkowych
z rzeczywistymi wzorcami mrugania podmiotu. Najlepiej
zaimplementować to podczas indukcji "swobodnej rozmowy", jak
przedstawia poniższy przykład:
Przykład Komentarz
(i) . . . . Jest wiele sposobów na Ten pierwszy krok pośrednio

rozwinięcie i doświadczenie wpływa na reakcje mrugania
transu. Możesz wpaść w trans . . . oczami badanego. Słowa "opuść"
a potem podejdź na chwilę... są wypowiadane, gdy obiekt
(pauza, by poczekać na następne mruga, a słowa "podejdź"
mrugnięcie) . . . . natychmiast następują po
a potem znowu spadać w dół i z ponownym otwarciu powiek. W
powrotem... i spadać, i wracać w ten sposób mrugnięcie jest
górę... nadawane w odpowiednim
tempie i oznaczane jako
związane z aktywnością
transową. Również "w dół" jest
dostarczany z fleksją w dół, "w
(ii) . . . . I zaczynasz odnajdywać górę" z fleksją wznoszącą.
rytm, który najlepiej pozwala ci
doświadczać coraz większej głębi Hipnoterapeuta zaczyna stopniowo
bezpieczeństwa i pochłonięcia kierować reakcjami mrugania
doświadczeniami. Więc czy to w podmiotu, wprowadzając słowa "w
górę, czy w dół w wolnym dół", a następnie czekając na
tempie, czy też wchodzisz w wystąpienie mrugnięcia. Jest to
górę, a potem w dół, w górę... i pośrednia sugestia, aby zwiększyć
w dół... tempo mrugania, jednocześnie
w górę i w dół w coraz bardziej definiując je jako oznakę rozwoju
swobodny i autonomiczny transu. Hipnoterapeuta może
sposób. . . . zdecydować się na dalsze tempo i
poprowadzić reakcję mrugania
własnymi reakcjami mrugania.
(iii) . . . . Aż w pewnym Gdy częstotliwość mrugania
momencie, gdy idziesz w górę przyspieszy i zostanie
i w dół, w górę i w dół, w górę zsynchronizowana z tempem
i w dół... hipnoterapeuty (często objawia się
Zgadza się... w górę i w dół . . . reakcją trzepotania powieki),
a potem zejdź w trans do końca i mruganie można jeszcze bardziej
pozostań na dole przez chwilę, przyspieszyć, aby osłabić
wpadając w trans świadome procesy. Następnie
NOWWWWW!!! można zaoferować tonalnie
osadzone sugestie, aby w pełni
zanurzyć się w transie.
Jeśli badany nie rozwinie
zamknięcia oczu, hipnoterapeuta
może to wykorzystać, po prostu
zauważając, że ". . . i co za miłe
wiedzieć, że można iść
głęboko w transie z oczami
otwarte lub zamknięte", a
następnie kontynuuj
z innymi strategiami.
Technika synchronizacji mrugnięć może być wykorzystana w nieco

inny sposób, gdy obiekt "próbuje" pozostać poza transem. Bardziej
bezpośrednie wyzwanie można zaoferować:
. . . . I możesz wejść w trans z otwartymi oczami lub możesz zamknąć
oczy i wpaść w trans... I naprawdę nie jest ważne, czy otworzysz
oczy, czy je zamkniesz i otworzysz ponownie... Zgadza się... a potem
je zamknij... (pauza, aby poczekać na zamknięcie) . . . i otwórz je
ponownie . . . a potem zamknij je ponownie... (pauza, aby poczekać
na zamknięcie) . . . i otwórz . . . . i mrugać w górę iw dół . . . (poczekaj
na mrugnięcie) . . . w górę i w dół . . . (poczekaj na mignięcie)
. . . . w górę i w dół . . . To nie jest ważne... ważne jest to, że twoja
podświadomość może nauczyć się rozwijać bezpieczny i znaczący
trans z otwartymi oczami lub może zamknąć oczy i wpaść w trans
NIE!!
W obu wersjach tej techniki hipnoterapeuta definiuje mrugnięcia jako
oznaki transu, używa skinienia głową, aby wzmocnić każdą reakcję
mrugnięcia i przeplata komentarze słowne, takie jak "to prawda" i
"głębiej... aż do samego dołu. W połączeniu z autentycznym
pochłonięciem hipnoterapeuty tematem, techniki te skutecznie rozwijają
trans.
Oczywiście badany zawsze może zareagować, nie mrugając, w którym
to przypadku można go zachęcić do trzymania oczu otwartych tak długo,
jak to możliwe. Hipnoterapeuta może następnie rozwinąć absorpcję
poprzez swobodną rozmowę z osobą o otwartych oczach. Determinacja,
by nie mrugać, na ogół skutkuje jedną z dwóch reakcji: (1) oczy prędzej
czy później zaczną mrugać mimowolnie, po czym ich wyraz może być
wykorzystany jako wskazanie początku transu; lub (2) oczy pozostaną w
stanie bez mrugania, po czym rozwiną stan kataleptyczny prowadzący do
reakcji hipnotycznych (zwłaszcza katalepsji ciała, widzenia tunelowego i
wrażeń cielesnych). W ten sposób hipnoterapeuta może docenić wszystkie
reakcje jako drogę do transu i wygodnie czekać, aby odkryć, który
podmiot preferuje.
2. Ponownie wywołaj trans. W hipnoterapii wielosesyjnej wskazówki

asocjacyjne mogą być wykorzystane do zakotwiczenia, a następnie
wywołania stanów transu. Oszczędza to czas, zapewnia ciągłość
doświadczeń transowych i umożliwia
terapeuty w celu wywołania stanów hipnotycznych pośrednio i szybko. W

tym celu można wykorzystać wiele technologii. Na przykład,
hipnoterapeuta może użyć innego tonu głosu lub innego wyrazu twarzy
(jeśli oczy sub-jekta są otwarte), gdy podmiot zaczyna rozwijać trans. W
późniejszych sesjach wskazówka (wskazówki) może służyć do wywołania
ponownego wejścia w trans.
Tonacje głosu są szczególnie dobrymi kotwicami w kontekście
hipnozy, ponieważ badani często mają zamknięte oczy (co sprawia, że
wskazówki wizualne są niepraktyczne) i są zorientowani wewnętrznie (co
sprawia, że dotyk fizyczny może być potencjalnie destrukcyjny). Ponadto
większość osób nie jest zbyt świadoma tonacji głosu, ale całkiem
nieświadomie na nie reaguje. Często używam do pięciu różnych tonacji
głosu, aby skojarzyć doświadczenia klientów.
Oczywiście możliwe jest wiele innych kotew. Na przykład, badany
może zostać poproszony o przyjęcie określonej postawy – na przykład
stopy płasko na podłodze, ręce rozłożone na kolanach, oczy zorientowane
na określony bodziec – w celu rozwinięcia transu. Inną możliwością jest
nadanie nazwy stanowi transu, a następnie wykorzystanie jej do
rozwinięcia późniejszych transów.
Potencjalnym problemem w stosowaniu kotwic reindukcyjnych jest to,
że jakość terapeutyczna powstałego transu może nie być tak duża, gdyby
zastosowano bardziej rozbudowane techniki. Oznacza to, że niektórzy
klienci potrzebują specjalnego tłumienia i znacznej ilości czasu, aby
hipnotycznie "poddać się" sobie. Tacy klienci mogą reagować na techniki
instruujące ich, aby szybko weszli w trans, robiąc to w sposób
bezosobowy, a zatem nieterapeutyczny. (Dobrym tego przykładem jest
hipnoza sceniczna, w której stany transowe, które niektórzy ochotnicy
szybko rozwijają, trudno nazwać intymnymi). Kotwice reintrodukcyjne,
podobnie jak wszystkie techniki hipnotyczne, powinny być zatem
stosowane z wrażliwością na parametry relacji terapeutyczno-
terapeutycznej – na przykład potrzeby indywidualnego klienta. Kotwice
reindukcyjne wzmacniają, ale nie zastępują innych aspektów procesu
terapeutycznego.
3. Kotwice zabezpieczające. Jak podkreślił Erickson (1952), podmiot
hipnotyzujący musi być chroniony i zabezpieczony przez cały czas.
Znaczniki asocjacyjne mogą zapewnić, że zasoby bezpieczeństwa i
ochrony są łatwo dostępne podczas eksploracji hipnotycznej. Rutynowo
spędzałem sporo czasu na wstępnych eksploracjach transu z klientem,
rozwijając i zakotwiczając doświadczenia w zakresie bezpieczeństwa.
Ponieważ kotwice są probabilistycznymi wskazówkami przywoławczymi
(tj. dana wskazówka nie zawsze będzie działać), zazwyczaj rozwijam
wiele skojarzeń bezpieczeństwa dla klienta, zwłaszcza jeśli traumatyczne
doświadczenia mogą wypłynąć na powierzchnię podczas eksploracji
hipnotycznej. Ta redundancja w zakotwiczeniu pomaga zapewnić
terapeucie możliwość dostępu do kontekstów bezpieczeństwa w razie
potrzeby.
Kotwice bezpieczeństwa są szczególnie przydatne, gdy hipnotycznie
ożywiają nieprzyjemne doświadczenia. Na przykład pewna renomowana
jubilerka miała nieszczęście być poważnie zagrożona przez chuliganów
zainteresowanych kradzieżą cennych klejnotów. Pochłonięta głęboko
transowym stanem paniki i strachu, ukryła klejnoty tam, gdzie, jak
zauważyła, "nikt ich nie znajdzie". To uogólnienie niestety okazało się
trafne, ponieważ rozwinęła się u niej amnezja co do tego, gdzie je ukryła.
Trzy lata później zwróciła się do mnie o pomoc. Śledztwo ujawniło, że
kilka prób odzyskania pamięci z innymi hipnoterapeutami nie powiodło
się z powodu przytłaczającego przerażenia, które ogarnęło ją za każdym
razem, gdy próbowała sobie przypomnieć. Kilka sesji treningu
hipnotycznego okazało się, że jest doskonałym obiektem. W jednym z
transów zapytałem ją, co pozwoliłoby jej odzyskać utracone informacje.
Odpowiedziała, że będzie potrzebowała "silnego wsparcia i prawdziwego
poczucia bezpieczeństwa". W związku z tym pomogłem jej w
hipnotycznym dostępie do czasu, w którym czuła się całkiem bezpieczna
i wspierana. Ponieważ zasugerowała, że trzymanie jej za rękę byłoby
szczególnie pomocne, zakotwiczyłem to doświadczenie w uścisku dłoni
ode mnie, zauważając, że może ścisnąć moją dłoń, gdy potrzebuje
większego dostępu do bezpieczeństwa.
Resztę sesji spędziliśmy na ćwiczeniu wywoływania doświadczenia
bezpieczeństwa poprzez ściskanie dłoni. Przeplatałem posthipnotyczne
sugestie, że będzie czuła się nieco przestraszona, ale może być mile
zaskoczona, gdy odkryje, że "taki strach aktywuje przyjaciół i zasoby
wsparcia dostępne w twojej dłoni". (Mówiąc to, delikatnie ściskałem jej
dłoń.)
W następnej sesji trzymałem ją za rękę, gdy trans został ponownie
wprowadzony. Hipnotyczne sugestie podkreślały, że może bardzo
wygodnie cieszyć się "tym pogłębiającym się poczuciem bezpieczeństwa
i pewności", gdy "dryfuje przyjemnie w środku niczego ze mną, głosem i
ręką z tobą"; że różne obrazy będą przychodzić i odchodzić; Ten jeden
obraz szczególnie ją zaintrygował, ponieważ byłby "bezpiecznym
prezentem, zaskakującym skarbem, błyszczącym prezentem, który
możesz otworzyć w teraźniejszości, we własnym tempie i tempie, we
własnym stylu, wiedząc, że możesz zatrzymać się po drodze, aby podać
dodatkową rękę, jeśli jest to właściwe". Po chwili pojawił się obraz
klejnotów i po kilku "przerwach, które odświeżają" (tj. dostęp
bezpieczeństwa) po drodze, przypomniała sobie, gdzie ukryła klejnoty. W
ten sposób asocjacyjne powiązanie stanu zasobów umożliwiło jej
ponowne doświadczenie nieprzyjemnej sytuacji w sposób, z którym
mogła sobie poradzić.
"Kotwice bezpieczeństwa" mogą być opracowywane w dowolnej
modalności; Mogą to być słowa, obrazy, dźwięki, uczucia i tak dalej.
Jedną z kwestii, które należy wziąć pod uwagę przy wyborze takich
kotwic, jest to, jak bardzo angażują one terapeutę na pierwszym planie
doświadczenia klienta. Chociaż ostatecznym celem terapii jest
jest umożliwienie klientowi dostępu i korzystania z zasobów niezależnie

od terapeuty, wielu klientów nie zrealizowało tej zdolności na początku
terapii. Na przykład klienci, którzy doświadczyli traumy spowodowanej
głęboko brutalnymi incydentami, często nie chcą lub nie są w stanie w
pełni odpuścić w transie. W takim stopniu, w jakim tak jest, opracuję
kotwice bezpieczeństwa, które są bardziej połączone ze mną,
umożliwiając w ten sposób klientowi wykorzystanie mnie jako
"współpracującego" przewodnika. Kotwice te empirycznie umożliwiają
kontekstowi interpersonalnemu zawieranie (tj. wspieranie) domeny
intrapersonalnej klienta, tak aby dodatkowe zasoby terapeuty były łatwo
dostępne dla klienta. W ten sposób klienci mogą zostać poinstruowani, aby
mieć oczy otwarte podczas transu; lub ich nazwa może być okresowo
wywoływana łagodnie; Można też użyć innych kotwic, które łączą
(ożywione, potencjalnie traumatyczne) doświadczenie "wtedy" z
samowartościującą relacją "teraz". Kiedy takie podejście jest stosowane,
postęp terapii ujawnia się poprzez coraz większe poleganie klienta na
kotwicach intrapersonalnych, a nie na tych związanych z terapeutą.
4. Oddzielne "części" lub stany psychiczne. Głównym zadaniem każdej

terapii jest różnicowanie, to znaczy rozróżnianie psychologicznych
"części" lub stanów w kompleksie osobowości, aby umożliwić ich
autonomiczne funkcjonowanie w zintegrowanej całości. Kotwice
asocjacyjne mogą ułatwić to zadanie na różne sposoby. Na przykład,
można ich użyć do odróżnienia pragnienia wejścia w trans od pragnienia
pozostania poza transem. Erickson, na przykład, czasami prosił klientów,
aby usiedli na jednym krześle i mieli dostęp do wszystkich swoich
"oporów" na tym krześle, a następnie przenieśli ich na inne krzesło w
transie. W ten sposób różne krzesła służyłyby jako kotwice do oddzielania
różnych motywacji psychologicznych.
Podobnie, wprowadzenie terminów "świadomy umysł" i "nieświadomy
umysł" do rozmowy terapeutycznej jest sposobem na odróżnienie
zorientowanego na cel, analitycznego przetwarzania klienta od bardziej
holistycznego i empirycznego stylu przetwarzania. Po rozróżnieniu, to
"świadome/nieświadome" zakotwiczenie może być dalej rozwijane. Na
przykład:
Twój świadomy umysł może zastanawiać się, co się stanie, a twój

nieświadomy umysł może wędrować doświadczalnie i
eksperymentalnie.
Twój świadomy umysł może uważnie słuchać moich słów, podczas
gdy twój nieświadomy może w pełni zareagować zgodnie z twoimi
własnymi potrzebami.
• Twój świadomy umysł może żywić wątpliwości i prowadzić dialogi.
Twoja nieświadomość może rozwinąć niezaprzeczalne i znaczące
wyrażenia.
W ten sposób można zachęcić te dwa tryby funkcjonowania

psychologicznego do działania obok siebie w sposób niezakłócający.
Kotwice mogą być również używane do rozróżniania uwikłanych

członków systemu pary lub rodziny. Na przykład w przypadku jednej pary
zacząłem od posadzenia ich po obu stronach. Do komunikowania się z
nimi używano wskazywania różnicowego, przesunięć postawy, tonów
głosu i wyrażeń, przy czym każda modalność wskazówek podkreślała i
zakotwiczała różnice między nimi. Gdy ich uwaga została pochłonięta
przez moje hipnotyczne komunikaty, dwa "Troskliwe Misie" leżące na
podłodze w biurze wspięły się w moje pole świadomości. Umieszczając
po jednym pluszaku na kolanach każdej osoby, kazałem im skupić uwagę
na swojej "niedźwiedziej (nagiej) esencji". Hipnotycznie przedstawione
historie o niedźwiedziach rozwinęły trudną relację, jakiej doświadczyła
każda z nich "niedźwiedzia esencja", ponieważ żaden człowiek nie był w
stanie nadać każdemu z nich autonomicznego kontekstu siebie. Krótko
mówiąc, troskliwe misie były używane jako kotwice do rozróżniania i
rozwijania autonomii każdego z małżonków.
5. Zintegruj "części" lub stany psychologiczne. Równoważenie

potrzeby różnicowania to potrzeba zintegrowania uzupełniających się
części w systemowe całości. Kotwice mogą być również korzystne pod
tym względem. Jednym z zastosowań integracji nieprzyjemnych lub
niekompletnych doświadczeń jest technika "kotwic opadających" opisana
przez Bandlera i Grindera (1982). W tej procedurze nieprzyjemne
doświadczenie jest najpierw uzyskiwane, zakotwiczane i sprawdzane
(poprzez ponowne wprowadzenie kotwicy). Po drugie, klient jest
proszony o dostęp do przyjemnego doświadczenia, które wydaje się być
przeciwieństwem (tj. uzupełnieniem) nieprzyjemnego; Jest to również
zakotwiczone (z inną wskazówką), a następnie sprawdzone. Następnie,
klient otrzymuje pomoc w rozwinięciu lekkiego transu niezależnego od
któregokolwiek ze stanów, po czym dwie kotwice są "odpalane"
jednocześnie, co często skutkuje znaczącym doświadczeniem integracji
stanów "pozytywnych" i "negatywnych". Na koniec skuteczność zabiegu
sprawdza się, odpalając oryginalną nieprzyjemną kotwicę. Rezultatem
powinna być nowa wartościowość emocjonalna; W przeciwnym razie
procedurę należy powtórzyć.
Na przykład klient rozpoczął terapię ze skargami na niezdolność
seksualną. W lekkim transie dotarł do nieprzyjemnego doświadczenia z
liceum, kiedy był impotentem ze swoją dziewczyną na tylnym siedzeniu
samochodu; Zostało to zakotwiczone dotknięciem lewego kolana.
Sugestie dostępu do przeciwstawnego "pozytywnego" doświadczenia
ożywiły radosne wspomnienie zakupu nowego samochodu;8 Zostało to
zakotwiczone dotknięciem prawego kolana. Dalsze sugestie nakazywały
mu "odpuścić" i "oczyścić", a światło
Jak można wywnioskować, trudno jest przewidzieć, jakie doświadczenie podmiot nieświadomie
wytworzy
jako uzupełnienie. W tym przypadku idea "emocji w samochodach" została
najwyraźniej wykorzystana jako punkt podparcia do generowania komplementów.
Ponownie wprowadzono trans, w którym oba kolana były dotykane

jednocześnie, aby wystrzelić obie kotwice jednocześnie. Pośród
intensywnych doznań cielesnych ("błyski", "rozpędy kręgosłupa")
pojawiło się nowe doświadczenie: klient odkrył, że sam patrzy na
akumulator nowego samochodu i podłącza "dodatnie" i "ujemne"
akumulatora, aby wywołać euforyczny i olśniewający "pośpiech
integracyjny". Badanie kotwicy "nieprzyjemnego doświadczenia"
ujawniło, że teraz stymuluje ona doświadczenie integracji. W ten sposób
jednoczesne wystrzelenie dwóch "przeciwstawnych kotwic" dało
początek trzeciej kotwicy integracyjnej.
Podsumowując, terapeuta może rozwinąć kotwice do wielu celów.
Pomyślny rozwój kotwic zależy od (1) absorpcji interpersonalnej, (2)
wyjątkowości sygnału, (3) bycia podmiotu w stanie "oczyszczonym",
(4) wyczucie czasu oraz (5) świadome omijanie. Kotwice mogą być
skutecznie stosowane w wielu aspektach procesu hipnoterapeutycznego,
w tym w indukcji transu, reintrodukcji transu, rozwijaniu kotwic
bezpieczeństwa, oddzielaniu części psychologicznych i integrowaniu
części psychologicznych. Wiele kotwic jest często odpowiednich,
zwłaszcza gdy bezpieczeństwo psychologiczne jest głównym czynnikiem.
Kotwice mogą być rozwijane dla wcześniejszych lub nowo opracowanych
doświadczeń; Ogólnie rzecz biorąc, najskuteczniejsze wykorzystanie
kotwic polega na wykorzystaniu już ustalonych kotwic wraz z kotwicami
ustanowionymi przez terapeutę. Wreszcie, terapeuta może wykorzystać
ekspresję spontanicznie generowaną przez klienta jako kotwice.
Systemy reprezentacji Tempa i Leadu
Systemy reprezentacyjne zostały opisane w rozdziale 4 jako

modalności poznawcze, których ludzie używają do przetwarzania
informacji. Zauważono, że jednostki czasami faworyzują określony
system reprezentacji – dźwiękowy, wizualny lub kinestetyczny – w danej
sytuacji, co można zweryfikować, zwracając uwagę na zachowania
werbalne i niewerbalne. Jeśli chodzi o indukcje, dominujący system
reprezentacji może być rozwijany poprzez podkreślanie zgodnej z nim
wyobraźni, a następnie prowadzony przez stopniowe wprowadzanie
innych modalności obrazowania. Aby zrobić to skutecznie, warto uznać,
że ogólna komunikacja składająca się na indukcję może być wyrażona w
różnych systemach reprezentacji.
Na przykład poniższy fragment indukcji zaczyna się w modalności
wizualnej, a następnie obejmuje inne systemy:
Teraz siedzisz tam i patrzysz na mnie... Chciałbym więc podzielić
się z wami niektórymi z różnych sposobów, dzięki którym możecie
pozwolić sobie na dalsze patrzenie na mnie tak długo, jak to
możliwe, jednocześnie rozwijając możliwość zbadania
rzeczywistości waszego nieporozumienia.
Z drugiej strony, w tym samym czasie, w którym Bo kiedy się tam
siedzi, można przyjrzeć się wielu różnym rzeczom... Ponieważ,
podczas gdy twój świadomy umysł jest bardzo inteligentny, twoja
nieświadomość jest o wiele mądrzejsza
. . . . Może zidentyfikować rozmyte obszary twojego doświadczenia
i zacząć umieszczać je we właściwym skupieniu, odpowiednich
ramach, cennej perspektywie. W transie możesz zobaczyć siebie na
wiele różnych sposobów
. . . . A twoja nieświadomość może rzucić trochę światła i wyjaśnić te
doświadczenia, które były trudne do oglądania. A kiedy wpadasz
głęboko w trans, możesz rozpoznać również wiele innych rzeczy
. . . . Na przykład, doświadczyłeś wcześniej transu w sytuacjach, w
których tak naprawdę nie rozpoznałeś go jako takiego. Każdy, na
przykład, odbył długą przejażdżkę samochodem i po drodze wszedł
w stan autohipnozy. i jazda wiejską drogą w słoneczny dzień, z
krajobrazem dookoła... ale twój umysł zaczyna dryfować... Po prostu
pozwól sobie na podziwianie tych wszystkich wspaniałych i
przyjemnych obrazów... A kiedy to robisz, czujesz się tak
komfortowo, tak zrelaksowany... I jak miło jest wiedzieć, że możesz
zająć się tylko tymi potrzebami, którymi trzeba się zająć, czując się
swobodnie i coraz bardziej słuchając swojej podświadomości...
Ta sama ogólna indukcja może być zmodyfikowana dla podmiotu

zorientowanego kinestetycznie:
A kiedy usiądziesz wygodnie na tym krześle i pozwolisz sobie zacząć
orientować się w sposób najbardziej przyjemny dla ciebie jako
jednostki, jakże miło jest wiedzieć, że możesz nie tylko rozpoznać i
cieszyć się swoim obecnym stanem komfortu, ale także możesz czuć
się całkiem bezpiecznie, zaczynając rozwijać niezaprzeczalną
świadomość, że te uczucia mogą zacząć się zmieniać w przyjemny i
przyjemny sposób.
Ponieważ w stanie transu można odczuwać wiele różnych rzeczy...
Przede wszystkim możesz czuć się bezpieczny i bardzo pochłonięty...
pochłonięty pozwoleniem sobie na coraz większy kontakt ze swoimi
nieświadomymi zdolnościami do wspierania i doceniania siebie na
tak wiele sposobów. . . I jak miło jest wiedzieć, że możesz czuć się
tak akceptowany, tak doceniany, tak zrelaksowany... Ponieważ trans
jest okazją, aby naprawdę mocno się przytulić... Pozwala całkowicie
odpuścić i doświadczyć wielu różnych rzeczy. . . I tak, kiedy płyniesz
łatwo, ale coraz głębiej w trans, możesz rozpoznać, że z każdym
oddechem, który bierzesz, możesz odpuścić jeszcze bardziej.
oddychanie w komforcie i relaksie oraz wydychanie dyskomfortu...
i poświęcając się czystemu komfortowi, szczególnemu ciepłu i
miękkości... A w transie twoja nieświadomość może się przesuwać i
przechodzić przez różne doświadczenia. Możesz ufać, że twoja
podświadomość poradzi sobie z każdą niepewnością. . . ale na razie
Po prostu ciesz się tym transem i pozwól swojej podświadomości

podzielić się z tobą tym wyjątkowym uczuciem bliskości ze sobą. . .
Być może jest to szczególne doświadczenie z dawnych czasów,
kiedy czułeś się całkowicie wspierany, bardzo poruszony przez
ludzkość od wewnątrz... A kiedy to robisz, możesz usłyszeć słowa,
które się z tym wiążą... i wszelkie obrazy wizualne z nim
związane . . . Ludzie z przeszłości... dźwięki z tamtego czasu...
A dla osób bardziej zorientowanych na swój układ słuchowy:
A trans jest naprawdę procesem dostrajania się i słuchania swojej

nieświadomości, ponieważ twoja nieświadomość naprawdę ma tak
wiele ważnych rzeczy do powiedzenia. A kiedy usłyszysz dźwięk
mojego głosu, możesz po prostu pozwolić sobie na to, co jest
naprawdę ważne dla ciebie jako jednostki. A to, czy świadomie
słuchasz mojego głosu, czy własnego, czy też ich kombinacji,
naprawdę nie jest aż tak ważne... Ze względu na to, że coraz
ważniejszy jest twój stopniowo nasilający się dialog z twoją
nieświadomością. . .
twoja własna zdolność do dostrajania się i zwracania uwagi na te
aspekty Jaźni, które są ważne dla ciebie jako jednostki. . . ponieważ
trans jest procesem uczenia się... A wy już tak wiele różnych nauczeń
mogliście się przywołać jako sprzymierzeńców... Tak więc, kiedy po
prostu pozwalasz swojej nieświadomości rozwinąć te hipnotyczne
doświadczenia na swój własny sposób, w swoim własnym stylu, w
swoim własnym tempie, możesz się zastanawiać, słuchając
brzęczenia mojego głosu: Kiedy on dojdzie do sedna? Co on mówi?
Bo słuchając jakiegokolwiek wykładu, w którym mówca po prostu
mówi i mówi, trudno nie odpłynąć w swój własny, wyjątkowy świat ...
Twoje własne, wyjątkowe marzenie na jawie, w którym możesz być
sam ze sobą... Sam na sam ze sobą i głosem
. . . A mój głos może pozostać z tobą, choć naprawdę nie musisz się
nim przejmować... Możesz skupić się na dźwiękach ciszy, które
mogą cię otoczyć, gdy pozwolisz, aby twoja podświadomość
przywołała na myśl jakieś doświadczenie z przeszłości, które było
szczególnie przyjemne. i słysząc głosy, dźwięki, melodie, przyjemne
tony... i wszystkie uczucia, które się z tym wiążą... A jakie uczucia
wywołuje słuchanie ulubionego utworu muzycznego? . . .
A jak wygląda ten ulubiony muzyk? . . . I to jest taka miła rzecz,
pozwolić sobie na przyjemne pochłonięcie się hipnotyczną
rzeczywistością...
W każdej z tych indukcji podmiot jest pochłonięty uwagą, a następnie
proszony o rozpoznanie nieświadomości jako potężnego sprzymierzeńca,
aby umożliwić rozwój transu, a następnie uzyskać dostęp do przyjemnego
doświadczenia. Ożywiona pamięć jest wykorzystywana do przechodzenia
do innych modalności sensorycznych.
Zdolność do zajmowania się różnymi systemami zobrazowań jest
ważna,
Przyczyna: Niepowodzenie w tempie dominującego systemu często

skutkuje nieudaną indukcją. Na przykład większość standaryzowanych
indukcji nie odnosi się do dialogu wewnętrznego, a zatem jest
nieskuteczna w przypadku zasypywanych nim osób. Podobnie,
hipnotyzmiści, którzy używają głównie obrazów wizualnych, nie pracują
dobrze z osobami, które nie są zorientowane wzrokowo. Aby być
skutecznym, hipnotyzer musi rozpoznać i dostosować się do
indywidualnych różnic w stylach poznawczych, upewniając się, że
komunikacja hipnotyczna jest wyrażona w modalnościach obrazowych
odpowiednich dla podmiotu.
Formułowanie i ratyfikowanie reakcji hipnotycznych
Ostatnią metodą uzyskiwania dostępu i rozwijania stanów transowych

jest formułowanie i ratyfikowanie trwających reakcji jako ekspresji
hipnotycznej. Wiąże się to z werbalnym i niewerbalnym podkreślaniem
różnych reakcji klienta jako prowadzących do pogłębienia transu i
większej nieświadomej autonomii.
1. Formułowanie odpowiedzi. Technika ta polega na wyodrębnianiu
różnych zachowań i opisywaniu ich jako dowodu na rozwój procesów
ideodynamicznych (tj. rosnącej zdolności twojej nieświadomości do
autonomicznego działania we własnym imieniu). Stosując tę technikę,
należy pamiętać, że zasada wykorzystania zakłada, że praktycznie każde
zachowanie może być użyte do rozwinięcia transu. Jedną z klas zachowań,
które nadają się do hipnotycznego kadrowania, są stosunkowo
nieświadome zachowania automatyczne, które charakteryzują trwające
procesy - na przykład oddychanie, mruganie i postawa. Sformułowanie
takich odpowiedzi można osiągnąć za pomocą komentarzy przeplatanych
podczas indukcji konwersacyjnej. Na przykład:
Podmiot w toku Hipnotyzer przeplatany

Odpowiedzi Obramowania
Palec porusza się lekko " . . . Otóż to... i Twój
nieprzytomny może przenieść się
w
głębszego transu i wskazać te
Rosnące preferencje dotyczące
kreacji
autonomia.... "
Wdech i wydech "Zgadza się... twój
nieprzytomny może przyjąć i
pozwolić
idź, rozwijaj się tam i z
powrotem,
i podążaj za tym rytmem do
głębszy trans . . . . "
Mruganie oczami "I możesz wejść w trans z

Twoje oczy otwarte lub
zamknięte, otwarte
lub zamknięte . . . zamykając je do
mrugają, otwierając je, aby
zobaczyć i
Obserwuj zmiany percepcyjne
. . . zamykając je na spoczynek . . .
i
pozwalając swojej
podświadomości mieć wszystko
Reszta . . . . "
Oczy bez "Otóż to... i Twój
Nieprzytomny może się skupić
sensownie i bezpiecznie
w tych kwestiach, obserwując
percepcja zmienia się, podczas gdy
poczucie rosnącego
bezpieczeństwa i
mrugnięcia absorpcja.... "
"Zgadza się... i możesz
Przenieś się do tak wielu różnych
stanów
w rozwijaniu transu . . . robić
tak wiele dostosowań ... zmiana
Regulacja postawy orientacje w tak wielu różnych
Bezpieczne sposoby . . . . "
"Otóż to... i naprawdę możesz
porzucić niepotrzebne troski i
Poświęć się w pełni własnemu
bezpieczeństwa i rozwijającej się
Westchnienie aktualności
Hipnotyczne rzeczywistości . . . . "
W każdym przypadku stosunkowo nieszkodliwa, ciągła reakcja jest

oznaczona jako odzwierciedlająca rozwój hipnozy. Kiedy podkreśla się to
w sposób niewerbalnie znaczący, ma to tendencję do intensyfikacji
empirycznego zaangażowania w reakcję, pogłębiając w ten sposób jej
(nową) wyznaczoną funkcję jako zjawiska hipnotycznego ("pojawianie
się").
Aby ta technika odniosła sukces, terapeuta musi docenić te reakcje jako
rzeczywiście mające charakter hipnotyczny. Najlepiej osiągnąć to w
transie interpersonalnym, w którym terapeuta może doświadczalnie skupić
się na prostych reakcjach jako potencjalnych zjawiskach transowych, a
następnie zastanawiać się, jak i kiedy te reakcje zamanifestują
właściwości ideodynamiczne i absorbujące doświadczenie. Jak zauważył
Erickson:
To twój stosunek do pacjenta decyduje o wynikach, jakie osiągasz
(...). Ilekroć chcesz uzyskać hipnotyczne rezultaty u swoich
pacjentów, lepiej miej na myśli to, co mówisz. Suma
Doświadczenie powinno uczyć, że nie wymagasz od swoich
pacjentów niczego, co przekracza ich możliwości. Kiedy dajesz
pacjentowi sugestię, lepiej pamiętaj: "Wiem, że u tego pacjenta może
rozwinąć się analgezja – wiem, że u tego pacjenta może rozwinąć
się znieczulenie – wiem, że u tego pacjenta może rozwinąć się
amnezja". (W: Rossi, Ryan, & Sharp, 1983, str. 125)
Tak więc skuteczność techniki zależy od chęci i zdolności terapeuty do

niewerbalnego uświadomienia sobie i przekazania ekspresji jako
potencjalnie hipnotycznych. Oznacza to, że terapeuta nie tylko opisuje, ale
także doświadcza transowej natury zachowań. Hipnoza nie jest więc
"tylko sposobem mówienia"; Jest to środek, za pomocą którego tworzone
jest generatywne, samowartościujące doświadczenie.
Kadrowanie hipnotyczne można również zastosować do ekspresji
symptomatycznych. Powtórzmy, że zjawiska symptomów są ściśle
równoległe do zjawiska hipnotycznego, z główną różnicą polegającą na
kontekstach, w których występują. Doceniając ideodynamiczną naturę
ekspresji symptomów jako ilustracji nieświadomej autonomii, terapeuta
zaczyna rekontekstualizować takie ekspresje jako terapeutycznie
"wartościowe". Symptomy mogą więc służyć jako podstawa do rozwoju
transu naturalistycznego. Na przykład pewna kobieta szukała pomocy w
związku z relacjami z mężem. Wpadała w intensywną zazdrość za każdym
razem, gdy jej mąż patrzył na inną kobietę, nawet gdy oglądała telewizję.
Jej "strategia indukcji zazdrości" – niezmienne wzorce zachowań, które
wykorzystywała do wywołania transu objawowego – obejmowała
intensywną fiksację oczu i późniejsze widzenie tunelowe; Innymi słowy,
wykazała się ogromną zdolnością do rozwijania hipnotycznych zmian
percepcyjnych. Przedstawiając tę umiejętność jako dowód jej ogólnej
zdolności do pozwalania swojemu nieświadomemu umysłowi działać
autonomicznie we własnym imieniu, wykorzystałem ją jako środek do
rozwijania transu i oferowania pomysłów hipnoterapeutycznych.
Tak więc strategia indukcji objawów klienta jest również podstawą do
indukcji transu terapeutycznego. Ponownie, różnica w wartości strategii
wynika z kontekstu relacji, w którym występuje. Terapeuta jest
odpowiedzialny za zapewnienie stanu bezpieczeństwa, poczucia rytmu
biologicznego (np. ciągłego oddychania, rozluźnionych mięśni) i intencji
samooceny; klient dostarcza strategię wdrożeniową; Następnie Thera-pist
i klient współpracują ze sobą w celu zróżnicowania strategii indukcji, tak
aby można ją było wykorzystać do osiągnięcia wielu różnych celów.
2. Ratyfikacja reakcji hipnotycznych. Technika ta jest ściśle związana

z kadrowaniem, z tą różnicą, że uznaje reakcje już sformułowane
(pośrednio lub jawnie) jako hipnotyczne. Jedna klasa zachowań
Użyteczne w tym zakresie są zachowania transowe wymienione w Tabeli

4.2 (np. zahamowania motoryczne, zahamowania werbalne, zmiany w
oddychaniu, wygładzenie mięśni twarzy, zmiany mrugania oczami). W
miarę jak te wskazówki się rozwijają, hipnotyzer Ericksona ratyfikuje je
prostymi stwierdzeniami, takimi jak: "To jest to... Naprawdę możesz
pozwolić, by twoja nieświadomość zareagowała w twoim własnym
imieniu. Dzięki temu klient wie, że terapeuta jest wrażliwy na zmiany
empiryczne, zwiększając w ten sposób zaufanie i relacje w związku;
Wzmacnia również i ma tendencję do pogłębiania hipnotycznej reakcji
klienta.
Z spontanicznie rozwijającymi się wskaźnikami transu związane są
reakcje hipnotyczne sugerowane przez hipnotyzera. Sugestie te mogą być
bardzo różnorodne (np. zamknięcie oczu, relaksacja, sygnalizacja palcem,
pochłonięcie przez doświadczenie) i może wystąpić opóźnienie czasowe
między sugestią a odpowiedzią (Erickson, 1952). Kiedy jednak pojawia
się sugerowana reakcja, powinna być po prostu, ale natychmiast uznana
za dowód rosnącej autonomii nieświadomej generatywności.
STRESZCZENIE
Z powyższego punktu widzenia indukcja hipnotyczna jest wspólnym

przedsięwzięciem, w którym hipnotyzer łączy i wykorzystuje procesy,
dzięki którym podmiot już tworzy doświadczenie. W ramach tej
empirycznej pętli sprzężenia zwrotnego hipnoterapeuta najpierw pracuje
nad stworzeniem kontekstu, w którym podmiot jest w stanie odłożyć na
bok normalne świadome procesy i odkrywać nowe sposoby bycia.
Naturalistyczne przekazy są następnie wykorzystywane do zanurzenia
podmiotu w rzeczywistości empirycznej sprzyjającej zarówno rozwojowi
transu, jak i zmianom terapeutyczno-terapeutycznym. Wśród wielu
technik dostępu, które można wykorzystać w tym zakresie, są: (1)
zadawanie pytań; (2) osadzanie sugestii; (3) zakładanie reakcji
transowych; 4) mówienie ogólnie; (5) opowiadanie historii; (6)
korzystanie z połączeń asocjacyjnych; (7) rozwijanie kotwic
asocjacyjnych;
(8) dopasowywanie, a następnie przesuwanie systemów reprezentacji;
oraz (9) formułowanie i ratyfikowanie odpowiedzi.
CHAPTER7
Wzmacnianie świadomych
procesów: techniki
dezorientacji
Używanie tylko strategii asocjacyjnych opisanych w poprzednim

rozdziale będzie niewystarczające dla podmiotów, które są gotowe wejść
w trans, ale nie są w stanie odłożyć na bok swoich świadomych procesów,
aby to zrobić. Ci chętni, ale niezdolni do tego badani, którzy stanowią co
najmniej połowę populacji klinicznej, mogą prowadzić nieustanny dialog
wewnętrzny lub być stale zorientowani na obrazy wewnętrzne, lub być
może być stale rozpraszani przez zmysły kinestetyczne. Aby osłabić te
zakłócające trans procesy, hipnoterapeuta Ericksona stosuje różne
strategie dysocjacyjne. Jedną z takich strategii jest nuda — na przykład
hipnotyzer może opowiadać historię za historią, aby osłabić świadome
"opory" danej osoby. Drugą strategią dysocjacyjną jest rozproszenie
uwagi – na przykład badany może zostać poproszony o policzenie wstecz
od 1000 do 1 przez 3 lub zwerbalizowanie alfabetu do przodu,
wizualizując go do tyłu (tj. powiedzenie "A", gdy widzi się "Z",
powiedzenie "B", gdy widzi się "Y" itp.), lub po prostu zwrócenie uwagi
na jakiś bodziec uwagi podczas indukcji (najlepiej taki, którym dana osoba
jest już zaintrygowana). Trzecią strategią dysocjacyjną jest wywołanie
dysocjacji poprzez, powiedzmy, techniki ideomotoryczne.
Czwartą strategią, na której skupia się ten rozdział, jest zamieszanie. W
pierwszej części omówiono ogólnie intencję i strukturę technik
dezorientacji. Kolejne dwie sekcje szczegółowo opisują konkretne
techniki konfuzji obejmujące odpowiednio przerwanie i przeciążenie. W
ostatniej części omówiono zagadnienia kliniczne związane ze
stosowaniem technik dezorientacji.
235
NATURA TECHNIK DEZORIENTACJI
Techniki dezorientacji są zasadniczo komunikacją, która zakłóca

świadome strategie przetwarzania danej osoby, umożliwiając w ten
sposób rozwój procesów transu empirycznego. Zgodnie z zasadą
współpracy, techniki dezorientacji wykorzystują wszystko, co klient robi,
aby zahamować trans lub inne zmiany terapeutyczne jako podstawę do
wywołania tych zmian. Jak zauważył Erickson (1964a):
Z klinicznego punktu widzenia ma to dużą wartość dla pacjentów
desperacko poszukujących terapii, ale ograniczonych i
zdominowanych przez ich problemy kliniczne i niekontrolowane
opory, które uniemożliwiają rozpoczęcie terapii. Po obejściu tych
oporów istnieje możliwość zapewnienia współpracy pacjenta w
korygowaniu zarówno jego problemu klinicznego, jak i rozpraszaniu
oporności. (Techniki splątania) niejednokrotnie powodowały
niezwykle szybkie indukcje hipnotyczne w niesprzyjających
warunkach, takich jak... u osób zainteresowanych, ale wrogich,
agresywnych i opornych.
. . . Trzeba pamiętać, że ci pacjenci są bardzo zmotywowani, że
ich brak zainteresowania, antagonizm, wojowniczość i
niedowierzanie są w rzeczywistości sprzymierzeńcami
prowadzącymi do ostatecznego rezultatu. (W: Rossi, 1980a, s. 284–
286)
Tak więc, na przykład, w przypadku klienta, który ciągle wierci się

podczas indukcji transu, terapeuta może zachęcać do przesady z ruchu
poprzez zmuszanie klienta do przechodzenia z krzesła na krzesło w
gabinecie, zwiększając tempo przełączania, aż osoba wykaże
dezorientację, którą można wykorzystać do zabezpieczenia transu. Albo z
klientem, który ciągle szuka wskazówek u terapeuty, ten ostatni może
siedzieć cicho i nie udzielać żadnych wskazówek, przerywając w ten
sposób trans zakłócający rytm. Jak ujawnia większa część rozdziału,
istnieje wiele różnych technik konfuzji; Ważne jest to, że takie techniki są
naturalistyczną komunikacją, która zakłóca sztywne zestawy mentalne.
Techniki dezorientacji opierają się na następujących założeniach:1
1. Istnieje wiele automatycznych i przewidywalnych wzorców w
procesach behawioralnych danej osoby;
Założenia te są zgodne z dwuczynnikową teorią emocji, która rozróżnia

pobudzenie fizjologiczne i
późniejsze psychologiczne przypisanie i interpretację tego pobudzenia w kategoriach
kontekstu społecznego (zob. Mandler, 1975; Schacter & Singer, 1962; ale także zob.
Marshall, 1976; Maslach, 1977).
Techniki dezorientacji 237
2. Zakłócenie któregokolwiek z tych wzorców tworzy stan niepewności

zdominowany przez niezróżnicowane pobudzenie (np.
dezorientację);
3. Większość ludzi zdecydowanie nie lubi stanów niepewności i dlatego
jest niezwykle zmotywowana, aby ich unikać;
4. Pobudzenie wzrośnie, chyba że dana osoba będzie mogła je czemuś
przypisać ("stało się tak, ponieważ (...) ");
5. Wraz ze wzrostem niepewności rośnie motywacja do jej
zmniejszenia;
6. Osoba, która jest wysoce niepewna, zazwyczaj akceptuje pierwszy
realny sposób, dzięki któremu niepewność może zostać zmniejszona
(np. sugestie, aby wpaść w trans).
Opierając się na tych założeniach, większość technik wprowadzania w błąd

przebiega zgodnie z podstawowymi krokami wymienionymi w tabeli 7.1.
Pierwszy krok – identyfikacja wzorca (wzorców) – można wykonać na wiele
sposobów. Ponieważ w ludzkim zachowaniu jest tak wiele wzorców,
doskonałym ćwiczeniem jest zanotowanie jak największej liczby wzorców,
które możesz zidentyfikować, a następnie praca na tej podstawie. Wzorce te
mogą być wzorcami społecznymi; Na przykład coś tak prostego jak uścisk
dłoni polega na tym, że jedna osoba wyciąga rękę, druga osoba odpowiada w
ten sam sposób, obie ręce drżą, a następnie puszczają po około sekundzie, a
następnie (zazwyczaj) krok w tył i trochę rozmawiają. Inne wzorce społeczne
obejmują mówienie "cześć" na początku rozmowy, "do widzenia" na końcu,
"dzień dobry" rano i tak dalej; mężczyźni nie noszący sukienek (z wyjątkiem
Szkocji i być może San Francisco); klienci płacą terapeutom, a nie odwrotnie;
klienci opowiadają o swoich problemach terapeutom, a nie odwrotnie; w
rozmowie jedna osoba mówi na raz;
Tabela 7.1
Kroki w stosowaniu techniki dezorientacji
1. Identyfikowanie wzorców wyrażeń
2.Dopasuj się do wzorca (i osoby)

3. Wprowadzanie zamieszania poprzez przerywanie lub
przeciążanie wzorca
4.Spotęguj zamieszanie
5. Wykorzystaj zamieszanie
słuchacze zwykle od czasu do czasu głowami w kierunku mówców;

wypowiadanie się przez mówcę w związku z ustalonym kontekstem
rozmowy; mówca na ogół używa poprawnej gramatyki. Tych kilka
przykładów sugeruje fenomenalną liczbę wzorów, które mogą
potencjalnie służyć jako podstawa techniki pomieszania.
Oprócz ogólnych wzorców społecznych, hipnotyzer może również
zidentyfikować wzorce specyficzne dla danej osoby. Mogą to być pewne
nawykowe ruchy, takie jak odczesywanie włosów w stresie, patrzenie w
dół, gdy jesteś przygnębiony, poruszanie się, gdy jesteś podekscytowany,
odwracanie wzroku, gdy jesteś zdezorientowany. Mogą to być też
pokrewne rodzaje reakcji, takie jak kłótnia lub zgoda, gdy jest się
emocjonalnie niepewnym, zmiana tematu rozmowy, gdy jest się
zdezorientowanym, obwinianie lub uspokajanie lub brzmi nadracjonalnie,
gdy czuje się zagrożony. Mogą to być zasady oparte na tożsamości
społecznej, takie jak mężczyzna nigdy nie krzyczy na kobietę, zawsze
należy być uprzejmym i nigdy nie podnosić głosu, ludzie nie powinni
komentować "negatywnych" doświadczeń danej osoby. Ponownie,
istnieje wiele, wiele różnych możliwości.
Po zidentyfikowaniu wzorców, terapeuta zaczyna nadawać tempo, aby
wygenerować odpowiedni kontekst do skutecznego zastosowania techniki
pomieszania. Na najogólniejszym poziomie wiąże się to ze stworzeniem
pewnego rodzaju relacji, aby klient zdał sobie sprawę, że intencją
terapeuty jest wsparcie. Innymi słowy, terapeuta wychodzi z założenia, że
głównym celem stosowania pomieszania jest uwolnienie osoby od
sztywnego przywiązania do świadomych procesów, umożliwiając w ten
sposób bardziej intymne i samowartościujące sposoby bycia. W ten
sposób osoba jest szanowana jako coś więcej niż wzorzec zachowania, a
pomieszanie jest wprowadzane jako metoda umożliwiająca docenienie tej
głębszej istoty. Działanie w kontekście szacunku jest absolutnie kluczowe
dla terapeutycznego sukcesu techniki pomieszania, ponieważ osoba, która
czuje się bezczelnie zmanipulowana lub wykorzystana, nie odniesie
korzyści ze skutków pomieszania. Naturalistyczne eksperymenty w
różnych kontekstach społecznych (np. w restauracjach, na lotniskach, w
swobodnych rozmowach) szybko ujawnią, że chociaż raczej łatwo jest
chwilowo zdezorientować osobę, znacznie trudniej jest wykorzystać to
zamieszanie w jakikolwiek znaczący sposób. Osoby, które czują się
niepewnie i bezbronne, odsuną się od operatora, aby przywrócić pewne
poczucie równowagi. Jednak osoby czujące się wspierane będą chciały i
będą w stanie podążać za zamieszaniem i zobaczyć, jakie stany
doświadczania (np. hipnotyczne rzeczywistości) z niego się rozwiną. Tak
więc postawa operatora i komunikacja niewerbalna przed, w trakcie i po
prezentacji dezorientacji odgrywają główną rolę w reakcji na technikę.
Oprócz ogólnego tempa relacji, terapeuta nadaje również tempo
określonym wzorcom (wzorcom), które mają zostać wchłonięte przez
techniki dezorientacji. Może to po prostu obejmować aktywację wzorca w
normalny sposób (np. wyciągnięcie ręki, aby uścisnąć czyjąś dłoń jako
sposób na rozpoczęcie wzorca uścisku dłoni lub komplementowanie i
zachęcanie do jakiegoś idiosynkratycznego wzorca, w który opakowany
jest sub-ject).
Po odpowiednim tempie hipnotyzer inicjuje trzeci krok wprowadzania
pomieszania, przerywając jakiś wzorzec lub przeciążając go. Większość
rozdziału poświęcona jest konkretnym technikom radzenia sobie z tym
problemem. Krótko mówiąc, techniki przerywania to krótkie, szybkie
zakłócenia wzorca, które są często stosowane przed wprowadzeniem
jakiejkolwiek formalnej indukcji; Zazwyczaj hipnoterapeuta musi
zastosować co najmniej kilka technik interrupcji, aby odpowiednio
zdezorientować osobę. Z drugiej strony, techniki przeciążenia to dłuższa
komunikacja, często najlepiej wykorzystywana podczas formalnej
indukcji.
Natychmiastową reakcją na dobrze przeprowadzoną technikę
dezorientacji jest zazwyczaj oszołomienie i niepewność. Tę naturalną
reakcją jest ta, którą większość z nas podejmuje, gdy, powiedzmy,
przyjaciel mówi do nas coś, co jest całkowicie nieoczekiwane i
niezrozumiałe. W takich sytuacjach natychmiast staramy się zrozumieć,
co się stało, zwykle szukając jakiegoś wyjaśnienia u mówcy. W tym, że
mówca zwykle przeprasza i wyjaśnia, lub wygląda na winnego i
zdezorientowanego, zamieszanie jest zwykle mniejsze. Jednak
praktykujący Ericksona posługujący się pomieszaniem nadal działa w tym
momencie w całkowicie spójny i znaczący sposób, służąc w ten sposób do
wzmocnienia pomieszania. Ten czwarty krok jest niezwykle ważny,
ponieważ to właśnie w tym przypadku techniki dezorientacji różnią się
znacznie od nierzadkich przypadków, gdy spontaniczna komunikacja
powoduje nieplanowane zamieszanie.
Piątym i ostatnim krokiem jest wykorzystanie zamieszania , gdy
osiągnie ono to, co wydaje się być jego wierzchołkiem. Ważne jest, aby
zdać sobie sprawę, że niewykorzystana konfuzja w końcu obróci się
przeciwko operatorowi, ponieważ w pewnym momencie niepewne osoby
będą wymagały pewnej pewności lub zamknięcia, w przeciwnym razie
opuszczą kontekst. Jak omówiono powyżej, to właśnie w tym momencie
osoba będzie skłonna zaakceptować coś bardzo prostego, co zmniejszy
pomieszanie – na przykład prostą i delikatną sugestię, aby wpaść w trans.
Wdrażając te pięć kroków techniki pomieszania, ważne jest, aby zdać
sobie sprawę, że nie zawsze będą one działać zgodnie z planem, zwłaszcza
gdy po raz pierwszy je wypróbowujemy. Czasami technika będzie musiała
zostać zmodyfikowana lub całkowicie porzucona, w zależności od
bieżących reakcji badanego. Niezależnie od tego, wszystkie odpowiedzi są
użyteczne. Osoba, która wpada w gniew i czuje się urażona, może
otrzymać szczere przeprosiny
wraz z oświadczeniami dotyczącymi intencji komunikacji. Osoba

częściowo zdezorientowana może być jeszcze bardziej zdezorientowana,
zwłaszcza w różnych odmianach. Badani, którzy chichoczą lub śmieją się,
mogą być zadowoleni ze swojej doskonałej zdolności do zachowania
poczucia humoru i zachęcani do używania go jako sposobu na to, aby
nieświadome reakcje rozwinęły się jeszcze bardziej. Krótko mówiąc,
terapeuta ericksonowski ściśle monitoruje i dostosowuje się do reakcji
klienta. Pamiętaj o tym, czytając w następnych dwóch sekcjach o
niektórych z wielu technik dezorientacji, odpowiednio przerywania i
przeciążenia.
TECHNIKI PRZERYWANIA
Jak wspomniano powyżej, techniki przerywania są naturalistycznymi

komunikatami, które zakłócają sposób, w jaki jednostka wprowadza,
uzyskuje dostęp, reprezentuje lub przekazuje informacje. Można to zrobić
w każdej z głównych modalności poznawczych, czyli słuchowej,
wzrokowej lub kinestetycznej. Aby to zilustrować, w tej sekcji
szczegółowo opisano różne techniki przerywania, które skutecznie
zakłócają te różne modalności. Opisane techniki to: (1) znaczące
nonsequiturs; (2) naruszenia składniowe; (3) zahamowanie ekspresji
motorycznej (osoby badanej lub hipnotyzera); (4) przerywające sygnały
dostępu; (5) indukcja uścisku dłoni; oraz (6) polaryzacja gra.
Znaczące niesłuszności
Komunikat jest zawsze rozumiany w kategoriach jego kontekstu. Na

przykład słuchacz zwykle rozumie wypowiedź werbalną w kategoriach jej
relacji z poprzednimi, a także towarzyszących jej komunikatów
niewerbalnych. Stwierdzenie całkowicie nieistotne lub niewynikające z
ustalonego kontekstu jest znane jako nonsequitur. Słuchacz zwykle jest
zaskoczony i zaskoczony nonsequitur, a następnie reaguje na to automatyczne
przerywanie wzorców językowych, próbując dowiedzieć się, co do mówca
miał na myśli. W typowym przypadku mówca przyzna się do "błędu",
wyjaśniając lub przepraszając, szybko zmniejszając w ten sposób wszelką
niepewność generowaną przez nonsequi-tur. Jeśli jednak nonsequitur jest
wygłaszane sensownie w sposób sugerujący, że jest to całkowicie sensowne i
w gruncie rzeczy dość ważne stwierdzenie, słuchacz zazwyczaj będzie
kontynuował (na próżno) poszukiwanie "prawdziwego" znaczenia
wypowiedzi. Jest to szczególnie ważne, gdy słuchacz szanuje mówcę i
zakłada, że mówi rozsądnie i poważnie,
jak w relacji terapeuta-klient. Im dłużej człowiek próbuje uchwycić jakiś
sens w nonsequitur, tym bardziej staje się niepewny. Ten potencjał
budowania odpowiedzi może być często wykorzystany po 3-5 sekundach
przez hipnoterapeutę delikatnie, ale dobitnie, sugerując, aby sub-ject
wpadł w trans.
Dobrą ilustracją tego, jak działa taka naturalistyczna technika, jest opis
Ericksona (1964a) jednego z jego pierwszych odkryć dotyczących efektu
sensownie wygłaszanych nonsequitur:
. . . Pewnego wietrznego dnia, gdy jechałem na pierwsze formalne
seminarium hipnozy prowadzone w USA przez Clarka L. Hulla na
Uniwersytecie Wisconsin w 1923 roku, gdzie zdawałem relację z
mojej pracy eksperymentalnej, a studenci psychologii dyskutowali o
moich odkryciach, jakiś mężczyzna wybiegł zza rogu budynku i
mocno uderzył we mnie, gdy stałem szykując się przed wiatrem.
Zanim zdążył się opanować, by do mnie przemówić, spojrzałem na
zegarek i uprzejmie, jakby zapytał o godzinę, i powiedziałem: "Jest
dokładnie 10 minut do drugiej", chociaż w rzeczywistości było bliżej
czwartej po południu, i poszedłem dalej. Jakieś pół przecznicy dalej
odwróciłem się i zobaczyłem, że wciąż na mnie patrzy, bez wątpienia
wciąż zdziwiony i oszołomiony moją uwagą.
Udałem się dalej do laboratorium i zacząłem zastanawiać się nad
całą sytuacją i przypominać sobie różne inne sytuacje, w których
robiłem podobne uwagi moim kolegom z klasy, kolegom z
laboratorium, przyjaciołom i znajomym oraz wynikające z tego
zamieszanie, oszołomienie i uczucie umysłowego pragnienia z ich
strony jakiegoś zrozumiałego zrozumienia. Szczególnie utkwiła mi
w pamięci sytuacja, w której mój kolega z laboratorium fizycznego
powiedział swoim przyjaciołom, że zamierza wykonać drugą (i
interesującą) część nadchodzącego eksperymentu i że zamierza
zmusić mnie do wykonania pierwszej (i uciążliwej) części
eksperymentu. Dowiedziałem się o tym i kiedy zebraliśmy nasz
empiryczny materiał i aparaturę i podzieliliśmy go na dwa oddzielne
stosy, powiedziałem mu w kluczowym momencie cicho, ale z wielką
intensywnością: "Ten wróbel naprawdę poleciał w prawo, potem
nagle poleciał w lewo, a potem w górę i po prostu nie wiem, co się
stało potem". Podczas gdy on wpatrywał się we mnie tępo, ja
wziąłem sprzęt do drugiej części eksperymentu i zabrałem się
pracowicie do pracy, a on, wciąż oszołomiony, po prostu poszedł za
moim przykładem, zabierając się do pracy ze sprzętem w pierwszej
części eksperymentu. Dopiero, gdy eksperyment był prawie
zakończony, przerwał milczenie, które charakteryzowało naszą
wspólną pracę. Zapytał: "Jak to się stało, że robię tę rolę? Chciałem
zagrać tę rolę". Na to odpowiedziałem po prostu: "Wydawało mi się,
że tak to się ułożyło". (W: Rossi, 1980a, s. 259)
Kiedy poznałem Ericksona prawie 50 lat później, jego zdolność do

wykorzystania tej spontanicznie odkrytej techniki do celów
hipnotycznych i terapeutycznych była raczej wyrafinowana. Jedno z
moich najbardziej pamiętnych i pouczających doświadczeń z nim miało
miejsce na początku mojego treningu z nim. Byłem bardzo
zdeterminowany, aby zrozumieć i nauczyć się wszystkiego, co robił
Erickson, i raczej naiwnie zakładałem, że jedynym sposobem, aby to
zrobić, jest próba racjonalnej analizy wszystkiego, co się wydarzyło. W
końcu z zadowoleniem przyjąłem błędne założenie, że skoro Erickson był
"mistrzem metafory", to każda z wielu opowiadanych przez niego historii
"naprawdę" opisywała bieżące działania kogoś w pokoju, kto słuchał tej
historii. W ten sposób skonstruowałem mentalną maszynę do
"tłumaczenia metafor", dzięki której uważnie słuchałem historii, a
następnie natychmiast "rozpoznawałem", o którym obecnym uczestniku
"naprawdę" chodzi.
To moje dość ograniczające zajęcie nie umknęło uwadze Ericksona.
Pewnego dnia zaczął opowiadać serię "oczywiście" metaforycznych
historii, uruchamiając w ten sposób moją maszynę do "tłumaczenia
metafor". Nagle jednak przerwał opowieść, wpatrując się uważnie w moją
prawą rękę, wskazując na nią, a następnie mówiąc w sposób najbardziej
zdziwiony i niedowierzający: "Czy to nie twoja lewa ręka nie podnosi
się? . . . Jeszcze?
. . . Teraz!??" Moje wspomnienie tego doświadczenia jest nadal dość
mgliste. Pamiętam, że po raz pierwszy wstrzyknąłem to stwierdzenie do
mojej "maszyny metaforycznej", aby spróbować dowiedzieć się, o czyjej
ręce tak naprawdę mówi. Po kilku nieudanych próbach, które
zintensyfikowały moje zdezorientowanie, poczułem, że pokój zaczyna
"pływać", podczas gdy moja prawa ręka zaczęła mimowolnie unosić się w
górę. Złapałem się na tym, że patrzę prosto w oczy Ericksona, gdy mówi:
"Zgadza się, zamknij oczy i wpadnij w trans TERAZ!! Aby umniejszyć
moją odpowiedź, zrobiłem to od razu. Następnie dodał: "(...) i pozwól
swojej nieświadomości uczyć się przez chwilę". I tak też zrobiłem. To
dość intensywne doświadczenie mimowolnego wpadania w trans było nie
tylko "z pierwszej ręki" doświadczeniem techniki przerywania
nonsequitur, ale także doprowadziło do ostatecznego uświadomienia
sobie, że poleganie na świadomych obliczeniach w celu nauczenia się
podejścia Ericksona jest żałośnie niewystarczające.
Zwróćcie uwagę, że ta prosta, ale wyrafinowana technika polegała na
identyfikowaniu wzorca (tłumaczeniu historii), nadawaniu tempa
wzorowi (poprzez pochłonięcie mnie w historii), przerywaniu wzorca
(poprzez przedstawianie nonsequitur), wzmacnianiu zamieszania (poprzez
kontynuowanie uważnego patrzenia przez około 5 sekund), a następnie
wykorzystaniu zamieszania (po prostu sugerując, żebym zamknął oczy i
wpadł w trans). Zauważ również, że skuteczność nonsequitur jako techniki
dezorientacji została wsparta przez (1) jej cel był dominującym
świadomym wzorcem hamującym trans oraz
(2) Dodatkowe użycie ostrej niezgodności (wskazywanie na prawą rękę i
mówienie o lewej) w celu zwiększenia zamieszania. Dodatkowo, postawa
Ericksona w przedstawieniu oświadczenia była całkowicie poważna i
znacząca. Stosując podobne techniki przerywania, hipnotyzer powinien
pamiętać o tych kwestiach.
Intensywnie eksperymentowałem z tą techniką i stwierdziłem, że jest ona
niezwykle skuteczna w przypadku większości badanych. Oczywiście musisz
zmodyfikować technikę w zależności od sytuacji i reakcji badanego. Na
przykład, możesz delikatnie podnieść rękę względnie reagującego
podwładnego – albo ręki, na którą wskazujesz, albo tej, o której mówisz – gdy
zauważysz, że ręka jeszcze się nie podnosi, co znacznie zwiększa
zamieszanie. (Uniesioną rękę można zwykle dość łatwo uczynić
kataleptyczną, a następnie podjąć konsekwentne użycie). Możesz też
wprowadzić lawinę dodatkowych nonsequitur lub innych technik
dezorientacji, aby wzmocnić dezorientację tylko częściowo zdezorientowanej
osoby. Albo w przypadku osoby, która wcale nie wydaje się zdezorientowana,
możesz — pozostając pewnym siebie i znaczącym — powiedzieć coś w stylu:
"Ale, oczywiście, dlaczego mielibyśmy oczekiwać, że (...) mój Boże, myślę,
że naprawdę pracowałem zbyt ciężko. Czy kiedykolwiek miałeś takie
uczucie? . . . ", a następnie zmień temat. Ponownie, pozwól, aby specyficzna
dynamika techniki rozwinęła się w odpowiedzi na reakcje interakcyjne.
Nie powinieneś też oczekiwać, że wywołasz pełny trans za pomocą

jednego non-sequitur. Często to ostatnie służy prostemu, ale niezwykle
cennemu celowi, jakim jest nieco rozluźnienie klienta, a tym samym
zwiększenie skuteczności dalszych, bardziej rozbudowanych technik
indukcji. W takich przypadkach terapeuta wygłasza uwagę nonsequitur, a
następnie szybko podsumowuje temat rozmowy lub przechodzi do
nowego. W związku z tym non-sequiturs mogą osłabić tok myślenia, w
którym ugrzęzł klient, umożliwiając w ten sposób wprowadzenie nowych
pomysłów. Na przykład ostatnio przerwałem użalającą się nad sobą
dyskusję klienta, słuchając i głową ze zrozumieniem przez chwilę, a
następnie mówiąc z najwyższą powagą: "Wiesz, John, gęsi nie latają na
południe w Kalifornii. To naprawdę może być zupełnie inny stan". John
zamarł na chwilę ze zmieszania, jego oczy szybko się rozszerzyły, po
czym poprosił mnie o wyjaśnienie mojej uwagi. Zasugerowałem
tajemniczo, ale delikatnie, że najlepiej będzie, jeśli zrozumie to po
swojemu, zachęciłem go do zastanowienia się nad tym przez chwilę, po
czym zmieniłem temat. Jak to bywa w przypadku większości osób w tego
rodzaju sytuacjach, uwagi te katapultowały klienta z jego mentalnej
rutyny, umożliwiając w ten sposób kontynuowanie interakcji o bardziej
terapeutycznym charakterze.
Nonsequiturs mogą być również wykorzystywane do osłabiania
świadomej
podczas indukcji. Na przykład, hipnoterapeuta może przeplatać

tajemnicze uwagi w indukcję konwersacyjną, jak w poniższym
fragmencie:
A w transie można doświadczyć wielu rzeczy... Niebieski
Max!! . . . Co to znaczy mieć Blue Maxa?? . . . i inne rzeczy... I
możesz pozwolić, aby twoja podświadomość zrobiła to za ciebie,
ponieważ twoje ręce są na kolanach, a twoje buty są związane...
Dlaczego więc nie wpaść głęboko w trans.
Powtórzmy, że takie nonsequitur będą miały maksymalny efekt
hipnozy, gdy (1) zostaną wygłoszone w sposób znaczący, (2) przez
mówcę, który zakłada i oczekuje się, że będzie mówił racjonalnie i istotnie
(3) w kontekście, w którym słuchacz ufa uczciwości mówcy. Aby ocenić
dokładność tych punktów, eksperymentuj naturalistycznie z
nonsequiturami w różnych sytuacjach, stosując różne style nauczania. Na
przykład możesz odebrać telefon z pytaniem: "Czy Bill jest tam?";
Odczekaj kilka sekund, zanim powiesz cicho: "Zgadza się... i możesz
zamknąć oczy i zrelaksować się, gdy tylko usłyszysz odkładanie
słuchawki"; Następnie odłóż słuchawkę. Lub następnym razem, gdy
kelner lub kelnerka poprosi o twoje zamówienie w restauracji, możesz z
najwyższą powagą poprosić "trzy zapasowe opony, przytrzymaj
podnośnik", odczekać 3-5 sekund (aby zamieszanie narastało), a następnie
podnieść rękę tej osoby do góry. W spontanicznych zastosowaniach
terenowych, takich jak te, osoba często staje się nieruchoma, z oczami
zaszklonymi, niemrugającymi i rozszerzonymi przez 5-10 sekund.
Zazwyczaj wtedy dochodzi do siebie i patrzy na ciebie ze zdumieniem.
Jeśli w tym momencie uśmiechniesz się w sposób, który komunikuje, że
robisz coś z tą osobą, a nie z nią – to znaczy, że twoją intencją jest
wspieranie, a nie wyśmiewanie – osoba ta zwykle wyrazi pełne
zadowolenie z postępowania. (Jeśli nie zakomunikujesz tej wspierającej
intencji, ani niewerbalnie, ani werbalnie, ta osoba często będzie się na
ciebie złościć i słusznie). Receptywność w takich sytuacjach rzadko
jednak rozciąga się do punktu, w którym można rozwinąć przedłużony
trans. Ograniczenia te pokażą, w jaki sposób czynniki postrzeganej
intencji i kontekstu sytuacyjnego wpływają na reakcje na sensownie
wygłaszane nonsequitur.
Naruszenia składni
Oprócz pragmatycznych reguł rządzących rozmowami (np. mów

wyraźnie, mów odpowiednio, mów po kolei), istnieje wiele reguł
składniowych. Jak elegancko argumentował Chomsky (1957, 1965), język
naturalny
Prelegenci dzielą się zestawem intuicji na temat poprawności
gramatycznej wypowiedzi. Tak więc, kiedy napotykamy źle
sformułowane stwierdzenie – powiedzmy, że mówię wam: "To jest wtedy
przechowywane, ponieważ czuję" – na ogół czujemy się chwilowo
przerywani i zdezorientowani, zanim zaczniemy się zastanawiać, czy
mówca nie bierze narkotyków, nie gra w jakąś grę, po prostu zwariował,
nie mówi dobrze po angielsku itd. Prawidłowa odpowiedź zwykle nie jest
trudna do rozpoznania. Wyobraźmy sobie jednak, że żadna z tych
atrybucji nie wyjaśnia naruszenia gramatyki – to znaczy, że mówca
przekazuje (np. poprzez niewerbalną sensowność i zgodność oraz
poprzedzające i następujące stwierdzenia, które są gramatycznie
poprawnie sformułowane), że jest spójny, zdrowy na umyśle,
nieodurzony, mówiący po angielsku, odpowiedzialny i mający dobre
intencje. W takiej sytuacji słuchacz zazwyczaj staje się bardziej niepewny
i zdezorientowany i szuka u mówcy jakiejś komunikacji, która zmniejszy
niepewność. Jak w każdej technice dezorientacji, to właśnie w tym
momencie hipnotyzer wykorzystuje potencjał reakcji podmiotu, oferując
hipnotyczne sugestie.
Istnieje wiele sposobów, w jakie naruszenia składniowe mogą być
korzystnie wykorzystane w kontekście hipnozy. Jedną ze szczególnie
skutecznych technik jest użycie słów kluczowych w środku zdania, aby
zmieścić się w zupełnie innym zdaniu. Na przykład:
Deszcz zaczął padać i nagle poczułem, że wpadam w trans.

2 ...
3. . . . . . A cóż to znaczy, gdy ktoś mówi, że można być tak szybkim,
jak mrugnięcie oczami... Zgadza się... znów... i znowu...
a teraz na dole przez całą drogę ...
4. Czyż nie jest to twój zegarek bardzo uważnie, gdy twoje powieki
powoli przesuwają się po twoich oczach i bardzo łatwo zamykasz je
teraz w transie ...
W ten sposób hipnotycznie wykorzystywane naruszenia składni mogą
być generowane przez
(1) wybieranie słów, które mają więcej niż jedno znaczenie, z których co
najmniej jedno jest istotne dla rozwoju transu (np. upuść, tłumacz, mrugnąć i
obserwować);
(2) tworzenie wypowiedzi, w której słowo kluczowe pojawia się na końcu
wypowiedzi w jej transowym sensie; (3) sformułowanie innej
wypowiedzi, w której słowo kluczowe pojawia się na początku
wypowiedzi w sensie transowym; oraz (4) połączenie ze sobą tych dwóch
stwierdzeń, przy czym słowo kluczowe zostało użyte raz jako nakładanie
się.
Efekt wygłaszania tych nieco dziwacznych stwierdzeń zależy w dużej

mierze od poprzednich stwierdzeń, niewerbalnego przekazu i
późniejszego wykorzystania przez hipnotyzera. W związku z tym
niezwykle przydatną techniką treningową jest identyfikacja i ćwiczenie
tych niewerbalnych wyrażeń i ruchów w swoim zachowaniu, które
wywołują pochłonięcie, zaskoczenie, "złośliwość" i inne reakcje
psychologiczne istotne dla technik przerywania.
Jednak, powtórzmy, nawet dobrze wykonana technika przerywania nie
zawsze wywoła przedłużony trans. Ale hipnotyzer, który pozostaje pewny
siebie i konsekwentny, na ogół nie będzie miał trudności z utilizowaniem
reakcji badanego. Jeśli chodzi o obecną technikę, powszechnym efektem
będzie absorbowanie uwagi badanego w sposób sprzyjający dalszej
komunikacji hipnotycznej. Taka komunikacja może obejmować proste
tempo i prowadzenie (np. mrugnięcia oczami). Hipnozysta może
kontynuować sugestie dotyczące widzenia tunelowego. Na przykład:
Zgadza się... i możesz na mnie spojrzeć... A patrząc na mnie, możesz
docenić i cieszyć się swoją nieświadomą zdolnością do rozwijania
tego bezpiecznego wchłonięcia w nieustannym procesie widzenia
mnie tutaj, jednocześnie ciesząc się tym percepcyjnym zamgleniem,
rozwijającym się nawet trochę przyjemniej wokół mnie i teraz.
Takie stwierdzenia są zwykle najlepiej wygłaszane dość szybko, ale

bardzo znacząco, tak aby utrzymać zarówno zamieszanie, jak i
wchłonięcie.
Zahamowanie ekspresji motorycznej
Powszechnym, ale zwykle niezauważanym wzorcem w interakcjach

międzyludzkich są drobne zmiany motoryczne (np. zmiany postawy,
stukanie, głową), które często wykonują uczestnicy rozmowy. Główną
funkcją takiego ruchu jest utrzymanie świadomego przetwarzania w
sposób zorientowany na zewnątrz. Można to wykazać poprzez prostą
obserwację naturalistyczną – np. zauważ, że takie ruchy często słabną, gdy
dana osoba jest pochłonięta wewnętrznymi myślami – lub poprzez
eksperymenty. Na przykład zwróć uwagę, co się stanie, jeśli Ty lub ktoś
inny całkowicie przestanie się poruszać na dłużej niż minutę (typowym
rezultatem będzie zwiększona absorpcja wewnętrzna, której zwykle
towarzyszy zmniejszona lub zniekształcona percepcja bodźców
zewnętrznych).
Hipnotyczne znaczenie tego jest oczywiste – mianowicie, interesującą
techniką indukcji jest przerywanie ruchów motorycznych. Można to
zrobić na kilka sposobów, z których jednym jest ograniczenie ruchów
obiektu. (Jak wspomniano wcześniej, spontaniczne występowanie
zaburzeń motorycznych
Hamowanie jest dobrym dowodem na rozwijający się trans.) W

rzeczywistości Erickson często sugerował badanym na początku indukcji:
Nie musisz się ruszać... i nie musisz mówić...
Takie proste sugestie dotyczące bezruchu mogą być następnie

wzmocnione technikami fiksacji uwagi (a tym samym unieruchomienia
motorycznego). Na przykład Erickson często sugerował fiksację
wzrokową i widzenie tunelowe:
. . . A to, co za mną, nie jest ważne... To, co jest po lewej stronie, nie
jest ważne... To, co jest po prawej stronie, nie jest ważne... Ważne
jest twoje wewnętrzne doświadczenie. . . .
Dostarczane w przekonujący i absorbujący sposób, takie komunikaty mają
tendencję do hamowania ruchu, przerywając w ten sposób główny sposób,
w jaki świadome procesy są automatycznie podtrzymywane. To znacznie
zwiększa skuteczność kolejnych technik indukcyjnych.
Ta prosta metoda jest szczególnie przydatna w przypadku klientów
pogrążonych w świadomych obliczeniach, co praktycznie uniemożliwia
rozwój transu. Na przykład klient wszedł do mojego biura i zaczął gorzko
narzekać praktycznie na wszystko, co przyszło mu do głowy. Po kilku
nieudanych próbach grzecznego przerwania mu, zacząłem wykazywać
wielkie zainteresowanie jego skargami, zgadzając się z nim, a następnie
zachęcając go do zintensyfikowania skarg. Kiedy to przyciągnęło jego
uwagę i nawiązało z nim kontakt, powiedziałem do niego intensywnie:
W porządku, Bill, wydaje mi się, że masz strasznie dużo powodów
do zmartwień. Twoja żona cię nie rozumie, twój szef cię nie rozumie,
twoje dzieci cię nie rozumieją... Krótko mówiąc, masz naprawdę
ciężko i nie wiesz, co robić. A wy jesteście tutaj, bo chcecie
wiedzieć, jak radzić sobie z takimi sytuacjami, jak być w stanie zdjąć
tych ludzi z pleców i sprawić, by was zrozumieli. Czy to prawda?
Ponieważ te wypowiedzi w zasadzie zawierały w sobie potok jego skarg,

był zmuszony się zgodzić. Powiedziałem mu więc, że uważnie słuchałem
tego, co mówił, że teraz chcę powiedzieć coś bardzo ważnego, a ponieważ
jest gotów spróbować czegoś innego, chcę, aby usiadł na krześle i
odpowiedział tylko niewerbalnie. Powtórzyłem to ostatnie stwierdzenie
kilka razy, podkreślając, że będzie chciał odpowiedzieć werbalnie, że
poczuje się zmuszony
żeby coś powiedzieć, ale chciałem, żeby odpowiedział tylko niewerbalnie.

Jego desperacja oraz mój posępny i natarczywy ton zapewniły mu
współudział. Kiedy zaczęłam mówić, usilnie walczył z tym, żeby się
wtrącić. Wykorzystałem to, mówiąc mu, że powinien mocno trzymać się
krzesła i siedzieć na nim bardzo prosto, aby dotrzymać uroczystej
obietnicy. Doprowadziło to szybko do sztywnej i zastygłej postawy,
umożliwiającej szybki rozwój transu poprzez metaforyczne historie i
przeplatane hipnotyczne dyrektywy. Krótko mówiąc, metoda ograniczenia
motorycznego przerwała zarówno jego werbalne, jak i niewerbalne
wzorce, umożliwiając w ten sposób pracę terapeutyczną.
Podobnie jak większości technik dezorientacji w tym rozdziale,
nauczyłem się tej metody od Ericksona. Podkreślił, że technika ta jest
szczególnie przydatna w przypadku osób odczuwających kompulsywną
potrzebę ciągłego mówienia i racjonalnego rozumienia swoich
doświadczeń. Haley (1973) opisał przypadek Ericksona, który pięknie to
ilustruje. Para naukowców o skrajnych poglądach szukała pomocy
terapeutycznej w związku z tym, co nazywali trzyletnią "frustracją
filoprogenitycznych pragnień"; Oznacza to, że bezskutecznie próbowali
począć dziecko. Po zbudowaniu odpowiedniego potencjału reakcji i
uzyskaniu zgody na udział w "eksperymentalnej terapii" obejmującej
"szok psychologiczny", Erickson poinstruował ich, aby usiedli w ciszy i
mocno chwycili się krzeseł, aby przygotować się na "szok". Zażądał, aby
nie rozmawiali przez całą drogę do domu po podaniu terapii szokowej,
pomimo faktu, że prawdopodobnie byliby przytłoczeni różnymi myślami
i uczuciami. Po dramatycznym zbudowaniu jeszcze większego potencjału
reakcji i powtórzeniu w ich akademickim języku wszystkiego, co mu
powiedzieli, Erickson nagle powiedział: "Dlaczego, do diabła, nie
pieprzysz się dla zabawy i nie modlisz się do diabła, żeby nie została
podrzucona przez co najmniej trzy miesiące. A teraz proszę odejść" (w:
Haley, 1973, s. 166). Krótko mówiąc, rozmowa telefoniczna późnym
wieczorem ujawniła, że nie mogą się nawet doczekać, aż dotrą do sypialni,
zanim przejadą 40 mil do domu; Zrobili "to" na podłodze w salonie. Jak
wyjaśnił Erickson, te szokujące instrukcje w połączeniu z ograniczeniem
ich werbalnych i niewerbalnych wzorców komunikacyjnych w celu
uwolnienia ogromnej ilości stłumionych myśli erotycznych doprowadziły
do rozwoju bardziej naturalnej relacji seksualnej.
Przerywanie dostępu do sygnałów
Inne ruchy motoryczne, które czasami warto przerwać, to wskazówki

dostępu opisane w rozdziale 4. Jak wspomniano, wskazówki te są zwykle
używane do inicjowania świadomych strategii poznawczych. Z uwagi na
to, że
Strategie hamują spontaniczność terapeutycznych poszukiwań transu, ich
przerwanie może utorować drogę do rozwoju hipnotycznego. Na przykład,
klient mający trudności z doświadczaniem transu nieustannie przesuwał
wzrok w dół i w prawo, co było korelacją z silną tendencją do
analizowania każdej proponowanej sugestii. Ponieważ ta werbalna analiza
wyłączyła bezwysiłkowe procesy doświadczenia hipnotycznego,
przerwałem je, po prostu prosząc badanego, aby skupił się na moich
oczach podczas indukcji. Za każdym razem, gdy zaczynał korzystać w
swój tradycyjny sposób, zwracałem jego uwagę z powrotem na mnie. W
ten sposób można było wywołać trans.
Istnieje wiele innych sposobów, w jakie dostęp do wskazówek może
zostać przerwany. Dotykanie osoby (np. w ramię lub kolano) zazwyczaj
działa dość skutecznie. Subtelne machanie ręką (np. tak, jakby poruszało
się, aby odgarnąć włosy) zazwyczaj osiąga ten sam rezultat. Inne ruchy
lub dźwięki nagłe, takie jak klaskanie w dłonie lub odchrząkiwanie,
również działają. Ponownie, takie zachowania są używane do przerywania
tych, którzy uzyskują dostęp, inicjując zakłócające trans procesy
świadomości. Zazwyczaj wywołują łagodny stan niepewności, który
terapeuta może natychmiast wykorzystać do rozwoju hipnotycznego.
Oprócz ograniczania mocy motorycznej podmiotu, hipnoterapeuci
mogą ograniczyć własne ruchy, aby zakłócić świadome wzory podmiotu.
Na przykład terapeuta może siedzieć bardzo nieruchomo, patrzeć
znacząco na obiekt niemrugającymi oczami, oddychać wygodnie i tak
dalej. Jak zauważono w rozdziale 3, ten zewnętrznie zorientowany stan
ułatwia trans zarówno u terapeuty, jak i u klienta. Jeśli poprzedzi to
niewerbalne odbicie lustrzane, często wywoła podobną reakcję u klienta;
Przynajmniej zwykle przeplata się z trudnymi wzorcami. Jest to więc
szczególnie przydatne w przypadku, powiedzmy, osoby, która "zagaduje
twoje ucho". Każdy miał doświadczenie z takimi jednostkami i zdaje sobie
sprawę, że czasami trudno jest im przerwać. W tym samym czasie
większość ludzi wzmacnia to nieustanne mówienie przez głową, wiercenie
się, próby werbalnej odpowiedzi i tak dalej; Oznacza to, że reagują
przewidywalnymi wzorcami słuchacza w rozmowie. Proste eksperymenty
wykażą, że bardzo niewielu ludzi może kontynuować rozmowę, jeśli nie
jest wzmocnionych przez takie minimalne wskazówki, zwłaszcza
nieustanni mówcy, których "gadanie" jest często sposobem na odwrócenie
uwagi od bolesnych procesów emocjonalnych. Tak więc hamowanie
motoryczne hipnotyzera często będzie miało wpływ na uspokojenie
osoby, jednocześnie uzyskując dostęp do terapeutycznie użytecznych
doświadczeń.
Na przykład niedawno pewna klientka weszła do mojego biura, usiadła
i rozpoczęła nieprzerwany strumień spekulacji na temat możliwych
przyczyn jej nieszczęścia. To była trzecia sesja z nią, zdałem sobie sprawę,
że
Daremne próby wprost zdemaskowania tego jej niezbyt użytecznego

monologu, a tym samym po prostu przejście w zewnętrznie zorientowany
trans charakteryzujący się motorycznym hamowaniem. Kiedy patrzyłem
na nią znacząco, ale w milczeniu, jej tempo początkowo przyspieszyło w
zdenerwowaniu, a następnie zaczęło stawać się bardziej arytmiczne
(sygnalizując narastające zdenerwowanie). Kilkakrotnie, gdy pytała mnie,
co myślę lub co robię, odpowiadałem prosto i tajemniczo: "Czekam (...)
trzymasz się od wielu lat... Jeszcze kilka minut nie zaszkodzi. Coraz
trudniej było jej kontynuować; jej samoświadomość zdawała się
gwałtownie rosnąć; Zaczęły pojawiać się zawirowania emocjonalne, o
czym świadczą rozszerzone źrenice, ograniczony i nieregularny oddech,
rumieńce na twarzy, wilgotne oczy i tak dalej. Kiedy wyglądała na niemal
przytłoczoną tym zamieszaniem, chociaż wciąż starała się utrzymać swoje
słowne rozproszenie, powiedziałem bardzo łagodnie: "Mary, nie musisz
już dłużej czekać. Zamknij teraz oczy i poczuj, jak odpuszcza. Jestem tutaj
i będę tutaj, więc nie musisz się martwić. Więc śmiało, zamknij oczy i
pozwól sobie doświadczyć tego, czego trzymałeś się od tak dawna!!"
Zamknęła oczy i zaczęła płakać, po czym wszedłem i pomogłem jej
poradzić sobie z głębokim emocjonalnym doświadczeniem, do którego
miała dostęp.
Z inną klientką, kobietą, którą widziałem przez około pół tuzina sesji,
milczałem, gdy weszła i usiadła. Oskarżona o to, że to ja pokierowywałam
rozmową w początkowej części sesji, zaczęła nerwowo wiercić się,
odwracać wzrok, wiercić się na krześle, ograniczać oddech i tak dalej. Za
pierwszym razem, gdy zapytała mnie, co zamierzam, po prostu
kontynuowałem moje znaczące, ale łagodne spojrzenie w jej oczy;
Następne kilka razy powiedziałem tajemniczo: "Czy już czas?", po czym
subtelnie skinąłem głową. Po około 15 minutach kobieta zaczęła cicho
płakać, po czym delikatnie trzymałem ją za ręce i prowadziłem przez
hipnotyczny proces integracji.
Użyłem tego rodzaju techniki w wielu innych przypadkach i ogólnie
uważam, że jest to bardzo skuteczny sposób na rozproszenie świadomych
"rezysencji" i uzyskanie dostępu do terapeutycznie istotnych
doświadczeń. Oczywiście, trzeba nawiązać z klientami relację opartą na
zaufaniu, zanim pozwolą na rozwój tak osobistych i emocjonalnych
doświadczeń. W powyższym przypadku poprzednie sesje upłynął na
ustanowieniu takiego trustu. Ponadto należy niewerbalnie przekazać nie
tylko sens, oczekiwanie i zgodność, ale także delikatność i troskliwe
wsparcie dla klienta. Dzięki zastosowaniu tego, co Erickson określił jako
podejście "żelaznej ręki w aksamitnej rękawiczce", metody te mają na
ogół wyjątkową wartość terapeutyczną.
Moje rozumienie dynamiki terapeutycznej tej motorycznej
Technika restrykcyjna polega na tym, że klienci zwykle mają dobrze
rozwinięte sposoby zapewnienia, że ani oni, ani nikt inny (np. terapeuta)
nie zwróci uwagi na pewne kluczowe doświadczenia. Kiedy
hipnoterapeuta przechodzi w trans zorientowany na zewnątrz, klienci
zazwyczaj wyczuwają, że ich dobrze wyćwiczone techniki odwracania
uwagi są nieskuteczne i że terapeuta może "widzieć" przez "zasłonę
dysocjacji". Budzi to obawę, że kluczowe doświadczenia mogą zostać
ujawnione; To myślenie dodatkowo aktywuje doświadczenia, skłaniając
w ten sposób do nowych prób rozproszenia. Ale tak długo, jak terapeuta
utrzymuje kontakt i intensywną absorpcję, klient nie może przejść do
innych procesów. Prowadzi to do zwiększonej niepewności u klienta,
którą terapeuta, po ustanowieniu kontekstu zaufania i troski, może
terapicznie wykorzystać, oferując delikatnie hipnotyczne dyrektywy.
Podsumowując, ograniczenie mocy motorycznej podmiotu i/lub
hipnotyzera może być skutecznie wykorzystane jako technika
przerywania, zarówno pod względem indukcji hipnotycznej, jak i
hipnoterapii. Aby zapewnić sukces, hipnotyzer musi być w stanie
zakomunikować wspierającą, ale stanowczą postawę z daną osobą i
ogólnie musi mieć wypracowane pewne zaufanie, zanim będzie można go
wykorzystać w szerszym zakresie. Technika ta jest zwykle
najskuteczniejsza w połączeniu z innymi.
Indukcja uścisku dłoni
Uścisk czyjejś ręki jest jednym z najczęstszych wzorców społecznych

w naszym doświadczeniu. Ponieważ związane z tym wzorce motoryczne
są tak dobrze wyćwiczone i w ten sposób zautomatyzowane, przerwanie
tego wzorca przed jego zakończeniem zazwyczaj powoduje chwilowe
zamieszanie, które można wykorzystać do wprowadzenia w trans. Nic
więc dziwnego, że Erick-son wykorzystał uścisk dłoni jako podstawę
jednej ze swoich najbardziej innowacyjnych i skutecznych metod
indukcji. Interesujące zastosowanie tej technologii miało miejsce w
Ameryce Południowej, kiedy Erickson, który nie mówił płynnie po
hiszpańsku, wykładał i demonstrował hipnozę grupom medycznym. Aby
ominąć ograniczenia językowe, demonstrował różne indukcje
"pantomimiczne" z wybranymi tematami. Erickson (1964c)
Oczywiście, desperackie próby

niemyślenia o czymś na ogół zwiększają dominację tego
czegoś. Na przykład staraj się nie myśleć o "niebieskim". Zakłada się tutaj, że w systemie
pierwotnym, takim jak nieświadomość, niemożliwe jest "zanegowanie" czegoś; Zatem "nie
niebieski" jest równoważny "niebieskiemu". Oczywiście, w tym kontekście najprostszym
wyjściem z tej sytuacji jest po prostu myślenie o czymś innym – np. o bieli. Wskazuje to
na kluczową różnicę między próbą negacji a odrzuceniem idei; to pierwsze jest
niemożliwe, a drugie nie. Przywiązanie danej osoby do nieakceptowalnego doświadczenia
uniemożliwia jego odrzucenie; Próby negacji tylko zwiększają jego znaczenie.
opisał, w jaki sposób przedstawił technikę indukcji uścisku dłoni z

jednym z takich tematów w następujący sposób:
Zaprowadzono ją bocznymi drzwiami, żeby się ze mną
skonfrontować. W milczeniu spojrzeliśmy na siebie, a potem, tak jak
to robiłem wiele razy wcześniej z seminarzystami w Stanach
Zjednoczonych, szukając tego, co uważam klinicznie za "dobrze
reagujące" tematy przed rozpoczęciem seminarium, a więc zanim
zostałem im poznany, podszedłem do niej żwawo i z uśmiechem i
wyciągnąłem prawą rękę, a ona swoją. Powoli uścisnąłem jej dłoń,
patrząc jej w oczy, tak jak ona robiła to ze mną, i powoli przestałem
się uśmiechać. Kiedy puściłem jej rękę, zrobiłem to w pewnym
nieregularnym ruchu, powoli ją cofając, to lekko zwiększając nacisk
kciukiem, potem małym palcem, potem środkowym palcem, zawsze
w niepewny, nieregularny, niepewny sposób, a w końcu cofając rękę
tak delikatnie, że nie miała wyraźnej świadomości, kiedy puściłem
jej rękę ani jakiej części jej dłoni ostatnio dotknąłem. W tym samym
czasie powoli zmieniałem ostrość moich oczu, zmieniając ich
zbieżność, dając jej w ten sposób minimalną, ale dostrzegalną
wskazówkę, na którą zdawałem się patrzeć nie przez jej oczy, i w dal.
Powoli źrenice jej oczu rozszerzyły się, a kiedy to zrobiły, delikatnie
puściłem jej dłoń całkowicie, pozostawiając ją w powietrzu w
pozycji kataleptycznej. Lekki nacisk w górę na piętę jej dłoni uniósł
się lekko. Potem zademonstrowano katalepsję również w drugim
ramieniu, a ona nadal wpatrywała się w nią bez mrugnięcia okiem.
Powoli zamknąłem oczy, ona też. (W: Rossi, 1980a, s. 331–332)
Zwróćmy uwagę, w jaki sposób opis ten jest zgodny z ogólną

pięciostopniową procedurą postępowania w przypadku pomyłek
przytoczoną wcześniej (Tabela 7.1). Po zidentyfikowaniu wyraźnego
wzorca w interakcji – uścisku dłoni – Erickson nadał mu tempo,
regularnie wyciągając rękę i ściskając dłoń kobiety. (Zwróćcie też uwagę
na to, jak odzwierciedlał jej niewerbalne zachowanie, zwłaszcza jej
ekspresję twarzy). Następnie wprowadził zamieszanie, przerywając
typowy wzorzec uścisku dłoni poprzez zmiany w wyrazie twarzy (z
przyjaznego, towarzyskiego spojrzenia na głębokie, znaczące), wzorzec
uwalniania dłoni i skupienie wzroku. Następnie spotęgował zamieszanie
poprzez naprzemienne i nieprzewidywalne naciski na jej rękę. Wreszcie,
Erickson wykorzystał zamieszanie, rozwijając katalepsję (pozostawiając
rękę zawieszoną, gdy faktycznie była kataleptyczna) i niewerbalnie
wprowadzając w trans (poprzez rozogniskowanie, a następnie zamknięcie
oczu).
Techniki przerywania uścisku dłoni mogą być wykorzystywane do
rozwijania transu również na inne sposoby. Na przykład Erickson
(1964a/1980a, s. 287)
Napisał kolejny wykład, tym razem dla grupy amerykańskich fizyków, w
którym lekarz wyraził zainteresowanie hipnozą, ale także wykazał wrogie
i agresywne zachowanie. Podczas spotkania towarzyskiego przed
wykładem doktor – który był znacznie większy i silniejszy od Ericksona
– uścisnął mu dłoń, oświadczając, że chciałby "zobaczyć, jak każdy
cholerny głupiec próbuje mnie zahipnotyzować". Kiedy później Erickson
poprosił ochotników do zademonstrowania hipnozy, mężczyzna podszedł
do sceny i głośno ogłosił, że jest pewien, że nigdy nie zostanie
zahipnotyzowany. Erickson łaskawie podał mu rękę, a potem, gdy
wojowniczy mężczyzna wyciągnął rękę, by ją wziąć, nagle schylił się, by
zawiązać but. Mężczyzna zamarł ze zdumienia, a jego ręka na chwilę
zawisła w powietrzu. Erickson natychmiast wykorzystał to, cicho, ale
wymownie instruując mężczyznę, aby "po prostu wziął głęboki oddech,
usiadł na krześle, zamknął oczy i wszedł głęboko w trans". Po krótkim
zahipnotyzowaniu zaskoczony mężczyzna wykrzyknął: "Cóż, będę
przeklęty! Ale jak? A teraz zrób to jeszcze raz, żebym mógł wiedzieć, jak
to robisz". Erickson zaoferował mu różne techniki indukcji. Kiedy
mężczyzna zareagował hipnotycznie na metodę lewitacji rąk, jego trans
został wykorzystany do zademonstrowania różnych zjawisk
hipnotycznych jemu i reszcie grupy.
Przypadek ten ujawnia ważną kwestię dotyczącą technik pomieszania,
a mianowicie, że osoba sztywno zakorzeniona w określonym wzorcu –
bellig-erence, użalanie się nad sobą, nadracjonalność, uspokajanie itd. –
jest na nie najbardziej wrażliwa. Innymi słowy, im bardziej dana osoba
identyfikuje się z określonym sposobem bycia, tym bardziej będzie
zdezorientowana i niepewna, gdy ten sposób bycia zostanie przerwany.
Spokojnie akceptując bel-ligement mężczyzny, Erickson był w stanie go
osłabić i w ten sposób wykorzystać jako podstawę do wprowadzenia w
trans. Ważne jest, aby zauważyć, że fizjoterapeuta nie od razu rozwinął
przedłużony trans; Jednak jego "opory" zostały rozproszone do tego
stopnia, że zaczął reagować na dalsze techniki indukcji. Powtórzmy, że
techniki przerywania często zakłócają wzorce hamujące trans bez
rozwijania głębokiego transu; Zadaniem hipnotyzera w takich
przypadkach jest szybkie wykorzystanie stanu receptywnego do rozwoju
transu.
Istnieje wiele innych odmian metody indukcji uścisku dłoni. Może być
stosowany w wykładzie/pokazie lub w indywidualnych warunkach
klinicznych; uczestnicy mogą stać lub siedzieć; może być zainicjowany
jako "niewinny" uścisk dłoni lub w sytuacji odgrywania ról; Można go
wprowadzić na początku, na końcu, a nawet w środku interakcji.
Niezależnie od sytuacji, technika będzie działać w takim stopniu, w jakim
badany ufa hipnotyzerowi i sytuacji. W miejscu wykładu osiąga się to
dzięki prestiżowi wykładowcy, jego
zachowanie i uwagi poprzedzające technikę, zachowania niewerbalne

wyrażane podczas techniki oraz postrzegane bezpieczeństwo otoczenia
społecznego. Ponieważ to postrzegane bezpieczeństwo nie zawsze będzie
natychmiast obecne, gdy klient jest sam na sam z hipnotyzerem, technika
ta generalnie nie powinna być stosowana w gabinecie przez co najmniej
kilka sesji. Ponownie, chodzi o to, że techniki przerywania mogą wywołać
"zamrożony" stan podobny do transu na kilka sekund, po czym
interpretacje sytuacji przez badanych wpłyną na dalsze reakcje (np.
pozwolenie sobie na głębsze wejście w trans lub całkowite wyjście).
Technikę indukcji uścisku dłoni można zastosować zgodnie z 5-
etapowym procesem przedstawionym w tabeli 7.1. Technika ta różni się
nieco od tej opisanej przez Ericksona (1964a; Erickson, Rossi, & Rossi,
1976; Erickson & Rossi, 1981). W pierwszym kroku – nawiązaniu
kontaktu i oczekiwania – hipnotyzer zasadniczo absorbuje uwagę
badanego, manewrując odpowiednimi pozycjami. Często lubię to robić,
stojąc i zwracając się bezpośrednio do (również stojącego) obiektu. Może
to być na początku lub na końcu sesji, albo mogę zaaranżować to w środku
sesji, wyrażając zainteresowanie, aby pokazać klientowi coś – na
przykład, jak wzorcowe jest zachowanie lub jak ludzie mogą się
przedstawiać na różne sposoby. Chodzi o to, że podmiot powinien być
pochłonięty uwagą i stosunkowo nieświadomy zbliżającego się
przerwania uścisku dłoni; Ponadto hipnotyzer powinien być zrelaksowany
i wygodny, dzięki czemu pacjent może poczuć się tak samo. (Jeśli na
podstawie przeszłych doświadczeń lub doniesień badany spodziewa się
przerwania uścisku dłoni, hipnotyzer może wywołać początek uścisku
dłoni – np. podmiot podnosi rękę w gotowości – a następnie przenieść
uwagę, "rozpraszając się" czymś innym. Kilka powtórzeń tego przerwania
wzorca zazwyczaj buduje potencjał reakcji, więc badany czuje się coraz
bardziej zmuszony do uścisku dłoni, aby dokończyć sfrustrowany
wzorzec.) Gdy obiekt jest już odpowiednio ustawiony i przyswojony,
hipnotyzer może mówić na jakiś nieszkodliwy, ale interesujący temat, od
czasu do czasu wpatrując się krótko w rękę badanego, a następnie patrząc
na obiekt i subtelnie głową. Intencją takiego niewerbalnego zachowania
jest rozpoczęcie skupiania nieświadomej uwagi na dłoni; Można to
wzmocnić poprzez bardzo subtelne gestykulacje, aby ręka zaczęła sięgać.
W drugim kroku – inicjowaniu wzoru – hipnotyzer zbliża się do obiektu
z wyciągniętą ręką, wskazując na chęć uściśnięcia dłoni. Jak wykażą
naturalistyczne eksperymenty, niezmiennie skłania to drugą osobę do
automatycznego wyciągnięcia ręki. Przez te kilka sekund hipnotyzer
wciąż wpatruje się głęboko w
oczy podmiotu i kontynuowanie rozmowy, tak aby utrzymać skupienie
uwagi.
Trzeci krok – przerwanie wzorca – ma miejsce, gdy hipnotyzer znajduje
się w odległości około czterech stóp od obiektu. W tym momencie hipnotyzer
– wciąż idąc do przodu z wyciągniętą prawą ręką – nagle, ale z wdziękiem
przyspiesza, by unieść lewą rękę pod wyciągniętą rękę badanego.
Kontynuując jednym pełnym wdzięku ruchem, hipnotyzer używa kciuka i
palca wskazującego, aby podnieść rękę badanego mniej więcej na wysokość
ramion. (Odkryłem, że podnoszenie go wyżej często powoduje napięcia
mięśniowe, które wymagają wysiłku, aby je utrzymać, zachęcając w ten
sposób do świadomego uczestnictwa). To podnoszenie powinno odbywać się
z minimalnym naciskiem i pełną wdzięku delikatnością, aby obiekt nie czuł się
intruzowany ani zdominowany. Hipnotyzer jedynie prowadzi już unoszącą się
rękę podmiotu; Odbywa się to dość szybko, dzięki czemu obecny jest element
zaskoczenia.
W tym czasie prawa ręka hipnotyzera (która nadal się podnosi, choć w
wolniejszym tempie niż lewa) unosi się mniej więcej na wysokość oczu
podwładnego i wskazuje na twarz badanego (dobra technika odwracania
uwagi i przerywania); Następnie szybko, w połączeniu z całym ciałem,
obraca się, wskazując na uniesioną prawą rękę badanego. Hipnotyzer,
który patrzył na obiekt w sposób zaskoczony, intensywny i absorbujący,
teraz patrzy z niedowierzaniem na uniesioną prawą rękę badanego. To
zazwyczaj głęboko dezorientuje i zaskakuje badanego, powodując szybką
dysocjację, o czym świadczy lekkość uniesionej prawej ręki, "zamrożony"
wygląd i postawa, rozszerzone źrenice, ograniczony oddech i tak dalej.
W tym momencie hipnotyzer przechodzi do czwartego kroku
wzmacniania pomieszania. Tester jest instruowany miękkim, ale
znaczącym głosem, aby "zwracał bardzo szczególną uwagę na wszystkie
zmiany zabarwienia, które zaczynają pojawiać się w palcach twojej
(uniesionej) dłoni". To stwierdzenie, które brzmi całkowicie logicznie, ale
jest, delikatnie mówiąc, dość niezwykłe, zwykle jeszcze bardziej
dezorientuje podmiot, jednocześnie skupiając uwagę na dłoni. (W
sporadycznych przypadkach, gdy uwaga pochłonięta w dłoni nie jest
natychmiast uzyskana, hipnotyzer może spojrzeć głęboko w oczy
badanego, aby rozwinąć fiksację wzroku, a następnie skierować ją na rękę.
Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której badany wcale nie jest
zaskoczony, a wręcz oburzony, w którym to przypadku można podjąć inne
zastosowania opisane poniżej.) Ponieważ dezorientacja zwiększy zarówno
gotowość do podążania za prostymi dyrektywami, jak i zdolność do
rozwijania zmian percepcyjnych, badani często zaczną faktycznie
dostrzegać zmiany ubarwienia. Te hipnotyczne zmiany mogą być
ułatwione przez bardzo lekkie dotknięcie opuszków palców uniesionej
ręki - co powinno wywołać mrowienie.
— jednocześnie nazywając dotknięte cyfry. Na przykład hipnotyzer

może powiedzieć:
Zgadza się... I po prostu pozwól sobie nadal zwracać bardzo uważną
uwagę na wszystkie te zmiany ubarwienia... Niezależnie od tego, czy
są to palec wskazujący (dotykanie palca wskazującego), palec
środkowy (dotykanie palca środkowego), kciuk (dotykanie kciuka),
palec serdeczny (dotykanie palca serdecznego), palec mały
(dotykanie małego palca), kciuk (dotykanie kciuka) lub mały palec
(dotykanie kciuka).
Po około minucie zamieszanie może zostać spotęgowane, przyspieszając

tempo podawania, jednocześnie zaczynając błędnie nazywać palce. Może
to prowadzić do piątego kroku polegającego na wykorzystaniu
pomieszania poprzez przeplatanie sugestii transu. Na przykład:
. . . . i mały palec (dotykanie palca środkowego) i wskazujący

(dotykający kciuka) i kciuk (dotykający środka) lub wskazujący
(dotykający palca wskazującego) lub ponownie kciuk (dotykający
palca wskazującego) lub duży (dotykający palca małego) lub mały
(dotykający palca wskazującego) lub środkowy (dotykający palca
serdecznego) lub wpadanie w trans W miarę jak przechodzisz od
większego, mniejszego, odczuwania komfortu, zmian w środku,
małego, pierścienia (teraz zaczynającego dotykać cyfr w szybkim
tempie), opadania głębiej... Zgadza się... oczy mrugają, opadają,
rozwija się trans... (itp.).
Przez cały ten okres (od początku Kroku #3) lewa ręka hipnotyzera
pozostaje pod prawą ręką badanego. Jeśli ręka badanego jest całkowicie
kataleptyczna i lekka, co często się zdarza, hipnotyzer może przestać ją
podtrzymywać i pozwolić swojej dłoni opaść na około sześć cali.
(Upuszczenie ręki do końca może rozproszyć lub zaskoczyć fiksację
wzrokową fotografowanej osoby). Jeśli ręka jest nieco lekka, ale nadal
potrzebuje wsparcia, bardzo delikatne rytmiczne naciski polegające na
lekkim podnoszeniu i opuszczaniu dłoni palcem lub dwoma zwykle w
pełni rozwijają katalepsję, umożliwiając w ten sposób stopniowe
uwalnianie podparcia. Te rytmy podnoszenia i puszczania powinny być
tak delikatne i lekkie, aby badany ledwo mógł rozróżnić, kiedy zaczyna
się dotyk, a kiedy się kończy. (Jeśli ręka badanego wydaje się dość ciężka,
hipnotyzer powinien przystąpić do innych zastosowań opisanych poniżej).
Oczywiście specyficzna komunikacja werbalna i niewerbalna powinna
być modyfikowana zgodnie z odpowiedziami podmiotu. W zakresie, w
jakim jest to
Zrobione, głęboki trans kataleptyczny jest zwykle osiągalny. W tym
momencie hipnotyzer może korzystać z dowolnej z wielu różnych
możliwości. Na przykład można wprowadzić zjawiska hipnotyczne lub
procedury hipnoterapeutyczne, zwłaszcza procesy dysocjacyjne, takie jak
sny hipnotyczne. Badany mógł zostać posadzony na krześle w celu takich
poszukiwań lub pozostawiony na stojąco.
Aby zmienić orientację podmiotu, interesującą możliwością jest
technika reorientacji w czasie opracowana przez Ericksona, w której w
momencie, gdy badany otwiera oczy, aby wynurzyć się z transu,
hipnotyzer kończy zawieszony wzorzec uścisku dłoni, a następnie
zachowuje się zgodnie, jakby nic się nie wydarzyło między przerwaniem
a zakończeniem wzorca. W związku z tym, że osoby zazwyczaj są bardzo
wrażliwe podczas przechodzenia ze stanu transu do stanu czuwania, taki
manewr często powoduje amnezję w zakresie rozwoju transu i
wykorzystania. (Jak zauważono w rozdziale 2, amnezja pomaga chronić
uczenie się przez doświadczenie przed natychmiastową świadomą
współpracą i jest podstawową strategią stosowaną przez terapeutę
ericksonowskiego w wielu przypadkach. Szczegółowe omówienie technik
amnezji naturalistycznej można znaleźć w Zeig, 1985c.)
Podsumowując, opisana powyżej technika uścisku dłoni polega na
absorbowaniu uwagi badanego; inicjowanie wzorca uścisku dłoni; rap-
bezczynnie unosząc lewą ręką wyciągniętą prawą rękę badanego,
przenosząc całą uwagę na podpartą prawą rękę, a następnie sugerując jej
percepcyjne zniekształcenia; wywoływanie mrowienia poprzez dotykanie
i nazywanie cyfr, a następnie wzmacnianie zamieszania poprzez błędne
nazywanie cyfr; wykorzystanie pomieszania do rozwinięcia transu, a
następnie wykorzystanie transu do hipnoteryczno-peutycznych
eksploracji; i reorientacja podmiotu, być może za pomocą techniki amne-
sia polegającej na reorientacji w czasie. Kiedy jest wykonywana w pewny,
płynny i znaczący sposób, technika ta jest niezwykle skuteczną metodą
dezorientacji.
Oczywiście, nawet najbardziej wdzięczne zastosowania nie zawsze
wywołają reakcje hipnotyczne. Czasami, na przykład, badani mogą nie
być zbytnio zaskoczeni i w konsekwencji nie rozwinie się u nich
katalepsja. W takich przypadkach ciężar ręki może być równie szybko
wykorzystany do wywołania transu. Na przykład, hipnotyzer może
docenić ciężar ręki jako miłą oznakę rozluźnienia ciała, a zatem pochwalić
podwładnego za zademonstrowanie zdolności do relaksu, a więc być
gotowym do wejścia w trans. Można wtedy zasugerować, że badany "w
pełni się rozluźnił i zaczął rozwijać przyjemny trans tylko wtedy, gdy ręka
wraca do pozycji spoczynkowej (...) A twoja podświadomość może mieć
całą resztę. Hipnotyzer może wtedy powoli opuszczać rękę w tempie
odpowiednim do rozwoju transu.
Inną możliwością w takich przypadkach jest użycie większej ilości

rozproszenia. Na przykład, hipnotyzer może nagle spojrzeć na
(nieuniesioną) lewą rękę badanego i zaobserwować w tajemniczy i
zaskoczony sposób, że "twoja lewa ręka jeszcze się nie podnosi !"3
Podobnie jak w technice opisanej wcześniej w tym rozdziale, hipnotyzer
może jednocześnie podnieść lewą rękę, tworząc w ten sposób
nieprzystawalność wywołującą zaskoczenie. Uwaga może być wtedy
gwałtownie przeniesiona z jednej ręki na drugą. To dodatkowe
zamieszanie często służy do osłabienia świadomych procesów osób, które
wcześniej nie miały na nie wpływu.
Tak więc zasada wykorzystania przeważa w stosowaniu tej techniki,
podobnie jak we wszystkich innych. Oczywiście, niektórzy badani nie
zareagują hipnotycznie na żadną wersję tej techniki. Jest to często
spowodowane niepowodzeniem w nawiązaniu relacji (ponieważ osoba
musi czuć się bezpiecznie, aby zareagować hipnotycznie); niepowodzenie
w przyswajaniu uwagi w sposób doświadczalny; lub brak pewności siebie
lub znaczącej komunikacji ze strony hipnotyzera. Jakkolwiek by nie było,
hipnotyzer powinien zawsze czuć się swobodnie, aby porzucić technikę,
jeśli wyraźnie nie działa. W takim stopniu, w jakim odbywa się to pewnie
i z wdziękiem, nie stwarza to prawdziwych problemów. Jak już wcześniej
wspomniano, hipnotyzer może szybko odwrócić uwagę badanego,
zażartować, że najwyraźniej jest "roztargniony", mówić poważnie i
poważnie, i tak dalej, w zależności od tego, co wydaje się właściwe do
ponownego nawiązania relacji z podmiotem.
Polaryzacja odtwarza
Gry polaryzacyjne to manewry, w których operator przyjmuje "oporną"

lub hamującą trans część klienta i gra ją lepiej niż osoba. Kiedy jest
wykonywany w sposób konsekwentny i dramatyczny, zazwyczaj służy to
przerwaniu okopywania się osoby w tej roli, umożliwiając w ten sposób
rozwinięcie się głębszych rzeczywistości empirycznych. Na przykład
Erick-son (1964a) opisał, jak kobieta weszła do jego gabinetu z wahaniem
i wyraziła głębokie zainteresowanie hipnotyzacją w celach
terapeutycznych. Poinformowała, że wiele wcześniejszych prób hipnozy
z trzema innymi lekarzami zakończyło się niepowodzeniem, a Erickson
został polecony jako ktoś, kto poradzi sobie z jej "oporami". Na podstawie
tych i innych uwag Erickson wywnioskował, że chociaż kobieta była
poważnie zainteresowana hipnozą i terapią, jej liczne ambiwalencje
stymulowały
Wariacją na temat tej techniki jest uważne wskazywanie na jedną rękę, podczas gdy opisywanie drugiej
ręki. Na przykład możesz spojrzeć i wskazać prawą rękę, wykrzykując: "Lewa ręka jeszcze
się nie podnosi". Lub skupiając się niewerbalnie na lewej ręce, możesz wykrzyknąć:
"Twoja prawa ręka nie jest jeszcze wyprostowana!!"
Zmagania w związku "bez wygranej". Ponieważ tradycyjne indukcje

zawiodłyby w takich okolicznościach, Erickson postąpił w następujący
sposób:
. . . . Powiedziano jej dość szorstko: "Cóż, wyjaśnijmy to. Trzej

lekarze, wszyscy dobrzy ludzie, tak samo dobrzy jak ja, ciężko i
długo nad tobą pracowali. Stwierdzili, że jesteś zbyt oporny, tak jak
ja też. Zrozummy to od razu". Z wyraźnie różniącymi się odmianami
i tempem, powiedziano do niej następujące dwuczęściowe
stwierdzenie: "NIE MOGĘ CIĘ ZAHIPNOTYZOWAĆ, tylko twoje
ramię".
Oszołomiona powiedziała: "Nie możesz mnie zahipnotyzować,
tylko moje ramię – nie rozumiem, co masz na myśli".
Ponownie powiedziano jej z dużym naciskiem, a słowa
wypowiadane powoli: "DOKŁADNIE TO MAM NA MYŚLI. NIE
MOGĘ CIĘ ZAHIPNOTYZOWAĆ"; Potem cichym, łagodnym
głosem dodałem szybko, jakby to było jedno słowo: "Widzisz, tylko
twoja ręka".
Kiedy wypowiedziałem słowo "Zobacz", delikatnie "uniosłem" jej
lewą rękę do góry, a dotyk moich palców służył jedynie do kierowania
ruchem w górę, a nie do jej podnoszenia. Delikatnie cofnąłem palce,
pozostawiając jej dłoń kataleptycznie w powietrzu. Kiedy obserwowała
jej ramię w górę, powiedziałem cicho i z westchnieniem: "Po prostu
zamknij oczy, weź głęboki oddech, zaśnij głęboko, a kiedy to zrobisz,
twoja lewa ręka powoli spocznie na twoim udzie i pozostanie tam przez
cały czas, gdy będziesz spać głęboko i wygodnie, dopóki nie powiem ci,
żebyś się obudził".
W ciągu pięciu minut po wejściu do gabinetu wpadła w głęboki i,
jak się okazało, somnambuliczny trans. Co się stało? Kobieta
desperacko szukała terapii, przebyła długą drogę, aby szukać jej w
odpowiedzi na wielokrotne rady; Przyszła ze sztywnym zestawem
przeciwstawnym dla wszelkich konwencjonalnych, tradycyjnych
rytuałów lub innych technik, które mogła obserwować, słyszeć i
rozumieć. Z wiarą, z przekonaniem, usłyszała, jak mówię jasno i
zrozumiale: "Nie mogę cię zahipnotyzować", do którego cicho,
szybko i delikatnie, gdy była jeszcze w nastroju wiary lub akceptacji,
dołączyłem niewytłumaczalne trzy słowa: "tylko twoje ramię". (W:
Rossi, 1980a, s. 289)
Gra biegunowości w tym przykładzie polegała na przejęciu
przekonania pacjenta "Nie mogę być zahipnotyzowany" i przekazaniu go
dramatycznie i dobitnie. W istocie, Erickson "przejął kontrolę" nad tą
częścią pacjentki, pozostawiając ją w stanie niepewności i receptywności,
który Erickson natychmiast wykorzystał do rozwinięcia transu.
Technikę tę można stosować na wiele sposobów. Na przykład jeden z
moich klientów był pogrążony w głębokiej depresji, którą podtrzymywał,
wmawiając sobie, jak bardzo jest niezdolny do pracy. Nie trzeba dodawać,
że jego nieustanne
"Indukcja" uczyniła go raczej odpornym na proste techniki indukcji i

terapii. Aby uwolnić go od tego sztywnego poglądu, najpierw przykułem
jego uwagę, dramatycznie oznajmiając, że wprowadza mnie w błąd. Po
chwili milczenia, aby uzyskać dramatyczny efekt, powiedziałem mu, że
poważnie nie docenił swoich wad. Nie potrafił zrobić niczego dobrze,
oznajmiłem, poświęcając jakieś 10 minut na wyśmiewanie wszystkich
jego wad. Zadbałem o to, aby powiedzieć to tak przesadnie, jak to tylko
możliwe. Jak można się było spodziewać, w końcu zaczął kwestionować
moje dzikie uogólnienia, twierdząc, że potrafi robić pewne rzeczy całkiem
nieźle. Po tym, jak pozwoliłem mu powiedzieć o kilku takich
zdolnościach, udawałem niedowierzanie, doprowadzając go w ten sposób
do dalszej dysputy. Wykorzystałem to, kwestionując jego zdolność do
"siedzenia na krześle bez ruchu, coś tak prostego, że nawet dziecko
mogłoby to zrobić". Kiedy zaczął to robić, niechętnie się do tego
przyznałem, po czym zaproponowałem mu serię dalszych wyzwań
dotyczących jego zdolności do, na przykład, "zwracania uwagi na mnie i
słuchania tego, co mam do powiedzenia", "oddychania głęboko, wygodnie
i swobodnie", "zrelaksowania się bez konieczności mówienia ci, jak to
zrobić" i tak dalej. Grając w ten sposób jego polaryzacją, byłem w stanie
wywołać trans w ciągu 20 minut. Trans był wykorzystywany do
rozwinięcia w kli-encie stanu komfortu i bezpieczeństwa; Dało to
przyczółek do dalszej hipnoterapii, która okazała się skuteczna.
Nieco inną grę polaryzacji zastosowano w przypadku innej klientki,
kobiety w średnim wieku, nękanej wieloma zmartwieniami i niepokojami.
Kiedy zgodziłem się na jej prośbę o hipnozę, natychmiast zaczęła zadawać
pytania za pytaniami na temat różnych możliwych doświadczeń
transowych i tego, co powinna zrobić w każdej sytuacji. Po pewnym czasie
stało się jasne, że te dociekania były wykorzystywane do odwrócenia się
od pożądanego doświadczenia transu. Aby wykorzystać jej wzór,
ogłosiłem, że zastosuję z nią "specjalną" technikę: ona będzie
hipnotyzerem, a ja podmiotem. Jej obiekcje zostały zignorowane i
rozkojarzone, gdy szybko i dobrodusznie zamieniłem się z nią miejscami.
Spojrzała na mnie z "fotela hipnotyzera", zdezorientowana i oszołomiona.
Zacząłem zadawać jej pytania podobne do tych, które mi zadała, ale w
bardziej przesadny sposób. Na przykład, zapytałem ją po jakimś czasie,
czy może zagwarantować, że moje doświadczenie transu będzie
fantastyczne, czy może dokładnie przewidzieć, czego ja doświadczę, czy
jest gotowa obiecać, że rozwiąże to wszystkie moje problemy i tak dalej.
Kiedy na takie pytania odpowiadała przecząco, udawałem zdziwienie i
rozczarowanie. Coraz bardziej wyolbrzymiałem to zdziwienie, do tego
stopnia, że stawało się ono absurdalne, a właściwie zabawne. Kiedy oboje
zaczęliśmy się śmiać, kontynuowałem jeszcze przez chwilę, po czym
ponownie zamieniłem się rolami i dyskutowałem o tym, jak najlepiej jest
po prostu pozwolić sobie na
Empirycznie badaj wiele możliwych rzeczywistości hipnotycznych,
wiedząc, że można to zrobić w bezpieczny sposób. Moja gra polaryzacji
przerwała, a następnie osłabiła jej transową gamę zakłócającą, zgodziła
się na tę sugestię i rozwinął się przyjemny i edukacyjny trans.
Podsumowując, gry polaryzacyjne polegają na bardziej dramatycznym
i konsekwentnym odgrywaniu dominującego wzorca zachowania klienta,
przerywając w ten sposób zdolność osoby do kontynuowania takiego
zachowania. Jest to szczególnie skuteczna technika indukcyjna, gdy celem
behawioralnym jest wzorzec hamujący trans wyrażony przez podmiot.
Założenie jest takie, że osoba poszukująca transu, ale wyrażająca opór
wobec niego, ma jednocześnie "współpracujące" ze sobą struktury
komplementarne. Większość hipnotyzerów i terapeutów utknęła w
odgrywaniu komplementarnej struktury osoby, która chce doświadczyć
transu lub zmiany terapeutycznej, pozostawiając w ten sposób osobę
pogrążoną w przeciwnej części. Odgrywanie roli "opornego" lepiej niż
klient przerywa jego zdolność do tego, tworząc w ten sposób niepewność
i w konsekwencji podatność na sugestie; Porusza również część "oporną"
w sposób umożliwiający wprowadzenie manewrów wyprzedzających. W
kontekście hipnotycznym oznacza to, że skuteczne gry na biegunowości
stanowią skuteczne techniki przerywania, torując drogę do znaczących
eksploracji hipnotycznych.
TECHNIKI PRZECIĄŻENIOWE
Przegląd
Oprócz przerywania wzorców, techniki dezorientacji mogą być

również realizowane poprzez przeciążanie wzorców. Metoda ta jest
zgodna z pięcioetapową procedurą opisaną w Tabeli 7.1: (1)
zidentyfikowano wzorce zachowań, zwłaszcza te hamujące trans; (2)
osoba ma odpowiednie tempo; (3) zaangażowanie w dominujący wzorzec
jest zintensyfikowane i przeciążone, co utrudnia dalsze przetwarzanie
informacji w normalnym tempie; (4) wynikające z tego zamieszanie jest
potęgowane w celu stworzenia większej niepewności i wynikającego z
tego potencjału reakcji; oraz (5) zamieszanie jest wykorzystywane do
wprowadzenia prostej dyrektywy, na którą osoba może zareagować w celu
zmniejszenia niepewności. Zgodnie z zasadą wykorzystania i jako
uzupełnienie technik przerywania, techniki przeciążeniowe zachęcają
klientów do kontynuowania tego, co robią, ale jeszcze bardziej (aż do
przeciążenia informacyjnego).
Skuteczne wykorzystanie przeciążenia wymaga znaczącego,

niewerbalnego stylu wypowiedzi. Jak zauważył Erickson (1964a):
Podstawową kwestią, którą należy wziąć pod uwagę przy stosowaniu
techniki dezorientacji, jest konsekwentne utrzymywanie ogólnej,
swobodnej, ale zdecydowanie zainteresowanej postawy i mówienie
w sposób z poważną intencją, wyrażający pewne, całkowicie
kompletne, oczekiwanie na zrozumienie tego, co się mówi lub robi.
Duże znaczenie ma również gotowy przepływ języka, szybki dla
szybko myślącego, wolniejszy dla powolnego umysłu, ale zawsze
ostrożny, aby dać trochę czasu na odpowiedź, ale nigdy nie jest to
wystarczające. W ten sposób podmiot jest niemalże zmuszony do
rozpoczęcia reakcji, jest w tym sfrustrowany tym, że przedstawia mu
się następną ideę, a cały proces powtarza się z ciągłym rozwojem
stanu zahamowania, co prowadzi do dezorientacji i rosnącej
potrzeby otrzymania jasnej, zrozumiałej komunikacji, na którą
mógłby udzielić gotowej i pełnej odpowiedzi. (W: Rossi, 1980a, s.
259)
Uznanie przeciążenia jako realnej techniki terapeutycznej jest

wzmocnione przez rozpoznanie, jak często występuje ono w codziennym
doświadczeniu. Na przykład wszyscy doświadczyliśmy, jak mylące może
być śledzenie kilku mówców mówiących w tym samym czasie; próbować
wykonywać jednocześnie kilka złożonych, niepowiązanych ze sobą
zadań; Albo zrozumieć wartki wykład na temat, o którym wiemy bardzo
niewiele. W takich sytuacjach nasze pobudzenie zwykle wzrasta wraz z
niepewnością psychiczną, aż w końcu czujemy potrzebę zrobienia czegoś
z tym. Często jest to łatwe do osiągnięcia: możemy opuścić sytuację, po
prostu przestać zwracać uwagę lub w inny sposób odłączyć się od niej.
Czasami jednak odłączenie się od źródła zamieszania nie jest całkowicie
możliwe. Na przykład, możemy być nękani przez wewnętrznie
generowane procesy, takie jak nieustanny dialog wewnętrzny, który zadaje
pytania i próbuje wszystko przeanalizować; lub przez zewnętrznie
generowane bodźce, takie jak uporczywe głośne głosy. W takich
sytuacjach nasza motywacja do redukcji bodźców przeciążeniowych
wzrasta wraz z wynikającym z tego zagubieniem i niepewnością.
Oczywiście, są chwile, kiedy celowo szukamy przeciążenia, aby uwolnić
się od mentalnych ustawień: słuchanie głośnej muzyki, wspólne śpiewanie,
przebieganie maratonu itd. W takich sytuacjach zanurzamy się i poddajemy
intensywności bodźców empirycznych, pozwalając w ten sposób na
wyłonienie się bezwysiłkowego i bardziej zjednoczonego stanu świadomości.
Tak więc wartość przeciążenia zależy w dużej mierze od kontekstu i
zainteresowań uczestników. Terapeuta postanawia zatem stworzyć
odpowiednie konteksty, w których dezorientacja może być wykorzystana
terapeutycznie. Najpierw nawiązuje się relacja, w której klient ufa
terapeucie i wierzy, że jest on inteligentną osobą, której komunikaty są w
jakiś sposób istotne. W ramach tej relacji terapeuta używa komunikacji
niewerbalnej wskazującej, że to, co jest mówione, jest ważne i powinno
być zrozumiane. Gdy klient czuje się zmuszony do zwrócenia uwagi na to,
co się dzieje i próby nadania temu sensu, terapeuta wprowadza
zamieszanie (np. przyspieszając tempo dostaw, przeplatając nonsequitur,
gwałtownie zmieniając tematy lub orientacje), aby osłabić psychologiczne
fiksacje, po czym proste sugestie (np. wpadnięcie w trans) są dostarczane
łagodnie i bezpośrednio.
Ku przestrodze należy powtórzyć, że intencją stosowania techniki
przeciążenia jest odłączenie chętnych, ale niezdolnych do tego osób od
ustalonych świadomych procesów, które poważnie ograniczają rozwój
transu, a także ogólne funkcjonowanie psychologiczne. Innymi słowy,
operator Ericksona zakłada, że jednostki są czymś więcej niż świadomymi
procesami, z którymi mogą być utożsamiane (mylone) i używa technik
przeciążenia, aby umożliwić głębsze połączenie z empiryczną genealogią.
W ten sposób terapeuta przez cały czas zachowuje głęboki szacunek dla
integralności jednostki, ponieważ postępowanie w przeciwnym razie
byłoby nie tylko nieetyczne, ale także wysoce nieskuteczne.
W dużym sensie, skuteczność techniki przeciążenia wynika w dużej
mierze z niezdolności podmiotu do uwolnienia się od ciągłego
świadomego przetwarzania. Tak więc to, co dana osoba robi, jest zawsze
tym, co może być użyte do wywołania transu. Terapeuta działa jak
legendarni łapacze małp z Indii, którzy umieszczają słoik ryżu na polanie
dla małpy. Kiedy pojawia się mon-key i wkłada rękę do słoika, próbując
złapać trochę ryżu, krzyczą i biegną w jego kierunku. Małpa próbuje uciec,
ale nie może wyjąć ręki wypełnionej ryżem ze słoika z wąskimi ustami.
Małpie najwidoczniej nigdy nie przychodzi do głowy, aby po prostu
uwolnić ryż, ponieważ wcześniejsze doświadczenie podkreślało, że gdy
jedzenie jest w ręku, nigdy nie należy go puszczać. Podobnie, chętni, ale
niezdolni do tego badani rzadko zdają sobie sprawę, że po prostu muszą
puścić wysiłki, świadome procesy, aby wyjść z przeciążenia, a zatem są
pochłonięci i ostatecznie oczarowani takimi przeciążeniowymi
technologiami. Terapeuta wykorzystuje następujące po tym stany transu,
aby pomóc klientom uwolnić się od sztywnych ram, tak aby mogli ich
używać, ale nie być przez nie wykorzystywani.
Podobnie jak techniki przerywania, przeciążenie może być
przeprowadzane w dowolnej modalności empirycznej na różne sposoby.
W tej części przedstawiono sześć reprezentatywnych technik: (1)
dezorientacja czasowa: technika dezorientacji Ericksona; (2) dezorientacja
przestrzenna: wewnętrzne przesunięcia desygnatów;
(3) dezorientacja przestrzenna: Dom Mobiusa; (4) dezorientacja

przestrzenna: przesunięcia zewnętrznych desygnatów; (5) dezorientacja
pojęciowa; oraz (6) podwójne indukcje.
Dezorientacja czasowa: technika dezorientacji Ericksona
Pierwotnie opracowana przez Ericksona (patrz 1964a) jako metoda

regresji wieku, jest prawdopodobnie najbardziej znaną ze wszystkich jego
technik dezorientacji. Zasadniczo polega na absorbowaniu uwagi
podmiotu rozmową o jakiejś nieszkodliwej, powszechnej czynności (np.
jedzeniu), a następnie stopniowym wprowadzaniu różnych manewrów
dezorientacji (np. gwałtowne przesunięcia czasowych desygnatów,
nonsequitur i coraz szybszy styl wygłaszania) w celu stymulowania
dezorientacji. Wynikający z tego stan niepewności jest wykorzystywany
do reorientacji na inną współrzędną czasowo-przestrzenną – to znaczy na
przeszłość lub wyimaginowaną przyszłość. Poniżej znajduje się skrócony
przykład z komentarzem, zaadaptowany z Ericksona (1964a), w którym
poszukuje się regresji. (Kursywa oznacza słowa lub frazy, którym nadano
szczególny nacisk tonalny).
KROK # 1: Absorbuj uwagę

Przykład: Komentarz
" . . . I jakże miło jest wiedzieć, że Na początek podmiot musi być
kiedy tam siedzisz, możesz w uważnym nastroju. Aby to
rozpoznać, że jest wiele ustalić, można użyć wielu
doświadczeń, które ci się technik (np. tych z rozdziału 6).
podobały i których doświadczyłeś Aby wprowadzić uwagi
przy wielu okazjach. " słowne, można użyć
nieszkodliwego tempa
teraźniejszości (jak w
powyższym przykładzie).
KROK # 2: Odwołaj się do wspólnego wydarzenia w czasie

teraźniejszym
Przykład: Komentarz
"Na przykład, prawdopodobnie jadłeś Hipnotyzer wspomina teraz
obiad lub śniadanie dzisiaj . . . najwięcej pospolitą czynność (np.
ludzie to robią, chociaż czasami jedzenie, spanie, rozmowa)
opuszczają posiłek (...). " które podmiot ma najbardziej
prawdopodobnie zaangażowana i
wykorzystuje je do
wspomnij o czasie teraźniejszym
w
pozornie nieszkodliwa moda.
Lekkie nonsequitur ("chociaż
czasami pomijają posiłek") jest

w celu wywołania łagodnej
niepewności.
Wszystko to jest dostarczane w
znaczące, ale zdecydowanie
moda na co dzień, aby zmusić
Temat, który ma być
kontynuowany
Słuchaj i staraj się zrozumieć
znaczenie wypowiedzi.
KROK # 3: Użyj wspólnego wydarzenia, aby połączyć teraźniejszość z

przeszłością i przyszłością
Przykład Komentarz
". . . Być może miałeś dzisiaj coś, Hipnotyzer stopniowo zakłada

co miałeś wcześniej, być może teraz szybszy przekaz, ponieważ
jakiś dzień w zeszłym tygodniu lub zdarzenie jest używane w
tydzień wcześniej... i odniesieniu do dni tygodnia, które
prawdopodobnie będziesz miał to z kolei są używane w odniesieniu
samo ponownie w przyszłym do różnych czasów czasowych.
tygodniu lub tydzień później... I Głównym celem tych uwag – które
być może tamten dzień w zeszłym mogą być modyfikowane (np.
tygodniu, jeśli był taki, kiedy rozszerzone lub skrócone) w
jadłeś to, co dzisiaj jadłeś, był zależności od odpowiedzi
wtedy dniem dzisiejszym, tak jak podmiotu – jest rozpoczęcie
ten dzień jest teraz... przeciążania i czasowej
Innymi słowy, to, co było dezorientacji przedmiotu. Zauważ,
wtedy, być może jest podobne do że wszystkie stwierdzenia są
tego, co jest teraz. może to był niezaprzeczalnie prawdziwe,
poniedziałek jak dzisiaj, albo ponieważ wszelkie błędy dadzą
wtorek, nie wiem. . i może w nadmiernie racjonalnemu
przyszłości będzie ponownie podmiotowi możliwość
spożywany w poniedziałek lub zaprzestania uważnego słuchania.
wtorek, ale nigdy nie należy W tym momencie badani
wykluczać środy, nawet jeśli jest zazwyczaj albo mają trudności z
to środek tygodnia... podążaniem za nimi, albo
A co to tak naprawdę znaczy być w "poddają się" i po prostu
środku tygodnia? Naprawdę nie pozwalają się pochłonąć
wiem, ale wiem, że na początku procesom doświadczania. Każda
tygodnia niedziela jest przed z tych odpowiedzi może być
poniedziałkiem, poniedziałek wykorzystana poprzez mówienie
przed wtorkiem, a wtorek po szybciej i bardziej
niedzieli, z wyjątkiem pięciu dni asynchronicznie, tak aby
przed ... " wzmocnić wszelkie zamieszanie.
(Oczywiście, technika może
zostać przerwana lub w inny
sposób zmodyfikowana przez
okazjonalnego sub-jecta, który
zaczyna się kłócić lub staje się w
inny sposób wojowniczy z
hipnoterapeutą. Taka odpowiedź
na ogół wskazuje na
niewystarczające przygotowanie).
KROK # 4: Nieustannie zrównuj przeszłość, teraźniejszość i przyszłość
Przykład Komentarz
". . . I tak jest w tym tygodniu , Kontynuując zwiększanie tempa

tak było w zeszłym tygodniu i tak mowy, jednocześnie mówiąc
będzie w przyszłym ... Ale to, sensownie i uważnie, hipnotyzer
czy w tym tygodniu, w zeszłym przesuwa teraz również czasowe
czy w przyszłym tygodniu, odniesienia, zauważając
naprawdę nie jest takie ważne... podobieństwa przeszłości,
ponieważ poniedziałek wypada w teraźniejszości i przyszłości.
tym tygodniu w tym samym dniu Ponownie, można to wydłużyć,
tygodnia, co w zeszłym tygodniu i jeśli obiekt wydaje się wymagać
będzie w przyszłym tygodniu... i większego przeciążenia. Zwróćmy
niedziela też, nie mówiąc już o również uwagę na ciągłe
wtorku ... Tak więc dni tygodnia i stosowanie nonsequiturs.
tygodnie miesiąca mają wiele
podobieństw między sobą i między
sobą. "
KROK # 5: Przejdź do miesięcy w roku
Przykład Komentarz
" . . . I miesiące w roku Przesunięcie desygnatu z dni na

Postępuj zgodnie z podobnym wzorcem miesięcy dodaje urozmaicenia i
zaczyna się
. . . Wrzesień przed październikiem i uogólnić stałą relację
po sierpniu, a sierpień przed Z drugiej strony, z drugiej strony,
Wrzesień... w tym roku, w przyszłym roku, Punktów. Oznacza to,
że zawartość
a w zeszłym roku... " jednostek, ale odniesienie do
zmienność pozostaje. (Trudności
Nie jest to jednak regułą, która nie
jest w stanie pojąć, że w Kościele
nie ma nic lepszego niż
Ta paradoksalna zależność
świadczy o jego rentowności jako
technika obciążenia. Powolne i
celowe
Kontemplacja ujawni, że
To wszystko ma sens.)
KROK # 6: Stopniowo przesuwaj się w kierunku przeszłości
Przykład Komentarz
". . . A w Święto Pracy w tym Czasowe desygnaty odnoszą się
roku, gdzie byłeś wtedy? I to teraz do przeszłości, zachęcając
naprawdę jeszcze nie jest Święto w ten sposób podmiot do
Pracy, prawda... a więc nie cofnięcia się do tamtych czasów.
Szczególne okazje
muszą w ogóle pracować... (Boże Narodzenie, 19 lutego itd.)

Możesz pozwolić, aby twoja są stosowane w celu wzmocnienia
podświadomość zajęła się tego procesu ożywienia. Zwroty
sprawami i zanurzyć się głęboko zawierające nagłe zmiany czasu
w transie (np. "to było miłe, prawda?") są
. . . . Ale gdzie jesteś teraz? . . . Nie używane do dezorientacji
trzeba werbalizować, po prostu świadomego umysłu podczas
sobie wyobrazić i to jest to, co było uzyskiwania dostępu, a następnie
wtedy... umieszczania w teraźniejszości
Ale lato 1981 roku (lub poprzedni) wspomnień dla nieświadomości.
jest już za nami, a wszystko, co się
wydarzyło, z czego większość
została zapomniana, pamiętasz?
Pozwólcie, że zacznę od tego, że
każdy może zacząć kwiecień, ale
marsz w czasie pozostawia
człowieka z pytaniem: kto tak
naprawdę pamięta 19 lutego? A
koniec stycznia, nowy rok, który już
trwa... i Nowy Rok, i wszystkie
czynności poprzedniej nocy... i
święta 1980 roku (lub rok przed
obecnym) i wszystkie rzeczy do
zrobienia... ale to było po Święcie
Dziękczynienia, czyż nie teraz? I tak
było zarówno teraz, jak i w zeszłym
roku.
oraz w [nazwa dwa lata przed
obecnym]. "
KROK # 7: Uzyskaj dostęp do określonego czasu

doświadczenie, przyjemne
Przykład doświadczenie, którego nie
pamiętałeś od tak dawna.
". . . I tak dalej, z powrotem, z bo można dryfować do samego
powrotem... Aż do minionych końca
lat , które teraz stają się częścią
niezaprzeczalnej
teraźniejszości ... To, co było
dawno temu, jest teraz tym, co
jest teraz... I możesz cieszyć się
tym, jak łatwo jest twojej
podświadomości przypomnieć
sobie dawno zapomniane
Komentarz
Podmiot jest teraz na ogół

kierowany do ożywienia
konkretnego incydentu z
przeszłości. Tester jest również
proszony o zasygnalizowanie
ożywienia lewitacją palca.
Z powrotem, aż do tamtego
dawno temu jako dziecko, dawno temu
gdzie naprawdę dobrze się bawiłeś-
zdolne, przyjemne doświadczenie . . .
Zgadza się... i weź wszystkie
czas na świecie . . . i kiedy
Pozwoliłeś sobie na to całkowicie
ożywić to doświadczenie (...). twój
nieświadomy może sygnalizować, pozwalając
palec wskazujący prawej strony
ręka powoli podnieś . . . . "
Efekt tej techniki zależy w dużej mierze od umiejętności hipnotyzera.

Powtórzmy, że badani często reagują na swoje początkowe zamieszanie,
zastanawiając się nad uczciwością hipnotyzera, poziomem inteligencji,
obecnym stanem, intencją i tak dalej. Dlatego ważne jest, aby terapeuta
najpierw rozwinął kontekst, w którym jest postrzegany jako stosunkowo
inteligentny, mający dobre intencje i skuteczny komunikator, a następnie
mówił zgodnie, pewnie i rytmicznie podczas wykonywania techniki. Kiedy te
kryteria zostaną spełnione, większość badanych albo będzie starała się
uważnie śledzić to, co zostało powiedziane – zadanie prawie niemożliwe
prawie nieuchronnie prowadzące do głębokiej dezorientacji – albo po prostu
zrezygnuje z potrzeby zrozumienia; Obie reakcje są idealne do rozwoju
transu. Jednak hipnotyzer musi zawsze być dostrojony do bieżących reakcji
podmiotu, aby komunikacja mogła być odpowiednio skalibrowana. Na
przykład tempo jest przyspieszane, gdy podrzuty stają się lekko zagmatwane;
rytm staje się bardziej asynchroniczny, gdy znaczniki czasowe (przeszłość,
teraźniejszość i przyszłość) są szybko przesuwane; Tempo jest spowolnione,
a intensywność złagodzona, gdy podane są proste hipnotyczne dyrektywy,
aby wykorzystać zamieszanie. Aby po mistrzowsku dostosować się do tych
parametrów, konieczne jest ćwiczenie – nie tylko w pojedynkę (np.
nagrywanie na dyktafonie, a następnie odsłuchiwanie; patrzenie w lustro
podczas werbalizowania indukcji, aby uzyskać wrażenie wyrazu twarzy;
wypisanie całej indukcji i poddanie jej krytyce), ale także z żywymi
obiektami. Taka praktyka opłaci się, ponieważ hipnoterapeuta odkryje, że jest
w stanie z powodzeniem pracować z wieloma osobami, które wcześniej były
niezahipnotyzowane lub oporne.
Dezorientacja przestrzenna: wewnętrzne przesunięcia desygnatów
Technika ta jest podobna do techniki dezorientacji Ericksona, z tą różnicą,

że dezorientacja jest osiągana poprzez szybkie przesunięcia w desygnatach
przestrzennych – to/tam/tam/tutaj, prawo/lewo/góra/dół/po
przekątnej/środkowa tercja,
wschód/zachód/południe/północ/prosto w dół i tak dalej. Jednym ze

szczególnie skutecznych sposobów, aby to zrobić, jest przeplatanie
przestrzennych przesunięć odniesienia w absorbującej historii. Poniżej
znajduje się przykład ogólnej historii, którą uznałem za skuteczną. Z
powodów, które uwidoczniły się po przeczytaniu tej historii, nazywam to
manewrem kierunkowym autohipnozy. Historię najlepiej opowiedzieć po
około 10-15 minutach komunikacji indukcyjnej, która rozwinie lekki trans
lub przynajmniej stan receptywny u badanego. (Kursywa oznacza
osadzone sugestie, podczas gdy wielkie litery oznaczają słowa lub frazy
wygłaszane ze szczególną intensywnością).
. . . . I jest tak wiele kierunków, którymi możesz podążać, kiedy
pozwalasz swojej podświadomości, aby zrobiła to za ciebie... Tak jak
istnieje wiele różnych kierunków, w których możesz podążać
fizycznie... Dam ci przykład... Kilka lat temu podróżowałem
samotnie samochodem autostradą, pozwalając sobie na zwrócenie
bacznej uwagi na dźwięk silnika i wiedząc, że powoli, ale pewnie
zmierzam do innego stanu. I w tym stanie był konkretny cel, do
którego zmierzałem, konkretna osoba, którą chciałem zobaczyć,
szczególne doświadczenie, którego nie mogłem się doczekać w tym
innym stanie. O ile jednak znałem ogólny zestaw wskazówek
dotyczących tego, jak dotrzeć tam, gdzie chciałem się udać, o tyle za
nic w świecie nie mogłem sobie przypomnieć właściwej kolejności,
w jakiej te zakręty następowały. Wiedziałem, że z miejsca, w którym
wtedy byłem, pomyślałem sobie: "Nie chcę tu być teraz; Chcę tam
być teraz, a wszystko, co pamiętam, to to, że aby dostać się tam
teraz, a przynajmniej wkrótce stąd, robię kombinację trzech
zakrętów w prawo i trzech w lewo. ale nie wiem do końca, która jest
właściwą serią prawicy i lewicy... ale chcę się tam dostać i jestem tu
teraz". Powiedziałem więc: "W porządku, bądźcie bardzo uważni,
bo musimy to naprawić, bo inaczej zostaniemy w tyle". A potem
powiedziałem: "W porządku, zacznijmy... Skręcę w prawo – myślę,
że to prawda, lepiej, żeby tak było, bo inaczej zostaniemy w złym
miejscu – a potem w lewo i teraz zostanę z dwoma lewymi i jeszcze
kilkoma prawymi... Więc w porządku, wezmę kolejną lewą, co
oznacza, że zostanę teraz z lewą, prawą i prawą
. . . . . A jeśli teraz skręcę w prawo, zostanę z prawą i lewą, prosto
w górę i prosto w dół, aż do dołu (wypowiedziane cicho, ale
uważnie)... ale jeśli skręcę w lewo, zostanę z prawą, a potem znowu
z prawą... Ale nie sądzę, żeby to było słuszne, więc wezmę teraz
prawo, a potem w lewo... a teraz zostałem z prawem... i...
ŚLEPY ZAUŁEK! . . . To zła droga... A więc teraz muszę wrócić do
punktu wyjścia, żeby nie zostać całkowicie w tyle... Zaczynam więc
cofać się w ten sam sposób, w jaki przed chwilą podążałem do
przodu, z tą różnicą, że TERAZ WSZYSTKO JEST
ODWRÓCONE: TO, CO BYŁO PO LEWEJ, JEST TERAZ
PRAWE, A TO, CO BYŁO PO PROSTU, JEST TERAZ LEWE...
A DY-
agonalne SĄ RÓWNIEŻ ODWRÓCONE . . . A więc dla każdego

prawa jest teraz skręt w lewo... A dla każdego lewego wtedy jest
właśnie teraz, aby wziąć prawo teraz i wrócić do początku, gotowy
do rozpoczęcia od nowa. . . i tak zaczynam ten czas...".
Historię można rozwijać i powtarzać, za każdym razem z inną serią

zwrotów kierunkowych. Gdy obiekt wygląda na całkowicie
zdezorientowany, można zaproponować sugestie dotyczące
wykorzystania. Na przykład, aby kontynuować od góry:
. . . . A po jakimś czasie stałem się tak zmęczony, tak
zdezorientowany, że nie wiedziałem, co robić, nie dbałem o to, gdzie
się obrócić... Nie potrafiłem odróżnić prawicy od lewej , ani lewicy
od prawej. Nie mogłem się zorientować, czy skręt w lewo jest
właściwy, czy skręt w prawo
. . . . . Zjechałem więc na pobocze, zgasiłem silnik, usiadłem z
zamkniętymi oczami i powiedziałem sobie: "Do diabła z próbami
rozgryzienia tego. Zatrzymaj całą tę aktywność i po prostu zrelaksuj
się i wpadnij w trans!!" (Jest to wypowiadane w wolniejszy,
łagodniejszy, ale bardziej intensywny i dobitny sposób). . . . i tak
zrobiłem... (Hipnotyzer przechodzi teraz do bardziej
zrelaksowanego, niemal pełnego ulgi tonu.) I byłem w stanie po
prostu pozwolić temu transowi w pełni się rozwinąć... Uznano, że w
takich sytuacjach naprawdę nie ma potrzeby zwracania uwagi na
jakiekolwiek potrzeby poza potrzebą zaspokojenia własnych potrzeb
wewnętrznych. I jak miło jest wiedzieć, że możesz po prostu
pozwolić, aby twoja podświadomość wykonała pracę za ciebie...
Dochodzenie wykaże, że wszystkie te stwierdzenia są ważne i spójne
ze sobą. Również skuteczność opowieści będzie zależeć w dużej mierze
od stylu przekazu. Podobnie jak w przypadku każdej techniki
ericksonowskiej, zwłaszcza tych związanych z dezorientacją, hipnotyzer
musi absorbować i utrzymywać uwagę badanego, a zatem musi mówić
znacząco, imponująco i zgodnie. Ponieważ intencją jest stworzenie, a
następnie wykorzystanie przeciążenia informacyjnego, hipnotyzer zwykle
zaczyna od stosunkowo szybkiego tempa, zwiększa je i intensyfikuje, gdy
podmiot zaczyna się dezorientować, a następnie dramatycznie redukuje
się do wolniejszego i łagodniejszego głosu w momencie wykorzystania (tj.
w punkcie kulminacyjnym zamieszania). Jeśli chodzi o wzorce tonalne,
niezwykle skuteczne jest zaznaczenie – jak wskazuje powyższa kursywa
– zarówno (1) kierunkowych i wieloznacznych terminów (np.
prawo/lewo), jak i (2) osadzonych sugestii dotyczących zwracania uwagi
i wpadania w trans. Kiedy te i inne niewerbalne techniki przekazu są
rozsądnie stosowane, historia zwykle działa całkiem dobrze jako technika
dezorientacji, mająca na celu osłabienie świadomych zakłóceń.
Powinienem zauważyć, że jeśli początkowo nie masz pewności siebie
w korzystaniu z tej technologii, nie jesteś sam. Wielu terapeutów na moich
warsztatach szkoleniowych jest zafascynowanych moją demonstracją tej
techniki i podziwia jej skuteczność, ale czują się niezdarnie i często
zdezorientowani, próbując jej samodzielnie. Jedną z pomocnych strategii
jest to, aby samemu nie uważnie słuchać historii, gdy ją opowiadasz. Po
prostu pozwól sobie na wypracowanie przyjemnego rytmu, w którym
możesz kontynuować rozmowę i zmieniać czasy. Aby zachować spójność
i dokładność w swoich wypowiedziach, możesz użyć palców prawej i
lewej ręki, aby mieć oko na liczbę faktycznie zajętych prawych i lewych
głosów. Na przykład, opowiadając powyższą historię, która zawierała trzy
prawe i trzy lewe strony, zacząłbyś od wyciągnięcia (niezauważalnie do
podmiotu) trzech palców u każdej ręki. Następnie, za każdym razem, gdy
opisujesz, że faktycznie wykonujesz skręt – zamiast po prostu zauważyć,
że możesz – cofasz palec na tej samej ręce (prawej lub lewej). W ten
sposób wszystko, co naprawdę musisz śledzić podczas historii, to liczba
prawic i lewików, które pozostały ci do wzięcia.
Oczywiście sama ta strategia nie zagwarantuje płynnego i skutecznego
stylu dostarczania. Podobnie jak w przypadku większości technik
przeciążeniowych opisanych w tej sekcji, należy poświęcić dużo czasu na
ćwiczenie i doskonalenie swojego stylu mówienia.
Dezorientacja przestrzenna: Dom Mobiusa
Przeciążenie poprzez dezorientację przestrzenną można również

osiągnąć poprzez pochłonięcie klientów surrealistycznymi lub
autorefleksyjnymi obrazami. Niezwykła natura takich wyobrażeń często
osłabia racjonalnie zorientowane świadome procesy, aby umożliwić
rozwój transu i hipnoterapeutyczne poszukiwania. Oczywiście klienci
muszą chcieć i być w stanie dać się pochłonąć sugerowanym obrazom. Z
tego powodu takie wyobrażenia są często najskuteczniejsze jako technika
pogłębiająca, czyli wprowadzana po lekkim transie, który już nieco
rozluźnił osobę.
Istnieje wiele możliwych opisów wyobrażeniowych, które można
zaoferować; dla idei można studiować prace Dalego i Eschera. Jedna z
technik, którą uważam za szczególnie skuteczną, dotyczy "Domu
Mobiusa" w "Szczerym Polu", gdzie wszystko – kierunki, wymiary,
kolory i tak dalej – jest doświadczane jako prowadzące do jego
(komplementarnej) odwrotności. Tak więc, idąc w kierunku domu
Mobiusa, człowiek oddala się od niego; stajesz na suficie, gdy jesteś w
środku; biały jest czarny, a czarny biały; i tak dalej. Poniższy przykład
pokazuje, jak komunikacja może przebiegać po wywołaniu lekkiego
transu:
. . . Zgadza się... A więc po prostu pozwól sobie na eksplorację swojej

nieświadomości... I jak miło jest wiedzieć, że można być zupełnie
samemu, tak bardzo bezpiecznie, ze swoją nieświadomością i tylko
głosem...
mój głos... Możecie usłyszeć Mój głos i być tutaj z Moim głosem, i
nie musi wam to w żaden sposób przeszkadzać, ponieważ ważniejsze
jest po prostu pozwolenie sobie na zajęcie się potrzebą zajmowania
się tymi rozwijającymi się, wewnętrznymi, hipnotycznymi
rzeczywistościami... i możesz unosić się samotnie w szczerym polu...
a twoja nieświadomość wie, gdzie jest Nigdzie... I możesz być
zupełnie sam, bardzo bezpieczny, unoszący się, dryfujący, nie
przywiązany do niczego szczególnego...
po prostu będąc w stanie odkryć to bezpieczne dryfowanie w Środku
Niczego, nieprzywiązane do konkretnego czasu lub konkretnej
przestrzeni, po prostu bardzo bezpiecznie pozwalając, aby to
wygodne, łatwe i bezpieczne miejsce Środka Niczego rozwijało się
wokół ciebie... (w razie potrzeby rozwiń przez chwilę) .
. . . A w szczerym polu można doświadczyć wielu różnych rzeczy...
Nie przywiązany do czasu, nie przywiązany do przestrzeni, uznając, że
czas i przestrzeń są zmiennymi, którym możesz pozwolić swojemu
nieświadomemu użyciu do tworzenia i generowania doświadczeń
odpowiednich dla ciebie jako jednostki. a więc jak miło wiedzieć, że w
środku Środka Niczego można odkryć Dom Mobiusa...
A niektórzy wiedzą, że wstęga Mobiusa jest dwuwymiarowym paskiem,
w którym wnętrze jest na zewnątrz, a na zewnątrz wewnątrz . i tak
możesz bezpiecznie i przyjemnie odkryć, że Dom Mobiusa jest
trójwymiarową konfiguracją Mobiusa, w której góra jest dołem, dół jest
górą, prawa jest lewa i odwrotnie... a zachód to wschód, a północ
południe (...). a nawet przekątne są odwrócone!! . . . . I tak, gdy idziesz
w kierunku Domu Mobiusa, odchodzisz od niego... i może świadomie
się poddajesz i zapominasz o próbach, nie wiem, ale robiąc to,
znajdujesz się w samym środku Domu Mobiusa... a stojąc na suficie i
patrząc w podłogę w Domu Mobiusa, zaczynasz dostrzegać różne
rzeczy... Na przykład, że patrząc na zachód, można dostrzec
wschodzące słońce... A gdy patrzysz na wschód, słońce zachodzi...
Wychodząc na zewnątrz, znajdujesz się w kuchni, znowu w środku, w
centrum, i zaczynasz rozpoznawać, że wszystko jest swoim
przeciwieństwem, a potem trochę... Zaczynasz więc myśleć, że prawica
jest lewicą, idziesz w lewo na prawo, ale odkrywasz, że to nie jest
właściwe, to jest złe! I próbujesz iść w prawo za prawo, ale okazuje
się, że znowu idziesz w lewo, a to nie jest w prawo... Odwracając się w
ten sposób, zaczynasz rozpoznawać, że to nie są wymiary fizyczne, ale
postawa ludzka. Dom Mobiusa znajduje się w szczerym polu... a jego
odwrotne sposoby odnoszą się do oczekiwań umysłowych, a nie do
niezaprzeczalnych rzeczywistości. Innymi słowy, możesz zezwolić na
obie strony tego ogrodzenia
integracji w ramach wspólnej płaszczyzny! . . . A więc myślenie, że
prawica jest lewicą, czyni ją lewą, myślenie, że północ jest
południem, sprawia, że południe jest południem, a północ północą...
Ale myślenie, że myślenie o prawicy jest lewicą, sprawia , że lewica
staje się lewa w rzeczywistości prawą. (Można to kontynuować, jeśli
obiekt wydaje się wymagać większego przeciążenia.)
. . . . Dlaczego więc nie porzucić myślenia i po prostu dobrze się
bawić, pozwalając, by ta rzeczywistość rozwijała się dookoła,
pozwalając sobie coraz bardziej zanurzać się w Nigdzie, odkrywając
przyjemność zmienności percepcji, elastyczności umysłu,
różnorodności doświadczeń, rozwijania mentalnego rozumienia
wartości dla całej Jaźni. (itp.).
Komunikacja ta może być kontynuowana na różne sposoby. Jedna z nich

polega na tym, że klienci odkrywają pokój biblioteczny w Domu Mobiusa.
W tej bibliotece znajduje się "Księga Czasu" (z nazwiskiem klienta na
okładce) zawierająca wszystkie przeszłe, teraźniejsze i przyszłe
wydarzenia. Księga Czasu może być wykorzystana do kierowania
klientów w czasie do kluczowych doświadczeń, które można wykorzystać
terapeutycznie.
Inną możliwością jest wprowadzenie pokoju Domu Mobiusa z lustrami
na przeciwległych ścianach. Obraz na jednej ścianie jest identyfikowany
jako odzwierciedlający jakąś samoocenę ("pozytywną") reprezentację
osoby, podczas gdy obraz na przeciwległej ścianie jest opisany jako
pokazujący przeciwny, samodewaluujący ("negatywny") aspekt. Klient
jest przemieszczany między przeciwstawnymi obrazami w coraz
szybszych cyklach, aż w końcu oba zostają zintegrowane w ramach
samooceny. Jak szybko odkryje obdarzony wyobraźnią hipoterapeuta,
istnieje wiele innych możliwości, w których ogólne ramy Domu Mobiusa
w szczerym polu mogą być wykorzystane do ułatwienia poszukiwań
terapeutycznych.
Dezorientacja przestrzenna: przesunięcia zewnętrznych desygnatów
Ta ogólna metoda, opracowana przez Ericksona w latach trzydziestych

XX wieku, zasadniczo polega na absorbowaniu uwagi przed
skierowaniem jej w coraz szybszy sposób na różne bodźce zewnętrzne.
Jak każda technika dezorientacji, może być stosowana na wiele sposobów.
Interesującym przykładem tech-nique może być opis Ericksona (1964a)
jego interakcji z kolegą, indyjskim psychiatrą zainteresowanym lepszym
zrozumieniem procesów schizofrenicznych. W eksperymencie mającym
na celu empiryczne zademonstrowanie dezorientacji percepcyjnej,
Erickson ustawił dwa krzesła w dwóch odpowiednich rogach przestrzeni
o powierzchni 12 stóp kwadratowych, a następnie ustawił siebie i
psychiatrę w każdym z pozostałych rogów. Oznaczył krzesła odpowiednio
A i B, a siebie i psychikę
chiatra C i D. Następnie wezwał znakomitego somnam-bulistycznego

obiektu, który zgłosił się na ochotnika do eksperymentu. Po
wprowadzeniu testerki w głęboki trans i poinstruowaniu jej, aby pozostała
w kontakcie zarówno z nim, jak i z indyjskim psychiatrą (dr G), Erickson
poprosił ją, aby usiadła na krześle A (najbliżej Ericksona), stojąc twarzą
do krzesła B (w pobliżu dr G). Następnie stwierdził w skomplikowany i
nieco tajemniczy sposób, że jego zamiarem było nauczenie dr G czegoś o
"geografii" i że przedmiot miał pozostać na jej miejscu przez całą lekcję.
Skupiwszy w ten sposób uwagę doktora G. na tym przedmiocie, Erickson
zaczął raczej dezorientujący tupot. Oto fragment:
(zwracając się do podmiotu) Chcę, żebyś wiedział, że to krzesło
(wskazujące na A), na którym siedzisz, jest tutaj dla ciebie
(wskazując na podmiot) i to krzesło (wskazujące na B) tam jest, ale
kiedy chodzimy dookoła... plac, ja jestem tutaj, a ty jesteś tam, ale
wiesz, że jesteś tutaj i wiesz, że ja tam jestem i wiemy, że krzesło (B)
i dr G tam są, ale on wie, że on jest tutaj, a ty jesteś tam, i to
krzesło (B) jest tam, a ja tam jestem i on i ja wiemy, że ty i to
krzesło (A) tam jestem, i że ja, który tu jestem, naprawdę tam jestem
i gdyby to krzesło ( B) mogło myśleć, wiedziałoby, że ty tam jesteś
i że dr G i ja myślimy, że jesteśmy tutaj i że wiemy, że ty tam jesteś,
nawet jeśli myślisz, że tu jesteś i tak nasza trójka wie, że ty tam jesteś,
podczas gdy myślisz, że jesteś tutaj, ale ja jestem tutaj, a ty jesteś
tam... (W: Rossi, 1980a, s. 268)
Erickson kontynuował w ten sposób, cały czas mówiąc powoli,

imponująco i rytmicznie. Po chwili doktor G wydawał się być nieco
zdezorientowany, na przemian spoglądając zdezorientowany na
przestrzenie pod nim, a potem na Ericksona. W tym momencie Erickson
poinstruował głęboko zahipnotyzowanego podmiot, aby przejął jego rolę
w "wyjaśnianiu" w szybki sposób różnych orientacji "tu" i "tam". Krótko
mówiąc, dr G rozwinął dość głęboką zmianę w świadomości, rozwój,
który został wykorzystany do różnych hipnotycznych eksploracji i
późniejszych dyskusji.
Erickson (1964a) opisał, w jaki sposób zmodyfikowane wersje tej
techniki były z powodzeniem stosowane u innych osób zainteresowanych
eksploracją hipnonotyczną. W mojej własnej pracy odkryłem, że ta
metoda dezorientacji przestrzennej jest dość skuteczna, zwłaszcza gdy
pożądane są różne dysocjacje – na przykład z osobą pragnącą oddzielić się
od silnego bólu fizycznego (np. w przypadku operacji lub bólu
przewlekłego) lub z osobami, które odczuwają potrzebę świadomego
podążania za wszystkim, co mówi i robi hipnotyzer. Ta ostatnia kategoria
odnosi się szczególnie do profesjonalistów zajmujących się zdrowiem
psychicznym, którzy są zainteresowani prowadzeniem badań
hipnotycznych z oboma sobą
i ich pacjentów. Takie osoby często zakładają (błędnie), że najlepszym
sposobem na rozwijanie umiejętności hipnotyzera jest utrzymywanie
ciągłej, świadomej czujności wszystkich demonstrowanych technik,
przekonanie, które udaremnia ich próby doświadczania głębokich
transów. Odkryłem, że dysoriencja przestrzenna jest doskonałą metodą
rozwijania podwójnej świadomości ("świadomego obserwatora" i
"uczestnika głębokiego transu"), która zaspokaja potrzebę bycia "częścią,
a jednocześnie poza nią". Podstawową techniką jest posiadanie jednego
krzesła przeznaczonego dla "świadomego umysłu", a drugiego dla
"nieświadomego umysłu". Podmiot siedzi na krześle "świadomego
umysłu" przed indukcją i jest przenoszony na krzesło "nieświadomego
umysłu", gdy rozwój transu jest właściwy. Krótka indukcja (5-15 minut)
jest zwykle używana do empirycznego przyswojenia tematu i zbudowania
potencjalnej reakcji. Zmodyfikowana wersja przesunięć "tu/tam" jest
następnie używana do zlokalizowania "świadomego umysłu" – części,
która musi obserwować, analizować, rozpoznawać itd. – na wyznaczonym
krześle, podczas gdy "nieświadomy" może doświadczać głębokiego transu
na drugim krześle. Innymi słowy, badani są instruowani, aby wyobrażali
sobie, że siedzą na jednym krześle i obserwują, jak wchodzą w głęboki
trans na drugim krześle.
Na przykład uczestnik zaawansowanego programu szkoleniowego
hipnoterapii skarżył się, że chociaż mógł łatwo wprowadzić innych w
trans, liczne próby osobistego doświadczenia transu kończyły się
frustrującą porażką. Po zaobserwowaniu i przedyskutowaniu z nim jego
daremnych wysiłków, wydawało się, że główną przeszkodą był
nieustanny dialog wewnętrzny, który racjonalnie analizował z punktu
widzenia operatora wszystkie hipnotyczne komunikaty, które mu
przedstawiano. Aby się do tego odnieść, przyjąłem jego prośbę, aby służył
jako obiekt demonstracji i poprosiłem go, aby opuścił swoje miejsce i
usiadł obok mnie na "krześle podmiotu transu". Po rozpoczęciu około 15
minutową indukcją konwersacyjną, która w najlepszym razie stymulowała
lekki trans (z zamkniętymi oczami), zacząłem stosować opisaną powyżej
metodę dysocjacyjną. Słysząc zmiany w referencie, badany uśmiechnął się
z uznaniem. Łaskawie przyznałem, że potrafi być tak uważny, a potem
nagle przybrałem niezwykle poważną postawę i zastanawiałem się głośno,
powoli i z namysłem, czy naprawdę rozpoznaje, co mówię. Wytrąciwszy
go z równowagi tą tajemniczą uwagą, namawiałem go, by "zwracał
szczególną uwagę, nawet jeśli nie wszystko rozumiesz!". Następnie
przeszedłem do coraz szybszego i arytmicznego tempa i omówiłem
orientację przestrzenną oraz wartość dysocjacji. Za każdym razem, gdy
mówiłem o jego świadomych procesach, kierowałem swój głos na jego
poprzednie miejsce "tam"; Wszystkie komunikaty o jego nieświadomości
i transie były głosowo kierowane do obecnej (siedzącej) pozycji "tu i
teraz". Oto fragment:
. . . . Kevin, naprawdę cieszę się, że zgłosiłeś się dziś na ochotnika jako

podmiot. I jakkolwiek w tym uczestniczysz, jakże miło jest wiedzieć,
że zostawiłeś tam swoje krzesło i przyszedłeś tutaj, aby mnie
posłuchać. Teraz, kiedy tam byliście, naprawdę mogliście krytycznie,
kompetentnie i przyjemnie słuchać wszystkich wydarzeń, które miały
miejsce w ciągu ostatnich kilku dni w tej sali. I naprawdę nie uważam,
że powinieneś przestać słuchać świadomie, w końcu, kiedy ktoś
zaprowadził cię daleko, nie zapominasz łatwo. Pamiętajcie więc, że tak
jak byliście tam, tak samo możecie być tacy tam. Macie też inne
zainteresowania i możecie się nimi zajmować, rozwijać je tutaj, cały
czas kontynuując zajmowanie się tymi świadomymi zainteresowaniami
tam. Bo jak miło jest wiedzieć, że twoja nieświadomość może działać
niezależnie od twojego świadomego umysłu. Nieświadomie regulujesz
oddech, śpisz nieświadomie, wykonujesz wiele różnych rzeczy bez
świadomej ingerencji. I śnisz w nocy nieświadomie; A co tak naprawdę
znaczy marzyć głęboko i zdrowo? Naprawdę nie wiem, ale wiem, że
twoja nieświadomość może działać niezależnie, inteligentnie, złośliwie.
A twój świadomy umysł wcale nie musi odejść; Może tam pozostać ,
tak jak wtedy, a teraz może znowu siedzieć na tym krześle, a twoja
podświadomość może być tutaj i słyszeć mnie tutaj ... A twój
świadomy umysł może również słuchać i obserwować uważnie... Twoja
świadomość tam, twoja nieświadomość tutaj...
Wasze troski i racjonalne intrygi, wasza zdolność transu tu i teraz,
rozwijająca się jeszcze bardziej, to prawda, nawet jeśli wasza
świadomość może zacząć to rozpoznawać... być jego częścią, a
jednocześnie poza nim... komentarze, zawsze najpełniejsze, tam;
rozwój nowej rzeczywistości fenomenologicznej tutaj... A ty możesz
słyszeć stamtąd i widzieć stamtąd , a jednak słyszeć także stąd, jeśli
nie lepiej ... I jakże miło jest być tego częścią, ale poza tymi
normalnymi operacjami... A tam byłeś ze mną na czele, a tutaj
możesz być po mojej stronie... a mówię do twego lewego ucha, bo
jestem po twojej lewej stronie, gdy patrzysz na zewnątrz (...). A
jednak, gdybyście byli odwróceni twarzą w tym kierunku, który
jeszcze przed chwilą był za nami i nadal jest – ale czyż nie jest to
teraz inne i trwające w tak wielkim stopniu? możesz to poczuć,
Kevin... czuć, że to się dzieje... to, co było , teraz znowu tam jest, a
przez cały ten czas wpadasz głębiej w trans TU TERAZ, gdy
słyszysz, że masz dwie ręce, więc zastanawiam się, która zacznie się
podnosić pierwsza? Cały czas na świecie... Oglądaj to stamtąd ...
poczuć to tutaj . . . . patrz stamtąd . . . poczuj to TUTAJ . . . . (itp.)
Tego rodzaju komunikacja została przedłużona o kolejne 10 minut,

przy zachowaniu intensywnego, szybkiego i zapierającego dech w
piersiach stylu przekazywania
przez cały czas ich prezentacji. Podmiot wydawał się coraz bardziej
kataliptyczny i głęboko zafascynowany, a różne zjawiska dysocjacji –
lewitacja rąk, automatyczne mówienie i "rozłączone ręce" – wszystkie z
powodzeniem się rozwinęły. Przed zakończeniem transu poinstruowałem
jego "świadomy umysł tam", aby "cofnął się wraz z resztą ciała tutaj".
Następnie skonsolidowałem niektóre z tych doświadczeń, wyjaśniając, w
jaki sposób jego doświadczenia dysocjacyjne były dowodem na ogólną
zdolność do "cieszenia się autonomią" na różne wartościowe sposoby.
Tester został następnie przeorientowany z transu i zapytany o swoje
doświadczenie. Relacjonował, że początkowo myślał, że technika
dezorientacji, którą rozpoznał jako taką, nie zadziała, ale potem był coraz
bardziej zdezorientowany, próbując dowiedzieć się, czy (jak tajemniczo
zasugerowałem podczas indukcji) robię coś innego niż technika
dezorientacji. Dodał, że jego dezorientacja doprowadziła do głębokich
zmian percepcyjnych (np. pokój zaczął wirować, jego ciało wydawało się
zniekształcone). Wydarzenia te zaskoczyły go i ucieszyły, ponieważ
wskazywały na to, że trans się rozwija. Potem przez chwilę był
rozczarowany, gdy zdał sobie sprawę, że jego świadome procesy "wciąż
się załamują", aż nagle nastąpiła wielka niespodzianka tego
doświadczenia: uświadomił sobie, że jego "świadomy umysł" siedzi w
pierwszym rzędzie i obserwuje go siedzącego na scenie w głębokim
transie. To "rozwaliło jego umysł", jak to ujął, i podtrzymywał tę
fascynację, gdy obserwował "siebie" na scenie demonstrującego lewitację
rąk. Następnie, zgodnie z moją sugestią, doświadczył, jak wraca do
swojego ciała na krześle scenicznym i wychodzi z transu. W sumie,
zauważył ze zdumieniem, było to jedno z najbardziej intensywnych
doświadczeń w jego życiu. Nie tylko w końcu rozwinął głęboki trans, ale
zyskał głęboki wgląd w procesy dysocjacyjne stosowane w kontekście
hipnozy.
Głównym powodem skuteczności tej techniki jest to, że ładnie
nadawała tempo procesom badanego. Część Kevina chciała doświadczyć
transu; Inna część chciała obszernie obejrzeć i skomentować. Pytanie
brzmiało: "W jaki sposób można wykorzystać obie części w indukcji?"
Metoda dezorientacji przestrzennej stanowiła idealne rozwiązanie,
umożliwiając obu częściom uczestnictwo w sposób niezakłócający i
komplementarny.
Pamiętaj jednak, że adekwatność techniki nie gwarantuje jej sukcesu.
Chociaż może się to wydawać nadmiernie powtarzalne, jeszcze raz
podkreślam potrzebę (1) stosowania przez hipnotyzera niewerbalnego
stylu przekazu, który zmusza podmiot do uczestniczenia i reagowania w
sposób empiryczny, oraz (2) ciągłego monitorowania i kalibracji
komunikacji z bieżącymi reakcjami podmiotu. Na przykład bardziej
zagmatwane (przerywanie wzorców i przeciążanie informacji)
Komunikacja jest dodawana, gdy procesy świadome wydają się

dominujące; Trwające zachowanie jest pośrednio lub ogólnie tempo
indukcji; Bardziej bezpośrednia i łagodniejsza komunikacja jest używana
do oferowania sugestii transowych w szczytowym momencie
zamieszania. Przestrzeganie tych wskazówek znacznie zwiększy
skuteczność każdej techniki, zwłaszcza tych, które wiążą się z
dezorientacją.
Eksperymentując z dezorientacją przestrzenną, należy pamiętać, że
istnieje wiele możliwych modyfikacji. Na przykład, terapeuta może
sprawić, że osoby fizycznie przeniosą się z krzesła na krzesło, technika
terapii Gestalt jest szczególnie skuteczna w przypadku klientów
wyrażających konflikty dotyczące rozwoju transu lub jakiegokolwiek
innego rozwoju terapeutycznego. W ten sposób klienci są instruowani, że
za każdym razem, gdy czują, że chcą doświadczyć transu, powinni
natychmiast usiąść na wyznaczonym krześle "transowym"; Ale za każdym
razem, gdy doświadczają sprzeciwu lub wahania, powinni zająć krzesło
"sprzeciwu". (Jeśli wydaje się, że istnieje więcej niż jeden rodzaj
sprzeciwu, można użyć większej liczby krzeseł). Stosując tę metodę,
klienci mogą być początkowo proszeni o zmianę krzesła, gdy zamieniają
się częściami, ponieważ ich psychologiczne zmiany są często
automatyczne, a zatem nieświadome.
W zależności od reakcji danej osoby, technika ta może być wykorzystana
do rozwijania transu na różne sposoby. Technika dezorientacji przestrzennej
zwykle służy początkowo do oddzielenia zwaśnionych części. Terapeuta
może następnie zaangażować się w poważną dyskusję, wypracowując sposób
na rozwinięcie transu, który zaspokoi potrzeby wszystkich części. Inną
możliwością – często uważaną za szybszą i skuteczniejszą – jest stopniowe
zwiększanie tempa, w jakim klient zmienia krzesła. Tak długo, jak terapeuta
pozostaje wrażliwy i wspierający, większość osób uważa, że dramatyzowanie
ich konfliktów i doprowadzanie ich do absurdalnej skrajności jest dość
uwalniające; Ich śmiech uwalnia ich od sztywnego utożsamiania się z
jakąkolwiek częścią, torując w ten sposób drogę do transu. Jeśli klient
pozostaje zafiksowany na świadomych procesach (np. kontynuuje racjonalną
analizę wszystkich komunikatów hipnotycznych), hipnotyk może dodać do
postępowania niektóre z opisanych powyżej komunikatów dezorientacji
przestrzennej. Nawet najtrudniejsze osoby pragnące transu mogą znaleźć
swoje życzenia, gdy zostaną wygłoszone w sposób znaczący.
Dezorientacja pojęciowa
Oprócz dezorientacji czasowej i przestrzennej, terapeuta może również

użyć dezorientacji pojęciowej jako techniki przeciążenia w celu
wywołania transu. Zasadniczo technika ta polega na zastosowaniu
przekonującego, znaczącego i szybkiego niewerbalnego stylu
komunikacji w celu dostarczenia
luźno powiązany, swobodny strumień werbalizacji. Intencją jest najpierw
wchłonięcie klienta w zajmowanie się i próba zrozumienia wypowiedzi, a
następnie zmiana tematu tak szybko, że świadomy umysł przeładuje się i
osłabi, po czym wbudowane sugestie i inne techniki są używane do
rozwijania transu.
Konkretne instrukcje są dość zmienne, są generowane w sposób
swobodny. Aby umożliwić taki strumień wypowiedzi, hipnotyzer
przechodzi w trans zorientowany na zewnątrz (rozdział 3), aby dostroić
się do zachodzących procesów podmiotu, zapewniając w ten sposób, że
skojarzenia będą stymulowane przez zachowanie tego ostatniego.
Komunikacja jest oferowana w sposób znaczący i intensywny, co rodzi
poczucie, że to, co się mówi, jest całkiem istotne. Po stworzeniu tego
kontekstu hipnotyzer może wybrać dowolny temat lub obserwację jako
podstawę do rozpoczęcia. Na przykład, gdybym wprowadzał kogoś w
trans, siedząc przy komputerze, mógłbym powiedzieć coś takiego:
. . . . Siedzę tu teraz, a ty tam jesteś, i używam palców, by pisać do

ciebie listy... i pisałem wiele razy w przeszłości, więc mogę czuć się
z tym komfortowo... I jest wiele różnych sposobów pisania... Możesz
pisać na maszynie do pisania, możesz pisać na biurku, możesz pisać
na maszynie konkretną osobę, niezależnie od tego, czy grasz w
sztuce, czy nie... i często zastanawiam się, w jaki rodzaj transu
wejdziemy siedząc tam... Jaki to będzie rodzaj transu? . . . Jest też
typ, w którym można wchodzić i wychodzić...
Jest taki typ, w którym schodzisz na sam dół ... A co to znaczy zejść
na sam dół? Niektórzy ludzie wiedzą, co to znaczy być
przygnębionym, przygnębionym lub czuć się przygnębionym, ale co
tak naprawdę znaczy wejść w trans? Możesz pójść do domu
towarowego i zrobić zakupy i nie musisz się do niczego
zobowiązywać, i możesz zrobić to samo w transie... i można
odwiedzić wiele różnych miejsc... A to, czy oficjalnie są to wakacje,
czy nie, nie jest ważne... bo i tak możesz się zrelaksować,
gdziekolwiek, o każdej porze NOWW!! . . . Możesz pracować i czuć
się komfortowo, możesz zostać w domu i czuć się jak w domu,
możesz wyjść i czuć się bezpiecznie w środku...
A zimą lub latem miło jest czuć się komfortowo i bezpiecznie w
środku, nie wspominając o innych porach... A czasy naprawdę się
zmieniają... New York Times przybrał nowy, stary wygląd (...). Los
Angeles Times stał się bardziej konserwatywny
. . . A tak wiele nieoczekiwanych rzeczy może się przecież zmienić...
A drobne są miłe, a banknoty jeszcze ładniejsze, o ile są to banknoty
jednodolarowe, pięciodolarowe, dziesięciodolarowe, dwudziesto-,
studolarowe... A w transie możesz rozwinąć bogactwo różnych
doświadczeń i wzbogacić swoją zdolność do dbania o swoje
potrzeby w unikalny i odpowiedni sposób.
Jonów... Moda zmienia się co roku, ale jedna rzecz się nie zmienia:
twoja zdolność do wpadania w trans i wykorzystywania
nieświadomości jako sprzymierzeńca... i nie musisz być Lukiem
Skywalkerem, aby potrzebować sojusznika i czuć Moc... Możesz być
tu i teraz i wiedzieć, że kiedykolwiek, cokolwiek się stanie, twoja
podświadomość może ci pomóc. (itp.)
Ten strumień świadomości jest celowo nieedytowany, aby zilustrować,

że stwierdzenia nie muszą być błyskotliwe; Muszą one po prostu wynikać
asocjacyjnie z poprzedniej wypowiedzi i być wygłaszane w sposób
znaczący i rytmiczny. Podobnie jak w przypadku każdej techniki
przeciążenia, osoby, które zostały prawidłowo wchłonięte, zazwyczaj
stają się coraz bardziej zdezorientowane, a następnie reagują na jeden z
dwóch sposobów. Pierwsza, której dowodem jest osoba, która stara się
zrozumieć wszystko racjonalnie, jest oszołomienie i rosnąca desperacja,
aby spróbować zrozumieć to, co się mówi; Drugi to rezygnacja z prób
zrozumienia i po prostu cieszenie się "podróżą" oferowaną przez
stowarzyszenia. W przypadku pierwszego rodzaju reakcji hipnotyzer
pozostaje całkowicie poważny, jednocześnie zwiększając szybkość
dostarczania i wskaźnik krzyżowania się skojarzeń; W drugim typie
hipnotyzer może być łagodniejszy i bardziej zabawny, ponieważ osoba
jest na ogół skłonna do całkowitego odpuszczenia i należy ją w tym
wspierać. Oba rodzaje odpowiedzi mogą być wykorzystane poprzez
przeplatanie sugestii transowych, zwłaszcza poprzez pytania retoryczne i
sugestie osadzone (rozdział 6). Oczywiście, każdy badany będzie
reagował nieco inaczej, co sprawia, że hipnotyzer musi uważnie
obserwować i dostosowywać się do zachodzących procesów podmiotu.
Eksperymentując z tą techniką, zwykle odkrywa się, że jej opanowanie
wymaga bardziej "oduczania się" niż "uczenia się". Oznacza to, że
zdolność do swobodnego kojarzenia się jest czymś, co wszyscy naturalnie
mamy, ale uczymy się tłumić przynajmniej częściowo; Poprzez
"hipnotyczne" powiedzenia, takie jak "trzymaj się tematu", "przejdź do
sedna", "skoncentruj się" i tak dalej, ćwiczymy się w ograniczaniu
skojarzeń tak, aby trzymać się określonego układu odniesienia. Sztywne
trzymanie się takiego ograniczenia, choć cenne i niezbędne do
racjonalnego myślenia, tłumi różne procesy twórcze, w tym
dotychczasową technikę. Tak więc użytecznym (i całkiem przyjemnym)
ćwiczeniem treningowym jest siedzenie sam lub z przyjacielem przez 10
minut dziennie, losowe wybranie jakiegoś bodźca jako punktu wyjścia i
pozwolenie sobie na swobodne dzikie kojarzenie. Kiedy uznasz, że jest to
łatwe do zrobienia, zacznij wplatać komunikaty istotne dla transu (np.
dotyczące bieżącego zachowania danej osoby, jej zainteresowań).
Ćwicząc tę technikę, prawdopodobnie odkryjesz wiele sposobów na
tworzenie skojarzeń crossoverów. Można tu zauważyć kilka możliwości.
1. Różne znaczenia. Jednym ze sposobów jest przejście do różnych

znaczeń danego słowa lub pojęcia. Na przykład powyższy przykład
obejmował "typ-ing" do "typecast" do "types of trance"; "inne czasy" na
"zmieniające się czasy" na gazetę "Times"; oraz "zamiana" na "banknoty
(dolarowe)" na "bogactwo doświadczenia".
2. Tkanie motywów. Powiązaną, bardziej rozbudowaną strategią jest
odkręcanie i powracanie do tematu na różne sposoby. Poniższy krótki
przykład wplata sugestie, odgrywając tematy lub główne idee czasu i
części ciała:
(patrząc na zegarek) . . . I jak miło jest wiedzieć, że masz czas i
możesz go wykorzystać na tak wiele różnych sposobów... możesz
uważnie spojrzeć na zegarek i wiedzieć, czy już czas, John... A co
to znaczy mieć cały czas na świecie... Co to znaczy, że czas się
zatrzymuje, że czas płynie wesoło, że masz czas na rękach...
I, John, dobrze jest wiedzieć, że nie musisz dawać ręki i nogi, aby
zrelaksować się w transie... Ponieważ twoja podświadomość ma
holistyczną wiedzę, którą może wykorzystać, aby stanąć na
własnych nogach, wyciągnąć rękę, poczuć się komfortowo...
3. Powielanie ostatniego słowa. Trzecia strategia polega na wzięciu

ostatniego słowa (słów) w każdym zdaniu i uczynieniu go pierwszym
słowem (słowami) następnego stwierdzenia. To powtarzające się słowo
zostaje jednak umieszczone w innym kontekście semantycznym,
przesuwając tym samym ramy pojęciowe. Na przykład:
. . . I naprawdę można się dobrze bawić w transie... A co tak
naprawdę oznacza trance? Każdy wie, co to znaczy przenosić (trans
dla), tłumaczyć (trans późno), mieć tłumacza (trans później),
transformację (formacja transu), transcenden-tal, trans teraz, głęboki
trans, bardzo głęboki trans NOWW...
I możesz mieć trans teraz lub później, ponieważ prędzej czy później
jest to coś, o czym wszyscy wiemy... A wszyscy wiemy tak wiele
różnych rzeczy, o tak wielu różnych doświadczeniach... A różne
doświadczenia są naturalne, są niezaprzeczalne... I nie musisz
odmawiać sobie czegoś, co jest naturalne... a drzewa są naturalne,
Sierra Club o tym wie, nawet (były minister spraw wewnętrznych)
James Watt wie, że... i wat (co) to znaczy mieć wystarczająco dużo
energii, aby wyprodukować żarówkę... Pojawienie się kreatywnego
pomysłu
. . . a kreatywność przejawia się na tak wiele różnych sposobów (...).
4. Wielokontekstowe predykaty ogólne. Czwarta strategia polega na

przesuwaniu ogólnych predykatów w różnych kontekstach, tak aby
Proces ten jest nieustanny, podczas gdy sytuacja (osoby, miejsca, czasy)
Zmiany. Na przykład:
. . . . A w transie możesz rozwinąć doświadczalny komfort. . . A co

to znaczy rozwijać komfort doświadczania? Dziecko wie, jak
rozwijać komfort doświadczania (...). Każde dziecko miało
doświadczenie kładzenia się na miłą, przytulną drzemkę po południu
i naprawdę czuło się z tym dobrze. . . A każdy biznesmen zna
przyjemność powrotu do domu po ciężkim dniu pracy i pogodzenia
się ze stanem komfortu doświadczania. A sportowiec musi rozwinąć
komfort doświadczania przed i po meczu. . . a także studenta...
Niezależnie od tego, czy siedzisz w domu, w łóżku, w parku w miłe
słoneczne popołudnie, czy gdziekolwiek, możesz rozwinąć
doświadczalny komfort na tak wiele różnych sposobów i stylów.
5. Mostkowanie. Rozdział 6 opisuje technikę łączenia między

szczegółami, w której hipnotyzer uogólnia bieżący temat, aby przejść do
innego tematu, a następnie podkreśla jakiś aspekt nowego tematu,
niezwiązany z poprzednim.4 Na przykład:
. . . A trans jest pouczającym doświadczeniem. . . A ty miałeś już tak
wiele różnych doświadczeń związanych z uczeniem się... Na
przykład siedząc w twardym fotelu w klasie, jako dziecko nauczyłeś
się wielu różnych rzeczy. A siedzenie na twardym krześle może być
niewygodne...
A jednak wielu ludzi tak bardzo lubi mecze baseballowe, że
siedzenie na twardym krześle nie musi mieć znaczenia. i możesz
zapomnieć o dyskomforcie na wiele różnych sposobów. . . Na
przykład, kiedy śpisz w nocy, naprawdę przekonujesz się, jak trudno
jest świadomie się czymś przejmować. i śnisz tak głęboko w nocy...
6. Skrzyżowania asocjacyjne. Ostatnią strategią jest tworzenie

krzyżówek poprzez skojarzenia z konkretnymi wydarzeniami,
koncepcjami, osobami i tak dalej. Na przykład:
Społecznie akceptowalnym sposobem na pomost jest podkreślenie tych aspektów nowego tematu
,
które są wspólne dla starego tematu (tj. istotne dla niego). Na przykład, jeśli powiem, że
twoje transowe reakcje przypominają mi inny temat, Bill, a następnie zacznę mówić o
Billu, to ogólnie oczekuje się, że moje komentarze na temat Billa będą odnosić się do
twoich transowych reakcji. Jeśli tego nie zrobią – na przykład, powiedzmy, że mówię o
rozwodzie Billa z żoną, który nie ma nic wspólnego z tobą, zwłaszcza z twoim obecnym
doświadczeniem – zazwyczaj stajesz się nieco niepewny, a następnie wykazujesz reakcje
odpowiednie do kontekstu (np. złość, nuda, zagubienie). W kontekście hipnotycznym
operator Ericksona pracuje nad tym, aby właściwą reakcją była dalsza transowa
niepewność.
. . . A stan transu jest okazją do odkrywania wielu różnych rzeczy. . .
i jak miło jest wiedzieć, że niezależnie od stanu, w którym się
znajdujesz w Stanach Zjednoczonych, możesz czuć się swobodnie,
robiąc tak wiele rzeczy...
i każdy ma prawo głosu (...). i możesz sobie pozwolić na wygodę,
niezależnie od tego, czy głosowałeś (w 1976 roku) na Forda, czy
Cartera... i chociaż Ford i Chevrolet nadal dominują w tym kraju,
naprawdę lubię ładny niemiecki samochód... a w Europie ludzie
zastanawiają się, jak to się stało, że (w 1980 i 1984 roku) Reagan
wygrał tak łatwo... ale bez względu na to, czy interesują cię stare
filmy kowbojskie, czy nie, powinieneś zdać sobie sprawę, że
Indianie mają prawo być czerwoni i wściekli... A jak reprezentacyjni
byli wtedy aktorzy? . . . Czy obrazy, które posiadasz, naprawdę
dokładnie przedstawiają historię?. . . . I jak bardzo twój świadomy
umysł jest reprezentatywny dla twoich nieświadomych potrzeb,
życzeń i pragnień?
. . . Dlaczego nie skorzystać z okazji, aby się dowiedzieć; To jedyna
demokratyczna droga.
Podsumowując, należy wspomnieć, że chociaż te strategie asocjacyjne

są tutaj przedstawione jako podstawa dezorientacji pojęciowej, z
pewnością można je zastosować w inny, mniej zagmatwany sposób. Jak
omówiono w poprzednim rozdziale, są one również cenne w uogólnianiu
punktu, wdzięcznym zmienianiu tematów, łączeniu idei, mówieniu
metaforycznie, mówieniu płynnym i ciągłym, myśleniu twórczym i tak
dalej. Ponieważ efekt zależy w dużej mierze od towarzyszącej
komunikacji niewerbalnej, hipnotyzer może wywołać różne ogólne
reakcje, odpowiednio zmieniając zachowanie.
Podwójne indukcje
Podwójna indukcja polega na tym, że dwóch hipnotyzerów

jednocześnie przeprowadza indukcję z jednym badanym.5 Przekonałem
się, że jest to jedna z najskuteczniejszych dostępnych technik
dezorientacji: nie tylko zakłóca ona zakorzenioną regułę społeczną
mówiącą jedną osobą w tym samym czasie, ale jest praktycznie
niemożliwe, aby ktoś świadomie podążał za dwiema osobami mówiącymi
w tym samym czasie. Niektórzy badani, szczególnie ci pogrążeni w
wewnętrznym dialogu, będą desperacko próbowali nadążyć za
hipnotyzerami; inni będą rozkoszować się po prostu "porzuceniem"
potrzeby zrozumienia i pozwolą sobie "płynąć z prądem"; Prawie wszyscy
w końcu zostaną oczarowani
5
Technika ta była stosowana przez różne osoby. Pod wpływem naszej pracy z Bandlerem i
Grinderem (1975) oraz pismami Castenady (1972), Paul Carter i ja opracowaliśmy naszą własną
wersję. Około osiem lat później odkryliśmy, że Kay Thompson i Robert Pearson opracowali
własną wersję tej techniki wiele lat wcześniej.
podwójna indukcja. Z tych i innych powodów – na przykład może być

używana do jednoczesnego zwracania się do różnych części osoby – jest
to wyjątkowa metoda hipnotyczna i terapeutyczna.
Ogólna procedura jest następująca. Dwaj hipnotyzerzy siedzą twarzą do
obiektu. (Zazwyczaj uważałem, że najlepiej jest siedzieć po obu stronach
obiektu, tak aby mógł skupić się tylko na jednym hipnotyzerze na raz,
umożliwiając w ten sposób drugiemu hipnotyzerowi większą pracę z
nieświadomymi procesami). Aby stworzyć właściwy kontekst, należy
najpierw rozwinąć relacje i zaufanie. Ponadto, zazwyczaj najlepiej jest
bezpośrednio poinformować osobę, że podwójna indukcja zostanie
zaoferowana w celu wspomagania rozwoju transu. Wyjątkiem jest
sytuacja, w której element zaskoczenia jest potrzebny dla szczególnie
krnąbrnego podmiotu; Jednak nawet wtedy relacja, w której podmiot
wierzy, że hipnotyzerzy są godni zaufania i mają dobre intencje, musi
zostać ustanowiona przez wcześniejszą komunikację.
Badani zakorzenieni w próbach racjonalnego analizowania
wszystkiego są instruowani, aby starali się postępować uważnie, nawet
jeśli nie rozumieją wszystkiego; badani, którzy są bardziej zdolni do
odłożenia na bok swoich świadomych procesów, są instruowani, aby czuć
się swobodnie, aby na przemian zwracać uwagę na oba, jeden lub żaden z
głosów podczas indukcji. Aby stopniowo doprowadzić do podwójnej
indukcji, hipnotyzerzy mogą zacząć mówić sekwencyjnie, z
komentarzami jednego uzupełnionym przez drugiego, zachęcając w ten
sposób subjekta do przenoszenia uwagi w przód i w tył. Po kilku minutach
hipnozyści zaczynają mówić jednocześnie, obaj wykonują indukcje, które
wykorzystują trwające procesy badanego.
Bardzo ważnym aspektem procesów hipnotyzerów jest ich
komunikacja niewerbalna, zwłaszcza w ich wzajemnych relacjach. Na
najogólniejszym poziomie komunikaty te powinny się wzajemnie
uzupełniać. Spośród wielu sposobów, w jakie można to zrobić,
najprostszym jest prosta synchronizacja - to znaczy, że obaj hipnotyzerzy
używają tego samego rytmu, tempa, wzorców fleksji, pauz i tak dalej.
Można to osiągnąć dość łatwo, koordynując bieżące procesy podmiotu i
jest to dobry sposób na rozpoczęcie. Hipnotyzerzy używają oczywiście
różnych werbalizacji, więc efekt jest taki, jakby dwóch gitarzystów grało
tę samą melodię, ale śpiewało różne teksty. Dopasowanie stylów
niewerbalnych ma tendencję do wchłaniania nieświadomych procesów,
podczas gdy różnice w werbalizacjach mają tendencję do przeciążania
świadomego umysłu.
Innym rodzajem komplementarności niewerbalnej jest rytm
synkopowany, w którym hipnotyzerzy stosują te same rytmy, chociaż
jeden następuje o pół uderzenia za drugim. To tak, jakby dwie taśmy z tą
samą melodią były odtwarzane jednocześnie, przy czym jedna taśma była
pół sekundy później niż druga. Dobrym sposobem na zrobienie tego w
odniesieniu do procesów podmiotu jest jeden
Hipnotyzer synchronizuje intonację w dół z wyziewami podmiotu,
podczas gdy drugi hipnotyzer kalibruje fleksje do wdechów. Ten
synkopowany wzorzec jest raczej destrukcyjny dla wszelkich procesów
analitycznych, które nadal działają.
Procesy niewerbalne można również łączyć z procesami werbalnymi,
aby zwracać się do różnych części osoby. Na przykład jeden hipnotyzer
może skoncentrować się na osłabieniu świadomego umysłu (np. oferując
techniki fuzji z szybkim i arytmicznym przekazem niewerbalnym),
podczas gdy drugi hipnotyzer uzyskuje dostęp do nieświadomych
procesów (np. używając miękkiego, delikatnego i kojącego głosu, aby
zaoferować proste sugestie, takie jak "pozwól sobie odejść . . . Nie musisz
tego słuchać... wpadnij w trans . . . "). Albo jeden hipnotyzer może
rozproszyć świadome procesy podmiotu nieistotnymi historiami, które
brzmią całkiem istotnie, podczas gdy drugi szepcze sugestie transu do
drugiego ucha. Albo jeden hipnotyzer może oferować komunikację, aby
wesprzeć część osoby, która chce pozostać poza transem przez jakiś czas,
podczas gdy drugi zachęca do rozwoju głębokiego transu. We wszystkich
tych przypadkach interesującą możliwością jest to, że hipnozy przełączają
swoje funkcje w połowie strumienia; Na przykład, jedno z nich używa
pomieszania, nagle staje się bardzo wspierające, podczas gdy drugie
zakłada podejście oparte na pomieszaniu. Jest to raczej dezorientujące i
szczególnie przydatne, gdy obiekt wydaje się podążać świadomie bez
żadnych trudności.
Ta ogólna strategia jednoczesnego zajmowania się różnymi procesami
psychologicznymi ma wiele wartości. Dwie lub więcej "części" osoby
mogą być jednocześnie poruszane i wykorzystywane; Jest to szczególnie
przydatne w upewnieniu się, że podmiot (i hipnotyzerzy) nie identyfikuje
się z jedną częścią z wykluczeniem drugiej (innych). Umożliwia również
rozplątanie i rozdzielenie części psychologicznych, co można rozszerzyć
terapeutycznie na różne sposoby (jak terapia Gestalt techniką "sortowania
na krześle"). Na przykład, dwóch terapeutów może zainscenizować
kłótnię, z których każdy identyfikuje się z inną "częścią" osoby – na
przykład "wpuszczenie w trans" vs. "trzymanie się". Można to znacznie
rozszerzyć, tak aby klient był pochłonięty kłótnią, przenosząc w ten
sposób konflikt na inną strukturę. (To jest istota psychoterapii
symbolicznej.) W pewnym momencie terapeuta może zacząć integrować
te dwie pozycje lub, jeszcze lepiej w niektórych przypadkach, zapytać
klienta, jak można to rozwiązać. Niezależnie od tego, czy klient ma łatwo
dostępne rozwiązanie, drama zapewni wchłanianie przez doświadczenie,
tworząc w ten sposób podatność na hipnotyczne eksploracje.
Należy wspomnieć o kilku innych ogólnych kwestiach dotyczących
podwójnej indukcji. Pierwsza z nich dotyczy wielkości przeciążenia
podwójnej indukcji. Podobnie jak w przypadku każdej techniki

dezorientacji, dezorientująca komunikacja jest cenna w takim stopniu, w
jakim świadome procesy podmiotu aktywnie zakłócają rozwój transu.
Świadczą o tym różne minimalne wskazówki omówione w rozdziale 4:
układanie brwi, poruszanie się, oblizywanie warg, mówienie i tak dalej.
Takie wysiłkowe uczestnictwo może być wykorzystane poprzez jeszcze
większe obciążenie świadomych procesów: przyjęcie szybszego tempa,
dawanie podmiotowi zadań, zadawanie pytań retorycznych, stawanie się
bardziej asynchronicznym w relacji do siebie, stosowanie innych technik
dezorientacji i tak dalej. Zamieszanie wynikające z tego zwiększonego
przeciążenia może być wzmocnione i wykorzystane za pomocą prostych
sugestii od jednego lub obu hipnotyzerów, aby wpaść w trans.
Po ustanowieniu transu, dalsze pomieszanie często przynosi efekt
przeciwny do zamierzonego, ponieważ świadome procesy, na które
ukierunkowane jest pomieszanie, zostały osłabione, a rozwijające się
procesy doświadczania nieświadomości potrzebują teraz wsparcia i
przewodnictwa, a nie pomieszania. Dalsze przeciążanie jest szczególnie
niewłaściwe, gdy podane są skomplikowane instrukcje dotyczące procesu
hipnotycznego (np. sny hipnotyczne), ponieważ zdezorientowany podmiot
prawdopodobnie nie będzie w stanie ich zrozumieć. Podobnie, generalnie
nie należy go używać, gdy oczarowany podmiot bada sugerowane
doznania hipnotyczne. Powinien być również zmniejszony, jeśli podmiot
wpadnie w złość lub inny sposób stanie się emocjonalnie zdenerwowany.
W tych różnych przypadkach przeciążenie może być zminimalizowane
przez hipnotyzerów, którzy zwalniają, mówią sekwencyjnie, są bardzo
delikatni i wyraźni oraz wykorzystują dostępne doświadczenie poprzez
procedury terapeutyczne. Oczywiście, w razie potrzeby można powrócić
do bardziej przeciążeniowego podejścia.
Drugą ogólną kwestią jest to, że podwójne indukcje można osiągnąć
bez dwóch hipnotyzerów. W przypadku osób oblężonych wewnętrznym
dialogiem czasami włączam taśmę z nagraną indukcją i każę im się nią
zająć, podczas gdy ja przeprowadzam indukcję (zwykle "odtwarzając"
nagraną indukcję). To zarówno rozprasza, jak i przeciąża ich świadome
procesy. W przypadku autohipnozy można to zmodyfikować, prosząc
badanego o wysłuchanie taśmy z podwójną indukcją lub dwóch taśm z
różnymi indukcjami. Uważam, że słuchanie podwójnej taśmy indukcyjnej
jest jedną z najpotężniejszych metod autohipnozy dla większości
klientów.
Inną możliwością, którą Erickson zademonstrował, jest użycie przez
jednego hipnotyzera zasad i procesów podwójnej indukcji. Na przykład
zaobserwowałem, że Erickson pochyla się w prawo i rozmawia ze
świadomym umysłem badanego (np. "Możesz chcieć przez jakiś czas
trzymać się z dala od transu... a twój świadomy umysł może się
zastanawiać"), a następnie przesunąć się w lewo i porozmawiać z
nieświadomym (np. "A twoja nieświadomość może
pragną rozwinąć trans i zacząć wędrować w hipnotyczne
rzeczywistości"). Zmieniał się w tę i z powrotem, używając nieco innych
głosów w obu partiach, zanim zdecydował się na orientację lewostronną
("nieświadomą"). Ta technika stymulacji i prowadzenia, którą uważam za
niezwykle skuteczną w mojej własnej pracy, jest klasycznym przykładem
tego, jak lokalizacja słuchowa w przestrzeni (Erickson, 1973) może być
wykorzystana do zwrócenia się do różnych części osoby.
Oczywiście istnieją inne sposoby zastosowania techniki podwójnej
indukcji. Badani mogą zostać poproszeni o posłuchanie muzyki podczas
indukcji; lub zamieniają się krzesłami, gdy zmieniają nastawienie do
transu lub jakiegoś problemu terapeutycznego; Lub komentuj na głos
każdą sugestię hipnotyzera, dlaczego to nie zadziała. (Ta ostatnia
możliwość jest szczególnie odpowiednia dla wyrafinowanego subjekta,
który stara się ściśle podążać za technikami; nie tylko sprawia, że
hamujący trans komentarz podmiotu staje się częścią indukcji, ale także
dostarcza cennych informacji na temat tego, dlaczego dane podejście
może nie być odpowiednie, umożliwiając w ten sposób ewolucję bardziej
odpowiedniego). W związku z tym jednym z najcenniejszych aspektów
techniki podwójnej indukcji jest uwypuklenie niektórych ważnych
hipnotycznych procesów komunikacyjnych - na przykład rozpoznanie,
oddzielenie i wykorzystanie wszystkich istotnych części osoby;
przeciążenie świadomych procesów; różne efekty asynchronicznych i
zsynchronizowanych rytmów komunikacyjnych; wartość rozproszenia
uwagi; i włączanie świadomych procesów – zwłaszcza obiekcji – do
indukcji. Nabywając umiejętności w podwójnej indukcji, terapeuta staje
się znacznie bardziej skuteczny w wykorzystywaniu tych procesów w
każdej sytuacji hipnotycznej.
DYSKUSJA KLINICZNA
Wielu terapeutów, choć zafascynowanych i pod wrażeniem zamętu

technicznego, nie chce lub nie jest w stanie swobodnie z nich korzystać.
Częściowo wynika to z normalnego i zrozumiałego wahania przed
spróbowaniem czegoś pozornie raczej niekonwencjonalnego i można
temu zaradzić, ćwicząc sam lub z kolegami, lub powoli integrując metody
dezorientacji ze swoim stylem terapeutycznym. Częściowo wynika to
również z braku zrozumienia tego, kiedy i jak dokładnie wykorzystać
zamieszanie w złożonej i delikatnej interakcji terapii, a także z braku
pewności siebie w doświadczaniu z nieco wyrafinowanymi technikami
(np. obawa, że technika nie zadziała zgodnie z planem); poniższa dyskusja
odnosi się do tych punktów. Ale być może najpotężniejszą przeszkodą w
skutecznym
Dezorientacja jest niezrozumieniem jej celu – na przykład myślenie, że

jej automatycznym skutkiem jest upokorzenie jednostki lub sprawienie,
by poczuły się głupio. Przekonanie to jest zrozumiałe, biorąc pod uwagę
negatywną wartość kulturową przypisywaną stanom niepewności, ale
powinno być uznane za błędne. Powtórzmy, operator Ericksona używa
pomieszania, aby wspierać osobę, stwarzając okazję do oderwania się od
sztywnych ograniczeń normalnych sposobów bycia i doświadczania Jaźni
w inny, bardziej opiekuńczy sposób; pomieszanie może wyzwolić osobę z
fałszywej i ograniczającej tożsamości. W tym sensie jest to podobne do
dobrego dowcipu, filmu braci Marx (prawdziwych mistrzów technik
dezorientacji), zaklęcia chichotu lub sesji łaskotania z dobrym
przyjacielem, joggingu, seksu i tak dalej; Wszystkie są realnymi metodami
depotencjacji normalnego układu odniesienia, aby umożliwić nowe
sposoby bycia.
To, że wywoływanie zamieszania może być ogromnie wspierające, nie
oznacza, że zawsze tak jest. Podkreślając, wpływ techniki na jakość
doświadczenia danej osoby zależy od uczciwości i intencji użytkownika.
Tak więc operator Ericksona musi rozwijać, utrzymywać i komunikować
przekonanie, że klient jest inteligentną, zdolną i wyjątkową jednostką,
zasługującą na najwyższy szacunek, a intencją komunikacji hipnotycznej
– bez względu na to, jak dziwaczna może się czasami wydawać – jest
wspieranie tej osoby. Postępowanie w przeciwnym razie jest nie tylko
nieetyczne, ale i niepraktyczne, ponieważ w najlepszym razie klienci staną
się źli i nieufni wobec terapeuty; W najgorszym przypadku zostaną
uwiedzeni i poddani praniu mózgu. W każdym razie satysfakcji z
uczciwości nie otrzyma nikt, a zwłaszcza operator.
Uczciwość hipnotyzera jest konieczna, ale niewystarczająca, aby fuzja
miała korzystne skutki. W dalszej części rozdziału pokrótce omówiono
kilka praktycznych kwestii dotyczących zastosowań klinicznych.
1. Zamieszanie powinno być zwykle wprowadzane stopniowo.
Częściowo ze względu na sposób, w jaki zostały one przedstawione w
literaturze, wiele osób zakłada, że techniki dezorientacji są nagle
wprowadzane w życie klientów bez uprzedzenia. Mówiąc delikatnie, to
przekonanie wywołuje pewien niepokój wśród terapeutów
zainteresowanych ich zastosowaniem. Należy zatem podkreślić, że
zamieszanie najlepiej jest wprowadzić dopiero po ustaleniu pewnych
porozumień. Rzadko stosuję wyszukaną technikę dezorientacji (np.
dezorientacja czasowa, wywoływanie uścisku dłoni) przed spędzeniem co
najmniej jednej lub dwóch sesji na zabezpieczaniu relacji z klientem. Po
pierwsze, ustalam, że moją podwójną intencją jest (1) pełne szanowanie i
ochrona potrzeb i wartości danej osoby, przy jednoczesnym (2)
stymulowaniu jej zdolności i pragnienia do rozwijania pożądanych zmian.
Po opracowaniu kilku
Ufam, wyjaśniam poprzez dyskusję i przykład (niekoniecznie w tej
kolejności), że wypełnienie tych intencji będzie wymagało ode mnie
komunikowania się na różne sposoby, jednym z nich jest zamieszanie.
Zaczynam przeplatać nieco zagmatwane komunikaty: znaczące
nonsequitur, ograniczenie motoryczne, tajemnicza uwaga lub zdumione
spojrzenie na ich dłoń. Zazwyczaj odbywa się to w sposób
humorystyczny, wokół tematu niezwiązanego ze zidentyfikowanym
problemem(-ami), bez próby rozwinięcia transu lub wyjścia poza
niegroźny i łagodny stan niepewności. Klienci zazwyczaj lubią takie
niespektakularne techniki dezorientacji, a zatem są otwarci, gdy omawiam
z nimi potencjalną wartość niepewności, zwłaszcza w odniesieniu do tego,
w jaki sposób tworzy ona elastyczność i otwartość na zasoby wewnętrzne.
W tym czasie odnoszę się również do wszelkich obaw, jakie mogą mieć.
To generalnie toruje drogę do sukcesu bardziej skomplikowanych i
drastycznych technik pomieszania.
Stosuję techniki dezorientacji w stosunku do zdecydowanej większości
moich klientów (oczywiście w różnym stopniu); Większość z nich jest
otwarta na te techniki. W rzeczywistości wielu uważa zamieszanie za
jedno z najbardziej wartościowych podejść, jakie z nimi stosuję; Szybko
uczą się, że jest to nie tylko fenomenologicznie przyjemne i często
humorystyczne, ale także zwykle prowadzi do pozytywnego rozwoju
doświadczeń (tj. terapeutycznych eksploracji transu). W ten sposób czują
się bezpiecznie, pozwalając sobie na podążanie za proponowanymi
sugestiami wykorzystującymi zamieszanie.
Oczywiście niektórzy badani nie zareagują pozytywnie na zamieszanie.
Może to wynikać z wielu powodów; Na przykład mogą nie ufać
hipnotyzerowi; mogą mieć dostęp do nieprzyjemnych doświadczeń z
dzieciństwa, w których byli zdezorientowani; hipnotyzer mógł nie
absorbować odpowiednio ich uwagi lub komunikować się wystarczająco
przekonująco; ilość zamieszania mogła być niewystarczająca; Hipnotyzer
mógł próbować użyć zbyt szybko (tj. zanim badany był odpowiednio
zdezorientowany) lub zbyt późno (np. badany przestał słuchać, ponieważ
dezorientacja stawała się zbyt niespokojna). Hipnotyzer może zazwyczaj
zidentyfikować przyczynę, powstrzymując się od dalszego zamieszania i
rozmawiając bezpośrednio z klientem lub stosując pięć kroków
dezorientacji (Tabela 7.1), aby sprawdzić, w jaki sposób dezorientacja
została zastosowana (i być może niewłaściwie zastosowana) w stosunku
do danej osoby. Następnie można podjąć odpowiednie środki w celu
naprawienia sytuacji.
2. Czasami niewłaściwe jest stosowanie technik dezorientacji.

Wspomniano powyżej, że dezorientacja powinna być ograniczona w
pewnych momentach interakcji hipnotycznej – na przykład, gdy ufny
związek nie jest bezpieczny, gdy podmiot czuje się niebezpiecznie lub
bezbronny, raz
Temat jest dość zagmatwany, a kiedy udzielane są instrukcje. Co równie

ważne, są klienci, z którymi w ogóle nie należy wprowadzać zamieszania.
Dotyczy to zwłaszcza tych, którzy są już głęboko zdezorientowani, takich
jak osoba autentycznie skłonna do samobójstwa, osoba pogrążona w
żałobie, weteran wojenny cierpiący na retrospekcje. Hipnotyzer nie musi
wywoływać dezorientacji u takich ludzi, ona już tam jest. Hipnotyzer po
prostu musi z niego skorzystać. Zapewnienie łagodnego, bezpośredniego
i prostego tempa i prowadzenia to często wszystko, czego potrzeba. Na
przykład do mojego gabinetu weszła kobieta o skłonnościach
samobójczych. Niedawno była u psychiatry, który przez pierwsze pół
godziny z nią próbował prymitywnych technik dezorientacji. W swoim
niezwykle bezbronnym i zdezorientowanym stanie kobieta czuła się
niesamowicie zgwałcona. Wpadła w panikę i wybiegła z gabinetu
histerycznie płacząc, a jej myśli samobójcze wzrosły. Na szczęście
przyjaciel – mój uczeń – zdołał ją uspokoić. Kiedy przyszła do mnie z
polecenia swojej przyjaciółki, najwyraźniej nadal była głęboko
zdenerwowana i znajdowała się w okresie kryzysu. Po krótkiej rozmowie
z nią w celu nawiązania kontaktu, bardzo delikatnie przyznałem, jak
okropnie się czuła, jak bardzo chciała się zabić, jak przyszła do mnie w
nadziei, że zrobi coś innego, jak może czuć się swobodnie, płakać lub nie,
jak nie zamierzam jej skrzywdzić, jak może dalej oddychać. jak tu było
bezpiecznie i tak dalej. Kiedy wybuchnęła płaczem, chwyciłem ją za ręce
i kontynuowałem w podobny sposób. Po około godzinie poczuła się
znacznie stabilniejsza i mniej miała myśli samobójcze. Ten kontekst
relacji rozszerzył się, aby umożliwić dalsze zmiany w terapii w ciągu
następnych kilku miesięcy.
Ostatnią rzeczą, jakiej ludzie w takich kryzysowych okresach
potrzebują, jest to, aby terapeuta ich zdezorientował. Mają desperacką
potrzebę zmniejszenia niepewności, znalezienia podstawy bezpieczeństwa
i poczucia własnej wartości. Hipnoterapeuta powinien zatem pominąć
pierwsze cztery kroki techniki pomieszania i natychmiast przejść do
ostatniego kroku wykorzystania pomieszania. W związku z tym warto
zdać sobie sprawę, że dezorientacja, której często doświadczają klienci
podczas badania problemu terapeutycznego, może być podobnie
wykorzystana. Główne sposoby, w jakie terapeuci często radzą sobie z
takimi stanami niepewności, obejmują etykietowanie ich jako oporu,
wymaganie, aby podmiot działał racjonalnie, ignorowanie lub
nierozpoznawanie go, próba pocieszenia klienta i odwrócenie uwagi. Inną
możliwością – taką, którą uważam za znacznie bardziej skuteczną – jest
rozpoznanie tego jako wywołanego przez siebie zamieszania i
wykorzystanie go za pomocą bezpośrednich sugestii. Na przykład
terapeuta może powiedzieć coś takiego:
Zgadza się, John... Nie wiesz, co robić... Nie wiesz, co powiedzieć...
ale możesz na mnie spojrzeć... a kiedy to robisz, chciałbym, żebyś
po prostu zamknął oczy i wszedł na chwilę do środka...
Zgadza się... i tak jak ty chcę, żebyś wziął głęboki oddech i
Zwracajcie uwagę na to, co się dzieje, wiedząc, że jestem tu z wami

i nadal będę... ale oddychaj teraz, John, i powiedz mi, czego
zaczynasz być świadomy... (itp.)
Dalsze dyrektywy mogą być wydawane zgodnie z potrzebami klienta i
preferencjami stylistycznymi terapeuty. Wykorzystanie naturalnie
występującego zamętu w taki sposób jest nie tylko terapeutycznie
skuteczne, ale może również przynieść kilka miłych wglądów w to, jak
pomieszanie działa naturalistycznie, a tym samym zwiększyć czyjąś
umiejętność posługiwania się metodami pomieszania w ogóle.
Wyjątkiem od niestosowania dezorientacji w kontaktach z osobami
zaburzonymi są klienci sztywno zakorzenieni w swoim zagubieniu, tacy
jak psychotycy i chroniczni depresyjni. Takie osoby, choć w większości
niewiarygodnie nieszczęśliwe, zwykle nie są złapane w okres kryzysu.
Wręcz przeciwnie, ich nędza i wypaczone poglądy są często utrzymywane
w dobrze rozwinięty i systematyczny sposób, który czyni ich odpornymi
na bezpośrednie interwencje. Dezorientacja jest idealną strategią w takich
przypadkach, ponieważ może stymulować późne ruchy w
samoblokujących się procesach psychologicznych. Należy go jednak
stosować z wyczuciem, ponieważ pod najcięższymi objawami
przewlekłymi kryje się wiele bólu i samotności. Tak więc hipnoterapeuta
powinien chcieć i być w stanie przejść do niezwykle wspierającego i
delikatnego podejścia, gdy dezorientacja wytrąci osobę z jej sztywności.
Ponadto takie osoby często mają problemy ze zwracaniem uwagi na
cokolwiek poza ich własnymi, nawiedzającymi procesami wewnętrznymi.
Tak więc hipnoterapeuta zwykle musi zidentyfikować dokładną naturę
tych procesów wewnętrznych i zaprojektować technikę dezorientacji
dostosowaną do nich. (Przykłady tego są zamieszczone poniżej; również
szczególny przypadek psychotyki jest omówiony w rozdziale 8.)
Wreszcie, pomieszanie jest czasami niewłaściwe w przypadku
podmiotów, które są całkowicie chętne i zdolne do rozwinięcia transu.
Często jest to niepotrzebna boczna ścieżka dla takich osób, ponieważ nie
mają one trudności z odłożeniem na bok świadomych procesów, które są
celem technik dezorientacji. Mogą być nawet powstrzymywani, a w
konsekwencji sfrustrowani i oburzeni wszelkimi próbami ich
zdezorientowania. Aby uniknąć takiej możliwości, dobrą zasadą jest
najpierw próba wywołania transu bez użycia zamieszania. Jeśli to działa,
w porządku, nie używaj zamieszania. Ale jeśli dana osoba nie może
doświadczyć transu poprzez względnie pobłażliwą i bezpośrednią
indukcję, rozważ pomieszanie i inne podejścia, które osłabiają racjonalną
uwagę (np. nuda, rozproszenie, dysocjacja i metafora).
3. Procesy zachodzące w badanym powinny być podstawą do wyboru

(lub rozwinięcia) technik dezorientacji. Pamiętając o ogólnej zasadzie
użytkowania, że cokolwiek dana osoba robi, jest dokładnie tym, co
pozwoli
Rozwinięcie transu może pomóc terapeucie uświadomić sobie, jaki rodzaj

techniki pomieszania może zadziałać oraz jak i kiedy należy ją zastosować.
Na przykład, osoby uwikłane w obyczaje społeczne mogą być szczególnie
podatne na indukcję uścisku dłoni; Ci, którzy próbują odwrócić uwagę od
swoich problemów, prawdopodobnie będą pod silnym wpływem technik
ograniczeń motorycznych; Ci, którzy nie są pewni swojej inteligencji, będą
skłonni do złośliwych nonsequitur; A ci, którzy prowadzą nieustanny dialog
wewnętrzny, będą prawdopodobnie silnie dotknięci technikami podwójnej
indukcji lub dezorientacji pojęciowej. Oczywiście odpowiedzi każdego
badanego będą unikalne; Tak więc hipnotyzer musi chcieć i być w stanie
odpowiednio wykorzystać. Może to oznaczać porzucenie podejścia
polegającego na wprowadzaniu zamieszania w środkowym strumieniu,
dodanie lub przejście do innej techniki dezorientacji, po prostu modyfikację
obecnej techniki i tak dalej. Ważną kwestią do zrozumienia jest to, że
dezorientacja jest naturalistyczną formą komunikacji, która jest hipnotycznie
skuteczna tylko wtedy, gdy sub-ject czuje się szanowany i chroniony jako
osoba.
Pamiętaj też, że techniki pomieszania przytoczone w tym rozdziale to

tylko niektóre z możliwości. Są one najbardziej wartościowe w
ilustrowaniu zasad i dostarczaniu struktur odniesienia, które mogą
poprowadzić terapeutę w stosowaniu nieporozumień z danym klientem.
Kilka przykładów może pomóc podkreślić tę bardzo ważną kwestię.
Jeden z klientów, mężczyzna po pięćdziesiątce, skarżył się na depresję.
Krótko mówiąc, obarczył się niewiarygodną liczbą obowiązków: był
żonaty i ojcem czwórki dzieci, pracował po 10 godzin dziennie w swojej
firmie (choć dobrze mu się powodziło finansowo), stał na czele PTA i
kilku grup obywatelskich, udzielał się jako wolontariusz w weekendy i tak
dalej. Trudził się bez radości nad tymi zobowiązaniami, nigdy nie
znajdując czasu dla siebie, grzecznie upierając się, że jego osobiste
potrzeby nie są aż tak ważne. Luźna rozmowa z nim ujawniła, że silnie
identyfikował się jako człowiek uczciwy i prawy. Tak więc, po spędzeniu
kilku sesji na zdobywaniu relacji i oswajaniu go z transem, użyłem bardzo
prostej, ale potężnej techniki pomieszania. W pełni pochłonąłem jego
uwagę, po czym zapytałem bardzo powoli i wymownie, czy ktokolwiek
kiedykolwiek nazwał go kłamcą. Kiedy odpowiedział, że nikt nigdy nie
zrobił czegoś takiego, zamilkłem znacząco, po czym powiedziałem –
znowu z rozmysłem i uwagą – "Cóż, pozwól mi być pierwszym". Kiedy
spojrzałem na niego poważnie i wyczekująco, stał się bardzo zmrożony, a
jego usta otworzyły się, próbując wykrztusić odpowiedź. Po kilku
sekundach w końcu wydobył z siebie słowa: "Cóż, nie wiem... Nie wiem,
czy dam radę to znieść". Wykorzystałem jego głębokie zakłopotanie,
odpowiadając: "Nie wiem też, czy możesz to jeszcze znieść (...) ale ty
możesz oddychać, Fred, i możesz, i patrzysz na mnie... i
więc możesz, dlaczego nie zamkniesz oczu NIE!! . . . i pogrążyć się
głęboko w transie... Zgadza się... aż do NOWW!!" Poszedł za sugestiami
i rozwinął przyjemny trans. Zasugerowałem najpierw, aby miał
integracyjny sen hipnotyczny, a następnie poprowadziłem go przez pewne
doświadczenia związane z regresją wieku, istotne dla celów
terapeutycznych, jakimi są odczuwanie mniejszej depresji.
Inna klientka, 30-letnia kobieta, była zainteresowana m.in. rozwijaniem
asertywności. Po pół tuzinie sesji hipnotycznych z nią, zasugerowałem,
kiedy była w transie, aby jej podświadomość zaczęła stwarzać jej okazje
do realizacji swoich celów. Kilka dni później pojechała odebrać swój
samochód na stacji benzynowej, gdzie zostawiła go do tuningu dopiero po
wielokrotnym zapewnieniu, że może go odebrać, aby pojechać na
niezwykle ważne spotkanie późnym popołudniem. Kiedy samochód nie
był gotowy, co zmusiło ją do spóźnienia się na spotkanie, jak zwykle
stłumiła złość. Półtorej godziny później odjechała potulnie, przejeżdżając
około mili, zanim samochód zepsuł się całkowicie, a spod maski
wydobywały się dziwne dźwięki i para. Być może idąc za przykładem
ulatniającej się pary, pobiegła z powrotem na stację i przypuściła zjadliwy
atak na służącego, odpowiednio krytykując jego arogancję i kwestionując
jego uczciwość. Jej wściekłość sprawiła, że on i wszyscy przechodnie
zaniemówili i zanieruchomi, aż w końcu odeszła godzinę później. Kiedy
szła do domu, nagle zdała sobie sprawę z tego, co zrobiła (najwyraźniej
będąc w transie dysocjacyjnym podczas wybuchu). Czuła się przytłoczona
i przestraszona swoim zachowaniem, zawsze była potulna i uspokajająca,
i coraz bardziej się martwiła.
Kiedy zadzwoniła do mnie tamtego wieczoru, histerycznie krzyczała,
że postradała zmysły. Spędziłem kilka minut na zbieraniu raportu o
wydarzeniach, które miały miejsce, a potem, po wywołaniu jej imienia i
zatrzymaniu się, aby zwrócić na siebie jej uwagę, powiedziałem po prostu:
"Gratulacje!". Słyszałem i czułem, że była całkowicie zszokowana tym
stwierdzeniem. W końcu traciła rozum, a oto ktoś, komu bardzo ufała,
gratulował jej tego! Powtórzyłem moje gratulacje w ten sam znaczący
sposób, wiedząc, że to spotęguje jej zmieszanie, a następnie
poinstruowałem ją, aby po prostu zamknęła oczy, oddychała głęboko i
swobodnie i wpadła w trans. Po uzyskaniu dostępu do pewnego stopnia
samooceny (zakotwiczonej podczas poprzedniej pracy z transem), aby
ustabilizować jej stan, kazałem jej zejść tego wieczoru i wykonałem dalszą
pracę, aby wykorzystać wydarzenie kryzysowe.
W obu powyższych przypadkach przerwanie ważnego aspektu
tożsamości psychicznej osoby było podstawą techniki dezorientacji. To
wykorzystanie możliwości przedstawionych przez klienta (a nie
opracowanych przez terapeutę) jest zwykle zarówno prostsze, jak i
bardziej skuteczne, ponieważ wyraźnie
wiąże się z naturalistyczną komunikacją i znaczącymi doświadczeniami.

Podobne strategie można zastosować na zasadach przeciążenia. Na
przykład pewna kobieta cierpiąca na ból psychosomatyczny była u kilku
innych hipnoterapeutów, zanim została skierowana do mnie. Prosiła o
trans z widocznym zapałem, ale na każdą tradycyjną indukcję reagowała
skargami na bóle wzrostowe w całym ciele. Moja strategia polegała na
tym, że najpierw pogratulowałem jej "zdolności jej nieświadomości do
wyrażania siebie na tak wiele unikalnych sposobów", zauważając
jednocześnie, że najwyraźniej "bolało ją wejście w trans". Jej niepewność
wywołana moimi wylewnymi komplementami została wykorzystana do
przyciągnięcia jej uwagi i znaczącego wygłoszenia następującej serii
komentarzy:
Zgadza się, Mary, ten ból naprawdę się opłaca... i chcesz

doświadczyć transu, a próbowałeś wielokrotnie w przeszłości i wcale
ci się to nie udało... Jest więc oczywiste, że potrzebne jest odmienne
podejście, bardziej odpowiednie do waszego stylu działania, tempa
rozwoju, sposobu reagowania.
Ale jakże miło jest wiedzieć, że nieświadomość może reagować na
tak wiele różnych sposobów... Niektórzy ludzie nieświadomi kiwną
palcem... Niektórzy ludzie podnoszą całą rękę (...). Niektórzy
rozwijają w sobie umiejętność patrzenia, a nie widzenia i słuchania,
nie słyszenia i nie słyszenia, i nie słuchania (...). I najwidoczniej
twoja podświadomość wybrała twoje ciało jako sposób na wyrażenie
uczucia bólu, aby wejść w trans... A więc niech twoja nieświadomość
weźmie się do roboty... i ja nie chcę, i ty też możesz się zastanawiać,
która część twojego ciała zacznie boleć pierwsza... Czy to będzie
ręka?. . . . Prawy czy lewy?. . . . Czy będzie to twoja głowa, a jeśli
tak, to czy nie jest to teraz regularny ból głowy, a może ból z tyłu
głowy... ale nie dyskryminuj środkowej trzeciej, Mario... Środkowa
tercja to miejsce, w którym obie połowy sumują się. . . ale gdzież jest
ból, Maryjo? (Mówi, że jest w jej stopie.) . . . Twoja stopa... tylko
jeden? . . . Dlaczego nie zrobić z tego dwóch? . . . .
Po co dyskryminować w dzisiejszych czasach... Podwojenie gorącej
stopy to ekscytujące doświadczenie. . . i inne doznania... twoje
ucho . . .
prawe ucho . . . twoja szyja... Twoja klatka piersiowa... i
zastanawiam się, ile różnych rodzajów doznań rozwiniesz... Ból
brzucha wraz z uczuciem łaskotania w głowie? . . . Nie wiem, ale
powiedz mi, proszę, jak twoja nieświadomość ładnie się wyraża... i
zastanawiam się, jak to się hipnotycznie przekształci (forma transu)...
(itp.)
Kontynuowałem te rozmowy przez kolejne 20 minut, przekazując je

wszystkie w absorbujący i znaczący sposób. Za każdym razem, gdy Mary
donosiła o jakimś miejscowym bólu, po komplementach następowała
karca:
Nie jest to jednak regułą, która nie jest w stanie rozpowszechnić informacji
i pozwolić jej wszystkim uczestniczyć w tym procesie. Przez ponad pół
godziny pozostawała całkowicie pochłonięta moją komunikacją,
początkowo zaskakiwana, a potem, kolejno, zaintrygowana, oszołomiona,
najwyraźniej podniecona, zmartwiona i emocjonalnie przytłoczona.
Dostosowałem moją komunikację niewerbalną do każdej ogólnej reakcji,
tempo, a następnie przesadnie zachęcałem ją do tego, aby nie mogła być
dłużej utrzymywana. Kiedy zaczęła wykazywać trans (np. trzepotanie
powiek, ograniczenie motoryczne, opóźnienie w reakcji werbalnej) i
rosnące zaangażowanie emocjonalne (np. łzy w oczach, nieregularny
oddech), bardzo delikatnie i miękko poprosiłem ją, aby zamknęła oczy,
wzięła głęboki oddech i zaczęła rozpoznawać, że "w końcu nadszedł czas,
aby odpuścić". Trans terapeutyczny, który nastąpił, był tak przyjemny i
motywujący (tzn. dał jej przedsmak tego, co było możliwe), że od tej pory
była chętna i zdolna do rozwijania transu bez uciążliwych bólów i bólów.
Tak więc prosta strategia akceptacji, a następnie przeciążenia "oporu" –
bólu psychosomatycznego stosowanego najwyraźniej w celu uniknięcia
potencjalnie nieprzyjemnych doświadczeń osobistych – umożliwiła
zarówno rozwój transu, jak i konsekwentną pracę terapeutyczną z
klientem.
Te same podstawowe zasady zostały zastosowane u eksperymentalnego
psychologa, który starał się nauczyć autohipnozy, aby ograniczyć problem
bezsenności. Jego wcześniejsze doświadczenia z hipnozą obejmowały
ocenę "0" w kilku testach hipnozyzowalności i kilka daremnych prób
indukcji przez przyjaciela hipnoterapeutę. Mimo to jego pragnienie
lepszego snu i silna rekomendacja od wspólnego przyjaciela
zmotywowały go do zwrócenia się do mnie o ewentualną pomoc.
Oceniając sytuację, stało się jasne, że jego cechy osobowości (np. potrzeba
dowodzenia, intensywnie logiczny umysł, który chciał wiedzieć
"dlaczego" wszystkiego i niezwykła dbałość o szczegóły) czyniły go
raczej odpornym na tradycyjne próby indukcji. Obliczyłem więc z
przekonaniem, że techniki pomieszania byłyby idealne, ale ku mojemu
rozczarowaniu odkryłem, że niektóre z moich najskuteczniejszych technik
(dezorientacja czasowa i pojęciowa) spotkały się z raczej zdziwionym
obrzydzeniem i odrzuceniem. Z nienaruszonym samozadowoleniem,
doszedłem do wniosku, że po prostu potrzebuje więcej zamieszania, i
dlatego byłem jeszcze bardziej zaskoczony jeszcze bardziej intensywnym
odrzuceniem z jego strony. W końcu nabrałem rozsądku, by zapytać go o
to, co się dzieje, i zidentyfikowałem kilka fascynujących wzorców w jego
procesach umysłowych. Po pierwsze, automatycznie odrzucałby
wszystko, co brzmiałoby dla niego jak "nonsens" (jak na przykład
przedstawione techniki dezorientacji). Po drugie, sformułował praktycznie
wszystkie komunikaty w hipotezy eksperymentalne, które następnie w
jakiś sposób przetestował. Na przykład, słysząc, że behawioralnym
kryterium transu jest hamowanie motoryczne, podczas
Indukcja Od czasu do czasu sprawdzał trans, próbując dobrowolnie

podnieść głowę, co niezmiennie mógł zrobić, a następnie doszedł do
wniosku, że nie jest w transie. Nie trzeba dodawać, że te procesy
umysłowe hamowały rozwój transu naturalistycznego.
Spotkałem się z nim ponownie w następnym tygodniu, po intensywnym
przemyśleniu tego, jak efektywnie wykorzystać jego procesy.
Rozpocząłem od omówienia różnych osiągnięć badawczych w
psychologii, zwracając uwagę na to, jak interesujące jest to, że "fakty"
dotyczące zjawiska z pewnością szybko zmieniają się w polu
empirycznym. Po jego spodziewanej zgodzie w tej kwestii, zauważyłem,
że jest to szczególnie prawdziwe w dziedzinie hipnozy. Zwróciłem uwagę,
że jego wiedza na temat hipnozy wydawała się pochodzić z badań
przeprowadzonych 10 lat wcześniej, kiedy teorie i metodologie były raczej
prymitywne, i że od tego czasu pojawił się znacznie bardziej
wyrafinowany i zróżnicowany pogląd na hipnozę. Ponieważ wydawało
się, że akceptuje to twierdzenie, kontynuowałem, podkreślając, że hipnoza
może być badana w kategoriach "wieloczynnikowych, probabi-litycznych
modeli", które zakładają, że można naukowo przetestować trans tylko
poprzez badanie wielu kryteriów behawioralnych jednocześnie.
Zidentyfikowałem sześć prawdopodobnych korelatów transu: zmiany
temperatury w stopach; zmiany w oddychaniu (zwykle spowolnienie, ale
czasami przyspieszenie, w zależności od innych zmiennych);
zahamowanie połykania; zmiany częstości mrugania oczami; ociężałość
dłoni; i lekkość w głowie. Dodałem, że innym niedawnym odkryciem było
to, że najlepiej byłoby, gdyby podmiot był "wspólnym partnerem" w
rozwijaniu transu.
Po wykonaniu tej pracy przygotowawczej kazałem mu usiąść wygodnie
i ustalić "podstawowe sprawdzenie odpowiednich wartości"
zidentyfikowanych zmiennych. Pilnie poprosiłem, aby stale i
systematycznie monitorował wszystkie zmienne pod kątem "możliwych
zmian" podczas indukcji, szukając szczególnie efektów interakcji. Moja
indukcja polegała głównie na gwałtownym naprzemiennym skupianiu
uwagi między tymi zmiennymi, zastanawianiu się na głos, czy się
zmieniają, czy też będą się zmieniać, czy oddziałują na siebie, czy coś
nieprzewidywalnego (np. "aktywność nieznanej zmiennej") zachodzi,
może lub będzie się wydarzać i tak dalej. Przez cały czas był mocno
zachęcany do kontynuowania procesu sprawdzania. Po około pół godzinie
jednostajnego, szybkiego tupotu zaczął wyglądać na nieco
zdezorientowanego, jego powieki trzepotały się, a oczy rozszerzały. W ten
sposób przyspieszyłem, zaczynając przeplatać osadzone sugestie
dotyczące transu i "odpuszczania". Jak można było przewidzieć,
spotęgowało to zamieszanie do tego stopnia, że dalsze sugestie wywołały
zamknięcie oczu i przyjemny trans. Rozwinięto różne zjawiska transowe
i podano sugestie dotyczące dalszych doświadczeń transowych. Po
podnieceniu zgłosił, że jest podekscytowany i pod wrażeniem
doświadczenia transu "z pierwszej ręki".
Dalsza praca z nim była znacznie łatwiejsza. Opracowano skuteczną
metodę autohipnozy polegającą na przeciążeniu się za pomocą indukcji
nagranej taśmą, wraz z własną procedurą samokontroli. Chociaż zgłosił,
że nie jest w stanie naprawdę "całkowicie odpuścić", uzyskał znaczną ulgę
w bezsenności.
Ponownie, strategia tutaj, choć pozornie skomplikowana, była w
rzeczywistości dość prosta. Pytanie o to, w jaki sposób procesy hamujące
trans podmiotu mogą być zaakceptowane i wykorzystane jako podstawa
rozwoju transu, doprowadziło ostatecznie do prostej strategii zachęcania
do takich procesów do punktu, w którym uległy one destabilizacji.
Wynikająca z tego niepewność i dezorientacja zostały wykorzystane do
rozwinięcia transu, który otworzył drzwi do dalszej skutecznej pracy
hipnotycznej.
Podsumowując, dezorientacja jest potężną metodą osłabiania procesów
świadomości, które hamują bardziej bezpośrednie poszukiwania
terapeutyczne. Liczne techniki opisane w tym rozdziale ilustrują niektóre
z wielu sposobów, w jakie można zastosować pomieszanie. Przypadki
opisane w tej sekcji podkreślają, że najskuteczniejsze metody to te
wygenerowane na podstawie unikalnych wzorców i procesów klienta.
Mając na uwadze te punkty, wraz z tym, jak ważne jest nawiązanie i
utrzymanie odpowiedniego związku, hipnoterapeuta znajdzie niewiele
osób, jeśli w ogóle, które nie mogą skorzystać z komunikacji hipnotycznej.
STRESZCZENIE
W rozdziale podkreślono, że zasady i techniki dezorientacji są ważną

częścią komunikacji ericksonowskiej, zwłaszcza w fazie indukcji.
Pierwsza część opisuje, w jaki sposób większość techników dezorientacji
postępuje zgodnie z pięcioma ogólnymi krokami: identyfikowaniem
wzorca, nadawaniem mu tempa, przerywaniem lub przeciążaniem,
wzmacnianiem powstałego zamieszania, a następnie wykorzystywaniem
pomieszania do zaoferowania alternatywy (np. transu). Ponieważ reakcja
na dezorientację będzie się różnić w zależności od postrzeganego
kontekstu komunikacyjnego – np. osoby mogą się złościć, jeśli myślą, że
są wykorzystywane, bać się, jeśli czują się niebezpiecznie i bezbronne, lub
wchodzić w trans, jeśli czują się bezpiecznie i uznane, szczególną wagę
przypisano (1) spędzeniu czasu przed techniką dezorientacji na
zapewnieniu relacji i zaufania z podmiotami (aby czuli się bezpiecznie),
oraz (2) mówienie sensownie podczas zamieszania (aby badani czuli się
zmuszeni do podążania za nimi).
Druga część skupiała się na technikach przerywania, które są na ogół
krótkimi, krótkimi i zazwyczaj zaskakującymi komunikatami mającymi
na celu zakłócenie wzorców psychologicznych lub behawioralnych
hamujących trans. Przedstawione konkretne techniki obejmowały: (1)
sensownie dostarczane
sequiturs; (2) naruszenia składniowe; (3) ograniczenie motoryczne (u

podwykonawcy lub hipnotyzera); (4) indukcja uścisku dłoni; oraz (5)
polaryzacja gra. Wspomniano, że technika pojedynczego przerwania
często nie wystarcza do wytworzenia głębokiego transu, ale zwykle
tworzy stan niepewności, który dalsze techniki dezorientacji (lub inne
techniki hipnotyczne) mogą wykorzystać do rozwinięcia transu
terapeutycznego.
W trzeciej części omówiono, w jaki sposób zamieszanie może być
również tworzone i wykorzystywane przez przeciążanie wzorców
psychologicznych lub behawioralnych. Intencją przeciążenia jest
uwolnienie przywiązań do ustalonych sposobów bycia, torując w ten
sposób drogę do terapeutycznych poszukiwań. Ta dezorientacja może
obejmować czasowe desygnaty (technika Erickson Confusion);
zewnętrzne lub wewnętrzne odniesienia przestrzenne (np. tu/tam;
prawo/lewo; to/tamto); surrealistyczne obrazy (np. Dom Mobiusa);
dezorientacja pojęciowa (np. gwałtowne zmiany tematu); lub przeciążenie
werbalne (np. podwójna indukcja). Ponieważ techniki przeciążenia są
zwykle sposobami mówienia o nieuchronnie podstawowych ideach (np.
czasie i przestrzeni), należy zwrócić szczególną uwagę na zastosowanie
stylu przekazu wystarczająco znaczącego, aby rozwinąć i utrzymać
absorpcję uwagi.
Ostatnia część dotyczyła klinicznego zastosowania splątania. Dyskusja
szczegółowo opisywała, w jaki sposób zamieszanie powinno być zwykle
wprowadzane stopniowo, kiedy może być niewłaściwe i jak powinno
opierać się na idiosynkratycznych wzorcach klienta. Podobnie jak w
przypadku wszystkich komunikatów, ich wartość zależy od kontekstu
interpersonalnego, w którym są stosowane.
CHAPTER8
Równoważenie strategii
asocjacyjnych i dysocjacyjnych:
Praktyczne zagadnienia
dotyczące indukcji
terapeutycznych
W kilku ostatnich rozdziałach omówiono, w jaki sposób indukcje

hipnotyczne mogą być osiągnięte poprzez strategie asocjacyjne (które
mają dostęp do reakcji empirycznych) lub strategie dysocjacyjne (które
osłabiają procesy analityczne) jako podstawę rozwoju transu. Powtórzmy,
że pierwszy rodzaj strategii jest najbardziej skuteczny w przypadku
podmiotów chcących i zdolnych do wejścia w trans, podczas gdy drugi typ
jest używany do radzenia sobie z potencjalnymi świadomymi
zakłóceniami. Ponieważ większość odpowiednio przygotowanych
klientów terapeutycznych będzie stosunkowo chętna do doświadczania
transu, ale w pewnym stopniu niezdolna do całkowitego odłożenia na bok
swoich normalnych wzorców kontroli, najskuteczniejsze indukcje łączą
strategie asocjacyjne i dysocjacyjne.
W tym rozdziale przedstawiono niektóre ze sposobów, w jakie można
to zrobić. Pierwsza sekcja zawiera transkrypcję indukcyjną ze
szczegółowym opisem. Transkrypcja ilustruje, w jaki sposób techniki
asocjacyjne i dysocjacyjne łączą się ze sobą i podkreśla kilka
praktycznych punktów dotyczących indukcji klinicznych. Druga część
opisuje, w jaki sposób techniki ericksonowskie mogą być modyfikowane
w szczególnych sytuacjach, takich jak te z udziałem dzieci, psychotyków,
nagłych wypadków lub grup. Ostatnia część omawia, w jaki sposób
hipnoterapeuta może postępować, gdy różne strategie indukcyjne okazały
się nieskuteczne.
WPROWADZENIE Z KOMENTARZEM
Jak omówiono w rozdziale piątym, pierwszym krokiem w indukcji
naturalistycznej jest odpowiednie przygotowanie zarówno terapeuty, jak i
klienta. W tym czasie terapeuta zapewnia sobie zaufanie i komfort klienta,
jednocześnie
299
podkreślając bezpieczną i dobroczynną naturę transu. Terapeuta

wykorzystuje również ten czas na zadbanie o własne potrzeby, takie jak
rozpoczęcie rozwijania transu interpersonalnego przy jednoczesnym
zbieraniu informacji o tym, co może ułatwić lub zahamować trans
(skojarzenia, przeszłe doświadczenia itp.).
Po rozwinięciu wzajemnego porozumienia i pochłonięcia uwagą, terapeuta
stopniowo i subtelnie wprowadza komunikację hipnotyczną w celu
wywołania reakcji transowych. Bardziej niż cokolwiek innego wiąże się to ze
zmianą procesów niewerbalnych: mówieniem wolniej, z krótkimi przerwami,
aby zachęcić do dostępu (rozdział 6); tempo i wiodące rytmy komunikacyjne,
takie jak kalibracja wzorców intonacji głosu do wzorców oddychania; i
skierowanie całej uwagi na temat. Werbalizacje uzupełniają tę absorbującą
postawę, aby przesunąć temat w kierunku bardziej empirycznej i wewnętrznej
orientacji. Na przykład, pytania stają się bardziej osobiste, bardziej znaczące
i bardziej związane z możliwymi doświadczeniami podobnymi do transu;
abstrakcyjne teorizing jest odrzucane na rzecz bardziej empirycznych
dociekań; a komentarze na temat transu są dostarczane jako osadzone
sugestie. Oczywiście tempo, w jakim następuje ta zmiana, zależy całkowicie
od reakcji badanego; Ogólnie rzecz biorąc, hipnotyzer wprowadza inne
techniki indukcji tylko wtedy, gdy badany zaczyna wykazywać minimalne
sygnały wskazujące na trans (patrz Tabela 4.2). Skuteczne porządkowanie
takich technik może obejmować (1) pytania w celu dalszego dostępu do
transowych reakcji, (2) ogólne stwierdzenia i historie w celu pogłębienia
zaangażowania w doświadczanie, do których uzyskano dostęp, (3) techniki
pomieszania w celu osłabienia wszelkich świadomych zakłóceń oraz (4)
procedury wykorzystania do wykorzystania stanu transu dla korzystnych
korzyści.
Aby zilustrować, jak taka indukcja może się rozwinąć, poniżej znajduje
się częściowy zapis indukcji demonstracyjnej, którą przeprowadziłem na
zaawansowanych warsztatach szkoleniowych na temat hipnoterapii
ericksonowskiej. Tematem był młody mężczyzna, który miał pewne
osobiste doświadczenia z Ericksonem, zarówno jako lekarz, jak i pacjent,
na krótko przed śmiercią Ericksona. Stwierdził, że naprawdę chciał
doświadczyć głębokiego transu, ale nie udało mu się to podczas wielu
poprzednich prób. Po kilku dniach obserwacji i pogawędkach z nim przez
około 20 minut podczas przerwy, zaakceptowałem jego prośbę o udział w
pokazie. Poniższa transkrypcja jest zapisem części indukcji.
Transkrypcja Komentarz
(1) Hipnotyzer: A Bill, jak się (1) Po przejściu w stan
dzisiaj czujesz? zorientowany zewnętrznie,
hipnotyzer zaczyna po prostu
chodzić
Równoważenie strategii asocjacyjnych i dysocjacyjnych 301
wygodnie i głęboko, a jednocześnie
P. – Nieźle. patrzeć na mnie...
Zgadza się... A co zaczynasz
H: W porządku. Chcę wam zauważać?
powiedzieć, że bardzo się
cieszę, że zgłosiliście się dzisiaj
na ochotnika jako podmiot. i
chcę wam za to podziękować...
ponieważ uważam, że każdy
może uczyć się z osobistego i
bezpośredniego doświadczenia
. . . . Chcę cię również
zapewnić, Bill, że będę z tobą
rozmawiał ogólnie, ponieważ
naprawdę nie mam prawa w tej
sytuacji wnikać w twoje
konkretne sprawy. więc nie
zamierzam prosić was, abyście
mówili lub robili cokolwiek
innego, jak tylko zaangażowali
się i pochłonęli wasze
doświadczenie tak bardzo, jak
byście chcieli
. . . . Czy wszystko z tobą w
porządku?
S: Tak.
(2) H: A jak się czujesz

siedząc tutaj?
S: Trochę zdenerwowany.
H: Trochę zdenerwowany... A
czy myślisz, że nerwowość
wzrośnie lub zmniejszy się,
zanim odejdzie?
S: Nie wiem... Mam
nadzieję, że będzie się
zmniejszać.
H: Chcesz się dowiedzieć?
S: Tak.
H: W porządku... Zwróćcie
szczególną uwagę na to, że
możecie zacząć oddychać
wywoływana i wykorzystywana do
Uznanie gotowości podmiotu rozwijania empirycznej (tj.
do uczestnictwa, a następnie nieanalitycznej) i zafiksowanej (na
prowadzenie poprzez założenie, hipnotyzerze) uwagi.
że podosoba będzie miała W tym samym czasie zadanie
bezpośrednie i osobiste obiektu polegające na skupieniu się
doświadczenia. Następnie i oddychaniu na ogół prowadzi do
mówi o potencjalnie
hamującym trans fakcie, że
podmiot znajduje się przed
grupą rówieśników z
hipnotyzerem, z którym nigdy
wcześniej nie pracował, i
zapewnia, że integralność i
prywatność podmiotu będą w
pełni szanowane. Ważne jest,
aby radzić sobie z takimi
problemami, ponieważ są one
związane z dwoma głównymi
lękami hamującymi trans:
strachem przed byciem
kontrolowanym przez
hipnotyzera i strachem przed
utratą kontroli i zrobieniem z
siebie. Ponieważ podmiot
zgodnie komunikuje, że czuje
się bezpiecznie, nie oferuje się
dalszych komunikatów na ten
temat.
(2) Podążając za maksymą
wykorzystania tego, co robi
osoba, jako podstawy do
rozwijania transu, hipnotyzer
dostraja się teraz do
bezpośredniego doświadczenia
podmiotu. Odpowiedź
hipnotyzera na raport podmiotu
o nerwowości zakłada jej
rozproszenie, jednocześnie
wprowadzając ideę, że zmiana
może zajść na wiele sposobów,
niektóre nieoczekiwane (np.
nerwowość wzrasta przed
spadkiem). Gotowość
podmiotu do zbadania
niepewności jest następnie
S: Czuję się bardziej zmniejszony niepokój. Kiedy tak

zrelaksowany. się dzieje, jest to przedstawiane
jako zdolność podmiotu do
H: Zgadza się... Możesz czuć się bezwysiłkowego i przyjemnego
bardziej zrelaksowany , gdy pozwalania doświadczeniom na
nadal tu siedzisz... I naprawdę rozwój. Innymi słowy, ta wymiana
nie ma prawa przeciwko temu, wykorzystuje reakcje podmiotu do
prawda? empirycznego zademonstrowania
S: Nie. naturalistycznej zdolności
transowej. Ponieważ jest to
H: I naprawdę nie musiałeś się pierwsza demonstracja, celowo nie
zbytnio wysilać, prawda? jest spektakularna. Umożliwia to
S: Nie. stopniowe przejście w trans, który
jest subtelny i dlatego trudny do
H: Innymi słowy, masz odparcia.
możliwość osiągnięcia komfortu
i innych rzeczy, po prostu stając
się bardziej świadomym tego,
co może się wydarzyć. . . A
trans naprawdę jest bardzo
podobny.
(3) . . . . Ale zanim wejdziesz w (3) Wciąż na jawie, tester
trans, Bill, chcę, żebyś zaczął celowo zamykać oczy, co
wytrzymał przez chwilę było ogólnym znakiem, że istnieje
. . . . nie za szybko... i pozwól świadomy wysiłek rozwinięcia
swoim oczom pozostać transu. Zapobieganie zamykaniu
otwartym, dopóki nie będziesz oczu aż do momentu rozwoju
w pełni gotowy, aby wejść w transu umożliwia hipnotyzerowi
trans . . . Bo naprawdę skuteczniejsze wchłanianie i
powinniście poczekać, aż skupianie uwagi podmiotu,
będziecie w pełni gotowi do jednocześnie wyłączając hamującą
wejścia (...). Ale oczywiście trans tendencję podmiotu w stanie
możesz nadal pozwalać sobie czuwania do grzęźnięcia w
na skupienie się na tym, co wewnętrznym dialogu po
jest ważne, ćwiczenie swojej zamknięciu oczu.
zdolności do pozwalania sobie Podmiot jest dodatkowo
na pochłonięcie się zachęcany do "wytrzymania"
selektywnym fash-ionem . . . . I nieco dłużej w sposób, który 1)
naprawdę możesz pozwolić kontynuuje pochłonięcie, 2)
sobie na orientację w pozycji, zakłada, że nastąpi trans, 3)
która będzie bardzo wygodna porusza się po tej części
przez dłuższy czas. podmiotu, która chce pozostać
poza transem przez jakiś czas,
oraz
4) Buduje potencjał reakcji w tych
częściach osoby, które są gotowe i
chętne do wejścia w trans.
Podmiot jest następnie
zachęcany do znalezienia
wygodnego
Erickson zademonstrował
indukcję transu?
S: Naprawdę ciepło i wygodnie.
H: Udało Ci się opracować
(4) . . . Być może słyszeliście

wcześniej, jak Erickson mówił,
że dobry podmiot transowy ma
obie stopy płasko na podłodze...
Zgadza się
. . . i obie ręce wolne,
spoczywając wygodnie na
kolanach... A może nie
słyszeliście dokładnie tych
słów, ponieważ Erickson miał
tak wiele różnych rzeczy do
powiedzenia na temat
doświadczania transu, prawda?
S: Tak.
H: A tak przy okazji, jak się
czułeś, kiedy go spotkałeś?
S: Naprawdę zdenerwowany i
podekscytowany.
H: Zdenerwowany i
podekscytowany. Jesteś
bardziej zdenerwowany i
podekscytowany niż przed
chwilą?
S: Tak myślę... Naprawdę nie
wiedziałam, czego się po nim
spodziewać
....
H: A czy wiesz, czego się
tutaj spodziewać?
S: (śmiech) Nie do końca.
H: (po zadaniu kilku innych
pytań na temat doświadczeń
podmiotu z Ericksonem) A tak
przy okazji, jak się czułeś, gdy
Pozycja siedząca, ponieważ, jak
wspomniano wcześniej, każda
niewygodna pozycja często
zakłóca działanie oczarowanego
podmiotu, który na ogół jest
motorycznie nieruchomy i
zorientowany wewnętrznie.
(4) Początkowe stwierdzenie
nadal sugeruje pozycję
odpowiednią dla transu.
Subtelnie testuje również
gotowość do transu: kładąc obie
stopy płasko na podłodze,
określiłby siebie jako dobry
obiekt transu; Trzymając
skrzyżowane nogi lub ręce,
sygnalizowałby, że nie jest
gotowy, aby się tak zdefiniować,
a zatem potrzebuje więcej
przygotowań. (Rozkrzyżował
ręce i nogi.)
Początkowe stwierdzenie
odnosi się również do
Ericksona, aby uzyskać dostęp
do reakcji związanych z
transem, które podmiot
skojarzył z Ericksonem. Te
doświadczalne skojarzenia są
dodatkowo ożywiane przez
sensownie zadawane pytania
(rozdział 6). Doświadczenia, do
których uzyskano dostęp, są
uogólniane na obecną sytuację
poprzez pytania dotyczące
nerwowości i niepewności.
Podobną strategię stosuje się w
celu uzyskania dostępu i
uogólnienia zmysłowych
doświadczeń ciepła i komfortu.
uczucie ciepła i komfortu

. . . . I miło jest czuć się ciepło
i komfortowo, prawda?
S: (głową)
H: Zgadza się, Bill... I naprawdę
możesz czuć się ciepło i
komfortowo i pozwolić, aby to
uczucie rozciągało się na różne
rzeczy.
(5) Gotowość podmiotu do
(5) A jak się czujesz, wchodząc rozwinięcia głębokiego transu jest
w głęboki trans w ciągu dostępna poprzez proste pytanie.
najbliższych 10 minut? Zwróć uwagę, jak pozornie
S: Nie wiem, czy mógłbym... niewinne nakreślenie 10-
minutowego przedziału czasowego
Trochę boję się próbować. subtelnie sugeruje możliwe
H: Zgadza się... Naprawdę różnice, np. w transie, między
ważne jest, aby czasami przez czasem w trakcie i po przedziale
jakiś czas trzymać się lęku (...). czasowym. Obawa widoczna w
Ponieważ lęk każe ci zwolnić, werbalnych i niewerbalnych
uspokój się... reakcjach podmiotu jest
A jak się czujesz, wchodząc w wykorzystywana do zaoferowania
lekki trans w ciągu najbliższych mniej stresującej możliwości
pięciu minut? lekkiego transu. Jest to przykład
S: Nie przejmuj się. ogólnego wzorca Ericksona, o
którym mowa w rozdziale 7:
H: Zgadza się, Bill... Naprawdę stwórz reagujący stan niepewności
nie musisz się przejmować (np. niepokoju) poprzez zbyt
wpadaniem w trans... Możesz czuć
szybkie przewodzenie, a następnie
się ciepło i wygodnie, ale także
chłodno, wiedząc, że trans jest wykorzystaj, oferując możliwość
bezpiecznym miejscem, w którym odpowiedzi na mniejszą
możesz naprawdę poznać siebie na dyrektywę. Kiedy podmiot zgadza
głębszym poziomie doświadczenia. się na mniejszą dyrektywę ("lekki
A trans jest okazją, by pozwolić trans"), hipnotyzer wykorzystuje
swojej nieświadomości wykonać swoje wcześniejsze i poprzednie
pracę za ciebie. . . To naprawdę stwierdzenia ("odpowiednio bez
bezproblemowy proces. . . A więc potu" i "ciepły i wygodny"), aby
naprawdę nie musisz nic robić... rozpocząć trans. Jest to kolejny
Nie musisz się ruszać... Nie przykład tego, jak nawet na
musisz rozmawiać najbardziej podstawowych
. . . . Po prostu pozwalasz swojej poziomach efektywny operator
nieświadomości wykonać pracę Ericksona generuje komunikaty na
podstawie tego, co zaoferował
za ciebie. . . . podmiot.
Po stymulacji hipnotyzer
prowadzi, podkreślając
potrzebę
po prostu pozwolić, by rzeczy się

działy. Ten proces uwalniania się
od świadomej kontroli,
powtarzany podczas indukcji,
jest być może najważniejszą – a
czasem najtrudniejszą – lekcją,
jakiej może nauczyć się osoba
pragnąca transu.
Końcowe stwierdzenia sugerują
bezruch motoryczny, który, jak
zauważono w rozdziale 7, stanowi
skuteczną technikę przerywania
rozwoju transu. Takie instrukcje
były dawane, gdy badany
zaczynał wskazywać na reakcję
transową (np. hamowanie
motoryczne, fiksacja oczu), służąc
w ten sposób do ratyfikacji,
zdefiniowania i rozwinięcia
reakcji jako wywołujących trans.
(6) A wielu ludzi nie wie, jak
mogą zrobić wszystko bez (6) Tester zmarszczył brwi,
wysiłku i jak mogą coś zrobić sugerując świadomy dialog
bez próbowania... I w związku z wewnętrzny w odpowiedzi na
tym ważne jest, aby zdać sobie z wcześniejsze stwierdzenia o
tego sprawę: twoja przyzwoleniu na to, by rzeczy się
nieświadomość może działać i działy. Możliwość ta jest
działa niezależnie , inteligentnie początkowo rozważana na
i autonomicznie na wiele poziomie ogólnym ("wielu ludzi"),
różnych sposobów przez cały a następnie prowadzona przez
empha - wymiarowanie
czas. Możesz usiąść na krześle, naturalistycznej natury
usiąść w biurze, słuchać nieświadomej autonomii w
opowieści i uznać, że wszystkie reagowaniu. Dalsze skojarzenia z
te skojarzenia, a także to, co Ericksonem ("siedzenie w biurze i
było wtedy, mogły i stają się słuchanie opowieści") kontynuują
tym, co jest teraz, w proces pośredniego dostępu do
selektywnym i odpowiednim odpowiednich struktur odniesienia.
faszyjnie. I w tym czasie możesz Ostatnie kilka słów
pozwolić swojej wypowiadanych jest tajemniczo, co
podświadomości robić to, co już podnosi prawdopodobieństwo
robi tak dobrze, a potem trochę... nieoczekiwanej nieświadomej
aktywności.
(7) Na przykład możesz oddychać
łatwo i wygodnie, ponieważ
(7) Konkretne przykłady
powyższych stwierdzeń
ogólnych
nieświadomość jest gotowa... Ale
Twoja nieświadomość reguluje czy masz je otwarte... lub pozwól
twój oddech przez większość im mrugnąć... Zgadza się... i
czasu. . .
Wdychasz i wydychasz,
wdychasz i wydychasz, i
naprawdę nie musisz próbować
oddychać... Robisz to bez
wysiłku i łatwo . . . To samo
dotyczy tętna, zdolności
zasypiania w nocy, tętna,
zdolności do spontanicznego
cieszenia się dobrym śmiechem,
szczęśliwym czasem i
wszystkimi innymi rzeczami. W
ten sposób twoja
nieświadomość może działać
niezależnie, niezależnie od
świadomej medytacji.
(8) I można to rozszerzyć na
wiele innych procesów
empirycznych w produktywnych
fash-ionach. Na przykład z
mruganiem oczami... I normalnie
tak naprawdę nie ćwiczysz
świadomej woli nad
mrugnięciem oka. Nie próbujesz
ich mrugać, po prostu pozwalasz
im mrugać ...
Zgadza się... I naprawdę
wiemy, że możemy mrugać
oczami z własnej woli równie
łatwo...
(pauza). Zgadza się... Możesz
sprawić, by mrugnęły, a one
będą mrugać... Ale czy wiesz, że
twoje oczy mogą też mrugać
mimowolnie? A możesz się o
tym przekonać, starając się nie
mrugać oczami... I naprawdę nie
jest ważne, czy czujesz, że
mrugają nieświadomie, czy
trzymasz je otwarte... Ponieważ
możesz wejść w trans z
otwartymi oczami lub możesz
zamknąć oczy i zanurzyć się w
transie, kiedy twoja
hipnotyzer może prowadzić poprzez
są teraz podane. Wypowiedzi o stopniowe zwiększanie tempa mowy,
wdechu i wydechu są dając wbudowaną kompulsję.
dostosowane odpowiednio do
wdechu i wydechu badanego.
Wszystkie te przykłady są
niezaprzeczalnymi przykładami
działań, które na ogół nie są
zapośredniczone przez wysiłek
proporcjonalny. Po
przedstawieniu tych
"niepodważalnych faktów"
następuje ponownie ogólne
stwierdzenie, aby utrwalić
akceptację ogólnego punktu,
który został podniesiony.
(8) Uogólnienie jest teraz

stosowane do specyficznego
zachowania mrugania oczami.
Technika "indukcji mrugnięcia
oczami" jest niezwykle
skuteczna. Początkowo zwykle
powoduje szybką fiksację
wzroku i samoświadomość u
pacjenta, co często prowadzi do
katalepsji całego lub
częściowego ciała. W tym
przykładzie hipnotyzer używa
niewolicjonalnego mrugania
podmiotu, aby empirycznie
zademonstrować nieświadomą
aktywność. Polega to na tym, że
początkowo chodzi po prostu o
to, jak naturalne jest mruganie
oczami, robiąc znaczące i
wyczekujące pauzy, aż obiekt
mrugnie, a następnie ratyfikując
tę odpowiedź ("zgadza się").
To, co sprawia, że technika ta
jest prawie zawsze skuteczna, to
fakt, że każda reakcja może być
wykorzystana do rozwinięcia
transu. Jeśli badany rozwija
mruganie ideomotoryczne, tak jak
robił to obecny badany,
i co za miło wiedzieć
potem podejdź znowu... i
mrugnij jeszcze raz . . . Zgadza
się...
i z powrotem w górę iw dół . . . i
w górę i w dół ... i możesz to
poczuć ... Twoja podświadomość
naprawdę może działać
niezależnie
Tak więc w pewnym
momencie, kiedy poruszasz się
tam i z powrotem, w górę i w
dół, możesz zamknąć oczy i
zanurzyć się w transie!!
(9) I po prostu zanurz się

głęboko i wygodnie w transie...
i pozwól sobie naprawdę zacząć
doświadczać całego tego
cudownego i bezpiecznego
stanu, który się rozwija. . .
dezorientacji, zamknięcie oczu
Sugeruje się, aby badany wynikające z techniki mrugania
świadomie starał się nie mrugać oczami jest punktem
(umożliwiając w ten sposób przejściowym, w którym badany
zademonstrowanie jest wysoce wrażliwy na
nieświadomej reakcji pogłębienie transu
niezależnej od świadomej woli)
i kontynuował kalibrację
stwierdzeń (np. tempo "w górę i
w dół") w celu odpowiedzi na
mrugnięcie, a następnie
potwierdzanie i wzmacnianie
mrugnięcia werbalnie lub
niewerbalnie. Reakcja
trzepotania gałek ocznych, która
zwykle się rozwija, może
spotkać się ze zwiększonym
tempem mowy, zwiększając w
ten sposób zarówno reakcję
trzepotania, jak i rosnącą
niepewność podmiotu. Podobnie
jak w technikach dezorientacji,
hipnozysta może użyć prostych
sugestii, aby "pozwolić swoim
oczom zamknąć oczy i zanurzyć
się w transie NOWWW!!" To
ostatnie słowo najlepiej
wygłosić dobitnie i
dramatycznie.
Jeśli badany nie mrugnie,
hipnotyzer może rozpoznać i
zaakceptować to jako katalepsję
oka, która może i zwykle
prowadzi do natu - rajdu do
dalszego transu - wywołując
reakcje, takie jak katalepsja
całego ciała i widzenie
tunelowe. Hipnotyzer definiuje
zatem katalepsję oka jako
uzasadnioną reakcję transową.
Ponownie, hipnotyzer po prostu
akceptuje wszystko, co podmiot
oferuje jako podstawę do
indukcji.
(9) Podobnie jak w fazie
wykorzystania technik
uwagę na wskazówkę pierwszą,
że możesz być zupełnie sam w drugą i trzecią
szczerym polu, zupełnie sam na . . . .i co to znaczy
sam z jednym głosem... mój
głos... I możesz usłyszeć mój
głos, być z moim głosem,
ponieważ twoja podświadomość
może usłyszeć i odpowiedzieć w
odpowiedni sposób. Ponieważ
to, co jest ważne, to twoja
własna rozwijająca się zdolność
do doświadczania siebie
dryfującego w bezpiecznej,
hipnotycznej rzeczywistości,
zupełnie samotnie w szczerym
polu. a twoja nieświadomość
wie, gdzie jest Nigdzie... Jakże
przyjemnie jest pozwolić temu
doświadczeniu w pełni się
rozwinąć (...).
(10) I jak miło jest wiedzieć, że

w transie można doświadczyć
wielu rzeczy...
ponieważ trans jest
doświadczeniem uczenia się ...
A w przeszłości miałeś tak
wiele różnych doświadczeń
związanych z nauką...
Na przykład, prawdopodobnie
miałeś doświadczenie siedzenia
w klasie jako dziecko i
słuchania dźwięku nauczyciela,
który brzęczał w kółko
. . . A słuchając nauczyciela,
kiedy siedzenie było twarde,
wykład nudny, dzień gorący,
zacząłeś się zastanawiać: kiedy
przejdzie do rzeczy? Kiedy
dojdzie do sedna?
. . . A minuta wydawała się
godziną... i godzinę jak dzień...
Spojrzałeś na zegar, zwracając
pogłębia trans poprzez orientację z
Dyrektyw. W ten sposób dala od obecnych współrzędnych
hipnotyzer natychmiast czasoprzestrzennych. Po trzecie,
przechodzi do wolniejszego, uwagi o spowolnionym poczuciu
łagodniejszego głosu i czasu związanym z nudą
przekazuje bezpośrednie
sugestie, aby odciąć się od
środka niczego (rozdział 7). Po
dalszym zachęcaniu
podwładnego, aby po prostu
pozwolił, aby rzeczy się działy,
hipnotyzer zauważa, że może
słyszeć swój głos bez potrzeby
aktywnego słuchania go. Jest to
przydatne w uwolnieniu
podmiotu, aby w pełni pochłonął
się hipnotyczną rzeczywistością;
Jest to analogiczne do
możliwości obejrzenia filmu bez
konieczności ciągłego słuchania
i odpowiadania zewnętrznemu
komentatorowi. Większość osób
zahipnotyzowanych słyszy głos
hipnotyzera tylko przez część
czasu, zwykle podczas lżejszych
porcji transu.
(10) Oferowane są dalsze
sugestie pogłębiające. Zwróć
uwagę, jak zmiany tematów są z
wdziękiem realizowane przez
przejście do ogólnego
stwierdzenia, które może
połączyć dowolne dwa tematy.
Ujęcie transu jako kontekstu
uczenia się jest następnie
wykorzystywane do
wprowadzenia do powszechnego
doświadczenia z dzieciństwa
śnienia na jawie podczas
nudnych zajęć. Tego typu
opowieści, snute powoli i
monotonnie, służą wielu celom.
Po pierwsze, uzyskuje dostęp do
nudy, która jest dobrą techniką
depotacji. Po drugie, jako
technika regresji pośredniej
mieć trzecią rękę? A tarcza na związane z tym doświadczenie

zegarze: Dlaczego zegar ma zniekształcenia czasu. Po
tarczę? I patrzeć na twarz, i czwarte, retoryczne pytania o
patrzeć, jak czas płynie tak "trzecią wskazówkę" i "tarczę
wolno ... i naprawdę zaczyna zegara" są technikami
dryfować w inny świat ... dezorientacji, mającymi na celu
naprawdę pozwalam sobie na odwrócenie uwagi i osłabienie
coraz większe pochłonięcie tą jakiejkolwiek świadomej
rzeczywistością. ingerencji. Wreszcie,
stwierdzenia dotyczące śnienia na
jawie w klasie są zasadniczo
pośrednimi sugestiami, aby
(11) I naprawdę możesz być przejść głębiej w hipnotyczne
pochłonięty tymi czynnościami, rzeczywistości marzeń na jawie.
które interesują twoją
podświadomość. i możesz (11) Doświadczenia śnienia na
pozwolić nieświadomości jawie, do których uzyskano dostęp,
rozwinąć te hipnotyczne są teraz uogólniane poprzez
rzeczywistości zgodnie z twoimi permisywne i otwarte sugestie.
własnymi wewnętrznymi Podmiot jest zachęcany do
potrzebami. dryfowania w różnych
Niech więc stanie się to w hipnotycznych rzeczywistościach,
sposób, w tempie i stylu, który nie trzymając się jednego celu
jest odpowiedni dla ciebie jako przez dłuższy czas. Zachęcanie do
jednostki. . . A ty masz cały tego luźnego stylu eksploracji jest
czas na świecie, żeby na to szczególnie przydatne dla
pozwolić ... początkujących osób i na początku
transu, ponieważ 1) pozwala
badanemu zapoznać się z szerokim
zakresem możliwości transu i 2)
umożliwia hipnotyzerowi
obserwowanie i katalogowanie
wzorców podmiotu w transie (np.
upodobania i antypatie). Również
jednotematyczny i sekwencyjny
styl eksploracji jest często silnie
związany z hamującym trans
racjonalnym sposobem myślenia
(12) A co to tak naprawdę (np. utrzymywanie wysiłkowej
znaczy mieć cały czas na koncentracji na czymś).
świecie? Co tak naprawdę
oznacza mieć czas na rękach? A (12) Badany zaczął wykazywać
co to znaczy, gdy ktoś mówi, że minimalne oznaki wskazujące
"nie było kiedyś na pobudzenie transowe, np.
dostosowanie postawy,
połykanie i zmiany oddechu.
Aby poradzić sobie z tą
rosnącą świadomą
aktywnością,
funkcjonować jako część, a jednak
był czas" lub "to jest czas" lub
"nadejdzie czas"?
. . . . I naprawdę można
orientować się w czasie na wiele
różnych sposobów... Wiesz na
przykład, że to, co kiedyś było,
nie jest przeszłością, ale kiedyś
było teraźniejszością dopiero
wtedy, gdy stało się
przyszłością . I wiecie też, że
chociaż dziś jutro jest jutro, jutro
będzie dzisiaj, a pojutrze będzie
wczoraj... a jednak ze
wszystkich punktów odniesienia
sobota jest sobotą... i chociaż
sobota przychodzi po piątku, to
jest przed niedzielą; Niedługo
jednak nadejdzie niedziela, a
niedziela jest dniem
odpoczynku, a ty naprawdę
możesz odpocząć w transie, Bill,
a nieświadomi niech zrobią całą
resztę...
(13) Bo podczas gdy na jawie
masz czas przeszły, przyszły,
teraźniejszy, w stanie transu
naprawdę wcale nie musisz się
napinać... Możesz się w pełni
zrelaksować i wygodnie,
wiedząc, że możesz
zorientować się w różnych
rzeczywistościach i
doświadczyć ich rozwoju w
sposób, który jest odpowiedni i
wygodny dla ciebie jako
jednostki.
(14) Normalnie orientujesz się w
czasie i w przestrzeni w sposób
ciągły.
Na przykład, mówisz, że tam
jest , a tu jest tutaj, i że jeśli
jesteś tutaj, to nie możesz być
tam ... Ale w transie twoja
nieświadomość naprawdę może
przeciążenia wzrokowego opisaną
Zastosowano technikę w rozdziale 7. Zadanie
dezorientacji czasowej (rozdział przeciążenia psychicznego
7). Zwróćmy uwagę na to, jak podmiotu zostało rozwiązane na
pytania retoryczne są używane wiele sposobów.
do zajęcia i odwrócenia uwagi
świadomego umysłu. Gdy
wprowadzane są czasowe
przesunięcia odniesienia,
hipnotyzer przechodzi na
szybsze tempo mowy i bardziej
synchroniczny rytm. Głos
zwalnia nagle i dramatycznie,
gdy wygłaszane są wbudowane
sugestie, aby odpocząć w
transie. Powtórzmy, że celem
technik dezorientacji jest
uwolnienie podmiotu od
jakiegokolwiek sztywnego
przywiązania do określonego
punktu widzenia – czasowego,
przestrzennego lub pojęciowego
– uwalniając w ten sposób
zdolność do eksploracji
hipnotycznej rzeczywistości.
(13) Uwagi o dezorientacji

czasowej są obecnie używane do
wprowadzenia potencjalnie
redukujących zamieszanie sugestii
dotyczących "braku czasu", gry
słów sugerującej zarówno brak
napięcia, jak i ponadczasowość
często kojarzoną z transem. Inne
otwarte i permisywne sugestie
odnoszą się do rozwoju ogólnej
orientacji transowej.
(14) Niewerbalne sygnały

podmiotu wskazywały na ciągłą
aktywność jego świadomego
umysłu. W ten sposób
dostarczono kolejną technikę
dezorientacji – metodę
doświadczenia się rozwiną (...). i nie
Poza tymi normalnymi wiem i
ograniczeniami . . . . Możecie
mnie tu usłyszeć i wiecie, że
gdybym ja tam był, równie
dobrze słyszelibyście ... A
gdybyś tam był , mógłbyś mnie
równie dobrze usłyszeć... i
mógłbym tam pojechać, ale
nadal być tutaj z punktu
obserwacyjnego, nawet jeśli
byłaby to zmiana w stosunku do
mojego poprzedniego
odniesienia. . . bo dokądkolwiek
pójdę, zawsze będzie tu dla
mnie
. . . . . Słychać mnie tam i tu, i
normalnie, żeby tam pójść,
trzeba by użyć wysiłku, użyć
aktywności mięśni, użyć
napięcia, ale w transie w ogóle
nie trzeba używać napięcia
. . . . Możesz pozwolić
nieświadomości zrobić to
całkowicie. . . możesz to poczuć...
możesz to poczuć... możesz to
poczuć... Świadome wątpliwości
tam, nieświadome działanie tutaj...
Wewnętrzny rozwój świadomego
umysłu tam , łatwość, komfort
oraz nieoczekiwane i integrujące
niespodzianki nieświadomości
tutaj... Wysiłek tam, ciągły rozwój
transu tutaj... Zastanawianie się
tam, błądzenie tutaj... Czujesz to...
możesz to poczuć...
możesz to poczuć...
(15) A kiedy to robisz, pozwól

nieświadomości działać
autonomicznie . Niech te
cieszyć się przyjemnym, głębokim
sposoby, w tym 1) gwałtowne transem.
zmiany orientacji przestrzennej,
2) dramatyczne zmiany (15) Gdy pacjent jest już dość
lokalizacji w głosie pogrążony w transie, hipnotyzer
hipnotyzera, gdy wspomniał przemawia łagodniejszym i
"tutaj" i "tam", 3) szybki i wolniejszym głosem, zachęcając
synkopowany styl mówienia do
oraz 4) niejednoznaczne użycie
"tutaj" i "usłyszeć".
Kiedy minimalne sygnały
wskazywały, że podmiot jest
coraz bardziej zdezorientowany,
hipnotyzer zasugerował
przestrzenną dysocjację
świadomości ("tam") i
nieświadomości ("tutaj").
Przechodząc od dezorientacji do
strategii dysocjacji, szybki i
synkopowany styl wygłaszania
został zastąpiony bardziej
intensywnym i
skoncentrowanym. Techniki
wydawały się działać: obiekt stał
się nieruchomy i "zastygły", co
wskazywało na dysocjację; jego
oddech, po tym, jak był szybki i
nieregularny podczas
przeciążenia, był wolniejszy i
bardziej regularny; jego
zamknięte powieki wykazywały
szybki ruch, wskazujący na
wizualizacje; a jego policzki
spłaszczyły się, wskazując na
trans. Później powiedział, że
była to dla niego idealna
technika, ponieważ
rozwiązywała poważny problem
polegający na tym, że chciał
zarówno słuchać, jak i nagrywać
używane techniki, jednocześnie
wchodząc głęboko w trans.
Dysocjacja pozwoliła mu usiąść
w odległości 10 stóp od jego
uważnej i racjonalnej części,
podczas gdy reszta mogła
chwil czasu zegarowego, cały czas
Nie wiesz dokładnie, jak to się na świecie dla swojego
stanie... Być może twoja
podświadomość zacznie
ożywiać dawno zapomniane
miłe wspomnienie,
wspomnienie, które będzie
bardzo pocieszające, bardzo
przyjemne... Być może kilka
wspomnień odżyje kolejno lub
równocześnie... i czy z okresu
małego dziecka, czy
dorastającego dziecka uczącego
się alfabetu, rozwijającego się
nastolatka lub młodego
dorosłego, naprawdę nie jest tak
ważne... Ważne jest to, że twoja
nieświadomość może zacząć
eksplorować obszary twojego
doświadczenia w sposób, który
jest naprawdę bezpieczny i
edukacyjny.
(16) I być może będzie to

wiązało się ze snem, ponieważ
twój nieświadomy śni wiele razy
każdej nocy, a zatem wie, jak
używać snów do odkrywania i
integrowania znaczących
doświadczeń . i naprawdę nie
wiem, w jaki sposób twoja
podświadomość zdecyduje się
zbadać te hipnotyczne
doświadczenia ... Wiem tylko, że
twoja podświadomość jest
bardzo inteligentna, więc
dlaczego nie poświęcić kilku
wspomniano o śnieniu. Regresja
Podmiot pozwala sobie na być może mogła zostać
eksplorację hipnotycznych opracowana z większą ilością czasu
rzeczywistości. Wspomina się o lub przy użyciu innych technik
różnych możliwościach dostępu; Ponieważ jednak intencją
dotyczących przyjemnych było po prostu nadanie
regresji wiekowych, z pewnym indywidualnego
doświadczeniem regresji
zakładanym przez permisywne
sugestie. Sugestie te
podkreślają również
nieświadomość podmiotu jako
źródła mocy, a nie hipnotyzera
czy świadomego umysłu
podmiotu. Temat ten jest
wielokrotnie poruszany w
komunikacji ericksonowskiej,
ponieważ podkreśla
odpowiedzialność, a co za tym
idzie możliwości i potencjały
nieświadomości. Ponownie,
głównym zadaniem hipnotyzera
jest prowadzenie i
nadzorowanie podmiotu w
odkrywaniu cennych zasobów.
Operator Ericksona jest
dyrektywny i asertywny tylko
wtedy, gdy świadome procesy
sub-jekta aktywnie zakłócają
trans lub gdy klient jest
przytłoczony jakąś traumą
doświadczalną i potrzebuje
pomocy. Generalnie
hipnoterapeuta Erickso
powstrzymuje się od narzucania
klientowi strategii i rozwiązań.
(16) Badany, wciąż w
zdysocjowanym transie, nie
wykazywał żadnych
minimalnych wskazówek, które
zwykle pojawiają się, gdy
uzyskuje się dostęp do
doświadczeń z dzieciństwa,
takich jak zwiększone
zabarwienie twarzy, subtelne
emocjonalne ekspresje, w
rzeczywistości wyglądając
młodziej; W ten sposób
przyjacielem, jakiego masz. Ono
nieświadomy, by pozwolić na te
wybuchy... Niech się rozwiną...
Dwie minuty czasu zegarowego,
cały czas na świecie, a mój głos
może milczeć, ponieważ możesz
pozwolić tym eksploracjom
rozwijać się i integrować w
bardzo naturalny sposób. przez
całą drogę, zaczynając od
NOWWW!!
(17) (Po dwóch minutach

czasu zegarowego) Zgadza
się...
i po prostu pozwól sobie spaść z
powrotem do Środka Niczego,
bardzo wygodnie i bardzo
łatwo... i po prostu pozwól
sobie dryfować, pozwól sobie
skorzystać z okazji, by w pełni
docenić siebie... Nie za to, co
zrobiłeś, nie za to, co zrobisz,
ale za to, kim jesteś...
ta niesłychanie wyjątkowa
esencja Jaźni, którą jesteś ty... ta
esencja, która pozwala ci
doświadczyć, że naprawdę
jesteś w porządku taki, jaki
jesteś... Masz zdolność do
wspierania siebie, kochania
siebie, dbania o siebie na wiele
różnych sposobów.
(18) . . . I naprawdę możesz
rozpoznać, że twoja
nieświadomość jest najlepszym
Mając możliwość (18) Zaproponowano szereg
doświadczenia głębokiego dalszych ogólnych sugestii.
transu, zaoferowano w zamian Nieświadomość jest
opcję snu - ingu. Jak w
przypadku każdego zjawiska podkreślana jako
hipnotycznego, sny są
przedstawiane jako zjawisko
naturalistyczne, dla którego
podmiot ma już wiele
przyjemnych struktur
odniesienia, co sugeruje, że
można je łatwo rozwinąć,
bezpiecznie doświadczyć i z
pożytkiem wykorzystać.
Następnie wspomniany jest
kilkuminutowy okres czasu
wraz z ogólnymi sugestiami
dotyczącymi zniekształceń
czasu. Następnie, jak również
zauważono, hipnotyzer
pozostaje cichy, ale uważnie
obserwuje obiekt przez dwie
minuty, umożliwiając w ten
sposób pełne pochłonięcie
snem.
(17) Po okresie snu, podmiot
zostaje skierowany z powrotem
do Środka Niczego i otrzymuje
możliwość po prostu
docenienia samego siebie.
Zwróć uwagę, w jaki sposób ta
dysocjacja jest używana do
podkreślenia zdolności do
doświadczania Głębokiej Jaźni
niezależnie od określonych
zachowań lub innych treści.
Ten doświadczalny stan
samooceny ma niesamowity
potencjał ułatwiania procesów
rozwoju osobistego.
uczciwością. I wiedz, że możesz
nigdy cię nie opuści . . . Jest powrócić do tego stanu w każdej
zawsze dostępny, aby cię chwili
wesprzeć, jeśli po prostu uznasz,
docenisz i pozwolisz mu być z
tobą. . . i możesz wykorzystać
swoje nieświadome zasoby na
wiele różnych sposobów. Na
przykład, możesz kontynuować
wszystkie te eksploracje w swoich
snach, pozwalając swojej
podświadomości zacząć w pełni
integrować wszystkie te i inne
nauki .
Naprawdę nie wiem, czy
będzie to drugi sen, czy
czwarty, czy trzeci, czy ich
kombinacja, czy jakaś inna
kombinacja... Wiem tylko, że
twoja podświadomość może
wykorzystać twoje sny, aby
nadać właściwą perspektywę,
odpowiednio skupić się na
tych aspektach twojego życia,
które są dla ciebie ważne.
Naprawdę możesz ufać swojej
nieświadomości w różnych
sytuacjach. czy w
Sytuacja komunikacyjna, praca
nad problemem, spanie w nocy,
rozmowa z przyjaciółmi, czy to w
transie, czy we śnie, czy na jawie,
naprawdę możesz pozwolić, aby
nieświadomość zaoferowała ci
zasoby, magazyn wiedzy
empirycznej, który ma do
dyspozycji. Ponieważ twoja
nieświadomość jest twoim
sprzymierzeńcem,
sprzymierzeńcem, który zawsze
będzie z tobą...
(19) Poświęć więc kilka minut,
aby docenić siebie, dać sobie do
zrozumienia, że naprawdę jesteś
zdolną osobą, która potrafi
reagować na siebie i innych z
uczciwością, miłością i
rozwijają się bez wyraźnych
potężny sprzymierzeniec, idea, werbalizacji; Na przykład
którą wpraszam praktycznie w
każdą indukcję transu. Zdolność
nieświadomości do generowania
znaczących doświadczeń jest
następnie uogólniana w sposób
otwarty. Ogólne sugestie
posthipnotyczne są oferowane
dotyczące ciągłej integracji
eksploracji transu i innych
doświadczeń podczas nocnych
snów podmiotu, z pytaniem,
który sen będzie zakładał, że co
najmniej jeden się wydarzy.
Wreszcie, zdolność
nieświadomości do wspierania
Jaźni na wiele sposobów jest
uogólniona w różnych
sytuacjach.
(19) Sug gesty samooceny są

kontynuowane. Trans jest
również zakotwiczony w
hipopowym notyście ("kiedy
słyszysz ten głos") i
podmiocie ("kiedy jesteś sam
i... "). Takie kotwice często
4 . . . 3 . . . 2 . . . 1 . . . (tester
czas w przyszłości, kiedy otwiera oczy)
chciałbyś... Kiedy usłyszysz ten
głos... Albo kiedy jesteś
zupełnie sam i chciałbyś
doświadczyć transu, możesz
przypomnieć sobie to
doświadczenie, a czyniąc to,
pozwól mu się ożywić.
(20) I możesz pozwolić, aby to
uczucie dobrego samopoczucia i
poczucia własnej wartości
rozprzestrzeniło się i uogólniło
na inne aspekty twojej istoty.
Dlatego za chwilę policzę od
10 do 1...
a kiedy osiągnę liczbę 1,
wyjdziesz z transu, wrócisz do
pokoju wygodnie odświeżony i
zrelaksowany, i przywrócisz
tylko te doświadczenia i
wspomnienia, które są
odpowiednie dla ciebie do
świadomego poznania w tym
czasie, pozostawiając za sobą
wszystko, co jest właściwe - na
razie pozostawić
nieprzytomnym...
(21) A teraz zacznę liczyć...
10 . . . 9 . . .
8...7...6...7...8...9
Nie jest to jednak reguł10...
11...12...13...
14...15...16...18...19
. . . . 20 . . . zgadza się, aż do
NOWWW!!. . . . I po prostu
pozwól sobie dryfować przez
kilka chwil, wiedząc, że twoja
działać niezależnie od twoich
normalnych ograniczeń i
kontroli. . . 19
... 18...17...16...15...
14...13...12...11...10
... 9...8...7...6...5...
wziął głęboki oddech i wykazywał
Większość osób, z którymi oznaki głębokiego pogrążenia się
pracuję, reaguje na unikalny w transie. Po odliczeniu do 20
ton głosu i mimikę, których trans pogłębia się
używam, gdy jestem
zainteresowany tym, aby
rozwinęły trans.
(20) Sugeruje się teraz, że

obecne uczucie samooceny
może być doświadczane również
w innych kontekstach. Zapewnia
to przyjemne przejście z
powrotem do stanu czuwania.
Przed pobudzeniem podmiotu za
pomocą liczenia, metody, która
pozwala na stopniową
reorientację, podaje się ogólne i
pobłażliwe sugestie dotyczące
pełnej lub częściowej amnezji.
(21) Hipnotyzer używa teraz

techniki odwrócenia liczenia,
dzięki której liczenie jest nagle
odwrócone. Ponieważ
odliczanie zostało
zdefiniowane jako wyjście z
transu, odliczanie w górę jest
domyślnie definiowane jako
wchodzenie w trans. Tester
zareagował w typowy sposób:
zaczął się podniecać, gdy
liczby spadły, wyglądał raczej
na zaskoczonego i
zdezorientowanego, gdy
zaczęło się odwrócenie, a
następnie, gdy hipnotyzer
zmienił się w głębszy ton głosu
i bardziej transową postawę,
poprzez krótkie werbalizacje,

zwłaszcza słowo TERAZ! który,
dwukrotnie użyty wcześniej w
głębokich przejściach transowych,
był zakotwiczony w pogłębianiu.
Hipnotyczna reakcja podmiotu
została podkreślona jako
empiryczna demonstracja
autonomii nieświadomości. Liczby
zostały następnie odwrócone, a
badany wyrwany z transu.
Proces odwrócenia liczenia jest
zasadniczo techniką dezorientacji,
szczególnie przydatną w
eksperymentalnym
"przekonywaniu" badanych, że byli
w odmiennym stanie i że
działać autonomicznie ze
świadomej woli lub oczekiwania.
To osłabia hamujące trans
wątpliwości, które wielu badanych,
zwłaszcza nowicjuszy, ma na temat
tego, czy byli "naprawdę" w
transie, tym samym przenosząc
punkt ciężkości z "Czy byłem w
transie?" na "Czego mogę
(22) Hipnotyzer: Cześć! doświadczyć i rozwinąć w transie?"
Temat: Cześć . (zmienia
pozycję i przeciera oczy) (22) Gdy tester otworzył oczy,
hipnotyzer zmienił postawę na
szybszą i bardziej optymistyczną.
Taka zmiana pomaga w unikalnym
powiązaniu wzorców
komunikacyjnych hipnotyzera
używanych podczas transu z
doświadczeniem transu podmiotu,
co znacznie ułatwia późniejsze
indukcje transu. Również słowo
"cześć" jest zwrotem
grzecznościowym sygnalizującym
początek czegoś (stan czuwania), a
tym samym koniec czegoś innego
(trans). To, w połączeniu z
faktem, że znacząca zmiana
W stylu mówcy na ogół orientuje

słuchacza w stronę mówcy,
zazwyczaj powoduje szybkie
wyprowadzenie podmiotu z
transu, zachęcając w ten sposób do
amnezji.
Obecny tester zmienił postawę
ciała i oddał pozdrowienie,
wskazując w ten sposób, że
zmienia orientację z transu. Zdarza
się, że badani nie budzą się od razu
z transu, o czym świadczy ogólny
bezruch motoryczny i ciągłe
zamykanie oczu. To generalnie
wskazuje, że dana osoba potrzebuje
trochę więcej czasu na integrację
lub dalsze poszukiwania. W takich
przypadkach można więc wydać
proste instrukcje, aby poświęcić
"jeszcze kilka minut czasu
zegarowego, cały czas na świecie,
aby ukończyć te eksploracje,
wiedząc, że możesz wrócić później
w odpowiednim czasie i w
odpowiedni sposób, aby
kontynuować te integracje".
Dalsze interwencje są potrzebne,
jeśli klient przejawia napięcie
mięśniowe i rytmiczne oddychanie.
W takich okolicznościach terapeuta
musi nawiązać kontakt z daną
osobą (np. poprzez wywołanie jej
imienia, delikatne uchwycenie jej
za rękę, wydanie instrukcji
oddechowych i przypomnienie o
obecności terapeuty). Potrzeba
takich interwencji nie jest
całkowicie powszechna, ale
powinna być uznana za możliwość
w przypadku poważnie
zdysocjowanych klientów. W
takich przypadkach
Wykorzystanie powinno kłaść

nacisk na
krótsze transy i mocniejsze
kontakty interpersonalne z
terapeuta.
Podmiot wyraził prośbę:
zdziwienie jego transowym
doświadczeniem
Nie jest to jednak regułą. Jego
doświadczenie i
różne zastosowane techniki
Podczas wprowadzenia
Temat dyskusji grupowej dla
następna godzina.
Powyższy zapis ilustruje, jak może przebiegać indukcja ericksonowska.
Podkreśla ważne punkty dotyczące procesów indukcyjnych, w
szczególności:
1. wykorzystanie rzeczywistości podmiotu (przeszłe doświadczenia,
teraźniejsze reakcje) jako podstawy indukcji;
2. Posługiwanie się pytaniami w celu przyswojenia i ukierunkowania uwagi;
3. wykorzystanie demonstracji empirycznych w celu wprowadzenia i
rozwinięcia kluczowych idei;
4. Wykorzystanie prawdziwych wspomnień zmysłowych w celu uzyskania
dostępu do transu;
5. Rytmiczne przechodzenie od konkretnej demonstracji lub opowieści
(w celu zapewnienia empirycznej struktury odniesienia) do ogólnej
(w celu sformułowania i/lub uogólnienia odpowiedzi), a następnie z
powrotem do szczegółu (w celu dodania kolejnej struktury
odniesienia lub doprowadzenia do nowej odpowiedzi);
6. stopniowy i stopniowy rozwój każdej nowej odpowiedzi w stosunku
do poprzedniej(-ych);
7. Używanie spójników do łączenia wszystkiego ze sobą;
8. stosowanie założeń, które skupiają uwagę na tym, jak coś zostanie
zrobione, a nie na tym, czy zostanie zrobione;
9. Częste przeplatanie się idei dotyczących transu jako bezpiecznego
kontekst uczenia się, w którym nieświadomość może działać
autonomicznie i inteligentnie;
10. ujęcie zjawisk transowych w ramy procesów naturalistycznych;
11. okazjonalna cisza, aby podmiot mógł zbadać temat na własną rękę;
12. okresowa zmiana stylu przekazu (np. szybki dla dezorientacji,
powolny i łagodny dla relaksu, dla intensywnego i skupionego dla
dysocjacji); 13. Stosowanie technik dezorientacji w celu osłabienia
świadomego zaangażowania
mentmentu; i
14. Ogólny i pobłażliwy styl dyrektywny stosowany przez hipnotyzera.
Oczywiście każda indukcja będzie inna. Na przykład w przypadku

wielu przedmiotów ilość zamieszania użytego w powyższej indukcji
byłaby niepotrzebna lub niewłaściwa, podczas gdy w przypadku innych
przedmiotów jeszcze większe zamieszanie może być skuteczne.
Innym punktem o dużej zmienności jest czasowy czas trwania transu.
Na przykład wielu początkujących badanych nie chce lub nie jest w stanie
pozostać w transie zbyt długo. Dlatego w treningu takich osób często
stosuję wersję techniki refrakcji opisaną w rozdziale piątym, w której cykl
naprzemiennych 5-10 minutowych okresów transu i dyskusji powtarza się
kilka razy, przy czym każdy trans jest nieco głębszy od poprzedniego.
Kolejną kwestią związaną z czasem jest to, jak długo powinna trwać
indukcja. Powtórzmy, szybkie indukcje będą działać u niektórych osób,
chociaż wartość terapeutyczna takich transów jest często ograniczona. Jak
omówiono w rozdziale 1, transy "krótkiej indukcji" rozwijające się w
autorytarnych i standardowych sytuacjach są opisywane przez wielu
badanych, w porównaniu z transami rozwijanymi przez konwersacyjne
podejścia ericksonowskie, jako bardziej jednowymiarowe, lżejsze w głębi
i często pasywne (tj. całkowicie kierowane przez hipnotyzera) lub
zdominowane przez świadomy wysiłek (np. "próba wyobrażenia sobie"
tego, co sugeruje hipnotyzer). W przeciwieństwie do tego, opisy
"ericksonowskich" transów często podkreślają poczucie bycia
docenionym i bezpiecznie zachęcanym do odkrywania wewnętrznego ja,
miłe niespodzianki (np. wspomnienie dawno zapomnianego
doświadczenia z dzieciństwa) oraz zwiększone poczucie własnej wartości,
kompetencji i samoakceptacji.
Krótko mówiąc, indukcje bezpośrednie mają tendencję do tworzenia
transu fenomenologicznie doświadczanego jako ograniczony i pojedynczy
stan kierowany przez kogoś innego (hipnotyzera), podczas gdy dłuższe,
konwersacyjne indukcje często rodzą trans doświadczany jako ogólny
kontekst dla samooceny i transformacji.
Nie oznacza to, że krótkie indukcje nigdy nie są używane w podejściu
ericksonowskim. Jak omówiono w rozdziale piątym, czasami spędzam pół
tuzina lub więcej sesji trenując osobę w doświadczeniach transowych,
zanim zbadam konkretne kwestie terapeutyczne. Taki okres szkoleniowy
dokładnie zapoznaje i szkoli klienta w różnych procesach transowych,
jednocześnie pozwalając hipnotyzerowi na nawiązanie wymaganej relacji
i specyficznych kotwic potrzebnych do szybkiego wywołania
potencjalnego transu. Następnie indukcje mogą być krótsze, zapewniając
w ten sposób wystarczająco dużo czasu na dokładne wykorzystanie transu
dla korzyści terapeutycznych.
Jeśli chodzi o ogólny temat praktycznych zagadnień klinicznych,
Należy uwzględnić punkty pasa ruchu. Po pierwsze, pamiętaj, że często

występuje opóźnienie czasowe, trwające od minuty do kilku sesji, między
sugestią a odpowiedzią, zwłaszcza w przypadku bardziej złożonych
reakcji, takich jak dysocjacja lub halucynacje. Dlatego mądrze jest
proponować otwarte sugestie (np. "Poświęć cały czas na świecie, aby
pozwolić mu się w pełni rozwinąć"), omówić wszystkie możliwości (np.
"Nie wiem, czy to lewa czy prawa ręka będzie naciskać w dół, czy
podnosić"), być może powtórzyć sugestie na kilka sposobów, a następnie
przejść do innego tematu. Ta zmiana rozprasza wszelkie potencjalnie
zakłócające świadome procesy, zapewniając jednocześnie więcej czasu na
wprowadzenie niezbędnych korekt. W związku z tym nierzadko zdarza
się, że reakcja pojawia się dopiero po tym, jak hipnotyzer przestanie
mówić o tym bezpośrednio.
Po drugie, należy pamiętać o zjawisku unoszenia się w powietrzu
(rozdział 2), w którym głębokość transu ulega wahaniom. Jest to główny
powód, dla którego operator Erick-sona unika różnych wersji zaklęć
"głębiej, głębiej, głębiej", które dominują w tradycyjnych indukcjach.
Mówiąc prościej, badani – zwłaszcza nowicjusze – na ogół nie podążają
za takim postępem; Mogą trochę wejść w trans, wyjść, wrócić jeszcze
trochę i tak dalej. Hipnotyzer, który chce pozostać w kontakcie, musi
dostosować komunikację do takich fluktuacji, ponieważ pogłębiające się
instrukcje udzielane, gdy badani rozjaśniają swój trans, uniemożliwiają im
pozostanie z tobą. W związku z tym operator Ericksona uważnie
obserwuje i reaguje na związane z transem minimalne sygnały stale
wyrażane przez podmioty. Kiedy trans podmiotu wydaje się rozjaśniać,
hipnotyzer może zareagować prostym tempem (np. "Zgadza się... I
naprawdę ważne jest, aby wynurzyć się na chwilę, odpocząć i zastanowić
się trochę, zanim powędrujesz z powrotem w trans"), pomieszanie lub
jakąkolwiek inną technikę, która odpowiednio radzi sobie ze
wzmożonymi świadomymi procesami podmiotu. W związku z tym,
podmiot głęboko zanurzony w transie nie potrzebuje zamieszania ani
komentarzy na temat wybudzenia się z transu.
Ostatni obszar komentarza dotyczy stopniowej zmiany z zewnętrznej
na wewnętrzną, dokonywanej w badanych przez większość strategii
indukcji. Przykład typowej progresji znajduje się na następnej stronie. W
takim postępie komunikacja, która orientuje podmiot zewnętrznie,
początkowo będzie stanowić efektywne tempo, ale na ogół staje się
bardziej produktywna, gdy osiąga się wewnętrzne wchłonięcie. Na
przykład, wiele oczarowanych osób doświadczy nieoczekiwanego dotyku
jako wstrząsającego przerwania ich wewnętrznego doświadczenia, a także
poważnego naruszenia bezwarunkowego zaufania. Kontakt fizyczny
powinien być więc używany oszczędnie (np. podczas niektórych technik
lewitacji rąk), a następnie dopiero po poinformowaniu podmiotu przez
hipnotyzera o tym, co ma być zrobione. W związku z tym
NADAJ TEMPO I PROWADŹ RÓŻNE BODŹCE ZEWNĘTRZNE

(cokolwiek podmiot jest świadomy)
PROWADZĄ DO FIKSACJI NA BODŹCU ZEWNĘTRZNYM

(np. hipnotyzer)
DOŁĄCZ KOMENTARZE DO TEMATU

DOŚWIADCZENIE PERCEPCYJNE
(np. zmiany wizualne, odczucia kinestetyczne lub modalności, które
łączą rzeczywistość wewnętrzną i zewnętrzną)
CORAZ BARDZIEJ ORIENTUJ SIĘ W

WEWNĘTRZNYM ŚWIECIE PODMIOTU (np. obrazy,
wspomnienia)
Werbalizacje i ruchy podmiotu powinny być ograniczone do minimum,

ponieważ na ogół zachęcają do orientacji zewnętrznej.
Oczywiście, podmiot może zmienić orientację zewnętrzną w pewnym
momencie transu, na przykład gdy przeszkadza mu głośny hałas
dzwoniącego telefonu lub odpalającego samochodu, lub gdy czuje się
fizycznie niekomfortowo, lub gdy jest emocjonalnie niepewny. Można to
wykorzystać na różne sposoby, w zależności od stopnia reorientacji. Jeśli
podmiot wydaje się całkowicie reaktywny, być może nawet otwierając
oczy, hipnotyzer może odłożyć dalszą komunikację hipnotyczną, przyjąć
i zakomunikować postawę, że pobudzenie z transu jest absolutnie
właściwe, a następnie użyć dyskusji z podmiotem, aby zdecydować, czy
trans powinien zostać przywrócony, czy nie. W częstszym przypadku, gdy
stopień reorientacji jest częściowy lub niejednoznaczny, bardziej
odpowiednie jest ogólne lub pośrednie tempo bodźców zewnętrznych. Na
przykład, badany może nieznacznie poprawić swoją głowę, aby:
. . . . Naprawdę pozwól nieświadomości dokonać wszystkich
niezbędnych zmian, abyś mógł doświadczyć transu. . . ponieważ
naprawdę możesz wejść w odmienny stan komfortu i bezpieczeństwa
(...).
Podobnie dzwoniący telefon może mieć następujące tempo:

. . . A co to znaczy pozwolić, by twoja podświadomość przywołała

na myśl ważną wiadomość? . . . Co to znaczy otrzymywać
niewytłumaczalne komunikaty i odpowiadać jeszcze bardziej
nieświadomym pochłonięciem? Ponieważ twoja nieświadomość
naprawdę może zająć się tymi rzeczami, które pozwalają ci jeszcze
bardziej zaangażować się w te rozwijające się hipnotyczne
rzeczywistości.
Ten rodzaj stymulacji włącza potencjalne przerwy w doświadczeniu

transu w sposób, który nie rozproszy badanych tak pochłoniętych transem,
że nie zauważyli danych bodźców.
ZASTOSOWANIA W PRZYPADKACH SPECJALNYCH
Indukcje transowe, nawet adaptacyjne indukcje ericksonowskie, mają

ogólną strukturę i zestaw treści z nimi związanych. Ogólnie rzecz biorąc,
są one używane z zamiarem przeniesienia osoby w racjonalnym stanie
pracy w stan transu. Aby to zrobić, słowa takie jak "nieświadomość",
"trans", "głębiej" i tak dalej są zazwyczaj przeplatane między
wskazówkami, aby pozwolić rzeczom się wydarzyć. Taka komunikacja
jest niewłaściwa i nieskuteczna w przypadku niektórych typów osób i w
pewnych sytuacjach. Czasami dzieje się tak dlatego, że dana osoba
(osoby) jest już w stanie podobnym do transu, a zatem nie reaguje na
komunikaty, które zakładają racjonalny stan czuwania. Innym razem treść
indukcji po prostu nie będzie pasować do sytuacji. Jakkolwiek by nie było,
ericksonowskie zasady wykorzystania mogą być nadal skutecznie
stosowane, choć w zmodyfikowanej formie. W tej sekcji pokrótce
omówiono niektóre z tych zastosowań w szczególnych przypadkach.
Dzieci
Młodzież na ogół nie jest zdominowana przez racjonalne wyobrażenia,

które zalewają doświadczenia wielu dorosłych; W rzeczywistości
większość dzieci dość swobodnie dryfuje między światami fantazji. W
związku z tym rozwijanie transu u dziecka często najlepiej jest robić bez
formalnych indukcji. Zamiast tego łatwiej jest zachwycić dzieci,
naturalistycznie absorbując ich uwagę, a następnie wykorzystując ich
rzeczywistość - na przykład poprzez konkurencyjne wyzwania, fantazję
lub pomysłowe postacie. Jak zauważył Erickson (1958):
Dzieci mają nieodpartą potrzebę uczenia się i odkrywania (...).
Ograniczone doświadczenie dziecka, głód nowych doświadczeń i
otwartość na nowe nauki sprawiają, że dziecko jest
dobry hipnotyczny temat. Jest chętny do przyjmowania idei, lubi na

nie odpowiadać, a potrzeba tylko przedstawiania tych idei w sposób
dla niego zrozumiały. Potrzeba...
pracować przede wszystkim z dzieckiem, a nie nad nim. Dorosły
może lepiej zrozumieć bierne uczestnictwo (...). Nie powinno być
mowy o mówieniu do dziecka, ale raczej o używaniu języka, pojęć,
idei i obrazów słownych, które mają znaczenie dla dziecka w sensie
jego własnej nauki. Dziecko musi być szanowane jako istota
myśląca, czująca, posiadająca zdolność formułowania idei i
rozumienia oraz zdolna do zintegrowania ich w swój własny
całokształt pojmowania empirycznego; Musi to jednak czynić w
zgodzie z rzeczywistymi procesami funkcjonowania, które sam
posiada. Żaden dorosły nie może tego zrobić za niego, a każde
zbliżenie się do dziecka musi być wykonane ze świadomością tego
faktu. (Rossi, 1980d, s. 174–176)
Na różnorodność możliwości mogą wskazywać przykłady pracy z

dziećmi z trzech różnych poziomów wiekowych. Pierwszy miał miejsce,
gdy mój współpracownik Paul Carter i ja spędziliśmy wieczór w domu
przyjaciela podczas wycieczki warsztatowej po Środkowym Zachodzie.
Nasz przyjaciel był dumnym ojcem
a kochana dwuletnia dziewczynka, nazwijmy ją Ginny. Maluch był tak
czarujący w swoim radosnym budzeniu rodziców we wczesnych
godzinach porannych, że czuli się bezsilni, aby złożyć na to skargę.
Niestety, oczarowany, ale niewyspany ojciec stawał się coraz bardziej
workowaty i bezproduktywny w swojej pracy i głośno zastanawiał się, jak
długo to może potrwać.
Aby zobaczyć, co możemy zrobić, Paul i ja spędziliśmy trochę czasu
po kolacji z Ginny i jej ojcem w pokoju dziecka. Kiedy "tata" i ja
położyliśmy nasze zmęczone kości w kącie, Paul pochłonął uwagę Ginny,
wypytując o wiele różnych lalek i pluszaków porozrzucanych po pokoju.
Po tym, jak dziecko się tym zmęczyło, Paul ponownie wchłonął jej uwagę,
patrząc jej w oczy, delikatnie głaszcząc ją po brzuchu. Równocześnie
przemówił uspokajająco w następujący sparafrazowany sposób:
A Ginny, wyglądasz na taką dużą, odkąd cię ostatnio widziałem...
teraz tak bardzo się rozwijasz... Nie jesteś już dzieckiem, prawda? . . .
Jesteś teraz małym dzieckiem... A ty robisz tyle nowych rzeczy...
Twoja zdolność chodzenia zaczyna wzrastać, twoja zdolność
mówienia zaczyna rosnąć... Twoje palce u nóg rosną . . . Spójrzcie,
jak duże są dziesięć... a twoje stopy też rosną (...). A twoje nogi
rosną, prawda? . . . Tak, są, i to bardzo ładnie... a ramiona twoje rosną
(...). Głowa ci rośnie... Twój brzuch rośnie... Twoje usta rosną . . . A
ty już nie jesz jedzenia dla niemowląt, prawda? . . . Oczywiście, że
nie, jesz jedzenie dorosłych ludzi
. . . To dlatego, że nie jesteś już dzieckiem... Dorastasz, dorastasz na

tak wiele sposobów... i będziesz się dalej rozwijać, Ginny... Będziesz
rósł coraz wyżej, tak jak mamusia... i możesz być coraz bardziej
dorosły...
Zaczynasz jeść jak dorosły... Zaczynasz mówić jak dorosły... i
możesz zacząć spać coraz bardziej jak dorosła, Ginny... Śpij
spokojnie przez całą noc, wiedząc, że twoje małe ciałko rośnie... i
lubisz jeść... i ty też możesz cieszyć się snem, Ginny, śpij, dopóki
tatuś i mamusia nie wstaną... śpij jak dorosły... (ciąg dalszy przez
kilka minut)
W miarę jak Paul rozwijał ten temat "wzrostu", całkowicie pochłonięta
i kataleptyczna Ginny "rosła" coraz bardziej senna. Kiedy zamknęła oczy,
wyszliśmy na palcach z pokoju i pozwoliliśmy jej "śnić".
Ginny obudziła się o ósmej rano, cztery godziny później. Kilka
miesięcy później jej znacznie wypoczęty ojciec z wdzięcznością
poinformował nas, że późniejsze przebudzenia stają się coraz częstsze.
Drugim przykładem jest fragment opisanego przez Ericksona (1962a)
przypadku zbuntowanego i nadpobudliwego ośmioletniego chłopca, który
został zaciągnięty do gabinetu Ericksona przez swoją rozdrażnioną matkę.
Młody Joe wyzywająco oświadczył, że może "zdeptać" każdego, w tym
Ericksona, po czym zaczął demonstrować swój punkt widzenia, gniewnie
uderzając stopą o podłogę. Erickson spokojnie i protekcjonalnie zgodził
się, że choć tupnięcie było niezwykle silne jak na ośmiolatka,
prawdopodobnie nie mogło się powtarzać zbyt długo. Skłócony chłopiec
z irytacją twierdził, że mógłby tupnąć tysiąc razy, gdyby tylko zechciał.
Kiedy Erickson głośno wątpił, czy "mały chłopiec" jest zdolny do choćby
połowy tego, oburzony chłopiec poprzysiągł udowodnić, że się myli.
Erickson odprawił matkę, po czym Joe tupnął lewą nogą o podłogę.
Erickson udawał zdziwienie, przyznając, że nie docenił siły chłopca, po
czym wyraził wątpliwość, czy taka zaciekłość utrzyma się długo. Jak
można było przewidzieć, spotkało się to z serią kolejnych pogardliwych
tupnięć. Po około 30 powtórzeniach coraz bardziej zmęczony chłopiec
zaczął zdawać sobie sprawę ze swojego rażącego przeceniania swoich
umiejętności tupania, na co Erickson protekcjonalnie zasugerował, aby
poklepał podłogę tysiąc razy stopą, ponieważ z pewnością nie mógł ustać
w miejscu, nie chcąc usiąść. Zdesperowany młodzieniec zaakceptował tę
pośrednią sugestię, stanowczo wyrażając swój zamiar stania w miejscu.
Jego zdecydowane przyjęcie sztywnej, wyprostowanej pozycji zostało
natychmiast wykorzystane do skupienia jego uwagi na zegarze
biurkowym, a zwłaszcza na "powolności wskazówki minutowej i jeszcze
większej powolności wskazówki godzinowej pomimo
pozorna szybkość tykania zegara" (w: Rossi, 1980b, s. 513). Po

wygłoszeniu tych hipnotycznych komunikatów, Erickson odwrócił się do
swojego biurka i zajął się różnymi zadaniami, jednocześnie skupiając
uwagę na chłopcu.
Joe miał coraz większe trudności z utrzymaniem swojej kataleptycznej
pozycji. Po pół godzinie jego ręka szukała oparcia na pobliskim krześle, ale
szybko się cofnęła, gdy Erickson zdawał się "rozglądać w zamyśleniu" po
pokoju. Po kolejnej godzinie, podczas której Erickson kilkakrotnie wychodził
z pokoju na chwilę, aby Joe mógł odpocząć, chłopiec został poinformowany,
aby dokładnie postąpił zgodnie z instrukcjami Erick-sona, gdy tylko wróci
jego matka. Matka, wezwana, spojrzała ze zdumieniem na milczącego i
sztywno wyprostowanego syna. Erickson dał jej znak, by milczała, a potem
rozkazał Joemu zdemonstrować siłę swojego tupnięcia. Zaskoczony chłopiec
zgodził się, po czym polecono mu wykazać się zdolnością do bycia
sztywnym, wyprostowanym i spokojnym. Następnie Erickson poinformował
matkę i syna, że rozmowa między Ericksonem a Joe była tajemnicą i że
"wystarczyło", że tylko oni dwaj wiedzieli, co się wydarzyło. Okazało się, że
tak właśnie jest. Niewłaściwe zachowanie Joego zmniejszyło się do
możliwych do opanowania i oczekiwanych rozmiarów.
Ten opis przypadku, choć jest tylko częścią terapii przeprowadzonej z
chłopcem, ładnie ilustruje, w jaki sposób zasady wykorzystania mogą być
stosowane w pracy z dziećmi. Erickson docenił buntowniczość chłopca
jako wyraz dziecięcej potrzeby określenia granic władzy, siły i
rzeczywistości. Postanowił więc wykorzystać rzeczywistość chłopca do
stworzenia "konfrontacji rzeczywistości", umożliwiającej "identyfikację
bezpiecznej rzeczywistości". Czyniąc to, Erickson zastosował wiele zasad
i strategii indukcji:
1. Całkowita akceptacja dominujących reakcji w celu pochłonięcia

uwagi
2. Prowadzenie zachowania poprzez wyzwania i "gry polaryzacji" (tj.
wywoływanie reakcji poprzez silne opowiadanie się za jej
przeciwieństwem)
3. Osłabianie dominujących wzorców reakcji poprzez przeciążenie
(powtarzające się tupnięcia)
4. Wykorzystanie przeciążenia do skupienia uwagi i rozwinięcia
katalepsji (stanie i wpatrywanie się w zegar)
5. Budowanie potencjału odpowiedzi poprzez hamowanie pożądanej
reakcji (siadanie)
6. Wykorzystanie potencjału reakcji poprzez umożliwienie
odpowiedzi w sposób oszczędzający twarz (poprzez wyjście z
pokoju)
7. terapeutyczne przeformułowanie (uzyskanie kontroli terapeutycznej
poprzez domaganie się jej wystąpienia, a następnie powiązanie jej z
terapeutycznie rozwiniętą reakcją milczącej i kataleptycznej fiksacji)
8. terapeutycznie utrwalające zmiany (poprzez zapewnienie chłopcu
że "to wystarczy" i że upokarzające doświadczenie będzie

utrzymywane w tajemnicy).
Ta sekwencja manewrów przyniosła trwałą zmianę w sposób pełen
wdzięku i wsparcia.
Trzecim przykładem pracy z dziećmi jest przypadek 16-letniego
chłopca, który pod groźbą rodziców niechętnie spotkał się ze mną w
związku ze swoim uzależnieniem od narkotyków. Miał kilka cech
wspólnych z wieloma innymi amerykańskimi nastolatkami: (1) coraz
bardziej wyrafinowany, ale zadziwiająco niesztywny umysł, który stanowi
doskonały temat do transu, oraz (2) buntowniczy i podejrzliwy stosunek
do "establishmentu", który wzmacnia opór wobec dyrektyw autorytetów.
Aby wykorzystać ten pierwszy, omijając to drugie, użyłem slangu, aby
porównać jego ulubione "narkotykowe odurzenia" z tymi, których
doświadczyłem podczas moich młodzieńczych eksperymentów z
odmiennymi stanami świadomości. Po nawiązaniu kontaktu poprzez
wzajemne dzielenie się, mimochodem wspomniałem o moim odkryciu, w
jaki sposób te "dzikie podróże umysłowe" mogą być wykorzystane do
wygenerowania wszystkich "narkotykowych odlotów" plus niektórych
"jeszcze bardziej odległych". Jego zainteresowanie wyraźnie wzrosło,
kontynuowałem radośnie opisując, jak nauczyć się używać tych
"wycieczek umysłowych", aby odciąć się od głosu mojej matki, kiedy tego
chciałem, i aby wygenerować "psychodeliczne spin-outy", w których
później nie "mocno się rozbiłem".
Po bezceremonialnym mamrotaniu o tym, jak nauczyłem kilku
przyjaciół robić to samo, celowo zmieniłem temat, aby zamiast zrzucać na
niego wycieczkę, zapytał mnie, jak mógłby nauczyć się robić to samo.
Kiedy dokładnie to zrobił, zasmuciłem się, zanim zgodziłem się to zrobić
pod warunkiem, że nie będzie ćwiczył więcej niż kilka razy dziennie.
Kiedy zacząłem demonstrować autohipnozę, dość szybko przeszedł od
obserwacji do uczestnictwa w doświadczeniu transu, które
wykorzystałem, wprowadzając "trippy" zjawiska hipnotyczne, takie jak
zniekształcenia percepcyjne, zniekształcenia czasowe i dysocjacja. Po
podkreśleniu, że "jest o wiele więcej tego, skąd to się wzięło",
przeorientowałem go z transu.
W ciągu następnych kilku miesięcy nastawiłem go na inne
"hipnotyczne wzloty", stopniowo zajmując się tym, w jaki sposób te
hipnotyczne zdolności mogą być bezpośrednio zastosowane do
konkretnych wyzwań intra- i interpersonalnych. Sześciomiesięczna
obserwacja wykazała, że chłopiec nie zażywał narkotyków i
przystosowywał się do sytuacji w domu i w szkole.
Podsumowując, te trzy przypadki ilustrują, w jaki sposób strategie
ericksonowskie mogą być stosowane w odniesieniu do młodszych ludzi,
często bez formalnych indukcji. Oczywiście istnieje wiele innych
możliwości, takich jak dramatycznie wygłaszane metaforyczne historie
lub bajki, hipnotyczne sny i podobne techniki wyobrażeniowe (np.
halucynacje programu telewizyjnego). Ten
Żywa wyobraźnia młodego człowieka może być również wykorzystana

przez zewnętrzne rekwizyty, takie jak "Rocky", urocza kukiełka szopa
pracza zatrudniona przez koleżankę z ligi, Deborah Ross, gdy pracuje z
hospitalizowanymi dziećmi. Na przykład kiedyś obserwowałem, jak Ross
najpierw podnosi na duchu przygnębione dziecko, które odmawia
jedzenia, a następnie pobudza jego apetyt, każąc Rocky'emu "kraść" kąski
z jego talerza. Podstawową strategią we wszystkich tych technikach jest
rozpoznawanie, szanowanie i wykorzystywanie różnych aspektów szybko
zmieniającej się rzeczywistości młodego człowieka. Terapeuta, który
naprawdę chce to zrobić, przekona się, że większość młodych ludzi jest
niezwykle chętna do opracowania zmian terapeutycznych.
Psychotycy
Psychotycy są na ogół pogrążeni w głęboko dewaluujących transach.

W przeważającej części ich doświadczenie jest zdominowane przez
klasyczne zjawiska hipnotyczne: halucynacje, zniekształcenia
percepcyjne, regresje wieku, dyszocjacje, zniekształcenia czasowe i tak
dalej. Niestety, ich doświadczenie jest o wiele mniej przyjemne niż
typowy trans hipnotyczny. Oczywiście, większość zdiagnozowanych
psychotyków żyje zniekształconą egzystencją na łasce pokręconych
nieświadomych procesów, desperacko próbując oprzeć się umysłowi
przypominającemu mobiusa, który dominuje coraz bardziej opresyjnie z
każdą próbą odcięcia się od niego. Takie osoby, na ogół niechętne do
zaufania i niezdolne do koncentracji, raczej nie reagują na tradycyjne
indukcje, które zasadniczo wymagają, aby psychotyk wyszedł ze swojego
zawiłego transu i wszedł w trans sugerowany przez hipnotyzera. Z tych i
innych powodów generalnie niewłaściwe jest stosowanie indukcji
hipnotycznych z psychotykami.
Jednak ericksonowskie zasady komunikacji hipnotycznej z pewnością
można zastosować terapeutycznie. Podstawowa strategia polega na (1)
rozpoznaniu, że dana osoba znajduje się w stanie zdysocjowanego transu,
(2) nawiązaniu kontaktu podczas zbierania informacji o unikalnej naturze
tego stanu transu, (3) całkowitym zaakceptowaniu i podążaniu za
rzeczywistością psychotyka, a następnie (4) stopniowym prowadzeniu do
innych sposobów bycia. Innymi słowy, hipnoterapeuta komentuje w
duchu: "OK, zapomnij o indukcji – nie ma takiej potrzeby, ponieważ ta
osoba jest już w transie. Co to za trans? Jak to jest z tą osobą? Jak mogę
to zaakceptować i wykorzystać?"
Klasycznym przykładem tego typu strategii jest opis pracy Ericksona
(1965) z pacjentem szpitala psychiatrycznego, który wypluwał z siebie
nieustanne strumienie sałatki słownej. Zrozumiałe stwierdzenia
wypowiadane okazjonalnie przez pacjenta ograniczały się do "Dzień
dobry", "Dobrze"
noc" i "Nazywam się George". Wielokrotne próby terapeutyczne mające

na celu wywołanie innych reakcji spełzły na niczym. Po dołączeniu do
personelu w szóstym roku hospitalizacji George'a, Erickson uważnie
przestudiował jego wzorce zachowań. Po nagraniu i daremnych próbach
zrozumienia słowa sałatka, Erickson udoskonalił podobny, ale
nieidentyczny styl mówienia sałatki słownej. Wprowadzając w życie
strategię terapeutyczną, początkowo siedział w milczeniu obok George'a
na ławce. Po kilku dniach tego manewru Erickson zaczął głośno
przedstawiać się, odwracając wzrok od George'a. Kiedy powtórzył to
następnego dnia, tym razem patrząc na George'a, pacjent ze złością rzucił
się na sałatkę słowną. Erickson seplenił grzecznie, od czasu do czasu
odpowiadając równą ilością własnej sałatki słownej. Kiedy
zdezorientowany George w końcu zamilkł, Erickson odszedł.
Ta wymiana zdań trwała przez jakiś czas, aż w końcu przerodziła się w
12-godzinną sesję, podczas której George serwował czterogodzinną
sałatkę, na którą Erickson odpowiadał w ten sam sposób, a następnie
kolejne dwie godziny, po których zmęczony, ale zdeterminowany
Erickson wracał. Następnego dnia George przerwał jakąś sałatkę słowną
Ericksona, żądając, aby psychiatra "mówił rozsądnie". Erickson spełnił
prośbę, pytając o nazwisko George'a, które zostało natychmiast
dostarczone. Podziękowano George'owi, a następnie przedstawiono mu
jeszcze kilka racjonalnych stwierdzeń, po których nastąpiła odrobina
sałatki słownej. George odpowiedział w podobny sposób.
W ciągu następnego roku Erickson wykorzystał ten styl wymiany, aby
uzyskać pełną historię i przeprowadzić udaną terapię z George'em. Słowa
"sałatka" zostały stopniowo zredukowane do niezrozumiałego bełkotu.
George został zwolniony ze szpitala i znalazł pracę, którą, jak dowiedział
się Erickson trzy lata później, utrzymywał i cieszył się.
Ten przypadek doskonale ilustruje, w jaki sposób zasady wykorzystania
transu mogą być stosowane u psychotyków. Odcięcie się pacjenta od
reszty społeczności z pewnością uczyniłoby nieskutecznymi wszelkie
formalne indukcje, które początkowo próbowano. Erickson przystąpił
więc do zaakceptowania, wejścia, a następnie wykorzystania już
ustalonego stanu "zdysocjowanego transu" pacjenta. Ważne jest, aby zdać
sobie sprawę z tego, jak stopniowo to się odbywało – drobiazgowe
przygotowania, wydłużone tempo, maleńkie leady na początku i tak dalej.
Aby ustanowić trwałe zmiany terapeutyczne u osób tak
zdezorientowanych i zdysocjowanych jak George, zwykle konieczne są
szeroko zakrojone prace przygotowawcze. Obejmuje to spędzanie czasu z
klientem w celu nawiązania relacji i zebrania informacji, a także spędzanie
czasu z samym sobą, zastanawiając się nad wieloma możliwymi
sposobami radzenia sobie z wyjątkową sytuacją klienta.
Nie oznacza to, że terapeuta musi zawsze zaczynać łagodnie. Trochę-
Ilekroć skuteczny gambit otwierający wiąże się z oburzającym

zachowaniem. Na przykład Paul Carter i ja pracowaliśmy z psychotykiem,
który terroryzował wszystkich psychiatrów na swoim oddziale
obrzydliwymi halucynacjami dotyczącymi martwych dzieci, hot dogów
wydobywających się z jego uszu i innymi naprawdę dziwacznymi
obrazami. Uważnie obserwowaliśmy z daleka przez dłuższy czas,
odnotowując, kiedy i jak rozwinęły się jego epizody halucynacyjne. Kiedy
zaczęliśmy go oglądać, rozejrzał się dziko, a potem zapytał nas, czy
widzieliśmy hal-lucinacje. Rzeczowo się z nim zgodziliśmy, a potem
spojrzeliśmy szaleńczo w przestrzeń, zanim zapytaliśmy go , czy widzi
nasze halucynacje. Oczywiście wszystko to zostało zrobione misternie i
dramatycznie. Krótko mówiąc, był, co zrozumiałe, oszołomiony naszą
odpowiedzią; W końcu to on miał być szalony, nie my. Próbował
przeciwdziałać kolejnym halucynacjom, które ponownie
zaakceptowaliśmy, a następnie wprowadziliśmy, wprowadzając więcej
własnych.
Po jakimś czasie z rozczarowaniem wyznaliśmy, że poprosiliśmy go o
spotkanie, ponieważ chcieliśmy stać się lepszymi halucynatorami i
powiedziano nam, że jest ekspertem w takich sprawach. Ale, jak już
wspomnieliśmy, najwyraźniej zaszła pomyłka; W końcu mieliśmy 10
dobrych hal-lucynacji, podczas gdy on miał tylko trzy przeciętne. Poza
tym, ciągnęliśmy dalej, facet na sąsiednim oddziale miał ich pół tuzina i
to znacznie bardziej zróżnicowanych.
Nie trzeba dodawać, że wywołało to stan głębokiego zagubienia u
pacjenta, który natychmiast wykorzystaliśmy, proponując mu nauczenie
go, jak być lepszym halucynatorem. Zgodził się na to i tak w ciągu
następnych kilku miesięcy pokazaliśmy mu, jak generować inne
halucynacje, jak mieć halucynacje w zrelaksowany sposób i jak mieć
pocieszające halucynacje. Stopniowo przechodziliśmy od bardzo
przerażających i niekontrolowanych procesów halucynacyjnych do
bardziej zrelaksowanych i wartościowych rodzajów halucynacji, a
następnie do całkowitego porzucenia halucynacji. Kiedy już uzyskał
wybór co do swoich zdolności halucynacyjnych, skorzystał z dodatkowej
terapii z rezydentem psychiatrycznym na oddziale.
Podsumowując, psychotycy są na ogół związani z nieprzyjemną
"hipnotyczną rzeczywistością", która czyni ich odpornymi na
konwencjonalne formy komunikacji. Skuteczne strategie
hipnoterapeutyczne muszą zatem uwzględniać i wykorzystywać te
unikalne realia. Indukcje transowe są często niewłaściwe, zwłaszcza na
początku, ale nieortodoksyjne procedury wykorzystania transu, które są
stosowane z wyczuciem, mogą stymulować znaczące zmiany. Należy
jednak zdawać sobie sprawę, że takie zmiany będą w najlepszym razie
tymczasowe, chyba że zostanie rozwinięty i utrzymany intensywny
związek. W związku z tym zasady te są stosowane z uznaniem znacznego
czasu i wysiłku niezmiennie potrzebnego do osiągnięcia udanej terapii z
takimi osobami.
Sytuacje awaryjne
W rozdziale 7 podkreślono, w jaki sposób nagłe wystąpienie

nieoczekiwanego i znaczącego zdarzenia zakłóci świadome przetwarzanie
i sprawi, że osoba będzie bardzo wrażliwa na sugestie, które zmniejszają
wynikający z tego stan niepewności. Jest to szczególnie prawdziwe w
sytuacjach naturalistycznych, które wiążą się ze znacznym bólem
fizycznym lub psychicznym, takich jak wypadki lub urazy psychiczne.
Ponieważ funkcja formalnej indukcji została już załatwiona w takich
sytuacjach, strategie wykorzystania transu mogą być wprowadzone
natychmiast.
Prosty i zabawny przykład tego zdarzył się, gdy odwiedzałem
przyjaciółkę w jej domu. Kiedy szedłem za nią do kuchni, moja bosa
gospodyni wbiła palec w wystającą szafkę. Natychmiast wyraziłem
dokładnie to, czego spodziewałem się po niej za chwilę – wypuściłem z
siebie głośny, przenikliwy okrzyk bólu. Zaskoczona i wstrząśnięta
krzykiem, zamarła i spojrzała na mnie oszołomiona, na co ja rapowo i
dramatycznie powiedziałem coś w stylu: "Zgadza się... Ból jest tutaj ... A
ty tam jesteś ... i możesz oddychać... Więc oddychaj głęboko i usiądź
wygodnie na tym krześle tu i teraz... głęboko, Carol, zamknij oczy i
pozwól, by twoja nieświadomość otuliła cię niekłamanym zdumieniem
nad twoim rosnącym komfortem. Usiadła i zamknęła oczy, ale otworzyła
je, gdy po około 30 sekundach wybuchnęła śmiechem, rozpoznając to, co
się właśnie stało. Zaczęła mnie dobrodusznie besztać za to, że ją
"oszukałem".
Jak można zauważyć, strategia ta polegała na wykorzystaniu momentu
wrażliwości między fizyczną zniewagą a reakcją psychiczną, aby
rozproszyć (projektować) oczekiwany krzyk (i, w domyśle, ból) na siebie.
Wynikające z tego zamieszanie zostało wykorzystane do utrwalenia
dysocjacji poprzez umieszczenie bólu "tu", a jej "tam", a następnie
doprowadziło do redukującej niepewność reakcji siedzenia w wygodnym
transie.
W innych sytuacjach można użyć prostszego tempa i interlinii. Na
przykład Erickson (1958) opisał zdarzenie, w którym jego trzyletni syn
Robert spadł z tylnych schodów. Erickson nie próbował od razu poruszyć
krzyczącego chłopca, który leżał rozciągnięty w agonii na chodniku,
zbryzgany krwią z obficie krwawiących ust. Zamiast tego poczekał, aż
chłopiec weźmie świeży oddech, którego potrzebował, by znów krzyknąć,
a potem w prosty i sympatyczny sposób przyznał się do "okropnego" i
"okropnego" bólu, którego doświadczał Robert. Demonstrując takie
zrozumienie sytuacji, Erickson zapewnił sobie kontakt i uwagę, którą
następnie skonsolidował, komentując, że będzie to nadal bolało. Szedł
dalej, głośno wyrażając pragnienie chłopca, by złagodzić ból, a następnie
poruszył tę kwestię
(nie pewność), że ból zmniejszy się w ciągu kilku minut. Następnie

odwrócił uwagę Roberta, dokładnie oglądając z żoną "strasznie dużo"
krwi na chodniku, po czym oznajmił, że była to "dobra, czerwona, mocna
krew" i zasugerował, że krew można lepiej zbadać na białym tle umywalki
w łazience. W tym czasie absorpcja i zainteresowanie jakością krwi
zastąpiły ból i płacz Roberta. Zostało to wykorzystane do
zademonstrowania chłopcu, że jego krew jest tak silna i czerwona, że
może sprawić, że woda wylewana na jego twarz stanie się "różowa".
Następnie zadawano pytania, czy usta krwawiły i puchły prawidłowo, a
po dokładnym zbadaniu udzielono odpowiedzi twierdzącej.
Potencjalnie negatywna reakcja na kolejny etap szycia była rozkręcona,
zanim Erickson "z żalem" poinformował Roberta, że prawdopodobnie nie
może mieć tylu szwów, ile mógłby policzyć, ani tylu, ile kilkoro starszego
rodzeństwa. To skupienie uwagi Roberta na liczeniu liczby szwów służyło
pośrednio uwolnieniu się od bólu. Robert był rozczarowany, gdy założono
mu "tylko" siedem szwów, ale ucieszył niektórych, gdy chirurg zwrócił
uwagę, że szwy są lepszej jakości niż te, które otrzymał jego rodzeństwo
i że prawdopodobnie pozostawią bliznę w kształcie litery W, podobną do
litery z college'u jego tatusia.
Ten przykład wspaniale ilustruje, jak szybko można wykorzystać
sytuacje awaryjne. Ból i prawdopodobne obawy pechowego vicima są
najpierw przedstawione bezpośrednio, prosto i współczująco. Po zdobyciu
uwagi i relacji, terapeuta może stopniowo wspomnieć o możliwym
zmniejszeniu bólu, ale nie przecenia tego. Uwaga jest wtedy ponownie
kierowana na inny aspekt sytuacji, umożliwiając w ten sposób
zmniejszenie bólu. Dalsze zastosowania podtrzymują rozproszenie uwagi,
jednocześnie przeformułowując sytuację w pozytywny sposób.
To ogólne podejście może być oczywiście modyfikowane w zależności od
potrzeb sytuacyjnych i osobowościowych. Na przykład, jako czarny pas w
sztukach walki sędziowałem w moim klubie pojedynek karate pomiędzy
czarnym pasem a brązowym pasem. Czarny pas wyprowadził brutalny cios,
który przypadkowo uderzył w nacierającego brązowego pasa, powalając go
na pogniecioną kupę na podłodze. Podbiegłem do powalonego wojownika,
młodego czarnoskórego mężczyzny, który leżał wijąc się z bólu z powodu
złamania, jak się okazało, ręki. Używając łagodnego, sympatycznego, ale
absorbującego tonu, powiedziałem coś takiego:
Komunikacji Komentarz
(1) Cholera, Ray, naprawdę (1) Ból jest najpierw
zostałeś wystrzelony. Założę odpowiednio rozpoznawany, co
się, że boli jak, boli jak syn ułatwia nawiązanie kontaktu i
zabezpieczenie
suka. Więc lepiej oddychaj uwaga. Służy do wywołania

głęboko, Ray, oddychaj głębokiego oddychania w celu
naprawdę głęboko i spójrz rozłożenia bólu przy
na mnie, bo musisz teraz jednoczesnym zmniejszeniu
użyć swojego umysłu, żeby niepokoju. Krótkie, ogólne
coś zrobić stwierdzenie o zdolności umysłu
. . . Musisz też oddychać, tak do "zrobienia jakiejś rzeczy", po
jak podczas rozciągania, którym natychmiast następuje
musisz oddychać i pozwolić, Zmiana tematu, niepozornie
aby ból zrobił swoje... zasiewa ziarno do pracy
Bo wiesz, jak ból zamienia hipnotycznej na poziomie
się w ciepło, kiedy się nieświadomym. Komunikacja
rozciągasz... ale to trochę prowadząca wprowadza
trwa... Więc po prostu następnie strukturę odniesienia
oddychaj i pozwól, aby to rozciągania, znaną większości
ciepło zabrało cię tam, gdzie praktykujących mistrzów sztuk
chce... walki, w której uczy się
przekształcać (tj.
przeformułowywać) początkowy
ból rozciągania w przyjemne (lub
przynajmniej znośne)
doświadczenie, takie jak "ciepło
przepływające przez ciało". To
(2) . . . I spójrz tu na mnie, przyspiesza obecny ból, a
człowieku, i spójrz na mój następnie prowadzi do ukrytych
pas... sugestii dotyczących kontroli
Jest czarny, prawda... i bólu.
jestem z tego dumny... a pas (2) Często dobrze jest odwrócić
Johna (jego przeciwnika) też świadomą uwagę natychmiast po
jest czarny, więc nie masz się przedstawieniu hipnotycznej
czego wstydzić, bo musisz sugestii, umożliwiając w ten
mieć szacunek dla czerni sposób nieświadomej swobodne
. . . . Ale nie musisz tracić rozwinięcie odpowiedniej reakcji.
przytomności, Ray, spójrz Przeniesienie uwagi na mój
na mój pasek i wiedz, że w czarny pas, główny cel Raya,
niedalekiej przyszłości wzbudza szacunek i uwagę, a
nadejdzie czas na ciebie... jednocześnie ma dostęp do
Ponieważ trenujesz obrazów zorientowanych na
naprawdę ciężko, naprawdę przyszłość; Obie reakcje odwrócą
ciężko pracujesz, dbasz o uwagę od bólu. Wspomnienie o
siebie zarówno psychicznie, czarnym pasie przeciwnika
jak i fizycznie ... Umiesz jeszcze bardziej rozprasza uwagę,
myśleć i wiesz, że czasami jednocześnie zmniejszając
sprawy mentalne są o wiele wszelkie zakłopotanie, którego
ważniejsze. może doświadczyć w związku z
byciem "pobitym". Duma i
samowystarczalność, które
Ray kojarzy z czarnym pasem,
są następnie wykorzystywane
do subtelnego nakładania się
na samowystarczalne
zdolności, które połączył ze
swoją osobistą tożsamością.
Dalsze komplikacje na temat
jego
Wysiłek treningowy i zdolności

umysłowe zapewniają większą
dumę (a tym samym mniej bólu),
jednocześnie pośrednio
kształtując pozytywny kontekst
(3) . . . . I pewnie nadal osiągnięcia czarnego pasa.
niektórych to boli, więc (3) Ray wciąż od czasu do czasu
dlaczego nie zamknąć oczu, krzywił się z bólu, ale uspokoił
Ray, zgadza się, zamknij je się nieco, gdy coraz bardziej
łatwo i wygodnie, aż do pochłonęła go moja komunikacja.
samego dołu, i pozwól Wykorzystałem jego stan
swojemu umysłowi zacząć receptywny, przedstawiając
robić swoje... Pozwól sobie bezpośrednie sugestie dotyczące
pomyśleć o tym, jak to zamykania oczu i następujące po
będzie, gdy zdobędziesz nich ogólne instrukcje dotyczące
czarny pas... Jak będziesz się dysocjacji (od teraźniejszości)
czuł? . . . Jak będziesz aktywności wyobrażeniowej.
wyglądać? . . . . Ponownie, ból jest umieszczony
Pozwól sobie to wyobrazić... w kontekście ("trening do
Cały pot, ból, poświęcenie czarnego pasa"), który w domyśle
będą w przeszłości, kiedy sprawia, że
osiągniesz ten cel. Łatwiej to zaakceptować, a tym
samym sobie z tym poradzić.
Ogólnie rzecz biorąc, tego
rodzaju całkowite przejście do
fantazji zorientowanej na
przyszłość nie jest takie trudne do
szybkiego osiągnięcia w
sytuacjach awaryjnych, ponieważ
podmiot będzie zwykle bardzo
zmotywowany do dysocjacji.
Jeszcze kilka minut podobnych wypowiedzi podkreślało, w jaki sposób
Ray mógł utrzymać tę transową rzeczywistość "w odpowiedni sposób",
gdy był eskortowany i leczony w szpitalu. Później relacjonował, jak
"daleko" było "pojawianie się i wychodzenie z tych trippy przestrzeni"
jako sposób na radzenie sobie z bólem.
Ogólna strategia zastosowana wobec Raya jest strukturalnie
równoważna z opisaną powyżej, którą Erickson zastosował wobec
swojego syna. Operator najpierw uzyskuje skupienie uwagi i
receptywność poprzez bezpośrednie tempo doświadczenia, a następnie
wykorzystuje aspekty osobistej tożsamości podmiotu – w przypadku Raya
jego struktury odniesienia i motywacje dotyczące sztuk walki – aby
oddzielić i ostatecznie przeformułować ból. Różnice w szczegółach (np.
konkretne zwroty lub sugestie) między dwoma przytoczonymi
przypadkami ilustrują, w jaki sposób ta ogólna strategia – która, nawiasem
mówiąc, jest ogólną strategią formalnej indukcji – jest konkretnie
stosowana zgodnie z unikalnymi realiami danego przedmiotu. W ten
sposób operator uważnie obserwuje i wykorzystuje każdą rozwijającą się
reakcję, nie wiedząc dokładnie, która ścieżka najlepiej doprowadzi do
pożądanego stanu.
Indukcje grupowe
Czasem jestem pytany, czy nacisk podejścia ericksonowskiego na

elastyczne dostosowywanie się do wyjątkowości każdej osoby wyklucza
jego zastosowanie w sytuacjach grupowych. Odpowiedź brzmi: "nie". W
rzeczywistości używam hipnozy grupowej jako głównego narzędzia w
szkoleniu hipnoterapeutów, zwłaszcza na zaawansowanych warsztatach.
Hipnoza grupowa ma również wartość w sytuacjach terapii grupowej.
Indukcje grupowe opierają się na tych samych zasadach, co indukcje
indywidualne, choć w zmodyfikowany sposób. Zazwyczaj spędzam co
najmniej 15 minut na mówieniu o naturze hipnozy i wyjaśnianiu błędnych
przekonań, jednocześnie przedstawiając trans jako ogólny kontekst dla
bezpiecznej eksploracji Jaźni. Podkreślam, że podczas wprowadzenia
będę mówił tylko ogólnie i nie będę nikogo prosił o rozmowę, poruszanie
się, zgłębianie bolesnych doświadczeń lub robienie czegokolwiek innego,
co mogłoby być krępujące. Wspominam o wielu różnych tempach i
stylach rozwoju transu (np. zjawisko floatingu) i podkreślam, że każda
osoba powinna pozwolić sobie na odkrycie własnego tempa i stylu, po
prostu doświadczając tego, co się dzieje, bez potrzeby natychmiastowego
doświadczania dzikich i dramatycznych doświadczeń. Czasami,
zwłaszcza jeśli grupa wydaje się nieco powściągliwa, zapewniam
demonstrację, albo poprzez autohipnozę, albo poprzez pracę z chętnym i
zdolnym podmiotem.
Zazwyczaj utrzymuję, że pierwsza indukcja z grupą jest krótka i prosta
– na przykład pięć minut instrukcji relaksacyjnych i wewnętrznego
pochłonięcia, pięć minut ogólnych stwierdzeń i opowieści w celu
wywołania wewnętrznych procesów poszukiwań, pięć minut na ożywienie
przyjemnego wspomnienia i pięć minut sugestii dotyczących samooceny.
Raporty poindukcyjne są proszone o podkreślenie różnorodności
możliwych reakcji i wyjaśnienie wszelkich pozostałych nieporozumień.
Głębsze i dłuższe transy mogą być wtedy rozwijane w tempie
odpowiednim dla grupy. Pierwsze dwie do sześciu z tych indukcji mogą
być wykorzystane jako okres treningowy, w którym ogólne i permisywne
sugestie są używane w celu (1) wprowadzenia głównych zjawisk
hipnotycznych i (2) rozwinięcia kotwic "samooceny" lub
"bezpieczeństwa" (rozdział 6), zarówno dla siebie, jak i dla hipnotyzera.
Dalsze indukcje koncentrują się następnie na konkretnych procesach
zmian.
Oczywistą zaletą grupowego wprowadzenia jest to, że można
zaoszczędzić zarówno czas, jak i pieniądze. Ponadto, wiele różnych
doświadczeń zgłaszanych przez uczestników grupy poszerza punkt
widzenia danej osoby na temat tego, jak trans może być rozwijany i
korzystnie wykorzystywany. Mówiąc bardziej ogólnie, takie raporty
pokazują dramatycznie, że ludzie myślą i reagują na wiele różnych
sposobów, z których wszystkie mogą być słuszne. Moim zdaniem,
empiryczne
Uświadomienie sobie tego punktu ma kluczowe znaczenie dla postępów

zarówno uczestnika hipnother-apy, jak i klienta psychoterapii.
Potencjalną wadą indukcji grupowych jest to, że głębokość i jakość
transu jest dla niektórych osób mniejsza niż doświadczana w
indywidualnym otoczeniu. W dużej mierze wynika to z różnic
indywidualnych, które uniemożliwiają ciągłe wykorzystywanie
odpowiedzi każdej jednostki w sytuacji grupowej. Problem ten można
przynajmniej częściowo obejść na kilka sposobów. Po pierwsze,
hipnotyzer powinien mówić bardziej ogólnie niż zwykle, upewniając się,
że obejmuje wszystkie możliwości, jednocześnie zakładając reakcje
transowe. Na przykład sugestie dotyczące regresji wiekowej mogą
zawierać następujące komentarze:
I jak miło jest wiedzieć, że w dzieciństwie miałeś wiele różnych
doświadczeń... jako niemowlę, małe dziecko, młody chłopiec lub
dziewczynka, aż do wieku młodzieńczego... A trans jest tak bardzo
bezpieczny, że naprawdę możesz pozwolić swojej podświadomości
podzielić się z tobą przyjemnymi, dawno zapomnianymi
wspomnieniami... Zastanawiam się więc i wy możecie się
zastanawiać, bo żadne z nas tak naprawdę nie wie, które dawno
zapomniane wspomnienie odżyje. Może będzie to doświadczenie w
domu, może na placu zabaw, a może w szkole... Nie wiem i ty nie
wiesz, ale twoja nieświadomość może cię mile zaskoczyć... Być
może jedno doświadczenie, może dwa lub więcej na początku, a
może jeszcze żadne... Może najpierw to zobaczysz, poczujesz,
usłyszysz, a może nawet powąchasz, zanim nadejdzie cała reszta
doświadczenia... Możesz pozwolić, aby twoja nieświadomość
rozwijała się w tempie i tempie odpowiednim dla ciebie jako
jednostki.
Po drugie, hipnotyzer indukujący grupę może skanować postęp

subjektów i dawać ogólne sugestie dotyczące przyjemnych doświadczeń
hipnotycznych dla oczarowanych badanych, zanim skupi się na
mniejszości uczestników mających trudności z rozwinięciem transu.
Wbudowane sugestie, uogólnienia i techniki szybkiej dysocjacji,
wszystkie dostarczane w ramach przepływu indukcji grupowej, są
szczególnie skuteczne w przypadku tych ostatnich osób. Po trzecie,
specjalne sesje indywidualne mogą być zaplanowane dla garstki
badanych, którzy hipnotycznie nie reagują na indukcje grupowe. Ten
specjalny trening jest najbardziej potrzebny klientom psychoterapii,
którzy potrzebują konkretnych zapewnień i wskazówek, jak wejść w trans.
Podsumowując, należy zauważyć, że zmienność odpowiedzi w różnych
grupach jest zgodna z tą obserwowaną u różnych osób. Każda grupa
będzie miała swoją własną "osobowość", własne troski, własne tempo i
styl. Głównym zadaniem hipnotyzera jest zachowanie wrażliwości i
reagowanie na postępy danej grupy.
Streszczenie
Podsumowując, w tej sekcji omówiono niektóre specjalne zastosowania

zasad indukcji Ericksona i strategii indukcji. Główną kwestią było to, że
indukcja nie powinna być interpretowana jako zestaw słownych zaklęć,
które powtarzają podkreślanie "transu", "głębiej i głębiej", "relaksu" i
innych słów klasycznie kojarzonych z doświadczeniami hipnotycznymi.
Podczas gdy takie zaklęcia mogą być pomocne w rozwijaniu transu w
większości sytuacji, zwłaszcza gdy zarówno hipnotyzer, jak i badany czują
się z nimi komfortowo, mogą one nadmiernie ograniczać elastyczność i
wynikającą z tego skuteczność hipnoterapeutycznego dochodzenia.
Podejście erickso-niańskie traktuje indukcje hipnotyczne jako sekwencje
interakcji, które absorbują i kierują uwagę osoby do terapeutycznie
utylizowanego odmiennego stanu świadomości. W tych ogólnych ramach,
krytycznym czynnikiem w wywoływaniu transu nie jest reakcja podmiotu
na dyrektywy hipnotyczne, ale raczej gotowość i zdolność hipnotyzera do
zaakceptowania i wykorzystania rzeczywistości podmiotu. Czasami
wymaga to niekonwencjonalnych strategii i komunikacji; Niezmiennie
wymaga ciągłej elastyczności.
Jeśli to wszystko brzmi strasznie skomplikowanie do zgłębienia – a tym
bardziej do zastosowania – należy podkreślić, że sprawy stają się
niepomiernie łatwiejsze, gdy zdamy sobie sprawę, że te naturalistyczne
poglądy na trans są tak naprawdę sposobami na konceptualizację zmiany
terapeutycznej w ogóle. Innymi słowy, najskuteczniejsze terapie obejmują
pewną "indukcję", dzięki której klient zostaje przeniesiony ze sztywnego i
ograniczającego stanu umysłu do bardziej otwartego i chętnego stanu
("transu"), w którym mogą rozwinąć się zmiany empiryczne. Nie jest zatem
konieczne, aby terapeuci zainteresowani włączeniem podejścia
ericksonowskiego do swoich praktyk myśleli w kategoriach hipnozy
formalnej. O wiele bardziej użyteczne dla praktyków jest rozpoznanie, w jaki
sposób już naturalistycznie wywołują i wykorzystują stany transowe u
klientów. Mogą wtedy ocenić swój osobisty komfort za pomocą terminologii
"transowej" i odpowiednio zareagować. Niektórzy klinicjanie odkrywają
preferencję dla formalnych podejść hipnotycznych; Inni uważają, że bardziej
odpowiednie są inne ramy. Niezależnie od tego, uświadomienie sobie, w jaki
sposób ramy Ericksona uzupełniają inne podejścia terapeutyczne, znacznie
zwiększy umiejętności klinicysty.
POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEUDANYCH PRÓB

INDUKCJI
Co robi terapeuta, jeśli kilka indukcji najwyraźniej nie wywołało transu
u osoby, która go pragnie? W rozdziale 1 zauważono, że większość
tradycyjnych hipnotyzerów określiłaby ten obiekt jako "niepodatny"
lub "oporny", podczas gdy praktykujący Ericksona zakładają, że

doświadczenie podmiotu nie zostało odpowiednio wykorzystane. Aby
uczciwie twierdzić to ostatnie stanowisko, należy wykazać, że chętne, ale
wcześniej niepodatne podmioty mogą doświadczać transu. Aby odnieść
sukces w tym zadaniu, należy najpierw wyraźnie ocenić procesy zarówno
hipnoza, jak i podmiotu w interakcji hipnotycznej. W tej części omówiono
pytania cenne w tym zakresie. Pytania, z których wiele pokrywa się pod
względem zakresu, dotyczą tematów omawianych wcześniej. Można na
nie odpowiedzieć poprzez połączenie bezpośredniego i pośredniego
zadawania pytań na temat, obserwacji, intuicji i refleksji nad poprzednimi
interakcjami.
Pierwsze pytanie odnosi się do możliwości, że trans pojawił się bez
rozpoznania przez podmiot:
1. Czy podmiot doświadczył transu, nie wiedząc o tym? Podczas gdy
podrzuty twierdzące, że nie doświadczyły transu, są zwykle poprawne, nie
zawsze tak jest. Czasami, na przykład, dramatyczne uprzedzenia na temat
transu uniemożliwiają podmiotom rozpoznanie lekkiego transu jako
takiego. Badani ci, zwykle nowicjusze przesiąknięci popularnymi
błędnymi przekonaniami na temat hipnozy, często błędnie interpretują
brak pewnych oczekiwanych doświadczeń (np. "utrata przytomności",
niesłyszenie hipnotyzera, posiadanie dzikich doświadczeń religijnych)
jako brak transu. Hipnotyzer może najpierw spróbować wyjaśnić te błędne
przekonania poprzez dyskusję, podkreślając zwłaszcza, że (1) trans jest
kontinuum empirycznego zaangażowania, a nie zjawiskiem "wszystko
albo nic", (2) większość początkowych transów, często lekkich w głębi,
pod pewnymi względami przypomina zwykłą świadomość na jawie, ale
różni się pod innymi (np. większa swoboda i zwiększona percepcja, patrz
rozdział 2), oraz (3) najlepszym sposobem, aby pozwolić transowi się
rozwijać, jest odłożenie na bok uprzedzeń i oczekiwań i po prostu
zaakceptowanie tego, co się rozwija. Po tej dyskusji można przeprowadzić
indukcję zawierającą "techniki przekonywania" (np. widzenie tunelowe,
sygnały ideomotoryczne, dysocjacja, zniekształcenie czasu), które
empirycznie demonstrują badanemu, że jest w odmiennym stanie.
Oprócz tego, że transy światła nie są rozpoznawane z powodu błędnych
koncepcji, głębokie transy mogą nie być rozpoznawane z powodu
amnezji. Często powoduje to niepotrzebny niepokój w temacie, którym
należy się zająć. Na przykład pewna uczestniczka hipnoterapii,
spontanicznie cierpiąca na amnezję przez kilka głębokich transów, coraz
bardziej niepokoiła się tymi godzinnymi "lukami" w swoim
doświadczeniu. Inna kobieta, pacjentka hipnoterapii, której podano
amnezję hipnotyczną w celu ochrony nieświadomych procesów zmian
przed świadomą ingerencją, zaczęła kwestionować postęp terapeutyczny.
Obie osoby zostały poinstruowane, aby pozostawały w stanie czuwania z
otwartymi oczami, podczas gdy ja używałem ideomotorycznych
odpowiedzi palców (patrz Erickson & Rossi, 1981) do (1)
Niech nieświadomość zakomunikuje, czy znaczące doświadczenia

transowe miały miejsce i (2) wywoła subiektywnie zniewalającą reakcję
hipnotyczną, którą można świadomie zaobserwować i zapamiętać. Ta
uproszczona procedura rozwiała obawy, umożliwiając w ten sposób
wznowienie nauki transu.
Kolejne pięć pytań dotyczy gotowości podmiotu do rozwinięcia transu:

2. Czy badany źle rozumie naturę hipnozy? Może się tak zdarzyć nawet
wtedy, gdy podmiot zostanie odpowiednio poinformowany przez
hipnotyzatora. Na przykład, klient widział "hipnozę" zademonstrowaną
dwukrotnie przez hipnotyzerów scenicznych. Fakt, że w obu przypadkach
badani wyglądali głupio, bardzo zniechęcił go do udziału w tej roli. W
związku z tym zinterpretował moje bezpośrednie próby odróżnienia
hipnozy klinicznej od występów scenicznych jako próby "oszukania" go.
W przypadku takich osób często najlepiej jest odłożyć na bok dalszą
dyskusję na rzecz eksperymentalnej demonstracji za pomocą autohipnozy
lub technik My-friend-John. Techniki takie stanowią indukcję pośrednią;
Zapewniają również struktury referencyjne, które zastępują hamujące
trans błędne przekonania na temat hipnozy.
3. Czy podmiot przewiduje nieprzyjemne konsekwencje? Niektórzy
podwykonawcy nie kwestionują potencjalnej wartości transu ani własnej
zdolności transowej, ale wątpią w swoją stabilność psychiczną. Na
przykład jeden zrozpaczony klient myślał, że "rozpadnie się" i "rzuci na
głęboką wodę", jeśli choć trochę się rozluźni; Wcześniejsze
doświadczenia transowe innego podmiotu były zdominowane przez
przerażające, traumatyczne wspomnienia. Zrozumiałe jest, że obie osoby
wahały się, czy wejść w trans. Aby przekształcić taką niechęć, terapeuta
zwykle musi postępować powoli i z wyczuciem. Do nawiązania relacji
może być potrzebnych kilka sesji. Następnie można zastosować techniki,
aby określić, jakiej wiedzy, zapewnień lub doświadczeń potrzebowałby
klient, aby umożliwić rozwój transu. Po rozwinięciu i zakotwiczeniu
zidentyfikowanych zasobów do późniejszego wykorzystania (rozdz. 6),
terapeuta może zaoferować możliwości realizacji transu jako
bezpiecznego kontekstu za pomocą dowolnej z wielu różnych metod:
refrakcji, zatajania informacji przed hipnotyzerem, posiadania wskazówek
dotyczących pobudzenia transu i tak dalej.
4. Czy podmiot mi ufa? Transy, zwłaszcza terapeutyczne, polegają na

otwarciu się na nowe sposoby bycia. Nic dziwnego, że wiele
Osoby niechętnie będą to robić, dopóki nie zaufają hipnotyzerowi. Brak

zaufania może wynikać z niedostatku wcześniejszych interakcji
hipnotyzer-obiekt, często naprawianych przez trochę czasu spędzonego
razem. Może też wynikać z wcześniejszych doświadczeń, takich jak moja
klientka uwiedziona seksualnie przez swojego poprzedniego terapeutę lub
inna klientka, której nieszczęśliwe dzieciństwo "nauczyło" nie ufać
nikomu. W przypadku takich osób terapeuta musi najpierw wykazać się
uczciwością jako osoba i jako osoba kliniczna. Robiąc to, terapeuta
powinien dowiedzieć się, czego klient potrzebuje, aby doświadczyć
zaufania w związku, a także powinien zidentyfikować i nadać tempo tym
wzorcom zachowań, które najprawdopodobniej wywołają nieufność
klienta. Na przykład, powiedzmy, że terapeuta stwierdza (poprzez
zadawanie pytań, obserwację, słuchanie spontanicznych doniesień itp.), że
klient natychmiast nie ufa nikomu, kto kipi radosnym optymizmem.
Można to uszanować, po prostu powstrzymując się od wyrażania takiej
postawy; lub komentując bezpośrednio, że klient był już wcześniej
spalony i dlatego nie powinien wierzyć w nic, co zostało powiedziane,
dopóki nie wypróbuje tego we własnym tempie i stylu; lub poprzez
okresowe przeprowadzanie "gier polaryzacji" (rozdział 7), w których
terapeuta jest bardziej pesymistyczny niż klient. Wrażliwe stosowanie
takich strategii może przekształcić niechęć we współpracę.
Innym możliwym źródłem nieufności są wypowiedzi hipnotyzera, które
mogą nieumyślnie naruszać preferencje, wartości lub potrzeby klienta.
Czasami wynika to z niedostatecznej wiedzy, jak wtedy, gdy moja kli-
entka chwilowo przestała mi ufać, gdy nie rozpoznałem jej wyjątkowo
nieprzyjemnego dzieciństwa i opowiedziałem historie o przyjemnych
doświadczeniach z dzieciństwa, które "wszyscy" mieli. Innym razem
nieufność wynika z przeoczenia, jak wtedy, gdy hipnotyzer podkreślał
zamknięcie oczu na wysoko wyszkoloną osobę, która wcześniej wyraźnie
określiła, że woli doświadczać transu z otwartymi oczami. Negatywny
wpływ nieufności na gotowość podmiotu do wejścia w trans skłania
hipnotyzera do (1) poświęcenia wystarczającej ilości czasu na ukończenie
fazy przygotowania do transu omówionej w rozdziale 5 (np. zebranie
informacji, nawiązanie relacji), (2) uważnej obserwacji zachowań
niewerbalnych pod kątem oznak nieufności (np. zmniejszonej relacji), (3)
okresowego badania kwestii zaufania bezpośrednio lub pośrednio (np.
poprzez pytania, historie lub szczere dyskusje) oraz (4) przekazać szczere
i bezpośrednie przeprosiny, gdy wartości lub preferencje podmiotu zostały
naruszone.
5. Czy podmiot doświadcza czegoś nieprzyjemnego na początku

transu? Od czasu do czasu podmiot zaczyna wchodzić w trans, a następnie
nagle "wyskakuje" z niechęcią do kontynuowania. Dzieje się tak
najczęściej
z szybko rozwijającymi się transami, które mogą powodować nagłe

zmiany percepcyjne lub emocjonalne przerażające dla osoby. Na przykład
jeden z badanych, u którego łatwo rozwinęła się fiksacja oczu, był
zaniepokojony wynikającymi z tego zniekształceniami wizualnymi
obejmującymi widzenie tunelowe i podwójne obrazy; Inna osoba była
przerażona, gdy odkryła, że nie może poruszać swoim ciałem, gdy weszła
w trans; Trzecią osobę ogarnęła paniczna myśl, że jej umysł może zostać
całkowicie opanowany. Takie doświadczenia mogą być łatwo
zaobserwowane przez uważnego terapeutę (w kategoriach zaburzonych
rytmów, skurczów mięśni i tak dalej), a badany zwykle chętnie opowiada
o tym, co się wydarzyło. Tak więc, na ogół nie jest zbyt trudne dla
terapeuty rozwinięcie zrozumienia lęków przerywających trans i
odpowiednie reagowanie. Możliwości obejmują zapewnienia, że
doświadczenia, o których mowa, są bezpieczne, powszechne i
naturalistyczne; konkretne sugestie mające na celu dostosowanie
zachowania - na przykład powiedzenie "wizualnie zniekształcającemu"
podmiotowi opisanemu powyżej, aby oddychał głęboko i mrugał oczami,
jeśli ponownie skamienieje przez widzenie tunelowe; spowolnienie tempa
indukcji, aby obiekt nie "spieszył się" i nie stał się "niewyśrodkowany";
zmiana postawy na mniej przytłaczającą postawę; oraz dostęp do zasobów
i zakotwiczenie ich w celu zapewnienia poczucia bezpieczeństwa.
6. Czy są jakieś nieświadome obiekcje? Od czasu do czasu osoba będzie

miała obiekcje przed rozwijaniem transu, który nie jest widoczny dla jej
świadomego umysłu ani dla terapeuty. Ta możliwość powinna być
zbadana, zwłaszcza gdy inne wyjaśnienia nie wyjaśniają lub nie zaradzają
pozornej niechęci do doświadczania transu. Można to zrobić w
stosunkowo prosty sposób, na przykład używając sygnałów
ideomotorycznych do sprawdzenia obecności nieświadomych obiekcji lub
używając ogólników lub metafor jako technik "łowienia w ciemności"
(rozdziały 4 i 6).
Następny kwartet pytań odnosi się do możliwej niezdolności podmiotu

do rozwinięcia transu:
7. Czy temat potrzebuje więcej czasu? Niektórzy badani potrzebują

sporo czasu, aby nauczyć się umiejętności rozwijania transu. Z tego
powodu w rozdziale 5 podkreślono wartość bezstresowego okresu
treningowego, obejmującego do sześciu sesji przedłużonych indukcji.
Terapeuci, którzy nie uszanują potrzeby każdej osoby do rozwijania transu
w jej własnym tempie, odkryją na swoich rękach wiele "opornych" i
"niepodatnych" tematów. Nie oznacza to, że inne czynniki również nie są
zaangażowane; Aby mieć pewność, hipnotyzer powinien zawsze
przynajmniej pobieżnie rozważyć inne pytania
wymienionych w tej sekcji. Jednakże, o ile sytuacja wyraźnie nie wskazuje

inaczej, poważna obawa o niezdolność do transu na ogół nie jest
podejmowana, dopóki nie zostanie zapewniony odpowiedni czas.
8. Czy podmiot rozumie swoją rolę? Osoba może chcieć, ale nie być w
stanie rozwinąć transu z powodu niezrozumienia tego, jak zareagować
jako podmiot. Jeden z nowicjuszy czekał z niecierpliwością i napięciem,
aż hipnotyzer "spowoduje" jakąś dramatyczną zmianę w jego
świadomości; inna osoba z wysiłkiem starała się natychmiast dostosować
do każdej podanej sugestii; Trzeci badany, wyszkolony w tradycyjnej
hipnozie, myślał, że trans pojawia się, gdy badany został "przechytrzony"
przez hipnotyzera w subtelnej "bitwie na spryt". W każdym przypadku
trans pożądany przez podmiot był blokowany przez wysiłki, aby mu
pomóc. Ponieważ takie wysiłki są zwykle podejmowane w dobrej wierze,
można je na ogół rozwiązać, sugerując zastąpienie bardziej odpowiednią
strategią reagowania.
9. Czy świadome procesy podmiotu zakłócają sytuację? Prawie zawsze
dzieje się tak w przypadku osób mających trudności z doświadczaniem
transu. Metody identyfikacji i wykorzystania takich zakłóceń zostały już
obszernie omówione, zwłaszcza w poprzednim rozdziale. Ogólne strategie
obejmują utrzymywanie badanych z otwartymi oczami, nudę, "gry
polaryzacji", techniki My-friend-John, metafory, dysocjację, zamieszanie
i rozproszenie.
10. Czy podmiot jest już w "transie dysocjacyjnym"? Poprzednia sekcja

opisywała, w jaki sposób niektórzy ludzie są już w naturalistycznych,
zdysocjowanych stanach transu, które czynią ich względnie odpornymi na
formalne indukcje. Omówiono również strategie postępowania w takich
przypadkach.
Kolejny zestaw pytań dotyczy procesów hipnotyzera.
11. Jakie ogólne strategie zastosowałem? Dobrym pierwszym krokiem

w analizie wcześniejszych niepowodzeń indukcji jest sporządzenie listy
wszystkich technik i strategii stosowanych do tej pory w odniesieniu do
badanego. Obok każdej wymienionej pozycji hipnoterapeuta może krótko
zanotować ogólną reakcję (reakcje) badanego na nią. To często daje wgląd
w to, dlaczego rzeczy nie działały tak dobrze, jak oczekiwano.
Zauważyłem na przykład, że z jednym klientem wprowadziłem ogromną
ilość zamieszania. Zazwyczaj reagowała na takie techniczne niques,
zaczynając mówić o czymś innym, co interpretowałem jako zwiększoną
świadomą ingerencję, która musiała zostać wzmocniona przez "lepsze" i
bardziej mylące techniki. Zastanawiając się nad tym, uderzyło mnie
Myślę, że ta strategia "więcej tego samego" była być może problemem, a

nie rozwiązaniem. Rzeczywiście, przejście na mniej dominujące i
zagmatwane podejście umożliwiło nawiązanie lepszego kontaktu i w
konsekwencji rozwój transu.
12. Jakich ogólnych strategii nie zastosowałem? Na tym samym

arkuszu, w którym wymieniono wypróbowane strategie, można również
zanotować niewypróbowane strategie. Podobnie jak w poprzednim
pytaniu, rozważenie pozycji na takiej liście często dostarcza pomysłów na
to, jak skuteczniej postępować z tematem. Na przykład obserwowany brak
metafor z racjonalnie zorientowanym podmiotem doprowadził do
udanych indukcji wypełnionych historiami (rozdział 6); W przypadku
innej osoby, niepewnej siebie kobiety poszukującej konkretnych
wskazówek, rozpoznanie niedostatku bezpośrednich sugestii, które do tej
pory jej zaoferowano, skłoniło do skuteczniejszej indukcji, polegającej na
przeplataniu się bezpośrednich komunikatów w celu rozwinięcia transu.
13. Skąd miałbym wiedzieć, że podmiot jest w transie? To pytanie jest
zadane w celu zidentyfikowania możliwych błędnych przekonań na temat
warunków koniecznych do transu. Takie błędne przekonania mogą
uniemożliwić hipnoterapeucie rozpoznanie i ratyfikację transu. Zwykle
prowadzi to do komunikatów sugerujących, że podmiot nie jest jeszcze w
transie. Podmiot może zareagować na ten niezwykły brak stymulacji,
pozostając w transie, ale tracąc kontakt z terapeutą lub rozwijając
wątpliwości, które utrudniają dalsze doświadczenia transu.
Na przykład psychiatra, którego nadzorowałem, błędnie założył, że
(1) Zahipnotyzowany podmiot podąża za każdą sugestią udzieloną przez
hipnozystę i (2) dysocjacja ręki zawsze manifestuje się w formie lewitacji
rąk. Był więc raczej zakłopotany, gdy podmiot najwyraźniej w głębokim
transie zareagował na sugestie dysocjacji ręki, stając się niezwykle
ociężały. Konkluzja psychiatry, że trans był nieobecny, utrudniła sprawę
zarówno jemu, jak i badanemu. Kiedy zademonstrowano mu, że
ekstremalna ciężkość jest prawidłową reakcją dysocjacyjną, był w stanie
ratyfikować i wykorzystać odpowiedzi badanego w późniejszych sesjach.
Chodzi o to, że chociaż istnieją ogólne cechy i wskaźniki transu
(rozdziały 2 i 4), żaden z nich nie jest niezbędny do zaistnienia transu. Tak
więc, zamiast polegać na sztywnych regułach oceny obecności transu (np.
głębokiej relaksacji, podatności na sugestie), hipnotyzer powinien być
wrażliwy na wiele różnych sposobów, w jakie trans może być rozwijany,
doświadczany i manifestowany.
14. Jakie są wzorce zachowań podmiotu? Niepowodzenie w

wywołaniu transu prawie zawsze odzwierciedla niepowodzenie w
wykorzystaniu zachowania i doświadczenia danej osoby. W ten sposób
hipnotyzer może zapisać wzorce zachowań krnąbrnego podmiotu,
jakkolwiek trywialne lub niezwiązane z transem mogą się wydawać.
Oznacza to, że wypisz wszystko, co możesz zaobserwować, że podosoba
robi powtarzające się, na przykład rozglądając się, wykonując ruchy rąk,
mówiąc "Wiesz, co mam na myśli" co trzecie lub czwarte stwierdzenie lub
potrząsając głową. Twórcza kontemplacja nad tym, jak wykorzystać te
wzorce jako podstawę indukcji, zaowocuje bogactwem potencjalnych
strategii indukcji odpowiednich dla tej osoby, czego przykładem jest wiele
przykładów pojawiających się w tej książce.
15. Do czego zniechęciłem badanego? Kiedy hipnozyści wpadają w
powszechną koleinę myślenia, że indukcja musi przebiegać w określony
sposób (np. progresywna relaksacja), zniechęcają do pewnych procesów
behawioralnych i umysłowych – na przykład poruszania się, ciągłego
kwestionowania rzeczy, zwracania uwagi na bodźce zewnętrzne,
napinania się, utrzymywania otwartych oczu i tak dalej. Ponieważ
wykorzystanie dominujących wzorców podmiotu jest ogólnie najlepszą
strategią indukcji, może być niezwykle cenne, aby zidentyfikować
wszelkie takie wzorce, które są odradzane.
Na przykład nadzorowałem przypadek, w którym hipnoterapeuta był
coraz bardziej sfrustrowany okresowym śmiechem klienta podczas
procesów hipnoterapeutycznych. Interpretował takie zachowanie jako
wskazujące na samoświadomość lub ekshibicjonizm, oświadczając, że
trans nie może się rozwinąć, dopóki śmiech nie ustanie. Kiedy tak się nie
stało, poddał się i zapytał mnie, czy poradzę sobie z tym pozornie
krnąbrnym osobnikiem. Usiadłem z klientką, aktorką o bardzo
ekstrawertycznej naturze. Moje obserwacje wskazywały, że wyraźnie
dobrze się bawiła i wydawała się całkiem pochłonięta podczas swoich
napadów śmiechu. Skomentowałem więc radośnie, że naprawdę ważne
jest, aby zachować poczucie humoru we wszystkich sytuacjach, zwłaszcza
tych hipnotycznych, i że jej podświadomość może ją rozśmieszyć aż do
transu, jeśli tylko zechce. W tym samym czasie chwyciłem jej dłonie i
trzymałem je delikatnie, aby upewnić się, że jest doświadczalnie
"uziemiona". Krótko mówiąc, te proste zastosowania utorowały drogę do
udanej indukcji. Kiedy już rozwinęła trans, sugestie dotyczące radosnego
śmiechu przeplatały się z dyrektywami, aby rozwinąć również różne inne
stany emocjonalne.
Podobny przypadek dotyczył klienta przytłoczonego swędzeniem
całego ciała przy najmniejszym rozwoju transu. Musiał tylko swędzieć tu,
potem tam, a w końcu wszędzie. Początkowo próbowałem sobie z tym
poradzić.
"problem" został przyjęty poprzez dysocjację, rozproszenie i pomieszanie,

a wszystko to na próżno. W końcu mnie olśniło: byłem zaślepiony
nieświadomym założeniem, że trans wymaga unieruchomienia ciała;
Swędzenie może i powinno być zaakceptowane jako podstawa indukcji.
Tak więc w następnej sesji po raz pierwszy ustaliłem, że swędzenie o
takiej sile występuje tylko podczas komunikacji hipnotycznej. W ten
sposób wyjaśniłem, że twórcze nieświadome procesy i rozwój transu
mogą przejawiać się na wiele sposobów, w tym w swędzeniu. To
przygotowało grunt pod udaną indukcję, w której swędzenie było
akceptowane, zachęcane, kierowane (do różnych części ciała), na
przemian nasilane i zmniejszane, a następnie przekształcane w różne
odczucia (np. swędzenie ciekawości, ukłucie oczekiwania, łaskotanie
przyjemności).
16. Jakie są cenione skojarzenia podmiotu? Kwestia ta została

omówiona w rozdziałach 4 i 5. Powtórzmy, że atuty danej osoby (np.
umiejętności, miłe wspomnienia, osiągnięcia itp.), jakkolwiek trywialne i
nieistotne mogą się wydawać, mogą być wykorzystane do absorbowania
uwagi, uzyskiwania dostępu do pewności siebie, generowania
skutecznych historii, zwiększania motywacji, dostarczania
przekonujących wyjaśnień i akceptowalnych instrukcji oraz formułowania
transu w odpowiedni sposób. W ten sposób identyfikacja mocnych stron
danej osoby może zapewnić wgląd w przeszłe niepowodzenia indukcji, a
także pomysły na skuteczne przyszłe indukcje.
17. Jakie są zdewaluowane skojarzenia podmiotu? Rozdziały 4 i 5

wskazują również, w jaki sposób słabe strony podmiotu (np. problemy,
braki, lęki, brak umiejętności) mogą być wykorzystane do rozwoju transu
w taki sam ogólny sposób, jak mocne strony.
18. Czy jest jakaś część tematu, której nie chcę lub nie mogę
zaakceptować? W rozdziale 3 omówiono, w jaki sposób nieakceptowalne
doświadczenia terapeuty wykluczą współpracę z klientem z podobnymi
doświadczeniami. W związku z tym terapeuci powinni zidentyfikować
aspekty klienta, które dewaluują. Jak zauważono w rozdziale 5, można to
osiągnąć, zwracając uwagę na kliniczne lub inne pejoratywne etykiety
używane do opisania niektórych sposobów wyrażania się przez klienta.
STRESZCZENIE
W tym rozdziale omówiono praktyczne aspekty indukcji transu

terapeutycznego. Pierwsza część zawierała transkrypcję z komentarzem,
aby zilustrować, jak może przebiegać pełna indukcja. Wykorzystano
transkrypcję
jako podstawa do dalszych uwag na temat hipnozy klinicznej, w tym czasu

potrzebnego do wygenerowania skutecznych stanów transu
terapeutycznego. W drugiej części omówiono, w jaki sposób zasady
indukcji ericksonowskiej mogą być stosowane w nieformalny,
naturalistyczny sposób w pracy z dziećmi, psychotykami, sytuacjami
awaryjnymi i grupami. Szczególny nacisk położono na wykorzystanie
istniejących, choć dewaluujących się, stanów transowych, których wielu
klientów już doświadcza. Ostatnia część zawierała pytania, które
hipnoterapeuta może zadać, aby wygenerować skuteczne strategie
indukcji z klientami doświadczającymi trudności w rozwijaniu transu.
Epilog
W ciągu ostatnich ośmiu rozdziałów poruszyliśmy różne kwestie.

Najważniejsze z nich to:
1. Współpraca jest podstawową zasadą zmiany transformacyjnej.

2. Terapeuta ericksonowski współpracuje, łącząc się ze sposobem, w
jaki klient konstruuje swoją rzeczywistość, a następnie porusza się
doświadczalnie, aby poszerzyć zakres możliwości w tej
rzeczywistości.
3. Hipnoza jest modelem konstruowania rzeczywistości
empirycznych.
4. Hipnoza jest doświadczalnie absorbującą sekwencją interakcji, której
kulminacją jest odmienny stan świadomości, w którym
nieświadome ekspresje rozwijają się bez świadomego
(analitycznego) zapośredniczenia. Innymi słowy, hipnoza jest
relacją, która wytwarza trans i zjawiska transu.
5. Trans może być podstawą zarówno problemów, jak i rozwiązań, w
zależności od kontekstu, w którym występuje.
6. Trans jest procesem empirycznym, w którym stosuje się logikę
paradoksalną, tak że osoba może jednocześnie doświadczać
pozornie sprzecznych stanów.
7. Trans rozwija się w ramach relacji terapeutycznej poprzez
wykorzystanie przez terapeutę procesów, które (a) empirycznie
absorbują uwagę, (b) przyspieszają, a następnie deformują ustalone
orientacje pojęciowe oraz (c) wywołują i wzmacniają procesy
empiryczne (transowe). Ten proces indukcji jest naturalistyczny, tak
że większość technik rozwija się z bieżących "technik" klienta (tj.
wzorców wyrażania siebie).
8. Terapeuta ericksonowski jest zarówno obserwatorem, jak i
uczestnikiem. Tak więc transy, które rozwijają się w kontekście
terapeutycznym, mają często charakter interpersonalny, w którym
terapeuta i klient są "częścią i niezależnie" od drugiego.
9. Nieświadomość jest szanowana jako generatywna i twórcza. W ten
sposób terapeuta pracuje nad zaufaniem i wykorzystaniem własnej
nieświadomości jako środka do zaproszenia i umożliwienia
klientowi zrobienia tego samego w odniesieniu do potrzeb i celów
klienta.
347
Aby zilustrować, w jaki sposób te idee mogą być zastosowane w

kontekście terapeutycznym, na poprzednich stronach przedstawiono
szereg technik. O tych technikach można powiedzieć jedno na pewno:
prędzej czy później staną się przestarzałe. Oznacza to, że ich wartość
polega na ułatwianiu rozwoju zarówno terapeuty, jak i klienta. Wraz z
osiąganiem nowych poziomów zrozumienia i funkcjonowania, pojawiają
się nowe wyzwania wymagające nowych technik.
Mam więc nadzieję, że Ty, czytelniku, docenisz idee i zasady,
pozostając jednocześnie elastycznym w technikach. Potrzeba wiele nauki,
aby opanować techniczne rzemiosło hipnoterapii, ale potrzeba jeszcze
więcej pracy, aby zrozumieć, że techniki te są jedynie "wskazówkami i
domysłami", sugerującymi możliwości głębszego życia. Cytując
nieśmiertelne słowa Bruce'a Lee, nie skupiaj się na palcu wskazującym na
księżyc, bo przegapisz księżyc.
Milton Erickson skierował mnie w stronę Księżyca na wiele różnych
sposobów. Jest więc rzeczą słuszną, że zamykam ten tom, relacjonując
spotkanie, które miałem z nim podczas sesji treningowej. Przechodząc do
tematu przenikliwości diagnostycznej, Erickson wręczył mi teczkę
zawierającą list od pacjenta wraz z dyrektywą, aby znaleźć tę informację,
która ujawnia, że pacjent nie mówi prawdy. Po tym, jak nie udało mi się
wykonać wyznaczonego zadania, Erickson zwrócił mi uwagę, że
pacjentka oznajmiła, że jedzie "ostatnim pociągiem z St. Louis", aby się z
nim zobaczyć. Erickson wykorzystał moje zdziwienie i dobitnie i
hipnotycznie oświadczył: "Nie ma ostatniego pociągu z St. Louis. Nigdy
nie poznasz ostatniego pociągu skądkolwiek. Zawsze istnieje możliwość
przyjazdu kolejnego pociągu.
W ciągu ostatnich 10 lat wielokrotnie wracałem do tego stanu

zdziwienia w nadziei, że świadomie docenię wartość tego pozornie
śmiesznego stwierdzenia, które w jakiś sposób rezonowało głęboko we
mnie. Ostatnio dociera do mnie, że nie ma ostatniego pociągu.
Powodzenia.
Odwołania
Asante, M. K. Afroamerykański sposób transcendencji. Dziennik Psychologii

Transpersonalnej, 1984, 16, 167–177.
Bain, A. Emocje i wola. Nowy Jork: Appleton-Century-Crofts, 1859.
Bandler, R., & Grinder, J. Wzorce technik hipnotycznych Miltona H. Ericksona, M. D.
(Tom 1). Cupertino, Kalifornia: Meta Publications, 1975.
Bandler, R., & Grinder, J. Żaby w książąt. Moab, UT: Real People Press, 1979.
Bandler, R., & Grinder, J. Przeformułowanie: Programowanie neurolingwistyczne i
transformacja
Nie jest to jednak regułą. Moab, UT: Real People Press, 1982.
Bandler, R., Grinder, J., & Satir, V. Zmienianie się wraz z rodzinami (tom 1). Palo Alto:
Sci-ence & Behavior Books, 1976.
Bandura, A. Teoria społecznego uczenia się. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1977.
Fryzjer, T. X. Hipnoza: podejście naukowe. Nowy Jork: Van Nostrand-Reinhold, 1969.
Barber, T. X. Sugerowane ("hipnotyczne") zachowanie: paradygmat transu a alternatywa
paradygmat. W: E. Fromm & R. E. Shor (red.), Hipnoza: rozwój badań i
perspektywy. Chicago: Aldine-Atherton, 1972.
Bartlett, E. E. Moje pierwsze doświadczenie z Miltonem Ericksonem. American Journal
of Clinical Hypnosis, 1977, 20, 6–7.
Bateson, G. Naven: Przegląd problemów sugerowanych przez złożony obraz kultury
plemienia Nowej Gwinei nakreślony z trzech punktów widzenia (wyd. 2). Stanford:
Stanford University Press, 1958.
Bateson, G. Kroki do ekologii umysłu. Nowy Jork: Ballantine, 1972.
Bateson, G. Umysł i natura: niezbędna jedność. Nowy Jork: E. P. Dutton, 1979.
Bernheim, H. Sugestywne terapie: Traktat o naturze i zastosowaniach hipnozy. Nowy
York: Putnam Press, 1895.
Blum, G. S. Model umysłu. Nowy Jork: Wiley & Sons, 1961.
Bogen, J. E. Druga strona mózgu: umysł apozycyjny. Biuletyn Towarzystwa Neurologicznego
w Los Angeles, 1969, 34, 135–162. Przedruk w: R. E. Ornstein (red.). Natura ludzkiej
świadomości: Księga lektur. San Francisco: W. H. Freeman, 1973.
Bower, G. H., & Gilligan, S. G. Zapamiętywanie informacji związanych z samym sobą.
Dziennik Badań nad Osobowością, 1979, 13, 420–432.
Bower, G. H., Gilligan, S. G., & Monteiro, K. P. Selektywność uczenia się spowodowana
stanami afektywnymi. Journal of Experimental Psychology: Ogólne, 1981, 110, 451–
473.
Brown, G. S. Prawa formy. Nowy Jork: E. P. Dutton, 1979.
Castenada, C. Opowieści o potędze. Nowy Jork: Simon & Schuster, 1972.
Cheek, D. B., & LeCron, L. M. Hipnoterapia kliniczna. Nowy Jork: Grune & Stratton, 1968.
Chomsky, N. Struktury składniowe. Haga: Mouton, 1957.
Chomsky, N. Aspekty teorii składni. Cambridge, Massachusetts: MIT Press, 1965.
Cooper, L. F., & Erickson, M. H. Zniekształcenie czasu w hipnozie (wyd. 2). Baltimore:
Wil-liams & Wilkins, 1959.
Cooper, L. M. Amnezja hipnotyczna. W: E. Fromm & R. E. Shor (red.), Hipnoza:
badania
rozwoju sytuacji i perspektyw. Chicago: Aldine-Atherton, 1972.
Davis, P. J., & Hersh, R. Doświadczenie matematyczne. Boston: Houghton-Mifflin, 1981. Dzień,
M. E. Zjawisko ruchu gałek ocznych związane z uwagą, myśleniem i lękiem. Na-
Umiejętności koncepcyjne i motoryczne, 1964, 19, 443–446.
349
Dzień, M. E. Wskaźnik ruchu gałek ocznych typu i poziomu lęku: niektóre obserwacje
kliniczne. Dziennik Psychologii Klinicznej, 1967, 66, 438–441.
Deikman, A. Medytacja eksperymentalna. Dziennik zaburzeń nerwowych i psychicznych,
1963, 135, 329–373.
Deikman, A. Deautomatyzacja i doświadczenie mistyczne. Psychiatria, 1966, 29, 324–388. de
Shazer, S. Wzorce krótkiej terapii rodzinnej: podejście ekosystemowe. Nowy Jork: Guil-
ford Press, 1982.
Diament, M. J. Modyfikacja hipnozyzowalności: przegląd. Biuletyn Psychologiczny, 1974,
81, 180–198.
Dilts, R. B., Grinder, J., Bandler, R., Delozier, J., & Cameron-Bandler, L. Programowanie
neurolingwistyczne I. Cupertino, Kalifornia: Meta Publications, 1979.
Dorcus, R. M. Błędy w przewidywaniach podatności na hipnozę na podstawie cech
osobowości. Amerykański Dziennik Hipnozy Klinicznej, 1963, 5, 163–170.
Doyle, A. C. Kompletny Sherlock Holmes. Nowy Jork: Doubleday & Co., 1905.
Ekman, P. Komunikacja poprzez zachowania niewerbalne: źródło informacji o relacji
międzyludzkiej. W: S. S. Tomkins & C. E. Izard (red.), Afekt, poznanie i osobowość.
Nowy Jork: Springer Press, 1965.
Ekman, P. Uniwersalne i kulturowe różnice w mimice emocji. W: J. Cole (red.),
Sympozjum na temat motywacji w Nebrasce (tom 19). Lincoln: University of Nebraska
Press, 1972.
Ekman, P. Biologiczny i kulturowy wkład w ruch ciała i twarzy w ekspresji emocji. W: A.
Rorty (red.), Wyjaśnienie emocji. Berkeley: University of Cali-fornia Press, 1980.
Ellenberger, H. Odkrycie nieświadomości: historia i ewolucja dynamiki
psychiatrii. Nowy Jork: Basic Books, 1970.
Epstein, M. O. O zaniedbaniu równomiernie zawieszonej uwagi. Dziennik Psychologii
Transpersonalnej, 1984, 16, 193–205.
Erickson, M. H. Psychoterapia hipnotyczna. Kliniki medyczne Ameryki Północnej, 1948,
571–584. Nowy Jork: W. B. Saunders Co. Przedruk w Rossi, 1980d.
Erickson, M. H. Hipnoza głęboka i jej indukcja. W: L. M. LeCron (red.), Hipnoza
eksperymentalna. Nowy Jork: Macmillan, 1952. Przedruk w Rossi, 1980a.
Erickson, M. H. Hipnoterapia dwóch psychosomatycznych problemów
stomatologicznych. Dziennik Amerykańskiego Towarzystwa Stomatologii i Medycyny
Psychosomatycznej, 1955, 1, 6–10. Przedruk w Rossi, 1980d.
Erickson, M. H. Hipnoterapia dziecięca. American Journal of Clinical Hypnosis, 1958, 1,
25–29. Przedruk w Rossi, 1980d.
Erickson, M. H. Dalsze kliniczne techniki hipnozy: Techniki utylizacji. American Journal
of Clinical Hypnosis, 1959, 2, 3–21. Przedruk w Rossi, 1980a.
Erickson, M. H. Identyfikacja bezpiecznej rzeczywistości. Proces rodzinny, 1962a, 1,
294–303.
Przedruk w Rossi, 1980d.
Erickson, M. H. Podstawowe problemy psychologiczne w badaniach hipnotycznych. W:
G. Estabrooks (red.), Hipnoza: aktualne problemy. Nowy Jork: Harper & Row, 1962b.
Przedruk w Rossi, 1980b.
Erickson, M. H. Technika dezorientacji w hipnozie. American Journal of Clinical Hyp-
nosis, 1964a, 6, 183–207. Przedruk w Rossi, 1980a.
Erickson, M. H. Techniki hipnozy "Niespodzianka" i "Mój przyjaciel John": Minimalne
wskazówki i eksperymenty w polu naturalnym. American Journal of Clinical Hypnosis,
1964b, 6, 293–307. Przedruk w Rossi, 1980a.
Erickson, M. H. Techniki pantomimy w hipnozie i implikacje. Amerykański Dziennik
Hipnozy Klinicznej, 1964c, 7, 64–70. Przedruk w Rossi, 1980a.
Erickson, M. H. Technika hipnotyczna dla opornych pacjentów: Pacjent, technika i jej
uzasadnienie oraz eksperymenty terenowe. Amerykański Dziennik Hipnozy Klinicznej,
1964d, 7, 8–32. Przedruk w Rossi, 1980a.
Erickson, M. H. Wykorzystanie objawów jako integralnej części terapii. American Journal
of Clinical Hypnosis, 1965, 8, 57–65. Przedruk w Rossi, 1980d.
Odwołania 351
Erickson, M. H. Technika interspersal do korekcji objawów i kontroli bólu.
Amerykański Dziennik Hipnozy Klinicznej, 1966a, 8, 198–209. Przedruk w Rossi,
1980d.
Erickson, M. H. Doświadczenie rozmowy kwalifikacyjnej w obecności innych. W: L. A.
Gott-schalk i A. H. Auerback (red.), Metody badań w psychoterapii. Nowy Jork:
Appleton-Century-Crofts, 1966b. Przedruk w Rossi, 1980b.
Erickson, M. H. Hipnoza laboratoryjna i kliniczna: te same czy różne zjawiska?
Amerykański Dziennik Hipnozy Klinicznej, 1967, 9, 166–170. Przedruk w Rossi, 1980b.
Erickson, M. H. Badanie terenowe za pomocą hipnozy znaczenia loci dźwiękowych w
ludzkim zachowaniu. American Journal of Clinical Hypnosis, 1973, 16, 147–164.
Przedruk w Rossi, 1980b.
Erickson, M. H., & Kubie, L. S. Translacja tajemniczego automatycznego zapisu jednego
hipnotycznego podmiotu przez drugiego w transowym stanie dysocjacji. Kwarter
psychoanalityczny, 1940, 9, 51–63. Przedruk w Rossi, 1980c.
Erickson, M. H., & Rosen, H. Badanie hipnotyczne i hipnoterapeutyczne oraz określanie
funkcji objawowej. Dziennik Hipnozy Klinicznej i Eksperymentalnej, 1954, 2, 201–219.
Przedruk w Rossi, 1980d.
Erickson, M. H., & Rossi, E. L. Autohipnotyczne doświadczenia Miltona H. Ericksona,
M. D.
Amerykański Dziennik Hipnozy Klinicznej, 1977, 20, 36–54. Przedruk w Rossi, 1980a.
Erickson, M. H., & Rossi, E. L. Hipnoterapia: eksploracyjna książka przypadków. Nowy
Jork:
Irvington, 1979.
Erickson, M. H., & Rossi, E. L. Doświadczanie hipnozy: Terapeutyczne podejścia do
zmienionych
państw członkowskich. Nowy Jork: Irvington, 1981.
Erickson, M. H., Rossi, E. L., & Rossi, S. I. Hipnotyczna rzeczywistość. Nowy Jork: Irvington,
1976.
Féré, C. Czucie i ruch. Paryż: Alcan, 1887.
Freud, S. Analiza fobii u pięcioletniego chłopca. Wydanie standardowe, 1909, 10, 3–152.
Londyn: Hogarth Press, 1955.
Freud, S. Zalecenia dla lekarzy praktykujących psychoanalizę. Wydanie standardowe,
1912, 18, 235–254. Londyn: Hogarth Press, 1955.
Freud, S. Dwa artykuły encyklopedyczne. Wydanie standardowe, 1923, 23, 209–253.
Londyn: Hog-arth Press, 1955.
Fromm, E. Aktywność i bierność ego w hipnozie. Międzynarodowy Dziennik Hipnozy
Klinicznej i Eksperymentalnej, 1972, 20, 238–251.
Fromm, E., Oberlander, M. I., & Gruenwald, D. Procesy percepcyjne i poznawcze w
różnych stanach świadomości: stan czuwania i hipnoza. Dziennik Technik Projekcyjnych
i Oceny Osobowości, 1970, 34, 375–387.
Ghiselin, B. (red.). Proces twórczy. Nowy Jork: Mentor, 1955.
Gill, M. M., & Brenman, M. Hipnoza i stany pokrewne: badania psychoanalityczne w
regresyw-
Nie jest to jednak regułą. Nowy Jork: International Universities Press, 1959.
Gilligan, S. G. Wpływ intensywności emocjonalnej na uczenie się. Niepublikowana
rozprawa doktorska, Stanford, Kalifornia: Uniwersytet Stanforda, 1982.
Gilligan, SG Autonomia generatywna: zasady hipnoterapii ericksonowskiej. W: J. K. Zeig
(red.), Psychoterapia ericksonowska, tom I: Struktury. Nowy Jork: Brunner & Mazel,
1985.
Gilligan, S. G. Taniec transowy: Ericksonowska hipnoterapia z parami. Rękopis w
przygotowaniu, 1986.
Gilligan, SG i Bower, GH Poznawcze konsekwencje pobudzenia emocjonalnego. W: C. E.
Izard, J. Kagan, & R. Zajonc (red.), Emocje, poznanie i zachowanie. Nowy Jork:
Cambridge Press, 1984.
Szkło, A. L., Holyoak, K. J. i Mikołaj, J. L. Poznanie. Reading, MA: Addison-Wesley, 1979.
Gordon, D. Metafora terapeutyczna: Pomaganie innym przez zwierciadło. Cupertino
CA: Meta Publications, 1978.
Gordon, D., & Meyers-Anderson, M. Feniks: Wzorce terapeutyczne Miltona H. Ericka-
syn. Cupertino, Kalifornia: Meta Publications, 1981.
Grinder, J., & Bandler, R. Struktura magii (tom 2). Palo Alto, Kalifornia: Science &
Behavior Books, 1975.
Grinder, J., Delozier, J., & Bandler, R. Wzorce technik hipnotycznych Miltona H.
Erickson, lekarz medycyny (Tom 2). Cupertino, Kalifornia: Meta Publications, 1977.
Haley, J. Strategie psychoterapii. Nowy Jork: Grune & Stratton, 1963.
Haley, J. Taktyka władzy Jezusa Chrystusa i inne eseje. Nowy Jork: Grossman, 1969.
Haley, J. Nietypowa terapia: Techniki psychiatryczne Miltona H. Ericksona, M.D.
(Wydanie w miękkiej oprawie). Nowy Jork: W. W. Norton, 1973.
Haley, J. Terapia rozwiązywania problemów: Nowe strategie skutecznej terapii
rodzinnej. San Fran-
cisco: Jossey-Bass, 1976.
Hall, E. T. Taniec życia: Inny wymiar czasu. Garden City, Nowy Jork: Anchor Press &
Doubleday & Co., 1983.
Hartland, J. Hipnoza medyczna i stomatologiczna oraz jej zastosowania kliniczne (wyd.
2). Londyn:
Baillière Tindall, 1971
Hartmann, H. Psychologia ego a problem adaptacji. Nowy Jork: International Universities
Press, 1958.
Higgins, E. T., Herman, C. P., & Zanna, M. P. Poznanie społeczne: Sympozjum w
Ontario
(Tom 1). Hillsdale, NJ: Erlbaum, 1981.
Hilgard, E. R. Podatność na hipnozę. Nowy Jork: Harcourt, Brace, & Jovanovich, 1965.
Hilgard, E. R. Podzielona świadomość: Wielorakie kontrole w ludzkim myśleniu i działaniu.
Nowy
York: Wiley & Sons, 1977.
Hilgard, E. R., & Bower, G. H. Teorie uczenia się (wyd. 4). Klify Englewood, NJ:
Prentice-Hall, 1975.
Kadłub, C. L. Hipnoza i podatność na sugestie. Nowy Jork: Appleton-Century-Crofts,
1933.
Jakub, W. Zasady psychologii (2 tomy). Nowy Jork: Holt, 1890.
Janet, P. Podświadomość. W: R. G. Badger (red.), Zjawiska podświadome. Boston: Gor-
ham Press, 1910.
Katz, R. Wrząca energia: Uzdrawianie społeczności wśród Kalahri Kung. Cambridge,
Massachusetts:
Harvard University Press, 1982.
Kramer, E. Podatność na hipnozę i wcześniejszy związek z hipnotyzerem. Amerykański
Dziennik Hipnozy Klinicznej, 1969, 11, 175–177.
Kris, E. Psychoanalityczne poszukiwania w sztuce. Nowy Jork: International Universities
Press, 1952.
Kroger, W. S. Hipnoza kliniczna i eksperymentalna. Filadelfia: Lippincott, 1963.
Kubie, L. S. Neurotyczne zniekształcenia procesu twórczego. Lawrence, KS: University of
Kansas Press, 1958.
Kubie, L. S., & Margolin, S. Proces hipnozy i natura stanu hipnotycznego.
American Journal of Psychiatry, 1944, 100, 611–622.
Lakoff, G., & Johnson, M. Metafory, którymi się posługujemy. Chicago: University of
Chicago Press, 1980.
Lankton, S. R. Praktyczna magia: Tłumaczenie podstaw programowania
neurolingwistycznego na
psychoterapia kliniczna. Cupertino, Kalifornia: Meta Publications, 1980.
Lankton, S. R., & Lankton, C. H. Odpowiedź w środku: Ramy kliniczne dla Ericksona
hipnoterapia. Nowy Jork: Brunner & Mazel, 1983.
Lankton, S. R., & Lankton, C. H. Oczarowanie i interwencja w rodzinie: Wychowanie w
Podejścia ericksonowskie. Nowy Jork: Brunner & Mazel, 1986.
Leonard, G. Cichy puls. Nowy Jork: E. P. Dutton, 1978.
Żuchwa, G. Umysł i emocje. Nowy Jork: Wiley & Sons, 1975.
Marshall, G. Afektywne konsekwencje "niedostatecznie wyjaśnionego" pobudzenia
fizjologicznego. Niepublikowana rozprawa doktorska, Standford, Kalifornia,
Uniwersytet Stanforda, 1976.
Maslach, C. Negatywne nastawienie emocjonalne niewyjaśnionego pobudzenia. W: C. E.
Izard (red.), Emo-cje i interakcje emocja-poznanie w psychopatologii. Nowy Jork:
Plenum Press, 1977.
Masters, R., & Houston, J. Gry umysłowe. Nowy Jork: Dell Publishing, 1972.
Orne, M. T. Natura hipnozy: artefakt i esencja. Dziennik Psychologii Nienormalnej i
Społecznej, 1959, 58, 277–299.
Orne, M. T. O mechanizmach amnezji pohipnotycznej. Międzynarodowy Dziennik
Hipnozy Klinicznej i Eksperymentalnej, 1966, 14, 121–134.
Odwołania 353
Pearce, J. C. Więź władzy. Nowy Jork: E. P. Dutton, 1981.
Perry, C., Gelfand, R., & Marcovitch, P. Znaczenie podatności na hipnozę w kontekście
klinicznym. Dziennik Nienormalnej Psychologii, 1979, 88, 592–602.
Perry, C., & Laurence, J. R. Hipnotyczna głębia i hipnotyczna podatność: powtórzone
odkrycie. Międzynarodowy Dziennik Hipnozy Klinicznej i Eksperymentalnej, 1980, 28,
272–280.
Perry, C., & Walsh, B. Niespójności i anomalie odpowiedzi jako cecha definiująca
hipnozę. Dziennik Nienormalnej Psychologii, 1978, 87, 547–577.
Pribram, K. H. Języki mózgu: eksperymentalne paradoksy i zasady w neuro-
psychologii. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, 1971.
Książę, M. Psychoterapia a osobowość wieloraka: Wybrane eseje. Cambridge,
Massachusetts:
Harvard University Press, 1975.
Richardson, A. Wyobrażenia mentalne. Londyn: Routledge & Kegan Paul, 1969.
Richeport, wkład M. Ericksona w antropologię. W: J. K. Zeig (red.), Ericksonowskie
podejście do hipnozy i psychoterapii. Nowy Jork: Brunner & Mazel, 1982.
Ritterman, M. Wykorzystanie hipnozy w terapii rodzinnej. San Francisco: Jossey-Bass,
1983.
Rogers, C. R. Sposób bycia. Boston: Houghton-Mifflin, 1980.
Rogers, C. R. Reakcja na artykuł Gunnisona o podobieństwach między Ericksonem i Rog-
ersem. Dziennik Poradnictwa i Rozwoju, 1985, 63, 565–566.
Rosen, G. Historia hipnozy medycznej. W: J. M. Schneck (red.), Hipnoza we współczesnej
medycynie (wyd. 2). Springfield, Illinois: Thomas, 1959.
Rosenhan, D. O psychologii społecznej badań nad hipnozą. W: J. E. Gordon (red.),
Podręcznik hipnozy klinicznej i eksperymentalnej. Nowy Jork: Macmillan, 1967.
Rossi, E. L. (red.). Zebrane dokumenty Miltona H. Ericksona, Tom I: Natura
hipnoza i sugestie. Nowy Jork: Irvington, 1980a.
Rossi, E. L. (red.). Zebrane dokumenty Miltona H. Ericksona, tom II: Zmiany hipnotyczne
procesów sensorycznych, percepcyjnych i psychofizjologicznych. Nowy Jork: Irvington,
1980b.
Rossi, E. L. (red.). Zebrane dokumenty Miltona H. Ericksona, Tom III: Badania hipnotyczne
procesów psychodynamicznych. Nowy Jork: Irvington, 1980c.
Rossi, E. L. (red.) Zebrane prace Miltona H. Ericksona, Tom IV: Innowacyjna hipotetyka
brak terapii. Nowy Jork: Irvington, 1980d.
Rossi, E. L., & Jichaku, P. Terapeutyczne i transpersonalne podwójne wiązania:
kontynuacja spuścizny Gregory'ego Batesona i Miltona H. Ericksona. Referat
wygłoszony na dorocznym spotkaniu naukowym Amerykańskiego Towarzystwa
Hipnozy Klinicznej. Październik 1984 roku, San Francisco.
Rossi, E. L., Ryan, M. O., & Sharp, F. A. (red.). Uzdrawianie w hipnozie: seminaria, praca
i wykłady Miltona H. Ericksona. Nowy Jork: Irvington, 1983.
Sachs, L. B. Interpretacja hipnozy jako modyfikowalnego zachowania. W: A. Jacobs & L.
Sachs (red.), Psychologia zdarzeń prywatnych. Nowy Jork: Academic Press, 1971.
Sarbin, T. R. Wkład w teorię przyjmowania ról: I. Zachowanie hipnotyczne. Przegląd
Psychologiczny, 1950, 57, 255–270.
Sarbin, T. R. Fizjologiczne skutki stymulacji hipnotycznej. W: R. M. Dorcus (red.), Hipno-
sis i jej zastosowania terapeutyczne. Nowy Jork: McGraw Hill, 1956.
Sarbin, T. R., & Coe, W. C. Hipnoza: społeczna analiza psychologiczna wpływu
Komunikacja. Nowy Jork: Holt, Rinehart, & Winston, 1972.
Schacter, S., & Singer, J. E. Poznawcze, społeczne i fizjologiczne determinanty stanów
emocjonalnych. Przegląd Psychologiczny, 1962, 69, 379–399.
Sheehan, P. W., & Perry, C. W. Metodologia hipnozy: krytyczna ocena
paradygmaty hipnozy. Hillsdale, NJ: Erlbaum Press, 1976.
Shor, R. E. Hipnoza i koncepcja uogólnionej orientacji rzeczywistości. Amerykański
Dziennik Psychoterapii, 1959, 13, 582–602.
Shor, R. E. Trzy wymiary hipnotycznej głębi. Międzynarodowy Dziennik Hipnozy
Klinicznej i Eksperymentalnej, 1962, 10, 23–28.
Shor, RE, Orne, MT i O'Connell, D. N. Psychologiczne korelaty plateau hipno-tizability w
specjalnej próbce ochotników. Dziennik Osobowości i Psychologii Społecznej, 1966, 3,
80–95.
Sjöberg, B. M., & Hollister, L. E. Wpływ leków psychomimetycznych na pierwotną
sugestywność. Psychopharmacologica, 1965, 8, 251–262.
Sokolov, E. N. Percepcja i odruch warunkowy. Nowy Jork: Macmillan, 1963.
Spiegel, H., & Spiegel, D. Trans i leczenie: Kliniczne zastosowania hipnozy. Nowy Jork:
Książki podstawowe, 1978.
Tarta, C. Wpływ sytuacji eksperymentalnej na hipnozę i badania snów: opis przypadku.
American Journal of Clinical Hypnosis, 1964, 7, 163–170.
Tart, C. (red.). Odmienne stany świadomości. Garden City, Nowy Jork: Doubleday &
Co., 1969.
Tinterow, M. M. Podstawy hipnozy od Mesmera do Freuda. Springfield, IL: Thomas,
1970.
Varela, F. Zasady autonomii biologicznej. Nowy Jork: Elsevier North Holland, 1979.
Watzlawick, P., Beavin, J. H., & Jackson, D. D. Pragmatyka komunikacji międzyludzkiej:
A
badanie wzorców interakcji, patologii i paradoksów. Nowy Jork: Norton, 1967.
Watzlawick, P., Weakland, J., & Fisch, R. Zmiana: Zasady tworzenia problemów
i rozwiązywanie problemów. Nowy Jork: Norton, 1974.
Weitzenhoffer, A. M. Hipnoza: obiektywne badanie podatności na sugestie. Nowy Jork: J.
Wiley & Sons, 1953.
Weitzenhoffer, A. M. Ogólne techniki hipnozy. Nowy Jork: Grune & Stratton, 1957.
Weitzenhoffer, A. M. Podatność na hipnozę ponownie zbadana. Amerykański Dziennik
Psychologii Klinicznej
Nosis, 1980, 22, 130–146.
Biały, R. W. Przedmowa do teorii hipnozy. Dziennik Nienormalnej Psycholologii
Społecznej, 1941, 36, 477–505.
Wolberg, L. R. Hipnoza medyczna. Nowy Jork: Grune & Stratton, 1948.
Young, A. M. Świadomość i kosmologia. W: C. Muse & A. M. Young (red.), Świadomość
i rzeczywistość: ludzki punkt zwrotny. Nowy Jork: Avon Books, 1972.
Zeig, J. K. (red.). Psychoterapia ericksonowska, Tom I: Struktury. Nowy Jork: Brunner &
Mazel, 1985a.
Zeig, J. K. (red.). Psychoterapia ericksonowska, Tom II: Zastosowania kliniczne. Nowy Jork:
Brunner & Mazel, 1985b.
Zeig, J. K. Kliniczne zastosowanie amnezji. W: J. K. Zeig (red.), Psychoterapia
ericksonowska, tom I: Struktury. Nowy Jork: Brunner & Mazel, 1985c.
Zeitlin, H. Indukcja kultu: hipnotyczne wzorce komunikacji we współczesnych kultach.
W: J. K. Zeig (red.), Psychoterapia ericksonowska, tom I: Struktury. Nowy Jork:
Brunner & Mazel, 1985.
Zimbardo, P. G., Rapaport, C., & Baron, J. Kontrola bólu poprzez hipnotyczną indukcję
stanów motywacyjnych. W: P. G. Zimbardo (red.), Poznawcza kontrola motywacji.
Glenview, IL: Scott, Foreman, & Co., 1969.
Żukaw, G. Tańczący mistrzowie Wu-Li. Nowy Jork: Bantam Books, 1979.
Indeks
Uzyskiwanie dostępu do Asocjacje, 303, 305 nieudane

wskazówek, 135–139 indukcje i, 344
przerwanie, 248–251 Powtarzanie asocjacyjne, 37
Techniki dostępu, 305, 308 Uwaga, 42, 46, 77–78, 182
zadawanie pytań, 184–189, zadawanie pytań oraz 184, 318
303 wskazówki asocjacyjne wskazówki asocjacyjne i, 220
Na podstawie doświadczeń klienta przygotowanie indukcyjne i, 300
211–220 terapeuta opracowany, metaforyczne historie i, 210
220–228 tempo i, 102, 104
osadzanie sugestii, 189–192 formułowanie przesunięcie między modalnościami,
i ratyfikowanie odpowiedzi 159
hipnotycznych, techniki dezorientacji przestrzennej i,
231–234 273 dezorientacja czasowa i, 264
systemy reprezentacji stymulacji, 228– Obrazy dźwiękowe, 131, 133, 230
231 zakładanie reakcji transowej, 193– Lokalizacja słuchowa, 287
197 mówienie ogólnie, 197–204 Układ słuchowy, zmiany w układzie
opowiadanie historii, słuchowym, 52
204–211 Młodzież, 326 Podejście autorytarne, 4–6, 12–13
Regresja wieku, 50, 138, 177, 181, Autorytet, sugestia posthipnotyczna i, 138
312 indukcji grupowych i, 335 Autohipnoza. Zobacz : Autohipnoza
psychotyków i, 327 Manewr kierunkowy autohipnozy, 269
Pytania, które należy wywołać, 184–185 Automatyczne rozmowy, 54
opowiadanie historii i, 210–211 Pisanie automatyczne, 37
dezorientacja czasowa i, 264–268 Automatyzm, 35
Agresywne zachowanie, 253 Autonomia, 23
Amnezja, 37, 39, 44, 58–59, 181, 225
świadomość transu i, 337 reorientacja w R. Bandler, 93, 99, 130, 132–133, 135,
technice czasu i, 257 przejście w stan 137,184, 188–190, 193 , 227
czuwania i, 315 Bandura, A., 37
Kotwice. Magnetyzm Fryzjer, T. X., 8, 34, 37–38
zwierzęcy, 32–33 Lęk, 93, 260 Baron, J., 8
Tworzenie stanu responsywnego, Bartlett, E. E., 141
304 redukcja, 331–332 Bateson, G., XIV, 14, 23, 25, 56, 122,
Pobudzenie, 262 191 Beavin, J. H., 191
Asante, M. K., 76 Wzorce zachowań, 236–238, 261
Asertywność, 293 dysfunkcyjny, 68
Zwrotnice asocjacyjne, 280, 282 nieudane indukcje i 343
Wskazówki asocjacyjne, 211 używane do rozwijania transu, 231–233
na podstawie doświadczeń klienta, 211– Wierzenia, 259
220 w połączeniu ze strategiami sztywny, 165–168
dysocjacyjnymi, Wojowniczość, 253
299 Bernheim, H., 34–35, 47
terapeuta, 220–228 Sieci asocjacyjne, Stronniczość, 67, 89
160–161, 171
355
127–128
Napady objadania się, 140, 146, 159 197 w stanie zagubienia, 290–291
Czas biologiczny, 58
Rytmy biologiczne, 98, 139, 141
Technika synchronizacji mrugnięć, 221–
223
, 231–232
Blum, G. S., 8
Dysocjacja ciała, 193, 195
Postawa ciała, 111 Nuda,
235, 308
Logika zarówno, 40–42, 55–56,
139 Granice, 20
między umysłem nieświadomym a
świadomym, 28
Bower, G. H., 17, 57, 58, 204,
211 Warkocz, James, 33–34
Oddychanie, 231 , 233
bezpośrednie odbicie
lustrzane i, 111
przygotowanie indukcyjne i,
300 zmniejszony lęk i, 301–
302 zsynchronizowane, 77
terapeuta zsynchronizowany z
czasem, 306 tonalnych przegięć i
85
Brenman, M., 36 lat
Technika mostkowa, 201–202,
282 Brown, G. S., 14
Katalepsja, 34, 51, 223, 306–307. Zobacz

też: Hamowanie motoryczne
indukcja uścisku dłoni i, 256–257
technika przeciążeniowa i, 325
Zmiana, 29, 336 zdolność
klienta do, 168
świadomy wgląd i, 27
ponowne połączenie figury z jej polem,
164 zapewnienie zaangażowania do,
101, 102
Charcot, Jean Martin,
34 Cheek, D. B., 5
Znęcanie się nad
dziećmi, 179
Dzieci, 322–327
Chomsky, N., 244
Klienci, 89. Zobacz też Relacja
hipnoterapeuta-podmiot
zdolność do zmiany, 168
umiejętność identyfikowania intencji, 156
akceptacja i wykorzystanie
rzeczywistości, 91–92 dostęp do
zdysocjowanych doświadczeń w,
kontrola nad procesami
psychicznymi, 4–5 współpraca, 64–
66, 68, 89, 95–96,
339
dominując w interakcji, 117 jako
unikalny, 13–14, 20–21 doświadczał
transu, nie wiedząc o tym,
337–338
71–72 mając do wyboru odpowiedź,
194 hipnozyzowalność, 7–9, 13, 259
niezdolność do
rozwinięcia/doświadczania transu,
179, 235, 275–277, 340–341
przygotowanie do indukcji, 299–300
instrukcje niezgodne z wartościami, 50
wprowadzenie w trans, 172–180
kontakt fizyczny z, 320 ochrona, 65–66
Reakcja na techniki dezorientacji, 253
289
reakcja na pochłonięcie terapeuty, 79
umiejętności i zasoby, 144–145, 168–
172 styl wchodzenia w trans, 182
kompleks objawów, 139–140, 145–147
niezdolność do odpuszczania procesów
świadomych,
263
gotowość do rozwijania transu, 338–
339 światopogląd, 59–60, 148
Coe, W. C., 38
Poznanie, tendencyjne nastroje, 17
Psychologia poznawcza,
neodysocjacja
Teoria i, 37
Technika zapadania kotew, 227
Komunikacja, 29. Zobacz też : Język;
Tempo i interlinia
dostosowane do doświadczenia klienta,
60
w oparciu o wartości asocjacyjne
klienta,
211–220
kongruencja, 86
pośrednie, 96–97
trans interpersonalny i, 75–82
poziom bezpośredniości, 114–116
znaczące, 84–86
metafory i, 142–144, 204–211 tempo
i prowadzenie, 93–95 proces a treść,
72 otrzymane od klienta, 59–60
predykaty systemu reprezentacji oraz,
132–134
proces wyszukiwania i, 183–184
Indeks 357
trans jako odmienny stan,

synchroniczność rytmów i, 85 37 Kontrola, 4–5
struktura składniowa dla, 99–101 Kontrolowana spontaniczność, 87
dostosowane do wyjątkowości Postulaty konwersacyjne, 188–189
klienta, 82 wykorzystujące Techniczny przekonywacz, 337
umiejętności klienta, 168–172
posługujące się ogólnymi
stwierdzeniami, 197–204 z
intensywnością dramaturgiczną,
85
Zachowania kompulsywne, 55
Dezorientacja pojęciowa, 278–283
Warunkowanie, 37
Techniki dezorientacji, 128–129, 236–
240, 309–310
przeciwwskazania do stosowania, 289–
291 odwrócenie liczenia, 316
techniki przerywania, 239–240
uzyskiwania dostępu do
wskazówek, 248–251 indukcja
uścisku dłoni, 251–258 znaczące
nonsequitury, 240–244
hamowanie motoryczne, 246–248
zagrywki polaryzacji, 258–261
naruszenia składniowe, 244–246
techniki przeciążeniowe, 261–264,
310–311 pobudzeni klienci i, 111
dezorientacja pojęciowa, 278–283
podwójne indukcje, 283–287
dezorientacja przestrzenna, 268–278
dezorientacja czasowa, 264–268
praca z dziećmi , 326
Cel, 288
dobór odpowiednich, 291–297 nieudane
indukcje i, 341–342 praca z
psychotykami i, 328–329
Świadome procesy, 20–24. Zobacz
też : Procesy nieświadome
Klienci niezdolni do
odpuszczenia, 263
depotencjujący, 96–97, 183,
235 hipnoterapeuta i, 73
intencje i, 153
zakłócanie rozwoju transu, 118 341
związek z nieświadomością, 24–29
dezorientacja przestrzenna i, 275–
277
Stan świadomości. Patrz Stan
czuwania Świadome/nieświadome
zakotwiczenie, 226 Świadomość, 21
299
Cooper, L. F., 58 lat definicja, 35
Cooper, L. M., 58 lat
Podejście oparte na współpracy, 9–11, 64–
66, 88–89,95–96 , 98, 339. Zobacz
także Minimalne wskazówki;
Tempo i interlinia
Technika odwrócenia zliczania, 315–
316 Kryzys, techniki dezorientacji i,
290 Odbicie lustrzane między
zachowaniami, 111, 115
Cybernetyka, 23, 25
Day, M. E., 135 de Shazer,

S., 95 Doświadczenie
zdecentralizowane, 75
Głęboka hipnoza, 40
Głęboka jaźń, 20–22, 24, 313
Głęboki trans, zob. Dissociation
Deframing, 14, 141. Zobacz także
Ramki;
Przeformułowanie
umożliwienie dostępu do zasobów,
169 Pole uwagi klienta, 155
Deikman, A., 75–76
Styl przekazu, 84–86, 268, 318
wyprowadzenie podmiotu z transu,
317 bezpośredniość i, 114–116
niewerbalne, 101, 262, 277
opowiadanie historii, 209–210, 270–
271
Delozier, J., 135, 137
Zaprzeczenie, destrukcyjne intencje i,
154 Depresja, 259
chroniczny, 291
techniki dezorientacji i, 292–293
Diagnoza, ogólne stwierdzenia dla,
202–203
Kategorie diagnostyczne, 69
Pytania diagnostyczne, 148–149
Diament, M. J., 8
Różnicowanie, 226–227
Odbicie lustrzane bezpośrednie, 111–112,
115
Bezpośredniość, poziom, 114–116
Dysocjacja, 17, 24, 28, 54, 183, 235, 311.
Zobacz także : Techniki
dezorientacji; Trance
dostęp do doświadczenia, 127–
128 pomiędzy świadomym a
nieświadomym
procesy, 24
ciało, 193, 195
w połączeniu ze strategiami asocjacyjnymi,
Psychologia eksperymentalna, 6
destrukcyjne intencje i 154
przerywanie dostępu do wskazówek i,
252
Środek niczego, 308, 313
percepcyjny, 44–45
klient nękany problemami, 46
psychotyki i, 327
techniki dezorientacji przestrzennej
i, 274–275, 277
162 trans i, 35, 37, 40–42
Rozproszenie techniczne, 235, 251,
258 Dorcas, R. M., 8
Podwójne pętle wiążące,
158 Podwójne wiązania,
56
Podwójne indukcje, 283–
287 Podwójne widzenie,
340 Sny, 181, 313 Redukcja
napędu, 37
Narkomania, 326
Podwójna świadomość, 275
Objadanie się, 140, 146, 159

Eklektyzm, 39–40 Swobodna
ekspresja, 47–49
Ego, regresja w służbie 36 P.
Ekman, 123
Ellenberger, H., 5, 31–32, 73
Pytania osadzone, 188
Osadzone sugestie, 189–192, 310
dezorientacja pojęciowa i, 279–280
historie metaforyczne i, 209 zakładające
reakcję transową i, 194
Sytuacje awaryjne, 330–333
Sygnały emocjonalne. Patrz Wskazówki
niewerbalne
Stan emocjonalny, 126, 129–130
Empatia, 79
Uwikłanie, 227
Zakorzenione role, 258
Środowisko sprzyjające transowi, 172–173
M. O. Epstein, 73
Erickson, M. H., 8, 10–11, 13, 14, 21,
27,39–40, 47–48, 58, 65, 71, 73,
76, 80,91–92, 99, 126, 141, 153,
179, 181,183–184, 187–189 , 191–
193, 199,218 , 224, 234,
236 , 241, 251–254,258, 262,
264, 273, 287, 322, 324,327, 330,
337– 338
Sugestywne wskazówki, 212–214
Empiryczne przekadrowanie, 14
Eksperyment, chęć do, 49–50
uścisku dłoni, 251–258 Hartland, J.,
Świadomość zewnętrzna, 99 14 , 99
Technika indukcji mrugnięcia oczami, Przesunięcia tu/tam, 275–277, 330
306–307 Katalepsja oka, 307
Kontakt wzrokowy, 77–
78, 107 Fiksacja oczu,
79, 183, 255
jako strach przerywający trans,
340 Wzorce ruchu gałek ocznych,
135–139
Różnicowanie systemów
rodzinnych i, 227 procesów
hipnotycznych w, 179
Faria, Jose, 33 Pętla
sprzężenia zwrotnego,
183–184 Materiał
wypełniający, 200–201
Fisch, R., 154
Technika łowienia w ciemności, 126–
128 340
Bodźce fiksacyjne, 182
Zjawisko pływające, 53, 320
klatek, 90, 98, 154–155. Zobacz
też
Usuwanie ramek;
Sztywność
przeformułowania , 169
161–162 Odpowiedzi ramkowe,
231–233
Wolne skojarzenia, 279–
280 Freud, S., 5–6, 73–76
Fromm, E., 36
Gelfand, R., 12–13

Generatywność, 16
głęboka jaźń i, 21, 24
pozytywne intencje i, 153
procesów nieświadomych, 27
Gestalt, 211
Terapia Gestalt, 278,
285 Gill, M. M., 36
Gilligan, S. G., 17, 57, 58, 68, 158–
160,172, 204
Gordon, D., 76 lat
Młynek, J., 93, 99, 130, 132–133, 135,
137,184, 188–190, 193 , 227
Indukcje grupowe, 334–
335 Gruenwald, D., 36
Zwyczaj wymierania, 37
Haley, J., 65–66, 145, 148, 156
Halucynacje, 45, 51, 181, 327, 329
Lewitacja rąk, 19, 193, 196 Indukcja
Indeks 359
nieudane indukcje i, 342–344 zatajanie

Herman, C. P., 17 informacji przed Trybunałem, 338
Higgins, E. T., 17
Hilgard, E. R., 6–8, 35–37, 211
Zadania domowe, 61, 197
Wrogość, 122
Houston, J., 58, 88
Hull, C. L., 6
Hipermnezja, 44
Hipnoza. Zobacz także : Indukcja;
Trans z dziećmi, 322–327
głęboki, 40
różnica między tradycyjną a
ericksonowską, 193
Grupa, 334–335
jako komunikacja idei, 14–16
główna intencja, 174
jako model rzeczywistości
empirycznej, 149 faza
przygotowawcza, 172–180 z
psychotykami, 327–329 etap, 4, 338
strategia wywoływania,
196 Hipnoterapeuta, 89
świadomość zachowania, 66
przekonania na temat nieświadomego
umysłu, 80 pewność siebie i, 86–88,
91
styl przekazu, 84–86, 268, 318
wyprowadzanie podmiotu z transu,
317 niewerbalne, 101, 262, 277
opowiadanie historii, 209–210, 270–
271
rozwijanie transu interpersonalnego,
76–82 podwójne indukcje i, 283–287
elastyczność, 82–84
postawa ogólna, 113–114
generowanie doświadczenia klienta
oraz
71–72
integralność, 63–72 poziom
bezpośredniości, 114–116
hamowanie motoryczne, 249–
251 potrzeba praktyki, 91
odgrywanie roli "opornej", 258–261
potęga, 4–6
powstrzymanie się od stosowania
kategorii diagnostycznych, 69–71
Rola kierowania rozwojem transu, 199
Trening, 88–89, 334–335
dostrojony do bieżących
doświadczeń klienta, 73–82
niedopuszczalne doświadczenia
osobiste oraz 67–69
Relacja hipnoterapeuta-podmiot, 3–13
podejście autorytarne, 4–6, 12–13
podejście oparte na współpracy, 9–13
wstępna sesja terapeutyczna, 178
trans interpersonalny i, 23, 75–76,
78–82, 97
Odległość fizyczna między, 134–135
podejście standaryzowane, 6–9, 11–13
nieudane indukcje i, 343–344
Głuchota hipnotyczna,
37 Koan hipnotyczny,
56, 67 Zdolność do
hipnozyzowania, 7–9, 13
negatywne przekonania klienta
co do tego, 259 Histeria, 34
Idea, definicja, 14–16

Zidentyfikowany podmiot
hipnotyczny, 179 Tożsamość,
29, 141, 151–152
jako podstawa technik dezorientacji,
293 Konserwacja, 43–44
Ideodynamizm, 18, 40, 47, 139
techniki dostępu i, 184
intencje i, 153 minimalne
wskazówki i, 118–119
symptomy i, 233
Reakcje ideomotoryczne, 54, 337
Wyobrażenia, autorefleksyjne, 271
Wyobraźnia, utożsamiana z
transem, 38 Zaklęcia, 336
Indukcja, 8, 60. Zobacz także:
Hipnoza; Trance
kotwice asocjacyjne i, 211–220
tagowanie asocjacyjne i, 221–223
Przykład przypadku, 300–318
Definicja, 336
podwójnie, 283–287
przesuwa się orientacja zewnętrzna na
wewnętrzną,
320–321
Grupa, 334–335
uścisk dłoni, 251–258
komunikacja pośrednia i, 96
długość, 319
historie metaforyczne i, 204–211
nonsequiturs używane podczas, 244
tempo i prowadzenie dla, 104–106
przygotowanie terapeuty i klienta do,
299–300 wzorce problemowe i, 156–
160 predykaty systemu
reprezentacyjnego i,
134
228–231 mówiąc ogólnie, oraz 198–
199
Teoria uczenia się, 37, 41, 211
jako niepotrzebne, 38
nieudane, 336–344
posługiwanie się metaforycznymi
opowieściami, 109–110
wykorzystywanie doświadczeń
naturalistycznych, 182
Strategie przetwarzania informacji, 191
Zahamowanie, 153
Bezsenność, 295–297
Integracja, 227–228
Uczciwość, 63–65, 67–72, 97, 174,
288 hipnoterapeuty, 339 technik
przeciążeniowych i, 263
Intencja, 153–156
Techniki przerywania. Patrz
Dezorientacja
interwencje. Zobacz także Techniki
dezorientacji
przewidywać, że większość z nich
zawiedzie, 89–90 elastyczność w
stosowaniu, 83 poziomy, 24
Wykorzystanie klienta
objawy behawioralne, 145–
147 styl ekspresyjny, 141–142
umiejętności, 144–145
Intuicyjne odpowiedzi, 81
Jackson, D. D., 191

Jakub, W., 35 lat
Jichaku, P., 56
Johnson, M., 142
Katz, R., 76 lat

Wskazówki kinezyczne, 120
Zmiany kinestetyczne, 51
Obrazy kinestetyczne, 131, 133, 134, 229
Kramer, E., 8
Kris, E., 36 lat
Kroger, W. S., 8
Kubie, L. S., 8, 76, 194
Lakoff, G., 142

Język. Zobacz też: Komunikacja jako
wskazówki do doświadczenia
wewnętrznego, 142 do opisu
problemów, 149 naruszenia
składniowe i 244–246
Lankton, C. H., 99, 179
Lankton, S. R., 99, 179, 183
Laurence, J. R., 13
System prowadzenia, 137–138
Przewodzenie, zob. Tempo i
przewodzenie uczeniu się, 61
305. Zobacz także
LeCron, L. M., 5 Katalepsję hipnoterapeuty, 249–
Leonard, G., 85 lat 251
Letarg, 34
Liebeault, Auguste, 34
Lekki trans, 175, 177
brak rozpoznania, 337
Wskazówki językowe, 120
Logika, zarówno/i, 40–42, 55–56, 139
Magnetyczny płyn
ustrojowy, 32
Manipulacja, 65–67, 113
Marcovitch, P., 12
Margolin, S., 8 Masters,
R., 58, 88 Mistrzostwo,
174 Pamięć, 312
137 pytań o dostęp, 184–

187 ożywienie, 181
Procesy umysłowe, pozwalające bez
wysiłku, 78 Mesmer, F., 32–33
Przetwarzanie metaforyczne,
56–57 Metafory
opowiadanie historii i, 109–110,
204–211 procesy myślowe i, 142–
144 korzystanie z umiejętności
klienta, 170
M. Meyers-Anderson, 76 Środek
znikąd, 308, 313 Umysł jako
system cybernetyczny, 23
Minimalne wskazówki, 118–124, 300,
309. Zobacz także Wskazówki
niewerbalne
Uzyskiwanie dostępu do wskazówek,
135–139
znaczniki asocjacyjne i, 220
stanu emocjonalnego klienta, 126
procedury hipnoterapeutyczne oraz,
129–130
poziom transu i, 124–125
ratyfikacja, 234
kiedy uzyskuje się dostęp do
doświadczenia z dzieciństwa, 312
Odbicie lustrzane, 111–112, 114, 115,
249, 252 Stan mieszany (lekki trans),
53 Dom Mobiusa, 271–273
Modelowanie, 118
transu, 178–179
Monteiro, K. P., 17
Hamowanie motoryczne, 54–55, 78, 186,
246–248,
Indeks 361
142–144, 206–210
Osobowość wieloraka, 36 minimalne wskazówki i,
Zmiany napięcia mięśniowego, 42 129–130
Wzorce napięcia mięśniowego, 24 dla interakcji niehipnotycznych, 107–
Technika mojego przyjaciela-Johna, 338 109 niewerbalne, 111–116
Szkoła w Nancy, 34
Teoria neodysocjacji, 37, 41
Relacja bez wygranej, 259
Niehipnotyczne interakcje terapeutyczne,
107–109
Nonsequiturs, 240–244, 263, 264
Sygnały niewerbalne, 85. Zobacz też:
Minimalne wskazówki, podwójne
indukcje i, 284 styl prowadzenia
hipnoterapeuty oraz, 101,
262, 277
wskazanie tematu istotnego z
terapeutycznego punktu
widzenia, 203
stymulacja i wiodąca, 111–116
metody refrakcji i, 176 stosowane z
wbudowanymi sugestiami, 190 z
wykorzystaniem sugestii klienta,
107–108
O'Connell, D. N., 7–8

Oberington, M. I., 36
Ćwiczenia obserwacyjne, 122–123
Orne, M. T., 7–8, 55, 58
Techniki przeciążenia, zobacz Zamieszanie
techniki, przeciążenia
Tempo i prowadzenie, 93–95

synchronizacja i, 222
Przykład przypadku, 300–302, 304–307
podwójne indukcje i, 287
sytuacje awaryjne, 330–333 bodźców
zewnętrznych, 200, 321–322 po
naruszeniach składniowych, 245
zagubienie się w procesach klienta, 117
indukcja uścisku dłoni i, 252
przygotowanie do indukcji i, 300
indukcji i, 104–106 niewystarczające,
116
wprowadzenie klienta w trans i, 175
niezmiennych role playerów, 164
poziom bezpośredniości, 114–116
opowieści metaforycznych oraz
109–110,
Zakładając zjawiska transu i, 197
predykaty systemu reprezentacyjnego
i, 132–134
systemy reprezentacji, 228–231
opór i, 96
101–104 mówiąc ogólnie, 199
stylu mówienia, 142 struktura
składniowa dla, 99–101 pytań
tagowych i, 188
kiedy trans się rozjaśnia, 320
Ból, psychosomatyczny, 294–295
Kontrola bólu, 37, 191–192, 330–
333
techniki dezorientacji przestrzennej i,
274 Podejście paradoksalne, xiv
Doświadczenie paradoksalne, 78
Wskazówki paralingwistyczne, 120
Częściowy automatyzm, 35
Pacjentów. Zobacz Klientów
Przerwanie wzoru, 138
Pawłow, I., 33
Pearce, J. C., 19
Dezorientacja percepcyjna, 255, 257
oraz
273, 277
Zniekształcenia percepcyjne,
44–45, 51 psychotyków i, 327
Perry, C. W., 11–13, 37
Osobowość, 35
Doświadczenie fenomenologiczne, XIV
psychotyków, 45
Kontakt fizyczny, 320
Płaskowyż hipnozyzowalny, 8
Przyjemne/nieprzyjemne doświadczenia,
213
technika zawalania kotwic i, 227–228
kotwice zabezpieczające i, 225
Gry polaryzacyjne, 258–261,
325 współpraca z klientem i,
339
Sugestie posthipnotyczne, 138, 314
jako nieświadome uczenie się
asocjacyjne, 181
Dyskusja posttransowa, 61
Postawa, 231–232
Moc hipnotyzera, 5
Predykaty, 132–134, 281–282
Zakładanie reakcji transowej, 193–197
Książę, M., 35 lat
Stany problemu
sekwencja indukcyjna, 156–160
metaforyczne historie i, 209
role niezmienne, 162– umiejętności klienta, 171
165 sztywne ból, 331, 333
przekonania, 165–168 Regresja, 35, 308
roztwory zawarte w 98, 149,171
zespół objawów, 160–162 Czas
psychologiczny, 58 Fiksacje
psychologiczne, 263 Ramy
psychologiczne, zob. Ramy
Integracja psychologiczna, 44
Psychotycy, 45, 145, 291, 327–329
Pytania
jako technika dostępu, 184–189
przygotowanie indukcji i 300
w celu identyfikacji reakcji
skojarzeniowych, 213 używane do
absorbowania uwagi, 318
Rapaport, C., 8
Relacja, 60, 64
akceptacja rzeczywistości klienta i,
92 sygnały skojarzeniowe i, 220
system reprezentacji klienta i 131
gotowość klienta do rozwijania transu
oraz 338
techniki dezorientacji i, 238, 288
przygotowanie do indukcji i, 300
trans interpersonalny i, 81
przerywanie wskazówek dostępu i,
251 wprowadzanie klientów w trans
i, 175 utrzymywanie, 82
93–95, 102, 104, 110–111 pytania do

wywołania, 184–185 mówienie
ogólnie i, 200
Ratyfikacja reakcji hipnotycznych,
233–234 Rzeczywistość, 68, 171
akceptowanie i wykorzystywanie
ekspresji klienta, 91–92 ekspresji klienta
jako modelu, 14 hipnozy jako modelu
opisu, 149 pacjenta psychotycznego,
329
przy użyciu dziecka, 325
przy użyciu podmiotu, 318
Przesunięcia
referencyjne, 273–
278 wewnętrzne,
268–271
Technika refrakcji, 175–178, 319, 338
Przeramowanie, 60, 325. Zobacz także
Usuwanie ramek;
Ramki
trans jako, 36
Kotwy redukcyjne, 224
Odrzucenie, 166–167
Sekwencje relacji, niezmiennicze, 162–165
Technika reorientacji w czasie, 257
Systemy reprezentacji, 130–139
dostęp do wskazówek i, 135–139
znaczników asocjacyjnych i 221
dystans fizyczny klienta/terapeuty oraz,
134–135
tempo i interlinia, 228–231
użyte predykaty, 132–134
Odporność, 92
techniki dezorientacji i, 236
przerywanie dostępu do wskazówek i
250 czas nauki potrzebny do
rozwinięcia transu
oraz 340
potrzeba stymulacji i, 95–96
polaryzacja gra i, 258–261 założenie
reakcji transowej i, 193 mówienie
ogólnie i, 199
Odrodzenie, 267, 303
Pytania retoryczne, 187–188, 309–310
Rytm, 85, 318
biologiczne, 98, 139, 141
celowo przerywające, 117
wywołujące trans i, 42
przygotowanie do indukcji i,
300 stymulacja i, 104, 106
powtarzające się objawy i, 55
synkopowane, 284–285, 310–
311
Richardson, A., 131
Richeport, M., 42, 76
Ritterman, M., xiii, 150, 179
Rytuały, 42–43, 54
93 Rogers, C., 73, 75–76, 79,
81 Odgrywanie ról, 38, 62
Odgrywanie ról, 61
Odwrócenie ról, 165
Role, 341
okopanie się w, 258
niezmienniczość, 162–165
Rosen, G., 31 lat
Rosen, H., 126
Rossi, E. L., 10–11, 14, 18, 20–21, 39–40,
47,50, 56, 65, 71, 76, 80, 82, 89,
91, 99,171, 183–184, 187 –188,
192–193,219, 233, 236, 241, 252,
254, 259,262, 274, 323,
325, 337
Ryan, M. O., 18, 20, 171, 233
Indeks 363
Trans somnambuliczny, 33–34, 259

Sakkadowe ruchy gałek ocznych, 186 Dezorientacja przestrzenna, 268–278
Sachs, L. B., 8 Mówiąc ogólnie, 197–204
Szkoła Salpêtrière, 34
Sarbin, T. R., 34, 38
Proces wyszukiwania, 183–184,
187, 198 Siedzenia, 77
Kotwice zabezpieczające,
224–226 Self
cybernetyczna natura, 25
głębokie, 20–22, 24 , 313
ramy restrukturyzacyjne i, 155
Wyrażenia samodewaluujące, 44, 48,
67. Zobacz też Wyrażenia
samowartościujące
Akceptacja rzeczywistości klienta
i, 91 cykl indukcji i, 157–159
psychotycy i, 327
techniki dezorientacji przestrzennej i, 273
używane do tworzenia
samowartościujących się stanów transu,
150
Samorozwój, 19 Poczucie własnej
wartości, transy samowartościujące i, 180
Wyrażanie siebie, 20, 98 Autohipnoza,
61, 297

przez hipnoterapeutę, 68, 81
modelowanie transu i, 178
trening i, 88
Tożsamość własna. Patrz: Identity Self-
referencing strategy, 204–205 Self-
reflexive imagery, 271 Self-systems,
restructuring, 17 Self-value expressions,
44. Zobacz także Samodzielne
wyrażenia dewaluujące
tworzące kontekst dla, 139
poszerzanie dziedziny, 98
uczciwość hipnoterapeuty i, 64
poczucie własnej wartości i,
180
techniki dezorientacji przestrzennej i,
273 Doświadczenie zmysłowe, zmiana,
51–53 Wykorzystywanie seksualne, 179
Sharp, F. A., 18, 20, 171,
233 Sheehan, P. W., 37
Techniki uderzeniowe, 117
Shor, R. E., 7, 36, 182
Sjöberg, B. M., 8
Sen, trans i, 33–34
Tożsamość społeczna, 151–152
Wzorce społeczne, 237–238
Styl mówienia, 142
Spiegel, D., 9
Spiegel, H., 9
Hipnoza sceniczna, 4, 338
Opowiadanie, 164, 204–
211
modelowanie transu i, 179
i, 269–271
Strumień świadomości, 280
Stres, sugestia posthipnotyczna i, 138
Podświadomość, 35
Tematy. Zobacz Klientów
Podatność na sugestie
trans jako, 34–35
chęć eksperymentowania i, 49
Sugestie, 47
regresja wieku, 335
komentowanie klienta po każdej, 287
embedding, 189–192, 194, 209, 279–280,
310
Generał, 197–204
zahamowanie motoryczne i, 247
techniki przeciążeniowe oraz 263
posthipnotyczne, 138, 181, 314
Samoocena, 314
teoria snu transu i, 33
naruszenia składniowe i, 245–246
opóźnienie czasowe między
odpowiedzią a, 196, 320 w celu
dalszego pogłębienia transu, 308–310
Samobójstwo, 141
Kompleks objawów, 139–140, 145–
147, 160– 162
Trans objawowy, 46
od transów terapeutycznych, 49 zmian
czuciowych i 52
Symptomy, jako podstawa rozwoju
transu naturalistycznego, 233
Naruszenia składniowe, 244–246
Pytania tagów, 188

Tarta, C., 8, 75
Dezorientacja czasowa, 264–268, 310
Tematy, 202, 281
Cele terapeutyczne, 20–21, 24
poszerzyć zakres wyrażania siebie, 154
Transy terapeutyczne, różniące się od
transy objawowe, 49
Terapeuta. Patrz
Hipnoterapeuta Procesy
myślowe, 48–49
pojęcia metaforyczne i 143
Restrukturyzacja systemów
Zniekształcenie czasu, 50, autonomicznych oraz, 17 jako
57–58 Relacje odgrywanie ról, 38, 41
czasoprzestrzenne, 50–51 jako bezpieczny kontekst uczenia się,
Tinterow, M. M., 31 318
Automatyzm całkowity, 35
Trening, 88–89
indukcje grupowe, 334–
335 Trans. Zobacz także
Indukcja
jako nabyte uczenie się, 37
sygnały asocjacyjne do reindukcji, 223–
224 zakładając wystąpienie, 193–197
szerokość i głębokość, 44, 53, 176
niezdolność klienta do rozwoju, 340–
341 gotowość klienta do rozwoju, 338–
340 świadome procesy zakłócające, 118
definicja, 40
zakłócanie procesów depotacyjnych,
96–97, 183, 235
jako dysocjacja, 35–36, 37, 40–41
eklektyczne spojrzenie, 39–40
sygnały dotyczące stanu
emocjonalnego i, 126 podkreślające
bezpieczeństwo podczas, 214–216
jako kanalizacja energii, 32–33
doświadczenie, 40–46
Charakterystyka fenomenologiczna,
46–59
doświadczane, nie wiedząc o tym, 337–
338 zorientowane zewnętrznie, 75
fluktuacje w głąb, 320
funkcje, 43–44
Reakcje ideodynamiczne
zintensyfikowały się
podczas, 119
cykle indukcyjne, 156–160
interpersonalne, 23, 76, 78–82, 97
Wprowadzenie, 172–180
poziom, 53–54, 118
wskaźniki behawioralne, 124–125,
234 światło, 175, 177, 337
301 błędnych przekonań na temat
warunków, 342 modelowanie, 178–179
jako umotywowane zaangażowanie, 37–
38
jako naturalistyczne, 17–19, 181–183
jako patologia, 34
fazy, 59–61
ponowne połączenie figury z jej polem,
164 jako regresja, 36
W kontekście relacji 10
Reorganizacja uczenia się
elementarnego
oraz 216
Varela, F., 155
jako
samowartościowanie/dewaluowanie się,
44
jak sen, 33–34
somnambuliczne, 33–34, 259 jako
podatność na sugestie, 34–35
objawowe, 47, 49, 52 czasowy czas
trwania, 319 trening i, 88–89, 179–
180 powrót do stanu czuwania i,
315–317
Przeniesienie, 36
Urazy, 330
Zaufanie, 64, 202, 250 sygnałów
asocjacyjnych i, 220 podwójnych
indukcji i, 284 przygotowanie do
indukcji i, 299 chęć rozwinięcia
transu i,
338–340
Widzenie tunelowe, 51–52, 78, 247
trans interpersonalny i, 79, 81 jako
trans przerywający strach, 340
Nieświadoma generatywność, xvi

Inteligencja nieświadoma, 76
Procesy nieświadome, 20–24. Zobacz też
Świadome procesy
Absorbować i wzmacniać, 96–97
dostęp za pomocą strategii asocjacyjnych,
183
odróżnienie od świadomego, 24–29
wyrażone autonomicznie, 47–49
ramy restrukturyzacyjne i, 155
jako źródło mocy, 312–314
dezorientacja przestrzenna i, 275–
277 przekonania terapeuty na temat,
80
Zasady użytkowania, 11, 29, 67
w oparciu o wartości asocjacyjne
klienta,
211–220
zachowania wykorzystywane do
rozwijania transu, 231 omijają
świadomość, aby uzyskać dostęp do
nieprzytomny, 191
tempo i prowadzenie, 93–97
psychotyki i, 328
sztywne przekonania i 166
rozwiązania zawarte są w problemie, 98,
149, 171
praca z dziećmi i, 326
Strategia wykorzystania, 139
Wartości, 98, 171–172

tożsamość społeczna i, 151–152
Indeks 365
Hamowanie werbalne, 54–55 Watzlawick, P., 154, 191
Odpowiedzi werbalne, latencja w, 186 Weakland, J., 154
Błędne koła, 157 Utrata masy ciała, 145–146
Zmiany wizualne, 51–52 Weitzenhoffer, A. M., 13, 37
Fiksacja wzrokowa, 247 Biały, R. W., 38
Obrazy wizualne, 130–131, 134, 228–
230 Frejmy wygrana-przegrana, 90
Intonacja wokalna, 300 Wolberg, L. R., 8
Tonacje głosu, 224 Światopogląd, 59, 148
Stan czuwania, 53 Zanna, M. P., 17 lat

metoda refrakcji i, 176–178 Zeig, J. K., XVI, 59
przejście z powrotem do, 315–317 Zen, 56 lat
Walsh, B., 13 lat Zimbardo, P. G., 8
Dr Stephen G. Gilligan uzyskał doktorat z psychologii na Uniwersytecie
Stanforda. Jako uznany na całym świecie autorytet w dziedzinie podejścia
ericksonowskiego, dr Gilligan prowadzi szkolenia w Stanach Zjednoczonych,
Kanadzie i Europie. Ponadto prowadzi prywatną praktykę w San Diego w
Kalifornii. Dr Gilligan opublikował również wiele artykułów na temat emocji,
uczenia się i hipnozy.

Therapeutic Trances - The Cooperation Principle in Ericksonian Hypnotherapy (1987) MNN

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Therapeutic Trances - The Cooperation Principle in Ericksonian Hypnotherapy (1987) MNN

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Transy terapeutyczne

Transy terapeutyczne to manifest fundamentalnych zasad i technik hipnoterapii

Dr Stephen Gilligan jest psychologiem w Encinitas w Kalifornii. Był jednym z

Seria Routledge Mental Health Classic Edition celebruje dążenie firmy

Cztery podejścia do poradnictwa i psychoterapii (wydanie

Terapeutyczne wykorzystanie siebie

Natura ludzka i cierpienie (wydanie klasyczne)

Indywiduacja i narcyzm (edycja klasyczna)

Wstyd i początki poczucia własnej wartości (wydanie klasyczne)

Psychiatria i religia (wydanie

Więcej informacji na temat tej serii można znaleźć na stronie:

Skład czcionki Times New Roman

1 Ericksonowskie podejście do hipnozy 3

3 Ogólne podejście hipnoterapeuty ericksonowskiego 63

5 Tworzenie kontekstu dla transu terapeutycznego 148

6 Strategie asocjacyjne w rozwijaniu terapii

7 Wzmacnianie świadomych procesów: dezorientacja

8 Równoważenie strategii asocjacyjnych i dysocjacyjnych:

Wiele osób brało udział w narodzinach tej książki, a szczególne podziękowania

• współpracownikom, którzy przeczytali manuskrypt i przekazali mu opinie, w

Wszystkim tym osobom, a także niektórym, chciałbym powiedzieć: "Dziękuję".

Minęło już ponad 30 lat od opublikowania pierwszego wydania Transów

Możemy postrzegać te cztery kroki jako naprzemienność między dwoma

Odczuwanie partnerstwa "świadomego" i "twórczego nieświadomego" umysłu

Miałem szczęście służyć ze Stephenem Gilliganem na wydziale Drugiej

Z pewnością wszyscy psychoterapeuci mogą odnieść korzyści z poprawy swoich

Gilligan nie jest zwykłym syntezatorem. Jest pionierem i programistą. Jego

strategie asocjacyjne i dysocjacyjne oraz technika dezorientacji. W rzeczywistości

Jest to książka o terapeutycznym wykorzystaniu stanów transowych. Jest

Pierwszy rozdział rozwija ogólne ramy dla zrozumienia ericksonowskiego

reakcje, mówienie ogólnie, opowiadanie historii, używanie wskazówek

Hipnoza sugeruje wiele rzeczy: moc, magiczne lekarstwa, tajemnicę,

Tradycyjnie hipnoza jest postrzegana jako interakcja społeczna między

można wyróżnić: podejście autorytarne, podejście standardowe i podejście

Skrajna wersja tego podejścia obejmuje jakąś "potężną" jednostkę

Skupiając się na sile hipnotyzera, autorytarne podejście nie bierze pod

operatora i miał błędne przekonanie, że głęboki trans jest konieczny

Na szczęście ten model hipnozy w kategoriach autorytarnych i

Podejście to jest szczególnie dominujące wśród eksperymentalnych

W tym sensie standardowe podejście przypisuje badanemu zarówno

Wielu współczesnych hipnoterapeutów uważa, że reakcja hipnoza

Głównym twórcą tego klinicznego podejścia do hipnozy był dr Milton

Tak więc podejście kooperatywne kładzie nacisk na przenikającą się triadę

Hipnotyzer + Temat Hipnotyzer Temat

Rysunek 1.1. Hipnotyczny związek kooperacyjny

W tym kontekście współpracy hipnotyzer i podmiot przyjmują różne

Do tej pory widzieliśmy, jak związek hipnotyczny jest

Gelfand i Marcovitch, 1979), istniejąca polaryzacja jest niefortunna,

Autorytarnych Standardowych Współpraca

DALSZE KONCEPCJE LEŻĄCE U PODSTAW

Do tej pory widzieliśmy, że podejście ericksonowskie kładzie nacisk na

Ta sama orientacja została następnie zastosowana do pomagania

Podstawowym problemem w całej pracy hipnotycznej jest

Erickson wielokrotnie podkreślał, że komunikacja terapeutyczna nie

2. Hipnoza to empiryczny proces przekazywania pomysłów. Idea jest

doświadczalnie ... i dałeś do zrozumienia, że czujesz tak wiele czucia

3. Każda osoba ma zasoby generatywne. Ericksonowski praktykant

gdzie trans rozwija się na podstawie naturalistycznych doświadczeń

5. Trans jest naturalistyczny. Doświadczenia transowe nie są

Różnica w transie polega na tym, że empiryczne zaangażowanie jest

To, że stany transu działają w zgodzie z normalnymi procesami danej

bez świadomego pośrednictwa i wysiłku. W transie hipnotycznym może

Rozwój to uczenie się chodzenia po tym wbudowanym w nas